ny d) Arg d o PA ED
j1
pák Pu j
dM m
T
. N iab N y i4 n
NGA aer ee i ug MN "mia *
d»
cM OM 8. ' tu)
" m m t lu , ' , , » ! M ds L ' n T " ! , , » T n , q " 1 Lh D 1 N £3 Yo " E l ^ LS . Kj LI ' * , D 1 D D T , D ' D m - ne ! jd T D L) ] E o e ' 1 t ' à à D ' D T» [
S
ESSSQQS
DN
SY
umaneis Fi IQurid-
RlOHANNES loNsrQ à nus Med.Doctor/
jm
: »
/
; fe ERRAT 7 AAL. dua. Jnunter
nn tare ma ome Lodi ux iret m me 2 E ^ "
or 1
Rc NO Ma US
ny Vut Mes
P «Tj
ae vem
ILLUSTRISSIMIS ET CELSISSIMIS . PRINCIPIBUS ET DOMINIS,
GEORGIO, | . LUDOVICO, |*
CHRIS ITANO,|
D. G. DUCIBUS SI LESI;, Ligniczenfibus,Bregenfibus,Giold- bergenfibus , &c. &c. &c.
DOMINIS ET PRINCIPIBVS SVIS Gratiofr]fimni :
Hanc HISTORIE NATURALIS de INSECTIS partem , fideliffimi obfequii monumentum , offert, utque fibi & fuis fubdiris clementiffimà favere dignentur, demifsé ozat , Illuftriff. Celfitud.
Fideliffimu Cliews
JOAN. JONSTONUS
A 2 PRJE- » Js j 7" E P nd "di " 75, A /c »e "m 9 i5 itt A 27. 2277 "MET 2^ : c? é P7 y2 pA /]* Ce ;Áe , e AD? 4L Zub. | M Te L4 LA 2» 4. 72 j ^ 9 267v. | €. f"eyd972 or a V4 2» 37. cL oto AMEN P di - S$Aed4707uAx Li 7 , / 7 " ce e 7 P ; d —£f ) Jv ». 7 1 7e Pa aon ME C-—« j $9 c $; ) «—
z e 22777) MSAN Asie 7 ell : e m
PRZEBANIOd, |... ad Libros
ps JuNFECWUSIEBE
NSECTORVM nomine animalia illa.
exanguia intelligimus; qua incifuras parte fui vel fapinaveletiampronaveletiamutraq;habent;& —— — . corporcintusforifq; duro conftant. Ariftoteles ed N. tmp Vocat;abincifuris,quenincccrvicumloco, ''' nunc pectorum, atq; alvi procin&tufeparant mé- bra tenui fiftula cohzrentia. Albertusazzulofa di- xit; quod corpora quibusdà quafi annulis diftin- &a gerant. Imperfeé&taad fangsincafi cóparave- ris dici poffünt: nec cnim tanto partium apparatu ntur; quià nullaread naturá fuam pertinente de- ftituuntur,perfectiffima jure dixeris. Parzesfiattendamus, Antennas quz- Arif. H.A, dam in capzzegerunt,quz in Lucano cornua potius velforcipespropter duri- ^47. tíem vocantur:nullas alia habent. Ocz/iin omnibus patenvjlliq; duri;ut quafi per membranam vitri modotrans lucidam cernanc mobilesiidem; ut; cü ob duritiem hebetius videát;clarius,fprlendore recepto videant. Nec gezeipfis, nec palpebra,Lingua quibusdam mollis&infirma;dura& valida omnibus,qui- Arift.de busnon in alvoaculeuseft. Dézrzibus carent, qux ciboutuntur humido; de d lib. 4s quibusut & aliis cibo accommodatis ita Ariftoteles: Partes qua cibum ad mini-
Jflrant, nan pari ratione data omuibus, fed plurimum differunt. Quibusdam in ore est, quad actleus appellatur, quafi compofitum ac una lingua e labiorum obtinens poteffa- zem. Quibus autem aculeus uon parte priore babetur » iis intrà dentes talefeuforium continetur. Ventrem, nonnulla habereadvertitidem, à quo reliquümin- Arif, H.& teltíinüm vel fimplex vel replicatum proficifcitur. Vifcusnullum eft;nul- ^47 lum etiàm pingue: necofla, necfpina:natusam inter carnem & nervum me- diam obtinenr. Cutcomnia circumdantur, fedadmodum tenui. Breviffimé hzc Plinius. Izfeifaut intelligi potes non videntur uervos babere, uec offaynec [pi- ndi , ncc cartilaginem y nec pinguia, nec carnes ,uec eruflam quidem fragilem,ut qua- dam inariza, c» qua jure dicatur cutis : fed media cujusdam inter omuia hac natura , corpus aventi fimile, nervo mollius, in quibusdam partibus ficcius "verius quàm durius. Pennas quedam habere,quzdam nonjín textu dicemus;de varietate in diffe: rentiis, E^vzec; dicitur ctufta quz pennis fupervenit, easq; vaginz inflar con- dit. C«udami folus fcorpio,fi Ariftotelem fequimur, habet. Sezecaz exuere fuctimillisquorum penna vagina continentür. Pede; quibus funt in obli- quur moventur: quoründamextremi longiores foris curvantur;. Quz ve- ro faliunc, vel crüra pofteriora habentlongiora, vel gubernaculis quibus- Arii, ;, dam falcui accommodatis fulciuntur,tetró curvatis. Caufam apud Ariftote- Arif. 1.4;
Nomen.
Partes.
pliz.H.N. 11.6.27,375
Ariflot.de gener, 4.
Plin.H.N. Lr...
part lib. 4, lem invenies. Pedei,inquit,priores longiores nonnulla ex ill babent, ut quonia pro- LE N: e«6. E pter oculorum duritiem nón exquifité cernunt, cruribus illis lonaiorib. tncidentem v00- | ye ae, « ^ Feffiam ab[leraans c arceant.De numero fciendum,plures habereque pro cor- [* e * 1. 2 : i EON TN. S. | k S5 Rd : poris D » :S Q u^ € ^ : ? Las JN * . * : e 3 | ^, T a v i » 2 e d 19 / 1 3" [:] & 2 k * "t * * ^ * "E Wn | : | v * * , , 1 r]
» a . ^ " * 4 '
A
SA e ol "ny 3 Ses
luc B ombylit .O AHunmela
Z2
x
p^
VEPUR. EE TANT 6, j potis fuilongitudine plurimum frigent; pauciores,quz volucres, Pennarum adjumento pedum inopia compenfatur. Partim fponté partim per coitum ge- 5c. ario aerantur.. Culices& vermiculosneccoire,nec ex animalibus nafci, Ariftoteles ait.4; habet. Vtmasin coitu foeminz inferat, vifum paucis , nec adeó exploratum ha- £^ Ha betur: mirumque genitale oblongum fceminis, quo genitalem auram à ma- ^*^ fculohauriant. Deillisqux vermemgenerantita Ariftoteles. Gezerazt c? ver- anem in[eida,qua vim obtinent generandi, c qua mom per coitum,fed [unte aatura oriun- guryex taliOrigize confiflunt.Nam ej Erucas genus effe vermis cenfendi est C fetum ara- eorum quamquam propter ffgura orbiculatam [Jeciem.frmtlia ovo 5uma eorum aonaulla c aliacomplura primordia effe videanzur.Ferum non figurasmec mollitie aut duricie ovit deft- giendum efl.Sunt enim conceptus uonnullorum duri,quamevis ovo diver[i , fed quod totum mutetur nec ex parte animal gugnaturyid vermis esi Omne autem hoc vermiculigenus,ubi fita magnitudinis fenem receperit, quafi ovum efficitur. Indurefcit enis putamen eorum cj zantifherimmotaredduntur. Quod in vermiculis apum c ve[parum atque etiam in erucis apertum est. — Cujus rei caufa est quod Natura pro fui imperfect ione quafi maturans aate- quam tempef[Hrvum [rt ovum pariat tanquam hic vermis ad iacrementum ovi mollis adbué pergat. Hoc eodem modo in caterts evenit omnibus qua non coitu generantur ,velin laut, vel aliis buiusmodisatque etiam in aquis. Omntaeuimpos? vermis uaturam motu ce[fant, e puramine obarefcunt.«Mox rupto putamitne exit veluti ex ovo animaltertia perfectum generatio ueidque penuatum quod iure multi mirentur.Eruca enim quamprimum capiant cibummox iau capiunt; fed motu ceffant,qua per id tempus Aureliae à ponzullis vocantur. Vejparum etiam vermiculis,ci dpum idem accidit. Poft deinde,que Nymphz appellan- zurproveniunt,que nihil huiusmadi babeant. | Qvaruen etit natura, adepta fuum. fiaem 0n in[aperaccrefcit ed aut? augetur ci alitur donec ait inguatur ej frat ovum perfectum: Vermium autem alii boc intra fe habent , uude excrementum ipfis nutriendis accedat, ut vermes apum ef vefparum : alii deforrs capiunt "t Eruca e ceterorum uonnulli ver - mium. Diu coitus durat;tardo digreflu fejunguntur : brevique maxima fui parte pariunt-Emittant ne femen incertumeft, Quot diebus generatio abfol- Arif.H. vatur,apud Ariftotelem habemus. Maxim partisternisfeptenariisaucqua- 445.629: tetnis ut inoviparisdefcribitur, Septemabinitu concretionem & confumma- tionem ovifibivendicant : reliquis tribus feptenis incubant & excludunt;ca Ícilicet quz fuo procreantfoetu;qualis effaraneus. Quoad serum nota;teperé; Motus. ambulare,volare, &c. Omnia pluribusmotuum quam fangüinea generibus movceti;utpore quzin frufta divifa , mutilatis corporib. fatis diu vivere poflunt. Spiratio, $pirenznecnenon convenitinterauthores. Negat Ariftoteles, & perfrigerari 4,57, Pii. H.N. duntaxat voluit. At Pliniüs.Noz video cur nom magus po[Jruz non trahere auimazm talia fom.co oig. Due (»viverequam [pirarefrue vifceribus: quod etiam in marinis. (addit) docutmmus, quam- «uis arcente piritum den[itate cr altitudine humoris. Pulmone carere,necre frigerio cum fint frigida indigere;certum, Quorfum itaque refpirauo? Murmur quod Apes & Mufcz eduntinterioris fpiritusagitatu accidit, Quz canere videntur, membranafepto transverío fubdita;ad quam fpiritus inclutus atteritur,obftre- punt.Exanimantur fübaquis rnulta, in cineribusrevivifcunt;non quod infpirá- re non poterant, fed quod interior ille fpiritus ab humore fuffocatus fuerit, quo per calorem discullo,(übi reftituitur. 07ora£us quisquisíinillis;inativo fpititü Odoratus. ipfor.corporisperficitur. Necenim fenforio carere,fifenfusadeit; dicendum Sonus. eft, 'acez ederequis dixerit? fonum ex intetioris pellicula attritu. Locuftz fuis fe atterentesgubernaculisfonant.Diverfustamenis. Murmuredunctapes: cumattrituftridorem Cicadz. Erquiahocgenusintus fonum habere vifitur, hinc Ezceladum infecti genus appellati Grammaticiadftruunt. Vniverfim Boz- Vita, bycía à bombo diceres, Tenaciorem prz fanguineis fortita vzraz non eft quod dubites, ea inprimis quibus longum corpus eft,& pedes multi, ut in Centipeda Az4H A. Augufi.L.de Videre eft, Singulareillud quod inagro Liguriz Auguftinus obfervavit, Secti^4e quant, ani- per medium vermis partesá vulneretanta celeritate in contraria difceífere , ac *^ fiduodiveríaanimaliafuiffent. Caufam ad mulaplicem principii eorum par- 3 tein
é PRAEFATIO. tem referre videtur Ariftoteles, Subitó intereunt, & velfoliusoleiafperfu ené« A;ifu; de cantur , quod vifcofitate huius anguftiffimis per naturam teatibus occlufis; part. lib. fpiritus intercipiatur, | | ob s Diffcrentiz funt innumer: przcipuzà lzcein quo nafcuntut & degunt; 5 quantitate,qualitateypartibus vitfusgeneratione,cottu & greffu fumuntur. Lótb va ^r-H.4. riisgaudent. [n zzze obérrát pyraufta uc Plinius vocat :z zjvevermes hirti & £ü« ^^. bidi: in zgszazrizZ fÍcolopendta, pulex & alia : in dulcibushirudines,fcarabzzo- rum quoddam genus corporelato;compreffoque;quod & in fundoreptat. In zerraotiuntur vermes,lumbrici, iuli,& c, Szpé etiam intra foffiliainvenias, Plasi- teinprímis diverfigeneris infedtaferunt, | In arborum casdicibus reperies Cof- fos & Teredines; in ficu Ceraften in olea plantataubi effoffa quercus,Ranam vel Raucarn vermem; in forbo,vermiculos ruffos;pilofos; in vitibus Butyros,ut Tullius vocat; & Ipes, qui vernotempore, Aultro fpirante orti,oculos vitium erodunt; & Involvulum;quiin pampini foliis intortisfe implicat: nihil de Vo- lucella dicam, quz in vino nafcitur. Cupreffum & efculum infeftànt Galba, quib.Sulpitior. gentí cognomen: Evonymum quoddam erucar.genus, quod frondibus abfumtis émoritur:veficulam ulmi pfénit: coccum , beftiola Conopi fimilis, quz fru&u maturefcente erumpit:gramen, Crotones:dipfaci fru&uti; vermáís,qui portatus quartanam folvere dicitur:folanifolia vermis viridi & cro ceo colore diftin&us,cornuin frontegerens, digiti longitudine :porrum Praf- focutides: brafficam Crambides: Afphodelum vermes in volucres beftiolas flofculorum fpecie degenerantes: SECHS cimices agreftes : rutam perniciofi vermiculi.Infzueibusquoque peculiaria oriuntur infecta. Ín tritico namque occurrunt Curculiones: in farre vertniculus cerédini fimilis,quo cavo dentiuni cerainclufo,vitiati cadere dicutitür: infaba, Mida: inlente & aliisalii. Nec exfortiainfectorumanimalia. Lendes & pecudiculi caputhumanum infeftant: in manibusfüb cutepedicelu vulgo di&tusoritur. Dracunculi Egypti & Indi incolasjin crurib.& brachior.mufcüulis infeftant.In ovibusfuntRicini: in bubus & canibus Cynomiz:fub lingua litte. Mullum pifcem aflligitfcolichia: Cypri: num,primo nativitatis anno vermiculus quidam niger circabranchias. In per- cis fluviatilibus duodecerà ceu uniones ervi magnitudine generantur , carnofi, candidi,quib.fingulis vertnis gracilis,oblongus,& teres ineft. Gobius pifcisver- mib.quosin vétre geftat vitiatur. Leucifcus lumbricis candídis,latis,qui fe inte- ftinis &vifcetib.circumvolvunt.Nónullisaliis minuta quedam animalcula qu& partum expelluntinnafcuntur. Carnes fale inveteratz blattasgignünt. Taceo ipfa infecta,ex quibus generantur alia.In Apum fané alveis Clerus,qui aliis Py- ranyas,invenitur. Obnoxia denique huic malo & arzificialia. 'leredinesinpti- mis veftibus nafciPlinius affirmat. — Tinezin lanificio producuntur: in libris blattz : ubi & beftiolam fcorpioni fimilem;chelas brachiave forcipibus bifulcis dentata habentem,invenies.Inter Ozalizatestnaxime Color occurrit. Alia enim fimplici duntaxat tinguntur: alia vario, utin papilionum & Erucaruminpriiis generibus. Juaztitatem & figuram fi attendas, funt parva, magna, rotunda; ovata,angulofa,hirta,glabra;&c.A Parzibus plurima fumuntür,a/; inprimis;pe- dibus lingua dentibus, 8 aculeis. Alata funt quedam, zzee« nonnulla: aliqua muta- ta formaalata fiunt, ut Erucarum genus,quod poftea in alatos Papiliones trati- fit. Ex illisfunc alia Celeoptera,quz alas velutin vagina recondunt, vagízipen- zia Plinius dixit,ut Scarabzi, Cantharides,&c. alia femper confpicuas & aper« tasgerunt ut Mufcz, Apes. £»vreo Philofopho crufta illa dicitur, quz pennis | fupervenit. Sunt & aliabipennia,alia quadripennia. De quibüs ita elegante£ Pri». H.N. plinius.Infeczoru quadam binas gerunt peuuas,ut Mufca: quadam quateruas, ut «4005. Haee Membrants ei» Cicada volaut,quaternas babent, que aculeis in alvo armantur. — Nullum cui telum inore pluribus quam binis advolat peni. Illa enim ultionis caufa datum est hus aviditatis. Nullis eorum penna revivifcunt avulfa. Nullum cui aculeus im alvo bipenne eft. Quibufdat peumarum tutela cruffa fapervenitut Scarabeis, quorum tenuior fragiliorque penna.
PRAEFATIO. B jenvaá Háó negattus aculeus etiam.lnvenias inter ea& oAczieeg totipennia feu totala,quG alas habent non fciffas utApes & V efpc.Papiliones farinaceas habenc. Pedumra- tione Apodesfunt Luümbrici; MultipedesCentipedz & Millepedz.Haud pau- ciores fexplurima habent, Lzguaaliis mollis infirmaq; : aliis dura & valida, ut Tabanis; Afylis, & c. Omnibusqi data quib. aculeus inalvo non eft. Dezzeshaud pauca habent: Non habentilla quz hümido cibo vefcüntur. 4culezs quibusdam inore cft,linguz ac labiorum poteftàtemobtinens:quibusdam in alvo eft. Nos Omnia in Terreffria & Aquatica diftinximus, utraque in Pedaza & Apoda, prout in Hiftoria videré eft. Ec hzc funt qua de Infe&is in genere dicere volui. Jo: fub fingulis fréciebüs proféquemur. Hiftoriam Animalium;plantarum excipiet hiftoria.cum figuris neis; cujus güftum ante quinquennium dederam. — Tu Beuevole Lecfor, fave; & felicem fucceffum;cum profpera valetudine nobis ap*
piecáre;uc & hocopüfcülum,bono literariz juventutis eceptum;abfolve- tepoffimus. DabamLesznzexMufzo 1o.Junii An: M DC LIL
HISTO-
Ordo.
Pi. H.N. ter omnia infecta
Jag. s.
TTYTEYETY
HISTORL£E NATURALIS
D
IMACSOE
CTIS
LIBER L DE INSECTIS TERRESTRIBUS, pedati t9 alatis.
Trxruprus L De Anelytris feu Detecti- pennibus, Cuuertür I
JDe "Anelytris quadripennibus.
AngTrcurpus ].
Deefnelytris quadripenni-
bus membranacea.
PuscruM I,
De Apibns.,
x IcEssiMusinprz- Et latione Infec&ta : jam Wtecundum —pramif-
):gemus, de Azelyrra quadripennibus mem- Vd branaceis primódi&u- quidem favificant, ut
Cuuex fylveffra. Ab Arius ineipimus, quibus in-
principatus, & jure precipua admiratio; folis exco genere hominum caufa genitis. Mella contra- huat,fuccumque dulciffimum ac falu- berrimum,Favos fingunt & ceras. Ill ad ufus vitz tolerant,opera conficiunt, rempublicam habent , confilia priva- um,& ducesgregatim: at quod maxi-
(am feriem de iisdem !
mé mirum eft,mores habent.Prateres cumíint neque manfucti generis,neqi feri: tamentanta eft natura rerum , ut propé exumbra minimi animalis incó- parabilecffecerit quiddam. Q uos effi- caciz induflrizq:; tantz comparemus nervos? quas vires? quos rationi me- dius fidius viros? hoc certé przftantio- ribus,quo nihil novere, nifi commune.
Virgilius eis partem diving mentis & Virg Gong:
hauftustribuit. Scripfere deillis prz- ter AriftomachumSolenfem;qui duo-
defexaginta annis nihil aliud egit; & Pli». H.N;
PhilefcumThafium;qui quodin defer-
tis apes coleret Agrius cognominatus
eft; Hyginus, & quidem diligentiffime;
Virgiliusornatiffimé , & Celf. elegan- | tiffimé: ut de Megointer Samnites na- | totaceam. Ariftodemum cujus Augu- ftinus meminit , eundem cum Arifto- macho Plinii effe puto.
Latinis 4pi & Apes; hzc infecta di- cuntur, feu quód fine pedibus nafci vi- deantur ; fcu quód examina pedibus mutuó fibi hereát;ac firmiter fefe qua- fiinbotro teneant, Grzcis eft uóuesa & uenia velà uea,id eftmelle, cujusopi- fex eft; vel à Meliffa puella, quz cüm favosmelle plenos inPeloponeforepe- riffet;alias Nymphas ad deguftandum invitavit: velàpextmoid eft;meditatio- ne & exercitio,quàd femper Gicin ope- re. Hefiodo uz. e tguéz E arbor legi- tur;fed hanc Suidas, Ariftoteles & alii, crabronem potiusfaciunt. ApudRu- landum,éz257724ov,dicitur: apud He-
; fychium
Las
l.A.eg.
Neomes&;
Ruland. ig Synonim.
;. 3« de Infect.
fychium €2/4Q9. — Stephanus aed quoque vocarifcripfit. Vnde ev&eaódo, apes alvearibus condo. Epitheta oc- currunt plurima, Dicuntur enim à fin-
endo z^as&c à lorum depopulatione a40120v«5 à colore £»94j; à natali folo Bsyveiss ab obtufioribus aculeis ej; ab alarum in aére vibrantium fono «p6v- 2aj,& fouG/A05 à oco communi a«ezdwres$ ab aliis /j£porecgyitogon & aNasid« : quod cum fole & furgant & quiefcant,Se//fe- qua. Theocritus ^25ias dixit, à corporis hirfutie; Aufon. & alii Cecropias , quód in Attica tegione primüm confpedtz credantur: Virgilius, & Martialis ab Hybla monte Sicilia Hybleas. Callima- chus, quód omnia florum faftigia per- volitent zwwaxe/2«; Varro, quód mel conficiant;zzell/s zzatres.
Vnicolores magis effe quàm crabro- nesaut vefpas Ariftoteles prodidit:ge-
Defcriptio
Carden. dé neraliter nigras , Cardanus opinatur.
Rer.variet.
1;::s. lenuem earum fubftantiam , quia le-
ves;facilé excoqui;sexco&tum & humi- Mowfat.l. dum velut nigrum evadere. Pezza: ha- bencquatuor, ficcas, ur cuncta volati- lia in£céta;pellucidas,fcapulisannexas, quarum poftremz minores neremigio obetlent; //zguazm przlongam quam fo- Arif. HA. tisgerunt : aculeuzz ventri confertum: h^^7.— dentes S oculos tüubcorneosintus condi- tos ; fteomachum exomnium membra-
narum tenui(fima contextum;quo col-
le&am mellaginem, non folum conti-
nent, fed etiam concoquunt & depu-
rant. Plinius Pzriculusm dixit. Imis pe- éfunculis duoquafi digiti emergunt;qui-
bus procellofis temporib. lapillum ad
4rif H.4 vibrandum corpufículum ferunt , ne 1|0^49 perventotü impetus abripiantur. Ex-
E20
AD OINSBCTIIS o» LTB.L
Sg
culo elIe prodidit, z/q4/5 fort? inquit, coz. n, d, pleniaremquaficapillum,quem in ventre ge- "o 2o, runtyaculeumputet. | Ncutíit,ad unum
i&um ; hoc infixo,quidam eas qux u-
tuntur ftatim emori putant.— Aliqui pi H.N, nonnifi in tantum ada&o ,utinteftini ^-1.17. quippiam fequatur : fed fucos poftea "Ey, dean effc,)necmella facere velutcaftratisvi- —— tibus»pariterque & noccre & prodeffe definere. Nullasin novx Hifpaniz in- Locus. fulis reperiri fcribunt quidam : nullas
in Scotia Solinus, in Hibernia alii, fed
falsó. DehacPolydori Virgilii tefti- Pz/4.Vig. monium habemus. In illa vidimus ipfi, y Hif. nglica.
& in horto hofpitis noftri Andreapoli, fumma cum Jucunditate tractavimus interdum. In Africa paucasinvznias, propter nimiü fine dubio folis aeftum, Le olas; qui & Qores depafcit, & fontes abíu- P". 18o. mit. In Mycono non gigni;importatas Ad. H. 4; mori, Aclianus author eft. Frequentio- ^55 res funt in Z/4//4 circa Padum, in agro Nolano,in Arcadia, T bracia, Corfica,Sici- lia, Attica,Iucatana &. Goa. Hoftilia vicus Pliz.H. N. alluitur Pado. Hujusinquilini pabulo ^2t«2- circa deficiente, imponuntnavibus al- veos,no&tibufq;quina millia paffuum, contrario amne navesfubvehunt. E- grefIz luce Apes, paftzque , ad naves quotidie remeant , mutantes locum ; donec pondere ipío preffis navibus, pleni alvei intelligantur , revedtisque eximantur mella. In Nolanofrequen- tes effe, loci ipfius temperies & beni- gnitasoftendit. Maxima ibi vis Bacchi.
| Olexznufquamgenerofior liquor: po-
' morum ut omnia genera,itanullis fe-
; cunda: zítate aura perpetua, hyeme
! apricitasmaxima. In 4rcadia Ariftzeus
|
, Arcas primus mellisufum oftendit; in
crementum rubrum eft : kí» Grzci | Pelopozefo Meliffa virgo. Corficz inco- Pli». H.N. vocant. DeDucisfeuR egis aculeonon |las longzvos ideó Athenzus tradit,
Li616..— convenit.
Quarat nunc aliquis inquit | quód melleaffidué vetcantur. Ovidius
quafi indignabundus Plinius, uazs ze | obtaxicopiam venenarum facit. In 5j- Herculesfuerit , & quod Liberipatris fepul- | cilia , Hyblen montem inprimis inco-
ehrum, creliquavetuflatis frtuobruta? Ec-
lunt;thymi&falicum opulenciffimum.,
ce in reparvayvillisque noffris annexa,cuius | Abundaátia, comparationem Ovid.ex- ow. T»ifi. a[fidua copia et, non couflat inter authores: | pxeflit. In 47zicain Hymetto monte qui ^5-E/g 7. vex nullum ne folus habeat aculeumymaiefla- , & Cecropius,ob pafcua quz folisHali-
te tantum armatus : an dederit quidem eum naturayfed ufum ejus illitantum negaverit ?
. "rif. H.4 Ariftoteles habere;fed non uti fcripfit:
L. €.2T. - E . e Ael H. 4. Aclianus dubitavit. At Columella;qui
Lueóo. pleraq;ab experientia fcripfit, finefpi-
Zoniis cedunr,favificant. Hinc Hy met- war zpig. tia & Hyblza mella. At maximus in Se- 7.6. prentrione earum proventus.In Podo- lia& Lithuania,ficcarum terrarum fo- oru a. .veasmelle repleri;fcribitOlaus,in quas ^2:-«15. imma-
Cols. R.R 4.9. c.5. Gencratio
Pli, H. A. l.i. c.16.
i» HISTORLE NATURALIS
immanesutfi prolapfi;fuffocati fint;In Mofcovia pinus vacuas, eodem abun- dare,apud fcriptores habemus, Hifto- riamin Hiftoria Vrfihabebis. Pafcuo. rum forte ubertas copiam facit, odoris fuavitas,florum abundantia, faporque jucundus. Hoc quoque experimento compertum cft;inlocismontanis mari vicinis,propter folitos maris halitus, & flofctulorum copiam, adeó propagari, ut vaga illarumexamina;corticibus in- fidentia,obiectis alvearibus facile ca- piantur,modo ipía alvearia fale muria- veillira tuerint, T'antusillis propagan- di appetitus ineft, quem vi falis multo uberius expleri przfentiunt, Defedi- bus eli; endis Colmmcllam confule. C:catasin principio cum Danzo & Dubravio dicerem: exalterius corpo- ris corruptione oriri, nullum dubium. Ex tauto , bove, vacca, vituloque pu- trefactis produci certum : modü Geo- ponicor.author oftendic. Hinc in de- fcriptione Philonii,mel »zuarx 9vjaTtQov meupov [quor filiarum taurorum , dicicur. Excerebro Reges & Duces,excarni- bus vuigus gigni fcribunt, Nafcuntur & exfpinali medullailli; fed quos ce- rebrum dedit; pulchritudine, magni- tudine,robore ; & prudentia antecel- lunt. Prima transformationisindiciü, fi parva & alba fpecieimmobilia,& im- perfeda cadaveri circumfunduntur. Augefícunt mox paulatim, alisque fen- fim excrefcentibusproprium colorem confecute; Regem circumvallant;bre- vibusque & tremulis, propter mem- branorum debilitatem & volandi in- fucetudinem,utuntur. Fectus quonam modo procenerarent, magna inter c- ruditos & fubtilis quaftiofuit. Apum coitus vifus eft nunquam. Alii1eascoi- Ic & parere negant. Alii femenin flori- bus foliisque relictum;afportare ad al- veos,ibiqueblandaincubatioue perfi- ci.Plinius ex lore Cerinthi collegi opi-
atrif-H.4 natur, Ariftoteles ex calandro, Athe-
L.g.c.21.
Cardaz. de
fibtil.l.9. Mouf.The-
atri lofedt.
l,r.e,3,
zuscxarundinis,quidam ex olee,im- mittique ofculisin favos.Prodireidco, feracib. horum florum annis plura exa- mina: rarioribus rariores & ipfas vide- ri.INónullis ex melle,feu potiore ipfius parte proveniunt. l'axitescoirecxifti- mat, & apes mares, Reges foeminas fa-
cit: hostempore conftituto, verrnicu- losperexamina ut mufcz , excludere, fucos veró more ferpentum incubare, & incubando ad tempus vermiculos fovere. Hinc vermes q26ves dictos melle puriffimo vefci, donec in nym-
phas abeant: aureliarum tunc inftarin- |
volutos,in cellis manere,nec vefci, nec excrementa reddere. Tandem certo die , ruptis corticibus fieri apes, & ad fuum quamq; munus vix dum alis per-
fe&is fefeaccingere. Ariftoteles, nec 4trifor.da
exallato femine, nec per coitum gigni opinatur : nec apes effe faéminas,nec fucosmares. Duces & feipfosgenera- re,& aliud genusquod Apum eft :aba- pibus prodire fucos,hos nihil produce- re. Hinc&proportio quxdamferva- tur,& difcrimen. Duces magnitudine fucos,aculeo apes amulantur, & vice verfa. Nec mirum à paucis Ducibus Itamnumerofas prodire. Nam & Leo- nescum primum quinque genuetrint, mox pauciores generare, poftremo u- num;tandem nullum. Multitudinem | primo apum à Ducibusgigni, moxfcfe
paucos: illarum faetum minorem ,au- Plinius ita de ea. pis. H. N.
Plurimiexiflimavere oportere confici flori "c6
&iorem fuum, &c.
bus compofitis atque utiliter (lege ex Ari- ítotele confici ex apportatis floribus cerinthi, falicis alii , alii olez.) Aliqui coitu unius Rex io quoque appellatur exami- | ne. Hunc effe folum marem pracipua magni- tudine, nefattfcat. — Idebfetum frme eo mom edit : apesque reliquas tanquam marem fe- uas comlitari,non tanquam Ducem: quam probabilem alias fententiam fucorum pra- ' ventus coarquit. Qua enimratio, tt idem coitus , alios perfectos, imperfectos generet alios ? Dum feetificant , egmseyérSu di- cuntur: fcetus veerlgesvedosio, &t Nympha
gen.anims.
Y
vocatur.De zzcubationejita ex Ariftote- 5/5. . 4
le Phinius. | Quod certum eit, gallinarum ^s. 21.
sodoincubant. Idquodexclufam efbprimo vermicilin videtur candidus, jacens trans- ver[us : adharensqueitaut pafcere videatur. (lere, deinde ita pafcitur,utadhzrelfce-
| revideatur) Rex ffatime mellei coloris,ut
elecfo flore ex omni copiaf actus , neque vere miculus,fed [latim penuiger. Catera turba, cum formam capere capit , nympha vocan- zur ut fucifirenes,aut cephenes, Si quis alte- rutris capite demat, prinfquam peuaas ba-
beant,
l
DE INSECTIS, L1B.1
beant, pro drati[Timo funt pabulo matribus. Tempore procedente inflillant cibos , atque dncubant,auaxime snurguurantes , calores, ut putant ,faciendi gr. neceffJarü excluden- dis pullis, domecvuptis uembranms qua fin- gulos cingunt , ovorum modo, untverfum agmen eimtrgat.Specfatum boc Romacon- fularis cuiufdam fuburbano y alveis cornu laterua tranilucido fatíms. — Fetus intra XLF.diem peragitur. Fit infavis quibuf- dam,qui vocatur clerus, vel potius exiieys (vermiculus eftin alvearis pavimen- to nafcens) amare duritia cera,cum fe- zum inde non eduxere,morbo, aut 1gnavia, aut infiecunditate naturali. Hic est abortus apum. Alveustotusarena obducitur, Arif. H.A. & favus putrefcit. Addit Ariftoteles, 46.249. Ducesfübterad favum pendenteso- riti, feparatim fex aut feprem: fucos quoque feorfim fi Dux fupereft;i ob- lit;in Apum loculamentis provenire: Cxrtetras in concavis imisq; favorum. Apum vermes dum recentes funt, & aluntur, & ftercus emittunt; donec lineamenta, füb quibus Nymphz di- Arif-H,4 cuntur receperint. Quiefcunt cum Lea. contracti,necullo pacto fe patiuntur moveri, ufque dum deftinatam fpe- ciem referanr. Minus foctificant,vere ferotino;aut fifqualor vel rubigo in- . eiderit. aaJuve optimz fiunt , cum Scalig. Ex- mellificacur. Scaliger genitale quid- 7^494. damincellisponere exiftimat, é quo Apiculz progignantur. Crearié rori- busin foliis vermiculos; plucereranis: quantó commodius le&um roremil- lum ; atq; calore parentis genitali £o- tum, tanquam ab architecto,in fcha- donem animatipofle. Deprehenfam à fe cicindulam cum mare in coitu, meridie folutum obiviffe. Edita fub veíperam à foemella ova; qug intra vi; ginti horas vivificata abiere. Vifam & € grandiorib. Muícis unam;que in vo- la manu aliquandiu retenta , plufcu- los vermiculos candidos, mobilitate propriainügnesedidit.. Cur non A- pes pauculis horis coirepofient: de- indeillico parere? Vofhius deniq: ex Belgicorumapiariorum fententia ita de propagatione Apumfcribit, Rex apum fingulis im cel'is femen emittit.Ideff, folliculus albicans , unde prodit vermicu-
dus ejufdem coloris fem-papavv.a[Jrmmilis.1/à
Voffius de Idol.l.4.. €.66. p.151.
[
If ] folliculo circumdatur ab apibus vifeidus ex
vore humor itidem albicans. N. empe album
hocyalbuminiovi,regium [emen vitellare-
ffondet. Folliculo fic viféido rove circumda-
10,apicula incubat gallina inflaryac fno id fovet calore. Itafolliculus turgefeit magis e magtss donec talis frat vermiculus,qua-
le pin quiortb.in cafets nafcividemus.Porrà Jap? quidem tardtusainterdii ta.die nempe
fereno intra diemo. vel Ya. vermiculi
ejus pellicula perruptaexit Apis,ead, perfe-
Ga; fenis quippe pedibus , alis quaternis ;
pallidior tamen, e paulo poff adultioribus
fimilis, Hac&enus V offius.
De7Zicu, dequo ex lege methodi vius, noftrzante generationem agere dc- bebamus,fi quzras; nihil venantur, fcd ventura hyemis memores effate laba- vem. Experiuntur, Gin medium quaftta reponunt. Mclle ergo;& &i hoc nimium Az H.N fubtrahatur, ceragige,cerinzbo , er yt ha- 19.6.49. ceJfandaraca di&a vefcütur. Deterior "*^? hec& ficü dulcedine zmularur. His
! deficientib. A piarii ficus , faccarata, uvas paflas ficcatas,fucos tufos,fcha- donum capita , lanas paflo defrutove madidas,& aquam mulfam profori- bus ponunt. Crudas & recentes car- nes apponi jubecPlin.Florib.odora- tis & caliculatis dele&tantur, ex 4r£o- rib. pomor. cytifi,amygd. tamarifci, cafiz,ziziphi,pyri;perficz,cherebin- thi,lentiíci,cedri,ulizilicis minoris. | Rhamni:ex Zerbz;,thymialbi&rubri, ! fertulz campanz,myrti,viticis,geni- fta, phleifabe,ferpilli,viola,myrrhi- dis,rorifmarini, conizz cerinthez; meliloti,nafciíci;afphodeli,citragin, | hederz, confiligin. origani,facurciz, viola agreft.amaraci, hyacinthi,irid. ctoci,rofe,lilii attractilis,finap.fpon- dilii;batrachii,&c.De quib omnibus diftin&é Columella agit,quem vide. coz. &. &. Bibere eafdem certü,& limpida , feu ^9. fluviatilifeufontana dele&ari,inqua AEN ligna&lapidesinjiciendi,yut commo- Varro R.Ri de & iafidere, & fefe abluere poflint. Hacdeftitutz,aliunde humore hau- ftofitem leniunt;de coq; intus adR e- ges & operatrices aliquid deferunt.
Vitaad 6.7. & adfüummumio: an- g,, nos producitur:feu ut Plinius.Pza ers Arift. B.A: longt[fegay ut profpere inimica ac fortuita 7^3: cadant yfepteum annis univerfa.
2
——— ———————
Plin. H. N, udluros, lip.e,20;
ngHh-
[
I2 nunquam intra decem annos durafíe pro-
-« — ditur.Sunt qui mortuas fi intra tecfu bye:
sueferventur , deinde fole vernotorrean-
zttrac ficulneo cinere toto diefoveantur,
poen revivifcere.In totum verà amifias,
reparari ventribus bubulis recentibus cum
fimo obruzis. | Virgil.juvencorum corpore
exanimato , icut equar. vefpas ac crabra-
nes ficut afinorum fcarabaos , mutante na-
Cardan, de Tura ex aliis quedam in alia. Cayd.robu-
varit.Ker. (Lior.adi2.an.pervenirepoffe.fcripfit.
Freie Attollunt fefe atque contrahunt
cumvolant. Rec&tà non volant;quia
Voltu. cauda deftitutz funt: ideo etiam pa-
rum in volatu perfeverant , aut in aé-
re demorantur.Preftant camen vagi-
nipennes. Q uia exiguas pennas ha-
bent,nec recte procedere, nec diu volare poffunt.
Vocénonedunt,fed fonum;8éu6év id GrzcisLatinisbombilare,& bom- biflare.Sonusipfeeyyzc& giu6Q. , illis murmur & füfuzrus his dicitur. Qui- dam modulari,fed inepté;dixit. Alii, nocte ea, qua natus elt Iefus , magis Odoratvsbombos edere;garriunt. Odpratu plu- ias rimumvalere indecolligas,quód mel
àlonginquoíentiant. Viíx ex agris pharmacopolia&qui mel venderent inviliffe,revolaffeq; onuftas. Retulit Vofiusde & Clutius, per longü camini tubum, IdololairAl - Am meldomi coqueret, fuperné in-
Sonus.
46,20. E i greífas; necaliter quam circa cande- Jam cicindelas & lampyridesfolent, circa ahenum volitaffe ; plerasquein xi oai illud decidentes fübmerfías. Dein- L2.1&.. Ítrumento non cft quod folliciti fi- mus.vcepa illud eft;& fpiritusinna- tus,quo & moventur. Audits. — Auditu deftituiAquinati vifum.So- PRU no vchementi, ob ingenté aéris mo-
tum;,qui & animal interimere,& li- gnum fcindere valet, terreri & fuge- rc. Ác plautu xris gaudét,& murmu- reexcitantur ad opus,;fonituq; quieti Arif. H.4. (e dant, ut poftea dicetur. — Memoria cao. valere,apud Rhodiginum extat. 7;- Arifl. H.^. fus quód oculi duri,hebetior.Ideó fa- L4 cjléámerope & hirundine capiütur,
Antipa- Odere faedos odores,proculq; fu,
D n y, giunt fed & infectos. Itaq; unguenta £22. E1« IN. . H . .
iucag. ICdolentes infcftant, ipfx plurimor.
Thepb.C. animalium injuriis obnoxiz. Impu- F4 6€.*- enanteasnature ejufdemdegeneres
HISTORIE NATURALIS.
vefpzatque crabrones, & é culicunr generequi vocantur zz/dones : («mes Arift. qui ont(los ip via mulos ejlate ve- Arift.H.A.
| xant) populantur hirundines& quz- ^19.
dam aliz aves. Infidiantur aquantib. ranz ,quz maxima eft earum opera- tio,cum,cum fobolemfaciunt, Nec ha tantumquz ftagna rivosque obfi- dent,verum & ruber veniunt ultró, adrepentesque forib. per eas fufflat: ad hoc provolant, confeftimq; abri- piuncur. (alii legunt; zzflantur, c pro- volantes eas confeflimabripiunt) Nec fentire ictus apum ranz traduntur. Inimicz & oves, difficile feà lanis ea- rum explicantib. Cancrorum etiam odore,fi quis juxta coquat exanimá- tur. Timentquoq;ab araneis,lacer- Ku M tis,crocodilis,upupa, paro, merope; Pip noctua, & aliis alvearium depopula- dus toribusifed & ab Echo,tulgure;toni- tru, & fragoreomni. |
Huc & morbi pertinent, repletio Morbi. nempe,inanitio, ficcitas, humiditas; frigus,calorquenon naturalis. Reple- tionem nimia fatietas infert, quando alvearia non caftrantur , fcabie tum fordibusq; difluunt;ftrumofzq; red- duntur. /mapitio € cibiinopia oritur: Eiufdem inopia,malacia,diarrheam; Baia» & tabem affert.In malacia | adeó morofz funt, ut facilé aufugit, nifi tinnitu, vel rerum gratiffimarum fuffhituretineantur. Dzarrbaeam ex ti- thymalli;hellebori, ebuli & fambuci Boribus contrahunt. Ta/e correptze pellucefcüt. Deremediis & qux huc fpectant,vide Authores. Dehisita pus. H.&, Plin.Sunz e operis morbi: cum favos non lat-9- 99. explent,cleron vocant. Item blapfigoniam,. fifetum non peragat. Inimica efl et echo refultanti ono , qui pavidas alternopulfat iéf]u: inimica e? nebula. Aranei quaque vel maxime bofliles,eum pravaluere ut intes xantsenecant alveos. — Papilio etiam hic ignavus ei inbanoratus luminibusaccens
fis advolitaus,peffifer,nec uno moda. Nam
ej ipfe ceras depafcitur, ef relinquit excre- . menta, quibus teredines gignuntur : fílius etiam araneofa. quacunque iuce[fit,alarum maximé lanugine obtexit.. Nafcuntur e in ipfo ligno teredines , qua ceras pracipué appetunt. — Infeflat C aviditas pafhm nimia flerum [atietate , "verno maxima tempore
- ingenium. |
Plin. H.N 3.11.c, 10.
DE INSECTIS, LIA.1
tempore alvocita. Oleo quidem non apes tantum fed omnia in[ecfa exanimantur, precipue ff capite fen[ere eximi mellaavi- dà vorantes. Cetero praparca, c? qua alio- quin prodigas atque edaces,non fecus ac pi-
gras atque ignavas proturbent. Nocent | fe librant.
€ fia mella ipfis illitaque ab adverfa parte vuoriuntur. — Tot hoflibus, tot cafibus, quota portione eorum commemorata ? tam munificum animalexpofitum est. Singulare ingenium regiminis & operis ratio oftendit, in quibus pru- dentiam,fidem, obedientiam, forti- tudinem,& exacta quafi mre ex- emplum,obfervare eft. Eleganter
. deiis Plinius, Aazze, inquit operis bac,
interdiu [latio ad portas morecaffrorum, nocte quies ip matutinum,donec una exci- tet gemino aut triplici bombo, ut buccina aliquo, — Tunc univer[e provolant»fi dies mitis futurus eX..— Pradivinant enim ventos imbresque , ci tunc fe continent seéín. ltaque temperie celi (et boc inter prefcita babent ) cum agmen ad opera pro- ce[fit;alia flores ag gerumt pedibus, alta a- quam ore, quttasque lanugine totius cov - pori. — Quibus est earum adolefcentiaad opera exeunt , c fupra dicla convehunt : Sisi intus operantur. Qua flores com- portaut , prioribus pedibus femina one- vant,propter id watura [cabra pedes pria- resvoflro : totequeonufle vemeant farcina pandate. Excipiunt eas ternasaut quater- naatq;exonerant. Sunt enimintus quoq, officia divifa. — Alia flruunt , alia po7 liunt, alia faggerunt, alia cibum compa- rant ex eo quod allatum esf. Neque enim feparatim ve[cuntur ,ue inaqualitas ape- v4 e cibi frat c temporis. Struunt or- fa ea concameratione alvei ,— texumque
Li promptum fit. quod invitet furantem. Novifüme maxim? implentur melle: id- eoque aver[o alveo favi eximuntur , Gé- rule fecundos flatus captant. — Si cooria- zur procella , apprebenfi pondufculo lapilli Quidam in bumeros eum imponi tradunt. luxta «vero terram volant in adverfo flatu vephibus bebeta- 0. Mira obfervatio operis. Ceffan- tium inertiam notant , caffigant mox, €? puniunt morte, Mira munditia. A- moliuntur omnia e medio, nullaque inter opera (purettia jacent..— Quin c excre- menta operantium intus , me longins ve- cedant unum conge[lain locum y turbidis diebus ct opertis otioegerunt. Cum adve-
"u$ , donec una circumevolet eodem , quo excitavit , bombo , ceu quierem caperé imperans :. - boc caflrorum | more; Tunc repente omnes conticefcunt.
Prima fundamenta commoftn vo- Pla. H.N;
,
cant periti , fcu gummitionem, ( xa-
wiew vel xovía(w aliilegunt) cum alve- 7.1.55.
are te&torio illinunt : fecunda p/ffo- ceron , tertia propoliz, inter coria ce- rasque magni ad medicamina ufus. Commafis crufta eft prima, faporis a- mari. Piffoceros fuper cam venit , pi- cantium modo ceu dilutior: cerx initium, plerumque é mitiore gum-
mi. Propelis cratlioris jam materiz, Piiz.H. N. (6 gutta quamin foliis populi ferunt ^24.
hanc faciunt) additis floribus non- dum tamé cera fed favor.ftabilimen- tum, quaomnesfiigoris aut injuriz aditus obftruuptur,odore & ipía et. iamnum gravi , ut qua plerique pro galbano urantur, Diofcorides ad
[tyracem accedere putat. De Regi- Ad. H. 4; mine fic idem, Ls. t. ii, d T. AMA 12. Mira plebi circa Regem (de hoc PX HUN: in Differentiis) obedientia; Cum Zi, cas,
vel ufque ad fumma tecta deducunt y li- smitibus binas. circa fingulos arcus ,— ui aliis intrent , aliis exeant. ^— Favi fupe-
riore parte affixi ; € paululum etiam la- teribus. fimul barent. e? pendent. una. Alveum non contingunt , uunc obliqui, nunc votundi , qualiter popofcit alveus: aliquando c duorum generum : cum duo examina concordibus populis diffimi- les habuere ritus. — Ruentes ceras ful- einnt, pilarum intergerints à folo forni- catis,ne defit aditus ad farciendum., | Pri- mi fere tres verfus inanes fruuntur , ne
fperafeit, 1m alveo Jffrepunt minus ac mi-
procedit una eft totum examen;cir- caque eum conglobatur,cingit;pro- tegit , cerni non patitur ? Reliquo tempore cum populus in labore eft; iple opera intus circuit, (imilis ex- hortanti , folus immunis. — Circa eum fatellites quidarn , lictoresque, affidui cuftodes authoritatis. Pro- cedit forás nonaifi migraturo exa-
3 mine.
l
2r mine, | Id multó intelligitur ante, aliquot diebus murmure intusftre- pente, apparatus indice, diem tem- peftivumcligentium. — Si quisalam ei detruncet , non fugiet examen. Cum proceflere, fe quaque proxi- mam illi cupit effe, & officio confpi- ci gaudet, * (Id Homerus forever aimudX dixit; ) Feffum humeris fuble- vant: validius fatigatum ex toto portant. Si qua laílata deficit, auc forte aberravit ;, odore períequitur. Vbicunque ille confedit,1bi cun- &arumcaftrafunt. | Duceprehenfo totumtenetur agmen: amiflo,dila- bitur migratque ad alios. Efle uti- quefine Regenonpoffunr. Invitz autem interimunt eos , cum plures fuere , poriusque naífcentium do- mos diruunt, fi proventus difpona- tur: tunc & fucos abigunt. | Rege pefte confumto, mcret plebsignavo dolore,non cibos convehit,non pro- cedit , trifti tantum murmure glo- meratur circa corpus ejus. Subtra- hitur itaque deduc&tz multitudini : aliàs fpectantes exanimem, luctum nonminuunt. Tunc quoque ni fub- veniatur,fame moriuntur. Huc /a- FHitatio, mundicies , & alia fpe&tant. Quiefrunt ab occafu V ergiliarum ufque ad ver, & hyeme conduntur.
Arift.H.A. 1.8.6, 14.
HISTORIE NATURALIS ——
TPin.l.n.
"T Ali ultra exortum latere dicunt, prout ratio climatis & tempeftatis tulit. Ánte fabas fiorentes non ex- cunt ad opera & labores.
Clu.deh- | Stupendum quod ex Clutio Vot-
dcl hus narrat, mundiciei & azzorzs fi-
Mai: mul exemplum. Repererat i5 1n bor-
tis futs apiculam in olla znellis fabmserfam: Alteram item ab imbre fic affliétann, ut e ipfa quafi exanimis jaceret in herba, F- tramque igitur manui impofuit :. cujus calore fic fota plau femtvefocillate. — Vt ' verófe mutuo agnovere , utraque alteram efculari e amplecéi azmicum 12 modum. c illa quidem iuudior , quam imber fi f'raverat, membratim purgarecapit alte-
i ) | l !
am elle Jordidatam:inque opera bac pra- |
pemodum boraminfumfit.. Tum qua be- neficium idacceperat , os admovit alteri; eid, grati aninn ergo , de pecfare fuo eda- xit mellis aliquid : quod eabaufit, [atiata- que, alveare revelavit, Addo de
e ERN Y
£ v4
Y
ailooie 8c prafagiis quzdam. Fru- BN
Gibus nullis nocetur , 4zquit Plinius. plip. .X.-
Ln.c. 8. 4Elia.H.t ls.£449-
Mortuis ne florib. quidem, non mo- dó corporibusinfidunt, Operantur intra fexaginta paflus, Et fabinde confumtis in proximo floribus, fpe- culatores ad pabula ulteriora mit-
tunt. Nocuudejrehenfz in expedi- tione,excubantfupiné , utalasà rore protevant. Prafagia ab examinibus ubiconfederefüumuntur, Tunc o- [tenta, iuquit idem, faciunt privata ac publica,uva dependente in domibus
five templis,fzpé expiata magnis e- ventibus. Sedere in ore infantis,Pla- Pis. H.N. tonis tum ctiam , füavitatem illam ^t^! .. pradulciseioquii portendentes. Se-
dere in caftris Drufi Imperatoris,
cum profperrimé pugnatum apud Arbalonem eílet , haud quaquam perpetua arufpicum conjedura, qui
dirum id oftentum exiftimant fem-
per. Aliter apud Dionem & Obfe- Dio nij. quentem legitur. Ille examineapum A ius deterritum,ne ultraV ifurgim proce- prod.cii 5. deret: hicinfeliciter dimicafle fcri-
bit.
Infetviunt fibus pluribus apes. vfus. In Cibo,Medicinabellis,prafagizss fuppli-.— ci ,€tiam adhibentur. Vefceban- tureis Curanz regionis incola. Contuíz & cum vino diuretico ex- hibitz , hydropem potenter curant & calculos comminuunt, Ín melle mortuz vomicas fanant: Vlcera la- biorum emolliunr: dyfenteriz me- dentur, Favis immortuxz & cum melle trita pilos partibusnudatis re- ftituunt. Szpé abobfeffis in hoftes emittuntur : harumqueopera Lupus Barriga Lufitanus ab obfidione op- pidi Xiamaticenfis in Mauritania, Ann. millefimo quingentefimo duo- decimo depulfuseft, Apud veteres ftellionatus reum, melle illitum; & adfolisradiosexpofitum, apibus ob- jiciebant. De prefagiss fuperius di- xi. Adde, Pompeio aciem contra Cafarem inftrudturo , & Dyrrha- chium egredienti; tanta apum exa- mina occurrere , ut figna obícura- rent. Vi&us eft. Severoimperan- te , apesin fignis militaribus , in ftativis
De INSECTIS, LIB1
ftativis Nigri maximé , favos finxc- runt. Ancipites hinc interSeveria- nos & Nigrianos congreflus: fed illi obtinuere,In Coníulac.L.Pauli & C. Metelli hoftem imminentem prafi- gnificarunt. Leopoldo Auftriaco Sempachum cum exercitu tendente, apum examen in oppidum irruit, ut Helvetiorum Hiftorici produnt. Pa. latinoRegiamPragenfem ingredien - te,teeulisinfedere. Mali rem ominis Anhaitinus dixit. Reliqua prztereo.
. Differentixz Apum funt vari, Ári- Ítoteles in urbazas & feras difpefcic, & ibidem,alias gregales, ut Apes,R eges, fucos,vefpas annuas;crabrones terc- dines: alias fo/itarias , ut Sirenem mi- norem, maiore, & bombycem. Hunc fecutusAlbertus,novem quoq; gene- ra facit, quz apud Aldrovandum vi- de. Plinio Apes fant & ruffica fylveffres- que,horride afpe&tu multó iracundio- res , fed opere ac labore praftantes, Vrbanarum;addit,duogenera,optima brevesvarizque, & inrotunditatem cópactiles:deterioreslonge, & quib. fimilitudo vcfparum: etiamnum de - terrimz exiis pilofz, Optimé in zoz
Differ&tiz. zdErifg.H.A. V.9. 6.40.
Plin. H. N. Lu.c.26,
operatrices & operatrices diftinguuntur. |
Inter illasfunt Rex,Fucus & Fur. De
Arif. H.A. Rege fatis fuperius diximus. Duo eo- ^ TUM. rum fecundum Axiftotelem & Plin. Licac. genera. Meliorruffus, quàm hirfutus niger variusq;, Omnib.tformafemper egregia, &duplo quàm ceteris maior,
ennz breviores,crura recta , ingref-
fus celfior,in fronte macula quodam diademate candicans. Multumetiam ánitore vulgó differunt, Varr,nullam
| rufi mentionemfacit. Dcfzco infc- Arif.H.A, quentib.agetur, Fyr eft nigrum quid, !1»*^*9. ventreq;ampliore. Operarricium difte- renti; corporis ffgura,etate, morib,ope- vatioué,colorect» aculeo famuntur. Corpo-
ris faura.Suntaliz vaffle fed glomero- fíz;ezdemq;nigrz & hirfutz:aliz »i-
nores quidem fed zque rotundz,& in-
fufci coloris,horridiq; pili: aliz magis exigua,nectam rotunde,fedobeíz tn.
& latz,coloris melinfculi: aliz mini-
ma gracilesque,& acutialvei, ex ad- rcolo,varix atq;leves. Sic difbinguir Colum. R cx Áriftotele Columel. & V irgilius: Optima parvulz;oblongz,leves ,ni-
BS
| jungi nequeat , Paufanias author
| dam.
Ji
tidz , auro ardentes , & paribus lita
corpora guttis,moribus denique pla- cidis.4ezate.. Suntquzdam zovells,
vetule quxdam. llarum examen zia H,A quotannis avolarc folitum eft , nec l.c.u, perinde pungunt:& fiannutm non ex-
ceflere, nitefcunt;oleique fimilitudi-
nem & fpeciem gerunt. Hz horridu-
lz evaduut,& rugis obferuntut: mel- lificandiperitiffimz, Frigora deniq;
& pluvias przfentiunt: ideo his in- gruentib. non longé ab alvearib. re- cedunt. Operatione. Sunt inutiles , üt ais pia bombylius : igyoQogorzA«sdes, ab ar; L1. tifici igmento forté. Sunt & izer-
£es, quz quidem nec favos corrum- puntc,necmelliinfidiantur: id tamen nonconficiunt, Nonnullz Regem cingunt: quzdam mortuasexalveo efferunt: aliz noctu excubias agunt.
Qua mellificant,velinalveis,arbori- busexcavatis,petris,tabulatis;vel fub
terra id faciunt.Circa T hermodoon- P/z.H, N, tem fiuvium (in Themifcyra)duo ge- ^re. — nera:aliarum quz in arborib. m ellifi- Fd d cant : aliarum quz (ub terra , triplici cerarum ordinc,uberrimi proventus, inquitPlinius. At Ariftoteles illarum duntaxat meminit , has alibi ponit. Favus ipfe;addi/,levis, atque quabi- liseft,quem non femper,fed hybernis duntaxat menfibus conftruunt. Co- pia in eo tra&u hederz , unde mel conficitur. Colore.In Ponto enim funt quzdam albz;quz bis in menfe mel- la faciunt. Morib.In ZEchiopia,ft Alva- reziocredendum,adeó cicures,ut in- tra hominum cubilia examina confi- ciant. Apud Halizones cum hornini- bus pabulatum exire, & opus tam concrerum facere, ut mel à cera fe- Paajas.in Aziictó.
eft. Deftituuntur & aculeo quae-
e Novi orbísapib. ita Nierezber- NieembH gius. Multiplex apiarium geousin no- Exo. vo orbe femper admirabiie, licec in^" mellificio diverfum. — £udam in ar» boruim cavitatibus,ícd finc f;vo, cor- ticem cereum prius effingunt ovi in-- ftar, quem imbuunt penitus liquido & fuavinectare. Hzcoya copulata í1- mul , & racemata , ufque ad vigind
veltrigintainveniuntur, laditrun- ! cum
i
/
" HISTORLE NATURALIS
cum cxdunt,& deferunt ad ufus fuos lenum melleis globulis; ceraquoq; utiliffima. 4//z glandes minoresconfi- ciunt:z/ienon excedétesnucemavel- lanam, Hocgenusapum exiguum eft & manfuetiffimum. A4//e fub humola- borant, quzdam 3. aut 2, ulnas,quz - dam non amplius quàm dodrantem profunde,proutoportunum illis. Ha- rum quxdam mellificant in cereis quafi fiftulis oblongis , quadam orbi- cularib.& rotundiorib, Ex his quzdá mites & innoxiz, aliz zajufeula effetz, & fuoslabores acriter cuentur. Aie quoque funt fere diverfi opificii, ro- tundum conficiuntfavum inftar mali citrei circulando fiftulas fufpendunct- que ex arborum fronde, imponentes favos alium fuper alium: aliquando fuftinet frons racemum eiusmodi trium dodrantium longum. Exguzo- resapesfufpendunt minoresracemos, & tenuioribus ramis; grandiores ex firmioribus (vocant has Indi Matee- €as) quarum morfus zquat dolore i- &us ferpentium , & viginti quatuor horis petfeverat. A//a ritis apum na- tio cftinterris Haimenfium , quas in- duftria Europzorum inalvearia con- clufit, ubi nec pungunt, nec itritan- tur,necinquietes fiunt, reclufo alve- are. Mirum di&u,nec ceffant àla- bore,tamíuntofficio intentz, Hic curiofitas non indigeret vitreis, nec transparentib. vafculisjut exemplum fedulitatis difceret, Regina 8& Ma- giftra plurimum à plebe diftat. — Eft quoque,apum zigrum e exile genus, quod in fylvis finc cera mellificat. Cera fübterranearum apum percom- moda cceratis ad dolores ex quavis caufa frigidaaccidentes: tumoresre- folvit: ad alia medicamenta etiami- donea. Albzapes funtin Quatema- la,mel quoquealbum & ceram fabri- cantes,nec nimisrioXiz. Nuncexaliquib. authoribus dabo aliqua. In Cey;avaítz arboris & aliar. interdum cavis nidulantur apes, atq; fuum mel elaborant,non mirus bo- numquam in Hifpania tefte Cizca: quarum tria funtgenera. zum paulo maius culicibus. Ad faviquem probé
communiunt;orificium, tubulum di- 3
midii digitilongitudine aptat exma- teria cercfimilijperquem apes;alis eo quodé floribus decerpferunt onuftis ad fuasopérasingrediuntur. Acidiu- fculum eft meliftud,cujus pauló am- plius libra praebent fingula alvearia. Aliud gentis paulo maiusnigrum fupe- riüs tamen candidum eft, Orificiam, quoinatborum cavumingrediuntur, confectum habent ex ceraalteri ma- teriz commixta,lapide durius. Ha- rum mel fuperius bonitate longe fu- peracilliusq; tresmenfurz,five vete- rum congius nonnunquam ex unico alveari eximitur.Terzium gezus Hifpa- nicas magnitudine excedit, fed acu- leis caret,impetu tn.in eos fertur,qui favos eximere volunt, mireq; fefe ca- pitis & barbz pyrisimplicat. Harum interdum alvearia duodenasaut plu- res libras mellis,multó quam reliqua-
rum przftantioris,continent. Americana inquit Lerius, apes no- ftris diffimiles,& exiguas illas mufcas quz zítate, przfertim maturis uvis, nobis infeftz funt, potiüs referentes, fuum Mel & ceram conficiunt, pet fylvasinarborum cavis ,undeincolze utrumq; probé eximerenorunt.Favü, é quo mel nondum exemptum yra- yetic appellant:yra enimillis mel eft, ycticcera. More noftro melle ve- Íícuntur: ceram veró ,quz inftar picis fere nigra eft ;in maffas convolvunt brachiali craffitudine. Sed neque funalianeque candelas ex ea parant, (no&u enim nullo alio lumine utun- tur, quàmi certi ligni fragmentis ac- cenfis, quz lucidam flammam pa- rant) at ingentium cannarum li- gnearum tubos ( in quibus fuas plu- mas ne à certo papilionum genere, ipfis travers didio , corrumpantur confervant ) ifta praefertim obtu- tanti Ánton. Herterain Provincia Ve- trzpacis fcribit reperiri apes fre aca- loe clarum melconficientes; quarum aliz fint armatz & noxiz , quem- admodum noftrz, aliz parvz ut mu- ícz , optimé ramen mellificantes, aliz noxii ne&taris: quod dementet guftantes. — Nullz favum confi- ciunt fed condunt liquorem fub humo;
Mldrov. Infect la. € 4.
DEUNVSEGCGTUSYLADE 4
humo, autin cavis arboribus melli-
quidiffimum, & aceícit nonnihil...
ricus Faber fcribit;zz zerrá Marchkafto- "um fà quisfylvasingreflus inarbore quacunque foramen faciat, poffe ex arborequinq; velfex menfuras mel- lisacciperequod inftar mulfiab exi- guisapibus neminem cedentib.con- ficitur.Hocmel ad comedendum o- ptimum eft, & vinum inde fuaviffi- mum prz paratur.
Adjiciam hifce ab Aldrovando obíervatas, easq; proprijs ipfius ver- bisdefcribamn. Quarinquit priore lo- cé exhibetur, Apumregulus eft ape dupló fermé procerior, fed fuco ma- cilentior:magisctiam lucefcit, & al- vum habet in extremo acutiorem. Alz funtlongz, & coloris albi, flavis pund&is confperü. Caput ejusdem cum ventre coloris eft. Antenne funt breves,fed parum bene à pi&ore ex- preífa. Apiseft vulgaris, qua /£cuzdo loco ponitur; color ei magis ad cinereü vergit hirta ferétota, alvo eft obtu- fiori,breviffima,exeritaculeum. Ale funt candide incercurrentibuslinco- lisflavis , breves, breviores, inquam, ipfo corpore : Caput magnum; an- rennz, utinipfo regulo. Fucus , 44 tertio loco exprimitur media eft ma- gnitudine inter Regem , & Apem;
—magis tamenad regem accedit, Ape
duplo major, Rege corpulentior, fed brevior, colore ctia magis fufco. Ala fermé, utin Rege, pedes breviores, caputmajus. Alvi extremum velut in duasappendices deíinit.
Inter apes Jylveflres, quarum multa funtgenera, due priores, una cum fuis favisexpreffz , domefticis qáodam- modoaccenferi poflint. Melenim quodparant, nonomnino fpernen- dum videtur, propter faü dulcorem, & ex favis non contemnenda cera parari poffit. Ipfarum vero apum fpe- cies dometticis noftris multo eft pul- chrior, venuftiorque.. Differuntau- tem & magnitudineincer fe & colo- rc. Quz major eft,& priori loco pin- gitur ; favos & cellasetiam conficit majores. Hasíimul cum fuis apibus invétas F. Gregorius Regienfis Cap-
pucinorum ordinis, diligentiílimus ribustamen alis, utraque corpulenta
|
7 Pharmacopola, & herbarum etiam apprimé peritus cumad montem Pa- dernum vulgo di&umin noftro agro herbarum infpiciendarum gratia i- vifIet, ad me attulit, cum ut gratum mihi faceret, tum veró etiam, ut tam pulchrünaturz arcanum pofteris a- liquando communicarc. cellarü alie erant vacuz,aliz plenz;plenarum a- liz continebant mel,aliz fobolemal- bam,qualem à latere favorum pidtor exhibuit. An vacuis apes quiefcere putaverim. Omnium figuranon fex- angulis terminatur, ut in communi- bus,fed eranc rudes, & rotundz, ne- que omnes ejusdem magnitudinis. Apisipfaafpectu venufta admodum, tota hirfuta capite, ancennis, & pe- dibus aterrimis,aterrimaitem,acro- cunda macula in tergore infignis: al ferruginez, cztera modo rubicun- do, modoatro colore variat. 4f. :eraqua plures& minores favos con- ftruit,minoreftucdixi, & colore di- verfo. Caput enim in hac pedes & tota alvusnigricant, dorfum torum rubicundum eft, alz procerz, angu- Ítznigricantes. Utraque favos fuos operit quisquilijs, palea & muífco ne facile it invenire: — Quid (i harum melie D. Ioannem Baptiftam ia de- ferto vixiffe dicamus. Quz dua deinceps pinguntur, no- ftrisrufticis4vos; vocantur,invicem feré confimiles. Prier capite anten- nis, & pedibus nigris; toto corpore magis,quàm przcedenteshirfuto, & lutefcente, minus in dorío , magis in alvo. Sed colorem iftum luteum cor- poris hirfuties facit, non ipfius cor- us. 4ltera cademomnino videre- tur, nifi candidior effet, & pauló mi- nor. Reperiuntur in hoc genere et- iam virides, & nigra, & aliorum co- lorum. ' Hollandi , ut audio, om- nes, nelcio cur S&epfero / hoc eft, Imperatores vocant, nifi dicamus: propter aculeü, quo acerrime pun- gunt, Regesin eo vincentes qui vel eo carent, vel £i habent , non u- tuntur,
Nigrarum duarum hic iconem etiam dedi,pr/er major eft, & brevio-
eft
n4 eftadmodum, Prior undique nigra cft, przccrquamin cervice & fupe- riorialvi parte, ubi macula lutea eft, &rinextremaferé,ubi candicat. 4/- fera casdem habet maculas, fed mul- tó majores , colorque eft intenfior. Priori pedes hirfutiores, & craílio- res, Utriqueatri.Antennz in fecun- dabreviores, acexiliores, Qua erz- ceps pida est,cx carum genere eft, qux prope latrinas, & fcedas cloacas bo- bos fuos edere folent. Afpe&u ele- gans eft,alvo craffa ex nigro, & luteo varia, in extremo acuta, capite & dorío cinereis, oculis magnis, extu- bcrantibus, nigris, pedibus brevibus etiam cinereis, zlis proceris anguftis ejusdem cum dorfo coloris.
Eft prztereaalia Api fera,quam a- quaticam vocavi , feu potius amphi- biam,quod,&in terra, &aqua degat, Sedrarius videtur. Hancaliquando, ucme exercerem, ficdefcripfi. Api vulsarivaldéíimile infectum amphi. bium, extraaquam volans, in aquis natans,quadripenne,fepes. Duos pedesoblongos habet, nimirum an- ticos, quibus utrinque diftentis tan- quam temone fimul & remigibus ad natatum utitur. Cateri breviculi, fub ventrem contradi. Caputcom-
reflum, oculisnigris, grandiufculis acfplendidis inftru&dum. Corpus a- liste&um,prorfus atrum. Ala fupe- riores fimul, & inferiores duriufculz, accruftacec,nonnihil majori fui par- tc eaque fuperiore € luteo colore habent, & nigro maculofz funt, fed extrema parte aut proxima fubtiliffi- mz , ac pellucentes, inftar inferio- rumalarum, quasoperiunt ipfz, ap- pendices duz funt rarz obfervatu ; imoin nullo alio [nfecto à me vifz, quarum una a teram incumbens te- git,quz faciunt, ut laciniofz interna parte, ac triangulo finuatz ppareàt. Sed& extremo fui erectà feu fiflurata levemhabent, Roftrum aculeatum eft, ut Culicibus. Pedesanteà;quib. natat , tribus articulis difleé&ti funt. Ruftici Bozoz Gvardalofe vocant, for- fan quod lucente fole aqua fumma petat, velut apricari cupiens, & ne- bulofo ccelo non confpiciatur- Ali-
HISTORIAE X ATFRALIS
]
leviflimo ftrepitu aut umbra perce- pta.fagacitate mira ftatim quovis te- lo velociüsinfundum lancinansfíub: ducit, adeóut capru difficillimüfit
—
Ad Caput de Apibus AbrrENDIX l.
«De Melle.
MBs apud Latinos nomen , à
Grzco pé dedué&um videtur, hocautem velà sé, curz eft, quod cum cura colligatur : vel à wa, po- mo, quod ex cjus fru&ibus, defcen-
diffe videcur. Apud Arhenzum. Athez.Di- poof 14,
Nofneu.
Alcman. ozegav wvei,cereum fru&tü, Epicharmus, avvvogüe4ov, rmatutinum mare ; quód diluculó ex aére fluat, appellat. Favus, quod vocabulum à $«yev Iüdorus derivat» Perottus, à fovendo, quódiin favis feetus fuos a- pes foveant; Martinius ab Je. tex- tum; Grzcis ay gn viov xe c xoi e AoYS aea (- Jeiovsee^uxselc, oiov, AU dit. Cellula eft a- pum fexangula, loculamentum, & fundamentum operis.
Quid fibegregié exantiquis expo- Defari- fuic Plinius. Zezi£ boc, inquit, ex aere; bon EORR C maxime Syderum exortu, (pomasu&n (ic L1.c.12. T&v 4sgav J/n wi Ariftoteles dixit)pre- Fem cipued, tpfo Sirio ex(blendefcente frt , ( be- pria né hincMercurialisinAriftotele pro var.Lez. Viest»Coe4O- legi debere putat) zec o- E id
mmnino prinsVergiliarum exortu, (OrVün- gg.
cur, octavo Calend. Aprilis, in o&ta: va parte Arietis, ut apud Columel- lam habetur ) fublucanis temporibus. Itad, tum primá anrová folia arbor. anelle
| rofcida imveniuntur x ac ff qui matutino Jub dio fuere, unétas liquore vefles, capil- lumá, concretum fentiunt- ^ Sive ille est celi fudor , [rve quadam fyderum faliva ffvepurgans fe aera faccus. Vtinam, ef- fete purus ac liquidus ei fua natura, qua- lis defluit primb:munc ver e tantacadens altitudine , multumá, dum venit , forde- ftens, ci obvia terra halitu infectus pra- zereaà fronde ac pabulis potus , c in uter- culas congejIus apum (ore enim vomunt )
ad bac
quando ccelum tuetur, furfum ex a. qua exerto ore, aliàs deorfum, & vel
6.14.
Aelian. H. (Aagueuz.
SenecAE- pift.s4.
DE INSECTIS LIB. l1
&d bac fucco floru corruptus , ei» alvers ma- veratus tatiesq, mutatus , zmagnam tamen matura celeflis voluptatem affert... Nec abirein diveríaalios videbis. Nam
1) rem effe,dubito. Non colligunt füm- mo mané, dum flores rofcidi , apicu- lx, fervens dies placet : nec verfus ccelum hiantibusiafident,fed verfus
Ariftoteles,rorem qui cecidit efle;ex | terram pendulis.Induerefe&ad me-
eodemonftrat, quód uno & altero die cellas melle repletas inveniant Apiarii, nec, autumno, poftG detra- &um eft,reparetur,quamvis tum flo- respraítent. Galenusin plantarum foliisoriri, & cjusdem cum rore ge- neriseffe;irecordariq;, acftate copio- fum iniisdcm repertum , poftquàm per zftatem, temperiem aéris cali- dam & ficcam, bené frigida nox ex- cepiffet; fcripfit. Scilicet, fublatié terra& aquis;folis calore,halitus,ex- a&eque tenuati accodi, àfrigore fübfecutz no&is concreti coaluere. In móteLibanoid perícpéquotannis accidereait.. Itaq; coria extendunt, & decuffum de arboribus excipiunt. Aelianus denique melin Media ; ex arboribus ftillare prodidit, eodemq; in Praffiorum regione in India plue- re. Inherbarum& paluftrium arun- dinum comas decidens;ovillo& bu- bulo pecori tà fuave epulüi,ut fuavif- fimülacedant. Seneca dubitat inve- niantne ipfumiin floribus, an fuccum tantü quendam, quem ffzritus fui pro- jrietare,ut loquitur, & adhibito quo- dam veluti fermento; 1n melleà fub- ftantiam denfent & coagulent. Et hzcquidem veterum fententia. Ex recentioribus Senece Eraímusin fuo Ciceroniano fuübícribit: Fizguat , in- quit, ore vifceribusd, fuis liquorem , acin vfus trausformatum ,rur[us ex fe giant. Moufetus, Chylumapum in ventri- culis earum confummatum vocat, idque vomitioneeiici, vix hocnobis probatur. Excrementum effe quo a- limur non poteft : obíervatumque à curiofioribus , ore quidem melleum ex floribus fuccum colligere,fed non implere ventrem. Onerari duntaxat crura & coxas, in quibuspilorumin- ftaremincntiaquzdamrepagula,ne mel decidat, reducesad alvearia,di- ftentacruruin & onuftas melle coxas habere, à quo, à deftinatis huic ofh- cio apiculis, exonerentur. Deci- duum ex vaporibus humorem feu ro-
dium penetrare videbis, quo ros qui fumma duntaxat folia ftringit , per- venirenon potuit. Hgererc intus mel- leam dulcedinem teftantur, quam fi leviter fuxeris,guftabis.Et cur,fi mel deciduum,feftucis quoque& ftipulis nonadhzret? Curexcertis dunta- xat floribus colligitur?Bené ergó Ca- beus, certor. florum fuccum , 1llum- queinternum & medullarem, ab a- pibus,nature genio cumaérea humi- ditate expreflum , & qui vegetabile quid potius ac terrenum,;dixit. Inde fané fit, quod pro diverfíarum regio- num genio;diverfz funt&c mellisfor- tes. Diverfum hz,floribus fal fubmi- niftrant. Indequod aquam gravita- te fuperat;G ad eam fe ut ro. adi.ha- bet:inde, quódarte Chymica diílo- lucam , maximam partem in terram faceffit: inde, quód fuavem quidem fed vehementem faporem , qui fali- num & terreftre quid fapit , prz fe fert.
De ZlecfioneinDifferentiis agetur. Optimum eft Galeno, purum, ab o- mnibus fordibus liberum , pelluci- dum,flavum, boniodoris,guftu pau- lü acre, fed fuaviffimum; & cohzres, ita,ut(i attollatur; continuum deflu-
t at. Plinius, plenilunio uberius capi
Ícribit;fereno die pinguius. Iz emzi melle,addiz,quod per fé fluit,ut muflum a- leuzmá,, appellatur acaton, maxime lauda- bile eit, Aptiffrmum exiflimatur, 2 thymo, colorés aurei faporis gratiffegmi, quod frt pa- lam doliolis ( ut melevu&2« effe mon- ftrarenc, Thymifolia mifcebant)pzz- queymarino ?vore fpiffum. | Quod coucre- fcit autem hoc minime laudatur , T bymo- ftm mon coit, c tacfupratenuia fila mit- tit:quad primum gravitatas argumentum eff. Aczton quid fit, intcr authores non convenit. Alii Zmmvxealheo di- cunt,fuafpontefluens. Quidà ayiov legunt, quod ftatim fluxiffet, nec diu in vinactis, fracibus, favo, jacuiffet: Defceecatum & fedimenti expers di-
xeris. Nonnulli , ut Dalechampius; C. à |
2m att
Cabe Meteor. l.f textu yo)
quaft...
Electio!
Plinz,H.N.; Li.c x5.
20
ad Pli.
H.N..ir. £4. 0 09 ufasinci- dulciario erat: hoc;faporis; illis qua
bore confe&um.
in ácriora, gratiaconciliabatur. Erant
qui vehementer dele&abantur ,& Pd vitam credebantur protraxiffe. Ze- Ze». no modicé eo cum pane utebatur.
Pythagoram folo fivefavo, & pane eodem contentum,quida autumant. Ares. pi. Democritus in annum cetitefimmum pwfli. G&cnonumfatidiem diftuliffe, quód éo oble&aretur,creditur.Idem mel. lis odore vitam per Thefmophoria produxiffe putatur: fed Ficinus, vino liquefa&um albo calentibus pani- businfudiffe opinatuseft. De Pol- lióneitaPlinius. Corporaauget. Multi fenectam longa mulfi tantum mutritu to- leraverened alia ullo ciboscelebri Pollionts Romuli exempla. Centeffmum annum ex - cedentem,cum Divus Auguflus bofpesin- Zerrogait quanam maxime vatione vi- gorem illum animi corporisá, cuffodiffez. A4t ille vefpoudit, intus mul[o , foris olea. Apud Laczdemoniosinitium ccnz fuit; fed & in fecundis menfis appo- nebatur. Placentz quz exeo para-
PIn,H.N. L13.6. 244
Varro R. R«
l.5.c.16. j. T ex bantur, zzellita,pyramuntes; & itrià di- Te«tzs — cebanrur.Illain ceenisquas Nero fa- ES R miliaribusindicebat, quadragiesfe- 478.
ftertium conftabant. Pyramuntes ex tritico & melleconftabant: Itria, ex eodem & farina conficiebátur. Mel- ÁpuLMi- lita ffitamenta Apulejus vocavit. ^19. Ouantum alimenti corporibus lar- | giatur, non convenitinter authores. Hipporr. 1. Hippocrates, perfe; attenuare magis defi &per urinam plus jufto purgare;cüm aliis fumprum , nutrire & bonum co- lorem conciliare dixit. Celfusinter valentiffimareponit. Dulcedineil- le&as partes , plus ad fe nutrimenti rapere,retinere, & in fimile fibi con- vertere,vcrifimile. Senib. commen- datur. Annofi, Antiochus Medicus; & Telephus Gramrnaticus fenes: ii- dem Attico mellefzpius cocto pane velalica excepto vefcebantur. Acri- moniam amittit, fi aqua diluatur, ac coquatur donec fpumare definat;
fpumaaffiduo detería. lUrinam fic | iio ad boc fervari celeffem jubet. Aliqui
HISTORIAE NATVRALIS
Dalecbáp. dudes curiofo ftudiofoque nullo la- i ftusvocat,ex melle & papaverecon. | ftabat, Paratur ex eodem zulfumsme- Veteribus loco faccari in operé | do,melomelites 8c vinum. Mulfifrequés
apud antiquos mentio: notenà. mulceéndo;quod vini aufteritas ejus
4
dulcedine molliatur. Plinius Ari- Gepon,l.
€ 24. Plin,H.N. L21.ei24.
ftzum Thracium primum inveniffe tradit:quidam cumoinornelite idem cenfent. Sed Ulpianus dulciffimo vi- noidemtribuit. Ex vino & melle pa- tabatur, ex vetere utiliffimum, & quód facilé cum melle concorpora- x tur, exauftero, Maffico inprimis Q 5, mons Gauranus, in Puteolor. Baja- 42. jarumque profpe&u fundit, nobile. Craffum & turbidum olím fuiffe, ex Horatio colligit Mercurialis. Du wercur. partesuni mellis affunduntur, | Ali- koe ied : qui, quo celerius przberi poffit, una Dioforr. M. coqnunt,& transfundunt: Aliiutili- Ms. 16. tatisgratia, ad fex muftifervétisfex- tariosjunum mellisadjiciunt,&poft-
quam deferbuererecondunt. Adji- ciebantur & aromatica, folia mala-
bathri ,mytrha;cafia, coftus; nardus;
de quibus authorem Geoponicor.
confule. Mede Sepcentrionalium po- :
cuseft. aliquando tam nobilis, utno- nifi lautioribus menfis apponatur, Laudatiffimus Covenfis, Moris & aromatibus condire. Per totam fere Europam devchitur. Iden cum me- done uere», (malé apud Ethymolo- guüm peMyeo,in vulgatis quibusdam lexicis péAoypor legitur) dicere, quód exuOraóv zópohoy (Ov 9dah &piudvoy Hety- chius explicet, nifi & herba accede- ret, Cum illo convenit , quod pé» &uxeot Athenzus vocat, quodque ex vino,melle, & herbis variis conficie- batur. Cambrisnunc Mezbegliz, Hi- bernis Zsbebache dicitur,Ziz4 ex mel- le redolere, lllyriis quos Taulátinos Aii Vvocabant;olim fuetü.Favus aqua fu- zal. 4u- perfufa exprimebatur, ac fimulahe- ^ . no ad mediam usq; partem inco&ta, fiGtilibus primuminfundebatur, jam
tum dulciílima: dein vafis ligneis in multatempotarefervabatur.InGrz-
cia parum differebar à vino , quod
Ld
Hefyebius
inLexico.
nafcitur. Pliniusita de co. 2uigqueg- Pin. H.N...—
; L14.€A7,
paratum tollit, & fputa craffa incidit. prudentiores [latim ad tertias partes de-
Edulii illud genus quod Cecetuz Fe- |
cOQUMHE , C tertiam veters mellis adii- ann,
ciuptideinde quadraginta dieb. Canis artu in fole babent. Alij diffufa ita, decima die obturant. | Hoc vocato Hydromeli, c veruflate faporem «vini a[fequitur , nun- quam laudatius quam im Phryeia. | Dio- Ícorides ex, duabus menturis aqux co&z, & fub Caniculz fydus infola- tz,ac mclomelitis ex cotoneis facti
coni uná componit. , Plutarchus ante vi- q«f., num inventum , propinatum fuiffe fcribit. Melozeli quod &: Cydonites pimus quomodo fiat, apud Geoponicorum authorem qui id Hydromelum vo- cat,habemus, quomodo ex melle vi- num,apud Portam. Eft & Melitites vi-
, 8um;quodadje&o ad quinq; congios
aufteri mufti mellis congio , & falis
cyatho, paratur. Seculu faz fferi nan
; arbitror boc genus inflationib.obuoxium,
! Lp inquit Plinius. Dodram quoq; genus Aujm.E. potionisapudAufonium,à dodrante pPigr8s. novemunciarum menfurá ita di&tá,
ingrediebatur mel, cum jure, aqua,
»J vino;pane,pipere, herba, oleo, & fa-
le. Eodem, puritas vini probatur, fi cumla&e infuderis.
" Adlapideam duritiem dcco&tum,
& pulverizatum ex albo rubellum
reddit, fi tranfuaí(ando mifceatur.
Plaut.P fen MellizaPlautiinPfeudoloHy dromeli
dva... eft. Defcriptiones & compofitiones,
fee Galeni, Acginctz,Plinij, Dioícori- dis, Anglorum, qui hordeum torre- factumadjiciunt, & Mofcovitarum
Menfet. de apud Moufetum vide ; Mauritano-
Infect .l.x.
v rum apud Aldrovandum.
fas in Auxit & Medicorum contra mor-
M«dicin2 bosremedia. Nec hoc tantüm Mz/- (o fum Hydromeli eu selicratum,Eoyyoxie; apomeli,clionomeli,T balaffosneli, Ompha-
comeli, cà Oxymeli belleboratum ini ufurm deduximus:firitum,oleum,& quintam effentiam hisadde. Melli quidem ipfius
Pli». H.N. naturatalis est , ut putre[cere corpora non Ug EM fat, jucundo fapore atá, mon afpera , alta
Columella à : í : RR. l1. QUA falis natura... 1deó Democritus
Fauna melle condiri juffit: ficque Alexan- A4t.1'2- e " x . pin.in Sj. dti & Agefipolidis, necnon Agefilai vis. corpora confervata;à StatioPapinio, Xenoph, de Xenophonte, &DiodoroSiculo pro- seb. Gra-
cor, 1, s, Si. ditum, Hybleo inquit ille ,perfufus ze- sullss. (Pare durat. Hippocetaurum in Thef- faliáà natum codemq; die denatum,
^ principatu Glaudii Cafarisin melle
SE INSECTIS LIB. 1
LL Lm
AM ex Egypto adlatum, Plinius vidit. ma Faucibus,tonfillissangine, omnibus- L7... quc oris defideriis utiliffimum eft, a- reícentiq;infebribuslinguz, Jam veró peripneumonicis , pleuriticis — — deco&um,itet vulncribusàá ferpen- dy te percuffis. Et contra venenafun- — gorum. Auribus fonantibus inftilla- tur cum rofaceo; lendes & foeda ca- pitisanimantianecat. Dyfentericis & cxliacis medetur , inquo fint jm- Pii. zr. x. mortuz apes decoctum. Tale&z ocu- ^9 ^ lisutiliffnnum. Ufus defpumati fem- pii n. x. peraptior:ftomrnachum tamen inflat, ^.2».c. wir, bilemauget, faftidium creat, alioqui oculorum angulos melle tangi fua- dent. Eadem apud Diofcoridem in- Diofer.. venies. Hippocratesin fecüda pleu. **'** ritidis fpecie favumin aqua macera- tum; incafuexalto, ctemorem eius decoctum, przfícribit: in convolvulo lingereiubet. Ex apibus qu in tu- prz gx. mulo eius mellificabant, collectum, /2o-«.4. ulcufculis oris pacerorum. medebatur. Cum fruc&u etiam in dezzitioze cum butyro gingivis inun&tum; in vifus hebetudine & a/bugize cum primo infantis ftercore füba&tum ; in fau- cium dolore ; cum agrefti papavere permixtum;inlienis, demortuis api- busappofitum; in Zyfezzeria & celiaca cum apib. vel cafeo recenti coctum; teftibus frigidis, cum refina tempce- ratum;adhibetur. Cum nitro & lacte bubulo cera faciei fanat : cum corii bubuli cinere, p/agedazas & panos cutat: fpuma cumoleo iuglandium, aduftionem cutisemédat. Hollerius inter Diaphorctica retuli. Cum lenticula cocta, & contrita, vel myr- tifoliis viridibus , vel galla, reZwvis, manuum inprimis prodeft. Id apud Oribafium, hocapud Prifcianum le- ori sy- gitur. A Nicandro contta Opium D laudatur: ab Ovidio, cum ovis & pi- 5j, neis nucibus ad ciendam venerem. «55. Celfus co&tum inter alvum ftringen- tianumerat , quód coquendo, actri- monia alvum ciens detrahatur. Mi- nui & alimenti virtutem, addere po- teris.
Aqua mula duo fant genera , [abita acrecentts,alterum zgveterat e euvass & 3mÓérs, conditivz,quod proprie Hy-
(2.73 dro-
2:2 droimeli dicitur, RepeztigaiinquitPli-
blin.H.N, nius, defpumato melle praclaram utilita-
L22.6.24.
Plin. H.N. 22.6.14.
tem habet » in cibo egrotantium levi , boc et,alicaeluta, viribus recreandus, ore flo- smachog, mulcendo , ardore refrigerando. Frigidam enim utilius dari ventri mol- liendo, invenio apud auciores. Hunc po- 2um bibeudum alfrofís: item amizmi humilis CP praparci, quos illi dixere enicropfychas. (78c2daQogepérsc 44) paxgoc Qoarruc, qui im- modico füdore diffluunt, & langui- dum pulfumhabent,;intelligit;) Ef c? vatio fabtilitatis imzmen[a à Plutone. de- Jendeus: corpufculis verum levibus , [ca- brisaugulofis,rotundis,magis,aut minus, ad aliorum naturam accedentibus :. Ideo zonueadem omnibus amara aut dulcia effe. Sic e in laffitudime prouiores effe ad ira- cundiam, c in fiti. Ergo ci bacanimi a- feritas, fem potius animas dulciore [ucco mitigatur.. Lenit tran[itum fpiritus , c yoolltoves facit sneatus, ne [Cindant eutem vedeuntemá,. Experimenta in fe cuique: zullius nom iraluctusque triflitiacb- omuts animi impetus cibo molitur. Ideog,obfer- vanuda funt. que mau folum corporum me- dicinam-fedei morum babent. Aqua mul- fac tuffrentibus utilis traditur, calefa- éfa invitat vomitiones, Contraveuenum pfomythg falutaris addita oleo. Item con- tra byofcyamum, cum lacfe maxime affni- 20,€5 contra balicacabum ut diximus.In- funditur & auribus c aenitalium feffulis. Vulvis imponitur cuzz pane zuolli, fubitus timoribus, luxatis.lemteudisque omnibus. Invetevata ufum damnavere po[leri, mi- "us innocentem aqua, minusque vinofrr- mum. Longátamen oetuflate tranfit in vinum , ut conflat inter omnes flomacho aautili[imum nervis, contrarium. Sem- per mulfum ex vetere viuo utiliffmum , facilimeg, cum melle coucorporatur, quod im dulci nunquam evenit. — Ex auffero factum non implet f'amacbum;nen, ex de- cocfo imelleminusa inflat, quod fere eve- yit. Appetendi quag, revocat aviditatem cibi. Alvum mollit frigido potu, pluribus calidofiflit. Eadem apud Diofcori- dem habentur. Idem & s£vy»vx& pre- ftat.
Mulfum ex auftero vino fatum ; nonimpletftomachum, neq; ex de- co&to melle,minusq; inflat, quod fe- r6 cvenit. Appetendi quoq; revocat
|
—— — À—— MÀ A————À E
—————Y I € — — P M À—
La
l
HISTORIE NASTVRALIS
aviditatem cibi. Alvum mollit frigi- do potu;calidofiftit. Corpora auget. Varroregium cognominatum mor- bumarquatum tradit,quoniam mul- fo curetur. Apozzeli, quod ex melle ex favis niveo candere fplendentibus cum aqua fontis, proutab Actio tra- ditur, decoquebatur, deterger & di- gerit, urinas ciet, calidioribus natu- risinimicum. Confert & ad educen- dum fpiritum. | Chozomeli cum nive &cummelle cómifta fiebat, &in fe- brib. propinabatur. De ozzpbacomeli, quodfuccouvecimmaturc& melle fit nihil ingulare occurrir. 7 balasfomel ex aquis partib.maris,pluvie,& mel- lis defzecatis, & in picato vafe per ca- nis zftum infolatis paratur.Sapore& odoregrátum cft , clementerq; pur- gat. Oxymelitts.variz apud authores funt defcriptionessquas apud Aldro- vandum vide.Sumptü humorescraf- fos attenuat; ifchiade & arthritide laborantib.prodeft:in angina utiliter gargarizatur. De Scy//tico oxymelite confule Medicos. He/leboratum: Gec- ínero debemus, cuius encomia in e- piftolaad Occonem perfequitur. Spiritus, qui per recortam exit, & velalbus vel flavuseít (aquam quoq; vocant) effufiones & albugines ocu- lorum fanat,&ad capillosproducen- dosadhibetur. 0/euzs quod inftar a- quz vitz ardet,ficum fpiritu vini cir- culetur, gratiffimi faporis evadit, & nontantum fclopetariis vulnerib. & phagedznices ulceribus convenit: fed & dolores podagricos vehemen- ter mitigat: maculasq; faciei cum o- leo Camphorz difcutit. Componi- tur & cum vitriolo calcinato. | A4ce- £um €x cocto cum aqua fluviali & fc- mine erucz , quod duntaxatin petra
fufpenditur, deftillatur. Solvit fili- Eertmae.
ces, reliquosque lapides: nec eft
1n Cro,
quód calcinationé premittas. O)uiz- Agric. in
ta effeutia qua fale ex facibus pro- priis incineratis acuitur, in colica , calculorenum &c. remedium cre- ditur paratiffimum, De EZxzrequod Do&ifflimus Schróderus defcribit, 5e taceo.
Nonpermittere ut corpora putre-
Ícant; fuperius ex Plinio dictum: Ba-
bylo-
PoppiumT. 1p.973*
bred.
AYTMM C
Cop. $.p. 316.
CE I — ES
"DE INSECTIS LIB. 1
Herodi byloniosq;in melle cadavera fervaf-
Thai — (- dicidebuit. Nunc de purpuris, anti- | mus.Galbanario nomen Aphrodifien-
, dotis, & arborum farculis aliqua adjice- | fisimpofuit,à paftu apum; quer gal- te placet. Purpurz Hermionicz, | banavitiant. Prodceftad oculorum compofitx quidem ante centum no- | claritatem. 7/yzofrgum non coit, &
| haginta annos, fed aeíctomvm dg- | ta&tu prztenuia fila mittit : quod
3 piu ny) vezgov, receptem ad buc florem c? na- | primum gravitatis argumcentüm eft.
«oM. —"Uutnfervanii , quinque millia talen- | Si plané thymum redolet, confum-
tum , captis ab Alexandro Sufis in- | matum ne dícas: quanquam vendi-
venta fuiffe , Plutarchusauthor eft. | tores ab inje&to laudem conciliare
De purpurís lioc cum fucco in maf- | foleant. Cerofzzz craffius cft, 8z in quo
fam redactis, vel flore, qui Vitruvio | craffitudinesquzdamtianatant, Ad-
oftium, cum vaginula fola, intellige: | dehifee Bzzbyzzuz quod ex utroque
talentum de pondere potius quam | thymo, albo & nigro paratur; oculis
precio fümendum eft , Durationis | & ulceribusaptiffimum.,
caufa,mel,in quo maflz puniccarum Loci ratione eft, 5y/veffre ,. Do-
immergebantur. 7 beriace & aliisan- | zefficum , | Atticum ; Cycladicum ,. Si-
tidotishaud fruftraadmifcetur. Có- | eu/uim, Cappadocim ,. Scythicum ,. Sa-
rii fervat ea, & excipit. Lentori, confi. | zzogiziuz , Cephalonicum , Creticuim ;
"^ ftentia debetur , & ne ambiens aér | Czidium , Myfium , Halizonum , Thra-
exhauriat: Servariin melle furculos , | ciui , Lydium , Aegyptium » Medicum ;
nec quicquam propagationi dece- | Eyrcazuz , ut alias regionesraceam:
ij dere , apud Cardanum babemus: | De 5y/veffriinfequeotib.agerur, A77
is aia Scaliger eo multa fervari , mülta vi- | zezz,quod & Hymettium, id in pri:
tiari reponit. Ille mellis humido | mis, quod in argenrifodinis fit , pri-
quod tenue , dulce , temperatum, | masinteroptima obtinuit. Optima
non pingue , ncc putredini obno- | quippeibiapumindcles,&tetrra thy-
xium adicribir. Hicjuglandis natu- | mo& alijs florib.luxuriat. Vidit Bau-
ramineoincorruptam propter oleo- | hinus Veronz in pharmacopo!io, :1-
fitatem fervari; ficus, perfica, pyra; | ludq; in vefica elephanti valde ctaf-
tabo fluida fieri;afferit Ta&um àpa- | fa; ponderclibrarum XXI. longitu-
ne corrumpitur; & in formicasfimi- | diné duorum cubitorum, latitudinis
liaqueanimalcula abit, Fugitivo dé- | fefqui cubitiinvenit, Ex Africa alla-
nique & exánimi vino vitam reddit, | tum fuiffe verifimile eft. Cycladicofe-
; füctum cenopolis mangonium, cundas Diofcorides tribuit. Urba-
Diferéie. — DZfferentie mellisfuntvariz. Sub- | num & jucundum eft. 52cu/o feu Hy- Jfantiam tà ipe&tes ; habetur Aerium ; | blzotertiz debentur, In Cappadocia &lian. E; Terreum, Autbinum, Galbanarium,T by- | hnefavis conficitur, & perinde ut o- ^5.42:
mofiaum » Cerofum , adulteratum. A&- | eum craffum eft. In Scythia quoque
reum. Menfe enim Majo,Junio & Ju- | & Samogitia laudatiffimum habezur:
. lio » ambrofia quadam ccleftis ; li- | feu quod lores fint meliores, perfla- quida, pura, fuaviffima , plantarum | to à feptentrionali vento aere: feu foliis illabitur, ut vulgó creditur: | quódibi robuftiores vivant, & mel
; hanc colle&am & imbibitam apes | diligentiuselaborent, Ex Cephalezia Cards aic liz. H,K. in alvearia deferunt. lnitio dilutum | fumma bonitatis & faccaro fuavius v4 Rer. 6; 6 eft utaqua, & primis diebusfervet, | devehi, Cardanus authoreft ut A- ME
ut müftum, fequepurgat: vicefimo die craflefcit , mox obducitur cenui inémbrana, quz fervoris ipfius fpu- maconcreícit; Terreusi rore abeun- te exterr£ ipfius fudore , & planta: rum dulci parte exugitur, denfioris fübftaritiz, torque differentias, quot plante funt ex quibus detrahitur;
2j
fortitur. De Azzhizo inferius dice-
phrodifienfis in infulis & littoralibus optimum efle putat. De Crezico ita Plinius. Aud iz Creta miraculum snel- lis : Mons est. Carina 1 X. millium paf- [atio ambitu : intra quod fpacium mulca no reperiuntur : natumque ibi mel maf- Hoc experimento fra- E Coide
adves
quam attingunt. gulare medicamentis eligitur.
N
214 adve&uri, Thafio & Hymettio pro- ximum eft. Ubi confenuit,vini con- ditiones affumit.. De Myfro hxc a- Galen.1.4, pud. Galenum occurrunt- — Noffya , Aztid.e.4. inquit, 2z Afra» collis quidam inter Per- gamum £ Eleam urbem maritimam porrieitur, 1bymo fcatens, im quo Apes o- primum. mel reponunt quod ibidem to- zum abfumitur. Im My[ia quoque, qua parte noftra provincia frnitima eit » tra- é]us occurrit. quem Britum appellant, in quo mel Attico. fimile penitus , magna cum. Admiratione confpexi, quanquam deteriora quod, mella ibi pyorveniant. Ex- zabat ibiquaque smonticulus quidam non magnus, faxo[us totus tbymo atqs origano plenus » ad cujus vadices agri cythifo plu- rimoabundabant. | Ex eo. collus dominus enel usd, adeo dulce colligebat , ut in bac porte, Atticum etiam. fuperaret : acre ta- men ut Atticum mon erat: idcirco flatim naufeam guflantibus excitabat. Apud Halizones ita concretum eft,utà certa fcjungete nequeas, 7 hracicum ; ate- nofum erat. In Lydia ex atboribus colligitur. Incola paftillos absque cera tantá duritie conficiunt, ut ni- fi vehementiore attritu nihil inde Apbredif.. demi poflit. Aegyptius dilutum eft, 1 Pr?-74 quod foresillius tractus, nimia Nili irrigatione humefcant. In Hyrcagia multo folia tinguntur. Extingui- tur , nifiortum folis colligentis pra verterint, fi Curtio credimus. In Mela3.de€. Medea ex arboribus ftillat. Ad 4i- fitt orbis. : ; ft» denique prodente Ariftorele, convehitur à fuperioribus locis can- didum,craflumque,; quod apesin ar- boribusfine favo, quod & in Ponto fierinotum, faciunt. Breviífimé ifta pis, H.u, COotmplexus eft Plinius. $s7724 qui- dem bonitatis natione conflat, plurib. mo- dis. Alicubi enim favi cera [pectabiles gignuntur , ut in Peligniasy Sicilia: alicubi mellis copia, ut in Creta, Cypro, Africa: alicubi magnitudine , ut in Septentriona- libus, vifojam in Germania acfa pedum, f'vo,in cavaparte nigro. Sumptasà Tezepore colligendi diffe- rentias recenfet eleganter Plinius, In quaciuá, , inquit, rau terza fant anelli genera. V cernum ex floribus coa- Jfiructo favo , quod ideo vocatur anthi-
Paufan. 15 Asticto,
11.£44.
l.c.
, NM:
HISTORIE NAJIVRALIS.
goalimento validaexeat foboles.. Alij exc. aullo minus apibus relinquunt , quoniam. magna fequatur ubertas magnorum fyde- rum (Siri, Canicula, Arcturi) exorta. Preterea folflitio cum tbymume wva fla- vere incipiunt,pracipua cellarum materia, Alterum genus est mellis eflivi, quod ideo
| vocatur horeum,à tempeflivitate praci-
| pua» ipfa Sirio exfplendefcente , poft Jolffi- tiuz diebus X X X. feré.. Immenfa circa hoc fabtilitas natura , mortalibus patefa- Ga est, nififraus hominum cunéfa perni- cie corrumperet. Nam, ab exortu fyderas cujuscumd,, fed nobilium maxime, autce- leflis arcus, (de hocloco confule Mar- filium Cagnatum) i soa fequantur im- bres , fed vos tepefcat, folis radiis , medica- mentanon mella cigmuntur, oculis, ulceri- bus interuisá, vifceribus dena celefHa.- Quod frfervetur boc, Sirio exorieute, ca- ^ fud, congruat in eundem diem y ut fepe, Veueris,aut Iouts,Mercurg, exortus,non Alia fanvitas uid, , mortalium malis a morte "vocaudis , quàm divini ueciaris fíat. Rutilum omuetale, ut diebus coufe- uin ficcioribus. Aefliva mellatione deci- mam partem bafro Diouyffo apib.relinqui placet, fi plenifuerint alvei: ff (minus, pro ratá portione:aut [limanes, omnino nonat- tingl. Hutc vindemia Atticifianum dede- reinitium,Caprifícialem diem Vulcano fa- crutz, ( Incidebat is in Nonas Julij, quz& Caprotinz & vulgi fuga voca- bantur.)Terti genus mellis minime pra- Plin. H.X. batum ylveltre,quod ericaum vocagz. n-c26. Convebitur pofl primas autumni imbres , cum ertce fola floret ia fyluis ob id arenofo
Jimile. Atbeniezfes tetralicem appellant , Eubeafifaram , quam putant apib.e[fe ava-
tiffizmam ,forta[fts quia nullius tunc alius
LJüt copia. Hacimellatio fae vindemia c
| Virailiar.occa[u, Idib. Novembris fere in-
cluditur. Relinqui ex ea duas partes apibus
ratio per[uadet,e? femper eas partesfaua- |
rnm qua babent eritbacen.
Dantur& à Qzalitatib.diffetentig, Plin. nr. v.
Laudati[[rmum cxiftimatur é thymo , 1-^t& colotisaurei,faporis gratiffimi, quod
fit palam doliolis, pingue, marine € rotefpiffum. Tale nafcitur, ubi thy-
mus, cunicula, origanum, violz, &c. pullularefolent,utinA chajz monti- bus,Hybla, Himetto, & aliis,icrifo-
num. Hocquidam attingi vetant, ut lar- » let. Taleodoratum, ex dulci acre,
gluti-
d | | Apiarium- . | Tabu
(C rra | : ; Dienenftock. . 5 eue SHE 2 Hengoft (di É 3t Dzenea E: Korb A 2: E aieo »,
ri T Y
|UTT M eS uuu. M9 Uit j BS N)
//)
l/
EE]
17 il
//] li
l/| [/
(f Ill
7 ü
/ ll L|
Ili t]
? S NN N N LN NN WS N M M NOI N iN &) I
ME "Wi
bi
US
Y N V A
|
$9 ug
ecd to) m DIC LARES DCUM IRIS. e e ric 4)
Feo. ite pne
eeenn
' Strab. Ge-
Xeniph.de Cyri exped.
glutiriofum;perlucidum,quod mini- mum ípumz vomit. Tale Cretenfib. Acrámaumorion, Cypriis Chytrii, Biowf.L.i./ Cois Galaminium. Tale;fi Moufet- D tumfequimur;pingue,lentumgluti- nofum;grave ( unde in fundo opti-
rdum ) adw»y»tv, clariffimi therebin- thini liquoris amulum , fui ubique fimile, & vel nullis vel faltem paucif- fimis fcecibus impuratum , blandifli- mo calore liquefa&um;, & leviflimo frigore quafi in lapillos concretum. Tale deniquequod Strabo in Attica adargentariasgigni;Sz «mis voCa- rifcribit. | Malus eft, quod veljufto craífius,veljuíto tenuius,vcl diverfa- rum partium eft ; quod thymum pla- né redolet; multam fpumam egerit; Tale quod quia ex cuftodia compu- truit,male olet: quia é cicuta conta- gium contraxit, graviter; quia acre, naves odore ferit: quia fub vappa vapulat, nihil olet. — Vezezatum in Ponto ex argolethro Diofcoridi, ex Rhododendri floribus Plinio; ex A- conito Aétio,teftibus,colligitur. In Carina, Perfide, Mauritania & Gec- tulia,vel ob terrz halitus , vel viru- lentos fuccostalc evadit: livore de-
|. prehenditur. Apud Macronas infa- niofum prodente Xenophonte, ha- betur. Nec ftare quidem poterant, qui eo veícebantur. in Heptacome- | . tarum urbe contayiofum , & quod imáblii. (tüpidos redderet , Strabo reliquit. InCoríica ex cicuta, O vidius:in Tra- pezunto Pontica ex buxi florib.gra-
vis odoris;fed quod infaniam cura- ret;/Elianus, Cognoícitur;finono-
mninó deníatur, rutilum eft, alie-
no odore, & ad nigredinem vergit. Duestali melle guíftato inforo Ro-
mano obii(Ie; apud Galenum habe-
mus. In Troglodyticx parte qux
seal. Exer- Balgada dicitur, adeo Cagdidum elt, 5513?» utnenivibus quidem cedat; durum . quafilapis,folidum etiamita;ut fpor-
tis contineatur. Meminitralis & À- riftoteles, idque ex puro thymo con-
fe&um negar. In Tigremahon & Ta- godaft;Moufetus ponit. Razilum cft ericeum. Nigra fufcum ,fpadiceum; GáldeAs- 9C Irvidiim fülpciumeflefolet. — 7i- tidotzt r2. 0f apud Galenum habetur. 4227
egr.l.9.
:45
Ls
);D€ INSECTI$ LIBA
2j rumjuxta Phafin, & inPonto, Eva- dit& vetuftatetale, — Dz/effrmumin sai, Myfia fuperius diximus. /ezzum cu- Gegr.ui ftodiaevadit. Farina roilii adultera - tur.Faclitiumy,eexnuceIndica, & vul: garib. filiquis, quas Grzci x«eo mo, Vo- cant,paratur,qui Troglodyticam A- tabiam incolunt, radices Zingiberis recentesineoconfervanr; Mirum veró quod Eudoxus Cnidius 2pud Apollonium refert , Gyzanteres Africz fapra Sirtin & Carthaginem gentem,apum morc Bores colligere;
& mellificium exercere, felicitate pari. DiodorusSiculus mellis confi: ciendi rationem Curetes primos in« veniffe author eft.
AÁrPEXNDIX Il
De Cera.
au nomen à Grzcis fumptum Nomen: eft, x«ooc his dicitur, feu à «esvev, sed quod curare cft, ut Iidoro placet;teu-
à xauséyu] jadioc quod favis igniscalore liquatisfiat;feuab Arabico p quod
ceram Arabibus, ut. murum feu pa: rietem Ebrzisfignificat. Etcerté fa- vorum ccerz func ut parietes , intra
quos ueueyác liquidum mel ftipatur; Dicitur & &«29» Galenotefte, quod vocabulum quidam emollitz tan-
tum attribuunr. Potefttamen & du-
rz imponi.
Exlachryma arborutnab Aribus —— confici; Ariftot: prodidit. Exomnium 4rif-H.4 arbor.(atorumq;florib.confingiPlin: Dforiptio rumice & echinopode,feu equino- pode,(quidam cribulum;alii echion; nonnulli fpinz quoddam genus in- telligunt) excepta. Addit. Fa/fo exci- Plis.H: N, pitur e partum (genifta, iisdem locis ^:r.«s. quib. & juncusíterilis nafcens) 4up- pecumin Hifpania multa in fpartarin mel- la herbam eam fapiunt.. Falfo e£» oleas ex - Plin, H.5. cipi arbitror,( alibi verum id effe affir- La g12. mat) quippe oliva proventu plurima exa- mina gigmicertumest. De Lampfana apud Columellam habemus. Modus claborandi apud Ariftotelem extat. Àrif. za. Perreprant flores primum primis pe. ^94: dibus;quos leviter affingunt ; tum in inediosfefe abítergunr, & affricant: tandem vetó tin&turamflorum aqua
D vel
Cols. R. R. primátur Columella expofuit. £x-
|.9. c6.
Plis.H. N. jit3P linius; Cera fft expre[fis favis. fed 4f-
«21,614.
Locus.
€rantz. Vand.16;
€,9-
Natura.
Galen. dé fimpi.7*
A6 velfaliva fualaboratam, &k Compa- &am,in crufcula pofteriorumpedum dextré & celeriter deponunt; & ma- gnitudine formaq; lentis collectam; onuftz ad proprios lares redeurit, ut Moüfetüs exponit:Q uomodo ex-
pre inquit, favorum reliquia po[fea- quam diligenter aqiá dulci pérluta funt; ín-vas eueum conjiciuntur : adjecta dein- de aqua liquantur ignibus, quod ubi fa- éfum cera per fHramenza ef juncos defufa colatur , atque iterum fimiliter deintegro coquitur ei in quas qui[d, voluit formas, aqua prius adjecta defunditur. brevius
te purifícatis aqua e" triduo in tenebris fíccatis , 4. die liquatis igni in novo fici- li, aqua favos tegente tunc [porta colatas. Rur[us im eadem olla coquitur cera cum eadem aquaexcipiturque alia frigidayva- fés selle circumlitis. De *oco non eft quod multa dicá- inus. Habeturubi & apes. Corfiso- lim tam copiofa;ut Romanis ttibuti loco centum millia, (ducentá pofuit Livius)pondo perfolvetint.ExRuffia & Moícovia in univerfam feré Euro- pam defertur. AdMombazzz urbem ingens eiusdem vis; Livones olim purgamenti inftarteieciffe ; à Cran- tzio proditum. Eiusdem ufum & flu- viiSeneg£accolz ignorant, Ad Naturam fpe&tat , quod calore Solis candcfiat, cum caro nigreícat: quod coacta opacafit, liquida pellu- cefcat: quod facile calore emollia- tur; & denique,quód cum oleo facil. limé ; cum vino & aqua difficulter confundatur. Caufasin Aldrovan- do vide: Vfurn nobis przftat eximium; in Medicina, feribendo,pingendo, ficillando, imaginibus,conglutinando lucem praben- do,& aliis. Inmedio quodammodo eft calefacientium, refrigerantium, humectantium & ficcantium; Habet aliquid emplaftici & craffarüm par- tium,ut Galenus fcribit. Ideoreli- quorum medicameritorum tnateria efficitur, et ad emplaftroruni, & ce- ratorum compofitionem adhibetur. Przbetur dyfentericis cum potno af- fato. INetvis & tendonib; denudactis
* HISTORLE NATURALIS -
difcimus. Landatifima eft recens,fub-
"rw a Er E rd (or AM TW)
L AN - b eu NT
applicatur, Linteo in cera intincto; & calidiffime appofito, juncturar.ex frigore dolorestolluntur. In I&ero cum ovi vitello ad duritiem cocto; a-- liquotgraniscroci; & fyrupo abfyn- thii; pillulz ex eadem laudatiffimz. Valdéfitim excitant. Dat & oleurf in diürefi, & tumorüm emollitione eximium,cuius przparationem apud Chymicosvide. De Adwlteratioze & Coloraiione alibi dicetur,fic & de aliis ufibus;
Generácerz dantur aliquot. Ef Differétie.
Nativa,eft & Faclitia. Habuit Aldro- vandus Igdicam, colore flavo; viridi, rubro, & nigro,lapidez prorfus duri- tiéi,quam exlacca conficiab Acofta
pinguis,pura,odotratá ; halitum imel- leum referens , Ponticaaut Cretica.- Pontica; i Galenumfequimut ob flo-
resabfynthiiamara eft. Plinio optima Plin. H.N; l.21. C14
qua Punica dicitur, (candidiffimam ó- mnium Dalechampius facit) proxima quamtmaxime fulvadormá meller (hine Cicero ,unguentá gratiora effe qué ceram quamquz crocum redolent, Ícripfit. Sicomninólegenduüm,non terram )pura,natione Pontica, quam con- ffaresa ddit,equidem miror inter venena- tatnella. Deinde Cretica, plurimum enim ex propalt babet. — Pot bas Corfica,quo- niam ex buxa frt» babere quandam vim
medicamints putatur. Albásíeu candi- Ple: —
da,quam quidam virgineats Nocánt; quomodo fiat Diofcorides & Plinius prodidere. eztilatur,inquit hic, fub dió [epe cera fulva. Deinde fervet in a- qua marina ex alto petita, addito nitro, Inde liaulis hauriunt florem. id eflcandi- difítima quaque , transfunduntque im vas quod exiguum frigido babeat. — Etrurfus marina decoquunt feparatim :. dein as ipfum vefrigeraut. Et cum bacter fecere, juncea cratesfub dio frccant Sole Lumaque: hacenim candorem facit. Siccantes, ne li- quefaciant ,protegunt tenui linteo. Can- didiffima vero fft paft in[olationem etiam incocía. Scilicet. 'Tollicurita à cera mel;ezque partes exfpirant,quarum tenüitate color cotiflatur. é£iuaccloj
Diof.M.M. 2.6.76.
melabigne,inquitScaliger. Veié- ScaLEx. tiis candidiffima liabetur. alis & 3477
Tarentinafuit; Adulteratut there-
binthina.
A
DEUNSECQTISTZIB]
binthina. Inalbefcit & tractando. Vnde se /xr Q9 ing); Aevxomire Á ctio di- citur; & zezxrai(er Phavorino in2lbe- Ícere.Sed & x«mvetdiutractadicuntur, quod manib.tractata albefcant. Me- dicisutiliffima eft , &z commendatur àPaulo ad pforam. Víurpatur & ad excipiendos pulveres in mafticato- riis,& quidem faditia , qualis Tyr- rhenicà fuit. Convenitrcnib.inflam- matis. Paulusasvxz zo0se2xr4 meminit. Flava ob aécream ex melle naturam magis emollit, relaxat, & dolorem folvit. . Frequentiusliquefa&ta ter- reftrem naturam contrahit. Ideo re- cens&nova adhibenda, rgizem vo- cat Hollerius, à juvene Apum popu- lo elaborata. A&uarius propolia efle dicit. Commendatur abeoderm in ce-
Holler. 15- flit. Chir.
America naturaliter nigra. Micum quod fcribitAriftoteles cepefacta ju- nior.boum cornuain cera flc&i: nec fentire dolorem pedum ; fi ea inun- gantur, em
. Addere aliquid de Propoli & Erj- thace placet. lla dicitur quafi foburba- za,quod pra forib. alveiab apibus x- dificetur. Grzcisaliàs euinov exuoouc & eiyiseG. Scribonius pro cera virginca accepit : pro fzce alvearium Sylva- ticus. tum vocat, & pro Bdellio adhiberi, Nonnulli ab arborib.ftillaré conten- dunt;alii primum effe favum: Dice- rem,;craffliorem quandam effe mate- riam,inter commofin;quz Ariftorceli Mitysmossutgor & ceram mediam, fla- veícentem,odoratam,ftyracemrefe- rentem, & in maítiches modum du- &ilem. Cordus apud Mouftetum, la- chrymam efle , arborum gemman- tium oculis innafcentemfcribit. Col- lectam.circa veftibulumalveorum ab apib.tufpendi contra iniutiasfrigoris munimentum. Quatuorciusfacit
ecies.. Pria é nigra tantum populo colligitur. ZEgyrinam vocant. Tra- &atu eft mollis , vifci inftar, colore
Propolis.
Moufet.
"Ibeatr.
Yofect.l.x, €.6.
Bellunenfisforditiem parie- |
27 | £lavo;odorc iucundo, fomnifero ;, & ftyracis zmulo : fapore populneis gemmis refpondentc. Secuzda;cx be- tula, eandem redolet, colore inter llavum;cinereum & fubviridem me- dio,du&tilis. Tertia ex Alpinz populi lachrymis colligitur , eaque rara. Quarta,ex his omnibus caque mixta. Defitum jam eft ea uti. Apiariiexem- ptis favis confundunt: & cera, quz Avic. Mum nigri nihil aliud eft quàm quoddam poft deco&am ceram fun- dum petens fedimentum.R efolvitut oleo veluticeta; fed przponderat, & fundo illabitur. Syncera & odoratit- fima optima.Fufionc in aquam faci- léà ceta feiungitur.Crerica & Paffidi- ca, quod maior illius pars à flyracis & ladani pinguedinecolligatut. fuz fifpe&tes vitiofam mareriam.ex alto elicit. Celfointeranaftomicarecen- fetur. Aétio calefacit, difcutit, ma- turat,extergit. Varro propter mul- tiplicem ufum , multo carius in facra via, quàm mel ipfum venditam fcri- bit. Indeforte Cerefancze aptid Lat- vang, gumnomen. Veterituffi futfitu pro- ^s e46. deft. Guttam tofaceam ex aqua tol- lit: impetiginesillita extirpat; & ad plurima prodeft.
Erithacam Axittoteles Sapdaracham Eithacá: & Smerion,alii Cerinthum vocant. D DH Gioribus eft Zerzilago ; quibusdam
à tempeftate Perzix. Kufticis Lombar- dis,apud Niphum.Car£iza. Diximus deeoexPliniofupra. Varro gluten cfle vult,quo favos extremosapesin- terfecompingunt. Miraei visclici- endiexamina, Vbivoluntexamen confidere, ramum erithace, addito apiaftro;oblinuat. Virgilius e/uzez vocat.
Carur Il, De Ezcis.
L; Ucusà fuco, feu quód fit fucata Nomen. apis; feu quod fucum faciat, & S Pel
pratextualvearía calefaciendi,mel- ^" cix
lificiaabfumact,dictus videtur. A c«-
y$«aj qui deducunt , audaces nimis
funt: ut & illiqui à furando, quam-
visverum fitfurari. Gracis efto» &c
D z éga-
28 HISTORIE
Bpova. xoUze(g- epitheton e(t, «od. T0 xevÜeim
vi» £auro» Seg", quod aculeum; ut alia
apesnon exerat. DR Columella cosgenus ampliorisin- Loci. Cremétiappellar, fimillimum apum, Pli». H.N, atque inter gregalia animalcula col- AL6U. jocar. Plinio funt fineaculeo, velut imperfe&z apes noviffimaque,a fef- fis ac jam emeritis inchoatz, feroti- nusfoetus,& quafi ferviria verarum. ' Ariftoteles quartumgenus apum,fed perperam, nec enim mella faciunt, facit. Vulgariape feré duplo maior eft: imo Regem craffiore & compa- &iore ftaturazquat. Duceseflencfi aculeo inftruerentur. Magnitudo ex vitzinftituto obtigit. — iNihilfuper- fluitatum laboribus abfumitur;& in- terdiu & no&u fefe liquore melleo ingurgitant. Colore fplendenteni- gricant magisquàmapes. Qui Far, Z5 BA Ariftoteli 92e; Hefychio e4eG.dici- EL tur, minor cít. Plin. interapesgran- lac17. diffimos nominat;nigros ,lataque al- vo;itaappellatos, quodfurtim mella devorent.
De Generatione, variz funt opinio- nes.Ex mulisputreícentib.nafci pro- didicl&dorus;ex aífinis Cardanus, ex equis Plutarchus & Servius.Suntqui aliunde,ex cerinthi , olez , vel arun- dinis floribus portari credunt. Alii ex apibus degeneratione quadam fieri exiftimanopofteaquam aculeos per- didere. Nonnullihas exfucis origi- nem ducere nugantur. Quidam de- niq;in mares&foeminasdiftinguunt, (fané Varinus widiivag 73e apjevas wc a- TegxTEG TAY [Ae^iezy explicat) & coitu
Defcriptio
Arift.H.A l5.c.22.
Generatio
4rf.de propagaricontendunt. Ariftoteles gener lib. ex apib. longioribus & porrectiorib. 1.3.6. 10, ;
prodire tam fucos quam fures affir4 mart, & quidem annis profperis,quib. largior mellis copia fperatur,abun- dantehumore,quod & ex Plinio fu- perius adduximus. Addic,feorfim gieni fi Dux vivat: fi obiit;in Apum loculamentis, & hos fieri animofio- res. Minores veró ipfis cellas confin- gunt ; nec eas fparfim per alveum, ied extimis & velut eie&titiis caftris. Sicintra ternarium numerumy,ratio- negenerationis,totum Ápum genus tedegifie videtur. Duces & feipfíos &
NATURALIS.
aliud genusgignunt: Apesfucos: fü ci gignendi facultate deftituuntur. Foetus autem prout Apum,candidus; eft: exeovermiculi apum vermicu- lis minores exfurgunt.
Grzcis quibusdam acvrrcis, dreAc; dAerrsoymr (G», oiov M eo^ (spud eic TV X0WWY evuoteov fucus eft: ideo Virgiliusim- virg.Gwrg. munem ad aliena pabula federe di- ^ xit, Atquibufdam vifum magno efle ufui. Vivuntquidem,fi mellificium attendas perpecuó ociofz : imó to- tum diem in mellariis cellulis latent; no&c,fopitis fomno apib. opera in- vadunt & vaftant alveos,ut /Eliano Aiz.H. 4 proditum; fed (i nos Bartholomaeus D od Anglicus non fallit , regias manfio- nes , illasque magnificas,in apice & meditullio favifpeciofo cooperculo infignes,exftruunt. Tzetzes v9eogoees Tzetz. facit: Columella feminibus , quibus EU: D
: Era 2371 apesfiguranturinfiderefcribit. &4d p/is.H. x. fovendam & educádam novem pro- ^1t.en., lem adhiberi , exclufis proturbari: [7 ^ quz omnia egregie Plinius. Domos, inquit,przzeum plebei exadificant, dein- deregibus. $i feratur largwr proventus, adiiciuntur contubernia ci fucis.. His cel- larum minima , fed ipfi majores apibus.
Sunt autem fuci fine aculeo, velut imper fecta apes,novifiimeque , àfe [Jis £j Jam e- meritis incboatasferotinus fetusci" quafé fervitia verarum apum. Quamobrem im- perant us , primosque in opere expellunt, tardantes [rne clementiapuniunt. Neque ip operetantum.[ed in fatu quoque adju- vant eas, multum ad calorem conferente turba. Certé qu major fuerit multitudo, €o 3Haior fiet examinum proventus. Cum mella ceperunt maturefcere , abigunt eos : multaque fiqulos agqre[fa trucidant. Nec id genus,uift verecon[picitur.Fucus adem - ptis alis in alveum eiectus tpfe ceteris ad- imit : V el potius;fi 4tiftotelem fequi- mur;catcror.fucor.ihtusrelictorum alasipfz apescomedent:at malé Pli- nius, proawza) legerit, & v3vAomav ad apesretulerit. Sunt qui ex Arifto- As. H.A. tele favos in eodem alveo fingere ^^: ^49 tradunt. Manentenim maxima tem- poris parte intus,cumque exeunt ef- ferunt fefe fufim, in fublime , gyroq; volitant, & quafi exercitium faciunt, quo peracto, domum redeunt, edis
pulis ^
TIT,
T
Graf- máfee.
L2
DE INSEUTIS LIB.L
pulis perfruuntur. De Agzipazbia qu x occurrunt , ex jam dictis petantur, De Faribus hoc adiicere placet; adeo.
29 multiplicantur. Quzdatn tn.genera quibusdam in locis,ut poft dicemus; non reperiuntur. In infula Nicefin,
Ortelio referente; morteni i&u infe- runt. In extremo polari climate frc- quentiffimas Olaus ponit. Condunt oum M. & vefpeta,cellulis & foraminib. ple- ^2*- nosin quibus nidificant & ftabulan- cur. R eperies eain füblimi aliquádo, tectis,arborum truncis, montibus & quercubus: aliquando fub terra, in máaceriis,cavernis & fpeluncis. Al- drovandus & in leguminibus & in humilioribus arbufculis confpexit.
fT ria nobisidem dedit. Vnumovale fub nucis iuglandis arbore , terra ad
fefe aliquando replere , ut vix exire aut refiltere poffint: fzpé in apum cellulis parere: neque melcolligere, nec zdeserigere 'ingreflos, verbera- ri& pro foribusfemianimesrelinqui; fpe morte affici.
Li
—
Carur IIL De ejas.
Aldrov. de ) C IRR ibf.lox. c. 6. Esp à Latinis nomeninditum
Nomen.
Defcriptio brones dici debent,
effe puto, nontam quód vefperi mufcas capiat ; vel vi petat & adoria- tur; quàm quód vefca, id eft;gracili fit pede. Gracis cQu£ & eQiiuov, aut à eoíyyo ftringo & gracilem facio ,aut Xm 75; 2jgr02y75 quod. medio ita fit diffe&a,ut quafi hiare appareat,dici- tur. NicandriScholiaftz funtacveo- ezad«c Suida 2éxid«c& 3oulse. Hefychio au Ni Ta] &CawosaAcgec Gaza , led sevaxon- smacoiÜeiva, — Hz enim potius Cra- Animal eft gregale , annulofum, oblongü, quatuor alis membraneis, (quarum prima maiores)przditum, exangue,intus aculeatum,fex pedib. inftructum , colore luteo deaurato, fuper maculas nijras triangulatim pofitas,corpore toto transverfim va- riegatum,unde forté Pollioni 3Jexv- cQ dicebatur. Corpus medio pectori tenuiffimo veluti filo alligatur , ut
pedis altitudinem effoíla : alterum, fubterrancum itidem , fed orbicula- tum: tertium phialiforme. Prioris haceratconftitutio. Ancrum,inqui£ Aldrovand. feu foramen anguftuim t nempe ea amplitudine , qua fingulis pateret aditus in terrx fuperficie confpicuum erat;à quoiter crat eiuf: dem amplitudinis tendens ad V cfpe- tum , non quidem recà,ícu perpen- diculari linea deorfüm tendens, fed ad latera per cuniculos quosda duo- rum,plus minus palmorum interval- lo'àprimo(quodinfummam humum definit) foraminis veftibulo, Hic ma- iori & ampliori finu terra excavata eft rorunda prope modum ,acipfius Vefpeti ovali figurz proportionere« Ípondens;itatamen , ut inter Vefpa- rum domicilium , & telluris cava la- tera, tantum fit fpacii, quantum in- greffuris fua penetralia vefpisfufficit;
ad cranfeundum aré&tum illud oftio- lum tocius alvearis unicum;ad late- ra collocatum. Hacícrobe aperta,c£- foflaque vefparum zdificium; domi- ciliumque apparuit,figura feré ova- li; aleum feré dodrantem , duas pal- mastransverías medio latum ,;undi- que ceu ovum tefta, ita hoe mem-
Moif. The- veluti elumbes & hiatula appareant. nidis Aculeum omnesgerere, Moufet.exi- VarroR.R. Ítimat, Vat.eo ab Ape diftingui putat, 1.3. c16. quód Apis fit brevior , cópactior, pe- &tore ac dorfo pilofis, capite oblon- giore,acutioreroftro,minuscolorata alvo, annulor. lineis coloreruffis, &
nigris ut plurimü diftincta;antennas;
- MU UD petET ut S IL ua A "-
fab oculorum recione locatas habet:
vefpa verólongior,veluti quadam fi-
[tula medio cohzrentib. alvo & pc-
&ore,glabra tora, rotundiore & bre-
viore capite coloratior: & antennas ' fupraoculosgerit.
brana corticea obduc&tum, eaq; fub- albidaarenofa,fimili lichenimarino; eiusdem cum favis fübftantiz, non üt Ápum cerea , fed lignofum quid habente,filiquisque tenuiorib. legu- minü,feu lunaric maioris bulbonaca
»om$ — Gaudentlocisaf| etisjin iisq; magis | dicta: pericarpio;aut fcabiofe fimillis
D3 ma
Vi&us.
30 ina fubftantia. Huius fuperna pars; tectivicem gerebat; & velutituguria acmappalia culmine medio in co- num faftigiato abimbreundiquaque (cum fog incidit) defendebac;inq; parietum lateribus omnem hoftilem incurfum aditumqué przcludebat. Infima bafis fündamenti vice funge- batur, denique undiquaquea fordi- bus,putredine tutasreddebat; Hoc veluti putamine detracto feni favo- rum fefe prodüt claffes feu orbes, qui fibi mutuó ceu tabulata folaria; aut cótignatione fuper ponuntur;ac im- minent,juftoq; diffite intervallo.Sed netabulàtafuperiora ininferioracol- labantur,foetüsq; premant; aut fuf- focent,fingula columnis quibusdaim fuftinentur , qui non fufque deque formata fünt,& conftitutz, fed àla- ta bafiincipiunt,& ad concavam,feu pronam fuperioris tabulati facie la- to, ac protéfo epiftilio protendütur; inftar clavi utrinque capitati pollicis lati longitudine , ita ut fornices; & hypogza videantur, infimiacíupre» mi orbes exigui, &angulfti,medij am» pliffimi, reliqui orbes media ampli- tüdinis, Singuli plurimiscellulis ab: undantíexaüguli$, in quarum qui- bufdam Vefpz adultz,in aliis foetus juniores ,attamen perfedti, & alati, aliis Vermiculi condebantur; qui o- mnes pofteriori parte furfum fiti e- rant,capitedeorfum. .
De altero nihil ingulate occuttit.
Phialiforme , crat c ollo angufto,con-' Ducesubicebere locum confpicuum ittun- Árift. B.Á. l.9.€.65. Scal. edit.
tra ventre capaciffimo ; cui latus pe- diculusappendebat, Materia con- ftabat fubtili,membranofa; quaun- dique citcumdu&um erat. Forfice per longitudinem diffe&um , tres membranas;illasque inani fpacio di- ftinctas , per quas circumcirca per- cutrere poteranoexhibebat, Prima membrana , exteriore mitior,fecun- da amplior, tertia omnium minima confpiciebatur. In intim& medio, feptem cellz exque fexagonz erant;
Apollonio éuCoeor, Atiftoteli usao- €/£ói; quód. crudis carnibus malisve maturis vefcantur. Sed nec pyris, prunis,uvis, floribus fru&ibusq; va- tiis parcunt ; nec ulmorum fucco;
^
HISTORL£ NATURALIS
faccharo,aut melli. Mufcas etiam
grandioresvenantur & amputatoiis — capite;reliquum corpusauferunt,ne heb à AILG.Zl. | Arifl, H. A. Lg.c at. Plin. H, N, l.n.e. 53. NUTS i Arift H. A. jores & robuftiores mares , inftruun- 4 9.c. 4t.
apibus quidem parcétes. Serpentib.
avide vefciapüdPlin.legimus,eoque
alimento mortiferos ictus facere. Sexum agnofcit Ariftoteles. Ma-
turque aculeo: minores imbecillio- tesq; fcemina, & carent eo. Matrices vocari poffent;nifi eas Arift.latiores; | ponderofiores, craffiores , & vefpis maioresponeret. Darifexus,apud quosdam indicium , quód, fi vefpam ex pedibus ceperis, & bombilarefi- veris,qua aculeo deftituunturadvo-
lent, Coire vifas fuiffe, idem ipfe fcri--
bit: aliiambigunt Vincentio , agre- ftes cum domefticisrem habent. De Generationeita Ariftotel. duob. locis. Priino,Crabrozes vefpeque favos exedi- fécant pullis fuis fi ducem babeant mullum, eumque palantes quarant.. Ac crabrones quidem 12 fublimi loco: ve[pa inforami- ae : qua ducem babent fub terra. Horum itemfavi fexanguli,quemadmodum ut a- pum ,compofiti non e cera s fed ex corticea materia ci avaneofa. Adcella latus depo- nunt fetus [uos gutta magnitudine , qua arieti berent.. Nom omnibus iu cellis ta- men fimulfetus eff : fed in quibusdam ad" eo qrandes,ut etiam volare poffint : in aliis nympha : in alis vermiculi adbuc. Q nibus folis fabeft flevcus ficuti etiam in apum ge- uere, Ac quandiu aympha funt,neque mó- | ventur, ei obducuntur folliculo. Altero. I
|: Fe aflate fnguntfavas.ei conflituunt,qua | Ve[peta vocantur pufilla.. Puta, quaterna oflialis.aut prope modum: in quibus ve[pa | oriuntur non autem matrices. Quibus ad- ultis, deintegro »prater fuperiores telas,a- lias majores con[lruunt : atque bis adultis Alias. Adeout ad ffnem Autummi plurima C maxima ve[paria fint. 1a quib.dux,qué | matricem zominavimmus, non amplius gignit ve[pas fed matrices. Oriuntur be; grandior vermium (pecie im quatuor aut nonu multoplurium inter fe continuatarum
feiperior:cellar.labris [ummis.Plin.ad dit. pun. H.x. Fetum ipfum inaqualem C barbarum a- vex
lium evolare , Alium inn ympha effe, aliuzm in vermiculo. — Et autumno non vere o- inmüia ea. Maximo numero matrices o-
riune
07
DE INSECTIS E18.1
riuntur , fi anno proximo vefparum & imbriüm copia przccefferat. |, Ver- miculiantequam in Nympham tran- feuntoblongi funt,vermiculisin car- ne (^»« vocat Hippocrates) & in avellanis nafcentib, non diflimiles; albicantes,incifuris notabiles,extre- mo corpore craffiore,linea nigrican- te per dorfum difcurrente, fine pedi- bus non repentes , fed huc,& illuc fe volutantes & moventes. Depofito fcetu, tenui quadam pellicula cellas obveftiunc;qua,ubi ad perfectionem ducuntur perfra&a, egrediuntur in lucem,& à biduo volucres circura- Plutar. i» volant.Oriri & ex putricertum. Ex ; equi cérebro nafci prodidit Pachy- Mirab. meriüs; ex carnibus,Plinius; Plutat- jas H. N. Chus, & Antigonus.Nafciexafini co- 4L6.20. ,.. - je rio,apudIfidorum:ex Crocodilifan- guine velcadavére apud Horum ; ex putredine arborum & frü&tuüum apud
Albertum legimus; Exfenis cervi,ca-
pitis fub oculo terebrato ofle con- crevi(le, Vincentius Belluacenfis , ex vetuftiffuimo quodam authore tra-
Vitàm quod fpectat; matrices bi- inatüm non fuperant: Operariz una cum aücumho finiuntztatem, Imo; inquit Moufetus,utrum matrices fi- védücesanhi fupérioris,novellisjam procreatis ducibus intéreant , uria cum vefpistovellis,idque fimili mo- do femper eveniat; an amplius etiam téporis poflint vivere; multidubium relinquunt. Agrceítes vivaciores ha* bentür. Vitzbrevitatem,tenacitas compenfat. Nam fialvosácapite;hoc ápectorefeiungas, ferienctamen; & quidem nec levius quàm antehac. Circulariter volant;quia cauda de- ftituuntür, ^Cedünccnuünculis,hi- rundinibus ; no&üis, tàxo , & vülpi incibum. Vulpescaudamin vefpe- tum inferit: onuftaim, ad arbores al- lidit:& mortuis vefpis vefcicur,.Pfeu. dofphecem,quam folitariam vocát; finiftra apprehetifam atq; annexam, (quz prima eo anrio Capitut ; maxi- mé conducit)contra quartana laü- dat Plinius. Mizaldu$ áquz ex vefpis
JE tas:
Víus,
|, Plin.H. N. L.30. c.1t.
ftillatitiz meminit,quz tumores abf- quedoloreexcitet. Inflativum efle
— — ————
m — n M —— —— — —M——M— MM a N
3í neceffe eft, Curaturi&tus fi contufas vulneri impofueris; vel emplaftrum extertafurnorum;,aceto, & muíca- rum capitibus, Alii exzrafüccum ci- trulli; folia teneriora filiqua Plinii; falviam cum aceto ; cretam in pulve- rem redactam, meliffophyllon cum oleo; afparagum tritum cum melle; fimum deniq; bubuluin laudant: iz- £u, fuccum fampfühci cum bolo Ar: meno & agrefta folia tenuiora laüri cum vino ; Althez decoctum ex po- Íca ; ruta vel meliffophylli fuccum; folia eiusdém commanduücata;etiam commendant. Si à vezezatrzs ictus cft; quod ftupor, delirium etiam often- dunt, locus primó fcalpello aperia- tur; dilatatus fugatur,infequenti ca- taplafmate exterrzin qua vefpz ni- dificant rafura , cum aceto fubacta: Inter prefervativa , malva & althza palmam tenent. Quomodo capian- tur videapud Moufetum.Iníerviunt & ad prefagia.. Longam portenduné hyemem, fi ante finém Octobris ap- $15; 4. paruet£int: pluviofam ac frigidam , fi gricxz.s; multisinlocis, ante Vergiliarum ex- ortüm fubterraneos fpecus glome- ratim ingrediantur : ingentes im- . bres;fi mültz autumno generantur. Scilicet;frigida cum fint anirnalcula, Traugpra- fübterraneos quz calent fpecus fub. f» 4e». eunt: & quia nonnifi terra humida 4, ;, & vaporofa procréantut,nimiain hu- Phezer. inoris copiari;fi copiofe proveniant, Mie Ad indicabunt; — Capüz, ingens ca- ^ e rum multitudo qux in zde Martis confederat, hoftium adventum ;, & & urbis incendium quafi przfagie- bab *' | Differentiz vefparum funt plü- pigs.
rimz Ariftotel.ylveffrium , doime[fHca- Yum, matricumyieu Ducuin 8c Operaria- js c. "uim meminit. Apud Plinium funt pu». H.N. Ichseuniones,& Pfeudofhhece.| Apud a- en liosoccurrunt,zzerzaecyrspQeidoveciG:u.- Gixes, parvas magna , flava, Inda furia, venenata folitarie,Laerta, Aculeata, non aculeata, Aldrovandus duodecem [fpecies quas obfervavit defcripfit, quarum icones damus, Moufetus Zuass. ex Hungaria accepit; quz etiam hicex- hibentur.
Ferumillad & Sylveffre genustatum eft.
LE Made Arift. H.d
"ga HISTORIE NIMTIUROLNLIS - eft. In montib. & fylvis nafcitur: & non fübterra fed in quercu nidificat.
' Qrandius eft , porre&ius , nigrius, varium , longius, fortius aculeatum. i&uqueacerbius. Authores funt,ter novenis pun&is interfici hominem. Vivit toto anno; & hyeme;cafía ar- bore,evolat. Hyemem inlatebra
vis nihil fingulare occurrit, — €Ma4- Asdoy, 1: gnarum,quaedam capita nigra,& acus se Vene leos plurimoshabent. Flave Ardoy- no cZ//iZ4 , in duas divifz partes , irt medio tenuiffimi ligamenti benefi-. cio hzrent. Izdefunt & domefticz,; quz innoxiz ; & fylveftres,quaz viru- lenta. Quas Oviedus defcripfit,funt
l
M exigit. Moufetus femelinfylva Effe- | corpore magno, colore luteo;ad al- Mnt * xienficum vitz periculo obfervavit. | bum tendenre;alis maculatis nigris; |
A toto examine obrutus fuiflet , nifi aliquot geniftz ramulis fefe defen- differ. Varro pilofas magisfacit. Do- meflice,qua & Cicures, &c placidz,feu mitiores,minoresfunt. Dividuntur in Matrices & Operarias , quarumillz biennio durant, & majoresfunt.Pli- nius clementesfacit. Latior earum, addit fpecies : dubiumq;anhabeant aculeos,quianonegrediuntur, Ope- rarisin opere verfanrur, & matres pa- Ícüt. Ichzeuzones, minores funt quàm aliz,& unum genus ex araneis peri- munt phalangium appellatum, & in nidos fuos ferunt,deindeillinunt, & ex iis incubando fuum genus pro- creant. Vocanturita; quód /4 , exi- lesnempe & graciles videantur. Pfeu- dofphece caput, fufcum , duo bre- via & gracilia in fronte cornicula ; oculi magni, nigri; prominentes ; os oblongum,;bifurcum:pe&tus craíffum ac prominens; quibus tres utrinque pedes affixi;(capulz deníz;gibbofz; corpus procerum, gracile articula- tum ; alz fuícze, dux; pedes hirfuti;& & coloremalarum affecuti. Parnopes uvas tam maturas quàm immatrurasexíucunt. Vnde ita di- cantur,nefcire me fateor. Noctua- rum ftridularumque prada funt. zé£p-
Nicand, in Qo5dov, Nicand,Scholiafti,eft animal-
culum «96e minus apc,majus for- mica , aligerum,albo nigroq; colore varium. Montes faltusq;incolit, & frurticum floribusmelleos fuccos car- pit,& in cavis quercubus ftabulatur. Idem effe cum ve9219, aut 7990542», non facilé dixerim, B£u6i£ apud Ni-
candrum ex vefparum quoquegene-
re infe&tum,;péAaviT av x poiaysxtéT po Xxgo- pevov, coloris nigri: aculeo utens: Voca- tur,nifallor, & &igdi£. Nicanderfyl- veítrc & montanumfacit. Depar-
extremitate aliquantulum albican. te, Spurie apum aut mufcarum fi-
guramobtinent. De Fezezato in fyl- Menfet. hf;
veftribus & Indicis dictum. — Laerta huc fpe&tant , quia mortiferam pla- gam, ut laertz viperz formica infe - runt. Selitariein muris & aggeribus congeftis nidificant. Ante oftium fo- raminis lutofa ponitur porticus.Lon- gitudo ejus duosquafi transveríos di- gitos zquat: intuslzvigato luto cm- plaftratur, In aculeatas & nonaculeatas diftinxit Ariftoteles.
Defuisita Aldrovandus. Qua à Almo. de
meobfervatz funt vefpz.
Prior veíparum omnium;quotquot obfervavi maxima eft toto corpore atro,przeterquam in fupernaalvo,u- biquatuor funt naculz lutee,ille fc. quasalbasicon exprimit, Caput mi- nusquam in plerisque aliis à cervice diftinguitur, in quo oculi nonnihil lutefcunt. Antennz funt magne , &z latiores, quam inaliis, nigrg , nigri quoq, pedes, & hirfuti. Ala argen- teo, &aureo obícuro ad caftaneum inclinante refplendent.
Secundum genus elt vefpar. minimae rum , alis proportione latiufculis, & oblongiufculis fub&avi coloris. Cor- poretoto ex nigroad caftaneum ver- gente,fed zonis exalvo flavis ad cro« ceum inclinantibus diftin&o, Caput erat exiguum valdé, punctis duobus croccis feré,fuperné infignitum, O- culi nigricabant;antennz nigerrima inextremo obtufz. Pedes exigui;co- lore croceo. i
Tertia magnitudine V efpz vuleati
compar, vel pauló minor, fed tota a-
tra, antennis, pedibusq; longiffimis; capite ovali,alvo breviori; lineis exi« guis cransverfalibus,fubflavis diftin- &a, tenuiligamento pectoriannexa,
Ala
. Inf.l.1. e. 6i
:202.edit;
Bononienf.
o:
—aAÓ——€—
);6 INSECTIS LIB.
Àlz vero argentez ,fplendidz, fub- rubris velut venulis percurrentibus predica,
Ex minimarum genere funt quar- ?4 & quinta: quarum prima tota atra eft, capite nimirim,pectore & alvo; quz partes feré qué magna funt; quod in aliis non obfervabis: Pedes quoque nigri funt; & leves, antenna item nigra & exiles: Alz fufcefcunt. Alteracapite item eft nig£o,totundo: Huicantenngz brevioresfunt,;fed ne- fcio quid velut tricufpidem exerit; pe&ore eftangufto, qua capiti hzret latiore;aclutefcente,quà alvo angü- ftiore & nigro;alvoferérotunda,pri- mo |lutea,dein modo lutea, modo ni-- grovaria, Alxadaureum colorem accedunt.
Allatam ad me eam, quz féxzo locó. depingitur , propter miram capitis formam. Simizquodatnmodo afpe- étum zmulantem , Vefpam finufor- má nominavi, Tergore eft craflo; ru- bicundo:rubicundo it.vertice,oculis nigris, maiufculis, infra linea femilu- naris,ceu os conftituit. Alvus it. craf-- fa eft, fed tenui pellicula cergori ad- hzret: Anterius nigticat,in exttemo candicat;pun&is transverfalibus ni- gris. Alx fufca, fed perperam duas tantum pictor expreffit.
Septima inter magnas & parvas ambigit , tota atra ; fed maculis undique aureis;aut flavis interftin- Ga,;iis autem, quz in expreffa icone albxapparent. Pedes non utinaliis Vefpis,tenues,fedcraffi refpe&tu cor- poris, quod compaaius eft, colore fubcroceo antennz aterrimz,exiles, & breves, Alz cinereo luteo.
Ocfave icon, Vefpz eft imperfe- &ioris, quam utpoflet volare, femi- nymphá adhuc,ut ex nymipharecens orta. Corpus ex alboad luteum ver- gereincipit,nondum maculis diftin- &um. Eft eiusgenerisquod decimo fubinde loco depingetur, nimirum favis infidens.
Nona pe&ore eft longiffimo, alvo
mediocris longitudinis, ita invicem hzíent, acfiduz diver(x effent Ve-
3j fpz. Tota flavo &nigto coloré al- ternatim conftat;pedes & antennx funt longi , fed valdé tenues,coloris ferruginei. —Ferruginez quoque alz funt quatuor ; quanquam tinz tantüm fint depidtz. Caput quoque luteo,& nigto colore variat. Decimaciusdém omnino cumno- viffimé defcripta coloriscft, fed bre- vioti pectore. Vefpeta talia quali infidet;fere cdificat,velad feneftras, veladatborum ramos,vel alicubi a- lio inloco. . Fndecimá elegans genus fylve- ftrium vefparum eft , alvo miniacei coloris ; fed' annulis nigris , & ni- grà podicis extremitate. Alas ha-' betquatuor; oblongas, fed angu- ftas colorisfermé cinerei, Pectus,& dorfum nigricant,& ad ferrugineum vergunt. Caputciusdem eft coloris; rotündum,exiguum: antennz veró longiufculz ; nigrz in extremo a- cuta; [ i Duodecimatotà eft coloris fuíci, ad átrum vergentis, pedibus longiufcu- lis.longis item antennis: capite, & alis nonnihil ad ferrugineum acce- dit, ] Decimótertioac poftremo loco de- pidum Vefpis congener judicavi; quanquam revera nondum didice- riman favificet. Corporecx proce- ro,nigro,& flavo coloribus vario, te- nui. Alaspi&orduas expreffit fed nunquid vel duas , vel quatuor ha- beat, ut quodreseft dicam ignoro. Capite interim Vefpas potius,quam Mufcasrefert. -Antennz in extre- tino obtufz funt; Pedes fublutei. Moufeti Hungaricz , quas Vienna accepit, doríis erant luteoatroque varié pictis; Corniculis huic pi- lofis;illi glabris; tertia pe- né parte vefpis vul- garib.majo- res.
esi oie T
É CaPur
gu
P4
pasti. inci Nj7 ACE M PN : pasti cust coc, Dn TOMDLUSUDN NUMEN GA UU
Carur IV. "De Crabronibus.
FwIvgEnsuM à Vefpis Crabrones
genus pono , quod in corpore
tanturn discriminis appareat. Nec
placetab Ariftotele & aliisabire, qui
diverfis capitibus de iisdem egere.
Nomen. Nozzez ipfiapud Latinos velà Crabra
inagro Tufculano , ubi perfrequen-
tes func; velà cabo, feu caballo, ex
1fid.l.12. quo creantur,;ut I(idoro vifum,obve-
nit.Scaligerá craceo deducit, à quo
Craber & Crabro: alii à «e£o; cato &
f?e« cibus,quód carnibus vefcantur.
Grzcís eft 02^, forté quód ictu car- bunculum excitet.
De(tipio — Duplo vefpis funt maiores forma
err, proxime ad easdem accedunt. 4/i
e». — Inftruunturquatuor, quarum exter-
nzinternis duplo minores, & hume-
tisobfcure fufcis & caftaneo colore
tinctis, affiguntur. Pedes habentfex,
ciusdem cum pedore & humeris co-
loris. Capuz oblongum,croceum. 0ca-
li funt propenduli c2v»ce2&; , inter
quos antennz duz oriuntur , falcis
zmulz, eiusdem cur pedibus colo-
ris.Pentertenui quafi ilo humerisan-
üedtitur:cuius anterior pars media,
fufco colore; & cingulo croceo nota-
tur: pofterior; tota crocca videtur,
octo fufcis pun&ulis notata;una cum !
triangulo parvo , incifuris praterea quibusdamin utraque parte exifteri- tibus,quib.fe extendere & contrahe- reprolubitupotlit. Iuxta ventrem maculas utrinq; quatuor nigras ha- bet,& in cauda, aculeo longo, robu- fto ; & maxime venenato atmatur. Hocintercrabrones & vefpasinter- currit difcriminis , quod vefpis fint maiores,alvum minus gracilem ha- beant, ciusque pars,quaz tenui liga- meritothoraciannectitur, multó fit latior;thoraxque compadior.
Favos (a»6euz Suida ) fub terra, quam formicarum inftar egcrunt,fa-
]ocus. Arifi-H.A Ls. c-23. Plin. H.N, luc. ]imia& acborespetunt. IdeoPlinius
in cavernis arborum de ere fcripfit:
ciunt: duceabalveisaberrante,fub-:
hi ^ ^ " pts HM NITE " » 4 MUSS t
LETM—MM——M MM MR
x
HISTORIE NATURALIS
Nidosadamuffim oihnes feré fexanz gularés edificant. Exterior facies candidis ferrugineisque fegmenris diftinguitur: materia membranacea eft; & betülacei corticis per zftum in laminulasfatifcentis peremula.Len- ta quadam faliva,& gommofisfoliis, plurib. ób prolem tabulatis adau&i eleganter poliuntur. Duos Aldro- Aurev.dé vandusobftervavir, de quib. ira fcri- Wee bit.Inveniuntur quinis autfenis,& ut ugsand plurimum féxordipibus, feutabula- ts conftridri,cuiusmodiiserat,.quam agricola meus,cüm quercumper me- dium ferra divideret,offendit: cu- ius cacumen in füperna trunci cavi parte fitum, te&i loco fungebatur, : fubftantia meinbranea betulz me- diano cortici fimili, quam ex populi nigra & (alicis ligno putrilaginofo; ac pulverulento ab exedente carie, humore glutinofoiispeculiari,com- pingere dicuntur: nec ea contigua, & folida eft; unica veluti membrana. con(tans; fed pluribus:ita urlancel- lx plures fibi mutuo adhzrentes vi- deantur , in eo; quod inter ipfas in-- tercedebat. interftitio ,. rotundos quosdam du&us canalium modo feu fittularüm continuoad fundum, feu ultimum orbem via,ceffinxerant, per quos fupernz deorfum ferri poffenr; infundoautem cortex ,quo totusal: veus circumvceftitur ; patulo aditu dehifcebat , utpote per quem alvei enetralia fubeuntes, ad fingüla ra- D afícendunt, inerant enim, & fingulis tabulatis fua foramina fatis ampla , per quz in fingulas cellas fingulz fe recipere poterant, QOb- fervavimus quoque alveum tam prudenter ab his fuiffe conditum; quam ab aliis quibusvis , aut api- bus aut vefpis , nam fuperna arbo- ris cavz parte uno latere; in quod honnihil parte füperiore reclinabat, fufpenfus erat, eo fitu, üt cellularum ofcula deorfüm propendentia fun- dum antri arborei fpe&tarent, & crá-
brones ac eorum Nymphz, & ver-
miculi capite deoríam tanquam rui- turz conderentur , nec id aliam ob caufam quam ut ab omni aeris initi- ria, & quz defuper in ea arbore in-
cidere
DE INSECTIS L1B. áj
cideré potérant,pluvia, aliisque ut- ] ratioeft : fed defuit his locuples na-
pote adrepentibus tutiores effent. nam fi cellulz ea paite, qua patent, coelum fpectatfent, magnis certe in- commodis obnoxii fuitfent , fingula autem tabulata cjusdem eránt ma- tcriz, cuius cortex exterior verfico- loribus lineis albis dico & ferrugi- neis , tanquam fegmentis interftin- &z. Reperiuntur nonnulli quoquc alvei Crabronüm maiores multó, quam przdi&i, & feptem tabulatis exornati eiusmodi rure meo in tuto reperi trabi appenfum, altitudine duorum dodrantum circumferen- tia , quinque iisdem lineis aut cum fuperiori eminentibus albis & fer- rugineis,tabulatisrotundis tanquam orbib. cellulis plenis, digitum trans- veríumaltis,qua digitorum duorum latitudine à fe invicem diftabanc;ad facilem fingulis ingretfum; hzc co- lumnis optimé eranc fulta; ia fupe- riore huius nidiparteforamina erant maiora, in quibus parentes dege- bant, in inferiori minora ,;in quibus filii. | Quia Cibumin favisper hyemem non recondunt;, ideó jejuni tüm la- tent;& plurimi moriuntur. Vefcun- tur muícis maioribus: Captis caput abícindunt. ^Uvas corrodere vel inde conftat, quod autumni tempo- -. &efrequentes vites circumvolitent. 4rift H.À. Carne quia magna ex parte, Ariíto- 15.4? tele tefte vivunt: ideo in ftercorib. — — fzpiffimé verfantur. | Aves ubi czx- Abifet. Le. perint, accipitrum ritu,caput primo vulnerant, deinde abícindunt.Pen- nius in Petropoli ,in publico urbis vico,pafleriaccidiíle vidit. In India oleum,butyrum & reliquos cibos in- feftant, ut nihil inta&tum feré relin- quant. | Ex equorum cadaverib. oriri;pla- do. rique cum Ovidio, fenriunt: ex afini Landus de Cerebro Landus;ex duriore carnium Num.vet.' equi parte , ut vefpas ex tenetiore Bari Moufetus. De Coitu ita ex Ariftotele £10. & Plinio Aldrovandus. &uod (ver- ba funt Ariftotelis) ad generatio- ncm, cognatorum ii$ ( Apib.) ani- malium pertinet , ut Crabronum, Yetparumque,fimilis quodammodo
l
Vitus. |
Geneiatio Q4. Me-
———— O—R—€——— A — a —IRNP A € À—— (CD MP — M ——À A —I€— A a — p
pe————— — —Ó——— — d
ture dotatio merito. Nihil enini apum genus habent divinitatis. Ge- nerantquippe matrices vocatas,pri- mosque favos confingunt, Gene- ratione veró coeundo inter fe fin- guntur. Vifus eft enim fzpé eorum coitus.Farturam autem Apum modo inftillant adlatus cellularum favi; & parietibus admovent. Sed quemad: modum V eíparum fcetus,ita quoqué Crabronum haud eft xqualis, nam | aliis cellis grandiufculus ineft , ut queat volare; aliis Nympha, aliis ad- huc vermiculus. Excrementoruim: vermiculis tantum ut & in Apum ge- nere eft. Nam ur ait Ariftoteles; Apum & Crabronum & Vefparum vermes,quamdiu recentes fant: tan- tifper & ftercus emittere videntur: at cum forma lineamenta recepe- rint ; fub qua facie Nymphz appel: lantur ; lamneque cibum praterea coquunt,neque ullum reddunt alvi excrementum , fed cocrciti ; & con- tracti quieícunt; nec ullo pacto mo- verefe patiuntur, ufque dum fpecies deftinata perficiatur,quo pacto evo- lat proles rupto quo continebatut folliculo. Caterum quod foetus ins z qualis fit, Plinio quoque traditur. Feetus(inquit tam de Crabronibus quam de V efpis) ipfe inzqualis eft & Barbarus (alii legunt ut Barbaris ) alius evolat, alius in Nympha cft; alius in vermiculo. Et autumno; non Vere otmmniaea. Pleniiunio ma- ximecreícunrt. Mellis quoque pau- lulum quancuni gutta;in cellis Cra- bronum e regione parari fcribit Ari- ftoteles; Schadonesq; hüiusgeneris non vere, fed autumno fieri, creíce- reque plurimum plenilunio;
Vefpisamici funt, Ideó percuffi Aatipa: à Scorpionibus,necà Vefpis, necátbia. — Crabronibus feriuntur. | Mufcis iio m micos effé de viu dicum. Inter Caniculz & Ar&uri ortum; apibus prodeuntibus ante alvearia plrum- que obfidiantur, luvencis quoque fant infeftiffimi. Melis plenio illo- rum antra ingreditur; totamque fa- miliam deftruit;
E à D&
pennibus membranaceis ,favifi.- cis di&um : jám de illis que non favi-
HISTORIE NATURALIS -
cavet : babetiamen prolixum quid, tom- pacium, indivifuimques intus playumque tonditufés
USC NA
36 Natura. De Natura & «Moribus pàuca oc« | icantagernus ; & primum de Czcada, currunt. Ducem unum habent; | Nomen apud Latinos invenit ; cu Nomeü: magnitudine corporis maiorem; quod cito quafi cadat & evancefcat ; eumque impensé amant, In fingu- | feuquá(ixixQ- 32». Apud Grecos pro . ..... lishic eorum alveatiisoritur,contrà | regionüm.;fexus, ztaris , & magnitu- 11^ hoftes foris pugnaciffimus ; facilli- | dinis ratione, varíaobtinuir. Gene- "UU" mus domi erga fubditos. Nulla fit | ralitet vocatür sei Elcis 946240. Si- &xaminis;ut inter apes emiffio; no- | detiscegee. Ponticis 94«exy95 Cre- vella ptofapia finu parentum fove- | tenfibus evievyyos Suide popularibus tur; & adillius confervationem plu- | &em;quodrorem exugendo vivat. Foe- tes contigüationes fuperftruuntut. | minanon vocalis ZEliano eft xeexom i Amplificant, inquit Moufetus; ma- | &x«aepois:? Arhenzus tamen fimile atei.Di- ioremin modum favos;& jam ex và- | cicadx animal credit; Novellasx«e aba lentiore quodam grege; qualos tres | & x9» parva XGA a XA LU d dus C Yon áut quatuor favorum plenos exce: | evo alii dicunt. Tezlióie etiam Cis pimus, In cellis parui mellisquan: | cadaftras fignificant;utapudCelium . tum gutta é regione ptolis paratur, , legimus. — Epitlieta apud authores Maiorem quam Vefpz inter volan- | plurima inveriies. Dicuntur zeaAide dum fonumedunt. Cicurationem | àvolando: rzfi2»&4«, quod qua- iion adrnictunt: & £ant fünt mali- | tüor pennisin aereremigeat: zpiisgos gnitatis, ut, Syrio przfertim orto;tet | quod nimio cantu fe oble&ent : :- novenis ictibus ; hominem, imó & | ^ouCeosquód tempeftate pluvià pluri- Equum interficiant; Haud témeré | mz nafcantur : /j«pov«c quod infano fine febre effe, dixit Plinius; Reme: | folisamore cápiantut: eese , og diá in Vefparum hiftoria pofuimus: 3» ales, uro T Ais, quod àíole com- Maiore düntaxat quantitate;hic ex- | burantur: vélo, quod alas cya: hiberidebent; Si luce crepera ; fz- | neas habeant. Virgilius quernlas & Virg, in pius nidos intraverint , quafife oc- | agurzs dixit: Nemetianus affzvas: Ni * Àvie, i; Cultaturi; pluviam & ventos éxpe- | quidam graciles dixere. Pontanus pou i Carmis. €tà: ferenitatem proxima diei,fi ve- Choralifiriam vocavit, quód alterna- fperi numerofiorcs obvolitavere.Ie- | tim & chori inftar canat; iunos per hyememlatere, fuperius] ^ Vulgaresita Moufetus defcripfit. pe(iptia. disp od 8s | Vulgarium Caput promum ,magnum vi- Vías; De 7f» nihil habeo quod dicam, | dezurs & pentagonum imitatur lateribus nifi quod Mizaldus prodit , aqua | 4z2qualibus ffutzum. — Colore ei? virids deftillationis eorum ; cutim atta- | 7igz/cazté ; ( Aldrovandus fuperio- é&tam, intumoremattolli. Mentiri| rem corporis partem nigraia ponit; fic imprxzgnationem coram amafiis | inferiorem ad nigrum vergentem : à, 7 i; merettricülas. ünde & Martial. nigrarn fecit. )uzziz- Epig.né: bifuéig, dNecdeDifferentiis quicquamoc. | qwe zuzzulos duos obtinens, ejusdem colo- currit. Quz hic de Tenthredine; | 7? fedovalis ffgurascf margine quadam Tenthrene, & Pémphiredine Moü- | sca. cireuimfepzos 5 fufía item. linea fetus habet; in capite de V efpis alla. | 2uulos fecat smedios , snediuinque capu£ tafunt. jota litera uigerrima dividit, Oculos babet ex fufco inb multum *viridantes, TIDUPERSMSO prominentes quidem cj magnos pro cor- ey E RDCUE pora rationé: (immobiles adde & lu- cidos) u£ ssirer Nigidium ; qui ticadiis UH UE oculos negavit, cosnon vidifle. Su- De Cicada. pinum caput frve facies , diluto ex albo Meg —— | viridinfeulum apparet. Inter infeta om- Mies -TYAGenus de Anelytris quadris | z/zo zz hoc animalium genere una , oté
DEMNSECTIS LIB
Arif. t. A. conditum, quod veluti promuf(cis , zum
Lae30.— ops tup lique ufus fupplez,denis fIios
TON transver[cs affabre canaliculatumm.. ( Pli-
nius //zguam forté appellarit: figurz
eft triangularis , coloris caftanci.)
Corpus capiti brevi[[iuzo colo , vel po-
tius nulloanne&itur: Scapule, ex vi-
ridi c nigro maculate s. pectus viride
Mart. Epig. ?2ag15 albicat, (durum hoc, ideó Mar-
1:453. tialisvetulas, pe&us Cicada habere
dixit.) 2 quo £res utrinqué pedestibiae-
que erugapunt pra[fini coloris. (Aldro-
vandus fubtiliffimos,& in fine afpe-
ros, ut arbores conícendere pollent;
;, addidit) Venter; zz zaaioribus duos
digitos iransver[os aquat , latitudine u-
Zum: dnterma ventris pars , peltam rvé-
fert in apicem definentem, ej limbo dua.
decem tredecemeue articulis con[lante cin-
gitur: dnmtus incifüra aliquot. apparent
concolores ventri, caudamque éxtremam
mares ; zd eff, minores ; fff]am babent;
faeminz coztraiztegram: Dorfum zi-
&ricat, feptem vel ocfo lineis ei incifuris
virentibus, transver[im ductis ornatum.
Alz pulcherrima argento illita nevisa,
fufcis e maculis cum ornatu picta , ex-
zerna internis duplo longiores funt , ma-
Plin. H.N, Gzsque variegata, Membranez quia
Lu.e41648: (unt; ideO vpeseorilégoi vocantür. Pez:
parumillis natura que apibus, (ed pro cor- pore emplior,dixic Plinius;
HM Non vifuntür in feptenttionali- inc; bDüsregionibus, quod frigusaverfen-
tur. Necapud Cyrenam in campo ullz,cüm circaoppidum multz pro- veniant. [n rniemioribus umbrtof(is fru- ftraqu&ras, Ideo oleas,quia minus opaceambiunt. Nullas in Gecala
agri Nolani monté ; nullas Neapoli proditum: feu Maronis magia id fa-
&um ut Niphio placet; fcu incola-
rum induftria quiatcere norunt, feu terrzipfiusgenio. Scioquid fignis
& Ícripturis, quz suxéia; adícribatur. Copiofas Italia, Narboneniis G illia;
Plin, H.N. & /Egyptusferunt. Mirum veró; iri Lit, e/47- Milefia regione paucis effe locis. In Ceplialeniaamnem quendam penu-
Aldrov.de riam éatum & copiam dirimete. In I»f-1.4.1;- D) ulichio maris Ionii infula idem ob- | fervatum. — Vefuvium, qui agrum Nol.l1.c:. Nolanum à metidie claudit eas rie- (cire; Abellam,quo monte idemab
2^7 Ard&o fepitur, plurimas producere. De mutis & vocalibus in Differentiis agemus.
Rore vefci, prxter Ariftotelem, viaus. Theocritus & Virgilius prodidere. 4"/H.4 Excitatz,cum fuübvolant; inquit Pli- Virg El niushumorem reddunt,quod folum argumentum eít, rore easdem ali.
Q uia veró ore carent;quiddam acu-
leatum linguis fimile pro eo habent,
& hocin pectore eft;quororein]am-
bunt; Antonius ab Altomari ex fra- A5, | ji xini & Orniprzcipué ramis cortici. Mazza. busquelachrymam fugere dixit. Ex
herbis vel de herbis more papilio-
num id facere , probabile cft ; tum
quod jejunz femper & inánes repe- riantur, tum quod nihil excernere Arif HÀ confpiciantur; nififorté ubi plufca- 14.7 7. lum roris abforpfere;fupetfluam cius
partem , ut ruftici nctarunt, remo-
vendo ejiciant; Ariftotelestamen 4,5 7; alimenturn Cicadarum, in ipfa cor- Parr zio; poris humiditate ficum effe, opinari hibas. 6.5; videtur: foramenque fe confpexiffe
dicit; per quem aquofum qui in ven-
tre continetur humorém ; eiiciunt.
Ex Cuculorum fputo nafci fabu Geseriia latur lüidorüs. Provenire & ex putri, Iéaor.i verifimileeft. ViditBaldus Angelus Ei iid fub quercubus ratioribus , imperfe-
&as ; forma folita , albas; & fire alis cffoflas cum tetra non culta; & ad Orientem obverfafoderecrur. | No- vimus & Anguillas ex limo naíci,que poftea more ceterorü animalium ge- nerant: & circa ZEgyptias Tliebas 5,5; j; poft veliementes in zftibus pluvias, Hexaes.. univerfa arvaforicibus impleri; Bafi- lius prodidit. Sed &lutum;fi non debito tempore profcindatur, Cica- das proferre; teftatur Paraceltus , & pj, H. x, anté eum Hefycliius. Ordinarié per /ir.ei6. coitüm generant, Coitus füpiriis: masque inferit in foeminam;quz ge- nitalitecifo; recipit quod à marein- jicitur. ^ Afperitáte quz in dorfo; excavant feturx locum in terra. Q uaproqter magna Cicadarum , iri agro Cyreneníi copiaefl; — Pariunc & infquillz caulibus: & inarundi- nibus quibus vites eriguiitür, nidos foerurz cavant; — Ova alba depo-
E"3 nunt;
t
56 HISTORIE nunt. Fit primó vermiculus : dein cx eo, quz vocatur, T'ettigometra,
Pliz.H.N, (theca eft; aureliz papilionum fimi- ^^^26. ]is) cujus cortice rupto, circa folfti- tia évolant, no&u femper: primum nigiz atquedurz. lettigometra in co à Chryfalide differt, quod in hac nulla fit parcium diftinctio:inilla,ca- put,oculi,pedes, caetera; partes ex- ceptisalis,aperriffime confpiciantur.
Color eifubalbidus,fed quimultis li- neisfubferrugineis refpergitur. Quo- modo exeat, Aldrovandi verbis vi- ium exprimere. Cuz e Tettigometra egredi cupit inquit ille;afcendit primum arborem , cf» illico alicui ramo adharet, (quamvis féribat Arifloteles, ubi Cicada eruperint, oleis c aruudinibus infidere) deinde exit parte fuperiore, in qua ima primum apparet ; rupto autem operculo, ut rette fcripfit Philofophus , parum in eo relinquunt bumorts , nam boc operculum
cum mazibus contrectarem, bumore ali-
quo aquofo digitos illevit. Iam tuen fimul atque Cicada emerfrttoto fere corpore vi- vidis est dein fuperiore parte aliquantum d caflaneum vergit,qua [pacto unius diei febuigro fft colore y inftdet am diu buic exuvto,donec volare incipiat. Imbecilles eaim primum fuut ale pedesque ,ut diffi- culter incedere queat, Exuvium hoc 1&4» dici Hefychius reliquit: aliis eft
Lucret. l.. Ac€vejs & yseoc.. Lucretius modó zz-
^6. nicam,modo folliculos nominat. — JE- ftate deponiaddit. &tas. Hyeme , imó in autumno perire,
apud Ariftorelem & Plinium habe- tur: in montium antris aut terra fe condere,ex Ariftophane quidam c. vincere conantur. Temperamen- rum in cauía, quod quam aliis infe- Cis frigidius.
Cuculo infcítas efle;eumque auü-
dita voce invadere , creditum quí- |
busdam. ]Ideó fub exortum cani- culz cuculare definunt.
Q uia forótamrn vocem edunt, iri- ter infe&a :yxàade numerantur, veiicev id Grzcis , fritiznire Latinis. Theocrito à fono sehiyec ^aAeyearlec dicuntur. Ambrofius dulcem in exi-
Cantus,
i : : NATU RALIS x guo gutture. Cicada cantilegam | dixit. Agbnof.
Platonis eloquentiam Simon Sillo: Hexe22 graphus, Cicadarumcanrtilenis com: paravit: eundemque fonum & ci-
tharz & harum veteres r$ meevícpar gg: nomine vocabant.
Incipiunt autem zítate canere ; minores citius, quod citius e Tetti: gometra exeunt. Achetas fub Sy- PU rio aftro carere, cum caprz & vi- num optima funt , apud Hefíiodum habemus. Plinius cantus acerrimi | facit, quo tempore Scolymus floret:
floretautem fero, diu,& xíftate. A- libi folftitium, xftivum fcilicet, po- nit. Aliquor poft auroram horis, cum fol validius ferit, canere , vel - ex Poetis colligi poteft. Hinc Vir- vis.Echt. gilius
S jw
Sele [ub ardentivefonant arbufla Ci- cada.
Quam diu canant fcíri non poteft: autumno filere cognitum.
De modonon convenit. — ZEgy- ptii per aculeum emodulari, & motu fuo ftridorem ciere, veluti plectrum quo citharz pulfantur,opinatifunt, ^ ; Bafilio , aéris refpiratione id fieri vi- gaf. Hexa. fum. Ar quia & pulmonibus Cad. Nm | ) fiy ; at dan, dé rent; & capite;cui illa fiftula inhz- 4, gy. ret orbz, canunt , nihil horum eft. 17. «28. Multo minus verum, vel dentes in- ter fe atterendo, quos in commiflu- ra Scapularum haberent, id facere, : velalarum attritu, (hzc Procli Dia- dochi fententia) quod locuftis fue- tum, Membranulz fub flabellis (1€ vocant operimenta illa duo , poft poftrema crura ventri adhzrentia) | reverberationi id adícribendum. Sonant quippe , ut breviffimé Ari- Arf. &.A: ftotcles,allifo ad membranam Ícpto Las 6 p transverío fübditam fpiritu. Nam dum illa co pa&o diftenditur ac re- mittitur , furfumque ac deorfum impellitur , fonus. erumpit ftridu- lus,non fecus quàm 1n puerorum a« rundineisfftulis pellicula tenui con- ftantibus; qua depreffa;intenta , vel vibrata,
RUM A
DE INSECTIS LIB.
. Vibrata,fonitum fieri necefle cft. /E- rif Ha lianus xV TUV VEiy AaAegkrSG effe dixit. UMEN Pierius Valerianus;collifo;attritó,a- vwgll:é. gitatoque cavo utero. Quia vcró hx pattes fub alisjhaud improprié vetc- res Poétz, Cicádas fub alis canere dixerunt.
Hotninum ita gáüdent confortio, ut agros mefforib. vacuos fi viderinc, fubmiffius & rariuscanant: fi conci- henteshosaudiverint;maximo late- rum cantu ; zoA/Qwyai «2) o£odpová ad- ftrideant. /Eftatem cettó prefagiunt;
, necünquam poft Cicadz adventum
frigus rediiffe vifum eft. Quodfici-
tius folito aliqua die cecine:int , &-
ftum majorem expecta. "Tempe-
. ftuofum tempus , f1 ab auftro vene-
rint: morbidum & pcefltilentem an- IMercurial. num,fifrequentesappareant; Rarz
Naturá. * Moufet, 'de Anfetd.l.1. 97.
lepefuc:5- tamen An, M D LX X V. graflante in
[talia pefte vifz , quóod rore delfti- m. tuerentut. HR Vefcebantur Athenienfes affis, "Hers.A- Qualcs & in Cotiis convivio appofi- tben.Di- tas Athenzusauthoreft. Antecoi- pj ^^^ tum Parthi nares przferunt; à coitu Pliz.H. N, foerminas, ovis earum correpti; qua 1re26. Candida, füavitfima eade adtequam ArffH.4. - : vs R : 4sejo. COttex cadit, fi Ariftoreli credimus. Carabi Ariericz juxta (inum Darie- nem populi, ficcas vel falitas áppo- nunt. Proaliis mércibuscommuta- re, Oviedus prodidit. Cedunt & ca- nib.in efcám : idque canis Aldrovan- di exemplo. J. Habent& in Medicizzlocum.Tral- lianusexíiccatas , & conttitasalis ac pedibus abie&is,in balneo cum mul- fo,contra calculum exhibere Jubet. Galenusa quibusdam,tres, quinque aut feptem cum parib.pipetis granis, 1n Colicalaudarifcribic; Apud ZEgi- netam , comipofitio Ziazez£/go7 occur- rit: quam & apud Myreptíum inve- nies. Quidam ad urinam ciendam cantharidib. fubftituunct;— Actius; icsexvinocxhiber.Vriliffimum ez- dem apud Aretzum contra veficz laxamentuniremediü. Arida& tritae cum aquá & radicis nardi pauxillo e- lixantür.In iisdem zger,loco balnei, ad veficz láxamentum , defidercju- betur, Lanfrancus ad frangendum
77^ calculum Cicadar.fpodium,ex aqua raphani velcicer.deco&to magni fa- cit. Merum anaqua dilutum vinum fit, Cicada cognofcitur, Narac fi il-
lud : fi hoc mergitur, (i Gaudentio Merulz fides;
Cicadarum plura funr genera ; pig, ais quorum quzdam;quad folo nomine ab antiquis prodica fint , difficulter | cognofcuntur. ZElianus , Mezzbracb, Arift. H.À: | Lachetarum, Cercopis, Acheto, & A. ^16. e 4 | canth.z meminit. Quid fibiper prio- | res velit, non intelligo. Cercaps Dale- | champio;tunt foeminz , mutz,pufil- l1x,obiongz. Acanthbias epithecon po- tius eft quam generis nomen,feu ab acantho feu fpina in qua habitare fo- lent; vel ab Acantho Athamantum urbein ZEtolia ;ut Stephanus prodi- dit; quz quoniam fere confilefcunt, inde receptum , ut quinon loquun- tüur,coinfignianturnomine. 4cbera —, , maior eft Cicada. ApudAri(torelem, 4.1.4 quoque & Plinium, Ac/ezarum, Tetti- 15.6.36. goniarum, Minorum , Majorum , Sureula- 7 viarum, Frumentariayums» e$ Avenaria- ruin mentio. ZAcheta funt; uc dixi ma- iores , quorum corpus , fub fepto transverío przcinttum diftinguitur, magisque furit canorz & ferius pro-- deunc; & prima intereunt. Ex hisHe- Íychii xeGaz,quam Agen Tédheya expo- nit,cíle videtur. Tettigonie minores, & quia minus vocales;ideó Ariftote- les aeovss dixit. Prima prodeunt & noviffimzx pereunt. Gaza Cicada- Pz», H. xc. daftras vocavit. Swrcalarie grandiores ^21 e 26. funt, & virides. Frumentarus nomen, quod fimul cum frumentis areícen- tib.appareant. Z4vezarze cum iftis eze- dem. Ficapud authores, & Marzzz, Faminarum,Locren[um , Rbeginenfum, ! Seriphartim y Guineenftum » &. Viraisen- | fito mentio. Mares vocales funt; nifi 474 H. 4. natura foliimpediat, faeminz muiz, ^69. quod 2Jgó& illud cuius figuratru&tui Du t Thlafpi parvi hieracifolii à Lobelio Do depi&ti.refpondeonon habeàat, Tam in maiore,quàmin minore fpecie re- periuntur. — Abegizez[esfilents Locros translatz garriunt. V terque ager flu- vio Alexe qui per profundam val- lem decurrit , & Pauíaniz Caicizus, "Prolo:
iacu. uo e Ene E
Y
40 Ptolomzo Locazus , modernis Aleffo dicitur.Idem de Setipho infula apud Plinium occurrit. Muta ibi fi alió HER transferantur,ftrident. | Idem dixit Passi, in Rheginoagto filereomnes; ultra in Elie. flumenin Locrenfi.canere: quod & Paufaniz placuit. Vmbrofaibi opa- caqueregioin caufá; unde membra- nulz inhumidatz minimz pandun- tur. Arefcuntezdemiin Locrenfi a- prico,& veluti cornez évadunt, un-
Meuft. deftridor emittitur. Plinius & 4E-
"bear.-Inft 4 04 n8 RM : ine;;. lianus ignorari fationem fcribünt, Ex Guinea delata fufca eít,eamqjPen- PLI ^N . hh niusà Ludov. Atmaro accepit. Quz ex J'irginia , cinerei omnino coloris erat: alis argenteis, non maculatis. Aldrovandus, prater vulgarem, fex alia genera obfervavir, de quibusipfe ita.3.5. Cicada lineis in alvo ruffe- Ícentibus, cum eiusdem tettigome-
natura duabus providit chelis duriu- Ículis: quibusterram excavat paula- tim veristempote cum terra prodi- rc caepit; pofteriores pedes quatuor in extremitatesafperi fünt,quibus & aícendit,& fcfuftinet, neineundem locum recidat: func & hi aliquantu- lum hirfuütií; chelas priorum pedum dum tettigometram deponit, relin- quic, & in firie prztenues üt cztera infecta. pedes adipifcitur ; habet & inediocres antennas Tez/igometra, coloreque tum plurimum tempotis tatione variat, Nam cumprimum e vermiculo exit, colore magisalbi- cat, & quanro vicinior eft ei témpo- ti,quo tettigometram exuit, co ap- paret nigrior. Tettigometram, & albamateria deprehendimus, Ci
cada minor TezZgenioz; auteis lineis pronam pattem corporis perreptan- tibus. Cicadancn diuexinvolucto €grefla lineis viridibus pronam pat-
tem depingentibus, Cicada ma- jor Acbeza prona, & fupina.
xix *
HISTORIZ NATURALIS.
tra, Hauic in pedibus anterioribus tiene quoq; provincia reperiri; Car- i
Carur VI, De Orfodacna,€9 Cimici- ( bus [ylveftribus.
Qu ODACNA, Gazz cMordella AMdrov. de eft,quafiad mordendum conci "/ ^25 tetur. Conftat 4. pennis;ore largo, & ; ené denticulato puftulasq; pue- rorumappetit. Nafcitur fecundum Artiftotelem ex vertniculis immuta- tis,qui in braflice caule generantur. Ex alatis funt & Cizices fylveffres, ^rif-H.4. iisq; quadripennibus & membrana- Ea " ccis. Lectulariisfunt majores fextu- 757. e. 4. ploque eos fuperant, que acillifoe- tidi. In malvis fzpius, inaliis plantis arboribusq; coniteris, in ulmo & fa- M lice quandoque,teperiuntut. In Da Menit So da..a219. danus fcripfi. Coéunt menfe Maio Cardan. dà
averíis caudis, & finem Veneri per fut a^ WELD *
diem integrum vixfaciunt. Mas mi- nor;fcemina-maior & latior.. Volant fole exzftuante fatis celeriter , fed nec diu,neclongé.
Genera funt varia. Moufetus tres; füpinos & ptonos, quos intet vagini- pennes ponit,reprzfentat. Prízze;in- quit, dorfum, collum,antennulz,;ats queelytra porrumreferunt; alz ely- trislongioresex viridi Slavefcunt; uti etiam oculi & pedes. Secuzdus undi- que infufcatur,Terrie corpo nigto ru- broque varium , antennz pedesque anthracini. Omnes aureo fulgore hinc illinc micant. Quickelbergius exagro Viennenfi duas alias fpecies ad Pentium mifcrat, aureo nigroq; undulatas. De fuis ita Aldrovandus. li;quos ego diverfis temporibus ob- fervavi , differunt invicem colore magnitudineque & latitudine ; fed pi&or deceptus nominis vicinitate exiguüm quédam filicem in quo hu- inana faciesexpreffa eft, pro Cimice primo , & fecunda loco depinxit. Nu- mer.3. Cantharidis potius quam Ci- inicis fpecies, — Pedibus enim[eft longioribus, quam Cimices habere folent; Vndiquaq; colore eft minia-
cco
Aldrovo. di Ipf.l. 5.6.3: 2
]
PEE UU Graf mà Libell..
Pedla.
£x
HM 174] , 7, 77,
/ 7,
7H
N
ln 1a Mivn
DE INSECTIS LIB. Ll
ceo, fed maculis nonnullis atris re- fpergitur. Nuz4. Cimex le&ularius, nulli non notus. N4z..5. Cimexfylve- ftris nófoetés,undiq; fübHavus, lineis fufcis. Nz.6. Colore flavo. Aliter ver- fus caudam albefcens. Num.7.9.9.et- iam flavcícunt, fed veluti humanam fer faciem peralas expreflam gerüt. N45. 10. Coloreferme eft caftaneo, & alterius fermé generis, vel Canthari- des velScarabgorum. Nw.11. Cimex fylveftris minor undiq; cinereus. 12. Num,Ex Scarabzis videtur,aut Rici- no congener;fialati vultus,quod nó- dum obíervavi, ex cinereo ad cafta- neum vergit. Num. 153. Totus eftcolo- ris Caftanei , lineis nigris in longum fetis. Num.14. Cimexatro caeruleus propé caudá tribus notis albis refper-
fus.Num.15. Colore eftca(taneo, ma-
culain extremis alis cinerea, N4/7.16. Luteus nigro & albo cófperfus. Nu. 17. GCinereusmaculaargenteà. Nu. 18. Cimexoleraceusau:orubeus,ma- cula circa anum cinerea , Mordella vulgó Num. 19. Mordella five Orfo-
| dacnealiaoblonga. Numz.20. Cimici
& Ramptreno fimile infe&dtum. 2. 21. Cimex Cinnabrinus cruciger Nz.
: 22. Cimex viridis. N7.23. Cimex non
"villanov. Breviarit 4.c.deftra- gur.
foetens, atroviridis, guttis albis pluri- iisornatus.24. Cimici fimile infe- &um cinereum fere anelytrum. Num. 25. Cimicifimile anelytrum aliud pe- dibus longis locufte. Ns27.26. Cimex ruberlincis nigris in longum infi- gnitus. |
Defui quzras, Matthiolusiis o- mnes vires demit. Plinius;hortenfes in cineremredactos, & cumoleo ro- faceoinfufos, contra doloresaurium varié commendat. Palladius, cum a- murca, felle bubulo, foliis hedera, & oleo, ad fanguifugarum virulen- tarum vulnera inungit. — Arnoldus Villanovanus, contra difuriam, ca- put virza in oleum camomillz cali-
dum,inquo Cimices ebullierint; mitti,& mox cum allio pifta: toinungi jubet. xx
m a a i MÀ À————— —À———
"7,
V II. De Perla vulgo diclis.
CaAr»uüuT
Erlarum apidItalosnomen , huic
Pisa defcripturi fumus infe&o;
velà rotunditate capitis,qua perlam eo.
feu unionem zimnulatur, velàfplédo- rcinditum eft. Quatuoromnes a/z habentlogas,robuftas,;cartilagincas. Alvum admodum proceram, quz in volatu nó incurvatur, Mouferus,qui Libellas vocat;ita defcribit. Corporis
formaautnihi! difcrepantfed tátum up,or.
coloribus. Corpora enim habét duas nonnullzunciasoblonga & teretia; quin tres praecipue pa-tes dividun- tur, caput;pe&tus, & reliquü corpus, quod caude vicé fuppler. Caput cum oculis magnis emiffitiis, cjusdé cum reliquo corpore coloris, collo eft af. fixum breviffimo, cui priores duo pe- des adhazrenr, reliquis pe&orianne- xis. Pedesitem pofterioreslongi(limi funt,ut fefe melius erigant;atq;fufté- tent. Omnibusbifurcz caudz,quib. adverfis coeüt, acin coitu diutiffime hzrent. Maximarufticorum pars ex majoris junci aquatici putrefcentib. vermib. oririautumant: quod ut ve- rum effe concederem,coitum tamen non tollit, & vermium ex feipfis de- pofitionem;uthoc modo & medio €- ternüm cteícentes, fobolé propaga- rent. Tardeadmodum volant mino- res,majores celerrimé,zftate conca- lefcentefolum cófpicua. Coenzt mo« re mufcarum. Masfeeminz infidert,e« jusdemq; furfum immittentis mem- brum recipit. Tenaciffimé in cógref- fu cohzrent , & hzrentes per agros volare vifz. Aeftate & autumno cer» nuntur, hyeme latent. Volant velo- ciffime,fzpé fola, plzrumque grega- tim, raró alté. Meridie ftipiti alicui infidentes quiefcunt. Unde prover- bium prandenditempus indicans, /2
perla vaa fficchi.
Differunt varié. 4z7e7245 quedarü pires.
habent, quzdam non. Caudam bifur- catam quedam , obrufam & bifarca- tionc'carenté aliz. Propéaquasquz occurrüt, coeruleo fere funt corpore.
E Aldro-
42 Aldrovand.viginti& ultra defcripfit,
Prima ex mediocribus eft; capite& toto cotporc rufis, alis candidis , ex- tremo maculanigra notatis, pedibus nigtis. :
Secunda capite petlá, five unionem nequaquam tefertnonn. rotundum eít, fedacutum. Oculoshabet enor- inis magnitudinis, fübcoeruleos. Pe- &usadmodum craffum : alvum pro- ceram,tenuem,tota luteícit, nigtoq; utpictuta expreffit maculatur, al funtfübceeruléa. | :
Tertíaalas habetbreves, ad fubcae- ruleum inclinantes , alvumlongifli- mam,tam fübtilem ut mirum fit;quo. inodoeamregere poffit. Oculi quoq; utin proximo,maximi, fed caputort- biculatuminfra cádicat, per dorfum fuperne àd latera lutefcit,in medio ferrugineo coloreeft. Antennas ha- betadmodum breves fubflavas.
Ouartacx mediocrium genere eft, corpore toto purpureo, aureis Zo- nisundiq; intcrftincto, alis plané ar- genteis;nigro maculactis.
Quinta àlas quoq; habet argéteas; fed iotamrefplendentes. Maculam in extremo fingulz habentnigrican- tem. Corpus totum aurci fere colo- riscít; nigricantibus Zonis interftin- étum. Pedes füntatti. n
Ex maximis eft, quz Sexz4 in hoc ordine depingiturfpeciofa ac elegas Pe:la, capite; pe&ore, acdorfo viri- dis, alvo tota ceerulea , per quamli- ncaferturà dorfoad extremum usq; atertima. Alxcinerea funt; pedes higri.
Septima oculoshabet virides; tota lureanigro maculofa.
Minimarum generis eft Ozva a- lashabens argenteas; corpus viride- Ícens.
(Nona ex maximis eft; capite dorío- que viridis; alvo dilute flava primum craífa, dein tenui;alis fine maculis.
Decisa toto corpore eft flavo, ni- gro iaterítin&to,pedibus etiam flavis alis cinereisfplendidis.
Vadecima alas habet fubflavas ; & corpore roto flavo eft; exceptis zo- nis, quz funtferruginez,
Duedecima tota viridis eft , maculis
————— ——À— — —'
:
HISTORLE NX ATFRALIS
quatuor candidis, inalar.extremità« tibus. i Decitmatertia Alas habetbreves,&la. . tas , primü virides, deinde coeruleas; cujus coloris quoq; totü eft corpus à capiceadanum ufq;przeter oculos 8c pedes, quiatrifunt. Oculosa. habet enormircr magnos, ac prominentes. Alvusin exilemacutiem velut acum defutit. i9 Decimaquarta,etià aquas profequi- . tur;toto corpore viridi,nigris,exiguis zonis diftin&o. ^ Oculi protube- rant. Alz quá corpori herentargen- tco colore, &fplendore micant, dein carulez funt, argenteis venis re- ferta. EPIRI Decimaquinta minimarum generis 'edeshabetlongiífimos. Aranearum pedibus;nó diffimiles,fed admodum exiles, Corpore; alisq: ex luteo fub- albidis eft,cauda fimplici. Decimafexta cx minimis eft,tocafe- re viridis,fedà laterib.tergoris lutea. Oculi candicanc;pedes nigri funt. Decimafeptima cum decima quarta admodum fimilis , pariter aquas pe- tit, alvo caerulea, pedore viiidi, alis primum argenteis, deinde caeru- leis,
Decima ocíava,ex maximis, capite & pe&ore viridibus,dorfi lateribus,ubi alz enafcuntur;nigris, alvológa, coe- rulea, quam nigra linea lata coloris atertimi mediam diflecat. Pedesa- tri funt,
Decima noua mediocrium generis toto corpore viridi, aurum tefplen- dente. In dorfo nigricat: alz cine- rez funt.& argenteo micant.
Vigefima alvum habet obtufam, acminimé bifurcatam, toto corpo- re ferrugineo, alis candidis, à latere ferrugineis.
Vigefimaprima,ac poftrema alvo eft crafla, & brevi , lutea , nigris cir- cumdata zonis, capite;pedibus,dor- fo, & alarum ptincipiis ferrugineis. Alarum cztera candicant.
^
Moufetus in Maxzmas Mediexu- Moufet. de.
mas , 6c Minimas dividit. busidemita. Libellas maximas, An- gli quidam Brifes appellant; | Cu- jus generis octotantum vidimus.
Pri- i
De qui- l»feiiis p.55
DÉZOINSPCTH. DARAI
| Primam vitefcentem; maculz i- temin collo fümmifque lateribus ex fufco virides ornabant;alacargentec,; véloces & motu impetum perma- enam facientes. Septemillinigre li- nez ttansverfimin dorfo erant pro- tractz; muícis cxilioribus inter vo- landum vefcitur,hirundinum more.
Secunda huic eft fimilis , fed obícu- ro magis colorc.
Tertia oculos margaritis fimiles obtinet;alasitemargenteas,quarum extremam fimbriam macula fufca inficit; corpusluteo, nigroque colo- rc varium,cauda bifurcanigra, dua- bus quaá plumis ornata.
Quarta, luteo eft colore,lateraha-
bens quafi divifa infex partes: juxta alarum argentearum exortum ma-
cula lata nigra confpicitur; medio li- neisluteis diftin&ta: in caudzx extre- mitate quatuor vel quinque fpinula apparent.
uinta,corpore&capite czíio,ore nigro, alisargenteis una macula no- tatis:in caudá ultima tres fpinulc tri- dentem referentes confpiciuntur.
Sexte alz adnafcuntur argentea, medio ipfarum nigrá infignitas : to- tum corpus nigrum, fed rariüs, item
indorfoatq; ventre lutefcens:Pe&us
fcapulzque ex nigro flavoquezqué mixte. Subter caudam duas fpinu- lasrecutvastrahit:in fine ejus quinq; appatent,fed admodum exiguz.
— Septima caput collum& ícapulz, fuíco funt colore; reliquum corpus rubet: in Mufzo PenniJ procreata fuit, ex vermiculo planeilli mihique ignoto.
Ociavaadhuc brevior; oculis mar- garitis (imilibus, toto corpore luteo, nifiubilineis transveríim du&is no- tatur. Caudailli quafiabtciffa, in fi- nelatiufcula & obtufa:argentearum alarum fummitas nigra maculá infu- fcatur , inter legetes plerumque re- periuntur.
Libella medie maximam naturz e- legantiam commendant, omniarte majorem.
Prima. colore eft elegantiffimo, corpore carulceo;alis violaceo colo- rcíaturato: Interícapulare fpatium
Ítrijs notatz,veríus extremitates ob-
mus. Prima ccrpore toto Cyanceo.
4j
gemmis quatueraureis, ceuin nigri- cantepala fixusornatur. ——
Secunda corpore capite cefio appa- ret:alz albeícentes, czfiis item lineis inlongum du&is ornantur, medio purpurafcentes.
Tertia qopos atque caput fubviri- de : alatum linez fanguineis veluti
Ícuram purpuram imitantes.
Quarta ejusdem ubiq; coloris vi- detur, fufci nimirüm fatifcente virí« ditate commixti.
Quinte oculiceeruleiit capite vi- refcenti: corpus totum viridi coeru- leo mixtum,demptis alis argento ni- grefadto accuratiffime laboratis, SZ medio obícuratà purpura obfuíca- tis,
Sexta viridi eft omnino corpore : imo & alzilli virefcunt;fed leviter. :
Libellas minimas , quatuor vidi-
Secunda rubro;alz utriq; pares, co- loreargenteo.
Tertie cotpus totum croceum co- lorem zmulatür. Sedcauda magis pretuberat,& fanguinea macula ala- rum extremitates,uri& omnes fibre, rubefícunt.
Ozartaque omnium minima,cau- dam longam habet exilem , caput magnum,oculos coeruleos prominé- tes duabus antennulis przmunitos: Corpus oblongum tenue; fubtus vi- rens,fupra nigricans;in dorfo duasli- neás virentes à capite ad alarum ex« ortutn protractas habet:caudá quin. que juncturis colligatam,in cujus ex- tremitateannulus fubcoeruleus. Ex harum numero una eft , quz quas- dam ex majoribus citiffimé interfi- cit. Corporegracili & grifco, alis i» tem politis s nam ne veftigium qui- dem foraminis ullius apparet, per quod intrare polfit. Pomoipfíoacfe- minibus vefcitur. Hanc mufcam. Guilielmus Bruerus,vir doctiffimus,
& rerum naturalium indagat. r
acerrimus,ad Pennium mifit.
ÀRT1-
4&& "HISTORELE
AnTricuürus Ill "De Zinelytris quadripenni- bus farinacem.
"
PuNcrumw L De Papilionibus vulgaribus | 4A genere».
[onn de Ánelyttis quadripen- 2. nibus membranaccis,fequuntut frinaceaíeu Papiliones , qui vel vulga- Nomen, res, Vel Bümbytum. Nomen videntur à pappo,feufuügo,quód ceras & oleta exfugat & comedat , fortiti : nifi forté, quafi papytriones dici malis; quodfimilitudinem papyri habeant. Grzci generaliter 1s feu oxyto- nos, feu paroxytones vocant , 2v i vx: line dubio, feu vento. Dicun- tur & onoxideciip QIBec mu QaAoyec (xi veeslaavyee: Invenies 822x909 dici. ln Gloflario Benedi&i Abbatis Floria-
cenfis iezwí; exponitur Papilio.
Habent pedes fex; oculos promi: nentes duos; ante quos totidem eor- nicula ignava, ut Plinius vocat, ena- fcuntur ; roftrum bifurcum ; roftel- lum longum intra farcas abícondi- tum , quororem, alix diurnum a- lizno&urnumfugunt. Colorem e- rucarum , exquibus ortz funt ; fer- vant.
D efcriptio
Locus. Amznis& apertislocis gaudent; qui leviffimo volatu feruntur : qui gravius corpusgerunt, arborum trü- cis, parietibus & feneftrisadhzrent.
viàg, EX malvz floribus fuccum fügunt.
Columella ideo florentibusillis maxime abun- R54. dant, Sed fi defylveftribusmalis id accipiendum eft, de nocturnis quo- que papilionibus fumendum hoc e- "cad hi rit:quod & Ifidorus innuit. Geneaio ^ Menfibus Majo, Junio, & Julio coéunctaverfis caudis, reflexis quan- doque, &in coitu diu herent. Author dé Natura rerum, poft Auguftum congredi fcripfit. Vetmiculos depo- nere falsó Atiftotelesctedidit. Ova edunt; tam füpta quàm fübtus , illa-
Arift, H.A. $ 6.19.
!
|
| |
ANS | NASVRALIS
Qque magna , parva, nigricantia, alba, | viridia; ceerulea, flava: quedam fe-.
| minibus miliiminora, quzdam du-
|plomajora,nonnullazqualia. Ke- ponuntur fzpé in corticumarborum cavitatibus, fzpiffimé in foliis. AI- drovádusfub Chamzfici obfervavit: AUrov. de rufticia feminibus papilionum gravi- SMiR: M da cum ferrum vomere fcinderent, feinveniffedixere. In braffica nafci, apud Ariftotelem leges, ita eam pli- cant, ut quafite&to includantur, ne ipfis aliquod ab imbribus damnum. Quz Aldrovandus obfervavit , te- | nuilanugineinvolutaerant. Exovis ! loco tepido ; repofitis, vel folaribus radiis vegetatis, aliquando poft qua- triduum, aliquando decimo quarto die,eruca excluduntur. . ldeó ma- lé Albertus , alios ex ijs papiliones, longis & ^ flexuofis prormnufcidibus inftru&os , hyeme prodire fcripfit, Ex erucis Chryfalides , feu aurelia fiunt, quz in papilionesabeunt. Ob- fervatum, Etucam primo parereova lutea; cenui lanugine involuta , iis- que editis, in Chryfalidem abiviffe coloris lutei, viridis & nigri. Ex o- vis erupere tam exigua quadripen- nía voluctia ; ut vifum feré fubter- fugerent qualia in ulmorü veficisre- periuntur. Errat ergó in quibus- dam Plinius cum fcribit. Malta Zfe- plin.H. N. Ga cf aliter nafcuntur , atq, inprimis ex "3 vore. Infidet bicvaphani folio prima ve- re, e fpifatus fale ia magnitudinem mi- lii cogitur. Inde porrigitur vermiculus parvus, d» triduo eruca, qua adjectis die- bus accreftit ,. immobilus | duro. corti- ce, ad tacdum tantum movetur Aranei. Hat Eruca, quam Chryfalidem appellant, rupto deinde cortice volat Papilio. Infe- ftant fzpé brafficam fimul & eruca & vermes: nec j292»G- raphanuma- pud Ariftotelem , fed brafficam fi- gnificat. Non negaverim tamen quasdam & ex vermibus nafci. Fru- mentüm certé hurmidius vermes producit; hi Chryfalides, ex quibus Papilionesprodeunt. Zxire vidi Pa- piliones, inquit Aldrovandus, ex ar- borum, maxim falicum cavis , fuo fpolia denudatos. Papilianes, addit , ejusmodi €um cavitatibus crafitiei , àmquibus fane 0A
rift, H. À.5.6.19.
| !
j 4 B
HE
DE M ova fuiffe temo dixerit, Ex fingulis e- nim cavis , fingulà exeunt. Papiliones , eum qui femen im quodam loco edunt , id nonui[i admadum utmeros? pariant. Sunt id genus Papiliomes corpore admodum crafo, alis plurima lanugime obfitis , colo- ve plerumá, fufco ad caffaueum vergen- 4€. Sed & vita eruca, à qua , cum expe&aretur Papilio , ova quadra- ginta, granittitici magnitudine, lu- teo colore, tenui obdu&a lanugine; in quorum íingulo vermiculus pro- diere. Licet quoq; fentire cx putre- dine nafci. Dis terve erucis Bono- nizpluit, quz in Chryfalides & Pa- Plin.H.N. pilionesabivere. Unde hoc malum aga. s n ! in Mileto cempore humido & lento nafci,Plinius reliquit.
Poft coitum fenfim tabefcentes vivunt, adhyemem usque, quidam ad hybernum folftitium. Szpé in domibus per hyemem quafitorpen- tes confpiciuntur : plarumq; inten- Pls. H.N.Íogelu pereunt. Suri certiffipsum 15625. . eevis indicium arbitrentur , ob infirmi- tatem antmalis , Papilionms proventum. In ip[à amno , cum cammmentaremur. bac, ( verba funt Plini) ) pozatum eit , pra- "entum eorum y ter repetito frigore ex- tincium , advenasq, volucres , ad V I. Ca- lend. Februarg fpem veris attuliffe, mox fevviffmá hyeme conflictas. |. 1n. Anglia novumeorundem bis Autumno ex- ortum, memorat Pennius. Obfer- vatum & Peftis praíagia tradiditle; quodapud Gemmambhabemus. Vo- labant Anno M. D. L XII. circa. Auguft. ad aquastantá copii, ut flu- minis curfum obícurarent : fub no- &em, velucinftrudtis copijs, per vi- cosvagabantur. ANNoMC.IV. turbavere aciem, intercepto etiam folislumine.A. M.D.XLIII.omnem melleum faccum abfumfere ; gra- men ipfum, arido ftercore ubique tortefactum, exuftum eft. A. M. D. LIII. cruentisin Germaniaguttis, "herbas, tecta, veftes, & hominesa- fpergebant,& ingenstum eorundem Copia.
Urinas movere creduntur, & mi- nore cum periculo,
Aldrov.l c.
^
Natura;
ufus.
DINXSPCTIS DIA. 1
— — À— — MÀ — M ——u a ———— OE
|
ej
& morfülorum compofitionem, qui- bus pifces allici creduntur , ingre- diuntur.
Differentias fpeciales frequentibus biffer&ua pundis apponemus. Nunc eas in Diurnas 8: Noclurnas diftinguere pla- cet. Nocfurza dicuntur Qaaziraj pha- lacnz epis edecésans2», quodadlu- cernas advolent. Lycophroni & Nicolao xavdviocfécu funt,quod can- delasalarum motu fzpé extinguant: v«e« aliis , quod fcabritie & furfu- re quodam difluant. |.
Quia vero aliquando lücis amo- reinignemfe przcipitant, pyraufta- rum apud nonnullos Zenodetum nempe & Acfchylum obtinuere no- men,
Ariftoteles sziz^cv dixit : quidáni mvezsépsew : diftinguiQue. debent à Papilionibus qui apibus in alveis obfunr., Harum ova Áldrovandus, in tecto . alvearis, in unam velu- timaffam conglomerata , cenui qua- dam lanugine veftita , obruca inve- nit. Subnigra, fplendida, dura, & numerofíafuere. — Erwcazs etiam , ad- dit idem, a/bicaztes exiguas , que mihi in (equemti uotfe folliculos. fecerunt , quales in alveo quod, ob[érvaveram , ma- . gaitudine piflachij invicem numerose ad- modum coharentes , cv in figuli fuas Chryfalidei , qua denique mihi, diffecia, Papiliones pepererunt, quales quod, in al- veis videram , Papilionibus qui in triti- cooriuntur uon diffimiles. Flirtuto funt corpore,& alis veluti cinere quodam confpería.
Àldroso. dá Infeciás 1, €i.
Raró aut nunquam, nifi erectis Mesfere nsdocletidalis: dtovalant.! Inter. 9*5 cibo bcc bates. c Mi ; IET NDA g eg.
diu fubter folia vel obfcuro quodam inlocolatitant; Ántennas maxima ex parte vel hirtas & latiores , vel exiguas admodum & breves ha. bent, Ex erucarum thecisterra ob- rutis proveniunt.
Et quia pulverulentz funt , di- urno tempore ante advenientem vefperam , ne pulvis folis calore a- refa&us excutiatur, apparent. Diur- 42 , qua 4pee« (o5 antennis longiori-
Tinunculis &z | bus & in extremo tuberofis gau- alijs aviculis in cibum cedunt: fed | dent.
T. Sem-
46 HISTORIAE: : : | itur. Eft cnim Papilio- 4/4, a,
Sempet jüxta latera expanfis alis is. Vefperc potiffimum Ime 2.
provolant. Exaurcliis pendulis, 2d ET arborum ramis affixis proveniunt. ! cernitur, interdiu latet. Latus eft^" - Planz funt, lzves, glabrz, duriufcu- palmum,& amplius. Alz fingule ro- -
]x. No&u volare nequeunt, ne ros tundamhabentac notabilem macu- nocurnus medullas madefaciar. | lam, oculum diceresnigrum,fed pri-. Differentias earum fpeciales infe- | mominiaceo, dein candido circulo
rius vidc. obdu&um ,cztero fübnigrz,autfu- Nierimb. Nierembergius meminit ex Indi- | fcz; molles; lanuginofz, farinacez, k . . BE H 1 . ; : HESRe (is Hoitzitzil Papalatl , feu papilionis | ! extremo candicant ; corpus pro-
gor num ad caftaneum vergit, füupinum
fimilis Hoitzitzillinyunde nomé me- d | | non- nihil albicat, corniculz five an-
ruit. Oblongo,inquit, eft corpore | definentein tenuitatem, &transver- | tennz plumarum inftar molles, fatis fis quibusdam lineis,autei coloris di- procera;femora quoq; mollia/fed ri- ftin&o, fcd maculis nigris interfertis | biz durz,oculinigricant. — | alarum füperiora eodem colore di-| — -Zartusin hoc ordine fimilis feie ftin&a funt, fedinferiora rubefcunt; | proximo,fed corniculislatioribus, & lineishaud abfimiliter per transver- | filicis ramulum figura quodammo- fum difcurrentibus. Cztera papilio- do zmulantibus, luteis: corpore et- numreliquo geneti confona. Sunt & ' làm magis lutefcente, denique ocu- aliz innumerz apud novam Hifpa- lis longe pulchrioribus:miniaceus e- niam differentiz admirandis variatg | 1m circulus longéin hoc major eft, coloribus pulcherrimz. Illud hic | minorqueniger, qui velut pupillam obitér monebo, in quibusdam papi- | conftituit. LUV [zn lionibus mágnis hujus novi mun-| decwsdus totuserat viridis, annulis ; di pro linguá efle filum fanguineum candidis. Alz etiam lineas habebant oblongum excedens reliquum cor- | rofeas deorfum deícendentes , item pus, quod convolvit utin bucca re- maculas traníverfales albas;roftrum cipiatur,quam habet, ut illud cómo- eratlongum;trigonum;oculi magni; dius extrahere poflit, fectam àfupe- ! nigri: corpusprocerum admodum, riore partc capitis ufque ad inferio. ! craffumque,in extremo acutum. Al rem,ut pzné totum caputfciffum fir. | Pro cujus portione funt exigua. Ex
hoc genere alium mihi defcribedum
Puwcrux Il ac depingendum tradidit F. Grego-
rius Regiéíis Capuccinus, illiusinfo- De Papiltonibus 1A fpecie; €$^ | lenti forma ac colore captus, fed in .
quoannulieffentlutei;alzq;maculis.
primo de Papilionibus AL fubflavis,caftaneis,(ubcceeruleis& ni--
drodiandi brimz ta- gricantibus diftinguerentur. Longi- , j | ndo huic papilioni palmaris eft. AL.
Q uidfi fexu diftinguamus , priorem foeminam eíle ex editis mihi ovis
Dpilionesinfpecie;partimab Al- | comperi. drovando, partim à Moufeto de- |. Terriws ex Erucanaíci obfervavi fcriptas habemus : Coincidere - fub inemAuguftiannofuperiori;ca-
jus & illius aliquas, concedi poteft | que caudata& immenfz magnitudi- facilé : maluimus tamenin tanta va- | nis fuo poftmodum loco depingéda. rietate omnes ponere , nequicquam ' Folliculum non rexit, fed in Aure- defideretur. Aldrovandus fuos in | liam mutata: Papilionem hunc ge- decem tabulas difpefcuit,| quarum | neravit decem feré dierum interval- prima quinque habet, qui à nobis i- | lo; corpore craffo cjusdem cum alis
pfius Aldrovandi verbis defcriben- | colorisnimirum exluteo & fufco va- tur. riatis. In tergore notabilis macula eft Primusinquitille,non incongrue ! candicans,humanum quodammodo caput
| |
Ly
TN 7 JE ud api !j
" liones 4 Aldrevandi |. Tlabv
y
tz ferélutetcunt. Poflremum inhocordine depi&um prona & füpina parte anno'1592, me- fevetó Julio; hujusque die vigefima fextagigni adverti exparva quadam Eruca, hirfüta, colore ex rubro; albo & nigro variante. Hanc enim cüm . cepilem in tamarifco five myrica fub meridiem, fubfequéti nocte vet- faeratin Aureliam viridem, qua filo fefe capfulz, cuiinclufa erat, ex alvi extremitate edito appendcrat;atque ita quindecim diebus continuis ad- hzrens in eodem colote perfevera- verat, deinde mutato co lutea par- tim, partim nigta fa&a erat; quare jamjam inPapilionem abituram con- jeci , cujus fcilicet colores per fene- &am, quam mutando relinquunt exeuntes,cransfplenderent, : Quod cüm viperinis foetib. commune hifce Papilionibus fuerit, eosenim füpet- né inovo confpici teftatur Ariftote- les. Cümitaqueerupiflet Papilio;a- lisfe fecitconfpicuum iis, quos dixi- mus, coloribus proné & fupiné. Co- lorniget luceusquein primis alis in- tenfiorcíljin fupinis remifhor. Alz internz qux aliàs minores cffe fo- lent,inhocanimali proceriores funt; infraque ferrata ferris cisdem colo- ribus diftinctis, exquibus feré media ceu cauda quxdam dependet. Cor- pus totum pronum atrum eft , adla- tera & fupiné luteum,eftque proala- rum longitudine admodum exile. Oculi magninigerrimi, nigerrimsz i- temantennz» quz in extremo obtu- fxfunt,totzífubrliffimx. Inalarum internarum extremis lateribus ma- cula rubra fiverofca confpicitur, ro- tundainterné,femi-circularis exter- ne, Infumma, elegans cft Papilio,
confpicitur paffim per agros
& hortos.
Lu
Ld r1
47
x Puwscrumx III
—————ÓM M MM —— a —— À— Ha — iQ MÀ €—
va | Papiliontbus AlIdrovan- dinis tabula "n cunda.
[N fecunda tabella fex Papiliones pofuit Aldrovandus, eosdemq; ita deíctipfit.
Primo c fecundo loco fapiné nimi- rum & proné depi&tus Papilio , ex- panfisalis, coloribus quatuorpotiffi- mum variat; miniaceo,nigro, albo & cinereo àd ceruleum nonnihil ver- gente. Suntque colores in extimis alisintenfiores,utremiffiores in inti- mis. Capite", dorío, alvoq; eft cine- reis, fed albis ftrijs fubtiliffimis deor- fum rectà tendentibus colerille ci- nereusinfignis eft. Corpus obtinet craffum,latumque,parte fupina can- dicans, annuli coloris funt caftancei, oculiejusdem coloris, magni & pro- mincntes. Alzpariter ampla funt, quarum externa maxima fui parté cinerea videntutr,fed explicatz qua- tuor,quos dixi,coloribus ita evariár, ut defcriptu admodum fint diffici- les;feptem velutvenz rubicundg eas percurrünt, inter quas in extremo totidem funt vclut columnz nigra albis circulis notatz, ac fupra haíce feptem etiam maculz nigrz V. lite- ram exa&tiffimé exprimunt ; fed iri dextra tantur; finiftra enim neque columnas eas, neque literas habet, in qua re mirus naturz lufus confpi- citur, coloresqueomnesin hac funt dilutiores, pallidioresq; ; Dextra ec- iam puncis exiguiflimis nigris erat notata;qucinfiniftra quoq;non funt, nifi quà corpori néctitur , nam dein- ceps in ftrias oblongiufculas mutans tur. Poftremo dextra in extretno candicat.ftrijfq;infignis eft nigris de- Ícendentibus, cum finiftra nigrefcic coloco, ncquelttriarum aliquod ha- bet rudimentum ; Internz vero ala totz funt-coloris miniácei, prater- quam, ubi duz il! fafciz apparent, namhz nigerrimz funt. Ala exter- nz inveríz modo albicantis , modó
nigri-
Á ldr Á.c:
45 o0 FHISTORIEEN T zl "m É
nigricantis coloris areas obtinent ju x ex luteo ad caftanet mvergunt, ! Perfuperiora corporis r eft, alvo
/ füpinajexcineréo ad füfcumyergit
internzloco albedinis habent colo
rem miniaceum,fed dilutioré, quàm | fupin: externz. Antenna erant nigricán- | ala ir
tes, procerz, leves, in extremo ob- tufz. i on Tertium iuboc ordine lL.eucomela- num nominati, quod prater colo- rem alarum album, ad fubflavum nonnihil vergentem , totum corpus pe: tergus nigrum ac exile habeat. Alzxinternzin extremo funtferrate, habentque longas appendices, uti- con ipfa declarat. Supraferras, que Íemicirculum conftituunt, macula quoque funt femicirculares, candi- dz, atq; in his maculz rotundz, fere ccerulez,qua fimul omnesegregiam ipeciem ac venufítatem Papilioni prabenr. Cztera, ut dixi; Leucome- lanus eft excepto ventre , qui candi- cat,antenncinextremitate, quàm in plerífqueobtufiores.
Talisest in quarta ferie pofitus , qui totis alis nigricar,& quatuor habetin hiíce oculorum fpecie maculas ro- rundas nigerrimas , cceruleá velut pupilla decoratas; Alz interna lon- giores funt externis & ferratz, fed a- literacin precedentibus, hujusenim ferrz obtufz funt & rotunda.
Quintus cxmaximorum eft genc- re, fed eorum , qui interdiu per hor- tosobvolitant, corpore eft procero, mediocris craffitudinis, coloris fu- mati, annulis per alvum lutefcenti- bus, alis ejusdem coloris in medio, infrà candidis, & nonnihil ferratis , deinde nigris, & in ipfa nigredine maculas habentibus candidas adla- tera,infrà veró ad coeruleum vergé- tes. Antennzlongiffimz,obtufe tunt & nigra. |
ftiuntur. m | M o ud
L
e viridi; fplendente ve- dot
jitem. e&us | onga qua-.
Puuxcruw IV. j
qDe Papilionibus Aldrovan- dints tabulatertia.
N tabula tertia novem haben- tur.
|-— Primus, inquit Aldrovandus, ex me-
diocrium genere natus mihi ex Eru-
ca,quam olim Bononiz pluit; capité.
eft,tergore alvoquecoloris autei,; ad latera higri. Ala intern& ferrat funt, tot exaureo miniacez, & ni- gris punctis confperfz,& in extremo ctiam nigri. Alas externas venz per- currunt deorfum defícendentes, ni-
grain area aurea, feu potius minia- |
cea, item maculz magna transverfa- lés cjusdem coloris , ipfzque ala in extreimitateundiquaq;nigra funr, &
ibimaculashabentcandidas. Pedes
& antennz lutefcunt, & inftar pe- dum polypicitris przditi funt, ut ad éa, quibus infiliunt, fortius adha:- reant.
Secuidus,qui numero fecundo&z fer- Zio pronc & fupine depictus eft , ex eodem eftgenere. Corpus enim ha3- betmediocre, nigricans, alvum feré aurcam , nigris annulis diftinctam, Oculi candicanc alz externzin ex- tremo nigra funt , & albis maculis
infignes, cxtera aurez, venisqueni- .
gris, & tiibusaliis nigris maculis in- certa figura fpeciotz. Internzin e-
"tT
Sexti à macularum multarum fe- | jusdem aurei coloris area duplicem tie , quz in alis internis tàm foris, ! habent ordinem majorum macula- quàm intus cernuntur , 2voQUaA M Q- | rum nigrarum, velutoculorum, fic- nominatur. Oculrnigri MIDCPRPUTSA utin icone exprimuntur. Colores
candida , circulus ambiens luteus, funtque, ut dixi, in internis alis tan- tum; nam quz in externis apparent
omnes füpina parte vatiant; In inrer- nis etiam alis (itavoco, quz corpori funt viciniores ) qui extra erat au-.
maculzrotundz,totz candide funt; | reus , nunc feré eft ametheftinus ad. Habenttamen etiam hz unicum o- kis vergens,adeó, ut lutefcere culum eisdem, quibus internz, colo- | videatur,eftque unus tantum oculo- ribus ad externa latera, extero "m rum ordo nigrorum, majorumque;
hos
cC MNT LR
hos circulu:
H
i
| tcandidus. Cor-
pus,etiam fupinum totum lutefcit
pedescinerei funt, alz extern p
pé caput cinerec, nigrisque gutti
oblongis notata, dein majori parte coloris funt miniacei, & nigris maxi- mas maculas habent; denique in ex- tremo funt rurfus cinerea.
Tertius , qui quarto loco depi&us eft, toto corpore proné aterrimus, a- terrima item ale externz, fed fafcia feré transverfali coloris miniacei de- coratz, necnon alterius fafciz can- dide rudimento, & pun&ulisaliquot rotundis, candidis. Internz tote fe. ré extrà miniacez funt, pundulis- que nigris admodutn cxilibus infi- gnes.
Quartus , in icone quintus , cum hocidem eft, fed fupino corpore pi- &us, alz excernz hic plus habent ex miniaceo & albo colore , quàm in pronaparte , aterque colorremiffior eft.Incernz in extremitatibus ad mi- niaceum vergunt,czteracinerec,fu- fcismaculisrefperfz, 8z alba ad late- ra externa macula conípicuz , toto corporcad cinereum vergit.
QQuinto,in icone fexto, color totus miniaceus, notis diverfis, lincisq;ni- gris, alisangulofis & leviter ferratis. Promufcidem habet longiffimam ; ac, dum vult, recurvam ejusdem cum pedibus coloris,nempe ex cine- reo ad lutcurn vergentis.
Ex hocgenere Sexzzs, in iconefe- ptimus, eíle videtur , longaitem ar- mátus probofcide, alisque przditus angulofis.Supra caput;przter anten- nas, etiam bina alia habet cornua, quzin alijsplerifq: non videas , cor- pore, alisq; colore ferrugineo , albo,
^ceeruleo,viridiq; varius eft. In fupre- mis preterea alis puncta quedam ha- betviridiainalba area, in dorfoitem ' virideícit.
Septimusin figutaecfavus, totus lu- teus eft, veríus caput tamen alz ad ferrugincum vergunt, nimirum ubi masulas non habent,funtque hz nu- meroíe admodumy,acincerti ordinis, omnesaterrima.
Ocfavuus,in tabula zosus, idem eft fupiné (culptus, quod colorem mu-
Jc is
d
N
nas caftaneo colore, alx utrzq; levi- ter angulofz.
Poffremusin hacferie corporeni- groque capite & hirfüto, probofcide procera admodum, alis intus candi- dis, ametheftinis ftriisornatus, extrá nigricantibus, funtQ;anguftz , laci- niatz & longiuículz.
PuüuNcrumM V.
"De Papilionibus eAldrowan-
dints tabulae quarta.
Tbe quartaPapiliones medio- cres funt; ijque duodecimiconi- bus exhibentur.
Primus complicatis alis literam 4 quodammodo exprimit, corpore eft prono fafco,;pedibus hirfutis, anten-
nis admodum exilibus, alz externa
ex candido & aterrimo fplendenti- buscoloribus variant, internz totz funt miniaceo.
Idemfuüpinus exhibetur £e£a fc- rie, in quocolor ille miniaceus dilu- tioreft, externzquealz totz candi- cant , venis decoratx miniaceis & maculis nigris,magnis, & corpus to- tum ex albolutefcit, alvus nigris pü- &is five guttisexiguis confpería eft.
Secundus eft hirfucus & craflus,alis fuperné cinereis, inferné miniaceis; lineis transverfim nigris diffe&tis.
Quartus corpore eft exiguo;nigro; luteis circulis diftincto , oculis ma- gnis,luteis,& ejusdem colorisanten: nis, alas habet tàm internas , quàm externas etiam luteas,in extremo ni- gras, verfus corpus ad caftaneü ver- gunt,verfus nigram veró ambientem fafciam plane eftcolor ochros. Ex- ternz prope exteriora latera macu- lam habent rotundam, nigram.
Quintus totus eft ferrugineusfive caítaneus , corpore intenfius, alis re- miffius , ala excernz unico tantum
G ocu-
NE
$ ' ^s , 4 » v d |
TUS at ; " ^ J
go HISTORIE NAJTVARALIS | oculo, plitibus itieemagegu NE x | nigtis , incus albis; utrzq;fafcias ha- bentnigras transvetfales incurva, | 4.3 — p po AM ooi HT qua angu(tz funt re&asQ;; qua lau | D€ Papilionibus Aldrovandi- func&c extrem. ——— "" nis tabula quinta.
Sexio caput éftlüteüm , oculi lu« si ^. ' | tei, luteique pedes &antenn&, cor-- EH^be & quintà tabula inedio- pusnigricat; ala utraq; feré aurez cres, quorum fex icones Autor ponit.
inextremo; uticonof(tendit, aterri- | in, extérnz ad latéra excetna ma- Primis corpote eft nigricante, al: éulam habent rotundam ; nigram; | voextrema & dorfo cinereis. Ale exe éxigtiam. terp& internis funt anguftiores; ex
Septimus ex luteototus ad viridem alboad vitidem nonnihil inclinant;
»Puscruw VI
Colotem vergit, minus in éxterioti- ! inagistamen viridefcuntinternz, u- bus, magis veró in interioribus, hoc i eit, intetiores exterioribus magis vi- iidefcunt; Externz maculam habent higram, fotundam , iticern albam; Caput quoque nigrá macula infigni- tum eft.
colotis velut circulo ambiuntür , éx« tern ptope finem nigrefcunt , ha- bentque in medio feré maculam ni- gfam. Ántennz purpurez funt , in | excremó obtuíz & álbz. — Ocavusantenüashabet procéra$; | — Idem feeusdo loro datut fupinus ifi in finc obtufas, caput exiguum, ocu- | quo, quod in externis alis prope finé losimagnos. Corpore eftluteó & ni- | erat; nigricat, hic viridefcit, fed ma- gto diltin&o, alz quoque lute£ fünt; | cula tàmen nigra colorem retinuit íed magisad caftanéum vetguht; ex- | nigrum; interna prope corpus pror- ternz nigris pubis macülantur; süs virides, in finead luteum vergüt; quibiis interne carént,utrzqüe den- | cinganturque eodem circulo tofeo. tatz funt. | Eftque hoc obfervatu dignum inin- Nonus ex eorum genere eft; qi | ternis; quod maculam habeátalbam proceras habent probofcides, alis eft | cami citculo ferrugineo, quz extrin- primum verfus caput luteis; nigtis | fectis non eit. TRAP | modó pun&is,modó maculis, hisqué Duifequitur prone & fupiné pictus, & rotundis & longis maculatis; dein | àporiotibus coloribusaevéxwpe- di- ceruleisiin extremo nigricantibus& | ci poteft; fed hunc, quia admodum dentatis. 22 . | miáculofus eft , Aevxézpuoeov. variegas Decimus propter infolentem vul- | tum nuncupavi. Prono corporeleu- tum , quo Satyrum quàm exadé x- | cophzo cft, capiténigricarite , 6cus mulatur, Z«rveoedsc dici poteft. Cor- pore toto eft flavo , rubro diftincto; | nigris cum appendicibus in fummi- alvo bifurcata , alisnigricantibus; & | tatéalbicantibus; pectorehirfüuto; a- velut ftellis candidis elegantiffime | lis cádidis; fupráprope caputad cce: exornatut. ^M . |ruleum vergeritibus, maculis magis Vudecimus corpore eft nigro , alvo | nigricantibus;inferiusrefperfis, dico annulis albicantibus;alz ejus exalbo | infetius, nam, ubi caerulea furit, nul- ad luteum vergunt, fed maculzfer- | lam cernere eft maculam , füpine
tréque in extremo circümcirca rofei
lis inftar faphiri viridibus, antennis.
Aldros.
je.
tuginex &nigrz alternatim huc il- | corporemagiscandicat. Ál&exter-
lucque confperfz luteum illum co- ! nz funt candida & nigro vari; in-
loremferé extinguuntíüá copià. —|ternzexalbo & viridi eleganter ad-
| Poflremus corpore etiàámatro eft; | inodürri decorata. fed tenuiori , habetque alas internas Duintum Papilionermi érucigernm dentatas & exterioribus proceriores; | fiómihavi ; quód extertiis alis com- utrzque aterrimo & lutefcente co- | plicatis, albis tzniis , quibus ornatus loribus variz,habenttarien etiam in ! cernitur, crucem, vel potiusliteramm fne aliquid candicantis. X. exprimat, quanquam id iri icone
pi&er
DE INSECTI$ LIB. 1
pi&ornonexprefferit.. Suntitaque álz illa nigra , fafciis fcu tzniis al- bis infignés ; & venis rubicundis de- orfum defcendentibus. ^ Interio- ies funt totz miniacez, maculis ni- grisrotundis illuftres. Sextusidem cft parte fupina exfculptus » in cu- jus internís alis maculasillas nigras non videas , &zfafciz, qua in exter- nis alis proná parte alba erant, hic aurcz funt. Corpore elt iftc Pa- pilio proné luteo toto, fupino ven- tre albo , nigris guttis triplicis or- dinis confperfo , oculi nigri funt &; exigui, exigua exilesque an- renna.
Sextus ac pofttemus alas exter- nas ac internas exterius rubicun- das, ad caftaneum vergentes habet nigris guttis confperfas. — Supiná parte ale interna candicant , exte- riores colorem eundem fermé, quem prona earum pars , confer- vant. Corpus pronum atrum eft, fupinum cinereum, cinerei quoque pedes, antennz nigrz , oculi lutei prominentes.
Puwcrumw VII.
:De "Papilionibus eAldrovan- dinis tabula fexta.
Apilionem , qui in tabula fexta
primo depingitur ordine , avco- Ü2Apo nuncupavi, quod in intetnis alis intus ac extra multis notaretur oculis , qui tamen, licet duo tan- tum ; in externis exterius & intc- rius elegantiores fünt, In his enim iris eft nigerrima,; pupilla alba. A- lz füpiné ex lutéo & caíftaneo va- riant, interna intus prope corpus primum coerulez, dein feréamethe: | ftine; in quo colore cernere erat li- neas duas transverfales , flexuofas; caítanei coloris ; füb quarum poftre- ma color fübfequiturluteus, deinde rurfusamethiftinus,quem línez per- curruntcaftaneo colore, atque intra has fici funt ; quos dixi, oculi, quos
$t fubcoeruleus cingit circulus Corpus animantis nigricat,pedes& antenna lutei;oculi nizti
Alter alas habet dentatas , rubi- cundas ; ad ferrugineum acceden- tes, & maculis refperías nigris,in me- dio rotundis; ad latera oblongis ac magnis. Alz fupinénigricant, & al- bam fafciam habent;quz vel curren- teszmulaturflumiiíisundas. | .Cor- pus fupinum cinereum eft, pronum nigricat. vM
Separatimin Bononieníi editione depictus ex iis eft ; qui in arborum truncis nafcuntur, capiteadmodum exiguo , albo, antennis ferrugineis; latis && quodammodo ferratis , dor- foferrugineo & albo, alis alvoq; lu- teis,zonis caftaneis;
PuucruM VIIL
De Papilionibus eAldrocoan- dinis tabula f- puma.
S Ed & illi , qui in tabula feptima dantur,ex mediocribus funt, quo- rum tredecem figurz dantur,
Primum: corpore toto ziger eft, an- nulos veró habet luteos , alz omnes candicant, & venis diftinguuntur ni- gricantibus.
T'ertius& Secundus Bombylij (unt, ex erucis bombycivomis orti , vul- gó noti, undique candidiffimi, exce- prtisantennis, quz nigra funt & hir- futz , invicem coeunt , mas eíl ce- nuiori corpore , fecundo fcilicet lo« co pi&us. later utrumque ova ap- pinximus exigua, coloris feré crocei, alashabentbreves, & ad volandum velut ineptas.
Quartus in lac férie totus quo- que candicat per alas, per quas venas babet fub caeruleas, deorfum defce- dentes; & pun&orum rubicundo- rum triplicem ordinem, quz trans- verfalia funt. Extérnz duobus vel- ut oculis nigricantibus decoranrur, in extremo ad luteum vergunt ocuti & deorfum lutefcunt.
G
2 6) -
$2 HISTORIZE NAJVR ALIS Quintus corporeexcraffo, cafta- | /— Decimustertius, quiinhactabula heo,luteis zonisjantennashabetfer- | poftremus eft, totus eft ferrugineus,
tugineas, latas & hirfutas vel plumo- fas,in capite & cetvice candicat, Alx etiam alba funt, ferrugineas haben- tes venas, & ubi corpori herent,flria- rutn nigratum tüdimenta.
Séxtus cotus eft cándidus, corpore Ícilicet acalis, qua venas habent ni- gras, nigros item pedes & anten- fas. 4 & 2 -
Septimus poxixwàÓ- dici poteft propter colorum diverfitatemi; cor- poretoto nigricat, nonnihil camen adferrugincum vergit, ficutitem pe- des, probofcides & antennz , qux admodum crenues fürt & obtufz. Alz interna tota funt miniácei co- loris, fed nigris lincis llexuofis diftin- &z,externz,qua corporiannectun. £ur,atrz, dein miniacez , dein rur- fus atrz, moxalbz, poftremó iterum nigra , majorem tamen aream albus color occupat, cumque percurtunt venz ferruginez, rubefcentes ; no- tandumq; eft; albumillum colorem infrà verfus corpus in luteuti com- inutári, & guttis modo rotundis ac exiguis,modo oblongis diftingui.
Oclavuiiüperioribus omnibus mi- nor eft;corpore prono nigricante, a- lisex luteoferrugincis maculis nigris refertis | i
(Nonus ideni eft , at füpiné pictus Corpore, quodcandidum eft. Alx externz colorem retinent , iaternz plané mutant, utpoté quz maculofz funt argenteofplendidiffimo; & fer- rugineo. -
Decimoalze externa ac intetnz ni- gerrimz, maculofas habent alas; u- ti pictu£a indicat ; corpus etiam ni- grum eft. ! .. Fnudedimus cotpore ex luteo ad ferrugineum vergit; & nigro diftin- guituri Alz exterioresex albo & ni-
|i alaaexternzin medio oculum habét,;
cujus pupilla alba eft;nigrum, inter- nz denticulatz fünt,utraeq;in extre- mo nigricant;
Puucruwx IX. De Papilionibus Aldrovan- dini tabulaottavs.
Inimi funt; qui in tabula octa- va depinguntur, inter quos qui | zertio loco datur non invenuftus eft; triplici nimirum colore, albo, ruffo & luteo Varians per alas, Namlineze, quz in liis cernuntur, & transvería- les & defcendentes ruffz funt, czete- ra velcandida vel lutea, pundis et- iam riotata ruffis , corpore angufto, exili & nigticante , alvo bifurcata ; pedibus exilibus & proceris.
Huic confimilis eft quodammodo Jecundus,corpore item nigricante,fed ctaffiori, craffioriitemcapite. Alzx externz lutez funt » fuperné magis, minus veró inferné , utrumq; trans- vetíalis linea nigta diftinguit , totz maculis , feu punctis exiguis nigris funtdiftin&z, internznigricant, & in extremo fafcias anguftas habent luteas.
Primustoto corpore niger eft, al- Vo in extremo acuta, alis rorundis; candidis,
Diuartus corpore quoque higricat, oculos habens luteos, alas ex luteo ferrugineas , ubiq; nigerrimis deco- ratas notis,
Quintus lutefcit, pun&is infignis cirietcis,qua totas fere alas occupát. In externis alis macula confpicitur nigra; nequealiudin hocnotatu di- gnum; utin przcedenti,maculasha-
gro variant, internz lutez fünt; & | bentcinereasinarealutea.
quatuornigtis maculisinfigniuntur.
Sepiimus corpore & alistotisfub-
Externz fupino corpore pictz ; ut | albiseft; pedibus & antennis nigris,
duodecima icon offendit , etiatn ex albo & nigro variant quidem; fed adlate- tafuntferruginez, internz colorem
in tnedio excernárum macula eft nigta. ] Oclavus alvo eft rubrá, nigris pun-
tetinuerunt ; fed nigra illa macula | &is notata; pectore & externis alis
minores funt , ii extremo tàm híc; quàmillic nigra funt.
nigtis quidem , fed nefcio quid ccc- tulei
DEAMNSECIUSIS LTB. l "n
rulei etiam demonftrantibus. Alz | internz luteg funt,ftriis plene nigris, PuscruM X. deorfum defcendentibus.
Nonus corpore eftadmodumbre- | e Papilionibus eldrova- vi & exili candicante,alis irem can- E didis, ad latera fubluteis, undiq; ni- dinzs tabula A024. grisguttulis refertis. ln medio duz | — — tzniz funt colorisaurei, tortuofz, in N9n tabula viginti quatuor has fingulis gyris punctum habentes ni- bet Papilionesexi; uos, quorum
grum. equideminfinituseft numerus; infi- [ à T e am A ERE 7 SET : Decimus toto corpore candidus | hitaque diverfitas.
eft, & nigris punctis variat, alas veró Primus inhàc ferie Corpore pros
habet pulcherrimas , majori arex | no nigricat, pedes & antennz funt parte ferruginei coloris, in quo mi- | cinezei. Alz prius nonnihil ad fer- rumeft , quàmluferit natura. Pri- | rugineum vergunt, mox candicant ; mumenim in eo fecitfafciam ex ma- | punctis & lineis ubique atris con culisrotundis,literam O.exprimen- Ípicug. tibus , dein parva addidit ejusdem Secundus corporis mole vix culi- coloris puná&a , poftmodum alias cem vincit, quin, ni alas Papilionis duas tenias tortuofas, tum denique haberet, culexomninó foret. — Al. albam cum punctis intus BESIDES vus ei cinereus, pectus nonnihil ex Vadecimus niger eft, alas veró ha- | coeruleo poffidet, alz alba func, ità betexferrugineoad luteum vergen- tamen,ut nonnihil etiam fufcefcant; tes,totas nigris,uticon oftendit, ma- habentque pun&a minutiifima ni- culis diftinctas. gra cum circulis ambientib. ea cai: Duodecimus cxaflam admodum ha- | didiffimis,
» N »- peciam coe propteerdetle| - Tura roip mimus did ^ * - j " | poterit propter alas albo, nigro, ru-
us niericat,u ap l,pe- M ers du CER er dq Mr i ue bro & fubcceruleo maculofas; Exter- Xq nz in notábilemi acütiem definunt;
roce a. Alzx ver E XBERUe] - o CUI NCNM i: a aes Eo fü ES corpuseitotum fubarrum eft;probo. "unie o e Cd cung Dredir qie Ícis & antennzluteícunt; maculisrotundis luteis, infrà tribus "ORT TM OU TE albis confpicuz. Oraríus alas habet aureas , in Decimotertio corpus eft nigrum , | Iargine feré caftanez colorem imi- praterquamid dorfo, ubi ciliereum | ESDEUP, pope exetemirater eft ma- eft. Alzlutez , aurotefplendentes, cula ferruginea , alvus argenteo micat , pectus fuperna nigricat; in
oculis innumetis nigris, quos circu- ; Led E lusambit candidus,cohoneftata. capite duo funt. puncta coloris àt« gentei. o
Decimusquartus hirfucus eft, ac a- Euintus exiis eft, qui adignem
lis totis cceruleis parte externa , in- candelarum advolant, corpore fub.
terna cineteis , maculis albicanti- bus(inquibus mediis pun&um eft a- | cinereo; alis totis candidis, lineis fi« ve venis ad ferrugineum inclinane
trum)ordine pictis, in extremo mar- tibus.
gine notis rubicundis oblongis, ocu- lis caudz pavonum fimilibus, alboac Sextus alas habetinfrànigras, ce- tera colotis rutili. Corpus cum an-
nigro utrinque claufis difpofitis, li- tenn:$ & pedibus ni. rum eft.
neaque nigrain latitudinem alz dif- currente terminatis. Totum cor- Septimus quoqueniger eft, fed cir- culis, fiveannulis duobusperalvum
pusnigerrimum, item pedes, oculi, & antennz. Alzinfinealbzíunt, luteis diftin&us, oculiquoque lutei func, alz fuperné magis, inferne mi-
Ccatera,ut dixi,exterius
ecerulez. nus nigricant, & maculis ubique in.- fi, niuntur candidis. G 3 Ocfa-
Me Oclavus ex advolantibus etiam ad lucernas eft, alvo coloris flavi, ni- gris, ut iniconcapparet, pund&is re- ctà deorfum vergentibus infignis; reliquo corpore candidiffimo, alisi- tem candidiffimis , fed qua exiguis admodum ferrugineis feré punctu- lis infigniuntur , & in fine nigri- caüt. n | Nen feptimo fimilis,fed corpo- re major eft, minoribusque contrà alis, & in quibus majores maculz al- bz funt, & vclut argento refplen- dent. ! Decimus alas pro corporis portio- ne breves habetanguítasque , alvum admodum proceram , nigricanten» annulis candicantibus diftin&tam, a- lx leviter pallideque lutefcunt. Vudecimo caput magnum ac ni- grum,corpus & internz alz minia- cei coloris, lineis transverfalibus ni- grisin extremo infignitz,externe to- zz funt coloris caftancarum , pedes breviffimi. à Duodecim cotpore eft laveícen- tc , proceroque, dorfo craffiuículo , in quo color ille flavus pauló eft in- tenlior , capite exiguo ac rotundo, pedibus brevioribus, alis candicanti- bus,velpallidélutefcentibus. — Decimustertius vulgatiffimus ille eft, qui candelarum lumini infeftus eft; Corpore eft admodum exiguo nigricante,alis & antennis flavis. . Decimusquartrus internas alas totas habetrubras, fupernasque ejusdem coloris, fedad internos marginesci- ncreas. Corpus totum atrum prz- terquam in cervice, ubi circulus au- rcus eft,pedes funt rubicundi;anten- nznigrz, inextremo obtufz. Decimusquintis idem eft fupino pi- &us coirpote; ucalvi craffities magis appareret. Nam alioqui nihil,velpa- rum differt. Foemina erat; & ova mi- hipeperit rubicunda. Decimofexto corpus eft oblongum, & fufcefcit inferne, fuperné argen- tco micat. Ala ejusdem funr coloris fufci, & argento auroque micantis. Decimus[eptim? toto corpore nigri- cat, alas habet ferrugineas, fed cle- gátilimé aureo colore refplendeétes.
HISTO RUE GE AH RORIS
—— P ———— P ÀM)
|
Idem decimootiavoloco exhibetur fupinus;quia variacadmodum. Nam corporetoto candicat;aleque minus funcferruginez, minusque refplen- dent auro , fed contrà innumeris punctis atris máculantur;quas circu- lifuiambiuntcandidi. Habent veró candem fafciam auream , prope ex- tremum marginem. | !
Decimtsnonus alvo admodum eft procera, tota lutea , cervice nigra pedibus, antennis & fummo capite candidiffimis , ala quoq; candidiffi- mz funt,fed ftriis five lineis nigrisin- terftinguuntur, funtq; adeó breves, utad volandum videantur effe inuüi- les: Nambocineoobfervavi, quod continuó foliis, velut zoophyton quoddam,adhzreat.
Vige[imus, nifi alas haberetlatio- res, ex mufcarum potius, quàm Papi: lionum genere videretur. Corpore enim eft admodum compad&to , ni- gricate,alis ex cinereoad caftaneum inclinantibus, & aurum refplenden- tibus.
Vigefimusprimus ab alis tàm inter« nis, quàm externis prorfus argenteo fplendore emicantibus , argenteus dicipoteft. Corpore praterea toto candido eft; przcer oculos, qui nigri funt,& antennas,quz funtlutez.
Vigefnnusfecundus voto corpore a. terrimo , alashabetnigras colore ru- berrimo diftin&tas,pedes& antennas longiu(ículos;nigtos.
Viaefimtstertius antennas. habet latiffimas , hirfutas ac velut plumo- fas, coloris flavefcentis, caput& alas eandidiffimas, has tamen fufce trás- eunt linez fubtiliffimz. Alvus to- ta craffa eft & gravis colore luteo,ni: hil,vel parum volat;foliisfemperad- hzrens.
Poflremis omnium minimus, bre- vioribus tamen, quàm pareft, ac la: tioribusalis pius, Sunt enim angu- ftiores acoblongiores,totz albicant. Triticiarius dici poteft. . Nam tri-
tico infeftus eft;utpoté ex tri-
tico prognatus. xx
*
Pux- -
DE INSECTIS L1B. 1
Idiftin&as. In exterioribus macula
«Duuacsue X] De Papilionibus Aldrovandi- nis tabuledecima. ——
E iftis étiam ita Aldrovandus : Papilio prize erdize in hac de- cima tabula depi&us figura cotpo- ris eft admodum infolenti. Habet enim in alvo feriem quandám velut plumarum fubtiliffimarum, pehicil- los pictorum exacté exprimentium; Coloris partim albi, partim nigri. Corpore toto admodum craffo eft ; dorío & vertice fummo cinereis, al- volutca,ànnulis diftin&a atris. 1n- ter quintum &fextum annulum ab utróq; alvi margine macula ett can- didiffimajintet fextum veró & fepti- mum aterrima, A!x exterius ex ci- nereo fufcefcüntintus funt rübicun- dz, corpore fupino, ficuti etiam, qui Jecundaloco depi&us eft,candicat.An- teniiz latz funt, & ex cinerco fufca. Alvusfupinanigra eft, in médio can- dida. Adimediocres pertineret; nifi tàm craílus effet, . Tertius ex minoribus eft, alvuiri Jhabet luteam , nigris zonis diftin-
&am. Alz quoque flavefcunt; ter: |
gus ferrugirnicum eft, ejusdémQ; co- lorisanteonz, quz latz funt & hir- futz,fupino ventre albicat.
Quartus álvo quoque lutea eft, fed |
magis ad croceüm àccedic, & pun- &is notatür in médio deorfum de- Ícendentibus atertitnis. Àlz iüter- iz ejusdem cum alvo funt coloris, & fimilibus quoque pun&tis macu- lantut, extetiores leviter pallideque lutefcunt; tetgüs & anteniz colo- re funt ferrugineo ; pedes croceo. Habeseundem alis complicatis;pto- ucex fuachryfalide erunipit. — Sextus Valdéeft exiguus, corpore fuperno fermé ferrugineo, inferno plané aureo, alas habet lüteas ad croceum vergentes, admodum par- V4S, ) Septimus corporé nigticat ; alas habens luteas ad ferrugineum non- nihilvergenites , & fertugineis venis
obícutis, ince£nislutéis. In externis
5 efl nigra; rotunda ; pun&o intus albo. Jj PRA ruri To Idém eft, qui odavo loco depingi- tur erectis alis, quz eundem plane colorem £etinent, preterquam ubi Corporijunguntur, quá partead coe- rüleum vergunt,habentq; lirieam al- am,qus tedias percurrit. Ex minimorumgenete eft, qui zo- 4o loco exhibecut , corpore cinereo; nigréfcénte, alis cinereis admodum
macula eft candida, literam V. exa- &e exptimens; item altera figura fe- micirculi. — na:
Detimis alas habet longas & aü- guftas, colore flavefcente, fafciis fi- vetaneisornatas tribusatris, Pedes & anteniz flàvefcunt, oculiadmo:- dum exigui funt & nigri. | Pofirémui ómiium minimus Papi: lio eft triticiarius re&ius , quàm irn precedenti tabula exaratus, fimul cum fua chryfalide, & vermiculo fui ortüs. Álashabet,ut czteri, quater- nas;,albidustotus,cinereufue, corpos televiitiacutüm alvo definente; ar- genteo fplendore. Vermiculus ifté Curculio vocatür.
PusNcruM XII De Papilionibus Aldrooan- dinis tabula unde- CUma. Y) Ariores funt & fotmz infoleü- tiotis ; qui in uridecima tabella depinguntur. Ex quibus przius al- vo eft craffiffima, füperné candida, inferné nigrefcente ; feu potius ad. ceeruleum inclináce, annulis & pun- &isdiftincta nigricantibus. Tergus ac capüt candicant, admodumhit.
fütà. Antennz Jatiflimz ac villofz, colotisferé amethyftini. Alzex a-
imethyfto& cyaneo médig,venas ha.
bent rutilas primumipoft nigras: In exttemo candicant , ubi pun&tis ma- culantutexiguis,aterrimis- Pedes robufti,ejusdetm cüm antennis colo- tis. Inalvonotatu dignum eft,quod
jn ex-
CASA Y
ys — HISTORIE X ATVRALIS
in extremo longé craffior fit , quàm ubi corpori jungitur. -
Secundus execodem vel confimili genere, licet minor, cotpore eft fu- Íco, capite acuto , oculis protube- rantibus, per tergus & fummo ver- tice cinereis , alis brevibus pariter cinereis, interné prope alvum rubi- cundis. Ántennasnon re&á, ut cz- teti, erigit, fed ad latera exten- dit.
Tertius ex eodem quoque eft ge- nere, & ipíe acuto capite, & adlate- raemirrens antennas fuas. Corpu- lentus eft , craíliori tamen thorace, quàm alvo, quz nigris extenditur annulis. Toto corpore fupernolceu- cophzuseft,inferné candicat. Ala totz fufcxíunt, internz, quà ven- trem fpectant,nonnihil poffidentru- bicundi.
Qxartus totus ex cinereo fufcus cít; alas habenslongiufculas& angu- ftas. Alvo eft craffa & bifurcata. Hzc annulis;alg venis infigniuntur ferru- gineis. Caputadmodum breve cft, antenna muinutitfimz , ac vix appa- rentes.
Quintus infolentis forma. caput obtinet , à cujus lateribus duo funt tübercula rotunda, nigra multis ca- pillamentis nigris hirta, & in extre- mo aliaduo , fedquaz ejusdem cum capitefunt coloris, nimirum ruber- rimi,qui quoque color communis eft tergo, àcujusquoque lateribus duo alia funt tubercula nigra, ut priora. Alz ex infiraa tergotis parte exori. untur, coloreferé nigricante, luteis aurcisque lineis& guttis referta. AT- vus eft bifurcats, tora lutea, rubris zonisinterítin&ta. Pedes & antennz nigricant.
Sextus totaalvo rubra eft, aureis propefinem lineis notata, in quibus pun&afunt rubra. Alz primum lu- tez funt, deintotx egrz , albiscon- fperíz punctis, & lineis diftin&z au- reis. Caput villofum eft & nigrum, tribusantennisinftructum, ut pictor pinxit.
Septimus minimorum generis alis eft denticulatis lutefcentibus, nigris lineis & pun&isrubrisinfignibus; al-
vus albida eftbifurcata , 5 de lineis
i
ornata ambientibus ; pedes nigri- .
cant. io
Ocfavusalvum item habet bifur- catam,íed craffiorem,ejusdem pror- fus cum precedente coloris, ficut & ipfz ala, fed quz loco punctorum in extremitatibus , infernis rubefce- bant. jd ]
Nonus ctraíffiffimam habet alvum rübram, füperné luteo diitin&tam, a- lasangultas ferrugincas.nigris lineis refertas,dorfum candicat.
Poffremus alvo eft craífiufcula, a-
lis & toto corpore cinereis, pedibus nigris,
PuscruM XIII.
De Papilionibus Moufetz, €9* primo quidem de Pha- lanis magnis.
ON cedit Aldrovando Moufe-
cus. Plurimasenim tàm no&ur- narum , quas Phalznas vocari dixi- mus, quàm diurnarum fpecies, eas- que in magnas , medias & minimas diftin&as dedit, quas híc etiam exhi- bere placuit E Et magnarum qui- dem octodecei fpecies habet. Maxima Phalznz venter atenofi admodum coloris eft, uti & interna alarum pars; oculi coerulei videntur, caput veró lividum; interoculosan- tennz duz emergunt fubfufcz , a- quilinum referentes fucum , & ni- gris transverfim lineis funem con- tortum imitantes. Scapulis veluti pannus quidam adhzret arenofus, furdus,à quo macula migra decuflari tractafcapulasfinit. Caterum cor- pus, fi dorfum fpectes, cyaneum, fi ventrem;arenofi coloris eft. Alz due exteriores permagnz , aquilinas ce- loré zmulantur , maculis albisque orbibus varié diftin&z;interne mul- tó funt minores, atque mellinz, in« tus furvis ftriis& maculis quibusdam infignes : Crura habet lacertofa & valida; furvi fingula coloris, & in ex- tremo duobusnigris digitis forcipa- ta. Volat magnocum flrepitu , & noc&e
Moufet. di Infectis 1.64 14..À p.39. ad 94.
UT RTTERESGRGTAM
LIoenice Amevfen. PA rov . Í
liM i mm Tm !
| n UA
Tul WE 1 AD. VIII
Papilione; alj
27
27
ECT
^ MA
/
jill P, hy /
LP
HE QUUM th
nocte exoculata , quemcunq; fplen- doremex ligno putrido; fquárnis pi- Ícium;aliisverebus ortum avidé con- fequitur. Sicut magni yranni mi- norum gentium nobiles devorant & hauriunt, ita hz no&urnz diurnas Papilionces fub foliis latitantes alis di- verberantatque occidunt; . Secunda prima magnitudinis Pha- lena, ut mole corporis nonnihil fu- peratur : ita primam colorum har- magoge, tono & clegaritia longé vincit: ac fi natura in hac ornanda pigmentariam fuam omnem offici- nam exhaufiffet, atq; illam primami, Regem Papilionum, id eft; fortem; ftrenuum, nigellum , lentiginofum, hancveró Reginam, molleni ; tenel- lam;comptam;unionibtüs;geinmisq; confitam;opere-plumato & Phrygio füperbientem feciffet:.. Corpus laná quafi anferina , nonnihil lzvigatum & hirtum.Martis,vel Sabellionis po: tius pellem mentitur , capite cft par- Vo,oculis magnis prominentibus,an- tennis plumiformibus duabus; bu- Xeum colorem referentibus. — Alas habet quatuor magnas fingulas mul- ticolore oculo donatas,quorum pü- pilla nigra; iris z»/yeco- ; circulis & ' femicirculis mellinis , flamimeis ,al- bis & nigris pulcherrime diftincta. Externz alz ab exortu ad oras albi- cant,nigris quibusdam veriulis pun "&ulisquéinignes, Oramipfam pe niculaiientuti cam limboornat;ex- ortu fiírdeé fufcum, (ive fubflavum: Internzalz fufce videntar,utio quo- que'oculo fuperiorib. conformi prz- ditz,cribusq; inítítis ornatz : hatüm primaplana eft,media opere denta- to excurrens (igneiutraque coloris) extima vero fubalbida , & veluti à pellionibus affuta; crüribus incedit validis, hirfutis, lacertofis , eiusdem cüm reliquo corpore colotis. Hanc Carolus Clufius Vietina mifit tàm e- leganti forma üiotabilem ut füfpice- re potis admitarique cam , quam verbis aptis deícribere facilius fit. Tertia eft corpore magrio,hirfuto, nigricante; fingule alz uno oculo hotantur, cuius pupilla nigra;circu- lusfufcus,femicirculusalbus: Varii
DE INSECTIS LIBI
| quafi panni in alis confpiciuntür di '
$7
lutó amethyftini, fimbriz veró ala- rum extremz primüm cinerei, dein- deaquilinicolorisvidentur, Caput valdé breve & exiguum,unum ütrin- queoculum coracinüm emittit, pu- pillaalbiffima infignem: — Inter hos duzantennz valdé breves & exiles fufci coloriserumpunt. Ex pilofa c- rücaoritur,non glabra. : Qrartacaput habet magnum fufci Coloris, é quó dux antennz retta & fubnigrafurgunt. Collum miniata macula ornatum ; pe&us hirfutüm; quadratü,füfcum. Scapularum pars anthracina , venter amethyftinus
; quinque velfex orbibus nigris divi-
ditur, Pedes picei videntur; alz levi- ter fufcz , fübnigrisin longum venü- lis fatis confperíz. j Quinte caputalbefcit;oculi nigre- Ícunt ; cornicula aliquantum flave- fcunt, alz exteriores longz ex fufco atque albo furdefcunt; intetioresle- viter & quafiobiter pi&tz rubefcurit: Scapulz nigerrimi cohfpiciüntur, reliquum veró corpus fübrofeum,fe- prem nigtis circulislinea albefcente perinédiüm tocum ventrem curreti-
! teallizatisornatum:
Sexta caputícapulzque,;atque ex- terioresalz,anguineisvenulis linea- tz ex fufco albetcunt: Capitis oculi propenduli, hyacinthini videntur; velpotiuscyanei. Interne alx non- nihil incarnatz oculüm media fua paite teprafentant; pupilla corvina; circulo hiacynthinolucentem. Cor- pus carnem arefcentem , & levitet infumatam refert, fex quidem orbi- culisex nigroattatisnotatum. — .
Septima alas habet exteriores al* bas,fufcis quibusdani maculis undu- latirn variegatis infignes; collum mi- riata quafi pellis circumcitigit,ad to- tas deindc fcapulas capucii inftar de cur£ens: caput rüubrum;oculi marga- ritei,antenriz flamixiex videntur. A- lx interna rütilz;tribusnigris macü- lisleritiginofz; pedes rubri; venterq; totus concolor, incifuris feptem ple- hius miniatis & transveríim ductis confpicuus. |
Oclavatotàferé Bxtici coloris eft; hifi.
$à HISTORIZE
nifi quod omnium alarum extremi- tates büxez videantur,uti etiam me- diaantennarum pars. |
Nozalifereé eft fimilis,fed extima alarum pars arenam nigriorem re- fert, | Cornicula veró lata habet & tepanda, ex fufco albicantia , me- diam externarum alarum partem candidarotunda macula adornat.
Decima patilem prz fe fert magni- tudinem, ex albo tota furvefcens,ni- fi quod mcdia alarum extremarum pars pun&o admodum albo , oculus veró pupilla valde nigra confpicia- tur. : |
Vudecima caput tuberofum;corni- cula exilia,corpus atque extima ala- rum pars lutum fübactum zmulan- tur, alias veró alz totz obícurz ar- zentez fuiffent.
Duodecima videtur fubcinerea; alis nigris quibusdam maculis infeftis, o- culos item habet nigerrimos;pupilla candida lucentes.
Decima tertiaantennulas vix often- dit exiguas, toto corpore flaveífcit, przteroculos (qui exigui & nigri)at-
| que alas,quz albidz videntur.
Decimaquarta varii coloris videtur, cornicula tuberofa nigra habet ; uti & ocellos & pedes. Scapulz albis quing; veluti plumis ornantur, qua- rum utramque mediam tres nigra maculz occupant. Alz nivez nigris, luteis & coeruleis hic illic maculis pinguntur. Corpus illi nigro- caeru- leum,articulatum,& juxtalatera al- bicans ; caudam pro arbitrio exerit vel recondit, mucronatam, fublu- team;articularam:totum corpus pul- vere quafi confperfum ; alias ením corniculorum cuberantium gratia in papilionum claffem veniflet.. | Ova numerofa ponit, fublutca, acinter excludendum caudam exilem exe- tit; ac deinde pro libitu recondit.
Decima quiata cornicula duo ha- bet nigra, exilia, caput atque fcapu- laxhirfutz, fufci coloris,collum mi- niato torque decoratur, femora ru- befcunt. Alz extrema ex fufco & albo fcutulatz vel undantes potius. Intimz vetó exacte rubent, maculis
nc ————OAA— OR——————————— NNNM NM RN RR
,
NATU RALIS piceisinfe&te. Corpus leviter minia- tum inftitz fex nigrz orbiculatim circumeunt;
Decima fextamitaadmodum vide- tut, fi fupinam videris ubique , Xe- rampelinam dixetis,fi pronam,ex vi- ridi luteícentem. | Scapulas autem pronas quinque ruberrime linez de- du&z ornanr, ficuti & feptem me- dio dorfo pun&da affixa reliquum corpus. Alz item Xerampelinis transverfim maculis vel umbris po- tiüs vifuntur, quarum exortus à ca- pite ad pe&tus ufque infmum albe- Ícente linea terminatur; 3
Decima feptima , à compreffis eam. alis incedentem videris, fufca vide:
tur,fi veró expanfis volitantem, alas |
interiores explicat colorisincarnati, fed nigricante limbo juxta oras di- ftin&tas, |Corniculis donatur ob- longis,& involuta quafi promufcide; canefcentes fÍcapulas macula areno- fa rotunda inficit,latera item & cot- poris omnes articuliceu canis conis ti & fimbriati videntur. |
Decimaotfava. | Clufius mifit per- pulchram: Antennzillialbo-nigrz; caput piceum, nafus aduncus, oculi circulus candicans » collum cocci- neum,fcapulz hirfutz , nigro quafi pallio veftitz.. Alz exterioics nigris albisque inftitis interpolatz ; inte- rioresrubraz ,nigris hic illic maculis ornatz. Corpus habet piceum,fic- ut & pedes, fed latera corporis fe- prem utrinque maculz ornant fan- guinez.
Huic affrzis illa, qua eft ancennis omninó coracinis,mediísque fcapi- lis inftita candidiffima, ceu margas
ritarum linea or- nata.
xl *
DE INSECTIS LIBI.
Pux cruM XIV.
"De Phalents mediocribus Moufetr. f Ediz molis Phalznarum fe-
ptemdecem exhibentur fpe- cies.
Prima fere olbefcit tota, nifi quod
alz exteriores nigris nonnullis ma- culis & lentiginibus; interiores ve- ró quafi variolis & morbillisruberri- mis medio albefcentibus fzdantur: oculos item nigerrimos, pedes ,an- tennas fubluteas habet. | Nafiloco capillus provenit hirfutus, veluti in fpiram fz»pius involutus.
Secunda corpus totum habet hirfu- tum atque fpadiceum, cuiusmodi a- lx exteriores, (absque maculis fim- briisque albicantibus & ocello lu- teo fuiffet) Antennas flavas nigra punc&ula adornant; interna alz ca- lendularem coloremreferunt, fed o- cellis quibusdam & fimbriis uti ex- teriores nitent. !
Tertia alas habet quatuor al. bas,exterioresautem ccrulez qux- dam venulz aflluentiüs fparfz infu- fcant, duzque in medio rotunda; nigricantes maculz adorpant; linca circum alas ducta mellina videtur, qualisantennarum color,corpus ca- putque nigricant ; oculos habet al- biffimos, fcapularumque latera qua- tuor utrinque linez albiffimz obli- quz decorant. $
Quarta cornua geritrepanda grui- nicoloris,corporis nigri latera cane-
Ícunt. Ala fublutez nigris multis ma- culisferpentariam emulantibus infi- ciuntur , fuperius latis, inferids orbi- cularibus: fimbriaalarum V efperti- lionummote dentata & vclutifpino. fa nigerrima eft tota, quam intus fex utrinq; margaritz poíitz commen- dant.
Quinta tota eft anthracina , nifi quod maculz ex albo rubeícentesa- larum faciemadornant.
Sexta corpore & antennisnigerti- ma oculos albos obtinuit, ^ Alz illi
$9 fubtus coracinz, extrà aureis villis atque maculis confpicuz,quibus vi- ciffim lati clavi nigri coloris& argen- teo quafi filo transfixi adharefcunt: extimas quoque alas mzander qui- dam ornat nigerrimus, auto fubtus fufo & quafi ftriatim acu picto.
Septimalaticornis, corpus nigrum cancícens,nefcio an dedecorifit ma- gisquàm decori. Alarum primordia rubencoreliqua tlavefcit pars; utram- que veró partem nigrz tefferz lami- natim pofitz inficiunt, quarum ex- trémitas linéa una aurca fplende- Ícit.
Ocfava quatüor cornicula habet tacemofa , cinerea, duo autem prz- longa,& extremitate latiora: corpus aliqualefeptime alas fubcinereas ob- unet,nigro tefferulatas,& circa exti- mám oram guttis eiusdem coloris x- qualiter pictas.
Non« caput, oculi, antenüz, cor: pus, internzque alx arenam illam auriferam reprafentant ;fcapulz ex- ternzquealz nigrefcupt, nifi quod inftita quadam nigerrima lineis u- trinque cinereis decorata ornantur,
Decima corpus habet luteum, ni- gtis quibusdam guttisà collo ad cau- damufque lateribus & dorfo infigni- tum; oculi; antennz, pedesnigerri- mi;alz exteriores candidz fed lim- bis flavis,clavis angulítis nigris,macu- lisquoque nigris diftin&z.
Vadecimaalas fi videris,niveam di- xetis vel la&cteam, nifi illam minimz hic illic nigerrimzq; maculz infice- rent vel ornarent potius; Ífcapulx item pappofz albicant: dorfum cor- pusqüeluteum, & articulatum co nigra punctula commendant: oculi piominent rnagni;inter quos anten- nz emergunt nigrz atque hirfucz. No&u in pratis & pafcuis volant.
Duodecima alas habet adeó produ- &as,ut volare commodeé non poffit ; breviffimas antennas gerit , oculos parvos nigerrimos , totum alioquin cotpus albefcit , lutefcentibus qui- busdam venulis atque villulis rarius confperfum.
Decima tertie corpus totum (oculis demptis nigerrimis) gruinum colo- 2 rem
Moufet. l.c. b.97.
óU remfubnigricantem zmulatur: an- cennas habet productiores, corpus hirfutum , alas corpori concolores, fed juxta oras tono quodam vire- Ícente & vitreo corufcantes.
Decima quarta pulchta quidem ett, quamvistota propemodum arenofa: cornuage(tat pro mole corporis va- lida, nigra , & taurorum more cur- vata;oculinigri & magni, caputbre- ve , collum craffum. . Alas exter- nas nigti quidam clavilli gratiores reddunt. Spinam veluti fupremam quinque nigra ceu caryophyllorum capita trifurcatainfigniunt.
Decima quinta ala feré funt fubci- ncrez totz, antennis fola ex omni- bus deftituta eft, oculos habet fub- nigros, dorfum fubluteum & quin- que fufcis pun&tulis diftinctum.
Decima fexta ciusdem pené colo- ris videtur,nifi quod illius exteriores alz macula pulla transverim ducta ornabantur; bzc vero ubique unius coloris ( oculos nigellos dempferis) confpicitur: corpus habet longum, articulatum ; alas, quatuor longas atque anguítas, pedes fex, quorum poltremi prioribus duplo longiores funt;corniculaitem habetexilia,fed longe excrefcentia.
Decima feptima ex eruca bombyci- naoriginem ducit , tota albefcens prater oculosnigricantes, & venu- las quasdam fubluteasrectà per alas & transveríim per corporisarticulos currentes. AnobisPhalznaBom- bycina nominatur.
Puucruw XV.
De Phalanis minimis eXoufett.
Y"«E iisdem ita Moufetus. Mini-
marum in claffem a«zam primam faciemus mirabilem , quatuortan- tum pedibus piceisincedentem; ex- ternas quoque alas coeruleas habet, internas luteas & externis (prater morem) minores: corpus item lu- teum adeo magnum eft, ut ab alis te- gi vixpoflit: cornicula punctis ple-
HISTORIA
1 l ]
NATOURALIS
na, atque oculi(dempta pupilla albis da) nigrefcunt: caput atque prox muícis (longa, exilis , involuta ) fla- veícunt.
Alzera ex caeruleo viridis videtur: corpus exiguum habet,pedes & an- tennasnigricantes,
Tertia ícapulas atque alas habec porraceas, corpus exfubluto fufcum apparet: alas extimas limbus ornat albis fufcisque maculisnotatus: ca- putperpufillum habet, pedes & an- tennas cineri fimiles, | Quinetiam in zdibusparvzaliquot Phalznzar- genteis maculis notata ad lucernas advolant, quz laneas & linteas ve- ftes depafcunt & ova deponunt , € quibus tinez,& ex tineis viciffim ha Phalznz oriuntur: feruntur autem primum ex rofarum foliis , aliisque herbis putrefcentibus originem ce-
piíle.
tis obfervavi, quarum P7iza alas ex- ternas nigrasobtinet, fingulas quin- que maculis quafi fanguine perfufis notatas: alzinteriorestotz rubent, corpus fufcum videtur, caput , an- tennz breviufculz , & pedes nigti- cant, |
Secunda fimilis videtur , nifi quod. quatuor rantum fanguineas maculas in alis exterioribus habet, corporeq; conftat graciliorc.
Tertia feré parilis eft forma, abs- que antennis eílet multo longiori- bus, & fanguineis maculis alio modo afperfis ; nam circa extremitatem alarum guttz fanguinez duz tan- tumapparent , ab exortu veró ma-
Tres alias minores in pafcuis & pra-
2 d
culz duz longius rra&z confpiciun-
tur.
PuxcruwM XVI.
De Papilionibus Moufeti
diurni, magnis.
D Iurnz Papilionesquoque in z4- Mosfet.Le;
qnas , mediocres, &: parvas diftin-
guuntur. Magzarum íedecim funt Ípecies.
Prima, omnium maxima, maxi.
|J mam
A p.98.ad
A02.
QUA
DE INSECTIS LIBAÀ
mam pattem flavefcit iis locis parti- busque exceptis, quz hic atramento denigrantur. Quin etiam extremiilli internarum alarum globuli coelico- lorem fpirant , ut genuinis faphyris confitum putares. | Oculi chryfoli- thum referunt, magnitudinem for- mamque adeó exículptam hic exhi- bemus, ut plura de iis attexcre non fit neccilum.
— ———— —————D
Secunda prxter magnitudinem pa- rum differt à prima, oculos habet ni- hilominus nigerrimos atque porre- &ioresantennas:ubi album colorem vides,ibi mclinum fufficito, exceptis illis quafi oculis maioribus Juxta fi- nem alarum interiorum pofitis,quo- rum pupillam dammeam.femicircu- lum veró Xerampelinum reddere o- portet.
Tertia non multum colore ablu- dit,nifi quod internarum alatum ex- phyfes; totaque ipfarum extima laci- nia glaftiva fit, uti & tres illi fpinthe- res, quos fub concava illarum partc vides depictos. :
Quarta omnium Regina dici po- teft; Namextrerhnisalis, veluti Ada- mantes quatuor in pala Hyacinthina tadiantes , miras opulentias often- dunt, imóferé adamanti & Hyacin- tho oculum effodiunt. Lucent enim pulcherrime (ut ftella) fcintillasque 1ricolores circumfundunr; his notis ita dignofcitut , ut reliquum corpus defcribere (licet variis pi&tum colo- ribus) fupervacancum effet.
Quinta caput,pedes,corniculaX e- rampelini coloris obtinet;oculos ve- ró hyacinthinos , dorfum atroceeru- leum videtur, venter fübflavus; ala juxta bafin luteo hilari , deinde tri- ftiorinitent : extimas vero partes ru- biginofas & inamoena fufccdine ni- grefcentes tres lutcola macula ad- ornant,inteznis rabigine confperfis duz primz lutez, deinde tres exlu- reo pallentes maculz adhzrent. Si autem füpinam faciem confide- ies 1» ale .fupériores ex. lu- teo in viridem languefcunt , fenis octonisve maculisinfignes: interna
€ ra ii mt —— —————————————
o — — ———
-—
6j autem leviter herbida & virentes duabus quafi lenticulis albis infici- untur, Venter vultusque totus fub- flavus, ex aurelia prodit albicante, fuícis fpinulis notata;
Sexta ala fuperiores extrà nigre- Ícunt , per mediam partem limbo quodam obfoletius rubido currente; extremitates ipfarum panno, guttis- ve niveis micant,obícu.is per ambi- tum crenulis afperatz; intus autem limbus ille puriorem atque faturio- rem exprimit colorem , & juxta ra- dicem coerulez videntur, Inferio- res ala alteram intus, alteram: foris faciem oftendunz , foris fufcz funt totz , excepta Ípinoía inftita fub- rubente limbo perpufillis nigris quatuor punctulis & opalis duo- bus polychrois fimul pofitis nota: ta , intus autem nibil taie mon- flrant, fed ex nigro purpureo ver- miculato in Xerampelinum triftius languentes definunt; corpus illi ni- grum, oculi, antennz,pedes conco- lores,fufci.
Séptimà corpote tota picea , in fingulis dorfi tamen incifuris pun- &ulos duos gerit albiffimos; alas ex flavo rubefcentes maculz nigra, candidzque albx adornant. — Vc- rum inunifica rerum parens natura extremam alarum oram potiffimum decoravit , quz nonnullis denricel- lis ferratim zquo intervallo diftan. tibus donatur, in quatum fimbria viginti clavi cwrulei filo nigro transfixi mirificum edunt fplendo- retn.
Oclavam vefte undulata & mixta peperit natura , fed vegetis colori- bus deftitutam : conftant enim ala ex nigro , minio ; flavo , & fufco fatifcente , magisque vellere mol- licala , quàm ornatu fplendida vi- detur.
Noená maximam feré partem cinerea confpicitur; fi vero internam interiorum àlarum faciemintucaris, vixaliquid Indicigalli alas fignantius exprimit: nam pennas remi, es alix
Tis quafi
ó2 HISTORIZE quafi veftitrices & fquamez tegunt ; oculus coracinus eft , cuiusmodi & tuberofz cyphamque zmulantes an- tennz.
Decii corpus piceum,fcapulg fla- va quadam lanugine; ( uti &z totum caput) veftitz,antennz item flave- Ícunt caputtenus; quod macula ex fanguinco atrata triftis occurrit; externatn omnium alarum firnbriam circinatam plurima ovales marga- ritz aquis diftiüdta intervallis gra- tiorem redduüt; intus veró maculis nigerrimis ; lentis effigiem imitánti- bus feedantur. Verum ficut foris rninus fpecioía, ita interior interna- iumalarum pars; albo virore nitens, guttulis vero argenteis fuperindu4 &is réfplendet; & quz extra ovales margaritz videbantur ,intus atgen- tum purum putuim non mentíun- £ur,
Vadtcima fpeciofam radiantium in-ccerulo margaritarum inftitam oftentat;alz fupcriores ex lammeo flavefcentesignem referunt fex ni- gcrrimis pannis infedtz : interná- rum rádixanthracina , deinde flavo in igneum coruícant: corpus fulcis capillamenus lirfutum,quem colo- rém cornicula cum pedibus imitan- iui. W-
Duodecimá eximia eft pulchritu- dinis , al leviter cruenta & inacu- lisnigristinctz, radiolis micant au- fatis filatim adlaciniz ufque ambi- tum difperfis. Hac vero Xetam- pelina ferratim definens intus au- reis lineis lunatim ductis ornatur. Corpus ex nigro purpurafcit , oculi aurei videntur ; pedes & cornicula nigricant.
Decima tertie corpus & alx nigte- dinem referunt, alisautem nigris &z ambitu pinnatis primum cápilii , de- inde paüini ; ultimo clavi aurci me. dio atriinducuntur; oculiitem exi- gui piceoin capite auro illiti; anten- nz veró pun&ulisnigro candidis ex- crefcunt, & in tüberculum nigerri- inum finiunt.
Decima quarta culturz lenociniis iire arridet, corpus habet hirtum,
quas nigri quatuor limbi-dentatim
NATURALIS
ex albo nigricans, oculus niger ptie pilla albicante: citca oculum gla- brum circulum videas feré niveum, antennz cum prioré communcs; ex- terà maioris alz facies ex flatmmeo aurcis lincis produ&is dignofcitur;
du&iinficiunt,circafinem veró tres numuli argeritei feré criangulariter pofiti commendant. Internaautem faciespülcherrima videtur,variis aii- ratis íquamulis & clavis loricatim & imbricatim pofitisinügnis. — Extre- mam alarum partem aurea quoque lhineà adornat, Pavonem nonnihil
alis refert, eiusque ritu corpus glo -
riofum & elegans, pedem autein & tibias aliquantum nig?ricantes ( ne forma fuperbiam aleret) obtinuit. Promufcishelicamreferclineam,ve-