BIBLIOTHLCA INDICA THE APHORISMS OF THE MIMAMSA BY JAIMINI, WITH THE COMMENTARY OF SAVARA-SVAMIN EDITED BY PANDITA MAHESACHANDRA NYAYARATIVA VOL.II. Calcutta: Printed at the Ganega Press 1887. (0 Google Goce 2 £ * le eee # । ue BIBLIOTHECA INDICA: | COLLECTION OF ORIENTAL WORKS PUBLISHED BY PEP LOLOL ALOE = THE ASIATIC SOCIETY OF BENGAL. New Series, No, 209. सा ध किन + ae. 1111111 1101144111/| => oe क ५9 ` +: ett ed. slate, Ri a at ts a nt A A AA ALAA A ee मीमां सादशनम्‌ | ओीशवरखामिक्लतभाष्यसह्हितम्‌॥ क्रे MIMAMSA DARSANA, _ WITH THE COMMENTARY OF SAVARA SWAMIN, EDITED BY / PANDITA MAHESACHANDRA NYAYARATNA. Fascienlus X. lh athe tli ae La ae Le Oh al ll a १. क ५ - | CALCUTTA: । & PRINTED AT BISHOP’S COLLEGE PRESS. । Ber, 1870. | "धी ^ क Digitized by Google ५ च ४ v = = ॐ BIBLIOTHECA IN DICA ; A COLLECTION OF ORIENTAL WORKS, PUBLISHED UNDER THE SUPERINTENDENCE OF THE ASIATIC SOCIETY or BENGAL. ares SANSKRIT w ORKS Comp LET &. Old Series, Nos | (0 221, demi Svo. The first two Lectures of the Savhité of the Rig Veda. Edited by Dr. E, Réer, Nos, 1104. . ,. 7 # र ४६ Uttara Naishadha Charita, by Srf Harsha, with Commentary, Edited by Dr. £. Réer Complete in 12 Fasciculi. Nos. 39, 40, 42, 45, 46, 52, 67, 72, 87, 90, 1 2, and 124, oy न Chaitanya Chandrodaya N itaka, by K avikarmapura Edited by Babu en a Mitra. Complete in 3 Fasciculi, Nog. 47, 48 and 80, Vasavadatté, by Subandhu, with its commentary en titled Darpana. Edited by Professor ॥. ४. Hall, M.A. Complete in 3 Fasciculi, Nos. 116, 130 and १48 ५ ह्‌ | । ऊः The deya Purana. Eclited by the Rey, K. M. Banerjea. Com- are in 7 Fasciculi, Nos, 114, 127, 140, 163, 169, 177 and | 83, .. Vedanta Sutras or Aphorisms of the Vedanta, with the cominentary of Sankara and the Gloss of Ananda Giri. Edited by Pandit manarayana Vidy4ratng, 2 to 13 Fasciouli, Nos, 89,1173, 1 74, 178, 184, 186, 194, 195, | 98, 199, 200 and 301, ' | The Elements of Polity, by KAmandaki, Edited by Rajendraldla Mitra. Complete in 3 Fasciculi, Nos, 1 9,179 and 206, ©. x 4. । New Series, Nos, 1 (© ] 73, demi &vo. The Srauta Sutra of Asvaléyana, with the Commentary of Gargya dréyana. Edited by Pandita Rémandrayya Vidydratna. Corp. p ४५ in 10 Fassiculi, Nos. 55, 61, 66, 69, 71, 80, 84, 86, 90 and 93, ara vi jaya of Ananténands Giri. Edited by Pandit Jaya- ndrdéyana arkapanchiénana, in 3 Fasciculi, Nos, 46, 137 aud | 38, Vaiseshika Darfana, with the Commentaries of Sankara Misra, &c. Eilited by Pandita च Tarkapanchéniua. Completed in The Be dya Dargana of Gotama, with the Commentary of Vitsyéyana i naréyana Tarkapanchaénusia, Complete in nd 70 । alt । +. £. 0.0 L. Complete in 3 Fasciculi, Nos. २। + 24 and 82, The Aphorisms of Sdudilya, with the Commentary of Syapnesvara. Edited by J. R, Ballantyne, LL. D. Complete in one Fasciculus No. 11, Bf, 5 ध । as दु The Narada Pancharétra, Edited by the Rev. K. y. Banerjea. Com- ana-Upanishad with commentary, and a trans- lation by £. ए. Cowell, M, A, Complete in 2 Fasciculj Nos. 19 and 20) The Ki १६१७० daréé of Set एतत, ` Halted with a Commentary by Pan- dita Premachandra Tarkabagisé, omplete in 5 Fasciculi, Nos, 30, 33, 38, 39 and 41 The Maity; Upanis ishad with Commentary, Edited by E. B. Cowel).- न ५४०८ व< Sénkh | of Vijndna Bhikson. Edited by Dr. F.E Hall, 0. es, . ० és र a's is ata Varaha-Mihira. Edited by Dr, पर Kern. Com. lculi, Nos. 51, 54, 59, 63, 68, 72 and ee व, Google lo मीमांसा-दशंनस्य उन्तरषट के सप्तमस्य PTA प्रथमः VTS I नमन अथ प्रयाजादि- षग्धाकासप व्पयुक्णताधिकरकम्‌ ॥ च == श्ुतिप्रमाणत्वाच्छषाणां मख्यभेद्‌ यथाधिकार भाव स्यात्‌ ॥ १॥ (सिर)। yaa श्ध्यायषरकेन भत्य्लविद्धितधमेणां कर्मणां TH पू्णमासादोनाम्‌ Charen चिन्तिता, उत्तरेण इदानीम ` श्रविद्धितेतिकमव्यताकेषु रेद्धाप्रादिषु चिन्तयितुमिष्यते। तजर यदि दशपुणंमासादोनां प्रकरणे ये बिता धमः, ते सवकर्मसु विदिता भवन्ति, ततस्तैरेव धर्मैरेग्ाप्रादयोःपि धर्मेबन्त SAT, तथा कत्तश्ाख्च- इति, न श्रथ उ्षरेण षटूकेन। अथ ये यस्य प्रकरणे SM, ते तैव CAT भवन्ति, ततोम्धमेकाणि रेन््राप्रोदीनि। तेषु चिन्ता भवति,- किम्‌ एषां धमाः सन्ति, उत न?-इतिः; यदाच सन्ति; तदाके; faa ar? कथं च अनृत्यः ?-दूति, तदर्थम्‌ उत्तरः षयकः WATT | तत्र सप्तमेन तावत्‌ सन्ति धमाः- इत्यचयते | WAT च इने श्रस्य- इति। इत्थं प्रयोक्घब्याः- इति नवमेन। ट्ञ्रमेका- दशदादेरेतावन्तः भरयोक्घवयाः, न अतोग्धिकाः- इति । तत्र इदं विचायते, किं यजिप्रयुक्ता एते धमाः, कथं यजि- गणवान्‌-स्यात्‌ ?- इत्ये वमथमाम्नायन्ते, श्राद्धोखित्‌ श्रु REM: ?- कथम्‌ YS स्यात्‌ ?-दति। यदि यजिप्रयुक्ताः, \ 11 ^ F) 2 ae TA OOM ose ce ——_ oe ee ee ee eee ee eee ee eee eee eee ee ee ey one a 4 o=@ ere | 2 मीमांसा -दष्मे भा. ततः साधाः; अथ श्रपूेपरयुक्ताः, ततो यथाप्रकरणं व्यवतिष्ठनो। किं पुनरज् युक्तम्‌ ?--अपुन्बपरयुक्ताः-- दति, ayes fe फलवत्‌, श्रफलो यजिः, फलवति च प्रयासो विधीयमानोग्ेवान्‌ भवति। तस्मात्‌ ATTA धमाः अतः परमाचायेस्य खज्ोपन्यासः,-- ““शतिप्रमाणत्वाष्छेषाणां मुख्भेदे यथाधिकारं भावः स्यात्‌" - दूति, मुख्यानि syertu, तानि डि फलवक्वात्‌ प्रधानानि, प्रधाने च मुख्धश्नब्दः; तेषां भेद TM: म्दानरादिभिद्तुभिः । afer ‘wang सति ˆ यथाधिकारं भावः स्यात्‌ "षाणां, ये यस्य श्पूरबस्य श्रधिकारे (प्रकरणे) अिष्यन्ते, ते तस्येव भवेयुः, “श्युतिप्रमाणत्वात्‌", श्रयमस्य WERE अषः, यम्‌ yea इत्यत्र अ्तिरेव प्रमाणं क्रमते; न प्रत्यक्षादोनामन्यतमत्‌; खुल्या च यै यस्य प्रकरणे शूयन्ते, ते तस्येव भवितुमद्न्ति, न चान्यस्योक्ोग्यागन्यस्व भवति, न fe यहेवद स्य यामाच्छा- दनादिकं, ATI भवति ; तस्मात्‌ यथाप्रकरणं व्यवस्था धमाणाम्‌ ख. उत्पच्यथाविभागाद्वा सत्ववदेकधम्ये स्यात्‌ ॥ २॥ (पु०,॥ भा. श्रथ "वा, न एतत्‌ एवं,-यथाप्रकरणं धमाणां वस्था डति; कथं तद्धि 7--' रेकधम्यं स्यात्‌- इति, समानधरमता, --सव धमाः सवाधाः। कुतः ?। “उत्पत््यथाविभागात्‌", ˆ उत्पत्निः- इति यजिं ब्रुमः, Wy उत्पादनात्‌, "अर्धः दति que ब्रमः, यजिपरयोजनत्वात्‌, तयोः श्रविभागः; सवाणि अपुष्नाणि यजिमकन्ि, यजिसंयोगेन धमाः अिष्यन्ते,-" यजेत CIMT उक्ताः, ते यजौ* न बम्भवम्ति, तस्य THETA, * यदि यजे इति we do द्वितो Tae समोचोगः पाठः | © खध्याये ९ पादः I हे मा. तज असम्भवन्तः तत्सम्बद्धेषु spy farm; स च यजि- सम्बन्धः सवषाम्‌ TATU Fea | TET सवाथा भवन्ति, ° खल्वधमवत्‌,-यथा सत्वधमाः, “गौनं पदा बटशःः- इति गोत्वसम्बन्धेन UTA: तज ्रसम्भवन्तः तत्सम्बद्वु पिष्डेषु विज्ञायन्ते, तस्व च गोत्वसम्बन्धस्य Wana Taras सुख- नोल-कपिखल-कपोतिकाचु भवन्ति; एवम्‌ इहापि। ˆ उचयते, - विषम उपन्यासः, तश्र गोसामान्यसम्बन्धेन धमा विधीयने,- “गौनं vet प्रष्ट्यः- डति, इह पुनयेजिविद्चेष- सम्बन्धेन धमा विधीवन्ते,--' दश्नपूषमासाभ्यां बजेतः- इति, "ज्योतिष्टोमेन यजेतः- दति, विञ्जिटयजिसम्बद्धे एव पुम्ब भवितुमहन्ति न सव्र दूति | तज ब्रूमः,- ' दओेपुषमासाभ्यां यजेत - इत्यत्र न शक्यन्ते यागविशेषे धमा विधातुम्‌। कि. कारणम्‌?। यदा यजौ धमा विधीयन्ते, तदा यजिरनद्यते,- यजेत इत्यम्‌- इति, यदि यजिविधोयेत, न धर्मैः सम्बधेत, न fe दयोविधोयमानयोः परस्परेण सम्बन्धो भवति, श्रनुवादख सन्‌ अविद्धेषात्‌ सवया गानुवादः। तस्मात्‌ सवाथा WAT: | ‘aq दधरेपूणमासजम्टो विड षको भविष्यति। न दरजपुण- मासञन्दः अक्रोति यागं fate; wi fe विधिवा स्यात्‌ अनुवादो वा, ART HANS, तदा धमसम्बन्धाथः, स च धमेसम्बन्धो यागानुवादेनेव तयोः FAR: | ‘aq निटत्तिकरो भविष्यति, दशपुशमासौ wa इत्थं कुयात्‌ न श्रन्यान्‌-इतिः। नैवं अकयं, यत्कारलं, न तस्य अन्यनिह न्तिः we) (ननु परिसङ्घुयया करिष्यति'। ars परिसङ्खपा युज्यते, यदि waa वाद्येन यागमात्रे धमेपरसङ्गः छतः स्यात्‌, तत एतत्‌ पनवेचनं परि सद्यं कुयात्‌, wa पुनः रसति wae अनेनैव भसङ्गो अनेनैव निटत्तिः- इल्यतिभारः एकस्येव वाक्यस्य भवति | 8 मोनांसा-दश्रन भा. ‘ud तदि, न अच यजेल-दइति अब्दो ध्मविधिभिः सम्ब- ध्यते,--यजेत इत्यमिति, केन तहि }--दशपुणमासन्जम्देन, अत्यो fe तेन चरस्य संयोगः, दशेषुणेमासाभ्यां aa — दति, परो धमविधिभिः। “कः तदा TATE?) दपुणे- मासौ कुयात्‌-इतिः। नेवं अकम्‌, एवं सति धमे श्रसम्बद्धाः पारिप्तवा wafer) कथं छत्वा ?। येयमास्यातिकी fafa: "यजेत इति, सा दञचपूणमासयोः कतव्यतां विदधाति, तज कथं यागमाचेण यागविद्धेषेश वा धमसम्बन्धः स्यात्‌, विधा- यिका विभक्निनास्ति-इत्यसम्बद्धा wat भवन्ति | ‘aq ern, न वयं वाकेन धमाणां सम्बन्धं करिष्यामः, केन तदि ?- प्रकरणेन | कथम्‌ ?। कत्तद्यतायां चोदितायाम्‌ इतिकन्त्यताकाङ्खा भवति,- कथं कुयात्‌? -शूति'। प्रकरणेन धमाः सम्बधन्ते- इत्थं कुयात्‌ इति, नेवं wai, यदा fe दशपुणमासौ करैव्यतया चोद्यते, तदा इतिकचष्यताकाङ्जुग एव नास्ति, प्रश्चातेतिकन्नब्यतत्वात्‌ तयोः, weary इति- कततेदधताकाङ्कायां परकरणमेव नास्ति, एवं fe saa, —adaw प्रकरणात्‌ इतिकत्तव्यताथित्वात्‌- इति | “एवं तदि, नैव अच यागे धम्मा विधोयन्ते, नापि दथेपुणे- मासयोः कलष्यता waa, fanter— दश्चपुणेमासाभ्यां यजेल'- इति vende विञजिष्टं यागमनृद्या् भमा विधीयन्ते, दशपुणेमासाभ्यां यजेत इत्थम्‌ इति'। एवमपि दर्भपुण- मासाभ्याम्‌-दत्यनुवादो न युज्धते+ तृतीया्थंस्य श्रसिद्धत्वात्‌, पूमवान्‌ श्रनुवादो भवति, श्रूरबेञ्च तृतीयाः, स अवश्यं विधा- त्यः, तस्िंञ्च॒विधोयमानेगन्यरे वासम्बद्धमा पद्यते, दभेपूणे- मासौ यजेः करणम्‌-इति। तस्मात्‌ स एव प्रथमः TILE, --यागानुवादेन waret विधिः-इति। “ननु त्रापि ` दअपुषमासाग्बाम्‌-- इत्येतन्न सम्बध्यते, । © खष्याये ९ पादः |! ५ भा. नन्‌ सरम्भत्स्यते, कालवचनः सन्‌ प्रायिको नित्यानवादो भवि- व्यति, Wate यागांनां दश्पुणमासकालल्वात्‌ ; तृतीया न कालस्य शरथलछतं गखमभावमालोष्वप उपपद्यते, तथा खेत सव धमाः सवाथाः भवन्ति ॥ ख. चोदना षभावाद्वा तद्धेदाद्भावतिष्ठ रन्‌+ ST UAT- भूतत्वात्‌ ॥ ३॥ (Se) be भा. कमेचोदनायाः Rey धमसमाम्नायः- (एकदे अर्भूतः- इत्यथः), दश्च पुणेमा साभ्यां यजेत, नया श््मान्बाधानादिकया दतिकनेव्यतया- दरति । तस्यां चोदनायां यजञेगणभावः शूयते, दशेषु मा सज्जम्दो यजिवचनः, करणभावो यजेः शूयते, — दरेपूरमासाश्ेन यागसमुदायेन Wa कुयात्‌- इति, यत्‌ तत WU, तत्‌ कतते्थतया चोद्यते, न यजिः, WS च aq ननु फलम्‌ श्र वाद्ये मूयते,“ खगेकामो यजेत इति, तत्‌ कर्यं WI | सत्यं यते, न तु तत्‌ यजिना क्रियते, विनष्टे यजै तद्भवति, श्रपुनं तु तेन क्रियते; तस्मात्‌ तस्य कत्त्ता उचयते, यस्य HAYA, तत्‌ इ तिकत्तश्यतया सम्बध्यते | तस्मात्‌ अप्बाथेा धमाः, तेषां च श्रपूबाणां भेदः; श्रः ARTA यथाप्रकरणं safer धमाः- डू ति। “अथैतस्मिन्‌ TR कथं दश्पूणेमासशग्दे न यागो विदेष्यते ?। उचयते, भेव wa यागो fated, किन्तद्दिं 7-श्रपुबभावनेव उभयपद विद्चिष्टा उचयते, यथा “शरश्णया पिङ्गाश्या एक- यन्या सोमं क्रीणाति-डूति। “विषम उपन्यासः, ay fe श्रन्यत्‌ LUA, श्रन्यो गृणः, तेन aT उभय विशेषणत्वं युज्यते, CU पुनयागः एव तौ दशपुशेमासौ, तेन इ ह उभय विञ्केषणतवं * तद्धे दादभ्यवतिष्टेरन इति wo रु ° द्वितोय-पुरक-पःढः। q मीमांसा-शण्ने भा. न युज्धते। ख्यते, इहापि “ यजेतः- इति सामान्यं, दश a. aT. a. भा. पुणमासौ- इति विशेषः, चम्यश्च सामान्यमन्यो fade: | ° एवमपि शव्या सामान्येन भावना, Weg विज्ञेषेल,* न येतत्‌ युगषदड्धवतिः- दति। णवं तदि, नैव अचर अव्यथैः परिगते, किमदं ?-वाक्धाथेः। किंकारणम्‌ ?। अत्यथं परिगृद्यमाणे द्चपुणमासञजम्दोग्नर्थको भवति, यजति अनु- वादः, यजग्यात्मकत्वात्‌ दञजैपूणमासयोः, यजतिसामानाधि- करणया दञ्जपुणमा सञ्जन्दस्य ॥ सत्वे लक्षणसंयोगात्साव्वबिकं प्रतीयेत ॥ 8 ॥ (Sto fae) ॥ यत्त ‹ सत्ववत्‌"-- इति, ws गवालती we: अयते, waa पदार्थत्वात्‌, न च तर सम्भवति, TALS Tela: सुषर11रः पिण्ड-ल्षणाधा विक्लायते, यथा गङ्गायां गावः-डूति। ay area, सव पिष्डानाम विञ्जिष्टम्‌- दति, स्ैपिण्डेष fated भवति। wae तत्‌ “ सावैचिकं AAA’, - इइ तु यजेगेण- भावेन वणात्‌ नेव यजौ धनाः शूयन्ते, किं तद्ध ?- श्रपूबः- इत्येवम्‌ weal देतुः। aT अनुपन्यासः ˆ सल्ववत्‌- ofa i अविभागात्तु नेवं स्यात्‌ ॥ ५॥ (आ) | अथ AM! THM । नेतदेवम्‌,-अपूरे्युक्का धमो; * अत्या सामान्बद्य भावना, WALT दति काण Ale Yo Ws: | + Wa ““ शयक्राऽयं VE, SIBAIMAIVM अत्या धातुना सम्बन्धः, शतोयया तादण्यन दष्परमासय)ः'' इत्यादिना, “` खता भावददुयामन acey दण्पुरुमासखं्चकनेत दशप खमासाभ्यामिति फलेनापसं दतं भ ष्यक।रो'' tara gay ats काराऽन्यथा WIA चकार | ‡ Wee पाठः का करीन UE Glo GT? पक AIFS | © ध्याय ९ पादः ॥ ॐ मा. - डति, यजिप्रयुक्ठा wa कुतः?। ‘afar, यजिना a. भा q. भा. अविभागो waret, werd केचित्‌ इष्य श्रूयन्ते, केचित्‌ देव. Wat, away, एष च यजिः, यत्‌, FY दे वताम्‌ उ दृश्य, मजे त्यज्धते, स एष MAB यजिना सम्बन्धो धमाणाम्‌, WYO त्वानुमानिकः; WRIT यजेः WITT गुणभावः, * खगकामो यजेत --दति, श्रानृमानिकोमपुग्बण, अन्‌मानाश्च परत्यक्षं बलीयः; तस्मात्‌ यज्धयाः धमाः। ‹ ननू यजिभ॑ङ्गि- त्वात्‌ कालाकारे फलं दातुम्‌ असमथः, त छता धमा असमथ एव भवति- इ त्युक्नम्‌'। owe स्थितस्य न्यायस्य STRAY प्रत्यवस्थानं क्रियते, तेलपानवत्‌ एनट्विष्यति, यथा तैलपानं gaurd वा भङ्गित्वेःपि सति कालाग्तरे मेधासूढतिबलपुष्धा- दौनि फलानि करोति, एवं यजिरपि करिष्यति, किम्‌ नः श्टृष्टाशुतेन अपुजणए करूपते न- दूति ॥ द्मथत्वं च विप्रतिषिद्धम्‌ ॥ ६ ॥ (ae) ॥ णवं च सति सव धमाः सवाथा भवन्ति, तथा चरेद्दाग्रादिषु ्रयाजादयः सन्ति, तजर सौर्यं कर्मणि प्रयाजानां TATA उप- पद्यते, ' प्रयाजे प्रयाजे कृष्णलं जुष्टोतिः- इति; इतरथा भयाजाञ्च विधात्याः, प्रयाजेषु YAMA, तथा च दयं तत्‌ स्यात्‌, “दग्थेत्वं च विप्रतिषिद्धम्‌ः। तस्मात्‌ यजिप्रयुक्षा धमाः- इति। उत्पत्तौ विध्यभावादा चोदनायां uefa: स्यात्त तश्च कम्ममदः स्यात्‌ ॥७॥ (Are fro) i नेतदेबं, यजिप्रयु्षा धमाः- शति, चोदनायां sete: * ‹ खपदिश्छ' इति ae सा Yo Ws: | [~ मोमांसा-दश्ने भा. स्यात्‌, WATTS ब्रुमः,--चोदनार्थेत्वात्‌ (श्रपुम्बाथेत्वात्‌) NATTA धमाः, ` फलवक्वात्‌-दत्युक्ठो Fi यनु, परत्य लो यजिसम्बन्धो धमाशाम्‌- दति, खच ब्रुमः, खत्पत्तौ विध्यभावात्‌, उत्पत्निः- दूति यजिं ब्रमः; ‹ उत्प्तौः यजौ नास्ति विधिः, यज्धर्थे। धमाः- डति, केवलं यजौ अयन्ते, क्रियन्ते च, नेतावता तदधा भवन्ति; यथा, वाससि रागः श्रूयते, “वासो रञ्जयति- इति, वाससि च क्रियते, न चासौ तदथः, Sa: पुशषाथा वा भवति; एवम्‌ इहापि, यजौ अूयमाणाः क्रियमाणा अपुम्बाथी भवेयुः, अरथैवस्वाय । ‘AAA RANT: स्यात्‌, यतोग्पुम्बाथाः-इति। यन्नु, यजे; परत्यक्षं, फल गुणमावः-- दति; न छत्वा Wye, भवति--इति, प्राणालिको विचायते, प्रणाद्यापि च येन क्रियते, तत्‌ कारणं भवति, यथा, गोमयेः पचति, तुषपक्ा भव।ग- दूति । यतत, तेलपानवत्‌ यजितः we भवति-दति। अच ब्रुमः, ेल- पानस्यापि न कालान्तरे फलं भवति, धातुसाम्यं तस्य फलं, त्च तत्कालमेव, यच्च फलं बलपुष्यादि, तत्‌ सम्यगाडार- परिणामाद्भवति। तस्मात्‌ विषमः डपन्यासः॥ ख. यदि वाप्यभिधानवत्सामान्यात्सव्वधग्भः स्यात्‌ ॥ how (अआ०)॥ ‘ate’ अपि syed प्रयोजकं धमाणां, तथापि "वधमः स्यात्‌' स स पदाथः, श्रमिधानवत्‌ सामान्यात्‌, श्वभिधानं तावदेतेषां समानम्‌, WA इत्यभिधानवत्‌ wears श्रस्य समानेन भवितव्य, व। कवत्‌ ; यथा, वाङोकोम्तिथिरागतः, यवान्नमस्ै प्रक्रियताम्‌- इत्युक्तै यो यो वाौकस्तस्य तस्य यवान्नं क्रियते। यथा वा, *श्रच्यामये मुद्गौदनो WMT, उद्रामये पयः* * अविपयः पातथसिति wo do दितोय-पखकं रवं का सं* पुखक च पाठः| भा. omy © ध्याये १ पादः 1 < मा. पातद्यम्‌- इति, सवच च fe अश्यामये मुद्गौदनो भुज्यते, उदटरामयेःपि पयः* पोयते ; एवम्‌ इहापि एकस्य wy ये धमः Ware सवोपुष्योणां भवितुमदनि। ` अपि च, थरुश- परा्रा नाम ्ारिवनः, तेषां परिचरेषु रूढतिरूपं ब्रा्यणं भवति,--"ये दञपुणेमासयोधेमाः, ते सवेष्टोनामग्रोषोमीयस्य इत्यारभ्य, Areca: प्रसतिवितयोग्नक्षााः'--इ ति तच्च अनुक्रमशमेतमेव न्यायं इचयति। तस्मात्‌ अपृष्नपरयुक्घत्व म्पि सव धमाः सदाधाः-डइति॥ ख. श्रधस्य त्वविमक्तत्वात्तथा स्यादभिधानेषु पृव्बवश्वात्प्र योगस्य AYU ऋब्दभाव्यत्वादिभागष्छेषाखाम- प्रत्तिः स्यात्‌ ॥ € ॥ (आ नि) ॥ भा. उषक्शनापरि्ारस्तावत्‌ sara! we, वाडहीकवत्‌-इति, अच ब्ूमः,-- que त्वविभक्नत्वात्‌, तथा स्यात्‌ अमिधानेषुः अथा वा हाकल्य, तहे असम्बन्धः, सोगविभ ङ्गः, सवैवा इीकेषु अनु- गतः- इत्यधेः; तन्निमित्तश्च भोतिविशिषो न प्रुषनिमित्तः। कथं ज्रायते ?। ‹ पम्बेवतत्वात्‌ प्रयोगस्य, WAT अच प्रयोगः, Ws Weary श्रवाङोकाञख्च भोजिताः, तत्र अन्वयव्यति- रेकाभ्यां ज्चातमेतत्‌,-दे ्निमिकेयं यवान्नमरियता, न प्रुष- निमित्ता। werd (तधा स्यात्‌ वादोकादिषु “श्रभिधानेषुः; अथ इ इ HAT! अब्द्भायत्वं, न Gea: अकवमेतत्‌ WH, --कस्य TST धमाः ?- इति, अर्दे न च चयवरिथिता विन्नाता धमः, श्चपूम्बाणां च विभागः, रतः शेषाणाम्‌ wears fatear- नाम्‌ अन्यच ‘RTM स्यात्‌ ॥ an --- ---- ~~~ * विद्वपरय इति का० Go qo पाठः। लविपबद्तितु ae Go Yo WIS: B Yo ख. अथस्य शब्दभाव्यत्वात्‌प्रकरणमिबन्धनाच्छब्दादेवा- भा. मोशांस द्मे सूतिरिति चेत्‌ ॥ १०॥ (sate) 2 अथ AEN, — eal: — इति, तस्व कः: परिष्धारः Pit न, TATRA ११॥ (आ० नि) a पुम्बैवती wre सूतिः, चोदकं wares वशयति," विध्यन्तो वा wafer —cia, तेन प्राप्तानां wert चयम्‌ aq वादः, एतन्नयाय पूम्बिका, न अरभाप्तानां विधायिका, बल्कारणं, VAT धमाष्णामेतेन न्यायेन भवति ॥ न्यच भावः स्यात्‌ ॥ १२ ॥ (ST) ॥ इदं निगमनष्डचम्‌। निगमनं च भरत्िन्नाया हदेतोञ्च पन aud; तदिदम्‌ उचयते, यस्मात्‌ णवं, तस्मात्‌ “अथस्य च्ग्मय- | न्वाधानादेः ^अष्टभाव्यत्वात्‌', प्रतिप्रकरुणं च ‹ निबन्धनात्‌' "शब्दात्‌ एव न्यच भावः स्यात्‌, यथा, गनग्धवाम्सरसो वा, एतमुन्मादथन्ति, यः उन्माद्यत्येता चे गन्धवाप्यरसो ayy. गतं, तस्मै खाहा ताभ्यः खादेति जुष्टोतिः- दति whence उत्पन्नानां CPA SATS उपदेशः, “रतेषां creat जुद्ोत्यभ्यातानान्‌ Tula इति ; असत्येतस्िन्‌ वचने घथा- ` धिकार वतिषेरन्‌ धमाः-हति। wt च सति अधम- काणि रेद्राग्रादीणि; aay उत्तरोऽथायषरकः प्रारग्धव्यः-- afer | तज्र सप्तमेन तावत्‌ रेद्राम्रादीनां कमणां चनाः efq— cera, ते चातिदेशेन-इति। waew नाम ये परख विदिता धमाः, तमतीत्य अन्वज्र तेषां रजः, कथा, रेवद लस्य | भोजनविधिं छत्वा,-शालिद्ध पमां सापूपेद वदत्तो भोजयितबः © अध्याय र We: |! ९९. भा.- डति, तमेव विधिं यश्जदसेःतिदिशति,- दे वटलषत्‌ यश्चदलो भा. भोजयितव्यः इति। सोकमपि उदाइरन्ति,-- ‘WAT AAT वसात्‌, लत्समानेषु कमस | धमप्रदेडो येन स्यात्‌, सोऽतिरे्ः- इति स्थितिः इति, सच नाम्ना वचनेन वा, as नाम जिविधम्‌ शरतिदेकं,- कमेनाम, संरारनाम, यौगिकम्‌--इति। weet cafe find, — भत्य्षश्रतम्‌, श्रानुमानिकं च। तयोरानमुमाभिकम्‌ उपरिष्टात्‌ वच्यते, प्रत्य लयुतं त इ दानमेव चिन्तयते ॥ (७ । ९। Ue) ॥ safer इषुनामेकाडः, अपरः श्येनः; तौ दावम्याभिचारिकौ, wa इषौ कांचित्‌ ware विधाय श्राह," समानमितर- eT न- शति, एतचिन्तपते, किम्‌ श्रयम्‌ अनुवादः, विधिः? —tfa; यदि विभिः, ततोगतिरे्ः, श्येनधमान्‌ इषौ श्रति- दिज्जति। श्रथ श्रनुवादः, तत्रो a—efa as fa ata? | तत्‌ शषशेव खपक्रम्यते,-- खमममिमरण्डेयमेनेतिनुत्या इषे च्छेनोयविकूषधष्डे तिदेधाधिकरशम्‌ ॥ समाने पृत्वेवत््वादुत्पञ्नाधिकारः स्यात्‌ ॥ १३॥ (qe) ॥ "समानम्‌ इतरत्‌ श्येनेनः-इति, wa 'उत्पन्नाधिकार स्यात्‌", श्रनृवादः- दत्यथेः। कुतः ?। 'पुम्यैवत्वात्‌,- अयमिष्‌ पुष्बवान्‌, ज्योतिष्टोमपुव्यकः, ज्यौतिष्टोमिको+ विध्यन्तः-- सत्यथ ः। TT Veta उत्पन्ना ज्धौतिष्टोमिका धमाः सन्ति, wipe ज्योतिष्टो मपुष्वकः, wats a सन्ति; ये इषौ श्येने * Ge Gro रवं We संर दितीय-पशके च्योतिराजिक इति पाठः| श्वं परचापि ay wae: | fam तशिन्रेव wee afeifea afeifea स्थाने ब्यातिरोमिका नाभित्येव पाठाऽख्ि। taxa १२ मोमाषा-रनमे भा. च समाना भवन्ति, तान्‌ अधिष्छत्य अयं बाहो युज्यते । तद्यत्‌ उत्पन्ञाधिकारत्वात्‌ अनुवादः | किञ्च (इतरत्‌ इति च अभावे न उपपद्यते, Lacey शसन्निद्धितेग्नुपपन्नः, afafea एव भवति, यथा, इतरः धारो दोयताम्‌, इतरः कम्बलो दीयताम्‌- इति सन्निहितो दौयते, न पभरावारमां कम्बलमां वा। ज्धौतिष्टोमिकाख ufafeat:; तस्मात्‌ तेषां ae) तेषां च इदमनुबादः, fafert fe & चोदकेन-इति॥ =. श्येनस्येति चेत्‌ ॥ १४॥ (Te we) a भा. (इति चेत्‌' पश्यसि,-“ ज्धौतिष्टोमिकानामनुवादः- ईति, नेवं, शयेनस्य वे्ेषिकाणां लोड्कितोष्णीषादीनां धमां विधिः। कुतः ?। श्येनग्रहणसामथ्यत्‌, एवं Wary अथेवत्‌ भवि- ष्यति, धमान्‌ विदेषयत्‌ ; इतरथा अनथकं स्यात्‌, सर्वषां Fe एकादाद्ोनस्राणां ते समानाः, तच यावत्‌ उक्तं स्यात्‌, समानम्‌ इतरत्‌- दूति तावदेव, समानम्‌ इतरत्‌ श्येनेन -इति॥ ख. नासन्निधानात्‌ ॥ १५॥ (प° ate fate) a भा. (नः श्रयं श्येनवेेधिकाणां वादो युज्यते। कल्यात्‌ ?। ° असन्िधानात्‌", श्रयम्‌ इतर्अन्द्‌ः सन्निहिते भवति, न च Ramer वेशेषिका इभो सन्निद्धिताः। यत्तु, Weare Rafer भवति- दति, fafers श्रवेञेषिकल्वं दोषः स्यात्‌, श्ननुवादपक्षे तु नेव कञ्चित्‌ विधीयते, किं चिङ्ेषयिष्यति? ज्धोतिष्टोमिकास्तु सवेसाधारणाः सन्तः श्येनस्यापि भवन्ति- ` इत्यनुवादो युज्यते | तस्मात्‌ ज्योतिषटोमिकानामेव श्रनुवादः॥ © अध्याये १ पादः ॥ Vs ख. अपि वा यशचपुस्बेत्वादितरदधिकाथ व्योतिष्टोभिका- दिषेस्तद्ाचकं समानं स्यात्‌ ॥ १६ ॥ (सि०)॥ भा. "पि वा-इति werncufea? | विधिरयं श्येनवेश- षिकाणां, ज्धौतिष्टोमिकानाम्‌ अनुवादः। कृतः ?। yt त्वात्‌, एवम्‌ अपुम्बेम्‌ श्रथं विधास्यति, तथा प्रटस्तिविभैषकरो भविष्यति। अनुवादः सन्‌ च्रप्रटस्तिविश्ैषकरोःनधेकः स्यात्‌) ° ननु cache सन्चििते भवति'। उचयते,“ इतरदधि- काथ", “समानम्‌ इतरत्‌, समानमधिकम्‌- इत्यधेः | ‘aq सज्िहितवग्वनोम्यं न अधिकाथः- दति उयते, न केवलम्‌ अयं सज्निद्ितवखन एव पुम्बाक्सटृञजम्‌ श्रसन्नि्ित- मपि qa, wafad च; यदा fe वख्लाशि अनुक्रम्य LACH: अयुज्यते,-दे वदत्ताय कम्बलो दीयतां, विष्णमिजाय wR, TACHA QA, इतरदेजाय- इति, तदा Teas प्रदीयते, न हिरण्यं रजतं वा, इ ज्यौतिषटोमिकेभ्योग्धिकान्‌* waits अनुकम्य LAC: पयुक्षः, तेन अभाप्यधिकानेव area, तथा अधिकवचनो भवति। अथ चज्धौतिष्टोमिकान्‌ जूते, तथा. सन्निदितवचनः, ae अवश्यम्‌ अन्यतरत्‌ Bd; यदि अधिकाथेतां हित्वा सन्नि- हिताथेता श्रायते, अनुवादमाजम्‌ श्रनथेकं भवति, श्येन- अब्दख अविवस्तिताथः। wa afafearaat हित्वा रभि. काथेता AWA, RPT भवति। तस्यात्‌ खरकार श्रा, “इतरत्‌ श्रधिकाथः- इति। श्लो “ज्यौतिषटोमिकादिधेः अधिकाः भ्येनवैभेषिका ये, ते इद श्रतिदिश्यन्ते, ‘ares a लादडिताग्डीषादीन्‌" दति aio सं° द्वितीय Yo पाठः। ९४ Prater-eta भा. समानं स्यात्‌, समानज्बहः स्यात्‌- arse: | भवति श्येन- अब्दस्य विवशितः॥ (७।२।२ we) ॥ चातुमोस्यामां* See खाभेयारीनि इवींवि सार्थवार- वाक्छेविदडधितानि, wary तेषाम खशाः, वर्शप्रघासेष केवलानि शर्वोषि आम्नाय, यदेऽवरेचिकानां erent, तत्तेषाम अति- दिश्यते," एतद्भाक्चणाभ्येव पञ्च watfe, यद्भाद्णानि इत- राणि-इति। तज किम्‌ अभेवादमावस्य अयम्‌ अतिशेजः, खत साथवाटकस्व शविधिकस्य काश्डस्य ?-- इति कथं पन- रथवादनाषस्य तिरे waft?) अधा, पम्पाकलायप्रति- माओ टसाः-दति। के पनमषिधयः, के अधवादाः?। "बेधा aug बर्धिभवति, चधा सकनद इध्मः, नव प्रयाजा नव az. याजाःः-इ्त्येवमाङ्यो विधमः ‘artearfa वा एतानि हवींषिः- इृत्यथेवादाः। तब इदम्‌ उचयते, एतद ब्राद्शानीत्थादिना पं्चविःष साथेवाद्चिध्यतिदेधाधिकरशम्‌ | ख. पष्डसब्दरेपष्वथवाटातिदेशः सन्धानात्‌ ॥ १७॥ (Yo) ॥ भा. (wears इवींषि सैवं सश्चरभ्ति- दति षश्चसश्चशाणि LYM, तेषु ' पञ्चसश्चरे षु" अ्थवादमाजस्य ' तिदे जः- cfr कुतः?। "सन्निधानात्‌" हविषां afefear अथवादा, विधिभिः एकवाक्थसम्बद्वत्वात्‌, मे धमेविधयः। किम्‌ wa?) अत एलङ्कवति, थत्‌ aut are — eis च्यपदे थो eae, © खन “QUAY यं खदव-वदशप्रवास-क्ाकमे ध-श्एनासयदीक-नामकानि चलारि सजानि, तच वञदवेऽा खर्वी षि विहितानि, ग्रेयम्टाकपां भिष्यैपति, सै म्यं चद, wifed हाटष्कपा णं, प शदेवोम भिरा, ावाध्थिमेककपालम' इति । तेषां इविषां WEG sears खान्नातः, ' वाक्ेन्नानि वा रतानि white इति, खङृविध योऽपि बजा- war, “ चेषा ere बङिभवति बेधा SME द्मः मव प्रयाजाः इष्यन्ते, TAT याजाः, दूति" इति न्वाव॑भाला अर्ुखन्धथा ॥ © Gwe ९ पाडः ॥ ९४ भा. तद्धि तेषां arg, येन विधोयन्ते, कोऽन्यो इविषा ब्राह्मणस्य aT. भा. च सम्बन्धोःन्यच विधेय विधावकमावात्‌ ? शथवारेख एतानि fant, न धमेकिधिभिः, धर्मविधिभिस्तु आनि fire, न तानि इवींषि। तद्मात्‌ अ्थेवादानाम्‌ अतिरेो न धम- विधीनाम्‌। शपि च वशभ्रधासेष पि केचित्‌ वेश्वरे विका wat विधीयन्ते, यथा ‘afd मटनन्ति weet भवन्ति-इति, तेषाम्‌ अविरेग्रेन बिद्धितानां पुनराम्नानम्‌ अनथकं स्यात्‌, अटि विधयोगनिदिश्मेरन्‌। त्त्‌ खथेवारातिरेडः- इति ॥ VAS वेकशब्दयरात्‌ ॥ १८ ॥ (fae) a नेतरेवम्‌, अ्थेवादमाभस्य तिदे अः- इति, सविधिकस्य साथेवारकस्य काण्डस्य श्रतिदे्ः-डइति। कुतः?। “रेक WR, समानश्ब्दत्वात्‌- इत्यथः, समानोग्यं ‘arya — इति अब्दो विधीनाम्‌ अरथवादामां च, ख यथा श्रधेवादान्‌ wera, ut विधोनपि गह्णाति चेत्‌. तानम्यतिदिश्ति। यतु, विधोनां इविभिः सम्बन्धो नास्ति-- इति ; बिधेयविधायक- सम्बन्धो नास्ति, डङपकारखच्चणः सम्बन्धो भविष्यति कः उष्कारः?। येषाम्‌ ्रङ्कानि विदधाति। अस्ति चेत्‌ सम्बन्धः, ATOMS TAT सवातिरे शो न्यास्यः- डति ॥ लिङ्गदश्नाच्च ॥ १९ ॥ (यु ०) ॥ fay च fitter अतिरेशं curity किं लिङ्गम्‌ ?। "वरशपघासेष reat बाचिनो* खनपाङती नां सम्पर्ये जिं्रस्वावः इति aware विंडतमाङतीदंशवति, यदि विधयो न अतिदिश्येरन्‌, तान स्युः तद्यत्‌ ्रतिदिश्यन्ते ॥ + wrfert इति Gre Sle Fo TTS: II ९६ मोभांसा-दशम ख. विहिताख्ानास्नेति चेत्‌ ॥ २०॥ Gate) a भा. “विहिताम्नानात्‌- इति वदुर्ं,* तस्य कः परिष्ारः? (श्रानाषान्तं चम्‌) ॥ ख. नेत राथत्वात्‌ ॥ २१॥ (आ० fate) ॥ भा. 9a उचयते,-विष्यतिदेदेण्पि सति न अग्रिमन्थनादी- नाम्‌ ्राम्नानम अनथैकम्‌, इतरस्य इविषोग्थेन भविष्यति, दच्िणवैारिकस्य areca: | तश्ात्‌ नेतत्‌ area, विधानाम्‌ अनतिदे्स्य भविष्यति ॥ (91% 18 We) Hl दतदु त्राद्यश LIAN एककपाजैनदराग्रयाः सार्थवाद्विष्यतिदेशाचिकररम ॥ ख. रककपालेन्द्राखो च तदत्‌ ॥ २२॥ भा. वेऽ्वदेवे एककपाल श्राम्नातः,-्ावापथिकवो य एककपालः" दूति, वरुणप्रघासेष्वपि, काय रककपालःः- इति ; तज रपरः, ‘Tal दादश्कपालो मार्त्यामिल्ला- इति, तथा साक- Reale रककपाखेद्राग्नी अम्नातौ, ‘WRT एकादञ्कपाश CRI TWN चलः Grea एककपालः इति। तजर इदम्‌ श्राम्नातम्‌, "रतद्भाद्चश VAT, रतद्भाक्षण एककपालो, यद्भाद्चण इतर इतरञ्यः-इति। ay इदम्‌ उचयते, ‘WHATS च तदत्‌, यदत्‌ पश्चसञ्चराणि,-अजापि सविधिकस्य साथंवादकस्य काण्डस्य अतिदेञ्जः, तेनेव न्यायेन --इति भरार्चिख चभेतत्‌ उत्तरचिग्ताधेम्‌॥ (७।९।५ We) ॥ * Te Glo TUR, Bo सं TER च केवरं ' इति यदुक्कम्‌' शृत्येतावान्‌ पाठः | © ध्याये १ पाटः ॥ ९. साकमेधे वादशप्रघासिङेककपरू(तिदेशाधिकरशम्‌ |i ख. रककपालानां वे श्वदेविकः. प्रकतिराग्रयये aa होमापरिटत्तिदश्नादवणश्चथे च सङृदद्यवदानस्य वचनात्‌ ॥ २३॥ भा. साकमेधे श्यते,-' एुतद्भाद्यण रएककपालः- दूति। ay चिन्तयते, वेश्वरे विकस्य एककपालस्य इद्‌ यद्धणम्‌, उत वारुणप्राघा सिकस्य ?- इति। किं प्राप्तम्‌ ?- वेश्वदे विकस्य — दरति ga: किंकारणम्‌ ?। तस्य विहिता धमाः, TAGS afraa उपांसु यषटद्यः, श्राविः पष्टः कायेः- इत्येवमादयः; वारणप्रा घासिकर्त्वधमकः, यस्य fafeat धमाः, तत्र एतत्‌ युज्यते वक्छृम्‌,- तदत्‌ इदं कत्तव्यम्‌- दति। तस्मात्‌ वश्व दे विकस्य TEVA | | ‘aq एेद्धाप्रसमुच्ारणात्‌ एककपालोग्पि वारुणप्राघासिक एव स्यात्‌'। न, अवश्यमेकपबेणारेव qantas भवतश्च, नानापबणोरपि समुश्चारणम्‌ Yanga! तस्पात्‌ वैऽवदे विकस्य TENT | ) ॥ ढे € € निमेन्यादिभन्दषंमामतिदे्राधिकरकम्‌॥ € fi A ष. निमन्धादिषु चेवम्‌ ॥ १८॥ भा. पङ्क श्रग्रोषोमोये धमेत्रान्‌ fared fe: चाम्नातःः- साथा ° अध्याय र पादः। ४९ भा. वै देषाःः- इत्यारञ्ब अग्रौ शूयते, “ निमेन्ष्येनेष्टकाः पचन्ति-- इति; तथा, इश्चपुणमासयोः बद्धिराज्ये धमबती, way शूयते ‘afear युपावटम्‌ अवस्तृशातिः- इति, श्राज्येन युषम्‌ अनङ्धि-इति। तच सन्देहः,ः-- कि निमन्ध्यादयः अब्दाः धमाणां awa, न ?- इति। ay अधिकरशातिरे a: क्रियते, --“ नि्मेन्ध्यादिषु Yar, यथा terme; ous श्रयं यौगिको* निमेन्ध्यञ्नब्दः, सद्योनिमथितमन्रम्‌ श्राह । तथा! ‘afer शआज्यम्‌--दति इश्यभ्रब्दौ। ते योऽपि era विधाय Barat भवन्ति, धमान्‌ TWH, न ABA! तसमात्‌ न याका: ॥ (७। २1७ We) il "इयाः awafe इत्यनेन सोमिकषस्प नतिदेध्राधिकरशम्‌ |i भा, चातुमास्येषु wad,—‘ दयोः प्रणयन्ति, तस्मात्‌ इाभ्यामेतिः -डति। wha q सोमे प्रणयनं धमवत्‌, तथा दशपूणमासयोः अधमेकम्‌। तत्र सन्देषः,- किं सौमिकमेतत्‌ प्रणयनं, उत दांपौणेमासिकम्‌ }- इति | त्र eas खपक्रमः,- ख. प्रणयनन्त्‌ सौमिकमवाच्यं हीतरत्‌ ॥ १९ ॥ (पू०)॥ भा. ‘iraq एतत्‌ ' प्रणयनम्‌'। किङ्कारणम्‌ ?। ‘warez fe इतरत्‌" (दाशपौणेमासिकं), चोदकेन भाप्तत्वात्‌। “कथम्‌ पनरयं प्रणयतिञ्जग्दः, ्रणयनमाच्वचनः सन्‌ सौमिकं भणयन- feat अक्रोति aaa?) लच्षणयेति ब्रूमः, ती्थशरब्दवत्‌, तत्‌ यथा, तीयश्नब्दः, Maas सन्‌ तीथेविशेषं धमं साधनं कट्‌ाचित्‌ ब्रूते,- तथेयं गतः इति it ---= -* ae ~~~ ~ ~~~ ~~~ ~~ ~ & दिके + ५ * 'वदिका' इति ato go To We | + तथाच Ufiet Ge सार Teo us: | F ; ४२ मोमांसा-दशने ख. उत्तरवेदिप्रतिपेधञ्च तदत्‌ ॥ २० ॥ (a) ॥ भा. “न ered? उज्रवेदिम्‌ डउपवयम्ति* न सुनासीरीये- इति, urfaqer हि प्रतिषेधो भवति, सौमिके च प्रणयने उत्तर- वेदिन टाञ्चेपौशेमासिके ॥ ख. Waa वाऽनामत्वात्‌ ॥ २१ ॥ (सिर) ॥ भा. “रातं ay एतत्‌ प्रणयनं, दाञजेपौणेमासिकं। कुतः ?। 'शनामत्वात्‌- परणवनञ्जब्दः, CARA प्रणयनस्य न नामधेयं, नैतत्‌ तस्य बाचकम्‌-इृत्यधः ; यदि श्रयं तस्य वारकः स्यात्‌, ततः तदि ब्रुयात्‌, इदं तु पदाथंनामधेयं, षदाथस्य प्राङ्नय- नस्य वाचकं, तदिह शक्रोति Wa: पराचीनं नयनं THA, तच्च इच यस्त्येव। तस्मात्‌ तस्य वाचकः, एवं सन्निद्धितप्रत्ययो न बाधितो wafa | श्रथ Iga, —Maweeag भविष्यति-दति। WT La: — MIMS तो्धैमा्रभेव ब्रूते, तीथेया्ां गतः- इति तु उक्षा कानिचित्तीधोानि अनुक्राकानि, यतोग्सौ तदिभिष्टाथा विश्चा- यते, यच्र तु केवलः प्रयुज्यते, ay Hearse ब्रूते, यथा, लीं शाति. Mave fe समानानां भवति-इति। afar च सम्भवति त्यथ, लच्चणाथाम्याद्धः; सम्भवति च श्रत WTS | तस्यात्‌ न ल चणा याद्यः- इति । ख. परिसङ्ख्याय अवशं गुणा्थमथवादो वा । २२॥ (Sto fae) i भा. "लज शाह, यदुक्घम्‌ अवा्च॑पद्धिडतरत्‌- डति, तस्य कः * 'खपङिरण्ति tf Ge ate qe पाठः। "उपयक इति न्यायमारूयां पाठः। ना. भा. भा. ° खध्याथ रे पादः I Be परिद्धारः?'। उचयते, ‘aftagarey वा स्यात्‌, rat: प्रणयन्ति, न चतुष्विति, गुशा्थम्‌' श्रथवादाथं “aT "तस्मात्‌ दहाग्यामेति-इति। त्र परिसङ्ुयायां तावत्‌ wat दोषाः, apie न afaq विधीयते, परिओैषात्‌ wari) ‹ ननु शर्धवाटोग्पि निष्प्रयोजनः, प्रणयनस्य MATA | श्रधंवादस्य भरयोजनम्‌, safe श्रधिकरणे व्यामः, “meat गत्यथंवादात्‌"-इति॥ (७।२।८अन०)॥ „ ; ~ ~ 8A ‘Sar भ्रश्यन्ति Cade मध्यमयादयाः प्रश्यभाधिकरषम्‌ ॥ प्रथमोत्तमयोः प्रणयनमुत्तरवेदिप्रतिषधात्‌ । २३ ॥ (We) ॥ “इयोः प्रणयन्ति- दूति yaad) तत्र सन्दे: कतरयो- दयोः? दति। अनियमे प्रापे, उचते,-' प्रथमोत्तमयोः प्रणयनम्‌'। कुतः?। “उत्तरबेदिप्रतिषेधात्‌, aq उन्षरबेदिः प्रतिषिध्यते, ^ न वैश्वदेवे उत्तरवेदिम्‌ उपवयन्ति- इति, "न सुनासीरीये-डूति। safes प्रणयने उत्तरवेद्यामभ्िनिधानं विदितम्‌; अतो यत्र प्रणयनं, aa उत्तरवेदिप्रासिः, प्राप्नौ च सत्यां प्रतिषेधः, भ्रथमोत्तरयोञ्च रसौ ; तद्छमात्‌ तयोः प्रणयनम्‌ --द।त्‌॥ मध्यमयोवा गत्यथंवादात्‌ ॥ २४ ॥ (fae) a ‘MPAA पर्वणोः प्रणयनम्‌। कुतः ?। “ गत्यथेबादात्‌” गत्वर्थवादे नेतत्‌ दयोः प्रणयनमुचयते, "तस्मात्‌ दाभ्यामेति- ऊअकसस्तते ~ Ly Cia) "अससंस्तते वा एते पवणो, "ऊरू वा एतौ यन्नस्य, यत्‌ वरुणप्रघासाख साकमेधाञः- दूति, ऊङ्‌ च गमनसाधने, aaa स्तुतिसम्बन्धो विज्नायते, जरू TW, वदणम्रधासाञ्च साक- ४४ मोनासा-द्ने भा. मेधासेति, तयोह योः परणयन्ति ; तस्मात्‌ eat खकभ्यां aw: समार्भंयातिः प्रणयनेन हि तौ बलवन्तौ भवतः, ्ङ्गभूयस्त्वात्‌ इति,--रुतत्‌ तदथेवादस्य परयोजनम्‌। रथ यदुक,-. उ्रवेदिप्रतिषेधात्‌- इति; तच ब्रूमः,- ख. आत्तरवेदिको नारभ्यवादप्रतिषधः ॥ २५ ॥ (आआ० fae; ॥ भा. श्रनारभ्य कञ्चित्‌ पवेविज्ेषं, waaay suas: श्राम्नाता, “उपाजर वपम्ति' इति; तस्य नारम्य-विधेरयं प्रतिषेधः। “ननु वरूणप्रधासानां गृणएवाक्छप्राप्तौ एव शयं तेषामेव aw इति वादः स्यत्‌। Anse, प्रकरणात्‌ चामु- मास्यानामेव, यदि वरुणप्रधासानां बादः स्यात्‌, तच प्रतिचेधे चोण्यपि warfa उत्कीन्तयेत्‌। ‘warez, इयोः पवेणोवेादो भवत्‌" इति। श्वभ्र श्रमः, न दयोः पवेणोः प्रकरणं, चातु- मास्यानां बा प्रकरणं, वरणम्रघालानां बा; वश्ण्प्रघासानां दयोः प्रकरणे पवेणोरतकीतेनं प्रतिषेधे न स्यात्‌* ; तस्मात्‌ चात्‌ मास्यानामेव बादः । (ननु एवमपि श्र॑बारेनेतत्‌ श्रातं, -मभ्यमयोः प्रणयनम्‌- दति, किमथ प्राप्तस्य प्रणयनस्य पुनः- खअवणम्‌ ?-इति। ows प्रयोजनं नोक्तं श्रसति प्रयोजने मन्यद्िन्‌, परियह्कयाथेमेव भवति, तच्र दोषा उक्ताः; तमात्‌ गुणा्थमेवेतच्छबणम्‌। “ननु नास्ति कञ्चित्‌ गुणः ?'। डचयते, गुणः रुयते,-उत्तरवेद्यामग्रिनिधानम्‌; तमात्‌ तदथा पुनः- Bf (७ ।३।९< we) il + ^ प्रतिषेधे were स्यात" दति We Sto पु TS | © खध्यार ३ पादः | ४५ खरसामादिश्नब्देन चन्ध्रातिदे शाधिकरशस || ख स्वरसामेककपालामिक्षश्च लिङ्गदशनात्‌ ॥ २६ ॥ (fie, ॥ भा. गवामयने अूयते,- “अभितो दिबाकीत्येमडहखयः खरसामा- नो भवन्ति*- इति; तेषां विद्धेषधमा श्राम्नाताः, यथा, CATA भवन्ति, सन्तततयामतिग्राद्या गृद्न्ते-इत्येवमाद्यः; फनः अन्यच शयते, “ पष्यः ATH दौ खरसामानौ- इति । तथा, वेश्वदेवे शूयते, "द्यावा प्थि्य एककपालः इति ; तच श्राम्नाता विदेषधमाः,- सवेत जुददोत्यपयावतयन्‌ gurls डति; पूनः अपर; 'काय एककपालः- दूति; तचेव श्रुयते, बेश्वदे व्धामिश्चा- इति; जापि विञ्ेषधमेोः केचित्‌ श्राम्नाताः; पुनः अन्यच, "मे्रावरुणो च्रामिक्ला- डति, तच सन्देहः, किं खरसामञ्ब्दोग्न्यच श्रूयमाणो गवामयनिके- भ्यः खरसामभ्यो धमाणां याइकः, उत न ?- दति; एवम्‌, णककपालामिक्ाञ्जब्टावपि। as गुणविधिस्तु न retard, समत्वा दित्यद्मद्रणे AA, इदम्‌ उचयते,“ खरसामेककपालामिश्तञ्च' धमाणां ww! कि कारणम्‌ ?। “लिङ्गदशनात्‌, सिङ्ग तत्र aga gua, येन चायते, सवं एते धमाणां arwar इति। खरसामसु तावत्‌ ‘WE TEE दौ खरसमानो' इत्युका श्राह, त्र यत्तृतीयं सप्तटअमहस्तत्‌ चयलिंशस्य सथानमभिपयाइरन्ति, स उत्तराणां स्तोमानामव्यवायाय याणां च सप्तदशानां श्रनूचीनतायाः- + «५ ज्जवामयमे इयानासषटकयामध्य wed frames प्रानम्‌ तमेकम्विद्यते, aa दिवाक्ये. agra भ्रष्चोनाखगः स्वरसामनामका श्वद्दवि शषाः. तथा उपरिष्टादपि अयः खरसामनाभमानस्तद तद्‌ भिष्रेत्य अयस, “faa दिवाकोत्यम दति न्यायमाला $जागसन्धया | ४६ मीमांसा-दण्ने भा. इति, यद्येतौ खरसामानौ, गवामायनिकानां धमाणां arwatt, तचैतावपि* सप्तदशो, तथाग्ब चयः सप्तदशा अनुचोना भवन्त, त्र एतदचनं युज्धते,-- “याणां सप्तदशानां अनुचीनतायाः' -डति। तथा च्रा्यणे, द्यावापथिद्यमेककपालं विधाय wry, (यत्‌ सवङ्तं करोति, सातु एका परिचच्ा, wat wa: पयावर्तते सा दितीया, श्राज्धस्यव द्यावापथिव्धौ यजेत इति च्राज्ध- विधिषरे वाक्ये सवद्ोमम्‌ श्रषयाटत्तिश्च वेऽवदे विकतौ धनौ प्राप्तौ दशयति | तथा मज्रावरुष्याम्‌ ्रामिक्षायां “ न वाजिनेन प्रचरन्ति-- दति वाजिनेज्यां वैश्वटेविकं धमे प्रतिषेधंस्ततो wont दशयति एतेभ्यो लिङ्गेभ्य एतत्‌ ज्ञायते,- यथास्वं धर्माणां याकाः-इति। प्रतिपत्यथकम्म वाजिनेज्धां feenneat मत्वा एतदूक्गम्‌। “ATE, लिङ अपदिष्टं, कतः प्रा्भिः?-डइति। उचयते, लक्षणया प्रा्िलिङ्गात्त्‌ लक्षणापरियद्ः॥ ख. चोदनासामान्यादया ॥ २७ ॥ (ह°) ॥ भा. खरसामत्वसामान्यात्‌, एककपालत्वसामान्यात्‌, श्रामिक्ता- सामान्यादा ; यस्य लिङ्गम्‌. श्रथसंयोगात्‌- -दत्यनेन मरा्षिः- बति ॥ (OLB) ti वासा दद्‌ तोत्यादै, वस-खादिश्रन्दानामाङतिनिमित्ताधिकरशम्‌ ॥ भा. कचित्‌ श्रुयते, "वासो ददाति, अने ददाति-इ्ति। aa विचायते, fa, वाससः, अनसश्ु क्रिया प्राप्यते, उत न?- दूति । तत्र are, एवं तावत्‌ नः Woe किं, कमेनिमित्तावेतौ ^ = ~--= =-= ----- - we ~ ------ --- -- * ‘aa एतावपि' दति ato Arle Te Vs 1 ° ष्यायरे WE: | yo भा. Wael, उत WMTMfafafearnt ?- इति; यदि कमंनिमिन्तौ, ततः भा. aT —. प्राप्यते; warfafafarm, ततो ar—efai किं तावत्‌ भप्तम्‌?-कमेनिमित्तौ-श्ति। कुतः?। कमागमे तहश्ेनात्‌, यदा तस्मिन्‌ ge दारूणि खतरे वा TERING तन्तुवायेन वा कम छतं भवति, तदेतौ Wel प्रवर्तेते, न भाक्‌, अतो विश्चायते, कमनिमित्तौ-इति। यदा कमंनिभिन्नौ, तदे तदारभ्यते,- RBA कमम युपवत्‌ ॥ न्ट ॥ (पृ०)। ˆ कर्मजे' एतस्मिन्‌ वास-श्रादौ FY AAA, Ha प्राप्यते। कथम्‌ ?। “Frag, यथा युयञ््दो जोषणादिक्रियानिमित्नः, स ae गूयते, तत्र जोषणाद्याः क्रियाः प्राप्यन्ते, एवम्‌ इडापि- aft i रूपं वाऽशेषम्‌तत्वात्‌ ॥ २९ ॥ (सिर) ॥ qa उचयते, नेतौ कमेनिमिन्नौ। किंकारणम्‌ ?। ये नेमित्ति- काः अब्दाः, ते निमित्तमुषलग्य प्रयुज्यन्ते, यथा दण्डो की दति; इमौ तु श्रनुषलभ्य क्रियाम्‌, श्रा्ातिमाे प्रयुज्येते; त्यात्‌ न एतौ क्रिया।नमित्तौ-डति। अश्र उचयते,- "आहत्या क्रियाम्‌ श्रनुमाय ततः शब्द प्रयुङ्न्ते--दति। WI ब्रमः भत्यच्ताम्‌ नि।मत्ततां गम्यमानाम्‌ Vee, श्रटृ्टायां क्रियायां निमित्तत्वकरपनायां देतुनास्ति-दूति। यतत, क्रियोत्तरकालं प्र ्दश्चनात्‌- दूति; शच ब्रुमः, प्राक्‌ क्रियाया ्राङतिरनभिब्यक्ता, सा क्रियया श्रभिद्यज्यते, यतः क्रियोत्तर- कालं WAM, TSI श्राङ्ञतिनिमित्तौ, यदेवं, तदा सिद्ध EW देयम्‌*। कुतः?। श्रशेषभूतत्वात्‌+-- नाजर क्रिया ES ee pe ae a ee ec a + सिद्ध रूपं देयमिति Wo yo fetta aS पाठः। Ba are- a + म अविहितितिकल्ेयत।कलमिति We Ste qo पाठः॥ भा. ना. q. aT. © अध्याय ४ GIS: 1 ५५ मदवत्‌ नियमवश्च Gama खत्खअति, तस्य फलं भवति- इति wtia | ल्यात्‌ यावान्‌ यजतिः फलायाम्नायते, स सा Wars WHAM, अतः तेषाम्‌ अप्यस्ति धमाकाङ्खा ; सत्याम्‌ ॐ € >£ श्राकाङ्कायां, स्निवेधर्मेः, अविप्रतिषिद्धः सम्बन्धः प्रतो, femal त्वानुमानिकेः॥ (७।४।९ श्र) ॥ सैं चरौ SSN CTR |! A ४ स ल।किकः स्यादष्टप्रटत्तित्वात्‌ ५ २॥ (पू०)॥ ayad चिन्त्यते,-किम्‌ अनियमः,--लौकिकी वेदिकी वा दू तिकन्ेव्यता, उत लौकिको एव, welled वेदिको?- इति। अज्र विशेषाभावात्‌ च्रनियमे ma, उचयते, a लौकिकः स्यात्‌, "स खल्‌ कन्नच्यलोपायः ‹सैकिकः स्यात्‌'। कृतः ?। ‘genvfucarq, दृष्टा हि शरस्य, ay तच nef, यथा पावेणस्थालीपाके श्रषटकाचरौ श्राग्रहायणोयकमणि,- त्येवं यत्र यत्र यागेन TUS साध्यते, AT तच शरस्य प्रटस्तिटृष्टा। तः अन्वयात्‌ विन्नायते,-- यागस्य WAS साधयतः श्रयम्‌ उपायः — इति, ्रयश्चापियागः; तस्मात्‌ ्रस्यापि सएव अभ्युपायः॥ वचनान्त तताऽन्यत्वम्‌ ॥२॥ (आ० निर) ॥ श्राह, किम्‌ एष एव उत्सगेः,- सवच लोकिकी इति- ane ?-दइति। wt खलु प्राप्तम्‌; एवं प्रमे ब्रमः, 9 ॐ वचना ज्ञ ततोःन्यत्वम्‌- दति। wear वचनं afew, त्र न लौकिकी स्यात्‌, वचनसामथ्यात्‌ वैदिकी एव स्यात्‌, यथा उपसत्सु, DRAWS च ॥ ud wratel-cwa ख. fara वा नियम्येत fare तद्गुसत्वात्‌ ॥ ४ i (fae) ॥ भा. “लिङ्गेन वा' इतिकलब्यता ˆ नियम्येत'। कतरा ?। यस्या fag, बेदकयाख्च लिङ्ग, vara वैदिकी। किं प्नलिङ्गम्‌?, सौर्ये ताव्रौ aa, — भयाजे हष्णलं जुद्ोति-- दूति, तथा रेन्रबा स्पते, ` अहं ब देषो Satis, TE न, ख्यदितम्‌ WE बेद्याहरोत्यद्वै न-इति। तथा ˆ पितुयञ्चेन होतारं Tals न श्रार्घयम्‌- इति; एतै लिङ यते वैदिको इतिकलब्यता- Xf) कथम्‌ ?। “ तद्ुणत्वात्‌, एते fe मरयाजाङयो वैदिकस्य ayer गुणाः, यदि च तदोयेतिकन्तश्यता पवत्तिता, तत एतेष कर्मश एते सन्ति, तच एतानि वचनानि उपपद्यन्ते, "प्रयाजे प्रयाजे छष्णलं जुदहोति'- इत्येवमादीनि । वद्मयात्‌ वेदिक cian नियम्येत ॥ ख. अपि वाऽन्य.यपृम्ब चाद्य नित्धानुवादवचनानि स्यः ५५॥ “जा०१.॥ भा. "शपि a नैवं स्यात्‌. वैदिकी इतिकतैदता- इति, यत्कारणम्‌ एते लिङ्गेन waa वैदिकी नियन्तुम्‌ । कुतः ?। ^ ्रन्यायपृषनत्वात्‌", न्यायपूग्बकं द वचनं तत्साधकं भवति, न चेतानि न्यायपुम्बाणि; न fe Aiea: पररिया, निबद्धा fe a प्रकरणादिभिः कारणैदंशेपृणमासादिष। "कथं तद्ध एतानि लिङ्गानि? । उचयते,-“य्र नित्यानुवाद्वचनानि स्युः; tw “तावत्‌ द्धं afent लुनाति we न-डूति, afe यत्रैव भविष्यति, यत्कारणं, सलो ब (दष उचयते, न च Curler whe (न ent णीते न श्रायम्‌ डति नित्यानुवादो भविष्यति। aT. भा. © अध्याये ४ पादः | ys ‘aa नित्यानुवादः सन्‌ श्रनथेको wafer) किं क्रियतां, यस्य॒ WaT नास्ति; ‘MN प्रयाजे wows जुद्ोति- इतिवचनं प्रयाजानां भविष्यति। “कथं Wace प्रयाजाञ्च छष्णलदश्ोम ख, wal वक्गम्‌, भिद्यते fe तथा area एवं ate न प्रयाजान्‌ वशयति, प्रयाजे छष्णलद्ोमं विधास्यति; न च AUS प्रयाजेषु Towra: शक्यते करम्‌, इत्यथात्‌ प्रायाजान्‌ करिष्यति। तस्मात्‌ न लिङ्गेन बेदिक्याः नियमः, यथोक्तेन न्यायेन लौकिकी द तिकत्तद्ता।- दइति॥ भिथो विप्रतिषेधाच्च गुणानां यथाथंकल्यना स्यात्‌ ॥ & ॥ (Fle २,)॥ qt श्राह, अथ कलात्‌ नोभे श्रपि chara सश प्वत्तते ?-इति। किमेवं भविष्यति?) णवं तुल्यापे्ता कमेणाम्‌ अन्यतरतो न बाधिता भवति'। उचयते, सद-प्टत्तौ, एकया चेत्‌ कम निरपेक्षं ad, दितीयस्याः भटत्तिर्विप्रतिषिङ्खा, अतो ‘faa: wer: ‹ विप्रतिषेधात्‌" ' यथाथैकर्पना स्यात्‌" एकस्याः WE! स्यात्‌- इत्यथः । “कथम्‌ एकस्याः भतत धमाणां यथाथेकर्पना भवति ?। ये धमा येषु कायषु प्रतौ उत्पन्नाः, ते इद्धापि aa एव भवन्ति, इतरथा दितीयस्या धमाः अ्रयथाथाः भवेयुः पूम्यैधमैः, तेषां कायै णां निवत्तित- त्वात्‌, ण्वम्‌ UHM: Wet: यथाथेकरषना भवति, शतो ' यथाथैकरुपना स्यात्‌- इत्यनेन एकस्याः प्रठत्तिः- इत्युक्तं भवेत्‌, एकस्याः HEM यथोक्तेनैव न्यायेन लौकिक्याः wets: —cfan + query wear दति are ate Yo पाठः। + wifanie दति ate Wo पाडः। H ya मी्मांमा-दशने ख. भागित्वान्त्‌ नियम्येत गुणानाममिधानत्वात्सम्बन्धा- द्भिधानवत्‌ यथा धेनुः किशोरेण ॥ ७ ॥ (चरा fae) ॥ भा. तुशब्दः परनिदटृत्तौ। न तु एवं स्यात्‌,- लौकिकी हति कत्तव्यता- दूति ; किन्न वेदिकी नियम्येत । कुतः ?। भ। नि- त्वात्‌, बैदिकी wie भागिनी प्रटत्निः, साम्पि fe अपृष्बस्य इतिकन्तं यता, समाने च भागित्वे उभयोः, वैदिकी एव रयात्‌, “गुणानामभिधानत्वात्‌, गृणा रते प्रयाजादयः Caries दृश्यमाना श्रभिधायका भवन्ति एतस्य शर्धस्य, यथा वैदिकी ज इतिकत्तव्यता- इति बोधका भवज्ि- इत्यथः | कद्मात्‌ ?। “सम्बन्धात्‌, एते fe तया इतिकर्शख्यतया सम्बद्धाः, अतः साहचय्यात्‌ तां गमयन्ति। -श्रमिधानवत्‌, यथा कवैण्डपायिनानयने ` शरभ्नि्ोचम्‌- इत्यभिधानं कमणो वाचकं, तत्‌ कमं सडचरितान्‌ धमान्‌ श्रानयति, तेषु Wary एतदमिधानम्‌ इ न युज्यते--द्ति तेषां धमाणाम्‌ तच्रभावो विक्नायते; रवम्‌ इहापि प्रयाजादीनां दशनम्‌ श्रसत्यां वेदिक्यां न युज्धते- इति, तस्या रपि इ भावो विन्चास्यते। ‘aq रसति न्याये लिङ्गम्‌ श्रकारणम्‌'। सत्यमेवम्‌, खक्तस्तु न्यायो .भागित्वात्‌- इति। यत्त दृष्ट्रहल्तिलीकिकी- इति ; तत्र ब्रमः, यद्यपि दृष्टग्रहटत्तिः स्यात्‌, तथापि वैदिकी ण्व ‹नियम्येत'। कथम्‌ ?। “यथा धेनुः किशोरेण, तत्‌ यथा, 'शष्णकिशोरा धेनुः- इति, यद्यपि धेनुशब्दो गोधेन्वां ge- प्रततिः, तथापि अभिधानसामान्यात्‌ अश्वधेन्बामपि भागी- इति किशोरेण faga अश्वधन्वां विक्लायते; एवम्‌ इहापि यद्यपि लौकिकी दृष्टप्रटत्तिः, तथापि इतिकनष्यतासामान्येन भा गित्वात्‌ लिङ्गेन वैदिकी विक्ञेया ॥ © अध्याये ४ पादः || ५९ ख. उत्पत्तोनां समत्वादा यथाधिकारं भावः स्यात्‌ ॥ ८॥ (eq wre ९,। भा. श्रथ "वाः नेव लिङ्गेन नियमः- इति। कुतः ?। ˆ उत्पन्नोनां समत्वात्‌, धर्माणां भ्रयाजादोनाम्‌ SUM समाः, सवषाम शराग्रे याद्यद्खभावेन, न पररपराङ्खत्वेन । किम्‌ अतः?। यद परयाजादीनामनुयाजादयोन्ङ्गानि स्युः, ततो TI प्रधानं, तच शरङ्गानि- दति पभरयाजदञजनेन अनयाजादयोम्नुमीयेरन्‌, यदा तु सममरधाना एते, तदा प्रयाजद्नेन कामं प्रमाजा श्रन्‌- MAC, प्रयाजधमा वा, न तु श्रनुयाजादयः। तस्मात्‌ लिङ्गम्‌ नियामकम्‌। यस्‌,--* अभिधामवत्‌- डतिः 9 बमः, AM AM, तजर डि Tomes: पर Tae: सन्‌ धमान्‌ श्तिदिञ्जति- इत्युक्तम्‌ | मि च, विधिरसीौ,- अरग्चिदो्रवद्भोतश्चम- शति, श्रयं पुनः अरनृवादः; तेन AT प्रयाजादीनामेव नास्ति भराप्भिः, कुतः अनृयाजादोनाम्‌ ? तस्मात्‌ विषमः उपन्यासः, श्रमिधानवत्‌ः -इति। sal `यथाधिकारं भावः स्यात्‌, ये धमा यस्य eye श्रधिकारे श्राग्नाताः, ते तत्र एव भवेयुः | ‘ud तदि, ‘eee wea निवपेत्‌ इत्यनेन mena प्रधानस्य विधानोत्पत्िः, षाणां च वचनं way | कथङ्कुत्वा ?। away प्रधानम्‌ saad कस्मेचित्‌ प्रयोजनाय wea इति, तेन च प्रापितानामङ्गानाम्‌ एतेभ्यो लिङ्गंभ्यो विशेषावधारणं भविष्यति'। aa इद्म्‌ उचयते, ख. उत्पर्तिरेषवचनं च विप्रतिषिडमेकस्सिन्‌ ॥ < a (आ० २,॥ भा. “णकस्िन्‌' we प्रधानस्य उत्पत्तिः, श्ङ्गानां च वचनं न € ° मोमांसा-दशम भा. सम्भवति। किङ्कारणम्‌ ?। उत्पन्नं fe प्रधानमङ्गान्‌ Ghee, श्रपेश्चया च तानि Te! तस्मात्‌ नेतत्‌ रपि awa यदि च * निवेपेत्‌- इत्यनेन शब्दे नाङ्गा्याप विधोयेरन्‌, ततः तेषाम्‌ अपि फलसम्बन्धः स्यात्‌, तथा च्ङ्गत्वमेव Bea) ततोम्यम्‌ रपि वादो न घटते। तस्मात्‌ यथोक्तो elf एष श्रभ्युपायः॥ ख. विध्यन्तो वा प्रकृतिवश्चोद्‌नायां nan तथा fe लिङ्गदश्नम॥१०॥ (ate नि०,॥ भा. “विध्यन्तो वा' सौैरयादिकायां ` चोदनायां wana’ न थमा लोकिकाः। कः पुनरथं विध्यन्तो नाम ?। विधेरन्तो fre) श्रथ विधिः कः?। यत्‌ वाक्यम्‌ उपलभ्य, प्रषः कस्मिं खित्‌ अथ wana, Safaq वा निवततेते स विधः; विधोयते इ अनेन अरथः; यथा लोके, ‘SATA गामभ्याज गुद्षाम्‌ः- डति, तस्य अभ्याजेति श्रादिः, cathe; वेदेम्पि 'दञ्पुणमासाभ्यां यजेतः- डति विध्यादिः, faerie प्रधानविधिवजितं शाक पौरोडाञ्िकं ब्राह्मणं, तेन समेतोन्यं विधयादिवि्िष्टापष- निद्ेत्तिं भ्रति wed प्रवत्तयति, wang Shen) तथा, सोमेन यजेत- इति विध्यादिः; सौमिकम्‌ aft ww विध्यन्तः; एष विध्यन्तो नाम। रतेषु च सौग्यादिषु विधादि- रस्ति, विध्यन्तो नास्ति, एतेषु wit स विध्यन्तः करुप्येत। RAGA ?। अपरिपुणे यत्‌ बाक्यं, तत्‌ अध्याहारेण वा पूरयत, वकववह्ितिकर्पनया वा, तकर WAN व्धर्वहइितकरुपना ज्यायसी, अध्याहारे हि wet Rela, इतर सतेन सम्नन्धः। तस्मात्‌ वयव्ितो ब्राद्यणावयवोग्स्य परिपुरकः करूप्यते, यथा, ` वसन्ताय कमिन्ललानालभते, Tears कल- विद्धानालभतेः- इति, तेन बेदिकी इतिकशे्ता प्राप्यते । भा. a. aT. © WW ¥ Gre: I! ९९ "यदि तत्‌ ब्राह्म स्यान करुप्यते, तज न भवति ; तदे - तन्मयुरनृत्तमापद्यते । तत्‌ यथा, मयूरस्य नुत्यतोगन्यदषा- वियते्न्यत्‌ संब्रियते, एवम्‌ Curie ce संव्रियते तदपावयते'। नेष दोषः,- प्रत्य तस्य तज भावः, इङ्‌ पुनः च्रानुमानिकः, न च श्रानुमानिकं wer बाधते। “दद ताडन प्राभोति, भत्य च्चविरोधात्‌'। स्यात्‌ र्वं, यदि विरोधः स्यात्‌, a 4 रस्ति वरोधः, त्रापि भविष्यति, curfa, तरटेतत्‌ oH, — ‘foam वा प्रष्ठातिवद्लोदनायां प्रवत्तेत- इति ‘sua, प्रकतिवत्‌- इति किम्‌ ate, अष्टमे प्रष्टतिनियमं करिष्यति, इयमस्य प्रतिः इति'। agua, fear बा प्रतेरिव Wana, याया तग्य कमणः WHE: — दूतिः; यस्य MAG: wala:, तस्य श्रात्रेयाटेव, यस्य श्र्रोषोमीोयः, तस्य श्रग्नोषोमोयात्‌-श्त्येवं TEs | ‘ay कस्मात्‌ न लोकिको विध्यन्तः करुप्यते ?'। उचयते, सलौकिकस्य विधेरभावात्‌, विध्यन्त wa नास्ति, कुतः तत्‌ करूपना ?- इति। ‘are, लौकिकी तिक्ता प्राप्यताम्‌, fa विथन्तकरुपनया ?- बति। उचयते, बेदिको fe wa दतिकत्तंव्यता न लौकिकी। कख्यात्‌ ?! “तथा इ लिङ्गद श्नं, प्रथाजादि समर्थितं भवति॥ लिङ्ग हतुत्वादलिद्गे लोकिकं स्यात्‌ ॥ ११॥ (3a Ble ) i यदि लिङ्गात्‌ बेदिकोम्भ्यषायो भवति, तेन ate cafes लौकिकं स्यात्‌, ay कमणि किञ्चिलिङ्गं aria, aw लौकिकं स्यात्‌ विधानं, यथा, .रेद्राग्रमेकादश्रकपालं निवपेत्‌, यस्य सजातावीयः--डति॥ र्‌ ख. भा. नोमासा-दश्न लिङ्गस्य पम्बवश्वाच्चोदनाश्ब्दसामान्यादे केनापि निरूप्येत यथा स्थालीपुलाकन ॥ १२॥ (आ fa, ॥ श्र उचयते, स्यात्‌ एवं, यदि लिङ्गदेतुको वेदिक उपायः स्यात्‌; न तु श्रसौ लिङ्गदेतुकः। किंदेतृकस्तु ?। विष्यमद्धेतुकः, विध्न्तोपपि न्यायपुष्वः, स च न्यायः तुश्यः सवधां कर्मणां qaarat लिङ्गबतां wi कुतः? ‹चोदनाञब्टसामान्य,त्‌", क्मचोदाना्यां अब्दः समानः, Bay विध्यादिर{सत. न विध्यमः, त्ख्य GIGI Tay तेन fata सम्बन्धः, तेतत्‌ न्यायपू्बेकं लिङ्गमेकत्रापि दृश्यमानं, तुर्यन्यायानाम्‌ सवषां VATA AVA) यथा स्थाख्यां तुख्यपाकानां पुलाकानां एकम्‌ उपन्डद्य अन्येषाम्‌ whe सिद्धतां जानाति, qeat हेतुः श्रस्य च अन्येषां च सिद्धत्वस्य-इति। awa स्तं वेदिकी इूतिकल्तच्यता । अथ यदुक्त, कृष्टप्रटस्तिल किको इतिकर्तश्यता-इति। wy बूमः, सामान्यतोटृ मेतत्‌ उपरिश्यते, सामान्यतोदृष्टं च यत्‌ अव्यभिचारि, तत्‌ प्रमाणं, सवधगिचारं च एतत्‌, दृष्टा fe गणयागादयो श्रनेवमितिकतच्यताकाः। wend दृष्टप्रटत्ति- त्वात्‌- KARA | यत्त॒ वेदिकया भागित्वात्‌ तत्पुम्बकाणि लिङ्गानि मविष्यन्ति इति; चर ब्रूमः,--भागित्वस्य श्पूम्बतिकरव्धताकत्वं किल तुः, ANIA तस्याः अब्दपुबेः,- अब्देन च दशेपुणमासयोः रसौ विज्नायते, न स्वच-दइति; तस्मात्‌ न भागित्वम्‌। अतो वि्वन्तेनैव इ तिकर्तच्ता भाष्यते, न अन्यथा। “श्रथ कस्मात्‌ एतानि वेक्लतानि वाक्धानि न्यूनान्येव न श्रनुमन्यने, किम्‌ रमिः पूरितैः ?। न्यूनानि श्रनथेकानि भवन्ति। भवनु को © ध्याये ४ पादः 1) शद भा. दोषः?। fae एषां सम्परियद्दो न युज्धते। ` भरमादात्‌ भविष्यति इति। नास्त्य्चरे माचायां वा मादः, कृतः एतावति यन्धे भविष्यति? कथम्‌ ?। “qed च ae. दायिकम्‌” (९।२। ८ सू०)-इत्युक्गम्‌। श्थामोद्ोम्पि विदुषां युगसदख्वाणि ayia न अनुषत्तत, युज्यते च एषाम्‌ शवपे खया पुरणम्‌ ; त्यात्‌ ऊनानि न चनुमन्यन्ते। TAT वैदिकी इति- area इति सिद्धम्‌ ॥ (७।४।२ Fe) मवासथने रकाड्िकेतिकशवतानुष्ठानाषिकरकम्‌ ii ख. genfenawia तत्मकतित्वादेकाहिकमधिका- गमात्तदाख्यं स्याद काइ वत्‌ ॥ १३॥ (पृ०,॥ भा. “प्रजाकामा गवामयनमपेयुः- डति स्रं विधाय श्राम्नायते, " ज्योतिभौरायुः- दति, गवामयने दाद ज्ाशिको विध्यन्तः- इति व्यति, गणेषु दाद्ज्राइस्य-इति। ay चोदकेन दादओाङिका धमाः प्राप्यन्ते, एकाषहानामपि यथास्वं नामभिः प्रातिखकाः; ये aw ereur(ear रेकाकैः अवर्द्धाः, ते यथाप्राप्तं क्रियन्ते ; विशदेव संशयः, किं दाद्भ्राष्िको धमः कतेष्यः, उत रेकाष्िकः?-इति। किंप्राप्तम्‌ ?- तजर gata उपक्रमः, ‘VIM TENT तत्प्रटतित्वात्‌, wWeare- wafarara विध्यकेनेव प्राप्यनो। "ननु एवं नामधेयं anya’) न बाधिष्यते नामधेयं ज्योति- रादि, ‹अधिकागमात्‌ भविष्यति, ये ज्यौतिष्टौमिकेभ्योग्धिकाः स्तोचअखविकाराः, तदागमात्‌, (रुका वत्‌, यथा alway एव ज्योतिषि एकाहे ज्योतिःअन्टोग्धिक। गमात्‌ भवति, सत्सु ज्धौ तिष्टौमिकेष ज्योतिष्ोमेग्भावात्‌, अ्रधिकधमायाग्यं अब्दः, ६४ मोमासा-दभंमे भा. नच अधिकानां दादशाडदिकविरोधोग्सिति। aaa ISU ea भा. धमजातं fare कतव्धम- डति ˆ अधिकागमात्‌ AQIS स्यात्‌ एका wad — इत्ये तस्य रपरा व्यासा, ये Tea shunt एेकाड्िकेभ्यः, केचित्‌ धमाः sam. "श्रनिष्लवो्न्वद्धं भवति, गोरिवोतम्‌ wae भवति -इति, तेषाम्‌ अधिकानामागमात्‌ ‘ave स्यान, एतत RACH VESTAS MAUS वा। कथम्‌ ?। ‘Tae, यथा ate एव ware we ज्योतिरादिश्ब्दो ज्यो तिष्ट मकेभ्योग्धिकेषु वैशेषिकेषु धमष श्रागतेषु भवति, एवम्‌ इहापि रधिकागमसामान्यात्‌ गगैणो भविष्यति, यथा षाडड्िकानां पष्टानां भावात्‌ एकादशो विश्वजित्‌ wey:— इत्युक्त, “तमेकं, षड ः- दूत्या चक्ते- इति। एवम्‌ इहा पि; गौणद्धेत्‌ न aH तस्मात्‌ नास्ति नामयेयात्‌ धमे. प्रार्चिः-इति॥ लिङ्गाच्च ॥ १8 ॥ (ae) ॥ “लिङ्गञ्च एतत्‌ श्ञ'यते, यथा दादशा{डकं कतेद्म्‌- tla. fa fag uate, ‘erat लोमावद्यति दाभ्यां त्वचं दाग्यामद्धग्‌ हाभ्यां मसिम्‌-इति। णवं षडदिकान्‌ श्रन्‌ MIA, "यत्‌ दादशोपसदो भवन्ति, श्रात्मानमेत न्निरवदयते डति दादश्ा {कं धमः दादओो पस्वं शयति, तत्‌ उपपद्यते, यदि दादथाश्िकं धमजातं विरोधि कर्तम्‌, इतरथा च एेका- हिकं षडपसकत्वं स्यात्‌। तस्मात्‌ पश्यामःः- दादभाद्िकं कतच्यम्‌-इति। तथा इदम्‌ अपरः fas, ' यस्य अतिरिक्तम एकादशिन्यामालभेरन्‌ न मियं wiqaa अतिरिचखेयत, श्रथ यत्‌ इषे हौ पञ्च समर्येयुः, कनीय wry: कुर्वीरन्‌ यदेते TMU: Wa श्चालम्भन्ते न wre भ्वातृश्चमतटतिरि चयते © Wwe 8 पादः || ¢y भा. न Wate are: कुषीतिः- दति, एकादजिन्धौ frert हादजा- fea धम दञ्जयति। कथम्‌ ?। विद्धारे सति अतिरेकः पश्नाम्‌ चापद्यते, अतिरेकभयाशच Cea}: समासः, Taree विद्धारो न स्यात्‌, तत्र रतेन न get) त्यात्‌ दादा हिकं कारयेम्‌॥ ख- नवा कत्वभिधानादधिकानामश्ब्दत्वम्‌ ॥ १५ ॥ (fae) ॥ भा. "ने AT दादाक काय्य, किकद्धिं एकाहिकम्‌। कि कारणम्‌ ?। चोदकेन trewifea पराप्नोति, नामभेयेन रेका हिकं, नामधेयं च चोदकात्‌ बखीयः। कुतः ?। भत्वं सत्वात्‌, weary नामधेयं, चोदकं त्वानुमानिकम्‌। ‘aa विध्यग्ोम्पि Weg?) सत्यं, प्रतौ प्रत्यश्लो विध्यन्तः, feadt त्वान्‌- मानिकः, नामधेयं पुनविछ्वतावपि wad, werd च नु मानाद्धल्णीयः, तस्मात्‌ VATA कार्यम्‌ | “ननु, अधिकां नामधेयम्‌ TERA | अच उच्यते, ‘after अन्नब्दत्वम्‌”- श्धिकानां अब्दो नास्ति; इमे CATHAL: अन्दाः कमेनामभेयानि- इत्युक्म्‌-- Cafe ay नामधेयं स्यात्‌, ARETUTAT Aa aUTAR ATT (९।४।२ Go)” —ufa यत्तु, “श्रधिकागमात्‌ तदाख्यं स्यात्‌ः- इति; ay भुमः- वचनात्‌ अधिकागमो न नामधेयेन । यन्नु, Ay wary wey अभावात्‌- इति, नैते कदाचिदायुरादिषु न सन्ति, कथम्‌ तेषाम्‌ VATS अब्दस्य HATA FEI?! यरु, ज्योतिष्टोमे नास्ति ज्योतिरादिः ब्दः डति, कमान्रत्वात्‌, ज्योतिष्टोभे थायुरादिः शब्दो नास्ति, न धमाभावात्‌। Tea रेकादिकं fang धमजातं कत्तथ्यम्‌-शति, “ श्रधिका गमात्‌ तदाख्यं स्यात्‌, एका हवत्‌"- इत्येतस्य दितीयच्याख्धापरि हारः, - aye: सन्नन्‌- I de water ewe मा. वादमाचम्‌ TAH स्यात्‌। तस्मात्‌ पुम्बाकतेम न्यायेन नाम- धेयं धमाणां प्रापकम्‌- डति ॥ ख. fay apa: स्यात्तदथग पत्तेद्रव्यवत्‌ ॥ १६ ॥ (qo लि° fro ao) भा. श्रथ afeqa उपदिष्टं, दादशओोपसश्वदशनं, तस्य षरिद्धारः उचयने,-- लिङ्ग सङ्कु।तधमः स्यात्‌, लिङ्गमेतत्‌ सङ्कातधमैः स्यात्‌, VITATE: WHA: स फलाय चोद्यते, 'दादशओाड- afgatat उपेयुःः- शति, गवामयनमपि seraqrare<, afea णव काय्य फलसिद्धौ विधोयते, तस्य तत्काय्यापश्या दाद्रादधमान्‌ गृह्णाति, न चोदकेन, “TTT, यथा eS Sree धमाः युतास्ते* तत्कास्यापन्नेषु प्रतिनिधिभूतेच्‌ प्राप्यन्ते, न चोदकेन, तदत्‌ ॥ ख. न ATAU AIA HHA गुणत्वात्‌ ॥ १७ | (uo fae fro उ० १)॥ ख. नेतत्‌ युक्घम्‌। कुतः ?। ` श्रयधमेत्वात्‌, weer CTT | TEVA दादशथोपसन्वं, न सद्धातधमः। कस्मात्‌ ?। ' सङ्घातस्य गृणत्वात्‌, Waifs wa परधानानि, ‘ete ta’ इति दादभत्वं तेषां गुणः, विद्चिषणम्‌-दृत्यधैः। वि्जिष्ये एव कार्थं प्रतीयते, न विशेषणे, यथा, राजपुरुष श्रानोयताम्‌ ` TR पर्ष श्रानीयते, न राजा, यथा च, ad WER ` देवदत्तः-द्रत्युक्के न AT AI वा प्रतीयते, यदेव प्रधानं तत्‌ प्रतीयते 1 किम्‌ चतः ?। श्रतोगहानि फलवन्ति, न सङ्घातः; फलवत VAT | तस्मात्‌ न दाद्शोपसत्वं सक्खातधमेः ; एवं * तेन इति क्रा" de प° पाडः। भा. द्ध. भा. भा. © Ware ४ पाडः ॥ ¢o चेत्‌ न गवामयने कार्यापत्तितः wat: aT) शतो- म्परि इारोग्यम्‌ ॥ अर्थापतद्रवयेषु धम्मलाभः स्यात्‌ ॥ १८ ॥ (qo लि° नि° go २)॥ यत्‌ उक्तम्‌, द्वत्‌ इति, युक्तं Fay, त्र डि वीडि- RATA नोवाराः काय्यापत्चितः ARH BTM; इद पनदादशोपसच्वं नेव सङ्खातधमः-इल्यपदिष्टो Fa: | तस्यात अदृष्टाको-द्धवत्‌- इति श्रा, arate इदं fay दनम्‌ ?। श्र उचयते, veer नियतस्य लिङ्गदभंनम्‌ ॥ १९ ॥ (प° लि° नि° १,)॥ गवामयने दादश्ाद्धिकं प्रथमम्‌ श्रहः, प्रायणीयोःग्तिराचः, तस्य धमा Tea Ta, तदुपादाने FARA नुप, ष्प- स्वोपादाने जघक्यानां ज्योतिरादीनां, मख्यस्य प्राप्तकालम अनुयम्‌ श्रतिक्रमितम्‌, किञ्चित्‌ कारय नारिति। शतः तदन- अद्धा दादभोपसतत्वं भवति, तथा wear ‘wera नियतस्य VAGUS, न चोदकप्राप्ता, यस्मात्‌ चोदको नामधेयाद बलः वच्यति च, “विप्रतिषिद्धधमाणां समवाये भूयसां स्यात्‌ सधमत्वम्‌” “Te वाग्पुम्नचोट्नात्‌ लोकवत्‌†--डइति। रथ यत्‌ दितीयं fayenaa उक्तम्‌, एकादशिन्यां विद्ार- THAN ; तजर उचपते,- * कारश्.लति Bo Go yo iz: | † Wa “मवामयनं दाद्‌ष्ाडिकं भ्रथममष्ः" इत्यादिः, wel a Wresieaqia रोाक- वत्‌ दत्यवमनोऽयक्छा ऽयं बन्धः” इत्यादिना बार्तिंककारोशाज दाषा facete | ईट q. भना. मोमांषा-दथ्यन विहारदशनं विश्ि्टिस्यानारभ्यवादानां wearer त्वात्‌ ॥ २० ॥ (Te fee नि० २) ॥ अनारभ्य warefacat विद्धारः जिष्टः, (तटारिप्रभवाः पञ्चवः स्युः", तथा ˆ ताने वानुचीनान्‌ TECTIA, आाग्ेय- मेव प्रथमेगहनि लभेरन्‌, सारखतीं tat fare, सौम्यं ब्भ तृ तीये, वारणमन्ततः, अथ पुनः TTY meta परथमे मइन्यालभेरन्‌, सारखतों Sit fea, सौम्यं we तृतीये, बाङणमन्तः'- दति, तत्‌ “अनारुभ्यवादानां ब्रहत्वधेत्वात्‌ च्योतिष्टोमं प्रविष्टं, ay चां बङत्वस्याभाबात्‌ असम्भवात्‌ परां waft दादश्ाहमागरतं, तापि पृनज्यातिरादीनां " परयावक्तेषुः- दत्येतत्‌ न युज्धते- दति तृतीयां wala गवा- मयने प्रविष्टम्‌, एवमागतस्य एतह्ेनम्‌- इति ॥ (७।४। र अर) ॥ इति ओञवरखामिनः wart Matar सप्तनस्वाथ्वायस्व चतः पादः॥ समाप्तोम्यं TAAL WTS: Wi अष्टमस्य PTA प्रथमः पादः॥ व्व pray we त्रतिनश्ज-चिकरखम्‌ | ख. अथ विशेषसल्णम्‌ ॥ २ ॥ भा. णवं तावत्‌ सप्तमेन अध्यायेन. सामान्वतः रतिर कलश्चशम्‌ -अविद्धितधमेकेषु taranfes कर्मच विद्धितधम- केभ्यो दभपुणोमासादिभ्यो धमा अतिदिश्यन्ते-इति। तच चिन्ता मवति,- किम्‌ wafer कमि सवकम धमातिरे जः, खत, UNE ?*- इ तिः। अविद्धेषात्‌ सबभ्यः- इति प्राप्तम्‌ । "एकेन तु निराकाङ्कीष्ठते safe दित्ोवधमप्राौ किञ्चित्‌ कारं नास्तिः। सत्यं, तरेव. तु न चायते ah कस्य — fa, तदथं विदैषल्णं वह्यम्‌ अदिन्‌ अस्य- इति | तदिदम्‌ श्रध्यायादौ afar, “we fatwewyer’— fa) we इ्टानींहलात्‌ सामान्यातिदे्लश्चलात्‌ अनन्तर, “ विशेषण शणं rena) तदु चयमानं qa बोडुब्म्‌- af ॥ (८।९।९. Wo) i [~ विरेवकाण्डोा धन्धा तिरेहाजिकरकम | भा. तदेतत्‌ TRI टव उचयते, — ख. यस्य. लिङ्म्थसंयोगादभिधानवत्‌ ॥ २॥ (सि०)॥ भाः ‘wea’ वैङिकास्यः विध्यन्तस्य ‘fey’ किश्चित्‌, ऋष्ट गतम्‌ * way‘ wafer waite ये धका समान्नायन्ते, ते सब्वकन्रखतिदिष्छने, GANT न रक्त सर्गमकमंख तिदे?" इति कणिका वाखा अकारि । “ किमेकस्िन्‌ ककि सवेकण्मञ्या UAT, खज, HBTS Ge Ge Fo WSS GH | So मौभांसा-टश्न भा. श्रथेगतं वा, Farah कमचोद्नायां, तहूणवादेये वा दृष्यते, तत्र सर विध्यन्तः स्यात्‌। कुतः ?। “sedan, तस्य अथस्य (लिङ्गस्य) तिन foanfatata संयोगोग्नुभूतपुेः, संयोगिनो अन्यतरो दृश्यमान उत्षरमटृश्यमानमपि चन्‌- मानात्‌ बुद्धौ सन्निधापयति, "अभिधानवत्‌, यथा “चभ्मि शोषम्‌ दूत्यभिधानं कौण्डपायिने श्रूयमाणं नैयमिका्नि- दोचधमान्‌ बद्धौ सन्निधापयति। किम्‌ अतोम््र?। एतदतो भवति,- ae यत्‌ वाक्ये, ततृपुरणसमयंन श्वयवेन बद्धौ सज्निद्धितेन एकवाक्वतां याति, यथा ‹दभपूणमा साभ्यां यजेतः - बति विभ्यादिः कथम्‌ ?- इति विध्यन्तापेशः, अग्रयन्धाधाना- दिविधानकाण्डेन, पाठात्‌ बुद्धौ सन्निहितेन एकवाक्छतां याति, — aqua: यजेत इत्यम्‌- इति; णवं विधन्ता- पेश्लो यो Fert वि्वादिः, सोपि वैदिकेन fata श्नु- मानात्‌ बुद्धौ सन्निहितेन एकवाक्यतां यास्यति, यथा, ‘dra चसम्‌ निवपेत्‌ ब्र्ावचेसकामः-दति। तत्र कथम्‌ ?-- दतिबिष्यन्तापेच्चायाम्‌ शनेकविध्यन्नसन्निपाते श्रसाधारणेन निबेषति-शब्देन दाशष्ैएमा सिकविध्यन्तसंयोगिना लिङ्गेन तदीयो विध्यन्तः भरसजञ्यते ; warts शराग्रे याद्यनेकापुष्येविध्यन्त- Was, एकदे वतात्वेन वा श्रोषधिना वाग्साधारणेन faga श्ाग्ने यविध्यन्तो नियम्यते। तदेतदेवं विच्ञायते,- सौरये चशम्‌ निर्वपेत्‌ waa, श्राग्नावेष्णवम्‌ एकादशकपालं निवपेत्‌ श्ग्रीषोमीयवत्‌, सते एवम्‌ ; प्रतिपदाख्याने तु गौरवं wit इर द्वि frat: सबंसामान्यः wee: परिगृद्धोतः "प्रहतिबत्‌' -इति। एवं, aa सूचख्ममपि किञ्चित्‌ सामान्यं,-शब्दो [र * ‘wer इति खा" Yo WIT VUE | † ‘we इति कं go ge Ta | ८ अध्याये ६ WE: OV aT. ar चधा वा इविद्वतादि ayer वा पादयो SINAC, तच तदोयो विध्यन्तः करुप्यः। तदेतत्‌ TRI च्व सवम्‌ OH, अिष्यद्धिताथेमुत्तरः wre) सोकमप्युदाइरन्ति, ° वितीयं डि मडञ्जालग्डषिः संशिप्य चाब्रवीत्‌ | ce fe विदुषां लोके समास-व्ासधारणम्‌ ॥ इति॥ (FIle Be) Il शामे tfeawarrfreuriwaces ॥ ख. प्रल्ित्वादिष्टेः सोमे प्रततिः स्यात्‌ ॥ ३॥ (पु०) ॥ भा. “ज्योतिष्टोमेन खगकामो यजेतः- इति अयते ; तच विध्यतं प्रति चिन्ताः कृतः ata विध्यन्तः स्यात्‌ ?-दति। तत्‌ उचयते, ““ प्रह त्तित्वात्‌ इष्टेः सोमे nels: स्यात्‌" दार्जपौणे- मासिको विध्यन्तः सोमे स्यात्‌। कुतः }। “प्रहत्तित्वात्‌, टीत्त- रोयादिषु chew दाशपौ्णमासिको विध्यन्तः प्रत्तः, दौ श्षलो- यायाम्‌ श्रातिष्यायां प्रायणोयायां पश्य च, तदनम्नरं सोमः, warts a एव प्रत्या faqrad, यथा, देवदत्तो भोजयितच्यः, विष्णुमित्रो भोजयितव्यः, ast कौल्डिन्यो भारदाजः- इत्युत्तरेष्वपि "भोज यतव्यः-- दति भरत्या TAMIA | तद्यत्‌ Ufea: सोमे fren: i ख. लिङ्गदशनाच्च ॥ 8॥ (यु°१)। ॐ ° 3 € भा. “तस्यकञजतं प्रयाजानुयाजाः - इति च णे्टिका धमाः सोमे दृश्यन्ते! तस्मात्‌ च Alea Alea विध्यन्तः ॥ * (पठरः' इति alo Ge Yo Ure: | † ` श्कशतं TaTST दूति Be Go UA We Go Yo Ts: | ‘92 Water द्मे ख. रब्छधविधानाद्ाऽपुम्बत्वम्‌ uy a (सि) + भा. quay एव fe सोमे, स न कुतश्चित्‌ wiry गृक्खाति, कुतः ?। “शत्खविधानास्‌, “ इतिकत्तश्चताविधेयजतेः ye वस्वम्‌"' (5 । ४। २९. Ge) उक, विदिते तिक्तस्य अवं । तद्यत्‌ अपुष्वः* ॥ | स. लगमिघ।रखाभावस्य च नित्यानुवादात्‌॥ & ॥ (यु०,॥ भा. खुगभिघारणशस्थ च अभावामुवादः शोभे भवति, घृतं वै Saray शत्वा सोममध्नन्‌ शुचौ ary, तद्यत्‌ खचि सोम- इविनासाद्यते, न सोममाज्येनाभिषारयन्तिः- इति, तत्‌ उष- पद्यते, यदि ag: सोमः, अव द्ेषुरोमायप्रहतिः स्यात्‌; Warhead खुग्भ्यां ऋयेत, ay एतहजेनं न उप्यते, त्यात्‌ ATM: ॥ खः विधिरिति चेत्‌॥७॥ (ज्रा०)॥ भा. “इति चेत्‌ पश्यसि, खुगभमिधारणाभावानुवादरशेनात्‌ aye सोमः-दति। रथ कल््मात्‌ दशेपूशीमासमह्लतित्वेन राक्षस्य खुगभिघारशस्य परतिषेधकोगवं विधिः न भवति ?- दूति स्थितायां प्रतिच्चायां qa परिचोदयति॥ ख. न वाक्यशेषत्वात्‌ ॥ ८॥ (श्राग fae) ॥ भा. (न अयं विचिः weg?) ‘Teter wary विधिरम्नातः; तत्‌ अड." अंश्ुरश्युस्ते ठेव सोमाप्याय- ताम्‌-डइति, तस्य वाक्छशेषोग्यम्‌। कथम्‌ Haar तेन * ““ अज सलं म ष्वश्चोभयमयुक्कम्‌, म ऋते कियत्याऽपीनिकतवतया निराकारूकी- भवतीति" इत्यादिना बाजिकहृता दनं भाष्य चोमयमेव दुहतया freee | ८ अध्याये ९ पाडः I ‘98 भा. श्राकाङ्कितत्वात्‌, “अवधिषुवौ एतत्‌ सोमं बदभिषृष्वन्ति, यदस्य खुचौ गाङ्‌ कुवन्ति, यचाज्यमन्तिकमकाथः, यदाड,- अंखुरम्ुस्ते देव सोमाप्बायताम्‌- दति, बदे वास्यादातुः शुर मशुरस्तटाप्यायवन्ति- इति। यदि अयमपि विधिः स्यात्‌, वाक्डम्मिद्धेत, तद्मात्‌ न विधिः॥ ख. शङ्कते चानुपोषखात्‌ ५ ९ ॥ (यु°)॥ भा. सोमे “अहते यदनुपोष्व प्रयायादमोवबद्मेनं अमुष्मिन्‌ खोके नेनीयेरन'- इति; wader fawn सति, नियतम्‌ Sales स्यात्‌, तदा श्नुषोषशाञ्ङ्का न युज्धते। तद्त्‌ अपुनः ॥ ख. द्शनमेष्टिकानां स्यात्‌ ५१०॥ (ate नि०)॥ भा. यच्च प्रयाजानुयाजानां eae, खिङ्खत्वेन उपदिष्ट “ तस्य wand प्रयाजानुयाजाः इति, तत्‌ दीशधीयादीनां सोमाद्ध- भूतानां कर्म्णा ये प्रयाजानुयाजाः, तेषां समु्यवचनम्‌ । किङ्कारणम्‌ ?। सोमस्य wera, तेषां च तावतां, ay भावात्‌; अङ्गाङ्गमपि च तस्य- इति wat TH; यथा वाजपेयस्य yeaa) तद्त्‌ TI सोमः ॥ (८ ९। दे Fe) I CARTATAT fewunifatarfercwn ॥ ख इष्टिषु दशपुणमासयोः प्रतिः स्यात्‌ ॥ ११ ॥ भा. इट्य उदाइरणम्‌,--*रेग्ाम्रमेकादञ्कपालं निवेषत्‌ प्रजा- । ~ क्ष किं € hai कामः'- Cera: | त सन्देहः, किं दाशेषैणमासिको वा सौनिको वा विध्यन्तः, उत दाञषौैशेमासिक एव ?- दइ ति। J er" मीर्मांसा-द्ंने aT. fe प्राप्तम्‌ ?-श्नियमः। दशपुलेमासयोरपि विधन्तागस्ति Wes; cary cen विधन्तापे्ाः, एकेन च faa भवित्यम्‌-दृल्युक्घम्‌, न च गृद्धतेमन्यतरनियमे fara: तस्यात्‌ अनियमः | एवं प्रापे उचते,“ दृष्टिषु दर्भपुणमासयोः wefe’, हेतु- नाक्रः प्रश्वातः-डति। कः पनरसौ?। चोदनायां प्रटति- लिङ्गसंयोगः। fa पनः तत्‌ प्रकतिखिङ्गम्‌ ?। तद्धितेन रेवतो पदेः, warren, निवेपतिज्रग्द ख,-“ रे गदा ग्रभेकाद कपालं निवेपेत्‌ः- इति; इतरचापि तथैव ‘Dara दादज्रकपालः-- दूति, निवेषतिरपि ‘afrerewren इवींषि निवपति- इति, wafafaga च विष्यन्तविशेष खक्घः,-- “यस्य लिङ्गमये- संयोगात्‌” (८ ।९।२ ख०)-इति। तस्मात्‌ दाश्पौणंमासिक- are विध्यन्तः; तच्च दशयति, ‹ प्रयाजे प्रयाजे छष्णलं eT hey’ —cfa; श्रशिङ्गाखपि स्थालोपुलकबत्‌ fafa (८।९। ४ अ) Il anita दाद पाशंमासिकधन्ं तिरे्ाधिकरशम्‌ |! © ख. पशौ च लिङ्गदशनात्‌ ॥ १२ ॥ भा. पञ्ौ ्ग्रोषोमोये चिन्ताते,-किं दाशेपौणमासिको विध्यन्तः खत, सौमिकः ?- इति । किं मारम्‌ ?- तथेव yee) तत्र उत्षरमभिधोयते,-"पश्चौ च लिङ्गदञनात्‌, पशौ च टाश्पौण- मासिक एव fawn) कुतः ?। “लिङ्गदश्नात्‌,-"रकादअ प्रयाजान्‌ एकादजशान्‌याजान्‌- इति, तथा “खौवमाचाये TST पश्षुमनक्ति-इति। “ननु लिङ्गम्‌ श्रपदिष्टम्‌, कुतः प्रा्िः?'। चोदनासामान्यात्‌। किं सामान्यम्‌? च्थक्थोद्‌ नत्वम्‌ | का af?) दरव्यदेवतावत्ता, “शग्नीषोमीयं पुम्‌ः--दइति, ८ खष्थ। थ t पादः ॥ ५ भा. इतरत्‌ TSE पयः- इति; च्यह्ृचोदनस्त्‌ सोमः ॥ (८।९। a. भा. ५ अर) ॥ सबनोया दिप ्ग्रीषामोयधन्ातिरेषाचिकरकम्‌ | दैक्षस्य चेतरेषु ॥ १३ ॥ CE पशुबन्धा उदाइरशम्‌,-सवनीयो निरूढः पथ्युः, सौम्यादयः; तेषु, किं द्‌ाअपौैरमासिको fnew, उत देशस्य ?-दइति। देशः इति शरद्गीषोमीय wera, दीचा- सम्बन्धात्‌। किं प्राप्तम्‌ ?- यथोक्तेन न्यायेन दाजपौणेमासिकः -इति। तथा Ie उच्चते, “दे लस्य च इतरेषु" पस्ुषु सवनी- यादिष श्रभ्रीषोमीयस्य fog: श्रालभतिश्योदनासामान्यात्‌, पसुत्वचोदनासामान्या्च; तश्च दशयति,“ वपया भातःसवने चरन्ति, FOE मधन्दिनेमङगेरत्‌ तीयसवने- दति बपापुरो- SMTA दशयति; Hea च, तथा कचित्‌, शश्वौदुम्बरो यूपो भवतिः- इति qv दञ्यति। तद्धमात्‌ satay: wat प्रहतिः॥ (८।९।६अग)॥ Ranieri सवनधम््रातिदे्राथिकरकम्‌ | रेकादशिनेषु Maw देरशन्यस्य दशनात्‌ ॥ १४ # aT. एेकादभ्िनाः पञ्जवः उदाइरणम्‌,-'शष्णश्ीषा श्राप्रेयः- इत्यारभ्य श्राम्नाताः ; “अन्येषां च श्चाप्रेयेन वापयति, मिथुनं सारखत्या करोति, प्रजनयति खौम्येन-इति। तेषु सन्दे, --किम्‌ श्रग्नोषोमोयविष्यन्तः, उत सवनोयविष्यग्तः?- इति। कि माप्तम्‌ ?- पूलीङ्गेन न्यायेन श्रीषोमोयस्व । दूति प्रासे उचयते,-“रेकादश्चिनेषु सौत्यस्य 'सौत्यः- ‘od मोभांसा-दशने भा. इति सत्याकालत्वात्‌ सवनीयमाडः, तदीयो faant रेका- दभिनेषु। कुतः?। ‘exw ute, wie दहे दे रञ्जने श्रादाय हाभ्यां Waa एकेकं Ge परिव्ययति- इति, अरद्मोषोमोयमरछछतित्वे रेकैकरअन्यं स्यात्‌ | अथ वनमिदं कश्मात्‌ न भवति? afret tz cat ्रदायेव्येतत्‌ wy विधौयते, यदि cxarfecaafa विधोयते, तदा वाक्यम्मिद्यते, तस्मात्‌ तदनृद्यते। ‘aq लिङ्गमपदिष्ट कुतः arf: ?। उचयते, समाने yes सुत्याकालता aalaa fey, ततः प्रार्चिः॥ (PUL Re) tl THAGY रेकादभिमधम्मोतिदेराधिकरशम्‌ | Ca ४३ ख. तत्मरत्तिगणेष॒ स्यात्‌ प्रतिपशु युपद शनात्‌ ॥ १५ ४ भा. इह पशुगण्णा उदाषरणम्‌,-' वसने TTA ठषमभा- नालभतेः, -तथा Ht श्वेतमालभेत, aed aed, अषां च ्रोषधोनां च सन्धौ श्रन्नरकामःः-इति। तत्र विचायते किम्‌ श्रग्रोषोमोयस्य fren, ठत एेकादञ्जिनानाम्‌?-डइति। यथोक्तेन न्यायेन श्रग्रोषोमीयस्य | एवं me उ चयते,“ तत्परत्निगेणेषु स्यात्‌, तेषाम्‌ रेका- efanat प्रहत्निः wae स्यात्‌। ae? श्रतिषसु यूषदश्नात्‌, “यत्‌ fry यूपेषु ्रालभेत afeqrenq cate वीये दधात्‌, WAI स्य जनयेरेकयुष श्रालभेतः- डति मूपचित्वं प्रतिषिभ्य, एकं यूपं सौजामण्वां विदधाति; तदुष- पद्यते, यदि रेकादञ्जिनविष्यन्तः, ay fe प्रतिपशु यूषाः; श्रद्मोषोमीयप्रह्लतित्वे एक एव युषः स्यात्‌, AY एतन्नोप षद्यते। तद्यत्‌ Carefaarat वियन्तः पश्ुगणेव॥ (र।९। ८ Wo) | ८ GWE र पादः॥ OIG) Wawa सो मिकषष्डा तिदेशाधिकरणम्‌ | =. अव्यक्तासुतु सोमस्य ॥ १६ भरा. xe श्रयते,-“भिजिता यजेतः- दति एवञ्जातीयका यजं- तयः, तेषु विष्वमचिन्ता,-किमेषु सौमिको विध्यन्तः, उत ert पौणमासिकः ?-इति। श्वविद्चेषात्‌ श्रनियमे माके, saat — MTGE तु सोमस्य"। का WAM?) दर्द वतस्य अभावः, दष्यदे तेन fe यागोम्भिच्यज्धते, रताञ्चाद्रश्यरे वताञ्योदना;, —‘afafaat यजेत- इति, wats wares सौमिको frag: स्यात्‌। कृतः ?। श्रद्यह्ृसामान्यात्‌, Seb areas: — “ज्योतिष्टोमेन यजेष-इति। ‘aq सोमेन यजेत- इत्येषा SAMA | तथापि देवताया रभावात्‌ अग्यक्कता, नथा च ‘aaa यजेतः- इति श्र्यक्तचोदते, दौशषलीयारोनि सोमा- ङ्गानि दशयति, दीक्षणीयायां agar face efau, चतुविंञ्जतिमानं मरापलीयायाम्‌- इति। तस्मात्‌ तात सौनिको far (८।९.।९ Be) ॥ WSs इाद्ष्ाडिकधम््ोतिदेष्याधिकरकम्‌ | ख. गणेषु दाद्‌शाहस्य ॥ १७ 0 भा. CE WTO उदाहरणम्‌, feces: अतरात्रपर्यगाः, तेषु सन्देहः, किं ज्यौतिष्टौमिको विन्नः, उत दादञ्चाड्िकः? -इति। yeu न्यायेन सौमिके भाते उचते, "गष" az जादिको वि्यन्तः-इति। कुतः?। ` चोदनासामान्यात्‌", ्ाद््रादेन यजेत, दिराजेण यजेत-इति; अदःअन्टोप्पि अ होराजवचनः, Tihs, एतच्छम्द्‌ गतं fags अर्थं गतम्‌ श्रपि गत्वं, गणः एव स॒ञ्खातधमगणम्‌ अनुगीतम्‌ अद्ध मोमांसा-दणेने भा. समथा न एकाः | eat लोमावद्यति दवाभ्यां मांसम्‌- ख. भा. दति च एतदारभ्य दादशोपसस्वं दादज्ञाह्िकं धमं गवा- मयने द्चयति। तसात्‌ अरशगेणानां दाद्जाडः प्रह्तिः। (८ ।९।९० Wo) Il संवत्यरसभेषु मवामयनिक घम्म तिदे शाजिकरकम्‌ । गव्यस्य च तदादिषु ॥१८॥ दद संवत्सरसश्राणि उदाहरणम्‌, श्वादित्यानामयन- mania; तेषु चिन्ता किं erearfeat विध्यन्तः, उत गवा मयनिकः}-दइति। पुम्नाक्तेन न्यायेन दादाक प्राप्नेममि- धोयते,-- “गद्यस्य च तदादिष" 'गव्यम्‌- इति, गवामयनं ब्रुमः, गोसम्बन्धात्‌, "गावो वा एतत्‌ सच्रमासत- दरति; तस्य विध्यन्तः, तदादिषु संवत्सरसेषु स्यात्‌। कुतः )। संवत्सर सामान्यात्‌, "पल्य उपगायन्ि- इति च मद्ावतिकं धमं संवत्सरसभे दशयति; “ऋत्विजि उपगायन्ति इति ख सहख- संवत्सरे ॥ (८।९।९९ He) tl निकायिनासुशषरोषु पुष्वेनिकायिधन्रातिदे शाधिकरशम्‌ | . निकायिनाच्च पुबस्योत्तरोष॒ प्रनतः स्यात्‌ ॥ १८ ॥ भा. निकायः'- दति सङ्घातः श्रौश्षराधय्य णावस्थित sea, स॒ एषां, ते निकायिनः, यथा सालाः साद्यस्क्राः, तेषां पूणस्य केचित्‌ धमाः भ्राम्नाताः, उत्तरे तु अधमेकाः; तच चिन्तयते, -किं ज्योतिष्टोमस्य विश्चन्तः, उत प्रधमस्य निकायिनः? -डति। श््यक्कचोदनत्वात्‌ ज्योतिष्टोमस्य | दति माते उचपते,-“निकायिनां च yer sate welt: ८ ध्याये १ पादः ।। <€ भा. स्यात्‌” । कतः ?। निकायित्वसामान्यात्‌, Sweat साख सामान्यात्‌, VY साद्यस्कथधमसामान्यात्‌. एवं सवं yea च साते wed दशिणाम्‌ wes ठत्षरस्िन्‌ दशयति, "यावत्‌ wea awe saa गौः समाहिता भवति, तावत्‌ श्रस््मात्‌ लोकात्‌ श्रसौ लोकः'- इति, तथा wat साद्यस्क सांडखिसंबत्सरः सोमक्रयणः wearar- नाम्‌ इत्याम्नाये उत्तरस्मिन्‌ wie तमेव दशयति, “खो गौः सोमक्रयणी Bear दि एषां स्पद्धिता-इति। aw पूमस्य उत्तरेषु धमाः॥ (८।९।९२ Fe) I फलादीनाम्मतिदेश्टाधिकरशम्‌ | ख. HPN Ea फल-नि यम-कदे-समुदायस्यान- न्वयस्तद्गन्धनत्वात्‌ ॥ २० ॥ (सि०.,॥ भा. इह फल-नियम-कत्‌-समुदाया उदादरणम्‌ ; फलं wir, नियमो यावञ्ज विकोम्भ्यासः, कत्ता खगेकामः, समुदायो TA- पूणमासौ-इति। aw चिन्ताते,- करं फल-नियम-कः -समु- दायानां सौय्यादिषु प्रटत्तिः, न?--दति। कि भाप्तम्‌ ?-- । इष्िषु दभपुणेमासयोः प्रत्तः स्यात्‌" (८।९।९९ ख०)- इत्यनेन न्यायेन प्रट्निः- दूति माप्तम्‌। तथा ATR उचते, we नियम-कत्‌-समुदायस्य' श्रप्रहत्निः। कुतः ?। are’ “प्रटत्तित्वात्‌, "तद्वन्धनत्वात्‌' च फलादीनां, कमं तावत्‌ न पवत्तते। किङ्कारणम्‌ ?। विभ्यन्तेन धमाः भरवरत्तंनते, न च कमै विध्यन्तवि हतं, बिध्यादिविद्धितं तत्‌। तस्मात्‌ न प्रवत्तते, aa aay फल-नियम-कठे -समुदायस्य' “TAT.” च- प्रठत्तिः-इत्यथः। कृतः ?। ^तद्न्धनत्वात्‌, फलं तावत्‌, 'दशेपुणमासाभ्यां यजेत- इति, दशपू माससंयुक्षं खतं, तत्‌ Go मीमांसा-द्ने भा. य दर्भपूशंमासौ, त्र भवितुमरईति, न च deified तौ स्तः, Wa: खगेस्यापि तज्राभावः। एवं fare le कमेबन्धनः, 'यावञ्जोवं दशपूणेमासाभ्यां यजेत'- इति, स दञ्जपुणेमासा- भावे कथं स्यात्‌। तथा कता कमेबन्धनः, दअरपुशेमासाभ्यां खगेकामः- दरति, सोऽपि कथं तयोरसतोः स्यात्‌। समुटायो- प्या्रेयादोनां, तानि सौर्यादिषु न eatin तत्समृरायः कं तत्र भवेत्‌। व्यात्‌ तेषाम्‌ WAST: I ख. प्रटत्तो चापि तादर्थ्यात्‌ ॥ २९१॥ (य०)॥ भा. श्रपि च धमाणां Weim: कमाथा, कमेण उपकर्तेम्‌, न च फलादीनि कमे डपकुवन्ति, फलं तावत्‌ परुषस्य उपकरेाति, न कमेणः, SH डि “फलं च पुरुषार्थत्वात्‌" (३।९।५ ख०)-- cf नियमोगप न कर्मधमेः, कर्तधमागसावित्युक्तं, “कुवा श्रुतिसंयोगात्‌” (२।४।२ ०) डइति। तथा क्ता खगेकामो न कमाथेः, कम खगकामाथं, न हि खर्गकामः कमश उप दिश्यते, -खगकामो यजेत'- इति, किकद्ि, कमे खगकामस्य उपदिश्यते, 'खगेकामो यजेत, नान्यत्‌ कुयात्‌-इति। तथा समुदायो न कमेाथेः, फलाथाम्सौ, ददरथपणेमा साभ्यां खगंकामो यजेत दति। एवम्‌ WANT कर्मणोम्नुषकारकत्वात्‌, प्रर तः TART स्यात्‌। वच्यात्‌ न WAAC II खः श्रखुतित्वाच्च ॥ 22 (sto नि०)।॥ भा. श्रमाद्‌, यदि दशपशेमाससंयोगात्‌ फलादौनाममटन्निः, प्रयाजादोनामपि तत्सम्बन्धात्‌ wef: पराप्ता, तान्यपि fe तत्संयुक्तानि'-इति। उचते, यद्यपि तानि equa ea: श्रुतानि, विध्यन्तेन तु सौयादिष्वपि अ्रतिदिष्टानि; फलादीनि तु न fata अतिदिश्यन्ते, तेषां यदि wearer प्रवर्तिका शतिः ८ ध्याये ९ पादः ॥ EV भा. स्यात्‌, ततः परवत्तरन्‌, न च असाषस्ति। MET अश्रुतत्वात्‌ न प्रवन्तन्ते॥ (८ ।९।९३ BW) i a oF eh गरूकामामां गदोनादीन'मनतिद्‌्राथिकरकम | ख. गुणकामेष्वाश्चितत्वात््रटत्तिः स्यात्‌ ॥ २३॥ (Te) I भा. इह गृणकामा उद्‌ाइरणम्‌,-- "गोदोहनेन प्रण्येत्‌ Ty- कामस्य", ‘Sure गायता नरः दति, शामकामाय प्रतिषदं aad इत्येवमादयः। aw विचायते, किं गृणकामानां Fady weft, उत न 7- इति। ततः GANG उपक्रमः, “गुण- कामेषु ्रञितत्वात्‌, Weta: स्यात्‌” श्रहत्तिः' गुणकामानाम्‌। कुतः ?। श्राशरितत्वात्‌, गोदोहनं प्रणयनाथितं, "गोदोहनेन प्रणयेत्‌ इति। तश्च प्रणयनं प्रवत्तते, WIA च प्रवलमाने तदाखितमःप wand; यथा पटे श्राक्णष्यमाणे तदाञितं चिवममप्याङण्यते, यथा च चमसः Ward, यथा च खादिरं बोव्यैकामाय यपं कुय्यात्‌- इति, णवं गोद हनम्‌ ्रपि प्रवत्तत ; Meet च प्रवर्तमाने तदाञ्चितः कामोःपि पवत्तितुमद्धति | तस्यात्‌ गुणकामानाम्‌ WE: I ख. निदत्तिर्वा कम्ममेदात्‌ ॥ २४॥ (सि०)॥ भा. ‘faefaar गृणकामानाम्‌ अमहत्तिः। कुतः १। "कम्मभेदात्‌", काय्यैभेदात्‌- इत्यः । श्रन्यत्‌ काय्यै गोदोहनस्य, ्नन्यत्‌ चमसस्य, चमसः क्रत्वथा, गोदोष्नं तु परुषाः ; AT, “यद्खिन्‌ प्रीतिः पुरुषस्य तस्य लिप्वाग्धल चछषणाग्विभक्घत्वात्‌" (४।९।२ ०) - इत्यत्र; श्रक्रत्वथेः, किमथ परवत्तत ? ब्रातुप- काराय fe तस्य प्रत्तिः; णवं प्रतिषदः। तस्मात्‌ न ATTA गुणकामाः ॥ K प्लस भोभांसा-श्म्ने भा. यन्त॒ उन्यस्तं,- "यथा खादिरं बीग्यकामाय qt कुययात्‌-- द. भा. भा. दूत्य मटत्तिरेवम्‌ श्रचापि- दति, तच ब्रूमः,- अपि वाऽतदिकारत्वात्‌ क्रत्वथेत्वात्मन्तिः स्यात्‌ ॥ २४५ ॥ (To य° fae) ii पि वा, एवंविधेषु nett स्यात्‌'। ya?! शतद्िकार त्वात्‌,-न खादिरः ऋत्वर्थविकारः, अयम्‌ रपि क्रत्वथं एव, तदुक्तम्‌. “एकस्य तु saad संयोगपृथक्त्वम्‌” (४। द। ५ Ze) दूति, कऋत्वर्धसेत्‌ werwaq wana, तस्मिंखं प्रवन्नेमानें तदाओितः कामोःपि wana, खादिरेण fe स सिध्यति, स च खादिरोग्स्ति, तशमात्‌ कामं साधयिष्यति॥ (८।९।९४ We) I सेयं चरावभिमङनदयस्य विकरूपाधिकरशम्‌ । waagifa विकद्योऽविभागो fe चोदनेक- त्वात्‌ ॥ २६ ॥ “सौर्यै wt निवपेत्‌ ब्र्वचेसकामः'- इति शूयते ; रस्ति तु प्रहतावमिमन्नेनदयं, "चतुद्धाबा पौणंमासोमभिगडेत्‌, पञ्च- होचाग्मावास्याम्‌- इति, तत्‌ ce चोदकेन प्राप्यते। Aa संशयः,--किं सौर्या यदा पौणमास्यां प्रयुज्धते, तदा चतु- डाव्राम्भिन्बषट्यः; यदाम्मावास्यार्या, तदा TEU; उन sway विकरः, VTE वा TEE ate aha किं प्राप्तम्‌ ?-व्वस्था-डइति। HTP] चोदकानुयद्ात्‌ wert व्यवस्था Hal, KUT चोदको यवस्थां भ्राषपयति। एवं प्रे उचते,--णकस्मिन्‌ कमेणि we सौ्येविकरूपः। कुतः?। विभागो fe चोदनैकत्वात्‌, एकेषा चोदना,- "सौरये चसम्‌ निवपेत्‌ ब्रह्मवश्चसकामः — इति, तश्र श्विभागो ८ ध्याये t WT: II us भा. भवतु, डभावपि अ्रभिम्ने ANITA, तयोरेकाथंत्वात्‌ समुयो भा. ख. भा. न सम्भवति, तद्मात्‌ विकर्पः। यस्‌,- प्रतौ वअवस्था- दति; न रसौ कालता, किं तदि समुदायहता, न च, सौयं तौ समुदायौ स्तः, "यद्येवम्‌ भिमश्नमेव ate न प्राप्रोति, तयोः समुदाययो- रभावात्‌-डइति। wa उचते, न प्राभरोति, यदि समृदाययोः अभिमञ्जनम्‌ उचेयत, तयोस्त्वनमिष्बषटव्यत्वात्‌, समुशायिनां Agata लक्षणया, समुदायिविकारञ्च Cree | तस्मात्‌ तापि चोदकः areata तत्‌॥ (८।९।९५ We) ॥ सेयं चराबाग्रेयधनयोतिदे्राधिकरणम | लिङ्गसाधारगयाद्धिकल्पः स्यात्‌ ॥ २७ ॥ (पू०, ॥ सौर्य्य कर्मणि दारपौणेमासिको विष्यन्तः- द्रत्युक्तम्‌-- ‘fea दजशेपणमासयोः प्रदत्तः" (८।९।९९ सू०)ो- डति, सन्ति तु तत्र कमाणि श्राभ्रेयादीनि। त्र विचारः, किं यस्य-कस्यचित्‌ टाशेपौणमासिकस्य कर्मणः dre विध्यन्तः, उत च्राप्रेयस्य ?-दति। किंप्रा्म्‌ ?- विकर्षः" कुतः ?। ‘ery. साधारण्यात्‌, सौय्य दादेपौणेमासिकविष्यन्तमाप्तौ यशिङ्गम्‌ उपदिष्टं, भयाजे-प्रयाजे छप्णलं जुद्ोति- -इति, तत्‌ साधारणं स्वां fram सम्भवति; न च समु चयः, त्यात्‌ fares: | Tater निथम्येत पृम्बेवज्वात्‌ विकारो हि ॥ २८ ॥ (सि०) ॥ saree विध्यन्तो "नियम्येत । कृतः ?। ‘Tareq, एक- दे वतत्वात्‌- इत्यथः, Waa एकदे वत्यः, सौर्या; ada. देवतत्वेन लिङ्गेन श्राग्रेयविष्यन्तो नियम्येत, पुबबवत्वात्‌,- Gy मोमासा- < ४ a भा. पृष्यैवानयं Tree, was च्रभिहितं बिध्वन्तम्‌ अपेते, "विकारो fe,—faafa: एषा, सदाञ्च॒विटतयः पुमबवत्यः, चोदना- वाक्छानामसमाप्नत्वात्‌; तज faga विभ्यम्ननियमो भवति- दृत्युक्तम्‌ ; रस्ति च एकटे वतत्वं fay; तेन श्राप्नेय विध्यन्तः ॥ ख. अशखतित्वानेति चेत्‌ ॥ २८ ॥ {आ०)॥ भा. TT अ्राहः- स्यत्‌ एतदेवं, यदि wiaed शरूयते, नतु श्रयते । कथम्‌ ?। तडधितिन श्रयं निदश्जःः-सौययेम्‌- इति तथा, श्रापभ्रेयमः- इति; त्र वचनच्यक्िने नायते, कि qeat देवता WA, उत Teal च Seary—xwila, तथा च्राग्नेयेम्यि॥ खः स्यात्‌ लिङ्गभावात्‌॥ ३०॥ (Bo नि०)॥ भा. स्यात्‌" चवस्थितिः एकत्वस्य । कतः ?। 'लिङ्गभावात्‌,- लिङ्गम warfer) किम्‌ ?। वाक्यञ्जेषे एकत्वं यते, dra तावत्‌ 'अममेव चादित्यं स्वेन भागधेयेन उपधावति, स॒ aad ब्रह्मवश्चसङ्गमयति- fa) श्राग्रेयेण्पि, खद्धिरसो वा इत SHAT: खगमायंस्ते यस्चवास्त्वभ्यायंस्ते परोडाशं कम्मे भत्वा भरसपन्तमपश्यंस्तमन्रुवन्‌ ta भ्ियखख wana भियस्व विश्वेभ्यो देवेभ्यो भियस्वेति, स ताना a भिये तमब्रुवन्‌ aga भ्रियस्वेति, trang, fered, यदाप्रेयोग्ाकपालो प्मावास्यायां पृणमास्यां चाचुयरलो भवति ्रग्निमेव Wa भाग येयेन समङयतिः- इति | ख. तथा चान्याथंदशनम्‌ ॥ ३१ ॥ (नि०)। aT. ong APT AMTATY THT, अश्रि मूज्ा दिवः-डइत्याभ्ये ‘seraqiaacan—via Wea) ‘aq wae wafas दयोपदष्चनम्‌-इति। तदुचपते। नेतत्‌ पनरष, wars ८ खध्यारः १ पादः ॥ ay भा. चोद्‌ नागतम्‌, एकं मवगतं ; चोदना गतं प्रापकं, मद्धगतं प्राप्तस्य ad. भा. द्योतकम्‌-डति॥ (८।९।९६गअअ०)॥ विदं वतथाः सच्विपाते डविःखामान्बदस्य बरोयरस्वाधिकरकम |) विप्रतिपत्तो इविषा नियम्येत कम्मणस्तद्पाख्य- त्वात्‌ ॥ ३२॥ (fae) u ददं श्यते, रेन््रभेकाद कपालं निवपेत्‌" दति, mde wa?—tfa) aw सन्देहःः-- किं देवतासामान्यात्‌ wz. पुरोडाश्रसान्नाय्यस्य विध्यन्तः, Tat च पयसि श्रौषधस्य, देवतासामान्यं बलवत्तरम्‌ ; we हविःसामान्यात्‌ उक्र सान्नाय्यस्य, wast श्रैैषधस्य, हविःसामान्यं बलोयः7-डति। त्रिं प्राप्नम्‌ ?- उचयते, देवतासामान्यं बलीयः- इति, कुतः ?। मुख्यत्वात्‌, मुसखनियचिता देवता,-रे्रम्‌ “ाग्नेयम्‌' डति; जघन्यनियवितं हविः; तयोविरोधे मुस्वानुय्धो न्यास्यः, मुखस्य श्रविरुदुप्रहटत्तित्वात्‌, जघन्यस्य तु AIA faugr uefa: | तस्मात्‌ देवतासामान्यं wera: | cfawit बूमः,-- “विप्रतिपत्तौ इविषा नियम्येत", fanfa- प्तौ एतस्यां ह वद वतयोः, इविषा विध्यन्त नियम्येत । कुतः ?। “कमेणरतदु पास्त्वात्‌, कम देवतां प्रति दरश्यस्य उत्सगेः, स च इविःघु उप स्मायते, उपलभ्यते- इत्यथः इविः त्यज्यमानं दृ्यते। किमतः ?। wat दविः कमणः प्रत्या सन्तं, भरत्यासत्तिञ्च शिद्धम्‌। ‘aq देवतापि यागेन सम्बद्धा, न तवा विना, यागो भवति'। उचयते, सत्यं सम्बद्भा, श्रारादुष- कारिणो तु सा, नासौ त्यज्यते, तस्मात्‌ बहदिरङ्कम्‌। श्रतो इविःसामान्यं बलीोयः॥ ae मोमांसा-दशंने ख. तन च कम्मसंयोगात्‌ ॥ २३ ॥ (Ao, ॥ भा. तेन च इविषा संयुज्य कम चोद्यते, tay, waa इति दविःप्रधानः weg) किमतः?। wat दविर बुद्धौ afafed, तलङ्गं भवति; यथा धूमो बुद्धिविषयतामापन्नो- मे लिङ्ग, न विद्यमानः ॥ aq gaara wt श्रूयते, ेक्म्‌, श्वाग्रेयमः-डूतिः। उचयते,- ख गृणत्वन Sanaa: uw ३४॥ (Ate fae) ॥ भा. विशेषणत्वेन Saat श्रूयते, इविर्विञष्यत्वेन, विशेष्यं च बुद्धौ सन्निहितं भवति, न विशेषणं, तदिशेष्यं fader नि वन्षते | कथं श्रायते ?। विशेष्यानुबन्धसंयोगात्‌, यथा, ‘rege: पुज्धः- त्युक्ते पुरुषः Yaa गम्यते, न राजा ; एवम्‌ इहापि x पयः'- इत्युक्ते हविः बुद्धौ सन्निधीयते, न देवता; ae बुद्धौ सन्निदितं, तिङ्गम्‌- द्त्युक्नम्‌। तसात्‌ इविःसामान्यं बलोयः; रतः TR TETRA Waa व्यन्तः, wy च पयसि सान्नाय्यस्य- दति ॥ “गुणत्वेन ठे वताशतिः"-- इत्येतस्य सरस्य परा चास्मा; - इदं पदोत्तरं नं; "यदङ्गं इविःसामान्यं बलीयः- दूति, नैतत्‌ युकं, देवतासामान्यं बलोयः-द्ूति। कुतः?। Mare प्रयासो देवताराधनं एव, UW प्रसन्ना we ददटाति। wa शरूयते,- तस्र एवेनम्‌ इन्रः प्रजया पसुभिस्तपयति'- इति, VSR प्रसादनोपायः- दरति Ara: पनरपि इन्द्रे भसा- दयितब्ये स एवास्थेयो भवति, तस्मात्‌ टेवतासामान्यं बलीयः" -इति। अज्र ब्रूमः- स्यात्‌ एतदेवं, यदि देवतातः फलं स्यात्‌, OT. भा. ख. भा. —— ८ Gwe t We ॥ ES यागात्तु फलं, “Garay यजेत इति शरूयते। यन्तु, aT aan CHK — द्रति, तत्र इदम्‌ उचयते, “गृणत्वेन रेवता गतिः”, यागे गुणभूता देवता, तस्या दात्‌त्वं स्तुत्या उचयते, यथा, श्रमास्येन मे यामो दन्तः, सेनापतिना मे यामो ew’ इति, न च waren: सेनापतिवा प्रामस्य प्रभवति, राजेव मरभवति, इतरस्मिन्‌ गुणभूते स्तुत्या दात्‌त्ववादः। तश्यात्‌ यथोक्तेनैव न्यायेन हविःसामान्यमेव बलीयः-दूति॥ (८ । ९। ९.७ We) ॥ MATOS ापध्षस्मातिदेभ्राधिकरशम्‌ ॥ हिरण्यमाज्यधम्म तेजल्वात्‌ ॥ २५ ॥ (पृ०)॥ भाजापत्यं घुते* चकम्‌ निवपेत्‌, अतह्ष्णलमायुःकामः-- इति श्रूयते। तत्‌ ‘feces स्यात्‌, उर्पांसुयाज- विध्वन्तः तच भवेत्‌। कुतः ?। तेजस्त्वसामान्यात्‌', तेजस्त्वं सामान्यं, हिरण्यम्‌ अञमनां तेजः, श्राज्यमपि गवां सारः-- इल्यथेः। श्रथ वा हिरण्यमपि तेजखित्वात्‌ उड्वलम्‌, राज्य ममि खिग्धत्वात्‌ डञ्ञवलमेव । तस्मात्‌ सामान्यात्‌ उपांसु- याजधमा अतलष्णलख्रः ॥ धर्म्मान्‌ ग्रहाच्च ॥ ३६ ॥ (Jo) i हिरण्ये च बहवः श्राज्यधमाः TAT WR श्रवेशणादयः, श्रोषधधम्मास्तु WAC अवदन्तयादयः। TUTE अपि च्राज्य- £ धम्मोाः॥ श waa द्बि are Glo To Ws: | (+~ भोर्मांसा-रशम ख. ओषधं वा विश्रादत्वात्‌॥ ३७ ॥ (fae) भा. श्रथ वा श्रौषधस्य हिरण्ये विध्यन्तः। कुतः ?। “वि्दल्वात्‌, हिरण्यमपि fraud, अओषधमपि वि्रदम्‌। कः पुनरनयोः सामान्ययोविैषः?। न we कथित्‌, किन्तु विभ्रदत्वस्य कारणदयम्‌ उपोदलकं, तेजखितायास्तद्भमानुग्रहइ एकः॥ ख. चर्शब्दाच्च ॥ रेट ॥ (Fog) I भा. wey श्र भवति,- wowed चर्म" दति । चरू शब्द शच श्रौषधस्य वक्ता, तत्‌ बलवत्‌ रौषधस्य लिङ्गम्‌ ॥ ख. तस्मिंश्च पणशते ॥ ३८ ॥ (AR) भा. तस्मिंश्च श्राज्ये अपणं श्यते,--“घुते खपयति-डति। किमतः?। शत एतद्वति,--श्रौषधविधन्तेन अपणं प्राप्यते ; त्र केवलम्‌ wet विधायिष्यते, श्राज्विष्यन्ते तु अपणं श्राज्यं च विधीयेयातां, तथा वाक्यम्भिद्येत। “तसिश्च शषणश्चतेः”- इत्येतस्य षरा MT; — Aa श्राह, 'सा्तादेवेद्ाज्दं शरूयते, तस्मात्‌ तस्य विष्यन्तः- tit ततः उत्तरम्‌ दृढं, “तस्मिश्च अपणस्ुतेः, दाशपौण- मासिकं श्रपणं (तस्मिंख' Mey श्रूयते, quad तत्सामान्यं, शविगनं तु वैशय, egy; तस्मात्‌ ते बलवती ॥ (८, १।१८ अ) It ८ अध्याये ९ We: Be मथदके oueretterqwe frqarfences ॥ ख- मधृदकं द्रवसामान्धात्मयोविकारः स्वात्‌ ॥ ४० ॥ (do) ॥ भा. च्ि्ायाम्‌ cel श्रूयते,- दधि मभु ya* धाना उदकं तण्डुलाः, तत्संखष्टं मराजापत्वं भवति"- दति। तच, (मधूदके 'पयोविकारः स्वात्‌'। कुतः ?। श्रवसामान्यात्‌, इवे च मधु- दके, Tavs इवम्‌॥ ख. आज्यं वा वणेसामान्यात्‌ ॥ ४१॥ (सिर) । भा. “OTe वा' इमे विकुयोाताम्‌, डपांमुयाजस्य तयोिध्यन्तः स्यात्‌। कुतः?। "वणेसामान्यात्‌” समा नवणे मधूदके WAT I ख. धर्म्मानुग्रहाञ्च ॥ ४२॥ (यु०) ॥ भा. श्राज्यधमाञ्च बहवः मधूदकयोः अकाः क्तम्‌ उत्पवना- दयः, न तु पयोधमा टोनादयः॥ ख. Uae चाविशि्टत्वात्‌ ॥ ४३ ॥ भा. यत्तु, TS कारणम्‌ उक, दरवत्वसामान्यं, तद विजिष्टं, श्राज्ध- मपि अद्धिर्सयोगात्‌ दरवीभवति। तस्मात्‌ उपांशुयाजविध्यग्तः मधूदकयोः- इति ॥ (८।९।९९ Be) | tfa ओीभदश्रवरखखामिनः wal Watered अषटमस्या- ध्यायस्य प्रथमः VTS ॥ * श्च 'पयः' दति afaa का० mt To Wis: | wat ५ ५ Sei न L € ° अष्टमस्य Marae टदितोयः पादः॥ र Qe रेष्िक-सोजामण्याटेशटिकधण्य तिरेणाधिकरशस ॥ ख. वाजिने dad सौषामग्याञ्च ग्रहेषु तच्छब्दात्‌ ॥ १॥ (To) | या. चातुमास्येषु बवाजिनेज्या शताः, "वाजिभ्यो बाजिनम्‌- दूति, सौैश्रामण्यां च सुरा यद्ाःः- श्राश्विनं यशं गच्छाति, सारखतम्‌ taxa — इति। तत्र संशयः, किम्‌ उभयोः सौभिको विध्यन्तः, उत दाशपौणेमासिकः ?-डति। agar, ‘arta’ 'सौजामरण्यां च यदेष" 'सोमपुषत्वं', सौमिको विध्यन्तः। कतः ?। 'ताच्छब्द्यात्‌' सोमशग्दत्वात्‌। सोमशब्द स्त्व शरयते,- “सोमो a वाजिनं चुरा सोमः-डूति, न तावत्‌ वाजिनं सोमः, न सुरा; न च, तयोः सोमेन सादृश्यम्‌ रस्ति; सादृश्या परशब्दः TCI HAHA! तस्मात्‌ सादृश्यम्‌ wa विधोयते, सादृश्यं च श्च सोमधम्मत्वज्लतं way विधातुम्‌, न श्रन्यत्‌, स एष नाम्ना धम्मातिरेश्ो न fata, यथा, कौण्डपायिना- मयने Sires i ख अनृवषट्काराच्च॥र२॥ (यु°१)॥ भा. श्रनुवषट्‌कारं च सोमधम्मै दशयति, "वाजिनस्य WA" TH त्यनुवषरकरोति, चराया वोद्धौत्यनुवषर्करोति'- इति॥ ख. समुप्य भच्तणाच्च ॥ Su (यु° २)॥ भा. समुपड्कय Hae च सोमधम्मेः, तत्र दृ श्यते,--ओषं समं वा विभज्य Tar मस्षयन्ति- दूति it ee ee न~ - ~ - ~ NN क + way इदतिका० क्री? To पाठः। ८ अध्याये २ पादः । ९९ खः क्रयश-ख्रयण-पुरोरुगृपयाम-ग्रहणासादनवासोप- नह नच्च तदत्‌ ॥४॥ (यु° ३,॥ भा. MIU Y सोमधम्मान्‌ Tat द्यति, Mea मात्‌, wea कुवलसह्कुभिराञ्विनं क्रोाति-इति। एका Teg एका याज्या, उपयामगृदधीतोगस्यगच्छिदराय त्वाच्छिदरेशाग्विनं we गृह्णाति, गृद्धीत्वा ्रासादयति frat संहता वसन्ति, aia वाससो डउपनद्भानि तोक्मानि ष्पा भवन्ति-इति, विधौ सति ्रनेकाथानि वाक्यानि स्युः, क्रयादीन्‌ सीसकादींख विद्धति। तख्मात्‌ उभयोः सौ मिको विध्यन्तः ॥ ख. हविषा वा नियम्येत तदिकारत्वात्‌॥ ५॥ (fae) I भा. दविःसामान्येन ar, wa दाशेपौणंमासिको विध्यन्तो .निय- म्येत'। कुतः ?। (तदिकारत्वात्‌, दाषौणेमासिकस्य हविषो विकारः सुरा-वाजिने, श्रौषधविज्नतिः सरा, सान्नास्यविक्लतं वाजिनम्‌ ॥ खः प्रशंसा सोमशब्दः॥६॥ (प° यु° feo, I भा. रथ age, ताच्छन्दयात्‌-शति। तच ब्रूमः, प्रञ्सायाग्यं सोमश्नब्दः, न विध्थेः, विधायकस्य श्रमावात्‌, सौमो वै वाजिनं, रा सोमः- डति प्रह्णष्टफलवस्वात्‌ सोमस्य, तद्भाबेन सृरा-वाजिनयोः प्रसा, यथा, सिद्धो देबदत्तःः- शति पुस- षस्य । AGIA नायं नाम्ना चमातिरेज्ः॥ ख. वचनानीतराणि॥ ७॥ (पू fae नि०)॥ भा. इतराणि तु सीसक्रयादीनि वाचनिकानि, प्रात्तेरभावात्‌। अगत्या च वाक्धानाम्‌ श्रनेकाथंता, सगृणकम्म विधाने II €2 WATST- RMA ख. DISTT तदत्‌ ॥ ८ ॥ (Ao) ॥ भा. ष्पैरेव दी्णोयामाभ्रोति, तोक्मभिः प्रायणीया, सिंह- ` लोमभिरातिथ्याम्‌- दति, सोमविकारत्वे भत्य शमेव दो शोयादोनि प्रा्जयुः; भराक्तानाम्‌ अण्पादिभिस्तदा्िवचनं ¦ नोपपद्यते ॥ ख. पशुपुरोडाशस्य च खिङ्गद शनम्‌ ॥ € ॥ (लि०)। भा. पसुपुरोडाज्जता च पाणां yaa, त्रैतेषां पशूनां पुरोधा विद्यन्ते, षपुरोदान्चा Ga पञ्चवः- इति ; तन्न तावत्‌ श्रव | षाः पुरोडाः, wer एवते, यदि तु पुरोडाञ्जधम्मेका, तत एतदुपपद्यते। तस्मात्‌ पौरोडाभ्रिकस्तेषु विन्नः ॥ (ठ । ` २।९ We) ॥ पर साच्राग्यधमातिदेष्टाभिकरशम्‌ | ख. पशुः पुरोड़ा*^ नकारः स्याह वतासामान्यात्‌ ॥ १०॥ sq) ॥ भा. श्रस्ति ज्योतिष्टोमे TY Tae: यो दोकितो, बत्‌ warned पमुमाणमते-डइति। तज स _ ङि we ते। किं भराक्तम्‌ परोडाअविकारः, उत सान्नारयविकारः ?-- TY: पुरोढाञ्जविकारः TATA | कुतः ?। WATT: पुः, PETA fs तरेवत्य एव ॥ ख. प्रोक्षणाच्च ॥ ११॥ (ह° १)॥ ae भा. Sad where wal) देवति, “यो जुष्टं मोच्चामि--दति way मोक्षति-दइति॥ j ८ खअष्याये & पादः <2 ष प्यसिकरखाश्च ॥ १२॥ (०२) । भा. षय्येभ्िकरलम्‌ पि प्रोडाज्जधम्मेः, तदपि wll दृश्यते, श्राद्वनोयात्‌ उसर्मुकेन wy पय्येभ्रिकरोति- इति, तख्ात्‌ परोडाअविकारः॥ ब. सान्नाय्य वा तत्प्रभवत्वात्‌ ॥ १३॥ (सिर) ॥ भा. सान्नाग्यं ar पसुविकुय्यात्‌, न पुरोडाञअम्‌। aA?) | तत्प्रभवत्वात्‌, TE सान्नाय्य प्रभवति, पमुख ; तत्‌ मिथः- waren, प्रत्यासत्तिश्च fey, हविःसामान्यं च देवतासामा- न्यात्‌ बलोयः- TAMA (८ । ९. । ९.७ Wo) ॥ घ. तस्य च पाचदशनात्‌ ॥ १४ ॥ (यु०) a भा. (तस्य च' सान्नाय्यस्य यत्‌ पात्रम्‌ उखा, सा THY दृश्यते, "यटि पय्युरुखायां पचेत्‌-इति॥ (=।२।२ BW) i परा पयाधश्मातिदेशशाधिकररूम्‌ | सः द्रः स्यान्मत्तिसामान्यात्‌ ॥ १५ ॥ (पू) a भा. सान्ञाययविकारोम्पि ‘ew’ विकारः सस्यात्‌" पुः, न षयसः। कुतः ?। भूत्तिखामान्यात्‌, घनत्वं मूः ॥ ख पयो वा कालसामान्यात्‌ ॥ १६ ॥ (Fae) 1 भा. “षयो वा' पशु विंकुय्यात्‌, न दधि; Weare: पशुः, पयोम्पि सद्यःकालम्‌। द्धि तु area, पयोगरितं, तद्ड्धिर ङ्गम्‌ ॥ € भोमासा-दद्यने खः पश्वानन्तर्ग्यत्‌ ॥ १७ ॥ (य° १)॥ भा. wy पयः अनन्तरः, तत्परल्यासन्नं, न द्धि॥ ख. द्रवत्वं चाविशिष्टिम्‌ ॥ ९८ ॥ (यु°२)॥ भा. gard पथुपयसोः समानं, पशुरपि दवति, पयोप्पि। तद्यत्‌ पयोविकारः पशुः॥ (८।२। द We) i wifewrat पयाषब्भातिदेष्टाभिकरशरूम्‌ | ख. अआअआमिरोभयभाव्यतल्वादुभयविकारः खात्‌ ॥१९॥ (रम पूर) ॥ भा. तश्वदेवो ‘arfre उभयोः द्धिपयसोविकारः स्यात्‌' 'डभयभाव्यत्वात्‌, उभाभ्यां हि सा भाते, तच न युज्यते विशेषोग्स्यैव, न इतरस्य-इति। तस्मात्‌ उभयोः॥ स. र्कं वा चोदनेकत्वात्‌ ॥ २० ॥ (fae) ॥ चोदनेक त्वात्‌ भा. ‘wm ar fagearq दधि पयो वा, नोने, " । एकेषा चोद ना,-'वेश्वदेव्धामिश्ला-- इति, सा एकेन विधयन्तेन निराकाङ्कीक्रियते ४५ क्रियते; तस्मात्‌ एकं विकुय्यात्‌ ॥ ay, न युज्यते विशेषः- दति; तच उचयते, - अ. दधिसङ्काततामान्यात्‌ ॥ २१॥ (रय पू०)॥ भा. संहतं दधि, ्रामिक्षाम्पि संता, पयो दवम्‌ ; एष fate aera दभो विक।रः-इति ॥ a. aT. aT. q. भा. ठ अध्याय र UTE: II ९५ पयो वा तत्मधानत्वाज्ञोकवत्‌ दश्रस्तद्थं- त्वात्‌ ॥ २२॥ (fae) wa at चामिश्षया विक्रियते, न दधि, पयःप्रधानत्वात्‌, श्रस्य च dara । किं भ्राधान्यम्‌ पयसः ?। भूयस्सवं, प्रभूतं त्र पयः, wed दधि। ‘ew’ च तद्थत्वात्‌", दधि च तच पयो घनीभावयितुम्‌ खपादोयते ; “लोकवत्‌, aris पय एव घनोभावयितुम्‌ दधि उपादीयते। कथम्‌ ?। Twa अन्येन श्रब्ेनापि काञ्जिकादिना क्रियते, तजापि च ्रामिश्ाशब्दो भवति, दधिनियमः we fe श्रदृष्टाथः। तस्यात्‌ पयः एव अन्लसंयोगेन घनीभूतम्‌ wfc पयञ्चेत्‌ arfarar, पयस एव विकारो न्याय्यः | धम्मन ग्रहाच्च ॥ २२॥ (ae) a सद्यःकालता धर्मः पयोविकारत्वेन qwaqwieaa, वैश्व- देवस्य सद्यःकालत्वात्‌, दधिविकारत्वे बायेत। वैश्वरेवोग्पि दगडकालः fata’) तथा तस्य war बाध्येत, सद्योभावं च दभेयति,-- जुषन्तां युज्यं षयः इति, यदि ew विकारः स्यात्‌, तथा STHRIAATSA STA, न कथद्चन पयः स्यात्‌; aq एतहशनं नोपपद्यते। तस्यात्‌ पयोविकारख मिता, द्रश्च श्रधर्मेकत्वम्‌॥ (८।२।४अ०)॥ दादग्टारे GAVIA धम्पातिदे्ाधिकरशम्‌ ॥ ~ ९ सचमहोनश्च दादशदस्तस्योभयथा प्ररत्तिर क- कमृरप्रात्‌ ॥ २४॥ (Te) ॥ दादशराद्ाग्डगेणः, प्रायणोयोःतिराचः, WT: षडहः, TT ९६ Ware दभन भा. ERAT श्रविवाक्छम्‌ श्रः, उदयनीयोम्तिराच्रःः- दति, स saad ga, “सच्मद्धोनसखः। कथं च्रायते ?। चभियुङ्कानाम्‌ उपदेशात्‌, ud fe उपदिशन्ति, सजमशोनख Weare: — इति, अब्टाथाभिगमे च अभियुष्ठोपदेअः प्रमाणम्‌। संच्चा- चवस्थया च तस्य धम्माः श्राम्नाताः,- “एको दौ बडवोम्पि वा awa यजेरन्‌", "तान्‌ दौकिता याजयेयुः, 'गृ्धपतिसक्त- TAT: खयम्हत्विजो ब्राह्यणाः स्म्‌ उपेयुः इत्येवमादयः | धम्मभेटा संन्ञाव्धवस्था, यथा, AIWU:, परिवार्‌, वानप्रस्थः डति, तत्‌ Teas (ई We) वच्यते,-“दादश्ास्य स- त्वमासनोपायिचोदने यजमाननडत्वे सबञ्रन्दाभिसंयोगात्‌॥ (५०५॥) यजतिचोदनात्‌ wetted, खामिनां च अस्थितपरि- माणत्वात्‌"॥ (५९॥)- दति, स दिराजादिषु थ्रहगेणेष भवक्तते -दत्युक्तम्‌, “गणेष दादश्रा हस्य" (८ । ९।९७ इ०)- इति | तज सन्दिद्धते,- किम्‌ उभयप्रकारोग्सौ fay waa, उत Baga, कचित्‌ were, कचित्‌ nya: ?- इ ति। fa ्राप्म्‌ ?--'स्य उभयथा प्रहत्तिः' स्यात्‌, “एककम्यात्‌,- उभयविधस्तत्र WANA । कुतः ?। रेककम्यात्‌, एकम्‌ इदं कम्म उभयविधम्‌ इत्युक्षम्‌, न तस्य प्रतौ विशेषो Twa, दरद एवंविधः, ce न- दति; aenq उभयविधः wana "ननु एका चेदिधा new, दितीयया कार्य नास्ति'। रेक- कम्यात्‌ विकरुपो भ वध्यति, यथा श्राग्रेयविकारेष्वभिमञ्चनस्य ॥ स अपिवा यजतिखुतेरहोनभुतप्ररत्तिः स्यात्‌, Waal तुल्यशब्दत्वात्‌ ॥ २५ ॥ (fae) u भा. शपि वाः नैतदेवं, सव्र उभयथा ्रहत्निः- दूति, यब्र * एवमेव सव्व पाठः! BAVA च, "'दार्‌ शरस्य सचत्वमासनेाप।यिवेरनेन यजमान- बङ्त्मेन च सजचशब्दयभिसंयोामात्‌ ` इति पाठः। शुड्पषम्‌* y CITED Tio weth) श्मुद्धम्‌। Te ४ ९ पर्षा पराचा & ९ afore arfcway € ४ wife: शाखिनः १९ १९ THT wer १४ ११ पञ्चत।नि परेतानि १४ ९१ wreay साकमेषं ९१ Re (© ।१९।५ We) (0121 8 We) १८ Xt O11 We) (७।१९।१ We) १९ १८ भो्शावचेपस प्राश मेश २९ १४ fordufen नि्वेलेयनित RR ९२४ ware अप्रामाण्यं ९१ ९५ ॥ नैः १४ | sfarcra’ sfarcra:’ १५ ११ ब्राह्मका ब्राह्मणा ४० १९ wafer शक्रोति ४५ ९० समान सामान ४९ ९ तदेतद्‌ बरेतदा ४८ te ree भयने ५ ( ६4 ड्म ८७ € चाष Srey (रवं परय) ९९ ९१ WEAN AT अड 1स्ताषथोभ्यः . * बदेवाज समश्ाधि, यव्छोधनमापातत रव न ब॒दावुदेष्यति, यच्च eye मृद्रायन्त्रेदक- राबादिनाऽटि, यस च शोधनं स्फप्रतोयमामतया न आयाससाध्यं भविष्यनि- WATTS निरय॑कमि्युपेचितम्‌ । यथा प पड्को। अण्डम्‌ । दम्‌, wufearced | ५ ९१ रे्ाग्रोदौनि रे्द्राग्रादौनि (द १० re शन्द्राग्रादोखि Came ११ १४ wes waeg मद्रायन्त्रदोाष : wanna waa } = ८ खध्थाये & पाडः | C9 भा- यजतिः अयते, तच्च अद्ोगभूतस्य wefe:, पारिङेष्वात्‌ ; यच अआसनोपायिचोदना, त्र aware) क्यात्‌ ?। श्रव्या तुस्यजम्द्‌त्वात्‌, wacar fe विहतिः तुश्यज्नब्दा भवति; Te चोदनासामान्यात्‌ ब्रङ्ञतिनियमः; Nery बज. तिचोटनः,--श्दादज्जाडेन प्रजाकामो यजतः इति। wwe श्रासनोपायिचोदनः,-दादजादम्‌ ऋद्धिकामा उपेयुः, हाद- जाहम्‌ चद्विकामा उपासीरन्‌'- इति i ख. दिराचादीनामेकाद्शराकादहोनत्वं यजतिचोद्‌- नात्‌ W २६ ॥ (आआ० नि० १) ॥ भा. अभ ष, के पुनस्ते Weare: यजतियोदनाः, येषु शरदीनभूतः पवत्तते? के बा श्रासनोषायिचोरनाः, येषु ey भूतः? इति। तदुचगते,--हिराच्ादीनाम्‌ शेकादअराचात्‌ अदीनत्वम्‌, तत्र अद्ोनभुतः want तेषां यजतिजब्डेन चोद्नात्‌,-“हिराशेण यजेत- cia श चयोद्‌शराचरादिष॒ सचभृतस्तेष्वा समोपायिचोद- नात्‌ ॥ २७॥ (आ० नि०र२)॥ भा. watery चद्धिकामा उपेयुख्यतुरंराजं मरतिष्टाकामा उपासोरन्‌- इति SERA ATV श्वं वा, tang यजतिचोदनोगदीनः, तद्यात्‌ विशाषाडी- नामप्यद्धीनत्वम्‌, cfs दि यजतिचयोदनाः। wang चासनो- पायिचोटनं at, तस्मात्‌ जयोदथराच्रादीनि सराणि, तानि aft तथ्ोदमानि-डति॥ च लिङ्गञ्च ॥ २८ ॥ (युर)॥ भाः श्भ्िष्टोमो वे मजाषतिः स उलरानेकाद्ानष्धजत तमेतं हिराबाङयोगडगेणा ऊचुस्त्वम्‌ TET मा चासीरिति, तरेषाम्‌ M ea Mate-cuw भा. अङधीनत्वम्‌-- इति दिराचादोनाम्‌ चद्धोगत्वं दवति ॥ (८। २।५अ०)॥ पश्चदष्राजादिष सबधम्परातिरे्ाधिकरकम्‌ ॥ ख. च्रन्यतरतोऽतिराबत्वात्पष्बदशराचस्याहोनत्वं FU पायिनामयनस्य च तद्भतेष्वषीनत्वस्य द्शेनात्‌। २९ ॥ (प°, ॥ भा. Teeny, कुण्डपायिनामयनं च शभावपि aH BAA? “शरन्यतरतोगतिरा त्वात्‌”, उभावपि एतौ अन्यतरः तोग्तिराजौ तेन अहोनौ- डति, पञ्चदञ्जराचस्तावत्‌, ‘freq श्रद्रिष्टद्रिष्टोमः fran द्रा उदयनोयोग्तिराचः"- इति ; कुष्डपायिनामयनमपि, मासमच्रिदोकं जुकति-- इत्या- रभ्य, यावत्‌ 'दशराजो मद्ात्रतम्‌ उदयनोयोम्लिराज्रःः- che | यञ्च अन्यतरतोग्तिरा्ः, Fatt) कथम्‌ Wad?! ABAG WHAT दशनात्‌, 'तङकतेषु' श्रन्यतरतोग्तिरात् भूतेषु, “श्रहोनत्वं' भूयते, “यत्‌ श्न्यतरतोःतिराच्ः, तेन atta: — fe i 7. अहीनवचनाञ्च॥ ३० ॥ (य॒०)॥ भा. ata — इति च श्रयम्‌ TEM: Nery खक, --"यदन्यतरतोम्तिराबः, aa ङोनः-इति। तस्मादपि अशोनः-इति॥ ख. सच वोपायिचोदनात्‌॥ seu (fae) a भा. सत्रेवाः Ua, न eT) Ba 'डपायिनोदनात्‌" [1 ^ “खद्पनोयाऽलिराजः रति wo ° द्वितीय-पषकपाढः। ८ अध्याये र WE: ee a. —@ wa भूतिकायेमिच्छनतः, ते एनं cere siz, कुल्डपायिनामयनेमपि, भभूतिकामा sty: — cfr) कः पनरे. तयोखिङ्गयोविञ्ेषः ?। चोदनागतमेकं, व कान्तर गतम्‌ अन्य ; "चोद नागतं, यत्‌ तदन्तर द्धं भवति, बद्धिरङ्गम्‌ इतरत्‌। अयम्‌ च अपरो विदेषः,-अषोनलिङ्धेन च नित्येन atraw खंस्तूतिना पपद्यते, sce एतत्‌ अङीनत्वम्‌ चयते, यत्‌ अन्यतरतोम्तिराच्ः, तेन श्रहोनः- इति; सा यदि तावत्‌ eral: साधिका, ततोम्न्रेलापि वचनं, सिद्धम्‌ श्रहोनत्वम्‌ ; अथ न साधिका, उचयमानमपि न सिथ्यति। wea न एतत्‌ वचनं, किनाद्धि wanerd स्तुत्यः; स्तुतिख, नित्येन whafesa अम्यतरतोगतिराश्रत्वेन wttat नोपपद्यते, TES, सतं WEAN: अन्यतरतोम्तिराच्ः। Wer त॒ उपपद्यते, येन तावत्‌ अयम्‌ अम्यतरतोम्तिरा जः, तेन श्रदीनः, शरात्मना ख स्रम्‌, शत ठभयात्मा विर्जिष्ोग्यम्‌ श्न्येभ्यः सजेभ्यः-दति॥ ख. सभलिङ्गच्ड दशयति ॥ ३२॥ (यु°) ॥ मा. सलिङ्ग च कु्डपायिनामयने दशेयति,--गृपतिगृहपतिः सुब्रह्मण्यः सुद्रद्ण्यः'- इति, गृ्धपतिद्धिं सत्रे श्राम्नातः,- गृपतिसपद्जञाः सचम्‌ = + इति। a च तेनार्थः RYT याजमानान्‌ कन्तुम्‌, WHAT याजमानानाम्‌ ारत- त्वात्‌। तस्मात्‌ सत्रे एवेते- दरति ॥ (८।२।९ चर) ॥ दनि ओभडज्जवरखामिनः रतौ मीमांसाभाष्ये चषटमस्या- वायस्य हितीयः पादः ॥ Ne णि A we se ee ct ee WER अध्यायस्य TA: ITT I का ee gfetey Wiese च elena खनो तिदे ्ाशिकररम |i रू. हविगशे परमन्नरस्य देशसामान्यात्‌ ॥ १ ॥ (पूर) ॥ भा. इश इविर्गेणा खदाइरणम्‌,-“ाप्रावेष्णवम्‌ एकाद्चकपाखं नि्ेपेत्‌, Teed चदम्‌, बा देस्पत्वं चदम्‌, qo? पावकाय qua ्युचये'- इत्येवमादयः) we चिन्तयते, किं म्पुखिटोवतस्व श््नोगोमोय विध्यन्तः, आश्चाविष्यवस्यापि शआाप्नेवविष्यनाः, खत विष्ययः?- इति। किं मापतम्‌ ?- “इविगे्े परम्‌ खु षिवा, concen’ ऋोषोमीोयस्य विकारः, पुष्णमपि प्रादेश, quer TATE विकारः। कुतः? SAAT SATA, — क्रमसामान्यात्‌ — इत्यर्थः ; इ शुचिदेवतो ferta:, प्रह्लतावपि sara ईितीयः, इतरचापि श्वाग्रातैष्णवः प्रथमः, प्रशताबपि wy: अथमः; रे्सामान्येन fega परम्‌ suc, ys ya विकारः॥ स. टेवतया वा नियम्येत शब्दवन््वादितरस्याश्रति- त्वात्‌ ॥ २॥ (सि०)। भा. मवा रे्जनियमः स्यात्‌. किम्तद्धिं?- देवतया देवता- 9 A , सामान्यात्‌"। कुतः ?। Weal दे वता, “आप्रा वष्ट वम्‌” “्भ्रये सुचये ड ति। सरस्य" Que, “अश्रतित्वात्‌ देशोन अयते, fante प्रचयात्‌ गम्यते। किम्‌ अतः?। एतदतो भवति, दे वताप्रल्ययः कम्मचोदनायाम्‌ अनन्तरत्वात्‌ मुखः, Lacey Vera twa उत्पद्यते ; तस्मात्‌ जघन्यः। FST € WWTe ₹ पादः | Lod भा. न॒दस्य न्यारयः। अतः सुचिदेवव्ये अ।प्रेयस्य विध्यन्तः, qra- Fees च श्ाद्मोषोमीयस्य ॥ (८।२।९ we) i आमकसप्तराचे चि्टतखदःतु इादश्ादधन्धातिदेाधिकरकरून्‌ ` ब. गखचोद्नायां यस्य fas तदादत्तिः प्रतोयेताग्रय- वत्‌ ॥ Su (पुर) भा. अजनकस्चरा पे शयते. "चत्वारि facia अदानि wafer इति, तथा अम्बर शरूयते, “नव चिन eri भवन्ति इति। तथ सन्देःः- किं पारिकस्व प्रथमस्य अयमभ्यासः, खत नानाङां दहादश्राडिकानाम्‌ स्तोमविधिः?-डइति। किं प्राप्तम्‌ ?- “गलश्ोद नायां यस्य fey, तदटाह्निः प्रतीयेताश्नेय- बत्‌” "गशयोदनावाम्‌ एवंविधा्यां "यस्य fey’ wiser प्रचमस्य अडः ers, तस्य एव शास्तिः ‘ama, चोरना- सामान्यात्‌, ्राग्नेयवत्‌'; तत्‌ यथा, “Tat पावकाय, qa सुचये -`इतिदे वतेक्धात्‌ चोरनासामान्यात्‌ ग्ने यस्थ विशवन्ता- भ्यासः; एवम्‌ इदापि॥ खः नानाहानि वा सङ्कातत्वात्‌ प्रत्तिखिङ्गन चोदनात्‌ ॥४॥ (सिर) । भा. (नानादानि av (दादशाद्धिकानि) weed, न पारकं भरथमम्‌ TE | BST) “सङ्खातत्वात्‌, सङ्घात एष उचयते, "चत्वारि free अष्ानिः- दति; पणद्कनिवेभ्चिनी fe “चत्वारि. इति सङ्खया, yaaa wet मवति- इति; सन्ति Way ania चोदनया Newfa ararerfa दाद्ज्ा- हिकानि चत्वारि, तानि way fazed विधातुम्‌ aad, न तु frei waist अदानि ag, तच aq ay विधौयते ॥ ९०२ मोमांसा-दनने q. भा. ख. ना. नानाश WTA RTA ASA: I तथा चान्याथदशनम्‌ ॥ ५ ॥ (Ae) a चत्वारि जिन अहानि श्रग्िष्टोममुख्धानि- डति, येषाम्‌ afqeia: प्रथमः, इतरेग्म्िष्टोमाः, ते wad प्रतोयको न ये सव अ्रिष्टोमाः, यथा, Ware पिण्डष्डछेदनम्‌»- इत्ये न सबायसं प्रतोयते। यदि च favapera: स्यात्‌, स sfwetar भवेयुः, श्रब्रिष्टोमो fe set) तस्मात्‌ हाद हिकानाम्‌ चोदकप्राप्तानाम्‌ चां जिहत विधोयते। णवं नव जिह्म अहानि मवन्ि-दूति॥ (र । रे; २ We) ॥ wefiuara षङ्दधम्मातिरे्राधिकरशम्‌ । कालाभ्यासेऽपि बादरिः कम्मभेदात्‌॥ ६ ॥ (qe) A कचित्‌ कम्मे विञ्ेषे अयते, "षडा भवन्ति. चत्वारो भवन्त, TEU wal | तच सन्देहः, किं दादञ्राद्धिकानाम्‌ श्रां प्रततिः, उत षडचस्य?- दूति। किं प्रान्तम्‌ ?-'कालाभ्यासे म्पि बादरिः, षडडकालान्यासेमप्येतस्िन्‌ श्रूयमाणे बादरिः श्राचाय्या RTARTA शरां प्रहतं मन्यते ख । कुतः ?। कर्मभेदात्‌", TEMS WY अहम्मितानि षर्सौत्यानि कम्माणि Sern, तेषां च षरकानां भेदो गम्यते,--“ चत्वारः षाः इति पथक्कनियेआात्‌ सद्खगायाः। यदि एकस्थव कम्मषर्कस्य पािकस्याभिञ्चविकस्य वा MATE: करुप्येत, ततः, CEASE — इति स्यात्‌; श्रथ पुनः "चत्वारः Ugur त्यक्ते चतु विं्त्यद्धानि परतोयन्ते, सा चःसङ्खातचोटना परहतिलिङ्गत्वात्‌ दादज्ञाडिकोम्‌ Sewer गृद्धाति। eT ~ - - - ~~~ * “अयोपुङ्धपिष्डच्छदनम्‌' इति we Ge Yo पाठः। q. ना. ष. भा. = War र पादः | ९.० acer तु जेमिनिरह्ामप्रत्यच्तसद्य- त्वात्‌ ॥ ७॥ (सिर) ॥ 'तदाटत्ति,- पा्ठिकस्य एव Wa weer TET जमिनिः श्राचाय्या मेने | कूतः?। काम्‌ WUT ART स्वात्‌'। चतुविञ्जतिः काम्‌ wae सङ्खया श्रनमानात्‌ गम्यते, तस्याञ्च षड्‌ चतुषटयेनेव अनुमानं, तेन ys तावत्‌ षददचतुषटयमेव मत्येति, तत्‌ समा इत्य चतुविं्तिसङ्कुग, यथा, wa धूमं प्रतिपद्यते, पञ्चात्‌ श्रिम्‌, Te धूममत्ययेनेव ताथा भवति, न असौ अ्चिप्रत्ययमाद्वियते; इहापि षड प्रत्ययात्‌ एव तत्पतिः परसज्ते, तया च ware: किं चतु[गञजतिसङ्ुपया प्रतीतया करिष्यति ?। तस्मात्‌ FET भ्यासः। - अथ यदुक्त, --"पथक्चनिनेञ्चिनी सङ्खया mew बायेत- द्ति। ay Ta, वहः इति ware: TE: सन्निहतो गद्यते, तस्य चत्‌ःसङ्खपा सम्बन्धः साान्नास्ति-इत्यादश्वा भविष्यति, यथा, उपसदां प्रयाजानुयाजानां wi यस्यापि चतुविअतिरात्रः "चत्वारः weer’ इत्येवं चोद्यते, तस्यापि TACT KIAMA श्राटत्येव aye, भिन्नानां षडडा- नामभावात्‌। यश्च SHASTA न AY एकं पशं निव्षयति ॥ (FI R1R He) Il EERSTE ID CEE संस्गरूेष द्रादष्षाङिकधपतिदे।धिकरशम्‌ | संस्थागणेष agar: प्रतोयेत रुतलच्तण- ग्रहणात्‌ ॥ ८ ॥ (पू०)॥ Cw संस्थागणा उदाहरणम्‌.-श्त्नि ्ठोमः पञ्चोक्ध्यः, AAT- ९ oy भीमांसा-दणने चिष्टोमं मवति, अतातिरां भवति*-दत्येवमाङ्यः। अश चिन्तयते, कि ज्योतिष्टोमस्य श्रयम्‌ च्रभ्यासः, खत एवंसङ्कुयानां संर्थाविजजिष्टामाम्‌ wat बादः?-दति। किं प्रात्तम?- 'संरधागरेष तदभ्यासः प्रलोयेत, तस्य एव प्राटतस्य ज्धोति- SAT TAN WATT | कुतः ?। !लतलश्चशग्रशात्‌", तस्व एतत्‌ wad लक्षणं, ग्रिष्टोमः cae: area तिरा - इति, तत्संयोगेन रताः संस्थाः खत्पन्नाः, स ताभिः कते लस्षयितुम्‌, तश्च ल रयित्वा agri केवलां विधास्यति, नाना wig वादे संस्थां सङ्खया च डभयं--विधीयते,-- क्ष्या संस्था भवन्ति-इति, ते च पश्च भवन्ति-इति, तथा बाक्छम्भिद्धते। तश्यात्‌ ज्योतिष्टोमाभ्यासः ॥ ख. अधिकारादया प्ररुतिस्तददिशिष्टा स्यादभिघानयख तन्निमित्तत्वात्‌ ॥ < ॥ (fae) भा. मैतरेव॑,- ज्योतिष्टोमाभ्यासः- इति,--कथं तद्धि ?- “प्रतिः afefaer स्यात्‌, treatfeartia चद्धानि संस्थाविद्धिष्टानि स्युः। कलात्‌ ?। “्रधिकारात्‌, तानि अ चोदकेन अधि हतानि, एवं चोदकानुद्धो भविष्यति। "ननु परत्य्षिद्ितो ज्योतिष्टोमोमब्रष्टोमारिभिः wee!) न - दत्वा । कथम्‌ ?। “शमिधानस्य तज्िमित्तत्वात्‌+--अभि- छोमाभिधानं संस्थानिमिन्तं, म ज्योतिष्टोमाभिधायकं, तत्सं स्वं क्रतुम्‌ वदितुम्‌ wait, न ज्यातिष्टोमभेव। यक्‌, अनेकावेम्‌- दूति; म अनेकाथ भविष्यति; गश्चोडनया भाप्तानाम्‌ wat पञ्चानां dura विधायिष्यते, -अताथिष्ोमम्‌ः-इत्यवि समासः उभययिद्ेषशवि्जिष्टं गणम्‌ शाह, स एक एवाथः, * “"इताकथ्यं भवति, ता तिराजं भवति, पञ्चाग्रिामः, पलाकष्यः" इत्येवं न्याय. स। सायां पाडः | ट WW दे पादः ॥ Voy भा. यथा, लोद्धितोष्लोषा ऋत्विजः पचरन्ति- इति, पयक्कनि- वेज्जनो च एवं सङ्खया अनुगद्धोता भविष्यति। तच्मात्‌ दाद बिकानाम्‌ नानशां वाद्‌ः॥ (८।३।४अ०)॥ अतेाकथ्य.दे च्योतिामात स्तेचाप्याधिकरकम्‌ 1 ख गणादु पचयस्तत््रकृतित्वात्‌ ॥ १०॥ (To) a भा. | ‘mated भवति warfare भवतिः- दूति खुयते। aN दादञ्ाहिकानि suifa wane, तानि च प्रायेणोक्थ्य- संस्थानि, शौ श्रभरिटोमौ wha भवति'- इत्यक्तेः श्र्रि- Saat: उक्श्यस्तोज्ोषचयः प्राप्तः; अतातिराज्रं भवति- दूति aay राचिपय्यायोपचयः। तज चिन्ताते,--ङिडादशाशा- दुपचयः कत्तव्य, उत उ्थोतिष्टोमात्‌ ?-दति। किंप्राप्तम्‌?-- "गणात्‌ उपचयः'। कुलः ?। (तत््ररतित्वात्‌,- दादओदप्रहतयः र्ते श्रदगणास्तेषु दादजाहिको fawn: प्राप्यते, यदि दाद्‌ अदात्‌ उपचयः, एवं चोदकानृ्दो भविष्यति। तात्‌ गणात्‌ उपचयः॥ ख. रकाहाद्ा तेषां समत्वात्‌ स्यात्‌ ॥ ११ ॥ (सि) ॥ भा "शकादादा ज्यो तष्टोमात्‌ उपचयः, न दादशाशात्‌। RATA?) तेषां समत्वात्‌, दादशाडिकानाम्‌ श्राम्‌ इतर. वेतेः समत्वं भवति,- तान्यपि न्यतः संस्थाम्‌ TAR, carafe; न च, भिश्ुका निश्ुकात्‌ चराकाङ्खन्त, सति श्रन्यस्मिन्‌ प्रसवसमयगगिश्ुके ?। किम्‌ एतत्‌ se भवति ?। हादशाद्े संस्थास्तो्ाणि अनाम्नातानि-इत्यतः यच श्राम्ना- तानि, ततः श्राकाङ्खन्ति ; Sate अहःसु तानिनच्राम्न.तानि N ९०६ मोमासा-दशने भा. भा. - इति, तस्यात्‌ वेक्लतान्यपि हानि, aw विद्धितानि ततः एव च्राकाङ्गितुमडेन्ति, ज्योतिष्टोमे च तानि areata; तस्मात्‌ ज्योतिष्टोमात्‌ उपचयः॥ (८ ।र२।५अ०)॥ 'जायजमेतद भषति इत्याद बुत्प्षिमायचीशामाममाधिकररम्‌ ॥ ` मायच्रीषु प्राकृतोनामवच्छेदः प्रकृत्यधिकारात्‌ सह्भग्रात्वादणिष्टोमवदव्यतिरेकात्नदास्यत्वम्‌ ॥ १२॥ (पूण, ॥ उपचर्यश्विम्तितः, शरपचयः इदानीं fama | इदं श्रुयते, वाजपेयेन rer इषस्पतिसवेन यजेत- इतिः; ae ce समाम्नातं,- गायश्रमेतत्‌ श्रद्भेवति"- इति। अत्र विचार्य्यते, —fa marae च्रष्ुन्जगतीनाम्‌ अश्रावलोपं एत्वा गारं तदः कत्ते्यम्‌, उत उत्पक्निगायबीणम्‌ दाश्तयोभ्य अगमं wear ?-दति। ष Ele उपक्रमः, ATTN set नाम्‌ श्रवच्छेदः, गायन्ोषुः शूयमाणासु-'गायज्रमेतत्‌ TW- भवति-- दूति, ‘areata चिष्टुम्जगतो नाम्‌ 'अवच्डेदः' (श्र सष- रावलोपः) HAT | कुलः ?। ्रहत्यधिकारात्‌, चोदकेन mw प्रात्य: चिष्टम्जगत्यः माप्ताः अरधिष्लता विद्यन्ते, यदि eA A Tay We: क्रियेत, MAA प्रत्ययो aaa | TA WAI ZAT: WTAAT:, ताभिञ्चोदकप्राप्ता इतरा बाधि तच्याः'। न-दत्याद्‌। RETA ?2। “सङ्खुपात्वात्‌,- श्रय WANs: VHT: | कथं Wade: ्रश्यतिरेकात्‌ wafaufragaia एष न व्यभिचरति, न कःचत्‌ चतुविंति- * ब्रृत्याऽभिकारात्‌' इति ate क्री Te WTS | aT. q. ८ ध्याये पादः ॥ Yoo aygrar विना दृष्टः, waftafraganitne frente न कट्‌ाचित्‌ भवति। तस्मात्‌ Bye, सङ्धुपा्ब्दओचेत्‌ SIT: Rey) र्मिष्टोमवत्‌, यथा, अतािष्टोमं भवति'- इत्युक्ते दादाह्िकानाम्‌ श्रहाम्‌ उक्श्यावलोषः क्रियते, एवम्‌ इहापि ti तन्नित्यवच्च एथक्स तीष तदचनम ॥ १२ ॥ (Fo) । भा तन्नित्यवत्‌' agains ब्रुवन्तं गायभ्रीञ्जब्दं मत्वा, "पथक्‌ q. aT. सू. भा सतीषु" (पथगभूताख गायज्रोभ्यः) जगतीषु चरगायबोधु "त्‌- वचनम्‌" भवति (गायक्रीवचनं wafa),—a fe दे गावौ, सा एका जगती-इति। यदि सङ्घुयायां गायभीअ्जब्दः, ततो जगत्यां दे चतुविअतिसद्केय- दरत्येतद चनम्‌ उपपद्यते ; श्रथ चः, ततो हे ऋचौ जगत्यां न स्तः- डति, एतषचनम नपपन्नं स्यात्‌ ! तस्मादपि agarat गायज्ोजजब्दः। तथा, ब्दम्‌ श्रपरः च दनं, तिखोमग्नुद्ुभख्चतखो गायचीः करोति" -दति॥ न विंशतौ दशेति चेत्‌ ॥ १४॥ (ate) ॥ श्रथ कञ्चित्‌ ब्रूयात्‌, न विंशतौ दञअसङ्कुयाग्स्ति, न सङ्खया CHIH sad, गृणो हि सङ्खया, न च, गुणा गुणेषु वत्तन्ते ; एवम्‌ श्रष्टाचत्वारिंजतूसद्खपायां चतुविंतिसङ्घुया ariel तस्मात्‌ सङ्कुपाथम्पि गायश्रोअन्दे, "एका जगतो दे गायकौ -दरत्येतत्‌ श्नु पपन्नमेव। यञ्च seats न रसौ एकस्य वाचः ॥ THAQAT स्यात्‌ ॥ १५॥ (Ble नि०)॥ AY खचातेः-न ब्रूमः सङ्खायां सङ्खया वत्तते- इति, Vou WATS - TMA भा. fants, —wervearftaragr-witieia saute ye. यवभूते दे चतुव forage, Tq दे ष्टचौ- षति; नच, सङ्खया सङ्ुयाग्सरं निवत्तयति, यदि निवक्षयेत्‌, “रेकसङ्घुपमेव स्यात्‌", यस्य TH गावः, तस्य हौ पञ्चकौ गवाम्‌-इत्ये- तदचनं न स्यात्‌ ! भवति च तत्‌ ; तस्मात्‌ न AHI Tyrant निवत्तयति ॥ एवं वा, “न faut दशेति चेत्‌" (१४ ख०),- यद्यपि agnat गायभ्रीशन्दः, एवमपि न अक्षरावलोपः are) किद्कारणम्‌ ?। विंशतौ ca विद्यन्ते। किमतः?। इटं तावदतः, येन विंशतिः sara, saa: तेन ew भवन्ति; एवं येन चिद्टुम्जगत्यः प्रयुक्ताः, प्रयुक्ताः तेन तदन्तगेता गाया भवन्ति। तचरात्‌ ्रविकारेण प्रयोगः, णवं dear भवति, गायत्रं ye: ad भवति ॥ “रेकसह्ुपमेव स्यात्‌". --श्रश्र श्रा, अगर्त्यां fafa च उपान्नायां न गायक उपात्ताः भवन्ति। कथम्‌ ?। साधनं परिच्छन्दती ag कम्मणि श्वङ्गोभवति, न जगत्याः चिष्टुभो वा श्रवयवः साधनं, किन्त दं चिषटुग्जगत्यः। “अथ उचेयत,- 'गायचमेतत्‌ श्रहभवति- दूति वचनात्‌ श्रव यवः एव a साधनम्‌- इति, तथा सति शअत्तरावलोषः एव प्राप्रोति, उत्तरस्य Naas अनङ्गत्वात्‌, न च, Wate अ्रनुपादोयमने चोदको बाध्यते; तस्मात्‌ यद्‌ उक़्- यद्यपि agrat mate: एवमपि श्रविकारेण प्रयोगः दति ; एतत्‌ श्रयुक्तम्‌ ; Tafa, न च उन्नरस्यां सह्खुयायाम्‌ उपात्तायां qr सद्खुपा उपात्ता भवन्ति-इति, यदयम्‌ एका च द च अतं च awe च पराद्धं च- एति सवसद्धया अनुक्रामति, यदि च उत्तरस्यां gat उपात्तायां पुनाः सद्कुपा उपान्तः भवन्ति, ““रेकसङ्गुयमे व स्यात्‌ एवैव ्रपराद्धंसह्कया भवेत्‌, सा ८ खध्यारः | पादः | | ९०८ भा. हि सभ्य उत्तरा। यतस्तु एकाद्या रपि अनुक्रान्ताः, रतो विच्चायते,- न उन्षरस्यां सह्कयायां उपात्तायां yur: aga surat: wafa—efa i ब WATE! द्रव्यशब्दः स्यादसवब्वेविषयत्वात्‌ i १६ ॥ (fae) ॥ मा. नेतदेवं,--सङ्कुयायां गायभोजजष्दः इति, -- कथन्ता ?-- "गुणात्‌" | द्रव्यशब्दः स्यात्‌„--चतुविभत्य चरयुक्स्य FU वाचकः। RATT?) सव [वषयत्वात्‌, यदि apm: स्यात्‌, सस्मिन्‌ चतवं ्तिसह्भयासङ्खेये ata गोयूथादौ ! न च वर्तेते, तस्मात्‌ न सङ्खया शब्दः | ध. गोत्वञच्च समन्वयः ॥ १७ ॥ (यु° १) । भा. यथा, .गौःः- इति सत्यपि गमननिमित्ते सामान्यद्ग्याभि- धाने साश्लादिमलत्येव “समन्वयः नान्यज्- इति तदन एव tweet विक्रायते, ण्वम्‌ अयमपि ऋहग्वचनः एव विक्नातम्‌ न्याय्यः॥ शः GHATS शब्द्वच्वात्‌ ॥ १८ ॥ (य° QR) भा. चतुविश्तिसङ्खयावचकः शब्दोःरित,--“चतुविंश्रतिः- दति, न, श्रस्य श्रपरेण गायनीशब्देन श्रथेः, WHAT अवदाराथ- त्वात्‌, एकेन वद्र सिद्धेः | % दतरस्याश्ुतित्वाच्च॥१८॥ (Jo ३, ॥ भा. शतरस्य' (waa) श्रश्रुतित्वात्‌' श्रब्दत्वा त्‌- इत्यथः | तस्यापि STACI GALA प्रयोजनं ; TT श्रयं गायनी भन्दाग्यवान्‌ भवति, agrat निष्मयोजनः। weg whe ९९० | मोभांसा-दश्रने भा. ऋच्छब्दो न्याययः। रतो गायज्रीणाम्‌ ऋचामागमः क्ष्यः -डति॥ ख द्रव्यान्तरे निवेशणद्‌क्श्यलोपेविंशिष्टं स्यात्‌ ॥ २०॥ (qo yo नि° १)॥ भा. यत्‌ उपवणितम्‌,-श्रग्निष्टोमवत्‌- दूति; तच्रबरूमः,- श्रभ्चि डोमश्ब्दस्य garnet कचित्‌ निवेशो नास्ति, यथा गाय्ी- शब्दः wage, श्रयं fe केवलाग्रिष्टोमान्ततां ब्रते, न च, THAT VTA अन्तरे ण, दाद्ाहिकानाम्‌ रकां श्रब्चष्टोमान्तता भवति- डति श्रवश्यकायये उक्ध्यरूोपः। श्रयं पुनः गायच्री- अब्दः WITT वाचकः इत्युक्तं | न च, ्र्षरावलोपेन तत्‌ Wage प्राप्यते। तस्मात्‌ विषमोग्यम्‌ उषन्यासः-- इति) ख. अ श्रास्त्रलत्तणत्वाञ्च ॥ २९१५ (ae) kt शरशाखलश्षणानि च उक्थस्तोज्राणि अताब्रिष्टोमे, तानि ्ाखलस्षणया शअग्निष्टोमान्ततया बाध्यनो; इड पुनविपरीतं, जाखलच्णा wera, श्रानुमानिक्यः freq, ता न शक्तुवन्ति गायों नाधितुम्‌॥ ख. उत्पत्तिनामघेयत्वात्‌ भक्तया एथक्सतोषु स्यात्‌ ॥ RV (Te ye fae 2) 1 भा. श्रथ यदुक्त 'सह्कयायां arate दृष्टः. थये fez Maa, सा एका जगतो- डति, तस्य कः परि्ारः?। उ चयते, श्रौत्पत्तिकम्‌ एतत्‌ ऋचो नामधेयम्‌--इत्युक्तम्‌ ; अतः 'उल्पन्तिनामधेयत्वात्‌' apa जगत्यवयवे चतु विं अत्य तरे पद- wea प्रयोगः, स ‘am fata, न हि, एकस्य शब्दस्य aT. =~ ८ अध्याये २ पादः CLL मा. अनेकाथता सत्यां गतौ न्याय्या। कया TAM ?। परि- माणसामाम्यात्‌,-- यत्‌ परिमाणं दयोगायश्रगोः, तत्‌ एकस्या जगत्याः ; WA एतत्‌ उक्तं A (we टे wast, a. wat जगतो- इति, Tar, At Sy कौरवौस एको AWA —Ta | Vay MANCIAMATy वचनम्‌। कथम्‌ ?। इदं शरूयते, —epat गायज्रीभ्यां बेश्यस्य'- इति, तदेतत्‌ श्रयुक्षम्‌ इव चयते, जगत्या वेश्यस्य काथं, जागतो fe वेश्यः, तदेतत्‌ that गायजोभ्यां क्रियते, जगत्थेव तत्‌ शतं भवत,- धे fe? गायज्रौ सा एका जगती इति। तस्मात्‌ WHATS सङ्खुयात्वे गायग्रोज्रब्दस्य ॥ स. वचनमिति चत्‌ ॥ २३॥ (Ble) I भा. Wel तावत्‌ AT एतत्‌ बहुम्‌, यत्र श्रनुवादो गायशरीशब्दः; व्रतु विधिः, aa कथं ? यथा, तिखोग्नु्टुभः, चतखो गायत्रीः करोति?-डति। कः पुनर्विधौ fata) विधौ अब्दायथन qaqa भवति, तिखोम्नुद्धुभः weet maw] न waa: HAA, शक्यास्तु चतखखतु विञ्जतयः। तस्मात्‌ ay सङ्कुपायां गायक्रीञ्जब्दः- THA I a4 Ta — ख. यावदूक्तम्‌॥ RZ UW (Ale निर) भा. इदेव एकज सङ्कपाया न अन्यच, कचित्‌ दङ्नात्‌। “ATE, --यद्येवं न सङ्खपावचनः, कथम्‌ दह QTE जातः?- ia) उचते. लक्षणयापि विधानं भवति, यथा लोके, अमो पिष्टपिण्डाः सिंहाः क्रियन्ताम्‌ दूति, वेदेग्यि, "पष. खपतिष्ठन्ते- इति; न च, तत्र सिंदन्रन्दः प्रतिरशतिव्चनो दृष्टः इति श्रन्बत्रापि प्रतिक्ततिवचनो विज्ञायते, pews ९९२ | भोमांसा-दभ्म भा.वा मदववचनः, न च, लक्षणया प्रयोगेग््ब्दार्थः परिच्छिद्यते, यत्कारणं, खाय एव वत्तमानः WA लश्चयति, खां जहत्‌ नैव लच्षयेत्‌। तद्ममात्‌ श्रयमवि THT: | ख sug च विकल्यः स्याद्यदि सहूयाविधा- नम्‌ ॥ २५ ॥ (यु०,)॥ भा. पूष्ब च दथपुणम।सकम्मेणि 'विकरपः स्यात्‌, “यरि सद्भुपायां गायचोश्न्दः; तच द्धि श्रूयते, maw परद्ध्ात्‌ - इति; णवं गुते श्राजुद्ोताय)खतु विश्त्यच्चरस्य पदसञ्चयस्य च विकरपः स्यात्‌ ¦ faxed TR श्राजुष्टोतायाः बाधः, सख च SIM: सत्यां गतौ। तस्मादपि नेतत्‌ सङ्कुयाविधानम्‌॥ ख. ऋग्गुणत्वान्नेति चेत्‌ ॥ २६॥ (च्रा०,॥ भा. श्र्र उचते, न प्रतौ famed} भविष्यति। aa? "ऋटग्गुणत्वात्‌, WT, ड तज्र परयोगोगङ्गोकतः, ऋचः तस्य सामिधेन्य श्राम्नाताः, यदि wat परिदधोत, ऋ्गृणत्वं area! तमात्‌ ay श्राजुष्टोतयेव परिधास्यति, तथा सति गायज्नया परितं भविष्यति; ऋण्रणत्वं च TINEA ॥ ख. तथा पुब्ववति स्यात्‌ ॥ २७ ॥ Bre fete) mt भा. “पुष्य वति' अपि हषस्पतिसवे तथाः स्यात्‌, यथा पुन्य : ` अत्रापि waa: प्रयोगः श्रङ्गोकछतः चोदकेन, wary wey उपादौयमानाश्ु गायत्रं चैव श्रः हतं भवति; चटग्गुए कत्वं च न नाधितम्‌। ARTY न VATA I ख. गुणावे शश्च AHI WN २८ ॥ (यु०)॥ भा. तुब्दस्य स्थाने चन्दः, FER awe अथ चञ्जब्दः, ८ अध्यय दे WI CUB माः यथा, "किं च इह भवति'- इति। गुणस्य चतुविंशतिसहुयायाः सवचावेञ्जः, ASAT श्राजुदोतार्या, न श्रवयवे ; अतः तस्याम्‌ उपादोयमानायाम्‌ ऋग्गुणत्वं च उपगु होतं भवति, सङ्खया च; हृषस्पतिखवे पनः या ऋचः चोदकेन TFTHAT:, वासाम्‌ श्रवयवे चतुविञ्जतिसह्ुया निविष्टा, afwa उपादीयमाने ऋर्गृणत्वम्‌ Wyatt भवति, मर्टतिगायजीष्‌ तु उपात्तं भवति। तस्मात्‌ न सद्ुयाभिधाने गायन्रीञब्दे प्रष्टतिगायज्रोणाम्‌ श्रा गमः प्राञ्रोति ॥ | अपर WE, इदं तावदयं TNA Wes: — कस्मात्‌ र्षरगतायामेव सह्ुयायां भवानवस्थितः, न पनः चरन्यसङ्कुपय- गतलायामपि,- यहगताययां चमसगतायां वा? यावताग्विद्येषण तं, “गाय मेतत्‌ श्र ह्भवतिः- डति ; एवं सति सदे रुण विश्रः प्राप्रोति ॥ ब. निष्यन्नग्रहणात्‌ नेति चेत्‌ ॥ २९ ॥ (आआ०)॥ स Sq Fara, asa We निष्पन्नः गायच्रीशब्दः प्रसिद्धः इत्यथः; तस्य Te न्याय्यम्‌, श्रयं च श्रह्लतरगतायामेव agai प्रसिद्धो न Was; तस्मात्‌ न CARMA गृद्धते —cfa; सवक्तव्यः,- तथेहापि स्यात्‌ ॥ ३० ॥ (श्ा० नि०)॥ यथा अश्छरगतायामेव BETA दृष्टो न अन्यच, एवम्‌ wy एव दृष्टो न अन्यख्िन चतुविञ्जत्यक्षरे गदे वा, यथा ख श्चच्रेषु एव दृष्टः डति न wast विच्नायते; एवम्‌ wy दृष्टः- दूति नानृच्ु विज्ञातुम्‌ न्याय्यः। Wl श्राह, “यद्यपि श्रयम्‌ wy गायश्रीशब्दः, एवमपि श्रक्षरावरोपः काय्येः। किङ्कारणम्‌ ?। प्रलत्युपबन्धनात्‌, चोद- @ ९९४ Wats CNA भा. केन TT प्रात्बः जिष्टन्जगत्यः मापिताः, ता इमा नोज्किता भविष्यन्ति। गायभीजरब्दस्य सह्कुयासामान्यात्‌ शक्रोति तदः वयवान्‌ वक्तुम्‌, एवम्‌ sat विधी अनुगृदोतौ भविष्यतः- प्रातो वेहतश्चः-इति। wa suet पठति,- ख. यदि वाऽविश्रये नियमः प्रकत्युपबन्धाच्छरष्वपि प्रसिडः स्यात्‌ ॥ ३१ ॥ (are नि०)॥ भा. "यदि “खविश्ये' श्रजञंसयेभ्पि matte विदिता ‘wary. बन्धनात्‌" अगायच्यां arate: Head, “अरे ष्वपि ‘qed बद्दिभेवतिः- दति केषु wom: करुपयितश्यः; कौ मेव बदिः काय्यै; awent वा विेषः॥ ख. ze: प्रयोग एति चत्‌ ॥ ३२।॥ (AT) ॥ भा. श्रयम्‌ fader "दृष्टः, चतुविं्तिसह्भयायाम्‌ ्र्षरगतायां MANU श्रयोगः,-थये हे maw सा एका जगती- इति, तेन अक्यते करूपयितुम्‌॥ ख. तथा शरेष्वपि ॥ ३३ ॥ (आ° नि ०) ॥ भा. weenie ay प्रयोगो दृश्यते, अरवणमेव ददं कु्जवनम्‌-डति॥ ख. wala चत्‌ ॥ ३४ ॥ (ATs) ॥ भा. अन्न उचयते, स तत्र WU] भाक्तः प्रयुज्धते, दोषत्वात्‌ पथुपषत्वात्‌ साटृश्यवादोगसौ,-- श्रवणमेव इदं कुकवनम्‌- इति खाय वर्तमानः साढृश्यं गमयति, ar जत्‌ कथं गमयेत्‌, तस्मात्‌ WIT त्र Wow प्रयोगो न कुशेष-- दूति ८ अध्याये 8 पादः ॥ ९९४ , 6 तयेतरस्मिन्‌ ॥ sy ॥ (आ° fate) u भा. (तथा इतरद्िन' अषि “ये दे maw a war जगती-- दति भाक एव. गायचोजब्दः- दत्युक्ण, सोम्पि era एव वत्तेमानः Age गमयति--डूति WAT प्रयुक्तो न खह्कुपा्या, तस्मात्‌ न सद्भुयायां wate: | श्रतो न Tecra: कत्तवयः ॥ ख. अथस्य चासमाप्तत्वात्‌ न तासामेकदेशे स्यात्‌ ॥ ३६ ॥ (Ae) ॥ भा. शपि च श्िष्टुम्बगतोनाम्‌ “एकदे जे" वाक्यमपरि समाप्तं भवति, न च, ्रपरिसमासेन वाक्येन We: कचित्‌ श्रभिधीयते, अथाभि- धानां AGHA, TI मवम्रयोग एव WTR: स्यात्‌ | तस्मात्‌ न तारां जिष्ुग्जगतीनाम्‌ एकदे जे गायशोब्दः स्यात्‌। त्यात्‌ उत्पज्षिगायचीणामेव टाज्रतयीभ्यः श्ागमः aT: इति॥ (Frere ae) दति ओरीभटश्वरखामिनः छतौ मीमांसाभाष्ये अष्टमस्य ध्यायस्य ततीयः पाटः समात्तः॥ खु. भा. भाः ९९.६ अष्टमस्य अध्यायस्य चतुथः पादः tt दर्बिरामश्यम्दस्य कमनामघेयताभिकरकूम्‌ | दविंहोमो यन्नामिधानं होमसंयोगात्‌।॥ १॥ "यदेकया Raq, दविद्धोमं कुय्यात्‌- इति yaa ्रस्मिन्‌ दविद्धोमञब्दे भवति संशयः, किं गुणविधिः, उत कम्मनामधेयम्‌ ?-इति। किं प्राप्तम्‌ ?-"दर्विद्ोमो यन्नाभि. धानं, कम्मेनामधेयम्‌- इत्यथः । बुतः ?। “डोमसंयोगात्‌, WAM: TT शूयते, तत्प्रधानञ्च श्रयं समासः, Tanz: उपसअनं, Way कम्म। श्रथ वा “जुशयात्‌ः- दहति कम्म चयते, तेन समुचितो "यरेकया जडयात्‌- इति। तात्‌ कम्मना मेयं स्थितं are; ततः wert प्रक्रियते ॥ (८। ४।९. Fo) Il दविामणब्दस्य लोकिकनेदिकामयकमःामघेयताधिकरम्‌ । . स लौकिकानां स्यात्‌ कठुस्तदाख्यत्वात्‌ ॥ २॥ (प°) यदा कम्मनामधेयं, तदा चिन्त्यते,- किं लौकिकानाम्‌ GMAT कम्मेणाम्‌ अटकादीनाम्‌ नामधेयं दविद्धोमशन्दः, खत Wana एव लौकिकानाम्‌ afearare 2—cia किं प्राप्तम्‌ ?- "स लौकिकानाम्‌ स्यात्‌", a खल द विश्ोमअन्दः, 'लौकिकानाम्‌' कर्मणाम्‌ नामधेयं “स्यात्‌"। कुतः ?। कनतु- स्तदास्धत्वात्‌", तेषां कत्ता, तेन दविद्ोमशब्देन समास्ायते, --“अिनोनाम्‌ दाविद्धोमिको ब्राह्मणः, ्रम्ब्ठानाम्‌ दावि- ामिको ब्राक्षणः- इतिः we यत्‌ करोति सतेन श्राखा- ८ अध्याये ४ We: |! CLO भा. यते, यथा, खावकः, पावकः- इति; यदि च अष्टकादीनाम्‌ नामधेयम्‌ एतत्‌, ततस्तेषां कम्मणाम्‌ HAT टाविंोमिक- समास्छामदति- इति! तस्मात्‌ लौकिकानाम्‌ नामधेयम्‌ | ब. सव्वषां वा दशनाद्वास्तहोमे ॥ ₹॥ (fae) a भा. सचर्षाः लौकिकानाम्‌ वैदिकानाञ्च नामधेयभेतत्‌. न लौ किकानामेव। HTL "दशनात्‌ वास्तु्ोमे', “वास्त द्मे fe वेदिके दरवविं्ोमत्वं दशयति, यदेकया जुञयात्‌, द विमं कुर्यात्‌, FAVA अनू चय याज्यया Falla सदेवतत्वाय' -डति। “ननु विपरीतम्‌ एतहअनं,-"यदेकया जुङयात्‌ दर्विोमं कुट्यात्‌", शरद विद्धोमं सन्तम्‌-इत्यापद्यते, यदि दविद्धोम एव रसौ, ततः एकया हाभ्यां च यमानो दविदोमः एव भवति; ay vague नोपपद्यते, “यदेकया जुडयात्‌ द विद्धोमं कुटयात्‌"- डति । रत्र उचपते,-यदि लौकिकानाम्‌ एव नामधेयं, न वैदिका- नाम्‌, ततः रकयापि इयमानोग्सौ नैव इविद्धोमो भवति, श्लौ किकत्वात्‌, AT एतद चनं नोपपद्यते, "यदेकया Twa दबिद्दोमं कुभ्यात्‌-दति। तस्मात्‌ क्नापकमेवेद,- ॐेदकानाम्‌ दविद्धोमत्वे। “एवमपि ज्ञापकम्‌ ow, क्तः ATA: ?'। उचयते, शोमञअरब्दस्य सामान्याभिधायित्वात्‌ wif: | तस्मात्‌ लौकिक- वेदिकानाम्‌ नामधेयम्‌ एतत्‌ ॥ (८।४।२अ०)॥ afar हामनामधेयताधिकर शम्‌ | ष. जहोतिचोदनानां वा तत्संयोगात्‌ ॥ ४॥ भा. रौकिकानाम्‌ वैदिकानाञ्च नामधेयं दविद्ोमशब्दः-- डति CLG मोमांसा-दष्ने भा. स्थितम्‌। इदानीं चिन्त्यते, किं यजतिचोदनानाम्‌ seria. चोदनानाश्च Wat नामधेयम्‌, उत जद्ोतिचोदनानाम्‌ एब? -इति। चवि्धेषात्‌ सवषां इति प्राप्रे उचते, Fert नामधेयं, न यजतीनाम्‌। कंतः?। "तत्संयोगात्‌, डदोमभब्द संयोगात्‌, अयं दोमञरब्दः जुद्धोतेवाचकः, न यजतेः, यजतौ लक्षणया स्यात्‌। aS जुदडोतिनामधेयम्‌ ॥ (८ ।४। Re) I efatrne गुशविधिपरलनिराकरकाधिकरणम्‌ it ख. द्रव्योपदेशादा गणाभिधानं BIW yu (qe) भा. स्थितादुत्तरम्‌ उचपते,- यदुक्तं कम्मनामधेयं दविद्ोमः- दति; तन्न, किनि ?-- गुणाभिधानं स्यात्‌, गुणविधिः-- इत्यथेः। कुतः ?। “KANG, दश्योपदेओोग्बगम्यते,- ear wit दविष्टोमः- डति; रवम्‌ एतौ दर्विदोमअन्रौ यथाप्रसिद्धिकर्पितौ भविष्यतः। तस्मात्‌ गृणविधिः ॥ ख. न लोकिकानामाचारग्रदणत्वाच्छन्दवतां बान्याथ- विधानात्‌ ॥ & ॥ (fae) u भा. न श्रयं गुणविधियुज्यते। किद्धारणम्‌ ?। "लौकिकानां तावत्‌ शआचारगदहीता दविः ^त्वग्निलया मुखदण्डया TAT जुदोति-- दरति, सा न विधातद्या, ओरौतानामपि श्न्यानि डदोमाथानि पाश्राणि शच्राम्नातानि, ‘eta quia, चमसेन जुदोति- दति, तैः we दवेविकरुपः स्यात्‌, स च Warm, यत्कारणं सुवादीनां विधायकः शब्दोऽस्ति, खुवेण जुद्दोति- दूति, न तु द्वः, त्र दि श्रानुमानिको विधिञ्नन्दः॥ ट अध्याये ४ पाडः Ce. घ. दशनाच्चान्यपाचस्य ॥ ७ ॥ (J) ॥ भा. अन्यश्च पां दविद्धोमे दृश्यते, भूते भ्यस्त्वेव्यपुष्नां खुवम॒र्‌- गद्काति'*- इति। तस्मात्‌ न गुणविधिः ॥ ख. तथासिहविषोः॥ ८ ॥ (ato fae) ॥ भा. wa उवेयत,--अभ्निहविषोः ara दर्विभेविष्यति, द्वी होमो द्विद्धोमो eae Ve दर्बिद्दोमःः- इति। तच ब्रूमः, "तथाग्निं डविषोः” रपि, यथा पा्रकाय्य ef युज्यते, “तथा अश्रिडविषोः कार्यमपि, त्रापि areata श्राधार- त्वेन विद्धितः,-- यत्‌ श्रावनोये जुद्ोति- इति, अन्य प्रहेयत्वेन प्रोड़ाश्ादि। तस्मात्‌ श्रग्मिहषिषोरपि काय्यं न दवनिंवे जः | % उक्तश्चाथसम्बन्धः ie ॥ (यु०)॥ भा. उक्ल च WONT: GE कारये अन्यत्‌ दग्धम्‌ WaT, दहन- पचन-प्रकाञ्जनकम्म AY, न च, एतत्‌ काय्येम्‌ श्रन्यत्‌ द्रं शक्रोति कतुम्‌-दति। तस्मात्‌ न Wheater दवः उपदेः। ait न गुणविधिः, कम्मं नामधेयमेव द विद्धोमञन्दः- दूति ॥ (८ । ४।४ Wet) ॥ द विंहामभन्दस््पूव्बेताधिकरशम्‌ । भा. gfe: कम्मनामधेयम्‌- दत्युक्षं, ay चिन्त्यते,- किम्‌ अपुनः दविंद्धोमाः, उत कुतश्चिद्धम्मेग्ाह्िणः?- इति । * “मूतेभ्यस्नेत्यख। खवम्‌ कति" इति are Ate ye पाठः | † क de धिद्यालयद्ा ९६९ संष्डक-मीर्मांसाख्नग्रन्ये दितोयद्छ चाद्‌।रभ्य रतत खजपय्यनममेकमधिकर श मित्य स्ते खि । Vo मोमांसा-दषने भा. किं प्राप्तम्‌ ?-नश्पुष्बाः-ङ्ति। कुनः?। इतिकन्तद्यताःविधेः, श्रवि (हते तिकन्तेव्यताकं कम्म विद्धतेतिकलद्यताकात्‌ धनान्‌ गद्काति- श्रव्यं, श्रवडितेतिकत्तथताकाञ्चामो ; तद्यत्‌ पूष्वन्तः- दरति, weaned, तदा एतत्‌ श्रापतति,- faye: ? —tfl श्र्र उवपते,- ख. तस्मिभ्सोमः प्रवन्तताव्यक्तत्वात्‌ ॥ १०॥ (प्‌०) 9 भा. ‘afer खल दविंद्ोमे “सोमः प्रवत्तत, सौभिको fae: स्यात्‌। कुतः ?। ब्धक्तत्वात्‌, Wamsley: सोमः, wit रपि च श्रवयक्तचोदनाः भिन्ने जुद्ोत- इति; wa चोरना- सामान्यात्‌ सौ [मको विध्न्तः- दूति ॥ ~ 9 “~~ खन वा स्वाहाकारेण संयोगाद्रषट्‌कारस्य च निद शात्तन्छ तेन विप्रतिषेधात्‌ ॥ ११॥ (fae) भा. wwe: पक्ष धावत्तयति। न अत्र सौमिको विधन्तो न्याय्यः। किद्कारणम्‌ ?। खादाकारण संयोगात्‌, खाहा- कारेण संयुक्ता दविद्योमाः,--"पथिद्ये wer अ्रन्तरिक्षाय खाद्ा-दूति। किम्‌ wa: ?। "वषर्कारस्य' निह शा त्तते' तेन “च' विप्र तिषेधः, तवे च सौमिके वषरकारो fafee:, तेन चरस्य विप्रतिषेधः, उभयोः भरदहानाथेत्वात्‌; यदि सौमिको विष्वन्तः, ततो वषट्कारेण ware, तत्र एतत्‌ खाडहाकाराम्नानम्‌ अनथकं स्यात्‌; श्रथ विकल्पः क्रियते, तथापि उभयोः पर्ष नाधः; रथ rage दविंद्ोमाः, aw विरोधो भविष्यति) तस्मात्‌ APT: ॥ ष. शब्द्‌ नलर त्वात्‌ ॥ १२॥ (Fe १) ॥ भा. शब्दान्तरं च यजतिशब्दात्‌ जुष्टोतिशब्दः, यजतिचोदनञ ८ WAY ४ पादः ९२९ भा. सोमः, द वि्ोमाः पुनजद्ोतिचोदनाः, चोदनासामान्येन च धम्मेपराक्षिरिष्यले; तस्मादपि युक्ता सौमिकी धर्मपराः, ‘AA अव्यक्तत्वात्‌ चोदनासामान्यम्‌ TH! WA उचयते, -सामान्येग््यङ्घत्वे, यजतिञ्जब्ो विशेषशिङ्ख, तेन यजिमतीष्‌ TIM धम्मेनियमः, यथा समाने श्रौषधगुणत्वे दे वतैकत्वेन विदधेषलिद्धेन सौैरयंकम्मणि श्रा यविष्यन्तः- इति॥ ख. लिङ्गदशनाच्च ॥ १३॥ (So २) ॥ भा. “लिङ्गदशना् एतत्‌ विन्नायते, न श्र सौभिको विध्यन्तः-- इति, अौदुम्बरीष्ोमे fe eretart विधाय ्राज्धविधिषरे वाक्ये दशयति,--श्चुतेन दद्याबापथिवी श्रापणेल्यन्तरा* कणा जुद्धोति। श्रा मुलात्‌ श्रवखावयति । भूमिगते ere करोतिः -श्ति। यदि श्र सौमिको विध्यन्तः स्वात्‌, वषरकारस्ततो। भवेत्‌, न खादहाकारः॥ ष. उत्तराथस्त स्वाहाकारो यथा साप्तदश्यं तचाविप्रति- € ट frat पुनःप्ररत्तिलिङ्गदशनात्यशुवत्‌ ॥ १४ ॥ (Se) I भा. fagetaer परिहारः उचते, यदुक्त, श्रौ दुम्बरो्ोभे सिद्धवत्‌ खादइाकारस्य दशनान्न सौनिको विध्यलः- दति; aw A, — SHUN SUA यथा साप्तदश्यं, तत्‌ यथा, साप्रदश्यम्‌ श्रनारभ्याधीतं--“सप्तदञअ् सामिधेनीरन्वाह षति, श्रनारभ्यवादानाम्‌ प्रछत्य्थत्वात्‌ दशेपुणेमासावगतम्‌ ततः प्राकरणिकेन पाञ्चदश्येन बाधितं सत्‌ विष्टत्यथं जातं, एवम्‌ WS GUAT: अनारभ्याधोतः,-- STURT वषर्‌- © हटसेत्यनरा' इति Ho सं CF GT Sle To Ws: | † "बबटकारद्छतः' इति We Sto Jo TS | r ९२२ मोमांसा-दगेन भा.कारेण बा देवेभ्यो हविः प्रदीयते- शति, तेनेव न्यायेन ख. भा. भा. महतिं fafatre: सोमं देपुणेमासौ च, ततस्तथैव वषर॒कारेष उपसदः, तदजेम्‌ अन्यानि प्रदानानि उपसंक्रामति; तत्र afanfafagr साम--^्धम्मप्रटन्िः' ˆ पञ्युवत्‌,' तद्यथा, wt साप्तदश्ये यमाणे न दाशेपौणमासिकी तच wefafenta- विध्यते, वाचनिकत्वात्‌ Maga, एवम्‌ इहापि वाचनिक- त्वात्‌, खाद्ाकारं मरति लिङ्गदशनात्‌' न सौमिकधमग्मप्रहन्त विप्रतिषिध्यते | "पुनःः- wey श्रनथेकः, यथा किं पुनरदम्‌? -इति॥ कद € € SANTA वाऽथवश्वादानथक्याद्धि प्रारूतस्योप- रोधः स्यात्‌ ॥ १४॥ (Bre fete) । यदुक्षं-उत्तराथेः खाद्ाकारः- ति, तन्न। कुतः?। नु AUG "रथं वक्वात्‌" प्रतौ एव श्रस्याथेवरवं, नारषटद्ोभष, पावेणद्ोमयोख ‘GAMA TIT खाहा- इति, श्रनथक- त्वात्‌ ‘fe भारतस्य उपरोधः स्यात्‌ः- यदि प्रा्णतौ श्रनथेकः स्यात्‌ खा्ाकारः, ततः Wray वषर॒कारस्य faaat प्राप्तस्य श्रनारभ्यवादेन स्यात्‌ “उपरोधः, वषरकारबाधः- इत्यथः, न त्वस्य श्रानथेक्यम्‌, तस्मात्‌ ASAT, न चेत्‌ SAT, लिङ्गमेव एतत्‌ भवति श्रसोमपृभत्वे दविद्धोमानां, भूमिगते Sar करोतिः-दूति॥ न प्रकुतावपीति चेत्‌ ॥ १६ ॥ (आ०)॥ एवं ‘aq’ पश्यसि, नारिषटद्ोमेषु पावेणहोमयोख खाहाकारस्य निवेशः- इति, प्रछत रपि नारदोमादौ न श्रस्य निवेशो घटते, TIT वषटकार ण्व प्राभरोति, Tle श्वविेषेण दथपुणमासयोविद्धितः,- HT वषटकार एष वे < अध्याये ४ पादः |! ९२ भा. प्रजापतिः सप्तदशो TR अन्वायत्ते-दति। नन्‌ खाषाकारो- q. ofa प्रत्यच्तं पटठितः'। सत्यं पठितः, वषट्कारस्तु विधितः, अतखोदना- इति; "न Wea यज्ञो यथते प्रजापतौ (awa प्रतितिष्ठति- इति खादाकारः पाठेन ard बाधते, पाटे fe श्रानुमानिको विधिः भरत्यश्चैण विधिना बाध्यते, न चेत्‌ तज्ापि निवेशनः, उत्तराथः एव खादाकारो भवति (विल्लत्यथेः) ॥ उक्तं समवाये पारदोबल्यम्‌ ॥ १७॥ (So नि०) ॥ मा. श्र श्रा, नेतत्‌ युक्तं, वषरकारेण खाहाकारो बाथते- ष. aT. Cit RP यतः SW (३।द३।९४ Me) अत्यादोनाम्‌ समवाये" परस्य दुबलत्वं, दू च वाक्यप्रकरणयोः सन्निपातः, भकरणेन TARTU प्राभरोति, नारिषटोमेष तन्मब्रषदैरेक- वाक्यत्वात्‌ खाद्धाकारः; वाक्यं च प्रकरणाद्लीयः। “ननु खादहाकारस्य उपरिष्टात्‌ प्रदानाया वषट्कारः प्रयो्यतेः। न खल्‌ खाहाकारेण एव प्रानं निवत्तितम्‌, कथम्‌ श्रविद्धितः रदानां खाहाकारः प्रदानार्थे निदेत्तयिष्यति? fafery कथम्‌ खाश्ाकारेण वा वषट्कारेण वा देवेभ्यो Ufa: परदीयते? -इति। ननु उभयोः खाहाकारवषरकारयोः प्रता वाम्नानात्‌ श्रनारभ्य-वादस्य MAMA | त उचयते, प्रदानाथेताम्‌ श्रनयोविधास्यति। ABTA न सोममरृतयो दविडोमाः॥ तच्चोदना ae: vafaarafefa: स्यात्‌ i १८ ॥ (To ₹,)॥ वाशब्दः प्लान्तरपरियष्े। (तज्चोदना वा", तत्‌- इत्यनेन दर्विद्ोमाः प्रतिनिदिश्यन्ते; जुष्ोतिचोदना ये दशपुणमासयोः श ङ्गकम्भे विशेषाः, ते दविद्धोमेषु रव्तेरन्‌। के पुनस्ते? ९२४ मौनांसा-दक्रने भा. नारिष्ट्ोमाः। कस्मात्‌ कारणात्‌ ?। ते डि प्रठत्तधम्भाणः*- ba’ © € € wafeq सवपस्ुबन्धेष॒ पवमाना दृष्टाः, यस्य च यो धम्मः | प्रायेण दृष्टः, स॒ तस्य ्रटृश्यमानोम्प्यनुमीयते, यथा यः पराथान्‌ प्रायेण करोति, wafer whe पराथेकरणे स एव सम्भाव्यते । वख्मात्‌ तेषां प्रहन्निः॥ ख. शराब्दसामर्थ्याच्च ॥ १८ ॥ (Seg) a भा. «Weed aes च,-चोदनासामान्यं efeetarat,—artre- wivfe fe जुहोतिचोदनाः--नारिष्टान्‌ जुहोति, भिन्ने ज्टोतिः-- दति, चोदनाखामान्यात्‌ wernt: i = लिङ्गद्‌ शनाच्च ॥ ₹०॥ (० ₹२)॥ भा. लिङ्गं Saq we दयति, यथा नारिष्टद्टोमपूभत्वं द्विः शोमानाम्‌-इति। किं लिङ्गं भवति?। wires अयते, यदि कीटोम्वपद्येतान्तःपरिधि निनयेत्‌- डति, तथा sat शयते, write तिष्ठन्‌ साविज्ाणि जुद्धोति- इति, परिधयो वेदिख ्ङ्गप्रधानाथेत्नात्‌ नारिषटशोमाङ्गः, यदि तेषां war: | AACA, तत VACA उपपद्यते । तस्मात्‌ तेषां Weta: ख. तचाभावस्य हेतुत्वात्‌, AWA स्थादद्शनम्‌॥ २१॥ (उण०,)॥ भा. यदेतत्‌ TUTE’ (नारिषटद्ोमा्ं) दशनम्‌ उपदिष्ट, नारिष्ट- होमानां प्रहत्तावित्यथेः, “श्रदशेनं' तत्‌, श्रसाधकम्‌-दरत्यथः | कुतः ?। wana हेतुत्वात्‌, चपम्बकेष॒ “प्रतिष्ठिता वे TARTS: | नेभ्मा बदिः संनद्ते, न waren = * प्रष्टतिधम्प्ाशः दति are क्री पुर are: | ८ खष्याये ४ WE: ९२५ मा. Le, न अनुयाजा इज्धन्ते, न सामिधेनीः were दूति, q. aT. स. भा. श्रप्रतिष्ठितत्वं म्नकाणणं प्रतिज्ञाय तदुपषादनाथेम्‌ इष्मादो- नामभावो हेतुत्वेन उपदिश्यते; यदि च नार्द्ोमाः पवत्तरन्‌, ततोम्ङगप्रधानाथेत्वात्‌ इध्माबद्धिषोः सामिधेनीनां च चम्बकेष भावः एव स्यात्‌ ! aw अयं तदभावो श्रसत्वात्‌ हेतुत्वेन न युज्धते। aed नारिष्टडहोमानामपरहटन्तिः॥ विधिरिति चेत्‌ ॥ २र॥ (आा०)। इति चेत्‌ पश्यसि,- ठशनमेतत्‌- इति, अथ senq विधिनं भवति? नारिष्टहोमग्रतित्वात्‌, प्राप्तानाम्‌ इध्मा दनां प्रतिषेधको विधिः सन्‌ aya श्रथ विधास्यति। अनुवादेाम्प्रह्तिविशेषकरः अनथकः स्यात्‌, रिथितायां मति भायां जेण परिचादयति॥ न वाकयशेषत्वात्‌, UTS च समाधानं नानात्वेनोप- पद्यते ॥ २३ ॥ (Te नि०)। "नः श्रयं विधियुज्यते। किद्धार्म्‌ ?। शन्योग्च विधिः श्राम्नातः--श्रारित्यं धुते चरम्‌ निवपेत्‌, पुनरेत्य Tey दूति, तस्य बाक्धेषोम्यम्‌। कथं च्रायते ?। तेन श्राकाङ्ित- त्वात्‌। प्रतिष्टिता वै अम्बकाःः- इति दोषम्‌ wate रट गूयते, शश्रादित्यं ya चरम्‌ निवपेत्‌, पुनरेत्य Tey tfa, शयं वा afefa: इयं प्रतिछा यत्‌ ्रादित्योग्स्यामेव परतितिष्ठति दति, तदेतत्‌ तस्य दोषस्य परि्ाराथम्‌- दति विचायते; wa: तेन सदेकवाक्यतां याति, तन्मध्ये च ये इध्माद्यभा ववचनास्तेएपि AAT एव समुच्ारणात्‌ न्याय्याः, ते यदि विधयः करूपेरन्‌ पथग्वाक्वानि भवेयुः, तच्र॒णक- वाक्यद्ट्पं बाध्येत! दवद्धितकरख्पना च व्यात्‌! नच Tat ९२६ मोमांशा-रभमे भा. विधायकत्वम्‌, अनुवादखद्ू्पत्वात्‌, THIG न विधयः। “रध are विद्धेषः, यत्‌ समाने fey श्रकःपरिधिदशनम्‌ शरसाधकम्‌ इतरत्‌ साधकम्‌ ?-दति। विशेषम्‌ उपरिष्टात्‌ वद्यामः॥ ख. येषां वाऽपरयोडहामस्तेषां स्यादविरोधात्‌ ॥ २४ ॥ (रेय To) i भा. Sut वा, यागानाम्‌ “seca” san: दामः, तेषां wefe: स्यात्‌, पनोसंयाजानाम्‌- इत्यथेः। कुतः ?। श्वि रोधात्‌, तश्र विरोधो नास्ति, यो नारिषटद्ोमानां भक्तौ उक्तः, तज्राभावस्य हेतुत्वात्‌- डति, तेषां हि wear बिः सामिधेन्य नेवाङ्ग, तदभावद्‌ डनम्‌ त्र न विरुध्यते ; welt: धम्माणस्तेमपि जुद्ोति-चोदनाञ्च,- ae पला win’ Ufa तस्यात्‌ तेषां wets: i ख. तचोषधानि Vad, तानि स्थानेन गम्येरन्‌ Wy I (2 उ ०, ॥ भा. नैतत्‌ युक्घं। किङ्कारणम्‌ ?। यतः, तच ्रौषधानि चोद्यन्ते द विद्धोमे, यथा “चरयम्बकेषु पुरोडाः करम्भपाज्राणि तण्डुलाः - इत्येवमादीनि, (तानि स्थानेन गम्ये रन्‌" श्राज्धस्थानापत्त्या श्राज्यधग्माः+ प्राप्येरन्‌, ते न शकाः तत्र अनष्टातुम्‌, चनुष्टोय- माना वा RAHAT: स्युः, AT चोदको AYA! AWG न तेषां प्रत्तौ किञ्चित्‌ प्रयोजनमस्ति, याज्यानुवाक्ये अपि मवा- भरेण निवत्ते, वषट्कारः खा्ाकारेण ॥ * “शाखस्य्यानापर्था rawr: इति |e Se Teo We | ८ अध्यायणभ्पादः॥ CIO घ लिङ्गाद्वा शेषहोमयोः॥ २६॥ (डेय Te, I भा. पिष्टलेष-फलोकरणद्ोमयोः ‘ay प्रहत्निः स्यात्‌। कंतः?। "लिङ्गात्‌" ओ्रौषधसामान्यात्‌, यञ्च पमोसंयाजानां* प्रहत्तौ दोष उक्घः,--धम्माणाम्‌ थाने, तत्‌ अर नारिति। तत्र छौषध- wat निवैषणादयः शक्याः HAA तस्मात्‌ तयोः welt: -दइति॥ ष प्रतिपन्नौ तु ते भवतस्तस्मादतदिकारत्वम्‌ ॥ २७ ॥ (2 Be) i भा. AA एतद वम्‌। Ha ?। यतः प्रतिपत्तिकग्मेणो एतौ Way, दविद्ोमाख् प्रधानकम्माणि, तेषां दूरतो मेदः, सामान्यतख wane: इष्यते। Te उक्तम्‌, ग्रौषधधम्माः WaT! ततर कन्तुम्‌- दूति, प्रतिपत्तित्वात्‌ श्रभयोजकौौ एव निवपणादीनां धम्माणाम्‌ ; WA तत्प्र्ृतित्वं तेनेव न्यायेन नोपपन्न, नापि प्रयोजनवत्‌, तस्मात्‌ एतद प्ययुक्तम्‌। णवं न कुतञ्चिदपि दर्वि होमानां धम्मभाियुज्यते। तस्मात्‌ Tye ह. सन्निपाते विरोधिनामप्रटत्तिः प्रतोयेत विध्युत्पत्ति- व्यवश्यानाद थस्यापरि खेयत्वात्‌ वचनादतिटेशः स्यात्‌ ॥ २८ ॥ Gate नि०)॥ भा. श्रथ RET उभयपश्चसाधनानाम्‌ रपि सिङ्गानाम्‌ भावे श्रहप्रत्निः एव प्रतीयते, न पनः प्रट्निः?-डइति। उचयते, "सन्निपाते विरोधिनाम्‌ एतेषां लिङ्गानां wea प्रत्येतुम्‌ न न्यास्या। कुंतः?। ‹विध्युत्पत्निद्यवस्थानात्‌", विधौनाम्‌ * "पलीसंज्ञानाम्‌' दति We सा० To पाठः। रष मीमांसा-दश्ने भा. उत्पत्तिः पाठः, स च व्यवस्थितः, केचित्‌ दशेपुणमासयोः पद्यन्ते, केचित्‌ सोमे, तेषाम्‌ ‘age’ श्रपरिणेयत्वं, यष पटिताः, ततोप्न्यज्र परणीयमानेषु Wace बाध्यते । तद्त्‌ ‘anata प्रतोयेतः। तत्र श्राह, - किम्‌ एष एव seam way waa? इति। एवं खलु मापे उचयते, 'वचनादतिदे्ः स्यात्‌”, यथा Um उडाकम्मखु। श्रसति एवंविधे वचनेम्पुनाः- ति aa a fag रपदिष्टे, यदि कीोटोम्बपद्येत, चरन्त परिधि निनयेत्‌, wate तिष्ठन्‌ साविचाणि जुद्टोति- इति, तयोः कः समाधिः? । उचयते, अ्नन्यायपुब्बत्वात्‌ लक्चेणया वादः स॒ विन्ञायते,- श्रन्तःपरिधिदेशे श्रन्तवेदिरेथे- इति, परिधोनां वेदेश्च तज्राभावात्‌, यथा रजनो मे कण्डूयति, तिलको मे स्पन्दते*- इति, रागाभावे तिखलकाभावे च तहे लक्षणया भवन्ति वक्तारः डइति॥ (र।४।४अ०)॥ दति ्रीभटश्चवरखामिनः एतौ मीमांसाभाष्ये च्र्टमस्या- ध्यायस्य चतुथेः पादः समाप्तः ॥ समाप्तञ्चायमष्टमोमग्थायः॥ * aa tft Go Sto qo पाठः। NN rr er ws oe er ee नवमस्य ध्यायस्य WAAR: ATT: Il दपिद्ाचादिषुक्कानां घकारामपूव्बेपरयक्कलनाधिकरशम्‌ | (बरंकाग्लरदयसङ्ितिम)॥ ब. यन्नकंश्छ प्रधानं तद्धि चोदनाभत तस्य द्रव्यष संस्कार. स्तत्मयक्तस्तदथेत्वात्‌ ॥ ९ ॥ भा. श्रष्टमेग्ध्याये faterfaewrad ed, इदानीमृलसणं वत्तयिष्यामः। fafary जद्ः,-मदव-साम-संरकार वषयः, स CE प्राधान्येन वच्यते, अन्यदपि किञ्चित्‌ उपोद्धातेन प्रसङ्गेन च; श्वादितस्त्वयम्‌ श्रथखिन्त्यते ल्णसिधय्धं; afew दशपण्मासौ SUAS उदाहरणम्‌ ; AY पथक्‌ धम्माः समाम्नाताः। तेष संय, किं ते च्रपुम्बप्रयुक्ताः, उन यजि- प्रयुक्ताः ?- इति ; श्रपुब्बप्रयुक्तैषु सत्सु We: सिष्यति, यजिमय॒क्तेषव तृ awd धम्माणाम्‌। कथमिव?। सत्र हि ते यजतय यजतिसामान्ये यजतिञ्जब्टवाचेय wat विधीयमानाः qa भवितुमहन्ति, wpe तु, तदीयविरेषे विधीयमाना श्न्यस्खिन्‌ पि तदोयविश्ेषापन्ने भविष्यन्ति; तस्पात्‌ a4 aw: सिद्धो भवति। नन्‌ एतत्‌ We सप्तमे (we) विचारितं, निर्णोतं च'। उचते, पनः तदे व स्माययते, उत्तरचिन्ताविवश्तया। श्रथ वा तच योग्या न उक्तः, ATMA GTA | कासौ ?। "तस्य दरष्येष CALAMITY इति, एतेन च इ प्रयोजनम we विवक्षतः, एवं हि स सिध्यति, तजर एतत्‌ न उक्र नतेन तच प्रयोजनम्‌-इति। तत्या एतावतो चिन्ता,- किं प्रतिः ४ ५ [ऋ 9 © e प्रकरणं नियता धम्माः, उत सव सवत्र? डति, तत्‌ WIS. ह ९३० मीमांसा-दशेमे भा. प्रयुकघत्वे यजिप्रयुक्घत्वे च सिध्यति, न दर्धसंखछारस्य पुणा ued, तत्त ce सिद्धम्‌, तज श्रपूमप्रयृक्तत्वसिद्धौ वथवद्ारा्थम्‌ wef उपादीयते ; तस्मात्‌ ्रपुनरक्घम्‌ | दितोयवणंकम्‌ ॥ श्रथ वा, ्न्यामेव चिन्ताम्‌ इड वच्यामःः- किं यजि निमित्ता war: ayaa, उत श्रपुम्निमित्ता Woe. परयुक्षाञ्च ?--इति। दानो तु यजिप्रयुक्छा अरपुन्बप्रयुक्ता वा? - डति चिन्त्यते। किं तावत्‌ प्राप्तम्‌ ?-यजिपरयुक्ताः-इति। कुलः ?। afta इतिकन्न्यताया श्रभिसम्बन्धात्‌,- णवं यागं कुव्यात्‌, एवं यागेन कुय्यात्‌- इति। एवं प्राते TA, AHA यत्‌ काय्यै, तत्‌ प्रधानं, तद्धि कतेयतया चोदयते; AI कर्त्ता, तभ्रैवे तिकत्ेखता। थ aq, यजतिञरन्दे नाभिसंयोगो धम्माणाम्‌- इति, aga, तस्य द्ष्येषु' यजतौ च, यः CaM’, स “तत्पयः (शपूष्प्रय॒क्तः), ‘AAT यजतेः, FMW च तदीयत्वेन धर्ममेरभिसम्बन्धः, न स्वेनात्मना, न हि धात्वथेस्य च धम्भाणां च परस्परेण Wag विद्यते ; मत्ययाथन fe इतिकर्तव्यता Waa ane कथम्‌ ?- दति, न यजिः कोटृञ्चः ?-- fa तस्मात्‌ यत्‌ कत्तं, तस्थेवे तिकततव्यतया सम्बन्धः, अपुमे च तत्‌। तस्मात्‌ श्रपुम्बेप्रयुक्ताः--इति। टतोयवषेकम्‌ ॥ एवं वा,- एतेषु एव उलाहरणेषु इति चिन्तयते, किं यजि- निमित्ता म्मा अपूषनप्रयुक्ताः, उत पेम प्रयोजकं निमित्त च?-दति। किं माप्तम्‌ ?- यजिनिभित्षम्‌ wy प्रयोजकम्‌ --इति। कुतः ?। नेकस्य प्रयोजकत्वं निमिक्तभावञ्च उपपद्यते, यदर्थं fe क्रियन्ते घम्भाः, तत्‌ भरयोजकं ; ata सति कियन्ते, तन्निमित्त, न च एकस्मिन्‌ अब्द श्रपूर्बायेते, WUT भवन्ति € अध्याये te LIL भा.- दति wat. वरितुम्‌, wer fe वचनव्यक्तिः शपूमाथषु, अनन्या eye सति- दति, यञिनिमितचत्वे तु अष्टोःबकरपते, —ud यागेन कुय्यात्‌- दति, यागे सति श्रपृषश्य उपकार- काणि, रसति अरनुपकारकाणि श्रङ्गानि-दति। aver अजिनिमित्तम्‌, अपुमे तु प्रयोजकम्‌- द ति। एवं पामे ब्रमः, 'यश्जकम्मे प्रधानं, यजतेः काये, तद्वि फलवत्‌ चोद्यते, तदीयेष gaa यजतौ च यः संस्कारः, apse, तदथोस्ते- इति शृत्वा क्रियन्ते, न यज्धरथ न तेषाम्‌ ्रमिसम्बन्धः, परयोगवचनेनेते WITH सम्बभ्यनो, a fe mar? न weary | AT श्रपूणप्रय॒क्ता Was. निभित्ताञ्च। यदकं, पुष्नस्य प्रयोजकत्वं निमित्तभावञ्च नोपपद्यते, वचनच्धक्गिभेदात्‌- इति, तजर उचयते, प्रयोजकत्वं वाचनिकम्‌, निमिन्तमावश्च नेव वचनात्‌ भविष्यति- इति, यद्वि येन प्रयुज्यते, भवति तत्‌ तस्य निमिं, यथा, ्राराम- पोषकस्य श्रारामो वतनदाने प्रयोजको निमित्तं च, waa सति तस्मै aad Saat, वेतनसम्बन्धो भवति श्रारामं रचितुम्‌ ; AST धम्माणाम्‌ पुनव प्रयोजकं निमित्तं च-दति॥ (€।९।९ Fe) tl प्रोचशषस्यापुववेपयुक्कलाधिकरकम्‌ । (वक्लकागरपडितम्‌) ॥ घ संस्कारे युज्यमानानां तादर््यात्ततप्रयुक्त स्यात्‌ ॥ २॥ (पु०)॥ मा. दशपुणमासौ प्रति समामनन्ति, श्रोज्िताभ्याम्‌ उलूखल- मुसलाग्याम्‌ श्ववदन्ति, पोक्िताभ्यां दृषदुपलाभ्यां frafe— ` इति । त्र अयमथः सांअयिकः,- किं thw न्तिपिधिप्रयुक्तम, उत चअपूेषयुक्तम्‌ ?- दति । किं प्राप्तम्‌ ?--“संस्कारेः दन्ति- VBR मीमांखा-दश्रने भा. freare, प्रयुज्यमानस्य प्रोकणस्य तत्प्रयुक्ता ' स्यात्‌,- (संस्कारप्रयुक्ता), संस्कारौ fe wafer कुतः एतत्मयुक्घ- ता?-इति। तादणथ्यात्‌,-- यि येन कर्तद्यं भवति, तत्‌ तस्व योजकं, यदि पूष्बम्‌ अनेन क्रियते, caper Wye प्रयोजकं, यदि इन्तिपिषो, ततस्तौ प्रयोजक ; प्रकरणाच्च पुष्ये करत गम्यते, वाक्यात्‌ Viale, वाक्यं च प्रकरणादलोयः-डइति। "ननु इन्तिपिष्योः क्रियमाणम्‌ qyere भविष्यति, ततर भकरणं च वाक्धं च उभयमपि waren’ | उचयते, न MHA उभयम्‌ श्नुगृददोतुम्‌, न प्रकरणसमाम्नायमातरेण ्रकरणवलोग्यन समाम्नातम्‌- दूति गम्यते, प्रकरणसमा- म्नानात्‌ प्रतेनेकवाक्यता भवति, ततः तादष्यैम्‌ श्रवगम्यते, TE तु प्रत्यन्ाभ्यां इन्तिपिषिभ्यां wee एकवाक्धता, सा प्रछ्तेनेकवाक्यतां Vw बाधेत, न च, दाभ्यम्‌ afi सरेकवाक्यता स्यात्‌, यदा एकेनेकवाक्यता, तदा. तेन निरा- कङ्कस्य न न्येन श्रपि एकवाक्यता करुप्यते। ATT WHA एकवाक्यत्वाभावात्‌ न AIA HAUT | श्रा, ‘aq दन्तिपिषो querer, तदर्धं Wha, TENA Te उपकारकम्‌ इति उचयते, भवति प्रणाद्या उषः RIS, TT अपून्बपरयुक्त, दिविध fe ङ्गं Tye ठपकारकं भवति,--किञ्चित्‌ अपून्बस्य एतदङ्ग विञ्जिषटम्‌-दृत्यनेन कार णेन श्वङ्गेन सम्बध्यते, किञ्चित्‌ अ नपेच्येव अपृम्नसम्बन्ध, खरूपे एव कारणेन सम्बध्यते, यत्‌ श्रपनसम्बन्धं कारणत्वेन उपादाय URSA MAF ALT सम्बध्यते, तत्‌ TARA भवति ; तादृ च विते श्रथान्तरे तत्काय्यापन्ने Glee भवति, यज्र पुनः खद्ूपम ङ्गस्य धम्मेसम्बन्धे कारणं भवति, तत्‌ खर्ूपप्रयुकषं, तच यद्यपि तेन धम्मेवता Wy साध्यते, त्र साभ्मानम्‌ अपूमे न धम्मस्य प्रयोगद्तुभूतं भवति, न तत्‌ प्रयोजकं, तस्य GET € अध्याये ९ पाद्‌ः॥ UBB भा. विद्यते- इति न धम्मेः प्रयुञ्धते। तच fram wernt तद्रूषामावात्‌ अद्धो न अवकरषते। एवं सति बाक्धान्निशयः, —afe वाद्धम्‌ श्रपूम्बस्य कारशतां वदति, ततोगपुषपरयुक्षम्‌, अव शङ्खस्य, ततो जपयुक्नम्‌ ; AY खङ्कमकरणात्‌* TTA स्यात्‌, वाक्याच अङ्गपयुहता- इति । तस्मात्‌ इन्तिपिषिप्रयुष मोश्चथम्‌- दूति। यच्च यत्र इन्तिपिधी प्रयुज्येते, तत्र तच एवं धम्मंकौो भवतः- दति ॥ g तेन त्वर्थेन यन्नस्य संयोगात्‌ धम्मसम्बन्धस्तस्मायन्त- प्रयु क्तं MGS तदथत्वात्‌॥ ३ ॥ (fae) # भा. que: TY ्ावत्तयति,- न तु एतदस्ति, इन्तिपिधिप्रयतगं प्रो्शम्‌ इति, तेन तु अर्थेन दन्तिना पिषिशा बा ; यस्मात्‌ Tw संयोगः, THT तस्य मोकणसम्बन्धः,- पूम्बसाधन- विदेषकारितः बोन्षणसंखकारेण सम्बन्धः, न इन्तिपिषि- कारितः। कथम्‌ ?। निःपरयोजनौ इक्तिपिषो, यदि acca wee, तदपि निःप्रयोजनम्‌, श्रतो न ATA AT | WWE. — पूमस्य पकारकौ इन्तिपिषो न निःप्रयजनौ-- दति । उचयते, --न प्रो्षणस्य quae किदं रिति सम्बन्धः, यदि प्रों न क्रियते, न, इक्तिपिषी wo साधनभावं न गच्छतः, तस्मात्‌ यद्यपि इन्तिपिधो श्रपुब्बस्य उपकारकौ, तथापि ताभ्यां सम्बध्यमानं भोच्चशम्‌ अरनथैकमे | wa उचचयते,- "यदथ ulate उपादीयेत, तत्‌ भो च्षण- सम्बद्धौ MHA कतुम्‌, नान्यथा-इति। उचपते,- न एव- wie: अब्दोग्सिति- cfr) तत श्रा, “TART अब्दः एत- aaa श्रभिवदति- इति) कथम्‌ ?। प्रोकिताभ्याम्‌ अवन्ति, TH प्रकररात्‌ इति Heo Go Ts पाठः: ९३४ मोमांसा-दभ्न भा. परोक्िताभ्यां frafe—ufa यत्‌ इक्िपिषिभ्यां क्रियते, तत्‌ मो खलसम्बद्भाभ्याम्‌- इति इन्तिपिधिकाग्यण पोक्षणं सम्बभ्वत, न - ताभ्याम्‌-इति। ङचयते,-नेतदेवं, यदि यत. uf. पिषिभ्यां क्रियते, तत्‌ पोखषणेन आअमिसम्बभ्यते, सम्बन्ध एव प्रो्षणस्य न स्यात्‌, तत्‌ fe ताभ्याम्‌ अभिनिवेत्यते, किम्‌ wat, तत्‌ पभोशणम्‌ अभिनिवत्तयेत्‌ ¦ “wa प्रोखिताभ्यान्‌ aye क्रियते- इति aan’) न afe इनिना पिषिला वा। “श्रथ तत्सम्बन्धोम्पि उचयते इति। श्रनेकसम्बन्धे वाक्धम्मिद्येत ! aera इन्तिपिषिभ्यां spa सम्बध्यमानम्‌ चअपरयोजनम्‌-इति भकरणात्‌ TS सम्बभ्यते । "ननु एवं इन्तिपिषिसम्बन्धो न ्रवकरुप्येल'। श वकर्पिष्यते इति ब्रूमः। कथम्‌ ?। इष्ट wae प्रति यतमानस्य दयं निष्पद्यने,--अवहन्तिरूप, तण्डलनिरे निश्च ; प्रणाद्या च शपुनभावनाविद्धेषः, तण्ड्लनिरत्तिद्िं श्रपूग्बापकारः, सोग्व- “fafa चिकोषितः, तेन प्रो्णस्य सम्बन्धः, यद्यपि श्रवदन्तिरूपेण सम्बध्यमाने भो रणे wear सम्बन्धो भबति; तथापि तश्र निष्पयोजनत्वात्‌ लशषणेव श्राश्रीयते, लक्षणा डि प्रत्यच्चा, सा अदृषटकर्पनाया ज्धायसी। न च, अवदन्निः श्रारादुपकारकोःपुम्बे निष्पादयति, दृष्टम्‌ उपकारं Hae agea Waa समीचोनं करोति- इति गम्यते, यद्यपि च निष्पादयेत्‌, तथापि उपकारेश श्रसम्बध्यमार्न* प्रोक्तं केवसावदन्तिसम्बन्धेन BR एव स्यात्‌| अतोग्बडगन्ति- लश्ितेन उपकार विञ्जेषेणास्य सम्बन्धः। तस्मात्‌ अचनवद्धन्ति रपि यः तत्काय्या पन्नः, तज प्रोक्षणं भवत्येव, यथा नखनिभिन्न चरणा ART)! तस्मात्‌ WNT: एवज्ञातीयको धम्मः -इति॥ । सन्बध्यमानम्‌ इति We de qo पाठः। € Wag ९ पादः॥ ९२५ वरकाकरम्‌ । (SUIT: परमापुष्य्र कल्ाधिकरशम्‌) | भा. णवंवा,- अस्ति ज्चातिष्टोमः, AY इदं समाम्नायते,- 'यावत्याबाचा कामयेत, तावत्या टोच्चलीयायाम्‌ अनुब्रबात्‌, A प्रायलो- यायां agate श्रातिथ्यायाम्‌ saby उपसत्सु- cf) तश्र अयम्‌ अथः सांजयिकः,- किं परमापूर्बपरयक्षा एते धम्माः. उत दोचलोयाद्यपूम्बपरयुक्ञाः?- इति । किं प्राप्तम्‌ ?-परमा- पृन्मे- संस्कारे" दो चलोया दयपुम्ब ‹ युज्यमा नस्य' शरस्य धर्मस्य परमा पूम्बाधत्वात्‌ दीक्षलीयादीनां परमापुम्बार्थतेव स्यात्‌, weary छि फलवत्‌, यत्‌ कन्तेष्यतयाग्मिसम्बध्यते, तदेव धम्मेरभिसम्बध्यते, न शङ्गा पुर्वे, निष्मयोअनं fe तत्‌- इति॥ घ. तेन त्वेन यन्नस्य॒संयोगाइम्मसम्बन्धस्तस्मा््त- प्रयुक्तं स्यात्‌ संस्कारस्य तदथेत्वात्‌ ॥ ३ ॥ (सि०)। भा. ‘aa त्वयन दौक्षणोयादिना, wera परमापुम्बेस्य सम्बन्धः, तस्मात्‌ परमापृम्बेम्‌ एवन्नातीयकेन UAW धम्मेवत्‌ | तस्मात्‌ श्रङ्गयश्चपयुक्ठम्‌ एबज्ञातीयकं धम्मजातं, तथा अतिः way भवति, इतरख्िन्‌ पशे लखणा स्यात्‌, न च प्रायशीया- are निष्प्रयोजनं, ज्योतिष्टोमस्य fe तत्‌ उपकारक, न च, तत्‌ विना, एवज्ञातीयकेन धम्म॑ण मरायणोयादयपू्बं सिद्धम्‌, श्रवद्म्ति-पिथिवत्‌। यदुचगते,--विनेब धम्मण, तत्‌ sya भविष्यति- इति; WH) कुतः?। तदपि डि yd, weary एव श्रवगम्यते, — TAA, प्राक्‌ शब्दात्‌, अनन्येन प्रमाणेन उषसङ्कुयायते ; एवः भ्ञातीयके च अब्दप्रमाशके यत्‌ अब्दः चाद, तत्‌ अस्माकं प्रमाणं ; अब्द च प्रायणोयाद्यपुम्बस्य उपकारकम्‌ दमम्‌ धम्मम्‌ WY, न परमापूम्बरय, वचनप्रामाण्यात्‌ | श इ मोमंमा-टष्ने भा. भा. एवश्चापरमापृम्बेनिष्पतनेरजरम्‌ अविना खच अन्न धम्म प्रतिष्ठितो न परमापूग्बे संक्रमिष्यति, एवमपि प्रयोजनसमर्धैः। तस्मात्‌ रवज्ञातोयकं धम्मजातम्‌ श ङ्गापुम्बप्रयुक्छम्‌ एव - Tha | किं भवति प्रयोजनम्‌ caches इतरद्िन्‌ वा पे ?- इूति। उचयते, अश्वमेधे समाम्नायते,- जरेधातबोया दी णीया भवति- डति, यदि परमापु्बेपय॒क्न णवक्ञातोयको uw, ततः तस्य उपकार विशेषे faag:—cfa तत्काय्या- पन्नायां जेधातव्यायां भविष्यति ; अथ आाप्नवि्णवापुग्बेपरयुङ्ध, ततो न इदम्‌ श्राग्माविष्णवापुग्बम्‌- दरति त्र Sura न तेन धम्मण सम्भ॑त्स्यते- इति ॥ (€।९।२अ०)॥ फरुदेवताखम्बडधग्मा श मप्यपुष्वेपरयुङ्गतधिकरकम्‌ । फलदेवतयोख् ॥ 8 ॥ (To) ॥ दशेपुणेमासौ स्तः, द शेपुणेमा साभ्यां खगेकामो यजेत दति। तच weed) var देवतासम्बद्धख्च शयते, फलसम्बद्धरता वत्‌,--श्रगन्म खः सं ज्योतिषा मूमा-इूति, देवतासम्बद्धोःपि,-्भरेरुञ्जितिमनृञ्जेषं सोमस्य उञ्जिति- मनूज्जेषम्‌, इत्यादिः। तच संञ्जयः,- किं खगे सम्बद्धस्य कम्मण: खग एव प्रयोजकः, श्रग्नयादिसम्बद्भस्य श्रग्मयादय एव, उत उभयत्रापि Woe प्रयोजकम्‌ ?- इति । यद्येवं श्रमिसम्बन्धः क्रियते,-गताः & खमे, श्रश्यादीनां च उज्ञितिमन्‌ञउजेषम्‌ —tfa, ततः खगोग्रपादिप्रयुक्षः; wa एवं क्रियते, श्रागता दशेपणेमासफलं, दश पुणमासदेवता ञ्च उज्जि तिमनूञ्जेषम्‌- दति, ततोप्पूम्बपयुक्तः | किं प्राप्तम्‌ ? -खगग्नयादि प्रयुक्तः = दति। कृतः?। मच्राम्नानसामथ्यात्‌,-- यस्य मदो वाचक, स इ वदितव्यः- डति गम्यते, अत्या च खगाप्रगादीनां € Wwe १ पादः, ९३.०७ भा. वाचको मदः, खक्षण्या दशपुणमासफलदे वतयोः, तस्मात्‌ यत्‌ फलदेवतम्‌- इति सम[धगतं खगाग्रयादि, acral war स्यात्‌- TAA ॥ घ न, चादनातो fe ताङ्गग्यम्‌॥५॥ (उ०)।॥ भा. नैतदस्ति, खगेग्रयादिग्रयक्घः- इति, “चोदनातः ताद्य स्यात्‌,- यत्‌ फलवच्ोद्यते, तदि fanaa अन्‌ बध्यते, Tye च फलवत्‌, न खगेश्नगादि, तदधं वचनं सत्‌ श्रदृष्टाथं REINA, लक्षणया च TRANSAT वता वचनेष्डृ्टोग्धः स्यात्‌, WATE नात्‌। एतश्िन्‌ पच्तान्मरे ge सति न खगाम्रयाद वचनस्य WEY TAT न्याय्या, अन्दाथेस्य च फलद वतात्वेन संप्रतिपन्नत्वात्‌ AAT श्रदृष्टा। तस्मात्‌ श्रपुम्बप्रयुक्त एव ज्ञातोयको धम्मः- cla | किं भवति विचारस्य प्रयोजनम्‌ ?'। यथा पूम्बेः पकः, सौर्य कम्मण शवकारेण ag: WNT, यथा तद्धि (agian, Ota “गन्म ब्रद्यवशेसं qa उञ्जितिमन्‌उजेषम्‌' - इति फले पर्य वसितम्‌। देवतायाम्‌ उत्तरा चिन्ता बर्सिष्यते ॥ (< | ९। द We) i जका 99 ee धस्मारामद्‌ वताप्रयुक्कलाजिकरकम्‌ | % देवता वा प्रयोजयेदतिथिवद्खोजनस्य तदथ त्वात्‌ ॥ € ॥ (Ge) I भा. नेतदस्ति,- श्रग्नयादयोगप्रयोजकाः- दति, सवा टे वताः wast waaay प्रयोजिकाः भवितुमदन्ति। कुतः ?। भोजनस्य तदथं- त्वात्‌,- भोजनं इ इदं टे वतायाः, यागो नाम, भोज्यं Zaz R ९ देष्टः मो्मांसा-दकने भा. देवतायै प्रदीयते, सा भोध्यते- बति, टेवतासम्प्रदानको fe श्रयं यागः अयते, सम्प्रदानं च नाम कम्मेणोःपि ईम्वित- तमादभिप्रेततरम्‌; AGIA न गुणभूता देवता, देवतां प्रति Tuya FeRAM । श्रपि च यागो नाम देवतापुजा, पूजा च पृजनोयं प्रति गुणभूता लोके दृश्यते, तदेतत्‌ “श्तिथिवत्‌ zee, यथा या वत्किञ्चित्‌ श्रतिथेः परिचरणं, सवे तत्‌ अतिधथि- प्रयुक्तम्‌, एवम्‌ इदमपि- डति) श्रा. "नन्‌ णवं gaa, विग्रवतो Saar TER च-- दत्यभ्युपगतं भवति'। उचयते, बाढ़, विय वती दे वता भुके च। कुतः ?। BIA, उपचारात्‌, ्न्याथैदञअ्जना्ः--णवं fe wm, विग्रहवती देवता इति, wiry नः प्रमाणणम्‌। तथा विद्ष््वतीं देवताम्‌ उपचरम्ति,- यमं दण्डहरतमा- लिखन्ति, कथयन्ति च, तथा वरणं WITTE, इनं TTS ; उपचा राद स्खतेद्रेठिमानं करूपयामः। तथा ्रन्याथेवचन, वि्दवतीं देवतां दशेयति,-"जगृभ्मा* ते दश्िणम्‌ इद awa —tfa, पृरुषविद्यषस्य fe दश्षिणः सव्यश्च हस्तो भव;त। तथा, इमे चित्‌ इद रोदसी wet यत्‌ संगृभ्मा मघवन्‌ काश्रित्ते- इति, काञ्जिमेष्टिः, aris पुरुषविग्रहस्य एव उपपद्यते, तथा, ˆ तुविद्योवो वयोदरः सबाङरन्धसो मरे। इन्द्रो ewe जिघ्नते दरति, चवा उदरं aE दति पुशषवि्दशनं waft) तस्मात्‌ विय्वती रेवता -इति, WER च। कथम्‌ श्र वगम्यते ?। स्छतेः, उपचारात्‌ श्नन्यार्थदशेना्, एवं GTi, भुङ्क्ते देवता-इति। तथा च एनाम्‌ भञ्जानाम्‌ इव उपचरति, यदस्ये विविधान्‌ उपचारान्‌ उपद्रन्ति। तथा च श्रन्याथवचनं भुञ्जानाम्‌ ° एवमेव स्प पाठः | Ble Mle पुस्तकं तु जग्टभका दति, जग्रा इति are सर पु, पाठः eer ~ € Ware १ पादः ९३९ भा. टेवतां waafa,— atte fra च प्रस्थितस्य- दति, तथा q. aT. च, विश्वासनानि asta धते- दति, ‘uaa प्रति घा पिबत्साकं सरांसि जिंतम्‌ इति) श्रा, ‘a देवता wen, यदि च yea देवतै इवि प्रसं Waa) ङचयते,-श्रन्नरसभो जिनो देवता मधृकरीवत्‌ अवगम्यते | कथम्‌ ?। रेवताये Ula: we नीरसं भवति, तस्मात्‌ wate WER दे बता- दूति गम्यते ॥ WAIT ॥ ७ ॥ (oy यदि कस्यचित्‌ wae far देवता उपचयैमालशा ख प्रसरेत्‌. ततः बदाराधना्थम्‌ इयं टे वताप्ा अभिनिवेस्येत, नख एतद्भयम्‌ aft ्रस्ति- दति, तत्‌ ड चते, ्रथेपतिशवता -द्ति। कथम्‌ अवगम्यते ?। BA, उपचारात्‌, न्याथ- waare, एवं fe समरन्ति,- थानाम्‌ इष्टे देवता-डइति। तथा, देवय्ामो देवेबम्‌-इत्युपचारर्तामेव सतिं इद्रयति | तथा अरन्याधवचनम्‌ turat देवतां दश्चयति, न्द्रो दिव द ईओे पथिव्यां शदो श्रपामिन्र इत्‌ पवेतानां, wat cura इन्र इतन्मेधिराणाम्‌ इनः चेमे योगे ख्ये इद्रः दूति, तथा, ई जानम्‌ स्य जगतः ख twa ईज्ञानम्‌ cx तस्थुषे- इति । तथा, स्त्युपचाराग्यां प्रसीदति- इत्यु पगच्छामःः- णवं fe wefm, प्रसीदति रेवता-ङइ्ति। तथा उपवचरन्ति, weap पुपतिः, WwW जातः; WNL वैश्रवणो धनम्‌ अनेन Gea cia | तथा अन्याथेदश्नं भवति, श्रातिभिरिव तारो Zara मोणाति'- इति, "तस्मै भीता द्षमूजे नियच्छन्ति दति ॥ १४० द. भा. भा. मोमांसा-दश्न ततश्च तेन सम्बन्धः WoW (बु०२)॥ ‘aay देवतायाः, ‘Aa’ फलेन सम्बन्धः" परिचरितृभवति, यो देवताम्‌ इज्यया प.रचरति, तं सा फलेन सम्बभ्नाति। कथम्‌ ? एतत्‌ श्रवगम्यते | स्छत्युषचाराग्यां, स्मरन्ति हि, देवता ae: फलं eerla—tfa, तामेव उपचारेण wait ददयतति, पसुपतिः Waa उपचरितः, waa खन्धः- दति, तथा, ्नन्याथद्‌ शनम्‌ इममेव श्रं दशयति, a cq जनेन स विश्चासअन्मना स पुत्ैवाजम्भरते धना नृभिः। देवानाम्‌ यः पितरमा वि वासति अद्वासना हविषा ब्रह्मणस्पतिम्‌- दति, तथा, तुक्च एवैनम्‌ इन्द्रः रजया Tafa: तपयति-- द्ति। तस्मात्‌ इविदानेन गुण्वचनैश्च देवता ्राराध्यते, सा प्रोता सती फलं प्रयच्छति, येन कम्मेणा श्रभ्मराराधितः, तस्य फलस्य ई, तत्‌ aw प्रयच्छति, न तत्‌ Ge परदातुमरति, वचनाद तत्‌ चवगम्यते,- कः fa प्रयच्छत-इति, यथा aw वचन, न तत्‌ य्य ॥ अपि वा शब्दपम्बत्वा्यज्नकमम प्रधानं स्याद्गदत्व देवताश्चुति ; ॥ < ॥ (सि०)॥ "रपि वा-इति we arena) न चेतदस्ति,-- यदुत देवता प्रयोजिका- इति, 'यश्चकम्म प्रधानं स्यात्‌, यजतेजातम्‌ श्रव्यम्‌ । कुतः ?। अब्द पृष्बवात्‌, यत्‌ fe फलं ददाति, तत्‌ प्रयोजकं, इदं फलं ददाति- इत्येतत्‌ ज्ञानं wey न भरत्यत्तादि भः वगम्यते ; WEY यजतिवाचात्‌ फलम्‌ ATE, न देवतायाः। कथम्‌ अवगम्यते? दशपृणटमासयोः करण- त्वेन निरंशः, 'दशेषू्मा साभ्यां qian यजेत- दति, € अध्याये ९ पाटः ॥ CHV भा. तथा, ज्योतिष्टोमेन खगेकामो यजेतः- इति, यजत्वथेस्य fe खगेकामेन समनभिद्यादारो न रेवतायाः। "ननु द्यदे वताक्रियं यजत्यथः। सत्यमेवं, किन्तु "गुणत्वे देवतागुतिः, guead fe yt, भावयितय्ो यजत्यथेः, भूत- भ्यसमु चारणे च भूतं wera उपदिश्यते, तस्मात्‌ न देवता भयोजिका | अथ यदुक्त कम्मण ष्सितादभिमरेततरम्‌- इति, न श्वस्य aia weee, तद्धितब्देन wat वा dan देवताथस्य वाक्यात्‌ अभिप्रेता अवगम्यते, फलसंयोगस्त॒ WAIST यजत्यथस्य, तस्य च शत्या करणता ्रवगम्यते, न देवतायाः। तच्र यद्यपि डेवताथेता यागस्य गम्यते, WaTy- तापि तेन न प्रतिषिध्यते; फलं च पुरुषाथः, पुरुषाथोा च नः मत्तः, न च श्रसौ देवतायाः, तस्मात्‌ न देवताप्रयुक्ताः भ्रवत्तिष्यामद्धे, या तु, सम्प्रदानस्य श्रभिग्रेतता सा फलवतो यजेः, साधनत्वे सति उपपद्यते | यच्च. य जहेवताप्‌जा सा पूज्यमानमरधाना लोके लयते दति; न लोकवत्‌ इद भवतं, LE पूज्यमानपुजा प्रधानं, यत्‌ ह फलवत्‌. तत्‌ प्रयोजक, तस्प्रात्‌ UMA प्रयोजकम्‌ । श्रपि च, एतस्िन्‌ wa विद्रद्वती दवता भुङक्ते च-इति maaan भवति, न fe अवियद्ाये wma च दानं भोजनं वा सम्भवति-दूति। यच्च उक्त, स्दत्युपचारान्याधंदशेनेविय्रवतो, HER च-- दलति; तन्न, रूटतेमवाथेवादम्‌लत्वात्‌, Atay श्र्वादे- wy waa विज्ञानम्‌ उत्पद्यते दूति प्रत्यन्तम्‌ व. asad, ते च मब्राथंवादा नेवंषराः- इल्येतत्‌ वष्ट्या मः | श्राद्ध, "यदि adver न तद्धि मवा्थंवादमुलं तदिन्नानम्‌-- इति। उचयते,-ये श्रालोचनमात्रेण मनब्राध॑वाद्‌ान पश्यन्त, ९४२ Mata इति | पब्नौसंयाजान्तानि अहानि सन्तिष्ठन्ते दति, तेन एतत्‌ oa भवति, शिषटमवलुप्यते इति, सन्तिषठन्ते नाुष्टीयन्त इति, कतुव्यौपार एषु उपरमतोति, तेषु सहक्रियमाणेषु रहःसु vad क्मिधित Ua अवस्थाय अवश्यम्‌ WITS WE? पदाथा अनुष्टातव्याः ; तव्रानियमभे प्राप्त पव्रोसंयाजान्ते संस्थातव्यभिति नियम्यते | तस्यावसथानस्यैतत्‌ प्रयोजमं,-- कवम्‌ बरहरन्तरस्य पदा्घागुष्टानेन योगपद्यमलुग्डद्ेतेति, एति द्टमवसथानकाग्य, यस्ित्रेतत्‌ दृष्टम्‌, न शक्यं कल्पयितु तता टम्‌ ; तत्र न पत्रौसंयाजान्तता, wares प्रयोजनं न विदयते; तस्मात्‌ प्रागन्यात्‌ पत्रौ- सयाजान्ततेति aaa प्राप्त लिङ्गःदभंनम्‌,-श्रसंखितो हि तहिं यज्ञः, इति ॥ (€।१।८ग्र०)॥ “बिःप्रथमामन्वाष"द्तादिषु स्थानधममेताधिकरकम्‌ | स्‌. अभ्यासः सामिधेनोना प्राथम्यात्‌. wWrawa: स्यात ॥ ३३॥ (सि० ) ॥ भा. स्तो द्थंपूर्यमासौ, aa सामिषेनौः प्रज्लत्योच्यते, “जिः प्रधमामन्वाह विरुत्तमामन्वाद' इति । तव्ैषोऽथः सागथिकः,-- किम्‌ serra एषः,--यत्र-तव्रस्था शप्र वो वाजा" विरभ्यसितव्या, उत खथानधश्ः,-- या अ्रन्याऽपि प्रथमसुश्यते, सा जिरभ्यसितव्या? इ्ति। कुतः सं ययः? | उभयघोपप ्तेः,--यदे वम्‌ अ्रभिसम्बन्धः क्ियते,--यां असो उ्चारितानां साभिधेनोनां प्रधममुच्चारिता, U १६२ मीमांसा-दन्न सा विरभ्यसितब्येति, ततः प्र वो वाजाया ऋचो wit; wad विश्नायते,- प्राथम्यसयुक्ष fa: ब्रूयादिति, ततो वचन स्थान- WATAT | किन्तावत्‌ wrt १- ऋचो we fa | ate are म्यस्य UM सम्बन्धात्‌, व्यङ्ञेरभ्यासेन। कथमवगम्यते ?। स््ोलिङ्ग निर णात्‌, व्यक्षिविशेषो fe स्रौ नाम, यदि afew प्राथम्य स्यात्‌, ततो लिष्गविशेषनिदे शोऽवकल्यते, साऽपि खौ अभ्यासेन सम्भत्स्यते; अघ प्रथममनुद्रुवता बिरभ्यसितव्यमिति ततो व्यक्षिविशेषो a विवच्येत, aa स््ौलिद्विशेषनिर्ेथो नोपपद्यते | अपिच वाक्यभेदः प्रसज्येत, WER चिरभ्यसितर्व्य, प्रथमसुक्ता ऋक्‌ जिरभ्यसितव्येति ; werd पनः प्राघम्बलच्िताया ऋचो ध उच्यते, ततेकार्थविघामे न Ware: | अपिच TA प्राथम्येन स्तो सम्बध्यते, वाक्वेनाभ्यासः ; तसात्‌ Wat IAAT श्र वो वाजा जचिरभ्यसितव्ेति । णवं प्रापि ब्रूमः, योऽयं सामिधेनौनां प्रथमायास्िरभ्यास उच्चते, स nanan wi, न ऋचः wenfad जातिनिभित्तः। कुतः१?। नहि aqesf wae प्रथमा नाम काचित्‌ ऋक्‌ विद्यते, या विरम्यस्येत, तत्र प्राघम्बम्‌ eT स्यात्‌, इतरखिन्‌ पके Blea लक्षणा, शअुतिच ज्यायसो लक्षणायाः; तस्मात HAA: | अघ यदु, स्तोलिङ्कसम्बन्धादस्मत्यच एव श्रुतिः, वाक्यचन भिद्यते, स्तरो लिद्गगोपपत्ते चेति । तोष्यते, गुणवचनानां हि ` भक्मरयलम्र्तिकन्संन्युन्पाठः। € Gare ६ पाडः ॥ १६२ शब्दानामाखयतो लिङ्गवचनानि भवन्तोति अविशेष्वमाणाया- मपि aa यदवश्च प्राप्त लिङ्ग, तत्‌ ्राखयभूतं Fee भवति ; अरविधिक्ितेऽपि afer fawfanafre योऽमुवादभूतो भवत्येव ; वथा, शक्तः पमान्‌, शक्ता सनो, Wa नपुंसकः; शक्त एकः, Wat et, शक्ता बहव इति ; wat णाटौमानयेति; यद्यपि शायादानयनं न विधौयते, शक्रसम्बन्धमातविधिच्छा भवति, न aa faga विशेषं frat, तथापि ्रनुवादभूतः witfenrfa- दंसो HAMA —WAATAAA, श्रगुवादभूतत्वाश्च न वाक्षभेदो भविष्यति । णवं च सति, यद्यपि प्राघम्बस्य स्तोलिक्गसब्बन्धः खोतस्तघापि प्राघम्यस्यैवाभ्यासेन aman न fare; यदि fayaaa सम्बन्धोऽभिधौयते, प्राचम्यस्ामुवादता wera! प्राथम्बसभ्ब श्ेऽप्वभिधौयमाने are भिद्येत | श्रपिच, नैवात्र विवदितव्यं, प्रातिपदिकविशेषण हि स्त्रो शब्दः, स्यां यत्‌ प्रातिपदिकं awa, ततः टाबादय इति, न विशेषश- ख पदान्तरेण सम्बन्धो भवति, यथा राजपुरुषो गच्छतीति | यदा तु प्रायम्यस्वाभ्यासेन सम्बन्धः, तच प्रा्मनूदति wile, यानि सामिधेनौषु वचनानि, ऋचस्ताः, alfa (१) ऋक्‌- शब्दः, तत्र यत्‌ प्रथमं वचनं, तस्याखय WH, गुणवचनानाश्च शब्टानामाश्रयतो लिङ्गवचनानि भवन्ति, दत्यविभेषितायामप्यचि wifey भविष्यतोति, यत्‌प्र्मवचन, तत्‌ विरारेति, स्तौ चसा ऋक्‌ सामिधेनौ; तस्मात्‌ शिः प्रथमामन्वाष्ः इति wee लिङकस्यानुवादः,-- fa: प्रथमामन्वाह विरुष्लमां ताः men सम्परयन्तेः इति पञ्चदशानां सामिधेनीनां सम्पत्तये १६४ मौमांसा-दर्मे जिवचनम्‌ उच्यमानं परिपूर्णया ऋचो भवति, न ऋरगवयवस्, परिपू च समिन्धनवतौ न ऋगवयवः। तस्मात्‌ प्राप्रानुवादी fayafa प्राधम्यस्य watt न चः ॥ (<।१।८ अ०)॥ यावच्ोवदपकमासयोरार कषये: सषृदनु्ानाधि करम्‌ | च. इष्टयावुन्तो प्रयाजवदावत्तेतार्णिया NB (०) ॥ भा. स्सो NGA, 'दशेपूणमासाभ्यां खर्गकामो यजेत इति; तत्रारग्भणोया इष्टिः समानाता,-श्राम्नावेष्णवभेकादग- कपालं निवेपेत्‌ सरस्वत्यै चरु सरस्ते दादशकपालमम्नये भगिनेष्टाकपालं निवपेत्‌ यः कामयेतात्रायः स्याम्‌" इति नित्य- वत्‌ एके भगिनम्‌ भ्रामनन्ति; wafers दर्थपूणमासयोः यते, 'यावजलौवं दशेपूणं मासाभ्यां यजेत इति । ay ened सन्देशः; किम्‌ ्रारश्रणोयाऽप्यावर्तते, न? afar किं प्राप्तम्‌ ?-्राव्षत इति, भ्रसक्तदेव क्तव्येति। कुतः ?। एव प्रयोगवचनोऽनुग्डद्ौतो भविष्यति, प्रयाजवत्‌", यथा अङ्ग भूताः प्रयाजा WAN, एवमङ्कभूता आरग्णोयाऽप्यावत्तं त ॥ ख. सकछदाऽऽरम्भसंयोगात. एकः TACIT यावश्नीव प्रयोगात ॥ ३५॥ ( fete ) ॥ भा. वाशब्दः we व्यावत्तंयति | नेतदस्ति,-यदुक्षमारग्भशोवा saa ति; सक्तदेव BUT | कुतः १ । आरग्भसंयोगात्‌,- दथपू्णमासयो रा TATE संयुज्यते, साधारणश सवषां प्रयोगाश € अध्याये १ पादः ॥ १६५५ WA | कथम्‌ ? । श्रम्नोनाधाय सर्वः सङ्कस्पयति,५--परवैशि पर्वणि मया दर्थपूमासो कर्तव्याविति, एव श्रध्यवसाय दशं पूरमासे कत्तव्याविति, भ्रारग्धलोया क्रियते, Ta एवास्य area बदध्यवसानं नाम, वश्च साधारणश सवषां प्रयोगाणां, यावलव्लोव- प्रयोगात्‌! अथापि प्रथमं प्रव्षनमारग्धः, तघापि प्रघमप्रठसेन सवं प्रयो गाः-कता भवन्ति; तस्मात्‌ AHSCT WAT कर्व्येति ॥ (९।१।१० )॥ णवं वा-- UV: पुदषसंख्कारताधिकरशम्‌। प्रयाजवदाक््तारम्भणोथा ^ च. इ्टयावृत्तौ प्रयाजवदाक््ेलारम्भोधा ॥ २४॥८्‌०)॥ Q A ° ‘ कि © भा. यस्त॒ प्रथमः पदाथ आरण्य इति, TaN AT, कि दशः पूर्णमासयोरारभ्यमाशयोरार्रसोया प्रथमं पदाथः सम्यञ्च करोति, उत, पुरुषस्यारभमाणस्य प्रथमं दशपूणमासयोः प्रवन्त मानस्य Wetter warren करोति १। fa WIAA १--दशपूणमासयोः प्रकरणात्‌ AACA स्यात्‌, परुष- way फलं कल्पयितव्यं भवेत्‌, तस्मादर्थं पूणेमासारन्भे; TAT आरग्भभेदादिष्याहठत्तो wat स्यात्‌, यथा प्रयोगान्न प्रयाजाः ॥ ख. सछदाऽऽग्म्भसंयोगात्‌ एकः पुनरारम्भा यावञजोव- प्रयोगात ॥ २५॥ (सि ०) ॥ भा. सक्तहा भवितुमष्ति । कुतः १, पुरुषारग्भसंयोगात्‌,-- © सद्करपति इति क° सं > To WTS: |. १६६ मोमांसा-दषने परुषे दशपूणंमासावारभमाणे विधौयते । कुतः १। “निवंपेत्‌' दूति रि श्रुत्या क्तु सम्बन्धः क्रियते, तत्र पुरुषप्रयन्न वचनं विव- ferrara भवति, इतरवा पदाधंमाजे fafafea करैः waa- वचचनमविवचितं स्यात्‌, प्रयोगवचनप्रा्भेवानुयते । यत्तु, करनं सम्बन्धे फलं कल्पयितव्यं ; तजन कल्पयिष्यते, कतारग्भशोयाकः परुषः प्रयोगवचनेन ब्रहोष्यते ; watq एकस्मिन्नेव भ्रारण्मे छतारश्भणोयाकषे कति पुरुषे तत्र प्रयोगात्‌ यावञ्जोवं प्रयोगं कतारग्रणोयाकः पुरुषो भवति ; प्रधमं METAS ्रारभ- माणः कतार्रणीयाको जातः, दितोयादिष्वपि प्रयोगेषु दशपणं मासो आरप्सामानः कतारण्रणोयाको जात इति योग्य एव भविष्यति | “अघ उच्यते, समानेऽहनि आ्रारष्डगमान इति भवति, न च, हितोयादिषु प्रयोगेषु समानेऽहनि कतारब्भणोयाकोऽसाविति' | भरर उच्यते,-हितोयादिष्वपि प्रयोगेषु समाने एव wefa द पूशंमासावारष्यमानोऽसौ कतारग्भणोयाको जात इति are wa भविष्यति ॥ (<।१।१० )॥ गिबापमन्त् सवि नादिब्दागामनुडाधिकरशम्‌ | ख, अथाभिधानसंयोगान्मन्त्रेषु शेषभावः स्यात्तजाचोदित- मप्राप्तश्चोदिताभिधानात्‌ ॥ ३९॥ (Fee) ॥ भा, स्तो दशपूणमासौ, aa निर्व्वापमनग्वः,- देवस्य त्वा सवितुः प्रसवेऽश्विनोबोङ्कभ्यां पूष्णो इस्ताम्यामग्नये जष्टं निरव्वपामिः € अध्याय ९ UTE: १९ दति | aati सांशयिकः, किं सवित्रश्िपूषशब्दानां fanart अहः, उत अनृ हः? इति । तत एतत्तावत्‌ परोच्ते,-- क्सि सम- वेतम्‌ अधभेते शब्दाः अभिदधति, उतासमबैतम्‌ १ इति । यदि समवेतम्‌, अदिष्यन्ते; श्रय असमवेतम्‌, अविक्षताः प्रयोखन्ते ; तदुभयमपि we ached कि तावब्रः प्रतिभाति१-वतष समवेतम्‌ अभिवदन्तोति। कुतः १। एति मन्वपदानां दृष्ट प्रयो- जनं, यत्‌ BAIA प्रकाशयन्तीति, तज्रासमबैता्धंप्रकाशने न किञ्चिदपि दृष्टं प्रयोजनम्‌ ; समवेतानान्तु प्रकाशने seater, तद्यदि समवेताभिधायिन एते शब्दा सतः प्रयोजनवन्तः । कथ पुनः समवैताभिधायिनः १। यदि नाम सविच्रादयः शब्दा अरन्धा- दोनां वाचका भवेयुः, यदि वा सवित्रादयो देवताविशेषा दयपु मासयोः स्यः, तन््पदानामदृ्टावेता मा भूदित्बन्धतरदध्व- वसोयते,--माग््वशिको वा देवताविधिः, सवि्रादयो वा met अन्खारौनां वाचका भवेयुः, तस्मादधं व्वादन्धतर दध्यवसेयम्‌ । ‘Tare, ननु “श्रम्नये जुष्टम्‌! दरत्यतावयवभूताः सविन्रादयो- ऽन्न्धादोनां वचना अपि सन्वोऽग्न्यादिभिः warfare 2a- ताया न किश्चिदप्यधिकं ङु :, नो खश्वपि सविव्रादिवशना एव मान्वविंकाः TATE | भ्र उच्यते, एधम्बाक्यानि एताभि भविष्यन्ति, तेषा, जुषटवरिववपामि' इति साधारणोऽनुषड्धः, तानि वाक्यानि दशेपूणमासयोर्खणभूलानि यदि एतहेवत्यानि wa वींषि विय्यन्ते, ततौऽवकल्यन्ते,--शत्य्थापश्या मान्धवशिक्ो देवता विधौयन्ते। भ्रम्यादिवचम तावत्‌ सविश्रादौनां, एवग्‌- वाक्यानि वा श्रम्निवाक्डेन वेकचिकानोति। १९८ मीमांसा-दभने एवं प्राप्त ब्रूमः,- न एवमादौनि ऊहितव्यानोति, श्रचोदिति ऊहो न प्राप्नोति, चोदिताभिधानाख्नन्स्येति। तत cared, असमवेताभिधायिनः afaarea इति । कथम्‌ १। aw सविव्रादिषटेवत्य' ah चोद्यते । नच, अनग्न्यादौनामर्थेषु सवित्रा दयः शब्दाः afar: | “अशा, नन्वधोपच्या अन्युत्तरदध्यवसोयेतेत्युक्ष, सति एत- देव्ये कर्मणि सविव्रादिवाक्षानि caved, अग्निवचनत्वे वा सति, या हविषो दैवता, सा मन्धवचनेन प्रकाशयितव्या; afrarera शब्दा निर्वापवाय्ये प्रकाशनार्थाः, ते इविर्हवतां प्रकाशयन्तं उपपद्यन्ते, नान्यथेति, अ्रग्यादयख इविदंवता इति तदहचना* इत्यध्यवसौोयतेः। अत्र उच्यते, यदि अकल्पामाने आन्यक्यभेषां स्यात्‌ तलोऽन्यतरत्करप्येत, “श्र्थाभिधानसंयोगा- way रोषभावो(३।२।१स्‌०)' भवतोति, न त्वेवमकल्यामाने- ऽप्यानर्थक्वम्‌ । तस्मात्‌ न अन्यतरस्यापि कल्पने किञ्चिदस्ति प्रमाणम्‌ | न च, चोद्यन्ते एतच्छष्दिका देवताः। (तत्रा चोदितमप्राप्तम्‌' ऊहम्‌ "चोदिताभिधानात्‌' | अथ यदु, प्रत्यायकेन शब्देन प्रकाश्यन्ते wa देवताः, त्रापि wgatat प्रकाशने न किञ्िदस्ति प्रयोजनमिति, aq परिषटक्तव्यम्‌ ; अवरोच्यते,- स. ततञ्चावचनं मेषामितराथं प्रयुज्यते ॥ (३७) ॥ ( आ०्नि° ) ॥ भा. (ततः तेन कारणेन श्रश्रुतानां वचनं न क्रियते, सवि- ` ® तदवनल ThA कन Go Jo ya) € अध्याय १ पारः॥ १९८ वादिभिः met) केन तहिं कारणेन क्रियते2। ‘sacra प्रमुख्यते', नि्वापस्त॒त्यधम्‌, 'देवस्व सवितुः प्रसवे", -रेवेन afer यजमानेन प्रसूते, उदिते वा सवितरि, “अ्ख्िनोवाहुभ्यां,--परि- क्रयमभिपेत्य arate aaa, wf fe तो भरम्याधेये Waeraa अभशितवन्तो वा तद्यन्रफलमश्रवाते, तत्‌ are sft स्वौ बाह व्यपदिगति। देवताध्व्योवी अश्िनोरेती बाह इति । पृूषशन्तु यजमानमेव मन्यते पुष्णातेः, रएवं wa निर्वापविशेषप्रकाशनाथौः | अरव्राह+- कस्मात्‌ न, Samet: सविव्रादयः शब्दाः प्र करकशान्तरे सवितारम्‌, Ahan पूषरच्चाभिवदन्ति > लिङ्गेन तत उतकष्यमाखाः प्रकरणं बाधितुमहन्ति' । wa उ्यते,--षविवा. दयः परविभेषशं विभङ्षिश्ु्या क्रियन्ते, “प्रातिपदिकार्ष॑स्त अ्रव्यतिरिक्कः'” इति गम्यते; तव लिङ्ग gar बाध्यते, लिङ्क हि प्रातिपदिकार्प्रकाशनं देवतार्थमिति कत्वा, इह देवताभावात्‌ यत्र देवता तज्रोत््‌कषति, विभक्तिखतिस् प्रातिपदिकाधं' cere न्रविशेषणं ज्रापयति, adetha पदान्तरं ; शुतिख लिङ्गात्‌ बलोयसौ, तस्पात्‌ न SANT: | अह, यदा सवित्रादयो यजमानपराः, तदा सते कथध- wae दति । उच्यते,-जोषणाधमिदं वाक्ये, नारुन्नाप- नार्धम्‌, प्रोषितस्य जोषं HUA, ततर THA, WMT पूव' ठ शानेन छतं, तदटृषटार्थमापद्येत। श्रपिच, “qe निवपामिः इति जोषशकरशं “निर्वपामि' इति भावशब्देन उ अते, (सवितुः प्रसबे'- दरत्नुच्रानितत्तापरविशेषणशाध कोल, अननुन्रात- Vv १७० मौोमांसा-दने मपि निवपरं wert कुादेव, नत्वजोषितेन यागः सयते, तस्मात्‌ जाषणार्घत्वात्परार्धीः सवित्रादयः wer Aiea इति ॥ <।१।११अ०)॥ wae जुमिति भन्तं अप्ि्ब्दसख विष्ठताबहाधिकरकम्‌। a. गुणएशब्दस्तथेति चेत्‌ ॥ ३८ ॥ ( पू ) । भा. तस्िचरेव वाक्ये दशपूणंमासयोः ‘maa ye निर्वपामि इति समाज्रायते। ततायमधः सांशयिकः,--किम्‌ श्रम्निशब्दो- ऽपि fant नोश्यते, सोऽपि न समवैतवचनः; उत ऊहितव्यः, समबेतवचनो हि सः? इति fa प्राप्म्‌,--एवं Qua संशयः, सोऽपि गुणशब्दस्तयेवासमवेतवचनः। कुतः १। सवित्रादयोऽ- faq वाक्येऽसमवैतवचनाः यद्यग्निशब्टोऽपि अरसमवेतवचनः, एवमवेलक्षख्य भविष्यति, अवेलच्ष्यश्च ara) यदि समानं कारणं, तेन न्यायेन अवेलक्षण्यमु्ते, WAAGE कारणं, य एषां शब्टानामथेः, स इ प्रयोगे नास्तोति “Maa qe निव पामि' इत्यस्यापि योऽथः, स इष नास्ति, “अम्नये जुट निर्वपामि इत्यनेन yee निवाप उश्यते, न चेह you निर्वापोऽस्ति ; aye चेष निर्व्षव्यं, निर्वापे णेव तत्‌ ated, तस्मात्र सम- वेतव चनः ; तस्याप्यरुतार्धस्य वचनमुत्तराधे प्रयुज्येत निर्वाप- स्त॒त्यथेनेति । तस््रादेतदपि fret नोहितव्यमिति ॥ ख्‌, न समवायात्‌ ॥ ३८ ॥ ( सि° ) ॥ भा. नैतदेवं, समवेतवचनो fe ‘Maa qe मिवपामि' इति । € अध्याये ९ पादः॥ १७१ ननु uaga,-qeara निर्वाप caa, न च जुष्टं निर्वपषव्यम्‌ दति। अनो्यते,- नेव qee निर्वाप एतेन वाक्येनोष्थते, किन्ति निवीापेख जुषटकरणम्‌, ‘aaa जुष्टं करोमि इति ; एवं हि era भवतौति; अ्रतोऽतुष्यकारणत्वात्‌ वैलक्चश्यभेव aay; तस्मात्‌ समबेतवचनोऽग्निगब्द afeasre विक्ठता- विति ॥९।१।१२ Wo) a TSC WANT शम्‌ | wa वा- * गुणशन्दस्तसेति क a गुणशब्दस्तथेति चेत्‌ ॥ दे८ ॥ ( पू ° ) ॥ भा. दशपूखमासयोरामनन्ति,--धान्धमसि frafe देवानिति दृषदि sraufa इति | aa धाग्धशब्द प्रति सशयः,-कि समवेतवचनः, न वा १ इति | कि प्राप्तम्‌, योऽयं गुखुवचनशब्द इव AA धान्य शब्दः, नासी सम्वेतवचनः स्थात्‌, घान्यश्यब्टो हि धान्यमभिवदति, न तु घान्य- aad, सतुषे fe धान्यगब्टो THA, तण्लेष्वेव श्रोप्यमानेषु घान्यप्रकाशनं क्रियते, तत्‌ असमभैतस्य प्रकाशमेऽदृ्टं यथा स्यादिति; तस्माद्‌ विक्षतिषु नोहितव्यमिति ॥ सु. न समवायात्‌ ॥ Be ॥ ( सि° ) ॥ भा. नैतदेवं, समधेतो fe wren, स हि AWAY aaa, तदिकागरलात्‌ ewer; यथा (काकेषु णालयो भुज्यन्ते, गावः १७ Weis पौयन्ते' इति शअुत्यपादानेऽदृष्ट कल्पयितव्यमिति लक्षणगब्दः परिकल्पते | तस्मात्‌ समबेतवचनः, विकारे च alway इति | प्रयोजनमस्ति,--ाक्यानामयनं षट्त्रिं गत्सं वत्‌सर+- तत्रेदं समास््ायते,-- “सं खिते संखितेऽङनि ग्टहपतिखं गयां याति, स aa यान्‌ खगान्‌ न्ति तेषां तरसाः सवनौयाः पुरोडाशा wafer sft; तवताविकारेण धान्यमसि धिनुहि देवान्‌! इति प्रयोगः ater, यथा पूरः पच्चः; यथा सिदान्तः, ae: कत्तव्य, "मांसमसि धिनुहि देवान्‌" इति ॥८।१।१२ We) । दडोपकानमन्त यत्चपतिशन्दखपागूडदाधिकरकम्‌ | च, चोदिते तु पराथ॑त्वादिधिवदविकारः खात्‌ ॥ ४० ॥ भा. स्तो दशपूणंमासोः-“दगंपूणंमासाभ्यां सर्गकामो यजेत' दति, तत्र इड (निगदः,-इडोपहता' इत्येवमादिः; तत्रेदमा- स्नायते, “देव्या WAIT उपहता उपहृता AAS य wa ay- मवान्‌. ये च यन्नपतिं vate इति । तज्रायमथेः सांशयिकः, fa बहयजमानके यन्नपतिशब्दः ऊहितव्यः, उत, अविकारेण प्र योक्षव्यः १ इति | तवेदं तावत्‌ परोचखयते,- किं समषेतवचनो यच्रपतिशष्दः उत, असमवेतवचनः ? इति । कथं समवषेतवचनः १। यदि यच्- पतिठहिव चनं यश्नपते रुपकारक, ततः समवेताभिधायौ, श्रधेतत्‌- स्तत्यथे, ततो न समवेताभिधायौ | ` कि प्राषषम्‌ः--जहितव्यः, समबेताभिधायी | कथम्‌ el ae b € खध्याये ९ पादः ॥ १७२ पतिहदिवचनात्‌ यज्नपतयः प्रोत्सदन्ते, इृडापदानपे चब पदे. वन्नपतिढददिरभिधौयते; तसमात्‌ मुखः प्रत्ययः, इङास्त॒तो जघन्यः; तखादर्धविप्रकषौत्‌ न इड्‌ स्तुतिः; wat यच्रपतिश्ब्द ऊहि- तव्यः ; wea afeated, स॒ एवोत्साहसंस्कारेण dat न खात्‌ । तस्मात्‌ सवं ठदिसंस्कारा घं वदितव्याः; सवेषु ददितब्येषु बहुवचनम्‌ | एवम्‌ Wa ब्रूमः,--“चोदिति तु पराधत्वादिधिवदविकारः am, चोदितमपि यत्‌ समवेतः que feud, न ख- gear, तदपि भ्रविकारेण प्रयुज्यते, तत्‌ न afeaa यात्‌, cary, wife यश्रपतिवचनं ठदिविशेषणाघे , हहिवचन्च Kereta! कथमवगम्यते १ | दडोपद्वानेन एेकवाक्छत्वात्‌, इडाप्रकरसशाच्च | Tq यदुकलं,--"नम्यते, इडापदानपे श्च यज्नपतिहदिवचन तेषासुत्साहकम्‌,- उप्ता aya ये यश्नपतिं वदयेयुः' इति | श्रत्रो्यते, शस यो हेवं विद्ानिडया चरति' दत्यभिधाय, “रघ प्रतिपद्यत इोपहतोपहतेष्ोपास्मा इडादयामि इषो- USAT इत्याह ; तेनावगम्यते, AWA WTA, स इडाया मन्व इति, तस्मध्यपतितख्च “उपहता मनुष्याः" इत्येवमादिः, “यन्नपतिं वहन्‌, शत्यन्तः; तस्मादिषामुपद्वातुं वदितव्य इति ara दवगम्बते | समथं ख इोपद्वाने, यजमानन्ु प्रोत्‌सायितुं वदि. तव्य इति नास्ति are, केवलं वदितुं सामर्थ्यमस्ति, नच, ara मात्रेण वाक्याहते विनियोगा भवन्ति । इृडाप्रकरणं चैव- weld भविष्बतोति, इडया च wena! तस्मादियं १७४ मोमांसा-दषने वचनञ्यकिः,-- उपहता मनुष्या ये यन्नपतिं atfaq समधौ दति, aa यज्जपतिविशिष्टा afsanafa एकस्मिनच्रपि यजमाने alfa, भवति विशेषणकाय्य' ; तस्मात्‌ अविक्रारः सात्‌ "विधिवत्‌", यथा वज्र यजमानो गुणभूतो विधौते, aa येन-केन- चित्‌ यजमानेन स विधिः सिध्यति, यथा, यजमानसम्बितौदुम्बरो भवति", “qa यजमानोऽन्वारभते' इति 1212122 We) ॥ प्रदरखकररू्ङ्गवाके यजमामगन्दसख्य ऊउाकचिकरर्म्‌ | a. विकारस्तनप्रधाने स्यात्‌ ॥ BQ Ut भा० अस्ति द्ंपूखंमासयोः सूक्रवाकः, ‘GMa प्रस्तर प्रहरति! इति । तेद्‌ समान्रायते,--अरयं यजमान भ्रायुरा- ara इति । तज्रायमधः सांशयिकः,--किं बडकर्टङे विकार यजमानशब्दः ऊहितव्यः, उत ae इति । किं प्राप्तम्‌ १-- श्रविः कारेण WAM, तथा सामध्थमनुग्छद्यते, न च, अयं समवेत- वचनः, uaa fe अतर यजमान square’ इति we राशासनेन यजमानस्य न कथित्‌ दृष्टोऽषं; संजन्यते, aaa आयुखशासनमदृ्टा्धं,--यजमानविशिष्टा भ्रागौरे केनापि यज- मानेन कौत्तितेन यथा aa, aa क्ता भवति। यधा "यजमानेन सग्मितादुम्बरौ भवति' इति, तथेतत्‌। तखादवि- कारेण प्रयोक्तव्यमिति | एवं प्रति ब्रूमः, -"विकारः' ‘ara (ऊहः), (ततुप्रधानेः (यजमानप्रधाने) । कथं यजमानप्राधान्यम्‌ १। णवं अूयते,- € खध्यायर्पादः॥ १७५ ‘quaraa प्रस्तर wetfa’ इति, यदि amare: प्रस्तरप्ररसे aaa तत्फल वा प्रकाशयति, ततः सूक्रवाकेन प्रस्तरः प्रहृतो भवति ; प्रहरणफलमायुराशासनं कल्पितं, यजमान TAUNTS, एतेन WUC यजमानेन प्रस्तरः Wear भवति | तत्र य एव यजमानः फलं प्रति प्रधानभूतो न सङ्ो््यैते, तेन THEA स्वात्‌ । AAA समवेताः सङत्तयितव्याः ; सर्वेष च कौत्य मानेषु बहवचनं भवति ; तस्मादहो यजमानस्येति a ९।१।१४अ०॥ चुज्र्यष्णद्‌ममिनदे इरिवच्छब्दस्याम्‌हाधिकरलशम्‌ | a, असंयोगात्तदयषु तदिशिष्टं प्रतीयेत ॥ ४२॥ fee) ॥ we fe ज्योतिष्टोमः, तच सुब्रह्मण्यानिगदः समान्नातःः- ce ares हरिव आगच्छ मेधातियेमंषः'* इत्ये वमादिः ; ufwefa च खयत,--श्राग्नेयो सृत्रह्मख्या भवति! दति । तव Tame स्थाने ae: क्रियते । श्रथेद।नों हरिव आगच्छ" इतेवमादिषु संशयः जषितव्यं, न? इति। fa प्रा्- afefre प्रतोयेतः,- तेन विशिष्टम्‌, इन्द्रपदसयाने ae, एतेन विशेषेण विशिष्टम्‌ अविकछतभेव वचनं प्रतीयेत । कुतः १ । श्रसंयोगात्‌ aay, avi शब्दानां तेषु way संयोगः, हरिवन्तादिषु, न शरिषदटादयः समवेता इन्द्र विद्यन्ते गुणाः, प्रमाणाभावात्‌, अविद्यामानास्तस्योश्यन्ते ; एवं yar श्रः भेन - न = ee * दशक अस्य मेने मोरावस्कन्दब्ररल्याये जरति न्यावमालायां we: | १७&€ मोमांसा-दष्म प्रतिन्ातो भवति, इतरथा लक्षणा स्यात्‌, न इरिवस्ादय saa, हरिवत्तादिभिः सोऽस्य गुणो लच्छते । अध “असमवेत वचना मुख्याया एव भविष्यन्ति, आग्ोयं गुणं न लसयिष्न्ति' LIGA | सथा, भख्मत्पक्च एव ; AMEE गुण saa इति अविकारेण प्रयोगः स्यात्‌ । ata वचनव्यक्गिर्भवति,- ‘cx आगच्छ हरिव ware’ इति हरिवदादीन्‌ ve गुणान।रोपयति, हरिवदादिभिः सम्बध्यमान इन्द्रोऽभ्युदयकारौ भवति। wana चाभ्निरपि तैः सम्बन्धयितुं, तसख्मादविकारे गुणानां प्रयोगः | अधो्यते,--श्रस्मादेव सामानाधिकरख्यव चनादिन्द्र एते qu faa’ इति । aa, अविद्यमानेष्वपि स्तुत्या we सामानाधिकरणख्यवचनमुपपश्येतेव, यथा न्द्रो ठरस्यतिदंव- दत्तः इति ॥ च. कर्माभावादेवमिति चेत्‌ ॥४९॥ (आ °) ॥ भा० इति चेत्‌ भवान्‌ पश्यति, विकारेण हरिवदादोनां वचनमिति; कम्माभावादेवं' स्यात्‌, Tat गुशा इन्द्र न भवेयुः ara एते गुणाः इन्द्रस्य विद्यन्ते । “हरिव भ्रागच्छेति | © ~ Ce 9 पूवपक्तापरपक्लो वा इन्द्रस्य रौ ताभ्यां wa wa हरति! इति । (भेधातिधेभेषः' इति मेधातिधिं हि काणायनं मेषो yet जहार हषणब्वस्व+ मेनका नाम दुहिता aya, तामिन्द्रषघकमे, गौरा वस्कन्दन्‌' इति, wet भूत्वा श्ररख्याद्राजान सोमं पिबति @ ENVY tha न्यायथमालायां पाठः| ९ अध्याये ९ पादः ॥ 299 इति वचनैः इमे गुशा इन्दरस्याख्यायन्ते; तखावसमषैतवचना इरिवटादयः शब्दाः । तषासतोग्दरप्रत्ययाय sara इति न परटृषटकल्पना भविष्यति । तत्रैवं व चनव्यक्षिः,-- न्द्र was, हरिव ance’ इति, हरिवस्षादिगुश एब यस्त्वं, स श्रा गच्छेति | लशा च श्रटृ्टकल्यनाया ज्यायसौ । aarefe- तव्या हरिबदादयः शब्दा इति ॥ a, न परार्थत्वात्‌ ॥ ४४॥ (आ० नि०) ॥ भा नैतदेवं, पराथ हि हरिवदादयः शब्दाः, इन्द्रस्थः, wad हरिवदादिसम्बन्धोऽस्य क्रियते ; तत्‌ पुरस्तादेवोपवखितम्‌ | qauy अग्नेरप्येतेरभिसम्बन्धः शक्यते कतुम्‌ । यतक, -सम- वेता गुणा wee विव्य न्ते, “पूव पक्तापरपक्चो वा इन्द्रस्य हरौ - दूधेवमादिभिवचनेरवगताः"-इति। aa, न हि इमानि वचनानि tzu सम्बन्धिनो हरो विदधति, नद्धेवमभिसम्बन्धः क्रियते, --याषैतौ qararacaent ताविन्द्रस्य हरौ इति, aa हि हेतुः उपदिश्यते, “ताभ्य wa wa हरति' इति; न ete प्रसि ताभ्यां इन्द्रः wa हरति इति, feat fe रेतुभवति, न प्रसाध्यः ; मातु दमौ हत्तीरौ प्रसिद्दो, कालेन सवेमपक्लौयते इति, तधा न wera कथिदिगेषः; aa एभिरभिधानम्‌ wea प्राप्रीत्येव । wa ‘cee vad विधौयते" इत्य ते । तधा च वाक भिखे त, इन्द्रस्य एतौ हरौ इेतदपि विधातव्यम्‌ । aaa विधीयते, तधा स एव दोषः,- नास्त्यग्नेरिन्द्रस्य वा विशेष इति। त | १७८ Matera अघ 'पूर्वपक्चापरपक्चाविन्द्रस्येति विधौयते, तो च हरो तखा- fear हरिवानिति'। तथा ganfeenfe स एव दोषः; न च, विधोयमाने वेशब्टौ भवति ; प्रसिदवचनो दष te, नवे सखेणानि सख्यानि afer इति यथा । तथा मेधातिेमेषः' इसेवमादि इतिदहासवचनमिव प्रति भाति, इतिष्ासे च विधौ सति भादिमन्तादोषो बैदस्य प्रसज्येत । ser इति चेत्‌। तधा सति तस्याप्रामाख्यात्‌ मेधातिथि काणायनस्य मेष इत्यप्रसिहिः | waa च निगदविधानः, तत श्रपरस्िन विधोयमाने वाक्यभेदप्रस्रः | तस्मात्‌ नेते TAT इन्द्र विद्यन्ते, इति श्रसम्वेतवचनत्वादविकारेण प्रयोग इति | तव्‌ एतत्‌ न रोचयन्ते याञ्चिकाः, ऊष कुव म्ति,- we ञ्रागच्छ रोहिताश्व ष्द्वानो धूमकेतो satel विचषर इति ॥ (६।१।१५अ०) ॥ लख WARS FAAS ऽमृाधिकरशम्‌ | अये दमन्धदुदाद्ियत,- मू. असंयोगात्तदरथषु तदिशिष्टं प्रतीये त । ४२॥ (सि०)। भा० अस्ति साद्यस्कः, तत्रेदं समामनन्ति; “साख्छस्निवः सोमक्रयणः' इति ; अस्ति तु प्रक्तावेकष्टायनो क्रयाय ; तत द्दमान्नायते,- इयं गौस्तया ते क्रोशामि aa खतं तस्ये शर तस्ये दधि तस्मै AM तस्या Waa तद्य नवनोतं तस्ये एत्‌ € अध्याये ९ पादः॥ 292 wet wfren ve वालिनम्‌ इति; तदिह चोदकेन waz | तच wee:,—fa गोशब्द खाने ae क्रत्वा श्रवथिष्टानां पदा- नामविकारः, उत waaay: ? इति । किं प्राप्त १-गोपदाध विचिष्टमेव ऊषवचन स्यात्‌ ; ‘ae ऋतम्‌" इत्येवमादौनाम्‌ श्रविकारः, “असंयोगात्‌ खतादिभिरषः, तेषाभेकहायन्धाम्‌, एकहायनौल्वादेव, न fe एकहायनो दुग्धे, तस्याम्‌ ्रसमवेतं वदन्ति एते ; तस्मास्ाण्डेऽपि अविकारेण प्रयोक्तव्या इति ॥ च. कर्म्माभावादेवमिति चेत्‌ ॥ ४३॥ (आ ०)॥ भा ति चेत्‌" एवं भवास्नन्यते, नेकषायन्धाम्‌ एतं सम- tary अर्घानभिबदन्ति दति, भवेदेतदेवं, यव्येकहायन्धा इमे TW न भवेयुः, कालान्तरे तु तस्या उपपद्यन्ते, न तु VW, भविष्यत्‌कालवचना waa प्ररोचनाघौ भवन्ति,--^तस्ये तं" ` भविष्यति । तस्माव्राविकारेश प्रयोक्लव्या इति ॥ सु. न ATA | ४४ ॥ (Te fate) I भा aaed,—afaarcu प्रयोक्तव्या इति | waatarear Ga नेकहायन्यां भवन्ति, एकहायनौत्वादे व । wa cea, . कालान्तरे भविध्यन्ति-इति, सार्डेऽपि कालान्तरे भवितुम्‌ श्रन्ति, arwiet हि या घनुजनिष्यते, सा dred इति। त्मादविकारेश प्रयोक्तव्या इति ॥ (८।१।११५ अ ०) ॥ ES द = मोभांसा-दभशने सारखत्यां सेष्यामधिन्‌बचनाभादाविकरणस्‌ | a, लिङ्गविशेषनिदं शात्‌ समानविधानषुप्राप्ना सारखती AAT ॥ ४५॥ (मि °) ॥ भा. रस्ति च्योतिष्टोमः, त्र पशवः समानाताः,-“आआम्ेयः पशरम्निषटोमे आलब्धव्य Dera: ogee शिन्द्राहश्लिः षोड- शिनि सरखतो भेषो अतिरावे' इति । sf तु भम्नौषोमोयेऽ भिगुप्रेषः,-.ठपनयत भेध्यादुर श्रा्ासाना भेधपतिभ्वां भें दति । aa सन्दे्ः,-किं सारस्वत्या भेष्याम्‌ अप्निगुवचनं awa, न १ इति । ननु श्रम्नोषोमीया्ं' तत्‌ चोदकेने् प्रासम्‌" इति । अत उश्यते, सवषां समानो विधिरिति कत्वा-चिन्ता 1 किन्तावत्‌ प्राप्तम्‌ १समानविधानेष्वेषुः ogg “sore "सारस्वती" मेषौ श्रधिगुव्नम्‌ | कुतः १। “लिङ्कविशेषनिर्टणात्‌, विशिष्टलिष्लो fe अभिगवषनेन निदिष्टःः- प्रास्मा अभि भरता दति पंशब्दः, ate वास्याः ; नख पुंवचनः स्तियम- भिवदितुमलं भवति शब्दः, तस्मादच्चिगुवचनम्‌ श्रप्राप्ता सार | wart मेषोति ॥ ख्‌. पञश्चभिधानाद्वा तद्वि चोदनाभूतं पुविषयं पनः पश्ए- त्वम्‌ Be ॥ (पू०)॥ भा. वाशब्दः we व्यावश्तयति । नैतदस्ति अप्राप्ता सारखतौ श्रधिगुवचनमिति; तस्यामपि शअरभिगुवचनं स्यात्‌। कुतः ? । A ® भवता इति न्यायमाल्ला्ां qe: | € खध्याये ९ पादः॥ १८१ प्रकरणात्‌, समानं प्रकरणं सव्वषां पशूनामिति- लत्वा चिन्त्यते, तेन सारखत्वा afc प्राप्नोतीति | fayfatiareqa तस्यामिति waa, तच, पश्चमिधानात्‌', अस्ति तवर wa सिहतं, ` तदभिप्रेत्य, cre aie भरता पश्वः" इति ब्रूयात्‌ ; तदि “चोद्नाभूतं, सवं नामशब्दस्य "fara, तत्‌ पशश्ब्टे नोच्यते | रस्ति च तत्‌ Fat, तदभिप्रेत्य पश्शब्दसमानाधिकरण सवं Tare समुश्चा रयिष्चति । एवं प्रकरणमनुग्रहोष्यते | तस्मात्‌ Myra सारस्वतौ भ्रभ्निगुवचममिति & सु, विशेषो वा तदर्थमिर्देशात्‌ ॥ ४७ ॥(उ०) ॥ भा. वाशब्द एतं we ॒व्यावक्षंयति। नेतदस्ति,- प्रायात्‌ सारखतो अध्रिगुवचनमिति ; wearer पक्षः; न प्रा्रयादिति | कुतः ? fan वा तदर्ध निरहश्यात्‌ः, यमर्थं शष शब्दो free शक्रोति: स्नोलिष््वायमर्धो भेषौति, faa पुंशब्दो न शक्रोत्य- भिवदितुम्‌ इति प्रधम एव पचः संकौक्तितः ; केवलं awe waaay feet are ॥ a, पशत्व' चेकशब्द्यात्‌ ॥ ४८॥ (आ) ॥ भा. अध यदुक्क,-पश्छलामिप्रायभेतहचनम्‌, एको fe शब्दः पश्ुतस्य च पशो, तेन ‘ara पशवः इूत्यभिसम्बन्यो wae. तोति; तत्परिष्न्तव्यभिति a घ, यथोक्त वा सन्निधानात्‌॥ ४८॥ (आ० नि०) | भा, योक ` स्यात्‌ अधरिगुव्नम्‌, अप्राप्रा सारसखतो । कुतः १ । १८२ WATS ENA qa area कारणालिङ्कविरोधादिति। यदुक्तं, पशशब्दसमाना धिकरणशः सवन।मयण्दः प्रयोचखतेद्ति। तत्र । कुतः ?। ‘ate धानात्‌", सब्रिहितवचनो हि सवेनामयनब्दः, उश्चरितमान्ो यः पदार्थः wea सब्रिहितः, तेन सम्बध्यते, अध afaq रसति, लिङ्गादिसवे विशेषणशविशिष्टे रूपेण सव्रिहिते प्रयुज्यते | सत्रिधाने नणएकेन विरेषरेनविगिष्टां व्यज्ञिमभिवदितु शक्रोति; सत्रिधानान्तत्रैक सामान्यमायोयते, नान्धत्‌ fafeq पश्वादि ; तवोच्वायंमाणे TTS शब्देन व्यकेनिष्कशटे wee शरस पशवः इति शश्चते सम्ब: क्तम्‌ ; अनुञ्चायमाे तु लिङ्ग विशेषवचमः प्राप्रोति । तस्मात्‌ अप्राप्ता सारस्वतौ अ्रभिगुवचन- मिति कत्वा-चिन्तेथम्‌। अत प्रयोजनं न amar, fare WHAM पशुधर्माः, उत साधारणाः १ दत्यसिब्रधिकरशे प्रयोजनाय विचारोऽयं, यदि साधारणाः पश्धमौः, ततः सारः aa अध्धिगुवचनमप्राप्ताः भधाम्नोषोमोयधमाः ततोऽस्थाम्‌ अधिगुवचनमूहेन प्राप्यते। नच प्रयोजनस्य प्रयोजनं वक्तव्यम्‌ ॥ (९।१।१६ Be) i ee Uma) गिरान्द् स्याने cereals कणे्ताधि करम्‌ | ख. आस्नातादन्यदधिकार वचनादिकारः स्यात्‌ ॥ ५०॥ (सि )॥ भा. अस्ति ज्यःतिष्टोमः+--“ज्योतिष्टोमेन खगकामो यजेत € अध्याये पाद्‌ः॥ १८३ दति । awa यन्नायन्नोय प्रलत्यामनन्ति,- न गिरा गिरेति ब्रूयात्‌ यद्विरा गिरेति ब्रूयात्‌ अामानं तदुह्वातोद्ठिरेदैर क्लत्वो- Raye इति aa संथयः,- किम्‌ cove गिरापदं वा का््त- व्यम्‌, wa वा इरापदमेव ९ श्ति। कि प्राप्तम्‌ १-यत्र ‘afy- ae “्राज्रातात्‌ अन्यत्‌" उच्यते, तडहिकारभरूतं स्यात्‌; anfa- टोमाधिकारे ara गिरापदादन्धदुश्यते cee, तत्‌ विषे उच्यमानं सामान्येन प्राप्त गिरापदं वाधेत ॥ च्‌. Ma तुल्यरेतुत्वात्‌सामान्यादिकश्पः स्यात्‌ ॥ ५९॥ (qo) भा वाशब्दः ad व्यावन्तंयति । न इरापद्‌ नियम्येत, ‘EW’ arg’, दौ प्रकारौ स्यातामित्य्ंः। कौ हौ प्रकारो १। KIT पदवचनं गिरापदवषनख्, तुल्यो हि हेतुः, गिरापदमारातम्‌, तहता arent? ज्योतिष्टोमः साधथितव्य इत्ये तदप्यव गम्यते, cues साधयितव्यम्‌ इत्येतदपि ; समाना चेते दवे पदै, एक- # “यन्चायज्ेत्यमेन शब्देन ume ऋचि उत्पन्न साम यन्चायन्नौय, तखा- बधि निराद्गब्दः wera, ‘owe at waa भिरा awe’ इति तव॒ साममा योजिगानमधोयाना सदेव warce मायन्ति। मायिरा tia ange त मकाररोप- पृवेकमाकारयकारादिकं मानं विधोयते, “ec शलो द्ेयम्‌' इति face मकार- होपादिराभब्दो भवति, इरायाः सम्बन्धि गामम्‌ रेरम्‌, ATEN शला प्रयोगकाले उद्गानं wna” गति न्यायमाला खतुसन्धया ॥ { बदतसान्न्ा इति काण Go Go WIS: | १८४ मोर्मांसा-दथेनं © 9 मपि aan अ्रपरमपि। तस्मात्‌ विकल्पः स्वात्‌,--दइरापद गिरापद वेति॥ च्‌. उपदे शाञ्च YTS: WYP UW (यु °) । भा, अ्रव्राह,-नेतयोस्तुल्यता विद्यते, गिरापदे ware माव, न कन्तेव्यता विधीयते, wae तु कन्तव्यता विधौयते'। aa कुतः १। “उपदे णात्‌' ‘ares: —‘sufesaa हि साम, “न्नायन्नोयेन wafer दति, गिरापदवच्च यज्नायन्नोयं, तस्िन्‌ उपदिश्यमाने गिरापदमप्यपदिष्ट भवति ; तस्मादिकस्पः इति ५ ख, नियमो वा अुतिविशेषादितरःसाप्तदश्यवत्‌ ॥ ५३॥ (उ० ) ॥ भा. नियमः वा स्यात्‌ इरापदरस्य । कुतः १। श्रुतिविशेषात्‌, ुतिविशेषेण शरापदमुपदिष्टम्‌, UX कला' इति, सामान्येन गिरापदं, तत्कथं साम्नः उच्यत !। गिरापदस्य पाठमाचं, न कत्त॑व्यता, A ATW साम कतं भवतोत्यघौपश्या गिरापदख HUA कल्पाते, इरापदस्य पुनः श्रुत्यैव कत्तव्यता aa atfa fae नार्षर्थापत्तिः गिरापदस्य । श्रथ यः सामान्येनोप- दिष्टः, तस्य को विषयः ?। तदुच्यते, “इतरत्‌ सापदण्यवत्‌ इति,-गिरापदमुपदिश्यते, तद्धा साप्तदश्यं, तथा स्यात्‌, विक्लतिषु साप्तदश्यं निविशत, इतरदपि विक्ृतौरभिनिवेष्ट मदतोति॥ <।१।१७ Bo) i ETD € खध्याय ९ OTE: A १८५ Urey प्रगोतताविकरणम्‌ | स. अप्रगाणाच्छन्दान्धत्वे तथाभतोपदे शः स्यात्‌ ॥ ५४॥ ( पूर )॥ भा. ज्यातिष्टोमे यच्नायन्नोयं waa waafa—a गिरा निरेति ब्रूयात्‌ यद्विरा गिरेति ब्रूयात्‌ श्रामानभेव तदुद्वाता उद्विरेदेर क्त्वोदेयम्‌' इति । च्योतिष्टोभे गिरापदस्य खाभे word कत्तव्यमिति समधिगतम्‌ । ददानोमिदं सन्दिष्यं, किं प्रगौतमिरापदं कर्तव्यम्‌, उत श्रप्रमोतम्‌ ?-इति । किं प्राप्तम्‌? -भिरापदादन्यस्मिन्‌ शब्दे खूयमाथे ब्रूमः, श्रप्रगोतमिरापदं RAIA! कुतः ?। “ATAU,” नहि तत्‌ प्रगोतसुपदिश्यते, सवं हि यत्‌ यधाभ्रूतमुपदिश्यते, तत्‌ तयाभूतसुपयोक्षव्यम्‌ । aq नेव तत्‌ श्रप्रगोतसुश्चायते, तहितशब्देन श्रयं निशः क्रियते, तेन सखर विशेषः कथित्‌ निर्दिष्टो भवति'। भअत्रोखते, यपि चास्ति सखररबिशेषः, अन्येतु गोतिविकारा श्रारईभावादयो न fafeaat, श्रविज्लतात्‌ तरित उत्पादितः; तस्मात्‌ अविक्षत प्रयोक्तव्यम्‌ । . अरधोख्चते,--'तदभ्रूतनिदंयोऽविवक्तितः इति । waa, अविवक्षायां न किञ्चित्‌, विवक्षायान्तु निदेश एव कार ; TATA अरप्रगोतं प्रयोक्तव्यमिति ॥ स्‌. यनृस्धाने वा तद्गौतिः ख्यात्‌ पदान्यत्वप्रधानत्वात्‌* ॥ ४५ ॥ ( सि० )॥ भा वाशब्दः पच्च व्यावर्तयति यस्य पदस्य स्थाने cau ॐ caf: दयात्‌ «fa waaa 7a पाठे न सम्यगिव प्रतिभाति| Xx १८६ मौमांसा-रनम प्रयुज्यते, तस्य पदस्य या गौतिः, सा इरापदे स्यात्‌" | कुतः १। 'पदान्यतप्रधानल्वात्‌', पदान्यत्वप्रधानं हि ve ara, गिरापदस्य ख्याने ware भवतौति, माप्रगौतं प्रयोक्षव्यमिति; अन्धा fe वचनव्यक्तिः, इरापदस्य विषे विधौयमाने, wen cae; एवं हि यते, -'इरापदस्य विकारष्ुतवोदेयम्‌' इति, तत्रानेन प्रकारेश sae विधौयते, नान्धं प्रगाशात्‌, इरापदस्व विकारं ब्रूयात्‌ । न गिरापदस्ये येतत्‌ तरितेनोश्यते, नाप्रमोतस्र इरा- पदस्य विकारस्तचितशब्दे नाध्यवसीयते ; warafeare विकारं ब्रूयादिति श्रसावनूद्यते एव ; यः प्रजनत्यधेः इरापदस्येति, स विधोयते ; तेन पदान्धत्वपरम्‌ एतद चनं, न गोत्यनन्धयपर, मोतिषहि विकारः सामान्धाबिर्हिश्यते ॥ स. गानसंयो गाञ्च ॥ ५६ ॥ (Jo) ॥ भा० गानसंयोगो भवतिः-“उद्ेवमा इरा चा erarar इति ष्ूरागानं दशयति ॥ a, वचनमिति चेत्‌ ॥ ५७॥ ( आआ० ) ॥ we दति चेत्‌ पश्यसि,--गानदशंनमेतद्वति-द्ति, नैवं, aaa’ भविष्यति,--उदेयमा इरा चा टाकासा' इति। स्‌. न ततुप्रधानत्वात्‌ ॥ ५८॥ ( आ० fete ) ॥ भा० नैतदेवं, ततुप्रधान हि xe ater! किप्रधानम्‌ ?। दूरापदप्रधानं, निदंणात्‌ ; न गौतिप्रधानम्‌, निदं णादित्व ; € WTS ९ पादः ॥ १८७ ता TITS Wael भवति, न गौतेः, “इरामष्ं यजमाने ददानि इतिपदस्व चायमघंवादः, न गोतः; तस्माद्‌ प्रगौतं प्रयोद्व्यमिति ॥ ‘fa भवति प्रयोजनं चिन्तायाः, नाव कचिदहिशेषः ?' । भ्रन्ध- faq ureen प्रयोजनमस्ति, “न प्रप्रेति ज्रूयात्‌, witfa qa,’ afe पूर्वः पञ्चः, wae वा वक्षव्यं, प्रप्रौपदं वा; यदि सिहान्तः, प्रप्रौपदभेव वक्लव्यमिति ॥ ( ९।१।१८्अ० ) a दूति आचाग्यग्वरस्वाभिनः+ कतौ मोमांसाभाज नवमस्व अध्यायस्य प्रथमः पादः ॥ ०॥ @ कचित्‌ खायां त्यव महेति पाः | gcc मोमांसा-दकंमे alata सामनामताधिकारशस्‌ | स. सामानि मन््रमेकं सुलयुपदेशाभ्याम्‌ ॥ ९॥ (Te) भा० सन्तिसामानि, “रथन्तरं हद्‌-वैरूपं वेराजं grat, रेव- तम्‌' इति श्रमित्वा शुर नो नुमः" इवयेवमादिषु ; तैषोऽथंः स- न्दिषते, किं प्रमीता एते मन्ताः सामानि, उत गोतयः सामानि! इति । नमु सिरं,--“गोतिषु सामाख्या" (२।१।२६ Ge) इतिः। उच्यते, तत्र हितीयेऽध्याये ward wre चोदकत्वं प्रति विचायंमाके मन््लाभावाशङ्ायां मन्सद्वावोपपादनाय, “asi दकेषु मन्त्राख्या” (२।१।९१२स्‌०) इति क्ते eae, “wef मन्त मे गोपाय यख्षयस्त्रयोविदा विदुः ऋचो यजुषि सामानि इति ऋगादोनां विभागाय प्रसल्ानुप्रसक्तं are “.गोतिषु सामा ख्या” इत्यक्त । aa यदि प्रगौतो मन्व; साम, यदि वा मौति- मात्रं, उभयथापि ऋम्यजुषाभ्यामन्यसामेति fae विभागेन ` विवेकाय waa, प्रयोजनाभावात्‌, इष तु प्रगोते मन्तेऽन्धत्‌ | कर्म, गोतिमातेऽन्यदिति विश्ैकाय प्रयत्यते | are, ‘aq एतदपि सिख , गामकम्मणो वाचकः सामशब्दः इति । उश्यते, तदेव प॒नरभिधौयते, स्मरणाय, उ्षरमधिः करण चिन्तयितुम्‌ | Wa: सामेति fea इदं चिनग्छते, गौतिषु we प्रधान- भूताः, उत, गुणभूताः? इति । owe, (नैव स्मरणाय w- पत्चोदरणं, नहि मन्ता; सामानौव्येषोऽथः aay’ | 17 @ शक्रस्‌ दति Ho Fe Yo पाठः॥ € ख्याय १ We: १८८ उयते, yar सिहान्तस्मरका्ंभेवोपादौयते, यत्‌ प्रमीत wee तत्छाभेत्येव पूबंपक्षं क्रत्वा गोतिमाव्र सामेति खाधिवं ; afar खिति श्रयसु्तरो विचारः कक्षव्यः, गतिषु fart: प्रधानभूताः, उत, Taya: ? «fa कि प्राप्त >—‘ua’ मन्यन्ते, wa aaa सामेति । कुतः ? । “स्मलुपदेशाभ्याम्‌' एव हि सरन्ति, प्रगोतं Waa सामेति, तत्रभवन्तः areat: wry उपदिशन्ति शिष्येभ्यः | श्राह, "नमु यदैव स्मरन्ति, तदेवोपदिशन्ति, नेव सति उपदे हेलन्तरम्‌' इति । उच्यते, area, अन्यथा तहिं उपदेशं वणे- यामः, भ्रयसुपदेशः ; “्रेवुश्चिय मन्त मे गोपाय यख्षयस््रयो- विदा विदुः ऋचो aaa सामानि इति । मन्तप्रकारः कचित्‌ सामानौति मन््रोपदेशो भवति ; तस्मादुपदे णानाः सामानो- त्वगच्छामः ॥ ` च्‌. ATS MATA ॥ २॥ (सि०)॥ Wo तस्यैतस्य पक्चस्योक्तो दोषः सप्तमे, ऋषः MSR नोप पदयते कवतौषु रघन्तरङ्गायति' इति, STATA धमं लक्षणा वा प्राप्रोति इति । तस्माद्ौतयः सामानि, a प्रगोतानि मन्व वाक्रानोति ॥(<।२।१अ ०) ॥ RUINS पोरषेषताधिकरशम्‌ । एवं वा- घ, सामानि मन््रमेके सल्युपदेशाभ्याम्‌ ॥ १॥८प्‌०)। भा, ददं afewd, योऽयम्‌ ऊद्ो नाम “कया निव आभुवो १९० मीनांसा-द्त्ने are दति, किम्‌, ्रयमप्याषोा नित्यः, उत, चिन्तयित्वा-प्रगौतः ? दूति । किं प्राप्तम्‌ {- एतानि ऊषसामानि मन्वभूतानि aratiq नित्मानोति ‘ca’ मन्धन्ते । कतः १। (समुत्यपदेाभ्याम्‌' एवं fe सरन्ति, मन्भूतानि sraife नित्यानोति, उपदिशन्ति च एवंदिधमेव चिष्येभ्यः | आह, "ननु यदेव स्मरन्ति, तदेवोपदिथन्तिः। बाढम्‌, अरयमन्ध उपदेशो awa, (जहबिको्षिंतःः इति ब्राद्मणमुपदिशन्ति, 'चिकोषितः इति ख इष्ट saa, इच्छायां हि सन्‌ विधोबते, वदि च श्रयम्‌ भ्रपुरुषबहिपूम्बको वेदतुख्पः, तत इष्टः, अव Geared, ततो न WATS, यन्ते च भविको्वितो न warm: | 'चिकोर्धिंतः' इति ख शब्दो भवति ; तस्मात्रित्य जड इति ॥ सू. तदुक्रदोषम्‌ ॥ २॥ (fee ) ॥ भा तत्‌" एतत्‌ “उक्षदोषं',- भव चनं भवतेव हेतुं वशंयता seat दोषः, जहचिकोषितः इति ;--जङधिकोषित इत्य- faa एतद्रवति। agey—re चिकौषिं तशब्टो भवति, इच्छायां हि सन्‌ विधोयते" इति । उश्यते, सत्यम्‌, दष्टं कतु aft करियते, तरकतुंमिष्ट भवति इति ; तस्मात्‌ अनित्य ऊषः । Age, -खतेनित्यतेति ; नेषा सतिः प्रमाणं, दृश्मूला छेषा ; भवति fe वचनं, कवतौषु रघन्तर गायति! ति । तस्मात्‌ अतिदटेशवचनान्यायेनेव गा तव्यमिति वाचनिकं प्रथमं विज्ञानं तत एषा स्मतिः, तस्मादप्रमाशं, afaa oe: इति | "काव म सलन्द = द्द ® खाभवदिति न्यायमालायां ae: | ‘afar ue साममाखच सामंकेकं जाधकि) खोऽबलशो we’ इति म्वायमाश्ा | € अध्यय १ पादः॥ १९१ कि भवति प्रयोजनं १ न्यायविरुदमपि ware, यवापूर्वः पचः ; © या तहि सिहान्तः, न्यायविर्डमप्रमा णम्‌ ॥ (<'२।१अ०) ॥ CTS: करंखारकषोताचिकरशम्‌ | a, कमे वा विधिलसणम्‌ ॥ ३॥ (पू०) ॥ मा. वानि ए उदाहरणानि ; तेषु भ्रयम्थः समधिगतः,- मौतिः सामशब्दे नोच्यते इतिः तत इदमिदानीं संदिश्यते, किं a गोतिः we: प्रति प्रधानभूता, उत, गुखभूता १ इति | नमु “सिद, संस्कारकमेखः सामशब्दे वाचक दति “पितु wine: स्वात्‌ भावोऽथः ufawaewarq” (७।२।११स्‌०) tf! उश्चते, waaay प्रवर्तंते, स एव fran भविष्यति | कि प्राप्तं १-तेनेवाधिकरणेन संस्कारकमंति | तथा प्राप्त ब्रूमः + प्रधानकमं वा सामथब्देनो्चते इति । किकारशम्‌ १) प्रधानविधिलक्षशं fe भन्रास्ति दितौया विभ- fa; "रथन्तरं गायति' इति ; तस्मात्‌ प्रधानकग््रति | अपिष, ater गानं भवति, तत्‌ यदि दरव्यसंस्काराथ, den दव्यमदृेन संस्कारेण न RAMA पुनः संस्कत शक्य, महि fara Gea शकं कत्त, पिष्टस्य वा पेषणं, स एषोऽग्नौ- नाभिवाभ्युपगन्तव्यः,--श्रकग्मकालं क्रियमाणः सस्कारो भवतौ- ति; ware पनः प्रधानक फलाय भविष्यति, aa अवि- परतिषिद्म्‌ अकमंकाले गानम्‌ । अपिच, saat पोणमास्यां anf sara, अशैपश्चमान्‌ १९२ मोर्मासा-दर्भन मासान्‌ स्वाध्यायमधोयोतेति, तदेषां फलाय भविष्यति, इतरथा पुरुषाणामुपदिश्यमानं, wit कल्पात ! तस्मादपि प्रधान- maa fe tl स्‌. तदग द्रव्य वचनात्‌ THIAMIN ४ ॥ (आ ०नि०) ॥ भा, आ+प्रधानक ्यव्यते, न च एतत्‌ Waa, न हदं फलद्‌, फलकल्पनायां च अयुतं Read, तेन यागं प्रति गुणभूतं, यदि न गुणभूतं, किमस्य द्रष्य, यत्‌ प्रति प्रधानभूतमेतत्‌?" aaa, "ऋग्‌ द्रव्यं", ऋक्‌ TAS द्रव्यस्थानोया, यथा अन्यस्य क्णो दरव्यं साधकम्‌, एवमस्य ऋक्‌ साधिका, तस्मात्‌ ऋच प्रति प्रधानभ्ूत- मेतत्‌, भूत हि भव्यायोपदिश्यते । कथं पुनरे तत्‌ ऋग्‌ द्रव्यम्‌ १ । 'बचनात्‌,' वचनमिदं भवति, ऋचि साम गायति इति; यषा पाकयज्ञेषु तत्तदा चनिक द्रव्यं भवति, लाजाः, धानाः, TWAT: राज्यमिति, एवमिहापि wa द्रव्य, वचनादिति। a, तजाविप्रतिषिद्धो द्रव्यान्तरं व्यतिरेकः ata ॥ ५ ॥ (FoR) it भा. WEA ऋ गस्य वचने नोच्यते, तदृद्रव्यभेतत्‌ भवति, कथम्‌, द्रव्यव्यतिरेक सति द्रव्यान्तरे प्रदेशे च तदिदं साम 2" दति । अत्रोच्यते, श्रविप्रतिषिदभेतत्‌, गौतिमात्र fe साभेलि, ` द्रव्यमस्य निर्वत्तकं वाचनिकं, तत्‌ सामान्यविहितं, विओेष- विहितेन द्रव्यान्तरं ण बाध्यते | यदत्र दरव्यव्यतिरिक्त गौतिमालः,.' तदेव ददा रथन्तर वेति न दोषो भवति । तस्मात्‌ प्रधानक सामेति | IBLIOTHECA INDICA } LECTION OF ORIENTAL WORKS ध PUBLISHED BY THE ASIATIC.SOCIETY OF BENGAL. ss New इष्टा, No. 315. namsa Darsan. RY OF SAVARA SWAMIN ५ ए ? . BY ANDRA NYA'YARATNA. (15706 BOOKS 108 SALE — ASTATIC SOCIETY OF BENGA No. 57, Park Street pag ~ “> कनी ॐ! ‘ — |.—THE SOCIETY'S PUBLICATIONS. A. Brsuiorgmeca Inpica. SANSKRIT WORKS COMPLETE, = (८१ Old Series, Nos. 1 ० 230 demi 80, = + ` ` 4, The first two Lectures of the Saihita of the Rig Veda, Edited "on by Dr. E. Réer, Nos. 1 to 4 2 Uttara Naishadha-Charita, by Sri Harsha, with a Commentary. Edited by Dr. E, Réer., 12 Fasciculi, > र Chaitanya Chandrodaya Nataka, by Kavikarnapura. Edited छा ` Babu Rajendralala Mitra. 3 Fasciculi Vasavadatta, by Subandhu, with its commentary entitled L | Edited by Professor ¥. E. Hall, M. A. _3 Fasciculi, व~. ~ The warrant! Purana. Edited by the Rev. K..M. Banerjea. 7 Fasciculi, ,., a The Elements of Polity, by Kamandaki.. Edited by Rajenc ध Mitra. 3 Fasciculi, ve) 0 ५ + New Series, Nos. 1 to 268, demi 8vo ers ^. The S‘rauta S‘titra of A’svala with the Commentary of G Narayana. Edited by dita Raman4rayana Vidydratna. 10 Fasciculi ९१ ("9 ; i if The S/aiikara Vijaya of Anantananda Giri Edited by Pandita — Jayandrayana Tarkapanch4nana. 3 Fasciculi, =, | Vaiseshika Darsana, with the Commentaries of Saikara Misra Edited by Pandita Jayandrayana Tarkapanchanana. 5 F The Nyaya Darsana Gotama, with the Commentary of V Edited by Pandita Jayan4rayana (ध. ~र. Pali Grammar, bv Kacchayana, Edited by Dr. F, 2 Tose The Daga-Ripa, with Dhanika’s Commentary, Edited by: F. E. Hall, D.C. L. 3Fasciculi, ,,, The ms horisms of Sandilya, with the commentary of 8 ted b Balla The Ndrada Bi मः by ४) Rev. K । पाल Kavéyadars'a of Siri Dandin. Edited € Garg २ पारः a १८३२ च्‌. शब्दाथत्वात्त नेवं स्यात्‌ ॥ ६ ॥ (fete) ॥ भा. Ae: we व्यात्तंयति,-नेतदेवं भवितुमरूति, प्रधान- कच्छ सामेति, गुणकम स्वात्‌। कुतः ?। ग्दार्थ॑तात्‌"-अग्दस्य उपकारक साम प्रत्यचमुपलभ्यते, साचि क्रियमाणे ऋगचराखि seer, तसख्िन्‌ सति नादृष्टं करनोयम्‌ ॥ ख. पराथ॑त्वा्च शब्दानाम्‌ ॥ ७ ॥ (य्‌ ०? ॥ भा. परावोख शब्दाः स्तुथ, wate चादिता,-“्ाच्यैः स्तवते ws: aaa’ दति are wat: उचाथमासैः प्रत्ता अवगम्बते, ततः aaa ऋचः सत्याः सामार्धता परिक्सये, कल्यनायाच् ware नास्ति ; तस्मादपि साम गणभूतमिति ॥ ख. असम्बन्धश्च कमणा शन्टयोः पुथगर्थत्वात्‌ ॥ ८ ॥ (यु ०) tt भा. इत्च गुणभूतं साम। कुतः ?। “असम्बन्धः ara: SAW स्यात्‌, तस्य प्रधानभावेन स्तुतिः सार उपदिश्येत, न खाम स्तते, तत्र वदत्‌ we भवति रघन्तर us’ भवति' इति वचनं बध्येत, रथन्तरगुणकं ष्ठं भवतौ सेतदेवसुपदिश्यते, तत्‌ ऋगय सानां अवकल्पते, प्रत्यकं हि तदा पृष्टस्योपकारं खाम करोति, यदस्य वाचकं प्रकाशयति शब्द, तत्‌ रथन्तर ृष्ठ- शब्दयोः सामानाधिकर ्छादेकायतवे wal विन्नातु ; gaia तु -अरसम्बन्धः स्यात्‌ ; तस्मात्‌ ऋचः साम गुणभूतमिति ॥ ॐ अन, तदस्य वाचकं भवति' इत्यधिकः we सं° एवं का” Go Gea पाटः Y VER मीर्मासा-दर्नं स्‌. संस्कारश्चाप्रकरणेऽप्िवस्छात्‌ प्रयुक्घत्वात ॥ ८9. (Ate) it भा. अथ AEWA, HAH गानम्‌ ऋचः संस्कारकम्‌ अग्न्या धानमिव कल्यत, प्रयुक्षत्वादिति; तत्‌ परिहन्तव्यम्‌,- स. RATS शब्दानामप्रयोगः प्रतीयेत ॥ ९० # (आश्नि°)॥ भा. यदि हि भरकमंकाले गानं ae, क्म॑कालं यावत्‌, तिरेत्‌, न विनश्येत्‌, ततः ya: श्रप्रयोगः uae’, यदिवा gaa WHA कमंकाले गानं क, तधाप्यप्रयोगः स्यात्‌, WHAT प्रगोताः शब्दाः पुनः प्रयक्षु ; तस्मादकमंकाले प्रयुक्ठा भसाधका xfa quae प्रयुज्यरन्‌ । rare दोषो भविष्यतौति a a. ारितत्वाञ्च ॥ १९॥ (qo) ॥ भा. अपिच ककालाचितं गानं दशयति,--ओोदुम्बरीं wer मपाचित उद्गातोहायेत्‌" इति, सदस्वोदुम्बरौ मध्यमा स्थूणा भवति, तां स ष्टा इति हुवन्‌ सदसि गानं दशयति । तस्मात्‌ न श्रकर्मकालम्‌ अग्धाधानवत्‌ कल्पयितव्यमिति ॥ ख. परयज्चत इति चेत. ॥ १२॥ ( भा) ॥ भा. श्रथ यदुकषम्‌, श्रदपञ्चमा्रासान्‌ अध्ययनं प्रयुज्यते, तत्‌ फलाय भविष्यति इति, तत्‌ परिरत्तव्यम्‌,- a. यदणाथम्‌ प्रयुज्येत ॥ १३॥ ( आ °नि° ) ॥ भा. नदि फलाय भवितुमदति, तथाहि wee aaa, ट अध्याय २ WE १९१५ श्यते अचर प्रयोजनं, यत्तावत्‌ उपाध्यायः भि्सत्रिधावधौते, तव्‌ ग्रहणां; यत्‌ भिः, तत्‌ धारणाघं ; ग्रहुशधारले प्रयोगा भूमिरथिकवत्‌ wafer; तद्‌ am, भूमिरथिको भमौ रथमालिख्य frat करोति, संग्रामे प्राणभावो भवितेति, यथा च छावः WR: प्रयुङ्के, प्रयोगे प्राण्कगधा भविताऽखोति; एवमेतत्‌ द्रव्यम्‌! तस्मात्‌ ce सति नादृष्टाय भ्रध्ययनं । तस्मात्‌ संस्कारकमं सामेति ॥ (< ।२।२अ ०) ॥ Te परत्यं aware: समापनाधिकरकम्‌। शतिनिं ख. तुचे स्यात्‌ श्ुतिनि्े शात्‌ ॥ १४॥ (Go) ॥ भा. च्योतिष्टोमे समामायते, तस्मादेकं साम aa क्रियते स्तोभौयम्‌' इति । श्रवायमयः सां गयिकः,-- किं तिरुस we व्यासच्य गानं कत्तव्यम्‌, उत, प्रति ऋष, समां गानं AMAA ? ष्ति। किप्रासं ?-व्याखव्येति। कुतः १। शयुतिनिरहयात्‌' wi wad, “एक साम ठचे क्रियते" इति, सामि क्रियमाणे, निष त्तौ गुणभूता Aten ऋक्गता यूयते, तज य्येकस्यारचि उपक्रम्ब तस्याच्चैतत्‌ परिसमापयेयः, न ॒विसंख्यया साधनमस्य क्रियमाणस्य परिच्छन्दः, एकसंख्यापरिद्छिव्र' क्रियमाणं ara, aa अति्बाध्यत, weaar— sa घटः ` faa नागदन्तकेषु RAT TAR ATTY स्थाप्यते, न पय्यमेण, एवमिहापि Tay ॥ "ननु पययेऽग्येकंजातौयकः Tet भवति, यथा,-“चिषु gay १९.& मोमांसा-दमे देवदत्तो wea’ cae नयोगपद्यमवगम्यते, पर्थायेशापि wart भवत्येष वादः; एवमिहापि पयायेण प्राप्नोति इति। wea, न तत्र ज्रिसंख्या भुजिं प्रत्यपदिश्यते, येने तदेवं भवति at कुलशब्देन सम्बध्यते विषु कुलेष, न दयोरे किन्‌ वेति, यदा ufafaafa प्रत्यपदिश्यते, तदा area भीजयि- तव्यः; दृह तु faween क्रियते - श्त्यनेन सम्बध्यते, एवं सति क्रियायां fraven विहिता भवति, aa खपदगतस्व किञ्चिदिधायकेन fafed भवति, इतरथा ऋचः सङ्ख्याया सम्बन्धस्य पदाग्तरगतेन शब्टेन भावनोच्येत, तथा, श्रथेविप्र- कर्षः स्यात्‌ ; तस्मात्‌ सामति्व त्ति प्रति frre उच्यते | ae, ननु ब्रिसरङख्या ऋच्छब्देनेवात सम्बध्यते, अन्धथा- ऽसति सामथ्यं समास एव न स्यात्‌" इति ¦ अतरच्यते, न बमो न सम्बध्यते-इति, सम्बध्यते एव, समास भवति, स तु समास शब्दः सामनिव ्ञावुपयुज्यते इति, aa Aree wee चार्थो निहत्तावपदिषा भवति, साम निवंत्तेयितव्यम्‌,* णवं afea ऋचो भवन्ति, न at इति ; इतरस्मिन्‌ पचे RGA सम्बध्येत, तजर साम क्रियते इति लक्षणा स्यात्‌, अभ्यासनिहेत्तौ सामनिहं्तिणब्दा भवेत्‌; aay TAM गानं कर्तव्यम्‌ ॥ स्‌. शब्दाथेत्वादिकारस्य ॥ १५। (यु °) ॥ भा TAY पश्यामः,-ठचे व्यासज्य साम गातव्यमिति। * म साम इचि निर्व यितव्यमिति ate स घु" पाठः।. ` € Swe २ पादः १८७ कतः १। शब्दार्धोऽयं सामसक्षको विकारः, we गुखभूत इव्यथः; स यदि व्यासज्य क्रियते, बहृन्यत्षराणि afta मवन्ति, तत्रायं चोदकोऽमुग्हौष्यते । तस्मा गा सज्य गातव्यम्‌ # च. दशंयति च ॥ १६ ॥ (यु ०२) ॥ भा, ऋक्सामो वाव भिथनौसग्भवावेति dott वे लं ममालमसि जाया वेदो मम महिमेति ते इ भूत्वोचतुः, सोऽव्रवोत्‌ म वां ware खो area वेदो मम महिमेति afaat भूत्वोचुः मिधनोसम्भवाभेति, सोऽ्रवोत्‌ सम्भवा मेति, तस्मादेकं साम aa क्रियते स्लोज्रौयमिति, नैका स्तोक्या साखः सम्भवति, नापि दहे fae: सम्भवन्तीति व्यासज्य गानं दर्थयति ॥ स्‌. वाक्यानां तु बिभक्तत्वात प्रतिशब्दं Bale: स्यात संसारस्य तदर्थत्वात्‌ ॥ १७ ॥ (सि) । भा. तुणब्दः पश्च व्यावत्तयति । वाक्धानि विभक्तानि तौखि एतानि, या; तिख ऋचः, AMAA ऋक्‌ Area पदग्राभेण काश्चित्‌ स्त॒तिमभिनिवे्तयति, न ऋगन्तरेख सह॒ कच्चिदथं Gifs, तत्र साम, ऋचः सस्तवमभिनि्व॑त्तंयन्त्या गुणभावं गच्छत्‌ aera करोति, तत्र यदि area waa, न ऋचः संतिमभिनिवत्तंयन्दाः साम उपकारकं स्यात्‌, न हि सामाव- यवः साम भवतोति, न च कक्समुदायेनः कञिदथः स्तूयते, ` # ate tf we Yo Go पाठः| १९८ Matera यत्र सामसम्बदा सतति कुयात्‌, wa ale करोति, aa सामसम्ब्ा, य ऋक्समुदायः UAE? स स्त॒ति न करोति, तच प्रत्यु साम्नि परिसमाभें क्रियमाणे सामवता शब्देन स्तिः wat भवति, सामसंस्कारस्य स्त॒तिभावनाथेत्वात्‌ ware परि- समाप्तं गानं कत्तव्यमिति ॥ सू. तथा चान्याथदर्शनम ॥ १८ ॥ (यु?) भा, भअन्धार्षमपि वाक्छभेतमव' दशेयति,-श्र्टाचरेश प्रथमाया- चि प्रस्तोति दाशर णो्तरयोः' इति went भेदं दथयति। तथाच, “एका वा भ्रस्योत्तमा स्तोज्रौया तामु छमोद्वायेत्‌' इति SKINS दशयति, तस्मादपि ware गानं wuarfafa a अधचप्रगोतेष्वपि ऋच्येव गानं कन्तव्यम्‌, Wa तदाक्यः way भवति, ऋचि तु परिपूयत इति । पाद्प्रगोतेषु पाद एव गानं क्त॑व्यमिति, पाद एव हि तत्परिपूण' are, यधा, गोरे वासिष्ठ इति, एवं यावति परिपूशं avai, तावति साम परिसमापयितव्यं; कचित्पादेऽपि qe’ वाक्यम्‌, छशष्यपि, कचि- दधचःऽपि परिपूर्णं, यन्न यषा परिपू, तव तथा गातव्यमिति | स्‌. अनवानोपदे शश्च तदत्‌ ॥ १९ ॥ (यु °र) भा. ्नवानोपदेणसख तदत्‌" amt भविष्यति, यथाऽस्माभिन्धीव उपदिष्टः, शश्रनवानं गायति इति aaa भरनवानं, प्रद्यच परि- समापथितु, न तु faey व्यासज्य शक्ते | # .सन्धद्‌ा {निवि काण जोग पुर UTS: | € खष्याय २ Wes १९ अपिच खाध्यायकाले ward गानं परिसमाप्त, खाध्याय- काले चाभ्यासः,-प्रयोगकाले कथं प्राता स्यादिति, aafe प्रयोगकाले प्रटाखं गान We, ततः खाध्यायकाले तद- भ्यासो गुक्तः। तस्मादपि ware गेयमिति ॥ a, अभ्यासेनेतरा अरतिः ॥ २० ॥ (आ ०नि०) भा श्रध यदुक्त, -'तस्मादेकं साम Ze क्रियते" इति, तास श्रभ्यासेनेतरा शरुतिः द्रव्या, प्यायेरेत्यथः; न्त्र ऋक्‌ साम- निष चधसुपाटोयते, तस्मात्‌ न शक्यमिदं वक्षं,-सामनिर्हत्ति- साधनोभूताख्चं fore: परिच्छेत्छति इति; साम स्तोत्रस्य गुणभूतं निर्दि श्यते,-"रथन्तर us भवति दत्‌ ve भवति दूयेवमादि, qa ward न्यायेन गानं प्राप्तं, न सामनिर्बश्या संया सम्बध्यते, fate wher, aaa नावकस्यते इति Tae लश्यते, तिरूष्वभ्यसितव्यं सामेति, यथा, विषु कुलेषु देवदत्तो भोजयितव्यः इति, यदा fede कुलेः सम्बध्यते, तदाऽभ्यासो gad, एवभिष्टापि द्रष्टव्यम्‌ । तस्मात्‌ ware परिसमाप्तं गानं कन्तव्यमिति ॥ (८।२।३अ०) ॥ | wares free wy मानाधिकरशम्‌ | षु तदभ्यासः FATS स्यात्‌ ॥ २९॥ (सि°) tt भा अस्ति च्धोतिष्टोमः,-श्योतिष्टोभेन खग.कामो asa इति ; तत्रैतत्‌ समाम्नायते, “तस्मादेकं साम aa क्रियते स्तोयम्‌" दति । तत्र॒ एतत्‌ समधिगत, प्रत्यु चं परिसमासं गेयमिति । इदमन्यत्‌ सांश्यिकं,-समासु विषमासु वा गेयम्‌, Roe Wats-ewat उत waraa > इति । fa तावत्र प्रतिभाति नियामक शास्वस्याभावादनियम इति | Ua प्रापे व्रूमः, ‘WAY एव गेयं न नानाच्छन्दस्कासु-इति। किमेव भविष्यति १। Wa: संशर-विलेणौ$ न भविष्यतः, यदि न्यनच्छन्दस्का ऋच उपादास्यामदहे, Wht संख्णोयाम ; w अधिकच्छन्दस्काः, ततो गौतिं विलेशयाम उभयधा ae बाधे महि, समासु तु उपादोयमानामु न fafagufa । तस््ाव्छमासु गानं कत्तव्यमिति। अपिच विश्यष्टोपचारः समासु gat भवि थति, समाने हि कस्ििदास्रोयमाणे सङ्ख्याव्यवहारो भवति ॥ ४ सु. लिङ्गदशनाच्च ॥ २२ ॥८य्‌ ०) ॥ भा. fas खल्वपि afaad पश्यामः,-खाल्यां aan सश्भवति इत्या इः, यदुहत्‌ गायत्रोषु क्रियते ऋकत्वेनान्तरुजतिण इति नचास्यां सम्भवति इति विच्छन्दस्कासु दोषं ब्रुवन्‌ समान- च्छन्दस्कासु गानं दशयति ॥ (९।२।४अ ०) ॥ उन्तरयोमायतोत्यव उत्तरायन्यसमभौतयोरेव कचोगरदषाधिकरशस्‌ । ख. नैमित्तिकं तृत्तरात्वमानन्तर्य्युतोयेत wane) ॥ भा. ज्योतिष्टोमे समामनन्ति,-“रयन्तरमुत्तरयोगौयति दषदु ्तर- 9 “शरः fer, रषः अरपतलम्‌, श्ट रसायां aa अरुपोभाव शत्येत हात दब- दशनात्‌" इति area: | { ऋले नाकरुजति दति Go Ut: पुण्एवं कन Go Te WTS | ९ ध्याये २ेपदः॥ २०९१ योगांयति कवतौषु रथन्तरं गायति योन्यां गायति तदु्षर- योर्गायति' इति । तच तत्‌ समधिगतम्‌,-समासु गेयमिति, श्रध इदानौमिद सन्दिद्यते,- किं योन्य्॒षरयोवा उत्तराग्रन्यसमधौत- योवां गेयम्‌, उत, उन्तराग्रन्धसमधौते एव उपादातव्ये ? इति, fa प्राप्तम्‌ 2-नियमकारिशः शास््रस्याभावादनियमः इति | एवं प्राप्त नमः -नेभित्तिकं तु उत्तरात्वम्‌ उलराग्रन्यसम- धिता उपपद्यते इति । कुतः ?। समाख्यानात्‌ प्रक्षतत्वाच्च उत्तराग्रन्यसमधोतानाम्‌ । आह, 'हाभ्यामपि समाख्याप्रकर णाभ्यां वाक्य बलोयस्तस्मा- दनियम एव प्राप्रोतिः। श्रोते, सव्यं fe सम्बन्धि शब्दा पदा- न्रमनपेखमासाः न कच्चिदप्यथमाहः, तस्मात्‌ अपेक्षितं पदा- न्तर, तत्‌ प्रकतं सन्निहितं वा, इतरथा अपरिपूर्णाधं वाक्यमन- मिधायकभेव कस्यचिदथस्य स्यात्‌, संन्नासंज्निग्रहणे न पुनः पदान्तरमयेचते, aa परिपूर्णे wwe तस्मात्‌ न सम्बन्धि्ब्देाऽष्यवसानोयः, उत्तरासंन्नवोपादातव्येति, नहि GWE गद्यमाणासु पटान्तरानन्तथमपेसितव्य भवति ॥ q Vareate तदभ्यासः ॥ २४॥ (यु ° ) ॥ Wo ताखेव चोस्षराग्रयसमधोतासु साम अ्भ्यसितव्यम्‌, एवम्‌ एका्धता ठचशब्दस्य भविष्यति, एकं कचित्‌ सामान्यविशेष- afr दषशब्दम्‌ उपचरग्ति ; एतदेवमुक्तम्‌ यद्‌ विषे कसिसित e © © * [ सख्या भवति, इतरथा fe स्व ् सव्वसख्या भवेयुः, तथाहि संव्यवद्ाराभावः स्यात्‌। तस्मात्‌ समानच्छन्दस्कासु ट Rog | मौमासा-रबन समा मदेवताकासु च ठदचग्ब्टोपचारात्‌ उत्तराग्रन्यसमधोता एव werent इति ॥ ( <।२।५ ) ॥ 'निजमायाममभ्वस्समानायां जिन्ोकनामाधिकरर्थम्‌ ॥ ( दितीयवरंकम्‌ ) ॥ भा° शव वा,- qe तद्न्यासः VATS स्यात्‌ URW ( To ) i woo aft हादशाषहःः ्ादशाहेन प्रजाकामं याजयेत्‌ इति । तन चतुखऽहनि astra नाम साम श्रतिजगत्याम्‌ उत्‌- पन्नम्‌, अतिजमतौ, “विश्वाः एतना भभिभूतर नरं सजूख्ततचु- forwaye usd! क्रत्वा वरिस्थं वर्ामुरोसतोग्रमोजिष्ठं ` तवसं AChR’ | उत्तरे हे हत्यो, तयोः weet, — “नेमि ममन्ति चसा मेषं विप्रा भ्रमिखरा । सुदौतयो वो अटद्ोऽपि we तरख्िनः सकदभिः"” । उत्तरा, “समौ रेभासो अख- रजिन्द्र' सोम्य पोते । खपतिं यदो धे । एतत्रतो Beret समूतिभिः” इति । atatsa: सांययिकाः, किमन्ये मतिलमत्यी उपादाय HAY गेयम्‌, उत ये एव ते SUL THA, एते एव उपादाय विषमाखेव गातव्यम्‌ १ sf कि प्राप्-!? aT fran मा भूताम्‌" इत्यन्धे उत्यत्तिजगत्यावुपादाय एतत्साम समाखेव भ्म्यसितव्यमिति ॥ Ge लिङ्गदशनाश्च ॥ २२॥ (qs ) , भा° लिङ्ग खष्वप्यसिन्रथ दर्थ यति,-श्रतिजगतौषु स्तवन्ति' इति, ट Ware ९ Wie: i Yo 2 कि fara: । अतिजनतोष्ठिति बहवचनं । तस्मादन्ये भ्रति- जगत्यौ उपाटातच्ये इति ॥ ष" नेमित्तिकं हत्तरात्वमानन्तर्यात्‌ प्रतीयेत ॥२२॥( सि० )॥ भा० “नेमित्तिकं तु्तराल्मानन्तथात्‌' उत्षराप्पठनिमित्तम्‌ भरानन्तयं सति श्रतौयेत', तिर्हि वाक्याद्वलौयसौति प्रकत- तादु त्तरे FEM एवमनुग्रहोष्येते। तस्माब्रान्धे wera इति ॥ मु काथ्या तदज्चरासः ॥ ९६ ॥ ( यु ०२) ॥ We wry समानङेवताके ama ‘aw इति ठचश्ब्टोपचारो qa भविष्यति, तस्मादपि ara उपादातव्य इति । ‘srare, we यदुकम्‌--अतिजमतौषु स्तवन्त इति शब्दोपवारात्‌ श्रतिजनतौवडहतं दशयति इति, तत्परिदर्भव्यम्‌" । wrea,- -तद्भ्यासः' एव द्रष्टव्यः (Treats) "एकविंशः grew’ इति एकविंशतिक्त्वः षोडशिनि अभ्यस्यमाने Bienes, त्व सषकल्लोऽतिजगल्यामम्बस्वयमानायाम्‌ शश्रतिजगतौसु स्तवन्त दति क्वनसुपपक्छते इति ॥(८।२।५अ०) ॥ ` TCA SMCS प्रपरथनेन CHANTS भानाधिकरणम्‌ | प्रागाथिकंन्तु ॥ २५॥ ( fee ) ॥ भा ज्योतिष्टोमे खयते,--्दत्‌ Te भवति रथन्तरं ge भवति इति । रथन्तरस्य योनिहहतो, “aft त्वा शुर नोजुमो दुग्धा द्व धेनवः। #शानमस्य जगतः खं मो शानमिन्द्र तस्थुषः” | २०४ मोमांसा-दश्मे $ 66 sue पक्षिः,-“न लावान्‌ wan दिव्यो नपार्धिंवोनजातौन जनिष्यते । श्रश्वायन्तो मघवन्निन्द्र वाजिनो गव्यन्तस््वा हवामहे "। हहतो योनिहषत्येव,- तवाभिदि वामर साता वाजस्य कारवः | ai cata सत्यति acai काष्ास्ववतः”। उस्रा ofa रेव,-स त्व नञत्र वचहस्त ष्णया महःस्तवानो fea: | गामश्वं cafe सद्धिर सत्रा ara frre” इति। तयोः वेच्छन्दस्क गानम्‌ शआरान्नायते,“न वे हष्द्रधन्तरमेकच्छन्दो यचचैतयोः पवा हष्तो कङ्कुभावन्तरे' इति । तच्रायम्थंः सांशयिकः,-- किमन्ये उत्पन्तिककुभावागमय गातव्यम्‌, उत, याऽसो Tat (हहतो, उत्तरा च पक्किः, तयोः प्रग्रथनेन SARA AAT ककुब्षराकारं गानं कव्यम्‌ १ इति । fa प्राप्तम्‌ ?-उत्प्तिकक्ुभावागमयितव्ये इति । कुतः १। णएव- मन्धासां कङ्भासुत्पस्तिरधवंती भविष्यति, यदि ताः ककुपकाययं प्रयुज्यन्ते | We aq वाचस्तोमे तासामर्धवन्षा भविष्यति | उच्चते, सत्यमधेवत्ता तत्र॒ भविष्यति, ककुप्काव्यौधताऽपि तु गम्यते, सा नापङ्ोतव्येति | एवं प्रास ब्रूमः,-श्रागायिकं तु, तुशष्टः पक्त व्यावत्तेयति,- प्रागाधिकं सामगानं कन्तव्यमिति यासौ yal हृहती, उत्तरा च पंक्तिः, तयोः प्रग्रथनं awa wa हि स्मरन्ति, "काकुभः aaa, इति । आआङ,-'ननु agfa warenat काकुभ इति न प्राप्राति' इति। उयते, तस्येदम्‌ इति ‘aa भवः' इति वान Sle: tt ‘€ ध्याय २पाद्‌ः॥ २०५ सखे च ॥ RE ( य॒ ०१)॥ भा० ण्व च खे च्छद्सि गानं क्तं भवति, उत्तरापाटेन fe waar पङक्षिरुपदर्थिता छचकमफि, त्र प्रकतहानः श्रप्रकतप्रक्रिया च न क्ता भविष्यति। तस्मादपि तयोः प्रग्रथन कत्तं व्यमिति ॥ WATS च ॥ २७॥ ( FoR) ॥ Wo Taya प्रगाथशब्ट saa भवति, प्रकष' हि प्रशब्दो दयोत- यति, प्रकर्षेण यत्र गानं, स प्रगाथः। कच प्रकषंः१। यत्‌ किञ्चत्य॒नर्गोयति । तस्मादपि प्रक्ततयोः प्रग्रथने कत्व्यमिति ॥ लिङ्गद शनाव्यतिरोकाच्च ॥ २८ । ( य्‌०३) ॥ भा० अव्यतिरेकेण च सवत fae दथयति। कथमिदमव्यति- रेकेण? इति। यत्‌ प्रक्ततयोरेव प्र्रथनमुपप्ते, न प्रकतव्यति- रेकेरेति | fai fae भवति १। एवमाह,-'एषा वै प्रतिष्ठिता हहतो या पुनःपदा तद्यत्याद्‌ं पुनरारभते तस्मात्‌ वल्लो मातरमभि डिद्रोतिः इति। पुनःपादारग्धः प्रग्रथने उप- पदयते, न अन्यधा | तस्माद्याऽसौ पूवां weal, उत्तरा च Tefa:, तथोः प्रग्रथनेन ठचकमे क्त्वा कङुबत्तराकारङ्गानं कत्तव्यमिति ॥ ( <। २।६अ० )॥ दतो विस्तार पडन्धोः प्रप्रथनेन रौरवयो घाजयसानामे माधिकरलशम्‌ ॥ . ( दितौयबण कम ) ॥ भाग एववा, (+ प्रागाथिकन्तु । २५॥ ( fa )॥ भा अस्ति ज्योतिष्टोमः ज्योतिष्टोमेन खर्गकामो यजत : og मोमांखा-रन्नं दति i aa freee ्रावापो माध्यग्दिनिः पवमानः पञ्चसामा,- 'गायच्रामद्टोयवे WIT Sa भवतो रौरवयोधाजये वाते ठचे भरेथनसमनग्ध faew’ इति । यदैतत्‌ रौरवं यौधाजयख्च इ सामनो, तयोः पूवा हहतो, “पुनानः सोम धारयापो वसानो भषेसि। भ्रा tra योनिखतस्य सौदस्यक्षो दैव feces” उस्रा विष्टारपडन्तिः,--““दु्ान ऊधर्िब्यं मध प्रियं wa’ सध- सखमासदत्‌ । WIV धरुणं वाज्यषंति afiratar विचक्षणः"? | तदत संशयः, किमन्धयो सत्य्ि-हशत्योरागमं war समासु गानं WAU, उत, asa पूर्वा seat, wer च विष्टार- पक्तिः, तयोः प्रग्रथनेन ठचकम wal हहतीकारं गानं कत्तव्यम्‌ ? इति । fa प्राप्तम्‌ १--भ्रग्ये हहत्यावागमयितव्ये इति । कुतः ९। एवम वासुत्पन्तिरथवतौ भविष्यति इति | | एवं प्रापे, ब्रूमः, श्रागाथिकन्तु, तुशब्दः पत्तं व्यावत्तं- यति । प्रागाधिकं सामगानं क॑न्तव्यं, नोत्यत्तिहदत्यावामयितय्ये, प्रकतयोरेव wad कत्तव्यम्‌,-- एवं fe सरन्ति. बार्हतः प्रगाथः" इति ; उत्पन्तिहहत्योरानोयमानयोः waren न स्यात्‌, aa afaatera 1 तस्मात्‌ प्रक्लतयोः प्रग्रधनं कत्त व्यमिति ॥ दध खे च ॥ २६॥ ( FoR) ॥ भा० एवश्च खे च्छन्दसि प्रकते गानं भविष्यति, न प्रकत हानमप्रकतप्रक्रिया च; तस्मादपि नान्ये wean ्रागमयितव्ये इति ॥ ९ Ware २ पादः॥ Roo Yo प्रगाथे च ॥ २७॥ (यु ०२)॥ We vay wares उपपन्नो भविष्यति, स fe sae गानस्य भवति, प्रकर्षे पुनःपादे उपादौयमाने भवति । तस्मादपि नान्ये Weel उपादातव्य इति ॥ a> लिक्गदशनाग्यतिरोकाञ्च ॥ २८ ॥ ( यु °) + we अव्यतिरेकेश च लिङ्क दशयति। fa लिङ्क भवतिः? । एवमा वर्टिख्िष्टुभो माध्यन्दिनं सवनम्‌ इति । कथं कला लिङ्गम्‌ १। वदि प्र्रघनेन हहतोकारङ्घगमं क्रियते, ततः सर्व- fart सवने चरा ऋषः सम्राखाताः, ताः षरटिभिवन्ति, इतरथा उद्म्तिहषत्योरा नौयम्रानयोरभ्यधिकाः wag तदिदं fa- CVA,“ MAMA TIT SY भवतः", ताः ष गायव्रयः; दौरव-योघालये area’, ता अपि wwawe: ; “here faery’, ता अपि तिखसख्िष्टभः। श्रव होतुः एषे हति रथ न्वरेवा सप्तदशस्तोभे क्रियमाखे प्रञ्च weal wafer, दादश च ककुभः | कथम्‌ १। एषा हि तन्न त्र विष्टुति पञ्चभ्यो हि- ङ्रोति, स तिभिः, स एकया, स एकया ; पञ्चभ्यो हिष्रोति, स एकया, स feats, स waa; सप्तभ्यो हिष्रोति, स एकया, a तिखभिः, सख तिभिः" इति। aa हषतोभिस्तिभिः प्रथमभेकया च ककुभा, YARRA ककुभा; ततः पुनरेकया ween तिदखधभिः ककुबभिः एकया च ag; एव waet SUN: षर्‌ ककुभः | ततः एनः एकया THAT, gas fata: Nou Wataru ककुब्भिः gare faut agafafcfa, एव पञ्च weet हाद्श aga इति । ताभिख agar: ae कादश Seat wate | ततः wat madre चतस्रो गायतो हादशभिः कङुब्भिही- दश ween भवन्ति एवं बयोवि शति त्यः । ततो araear सप्तदशका WAIT, पावमानोभ्यां wat गायत्रौभ्यामव- शिष्टाभ्यां सद्ेकोनविंशतिगपयतचो भवन्ति। ततो नौघसकाले- ययोरेकन्र सप्तदश AYA, UHI सप्तपच्चाशता गायतौपादेः सह सप्पश्चागद्हत्यः सप्तपञ्चाशत्‌ fra भवन्ति; पावमानौ- भिस्ति्टबभिः सह afefeacu इति fae भवति | अथ दद्रधन्तरयो रुत्पत्तिककुभोरागमः क्रियते, aa याः सवने समान्राताः, ताः षष्टिर्मवन्ति, ये ते हे सवने ककुभौ श्रसमाज्नाते Walaa, तयोहादशक्तत्वः प्रयो गस्तेन सा षिः पथते, यास्ता ऋचः सवने समान््रातास्ता इह सवनशब्देन उच्यन्ते, न कश्मणि सवनशब्द्प्रयोगः, aa fe विषु सवनेषु बद्धः च्ष्टिभो भवेयुः, न षष्टिखिष्टुभो माध्यन्दिनं सवनमिति । तस्मायाऽसो Fat हहतो उत्तरा च विष्टारपडक्तिस्तच प्रगाघं Hal गातव्यमिति॥ (<।२।६अ०)॥ ' WIC मायचोः प्र प्रथनेन श्चावाश्वान्दोगबयोनामािकरकम्‌ ॥ ( ततोयवणकम्‌ ॥ ) भा० एव वा,- = सू° प्रागाथिकन्तु ॥ २५॥ ( fae ) ॥ भा० WASNT आवाप आर्भवः पवमानः सप्तसामा,--'गायत- € ध्याय 2 WE: ti Roe. संहिते गायत्र ay भवतः, श्यावाण्वान्धो गवे आआनु्टभे, sfufe सफ, ककुभि पोवष्कलं, कावमन््यच््नगतोष' दति । यदेतत्‌ स्यावाश्वम्‌ अरान्धोगवच्च दवं सामनो, तयोः gat अनुष्टुप्‌,- “qa- जितोवो अन्धसः सुताय मादयिब्नवे। शप शानं अधिष्टन सखायो दौघंजिद्वम्‌”। out हे गायत्रौ,--ध्यो धारया पावकया परिप्रस्यन्दते सुतः । TRO न कत्वा: । तं दुरोष- wit नरः सोमं विश्वस्या धिया। aw हिन्वन्ति अद्रिभिः” इति! तवेषोऽथः सांगयिकः,--किमन्ययोरुत्यच्यगुष्टभोरागमं त्वा समासु गानं कत्तव्यम्‌, अधवा. याऽसौ Talsqey, उत्तरे च गायत्रो, तयोः प्रग्रथनेन ठ चकम कत्वा अनुष्टपकारं मानं कत्तव्यम्‌ १ इति । fa प्राप्तम्‌ १--ग्रन्ये अनृष्टुभावागमयितव्ये इति। कुत एतत्‌ ?। णवं तासामत्यत्तिरधवतौो भविश्यति । एवं प्राभे बरूमः,-प्रागायिकं तु+ प्रागाधिकं गानं wea, एवं हि अरन्ति,--आानुष्टभः प्रगाथः" दति, प्रगाथता स्ममाणा ATSTAAT ॥ सु° खे च॥ PE ॥ ( यु ०१)॥ A To एवं ‘@’ गानं भविष्यति ; aa प्रलतमनुग्रहोष्यते, नाप्रक्रतप्रक्रिया भविष्यति ॥ wae ~ -~ rr cr a a -- ० ‘agra © a tfa Glo Blo Yo Ua Blo Go Jo UIs} tag’ ferafn wf’ रति eet cafwarat ora: | _ See Dr. A. Weber's Edition. P, 267, 21 २१० मोमांषा-दक्षने qo प्रगाये च ॥ २७॥ (Jor) ॥ प्रगाथशब्द NAT पुनःपादे गोयमाने ॥ धू लिङ्गदरशंनाव्यतिरोकाश्च ॥ रट ॥ ( य्‌ ०२) ॥ भार अव्यतिरेकेण च far भवति, एवमार,--"चतुविं शति- जे गत्यसतृतोयसवनं, wat ककुभ्‌ दति। तत्रिहिश्यते,- पद्चच्छन्दा आवाप Was: पवमानः सप्तसामा,--"गायज्रसंहिति गायत्रं ठे भवतः, ताः षट्‌ गायक्रास्तिस्नो जगत्यो भवन्ति | श्यावाश्वान्धो WITH,” तयो Yat अगुष्टुप्‌, उत्तरे गायको, तच प्रग्रघनेन fray दयोः arent: षडनुष्टभः, ताखतस्नो जगत्यः, पूर्वाभिः ayaa! “उण्णिहि सफ, ककुभि पोष्कलं' एकमपि एकस्याख्चि, प्रपरमप्येकरस्या, ते इ उश्णिकककुभो, सेका जगतो, गायतोपादं ख पर्वाभि : सदाष्टो जगत्यः ; कावे fret जगत्यः, ताभिः aearen भवन्ति। एकविंशं यज्ना- यन्नौय, तवर पवां हहतो, उत्तरा विष्टारपंक्तिस्ततः ककुभावुत्तरे war ware: क्रियते। एकविथेच स्तोमे क्रियमाणे सप्त evan भवन्ति, चतुहश ककुभः, याः सप्त wea, ता पच्च जगत्यः, पूर्वाभिः सह षोडश, एकश्चात्र जगतोपादः, Tay Tatas सह विंश्तिरचचराणि। भथ चतुदशसु ककुप TT CST AFH:, ताः VA TAT: पर्वाभिः सह ्रयोविं यतिः, ये दे ककुभो fae, सेका जगतो गायत्ौपादख, पूर्वाभिः ae चतुवि शतिजगत्यः, arate: पे विं यत्यचरे ; aE काकुबभवति। एव ume fears वतुबिश्रतिः जमस्वः, € WTS र पादः॥ २९१९१ एका ठ HAT! wa प्रगाधो न त्रियते, ततः waranar- गखौोगवयोङत्षरजरानुशटमोरागमाद्न्नायच्रौये चोत्प्तिकङ्भोरा- NAAT संख्या सम्पद्यते । तस्मात्‌ प्र्रवनेन मामं कनब्ब- मिति ॥ (€।२।९अ ०) | पादप्रयथनेन ब्रह्मसामनाम।जिकररस्‌ ॥ (sydd कम्‌ ॥) एवं वा- We गवामयने ब्रह्मसाम प्रत्य समामनन्ति,--“चतुःयतमेन्द्रा बाता: प्रगाधास्त्रयस्तिंणतं च सतोवाशंतास्िकाः इति । wa सन्देहः किं eaten? ऋचोः wd war गातव्यम्‌, उत, तिदधषु. ऋक्च गातव्यम्‌ १ इति । किं प्रासम्‌ तिद्ध wa इति । कुतः ? । एवं प्रतो शूयते,-- "तस्मादेकं साम कचे क्रियते «fai तदिह चोदकेन प्राप्त, तस्मासिदधतु गातरव्यमिति | एव प्रापे ब्रूमः-- इ प्रागाथिकन्तु॥ २५। STU २९॥ प्रगाशे च ॥ २७॥ (fee ) ॥ भाग eared: ऋचोगेयम्‌, एवं ‘a गानं aa भविष्यति i किन्‌ सं १। ्रगाध'। कथं प्रगाथः ai? विहितो fe गवामयने ब्रह्मसाम WAU, तस्मात्‌ ब्रह्मसाखः चः VATE, प्रगाघशब्देन च वचनात्‌ खः प्रमाय इत्यच्यते oF | ख लिङ्गदशंनाव्यतिरोकाशच॥ २८ ॥ ( यु° ) ॥ we भवति fe लिद्गदशनं,--पञ्चसुमाः सुवाईताः प्रगाथा २१२ मोमांसा-दशम आप्यन्ते' इति; तच्च प्रग्रधने युज्यते, न SAMA | कथम्‌ १। वतुरुत्तरं fe तन्ते ware, aa दद्रयन्तरयोचज्यातिष्टोमे प्रगाय, नोधसक(लेययारपि ततेव प्रगाय, इन्द्रक्रतुः प्रगाथ उत्तरस्मिन्‌ aafa भवति, त एते नवनवतिः waren: शिष्टाः अभिग्रवेषु कत्तव्याः | Tey सतोहहत्यो विधौयन्ते, ufayarai dala दिवसे सतोहडहत्यः, एवमवशिष्टानि afa- ञजवानां शतमदानि, तेषामन्छे सतोहहत्यः, अन्येषु नवनवतौ दिवसेषु नवनवतिः प्रगाधाः; “saa इति लिङ्गमप्यपपव्र भवति | ee पुनगौने क्रियमाणे षटषष्टिस्तचाः विषु सप्ताधिकेषु मासेषु समाप्येरन्‌ ! तदेतस्माजिङ्दशेनात्‌ wma गानं कन्तव्यमिति मन्यते | आष च्रथ HAA प्रथमदचे गानं कत्वा ततस्तस्मात्‌ ठचा- देकाख्चमादायान्धे इ ऋचो weal sa गानं क्रियते तथा fe ठढचगानप्रापो चोदकोऽमुग्टहोतो भवति, लिङ्श्चोपपव्यते,- "पद्चसुमाः सुबाहताः प्रगाधा waa इति'। उष्यते,- अव्यति रेकेण fay दशयति, श्रना ऋचो भवन्ति, तदैव साभमेति। तस्मात्‌ दयो्हयोः ऋचो; Ws कछला गानं कर्तव्यमिति a ( ९।२।६अ० ) i गोतिसम्पादकनाम्धरविकारादौनां विकल्पाधिकारशम्‌ ॥ > | । Zo अथ कत्वात्‌ विकल्पः स्यात्‌ ॥ २८॥ Wo Wal? सहल गोत्यपायाः। श्राह, ‘A ca Maas: -9 । ‘3 aa? i saa—afaata क्रिया, सा आम्यन्तरप्रयत्- € खध्याये ९पाद्‌ः॥ २१३ जनितखरविशेषाणशामभिव्यख्िका,. सा सामशब्टाभिलप्या, सा नियतपरिमाणे ऋचि च गौयते, तसम्पादनाधः wy WaT विकारो faa at विकषेणमभ्यासो विरामः स्ताभ इयवमादवः सवं समधिमताः ware! तेषु संणयः- fa समुचोयन्ते उत विकल्पन्ते १-दति । fa aaa: प्रतिभाति, सवषां समानरा- नात्‌ सर्वाद्ोपसंहारितवाश्च प्रयोगवचनस्य, समुश्चोयेरच्निति i एवं प्रापे ब्रूमः, “अर्येकत्वादिकसख्पः स्यात्‌” इति, wart fe गौत्यपायाः,--गौतिः कथं निवत्ते ति प्रयुज्यन्ते, तवान्यतरेण भित्तौ* wat निहत्तायां नेतरे प्रयोगमषटन्त । तस्म्माहिकन्प बूति ॥ (€।२।अअ०) ॥ “ऋषा gaa सान । aaa” दूति वि{धिमा oa a छवविधानाशिकरकम्‌ ॥ ष" भर्धैकत्वादिकल्पः स्याहकसामयोस्तदर्थत्वात्‌ ॥ ३० ॥ (Go) ॥ भा कचित्क्विशेषे अ्रयते,--“ऋचा स्तवते साम्ना स्तवते TEM Wad तदसुरा ्रन्ववायन्‌ यत्‌ सारा स्तवते तदसुरा नान्ववायन्‌ य एवं विहान्‌ सारा wala इति । तन्रायमर्थः सांशयिकः+-किमचावा स्तोतव्यं Weta, उत, wag? इति । किन्तावत्पाप्ं {विकल्पः ऋचा वा साना वा; भिन्रमिदं वाक्य दृश्यते,--“यदचा स्तुवते तदमुरा अन्ववायन्‌' दूति, ऋचा wa क्रियमाणेऽसुरा ्रन्ववगता इति, परिपुण- मेतावति वाक्व पश्यामः, एवमधंमिदं aghea—ad नाम गम्यते ऋचा स्तोतव्यमिति। किमयम्‌ १। यस्िन्‌ कम [ति ४ अभियक्गोरलिष्या ° सर्प ० पाडः | २१४ मोमासा दश 4 विशेषे अयते, AMF यथा स्यात्‌, त्च प्रयोगसामथर्गाव्‌ प्रयोगवचनेन गम्यते इति। | "ननु असुरसङ्नोर्तनाबरिन्देषाः। नेत्याह.--न वयं निन्दि- तान्‌ अनिन्दितान्वा भच्रान्‌ विद्मः; सङ्ोत्तमात्‌ कत्षव्यला- AGIA | एवं सामा (aa इति Waar, तस्मा frau: । ऋक्सुमयोः सत्यधंत्वादुभयोरप्येकं ee, afary निर्वत्त थितव्येति, तदन्यतरेण सिध्यतोति विकल्पः ॥ Ge aaalfefaair: स्यात. een (सि ) it wie aazfa,—faaen इति ; area विनियोगः स्यात्‌ । कुतः १। way विनियोजकं वचनमस्ति, "यचा स्तुवते ATT भन्व- वायन्‌ य एवं विदान्‌ साचा Gata’ इति aren स्तृतिः प्रशस्यते प्रत्यक्चेण प्रशंसावचनेन, इतरथा AAT स्वात्‌, ऋचा स्तवनं असुरा भनुगताः; तस्मात्‌ ऋषा स्तोतव्यमिति। Wa ara स्तवः प्रशस्यते, ततो यदृचा स्तुवते तदसुरा अन्बवायन्‌' Tat- तरप्रथंसा्धा निन्देषा न किञ्चित्‌ विकर्पयिष्वति इति । are निन्दावचनमेतदिति गम्यते?। इतरस्ततिवचनात्‌ । तस्मात्‌ सान्नैव स्तोतव्यमिति ॥ (<।२।८।अ ०) ॥ We सलमान Tae प्रगोतयेडाडवनोयोपस््ानाषिकरकम्‌ ॥ ( दितौयवसकम्‌ ॥ ) ENS | ५५ सू ° अथकत्वादिकश्पः स्यादटकसामयोस्तदथत्वात्‌ ॥ (Re) ॥ (Ge) a भाग कचित्‌ कश्चविशेषे ययते, श्रयं सख मानवः दत्येतया € qug ९ पाटः a २१५ प्ाहव नोयमुपतिष्ठते' इति । waren: सांगयिकः, किमप्रगौ- तवा उपस्था तव्यम्‌, उत, प्रगोतया? इति । कि प्रापम्‌ ?। प्रगोतया अप्रगोतया वा। कुतः?। अविेषोपदेात्‌,-- प्रगोताऽप्यसौ इयमेव ऋक्‌, श्रप्रगौो ताऽपौयमभेव, उभयधा fe तां समामनग्ति, तस्माच विशेषः भाद्तव्यश्ति); न चेदिथेवः, सख्ततिपरत्वात्‌ ऋक्सामयोविंकल्प दति । एवं प्राम ब्रमः, ख वचनादिनियोगः स्यात ॥ 22 ॥ (fae) ॥ we प्रगोतैव विनियुज्येत, नाप्रगोता। gare) "वचनात्‌" । छि वखनम्‌?। “रयं सशस्रमानवः इत्येतया इतिप्रक्तवचन- WE; प्रगोता च सामवे UNA, सा, ‘Taar इति सम्बध्यते | ‘aq अप्रगोताऽपि तत्र asta’ | सत्य, प्रगाणसम्बन्धा्या तु सा; न wafsarat ware शक्यते क्तमिति ऋक सामाथ,-ऋचो- Saad Brae गम्यते, न्न्तरेण we, सामनिदठस्तिभवति, रन्तरेणापितु साम, ऋक्‌ निर्व्यते; न ऋक्‌ साम TATA ष्ति। तस्मादेवं सामवेदे, उपतिष्ठते" वा, Sif’ tam प्रगोतायाभमेव ऋचि संप्रत्ययो भवति, नाप्रगोतायाम्‌ | श्राह,-- यदि प्रगोतायां स प्रत्ययः प्रकरणात्‌, ववनाद्प्रगौ- तायाम्‌, अप्रगौताऽपि हि शाखान्तरे समाखरायते, सा प्रकरणं वाधित्वा aaa uid इति। उच्यते,-न वाक्छेन ऋक Rid, प्रतोकग्रहं Fay ‘ai सडखमानवः श्रत्येतया' इति एनः प्रक्ञताया ऋचो वाचको सुख्य ऋक्शब्टः, ATT प्रतौक- ग्रहस्य लक्षणा स्यात्‌! श्रुतिलक्षसाविशये च afiarat न VIA; तस्मातृप्रगोतया उपख्यातव्यमिति ॥ (<।२।८अ०) ॥ २१६ मोमांसा-दरन whoa इत्यादि याञ्यातुबाकधादीनां सानेन प्रथोगाधिकरकम्‌ ॥ (शतीयवशंकम्‌ ॥ ) कवार मोस्तदर्थतात ख अयकत्वादिकल्यः स्याहकसामयोस्तदथेत्वात ॥ २० (Fe )॥ [ ^ ॐ ww न A “oO CN भा० दह afaq चस्वयगान्नायत, कचिच्वातुःखयण । are — ‘Fa म~ rt “~ * रिते rs द्मे चातुःसख्यणाघोयन्ते, किते, उदान्तानुदात्खरितेभ्योऽधिकं अपर स्वर कुवन्ति?" | नेत्या, तेषामप्येते एव खराः, येऽन्येषां | fa qa कुवन्ति? एकं खरान्तरमुत्‌क्रम्याधौयन्ते। aa सन्दे हः, “कं समुच्चयः, बेस्वयौदौनाम्‌, उत विकल्पः ९ इति । किम्प्रापम्‌ १।,-सरवाङ्गःपसहारित्वात्‌ प्रयोगवचनस्य, way: ~ ८ iy # >] ¢ e इति। एवम्प्रासे ब्रमःः--'अरधकत्वादिकन्यः ara, -एकोऽधः सवेषां बरैस्थादोनामध्ययननिरवुसिः; cafe: । Bo वचनादिनियोगः स्यान. ॥ ३९ ॥ (fe) ॥ वचनमिदं भवति स्मुव्यनुमितंः--^तानो यन्नकन्धणि' इति, तस्माक्लानेन प्रयोगः क्तव्यः । “wa tate fare समास््रानम्‌ ? इति" । उच्यतेः--भ्र्थीवबोधनाथं' भविष्यति ॥ (et RIT Mo) ॥ * fam इति खादशेपुलकपाठः। + (“वज्ञकम जपन्यङ्गसामसु” ( १।२।२३) इति पाशिनिष्याकरलरूपकतत्युमित- मित्यथः | “ग्यन्नन्रियायां मन्त्र cari: era अपादीम्‌ बव्ज यिना” इति कोमृदीप्रदभितः gary: । “ग्नि ग्रामि सरथम्‌ द्त्यादिमन्न्रा जपाः, WET प्रणवाः, सामानि रथन्तरादोनि। तान दूति कथ तेपवाचायसन्ना। उदालाह- दात्तखरितेभ्यो यतिरिक्रखतुथेख्वर रकशर तिः, ave अध्यापका प्रचय इत्याच चते | a इति माणवः | ९ ware २ पादः ॥ RPS रथकारण लरथोर्ण यसोत्वाद्यो ewer वनेन मानाविकरकम्‌ ॥ च सामप्रदेशे विकारस्वदपेक्ः ाच्छास्लक्तत्वात्‌ ॥ ॥ २२॥ (पूर) ॥ Wie इद्‌ माखायते,--"रघन्तरमुत्तरयोगोयति, zeal तदुरः योगोयति. कवतौषु रषन्धरं गायति, विराट्‌ सु arate’ eft! त्र सन्देहः,--किसु्तरावश वधेन गातव्यं, fa योनि- वरशवैयोन? 1 कथसु्रावसशंवशेन मौतें अवतिरे कथंवा योनिवखवथेन > इति। उयते, fafeeerece श्ोत्वा श्याख्यास्थाम,-- यदद तवत्‌ ‘aweresark भवति' शति योनो afer भागे ज्राशजावः कछतस्तस्िन्रेव मागे swig wire: क्रियते, aa —afarwanata | कथम्‌ १। ववति भागे एकारस्वै योनो भ्राङेभावः sae विचारयामः,-- कि aa क्तमिति ?--एकारो नोशारितः, Lareraret भा. गमिताबिति, एवश्चेद््तराखपि तावत्येव भागे यो षणः, सम्‌ उशारवितव्थः, Larcrara ज्रागमयितव्योद्ति। एषं, ययोन्धां aguante भवति । तस्माद्योनिषरुषशेन गातव्यमिति | अरपिचेवं गोतिनं weenie, इतरा कचित्‌ प्रणश्येत्‌, यत्र महतो wht: अल्पेषु waty Tad, तत्र we प्रणश्यति अदयत्तराच्चरवशेन क्रियते ; Taras way । 22 । Rea wais LENT पिष कचित्‌ क्रम उपरष्यते यताक्रमेश्राद्नावमागवणः, weg कचिदुपरष्यते ; यत्र urea अ्रागमो नेव क्रियते, aa सखाध्ययकाले गानेन च क्मकालं गानमविरद कत्तव्य; तस्मात्‌ योन्यच्चरवशेन कत्तव्यमिति ‘aranea विकारः (sre भावादिः), तदपेक्षः (योन्यपेक्तः) ; एतत्‌ शास्रेण क्तं,-- यद्योन्यां agua, इति, यावति सामभागे योनो राई भावः कतः, ताववेवोत्तरासु कर्तव्यः ॥ छ. वंतु वादरिय॑थाद्रवय द्रव्यव्यतिरेकात ॥ २३ ॥ ॥ ( सि) ॥ we उन्सराव्थवशेन weal वादरिमन्यतेखय, a वोनिभाग- ANA | कुतः? । योऽसो प्रकतौ आरई्भावः क्तः, नासो श्रागमः, न च तत एकारलोपः, faafe एकारो नाम श्रवणम्‌ श्व णश्च, wad संहतम्‌, vad विहतम्‌, उभे अपि च दोष, ताभ्यामसाधुभ्यां सन्ध्यक्षर साधु Waa! aa प्रक्लतो भकारेकारो विक्षेषितो, नापूवावागमितौ, que तयोः कंिदपूवः wall सवत्रात प्रमाणं ward, तद्यत्र, तावति भागेऽन्धो वर्णो भवति, न सस्यक्षर, aa TA aa fara न शक्धः क्तुम्‌ ; wafaa भागे यत्र warad भवति, तच तष याहिक्लषः क्रियते; एवं, यद्योन्यास्तदुत्तरयोः ad भवति, योन्यां fe संक्जिश्योविन्चेषः क्षतः, इहापि सं्जि्टयोविंश्चेषः, तरथा व्यतिरिक्ष afed स्यात्‌| ° खज र्वशंख दूति कचित्‌ पाठः साधुरिब प्रतिभाति। रवं परव | T अवर खम्यत्‌ बम्‌ इति पाठो भवितु UM | € WTS ९ पादः। २१९ wa यदुकं,-गोतिः प्रशच्यतोति; नप्रशंश्यतौति, विनामं जला e ~ 9 क विद्धेष ॥ ॥ © अनक्षर गाथिष्यते) संतेषाभावाचायक्यो विन्नेषः aa ; अषै- क्रमो नोपरोत्स्येते ॥ (<।२।८।अ०)। उत्तरयोः ोमातिदेश्ाधिकारकम्‌ ॥ स्तोभ्येके द्रव्यान्तरे निडत्ति्धम्बत्‌ ॥ २४॥ (To ॥ कवतौषु रथन्तरं गायति, रथन्तरसुत्तरयोर्गायति यदु योन्यां तदुत्तरयोर्गायति' इति । तव्रोत्तरावरं वेन गातव्यमिले- तक्षमधिगतम्‌। ्रवेदानौम्‌ इह संदिद्यते,-कि स्तोभाः# प्रदिश्यन्ते, न १ इति | कि प्रासम्‌ १-न प्रदिश्यन्ते इति । कुतः। गोतिहि साम, न स्तोभाः; या गौतिः, सा प्रदिश्यते, “यद्योन्यां तदुत्तरयो गायति" इति गायतिशब्दसम्बन्धात्‌। aft च दिक्‌- शटार्येरसंब Aaa स्तभोऽनधेकः स्यात्‌, तस्मादपि a प्दिश्येत। श्रपिच क्रचिद्भवति वनम्‌ ,-शिन्द्रामवश्यसाम गायति" इति, तत्रानुपपत्तिभंवेत्‌, शौतकर्मा हन्द्रो ara ्ेषेभ्योऽवगम्यते । तस्व “तपति, इत्यनेन सम्बन्धो न स्यात्‌। तस्मात्‌ स्तोभस्य ऋगन्तरे निहत्तिः, यथा ऋगत्तराणाम- गौतिलात्‌ निहठत्तिरेव स्तोभाक्षराणामपौोति॥ सव्यतिदेशसत सामान्धान्नोकवदिकारः स्यात्‌ ॥२५।(सि०)॥ नैतदस्ति,-स्ताभानां निहत्तिरिति, "सवां तिदेगो' fe भवति, , “खोकारहयेन Cinta ₹डायोगन्देन च fra कोम ara, चों च्छो हो इायोति" इति माधवः | Veo नोलाला-दकेन ऋक्‌-स्तोभ-खर-कालाम्बासविषिषटायाः गौतेः सामशब्दो ATTA: | कथमवगम्यते १ । तच प्रयोगात्‌, यदि स्तोभा निवत्तंरम्‌, तत्क्तो विशेषो नोपसंग्टद्दौतः स्यात्‌ Aa शब्दो वाध्येत ! तस्मात्‌ स्तोभाः परदिश्येरन्‌। Wea wae: असम्बध्यमानाः स्तोभा अनर्धका भवेयुः; अचर ब्रूमः--“लोकवत्‌' न अनका भविष्वन्ति। तद्यथा, लोके गायनेरङ्वस्तकानि यानि नाम afer, ताजि गोतिकालगणनार्घानि, नाथंसम्बन्धाय saa, सुखं wat: गोतिकालः परिच्छिदयते; तदहदिष्टापि कालपरि- च्छेटार्यानि स्तोभाक्तराणि भनुवत्तरचिति॥ WATT दशयति hee (Ae) ॥ भन्वयतखापि स्तोभान्‌ दशयति, यताक्धिकानि पदानि निवसन्ते, “स्तोभा गेद्या्ानुयन्ति' इति, ‘t हरितशब्दस्व मन्व भावात्‌, afe a यी दरव्यगुशः सोऽवश्य- वचनोयो भवति, यस्व यस्व तु वाचको मन्ते weisfer, सगुणो vag दति गम्यते । हइरितगुशस्य वाचको मन्वोऽस्ि । तस्मात्‌ हरितमशो amar इति | ननु स एव स्तरण्द्रव्यगुणस्य वाचकः'। न इृत्याह,- TR WITT waaay कारखेन हरितशब्देनोष्यते, wa तिं ?--इरितत्वयोगात्‌ इरितशब्देन ced, स ua हारित्य gar अभिदधाति लक्षणया स्तरणदरव्यगुशं ; शुतिख दचचसाया ज्यायसो | तस्मादरितगुणविव चया प्रयुज्यते, faa न जडितव्यः इति । एवं प्रा ब्रूमः, जातिशब्दो नेमित्तिकख उभावप्यडितव्यौ तत॒ रतदष्यतः- स्तर णद्रव्यस्य गुशविवक्षचया प्रयुज्यते इति | श्ट शोलांमा-दकेन wafa wifte यत्या हरितंशब्दोऽभिषद्ति, तषापि efta- गुखवचनमनर्धक, पृष्टं हि तच was स्वात्‌! aan ee सम्ध्वति ; स्तरशद्रष्यगुणशन्तु लद्चणयाऽभिवदति, aewa- ऽदृ्टं प्रयोजनं स्तरखदर्यप्र्यायने, एव दिापि स्तरण दर व्यस्य qwore गुखः प्रत्याययितब्यः। तस्मा्तहा्क अहितव्यो cane इ्ति। तत एब न्तरागभिशौन्धायो भवतीष्वन्यवा ainda सृ fayartare ॥ २॥ ( a) qo आतिनेमित्तिकं यथाखानम्‌ ॥ २॥ (सि, ) ॥ भा श्ति\ इतश cart frames: कतव्य इति) कुतः ?। fay दश्यते । fa लिङ्ग भवति१। रवमाह,- ‹विष्धेषां देवानासखाकां छागानां वपानां मेदसोऽगुबरूहि' इति जातिशब्दानामूहितानां समुच्चारणं भवति, तत्मन्वाशामवंः- वचनपक्चे एव कर्पते, अहे fans भरन्परतवे भन्बिच्छाग- आब्दावेव प्रयुब्येवातां, तवामौषामक्षिवा्ानां वचनमनषेकमेव स्वात्‌ ! न चात शब्दा विधौयन्ते, विधा यकस्वाभावात्‌ | “नख प्रसोगमव्नेन विधायिष्बन्ते"। एवं तहि अद्शाषतादोकः | तस्मादस्ति ae इति ॥ सू० आअविकारमेकं नाषत्ात्‌ ॥ ४॥ ( पू* ) 4 भा “एके पुमराचायौ .अविकारम्‌' wana, भसि fag वशति, तस्येयं प्रापि: क्रियते । यदि हि eta, भाषः GER वाघेत ! तस्मादनृह इति॥ | € खध्यषे २ TE: A RARE yo लिङ्गदशनाद ॥५॥ (यु )# भा लिङ्गमसिव्रयं दष्ते,-“ाम्बेये वेते wh भाबरा a— wad छागस्य वपाया भेदसोऽगुन्रूहि' इति । अपथे न विधातव्यं स्वात्‌, विधोयते तु, तख्मादनड ufa अपिकेद्‌- मपर लिङ्ग अम्बोषोमोये पथो यूयते, बद्मकं य॒पमुपष्म॒थेत्‌ एष ते वायोद्ति ब्रूयत्‌ यदिदहौरतौते ana इति यदि wee एमि ते वायवः, इति । wow भेत्‌ एतङ्पि, प्रासत्याग विधातग्ब स्वात्‌ ! विधौयते तु। तखादष्वन्द इति ॥ qo विकारो वा AT MVE UW (So) + भा | aye aw) ष्वावल्छते,--वरुश्चमविकार इति, तन, We खात्‌ । अच्छि बर्थ पूर्वोक्तो Sq: — "पव चाकादंलात्‌' इति, माधे" श्मुदध्वते चोदको, न मन्त्रादि, भर्चपराकि हि ताभि, न खकूपप्रधानानि; merge खआारपू् देव हेतुना । ey लिङ्कपरिषहारो awar: ४ स्‌ लिङ्ग" मन््रचिकौषौयंम्‌ ॥ ७॥ (म आआ० नि०)। भा यत्‌ ‘fara’ उक्तम्‌,-्रम्नये दागस्व वपाया भेदसो- safe’ इति, तम्मन्तविकीषया विधौयते, इतरथा खदि- TATRA: स्वात्‌, लस्ात्पुनवे्मम्‌ ॥ स्‌ नियमो बोभयभागित्वात्‌ ॥८॥ (रय We fate dH भा० यद्धिङ्कसुक्षम्‌ ‘ae ते वायोः इति, तत्वरिङिगते, afz fe एतत्‌ न द्येन, यदि इावपस्ृथेत्‌ यदि ayy’ २४० मीमांसा-दन्रने aa इमे मन्वा एकयुपे भवेयुः ! उभयमपि मा प्रतो मृदिति ` नियमः क्रिषते, "यदि हावपस्यभेत्‌, एतो ते वायु इति gare, यदि aya, एते ते वायव afer ब्रूयात्‌, तस्मारे तदप्यसिङ्गमिति॥ ( €।२।२अ० )॥ अभ्रोषोमोवपण्यो लोकिकयपस्न भावखिलाधिकरकम्‌ | ° लौकिके दोषसंयेागादपश्क्तं डि चाद्यते निमित्तेन प्रकतौ श्यादभागित्वात्‌ ॥ ८॥ भा भसति ज्योतिष्टोमः, तजाम्नौषोमौये पथो आखायते,- यदि एक युपमुपस्युशेदेष ते वायो इति ब्रयादयदि wan ते वायु इति यदि बहन्‌ wa ते वायवः' इति। तत्रेषोऽषः सांशयिकः, लोकिके aha च युपोपस्यशेने प्रायबित्तम्‌, उत वैदिके अधवा लौकिके? इति। fa प्राप्तं! लौकिके वेदिक वाऽनियमः शति। wae! विशेषानाखबखात्‌, गहि विशेष wrilaa सौकिके वेदिकं वेति, तस्मादनियम इति । afea वा, तथाहि wa मनतस समौोपगतेन प्रयोजनेनाभि- सम्बन्धो भविष्यति, इतरथा दूरगते नाप्रहनतेन परो: सम्बन्धः स्वात्‌, तस्मात्‌ वेदिक युपोपस्मथने श्दं प्रायम्‌ इति । एवं प्रापे ग्रमःः-शोकिके उपस्मशने भवितुमर्हति न वेदिक । कुतः ?। एवं दोषसयुक्ल fe wad xe प्रायचित्त, यपो वे awe दुरिष्टमासुखते, यद्यपसुपस्ेव्यच्रस्य दुरिष्टमा- ` Bua aera area: इत्यभिधाय ‘aaa गूपसुपरूथेत्‌- COTY २ पादः २४१ ति aarataa! तस्माद्य eae प्रायधिन्तमिति। लौकिके च दोषो न a दिके, वेदिकं हि waaq comedy च कत्तव्य qa, न तत्‌ कत्तव्यं सत्‌ waa भविष्यति, aaa स्शनप्रतिषेघ वचनं लोकिके भ्रविरुद' भविष्यति | अपिच ‘suga’ करणि ‘Waa निमित्तेन । कथं १। युपो वे awa दुरिषटमामुखते इति,--यत्किल यन्न दुरिष्ट ATT आमु खते, यत्‌ Bad तद्यजमान इति, समिदं प्रथं साथ न विधिपदान्वरेण सम्बध्यते xu एवेको विषिपदेः waaay ति, प्रशंसापदेरपि सभ्वष्यमान ce afafem भवति। सब्रिडितत्वाचच पदान्तरे; सम्बध्यते, यथा दण्डो मनो्रो रमशोयञ्च wet शोघ्रमिति रमणोय-मनोहर-सम्बन्धेऽपि सति सन्निहितत्वात्‌ प्रहर भोप्रभिेतेः पदैः सम्बध्यते, एवमिष्ट- शब्टोऽपि afafeaara सब्बध्यते,--इटे यदि युपमुपस्मेदेष a वायो इत्येवमादि ब्रूयादिति, सोऽयमिष्ट शत्यपवगंस्य वला we: । wea Seria wae निभिं, aaa वदिकं; तस्मात्‌ लौकिके aarrenta प्रायधित्तं, a wad वेदिक श्रमागिलात्‌ प्रतिषेधस्यापवर्मस्य च वैदिके न सम्भवति इति ॥ (<९।२।२अ ०) ॥ योरेक e ~ द्धिपरश्ययामे पाणशमन्द्रयो रेक वथन। क बङव चनान्तपदयोडि Tea HT ऊ्ाधिकरङूम I सू अन्यायलूवविकार णा हष्टप्रतिघातित्वादविशषाच तेनास्य ॥ ९० ॥ (प्रः Go) भाण afer पश्र म्नीघोमोयः,-- ar दौक्ितो यदम्नौषोमोयं 29 २४२ मोर्मासा-दष्न पशणमालमते' इति, त्र पा्ेकल्वाभिधायौ मन्वः,-श्रदितिः पाशं प्रमुमोक्तम्‌' इति; तथा पाथबहत्वाभिधायो श्रदितिः पाथान्‌ प्रसुमोक्ेतान्‌' इति; प्ररतो तयोः aqua वच्यति। अस्ति feagfata:— aa खेतमालमेत वारुणं छष्शमपां चोपष्रधोनां च सन्धावब्रकामः' इति । aa चोदकेन पाशाभिधा- faa मनौ WAY! तयोः संगशयः,- कि वद्वचनान्तोऽविकारेख प्रवन्त॑ते एकव चनान्तस्य faafa:, उत बदवचनान्तो निवत्ते एकवचनान्त जदहितव्यः, उत उभयोरपि प्रहत्तिरभिधानबि- प्रतिपत्तिश्च, उतेकवचनाग्त जहितव्यो बहवचनान्तोऽपि न निवत्तत ?। fa प्राप्तम्‌ १-“श्रन्यायस्वविकारेण' अन्यायनिगदो बह- वचनाग्तोऽविकारेण प्रवत्तते, एकव चनाग्तो निवत्तितुमहति | कुतः? 1 . नाय्येकस्िन्‌ TR प्रवत्तमानस्य दृष्टः प्रतीघातः, यथेवेकस्िन्‌ at प्रवत्तते, तथा दयोरपि प्रवर्तितुमहेति, नासौ एकस्य वाचकः, न दयोः | एवमाषेः चोद कोऽनुग्टषोतो भविष्यति । इतरया हि agara यथाप्रक्रति vat न क्तः स्यात्‌; न इयोः पाशयोः एकस्मिख् पाशे afaq विशेषोऽस्ति। तस्मात्‌ aaa बहुवचनान्तः प्रयुज्यते, एकव चनान्तस् निहल्तिरिति ॥ सू विकारो वा तदथत्वात्‌ ॥ १९१॥ ( हि° ge ) ॥ भा० वाशब्दः पश्च व्यावन्तयति,-- विकारो ay स्यात्‌, एक- वचनान्त ऊद्ेन प्रवस्ते, बहव चनान्तनिहत्तिरिति | कुतः ?। € अध्याय २ पादः ॥ २४३ 'तदधत्वात्‌,'-यौ पाणौ विक्षतौ aman, तौ च प्रयोगव्नानु- ग्रहात्‌ यौगपद्येन, न पयायेण, aa न गम्यते विशेषः,-पाशशब्टे उच्चरिते कस्य पाशस्याभिधानं, कस्य न१ इति, अविशेषात्‌ हयोरपि पाशयोः, तत्र तयोः क््प्रत्वाभिसम्बन्धं दितीयादिवचन- मेव शक्ताति वदितुं, नान्यत्‌; तस्मात्‌ हिवचनमृद्चेल, बदुवचन्‌- भेकव चनं च निवत्ति तुमर्हत इति tt स अपि त्न्यायसग्बन्धात्‌ प्रक्षतिवत्‌ परेष्ठपि THE स्यात्‌ ॥ १२॥ (Bo To ) ॥ भा० रपि fafa wet व्यावन्यते-न बहवचनं faawa, यथा प्रकतौ बहवचनान्तभेकवचनान्तं च प्रठत्त,-“अरन्याय- सम्बन्धात्‌" बहव चनान्तम्‌, एव विक्लतावपि एकवचनान्त, fe- वचनान्तम्‌* HUA ; अरन्धायसम्बन्धाश्च बहुवचनान्तं TU, यदि प्रकतौ प्रातिपदिकाथमा्र' परे प्रकाशितं, विक्षतावपि तत्‌ पक प्रकाशयितव्यम्‌, श्रय वडव चनान्तेनैकत्वमुक्तम्‌, इषापि वदु वचनान्तेन fea वक्तव्यं । तस्मादभिधानविप्रतिपत्तिः aaa इति ॥ सू“ यथायन्बन्यायस्याचोादितत्वात्‌ ॥ १३॥ ( Fe ) । We तुशब्दः तमपि पश्च व्यावन्तयति,-नाभिधानविप्रतिः पत्तिः कत्तव्येति, किन्तहि ?- शयथाय" दिवचनम्‌[इतव्य, ay- वतचतनभेकवचन च निवत्तयातां, तदि हिपाशाभिधायिनः पाशथ- शब्दात्यर TATA एकवचनं वा न शक्रोति कश्चसम्बन्धं वदितु, ° waa दिवकमाकमिति पाढे मवितु am | २४४ WaT ENA लोको हि शब्दार्थावगभ प्रमाणं, नच लोके दयोरथयोः बद्ु- वचनान्त एकवचनान्तो वा प्रवर्तमानो दश्यते, AHITEA इयोः TMNT TAA एकवचनान्त वा प्रयोक्तव्यः ॥ कथ प्रकतौ एकद्िन्‌ पाशे बहइवचनान्त इति चत्‌,- सू इन्दसि तु यथाहृष्टम्‌ ॥ १४ ॥ (आ° नि) ॥ भा० AACA प्रामाख्यमभ्यपगन्तव्य, छन्दस" न दथंन- मतिक्रमितव्यम्‌, यो हि दशंनमतिक्रम्यान्यदपि कल्पयेत्‌, न तेन छान्दसं aa स्यात्‌, न लोकिकं नापि लक्षणसिहम्‌ । यदुक्त, चोदकेनाभिधानविप्रतिपत्तिबोद्यते इति । नेतदेवम्‌, न्यायस्य श्रचोदितलात्‌ न fe चोदकोऽन्यायामभिधानवि- प्रतिपत्तिमसिप्रापयति । किंकारणम्‌१। प्रकताबेकत्वात्‌, पाशस्य प्रक्रतत्वाश्च बहुवचनान्तस्य प्रत्यश्लाभिधानविप्रतिप्तिः। केयमभिधानविप्रतिपतस्तिनाम?। यदन्यथाऽभिधानं, अन्यथा भ्रभिधेयम्‌ | नच प्रकरतो एकस्मिन्‌ बहुवचनान्त प्रयुक्तमभि- धानविप्रतिपत्ति' कर्त्त, किन्ति ?,--यत्‌ तेन शक्ति, तत्‌ कन्त" । किच्चानेन शक्यते >? । we fae प्रयोगेऽधं मन्विच्छन्तो, यदवगम्यते तदथः शष्ट इत्यवधारयामः। WATS पाशद्रव्यस्य मोचनेन सम्बन्धोऽवगम्यते, तदर्थता शब्दस्य भवितुमदति, न एकेन बहुत्वेन वा प्रयोजन। ce तु विक्लतौ पाशस्य ख पाशस्य च योगपयखेन मोचनेन सम्बन्धो वदितव्यः, बहुवचनश्च इयोः पाणयोरन्याय्यं तख्याभिधाने इह पुनन प्रयोगः, किन्तु प्रयोग एव चिग्यते,- कः शब्दः vata «fai तत्र € अध्यायं ९ Wiz: ॥ २४१ प्रयोगेऽख्दायत्ते किभित्यवाचकं wares विद्यमाने वाचके । न चायं इयोः छन्दसि ष्टो बदुवन्वनान्तः, सोऽय मन्तः प्रयुज्य- मानोऽपञ्चश एव BI Sea! न च बहुवचनं fears लभ्यते लोकिके वेदिके च; न चाभिधिख्िति fea cane वचनं भवति । aga रेवद त्षयश्रदसाभ्यां auafafa 2a- दस्यश्रद त्तशब्ददवादेव fea प्राप्तं, न fara fafa, तापि हिवचनमेव भवति, न बदवचन.। तस्मात्‌ fawar- वहि तव्यमिति ॥ <।२।४गअ ° ॥ अग्रिषो मोयपन्यौ पारेकत्वपान्रवडवाभिधायिमन्दरथोविकर्पाथिकरयम्‌ | सू विप्रतिपत्तौ fare: eq समत्वादुगुणे लन्याय - कस्यनेकटे शत्वात्‌ ॥ १५॥ (सि ° ) ॥ भा अस्ति पश्रम्नोषोमोयः+- यो दौखितो यदग्नोषोमोयं पणमालभते' इति ; aa पाशेकत्वाभिधायौ पा्बडहल्वाभिषधायी च मन्तो Para, तयोः किम्‌ एकलवाभिधायो प्रकरे निविशत, बदुलाभिघायो प्रकरणादुतृक्ष्चते, उत उभावपि प्रकरशमभिनिविशेते? इति । कि प्राप्तम्‌ १{-बहत्वाभिधायी उत्क्रष्टव्यः इति । कुतः १। बहनां हिस पाशानां मोचकः, नच प्रकरणे FET पाशाः सन्ति ; तस्मात्‌ प्रकरणशेऽसम्बध्यमानी यत्र बहवः UTA aaa! यथा, ‘qa fea: सखपतौ दति इयो्य जभानयोः प्रतिपदं कुर्य्यात्‌" इति, "एत अद्ग्रमिन्द्व दति बडभ्यो यजमानेभ्यः प्रतिपदं gene इति प्रतिपदिधान- २४६ मोमांमा-दभेन मुत्क्घष्यते | यथा च पौष्ण-सावि्र-सारखत-दावाष्यिवौोयाय- नुमन््णानि उतक्लष्यन्ते, एवं पाशबडहत्वाभिधाग्यपौति | रवं प्रमे ब्रूमः+--विप्रतिपन्लो' एतस्यां (का विप्रतिपत्तिः? यत्‌# प्रज्ञतावैकः पाशः, पाशबडहुत्वाभिधायो च मन्तः, एतस्वां विप्रतिपन्लौ) fa मन्व sana न? इति। saa,— न Samer | (ननु प्रकतौ भन्यो aaa? | उच्यते, तेन सह ‘fame भविष्यति । कुतः?। पाशप्रातिपदिकार्थस्य प्रकतौ विद्यमानत्वात्‌ SARA न न्धायखः। ‘aq बदुपाशवचन एष मनः, प्रकतौ लेकः पाशः, तस्मात्‌ तच म सम्भवति इतिः। उच्यते,-बहृनप्यसो पाशान्‌ वदन्‌ बद्त्वाधिष्टावं द्रव्यं प्रकाशय- त्येव, यदि न प्रकाशयेत्‌ न पाशविचिष्टं aga गम्येत ! प्रकाशयति चेत्‌ तावता नः प्रयोजनम्‌, तस्य हि उद्मोचन क्रियते, न बडत्वस्य, पाग्राकछलतेवा | तस्मात्‌ तस्य प्रकाशनं HAUS, तत्‌ प्रातिपदिकेन करिष्यते, नो वृकष्यते । “्रस्त्येव†* शे कव चनाम्त प्रातिपदिकं, तन्तस्य प्रकाशनं करिष्यति' इति । अतोश्यते,-न हि we तस्मादन्यत्‌ । यद्येकवचनान्त प्रातिपदिकं न eon प्रकरणादिल्यच्यते, सिदम्तश्चनुत्‌कर्षस्तदेषेदमिति | नतु बहुवचनस्य बहपाथकप्रयोगेऽधेव्ता । तस्मादुत्‌- रष्व्यम्‌ । त दुतृक्तष्यमा णम्‌ एकदेशत्वात्‌ प्रातिपदिकमुत्‌कषेति' दूति । उश्यते,-"गुखे लन्धायकल्पनाथ स्यादिति न प्रधाने, @ यत्‌ इति का० Ho पुलक af | + अथोच्यते war डि दति ato Go Yo पाठः| प॑ मरे लन्याग्यकखपना इति we ज्रौ Jo पाठः। € Ware २ पादः ॥ २४७ awa विभक्छथः, प्रधानं प्रातिपदिकाधं ;, प्रातिपदिकं विशेषो विभक्रधाऽभिधौयते, सति प्रातिपदिकाथं विभक्थेन भवितव्यम्‌ ; नच विक्ततो प्रातिपदिकमस्ति, waraarafafed प्रति प्रविशति, faag पुनः प्रक्षतावेवाभिहितं; तस्माद्यत्र प्राति पदिकार्धं स्त्र विभक्धर्घो भविष्यति | ‘aq fanarafa चोदकेन प्राप्तं प्रातिपदिक, प्रातिपदि aria sea । arg, विग्रज्ष्टस्त चोदकः, वहइवचनसमपे क प्रातिपदिक चोदका नोत्‌क्र्यति। तस्मात्‌ प्रातिपदिकमेकटेश- ald बहुवचनमाक्रच्यतौति। न चप्रक्षतौ भ्रनथकमेव TE वचनं, पाथाक्रतिकस्य fe तदुशोचने aaa करोति। तस्मात्‌ गुणे" ब इव चने “अन्यायकल्पना'† न प्रधाने प्रातिपदि ara इति | किं पुनरन्याय्म्‌ ? । यद्‌ aga गम्यमानमविव्तित- fared, तत्‌ wera, न तु wat प्रातिपदिकस्य प्रातिपदि का्थाभिधानमन्याय्यं कल्पयितव्यम्‌ wa fe गुणस्यावाख्य मेव jad वत्वं सत्रिधानाभावात्‌। तस्मात्‌ प्रकतौ बदुवचनान्त- स्यापि निवेश इति ॥ म्‌ प्रकरणविशेषाच्च ॥ १६॥ (यु °) ॥ भा प्रकरणविगेषाच्च' एतदध्यवसोयते, प्रातिपदिक वदु वचनमाक्षेति, न प्रातिपदिकं बहवचनेनोतृकछलष्यते दति, रक्षतो fe प्रातिपदिकाथा विद्यते भरगनौषोमोये पशौ, ax- @ समर्थकमिति कर सं° go ats | + खन्याय्यकरपना दति ato Mle T° WIT: | aga भीमांसा-दभन वचानाथा विक्षतिषु। तस्मादपि बडवचनान्तख प्रतो fata दूति ॥ उत्‌कथौ वा feanaq इति यदुक्त, तत्परिहनत्तव्यम्‌,- सू° अर्थाभावात्‌ नेवं स्यात्‌ गुणमातरमितरत्‌ ॥ १७॥ (ओआ० निर) ॥ भा० सुक्कं यत्‌ प्रतिपदिघानसुत्‌क्लष्यते, नास्ति प्रक्षतौ यज- मानदित्वं यजमानवडइत्व वा, तत्र न भवैदिषय एतयोः प्रतिपदः | द्इतु गुणमात्रं नास्ति aya, अन्यत्त वहुवचनस्य प्रयोजनं सुचिना सम्बन्धः, नचानेकप्रयोजनमन्यतमेन प्रयोजनेन न प्रयुख्यते। न fe उकरका प्रकाशनेनाप्रयुज्यमाना भस्मना न प्रयुज्यते । तस्मात्‌ विषमं प्रतिपदुभ्यामिदमिति॥ ° द्यावोस्तथेति चेत्‌॥ १८॥ (are) ॥ Wo अथ यदुक्त-दावाष्थिवोयारौनामनुमन्वणानां यधा उत्कषस्तधाऽस्ये ति, तत्परिषत्तं व्यम्‌,- सू° नोत्पत्तिशब्दत्वात्‌ ॥ १८॥ (आ०नि०) ॥ we नेतदनुमन्बेन तुल्य, न हि दंपूकंमासयो्ावा- एधिव्यादौनासुत्पत्तो शब्दोऽस्ति, अस्ति fae पाशस्योत्पत्तौ we: ; तस्मात्‌ विषममनुमन्वणेनेति ॥ (८।२।५अ०) ॥ दपु माखयो दि wna प्रयोने val ome ति मन्द्रयानृडाधिकारशम्‌। स° WT त्वविकारो प्रदेशान्‌ प्रतीयेत ॥ २०॥ € We TWiT A २४०९. भाग दथपूषंमासग्रोरामनन्ति,-्रोचचणोरासादये वहिः wags aa: wate vat सव्य आच्येनोदेषहि' इति । ay, val सव्रह्मेति विक्छते,--ग्रस्ति fe यजमान एकपन्नोको बहुपत्रोकश्च, तव स्वस्य प्रयोगमधिक्लत्य waive उच्चरतोति एतत्याशाधिकरणेनेव निर्णीतम्‌, ददन्तु सण्दिद्यते- किं fe- vale बडहपन्नोक च प्रयोगे जहितव्यः qalwe:, sa न? द्ति। कि प्राप्तम्‌ 2--म्रभिष नाचेत्वासन्ाखामदितव्यः द्ति। एवं प्रापे ब्रमः aya तु अप्र तिपूवके कमणि भ्रवि- कारेण प्रयुज्येत । कुतः? । Larrea HS पत्रोमाव्रस्य वाचकं, तत्र feqata बहुपव्रोक च प्रयोगे vata उपादीयमाने fe- वचन बहुवचनं च सामध्यात्‌ प्राप्रोति सब्रहनसम्बन्धः कतु , समा- च।नसामच्योत्त एकवचनेन क्रियते । नचाव fea बहुत्वं वा विवच्छते, aawaa हि पत्नौयब्दस्य वणात्‌, नचेकपन्रौकात प्योगाददिपन्नोके प्रयोगेऽतिदेशो भवति, यथा वत्र सख्या sar agieerta uefa तस्मादविकारेण Valea प्रयोगः। wife aafa2wa विवश्येत, तचघापि feral प्रयोगे सम्प्रतिप्वमावादेकव चनार्धमेकव चनं, तदनेकपन्नोके प्रयोगे- ऽविङ्दमित्यविकारे ण प्रयुज्यते इति ॥ (<।२।६अ ०) ॥ हिपनोके विृतियामेऽपि cay ong ति मन््रस्यानुदाथिकरषम्‌ | सुः विकृतो चापि तद्चनात्‌ ee we seer विक्षतो पनोशणष्ट्िन्ते,-कि दिपव्रौके बहु . 2.6 २१५० भोमांसा-दद्मन aaa च प्रयोगे खहितव्यः, न? शति, हदिवाचो wyaret ar uaine! हिवचनं बहबचनस्योपाददामः प्रकतौ समाब्बामेन arian: दृह समाच्र(नामावात्‌ उपादातुमहेति इति । एवं प्रापे ब्रूमः, ~विकतौ' “अपि' अविक्षारेख waiter xf) कुतः? । "लदचनात्‌', वत्‌ mech तत्‌ विक्ततो कर्शव्यमिति तदनं, प्रकतौ चेकत्यमविवचितमिषापि fra agaaney म faafanafafa, तसखादविकारः। अथवा तरेव faafed, तद्नेकपन्नोकेऽपि अविङूदमित्वविक्षार एवाव सीयते ॥ (<।२।ॐअ ०) ॥ सवनो वपद्नामग्नौषो नो घसमानविधानले ‘are खद्नि' इति मन्त्र ऽमृडाधिकरषश्‌ । सू, भर्निगुः* सवनोयेषु तदत्घमानविधाना श्चेत्‌ ॥ २२॥ भा० wir सोमे षकरम्नोषोमोयः+--"यो दौचितो वदम्नौ- wae पश्मालभमतेः इति । awhen इदं समाष्नायते,- ‘aren ua भरतसनोत बहिरन्येनं माता मन्वतामनु पिता- इनु ओ्राता' शग्येबमादि। यदा तु भम्बौषोमीयाः सवनौयाण्ड- समानविधानाः, तदेदं विषायते†,--किम्‌ afieh ‘are श्त्यवमादि पदम्‌हितव्यम्‌, उतनः? इ्ति। किं प्राप्तम्‌ १। 9 खअभिमो एति पाठो भवितु an: | | + Coes: वमी याञ्चसमाभविधानाः, तजे द्‌ fread” इति ee + WiSt © Vs | ९. ware र वादः 4 RUZ ततः wae: faaa,—uafan ‘aq एति, aa a cat— friars yaqw: ख दह पूंपचः, यः सिदान्तः स ce fatrn: ; अह दति qaae:, मविज्ञार इति सिडान्तः४। (८।२,८अ ०) ॥ नोवाराश्ां ब्रौद्धिप्रतिभनिधित्व मन्न Aierceaeifuaces | सू प्रतिनिधौ चाविकारात्‌ ॥ २२॥ (fae ) ॥ भा० अस्ति प्रतिनिधिः za द्रग्येऽपचरति,-श्रागमोवा चोद्‌ ना्बाविशेषात्‌”(६६ ०१०) efi सच een: “सामान्य तशि ङ्ञोषो""(६९९ए०)१ति। तद्‌ यदा ब्रौदिषु अपचरल् नोवारा उपादौयन्ते प्रतिविभिलेन, तदा aifeaai यः समाचरातः,- स्योनं a सदनं awl हतस्य धारषा सुशेव कल्पवानि afaq सौदाखते प्रतितिष्ठ ब्रोहौणां wa सुमनस्यमानः एति; a प्रति सन्देहःः- कि नौवारेषु त्रोहिशष्दस् aga प्रयोगः, उताविक्षारेख? दति। कि प्राप्तम्‌ ?-भवि- कारेण व्रौहिशब्दः प्रयुज्यमानः BAIA नौवारान्‌ न शक्रोति प्रकाश्यितुमिति तेषु प्रकाशथयितच्येषु नौोवारशब्दः प्रमोक्षग्यो भवति | तस्मात्‌ NE: कत्तव्य इति | एवं प्राते ब्रूमःः--्रतिनिधो च श्रविकारात्‌' प्रतिनिधौ @ “हलाचिन्ता क्रियते" इत्यारभ्य “परमाथैतस्‌ सवमोयपमरुनामग्नोषो मोयनिक्- fray were शिङ्वचनयोः पाबन्पायेनोडः .” इति न्याथमाला Wa अनुसन्भेया। २५२ Waist रनम चति जशो न aaa इत्यनुक्णष्यते। fanaa भविति १। एवमविकारो भविष्यति, तव्राषेमनु्रहौष्यते, तस्मादन्‌हः ॥ सू° श्नना्नानादशन्दत्वमभावाञ्चेतरस्य स्मात्‌ ॥ २४॥ ( भा ०) ॥ we न चेतदस्ति-प्रनृह दति, एवमनृडो भवेत्‌, यदि afay मन्ते ब्रोहिशष्टो नाजरातः स्यात्‌, श्रभावाचचैतरस्य' यदि नेदं नोवाराख्यः स्यात्‌, न चेद्मुभयमस्ति तस्माद्भिधानसिदये ऊहितव्यो नौवारशब्द इति a स तादथ्याद्वा तदाख्यं स्यान्‌ संस्काररविशिष्ट- त्वात्‌ ॥ RYN (Te नि०) ॥ भा० वाशब्दः ae व्यावन्तयति,-नेतदस्ति,- ऊष दति, विकारेण प्रयोगः। कुतः ?। ‘areata area ब्रोद्ययंता नोवाराणां, ये त्रौद्िप्रोक्षणादयः संस्काराः क्रियन्त, संस्कारे रविशिषटखास्य प्रोदहिशब्दो यधा धान्येषु aifeafaay भवति, एवम्‌ एतेषु Ale नोवारेषु; तस्मादविकारेख प्रयोक्तव्यः इति ॥ सू° SWS ARG ॥ २९ ॥ ( यु °) । भा० कथं पुनन्नीयते,-योयोव्रौहिगतो fate: स नौवारे- fafa’: ‘ony त्वमस्य" sansa विशेषस्य तद्भावः षष्ठेऽध्याये (७६६९०) “सामान्ये तच्िकोषा" इति, तस्माद्प्यविकारः॥ (८।२।८ अ ०) ॥ ९ Ware ९पाद्‌ः॥ 242 दियश्यवाम aa चद,जमवत।दितिमन््रारामनृदाधिकरकम्‌ । मृ संसगिंषु चाथेस्याखितपरिमाणत्वात्‌ ॥ २७॥ (सि. )॥ भा सन्धिगुपरेषे संसमिशोऽ्यौः,-तद्यथा चचतः प्राण cae we: ‘qa चक्षगमयतादातं प्राणमन्ववख्जतात्‌' इति, दिपण्वादिषु पशगणेषु faafeas उत, न! शत्य च्यते । “ननु भ्र्यायनिगदत्वादेवायं नोहितव्यः, दयोखक्चषेरेकवचनान्सो यतः waa । उच्यते, मायमभनिगो श्रधिष्टानयोः सूधगमनमाड, नहि अधिष्ठाने ait गच्छतः, तेजोरश्मिवचनस्वयं, एकश्च तत्तेजः; तस्मात्र श्रयमन्धायनिगदः। दिपश्वादिषु च aaag प्रयोगेषु Ha श्वेतमालभेत वारुण क्ष्णमपां चोषधौनां च सनधावव्रकामः' इत्येवमादिषु पशमे दात्तजसा भेदे गम्यमाने ve: स्यादिति प्राप्रोति ‘aq एकस्मिब्रपि पथावधिष्टानभेदेन | fat एव तेजसौ" | न-दृत्यच्यते,-' सुयमस्य चच्तगमयतात्‌' इति यत्‌ पशो स्तजस्तत्‌ fe faafad, नाधिष्ठानभेदः, पश्वन्तरेषु पश्- तेनोभेदादूह इति । i एवं we ब्रूमः,-'संसगिषु चायस्वास्यितपरिमागत्वात्‌", defy way यद्यपि पश्भेदम्तथापि रश्मोनां संसर्ग एवेकौ- भूतास्तेषां रश्मयः, ययैव पानोयस्य तलस्य wae वा Wa नानादेशेषु frat: समानदेथे एकोभ्रूता भवन्ति तददरश्मयः, तस्मादेकव चनान्तस्तेषां AIH LIAB: स्यात्‌ ॥ q लिङ्गदशनाञच्च ॥ रे८ ॥ (यु° ) ॥ भा० लिङ्ग खल्छपि भवति, यथा संसगिणोम awa RY 8 नोभा।मा-दभने दूति, "न भाता aaa न were a नाभिः orm fe a.’ इति ne facare हेतुलेनोपदिग्रति, तद्यत्‌ संसगिषो नोश्न्ते इति ॥ (<।२।१० Bo) tl ea दिपश्ययान खभिमुपरेषे CHUN शम्दश्यान्धार 1 चकरशम्‌ | सू एकषे्येकसंयोगा दभ्या से नाभिधानं ख्यात्‌ ॥ ॥ २८ ॥ (fae) ॥ भा रसि ज्यातिटोमे पशरम्नौषोमौयो सो दौचितो यदग्नोषोमोयं पशटमालभते' इति तत्राभधिगाप्रेषे waren, "एकधास्य त्चमाश्छयतात्‌' इति तदिक्षतो दहिपश्वादिषु afend, किमभ्यसितव्यः, उताविकारेण प्रयोक्तव्यः? इति। fa प्राप्तम्‌ ?-एकधेत्ययमभ्यसितथ्यः । कतः > । एकसंयोगात्‌, UNA प्रकारः आ्राच्छता कव्या इति, aw care wry वा तक्षु उत्क्षन्यमानासु नेकः प्रकारो भवति, cata fe at पश्म्योऽपाच्छम्ति एकस्यां त्वचि शपाच्छामानायामेकेन प्रकारेणापाच्छेयुस्तस्माद्सवविषयो भवति विक्षतः शब्दः प्रयुज्यमानस्तस्मादम्यसितव्यः इति ॥ सृ° अविकारो वा बह्ृनामेककमेवत्‌ ॥ ३०॥ (पू) ॥ भा० वाशब्दात्पक्षो विपरिवत्तते,-नेतद्‌ स्ति,-्रभ्यसितव्य इति, ® पथ्यायेर fe ताः परभ्यो पाढन्ति इति ato Ho पुर UIs | € Qare २ चाटः ॥ २५ ्रविकरारेख wale इति। कुतः? , रेकष्यवचंन एष शब्दः, ‘vatee एषां स्व चः इति | कि aq शेक्धं एककालोपदेशो वा एकटेगोपदेशो वा १। ‘ay- नाभेककम वत्‌", यथा व मामेककासे Walle भवन्ति “एकधा माः पाशयति, इति, एवमिषशापि ‘tang’ ay: ae’ इति, बहनां तु एज्ञोकरणं शक्यते कर, AMET: ; THEN तच एकोकरब्छभेकधाशब्दो वदतोत्यवसेयम्‌ ॥ इ. सक्रस्व aH स्याद कत्वात्वचो ऽनभिप्रेनं तत्प्रति. लात्‌ परघभ्यासेन विव्रद्धावमिधानं स्यात्‌ ॥ ३९ ॥ (उ°)॥ भा तुशब्दः प्च व्यावस्तयति,-नाविकारः, wafer: शष्ट इति, एककाले कमसख्यभिधौ यमाने ava त्वचामभिदहितं भवति, तत्प्रक्ैतावेकस्वाक्वचि असश्वात्‌ अनभिपरेतं तत्प्रकति- लात्‌! Sutera “परेषुः वधमानेषु wey भ्रभ्यासेन 'भ्रभिधानं' स्वात्‌ ॥ (८।२।११अ०)॥ स्िष्चादिपदिदयतौ मेषपतिभभ्ड खय देवतादसारोहाचिकरदम्‌ ॥ सः भेधपतित्व' शखामिद्‌वतसय wana च MAAS चान्यायनिगदत्वात्‌ सर्व चैवाविकारः ख्यात्‌ UV BRN (QA Jo) ht भा afer owtftretasarhnana anrfirgee मेधपति- २५९ । मीमासा-दभेन We एकवत्रिगदः, परष शाखिनां दिवचिगद्‌ः। त प्रति संशयो भवति, दिषपश्वादिषु पशुगणेषु किमविकारेख इतरख्ेतरख Witwer, उत खाभिपर जहः कत्तव्यः, उत देवतापरः ? दति । क्िम्प्राप्तम्‌ ?--्रविकारः। कुतः १। भमेघपतिलवं स्वामि देवतस्य',--खामौ भेघपतिदंवता च, खामिना पश्हंवताभ्या- mu: सङ्कल्पितः, मेधपतये सवा मिनेऽप्यसौ भवति, तख कायं करिष्यतोति। देवताभ्यामपि तामभ्यामुतृखच्यते इति aar- णामपि fea भेषं प्रति आधिपव्येन समवायोऽस्ति, सवज्र च आधिपये पतिशब्दः प्रयुक्षः, श्रा हिमवतः, भाच कुमारौोभ्यः, स एष त्रयाणां एकवचनान्तो वाचको हिवचनान्तञ्च, यथा प्रक्षतावविवसितेकत्वोऽविवच्तितहित्व ब सम्बन्धमा वनिवन्धनः, एवं सर्वासु विक्ततिषु; तस्मात्र विक्रियेत ॥ q- अपिवा द्विसमवायोऽशनन्यत्वे यथासं प्रयोगः स्यात्‌ ॥ २२॥ ( रय प° ) ॥ भा० श्रपिकवाः ने तदेवं + तयोर्डि समवायःः-एकवेब्निगदस्य, feafanea च। तयोरेकवत्रिगदः स्वामिनि प्रयोश्ते, येषां समाज्रातः ; येषां हिवत्रिगदः समामरातस्तषां सेवते वच्यति | तस्मादिक्ततौ vety देवतासु feafere aga प्रवत्तिष्यते, यजमानेष्वेकवत्रिगद afer! एवं यथासंख्य प्रयोगो भविष्यति ॥ | सृ सखामिनो बेकशनब्द यादुन्‌कर्षो देवतायां सयात्‌ Gerat दितीयशब्दः सयात्‌ ॥ २४॥ ( उय Te ) ९ Wale ३ Ge: A 249 भा वाशब्दः प्च व्याव्तंयति,- खामिदेवतयोशभयो - HIT दूति, नैतदेवं, एक एव मेधपति शब्दः ; यस्मात्‌ हिवचनं, TA] एकवचन, सएव न ख(मिदेवतयोवा चको भविष्यति । वेञोऽपि waar: भ्रपराऽपि प्रतोयते, कथ्मवाचक इत्ब- अते । यद्‌ स्वामिनस्तदा मेधपतये यो wea भेष्यादुर उपनयतेति सम्बन्धः, यदा रेवतावचमस्तदा मेधपतये उपनयत weet इति सम्बन्धः, स एष सकदुश्चरित ठभाभ्यां पदाभ्यां न Wagaya, वचनव्यक्गिभेदात्‌ वाक्यभेदः प्रसज्यते । तस्मात्‌ ‘afar’ वाचक इति aeraataa | ‘oq faa न देवतावचनः werd ?' । aan हि कल्यय- माने एकवव्रिगदटे ` उल्हष्येत एकटैवत्यः क्रतुः, तव प्रकरणं aaa! यखमानवचने ga: कद्प्यमाने न दिवज्रिगद्‌ VATA, तवेव यजमानयोदंम्यत्योर्वाचको भविष्यति, तस्मात्‌ प्रकरशानुयहाय ख।भिवचनः कश्याते, खामिपरस्योषो भवि- तौति ॥ षूः देवता तु तदाशोद्वासप््राप्नवान खामिन्यन- थिका स्यात्‌ ॥ २५॥ ( सि ०) ॥ We ` तुशब्दः oe व्यावस्ेयति,-न खामिवचनो देवतापसे भविष्ति | कुतः १ | 'तदागशौष्टात्‌" श्राशास्राना मेधपतये मेधमिति देवताभ्य इविराशास्यते, मेधपतिभ्यां भमेधमाशासाना ° कथमवाखकः {' इति । उन्यते,-- ति वा os: | zt २१५६ मोमांसा-दद्रनेः उपनयत ताभ्याम्‌" इति यजमानं प्रत्याशासानामुकौ सनम- AGHA, WHAM, स प्राप्त व स्वामिनं, मेधः किमथमाशा- स्यते। नच तेन नित्यमेव खाभिसम्बहेन प्रयोजनं। याग एव faa data i तख्म(देवतावचनो भेधपसिशष्द्‌ इति । सू उसा भक्त्य । तस्मिन्‌ पनित्व स्यात्‌ ॥ ३९ ॥ (qe) भा० उकृष्टञ्च यजमानेन नायं ममेति, केवलं परकौयो THA, कालेन देवतया सम्भक्छते इति । कः पुनरस्य टेवतया सम्बन्धः ?। यत्षामुदिश्य परि ग्रोऽख त्यज्यते, स च यागात्‌ प्राह्लतः, तस्मात्‌ यागात्पराषं' द्रव्यं माभौयं परित्वव्य we, सप्रधानं यत्तदाकौयं, न यं प्रति भ्राला गणमभूतस्ताषटथेषु भक्षा ofa भवति; तसात्‌ टैवतयोरेव aw qe मधपतित्व', भाक्त स्वामिन इति सू. Sema a TIA सम्भवात्‌ ॥ २७॥ (भा०)॥ we इति wean’, तत्परिश्तव्बम्‌,- ख. एकत्‌ SHAT ATH तल्क्षणलात्‌ ॥ ३८ ॥ 7 (आ० fae Qa) wo भ्रनोच्यत,यौडहितौ इावग्नौपोमौ तयोगंखे मेधपति- WE, WUT देवतासमवेवस्तस्मिन्‌ कमर UHR गणाय CWT पदः ॥ 2५९ ‘Fy उपनयत इत्यच्यते | तस्मादेकवकचनान्तो wears मेधपति- शब्दो नोत्‌कछष्यते इति ॥ इ संसर्गत्वा crea विकश्यः स्मात्‌ ॥ २९ ॥ (WT: निनण्स्य)। e -संसर्मी “~t मा० अख चान्धः परिषारः, TARA Saat नाम, Swat seer कदट्‌ाचिदटेका रेवता wafai यदि vara परिकश्पितं किचित्‌ द्रव्य, aa wa देवता भवति, हावर्ची weer एकतां aa. | तस्मादेकवचनान्तोऽपि प्रकरखमभिनि- विशते, पूवं च सह विकल्येत इति ॥ ० श्कत्वेऽपि गुणानपायात्‌ ॥ ४० ॥ (यु ° ) Te अरन्वारश्च वचनमिद, मा तावत्‌ भूदिरेशत्वमर्घः, तथापि प्रकरणमनुप्रविशेते व॒ . एकवचनाग्तः, प्रातिपदिक fe तस्य॒ विदयमाना्थम्‌, एकव चनञ्चोपनयनसम्बन्धाधम्‌, एकत्व asfaafad ; तस्मात प्रकरणशादुत्क्षष्येत इति। ware, "एकत्व विंचिष्टस्य विभङ्गि: सम्बन्ध ॒ब्रवोति' इति । तथाप्यखत्‌- चश्च उपपद्यतेतरां, सर्वोऽपि शछैकत्व सम्ब इति । “श्रथ सम्बन्धः करोति qray ब्रबोतौति'। मतेन fafaafe श्रविवञ्षित- त्वादविरुच' भविष्यति इति । sarad,— afaafaasia वचने एकत्वसम्बन्पे एकवचनं ` भवति नान्येति तथा मघपति- गतमेकत्वमस्य भविष्यति, ततः सोऽनुवदिष्यते तस्माददोष षति ॥ (€।२।१२अ ०) ॥ २६० नोासा-दवने esq पद्षावपि रकवक्नाकमेषपनि ग्द विकरपाजिकरणम्‌ | ० नियमो awa विकारः स्यात्‌ ॥ ४९१। (प°) ॥ भा अस्ति बहदेवत्यः पशः, “स एतान्‌ पथूनादिलेभ्वः कामाय अ्रालभते' इति ; तथा ‘awed धुस्रमालभेत' इति । afer aq waa भ्रम्नोघोमौये दिवन्िगद्‌ एकवत्रिगदख मेघपतिश्ष्टः चोदकप्राप्तः ufewa—fa हिवज्रिगद्‌ ऊहितव्यः, एकवचि- गदौ निव्तत, ठत उभावपि परस्परेण विकल्पमानौ नि- विश्याताम्‌ १ इति । fa तावत्‌ प्राप्त o—feafane: समबेता- भिधायित्वात्‌ ऊहितव्यः, एकवत्रिगदोऽशक्रवव्रभिधातुभिव्येता्वता दथंनेन निवत्तते एष नियमः | भरार,-- "नन्‌ प्रतो हित्वस्या- विवक्तितत्वादविकारेण प्रयोगः प्राप्नोतीति | saa, afaite- aaa fea aq त्र समवेतच्न गम्यते, न च गम्यमानं निः- प्रयोजनम्‌,अन्यसं स्यापरिष्छ देन चनः संख्येयसुपसखापयति,तदस्व दृष्टमेव प्रयोजनं । तस्म्माद्वडुष्वपयहो भवतौति ॥ सु वबिकश्पो वा प्रृतिवन्‌ ॥ ४२॥ ( सि° ) ॥ भा० यदुक्ष दिवचनान्त ऊदहितव्य इति, तत्‌ zeta, यश्वेक- वचनान्तो निवन्ततेति aa, एकवचनान्ोऽपि wafaafee हिवचनान्तेन faafuqaefa wae fe गशाभिप्रायन्तत्‌ प्रकतो, संस गिलवाहा देवतानामिति, तददिशापि गणाभिप्रायात्‌ daftaret देवतानां विकल्येन निष्यते इति ॥८।२।१२३ अ ०) ED [| ₹ अध्याये ३ पादः I २६१ रकादजिन्वाम्‌ र्कगचणाकलेषपतिभव्यखो इाचिकरकम्‌ ॥ सू, अर्थान्तर विकारः स्याहं वतापुथक्तादेकामिसम- वायान्‌ स्यान्‌ ॥ ४३॥ wo श्यस््ेक्रादथिनो, प्रेषाग्मेयेन# वापयति भिचनं सार खल्या करोति ta: daa दधाति प्रजनयति पौष्णेन इत्येव- मादि। अस्ति च प्रह्ठतो अभ्निगुप्रेषे एकवन्रिगदौ दिवनिगदष मेषपतिशब्टः, तस्येह चोदकप्रापिखिग्यत,--हिवजिगद्‌ afe- तव्य एव, अवैकवन्रिगदः किम विकारे च waa, उत feat?! कि wre १--विकल्यो वा प्रकृतिवत्‌ इति । एवं प्रापे ब्रूमः, विकारः एवेकाङ्थिन्धां म॒ विकल्पः, तत एकवचनान्तेन fanfare | कुतः Pt देवतार्षल्षात्‌", पुथगत देवता, अन्धस ` पद्ोरन्धा aa, अन्धस्यान्धेत्येव, नात्र गणो टैवतालेन, तदभावात्‌ खंस्भिंतल्वमपि नास्वि । wat च एतहयं कारस्‌, एकवचनान्तस्य निवेशे न तद्भावादिहास्ति प्रहस्तः । adie, एकत्वेऽपि गुखानपायादिति, aaa तद्वनं न way: तस्माददोष इति + ( ९।१।१४अ० ) + इति sraranacenrfaa: कतो मौमांसाभाण्ये नवमस्य WATTS TAA: पादः ॥ ० ॥ aa ° प्रेवाप्रेयन दति न्वाषमाखायां ww: | Waa | नवमाध्यायस्य चतुधंः पादः | usfinfrce वक्रय caret समस्योडाधिकरकम्‌ | छ षडविशतिरभ्थासेन TIE तत्‌प्ररृतिलाद्‌गणस्य प्रविभक्ततवादविकारे दि तासामकात्क्ञनाभिसम्बन्धो विकारान्न समासः AAAS VATA: (VA Jo) I भा. fer ज्योतिष्टोमे पश्रग्नोषोभौयः,--“यो दौचितो यदम्नोषोमोयं प्मालभंत' इति । तव्राध्िगुपरेषे इ्दमाग- यते, षड विं गतिरस्य वरःक्रयः"* इति । तश्चोदकेन हिपश्वादौन्‌ पशगणान्‌ संप्राप्तः । ‘At श्ेतमालभंते वारूणं aya aaiiarg सन्धावनच्रकामः' इत्येवमादिषु अयमथः सांशयिकः, कि षषविंश्रतिशब्दोऽभ्यसितव्यः, किमविकरिण प्रयोक्तव्यः, fa ° ay finfare वरङूक्रयला अनुष्टोशावयतात्‌' tfa | खयमथंः--वरक्वी uvatfe wae wanfa, तानि खख ant: षड वि्मतिसख्ष्डयाकानि एकक चिम ure वयोदण्ानामवस्थिमत्रात्‌, ताश्च वङ्क्रोरतुष्टया खतुक्रमरठ मखत इति यावत्‌ | उश्थावयतात खउडरतादिति। सोऽय सन्तो बरूक्रोकालद्धरणे करता भ fafaam: किक BATA प्राक पण्यो मोयमाने रोजा waa इति wrens! अव खअनुसग््या। ₹ खध्याय ४ पादः ॥ २६३ वचममात्रमहितव्यम्‌, अध अस्यपद्‌ाभ्थासः, उत TAM वचनम्‌ ? दति । कि प्राप्त ?-षड़षिगतियब्दोऽभ्यसितब्यः, हिपणश्वारिषु पष्टगयेषु प्र तावकस्य पथोः षष्विशतिवङ्क्रय उषाः, cw स que प्रविभक्षः, पथो पशो षड विशतिवङःक्रयः, तव यदि भ्रविकारेण प्रय॒ज्येत, न are बकर रभि वदेत्‌ ; भथ समस्य वचनं क्रियते, तथा षड विं शतिशब्दो निवक्तंत, aaa बाधितं स्वात्‌ । नच सवीभिर्वंङक्रिभिः पशोः सम्बन्धोऽस्ति ; पश्दयस्य ताभिः संम्बन्धः, नच TERT WT: - ननु पशोः काय यः पोः खाने, स वहुभिः सम्बन्धयितव्यः, तथा हि प्रतो वचनं कतं, समस्ताभिवंङक्रिभिः पश्शयस्य way कते wane षड्‌ विं यत्या सम्वन्धः प्रत्यायितः स्यात्‌" । भ्वो्यते,--नेवं, प्रकतौ साचात्‌ षड़्‌ विंशत्या पशसम्बन्धः, इश परखं यया waa क्रियमाणे परोक्याऽवयवसंख्यया सम्बन्ध wantin: स्यात्‌। न च नियोगतः षषटविंशत्या care सम्बन्धः प्रत्यायितः स्यात्‌, पश्चविंशतिरेकस्य सप्तविं शतिरे कस्ये- थमपि तत्र waa, न चेवं प्रक्ततावभिधानं ad, तस्माद- भ्यसितव्य इति i सूओ आअभ्यासेऽपि तथेति चेत्‌॥ २॥ (Te )॥ मा ति चेत्‌" भवान्‌ पश्यति, समासवचने श्रप्राक्ततः शष्ट safer भवति इति । श्रभ्यासेऽपि' sae’ प्रकतौ वचनम्‌, WE साभ्यासमप्राक्तत सात्‌ ॥ ° सु aw tft Ho Ge Yo WT: | २९४ € खध्यये ठ aren सू° न गृणाद्थ॑कतत्वाञ्च।॥२॥ (WT नि०)॥ भा रष दोषः, गुश एष शब्टस्वाभ्यसो नाम, स मत्वचे- ऽप्राह्लतः, ATA पुमः we एव, अङ्गुविरोधे च ताद्य feani । अर्थौञ्च मयेतदच्रुतसुपादोयते, प्रविमक्ष रुषं an, aq सुतचिकोर्षयाऽग्रुतं क्रियते, इष्यते एव तदस्माभिः तस्माद- दौषः ॥ सू* समासेऽपि तथेति चेत्‌ ॥४॥ CMT) Nn भा “af चेत्‌" पश्यसि, म्रभ्यासवचने चोदकोऽनुग्डहोतो भविष्यति, कात्ज्ञन vena swat इति, "समासेऽपि' चोदका- मुग्रहः, Arar वङूक्रोलामभिधानात्‌, रपि च समासवचने योगपद्यवचनात्‌ प्रयोगवचनोऽनुग्ोतो भविष्यति। तस्मात्‌ समभ्यसितव्या aema «fae Go नासम्भवात्‌ ॥५॥ (भ्रा fate )॥ भा० नेतदैवं, मम चोदकोऽगुग्टद्ौतः षडविंश्तिशब्दप्रयोगात्‌, तव प्रयोगवचनः समस्य वचनात्‌, न च सश्चवति dea प्रयोगवचन asus, वलयान्‌ fe चोदकः, सहि watar- BUCH. WIHT ; प्रयोगवचनः प्राप्तानामुपसशनग्राहकः, स उ तरकालेऽधंविप्रकर्षात्‌ Ta: | तख्ादभ्यसितव्यं वचनमिति # सू° खाभिख वचनं प्रकतौ तये स्यात्‌॥ ६ ॥ (यु) o भा० खाभिष' af fit: पशदषशबितः प्रकतौ, इहापि तथेव ९ अध्याये ४ पादः॥ २६९१ उपलतयितन्यः, सोऽभ्च[सव चने wad, समासवचने हि पर- सङ्ख्या समुदायस्योक्षा भवति ; तया न alfa. पयव उप- afaat भवन्ति, तस्मादसदेतत्‌ # सू, वङ्खीणान्तु प्रधानत्वात्‌ समासेनामिधानं स्यात्‌ प्राधान्यमप्िगोस्तदथंत्वात्‌॥ ७॥ ( उ° )॥ भा तुशब्दः पं व्यावर्तथति,-नेतदेवम्‌, ्रभ्यसित्यः षविं गतिशब्ट इति,-किन्तहिं ?- समस्य वदितव्या वक्रय दति । कुतः १। aa ‘agra’ भ्रधानलात्‌,' श्राधान्धं हि तासां, परतो ‘wefanfater aga: इति भ्रभिसम्बन्धः, aafea: षद्विंधतिरसेति वड्क्रमो गणिताः, न साभिगखिताभिः पश्रुपलचितः । farce १ । वडक्रौीभिगंरिताभिटट प्रयोजनं aed पाणश्वसुदरिष्यते इति, न तु वर्ूक्रौभिगखि- ताभिः पश्चावपलच्लमाणे किञ्चित्‌ टदृ्टमभ्यधिकं भवति, Tara पश सम्बन्धो विवक्षितः, एवं प्राघन्यं वडनक्रोणाम्‌, ‘aint, वडःकराघतवाव्र तस्य सङख्यापश सम्बन्धः प्रयोजनं । तख्मासमस्य-व चनं कत्तव्यम्‌, एतावच्च ' प्रकतौ उक्तमिति विक्षतौ एतावत्तेव वक्तव्येति तस्माव्मस्य-व चनं कर्तव्यमिति ॥ १० ATA रत्क्ञवचनात्‌॥ ८ ॥ (य°) ॥ ८ ’ तिश भिदं (CATA : a ८ भा तासाश्च' Tea कात्ज्ञयसुश्यते, न पशूनाम्‌, (ता अनुष्ठोश्चावयतात्‌# इति, षडविंशरतिवडनक्रयस्ताः प्रयत्नेन ° उयावधतादिति का० Go To Te: | z8 २.६६ -सीमांसा-दष्न | उरत्तव्था दति। इतरथा षडविं पतिर स्व वरूक्रयस्सं प्रयन्नेव किचित्‌ कुयादित्येवमभि सम्बन्धो भवेत्‌। यदि लच्चते, तदिकाथ- amare प्रतिनिदभ्यते ; तदि कड विं शतिरस्य व क्रयस्ताः' इति ventat प्रतिनिरगः arate: ; तस्मात्तां प्राधान्य- भिति॥ सु° अपित्वसन्निपातित्वात्‌ पल्लोवदान्नातेनाभिधानं स्यात्‌ ॥< ॥ ( Zo २)॥ भा श्रपिविति पश्चव्याहत्निः। नेतदेवं, समसितव्या वरन्क्रय इति, क्गिम्तहि ?--अविलछलतः षषविंशतिश्ब्टः प्रयोक्षव्यः। कुतः ? । अ्रसत्रिपातित्वात्‌,' अरसन्रिपातौ wig: करणवतेन निदिश्यते, यदि हि करणत्वेन निर्दिश्येत, ततोऽनेन प्रकाभितं RUG, न ध्यानेनेति मन्वान्तेन कबमसत्रिपातः स्यात्‌, तना शक्षमविक्ततेन योगपद्यं कत्तेमिति विक्रियेत भ्रभ्यस्येत वा। शरधघुनरतदकरण, क्रियमाणानुवादिनयनकालमभिगवचनमन- afaq पशो Weaara निपतितं; aant खसरख्यावती वहनक्रोरभिवदितुमशक्छः धिप्रतिपत्तिरूपं तत्‌; तस्मात्र तदछन्क्रौ शामियत्ता वदितव्या, किन्ति ?-षडविंशतिसरन्ख्याया सम्बन्धः aU, थथा feasts बडपव्रोक्रे वा प्रयोगे प्नौशब्द्‌ एकवचनान्तो न सङख्या vat: परिच्छिनत्ति, किन्तहि 2- waar सम्बध्नाति रएवमिषापि, तख्मादविकारेश प्रयोगः एवमविकारे भाषंमनुग्रहटो्ते दति ॥ < wae ४ पादः॥ २६९७ मु विकारस्तु प्रदे शत्वाद्यजमानवत्‌ ॥ Yo (उ० ) ॥ मा तुशब्दात्पक्चो विपरिवर्पते,-नाविकारः, जरः कल्तब्य इति। यद्यकरूख्येषु WEN तस्रूख्योचायते, AT वचन- प्रामाख्यात्‌ विप्रतिपब्रसङ्ख्याकस्व. शब्दस्य प्रयुज्यमानस्य श्रटृष्टोऽर्योऽम्बपगम्यते, TAT WA WaT, न तु LTA षविं थति शब्टोऽनेकस्मिन्‌ wil प्रयुज्यते, किन्तु चोदकनेह प्राज्ञतवचन प्राप्यते | त्र यत्‌ न्धाय्य तत्‌ चोदकः प्रापयिष्यति, area षडविशति शष्ट । किं ततृन्धाय ?। यत्‌ प्रह्लतौ विव्ितं, प्रहृतो च वङूक्रेणां caer कथिता ;. तस्मादिष् सा प्रदिश्यते । “नन्वे तदुक्ग नाप्िगोः करशत्वेन- निर्देश. इति, बदाचन RWW, तदा कथमयं वङक्रोयसावचनः, श्त्या षड्विश्ति- सर्ख्यावचन एव ufaquefa’ इति । उश्यते, यद्यपि नास्य. ठतौयया निदेशः, तथापि प्रयोगवचरनेनोप्रष्टद्टौतः साधको. भवन्‌ कमन्य दृषटमुपकारं करिष्यति, अन्यतोऽवदानप्रकाशनात्‌।, श्रवोचखते, नास्यावदानेरभिसम्बन्धः प्रकषतियागप्रयोगवचनो. यागेन सम्बध्नाति, aa च हविःकङ््तंनं दृष्ट प्रयोजनं, षड्‌- विशतिशब्दोऽपि तत्खतये भविश्यति इति! । नेतदेवमिति ब्रूमः,. - प्रकरणात्‌ यागमातेण अरभिसम्बन्धे सति wast प्रेष इतिः गम्यते ; fawra थमिटठपरेषमे नमध्यवस्वामः ; तथारूपा छत्र वाक्यानि ean शमितार उपहता मनुष्या रभध्वम्‌” द्ति। तथा शड्विंशतिरस्य वडनक्रयस्ता अनुष्टोच्चावयतात्‌" Tit) तस्मात्‌ वरः क्रौयत्तावचन एष न षड्वि शतिसङूख्या- वचनः | यधा यजमानपदे ` एकग्रजमानकाचिनि खसङख्या- मोमांसा-दश्रने २९८ ।म[सा-दष्न मातकवचनमितिङ्त्वा हियजमानके च प्रयोगे स्वसदःसख्याव चन- प्रदेशात्‌ oe: क्रियते, एवमिषापोति ५ सू अपूवेत्ात्तथा पत्न्याम्‌ ॥ ११॥ ( यु °) ॥ भा० oem पत्नौवदिति, ga’ cari न तक्रैकपतौक्े यज माने vata: aarara:, fecata बहपद्नोके च प्रदेशात्‌ भवति। यथा एकस्याः पट्न्याः ATS MITA, एवं दयोवं हनां च सखसङ्ख्यावचन इति । TAA TAIT ।. ख आश्नातस्वविकारात्‌ सङ्खयासु सर्वं गामि- त्वात्‌ ॥ १२॥ (Toe I भा० तुशष्टोऽन्य पत्चमवतारयति,- न समस्य-वचन aE al हः स्यदिति, am eared षडविंशतिप्रातिपदिकं vata, एवमविकारे ्राषतुग्रहो भविष्यति । प्रविभक्त गृणमभिवदितु वचनमूहिष्यते,- षड्विंशतो एतयोवेङक्रय इति । “नतु षड्‌ विशत इत्वभिधाने वड क्रो णां प्रथमा न प्राप्रोति" | उ्ते,- यदा षड्विशतिगुणः प्राधान्येन विवच्धिती भवति, तदिगेषशध सङ्ध्येयमुवायते, तदा प्रथमान्तेनापि लक्षणया weal विशेष्यते, यथा इन्द्राम्नो देवते इति । यदा दिषेरे श्वय क्चणोऽो गणो विवक्षितो भवति, तदेकवचनान्तमेव नद्राग्नौ" इतिशब्दो aqua विशिनष्टि; तथा च प्रयोगो दश्यते,-पच्चपल्लाशत- fara: TANT: पञ्चपच्चाशतः पञ्चद्‌ ण पञ्चपञ्चाशतः TATA पञ्पञ्चाशत एकविंशा; इति सङख्याव चनः शब्दः जित दय ₹ Was पादः ॥ २९९ नेन लखा fataa; यवा रेवद्‌ सवच्र्‌स्विष्ुमिवाः पषदिति, ua wafiaat sear इति। एवमविकारं च भविष्यति, व क्रिगामो त oe विं शतिशब्दो भविष्यति इति ॥ स्‌. सङ्खया त्वेवं प्रधानं स्यादङ्क्रयः पुनः प्रधानम्‌ ॥ ॥ १२॥ (उ> )॥ भा० सत्यमुपपद्यत एव वचनं, षडविंशतो वड करय डति, मङ्षघ्याप्रधानस्त्वेवव्रिहेयः कनो भवति, षडविंशतिगुणः प्राधान्येन विवत्तितः, तदिगेषणवेन वङ्क्रोणामुज्ारणर, वङ्क्रयः पुनः प्रकतो प्रधानं, न सङख्या, ATA, नप्राधान्यमधिगोस्तदय- aq’ “तासाख क्रर्खवचनात्‌” इति, तदेवं न प्रक्तिवदट्भि- धानं क्तं भवेत्‌ | तत्र चोदक एव बाध्येन; तस्माव्षमसितव्यभेव वचनमिति ॥ | स्‌ अनान्नातवचममव चनेन fe वड्क्रीणां स्यानिर्देशः ॥ १४ ॥ (य्‌०)॥ भा न खखप्यस्िन्‌ पत्ते सवमेवाग्रातमुचयते, Warata- वचनमपि प्रतोयते इति wefanat षड्विंशतय दरति । aq हिवचनं बहुचनंवा श्रनाष, तथान क्रियते, न तासां वडनक्रौ णां कात्खानाभिधानं स्यात्‌ | स्‌ः अभ्यासो वाऽविकारात्‌ स्यात्‌ ॥ १५॥ (Tos )॥ भा वाशब्दः पत्त व्यावत्तंयति.-न समासवचनम्‌, अभ्यासः ——— ° बचनर्मपितोतय इति Wo Fo Yo पाठः| २७० भोमांखा बर्न fi ~ _ fea ~ स्यात्‌, एवमविज्ञारो भवियति; तज्राषचोदज्ञावनुपहोष्येतं ; aq समानत wi भविति | केषलम्‌ भस्य दोऽम्बसिअते, कठ्ज्ाख वङ्क्रयोऽभिहिता भविष्ठन्ति ॥ स | Oe प्रधानं स्यारभ्यासघ्यं afafanara तस्मात्छमा सशब्दः स्यात्‌ ॥ १९॥ (सि०)॥ भार तुशब्दे नावधार्यते,- नैतदेवं, समस्य-व चनेति । कथम्‌ ?। ‘ea’ सति og: प्राधान्येनाव्र निदिष्टः स्वात्‌, पथोः- पथोः षड्विंशतिः षडविं्तिवलन्क्रथः न कथित्‌ अषडर्‌विंशति- वरूक्रिः प्ठरिति पशोः सङख्या सम्बन्धेऽभिधिस्िते एवं वचनं भवति। न च पशसरूख्यासम्बन्धः mad fafa: इति । उक्तमियन्ता वरक्रौखां प्रज्ञतौ saat! eerie सेव चोदकेन प्रदिश्यते। तेन नाभ्यासः कन्षष्यः, स fe पशनिमिन्तकः, तस्मात्‌ समस्य-व चनं वरक्रौणां कन्तेग्यमिति ॥ (९।४।१अ०) 1 चतुसिंशत्‌ वाजिन cata आश्रमे चिकरुवमोयाञचसछ raf शत वङ्कुरूपविगेष- waa feared || सू* WAU चतुसतिंशत्तस्य वचनादेशे धिकम्‌ ॥ ९७ ॥ भा WRN, तत्र सवनोयः पशः भअरष्स्तृपरगोख्गो च ; रस्ति तु प्रकतौ भरग्नौषोमौये--षड्वि शतिरस्य वङ्क्रयः" दति वचनं, तदि चोदकेन wa; amma चतुख्िष- wear तृपरगोख गयोः welanta:, wie तु ऋक्‌ समा- ९ WWE ४ पादः ॥ ॐ खाता, 'चतुखिथद्ाजिनो देवबन्धोवेङूक्रौरण्डस्य धितिः समेति। अच्छिद्रा गात्रा वयुना ata पर्ष्यर्रनुघष्या विशस्ताः इति। तदिदं aftena,—fe अश्वस्य वेशेषिकमिदं वचनं RUS, त्‌ वरगोखगयोः समासे न, उत सवेषामेव समासवचम्‌ ? | fa प्राप्तम्‌ १-- श्वस्य चतुख्िंशदरूक्रयस्तस्व वेयेधिकमिदं वचनं कत्तव्य । War? वचनात्‌, एवं 'चतुख्तरि शहाजिनो Caan: इत्येतत्‌ वचनमधवदिति, cata एतदचनमनर्धंकं स्यात्‌ । तस्मादेेषिकमश्वस्येति ५ (८।४।२अ ०) ॥ खा शवमेधिकसवमोवा श्वस्य “न चतुलिप्रदिति त्रयात्‌, इत्यनेन waar रव शयो निवेषाधिकरशम्‌॥ | a तत्‌ प्रतिषिध्य प्रकतिनि युज्यते सा चतुर्लिंश- दा यत्वात्‌ ॥ १८॥ (feo) भा “तत्‌ प्रतिषिष्य प्रह्तिनियुज्यते, प्रकतौ यत्‌ कतं वचनं तत्‌ कन्तव्यमिति । कथम्‌ १ । "न चतुरि दिति ब्रूयात्‌ षविंशतिरित्येव ब्रूयात्‌" दति, ‘av नियुज्यमाना ‘aafer शदाच्य- aq वारयति शब्दं, तस्मात्‌ प्रतिषिदत्वादेथेषिकं वचनं न कत्तव्य, सामासिक वचनं Away । ‘aq शडविंशतिरिव्येव ब्रूयात्‌" इति वचनात्‌ प्रति- fresfa वेशरेषिकभेव व चनं कत्त व्यमिति । न,--इतयष्थते, न wa षड्विंशति गण्दो विधोयते,किन्तिं- वधा प्रासवचनमन्‌ यति, कथमवगम्यते १। एवकारकरणशात्‌, यथाप्राप्ते एवकारकरण, म 292 मोमासा दथ 4 च wefaafame: urm:, षडविंगतिसङ्स्याभिधानं प्रकतो कतमिहापि तदेव प्राप्त । षडविशतिगब्देन तत्‌ प्रकतौ लक्तितमिदापि षड्विं शतिशब्द म्स्नत्तणाधमेवोच्चारितः। षड - विंशतिसङव्यापरेऽने कोऽर्थो विधोयते,- चतुस्ति यत्‌प्रतिचेधः, षड़्‌ वि शतिसङष्यावचनश्च, तत वाक्य भिद्येत, भिद्यमाने रक- वाक्छरूपं बाध्येत । किं तत्‌ १। साकाडन्शत्व, ‘a चतुस्वि- दिति ब्रूयात्‌ wefanfaftara gaia’ «fa; एति वचनं 9 © प्रतिषेधं (4 चतुस्त्रिशद््‌वचनाभावे प्राप्तभेव सत्‌ कत्तव्यतया प्रतिषेष प्रशंसितुमुश्वार्यते, तदेवभेकवाक्छतामापद्यते। सेकवाक्षता सङ्ख्यापरे बाधिता स्यात्‌ ! अनेकाथेविधानच्चान्याखखम्‌, © ~ एकाथेविधाने सम्भवति, भूयसो fe तत्राहृष्टकस्पना स्यात्‌ । तस्माद्यथाप्राप्तवचनं कत्तव्यमिति॥ सु° ऋभ्ना स्यादाश्नातत्वादविकण्यश्च न्याय्यः ॥ १८ ॥ (Jo) भा० श्रामाता fe wa प्रतिषिदा च तस्मादश्वस्य वंशे षिका वचनं स्यात्‌ | तथा च अ्रविकल्पो भविष्यति, विकल्प न्याय्यः | विकल्पे विरु वचनं अन्योन्येन भवति । भवति इति चेत्‌, न प्रतिषेधः; नेति चेत्‌, न विधिः। amet वचनं कत्तव्यम्‌ ॥ स्‌ तख्यान्तु बचनादेरवत्‌ पदविकारः स्यात्‌॥ ॥ Rol (Be fae) i भा० अध यदुक्तम्‌,-ऋक्‌ aa प्रतिषिध्यते af । नेते. ९ Gare ४ षादः ॥ ROR ‘aa’ ‘ana’ ‘agar: स्वात्‌, awa fe भवति,ः-न vifaafefa gam wefanfafca नगात्‌ इति। aa Nifeuace gar प्रतिपे्यते, wa weer प्रतिषिध्यते; afrewerfan’d «qinatar vanetfcs वचनं awe मिति ॥ q स्वप्रतिषेधो वाऽसंय्ोगान्‌ पदेन श्वात्‌ ॥ ॥२९॥ (उर) 8 सर्वस्वा णव वा ऋचः प्रतिचेधोऽयं, न चतुख्िशत्‌पर्‌ ख | war? । ‘aaa’ (भ्रसधोगत्‌,--खतुख्िगत्‌पदेन ऋचः tien न स्वात्‌, विना त्त्‌ पदात्‌, नेव ऋकयेषो afy- मनं BATT | | we ववितिपदेन सम्बध्येत, तवापि नाच्वदौ-(? )- Teal Fara, तच eelsat नावकल्पेत, खन ATTA न साधयेत्‌, अमे ख वाक्ये टोवयवचान्‌,- मन्तो हनः खरतो ava ar भिष्वापरयुक्लो न तमर्व॑माह। स षाम्बष्यो यजमानं हिनस्ति wana: खरलोऽपराधात्‌' शति) चतुख्खिंशतपरद्‌ केह अनधकं स्वत्‌ ख्यात्‌ समस्व-व चनं Na! WIE faqs विहितत्वदेयेषिक वचनमिति। (*।४।३अ०) 1 अद्रोवोनोयपन्ावरूकद्न्देन वपाभिधानाकिकरनन्‌ | क. वनिष्टसं निधानादुङ्कंण वपाभिधानम्‌ ॥ रर॥. भार व्योतिष्टोमेऽम्नोषोमोये पशो afin वचनं, वनिष्ट- 29 VOB water-qua We भा राचिष्टोरूकं मन्धमानाः'* इति । atreane’ प्रति विकारः, कि ब्रनिष्टमख्व मा राविष्टोलुकसहशं मन्धमाना, उत VER वपां मन्धमाना वनिष्ट मा राविष्ट१श्ति। कि त्राम्‌ ?-वमिष्टमुलक मन्यमाना इति । कथम्‌ उरूकं खउलुकव चनः { रलयो समा नह न्िलात्‌, Tas: THe, रोमाखि लोमानि, WE भङ्ुलिः ; उलूकस यत्वा वनिष्टोः, वपायाख्चाप्रसिः एवं प्रापे ब्रूमःः-उरूकथब्देन "वपाभितानं' स्यात्‌ । वपां मन्धमाना afae मा राविषटेति एषा बहिः क्रियमाणा zerat भवति, भषति fe वनिष्टसत्रिघानात्‌ व्यामोहेन afasiqaanag:, aw निवत्तयत्रेष शब्दो दृटप्रयोजनो भवति, a fe afaza लशवितव्य एव, वपोडहैरणकाख वपां मन्धमाननं afaaem: इतरस्मिन्‌ wa वनिष्ट मा राविष्टेति afaaa वनिष्टौो नकः प्रतिषेधः उलकञख्टशवचनश्च पटषटटाध' | (कथं पुनवपायामप्रयुक्तो वपां प्रत्याययिष्यति उदङ्क शब्दैः? uf’! saa, अवयवप्रसिदया उरूगब्द स्तावरिस्तोख- qaqa ष्टः, तद्या उरु TPA उर तलिकाङ्कणमिति। तथा, ‘oa fe राजा वरखण्डकार Gala पन्वा मन्बेत वाठ * भ्वनिद्धवेपासमौपवतो कथित्‌ variate, तं मा रावि re ea मा gen eat रकारस्य ta! किं gin? ced warn उरूकबुि gin wae: । खत cena काकविरोधो कञ्चित egania पचिविरेषो- इभिधोयते। कुतः १। ररूयोरविेषत. प्य कः vere, रोमाचि atari caries. rr ररि र्य obra exons: साटग्रखकः, पचसहभं sine fared मन्बमानानरा fee ति arene:” इति माथवः। ₹ WETS » पादः २९४ fal aa’ ‘oe faa विक्रमख' इति । werfa स विस्तौखे- | बचन एव | तथा कशशब्डो मेदसि ufau:, यथा कशवाहिनो. रवाः+- मेदोवाहिन इति गम्यते । ARAN कशब्द ससुटाय- प्रययमादधाति ; मेदखिनौ तख वपा, न free भेदो मन्धम्म- नेन लक्चिक्ठष्टो वनिष्टुलवितव्य इति वपावचनता सिषा भबति | fa मवति प्रयोजनं? । वनिष्टवचनपर्चे उपमानस्य उरूकशण्दख wae: ; वपावचनपक्ते cere ऊडितव्यः कशब्द्खेति उरूशो के, उरूखि कानि; waar cea vearfe afe समासाभिप्रायः॥ ( <।४।४अ ० ) it =a, अभिनो प्रशसा वाङ tare प्रयाजण्दसा भशसापरलानिकरवम्‌ |, इ प्रशसा, स्यमिधानम्‌ ॥ ९३॥ ( प० ) ॥ भा तस्िबेवाध्रिगावाखायते,--्रणसा are’ इति। aa सन्देष्ः+--किं प्रशसा बाह Bway प्रथसेति ठतौयान्तः,- प्रयसा are ग्रोतव्याविति, उत, प्रश्सेति दिवन, crane fram: छते प्रस्तो बाह कर्तव्चाविति ?। कि प्राप्तम्‌ ?-- प्र्साऽस्यभिधार्न, wet हि शासशब्दः प्रसिद्वः, तथाहि aay वद्ति, ‘eu प्रयाजानिष्धाह श्यसमाषरेति afe वै ासमावक्ते' इति । अनिका sare: स्तुतिः, स्ततो any किमष्यडषटं gen ` इति मान्घवजिं कं.तयोरंवताल्वं कल्पितं स्यात्‌, तदयुक्तम्‌ अन्ध सिन्‌ पे सति | तथा wa Re भवति दशंगम्‌,-“सतस्वामग्नि wees wea. विश्रसनत्वान्र xeqae «fa! तश्जादसिनाः प्रप्सेति गम्यते ५. । ` 7 २७६ Mate-qua खः बाड्प्रशंसावा॥२४॥ (fae) a भा० भवना बाडप्रथंसेषा,--्रयसा are AwATY— INA : aes aay are च्छसव्यविति। तका प्रशसाशदस्य ezrear भविष्ति ~ oe ~ ~ 6 इति, कात्खयन fe arti: प्रशस्ता, Aca वाह खड रतेत्यथः, € 2 ate च are sewafafa | इतरख्िन्‌ we खधितिना fanaa क्रियते, Wty वासकः we: उच्चायते ; afe at are: afwa ca विधोयतेः-असिना any Saran दति, awrae fafufafea खधितौ af! a4 a wae are, तार्ण पशि warfa; wane च शमोकरोरे भति । तखात्‌ बादुप्रशंसा। किं भवति प्रयोजनम्‌ ?। watw शतं राजता इरितस्छरवोऽसवः, warfare अष्टो भवति, यथा पूवैः पसः; वला © ate तहि fawrar:, तथा argatsre a भवितव्यम्‌ ॥ (८।४।५अ०)॥ afta) ष्योनभस् वच इत्यादो कोनादिन्दानां Steg wenfraces I ड श्चेन-शला-कश्प-कवष-खे कपर्णा्ाह्लतिव्चनं प्रसिद-सज्निधानात्‌ ॥ २५॥ भां अख्ित्रेवाधिगाविदमास्ायते,-- नमस्व वचः WIAA शला दोषौ maw कवषो सखेकपणाष्टोवन्त' इति । ay dua:,—fa श्राङ्लतिवनमेषु भवति, उत arewtec अम्‌? इति। चिं प्राप्तम्‌ १, श्रसिदसन्निधानात्‌ भाषति वचनम्‌, इह प्रसिदस्य सजिधौ यदभिषोयते, किञ्चिदिदं कर्त € Ware ४ WE: 1 ३ 83 fafa तवाहछतिव चनं गम्बते, वथा “धमो पिष्टपिण्डाः सिंहाः क्रियन्ताम्‌" दति ‘axaara waar क्रियन्ताम्‌! इति fawafaawa aearafrrway मम्यते, एवं श्येनाक्तति वचः Swed, गलाछतौ दोषौ, Saal Wal, कवषाक्षतो GE, acatcretaal अ्ठौवन्तौ इति ॥ इ काल्य वा स्याक्थाभावान्‌ ॥ २९५ (सि°)॥ me वा्ष्दः पकं व्यावसेयति न चेतदस्ति,-भाञतिवचन इति, किन्तर्हि, छरखोदररं विवचितं, छल्खानि खुडतानि एतानि रतदाद्तिकानि भवग्ति । war श्वेनायालतिकानि भवन्ति, तथेतानि कुरत, जत्ञानि उदरतेत्वबमर्धोऽवगम्यते, . खग्येटं चोद्यमान cere भवति। छल्ोदतेहि तैः प्रयोजनं । तथा fe तदाख्तिकानामवत्तः भवति । इतरवाऽतदाल्लति- कानामवख्यात्‌ | तसात्‌ काट्ञामवगम्यत इति ॥ स्‌ अश्निगोश्च तदर्थत्वात्‌ ॥ २७॥ (यु° ) ॥ भार अभ्निरुखाङ्गानासुद्रवा्थः, अङ्कानां काठख्ंपनोदरणशं कादं स्वादित्येवमवः । कथम्‌ १ । एवं हि भवति वचमं,-- गार मात्रमस्वानुनं Sway इति ; तस्मादपि ब्ेनादिभिः कत्लो- cw मम्बत xfs) प्रयोजनं Tey ॥ (८ ४।९अ०) + Rea rata ata qu याडताभ्निखोपे srefeweqeyfirga खवनुहानाधिकरण्म्‌ ॥ ्राघङ्किके प्राथञित्तं न विद्यते पराथत्वाश्टथ डि विधौयते i रट ॥ भा अस्ति भ्रमिनिषोज्रम्‌,--य एवं विहानम्निहो्र जहोतिः दति । atgararaa,— ama ज्योतिष्मवेऽष्टाकपालं निवपेत्‌ यस््ाम्निरदतोऽडतेऽभ्बिषोव्र खदायात्‌' इति । अदि तु cuter Weary वा अग्निः रडतोऽडतेऽभ्निषोज्रे उहायात्‌, कि enfradt ana, न? शइति। कि प्रपत ?-क्षव्ेति । कुतः ? । sara हि निमित्त, भवितव्य नमिस्िकेनेति । अम्निरसो उद्तोऽडइतेऽम्बिष्ोतवे उदातः, एतावच्च fafaw च्योतित्याः, aaa ana म चाव शब्दोऽस्ति afer होजां्धमुषते sera कायेति तश्ादपि wear | एवं प्रा ब्रूमः,--्रा सङ्के" एवंशश्णकेऽव्नावमु गते “प्राय- चित्त न" awa, परार्धं fe agecd छतं दशं पूशंमासाषम्‌, अम्निहो्ाय Wet aot vera) तस्माव कर्तव्यम्‌ । ` STEAM ATA शब्दः, परम्निहोजाधसुद्तेऽनुगते प्राय- feufufr 1 wirea,—aufe arerrerdiaa: शब्दः, ` तथाप्यमिनि होताषंमेवोदतेऽनु गते watery गम्यते । कलम्‌ ? । अम्निषोषप्रकरस एतदाखातमिति, अम्निहोवप्रकारये चा- चानास्चस्योपकारकमिति गम्यते । (नाग्निषोक्रविशिष्टसु्दरणं, vara fe स्वं fare, न परविशेषशा्यैन'। wire, ufaaaqaagq urafeuqea, नोष्ानसस्बन्धं। किमती सुर ९ ध्याये ४ पादः ॥ Re. बयेवं ?। यद्यदानसम्बद' भवेत्‌, उद्ागस्वानङ्गतवाजेतदुहाना- मिति मम्यते, प्रकतेनाम्बिोव्रेश प्रयोजनेन सम्बध्यते | भरम्निषब्बन्धं पुनर्गुषत्वाद्गेम्तेनेव wafers प्रयोजन- सम्बन्धः, तजत्रेवपुतो sarod मवति, यदि स प्रयोजनं नामिनिर्कत्त बति । तज्राभ्निहोत्राथेम्योडरणस्वाम्निषटोचनिहंत्तिः प्रयोजनं । दर्थ॑पूरंमासार्धप्य दयपूषमासनिहत्तिः। उतः चानुगतं wa प्रयोजनायायोम्बं प्रायचिन्तेन योग्य क्रियते। तश्च योम्ब gay प्रायधितमम्निटेोव्रस्योपञ्रोति। weet दशपूष्यमासप्रयोजनः तं are कुवंचाम्निषोज्स्योपकुर्यात्‌ | बरब्विहो भावमु्चत ¦ तं ae कुवन्‌ परम्निहोत्रायोप- करोति । तस्मादम्निहोजायसुदति प्रायवित्त । कथं पुनर्जायते, अग्निना प्रायित्तस्य gear: नोह्ामेनेति १। भ्रभ्निविगिष्टेन ठदानेन uaa दति Bar गम्यते, खहानपरीतेनामिनेति वाकेन ; अतेवीञयादलोयस्वादुदानसम्बन्धः प्राप्रःति xfer उ ते'-- उदा नघावन्पस्रापरिषहायतात्‌ “यस्योहायात्‌" इत्यबि- वितमेव प्राप्रोति, श्रहृष्टाधलाद्र अनाकाङचितेन सम्बन्धः, तद्हानपरोतेऽम्नो प्रायश्चित्तेन सम्बध्यमाने व्यापत्तौ सत्यामा- काङूचितेन सम्बन्धः, दृायता च । त्मादुहानपरौतोऽभ्बिः mafwia सम्बध्वत इति| द्ंपूमासाचमुडतो यतव्रानुगच्छति तत्राम्निहोत्रस्य परकोथोऽभनिर्व्यापवः। परकौयद्चोदरगमिति तत्र प्रायिक नस्यात्‌ पि ख fay भवति। किभिति?। वसयाम्निरु्तो अग्निष्टोच' इत्यगुवाद्‌ः । विधो fe एतख्िन्‌ सति वाक्षभेद्‌ पसरः | यद्म्निो तरप्रयोजनसुचरथं, ततोऽकछत- २८० भोमाणा-द्मे प्रयोजनमिति विवक्षायाम्‌ अहतेऽम्निहोते इति वचनमनुवदितु सुप्यते । तस्मादपि भअम्निहोत्रप्रयोजने उदतेऽनुमते wafer भवितुमहतोति । किन्तहि wert कव्यम्‌ ; अविगेषविहितम- ग्ने पगमे प्रसजव्यादिति ॥ (८।४।अअ०) a Waters wefenereat ines गृहागाविकरणम्‌ ॥ Bo धारण च परा्थतवान्‌ ॥ २९ ॥ (fae) ॥ भा० इदमाख्नायते, ‘wat गति श्राइवनोयः' इति पख्यागुगमे प्रायि स ‘wag ज्योतिखतेऽ्टाकपाशं निववेपे-- खस्वाम्नि ददतोऽदतेऽम्बिहोत्र उद्ायात्‌' इति waited सांशविकःः- यदा धार्ग्योऽभ्निरमुगच्छति, तदा भिर्‌ wrafee awa, न? vf: किं प्राप्तः ?- कर्तब्य सिति। उपसम्धाप्त fe fafaw, एतावदिह निमित्तं, wftacfer- होता्थेमुहतः क्तप्रयोजन उहातौति। तच्चेह सर्व" प्रा, तस्मात्‌ Nae प्रायिकमिति | ‘aq सवकाथमेतत्‌ न केवलायाम्निहोत्राय'। cut, यदि aiatne, समुदायार्थः तत्‌ न कवलस्वाथन भउतोत्ब्‌ ते । यत्त Thaw -दतेवं सर्वां तत्‌, सवभ्योऽपि प्रषुकमम्निषोत्राय प्रयुक्त" भवति। न चेदं सवङ्ञप्रषनुट।वाध, सदुदायस्वायोदितलात्‌ साधनानि प्रत्या- ASEM | एकेकं तत्र कमाहरणमाकाङ्लति । तस्मात्‌ स्वीघंमपि सन्‌ अम्निहोवाध भवति; एवश्ेदनुममनप्राय- चित्त प्राप्रोति fat यवां पबु खश परिखमृरनं -कशापवब- ९ आध्याय ४ पाद्‌ः॥ रट waaarea: दार्वा wiaserawaefa क्रियन्ते एवं प्राय- fauafa क्रियेत । रवं प्रासे जूः "धारखे च' गतच्ियोऽगुणमने xe प्रा्चित्त' न कर्तव्यं । कुतः १। 'पराचत्वात्‌",-न fe तटा प्रग्निहो वाचंसुषरग् यिन्‌ काले भवत्यसौ गतशथौः, तत्रान्या मुहतोऽभ्बिः wale धाथते, उषरं तु तत्‌ एकदे एव प्रयोजन, WIT! J सर्वकश्माव, नच wieesPagrrasy- गमने प्राय्िन्त' विहितं, fate उदरे, परकौयं चाजोदरस, पराचमुदरथं, यदधमुद्रखं तदर्घमुशतेऽपि तत्‌ प्रायबिष्त। तस्व तरेद्‌ प्रायिक्समिति॥ ष॒ कियार्थत्वादितरेषु कम सात्‌ ॥ ३०॥ (Toft भा अथ AEN, aan इत VIIA इत्येवमादयः पदा्घौ asta क्रियन्ते, एवं प्रायच्ित्तमपौति। wiraa, am त्‌,--परिसमहनादोनि क्रियन्ते, शखोदितानि fe तानि संक।राध्त्वेन शानि च ्रक्रतप्रयोजनानिष ; उरण तु हतप्रयोजनत्वात्‌ निहत्तं, नियतदेशक्रालत्वाचाशक्ध' | तस्मात्‌ ceaqer प्रायचिन्तेन ॥ (<।४,८अ०)॥ । at ete ILE PU re Lal ZA SAS यस्य चोदना,प्राप्तकालत्वात्‌ ॥ ३९ ॥ भा TAA उदर खमन्तः,- वाचा aT EAT प्रारेन 210 ग्ट मोमांशा-दभन sara इत्येवमादिः। तव्रायम्ंः सांशयिक 7 मासा्ंनोदरणं क्रियते, किं aay aa awe न? इति। किं प्राप्तम्‌ १{--दभंपूणंमासाषमष्यतेऽग्नो शअसभ्निोव यत एव । AI Waa न क्रियते, waratwashagta MAUNA । तस्मात्‌ HAY ACCT कत्तव्यम्‌ । warera,— कालाभावे विगुणत्वादुशरणं नाम्नो जस्यति, तच, कालमात्रं fe अपगतम्‌, उशैरणं तु विगुलमप्यम्निहोच्रस्य भविष्यतौति। एवं चेत्‌ समन्त्रकं कभ्चव्यमिति | एवं प्रापे ब्रूमः, पराम्‌ ‘oma’ Wen ‘ae अम्बो प्रवर्तते, ( चोदनेति कमं ब्रूमः) न तजर मन्व: कर्तव्य इति ; न तद्म्निहोव्रस्योदरणं, रतः WAI Secs न कत्तव्यमिति। eua— aaa, विगुणसुदरणमभ्निषोवस्येब भविष्ति, न गुणाभावे प्रधानाभावोऽपिः इति । wired, न गुणः कालः, निभित्तमसो भवति,- त्ये तदुक्षम्‌ । war निमित्ताभावै क्रियमाण्मखतं ad भवति। तस्मात्र तदु रशमम्निहोवस्येति; न चेदुदरणमंम्निषोजस्य, तस्मादत्र AM न कव्य, कतीऽपि दयसावनथेक दति॥ (eisiewe) ॥ € अध्याये ४ पादः ॥ A TTC TA Meas (लामनग हानाथिकरणम्‌ ॥ सू प्रदानदशनं अयणे» तद्र्मभोजनाथत्वात्‌ संसर्गाच मधुटकवम्‌ WSU (Te )॥ भा० न्धोतिष्टोमे समाश्रायते,-“भादित्यः प्रायणौयः + पयसि we.’ इति । तत्र सन्देहः, कि प्ररानाथौः पयोधमोः पयसि कत्तव्याः, उत न? इति । afe प्रदानामेतत्‌ पयः, ततः कन्तव्याः, भ्रव AAMT, AWAIT: | कथं संशयः १ । TAMER Wet पय इति गम्यते, देवता सञ्बदस्य तु चरोरधिकरे पयसि शयमाखे वाक्षभेदाशङ्धा, भतः सशयः t । किं तावत्‌ urea’ १-प्रदानाधमिति। कथम्‌ ? । भादित्यः चरुभवति, स॒ च पयसौखेवमनेका्थंविधाने वाक्यः भिखेत, हावपि चेहार्थेा अतो वाक्धादवगम्येते, यदयन्यतरदेतयोविंधोयति, तदाऽन्धतरदविधौयमानं गम्यते, Wal न वाक्षभेदः। AUT न tence श्राखयितव्यं ; तज्राधिकरणसम्बन्धे frit माने देवतासम्बन्धावमतिनावकल्यते, प्रमा णान्वरे णा प्राप्तलात्‌। देवतासम्बन्धे तु विधौयमाने fe ये fafeaa चरुपयसौ, तयोनिर्हेश्सामर्धी दाक्येन VIE गम्यते, तश्च देवतया सम्बध्यत, तबार्थौत्पयश्राधारशरभवति । आद्,--'वाक्येन डं चरुपयसौ गम्येते, न तयोः संसगः" | * अपके दति खा" सो० Yo पाठः, एवं भाषेऽपि। † खादितः made uefa कार Go Yo qe: | P खच्यते,--यठा हे गम्येते, तरा त्रयो गकयने म खोगपद्यमेतयो- मन्दते, AWE] संसयः, वकता च कका खाः Bees + ते नाक fara एव विवितः, माधिकरणसम्बर्धो गम्बमानोऽपि विधौयते। एवं तु निद्रः क्रियते, dee चरुपयसौो कथं गम्येयातामिति, at wiwee पयः चरौ त्यव्यमाने नियतं त्यज्यते, तदस्य श्रामदर्थंनं, भवति। पयसा ययमाशस्व तस्य प्रदानं कथम्‌ स्वादिति सप्तमौ निदिश्यते। तस्मात्‌ भोजनार्थं यागाघमेतत्‌ पयः । भोजनमिति साश्ूप्याद्‌ वायमादह। तस्माच्च पयः प्र्ाना्थं' पयोधर्मः सम्बध्यते | आश,- a aaa वागः, देवतासुरिश्य aware: स यागो भवति'। रच्चते,--भवमप्यदितिं देवतासुिश्छ ara: feat इति । श्रा, “मं पयसोऽदितिरहंक्ता, न छरेणमाते देक्ता भवनि, या यस्व ख्यतं सकं तस्य देवता इति । चरोदेका शयते न पयसः" । र्यते, उभयस्य निदं णात्‌, saat रेवता सम्बध्यते, WEA मधूदकवत्‌, यथा दधि wa रतं धाना खदका, तत्‌ wee प्राजापत्यमित्ति भवति, एवभेकेदं Tea | यद्यपि amifafee, ससम्बषस्यविधिस्तितत्वाचिदे शमप्त्रसव विक्छितत्वात्‌, वधौदने दपि. दत्वा भभ्यकहव्यमिति सद्ग निदश्मावं विवच्छते, नाधिकरःशत्यम्‌, रवभिषापि eer! तस्मात्‌ प्रदानाथं' पयः प्रदाना्धौष वथोचर्माः भर्तव्या इति. ॥ Go संस्कारप्रतिषेधश्च तरन्‌ ॥ ३६ ॥ (य° ९)॥ भा० एवच क्त्वा प्रदेयघंसकाराणां केषाद्धित्‌ प्रतिषेध उपपव्री २८४ Matet-cwsy ® च्छा 8 WWE: ८५ नवति,-*प्यलवा वस्तानपाकरोति, अरपकिक्लकति मां रोषवतिः इति ; wre हि प्रतिषेधो ग्ध्य xfer Yo ततप्रतिषेषे च तथामृतस् वर्जनात्‌ ॥ ४ ॥ (यु २ ) ॥ we "बक तिभेषे" पयः प्रतिषेधे तवामूतसपि लोके वच्च॑ते,-- quar सिद्ध, पयः AAG; FAA AIT द्रवस्य घमः, वकाः SAGE Tate, "ततप्रतिषेधे" as पोते पानोय न पातव्यमिति विलेप्य यवागख Tad |. we AMAA वन््त्‌ पयो लोके एवं भवति, भोजनाथ fe aa; aa fe aa परयः, तददिषापि भवितुमहति इति सामान्धतोदृष्ट व्यपदिष्टम्‌ ॥ मूः अधमेत्वमप्रदानात्‌ प्रोतये विधानादतुल्यला दसंसर्गः॥ २५॥ (सि० )॥ we | nate!’ तु पयसः, नास्य प्रदेयवयो धमी भवेवुरित्ययः। कुतः ?। शरप्रदानात्‌, नोद्‌ प्रदौयते । "ननु चरौ प्रदौयमाने प्रदाभिष्वत इत्येवमर्धं' पयसि यशस्ते नेत्याह, तखर्‌ कयं स्वादित्येवमर्ध Fe तत्‌ श्रायते! WARES: प्रयोजनः मस्ति. waren चरर्मवति इति, नतु waa पयसा! नतष्दांतव्य ययते । कवम्‌ ? । श्रखताथ विधानात्‌ । “नशु areas एव भवति, इति; बरिषटापिकव wa om, संङरटमत। इविभवकतिः THY , उच्यते, --.शरतुस्त्वादसंसयेः, TTT च रुपयसौ, ° पचेन इति कान Wo Yo GIS: | २८६ uter-ena प्रत्यक्ततोऽधिकर शल्येन पयः यूयते, ` प्रेयत्वन ङः, पयसो UIA प्रडेयत्व गम्यते, तदधिकरणशश्युत्या वाध्यते | यत्त वाक्धभेदप्रसष्ुः दति, aa, न fe पयसि चङ्रिति सम्बन्धो भविष्यति, कथन्ति, पयसि आदित्य इति, उभ।वादित्यशब्देनं सम्भव्थेते,-श्रादित्यः पयसि, भदित्य्सरिति उभौ चरुपयः- शब्दो श्रादित्यप्रधानावित्येकं area’ भविष्यति, न वाक्षभेद प्रसङ्गः, पयश्राधार wifeat भविष्यति। aaa पयसि प्रदेयधरमा भवितुमर्हन्ति ॥ सू परो नित्यासुबादः स्यात्‌॥ ३९॥ ( श्रा °नि०९)॥ भा० श्रथ afargqa,— sage वक्ानपाकरोति sufas- 9 A (1 £ ।, वति गान्दोहयति' इति । aay एवं सति अस्याथस्य साधक © 9 । ~ 0, 9 भवति, किन्तहि एतत्रित्यानुवादकं । नित्यमेतमष' सन्त श्रतुवदति । नेवाप्रदेयत्वात्‌ यजुषा वरा अपाक्रियन्ते, न पवित्रवति गौदुष्ते। ‘aq नित्यानुवादोऽनर्धकः'। उच्यते, न वयं प्रयाजनवन्ताम्‌ चअप्रयोजनवन्तां वा विचारयामः, किम्‌ एतस्मादाक्याहम्यते १९ इति adheres, ware arenfee गम्यते, -न यजुषा वसा भपाक्रियन्ते, न पविच्रवति Tews दति, तच्चास्य श्रप्रदेयलयात्‌ ware’ यजः पवित्र' वेति ॥. सु विदितप्रतिषेधो वा॥ २७ ॥ ( आ०नि० २)॥ भा० भधवा, «fafereta प्रतिषेधो दरषटव्यः+-- विदितं केषाञ्चित्‌ यजुषा वस्रानपाकरोति, पविश्रवति गां ef’ दति, तस्य प्रतिषेधोऽथेवानेव भवति इति ॥ 9. कः "क . ₹ ध्याय ४पादः॥ २८८० स ana गुणभावित्वा्तदृक्घप्रतिषे धात्‌ स्मान्‌ कार्यात्‌ केवलाश्ननम्‌ ॥ ३८॥ (Bef. २)॥ Wo अथ यदुक्,--पयः प्रतिषेधे पयसा सिक्तः पयसा dee च वज्यते इति, aa ब्रूमः, युकः हि शोके यस्खष्टस्य वजंनं, तदेव हि तजर प्रतिषिध्यते, नित्यः श्पसजेनीभूं भोजने पयः प्रचरति, यच प्रचरति, तत्‌प्रतिषेधाऽथवान्‌, यत्‌ न प्रचरति, तस्य शप्रसङ्कात्‌ प्रतितेधोऽनधकः। ‘aq केवलमपि लोके पय उपमज्यते" | उच्यते, कार णात्‌ केवलाशनं,-व्रतमोषधं वा यस्य, स केवलं उपयुङक , नलत्वेतत्‌ प्रचुर । तस्मात्‌ प्रायेण राणभूत- लात्‌ पयः, पयोयुक्षमेव न भत्तयितव्यमिवेवमधः पयःप्रतिषेध उच्यते ॥ सू व्रतधमाश्च लेपवत्‌॥. Be ॥ ( आ ० )॥ Wo पध कस्माव्रायमन्यः परिषार saa ?,- व्रतवदेतत्‌ द्रष्टव्यमिति, यथा ब्रह्मचारिणा मांसं न भक्तयितव्यमितयुक्त द््विंगतप्रपि लेप बजंयन्ति, एवमिहापि पयो न पातव्यमिलयक्ते पयसा faa पयसा gee वजंयिष्यन्ति इति ॥ Yo रसप्रतिषेधो वा पुरूषधमंत्वात्‌ ॥ ४० (HT नि)॥ भा० नवा एषः परिहारः | परिहारान्तरनितत्यर्थो वाशब्दः | कुतः १ । “युरुषधर्म॑लवात्‌' व्रतस्य,-भ्रटृष्टाये' ब्रह्मचारिणो मांसा- भणं, aa तावदपि यो भक्षयति, यावति atacaary विदितं भवति, तस्यापि दोषः; म क्षेखप्रकोपादि किञ्चित्‌ टषटमपे चते, Aiea | wud अमिधीयभाने .. अभिद्र यस्त afa ur "रित्वा नातः?" कामे GI Ao 4 कम्म॑सम्दडतरः ०, "प्रविष्षात्‌?, ,. TUITE ,. साद्यतिद्यः =. खचि डम्‌ अभिधीयमाने व्यनि OTT afaat (ad cca पङ्ति) विधिणटलाव्‌ जातः कामे GT सेमं कम्मं सम्दडतर "खविशेवात्‌' जार्यतः प्रद areata; खचि चेदेकेन bab वाक्छानि तेनेतत्‌ बदोव ९ Were ॐ TEA eae तदा भिद्येत, यरा Zante, widary दथिपयसाः। श्र, "ननु चरेारपि टेवतासम्बन्धे दश्पियणारपि तथा, न भविष्यति वाक्छभेद इतिः । ad wey, विभागः ave इति, पुवैवाकं ठक्--“चेधा weary विभजेत्‌" इति; तदनन्तरं विभा गविच्ेव- परमिदं भवति वाक्ये स्विष्टाः, तानिष्धाय प्राणे दधंशङं येऽरष्ठास्ताम्‌ faut fafafaera sa wee इति ; श्रा- विजरैषादधिपयसेारपि विभागे awe: यरि च दधिपयसी faunal षतो प्रशोतायंऽणच्येयार्तां, तते fata वाक्यम्‌ , अते Raat: mad fart । शअविधौवमाने «anal प्रातिपदि काया देवतया wala, वाक्यषामथ्यात्‌। Ga च दधिपथसो देवतया eared चरुणा सद,- दधनि चर्रेका भाग इन्द्राय were भवति इति । यथा विभष्थमानेषु नाना- द्र येषु उच्येत, रकापाश्थां घमाहायी मश्यः, एका भागा रेव- TAG; रजतपाश्थां सुवे निहितम्‌ wate भागे विष्णमिज्लेति शह पाजीभ्यां tr भानो aaa, विभागविभरेवपरलाद्‌ वाव्धस, wer विभक्लारगुवादख्च सप्तम्या waa एवमिहापि विभागपरत्वादरेव aera, विभक्रलाच्च दधिपयसारेका भाग tf मम्यते । श्र्थाप्नवाखच सप्तम्यथाऽनुवादा भविव्यति। तश्मात्‌ प्रदानार्थे दधिपयसी । प्रदानाथाख दधिपयसेधंमीः eva: ॥ | Ge गृतेापदेशच्च ॥ ४२ ॥ (Ye) ॥ भा० इत प्रदानाय दभि पयसि 4 card धमाः war A Ree मोमांखा--दशेने ` इ्ति। कतः ?। सिद्कवत्‌ इटतापदेे भवति-ते चरं THER uff | स aq धमषु उपपद्यते, इतरया अथक म क्रियेत इति । तण सिद्ध वच्छतोपरेशो गावकश्येत। तस्मादपि vara द्व्याधीाः दधिपवसाधमाः ser दति ॥ (९।४।९९अ०)॥ पद्छकामे्ा दधिद्टतयेोः प्रदोयथग््रोगमुष्टामाधिकरकम्‌ ॥ we श्रपमया वाथान्तरे विधानाचरुपयेा- : वत्‌ ॥ ४३॥ (सि०)॥ भा अखि पश्ुकामेष्ठिः-"यः पद्रुकामः खात्‌ साऽमावास्ला- सिद्धा वत्छागपाकुयात्‌ । ये रारिष्टास्तामद्मये समिमतेऽष्टा- कपालं निवपेद्‌ ये मध्यमास्ताम्‌ विष्णवे शिपिविष्टाख a चं ये स्थविष्ठास्ानिख्धाय प्रदे दधंशरम्‌'इ्ति। wa चर्‌, TH खरमित्येतद्‌ दारणम्‌ । श्रच सन्दे दः कि wa दधनि चेख्ाया दधिपयाधमंः avian उत ग? इति । किं प्राप्तं -पुवशाधिकरखेन aver इति, खमाना हि शुतिभंवति इति । fagaw WAIN: सलु REMY धर्मेषु उपपद्यते । एवं MR बरुमः+-श्रपनयो वा" धमाणां भवेत्‌ । शश्रीन्तरे' Saar विधोयते, दधि च अयणार्ये, न प्रदागायं; श्तमो- संया गात “चड्पथोावत्‌' । चथा प्रायणोये चरो पयसि ्ररेयधम a क्रियन्ते खत्रमोसंया गात्‌, एवमिदापि ॥ ल MINT aaa: ॥ ४४ ॥ (ate निर) ॥ € Ware ७ पाडः ॥ REL भा अथ BEN,—fagrearient भवति' दति । ay ोषः। ada द्रव्यं शशयिव्ति, wand हि चरो अयणं, TE KG wea, अथवति xa wtf awa प्रदेयधमा न भवेयुरिति ॥ (८।४।९२अ०) t च्यातिष्टामे waar प्ेयधनप्राननुष्भा्धिङरकम्‌ ॥ द्र आयखानान्त्वपूववत्वात्‌ Meare विधानं स्यात्‌ ॥ BY ॥ (Yo) ॥ we च्यातिष्टोमे अूयते,--पयसा Garage surf सक्रुभि- fea धानाभिददारियोाजनं fecaa wai reir पाजोवतं' | awdwea: |) किं अ्रयशानां प्रदेयधमोा भवन्ति, Gan? cf कुतः संश्रयः? । यदि प्रदेधाभि अयलानि, तत एषु प्रदेयधमेा भत्रन्ति, waa प्रदेधाभि, न भवन्ति इति। fa प्राप्तं ?-प्ररेयानिं nae: सम्बध्येरन्‌ tia अयणाद्धि इयं जायते, पथोामिश्रशं षमा भवति, संमिश्र च इयमाने पयोऽपि हामेग aqua | यदि प्यामिश्रश्च सेमा भवति, तच साख्य पयसा मिश्रमानस्य म कञ्चिद्‌ पकारं wara:, यागे* हु उपकारा भवति निटंनि- गाम । afe शमेन खम्म॑द्यत इति मिश्रणाभिप्रायः, ततः उपकारक मिश्रणं दृ्टेनापकारेण, श्रुते हि गुणवान्‌ यागः maa: पयसा निर्व्यैत tf सेमापकारः Tey स्यात्‌। तस्मात्‌ पयसा Frat भिश्रयते, ख मिभितः प्रयोगबचनेन कथं * aay दति we Go UF Mle Go Yo पाठः| A 2 ९९९ मीमांशा~-द्ने धम्बध्यत इति गम च प्रातं भिश्रएं tafegae wi, ae carat wer विधीयते इति, “अपुवेलात्‌' ere तस्मात्‌ merge gear "विधानं खात्‌" । प्रदेवपयाधमाचाज कतव्य इति ॥ ख गुणा वा अरयणाथेत्वात्‌ wed a (सिर) ॥ भाग "वाः-्ब्दः पं Bravia) गण्डं पथः स्यात्‌ सोमसत, न प्ररेयद्रग्ं, प्रदेयलेनाञ्रवणात्‌, Baran ख मतलात्‌ ॥ ae अनिर्देशाचच ॥ ४७ ॥ (य॒०९)॥ भ न मेन प्रयोगवचनेन वा अद्ध सम्बन्धः । offen परा्थलात* । म च, प्रत्यरेलापि पयद्छागे चागनिटं निः पया, प्र्यशरेवता सम्बद्धा हि त्यागे यामः; न चाज पयसा रेवता- सम्बन्धः, "मेजावद्णं ग्रं zur इति वचनं, न मेचावरषं पय til तस्मात्‌ इटापकाराभावात्‌ wee: सोममिश्रषे सेमसंखकारोऽभ्वु पमम्बते, ARTS yeaa: सम्बध्यत इति॥ ख° शरुते तत्‌प्रधानत्वात्‌ ॥ ४८ ॥ (यु०र) । भा इतश्च Brava पयः। कुतः? | afafe a मप्रधाना भवतिः दितीयाविभक्गिः qed तस्मात्‌ wate साम एषे- wa इति ॥ * eigen: पराथेलात्‌॥ दूति खजमथिकमादजेपुखके विते | ९ ध्याये ४ WE: ti २९ श्‌ ° अथैवाद्‌श्च तदथेवत्‌ ॥ ४९ ॥ (यु ०३) ॥ भा० अरथेवादख awe sate भवति,-ख मिगाऽत्रवोत्‌ पयसेव मे सोमं श्रोणम्‌ इति, म fe भवति "पयो मे रुः इति । कथं तदं ?-ओमं पया संख्यः इति । तस्मादपि Stare श्रयम्‌ ॥ we संस्कारं प्रति भावाच्च तस्मादष प्रधानं स्यात्‌ ॥५०॥ (Tey) ॥ भा | ‘Swart प्रति" waar भवति, यज घंस्काराः भयन्ते तजेदं श्रूयते,-“पयघा मेजावङ्णं श्रीणाति" दव्येवमादि । तस्मात्‌ खस्कारप्राये अवणादयमपि संस्कार एवेति awa भवति fe wearer तद्‌ बद्धिः, यथाऽग्यप्राये खिखिताऽग्य दति गम्बते। तसात्‌ प्ररे यधर्मेनं सम्बध्यत इति ॥ (९।४।९२अ०)॥ was Curae परखत दूत्येन यामानरविधामाधिकरशम्‌ ॥ इ पयभ्रिरुतानामुत्सर्गे तादण्येसुपधान- वत्‌ ॥५१॥ (qo ) ॥ भा श्रश्वमेधे समामनन्ति,-्रानाय परसखत* श्रालमेतः दति । तप्रहृत्य भ्ुयते--पयंप्निरतान्‌ श्रारण्छानृत्सृजन्तिः इति। तच सं्रयः+-किमारण्यानामालमभ sera एव, द्रवयोत्छर्गशच श्रय * परखब्डब्देन आर्याः पश्युविष्येषा sen इति area: 4 पष्न॑पखचवदिमते QU BM IS: | २९४ मोमांसा-दबेन fa कर्मरेषप्रतिषेधः,--परय॑प्निकरणान्तेः deat उत्लष्टव्याः? इति । fa प्राप्तं ?-दष्योव्छगाऽयम्‌, weary say एवेति । कुतः ?। एवमत्सगम्‌ wad विदधत्‌ ae eat way शरुत्या वच्छति, इतरथा SOT प्राप्नमनुवरेत्‌ । aaa प्रतिषेधस्य eat भूयात्‌ प्र्ययः। fay वक्धाद्‌ बलोयसो । एवच्च सति रेवता सम्बन्धो यणे शूथानमदि श्व परण्न्त श्र लवाः, पर्च॑भ्नि- करणं छता eMart दृति ; "उपधा गवत्‌, यथा, “एतत्‌ खख UATE य एष चर्यं एनं चरम॒पदधाति' दत्यपधानार्थमेव खरारूपादानम्‌, एवमिहापि उत्घगाथे एवालम्मा भविष्यति ॥ qe श्रेषप्रतिषेधा वाऽथाभावादिङान्तवत्‌ ॥ ५२॥ | (fae) ॥ भा० 86 Ha Manfadar arsfart वाक्ये SA Fa: 71 श्रया- Maa’, — SATA पर खत श्रा लमेत' द्यस्य वाक्यस्य म कथिदथा भवेत्‌ , यदयल्छगार्थ AAA स्यात्‌ । कथं ? । श्रा लम्भकाल एवा- aH नेमे शानाय rea cia, aad जानतो aa ager भवतिः शू्ानाय दातुं ata इति | खथ्क्यार्यला- दनयक्मिदं वाक्यं भवति। षष SE एवमवकण्यते यरौग्रानाय दातब्याः। तस्मादालम्भवचनेन शब्देन दानमेव विधीयते इति wad) यदा च दानं विधौयते, तदा पयप्निरुतानुष्पुजन्ती्यु- सरंमनूथ, एवमृल्जन्तोतिविशेवविधानाथे भवति भात्तम्‌ । कथं पृनरच विशेषो विधोयते, किं कालः पयभ्निकरणे-एत- € अध्याये ७ पादः ॥ २९५ सिन्‌ काल Says न्तीति ?" । मेश्याद,- भाज कालवसनः wae: gad । काले च विधोयमामे काशान्तरं प्रतिषिध्यते न रङ्गा. राखि । “अथ किं पयंग्रिकरणवदुत्खषटव्यमिति ?। तदपि नासि, म We पर्यप्रिकरणशभावना awe | aarg सत्यां पर्य्चि- करणात्‌ प्राञ्चः पराञ्चखाथाः सवं प्रतिषिष्येरम्‌ । कथं तहि ?- fase पर्यभ्चिकरणे उत्खष्टव्यः दूति। "किमेतस्ा मवस्थायामिति ?'। WATE, — STRATA AAA प्रा प्नम,-एतदवस्थः VIEGAS इति श्रवखाम्नर प्रतिषेधस्य च नायं शब्दा वाचक्रः। चदकप्राप्ने हि काले उच्छज्यमामे शतपर्यग्मिकरण warer भवति। यदित aera: भरतिषेधः स्यात्‌, पर्यप्निकरणादृद्धे wei प्राक्‌ पदाथः प्रतिषिध्येरन, न पराञ्चः | Hae: ? । पर्यग्निकरणे ते यादृशा भवति argue दति । “नन्‌ चेादकेनेव ACHISA प्राप्तः" । उच्यते, पुनर स्येतदङ्गवन्ता शूयते, भङ्गा न्रपरिषञ्जा्थम्‌ ,--एतेरोव अङ्गेरङ्गवामत्‌खष्टव्यः। एवं चादक- भ्राप्नानि परिषद्यायन्ते, नान्यानि श्रङ्गानि भवन्तीति । कथमेष अन्द एवं परिषद्यातुं शक्रोति दति चेत्‌'। शक्तातोतिब्रूमः,- कथं ? । प्रत्ये वाक्येन ATH A TIARA प्रधने HATE: स चादकेन पराचा खतो एकवाक्यता ग भविय्यति इति । aaa क्मशेष प्रतिषेध >— BMNTIY AWA: । विरतौ सप्नाथीनां srearat वाधाधिकरशम्‌ ॥ (भ्रथमवणेकम्‌ ) wo विषैः प्रकरणान्तरेऽतिदेशत्‌ aa स्यात्‌ ॥ १॥ (०) I भा० ऊशा ठत्तः, बाधाभ्ययमिदानीं वन्तंयिय्यामः। बाधो नाम यदेवेदमिति निशितं विज्ञानं, कारणान्तरेण, मिथ्येति कथ्यते । तथा अभ्युष्य यत्‌ cafe भवति दति विज्नायते, अपरमपि भवति इति विज्ञानं । तत्रायमर्थः प्रथमं परो च्छते,- किं of प्रातं विरता कन्तव्यम, उत fafyeraa ? दति । fa aramid -“विघेः" (प्राकृतस्य) "प्रकरणा न्तरे" (विषम) यते भवल्यविरेषेणातिरेशः, श्रता यख यावच प्रातं धर्मजातं aad fanat कन्तव्यं, यदप्यथलघ्तं । कुतः? । वचनेन होदं सवे प्राप्यते, भ च वचनस्या तिभारोाऽल्ति प्रापयतः । कथं वचनमिति गम्यते ?। wera वेछतोषु देना सु Wad घ्मजातम्‌ श्रपेच्छते वाक्य शेषत्वेन, aaa weal देश्ननाया ममुषज्यते, एवं वेरृत्यामपि | * [यकाराकरर दति are को Yo qra: | Yo अभ्याये & पाटः ॥ Bod a afefanarsfa 1 तज यया ङष्यलानां पाकेप्राकताया- ऽपि वचनप्रामाश्छात्‌ क्रियते, एवमवदन्यादि श्रप्रारृताथेमपि a कर्तव्यमिति i ae अपि चाभिधानसंस्कारद्रव्यमथे किथेत ताद्‌- थ्यात्‌ ॥ २ ॥ (fae) ॥ we श््रपि चः दति qaarefa: 1) नेतदस्ति,--ष्वें प्रातं विरते कर्तव्यमिति, कचित्‌ “्रभिधामसंस्कारद्र वयं" निवत्तिंतु- मरति wea ga waa?) श्रभिधानमंस्कारद्रयं हि प्रयोजने षति क्रियते, नाप्रयोजनम्‌, WKAR प्रयोजनाय तदा्ायते न खाथम्‌। “मन्‌ चक्रं लृप्नाथंमपि क्रियते वचनप्रामाखाद्यथा छृष्णलेषु पाकः | नेत्या, मास्ति GHGS देशकं वचनं; ग वेष्टते कम ्राहृतरक्गपदार्थः सेक वाक्यतां याति, नेवं विज्ञायते--यागेन फलं Gala, कथं ? प्राृतेरङ्गेरिति, कथन्तदिं, यथा प्रारतेन यागेन फलं afar तथा इति । कुत एतत्‌? । यागगते fe व्यापार विश्षस्तनापेच्छते, न व्यापारमाजं, यागगतख व्यापारः Wad यागे प्रयोगवचनेन कल्यितः, सन्गीत विद्यते, स श्रक्याऽपेचितुं; ख चाकाद्धति निराकाङ्श्च warfa कतुमिति। श्रङ्धेष्व्यपे च्छमाणेषु न यागगतेा विद्ते व्यापार- faq: WAY BM! CATH लच्णा स्यात्‌! यथा दण्डेन युध्यते इति वचमे म दण्डिङ्पं अब्दनामिहितं। यदि q aa BOR मोमांसा-दभेने afeaa प्रयाजनं स्यात्‌, शक्यते तेन ख्यत, एवमिशाण कवत armat विद्रेषा गाङ्गष्वपेच्माणेषु weerfafear भवति, लक्षणया तु BWA, AIWAY शब्दा वध्येत! wy wer मा वाधोति यागगतेा विशेषा नेवापेच्येत, अङ्ान्येवापेच्छेरम्‌। ततः, कथमिति दतिकन्तव्यताविरेषं प्रति त्तस्य क्म॑ण- द्ादकश्ब्दाऽनिटक्लाकांक्च एवावतिष्ठेत, secfe च wart इतिकन्तंब्यता श्राकांच्येत, गम्यमाना च प्राहतयागेतिकर््तव्यता उसु्येत, प्राहृतामाश्च अङ्गानां Tada दुलभ lade कमणा एकवाक्यभावे।ऽणपगन्येत | स्वे रेतदन्यायं | तस्मादेव मभिषम्बन्धः श्ियते,-यया meat यागेन we साध्यते, तयेते- तेनापि «fa | fanat यद्येवम्‌ ? wazar भवति. प्रारतान्यङ्गानि aa प्रयोजनाय प्रता भवन्ति, माखति तस्मिन्‌ प्रयाजने विता चादिताजि भवन्ति, तस्माञरुपतप्राहृतप्रयोजनं न rence fa दति॥ wo तेषामप्रत्यष्विशष्टत्वात्‌ ॥ ३ ॥ (आआण्नि°) ॥ भा TY यदुक्र-- "यथा ATHY खृप्तप्राृतप्रयोणनोाऽपि पाका वचनप्रामाण्यात्‌ क्रियते, एवमन्यदपि क्रियेतेति" । तन्न, न डि away पाकयोदक्रन ofa, wad fe तच वषनं,- "वृते अपयति' इति; न तत्‌ प्राहतप्रयोजनं पाकमाह, तच वचनप्रामाण्छाददृष्टायेः पाकः । यदि उ aw wate ना- Xo Gwe ९ aes ० ह भविखत्‌, ‘ananaefafagery पाकोऽपि गाभविष्यरेव। तस्मादमु पवणेनं पाकवदिति ॥ किं भवति प्रयोजनं? Sater वैटतमृदाद्धियते? इति । कचित्‌ श्रयते,“ खयंदिते° बदिभेवति' cfai तच med xa fa- वन्तते | खयं जता बेदिभंवति' इति उद्धनन-खम न-परिलेखनानि निवन्तेन्ते । 'खयंशोणा शाखा भवति' दति श्रसिद्रव्यं faada, wagag निवत्तन्ते ॥ (९ वणंकम्‌ ) ॥ एव वा ` जं रग्णलेऽवडन्तिगाधाधिकरखम्‌ ii (इितीयवरुकम्‌ ) we विधेः प्रकरणान्तरेऽतिटेशात्‌ सवकम स्यात्‌ ॥ १ UT) ॥ भा इति । शरक प्राजाप्यखरः,-भ्राजापत्धं we निर्वपेत्‌ AAU AIHA, Ta | तचेतदिगिष्टमदा दरणमङ्गो रत्य एतरेव ua चिन्तयते, कि ष्ण लेष्ववरन्तिः ata, न ? इति । “विधेः प्रकरणा न्तरेऽतिदेश्रात्‌ सर्वकमं स्यात्‌, दति ya: पक्षः क्तव्यः, यथा तेषामेव पाक इति ॥ ° अपि वाऽभिधानसंस्कारद्रव्यम्‌. . . -॥ २॥ (सि ०)। भा० शति fagrat—a कर्तव्य ofa i * ae दूति ate mite प॒र qa: | Boy मीमंसा--दद्ेने छ तेषामप्रत्यक्षशिष्टत्वात्‌ ॥ ३ ॥ (शआ्रा०्नि°)॥ भा द्युपवणेनापरिदहारः॥ (९वणंकम्‌)॥ एवं वा A aA az feranrz TwWEF चरा 1वादमवाधाधिकरशम्‌ ॥ ( शतियवशेकम्‌ ) विश्वदेवं चरं निव॑पेद्‌ wanted बर्हिषदं श्वा शम्यया wm ब्यूहेदिदमदममुश्चामृञ् ब्यूहामोति यं fear त॑ ध्यायेत्‌ यदधोाऽवण्टद्येत यख स्फ्य श्राच्धिव्येत्‌ तदिष्णव उर्क्रमायावद्येत्‌* दति । तच संश्रयः कि विष्णररुक्रम wrare- यितव्यः, उत न? दति fH aaa? | wo विषैः प्रकर णान्तरेऽतिदे णत्सवकम स्यात्‌॥१॥(पु०)॥ भा० श्रावाहयितव्यः। “मन्‌ ear कदाचिन्नवा श्रासिण्येदपि, म वाऽधोाऽवग्टद्येत, तजा वादनं छतम्‌ WAU स्यात्‌ । म च, वचन - बला दाद्तेषयितव्यम्‌ श्रवमदह्‌यितव्यं वा, न दयुपादे यलेनाब्धिष्ट- मवष्डदितं वा yaa म च विष्णोाररक्रमस्छ यागा sua, ““व्यस्यायमथेः,-खय शच सयाथेखदः तस्य प्रतीोभताद्‌ाग्रेयपराडाशात विष्टेव ख्यते, परोडाशेषं यामेासरकाले बरिःषटदः संस्थाप्य qquafaant भच्छयविभामाख सेन UAW कुय्योत्‌। तत ce ब्रह्मणः ce अध्व्यारिदं₹ेतुः ceagqin द्वति तत्तङ्भागाम्‌ एयगृ पदि षेत्‌ | Wirwadera म wea Fama: किन्‌ तीच्त्णाश्जेख WAU स्फनामकम यज्नायुधद्धयन, मन््रच्चद्मद्ं ब्रह्मभागं गूहामोति रवमादिरूपं पठटदित्येतावान्‌ विष्ेषः | तता यदि कदाचित्‌ qaewr FLAK ममा पतेत्‌ यज्ञाय॒धेन बा लिप्येत, तदा तं पतितं fed weal तीत्रपराक्रमाय waee- समथाय awe WIA! बूरनकाल्ं waaay yay चोरं wefefa” माधवः | ९० Gare ६ पादः a Rey forte, आ सेकेन वमरनेव = afenn अनेन प्रकारेक श्राद्व- wa प्रतिपाद्ते, तथा डि बृष्टमपमयने aq प्रयोजनं भवति mufedsray, दतरथा fe wey sei) "गन्‌ वामादद्टमवश्चं Ree’ । wy Seely, इव्यप्रतिपादन- दारं तत । अचच्छते,-खकताथ्मपि कनं सं, यथा was चरा पाकः | चपि ख कटदारिदाङिग्येत, अधञ्चावन्ददेत, तजाकरिते WaT वे गख्धमापयेत | तचा प्रमादद्धिरावाइमितब्या रेवता, चदि सफ weed श्रधखावमदिव्यते, ग waaay wat रखते, खकाले हि wrareaa रेवता अथंमाका बाध्यो मवति इति, न खकाखाशलरकाखे, aa fe winters WE ऋय RT Arata न वाऽधाऽवमरदिंयते तरा हृतेऽपयावारने ग किञ्चिन्‌ cui’) नैवं ama, यथया राजा श्रमात्या वा ब्राह्मणा वा परिषरिठं frafea: waa: अपरिषयंमाणा विभानितमात्मामं मन्यमाना अप vicarage, एवं दे क्ताऽपि इति, म तच देवता श्रायते Waar eat इविङ्पयाच्छते, त्ति च; ठता भसक्छति, cee सतो फलेन संयो च्छति शति तरेतख्वमे सिद्धं । aware रोषः, श्रावाहितायामनिब्यमानायाम्‌ ॥ we अपि वाभिधानसंस्कारद्रव्यमथे क्रियेत are- - ण्यात्‌ ॥ २॥ (सिर) ॥ ०६ tater cite are अपि अति पलव्याटस्तिःः--एषोाऽभिधानसंस्कारेएगे fava । कुतः ?। शअरभिधानसंस्कारा zai वा सति प्रथाजने क्रियते नान्यथा, तदित । यदण्यक्तं,-कदाचित्‌ चिष्वेत अव- सेत वा, aware नान्तरा Fae इति । भेष रोषः, श्रन्रित- मेतरनन्तरितेजेव Ve, यदा WAC काणा, न तद्‌ उरूक्रम- ona निमित्तमापतितम्‌ , श्रापतिते fe निमिन्ते तस्व प्रयोगो भवियति। न दमा सिष्टम्‌ श्रगवण्डदितं वा तव प्रतिपादयितयं, न चारमे प्रयोगे रतमुपकारकं भवति। तस्माद्‌ fry eqmar गावाहयितवब्य इति we तेषामप्रत्यश्षविशटत्वात्‌ ॥ ₹॥ (आ fae) | भा रल्यपवणनापरिषशार SM: .(रवणकं॥ ९०।९।१९अ० )॥ दीचशीयादिष आारम्मरूीयावधाधिकररम्‌ ॥ ङ्ष्टिरारम्भसंयेा गाद क्मूतान्िवन्ततारम्भस्य प्रधानसयागात्‌ ॥ ४॥ भा० अस्ति च्यातिशमे “्योति्टामेन खग॑कामे asia’ ca तथ दश॑पवंमासप्रूतिकानि क्माणि दोकषणोयादोनि श्राग्रा- परैष्यवमेकादन्नकपालं निवपेत्‌" दत्येवमादीनि ; श्रस्ति तु प्रहता » efauraa संस्कार tha ate सा प° पाठः। न ase Cae † We Se Gas रवकरो mig. ` Qo अध्याये २ पदिः ॥ ROD जारो येष्टिः ्ा्रावेष्डवमेकाद्कथालं निष्येपेदभेपुषेभाषा- SHAE: UTA चरं Vad दइादश्रकपाखनग्र्ये भमिये -ऋऋटाकयपाखं निर्वपेद्‌ यः कामयेत भग्यन्नादः खाम्‌" इति) नित्यवरेके भगिन मामनग्ति । तच षन्देदः किं दोख्लोयादिषु wrvanttat seen, aaa? दति किं ard श्व cred विता avai, “विधेः savermisfigata waa ere’ cfa एवे ome ब्रूमःः-रटिरारकशोया व्थातिोमाब्गभूताद्‌ दप्णमासप्रतिकादगेलणोयारेः कमंराभरेनिंवन्त॑ते | किंकारणं 24 Uta: स च्योतिषटोमश्य ग दीकशोयारेः। कुतः? श्रारक्भो हि प्रथमः पदाः . खात्‌, प्रथमं वा पुड्षख waa ?। यदि प्रथमः पदार्थः, स खविगागममं देवयजगजेाष णं वा, afew च्यातिषटोमख्ाह्रं क्रतोरथेन कते स दीकषणोया- दोगामथे साधयति, ग॒ wat sda, लप्मेव तत्‌ । तसम्‌ eR area तहिद्धयै धमे श्रार्भणोयास्ये ले 1” श्रथ प्रथमप्रवर्षनम्‌ WTA, Brean, arate, प्रुष व्याषएतता, तदा व्योतिष्टामं ay क्तम्‌ श्रषातादासोन्यात्‌ः ब्याटन्ता च्यातिष्टामिकेन प्रथमेन पदार्यन, स ततः प्रश्ति -च्रा-साङ्गव्योतिष्टामसमातेव्याषटत एव म पमर्दाशोने भवति, यता arent भवति । aparfaaracada wat दौक्लोयादिखिति लप्यत एवेवामारग्बः, तस्मिन्‌ लपे श्रार्ग्रणोया- पदाथ श्रारम्मशिद्यया खष्येत्‌ | शि ; { 0०9 Bet Hatt—ckhh ` ` fam ape दोचवीधारेरन्य आरम्भो oa: 7 । भत्वा --खलिगाणमनं देवजनेगलेवशादि वा wed वा FETS wera Wan, प्रथमश्च Teaser न्यातिष्टभाथमेव t marae: प्रथमः पदाचा दोकयोषादेजात = ceera’ । तथापि न तस्यारभषीया प्ररतावुक्रेति तस्मादक्ग्डतात्‌ पराथ दारम्भणोखा निवर्तत । safe उ Qedrada च्यातिषामे आरब्धायेः शिष्यति, एवं fe भूयते श्राग्ावेष्छवमेकार छ्- कपालं निर्वपेत्‌ दोशियमाण्ण्ऽध्चिः शका देवता fawasir gam@a यजच्रञ्चारभते ofa: प्रथमे देवतानां faw: परमे यदाप्नावेष्डवमेकादनशकपालं निर्व॑पति रेवताखेव awerray. परिग्डद्ादरन्पे' इति ॥ (१०।९।२अ०)॥ अनुयश्चादिषखारारीयावाधाधिकरकम्‌ ॥ Go प्रधानाशान्यसंयुक्तात्सवार म्भाव्िवत्ततानङ्ग- त्वात्‌ ॥५। are आसति TIS, 'राजखयेन Brera यजेत दति, तचेष्टिपष्लामदर्विंडामाः wana: । शैषटिकेग्यन मारिष weer, — किं TTA AT कर्तव्या, ? wher कि प्रातं ,- कर्तव्या, fad: कारशान्रेऽतिरे शात wera स्यात्‌! दति । एवं प्रात YA. — श्रधावाच' अपर प्रधानसयुकराजिवन्तितमरति | कुतः ? । सवारम्भायन तन व्यातिोमः सघाश्ायतेः-श्रप्िष्टाभं Ro अध्याये ६ पादः ॥ ९०६ त्रथममाहरवि इति i स seat प्रधानागामेकेकश्य maw खमाखाता भवितुमर्हति, were We wae amie wwe प्रकरणं, तेना मत्थादीनाम्‌ wend fee भ आरकरखोथ ufaaatia दति ॥ (९०।९। दअ०)॥ श्चारकरीयायां खारकाशीयाथावा्विकरशर्म्‌ ॥ क्ल तस्यां तु स्यात्‌ प्रयाजवत्‌ NE (पुर) ॥ मा श्रस्ार्मणोया दष्टिःः.्राग्नावेष्शवमेकाद्‌ श्रकपाखं निर्वपेत्‌ दर्भपुणमासावारभ माणः Was चरं सरखते WT कपालं ae भगिगेऽष्टाकपालं यः कामयेत भग्यन्नादः खाम्‌ दति नित्यवदेके भगिनमामनन्ति' । तजेषोाऽयंः सां्रयिकः,- किमारम्भणोयायामररग्भणीया stan, उत म ? टति। विं प्राप्तं ?.- “rat तु err” । संशयनि इत्यथे que: a खलं संशये ऽस्ति--श्रारम्भशोयाया माग्म्मणोया भवितु मदति | ya: 7 "विधेः परकरणान्तरऽकिरे Bay UTA’ शति, यथा प्रयाजा एवमारमकलोयमि इति । “आह, मनु तखा way wet MICAS, वेद्या चऋष्ययं Wat श्रारम्बणणेया, तस्या श्रयर्थै- ऽन्येत्येवमारग्भणीया म व्यवतिष्टत ! वयवस्वितेन च wren भवितव्यम्‌" । श्रसोच्यते,-धवासत्रेव श्रनवस्ासु समर्थेन Barer भविति ॥ ae नवांग्रभूतत्वात्‌ १.७ ॥ (Fae) ॥ Be भीमांसा-द्ण्ेने भा० भवेति परशः प्रतिषिधते-न wrertaiarararcer णोया' दति कुतः? । श्रङ्गण्डताडि सादप्रपणमासषोाः, श्ङुगग्धतस श्व प्रधानारम्भेणेव सिद्धि रिव्यक्रम्‌ | आरम्णोयाप्रह्तेन TWAT aia, wa: wafa- वदारम्मणोयापि आरमणीयाप्रहन्तेन कन्तेव्येति, aaa fae आरम्मणोयायामारम्रणोया खातः । aw मेद,-श्रटत्वा्यन्या- मारम्भणोयामारम्भणोयां कुवल्लारम्मणोयाप्रटत्त एव करोतीति गम्यते | तस्मालारभ्मणीयायामारम्णोया स्यात्‌ । श्रपिच लल वदद वत्‌ श्रव्यवसा श्रारम्णोयायां वाक्येन गम्यमाना सामर्थनं वध्येत ! PATS माव्यवखा न वाधः, तस्मान्नारम्मणोषायामा- रम्भमणीयाद्ति॥ qe एकवाक्यत्वाच्च ॥ ८ ॥ (Ae) ॥ भा दत्य aaa: एवम्बेति । कुतः? एकं VS वाक्यं चदा श्ररम्नणोयां विदधाति, तदा मास दजेपुषमासयेविंडिता, ताम्‌ श्रविदितामिव दशपूरमासथो विदध्यात्‌ , विहितामिष चारम्भणएीयायामतिदिशेत्‌ , नेतत्‌ कतुंमलं भवति सदु रितं । तस्मादयार मणोयाचामारम्मणोया गास्ि॥ (९०।९१९।४अ०)॥ खस्ेवाल्यां यपाडङतिवधाधिकरशम्‌ ॥ qo कम च द्रव्यसंयागाथेमथाभावान्निवत्तत ताद्य श्ुतिसयेागात्‌ ॥ ९ ॥ ८; १० ध्याये ₹ पादः ॥ BLL we तस्मिनेव च्छातिष्टामे osecaiverita:,—ar दीशति यदद्नोषोमोयं पद्रमालभते' इति । तच्रदमाज्रायते,--वृपम- sam हेतययं न fe दीकितस्दाग्रो seis wey चारणिं चादाय युपस्वान्तिके श्रभ्निं afaer gusta seria इति | TS श्र यते,-“खलेवालो gar भवतिः इति । तनेषेऽथः vinfaw:,—fa साद्यस्कं खलेवाच्यां युपाडतिः wre, न? इति। fe ari 7-कन्तव्या, “विधेः प्रकरणाम्तरेऽतिरेश्रात्‌ edna ara’ afa एवं प्राप्ते ब्रुमः कमं च' एतत्‌ Kary’ यूप एवमादिभिः wart: भविव्यतोति क्रियते, ai प्राप्ृमेवत एत यते, wre dace ुतिसंयोगेन युपाथेता । went हि श्ा्ुमिल्यय* वक्ते, म चाज यूपेन प्रयोजनम्‌, waa हि Bat wots, तस्मात्‌ त्र युपकरणाथा युपाडत्धादयः der श्रथलापान्निवस्तितमरन्ति दति तस्माश्नाख्ि खले- aret यूपाडतिरिति ॥ (९०।९।५अ०) ॥ | TUS स््याखाङूतिवाधाधिकररम्‌ ॥ ह° BNA तु देशमाचत्वादनिटत्तिः प्रतीयेत ॥ ॥१०॥ (पूर) ॥ we तस्िन्नेवाग्नोषोमोये पथा भ्रुयते,-खाणे grarsfi. aeifa’ इति । ततः बाद्यसखकऽयमथंः खाशयिके भवति,- ज्जि नभ © इुत्यस्प्मायद्ति Be Go Ge Graz ` ` BCR नीजांश--दनेने MUD खारसाङतिः eae, ग ? इति । तच UMTS: परोच्छं, किमारादुपकारकं कमं स्वाएलाङतिः, खत gate: इति । CUT TINT कमं तदा MNT, अथ BPA fray दरति । कथमारादुपकारकं कमं GTA, कथं वा युपंस्कारः ? ति । यद्येव मभिषन्बन्धः क्रियते, युपमच्छेग्यता खारा ङतिः avai, तता qr: ; wa युपमच्डेव्तेति प्रते भ सम्बध्येत, तदा श्रारादुपकारकं केति । किन्ताव्ाप्तं 7. ्ररादुपकारकं कर्मेति | एतदिश्चातं Raut प्रयोजनं, we fe लावद्‌ भव्यायमिति | अपि च भि ठकप्रयोाजनेन खादना सम्बध्यमाना श्राङतिः किमि gra उपक रिव्यति ? ang fy क्रियभाणं सम्बनिनि SARAH, eran fe दृषात्‌ are.) च्रपि च तन्तमेकादजिक्ां q- Sinifaaa, घद्चारादु पकारकं कमं खात्‌ , तथा fe माश्तोा- sare, कल्पयिष्यते । श्रपि च श्रविश्िषटेन वाक्येन wre erersia: श्रुयते, खा च प्रकरणेन. युपत्र खमस पुविभरषे RT । तस्मादारादुपकारकं कमे खाणाङतिः साद्यस्क च wa चोदकानुग्रहायेति । एवं प्राप्तम्‌ । एवं प्राते बरूमःः- wo अपिवा ओेषभूतत्वात्‌ तत्सस्कारः प्रतीयेत**॥ ` #॥ ११ ॥ (fae) ॥ ato श्रपि वेति पचव्धाटन्निः। युपर्षस्कारः प्रतीयेत । कुतः ?। प्करशविगेषात्‌ । धूपमच्छेग्यतः eerste दति ° प्रतीते इति खा" Ute पर पाठः रवं ITH I Yo were ९ पादः ॥ BLR we, Gr हि aan uafafida वाक्येन ereguare fadyan cfm, GW aw aera wafa याऽपि naa परकरशारारादुपक्रारकमभ्रिषोमोयख्च भवतीति, तस्ठापि wATS- सामान्यं प्रकरण्विषषेक वाध्येत* । कमं बेषण्डतख यूपः प्रथाजन- वत्वात्‌, तेन॒ सम्बध्यमागा दृष्टयापि ्रारादुपकारिका खतो SQA श्यात्‌! अतः ufafgarda वाध्येत, यथा wend दति । निट्तपरयो जने चापि सण gay व्याटतते च qatar wafafa शला तच क्रिवमाङ्ा चुपाङ्जतिः यूपषब्बद्धा हृता मवतैवि नदा wea feed, यथा निरस षारिवायाः खजः चिरमेगऽवलारितायाः; रेवद शशलोया अश्विनि हला इुचि- देश्रिधानादिः meqrt एषितव्ये भवति; एवं खाणखाडतिरपि एकारचिन्धं चाज्िकदे्स्ादिबद्छितिलात्‌ तन्लं चूपाडङति- भविश्वच्येव । तस्मात्‌ संख्कारपञ एव ATTA ॥ ठ. समाश्यानणच् तदत्‌ ॥ १२॥ (Feed) ॥ भा स्ाण्छाङतिरिति च समाख्यानं" खाखप्रधानाया दवाङते- भवतीति । कथं ? । षष्टोखमासाऽयं, कमणि षष्टो ; शश्िततमच्च कमं । सप्तमोसमासे ल्षणापेत इति wer गाद तव्यो भवति॥ ए मन्त्रवच तदत्‌ ॥ १३ ॥ (Box) । ° श्त ware: संखकारकमति, यता (मन्व जपि "तद्त्‌, भवरवि,-- अतस्स देवव स्यते wager विद" दति । * वाध्यते इति we Go ge बाढः ३९४ मीमांसा-द्ैमे Te मया Baw, Vom WATTS विरोहति चयम्‌ इ्वाद्वियमाणो मन्तव्या भवति । तस्मादपि dearcet wearet न aaa इति ॥ (९०।९।६अ ०) It खन्मप्रथाजस्य संस्कारको ताथिकरशम्‌ प we प्रयाजे च तन्धायत्वात्‌ ॥ १४ W भा० रशेएणंमासयेराशनायते, “उत्तमः प्रयाजः, ATerary यजति' इति ay संश्रयः कि ? “उत्तमः प्रयाज श्रारादुप- कारव कमं उत संस्कारकं" दति । तत एतत्‌ तावत्‌ परोच्छते, किं ?--श्राच्यभागादिषु या देवता यष्टव्यास्ता vara देवताः, उत WAG देवताभ्वः? इति । कथम्‌ अन्या देवताः ? कर्थं वा प्रहताः शयुः? इति । यदि खाषशाकारं यजति, इति देवता- विधानं, ततेऽन्या waardr देवता; wa ध्ये यजामद्े, wretfun इति निगदेन मान्त्रवर्णिक रेवताविधिखूतः प्रता रेवता षति। fa md -श्रारादुपकारकं कर्म tf तदेतद्‌ ada, sear रेवता खाहाकारं यजतिः रृत्यनेन विधौयते, एवं awrrat भविति, kata माग्तवणिकये कल्पयितव्या भवेत्‌ । “नमु न्या अन्धा दि शब्दनं शक्यते वदितुं, तजायं “चे amas खाहार्मिम्‌' ति मन्तवणाऽपि विप्रतिषिष्येत'। war- चधते,-जेतदिगभ्रतिषिद्ध, श्नेकस्याष्येकः weer भवति वाचकः ; Vo Ware १ यादः 8 RL a wat मातेति मातरमपि वदति मातारमपि। माता ख परमं fad, खमा च पुेचित्येतेदपवभ्वमानेा जनगोवचनेोऽव- wat) माता समः ferefa एभिरष्यमुबध्वमाने wae ATS: । एवं मन्छेऽपग्न्यादयः सखारहाकाररेवताके चाने भ्युज्मागास्तद्धाचिनेऽवमन्येरन्‌ । तथा सति प्रश्चातं यागस्व कायमनुग्टोतम्‌, आरादुपक्रिया । तस्मादारादुपकारकं कर्थ इन्तमः प्रयाज इति | एवं प्राप्ते क्रमः, “प्रयाजे ख तच्यायलात्‌' उक्रमधसात्‌ खाखाङतिः संस्कारक्मति, दापि च्ब्देनान्वादिश्चते,- उत्तमः प्रयाजः खंसकारकमंति । तत एतत्तावदणेयन्ति, या श्रा्भागादिषु देवता यष्टव्यास्ता एव दृह रेवता इति, इतः ? । सखाहाकारस्च देवतासंयोगाभावात्‌, तद्धितेन वा देव्तासंयागे7 famed चतुर्थन्तेन वा; भ चेह तद्धिता न चतुर्थो, wat म देवताविधिः। यागसामानाधिकरण्छं च दितीयया गम्यते । तस्माद्‌ यागवषमः खाहाकारण्ब्दा यया समिरादव इति। श्राह यदि दितीयया संयोगात्‌ तं यागवचनं मन्यसे, भ्रारादुपकारकसतहिं यागः, tea fe दितीया विभक्तिर्भवति षति'। श्रचाच्यते--एवमेव प्राप्ते वदामः, (तच्यायलात्‌' दति। स एव न्धायः Te, यः Besa “we वा गेषग्तलात्‌ WRT: अतोयेत” दूति । अेषग्डताखाज्यभागादिष्वग्न्यादयः, तरथा यागः सम्‌ प्रयोजनवान्‌ भवति, carla TS आगे ४2 VLE मी्मासा-दनने नि रयाजनः स्तात्‌, तदं देवताभि्ानमपि नि्रधोजनं रात्‌ । स्यां च देवतार्स्कारन्रद्ार्यां aad कच्ययितुं ग waa । तथा श्रग्न्यादोनां सम्भवति खाय.दृष्टा सखारहदाकारवयगता भ wer कल्पयितु । तस्मात्‌ रेवतासं aN AA: प्रयाजः; देवताखमरक्रंस्कारदार Wyse तस्माद्‌ यागार्‌ भवति दति ५ We fewest ॥ १५॥ (Bo) ॥ भा० लिङ्गमप्यसिन्नयं भवति fa fey ?। संप्रतिपनल्ररेवता- ayaa उन्तमप्रयाजख्य निगदो दूष्यते, 'साहाभिं are सामं खाहा खवितारं खा हा षर सतीं साहा एषणमित्थेवंल खकः; स॒ रेवताषंसकारपचेऽवकक्यते ; इतरस्मिन्‌ wear: aq! तस्मादपि रेवतामंस्कार GRA प्रयाजः स्यात्‌ | प्रयाजमं वि प्रतिपन्लदेवताकेषु सायादिकर्मसु प्राृतानि रेवतापदानि न faatint पूवप, fegrn ठ निवन्तन्ते ॥ (६०।९।७अ ०) ॥ ध्ियामस््माराद्पकारकताजिकरशम्‌ ॥ | qo तथज्छभागाभ्रिरपीति चेत्‌ ॥ १६॥ (पुर) भा wigdarer Ge “दपुणमासान्बां wikrar aan’ ईति । तजेदमाशायते,--श्राग्धभामा यजतिः इति । इदं वापर शरूयते ar हाचत्‌ः किमावयेखतः खादिति | ee कखेविदेवताथे इवि्निव प॑स्तदां grange अजिति त्ाचस्छे क्येचिदैवताये इविर्मिर्वपश्ति ते पुरस्तादाव्यभाना- Yo अध्याये ९ पाड ॥ १९७ वद्रौषोमाग्वां यजन्ति ते ग हन्टेऽध्वरे भ aay इति । तजरेतत्‌ afeqa, अराखज्यभामयोरद्नोषोमाविष्येते fa awfqearir Varad ea च्ारादुपकारकः ? इति । कि प्राप्तं ?। इति सेत छन्दं पश्छसि, "तथा सग्यभागा्िरपि' खात्‌ , are: प्रयाजः, “अपि वा अेषभतवात्‌ तन्छंसकारः NAGA” इति ॥ इ व्यपदेशदेवतान्तरम्‌ ॥ १७ ॥ (fete) ॥ भा० न चैतदस्ति, रेवतामंस्कारः श्राञ्यभागयारिति, किन्ति श्रारादुपक्रिया । कुतः ? । व्यपदेशात्‌ श्रवगम्यते प्रधानाप्ने- रंवतान्तरमिड दच्यत इति । Asa Basa: ? । “अग्निमग्न श्राव सेममावड श्र्रिमाव' दति, कथ मस्सिन्नावा शने एतावत्थख्च देवता vara इति । एवमा वादने arg श्रव्यामेहाथे परि- गद्छमानासु दिर भिश््देम परिगणनं ङतं, तरेवता करेऽवक शपते, तरथा fe स्चाटद्या व्यामुद्धेत । गणनं चोभयोरपि पचया- wea । श्रपि च लत्पक्ते सओामव्यवधाभात्‌ गणने क्रमे बाध्येत | श्रपि च wenger शब्दनानु वध्य माममन्यमिव व्यपदिश्रति। यथा (व्राह्मण श्रागतेा दृष श्रागता ब्राह्मण waa’ शति इयोारिव ब्राह्मणयाभंवति गणनावादः। ` एवमिहापि इयारिव श्रन्धाभवति वादः घ एष व्यपदेशा भवति लिङ्गं । प्रात्तिस्त॒ awan’, area, Ze समत्वाश्च ॥ १८ ॥ (Be) । ९८ मीमांख-दकेने भा० श्यं aft, eat देवतया थागःः-रेवतापि चता प्रधागयागे, यागोऽपि वाक्यान्तरे, श्राच्छभागे यजति इति 1 तरिहाभयोः यागदेवतयाः प्रयोजनवतारंवताया यागार्यता न्याग्या, प्रज्ञातं दारादुपकारकलं are दति । म हि कन्तव्यता प्रा्यते, गृणएविधयस्येते इति ॥ ° तुर्या च प्रभुता गुणे ॥ ou (१म Are fae) y भा० दृद पदेभ्यः Hafgent छनजं कानि तानि पदानि?। यदकं प्रयाजामृयाजा wefatear:, न waa तेषां गृणा विधातुमिति; तत्‌ परिडत्त॑व्यम्‌ | श्रचेाच्यतेः- “तु खया" दषा प्रभुता गणान्‌ प्रति चोदकस्य, प्राृतान्‌ * wer इइ प्रापयिव्यति । ते च प्राप्ता गृणविधागपरे TH इद सद्कोल्यन्ते । यदा उत्पाद्य प्रापयिव्यति, ते गुणवचने Taman दति तजेत्यन्नानां प्रार्तिलंघीयसो। प्राह्ेतान्‌ पराण BATS: शब्दो ager उत्पादयितुं शक्ताति। ‘tz शरपुनातन व चनम्‌ उत्पादकमिति चेत्‌" । य एतदेवं, गण सम्बन्धायमेव तद्‌, गृणवचनस्य श्रवणात्‌ । तस्मादपि way गृणविधय इति । अय USA — MAAN एते कर्मणा विधायकाः “भावार्थाः waste: क्रिया प्रतोयेत (२।९।९ख ०)” इति। ‘Ber ——~s * यव ‘ar’ «fa ae qo दि तीयपुस्लकं अधिकः पाठः| Bee atater— दति । cava स्येष्वा- faeaftiarat are wet भवेत्‌, aweat वन्धमानायां शङ्खाय ‘qram Gat wer इति मेपपद्यते। तस्मात्‌ saa fraftiate, जिवल्छोऽपि तक्मानञ्रुतिः, साऽपि च aka मिवन्तैक दूति । एवं वा, यदि जिवत्छः सवषां निवन्तकः, तदा तम्‌ अपवाधमाना साद्य्कामरे wt गवी श्रुयमाणा केवला wa, aw ्याटक्ता wot wer दति दशंनमुपपद्यते, दतरथा हि केवस्वस्य षभस्यापवाधितार frag निवन्नयन्ती सङ्गमध्यपतिता agar, तत्र ्॒याटृक्ला wet ager इति वचनं avant । श्रत wera क्रतुदाचिष्टस्य भिवन्ंकस्तिवल् दूति ॥ (९ ०।२।९ ७अ ०) ॥ ay एवमम्तराग्भिणणीन्याया भवतीति श्रन्यथा खनं वच्यते, इतश्च “एकाः "पञ्च" च were क्रतुदालिष्छस्य निवश्लका, free, तथा च लिङ्गदक्ैनं, एवमेतत्‌-समागन्रुतिस्तिवल्सोऽपि ae fata. प्राप्नाति, तरेवदनम्‌ उपपद्यते, raat षां wer’ इति ii Zo रके तु अुतिभूतत्वात्‌ सह्या गवां सिङ्ग विशेषेण ॥ ६२ ॥ (सि) ॥ भा० ख्थितादुन्तरं । यदुक्रम्‌, एका पञ्च च Bere कतुदाशि्छस् faafaafa, एतन्न, “एके a wat निवर्स॑म्ते,-एके गावे निवर्तन्ते, अश्वादयोा म faa | “एका रेया पञ्च देयाः, इति ख एष मियमः, स गोादिषयः। कुतः 21 गोरिजिष्टवा ‘agra सम्बन्धात्‌ | Xe WWTS 2 UTS: । v य । § देतत्‌ “एकां ददाति पञ्च eae’ एति, नेवलभिसष्नन्धः करियते, एकां cfaut ददातीति, कथन्न एकां गानिति, गेाषद्छासम्बन्धे fe सुखपत्नात्‌ watery | अपि ख armeq सह agra. ware. सम्बन्धः, Are ata पराको afyensaa, ineardd wend भवति, दतरचा wear स्यात्‌, एकतां गामश्चाडदि चेति । तेन ‘zat fayfawae’ सद्धा गेषु निविशते ; एवञ्च स्वेषामनिटन्तावश्वारीनां वथा-ऋकिभाषे चेादकारुयद्ा भविग्यति, तस्मादेका पञ्च च गवां निवत्तिका दति ॥ (९ ०।१।९६अ०) ॥ eeae प्राकाद्मावित्यमेनाष्वय्युभामवाधाषिकरकम्‌ ॥ ठ्‌ प्रकाशे तथेति चेत्‌ ॥ ६३ ॥ (पुर) a me श्रश्वमेधे श्रुयते, ‘ferret प्राकाभ्रावष्यरयेवे ददाति" इति । तशेषाऽयैः शंग्रयिकः,- किं went wee saqcfeoe निवन्तैक्तौ, छत ॒शघ्व्॑भागस्य निवतो ? इति । कुतः श्यः ? । षड प्राकाश्ाकिद्येष चदि ददातिना सम्बध्यते, ततः टकर कतरा ङिष्ठश्य िवन्लकः, अरय WET, तदा खध्य्यभागस्य | किं पापं ere । तज एतदरटते, प्राकाश्ापितिश्रन्दा ददातिना wre दति । तः ? । एवं ददातिसम्बन्धविधाने श्रुतिरन्‌- रुदीता, maser सम्बन्धे वाक्यं । aia च प्राकाश्चावितिदधितौया कारकविभक्तिः सामण्यारेवाख्यातेन सम्बध्यते, न नाका; तस्माद्‌ ददातिना सम्बन्धः । श्रष्वयसम्बन्भे चाध्वय्यं शब्दात्‌ षष्टी च्रभषिच्यत्‌ , ४९६ मीर्मासा~-द्मे लख्मादपि ददातिना सम्बन्धः । ददाति खशयिला WTATHT विधीयेते, ava शक्यो ददातिरध्वयेणा fad, are हि तदा भिद्येत । श्रपि ख विशेषणे सत्यपि यदि ददातिरविजि्टः पदान्तरेण सम्बध्यते, अविशिष्ट एव कायं प्राप्नाति, प्रयुज्यमानमपि fe विं dqwawk ग विभ्य विभ्रिनषटि। तस्मात्‌ योाऽष्वरं aa, साऽध्वयु- रिहाभिपरेतः । अतः eer क्रतुदालिष्छसख fata प्राकाज्ा- विति ॥ ह श्रपि त्ववयवार्थत्वात्‌ विभक्षप्ररतित्वात्‌ Te दन्ताविकारः स्यात्‌ ॥ ई ॥ (feo) ॥ भा श्रपि लिति पश्याटृन्निः। दकिणावयवकायीरथी sree, - भ शतछदिणाकायथी, farm fe Fat भागा श्रध्वयादीनाम्‌,- श्रयम्‌ श्रष्ययौमागः, दमे श्रन्येवाम्‌ इतिं । तसमात्‌ गुणेदन्ताविकारः ध्यात्‌! । किमिदं गणेदन्ताविकारः दति? । गुण TET गणेदन्ता, TATA दृदन्ता, गुण्दन्ताया विकारा गणेदन्ताविकारः>- aininrs मिवन्तैकौ प्राकाञ्चा। कथमिव? । एकमिद fe धाश्छं -“हिरण्मथे प्राकाज्ञा' दति, नेयं प्रथमा, मापि दिणाभब्देग शम्बन्धः, येन दक्षिणाक्थं वर्तयातां । का तर्षा ?। दितीया, इदातिमेव सम्बध्यते । तदेकं वाक्छ॑,-हिरण्मथौ प्राकाशावष्वयवे ददाति इति, श्रध्वर्युसम्पदानकेन ददातिना एतयोः TATRA तजाष्व्यददातिभागं गनिवन्लैयतः । यदा सवेविशेषणविनष्टा ददातिरपूदौ विधीयते । दृष्टा्थादध्वयीरन्यान्‌ श्रानत्यथान्‌ प्रद्याश्थास्यति । | Ro अध्याये ₹ पादः gre अथ यदुक्र,-भ्राकाश्रयोादेदातिसम्बन्धा विधीयत दति तथा fe भुतिरमुग्रहीता भविश्यति दति; मात्तौ वाक्धानपेशिकी aft, श्रसति ददातिना aaa aaa | ALAA, — HIT विभक्गिरास्धातेन सम्बन्धयोग्ा" इति ; योम्यलं alas बाध्यते, दृष्यते AUIS प्राकाशयोरष्ययु ISM | यद्यक्ष, तत्सम्बन्ध षष्टी अभविश्वत्‌ दति । सत्थं प्राप्नाति wt, न हु तदभावे सम्बन्धो नाखि Tae, गम्यते हि स वाक्येन | “श्रार.-चतुर्योश्रुतिरच या, घा वाक्यमपबाधिवथते" इति । न, श्रविधीयमाना बाधितुम्‌ sad । कथं तहि श्रविधिस्िते सम्प्रदाने शरूयते ? इति । सामथ्यै प्राप्रख्याजुवादेनेति । तस्माददाषः | उक्र वा सवैविश्ेवणविन्िष्टं दानं विधीयत दति । रएवमन्येषामनिटक्लौ aerate’ ादकानुग्रहेा भविव्यति marcel मिवर्तकौ प्राका्आाविति+ (९०।३।९ ८०) ॥ ` खपषग्य खेन waa चिष्यश्च बाधाधिकरशम a we अेनुवच्चाश्चदक्िणा, स ब्रह्मण इति पुरुषापनये यथा हिरण्यस्य ॥ dy ॥ (सि ०) । भा | af उपव्यः+-'उपदव्या श्रनिरुक्रस्तेनाभिश्स्यमानं याजयेत्‌। श्र्रिटोामेा यन्नः पञ्चदभरस्तामा रथन्तरसामाश्चः श्वेता दक्षिणा | उपदवा fram: तेनाभिश्रश्यमानं याजयेत्‌ । weet यन्नः THWART Ses: FA: श्यावा रुकाललारो दक्तणाः । 8 2 : ४९ मीमांसा--द्ने तज अयते, --ख wien: च age देयः' इति । तज सन्देशः किमश्च ब्रह्मभागद्छ fata, उत wae ऋतुरारिषटख् ? इति । किं urd ?-ऋह्मभागस्य निवन्लंकः हति । कतः ? । aware अवथवा्थलात्‌ विभक्षग्र्तिलाख “गणेदन्ताविकारः स्वात्‌" | खम्बत्‌ , यथा,--`खजसुङ्गाजे ददाति' इति खद्भाद्रभागस्छ निवर्जिका ea, ग शतस क्रतुदारिच्छस्छ ; एवमिषश्ापि इति । एवं प्रापे ब्रमःः-धेमुवत्‌' श्रशवदकिणा" शात्‌ were faafster दति । कतः ? । दक्तिणागब्द सम्बन्धात्‌ अश्वः साता रक्छाललाटो दकि" ईति प्रत्यशशरुतेनाश्वेम arent ata, urea श्रागुमानिकं निवत्तित॒मेति। गमु कटंडम्बन्धोाऽख भूयते, ‘a afr स ब्रह्मणे रथः इति। उच्यते,--'एकेन वाकेन देश्कप्रापतामां निटज्तिः, दितीयेन वाक्येन fafretir eat "ुरुषापनयः' क्रियते, यथा, हिरण्यस्य ‘ad ब्रह्मणे परिद्रति' इति । तस्मात्‌ wee निवन्त॑काऽगख इति ॥ Fo WG कठृसंयागात्‌ Grane लिङ्गविशेष ॥ ॥ Se ॥ (श्रा ०) ॥ भा ० श्रथ aE UN श्रथा निवन्तन्ते, ‘addr ‘fay विशेषेण" ‘eae’ इति तत्परिहनव्यम्‌ ॥ qo अपिवा तद्धिकाराद्धिरख्यवददिकारः स्यात्‌ ॥ ॥ &9 ॥ (lo नि ०) ॥ ६० ध्याये & पादः। 8२९ भा श्रपि वेति परव्यटृन्तिःः-'तदधिकारात्‌' (दकिणाधिकारात्‌) दकिखाजरब्देन टचिशामधिलत्याश्चसम्बन्धः an) तस्मात्‌ शत्छ्दश््थिा- क्कारोाऽश्वः । श्रता हिरश्सवदेव भवति, न सखम्बत्‌॥ (१०।६।१९ अ) ॥ WaT सामचममेम रन्छक्रतु दाचिष्यवाधाधिकरकम ॥ Go तथा च सामचमसः॥ ६८ ॥ (qo) ॥ भा तपेये श्रुयते, भेादुम्बरः सामचमसा दक्तिणा स प्रियाय ara ब्रह्मणे देयः दति । तच सन्देहः किं ब्रह्मभागस्य निवन्तंकः सामचमसः, उत were क्रतुदाजिण्यस्य ? । किं प्राप्त ?,- तथाः सामचमसः* स्यात्‌, यथा खक्‌ Vers agra नि- वर्तिका, खद्धादरसंयगात्‌ , एवं ayaa बरद्यभागस्चं fata QTR: ॥ we सवविकारा वा aad प्रतिषेधात्‌ ATA I we ॥ (feo) ॥ भा० वाचः पत्तं व्यावन्तयति,-म ब्रह्मभागस्य मिवन्तकः, faonfe शत्छस्य क्रतुराकषि्स्छ । कथमवगम्यते 2) पद्रएप्रतिषेधाम- बादात्‌,--एवमााचते,- “खतं वै Ute पश्वो चत्‌ aga दथात्‌ Usd कुयात्‌ । Wear ओामचमभेा ef’ इति, meaty Bawa विधीयते, यः wea दयात्‌ wee शषा भवेत्‌, एतस्मात्‌ भ owe दातश्चा रति a तमेवारथमुक्ं मन्यमानः, “सामचमसा zea care । शामचमसदानेन ४० मोमांसा--दभेमे awat न chem दति गम्बते। acd छत्रस्य मिवन्ंकाऽवकख्यते . ब्रह्मदानस्य मिव्लके सति श्रन्येग्यः owar रीयेरम्‌। तस्मात्‌ eee गिवन्वैक इति | we ब्ह्मद्‌ानेऽविशि्टमिति देत्‌ ॥ ७० ॥ (आआ०) ॥ भा शति चेत्‌ पश्चसि-पश्टदामविप्रतिषधात्‌ were क्रतु- दाशिष्छस्य निव्लंक दति । रह्म दाने'प्येतदवकसश्यते,-- age सामचमसा देयः, यः WA रयात्‌ स ब्रह्मणः cia गम्यते। तस्मान्न नियोगतः amar macifeee निवन्तैके पष्दप्रति- वधागुवादोऽवकल्यते,- ब्रह्मणे दानेऽपि तदुपपद्चत दति ॥ छ ०. Sante कत्वथेत्वात्‌ प्रतिषिद्धस्य कमं स्यात्‌ न ख TU: प्रयाजनमधैः स दश्िणानां स्यात्‌ ॥ ७१ ॥ (To far) ॥ भा म चेतदस्ति- ब्रह्मभागस्य निवन्धैकः arene इति, were क्रतुदािण्छस्छ fran: स्यात्‌; wa Bane य Ser, स क्लयैः स्यात्‌ , faunas हि सम्बध्यते, सामचमसेा दकिणा दति। न च प्रृतावेकेका गवादिदंशिणा,-उक्रमेवेदं (yoge) गवादीनां समुदाये efeurme दति । तदेवं साम- चमसदानेन प्रतिषिद्धेषु any यदि ब्रह्मरानेऽप्येतद विशिष्टमिति त्वा wena: gwar दीयेरन्‌ प्रतिषिद्धं क्रियेत°; यो हि ब्रह्मभागे * qe ‘aa येत इति काण ate Jo Uta: | Yo अध्याये ९ पा्दः॥ ४९९ नेखा दङ्णा, दरिणावयवेा हि सः, दकिणावयवे feet निवि्माने Sire: स्यात्‌, न च' विद्यमाने सुस्थे Fray उपादीयते, सामघमसस्य हि ‘iter? दकिणानिटत्तिः, सर््वषाग्टलिजाम्‌ श्रानमनं प्रयोजनं 'दकििशार्ना", न ब्रह्मदानं । तस्मात्‌ sR क्रतुदाचिष्यस्थ निवन्तकः सामचमस इति ॥ ° यदि तु ब्रह्मणस्तदूनं ART: स्यात्‌ ॥७२॥ सवे वा पुरुषापनयात्तासां कतुप्रधानत्वात्‌ ॥ ॥ 08 ॥ (He) ॥ भा प्रयोजनखखबदयमिरं । यदि त ब्रह्मभागस्य fran: साम- चमसः, ततः ब्रहमभागोागा सा इति । fa ord ?-केगचिदेवेति। ङतः ?। “विधिभिगमभेदात्‌ प्रता", विधिमिगमभेरः रुतः, चो दीति यदग्रीषामीयं ण्ष्ठमाखमभते' इति विधा, aa, (कागस् वपाया मेदसाऽनुमरहि' इति; ceria चादकेन यत्‌ प्रातं, तत्‌ प्राणते; विभिभियमभेरख प्रकतावस्ति, तस्मात्‌ स प्राप्यते कागबरब्दः, wert शतः स भ शक्ते गवि ag, विधिमिगमभेदस्ठ wets तस्मात्‌ उखादी्ां श्रन्यतमेम वाचिषु vet करव्यं । तया, ‘afi fazed यजतिः इति विधो, निगमेऽपि,- श्रीह देवं उश्रता यविष्ठ विदम्‌ way wart यजेह । ये रव्या खलिजस्तेभि- रप्र बं हादणामख्छा यजिष्ठ" इति ; विधिनिगमभेदः प्रतौ छतः; १० अध्याये ४ TEs) gir fasafaarcy वमस्यतिरिति aga वच्यते । तस्मात्‌ तज्रापि विधिनिगमभेदः aie) wat येनकेनचित्‌ वनस्यत्यभिधामेन figs. कर्तव्यः, “ततप्रशृतिलात्‌ इति ॥ ए यथोक्तं वा विप्रतिपन्तेन Gear ॥ ३8३ ॥ (fate) ॥ भा यथोक्रेन वा WAN AGH कन्य, गाः उसखाश्ष्देन, ख हि तचाचातः--उसखायै वपायै मेदसेाऽनुबहि' दति । आह, ware a वचनमस्ति, श्रनेनम करमव्यम्‌ इति । वनं wear विधिभिनेन ane’ इति । नेतदेवं, म विप्रतिपन्तिं दकः प्रापयति, भ fe यत्‌ प्ररृतावस्ति तदिशतौ क्चव्यमिति केनचित्‌ प्राप्यते, किन्तु यत्‌ wet चिकीर्धितं क्ष्देनाभिहितं म THA प्रापतं, तत्‌ चोदकः प्रापयति; न च, swat विधिमिगमभेदो fafer:, कागस्य वपायै dztismfe इत्येतदक्यमिति विधीयते, Tire विधिनिगमभेदो जातः। ागन्रब्दविधानं शरुत्या गम्यते, विधिनिगमभेरा ween; श्रुतिखललणाविशये च ॒जुतिन्याग्या म BT | तस्मान्न येन-केनचिद भिधानं, ्राल्लामसामथ्यार्‌ उख्ाशरष्देम | तथा एषदाञ्ये देवताया at विधिशब्द उक्षः, तेन वचनं कने, विधिनिगमविप्रतिपत्तिनै चाद्यते । aang वनस्यतिशरष्देन निद्र ane: दति ॥ (९ ०।४।९७अ ०) ॥ ४६४ alaigi—aue qed सद्र वश्र्योः सुखिहलब्डब्दनाभिधानाभिकरकणल्‌ ॥ we खिष्टशदे वताग्धत्वे तच्छब्द्त्वान्निवस्तत ॥ ३४ ॥ (To) ॥ भा० श्रस्ति श्रवग्टयः.--वाङणेनेककपालेनावष्टथं यन्तिः इति । तज दृदमाचायते,--श्रग्रीवरुणा खिद्टरतो यजति' xfs. aware: सांशयिकः, किं गिगमेऽखिष्टरच्छम्दकं वचनं aaa, उत सखिष्ट- हशच्छब्दकम्‌ ? रति । तच एवं तावत्‌ परौच्छते,--किं सा विश्षायिकः खि्टलच्छम्दः, खत fad करेातीति ute गुकेन vem: इति गेण म ee? Uf यदि रूटः, अखिष्टशच्छष्दकं वचनं क्लम्‌, अथ eraTaad, तलः सखिषटशच्छब्दकं | कि प्रापतं 2,—utfanriter., ब wrarea दति। कुतः ?। न तावत्‌ fed ear, अथ च afer काले fevnfeqrud.— faced asi’ दति, ग qe at dearct समर्थौ प्रारेजिकेन गणेनाग्वितौ भवतः । wits खिष्ट- शच्छष्दनाच्यते, ware: fae wart यदा सां विन्नायिकः, तदा अखिकठषच्छब्दकं वचनं करलं । कुतः ? । wate रेवतायाः wt वादकः, गाग्रीवरूण्योः, वितो ऋिवलावा श्रमावात्‌ अग्रीवङणाभ्वां frania | तस्मादखिटच्छब्टकं वचनं कम्मौव्यमिति ॥ ख सयोग वा शअर्थापनतेरभिधानस्य कर्मजत्वात्‌ | ॥ २५ ॥ (fae) ॥ भा० न चैतदस्ति, श्रखिष्टशच्छन्दकं वचमं क्लैब्यम्‌ दति | किन्ति सखिष्टङख्छष्दकं वचनं कन्नव्यम्‌ इति । तत एतदणते,- | qe qwre 8 Wei g q । ॥ मोवमिरमभिधागमिति,-खिठकरण्लात्‌ खिक्ठरिति मम्यते, गम्यमानं ˆ भ नान्यं अचिवङतं wafer, क्ियानिमि्तवम्‌ अवथवनर्ेभ्वो wat; weyers चाग्नौ प्रयोगात्‌ लखेकेऽन्बमिधानलवं माष्ववखीयते; warg सांविश्चायिकः | एवं चेत्‌ सखिषटलच्छण्दकं qe aaa, ‘ada’ —aad weet: भूयते, ‘witeqer fweent asf इति, कियासंयोगिलाखच watfa खिष्टछच्छम्दः श्रग्निवरणौ ° agi तसमात्‌ खसि एरच्छष्टकं वचनं ater इति । श्रय यदुक,-स्िष्टं रतवति केव we, ग चाग्निः fed छतवान्‌, इति । अच ब्रुमः; मतपक्ते तकालता हीयेत, ard सा च सापयदञ्च wre: । रपि च ततः पुवैन्‌ चागागपेच्छ fad छतवागभ्निः ॥ (९ ०।४।९८अ ०) ॥ अयीचोमीयपदनो समतैव yaa निरं सेनापिन्देमा्ररभिषाना करम ॥ ज्ञ सगुखस्य गुणापे निगमेषु यावदुक्तं स्यत्‌ ॥ ३६ ९ (पू०)॥ मा श्रस्ति सभे प्ठरग्रीषोमीयः। तज शरूयते, श्रप्रीषोमीयस वपया प्रचयाप्रीषोमीयं पर्ुपुराडा्रममुमिरेपतिःः इति । तज feeafa गुणलापः श्रुयते, रग्न यजतिः इति । ace संग्रयः,- * वमेव सव्येन पाटः | † अचर "न रख्ामे' इति कचित्‌ अधिकः पाष्टः | ‡ अमुनिवकेवति इति ate mite ge पाठः। eae ‘Margi— cae fe am va खिषटहता quar: wafedg निगमेषु यथा- प्रकृति भावः, उत सवेजेव गणलपः? इति fe ard >—feeert । wh: wee गुणलोपे yaaa ब्रुमःः-यभेवोश्यते, गुष्छखेप- aia स्यात्‌ , थाने चेोच्यते-“श्रग्निं यजति" दति, यागे aware went यदि सवेभिगमेषु गुणलेपेोऽध्यवसीयेत, अश्रुतं कस्प्थेत | यावांश्च जुत्योत्छगं रोषः, तावान्‌ weal । ATE थाम एव लोपः खात्‌, न सु निगमेम्विति ॥ Go स्वस्य वेककभ्यात्‌ ॥ 8७ ॥ (fae) ॥ भा ‘ade वाः निगमस्थस्यापि खि्टशतेाऽभ्निश्नब्दस् शृण waa कुतः ? । “एककम्यात्‌, भेष fase एव गुण ea, किन्तरि थागप्रयोगे । कथम्‌ ?। ‘ain यजति' दति प्रयोगवष््ग एष अब्दः, wifey खिषरृद्यागरागे ada, अन्येऽपि हि खिष्टन्निगदाः fame एव । तस्मात्‌ सवच लाप cfs (९०।४।९९ अ) ॥ अणुयाणेल सिरु सामरखय संख्छारकम्पोताचिकरशम्‌ ॥ go खिष्टकद्‌ावापिकेाऽनुयाने स्यात्‌ प्रयाजनव- दङ्गानामथेसंया गात्‌ ॥ ३८ । भा सो दश्पुणमासौ; त्च fase ,--श्रनुयलेब्यभ्निं faa जति" titi तज न्देहः, किं खिषटशट्यागोाऽनुजाजेव्वारादुपकारकः, ea dane? दति। किं प्राप्तम्‌ ?-श्रारादुपकारकः इति। कुतः 21 एतङ्धि करमां प्रसिद्धं काये, यत्‌ आ्ारादुपक्रिया, तथा १. Gare ४ पादः ॥ ४९१७ रि aaa wearin भविति, yer च विधानम्‌; इतरथा WIS Wasa खात्‌, वाक्येन च विधानं । मस्मादारादुपक्रियेति। एव॑ प्राप्ते ब्रुमः,--खिष्ठृदावापिकः' स्तात्‌ म वाद्यः, किमिदम्‌ श्रावापिकः” इति ? । श्राज्चभागसखि्टकत अमरा sara: (खानं), तच भवः श्रावापिकः । वहिरावापादजयाजसताग्तिकः, था तु fasegaar aa, Sarat प्रधानदेवता श्रावापिकी ; तस्ादावापिक Waa । यदा चैवं, तदा शंस्कारकमे शवात्‌, तथा Waray भवति, प्रयोजनवतेा seams शति । श्रपि च दिविधानि शङ्गानिः-श्रारादुपकारकाणि, सामवायिकानि ब; श्रारादुपकारकेण्यः खामवायिकानि गरीयांसि, तज डि सालाद्राक्यम्‌ ; श्रारादुपकारकेषु wat परोक्ेरकवाक्यता स्यात्‌ । तस्मात्‌ संखारकर्मेति ॥ (९०।४।९ ०अ०)॥ दभपुकमास्यथाष्यापरामुवाक्षयोः संसारक ताधिकरशम्‌ i घञ अग्ाडहेति च शस्त्रवत्‌ कम स्यात्‌ चाद नान्तरात्‌ ॥ ३९ ॥ (पूर) a मा दशरपूण्माषयोः भ्रुयते,-“याच्यामन्वाइ पुरोनुवाक्यामन्वारः दति ae संग्रयः--किं याञ्याप्रानुवाक्यामुवचनं wera, उत शंश्कारकमै ? इति । किं प्राप्तम्‌ ?-रन्वाहेति" प्रधानक स्यात्‌ । कुतः ? । “चादनाम्तरात्‌, यदि संसकारकमं ततेाऽखरूपादेवतयोवेशनं * ° wanes पस्ठकपाठः | "तते STRATE’ इति we सं पृ दवं का क. Ye पाठः | खङूपदेवतयेारिति तु कचित्‌ Ws: | 2 2 gcc state तदुपपन्नम्‌ इति कर षर Yo Wai | Ro अध्याये ९ पादः A श्च © qo पश्चतिरेके चैकस्य भावात्‌ ॥ ४२॥ (यै ०४) ॥ भा० इतखाहरङक्गमिति विश्वायते। कुतः ? । पञ्चतिरेकेण ‘eae’ अतिरेक दश्रेयति, न इयाः । कथं ?। यः पष्ठरतिरिच्येत स Bers: ara, इति एकादञ्चिनीं creme विधाय विडतायामे कस्यातिरेकं दशयति, aq तावदतिरिच्यते, एका न भवति। कथं ?। एकादन् पञ्चवः, दाद Wella, एकस्यातिरेकं gar दादभेतानि श्रहामीति गमयति । यदि रयोर श्र्ानि स्यदंयोरभावः श्यात्‌, मेकस्येवि | AAA: न कमाग्तरम्‌ दति ॥ ह° स्तुतिव्यपरटेशमङ्गन विप्रतिषिद्धं ^ व्रतवत्‌ ues (आण्नि०९) भा | aft खतरे इयोः aweh परिशार उच्यते । यदुक्त AMAIA भेदेन BISWA, तेन च मामसेन खंस्तवात्‌ भेदः, a fe श्रात्ममेव ora संख्यते- दहति । शअ्रनाभिधीयते, नेतत्‌ विप्रतिषिद्धम्‌, श्रङ्गेनापि समुदायस्य afigal, यथा मात्रतधर्भ॑ष खंवस्परसजस्य,- “यन्ति वा एते मिथुनार्‌ ये सुंवत्सरमुपयग्ति | शरनतविंदि fart सम्भवतस्तेनैव मिथुना म यन्तिः दति समुदाय दोषमभिधाय तदवयवग्रतस्य महाव्रतस्य धर््णामुजिचृलन्‌ समुदायस्य श्वयवधर्खख ofa दशयति । लोकेऽपि श्रवयवधर्चणावयवी sera एवेति, यया दीर्घैः केशैः wtatr रेवदन्त दति। तददिशापि दादश्राहः संखादिष्यते इति न se: | * शवमेव cere पाटः । अज ‘afravany इति wae जिनम्‌ । न्न बिध्रतिषिदम्‌' इति weg भवितुं युक्तः । MUG Waist —eae | ख० वश्नादतदन्तत्वम्‌ ॥ ४४ (To नि०र)॥ भा यक्ष, चरद्चररमरयेतल्‌, एदं दादग्रादधदपरिलकष्ं बानसाम्तता emt भविकति, ब acy,” प्रल्लीखंयायाकता सचेत्‌ इति we वदामः, ‘aang waza’ भविग्यनि, दादन्रादिकिानाम्‌ set मान्न वतीसंयाजाश्ता, faweu तु दज्म्वाको ननवाग्नता wwa,— wat संयाज्य प्राञ्च Sim मामसाच प्रयन्तिः दति, मास्ति वचनस्यातिभारः; तस्ारप्यरावः | अता दजमद्याको array म खतन्वम्‌ दति ॥ (९ ०।६।९ ame) i सज्य बज्धकेकलाणिकरशम्‌ ॥ द HAAR प्ररुतिवत्‌ ॥ ४५॥ (पू) ॥ भा दृद दादृडाहग्रणटतीनि अ्रजाफि उदारं क्व संद्यः,- किं सचसेकः sweatin, उत॒ wen?) किं प्राप्तम्‌ “एकः, । wa?) ‘wafaay saifete रुकः क्रक, . नतृप्लतिलयात्‌ चोदका यश्य अचम्‌ एक एव TEIN । नगु बरवः Tee, ‘a ulfactes: waated, अ एवंविदांखः सचञुपखन्सिः इति | ewe | कामिनां ew fated, ते च परस्परमिरये्छा वत्र एव, के यथेककष्छेवापि gafn तथापि सबक्षिद्राम्रभिख्मीचछ कव चव कुत्वन्तीति were भविकति.। अया. शोके. एयक्नेखनि कुवाणानां qwrt दृ ष्ठते,7-स्वघ्चेत्‌ वेत्‌, कवः ररि wel: ; IS as 4५ * um भविष्यति | ‘ewes’ एति क. संर प° पाठः| २० अभ्याये ९ TEs URE Ve चेत्‌ सम्पद्येत, Sea aeT Gael) तथा बेरेऽवि परथोगद जैनं, सजाद्‌ वसा yewrataa ar’ इति errata ‘adtey ‘sta इति बडवयनं भविग्यति इति ॥ a वचनात्‌ तु agat स्यात्‌ ॥ ४६ ॥ (fae) भा मेतद्‌ स्ति.--एका यजेत, म बहवः- इति ; किन्ति ?- बहवे यजेरम्‌ । कुतः 21 'वसमात्‌', वष्वनमिदं भवति,-श्राखीरम्‌" ‘ete,’ | tf, बडत्वधम्बङ्कः प्रयोगो विधौयते, स प्रधतववनात्‌ चेादकप्राप्ना- नेककदं कतां वास्त इति ॥ । ठे परेशः स्यादिति चेत्‌ ॥ ४७ ॥ (ete) ॥ भा° यद्क-सामान्यक्रियासम्बन्धममिषमीच्छ लोकवत्‌ TIT want भविति, यया aff कुयुरिति, वेदेऽपि दशेन॑,- एष्टश्रमनीयेन यजेरन्‌" दति बङवचमं भवति, एवमचापि-इति तत्परिदन्तव्धम्‌॥ | ° नैकव्यपदेशत्‌ ॥ ४८ ॥ (श्ाण्नि०)॥ मा» जेत्‌ सजे उपपद्यते, एककटठेकम्‌* इति । कुतः ?। ‘wa Weary । कथं ? 1 एवमाह, -“एष वै कुएपमन्नि यः सने प्रति- खाति; एक एव aaa’ दति, सजमपोा् अरन्यस्येककटठैकतां विदधत्‌ तख बडकटंकतां गमयति। ay लोकवदिति, तन्न युक, लोकेऽन्यतः WIE WAI we उचशाय्यमाएः सामान्यक्रिवा- * Capmany रति ate mite पु Ure: | LY द ® नोमांखा--दथेमे सम्बन्धाभिसमीख्या उच्चरित एति maa । यदपि उदवशागीयवदिति, तदपि उदवसानौये an, तज हि भिन्लानि उदवसानानि उपल क्रियामात्रं विधौयते, agaserg समानकटंकलारेव प्रात्तमनुद्यते- cena te त॒ अभ्दपुव्विका क्रियाप्रटन्तिः, wey बह़लविश्ट योगं सजिभिरमिसम्बन्धयति, अतः अब्दप्रामाण्याद्पादीयमानायां क्रियार्यां बलं विवकितमिति aya: प्रयश्नीरन्निति ॥ ए सद्िवापण्ड दशयति ॥ ४९ ॥ (यु ०१) ॥ भा० इतस बद्व एव यजेरन्‌ इति । कुतः 2) सन्निवापदशेनात्‌, बरहमाम्‌ अग्नीनाम्‌ एकच सनज्निबापमाद,- पञ्चभिः पश्टभिर्वच्यमाश्ः सज्िवपेरम्‌, afanfe tram: सन्निवपेरनः द्रति ; यदि संहत्य कुर्वन्ति, एवमद्मीनां सन्निवाप उपपद्यते ; श्रय तु UTA Fa सज्िवापद शमं नापपद्यते ; तस्मादपि गम्य ते बहनां सघच्मिति ॥ we बद्नामिति चैकस्मिन्‌ विशेषवचनं व्यर्थम्‌ ॥ ॥ ५० ॥ (यु०र) wie दतख Maa; ear प्रयोग इति । कुतः ? । एवं भूयते, श्यो तै awat यजमानानां ग्टदपतिः, स सचस्य प्रत्येता, स हि ufaerafenuii दति, wafer wert बडभि्यजमानेः we sea फलविगेषं हुवन्‌ बहनां awh दशयति ; इतरथा एकस्िन्‌ यजमाने HATA फलेकत्वा सामान्यविश्षभावानुपपन्ते पफलविशेववचनं व्यथं स्यात्‌ , afa त॒ फलविशेषवचमं ; तस्मादपि शम्यते बद्व एव wae ॥ (९ ०।६।९४अ०)॥ Ro ध्याये ९ पादः॥ ४६९ सचे यजमानामामेव ऋलिकव्वाधिकरर्म i ee अन्ये स्युकत्विजः प्रकृतिवत्‌ ॥ ५१ ॥ (de) ॥ भा० इह खजाद्छेवादादरणं ; तेषु wea: BAT द्यकम्‌ । TA raat सन्दिद्यते,- किं a एव अजि खलिजः, उत, wl उपादातव्याः ? इति । fa प्राप्तम्‌ ?--श्रन्ये उपादातव्या ऋविजः | कुतः 2) च्यातिष्टामे fe प्रहृतौ अरन्ये कन्तार उपादेयाः षमाजाताः, तददिदापि सजिमिः waftaq gaa: चोदकानुहाय ‘wa एवपादेथा इति ; ud प्रकतिवत्‌ शतं भविग्यतीति ॥ ° श्चपि वा यजमानाः स्युत्विजामभिधानसंयेागात्‌ तेषां स्यात्‌ यजमानत्वम्‌ ॥ YR ॥ (fae) ॥ भा नेतदस्ि,-श्रन्ये विअ हति, "यजमानाः एव खटविजः स्यः, । कुतः ? । . -कूविजामनभिधानसंयो गात्‌+--यजमानसंस्कारा fe दीचापदार्थाऽध्वग्वादिषमास्यासंयोगेन कर्मनिमिन्तेन प्रसिद्धि- र्पेशाभमिधाय विधीयमाना यजमानानां तेषां श्राष्वयंवादि- सम्बन्धमवनाधयति। कथं ?। यदि ते तान्‌ पदाथान्‌ कुवन्ति एवं ते नेमित्तिकीभिराख्याभियेज्यन्ते नान्येति, श्रतोाऽवगम्यते श्रस्ति तैः पदार्थैरमिसम्बन्ध इति । कि तद्वनम्‌ ?। “रध्य गटंरपतिं रचयित्वा ब्रह्माणं दीच्चयति तता हेतारं तत उद्गातारम्‌ इत्युपक्रम्य VAAN: उपक्रान्ता दीलासम्बन्धेन; तस्मादन्ये यजमाना एव श्राविच्ये ward इति ॥ 2M ४६२ मीमांखा--द केने Bo कर्ठसंस्कारेा वचनाद्‌ाधाठवदिति चेत्‌ ॥ ५३॥। (आआ०)॥ भा० शति Sy मन्यसे,-यजमाना एव खलिजः aft, तन्न युक, weet हि यजमानादन्ये अयन्ते, प्रतिवदिष्ापि यजमानेग्बो- sata भवितव्यमिति gh एव पशो व्यपरिश्ठते, केवरं ठु Gere परिहारा awe, स wed—acdertr veneer भविति । कथम्‌ ?। एतावरेव जुयते,---शरष्वयगरंहपतिं रौशयिला mara दीर्यति दति, तत्‌ चदि भिना श्रपि कारो भवन्ति तान्‌ श्राक्रीयामिः खन्त्ाभिरपखच्छय वक्नवामन्याते दीलारुस्कारस्तेषां विधीयते दति गागुपपन्नं, “श्राधाठवत्‌,-यथा ऽन्यच्ापयुविजां संस्कारा विधीयते श्राधाने,- “यस्तं श्ोऽग्निमाधासयत्‌ ष्यात्‌ a एतां uff व्रतञ्चरेत्‌ इति, “न मांसम्‌ water च्ियसुपेयात्‌' इति वचमादष्बयानिंयमा विधीयते, तथा व्योतिष्टोभे ‘aafas उपवषन्ति' इति खविजामुपवासा विधीयते, तददिहापि आविजामेष सखंखारेा भविब्यति ॥ ह° स्यादिशये तनन्धायत्वात्‌ wafers ॥ ५४ ॥ (आण्नि०) ॥ मा० नेतदस्ति,-श्रन्ये खलिज दति, fanfe यजमाना a ऋविजः Gl कुतः? । एतस्िन्‌ संशये,- त एव वा यजमाना ऋविजः, sa वा जिन्नाः? एति, त एवेति न्यायम्‌ , SHOT न्यायः, ‘aff वा यजमानाः स्य्डेलिजाममिधानसयेगात्‌' दति, अनेने न्यायेन पश्ामः,-ते एवेति । थदुक्रम्‌ ,-श्राधागवन्सन्संस्कारं Re अध्याये ₹ पाटः # visa want afafa—afa, तदनुफ्यनं । कथम्‌ ? । अरप्राङतप्रयोजना वा दीका wfant विधीयते, प्रञ्ञतिवद्धा प्रारतकार्यका सती कमागमखनवात्‌ कमपरतया TEA ; प्राप्तायाः web eal, क्रममाचविधानात्‌, waadear सति श्रदृटकन्यना, afuare- विषानश्च । तस्मात्‌ प्राप्नायाः चोदकेन eet, म श्रप्राप्तविधान- भिति! ay—an खविजामुपवासविष्मनम्‌ , भ्राधातुञ्च व्रत- fant, तदरिहापि- इति, aa an, विस्पष्टं वचमं,--“च्छतििज खपक्शन्ति, “ख at? राजिं arate इति । म ॒च तज waaay WTQUWET ; AS त्च विधामम्‌ ॥ ° श्वाभ्याख्याः स्यखेहपतिवदिति चेत्‌ ॥ ५५॥। (ST) I me परिषादनाद्धचमेतत्‌। श्रथ कस्मात्‌ मग ॒'खाम्याख्याःः एता Tater भवन्ति ग्टहपतिवत्‌? इति । किमेवं भविथ्यति ?। एवं चादकप्राप्नाऽन्यकर्ढकता म वाधिता भविष्यति। श्रध्वथ्व॑द्याख समाख्या -ग्टहपतिवत्‌ यजमानाभिधानतयाऽयेवव्यो भविव्यन्तीति faa श्र षेण परिवादयति ॥ - we न प्रसिद्ग्रहणत्वादसंय॒क्तस्य तद्म ॥ ५६॥ (sto fe) J me | Sa युक, खाम्याख्या एता गदपतिवस्‌' दति । aa * खन ^” दति स्वेन पाठः| परक पव्वोपरपाटघान्धाय “eat” दति पटितुं बकम्‌ 1 xt 2 2M 2 wey aiatet— ena ‘yfaguewery,-anauarie कमे वारेषु हि कर्दषु कमै निमिता एता श्राख्याः प्रसिद्धाः, म याजमानं कुवाणेषु, यजमानानाम्‌ safer. क्रियाभिरमयुक्नानां भवि्यन्तीत्यनुपपन्ं । कथं ग्ठहपति- रिद्यास्या ?। "उच्यते,-श्रमं॒कस्य शविगधर्मण खामिन एवास्मा ग्टपतिरिति । श्रपि च श्रवयवप्रसिद्यापि गशपतिन्नष्दस्य पतिवाच्य इति यजमानाभिधेयता उपपद्यते ; प्रशतावपि खामिनि चायं अयुक्तः, “गशपतिर्यजेत इति । म त्वध्वय्यीशाः सखवामिनि केनचिदपि प्रकारेण तत्कियाखंयुक्रा उपपद्यन्ते, इत्थन्यक्रियासम्बन्धात्‌ ता भिद्यन्ते इति । बह्मामिति च तुष्टेषु विशेषवचनं नापपद्यते | तञ्च श्राविंजेषु यजमाना एव । दतः ?। एवमादयो वै बहनां यजमानानां zeafa: awa प्रद्येता स हि भयिष्टाग्डद्धि- मा््रंतिः शति wafer ग्टहपतिरितिविशेषवचनम्‌ श्रसमामत्वे सति उपपद्यते, मान्यथा, यदि स्वं गहपतिकमे gua कमान्तरं, तते विशेषाभावात्‌ गहपतै विशेषवचमानुपपत्निः स्यात्‌! श्रय तु इतरे उभयं कुवन्ति, गदपतियाजमानमेव, तते विशेषवचनं an भवति। तस्मादिशेषवशलमात्‌ ते एव wefan दति गम्यते ॥ wo दीधितादीक्ितव्य परेश नापपद्यते भर्थयेा- नित्यभावित्वात्‌ ॥ yo ॥ (सिण्य॒०१) ॥ भा इतश्च Staal सजाणीत्यवगम्यते । कुतः ? । दीकिता- दौकितव्यपदे धात्‌ एवमा, "दीक्षिताः wader श्रदीकिता श्हीनेरयजन्ति' इति, vat च famaat—eifear era १० अध्याये ९ WE | ५६१ यजन्ते, याजकाय श्रपि श्रदीकिता arate इति, att सजे चेतयोारथेयो विभरषाभावात्‌ व्यपरेन्नामपपन्तिः श्यात्‌ ! श्रय त॒ सतर यावत्काये तत्सव दीकितेरेव करियते, श्रहीने चादौ शितैः, ततो व्यपरेश् उपपद्यते, नान्यथा । श्रता वपरे ज्रारवगच्छामः,-श्रस्ति षच सर्य- acetate | we अद श्िणत्वाञ्च ॥ ५८ ॥ (सिण्य॒ ०२) y wy सयंकटेकं सं । कुतः? । श्रदक्षिणयात' श्रदक्तिणानि wife आहः, म इच गौर्होयते म वाखा न हिरछमिति दज्निणा- waged खर्यकटंकत्वे उपपद्यते, नान्यथा, aan हि दक्तिणभावेा नोपपद्यते, न fe कथित्‌, ते खाथात्‌, परां परः प्रवन्तेते ; तस्मादपि गम्यते winnie सच्ाणीति ॥ (९ ०।६।९५अ ०) ॥ सजाङीगयेाविवेकाधिकरशम्‌ ॥ इ . दादशणदस्य सचत्वमासनापायिचादनेन यजमानबहत्वेन च सचशब्दाभिसंथागात्‌ ॥ ॥ ५९ ॥ (सि०१) ॥ | भा दारा एवादादरणं | UG ua QIAN इादशाह एति; तस्येदानीं दिप्रकारस्य खच्णएमन्वाख्यायते,--एवंलच्षणको दादश्राहः way, एवंलचणकेाऽदीन इति । तद्विवेकन्ञानार्थमिद- मु्यते,-श्रासनेपायिषोदनया "यजमामबडत्वेन च" सचयमवगम्यते | wade मीमां सादने इते Waza “चासते, “उपयग्ति" इति fe fj aware दष्टे, “य wi-fazte, समावते, ‘a रएवं-विदांखः aaquafe’ इति; (यजमानबजतवेम च',--“चतुव्विशतिपरमाः Tawa, सजमासीरम्‌' इति । तत्रषरितखिङ्गर शेमात्‌ सश्यरिति प्रये भवतीति i go यजतिचाद्‌नाद हीनत्वं स्वामिनां बाऽश्ितपरि- माणत्वात्‌ ॥ go ॥ (सि ०२) । भा० थ किंखलषकोऽ दीनः? एति, तदुब्ते,-खज्र यजतिचोदना, नियतश्च कढैपरिमाणं तज ‘ate,’ इति निखीववे ; ऋशौनानां येजतिचादनया faari,— fase ata’ दन्येवमारि । कढपरि- माष्न्च एषाभमनियत, सचाशाक्छु नितं परिमाणं बहवः | एवलतकख च wee सलितं प्रथाजनं बान्यद््र्मिति ॥ (९०।६।९ de) a Weta ware दथिकादागाधिकरकम्‌ ॥ ख० WHA दशिणाशस्तं गुणत्वात्‌ प्रत्यहं कमे भेद्‌ः* स्यात्‌ ॥ €१ ॥ (To) । भा श्रस्ि पौण्डरीक एकादश्रराचः,ः--“पौष्डरीकेण care Tae साराञ्यकामे aaa’ इति। तच ग्रूयते,--श्रयुतं पौष्डरीके दद्यात्‌ श्रश्चसदखमेकादशम्‌' इति । तच सन्दिद्यते,- किं sav * कनामेदात्‌' रति खादगपण्छकपाठः | Yo Gare ९ are ४६७ TR” अश्वखदस्त च॒ दातव्यम्‌, उत, URRY we? दति) किं प्राप्रम्‌?-“अहीमे zfaerere’ रत्य भिद्येत ! or? awa दिशायाः, urea ant, शमुदायश्ब्येग समुदायीनि शरशानि उपसच्य दिशा गणा fuera: प्रतिप्रधानं fra, यथा मखाय स्ताम्‌, उपलेपनं वा विधीयमानं afeat भवति, एवमजापि zeal प्रतिकर््यावसायी ¶ शादक एवमन्‌यदीव्यते, शिण श्यस्लाख Teas भविव्यति | श्रताऽवगम्यते मेद टति ॥ Ge सर्वस्य वैककम्यात्‌ ॥ ६२॥ (१०) । भा भ चेतरल्ि,- परत्यं दशिणाभेद इति, रकमेवायतं सरं च दीयते 1 कुतः ? । शेककम्यात्‌,--एकं हि cfeert कायम्‌ ,- छविगानमनम्‌ ; safe साङ्गकतुनिदट लखे तेति श्रन्धरा म तया भरयाजनमस्लीति म्‌ यः करियते । THT TERT भिति, तत्‌ sa प्रश्चाते भवति, नान्यथा ; समुदायाङ्गश्च दक्तिका, भ ॒श्रवयवाङ्गम्प्डिक्रं । श्रय यदुक्र,-प्रतिकमावसायी चोदकः प्रतिकं प्रापयति, दति । प्र्थखषव्रयनात्‌ समुदाया्गगैकरणेन श दकविणानां विधानमिति चोदके बाधित इति म रोषः ॥ इ एषद्‌ाज्यवदाऽ्ां गुणशस्तं स्यात्‌ ॥ gs I (श्चाण्नि०)॥ भा न चेतत्‌, सदेव दातव्यमिति, किं afe, मेदेन । कुतः ? > aurfafa We: | yer सीभांसा--दभ्ने yee afeurat प्रान्नानामयं fata उच्यमानः प्रद्यहमेव भवितु- सरतीति । एषदाज्यवत्‌,-यथा “एषदाञ्येनागुयाजान्‌ यजति' इति vem गणा विधीयमाणः प्रत्यनुयाजं भिद्यते, एवमचापि द्रषटय- मिति ॥ wo ज्योतिष्टोम्यल्तु दधिणाः सवासमेककमत्वात्‌ प्रकृतिवत्‌ तस्मान्नासां विकारः स्यात्‌ ॥ ६४ ॥ (रआआ०)॥ भा० म चेतदस्ति,- मेद इति, किम्तर्दिं, तन्ते सषटदेव । कथं ?। ‘afar हि "द्तिणाः' ag कर्मरागिमङ्गीरूत्य रीयन्ते, तथयण्डतानाश्च ताणं समुदायानद्यथानां भ्राप्रानाम्यं विश्व उच्यते,-“सदस्तमय॒तम्‌' दति, fare उच्यमानः, था ce cient दीयन्ते, तासामयं विकार दति गमयति, एकत्वम्‌ नतेः, म वारयति ; ange दातव्यमिति । यत्तु,-भ्रनुयाजवत्‌-इति, am, यत्‌ श्रनुयाजेषु द्रव्यस्य भेद इति, यागे fe द्रव्यं गुखभ्तं चाद्यते, तत्‌ यागानां भेदादन्यस्य क्रियमाण म अन्यस्य उपकरोतीति भिद्यते ; xe त्वेका आ्ानतिरिव्युक्रं ; तस्माद्दिषमे दृष्टान्त इति ॥ ख ° दादशाहे वचनात्‌ प्रत्य द्‌क्िणमभेद स्तत्प्रकति- त्वात्‌ परेद तासां संस्याविकारः स्यात्‌ ॥ &५॥ (रश्चाग्नि०, ॥ भा म ेतदस्ति,-सरृह्‌ातव्यमिति; serena विशेषो भिद्यते | ६० Gwe ¢ पादः। ude कुतः ? । दादशाहे fe प्रत्यलं वचनम्‌ ,-श्रन्वं crewed ददाति दति; पौण्डरीकसच दइादादप्ररतिः, तस्मात्‌ पौ च्डरीे प्रत्यहं चोदक- wet प्रसक्रानां दक्तिणामामयं fata उच्यमानः तथैव कमावयव- सम्बद्धानां विकार इति गम्यते, तता भेदेम दिशां fase इति ॥ ew परिक्रथाविभागाद्वा समस्तस्य विकारः स्यात्‌ ॥ wee ॥ (fae) ॥ me न सेतदस्ति,-द्तिणाभेद इति, किन्ति, सलछरेव दक्णि रीयेतेति । कुतः ?। “परिक्रयाविभागात्‌,-षमस्ता दक्षिणा विकरियेरम्‌ , wai हि ऋतुमङ्गीरत्य दक्तिणा fated । कथं ? । तावतः परषार्थै- लात्‌; यत्‌ फलवत्‌ , तत्‌ पुरुषस्य चिकी षितं, तख वाणस्य, सहायान्‌ खपाददानस्य श्रयं विश्व उच्यते परिक्रयः; म चावयवः फलवान्‌, बजुदायात्‌ फलनिष्यन्मेः, समुदायं चाङ्गीरत्य परिक्रयः क्रियमाणः, श्रा समुदायमिटन्ेः, परिक्रयः छत इति श्रनरा म श्यः क्रियते । रपि च, पौष्डरीकशब्दसंयोगेन परिक्रयविश्ेष उच्यमानः तच्छन्दवाच्यसैव भवतीति गम्यते, ससुदायख पौण्डरीकन्रब्दवाच्थो न॒ श्रवयवः, ख हि समुदायश्नष्देन लच्छते, ay ल्तपोव दोषः; saya fe लच्णा श्रा्रीयते, म च, दहासरम्भवः; Wa: समुदाय- मङ्गीरत्य सषृदेव afar त्रियेरन्निति ; तस्ाल्सरुत्परिक्रय इति, wert च प्रयोगवचनानुगरहः, प्रयोगप्राररभावाख महाविषयता शस्तस्येति, तस्मादण्येतदेव न्यायमिति ॥ | Se भेदस्तु गुणस्येगात्‌ ॥ ई७ ॥ CofA) 1 भा यदुक,-दादश्रादप्ररृतिलात्‌ पौण्डरीकस्य, तज च दादशाहे 2 त yee Wat —cae दशिकशाभेदात्‌ तयाश्लाया wae विशेष wea’-=“श्रनख्िभिरिडं षद्धयन्तिः - दति । उच्यते,- श्रभवादखरूपत्वादस्य, प्राप्तत्वा श्रमस्िकानां बचनान्तरेण,-“अथय यचष्यरिजिष्यते तत्समवन्त धान्यम्‌ श्रानयति तत्‌ इदयं प्रासखति frst वरस्तमिममतस्तेरूस्या(?) वनिष्टम्‌'* दति, श्रनवाद इति गम्यते, * qravuge “gu quate शिष्यते" इति यादो, खमे “awuffanag अष्टम्‌" दति gist) मरपलकाप्राप्ना ser Te: साघरिति wear fae wa | Yo ध्याये ऽ पादः} । इ 3 | न चातर want कीर्यते; तसरादमप्राप्ता; श्रपाप्ता चेत्‌ हाटदरणमुदिः विधौयते । यन्तु, वधानात्‌ TH एकवाक्यता कल्पयितव्या-- इति; wader ENT शअरनृवादाभावेऽमथेकलवपरिदाराय कल्पयिय्यामः ; एवश्च खपदगतं हरणं विहितं भविव्यति इति; तरथा तु waster विधीयेत, a खपदगतदरणं ; तस्मादपि भक्तविकरः ॥ ae ofa वा दानमाचं स्यात्‌ भक्षशब्दानमि- सम्बन्धात्‌ ॥ १५॥ (दिण्पु*)॥ भा ‘af av दति पक्षयाटसिः ;ः-यदा एवं, न वचनान्तरेण दृडाभवेऽध्यूधी Tat, साऽपुवा ear विधीयते, a तहि भचविकारः ; दानमाचमेतत्‌ हा ‘rept श्रन्ति" दति । नाच wamenq अभिसंयोागा विधीयते। तस्मान भक्तविकार दति ॥ इ” दातुख्वविद्यमानत्वादिडाभक्षविकारः स्यात्‌ शेषं प्रत्यविश्््टित्वात्‌ ॥ १६ ॥ (To) tt भा तुच्ब्दः Ud वयावर्लयति,-दानमाजमेतत्‌ न भलविकारः- दूति; भेतदानं, "दातुः" maa, onfe णव॑संकल्यितः+--वागं fat नान्यत खकार्थैम्‌ waa कायेमिति । तेन खाम्य- भावत्‌* दानं नास्ति कथं खाम्यभावः 21 ‘ae प्रथविशिष्टवात्‌+- हषं प्रति यथा यजमानस्षथा हाता, उभाग्रपि म प्रभवता द्रव्यस्येति नासि दानं । “श्रय कथं भक्तच्र दानभिसंयागे भक्तः >| * "खाम्याभागात्‌ इति WRN GSH एवं कर संर qe पृण पाठः। रवमेब carta पाठः। 2 ९ 2 पट मी माभा- दशेमे चतर्यो ताद्य भवति, हाजा wepit, तया हाता श्रभिप्रेयतेः Wa सा Baqi, खा भतमाणा सामथ्येजनमस्व दुष्टस्य लाभाय यया च यावत्या च माज्रया उपकारिणी भवति, तच चतर्याशितिरनग्टद्यते, इतरथा हि श्रदृशष्यमाने उपकारे चतुर्थो - शतिबाष्येत । तसमादिडभ्विकारः-- दति ॥ (९ ०।७।४अ ०) ॥ बमिष्टुमेसविकारताधिकरलम्‌ | we | Auta वनिषुरध्यूभ्ीवत्‌ ॥ १७ ॥ भा० तक्रैवाग्रीषोमीये पशौ ुयते,-वनिष्ुरप्रीधे° दति; तज अरधिकरणप्रदे्ः, तज यः संश्रयः, ष दृहापि;-किं वनिष्ुरग्मीध, विकारो भक्तस्य, उत ae भागनियमः ?- दति । ततः ख एव care, —ageera विधीयते, तसमादिकारः--इति । ae तदेव उन्तरं,- वचनान्तरेण प्राप्तत्वात्‌ भागनियमः--इति। ततस्तदेवेच्यते,- '्रनस्थिभिरिडां बद्धंयम्तिः इति अनुपान्तलात्‌ wat वनिष्ु- विधीयते, दति | शरज्ाह,“नम्‌ वनिष्टुरपि aa सद्धीन्तेनात्‌ प्राप्न एव'- इति । अभोच्यते,- “वनिष्ठु प्रास्यति"--इ्ेतावन्तच्, तेन इडायां area तस्य विधीयते cadena ; नासौ इडा न तस HAMA; तस्मात्‌ wena, भ॒ we wa mf; पुब्व्छिन्‌ वचने ee * "वनिदुरपि qzafeafarcanen’ दूति माघवः Re ध्याये ® gre: | ४८९. a चतुर्थोसिम्नन्धः+-तस्येतदग्रीघे इति; चतुर्थोसिम्बन्पेम भकं विधीयते ; तस्मात्‌ पूवण शअ्रधिकरणेन श्रतुचदा शायां ae gaufafead, daar अ्रधिकरणप्रदेशेषु sqermg fara ॥ (९ ०।७।५अ ०) ॥ मेजावङ्कस्यापि ेषभकासिलःधिङरजम ॥ ° अप्रारतत्वान्मेचाव रुणस्याभक्षत्वम्‌ ॥ १८ ॥ (Yo) ॥ भा fea ज्यातिष्टठोमे पश्एरग्मीषोमीयःः- या _ कमन व Ry Sars २ वाद्‌; ego प्रधासतः ; aw कष weitereay भषेत्‌, frente दितीया- Wag: । “भनु प्रधाग्तेऽपि awit भवति, यथा, ‘arnt मावो arent प्रावारे aquaria’ एति । भवंति, यच प्रमाशान्तरेख र्यं प्रभां विदितम्‌, भन्न त॒ weeny UAT गुणभावौ ar; यत्कारणं, कारकविभक्रिरियं, कारकं च॒ श्रियार्च॑म्‌, तलात्‌, Gee हि तं ware wala, इष्ाचलात्‌, भव्यस्य तु शताथलेऽदृष्टा्थेता RMT स्यात्‌; न च, ge सति TEER सम्भवति ॥ | wo प्रतिपलिवीऽकमंसं यागात्‌ dun (feeqe) । we श्रतिपक्निवाः उदयनीयः ष्ठात्‌, निष्कासस्य ग गणभावः | कुतः ? 1 ^अकन्यसं यागान्‌, avy निष्कासस्यादयनीयकर्णा संयोगः | ढेन afe ? । निबीपेष,--निष्कासे निवैपति' दमि । "नन genera उदयनीयष्टेतेन सम्बन्धो qa: । गदि, qed साका चमेतत्‌ भवति, भिष्काश्े seat किं करोति ? तजावनश्छं, “मिपति' इत्यनेन प्रिखमापथितव्यम्‌,-डदथनीयं निवयतीति। we, उदथ- ttre निवापेण श शम्बन्धाऽरि--ए्त्युकम्‌ । agua’ तथैव श्रायते, Scene an प्रायणीयस्य निष्कासे इविष्यं॑निर्वप- तीति। faemeq प्रायंणीयरेवः, भिष्कासक्रण्दख saqer एव, यदुखा्यां was, तदनेगोच्यते ; रवस्य चाथाण्लरगममं प्रतिपन्तिः, तच्च सामवायिकमङ्गं भवति, तच प्रधानेन दृष्टसम्बन्धम्‌, श्रारादुपक्रारकत्वेऽनमेयसम्बन्धं ; सत्तमौ च विभक्तिः प्राधान्ये gar षस्मात्‌ प्रलिपल्िः। 3 ६ हट wtater— भीनाशा--दर्भमै ‘afi, मीमांसा दशै भा० उपसत्काणं GABA, "चतरे सुत्यामागच्छ मघवम्‌ -दइति दादशाहे चोदकेन प्राप्यते | तषेतदिचारवते,- किं दादशाहे सुत्धाहानि उपलखयितव्यानि, उत, अविकारेदेव wet, कर्मः ?- ति । किं प्राप्तम्‌ ?-सुत्थाविदङ्काः एव तस्यां “वरवेषाम्‌' ्रहासुप- SG कष्य । कुतः? । श्ररत्यन्वयात्‌, प्रतौ सौत्यम्‌ wequefed, सवीणि चैतानि तप््ररतीनि, रतः शवाणि उपलकष्टीयानि । “गु एकवासौ देवता wR: खहदुपल्तणेन संद्धतः, Ua एव, तख पुनङ्पल्यमनगथेकम्‌ ?' इति । उच्यते, शरद्य उपललशरतः TAIT: TMM WMG, तस्मादु्तराथे पनः-षगरूपखरयितव्यः | “आवाहनवत्‌', तद्‌ धथा, “Wad छष्डगीवमाखभेत, सौम्यं वसुम्‌, आग्नेयं छब्डगीवं पुराधा्थां agar: शत्येकलेऽप्य्रदं बता कर्ममेदाद्धरेनाङ्गानि far, एवमिहापि ॥ ae अपि बेन्द्राभिधानत्वात्‌ सकृत्‌ खादुपलखश्षणं कालस्य MHA ATS TAT SW २९ ॥ (सि०) ४ भा० ्रपिवाः न स्यात्‌ सर्वेषामुपलच्षणम्‌, श्रविकारेणेव प्रयोगः श्यात्‌ । कुतः ? । इगराभिधानलयात्‌, eats उपलखसणन सं ख्यते, स सष्त्‌ स्तः, SHA एव, ग पुनः SENT । गमु,-“चतु रहे- ऽसौ संछ्छतः,-" चतुरहे सत्यामागच्छ' इति वचनात्‌! । अ्रविवशिता- ऽन कालः, दण आगच्छ,--शृत्येतावदेव विदित, faafea सति काले वाक्यं भिद्येत, श्राग्छ मघवन्‌, चतुरहे श्रागच्छतिः सरूदुखरिता आगच्छतिविभक्रिरमा सम्बन्धौ न शक्रोति वदितुम्‌ । १९ wwe ४ पादः) Qa zg अथ "कस्मादिश्धागमसम्बन्धो faafen:, न पनः कालाभिसम्बन्धः?१। “श्रागच्छ मधवन्‌, एति ware: संयोगः, “चतुरे श्रागच्ड'-इति पराकः, सुधा्रष्टेन व्यवायात्‌। "मन्‌ च सुत्यामागच्छ"-इत्धपि प्रत्यक्षः, a विवचिता भवतु । नेवं कञ्िदिरेधः,-सुत्यात्वस्य श्रविराधात्‌। “नम्‌ "चतुरहे" इति सुत्थाविशेषो गम्यते" । मग खल्‌ । किंकारणं ? । "कालस ल्णाथतवात्‌',-"चतुर डे" इति कालोाऽज सृत्यालकणा्थः,- अतुरदादिसुत्थामागच्छेति | यन्कारणं, नाज देवता श्रागच्छति, यजतो तु Sean केवलमङ्गीभवति ; ख यजतावङ्गभावोऽयसुप- wea, सर्वसुव्यासु च wel तुल्यः, तज चतुररवचनं प्रद्ेनं, मुख्यत्वात्‌, gaa fe neta भवति, यथा, ‘cern श्राति्या सन्तिष्ठते", 'नामयाजान यजति! इति | श्रविभागाचखः, wa यदुक्रम्‌ शश्रावादमवत्‌' इति, तच ब्रूमः, fam: काखः, छष्णग्रीवयाः सौम्येन व्यवायात्‌, तज zea विशेषः, पवश ॒हृष्णगीवस्स एतदेवतावादनम्‌, न उत्तरस्येति । अथे अविभक्षकालाः सुत्या श्रव्यबेताः केनचित्‌, तासु न waa विक्नेषः ; चतुरदग्रहणद्च श्रविशेषकमिल्ुक्रं । तस्माद्‌ अविकारेण प्रयागः ॥ (९ ९।४।७अ ०) ॥ वाजपेये भलाष ्शादौनां तन््रताधिंकरशम्‌॥ . wo. WATT कुम्भी श्रलवपा्रपणोनां प्रभुत्वात्तन्त्भावः स्यात्‌ ॥ ३०॥ (fae) ॥ भा वाजपेये प्राजापत्येषु पश्रुषु कुम्भाः Was व्रपाश्रपष्छाख 3 9 ene Matei— caer rere: wre’, 'विशुलातः,--विभवति एका gait saya अवरानां अपे, we wear, वपाञ्रपक्डी वपानां । aera तन्नं शः ॥ (६९।४।८्अ०)॥ निद्नरेषनाकेषणपि weretat तनताजिकरणम्‌ ॥ छ" भेदस्तु सन्देहादहेवतान्तरे स्यात्‌ ॥ Be ॥ (Yo) ॥ भा शेकादशचिनेषु त॒ मरेन ङुम्भपारीनि स्यः। खन्देहात्‌,- एकस्यां कुम्भा मेतार्णा सन्देहः स्यात्‌,-कख Tat: कानि अवदानानि? ति । एवं wearelat, वपानाच ॥ ख अथादा लिङ्गकम्ये स्यत्‌ ॥ Ve ॥ (सिर) ॥ भाग श्रवा म खाद्धेदः। कुतः? सहप्रयागात्‌। यतु, न्देहाद्‌,- इति, ‘wary fos किञ्चित्करिखते, येन ॒धि्रेधदज भविव्यति ॥ (९९।४।९ अर *)॥ wer खपि तन्त्रता्िकरथम्‌॥ ख अयाश्यत्वादसानां भेदः स्यान्‌ खयाज्याप्रदान- त्वार्‌ ॥ ३९३ ॥ (पुर) ॥ भा० कुमापाखन्तभावो न घटते। अयाज्चलःदसागाः.--'याग्या- Ser वसां जद्ोति' दति भुतं प्रतौ, तज सखयाज्याद्धंखन्ते वसा ता, रासि तयेव Carer! ग च, वसानां fag कशे अकम्‌ ॥ ९१ Ward ४ ae | ory we अपि धा प्रतिपत्तित्वाच्तन्त्रं स्यास्‌ खत्वस्या्रुति- भूतत्वात्‌ ॥ Bea ( सि०) ॥ मा Safa वाः ‘wer gait ‘ery’ ्रतिपजिलात्‌, भेवश्नाः वषाः, तासां त्रतिपत्तिरि्वं, प्रतिपज्तिख द्रव्यं भ ब्रयोजवयति, कुतशङ्धारणा्थे वाक । श्रत्यकवखषटाखच वथाः, ताः खयाग्धाद्ध-- शान्ते एव डता भवन्ति । गन्‌ "परयाग्याद्धशीग्हेऽपि neem’) शगोश्यते, gag शरशुतिश्धततवात्‌',- माच ॒शूयते,--“खयाग्याद्ंशन्ते होतव्या, भ Taran इति | तस्मात्परब होमे म दोषाय नाग्युदयाय | अतस्तग्धमेव कुम्भी रपि स्यात्‌ ॥ ao सङृदिति चेत्‌ ॥ ३५ ॥ (आ०) ॥ भा दति चेत्‌ पञ्चमि, aaa श्रुतमिति, तेन तरिं cada होमः प्रथमे STA भवतु, एवं सहतवञ्चानहीव्यते, याञ्याद्धषीन्ते च डत भविय्यति । चितायां प्रतिश्चायां gau परिचोदयति,- ° न कारमेदात्‌ ॥ ३६ । (Sofa) ॥ भो मतरे, प्रथभेऽद्धरान्ते इति, किन्तरि, sages होताः | कतः ? । "कालमेरात्‌', भिन्ना anager, निभिश्वप्तमी चेयं श्यश्याङ्खंदान्ते दति, अधिकरणास्ासभवात्‌। निमित्ता च नैमि- िंकाटसिः, थया, "मिन जुहोति" हति rare, sdarengdrry होमः ॥ (९९.।४।९०अ*)॥ ९८८६ लोमा दधे भिच्रजातिष gouriat मेदेनानुहानािकरवम्‌॥ Bo जान्धन्तरेषु भेदः स्यात्‌ पक्तिवेषम्यात्‌ ॥२७॥(सि ०) भा० शेकादब्धिनेषु तु मानाजातीयेषु gearetat भेदः स्यात्‌, - ‘afeagena’,-farar fe पकः अराजानाम्‌ श्राविकानाश्च मांसानां, धावता कालेन राजानि पश्यन्ते, तावता alana fete | तज अवदानसम्भदो भवति, तस्मात्‌ पा्भेदः स्यात्‌ ॥ ख दिदशनाज्च ॥ शट ॥ (ह°) ॥ भा० खद्धिश्च सौजामणां wert गोजाविषु इृष्यते,- neq aretu चशावन्थमम्यवयम्ति' इति । तस्मादपि भेदः ॥ (९९।४। ९९ Me) il werfauten प्रतिप्रोारानं STMT MSC Ty ॥ Bo कपालानि च कुम्भोवुल्यसह्यानाम्‌ ॥३९॥८प्‌ ०) ॥ भा० श्रश्प्रतिये््वां वाडणाखतष्कपाखाः Tiree wag HIM — यावतोऽश्वान्‌ AAA तावत्चठुष्कपाखाम्‌ वारुणान्‌ निवपेत्‌" इति । तज विचायते कि दीर्घेषु wag कपालेषु सवषां अपणं कर्तव्यम्‌ , अथवा प्रतिपरोाडाभरं कपालचतुषटुभेदः ?-दति । किं प्राप्तं ?- "कपालानि कुम्भवत्‌, थथा, प्राजापल्येषु कुम्भी waa एवं quagiat परोाडा्रानां कपालानि तन्लमिद्यधेः । किंकारणम्‌ ? | एवं. सदलं TATA, खव च WAT कपालेषु dene भविषन्ति॥ ge प्रतिप्रधानं वा प्ररुतिवत्‌ ॥ ४०॥ (fee) १६ अध्याये s qe ous भां | ufagtrent कपालवदतुदटुभेदः, एव यथा प्रति छतं भवति ; प्रतौ दशपुणेमासथोः प्रतिपुराडा्रं कपालानि भिन्ञानि, इहापि तदरेव मेत्तश्यानि चोदकामुग्ाय । रपि च, थदि कपाखानि तन्तं ater, नैकोऽपि पुरोाडाश्रः चहुव्कपाण्ेषु संवतः WTA; सवे कपाला- वयवेषु पक्षा भवेयुः, तज BTM वध्येत ! THR ॥ ° सर्वेषाश्डामिप्रधनं स्यात्‌ ॥ ४१ ॥ (य°) ॥ भा दृद श्रुयते,-'यावतकपालं attend प्रथयति" दति; तच्चाशक्यं aaa सम्पादयितु, तस्मादपि Hs (९९।४।९९ अर) 0 जरोद्यवर्ननाकौ ्रतिप्रहारः मन्त्रस्याना रस्वधिकरणम्‌ ॥ । दशेपुंमासयोः शूयते, "जीरहीनवडन्ति' इति। तच a waht दिवः सपनन वध्यासम्‌' इति । तसन्‌ विचार्यते, कि, प्रतिप्रहारं मन्तः, उत, waea wat? fi कि प्राप्तं? प्रतिप्रहारमिति। gaz?) प्रहारात्‌, प्रहारः कष्मान्तरः। यतेः पव्यवसानात्‌; RHA च सति VA विग्रेषः, येन कमेण सन्निपतितो मन्धस्तदये इति गटद्यमाणे च विशेषे भेद दष्टः । तस्मात्‌, प्रतिप्रहारं wa इति । एवं प्राप्ने उच्यते,- | qo Waal संस्काराणां व्यास्यातमेककम्पै week * Safe मन्त्रायेनानानाद्‌ा स्तौ Ware सषटत्‌प्रयोनः ary’ इति खादष्टेपख्के ऽधिकः पाठः। का्टोक्रोतपखङॐे सयम ver पाठः| संसछतविदख्ाखयपस्के खब्रपाठेच पनरष पाठो नाख्यव । “खय पमः सङ्माद्न्याभेनावधातकरशिक्षाया वष्डङभावनायाः we” cafes अभसन्क यम्‌ । । hb ftatei—qudh भा एकसिम्‌ द्रष्ये त्रीद्यादौ ‘dere wayenciat “्याख्वातमेककमा्ः,- भ्रा तष्डुलनिर्ं तेरोकमिदं कर्ति, सर्वेवा- गपेककम्यात्‌ , देवाश्च तद्राणतवाद्‌-इति | “नन्‌ प्रतिप्रहारं alte cee । ound कष्यणोऽथमभ्य सः, फालस्यामभ्या सवध्यलात्‌ , सामयजिवत्‌, afer मन्लायनानालादाण्तौ भन्स्लाखहृ्मयोमः,* ay wate नाना, तथ अख शआडन्िर्भवति, अथा vit लोकएणाथाः, अयज्र प॒नरेक एव॒ मन्लार्थस्तचाङल्िरमथिका । इह च एका Were | क्यं Wea?) करणोऽयं मग्नः; करण कर्भब्यवस्तुनाऽभिषन्धानाथेः समधिगतः, wera प्रहाराः aver, समस्ता fe काम्ये घाधयन्ति, न een, out ब्रीहिणां तष्छुलविवेचम यत्‌, तत्‌ चिकीर्षित, तङ्‌ शभिषन्धातेयम्‌। तस्मात्‌ मवेप्रहाराणां finer मन्लेणाभिषंडिता, तैव श्रारु्षिरेगर्थिका । तस्मात्‌ wee eee खात्‌ ॥ (९९।४।९ शअ ०) ॥ भनागागोनेदधो ब्रतिप्रडारं नन्वाहग्विकरदमभ्‌॥ ° KAMA छतार्थत्वात्‌ तस्य पुनःप्रथागान्‌ मन्बस्य च॒ तद्गुखत्वात्‌ पुनःप्रथागः स्यात्‌ तदर्थेन विधानात्‌ ॥ ४३। * fern मन्त्रा येनायाण्वादा छेः जज््रास्त्‌परथोये. cad षाः deaf Taree. qed quae यद्धितः। wwersefery wre सदिति चादगेप जके वाठः । काण्टोक्रौतपुषके यसषटदित्ज चथ्वेकित अकारः केनापि कर्तितः | १९ खश्छाये ह we | ote Te राजद्धय गामावीजेहिः “श्म ayers श्रा्पुनामष्टाकपाखं निवपेत्‌ stare वनस्पते wrare चदम्‌ दत्येवमारि ।तस्यामवदन्तिः wwe: Viger प्राप्ते । sw ge न्यायेन aS प्रयोगः am, waetarat विहुकीकरण featied, तदभिसन्धीयते दति, तजा प्राप्ते उच्चते, द्रद्याकरेः बौजाकरे ्पुनःप्रयोगः सात्‌” ae । कुतः ? । ware’, Paha VA योऽवदन्तिः, ख ठता, उज्िपयोपकास हि खः, स खयेव बीजेन खलिपतितः, तदव संखराति, तदेव चेत्‌ dant, wwe पुनः प्रयोक्रव्यः | "तस्य पुनःप्रयोगात्‌,, “मन्त्रदः शपि “UAT”, ageata’ । तद्धापि store, rere: समन्लो मशः, "तर्ये विधाकात्‌", नख्ठाणसो प्रतिकग्ावसायिना चोदकेन विहितः। तस्मात्‌ रतिबीज मन्लस्यारज्िः ॥ (९९।४।९४अ ०) ॥ CATCHES प्रतिभिवेपाशादि मन्त्रादश्यभिकरदम्‌। Ge निवपणखखवनस्तरणाश्यग्र णेषु चेकद्रव्यवत्‌ प्रयोज- नेकत्वात्‌ ॥ ४४ ॥ (प°) ॥ me दश्पुणमासयोः चतुरो सुषटीश्निव॑पति' इति, तस्य at "देवस्य त्वा" दति aaa च Viet लवनमनण््ः,-"बरंदैवसदनन्दामिः दूति । तथा, सखरणमन््रः,--'ऊणखदसनग्वा quia इति । WITT: UAT Aaa | तेषु सन्डेदः+- कि ATE Ode watei— wre me UR “eureraer इति Gfwe: पाठः। ॥ । हे ० नीमांशा--द्छने ‘ery ‘aga’, यदा Wega हत तेने तायाः पुमङङ्कनने मेड किञ्चित्कायमस्ि, केवरं कतदूषशम्भवेत्‌, ब्रतश्चोपेतमनन्सष्टं पुन- श्पेतुमश्क्धं, उपेयमानश्च पिष्टपेवशवरकिञ्चित्करं स्यात्‌ तस्मादेतद्‌ खुभयमपि तरेव प्रसज्यते ॥ geo तन्मध्ये विधानादा Away सवनीयवत्‌ ॥ १७॥ (सि०) ६ भा० | ‘aren’ ‘ay’ fauitfe: श्यात्‌, श्रमावास्यातन्ा म खतन्ता। कुतः ? । "तन्मध्ये विधामात्‌,, अमावास्यातन्तमध्ये इयं विहिता, “श्रमावास्ा्यां fafa निवपेत्‌" दति । गमु कालवचनेाऽमावास्याश्रब्टा MART CEM) सत्थं AAT, स हु कालस्तन्धमध्ये, तच विधीयमाना तन्मध्ये विहिता भवति, “खवनीयवत्‌' तद्यथा, सवनीयाः एुरोडाज्ना ग तावत्‌ WTR Vide विधीयन्ते, श्रथ च TIAA मध्ये विदिता भवसि; यस्मिन खाने विहितास्ततख्वानं oa मध्ये इति; इयमपि aera पतिता सवनीयवदव भ Gan भविहुमरति ॥ ao. वेगुणयादिष्याबरिने साधयेदग्न्याधानशष्व यदि देवताथम्‌ ॥ १८॥ (सि° fae) ॥ भा० श्राह, किमेव vate, सव मामावासख्यं तन्ते निगियश्चस्या्े साधयति ? इति । म खल, “दप्राबरिखं साधयेत्‌" । कुतः ? | area, दश्रोऽग्निसमिन्धनाथेः, ख प्रतिपदि श्राहिताऽमावाख््ायां fafa वर्तमानस्य निभ्रियश्चस््ा प्रिसमिन्धमं म साधयेदरिरपि afzacery ६९ सभ्ये ९ याद्‌) । Ear ते चरि xewerat, frat निभिः era, merken ते कर्थ! "अन्यन्वाधानश्च" यि रेवताये", वदि रेवतापरिगहाथेमन्दन्वाधामं, सदपि aga कणं । sada श्रन्धन्वाधानेन शअमावास्यादेवताः परिगर्डीताः। न च, रशोप्रोऽथिः तत्परियदहायेम, अथाग्रिधारप्यये ; संतः Wada घारितवादद्नलं क्त्यं । देवतापरिग्दार्थता च अस्स वाकधशषे शरूयते,- “ममान वर विदवेष्वसत दति पुवैमग्निं परिग्क्ाति, रेवता एव तन्पर्श्ुः परिग्टहीतः wha यजते, इति ॥ (\२।९।१अ०) विद्ठतिच्यप्यारकणौयानु्ठानाविकरवम्‌ ॥ अचाग्रहते,- we आ्रारम्भणीया विकतो न स्यात्‌ प्ररुतिकालमध्यत्वात्‌ छता पुनस्तदर्थेन ॥१९॥ (Go) ॥ भा वैशतेषु avg दा्ेपुणमासिकौ आरम्भणीया कर्तव्या, उत, न? हृति विचारे न कन्तथ्येलुच्यते । किंकारणं ?। “प्ररतिकाख- मध्यात्‌” प्रहे शे पृणेमाषयोः काल “यावनलीवं दज्नपुणंमासाभ्यां यजेत" इति, तनधये Saari कश्माणि पतन्ति । “ता Gere, लख यावव्नीक्किस्य मयोगस्वा्थेन श्रादौ ठता आ्रारमणीया, “वरदा CREST एकः TATA याव्लीवप्रयोगात्‌" TAM (८।९।३५द््‌ ०) एवं सेव तेषां प्रसङ्गात्कागयै साधयि्यति । तान्न तेषु मेदः | ° स्यादा कालस्याशरेषभ्रूतत्वात्‌ ॥ २० ॥ (सि°)। * भाषे खद्रान्वाधानभिति बषः पाठद्ष्ेनात्‌ जे Saw इत्यज अद्रा ग्वाधाननिति पाठे भवितुं युक्तः । 3X ce | ee ee ee Pe See ee ms oldie. = ˆ >. -- क ऋ Sion न~ > नि * 25 i ar = ee ~ _ ध - क ~ PS = eee es > z raha ast et es Lee ae et. a ~ ; ऋ "न , कु ग ष्काम किये - Gar atatar— ena भा श्दयादा' विकृतिषु arearetert कुतः? । चोदकेन प्रा्यते दृति । “नम्‌ प्रतिकाखमध्यपातातरसष्यते Cee । न चावल्नीवकाखः wea: warm, कठेध्ाऽसावित्यक्त-““कतेवा श्रुतिसंयोगात्‌ (२।४।२) इति,- योऽसौ wav नियमः werd कालः ; HAS दर्भ पूपंमासख कालः । Aare दभेपुणेमासप्रचोगस्य सन्त्रमध्य पतिता free: | Wat न तासु आरम्भशीथा प्रषज्यते । अन्वया Bar दोष SM, WIA परिहारः दा्पौ रेमासिका यावव्नीव- काल दति छवा दोष om: जेयमिक इति परिषारः॥ vara परिारा भवन्ति,- ° आरम्भविभा गाञ्च ॥ २१॥ (उ०,॥ भा विभः प्रुतिविकृत्योरारम्भः, यद प्ररतेरारन्भस्तदा विहृतिः sagas, खा fe कामेन निमिक्तेन वा चोद्यते। WATE WE ana ara) आ्रार्मभेदाच तत्निमित्ताया श्रारम्भणीयाया भेदः स्यात्‌। तस््ा्यादिकृतिव्वारम्भणीया ॥ (९९।२।६अ०)॥ प्रधानानां भषोविरोषे बहनां धमोनष्ठानाषिकरथम्‌ ॥ ge विप्रतिषिहधम्भाखां समवाये भूयसां स्वात्सधर्म- त्वन्‌ ॥२२॥ भाज पञ्चदजराे श्रगनि्ुदेकाहः पमरथमभमहः, ततो Sefer रिति रहः! परिशिष्टानि एकादश्राहानि दादघ्राप्रहतीनि । तच धे विप्रतिषेे खति एकादज्चानामक्ामम्मषटुतख्च विचाग्येते,- किमैका- दारिका धर्मैः BA, उत, श्रग्नष्टुतः? इति । नन्‌ “सिद्धमेतत्‌ ९१ quark श पादः, Rees चोदकनामधेययोबंखाबलपरीसायामेकाडिको wa: ककव्यः' द्यक्ष, “नन वा क्रलवमिधानादधिकानामच्रन्दलम' इति (७।४।९५ ) । तथा- faga न्यायान्तरेण श्राङिप्यते,--श्रथयवा aaa मिय्चिन्सा। शविप्रतिषिद्धधम्माशाम्‌ एतेषामग्निष्टतखौ कादशानां चां 'समवाथे' Cafe पञ्चदश्रा चे “भुयसाम्‌' एकादज्ानामकां Tut स्यात्‌, तदीयो we: ae) के हेतः? । भृयस्छमेव, बहु गरसन्यनेषु महत्फलं भवति एकस्िन्नखयं फलं, एषो fe लेके दृष्टान्तः, लेके . एकादशसु प्रदीपषु तेखवर्भिंसन्पन्नषु एकस्मिन्‌ ग्रहे मदान्‌ nari मवति विपय्येऽर्यः। किं पुनरिरहिदादरणं। सबह्ष्याग्रिष्ुति श्रादनेयी, दतरेषु श्रः Tat Sian’ ॥ (९२।२।७अ०) ॥ ` वख्रु्छाकानां अथविरोभे प्रथमदेव धमे(गह्ा नाविकरवम्‌ ॥ e पवंचादना ल मुख्यं वा TANTRA लोकवत्‌ WSO भा० यच तु्खसद्याकानां प्रधानानां धश्मविप्रतिष्धस्त् मुर्य- we, कर्तव्यः, यथा, श्राग्मवेष्णवमेकादादश्रकपालं frat qe षरखतीमथाञ्यस्य यजते' दति तत्र मुस्यश्याग्मातेष्णवस्य went भवति । ga: 2) 'पूवेचोदनात्‌", पूवंचोदितलात्‌, पाठक्रमेण * “requ अपित्‌ भ्रथममदः TARTS SET wate: तच उपसमत्‌- काङ्ौन पुजरद्यण्छाहानायेभियमाग्रोयौ विहिता, तदेतद छतिरूपे प्रथमेऽखनि चोद कलः wife, इतरेषु चतुद WET खलप्रहन्यनुखारेण रन्द्रो प्रप्ता । उपसत्काललौना- arg सुग्रह््णाया अरमेणेष तन्तं भिर्णोतं तथा सति खजोपासकाङौनायां सुब्र्यणा- चामाग्रदयेन्रः VSWR असद्धातविरोणितया प्रबद्ध प्रथमश्य खडः wart खप्रेयौति प्रते व्रूमः, THAT RAAT Ul काय्य, "त्यजेदेकं कुलस्य fa Ie वुल मतिप्रावखछकार दमः? । एति VTITATST | Beg wiaher—qut gine, Ste: ae wer wets: mga, eure Fase विद्धाः । तदुलरकाला fe तख wife, त्ष शाश्च पूवे et कर्प, ene aha हता्थलात्‌ खकश्यो भिकलेते। एेकाधिकरण्छन्त्‌ एके मन्यन्त, तेवां पचदथ्राभेऽपि ge श्याम एव ॥ ख तथा चान्धा्थदश्चनं ॥ २४ ॥ (यु°) + भार wares पूजाप्तर बलीयसं Tifa, — mare पु मथाप्नेः उपायि fe wana यदद्रयः इति इदशापि "य्या व एष्वयवायिने जघन्यावसायिर्मां न मयन्ते नेडावस्यसि नेडावस्यसीति एवमेवैतद्‌” इति ॥ (९९।९।८्अ०)॥ qwaufetry प्रथागय दोव अ वर्याधिकर यम्‌ । छ अङ्गगुखविराभे च तादथ्यात्‌ ॥२५ ॥ भा च्येतिषटामे € = ^~ © ^ to ee 3 Kélam&dhaba, Fasc. I and II @ (५ ०५ oe ०७ es 12 Kétantra, (Sana ) Fasc. I— VI @ /1%/ each ह oe a 8 Katha Sarit Sagara, (English) Fasc. I—XIII @ /12/ each .. Pe 12 Kaushitaki Brahmanapanishuds, Fasc. IT a त és 6 Kirma Purana, Fasc. I—III @ /6/ each अ os ‘ 2 Lalité-Vistara (Sans.) Faso. II-VI. @ /6/ is es 14 Lalita-Vistara, (English) Fasc. I—III @ /12/ each ie 4 Manutiké Sangraha, Fasc. I—II @ /6/each _.. ee oe 12 Mimawsé Darsana, (Sans.) Fasc. 1I—XIX @ /6/ each (5 त १2 Markandeya Purana, (8808. ) Fasc. 1V—VII @ /6/each = ०, ०० 8 Nyisiwha Tapani, (Sans.) Fasc. I—III @ /6/ each Nirukta, (Sans. ) Vol. I, Fasc. 1—6; Vol. I1, Fasc. 1—6; Vol. III, Fasc. 1—6 Vol lV. Fase J & J I @ /6/ each Fasc ee oe 99 Nérada Smriti, Fasc. I—III @ /6/ ae ०७ i Nyaya Dargana, (Sans.) Fasc. III... Nitisdéra, or The Elements of Polity, By Kamandaki, (Sans.) Faso. II—V @ /6/ each व bd ee ee ee (Continued on third page ef cover.) Ve अध्याये » पाडः । Bde Bw: | "गमृपलसिते उपशकणकाय्ाभावादथेदापात्‌ अन्यतरद्याः प्रयागो म प्रातनाति'। उच्यते, समाख्या सामथ्यार्‌ feqreqqere al भविग्यति, यथा, (दाभ्यं खमति' दति वचगसामण्णाद्‌ gfarurrarel ; तस्माद विराधः ॥ (९ ९।४।२अ०) ॥ समक्रयसाधनानां अजादोनां समुषयाधिकरणम्‌ ॥ we MANY तु विकसख्पः स्यादेकार्थत्वात्‌ । ४ ॥ (प°) ॥ ae सामक्रयशाथानि दरवयाणि षमाखातानि, “अजया क्रीणाति! इये वमादीनि। तेषु ्रयणेषु विकश्पः स्यात्‌, सवखि fe wawe साधनलेन निरपेच्षाणि विधीयन्ते, यथा त्री हियवौ यागेषु, तथा “srt क्रीणाति, ferent क्रीणाति, वासा क्रीणाति" इति । तानि एकाथानि भवन्ति । तस्मात्‌ तेषु विकर्पः॥ Ho समुच्चयो वा प्रयोगे द्रव्यसमवायात्‌॥५॥ (fete) भा० वाशब्दः परं व्छावनयतिः- म येतद स्ति fae दति, ससुशयथः। कस्मात्‌ ? 1 ‘natal द्रवयसमवायात्‌+-क्रयणस्छ प्रयोगे श्रधिकस्(पि VI समवाय उपपद्यते, तच किक्रतुः aware क्रियते, तच अभिः सुकरतरं भवति। तस्य द्रष्यस्याल्राममपाशिक, सवाङ्कोप- dunt च प्रयोगवचनेऽभय्टीव्यते। अपि च विषमाणि एतानिभ-अश्व- सफेन क्रीणाति" दति गोमिथनान्यां क्रणाति' दति समुखयेनागतिं am शतुवन्ति, ग विकख्पेन । विकश्पमानागामागरक्यमापद्यते, 4B sds BRIG ERA संकपात्‌ सद्यः । Tqwae दडवतिः-“तं ते रभिः कीवाति anne विराड्‌ बिराजमेव मरने ति"-इति । क्रौष्ात्यनुवारोऽय, घ हतेन न्यायेन प्राप्तानां खात्‌; तादपि शद्ुषयः । “अथायेवादेज विभिः serg विक्नायेत ?' । तथाप्मगु वादृकपं वाध्यते, aw aft शम्भवे न वाधितव्यम्‌। तस्मादगुवादः ॥ (९२।४।१अ०) ॥ — erqernifqatrefadet crenfwacey | Bo संस्कारे च तत्प्रधानत्वात्‌ ॥ ६॥ भार अ्रीषोमीये amt एदेनाप्जनं अआशातं,-शदेनेपथचनति grat ध गदः, इति । एेकादभिनेषु ayy अनेकरादखन्िपाते faut परभवति, “किन्ुपथजने गदानां wgwet विकण्यो ar? । चदि we क्थ खपयलनं, ततो fewer, अथ प्रतिपज्तिस्ततः wgeu: । कि OATH IMA? | TARA । कुतः ?। शढतभव्यषसुखारणे भतं भव्याय दृष्टाथेलाद्भवति, यदा wee तदैकेमापि तत्िष्यतीति बहनामेकच प्रानानां बिकश्पो भवति | एवं प्राप्ते उ्यते,-“ङंखकारे च तत्मधानलात्‌, घंलाराऽयं अरतिपन्तिरित््ः। इतः? । Santee, अप्रीषोमौययामा्ः पश्टदत्पननः afafqen तच्छेषः प्रतिपादनादाः, तखाहुरच् प्रति पङ्धिनियजे1ऽयं Park । "बन्वयकर्मपरेऽपि वृ ठा थेतेव Faq | gang प्रतिपल्ावपि, तवापि fe प्रतिपाद्यमानः क साधयति | त्द्‌ अजेषिकाऽदौ, अदा प्रतिपन्तिखरा TEST, 'तमधान- १९ Wane ठ्पादः। 1 । ary, TENSITY क्यो यदेव abit म deed, तदेव am संसारेण हानिः wr vara eager: ॥ (९२।४।४अ०) We wre विविषसंद्याकानां cfwunt विकर्पाधिकरशम्‌ | व qe संख्यासु तु freer स्यात्‌ ्रुतिविप्रतिषेधात्‌ voy भा ० शाने दरिषाविधयः,-"एका दया, षट रथा, LIEU रेयाः'एत्येव- sizer | तेषां सुखयः, विकश्यः ? इति विचारणा | agree wargufeat retreats Tees 12, ख्यते,--“संख्यासु तु Raver were | ङतः ? । “शजतिविप्रतिषधात्‌, “एका Zar इथेकरंस्मापरि- fees दर्थं परिक्रयवाधनं शयते | तथा “वर्‌ दथा" एति wee feast) येका च षर्व समु्ीयेरन्‌, went वपी eras, तत्परिच्छिसेन zat परिक्रयः छतः स्यात्‌, तजेकश्ुते वरश्रलेख विप्रतिषेधः ery wa मैवाभ परिक्रयः अयते, किन्तडि, दानम्‌,-^टका दथा; षट्‌ दया“ इति' ) चोच्यते, रागं ARISE Tae परस्त्य USTs, AY परः खवान्‌ ष्यादित्येवमथम्‌, स्तवानेवासौ wenferd करेति, तेन We Tas, एवं EAH भवति । श्र era HMA, वतेऽदृठं कल्पयतं, परिक्रये एवैकारीगां अवं, तज थः शप्तभिः परिक्रीणीते, ग तेन एकया षड्भिः परिक्रीता भवति, a fea एकेत्यानमन्ति, न षडिति, किन्ति, सपति, स एव अुविविप्रतिषेधखष्मादिकण्पः wera (९२।४।५अ०)॥ 7S cad atatn—qaa | toads जाचनोनां ferewife करणम्‌ | ge द्रव्यविकारन्तु पवैवद्थंकमं स्यात्तथा faaed नियमः प्रधानत्वात्‌ ॥ ८॥ (सि °) ॥ are “जायन्या wat: संयाजयन्ति इति श्रुयते, तच पद्रगणेषु विचारा भवति, किं जाघनीनां समुखयः, उत विकण्पः ? इनि । अजाप gf शव न्याथः,-यथकमे तते विकरः, अथ प्रतिपत्तिः ततः खसु बयः एति । कि प्राप्तं? । ्रव्यविकार" च “पुकैवदथेक्म खात्‌ qatacead, थत्‌ जाघन्या पल संयाजन, रगेपूकमासपु ग्यक VHA WAG प्राप, दरपणमासयेखेतदथंकमे, न हि we काचित्‌ रेवता जाघनी af, ver प्रतिपन्तिः श्चात्‌। छौकिवपास्ठ तजाञ्येन सह fare: चादकेनाग्रीषामीयं पश्यं प्राहतः। तजापि श्रुयते, “जाघन्या पत्नीः संयाजयन्ति दति, a afaféeet प्राते नियमाथा भवति, यथाप्रा ्तायाञ्च नियमः, WHAT च प्राप्ना। तस्मादद्म।षोमीये mera जाघनी, कमं प्रधानं; यथया श्प्रीषामीये, तथा INGA): तस्मा जाणथंकम। अथेकर्मचि Sarat जाघनीनां समुयोा न युक्तः, तसमादिकख्पः ॥ ge द्रव्यत्वेऽपि समुच्चयो द्रव्यस्य कमनिष्यततेः प्रति- पशु कर्मभेदादेवं सति यथाप्रुति ॥ ९॥ (१म० Ye) । भा यद्यपि जाघनी गुणता कमणि, एवमपि समुखथो am कतः ?। ‘xe कर्मनिष्यक्त,-जाघनीद्रवयं कर्मणा fawaty १९ खध्याये * WE ato frqafafi तज प्रथोजनापेशा भवति, req शयते, ‘ower पलः संयाजयन्ति" एति ; तदेवं विश्चायते,-इ्दमस्य प्रयोजनम । वद्र गणे च 'प्रतिपद्ट' ats: तस्य तस पोः कमेनिष्यन्ि wart er, अतसतथापि तत्पत्ीसंथाजाथमेव anal ‘ui खति यथाप्रटति' छतं भवति। तस्मात्‌ श्र्थकमश्छपि equa एव ॥ | ख कपाखेऽपि तथेति चेत्‌ ॥१०॥ (शमण्पुण्श्ा०)॥ भा इति चेत्‌ पश्यसि, कमेनिष्यत्तितवाश्जाघनीनां ससुखय दति, तेन तडि acest equa: प्राप्नोति, "पुरेडाभ्रकपारेम gaa - aufa’ इति । तदपि कमेण प्रयुज्यते, तस्यापि तषोपवपनं प्रयोजमं | भविहुमरंति । तथा पुरोाडाश्गणे तद्ध तस्य पुरोडाशस्य कपालेन तुषोपवपनं wae, amar वा विशेषः ॥ Fo न कमणः पराथत्वात्‌॥१९१॥ (शप्‌० भ्रा णवं १प्‌° fae) i भा मैतरोवं। Bai 2 “aaa: परायैलात्‌, पराथ॑श्च कपालानां भयोगकमे,-परोाडाग्रश्रपणार्थे, तद्ेषुपान्ते कपाले तुषो पवपनमपि PUNTA तद्यथा काष्टान्याकत प्रसिते पुरुषे ्राकाहरणमण्यपाधिः क्रियते, भाकमय्याहरेति, न ae गमनं ्राकाथेमपि भवति। कथं पुमश्नायते, Trea कपाले तुषोपवपनमन्वासच्यते, मैतट्‌ SATA? इति! उक्रोऽच न्यायो,-'भविव्यता संयोगस्य तन्निमित्त लात्‌" इति। न चेत्‌ तुषोपवपना था कपालानामुत्यत्तिन्न वश्यं स~ ` इपवपनं WHAT | | SU वा उभयोरपि प्रतिषेधोऽयं "न कमणः पराथात र्य नीर्नाशा दमे इति । कपाले याख्या; areata कर्मणः परार्थं इदयारी्ा निष्पत्य विक्रसनकमे, ग जाचन्वाः | अपि उ इरथारिभिरवदागेग्यष्ठ पश्ोराखभश्च ` विद्रसमकमावि aetna, तमाल area fang विश्वसनं ; न 824, भवाय प्रथोजनाकाञ्घा, कुतस्तस्चम्बन्धः ? इदवारीनान्तु frees जाघनी, का पङ्कीखंयाजनिरेत्यथेङुपरिष्टा, waar तया ते faire | तस्मात WAG जाचनीनां fare: | qo प्रतिपत्तु भेषत्वात्‌ ॥ १२ ॥ (RZ) ॥ भा ° भवेद्िकश्यः, यद्चथकम श्यात्‌ ; प्रतिपल्तिस््ेषा | कस्मात्‌? । gery, पदमा निञनतिते यागे शेषता जानी निषू्रयोजना afefasarer, vat निरपः पलीसंयाजेषु करियते, म mete विधौयते, म पलीसंयाजाः, उभये विहिताः, सम्बन्धा म विहितः, ख विधीयते । त्र च जाचन्याः प्राधान्यं युक्तं, म गृणभावः, गृरभवेऽख्छा way गुणभावः ST) तज का रोषः? द्ीषोमीयं MATA’ इत्येव चोदना बध्येत, मानादेवतेऽयं तदा पञ्चभवति, एकरे्ोऽस्याग्रीषोमीयः, एकदे: पक्नीसंयाजरेवतानाम्‌-इति; तस्मात्‌ प्रतिपन्तिः । प्रतिपर्धो यद्येव परजा चनी प्रतिपाद्यते, ada तेन संसारेण वष्नैना श्यात्‌, तस्मादपि ससुख्यः॥ द तेऽपि TATE स्वात्‌ ॥१३॥ (शेय पर) ॥ भा० ते चदं दधश्चरम्‌" carafe प्रतिपश्तिः wre कुतः 71 शवला त,-अन्यपवैकः इतं दधि चेदायेोत्पश्चं । तद्या थो माश्वमनं ६९ qund 8 qe) ade विष्णु faftfed मरति; wena aergertt येन dan तत्‌ तदथै शुतिदेठलात्‌ , तस्याथोग्रगमने देवलात्‌" (प्रतिपत्तिः ख्ात्‌- इत्यनेन न्यायेन प्रतिपन्तिः प्राप्नोति, व्यो वा aie: ॥ we विकष्पे त्वर्थ॑कमे नियमप्रधानत्वात्‌ ओेषे च ae काय्यसमवायात्‌ MATA स्यात्‌ ॥ १४॥ (रय wt aye मि०) ॥ भा | afar के इयोः Gwar: परिहार उच्यते,-““प्रतिपज्तिख्ख वेषत्वात्‌ इति ₹, “रते च yaaa स्यात्‌” इति च । थत्‌ तावद्‌ उच्थते,- जाघन्याः प्रतिपल्तिरिति, तच ब्रूमः,--विकणयः neat area श्येन ey, पञ च तथेव विकश्पे प्राप्ते निषमप्रधाना पुमःशुतिः “जाघन्या cat: उंषाजयन्ति' इति, sere freftt हत्वा Bara भवति, गाघन्धा wena म वारयति । चतु, Ree इति, श्रषस्यापि sey अनेक गृ भावो भवति, यथा HITS | ध, ्एतस्ान्या ये Satay गमनं प्रतिपलिः--इति, WEAN) कुतः ?। ‘WS च कमकाय्येसमवायाद्‌”-य STEN: ्ेघससिन्‌ कमेकाग्यं समवेति । किं नस्तत्‌? । संसारः, स हि कर्म॑शा क्रियते, न चैतत्‌ sed दधि वा कचिदुपयक, यी यागाय खत्यक्, स नेव तावच्चिवे्ैते ; "तस्मात्‌ तेन" जाघनीद्र येक दधिश्ता- arg ‘Wane खात्‌, न प्रतिपतिः ॥ (९२।४।९अ ०) ॥ Goo Wate—eut vuret काम्येन frangfiercfwecey | Zo उखायां anafamaqear नियोगे कामदभे- नात्‌ ॥ १५॥ (पुर) । भा असि sat उख्याऽभ्निः, अन्ापेनाभ्चिं जनयति" इति । तं प्रत्य भूयते,-'रशाय्ात्‌ UAT ब्रह्मवशेसकामसखाइत्य WA दध्यात्‌, भाद्रादनल्ला्कामस्य, वेद्युतात्‌ टष्टिकामसख' दति । av विलाय्यैते,-किं काम्यस्य नित्यस्य aa: समुखयः, अथवा काम्येन नित्योऽञ्चिविंज्रिधते ? इति । तजोच्यते, 'डखार्या" काम्यनित्ययोरम्धोः खमुशयः । कुतः ?। एवं सवं ङ्गपसंहारी प्रयोगवचनेऽनुीखते | गमु नेभिन्तिकन्त॒ eat तदिकारः संयोगविषेवात्‌' इत्यनेन न्यायेन काम्योऽभ्रिनिष्यस्य विकारा afaafe न भविव्यति। “किंकारणम्‌ ? । नियोगे कामदभरेनात्‌, श्रप्रे लिंथोजने we कामः शंयते,-- श्रा दत्य BAW दति, म nyaee- कामस्यायमभिर मायौ भवतीति, एवखेदाहत्यावधानात्‌ फलं भवि- व्यति, Brag ययाप्राप्न Gay एव, सन्िपाताश Neat: समुखयः ॥ छ असति खासंस्कुतेषु कम्मे स्यात्‌ ॥ १६॥ (ae) ॥ भा० यदि च काम्येन नित्योऽभ्भिविक्रियेत, स गेव era, तसिं ‘maf ्रसंस्तेषु' भाद्रादिषु "कमं स्यातः, तथा श्राधानस्व Bare बाध्येत , तस्मादपि aqua: ॥ १९ खभ्याये ४ WK: | Gey wo तस्य च देब्रतार्थत्ात्‌ ॥१७॥ (eze) ॥ भा अपि च अन्दरन्वाधानेन देव ताध्ररिणं शतं, यहि चाऽ, geen, ततौ देव्ता श्रपरिग्ठहीता त्रजेयुः, अन्धन्वा्ननेन श्रभ्नि- धार्येत, ततरुतादश्रिधारणात्‌ रेवतापरिग्रः॥ ठ निकारो बा तदुक्तहेतु ॥ १८ ॥ (fare) a भा विकारो वा निल्यस्याप्नेः aren, "तत्‌" एतत्‌ "उकरेतु,~ “नेमिक्तिकनु प्रतौ तदिक्राः (३।६।९० ङ्‌ १)- दतिः कामान्परमैत दुक, 'यदाहवभीघे sete’ इनि, ‘afparat Sqara’ दूति विशेषेण, तेन apna बध्येत । छिंकारणम्‌ ? । Brag sane सामान्यस्य तताऽन्यजापि इत्तिषम्भमवाद्‌ विशेषस्य च॒ wasters एकावसायिनस्तदसम्भवे विषयाभावपरसङ्गाद्‌ उपदेशवे यथे मा दिति | श्रथ यदुक्,-“भियोगे कामदज्रनात्‌'-टति, तच ब्रूमः, ^भाद्रदादृत्य wine’ इति नित्य दैव हामाथैस्यावधामस्यायं विशेषे काम- watt: भा हादाइत्यानाद्यकामस्यः दति; ्वदध्याद्‌- षति पुनःश्रुतिः, aww कामश्रुतिः eg, श्रवधानं विधीयेत, नाक्धीयसानं कामस्य sTeraa ead, त्छिंद्च विधीयमरये विशेषश्च स चेत्यनेकाथलाद्‌ वाक्छं भिद्येत ! त स्ान् नियोगे arse, किरि ?--होमायेवायं fran नियोधः अन्निविेषविधानायेमनुश्चते यादु Wis ears Feral होमाय खादिति, तावदेवेदम्‌ ; wid गेभि्रिक्रससिन्‌ कायं farsi विकिरोतीत्युपपच्चम्‌ ॥ 4 0 Tor मीमांसा दनम स व्नादसंस्कनेषु कम्मे स्यात्‌ ॥१९॥ (Toute fare) भा यणोदसुक्रम्‌,ः-“श्रसति शासंक्तेषु कमम ere-tfa, तच WH: — TIM Ay कथये खाद्‌"-टति, किमिव वचनं न Bair, गासि were श्रतिभारः ; यथा, "परे जडति' इति। qo संसर्गे चापि दाषः स्यात्‌ ॥२०॥ (Ae) ॥ भा श्रपि च, थि equa: श्यात्‌, प्रादाययेन ख संसगेः स्याट्‌ ्रिहारिकस्छ ; लभर तु देषः yaa, “शरप्रये श्ट षयेऽटाकपाखं निर्वपेद्‌ auifg: wean षड सज्येत श्रणवितर एष asf: wera’ ॥ wo वश्वनादिति चेत्‌ ॥२९॥ (AT) | भा० आह नैष दाषः+- वचनात्‌ dam, ग वाचनिके क्रियमाणे रावः उश्यते,- qe तथेतरस्मिम्‌ ॥ ₹२॥ (आण्नि०) ॥ भा तरस्मिन्‌' अपि we वाचनिकेाऽसंक्कतेषु हमः, wages वाचनिकलाहोषाभावे सति भेमिनिकलादिकार श्राश्रीयते a ससुखथः ॥ छ उत्सर्गेऽपि परिग्रहः कम्मेणः छतत्वात्‌ ॥ २३॥ (Ge रयु°नि०) ॥ भा० श्र यदुक्र+-तस्य च देवताथेवलार्‌'-दति। तब aT, “उगसर्गेऽपि' नित्यस्छा ग्रह्‌ वतापरियहि न विरः, ‘ade: श्ततवाड्‌”- अन्नन्वाधानेन देवताः परिगण्यन्ते, afin, एवं श्रधते,-“घः re अध्याये ४ पाद्‌ः। TOR पूर्वेद्ुरभिं zurit ख whra रेवता अभियजते' इति we रतम्‌ शरण, तेन ॒परिग्टहीता रेवता Wome वचनाद्‌ यच्छन्त | तस्मादविरेाधः ॥ (९२।४)७अ०) ॥ केकारिकाप्रेराडवनौ यल भावाणिकरणम्‌ ॥ ° स ्राहवनीयः स्यादाहुतिसयेागान्‌ ॥ २४॥ (Ge) | भा | grat प्रेकारिकाऽभ्निः “ख श्राहवनीयः |e’ । कुतः ? । शश्राङतिषंयागात्‌' । एत्य इयते यस्िन्‌, स श्राहवनीयः ; इयते चास्िल्िति एतस्मादयमप्यादव।यः ॥ ° अन्यो वोहत्याह रणात्‌ ॥ २५॥ (सि ०) ॥ भा० “श्रन्योा वा' ्रइवनीयः श्यात्‌, नायमावनीयः | WHA? | 'उद्युत्याइरणात्‌' । लोकिकेाऽयमुद्धत्याद्धियते,--“भाद्रादारेत्‌ , परादाव्यादादरेट्‌"-दति | श्रावनायशब्दः संस्कारनिमिन्नः, संस्कारेषु MIRA, BATS प्राक तेभ्यः। यचच “्राङतिषंयोगात्‌"-इति ; fag श्रादवनीयतवे ्राङतये विधीयन्ते-यदादवौये जुति इति । faga तेन आसां विधानात्‌, म amd तद्वति; तस्माल्ञाखवनीयः। प्रयाजनम्‌ श्राहवनीयधग्माभावः ॥ (९२।४।यअ०) ॥ वैकारिका राधाभिकसंख्छाराभावाधिकरणम्‌ ॥ ° तस्मिन्‌ संस्कार कम्मे शिष्टत्वात्‌ ॥ २६॥ (qe) ॥ Gog नौ्नांखा- शकने भार ‘afer? वेकारिकेश्नौ wafer dearc: arte, facary’,—wiawrer fe ते, mura सवश्रेवल्वात्‌, अरि न क्रियेरम्‌ तत्क श्य, तेगाङ्गेन हीनमफथं चयात्‌ ॥ ख० स्थानादवा+ परि लुष्येरन्‌ veo (fae) ॥ भा० UT वा श्राधानिकाः संसाराः! कस्मात्‌ ? । “खानात्‌?, wa deed: श्वानेऽयंमसंक्तः अतः, घ वैथेषिकल्वात्तस्ं निवन्लकः। ख चेकिटः, fad dear: करिष्यन्ते । dea: स्याट्‌ -देत्थेवम्थे' ते क्ियैरम्‌, waa च were: । तस्माशुप्येरन ॥ (१९.४।९अ०) ॥ 1 [ __ ह नित्यस्योष्छस्याप्रेरथारशाधिकरणशम्‌ ॥ द» नित्धधारणे विकल्पा न इकसनात्‌ प्रतिषेधः स्थात्‌ ॥२८। (पर) ॥ भा तस्िन्ेव wel चिन्ताः किमयं निल्येधायया नगवा, wer aT नेव धार्यौ भवति ?। तजोच्यते,--“मित्यधारणे विकन््ः,,-धार्यय वा, मन at कुतः?। म fe श्रकस्मात्‌ प्रतिषेधः खात्‌, धारण्प्रतिषेधस्तस्य भवति, “म प्रतिसमिन्धीत यत्‌ प्रतिसमिन्धीत aera जनयति दति aia: धारणप्रसद्गे च खति प्रतिषेधा- ऽथवा भवति, यथा, म गन्तव्यं न भोक्रव्यमिति सति amy मोाजनप्रषङ्धे च भवति। म च, अ्ुतिनन्तरेण wey उपपद्यते दति © qty’ ईति कौचित्‌ पाडः । यानाद खुधेरन्‌ः-दति भाष्वानुखारेक पाड भवितुं wi: | १९ Wars ४ WWE | coy नित्यधारणस्य विधायिका अ्ुतिरनमोयते, तथ प्रातिः, प्रतिषेभेन fagfa:; तस्मादिकल्पः ॥ Go नित्यभारणादा प्रतिषेष गतश्रियः ॥२९॥(सि०)॥ भा यदि कदाचित्‌ प्रत्यया श्रव्या west न स्यात्‌, तान्या waaay, भ्रति त॒ नित्यधरणस भरसञ्जिका गतविवः श्रतिः, “नित्यष्टत श्राहवनीयो गतच्रियः' हृति, श्रादवनौयस्थानापन्नलाद्‌ उश्यस्चापि नित्यधारणं प्रसक्त ततप्रतिषेधार्थेयं श्रतिः; तस्मान्न yaaa भवति । श्रते नित्थधारणस्याविधानात्‌ काणा- भावाचाधारणमेव स्यात्‌ ॥ (१५९।४।१९०अ०) ॥ सजा डो गयेः Laat दौ माभेकयजमामकं कलाधिकरणम्‌ ॥ Zo पराथीभ्येकषा THAT ॥ so भा शनारीनयेोर्यजमानानां गणे यानि पराचानि atria, थथा, OR यजमानोऽन्वारभेतः, 'यजमाभसंमिता Steet भवतिः हति । ताभि “एकाः यजमानः कुयात्‌ भ सवं । कष्य हेतोः ? । पराथ देष, म तच aM MATE कश्चिदुपकारः क्रियते ; धदि fram, ततः खलम उपकाराय रुवं yal) यजमानेन तु तत्‌ कंक fined, तदेकेभेव हतमिति दितीयादीनां पटक रेतसा; तस्मादेकः Hata ॥(९२।४।९९ज्र०) ॥ wet शक्रस्पथेदे यस्य-कस्परचिद्‌ यजमानस्य करलापिकरणम्‌ ॥ ° अनियमे.ऽविेषात्‌ ॥ ३१॥ ese ‘inter—ekt ` भा० वतद्धैकस्य “श्रनियमः,--यः-कथिदेकः gar कुतः ? । “अविशेषात्‌ । गाज अर्दतेः वाथेृतेा वा विशेषो गद्यते ; तस्माद्‌ “अनियमः, । अहीने सुस्स््ाभावादे वमवस्वितम्‌ ॥ (९२।४।९९अ ०)॥ सजे Kwara! Wea कदेनाधिकरणम्‌ ॥ ख० मुख्यो वाऽविप्रतिषेभधात्‌ ॥ ३२॥ भा० सत्रे तु “मुख्यः कुययाद्ुदपतिः । कुतः? । “शरविप्रतिषेधात्‌”,-तख gaa: शअरविप्रतिषेषः, ग fe aa आविजीनाः पदाथा; ana, ऋविजान्‌ खपदाथेसन्िपाते विप्रतिषेधः eri एवं सति ग्टइपते- war, ऋत्वयानि याजमानानि करिष्यति- इति ॥ (९२।४।९दअ)॥ wisguifedwercrat सम्ेगामिल्वाधिकरणम a द° सजे एहपतिरसंयागा दोषवत्‌ ॥ २३ ॥ (पु०) । भा अथ यानि याजमानानि संख्काराथानि safe, यथा, “शशं * वासः परिधस्च' इति, तान्यपि सजे fa गहपतिनेव कन्तैव्यामि, उत, स्वैः }-दति । उच्यते, गटहपतिमा atari) कुतः ? । ‘adarme’, एवं ग्टहपतिः- इति समाष्याया श्र्यमासंयागा न afaafa, suam भविखतीत्यथः। कथ wat?) उच्यते, इडहानेन REWA FA उच्यते, न wel, श्रलायामभिधीयमानायम्‌, © ‘qua रति ae Sie पुर पाठः। अच सब्येस्तिन्रेव gee "वासः परिषते' इत्यादिपाठः पतितः carafe, मन्वे रकमेव रणां प्रतििपिकरणाय अदगेपखकमा- खौडिति। re अध्याये ४ qe € €) अविभेषः स्यात्‌, स्वं fe ते ज्ाल्लायाः पतथः। “नन्‌ च क्मेणोऽपि ते सवै एव पतयः" | सत्यमेवं, समाख्यानात्‌ प्रकषावगतिर्विज्ञायते, यथा, Zaza मथुरार्थां ब्राह्मण दति, assy कमग्धयस्वादा ख्यात, WHIT ; AW Here नेापपद्यते, यत दतरेषां ASAT कमे, HULA यज्ते, यजमानसंस्काराणं तस्याधिक्यात्‌ तस्माद्‌ गदपतिसमास्यायाः अथक्त्वात्‌ परुषाथानां श्टहपतिः' कर्ति | (होचवत्‌ः- यथा, हौ जमिति समाष्याया अ्रथव्नादाता होजस्य कत्ता भवति, एवमिहापि ॥ ख आमख्रायवयनाञच॥ ₹४॥ (Ve) ॥ भा श्राल्ञायिकं वचनं werd: फलग्डयस्त्वे भव ति,-यो पर सज बहनां यजमानानां गटहपतिः, ख सस्य प्रत्येता a हि डयिष्टाष्टद्भि- ayifr- २8 ११ १६ [ ९३ ] अधिकरणय्‌ षे नामाबीजेखौ प्रतिप्ारः wares: . , .. ७च्< TAT वोडशिग्रशयदबस्य ba ..„ ५०४ निकायिनामुत्तरेव पुव्वेनिकायिधम्भोतिदेशरस्य .. 8S नि्यस्योख्यस्याम्रेरधार णस्य i .. 5७8 निवोपमन्ने सविवादिश्दागामनृदस्य . - -~ ee निम॑भ्च्या दिशब्देधंम्मामतिदेशस्य .. ०. 8 निशियक्धेऽमाबास्यातन्बप्रयोगस्य . . „ Ses नौवाराशां ब्रीहिप्रतिनिधिलवे मनने ब्रीहिश्ब्दस्यानदस्य २५१ नोवारादिषु प्रोच्तयावघातारिधम्मोनुष्ानस्य -„ RRR मेमिन्तिकप्रायञख्ित्तागां समुश्वयस्य . . ei. उ प पशदश्नरा्ादिष सच्रधम्भातिदेशस्य .. €< पद्चावत्तव वपा काय्या' इयनेनाङ्गेव्वपि पञ्चावत्तविधानस्य ९१८ पदाचकरखमन्तालां पाठानन्तरमेव पदाथानष्ानस्य .. ८५३ परिघो परिधियपोमयधम्मानण्छानस्य , . .. Sey परिधौ यृपधम्मीनद्धानस्य -. २२8 परिधौ विरोाधियुपधम्मौनन्ानस्य cay पवमान श्व विरडाविृडस्तोमकक्रतूनां सामावापोदापस्य ४५१ पवमानेट्िहविषां भेदनानष्छानस्य . . .. O98 पवमने्टो निव्यौपानुद्ानस्य .. ९७५ पञकार St दधिष्टतयोः पदेयधम्मामनष्ानस्य ++ २९० पमुगगेवु रेकादभिनधम्मैतिदेश्स्य .. -“ द्‌ पञगणेषु जाघनीनां विकल्पस्य . - .. सद पररपुरोाढाश्यागस्य देवतासंस्कारकतायाः .. RS ९० १२ [ xs | अधिकरवम्‌ zs कड परष्योंदयादिभिरेवाद्विशेषेवागानुषूागख -- yoo tq wat पयोधम्मातिदेश्रस्य 7 .. €्दे रद wet साच्राग्यधम्मेतिदेश्स्य ध .. € १२ weet सामिघेन्धादिप्राृतेतिकव्यतानणागस्य .- ३८५ १ UTS खआ-कम्मेसमापि-धारयस्य .. QS tS पाजायामाक्षानमारभ्य UCM . . ., OG ५ WINTRY ब्रद्मसामगानस्य nF 2+ RRL a yacrarasvararrateyarat निङ्क्ते ..„ BOR र GVA खाण्यमागयोः कन्तश्चतायाः .. oR ® (पुषा वाम्‌' इत्या येककाग्णाथमन्धाशां fener “ae १ ‘efag are’ इत्यादिविधिना खअविहितखाहाकारेष प्रदानेव खाहाकारविधागस्य . - .-. दद्‌ १२ 'ष्ेदपतिष्टन्तेः इत्यादौ vee ऋग्््यवाचितावाः ५० € पौग्डरोकेष wiry सतर मन्स्यो स्य .. र्दद १ पौण्डरीके सषटदेव दच्ियादानस्य . - .. we २९ पौण्डरीके सव्वासां दक्िखानां farsa नयनस्य .. ५७० ५ प्रतिन्नायाः ह a „= ६ १ प्रतिप्र्थातुमश्ताभावस्य ६ .. ५९० १७ प्रदानस्याप्रतिकषस्य , oe रद्‌ १. प्रदेश्ानारमभ्य विधानयोनिषेघस्य पय्युदाखतायाः -- RO १ प्रधानागां Waals बहनां धम्मानुरानस्य .. ३२ १५ प्रधानेर एथककालानामङानां BS ATS AT .. ७८० 8 प्रयाजादि-धम्मौयामपन्वेघयुक्लवायाः . - .. ९ १ प्रयाजादीनाम्‌ खक्कानां सछृद्नुानस्य .. ६८० ७ प्रयो अनेके गुणानां विक््पस्य ‘is ,. ५ १७ [ wd दधिकरणय्‌ प्रहरब-करद-यक्रवाके यजमानद्रब्दस्योहस्य प्रायखलोयचरौ प्रदानधम्मौणामगनुष्टागस्य प्रायज्षोयनित्कासे उदयनोयनिव्बोपस्या्कम्मतायाः ,. प्रायबोयातिश्ययोः पव्वोभ्यामेव whagrat संखायाः .. प्रायद्धोयाति्ययोः ग्रंखिडाग्तताजियमस्य प्रायोयादिष्‌ दीच्ताजागरणस्यामावस्य प्रायीयेतिनान्ना घम्मानतिदेशस्य णयबीयोदयनीययोरेकादभििनानां विभागस्य परोद्तशस्या पुवं TAR eT पोक्तणादीनामपुवैप्रयक्घतवस्य फ फलदेवतासम्बडधम्मौ यामप्यपुव्व TATE पलादीनामनतिदेश्स्य ब afeat दे्ान्तरनयने स्नहनहरणमन्योर प्रयोगस्य बडे वत्धपशावपि रकवचनान्तमेधपतिग्रब्दस्य विक्षश्यस्य डृहतीपद्कयोरेव प्रग्रथनेन रथन्तरस्य गानस्य ह तीविस्तारपद्कोः प्रयथनेन सैरवयोधाजयसान्नो- गानस्य खृहदथन्तरयोधम्मयवस्याया a डृस्पतिसवादौ बा हंस्यत्यग्रहादिभिः srmdwarrats ग्रहाणां समुच्चयस्य . . AWA चतुधोकरखादीनामभावस्य .. . [ ९ ] afyarey weartaerattefres ame. wz + ६३ ब्राद्यबविदहितानाम्‌ ‘se wee इव्ादिमन्ालां fanaa sug mveqrareat (rqael ऽधिकारस्य _ ध: ब्रोद्धवङननादौ प्रतिप्रहार HANA: (| भच्छमामा्नां SSMS ब्रह्मणा मशशणस्य ध माविकेनोपदिष्टानां माषिकखरेगेवाशारगस्य ध भिन्रभातिष्‌ कुम्भ्यादीनां मेदेमाजुष्टागस्य ss निद्नदेवताक्ेष्वपि ूलादौनां तन््तायाः भूमामेकाहे "तस्य Ba? इनेन छत्खकतुदचिजावाधस्य म मधुदके उपांयाजीयाज्यधम्भोतिदे शस्य मभ्वप्रष्टताग्नमयोः षड्हान्तेऽनष्टानस्य Hat ऋचः" LIAN यावदथम्दचासुपादानस्य मनेातायाम्‌हाभावस्य a मापिदटयनच्चे AAT खवघातानुानस्य Awad अद्तवाससः तागादिभिः समुश्वयस्य महाव्रते ऋत्विगुपगानस्य TATA SATA मात्रे रथन्तरादिसान्नां ज्चाकादिसामभिः समु्यस्य मानसस्य दशमाहाक्तायाः 7 Asrauwerfa waaearfeeres .. मै्ावरणस्येकभागतायाः स्ट OR क © क 4 [ xe ] अधिकरथमय्‌ mane दिद्धगतावपि eater समापनस्य वथमागस्य feenat स््व॑ख्वारस्य शक्रस्पश्ादियोाग्या- इूगद्यनदानस्य . . : क "वस्य साममपडरेयः शादो ‘wat गाम! श्ादिना गागतखख्याबा धस्य 8 EWA गिराणब्दस्य Wt इरापदसेव कल्शचतायाः यागादौ विधिश्रब्देभेव देवताभिधानस्य TNT MAT: TACT as यावच्लीवदश्रपुखमासयेरारम्मीयेग्ः TALS IAT. . युपसंख्ारायां awa. 58 यपेकादशभ्िन्यां वन्न ख युपाडलनुष्ानस्य - र्‌ 'रचन्तरमुन्तरयेागौयति" इत्यादौ SULA गानस्य रथन्तरादि शब्दस्य गानविशेषाथंतायाः स्यन्सरादोनां सान्नां टचे गानस्य ° ° त राजद्धये चाभ्रावेव्यवादिकेऽङ्कानां भेदेनागु्छानस्य राभस्ये HUTA: ह die राजद्धयेऽन्ध शव इविष्कुलाले वाभ्विसगस्य q वनिष्धुभ्तविकारतायाः 2 oe ब्मशोमादिभिरादवनीयस्य बाधस्य बसाषहोमानां भेदेगानुष्छानस्य - oF Kf FY == [ ९७ |] ufyacey बसोधारायां wae were frase बडिष्यवमामे ऋगा गमस्य बाजपेयादौ यपादीगां खादिरंत्वादिनिवमस्य arate orange: ऋतुप्रूनां समुश्वयस्य वाणपेये प्राजापर्छेषु श्रूलादीनां तन््तायाः वानपेये ब्रद्मसान्नालम्भस्य कम्मद्रषप्रतिषेधाचंतायाः . . were मुष्िलोपस्य बाणपेये रथघोष-दुम्दुमिघोषाभ्यां away बाधस्य si a ८ बाजपेये रयस्य मागनिबामकतायाः .. "वायं -चेतमालमेत' Cain खअस्येवालम्भनस्य वायब्यपद्नौ “हिरण्यगर्भः शादि मनसयो तर ख्मिम्‌ GATE FAN . . by वारबप्राघासिक्षादभ्टयस्य तुषनिष्का सद्रव्यकत्वस्य RER Re qari anton quae वभ्दथस्य विधानस्य ६०७ = A ‘aun निष्कासेन तुषखावम्टयमभ्यवयन्तिः caw कम्मान्तयोपदेग्रतायाः । वाससि मानोपावडइरशयेारनुष्ानस्य . . "वासा ददाति"इ्ादौ वास-शादिशब्दानामाङृतिनिमित्ततायाः४९६ faunfafana प्रा्टतसान्नां कौत्ादिभिनाधस्य विदतिष्वप्यारम्भगोवानुषानस्य विहतो यहाबामाय्यबाय्तायाः वितो मन्बगतब्रौद्यादिग्रम्दानामू हस्य वितो लृप्राथानां staat बाधस्य विभमश्य गोदखिशाया दानस्य ‘S88 # 8 ४४९ Re ued RRB g © @ ९१५ [ ee ] सपिकरथम्‌ । विर्डस्तोमकेऽप्राह्नतानां सान्नामागमस्य विडडाविषडस्तोमककतुव यथाक्रमं प्राछ्यतसामबाधावाधस्य ७४२ विरेषकम्ममो धम्मातिदेशस्य ae frafag wes’ द्जरेकलयैव एष्देशे निवेशस्य .. विषारभदे मग््भेदस्य os firwrardia freA aaa: वेदि प्रोच्चबे प्र्याङत्तिमन्ानाङ्त्तेः वेदयाद्यङ्कागां प्रधानकालान्यकालक्षन्तखतायाः वेकारिकामेराधानिकसंस्कारामावस्य , वेकारिकामेराहवनीयत्वामावस्य ae वेगखसमाधानाथौनां प्रायञ्धिततानां विकश्पस्य वेशटधादिघ साप्तदग्यविधेवोक्यश्ेवतायाः वेरूपसामवेराजसान्नोः Vena निवेशस्य बेदेषे चरौ विष्णोरावाइनबाधस्य शेष्णवश्रब्दादातिथ्ये धम्म मतिदेग्रस्य यृएदादशाइस्य समृएविकारत्वस्य =... ay ama छन्दोव्यतिक्रमस्य = - TARMAC) ओषधधम्भातिदेशस्य प्तोक्च्यादौ व्योतिष्टोभात्‌ स्लोत्रोपचयस्य श्ररमयवद्दिषा कोगशवद्दिबाधस्य .. शामित्रे पएसोडाश्खपणाभावस्य . . शुचिदेवते खाम्रेयस्याप्रावेष्यवे च खम्रीषोमीयस्य चम्मा- तिरेगशस्य es ste WAS प्रयोता धम्भानुदानस्य = ष्टे 8८७ vet ५ [ ee ] व । अधिकरणम्‌ ष्टे षड्को अटजिश्रताजे बङ़दधम्मातिदेशस्य . - os ९०९ < घडहाङत्ावपि मध्वश्रनदताग्नमयोः SRST .. ५४८ १ बडपसद उपसाद्यन्त' Kafe खपव्बापसत्कम्मविधानस्य fey , (बड विष्मतिरस्य aya Kat TRACE =“ RAR १ वोडगियस्य ससखोजश्स््रतायाः .. .. WOR 8 घोड़ध्रिनां प्राछ्तत्वस्य „° +» ४€8 २१ श संबत्सरसजेऽनोकानां विषजः - - =“ ५२० र संवत्धरसच्घु गवामयनिकधम्मातिदेशस्य .. ७ ५ संसवे उपवत्ययियवत्थोरभावस्य . . ..„ ५०८ १ SONATE दादग्राहिकधम्भातिदेशस्य . - oe ROR RR ATT THUR si .. १५१५८ € सज्राहोनयो विवेकस्य + .. ५६१५ ९९ सच्ादहोनयेाः खु क्रस्यणादीनामेकयनमामकन्तेकात्वस्य .. ८७५ १० सज ऋत्विग्बरलामावस्य ६ == BUR १९ सजे ऽदघ्ननादिसंख्काराणां सव्वेगाभित्वस्य .. cog ९ ST FMAM VATA AUT .. Seg सथे परिक्रयामावस्य .. oe .. ३५३ ५ सचे यजमानागामेव ऋतिवक्स्य . -. ५९६९ 8 “सप्तभिराधमोति दयनेगाप्नौ धुननाद्यधौगां मन्बाजा- मनियमेनोपादानस्य ae .. gee é समागतग््याः watafaaet विह्णतितन्नानुष्ानस्य .. ८३९ R Cex] चतिकरणय्‌ ष्ठे पङ्क । 'समानमितर श्येनेन” इतिवा इषो टेनीयविरेष- धम्भातिदेश्रस्य क + -. ११९ १५ समाखेव तिष्व WY गानस्य द ,, १९९€ ९७ समिदादीनां यागनामधेयतायाः tw. .. र्द १६ PALS USA घट्‌ एखानामतिदेश्रस्य . ०, | ९८ सन्बसामाभागुपरिाव्‌ प्राजाप्यप्रचारस्य .„ O48 २४ सव्वेखारे यजमानस्य दिदगतावपि आायुरां सनस्य .. ९७९ € सवनीयप्चुपुरोाडाश्योः परेव तन्लिलेन UPA TS वादानस्य । cette सवनोयपञ्नामभोषोमीवसमागविघागत्वे रास्ते afi इति मग्भेऽनृडस्य =“ २४५० ९० सवनीयपद्ौ पथएरे ाग्रस्य WATE .. ष्ट १ सवनोयएराडाशे इविष्कुदाङागस्यामावस्य 2. SRO श सवनीयादिपण्यौ प्रीघो मौयधम्भा तिदेग्यस्य .„ = ३ सवनीये परा देवतात्वषेस्य .. -, {ॐ ॥ साकमेधे वाखप्राघासिके ककपालातिदेश्स्य ,.. ९७ ९ साङ्स्यावग्डथस्य ख्छनुष्टानस्य , . .. «१७ d साङ्ुशडोष्टौ यामनष्ोमेः GENT HAMAD “* ७०९ ११. सादनस्यापि प्रतिकर्षस्य वि .. ५९५ ९९१ साद्यस्क चिचायाश्च खलेवाल्याक्छण्डशस्य च यथाक्रमं खादिस्तवत्रइत्वानियमस्य es .. RT R साद्यस्क चिवत्सेन सम्ब॑घां कयाथानां बाधस्य ,, BRR ४५ ATER MUS aT 5 . ३१९ xe सामिधेनीग्बवभिद्धानामागमेन संख्थापुरबस्य .. ४६९ ११ साग्रः WAT STC RATT: " . .. ९९९ श [ शद ] अविकरवस्‌ areal मेष्यामिनेवचनानाबस्य -- qreursmtart इरिवच्डेब्दस्सागू हस्य सामक्रयसाधनानाम्‌ GAA ससु्यस्य सोमचमसेन शत्खदद्िणाएडभान्तरयाव धस्य ara रेषटिकधभ्भानगतिदेश्ख लोमे दार्भिंकवेदेरकरबस्य सोने «fae: खवादिभिः पाः सावनपश्चादिषामश्य सौमापौष्डपश्नौ खादिरयुपस्य frre “सौय चबं निवपेत्‌ द्भ चशरब्दस्यौदगवाचितायाः. . सौर्मचरावभ्यङामावस्य सौग्धचरावव्रज्वलमामावस्य सौ ग॑चरावुपानामावस्य लौं चरोः Salas पाकस्य लौग्धैवरौ पेबणाभावस्य सौग्यैवरौ एधञ्चष्टणामावस्य सौर्यचयै ARAMA सौ खच संबवनाभावस्य gtaract संबपमामावस्य सौ्यचसे सन्धापनामा वस्य सौग्यादिषु पाम्बशहामाद्यनगुद्धानस्य . - सौं चरावभिमश्रंनदयस्य free . . सोयं चरावाभेयधम्भातिदेश्रस्य ata wet इतिकन्त्तावक्वस्य aia चरौ वेदिकेविकत्तव्यतावाः खोभलच्तणस्य se se a © = (»& fe Aare @ न HB fF PP ४ [ शश | अधषिकरदम्‌ ष्हे gt खरसामादिशब्देन धम्भातिरदेग्रस्य .. .. ४१ १ खरोः साधारणस्य , . Sx .. ७५५ 9 शटकरग्ब्देन वौसशस्य कालाथंतायाः .. ५९८ ९४ ¥ इविदंवतयोः afana इविःखामान्धस्य बल्षीयस्स्य cy R इविधामयेः शकटयोरन्येन शकटेन अओवधगरखकानां एयोढाग्रानां निवापस्य - ,, Soe च इविव्कृदादिमन््ागामाडनतः oa rs १० हौ्ायां weet aque . . „~ «४८ 8 इत्धिकरबस्ची | मौमांसादशैनस्य उक्राडंषटकस्य GIA | —~sejee- wy GIy ष्टे WET! खंसधिरेोनुकसक्चिप्रतिषेधसख "= ४८६ इ कम्भ वा BATA स्यात्‌ Sey. १ सकम्भ वा चतुभिंराधिवचनाव्‌ We १७ कम्म वा संसगा्य॑निङत्तित्वात्‌ ३४९ १८ CHATS ATE: ८८ १८ अकाग्येलवाच शब्दानाम्‌ १९४ ५ खकरतुयुक्तानां वा धम्मेः म्यात्‌ १९० १५ क्रिया वा खपुपहेतुतवात्‌ देर्‌ १० अभिधम्म wits .. +. १५५ १७ अभियागः सोमका. . SYR g अभिवदिति चेत्‌ ७५४ Re अभिषो् चार्रेववद्यवागृनियमः ~ ६९१ | अप्रोधश्च वनि्रष्युत्रीवत्‌ ५५८ 2 खपोघोमविधानात्तु .. que १ समेव स्यात्‌ AAA ९५७ 9 अग्न्धतिय्राद्स्य ६८ र्‌ अग्न्याधेये वा विपतिषेधात्‌ ७६२ १, अयहलादिति चेत्‌ .. ५९६ d १ ( २ ) खम्‌ णे पङ्को । wyaafatra च तादथ्यात्‌ - .. ८९8 RR व्यङ्विषग्ौसो विना awaq . .. 5६8 १५ अदानां मुख्यक्षालत्वात्‌ a ०, ७9 र CHT शब्दभेदात्‌ e .. ईद्‌ २ ayita तु विघ्ाबल्वात्‌ इ .. Seg ७ Ra च तदमाषः ,. ध ०, G08 RV अचोदनेति aq oe 1. ७२८ १९ अलामिकरवाथेतव ख २ .. १९ ९७ अतिथौ तत्मधामत्वममावः a =» शद्‌ age स्यः परिक्रये ae .. ४१८ १ ay विग्ेववच्णम्‌ .. a =-= १९ १ आथे = oe ०० ७० १8 qaqa ७७ = -» च्च axawifa twa . . se .. शशं RR अधम्मेत्वमप्रदामात्‌ . र a १. अधिकं वान्याथेत्वात्‌ . - a .. 988 9 अधिकं wang °. - -. १९8 é अधिकं स्यादिति चेत्‌ 5 ., शरश १ अधिकश्च fry . .. RR R ature गवः ve = .. Sge | अधिकानाच्च TAT ae .. १९९ ९९ अधिकार aaat .. ots deg ४ अधिकारादिति चेत्‌ ४ .. १५० १९ अधिकारादा muta: ~ 12 १०४ १ धिकायोेवा bs - ee शिर १५ इषम्‌ खधिवीखेकवाकत्वात्‌ want तु तुः त्रिगः सवनीयेषु खष्निगेख तद यत्वात्‌ खभरिगोख विषय्यासात्‌ CANT कालस्य लयम्‌ WATTS वाच्यत्वात्‌ अनभ्यासे पराकशब्दस्य wat वा प्रयागवचनेकत्वात्‌ अगवान पदे शख तदत्‌ WET दद्रनात्‌ अनान्नातव चनमवचनेग fe WTA च TWAT WATT WEA अनिव्धया वा tere भनिव्याख्च वनस्पतेः . . अनियमः स्यादिति चेत्‌ अनियमोऽविष्रेषात्‌ . . अनियमेऽविग्रेवात्‌ . . अनिद्रा अनुत्तराथा TATA TU TT अगुनिव्वोप्येघ॒ ==. अनुवषट्काराश्च अनुवाद तदर्थवत्‌ . अगुवादो वा ater. R ष्ठे yet ७७९ १ ४८ | 8 ४० शर्‌ २७७ १४ म ¢ 9 que © | ६8 दर्‌ 8९2 च ६८३ ६८८ ९७ Tee १७ २९९ ९९ । ६ +, ve Rae s ee १९ Rés qa ba, ५ ४१8 श wey Re RER < हरर ६० 82 ९९ éo ९8 qa श १४९ ` र्र्‌ धवम्‌ we = vgtl अन्ते युपाङतिखदत्‌ 7 .. ७६५ GY वा MARTHA, a . ५४७ ७ are a A Toh Tht. IC as ५० yess ९२ GALA SALT AT, on 35 2s अन्धविधानादारश्यमोजनम्‌ i ., ८५ 5 अन्धायच्यविकारेड 6 .. 8 BW wa स्यऋतिविजः प्रशतिवव्‌ ६८ .. ५९ २ अन्धो वेङचाइरणात्‌ ee a) र श्चन्वयन्ापि दशयति x6 ahs .. RRO १५ खन्धयो वानारभ्य विधानात्‌ $ .. ५०३९ ९. अन्वये वाथवादः स्यात्‌ .. २० १८ STS च दशनात्‌ 5s ०५ ८८० १९ waste च शस्त्रवत्‌ ह ..„ 8458 १९8 अपदेशः स्यादिति चेत्‌ ae ०. ५४९ € eur वा पसिडेब र ,, ऽद५ 9 अपनयो वाथान्तरे .. ४ .. < १ अपि चाभिधानसंख्ारग्रब्यम्‌ = .. ROR अपितु कम्मणब्दः स्यात्‌ 9 -“ २५ १९ पि ठु Tee: स्यात्‌ ४६ + १९२९ 8 पि तु वाक्छशरेषत्वादितरप्धेदासः . oe Rt < शपि त्न्धायसम्बन्धात्‌ , * -. RR 9 अपित्ववयवार्थंत्वात्‌ . . 2 .. ee ८ afa त्वस्चिपातित्वात्‌ 4 - os दद ट पि वा कम्मेएटथक्कात्‌ तेषां ४ .. ७१० | अपि वा कम्नेएटधक्कात्‌ tary .. रद (a) चन्‌ अपिवा Wee TAT अपि वाख्याविकारत्वात्‌ सपि वाम्रेयवत्‌ .. se पि वा चोदगेककालम्‌ अपि वाज्यप्र्ागलत्वात्‌ अपि वा तदधिन्नारात्‌ अपि वाऽतदिष्षारत्वात्‌ अपि वा दानमाचं स्यात्‌ अपि वा दिसमवायोऽचान्धले पि वा warfare अपि वा<न्यायपूव्येल्वात्‌ अपिवा परिसंख्या स्यात्‌ खपि वा ware स्यात्‌ शपि वा प्रतिपत्तित्वात्‌ पि वा प्रतिमन््ल्रात्‌ be अपि वा पलकरसम्बन्धात्‌ अपि वाभिधामसस्कारद्रव्यम्‌ अपि awardee अपि वा वजतिश्चतेः. . . पि वा यजमानाः स्यः ध ष्यपि वा यद्यपुव्बेल्वात्‌ पि वा fafyaenq Aor अपि वा श्ब्दपूव्वेलात्‌ च्यप्पि वा एेषयतल्वात्‌ , ted पि वा प्रेषथूतत्वात्‌ ANTE: शवब्‌ अपि वा भतिभूतत्वात्‌ ef वा लखवावस्वात्‌ afaa waa . ofa वा equate शपि वामे ओेग्वभिवत्‌ eutafad वा qufaaut at °. शअप्यागाङ्मिति चेत्‌ STAT TCT TTL SQUIB ACMA Saga च दनात्‌ ee o Sai | SUT वा HVAT अभावदश्रमाच । च्धभावादतिराजेव्‌ एते अभिधानोपदेद्रादा अभ्यस्येता्थवस्वादिति चेत्‌ 6 अभ्यासः सामिधेनोनाम्‌ as SITET TATA अभ्यासे च तदभ्यासः . WAV तु संख्यापूरवम्‌ अभ्या सेनेतरा खतिः os अभ्यासेऽपि तथेति चरेत्‌ अभ्यासे दा केदनसन्भागंावदानेघ. ० अभ्यास बा प्रयाजवत्‌ श अभ्यास बाऽविकारात्‌ स्यात्‌ .. अभ्युदये दोहापनयः : भ्य यो परिपाकार्थत्ात्‌ rf अयश्चवचनाच्च .. अयाव्यत्वादइसानां भेदः स्यात्‌ यानौ चापि दश्यते व अथकम्म वा शेषत्वात्‌ अर्थकारिते च अव्ये अथं प्रापवदिति चेत्‌ ०, quae तजाथेद्ेकाथ्ैत्‌ अर्थवा गेकातवात्‌ अथवादख तदथेवत्‌ .. LS | GUY चासमाप्तत्वात्‌ ery erred GUY WMA अथात्‌ लाकविधिः GQurer लिक्कम्मं स्यत्‌ auras विकारः स्यात्‌ QUT धम्मलाभः स्यात्‌ व्याप्ते डम्भो स्यात्रिमित्ताख्थाभिसयेगाव्‌ QUIATATY मेवं स्यात्‌ चाभावे SMC स्यात्‌ वअर्यामिधाबसंयामात्‌ qe maar Tag we ` के = क अर्ये तवशूयमाये WAIT qua च विपग्याचे दर्येकत्वादिकष्यः स्यात्‌ कर्धेवलादिषण्पः स्यादृक्सामयोः 99 99 99 99 99 99 Gut वा स्यात्‌ प्रयोजनम्‌ qT TACT «oe eqaza प्रधानेऽभिविकारः eae afeu: प्रतिषेधात्‌ वाच्यत्वात्‌ pana oe त्वात्‌ अविकारो वाऽथंग्रब्दानमायात्‌ बम्‌ विकारा वा अविकारो वा वहनामेककम्भवत्‌ विधानात नेवं स्यात्‌ अविधिखेत्‌ कम्मलामभिसम्बन्धः सअविभागाक्त नेवं स्यात्‌ अविरयोपप्तिर चाप्त अविरोधोवा .. अविद्धेवात्‌ नेति चेत्‌ अविषय यत्‌ शाखम्‌ वेदौ चेकतन्यम्‌ wang तु Wag अशास्नत्वाख देशानाम्‌ CUTS नेवं स्यात्‌ 39 93 प अथिषेन च सम्बन्धात्‌ wataare ४६ सथ्चतित्वात्रेति चत्‌ 99 99 ia wate विकारस्योत्तराघ wry watery असयुक्ता तु तुल्यवव्‌ असयेगात्तदषु afefae प्रतीयेत . . ` असयागात्तदयष तद्दिशि प्रतीयेत . . wating विधिश्चतौ २७० १७९८ ४९९ ॥ ६ षक्‌ अलस्पृोऽपि तादश्यीत्‌ असति चासंखतेषु कम्मे स्यात्‌ असम्बन्ध Wa .. शा असिलिवग्धदेगत्वात्‌ न अख्ियश्चो विप्रतिषेधात्‌ अरकं वायुवच्ोदनाभावात्‌ छ अषशरम्ताचच परेव चोदना अगे च wey स्यात्‌ ie ayia विवाबाप्रासनं Seay awit दच्ियाश्ास््म्‌ wast वा खुतिभूतत्वात्‌ ae ST व्याख्या चेवं तदावेश्रात्‌ ॥ श्यागनुकलत्वाद्वा vee SAAT वाऽभ्यासस्माश्नतिल्वात्‌ era छत्वपिधिः .. ee quanize नेभित्तिके गखविकारे .. QIU TCM च्याधारे च दीधधारवात्‌ erga वेकाथीत्‌ ree वा वदयसामान्यात्‌ चआाव्यभागयोगरं हणम्‌ AAP fF ( ९६ ) चम्‌ ष्ठे पङ्को CATT गबत्वात्‌ aa ae ०८ R श्ाख्यमागवदा ०० me ०० षट v ाज्यसं स्याप्रतिनिधिः wre as ०, REO 8 आदितो बा तन्राायल्वात्‌ 3 ०» ४८2 १९ अदितो वा प्रततिः eng rr ee OO € CAG साव्राणस्य a .„ ६५९ ९४ च्यानयंकधात्‌ त्वधिकं स्यात्‌ er ०, 888 १७ YAM AV गरणेव्‌ seg +. 802 र्‌ Sih: संस्थासमानल्वात्‌ ae ०. ee ५ आमने लिङ्कदग्र॑नात्‌ +g -. 9७२ १९ समिचोमयमाब्यत्वात्‌ ०५ ० €8 8 werd परिसं ख्यायम्‌ ह =» ४९९ ९५ खाघ्नातस्वविकारात्‌ ie .. शश्र = शान्नातादन्धद्धिकारे os =. १८९ १८ शान्नायवचनं तदत्‌ = ०. ७९९ १७ शरम्भवीया fret ग स्यात्‌ + FH ९, ारम्भविमागाच्च ` °. ० ० SRR १० आरम्भस्य WAT Sis -“ GCE १६ Sn Hs - oe URE ख श्यावापवचनं चाभ्यास सज oo ७८६ १७ WAC वार्थवश्वात्‌ - - ९ १४ श्रारसिस्तु खबये ०७ ee ee ५४६० र्‌ UTS TH स्यात्‌ - oo REE १९ भित्वा इ a -5 १९४ १२ ( १९९ ) बन्‌ ष्यासादनमिति चेत्‌ . # ne श्व्याग्रेषात्‌ हइतगप्रतिषेधो बा .. दइतरस्याश्चतित्वाच् इतरो बा तस्य ay विधानात्‌ इतिषर्तद्यताविधेः $ ्टिराणसयचातुम्भास्येष ०4 दष्टिरारम्भसयोगादङ्भूतात्‌ ** xfefefa चेकवचछतिः ** दटिष दर पुेमासयोः a xegrent प्रयाणवदावरत्ततारम्भवीया इश्याडन्तौ प्रयागवदावत्तेतारग्भबोया ई द हाचाखाभावात्‌ SATA, sai कियाभिधानम्‌ SH समवाये पारदौ व्वेष्यम्‌ ०* Say तज्वमस्य उक्कमभावदष्रगम्‌ SHUT सम्बन्धः १९ ९६ १२ ( १९ ) वस्‌ उक्षाविकाराच्चं °. ॐक्वाविष्डेदवचमलात्‌ डक्धा्मिद्धोमसयोमात्‌ उक्था वचनात्‌ उखायां काम्यनित्समुश्यः Sat: Say TAG खक्लवाकस्य .. उवृ्ञव्येतेकसं य॒ह्वः .. डत्तरवेदिप्रतिषेधः .. suce वा मन््रा्थित्वव्‌ SULTS खाहाकारः उत्तराघ्ु म यावत्‌ खमयुग्बल्वात्‌ ऊतराखुतिल्वाव्‌ °, ैत्पत्तितादेथ्ाव्‌ ॐत्पत्तिनार्मधेयलयाव्‌ sutra wary Vafasierey ," उत्पत्चौनां SATA ° ° SUNS fata: wart विध्यमावाव्‌ ,,* खत्मच्छथे विभागात्‌ °, उवयत्राधिक्षासो व्थोतिद्धेमः SAT भात्वथत्वात्‌ Sagara wT =, Sua sft परिग्रहः ‰। । उदवनीये च वदत्‌ ,,, उद्वसानीवः SIRT स्यात्‌ wate WLI स्याद्‌ उपदेशा GT «se पधान तादथ्यीव्‌ «++ उपरवमग्रन्णं ..* wafcera सोमानां डपवादश्च तदत्‌ ,. STAI यावदुह्कं ..,, डपस्छरकाभिधारबयोः खपांशखयाजमनग्तसय °. डमयपागात्‌ WALT TH: उमयप्देश्राब्रेति चेत्‌ इम्रयसानि चेवमेकाथापत्तेः weeny नेभिचिकां खभयसान्नि विखणिददिभामः डमयोरविष्रषात्‌ . TANG FAA: .... डमयोख विधानात्‌ -.. MATA LA चेत्‌ ++ WIA स्यारान्नातत्वात्‌ WATT WATT, ऋलिवग्दानं धम्मेमाजाथें ( ९४ ) णे vg exe र्र्‌ २५१ र्‌. 9४ ६ ९८४ इ RRL क्‌ ७6 ह qs रद्द ९५ १२९ ष्‌ १०१ ङ्‌ ३२० ६8 quo हि BOR , ९ ९९ ° e RRS (8 ४०८ ९६ ४५88 र्‌ गदे ४ ~ Gd Ra €s € ॐ que Rs VOR ud qos २९० Sys Rd ॐ RAR ९७४ ROR RRL १८९ S98 Wo. ७७५. ४४< चम्‌ वचनात्‌ परिडसिरोकादणग्िनेषु वचनात्‌ SATIS... ब्चनादतदन्तत्वम्‌ ,., बचमादसंखतिष =, वचनादिति te बश्वगादिभियेगः स्यात्‌ वचनानि ae ..* वच्वनानीतराशचि °, वनिद्युसच्चिघधानात्‌ ,,, बपानाश्चानभिधारणस्य ACU ATTA थंत्वात्‌ बजने गुखभाविल्वात्‌ ,.* वे तु वादरिययागर्यं बबटकारे गानायत्वात्‌ वसाहोमल्तग््मेकदेवतेब स्यात्‌ वहिष्यवमाने तु ऋगागमः TARA वा क्रतुमा यात्‌ वाक्यशो वा ददि बाक्धसंयामादोत्‌कषेः वाक्थानान्तु विभक्षतवात्‌ बाम्विसगौ इविष्कुता वाजिने stayed... वाससि मानोपावहदये... बासो वत्‌सश्च सामान्धात्‌ ec ) uq zo ध ९९ Yok ९8 Ws . ves CK TeR é ९९५. e रदु aR 8yR शय् € ४९ ROR Re ORT ¢ ३५२ ९२ Reg ३ Bs ष्ट “AS श ७९४ ¢ ४९९ R qu १८ SRL ९९. ७६9 ६४ reo ९२ ७५४० ९२ € @ | ‡ ४.०8 ९९ 9०8 ¢ ZW fancy दशयति ... विकख्पस्वेकावदागलत्वात्‌ fared त्व्कम्मे विकश्यो वा safaay विकखूपो वा समत्वात्‌ विकर्पो वा समुष्वयस्य विकारः कारजायशये विकारः पवमानगवत .., विकार त्‌ प्रधाने स्यात्‌ विक्षारख्त प्रदेशत्वात यजमानवत्‌ विकारख्वप्रकरणे हि काम्यानि विकारस्ध्ाने इति चेत्‌ विकाराश्च न भेदः BIG विकारे चाश्नतित्वाव्‌ विकारे तु तदथं स्यात्‌ विकासो बा तदथेल्वाव्‌ विकासो वा तदुक्षदेतुः 3 ie fanat चापि तद चनाव्‌ विषृतौ त्वनियमः स्याव्‌ विश्छतौ orerrer विशतौ शब्दवश्वात्‌ ... विच्छेदः सोमसामान्यात्‌ विद्यां प्रति विधानाडा विधित्व चाविशि््धिं ... ye „+ «@0@®@ . 4 cs ( ५९ ) चन्‌ विधिल्वात्रेति चेत्‌ विधिनिगमभेदाव्‌ . ,.. विधिन्त्‌ वादरायखः .... विधिरिति चेत्‌ 99 विधिरितिकेब्र | विधिवत्‌ प्रकरणाविभागे ` विधिशब्दस्य waa भावः स्यात्‌ विधेः प्रकरणान्तरे. ... विधेस्त तच मावाव्‌ .... fate विप्रकषैः स्यात्‌ विघेख्लितराथलवात्‌ ... विधेस्ल्ेकश्चतित्वात्‌ ... विष्यतिदेशात्‌ विध्यन्तो वा विध्येकल्वादिति चेत्‌ ... विप्रतिपत्तौ तासामाख्याविकारः स्यात्‌ विप्तिपन्लौ विकल्यः स्यात्‌ विप्रतिपत्तौ इविषा नियम्येव विप्रतिषिद्धधम्माणां समवाये विप्रतिषेधाश्च विप्रतिषेधात्‌ कियाप्रकरणे श्यात्‌ विप्रतिषेधे तद्वचनात्‌ ,* रवं रवं शठ ५९९ ४९२ ४८ SR १२५ 6060 ६<७ 848 8 © @ RoR R°8 Ree ४२८ ६९७ COR BEB ६० ७५७ RRB २8४ bas SRR ba १८८ ॥ कोप ६४ १६ ९ चम्‌ विप्रतिषेधे परम विभक्ते वा समन्तविधाना | विभज्य तु संख्ारवचनबात्‌ विभवाद्ा प्रदौपवत्‌ ... विमागश्ापि दयति वि ोधित्वाच लोकवत्‌ बिसोधिनाष् wart... विसोधिनामेकश्तौ ... विरोध्यय्रहडात्तया ... fauna च वशासन्तेः ... विशये शौक्षिकः स्यात्‌ विशेषलच्दयं विद्धेषाचा एनभतिः... वि्टेषो वा वदं निरशात्‌ बि्जिति वतसत्वकष्‌ ... बिख्रनिति eave ... विष्छवा स्यात्‌ विदारदश्रनं विशिष्यस्य विशार प्रहतित्वा्च . ... fawcufature ,.. विषासो लोकिकानाम्‌ fafeaufawut at | विहितान्नाबाच्चेति चेत्‌ sfacuate वेदिप्रोच्तये मन्धाभ्यासः वम्‌ वेदिसयेगादिति चेत्‌ वेदयद्धननव्रतं ne qaunfegqrater साधयेत्‌ वेरूपसामा MAA ATATT वपदेश तदत्‌ पदेशाद ववान्तरम्‌ . « ग्थाख्यात तुख्यानां ख्युञु्यासादनचच दयो वा लिकरदश्रनात्‌ वयुडवचनचच ब्रतधम्माश्च Sea . . श्र यिडान्ततवे विकष्यः स्यात wr च frou: aya चानुपोषशात्‌ .. श्ब्दमेदाद्रेति चेत्‌ शब्द माथमिति चेत्‌ ब्द विभागा शब्द्सामथ्याश WRAY सामन्नस्यम्‌ शब्दानाश्चासामन्न स्यम्‌ WRAL ०. WRIA नेवं स्यात्‌ WRITER . . 8 ( ag ) Cr WRITS त्था शोके . . ल्ष्दाथश्चापि Wass जरब्दासामन्न्यमिवि चेत्‌ छ्देष्वथं विधित्वात्‌ .. न्ररेव्वपोति चेत wfat च waycterat ज्राखष्तेवमवधंकां स्यात्‌ wren विप्रयोगः . श्ि्टत्वाच्येतरासां TUBA fayt तु प्रविकेधः स्यात्‌ warecatature wasfa PATTY स्यात्‌ WATT ATS येषप्रतिषेधो वा ग्रषभसाख तदत्‌ Tanqrauy चेत्‌ , ॐ 9४ १ ०० परेषवदिति चेत्‌ परेवा प्रये ¶अनं ave fe woud Barat चोदनेकल्वात्‌ “EF खमलात्‌ देवे वा सप्नदेति ्एग-परणा-कप- देति चेत्र ( as ) we षहो ९० श ०९९ ६ ०६९ 9 २० शर ९९० १३ tT.) cS र्ट ९ ०९९ १३ sek ६४. ९२७ १९७ me १६ ८९८ १९ ८८ Re RCB Re aw १४ te ६४ स्र ध श ष्ट पर्‌ १६ ९९४ ९९ ६६९ ५ ) अ । ९५६ १ ५=€ १ Rog te कचम्‌ गयं METS - अययानाम्वपूय्वेलात्‌ - ऋतितो वा अतिप्रमादल्वात्‌ | तिखेषां प्रानवत्‌ .. BAe ततृप्रधानल्वात्‌ त्याग ऋमिति चेत्‌ TAA aA aeeret as fe चोदनाः wefattaadifa ° ` बट्विंशरतिरभ्यासेन .. घोड्शरिनो tere eat वा अथापत्तेः ल्ंवपनश् तादथ्ात्‌ . संसगिंत्वा् खंसगिष चास्य aaa चापि दाषः स्यात्‌ mare प्रति भावाश्च , . संस्कार प्रतिषेधश्च तदत्‌ संख्छारप्रतिषेो वा संखारच्छाप्रकरयो Sac ॐ @ कि ® iS a s Cry संखारायाच्च दध्नात्‌ संखाराच्लावत्तेरन्‌ .. AOS च तत्प्रधानत्वात्‌ SMe WAAAY संच्छारे तु feat संख्छारे य॒व्यमानानां . . संखारो वा चोदितस्य SHIT WRT . . र सा BATA तदभ्यासः संखा AAA UF स आहवनोयः Bq स कपाले प्रणत्या स्यात्‌ AAT AY तायत्वाव्‌ aatt त्वेकध्यं स्यात्‌ AMC कामुकायनः सङ्कदिति चेत्‌ ee सदा कारयेकतवात्‌ ‹ . सङ्लद्यारम्भसयामात्‌ aang दश्रंयति ayaa Taare ag तु चोदनां प्रति सच्ुगाल्वेवं प्रधानं स्यात्‌ ayaa ee ( ५९ ) ष्ठे षहो eRe ४ es ख <¢8 ४४४. ६९ Rew uk २९९ ५५ ९६८ ४ Rut र्‌ € ¢ १०९ ORR REE = SOR ४ RR ध ९७९ ११ २४५५ bad ९८७ श ose १९ ९८९ iN १९९ र १६९५ २८ ७88 Re 84५ १९ gos १२ २९९ 8 ४८८ ६ il संह्कयायाख संह्कयाविदितेब्‌ समुच्चयो BEAR ang तु विकल्पः स्यात्‌ खति च मेकदेग्रेन सति चाभ्यासश्राद््रत्वात्‌ सति चोपासगस्य दश्रात्‌ सतार्ला निवन यथम्‌ Ura लच्चणसंयागात्‌ सत्ववदिति चेत्‌ VAAL सथमेकः प्र्छतिवत्‌ .. wafayg दशयति . . सचे द्रटृपतिरसंयोगाव्‌ सचे वोपायिचोदनात्‌ ख द्य स्यात्‌ सनिवन्धेव भ्टतिवचनात्‌ सन्ततवचनाव्‌ सन्तापनमधःश्रपणात्‌ EHUTY ठत्तल्वात्‌ .. aqeryia तथेति चेत्‌ afgure विरोधिनाम्‌ सन्निवापश्च दशयति ‹ wa स्यादश्रुतिल्वाव्‌ ‹ * समत्वाच्च ( ye ) ( «as ) चम्‌ SHUTS BART गानाम्‌ . WHY ACY SAT WHAT समानदेवते बा BATT ACY खमाने waaay समातिवच्षनात्‌ कमासख्ेकादभशिनेषु . . wae sta व्येति च्‌ खसुष्वयद्च दश्रयति 99 श ह्रु ्यस्लदोषनिघा ताये समयो वा क्रियमाबानुवादित्वाव्‌ लभु खयो वा प्रयोगे .. समुप्य UGA. भ्ये वा PUNT ATTY ०५ सब्येत्वश्च तेषां सम्ब तु UATE és TAS CEMA . - सब्बप्रतिषेधो वा सष्येमेवं प्रधाममिति चेव्‌ सब्यैविकारे Waar ya सव्येविकाशो वा स्वस्य व! कतुसंयोगाय्‌ ११ १७ षम्‌ अन्नस्य IUGR . - 99 39 olen wae teeny . - खम्यखारस्स wa fatwe Waray गुानामचंवक्वात्‌ wat वा तद्चंत्वात्‌ WaT वा दद्नेनात्‌ .. सब्वषाश्चामिप्रथनं स्यात्‌ खन्वेवामक्प्रिषात्‌ ख लोकिकः स्यात्‌ ख शौकिकानां स्यात्‌ . . सवनीये दिापिधामायत्वात्‌ SRILA वा awa गित्धानुवादः स्यात्‌ साकल्यविधानात्‌ साङ्कालखतिल्वादा , - साङ्गो वा परयोगवचनेकत्वात्‌ सादगद्धापि प्रेषल्वात्‌ साधारगो वानुनिष्पत्तिः VHT वा AMAA साद्रायेऽप्येवं प्रतिषेधः सा पर्रूगासुतृपत्तिता साप्नदश्यवन्निवम्येत सामप्रदेषरे ae Re Am 1 6 & शकम्‌ Sauces: . * सामानि मग्बमेके सान्नाश्लोत्पत्तिसामथ्याव्‌ सान्नोऽभिधानण्रब्देन , . खलावि्जौ सत्रखण्या तु वग सोमान्ते च पतिपल्षिदश्नाव्‌ सतिब्धपदेशम्धेन व्लोभसयेके ह शोमविढडा etatrent रोमस्य वा afeyarer सादौ तु देशमाचलवात्‌ ख्याना परि लुप्येरन्‌ खातिरिति चेत्‌ Waal स्यात्‌ ब्राह्मकानाम्‌ स्यात्‌ ARAN स्यात्‌ waar . . स्यात्‌ प्रयागनिर्शराव्‌ स्यादथंचोदितानां स्यादथाग्तरोष्वनिष्पतते ATTA कालभेदात्‌ स्याद्‌ बा्तवात्‌ स्यादा STAT HAY ( ९. वम्‌ स्यादा कालस्या शेषभूतत्वात्‌ स्यादा इव्याभिधानात्‌ स्यादानारभ्य-विधागात्‌ स्यादा निडागदशनात्‌ स्यादा प्रतयच्तशिष्धत्वात्‌ स्यादा प्रासपिंकस्य स्यादा यपदेग्रात्‌ . . . स्यादा होषध्वय्यैविकारत्वात्‌ स्यादिशये = स्यादिश्ये तन्नायत्वात स्याद्योभयेः स्याश्िङ्कमावात्‌ स्य॒वाऽथवादत्वात्‌ स्यवा होटढटकामाः खगभिघारणामावस्य च alta वा गणतवात्‌ खप्रनदौतरणा- स्वयोनौ वा सव्ाख्धत्वात सखरसामेककपालामिच्छश्च खर स्तत्पत्तिष स्यात्‌ .. खरस्येति चेत्‌ ACHAT: स्यात्‌ weu प्रति draw .. AAAS खस्यामविङ्डिवा खाभिख वचनं ( ex ) ७8 YRS ZRR nde १९ AI सखाभिनि च दशनात्‌ .. खामिगो teneng खाम्याख्थाः स्यो खात्वा खां वा स्यात्‌ प्रयाणनं खिह्छूवयाप्नेति चेत्‌ खिद्शदावापिकोऽमुयाजे खिदृह्लरेवताग्धत्वे .. खिर्शद्ध प्रतिषेधः स्यात्‌ खेच sts इरयो वा श्वव्यसयेामात्‌ ufaia परमुत्तरस्य . . इ विद्धाने नि्वपनाथें . . इ विर्भेदात्‌ Naat PATS: इविषा वा नियम्येत हविषो वा गुणभूतत्वात्‌ इविष्कुत सवनीयेषु न स्यात्‌ हविव्कुदभिगएसोनुवाक्या- ( ६२ ) हिर णगभैः पुव्यस्य मन्किषत्‌ हिरण्यमाज्यधम्मे तेजस्लात्‌ होतुस्तयेति चेत्‌ pp, a ४ हौ वास्त विकल्पेरत्रेकाथत्वात्‌ Sts परायेत्वात्‌ रवं ०११ Puncharatna, Fase. IV ह es ४९ Rs. ‘Parifisbtaparvan (Sans.) Fase. I—IV @ /6/ each ४ ` Pingala Chhandab उ, (Sans.) Fase. [I—III @/6/ each ,, oe Prithiraéj Rasanu. (Sans.) Fase. I—VI @ /6/ each os Ditto (English) Fasc. I ह त 21 Grammar, (English) Fase. I and II @ /6/ each ५५ ६ Prakrita rakr ita ) * ** # कै Parasara Smriti (Sans.) Fasc. I—V @ /6/ each ia ee ~ Srauta Satra of Apastamba, (Sans.) Fasc. I—XII @ Ki / eac ४६ Ditto ASvaléyana, (Sans.) Fase. I—XI @ /6/ each र Ditto Latyayana (Sans.) Fasc. I—IX @ /6/ each oe t ) Fase. I-III @ ‘ Ditto Sankha /6/ each Ke Sima Veda Sawhité, (Sans) Vols. I, Fase. 1—10; II, 1—6; II, 1—7; _IV,1—6; V. pk ky each F . 18 14 ` da ) Fase. I-IV eg Sey | San cs eA of Kapila, (Engl ८4 IandII @/6/each .. 0 19 ng Sree Sangraha, ) Fase द ०8.06 Vijaya, (Sans.) Fasc. II and III 2.९ /6/ each मेढ a, $ ~ - 3B व | vachana Bhashya, Fasc. III ( ish preface only) ००. O 6 “sem Sara, (Sans.) Fasc. I चि: ॥ ह >~ @ 6 । क ay Sa i ५१८६-४. 37 1@ /12/each =ˆ .. Fe 9 ‘aittir iya Fasc. on # । # 4 Ditto Brabmana (Sans.) “Fe I—XXIV @ /6/each .. नर, 0 Ditto Sawhita, (Sans.) Fasc I—XXXIII @ /6/each .. aes Ditto Pratisakhya, 0 ) Fase. I—III 2 ~ 1 2 Ditto and Aitarey asc. [[ 9०4 11 @ /8८/ 68८} 0 12 _ ‘Tandyaé Brahmans, (Sans.) Fasc. I—XIX A ee ` Tattva Chintaémani, Fasc. I—V (Sans.) @ /6/ each oe = +, Bee ‘Uttara Naishadha, (8828. ) Fasc. I1I—XII @ /6/ is ग Vege f ` Uvasagadaséo, Fasc. I and II @/12/ + tev. 8 alae Purana, Fasc. I द 8 _ Véyn Puréna, (Sans.) Vol. I, Fasc. 1—6; Vol. II, Fasc. 1-6, @ /6/ । 4 each Fasc. “* . ** * 4 8 ` Vishnu Smriti, (Sans.) Fase. I—IT @ /6/ each 4 OS ae ५५ ~ Fasc. I—V @ (९/८ af? Se - 14 ‘ मत Fasc. — ** 2 a oga Sitra of P. English) Fasc. I—V @/l4/each .. 4 6 [s same, bound in cloth > + = 8 2 eee Arabic and Persian Series. = fey creme amgirnaémah, with Index. eth Fasc. I—XIII @ /6/ each . 4 14 छ 8. भ (क र ** 22 0 se 7 0 2 {ope ~ > PP 291, 4१०. thick paper, r च 14; thir । ary ‘Arabic Technical Appendix, Fasc. I—XXI @ 2 4 . won ह. » 14 0 (Text) Fase. I-IV @ hs each h 3 7. 6 et शह 23. 3 79 23 क 44 3 aw अर ^ ४ 88 1 2 pew 4 py ^ 14 क । "$ 9; 5 10 12/each ., ३ ` 0 “+ ¬ ' प 7 2 = a ॥ | र ` G Bale "~ © # +~ +~ = => = € @ +~ © Mu ’fsir-i-’Alamgin{ (Text), Fasc. I—VI @ /6/ each ०० . 3 Nokhbat-ul-Fikr, (Text) Fase कत -6 Nizam{’s Khiradnamah-i-Iskandar{, (Text) Fase. Land 11 @ /12/ each.. ¦ aty 8 Itqdn, on the Exegetic Sciences of the Koran, with Supplement, ext) Fasc. 1I—IV, VII—X @ l/each ^ कः ६१ Tabaqat-i-Nasirf, (Text) Fasc. I—V @ /6/ each as os 1h Ditto (English) Fasc. I—X1V @ Nef, each = ०७ +» 10 Tarikh-i-Firdz Shahi, (Text) Fasc. I—VII @ /6/ each oe we!) शि Tarikh-i-Baiha qi (Text) Fasc. I—LX @ /6/ each ` a Ye Ni Wis o Ramin, (Text) Fasc. 1—V @ /6/each .. o to 2 Zafarnimah, Fasc. I—VII @ /6/ each ve ie. = ee 2 ASIATIC SOCIETY'S Ae vae xis 8 1. Asiatic Reszancues. Vols. VII, IX to XI; Vols and XVIT, and Vols. XIX and XX @ /10/ each ., 80 Ditto Index to Vols. I—X VIII 5 2. Pxocexprnas of the Asiatic Society from 1865 to 1869 (incl.) @ /4/ per No.; and from 1870 to date @ /6/ 8. Jovrnat of the Asiatic Society for 1843 (12), 1844 (12), 1845 (12), 1846 (5), 1847 (12), 1848 (12), 1860 (7), @ 1/ per No. to Subseri- bers and @ 1/8 per No. to Non-Subscribers; and for 1851 1857 (6), 1858 (5), 1861 (4), 1864 (5), 1865 (8), 1866 (7), 1867 _ 1868 (6), 1869 (8), 1870(8), 1871(7), 1872 (8), 1873 (8), 1874 (8 ), 1875 (7), 1876 (7), 1877 (8), 1878 (8), 1879 (7), 1880 (8), 1881 (7), 1883 (5), 1884 (6), 1885 (6) @ 1/ per No. to Su 4 per No. to Non-Subscribers N. B. The figures enclosed iv brackets give the number of Nos. in each Volume. Centenary Review of the Researches of the Society from 1784—1883 $. General Cunningham's Archeological Survey Report for 1863-64 (Extra No., J. A. 8. B, 1864) Theobald’s Catalogue of Reptiles in the Museum of the Asiatic Society (Extra No., J. A 8. B., 1868) Catalogue of Mammals and Birds of Burmah, by E. Blyth (Extra No. J A ॐ B 1875) * on 3. ' Sketch of the Turki Lan e as spoken in Eastern Turkestan, Part IT, Vocabulary, by R. B, Shaw (Extra No., J. A. 8. B., 1878) a Introduction to the Maithili Language of North Bihar, by ७. A. Grierson, Part I, Grammar (Extra No., J. A. 5. B., 1880 4 Part II, Chrestomathy and Vocabulary (Extra No., J. A. 8. B., 1882).. 3 5. Anis-ul-Musharrahin .. oe ९४ ie 6 Catalogue of Fossil Vertebrata (५ २ 8. Catalogue of the Library of the Asiatic ty, Bengal | 9. Examination and Analysis of the Mackenzie Manuscripts by the W. Taylor .. 10. Han बन Tsew, or the Sorrows of Han, by J. Francis Davis 11. Istildhat-ug-Safiyah, edited hy Dr. A Spr 12, Indyab, a Commentary on the Hidayah, Vols. If and IV, @ 16/ each ' 18. Jawami-ul-’ilm ir-riyazi, 168 pages with 17 plates, 4to 14, Khizaénat-ul il इ; ee 15. Mahabharata, Vols. 1 and IV, @ 20/each =... 16. Moore and Hewitson’s Descriptions of New Indian Parts I—II, with 5 coloured Plates, 4to नत 17. Purana Sangraha, I (Markandeya Purana), i 18. Sharaya-ool-Islam = sy 19. Tibetan Dictionaty by Csoma de Kérés * ५५ "क 20. Ditto Gram ३) oo = 21. Vuttodaya, edited by Lt.-Col. G. E. Fryer १५ 1 {4 ० of Sanskrit Manuscripts, Fasc. I—X स yore >~ [वि >. uddhist Sanskrit by Dr. | er ss NB, All Cheques, Money Orders &c. must be made t \ Asiatic Society” only lp 2 ~ ~ ; = च 7 = . । Te a 2 : iat > AC oe eee OU,