nf BIBLIOTHECA INDICA ;

tte nt

A

COLLECTION OF ORIENTAL WORKS

|

|

|

PUBLISHED UNDER THE SUPERINTENDENCE OF THE | ASIATIC SOCIETY OF BENGAL. |

?

|

६ 1 । १ | | No. 200. {

(

REL १४ १५१

alt " 12

a de | i । 3 == 2 3 = — = i= *

iy

<"). a ml)

| = . itl ।:|॥॥ 1

| भौ role

रतरप्रभाभासितशङरबद्मखचभाष्यं

THE APHORISMS OF THE VEDANTA, By BADARAYANA,

WITH

THE COMMENTARY OF S‘/‘ANKARA ACHARYA AND : THE GLOSS OF GOVINDA ANANDA |

Epitep sy Panpita Rima Ndrdyaya Vipyfratna.

LY ) 4

RN 8 8 क क कसा क क का, BINS RA WR ०, 11,

+

FASCICULUS XII.

॥ सनिति (किक OP (जि

CALCUTTA PRINTED BY 0. B. LEWIS, AT THE BAPTIST MISSION PRESS. 1863.

[क क्क क का ORLA RARE IE SN RN

SANSKRIT WORKS PUBLISHED, IN THE NEW SERIES.

The Vais’eshika Sutras, with Commentaries, by Pandita Jaya Narayana Tarkapanchénana. Complete in five Fasc. Nos. 4, 5, 6, 8 and 10. The Sandilya Satras with S'wapnes’wara’s Commentary. Edited by

Dr. J. R. Ballantyne, LI. ११. Complete in one Fasc. No. 11.

The Kaushitaki-Bréhmana vupanishad with S’ankaraénanda’s Com- mentary, edited, with a translation, by E. B. Cowell, M. A. Complete in two Fasciculi, Nos. 19 and 20.

A translation of the Sirya Siddhanta and Siddhanta S‘iromapi, by Pandita Bapui Deva S’astri, under the superintendence of Arch- deacon Pratt. Nos. 1, 13 and 28.

The K&vy4dars’a of S/ri Dandin, edited, with a commentary, by Pandita Premachandra Tarkabdgis’a. Complete in five Fasciculi. Nos. 80, 33, 38, 39 and 41,

SANSKRIT WORKS IN PROGRESS.

The Das’a Ripa with the exposition of Dhanika. Edited by F. E. Hall, D. C. L. Fase. [., II. Nos. 12, and 24.

The Nérada Pancharétra. Edited by Rev. K. M. Banerjea. ` Fasc. I. II. III., Nos. 17, 25 and 34.

The Maitri Upanishad, with the commentary of Rdmatfrtha, edited, with an English Translation, by E. B. Cowell, M. A. Fasc. I. and II. Nos. 35 and 40.

A translation of the Sankhya Aphorisms of Kapila, by J. R. Ballan- tyne, LL. D. Fasciculus I. No, 82.

BIBLIOTHECA INDICA ;

COLLECTION OF ORIENTAL WORKS

PUBLISHED UNDER THE SUPERINTENDENCE OF THE ASIATIC SOCIETY OF BENGAL. Nos. 64, 89, 172, 174, 178 and 184.

०१५. ok TT

THE APHORISMS OF THE VEDANTA, By BADARAYANA, WITH

THE COMMENTARY OF S’ANKARA ACHARYA AND THE GLOSS OF GOVINDA ANANDA.

Epitep sy Paypita Rima Ndefyaya Vipyfratna.

VOL. I.

ApHYAYA I.—ApuHyAya IJ], Papa II, `

NLR INN ON

CALCUTTA : PRINTED BY C. B. LEWIS, AT THE BAPTIST MISSION PRESS. 1863.

aN YO, A ४। | A

+~ * क कः निक

ऋ) नन न्न

a ee

~ ५ क ^ ~~ क~ कर = क का

वादरायशप्रणीतं

AMSA नाम

वेदान्तदशेनम्‌ |

ओगाविन्दानन्दकतया भावयरत्रप्रभाख्यया रोक्या भाषितेन शाङ्रभायेण सदितम।

आसियारिकाख्य-समाजानुमल्या MIA THAT faa

यत्रतः परिभोधितम्‌॥

कलिकानाराजधान्यां anafes मिशन्‌ यन्न सि, वि, axe साहवेन मुडितम्‌। शकाब्दाः ६५८४ । कोः ६८९२ ।

Digitized by G O OS le

ADVERTISEMENT.

~

Tus Edition of the Vedénta Sutras was originally commenced by Dr. Roer, who published two fasciculi; but it was discon- tinued on the suspension of the Bibliotheca Indica in 1856. Its publication was resumed in 1861, but, as Dr. Roéer had left India, the task of editing it was entrusted to Pandit Rima Nardéyana Vidy4ratna. To ensure a correct text of the Commen- tary and Gloss, several MSS. have been compared,—of these an account is given in the Sanskrit Introduction. At the end of the work has been added the text of the Adhikarana 11818 of Bhfrati-tirtha Yati, as this contains a useful summary of the different topics, with the arguments employed on both sides.

E. B. C. | Secy. 2. A. $, Caleutia, August 17th, 1863.

+ Digitized by Google

ॐ नमे TAN |

ufay कादखिकं wee गतोाऽप्यरिवषशादर खाप aya Uz | wawary इरि परमाखमे जनकजावरमनन्तस्त खादति ॥ १॥ ओगाग्ा aware निजपदाम्भाजेन afauz

wie विघ्नवनं रन्तमनघं मओएर्छितुणडासिन्रा।

अन्दे UHRA ACH TCSII पर

नाखीति प्रदिशन्समम्तविधुर statin शिव।॥२॥ यत्छ्जपाखवमाचेल मुका भवति पणितः,

बेदशास्रश्सेराग्तां वाणं वीखाकराम्भजे॥ ₹।

WATT सदुग्धप्रचरसुरनत प्राज्यभोग्याधिपज्य- आभेरीमायकाभित्‌प्रकट नश्रिवरामाययंलनात्मबोधेः | भीमद्ापालगीभिः प्रकटितपरमादेवभावास्मिताऽस्य अीमदराषिन्दबागौचरयकमलमगे निरताऽहं waite: ses अीशङ्कर भाव्यलतं vay व्यासं इरि qanry वद्धि। sired cewagey वाग्जालबन्धच्छिदमभ्युपावं ॥ ५। विशतग्रज्थवीच्तायामलसं वस्य मानसं |

चाख्या तदथ्मारु्धा भाष्यरन्न प्रभाभिषा ig | MASAI भाव्यं प्राप्य वाक्‌ खुह्धिमाश्रयात्‌।

इति अमा मे awe wet CUT TUT yO

यद च्चानसमुद्धुतमिन्रजाशमिदं अजगत्‌ |

सब्च्चानद्खानन्तं Tee we निमय acs B

z रन प्रभाभासिते | [ख ६।पा .९।]

cy खल खाध्यायाईष्येत'' इति नि लाध्ययनविभिनाऽघोत साङ्था- ध्याये “afefawrae” ‘aistce: स fafawifare:” “ara aae Kee: Hay” इति अवदविधिरपलम्यते। तस्या्चंः। waee- त्वकामेनारैतातविचार एव Tera: ane इति। तेन काम्येन नियमविधिनाऽचदेवा*्शास्सप्रत्तिः बेदिक्रानां पराशादिप्राघान्धं वानिरस्यवङति बरूगतिः। as कख्िदिह जन्मनि errant बान- सठितयनश्चादिभिगितान्तं निम॑ख्खानग्ताऽस्य अवयविधेः का विषयः; fa wa? काऽधिकारो? कः सम्बन्धः? इति जिश्नासते। त जिश्चा- समपवभमाने भजवान्‌ बादरायखसतदन बन्धचतुद्यं अवबाकद्ा- स््ारम्मप्याजकं aan निसखंतुमिदं खवं रचयाख्कार “waar ब्रह्मजिन्नासा', इति।

मण्वनुबन्धजातं विधिसज्िशितायंवादबाश्ेरेव चातुः We) तथधा “gy कम्मचिता लेकः stra cadena पुण्चिता लकः चीयत? डति yar “aq uae acre” इति न्धायवत्था “a गायते fara वा विपत्‌, “a बे war तदम्टतमन्यदात्त, xatferen च waren निन्धस्लताऽन्यदनित्यमिति विकेका wad | कम्मेवा शष्या- दिना चिवः सम्पादितः सस्यादिलाको ana Kare: | विपश्चित faa चामखरूपः। “qty tram कम्मचितान्‌ area निर्वेदमायात्रा- सखतः waa”? “graven कामाय wa प्रियं भवति" cinfewar नात्समाक्रे वराग्यं waa, परोच्यानिन्धत्वेन निश्चि । अहता म्लः छतेन waa नाप्तोति। कम्मेतत्पा कलेभ्यः Fo प्राप्तवाजि wu) “श्रान्ता दान्त sucafefie: समाहितः ख डाविन्ता awear- MaMa पश्येत्‌, इति त्था शमादिषटकं wea) “समाहिता wer” इति काणपाठः। उपरतिः सच्यासः। "नच yacrawa” xfs सख्यं व्योतिरानन्दातमकमेच्तस्य frase qa कभ्यते। तथा च विवेकादिविष्टेवबवानधिकासोति wa wa) यचा “रता राची- रपयन्तीति" राचिसच्रविधो पतितिरन्तीर्थवादस्थप्रतिष्टा wre. इत्‌ । वया “Brag” इत्च veges नियेगस्य प्रत्या भिचा विषयः विचारस्य वेदान्ता fara डति wad aia | “aan Req”

+ wurfgat शति ogy संख्याक प॒र्तकपाठः।

[अ०१।पा०१।] प्ाङ्ृरत्रह्मसच्रभाषे। R

racormenaafer “sae” इति विचारजिधानात्‌ न fe विचारः साक्ाद्ग्नद्ेतुः ख्प्रमाड्त्वात्‌ पितु प्रमायविवयत्वेन | पमादश्ादइतात्मनि वेदान्ता रव | ““वन्त्वोपमिषदं yaad” “"वेदाग्न जिच्चाबदनिश्िताया', इति ge: | बेदान्तागाख waned विषयः “arate” “ay ब्रह्मास्मि", इति ae: | wa चिचारविधेः फशमपि waar ate: “वरति शोकमात्मवित्‌" ब्रह्मविद्‌ wea भवतिः श्चादि qq: |) तथा सम्बन्धोप्यधिकारिणा विचारस्य adaar- Sq: फलस्य प्राप्यतारू्प इति यथायोगं gare: | तस्मादिदं aa wufafa चेत्‌। न । तासामधिकाय्ादिश्चतीनगां ery तात्य्धनिसोाय- कन्यायसचाभावे तिं विवेकादिविग्धेवडवानगधिकारी उतान्यः? fe बेदान्ताः Ysa गताथा खग ताया वा? किं we प्र्गभितच्रंगवा? fa ata: खमगादिवत्‌ शाकान्तरमात्खरू्पा वेति dua: | वस्मादामम वाक्धछरापाततः प्रतिपन्नाधिकाादिगिखयायमिदः ae. AAS | ATM TAMA aca: | “'अधिकायादोनामागमिकषते ऽपि न्यासेन निख याचंमिदः aa” इति। येषां मते waa fafadtifes तेवामविह्ितश्च वयेऽधिकाण्यादिनिखेयानपेच्चयात्‌ et qufaars- वति rae प्रसकन |

aq चास्य gag अवखविष्यपेचिताधिकाग्यादिथतिभिः ख।य- जिर्खंयाबेव्धापितत्वात्‌ हेतुरेतुमद्धावखतिसङ्तिः। wera. मु बन्धनि खावकलेनोपोद्‌घातल्वाच्छास्नादो सक्तिः | खधिकायादि श्र- तीनां खाच समन्वयोक्तेः समग्वयाध्यायसङ्तिः। "“रेतदात्मभिदः qa” “awa aa”? “a ara” “awafa” दव्ादिशख्तीनां सव्बामत्वादि wewafagrt विषयादा समग्बयोक्तेः weayfa: | रवं ata. stat अव्वथनिखायकत्वात्‌ अखतिसकतिः। weed वत्षत्पादे च समानप्रमेयत्वेन सङ्तिरूहनीया। प्रमेयस् रत्खश्ास््नस्य व्रस्य, खध्या- art q समन्वयाविरोधसाधनफलानि। तजर प्रथमपादस्य स्प ब्रह्मजिद्धानां समन्वयः प्रमेयः | डितोयदटतीययेरस्पखत्रह्मलिङ्ानां। अतु्पादस्य पदमा्रसमण्वय इति Ae: | खस्याधिकरबस्य प्राचभ्या- ज्राधिकारकसङ्तिरपेद्िता।

थाधिकरवमारभ्यते। “array” इति विहितखवयातकं वेदान्त- मीमासाश्राख््रं विषयः। तत्‌ किमारन्य्थं म वेति विषयप्रये।जनसम्भ-

a: रल्नप्रभाभासिकते। [चख ०९।पा०९।|

वासम्भवाभ्बां ae: | तजर "नाड aq” दति Arafura कठ त्वाकटत्वादिबिङडधम्मवस्वजिङ्कानमानेन च feta wera. tay विवयस्यासम्भवात्‌, सत्वबन्धस्य छानाचिखत्तिरूपफलासम्म- बान्रारम्भङोयनिति प्राते सिडान्तः.“ अयाते wefswrar’xfa) खज अवकविधिसमानायंत्वाय “atten” xfs पदमध्यादन्ं यथं | खध्याङतण् भाग्यता “wefawre कर्त्या, इति | तच vafareawarwt- AMAL: कच्व्यत्वानन्वयात्‌ प्रा पलीभूतं चानमज रक्ष्य योच्यते | प्र्येनच्छासाध्यो विचारो जदषछच्तवया। तथा च “ब्रह्मच्चानाय वि- चर, क्तः, इति Gay Bary: सम्पद्यते । ay जानसय खतः wa- व्वायोगात्‌ प्रमाढत्वकटंलमोह्ध AAT निवत्तकलेनेव पललवं वक्षं । AMAT Gas चागमाजाचिड्श्ययामादध्यस्तत्वं वक्तव्यमिति बन्ध- स्याष्यसरतत्वमर्चात्‌ खचितं तच्च शास्रस्य विष यप्योजनवश्बसिडि- शतुः । तथा fe wena विवयप्रवे। ज नवश्वाट्‌ भोजनादिवत्‌ | Wei प्रयोगनवर्‌ बन्धनिवत्तेकच्चानरेतुत्वात्‌ “cafes” xante- बाष्धवत्‌। wart चानजिवच्धाऽष्यखत्वात्‌ crated, इति प्रयोजन- fafe:) aware ब्रह्मश्चानाण्लीवमतानचेष्नमनिङत्तिं फलं चयम्‌ Wangan विषयमप्यथात खचयति | Waray म्बमानि- eu) गीवा त्रद्याभित्रः तजश्चाननिवच्ध्यासाख्दत्वात्‌, यदिव्यं AWA VU Awan सदमन इति। विषयसिडिरेतुरुष्यास wag विषयप्रयाजनवश्चाच्छास््रमारम्भङीयमिति | खचर Waa बन्धस्य सत्त्वेन आअनाद्निशत्तदपायानर साध्या afafcfa we) सिजान्ते च्ानादेव afafcfa feta: | इति aa मनसि निधाय ब्रद्मसजाखि व्याख्थातुकानो भगवान्‌ भाष्यकारः gee विचारकर्लव्यतारूपथाता- चान्यान पपर्याऽथात्‌ फलितं विषवप्रयोजन बश्वमुपोहातत्वात्‌ afe- डिरहेलध्यासाच्चेपसमाधानभाव्याभ्ब 1 प्रथमं वशं यति ““बुखदखतप्र्- यमाचर्योः' डति | रते इज्रायास्पधिलादध्यासयन्धो न भाष्यमिति निरतं | साथिंकाचंस्पध्नित्वात।

यत्तु मङ्लाचरणाभावादव्थाख्ेयमिदः भाष्वमिति | तच्च । छतला- मितरेतरभावानुपपरसिरिनन्तभाव्यरचनायं तदस्य सर्गवापत्रबर- हतर विश्चागधनप्र्ममचसख तत्वस्य Gaara) अता निदाषलादिदं भाग्यं ATT ।

[अ०१।पा०९।] WT CATT | i

ॐ नमे भगवते वासुदेवाय I क ~ Ly म्‌ VU खतप्रत्ययगाचरयोाविषयविषयिणाष्ठमःप्रकाज्नवद्‌वि-

wa मुक्घाविदं रजतमिति wa: सत्यरजते इदः रजतमित्धधि- ङानसामान्धासेप्यवि्रेषयोरक्छप्रमाडितसंस्कारजन्यो ce इति | w- चाप्यात्मन्यनात्माइङ्काराभ्यासे Taq प्रमा ATS, सा चात्लानात्मनोा- बस्वेक्छमपेश्तते, न डि तदल्ति। तथा fe खात्मानात्ानावेष्धमून्धो पर स्परे योग्यत्वात्‌ तमःप्रकाश्रवदिति मत्वा शेतुभूतं विरोधं वस्ततः प्रतीतितो अवहारतचख साधयति।॥ युश्मदस्मत्‌प्र्यमाचर- fefa नच ^प्र्योत्तरपदयोाख'' इति [पा००।२।९८] aia “प्रत्ये चोच्चर्परे च परता य॒द्मदसख्मदोमंपय्धंनस्य waza a” इति fa- ्रानात्‌ “wate मदोयं BATA ATTA” शति वत्‌ “त्वन्भत्‌प्रत्यय- मोाचरस्योः'” इति स्यादिति वाच्यं | “ल्वमावेकवचमे'' [ate ees] इम्धेक वच माधिकारात्‌। GA च युद्मदस्मदोरेकायंवाचित्वाभावाद- नात्मनां युद्मदथोानां बलादख्रदयचेतन्धस्याप्युपाधितेा बडल्वात्‌।

wea सति कथमत्र भाष्ये वियः? न च ^“युयमिति प्रत्ययो sure: वयमिति प्र्योऽस्मत्‌ प्र्यस्तदभोचरयोारिति विय” इति ave) छब्दसाधत्वेऽप्ययं साधुलात्‌। न शछयदद्कमराद्यनात्ना ययमिति प्रत्यवविषवत्वमस्त्लोति षेत्‌ | न | गाचरपदस्य येाग्यतापर- त्वात्‌। facta तावदस्मत्‌प्र्यययोग्धः। तव्युक्तसंग्रयादिनिरत्ति Wels, न तावदयमक्रान्तेनाविषयः, खअस्मत्‌प्र्ययविषयल्वा- दिति भाष्योक्केखच । यद्यप्यषङ्कारादिरपि तद्ोग्यक्तयापि चिदात्मनः खकाग्रादत्ग्तमेदसिद्यथं युश्मतप्र्ययोग्य LQG |

QAHAMICAS टोकायोज्ञनायामेवमाडः। ““सम्बाध्यचेतनो युश्मत्पद वाच्यः, खअषङ्कगरादिषिणिदटचेतनोाऽसमत्पद वाश्यः, तथाच यु- WHT BTU प्रयच्यमानयोरेव त्वमादेशभियमे न wales: ““युश्मदस्मदोः TS चतुर्थी दितोयाखययेव्वान्रावाविति"?[ पा०८।१।९२० |] SWAY, GT शब्द लच्कयारिव चिग्माकवजडमाचलचच्त- योरपि न mare शच्तकतवाविग्रेषादिति'। यदि तयोः weet. धकत्व सत्येव त्वमारेच्नाभाव डत्धनेन खकेय wifad तदाऽस्मिन्‌ भाष्ये

द र न्नप्रभाभासिवे। [च ०९।पा०९।|

द्खभावयारितरेतरभावानपपन्ता fagrat agerarafa

UYUSA यद्मच्छब्दजन्धप्रद्यययेोग्यः परागथा Wad, TAWF- मप्र्यययेोग्यः प्रत्यगात्मा तथा च लच्चतावन्छेदकतया wearsfy मध्यत इति म लमारेशः। न च पराकात्वप्रबक्त्वयारेव TAMAS cam न शब्द योग्यत्वां शस्य ओेरवादिति are) पराकप्रतीचाविरे- uma विरड गरब्दयोग्यलस्यापि वक्तव्यत्वात्‌ । अत रवेदमस्मत्‌- प्र्ययभोचसरयारिति THAMTUR ATT लाके वेदे च Tw: “ra वयमास्रहे'' "मे विदेहाः"? “quayafe” इति च प्रयोागद- wana नास्मच्छब्दविरोधीति मत्वा यद्मष्कब्दः vas: | डदश्ब्दप्रयोगे विरसोधास्फत्तः। रतेन चतन वाचितवादस्मच्छनब्दः Yor vara: ““खभ्य- fed पन्यमिति न्यायात्‌,” ““ त्यदादीनि सर्गनिं्धमिति"' [पा०१।२।७२] gaa fatwa tanga स्यादिति faced | “agqemeafcfa” खक

xastty पव्बनिपातकण्रेघयोारप्रापतेः, wana विवच्ितवियाधा- Hues) wee (व्युद्मदयादनात्मना निष्कष्य yaw चिडातार- ध्यारोपापवादन्धायेन UWS द्योतयितुमादो waTuTa” Kary: | qq यद्मदस्मत्‌्पदाचोभ्यां पराकप्रतयक्तोमात्मानात्मनेारवस्तता विरोध TM: I

प्र्यपदेन प्रतीतिता विरोध उक्तः प्रतीयतड्ति प्रयये seyt- सादिरमात्मा टश्यतया भाति, शाता तु प्रतीतिल्वात्‌ wera: खप्रकागशर- तया भाति | गेाच्रुपदेन sawed विरोध se: | य॒द्मदथंः प्र्य- गात्मतिर्स्वारो कन्ताङमित्यादियथवडहारगाचरः, शस्मदयंस्वमातम- प्रविलापन “ary agifa”’ व्यवदारगाचर इति faut fetta: waz We | यद्मचास्मच्च यद्मदस्मदी, ते रव प्रत्ययो च ती गोचर चेति यु्मदखतप्र्यगेाचरो safe विर्डखभावयोरितरोतरभावे SMR बा तदनपपन्ता सिडायामित्यन्वयः। रेक्धासम्भ- येऽपि sar चट शतिवन्तादाम्यं किंन स्यादित्यत are a विषयबिष- fuaifcfay चिख्जडयो्षिंषयविषयिलवादोपचटयोारिव न तादाठ्य- fafa भावः। यश्मदस्मदो पराकप्र्यग.वस्तमी, ते णव प्र्ययख्च गाचर- खेति वियरहः। wa प्र्यगाचरपदाभ्यां खात्मानात्मनेः प्र्यकप- “ciara fafa Face, तत्र देतुमाङ विषयविषयियारिति।

[अ०र।पा ०९|| WFLA TERT | e

सृतरामितरे तरभावानुपपल्तिरिव्यतोाऽखत्रत्यथगे चरे विषयिण

अनात्मन साद्यत्वादचित्वं ware माइकत्वाजिष्वं ae | ara खस्य खेन ग्रहस्य कम्मंकटंत्व विरोधेनासम्भवादप्र्यस्षत्वापन्तेटि त्यः

यथेष्ट वा इतुष्ेतुमद्धावः। ननग्वेवमात्मानात्नेः पराकप्र्यक्केम चिद- fara स्राद्यमाहकत्वेन च विरोधात्‌ तमःप्रकाश्वदेकधस्य तादाम्यस्य वानुपपत्तो स्यां ततूपरनित्यभावेनाध्यासाभावेऽपि वडम्मागां चैतन्य खखजाख्दुःखादीरनां विनिमयेनाध्यासेऽख्लित्यत खा ॥ तद्धम्नमागा- मपोति॥ तवारात्ागातक्नोधंम्माखञम्माक्तेषामपि इतरेतरा वान- water: | तरव घम्मेन्तरे तरेषां घम्माां मावः संसर्म॑स्तस्यानप- पर्चिरिखयः। न हि घम्मिशिः dan विना घम्मायां विनिमयोऽच्ि। स्फटिके खोडह्ितवस्तसात्निध्यात्‌ लोाहित्यधम्म॑सं सर्मः। ख सकातमधम्मिय कनाऽप्यसं सगे eae धम्मं संसर्गः कुतस्त इभिपरेयोक्ं । सृतरामिति ॥ नग्वाकानात्मनोखादाम्यस्य वडम्म॑संसर्मस्य चाभावे $प्यध्यासः किं न स्यादित ere Kaa दइति॥ स्लुक्तरीव्ा तादा- म्यादचभावेन तत्‌प्रमाया खभावादवः प्रमाजन्यसंस्वारस्याध्यासरतार- भावादध्यासो मिथ्येति भवितुं यक्तमिव्न्वयः। मिाण्ब्दो ge:

अपङववचनः च्निवंचनोयतावचनखेति। अचर चापडवार्चः। नम कुचर कस्याध्यासोऽपड यते Kany खात्मन्यनातमतडम्नागां waar. तमतडम्माबामध्यासोा निरस्यत इत्याह ॥ सस्मत्‌प्रत्ययमोचर ब्याटदिना। अहमितिप्र्यययोग्यतं बद्धयादेस्प्यस्तीति मत्वा तत खात्मानं विवेच- यवि ॥ विषयिशेति ॥ बद्यादिसाचिगीव्यः। साचिव्ये हेतुः । विदा- क्क डति ॥ अहमिति भासमामे facta: | यद्मतप्रत्ययग्त- चर स्येति ॥ ल्वंजार्योम्यस्य शदमथस्येति यावत । गन्वहमिति भास- माननबुद्धादेः कथमिदमयंत्वमिद्यत wre ॥ विषयस्येति ॥ साचिभा- ग्थस्येखधः। साच्िभाव्यत्वरूपलच्छये गाद्‌ बुद्धयादेघंटादिवदिदम चलं न प्रतिभासत इति ara: | खय वा यदात्मना मसं सन्बाग्तरत्वरूपं प्रयक्त्व प्रतीतित्वं ब्रह्मास्मीति यवशारगाचरत्वं tH aefak, ww

fafa प्रतीयमानत्वात्‌ awyrcafanrgre) Grae Xf, अस्मचासो प्रयासे गोचरख afafaad: | wwe fray.

ड रन्न प्रभाभासिते | [अ०१।पा०९।]

चिदात्मके यद्मप्मह्ययमेा चरस विषयद्य तद्कशाशां ware: |

वसप रत्वं सफर शविषयतवं वा Wa: | we cere रेत्वसिडिः। डितोये तु we वदसिदधिरिव्ात्ने vei carafe यक्षमिति are: | aq यदात्मनो तिबयित्वं तदसिद्धं ..शअनुभवामि''इति शब्द वक्वात्‌ - इङ्कगर वदितत याह | विषयिकोति॥ वाच्यत्वं were वा हेतुः। माद्यः। uy aces: | मागधः | शान्ते तदेकल्यादिति भावः देहं जाना- fa” इति रेहाइङ्कार्योाविंवयविषधिल्वेऽपि मनुष्थाऽङमिबमेदाश्ा- सवदा्माशङगर्योय्प्यध्यासः स्यादित are, face इति ॥ तयोजाप्याख्त्वाभ्वां सा इष्छादभ्ा सेऽपि चिदात्मन्बन वच्छित्रे were. इहगरारेनाष्वास इति भावः “aw” इति भास्यत्वादातमवदडङ्कगर- eft पक्वादिकं मुस्यमेव, ततः पुन्नाहपराकाद्यसिडिरित्वाश्- eres य॒द्मदिति ॥ खरंडत्तिमास्यत्वम इङ्कगरे नाखि कटे कम्मत्वचि- सधाव, fagrea चिदात्मनि नास्ति इति tafafe: | खता ware: प्रतिभावतः पल्ङ्कोऽपि परक्षादिकं मख्यमेबति भावः। aga पराक तच्यासी प्रतीयत इति ware कटत्वादिशवहारगोाचरखं तस्येति विग्रहः | तस्य हेयत्वाथमाङ ॥ विषयस्येति ॥ पिस्‌ बन्धने | fafaarfa बशभ्राति शति विषयस्स्येवथंः। आत्सन्धनात्मत डम्माष्यासे fawt भवतु, चप नात्मन्धातमवडम्माण्यासःकिं न स्यात्‌? “अड स्फ़रामि? “omy” शव्याद्यनभवादिवाशद्याडइ ॥ तडिपग्ययेशेति ॥ तस्नाद नात्मनो विपर्णया विरडखखभवखेतन्यं, इत्यम्भाव citar) चेतन्धात्मना विष- यिगण्तडम्मः याश्च यऽइङ्ारार विषयेऽध्यासः स मिथ्येति areitia भवितुं युक्तं खध्याससामग्धुभावात्‌ | न यच पूव्वप्रमाहितसंख्ार armani aha) निर्वयवनिगशखप्रकाशातसनिगजावयवलाट- TAY चाश्चामस्य चायोगात्‌।

नन्वात्मन निरते तडम्मादामिति भाष्यं अयमिति चेत्‌। sea | afucufiraa चैतन्धं चानं विबयामेदेनाभिष्यक्ं Gee) शुभक- म्मजन्यर ्िदखक्मा नन्द्‌ इतेवं ङष्छपाधिकतमेदात्‌ च्रानादीगामात्म- URANIEU: | तदुक्तं टोकायां “आनन्दा विषयामभवो faawefa सन्ति धम्मा अएयक्रेऽपि चेतन्धात्‌ एथयगिवावभासन्तः' इति। अता

[श ०१।पा ०९|| शाङ्ग र ब्रह्य खवभाय्ये | €

तद्धिपर्यययेण fasfawagarurg विषयेऽध्यामा मिथ्येति भवितुं ai तथाणन्योन्यस्मिकन्यान्या्मकतामन्यन्यधर्ी चाः ध्यस्येतरे त रा*विवेकं नाल्यम्तवि विक्रये घं्ंघिं गामिश्याश्ञा ननि-

निर्म खन्रद्धयात्मत्वमते “aeyeta” इति प्रतीतेरथस्य चाध्यासत्वायो- गात प्रमात्वं । “aw नर इति सामानाधिकरण्यस्य waafafa” मतमाख्येयं| तथा च बन्धस्य स्तया च्रानाञ्चिर्िरूपफलासम्भ- वाद्‌ बददमक्तये जोःवन्रद्यसेरेक्छायागेन विषयासम्मवात we मार. म्भगोयमिति प्व्वपच्छभाव्यतात्पग्थं | यक्तंय्डणात्‌ wana cena खचयति। तथा fe किमध्यासस्य नाल्तित्वमयुक्तत्वादभानाडा कार- काभावादा? स्याद्य इष्ट इव्ाह।॥ तचापोति॥ रखतदनुरोधादादी यद्यपीति पठितयं। अष्यासस्यासङ्खख प्रका शात्मन्ययुक्तत्वमलङ्कार इति भावः। न द्दितीय स्वाह ॥ खयमिति। “Com कत्ता aaarse” इति प्र्च्तानभवादध्यासस्याभानमसिडमिव्य्यः। न चेद wars ASAT प्रमेति area) अपोरषेयतया निदाषेखेपक्रमादिलिङ्ाव्टततात्‌प- wa चच “"ततत्मस्यादि”” वाक्छेनाकटब्रद्यबेाधनेनास्छ भ्मत्वनिखयात्‌ | aw व्धे्प्रत्द्विराधादागमश्चानस्येव बाध इति are Swimar- दप्रसङ्ात्‌ | “aqarse” इति प्रद्यत्तविरोधेन “quran” इत्यादि शरुत्या दे हान्धात्म सिद्धेः | “तस्मादिदं सर्जतं"! इति वत्‌ सामा- नाधिकरण्पप्र्च्तस्य भ्नमत्वश्रङ्काकलङ्धितस्य नागमात्‌ urea faa wa । fay ater पुव्वभाविचं वा? ema घत्धुपजीव्यत्वं वा? चादयो न प्राबल्यं । ज्येष्टस्यापि रजतसमस्य पचाद्धाविना खुक्िन्लानेन नाधदश्नात्‌। न दितीयः। अागमचन्नानेत्यत्ते प्रयक्तादिमूलढ दव्यव- We च संगतिय्ङ्दारा शब्दापलब्धिदारा च प्रत्यत्तादेव्यावहारिक- प्रामाश्सछाप जीच्यत्े$पि तात्विकप्रामा्यस्यानपेच्ितत्वाद्‌ नपेचितांश- स्याममेन नाघसंभवादिति।

यत्त॒ च्णिकयागस्य अतिबलात्‌ कालान्तरभाविफलहतुत्ववत्‌ “au विदधाच्रामरूपाडिमक्त' इति श्रुतिबलात्‌ सत्यस्यापि च्नागा-

* विरकेवान्बन्तविरिक्तयेः qo qo पाठः| Cc

Xe Taman faa | [अ ०र।पा०९।

मिसः सल्यामुते मिथुनोषत्यारमिदं ममेदमिति नैसर्गिको ऽयं

तिरत्तिसम्भवादध्यासवखंनं यमिति तत्न waasfrawe क्वापि camera, सतस्य चात्मना निर्च्यदशं गा, अयेग्यता- frat सति सत्बन्धस्य अानाद्रिरत्तिश्तेनाघकत्वायागात्‌। न च खेतुदण्र नात्‌ SAU पापस्य माशदश्नाद्रायोग्धतानिखय इति वाचं | लस्य अडानियमादिसापेदछश्चाननाष्त्वात , बन्धस्य च “ary: प्या? इति अत्या waarufaefuadta: | खतः अतश्चाननिवच्चैत्वनिवा waged वखंगीयं। किच्च ानेकमिवक्धस्य fa माम aaa? ज तावदन्चानाजन्यत्वं। “arr प्रतिं इति खतिविरोधात्‌ मायाविदययेरेनच्छात्‌। नापि खाधिषाने खाभावगून्यत्वं | “wae” zaife निषेधति विरोधात्‌ | नापि ब्रह्मबद्धाघायेग्यत्वं waita- इत्ति तिविरोघात्‌। खथ वहारकाले wee । तडिखाव- हारिकमेव aqafaaraa* awe | तच Fay Saar aay बसंनीयमेव यागस्यापु्बेदारत्ववत्‌। न च तदगन्यत्वाधिक्षरये तस्य बसंनात्‌ पेगबक्ं। तचाक्छाष्यासस्येव प्रङच्यङ्विषयादिसिञख्यधमादलि खाखमादत्वादिति fea ware Sart दणश्यति॥ लाकव्यबहारडति।॥ Grae ममव्योऽङमित्बभिमन्यत इति लाकोाऽचाध्यासः afewat व्यवदहाराऽभिमान इति जानाध्यासा दशितः इिविधाध्यासखरूपल- Beare, खन्धेान्यस्सिच्ित्ादिग धरम्मघम्मिोरिन्बन्तेन ॥ जायचेत- afeuatrat घम्मिवावहङ्खारात्माने saree farqaticacac. मेदाग्रडेगन्योन्यस्मिन्‌ च्न्यान्धतादाम्यं oa न्यधम्मां ख व्थत्ासेमाध्यस्य लाकव्यबद्छारः इति योजना। अतः “सायं, इति प्रमाया नाध्यासतवं तदिदमथययोः कालभेदेन कल्यितमेदे$पि खन्ममेदाभावात डति aw Hanae) ग च धम्मितादाम्याध्यासे घम्माध्याससियेः “qatefa” व्यमिति ae) खन्धत्वादीनामिख्ियघम्माां घम्म्पध्यासास्फटत्वे ईप्यन्धाऽहमिति स्फटो<ध्यास इति ज्रापनायत्वात्‌। गग्वात्मानात्मनेाः TICE WAIT: Wang; ease fauaia- न्येति । Geafat चेतन्धं, वस्यानात्मनि संसगमाच्राध्यासा न खरू-

* सत्धत्वमिब्बश्तस्तत्वमिति ६९९ सं° TRAITS |

[अ ०२।पा०९।] WTCHTTTATS | ६९

पस्य । wed युष्मदः तस्य खरूपताऽप्यध्यासात्‌ तयेमिंधुनीकरब- मध्याख इति न खून्यतेत्यथंः।

नन्वध्यासमिथ नोकरग्लाकव्यवहारण्ब्दामामेकाथेत्वेऽध्यस्य मिथ- Reefs पृव्वक्नाजत्ववाचि “त्वा प्र्याटेशस्य ल्यपः कथं प्रयोगडति चेत्र ध्या सव्यक्िभेदात्‌। ay पुव्वेपुव्वे ध्यासस्यात्तरोत्तसाध्यासं प्रति संख! रुदारापव्वेज्ालत्वेन हेतुत्वद्ये।तनायें ल्यपः प्रयागः तदेव UT- वति॥ नेसगिक इति । प्र्गात्मनि शेतुहेतुमद्धावेमाध्यासप्रवाहाऽमा- दिरसिन्बि्ः। ननु प्रवास्या वस्तुत्वादध्यासब्यक्तोनां सादिल्वात्‌ कथम- नादित्वमिति चेत? sua) श्यध्यासत्वा वच्छत्र्यक्तीनां मध्येऽन्यतमबा wen वि नाऽनादिकालस्या वर्तनं काय्यानादित्वमिति, खङ्गकारात्‌। waa कारखभावादिति कल्या face: संस्कारस्य निमित्तस्य नैस- मिंकपदेनाह्कत्वात्‌ । म च पुव्वप्रमाअन्य खव संखारो हेतुरिति aw Wade पुन्वानुमवजन्धसंस्कारस्य हेतुत्वात्‌ । अतः Panga जन्यसं- खरो स्तीति fax: खअध्यासस्यापादानमा ॥ faoiwafafad इति ॥ मिया च acwayg fauna तत्िमिनश्तमपादानं यस्यस तत्िभिन्तसतदुपादान रचयः खच्चानस्योपादानत्वे$पि संस्फरदात्- वश्वावरकतया दाषत्वेनाद्ङ्कगराध्यासक्त्तरोखर्स्यापाधित्वन संस्का- रश्चार्कम्मादिनिभिन्तपरिखामित्वेन च निमित्तत्वमिति द्यातयितुंनि मितपद। खप्रकाशात्मन्यसङ् कथमविद्यासङ्ः संसख(रयादितामग्यभा- बात, इति waerfacrary मिापदःं | प्रचणमान्तंकमणले पेचका- बुभवसिडधान्धक्रारवत्‌ ““खअहमन्नः इत्यनमभवसिदडधमनच्नानं दुरपडङवं कस्यितस्याधिषानास्यध्ितात्‌ लित्वखरूपच्चानस्याविरोचित्वाच्ति | बडा ww माभाव इति श्ङ्गानिरासाथे म्ापद | feos afa साल्ाञ्ज्ञाननिवनश्चत्वमश्(नस्य wae निच्यान्नानपदेनाद्कं। चानेन्ष्छाप्रागमभावः साक्तात्रिवश्चत इति वदन्तं प्रति मि्यात्वे सतो- awa अश्चाननिरुत्तिडारा ज्ागनिवश्चबन्धेऽतिव्यात्निनिसासाय सा- छादिति। खनाद्यपादानवे सति मिथ्यात्वं बा aaa! wafacrardy मिश्त्वमिति । म्टदादिनिरासाथेमनादोति। खविद्यातममनोः सम्बन्ध- जिरासायमपादानत्वे asifa | संप्रति खध्यासं acfaqafaenta wwiae ममेदभिति।॥ खाध्याल्मिककषाग्यःध्यासेव्वहमिति प्रयमेऽध्णा-

Gy ब चाधिष्ानातप्या्रडवान्‌ पलम्भात्‌ नावमध्यास इति are | c2

LR रन्न प्रभाभासिते। [अ०१।पा ०९]

लाकव्यवहारः। आरद काऽयमध्यासेा नामेति? saa 1 खति-

“अये द्‌ इति" इति वत्‌ “ख हम्‌पलभ'? रति टकट छां श्या रपलम्भात्‌। शदपदेन Bw: संघात saa) ““खत्राहनिद्‌' cada "मनुष्यों" इति तादाम्याध्यासा दरणितिः। “aad wait” इति संसगाध्यासः॥

मनु देहात्मनारतादाम्यमेव संसग इति Wa, aa) wae सति मियोऽभेदसाद्‌ाम्यं। तच “मनुष्योऽहम्‌ "द्येक भानं “ममेदमिति”? भेदां्ररूपसंसगंभानमिति He: | रवं सामगोसक्वादम्‌भवसत्वाद- भ्वासेाऽस्तीततो ब्रह्यात्मेकछे विरोधाभावेन िषयप्रयाजनयेः सश्चात्‌ शास््रमारम्भबोयमिति सिडान्तभाव्यतात्‌पग्यं। Tay उकरेमायंत्‌ खचिते विषयप्रथाजने प्रतिपाद्य तडेतुमध्यासं लक्तयसम्भावनाप्रमानेः साधयितु wea एच्छ्ति । रेत । कफिंच्तदकाऽष्यास इत्याह पु्व- वादीत्यः। स्य शास्त्रस्य ततत्वनिखंयप्रधानत्वेन वादकयाल्वद्यातनां wrefa cafe: | “areas” “कयं पुनः प्रत्यगात्म नीयन्त" प्राग - ध्यासलछ्षबपरः भाष्यं तदारभ्य संभावनापरं। “तमेतमबिद्याख्यंः? इत्यारभ्य “"सन्वंलाकप्रत्यच्तु", cae प्रमाजपरमिति विभागः wea- ware) उच्यते समतिरूप इति॥ खथ्यास इत्यनुकः | अव परवा- बभास इत्येव waa) शिं weed तदुपपादना्थे। aurfy श्व. भास्यत KAAS रजताद्यथंः तस्यायोग्यमधिकरमं परज्रपदाथः। च्यधिजरस्यायाग्यत्वमःराप्याचन्ताभावत्वं ace वा? तथा चैकाब- च्छेटेन SACHA खात्न्ताभाववति अवभास्यत्वमभ्यश्तत्वमि व्यथः | दद्य साधनाद्यध्याससाधास्कं aaa, संव्ागे$तिव्यात्षिनिरासाय रकावच्छदनेति। संयोगस्य खसंखटज्यमाने Ca खात्न्लाभाववत्व- भास्यत्वेऽपि खखायन्ताभावयोमूलाय्यावच्छेदकमेदान्रातिद्यापिः। Tae खाभाववति wae पञादानीता wer मातीति we sfaenfafact- साय बलसंश्टव्यमान इति पदः। तेमावभासकाले प्रतियोा्िसंसगंस्य विद्यमानत्वद्धच्यते इति नातिवयाक्सिः। भ्रूत्वावन्छेद्‌नावभास्यगन्धऽति- व्याप्तिवाराय खात्घन्ताभाववतीति पदं | खुक्षाविदन्वावन््ेरेन cay. तसंसग कालेऽखन्ताभावे सतीति aah | नन्वस्य लद्बस्यासम्भवः FR रजतस्य SAQA संसगसश्चात्‌। न च क्य॑माबसत्र-

Ld “a

[०९।पा०९।] शाङगरब्रहाखचभय्ये। XR

Ba परज यष्यैदूषटावभासः। तं केचिद्‌ “aT aware”

waaa पर गुक्कात्रवभास्यत्वेनाध्यस्तत्याक्तिरिति ae aurea. fauagift<aa arwy सतिशरू्पडति | Sad xfa aia: aac. जतादिः aw रूपमिव रूपमस्येति समतिरूपः सग्यमागसदटश rad: | SA खग्यमानादारोप्यस्य भदाप्नान्यथाख्यातिरिद्युष्कं भवति साटृश्यमपपादयति। परव्बटृणेति।॥ TS दशनं संस्क्रारदारा wa दशनाद बभास्यत इति पव्वदृदावभासः। तेन संस्क'रजन्धद्चानविष- अत्वं सय्यमाबा सयाप्ययाः साटश्यमक्तं भवति Barca: संस्कार Tag । न च सस्कारजन्यत्वादारापस्य स्ृतितवापत्तिरिति ae दाषसंप्रयामजन्धत्वस्यापि विवश्छितत्वेन संस्वार माचजन्यत्वाभावात। at संप्रयोगशब्दयेन धिरानमखामान्य्चानमच्यते। अडगराध्यासे इन्दरियसंप्रथागााभात्‌। Vay दोवसप्रयोगसंखारबलाब्डुक्धादो रजतमत्यन्नमखोति ws परावभास्यत्वलद्लख्मपपन्रमिति स्मतिरूप- पृव्बटकपदाभ्वामुपपादितं। खन्धेतु “ana दोषादिच्रयजन्यतवं काग्धा- ध्पाखकष्तणमह्ः' cays: | पर तु “afreq: Mayawaew” SSG प्रमाशाजन्धश्नानविषयत्व, सत्ारोपयोः प्रमागजन्यत्वात्‌ पुन्बदृङ्पद तच्मातोवपर, अभिनवरजतादेः पुव्बटृदत्वाभावा तथाच प्रमाडाजन्दच्नानविषयत्वे सति पुव्बटङ्जातीयतवं प्रातीतिक्रा- ध्यासशच्षयं AVAL; परचावभासण्न्दाभ्यामध्यासमाल्तबं या- स्थातमेव; AY खयंमागकादावभिनवथटे चातिव्याप्िनिरासाय प्रमाेन्रादिपददइयंः CATH: | तवाथाध्यासे सखय्यमागसट्श्ः परव पुव्बंदश्नादबभास््त इति योजना| च्रानाध्यासेतु खुतिसहृश्र'पर् पूव्बेदश्यंमादबभाखतडति वाक्यं योजनोयं Kia GT) मनु खथ्यासे बादिविप्रतिपक्तेः कयमुक्तलचबसिदिरित्धाणह्याधिदानारोप्यखरूप- वादेऽपि “ais परावभास'' इति waa संवादाद्यु्किभिः स्वा fase नमिश्यायावभाससडधेः eaamfaarn इद लद्लवमिति मता ष्छन्धथात्मण्याति वादि नाम्मंतमाइ ॥ तं केचिदिति । केचिदन्वथाखयाति- WATT BRITA खा वय वधम्मस्य देशान्तर खयरूप्यादे- ध्यास xfa बदन्ति। ा्मखयाति वादिनण्त्‌ वाद्यशुकधादो बुडिरूपा-

६४ रन्न प्रभामासिते। [च्थ०१।पा०९।]

इति वदन्ति, केचित्तु “यज यदध्यासस्तदिवेकायरनिबन्धनों wa’ इति। wa तु “aa यदध्याखसच्येव विपरोतधश्पव- कल्पनामा चत्तत' दति । सव्व॑थापि वन्यस्यान्यधर्मावभासतां म व्यभिचरति । तथाच लाकेऽनुभवः “श्रुक्रिका हि रजतवदव- भाषतेएकञन्रः खट़्तोयवद्‌” दति। कथं पुमः प्रत्य गात्मन्यवि- षयेऽध्णासा विषयधद्माण्णां ? war fe परोऽवख्थिते विषये विष-

MA UBM रजतम्याध्यास Wacy रजतस्य वह्िवदवभास डति वदन्तो बयः अखाख्यातिमतमाइ । कचिदिति ॥ यच यस्याध्णासा ले(क- सिडस्यार्थयाकङ्ियाच भेदापे सति ant श्रमः, इद्‌ रूप्य. fafa fafasuawie इति वदन्त्यः तैरपि विश्द्यवहारा- न्धयानुपपन्या विशिमाम्तेः Saas Ws परावभाससम्मति- स्ति भावः ून्यमतमाइ। wa fafa ॥ तस्ये वाधष्छानस्य गुक्यादेवि- परीतधम्मत्वकसपनां विपसोता विर्डा wat यस्य तद्धावन्लस्य रज- तारेस्खन्तासतः कल्यनामाचच्तत LAG | रुतेषु मतेषु UCT पराव- भासत्वकच्तबसंवाद मा ! सव्वेयापि fafa» खन्धथाख्यातित्वादिप्रक्ा- रविवादेऽप्यथ्यासः पर परावभासत्वलच्तयं न जहातोव्यथेः। शुक्ा- वपरो्दस्य CHAY देशान्तरे बद्धो वा सत्चायोगात्‌ Wye प्रयच्त- MAA BA सत्त्वे बाधायोागाभ्मिथात्वमेवेति भावः। शआारोप्यं भिश्यालवेन amie तस्छानुभवसिडत्वादित्याह।॥ तथा चति॥ wat. नन्तरकालोनाऽयमनुभवः। ततपुव्वं सुक्तिकात्वन्नागायोगात्‌ स्जतस्य बाध प्रद्यच्सिदं faut च वच्छन्दे नाच्यते। आत्मनि निरूपाधि कई - Viale terse ब्रह्मजी वान्तरमभेदस्याविद्यादयुपाधिकस्याध्यासे टशटाम्तमाइ॥ रक डति । दितीयचन््रसहितवदेक carga डिधा भातीग्यथः। ल्षणप्रकरकणापसंहाराथं Khaw: | भवत्वध्यासः F- met, खात्मनितु न संभवतीव्याक्तिपति॥ कथं पुनरिति॥ यवाप- रोत्ताध्यासाधिष्टानलवं तचघेच्ियसंयक्तत्वं विषयत्वख्ेति व्थाभिः सहादे TS) तच व्यापकाभावाद्‌ात्मोऽधिष्ामल्वं ब संमवतोद्भिप्र्याह॥

[ ख०र।पा ०९।] शाङ्गरत्रद्यद्धबभाष्ये | १५

याकरमध्यस्यति । यु्मतप्रत्ययापेतस्य च प्रत्यगात्मन विष- यलं त्रवौषि | उच्यते) म तावदयमेकाकोनाविषयः। अख्मत्‌- प्र्ययविषयलतात्‌, रपरो चला प्रत्यगा्मप्ररिद्धेः। न चाय- afa नियमः ““पुरोाऽवभ्वित एव विषये विषया ग्तरमध्यसित- अमिति । श्प्रत्यकलेऽपि qa? बालासलमखिन ता चध्यस्य-

प्रबमात्मनीति ॥ प्रतीचि ge xfenure विषयस्याद्ङ्कारादेखड- म्माबाच्चाध्यासः कथयमिलथंः | उक्तव्यासिमाइ । स्वौ हीति | पुरो$ वख्ितत्वमि शखियसं यक्षत्वं | नन्वात्मनेऽप्यधिष्टानत्वायें विषयल्वादिक- मख्ि्यत wren यु्मदिति।॥ इदप्र्यय्रान हस प्र्यगात्मनेा “न WE. arya”? cafe अतिमनष्टव् त्वमविषयव्वं व्रवोधि। संप्र्ध्णस- Gaia व्िषयत्वाङ्ोकारे ख्रतिसिडान्तयानोाधः स्यादिग्य्ः। खातः; न्धध्याससंभावनां प्रतिजानोते। उच्यते डति। खथिष्ानाराप्ययारे, कस्मिन्‌ छाने भासमानत्वमाचमध्यास्वयापकं, AW भानप्रय॒क्तसंश्य- facurfaa aaa, तदव भानभिन्नत्वषटटितं विषयत्व, aq व्यापकं ओरवादिवि मत्वाह ॥ न तावदिति। aaa जियमेनाविषयोान भवति wa Baatwy wafefa » खसमत५त्धयोाऽहमित्यध्यासस्तत भासमानत्वादिव्थः। अस्मदचंख्िदात्मा प्र(तविःम्बतत्वेम यच प्रतीयते सेाऽसव्मत्ययाऽदङगरसच भासमानत्वादिति बा्यः। मन wwe afa भासमानत्वं, तस्मिन्‌ सति स इति पस्स्पराख्रय इति वश्यं ना. दिलात्‌। Farad भासमा नात्मन उत्षदराध्यासाधिषानल्वसम्भवात्‌।

नग्ध मित्य इङ्गरविषयकभानरू्पस्यातमनोा भासमामत्वं कथं? तदिषयत्वं विना ततफलभाक्कायोागादित्यत Sry । अपरोाच्लत्वाखेति। wus: WE AT Tary: | खप्रकाग्रकत्वादिव्ययेः। Ww साध- afa » watafay ानालपण्डितमात्मनः संश्यादिगन्धत्वेन प्रसि, खप्रकाण्त्वमित्ययः। खतः खप्रका त्वेन भासमानत्वादात्मनोाऽध्यासा- धिशानत्वं संभवतीति ara: | यदुक्घमपरोशताध्यासाधिष्ानत्वस्येजि- यसंयुक्कतया पाद्धत्वव्यापकमिति wares न चायमिति pas हेतु माह ॥ ्धप्रन्वच्ेऽपोति \ xfeargrisitare: | बाशा विवेकिनः

१६ रत्र प्रभाभासितं। [ख ०१।पा०९। |]

fa एवमविरद्धः प्रत्यगाद्मन्यष्यनात्माध्यासः। तमेतमेव॑खल- guard पण्डिता ““श्रविद्या?दति मन्यन्ते, तदिवेकन च वस्तु- सखरूपावधारणं “विद्याम्‌” wre: । aaa सति यच यदध्यास- स्तत्‌रूतेन दोषेण गणेन वाऽण॒मातरेणापि स न सम्बध्यते | तमे- तमविद्याख्यमात्माना त्मनोरि तरे तराध्यासं TTA शव्यं प्रमा-

तलमिश्रनो लकटाहकल्यं नभे मलिमं पौतभि्येवमपरोक्मध्यस्यन्ति | तचे न्दरिययाद्यत्वं नास्तोति afar aria | रुतनात्मानातसनाः साटृश्याभावात्राध्यास इत्यपास्सं । नीोलनभसेोसतदभावेऽप्यध्यासदश्- ara | fasta खालाकाकारचाच्तषरृत्तिश्यक्तसाच्िवेदययतवं afta xfs सेयं | संभावनां fanaafa y खवमिति॥ ननु ब्रह्मन्नाननाश्यत्वेनं afanafaat हित्वा ware: किमिति aaa इत्यत खाइ ।॥ तमे- तमिति ॥ wied समाडितमुक्तलच्तखलच्ितमध्यासमविद्याक्षायं- त्वादविद्येति मन्यन्त sae: | विद्यानिवश्धेत्वाश्चास्याविद्यात्वमित्याङ॥ तडिवेशनेति ॥ खध्यस्तनिषेधेनाधिषानखरूपनिद्धारयं विद्यामध्या- सनिव््तिकामाङर्त्ययेः। तथापि कास्णाविद्यां व्यक्ता काय्याविद्या किमिति व॒ ते तच्रादह॥ asta sn तस्मित्रध्यासे उक्न्यायेनावि- UR AME | मूलाविद्यायाः सषुप्तावनयेतवादश्रेनात्‌ काय्थात्मना तस्या खमथत्वद्चापना्यं तद्शंनमिति भावः | अध्यस्तङृतगयदेाषाभ्यां afusrat न लिप्यत xaqaerd:| रखवमध्यासस्य लच्तणसंभावने SmI प्रमागमाइ॥ तमेतमिति। बं afqaad सात्तिप्रबच्तसिडधं पर. Sa हतुं छत्वा Mla कम्मशासीये मात्त्रास्नीयखेति विविधो व्यवद्ारः vaua इत्यथैः aa विधिनिषेधपराखि कम्मशरास््राणग्वे- दादौीनि, विधि{नषेधश्न्यप्रत्यगब्रह्मपराणि मेच्तपराणि वेदान्तवा- कानत विभागः। रवं वयवदास्षेतुलेनाध्यासे प्र्यचसिडधपि प्रमा- कान्तर एच्छति॥ कथं पनरिति। खविद्यावानहमिव्यध्यासवानात्मा- प्रमाता सविषय waa येषां तानि अविद्यावदिषवाणीति fare: | तत्तत्‌ प्रमेयव्यव'हारहेतुग्दूतायाः प्रमाया खध्यासात्मकप्रमाचासितत्वात्‌ प्रमाडानामविद्यावदिषयत्वं यद्यपि vad तथापि पुमर्पि wy aa

क

[अणद।पा०१।] शाङ्करज्रद्मदचभाय्ये | १७

प्रमेयव्यवद्ारा लोाकिका वेदिका wea: | varia च wertfe विधिप्रतिषेधमोचपराणि। कथं पनर्विद्यावदिष- ufe प्रत्यच्ाटरौीजि प्रमाणानि शास्वाणि चेति? उश्यते, रेरेङियादिव्वहं ममाभिमागरदितस्य प्रमादलानुपपन्तो प्र माखग्रकत्यमुपपन्तेः। न Wf arenes प्रत्यचादिव्यवहा- रः खम्भवति। ग चाधिष्टागमन्तरणेड्धि याणां वयापारः*सम्भवति।

प्रमाखेनाविद्यावदिष यत्वमिति tr) aasfaarafeaafa aw प्रमाानिस्यः? खाञ्रयदोषादप्रामाणरापत्तेरिव्याक्तेपः। तच TATA यवाराथोपत्तिं तच्िङ्काम्‌ मानदा इ i ‘saa त्वादि ar aaa” श्यन्तेम | दोबदत्तकटंका ष्ववहारसूदोयदेहादिव्वहंममाध्यासमुल- सद्ग्वयद्चतिरोकेशानृसारित्वात्‌, यदिव्थं aaa: यथा Aya चट इति प्रयोगः| तच ्तिरेकं द्यति देषेति। देबदकस्य ayura- WIAA खवहाराभावो SB, जायतखप्रयोरध्यासे सति ववशार इन्नग्वयः BCMA: | Waa faga कार्णतयाध्यासः सिद्धति, चबहाररू्पक्राय्थामपपत्छा वेति भावः। aa मनव्यल्वादिजातिमति द हेऽइमिव्भिमानमावाद्यव्हारः सिद्यतु किमिद्धियादिवु ममाभि- मानेनेत्ाग्रक्ाह।॥ न Wife a इन््रयपद्‌ लिक्ादेस्प्युपकच्छयं प्र्- चछादीन्यादिपदप्रयोगात्‌ | तथाच प्रस्चजिङ्ादिप्रयक्तोयोा खवर बद्धा नमाता Brarsefaaeen: स इद्धियादौनि ममतास्पदा- AVN न सम्भवतीन्धथंः। यद्वा तानि ममल्वेनामपादाययेो व्यव- हारःस न्ति योजना। पुव्वन्रानुपादामासम्भवक्रिययोरेका वहारः we xfs MINAS साधः। उत्तरथानपादानय्यवहारयोरेकाल्मकट- कत्वात्‌ तत्‌साधुत्वमिति भेदः | शद्धियादिषु aaerenna sae

fea उरद्टत्वादिखखवहयो नस्यादिति भावः। इख्िवाध्यासेनेव थव-

° शवहारःस्संग्पण्पाढठः। D

१८ स्तरपरभ-भासिते। [ख०९।पा ०१।]

म॒ चानध्यसात्मभावेन tea कञ्चिद्‌ व्याप्रियते। न Rafat सव्वेसिन्नसत्यासङ्गस्ात्मनः प्रमादवमुपपद्यते। म च प्रमाटल- मन्तरेण प्रमाणएप्रठत्तिरस्ति। तस्ममादविद्यावद्धिषयाण्येव प्रत्य त्ादोनि प्रमाणानि wrarfe चेति पश्चादिभिञ्चाविशेषात्‌। यथा fe पश्चाद्यः शब्दादिभिः ओ्जारौनां सम्बन्धे सति

Wize देहाध्यासेनेत्यत ary ॥ नेति । डद्धियाणामधिषामं खा- अयः शरीरमित्ययः। नन्वस्वात्मना संयत्तं श्योर तेषामाशयः किम- ध्यासेनेत्यच्राह | A चानध्यस्सातमभावेनेति॥ wre आत्मभावः arma यस्मिन सेने्थः। “wagr fe” इति अतेराध्यालसिक रव Swat सम्बन्धा न संयोगादिरिति भावः। नन्वात्मन दशा- दिभिरध्यासिकसम्बन्धाऽपि मास्त | खतसखेतनतयाप्रमाटटत्वोापपत्तेः, म च सुषु पमाटरत्वादत्तिः करथेोपरमादिति ware ॥ न चेतस्मि्निति। प्रमाश्रयत्वं fe sara) प्रमा यदि निव्य्िग्माकं तद््याश्यत्वायोागः, करगवेय्यंखच। यद इत्तिमाचं, जगदान्यप्रसक्कः ठत्तेजंडत्वात्‌, ता SUSI बोधः प्रमा, तदाश्चयत्वमसङ्स्यात्मना ढत्तिमन्मनस्तादाग्या- ध्यासं विनान सम्मवतीति भावः, देहाध्यासे, तदम्माध्यासे चासतीत्य- चरथः, तद्यात्मनः WSS मास्त इति वदन्तं प्याह ॥ न चेति॥ तस्मा. दात्मनः VASAT VIL TAM SSH NUT LTAATAT UTA: फलमपसंहरति ॥ तस्मादिति॥ प्रमाशसत्वादित्थः। wet cara. प्रश्रं समाधायाच्तेपं परिङर्ति॥ तस्मादिति। अङमि्ध्यासस्य प्रमाच्र- न्तगं तत्वेनादोाषत्वादविद्यावदाख्याण्पि प्रमाणान्येवेति योजना | सति प्रमातरि पखाद्धवनदोाष इत्यच्यते यथा काचादि, खविद्या तु प्रमा- चन्तगतत्वाच्र दावः, येन प्र्यच्तादोनामप्रामाणछे भवेदिति भावः। aa यदुक्तमन्वयव्यतिरेोकाभ्यां व्यवहरोऽध्यासक्राय्य इति ava विदुषा- मध्यासाभावेऽपि व्यबहार्टृषण्ेरित्त are पश्चादिभिखेति॥ “a” शब्दः श्राङ्कानिरासाथेः। किं विदत्तं “ब्र्मस्मीति,' साक्तातकारः? उत यो क्तिकमात्मानात्ममेदच्नानं ? खाये “नाधिताध्यासानष्ष्या aE” इति समन्वयद्चे वच्यते | डितीये परोक्षक्नानस्यापरोच्मान्यनि वन्तक-

[ख*१।पा.९।] शाङ्गरत्रद्ध खचभाष्ये | ve

बम्ट्‌ादिविश्चाने प्रतिकूले जाते तते निवर्तन्ते wre च प्रव- Wa, यथा दण्डाद्यतकरं पुरुषमभिमृखमृपलभ्य मां ₹इन्त॒मय- भिच्छतोति पलायितुमारभन्ते, हरितटण्पुलंपा। णएमपलभ्य तं retraite, एवं पुरुषा रपि युत्पल्चिन्ताः कररदटी- TMA: खङ्गद्यतकरान्‌ बलवत उपलभ्य तता निवत्त॑न्ते, तद्विपरीतान्‌ प्रति अभिसखीभवन्ति । श्रत; समानः पश्चादिभिः परुषाणां प्रमाणप्रमेयव्यवहारः। पश्चादीनाश्च प्रसिद्ध एवाविवे- ayaa: wae wart: तच्छामान्यदनादुत्पत्तिमतामपि परुषाणां प्रत्यच्चादिव्यवहारस्तत्कालः समान दति fared |

त्वात्‌ विवेकिनामपि व्यवहारकाले पश्चादिभिर्विशेषादध्यासवक्वेन तुच्यत्वाद्य बहा रोऽध्यासकाय्यंडति यक्तमि्य्थः। ward प्रयागः faa- जिनोऽष्यासवन्ते व्यवहारवत्‌ पश्वादि वदिति। तत्र संग्रहवाष्धं व्याकु aq tara शेतुस्फटयति।॥ ययाहोति॥ विज्ञानस्यानकूलत्वं प्रति- लत्वं चेटाजिदसाघधनमेचस्त्वं, तदवोदाशस्ति॥ यथयेति॥ खयं wa मदनिदसाधनं दर्डत्वात्‌ खनम्तदग्डवत। इदः ca दर्साधनं GAYA NIA ्न्श्चूतद्रशवत्‌ इत््ममाय व्यवहरम्तीत्यथ

अधुना हताः पत्तघम्मतामा् ॥ रुवमिति। व्यतपचत्रचिन्ता अपीत्य- ग्वयः | विवेकिनाऽपोद्यथः। फलितमाह | खत डति ॥ खनभवबला- दिन्धंः॥ समान इति। ध्यासकराय्ेत्वेन तुल्य rae: | ATR प्रहत्तिरथ्यासादिति a wares ब्रुवन्ति, नापि परेषामेतत्‌ gas; अतः साध्यविकलो sain इति Tare पश्वादीनाश्े(त ॥ Aar- माक्मानात्मनाश्चानमाचमस्ति न विवेकः, SUS WIAA, खतः साम- गरीस्वादध्यासनतेषां प्रसि xa: | निगमयति ॥ तत्घामान्येति॥ तिः पश्चादिभिः सामान्यं यवदारवकत्वं तस्य दश्नाइिवेक्िनामप्ययं चव we समान इति न्दखीयतडति सम्बन्धः| समानत्वं यवहारस्या- ध्यासकाय्येतवेने्यक्तं पुरस्तात्‌ | तचोक्ताग्वयव्यतिरकोा सारयति ॥

bp 2

श र ब्रप्रमाभासिते। [अ०१।पा०९।|]

wala तु Bayt यद्यपि बद्धिपृव्व॑कारो नाविदिलात्ममः परलाकसम्नन्धमधिक्रियते, तथापि न वेद्‌ान्तवेद्यमशनाया- द्यतीतमपेतनब्र्दा् चादि भेद मसंसाणात्मतत्चमधिकारेऽपेच्छते । श्रनृपयागादधिकारे विरोधा प्राक्‌ च तथाभूतात्मविन्ञा- मात्‌ प्रवत्तंमानं ्ास््रमविद्या वद्धिष यतं नातिवत्तेते। तथा fe ATE यजेतत्यारोनि डास्ताणि ्रात्मनि वखाञ्रमवयोाऽवम्धा- दि विज्ञेषाध्या समाञ्रित्य प्रवन्तन्ते। श्रष्यास नाम “श्रतस्िंखद द्धिरिति" warera तद्यथा ए्रभाग्यादिषु विकलेषु सकलेषु

तत्काल इति ॥ तस्याध्यासस्य काल रव काला यस्य स तत्काल्लः। यदा ्ध्यासस्तदा FIRE: | तदभावे BARI तदभाव इन्यक्तान्वया- दिमानिति यावत। खतो दवष्ारलिङ्गादिवेकिनामपि दोहादिष्वद्- ममाभिमानेोस्ती नव्यं | नन्‌ लाकिकस्य व्यवहारस्याष्यासिकत्वेऽपि व्येातिष्टोमादिव्यवहारस्य नाध्यासलन्धत्वं, तस्य ewifafcararar- ATARI हेवुमङ्ोकरोति ॥ शास्त्रीये त्विति ॥ afe कथं वेदिककम्मं बाध्या सजन्धत्वसिडिरिव्ागशद्य किन्त देडान्यात्मधीमा- ्रमपेचितं उत आात्मवक््वच्चामं ? खादय तस्याध्यासा बाधकत्वात्‌ तत्सि- डिरित्घा ॥ तथापीति ॥ न fedta caren न वेदान्त इति। चुत्पि- पासादि्रस्ता णातिविष्ेषवानं संसारोति wat कम्म॑ख्पेच्ितं न तदि परीतात्मतत््वच्चानं, अन पयो गात्‌ प्रटज्ति बाधाचेत्वथः। णास्तरीयक- म्मे ऽध्यासजन्यत्वं निगमयति।॥ प्राक चेति ॥ अध्यासे ममं प्रमा- बयति॥ तचा हीति॥ यया प्रव्यत्तानुमानाथापत्चयोऽध्यासे vata त- यागमाऽपी्यर्थ॑ः | “ब्राह्यणा यजेत.“ इ वे खात्वा fada“angag- मपमयो व” “gaya ota धीत इ ्याममे ब्राद्यगदिपदेरधिका- few वसाद्भिमानिनमनु वदन्‌ wud गमयतीति भावः।ख्वमध्यासे प्रमा्सिद्धेऽपि कस्य कुवाध्यास इति formers तमुदाहक्तं waa खारयति। ara नामेति ॥ उदाहरति | तद्यथेति ॥ तष्कच्चबं यथा

[अ०र।पा ०९।] WF CAT AAAS | २२

वा अहमेव विकलः सकला वेति वाहयधम्मानात्मन्य्यस्यति | तथा THUR स्थलेऽदं BASE TIS ° तिष्ठामि गच्छामि arafa चेति। aafauar aa: क्तवा बधिरः काणा ऽन्धाऽहमिति। तथान्तःकरणघग्भान्‌ कामसङःल्य विविकित्साध्य- वसायादीन्‌। एवमहम्परत्ययिनमथेषखप्रचार साक्षिणि प्रत्यगा- MUTA तञ्च प्रत्यगात्मानं सव्वंसाक्तिणं तद्धिप्थयेणान्तःकर्‌- कादि व्वध्यस्यति। एवमयमनादिरनन्ता नैरमिंकोाऽष्यारा मिश्या-

ae भवति तथयादाङ्कियत Kae: | खरेडाद्धेदेन VATA: प्रादयो वाद्याः, ABM साकज्यादीन्‌ देहवि शिद्टात्मन्यध्यस्यति, gaat. नात्‌ खस्मिंस्तत्तज्य धम्मे नध्यस्यतीव्थेः। भदापरोक्न्नाने तदम्मीध्या- सायामात खन्यथास्धात्यनङ्ोकाराच्ेति AT | रेदेख्ियधम्नात्मना विशिद्ात्मन्यच्यस्यतीत्याइ ॥ तयेति ॥ छष्त्वादिघम्भवता दे हादेरा- त्मनि तादाम्येन कल्यितत्वात्तदडम्माः साच्तादात्मन्यध्यस्ता इति मन्तव्यं | अश्लातप्र्यूपे afafa मनेोाधम्मोध्यासमाइ॥ तथान्तःकरगेति ॥ धम्माध्यासम्‌क्रा तद्देव धम्येध्यासमाङ॥ रख्वमिति॥ न्तःकरण- साच्तिण्यभेदेनाध्यस्य ASMA कामादौन्‌ ध्य स्यतीति मन्तदयं | ख- प्रचारा मनोडृत्तयः प्रातिलेम्येनासनव्नडदुःखात्मकाहद्रमरादिविलन्वण- तया सचितद्चखात्मकत्वेनाश्वति प्रकाशत इति प्र्यक्‌। ए वमात्मन्यनात्- वडम्माध्यासमदाद्यानात्मन्यात्मनेाऽपि संखटषटत्वेनाध्यासमाह | ay- fa, खहमि बध्यासे चिदात्मने भानं वाच्यं, GAIA AATTAATTA: | न चानध्यस्ताध्यासे भानमस्ि। तस्माद्रजताद्‌ाविदम इवात्मनः संस- tre wey: | “'तद्धिषय्थैमेरेति” तस्याध्यसतस्य जडस्य विपर्ययो fusiad चेतन्यच्च तदात्मना feafafa यावत्‌। PATA केवलात्मनः संसगः, मनस्यन्नातस्य च्रानाप्डितस्य देहादा aasufwaafa वि- La: | Caaf बुद्धाचध्यासात्‌ कटत्वादिलाभः। बद्यादो चात्माध्या- सा्ेतन्धलाभ इति भावः | वसिंताध्यासमु पसं हरति ॥ रखवमयमिति।

* छशा aware इति मद्वित waa ue: |

२२ रन्न प्रभाभासिते। [ख०२।पा०९।]

WAIST: कट्लभेकरृवमप्रवत्तंकः सम्बल AAT: | Warad- nn i ~n

रेताः प्रहाणायश्राक्मेकलविद्याप्रतिपत्तये सर्व्व वेदान्ता श्रार- भ्यन्ते। यथा चायमथंः सर्ववर्वां वेदान्तानां तथाच वयमस्या

ऋअनाद्यविद्यात्मकतया काय्याध्यासस्यानादित्वं अध्यासात्‌ संस्कार स्तता- ध्यास इति प्रवाहतो नेसगिंकत्वं ॥ णवमपादानं निमित्त्ाक्तं भवति। चान विना घ्वंसाभावाद्‌ानन््यं | तदुक्तं ANITA | “a रूपमस्ये तथापलभ्यतेगान्तान चादिने च सम््रतिरेति"। Vara खरूपमा | मिथ्येति ॥ मिया माया तया प्रतोयते डति प्रत्ययः काय प्रपस्चः, तत्रती- तिश्ेयेवं खरूपः इत्यथैः तस्य कामाद । कटटत्वेति ॥ प्रमां निगम- यति॥ सव्वेति॥ साच्तिप्र्त्तमे वाध्यासधम्भियारकं मानं, नुमानादि- कन्तु सम्भावनाथमिर्मिप्रे् प्र्यत्तापसंहारः Aa | खवमध्यासं वसं यित्वा cary विषयप्रयाजने दणशंयति। wala | कर्ट॑त्वादयनर्थरहेतार- ध्यासस्य सम लस्याव्यन्तिकनाणशा ara: स कनत्यत खाइ धात्मति॥ ब्रह्यात्मक साच्तात्कास्स्य प्रतिपत्तिः अवशादिभिस्प्रतिबन्धेन लाभ- स्तस्या इत्यः | विद्यायां कार्यमाह ॥ aaa इति | MICU ata faced इत्यर्थः । विचारितवेदान्तानां ब्रद्यामेक्यं विषया ara: फलमित्यत भवति | खथात्तददिचारात्मकश्रा स्नस्यापि ते wa विषयप्र- योजने इति Sa) मन्‌ वेदान्तेषु प्राणद्युपास्तीनां भानादातमैकयमेव तेषामयं इति कथमित्यत ख| यथा चेति॥ शरीरमेव शरीरकं कुत्षितत्वात्तत्चिवासो शारोरका जीवस्त्म्य ब्रह्यत्वविचारोा मीमांसा तस्यामित्यथः। उपास्तोनां चित्तकाग्यदारात्मक्यन्लानायत्वान्दाक्छाना- मपि महातात्पय्यमश्छचे इरति विवच्यते। रख्वमध्यसक्या ब्रद्यात्मक्छे वि- साधाभावेन विष्षयप्रयोजनवन््वाच्छाख्नमारम्भणीोयसिति दशितं।॥*। इति प्रथमवसंकं।॥*। विचारस्य साच्तादिषया वेदान्ताः,तेषां गतायत्वा- गतार्यत्वाभ्यामार्म्भसन्द्‌ हे क्रत्खस्य वेदस्य विधिपरत्वाद्िधिख^“खया- at धम्मजिक्नासा?इत्यादिना पुव्वैतग्ेण विचारितत्वादवगताथोा^डव्य- व्यवहितविषयाभावान्नास्म्भडति प्राप्ते aan वेदान्तेति ॥ बेंदान्तविष-

* ख्व वेदान्ता < THAIN Ws: |

[ख ०२।पा ०९। | षराङ्गर ब्रह्य डचभाय्ये । RR

श्रारोरकमोमांसार्यां प्रदशंयिष्यामः वेदान्तमोमांसाशास्तस्य व्याचिख्याशितसयेदमादिमं ai

अथातो ब्रह्मजिज्ञासेति । ९। तचायशब्द WMA: परिग्द्यते नाधिकारा्थैः ब्रह्म जिज्ञासाया wafuataara | मङ्गलस्य च वाक्यार्थ समन्व- याभावात्‌ | च्रथान्तरप्रयुक्त एव हि श्रयश्नब्दः श्त्या मङ्गल-

यकपुजितवि चारातमकश्रास््रस्य श्यास्यातुमिदटस्य छचसम्दभस्येदः प्रथ- agafaae: | यदि विधिरेव वदाः स्यात्तदा eae बादरायण ब्रह्मजिन्लासां न ब्रुयात्‌, rata मानाभावात्‌। wat Waa जच्नास्य- aaa केनापि तन्लेणानवगतन्रद्मपस्वेदान्तविष्ार ्ारम्भणोय इति दइंचक्दशंयति। तच“ व्याचिख्यासितस्य इति पदन भाष्यकारो बभाषे ॥* } इति दितीयवखंकं॥*॥ रवं वसेकदयेन वेदान्तविचारस्य कत्तय- तायां विषयप्रयोजनवत्त्वं खगताेत्वद्धेति ङतुदयं खचस्यायिकाथं व्या ख्याया्तस्व्याख्यामारभमाणः पुनरप्यधिकारिभावाभावाभ्या शाच््नार- म्मसन्देदे सत्ति खथण्ब्दस्यानन्तय्य यँकत्वो्या खधिकारिगं साधयति। ''तच्ायश्नन्द्‌''इति। खच LOE: | “"मङ्कुलानन्तरार म्भ प्रश्रकात्सन्य्वयोा gata’ खयशब्दस्य बइवाऽथाः सन्ति। Tae “Aaa Las ga यया अयण्न्द खारम्भा्थकः Taw सत्रमारभ्यत इति aera किं न स्यादित्यत STE ॥ नाधिकारायं इति। अयमाशयः। कि जिनच्ना- सापदः चानेच्छापरः उत विचारविलक्षकं? खाद्येऽयणब्दस्यारम्भार्यत्वे ज्र्यश्चानच्छाऽऽरभ्यत इति BATU: स्यात्‌ स Ways: | तस्यानारभ्य- त्वात्‌ । न fe प्र्यधिकर्णं इच्छा क्रियते किन्त तया विचारः न fedia: | waguergrerc विना विचारलच्तकत्वा योगात्‌ । अध्या- ते च सेने वारम्भोक्तर यश्चब्दवेयथ्यात्‌ किन्वधिकारिसिद्ययमानन्त- Huser युक्तेति | खधुना सम्भावितमथोन्तरः दूषयति॥ मङ्लस्येत ॥ वाष्छार्या विचारकर्तवयता। न fe तज मङ्लश्रन्दस्य कटटत्वा[दनान्व- योऽसलीखर्थः। गन्‌ GABA शास्त्रादौ मङ्गलं कार्यमिति eum

Re रन्रप्रभाभासिते। [अ ०१।पा०१।]

प्रयोजने भवति । पूर्वप्रुतापेक्षायाश्च फलत श्रागन्तयौव्य- तिरेकात्‌ । ufa चानन्त्याय यथा ध्मंजिन्नासापम्बटत्त- वेदाध्ययनं नियमेनापेचते, एवं ब्रह्मजिन्नासापि यत्‌पृव्व- au नियमेनापेच्ते तदक्रव्यं । खाध्यायामन्तये तु समानं |

yaa डति चेत्‌ ae) न तस्याथा aye किन्त तच्छवरमचारणस् मङ्लकत्धं करोति तदथस्वानन्तग्यमेवेत्धाह | खथान्तरति ॥ खथा- न्तर GAM) खया Wada शद्ुवीखादिनाद्श्जवणवद्‌ङ्खारयश- KG: अवयं AFTRA | Som TT खायश्ब्द ख STAT ABTS: TTT | करटं भिलाविनियाते तस्ान्माङ्लिकाविमो॥"

इति स्मरणादिति ara: | नमु प्रपञ्चो मिथ्येति vad सति, खथ aa DUG: सत्य LAA पूव्वंप्ररताथादुत्तरार्यस्याचोान्तरत्वायाऽयण्ब्दो ST! aura किंनस्यादित्यत are । Gata फलतः फलस्येत्यर्थः | त्र्य जिच्वासायाः yet अथविष्रेषः cad नालि यस्नात्तस्या अचान्तरत्व- मयश्रब्देनाच्येत। यतः कुतचिदथोन्तरः BARA न वक्तश्ं,फलाभावात्‌। यदि फलस्य जिच्लासापदोाक्ककन्तव्यविचारस्य eqaa qua प्रकतं तदपेत्तास्ताति Gia प्रह्तद्ेतुमाच्तिप्य तताऽयान्सरत्वमच्येत तद यान्तरत्वमानन्तग्यऽन्तभेवति हेतुफलभावश्नानायानन्तय्थस्यावश्सं वायत्वात्‌ । तस्मादिदमयान्तरमिग्यक्तै तस्य हेतुत्वाप्रतीतेः। तस्माद. दमनन्तरमिव्यक्ते भवन्येव शेतुत्वप्रतीतिः। न wearer गारि- ay ₹ेतुत्वभा नापत्तिरिति are) तयादशतः कालता वा वधाने. न1 मन्त य्थेस्याम व्यत्वात्‌ | अतः साममीफलयोरेव मख्यमानन्तय्यं, way- aura | तस्मिन्नक्ते सत्याम्तरत्वं न वाचं च्चातत्वादफल्याश्चति भावः। फलस्य विचारस्य पव्वद्कतदहत्वपच्ताया बलाद्यदयान्तस्त्व तस्या- AMAA न एयगयशब्दार्यत्वमित्धध्याष्व् भाष्यं योजनीयं यडा पृव्व॑ प्रहतेऽथंऽपेच्वा यस्या अथाम्सरतायाखस्याः फलं Ala ACTLTSS नन्तय्यौयतिरेकात्तञन्नाने तस्याः न्नानता<न्तभो वान्नायश्ब्दा यं AT: | नन्वानन्तय्याय कत्वेऽप्या नन्तर्ययस्यावधिः क इत्याशया ।॥ सति चेति ।

[अ०१।पा०१] ण्राङ्कस ब्रह्मद चभा्थे | Ru

afae क््माववाधानम्तयं fats: | म । घर्मजिन्नामायाः प्राग- णधोतवद्‌ाग्तस्य ब्रह्मजिज्ञासा पपत्तेः । यथा च * इद्‌ याद्यवद्‌ा- भानामानन्त््यनियमः क्रमस्य विवचितलात्‌, न तयेह क्रमा

वत्निबमेन पुव्येङत्तं पुव्यभावि seaweed पुव्कलकारगनिति बाबत, तदेवावधिरिति बक्तव्यमित्धथंः। ame धम्मविचार rq watawre sta वेदाध्ययनं पव्कलकारक्मित्यत wie ।॥ खाध्यायेति। समानं wafeare साधारबक्षारणं न पुव्कदकारयामित््ैः। गन संयागणटयकत्वन्यायेन “wea aaa” इत्यादिखत्या “awmifeaairia चानाव विधीयन्ते" इति सब्ब पेच्ताधिकस्ये वच्यते। तथाच qara- Ma ataatTy: पुव्कलकारखमिति weds नण्विति॥ xy ब्रद्यनजि- wratat | fawarsatatca arta | “ong तूभयत्वे संयागएथ- BS” इति जमिनिदखत्रं। acd) र्कस्य aaa उभयत्वे {नकपल- सम्बन्धं संयोगः, उभय सम्बन्धनाधकं Ge तस्य यक्तं मेदः TET | ततज्ाव्रापि व्थातिषोमादिक्रम्मेवा ख्गादिफलकानामपि “aay uaa” इत्धादि वचनात्‌ च्ानाथत्वश्धेति परिरति।॥ मेत्यादिना। अयमाग्रयः। न तावत्‌ THe Maw ब्रह्मच्चाने तददिचारेवा Wee कार्यं, तस्य धम्मेनिखचमावहेतुत्वात्‌, नापि कम्म॑गिसखंयः तस्थानानडहेतुत्वात्‌। म fe धुमाग्न्योरिव ध्म्मत्रद्मणावयौत्िरल्ति, यया धम्मच्चानाद्‌ AWA भवेत्‌ । यद्यपि युदिविवेकादिदडारा कम्माखि इतवबस्थापि तेषां नाधिकारिबिशेषगत्वं, wararat तेवां जग्भान्त- रह्नतानामपि फल्ेतुत्व।त्‌। धिकारिविग्रोषयं woard uefa. पस्कलकार बमाननम्तखावधित्वेन वक्तव्यं | खतः als तदबबे(धन्त. द्यायविचणा वा मावधिरिति न ब्रद्यलजिल्लासाया चम्मजिश्नासान- व्त यमिति। नम्‌ wa Aaa: काय्यकास्यत्वामाबेप्यानन्तग्या - कदास क्रमचानायाऽयण्ब्दः | ““इदयस्यायेऽवद्यत्थ जिङाया ay Wwe” उत्धवद्‌ानानां क्रमच्चानायोयशन्दवदित्धाश्रशरूाह॥ ययेति ॥ खवदानानामनन्तव्यनिवमः क्रमा यचायशब्दाचंश्स्य विव्ितत्वात

* यथेति नं* ट Ste पुर्कपाठः।

Rd रन्प्रभाभालिते। [अ*१।पा०१।|

faafaa: । tanfaasfamarfeat वा warerararg4- बरह्मजिन्नाख्योाः, कलजिशास्समेदा च | WagaTs were,

LC CL ET

न aay धम्म॑ब्रह्मजि्वासयोाः wat विवस्ितः। रखककटकत्वाभावेन तयोः WHATMAN | खता न MATS ऽचश्ब्द्‌ इत्यः | ननु तयोा- स्ककटढःकत्वं कृता Meas Gwe शेषेति ॥ येषामेकप्रधानरेवता यथावदानार्गां प्रयाजादोभाश्च, aaa ज्नवषएधित्व यथा प्रयाजदद्ययोाः यस्य चाधिष्टताधिभारत्वं अया aut प्रबजवनं दग्रापुसमासाङ्माखित् ‹'इतदा इनन पशुकामस्य ईति विहितस्य मादाहनगस्य,ययावा^दश्- परंमासाभ्यामिहा सोमेन यजेत" इति दद्माद्युस्रकाले विहितस सामबागस्य दशादयधिषटताधिजारत्वं, तेषामेककट कत्व भवति | तत-

खेकप्रयोागवचनग्टहोतानांलेषां यमपदन्‌कानासम्भवात्‌ क्रमाकाङ्कार्यां so wartfefafe wat toed; नेवं जिच्वासयोः दइषश्रषित्वस्तििङ्ा- fea मानमस्ि। गन्‌ “AEA समाप्य गरही भवेद्‌ VUITAT wat wang” इति खल्या |

Carita बधिवदेदान gard घम्मतः। हा च शक्तिते। यञ्चंमना Ara frawaa” ॥ इति wen चाधिक्ताधिकार्त्वं भातीति तत्र "'व्रह्मचग्यादव TARA? | “Sgqrarcala खुडात्मा aay वे wwaTsA”’ |

इति खतिर्ृतिन्वां। mareryagiamarcyefrufearmnaeny रखतदुक्घं भवति “ate जन्भान्तरक्नतकम्मभिः 4a चित्तं तदा ब्रद्यच- ग्यादरेव aga ae faufaaa, यटि न gufafa रग waa AR WE UIA, तच्राप्यगरद्ध बनो भवेत्‌, AMAR वैव काल- माकलयेत्‌, वमे Bar पवजेदिति'। तथा च श्रतिः “यदहरेव fac. ओत्‌ तदहरेव प्रव्रजेत्‌" इति तस्म न्रानयोरधिकृताधिकारतवे कििन्मा- नमिति भावः। ननु मीमांसया प्रेष एे{षत्वमधिद्ताधिकारत्वश्च are | रकमाद्चफलकत्वेनेककटकलवं स्यादेव | वदन्ति fe “"न्नानकम्मेभ्यां म्नि" इतिसमश्वयवादिनःरवमेकषवेदायजिच्नास्यकत्वाश्चेककदटकत्व त्या चाम्रेय(हदिषडयामानामेश्खगपलकानां दादशाध्यायानाख्धेकघध-

[खअ०१।पा ०२] शाङ्ग ब्रद्मदधवभाय्ये | २७

तचाजगष्टानापेचं । निमेयश्फलन्‌ ब्रह्चत्रिन्वानं न चामुष्टाना- RUT । भव्यद्ध wet जिज्ञासया ग श्ागकालेऽस्ि, पुरुषव्धा- षारतम्तत्वात्‌। द तु भूतं Hy fanre नित्यटत्लात्‌, न पुर- षव्यापारलनग्छ, चेादनाप्रटन्तिमेदाशखच। या fe Meat ध्म wad खा ख विषये fraqita ग प्रव मवबेाधयति। ब्रह्मच दना त पषमवबेपधयत्येव FAS, अवमाधद चाद नाजन्यलान्न परुषा

मनजिचास्यकानां क्रमवत्तयोः wat विवच्तित, डति कमाथाऽयशन्द्‌ इत्याश्नद्ाड॥ पफलेति। फलभेदाख्निच्चास्यभेदाश्च.न क्रमा faafaa इवनुवद्ः। यथा सेग्याग्यम्यप्राजापरयचरूयां त्रद्मवचसखगायुःफल- मेदात, यया बा कामविशित्सातन्लयेजिंखास्यभेरात्र क्रमापेच्ता ` वदग्मोर्मांसयोनं क्रमापेच्तेति भावः, तच फलमेद विष्खे।ति। खभ्यद- मेति ॥ विखयाभिमख्धेनादेतीदभ्वुदयोा विषयाधीमं खं खगादित्रंतच् धम्मं चानदेतोर्ममांसायाः wafer, न केवलं फलस्य खरूपता मेदः किन्त शतु ताऽपीत्याङ।॥ तथेति! wera warafatarn: way बडिक्डमितनाङ॥ निख्रयसेति॥ fae facta खेयो निखेवसं at. weg फकमित्वयः। aur खात्रस्ििच्यतिरिक्तमन्‌षानं नाप्त इवा ॥ न चेति। खसू्पतेा Vass फलभेदान्न समुच्चय इति भावः। fawn विृडेति । भव्यख्ेति ॥ भवतीति भव्यः साध्य cag: | साध्यत्वे हेतुमाह ॥ नेति ॥ तदि तुच्छत्वं नेद्याह।॥ परषेति ॥ परष- Be: was ङेतुयस्य तत्वादिव्यः। कति साश्यलवात्‌ कतिजन- SWAG SHU न TSU: | Wal चम्म(दल्छण्- माह ॥ इड त्विति ॥ उत्तरमीमांसायामिव्यः। श्तमसाध्यं। 74 शेतुः॥ जिन्वेति ॥ खदा सत्वादिव्यथेः। साध्यासाष्यतेन घम्मब्रद्मयाः खखू्पमे- CHa हेतुता<प्याङ ॥ मेति।॥ धम्मवत्‌ BEM aay | मानताऽपि भेदमाड। VITALS | अनच्चातच्चापकं AMAT STA | तस्याः Vets. @ une ategany जिश्नास्यमेद cau) सङ्गह वाकयं विदयोति। या Wifs paua sala "खगंकामेा aia” catfcars fe खविषये

धम्मं यागादिकर्रखगादिफलकभावनारूपे फल रेतुयामादिगाचर- Kg ~

ac Camnattaa | [ख ०१।पा ०९।]

saary नियुञ्यते। यथा अ्रलख्लिकरषं णाथावनेधे तदत्‌ । तस्मात्‌ किमपि ama यदनन्तरं ब्रह्मजिश्ञारपदिश्ठत दति, wads निल्यानिल्यवस्त॒विवेकः, दहामत्राथकलभागविरागः, waz- मादि साधनसम्पत्‌, waaay” । तेषु fe vag प्रागपि धष्मंजि- काषाया Sey waa ब्रह्म जिन्नासितं mag, न fare तस्माद्‌ थन्रष्देन यथा क्रसाध नसन्यश्थागन्तय्ेम पदि छते | श्रतः- अब्दा YAU: | ARIST एवाग्निदाजादीनां ेयःखाघनानाम-

faa at हितसाधने यागादौ वा qed प्रवन्तयद्‌वावबेाधयति। guar we” इत्यादि वाष्यंतु Baw Aaa” ब्रह्म बाघय- व्येव म प्रव्षयति, विषयाभावादित्यथंः। नन्धवनोाध रव विषय- CUT न पुरव इति॥ ब्रह्मचादनया पुखषेाऽबनेधे न WaT rma हेतुं Wasa) Saas, GANT खयं VAT न प्रवरत्तकमिद्यच्र टङटान्तमाद ॥ ययेति ॥ मानारेव बाधस्य नातल्वात्‌ era च विध्ययोगात्‌ न वाक्छार्थच्चाने परदषघप्रहृत्तिः। तचा च प्रवत्त- मानमयो War, उदासीममाममेयं we, इति जिज्नास्यभदात्‌ न लग्भी्मासयोः कमायाऽपणशब्द इति भावः। रवमयश्ब्द स्याचाम्तसा- सम्भवादा गम्तय्य बाचित्वे सति acafuaa warn वक्व्यमि- wre ॥ तस्मादिति ॥ उपदिश्यते खषरृते(त we: । तत्किमिव्यत खाइ ॥ sea इति ! निवेकादीनामागमिकलत्वेन प्रामाणिकत्वं पुरत्तादेवोक्घं। सोकिक्रव्याषारान्मगस उपरमः Wa: | वाद्यकरबानामुपरमेा TA: | चानां विशितनित्ादिकम्मसद्यास उपरतिः। शोताण्यादिडन्द्रस- wa तितिच्ला | निगरालस्यप्रमादत्बागेन मनःष्धितिः समाधानं। सन्व- जान्तिकता खडा | रखततवटकषप्रात्तिः शमादिसम्पत्‌। खच विवेकादी- नामुकूरात्तरदेतुत्वेनाधिकारिबिग्रेषणत्वं मन्तं | तेषामन्वयव्यतिरे- काभ्यां qufsmrarequare ॥ afafan अच कथञ्चित्‌ कुतू चखि- भया ब्रद्यविचारप्रडत्तस्यापि wou तज्‌च्रानान्‌दयाद्यतिरेक- fafs:| खयश्न्दद्याखानमुपसंङस्ति॥ तस्मादिति। ननुक्तविवेका-

[ख०१।पा०९।] WT CHGS | २९

नित्यफलतां ciafa, ".तद्ययेह कर््मविता लकः श्षीयत एव- मेवामृज पष्छचिता लोकः Waa cafe” तया ब्रह्मविज्ना- नादपिपर्‌ पर्षा दश्ेयति, “aygfacrsitfa wcfaante”, तस्राद्यथाक्रसाधनसम्पत्यनन्तर ब्रह्मजिज्ञासा BAIT । ब्रह्मणा जिज्ञासा ब्रह्मजिश्ञाशा। ब्रह्म च वच्यमाणलच्णं “satya

fea a सम्भवति “ara ड वं चातुमास्ययाजिनः BAIA’ इत्या दिश्या कम्मैफलस्य नित्यत्वेन तता वेंराग्यासिदधेः। aa ब्रह्म खरूपमेाच्तखायक्तः, भेदात्‌, तस्य लेदादिवत्‌ प्रषाथेत्वायागा्। तता न म्मच्तासम्भव इव्या्तेपपरिङाराथाऽतःशब्दः, तं वाचषे ॥ wawmex इति ॥ अयशब्देनानन्तय्ये वाचिना तदवधित्वेनाथादिवेका- दिचतुयस्य ब्रह्यजिनश्रासारहेतुत्वं यदुक्तं तस्वायिंहेतुत्वस्याच्तेपनि- रासायानवादकाऽवःशब्द Kau | sa विटगाति ॥ यस्मादिति॥ वसमादित्थत्तरेड सम्बन्धः| “Tea aad यत्‌ wnat acfaa” इति न्धायबती “तद्ये इत्यादिश्रुतिः कम्मफलाच्यत्वख्च तेबाधिका | तस्मात्‌ ““ ते ऽन्यदात्तम्‌?› दति yen अनात्ममाचम्यानित्यतविवेकादे राग्यलाभ इति भावः। मुमन्तां सम्भावयति॥ तथयेति॥ aur ae: कम्मेफलानित्यतवं CMA तथा ब्रद्यच्नानात्‌ प्रशान्तष्रोकानलमपार खयज्यातिसागन्द्‌ं wade: | जीवत्वादेग्ध्यासा्तया ब्रद्मत्वसम्भव उक्त रवेति भावः। रखवमचयातःशब्दाभ्यां पस्कलकारयवताधिका- fca: समथयनाच्छास्नमारम्पयमित्याङ ॥ तस्मादिति ॥ खच्रवाक्पर- गायमध्यारतकन्षवयपद्‌ान्वयायं ब्रद्यजिच्चासाण्देन विचारं र्च्तयितु तस्य खाभिमतसमासकथमेनावयवा्थे दशयति ॥ त्रद्यणडति॥ नमु ‘nga fararar” इतिवत्‌ “"ब्रह्मजिश्नासा?डइति wquteata: fa न स्यादिति चेत्‌ । उच्यते | जिश्नासापदस्य fe मुख्याथं इच्छा, तस्याः प्रथमं कम्म॑श्रारकमपेत्तितं पचात फलं, AAAS WHATATY षो समासा यक्षः BHO सत्यथात्‌ फलमक्त भवति, इच्छायाः कम्मय ख्व SAMA । यथा ''खगस्येष्छा'' LAG GAT फलत्वं लभ्यते तदत्‌ खत wa “uafaara’ carta सा fy तद्य wigfaala

Re रत्रप्रभाभासिते। [ख०९।पा०१।]

यत दतिः अत एव न ब्रहग्रब्दख्य जाल्या्यथाननरमाशद्ितय्यं | aye दति ware षष्टो न wei जिन्नास्यापेखलाजश्जिज्ञासायाः, जिक्ञाखखान्तरानिर्टेत्रा्च | ममु अषवष्टोपरि गर्ेऽपि ब्रह्मणा जिज्ञासाकष्मलं म faqga, खम्बन्धमामान्वस्स विज्जेषनिष्ठतात्‌, एवमपि way aye: कवावमु्न्य सामान्यदारेण परोल HAA कल्पयत व्यर्थः प्रयासः खात्‌, न वयथ ब्रह्माभितागेष-

rwtuwial astaarar eae: | विचारक्चवावाम्त्‌ विचारस्य Guarsaat प्रथमं कत्तिविषयत्वेन प्रतिविभम्बितत्वेन च फलाकाङ्क- त्वात्‌ ume जिच्चासेति चतुर्थीसमास उल्कः, तथा ef: “न्रा जिच्चासा' randte wata wee: पकत्वादिति। SYA ब्रह्मपदायमाइ ॥ Wa चेति ॥ aa ay waar ng खायाति Wa खयम्भ ब्रह्म vatufac” इति श्रतिः लाक च ब्राद्यडत्वभाता जोषे वेदे कमखासमे च AGUA: प्रयुव्यत CACHE 1 VA wala ys जगत्कारबत्वल्तयप्रतिपादक्दवासाङुत्य प्रसङ्ाटवेबयथयः | CTaUe भरेते agian caafa ब्रह्मग Katia) सम्बन्वसामान्दं Ta: | Ferwr- SOA SAUVBVTA GTA EGTA WTA कम्म (AD च्रानस्य AE ww तच सकम्मकक्रियायाः कम्म wie विना wiqawwata! डन्डाया विषय क्लानजन्यत्वाच् पयमापेच्ितं कम्मव Ga वश्यं न शेष Ea": | मनु प्रमागदिकमन्बद्व तत्‌ wae WE A प्रेषितया सम्बध्यतां ताइ ॥ जिच्नास्यान्तरेति ॥ खतं कम्मं त्क्कान्यदश्रतं कल्पयन्‌ ““पि- watery at ले, इति न्यायमनसरतीति ara: | गलाभिसन्धि शङ्कते ॥ गन्विति ॥ षष्टोशेष [पा०२।३।५० ] इति विधानात्‌ we सम्ब- न्धमाषं प्रतीतमपि बिश्षाकाङ्कायां सकम्मकक्रियासचिधानात्‌ कम्मेत्वे प्य वस्यतीव्ययः। whafsasafadrwcare y रखवमपीति॥ कम्मं लाभेऽपि ua aaa: कतीति [पा०२।१।६५] Gaz जि्रासापदस्याप्प्‌ चय) म्तत्वेन छदन्तस्य योगे fatwa प्रयमापेचितं च कम्मेत्वं UA UMAR करपयत cau) aa? बाभिस-

[अ०१।पा ०२९। ] षराङ्करब्रद्यखकमभाष्ये | Rr

विशारप्रतिन्नानार्थलादिति Wai न। प्रधानपरियहे तदपेलि- तागामष्यथाशिप्तत्वात्‌। wey हि ज्ञानेनाप्रुमिषटत मलात्‌ UTA तद्िन्‌ प्रधाने जिन्ञाखाकम्मंणि परिण्टोते येजिंज्ञाशितेर्विमा we जिश्चासितं न भवति ताम्यथाचि्नान्येवेति न एयक्‌ ख चयि- त्यानि । चथा “राजामा गच्छति" cae सपरिवार TM गमनमक्रं भवति तद्त्‌ । श्रुत्यनुगमाख। “यता वा इमानि भूतामि जायन्त" Tare: श्रुतयः, “तद्धिजिन्ञासख तद्र W इति प्रतयशमेव ayer जिच्ञासाकम्मल्ं दश्रयश्ति। aw कर्णि षष्टोपरिग्रहे तरेएानुगतं भवति। तस्मद्रद्मणए शति कमणि वष्टो । ज्ञातुमिच्छा जिन्नासा। अरवगतिपर्य॑न्तं ज्ञानं

च्िमद्वाटबवि ॥ ग खथ दति ॥ शेषषद्यां ब्रह्मसम्बन्धिनी जिच्रासा ufamat भवति । as यानि warfsatta लकसप्रमाययुक्तिला- नखाध्नफखानि तेषामपि विचारः प्रतिश्लाता मवति aferer- खाया पि awa त्रह्मसम्बन्धित्वात्‌। कम्मेजि षदान्तु ब्रह्मकनम्मंक रव विचारः fama मवबतोखमिसन्धिना रेषवषद्ोयु- wa) अता मत्मयासा न ययंः। ब्रह्मतत्म्बन्धिनां aaat विचारप्र- विच्रानमयेः wa यस्य anifeau: | ततप्रयासस्येद फलं न यक्षं । ain मृखतः प्रधा मस्य agar विचारे प्रतिच्राते सति तदुपकस्णानां विच्चारस्यार्थिकप्रतिश्वावा उदितत्वादिग्षाह faxret ya प्रधामेति॥ सङक्होतमयें सटरान्तं याकरोति । wa Wienfeary “ate fa: wag” इति मस्ञमसाराञज् BAA GSA | खत्नुगमा- चति ॥ afsgraitargenareay: | {जन्नासापदस्यावयवाथ- awa ऋातुमिति॥ नन्वमबगते वस्तनीच्छाया अदशंना्म्या मलं विषयश्चानं वक्तग्यं, ब्रह्यन्चामन्त fama फल, तदव aa कचमिन्याश्द्खयाह। खवगतोति॥ खावबर्णमरसिरूपामिवखक्ठिमखेत- न्धम वजतिः प्रय्यन्ताऽवधियंस्याखण्डसाच्चात्कारढन्निच्लानस्य तदेव जि

इश रत्न प्रभामासिवे। [ख ०९।पा ०९।]

सम्‌वाच्याया इच्छायाः कषा, फलविषयलतादिच्छायाः। ज्ञानेन fe प्रमाणेनावगन्तुमिषटं wy ब्रह्मावगतिदि पुरुषाथैः। निःेष- संसार वीजा विद्या द्यम यैनिवदंणात्‌ । तस्माद्रह्म जिज्ञासितय्े॥ तत्‌ way प्रसिद्धमप्रसिद्धं वा खात्‌? यदि प्रसिद्धं, न जि- च्लासितष्यं, अयाप्रसिद्धं, नेव शक्यं जिन्नासितुमिति।

्ासायाः कम्म, तदेव फलं मलन्वापातस्षानमिव्यघना qaqa इति पफलमलन््लानयोाभदात्र जिश्लासानपपल्षिरित्चयः। नन ममनस्य ग्रामः कम्म, data: फलमिति भेदात्‌ ATT फलमित्ययष्ं TITY ॥ फले- fay क्रियान्तरे तवोभेदेऽपि सच्छायाः फलविषयत्वात्‌ कम्मव फलमि- त्यथेः। AT च्ानावगन्योरेक्धाद्धेदोक्तिस्युकत्तो्यत खाइ ॥ च्रानेमेति॥ लानं डतिः वगतिस्तत्फालं इति भेद इति भावः अबगन्तुमभिव्यज्नयितु। wana: wae स्फ़टयति ॥ ब्रद्येति। fern हेतुमाह ॥ निने aay बोजमविदया खादिर्यस्यागर्थस्य wana: | खअव- aqua इचवाक्धायमाह॥ तस्मादिति॥ खच सनप्रत्ययस्य वि- चारसच्तकत्वं तव्यप्र्येन खषच्चयति। यातःगशब्दाभ्यामधिकार्स्यिः साधितत्वात्‌ तेन aerate विचारः wag इत्यचः ॥ इति zata- वसंवा ॥

प्रथमवखंके बन्धस्याध्यासत्वोक्रया विषयादिसिडावपि ब्रद्चप्रसिन्य- प्रसिडोविषयादिसम्भवासम्भवाभ्यां शास््नारम्भसन्ददे पव्वेपद्माद) ua पनरिति! camer वशुकान्तसद्यातनाथः॥ यदि वेदान्तवि- चारात्‌ पागेव ब्रद्मश्चानं तद्य्ञातत्वरूपविषयत्वं नास्ति खश्लाना भावेन त्िरृत्तिरूपफलमपि areifa a fanciers | खयाक्नातं केनापि afe तदुरेगेन विचारः कत्तु म waa, अच्लातस्योदेश्रायोा- गात्‌। तथा च बद्धाबनारूएस्य विचारात्मञश्रास््रेल Faas प्रति. पादनायोागात्‌। ततप्रतिपाद्यत्वरूपः सम्बन्धा नास्तीति च्चानानत्यत्तेः फलमपि नास्तोव्यनारभ्यं शास्त्रमि्ययः।

खपातप्रसिद्या विषयादिलाभादास्म्मणीयभिति सिडान्तयति॥

[क र।पा०६।] WCAC ATT | RR

उश्यते | aie arate gaa Tels सनै sfawafeat wai wowere fe दोत्पाद्यमानद नित्य- द्एद्धलादचोाऽथौः wie, इ इतेधापरथामुगमात्‌, सर्वस्या mare ब्रद्माख्तिलप्रिद्धिः। wear Fe आत्मास्तिलं प्रत्येति, ग नाहमस्मोति । यदि fe manfeanfete: खात्‌ var

उच्यत इन्यादिना।॥ प्रसिजं तावदित्थंः। अस्तित्वस्य प्रक्नतत्वे नास्ति- पदस्य परलिहिपरत्वात्‌। नमु केन मानेन que: प्रसिदधिः। न च ‘eal ऋनमननतं We” इति धा सेति TS | ब्रहापदस्य लाके सङ्क. वियह्ाभावेन तहूटि तवाश्छस्यानाधकत्वादिवाण्द्खु ब्रह्मपद यत्पश्चा प्रथमं तस्य निगुस्य समबस्य च ufafafcare | sae wifes wart: ) खतो खज ब्रह्मशब्दस्य प्रयोमान्धथानमुपपश्ा किदं ऽखोति अवते, प्रनाडवाकरो निरचंकश्रन्दपयोगादद्यंनात्‌। स चाया मर्व खूप, इति ग्थाकरयज्रिखीयते, “ete शडाविति' ac- खात्‌ | खा च डडिर्िंरवभधिकमइश्वमिति apres खता- वमब्छवटेन सह प्रयोगाश्च waa! निरवधिज्मडइत्वशान्तवत्वा- दिदाववबस्बे सव्वश्चतवादिगुगङ्गीनत्वे च म सम्भबति। लाके Aww नरा बवारण्पत्वप्रखिडः। अता ङंशवाह्‌ ब्रहेति qa Cane wea: ufewcriaed निन्वत्वं प्रतोयते च्विद्यादिशषमूग्बलं ARM) जाराराहिन्ं eae | बन्धक्राजेऽपि खतो बन्धाभावे aw- wy प्रतोयते। रवं सभगजदषगरन्यं निमुबं प्रसिद्धं । तथा aay. व्वादिङबकनखच तत्प्रदवाथं प्रसिडधं। देयस्य arg चापरि शेषेऽव्यत्व- WUEN स्ग्मच्त्वस्य सम्नकाग्ये्रह्िमश्वस्य च शाभादिवि। रषं “तत्यदाप्रसिदटेरपमाबत्वेनापातलत्वादश्चानाजिवन्तंकत्वाख्निश्चासेाषपप- fa” इति sat ल्पदायात्मनापि awe: प्रसिद्धा तदुप्रपत्तिरि- ary) uefa, ae Wee SUA तदभदाश्‌ ब्रह्मः ufefafcara ) नन्वात्मनः प्रसिद्धिः कत्व aw सत्ता wWifa y “ayawita”’ न “cafa” xfs) 41 किन्तु aaata सेव afwer- am: ufafafcme: |

Re रनप्रभाभासिते। [०र।पा०९।]

खाक माडमख्मोति प्रतोथात्‌। आत्मा «ay यदि शाके ब्ह्यात्मलेन प्रसिद्धमस्ति तते न्ना तमेवेश्यजिन्नारूटलं पन रापललं । म । afend प्रति fanfare: | “Qvart चेतन्यविभजिष्टमा- कमा र्ति प्राता जना लाकायतिकाख प्रतिपन्लाः। “डि याण्येव रेतमान्यात्मा'' इत्यपर । “ar” इत्यन्ये । “fawra- art सिक दत्येके । “se इत्यपरे “ufa cur दिव्यतिरिक्रः संवारो कच्ता माका” cayat i ““भाक्रेव कवलं म कन्त", इत्येके ““अस्ि तद्मतिरिक्र far: aaiw: सम्य ufm:” इति केचित्‌।

wate कुतः सन्तति न्धमतमाशश्छादह।॥ यदि शोति।॥ ara: ग्रन्धस्य प्रतीते “अहं नासि" शति लोका जानीयात्‌ । Arve ^“ इम - fa” इति जानाति, वस्मादात्ममेाऽख्ित्वप्रसिडिरिबथः। आात्मप्रसि- वपि woe: किमायातं ware) खला चेति ॥ “aaa ry” carte ्जतेरिति भावः, प्रसिडिपकछतोक्ठं दोषं पुन्वपक्तेब सारयति। यदीति ॥ खच्चातत्वाभावे न विषयाद्यभावादविचार्यंत्वं arafaard: | यथा “xe रजतं इति वसतः मुदिप्रखिडिखदत्‌ “खहमस्मिः' इति सा लचेतन्धरूपात्वखा मान्येन वस्तुतो AWE: प्रसिद्धिः, गेयं पुसी - गन्दब्रद्यत्वरूप विश्रेघगोाचरा, वादिनां विवाद्ाभावप्रसङ्कत्‌। न fe afarfaiacia सति “cad cyaae” इति विप्रतिपन्निरसि। wart विप्रतिपच्यन्धथामुपपन्चा सामान्यतः परसिङ्धाबपि वि्ेषस्याश्ना- तत्वादिषयादिसिडिरिति सिडान्तयति।॥ atlas सामान्यवि- वभावः खात्मनि सचितपुखादिपदवाच्भेदात्‌ कल्यित इति aaa तच wraqgaaa विप्रति पत्तीरुपन्स्यति | देइमाजमिव्यादिमा ॥ WAU: HRA | TABATA ताकिकादिमतमाडइ। welfa ॥ साष्यमतमाइ। भोक्तेति ॥ किमात्मा देडादिरूपः उत तद्धिन्र इति विप्रतिपत्तिकाटित्वेन देङेश्ियमनेवडिगरन्यान्युक्रा त-

[ख ०९।पा०९।] WCAG TATE | ४

‘mat ख HME: इत्यपरे, एवं बवे विप्रतिपन्ना युक्तिवाक्यतद्‌ाभाखसमाञ्रयाः सन्तः | तचाविचाययं यत्‌ कि- चित्‌ प्रतिपद्चमाने निःग्रेयखात्‌ प्रतिन्येतागथैश्चेयात्‌। तस्माद्‌

द्वित्रोऽपि कटटत्वादिमान्न बेति विप्रतिपत्तिकेाटिविन ताकिंकसाहयप- ्षावुपन्यस्याकत्तापोश्ररद्धिग्रो न बेति विवादकाटित्वेन योागिमत- माइ ॥ र्ति तदातिरिक्त ewe इति।॥ निरतिग्रयसत्वं गडीला श्वरः सर्व्वश्त्वादिसम्यन्र इति यागिनोा वदन्ति। भेदकाटिमक्का सिडान्तकोटिमाङ॥ wan स मोष्करिति॥ माह्घ- saan afer: स cae खाता खरू्पमिति वेदान्तिनो वद- नीथः ॥ विप्रतिपन्तीरपसंहरति।॥ र्वं बहवडति॥ fanfawmat प्रपञ्चा निरास विवर्येपन्यासेन दर्तः छखनाधायेतोद्ापर- म्यते ; तच यक्धिवाक्षाञ्जवयाः festa “na wea WENT ब्रह्म वत्‌,› xente युक्तैः, “awafe” इत्ादि अतेखाबाधितायाः सत्वात्‌। wal तु देहादिरात्माहप्र्यगोाचरत्वाद्यतिरेकेड घटादिव- दिव्बादियृक्रयाभासं, “स वा रष पुरषो्ररसमयः' इन्ियसंवादे “Que ते ह वाचमुचुः, मन उवाच, योऽयं fears, असदवेदमय श्यारौत्‌, कत्ता बाडा, खअनमम्रब्न्यः खात्मानमम्तया sana” सति वाक्छाभासच्चािता इति विभागः। “्देहादिस्नात्मा भोतिकत्वाद्‌ श्यत्वात्‌,' इत्वादिन्धायैः ““्यानन्दमयोाऽभ्बासात्‌”' इत्यादि- खजैखाभासत्वं वच्यते | ननु सन्तु विप्रतिप्र्तयश्तथापि यस्य aad अडा तद्‌ाखयणान्तस्य खायः सेद्यति fa ब्रद्यविचारार्म्भेडेत्यत राह ॥ तयाविचार्थंति ॥ ब्रह्मात्मेक्धश्चामारेव afafcfa बसूलगतिः मतान्तराश्रयं तद्‌भावाग्माक्तासिडिः। किच्चात्मानमन्यया चरला तत्मापेन संसारन्धकरूपे पतेत्‌ ॥ “ga तमः प्रविग्रन्ति ये के चात्मना जना! इति aa: | «योऽन्यथा wRaantagu ware | fa aa a wa urd चोरेणात्मापद्ारिणा''॥ इति qaatad: | अतः waa gaya निःखेयसफकषाय वदा- ह 2

x Tama | [अ०१।पा०९।]

भष्जिन्ञासोपन्याशमृखेन वदान्तवाक्धमोमांसा तद्विरोधित- कापकरणा मिः मे यसप्रयेजना प्रसते ॥ ९ ॥ “we जिभ्नासितव्यम्‌” tan किंलषेएकं पनशद्रह्य? इत्यत WE भगवान्‌ इकारः | HHT अत इति ॥ I जन्ात्प्तिरादिरस्येति तहुणएसंविन्नाना बड्व्रोहिः। जगम-

न्तविचारः क्त इति खजाथम्‌ पसंङइर्ति । तस्मादिति । ware. wees विवयादिसद्धावादगताचत्वादेधिकारिलाभादापातप्रसिदधां विषयादिसम्भवाच वेदान्तविषया मौमांसापभिता विचारणा बेदा. भ्नाविरोधिंमो षं तकाशन्धान्तरखयास्तान्यपकरयानि यस्याः सा fas यसायारणभ्यत Kee) नन सचे विचधारवाचिपदाभावाश्चदारुम्भः काथं सजा cad आह । ब्रद्योति। ब्रहाच्रागेष्छोक्तिदारा विचार wafeat squteat जवोतीति भावः। शवं प्रचमद्धवस्य चत्वारो ऽथा enrages दर्शिताः | TI wears wae | afes दकं urarefe: fee weaacaafa न्तभत्वा बा? ae तस्य CIA, wera, दिषीय तस्यारम्मकां ae न च खयमेवारमन्भकं Ware खेत्पत्तेरित्ात्माश्यात, न चारम्भकाम्तरं पश्याम इति| sea) अबशविधिना सारममिरं शाखं शास्त्रान्त्म- तमेवं wera प्रतिपादयति यथाऽध्ययनविधिवंदान्तगेत श्व Weert wage तदेदिग्यनवद्यं॥१॥ प्रयमष्धचं समाप्तं ॥ प्रथमदचेय शास्त्रारम्भमुपपाद्य शास्नमारभममाडः षुजात्तराधिक- स्वयोः सक्तिं ae ou कीतच्तयति। ब्रद्येति।॥ ममतया ब्रद्य्चानाब वेदान्तविचारः कष्य Law | Tea वि चाय्येल्योद्या अथात्‌ प्रमाशा- दिवि्ाराणं प्रतिश्चातत्वेऽपि ब्रह्यप्रमाय ब्रह्मयुक्तिरित्वादिबिजिरट- faurciat विशेषे wees विना क्तम म्रक्ष त्छरूपच्चानायादि लच्तयं वक्यं तत्न सम्भवती ास्तिप्य Wiad wns सश्वधदचम- बतारयति ॥ किंल्तशकमिति ॥ निमाच्तेपे, बास्येव लचयमि यः|

[ख०१।पा०१।] प्रङ्गस्त्रदच्भाष्ये। Re

faftarg warard: | warrarfca श्रतिमिदंश्रापेकं वस्हष- wriwg । afafagearag, “यता वा इमानि भूतानि आयन्त” दति । अस्मिम्‌ वाक्ये जशमख्वितिप्रलयानां कमदरष- नात्‌। वस्त टृश्तमपि, जन्मना शमभसन्ताकस्यनधर्शिंखः खिति- भलखसम्भवात्‌। “wa” दति प्रष्यस्ादि सज्निधापितस्छ धरिण

चास्तेपेबास्येत्थानादाश्चेपसङ्तिः। कच्छ बदयोतिषेदान्तानां स्यष्टत्रद्य- लिष््ानां ea ब्रह्मनि समन्वयोक्तेः श्ुतिध्रास््राभ्यायपादसङ्गतयः। तथा fei “न्यता वा दमानिमृतानि जायन्ते" xanfeated विषयवः॥ , afte reat weal वक्षि म वेति सन्देहः | सच Paws ब्रश्यखरूपा- fean amafafa: we सिद्धान्ते तत्िडिरिति मेदः | quar. aya पव्वाधिकरणणलमेव फलमिति went एयक न Tea Ww, “CQrayd चापवारे च urea wuanata | प्रयोजनं न AM यख Me प्रव्चत Efa” |

warts weraqetats मन्तं, बच पुम्बोधिकरशसिडान्तेन पुव्ब- we कजापवादिक्यी सङ्गतिः पातिस्तद थो fant) तच न aatfa प्राहं | HHA AT ब्रद्मलच्तबत्वायोजात्‌। न च जगदुपा- wae सति aca लच्छखमिति ae) कलपादानत्वे ददखान्ता- भावेनानमामाप्रदन्तेः। AW तस्य Ws: Bay waafes: कि. अममानेभेति are | अनमानस्य अत्लमयरादकत्वेन तदभावे afeere बा marirfed: | न च भगत्कषटत्वमुषारानत्वं वा प्रत्येकं ayaa ferfa वाच्यं | कटमाभस्योपादागाद्धित्रस्य wera | वशतः परिच्छेदादिति प्रापे पुडबाभ्यूहमाचस्यान्‌ मानस्ाप्रतिष्ितस्यातीचि याथ खा तश्ामागात्‌! खअपारपेषतया निदाषम्नष्षकछषाभ यकारगत्वस्य खखादिषट्टाग्तेब सम्भावयितुं शष्छत्वात्‌ । तदेव लच्छखमिति सिडा- mafa ॥ नमग्भाद्यस्य बत इतीति॥ खजर यद्यपि जगव्नन्मश्ितिखलशय- कार यत्वं wea प्रतिपाद्यते वथाप्पम्रे“ प्रतिति खड ग्यधिकर ये तत्का-

* WATT To He To पाठः

श्र रत्रप्रभाभासिते। [ख ०९।पा०१।]

इदमा fate: वो अग्मादिष््मवम्बन्धाया। “aa दति कारणनिदे्ः। अस्व जगता नामरूपाभ्यां व्यारतस्यानेक- कटं माकर संयुक्स् प्रतिजियतदे्रकाखनिमि्क्रियाफखाअ्रयस्छ मगसाणचिनयरचनारूपस जकमखितिभङ्गं यतः सम्वेन्ात्‌ समव we: कारणाद्धवति agai वाक्यशेषः | अन्येषामपि भाद-

caw न कटत्वमाचं किन्त कटत्वापादानत्वाभवयरूपत्वमिति व्यमा सिडवतशतेभयकारबत्वं waafeaus इति न trea) नम्‌ जिच्ास्यनिगकन्र्यडः कारबत्वं wu aewafafa चत । उच्यते | वथा

cad qaqa axed सा afafcia, तथा बच्जगत्क्रारबं तट्‌ weta कल्पितं कारजत्वं aa सदेव aya waafaaaad | aT Mas + जक्ेखादिना॥ eee werd: wa वाकाथंस्यान्धप- cite fatwanfa) यथा चिचगादबदन्तस्य frat are: avez जग्भादीति नपंसकंकवच्चनयोातितस्य समाहारस्य watafmigw जग्मविक्तेवयं, तथा च जन्मनः समासार्थेकरेशस्य ग वत्वेन संविश्वानं यस्मिम्‌ went स aqudfaur cay: | तत्र यच्लक्मकारयं तङ्‌ wafa ब्रद्मत्वविधानमयुक्छं, ख्ितिलयकारबाद्धित्रत्वे न wa ब्रह्मत्वस्य Wawa, अता जग्मखितिभङेनिंरूपितानि whe कारखत्वानि मिलितान्धेव लचछ्मिति मत्वा at समाहारो दयोातित इति wa) नन्वादित्वं seam: कथं waa संसारस्यानादिल्वादितबद Siwy जन्मनेति ॥ arya gana चादित्वं चात्वा ate Bratt जन्मन खादित्वमक्षमित्य्थंः। cea: प्र्ल्लायंमाचवाचि- त्वमा शद्खो पश्थित सव्वेकाग्धेवाचित्वमाह ॥ खस्येतीति ॥ वियदादिज- गतो fran जन्भादिसम्बन्ध इतत etwas षष्ति ॥ बियदादे- महाभूतानां जग्भादि सम्बन्धो बच्छत इति भावः। ननु जगता BMT. देवा AWE waar” arcana रछछशमिति TEVA ॥ यत इतीति यच्छब्देन Ga Waar खानन्द्सूपं वस्स चते | ^“ नन्दाद्धोबेति निरस तत्वात्‌। वथा खरूपल्तय- सिङ्िरिति aaa) पदाचयमुक्ा पुव्बदनस्न्र्य Taya तच्छब्दा-

[अ०१।या०९।] WELT | १९

विकाराणां जिष्येवान्तभोव दति जश्मख्ितिनाश्नानामिह aed | चाखकपरिपटितानान्त्‌ “जायते afa” इत्यादीनां यद्णे तेषां अगतः fafaare खभ्भाव्यमानलात्‌ मूलकारणाद्‌त्प्िभ्ि- तिनाज्रा जगता म zeta: स्यरिव्थाश्रञ्योत तक्मा शङ्धिेति यात्पन्तिब्रह्मणस्तचेव fafa: प्रलय ते weal न यथोाक्र- विश्चेषणस्य जगता यथाक्रविगरेषणमोश्रं मक्ता ऽन्यतः प्रधाना-

WIC च सूचवाक्धायमाडइ॥ अस्येत्यादिनां॥ कारणस्य Taq. त्वादिसम्भावनाथानि जगता विर्रेवणानि। वथा कुम्भकारः प्रथमं games विकल्पितं एथबभरोदराकास्खसू्पं बुद्धावाशिख्ण तदात्मना कुम्भं करोति वहिः प्रकटयति, तया परमकार्णमपि खेधितनामरूपात्मना वाकरोति इत्यनुमीयत इति ware ॥ नाम- खूपाभ्याःमिति ॥ इत्थम्भावे एरतीया । wane चेतनजन्धं कार्यतात्‌ कुम्मवदिति प्रधानमून्ययोानिरासः। डिरण्गभादिनोवजन्यतवं नि- रस्यति ॥ अनेकेति । माडवेश्रानरेच्छारौ fears: कटंमेक्राभ- दात्‌ waa: | “यो ब्रह्मां विदधाति yar aa रत खात्माने बुषख- रन्ति" डति खता श्यृक्ड्द्धादेहापाधिदारा जीवानां कार्यत्वेन जगनग- ष्यपातित्वाच्र जगत्वारलत्वमित्चेः। कारबस्य aay सम्भावयति | प्रविजिबतेति ॥ प्रतिनियतानि अयबद्ितानि रेएकालनिमिन्तानि येषां जियाफलारां तदाख्जयस्ये्यः। खगंस्य क्रियाफलस्य Aave Sa: | देहपातादृधं काल उन्तराययमर्दयादिनिमित्तं प्रतिगियतं। ca सजसेवाफले यामादेर्दद्रादिदखवस्या देया | तथा च यथया सेवाफलं दे्राद्यभिश्दाटकं तथा कम्मंपलं फलत्वादिति सर्व्वच्नत्वसिद्डिरिति are: | aaufnd सम्भावयति ॥ मगसापोति॥ मन्वन्धेऽपि विपरि- बामादयेा भावविकारः सन्त्ोति किमिति भन्भादीव्ादिपदटेन न RAW तजा ।॥ सन्येषामिति॥ श्डिपरिबामयोाजंग्भनि प्रयस्य ना- न्रेऽन्तभोव डति भावः॥ “SH जायते अलति aga परिबमते अपक्ता- बते avafa” इति वाख्छमुनिवाश्यं रतत्खचमृलंकिंन स्यादत STH

go रत्रप्रभाभाचिवे। [चअ *१।पा०९।]

दचेतमादकन्वा वाभावाद्वा संसारिणो वेत्यश्वादि warafey me, न च quran: fafweewarefafaarnfatrar- <r) एतदेवागुमागं संसारिष्यतिरिक्नेश्वराशिलादि साधनं मन्यन्त रश्रकारणिनः। गण्विडापि तरेवापग्धस्तं अग्मारिष्धने। न। वेदान्तबाक्यल्लुसुमयथनार्थलयात्‌ खजार्ा। वेदान्तवाक्यानि fe खतेरदाशत्य विषाय्यंग्ते। वाक्या्यंविचारणशाथ्यवसाननि-

याख्वेति ॥ वाख्छमुनिः किल महाभूता नामुत्न्नानां दितिकाले dt. तिकेषु veda ननगादिवटकमुपलमभ्य निक्त वाकश्चकार तक्म वोरव WCAC AACA ससव GUT दति यङ्ग ZAAA WTA ग सङ्ङोतं किन्तु महमभुतानां wwaqatate wet Bie सामा भिदिति से चुकता जग्भादवच रव उद्यम caw: | यदि faxa- स्यापि अुतिमेखमिति महाभतजन्मादिकमचश्छहि सा खतिरेवख- चस्य awae किमन्तग्रदूना निरह्वेनेति भावः | यदि ममता wet विरिक्कं कारबंस्यात्‌ वदा aga तादियाश्यादिदोाषः wa, तस्तत्रिरासाय खच्चबयुचेब ay fan जगण्णन्भादिकं ग सम्भववि कारलान्तरासम्भबादिति afm: खचिवा, खा तकोपादे fanca awa; अधुना सङ्केपेड तां द्यति ॥ न ययेदोलादिना॥ मामरू- पाभ्यां यारतस्छेन्ादीगाख wogt जमदिष्नोवयानां ास्थानाबसर

प्रधानश्रन्यधोः संसारिबख् निरासो दधिंतः। परमाबुूनामचेतनानां खतः प्रत्यये गाबव्नी बान्धस्य चानम्‌ न्धत्रनियमेनान्‌मानाव्‌ wale. रासिदधि तेषां Deana जगदारम्भक्ल्वासम्भव इति भावः। खभावादेव विचिच्रं जगदिति लकायतस्तं wares न चेति॥ wae उत्पत्वादि सम्भावयितुं न श्रग्धमित्यन्वयः। किं खयमेव खस्य हेतुरिति SUT उत कारलागपे्तत्वं ? wep, खात्ला्चयात्‌। न डितोब rave ॥ विशिष्टेति । विणिशटान्बसाधार्णजि दशकाशनिभिचखानि तेषां काग्थायिभिग्पादीयमा बचात्‌ Sees शारकानपेचल्वं न यक्त- faad: | wate छान्याधिंगां भूविग्रषे वषादिकाखे वोजादिनि- मित्त च प्रृत्तिन स्यादिति भावः। पूब्माङ्कसम्बेद्रलादिवि्रेषबकमी

[अ ०१।पा०९] शङ्ख त्रद्यखचभाय्ये | ४९

em हि जह्मावगतिनंमुमागादिप्रमाणाम्तरमिरटंला। सल ठ वेदाग्वाक्येषु जगते जग्मादिकारणवादिषु तदर्थग्ररणदा- व्धोयानुमानमपि वेदान्तवाक्धाविरोाधि प्रमाणं भवन्न निवा- tal त्येव च तकंस्याणयभ्यपेतलात्‌ । तथाहि “^“श्रातययोा मन्त-

खरं मुक्रा जमत उत्पत्यादिकं न सम्भवतीति waa wit विना क्ये नास्तोति अतिरेक उक्तः। तेन “aa कायें तत्‌ सकटंकमिति', anfraraa | vata ब्याक्षिन्चानं जगति wa कत्तारः साधयन्‌ aa. wat साधयति fe gate afanat मान्तिमुपन्यस्यति ॥ श्तदे- वेति॥ रखतदोवानुमानमेव साधनं न wfafefa मन्यन्तदतियोजना। अथवा waged शु्यनुयाहकयुक्तिमाचत्वेनास्मत्‌सम्मतं खदनुमानं खतन्लमिति मन्यन्त इत्यथंः। सन्वैश्चतवमादि शब्दाः | यदा यािच्लानसहछवमेतल्ल च्तणमेवानुमार्नं मन्यन्त Kee | aad विभानः। व्या्भिच्नानात्‌ जगतः wiretafeafafe:, पश्चात्‌ स कत्ता Ga जगत्कारगत्वाद्यतिरेके कुलालादिवदिति सव्वे्त्व- fats:, “agarg” इत्च “मन्यन्त, इत्यनमानस्याभासत्वं खचितं | wie) VPS तावव्नीवः att न भवति जोवाट्‌भिच्रस्य घट- वदश्रैतनत्वनियमादन्यः कत्ता नास्त्येवेति वअतिरेकनिखयात्‌, “aa काय्यं तत्‌ aaa” शति वयाप्ति्ञानासिदिः। लक्तणलिङ्कानुमाने तु बाधः, अशरीरस्य जन्यक्लामायागात्‌, “avg तन्मनाजन्यंः' इति afafeciaa नि्च्वानासिद्धेच्लानाभावनिश्वयात, तस्मादतीन्िया्ं afata aia) श्रु्यंसम्भावनाथंलेनानुमानं Baars म खतन््- fafa भावः। मग्विदमयक्तं, खतेरनमानान्तभावमभिप्रेय भवदीय- खकृताऽमुमानस्येवोापन्यस्तत्वादि ति वं शेषिकः शङ्कते॥ नज्विति ॥ wat “मन्यन्त !दत्न्‌मानस्याभासक्रिस्युक्तति ara: | यदि खतीनां खतन्त- मानत्वं ग स्या त्ति“ तत्त समन्वयाद्‌ "इत्यादिना तासां तात्पयै खचक्न्न fanaa, तस्मादुन्तरद्वाशां अतिविचाराथत्वाच्जन्मादिदखचेऽपि श्रतिरेव खातन्येज विचाग्येते नानुमानमिति परिषरति। मेति॥ किच AQAA वमतिरभीष्ा वदयेमस् शास््रस्यारम्मः, सा च नानुमा G

४९ रनरप्रभाभासिते। [ष्च ०९।पा०९। ]

a” इति afa:, “पण्डिते aural गन्धारानेवेापसम्पद्येत एव- मेवेह चार्य्यवान्‌ परुषो वेद” इति च पुरुषबद्धंसादाय्यमात्मना दश्यति। न धश्मजिन्नासायामिव अ्रत्यादव एव प्रमाणं ब्रह्मजि- श्राशायां किन्त ्नव्यादयोाऽनुभवादयख् यथारम्भवमिह प्रमाणं, अनुभवावसानत्वात्‌ तवस्तुविषयला ख | ब्रह्म विज्ञानस्य कन्तव्ये fe विषये नानभवापेकास्तीति श्रुत्यादीनामेव प्रामाण्ं खात्‌, पुरषाधोनात्मलाभलाच कन्व । कन्तुंमकन्तुमन्यथा वा कन्तु uw सेकिक वेदिकश्च wali यथा war गच्छति पद्यामन्यथा

नात्‌, “^ तम्योपनिषदम्‌"१ इति आते, wat नानमानं विचा्य॑मितारह॥ वाक्छायति।॥ amy तदयस्यच्र विचारादठ्यदध्यवसानं तात्ग्धजि- अयः प्रमेवसम्भवनिखयख तेन जाता ब्रह्मावगतिमक्तये भवतीव्यथः। सम्भवा बाधाभावः। नन किमनमानमनपेितमेव tary, सत्स fafa ॥ बविमतमभिन्रनिसिनक्तापादानकं विमतं चेतमनप्रकतिकं काय्य. त्वात सुखादिवदित्बममान अव्यद्‌ाच्यायपलितनमित्यचः। दाय संशयविप्य्थासनिश्तिः। “मन्तव्यः, इति अखथयसलकस सम्भावनोय डत्यथः। यथा कचिद्‌ गन्घारदश्ेभ्यखाररन्धवार परे बडनेच्र Tq चकत केनचिग्मक्तबन्धल्दुक्तमागयहशसमयंः पणितः खयः तकषकुशखा मधावी खदेशागेव प्राप्नुयात्‌, रखवमेवेहाविद्याकामादिभिः खरूपान- ae प्र्यावययाद्जित्रस्ये संसारे few: केनचिद्यापरवरेनाचार्ग्य “alfa त्वं daa” किन्त “awafa” श्न्यपदिषटखरूपः खवं तक- Runa “खरूपं जमो यान्रान्यया'› इति अतेः खस्य परूपमतिरूप- तकापे्तां दशयतीत्धाह॥ पण्डित इति। ara: अतरित्यथः। गन WGN ममनाद्यप्त्ता न युक्ता वेदाथत्वाडम्मवत्‌ किन्तु खुतिलिङ्कवा- बधादयरवापल्ता waa खा ॥ नति॥ fans धम्मं xa fara wuts डति mea) aaa ब्रद्मसा्तात्कारास्ा विददनुभवः। ाद्पद्‌ाग्लनननिदिध्यासनयोयंहः। तच VATE) खमुभवेति।

[अ०१।पा०९।] शाङ्करत्रह्मरच्रभाष्ये | aR

वाब wemnfa, तथा “sfacrs trefad cetfa नाति- we षोडथिमं डति”, “उदिते जरेति श्रनुरिते जरति" दति विधिग्रतिषेधा ञ्चा जार्थवन्तः स्यः विकल्पात्व गो पवादाञख्च। म त वदेवं मैवमस्ति नास्तीति वा विकस्यते । विकल्यना स्त परव

सहमय WAM शाब्दस्य साच्तत्कवारावसामत्वापेद्तशात्‌ प्रव्यग- भ्रुतसिडनब्रह्धयगेचरत्वेन साच्तात्कवारफलकत्वसम्भ वात्तदथं मननाद्यप- चा aa) wa d faqs साध्ये सा्तात्कारस्यामपफेदितत्वादस- way wa मिखेयमचरमनदामायापे्िवं | लिङ्ादयस्त अत्यन्तभ्वा रव afacia जिखयेपयगितवेनापचन्तेन ममनादयः,, अनपयेागा- fearg: | निरपः we खतिः। शब्दस्यायप्रकाशनसमथं faery qe | VMACUSAMNF Ww | CRAM प्रधागवाक्ं vaca | कन- वटिवाबामयानां कमपठितेर्वयाक्रमं सम्बन्धः aa; यथा रेश्रा- TTT CTA CW Was पठिताः, दशमन्धाच “इशारे जनादिबि दन्ाद्याः' तच प्रथम प्रथममन्त्रस्य विनियोग इरन्णादयहनोय। सश्चा- साम्यं समाख्या | ययाध्वय्ये बरसच्चकानां मन््ाणामाष्वय्ये वसर्चत्के क- ग्मखि fafaaia इति बिबेकः, UF तावद्भद् मननाद्यपद्च वेदाथत्वात्‌ धम्मंबदिव्वनमाने साध्यत्ेन धम्मस्यानभवायोग्यत्वं, नपेलितान- भवत्वञच्चापाधिरि लु, उपाधिद्यतिरेकाद्‌ wale मननादयपेच्चत्वच्ोह्धं | aa यदि वेदा्ंत्वमाचेव AWM धम्म साम्यन्वयाचयेत aly छति- age बिधिनिषेधविकल्योत्छ गापवादाख sete धम्म बत्‌ स्यरिति। faut बाधकमाद। पर्षेत्धादिना | परुवलवबधीना खात्मलाम उत्प fade तद्धा बाज घम्म खु्यादोनामेव प्रामाणयमि चन्वयः। धम्मस्य सा- we लेकिककारम्मट्दटान्तेन स्फटयति॥ कन्तमिति॥ लाकिकवदित्धद्यः। Zuri सफटयति ॥ ययेति y दाज्िकमाह ॥ तथेति ॥ तडम्मस्य कमक शष्छत्वमक्का खन्यथाकन्तश्रक्धत्वमा ह ॥ उदित इति ॥ wT साध्यत्वम्पपाद्य as विध्यादिगोग्यतामाह।॥ विधीति॥ विधिप्रबि- tag विकस्यादयख धम्म साध्ये asda: सावकाशा भवन्ति a ब्रद्यस्छपि स्यरिन्वथः। "यजेत ग सुरां fata” इत्यादये। विधिनिषेधाः ५

88 रन्रप्रभाभासिते। [अ०९।पा०९।]

HII, वसुयायाढ्यज्नामं परषयद्ापे्ं, किन्ति वस्त॒तन्व- मेव तत्‌। न हि स्थाणावेकस्मिम्‌ स्थाणवे पुरुषाऽन्यो वेति MTNA भवति । wa परुषा वान्यो वेति मिथ्याज्ञानं खाणरवेति तत्व- WTF TAMA | एवम्भ तवस्हुविषयार्णा Arava ayaa । तचेवं सति ब्रह्मज्ञानमपि agaaaa ware faraara । ननु भूतवस्तविषयघे ब्रह्मणः प्रमाणा करविषयल मेवेति वेदा म्तवाक्य- विचारणाऽनर्थिंकेव प्रात्ना,न,टद्धिया विषयत सम्बन्धायदणात्‌। खभावता afefavafasarfa इद्धियाणि a ब्रहमविषयाणि।

त्रीष्टिभियवैवा यजेतेति सम्भाविता विकल्यः यष्गामडणयारे च्छक उदितामुदितङामयेब्यवश्ितविकल्यः। “न हिंस्यात्‌" दइ यत्स गं; । “च - मीषामीयं परुमालमेतः! Karas | तचा “राइ वनोये जुहाति" डन त्ख मः... खगश्छस्य पदे पदे जद्दातिः, इत्यपवबाद इति विवेकः, ca ब्रद्यमथि स्यरित्यचेापर्तिंवारयति।न ति्नादिनाभ्चूतवस्तविषयत्वादित्न्तेन। डद वस्त Tq नेवं घटः पटो वेति प्रकारविकल्पः। अस्ति नास्ति ala स्ताखरूपविकस्पः | नन वस्तन्धपि खात्मादा afemafe नासौ atfefanan cua तच्राह ॥ विकस्य नाख्विति ॥ अस्तित्वदिकाटि सरकं परषनबद्धिस्तम्मला मनस्परन्दितिमाचाः संगशयविपयग्ययविकल्या

प्रमार्पा CMB: | GT मावः, “ava इड यथया यया waa तथा तथा AY Twa” इति quatre पुरुष द्यपेच्ठा विकल्याः स्वं प्रमारूपा र्व भवन्ति, aaa ब्रद्मण्यपि सव्यं विकल्या gare: स्य॒रिति। तच्राप्येवमिति acai प्रत्याह । नेति॥ यदि fazaqe- नमपि साध्यश्नानवत्‌ पुरघबदड्धिमपेच्य जायेत तदा सिद्धविकल्पा यथाथोाः रूः, न सिखवस्तन्षानं wee किन्ति प्रमासवस्तजन्यं त्याच AMA रकसू्पत्वादकमेव Ala प्रमा, अन्यं विकल्पाखयथाया रवे थः | aa टद्मगमाह॥ न fe स्यालाविति॥ सख्यावरेवेत्यवधार्ये fax aa विकल्पा aural न waaay: | तच यदश्तुतन्नं चामं STUY बत्‌ yeaa तन्मिथ्येति विभजते तजरेति॥ स्पालाविन्ब्थ॑ः।

[ख०१।पा०९।] ाङ्रत्रह्मदजभाष्ये | ९१

इति होश्डियविषयल्े ब्रह्मण ce ब्रह्मणा सम्बद्धं काय्यंमिति THA | कार्यमा चमेव ग्रद्यमाणं fa ब्रह्मणा सम्बद्धं किमन्येन safeat सम्बद्धमिति न we fread amazes गानुमानेपन्यासाथे किम्नर वेद्‌ान्तवाक्धप्रद ware | किं पनस्त- देदान्धवाक्धं यत्‌ ITY शिलणयिषितं। “was वारखिर्वशणं पितरमपख्शार श्रधोडि भगवेा ब्रद्येति'? दष्युपक्रम्याड “यता वाट्मानिग्डतानि जायन्ते येन जातानि जीवन्ति ama भिरंविश्रम्ति तदिजिश्नासख agg” दति। तस्य च निशंयवाक्यं

ware घटादि व्वतिदिश्रति॥ खुवमिति ॥ प्रज्णतमाङ॥ aad सतोति ॥ सिदडेऽर्ये ्रानप्रमात्वस्य वस्वधीन्त्वे सति agquaati बसतअन्धमेव यथाथंमपयुडषतन्लंभूतार्विषयत्वात्‌ ख्धागश्चानवदित्य्ः अतः साध्थे$थ सव्व विकल्पाः Waa न faxra डति Tama, न wary wea इति ममनाद्यपच्ता fagta भावः। मनम्‌ तहि aay प्रादि गोखरः धम्मेवि लच्तशत्वाद घटादिवत्‌ तथा च watt

इते जमरत्कारकानमानं विचाय्ये सिद्धां तस्य मानत्वात्‌ न अति

feary तस्या मामत्वेन तद्धिच्वास्स्य निष्फणत्वादिति शङ्कते॥ नम्वि- ति। प्रमाडान्तरविषयत्वमेव प्राप्तमिति कत्वा प्रमाणन्तस्स्येव fa- चारप्राप्ताविति fa: aH Tare ven, कियत्‌ me aE जमित्यनमानं ब्रद्यसाघकंकिवायत्‌ aa तत्‌ सकारबमितिः? नाद्य

या्यसिद्धंरि व्याह ॥ नेति ॥ ब्रह्म इख्ियाय्माद्यतवात्‌ vada व्या्ि- ग्रहायेामान्र परमाडान्तरविषबत्वमित्ययेः| इन्ियायाद्यत्वं कुत इतत माह ॥ खमभावत डति पराज्ि खानि यटढणत्‌ खयम्भः"' इति अते

real सू्पदिदीनत्वाचेदययेः। xfearowastt anfaaw: किं नस्यादत ाहङ॥ सति wife y तन्नाखतीति wa: | शदः काय्यं ब्रद्यज- fafa arfuuad ब्रह्मशेऽतोख्िवत्वात्र सम्भवतीत्यः। दितो का- स्बसिद्धाबपि कास्वस्य wee ata विना च्ातुमण्क्यमिश्याडइ॥ कायेमाचमिति ॥ सम्बन्धं wa awa, खुतिमन्तरेख aaa ज्र

eg रलनप्रभाभासिते। [ख ०१।पा०९। |

“्रानन्दाद्धेव खल्विमानि भूतानि जायन्ते Trea जातानि जोवन्ति grace प्रयक्धभिसंविश्नन्तिः दति । अन्यान्यप्येवंजाती- कानि वाक्यानि नित्यप्रद्धबड्‌मुक्रखभाव* ब्वंज्ञखरूपका- रएविषयाण्यदा इन्तव्यानि ॥ २॥

अगत्कारणलवप्रद नेन TAY WISH तदव द्र ढ यन्ना इ।

देति निखयलाभमस्स्मात्‌ तह्वाभाय रतिरेव प्राधान्येन विचारमेया, ऋनुमानं तूपादानत्वादिसामान्यदारा गटदादिवद्‌ ब्रह्मणः खकाग्यात- वात्वादिभतार्चंसम्भावना् cae विचाय्यमिल्युपसंहरति। तस्ना- दिति॥ रततद्धश्रस्य विषयवाक्ं एष्छति॥ कि पुनरिति॥ डश wata wamuea विच्चारयितुमिष्टं aw fafaay: |) «wa डि प्रयमदखके विशिद्धाधिक्षारिणेो ब्रद्यविचारं प्रतिच्वायब्रद्यच्चातुकामस्य दितीयखने wosqua, तयेव तावपि मुमुच्तोभ्रंद् च्रातुकामस्य जगत्कार बल्यो पलश्छयानु वादेन WE Was इति यीता्ंक्रमानुसा- स्त्वं चस्य दश्रंयितुं सेपक्रमवाकं पठति ॥ ग्गर्ति। खधीहि स्मास्य उपदिग्रे्यथेः। wa येनेत्येकत्वं विवलितं, नानात्वे ब्रद्मत्व- विधानायोगात्‌। wera तटेकमितखवान्तरवाक्धं, wea कारं तद्‌ ब्रह्मेति बा यत्कार्यं तदेकं ब्र्ेति बा महावाक्छमिति भेदः fate खरूपलच्तगमित्याश्॒ वाक्षषटघाद्निखोता aawery: SOMA इत्याह ॥ वस्व चेति॥ a aw” “तस्मादेतद्‌ WY नामरूपमद्नख्च जायते “विज्ञानमानन्दं we” इत्यादि शाखान्तसैय- बा क्धान्छप्यस्य विषय इत्या ड ॥ न्यान्धपौति॥ रवंजाती यकत्वमे वाह ॥ निन्येति ॥ तदेवं wag Weg र्च्तण्डववावधानि fre ate समन्वितानि बद्वा afafcfa fax ies यस्य faafed वेदाः Sarwar: | MCA THAME वेदवेदयमहं WH | ड्तानुवादेन सूतिं aaqucauaaqacafa yo safsfa y

* खभावेति पटे qfravea arte |

[अग९पा०र२।] शाङर ब्रह्य ङकभाय्ये | &9

WAS TTA | ३। महत ्छम्बेदादेः ास्तस्यानेकविद्या स्थाने पंडित प्रदीप- वत्‌ सब्वार्थावद्यातिनः सब्व॑न्ञकस्पस्य यानि: कारणं wy मन ₹ो- दृस्त wag म्वेदादि लक्षणस्य सव्व॑ज्ञगणाभ्वितस्य सव्व॑ज्ञा-

चे वन्बस्य ब्रह्मा जगत्कार यत्वाक्षया TAWA प्रतिश्वातं खवह्लता चेतमङर ्रागपव्वंकत्वात्‌। तथा TAT TAR सव्येकारणकत्वात्‌, यो ववकन्ता स ase: यथा कुलाल इति स्थितं; वदेवाथिंकं सव्वे- wa प्रघानादिनिरासाय वेदकटरत्वरेतुना AGTHITAU: | देतुद- वच्छेकार्यसाधनत्वादेकविषयत्वमवान्तरसङ्कतिः। यडा वेदस्य नित्य- त्वाद्‌ AWS: सव्व हेतुता नालो घाच्तेपसक्ा वेद हेतु चमु च्यते “we awa मतस्य गिश्खितमतद्यटगवेदा यजवदः सामवेदो$यन्बाङ्करिस? इतिवाक्छं fara: | तत्‌ किं devaeda ga: aane साघयति उत न साध्यति tfa सन्देहः; aa qracaticatea पोडधेयत्वे मृषप्रमाखसापेशचचत्वेनाप्रामाख्छापातान्र साधयतीति Wane जगड- वाखेतनत्वासिद्धिः फलं | सिडधान्ते afafs:; we बेदान्तवाऋधस्य खशक्हलिद्स्य deaf समनग्वयोक्तैः अतिश्रास््नाध्यायसङ्तयः। श्वमापादं Wartcayay ऊद्याः। वेदे हि सव्नाथप्रकाशमशक्तिड- weed, खा तदुषादानत्रह्ममतश्नक्तिपूर्वंका तदूता बा? प्रकाशन- ufeera कागयंगतश्नक्छिल्वादडा प्रदीपशक्िवदिति बेदोपादानत्वेन WUE: खसम्बडधार्रोषाथप्रकाशमसामथंरूपं सव्वं सासित्वं सिद्यति। वडा यथा MANE: waa चात्वा वेदं Fafa, तथा जिचिच्रगब- मावासहायाऽनार्तानन्तखप्रकाश्चिग्मावः परमेश्वरः खं छतपन्येक- श्योयक्रमसनातोयक्रमवन्त बदराणि तद्या युनपव्नान्च्रव कया- बोति न वेदस्य पोडषेयता। यच दयचंन्चानपव्येकं werd वाक VU कारमं तत्र पाडवेयता, खच च यैगपदान्रसा; खता बेद- क्ता वेदनिव तदथयमपि खसम्बजं मनान्तसीवकतया जानातीति say डति सिडाग्तयति।

्राख्छेति ॥ चास्रं प्रति हेतुत्वात्‌ ब्रह्म aaw सम्बकारबख्

भख रलप्रभामासिते | [श ०१।पा०१।|

दन्यतः सम्मवेाऽस्ति। यद्यदिखराथे श्ास्तं यसमात्‌ पुरुषविशेषात्‌ सम्भवति, यथा व्याकरणादि पाणिन्यारेः भेयेकदेभाथंमपि, स ततेोऽष्वधिकतरविज्ञान दृति प्रसिद्धं लाके, किसु वक्रव्यमनेक- were देवतिययंद्मन्वलाञ्रमादिप्रविभागरेताः कूगेदाद्यास्यस्य सव्वज्ञानाकरस्या प्रयन्नेनेव लीलान्यायेन परुष- निश्वासवद्यस्माग्मरतेा भूता्चानेः waa: “WE महते भूतस्य निश्वसितमेतद्यद्‌ ae” दत्यादिश्रतेस्तस्य महता भूतस्य निर- तिशयं eawa सव्वंशक्तिमत्व्येति | अथवा यथेाक्रन्म्बेदा-

इति सङ्गतिदयानसारेण खचयाजनामभिप्रे्य पदानि ब्थाचष्े॥ महत ्ति॥ Gar eauwfeat वेदस्य विशेषणानि | तच प्रन्थताऽथ- तच AWM, शितश्ासनात्‌ शास्त्रत्वं । WAU: शब्दमाचोापलच्तणायं इति मत्वाह । aaa ॥ “'्पराणन्धायमीमां साधम्मेशास््रायि, भि- च्वाकल्यव्याकर यनिरक्तच्छन्दोव्यातिषाणि षडङ्ानि', इति दशविया- खयानानि बेदार्थक्लानङेतवः तेरपक्नतस्येत्ययः | चयनेन मन्वादिभिः परिग्रङोतत्वेन वेदस्य पामां afad) खनाधकत्वाभावादपि प्रामा- स्प्रमित्धा इ ॥ प्रदीपवदिति॥ सव्वायप्रकाश्गश्टक्तिमन्तवेऽप्यचेतमत्वात्‌ सन्व ्ल कल्पत्वं योनिख्पादानं Te च । मन GAY या wa: Tat- यश्चानश्रतिमक्वं वेदस्य तद्‌ज्विवत्वे$पि wae: सव्वश्नत्वं कुत इत्यत पाष ॥ नहोति।॥ उपादाने तच्छक्तिं विना काय्य तदयोागाददापा- दानस्य wae | अनु मानन्त॒ yes दद्मितं। मन चाविद्यायासतदाप- fa: | शक्तिमश्वेऽयचेतनल्वादिति ura: | वेदः खविषयादधिक्रा्थन्ना- गवच्जन्धः, प्रमाखवाक्यत्वात्‌, अाकरणसरामायगादिवदित्यन्‌मानान्तर; वच बात्िमाइ ॥ यद्यदिति a विस्तरः षब्दाधिन्छ, श्वनेना्थंताऽख्यत्वं बदन्‌ quate खचयतिः; दृष्यते चायंवादाधिकछं Fe) येषा याजना BUSTS यस्लादाप्तात्‌ सम्भवति स ततः शाख्त्राद्‌- धिकार्थन्ञान इति प्रसिद्धं यथा शन्दसाधुतवादिद्खयेकदेश्ोऽया यस्य तदपिव्याकस्णादि पा{न्यादेरधिकाथशच्रात्‌ सम्भवति। यद्यल्पायंमपि

[ख०१।ा *९1] ग्राङ्सत्र्मद्धत्रभाश्ये। ४९,

रिक्तं यनि: कारणं प्रमाणमस्य ब्रह्मणे Vara खरूपाधि- Wa | WISTS WATUTA जगते जन््ादिकारणं ब्रह्माधिगम्यतं cefaara: | तच्छाख् मुद इतं Wes “यते at cars भूताचि ara” रत्यादि किमथे ae ददं खजं यावता पूर्वै

ग्रा्णमधिकार्थ्चात्‌ सम्भवति ser ‘apg aya” दन्यादिखतेयस्ना- रताऽपरिच्छिब्राद्धतात्‌ aaa: सक्राणशादनेकग्राखेद्यादिविशि- म्य वेदस्य परषनिश्रासवदप्रयलेनेव सम्भवः तस्य सव्वद्लत्वं सव्वं ्ह्धिमत्कदेति faa वङ्कष्यमिति, तच वेदस्य पोारवेयत्व्ङ्कागिस- ay छतिद्धनिखसिवपदार्थंमा इ ॥ अप्रयलेगेति ॥ प्रमागान्तरेबाय- ऋानप्रयासं विना निमेषादिग्बायेमेतयंः। अवानु मानेन “a सव्वं च्च, ति खन्यक्तसम्बद्चन्वदाष्यय पाणिन्धादिवदेदकत्तरि धिकार्यच्ा- बसचचामाचं साध्यते न त्वथेच्नानस्य वेदरहेतुलं, faufaanfafaer- धात्‌, बेदच्चागमाचेगाध्येदवबददकादरत्यापपन्तेश्च | इयाम्‌ विशेषः GIA पराप्तः; KUCH खट्धतमेदानपन्भं खयमेव war तथेव wast ग्रह्मादिग्नाविभोा व्यन्ननाङतश््वानत्वान्तदयमन्धवजनोयतया कानातति aay cera | धुना AGA लक्षडान्तरः प्रनाण- fawraret वंशान्तर माइ ॥ अथ वेति । ल्गप्रमाश्यो ब्रद्यनिख-

बाचत्वादेकयलकत्वं aya: | ^.न्वोापविषद qea” इति अतत्र. Gal वटरेकवेद्यत्वं व्रते न वेति संश्रये, काय्यं शिङ्केनेव लाघवात AT. we सम्नश्चस्य ब्रद्मबः fasta त्रत इति प्राप्ते वेदप्रमायकत्वात wear ब प्रमाकान्तरमेदयत्वमिति लिडान्सयति ॥ शासबाजिला- fefa तद्चाचष्े ।॥ यथयाक्कमिति। Gas परव्वात्तरपक्तयक्िदयं सं- Uw RSG) चर ware खजमानस्येव विचाग्यतासि्डिः फलं fezra वेदाग्तानाभिति de: | खममानादिना ब्रह्यसिजिः Tae verifecenr| किख विजिकप्रपश्चस्य wrerefaernenarar- WH WWATHATE! | AW SAQA कररोकत्वसम्भवः, रकत्वच्चा- नात्‌ SATA AHO aT NAIA ताइ । शा स्नादेषेति।

कि तब्ास्त्रभिति ताड ॥ wafafa ॥ एथमारम्भमाचिपति। 8

ye रत्रप्रभाभासिते। [अ०१।पा०९।]

खत एवेवंजातौयकं अरास््रमदाररता ज्रास्तयेानित्वं ब्रह्मण दभिंतं? उच्यते| तच चारण UE जास्तस्यानुपाद्‌ानात्‌ जगतेए*जग््ादि RATAN AIA AMA A, तामाज्ङ्ां faatifaafag qa प्रवटते५ ““गास्तयेनिलादितिः॥ कथं पन- APC: शास्तप्रमाण्कतलमृच्यते ? यावता “wMerag क्रियाय व्वादानयक्यमतदयंनां'' दति क्रियापरत्वं शास्तस्य प्रद्जिंतं,

किमर्थमिति ॥ येम हेतुना cas वतः किम्ंमिवयः। जग्माट्िजि- कुकाम मानस्य खातनट खापन्धयासश्ङ्कनिरासाथ cunaafaazry y saa श्ति॥ sara: सिद्धब्रद्यमपरा उत कय्यपरा इति निष्फलत्व

सापेच्चत्वयेः प्रसङ्गाप्रसङ्ाभ्यां संशये Waar दितोयवसखेकमान्तेपस- Sa पुव्वेपकच्तमाइ ।॥ we पुनरित्यादिना ।॥ “सदेव Siwy” इत्यादीनां सन्नात्मत्वादि स्यदधब्रह्मशिष्कानां aufa aaa: अचखादिसक्तय

पन्नपच्तं चेदाम्तषु ममृुप्रडच्चसिडिः सिद्धान्ते aafafsfcfa fa- वेकः। कथमिन्ध।त्तेपे हेतुः ॥ यातेति ॥ यते जेमिनिदधकेख शास्त्रस्य चेदस्य क्रियापरत्वं दशिंतमताऽक्रियार्यतवारदान्तामामागयेक्छं wae चद य॑ूज्यत्वं WIN ATT: | GAMAARU: । प्रथमद्धके तावडंदस्या- ध्ययमकषारडकभावनाविधिभाखस्य फलवद्‌ येपरत्वमक्घं । “चोद मालक्त- aisut uw’ इति इितीयद्धच धम्मं कायं चादनाप्रमाङमिति बेदप्रा- AWM काय्य परत्वमवसितं। तत्र “aaa Bias’ इन्बाद्य्च॑वा- दानां धम्म प्रामाण्यमस्ति नवेति संशये ान्नायप्रामाख्स्यक्रियायेत्गेन व्याप्तत्वादय॑वादेषु धम्मैस्याप्रतोतेरक्रियाथानां तेवामानर्यकं निष्फला- दरं, न चाध्ययनविध्युपात्तानां निष्फले fags प्रामाखं यक्तं, तसमा- दनित्धमेषां प्रामाख्यम्‌ ते, व्यापकाभावाद्याप्यं ware नाख्त्येवति यावत्‌। र्वं पु्बंपक्ेऽपि ^“ वधिना त्वेकबाक्छत्वात्‌ aan विधीनां स्यः''इति asa िडान्तमाह ॥ क्रियापरत्वमिति। अनित्य.मति प्राप्ते

* जगत x(a ud ae पुरक af |

[ख०१।पा ०६] श्ाङ्गरब्रह्मखचभाय्ये। ४९

शता वेदाम्तानामानर्थक्यं, श्रक्रियार्यवात्‌; कर्टंदेवतादिप्रका- अरनायलेन वा क्रियाविधिविशेषलमुपासमादिक्रियागम्तरविधा- mua ar? म fe परिमिष्ठितवस्तुखरूपभ्प्रतिपादनं स्म वति प्रत्यत्तादि विषयलात्‌ परिगिष्ठितवब्धमः। तप्मतिपादमे चशेयोपादेयर हिते परूषाथाभावात्‌। Wa एव “SST IAT”

दशिंतमित्ध्यः। “aiza सिप्रतमगामिनी Saat तदवताकं कम्मं सिप्र मव फलस ciwfa” cada विधेयानां afaemya इारेण “qa ेतमालभेत?› इत्यादि विधिवाक्छनेकवाक्छत्वादथवादाः सफलाः स्यः। सतिलच्तणया सफलकाय्यपस्त्वात्‌ प्रमाशमदयवारा इति यावत] नन्व- ध्ययनविधिग्छहोतागां वेदान्तानामानयेक्छं न यक्तमित्यत aw, क- fafa) न वयं वेदान्तानामानथंक्धं साधयामः किन्तु लेके सिडस्य मानान्तर वे दयत्वात्रिष्फ लत्वा सिडब्रह्मपर्त्वे तेषां मानान्तर साप्त त्वनिष्फलत्वयाः प्रसङ्गादप्रामाणखापातात्‌ कायशेषक्टंदेवताफलानां प्रकाशनदारा काय्येपरत्वं वक्घव्यमिति ga) तत्र त्व॑तत्यदायेवाक्धानां ageqaratane विविदिषवादिवाक्ानां फलस्तावकत्वं। नन्‌ कम्म- विश्ेवमनारभ्य प्रकरणान्तराधीतानां वेदान्तानां कथं awa ? मा- MATa aA पच्तान्तरमा इ ॥ उपासेति । मे च्तकामेाऽसद्‌ब्रद्या- भेदमासाप्य “aE agifa” radia डन्यपास्नाविधिः) atfex- ब्दाच्छवङादयः, तत्काेपरत्वं वा वक्तवयमित्यद्यः। «aa wagafaqar- श्वतकार्ययपरत्वं किमयं वक्तव्यमिति aare ॥ न डति ॥ परितः सम- aifauaa fad ufefafed क्षत्यनापेत्तं सिद्धमिति यावत्‌, तस्य प्रतिप्रादनमश्लातस्य वेदेन ama aq सम्भवति, मानान्तसर्येोग्ये$्ं aay संवादेसख्नवादकलत्वाट्‌ '“खभमिहिमस्य das” इति वाक्छवत्‌ विसंवाद च नेाधकत्वाट्‌ “खादिता aq” इति बाक्छवदित्यथंः। fast Aaa: | मानान्तस्याग्छत्वाद्‌ घटवदिन्यक्घा निष्फलत्वाश्च तथेत्याह तदिति। सिडन्लापने शेयाप्राद्यागाचरे फलाभावाञ्च qa सम्भव

* खरूपेति पदं ao oma afer |

uz रन्नप्रभाभासिते। [च ०२।पा०९।]

दत्धादीनामानथकयं मामृदिति ""विधिनालेकवाक्छलात्‌ स्त्य- येन विधीनां स्यः” इति सावकलवेनार्थवस्वमक्रं । मग्धाणाश्च “dar” ऽऽदीनां करिखातत्तसाधनगाभिभायिवेन कर्ंषमवाचि- wan । म कछषचिदपि वेदवाक्यागां विभिसंख्शमनतरेकार्थवन्ता

या-णिनि = कक

nay, फलं fe चखा वातिदुःःख्हानख्। we प्रङत्तिनिरत्तिभ्यां साध्यं ते चापारेयस्य प्रद्न्तिप्रयलश्ाग्यस्य देयस्य निटत्तिप्रयल्रा््यस्य waa जायेते, म fexarnfcfa भाषः। safe सिडबेाधिवेद्‌, वादानां साफल्यं क्यिन्ाग्रच् ““खआान्नाबस्यः, इत्धादिसङ् वाकां विश्णाति।॥ अतरवेति। “cafaxe: arsfa TLE ” इति area wranaa रजतस्य भिन्दादारा “afefa न eq” इति सफल- गिषेधशवत्वबदेदान्तानां विध्यादिश्चेषत्वं बाश्मित्यचः। aq aat AMI MAMAS मार्थवाद वदिध्येका वाक्छल्वमित्याणश्य टदाग्तासि- माह ॥ मन्लाशाखेति। प्रमायलच्वयेऽयवाद्‌लछठचिन्तानन्तरः AA चिन्ता नक्ता * “xa” इति मच्ते."ङिनद्धि''इत्यष्याडङासच्छाखा- ब्छेदनक्रियाप्रतोतेः afaagt, caer w करियासाधनरेवतादिप्रवी aaa: watfefa: mar विनगिणुक्ताः, ते frawcaaisarey Fan करतावपकुव्वेन्ति उत टृट्ेनेबा्ंस्मस्डेबेति सन्देहचिन्तादि माप्यष्ययनकालावगतमग्छाचेस्य wWfaaaacesr wa इति प्राप्रे fazer | ““व्विशिखस्त वाक्याथ", इति लेोकबेद्योावाक्षा्चं स्याविशषाग्भन््रवाक्छानां टृरेमेव खाथप्रज्ञाशनेन क्रतूपकारकत्वस- wala दृष्टे सम्भवति wesawaaquy: पलवदनद्ानप्ितेन क्रियातत्साधनस्मस्णेन Weta मन्ागां कम्माङ्त्वं| ““मन्छरेवायः wug”’ इति नियमस्वदृष्ायं इति| वयाच्रायवादानां सूतिपदा- यैदारा पदेकवा कत्वं विधिभिर्मन््ागन्त्‌ वाक्षा्थच्चानदारा तेवा क्रक बाकत्वमिति विभागः are कम्मप्रकरणस्य्वाक्यानां विध्य कावा क्धत्वं Feta सिद्धे sary किंन स्यादिति तच्राद॥ न

* चिण्ताशटवेति ४५ न° Ste TRNAS: |

[ख.०१।पा ०९] श्ाङ्रत्रह्मङ्ध भाव्ये | ae

Esl Bawa ati म ख परिजिष्ठिते aqeead विधि; सन वति, fratfawearfeu: | तसात्‌ कण्मापेङितकदंरेवतादि- खरूषप्रकाज्नगेन fearfafufaied वेदाम्ानां। wa प्रक- रणा न्तरभयान्नेतदग्यपगम्यते, तथापि खवाक्धगतेापासनादि- agate | aa ब्रह्मणः शास्तयोानिलमिति wa उच्यते ॥

तन्त समन्वयात्‌ ॥ ४॥ तशब्द: पुन्वेपचव्याटत्यथः । तद्‌ Wy स्ववशं सर्वशक्ति जग- दूत्पसिखितिलथकरणं वेदाग्तश्रास्तादवगम्यते। कथं? सम- न्वयात्‌ way हि वेदान्तेषु वाक्यानि area तस्यार्थस्य"

हृविदिवि । वेदान्ता विध्येकवाबधत्वनेवार्थवन्तः सिञार्चकवदला- ग्नन्धाथवाद्‌ादिवदि्यः, aan cafe वेदान्तेषु कथ्यतामिति ware ॥ उपपन्ना वेति ॥ गेव्यनषङ्ः | सिद्धे फलाभावस्योक्कत्वादिति ara: | afe बऋाणेव खार्या बिधिः कख्यतां wa ठदान्तानां विध्य- म्रद्रषत्वेनेयत GE, मनचति॥ नन “ay wweifa” डति fax दधनि विधिदटटरखुखवाइ॥ कियेति॥ दभः क्रियासाघनस्य प्रयज्यमा- बतया साध्यत्वादिधेयता, निष्कियनब्रह्मणः कथमप्यसाध्यल्ान्न विधे त्वमि त्ययः॥ भादटुमतमपरसंहरति। तस्मादिति + खयमेवारत्िं वदन पच्ाग्तर मा । यति ॥ fear ars, तु we इति ॥ तद्‌ ब्रह्म वेदान्तप्रमाखकं इति परतिच्रातेऽथ हेतुं एच्छ्ति । कथयमिति। हेतुमाह ॥ समिति ॥ सम्वयस्तात्पग्यविषयत्वं, तस्मादित्येव Sa: तात्प- we सम्यक्त्व ॒खखगहाय[वघयकत्वं quad सम्पद प्रतिच्लान्तगत- मेव, तथा चाखण्डं aw वेदान्तजप्रमाविषयः, वेदन्ततात्प्यविषय- व्वात्‌। या यदाक्छतात्मयैविष्यः स तद्वाच्छप्रमेयः, यथा कम्म॑वाक्छप्र- मेया धम्मं इति प्रयोगः| वाक्ार्थस्याखण्डत्वं wees, वाक्यस्य

* तस्ायस्य खाने खा यस्येति a THR पाठः।

a8 रतप्रभाभासिते। [अ०१।पा०९।]

प्रतिपादकत्वेन समनमुगतानि “aga सेम्येद मग्र शआरसीत्‌' 1 ““एकमेवादितीयं'” | “MITT वा TAR एवाग्र Beta” | “ALA ब्रह्मापम्बंमगपरमगन्तर मवा AGATA HY TAT-

चाखगढाचकतवं, खपदोापद्डिता ये पदाथासतेषां यः संसगः aRrac- VAM! म चेदमप्रसिडं। प्ररुटप्रकाशखन्द्र इत्यादिलसछणवा- eat लोके लच्तबया चन्ड्रादिव्क्तिमाच्रप्रमादेतुत्वात्‌ सन्वेयदलकच्डा चएविदड्धा। सर्ग्वरर्थवादपररेकस्याः स्ततेलं च्यत्वाङ्गोकारात्‌ | सया सच्यच्चानादिपदैरखण्डं ब्रह्म भातीति न प्तासिद्धिः। नापि हेत्व. सिङिः। उपक्रमादिलिदधेवदाग्तानामदडितीयाखण्डत्रह्मजि area. Gas aa छान्दाग्यषष्ट उपक्रमं दशयति ॥ सदेवेति॥ उर्‌ालकः यु्मुवाच, हे सोभ्य परियदश्रन इदं eel अगद्‌ गरे उत्पत्तेः Was सद बाधितं ब्रद्यौवासीत्‌ | णवकारेब जगतः एयकसत्ता निविध्यते। सजातीयविजातोयखगतभेदनिरासाथम “qaaaifediaa” इति पदच्रयं। रवमडितीयं waaay ““रेतद्‌ाग्यमिदः सव्वेम्‌''दत्धपसङह- रति। डदमुपक्रमापसंहारोकरूप्यं तात्पगधेलिङ्क, तथा “awafa” इति नवलत्वाऽभ्यासः। रूपादिङोनाडिती ब्रह्मे मानाम्तरायाग्य- त्वात्‌ खपृव्येत्वम्‌क्ं, “es वाव faa सत्‌ सोम्य न निभालयसे" इति | ayia स्थितं प्र्गब्रह्य न जानासीत्यः | “aw तावदेव चिरं aay विमेच्छेषखय सम्पद्य, इति ब्रह्मश्चानात्‌ फलमक्तं विदुषर्तस्य यावत्‌ कालं देषा न faaread तावदेव देङपातपयग्येन्ता विलम्बः eu देहपातानन्तरं विदान्‌ ag ama विदेङकेवल्यमन्‌भवतो- व्यथंः। “ada जीवेनात्मनानपविष्य'' एव्याद्यडितोयच्चाना्ये ऽं बादः। ग्टदादिदृष्टान्तेः प्रछल्तिरेकेख विकासि नास्तीव्यपप्तिशक्ता। रवं afgatfa तात्प्यलिङ्ानि चथस्तानि aaenfa वा प्रतिवेदान्तं दृश्यन्त इत्येतरोयेएपक्रमवाकं पठति॥ ma a” इति॥ बदा. रण्रकम धुकषारडापसं हार वाक्छं सदात्मनो निबिरेषत्वायमाहइ॥ az-

* देहतेतिपद मु ° gas aria

[अर१।पा०९।] प्राङ्गरब्रह्मदचभाय्ये। १४

नभः" । ““ब्र्यवेदमन्टते पुरस्ताद्‌” दत्यादीनि। म च तद्र तानां पदानां ब्रह्मखरूपविषये fafyad समन्बयेऽवगम्यमामे ऽथौन्तरकल्यमा युक्ता, अ्तहान्यश्चतकखयनाप्रसङ्गात्‌ । न च तेषां कट्टदे वतादि खूपप्रतिपादनपर ता वसोयते। “aq केम ag” दत्यादिक्रियाकारकफलनिराकरणश्चतेः । न चं परिनिषठितवस्दुखरूपल्येऽपि प्रत्यक्षादि विषयत्वं । “तत्वमसि? दति ब्रह्मात्मभावस्य शास्तमन्तरणानवगम्यमानलात्‌ | यत्त॒ देयापादेयरदितवलादु पदे wad fata | नेष दाषः | इयोा- पादे यप्एूज्यन्रह्माव्मावगमादेव सर्व्वक्रश प्राणात्‌ परूषा्यसिद्धः।

तदिति ॥ मायाभिबडरूपं तद्‌ aq) रखतदपरोत्तं | खपुव्वं कारण- Ye) Baye Maced |) अनन्तर React ww नास्तोद्यन- न्तर, एऋरसमित्यय.। wary खदितीयं। तस्यापराच्चत्वमुपपाद- यति॥ wafafa ॥ समग्बेमनञ्षवतीति सव्वानश्ुः, fasnrafaar: | चरग्यजःसामवाक्धान्धक्ता खायव्वखवाक्छमाह॥ ब्रद्येवदमिति॥ यत्‌ परस्तात्‌ पन्वदिग्वस्तजातभिदः ब्रद्यवाविदुषां भाति aed awa aw इत्यथः afues “aa waa’: र्यादि वाक्यानि Bw नम्वसत ब्रद्धयस्तात्यय्थं विषयत्वं वेदान्तानां काय्यमेवायःकिनस्यादिति तत्राह yp न चेति । वेदान्तानां wefa तात्प निखोयमाने काथ्या अत्वं न ae “यत्‌ परः wee: स शब्टाथः'' इति न्यायादित्वयः। यदु- क्मयवादन्धायेन वेदान्तानां कवौादिस्तावकत्वमिति त्राह ॥ न च तेषामिति ॥ तेषां कम्मेग्रेवस्तावकत्वं न भाति किन्तु Waster कम्म तत्छाधननाशकमेव, awa विद्याकाले “कः wa केन aaa कं विषयं पण्टेद्‌"” शति खुतेरित्यथ व्यथेवादानान्त खाय फलाभावात्‌ afragafa भावः। यदुक्तं सित्वेन मानान्तरवेद्यं HE aA वेदार्थं इति तचा ॥ न च परीति॥ “awafa” इति शस्रमन्तरेणेति सम्बन्धः | धम्म न वेदायः साध्यत्वेन पाकवन्मानान्तरवेद्यत्वात्‌। यदि a विना धर्म्भ॑स्यानिखंयान्न मानान्तस्वेद्यता तदा ब्रह्मण्यपि qa

१९ रन्रप्रभाभाषिषे। [See UT |]

देवतारिप्रतिपादनख् तु खभ्वाक्यगतापामनमार्थलेऽपि ज afe- fetre: | नन तथा ब्रह्मण उपासनाविधिगेषलं खम वति। चकल्वे ष्ट चोपादेयशग्यतवा कियाकारकादिदेतबिश्चानेापम- Cire: म fe ब्रहौीकलविश्चागेनाकथितख रेतविश्लानस्ठ पनः सम्भवेाऽकि, येनोापाखनाविधिगरेषलं ब्रह्म प्रतिपाद्येत ।

aaa farmers we ग वेदाथ शति तदनूद्य परिरति॥ बत्वि- त्यादिना ॥ रडितत्वाद्धिव्रलाद्‌ awa इति शेषः aaa “उपास- नापरत्वं gear” इति as fa प्राश्पञ्चाग्न्यादिवाक्छानामत स- व्वघामिति ? तच्राद्यमङ्गोकरोति॥ देववादीति। ेष्टत्वादिगुखः फल- ्ादिण्ब्दायंः। न fedta:, विधभिश्रन्यानां “aawaa”’ carta QT फलवताम्‌पासनापरत्वकल्पनायेोामात। fay तद॑स्य AWE. WIG WANT प्रामद्धं वा? WH, खष्यलामु मतसर तच्छमत्वेऽपि न इतीय carey नन तथेति। प्राकादिदेवतावदि रचः | “are व्रह्मा fa” cane aa सति हेमापादेयश्रन्यतया EIT: फलाभावा- दुपास्यापासकदेतच्ागस्य कारबस्य AAS नापासनागेषत्वमित्धाद। रकत्दति। away संस््षारबलात्‌ पुनङदये विधानमिति Bares न Wife दण्स्येति ata: | भान्तित्वानिखया दाच्च, dentrary भ्नान्तित्वेन fafan a विधिनिमिन्तं। “aafa” उपासनाषां कार- जस्य Betas | वेदप्ामाश्णस्य ace क्ियाथंश्जत्वमनु वदति। यद्यपोति॥ कम्मक्राद्डेऽयंवादादीनामिव्ब्चः तथा ज यापकाभावादे- दान्तेषु यप्यामात्रानुमानमिति भावः वेदान्ता न खार्यं मामं खक्रिया- यत्वात्‌, ““सेऽरोदीङ्‌'`श यादि वदित्नुमाने निष्फलाय कत्वमुपाधिरि- व्याह ॥ तथापीति ॥ खं वादानां निष्फलं Eredar sited: | afe- HAY तत्करस्य खार्यं ब्रह्मातमनोति La | सफलच्नामकरबत्वेन वेदा- न्तानां खायं मानत्वसिडधेनं करिया्यकत्वं तद्यापरकमिति भावः| नमु माग्छदेदप्रामाख्स्य soe करियाचकत्वं व्याप्यन्तु भविष्यति तद्भावा-

न+ ~

#* खवेद्‌ान्तबाक्छगवेतिपाठो मु्गितपु रकेऽसश्ि।

[ख१।पा०२। | प्राङ्रब्रह्मदचभाग्ये | ap

चद्यणन्यच वेद वाक्यानां विधिसंस्पश्मन्तरेण प्रमाणएलं नदृ, तथाणादमविच्नानस waaay तददिषयसछ wae प्रा- ATG चकं प्रत्याख्यातुं म चानुमानगम्येशास्प्रामाण्ं येना- we दृष्टं निदश्रेगमपेचेत 1 तस्मात्‌ सिद्धं ब्रह्मणः शास्तप्र- waa | |

अजापरे प्रत्यवतिह्टम्ते "यद्यपि शास्त्रप्रमाणकं ब्रह्म तथापि अ्रतिपत्तिविधिविषयतयेव wrerw wy Wadd, यथा युपा- इवनोयादोन्यसी किकान्यपि गिधिग्रेषतया शास्तेण समर्यन्ते

देदान्तार्ना प्रामाख्छ दुश्चानमिति Aare ya चेति ॥ येन वेदप्रामाण्यं खस्यान्‌ मानगम्यत्वेमाग्धन्र क्चिद टण्टान्तमपेद्चोत तदेव area: | अदलरादिवदेदस्य खतः प्रामाण्यश्नानात्र तद्यात्िलिङ्ादययपच्चा। प्रामा- Wants F फकलवबदच्चाता बाधिताचंतात्पग्यात्‌ प्रामाणनिख्याम्रि- mwas “a कूपे wae” इति वाक्ये धभिचारादिति भाषः॥ बसक्षा- चमपसंहरति। तस्मादिति ॥ समग्वयादित्बथंः। विधिवाक्छ(नामपि ककलवदश्चाताथत्वेन प्रामाण्य waa वेदान्तानामपीति fea) र्वं पदानां fadsu ब्यत्पत्तिमिच्छेतां ब्रह्मना ल्तिकानां मतं ब्रह्मगा माना- रायोग्यत्वात्‌ STIS पेदानेकमे यत्विन्यहया निरस्तं | सम्प्रति want पदानां का्याज्वितायं शङ्धिमिष्छतां विधि्धेषत्वेन प्र्गत्रद्य- केदान्तेवाध्ते न खातन्येद्धेति बदतां ठत्तिकाराडां मतनिरासाय क्षस्य AQAA | as वेदान्ताः किमपासमाबिधिद्रषत्वेन wy बाधयन्ति उत खातने? इति सिद्धे श्युत्पमच्वभावभा वाभ्यां संशये प्रन पचम । Grae इति । WEA वेदाम्तवेयवाक्तो Thrace: पव्बपर्चयन्तोलयः | उपासनाता afe: पुव्बेपर्ते तक्वच्चानारेवेति सिडान्ते फलं विधिजिंयोगः तस्य विषयः प्रतिपत्तिख्पाखना। स्याः का विषयः, carga स्यादिवाक्छेविंधिपरेसेव ae सम्यत rary प्रतिपत्तीति ॥ विधिविषयप्रतिपत्तिविषयतयेत्र्थः। विधि-

पराडाक्वात्तच्डेवलामे. CSIMATY ॥ Talay “AT परुं बभ्रति"' I

ye श्त्रप्भाभासिते। [ख०१।पा०९।]

तदत्‌। कुत एतत? प्रटन्तिनिटस्िप्रयाजनलाच्छाखस्य ; तथा डि शाशख्तात्पर्ययविद आङः, “ger fe werd: कष्मावबाधमं ara” इति *चादमेति क्रियायाः प्रवन्लंकं वचनं। तख न्नान- मृपरेश्षः। “तद्भूतानां क्रियार्थेन warera:” “arerae

Searwamta जोति" “ax aia” इति विधिषु के युपादयः, श्त्याकाङ्कायां “ad तत्तद्यद्ालीकरोति"' इति तच्चशादिसंखकतं दाङ BU: | SMTA A” इत्ाघानसंख्कुताऽभिराडवनीयः। “TT VA पुरन्दरः, इति विध्िपरोरेव wet: समप्यते wee wea) विधि परवाक्छस्यापि खन्यायंबाधित्वे वाक्छभेदः स्यादिति शएडगनिरासा- wafer: | मानाण्तराच्चातान्यपि शेवतयाच्यन्ते न प्रधामत्वेनेति म AWA, VTA UAT वाक्छमेदकत्वादिति भावः| tawMafya- सिकसखात्पग्धविषयस्य wee: कुता fafufanaafafa weds कुत xfay tzaawia fe शास्त्रतात्पग्थनिखयः। teaTWe च aq: प्रडत्तिमिरत्ती उरि श्यात्रप्रयोगे cad) खतः शास्त्रस्यापि ते शव प्रयाजे, से च MaMa इति कार्यपरत्वं शास्त्रस्य ततः MULES ब्रह्य इत्याह ॥ uEwifa ss शासनस्य नियागपरत्वे zz- सम्मतिमाङ॥ तया शीत्यादिना ॥ क्रिया कायें, नियोगे विधिः धम्माऽपन्नमव्नयान्तरः | का वेदायः, इत्थाकाङ्गायां भाव्यलताक्तं ॥ ष्टा Wife ॥ तस्य वेदस्य wa वेदाथंः इत्यव चोादनाद्चख्ं भाव्यमाष॥ wraafa ॥ क्रियाबा fading watt प्रव्सकां Ue चोादनेद्यच्यत इत्यः श्वरखामिसम्मतिमक्ता जेमिनिसम्म- तिमा ।॥ aw wafafa ) वस्य घम्मस्य wea खपारुषेयविधि- वाक्छमुपदेशः, तस्य धम्नखव्यतिरेकादिव्ययः। पदानां काग्याज्विताय शक्िरि त्य ot पठटति॥ तद्धतानामिति।॥ waa az श्रुतानां सिडा- Ufasrat पदानां कियार्येनकार्यवाचिना लिङखादिपरेन समान्नायः SWUNG कत्तवयं | पदार्थंच्चानस्य वाक्छार्चरूपकाय्येधीनिभित्तवा- दित्यथः। का्णाण्विता्थं wats पदानि काग्येवाचिपदोन सङ पदार्थं.

* नामेति ao TRH पाठो नालस्ति।

{क०१।पा ०९।] शाङ्ग सब्रद्य SAAS | We

क्रिवार्थलाद्‌ानर्थक्यमतरयानाभिति” Wi अतः पुरुषं कचि- दिषयविश्रेषे प्रवन्तयत्‌ कुतशिदिषयविग्रेषालिवन्तयचाथव- “EIS, तच्छेषतया चान्यदुपयुक्र, तल्ामान्यादेदान्तानामपि तथेवार्थवत््वं स्छात्‌ । सति च विधिपरने यथा खगादिकाम- स्याद्निडाजादि साधनं विधीयते, एवमग्टतल्कामस्य wear विधीयते दूति युक्तं * । गन्विद जिश्नाखवेलचण्छमुक्ं । aang wat walt frre: ce ह मृतं frafred we जिन्ना- खमिति । † तच धमोन्चानफलादनुष्टानापेचादिलचणं बरह्म wae भवितुमरति । नात्येवं भवित काय्येविधि प्रयुक्सयैव WAS: प्रतिपाद्यमानलात्‌ । “ब्रात्मा वा We दर्‌ ट्यः" “| ्रा-

कातिदहडारा Maas वाक्चाथं बाधयन्तोति ara: | फलितमाश॥ wa इति॥ यते wat रवमाङः, war विधिनिषेधवाश्छमेव wii, थंवादादिकंनतु तन्डेषतयाप्तीयं, तेन कम्मेश्रास्त्रेय सामान्यं We. W, तस्मादेदान्तानां आार्य॑पस्तेनेव GUaw weed: | मन वेदा- गेषु नियोब्यस्य विधेयस्य चादश्रनात्‌ कचं काय्यधोरिति तच्राड। सति चेति।॥ मन घम्मन्रद्मजिन्नासादवकाराभ्यानिह काकडदयेऽयमेद SE, TSWV शास्रभदानपपत्तेः। तच काण्डदये जिच्रास्य- मेदे सति फलवेलच्ण्यं ae) तया च न मुक्तिफलाय way विधे. वता, मक्केविंघे यकिया जन्यत्वे कम्मंफलादविषेषप्रसङ्ाद विग्रषे जिका खभेदासिडेः। खतः कम्मंफकविलत्तणत्वाञ्चि्यसिडमक्त न्त दयन्नकज्ना- नविधिस्यक्छ दन्धाश्रङ्गत॥ नन्विति ॥ मुक्तेः कम्मफलादल्णम- सिद्धमिति तदथं wa विधेयं | नच तहि सफलं काय्यमेव वेदाकते- ग्बपि fawrefafa तद्धेदासिङधरिति are, डट्त्वात्‌। नच ब्रह्य

ee A ~~~ ~-~--~----

* इतियुक्तमिति a- पस्तकष्टतपाठः।

† अथेति टीकासम्मतः ata: | 12

ge स्तप्रभाभासिते। [ष०र।पा०९॥]

त्यापरतेपाश्रा साञखवेष्टव्यः ख विजिज्ञासितव्यः” “श्राल्मेल्येवा- पासीत''““श्रा्मा नमेव लाकमपासोतः“ब्रह्येविङ्‌ ब्रव भवति" इत्यादिषु fe विधामेषु ag ^ काऽसावात्मा ब्रह्म" इत्याका- wat तत्खरूपसमपंणेग स्वं वेदान्ता उपयुक्राः, “नित्यः wg: सम्बेगतेा fret नित्यश्रद्ध बद्ध मक्षसखभावे fant: नमानन्दं AY”? इत्येवमादयः | तदुपासगाख WAT SST oT are: फलं भविग्यति । avafeennna तु agaraa? MIATA ATATS MATA “AAT वसुमती” “राजास wes fa” दत्यादि वाक्यवद्धदान्तवाक्यानामागयचेक्यमेव VA गमु वस्तु. मा चकथयनेऽपि “रच्जुरियं मायं सपः" caret भाज्िजनित- भीतिनिवन्तंनेनायवत्वं दृष्टं । तयेदाप्संसाय्या तवब्कथनेग संसारिलश्वाज्तिनिवत्तनेना थेवच्चं स्यात्‌ । स्याद तदेवं यदि रञ्ज खङूपश्रवण इव सप्राज्तिः संसारिवभराग्तिरह्मखरूपश्रवण- माजेण निवर्तेत न तु निवत्त॑ते। अ्ुतब्रह्मणाऽपि यथाप

famruaasfatre:, चा गविधिष्टोषत्वेन gran ब्रह्यप्रतिपादना- डिति परिषर्ति। नति। wear विधिप्रयक्रत्वं स्फटयति॥ wart षाडति॥ “WE बद Kase ब्रद्यभावकामोा ब्रह्मवदनं कुग्यादिति विधिः परसिमिम्यत शति गद्यं लाक ्रामखलल्पं वेद्‌ान्तानेवाचता द्यति ॥ नित्डति॥ नन किंविधिफलमिति तदाह ॥ तदुपाख- नादिति ॥ प्र्यमब्रह्मापासनाट्‌ “ब्रह्मविदात्राति परम्‌ इति शा int ay: खगवज्ञाकाप्रसिडः फलमित्यैः। AEM: कत्तयापास- माविषयकविधिग्रेषत्वामङ्ीोकारे बाधकमाह ॥ wuafs ॥ विश्स- म्बदधसिडनेचे प्रडत्धादिफलाभावाददाग्नानां वैफल्यं स्यादित््चः। नणख्िति WET स्पाचा।. टद्ान्तवेषभ्येम ufcectay स्यादिति।

[अरद्‌।पा०र्‌।] प्राङ्करत्रहमद् भाग्ये | ee

सुखदःखादि संसारिवध््मदभंनात। “sraat wera निदि- श्याखितव्यः”* इति च अवशात्तरकालयामनननिदिध्यासनया- दशनात्‌ । तस्मात ब्रतिपज्िविधिविषचतथेव शास्त्रप्रमाणकं कह्माग्टपगन्तव्यमिति"" ।

अचाभिधीयते, न, कर्थाज्रह्मविच्ाफलयेर्वेलचण्धात्‌। aT रीरं वाचिकं मानसश्च aa ्तिखतिप्रखिद्धं waite यद्धिषया जिज्ञासा, “watat धर्कजिनश्नासा"' इति जिता । श्रधर्जाऽपि सादिः प्रतिषेधचादनालचलणत्वात्‌ जिन्नास्यः परिशाराख। वयायादनाखलख्ख्यारथान्थयाघन्माधर्बयाः फले प्रलये सुख- दुःखे अरौरवाष्मनोाभिरोवापभुश्माने विषयेल्दरियमंयो गन्य ज्रह्मादि स्थावरान्ते प्रसिद्धं । मनुग्यलादारण्व ब्रद्मानेषु देड-

waevawaaga स्यादि व्यथः । र वंशब्दायंमाइ ॥ यदीति ॥ fare, वदि श्चानादेव afew अवयजन्यन्चानानन्तरं मनना[द्विधिनं खात, तदिचे खं काग्यंसाध्वा afafcare ।॥ खातथ्य दति ॥ शब्दानां wefan: प्र्च्चादिफलस्यैव award सिद्धे फलाभावाग्मम- मादिविधेख काय्यपरा गेदान्ला इति पृव्वपक्लमु संहरति | तस्ा- fefay वेदान्ता a विधिपराः खां फलवत्वं सति नियाग्यविधु- Tara “are सपः" इति वाक्छबत “सोऽरोदीत्‌” ““खगेकामे यजेत?” दति वाक्यो्निंरासाय Yar विद्धेषबदयमिति सिडान्तयति । ख- जेति॥ aw मेाचकामस्य नियोज्यश्चानं विधेयमिति तप्ने्यादड। मेति § are न विधिजन्यः कम्मफरविल्तबत्वादाह्मिवदित्यथः। उक्ररेतुच्चानाय Haas प्रपश्चयति।॥ शारीरमिन्बादिना afera संसारसू्पं अनवदतीन्न्तेन ॥ य वेदाष्ययनाननम्तरः। खता वेदस्य फलवद्थंपरत्वात्‌ धम्मेनिखंयाय कम्मंवाक्धविचारः wea इति स- TI | न केवलं ware कम्मं किन्त खधम्माऽपीत्याइ ॥ खधम्मा enfa 8 -गिवेग्रवाकधप्रमाडत्वादिन्रथः। wae फलमाह | तयो-

(६. रनप्रभाभासिते। [ष्.९।पा ०१]

वत्सु सुखलतारतम्बमनु AAA! ततख तद्धे धंकंश्य तारतम्ब गम्यते | धर्जतारतम्यादधिकारितारतम्ब। प्रसिद्धघघाथिंलसाम- श्यारिरुतमधिकारितारतम्वं । तथा च यागाद्यनष्टायिनामेव विद्याखमाधिविञ्ेषादु रोण पथा गमनं । केवलेरिष्टापकंर- लसाधनेशधुमादिक्रमेण ददिष्ेन पथा गमनं ania सुख- तारतम्यं तत्साधगतारतम्बश्च Wears “यावत्‌ खन्पातमुषिला” CART गम्यते। तथा मनुव्यादिषु नारक्स्ावरान्तेषु Yaa-

रिति ॥ are खअतोष्िया fare: श्योराद्यमेग्योा विषयादयज- न्याऽनात्मवित्‌ खप्रसिड डति वेलच्ण्यस्लानाय प्रदत्वादोनि विशेष णानि। सामान्येन कम्मफलमक्ता धम्मफल एयक प्रपञ्चयति | मनुख- त्वादिति “a Ut मानष GaGa: Waal गगव्वादोनाम्‌? इति अतेरनभवामसारित्वमनशन्दाथः। wae Taman rary: | मातस्त निरतिशय बसख्त्साधनष् तस्चच्चानमेकलूपमिति vane | fey साधनमचतुरुयलसम्पद्न weg माछ्षविद्याधिकारी | कम्मसितुना- माभिध इति वैलक्तश्छमाइ । धम्मंति ॥ गम्यते न केवलं किमु प्रसिड - खेव्थः। अथित्वं फलकामित्वं। सामं लोकिकं wai | खादिपदा- दिदश्वं wienfafeamy) fae, see मागंप्राप्यं, area नि- win इति भेदमाह । तयेति ॥ उपासनायां faugaeanarciw- रादिमा्गेड Weta ^तेऽजिषम्‌?' इथादिना यत Kaw | ‹“अमिरहोच्रं तपः सत्थं बेदामाच्चानुपाखनं। च्ातिणां वैखदेवष् इषटमि अभिधीयते" । ‹°बापीङ्ूपतहागादि देवतायतनानि w | च्न्रप्रदानमासामः पूत्तमित्यभिधी यतेः” ॥ “CUMIN a VATA TAC Is | afeafe च यद्‌ानं दत्तमिव्यभिधीयते'"॥ तज्ापि॥ चन्दरसाकऽपीलखधेः। सम्परतति गच्छति खअस्माल्ञाकादनुं शाकमनेगति सम्पातः wai, यावत्‌ कम्मं Aas तावत्‌ स्त्वा पन-

[अ०१।पा०९]] WIFCATT AAT | ९३

वञ्चोरनाखशणचस्मसाध्य एवेति गम्यते तारतम्येन वन्तंमामः। तथोद्धगतेव्वधे गतेषु च दे दवक्छ दुः खतारतम्यद भना कद्धेतारध- we प्रतिषेधचादनाललणस्य तदनुष्टायथिना ञ्च तार तम्यं गभ्यते। एवमविद्यादि देषवतां धन्माधर््तारतम्यनिमित्तं ्ररोरोापादा- was सुखदुः खतारतम्यमनित्यं dared श्रुतिरूतिन्यायम्र- मिद्धं । तथा च श्रुतिः “न हवे antics सतः प्रियाभ्रियया- रपहतिर सति" इति यथा वितं संसाररूपममुवदति। “श्रश्रोरं वाव खन्तं म प्रियाप्रिये स्पृशतः" दति प्रियाप्रियस्छश्ंनप्रतिषेधा- चदमाखचलणधम्भका्यैतवं माशास्यस्या्रोरस्य प्रतिषिद्यत इति waa wuatae fe परियापिबस्र्थमप्रतिषेधा नेापपथते। चरररोरलमेव waiaraifafa चेन्न, तर खाभाविकलात्‌। “ग्र

रावाग्तीव्य्ंः। मनुष्यतवादृद्धगतेषु PHU तार तम्बमुक्का WAAAY वदा ॥ तथेति ॥ Kart दुःखतद्धेतुतदनुखायिमां तास्तम्बं बदन. wanes प्रपञ्चयति । तयोधमिति । दिविधं कम्मफलं मत्तस्य वदेच्च गणरन्नामाय प्रपद्वितमपसंहरति॥ cafafan असस्मिताक्ताम- काघमभमयान्धादिशब्दाथः। नते तं भक्ता खगलाकं विशालम्‌ इत्याद्या सतिः SISTA STRATA फलतारतम्यन साधन वारतम्बानमामं ara: | अतिमाह॥ तथा चेति॥+ ara न कम्मं we कम्मफलविरडातीदख्ियत्वविण्ाकत्वशरोरादयभोग्यत्वादिघम्मव- wry व्तिरेकेख स्वगादिवदिति न्यायानयाद्यां अतिमाहइ। खशगरी- रमिति ॥ बावेत्धवधास्डे। awa fazy सन्तमात्मानं वेषयिकषे इखखदुःखे नेव स्यत rad: | मेच््ेदुपासनारूपधम्मेफसं तदेव fasaenfa तचिधिधायोग xare) धम्म॑काय्येत्वे होति ॥ नन्‌ प्रियं माम वंषयिकं oe तचत्रिषिध्यते, Hae धम्मंफलमेव waa वि- वित्रदामसाम्यादिति nga yy खग्ररीर्त्वमेवेति | खात्मगाटदेहास-

१९ रत्र प्रभाभासिव्रे । [ ष्छ०।पा ०६९]

रौरं witty अ्रनवस्येव्ववखितं । महान्तं विभुमद्मामं मला धीरो a Arla’ “श्रप्राणे WaT: WaT see We परुषः" इत्यादि afar: अ्तएवानुष्टेयफलविलकणं Ararat रत्वं नित्यमिति fag) wa किञ्चित्परिणामिनिद्यं स्याद्यथा ufay विक्रियमाणेऽपि तदेवेदमिति बद्धिमं विषन्यते। यथा एथिव्यादिजगन्नित्यत्ववादिनां, यथा च साह्यानां गणाः । द- दन्तु पारमार्थिकं gyre नित्यं व्योमवत्‌ खबव्वे्यापि सम्बेविक्रि- यारहितं नित्यटप्तं गिरवयवं खयंज्यातिःखभावं | यत्रधब्मा- WaT BE RAY कालत्रयश्च नापावन्तते तदशरोरं माचास्थं। “अन्यच धक्मादन्यचाध््मादन्यचास्मात्‌ ₹तारुतात्‌ अन्यच भू- are were” इत्धादि श्ुतिन्यः। अतस्तद्र हया यस्यं जिन्नाखा

ङित्वमश्ररोरत्वं तस्यानादिताच्र कम्मंसाध्यतेव्याह । गेति ॥ au खयूलदेश्गरन्यं देहेष्वनेकेतु खनिन्येषु wi नित्यमवदख्ितं महान्तं ध्ा- far, wifaaawes वारबति॥ faafafan तमात्मानं war धीरः सन्‌ द्रोकापलस्तितं संसारं नामभवतीनथंः। que wrai खअतिमाड॥ wore इति | mana: कियाश्चानश्ङ्रयोनिंवेधात, वद घीनानां कम्मेश्चानेन्द्रियाणां निषेधा हि यतः, खतः गुद इत्यर्थः| Seema आतिः “सङ्गा fe” इति, fee हातमखरूपमे स्या मादिभावत्वे सिद्धे फलितमाह ॥ खत cafe, नित्त्वेऽपि परिग- मितया धम्मेकार््यतं Arar नित्यं tur विभजते॥ तच कि- fefefa 1 निव्वस्त॒मध्य इत्यथः | परिबामि च afaweafa परि- afafaa खात्मातु acafae डति न कम्मेसाध्य इत्धाइ। इद- न्त्विति ॥ परिलामिनोा fae प्रत्यभिश्चाकल्पितं निथयेव, कूटश्स्य वु नाशकाभावाद्वित्यचं पारमायथिकं कूटखयत्वसि द्यं परि स्पन्दाभाव-

“ स्याद्ययेति मु ° पुख्तकष्टतपाठः।. `

[ख०१।ा०२।] श्राङ्कर ब्रह्म ATS | ६५

प्र्ठता। तद्यदि कन्तंव्यञ्नेषलेनापदिश्येत तेन च कर्तव्ये सा- wearer ऽभ्यपगम्येत wiry Ua ara aad खति ययेाक्र- क्मफलेव्येव तारतम्बावखितेव्वनित्येषु कञ्डिद तिया are दति अरसञ्येत । frarg मचः सरगभादवादिभिरभ्युपगम्बते | श्रते न कन्तव्यगरेवतेन WEHTTAT य॒क्तः। रपि च “ब्रह्मवेद

माङ ॥ योमवदिति॥ परिनामाभावमाड॥ सर्व्वक्ियारडितमिति। फलानपे्तिलान्न फलाथापि fateare ॥ निन्धदरप्तमिति॥ टतिरनपे- ua विशोकं ae वा निरवयवलत्वान्न फिया तस्य माना्यंमपि a शिया खयंव्यातिहात्‌, अतः कूटस्थत्वान्न कम्मं साध्या ara caw | कम्मतत्काय्ासङ्कित्वाच्च तयेत्याह ॥ यजेति ॥ कालानवच्छछप्नतवाचेत्या। कालेति ॥ कालचयद्धमेापावन्तत इति योग्यतया सम्बन्धनीयं | घम्मा- द्यम वच्छेदे मानमा । अन्धतेति ॥ खन्यदिग्थः | छतात्‌ waa) अता ACM! ग्डताद्धवथाच। WUT) BIT Wate agcay: | ननु उक्ताः Bad Age: Aewrafes वदन्त मोच्छस्य नियोगफलत्वं fa म स्यादिति वत्रा y Ga xfa y तत Rae ब्रह्मेव, कम्म॑ंपफलविलन्तण्तवादित्यथैः। त्र्या मेदाग्मोचस्य कूट धतव धम्माद्यसङ्धित्वश्ेति भावः| यडा aferara तट्‌ HY खतः TUM. जिक्रास्यत्वात्‌ धम्माद्यस्यदटमि्यंः | अतः शब्दाभावपादठे$प्ययभे वाचः waa विधिस्पण् गशास््रएयक्ता न स्यात्‌, काय्ेविलक्षडानभिगतविष- यालाभात्‌। न fe ayia veya जायति विधिपर्वाशच्छाल्ञग् श्रव न वा तदिना विधेरनपपत्तिः याषिदग्न्येक्छापास्तिविधिदश- मादिति ara: | खयवा माच्वस्य नियामासाध्यत्वे फलितं इवाथ. माह ।॥ wa इति॥ यदत fame wa तत खतन््मेव Fea. दिश्यते, समन्वयादिथः। विपक्त दण्डं पातयति।॥ तद्यदीति। wag सतीति FS साध्यत्वेनानिद्ये aaa: ॥ खत इति॥ मक्तेनि- योमासाध्यत्वेन नियेन्यालाभात्‌ कत्तंव्यनियोागाभावादिव्यर्थः। प्रदी- पात्‌ तमोानिडत्तिवजञ्त्रानादन्लाननितिरूपमोाच्स्य cana न

नियोगसाध्यत्वमित्धाडइ | अपि चेति। “ये Rae” इति Fe स HSA १ 4

~ ~

ode | रबप्रभाभासिते। [च्य ०९।पा ott |

aya भवति" “aa सास्य काणि afar ge परावरे" “raat ब्रह्मणा विद्धान्न बिभेति gargn” “mre वे sre प्राप्ताऽसि” ““तद्‌ाद्मानमेवावेद ₹ं ब्रह्मासीति'" तस्मा श्लत्घव्बम- भवत्‌" “तच का मारः कः क एकत्वमगुपश्डतः' इत्येवमाद्याः भृतये agfaqramt Arey Hawt मध्ये काययानरं वार- afer तथा “agay पश्वश्नषिवैमदेवः प्रतिपेदेऽहं मनरभवं wag” दति ब्रह्मद्श॑नसब्बात्मभावयार्मप्ये कन्तयान्तरवार- wrareterat 1 यथा तिन्‌ गायतीति तिष्ठतिगायन्योर्मध्य तत्कटेकं HAMA नास्तीति wea “a हि नः पिता याऽस्मा-

भवति। ut कारब्मवरः काय्यं तदपे तद्धिष्टाने तस्मिन ce सति च्छस्य प्रररमार्नधफलानि कम्माखि ata) awe खरू्पमामन्द विडान्‌ मिभयो भवति डितीयाभावात्‌ । “aaa we प्राप्तासि"

SQUAW ATA ANAS WY WETSUIT IAAT“ ae ब्रद्मास्मि" त्वत्‌ विदितवत्‌। THVT USE पुखंमभवत्‌ परिष्छेदम्नान्तिरा- WIAA, AY AG” LAAT तत्ानभवकालेमेाषशोकोनलस्तडति श्रतीनामये, तासां MAAATY ॥ HAT विद्यातत्फ़लयेोमेध्य Lee: | मोच्तम्य विधिफ लत्वे खगादि वत्‌ कालान्तरभावित्वं स्यात्‌| तथाच श्यतिबाध इति भावः। Kae Arar वधो Fare ॥ तयेति ॥ तद्‌ Bead प्रत्गस्मीति पश्यन्‌ तस्मात्‌ Wala Baral aa: Aa Wa प्रतिपेदे was Wire fas टङ्वानात्ममग्ान्‌ खस्य सव्वात्मत्व TRIN “SY Aa” इत्ादीन canay:| यद्यपि fafamafa- याया wae, ब्रह्मदशनन्त ब्रद्मप्तिपत्तिक्तियाया हेतुरिति बेषम्ब- मस्ति, तयापि ““लच्णङत्वाः क्रियायाः, इति [पा०९्‌।२।१२६] Gare क्रियां प्रति ल्तगहेत्वारथेयावेत्तमामाद्धातेः परस्य लटः | WeAT- wage भवत इति विहितशटप्र्यसाम्यात्‌ तिन्‌ मायति LER ACK MAAC मध्ये न भातीद्येताबता awa प्रतिपेदे

[अ०९।पा ०९। |] WT CHUTE RUT | १७

कमविद्यायाः पर पारं तारय; श्रतं Wa मे भगवहजेभ्वः तरति शाकमात्मविद्‌” इति) “साऽहं भगवः चचामि तशा भगवाञ्छाकस्य पारं तारयतु" दति “aw ददि तकवायाय तमसः पारं दर्शयति भगवान्‌ खनत्कुमारः" इति चेवमाच्ाः तयो मे चप्रतिबन्धनिटठलिमा चमेवात्मज्नानसख फलं दब्रयन्ति। तथा weaned न्यायापटंशितं खजं “दुः खजन्प्रटस्ि- दावमिथ्याश्चानानामृन्रोलरापाये AT AMATI ATS aT |”?

ree टङान्तमाइ ॥ यथेति ॥ fay, च्ामादक्लाननिषत्तिः ye wae विधेखत्वे कम्मल्ादविद्यानिवत्तंकत्वं न यक्तं, खता बाधका शव dare a विधायका caren त्वं Wife | भास्द्ाजादयः षड ऋषयः पिष्यलादं we पादयोः प्रश्म्य ऊचिरे त्वं खल्वस्माकं पिता यख्वम विद्यामदः पर पुमराङ्त्तिमून्धं पारं बद्यविद्याशवेनासां- खारसि प्रापयसि waar माश्यसीति aaa) प्रस्नवाक्छ- War छ्न्देग्यमाइ॥ खृतमिति॥ aa तार्वतित्वन्समुपक्रमख्ं देषमु पसं ङ। दद्यामिति भेदः । “आल विष्डाकं तरति" इति भमव. Tea मया खुतमेव fy ace, “सेऽहमन्नत्वात्‌ हे भमवः शा wa वं शोचन्तं मां anata ज्ञागञ्जवेन श्रोाकसामरस्य ut ue प्रापयतु", डति Meare: सनत्कुमार र्तस्म तपसा दग्धकिष्षिषाय नारदाव तमसः ज्ाकनिदानाश्चानरूा waa निरूप पारं ग्रद्यदश्ि- ववानिन्वथः “cag Fe सो faut विकिरति?” इति बाक्छ- मादिद्नन्दायः। रवं खुतेखश्व हत्तिप्रमा मक्िरेतुनं wae) तजाश्च पादमातममनिसम्मतिमाइ॥ तया चेति ॥ “जरोऽहइम्‌', इति fara. WAU रामरदेवमेरादिदोाषाणां नाशः, दाषापायाडम्माधम्मंख- स्पप्रडत्तेरपायः, प्र्च्यपायात्‌ पुमदेहप्रातिख्पनग्नापावः, रवं पाठ- WAMTULTUCS Waa सति तस्य प्रडत्तिरूपरेतारमनरस्् कार्यस्य WHAM दुःखध्वंसस्पापवगेा watiad: | aw

qaas ““तज्चच्रानाच्निःखेयसाधिगम'' दव्य adjacuccefernt- K .2

ec रब्रप्रभाभासिवे। [अ०१।पा०१।]

इति faarmarneag ब्रह्मातमैकलविश्नानाद्भवति। म चेदं जरह्मात्मैकल्वविज्ञानं TAY, “थानम वे ममेाऽनम्ता विश्वे रेवा श्रगम्तमेव स तेन लाकं जयति" इति गचाध्यामरूपं यथा “aa ब्रह्म" इत्युपासीत, “श्रादित्योा wy” cates दति च मनश्रारिद्यादिषु ब्रहमङ्ष्चध्यासा, मापि वििष्टक्रिया- योगनिमिन्तं ““बायब्वौव संवगेः प्राणो वाव संवगः" दतिवत्‌। भा्याच्धावेश्षणादि क्वत्‌ RAPISTS | सष्परादिरूपे

MAMA कथं Arey साघयतीद्याक्षाङ्कायां मिखाच्नाननिरत्तिदा- सखेति वक्लमिद खजं ued) am च भित्रात्मश्नानाग्मद्छिं वदत खं सम्मतश्धेत परमवतानश््ला स्यादित ares मिथ्येति।॥ “ava arate: इत्यग्रे सम्मतिरक्षा, aca “as fe देतमिवमभवति" इति अत्या anfarara “wat: स म्टद्यमाप्राति a rw मामेव पश्य- fa” इति अव्या खनथश्तुतवाश्च न मक्िषेतुरिति ara: | नन त्रा त्सेकत्वविश्लानमपि मेदश्चानवन्न प्रमा, सम्परदादि रूपत्वेन नान्तित्वादि- त्यत खाह॥ न चेदमि्ादिना॥ अल्यालम्बनतिरस्कारमेत्छट्वस्तव- सेदथ्यानं BTU मनः खडङ्श्धानक्यादननक्तं तत sens fagear च्पप्यनन्ता इ ख नन्तत्वसाम्यार्‌ “faite श्व मनः इति सम्यत्तया इनन्तफलप्रात्निभवति तया चेतनत्वसाम्दाय्नीवे ब्रह्माभेदः सम्पदिति न चेत्यर्थः | खालम्बनस्य प्राधान्येन ध्यानं, प्रतीकापाल्िरष्यासः। षया WAZ मनस wifey a) तचा “खड qq” इति च्रानमध्यासोा wares मचेति॥ Wen: उपदशः क्ियाविष्येषा fafasfwar- तया योगे fafad यस्य ध्यानस्य awa) यथा प्रलयकाले बायुर- गन्यादोन्‌ deafs संहरतीति संवगः, खापकाले wat रागादीन. संहरतीति संहारक्रियायोगात्‌ संवगं इति ध्यानं gaa fated aut डडिक्रियायेाग।व्नीवो ब्रह्मेति wafafs fares नापीति। यथा “"पल्य्वेतमाण्यं भवति, इति उर्पांशख्याजादय्कस्याज्यस्य

[ख ०९।पा०९। |] शङ्कर त्र्य TAT | ९९

fe द्यातमकल विज्ञानेऽभ्यपगम्यमाने "तत्व मसिः “ae ब्रह्मा fa ““शयमात्मा wy” इल्येवमादीनां वाक्यानां ब्रह्मात्मैकल- वस्तप्रतिपादनपरः पदसमन्वयः dred । ““भिद्यते इद ययन्धि- feqa सर्व्वस्याः दति चेवमादीन्यविद्यानिट्त्तिफलश्र- वणान्यपरध्येरन्‌ | “AY वेद ब्रहैव भवति इति चैवमादीनि तद्धा वापन्तिवचनानि सम्पद्‌ादिपचेण सामश्नसखेमेापपच्ेरन्‌। तस्मान्न सम्पदादिष्पं ब्रह्माद्य कत्वविज्ञानं। ताम परुषव्या- पारतन्त्रा ब्रह्मविद्या fa तदि प्रत्यक्तादिप्रमाणविषयवस्तुज्ञान- वद स्तुतन्त्ेव | एवम्भूतस्य ब्रह्मण सन्न्ञानस्य वा न कयाचिदयुल्ा we: काय्थानुप्रवे्ः कल्पयितु । म च विदिक्रियाकर््लेन का-

संस्कार कम्वेच्तणं तिडितं तथा कम्मेयि कार्टत्वेनाङ्स्यात्मनः संसा- Uy WWI नेत्धाङइ ॥ नाप्याच्येति । प्रतिश्चाचतुटये Sqare s सम्मदादीति ॥ उपक्रमादिलिद्कत्रंद्यात्मेकत्ववस्लनि प्रमितिरेतुयैः समानाधिकरवाक्छानां प्दनिदः समन्वयं aie निचितं तत्मीख्येत। fag | रकत्वच्ानादष्लानिकषदयस्यान्तःकरण्स्य या रागादिग्स्थि- चखिनग्भनस्तादात्मरूपाहशङ्कगरयस्थिवा नष्यतीत्यज्ञाननिरस्िफलवाक्य- बाधः wre सम्पद्‌ादिच्लानस्याप्रमात्वेनाच्नानानिवश्तेकत्वात्‌ | fares Maw ब्रह्मत्वसम्प्रदा कथं तद्भावः | पुव्व॑रूपे fad as वान्ध- स्यान्ात्ममतायोगात्‌ | तस्मात्र सम्यदादिरूपमित्ध्यंः । सम्पदादि- रूपत्वाभावे फलितमाह खत इति॥ प्रमात्वान्न छतिसाध्या fai afe निन्धैव न प्रमाग्साध्ये्यथंः। sacle सिडनत्र्यरूपमात्तस्य काग्येसाध्यत्वं तञ्क्लानस्य मियोगविषयत्वद्च कल्ययितुमश्क्छं छत्सा- ध्यत्ादित्याङ ॥ Laas ॥ नन्‌ HE WANG कारकत्वात्‌ पल्य- वेद्चककम्मेकारकाज्यवदिति चेत्‌, fa wa ब्रह्मणः काम्मकारकत्वं डतापासनायां? are Karey नचेति ॥ शाब्दच्लानं विदिक्रियाश- ब्दार्यः, विदितं wai खविदितं कारणं तस्मादधि अन्यदित्यथः। येना-

se रतप्रभाभासिते। [ ख ०९।पा०९। |]

गया मुप्रवे्ञा ब्रह्मणः “श्रन्यदेव तदिदितादयाऽविदितादधि""ष्ति विदिक्रिवाकर्खलप्रतिषेधात्‌ । “aad सव्ये विजानाति तं केन विजानीयाद्‌” इति ख । तयापाखिक्रियाकम्मेलप्रतिषेघाऽपि भवति, “चदाचानभ्यदितं येन वा गण्यद्यतेदत्या ्चविषधल्ं ब्रह्मण उपन्यस्य, “ata ny a विद्धि ae यदिदमुपासते, इति | श्रविषयत्वे ब्रह्मणः शास्तयानित्वागुपपत्तिरिति ta, अविधा- कख्पितभेद निदल्तिपरल्वाश्छास्तस्य । न fe wrafacarar विषयभूतं ब्रह्म प्रतिपिपादयिषति किं तरिं प्रत्यगाह्मलेनावि- षयतया प्रतिपादयद्‌ विद्याकश्पितं वेद्यवेदिलवेरमादिभेदमप- नयति | तथा च भास्त्रं “यस्यामतं ae मतं ad यस्य न वेद सः” । “afaara famaat fasraafamaat” “न

त्मना इदं aa दृश्यं सेका जनाति तं केन कर्णेन Mita, तख्छादविवय ष्ात्मेत्य्ंः। न fedta cares तयेति ॥ “वन्भगसा न aaa” इति खता लाका ANAT यत्‌ WEY न जानातीव्बविषयत्व- मक्का “तदेव वेद्यं wy तं बिद्धि aanfufatus दवतादिकमिल्बु पासते जनाः AS WAU: | awa: शाग्दयबाधाविषषल्वे प्रतिश्वादहा- निरस्ति wea, विषयत्व इति । बेदान्तजन्धङृत्तिङृताविद्याजिषट- लिफलणालितया शास्त्रप्रमाककत्वं इस्िविवयत्वेऽपि खप्रकाश त्र्या इष्यभिव्यक्घस्फरणाविषयत्वादपरमेबत्वमिति परिषरति ॥ मेति ॥ पर. त्वात्‌ फलत्वादिग्चयः। निरृत्िरूपत्रद्मताल्यग्यादिति ae) उक्तं वियाति i न होति ।॥ चिदिषयत्वमिदन्त्वं। अविषयतया निद - मतया । Wem श्वुतिमाइ।॥ तया चेति ॥ यस्य त्रश्यामतं Baar. {विषय इति fawaga सम्यगवगतं। यस्य त्वश्लस्य ब्रश चेतम्धयिषय ति ata aaa) उक्कमेव दाच्धौयंममुवदति॥ खविश्चातमिति। अविषयतया aq विजानतामविन्नातमदृश्यमिति we: | खन्नानानत

[अ०१।पा०र] प्राङ्क ब्रह्मद WAT | et

TROT Tat श्रतेः Brent wear न विज्ानेविज्ञा- तारं विजानीयाः” इति Saari । अतेऽविद्याकल्पितमंसा- रिलनिवन्तंनेन नित्यरक्राक्मखरूपसमपंणान्न मे रस्यानित्यल- दाषः यख्य दरत्पाद्या मासस्य माभमं वाचिकं कायिकं वा कार्य मपेत दति ami तथा faerie च । तया; पश्याम- wa भ्रुवमनित्यवं। न fe दध्यादि विकाथ्थेम॒त्षाद्चवा घटादि गिद्य दृष्टं साकं न चाणवेनापि arate, खातमखरूपले सत्थमाप्यत्ात्‌। खर्ूपव्यतिरि क्रलेऽपि ब्रह्मणा गा्यलं । समयं गतलेन नित्याप्तखरूपलात्‌ सव्वंण Ae श्रकाभ्भ्येव। गापि संखारो माचा येग व्यापारमपखेत। संस्कारो fe नाम Va गृणाधानेन वा स्वादोषापनयेन वा? न तावद्‌ गखाधानेन सम्भवति, अनाधेयातिश्रयब्रह्मखरूपलास्मा्स्छ ¦

wa frag दृश्यमिति wa इत्यथः टटे्रदारं चाल्तृषमनेारत्तेः साच्छियं नया दृश्यया दृश्या न प्श्येविं्ातेर्वुिरत्तेनिखयरूपा- याः afaa तथा न विषयीकुग्या इत्धाङइ। नेति । बन्वविद्यादि- निबन्लकत्वेन शास्त्रस्य प्रामाण्येऽपि निठन्तेरागन्तकल्वात्‌ मे्तस्यानि- we स्मादिति fares खत इति ॥ तक््चक्नानादिच्यः। ध्वंसस्व नित्यतलादातमरूपत्वाच मानिग्यत्वप्रसङ्‌ इत्यथः | उत्यस्तिविकारात्तिसं- ्छाररूपं चतुविधमेव कियाफलं तद्धित्रतवाग्मोच्तस्य नापासमासाध्य- त्वमिद्याइ ॥ यस्य लिि्यादिना तस्मात्‌ Waa मुक्रेग्तेन | तात्या चलत्ववडि काय्येत्वे wig इति युक्तमित्धण्वयं दवयति ॥ तयोारिति। श्ितस्यावस्यान्तरः वि्रारः | नज्वनिव्यत्वनिरासाय (waa ferme Wea ्रामबदाप्िस्स्त्‌ Fares a चेति॥ we जीवाभिन्नंमवाः उभवथाप्यान्नत्वात्‌ न faartaare ॥ खात्ेव्यादिना ॥ यथा त्रीरीर्खा ` संखःग्ेत्वेन प्राच्तणापेत्ता तथा मेच्तस्य Aare ॥ नापी्यादिना॥

ङश रत्रप्रभाभासिते। [ख ०९।पा ०९।]

नापि दाषापनयेन, निव्यग्रद्धब्रहाखरूपताग्याखस्य | खात्म- we एव संसिरोभते are: क्रिययात्मनि संस्किवमाणेऽनि- awa यथाऽऽदज्रं निघषएक्रियया dfqaae areca ua दति Se, क्रियाञ्जयलानुपपन्नेरात्ममः। यद्‌ाज्रया हि करिया तमविढ्ष्यैतो नेवात्मानं waa. wera क्रियया वि- कियेताजित्यलमाद्यनः प्रसज्येत । ““श्रविका्याऽयमुच्यते" इति चेवमादौनि वाक्यानि बाध्येरन्‌ aerfad | तस्मान्न खाञ्रया क्रियद्ममः सम्भवति । अन्याश्रयायास्तु क्रियाया अविषय- लान्न तयात्मा saa । मनु देदाञ्रवया खानाचमनय- क्ञापवोतधारणादिकया क्रियया TH संख्कियमाणेा Ta: 1 म देरादिसंहतस्येवाविद्याणदीतस्यात्मनः dmaarwara say fe खानाचमनारेररदसमवायिलं। तया देहाश्रयया wee एव कञ्चिदविद्चयात्मलेन परिग्टहोतः संस्कियत इति

गुाधानं त्रीहिषु पोक्तबादिना, च्ताखमादिना वस्त्रादौ मलापमयः। aya | खात्मघम्मं इति ॥ ब्रद्यात्मखसू्प खव मास्ताऽनायविद्यामला- ङतः उपासनया मसे नरेऽभियच्धते शत्च टट्ान्तः॥ ययेति॥ संस्कारो मलनाशः, किमात्मनि मलः aa: कल्पिता वा? हितोये च्ञानादेव agra नक्ियया; ae faa किमतसमनिषा खअन्यनिष्ा वा? माद्य carey न कियति॥ खनुपपत्तिं स्फ़ुटयति॥ यदीति। किया fe qa संयोगादिविकास्मकुन्वती न waa इत्यथः aw वाक्धनाधनं म दितोय cares न्येति ॥ अविषयत्वात्‌ froma. ज्ासंयोमादिति याबत्‌ । edad सावयवं कियाखयेटकचुकेदि- जव्यसंयागित्वात्‌ संस्वियत इति भावः| खन्धक्रियया wait न afe- यत res दयभिचारः एङ्गते ॥ नन्विति ॥ अत्मने मृलाविद्याप्रतिवि-

[अ०१।४ा०१।] WCET | 88

wi यथा दहा्रयचिकित्सानिभित्नर्ग धातुसाग्येम तत्स tre तर्भिंमानिन चआरोाग्यफलं “श्रहमरोा गः इति aa बुद्धि सत्ंद्यते, एवं सांनाचममयज्नापवोतादिधारणाकया क्रि- war “we we: संछ्लतः'" इति यच बुद्धिरुत्पद्यते स सखि यते, स च'रेदेमं संहत wal Aha छ रक्ता प्रत्यय विषयेण wafer eet: क्रिया fasta तत्फलं च स vara “wit: पिष्लं सादत्यनंस्रत्न्योऽभिवाकशीति, दति म- कवखंदे “्रात्मोद्धियमन युक्तं मोक्रेत्याङर्मनीषिणः*दति च । तथा “एका देवः सब्व्॑धतेषु गूढः ada सरववभृतान्त- TRA) ares: सव्वभूताधि वासः सासी चेता कवले

~ eS fara ग्ट हीवस्य नरोऽङ्मिति नान्या दे हतादाग्यमा प्चस्य क्रिया- अयत्वमनान्धा संस्वाययेतवमाद्र खभिचार इताह ॥ नेति ॥ wf. दिति खनिचितन्रमखरूप caw: | यथात्मनि विषये enti बद्धि- बत्पद्यते तस्य दे हसंहइतस्येवारोग्यफ लि ्यग्धयः | ननु देङाभिन्रस्यं कथ संखा? तस्यामुगरिक्पलमेोक्तलायेगादियत wey तेनेति । दशसं हतेनेवान्तःकरयप्रतिविम्बा्मना काहमिति भासमानेन प्र. वाः कामादयो AAMAS सन्तीति प्रत्ययिना याफल भुज्यत शयथ, मनोषििदस्यामुशरिकमोक्तः संखारो युक्त इति भावः। fa. शिष्टस्य Hasta केवलस्य साचचिगं रच मानमा | तयोरिति। प्रमाटसाक्तिदामध्ये सत्वसंसगेमाकेय कल्ितकर्टंतादिमा म्‌ प्रमाता frod कम्मेफलं we, स va शोधिततरेनान्यः साच्तितया प्रका- रत ree: | wan देहः, रेहादियुततं प्रमाचात्ानमित्यधंः। रवं सौ पथिकस्य चिदडधातेभिश्या संसकाग्धैतवमक्ता निरूपा धिकस्या संसखा्यतवे भागमा ॥ रुक दति॥ सर्ग्वभरूतेव्वदितीय रका देवः ख प्रकाशः, तचापि मायार्तलवान्न प्रकाश्रत इत्याह गृ Xfi नन्‌ नीवे- गासम्बन्धाद्धिचत्वादा देवस्याभानं नतु मायागुहनादिति नेत्याङ।

L

७9 रन्नप्रभाभासिते। [च्च ०१।पा ०९]

निगेणख्ः दति । “a पर्यगात्‌ भ्क्रमकायमव्रणमखाविरं WZ- anufag” cfs चेता मन्लावनाधेयातिश्यतां जिच्यष्ठद्धताश्च ब्रह्मणा दशंयतः। ब्रह्मभाव मेाकः। awry संसकार्छाऽपि are: | अ्रताऽन्य्माक्ं प्रति कियानप्रवेश्द्ारं न wa) कमचि- दर्षयितु । तस्माश््रानमेकं मक्का क्रियाया गन्धमाचराणन्‌- प्रवेश इइ नापपद्यते। मन wre माम मानसी क्रिया, न, वेलच्ष्यात्‌। किया हि ara सा यज वख्ठुखरूपनिरपेचेव wua परुषचिन्तव्यापाराधोना ei यथा “ae देवताये

aaa सर्गवभ्रुता्नराक्षेति ॥ देवस्य विभुत्वात्‌ सव्वप्राखिपरल- काचावरवादरेवाभागमित्थः west wee स्यादिति ta) न। wary: जिया साच्तो््ंः। तरिं साच्यमस्ताति रेतापत्तिः। 7 सब्श्चूतानामधिषानं भत्वा aren भवति, साद्यमधिषामे साध्िजि afaafafa ara: | साचिशब्दाथमा॥ चेता केवल इति॥ बाडत्व सति, खकन्ता araifa लाकप्रसिडधं | चकारा दोाषाभावसमश्चयाच

निग मत्वाचिदाषाच्। गये दाषनाशे वा सखस Tay: | स Taq. पक्रमात्‌ । खक्रादिश्ब्दाः Yea वाच्याः, ख चात्मा परि सन्बमगात्‌ win, खकरा दीतिमान्‌, warat लिङ्न्धः, aaa {च्ततः, war- fac: शिराविधरः, नखर इति at) erat पदाभ्यां wacy- ARAMA | सुद्धा रागादिमलमरन्यः, अपापविद्धः पुखरपापाभ्यामसं- we इत्यथः खत इति । उत्यक्यातप्िविक्षारसस्छारेभ्याऽन्धत पञ्चमं क्रियाफलं मास्ति यग्भोात्तस्य क्रियासाध्यत्वे «rc भवेदित्य्थः। aq मोश्लस्यासाध्यत्वे शास्नारम्भोा Ta, न, Wrarwatfearwy तस्मा दिति इदाराभावादित्वथेः। व्याघातं was नन्विति॥ तया च ara क्रियानप्रवेशा नाश्तोति arwafafa भावः। मानसमपि wat a fafatrar क्रिया वस्ततन्धत्वात्‌ छ्साध्यत्वाशेत्याङ्॥ नेति। वेखद्टाश्ट प्रपश्चयति ॥ तिया Wifes aa विषये तदनपेच्तैव या चाद्यते वचसा fe क्रियेति योजना िषयवस्वनपेच्ता, कति साध्या

[ अ०१।पा ०९] शाङ्ग रब्रद्मदकभाय्ये। oY

इविग्टेहोतं स्यात्‌ तां ध्यायेदषटर्करि व्यन्‌" इति “aagt मनसा ध्यायेत्‌ दति चेवमादिषु। ध्यानं चिन्तनं यद्यपि मानसं तथापि यरषेख कन्तु मक्त मन्यया वा कन्तुः शक्यं पुरुषतन्त्रलात्‌। WT गन्तु प्रमाणजन्यं, प्रमाणञ्च यथाभूतवस्ह॒विषयं, श्रता wre कन्तुमकन्तुंमन्यथया वा कन्तंमशरकयं कवलं वस्तुत्तमेव, तत्‌ म Sema नापि yeas, तस्मास्मानसत्वेऽपि श्चानस्य मरहदेखचण्यं। यथा च ““पएरूषा वाव गातमाभ्नियौषा वाव गात- माभिः," cara श्याषित्पृरुषयारप्रिबद्धि मानसी भवति केवख- सादनाजन्यल्ातु fata सा yeaa च । या तु प्रसिद्धेऽप्राव- fastg: नसा Weare, ahs yeaa, किं तर, प्रत्यच- विषयवस्ततन्ेवेति श्ञाममेव तन्न क्रिया । एवं सर्व्वप्रमाणविषय-

fates टद्टाम्तमाष्॥ यथेति ॥ गररडोतमध्वयुखेति Ta: | “वषट्‌ करिष्यन्‌ राता सन्धां", देवतां इति चैवमादिवाक्छेषु यचा यादृशी ध्यागक्िवा FAVE Ta च चोद्यते तादशो क्रियेय्ः | च्यान- मपि मानसत्वात्‌ नवत्र क्रियेत्यत are y ध्याममित्यादिना॥ anti faaafa we: | छ्सध्यत्वमुपाधिरिति भावः। ध्यामक्रियामुक्का वतो बेल ज्ञानस्य स्फ़टयति ॥ च्रानन्त्विति ॥ खतः प्रमात्वान्न चोा- anal न विधेर्विंषयः। पुरुषः हतिदवारा तन्तं हेतुयेस्य तत्पर - तनं, तस्मादस्वव्यभिच्वारादयुं तन्लत्वाच ध्यानात्‌ Way महाम्‌ भेद Tey: | BEAT दष्टाम्ता्तरमाह॥ यथा चेति ॥ खभेदासत्वे$पि विधितो ध्यानं ae शकं न चनमित्यथः। ननु प्रयच्वश्चानस्य विष- यजन्धत या west शाब्दबाधस्य तदभावादिधेयक्रियात्वमिति fay) र्वं waste | ब्दानुमानाद्यर्येव्वपि च्चाममविधेयक्रिया- त्वेन qrag | तथापि area were प्रापतेविध्ययोगादित्यचंः।

* arnt ara गप्तमाभिरिति qe पुस्तके arte | L2

ef रत्रप्रभाभासिते। [ ख ०१।पा ०९।]

aay वेदितव्यं । ata उति wenragrafavaata wii म जादनावन्तरं। wagfarar किडादयः य माणा अष्यनि- येाज्यविषयल्वात्‌ कुष्टोभवन््पलादिषु प्रयक्रणुरतेचश्ादि वत्‌, अदेयानुपादेयवम्हु विषयत्वात्‌ । किमयानि तहिं “ग्राह्या वा अर ट्यः ओ्रातव्यः"'दत्यारोनि विधिच्छायानि वचनानि? खाभा- विकृप्रज्िविषयविमुखीकरणाथानि इवि qa: । या हि afy- कखः प्रवत्तते परुष “ce मे भूयारनिष्टं मे मा Ha’ efa, ग च quarts परषां लभते। तमात्यन्तिकपरवायेबाज्कि नं खा- भाविककार्यंकरणङ्गातप्रटत्तिगेचरादिम्‌खीरुत्य nae

aaa सति जाके न्नागस्याविधेयत्वे सतीत्य्चः। यथाग्ूतत्वम बाधिनत्व। ननु ““श्ात्मानं wate” “que fafa” “man ave: इवि विज्चाने festienguea विधायकाः waa, wat चानं विधेय- faqs च्छाह॥ तदवय इति॥ तस्मिन्‌ चामरूपविषये विशयः पुषं प्रवर्यितुं aaa wets) अनियेोव्धंकृत्साध्यं fare wt wit तदडिप्रयकत्वादिव्छर्यः। “aard नियोगः, fa Fret fa- योन्या faraway निधेनास्लोति भावः। ate aad we बिधीयतां Fare) अश्येति।॥ aed teagan awa निरतिन्रय- स्यासाध्यतात्र विधेवत्वमित्वथंः। seagrasses चागख्न्‌ विधेयं, प्रड्च्यादिफलाभावादिव्यथंः। विधिषपदानां गतिं एष्छति। किमयानीवि॥ विधिच्छायानि प्रसिद्धयामादिविधितुल्यानीग्य्ः। विधिप्रययेरा्श्चानं परमपुखवार्थसाश्चनमितिश्लुयते स्त्या arated. Avge या विषयेषु प्रस्िः ख्ात्मख्वणादिप्रतिबन्धिका तचरिडत्तिफलानि विधिप्दागीत्बाह॥ खाभाविकेति॥ fazarfa y यो Wienfeat, aa विषयेषु agree या uate: वद्राचराग्क- ब्दादेरित्थः। खोातख्धित्तङसतिप्रवाहः। प्रवत्तंयन्ति waaay. काद्‌ाविति wu: | saugeqary, तस्येति । ख्न्वेषयं ard) यदिद BAU aa खाक्मेबेव्यनात्स॒ बाघेनात्रा बाष्यते। खदितीया-

[अ०१।पा०९।] WIFCH GE TTS | eo

नि सोतस्तया Vana “RAT वा अरे TVS. "TTS तात्मा न्वेवचाय VSAM रेयमनुपादे यं चात्मतत्वमुपदि WA "दं aa यद यमाद्मा? “aa लस्य सन्वैमात्मेवाभत्‌ तत्‌ केन aad कम कं विजानीयात्‌" “विज्ञातारमरे कन विजा- नोचादयमात्मा wey” दद्येवमादिभिः। यदष्यकन्तव्यप्रधान- मात्मन्ञामं हानायोपादानाय वान भवतीति तथेषेत्यभ्यपन- BAR| WHEN हायमस्माकं यद्रद्यात्मावगत्ता सत्यां मव्वैक- vigarerfa: saga चेति। तथा च गरुति: । ‘mrad चेदिजानोयादयमस्मीति oT: | किमिच्छन्‌ कस्य कामाय शरौरमनसंज्वरोत्‌"”।* ufa |

“qagal बुद्धिमान्‌ स्यात्‌ हतकत्यञख्च भारत, दूति च har | amiga प्रतिप्तिविधिविषयतया ब्रह्मणः समर्पणं । यदपि afecrs: ““प्रटन्तिमिदन्ति विधितच्छेषव्यतिरकं ण केवलवस्तु- वादौ वेदभागे नास्ति दृति । तन्न । श्रोपनिषदस्य पृषस्या- च्यात्मश्चानिनः कत्तव्याभावे मानमा ॥ तथा चेति॥ “सयं ea ware: परमात्माहमस्मि'” «fs, यदि afaq पर्ष अत्मानं लानीयात्तदा fa फलमिच्छन्‌ कस्य वा भोक्कः प्रीतये शरीर तप्यमान- मनसंन्वरेत्‌ तप्यत, भोक्कभाग्यदताभावात्‌, Bane खात्सविदिव्यमि प्रावः। ्ानद्‌लभ्यायशखच्छब्द्‌ः | Ta मृद्धतमं awd ठत्तिकारमतनि

रासमपसंषछरति।॥ तस्मादिति y प्राभाकरोाक्तमपन्धस्यति॥ यदपि केचिदिति ॥ atian लाकसिडत्वाच्न गेदान्ताथः। तदन्यत्‌ AT नास्त्येव

* संसारममुसंसरदित्यपि qa |

9c रत्रपभाभासिते | [श्च ०१।पा०९।]

मन्यगोषत्वात्‌ | याऽखावुपजिषत्सेवाधिगतः पुरुषोाऽसंसारी ज्रद्धात्पाद्चादिचतुव्विधद्र वयविलच्णः सख्खप्रकरणस्येाऽनन्यग्रेषोा ना मास्ति नाधिगम्यत इति वा वदितुं शक्यं “ख एष नेति नेत्या” दव्यात्मशन्दात्‌, WAT प्र्याख्यातुमश्क्यलात्‌। मन्वात्मादप्रत्ययविषयल्ादुपनिषत्छेव विज्ञायत इत्यनुपपन्नं | न, तत्साक्िलेन मरल्युक्तवात्‌। न इादंप्रत्ययविषयकढे व्यतिरेकेण ARH CHAN: सम एकः FEAT: ugar विधिकाण्डे तक॑समये वा केनखिदधिगतः सर्व्वस्यात्मा; wa: स न केनचित्‌

वेदस्य का्यपरत्वेन मानाभावादित्व्थैः। मानाभावाऽसिडध इत्याह । मेति ॥ खन्नातस्य फलख रूपस्यात्मन उपनिषदेकवे द्यस्याकाय्य शेषत्वात्‌ छ्ञत्खयेदस्य waucaafes | न च प्रढत्तिनिरत्तिलिङ्कान्यां जातु

स्तद्धेतुकार्यबेाधमन्‌माय बक्तवाक्छस्य काग्धपस्त्वं निचित वाक्स्धप- दानां कायाज्विते शत्िवियहात्र सिद्धस्य पदाथस्य वाक्यत्वमिति चा चं .“पचस्ते जा तः'इति वा कश्रोातुः पितु हषलिङ्नर' पुचजन्मानुमाय यचथादिपदानां fee सद्तियहात्‌ काय्यौजितापेत्तयान्ितार्थे शक्ि- foam? लाघवात्‌ सिडधस्यायि वाक्याथत्वादिष्यलं। किञ्च ASA माल्तित्वादेव छृत्ख्वेदस्य काय्येपरत्वं उत FAT तस्याभानात्‌ खय वा काय्यषेषत्वात्‌ किंवा लासिडत्वादाङखित्‌ मानान्तस्विरो- ura? amd प्तचयं निराचष्टे योाऽसाविति। खनन्येषत्वाचम- संसारि इत्धादि fanaa मास्तित्वाभावे हेतुं वेदान्तमानसिडधत्वमक्घा त्वन्त र मात्मत्वमा॥ सरवति | इतिह्दिमय दन इदं a” इति सव्वटृष्यन्षिधेन य wan उपदिष्टः स रुष इत्यथः | चतुथ uya y मनग्वात्माहइमिति ॥ खखात्मनाऽइङ्ग रादि साच्ित्वे नाङ्घोवष- यत्वस्य निरततवान्नर लाकसिडतेत्याह ॥ नेति ॥ यं तीथेकरा पिन जानन्ति तस्या किकत्वं किमु वाच्यमि्याङइ॥ न हति ॥ समस्ततार- सम्यवच्नितः, तत्ते खात्मानधिगतिद्योतकानि वि्वणाजि। पञ्चमं निरस्यति ॥ खत इति ॥ केनचिद्यादिना प्रमाणेन वेत्यथेः। खगम्बत्वा्र

[ख ०१।पा ०९] WY CHWS TATA | ॐ€ `

प्रत्याख्यातं wan विधिशेषलवं वा मेतु य ua facia तसै- वात्मलात्‌ | श्रत्मलादेव च सर्ववैवां न Car नाणुपारेयः | wei fe विगश्छदधिकारजातं परषामं विनश्छति । पर्ष fe विनाञ्रहेत्वभावाद्विगाश्रो विक्रियादेतलभावाखकूरस्यमित्याऽत एव मिव्यश्द्ध मृकखभावः | तस्मात्‌ “पुरुषात्‌ न परं किञ्चित्‌ खा काष्टा खा परा गतिः" “तन्छोपजिषदं पर्वं एच्छामि" दति चपनिषदत्वविगरेषणं परषस्यापनिषनत्षु प्राधान्येन प्रका- Wars उपपद्यते) श्रता भृतश्वस्तुपरोा वेदभागे नास्तोति वचनं साहसमात्रं | यदपि भ्रास्रतात्पययेविद्‌ामनगक्रमणं | Ter fe तस्यार्थः कम्मावबोाधनमिद्येवमादिः तद्‌ म्मंजिज्ञाषाविषय-

मानान्तरविरोध इति भावः। Stat कम्मेङ्केतनत्वात्‌ कटंवदिति ware ॥ विधीति॥ खन्नात साच्िओऽनुपयोगाज्ज्ातस्य व्धाघातक्षत्वात्र कम्म प्रोघत्वमित्धथः। साचियः सव्वे्ेषित्वाद यानु पादेयलवाष न कम्मे प्रेघत्वमि ताइ । खअात्मत्वादिति।॥ अनित्धत्ये नात्मनो रे वत्वमाश चा इ ॥ ea होति ॥ परिलामित्वेन Saat निराचष्टे विक्रियेति । उपा. देवत्वं निराचष्टे ॥ खत र्वेति ॥ निविंकारित्वादित्य्चः। उपादेयत्वं fe साध्यस्य न ama: नित्यसिडधल्वादित्यथः। wore शाता शेय Kaa iw तस्मात परषघात्र परं fafefefa » ars स्व॑. ` स्यावधिः। खवमात्मनोाऽनन्यश षल्वाद बाध्यत्वाद पुन्वत्वादेदान्तेषु स्फटभा- नाञ्च वेद्‌ान्तकवे द्यत्वमक्कं ॥ wa sfaare y तन्त्वेति॥ तं सकारय- उषस्याधिषान yaa Te हेशाकल्पताज्वां एच्छामोव्ययः। खत इति। Safes: अतथा च वेदान्तानामात्मवसतपरत्वनिखखयादित्यथैः। पर्वा- कमन वदति ॥ यदपौति) वेदस्य नेस्यक्छे शद्धिष्ते तस्याथवन्षापर- निद भाष्यं। Set Wa | तच फलवदथावनबाधनमिति aaa धम्म fa- चास्प्रकमात्‌ कम्मावबोधनमिल्धुक्तं नतावता वेदान्तानां ब्रह्मपरत्वनि-

„~~~ a

^ शतेति qo weet afer |

= रलप्रभाभासिते। [चथ ०र।ा०९।]

ल्ादिधिप्रतिषेधन्नास्लाभिप्रायं xed रषि च “qrarae कियार्चलादा नयक मतद यागाम्‌'” दृव्येतरेका न्तेनाभ्यृप गच्छतां भूतेपरे बागयक्यप्रशकरः प्रठक्तिनिटल्तिविधितच्छेष*व्यतिरे केण भूतश्चेदस्द्रपदित्रति भव्ार्यलेन कुटस्नित्यलं भूतं नेापदिन्-

दासः। खतरवानुप wasy “aqaafafa” दकारो घर्मस्य we वबद्च्ातत्वेनैव teat caate “aerate wea’ efs cware- विरोध rary) तञर्म्मति ।॥ निषेधन्राखस्यापि निरतति्मग्यं परत्व - afe, तत्‌ दव्रभाष्यवाक्छजातं कम्मेज्राण्डस्य काय्यं परत्वाभिप्रावमि- au | teas frou कम्मेका रस्य. तात्प, fred सोके प्रवन्त कच्चा चर्त्वेन fan वामादिक्रिवागतमिर्साधनत्वमेव न farat- लोऽतिरिह्छं काम्ये तस्य कूम्मजामवदप्रसिडत्वादितिं तस्यापि परा- भिमतक्नाग्ये विलक्ओे सिद्धे mara किमत ऋ्रागकाश्डस्तेति ane fag) वेदान्ताः सिड्धवस्लपरा' पलवद्ध त श्ब्ट्त्वा दध्यादि शब्द्‌ वदि- me खपि चेति ॥ किमक्रिवांकद्रब्दानामानयंक्धमभिधेयभावः फलाभाव बा? खाद्य ष्म ।॥ खान्नायस्येति ॥ ईति न्यायेन Taz- faiacfed नियमे गाङ्कोकुन्बेतां “सामेन asa” “दभ्रा sperfa” श््थादिवाकेषु दधिसोमादिशष्दानामर्थग्रन्धल्वं wea) a4 कोनाक्तमभिधेयराहि्मिव्याश््ाह । प्रटत्तीति । काय्यातिरेकेय भ- arian काय्येषेषत्वेन दध्यादिशब्दो श्वतं वक्ति चेत, afe aante- UE KA न alas Ft Wa: किं कूटखस्याक्रियात्वादुताक्रिया- प्रेषल्वादेति wa? नन दध्यादेः काय्यान्वयित्वेन कायैत्वादुपदेशषः, न कूटख्स्याकाग्यत्वादित्थाद्यमाशद् निरस्यति॥ न wif दध्यादेः Mae was षत्व शाभिः। खता शतस्य काय्याद्धि त्रस्य शव्दा- Ue खन्भमिति भावः। fedtd weds अक्रियात्वेऽपीति ॥ क्रियायः SRA: Fou तवकाय्यरेषत्वान्नापदेश्र इति भावः। waw WARS शब्दाचेत्वाय फलाय वा? नाद्य Taw नेष Se डइति। दण्डादेः कांश्च षत्वे wale शब्देन वस्समाच्रमेषापदिद्ंनकायोन्वयी

* aeuafacaafa qo पुस्तके arte

[अ.र।बा०९।] प्राङ्करव्रद्यदजभाव्ये | द

तीति का हेतुः । न हि भृतमुपदिश्ठमानं क्रिया भवति। अक्रिणान्वेऽपि भूत क्ियासाधनलात्‌ feard एव wares tfa चेत. मेष Sra: 1 क्रियार्थेववेऽपि क्रियाजिवर्तनन्रकरिमदसदर- पदिठमेव । fearon प्रयोजनं wei म चैतावता वस्बनम्‌- ufed भवति। यदि मामेपरिष्टं किं तव तेन सादिति उच्यते, अमवनताावदखपरेग्ख तथेव भवषितुमडंति; तद वमत्या fa- च्ाञ्नानस्छ संसाररेतानिंटृत्तिः प्रयोजनं क्रियत इत्यविश्टिम- Uaw करि यासाध्नमवद्परेग्ेन । श्रपि च "ब्राह्मणा न eR” दति चेवभाद्यानिटृज्िरुपदिश्ठते। मच at fear नापिक्रिया-

wera: | ufearears wert ufsuwarfear: | दितीबम- recite: faardeitafa ॥ aw श्तनिशेष्स्य दध्यादेः जिवा- wee फलमदिग्साङ्गोक्रियत care: मतु ब्रह्म दति Qa: | ममु भ्रवस् कायदे घत्वाक्गोकारे qrawaa कचं शरब्दाथेतेति तच्राङइ॥ ज Bfay TY श्रवत्वाङ्ाारमाजेव एशब्टार्यत्वभष्ा area: | waue फलाभाव इति we wray ब्रदोति। safe cunts war निच्छवमपि क्ियादरा सफसत्वादुप्रदिषटं तयापि qeang- वादिनः ज्िवाद़ाराभावात तेन cera किंफलं स्यादि वथः were waa येव «cata न निबमः, रज्वश्चानमाचेब Tee. alfcanw ॥ sua xfaa तयेव दषादिबद aay: | दध्यादेः fre. दारा Vea, AWas wa इति fava way वेदान्तानां aaa. मृतां कावमाचेख दध्यायुप्रे ग्र साम्यमिन्बनवद्यं। cat वेदान्तानां जिषेघ बाणवत्‌ सिद्धाथंपरत्वमि यार ॥ पि चेति ॥ मणः प्रत्य सम्बन्धात्‌ इममाभावोा मधः Ceara अय्ादिप्रनयाथः, रड्- BI नरकदुःखामावः, तत्परिपालका इननाभाव इति निषेधवा- का्थंः, इननामावे दुःखाभावरेतुरिनयुह्ावयाहूननस्य दुःखसाघन- afuar qaar निवत्ते, ara नियामः afwefe, ae feat aa. M

ex र नप्रभाभासिते। [ख०१।पा ०९]

खाघनं | अक्रियायानाम्‌परप्राऽगर्यंकसेत्‌ “त्राद्मणेो न WaT” इत्यादिनिदत्युपदेन्रानामागर्थक्धं प्राप्तं, awe i नम च ख- भावप्राप्तशग्धथागरागे नञः अ्रक्षमप्राप्तक्रियाथंलं कश्ययितु रमगक्रियानिद श्यो दामोन्वव्यतिरेकंल | गजद्येष खभावेा यत्‌

धनदव्यादिविषबत्वात्‌। न च इननाभावस्स्या asarer निर्जि क्रिया । खभावत्वान्नापि क्रियासाधनं | अभावस्य भावाचंरेतुत्वा- द्धावा्ासन्वाचेरर्थंः। खता निभेधशास््रस्य fax प्रामाण्यमिति ara: | fara canary) afmafay नन्‌ खभावेता रामतः प्राप्तेन उनयर्थनामुरागेख गण्‌सम्बन्धेन हेतुना इमनविरोधिनो सङ्खखक्तिया बाध्यते, सा च नजर्थरू्पा तचाप्राप्तलादिधीयते ““खङममं Fura” इति। तथा च कषाग्या्थमिदं वाष्मिखाश्ङ्खया भिषेधति॥ a चेति। ओआदासीोन्धं पदषस्य खरूपं, त्च हनमक्रियाभिंचछपलल्ितं few. zeta हननभावष इति बावत तद्यतिरोकेब नभ्‌: क्रियायत्वं कर्प यितुं ब च शक्छमिति योजना, म॒ण्ायस्धाभावस्य wee तदिरोधिक्रियाल्तशाया अन्याय्यत्वात्‌ मिषेधबाक्छस्यापि काय चत्व विधिमिषेधभेदविज्ञवापक्तेशेति ara: | नमु तदरभावषन्दन्यतदिष- अयारपिनणःशक्तिःकिंनस्यात, “Satya: Gua: इतिं परयेम- दशंमादिति Gq) म। नेका्ंत्वस्थान्धाग्यत्वादित्याङ ॥ गसश्चति ॥ अवादिशन्दागान्तु आगता नानात्वं, खगेषुवाग्व्यादीगां waw- पश्सम्बन्धाभावेन ल्तशामवतारात्‌ | खन्धविखडमेाख wae zal शक्धसम्बन्धात्‌ । ब्रास्मयादन्धस्सिम्‌ च्तचियादो धम्मविखदधे बा पापे त्राद्यभाद्यभावस्य नम्‌ शवस्य सम्बन्धात्‌ , प्रृते च GSA Ia नज प्रसज्यप्रतिषेध खव न पथंदासलच्तक इति Bae | यदा गसः प्रछत म सम्बन्धः | WHA: प्र्ययाथापसचव्जनत्वात्‌ प्रघानसम्बन्साच्चाप्रघानानां किन्त प्रलखथनिष्टेन प्रत्यवायमेरटसाधनत्वेन सम्बन्धा AS: | LSE खा. पेद्ययाबलवद्निष्टागमुवन्धि यत्तदेव म तात्कालिकसखमाच्रं विषयसं- THM भो गस्यापि इष्टत्वापन्तेः, TAT च “म EMA” इननं बलव. दमिषटासाधनत्वे सति इङ्साघनं नमवतीत्य्ः। अनर “ware: xfer

[ अ ०१।पा०९] WITCHES | <n

खम्बन्धिनाऽभावं बोधयति, त्रभाषवदधि स दासोन्यकारणं, डा च दग्धेन्भनाग्भिवत्‌ खयमेवापभाग्यति, aera प्रक्रकरिया- जिषट्सादासोन्यमेव “त्राह्ष्छा म Yara.” दूल्यादिषु प्रतिषेधार्थं मन्धाभहे अन्यच प्रजापतित्रतादिन्ब, तसमात्‌ पुरुषाथानुपयोा-

waa विशिदेढसाधनत्वं जभ्िप्राप्तमनृद्य Gamat बल्वद्‌- facaraa इननमितिब्डिभिवति, इनने तात्कालिकेटटसाधनत्वरूप- विज्ञेष्यसत्वेन विश्ाभावनब्धेविंगेषसखाभावपय्यवसानात्‌ | विद्धेषमं कश्वदमिद्ासाधनत्वमिति तदभावे बलवदनिष्टसाधनत्वं नयं डति परं वसब्नं तदइद्धिरोदासीन्धपरिपालिकेाइ ॥ अभा पति । चोऽप्यचं WAC प्र्यथेभावबडिवत्‌ प्र्याथाभावबद्धिर्पोग्यर्थः। ws: र्विश्रत्वसदभावे aaa प्रथतिस्पा waaret uefa: स्यात्‌ इति anes सा चति। यथाभिर्न्धिनं दग्ध्वा न्राम्यति र्वं सा नजयाभावबृ्डिः इननादाविटसाधनत्वनान्तिमूखं रामेन्धनं दग्ध्वेव ज्राम्बती्यक्तरार्थः, रागनारे छते प्र्तिरिति भावः, बडा राजतः प्राप्ता Gt faa cima खयमेव wradi@u: | wus तु ङननविरोधिक्रिया कार्यलुक्ते$पि डनमस्येद साधमत्वभ्नान्यनिरासात्‌ परश्यतिदुःव्वौ रा | त्माचदभाव ण्व नजयेदव्यपसंहरति ॥ तस्नादिति। मावाचाभाकेन तदिषयकलत्भावात काथाभावसच्छाव्दार्थः। यदे. wry गि्च्युपलच्तितमादासीन्यं वस्मादिशिद्धाभावापत्रमेवति wed खतः सिदडधस्यादासीन्यस्य नमद्यसाध्यत्वापादानाथं निरच्छुप- afgaafafa स्थेयं | तस्य बटोत्रंतमित्बनदधेयक्रियावाचित्रतणनब्देन कार्यमपश्रम्य “गे दोतादयम्तमादित्व'' डति प्रजापतित्रतमुक्छ; खत उप- मवला ae इश्चगविराधिसङ्गगल्पक्रियाजच्तयङ्गोङ्चता रखवमगा- TEU GUA रादा नाम धात्वथेवुक्घस्य नयः प्रतिघेधवाचिवाया- जात्‌ चर्न्वावयडलच्मतवं | एतेभ्यः प्रजापतिन्रतादिभ्योऽन्यव्ाभावमेव amy AMAT Lat | दुःखाभावफलके ay सिडे निषेघणशा- खमा नत्ववङदाग्तानां nafa मानत्वमिति भावः; agfeardrar- मान्ध॑ऋमिति os किंजिषयनसिति तजा । तस्मादति केदा- um 2

> । रन्नप्रभाभासिते। [ख ०९।पा ०९]

ग्छपाश्धानादिगतार्थवादविषयमानयक्याभिधानं cee | a TUM कक्लव्यविध्यनप्रवेशमन्तरेण वस्तमाजमच्यमानमनयकं ख्यात्‌ सप्तदीपा वसुमतीत्थादिवदिति तत्‌ परिहतं, Tet रियं मायं सपंद्ति वस्तुमाजकथनेऽपि प्रयोजनस्य दृ ्टलात्‌। भनु श्ुतत्रह्मशाऽपि auras संसारिलदर्भंनात्‌ न TTS रूपक थनवर थवत्वमिल्युक्षं । WITT । मावगतब्रह्मात्म- भावस्य auras संसारित्वं क्यं ewfag *ब्रह्मात्मभाववि- राधात्‌ भ fe, शरोराद्यात्माजिमागिने दुःखभयादि मक्त डु मिति, ada वेद प्रमाणजनितब्रह्माद्मावगमे तदसिमान- facut तदेव भिष्याज्ाननिभित्तं दुः खभयादि मल्लं भवतोति we कल्पयितुं । न fe, धनिनो गृषस्यस्य धनाभिमामिनेा धनापडहारनिमिन्तं दुःखं दृ टमिति, ada प्र्रजितसख् धमाभि- मागर डितद्छ तदेव धना पहारमिमित्तं दुःखं भवति। भ च gufaa: कुण्डलित्ाभिमाननिमिन्तं सुखं दृष्टमिति तस्येव guess कुण्डखिलाभिमानरडितस्य तदेव ज्ष्डखित्व- fafa सुखं भवति । तदुक्रं sat sate वाव सन्तं a fy याप्रिये qwa”’ दति । ait पतिते ्रथरोरववं ष्यात्‌ म जोवत न्तानां खाये एलवत्वाद्ययंकया्विवं तदिलर्यः। यदपोन्ादिस्पद्ाथं अबगच्चानमाचात्‌ संसारानिषत्ताबपि साच्चाक्कवाराव्नीवतर्व मक्कि-

दुरपङवं सति ceraary yy ख्जाच्यत इतन्धादिना॥ ब्रह्माहमिति साक्षात्कारे विराधादिष्यंः। तत्त्वविदो Magar मानमाह!

* वेदप्रमाबजनमितेतिल्सन्पु* पाठः|

[अ.१।पा०९।] शाङ्करत्रह्मदखकमाण्ये | wh

दति चेत्‌, म, सञरोरव्वस्त frarerafafarwrara न wart: श्रीरात्मायिमागखच्कं मिथ्याश्ानं मुक्ता अन्यतः सशरीरत्वं शक्यं कल्पयितु । नित्यमश्नरोरलं श्रकब्मनिमिन्ततादिव्यवाचाम। AMAT aaa सभ्ररोरत्मिति चेत्‌, न, भरोरसम्बन्ध- खासिद्धलाद्धम्भाघर््मयेरात्महृतत्वासिद्धः । भ्ररोरसम्बन्धस्य धग्माधम्मया स्तत्छ ततस्य चेतरेतराशयतवप्रमक्ादन्धपरन्परेवेषा अभादि त्वकल्यना क्रियासमवायाभावाचात्मनः SSATAIT A: | उक्िधानमातेण राजप्रसटतोनां Te कटं वमिति चेन्न । धन-

a णण जम ष ० 1

wee ्व्धेति ॥ गोवताऽशसीर्त्वं विखड्धमिति wray wee इति ॥ खात्ममो दे ङसम्बन्धस्य मनान्तिप्रयु क्रलाद तक्वधिया तन्नाणररूप- मश्ररीरत्वं staat gufaaey नेत्ादिना॥ खसङ्ात्मरूपन्वश्र- dua तज्वधिया staat wea इत्याह ॥ निमिति । देहात्मनोः सम्बन्धः सत्थ इति शङ्कते | ana fa | तन्नाणाथं कार्यंपेसेवि भावः। आत्मनः Waa जाते धम्माधम्मात्पन्तिः, wat aat सम्बन्ध

भग्भेतखधन्धान्याश्रयादेकस्यासिग्या डितीयस्यासिडिः स्यादिति परि र्वि ॥ नेत्वादिना॥ गन्धेतरेर्जन्धघम्माधम्मशम्मंय Tat waaay. हेतुत्वे स्यादन्यान्धा्यः, पव्वदे.हकम्मेड रतरेहसम्बन्धात्पन्तिः, पव्व॑- शख तत्पून्वदे कम्मे रतदेहसम्बन्धेत्प्तिः,पुन्बेदे इख पुटे - waa इति वीजाङ्कर्वदनादलान्नायं दाष दत्त आह ॥ wafay अप्रामासिकीतख्यः। बद्धि बीजादङ्रः तता वीनान्तरश्चयया wags MWS तददात्मना देह सम्बन्धः पुव्व॑कम्मे्यतः प्रत्तः, ate क- farina: प्र्तासङा Wat: af: सब्वेकट्टेत्वं वारयतीति भावः

aa यक्तिमाद्॥ जियेति। कूटस्थस्य wats कटटलमिव्वर्यः | wa निसष्कियस्यापि कारकसत्िधिना acefafa ayi cernaa- व्येन निरस्यति । गेति। cat eaters wesw aa aaa xeu: | @wawancfegnral daycacrataraat-

<¢ रलप्रभाभासिते। [orators]

दानाद्यपाश्विंतशव्यसम्बन्विलान्तेषां कटं ना पपक्तेनं लात्मना धनदा नादि दच्छरीरादिभिः खसखामिसम्बन्धनिमिन्सं किञ्चि- च्छक कन्ययितुं। मिष्याभिमानस्तु vas: सम्नन्धरेतुः। एतेन यजमा नत्वमाल्ममे व्याख्यातं | WaTy:, Terfeafafcwer- तकन Wala देरादावभिमाना strat न मिथ्येति। न। प्रसि- इवस्हभेदख गारएवमस्यलमप्रसिद्धेः। यस्य fe प्रसिद्धो वस्हभेरोा यथा कंञ्चरादिमागाकतिविन्नेषोऽन्वयव्यतिरेकाभ्यां मिंदशब्द- परत्ययभाशनख्येऽन्यः प्रसिद्ध सतञ्चान्यः पुरषः प्रायिकैः कर्य ओय्यादिभिः fiend: सम्पन्नः feg:, aw पुरषे छिंदञन्दप्र- व्यथै गाणा भवतः नाप्रसिद्धवस्त॒मेदस्य तख तन्यब्ान्यशब्दप्र- व्यये भराज्तिनिमिन्ावेव भवतः, न शारा) अया मन्दान्धकारे “QUT LATTA lang एरुषशब्द प्रत्ययै! स्तराण विषये । यथावा, इएक्रिकायामकख्यात्‌ ““रजतमिदं” इति fafgqan-

सात्मा Saat aif Taw मिथ्येति ॥ ननु “यजेत, इवि विध्यन्‌ पप्रत्थात्मनः कट त्वमेरखमिति aary ॥रतेनेति ॥ श्वान्तिष्कतेग देशादि सम्नन्पेन वामादिकटत्वमावब्रद्लनाधाद्यार्थातभमित्यचः। watz प्राभाकरा WAU: | नाग्धभावार्‌हसम्बन्धादिकं aafafa भावः मेद- waaay गोज carey जेति। प्रसिद्धा ज्ञाता वत्तनाभ॑दा गेन तस्य गोग्मुख्यश्चानाश्रबत्वप्रजिदधेरि द्यः यस्य तस्य Jer गे भवतः इखग्यसः | ग्यादिगडवितलयावित््ः॥ तस्य त्विति। we- wT यंस raw शन्दप्र्ययाविति॥ शब्दः Rta: संग्रयमृसे तावुदाहरलि॥ यथा मन्देति + यदा संग्रबमृलयोने Ir कत्वं तदा भ्नाम्तिमृशयोः किं वाच्यमिव्ाङ।॥ oat alas angi fefa) खतकिंतादष्टादिनःा संस्कारोद्धोच्े सतोत्थः। निखप्रन्नारेब wawia feta: |) देडादव्यःतरि्षातास्तित्ववादिनास्ति, देडा-

[ अ०१।१ा०९।] WILT STAT | <e

ब प्रयो ACT Vifeayrasefaa निरूपचारेख weenwar- wararefaatararqarar कथं जाकी wart afeg | wtanarataafantafa पषण्डितानामजाविपाखानामिवावि- विक्री wequmar भवतः age tfcafafenranfee- वादिनां Qereravuaar fawa a नाणः, तख्राख्िश्याप्र- wafafaweta entices fag जीवतेाऽपि facerswet- रलं । तथा च ब्रह्मविदिषया अति चा. “श्रहिनिरू्वपनो wes wana अयीतेवमेवेदं wt wa ्रथायमश्नरौरो;ग्तः met aya तेज एव" दति । “सचसुर चचरिव aadisnd xa खवामनबागिव सममा अममा दूवसप्रणाऽप्राणद्वः' cf 4 I खतिरपि च "खितप्रशस्छ का are’ cere खितप्रज्ञलकलंणा- araeret विदुषः सव्वेप्रत्यसम्बन्धं ciafa | तस्ान्नावगत- ब्र्षाद्षभावद्ट wars संवारिल्ं । यस तु TET संबा-

अवादिनान्तु ने्भिमान इति भावः। TTR प्रमाथमाइ । तथा चेति ॥ तथ Maa Se यथा eam: | खडिनिस्वेपनी सपं wa waftarer sae निचिता ग्टतसपंब वक्ताभिमाना वतेते, waaad विदुषा व्यक्तामिमानं acc fasta) खय तथा त्वचा निमक्धसपवदेवायं दड्खाऽगश्यीरः, विदुषे fears awafaar- माभावार्दश्रसोरत्वादनग्टतः प्रायितीति प्राङा strate ब्रह्मेव कितद्भ्‌- Wam: खयं च्चातिरानन्द्‌ रखवे्थः, qaaswTacts बाधितचस दाद्यनङ्च्धा wane tans des रत्नवद्यमिरति। wear. afaerira fax बेदान्तानां प्रामाण्ये feanraargray fact-

= न

* विवेकिनः डति ae To WIS: |

x दरन्रप्रभाभासिते। [ख ०९।वा ०१।]

रितं नाखाववगतब्रह्मा्म्भाव CATT । यन्तु TAT जवशात्‌ पराचलोगयामनगनिदिष्याखनयादंत्रंनादिधिर्ेवत्वं ब्रह्मणा व खरूपपर्यवसायिल्मिति, म, अवगत्य थ्लात्‌ मननभिदिष्यासन- याः। यदि wart wears विजियुञ्ेत भवेत्‌ तडा विधि- न्रेवत्वं । न तु acfa, ममममिदिध्यासमयारपि अवख्वदवग- व्ययंलात्‌ । तस्मान्न प्रतिपन्तिविधिविषयतया wremaresa ब्रह्मणः CAMA. AAAI WH शास्त्रप्रमार्कं वेदान्न

aan श्ितमिन्थः। ब्रह्य्चानमुदिग्ल अवबवन्भनननिदिष्वासनगयो- रसप्यबान्तर वाक्छभेरेन विध्यक्योकारान्न awa fafuraagqfew चा- मलभ्यतया प्राधान्यादिखाड॥ नति॥ अवयं जानकरववेदान्तमोाच- रत्वाव्‌ प्रधानं मनननिदिष्यासनयोः प्रमेबमोाचरत्वासदङ्कत्वं निबमा- CTA WA उपयामः सब्बापेक्ान्धायादिति amas तहिं we विधिः किमिति व्क्तरतच्ाह। यदि Wifes यदि we विधिमङी- छत्व वेदाग्तेरवमतं ब्रह्मविधेयसन्धादिवाश्येलग्धज्चाने नाच्ागनिडचि- सूपफललामे adtad: we कम्मं कारकत्वेन विनिबुव्येव तदा विधिशेवल्वं स्यात्‌ । ब त्ववगतस्य विनियुक्कत्वमल्ति, प्राप्तावमन्ा फल- we विष्वयेामादिव्थः।॥ वस्ादिष्यसम्भवात्‌ । खतः Kwara. वात्‌ ॥ खजं योजयति। खतनग््मिति ॥ cay सतीति । चावधारय SHON ATE Way was भगवता चखासस्य एथकग्रास्त्रङति- युक्ता, घम्मंविलबप्रमेयलाभात्‌ बेदान्तामां wes तु प्रमेवाभे- SUH SRM: | मनु मानसधम्मेविचारा्े एथमारम्म KATMR- wi wowaeeis ae बादहयसाधमधम्मविचारानन्तरं Gat AGW BPStrer मानसापासना घम्मंरेतुत्वात्‌ परिशि्ामा- मसधम्मा fawre इति खजं स्वादिलच cornares व्येति । zhane wanfefa: शेवश्ेषित्वनिङयानन्तरं गेधिगाच्नेवस्् प्रयोगसम्भवात्‌ MK WATS: BI al yeaa डति जिश्चास्यत Kae: | खवमारभ्येत Aaa तस्मादवान्तरधम्मायमारम्भ इत्युक्तमिति

[अ०१।ा ०९।] च्राङ्गयत्रह्मदवभाष्ये। ce

aweuaaaefa fag, एवञ्च saarat wafamaia wrerce उपपद्यते। प्रतिपस्तिविधिपरले fe wera wal- famdaartaara yaaqurearcaa, आरभ्यमानं चैवं आरभ्येत waa: ofthgudfamdaara: wadaqard- wirerafray ब्रह्माद्मोश्यावगतिस्प्रतिज्ञातेति, तदर्थी aw: ्ाख्तारम्मोाऽयातेा ब्रह्मजिश्चासेति | ay ब्रह्माख्ोत्येतद- वागा wa way विधयः warfe चेतराखि प्रमाशानि। म इरेवागपारेयादेतात्मावगते निविवया्छप्रमाटकाकि म्रमा- कानि भवितुमर्हन्तीति । अपि rs: i

<Hrefagqraat wa पुजदेहादि बाधनात्‌,

aq ब्रह्मात्मा इमि्येवंबेधे ara कथं भवेत ॥

अन्धेष्टव्याद्मविन्नागात्‌ प्राक प्रमादरलमात्मनः।

अच्विष्टः सात्‌ प्रमातेव पाद्मराषादिवच्छिंतः॥

रेरात्मप्रत्ययेा यदत्‌ प्रमाणलेन कल्पितः ।

खेकिकं तद्रेवेदं ward ला्मनिञ्चयात्‌ः टति॥

चतु; बो समाप्ता ॥*

भावः। खमते सखवानमस्ममस्तीत्ार ॥ ब्रद्येति ॥ afafaat WE a विचारिवमिति तन्निच्वास्यत्वदधजयं य कमि वचः वेदार्थखेदरेतं विं देवसापेच्चविष्ादोनां का गतिरिन्वाज्द्ध, चागात्‌ प्रामेव sat ane न पादिन्बाह । तस्मादिति। चनस्य पमेयप्रमाढबाघक- त्वादिगचैः। we न areata: तद्धेधात्‌ प्राजेव सन्वंशवहार CaM ब्यविदां मायामुदाशरति। अपि चेति ॥ सदबाधितं ब्रह्मपुलंमा-

° curred चतुःखवीसमाफेति पाठो afer |

N

९ रत्न प्रभाभासिते। [ख ०९।पा०९।]

एवं तावदेदाग्मवाक्यागा ब्रह्मात्मा वगतिप्रयाजनाां ब्रह्माद्मनि तात्पर्ये खमज्वितानामन्भरोषठापि काययम प्रवे ब्रह्मणि पयये- TITAN ब्रह्म च way सव्वंजक्कि जगद्‌त्पज्तिखितिनान्न- कारणमिल्य॒क्रं । wrarcag परिनिष्ठितं aq प्रमाशान्तर-

त्मा विषयागादत्तश्ति सव्वसाच्यहमिव्षे वम्बोधे जाते सति grew: सन्ाबाधनात्‌ मायामाजत्वनिखयात्‌ पुज्रदारादिभिर्ङ्मिति खीय- दुःख्ठखभाक्रगुवयेमाद्धोबात्मामिमानस्य “नरोऽहं कत्ता yw”? इति मि्यात्माभिमा नस्य च सव्वैव्यवहार ₹ेतार सत्वे काय्य विधिनिषवेधादि- व्धबहारः कथं भवेत, हेत्वभावात्‌ न कयञ्िद्धवेदित्धयथेः। wee Wala बोधो बाधितः, “wade प्रमातुः ब्रह्मत्वायोागादित्धाश्ङ्ख, प्रमाटत्वस्याश्नानविलसितान्तःकरबताद्‌ म्यक्लतत्वान्न बाध FATTY अन्यवः इति ॥ श्य ख्ात्मापतपाप्रा विरजा विग्रद्युविगोकः से ऽन्वेष्यः', इति aa: चातव्यपरमात्मविच्वानात्‌ प्रागवाच्चानाजिडा- तारा्मनः प्रमाटरत्वं, प्रमातैव Wa: सन्‌ पाए्ठरागदेषमरणविवल्जिंवः परमात्मा स्यादित्वचः। प्रमाटतस्य कल्पितत्वे तद्‌ाितानां प्रमायानां via कथमित्यत awn देरेति ॥ यथा देशात्मप्र्यः कल्यिता wast व्यवङाराङ्तया aaa बेदिकैः,तदल्ञोकिकमध्यच्यादि- MATHUR AYALA बाधाभावात्‌ द्ावहारिकं प्रामाण्यमि- wat, बेदान्तानान्तु कालचरयाबाध्यबाधितत्वात्‌ तत्वावेदकं प्रामाख- मिति तु ware) खःतमनिन्छयात्‌ । खत्निचखयादिन्नाङ्मयीाद्‌ायां। प्रमाटरत्वस्य कल्पितत्वेऽपि विषया बाधात्‌ प्रामाण्यमिति ara: | “craaita परे urfa छत्खान्नायसमन्वयः। कार््यतात्पग्येबाधेन साधितः खुडनृडधये"' ॥

डत्ममुद्याद्योपर्च्कमवान्तरसङ्गतिमाइ।॥ सद्कादयस्विति।॥ भवतु fax वेदाग्तानां समन्वयः, तथापि मानान्तरायाग्ये ब्रह्मनि शक्ि- awd qua ख्विक्रारित्वेन कारबत्वयोगरा्च न समन्धयः, किन्तु card काय्यं जप्रकतिकं काय्येतवात्‌ घटवत्‌ इत्घनुमानमग्ब

* waarifa पाठे मृद्धितप॒रूके मास्ति |

[अ०१।पा ०९।] श्ाङ्करत्रह्मङचभाय्ये। ९९

मम्बम्विति मन्वमानाः प्रधानादीनि कारणाम्तराखममिमा- गाखत्परतयेव वेदान्तवाक्यानि ये जयन्ति । waa त्‌ वेदाम्त- वाच्येषु ष्टिविषयेषु waaay कंक कारणं fewafa- षितं । प्रधागपरवघंयामा नित्यानुमेया दति साद्या मन्यन्ते। काशाराख्ेतेञ्व एव वाक्येभ्य ई खरं निमित्तकारखमनुमिमते, wig समवायिकारणं । एवं अन्येऽपि ताकिका वाक्याभाष- यक्वामाषावषटम्ाः पष्वेपक्वादिम द रात्तिष्ठन्ते। wa पदवा- कप्रमाणश्ञनाथायंख वेदान्तवाक्यानां ब्रह्ावगतिपरलप्रद्ज- नाय वाच्धयाभाखयुल्वाभासप्रतिपलयः पव्वपकोरृत्य निराकरि- यको। तच सद्धा; प्रधानं तरिगुणमचेतमं अगतः कारणमिति

fauna प्रधाने समग्बय इयालिपन्ती्ययः। fas मानान्तरगम्यमेवे- नायः WHAT, Gt Ce प्रधानादावनमामेापश्िते ufsauyT- सम्भवात तत्पर्तया wants माजयन्तोत्यक्तं। किच्च “तेजसा साम्ब गुदेन सन्भूलमन्विच्छ''इत्यादाः Bau: | aHa लिङ्गेन कारस्य खता saaa दश्रंयन्ता मानान्तरसिडमेव जगत्कारबं वदन्तोव्याड॥सन्व- fafa ॥ ननग्बतीदखियत्वेन प्रधानादेग्याियङायोगात कथचमनुमानं ware) प्रधानेति ॥ wars तय्नडप्रजतिकं यथां घटः, vers we- sadam यथा रथादिरिति सामान्बतादृद्ानुमानमजम्याः प्रधानपुड- wearat care: | afedianqa: कारडत्वविरोधिमतान्तरमाह। कायादाख्िति । efearay रव पराथानमानसरूपेभ्योा यत्‌ काय aa बद्धिमतकटकमिति | ररर कारः परमाबख यत्‌ WKS तत

खन्दुनपरिमायगखारगब्यमिखनुमिमत LeU | waastt बाञादयः “असदा ददम MANA CALC A WA: | ITH तच्छन्धावसान aw ate इति य॒क्यावभासः। र्वं वादिविप्रतिपत्तिमुक्षा afacraer- वोलरदवखन्द्भेमवतारयति॥ wate | बादिविवादे aatew: | वा- eiudtataraafafuata पदवाश्छप्रमाकचत्बं GMs तचे

N 2

ER रत्रप्रभाभाषिते। [खअ०९।पा०९।]

मन्यमाना आरः “यानि वेदान्तवाक्छानि wayye eee FCA जगत्कारख्लंप्रदशच्यन्ति, श्त्या लस्तानि प्रधागकारणट- Vesa याजयितुं weet) सरम्व्क्तिलं तावत्‌ प्रधानस्यापि ख- विकारविषयमुषपद्यते, एवं सम्बश्चल सपपञ्चने | कथं । ae ज्ञानं मन्यसे ख सस्वध््ः “सत्वात्‌ सश्चायते ज्ञानम्‌" इति Wa: | तेम च खर्व ञानेन कार्यकारणवन्तः परुषाः सबव्वज्ना यागिनः प्रसिद्धाः, awe fe fatfawared सम्वेन्चतं प्रसिद्धं। ae केवलस्याकायग्यैकरणस् परषस्यापशयिमा चद era किञ्चि- saa वा कल्पयितु अकयं, चिगरलवा नत प्रधानस स्यान कारण- मूतं we प्रधामावस्वायामपि विदयते, दति प्रधानस्या चेतन स्येव सतः स्वैश्नवमु पच॑ते ATMA | Way लयापि सव्वं जरह्याग्यपगच्छता wits Cys मभ्युपगन्तवयं । मन डि सथ्यैविषयं जानं कुर्व्वदेव ब्रह्म ata | तथा fe were

तममचेतमं बेति Lye मु स्वत्वगेबत्वाम्बां dus परववपच्चमाह | aa सह्या इति।॥ अपपिषब्दावेवकारर्थीा स देवेलादिस्यष्टब्रह्म- fayararat प्र्ानपरत्वनिरासेन ब्रद्यपरत्वाक्तेः खुलादिसङ्कतयः। qaoes जीवस्य प्रधागेग्ोपाल्तिः सिडान्तेब्रद्मष्य श्चा वमिति fate | च से तनसश्चरयेव सर्न्ध्॑त्ं, न चेत नस्येत्या इ॥ तेन च सज्चधर्मखेति॥ म केवलररेति ware सक्वधम्मेत्वात्‌ नित्धोपलमभेरकाग्येत्वाशिग्मा- अस्य ग सम्व॑च्चानकटत्वमि बयः नमु गुकानां VTA सकूस्योत्व - बोभावात्‌ कथं सम्बंश्तेत्याह । जिगुडत्वादिति। चया गडा रव प्रधानं तस्य साम्बावस्ा तदभेदात्‌ प्रधानमिलश्यते। तदवद्यायामपि

प्रसये सब्बे्चानशक्िमनत्वरूपं सम्बे्चत्वमच्ततमित्वयेः | नन aa fe भिति ्रक्तिमस्वरूपं गजं सर्न्य्तवमङ्ोकाग्येमिति तत्राह ॥ न Wifey

_ _

Ly

[अ०१।वा०९।] WCU MATS | ९

निव्यले arafwat प्रति खातन्चु ब्रह्मणा Waa) श्रथानिल्यं तदिति wrafwerar उपरमे उपरमेतापि ब्रह्म । तदा सव्वै- ज्ञागन्रक्तिमस्येनेव सव्व॑श्ञयमापतति। अपि चप्रागुत्पन्ेः सम्य BACH AYA वया।न च ज्ञानसाधनानां शरोरेद्धिया- दौनामभावे ज्चानेत्पत्तिः कस्यचिदु पपन । रपि खप्रधान- खानेकात्मकस्य परिणामखम्भवात्‌ कारणलेापपत्तिः ब्टदाटिवत्‌ गायंहतस्सेकात्मकसत ब्रह्मणः CAI प्राप्ने ददं इबमारभते॥

ई ततेनाशन्दं ॥ ५॥

म॒ साङ्भुपरिकल्पितमसेतनं प्रधायं अगतः कारणं wai वेदाकेष्वाश्रयितु। अशब्दं हि तत्‌। कथमश्ब्दं | Fea: ईकि- TARTS कारणस्य | कथं । एवं हि श्रयते “aga चोन्येद- मग्र रासीत्‌” ““एकमेवादितोयं'' cane “agua बड़ ut waray” टति ““तक्ेजेाऽङजतः' इति ase शब्दवाच्यं नाम- RISA जगत्‌ WATT: सदात्मनावघाय्यं तदैव ATS बच्छब्द वाच्यस्तेखण् पुष्वकतेजः प्रतेः रटलं दरयति तथाच Rae MT वा ददमेक एवाय श्रासीन्लान्यत्‌ किञ्चनमिषत्‌

खनिब्चानस्य cea area शकि मत्वं वाचं कारकाभावाचेत्याह। अपि केति॥ व्रः कारबत्वं खतिपादे समथाते प्रानाः कारजत्वं wine युक्छिभिनिरस्यति। wen gq yar निरस्यति । रदंचतेना- wefafa ॥ रचदखवजात्‌ बद्श्ब्दावबाद्मश्रब्द्‌ VTA, अश्रब्ट- ara wrcufafa खच्याजना। तत्‌ सच्छब्दवाच्यं कारकमच्छत xquaary ॥ बङ्किति। बहप्रपखख्पेद सख्िचध्यमहमेवापादानतमा

ee रन्नप्रभाभासिे। [अ०९।पा०९।]

स tea araraem इतिः “ख दमालाकानखजतः' इतिं श्शापथिवंकामेव खृषटिमाचष्टे । कचिच् tea पुरषं प्रस्त are "ख श्काश्चक्र स प्राणमदजतः इति रैलतेरितिष धाल्थंनिदेज्ाऽभिप्रेतः यजतेरितिवत्‌ न धातुनिदेशः। तेन “यः aay: wafaya ज्ञानमये तपः तस्मारेतद्रह् नमखरूप- wag जायते" दूत्येवमादीन्यपि सष्वश्नेश्चरकारणशपराणि वा- wife उदाशसंव्यानि। यकु उक्र TANG Qasr Way प्रधानं भविव्यतोति, तश्नापपद्यते। न fe swararaeray गणसाम्यात्‌ TATA ज्ञानं सम्भवति। नगु क्रं THT TATU PNT A सर्व्वज्ञं भविव्यतीति। तदपि नोपपद्यते, यदि aware सति सत्वव्यपाश्र्यां ज्ञान गकरिमाञ्चित्य seh प्रधानमुच्येत कामं

काय्याभेदाव्ननिष्यामीत्याहइ॥ प्रेति ॥ रण्वं तत्‌ सदीच्ित्वाखाकाशं वा- यश्च ey तेजः ecafeare) तदिति ॥ मिषञच्चलत्‌ सत्वाकरान- fafa यावत्‌| “सजीवाभिन्रः परमात्मा? “प्रायमश्टजत प्रायाच्छडयां खं areata: एथिवीन्धियं arma asta तपो मन्त्राः कम्भं लोकाः शाकेषु माम च, इत्युक्ताः पोडष्कलाः,नन्‌ रकष्ितिपे ugar इति का शायनस्मरमादीच्छतेरिति wea तसिबम्तेन धातुरचखते। तेन धात्व Eqe कथं व्ाखयायत Kaa wanders । रंतच्ततेरिति चेति। इतिकर्व्यताविधेयजतेः पुव्येत्वमिति जेमिनिखत्े यथा यजतिप- रेन age weal याग उच्यते तदि शापीव्थंः साग्धीदिभिन्च- तियागस्याङागामबिधागात्‌ gaan दशादिप्ररतिष्याङ्कवक्वमिति खच्रायः। weauffeta mare | safe ॥ सामन्तः सब्बे fattaa: wafafefa भेदः च्ानमीस्तयमेब तपः। तपखिनः we- are) तक्ञादिति॥ Tana wares aq | केवलसस्चङत्ेश्चौन- Mayas प्रधानस्य ana face) सम्मति म केवलजटढत्ति.

[ख०१।पा ०९।] WIFCAGS Ag | ९४

रजरूमोाग्यपा यामपि आ्चागप्रतिबन्धकशक्रिमाित्य किञ्चि शच्रलमच्यते। अपि च मासाखिका सप्वटन्िजानाति भानभि- Wat म weare gre साङखिलमसि। तस्मादनेपपश्नं मधान Tye | योगिमान्त्‌ सेतमलात्‌ स्ात्कर्षनिमिन्तं स- गवश्नलमुपपन्मित्यनुरा इर शं। अथ पुगः साङिनिमिशलमीचिलं WTS wea यथाभ्रिनिमित्तमथःपिष्छारेरंग्धुलं । तथा सति यज्िमिन्त मीलितं प्रधानस्य तरेव way ae wy जगतः कार मिति युक्तं । यत्‌ TEM ब्रह्मणोऽपि न मुख्यं सर्गव जत्वम॒पय ते, नित्यन्नागक्रियले ्ानक्रियां प्रति खातख्या सम्वादित्यजाच्यते। wt तावद्धवान्‌ yea: कथं नित्यन्चान- fava सष्वेन्नलदहानिरिति; we fe सव्व॑विषथावभासनलमं wa faqafa a way दति विप्रतिषिद्धं; अनित्यते हि were कदाचित्‌ जानाति कदाचिन्न जानाति, दत्यसर्गवश्चल- afa ara, नासे ज्ञाननित्यले देषोऽस्ि। श्ाननित्धते ज्ञान- विषयः खातनधृ्पदेे arava दति चेत्‌,न प्रततीष्प्रका्न ऽपि खवितरि र्‌ हति प्रकाश्ति, इति खा तनधृव्यपद्‌ शद शंनात्‌ | गमु सवितुद्‌ा ह प्रकाश्वसंयोगे सति इति प्रकाश्तोति व्यपदेशः

चनणन्दाथः किन्तु साच्िबेघिशििरा ठसिरेत्तियक्तगाधो वा qa | तच्राच्चस्य प्रधामन्य नारूोद्याइ। Aly diay साच्ित्मच्ि Fate. weaad स्यादिति te: | ननु सनत्वटत्तिमाचेड योगिनां qaqa. मृक्तमित्यत खाइ ॥ योगिनान्त्विति ॥ सेश्ररसाष््यमतमाइ। खयेति। WAN नाम स्वगे चर Maa न WANs Wie Waar. ध्यत्वादिति इदि छत्वा uefa xe तावदिति। aa जानातीति

eq रत्र प्रभाभासिते। [ख .१।पा०१।]

सात्‌, न त॒ ब्रह्मणः प्रागुत्पन्तेन्ञानककसंयो गाऽष्लीति विषमे Tere: | areata कर्मणि सविता प्रकात्रत एति कटंवव्यप- रेश्रदश्नादरवमसत्यपि श्ानकश्मणि ब्रह्मणशरखतेति कर्ढल- HAITI वेषम्य कम्पायां त॒ ब्रह्मणि श्ङ्दिलच्रु- तयः खतरा मुपपन्ञाः, किं cree यत्‌ प्रागुत्पत्तेरीश्चर- wite विषयोभवति इति। तत्वान्यत्वाभ्यामनिव्वंचनोये ata- रूपे अरव्याहते व्याचिकीषिते दति न्मः, चत्‌ प्रषादाद्धि या- गिनाम्यतोतानागतविषयं प्रत्यकं ज्ानममिच्छन्ति arawre- faq: किम्‌ ana तस्य निव्यश्द्धस्येश्वरस्य खषटिखितिसंइति- विषयं नित्यज्ञानं भवतोति acum प्रागृत्पत्त ब्रह्मणः शरो- रादि सम्बन्धमन्तरेएलिटढट वमनुपपन्लमिति, न तशाद्यमवतरति

शब्द्‌ साधुत्वं wd ननित्यत्व इति ॥ faerie were तद- अंपडितत्वेन ब्रह्मखरूपाद्भेद कल्पयित्वा काखंत्ोपचाराद्रद्यणस्तत्व- टरंत्वव्यपदेशः साधुरिति ददटान्तमाङ॥ न प्रततेति॥ सन्ततेः सत्यपि खवि वच्िते$पि, ननु परकाशतेरकम्मेकत्वात्‌ सविता प्रकाशते इति प्रतियोगेऽपि maa: सकम्मंकलत्वात्‌ कम्म भावे तदै्तते् युकं इति त्राह | कम्मापेक्लायान्त्विति ॥ कम्मावि वच्तायामपि प्रकाशसरूपे स- वितरि प्रकाशत इति कथच्धित्‌ प्रकाशक्रियाञ्यत्वेन कटढत्वोपचार- बचिदाकन्यपि चिद्रुपेख कटलवेोपचारान्र बेवभ्यनित्यक्ं Ta) खधुना तु कुम्भकारस्य खेपाध्यन्तःकरणदङ्त्तिरूपेच्चणवदोखरस्यापि खोापा- waa: विविधरटख्टिसंस्कारायाः प्रलयावसामेनादहडसंसारायाः सगाण्भुखः कचित्‌ परिखामः तस्य दद्दारूपेख निलीनसन्वं कार्य्यवि- षयकं इच्तखं तस्य RBar कम्मेसद्धावाश्च anew मुख्यमिति द्योतयति ॥ स॒तरामिति॥ नम्‌ मायेपाचिक्षविम्बचिन्माचस्येश्रस्य कथमीच्तगं प्रति मुख्यं कटत्वं कृत्यभावादिति चेत्‌ । न। काग्यानु कूल

[ख ०१।पा०९।] णाङ्गरत्रह्यदूवभाव्ये | ३.

सविटठप्रकाश्रवद्भद्णे जागखरूपनिश्यलेन जानसाधनापेचान्‌- wet: । अपि चाविद्यादिमतः संसारिणः शरोराद्पेखान्ञा- नोत्पत्तिः स्यात्‌ न श्चानप्रतिबन्धकारणरदहितस्ेश्चर स्य | मन्धो चेमावीश्रस्य अ्ररीराद्यनपेलतामनावरणज्ञानताञ्च द्यतः, ‘“" तस्य काये करणश्च विद्यते म तत्‌ समखाग्यधिकख दूश्यते, परास्य ufmfafaia श्रयते सखाभाविकी ज्ञानबखक्रिया च ॥ इति ॥ “श्पाणिपादरो जवना यशोता WATS: स श्टणाल्यकणैः । ख वेत्तिवेद्यंग च तसवेन्ना AATEC WES महान्तः" ॥ ईति wi

च्ानवत खव कटटत्वादोश्रस्यापि ददशागकलनितखन्लानवन्वात |

ज निन्च्चानेनेव कटरत्वनिव्वाहात्‌ किमोच्तणेगेति are | बाध्वादेरेव शब्द वस्वसम्भ वात्‌ किमाकाशनेततिप्रसङ्गत्‌, अतः खतल्वादाप्वादि कारकल्वेनाकाश्रवदेच्तन्ागन्तुकत्वेन श्यतमीच्चलमाकाशादिरेतुतवे- नाङ्गीक्ाख्यमितन्खं | अाल्ञते इ च्यात्मना स्थिते याक श लीकन्तमिष aU: | अव्यारतकागबापर क्षचेतन्यरूये्यस्य कारका नयेनतत्वेऽपि ङश्िरूपच्चबस्य कारकं aefsernends खपि चाविद्यादिमत डवि ॥ ययेकस्य wa तचान्वस्यापीति निवमाभावा्मायिनाऽश्सयीर- स्यापि जन्धेद्तजक्षारकत्वमिति are: | ममु यत्‌ जन्धच्चानं तत्‌ शरोर- साध्यमिति arfacetarag खतिबाधघमाश॥ ae चेति।॥ ara रोर | करखमिद्धियं। खअस्ये्रस्य ए्क्तिमोया खकायखापेदया परा विचिच्रकार्व्धकारित्वादिविधा सा त्वतिद्यमाजसिद्धा म प्रमाबसिद्ध-

6)

ec शस्त्रप्रभाभासिते। [ख ०१।पा०९।]

मनु नास्ति तावज्ज्ञानप्रतिबन्धकारणवानीश्वरादन्यः संसारो “araratste द्रष्टा नान्योतेाऽस्ति विज्ञाता""दति sas तत्र कि- मिद मुच्यते संसारिणः worse ज्ञानो त्पत्तिने शर सेति? Walaa | सत्यं नेश्वरादन्यः संसारो, तथापि टदेहादिषह- तापाधिसम्बन्ध Lad एव घटकरकगिरि गृाद्युपाधिम्नन्ध द्व Al, तत्सत श्नब्दप्रत्ययव्यवदारो लाकस्य Tal घटच््छट्रि करकादिच्छिद्रमित्यादिराकाशाव्यतिरेकऽपि, तत्ता चा- are चटाकाग्रादिभेदमिश्याबुद्धिद्ृ्टा; तथेहापि टेदादिष- इते पाधिसम्बन्धाविवेकङृतेश्वरसंसारिभेदमिष्यावुद्धिः। दृ ्वते चात्मन एव सता देहादिसद्नते अनात्मन्यात्मलाभिनिवेशे

are. yaa इति॥ प्रानरूपेण बलेन at efefaan at खाभाविकी चखनादिमायामकत्वादिव्ययः। ae चतन्धस्य बलं मायादस्तिप्रतिवि- faaaa Gen तस्य क्रियानाम विम्बत्वेन ब्रह्मगा जमकताश्नाटतापि स्छाभाविक्षीति वाचः॥ खपाणिस्पि aetat |) suresh जवनः॥ Sacy ene लेोकिकदेत्वपेच्चा नास्तीति ara: | खग्यमनादि परषं अनन्तं महान्तं विभुमित्धथंः। eufeared ays ॥ नन्विति॥ wia प्रतिबन्धककारणान्यविद्यासयगारीनि तावत Sasa ना- स्ीत्यन्वयः | ओ पाधिकस्य नीवेश्रमेदस्य मयाक्ततवात्रापसिडान्त इत्याह । waraa इति ॥ तत्वत उपाधिसम्नन्धछतः शब्द तच्जन्य्‌- प्रत्ययरूपा ववष्ारः, wayxta इति शेषः । खव्यतिरेके कथयम सङ्गर - SAT तत्कता चेति ॥ उप्राधि सम्बन्धक्रतेत्यथः, देहादि सम्बन्धस्य हेतु- रविवेकाऽनाद्यविद्यातवाद्छत cay: विद्यायां हि प्रतिविम्बः जीवः, विम्बच्ेतन्यमोशखरर इतिभेदाऽविद्याघधीनसस्ाकः। अनादिभेदस्य कार्यं त्वायागात्‌। काय्यबद्यादिङ्तप्रमाथादिभेदश् area एवेति fara: | AMSA MH कथमविवेकः TATE । दश्यते चेति ॥ वन्तो

[ख०१।पा०९।] WFCAMATATS | €€

मिथ्याबुद्धि मा जेण qaqa, सति चेवं संमारिले देहा्यपेच- मीिदरत्वसुपन्नं संसारिणः | aa प्रधानस्यानेकात्मकलात्‌ दादि वत्‌ कार एत्ोपपत्तिनोसं हतस्य ब्रह्मण इति, तत्‌ प्रधा- TAMA WHA | यथा तु तकेणापि ब्रह्मण एव AIT wa frags शक्यते न प्रधानादीनां तथा प्रपञ्चयिथतेनं वि- लचणत्यादस्य इत्येवमादिना | नाह । यदुक्र, माचेतनं प्रधानं अगत्कारणमोकिढतश्रवणादिति, तदन्यथा णुपपद्यते | अचेत नेऽपि चेतनवदुपचारदर्॑नात्‌ प्रत्याखन्नपतनर्तां कूलस्यालच्छ कूलं पिपतिषतोत्य चेतनेऽपि कूले चेतनवदुपचारो दष्टसददचे- aisle प्रधाने प्रत्यासन्नसरग चेतगवद्पचारो भविग्यति तर्- तेति। यथां लाके कञ्चि चेतनः erat भक्ता चापराङप्रामं रथेन गभिव्यामोतोक्छिला श्रमन्तरं तयेव नियमेन yada,

दङादिभिन्रखप्रकाशस्येव सत त्मनो acisufafa wat cere: स्पङवः। सच मिथाबद्धया मीयत डति faunsfearaa भान्ति सिडाच्नानेन कल्यित इति चकारायः। यदोक्तमि्याबदडो लाकानम- वमाह, दश्यते चेति Kal भावे Setar | Baa दश्यत Kas: | पुव्वपू व्वभ्नान्तिमाचेव cad न च प्रमेयतयेति वार्थः। कूटस्स्यापि मायि aad यक्तमित्याह। यया तिति। यत्ववेद्यश्ब्दश्क्तिय- waa इति aa) स्यादिपदानामबाधिताद्य्थषु लेक्षावगतश्क्ति- कानां वाच्येके ग्रत्वेनापस्िताखग्डव्रह्यलषछ कत्वादिति श्थितं। सम्मत्यन्तर- खच wa निस्स्याणणद्गमाडइ। अचाहति। च्न्यथापि अचेत नत्वेऽपि | नन प्रधानस्य चेतनेन किं साम्यं येन गामीच्चयमिति | aare ॥ यथेति । नियतक्रमवत्‌ का्धकारित्वं साम्यमिव्यथंः। sauce वचनादिति मायायप्रचरः प्रकरणे समान्नातादिव्ययः। शअप्तजसोारिवाचेतमे सति

मोबीर्च्छतिरिति चेत्‌+न, खात्मश्व्ात्‌ सतञखेतमत्वनि यादिति खबा- ०2 ।

१०० रलप्रभाभासिते | [Woe (Te a]

wat प्रधानमपि aecreraree नियमेन nazwa awre- तमवदुपचब्थते। कस्मात्‌ GT: कारणात्‌ विहाय मुख्थमोचिदर- लमेापलारिकं कल्प्यते? “awe tea”? “at आप tem” इति साचेतमयोारष्प्रेजसखेतमवदुपचाररज्नंनात्‌। तस्मात्‌ सत्‌- कटंकमपोचमापलारिकमिति Waa | उपष्ार प्राये वचमा- दित्येवं प्राप्ते इदं Gare i

TUS AAMT ॥ ९॥

यदुं प्रधानमचेतनं THATS तस्िन्नोपचारिकी ईैच- fa: अकरेजसारिवेति तदसत्‌। कस्मात्‌ । श्रा्मशनब्दात्‌। “aga सोन्येदमग्र waite’ cya “agea” ““तन्तजेऽङजतः शति च तेजेाऽवक्तानां wfeam तरेव प्रतं सदिद तानि च तेजऽवन्लानि देवताशब्देन पराग्टश्ा इ | “सेयं देवते चत” “e- म्मारमिमाल्िष्ो देवता अगेन जोवेनाक्मनानुप्रविश् नामरूपे व्याकरवाणि” इईति। aw यदि प्रधानमचेतनं गणट्स्येखिद BUNA तरेव प्रतल्यात्‌ सें रेवतेति पराग्टश्येत, न तदा रेवता जीवमाक्मशब्देगाभिदथ्यात्‌। Mat हि माम चेतनः अरोरा- we: प्राणानां धारयितारप्रसिद्धनिंवंदमाख। स quay AS WATTS आत्मा भवेत? आत्मा डि गामखरूपं, नाचेत-

mr ne a nee ee re

uawi यदुक्तमित्ादिना॥ at प्रता सच्छब्दवाश्या इयमिच्िषो सेवता प्रयोता इन्त गदानों wWawyaat cat: खद्ाख्िखच्ते जा$-

* मङ्गितपुखक ततप्रसिद्धरिति पाडः,

[अ०९।पा०९] शाङ्सब्रह्मदकमाध्ये। १०१

मश्च प्रधानस्य चेतना जीवः wat मवितुमर्ति; wa a चेतनं ब्रह्म सस्यमीशिदढ परि इयते, तस्य जोवविषय श्रा्मश- ब्दप्रयोग उपपद्यते, तथा “aa एषाऽणिमेतदाव्यमिरंः सम तत्‌ सत्यं स श्रात्मा तत्वमसि खेतकता” cays स Hala प्रतं सदणिमानमात्मानमात्मगब्देनापदिश्य तत्वमसि Aaaar इति चेतनस्य श्ेतकेते रात्मलेनापदि शति । savy विषयवात्‌ श्रयेतनलतवं मामरूपव्याकरणादा च प्रयेज्यलेभेव निदेशात्‌, 7 चात्मशब्दवत्‌ किञ्चि कूस्यत्वे कारणमस्तीति युक्तं कूलवत्‌ गा- खलमीखिदलस्य । तयोरपि च सदधिषठितलापेभेवेचिष लं | सतस्लात्मणब्टात्‌ ग गा णमीखिट लमिदयुक्रं । अयो च्य तेऽचेतनेऽपि

वद्नरूपाः,परोचत्वादेवताङति दितीयाबडवचनं,ष्छनेन पूव्वेकल््ानु - wast जीवेनात्मना मम खरू्पेण ता अनुप्रविश्य तासां anaes नाम च रूप सरलं करि व्यामो देच्ततेन्वयः। जाकिकप्रसिडे्व- प्राख्धार्य इति धाताव्नीं वति mary धारयतीति जिब्वेचनाशे्यथेः। अच fafa aaa तु विम्बप्रतिविम्बयोकाके भेदस्य कल्यितत्वद शंना- ea wee: सत arate युक्तमिबथः। जीवस्य सच्छब्द थ प्ा- शब्दात्‌ AA प्रघागमिन॒क्ता सतो नीवं प्र्ामश्रब्दान्न प्रधानमिति विषान्तरेखद्ेतु ares 1 ate सयःसदाख्य रघोाऽणिमापरमदयाः रतदात्मकमिदः स्वे जगत्‌ तत्सदेव aa विकारस्य मिश्याल्वात्‌ , सत्पदाथंः Sawa डे Wasa, ae नासि संसारी, किन्तु तदेव सद बाधितं carat त्रदह्यासोति au) इ्त्ोपदिभ्रति। अतखेतमा- WaT सच्चेतनमेवेति बाक्छश्येवः। यदुक्तमक्ेजसारिव सत Taw Trafafa carey खपेजसेस्लिति। नामरूपयेव्योकर यं खृट्टिः। खादि- षदान्नियमनं GHA गि वयत्वात्‌ ज्धत्वात्ियम्बत्वाच्ाचेतनत्वमीत्त- बस aera बाधकमस्ति साधक नास्तीति हेतार्युक्षमीच्छयस् गेय- afafa drat; चेतनवत्‌ कायेकारित्वं गुखः तेज रेत चेतनवत्‌

१०२ रत्रप्रभाभासिते। [अ ०१।पा ०९।]

प्रधाने भवत्यात्मशब्दः श्रात्मनः सव्वीर्थकारिलात्‌ यथा राजनः सबव्वाथैकारिणि wa मवत्या्मशब्डा ममात्मा भद्रसेन इति, धानं fe परुषात्मना भोगापवर्गौ कुष्वदुपकरोतिराश्च द्व wey: afeafaquifeyg anata: | wuts एवात्म्रब्दसेतना- चेतन विषया भविव्यति ताद्येद्धिया्मेति च प्रयोगद्श्रनात, aun एव ज्ातिःज्रब्दः क्रतुज्वलनविषयः | तच कुत एत- दात्मशब्दादीकतेरगाएल्वं दत्यत Tat Tate |

तन्निष्ठस्य ARTS ॥ ७॥

न प्रधानमचेतनमात्मशब्दालम्बनं भवितुमदंति “स BTM” tfa प्रकतं सदरणिमानमादाय.“तच्वमसि Sanat’ tia चेतनस्य शेतकेतेभेत्तयितव्यस्य तन्निष्टामुपदिश्च “आरा चर्यवान्‌ परुषो az” “ae तावदेव चिरं यावन्न fadreg wa aaa” इति मेक्तापदेशात्‌। यदि चेतनं प्रधानं सच्छब्द वाश्थं तदसीति ग्राष्येत्‌ aay चेतनं खन्तमच तनेऽसोति act विपरीतवा-

काय्कारीव्ययेः। यडा तेनः्पदेन तदधिष्ठानं aged तथा च मख्यमीच्शमित्याङ ॥ aac । स्यादेवत यदि सत Kaa ae सया- चदव कुत इत्यत खाइ॥सतस्तिति॥ AMAA TAMIA: संगयाभा- वेन गोयप्रायपाठस्यानिखायकतादात्मणशब्दाच्च सत eau मख्यमि au: | ात्मडितकारित्वगुखयोागादात्मरब्देऽपि प्रधाने गोख डति w- yal अयेत्यादिना॥ खात्श्रब्दः प्रधानेऽपि मुख्यो मनानायंकत्वादित्या इ ।॥ अथय पेति॥ मानार्थकत्वे Saray ययेति। अयेकन्यातिरिति अत्या सह- wafaart करता safasia लाकप्रयोगादम्रा च ज्यातिःशब्दा यथा मुस्यस्तददि त्थः | तस्मिम्‌ सत्यदाय निदा खमेदच्नानं यस्य स तन्नि sew मुक्तिश्च वादिति खवायमाइ। नेव्यादिना। Ble eas चाख्याता | AUT प्रपञ्चयति ॥ यदि चाच्स्येति । कित्‌ किख

[अ०१।पा०९।] शाङ्करं त्र्य खचभाय्ये। LoR

दिशास्तं प॒रुवस्यानथायेत्यप्रमाणं स्यात्‌; न तु निर्षभास्तं ware कल्पयितुं युक्रं । यदि wwe wat मुमृन्चारचेत- नमनात्मागमा MTNA प्रमाणभूतं शाखं, स अद्धानत- यान्धगेलाङ्गुखलन्यायेन तदात्मदृष्टिं न परित्यजेत्‌, agfafr- कञ्चात्मानं म प्रतिपद्येत, तया सति परुषायादिहन्येतानर्थश्च च्छत्‌ । तस्माद्यया खगंद्यथिनोऽग्मिदाजादिसाधमं यथा- भृतमुपदि ति तथा ware “a ara” “awafa wa- केता” इति यथाभूतमेवात्माममुपदिशतीति युक्त । एवञ्च सति तक्तपरश्टयदणमा तद्‌ ars सत्याभिसन्धसख माकरापदेश उपपद्यते । अन्यथा हि wee erage श्रहमुकय- avifa विद्यादितिवत्‌ सम्पग्मात्रमिद मनिल्यफलं स्यात्‌। aa मेक्चापदेभा AIA; तस्मान्न सद णिमन्यात्मशब्दस्द Tras, भ्ये त॒ खामिश्त्यभेदर प्रत्यच्ललादुपपन्नेा गेण rawr ममात्मा भद्रमेन, इति। रपि चक्चिद्गणः wer gz cfa

दुद्धात्मा महारण्छमागं पतितमन्वं खबन्धुनगरः जिगनिवं बभासे कि- मचायुद्मता दुःखितेन स्थीयत xfs) स चान्धः सृखवागीमाकर्पं तमां मलवोवाच। GE मद्भागधेयं wea भवान्‌ मां दीनं खाभीष्टनगर- पाष्यसमथें भावत इति। स च विप्रलिष्यु रंद्गोायुवानमानीय तदीय- कारुकं Wal Twa, उपदिदेश च TAA TA गोयुवा at नगरः नेष्यति, मात्यज लाङ्गुशमिवि। स चान्धः द्धालुतया तदत्यजन्‌ खाभीटटमप्राप्यानथयपरम्प्रया प्राप्तः, तन न्धायनेत्धथः॥ तया सतीति। व्ात्मच्नानाभावे सति विशन्येत aa न wala प्र्यतानथसंसार् प्राप्रयादित्थः। नन जीवस्य प्रधानेक्छसम्पदुप्रासनायमिद वाक्छम- fafa तचा ॥ रवश्च सतोति ॥ अवाध्ितात्मप्रमायां सल्धाभिव्ययः।

१०७ रन्नप्रभाभासिते | [See ates]

TATAAT WETMATU RS गेणोकख्यनाऽन्याख्या सर्ग्वनानाश्वास- प्रसक्तात्‌। CAM चेतनाचतनगयेाः साधारन श्रातमशब्दः कतु- उ्षलनयोारिव च्यातिःज्रब्टः इति, aq, अनेकां लच्यान्वाय्व- त्वात्‌ । वस्माश्ेतनविषव एव मख्य च्रात्मशब्दसेतनतापचारा- जरूतादिषु प्रयुज्यते भूलात्मेख्ियात्मेति च, साधारश्तेऽप्यातम- wee न प्रकरशमृपपदं वा किञ्चिज्िखायकमन्रेशान्यतर- afum नगिद्धारयितु waa ग चाजाचेतनस्य निखायकं किञ्चित्‌ कारणमस्ति sare सदीखिदर सजिहितख चेतनः ओ तकतुः, न fe चेतनस्य ेतकतारचेतन आद्या षम््रवतेव्यवा- Wa) तस्माखेतगविषय cera इति नियते, च्या- fawersfa खाकिकम प्रयोगेन way एव रूढः श्र्थवाद- afaay तु उ्यलमसादृूशष्चेन WAT AIM इत्यदृ्टान्तः। अथवा पष्वधच एवात्मश्रब्दं निरस्तसमस्गेशत्वसाधा रणल्वा-

कस्यखिदारापितचोस्त्वस्य सत्येन तप्तं परशुं WAI AG zz: तदद्ान्तेम ae nga खअहमित्यभिसन्धिमतः मोका वथा सत्ा- भिसन्धः वप्तपरखुं शहाति स न cya खथ aeq इति अन्ाप- fee: स उपदेशः Tas न यक्त Kaw अन्यथेति । देश्मब्धाप- Sata प्रायखस्माग्मोचोपदेन्नान्भुखये सम्भवति Rraerwregra- ल्वाशात्मश्नब्दः सति मुख्य Kare y पि चेति॥ छचिद्ग्वयाद qa- चाषहमात्मत्यश्ापि AB आात्श्ब्दा न स्यादिव्यथः। चेतनमत्वाप्चाराव्‌ शऋतादिषु was चेतन्बतादाम्यादि व्ययः श्यातमश्रब्दख्ेतनस्येवासाधारय rae) ae वा खवथयायिवस्त्रनां साधास्यः quite wars Bat प्रघा- मपरत्वेऽपि निखायकाभावान्न प्रधानटठत्तितेत्ादइ। साधार बत्वेऽपोति।॥ चेतन वावचित्वे तु परणं Waaquey निखायकमस्तीन्ादह ॥ प्रज्जत- fafa उपपदस्य निखाबकत्व स्फुटयवि॥महोति॥ ततः किन्त्राड।

[अ०१।४ा ०९।] शाङ्ग" ब्रद्यरूकभाय्ये। १०५

ष्ड्तया व्याख्याय ततः खतन्त एव प्रधामकारणनिराकरथश- शेतुव्याख्येयः, afasa मेाक्तापढेशादिति। तस्माश्नासेतनं प्र- धानं VSS | FAQ A प्रधामं सच्छब्दवाख्यं। हेयत्वावचनाच्च ॥ ट८ |

यदि श्रनात्मैव प्रधानं सच्छब्दवाच्यं “स sar” mv. मधि" दति इदापदिष्टं स्यात्स तदुपरेशश्रवणादनात्मन्नत- या तन्निष्ठा मा भूदिति मख्यमात्मानमुपदिदि स्तस्य tad भुयात्‌ । यथा श्ररन्धतों दिदभेयिषुः तच्छमोपस्छां gat तारा wyatt प्रथममरुन्धतीति ग्रारयिल्वा तां प्रत्याख्याय पश्चाद रन्धतीमेव ग्राहयति तदन्ञायमात्मेति ब्रूयात्‌ । न चैवमवेा-

तस्मादिति ॥ UTE व्योतिःशब्द वन्ना नायक Ka TTI निरस्य- far व्यातिरिति॥ कथं afe ज्योतिषा यजेतेति ज्यातिष्टामे प्रयोगस्त- चाड । धर्थवारति॥ “रतानि वाव तानिन्योर्तीषि वय Vase Gta” Tadaied aed ज्व जनेन साट श्यं,.“चिटत्यश्चदश स्तिरत्सप्तद ण स््ि- दरेकविंशस्तामाः'' तत्षदचप्रकाशकत्वेन गयेन ज्योतिःपदोक्ता ऋक्‌स- हाः, तया च व्योर्तीषिल्लामा स्येति च्यातिद्टाम cas व्येतिःशन्दो गोग cae: | नन्वात्मशब्दादिति पुत्वखच र्वात्मशब्द्स्य प्रधाने गोश- त्वसाधार खत्वशङ्कानिरासः कर््ुमुचितः मुख्याथस्य लाघवेनोक्तिसम्भवे ओडत्वनानार्थकत्वद्रद्गनया दुबेलत्वेन तत्निरासाथं एथक्द्वायासानपे- GMA) तया अ शङ्कोत्तरत्वेन छखचव्यास्थानं नातोव शोभते, इत्यरचे- राइ! Gua fay निरस्ता समस्ता गशत्वनानारथत्व्रङ्कग TWAT स तच्छङ्खस्तस्य AGA तया Lays तत Klay सत च्यात्मशब्देन जोवाभिन्त्वादिति हेपेच्तया मेाच्तापदरेशः खतन्छ रव प्रधानका- रबत्वनिरासे हेतुरित्थः। नन्‌ यथा कथञ्धिदखन्धतों दशयितुं निक- Tat स्यां तारां खरन्धतीत्वेनायदिक्नति तददनात्मन खव प्रधानस्य ` | +

Rog रतप्रभाभासिते। ` [ख ०१।पा०९।|

Wai सन्माजात्मावगतिनिष्टेव fe षष्ठप्रपाठके परिसमाक्ि- Gua चशब्दः प्रतिन्ञाविरोधाभ्य्वयप्रदभ्रनायेः। सत्यपि Saaawa प्रतिश्नाविरोाघः प्रसज्येत, कारणविश्नानाद्धि सें विज्ञातमिति प्रतिज्ञातं “Sa तमादेश्मप्राक्तः, aaa aa भवति saad मते ्रविज्ञातं विज्ञातं" cia “कथंनु भगवः स आदेशो भवति इति, “यथा सान्धैकेन af wa awd fara स्यात्‌, वाचारम्भणं विकारो नामधेयं afa- केत्येव सत्थं, एवं साम्य सबश्रादेरा भवति" दति वाक्यापक्रमे

सत्यदायेस्यात्मत्वापदेण इति शङ्कन्ते ॥ कुतश्खेति ॥ प्रधानं सच्छब्द वाच्यं नेति कुत Kae | सोचश्चकारोऽनुक्तसमश्याचं इत्या ॥ चशब्द इति।॥ विश्डाति।सत्यपोति।खयपिश्ब्दाच्रास्त्येवेति खचयति। वेदानधीत्यागतं waj qa पितावाच, हपु उत अपि खादिश्यत श्त्वादशः उपद- णेकलभ्यः सदात्मा तमप्यप्रा्तः गङमिकटे एषवानलसि यस्य waaa मननेन विक््लानेनान्यस्य अवद्ादिकं भवतीद्यन्वयः। नन्वन्रोन वातेन कथमन्यदन्नातमपि wr स्यादिति पुत्रः aed कथयमिति॥ दे भगवः कथंन खल स UAA MU, कार्यस्य कारणान्यत्वं नास्तोव्याङ॥ वयेति। faa: खरूपं तेन विच्लातनेति wa: | तच यक्तिमाह॥ वाचेति।॥ वाचा बागिन्ियेशर्भ्वतडति विकारो वाचारम्भणं मन्‌ वाचा नामेवारभ्य- ते, न चटादिरिन्बाशङ्खु नाममाच्रमेव विकार care) नामधेयमिति। नामधेयं विकारोऽयं वाचा केवलमच्यते वस्ततः acaifgat नाखि waaay स इति भावः | विकारस्य faut तदभिच्नकारगस्यापि मिथ्यात्वमिति fate ग्रत्तिकति ॥ कार्यं काय्याद्धिप्नसन्ताक ब काये कारयणाद्भित्रं, खतः कारखातिरि क्स्य कास्खखरूपस्याभावात्‌ कारणन्नानेन Asura भवतीति faa दाटन्तिकमाह॥ cafafa y ग्टदद्भद्येव ae वियदादिषिकासे wafa serra सति Ha किचि म्रावशिष्यते cau यद्यपि sara ata aemafeaciai aa

[खअ०९।पा०९।] प्याङ्गरत्रहमसजभाष्ये | १०७

श्रवात्‌! न च सच्छन्द्वाच्ये प्रधाने भोाग्यवगंकारणे रेयले- ारेयल्वेन वा विश्चाते भाक्रवगै विज्नाता भवति अप्रधागवि- कारतवाद्धे करबगंसख, TAS प्रधानं सच्छब्दवाच्यं । FY न प्रधानं सच्छब्दवाय्यं II

STAT Il & II

तदेव बच्छष्टवाश्थं कारणं प्रहत्य waa ““यच्रैतत्‌पुरषः खपिति ara सता साम्य तदा सम्पन्ना भवति qatar भवति तस्मारेनं खपितील्याचचते खं पीता भवतिः दति शषा अतिः खपितोत्येततपुखषस्य लोकप्रसिद्धं नाम निन्वेक्ति। खन्रष्देने हात्मा थते यः प्रतः सच्छब्द वाश्यस्लमपोता भवत्यपि मते भवतीव्यथः। ्रपि yarea एतेलं यावं प्रसिद्धं, ्रभवाष्यया- विद्यत्पत्निप्रखययोः प्रयोागदश्रनात्‌। मनःप्रचारोापाधिविशेष-

मवति न परषां, तेषां प्रघागकारबतवादित्याइ॥ न चेति । स्माकं गोवानां खदपत्वा्तश्न्राने चानमिति भावः। Rees fs पुनरपि कसा- Stfore:, उषु aire सदात्मनि खस्मिन खप्ययश्रवगात्‌ ae. तबमेेवि GAMA | Tat खपनं यथा स्यात्तथा wa सषु खपितीति नाम भवति तदा पुरषः सता aay खकीभवति सदैक fa मामप्रन्तिः कथं तचा | खमिति। वज्र जेकप्रसिडिमाहइ ॥ तस्मा- शिति ॥ fe यस्मात्‌ खं सदात्मानमपोता भवतीति तस्मादित्घथंः। शुतेखात्पग्येमाइ ॥ रवा Kenfeat ॥ इतेधातेगेव्चस्यापि yaa ल- waa sta कथं निवस्य जीवस्य लय ramyg उपाधिलयादिति वक्त wmruaquaranifaary ॥ मन इति॥ रेद्ियकमनेरत्तय उपाधयः, weerfeqerafatarat याना सम्बन्धादात्मा तानिखियाचोान्‌ प- wa खखविेषेय रेने गधभ्नान्तिमापत्ने Faas a rahi जायदा- P 2

१०८ रन्रभ्रभाभासिते। [ख ०९।पा ०९]

सभ्बन्धादिन्ियाथान्‌ avefatarrar stat जागज्लि, त- दासनाविश्िष्टः GT TaN aT wa भवति, सडपा- धिदथापरमे gqywawrat wufuaafataratara खा- त्मनि प्रलीन दवेति खं पोता भवतोत्युच्यते। यथा इदयन्न- मद निव्वैचनः त्या feta “a वा एष आत्मा इदि तस्ये तदेव निरुक्रं woe” दति, तस्माद्र यमिति, यया वा अघ्नायाद्‌- Ta Weg प्रसि मृलं दशयति afa: “श्राप एव acted नयन्ते तेज Ua तत्पोतं नयतेः, इति च, एवं “QA षच्छब्दवा- wana भवति" इति इममथं सखपितिनगामनिन्यचमेन द्र यति। न च Wan श्राया staat प्रधानं खरूपतलेन प्रतिप- wa । यदि पमः प्रधानमेवात्मोयलात्‌ सशब्दे नैवे च्येतेवमपि चे- तनोऽचेतनम्मेतीति विरुद्धमापद्येत, ्रत्यम्तर च ““प्राशचेना त्मना सम्परिव्वक्र ग वां किञ्चन वेदान्तरं" दति खुषुष्यवखायां

सनाश्यममेजिशिष्टः स्तेज ससंश्चः खमे विचि्रवासनासश्छतमाया- परियामान्‌ waa area तन्मनः'दइति खतिद्धममःशब्द्वाखा भवति, स Wa खलसूखोपाधिदयोापरमे$्ं नरः aufa विश्ेषाभिमाना- भावाल्लोन इत्बपचम्यत इत्यः नन्‌ खपितीतिनामणिख्क्स्यनादतवान्र यद्या्ंते्रत च्छा ॥ यञ्ति।॥ तस्य हदय ब्द स्येतचधधिव चमे"तदशितमन्र वीत मयन्ते जरयन्तोल्ाप्र र्वागश्नाया पदाथः तत्पीतं Sea नयते प्रोषयति,, इति “aa waa” अच दीचन्डान्द्सः। cafacatfy निवचनं यथा्थमित्षाह॥ cafafanxcy प्रधागप्रच्तेन युक्कमिताइ। न चेति खश्ब्द स्यात्मनौ बात्मीयेऽपि ग्क्िर्स्तीषागद्याह॥ यदीत। urea विम्बचेतन्धेनेश्रेब सम्पटिम्बङ्ा मेदव्नमाभावेनामेद Kae त- सद द्‌ान्तजन्धानामवमतोनां चेतगकार्यिषयकत्वेन सामान्धा न्रा चेतनं

[अ०१।पा०९] शङ्कर त्रम बभाय्े | १०६

चेतनेऽप्ययं द्यति, अता यस्मिकल्लययः waat चेतनानां ae- तमं सच््छब्टवाच्यं जगतः कारणं, न WITHA | BAY A प्रधानं जगतः कारणं tl

गतिसामान्यात्‌ ॥ Qo ॥

यदि ताकिंकषमय दव वेद्‌ान्तेष्वपि भिन्ना कारणौवगति- रभविव्यत्‌ afetat ay जमतः कारणं कचिदचेतमं प्रधानं कचिदन्यरेषेति ततः कदाचित्‌ प्रधानकारणएवादानुरोधेनापौ- चत्याटि श्र वण मक ख्पथिषयत्‌, म ल्ेतदसि, समानेव fe स्वेषु वेदान्तेषु चेतनकारणावगतिः, यथाप्रेज्वेलतः war feat वि- सखिद्गप विप्र तिेरम्‌, एवमेवेतस्माद्‌ात्मनः सव्य प्राणा यथा- यतमे विप्रतिष्ठन्ते प्राणेभ्यो देवा देवेभ्य लाका", दति “लख्मादा एतस्मादात्मन WRT TATA: ” इति ““श्रात्मन एवेदं aa” दति “ara एष प्राणे जायते इति चात्मनः BIT wa रज्यन्ति 8S वेदान्ताः, आत्मशब्दख्च चेतनवचन दत्य Area | मश्च प्रामाण्यकारशमेतद्यददान्तवाक्यानां चेतम- कारणले समानगतिलं चनृरादीनामिव Batley, wat गति-

waa: कारगनमिति ward वयतिरेकम्‌ खेनाइ वदि ताकिके्ादिना ॥ अन्त्‌ परमावादिकं॥ न त्वेतदिति। खबगरतिवेषभ्यमि थे, | विप्रति- tea विविधं नानादिशः प्रतिमन्छेयुः प्राणाखद्ुरादयो यचा Aras प्रादुभंवन्ति प्रादधेभ्याऽननम्तरः दवाः खग्यादयस्तमुय्ारकाः, तदनन्तरं Quy इति जाकविषया cays) नम्‌ वेदान्तानां खतः प्रामा्यत्वेन van खार्थनिखा यक्षत्वसम्भवात्‌ fa गतिसामान्धेनेत्याङ॥ aweta ॥ waeqranta ¥ge sara प्रामण्यसंद्रवनिढत्तिहेतुरिव्यचदरा-

१९१० TATA | [आ ०९।पा ०९।]

सामान्यात्‌ TAY ब्रह्म जगतः कारणं। FAQ THY wy जगतः कारणं ॥

FATS ॥ ९९ ॥

खशरब्देनैव च सर्वैश्च श्रा जगतः कारणमिति श्रुयते ओखेता- अतराणां मन्लापनिषदि सव्य॑श्चमीश्वरं waa “ख कारणं कर- शाधिपाधिपा a we क्थिव्वनिता न चाधिपः" दति, card Vay ब्रह्म जगतः कारणं, नाचेतनं प्रधानमन्यदेति सिद्धं । THUS यत TAC HAAN: खजेयान्दाइतानि वेदान्तवाक्यानि, तेषां wag: सव्वं शक्रिरोशरोा जगता अना- खितिलयकार णमित्ये तस्यार्थस्य प्रतिपाद कलं न्यायपु्यैकं प्रति-

न्तमा ! चच्षरिवि॥ यथा सर्व्वषां wat रकरूपावगतिद्धेतुत्वं खव- खानां एन्दावगतिहतुत्वं कादीनां गन्ादिषु, रुव ब्रह्मि वेदान्ता- at गतिसामान्यं प्रामाण्यदाच्छं हेतुरि चथः। रखवमीच्त्ादिलिक्कैर च- तने वेदान्तानां aad निरस्य चेतनवाचकणशब्देनापि facufa अतत्वाचेवि॥ SA वाचषे | खश्रब्दे नेति | खस्य चेतनस्य वाचकः.“सव्व- fawn: कालकाल गबीसव्वविद्यः' शति aay परमेश्वर प्रक eq qafad ata” sta अर तत्वाद्नाचेतनं कारणमिति Gary: | कर- arfaur जौवास्तेषामधिपः, अधिकस्खायमपसंहरति ॥ तस्मादिति। इब ्मशब्दादिकं परमारवादावप्ययुक्तमिति ware ्अन्यदेति। ङन्तानवारेनान्स्खवसन्दभमासिपति ॥ जन्मादोति। प्रथमद्कस्य शास्त्रापोडातत्वात्‌ जग्भादिद्धचमारभ्येत्यक्तं सन्न्वेदान्तानां कांप चानाद्यचेतन च समम्वयनिरासेन ब्रद्यपर्त्वं ध्ाख्यातं, खतः प्रथ- माध्यायार्चंस्य समाप्तत्वादुत्तरय्रन्थारम्भे किं कारख्मित्येः, वेदान्तेषु सगवबनिगंगब्रद्धयवाक्छानां बलमपलमेः। तच कस्य वाक्छस्य सगगा- पाएसनाविधिदारा fara समन्वयः कस्य वा गुणविवक्ां विनासा-

[ख०१६।पा०९।] WF CATE चभाय्ये | १९९

पादितं। गतिसखामान्यापन्यासेन च सर्व्व वेदाासेतमकारण- afer दरति arena: we न्धस्य किमुत्थान मिति उ- wa, feed fe ब्रह्मावगम्यते मामरूपविकारमेदोापाधिविभजिष्ट, afeatia g सर्व्वा पाधिविवजिंतं। “यच fe Zafaa मवति त- feat cat प्ति, यच ae सव्वंमाद्मौवा भन्तत्‌ केन कं पश्येत्‌, यत्र नान्यत्‌ Tala नान्यच्छणाति नान्यद्विजानाति ख WaT, wa चचान्यत्‌ पश्छत्यन्यच्छुरोत्यन्यद्विजानाति, wee, या व भूमा, Wad, WY यदन्त, aaa, सन्वीणि रूपाणि विचित्य घोरः. मामानि रलातिवदन्‌ यदासत, निष्कलं fats शान्तं निरव निरञ्जनं, श्रम्टतस परं खेतु दग्येन्धनमिवागलं, नेति नेति,

चछादेव ब्रह्मश समन्वय इत्याकाङ्केव कारणमित्याह ॥ उच्यत इति ॥ सङ्खिप्य सगुखनिगुखवाक्यायंमा॥ feed होति ॥ नामरूपात्मकोा वि- कारः सव्वं जगत्‌ तद्भेदो Fecuragenfefaita इति areas: | वाक्छान्धुदाङरति।॥ यच्रडीव्यादिना। यस्यां खस्वच्नानावद्धायां देतमिव कल्पितं भवति तत्तदितरःसच्नितर पश्यतीति दृश्योपाधिकं ae भाति। wa च्रानक्राले विदुषः सव्वे जगदात्ममाचमभ्रूदातु केन कं पश्येदि. ब्राच्तेपाचिडपाधिकं तशवं भाति, यच गनि निशिता विदान दितीयं किमपि न वेत्ति साऽडतीयो शमा परमात्मा frre: | अय निर्गुग- MIM समु मुच्यते, यच ava स्थिते दितीयं वेत्ति तदल्पं परिच्छन, वख wat तदम्टतं नितं ॥ अथेति ॥ पूम्व॑वत्‌ व्याख्येयं । धीरः परमात्मैव सन्बाडि रूपाजि विचिव्यष्हानामाजि च wet बद्यादेो प्रविष्य गी- Vary वरन्‌ या बर्तते सगखस्तं निगुबत्वेन विदानयप्यग्टता भवति, निमताः कला da यस्मासर्निव्कलं, wat facwenrfafens, अतः शान्तमपरिकामि facad सरामादिदोषगून्यं, aga मूलतमनः सम्बन्धा uate वा तच्छून्यं frog, faq मे चस्य खय-

LAR रलप्रभाभासिते। [Sox ute gy |

अस्ुखमनणुमद्खमदोरध ' रति “न्ये मन्यत्‌ स्यानं, सम्पू मन्यत्‌" दति च, एवं avant विद्याविद्याविषयभेदेन ब्रह्मणा दिरू- पतां द्यन्ति वाक्यानि। तजाविद्यावस्ायां ब्रह्मण उपा- स्यापासकादिलच्षणः et व्यवहारः तत्र कानिचित्‌ ब्रह्मण उपासनान्यभ्युदयायानि, कानिचित्‌ क्रममुत्षथाजि, कानिचित्‌ कमसष्डद्ययानि, तेषां गणएविग्रषोपाधिभेदोन भेदः। एक एव त॒ परमात्मेश्ररल्तेखेगुणविगेषेविंशिष्ट उपास्यो यद्यपि भवति, तयापि यथा गणापासममेव फलानि भिद्यन्ते “a यथा यथोा- पासते aga भवति" इतिश्रुतेः “यचा क्रतुरस्मिन्‌ लेके पुरुषा भवति, तथेतःप्रेत्य भवति इति च। खतेख ।

यंयं वापि स्मरन्‌ भावं त्यजत्यन्ते कलेवर |

तं तमेवैति कौन्तेय सद्‌ा तद्भावभावित इति॥

aq renamed urns सेतुं ला किकसेतुवत्‌ प्रापकं यथया दग्धेन्धनो$नलः शाम्यति तसिवाविद्या तच्नं दग्ध्वा प्रशान्तं निगणमा- त्मानं विद्यादिव्यः॥ नेति नेतोति+ याख्ातं। wafer) रूपये श्युतिमाइ y न्युनमिति॥ Scat न्यूनं स्यं सगुणरूपं निगुगदन्यत्‌ तथा सम्पूदधेनिगुयं समादन्यदिन्यथः, wag दिरूपत्वं विर्डमित्यत wry ॥ विद्येति ॥ विद्याविषये चेयं निग्‌गत्वं सत्यं, खविद्याविघय उपास्यं सगशत्वं कल्यितमिद्यविरोधः। तच्ाविद्याविषयं fae- arfa ॥ तेति ॥ निगबच्नानार्थंमारोपितप्रपच्चमािल्य बाधात प्राद्ाखे जअडजिङ्िकान्यायेव तक्वफलायान्यपासनानि विधीयन्ते तेषां faa MUL Wa Heli फलमिति तदाक्छानामपि महातात्पय्ये ब्रह्य णीति मन्तं, नाम ब्रद्येत्यादयु पास्तीनां कामचारादिर्न्यदयः फलं, TE- साद्युपासतीनां करममक्किः उद्रीथादिष्वानस्य कम्मसग्टद्धिः फलमिति भेदः, ध्यानानां मानसत्वात्‌, चानान्तर कुत्वा, Waar विधानमिति

[अ०श।पा०१।] WITCH VST | ९९९

Vea एव श्राया सम्बभूतेषु खावर जङ्गमेषु गढस्तथापि चिन्ता पाधिविभ्ेषतारतम्बात्‌ ara: कूट खनिल्यैकरूपस्याण- सरो लर मा विष्कतस् तार तम्यमे र्॑शक्नि विशेषैः जयते “तख च श्रात्मानमाविस्तरां az” tii wa रतावपि |

यद्यदधिभूतिमत्‌ सत्वं ्रौमदूश्िंतमेव वा। तत्तदेवावगच्छ तवं मम तेजें्रसम्भवं। दति ॥

aa as विभृत्थाद्यतिश्रयः स ईशर दत्युपास्यतया चते; एवमिहापि आदित्यमण्डले हिरण्मयः weg: सर्ग्वपाभादरय-

भावः॥ ननु पास्यब्रह्मब CHT कचमुपासनानगां मेदरतजाहइ ॥ तेषा. मिति॥ म॒विद्ेषाः सत्कामलवादयो इदयादिख्पाभिः। खच खयमे- ara परिरति॥ रक xfs परमात्मखरूपामेदेऽप्यपाधिमेदेनाप- हितेपास्यसूप्रभेदादुपासनागां मेदे सति फलभेद इति भावः| तं परमात्मानं STARA शोका राजानमिवे पासते तद्रज व्वमेव सेवां we भवति, ऋतुः सङ्ख्या ध्यानं इष area भवति गला वादृशापास्यरूपो भवतीत्यतरेव wa Bias मनु सन्वभुतेषु निरतिग्रवात्मन रकल्वादुपास्योपासकयोस्तारतभ्यश्तयः wufsarng ufcwcfa) uaa इति ॥ उक्तानामुषाघीनां खडिता- रतम्बादे ऋर््यच्चा नसुखरूपश्ज्गीनां तारतम्यरूपा विग्रोषा भवन्ति तैरे- करूपस्यात्मन उत्तरोत्तरं मनुव्यादिडहिरणगभंन्तेव्वाविभावतारतभ्बं श्रुयते | तस्यात्मन Mat खरूपमाविस्तरां प्रकटतर यो वेद उपारे सोऽश्रते तदिति तरप्ु्वादिव्थः। तथा च निरृषटापाधिरात्मेबोपासकः उस्छोपाधिसेख्र उपास्य इगोपाधिकं तारतभ्यमविसडमिति Wa: | wars भगवद्रोतामुदाइरति | खताविति ॥ अच खगथारेरपि न जीवत्वेनापास्यता किन्बीख र त्वेनेत्यह्वं भवति | त्र खवकारसम्मति- are रुवमिति।॥ उदयः खसम्बन्धः cd यस्मिम्‌ वाक्छेउपाधिबिंव्तितः तडाश्छमुपासनापरमिति वक्षुम॒त्तरखचसन्द््मंस्यारम्भ TYR यच Q

ure सत्रप्रभाभासिते। [ख ०१।पा०९।]

लिङ्गात्‌ पर एवेति व्यति, एवमा कात्रस्तश्िक्ादिव्यारिषु XU, एवं सद्यामुक्रिकारणमण्यात्मन्नानम्‌पाधिविश्रेषद्वारेणे- परि श्वमानमष्यविवशितापाधि*सम्बन्धविशेषं परापरविषयं प~ शापरविषयलेम सन्दिदहमानमं वाक्यगतिपय्थालाचनया निरे तव्यं wafa यथेव fe तावदानन्दमयेोऽग्धाषादिति, एवमेक- मपि ब्रक्मापङितापाधिषम्बन्धं मिरस्तापाधिसम्नन्धञ्चोपास्यलेन Seay च्व वेदान्तेषु उपदिश्छत दति प्रदभंयितु परा ग्न्य आरभ्यते। ae गतिखामान्यादिद्यचेतनकारणा म्तरजिरा कर- wan तदपि वाक्यान्तराणि ब्रह्मविषयाणि व्याचक्षाणेन ब्रह्म गिपरौीतकारणनिषेधन wera अनन्द मयोऽभ्यासात्‌ ॥ १९॥

्ैन्तिरीयके “waa” “marae? “मने मयं'' “fag मयश्च" शअरनुक्रम्याश्नायते “तस्मादा एतस्मादिज्ञानमयादन्योऽन्तर आत्मानन्दमय :› दूति । तच संश्यः। किमिह ्रामन्दमयशब्दन

a frafomr तडाश्थं चेयब्रद्यपरमिति नियेया्यमारम्म ranws za ag xia) ्न्नमयादिकाषा उपाधिविशेषाः, वाक्छगतिस्ात्पय्धं। चआआरम्भमसमनमपसंङरति ॥ रवमेकमपीति॥ सिदडधवदुक्तमतिसामा- WY साघनाथमप्यत्तरारम्भ इत्याद | यशेति ॥ aa प्रसिद्ध प्राखम- नाबडयः हिर ण्गमभेरूपाः, विम्बचेतन्यमीखर aaa: “तेषां पञ्चानां पिकासच्ाध्याफ्मिका दहप्राणमनाब्िजीवा Vaasa: GYRTAT” ति अतेः ware: | पव्वाधिकरणे गोगम्‌ स्येच्तययोर तुल्यत्वेन संग्र या- भावादरागप्रायपाठो न निखायक cam तहि मयटो विक्षारे प्राच्यं

* सम्बन्धेति go geo नाल्ति॥

{कन्दषा०र।] WITCH TETAS | ११५

परमेव नद्यो च्यत “aq wed सत्यं ज्ञानमनन्तं ब्रह” इति, किम्वा अन्नमयारिवत्‌ ब्रहमशाऽथाग्तरमिति किं तावत्‌ प्राप्न ब्रह्मश ऽथान्तरममुस्य WaT आनन्दमयः स्यात्‌ । कस्मात्‌, अल्मयादमख्थातेम प्रवाहपतितवात्‌ । अथापि स्यात्‌ सम्य मर- लादानन्द मघे AB एवात्मेति न स्तात्‌ प्रिय चवयवयोागात्‌, WATTS! HST are प्रियादिसंस्यर्भः स्यात्‌, षह त “aw प्रियमेव fac” इत्यादि aya, woceyg शूयते “aes एव TCE WaT यः We” दति awe cele frararaaae एव ्रारीर आत्मा य एष WTAE Tae: | ay ative सतः प्रिवामियसंस्प्ची वारयितुं अकयः, तस्मात्‌ VASAT TAI Wal इत्येवं प्राप्ते ददमश्यते, ्रानन्दमयोाऽ श्वासात्‌, परमात्मानन्दमये भवितुमहति। ङताऽभ्यासात्‌ । घरस्मिखेव शादान्धागन्दभ्रब्दा TAIT waa

च मग्धत्वात्‌ संश्रये विकास्प्रायपाठाद्‌ानन्द्विकारो जीव खादन्दमयं दवि fawarsenfa प्र्यदाइरणसङ््था पव्यंपचछमाडइ॥ कस्मादिति। शाकाङ्कापुव्वें च्यन्नमयादीति अुखादिसङ्तयः स्फटा रव, TATA इसिक्ारमते starr प्रियादिप्राततिः we, faxed तु werurell- विभेदः, wea, अथापीति ॥ परिशरति। मस्यादिति।॥सग्टशोतं विष डाति॥ मस्यडति॥ परमात्सेबथः,गशरोरत्वेऽपोखरत्वं किं म स्यादित्बतं arw ॥ न चेति| गीवरत्वं दुव्वारमिनधः। नन्वानम्द्‌ पदाग्डासेऽप्यानन्द्‌- रवस्य WES कचयमिन्ा्नद् व्यातिदामाधिकारे व्याविःपदस्य व्याति. ामषर्त्ववदानन्दमयप्रकरबखानम्दमयप्रदस्यानमन्द्मख्परत्वात्‌ तद- भ्वासच्छस्य Wass Kasay ॥ अानन्दमयं प्रतन्येति ॥ रसः खार GIA इत्यः Ga tre यत्‌ यदि रव याकान्नः पूवः श्ना Qa 2

१९१ रनप्रभाभासिते। [अ ०१।पा०९।]

WS “रसावे a.” इति तर्टेव रसलमक्गो च्यते । “रसं Ware छन्धानन्दी भवतीति का हवान्यात्‌ कः प्राखाद्यदेषव TAT WAT न सात्‌, एष होवरानन्दयाति, रेषानन्दस्व avatar भवतिः एतमामन्द मयात्मान मृपसंक्रामति | “MTS ब्रह्मणा विद्वान्न विभेति कूुतखमः"दति । “श्रानन्दा ब्रहेति व्यजानात्‌” दति wi अत्यक्रे च “विन्ञागमानन्दं ay” दति ayes WHAT दृष्टः, AAAS THA ब्रह्मष्यभ्यासात्‌ आनन्दमय WTA WEA गम्यते IM अन्नमया्मुष्यातम- प्रबाहपतितलाद्‌ागन्द मयस्छाणमस्या त्मलवमिति, नासा रषः, आनन्दमयस्य सन्य कमरलात्‌ | मुख्यमेव द्यात्मानं उपदिरिश wre शोकवुद्धिममुमरत्‌ अ्रन्नमयं अरोरमनात्मानमल्यन्तम्‌- हानामाक्मलेन प्रसिद्धमनुद्य मृषानिषिक्रद्रुतताघादिप्रतिमा- बत्‌ तते ऽन्तर तते ऽन्तर मि्येवं Tw GaSe TATA AT मु्षरमनात्मागमाद््मा दति यायत्‌ प्रतिपन्तिपाकग्यापेखया

wre: साचिप्रेर्का मस्यात्‌ तदा का वान्धा्लेत्‌ कावा विशिष्य प्राख्ाच्नीवेत्‌ तस्मादेष रख्वामन्दयाति, खआआानन्दयतोत्बयः। AIT We, साधयुवा'दव्यादिना FAA VIA ARAL ब्रद्यानन्दावसा- am vat afafwat खामन्दस्य तारतभ्यमीमांसा भवति,उपसंक्रामति “विदान्‌ प्राप्नाति” डल्येकरेशिनामयंः। मस्थसिडान्ते तूपसंक्रमयं fa- eu: Mast wee माचत्वेन विक्ापनमिति छेयं शिम्य | ara ग्दश्मब्दाद्भङ्ावगतिः eas समानेति afrararawary | अ खन्तरे चेति। लिक्ादमुखयामसच्धिधेबाध इति aay ॥ नासाविति॥ सब्बान्त- दत्वं म श्रुतमिव्याग्रद्च ततोाऽग्धस्यागक्तेस्य सन्वाम्तरत्वमिति बिद्गा- fo मुखखमिति। लेकबुडमिति॥ तस्माः ख्धूलयाहितामनु सरदि त्च

[अ०१।पा०९। ] शाङ्गर्रदाङ्कभष्ये | १९

म्वा लर मख्यमानन्द मयमात्मानमुपदिरे केति BAT | यथा- रन्धतीगिद शने बहोष्वपि ताराखमस्थासखरन्धतीषु <fiarg या अन्धा UTM सा AMAT भवति, एवमिराणान- WAITS WAIMTA BSAA | TH ma प्रियादीनां जिरस्लादिकजच्पना अरमुपपन्ला मुख्धस्या त्मनः इत्यतोतानन्तरो- पाधिजनिता सानम खाभाविकोल्यदोाषः। शारोरत्मणामन्द्‌- मयस्याक्लमयादिभ्ररीरपरन्यरया प्रदश्वमानलात्‌ न पुगः सा- VITA MITTS संसारिवत्‌, तस्मादानन्दमयः पर एवात्मा ॥

विकारशब्दान्नेति चेन्न प्राचय्ात्‌ ॥ Ve II

अचार नानन्दमयः परमात्मा भवितुमर्ति। कस्मात्‌ । विकार ्रब्दात्‌, प्रठतवचनादयमन्यः wear विकारवचनः सम- धिमत आनन्दमय दति मयटो विकारार्थलात,तस्मादन्नमया- fewszaq विकारविषय एवायमागन्द मयग्रम्द इति चेत्‌, न, भ्राचग्धार्येऽपि मयटः खर णात्त ्ररृतवचने मयडिति हि प्रच

MAY मूवाकारत्ववत्‌ MAG टेडाकारत्वं देहेन सामान्यं तथा मनः Ware तेन सममित्याहइ । पुव्वदेति ॥ खअतोतोा योऽनन्तर उपा- धिबिंज्नामकाशस्ततङ्नता सावयवत्वकल्पना Utila छेयतवान्चछारोर- त्वमिति लिङ्दयं दुग्बेल, तः सङायाभावादभ्याससव्बान्तरत्वाभ्यां विकारसत्रिधेबाध इति ara: | विकाराथंकमयटशतिसहाय xat- Wy मयटः waastt विधानाण्मेवमित्याह।॥ विकारेत्ादिना॥ aquaaae मयडिति वदिति प्रथमासमथोश्छब्दात्‌ प्राचब्येविगि- स्य प्रणतस्य व्वमने$भिधागे गम्बमाने मयटप्रत्वयोा भवतीति Saree: | WA वचनग्रडथात्‌ पहतस्य ywwasafagfaf=:, ताटृणशस्व

qe ` दत्रप्रमाभासिते। [अ ०१।पा०९।]

रताचाभपि मयट्‌ qed, यथान्नमये aw दति अनश्नप्रचर च्यते, एवमागन्दप्रचरं ब्रह्मानन्दमय उच्यते | WIAA vag ब्रह्मणा aware carer खाने HANG Wa twa ayaa निरतिन्रयलावधार- खात्‌, तस्मात्‌ प्राच्यै WII

तद्रतुव्यपदे UTS ॥ १४॥

Cae प्रा चय्या्थं मयट्‌ यस्मादामन्द रे तुलं ब्रह्मणे व्यप- दिशति afa: "एष देवानन्दयाति'' इति ्रानन्द्यतीत्यथः । या न्यानागन्दयति ख प्र्रानन्द्‌ इति प्रसिद्धं भवति। द्या We योऽन्येवां धनिकल्वमापाद् यति स प्रचरधन इति गम्बते ALA, AWA प्राचग्या्यऽपि मयटः सम्भवा द्‌ानन्द्मयः पर एव WaT I

मान््वणिकमेव च गोयते ॥ १५॥ ्तखानन्दमयः पर एवात्मा यस्मात्‌ “ब्रह्मविदाग्रारतिं पर” TER “सत्यं ज्ञानमनन्तं Wy” दूति Wa यत्‌ Wy Wad सत्यज्ञागानन्तविश्नेषशेनिंधारितं, यस्पादाकान्नादि- क्रमेण खावरजङ्गमानि भृतान्यजायन्तःयच्च भूतानि T_T ता-

Se मयटोऽभिचधामाद्यया खन्नमयो यच्च इति, wa प्रच रमस्मि- fran: प्रयमाविमह्धिश्क्रर्तस्मागमयट TA प्रकत्ययान्नप्रा चुर वाचि twa न सुडप्रतवचन xfs we | खचख्चण्नब्दाऽनुक्तसम्‌- ward इति मत्वा wwe | रतख्ेति।॥ वश्वानर ब्रह्मानन्दस्य निरति. प्रयत्वावधारयं PRR | खानन्दमबस्य wee निङ्मका प्रकर.

[ख ०।पा०९।] णाह रत्रह्ाङ्वभाथे। tte

न्धमुप्रविश्छ गदायामवखिितं सव्वान्तर, ae fayrararatare आत्मेति प्रक्रान्तं तस्मागन््वशिंकमेव were area येाऽन्यान्र ~ A e [| ~

आत्मागन्दमय इति मन्तब्राह्मणये खेकार्यंलं ew श्रविरोा- धात्‌; अन्यथा fe प्रटतदहानाप्रह्तप्रक्रिये arat, न चान्नरम- यादिभ्च इवानन्दमयादन्यान्तर श्राद्माऽभिधोयते। “एरतन्नि- > ६ ca ¢ ~ ~~ | Ba च“.सषाभागवो वारूणोविद्या। ज्रानन्द ब्रह्मेति व्यजानात्‌" इति तस्माद्‌नन्दमयः पर एवाद्मा ॥

eV N ऽनुपपत्ते

नेतराऽनुपपत्तेः ॥ VE ।

CAAA: पर एवात्मा मेतरः | इतर शंश्वरादन्यः

संसारो जोव TH: म जोव आनन्दमयन्रब्देनाभिधीचते; कस्मात्‌, अनुपपत्तेः । आनन्दमयं हि प्रत्य म्यते “सोऽकामयत बह wi प्रजायेय" ईति “ख तपा aaa a तपखघ्ाश्दं ae मख्जत यदिदं fag” cfs aa प्राक्‌ शरोराद्यत्पत्ेरभि-

ATW paves ॥ यस्मादेवं छतं तस्मान्मान्् वयिक्रमेव ब्रह्यानन्द्मयड्ति

वाक्ये गोयतडतियोजना। मनु aH ATA य्ाद्यमिति को fader

ware) नन्ति | Ga मन््व्याख्या नत्वादुपा यत्वमस्ति मन्स्तपेयः

तदिदमक्छं॥ अविरोधादिति॥ तयोाडपायोपयभावादिचयंः। ayaa

यादीमामपि मान्लवसिंकनब्रद्धात्वं स्यादित्यत ary ।न चेति।भ्टगवेपराक्षा aqwaarafest भ्टगवक्लोपच्चमप्रय्थायस्धयानन्दे प्रतिष्िता तच wa. न्धायेन तदटेकायब्रद्यवल्या ामन्द्मये निष्ट्या ॥ cafaaata pa EWE: तपः SE लोचममतप्यत कतवानित्धथः, अमिध्यान कामना, बड स्याभिन्धव्यतिरेकाधिकारः सप्कर्ये खानन्द्मयोारसः। ननु Tay. लन्यद्यभावेऽप्यभेदः किं a ica खाह॥ न हि मेवेति॥ गन लम वन्योाभदस्यावश्यकत्वे Baa: स्यादिव्याशङ्कवे॥ कथरमिति॥

a”

१० रत्रप्रभाभासिते। [ख ०६।पा०९।|

ध्यानं ङग्धमानानां विकाराणां खूष्ुरव्यतिरोकः सम्विकार- खषटिख 4 परस्माराद्मनोऽन्बचेा पपद्यते ॥ भेद्व्यपद्‌ शाश्च ॥ १७॥

इत्य नानन्दमयः संसारी चस्मादानन्दमयाभिकार “Tar a षः, रसं Bard खन्धामन्दौ भवति"इति जीवानन्द- मये भेरेन व्यपदिशति, म fe waa waa भवति। कथं त- Wranstea: “ज्रक्लाभान्न परं विद्यते” tia च श्रुतितो यावता म खमेव TAA AAAI ॥ वाढं ॥ तचाप्या्मनोा ऽप्रश्चुता्मभावस्तेव सतस्तत्वाग वबेधनिमिन्ता रेहारिष्यना- तालखात्मलनिखयेा शाकिकोा दृटः, तेन देदारिभ्रतस्यात्मनेा ऽपात्माऽगचिष्टाऽबवे्टयाऽखसे खम्योऽश्रतः ओतबयाऽमता मन्तव्याऽविज्ञातेा विश्चातव्य इत्धादिमेदव्यपरेश् उपपद्यते। ्रतिषिद्धत एव तु परमाथेतः SANTA परमेश्वरादन्याद्रष्टा Barat at .नान्याताऽस्ति दरष्टा” इत्यादिना परमेश्रसखषविथा- कर्पितच्छारोरात्‌ कनतुभाक्र््विज्नागात्मास्थादन्यः, यथया मा- धाविनखर्ाखड्धरात्‌ खतेणाकाश्मधिरोहतः स एव मायावो

यावता यतस्वयेत्बक्ं खतः Bawa कथमित्यन्वयः उक्तां weTayts- सोाति॥ बाणएमिति।॥ वद्यात्मन र्वात्ममा लभ्यत्वाक्िबाधः अभेदादि- mig कस्ितमेदात्र बाध इत्याश । तथयापौति। अभेदोपीन्यः सकिकभ्नमः खात्मनः खाच्चानजभ्नमेय ररा यभिच्रस्य मेदभनान्त्या पर- मात्मनो चेयत्वादुक्तिरि त्थः | न्धेरये टहादिष्यतिरिह्घतया ae विबेकन्नानेन wag: arenes: तदथं ओ तव्यः fawra निदि. WEA साक्षात्कारो वा अु्न्तरद्यायानु वादपोनबहयं। ननु भेदः

[अ०द।पा०९।] श्ाङ्गरत्रह्यङचमभा्ये। १२१

पर माथरूपे भूमिष्टाऽन्यः। यथा वा घटाकाज्ादुपाधिपरिच्छि- न्नादनपाधिपरिच्छिन्न ्राकाथाऽन्यः। tywe विन्नानात्मपर- मा्मभेदमा्चित्य नेतरोाऽनपपन्तेभेदव्यपरे ATS It

कामाच नानुमानापेक्ता ॥ १८ ॥

श्रानन्दमयाधिकारे च “साकामयत ays at प्रजायेय” दति कामयिदत्वनिदेश्ाक्नानुमानिकमपि साख्यपरिकख्पितमचे- तनं प्रधानमागन्दमयत्वेन कारणत्वेन चापेकितव्यं | Saaatw- ब्दमिति निराकृतमपि प्रधानं Ge चेदा इतां कामयिदरलश्रुतिं श्राित्य मसङ्गात्‌ पननिंराक्रियते गतिखामान्यप्रपञ्चनाय ॥

अस्िन्नस्य च तद्योगं WT ॥ १८ ॥

CATA प्रधाने Ma वाऽऽनन्दमयशब्दः, यस्मादसिन्नान- aaa vad श्रात्मनि प्रतिबृद्धस्यास्य जोवस्य । तद्योगं शासि

सव्य wae aware ॥ परतिषिद्यतड्ति॥ खत Sacra दरदा जीवे Sat नास्तीति चेत्‌ जीवाभेदादीशखरस्यापि fame स्यादत Urey परमेश्वर इति॥ अविद्याप्रतिविम्बत्वेन कलस्पिताल्लीवाशिन्मात्र ड्रः एथगस्तोति न मिथ्यातवं। कल्यितस्याधिषानामेदेऽप्यधि छानस्य Wat भेद KAI दृष्टान्तमाङ॥ ययेति ॥ खधारूएः खतेोऽपि fawr न जीव इत्यरच्या मेदमाचर्मिश्यात्वे दृदान्तमाइ ॥ यथा वेति ॥ नमु BIW AE: TH LAA GT इटगशखेति॥ कल्यितमेवे्ययेः। दूज भेदः सत्य डति पद्‌ाभावात्षदनन्यत्वादिदचयाच्छन्‌साराचेति arg: | नन्वा नन्दात्मक सन्वप्रचुरः प्रधानमानन्द्मयमसत्‌। तचाह ॥ कामाचेति ॥ अनुमानममभ्यमानुमाजिकं | पुमदक्िमाश्द्याहइ। इंच्ततरिति॥ स्ि-

fafa ॥ विषयसप्तमी, ानन्द्मयविवयप्रबाध्वता जीवस्य तद्याग R

१९ रलप्रभाभासिते। [ष्च ०९।पा०९।]

तदात्मना यागखद्धागशङ्भावाप्तिः, मुक्िरि्यर्थः। त्यागं wife शाखं।“"यद्‌ा सेवेव एत सिलदुष्तेऽनाग्येऽनिरकरेऽभिलयने ऽभयं प्रतिष्ठां विन्दते, अथ साऽभवं गता भवति; यदा Way एतस्मक्चररमनारं करते, अथ तस्य भयं भवतिः" इति । Wash भवति यदि तस्मिलानन्दमखेऽक्यमप्नमर waretared पश्यति लदा संसारभयान्न निवक्ते। यदा लेतस्मिख्लागन्दमये निर- mat तादा्येन प्रतितिष्ठति तदा संसारभयाज्िवन्लंते इति; तच परमात्मपरि यदे घटते न प्रधागपरिग्रहे जोवपरिग्रेवा, तस्मादानन्दमयः परमामेति fag ice fae वक्रव्यं“सवा एष परषेाऽन्नरखमयः', “तस्मादा एतस्माद रसम यात्‌, WATS MATT त्मा ATTA: “ARITA SMTA ATA”, AAT surat विच्चागमयः' दूति च विकारार्थे मयटप्रवारे मा- AAG UTR TEI तीयन्यायेन कथमिव मयटः ATTA wa ब्रहमाविषयलं वा arsitad tf) मान््रव्षिंकब्रह्माधिका-

en

uqwife तस्साच्न प्रधानमिति Star) जीवस्य waraaratrsureit- व्यत खाद ॥ तदाक्ेति ॥ Raw wenaeisetan चाड ॥ मति रिति। GE UIT. आात्मसम्बन्धभाग्यं लिङ्धश्यीर anf | निक्तं wewed तद्धिते) निःदेबलयदख्यामं निलयनं माया west) WBA Tat स्यात्तथा zee प्रतिष्ां मनसः vast efaaw पि

VARA Gy तदेवाभयं WE प्रा्रातोन्थेः। उत्‌ पि खरमस्यमशरुप- Hawt भेदं wees मरः पश्यति qu तदा तस्य भयमिति जना इति | ङत्तिकारमतं दूषयति । ददकग्विति। रइ परच्याख्थायां विक्षारा- ua मयटि बडस्ये सतलकरस्मात्‌ ace विना रखुकप्रकरबखस्य मयटः qe बिका राथेकलवं, अन्ते प्राचुग्यौयकलमित्डंगरतीवं कथमिव वोन

{we UIT | WCAG खचभाष्ये | ARR

राडिति चेत्‌, अन्नमयादीनामपि ate ब्रह्मलप्रसङ्गः। अना य्‌- कमनलमयादौना मनब्रह्मतवं तस्मालस्ार मर स्या म्रस्वान्यस्ान्व- WAT SAAT, ATTAIN न कथिदन्याऽन्तर ्आ- MUA) तेगामन्द मयस्य Wye, श्रन्वथा प्ररत दानाऽप्ररुतप्र- क्रिवाप्रसक्गारिति। waited, यखण्यन्नमयादिभ्य टवानन्दमवा- Tas शआत्मेतिन अयते तच्चापि array ब्रह्मते, यत श्रागन्द मयं प्रत्य अयते “aw प्रिवमेव जरिरः, मोरो few: पः, प्रमाद उत्तरः पः, आनन्द आतमा, बह्म पच्छ प्रतिष्ठा" Vial तच aE e मग्रव प्रतं “aa ज्ानममन्तं AH” ti तदिद ब्रह्य पच्छ प्रतिष्ेद्युच्यते तदिजिश्ञा पयिष्यैवान्नमयादयव ्ागन्दमयप््येन्ताः पञ्चकाः कख्यन्ते,तच कुतः प्रछतद्ाना- ्रहतप्रक्रियाप्रसङ्गः। नन्वागन्दमयस्धा वयवलेन ठ TS प्रति-

दृरन्तेन arsitaa xfe इद वक्तखमि्यग्वयः। पर्नं पत्याश्रङ्कते॥ मा- mfr स्फ़टमृत्तरं | किमान्तस् इति न gaa किं बा बसतुताऽप्यान्तरं बरह्मन wan इति विकथ्य खादयमङ्ीकरोाति a चोच्यते वद्यपीति। विषारप्राबपाठानुग्टहौवमयटञ्तेः सावयवशखिक्णेव्याश॥ तया- Wier रङचेखदच्ला जातं Te प्रवं, Bassas, स चाभ्वासात्‌ पदः प्रमादः, खखानन्दद्ल कार शं। विम्बचेतन्यमात्ा, fac: पुच्छयाम- wae: ब्रह्यमुडमिति ge: | fate प्राह ॥ तथ यदिति॥ यग्भन्त wed अ इानिहितत्वेन Eat ब्रह्य तदिद पुच्छवाक्ये AHWR प्रबमिश्चाथते तस्येव विन्नापमेच्छया पञ्चकान्नरू्पा wer प्रपिता, बच तातं ments aa कण्पवन्त KAR) रवं पुच्छवाग्धे प्रतख

प्रध्ामग्रद्यपरे खति ग प्ररतान्धादिदोाष cay: | wee: प्रधानत्वं weafafawatafa wera गज्विति।॥ अच ब्रह्मशब्दात्‌ mae aura. बद्यप्रबभिश्राने सति पुच्छशब्दविरोाधप्राप्ताबेश्रख्मिन्‌ वाक्ये प्रथम-

R2

१२8 रतप्रभाभासिते। [अ ०९।पा०९।]

saad | शअ्रश्नमयारीनामिवेदं we प्रतिष्टेत्यारि, तज कर्थ Wye: खप्रधानत्वं शक्यं विश्ञातु,प्रशतलारिति WA: मन्वान- न्दमयावयवलेनापि ब्रह्मणि विज्ञायमाने न wae Yea ्रा- नन्द मयस्व ब्रहमलादि ति। श्रजाश्यते तथा सति तदेव ब्रह्मानन्द मय श्रात्मावयवी तदेव च ब्रह्म पच्छ प्रतिष्टावयव दत्यसामच् खं स्थात्‌ अन्यतरपरिग्रहे तु यक ब्रह्म पुच्छं प्रतिरटेत्य जेव wwe w आश्रयितुं ब्रहशब्दयसंयागाश्नानन्दमयवाश्ये ब्रह्ुच्रब्दसंयागा- भावादिति। aia च ब्रह्म पुच्छ प्रतिष्ठेति उक्तेदमच्यते“तदप्येष- arat भवति, असन्नेव स भवति, असद्रष्यति वेद चेत्‌, aie wafa Vaz, सन्तमेन मनते विदुः” cia अकिं Era sna छष्यामन्ट्‌ मयं ब्रह्मण एव भावाभाववेद मयेागुणदोाषाभिधाना- दम्यते ब्रह्म पुच्छं प्रतिष्टेत्यच ब्रह्मण एव खप्रधागलमिति। म चानन्दमयस्यात्मनोा भावाभावक्द्धा amt प्रियमेादादि विश्रेष- ATTA सब्बेलाकप्रखिद्धूलात्‌ कथं पमः ख प्रधानं सद्र हया-

चरमखुतश्रब्दयाराद्यस्यानुपसन्नातविरोाधिमो बलोयस्लात्‌ पुच्छशब्देन प्राप्तग त्वस्य बाध इति मत्वाह ॥ प्ररतत्वादिति ॥ प्रकरबस्यान्यथा fafaare ॥ नग्विति ॥ crea ग खत्वं प्रधानत्वद्च विदडमिताहइ। ्च्रोच्यतदति ॥ as विरोधनिसयसायान्धवरस्मिन्‌ aie waters पच्छ वा ब्रह्य खीका्यमित्या ह । अन्धतरेति ॥ वा कषे षाचेवमित्धा इ । अपि चेति saa ब्रह्मणि arses: | पुच्छशब्द्स्य गतिं एष्छति। कथं पुनरिति। त्वयापि पुच्छशब्दस्य मुख्याया ama: रद्धं ्ानन्दमबलाङ्ुलतवाभावात्‌ पुच्छटष्टलच्तबावाश्चाधास्लच्तवा युक्ता प्रतिषापदयागात्‌, ब्रह्मग्नब्दस्य मुख्याथख(भाख | ANS ब्रह्य पदस्वा- प्यवयवलच्छकत्वादि ग्धा ॥ नेव दोष डति॥ पुच्छमि्याधास्त्वमाव

[०९।पा०९।] शाङ्गरब्रह्मदखकभाय्ये | ९९४

मन्द मयस TRAM निहि ऋते ब्रह्म पुच्छं प्रतिष्ठेति । मेष दाषः एच्छवत्‌ पच्छ प्रतिष्टापरायणमेकनीडं लखोकिकस्यानन्दजातस्य ब्रह्मानन्द इत्येतद मेम विवच्छते नावयवल्वं । “एतद्येवागन्दस्या- न्याजि भूतानि माचामुपजोवन्ति” दति भुत्यन्तरात्‌। रपि चा- गन्द मयस्य ब्रद्मले प्रियाञ्चवयवलत्वेन सविशेषं ब्रह्माग्छपग स्तव्यं । मिर्व्विेषन्त न्रह्मवाक्यभेषे श्रयते वाद्धममसयार गोचरताभि- धानात्‌, “यता वाचा faatia, अप्राय मनसा सह, “च्रा- मन्द ब्रह्मणा विदान विभेति saga” इति। ्रपि चाम- न्दप्रचर TEM दुःखास्तित्मपि गम्यते sree खोक प्रति- याग्यक्यलापेचलात्‌। तया च सति “यत्र नान्यत्‌ पथ्यति,नान्यच्छ- णोाति.नान्यद्धिजानाति,स yar eta भूक ब्रह्मणि तद्मतिरिक्रा- भावश्च तिरुपरद्येत। प्रतिश्रोर श्च प्रियादि भैदादानन्द मयस््ापि

aa प्रतिष्टेन्धकनीडत्वं wa मव्य नीडं अधिष्ान सोपादानस्य जगत xrau:| मन इङत्तिकारेरपि तेत्तिसोयवाक्छं ब्रह्मणि aafad xz, तच किमदार्क्भेदनत्याश्द्खूयाह॥ शपि diay aa सविशषत्व at वाद्नसगेचरत्वमितिव्याेरच व्यापक्राभावोक्लया निविरशेषम्त- ratw ॥ निविं्रेषमिति॥ निवन्तन्ते quam eae: | सविद्रेषस्य गटषात्वादभयश्चायक्तं, wat निर्विग्रोषन्लाना्ैः पच्छवाक्यमेवेदाहर- जमिति ara: | प्रा्चग्यायकमयटा सविश्षाक्ता निविश्ेषश्तिबाचच Sq: | द्‌षान्तर मा ॥ पि चति । प्र्यवयायत्वेन प्रधानस्य प्राचय्यस्य vaayt विष्वग. विश्वशस्य यः प्रतियागी विरोधीति तस्याल्पत्वम aa यथा विप्रमयो प्राम डति WRITS | GH का दाघस्तत्राडइ ॥ तथा चेति ॥ प्रकत्ययप्राधान्ये त्वयं दोषो नाल्ति,प्रचस्प्रकाशः सवितेव वमसोाऽख्यस्याप्यभानात्‌ परन्वागन्दमयपदस्य प्रचरानन्दे TIM

weg रनमप्रभाभासिते। [ ख ०र।पा ०९ |

fuga ब्रह्म तु न प्रतिन्ररोरं fared “eal ज्ानममन्तं wy” द्त्वाननधश्चतेः,““एका देवः THAT AT: waaay सम्वभूता- FATT इति च RAMA न चानन्दमयाग्वाखः अयते, प्रातिपदि कार्थमाजमेव fe सम्ब जागभ्वस्सते“रसोा वे 8: Te Wars खन्धाऽऽनन्दी भवति, का डवान्यात्कः प्राष्छात्‌, ATT आका आनन्दा न सात्‌, एष दयेवागन्दयाति, सेषानन्दख मीमांसा भवतिः “srret ayer facre विभेति कुतखनः,, च्रानन्दा ब्रह्योति व्यजानात्‌”दइति च। यदि WAITS ब्रह्मविषयलं निखितं भवेत्‌ तत उम्सरेव्वानन्दमाचप्रयागेव्वप्यानन्दमया- ज्याषः HVA, A लानन्द मयस्य ब्रह्मतमस्ति frafateantefa- इंतभिरित्यवाचाम। तस्रा्छरत्यन्तरे““विश्चानमागन्द बह्म रति श्रानन्दप्रातिपदिकष्य ब्रह्मणि प्रयोजदभ्रंनात्‌ “यदेष wary HAT A UA’ TANS ब्रह्मविषयः प्रयागा न लानन्द्मया- भ्यास इत्यवगन्तव्यं। य सूयं मयडन्तस्येवाग न्ट अब्द स्याभ्यास एत- मानन्दमयमात्मानमुपसङ्भामतीति न तख ब्रह्मविषयत्वमसख्ि

स्यादिति मन्तव्यं | कि fanengcan ब्रह्मते ates प्रतिश्ररोरमिति। amare लच्छययानन्दमयपरं xaurafafatcad ware pute चेति। आनन्दमयस्य ब्रह्मत्वे निरते सत्ानन्दपदस्य तत्प- स्त्व्चानादभ्धाससिलिः, afeet afada इति प्रसस्पराश्नव इति भावः खअयमभ्यासः Tena इत्धाड॥ तस्मादिति । ङपसंक्रमयं नाघः।गन स रवंविदिति ब्रह्मविदः परकन्धापसंक्रमखवाक्येन we निदि

wa वन्तस्याब्रह्मत्वेन सिद्यतीति wy ॥ नग्विति ॥ उपसक्रमदप्रा- fafcawiae विभि छ प्रापय्य विष्ेषबप्रात्तिफलरुक्मिवाइ + नव- इति} चमेनाकाश्रानां बाचधस्तदिति सिडडाग्से बाधावश्िप्रत्डानन्द्‌ना-

[अ ०१।पा०९] ्राङ्गरव्रद्यदकमाण्ये | LVe

विकारा्मनामेवान्नमयादीनामनात्मनाम्‌पसङ्खःमितव्यार्नां प्रवा- हे पतितलात्‌ | नमन्वानन्दमयस्यापसङ्कमितव्यस्ाश्नमयारिवद्र- wa सति मेव विदुषो ब्रह्मप्रात्निफलं fates भवेत्‌ नैष रोषः, गन्द मयापसद्कमणनिदे tra fear eR TST TEA: wee निदिं वात्‌ “acae साका भवति, यता वाचा निव- We” इत्याडिना प्रपद्यमामलात्‌।*यश्वानन्दमयसज्निधाने “AT ऽकामयत, TS Ut AMATI’ TANS AAT इता AT HAY पुच्छं प्रतिष्ठाः दतव्थनेन afafeaaty ब्रह्मणा सम्बद्यमानानानन्दम- चख ब्रहर्तां प्रतिबोधयति, तद पेशला शरस्य गन्धस्य “Tat वै सः” इत्याटे ननन्द मयविषयता। ननु सोऽकामयत इति ब्रह्मणि Ufepiang ar नापपद्यते । मायं दाषः | “.तस्नादवा एतस्मादा- न WAN: सम्भूतः" Taw पखिङ्गनाप्यात्मश्रब्देन ब्रह्मणः प्रहतलात्‌। या तु भागवी वारण विद्या ““अ्गन्देा ब्रहेति गजानातः' एति तस्यां मयडञ्रवणात्‌ भ्रियभिरसख्लाद्यश्रवणा WATT Wy । तस्मारणमाजमपि fava ग wa एव frafacanfe ब्रह्मण उपपद्यते, न चर सविषं

AT SUCH AA स्फटीशत Kary । तदपीति+वदपेशत्वादिति

कामविढ पण्ड ब्रह्मविषयत्वादित्ययंः। यदुक्ं पञ्चमखानख्यत्वादानन्द्मये

Were समापताम्गुवष्छीवदिति तजाह। यत्विति।या fare: मयट-

शला सावववल्वादिजिकेन च खानं बाध्यमिति ara: | गाचरातिक्रमा

गोषरत्वामावः। पव्वमीक्तेः संश्रयाभावात्‌ इति युय प्रायपाठा ग

गिखावका cage | तदि अज एष्छपदस्याधारावयवयेलं सजःसाम्ात्‌ * सहति qrernt |

९८ रवप्रभाभासिते। [ख ०६।पा०९। |]

aq भ्रतिपिपादयिषितं वाद्यनसगाचरातिक्रमश्रतेः। तस्मा दल्रमयादिख्िवानन्दमयेऽपि विकाराथं एव्र मयर विज्ञेया न weary: | खच्राणि लेवं व्याख्येयानि ब्रह्म पुच्छं प्रतिष्टेत्यच किमागन्दमयस्यावयवत्वेन wey विव्छते, उत खप्रधानत्वेनेति। यच्छ शब्दाद वयवत्वेनेति WA उच्यते । ATTA HATTA | आनन्दमय WHAT Wy Te प्रतिष्ठेति खप्रधानमेव ब्रह्मा- पदि श्छते nara waa स भवति, दत्यस्मिज्ञिगमगच्चाके WET एव कवखस्याभ्यस्यमानलात्‌। विकारअम्दान्नेति VA प्राच्‌- यथात्‌ | विकारशरब्दोाऽवयवनरब्दोऽभिप्रेतः, पच्छमित्यवयवग्नब्दाक् खप्रधानलं ब्रह्मण दति यदुं तस्य परिहारा awa: | WaT श्यते नायं दोषः प्राचु्याद्यवयवशष्दापपन्तेः। प्राचे भाया- पर्तिरवयवप्रायवचन मित्यर्थः, अन्नमयादीनां fe शभ्िरश्रादिषु अवयवेषुक्े्वान्द मयद्छापि fay ्रादोन्यवयवान्तराश्युक्रावय- वप्रायापत्या ब्रह्म UNS प्रतिष्टे्याड मावयवविवचया यत्कारण- मभ्यासादिति खप्रधानलवं ब्रह्मणः समर्थितं । तद्ध ठ व्यपरे शाख |

संग्रयेऽस्तोत्चवयवप्रायपठे निखायकडति पून्बोधिकरबसिडान्तयु- Mada पव्वपश्चयति । पष्छश्रब्दादिति॥ तथा चप्र्यदाइरयसकुति gaya सगयोपास्तिः सिडान्ते निगण्प्रमितिः फल वेदान्तवाकछसम- maa: अव्यादिसङ्तयः स्फटा Ta, खवष्यानन्दमयपदेम तदाक ब्रह्मपद waa) fafeadstafa विकारोाऽवयवः प्रायापस्षिरिति खवयवक्रमस्य बद्धो प्रात्भिरित्थः। अत्र डि प्रकतस्ट AEA चानार्य काशाः ufaia कल्यन्ते नाच तात्पर्यम लति, तच्रानन्दमयस्यापि खव- य वान्तरोक्यनन्तरं कस्लिंख्ित oes वक्तव्ये प्रतं we पुष्पदन्तं तस्यागन्दमयाधारत्वेना वश्यं TRAM CATA: [AST यपदेणाश॥ तस्य

[ख०१।पा०१] WITCH TATA | ९२९

we विकार त्रातसछ सानन्द मयस्य कारणवेण ब्रहम व्यपदि- wa “tet सर्व्वमखजत यदिदं fag’ cfs, a7 च कारणं सद्र खकिकार गन्द मयस मुख्यया Tass उपपद्यते | अरप- रा्यपि gufe यथासम्भवं पुच्छवाक्यनिटटिटस्ेव ब्रह्मण उप- पादकानि seats i TEATS TTA ॥ २० ॥

ददमाश्रायते “wy य एषो ऽन्तरादित्ये हिरण्यः परुषा दृते रिरण्छग्श्रुरिरिष्कंश्च श्राप्रणखात्‌ स्वं एव सुवर्थः । व्च चथा AUNTY पुण्डरोकमेवमकिणी, तसादिति नाम, ख

Wa: सब्बक्षाय्ये हेतुत्वयपदे शात्‌ प्रियादिबविशिरटलाकारेबागन्दम- ¦ बस जीवस्य weer प्रति Waa Ta न यक्तमिद्य्थः। मानवि कमेव च गोयते ब्रद्विदभ्राति परमिति, यस्य ्रानान्मुक्तिरक्ता यत्‌ ea wafafa aaa ब्रह्य तदचंव CaS ara गोयते ब्रह्मपदसंधा- जात्‌, मानन्द्मयवाक्छ इत्यः नेतरोाऽनपपन्तेः। LAT ्ानन्दमयो Gags न प्रतिपाद्यः सव्वंखङ्त्वाद्यमपपन्तरिद्ययः। मेदव्यपदे्ाच। अयमानन्दमयो ब्रद्यरसं लन्ध्वागन्दोभवतोति, भेराक्ेख वस्या- प्रतिपाद्यतेन्बथः। waged we तत्तिसीयकपश्चमख्ानखत्वात्‌। Wage । कामाच्च मानुमानापेक्ता क्राभ्यत इति कषाम Ware: तस्य Vaal पञ्चमस्य व्रह्मवटष्टेरानन्दमयस्यापि त्र्य ानुमानापेक्ता न काया, विक्षारा्थंकमयद्धिरोधादिगर्यः। मेद- अपदेश्रचेत GAA वेद्यं स्यादिव्या्रद्याह। wane च तद्ामं wie, गुहानिहितत्वेन प्रतीचिस रक तपसं हते usa Wawa परः ब्र्योति प्रबाधवत ्चानन्द्मयस्य यदा होति we ब्रह्मभाव wife, अता निमयन्रद्योऋश्चानायं जोवबमभेदानवाद cafe. प्राह ॥ VICI | GATTI WIT | STRAT WATT Y- tf ay a xfay ख्येवपाल्तिप्रारम्भायेः। fecanat व्योतिर्विक्रारः पुरषः पूडाऽपि मृत्तिमामुपासकरेट ग्ड ते । मृत्तिंमा इ । हिर ण्ेति। प्रग्वा

१९५ रबप्रभाभासित। [अ०१।पा०९। ]

एव Gee: WM Vira, Ufa | FI Taw: पाञ्मभ्या च वं प्रद” cafagad wursraayy “a एषोऽन्तरक्षिणि परुषा द शसते” इत्यादि । तच संश्रयः। किं faqrnanfawaaarey प्रा- Wend: कित्‌ संसारो खगयं मण्डले wey चापास्यलवेन यते, fa वा नित्यसिद्धः परमेश्वर tia किम्तावत्‌ ord कंसारीतिः कुतः, रूपवक््वश्रवणात्‌। रादित्य परुषे तावद्धि र्छश्चश्रुरिव्या- दिरूपमुदाइते, अचिपुरुषेऽपि तदेवा तिदे शेन प्रा्यते ade तदेव रूपं यदमु्य ूपमिति। ग च परमेश्वरस्य रूपवत्वं युकं ““श्रशब्दमस्यश्रमरूयमव्ययं "दति WA: | च्राधारञ्रवणाख^“य एषा smufcar य एषाऽन्तरचिि” टति। न ware खमहि- मप्रतिष्ठस्य सब्द॑व्यापिनः परमेश्वरस्याधार उपदिश्येत “स भगवः क्षिन्‌ प्रतिष्ठित दति खे afefa” दति ““श्राका्वन्छव्वगलञ जियः” इति च श्रुती मवतः । रगं मयादाश्चतेखं ^“ख एष चं

awa तेन्‌ सेव्यभिविधावाङ्‌। गेजयोरविररेवमाह॥ तस्येति ॥ कपेम- कटस्य WE पुच्छमामोऽतन्ततेजखो TIS पखरोकं ग्रचा,दीतिम- देवंतस्य Tenuta सद्ाविकसितरक्ताम्मोजमयन Law: | उपा. सनायंमादिन्रमखषं ख्यानं खू्पजच्ञाक्ता नाम करोति॥ तस्यादिति।॥ उन्ना- म रिवक्ति॥सदढति॥ उदित sam सव्वंपराप्रास्पुष Kae: | नामचा- गफलमाइ॥ उदेति हेति ॥ दे वताख्यानं खादित्वमधिरन्ापाख्यह्यमन्त- रमात्मानं देरहमधिद्ल्लापि तदुक्रिर्याह | Sala पूव्वच ब्रद्यपद्‌- मागन्द्मयपदमामन्दप्दाभ्वासखेति मुखखचितयादिबङ्प्रमाडवश्ाचि- ञंडनिखेयवनरुपवश्वादिनङपरमादवश्राव्जीवे हिरण्मय दति पुन्बैसिडधा- कटृटान्तसङ््या पुन्येमृत्सगतः सिडनिगुंबलमन् यस्या पवादारथै पुन्वष- बति ॥ संसारीति । खच पुम्बा र पश्च य्न इन्रह्धशादपास्तिः फक, अदियोत्यध्ास्अरवणाश्र संसारीति सम्बन्धः खुतिमाह।सरवडति।

[क .१।पा०९।] श्राय द्यरूजमाच्ये | RRL

AN NA

WAWA TITS लाकाशोर्षां चष्टे दवकामागाञ्च'' द्यारित्य- ASTRA “स एष ये चेतख्मारग्ाद्चो लोकाशोषाशचष्ट मनु थकानागाञ्च'' CAPITIS! ग च परमेश्वरस्य मग्यादाव- रेषे gn “एव Tabet एष भूताधिपतिरेष भूतपाल एष रेत- िधरण एषां लोकानामसम्भेदाय "दत्य विशेष श्तेः तसान्ना च्छा- रि्वयोरन्ः परमे खर TAA प्रापे ब्रुमः, WEIS ata, दति “य एषोऽन्तरादित्ये य एषोाऽन्तरचिखि"? दति चज्रूयमाणः पर्वः परमेश्वर एव न संसारो | कतः। तद्ध करपदे शात्‌ | we चि परमेश्वरस्य धन्या इडापटिष्टाखद्यथा “तस्यादिति ara” दति आवयित्वा ““च्स्ञादित्यपुरुषख्छ नाम स एष waha; पाग्मभ्य vfea.” दति सर्व्वपाश्मापममेम fafa, तदेव च रत निर्ग्वंशमनं मामाचिपुरुषस्या्यतिदि शति “यन्नाम vata’ ThA सर्ग्वपाभ्राप- FAQ परमात्मन एव RIA आत्मा च्रपहतणाभ्ा"दत्थादो ।

wiftwer: युवः, खमुद्यादादिव्ादृद्धगा ये केचन जेकाल्तेषामी- WU दोबमेगानाखेत््ंः। स रसाऽच्िष्यःपरष णतस्मादच्छयोाऽधस्स्रना वे लाकाये च मनव्यकामा AMAA apa रति मयादा खअयते। खतः अवे Cae: | खघ सव्वग्र इत्य विशेषञतेरिति aaa: श्रता. धिपतियमः, ञ्दवपास इश्रादिख रष रव । fay जलानामसङ्करायं wa विधारका यथा सेतुरेवमेषां लकानां वजाख्नमादीनां मयादा- Vers qlee C4, Ga: SSAC LMU: VI mvs aca xfer यद्यप्येकद्िन्‌ qe प्रयमखतामुसारेख चरमं नेयं, was प्रथमं खतं रूपवत्त्वं निष्पलं ष्यानायमोश्रर नतु Wey सव्यपापाखङ्धित्वं स- raed सफलं जोवे नेतुमशक्धद्येति प्रशं; नच “aw a Sara यापं गच्छ [वि'!डइति अतेरादित्यजोवस्यापि पाप्रस्पशितत्वमिति are | शअतेरघना कम्डेनयधिक्रास्मिं देवानां किधमाग्पाप्रासम्बन्धे तत्फला. 8 2

शक्‌ रन्नप्रभाभासिते | ` [ख०१।पा०९।]

mer ered पुरुषे भेव चक्‌ तत्‌ साम ATH तचजसद्र हा""दत्यु- कसामाश्चा्मकतां जिङ्धारबति,सा ख परमेश्वरस्तापपश्चते सर्ग aT wary सम्धात्यकलेपपन्तेः। एथियम्बाद्चालमके चाधिरैवत- न्टकसामे वाकूप्राणा्ात्मक चाध्यात्ममगकरम्यार तखक्कंचसाम ख Tear र त्यधिरैवतं तथाश्णद्म मपि““यावमब्य seer ते ear” इति। तख सम्बीत्मकलतवे सल्टेवापपद्यते “aq ta वीशार्यां गाय- गयेतग्येव ते गायन्ति acer धनसनयः" इति ख लीकिकेष्वपि गाने aaa गोयमागलं दशंयति। तख परमेश्वरपरिग्रहे घरते॥ यद्‌ यदिग्तिमत्सच्नं ओर मदूजिंतमेव वा । AMAA त्वं मम ते्जऽक्सम्भवं |

QIU बा तात्पग्यात्‌ तेषां सधितपापाभावे wis पण्ये मच्यजलाकं विश्- न्तोति खयोागादिबभिपरे्ाङ॥ सव्वंपाप्मापगमचखपरमातभन Tafa | साब्यीम्यमा इ y Talay GT THAI YAR उचते ऋटमा- द्यपेश्चया fayaaer ॥ उक्थं शस्त्रविशेषः | तत्ादइचग्योात्‌ साम- QT उकायादन्ष्ड स्तरम्टगच्यते,यजवदोा यजः, AY जया वेदा डत्यर्थः एयिव्यग्न्याद्या्क इति । धिरे वतम्रक्‌ एयिव्यन्तरोशद्यनन्तनादि- न्वगतश्ुङ्धभा रूपा wefan aya, साम चाभिवाष्वादित्वचन््रादि न्वगतातिदछव्रू्पम क्षं पश्च विधं । Waray ऋक्‌ वाक्‌ चुः VI. चस्िख्यस्क्तभा Sa चतुष्बिधा, साम च प्राडन्छायातममगाऽत्िगताति Awed चतुव्विधमल्तं। रवं waa ऋक्सामे अगक्रम्याङ aft: | तस्येति | यौ SAAS aa गेय्यावमव्यादिन्बस्स्य ताकेवा- सस्यस्य Ta पव्वबोत्यः ॥ तच्चेति | ऋक्साम गेव्छत्वमित्धथः | सव्यं गानगेयत्वं fagracares तद्य इति ॥ तत्तव लाक चनस्य सनि. लामा येषां ते घनसनयोा विभ्ुतिमम्त vay: | नन्‌ लाके राजाना maa Pac cea धाह ।॥ यद्यदिति। पमुवित्तादिविंभतिः, = कान्तिः | ऊञ्जितत्वं बलं, तद्युक्त सकं राजादिकं wen रबेति व

[्*द।पा०१] प्ाङ्करत्रद्मदभभाय्ये | RRR

इति भगवद्गोतादर्ंनात्‌ खोककामेजिढवमपि farrey award परमेश्वरं गमयति । wa दिरष्यश्मशरुरित्यादिरू- THA परमेश्वरे मापपश्चेत दृत्थच ब्रूमः, खात्‌ परमे श्रस्पा- पौच्छावश्राक्मायामयं रूपं साधकानहाथै। माया Wat मया wer wat पश्चसि भारद्‌ | सम्बभूतगुणेयक्ं म लं मां इरष्टमरसि॥ दति समरणात्‌। श्रपिचख यच निरस्तसबव्व॑विेषं पारमेश्वरं खूपमुपदि श्तं भवति तत्र शस्तं ““श्रशब्दमस्यश्रंमङूपमव्ययंः" cafe । सब्व॑कारणलान्तु विकारधर्मरपि कंखिदिभिषटः परमेश्वर उपास्यलेन निर्दिश्यते “ada सर्वकामः wear: सब्व॑र सः इत्यादिनां, तथा हिर ब्मश्चलादि fae शाऽपि भवि- ग्यति। यद प्याधारश्रवशाश्न परमेश्वर दृत्यत्रच्यते खमद्दिम- प्रतिष्टस्याप्याधारविगेवोपदेश्र उपाषनाया भविब्यति सर्वगत AAW व्योमवत्‌ सव्वात्मान्तरत्ोपपन्तेः। खय॑मगीादाश्र- वणमण्वाध्यात्माधिदेवतविभा गापेचमुपासनायेमेव, तस्रात्परमे- खर एवाच्यादिच्ययारन्तरूपदि श्यते i

्‌मानमोश्रस्येवेव्यथः। निरङ्गश्मनन्याधीनं, रवा विचिच्ररूपा मूत्तिं माया विकछतित्वाश्माया मया eeau: | यदुक्तमश्ब्दमित्धादिवाक्ं तत्‌ छेयपरमित्याह ॥ अपि चेतति ॥ तहि रूपं कुतस्तचाइ ॥ सब्वति । यत्र तूपास्यत्वे नाच्यते तचत्धभ्याहत्य सव्वकार त्वात्‌ प्रात्तरूपत्वं सन्वै- amaifesanfafera x(a योजना। मयादाबरैर्यमीखरस्य ten निराकरःाति+ रेखयति॥ ्खध्यात्माधिदेवध्यानयोविभाम एयकप्रयामः, तद पेच्चमेव न MAZE परिच्छेदायमित्ययः। ननु उपा-

WRB रनप्रभाभासिवे | [षध ०१।पा०९।]

भेदव्यपदेशाचान्यः 1! २९॥

अखि च श्रादित्यादिश्रोराभिमानिग्यो जोवेभ्याऽम्य दख रोाऽन्तयामो "य आदित्ये तिषटल्लादित्यादन्तरो aarfeat म वेद uate: wot य श्रादिव्यमन्तरो waaay त अद्माऽग्तय्यं म्बन्टतः' दति wat भेदव्यपदेशात्‌ । तच दादिव्यादन्तरोऽयं रादित्य न वेदेति वेदित॒रादित्यात्‌ विज्ञागाव्मगाऽन्याऽन्तय्यी मोति we निहिते स wera रादित्य परुषा भविठ॒मति अ्रतिषामान्यात्‌ । तस्मात्‌ पर- मेश्वर एवेष्ापदिष्यत एति fag i

MAMA AFTA ॥ रर ॥

Brearley इदमामनन्ति “wa साकस्य का गतिरित्याकाश दति रावाचसव्वाणिषहवा cari भूतान्याकाशादेव समत्य-

स्योदेरेनो पाल्िविधेविंधेयक्रियाकम्मणे्रींद्यादिवदन्यतः fafedre- -त्राश्च्याडइ। Uefa, खादिल्जीवादीश्रस्स्य HSH: Wane जोवा- दन्य eau: सिदडधड्ति खवायंना₹इ। Seta खादित्ये सख्िवरभ्सि- निराशायमादिव्यादन्तस इति जीवं facwia ॥ यमिति । खश्ररीरस्य कथं faa तथाह । यस्येति । खअन्तग्याभिपदायंमाइ॥ यडति। तस्या नात्मत्वनिरासायाद ॥ रष त डइति। ते तब qeufaa: | च्ाटित्ान्तरत्वम्नतेः समामत्वादिव्यथः। तस्मात्‌ पर्रवादित्घादिष्या aa उद्रोये उपास्य इति fax, भवतु रूपवण्वादिदुबललखिष्मनां पापास्पधिंलवाद्यव्यभिचारिग्रह्मजिककेरन्धथामयनं,रह तवाकाग्पदखति लिष्ाद्नीयसीति प्रदाङरमेन प्राप्ते cares atamefeagts ति ॥ शान्दोाग्यवाक्धमदाइरति ॥ इदमिति।॥ शालावन्ये ब्राह्मे safe राजानं wwe, अस्य एष्वीजे अस्यान्धस्य च क आधारः इति |

[ख०१।पा०९।] भाङ्त्राङ बभासे | TRE

CM CUTNTH Nee MTA Wat wrerrare: पराण", इति। तज संनयः | किमाकाशगब्येन चर ब्रह्माभि- घोयते, खत warsrafafa । कुतः dwa | उभयच प्रचागरर्- wea भूतविश्ेषे तावत्‌ सुप्रसिद्धा साक्वेदयोाराकाष्रब्दा ब्रहमष्छपि कचित्‌ प्रयुज्यमानो YAS, यज वाक्धयेषवन्रादषा- धारशगणश्रवक्ादा frgiita ब्रह मवति चचा “age Wate आनन्दा म GTA’ Tha, “आका वे नामरूपचघोर्विं- वंहिता ते यदन्लरा aga”? इति चैवमा, अतः swe: | कि पनर ज UM भूता काञ्जमिति, कुतः, तद्धि प्रसिद्धतरेर varie Wh बद्धिमारोाहति। न चायमाकाश्ब्न्द उभया: साधा- रणः war fad, अनेकाथंलग्रसङ्गात्‌। तस्माद्रद्मखि ire waremar भवितुमरति । विभुलादिभिदिं बङभिधं्मोः सद्- बरमाकाश्ेव wy भवति, मन च Ae गाणायेयदशम- ईति, wera चेह मुख्थसेवाकाश्रस्य रणं । ननु भूताकान्रप- रिद बाक्यन्ेधो मापपद्चते “aurfe eat दमानि भूतानि आकारव खमुत्प यन्ते Tala: | मेष रोषा भृताकाश्श्चापि वामादिक्रमेण कारणवापपन्तेः+ विज्ञायते हि “तस्मादा एत-

राजा ब्रूते TATA इति देति Va साकार इवयागन्दवलासाश्रार- ब्य MAMAN ब्रद्यदधारितं। खकारो वे नामेव aaa बाष्छदेवादिति विभामः। निवेदिता safafafaey, ते नामर्पे, वदन्ता Veiga उच afar ae w xfs VW) खज THATS भगाओ ह्नाक्रनाद्धीयोपास्तिः, सि डान्ते ween इति we) उपास्य

wae र्नप्रभाभासिते। [ष ०१।पा०९।]

WTA WRIA: सम्भूतः च्राकान्रादायः वायोारभ्चिः"दत्या- fe. स्धायद्छपरायणल्ेऽपि भता म रापे लयापपचते भूलाकाञ्- स्यापि,तस्मादाकाज्रभब्देन भूताकाशस्छ ग्रइणमिन्येवं प्रा ब्रूमः, MURTHA ATTA श्राकाश्श्रब्देनेह ब्रह्मणे ग्रहणं युक्तं । कुतः। तशिङ्गात्‌। परस्य टि ब्रह्मर्दं fey “wenfe = at cari भूतानि आकाजादेव wary” दति। परसाद्धि weer भूलानामुत्पन्तिरिति वेदान्तेषु waren! गनु भूताकाशस्यापि वाख्वारिक्रमेण कारणं efit । सत्यं cfd तथापि मृख- कारस्य ब्रह्मणेाऽपरिग्डाराकाशादेवेव्यवधारणं सब्वाणशोति च भृतविभ्रेषणं मानुकूलं ख्यात्‌ । तथा“ aa Nae afar” दति ब्रह्मलिङ्गं “RATT Ward ज्यायानाकाञ्चः परायणंद्ति च श्यायस्तं इनापेलिकं परमाव्मन्येवेकस्िन्ञाखरातं “ज्यायान्‌ एयि- व्या ख्धायानमरिकात्‌ ज्यायान्‌ fear च्यायनेभ्या rae,” दति, तथापरायणत्मपि परमकारएल्वात पर मात्मन्येवापपन- ati ्जतिख्च भवति “विज्ञानमानन्दं ब्रह्म रातेद्‌ातुः परायणं” इति । श्रपि weary शास्लावत्यस्य प्तं निन्दिलागमां

स्यशब्रह्मशिङुवाकसमन्वयोक्तेरापादः चखु्धादिसङ्गतयः। weas भाव्यं। तेजःप्म्टतिषु बाय्वादेर्पि कार्यत्वात्‌ रवकास्खतिबाधः। सव्वं अतेखाकाण्रातिरि क्विषयत्वेन सङ्गोाचःस्यादिव्याह॥ सत्यं दशितभिति। Weg Tarawa सव्व॑मिति शरुतियोक्धेति wre | तथा aden निरतिन्नयमहश्वं द्िताबपि परमामयत्वमित्धेतानि wea waleyritenres तचा खाज्ञागमिद्यादिना॥ रातेडंनस्य दातुः! यातिरिति पाठे बन्धुरित्बथंः। सङ्गाम्तर्माइ। अपिचति।

[अ०र।पा०१।] WITCAT STAT | १९७

किञ्चिदक्रकामेम जैवलिनाऽऽकाश्ः परिण्डीतः, तद्चाकाश्रम्‌- Me सम्पादयापसंहरति “ख एष परो वरोयानुद्गौथः स एषा ore.” इति, Tare ब्रह्मलिङ्गं । यत्‌ TEM भूताकानं प्र भिद्धिबलेन प्रथमतरं प्रतीयत <fa, 74 ग्रमः, प्रथमतरं प्रतीत- मपि तद्धाक्यशेषगतान्‌ व्रह्मगणान्‌ दृष्टा म परिरटते। दर्भि- तख ब्रह्मण्य्याकाञ्जग्रब्दः CAAT वे नामरूपयारनिंव्यडिताः' Tare तथाकाश्पव्यीयवाचिनामपि ब्रह्मणि प्रागा ग्यते

दास्यशास्वावनत्य ATE राजा चेति चय उद्तोयविद्याकुश्ला विचा- रयामादछचः किमुद्रीथस्य परायगमिति। तच खगादागताभिण्द्धिर्जी fran casa क्रियमाशेद्रौयस्य खगं wa परायबमिति दारभ्यप- चमप्रतिखादोषेग शाला वन्धा निन्दित्वा खगस्यापि कम्मदासा हेतुरयं लकः प्रतिष्डे्वाच। तं शालावत्धस्य पञ्चमन्तवहुत fae शालावद्यसा- मेति रुजा निन्दिल्लानन्तमेवाकाशं वक्ति श्ूताकारोक्तावन्तवक््वराष. वादवस्थादित्यः। ATA ISTH इति न खतं KATMAI! तश्ेति ॥ satu खाक्षाण cafe सम्पादनात्‌ उद्रीयस्यानन्तत्वादिकं awa xfa भावः सडउद्ोयावयव ऊकार TH आाकाशात्मज्ञः। परः रसतमत्वादिगयेदत्कदट्ः। खताऽच्रान्तरेभ्यो FCAT, AST इत्थैः॥ पर इति wag सकारान्तं वा, परः छत्खमि(त प्रयोगात्‌ | परास बरुभ्याऽतिशयेन वरः परावरोयान्‌ इत्यः, प्राथम्यात्‌ खतिलाज्ाका- wn बलीयानिव्यक्तं स्ारयति।॥ यत्‌ पुनरिति॥ र्वकारसव्वशन्दा- नुगहोतानन्यादिबडलिङ्ानामनयशाय "यजेदेकं gray” शति न्धायेनेकम्याः खतेनं।घोा TH LAW खच Aa इति। खाक्राण्पदाद्धत- स्येव प्रयमप्रतोतिरिति नियमे नास्तो्यपशब्देन atfad| तच afa- माइ ॥ दभिंतखेति। खकाष्रपदा द्राण यस्य ब्रह्मणोऽपि प्रथमप्रतीति- रस्ति तस्य तत्पग्य यामा ब्रह्मणि प्रयोगपाचय्यादिति भावः खचर कूटे maa ate wa वेदाः सन्ति प्रमात्वेन यस्ित्र्तरे fre देवा अधिष्टिता र्थेः। Sate: कं खं ब्रह्य खं यापकमिद्यपासीवः

T

VRC र्च्रभाभासिते। [अ०१।पा ०९।]

'“खचाऽशरे परमे व्योमन्‌ afar रेवा अ्रधि fae fade.”

“sat भागवो वाद्णौ विध्या परमे व्यामन्‌ प्रतिहता" “ॐ

कं ब्रह्य खं ब्रहम खं पुराणं एति चेवमारो। वाक्छापक्रमेऽपि

वन्तंमागष्ाका्ग्रब्टस्य वाक्यश्ेषवन्नाद्य॒क्रा ब्रह्मविषयलावधा-

रा । “शअरभ्निरधोतेऽनुवाक' दति हि वाक्योपक्रमगताऽभ्नि-

ब्दा माणवकविषया FRA तस्मादाका्रभ्रष्दं Hela प्रसिद्धं॥ अतएव प्राणः ॥ २३॥

“SHY भ्रस्ततयया देवतां प्रस्तावमन्वायक्नाः? इत्युपक्रम्य श्रयते “RAAT खा देवतेतिप्राण इति हावाच warty = ar इमानि भूतानि प्राणमेवानिसंविश्न्ति प्राणमभ्युख्िरते Sar देवता प्रसावमन्वायन्ता"' cia ave संशयनिर्णये पृव्व॑वदेव Z- ये, "प्राएनन्धनं हि साम्ब मनः प्राणस्छ प्राणं दति चेवमादै

शमन्बन्तरप्रयोममाइ ॥ खं पुराखमिति॥ ernie way) कां we खं wofe छान्दोग्यं, @ खं ब्रह्य खं पुराङमिति डङदारण्क्‌- मिति मेदः। किञ्च asa पयमानसारेगेन्तरः नेयं यच aaa एकं, यख MUM तचोत्तरानु सारो प्रथमं नेयमिन्धाइ॥ वाकेति॥ तस्नादु पास्ये wate वाकं समणज्वितमिन्वपसंहरति ॥ तस्मादिति ॥ खाकाद्रवाक्छा- ह्नन्यायं तदु ्तरबाक्येऽतिदिशति ॥ खत ख्व प्राणः॥ उद्रीयप्रकरय- मिति च्रापनायमुदरीच स्ति भाव्यपदं Slants यते श्त्मन्वयः। कचिदटषिखाक्षायडः प्रश्ातारमवाच, हे Tera: या देवता yes खामभक्तिममुमताभ्याना्थः ताञ्धेदच्चात्वा मम विदुषो निकटे प्रस्ता ष्यसि मृडाते पतिष्यतीति) तता भोः सम्‌ पप्रच्छ कतमा सा देवतेति उन्तरः॥ प्राण डति॥ प्राडमभिखच्य सम्यक्‌ faufa saw बमभिलच्याख्निते उत्पद्यन्त caw, अतिदेशत्वात्‌ yaaq संच ादि ग्र्व्यमिलक्तं विकणाति। maf मनडउपाधिकेा site,

[अ०१।पा०९।] WITCH SETS | १९९

बह्मविषयः arent दृश्यते, वाथविकारे त॒ ufagatr खा- क्बदयारत CE प्राणशब्देन कतरस्य पादानं यक्षमिति भवति axa: | किं orca an वायुविकारस्य पञ्चटन्नेः प्राणस्या- wet यक्तं । तत्र fe प्रशिद्धतरः wren इत्यवोचाम । गमु ॒पुष्यैवदिापि afayia ब्रह्मश एव चण अुक्रमिहापि fe areata भूतानां खंवे्रनेोद्ग मनं पारमेश्वरं ee प्रतीयते । ग मृख्थेऽपि wre HAMA ATT दनात्‌, एषं WTaraa “खरा वै पुरूषः खपिति प्राणं तहिं वागणेति प्राणं we: मणं श्रां प्राणं मनः ख चदा प्रबध्यते प्राणारेवाधि पगच्णायन्ते दति। प्रत्चश्च तत्‌ खलापकाखे प्राण्ठत्षावपरिलप्यमानायानि- श्ियट्तयः परि ल्यन्ते, प्रभोधकाल्े च पनः प्रादु भंवन्तोति । दद्ियसारलाश्च भुताना मविडद्धा मस्ये प्राणेऽपि भूतसवेश्षना- दमनवादौ बरक्यरेषः। अपि चादि्योऽन्रञ्चद्ोयप्रतिदारया- प्रासेन Wet बध्यते छषुप्तावेकौभवति प्रास्य वायोः प्रायं प्रेरकं वस्य खादति प्रदमात्मानं ये face ब्रह्मविद डत्यधः। Gara मता- त्वात रयकदचं वयथमिति शङ्कते + नन पव्ववदिति॥ afuarayt- निसस्ाचमतिदेशदधचमिति मला शङगमाह।॥ म म॒स्येऽपीति ॥ ate a चसुरप्येतोति wets was सम्बन्धः| मनम्बचेश्ियां Wa याद्या Bad तावता महग्डतबयादिप्रनिवाक्यद्यषेापपत्तिः aufaen Grey उद्धियसार्त्वादिति॥ ae wa रसः इति Bar tafe लिकातमरूपालि अपश्चीरतन्तानां सारानि तेवां लया- स्या श्ितामामपि प्रारे खयादितिखिडेः बाक्छश्रषेपपरत्तिरिग्यथैः। अत्रास CIS प्रादा न त्रद्योत्राह॥ खपि चेति | उदृराढर प्रतिटढभ्या-

age प्रतिकारे चका देबतेति एष्टेनचाक्रायशेनादिन्योऽत्र्नि्दि

we afea इति tata अन्नमिति हावाचेति आअतावित्यथः। सा- ऋ 2

१४० ग्तप्रभाभास्ति। ` [च ०९।पा ०१।]

सवते प्र्लावरेवताथाः wrearrnt निरिश्येते, म च तवा- ayaafe, तन्ामान्याशच प्राणस््रापि न ब्रह्मलवमिल्येवं wre खजरकार VTE) अतएव प्राण xia तज्िङ्ारिति पूर्वजे निर्दिटमत एव तलिङ्कात्‌ प्राणब्रम्द मपि परं ब्रह्म भवितुमरति, areata fe ब्रह्मखिङ्ग सम्बन्धः अयते “eerie इवा इमानि भूतानि पराणमेवाभिसंवि्जन्ति प्राशमय्युष्जि इते" दूति प्राणनि- fat सर्व्वां भूतामामुत्पन्तिप्रलयावुष्यमाने wee बरह्मा गमयतः | AW म॒ख्यप्राणएपरि ग्रेऽपि सुवेशाद्गममविर्द्धं खा- पप्रवेाघयोद््नादिति। अ्रजेच्यते। खापप्रमाधयारिश्ियाण- मेव Haart प्राणाख्यं संवेशनोद्गमनं दृष्यते, ग स्वेषां भूतानां, इह त स्वन्छियाणां सन्नरोराशाञ्च जोवाविष्टानां भृतानां Caanfe इ वा दृरमानि मृतानि" इति aa यदापि भूतश्रुतिः महाभूतविषया sftawa तदापि ब्रह्म लिङ्गलमविरद्धं । मनु सदापि विषयेरिद्धियाणां खापम्रबेा- धयोः प्राणेऽणयं प्राणा प्रभवं wuA: “यदा Ya: खभ्नन

मान्दं सद्धिधानं। सभ्चिध्यनग्रषोतप्रथमश्चतप्रायश्त्या म॒ख्यप्राखमिबंये au veg प्रखवोपास्तिरिति wana, सिडान्ते wefan. ufe:| खस्याधिकर स्याति दे शत्वमेव gaa ayfafcfa विभाग

भवन्तीति शतानीति gum यत्विचधिद्धवनधम्मकं काग्येमाचं तस्य, wna बायविक्षारे waa यक्षावित्धक्ता श्रतण्ब्दस्य ख्च्ययय esta लयादेत्रद्यनिदायकत्वमिग्धाङ॥ वदापीति। मोहिकप्रास्य भ्रूतयेमिलव,यागादिव्ययः। तस्य तद्योानित्वं खुत्याणङ्कते ॥ नन्विति। GU यदा BARI जीवः प्रादे ब्रह्मरेकीभवति तदा रमं प्रां सविव- WAM asa यन्तीषयंः। WI Martane स्व॑खयाधारत्वणिङ्ाञ्च

[ख ०२।पा०२।] WIECH स कभाय्ये | cst

कञ्चन पथ्चत्यथास्िन्‌ प्राण एवैकधा भवति तदेनं वाक्‌ सर्गवना- afa: ewafa” vara तजापि afagra प्राणब्रष्दं wea यत्‌ पमगरन्नादित्यसक्जिधानात्‌ wremgaragafata तद युकं aay प्राणशब्दस्य ब्रह्मविवयता्यां प्रतीयमानायां सन्निधागस्या किञ्चित्‌ करत्वात्‌। यत्‌ पुगः प्राएभ्ष्टस्य TST प्रखिद्धतरत्वं तद्‌ाका शब्द स्यैव* प्रतिविधेयं। aaa सिद्धं प्रस्तावदेवतायाः WWE ब्रह्मत्वं | Wa केचिद्‌ दाहरन्ति “aT- Wa प्राणं प्राणबन्धनं fe साम्य ममः, इतिच तदण्ययक्र शब्द भेदात्‌ प्रकरणा संश्यान पपत्तेः! यथा पितुःपितेति प्रयोगे अन्यः पिता षष्ठोनिरदि्टाऽन्यः प्रथमानिर्दिष्टं पितुः पितेति awa, तदत्‌ wwe प्राणमिति शब्दभेदात्‌ प्रसिद्धान्‌ प्राणा- दन्वः प्राणस्य प्राणंदति निखोयते। महिस एव तस्येति भेद- निदं बाहा भवति। we च प्रकरणे या fafewa नामान्तरे- णापि ख एव तच प्रकरणनिदिषट दति गम्यते। यथा च्यातिषश- माधिकारे “aaa वसन्ते ज्योतिषा यजेत cara व्याति; weet च्ये(तिष्टोमविषयो भवति तथापरस्य ब्रह्मणः प्रकरणे “प्राणव-

aq: प्रायं इत्याह ॥ तच्रापोति॥ वाक्यन्तरसच्निष्यपेच्तया खवा- कागतं fay बलीय caren तदयुक्तमिति ॥ रकवाक्यत्वं area. iy: तस्य बलं acd लिङ्क atau: | प्राणमेवेत्यवधास्णेन सर्व्व॑- ` भ्रतप्रक्तित्वलिङ्ेन च प्रागपदेन तत्कारशं ब्रद्यलच्यमित्यादइ॥ तदा- काश्रश्रब्दस्येवे(ति॥ ठत्तितामुदाइरयं संशयाभावेनायुक्तमित्धाहइ । अवरेत्वादिना॥ शब्दभेदमक्रा प्रकरणं प्रपश्चयति ॥ यस्य चेति। न्या-

* मुर ge शब्देति wife |

१४२ रनप्रभाभासिते। [च ०९[पा०९।]

wre fe are मन” इति अतेः प्रारूशब्दा वायुविकारमानं कथमबगमचेदतः संया विषयत्ाश्नेतदुदा हरणं यकं | प्रस्ताव रेवताचान्त्‌ प्रा संज्यपुव्वंपशनिणंचा उपपादिताः ॥ ज्यानिश्चरणाभिधानान्‌ ॥ २४॥

इदमाममन्ति “ay यदतःपरोा दिवे च्छातिर्टीणते बि- अतः VEY Waa: एषटेव्वनुत्तमेषसलमेषु लेक्ेष्विदं वाव तद्य- दिदमस्मिनल्लनम्तःपरुषे ज्यातिः'” इति। तच twas किमिदन्या- तिःश्रब्देनादित्यादिकं च्यातिरभिधोयते किम्बा पर श्रात्मेति अथान्तरविषयस्यापि wa तलिङ्गाद्रह्मविषयत्मुक्ं, इह तचिङ्गमेवास्ति माखीति विचा्यते। किं तावत प्राप्तं । ्रादि- त्थादिकमेव च्योातिः शब्देन परिणते इति कुतः । प्रसिद्धेः aar anfafcfa हीमे weet परस्परप्रतिदग्दिविषये प्रसिद्ध, चक्तटेत्तेनिरोधकं शाव्वरादिकं तम उच्यते AAT एवानुग्रा इक-

तिखरबाभिधानात्‌। शान्दाग्यमेबोादाहरति ॥ इदमिति॥ गायन्धपा- धिकब्रद्मोपास््यागन्तयेर्थाऽचयग्नन्दः। WaT दिवो दयक कात्‌ परः पर- waa ज्योतिर्दीप्यते तदिदमिति जाठराप्रावध्यस्यते। कुष दोप्यते तश्रा ॥ विश्वत इति॥ विशस्मात्‌ प्राणिवगदुपरि सब्ब॑स्ात्‌ श्ुरा- दिलाकादुपरि ये लाकास्तेषत्तमेषु न विद्यन्ते उत्तमा येभ्व इत्नुत्तमेषु सन्वंसंसारमणडलातीतं परं व्योतिरिदमेव वरेदख्यमित्धर्थः। we पत्वखागताथत्वं वदन्‌ प्रत्यदाहरबसङ्तिमाइ ॥ खथयान्तरेति ॥ खथ सख वाक स्यद् ब्रह्म लिङ्ाभावेऽपि पादेऽस्येति gaara श्ूतपादत्वलि कमस्तोति पादसङ्कतिः। पुन्वात्तरपच्तयाजंडब्रह्मव्योतिषाख्पास्तिः क- जमिति मेदः | गन्धश्चानतमेविरोधित्वात्‌ ब्रह्मापि व्यातिः पदशक- तया ufaxate tary चतुरिति । ware राजो भवं ्ा्ब॑रप्रीव-

[अ०१।पा०१।] शाङ्गर्रद्यद AAS | १४२

मारित्थादिकं ज्योातिखथा crea, इतीयमपि अतिरारित्या- दि विषया प्रसिद्धा।न fe रूपादिहीनं ब्रह्म दीणयतटश्ति qat श्रतिमदति। किञ्च चयुमय्यादलश्चुतेख i म हि चराचरवोजख ब्रह्मः WTKR Uist ww, कार्यस्य लु च्यातिषः परिच्छिलस्य Grazer era परो fear च्यातिरिति ख WBE गमु कार्यस्यापि स्यातिषः was गन्वमानलात्‌ चुम- ष्याद्‌ वस्वमखमश्नसं, अस्त तद्यविटत्कतं तेजः प्रयमजं । न । afasmaa तेजसः प्रयोजनाभावादिति । इदमेव प्रयाजनं वदुपास््रत्वमिति चेत्‌, म, प्रयाजनान्तर प्रयुक्रसयेवादिव्यारेरपा- लद ्नात्‌। “तासां feed जिद्तमेकेकां करवाणि" इति चाविशरेवश्रुतेः। न शाजिटृक्तस्यापि तेजसे yaaa प्रसिद्धं

मितियावत,च्नेनावरकत्वाद्रुपं वत्वा कुदा वद्धावरूपं तम इत्यैदुहठं भवति | cafe: अतेरनयाहकणिक्ान्धाङ | तयेव्धादिना। भाखर ख्‌. पान्मिका दौत्िस्तनस रव fagtaare न Wifsiain Aa त्वाशु अतत्वा्मवमिन्याष | परादिवडति। मय्या्दांत्रत डति शेषः ' ब्रद्यवत कार्मस्यापि मणखोादायागा्िस्यंकं areafafa afacifeufa 1 नणि. षि।रकदेभ्री ब्रूते ॥खस्विति pater जातं किञ्चिद तीद्धियं सेजे दिवः परण्तादल्ि अुतिप्रामाण्ादि | खथ्ययन विध्यु पातञुते निष्फलं वसतु ताऽच xanfaa aay नेति। wre फलमिच्ाशद्यु निष्फलस्य ata wit arene ॥ Kaa area, प्रयेजनान्तरः तमानाग्रादिकं। अन्रिश्ल्वतं त जाऽङ्गोलन्राफलत्वमक्ता तदेव TS aTy oo तासामिति तेजाऽबनच्रानगां रेब्रतानामेकेकं दिधा भव्य पनख्ेकेकं भागः देधा त्वा खमभामादितरभागवोविखिप्य वलिगुखरव्नुवल्िढतं करवा- डीनविदेषा्धेनास्यतिष्टत्कतं किखिदिग्बयः faqs aca: uc xfa अच्छब्दे नान्यतः प्रसिखं दयमणादत्वं wrararaga, न चाज्रिडल्छतस्यं वत्‌ क्वचित प्रभ्निडमिव्वाह। म thy रकटशिमते face सा्तात्‌.पून्व-

tas रन्रप्रभाभासिके। [ऋ ०१।पा०९।]

रस्त aft चिदक्छतमेव तत्तेज ज्योतिःशब्दं । ननुक्षमवेागपि दिवेाऽवगम्यतेऽन्यादिकं ज्योतिरिति, नैष दोषः waaay ग- गम्यमानस्य च्यातिषः परो दिव शति उपासमाथैः प्रदेशविर्रेष- परिया न विर्ध्यते,म तु जि्रदश्रस्यापि ब्रह्मणः प्रटे्वि- ओषकल्यमा भागिनी । “wit एष्टेव्वनुसमेषृत्तमेषु sae” दति चाधारबङलश्चतिःकाखं च्यातिषि उपपद्यतेतरां “ददं वाव स्चदिद मस्मिन्नन्तःपुरुषे ज्योतिः" दति ख area ज्योतिषि परं च्यातिरथध्यस्यमानं दृश्यते। weafafanrarara भवन्ति अथा^^तस्य भूरिति भिर एकं शिर एकमेतद त्तर CfA काले- यस्व तु ज्योतिषः प्रसिद्धमन्रह्मलं “तरेषा दृष्टि खस्येषा श्रतिः” इति चेष्याषविभिष्टलश्रवणात्‌ “तदेतत्‌ Tey wea यासीत इति च अरतेखकब्यख war भवतीति य ud वेदेति चाखफलश्रवण्ाद ब्रह्मलं महते हि फलाय ब्रद्मयोपासनमिग्यते। न चान्यदपि किञ्चित्‌ खवाक्ये प्राणाकाशवण्नातिषोाऽस्ि ब्रह्म fey न च पृव्वेद्िन्नपि वाक्ये ब्रह्मनिरदिष्टमस्ति “aren ar द्द सव्वं भूतं ” दति छन्दाजिद्‌ शात्‌। श्रथापि कथञ्चित्‌

पती त्रत।॥ अस्त तदंति प्रदेग्रविशेवः दिवःपर्स्तादेदीप्यमानःदखय्या

दितेनेाऽबयवविश्षः तस्य परियश उपासनाथा म विर्ष्येतरत्धग्वयः। सरव काश्चेयव्यातिषि उपास्यते तस्यापि तेजख्वादिति भावः | WERT $पि wren uted weqat नेत्याह ॥ ग fafa a निष्युदेशस्य निर- बयबस्य विद्ेषेऽति दिवः परश्तादृदीप्यमाननब्रह्मावयवकर्पनाभामिनी यक्ता न त्वित्वन्वयः। ्धप्रामाजिकगेस्वापातादिति भावः। ततः किं वज्रा ॥ सारूप्येति ॥ यथा रकल साम्बाद्धरिति यातो प्रजापत

[अ०१।पा०९।] WITCH AAAS | २४४

wefan are wy निरिं स्यात्‌,एवमपि न तख प्र्यभिश्ना- wate, तच fe जिपादस्याश्टतं दिवि इति योारधिकरणलेग शयते, अच पुमः “परो दिवे sacha.” दति धर्वयौरालेन । wera प्रातं च्थेतिरिइ याद्यमिल्येवं प्राप्ते ब्रुमः च्योतिरिइ ब्रह्म AT कुतः। चरणाभिषान।त्‌, weathered: | a Siar fe वाक्ये चतुष्याद्रह्म निरि “तावानस्य afear तते आर्था प्रषः पादोाऽखा Tay भूतानि faarcerat दिवि”.

fatrefe: at तथा जाठरामावब्रह्मत्वं घोषादिश्त्या प्रसिद्धमिति aeenfay साम्यं वा्भित्यथः। यदेरस्पशण मे नाच्ण्यच्चानं प्रसिद्धं सेवा वख जाठरा श्टिः, यत्‌ कबंपिधानेन चोषश्च वं, सषा तस्य wfafe- ay:| sarfaar जडत्वे लिङ्गन्तरमाङ॥ तदेतदिति । व्यातिरिव्यः,

च्लष्य खच डिं तः न्द्रः, खता विख्यातः। न चान्यदपीति ब्रह्मलिङ्मपि कििदन्यत्राश्लीलन्वयः। मनु ज्रिपादस्याग्टतं दिवीति yaar wars ज्योतिः्परेन एद्तामितखाच्श्ाइ॥ न चेति ॥ मनु सव्नात्मक- ल्वाग्टतत्वाभ्यां wetafaeara ary | खयापीति। कथिच्छन्ददारोल-

चैः fafa fea इति विभदिमेदान्र प्रमि tare: | प्ते era प्रातं ाग्यमिन्ब्थंः। आचारः निरस्यति ॥ पारेति ॥ मायत्ी वा ES सव्व भूतं aa ara Ga एथिवी यदिदं wate यदस्मिन्‌ पुषे इदयभिमे war इति तबाकरयिवोणशरीरङइदयप्ागात्मिका afyur afyc- चेरे खतुष्यदा AIIM a | VER तावत्‌ तत्परिमाडः सर्व्वः yTWisw जाव्न्‌जतस्य wea महिमा fra, Fea पुसाब्रह्मरूपः, खत

प्रपश्ाञ््यायानधिकः। खाधिक्धमेवाडइ । पाद दति॥ सव्वं जगदेकः पा- दोऽ च्ः“नविद्भ्यादमिदः शत्लमेषाद्नेन feat axa aha qa | स्य पडवसख्य दिवि खप्रकाश्खरूपे जिपादग्टतसरू्पमल्ि, दिवि खय्यमण्डले वाश्ानायंमस्ि,कख्िताग्नमते ब्रह्मखरूपमनन्तमरोब्यंः। GUT ae पादाव्‌ पादज्यमधिकं तथेदमधिकमिति गाधमाें जिपादग्दतमिन्बु्ं चाके न जिपाश्वं विवचितमिति ana) यदतः पर इति यच्छब्दस्य

U

Veg रत्रप्रभाभासिते। [ख ०९।पा ०१। |

Tay WRT) तज यशतुष्यदो ब्रह्मणएस्तिपादग्टतं श्य॒सम्ब- fared fafed तदेवे द्युसम्बन्धात्‌ मिदि मिति प्रव्यभिश्चायते। तत्‌ परित्यज्य प्रातं ज्योतिः कल्पयतः प्रहृतहाना प्ररत प्रक्रिये असञ्येयार्तां । म केवलं च्यातिवाक्य एव ब्रह्मानुठृत्तिः, परस्था- मपि fe शाण्डियविद्यायामनुवन्तिग्यते ब्रह्म । तस्रादिह च्या- तिरिति ब्रह्म प्रतिपन्लवयं। यत्तूक्तं ““ज्योतिर्दीष्यत" दति च एते शब्दा कार्य *ञ्योतिषि प्रसिद्धाविति, नायं दाषः, प्रकरणात्‌, agra ware: शब्दय रविशेषकलात्‌ दीष्यमानकाय्य- च्यातिरुपलसिते ब्रह्म्छपि प्रयो गसम्भवात्‌ । “aa खरय्यस्तपति तेजखेद्धः"'इति च मन््रवणेात्‌। यदा नायं ज्योतिः्न्द्चकटत्ते रेवान या दकं तेजसि वन्तं ते। अन्यत्रापि प्रयो गद्‌ अना त्‌““वा चैवायं ज्यो तिषा सते मनेोज्यातिजुषतां"' दति च। तस्रा्द्यत्‌ कस्यचिद व-

प्रसिडायंवाचित्वात्‌ पुव्बवाकप्रसि डं ब्रह्म याद्धामित्वाइ ॥ तचेति॥ मनु यदामयोाऽखटाकपाल KAI UNBAN टृरमित्यत खाइ i तत्‌ परि त्धज्येति॥ तच यागस्यान्धयतः प्रसिडेरभावेनापव्वत्वादगन्यापदोा प्रसि्धायेत्वमाजितं, ce तु पुव्ववाक्छप्रसिडधस्य ब्रह दय॒सम्बन्धेन प्र त्भिश्नातस्य यदयत्वनिखछयाद्यत्यद्‌ काथकव्यातिः्पदस्यापि स ward इव्यथः सरनन्दश्नन्धायादप्येवमित्याइ॥ न केवलमिति॥ aaa Shas TS AUC ब्रह्मान ढत्तमध्यस्थं व्यातिवोक्चं ब्रह्मपरमित्ययः। प्रकरमादिति। प्रज्ञ तापेच्चयत्मदश्नत्या द्यु सम्बन्धश्ूतपादत्वादिलिकख्ेत्ययः। qa: प्रक- र्बाञ्ज्योति+तिबाधा न am इति face अविश्यषत्वादिति aq व्धावन्तकत्वाभावादित्यथः येन तेजसा चेतन्येनेड्धः प्रकाशितः qa- स्यति प्रकाशयति त खृहम्तमवेदविन्रममुत cau: | व्यातिः शब्दस्य

* कय tft ge qe UIs! |

[अ०१।पा०१। ] शराङ्गरत्रद्मदवभाच्ये। LBS

भाषक तत्तश्नातिःशब्देनाभिधीयते तथा सति ब्रहमणाऽपि WARTS समस्तजगद वभाखरेतु वाद्‌ पपन्ने ज्योतिःशब्दः “तमेव भान्तमनभाति न्वे तख भासा स्वमिदं विभाति" “तदवा ज्यो तिषां ज्व तिरायु्पासते wad cartes ferret यदणुक्रं श मय्यादल्वं way ब्रह्मणे नोपपद्यत दति, अचा- चते, सब्बगतस्यापि ब्रह्मण उपासनार्थः प्ररेशविशेषपरिय्डान विद्यते । ननृत निप्रदेशस् ब्रह्मणः भरदेशविशेषकल्पना नाप- पद्यत दति ara दाषः, fragrant aye उपाधिविशे- सम्बन्धात्‌ प्रदेशविशेषकन्यनापपन्तेः। तथा दादित्ये दचुषि wea tia प्रदेशविगेषसम्बन्धीनि ब्रह्मण उपासनानि श्रुयन्ते,ए- तेन विश्वतः ष्टेखित्याधारबडङलमुपपादितं। यद प्ये तदु-करं ओष्ण चोषाभ्यामनुमिते area कार्ये ज्योति्ध्यस्यमानलात्‌ परमपि दिवः काय्य च्छो तिरेवेति तदप्ययुक्तं, परस्यापि ब्रह्मणा मामादि- प्रतीकल्ववत्‌ ATS AS तिःप्रतीकलेापपन्तेः। दृष्टश्च श्रुतश्च “शत उपाखलोतः' इति तु प्रतीकदारकं Tea श्रतलञ्च भविव्यति।

कार्थंग्योतिष्येव शक्तिरित्यङ्ोक्त्य कारणब्रद्यलच्तकत्वमक्ता ब्रह्मण्यपि परिमा ॥ यदेति ॥ माएान्वक्नारे वाचेव च्योतिषा लाक ासनादि- VITAE कराती ae: | “खान्य जुषतां पिबतां मनेोज्यातिःप्रकाशकं भ- वति"इन्याज्यसततिः। गच्छन्तम नुगच्डछतः खस्यापि गतिरल्ि तथा सब्वे- स्य खनिं भानं स्यादित्यत ary ॥ तस्य भासेति॥ तत्काला वच््छिन्न ब्रद्य- खग्धादिव्योतिषां साच्तिश्तमायुरग्टतमितिचदेवा उपासत Kary: | व्योतिषोऽभित्ववत्‌ युमगादत्वादिकं ध्यानायं कल्यितं ब्रह्मणे युक्तमि- ary, अवेयते इत्थादिना॥ दिवः परमिल्न्बयः, खारोप्यस्य श्येय-

सालम्बनस्य च सादश्छनियमे नास्तीत्याह ॥ परस्यापीति॥ भवति vu 2

१४८ रन्न प्रभाभासिते। [Soria gy |

acqemeserm ब्रहेति तदप्यनुपपन्लं। न fe श्यते फलाय ब्रह्माअ्जयश्षीयमियते मेति नियमे रतुरस्ति। aa fe निर सर्वव विशेवसम्बन्धं परं न्रन्चा्मलेनापदिष्ठते, aaner- मेव फलं are दत्धवगम्यते। यज तु गुविरेषबम्बन्धं प्रतोक- विश्रेषसम्बन्धं वा ब्रह्मोपदिश्छते, aw sercaretrearar- वागि फलानि qa “ज्न्लादेा aygerat faved ag 4 एवं वेद्‌"“दत्याद्यासु खतिषु।चद्यपि न खवाक्ये कििञ््धातिषा wefeyatea तथापि wife aw gear wits भवति। तदुक्तं खकारेण च्यातिञ्चरशाभिधानादिति। कथं पमः वाक्धाक्मरगतेन MBean व्वातिःखुतिः खविषयात्‌ WTS WHT व्यावन्ंयितं। नेष Sa: “"यदतःपरोा fear wifa:” इति प्रथमतरपटितेन यच्छब्देन qe द॒सम्न- न्धात्‌ प्र्यभिश्चायमाने पृष्वंवाक्यनिरदिंष्टे ब्रह्मणि खसामर्थेन quae सति श्र्ाञ्ज्यातिः शब्दस्यापि ब्रह्माविषयलेापपन्मेः। तस्मादिह व्यातिरिति ब्रह प्रतिपग्लव्यं॥

ष्यति ब्रह्म व्यातिष डति We: | तं यथा यथोपासते तथा we भव. तीति अतेरित्राङ। a Waa डति । चानफलवदुपाख्तिफसमेकारूपं किंनस्यादत खाइ । ब्र Wifa । चेयेकल्वादित्यचैः | ध्येयम्‌ नानेन. me, वच fafa) Eat गोवस्पडाच्रमत्तोन्रादः, खन्नस्यासम- mea al ag हिरस्ण्ददातीति aaa इति गुख्विग्रेषसम्बन्धं या बेद स धनं feed दीप्ताभिख भवति THT Tawa मनो वा प्रतोकं बाचोा य इति प्रतीकविद्धेषध्यागतिसंयराथेमादययपदं सिधेः अतिबणलोयसोति wera) कथं पमरिति। प्रचमअत्नसारेव चरमश्यतिर्मयतव cary. गेव डति । सम्बेनाश्ना Cala खस

[ अ०रपा०२।] WITCH GST | ११९

SSMU चेन्न तथा चेतोऽपणनिगदाक्षथाहि दशनं ॥ २५॥

अथ acm पुरव्वस्मिक्लपि वाक्ये न ब्रह्माभिदहितमस्ति “गायनी वादं सव्वं भूतं यदिदं किञ्च" दति गाय्यास्यस ढन्दसाऽभि- feaarfefa तत्‌ परिश्संययं। कथं पुनज्न्देाऽभिधानान् wylfafvafafa ward aw, यावता “तावानस्य महिमा?" waaay चतुव्याद्रद् <fadi मेतदस्ि। “गायनो वा ददः we” इति avatar तामेव खतण्थिवीश्ररोरहदय- वाकप्राशप्रभेदे व्याख्याय “सेवा चतुष्पदा षड्विधा गायनी" त- देतद्‌ चाभ्यनुक्तं “तावानस्य मदमा” इति wares व्याख्यात- QUAL गायश्यामुर्‌ाइता मन्तः कथमकसाद्रह्यदतुष्पाद- facta योऽपि aw “ag तत्‌ wy” इति ब्रह्मशब्दः, खाऽपि छन्दसः प्रृतलात्‌ कन्दाविषय wal “a एतामेवं ब्रद्धोपनिषदं वेद” इत्य च fe वेदोपमिषदर्मिति व्याचचते। तसखाच्छन्देाऽभिधानगान्न ब्रह्मणः प्रटततलमिति चेत्‌ । नेष STs: | तथा चेतेऽपंणनिगद्‌ात्‌,तथा गायश्चस्यङन्देदारेण तदनुगते ब्रह्मणि चेतसेाऽपंणं वित्तबमाधानमनेन ब्राद्यणएवाक्येन निग-

wane: सामथ्यं सच्निडितवाचित्वं तद्वलेन wie सतीति Tam) अथाश्यत्मदसामानाधिकरण्णादि षयः | छन्दाऽभिधानाद्रद्य प्रतं नाखोतिश्ङ्गमेकदेग्री दूषयति ॥ कथमिति ॥ wet साधयति ॥ नेतदिन्वादिमा i चतुष्पदवादिकं Galata ख्यातं ॥य रखतामेवमिति। बेदरइस्यभुतां मधुविद्यामेवमुक्तरीत्ा यः afate aera. बरड्ितत्रद्धपात्तिभेवतीन्यः। तथाच वेदत्वात्‌ मायन्यां TEU

१५० रत्रपभाभासिते। [अ ०१।पा०९।]

wa “गायनी वा ईद wal” दति। न द्रसन्निवेशमा- चाया गायश्याः सव्वत्मकलं सम्मवति। तस्माद्द्गायच्यास्यवि- कारोऽनुगते जगत्कारणं wy निरिं, “तदिद सन्ध इत्युच्यते | यथा “wa खल्िदः ब्रह्म" इति ary कारणादव्यतिरि- ऋमिति बच्यामः। तदनन्यतमार म णएन्रब्दादिभ्य दत्य तया- न्यत्रापि विकारद्वारेण ब्रह्मण उपाषनं दृ शते “एतं Wa THAT मरव्युक्ये AAI, CAAT AAAs एतं AW AA SAAT.” vfai aarefe कन्देऽभिधानेऽपि cafe वाक्ये ब्रह्म fafed, ata च्योातिवाक्येऽपि aqrawad, उपासनान्तरवि- UTATT | BIT WE wares गायजीशब्देन wy भ्रति- पाद्यते संख्यासामान्यात्‌ यथा WINIINT TET: पारे.

यक्त इति भावः॥ गायवीशब्देन तदुपादानत्वेमानगतनब्रद्मषच्लायां वीजं | चनपपत्तिमाड va aca । ब्रह्मणे! $पि कयं सव्वात्मकत्वं तत्रा | काय्ख्ेति॥ म च गायन्या ध्यानार्थं सव्वात्मत्वारोपडति वादं खतः GAMA ध्यानसम्भवेनासदाशेपायोगादिति भावः। aur fe दश्ंनमिति खबररेषं awe 1 तथान्यवेति। दश्यत दति cua टर्मि-

ae | Ta परमात्मानं व्च चऋटग्वेदिना avam we तदमगतम- uaa) taaafucwa तमेतमभिरि त्यध्वय्येव उपासत इति अते यज्वंदिनाऽन्नो उपासते। रखतमेव Breetat सामवेदिनो महाव्रते Mal उपासते, इति तेन्तिरीयके टृषटमिव्ययः| गायत्रीशब्दो ब्रह्मजनक डति व्याख्याय गेण Kar wy पर इति। arenes बााचंय- wa {वनेति यावत्‌ | प्व तूपास्यतया गायचोपदेनाजहक्षच्तबया Ta Aa दे खमि wfaa | नच Waal सब्वेमित्न्बयासम्भवः चट रूप्रीति पदार्थैकदेश व्यक्ती सूपाग्बयवत्‌ गायचीपदार्थेकदेे MAMAN Hla प्रधाने सव्बोत्मकत्वान्वय सम्भवादिति भावः | तथा

[ख०१।पा०२।] WT CHA ATA | १४६

सथा ब्रह्म चतुष्पात्‌ तयाऽन्यत्रापि कन्दाऽभिघायी शब्दाऽया- न्तरे संख्यासाम्यात्‌ प्रयच्छमानोा Twa | तद्यया “a at wa पञ्चान्ये पञ्चान्ये THEM: aA” दृत्युपकरम्या “Gar विरा- उन्नाद" टति । अ्रसखिन्‌ पष्ठ ब्रह्मीवाभिहितमिति न इन्दाऽभि- धानं सन्वेथाऽप्यस्ि wafer वाक्ये प्रतं ब्रह्मेति ॥ शरतादिपादव्यपदेभापपत्तयैवं | ९९॥

द्रतखेव मश्युपगन्तव्यमस्ति। wife वाक्ये प्रतं ब्रह्मेति यते भूतादीन्‌ पादान्‌ व्यपदिशति, भृतष्टयिवीश्रोरइदयानि fe fafesare “dar चतुष्यदा षड्धिधा गायीति। a fe ब्रह्माश्रयणे कवलस्य छन्दसो भूतादयः पादा उपपद्यन्ते । श्रपि च ब्रह्मानाज्रयणे नेयग्टक्‌ सम्बध्येत “तावानख महिमा" इति। ्रनया fe चा खरसेन ब्रह्यैवाभिधीयते “पादोऽस्य स्वी भूतानि feared दिवि” इति सव्वात्मलेापपन्तेः परष-

Was सिडान्तभागस्यायमयः। तथा गायच्रोवच्तुष्पात्चगशसामा MMA Hala समप्येते येन सचेताऽपणा गायचीश्ब्दस्तेन ब्रह्मण रव निगदात्‌, अभिधानात्‌ , छन्दाऽभिधानमसिदधमिति | खधना तया fe दश्नमिति शेषं याचष्टे॥ तथेति।॥ संवगविद्यायामधिदेवममिदगच- smite वायो लीयन्ते। अध्यात्मं वाक्‌चन्तुःखओआावमनांसि प्राणमपि यन्तीद्यक्तं ते awa पञ्चान्ये खाधिदेविकाः, पञ्चान्ये बाध्यात्मिक्षाक्ते मिलित्वा दश्संख्याकाः सन्तः छतमिल्यश्यन्ते। सन्ति fe लतखेता इापरकलिसंश्चकानि चत्वारि द्यतानि क्रमेय चतुरङ्गन्यङ्नद्यङेकाङ्ानि ws छतं दश्रात्मक भवति चतुवेकेषु saat fag इयेोदयोारेकस्य चान्तभोवात्‌, तया च दग्रत्वगणेन वाष्वादयः क्ृतश्ब्देनेाश्यन्ते) रवं Baw बाय्वादोनामुपक्रम्याङइ y सेषेति । विधेयापच्तया afayfa-

१५२ रन्रप्रभाभासिते। [ख ०१।पा ०९। |

Bastia ब्रह्मपरतयेव समाद्वायते। सतिख ब्रह्मण एवं- पतां द्यति ““विष्टभ्वारमिदं छत््मेकांगेन feat जगत्‌”” दति “agaaza” दति ब fata: 1 एवं सुति मस्यां उपपद्यते । “A वा एते पञ्चव्रह्मणरषाः” इति च “दय खषिरेषु waren.” इति afa: ब्रह्मसम्नन्धितायां faafearat सखम्भ- वति। तस्माद ल्त पृव्वस्मिन्‌ वाक्ये प्रकतं Wy तदेव बद्ध च्याति- वाक्ये yaaa प्रत्यभिन्ञायमानं पराण्टश्त इति खितं ॥

उपदेशभेदान्नेति चेन्नोभयस्मिन्नप्यविरोाधात्‌ ॥ Po ॥

यदणोतदुक्रं पम्बेच चिपादस्याग्डतं दिवोति सप्तम्या चोरा- धारलेनोापदिष्टाःदडपनरथयदतःपरोदिवद्ति TER a- यादालेन तस्नादुपदेगभेरान्‌ म तस्येह प्रत्यभिज्ञानमसीति तत्‌

शः, विरटपद छन्दा वाचकं “curget face” इति श्रतेः दश त्वसाम्येन वाय्वादयो विरखडिन्युश्यन्ते। cay दश्त्वदारा वाय्वादिषु aaa विराटत्वश्च ध्येय, तच विराटत्वध्यामात्‌ waar भवति.“खन्न face” इति अतेः छतत्वध्धानादघ्रादो भवति क्ृतद्युतस्यान्रादत्वात्‌ | ad fe खीयचतुरङ्षु च्यङ्कदिकमम्तभौावयदब्रमन्तीव wad | wa ख्वकछ्लतजयादितस्दयतनयः Bam | waa विजितायाधरेयाः संय- म्तीति,खयो दयुतं शतसंश्चाऽयः कृतायः सविजिता aa TA, अधरया APTA: Gar: संयन्ति उप्रनमन्ते तेन जिता भवन्तीव्यथेः। Tay ar वाय्वादिदणश्ासमिका रवा कछतण्ब्दिता facrsd छतत्वादन्नादिनीव्ययेः सर्व्वयापीति ॥ गायच्रोति पदस्य waa गिडत्वेऽपि चेः ware च्चारहेत्यपरपदेन Tiaw खमतं नेति योातयति। wawawarwe fe aa wantfa वागात्मल्वं गायतिच चायते चेति निदक्षनामकश् MIM उपाधित्वेनेापास्यत्वादुपषन्नरतरं Tags मायचीव्यागात्तदु-

[ख०।पा०९।] ` शाङ््रब्रद्यखवभ्ये | १५द्‌

परि र्तव्यं । आ्रचाच्यते, गायं दष उभयस्िन्नयविरोधात्‌, उभयस्िश्नपि waa पद्चम्यन्ते Wee a प्रत्यभिश्चामं विर्‌- BAL यथा लाके Tae सम्बन्धोऽपि wr उभयापदि ्- मानो Tad, SII WaT दृचायात wea: श्येन दति च, एवं दिव्येव सत्‌ we fea: परमिन्युपदिश्यते। ्रपर्‌ are aur ara टकच्ायेणा सम्बद्धाऽपि wa उभययापदिश्छमानेः TAA Tas

RE सव्वात्मकत्वमाचरेगापपादनोयं, TS गायचीपदम्य खाथयंत्धागा$प्र- सिडचतुष्पा्चगुदारा fasacrger चेति बङसमञ्जसं | मनु मायौ वा इद्‌ सव्वं, इति गायत्रो अतेः कथं Tsang वाका नरेषमतसबव्वा त्मश्नत्वाद्यमेकबलवत्‌ प्रमायसम्बन्धेन mals तात्पय्ये वम- मादिन्नाड॥ श्ुतादिपारेति। स्वं पदायनाड। Kata Gaanfe- way दशयति। भरुतएथचिवोति। खयचदवमभव्यकारयेमभ्चु ताद्िख- तुष्पादगायश्री विसम्मतं षंडच्तरेखतुष्यात्वं टतस्तिकारोक्तमप्रसिडखका- रदधचितं।| युक्तयन्तरमाइ | पि चेति! ब्रद्मपरखक्तात्यत्रत्वाच तस्यान्त त्यर्त्वमित्ध। ङ ॥ पर्षति । ब्रह्यप्रदम्य दन्द वाचित्वमुक्छं निरस्यति ॥ मदे तत्‌ त्रद्येति ॥ फुं म्याम्डचि ब्रद्योक्तावि्थः इरयम्य चतु दद्धं पश्चस॒षयः सन्ति तेषु was CHAE safely कमण प्रलयाः गापानसमागेदागाः पञश्चहारपाला इति ध्यानाय sar कल्पितं। तत Waterway ब्रद्ापुदषत्वस्तिद्कंदि गाथन्याख्यत्रद्मड उपासना- सम्बन्धितायां ब्रह्य इारस्पालत्वाद्रख्परवाडति सम्भवतीताद। weg. nates दिवि दिबडति विभक्किभेदात्‌ प्रृतप्र्भिच्चा नास्तीह गपेच्तोयमित्याङ ॥ तत्परि र््खमिति॥ परिहारं एतिजानीते॥ अवेति ॥ Gaary वदन्‌ परिहारमाह ॥ नायमिति॥ रव aay wad प्रधागप्रातिपदिकाचाद्‌ दयुसम्बन्धेनप्र्यभिन्चाया विभक्रयर्थ- भेदो न प्रतिजन्धकः, कथशखिदाधास्स्यापि मखादात्वसम्भवात्‌। यथय Cad खलप्मभागावच्छिद्र्येनस्याधारः ada खालम्मभागावच्छ्त्नम्य waa मग्धादा भवति, रवं दिवि GA हादाक्राशे a ae awe x

१५४ रब्रप्रभाभालिते। [अ ०९।पा ०९]

श्विना Tara परतः we दृति च, एवं च दिवः orale aa we दिवो्युपदि ते । तस्प्रादल्ि पुष्वनिरदिटस्य ब्रह्मण TX nafamey | aa: परमेव ब्रह्म ज्यातिःशब्दमिति सिद्धं ॥

प्राणएसथानुगमात्‌ ॥ RE ॥

अस्ति कौाषोतकिब्राद्यणापनिषदीन्धप्रतद्ध्नाख्यायिका “प्र त्ने वे देवादासिरिद्धस् प्रियं धामोपजगाम युद्धेन 4 चैरूषेण च” दृत्यारभ्याक्नाता | तस्यां yaa “ख Waray प्राणा ऽसि प्रज्ञात्मा तं मामायुरग्टतमिन्युपाखः' दति, तयोत्तरजापि “श्रथ खल प्राण एव WHT ददं शरोर परि्द्यात्थापयति" इति, तथा “न वाचं विजिज्ञासीत वक्तारं विद्यात्‌” दूति, अन्त WS एषप्राण एव WTA ATS aa: Tals । तच

सद्‌ we fear मय्थादात्वं तदलमाकाश्या वच्छित्तं ae प्रति कल्पयित्वा fea: परमिन्धच्यत cad: | quanta qaafey aq Ate wet दिवो मययैादात्वमेव He तदा ATA dre xfaaq Gn AAAIGAA SMCS NVeafaary ॥ अपर xfs pas gear- we मुख्यं aan दिव्येव स{दिति सम्बद्धं प्रतिमय्योदाल्वं awa- yaad | दिवः परमपीति भेदः | तस्नाञ्ज्यातिवंक्छमुपास्छे wets समन्वितमिति fas) प्राबस्तधानुगमात्‌ । दिवेदासस्यापव्धं रेवो- दासिः natal नाम राजा ALA पुरषकारेड च कारयेन््रस्य परेमा- qe RE जगाम त्रश उवाच प्रतदंन qe a ददामीति।सरशा- बाच प्रत्नः, यंत्वं मल्धंप्रहिततमं waa तं वर त्वमेवासेच्य ag देति | तत इन्र इदमाह प्राणारस्मीग्ादिमुख्यं ma निरसितुं प्रच्चातसत्वमक्तं निर्विशेषचिन्भाक्रं मिरस्यति॥ तं मामिति।॥ ददं ota. स्येश्रदेवतात्वे fry) मुख्धप्रारत्वे लिङ्माइ ॥ खयेति॥ वागादीनां देदधारबग्रप्यभावनिखयागम्तरमिवचंः | प्रास्य देइधारकतवमुत्या-

[ख०१।पा०१९।] शाङ्गरत्रह्मखकभाय्ये। Wwe

awa: fafay momen वायुमाचमभिधो यते,डत देवतात्मा, Sq जोवः, अथवाऽपरं ब्रह्मेति | waa एव प्राण इत्यत्र वितं प्राणज्रन्दस्य ग्रद्भापरत्वमिहदापि च agferafe ““्रानन्दाऽज- tise. "tants कथमिह पणः संशयः सम्भवति। अनेकलिङ्ग- द्जंनादितिब्रूमः।न केवलमि् ब्रह्म लिङ्मेवापलभ्यते सन्धि दतरखिङ्गान्यपि। “मामेव विजानीहि" cate वचनं दवता- afagfae शरोर परिग्रद्यात्यापयतीति प्राणएलिङ्ग। नवा विजिन्ञासेत amit विद्यादिदल्याटिजोवलिङ्ख, शत उपपन्नः Swa: । तजर मिद्धो वायः प्राण दति प्राप्ते, उच्यते, प्राण अब्टवाच्यं ब्रह्म fares कुतः। तथानगमात्‌। तया fe वैन्वाप- aw पय्यालाच्यमाभे वाक्ये पदाथानां समन्वय * ब्रह्राप्रतिपा- दमपर उपलभ्यते, उपक्रमे तावत्‌ AT SHLAA ITM: | प्रत-

पकत्वश्च प्रसिद्धमिति aq खस्िनयु्तं। प्राबस्य शी वत्वे sae fery- aes न वाचमिति॥ ानन्दत्वादिकं ब्रद्यलिङ्माड ॥ न्ते चेति। eaagq fagy दृश्यमानेषु बलाबलनिखंया्ंमिदमधिकरसमित्म- UAE खनेकलिरति । पुव्वचप्रजृतब्रह्यवा चकयन्क ब्द ब लाञ्ज्यो- तिःश्चतिःब्रद्यपर व्यक्ता, न तयेह प्रागञतिभके फिञिद्लमल्ि। fat विदडामेकलिङ्कानामनिख्ायकत्वादिति प्रत्यदाष्रकसङ्त्ा प्व॑प- wafan तचेति ॥ yor प्रधानप्रातिपदिकाथंबलात्‌ विभक्यथेनाध- वद्ाक्धाथश्लान प्रति हेतुत्वन प्रधानानेकपदाथंबलादेकवाक्छता मषु इति टदद्ान्तसङ्तिवाऽस्तु। Gace प्राणद्यनेकापास्तिः, सिडान्ते प्र्धगब्रद्यधोरिति fade: | तया ब्रद्मपरत्येन पदानामन्बयावममा. दिति शेत्वयेमाहइ॥ तया हंति ॥ डिततमत्वकम्म्यादिपदाचौनां

श "गीरिषा णी 1

a द १ Bawa tla qe ue gis

११९ स्त्रप्रभाभासिते। [Ser Ute] ]

EA: परमं WEG वरमृपचिशेप “aaa मे Bete यं तवं मन्‌- are हिततमं मन्धमे"दति। तस्मे डिततमलेनापरिश्वमामः प्राणः WY AVANT FAIA न्यच परमाक्मज्ञानात्‌ हिततमप्रा- भिरस्ति “तमेव विदित्वयऽतिष्टल्य॒मेति नान्यः पन्वा विद्धतेऽय- गायदत्थादिशरुतिन्यः। Aare at at ag ae a ae केनचन WMO खाक मयते न SIT न VTUMA TAT च ब्रह्म परि यदे घटत, ब्रह्मविज्ञाने fe सर्ग्वककमषयः प्रथिद्धः। “Daw we ware तस्मिन्‌ दृष्टे परावरे" दत्याद्यासु चरतिषु प्रभ्ना- Wag AI Vaya | न Weare वायाः wera सम्भवति | तथापसंहारेऽपि “arapearsntiswa”’ टत्यानन्द- त्वादोनि न ब्रह्मणाऽन्यच VaR सम्भवन्ति “ख न साधना कद्मणा ware भवति म एवास्मा कमणा कनोयानेव Wa साधु aa arTafa” तं aaa लाकेञ्च उक्जिनीषते एव ख एवासाधुक्बकारयति। तं aaa लाकेन्याऽधेजिनोषते"' इति “एष लाकपाल एष खाकाधिपतिरेष लाकञ्चःः दति च। aaa परस्मिन्‌ ब्रह्मष्याग्रोयमाणे WA WA aT सम्ख्ये WIG | तस्मात्‌ प्राणे WET I

सम्बन्धा Fela तात्पग्येन्चखियक उपदभ्यत ran विट्णाति।॥ उपक्रम इत्यादिना| यं मन्धसे तं वरं त्वमेव प्रयच्छेथ्यः। सयः Haq मां ब्रह्मरूपं वद साच्तादनुभवति तस्य विदुषा लाका मोक्ता महतापि पातकेन न इ aa नेव हिंस्यते न प्रतिबध्यते चानामिना खम्मटब- साग्रेदग्धल्वादित्ाह॥ सयडति॥ साध्वसाधुनी ०य्रपापे ताभ्वाम- स्पष्टत्वं तत्वारयिदरल्वं frcydaay सव्वंमेतदित्यंः। खङ्कगरवा-

[अ०९।पा०९।] शाह" रत्रह्दज्भाष्थे | १४५७

नवक्तराद्मोपदे शादिति चेदध्यात्मसम्बन्धथमा WAT |

यदुक्रं प्राणा WEA acifaua, म परं WH TU WES | कसमात्‌, AHCI शात्‌ | वक्रा रीरा नाम कञिद्धिग्रहवान्‌ रेवताविभ्रेषः खमात्मामं प्रतदूनायाचचक्ते"मामेव विजागीहिः” CAHIR ATR SR WHAT LAC ETT TH सएव वक्र राक्मत्नोापदिश्मानः प्राणः SY AY Ba) म डिब्रह्मणा ane सम्म यति ^“श्रवागमनाः” इत्यादिश्रतिभ्यः। तथा विग्र- बम्बन्धिभिरेव agqaeaafegacran agra “fardie लादमरने,अरग्खान GAT चालाट्कभ्यः MAH’ CYIAT- ff) aTUM RS ब ख वत्वाद्‌ पपद्यते, “प्राणो a बखं `इति fe विन्नायते aera wai देवता प्रमिद्धा।या चख काचित्‌ बल- शतिरिन्रकर्व तदिति दि वदन्ति रन्नाव्मलमणयप्रतितन्नान- aig देवताक्मनः सम्भवति, श्रप्रतिहतज्नागा देवताद्ति वदन्ति। निञ्खिते चेवं रदेवताक्मापदरेगरे हिततमलादि वचनानि यथासम्भवं

देन खात्वा चकश्ब्दे राचचच्ते, SMI CSU: | वाक्यस्य FST सगापरत्वे शिद्गन्तरमाह + au वियहेति।+ चीख शोषाजि यस्येति fasta we: gat विश्वरू्पे। नाम ब्राह्मणः तं हतवानसि रोति यथां ज्ब्दग्रठति दक्‌ बेदान्तवाकं TRS येषांते बद्मुलास्तभ्या saa वेदाग्तवहिर्मुखान यतीतस्ण्यखभ्यो Taqwa: | इन्र प्ाबश्ब्देपपसिमाड)। प्रायत्वस्े(ति। लाकिक्ाखपीगधर्थः। बलवाचिना प्राडश्न्टेन BMS qa Va डति भावः eet हितप्रदादढत्वाङततमः कम्मानधिकारादपाप इनेवमाख्ययामीत्याह ॥ निख्खिते चेति ॥ किनि mica विप्रहोपलच्ितं fanaa उत विग्रहः खाद्यं वाकस्य

१४९ रलप्रभाभासिवे। [ख ०१।पा०१।]

तददिषयाश्छव योजयितव्यानि। तस्मादक्ररिष्रसखातोापरेभाज mer aygaifeq प्रतिखमाधोयते। अध्या्मसम्बन्धण्डमा wrafafa | अ्रथधाद्मसम्बन्धः प्रव्यगात्मसम्बन्भसस्य WAT ITH- स्यमस्िन्नध्याय उपलभ्यते । “aaa इ श्रस्िन्‌ शरीरे प्राणा वसति तावदायुः” इति wwe प्रज्ञात्मनः प्रव्यग्धतद्यायुषः सम्परानापसंरारयाः खातच्यं दग्रंयति न रेवताविशेषस्य परा- सोमस्य । तयाऽस्तिले च प्राणानां जिःभ्रेयसित्यध्यात्ममेवेगि- arya प्राणं द्र्यति। तथा “ary wa ware शरोर परि- गृद्यात्यापयतिः इति, “न वाचं विजिज्ञासीत वक्तार विद्यात्‌" इति चापक्रम्य “तद्यथा रथस्यारेषु नेमिरपिंता माभावरा ्र- पिताः” एवमेकेता गतमाजाः प्रन्नामाजाखपिंताः प्रज्ञामाजाः

ब्रह्मपरत्वं fax, न दितीय care, अध्यात्ेति।॥ ota Se ऽधि- गत इत्यध्यात्मं प्रद्यगात्मास Baga a: शरीरस्यत्व(दिभिर्द्ितनाव- सम्भावितर्धम्मस्ते अध्यातसमसम्बन्धास्तेषां WAMU: | यस्च TE प्रा बायुसश्चारः। afaa प्राख्ड्िता प्राणानामिख्ियाणां स्ितिरित्थयतः अतमाह। afea इति ॥ Guat निभ्श्रेयसादानमिग्याद्या अतिः। इग्धियस््मापकत्ववदशहाट्थापक्त्वमाष॥ तयेति ॥ बक्तत्वमक्क' सब्बाभि- दानत्वं दशितमिन्धयादह॥ र्ति चापक्रभ्येति॥ त्त्र नानाप्रपश्चस्या- त्मनि कल््ममायां यचा cere: लाके प्रसिडस्य रथस्यारेषु नेभिना- भ्यामध्यश्थश्रलाकाद्च चक्रापान्तरूपा मेमिस्पिंता नाभो चक्रपिखिका- यामरा पिता रवम्भूतानि पञ्च एथिश्चादीनि मीयन्त इति माजा ara शब्दादयः पञ्चेति दग्रभुतमाचाः waar दश्रखरपिंताः इन्द्रियजाः पश्चशब्दादिविषयप्र्चाः | aaa आभिरिति arm: पष. Wirafa नेमिवत्‌ are) याहकषु खरेषु कल्पितमिनलयक्का नाभि.

[अ०१।पा ०९] शङ्गः रब्रद्यसचभाष्ये | १५९.

प्राफेऽपिताः “ख एष प्राण एव प्रज्नात्मागम्दाऽजरोऽन्डतः दति विषयेख्ियव्यवदहारारनाभिग्ठतं प्रत्यगात्माममेवेपसंदरति “ख a waifa विद्यात्‌” दति चापसंहारः प्रल्यगात्मपरियरे ary: ग पराचोनविययदे । ““श्रयमात्मा नद्ध aay: cha चमुत्य- न्तर । तस्मादध्यात्मसम्बन्धवाडङ्ष्ात्‌ ब्रह्मोपरेश एवायं म दवतात्मोप्रदे्ः। कथं तिं वक्रात्मोपरेशः॥ WATE दपदेश वामदेववत्‌ ॥ Be II

CR नाम देवतात्मा खमात्मानं परमात्मवेमारमेवपर ब्रहमत्या्ेण दशनेन यथाशास्तं पश्यनुपदिश्नति ख मामेव वि- जानीहोति। यथा तद्धेतत्‌ way चछविवामदेवः प्रतिपेदे, श्रं मनरभवं खग्यसेति तदत्‌, “तद्या या देवानां yaaa सएव तद भवत्‌" दति Was) यत waren “मामेव fanrnfe” carat गििदधम्मरिष sari तुष्टाव लाष्वधादिभिरिति तत्परि- VAY) श्रच्ाचते। न लाद्रवबधादीनां विश्चैयेग्द्र स्त॒त्यथंत्वनाप- न्यासः, यस्मादेवं BAY aarat विजागौदोति, कथं तरर, विज्ञागस्तत्ययेलेन । यत्‌ कारणं तलाद्वधादीनि areata

was ura aa कल्ितमित्याह ॥ प्रागे${पिंतास्ति।॥ सप्राखा मम eeufaary yaa xfay ति प्र्गाक्मनि समन्वयान तु wale | वचा ॥ Safafa , खअशद्रमर्वादम्य गति uetay कथमिति खषमसरं | agqrenfay इन्द्र डति ॥ जक्ान्तरलछतखवणादिना अस्मिन्‌ जन्मनि खतः सिद्धं दशनमाधं विन्नयेद्स्तव्थथं उपन्यासः न चरेत्‌ कं afe a xfa uefa, कथमिति | ब्रद्यक्चानस्तत्ययः स दमाइ ॥ विच्चामेति ॥ नियामकं aay यदिन्गि + परेब aw a xan:

१९० रननप्रभाभासिते। [अ०२।पा०६।]

खपन्यस्छ परेण विज्नागस्त्तिमनमन्दधाति “ae मे ay लाम wamaa es at at aca ea तस्य aay कर्णा लाका aren” canfeat । एतदुक्रं भवति Vast arafa क्रराक्ि क्ण gaat मम ayaa Sara a fewa @ Brsar sfa at वेद म तस्य aafecta क्यषा लाका faa cfar fate wea reste wmafa बच्छमाणं। awa WHAT यमेतत्‌ ॥ जोवमुख्यप्राणलिङ्गान्नेतिचेननेपासाचेविध्याद्‌ा्रितत्वा- दि द ATA ॥ ३१॥ यचप्याध्यात्ममम्बन्धग्धमरभ्रनान्न पराचौगस्य देवतात्मन उपर- शस्तथाऽपि न ब्रह्मवाक्यं भवितुमदंति। ga: जोव खङ्गा खस्यप्रा- एखिङ्गा ख । Maw तावद्‌ स्मिन्‌ वाक विस्पष्टे लिङ्गमपलभ्यते““न वाचं विजिन्नासोत amet विद्यात्‌ canis wa रागाडि्भि-

~~~ ~ ~~ ----

दिना वाकेनेयन्बयः। fase रखुतदुहमिति॥ तस्मात्‌ चानं ओे- fafa शेषः | स्ततश्च(नविषय re इत्यत च्याह॥ विश्वयन्विति। दे हात्यापनं slaty fe न स्यात्तत्राह । शरौोरधारगचधेति ॥ aa वागादयः war खम खे इति विवदमानाः प्रजार्पनिमपजम्यः। स च तान्‌ वाच्च य्िद्धेतक्रान्ते शरीरः पापिष्तरं पतिष्यति सच ae xfa) तथा naw बागाद्घतक्रान्तेब्बपि मृकादिभावेन श्रीं Sanwa | sway तु उञ्जिक्रामघायां eaat खाकुकत्वादसा सान्‌ AMAA VCS: ow उवाच । युयं मोइमापद्यथ aarswae aa करामि। fa तत पञ्चधा प्राडापानाद्भिबेनात्मामं fans watifa मच्छतोति वामं तदोव qaafat श्रोरमवद्टभ्यासिलं धार्यामीव्यथेः। दिवचनसइवासातक्रान्तिश्चतेख न we साद्यमि-

[अ०१।पा०१। ] प्ाङ्रत्रदङनमाय्ये | tet

करशेयाषएतस्छ का यकरणाष्यशश् जवस चिक्तेयलमभिधीयते कचा मुख्धप्रा्खिकङ्रमपि । अथ खश प्राश एव प्रभ्नाक्मोदं शरोर वरिग्टन्नात्थापयतोति। अरीरधारणञ्च मस्व एव प्रास्य wal: | MOST वागादीम्‌ प्राणान्‌ प्रहृत्य “तान्‌ बरिष्ट प्रा उवाच मा मोाहमापद्यथाऽरमेवैतत पञ्चधाऽऽत्मानं प्रविभव्येतर्‌ वाण- wes विधारयामिः दूति अवात्‌, ये विमं बरौर परि~ अद्धेति पठन्ति तेवामिमं जोवमिद्धिययामं वा परिग्टद्मग्ररो- रमत्थापयतोति व्याख्येयं । प्रन्ञात्मतलमपि जोवे तावचेतनलादु-

पन्नं मख्थेऽपि प्राणे प्रज्राखाधनप्रारान्तराश्रयलाद्‌ पपन्नमेव |

गोवमुखमपराखपरियदे च प्राणप्रभ्नात्मनेः सरटस्तिवेनाभेदनि-

te: खरूपे द मेदनि्अ cancers vores “या व ore: er ware 3 rn 8 प्राः दति, “ay Waraferr WOT बखतः WerenTaa:” इति। ब्रह्मपरिदे तु fe eA fra werigy जोवम्‌स्यप्राख्योारन्यतर sar ar wheat म ब्रह्येति चेत्‌, Taga, worarsfrenq | एवं खति जिविधम्‌- पावनं UC HATS मख प्राणापासनं ब्रह्मो पा TT ait |

बाह गी वमस्येति। खअमेदनिदेशमाइ।॥ योवा रति p मेदमाद।॥ avin कदि जीवमख्यप्राश्याजि्मग पास्यत्वं तदि wears fergr- नामह्षलादुपाखमं स्यात्‌, म चेदा पत्तिः उपक्रमादिना निख्ितेकवाक्ध- WAVE RATT मेतरेवमित्ादिना।॥म च खतन्नपदायभदाङा- waz: fa a स्यादिति वाच्यं, जीवमसख्यप्राग्येशक्तशिङ्गान wofe ty wearer खातनथासिदडधेः, खफलपदाथंस्य फलवद्धाव्धा्थंदेवत्वेन प्रषानबाक्ायानसारेग तल्िकनयनस्याचितत्वाच्। afe प्रधाननबा- #

ter रतपभाभासिते। [अ०९।पा०९।]

सेतरेकस्िन्‌ वाक्येऽभ्यपगन्त युकं उपक्रमोपसंहाराभ्वां हि Te कवाक्धल मवगम्यते। “मामेव विजानीहि” इत्युपक्रम्य“ प्रा णाऽ aan तं मामायुर ग्टतमिल्युपाख'"दत्युकाऽम्ते “ख एष प्राक एव प्रजञात्माऽऽगन्डोाऽजरोऽम्डतः'” दृत्येकरूपा वुपक्रभे पसंहार TRA तचार्थैकलं य॒क्रमा्नयितुं। ग च ब्रह्मलिङ्गमन्यपरले परि- सेतु we दद्रा भतमाजारणा प्रन्नामाजाणञ्च ब्रह्मणाऽन्यजा- पणामपपन्तेः। VATE ATT ब्रह्मसिङ्वश्रात्‌ WTS ayfe oa: cerfa च हिततमेपन्यासादिब्रह्मलिङ्गयेागाद्‌ जद्योपरेश एवायमिति waa यत्‌ तु मुख्थप्राफलिङ्गं itd eg शरीरं परिग्रद्यात्थापयति'दति ATTA, प्राणव्यापारसखा- पि परमात्मायन्तलात्‌ पर मात्मन्यपचरि तुं WAT, OT प्राणेन मापानेन Hal जोवति कञ्चन,द्तरेण तु जीवन्ति यश्धिन्नेतावधा- faarrata wai यदपि “ग वाचं विजिज्ञासोत वक्तारं विद्यात्‌” इत्यादि जीवलिङ्गं दर्शितं, तदपि न ब्रह्मपलतं जिवारयति,म fe नोवे नामाव्यन्तभिन्ना ब्रह्मणः “aaata’ “aE ब्रह्माखिः"दत्या- दि ्चतिग्बः। बद्याच्यपाधिष्टतन्तु विगरेषमाञ्चित्य ब्रह्मेव खन्‌ जीवः

कधार्चत्रहमकिदुमन्यथा नतु we, न वा तदुचितमिव्याहइ। नच. wofasfafa । खवष्रोषं ares) आथितत्वाचति ॥ Garay wa इत्यादा ङत्तेरासितत्वादिषापि तस्य aire योगाद्‌ ब्रह्मपर रव mane cay: | प्राणादिलिङ्गानि aaa we- शछनायासेन tq शक्चःनोत्याह ॥ यत््वि्यादिना।॥ यस्मिन्नेतो vada सखिते diate agar सर्ववं प्राादिव्यापारं कु्वन्ती खयः | fawe मरिज्छेदाभिमाममित्मधेः। वक्तारं विघादिति न agi we

[अ०२।पा०१।] शाङ्करब्ह्दवमभच्ये। Age

क्ता भाक्ता चेत्युच्यते तस्यो पाधिङतविेषपरित्या गेन ब्रह्मखरूं प्रदशयितुं“न ard विजिन्नासीत ame faera’ 'इत्थादिना प्र- त्यमात्माभिमुखीोकरणायम्‌परेशा न विरद्यत "यदा चाऽ्भ्यदितं धन वा गज्य्यते तदेव wa तं विद्धि मेदं यदिदम्‌पासते""दत्थारिः च श्रुत्यन्तर वचनादिक्रियाव्याएतखेवास्मनो wy दश्न॑यति। चत्‌ पुनरेतदुक्तं “खड होतावस्िन्‌ wt वसस: सदितकामतः" दति प्राण्प्रन्नात्मनेर्भदद्रमं ब्रह्मवादिने मेापपद्यत टति। ओव रोषः। ्ानक्रियाथक्रिदयाज्रययेर्बुद्धि प्राणयोः मरत्यगाद्मोपा- पिश्डतयेभद निदं शापपन्तेः। उपाधिदयोापडितख तु wan नः खरूपेाभेद दूत्यतः ww एव प्रन्नाद्येष्येकोकरणमवि- Wg) अथवा नापासात्रेविध्यादाजितलादिरदतथोागारिद्यस्याय~ मन्याऽयः। न ब्रह्मवाक्येऽपि जोवमुष्यप्राणलिङ्गं विरद्यते । कथं । उपासाचैविध्यात्‌। चिविधमिर्‌ ब्रह्मो पासनं faafedt प्ाणध््मंण प्रण ule च । तच“ चरायुरष्तमिल्यपाखायः प्राणति “ददं शरीरं परिगद्यात्यापयति'* “ तस्मा देतदेवोक्यम॒पासीत'

==

watered, किन्तु तस्य ब्रह्मत्वं बध्यते तद्वाधाभिमख्याव जिखादय शयत्र खुतखन्तरमाह॥ यदाचेति॥येन Vaasa वागभ्यद्यते | काणाभि- FAA Vaid तदव वागादेरगन्धं ASE: | तच््वम्यद वाच्याः WET भेदस्ताभ्यामुपलच्यामखरूपाभेदादेकल्वं fafa care, नेष दोष ria खमतेन खच arena इत्तिछन्मतेन व्याचष्टे ॥ quafay उपास- नाचित्वप्रसङ्कादिति qaqa) खच तिपश्रारकस्येकन्रद्यविरेष्यकसयैक- स्थापासनस्य विवक्ितत्वादित्थः। wat न qc शति भावः| दे

चंरटामकजोवनहतत्व WAU देडहापच्तया तस्यानक्तेरवस्धामा- 9 Zz

१६४ रब्रप्रभामासिते। [च्०६।पा०१६।]

दति च प्राणधम्रः अथ “यथाल्े wae ब्द णि मूलानि शकोभ- SP तत्‌ याख्यास्मामः'दत्यपक्रम्य“वागेवास्वा एकमक्रमदूदु दत्‌ तस्ये माम च परस्तात्‌ प्रतिविदिता भूतमाता meat वाकं खमा- Ty arent warfe नामान्याप्नोति" इत्यादि प्र्नाषष्मेः।तावा एता इश्व waar अधिप्रन्नं दश प्रभ्नामाजा अधिभूतं चदि भूतमाचामस्छः न ATA: GALT प्र्ञामाजा AS: भतमाजाः सः न हान्यतरते पं किञ्चन fag, ar वा एतन्ना-

दम्टतत्वमव्यापय तीत्यक्‌ यत्वमिति प्राक्धम्भः। MTT HATS | अयेति। afauiaar: सडद्धित्त्‌ कानयक्काऽनन्तरमिग्यः। खज प्रद्धाप्रदेन साः भासा जीवाख्या whereas war सम्बन्धीनि ca aaa भतानि aaa भवन्त्यधिदानचिदात्मना तथा व्यच्यास्याम इत्य पक्रन्धाह्धं बागे. qf "व्रोवास्वा रकमकुमदटूदुहदित्थादिपग्धायाणां संक्तिपरार्थं उश्यते | उत्पन्नाया Teas: साभासबडेत्रोमप्रपञ्चविषचित्व- Hera, अयतमकरूपप्रपश्चविषयित्वमञंशसीरमिति मिलिता विषयिलाख्यं qa शरीरभिग्िव साध्यं। तत्र करम्मखियेषु वागेवास्याः WHAT रकम देडङडमदृदुहत्‌ पुरवामास, बाशिखियदारा मामघ्रपद्चविषयित्वं बिलेभत शवथेः। चतुर्थो षद्यया। तस्याः पगना- म किल wouter प्रतिविहिता wifta भतमाचा रूपाद्यथ- सूपापरश्ादपराडं कारमं भवति चानकरणदाराऽरयप्रपञचविबभिलवं बुधिः प्राप्रातोबथेः। wd बधः सव्बाथदृष्टत्वमपपाद्य तर्बिटचित्‌- प्रतिविन्बदारा साच्िशि बदुलध्यालमाइ | प्र्चयेति ॥ बडिडारा fexramn वाचमिश्ियं समारभ्य तस्याः TCR भूत्वा वाका करबेनं wate नामानि वकद्कव्यत्वेनाश्राति, wera सव्बाजि रूपासि waded बद्धा भवतोत्यथयः| तथाच सन्वद्रद्धुत्वं frets अदु व्वाध्यासनिभितवख बदधम्म vaa भवति सब्बाधारत्वानन्दत्वादि- WOU KATY । तावा डति ॥ दशत्वं MVM, Wet KT: at

* खरि एति म्‌०।

[अ०१।बा०९।] WCAC ङज्रभाष्ये। १९५

WT तश्चथा THQI गेमिरपिंता जाभावरा रपिता एवमेवैता AAT प्रज्ञामाजास्लपिताः भरज्ञामाजाः प्राशऽरिताः ब रष पराश शव WITT” इत्यादि WA: | AUTA WHT `एवैतद्‌- Tawa ण quae चेकमपाखनं चिविधं frafed | अन्ध- चापि भनेनयः ATEMTTT दाथादादपाधिध्् ब्रह्म WaT- सममाज्रितं, इहापि TEA ATA पक्र मरोपसंहाराग्यामेका्थ- लावगमात्‌ WGA SAAS | ATE WATE

अधिष्लन द्माद्यभूुवमाज्ा वन्तन्ते प्र्चामात्रा दद्धियानि are aya- जातम्रधिद्चत्य aaa इति य्माद्यमारङ्कयामियःसापेच्चत्वमङ्घं सा- धयति ॥ यदिति॥ वदेव स्फेट यति । म हीति । म्ये यद्यस्य न feafa शन्तु ureta| रवं ाडकमपि या्छमबपेश्य म सिद्धति तस्मात्‌ सापच्त्वादेतद्‌ याद्यमाङकदय वता न भिन्नं किन्तु चिदा- कन्धारोपितमित्याइ ॥ मा इति ५ वद्ययेत्धादि शतय्याखयानं | सुजाथं- मपसंरति 1 तस्मादिति ॥ खन्धधम्म यान्यस्योापासमं कथमित्धाण्ङ्गगई नित्यादि ग्धा । च्छन्यचाप्रीति॥ उपाधिर्जीवः। खअन्यधरम्मगपासन- faanayart ara, quite न तावदास्ण्यादचनेकगबविशिद्धप्राप्तक्रय- कवत्‌, उपासाचयविशिष्टस्य ब्रह्मणे विधिः सम्भवति सिस्य fa- wre, नापि ब्रह्यानवादेनापालाचयविधिः वाक्यभेदात्‌, नच मानाघन्भबिशिङ्मेकमुपासनं frites इति वाचं, तादृश्रमिधि- TEMA, न च त मायुरम्टतमिन्धपाखेति, अज मामिति जोवेनायरिति प्राङेनाग्टतमिति wea खखधम्भवता विज्िदा- पा्नाचिधिरिति qe, सबग्बघां घम्भाामसव्रगार्‌ ब्र्माश्रुतेख। प्रागा वा खम्टतमिति प्राबस्येवाग्टतत्वश्रतेः। अच उपासमाविधिलभेन ware विद्यात, सबदेवाकचमपासोवसम आत्मेति विद्यादिति नो बप्रायज्रस्फेषासख बविधयः, अन्धे wafaya इति Wana wre] लश्चाबक्तसपक्षमादिनेकवाक्धतानिखयात्‌ | तस्माद्‌ We घ्न्यक्‌- ब्रद्यपरमिदं qwetianswycfa ॥ तस्ञादिति। इति ीमतपरम-

Ved रत्रप्रभाभासिते | [अ ०९।पा०२]

fefa fag 0 इति ओरीमच्छारोरकमोर्मांसाभाग्ये ्रडरभनवत्‌- प््यपाररती प्रथमाध्वायस् प्रथमः पारः ॥

नमः परमात्मने प्रथमे पारे जग्मादयख् यत दइत्याका- WS: समस्तस्य अगते जख्मादिकारशं ब्रह्मेत्यु | तश्च खमल- जगत्कारणस्य weet ष्या पित्वं नितलं awe सम्बा्मकल- मिल्येवंजातीयका wal उक्र एव भवति । श्रथान्तरप्रसिद्धानां कवाञिच्छब्दानां wofarea देतुप्रतिषादमेन arfafecr- कथयानि सन्दिद्यमानानि ब्रह्मपरतया निर्णोतानि। पनरण- न्धानि वाक्यानि अ्रसष्टव्रह्मशिक्रानि न्दिद्न्ते कि पर wy प्रतिपादयन्ति, आहाखिदरान्भरं किञ्चिदिति) तजिणयाव दितीयदरतोयो षादावारभ्येते।

TAA प्र॑सिद्वापदेशात्‌ ॥ १॥

ददमाायते। “eet खल्विदं ब्रह्म तव्वलानिति wren उपासोत। WY खख क्रतुमयः पुरषे MUTT Hay लोके

ंसपरित्राजकाचार्णश्रीगेविन्दानन्दभगवत्‌ पादतः BTA. कमोर्मासाव्याख्यायां भाव्यरलप्रभार्या प्रथमाध्यायस्य प्रथमः पाद्‌ः। नमः परमात्म | Maa सिङधमन्तार गहाश्विनमन्तरः। अन्तयामिगमच्चेयं SATATAY भजे | पुव्बपादना्तरपादयेोः सक्तिं ae डलमनमुबदति। प्रथम fay

ज गतक्ारबहया यापित्वादिकमथचात्‌ fax) cae पाददयं प्रवत्तत इति हेतुहेतुमद्भावः aga: | कथं पादभेद LAW पादानां प्रमेवभेदमाइ ॥ WUT | WaT Menges.

[ख०६।पा०२। |] UTCAT TTT | १६७

परुषो भवति ata: day भवति स क्रतुं कुर्वीत मनेामयः प्राश्श्रीरः” इत्यादि । aw dua: fafay मनेामयला- रिभिर्धर्मेः चासेर ्रात्मो पास्यलेनापदिभ्ते, आआहाखित्‌ परं ब्रद्येति। किं तावत्‌ प्राप्तं ्ारीर tf ga aa fe का्यंकरखशाधिपतेः भ्रसिद्धा मन आदिभिः wat a a परस्व ब्रह्मश: “श्रप्राणा Waar: wea” इत्यादिखरुतिभ्वः। गन्‌ “बै खख्विटः ay’ इति खश्रब्देमेव ब्रह्धापान्तं कथमिह जा- रोर STATIS Lawes | मेव दावः | मेदः वाक्यं WHT- पाश्नाविधिपर। fa तर्हिं। ्रमविधिपरं। यत्‌ कारणं स खंखिरं wy तव्वखानिति चान्त उपासोतेव्याद | एतदुक् भ- वति। यस्मात्‌ सब्यैमिद विकारजातं awa तशष्नलात्षष्षवात्षद- FAW SAAR AA रागादयः सम्भवन्ति, ATR uaa | म च जमविधिपरले सत्यनेन वाक्येन ब्रह्मोपाखमं मिषन्तं अरक्ते, उपासनन्त्‌ ang छर्ग्तित्यनेन विधीयते ।

we समन्वयो दशितः अस्यशत्रहमजिङ्गवाष्छसमन्वयः पाददये TSA | प्रायेडापास्यश्चेयब्रह्मभेदात्‌ पादयोारवान्तरभेद इति ara: | दान्दोखमदाष्रति ॥ इदमिति।॥ aarenaa इति तव्नं, तस्मिन्‌ View इति ag, तस्मिन्ननिति tea डति तदनं तव्जद्तजक्षद्- Iweaefa, sr कम्मंघार येऽस्मिन्‌ श्राकपायिंवन्यायेन मध्य- परख तच्छब्दस्य सापः,तष्जलाममिति वाच्ये कान्द साऽवयवलापः,दति- WU Var | सम्वंभिदं जमद्ेव तदि वत्तलवादित्य्" wate मिथामि- wena रामादिरङता भवेदिति गुबविभिः। सक्रतुमुपा- समं कुर्ग्वतिति विहितापासमस्यापासीतेत्यनवादात्‌ फलमा इ। अथेति। तुमः सङ्कस्पविकारः Lau: पुदवस्य ध्यानविकार्तवं स टवतियय-

ue रनप्रभाभासिते। [अ०र।पा.२।]

कहु: aye wreak: we च विषयलेन चयते “मनाम- चः प्राश्ररीरः'” इति Hafey अते war ओवविषवमेतद्‌- पासममिति। “ease sara: carers अरुयमाणं पव्थाये् जीवविषिय सपपञ्चते। "“एव म श्रा तमाऽन्तदंदयेऽशोयान्‌ ब्रीरेष्यो वादा" CHA च इदयायतनलमणोवसख्छं चाराय्माजचख्य जोव- शावकश्पते नापरिच्छिलस्य ब्रह्मः! नन्‌ “ज्यायान्‌ एथिव्याः” carafe न परिच्छिननेऽवकश्पते, एति, रच व्मः,ग तावरणीयस्े च्धायश्ञ्चाभयमेकस्िम समाख्यि तुं wae विरोधात्‌, अन्वतरा- HAT च प्रथमश्रुतलाद णोयस्लं युकमात्रयित्‌। MISA WH- भावापे सया भविव्यति। frig च जोवविषयत्ने यदन्ते ब्रद्मसं- कीर्णनमेतर्‌ ब्रह्मेति तदपि प्रतपरामशे यंलाण्जीवविषयमेव | लखराश्लनेामयला दि भिर्धर्मज व sare card परा म्रमः,परमेव WE aaraaarfefadaqare | कुतः । शर्व्वच प्रसिद्धापर- WIA यत्‌ सर्वषु वेदान्तेषु प्रसिद्धं ब्रहमश्ब्दस्यालम्बनं जगत्‌कार-

fey रइ यद्याति गला ध्यानमदिघ्ना तद्योबरूफेश जायत दत्वं अतुमयः eyesore इति aise) ऋतविंवयमाइ ॥ मन डति। ज्रसेखपक्रमान्मगेामयं WAIT भारूपं सन्सङ्गसूपमन्त हदये ष्यैय- Farad: | पुमे व्रमलिङ्धेर बरह्मलिङ्बगाथ उक्ल, तथे रोपकरमे MTR feqafe, किना प्रकरमं। aw श्रान्तिरुरविधानमायमन्धथासिञं। wat wlafey बखोय इति प्रतयुदाषरयेन पुव्बेपच्छय्ति ॥ शारीरः उल्ादिना॥ खुतिमाग्रद्यान्धयासिद्या परिहरति ॥ te दोष सष्ति। सअमविधिपर्त्वे हेतुमाह ॥ यत्‌ कार्यमिति यव रवमाश awen- च्छमविधिपरमित्बन्ययः। अथेद्‌्ब्दः प्रकतत्रह्मपरामशायःःनतु गमत्‌ परामश्राचेः, जगद देवद प्रयोाजनाभावात्‌। GA प्रयाजनामप्वेदपि

[अ०६।घा.२]] WIECH TA | Vie

way ख स्वे खस्विदः ब्रह्मेति वाक्योपक्रमे aa तदेव मनो- मयलादिध््विंजिष्टमृपदिश्त tfa ami) एवञ्च प्ररतदाना- प्रहतप्रक्रिये न भविष्यतः ननु वाक्योपक्रमे श्रमविधिविवखया ब्रह्म निरिं न खविवच्या, इत्युक्तं wired | यदपि थमवि- fufsawar wy fafes तथापि मनमचलादिषुपदिष्छमानेषु तदेव खिदहितं भवति wag न षन्निदिता न च खश्रब्देना- wa दति aoe

———

यच प्रयोजनं तच भवन्येव जमदि द्रेषवं यथातमवेदः VS) खन बाधायां सामानाधिकर्गदा्यीर्थं विर्रेवणमाषश्यकं तदाक्छस्य शचेयब्रद्यविष- यावास्‌। अत्र तूपासनायां Tuas विषयभेदेन ree उपास्यत्वात्‌ | न च Wats शमध्यानयाव्विौ वाकछमेदापन्तरिगर्यः। जपरम्परया नीवस्यापि सव्वंकम्मंत्वादिसम्भवमाइ।॥ aaa | watts कन्माजि यस्य स्वं कामा सम्या वस्य सर्व्वगन्धः सर्न्वरल र्गदि शब्दाः | ऋखाराय्माच्नस्ेति ॥ नेषपरोत्रण्रलाकायरपरिमाङ., Vay, was प्रसिङडब्रह्मब खवाचेपास्यतवापदेश्ाप्न नोव उपास्य इति दष्ार्थमाडइ॥ स्ग्ववेति॥ यत्र पलं नाते तच Talc. प्रलखिद्धिः खमिति aaa) यद्यपि facrerg ae तथापि मनः. परधुरमुषाधिस्स्य प्राः शरीरमस्येति रत्तायाववाधक seer WANT LAU: | समासान्तगत सर्न्यनाघ्नः afafeafaterntgerz बह्म सन्बद्यठ | “Aaa सदनं करोमि, इति संस्कारार्थसदनस्य निराकराङ्कस्यापि afar सीदेतिसाकाङ्कतच्छब्देन परामशेदर्थंनादि- ae ॥ च्ववोच्यत डति ॥ स्योनं पारं ते परोडाश्रस्येति way: | जी- wisfufeqia afafwa इन्यत wre y जोवख्विति 1x¢ fared भेकसिडं जनों न सविधापयति। दुःखिन पा स्वयाग्यताम्‌ फला- भावा, wat विन्वलिच्यायेन सन्नाभिलथितमानन्द रूपं ब्रह्मोपास. गद्गिवाबुबन्धोदि भ्रः, fq ब्रह्मपदश्भुद्मा सिङ्बाध इत्वा | ब

चेति ॥ च्यन्यवरकऋङ्ानण्ट हतं wean प्रकरयांषिफलजिङ्गाद्रलीघ ट

१७० रुन्प्रभाभासिते | [ख ०१।पा०९। |

विवक्ितगुणापपत्तेच ॥ २॥

NAAN

amfaar विवक्िताः। यद्चष्यपरुषेये वेदे वक्तरभावान्नेच्छायः संभवति तथाणुपादानेन फलेनोापषरथ्धते | लाके दि यच्छब्दा भिहितमुपारेयं भवति तद्धिवक्लितमिन्युच्यते, यदनुपादेयं तद्‌- विवक्षितमिति, तइदधरेऽप्युपादे यतवेनाभिरहितं faafead भवतीत- रद विवक्षितं उपादानानुपादाने त॒ वेद वाक्ये तात्‌पग्यातात्‌- पर्धाभ्यामवगम्येते | तदिह a faafeat गृणा उपासमायामु- पादेयलेनोापदिष्टाः सत्यसङ्क स्यप्रर्ट तयः ते परस्िन्‌ ब्रह्मण्युपप- द्यन्ते, सत्यषड्धल्पलं fe खषटिखितिसंदारेव्वप्रतिबन्धन्नक्रिलात्‌ परमात्मनोाऽवकल्यते। परमात्मगुणत्ेन च य “च्राद्माऽपदहत- UW”? दत्यच “सत्यकामः सत्यसद् ल्पः" दति श्रतं “श्राकाशजा- त्मा" इत्यादि नाऽऽकाश्वदात्माखेऽत्यरथः। सर्व्वगतलादिभिधर््ः संभवत्याकार्चेन साम्यं ब्रह्मणः । “ज्यायान्‌ एयिव्याः'” इत्यादि- ना चैतदेव दशयति यदष्याकाश् wrasse इति वाख्यायते तदपि मंभवति सब्वैजगतकारणस्य सब्बात्मना ब्रह्मण श्राका- शात्मलमत एव सव्वक्चत्यादि। एवमिददापास्यतया faa- feat गृणा नद्धण्युपप्चन्ते। TUM “मनोमयः माणण्ररोरः'"

इति समदायाभः wear freee: फलमुपादानं खकारः स च प्रकृतेषु Taaffe वि बच्तापचार इत्याह] तथाप्यपादानेनेति#नज्विद mee ्याज्यमितिधीरविंवश्लाधौना वेदे कुतः स्यादित STW उपादानाग पादाने HAA AAT माम फलवदचप्रतोत्धमु कूसत्व शब्द्‌ - ua | उपक्रमादिना तस्य ज्नानाततयास्वगम इरवबचः॥ तदिष्ति॥तत्‌

[अ०१।पा०२।] शाङ्र ब्रह्मदचभाव्ये | ~ १७६

दूति बीवश्िङ्गं न तदुद्धष्डपपद्यत इति, तरपि ब्रह्युपपद्यत दति ga: सव्वात्मलाद्धि ब्रह्मणो जीवषन्धीजि मनामय- लादीनि ब्रह्मसम्बन्धीनि भवन्ति। तथाच ब्रह्मविषये fara भवतः “a स्तौ लं पुमागसि लं कुमार उतवा कुमारौ लं जीणा aa tafe a जाता भवसि विश्वतामृखः" इति । “ada: पाङ्ठिपाद्‌न्तत्‌ सम्बेताऽकि अजिरो मुखं । स्वतः अुतिमज्ञाके स- ग्वमाटत्य तिष्ठति" इति wi “्रप्राणा छमनाः wea” र्ति च श्रतिः शुद्ध ब्रह्मविषया । cam मनोमयः प्राण्रीर दति सगण ब्रह्मविषयेति विशरे्नः। श्रते विवकितिगृणापपन्नेः परमेव ब्रहमेरापास्यलेनापदिटमिति गम्यते | अनुपपत्तेस्तु न शरीरः ॥ ३॥

पूर्वण wae ब्रह्मणि विवचितानां गृणानामुपपत्तिरक्रा, भ्रनेन MIMI तेषा मनुपपन्तिरुच्यते। तुशब्दोऽवधारणार्थः। अरद्येवोक्रेन न्यायेन मनोामयलादिगुणं, म तु शारीरो Mar

तस्मात्‌ तात्‌ पमंबल्वादि घ थः। Cae प्रमाबमाइ॥ तयाच्तेतिएजीर्यः खविशरो यो दण्डेन वश्धति गच्छति साऽपि लमेवयो जाता बाजःस त्वमेव सव्बतः wary fea waa: ओआवाण्यस्येति सव्वतः अतिमत सन्बजन्तूनां प्रसिद्धाः पाण्ाद यस्तरोति सब्बात्मलोङ्किः। गन्‌ sitar wie treat तहि ब्रद्मधम्भा खव जोवे किमिति न Tread | तचा खन. पपत्तरिति। खच ares | पूव्वयेति॥ सव्वाक्लत्वादिग्यक्तन्धायः। कस्पि- तस्य wat ्धिष्ाने सम्बन्यन्ते, a खधिष्टानधम्माः कल्पित इति भावः, धिरानच्चानकाले कल्ि्षधम्नाभावात्‌। वामेव वाकः सा$ स्यास्लोति नाको । नवाकी खवाको afafsa इत्ययः कुचाप्यादरः कामोऽस्य ATS ATE: FAME KAT: | ज्यायस्लाद्नुपपन्तो शायर z2

१७२ TAMAS | [ख ०१।पा०२]

भनेमथलयादि मषः, यत्‌कारणं सत्यसद्धख्प आआकाशात्माऽवा- कधानादरो च्यायाने एथिध्या दति चैबश्चातीयका गुणा न STO? ्राश्जरोनेपपद्यम्ते। शारोरं दति were भव ward: | भण्वोश्वरोऽपि wat भवति। सद्यं weet भष्तिनतु रीर wa भवेति । ज्यायान्‌ एयिया च्यायाननरिकादाकाश्वत्‌ स- व्वेगतञं नित्य इति च व्यापिलश्र वणात्‌। जीवश्‌ wor एषं भवति) तख भेगाधिष्ठाकाश्छरोरादन्यज टश्यभाषात्‌ ।

क्मकटेव्यपदेशाच ॥ ४॥

इतञ्चन शारीरो मनाभयलारिगृणः, cara कर्॑कर्ठ्य- पदेशा भवति“एतमितः प्रे्याभिसंमविताऽख्ि"दति। एतमिति wed मनेामयलादि गणएमृपाख्यमात्मानं aaa प्रा्यत्वेन व्यपदिश्ति। अरभिसंभविताख्मीति भ्रारीरमुपास्कं aves maaan । wfadafaaranfa प्राभाऽसीव्यथः। नच सत्यां गतावेकस्य BAHRSSITAT चक्रः, तथयोपास्यापासकभावेऽपि भेदाधिष्टाम एव, तस्मादपि भ aver मनामयल्वादिवि्जिष्टः।

इति परिष्डेरा Gq: ware: | सतु ीवस्येव नर स्येत्याइ | सल- feanrfeary प्रापकत्वेन व्यपदिशतीति सम्बन्धः कम्मकद्रव्यपरेशप दस्या्चान्तर्भार।॥ तथापारोति। CNUs प्रकरशस्य समानतवं। च्छन्तरात्मतरिति विभक्ि लोपश्शान्दसः शब्दयोविग्रेषो विभक्तिभेदः। तक्छासदथयेभेद दति GW | Hal शदिश्स्य जोवाद्धेदाक्तर्ापि Ufa मगामय शश्र Katey सखतेखेति। मृतानि जोवान्‌ यनं WUT) VY AAA aus sa रति भनान्तिजिरखसापेव्यधिक

[Bog ATR | WITCH H SAINT | LoR

श्न्दविशेषात्‌ ॥ ५॥ इतश्च ्रारोरादन्यो मनैमयलादिगणः,यस्माच्छब्दविश्रेषा भवति, खमा गप्रकरणे Me ger Mest war वा श्वामा- कोवा श्ामाकतण्डुले वैवमयमन्तरात्मन्‌ परुषे हिर णमयः" दति शारौरस्यात्मनेाऽन्वः शब्दाऽभिधायकः सप्तम्यक्ताऽन्तरा- wafafa तस्रादिर्िष्टाऽन्यः प्रथमान्तः पुष्या मनेामय- लादिषिशिष्टस्यात्मनोाऽभिधायकः, तस्मा्षथेोर्भदेाऽधिगम्यते tt

सतेश्च ॥ ९॥

खतिख श्ारीरपरमात्मनोरभेदं दभरंयति “ter: स्वभू तानां wet ssa तिष्ठति। भा मयन्‌ सर्व्वभूतानि यन्ाखूढानि मायया" इत्याद्या | WAH कः पगरयं शारीरो नाम परमा- कगेऽन्यो यः प्रतिषिद्यते, श्रनपपनेखन न्रारोर दत्यादिना। शतिर ““नान्याऽताऽस्ति द्रष्टा नान्याऽताऽस्ति त्राता" दत्येवश्चा- तीयका परमात्ममेऽन्यमात्मनं वारयति। तथा खतिरपि “ते arg मां विद्धि सव्व॑चेतेषु भारत" दव्येवश्चञातीयकेति। श्रनाच्यते। सत्यमेवेतत्‌ पर एवात्मा देदेद्धियमनेोबुद्धुपाधिभिः परिच्छिद्यमाने are: शारीर दव्युपचग्यते। यथा घटकरका दुपाधिवश्रादपरिच्छिन्नमपि नभः परिङिश्वदवभाखते तदत्‌ | तदपेच्या च कर्कालकद्रंलादिमेदव्यवहारो न विर्द्यते प्राक्‌

[र

wa निरखमपि चाद्यमद्धाय facufay eartanfeats zat IQeq रकात्वमेव Hg ahaa, Faas cary सत्यमिति! खभ-

१७४ रल्प्रभाभासिते | [ख ०१९।पा०२।]

'तलमसि' दृत्यात्मैकलोपदेश्यणात्‌। UWA लाद्मैकलबन्ध- माचादि सम्बेव्यवहारपरिसमाभ्धिरेव स्यात्‌॥

RAMA नेति चेन्न निचाग्यत्वादेव व्योमवच्च ।। ७ ॥

च्र्भकमल्पमेाकेा MS एष मे आआत्मान्तंद यमिति परि- च्छिन्नायतनत्वात्‌। QUA चाणोयान्‌ Wea यवादेत्य- णीयस्तव्यपदेश्रात्‌, WUT एवाराग्रमातोा जोव इद्ापदिश्ते म सर्व्यगतः परमात्मेति यदुक्रं तत्परिहन्तव्यं, अनाच्यते। मायं दोाषः। न तावत्‌ परिच्छिश्नदेशस्य स्व्यगतत्व्यपरेशः कयमण्युपपद्यते, wae तु weeny विद्यमानलात्‌ परि- च्छि ल्द शव्यपदेभरेऽपि कयाबिदपेच्चया संभवति,यथा समस्तव- सुधाधिपतिरपि fe सन्नयाध्याधिपतिरिति वयपदिश्ते। कया पुनर पेयः सब्वंगतः सख्नोश्वरोऽभ॑कोाकाश्रणोयांख व्यपदि- श्यत इति। भिचाखल्वादेवमिति qa. स एवमणीयस्वादि- गणगणोपेत CACTI UTITSL निचाय्या द्रष्टव्य उप- दिश्ते, यथा भ्ालग्रामे ₹रिस्ततरास्य बुद्धिविन्नानं ares |

कमाका यस्य साऽर्भक्ोकाः वस्य भावस्तत्वं तस्मादार्थिकमल्यत्वं खणीया- निनत्यस्यत्वं वाचकश्ब्देनापि खतमित्धाह।खश्रब्देनेति॥ नायं रोष रत्यक्तं facaifara तावदिति॥कयमपि ब्रह्मभावापेचखयाऽपीत्वथयः। परिच्छेद - त्यागं बिना ब्रह्मलासम्भवात त्याग च ब्रह्मण रखवापास्यत्वमायातीति भावः विमेण्परिष्डेदोक्त दडान्तमाद ॥ यथा समस्तेति ॥ सर्वे खर- maria fata weasels ध्येयत्वेन auc ay | wa किमिति हृदयमेव प्रायेगेच्यते asaty yy antsy wea परमात्मनो afeefrartent मवति | खत डं खअसाभिखक्तिख्या नला-

[ख ०१।पा०२।| WF CHTS MATS | १९१

स्ग्वगताऽपीश्र स्तत्र पास्यमानः ANT | व्यो मवशेतर्‌ TSS चथा सम्बगतमपि षद्‌ व्याम खचीपाशाद्यपेक्तयाऽभैके काऽणी- यथ व्यपदिभश्ते, एवं ब्रह्मापि । तदेवं निषा व्यलापेक्षं ब्रह्मणा. ऽभकोकस्वमणोयस्वञ्च म पारमार्थिकं । तत्र यदाशद्धयते खद- यायतमलाद्‌ ब्रह्मणा इदयायतनानाश्च प्रतिशरीरं भिन्नलाद्‌ भिन्नायतनानाञ्च ्रकादोनामनेकल्खा वयवलाऽनित्यलादिरो- षदर्माद्‌ ब्रह्मणेऽपि तदत्‌ vay दूति तदपि परितं भवति,

VATION चेन्न वेशेष्यात्‌ ॥ ८॥

Baad TIAA ब्रह्मणः सम्बपराणिइद यसम्बन्धाचिद्र- पतया च शारीरेणाविशरिष्टवात्‌ सुखदुःखादि संभागेोाऽणवि- शिष्टः प्रसञ्येत। एकत्वाख। ग fe परस्मादात्मनोाऽन्यः कसिदा- त्मा संसारी विद्यते “नान्योऽतोऽस्ति विन्नाता"” इत्यादि ates: | तस्मात्‌ परस्येव संसारसम्भोगप्रात्भिरिति चेत्‌। म । वेशेग्यात्‌। न तावत्‌ सब्वप्राणिद यसम्नन्धाच्छारौरवद्‌ ब्रह्मणः खम्भोगप्रसङ्गा

शदुक्तिरि चेः | मदद ासिना शङ्गलताऽपि काचित्‌ fedarey तच यदाश्द्खयत इत्यादिना।॥ भिन्नायतमत्वेऽपि are स्भेदाच- भावादिति भावः। ब्रह्मणे Wee ऽनिशटसंभोगापत्तेरव्नीव ण्व we उपाख्य इति wet व्याचष्टे ॥ थाम वदिति ॥ ब्रह्य भोक्तु स्यात्‌ Wee खति चेतनत्वाव्जी वाभित्रत्वा staafcea निरस्यति ॥ न aster. दिति + धम्माधम्मैवस्वमपाधिरिलयर्थः। खयमेव feat Ite खार्यं यत्‌ uma: विश्नेवस्याति्रवाया वा wane: खाये फल ेतुत्वमति- शयः, तस्मादिति ard: | किच्च विभवे वव आत्मान इतिवादि- नामेकस्छिन दरे स्वानां भोक्तुलप्रसङ्ः खकम्माजित ण्व दे

१०९ रुतरप्रभाभाखिवे। [ ख ०१।पा ०९]

जेभेग्यात्‌। विशेषो fe मवति ज्रारीरपरमेश्वरयोरोकः कमता माका धण्मोधच्यंषाधनः सुखदुः खादिरमांख, एकसरदधिपरीताऽप- WANA AG: | एतस्माद गयोविेवा रे कस भोगे FATS | यदि च सञ्जिधानमाचेण sein faa fare कायंसम्बन्धाऽश्वपग- aaa च्कान्नादरीगामपि दाहादिप्रषङ्गः। सम्वंगतानेकात्मवारि- मामपि समावेते चेद्यपरिहारो।यदण्येकलात्‌ ब्रह्मण WTA राभावात्‌ ब्ारोरख भागेन ब्रह्मणे भागप्रङ्ग दूति We वदामः इदं तावदेवार्नां faa: प्रयः कथमयं लया ्राद्मान्तराभावोा- ऽध्यवसित इति । aaaee ब्रह्मासि मान्याऽताऽस्ति विन्नातेव्या- दि श्रास्तेभ्य इति सेत्‌, यथाञ्नास्तं तदं शास््ोयेाऽथैः प्रतिपत्तये न तजराद्धंजरथतीयं Sa शास ञ्च तत्वमसीत्यपर तपाप्रलादिवि- षणं ब्रह्मभ्रारोरस्यातम लेभापदिश्नत्‌ ्रारीरसधेव तावदुपभोक्रलं वारयति। Ba तदुपभ गेन ब्रह्मण उपभोगप्रसङ्गः। अयाग्टहीतं BITE ब्रह्मणेकलवं तदा faunmafafan: श्ारोरस्याप- भागे मतेन परमार्थरूपस्य ब्रह्मणः संस्पथेः। न fe बाखेस्तल मखि- नतादिभिर्यान्ि विकस्ष्यमाने तखमखिनतादिविञ्जिष्टमेव पर-

भोज इति ufewice ga इति ब वयं पम्धनुबोग्या न्वा ॥ सन्वैगतेति ॥ बशलतस्तेषामेव wamypafaad waa) द्ये जोबाभिद्त्वं खुला निखिल तेन मोङ्खुतलवान्‌मानें उपनोखन्रुति बाध- ary) यचाग्राद्ननिति। Ga ABATH गरन्ाडदडाशाः कामयते नाकुनोति सोाईवमदडनरतीयन्धायः ख चाच न TH! न दयभेद. AWE we we खुव्येनामेदर्द्िये माक्छववारमादि- awh शाङञ्ेवि + बन्बेकव्वं मया सुत्या a Ved बेनापजी्यनाधः

[अ०२।पा०२।] WTCATANTS | १७७

माता व्योम भवति। तदार “न वेशेव्यात्‌" इति । मैकलेऽपि WTA ब्रह्मण उपभागप्रसङ्गा awa | विशेषो हि भवति मिश्याज्ञानसम्बगन्नानयोः। मिख्ाज्ञानकस्यित उपभा-

:, सम्यगृश्चानदु मेकल । न च मिश्याज्ञानकस्थितेनेापभोागेन सम्बगश्षामदृष्टं वस्त॒ संस्पृश्यत तसख्मान्नोपभेगगन्धोऽपि शक्य tare कल्ययितु |

AAT WATT EAT ॥ < ॥ कटवल्लोषु प्ते “AA ब्रह्म च TTA भवत ज्रादभः AUNTS ST क दूत्या वेद यच a.” इति । wa कञ्िरोाद- नेपरुचमदखविताऽन्ता प्रतोयते । तच किमभ्रिरत्ता wea जीवोऽथवा परमात्मेति संश्रयः, विशेषागवधारणात्‌, war- णाञ्चाभ्िजोवपरमात्मनामस्िन्‌ wa म्रञ्रापन्यामोपलमभेः।

स्यात्‌| किन्तु तद्या wetafaanag विन्बप्रतिविम्बयोः कल्ित- Rea भेोक्तत्वाभेक्तुतख्च वस्थाप पत्तेरपरयोजका Pafcerw थ ए होतमिद्धादिना॥ कखितासदङ्धित्वमधिषशानस्य वशरेव्यमिव्यस्मित्रथ ऽपि aa पातयति।॥ तदाङेति। Waar wees बाघधकाभावाच्छा- षिव्यविद्या वाक्च ब्रह्माद्युपास्ये समन्वितमिति सिङं | eat चराचर- awa । यस्य ॒ब्रह्मचद्छ्ादिजगदोादनेा we: सब्बप्राखिमारकाऽपिं यस्यापसेचनमोादनसंक्छारक्टतप्रायः सोऽत्ता यच गुद्धे चिग्भाच्ेऽभेद- कल्यनया THA AGA TY इत्या इत्थं र ऋअरस्याप्यधिखानमतं का वेद, चिन्रखद्याद्युपायं विना काऽपि न जामातीखथः॥ संश्यवीजमाड। विष्रेषेति ॥ स त्व्म cawlad:, येयं प्रेते fafafaaafa जीवस्य, न्यव धम्मादिति awa: प्रश्नः लेाक्षादिममिं तमवाचेतखममेः, wa

व ददे प्रवद्छामीतीतस्योः प्रतिवचममु पलभ्यत cae: | Gat ब्रह्मे ZA

१७८ रलप्रभाभासिते। [ख ०१।पा०२।]

किन्तावत्‌ ard facta कुतः।“श्रप्निरनादः""दइति गयुतिप्र- भिद्धिभ्यां। War वाऽन्ता स्यात्‌ “तयोरन्यः पिप्पलं खादन्ति ईति दभ्रंनात्‌। म परमात्मा ^ज्रमखलन्याऽभिचाकश्चीतिः" इति दर्भनादि्येवं प्रापे ब्रूमः, WATS परमात्मा भवितुमहति। कुतः। खराचरग्रहणात्‌। चराचरं हि ख्ावरजङ्गमं स्त्युपसेचनमि- शाद्यलेन प्रतोयते तादृशस्य चाद्यस्यन परमात्मनोऽन्यः कार्य मान्ता सम्भवति, परमात्मा त॒ विकारजातं संहरन्‌ सन्वमन्ो- व्युपपञ्यते। afay चराचर ग्रणं नेपलभ्यते, तत्‌ कथं frg- व्रा चरग्ररणं ₹े त॒ल्वेनो पादौयते | मेष दोषः । खल्युपसेच- vay wae प्राणिनिकायस्य प्रतीयमानलाद्‌ ब्रह्मच जया भ्राधान्यात्‌ प्रद भ्रनार्थलोपपत्तेः। यन्तु परमात्मनाऽपि नान्तं सम्भवति ““शरनश्मल्न्याऽभिचाकश्येति" दतिदशनादिति, अरजा- च्यते, FINITE प्रतिषेधकमेतद्‌ शनं तस्य सन्निहितवान्‌ मन विकारमंहारस्य प्रतिषेधक, सब्ववेदान्तेषु षटिखितिषंडा- रकारणतलेन ब्रह्मणः प्रसिद्धलात्‌, तसात्‌ परमात्मैवेहात्ता भवितुमरति ।

Bae नाल्तो व्युषा suite qarwatay किं ताबदिति॥ खनि प्रकरखमतीतमित्रचेराद।॥ जोव बेतिः। Fars नीवोपास्ति सिडान्ते निनििग्रषव्र्मन्चाममिति फलभेदः ादनश्नब्दा भेग्यवाचीति Tare, सिजान्तस्त ब्रह्मच्तेषणब्देर पस्धापितकार्थमाते Tra Gre- AW | गणखाचग्टल्यृपसेचनपदेन सत्धिधापितं प्रसिडोरमगतं विगा- We एष्यते carey afafearamframa) तथाच ww विना्छतवेन भागालछ्िङ्ादरोखररोऽत्ेनाड ॥ aa era xf वद्य afer

[ष ०१।पा०२।] WITCH US AATS | १७९

प्रकरणाश्च ॥ Qo It Tay परमातवेडाचल्ा भवितु मति यत्‌कारणं प्रकर ण- fag परमात्मनः “a जायते faaa वा faufaq” दृत्थादि। परठतग्रहरश्च न्याय्यं क दूत्या वेद ay सः, cia च दु्भिविज्ना- मतं परमाद्मलिङ्गं ।

गुं प्रवि्टावात्माने दि तदशनात्‌ ॥ ९१॥

ROAM पद्यते ‘wa पिवन्ता gure लाके गहा प्रविष्टि परमे ITs | कायातपे ब्रह्मविदा वदन्ति पञ्चाम्रया ये च जिनाचिकेताः"*॥

fai aw twa: किमि बुद्धिजोवे fatter, उत बीवपर मात्मानाविति। यदि बद्धिजीवें तते बुद्धिप्रध्ाागात्‌ काण्करणसंघाताद्‌ विखचषणा लीवः प्रतिपादिता भवति, त- दपोह प्रतिपादयितव्यं। “ada प्रेते विविकित्ा मगुग्येऽस्ती- ae मायमसखीति चैकं एतदिद्यामगथिष्टस्लया हं वराणामेष

हितल्वादिति पिप्पलं खादत्तीति भोगस्य पुर्वक्तत्वादिव्थः। yar. कवानन्तरवाक्धस्यापि Kaas समग्वयमाद् ॥ गहामिति | ऋतम- वश्लम्भावि wae पिवन्तो मनाने BATS कम्मण सेके कार्य TT परस्य TWHASS शाममङतीति पराद्य दयं पस्मं अः तस्मिम्‌ या aw waren बुद्धिरूपा वा तां प्रविश्य शिते कायातपवत भियोा- fred ato wofac: कम्मियख वदन्ति| चिनाचिकेताऽभिख्िता येते जिनाचिकेताः तेऽपि बदन्तीत्वथः। नाचिकेत वाक््रानामचाध्ययनं तदयं Wi तद्नुरानस्ेति fea trai बुद्यवण्््िब्रजी वस्य परमात्मन प्रज्ञ वत्वात्‌ GHIA ॥ तजेति ॥ पुव्वासर्पच्चयोः फलं खयमेवाइ।यदी- ग्बादिना॥ तद्पि stay sfaraaqwadiad: | मनुच्ये परते wa सति va विचिता due wettest welled, खखत- 2५२

१८० सत्रप्रभाभासिते। ` [अ०१।पा०२ ]

वरखतोयः” इति ष्टलात्‌। श्रय जीवपर माद्मानोा, तता जीवादिखकषणः परमात्मा प्रतिपादिता भवति, तदपो प्रति- पादयितवयं। “TIT धम्भादन्यचाधम्मादन्यजास्मात्‌ कतार aaa ware यत्तत्‌ पश्सि तद्द्‌” इति yaaa WATE WIA उभावण्येता पल्लो म संभवतः | कस्मात्‌ । Wa- पानं कश्पफलेपभोागः gare लाक ti लिङ्गात्‌ । a खेतनस्य Gaye सम्भवति नाचेतनाया बुद्धेः | पिवन्ताविति च दिवचनेग इयाः पानं दशयति af: wat बुद्धिखेचञ्चपच- स्लावन्‌ न घम्भवति। श्रत एव चेजन्नपरमात्मपच्ाऽपि मन सम्न- वति चेतमेऽपि परमात्मनि खतपागासम्भवात्‌ “wT ऽभि षाकज्ोति'' इति मन्छवणादिति । श्रजाच्यते। मेव Ste: afar गच्छन्तोत्येकेनापि ङचिष्ठा बहनां इचिलापवारदने- मात्‌, एवमेकनापि पिवता द पिवन्तावु्येयातां । यद्वा जीव- श्तावत्‌ पिवति, Sarg पाययति पाययन्नपि पिवती्युश्यते। पाचयितय्यंपि पक्रलप्रसिद्धिद गनात्‌ । बुद्धिचेचरश्चपरिग्रहाऽपि

च्व ये(पदि छटोऽहमेतदात्मवत्वं जानोयामिव्बथः। तदपीति परमात्म- BEANE | उभयेभाक्तल्वायागन संग्यमाच्िपति॥ क्रा हेति ॥ इचिपदन गन्तारः इव पिबत्पदेनाजद्ल्वच्तणया प्रविद्छाव्‌- चेते raw Brea इति ॥ पानकटटवाचिपदेन पानानुक्रलो वा शच्छावित्वाच ॥ यदेति ॥ नियतपुव्बभाविङ्खतिमत््वरूपमनु कूरुतवं कटटकारस्यिकाः साधार्गं यः कारयति. स कटोाद्येवेति न्धायादिति are: | खच wafers प्रत्यये लच्गामिखाऽस्तु छतिः प्रवया्च AS | पत्या त्वजदह्यच्चणया पायनं लच्छमित्धा ङः । Garey पिव- म्नाविति कटटेवािश्टप्र्येन बहिजोवसाधारयं कारकत्वं . वच्छ

[ख०१।पा०२। ] शाङ्ग इजभाष्य | १८१

waafa करणे कटरलापचारात्‌, एधांसि cenit प्रयागद- dar ग चाध्यात्माधिकारोऽन्यै कचिद्‌ ered feat ear बतः, तस््रादुद्धिजीवे wrat जीवपरमात्मानो वेति awa: 1 fa arama बुद्धिशेजन्चाविति। कुतः। गुहां प्रविष्टाविति विभ wera यदि wot गुहा यदिवा इदयमुभययापि बद्धि- Gwar wet प्रविष्टावुपपयेते। म च सति सम्भवे ware wget वििषटरे शलं un कर्पयितं । “सुरतस्य era’ इति च कर््डगायरागतिक्रमं ota | परमात्मा त॒ न सुहतस्य CSAS वा गो चरे Tea | ““न कमणा TEA AT कनीयान्‌ दति श्रुतेः। कायातपाविति च चेतनाचेतमये निदं भ्र उपपद्यते ायातपवत्‌ ware विशशणलात्‌ । तसनाडुद्धि रेचन्नावि- देच्येयातामिल्येवं प्राने ग्रूमः। विश्नानात्मपरमात्मानाविदेाश्े- erat) कस्मात्‌ । आर्मान fe ते उभावपि चेतने खमानख- मावे, VTA च VATA aaa शाके प्रतीतिदुश्वते,श्रष्य

fares बद्धीति। रधांसि ave पचन्तोव्याख्यातेन कारकत्वं

wafam awafa ara: | मस्यपातासे प्रसिडपलिशा या Wear area न चेति। ब्रहा्तचपदस्य afafeazarat दनिन्बवस्मृपरत्ववदिह पि farce सत्रिडितगुहापदाद्‌ बुजि- जीवपरतेति दृष्टान्तेन पुव्वपच्चयति॥ किं तावदिति। गे चरः फलं | रकस्मिन जातिमति सपे सजातीोयमेव डितीयं aq) यद्छिमाज्- यरे wea न विजातीयं जातिद्यह्मभवकल्यनागोरवात्‌। न Te कारकत्वेन सजातीया wfacae जीवस्य दितीकेति wae VAY MAA कारकलत्वादन्तर कत्वात्‌ | तथा च लाके हिवीबस्याग्तर इनातिमश्वदद्मनाष्नी बस्य दितोयखेतन रवेति जत्रा

yee सननप्रभाभाषिते। [अ०१९।पा ०२]

गोदिंतीयोऽनवेष्टव्य दूति यक्ते गोरेव दितीयेाऽजिष्यते are: परुषा वा, afer खतपागेन लिङ्गन निखिते विज्ञानानि दि- तोवान्वेषशायां.समागस्भावद्ेतनः STATA प्रतोयते aT गुहारहिततलदगरर्माम्‌ न परमात्मा प्रत्येतव्य दति । * रच वदा- a गृहाडितलन्त्‌ अ्रतिरपतिव्वसृत्‌ परमात्मम एव डू ष्यते | “गादितं गकृरेषठं पुराणं”, “यो वेद निदितं गृदायां परम aay’, ““श्रात्मागमन्विच्छ wet प्रविष्ट" carers | स्वे गतख्लापि ब्रह्मण sywanyr देशविशेषापदेभ्ा ग faqaa दत्येतदणक्रमेव । सुकुतलाकव्तिलन्तृ हजिलवदेकस्मिन्लपि व- कमानमुभयोर विद्धं | काचातपावित्यष्यविद्धं। ङायातप- वत्‌ परस्पर विखशर्णतात्‌ संसारिलासंसारिलयाः। अ्रविद्या- wana संसारिलख पारमाथिकलाशासंखारिलस्य, तस्ादि- च्रानाक्मपरमात्मानै गुहां अविष्टो wea कुतख विज्ञाना- कपरमात्माना TW |

विशेषणाच्च ॥ V2 II

विशेषणश्च विन्नानात्मपरमात्मनारव घम्मवति “arama

यमाह ॥ सह्याश्च वये Shay गहायां wa fad wet अनकान्थं- are देहे सितं पुराणमनादिपुरषं विदित्वा wana जहाति UCAS चमन्‌, WEMT या गहा बिः वस्यां fafed we At वेद सोऽखरते सब्बान्‌ कामानिन्न्धयः, खन्विष्छविचारयेत्यथः। विश वं गन्तुगन्तखत्वादिकं लिङ्गमाइ ॥ विश्ेवबाचेति ॥ सः जो वोाऽध्वनः

* नुाहितलद्मनाद्व परमात्मा प्रत्येत्य दति वदामः | दति feo ८) qoute

[ख,९।पा ०२। ] शाङ्गरजद्ादजभाष्ये। LER

रथिनं विद्धि wot रथमेव च” tafe परेण गन्धेन रथिरथादिरूपककण्यमया विक्लानात्मामं रथिनं संषारमाश- arent कल्ययति।““खाऽध्वनः wacargifa’ “afer: परमं ue” दति परमात्मानं गन्तव्यं कल्पयति | तथा ^“तं TEN गृढ- मनुप्रविष्टं गृहाहितं wets पुराणं। श्रध्यात्मयोगाधिगमेन देवं मला धोरो ₹षंभाकेा जहाति” इति पूव्॑क्िन्ञपि ग्न्य मन्तुमम्तव्यलेनेतावेव विश्रेषितौ । प्रकरणशचेदं परमात्मनः | जरह्ाविदा वदन्तोति च वकविश्रषोपादानं परमात्मपरिदे चरते, तस्मादिह जौवपरमात्मानावुच्येयातां | एष एव न्याया “दा सुपणा wa सखाया दृत्येवमादिष्वपि। तजापि इअथात्माधिकारान्‌ न प्रातो सुपणवच्येते ““तयोारन्यः पि- we खादन्ति” इति अदमलिङ्गदिक्ञानात्मा भवति। 'अरन- जलन्याऽभिचयाक शीति! इत्यनन्ननचेतनलाग्यां परमात्मा । अ्रम- AT च मन्ते तावेव द्रषूद्रष्टव्यभावेन विभरिगष्टि “समाने टके पुरुषा निमभ्नोऽनोशया शेचति मुद्यमामः we यदा

खंसारमा्ग॑स्य परमं पारं fa तत, विब्याच्यापनश्यीलस्य परमात्मनः US ETAT | FEU दु द्धनं तच Yat oararew मायान्‌- प्रविष्टं ware गुहानिदितं [were गरवे, रवं वदहिरागतमा- ्नानमध्यात्मयोागः सखयलसुद्याकारयदेहलयक्रम्ख प्रत्यगात्मनि वचित्तस- माधानं तेनाधिगमे महावाक्धनाषततिः तया तिदिलेव्य्धः। ऋतपान- we जीवानुवादेन वाक्छार्थक्नानाय तत्पदाथा we प्रतिपाद्यत इति उपसंहर ति।॥ तस्मादिति ॥ उक्तन्धायमतिदिशएति॥ रख्वड्ति।दादा छान्दसो डिवचगस्याक्रारः | छपाविव ata युज्येते नियम्य निया- मकभाेनेति | सवज सखायो चेतनत्वेन तुद्यखभावो । समान-

wwe रसत्रपरभाभासिते। ` [ख ०९।पा०२। |

पश्त्यन्यमीशमस्य महिमागमिति वोतच्गाकः'° दति। wat आह दधा सुपणंति। नेयग्टगस्याधिकरणस्य सिद्धान्तं भजते पेङ्गि- रदस्य ब्राह्मणेगान्ययाव्याख्यातलात्‌। तयोरन्यः पि्यलं खाद- न्तीति aa अनगञ्लन्याऽभिचाकशोतीत्यनस्ननन्याऽभिपश्यति सावता सत्वस्तेवश्ञाविति, went जोवः सेचश्चश्नब्दः प- Cara fl यदुच्येत, तन्न । सत्वकतेजन्नश्रब्दयारमःकरणभारो- रपरतया प्रसिद्धलात ava च व्याख्थातलात्‌। “तरे तत्‌ सत्व येन ay पश्यत्यथ याऽयं भारोर उपद्रष्टा स सेवज्ञस्तावेते angen’ इति । माणस्याधिकरणस् wars भजते । म WITT: Vay: कद्व॑लभोकत्वादिमंसारध््णेापेता विवच्छयते। कथं तरिं सर्व्वसंसारध्मापेता ब्रह्मखभावयेतन्य-

aa रचच्छेदनयोग्यं शरीरमाभित्ब feafeaw | गुहां प्रविद्टा- विति यावत्‌। रखतावात्माने। तश्िङ्कदणं नादिताइ।॥ तयेरन्यद्ति। विद्रेषणाचेत्याहइ ॥ अनन्तरे चेति ॥ अनीशया खस्येखर्त्वाप्रतीत्ा SE fara: पुखणा जीवः शोचति? निमम्नरपदाचयमाडइ । मृद्यमान इति ॥ मवोऽङमितिभान्त इत्ययः | जष्टं ध्यानादिना सेवितं यदा श्ानपरिपा- कदश्ायामीण्मन्ं विगिरटरूपाद्धित्रं रोधि त्िन्माजरं प्रेक्रत्वेन पश्च- ति वद्‌ाऽम्य महिमानं खरूपमेति प्राप्नोतीव ततो बीवशाका भवतोच- wi | डा Gaara गोबेशर्यरमिति wer fated) अधुना छता चिन्तामुहाटयति।खपर इति। न्धया बिविल्तड्तव पदलकच्षपरत्व- नेत्य थः॥ सन्ये बडिरिति सञ्च ते। सत्वण्म्द इति gfe sitar चेत्‌ पु्यप- md: स्यादित्यत याइ ॥ नापोति + Tarde wre यदत afafum संसारी, प्रतिपाद्यते, न ga संसारी "विवच्छते | किन्तु प्रो धितस्वमर्थी weer | अुतिखछातिभ्यां चायमया युक्त इति we: | तावता मन्नथाद्यामाचेड | सवमेव stay ayararaa) न fe

[ख०९।पा 2।] जाङ्गर ब्रहमख्वमाय्ये। रय

मात्रखरूपः ““श्रनञ्रन्लन्योऽमिपश्डति ज्जः इति वचनात्‌! “तत्वमसि”, “Sarat at विद्धि” canfeafrefa- wel तावता च विद्योपशं्ा रद श्ंनमेवावकरूप्यते “तायेत सत्व- wagr’,<‘7 हवा एवं विदि किञ्चन रज आध्वंसते” carte कथे पमरस्खिन्‌ पशे “तयोरन्यः पिप्पलं खादन्ति" इति सक्त waar we भाक्लवचनमिति। उच्यते । मेयं अुतिर चेत- गख Gwe dma वच्छामीति went । किं afe चेतगख Wwe ब्रह्म खभावतां दच्छामीति। तदथै सुखादि- fafearafa we भाक्ृलमध्यारोपयति। इदं fe कले Was खत्वे्श्नयारितरेतर स्वभा वाविवेकरतं*कसप्यते, पर- माथेतस्त॒ नान्यतरस्यापि सम्भवति, अ्रषेतनलात्‌ सत्वस्य, श्रवि- क्रिवलाश Saye, श्रविद्याप्रत्युपस्थापितं1 खभावतवा ख सत्व सतर म स्वति । तथो च afa: “यत्र बान्यदिव रात्‌ तचान्योऽन्यत्‌ waa”? इत्यादिना खभ्रदृष्टदस्लादिव्यवहारव- दविद्याविषय एव कटरल्वादिव्यवडारं दभयति। “aa aq शर्नमाद्मैवाग्डत्‌ तत्‌ केन कं पश्येत्‌ इत्यादिना च विवेकिनः कटरंलारिव्यवहारं वारयति |

Mar बद्डधिभिन्न इति विबेकषमाचगापसंहासो aH: | Rew! afaarewenweta ara: अविद्या facta किमपि eae ate. सतेन सम्पादयति, winfaat qe ca canter: | अवि द्या maweaifa बाऽचः। जीवस्य we त्वपरमिदं awfafs wa wya, wufafar बदेभाक्तत्वाक्षावतात्पय्यात्‌ | नाच afafwarrar मनः Veayafaary । saa इति ॥ ATU ब्रह्मत्वमाधनाथं VIANA * afacafa ae! + सद्धावनाश्म्‌° 2B

Ree रत्रपभाभासिते। [अ०१।पा०२।]

अन्तर उपपन्नैः ॥ १३॥

“य एषोऽकिषि war दृ ते एष श्रात्मोति रावाचेतद ग्ट- तमभमयमेतद्‌ Ay cia, aquafaa सपिर्ववादकं वा सिञ्चति watt एव reef cane श्रुयते।तच संशयः । किमयं प्रति- विम्नात्माऽच्छयधिकरणा निदि श्यते, अथय विज्ञामात्मा, उत टेव तात्मेद्धियस्याधिष्टाताऽथवेश्वर tia fa तावत्‌ प्राप्त, कायात्मा यरुषप्रतिरूप दति । कुतः। तख दृग्समानलप्रषिद्धः “a एषो ऽक्षिणि परुषा gua” इति च प्रसिद्ध वदुपदेशात्‌ । विन्नाना- कमनो वा अयंनिदैश दति युक्रं।ख fe wear रूपं पश्यम्‌ चच्तुषि

मुपाधिमशतके निच्िपतो्थः। वस्ता Aare Arye: कथमिव्त ure ॥ इदः हीति ॥ चित्तादाम्येन कल्िता बिः सखा- दिरूपेय परिणमते बद्यविवेकाचिदात्मनः स॒खादिरूपटसिव्यक्त चेत- WaT भाक्तत्वं Adie: | भोक्तत्वमाविद्यक न वसतत Taq मान- are) तथा चेति a यचाविद्याकान्ते चेतन्यं faafaa भवति तदा उद्युत्वादिकं न वल्तृनि wa rae: | तस्माटतं पिवन्ताविति वाक्छमेव मडाधिकसर्खविषय इति fud | खन्तर उपपत्तेः उपकाश लविद्या- वाक्छमदाहइर्ति ॥ य इति ।॥ तदल्िष्यानमसङ्गत्वेन ब्रद्यशाऽनरूपं यतोाऽस्मिन fan बत्मनो प्चाणे रव गच्छतीव्यथंः। crag eanfs- कत्व शास्त्री यत्वाभ्यां सश्यमाष्॥ aafay wad पिबन्ताविति qua- ऋअतश्वेतमत्वामनसारेण ALARA गहाप्रवेशादये नोताः,तददिदापि ewa इति चाच्तषत्वानसारेणाम्टतत्वाद्योा ध्यानाथ कल्पितत्वेमानया डति दृष्टान्तेन पुव्वेपच्चयति ॥ कायात्नेति ॥ Gare प्रतिविम्बे- पास्तिः सिद्धान्ते ब्रद्यापास्तिरिति फलं ॥ प्रसिडवदिति॥ चाच्तषल्वे AAU | सम्भावनामानेण पत्तन्तरमा(इ | विश्लानात्मन इत्यादि Ay मने ब्रद्येतिवत्‌, cagefa इति वाक्छस्यति पदशिरस्कत्वान्‌ न खायपरत्वमिति पुव्बपत्चः। मने ब्रद्य्यपासीतेन्र इतिपदस्य प्र्-

[अ०र।पा०२] शाङ्गरत्रद्यखवभाय्ये | १८७.

सक्निडिता भवति, आत्मबरब्द खास्िन्‌ पकेऽमक्रूला भवति। च्रा- दिल्यपुरुषो वा चजषाऽनुया कः प्रतीयते ““रभ्सिभिरेषऽख्िन मतिष्ितः”* दति qa: । अ्टतत्वादीनाञ्च देवतात्मन्यपि कथञ्चित्‌ स्वात्‌, ने खरः, सछानविभरेषनिद नादित्यं प्रापे WA: ATA एवाक्षष्यभ्यन्त रः पुरुष दहापदिष्ट इति । कस्मात्‌ । TTA: | उपपद्यते हि परमेश्वर गृणजातमिषा पदि आमानं | ्त्मलं ता- THA TAT परमेश्वर उपपद्यते “स wan”, “awafe” दूति qa 1 श्रष्टतलाभयले च तस्िननसषत्‌ रयेत । aur परमेश्वरानुरूपमेतद चिस्थानं। यथा fe परमेश्वरः सरव्बदा- वेरखिक्नाऽपहतपाञ्मादिञ्जवणात्‌ तथाचिख्धानं स्व्वलेपरडहित- wigs ““तद्यद्यण्स्मिन्‌ सर्पिभ्यीदकं वा सिञ्चति वत्म॑नी एव गच्छति" इति श्चतेः। संयद्वामादि गण परेश afaqan- ख्यत एतं agra दृत्या चक्तते। “ud fe aenfw वामान्य- भिसंयन्ति । एष उ wa वामनोरेष fe सवाणि वामानि मयति । एष उ एव भामनोरेष fe सर्वषु Gray भातिः दति च । अरत उपपत्तेरन्तरः परमेश्वरः ॥

यपरत्वात्‌। इष च ब्र्येव्यवाचेत्यन्येम इतिपदस्याद्धिसम्बन्धिना$्- परत्वादषम्यमिति सिङ्धान्तर्यत॥ wee ख्वति॥ बडप्रमाणसं

बादस्ात्यय्थानयाहक डति न्यायानग्टङ्ोताभ्यामात्मब्रद्यखतिभ्यां द्य afag बाध्यमिव्याह | संयडामेति ॥ वामानि कम्म़लान्येनमतमच्ति

परषमभिलच्य संयन्ति उत्पद्यन्ते सव्वफलादयश्तुरित्यः। dara लदाताप्ययमेवेत्धा ह ॥ वामनोरिति॥ नयति फलानि लोकान्‌ प्रापय- Gey: | भामानि भामानि नयत्यय्भिद्याह ॥ watcha, स्वाथ.

परका्क KU: खामनामरूपायां ध्याना अु्यन्तरेऽप्युपरेष्यदचि- 2 8 2

१८८ रन्रप्रभाभासिते। [ख ०९।पा०]

स्ानादिव्यपदे शाञ्च 11 VS I

कथं वुगराका ्रवत्‌ THTAU WOT SM र्पल्वाग मपपद्यते इति, wired) भवेद वाऽगवक्तत्िः cease स्थानम fafee भवेत। सन्ति fe अन्यान्यपि एथियादीनि स्थानान्वस्छ भिरदिं्टानि "यः vfaat तिष्टम्‌"दत्यादिगा । तेषु fe wots fafed awefa तिष्टज्निति। खानारिव्यपरे्ादित्यादिद- शेनेतदजंयति। न कवलं खागमेवैकमनुचितं ब्रह्मण निदिं wa, fa aft नामरूपमिनत्येवं जातीोयकमप्यनामरूपस्त ब्रह्म शाऽमचितं fatwa grea, तखादिति ava हिरष्यभ्मश्र- रित्यादि निगेणमपि सत्‌ ब्रह्म नामरूपगतेगेणेः सगशमुपास- wre तच तचओापदिश्वते इत्येतदषक्रमेव | Verena ब्रह्मण उपलब्धये खानविरेषोा म ॒विर्द्यते शाखयाम इव विष्शारि- त्येतदप्यक्रमेव |

सुखविशिष्टामिधानादेव च ॥ VY Il

अपि च, tara विवदितव्यं, किं ब्रह्मास्िन्‌ वाक्येऽभिधो- ua न वेति। सुखविदिष्टाभिधानारेव awa fas: सुखवि- fad fe ny यदाक्यापक्रमे aera श्राणा ब्रह्म" “a wy खं ब्रह्म दृति तदेवेहाभिदितं, प्रतपरि ग्रस न्याच्यलात्‌,

खयानत्वोद्धिरच न दाष स्वि खचयाजना। खगवक्तुतिः खल्ञुप्तकस्पमा तदा भवेव निर्दि भवेदित्षन्वयः। गन्वनुचितनाडल्याक्तिर- emmafaanrg युक्तिमाह । निमुखमपोति। परकरलादपि ब्रहम याद्यमित्याडइ ॥ उखविशिषेति। wend भेदकल्पनया सखगरकविरि.

[अ०१।ा०२] WICH | १९९

“mag ते गतिं amr’ tf « गतिमाजाभिधामप्रतिश्ना- Tq कथं पनवाक्योपक्रमे सुखविशिष्टं wy विज्ञायत xfais- Va “प्राणे WY FH WES ब्रद्"^दत्येतदद्रौनां वचनं ्रला- पकाभ्रख उवाच | “विजानाम्यदंयतमप्राणे AY कञ्च खञ्चतुन विजानासि? दति । aad प्रतिवचनं “aera a aza खं यदेव खंतदेव क''दति। aa खंशब्दो warara निरूढा लाके | यदि तस्य विश्रेषणत्ेन awe: सुखवाची नापादोयेत, तथा सति केवले Waray ब्रह्म्रब्दा मामादिष्विव प्रतीकाभिप्रायेण प्र- wn दति प्रतीतिः स्यात्‌ । तथा कंशब्दस्य विषयेद्ियसम्यक- जनिते सामये सुखे प्रसिद्धलात्‌। यदि ae dwar विशेषणत्वेन गोपारौयेत लोकिकं सुखं ब्रह्मेति प्रतोतिः खात्‌ । cata- रविशेषिता तु कंखंगन्दे सुखात्मकं wy गमयतः । तजर दि-

षस्य ब्रह्ममः vary awe इति सव्वनाघ्नाभिधानादन्तरः परमात्मा स्थादिति Gare: | नन्‌ प्रकरणात्‌ प्रबलेन टश्यत्लिङेनापस्थापितः छायात्मा सव्वेनामायं इत्यत Bey खखाचा्ेस्लिति॥ उपकासला नाम कचित्‌ ब्रह्मचारी जावालस्याचायस्याम्रीन्‌ दादश वत्ससान्‌ प- रिचचार। तमनपदिश्य देशान्तरगते जावाले गाहंपत्याद्यभिभिद॑यया War त्रद्धेत्यात्मविद्यामुपदिश्योक्ठं॥ साचाय्थस्िति।॥ तवास्विद्याफ- wana मागमविरादिकं वदिष्यतोव्यथः। पखादाचाय्यखागत्य य रषोाऽच्िणीत्यक्राचिरादिकागतिसक्ता। तया चाभिभिरक्तात्विद्या- वाक्धस्य गतिवाकेनेकवाश्छता वाच्या, साच AAAs VATA निन्ब॑इ तीत्येक वाक्छतानिव्बोा कं प्रकरणं वाक्धभेदकाल्िङ्गाद्लवदिति भावः।खतिं Bas उच्यत xfs प्राय वात्मा र इ्वाद्भद्येति यत्‌ वच्लानामि कं विषयप्चखं wy श्चूताकाशं ब्रह्मत्वेन चातुनणशक्रामी- ay) खं कथम्भूतं यत्‌ कं तदेव खमिति खेन विग्धेषितस्य खस्य ग्ढत-

१९ ° रत्रपरभाभासिते.। [ख ०९।पा०२]

तीये ब्रह्म्ब्देऽनपादीयमाने कं खं ब्रहम्येवा च्य माने कंश्नब्दस्य विग्रेषणल्ेनेवापयुक्रवात्‌ सुखस्य गणस्याध्येयलं खात्‌, त्मा भू- fequa: agua: ब्रह्मभ्ब्दशिरस्तं कं ब्रह्म खं ब्रह्मेति | दष्टं हि सुखस्पापि awe afwagad । तदेवं वाक्योपक्रमे सुखविशिष्टं ब्रह्मोपदिष्टं प्रत्येकञ्च गाहपत्यादयाऽग्रयःखंखं महिमानमुपदि श्व'“एषा माम्य ते श्रद्द द्याऽऽत्मविद्या च'"द्यु- पसंहरन्तः wa ब्र्मनिदिं मिति ज्ञापयन्ति । “श्राचार्स्त ते गतिं वक्राः इति च गतिमाजाभिधानप्रतिश्ानमयान्तर- fareat वारयति। “यथया पुष्करपलाश रपा न faa, एवमेवं विदि पापं aa न द्विष्यते इति चाक्िस्थामं पर्ष

Maca: | तथा कंकथम्भृतं यत्‌ wae" कमिति विभत्वेन विषशेधि- तस्य कस्य जन्यत्वनिरास इति तिरेकमखेनाडइ॥ त खमित्यादिना धात्मविद्येतिख्ति विरोधात प्रतीकथ्यानमाचाजिष्टमिति भावः। सा- मय इति। Grae दोषः साधनपार्तन्यानित्धत्वादिः तत्सहित इत्यथः | प्रत्येकय्मडये दाषमक्ता दयोयये फलितमाह ॥ इतरेतरेति । विशेषिताथश्नाविद्यथः। नन्वेकं ब्रह्मं वाच ध्येयं चट्‌ ब्रह्मपदान्तरं कि मयमिन्त ure asfa ॥ ` विशेषणत्वेन खस्य ग्दूतत्वव्यावन्तं कत्वेने- त्यथः wen: शिराययोत्तत्वमिति विग्रः | खथ्येयत्वे का दोाष- Se ॥ KS होति ॥ Matra सगु खविद्यात्वावगमादिति ara: | खात्मविद्यापदनापसंहारादपि प्रणतं ब्रह्मेत्याह | प्रत्येकेति ¦ रथि- व्यभमिस्त्रमादित्य दति मम चतखत्तनवोा विश्रूतिरिति areda उप. feta खापो दिर ग्तवा asa इति खन्वाहाय्ये वचनं Sats प्राय warm दयोविद्यदिति खमह्िमानमादवनोयोा जगादेति भावः। इवमस्नाकमम्नौनां विद्या प्रत्धेकमक्का खात्मविद्या तु पुन्वम- सामिमिलित्वा प्रागा adeaay: | उच्तामभिभिब्रद्यहायात्मा ग॒र्याच्तां वह्ुभेदादिति are खाचाग्यस्विति॥ रकवाक्यता

[खअ०१।पा ०९|| णाङ्रसब्रह्मदकभाष्ये। १९१

विजानतः पापेनानुपचातं ब्रुवज्नकिस्यानस्य परुषस्य ब्रह्मलं दर्श यति। तस्मात्‌ Wares ब्रह्मणाऽचिखामतां संयदामादि गृण- ताश्च उक्ता अ्रशिंरादिकां afeer गतिं वच्छामीति उपक्रमे “य एषाऽचिणि पुरुषो द श्त एष आ्रात्रेति rare” टति॥

शरुतापनिषत्क गत्यभिधानाच्च ॥ VE ॥

TASS: पुरुषः परमेश्वरो यस्मात्‌ श्रता पनिषत्कश्य श्रतरदस्यम्य विज्ञानस्य ब्रह्मविदो या गतिर्देवयानास्या प्र fagt sat “arate तपसा ब्रह्मचर्येण श्रद्धया विद्यया- त्मानमज्विव्यादित्यमभिजायन्ते, एतद्ध प्राणानामायतनमेतद- खतमभयमेतत्‌ परायणमेतस्मान्न Tatra ma” इति श्रता । तावपि |

निखयादक्छकभेदऽपि माथभेद इत्यथः खता खनष्टिता उपनिषद्रहस्यं सगण्ब्रद्यापासनं येन तस्यया गतिः wat Wat aufest तस्या अवामिधानात्‌ लिङ्गादिति खचाथमाइ॥ डतच्ेति | यस्माद्‌ दश्यते तत्तस्मादिषयन्वयः। शतिमाह ॥ अथेति ॥ देदपातानन्तरमित्ययः। खधम्मनस्तपः तपो ब्रद्यचय्यसखडडाविद्याभिः आत्मानं ध्यात्वा तया ध्यान- विद्योत्तरः देवयानमागें प्राप्यते Arata पया । खादित्यद्ारा सग- waa गच्छन्ति Tae ब्रह्य प्राणानां यष्टिसमद्िरूपाणामायतनं लिङ्गात्मकं हहिर्ण्यगभरूपं वस्ततस्वतदम्तादिरूपं fara सव्वाधि- छान | खतः काय्यत्रह्य प्राप्य तत wey निगरणं aa aya TAT: | afatq च्यातिदेवता र्वमहसाद्या देवता Ta Wal उक्ताः॥ अस्मित्रपासके za सति यदि were: wa शवसंस्कारादिकंकु ata यदि च न कुर्व्वन्ति suamauifeateat अतिरादिदेवाम्‌ waa गच्छन्ति | ufaaaty वतोा{हर्ङः खुक्तपत्तं तत sutraa तस्मात्‌ संवत्सरः तता Tatra ततो वायु aaa ततश्च

१९२ सुत्रप्रभाभासिते। [Wey Wt}

cmfqarfate: Wa: षण्मासा SATTTS | तच प्रयाता गच्छन्ति Wy Welfast जनाः” ॥ इति। छेवेहाचिपरुषविङेाऽभिधोयमाना इ श्छते। “श्रय यदु चेवास्िन्‌ wal कुव्व॑न्ति यद्‌ च मा्िषमेवाभिषम्मवमि'" इत्यु पक्रम्य “आ दि त्याग मसं चग्दरमसे विद्युतं तत्‌ पुरषाऽमानवः स एताम्‌ ब्रह्म गमयत्येष देवपथो ब्रह्मपथ एतेन म्रतिपद्य- माना दमं मानवमावन्तै नावर्तन्ते" इति । तदि इ ह्यविदिष- यया प्रसिद्धया गत्थाऽकिखानस्य age fret ॥ श्मनवस्थितेरसम्भवाच्च AAT ॥ १७ It यत्‌ ARH “कायात्मा विज्ञानात्मा रेवतात्मा वा स्वाद्‌ लिख्थानः'' दति श्रचाच्यते, म दयात्मादिरितर Te गरण- मरति । कस्मात्‌। अ्रनवख्धितेः। न तावत्‌ इायात्मनञ्चचषि नित्यमवस्थामं सम्भवति । यदेव fe कथित्‌ पुरुषखलुराषोदति तदा चक्षि पुरुषच्छाया दृष्ठतेऽपगते तस्िन्न Tad, “य एषाऽचिणि पुरुषः""दति च श्रुतिः सक्जिधानात्‌ खे Wate Te: मानं परूषमुपास्यलेनापदिशति। न चापासनकालेस कायाकर्‌ कश्चित्‌ पुरषं चकषःसमीपे सज्निधापयापास्त दति युक्रं कल्पयितु ‘meq शरीरस्य नाशमन्वेष Tafa” इति अ्रतिज्डायात्मनेा,ऽ

चन्द्रादिद्युतं गत्वा तच विद्युज्ञके स्थितानुपासकान्‌ मागवः पुरषो ब्रद्मलाकादागव् Ase प्रापयति | रुषाऽचिंरादिभिर्देवेवि- fast देवपथो गन्तयेन Awa योगाद्रद्यपथयश्। रतेन कायं ब्रह्य प्रतिपद्यमाना उपासका इमं मानवं मनेः GA वन्तं WHACAT-

[अ०१।पा०२। |] शाङ्गसत्रह्मखज्भाध्ये। १९४

भवखितत्वं दरयति । श्रखम्भवाख । तस्िन्न्टतलारौनां गृणा- मांग कछायात्ममि प्रतीतिः। तथा विज्जानाद्मगाऽपि साधा- रण weiter सति चकुब्येवावखितलं an मं शव्यं । ब्रह्मणस्तु सन्नैव्यापिनेाऽपि ge उपलब्धौ इदयादि- दे्रविशेषसम्बन्धः। aay विन्नानात्मन्य्न्टललादीर्मां गुणा- नामसर्क्वः। यद्यपि विज्ञानाद्मा परमाद्ममोाऽनन्य एव तथा- णविद्याकामकम्मरृतं तस्िन्मत्यंवमध्यारोापितं मयश्चेत्यग्डत- लाभयलयेनेपपद्येते। संयदामत्वादयञ्चैतसिखनेखग्थादनुपपनना एव । देवतात्मनस्ह “.रश्िभिरेषाऽखजिन्‌ प्रतिषितः” इति श्रुतेः यद्यपि waaay स्यात्‌ तथाणात्मलं तावन्न warafa प- रायुपल्ात्‌। अ्र्टतलादयाऽपि न सम्भवन्ति उत्पति प्रलयश्र- वशात्‌। अमरत्वमपि देवानां चिरकाखावस््ानापेचचं। aay परमे शरा यत्तं ग खाभाविक, ““भोषाख्मादातःपवते भीषोदेति we: भोषास्रादभिखेद्धख श्टद्युधावति पञ्चमः इति मन्त-

afeaa मावत्तन्ते नागच्छन्ती यः | चत्त रासोदतीति उपगच्छ- aera: | श्न वख्िवस्येो पास्यत्वं सदा न सिख्यतीवि ara) किश्चा- खबधानात्‌ STH उप्रास्यः। न च तस्य खचल्तुवा दशनं सम्भवती- न्वा य र्व इति । we afe परेण दृश्यमानस्योपाल्िरि्त पाष । न चेति॥ कल्पनागारवादित्यथः। युक्किसिङ्धानवख्ितत्वे Afa- माह । स्येति ॥ छायाकरस्य बिम्बस्य नाश्ममदश्रंनमम्‌ खमेव Eat. त्मा गश्यतीलर्थः | जीवं निरस्यति ॥ तयेति ॥ जाव्न्वस्याप्य मि यवि- Tae जी वस्याभिय्यक्ते चन्तुरेव श्यामभित्ययुक्तमिग्ययेः ॥ ce इति ॥ ऋवाविति te: | नन्‌ wat खीाऽजायत खग्धाऽसतमेति?! इति वाकं अमरा देवा इति प्रसिङिकाधितमिव्याण्ह्याह ॥ अमस्त्वमपोतवि। 20

१९8 रब्रपभाभासिते। [Tox atx |

वणंत्‌ । तस्मात्‌ परमेश्वर एवायमशिस्थागः प्रत्येतव्यः । अरस्िंख we दू ष्ठत इति प्रसिद्धवदुपादानं weary विददधिषयं प्र रा चना यमिति व्याख्येयं ॥ £ £ ~ अन्तय्ाम्यधिदेवादिषु AAAS शात्‌ ॥ ९८ ॥

“a tay Gin IT” Ga सव्वाणि चमग्डतान्यन्तरोाऽय- मयति” इत्युपक्रम्य श्रुयते “श्यः एयिवयां तिष्ठन्‌ एथिव्या अ्न्त- रोाऽयं एयथिवी म वेद यस्य एथिवो शरीरं यः vata यमयत्येष त Wa Maa Tas wa ““श्रधिरौवतम- पिलाकमधिवेदमधियन्ञमधिग्डतमध्यात्मञ्च afycucafear यमयितान्तर्यामि'दति aaa स किमधिरेवाद्यभिमानी देव- तात्मा कञ्चित्‌, किंवा प्राप्ताणिमाद्ेश्र्यः कथि द्यागी,किंवा पर- मात्मा,किवाऽयान्तरं किचि दित्यपृत्वसङ्ज्ञाद श्नात्‌ संशयः। fa भीषा भयेनास्मादीखरादायचखलति | खभिखेन्रख खलखकाय्ये gaa: | SRITAU Teal zea: समाप्तायषां निकटे धावतीव्ययंः| इर Ug दश्यत cage ase अस्मित्रिति॥ दशनमनभवः। तस्य शास्त्रे यतस्य शास्त्रमेव करयं कश्यं स्चिधानात्‌। तचा च शास््नरकर- wat विडदनभव उपासना way उच्यत इत्यः तस्मादुपकषास- खविद्यावाक्छमपस्ये safe समन्वितमिति fas, खअन्तय्धाम्बधिद्‌- वादिषु तडभ्मव्यपदेश्ात्‌ | टहद्‌ारख्णकवाक्छमुदाइरति॥ य इति। अन्तयामित्राश्यये प्रतीयमानायमाडइ। खचति॥ a: रयिव्याभित्या- दिना देवताः एथि्याद्या fuera यमयिता yaa) तथा यः स्वषु लाकंष्िति खधिलाकं। यः aay बेदेधित्धाधिकेद। यः wag ae. fafa ufuad) यः सव्वषु श्चूतेखित्यधिश्चूतं | यः ora fasfaart:

य च्धातमनीत्धन्तमध्यात्मद्धेति विभागः अश्योर्स्य नियन्तत्वसम्भवा- सम्भवाभ्यां संशयः । पुव %रस्याच्ति ख्या नत्वसिडये एथिवयादिख्ाननि-

[अश्दापा०२।] शाङ्रब्रह्मखजभाष्ये। १९५

तावन्नः प्रतिभाति सञ्ज्ञाया अरप्रसिद्धलात्‌ सञ्ज्निनापयप्रसिद्धे- भायान्तरेण केनचित्‌ भवितव्यमिति, au at मानिरूपितरूप- TOTAL शक्यमसतीत्यभ्यपगन्तु | अन्तव्यामिगब्द चा TAT aT WTA मात्यन्तमप्रसिद्धः। तस्मात्‌ एथिव्याद्यभिमानीो क- शिदेवाऽन्तग्यामो स्यात्‌) तया च श्रुयते ““एथिव्येव यस्दायतन- मग्रिलाकोा मना च्योतिः” इत्यादि। स च काय्करणवस्वात्‌ ए्थिवयादोन्लन्तस्तिष्ठन्‌ यमयतीति युक्रं देवाद्मनो यमयिदरलं। यागिना वा कस्यचित्‌ सिद्धस्य सब्वानप्रवेभ्रेन यमयिदलं खात्‌ । बतु *परमात्मा प्रतीयेत रकां कर णवत्वारिव्येवं WA इदम्‌- Wal याऽन्तथ्याम्यधिरेवादिषु श्रुयते स परमात्मेव स्सान्‌ ATR दति। gas ages qa) तस्य fe परमात्मना ध्मा इह निर्दिश्वमाना दृश्यन्ते परथिव्यादि तावदधिदेवादिभेदभिन्नं wag विकारजातमन्तस्ति्टिम यमयतीति परमात्मना यमचि- दलं ya उपपद्यते, खव्येविकारकारणत्वे खति wT: |

SR cord Sa टान्त वाऋस्येश्ररपरत्वमालिप्य समाधीयत LATS ye: Ta: CATS मास्य फलवत्वं । अवान्तरपलन्तु TAT अनीखसोापास्तिः fexrd प्रत्वग त्रद्मच्चागमिति मन्तययं। खयमेवा- afd वदन qaracare । धय वेति ॥ afafaara फलाभावेना- wae वेदायत्वायोागादितिभावः। तथाच श्रूयते यस्य दवस्यायतन शरीरः Gravd नेति सोकश्वन्तन्यातिः सन्वाथप्रकाशकं मन इत्यथः उपक्रमादिनाऽन्तग्धाग्येष्छनिचखयादनेकदवपद्धा A यक्त LALALTT ॥ afar बेति। खागन्तकसि डस्यान्तग्याभित्वे सिड साधनकस्त्य नागि- cam faafes warnenaifa सिडान्तयति॥ ca प्रात्तडति।

8 ara इति ae 2c 2

१९५ दन्रप्रभामासिते। [ख ०९।पा०२।]

"एव त आह्मान्ताम्यग्टतः', रति MAAS AS परमा- ara wauda | “a एथिवी म ae” इति च एथिवीदेवताया अविक्तेयमम्तव्धौ मिणं say रेवतात्मनेाऽन्यमन्तय्थामिणशं दजर- ति, एयिषोटे वता हमस्मि एयथिवोश्यात्मानं विजागोयात्‌। तचा ““अदृषटाऽअतःः स्त्धादिव्यपदेभो रूपारिविरहोनल्वात्‌ चरमा त्मन उपपद्यत इति। यस्तु काय्ंकरणदीनख्ड परमात्मनो यमयिटलं नेापयद्यत इति, मेष दाषः, चान्नियच्छति तत्‌ का- aerate तख कार्यकरलदश्वो पपन्तेः | ETAT नियन्ते- ल्यनवखारेाषख ग सम्भवति भेदाभावात्‌ । WS डि सत्धनव- श्या राचापपन्तिः। AT परमात्मेवान्तग्धामी ॥ म च्व स्मात्तमतदस्माभिलापात्‌ ॥ १८ ॥

खारेतदद्ष्टलादया wat: षाद्रूतिकणितस्व प्रधान- erga रूपादिद्ीनतया तख तैरभ्यपगमात्‌। “MTA siafasa प्रसुप्तमिव सम्बैतः दूति fe wef तस्यापि निय-

देवतानिरासे हेत्वन्तरमाह । चं एथिवीति। Ewer न नियन्ता aude ucefcan निरस्यति ॥ नेव दोष इति॥ नियन्धाति- Fees वा हेतुः श्रीरासम्बन्धित्वं वा। खये we eis afc Ma व्यभिचारः दितीयकषसिडधः। Lace खाविद्योपाजिंत- सग्यसम्बन्धित्वादित्ाहइ । याच्चियच्छतीति ॥ सशरीर निचन्तेति ara. efeunweace | Tate चेतनखा्िध्यात्‌ तस्य व्याएारो नियमं तण्क्तिसस् नियन्तल्व | तच चिन्त्यमायाण्क्रख्िदात्मनः wate बि- Tawa | काग्येकरणसङ्कगतात्मका ददा Uy ada fayewa

aefa: | मन देहनियन्तर्जौबस्यान्धो farm चत्‌ तस्याप्यन्धः, त च्या | दइ्नवस्येति ॥ fropu qafaaqa द्रस्य aa) तस्या-

[अ०१।पा ०९] ज्राङ्ृरत्रहदचमाष्ये। vee

wed सम्वैविकारकारणलत्वाद्पपञ्चते। ARIA WUTTA MATL A- we ara, teatrfaae निराकृतमपि सत्‌ प्रधानमिहा- दृष्टवादिव्यपदे ब्रसम्भवेन परा श्यते | तत उत्तरमुच्यते! म च सान्ते प्रधानमन्तसामिन्रष्दं भवितमरंति। कस्मात्‌ अत- इश्माभिलापात्‌। यद्यष्यदृष्टलादिव्यपरेन्नः प्रधानस्य सम्मवति तथापि भ द्रषटूलादिव्यपदे्ः सम्भवति प्रधानेखाचेतमलेन तैरभ्यपगमात्‌। “दृष्टो दद्रा WIA: ओता waar मन्ता अविश्नाता fawrar” दति fe वाक्यश्नेष ce भवति। ्रा्म- mata न प्रधानस्या पपद्यते। चदि प्रधानमात्मलद्र एला खसम्- ASA न्तव्याम्यग्युपगम्बते ज्रारोर सद्यं यामो भवतु | ATTIC हि Saware इष्टा ओता मन्ता विज्ञाता च भवत्यात्मा च परत्यक्रात्‌, श्रष्टतख धबा धब्ंफलापभागेापपन्तेः | अदृष्टलार- यख धकाः शारीरे gufegr: दश्र॑नारिक्रियायाः क्तरि प्रस्तिविरोाधात्‌। “न दृष्टेदर्टारं waa’ इत्यादि ुतिभ्यख्। तस्य च कार््यका रणएसङ्घातमन्तर्यमयितं We AMAT! त- स्ाछा रोरोऽन्त यामीति wa उत्तरं पठति ।

निवनग्लम्तरानमाने अतिबाध इति नानवद्ेव्वथः। यदा EWE दकसर्यनया जीबस्य (AIM: | सब्धभेदाभाबान्‌ नानवस्ेत्यथेः | प्रधानं मचदादिक्रमेय कथं प्रवन्तेत इति तक॑स्याविषय द्याह ।॥ ख- प्रवकमिति । सूपादिहीनल्वादविष्धेयं सव्वता feq प्रसुप्तमिव ति- ति अडत्वादित्य्यः | अतत्‌, अप्रधानं चेतनं तस्य धम्माामभिधा- नादिति Yau) उचरुदधवं निरस्याश्ह्गमाङ ॥ यदि प्रधानमिव्या- दिना॥ ्छन्टतखेति॥ विनाशिनि देदान्तरमेमामुपपत्तेरिलयैः। वथा VATUASAAAAMATT यामः कम्मन देवदसखथात्मकलक-

tex रनप्रभाभासिते। [ष.र।पा०२।]

MOAR दि भेदेनेनमधोयते ॥ ९०॥

गेति पुष्वेखचादनुवत्तते wey गान्तव्योमो सात्‌) द्यपि द्रष्टवादयेा ware eat तथापि घटाकाञ्ञ- वदुपाधिपरिच्छिन्नवान्‌ ग स कार्येन एथिव्यादिखन्तर वसात farang शक्राति। रपि च उभयेऽपिदडि शाखिनः काणा- माष्यन्दिनाख्ान्तय्यामिखे aad शारीर एथिव्यादिवदधि- saat नियम्यत्वेन चाधौयते श्या विज्ञाने तिष्टम्‌”' इति काण्वाः a sata तिष्ठन्‌” दति माध्यन्दिन: । य ब्रह्मनि तिष्टन्निव्यस्मि सावत्‌ पाठे भवत्या क्मन्नब्दः शारोरस वाचकः AT विज्ञाने fasfeafeafa पाठे विश्चागश्रब्देन शारीर उच्यते, विश्चानमये fe शारीर इति। तस्ाच्छारौरादन्य श्रोाऽन्त- यामीति fags कथं पुमरेकस्िन्देहे डा द्रष्टारावृपप्येते | यञ्चायमोश्ररोाऽम्तयामो यञ्चायमितरः श्ारौरः। का पमरि-

दश्रनादिक्रियाया खनात्मा विषयः न त्वात्मा क्रियायाः ae ferent. मादिव्याइ ॥ कर्तरोति ॥ क्रियायां गयः कत्ता प्रधानं कम्मं तचेकस्यां क्रियायामेकस्य र्‌ बत्वप्रधानत्वयोाविरोधान्‌ न कतु: कम्मेत्वमि तथः | SSATICHIMIA तया दृश्या cal म बिषवीकुग्या इत्ादिखते- च्ाटृरटत्वादिधम्माः शा रीरस्येत्या इ ॥ नेति । अपिशब्द खणितरहेतुमक्रा BUH हेतुमा इ ॥ पि चाभयेऽपोति॥ भदेगेति ware ताच्िकभेदे wife जिर सितुं शङ्कते ॥ कथमिति ॥ मन्धकेका drat जोवः रंखर- स्वभोक्तेति म विरोध इति wea) का पुनरिति ॥ तयोभदः चरति. fang इति पुव्बवाद्याह॥ नान्यदति॥ सरव अुतखथमाह॥ खच. ति खतस्यान्तस्माशद्खयु निषेधति।॥ नियन््रन्तसेत्यादिनगा॥ न कव्‌- -लमप्रसङ्छप्रतिषेधः, किन्त्वविशेषेण गद्न्तरनिषेधसुते रन्तव्धाम्यन्तर-

[अ०९।पा ०२] WITCH ATA | १९€

इागुपपत्तिः । ““नान्याऽताऽस्ि द्रष्टा” इत्यादि श्रतिव चनं विर- gai wa fe प्रहतारन्तय्थामिणाऽन्यं द्रष्टारं ओतारं मन्तारं विज्ञातारं चात्मानं प्रतिषेधति | जियन्न्तर्‌प्रतिषेधा य॑मेतद च- ममिति चेत्‌, न, नियन्तन्तराप्रसङ्गात्‌, अ्विश्ेषश्रवणाच | अ्रा- च्यते । च्रविद्याप्रत्युपस्वापितकाग्यंकरणेापाधिभिमिन्ताऽयं w- रराम्तव्थामिणे्भदवयपदेश्रा न पारमार्थिकः । एका fe भ्रत्य गात्मा मवति न द प्रव्यगात्मानै सब्भवतः। UNA तु भेदव्यवहार पउपाधिद्धतः, यथा घटाका्ा महाका tia | ततश्च ज्ञाटन्नेयादिभेदश्रुतयः प्रत्यक्षादीनि च प्रमाणानि संसारानुभवो विधि प्रतिषेधशास्त च्चेति सन्वेमेतदु पपद्यते | तथा च अतिः “ra fe देतमिव भवति तदितर इतरं पश्ठति'" इव्यविद्याविषये waqaert दश्रंयति।"“यच तस्य स्व्व॑मात्मेवा- wera कन कं पश्येत्‌ इति विद्याविषये सव्वेव्यवहारं वारयति,

निषेधा्यत्वे बाधे ाड ॥ afanifa ॥ तस्मात्‌ खतरे य श्यात्मनि fasfafa शते च गर्टुमेदोक्तिरयुक्ता। नान्य इति वाष्यशेषे भेद- जिरासादिति प्राप्तभेद उपाधिकख्ितः अखतिदवाभ्यामनुद्यत इति समाधत्ते । अवोचत इति ॥ भेदः सत्यः किं ग स्यादत खाह। र्का Wife ॥ मेरवे इयोारह्धोगेचरत्वासम्भवादेक रव तदूराचरः वदगेचरस्य घटवदनात्मत्ान्रा्मभेदः BA KAT: | ततखेति ॥ क- farang सब्बे युज्यत इत्यथः । तस्मादन्तयामि Wee a ब्रह्मणि समन्वितमिति fax | खटष्यलादिगखको धम्भा- @) मणक वाकधमद्‌ाइरति । येति ॥ कम्मेविद्यारू्पापरविद्यो- mame यया faa चायते परा सोच्यते तामेव विषयोक्रया जिरि ब्रति § यन्तदिति। and aa चानेखियेः ward salsa | Aa Ga: | Tat बराखबतवादि जातिः Wesel GweyTy |

Roe रसुत्रप्रभाभासिते । [ख०६।पा०२।|

अदृश्यत्वादि गु को धब्धक्तः ॥ २९ ॥

"श्रथ परा यया तदखरमधि गम्बते'” “वक्त र दर VAI चम- MAAATAVG: RTS तदपाणिपादं नित॑ विभुं wari Goat तदव्ययं यद्‌ waar परिपश्छन्ति धीराः'' इति waa t तच संश्रयः | किमयमद्र ्ललाडिगणको तयोानिः प्रधानं ष्यात्‌, उत TNT: waa परमेश्वर टति। तच प्रधान- wea तयेाजिरिति चक्कं, अचेतनामामेव तच दृ टाग्ततवे- भोापादानात्‌ “"ययाणंनाभिः Get एते च यथा एचिया- मेाषधयः carafe यथा सतः पुरुषात्‌ कंञरलामानि तथाई- चरात्‌ सम्भ वती विशं” दति । गनुणंगाभिः पुरूषखेतगावि Temata, नेति ब्रमः, न हि Rare Save तच खजयेानिलं के्रसामयागिलञ्चाख्ि। चेतनाधिहितं wear मूणंनाभि्रीरं wre योनिः पुरुषरौरच्च क्लाखामिति प्रसिद्धं। श्रपि च। प्बेचादृटलाद्यभिलापसम्भवेऽपि xEar- ufarararaarary न प्रधानमभ्युपगतं।

पाखिपादणशरून्यमपाबिपाद्‌ः ्ानकर्ममेन्वियविकणमित्चंः। विभुं प्रमं Saw quae नित्याखयपदाभ्यां माग्रापश्चबयोर्निंराश्नः| warat योजिं प्रतिं यत्‌ प्यन्ति धीराः wfearacye तदिद्यापरेखन्वयः। चट ष्यत्वादिगुखानां ब्रह्मप्रधानसाधारबलत्वात्‌ dre: | Taare डद त्वादीनां चेतनघम्मायामवाश्चुतेः। wea प्रधानमिति प्रलदाहर्मेन पुग्बपच्तयति ॥ तचेति ॥ Gave प्रधानाद्युपाल्तिः सिडान्ते fata धीरिति फलं | ऊशंनाभिलुताकोटः aaa खदेदात्‌ जति उपसं- इरति Wau: | सता Maa: | नन पुष्ये निरस्तं प्रधामं कथमुत्याप्यते

[अ०२।पा०२।] शाङ्ग्रब्रहमखचभाय्ये | Rok

Te ACMAITA UAT: प्रधाने सम्भवन्ति,न खाज fang माने wal: कञ्िंदभिलभ्यते । ara: wale: wafaa”’ इत्ययं वाश्यशरषौऽचेतने प्रधाने न सन्भवति। कथं प्रधानं भूतयोनिः प्रतिज्ञायत दति warad | “यया तदक्षरमधिगम्यते यत्त देशव" दत्यचरशब्देनादृष्डलादिगुणकं भूतयोनिं अ्रावयिला पनः अ्रावयिग्यति “Matta परतः परः" टति। AA यः परोऽ Wid Fa: स सन्वैश्ः सन्वेविश सम्भ विव्यति प्रधानमेव ae- wwefafed भेतयानिः | यदा तु योानिश्रब्दया निमित्तवाचो तदा ज्रारोरोऽपि भूतयोनिः खात्‌, waresinat भूतजात- स्यापवजंनादिति। एवं प्राभेऽभिधोयते, याऽयमद्श्यलादि- गुणक Wadi: स परमेश्वर एव ्यान्ान्य इति कथ- मेतद वगम्यते। wae.) परमेश्वरस्य Fe wa इदाच्यमानेों gaa “यः way: wafan” इति । न हि प्रधानस्याचेतमख wie वापाभिपरिच्छिन्दृष्टेः wine सव्यैवित्वं वा सम्भ बति। गन्व्रग्ब्दनिर्दि्टाद्‌ भूतयोनेः पर स्ैवेतत्‌ wine

वश्राह॥ Ota चेति| खचर प्रधाने विदद्यमानाऽसम्भावितेा वाच्छदेषः श्रत इति aya ननु य दति a पञ्चम्यन्ताक्तरश्चत्या waned: प्र- भिन्लानात्‌ प्रथमान्तपस्णब्दाक्तस्य जगत्रिमित्तश्र्स्य सर्व्ब्लत्वादिक- मिचाद्॥ अच्राच्यतदति। सन्दिग्धेतु atest न्यायेन सिडा- मयति ॥ रवं प्राप्त xfs चेतमाचेतनतेन ales waarat यः way इति वाक्धङ्नेवादीश्रत्वनियंय श्चयुक्तं aera भूतयोनेः प्रचभिच्चापकाभावादिति शङ्कते ॥ नन्विति । fant: प्रशतिरिति

GAS प्रृतेरपादानसच्चायां पञ्चनी सर्बादक्रात्‌ सम्भवतीति 2D

ROR रल प्रभाभासिते। [च्छ ०९।पा०२।]

ख्गववित्वञ्च न भृतयाभिविषयमिन्ुक्ं । wired) मेवं सम- वति “यत्कारणमनलरात्‌ सम्भवतो विश्च" इति प्रत्तं भृत- afafae जाथमाभप्रहतितेन भिहि ्छागम्रमपि जघ्यमाब- wataata was fafewfa 1

“a: way: सब्वेविद्यस्य ज्ञानमयं aq

तस्नारेतद्रद्म माम VAY जायतेःः॥ इसति॥

सस्ान्निरदे्सानम्येम प्रच्यमिज्ञायमानत्वात्‌ प्रृतस्तेवाचर स्व

भूतयोनेः wens सब्ववित्वश्च wat उच्यत दूति गम्यते | “श्र रात्‌ परतः परः" इत्यत्रापि A ABA भूृतयोनेर्ञरात्‌ परः कञ्चिद् भिधीयते | कथमेतद्‌ व गम्बते | ““येमाक्षर पुरषं वेद सधं मोवाच तां तत्ते ब्रह्मवि” इति प्रत सेवा चरस भूतयोने- रदृष्छलादिगृणकस्य वक्षव्यलेन प्रतिन्ञातलात्‌। कथं तद्धच- शात्‌ परतः पर दति व्यपदि श्त इल्यृत्तरद्छने वच्धामः। रपि

प्रखतिष्वेनाक्ताछ्तरस्य शतयानेवाकश्रेधे तस्मादिति uafrafega प्र्भिश्लानमश्लीति समाघन्त॥ खचाच्यत इति॥ रवत्‌ कायै WIM त्मकं मामस्पं स्थलं ततादं NAA: | यदुक्तं पश्चम्यन्तात्तरश्चला waata: प्र्भिक्लानादचतमत्वमिति तत्राह ॥ Gta पर xfa | नायमन्तरण्ब्दे wads पराग्टश्रति परविद्याधिगम्यल्वनोाक्तस्या्त- र्स्य तयोनेर्श्षरं yas Fragrant वेद्यत्वलिक्कवत्धा yaaa ब्रह्मत्वेन पररामणशादित्याह॥ येनेति॥ येन ्षानेनाच्तरः waarfi aay पुरषं वेद at ब्रद्यविदयां याग्यशिष्यायप्रब्रुयादिब्युपक्रभ्याप्राश BAA: BA: अक्षरात्‌ aca: ut इति उचखमानःपरेाश्ूतयोनिरिति aaa kau: | तदि पश्चम्यन्ताच्तर शब्दाः क इत्याग्रद्साच्चानमिति wea इत्या ॥ कथयमिति॥ परविद्येति समास्धयाऽपि afeaayq

[अ०६।पा०८। |] शाङ्गरत्रयखजभाय्ये। RoR

wa % fag वेदितव्ये उक्रपरा चैवापरा चदति। तच्रापरा- सम्बेदादिलचणां fanaa ब्रवीति “श्रय परा यया तदकूर- मधिगम्यते इत्यादि, aa परस्याविद्याःया विषयल्वेना लर चतं यदि पुनः परमेश्वरादन्वदद्शचादिगणकमक्तरं परिकख्प्येत नेयं परा विद्या स्यात्‌ । परापरविभागेः wa fagartwee- निःखेयखफलतया परिकस्प्यते। न च प्रधानविद्या fa-gaa- फला कन चिद भ्यपगम्यते | fray विद्याः प्रतिज्ञायेरन्‌ तत्‌- पलेऽचराद्‌ भूतयोनेः परस्य परमात्मनः प्रतिपाद्यमानलात्‌। दं एव तु विद्ये afeaa इद fafed “कस्मिन्न्‌ wnat fame wifad विज्ञातं भवति+इति चेकविक्लानेन सर्व्व,वज्ञानापे्णं waa ब्रह्मणि विवच्यमाणेऽवकसर्प्यते, नाचेतनमातरेकायने प्रधाने भाग्यव्यतिरिक्रे वा amici afa च “a ब्रह्मवद्य

ब्रह्यत्वमित्थाइ ॥ ष्यपि चेति ॥ नन्‌ पधानविद्याऽपि कारणविषयतात्‌ परेत खाइ ॥ परापर्विभागो Wife ॥ खनिर्फलत्वेनापरविदां निन्दिता सक्धयिने ब्रह्मविद्यां परेवाचेति वाक्छगेषाक्तेरित्य्ः। ea प्रधानविद्ाऽपिमूर्कि फलत्वेन परेत्यत Sey a Shay नन्‌ यः Bae raga पर्विद्याविषय उच्यते, अब्रेप्यवाक्ेनतु प्रधानविदयोच्यतडत्यत स्याह तिखखेति॥ xaw भ्टतयेोनेन्रद्यत्वभित्याङ॥ कस्मिचिति॥ अचेतनमात्रस्येकायनमुपादानं तज्ज्ञानात्‌ कार्ंन्नाने$पिः तदकाय्या- बामातसनां wri ब भवति। रण्वं जीवे क्रते तदकाय्थेम्य भोग्यस्य Wit a भवतीत्ययेः, ब्रद्यविद्याश्न्दाचच भृतयेएनिनब्रंमेत्याद॥ अपिं चति ॥ स ब्रह्मविद्यां सन्बविद्यानां प्रति्ां समाप्तिभूमिं ब्रह्मविदाम्‌ - वाच। agfa सव्ववेद्यानां विद्या़लानां चान्तभावाद्‌ ब्रह्मविद्या स््व॑विद्याप्रतिष्ा | नन्वपर्विद्यापरप्रकरदे श्विमचेमुक्ते्यत Ue et 2 ०2

Reg रलप्रभाभासिते। [ च्च ०१।पा ०२]

सभ्वतरिद्याप्रतिष्टामथयन्वाय Bere Tara प्राह दति । ब्रह्म- विद्यां प्राधाग्येमापक्रम्य चरापरविभागेन act विद्यामच्वरा- पिगमनीन्दर्भयंस्तस्वा ब्रह्मविद्यात्वं दभयति। सा च ब्रह्मवि- द्यासमास्या तदधिगम्यस्याल्षरस्याब्रह्मतवे बाधिता स्यात्‌ श्रपरा म्नेदादिखकणा कर्मविया ब्रह्मविद्यापक्रम उपन्यस्यते ब्रहम विद्याप्रशंसायै, “gat देते अदृढा यज्ञरूपा श्रष्टादभाक्तम- at येषु कर्व एतत्‌ श्रये येऽभिनन्दन्ति ast जरां aa ते पनरेवापि यन्ति" दत्येवमादिनिन्दावचनात्‌। निन्दा चा- परां विद्यां तता विरक्रस्य परविद्याधिकार दर्शयति “vow SAT AMAT ब्राह्मणाऽपि निव्वेदमायान्नास्यह्लतः छ- तेन तद्धिन्चानार्थे स गरुमेवाभिगच्छेत्‌ समित्पाणिः Sha ब्रह्मनिष्ठं” ईति i य्नुक्रमचेतनार्ना प्रथिव्यादीनां दृष्टान्त लेनापादामाश्‌ दा्न्तिकेना्यचेतनेनेव भूतये निना भवित- व्यमिति, तदयुक्तं । न हि दृष्टान्तदाष्टान्तिकयोारत्यन्तखा-

अप्रति ॥ wae गच्छन्तीति शवा विनाशिनः aur नित्फलस. ष्मादनाशक्ताः arenes: पली यजमानखे्यदादश | aha नाम- निमित्तेन निरप्यन्त इति aed: | तथा fe ऋतुषु याजयन्ति यनं कारयन्तीत्यत्विजः, यजत इति यजमानः, पत्ना यशच्नसंयाग डति खख पतिशब्दस्य नकारान्ता यन््लसम्बन्धे विहित इति wal एवग्टत्विजादिनामप्रङत्तिनिभित्त aa इति qaeq येष्ववरमनि ARIK कम्मख्त्यक्ता, खतदेव कम्म Bal नान्यद्‌ात्मन्ञानमिति ये मण. ससव्यन्तिते पुनः पनजम्ममर्णमान्रुवन्तोव्ययः। तदिन्नानाथंब्रद्यन्ना- नाचरं गुरममिगच्छद्वेति नियमः। ब्रह्मनिङ्स्यप्यनधौतवेदस्य waa

[अ०र।पा०श] WIFCHTTAATS | ०४

aa भवितष्यभिति गियमेऽस्ति अपिच स्थला: एथिव्या- दया दृष्टान्तत्वेनापान्ता इति न सुल एव दार्न्तिकोा भृत- धानिरभ्युपगम्यते, तस््नाददू लादि गृणको भूतयेामिः परमे- छर्‌ Wa |

विशेषणएभेदन्यपदेशाभ्या् नेतरो ॥ २९॥

Cay परमेश्वर एव भूतयोनिः, नेतरा शरीरः प्रधानं वा। कसमात्‌ विशरेषणभेदव्यपद्‌ शाभ्यां । विशम fe प्रकृतं भूतयानिं ्रारीरादिल्वणएतेन “दिवो मन्तः पुरुषः स वाद्याभ्यन्तरो ई श्रजाऽप्राणा मनाः wa.” दति । म दयेतदटिव्यलादि विशेष- एमविद्याप्रल्युपस्यापितनामरूपपरिच्छेदाभिमानिनः तद्धर्भाख सखात्मनि कल्पयतः शारीरस्य पपद्यते | तस्मात्‌ सात्तादापनिष- दः परुष इहाच्यते। तथा प्रधानादपि प्रकृतं भूतयोानि भेदेन व्यपदिशति ““श्रललरात्‌ परतः at. "ofa श्रच्रमव्याकतं नाम-

वारयति ॥ आओतियमिति॥ काययेमपादानाभित्रभिदयषे ce |

सन्भसाम्ये तवाप्यनिद्ा पत्तेरित्या इ । पि wwe इति ॥ विशेषणान्न णीवा मेदोक्तनं प्रधानमिति ¥qea विभव्यव्याचष्े॥ fatuafs wi- anteaty दिष्य Gavan: खयं व्योतिरम॒न्तः Ya: पुरवः पुरि- श्रयः प्रद्मगात्मा वाद्यं BAVA सकार्यं TB ताभ्यां सहा- धिष्ठानत्वेन तिति स बाह्याभ्यन्तरः, fe तथा श्रुतिषु प्रसि rau: | च्ध[वद्याज्ञतं मामरूपात्मकं WT तेन परिच्छदोऽल्यत्वं | तस्य शारी. सस्य धम्कीन्‌ जाद्यमूत्तत्वादीनितखथः। नन्वत्तरणन्दन प्रधानोक्तावश्र- a प्रधानस्य प्रतिन्नातं बध्येत | wate खद्रमवयाङ्ृतमिति।

षद्‌ शठप्रभाभासिते। ` [च्छ ०२।पा०९।]}

SUTRAS VATA श्वर श्रयं तच्ेवोपाधिभूतं स्वैस्मा- दिकारात्‌ परो योाऽविकारः तस्मात्‌ परतः पर दति भेदेन व्यपरेशात परमात्मानमिर faafad दशयति। नाच प्रधानं माम किञ्चित खतन्तं तत्चमभ्यपगम्यं तस्माद्द्‌ व्यपदश् उच्यत) fa तर्दि। यदि प्रधानमपि कलूयमानं अत्यविराधेनाव्यारता-

eafa anita ख्विकारजातमित्यच्वरः | खअव्याक्ततमङतं खनादीति यावत्‌| नामरूपयोर्वीजं शेश्वरः तस्य शक्तिरूपं परतन्लत्वादु पादा. नमपि शक्तिस्ब्क्तं। भूतानां EQ संस्कारा aA ARIA | डखरख्िन्माच GIA यस्य तत्तया तस्येव चिस्माच्रस्य जोवेखर- मेदोापाधिभतं aw इश्र waar विषयो बस्येति नानाजोववादिनं ग्याखानं agi ateaa ) रखतस्मिन्‌ खल्वच्तर खाकाश् खातखयपोा- तखखत्यातप्रातभावेनाव्याक्घतस्य fect, आखबपदलच्तणाया निमलतवात। न हि मलप्कतेभदे किषिग्मानमस्ि। न च“डन्द्रा माया- सिः डति अतिमानं ।'“अजामेकां''त्यादययनेकश्चतिबसखेन लाघवतकस- हायेन तस्याः Bafana मावाभेदान्‌ वादित्वात्‌। aa Te रा चाय्यः “'खतस्त्वविद्याभेदाऽच्र मनागपि न faqa” डति। साद्य marae: पराणेतिदासकत्तार्च qa वदन्ति। नन्ववि qa बन्धमक्िव्यवस्था adalat a ayaa नास्तोति वाच्यं अवण uz- च्यादिबाधापातदिति चेत्‌। उचखते।ये दय षिद्यानानात्वम्िच्छन्तितेस्पिं परिणामित्वेन सांशत्मविद्याया खद्येक्ाय्यं, तथा चानयात्मक्रः खं] य- सङ्कातात्मना परिणता विद्यांशेपड्ितजीवभेदाद्यव्ा सिद्यति। यस्य श्तानमन्तःकरये जायते तस्यान्तःकस्णपरिणाम्बक्नानांशनाशा मक्तिरिति। cay Bq: खरूपानन्दप्रात्तिः अवणादो प्रृत्तिविददन भवा manana सव्वम बाधितं भवति । न चवं नानाजी ब पत्तादविश्ेषः मलप्रजक्तिनानात्वाभावादिव्यलं परत्वे हेतुः ॥ खि. कार इति ॥ नन PARA खता प्राधान्यद्धदव्यपदश उक्तस्तत्र कथ मच्नानाद्धदाक्व्याख्यायते तचा ॥ नाचति।॥ MAMA प्रघौयकत

[Wet OTe | WY CHUTE ATs | Reo

दिण्ब्टवाच्यं WATT परिकल्थेत कल्यतां तस्माद्धेद यपदे- शात्‌ परमेश्वरो भूृतयेानिरित्छेतदि ड प्रतिपाशते। कुतख प- रमेश्वरो भतयानिः।

खपोपन्यासाच् ॥ २३॥

श्रपि SRST परतः परः” इत्यस्यानन्तरं “एतस्मा व्ना- चते प्राणः'*दति प्राणएप्रशतोनां एयथिवीपय्यंन्तानां त्वानां खग॑- मङ्गा Aaa भूतयोनेः सव्वेविका रात्मकं रूपमुपन्यस्य मानं पश्ा- मः। “अ्चिमूद्धा wy wxeat दिशः भरते वाम्बिटताञ् वेदाः वायः प्राणि इदयं विश्वमस्य पद्यां एथिवी qe सन्वंभृता- न्तरात्माः'दति। तश्च परमेश्रस्येवा चितं सव्वविकारकारणएत्ान्न muta तनुमदिन्नो नापि प्रधानस्यायं etree: सम्भ- वति सन्बेमृतान्तरात्मला सम्भवात्‌, ABTA परमेश्वर एव भृत- योनिनंतराविति गम्यते। कथं पनग्डंतयेनेरयं रूपापन्याख दरति गम्यते । प्रकरणात्‌ । “एष दृति च प्रृतानुकषंणाद्‌ भृत- alfa fe प्रत्य “एतस्मान्नायते प्राण एष सव्वेभूतान्तरात्मा a tafe aaa भूतयेानिविषयमेव भवति। यथयापाध्यायं TAA “एतस्माद धीवव एष वेदवेदाङ्गपारगः” इति वश्नं उपाध्याय-

इति प्रधानमच्लानमेव | ततोाऽन्यस्याप्रामाणिकत्वादिव्य्थः। West wade भूतयोनिरिति acd छता निसर्स्यते। तन्निरासेनार्थात्‌ साद्येश्रच्यि तप्रधाननिरास इति मन्तं | टत्तिकछम्मतनाद wa या- wes अपि चेवादिना। “प्राणे मनः सर्वन््रियागि च खं वायव्यीति-

Row रत प्रभाभासिते | [ख ०१।पा०२]

विषयं भवति तदत्‌, कथं पनरद्र त्वादि गुणएकस्य भूतयोने विय- wag सम्भवति । स्वा क्लविवचयेद मुच्यते न तु वियदवत्लवि- वच्यत्यदो षः ।““श्रहमन्नमरमन्नमहमन्नादः''दत्यादि वत्‌ | अन्ये पुनम्न्यन्ते नायं भृतयेनेरूपेपन्यासः जायमानलेनेपन्यासात्‌ “UARTATAA प्राणा मनः खब्वैद्धियाणि च । खं वायज्यीति- रापः एथिवो fare धारिणः इति fe ga प्राणादिष्थि- व्यन्तं तच्च जातं जायमानेन निर दि चत्‌। उत्तर चापि aaa दभ्मिः समिधा यसय ga” इत्येवमादि, sag ‘aa ज्राषधया र सासेत्येवमन्तं जायमानलेनेव निर्दे च्छति। cea कथमकसमा- दम्तराले भृतयानेरूपमुपन्यसेत । सव्वात्मलमपि ष्टं परि समा- था पदे च्यति““परूष wag fad कवां''ईत्यादि ना। Blame” चेलाक्य्रारीरस्य प्रजा पतेजंन्मनिर्दि मानमुपलभा महे *“दि- Tana, समवत्त॑तागरे भूतस्य जातः पतिरेक आसोत्‌ स दधार एयिबीं चामुतेमां कौ देवाय विषा विधमः” इति खमवन्त॑ते- व्यजायत TIA: | तया “स वै शरीरो प्रथमः सवे पुरुष उच्यते,

खापः एयिवी"'दति श्रुतिः“. खमिदुलाकः.ष्यसो ata Tear गेतमाभिः'" इति 3a: | विता बेदाः बागिद्यन्वयः। agit पादाविव्ययेः। यस्येदं ey स uy सव्वप्राणिनामन्तरात्मेथेः। तमुमिप्न इति wa- WRicay: | यथा afer ब्रह्मवित्‌ खस्य सन्नात्मत्वप्रकटनायम- wantafa साम गायति म त्व्रत्वादिकमात्मनो विवक्षति। wae- त्वात्‌, तथेहापी दाष । खहमप्रनिति । ठतिकछद्याख्यां दूषयति ॥ wa पमरिति॥ रष सव्बभृतान्तरान्ना Baal रतस्माद्भ्‌तयोानेजावत

ति awd डहिर्ण्गमेस्याच जायमानत्वेनापन्यासादिकखयः।

[अ०१।पा.२।] WF CHAM STATS | Ree

saIfenat स भूतानां ब्रह्माये समवनत्तत'' ॥ Tha विकारपृरुषस्यापि सब्बेभृतान्तरात्मलं सम्भवति, प्राणा- कमना सब्बेभूतानामध्यात्ममवस्वानात्‌। अस्मिन्‌ Te “पुरूष एवेदं fag wai’ इत्यादि स्व्ब॑रूपापन्याः परमेश्वर प्रतिपन्ति- हेतुरिति व्याख्येयं |

=~ ~ वंश्वानरः साधारणशब्द विशेषात्‌ ॥ २४॥ “St न श्रात्मा fa ब्रह्मेति ्रात्मानमेवेमं वेश्वानरं सम्पत्य-

निरदिच्तदबोाचदित्य्थः ्मिर्यलका यस्य समिद्रूपः ae: सोऽपि दयुलाकािसतस्माद जायतेत्यः | ‘vate ण्व समित्‌"'शति खन्न्त- Ua wat मध्ये$पि efecaq वाचा न रूपमिति भावः | वदुक्तमभि- मंच Haare: ware विवक्ितमिति aware, सव्बात्मत्वम- पीति॥ मनु हिरणयगभस्य जग्भान्यचानु त्तं ATA वक्तव्यं ताह । ख- चीति॥ खगे समवन्तत जातः सन्‌ भतययामस्येकः पतिरीखस्प्रसादाद- भवत्‌ स चात्मा दद्यामिमां एय वीच wa सव्वमधघारयत्‌ कष्रब्द् स्य UIE सरव्वनामत्वाभाषेन स्मा इययोागादेकारलेपेनेकसे देवाय प्रागात्ममे हविषा विधेम ufcucafa वयाख्णेयं | “aaa: सं रङादेव दति प्राशः, इति War | यदा यस्मादयं जातस्तस्मा THR Vase: | “रका देवः सव्वभूतेधु गृएः"इति शुदन्तसात्‌ | मनु तस्य yaaa कथं । तत्रा | विक्ारेति॥ Tana प्रकोपास- माकम्मसमुश्चयानुद्ानादस्मिन्‌ sat सरव्व॑प्राणिव्यटिलिङानां व्यापकं सर्व॑ प्राखन्तगंतं श्ानकरम्मन््रियप्रागात्मक्रसमट्टिलिङ्श्योर जाग्रते TRY द चात्मनः सव्व भूतान्तरान्मत्वं qatar: | खपे खवा- थमा | अस्मिन्‌ पत्त इति ॥ कम्म सफलं सव्वख्ातस्मात्तादिक तप Yee wale सव्बान्तरत्वरूपापन्धासाच्च भूतयेन शेषे वाक्यं समन्वि- तमिव्य्ः वेखानरः॥ छाम्दग्यमदाहरति॥ काम डति ॥ प्राचौन- भ्राखसन्यद्चेश्रदयुम्नजमकवुडिला मिलित्वा मोमांसाश्वकरुःकान्चाता 25

२१ स्त्रप्रभाभासिते। [ख ०९।पा ०९]

ध्येषितमेव ना Bria fa चेपक्रम्य खगं वाय्वाकाज्नवारिष्- चिवोनां सुतेजस्ादि गणयेगमेकंकापासमनिन्द्या च वश्वानर मरत्येषां मङ्खादिभावमुपदि श्लाच्रायते “यसे तमेवं प्रादे माच- मभिविमानमात्मानं वैश्वानरमुपास्ते स Gay लाकेषु Tay गतेषु सर्ग्वव्वाकम खन्नमन्ति AG ड वा एतस्यात्मनो वेश्वानरस aga सुतेजाखशर्विश्वरूपः प्राणः एयम्बत्मात्मा सन्देहा TAT

fa wats | araia wats aramid ceed) से परश्चापि निखया- चमद्‌ालकमाजम्मः। साऽपि सम्यक्‌ न वेदेति तेनाद्‌ालकोन ae az- प्य पतिं कैकेयं राजागमागल्याचः ्यात्मानमिति खथ्येषि स्मरसि तमेव ने ब्रहीति। राजातु तेवां ान्तिमिरासायं तान्‌ waaay- च्छत्‌ | कं त्वमात्नानमपास्म र्ति | तेच swansea: waa तं प्रत्येकषमचः | दि वमेवा aaa afa | aifadtarw afy | ara- मेव | खाकशमेव | खप र्व । ufunaarw aga | wat crt दु खग्धादीनां agi यथाक्रमेड सुतेजस्वविख रूपत्व यग्वत्मात्मत्व ब ड - खत्वरयित्वप्रतिखात्वगडान्‌ विधाय wat यदि aa दयदग्षा- दिषु भगवता वेशानरस्याङम्बेव प्रत्येक बेश्वागरत्वटृखटयोा भवेयस्तदा WAM मूडपातान्छत्वप्राखेत्क्रमजद इविशीषत्वबल्िभेदपादग्षा भव- तां स्यरिति uaarmed निन्दित्वा सतजस्वगडका द्णाकाऽस्या- तना वेखानरम्य मा विश्ररूपत्वगकः खय्या यस्य चक्तरित्धेवं द्यदखग्यादोनां मडादिभावमपदिश्छ समसषवेख्ानरुष्यानविधिरान्ना- aay यस््ेतमिति । ्ाभिमस्थेनापरोक्षतया fad विमिमीते जाना- तीव्भिबिमानः। तं सब्बश्ंस तदुपासकः सव्वच भग्यं भङ्ग Ea: | लाका भ्रूरादयेा warfa शसोराण्यात्मने जीवा डति मेदः WTE- सेनः कऋाम्तियस्य द्यलाकस्य स सुतेजाः विश्ानि रूपानि qe ae स्य | “रष क्त रष ate” इति Wa: | एयक मानाविधं वत्मेगमनं QA MAA wey aa: स नानागतित्वगकाऽस्यप्रालः बड खत्वं व्यापित्वं तदूख आकाशस्य सन्देहा देहमध्यं Clas aw तदवा

[अ०१।पा ०२ ] शाङ्गरब्रद्यद वभाष्ये। ` २१९.

afeta रयिः एथिययेव पाङ्‌ावर एव वेदिलंमानि aftece MSV मनेोऽग्वादहाग्यंपचन आआख्यमाहवनोये” इत्यादि । wa संश्रयः! fa वेश्वानरश्रष्देन जाठरोऽचिरूपदिश्चत उत भताभ्रिरथ तदभिमानिगो देवता अथवा शरोर ्राराखित परमेश्वर दति। किं पनर संशयकारणं, Saree दूति जा- ठरभृताभ्िदेवतानां साधारणन्रब्दप्रयोागादाद्येति च शारौ- TANTS: | तच कस्यापाद्‌ानं न्याय्यं aw a शानमिति मवति Gwe: किन्तावत प्रापनं जाटरोऽभ्रिरिति।कुतः।तजहि faite क्रचित्‌ प्रयोगा दृष्यते ““त्रयमभ्नर्वेश्रागरो योऽय- मन्तःएरषे येनेदमन्नं पच्यते यदि दम्यते carers अभ्नि- ara at wera सामान्येनापि प्रयोगदशेनात्‌ “विश्वस्मा अग्नि भृवनाय देवा वैश्वामरं केतु ABARAT’ CATAT | WAAL वा देवता स्यात्‌ लस्छामपि प्रयोगदश्गात्‌ “वेश्धानरस्य सुमतो

शापा यस्य वस्तिमेचख्यानं प्रतिदात्वगणा एथिवी बस्य पादा तस्यं शामाधारत्वं सम्पादयति॥ उर रखवे्यादिना। परव्वमपक्रमस्थादटश्यत्वा दरिसाधारवधम्मस्य वाक्छणेषस्यसब्बञ्त्वादिलिङ्केम ब्रद्मनिशहत्वमक्कं वददचाप्यपक्रमखसाधार्यवेश्ानरशब्दस्य वाक्छन्वश्हामाधास्त्व- लिङ्नजाठरजिषत्वमिति ceria पृव्वपच्तयति ॥ fa वावदित्ा- दिना।॥ पुन्नान्तस्प्रच्याजाटस्त्रद्यद्खध्यान फल । यदद्यत तदत्र यन पच्यते सोऽयं परषे एरौोरःऽन्तरस्ीव्ययः। पत्तान्तरमाइ ॥ समिमाकतं वेति ॥ विश्वस्मै भवनाय awuacafuast केतुं fas wa देवा aaa कृतवन्तः । खादय दि नव्यवहारादित्यर्थः। स्यादेग्ानर इत्वनघङ्धः। fe यस्मात्‌ कंसुखप्रदो मवनानां राजा वेखानसेा ऽभि

मखा ओओर्स्येखभिखीरीगरः। WHA तस्य वेखानस्स्य Gaal वय ५४2

RLR सन्रप्रभाभासिते। [चख०१।पाग्र्‌]

era राजा हि कं भृवनानामभिन्रीः'" इत्येवमाद्यायाः श्ुते- ईंवतायामेश्वयाशयुपेनायां सम्भवात्‌ । श्रथाय गब्दसामानाधिक- TSA उपक्रमे चका म area किं तद्‌ wy Tis केवलात्म WHATMAN वेश्वानरश्ब्डः परिणेय इत्युच्यते | तथापि WIE WAT सात्‌ ay भोाक्रलेन वैश्चानरसन्िक- dia, प्रारेश्मा जमिति च विगरेवणस्त afer उपाधिपरिच्छिखे GMAT | AHA वेशवार cad प्राप्तं । तत ददमुच्यते वेश्वागरः परमात्मा भवितुमरति । ga.) साधारणज्ब्द- fatara । साधार्णशब्दये विभेव: साधारणशब्द विभ्रेषः | य- अथेतावभावषातमवेश्वानरब्दै ATT TUN, वेशानरशन्दस्तु जयाणां साधारणः, अर्मन्ब्दख इयाः, तथापि fava x- श्यते येन परमेश्वरपरलं तया रभ्युपगम्बते “AQ इ वा एतखा- हमने वैश्वानरस्‌ ASA GAM. CTT । अरज हि परमेश्वर

ष्याम aawefera अुभमतिभंवलिदयः। पच्तच्येऽप्यरचिं वदन्‌ कण्यान्तर मा ॥ खयेत्यादिना yp यात्मा वेश्ानर इति wafcard: | Rea वेानर शब्द न्यत्वं | व जाठरो विखानर इति मुख्यः पुवं uy प्राजाभिरज्रहामाधारत्वलिङ्ात्‌। तस्य देहव्यापिल्वाद्‌ (त्वं | wal द्युमूङधत्वादिकल्पनया ठहक्वाद्रद्मत्वमिति ध्येयं । सिडान्तयति ॥ तत इदमिति॥ साधार्यश्रुतादपक्रमखधयोर्विशेवात्‌ प्रथमश्रुतमख्य- चैलाक्यश्ररीरलिक्ात्‌ | सब्बात्मकेखरपरत्वं युक्तं न चरमश्रतकल्यि- तरामाधार्त्वलिक्रेन जाठस्परत्वमित्यैः | नन निकिंशेषम्य कुता विषयेष इत्यत ares खच होति॥ खवखयन्तरयतः चेजाकात्मना स्थित इत्ययः जाठटसर्स्यापि ward विशेषकल्यनमेति tq) न। SIAN: | ITY तु उवादानत्वादिष्रेषः ata won

[अ ०६।पा०९।] शाङ्कसब्रह्मरखूजभाय्ये | RR

एव थुमृद्धलादिविशरिष्टाऽवच्छाकरगतः प्र्यमात्मलेनापन्यश् ्राध्यानायेति गम्यते कारणलात्‌। कारणस fe सब्वाभिः का्यंगताभिर वखयाभिरवस्थावल्लाट्‌ द्यलाकाद्चवयवलमपपद्यते। "ख सर्व्वेषु Gay ay तषु सर्ग्वव्वात्मखख्रमस्तिःः दति ष सव्यला का द्याख्रयं फलं श्रूयमाणं परमकार णएपरिग्रहे सम्भवति | “एवं शास्य सव्वं पामानः प्रदूयके' इति च तदिदः सर्ग्वपाप- प्रदाद्रवणं । काभ श्रता किं तद्‌ wy” <fa चात्मन्रह्म- सङ्गाग्यामुपक्रम इत्ये वमन्तानि ब्रह्मलिङ्गानि परमेश्वरमेव ग- मयन्ति । तस्मात्‌ परमेश्वर एव वेश्वानरः ॥

सय्धमाणमनुमानं स्यादिति ॥ ९५॥

TAQ परमेश्वर एव वैश्वानरः, यस्मात्‌ परमेश्वर स्यैवाभ्नि- राच्यं चोमूंतोदूभ Wawa रूपं qaa “aarfa- Te ara gt खं atfracar fafa: aagqufee: ar तसम लाकात्मने Ta”? इति तत्‌ ख्यंमाणं रूपं मृल्छतां श्ुतिमनुमापयदख्य वेख्ानर्ब्दस्य परमेश्वरपरतवेनानमानं fay गमकं स्यादित्यर्थः इतिशब्दो Yaa यख्मादिदं गमकं तस्मादपि वैश्वानरः परमाद्पवेत्यथैः। यद्यपि afafta तस्मे

उच्यतामिग्याइ ॥ कारबत्वादिति a लिङ्ान्तराग्ण्राहइ ॥ स सर्ववविव्या- दिना॥ amar विचिप्तमिषीकातूलं दद्यते णवं हास्य विदुष raw: | नन्वसदारोापेबापि सततिसम्भवान्न मृलय्रुखपे्तेयःश द्याह ॥ यद्यपि सतिरिति॥ तचापीतिपदमर्ध॑तः पठति ॥ स्तुतित्वमपोति ॥ युमूडल-

२९२४ रन्नप्रभाभासिवे। [ख०९।पा०्र्‌]

लोाकाव्यमे मम दति afaaafa arefa मृखभूरे azar सम्यगीद्भ्न रूपेण सम्भवति “at agra यस्य विप्रा वदन्ति 9 श fay Ne nN खंवे नाभि wear खं नेत्रे) feu: ara विद्धि पादो fefre सोऽचिन्त्यात्मा सम्बेभूतप्रणेता > ॥ Tad जातोयका च स्तिरिरादादर्तव्या॥

शन्दादिभ्येाऽन्तःप्रतिष्ठाना न्नेति चेन्न तथा दृश्यृपदेशदस्‌- वात्‌ पुरुषमपि चेनमधोयते ॥ RE ॥ |

WATE A परमेशख्रोा वेश्वानरो afaqaela liga जब्दादि- ग्याऽम्तःप्रतिष्टानात्‌। चश्रन्दस्तावदेश्वानरश्रब्दा नपरमेश्वरे खम वति, रथान्तरे रूटलात्‌। तथाऽभ्नि शब्द: “ख एषेऽभिरवखानरः” दति। आदिशब्दाद्‌ इदयगारंपत्याद्य्भिचेताप्रकच्यनं। ATA प्रथममागच्छत्‌ तद्धामौयमित्यादिना चप्राणाडत्यधिकरणता- सद्ीत्तनं। एतेभ्यो रेतुभ्यो जाठरो AMAT: प्रव्येतव्यः। तथा- म्तःप्रतिष्टानमपि श्रयते ““परषेऽन्तः प्रतिष्ठितं वेद”दति नख जाठर

दिरूपेण स्सृतिनंरमाचेग stave विना खुतिभि््थः। सता eta सततिसम्भवाद्रासदारोपडति भावः | णब्दादौगां गतिं वक्तमक्घसिडा- maha समाधत्ते | शब्दादिभ्य इति॥ स रख्घाऽभिर्वेखानर इव - भिरुश्स्ये वेखानरविद्यायां अताऽभिशब्द Lat न सम्भवतीत्यन्वयः। खचस्थ्रादिशब्दायमाह ॥ खादिशव्दादिति । भक्तमन्नं Wale हेम- साधनं तेन प्राणान्न wafer: वाजसनेयिनामभिरश्म्ये स- प्रपद्ां वेशानरविद्यामृक्ा “a at हेतमभिं वैश्वानरं पुरषविधं पुरुषे

[ख.१।पा०२।] प्राङरत्रह्यदजभाय्ये। Re

waste यद थुक “Ags सुतेजाः'” इत्यादे विशेषान्‌ कारणात्‌ परमाद्मा Saray THT ब्रुमः कुतेाऽच्ेवनिणंये यदुभ- यथापि विशेषप्रतिभाने ofa परमेश्वरविषय एव fate ्राख्र- यणीयो न जाठरविषय tii श्रय वा भृताप्नरन्तबेडिद्याव- तिष्टमानरोष fatar भविग्यति। तखापि fe qararfze- वन्धो wana “Ar भानुमा एथिवीं चामतेमामा- ततान्ततान रोदसोमन्तरिचं'दव्यादो। BY वा तच्छरोराया देवताया रेश्वग्यंयो गाद्‌ शलोाका्यवयवलं सम्भवति । तस्मान्न परमेश्वरो वैश्वानर दति। अवाच्यते। न तथा दृष्ुपदेशा- दिति। न शब्दादिगभ्बः कारणेभ्यः परमेश्व रस्छ प्रत्या ख्यानं युक्र। कृतः । लथा जाठरापरित्यागेन दृष्युपदश्रात्‌। परमेशरदू- fee जठरे वश्वानर दृदेापदिश्यते “मने ब्रद्मत्युपासोतः” इत्यादि वत्‌। Wa aT जाटरवेश्वानरेोपाधिः परमेश्वर दूह द्रषटद्यल्वेनापदिश्छते “मना मयः प्राणश्रौरे भारूपः*'दत्थारि-

<न्तःप्रतिष्छित वेद स सन्वचात्रमत्ति'इत्यक्त दशान्तरस्यत्वं जाठरे स- म्भवति प्रसिद्धेरित्याह wate च ae ्ादिपदेनैवान्तःप्रतिषानस्य ग्रहे सम्भवति cunfa:| साधास्यलिङ्त्वद्यातनायात्‌ शब्दादि बला- दिदमपि जाठरः गमयतीग्यभ्युच्चयः॥ यद्यपि दुम्‌डंत्वादिविष्ेष रर- पक्षपाती हामाधार्त्वादिजाठरपश्चपातीति प्रतिभानं समं तथापि wicaqer विषे जाठरे न सम्भवतीति बलवानिन्वत ary | अथय वेति ca दमडत्वादिनिद्‌श इत्यथः इमां एथिवीं द्यामपि ते रव maura रोदसो तयेमेष्यमन्तरिचष्व या भृताभरिभान्‌- SUMAN A BRA स WAY इत्ययः। जडमाच्रस्य न ध्येयत्व- जिन्यत are y अथय वेति।॥ परमखर्टश्छोपास्य नाठसमिप्रतोक-

२९९ गलप्रभाभासिते। [अ ०९।फा०२। |]

aq यदि चेह परमेश्वरो न विवच्छेत, AIT एव जाठरोऽ भिरविबच्छेत, तते aga Gaon इव्यादेविंभेषस्टासन्भव एव ष्लात्‌। यथा तु देवताभूताभरिव्यपाश्रयेणाप्ययं fate उपपा- दयितं न शक्यते, तथात्तरद्धने वच्यामः। यदि 4 केवल एव जाठरो विवच्छेत पुरुषेऽन्तः प्रतिषटितलं tae AW स्याम्‌ न तु era, पुरुषमपि चैनमधीयते वाजसनेयिनः “स एषाऽिरवि- श्ागरो चत्‌ पुरुषः स यो देतमेवमग्निं वेश्वागरं पुरुषं पुरुषविधं परूषेऽन्तःप्रतिष्ठिते a” इति । परमेश्वरस्य तु सव्वोत्मलात्‌ aged पुरपेऽम्ःप्रतिटितत ञ्च भयमुपपद्यते 1 ये हि पुरुषवि- धमपि च्ेनमधोयते इति सखचावयवं पठन्ति तेषामेषाऽथः। केवखजाठटरपरिग्ररे wisn प्रतिष्ठितत्वं केवलं खात्‌, न तु परषविधलं । पुरूषविधमपि चेनमधयते वाजसनेभिनः ““पर- षविधं परूषेऽन्तः प्रतिष्ठितं aq” इति । पुरुषविधलश्च प्रकर- wal यदधिदैवतं युमृद्धलादिषटथिवोप्रतिशितलान्तं, बच्चा wai प्रसिद्धं मृद्धंलादिचुवुकप्रतिषठितलान्तं, तत्‌ परिग्ट द्यते ॥

श्त एव न देवता भरतश्च | २७ ॥ यत्‌ पुनरकर ATHY मन्तवे दलाकादिसम्नन्धदश्रनान्‌

बाचकाभ्याममिवेगानरग्ब्दाभ्यां युमडत्वादिमानीखरो जच्छ Kaan कष्यान्तरमाद॥ अय वा जाठर इति । wien परे प्राधान्येन. खरोापास्यता yas गुखतेति भेदः| उपाधिवाचिभ्वां पदभ्यामुप- fear TE rae | लच्तणावीजमसम्भवं व्याचष्टे + यदि चेवि। पुदवमपीलादिदकेषं grassy यदिच केवल दति।॥ KC

[अ.१।पा०२।] शाङ्करग्रह्मखचभाये। ९९७

aga सुतेजा इत्याद्यवयवकल्यमं aaa भवि्तीति तच्छरो- राया देवताया वा रेश्वग्ययागादिति तत्‌ परिशकंव्यमजा- च्यते। अत एवेक्रेभ्य हेतुभ्यो न देवता वेखागरः, तथा भूता- facfa न वेश्वानरः। न fe तागररोष््यप्रकाशमाचात्मकस्य दयमृङ्खत्वादि कल्पने पपद्यते विकारस्य विकारा म्रा त्मलासम्भ- वात्‌ । तथा देवतायाः waaay न श्युमृद्धंलादि कश्यना सम्भवति, अ्रकारणव्ात्‌ परमेश्चराधोम PATS | श्रात्मशब्दा- सर्वञ्च waaay eq faa एव ॥

साक्तादप्यविराधं जेमिनिः ॥ PT ॥

wet जाठराभिप्रतोकेा जाठरान्ुपाधिक वा परमेश्वर उपाख्य दूत्युक्रमन्तःप्रतिष्ठितवाचन्‌रो धेन, इदानोन्त॒ विनैव

कत्वापाधित्वम्रून्य इव्यथा विवश्छते तदेति शेषः| qa: Wee: पर्णः स रषोऽभिर्वेश्वानरग्रब्दितजाटरोपाधिक इति sar: | Bae सव्व UE इयः wad पणेत्वमचेतनस्य जाठरस्य Awan पाठान्तरे पुरुषविधत्वं दंहाकारत्वं तस्य नेत्याह ॥ ये fafa, नन लाठस्स्यापि देशव्यापित्वात्‌ तडि धत्वं स्यादित्यत are ॥ परषविधत्वश्च प्रकरकादिति।॥ न देहव्यापपित्वं परव [वधत्वं किन्त विराडरेडाक्ार- watuca पुडषविधत्वमध्याम्ष्ोपासकमृद्धादिचवकान्तेव्वङषु सम्प- अत्वमोशरस्य पुङषविधत्वनमिव्ययः। इश्ररस्याङ्षु सम्पत्िवच्यते | र्वं जाठर निरस्य पशय निस्स्यति॥ aa रखवेति॥ उच Bas y दत पनरित्धादिना। PHAM, CTA, WHAT, Ts पापप्रदाहः, इति खात्मब्रह्म्ब्दापक्रमोाक्ता Waa: | तामेव स्मारयति॥ न fy मृवाभ्ेरिव्यादिना।॥ यो भानुनेति मग्नेयेख्रटच्छा मदिमेक्त इति भावः। पुग्वमभिवेश्रानरश्ब्दाबीख्रलच्तकाविनत्वक्तःखधुना प्रतीकापा- धिपरित्वामगेन विरखाटपुरवाकारस्य मगवता वेन्रानर्स्याध्यातममूडा- 2४

are रत्रप्रभाभासिते | | [a ०९।पा०२। 1

प्रतोकोापाधिकल्पनाभ्यां साल्षादपि परमेश्वरपासनपरियष्े न afafetia दति जेमिनिराचार्यौ मन्यते। नम्‌ जाठरा- ग्यपरियद्ेऽन्तः प्रतिष्ठितत्ववचमं शब्दादोनि च कारणानि विङ्द्योरन्निति । ward । श्रन्तःप्रतिषठितलवचनं तावन्न विद्यते । न We पुरुषविधं पुरुषेऽन्तःप्रतिष्ठितं वेदेति जा- उ रान्यभिप्रायेणेद मृष्यते तस्या प्रह्टतत्वाद संश््दि तत्वाख । कथं afe यत्‌ प्रकृतं मद्धादिषु चवृकान्तेषु पुरूषावयवेषु परुषविधलं कल्पितं तद्भिप्रायेणेदमृच्यते परहषविधं॒पुरुषेऽन्तः प्रतिष्टितं वेरेति, यथा ee शाखां प्रतिष्ठितां पश्तोति तदत्‌ wa ar यः प्रकृतः परमात्माऽध्यात्म मधिदेवतञ्च परुषविधलेपाधिः, तस यत्‌ कवलं afaed तदभिप्रायेणेदमुच्यते पुरुषविधं परुषेऽन्तःप्रतिषटितं वेदेति । निशिते च पृव्यापराले चनवशेन परमात्मपरिग्रहे तददिषय एव वेश्वानरशब्दः कनचिद्यागेन

दिचवुकाङेषु सम्पाचोापास्यलाक्ीकारेऽपि न शब्दादिविरोधः शब्दयोा- Lat Wasa मख्थत्वादन्तःख्यत्वादीनाख्च wa सम्भवादिखाह॥ साक्तादपीति ॥ सात्तात्यदस्यायंमाइ । विनेवेति ॥ जाठसाभि सम्बन्धं विगेश्चरस्मापास्यतवेऽपि werafaerd जेभिनिम॑न्यत cad: | इद- मन्त स्मत्वमद र खत्वरूपं नाते किन्त नखादिशिखान्तावयवसमदाया- सकषपसषशसीरे मडादिचवकान्ताङ्गमानि ca wea प्रतिषिताजि ताजि, तेषु सम्पन्नो वैश्वानरः पुरपेऽन्तःप्रितिणित इत्युयते। थो यथा शाखाश्यस्य पचि Tare तया वेश्वानसर्स्य परषान्तःख्यत्व - faaten न wie पुरवविधमित्यादिना॥ ्वग्न्यादिगश्रब्दस्येश्वर- वाचित्वास्नाठराप्ररसंगरष्द्तित्वं | eta पुरषावयवेवु सम्पा- दनात्‌ पुरुषविधत्वमन्त खत्वश्चेखथंः | प्ान्तरमाइ ॥ खथ वेति ॥

[बररपा०र]] WFC | २१९

व्तिंव्यते, विश्चथायं नरेति, विश्वेषां वाऽयं मरः+विश्चेवानरा wefa विश्वानरः परमात्मा सम्बाद्मलात्‌, विश्वानर एव वेश्वागरस्तद्धिते ~ oe ufqwee 15नन्वाया राचसवायसादिवत्‌। TSa- गणशोलादियागाओ्रयण्येन परमात्मविषय एव ufaafa । are- पत्थादि कल्पनं प्राणाङत्यधिकरणतलश्च परमाद्मनाऽपि सव्वा- क्लादुपपञ्यते। कथं पुनः परमेश्व रपरियद्े प्रादे श्रमाचन्रुति- उपपद्यते, दति तां व्याष्यातु मारभ्यते ॥

अभिन्यक्तरित्याश्सरध्यः ॥ २८ ॥

अतिमाजस्यापि परमेश्वरस्य प्रादेश्रमाचतल्मभिव्यक्रिनि- fav स्यात्‌ । अ्रभिव्यञ्यते किल प्रारेञ्रमाचपरिमाणः परमेश्वर उपासकानां रते । प्रद्र विर्रेषेषु इद यादिषु उपलसि खानेषु विश्रेषेणाभिव्यञ्यते । अतः परमेश्वरेऽपि प्रादे्रमाचश्रुतिर- PALIT दत्या्रथ आचाय मन्यते॥

यख्वविधत्वं पुव्व वत्‌ । न्त खत्वं are सादच्ित्वमिव्थः। खवम- AMMAN Ae Wes श्ब्दादोनि areas y fafad चेति ॥ farw- wa air diag सव्वात्मतवात्‌। विश्वेषां विक्षाराशां वा नरः wut) faa wa नरा जीवा अस्यात्मत्वेन नियम्यत्वेन वा सन्तोवि विश्वानरः, Ta ख्व twa इतिवत्‌ are तद्धितप्त्यः। नरे संश्चायामिति पव्वेपदस्य दीघता। घगिधातागग्य्थंस्य निप्रत्ययान्तस्य खूपमभिरिति | ayafa ममयत्धम्यं awe: फलं प्रापयतीति ata स्यडोरूक्तः। afaaisnaifa वा खनिः, वेखानरोपासकस्यातिधि भाजनात्‌ Ta प्ाडाभिष्ाच्रं विद्याङ्त्वेन विषितं, तदयमभिक्तादि-

कल्पनं प्रधानाविरोाधघन नेतव्यमितिव्ाह॥ areqata ॥ avai परि- 2 5 4

२९० सतरप्रभाभासिते। ` [ख ०१।पा०द |]

अनुखतेव्वादरिः ॥ ve tt

प्रारेश्माचइद चप्रतिष्ठितेन वाऽयं मनगसाऽनृखयते ततः प्रारेशमाच दृत्युच्यते, चया प्रस्यमिता चवा: प्रस्था raat तदत्‌ । यश्चपि च यवेषु खगतमेव परिमाणं प्रखसम्बन्धा्म- ख्यते न चेर परमेश्चरगतं किञ्चित्‌ परिमाणएमस्ि यद्‌ इद यघम्बन्धाद्भज्येत तथापि प्रयुक्रायाः प्रादेशमाचश्रुतेः, सम- वति यथा कथञिदनस्मरणमालम्ननमित्युच्यते | प्रादे यमाच- लवेन वाऽयमप्रारेमाजाऽनसरणीयः प्रारेश्मा चग्च॒त्य्थंवन्ताये। एवमगखतिनिमित्ता परमेश्वर प्रादे्रमाचश्रुतिरिति वाद्‌- रिराचाय मन्यते ॥ |

सम्पत्तेरिति जेमिनिसथा Fe दयति ॥ २९॥

सम्य्तिनिमित्ता वा स्यात्‌ प्रादेग्रमाश्चतिः। कुतः। तथा fe खमानप्रकरणं वाजसनेचित्राह्मणं द्ुप्रश्तीन्‌ एथिवीपयये-

माजमतिक्रान्तोाऽतिमाचः तस्य faced: | उपासकानां कतेन. UWA प्रादशमाजऽभिद्यव्यते प्रादेशेषु वा मीयतेऽभिखन्धत इति प्रारेण्माचः। मतान्तसर्माइ॥ नस्मतेरिति॥ प्रादेशेन ava fa तः प्रारेशमाच Tau. यथा कयस्िदिति॥ मनसं प्रादेशमाजत्वं सखतिदारा wama कल्पितं चतेरालम्बनमित्यथयः॥ खवस्यायान्तर- ares प्रादेणशेति ।॥ मम्मति sent प्रादेशमाचश्नतेगतिमाह। सम्पत्तरिति।॥ ब्राह्यं पठति॥ पणदेशमाचनमिवेति॥ aufcfeaa- पीखर प्रादेश माचत्वे न sawn कल्यितं सम्यगिविदित वन्ता रेवास्तमेवे- ऋरमभिप्रक्वोन सम्पन्नाः प्राप्तवन्ता इ वे पुव्वेकाले तावे Taw तचा द्युप्रग्टतीनवयवान्‌ वच्यामि | यथा प्रादेशमाज्र प्रादशपरिमाब-

[अ०१।पा०२। | शाङ्रब्रद्मदूमभाव्ये | RRL

नामं चेखाक्यात्मनोा STAT AAI AN ASAE Ay रिवकषय्य न्तेषु Seaway सम्पादयत्‌ भ्रादे्रमाचसण्पन्तिं परमेश्ररस्य दशंयति। “arwarafaa इवे देवाः सुविदि- ता ्रभिसव्पन्नाः तथा तु व एतान्‌ वच्छयामि यथा प्रादेश माचमेवाभिसम्यादयियामोति स रावाच मृद्धानमुपदिशनु- वाच, एष वा अतिष्ठा वेश्ानरः, sf wen उपदिगशन्‌- वाच्‌, एष वै सुतेजा saree, इति मासिके उपदिशनु- वाच, एव वे एथग्‌वत्मौत्मा वेख्ानरः, इति | मुख्यमाका्मु- पदि णन्ल॒वाच, एष वे Tee वेश्वानरः, दति मुख्या श्रप उपदि सुवच, एष परै रयिरवैश्चानरः, दति । चवुकमुपदि- reare, एष वै प्रतिष्ठा वेशा नरः” fa) चुवकमित्यधरमुख- फलकमच्यते। यद्यपि वाजसनेयके द्यारतिष्ठालगृणा समाशा

मनतिक्रम्य मद्धौ यध्थात्माङेषु बेश्रानरः सम्प्ादयिय्यामोति प्राचीनशा- meta ufa राजा प्रतिन्नाय खकोयम्डानमपदिशन्‌ aca द्णशय- वाच | ष वें मे मृदा भ्रूरादीष्लकानतीव्य उपरि frodafa- VG PRR चेखानरः॥ तस्य मर्दति यावत्‌! खध्यातमममडामेरे- माधिर्‌वमृडा GIT Ws Kay: | रखवश्वच्तुरादिषुशमीयं॥ खकी- बचच्चघो दश्ंयन Ta a gaat: Gal aaacye wafcaae | नासिकापदेन afas: प्राणे wea तस्मित्राध्यात्मिकप्राणेऽधिदेवप्रा- we वायोद मिह ॥ नासिके इति ॥ खच eas बेश्रानरश्ब्द्स्तद्‌- yw: | Awa ae afaalued बलाकाश्टा्ः मुखदख्रलाला- eueayg रप्रशब्दितितदीयवल्तिष्यादकटृष्िः waa fast पाद्‌- ey ufudt द्व्या नन गणवेषम्ये न विद्ययोभदादन्रिरुहस्य श्र्नसारेब छान्द ग्यस्धप्रादरेशमातचच्चतिः कयं व्याख्येय खार द्या इ ।

RR र त्रप्रभाभासिते। [ख०९१।पा ०२||

यते, wizay सुतेजस्वगणः, कान्दोग्ये पुनर्यः सुतेजस्- गणा समाच्रायते, ्रादित्यद्च विश्वरूपलगणः, तथापि मेतावता विशेषेण fafagrad प्रादेशमाचश्तेर विश्रेषात्‌ सब्वंभाखा- भरत्ययवत्वा्च | सम्प्तिनिमित्तां भ्राद्‌ भ्रमा चश्रतिं युक्रतरां जेमिनिराचाथा aaa ii |

आमनन्ति चेनमस्िन्‌ ॥ BP ॥

आमगन्ति चेनं परमेश्चरमसिन्‌ मृद्धं सवकान्तराले जा- वाखाः। “य एषाऽनन्ताऽव्यक्र आत्मा सेाऽविमक्र प्रतिष्ठित दति astra: कस्िन्‌ प्रतिष्ठित इति वरणायां नाश्वाञ्च मध्ये ufafea इति कतमा वरणा कतमा नाभौीति। तच चेमामेव वर्णां नामिकाश्चेति निरु सव्वाणोल्द्रियकतानि पापाजि वारयति सा वरणा सव्वाणीद्धियकृतानि पापानि नाश्रयति चेतिसामाशोति वरणा नाशोतिः' निरुच्य पनरण्ामनन्ति।

यद्यपीव्यादिना॥ रतावताल्पवषम्येम बङतस्प्र्यभिश्चासिञं विक न Wad श्रालाभेदेऽपि qameg प्रतीयमानं वेश्वानराय्युषासनं unfafa न्यायस्य वच्यमाणत्वाच् | तिष्ात्वग बन्डान्दा ग्य उपसं ह- wag: | विख रूपत्वग यख वाजिभिरीद्यः। तथा च yeaa छतेजस्लं सममतिद्ात्वविशखरूपत्वयोैवश्ा। यडा शाखाभेदेम ग्‌ खव्यवस्धाऽस्त म विद्याभेद इति भावः। प्रादेशत्वस्य सम्पत्तिप्रयुक्घत्वे gaat सम्पादयति॥ आामनन्तोति॥ य रखघोाऽनन्ताऽपरिच्ड्त्रः खतोा<व्यक्ता दुविंश्नेयस्तं कथं जानीयामित्यचैः पञ्चे याच्नवल्क्धस्यात्षरः। स रय ufaaa कामादिभिबद्धा जीवे भेदकल्पनया प्रतिङित उपास्यः पुन- स्जिपश्नः स Raut वस्शायामिति। र्वं प्रञ्रात्तरे aa sft Bay

[अ०१।पा०२्‌]] शाङग्सब्रद्य खचभाय्ये। शरद्‌

“कतमच्चास्य स्थानं भवतोति waritwe च यः afar स एष दलाकस्य परस्य च खन्धिभंवति”° इति । तस्मादु पपश्ना पर- मेशवरे wrewaraafa: | wfafaarrafa: प्रत्यगात्मताभि- Wear) प्र्यगाक्मतया सर्व्वः प्राणिभिरभिविमोयत द्यभिवि- मानः। अभिगता वाऽयं प्रत्यगात्मलात्‌। विमानञ्च मानविया- गादिद्यभिविमानाऽभिविभिमोते वा wt जगत्कारणतादि- ्यभिविमानः, तस्मात्‌ परमेश्वरो वैश्वानर दति सिद्धं॥ दति ओमच्छारौरकमीर्माखाभायये शङ़रभगवत्पेज्यपादहता प्रथ माध्यायस्य दितीोयपादः॥

तत्र च Bat इमामेव भ्रस्तां नासिकां निर्येति भाष्ययोाजना | सम्बोनिद्ियदछतान्‌ दाषान्‌ वारयतीति वरणा न्नुः | सव्वान्‌ दोषाम्‌ माद्रततोति नाशा नाश्िकेति निव्वचमं aa) नासाश्ववोर्जोवदारेख- रख्यानत्वथ्यानात्‌ पापवारकत्वमिति मन्तव्यं । तयामध्येऽपि विशिष्य जोवस्य ख्यानं एच्छति कतमदिति waifcaqat | प्राणस्येति पाठेऽपि Wagew | स रष सन्धि्युलाकस्य खगस्य परस्य च ब्रह्मणाकस्य सन्धित्वेन ध्येय स्त्वाह ॥ a ze xfs । चयाभिम्‌ख्येना ब्र्येति वि- मिमोयते ज्ञायते इत्यभिविमानः yaaa | खभिगतशखासे विमानः सम्बेख रूपत्वे सत्या मन्त्यात्‌ मानमत्र परिमाणं | खभिविनिमीतेति fa- faa | तस्मादेशानरवाक्मृपाग्ये wefa समन्वितमिति सिडं। इति ओमत्पस्महंसपरित्राजक्षाचार्य॑श्नोमाविन्दानन्दभगवत्मादछतो शओमनच्छारीरकमीमांसाव्याख्यायां भव्यस्लप्रभायां प्रमथाध्यायस्य दितीयः पादः॥

RRB रत्रप्रभाभासिते। [ख ०१।पा०३।]

नमः WTA | द्युभ्वाद्यायतनं खशन्दात्‌ ॥ ९॥

ददः अयते “यस्मिन्‌ धाः एथिवी चाकरि्मातं मगः षह Weg सर्खमेतकं जानथ, आरात्मानमन्या वाचो विमुञ्चया- सटतद्येष मेतु: इति। wa यदेतद्‌ दप्र्टतीना मा तत्ववचना- दायतनं किञ्चिदवगम्यते तत्‌ fa at ब्रह्म स्यादाराखिदथा- न्तरमिति सन्दिद्यते। तत्ाथान्तरं किमप्यायतनं स्यादिति Wa । RATA wea सेतुरिति खअवणात्‌। पारवान्‌ हि साकं सेतुः प्रष्यातः। न श परस्य ब्रह्मणः Wad शक्य-

नमः परमान्मने। दयुद्योतग्डमपदमच्तर्मीच्चबोयं श्रोराममर्पषदि भान्तमधीणितारः। इनद्रादिवेद्यमखिखस्य च ए्सितारंः न्यातिनंभः पदमनिन्रमजं भजेऽहं ॥ रुवं रूप््यिक्तपदबडलानां प्रायेण सविशेषवाक्छानां समन्वयो बि. Maus दशितः qua योगिकपदबडलानां निविदधेषपधानानां वाक्छानां समन्वयं वक्तु टरतीयपाद अआरभ्यते॥ खता<च्राधिकर्जानां श्ुत्यभ्यायपादसङ्गतयस्तच पुन्यमुपक्रमखयसाधार्गशब्द्स्य वाक्छष्रेषखय- दुमृडधंत्वादिना WIAA | तददचाप्युपक्रमख्रसाधारणायतनल्वस्य वाक्छप्रषश्यसेतुचत्धा वस्ततः परिच्छन्न प्रधानादो व्यवस्यति cara लच्त्चाधिकर्णसङ्तिः। yard प्रधानादयुपास्तिः। सिद्धान्ते निर्वि. श्रषन्रद्यधोरिति फलं॥ मुण्डक वाक्छमुदाहसर्ति। इदमिति॥ यस्मिन्‌ लाकचरयात्मा विराट wa: सर्वे GY मनः Garay चकारादव्याल्नतं कारं ia कल्पितं तद्पवादेन तमेवाधिष्छानात्ामं प्र्यगभित्ं

[अ०१।पा.३।] शाङ्गरत्रद्यदवभाष्ये | क्श

मभ्युपमन्तमनन्तमपा रमिति अवात्‌ । अर्थान्तरे चायतने uf<taware खतिप्रसिङ्ध प्रधानं परियरीत्य, we fe कार- शलादायतमलेापपन्तेः | श्रुतिप्रिद्धा वा वायुः खात्‌ “arg- वाव गोतम aq वायुगा वे गातम Gaara” लाकः परञ्च शोकः सब्यौखि च तानि सन्दुधानि भवन्ति" xf वायेा- रपि विधरणलश्रवणात्‌ । शारीरो वा स्पात्‌, तखापि भोकर ae प्रपञ्चं प्रव्यायतमलापपत्तरित्येवं प्राप्त द्दमार, युभ्ाद्चायतनमिति । Gre श्ट yaa Yara यख तदिदं भ्वादि । यरेतस्िन्‌ वाक्ये योः एयिव्य्भरि्ठं मनः प्राणा इत्येवमाद्मकं जगदाततेन fafee तस्यायतनं परं ब्रह्म भवितत मरति कुतः! खभ्रब्दादात्मशब्दादित्य्थः। “arar- wat शोर भवति तमेवेकं जानय arate” दति। त्म

भागय अवदादिगा wan नात्मवाचो विमष्थ fata निग जथ खव वारिवमोकपून्वंकात्साद्चात्कवारोऽग्टतस्य मेच्स्यासारा- पारदुव्वारसंसास्वारिषेः परपास्स्य सेतुरिव सेतुः पापकडतिमा- हवत्‌ अतिममच्चमपदिशति | तच्रावतनल्वस्य साधारबधम्मस्य दश- नात्‌ dyaare ॥ तत किमिति ॥ म्रतस्य aya: सेतुरिति षदा ब्रहमडोभिन्रत्वेनम सताः श्ुतत्वादेषण्ब्दपराग्द दयुम्धादयायतनमव्र- Wa सेतुरिव सेतुरित्याह । ्पम्टतस्येति ॥ Gasser सेतुरिति अवबाखेत्यः। ANI व्याख्यातं aqua खयं विख्याति। पारबानिति ॥ अनन्तं area: | पारं देशतः, जलविधास्कमुख्य- सेतायःइमासम्भवात्‌ गागसेतुगररे wa मख्यसेत्वविनाश्रुतपारव- त्वगुखवामेव कचिद्‌ ae) म तु मुख्यस्यानियतविधार्बगुडवानी- खर इति भावः यथा लाके मयः खच यथिता रवं गातम

समट्िजिङ्ासकवायुना ania cata सन्दब्धानि यथितानि 2G

BRE रन्नप्रमाभासिवे । ` [ध०१।पा०६। |]

अष्टय wage सम्बनयकक्यते माथाम्तरपरिग्रहे। किच खहब्देनेव ब्रह्मश sears अयते TART: साग्येमाः wer: प्रजाः सदायतनाः सप्मतिष्ठाः' दति । ख्वश्ब्देगेव चेह परसतादुपरिष्टाच ब्रह्म सडोत्तते “परुष एवेदं विशं कचं तपा we Te” इति, “त्होवेरमम्दरतं were TEE ब्रह्म <feengrate”’ दति च । तत्र लायतनायतनवद्धावश्रवखात met WY "इति च STATA RTA | TITS START टचः भाखास्कन्धो awed verre विचिच आत्मेत्याब्रडा चर्वति । at जिवन्तंयितुः खावधारणमार्‌ “तमेवेकं sre आ्मामंः' दति waren भवति म कायंप्रपञ्चविद्धिष्टा विचि आत्मा fase: किं तदिं। श्रविद्यारृतं कार्यं प्रपञ्चं “विद्यया मरविखापयम्तस्लमेवेकमा यतमग्धलमात्मानं जानोयेकरसंः› इति।

~~~

भवन्तीति Bau: | Grae परदयमप्ययुक्तमित्त खाइ ॥ weer गेति | सदितीयत्वेन सतुश्रब्दापपत्तेखे त्यः | नन्वात्मशब्दध जीषे सम्भवतीत्यत ares खात्मशब्दखति।॥ उपाधिपरिच्छित्रस्य शोवस्य सव्ववस्तप्रत्यक्गा AS ATAU: | उपक्रमख्यसाधार्लायतन- त्वस्य गोाखसेतुत्वसिद्ात्‌ प्रयमश्तात्मश्चन्या ब्रद्धत्वनिखखग् इति भावः। खशब्दादित्यसटाधंन्तरमाह । कचिद्ेति । प्रजानामुत्यत्तो सदेव मूषं स्ितावायतनं लयप्रतिष्ेति ब्रद्यवाचिसत्पदेन wie Ea खा- यतमत्वञखअतेरचापि AAT | यथान्तरमाह। खश्रब्टेनवेति॥ afar द्याटिति areata पुम्बात्षरवाक्छयाः पुडषब्रह्यादिश्ब्दन बद्मसङ्गे्त- नाग्नध्ये$पि we याद्यभितखयः॥ परव इति पव्ववाक्छ, ब्रद्यवेत्त्त- caw, wary fea fad समै ब्रद्यो वेत्यर्थः उत्तरडे्तरस्यां दिशि खदाङतवाक्छस्य सविश्ेषन्रद्मपरत्वमाग द्य aw व्याचरद्े। तचेला- feats सामागाधिकरण्यादिचिचर आत्मेति सम्बन्धः। afar सन्व-

[Wee fates) J WTCHTATATS | RRO

चथा afaare देवद तः तदानयेद्यक्त आसनमेवानयति ब देवद सं तइदयतनग्डतस्येवैकरसस्यात्मनेा विद्षेयलमुपदि श्वे विकारानु ताभिख्बन्धसय चापवादः अयते “ख्ल्योःम ग्य माग्रोतिय द्र नाभेव प्ति" इति। स्प ब्रह्मेति हु सामा- नाधिकरष्छं प्रपञ्चविलापनाथं नानेकरसताप्रतिपादवाथं “a चथा सेन्धवघमेाऽम करोऽवा ज्ञः Bal रसघन Wad वा अ्ररोऽय- माद्माऽनन्तरोाऽवा द्यः Be: प्रभ्नानवन एव” द्ये कर सताश्र- वात्‌ । तस््ाद्युभ्वाद्यायतनं परं Wel यत्‌ AA VARA: VATA पारवत्नापपन्तब्र॑ह्मणाऽ्थान्तरेण दयभ्वाद्यायतनेन भवितव्य- मिति, अन्राश्यते । विधरणलमा मच सेतु शत्या विवच्छते ग पारवक््वनादि। न हि ग्द्‌रुमयेा लाके dade दत्य- चापिग्डदह्‌ारमय एव से तुरभ्यपगम्यते। सेतु शब्दार्थीऽपि विध-

मोतन्तमेवेकमिवयेवकारेकश्रन्दाभ्यां fafatd सेयमिन्यक्ता रेतन्तर- माइ ॥ विकाराश्टसेति ॥ विकारे aad कल्पिते खभिसन्धाईभिमानो वस्य वस्यानथंभाक्वेन निन्दा ख्तेख कूट सत्यं Qala) कयं तरिं सामानाधिकरणं वचार ॥ सनव ब्रह्मेति ॥ WIT: स श्या्ुरितिवर्‌ बत्‌ स्ये तद्भद्येति Tatiana ब्रद्यलविधानाद्‌ बाधमा्थे,गतु UW तद्सव्वमिति बानारसत्वांमित्थः | तच गिवामकमाह।॥ स ययेति लवडपिष्छाऽन्त वंडिख रसानरमून्यः Wal लवजैकररसोा यचा, खव. मरे मेजेयिः fatace wad: | safe पारवक्वसावयवल्वादिकं Tehran तथापि सेताजंलादिबन्धनरू्पं यददिधार्यं तदेव सभिचारित्वेऽपि सेतुपदार्थकदेश्रलादूबत्वेन Ue tg पदांवहि- शवं मारवत्वादिकमिाइ ॥ अन्रो्त इति ॥ cemraqaysta- प्रसष्माह॥ न हीति) अतर Bat परेरेति Re: | पिधारबस्य श्रम्दा- 2०2

ARC रन्रप्रभामालिवे। [च ०र।ा०३।]

ceaarvas न पारवश्वाडि विज warrade: सेतुजष्द- व्युत्पत्तेः | पर आड तमेवैकं जानथ आरह्मागमिति। यरेतत्‌ aviftaararart यथेतदन्या वाचा विमञ्चयेति arfia- मोचनं तदबाग्डतलबाधनलयादग्डतस्ेष खेत॒रिति Faw सङ्कोचे न तु सुभ्वा्चायतनं । तज ATM ARATE irate wargrents भवितव्यमिन्धेतद्‌ युक ॥

HATTA व्यपदेशात्‌ ॥ २ ॥

इत्च परमेव HE PAT IAT वस्माग्ुक्रापडणयताऽख व्यपदिभ्यमामा PAA मूक्रेरपख्णं ARITA | देहारदिव्व- मात्खदमखीत्यात्मबुद्धिर विद्या, तत खत्पूजनारो रा गस्त्प- रिभवारा च देवः, तदुच्छेददशनाद्धयं मेदखेत्येवमयमनन्त- disorder: सन्ततः Saat मः प्रतयः, तदिपय्यं येणाविच्ा रामदेवारिदाषमुक्ैरुपदष्यं गम्यमेतदिति खुभ्वाद्याय तनं waa WIHT भवति, कथं ।

दत्वं स्फारयति ॥ विज इति a सिनेति बध्रातीति सेतुपदार्थेकदेशो विधारबमिलर्धः। तचा चाग्तपदस्य भावप्रधामत्वादम्टतत्वस्य सेतु- विंधारकं ब्रद्यासेवाग्डवलं गान्यस्येखधेः | यद्वा युम्ाद्याघासो ब्रह्मम खेतुश्यब्दा चः किन्यव्यवदितं चानमिग्थाइ॥ अपरः इति ॥ फएणितमा। तथ यदुक्तमिति | चाने सेत ग्टीते alae | मुक्तेरपदप्यं पल- Ba प्राप्यं यद्‌ ब्रह्म तस्याजेक्तंरिति खायः | सक्तिप्रतियोगिनं बन्धं दद्ंयति॥ देहादिम्विति।॥ तदिपग्येयेडेति उक्तपदवद्तेशात्मकबन्धनि- इक्पाऽऽत्ना सखिवमिव्र्चंः। यथा नद्या ARTS नामरूपे विहाव equi frofa वथा ब्रह्माल्मविदपि संसार विहाव परात्‌

[अ०१।पा०३।] WITCH TAT | २१९

“भिद्यते इदयग्रन्विज्डिद्चनते स्वस्थाः | Waa we aadife afar इष्टे परावरे" ॥ twat watfa “aur विदान्नामरूपादिमुक्रः परात्‌ परं पुरषमुपेति fea” इति ब्रह्मण मुक्तापरुष्यलं प्रविद्धं wre | “rer wa प्रमुच्यन्ते कामा येऽस्य इदि स्थिताः, wa मज्चीऽब्डता भवत्यत्र ब्रह्म समसत" ॥ दत्येवमारो। प्रधानादोगान्तु न Ufo प्रसिद्ध- मख्ि। अपि च “तमेवैकं जानथ आत्मानमन्या वाचा विमुञ्च uw’ दति वाग्विमेाकपुष्बैकं विन्नेययमिरं युभ्वा या यतमस्या च्यते, तच भुत्यन्तरे ब्रह्मणे दृष्टं | | Cana धोरो विज्ञाय wat gata ब्राह्मणः। मानुष्यायाइक्ग्डब्दाम्‌ वाचा विञ्जवनं हि aan दति,

कारबादग्यक्कात्‌ परः ya खयं च्यातिरानन्दं yaaa प्राप्य fas. Stare ॥ तथा विदानिति।॥ दः प्रधानारेःकिंनस्यादत STW । ब्रह्मबखति ॥ स्य मुमच्तः wef पदेनातमघम्मेत्वं कामानां face यदा कामनिङत्तिस्य aera भवति मस्बरेत्वभावानत्र केवल- मनथजनिङ्त्तिः किन्त्व देहे ति्त्रेव ब्र्मानन्दमखरत caw: | fret. रमाह ॥ पि चेति ॥ धीरो विवेको तमेवात्मानं विच्चाय विशं WAIT जात्वा STMT कुर्यात्‌ | Wenfsar चानप्रतिबन्व- कम्मेकाण्डारर्वेमुखखमा इ ॥ नेति ॥ बहनिलुक्षा Sears, वेदान्तभ्र- ष्दागङ्ोकरोावि | “खदा खानानि garage: wee: शिरसा | ८ निशमूणश् ware मासिकेष्ो च ताकु ws Efe |

९५ रन्रप्रभाभासिते | ` [अ गद।पा०९)

तस्ादपि धुभ्या्यायतनं परं ब्रहम ॥ नानुमानमतच्छन्दात्‌ ॥ दे ॥ यथा wee: प्रदिपादकोा* anfear ₹ेतरुक्ा नेवमथा- जारस्य anfaar हेतुः प्रतिपादकोाऽस्तीत्याह। नानुमानं सा- qufaiftafad प्रधानमिर द्यभ्याद्यायतनलेन प्रतिपन्त्यं। BATA अतच्छष्दात्‌ । तस्या चेतमस्य प्रधानस्य प्रतिपाद कःअब्द- च्छन्दा न तच्छष्दाऽतच्छष्दः। न हाचाचेतनस्य प्रधानस्य प्रतिपादकः कथि च्छब्देाऽस्ि येनाचेतमं wart कारणलेना- garam वाऽवगम्यते। तददिपरोतय्य Gare प्रतिपाद कश्ब्दा sufa “a: wary, wefan’ इत्यादिः 1 wa Ua a7 वा- रपी PTT AAA AT ATTA ॥ | प्राणब्टच्च ॥ 8 II यद्यपि प्राणगते विज्ञानात्मन waa Waray सम्म

रुतानि बामिश्ियस्यानल्वाद्‌ aA तेषां भ्राषडमा- SAAT TET तद्यामाग्मगसा म्लानिमाचमिलख्चः॥ वेशे विक डति ॥ खअसाधारव ातमश्रब्दादिरित्ययः। अतच्छन्दादित्बस्या- चौन्तर माह ॥ तदि परीतस्येति ॥ अत रुवातच्छब्दादोव wtf BI चकारः Gaara crags: | सव्वन्नपदसमानाधिकरयं GMM न जीववाचोलखतश्छब्दस्तस्ञादित्यः। नमु नानुमान- प्राबभृतावतच्छब्दादित्वेकमेव दषं किमथे न wa, उभयनिसास- देतारेकत्वादि नत ares एथयगिति ॥ योगः खजं, sata Eat जी वमाचनिरासेनाग्वयेऽपि gears प्राकभृचेति प्रथक्‌ खचकर faad: | तानेव हेतूनाकराङ्कादारा खाचष्टे॥ कृतश नेत्धादिना।

* खअसाधारर्ति He are |

[अ०१।पा०द३]] WCAHS MATS | RR

वति तथाऽथुपाभिपरिच्छिखन्नागस्य सव्वन्नलवा सम्भवे सत्य- स्मारेवातच्छब्दात्‌ प्राणण्डदपि न द्युभ्वा चायतमल्वेनाञज्रयितव्यः। न चापाधिपरिच्छिखस्याविभोः प्राणता च्॒वाद्यायतमल- मपि were सम्भवति। एयम्यागकरणमुत्तराथे। कत म Weare सुभ्बा्यायतनलेना यितव्यः ॥ |

भेदव्यपदेशात्‌ ॥ ५॥ भेदव्यपदेश्येड भवति “amas जामय श्रात्मानं'' दूति ज्नेयश्नादर भावेन | तच प्राणब्छत्‌ तावत्‌ मुमुक्तवाज््ञाता परि- गेषारात्मश्रष्दवाच्यं ब्रह्म ज्ञेयं युभ्वाद्यायतनमिति गम्बते। दुतद्च न Wau दयन्वाद्यायतमलेमाञ्रवितव्यः॥ | प्रकरणात्‌ ॥ ६ ॥ प्रकरणश्ेदं परमात्मनः “afay भगवो विश्चाते सर्व्वमिदं fama मवति"दत्येकविन्ञानेन सब्वविन्नानापेणात्‌ | परमा- कमि fe खब्यातमके fama wafad विज्नातं ख्यात्‌, म केव पराशब्ति। gary न ewe ुभ्वाद्यायतलेनाअ्रयितयः ॥ खित्यदनाभ्याञ्च ॥ ७ ॥

दभ्वाद्यायतनच्च प्रत्य “दा सुपण सयुजा TATA” इत्य च

द्यपि fara: प्र्गात्मेवाज् Ra तथापि जीवल्वाकारेब चातुद्धया- Rua देयसरूपत्वमित्धयः। रवश्च जो बत्वजिङ्कविशिङत्वेन गवर दुभ्भादिवाकधा्थंत्वं निरस्य तेन सडरूपेेति ane | मन्‌ feaac- स्याद्नाष्णी वस्य इापठबयं अनाक्षावपि Lac आयतनवाक्ेन किमच

RRR रन्रप्रभाभासिते। [ou rateg!]

feuca fafeaa,“narca: पिष्यशं खादसि” इति क्थ फला सन, ““ अन सशन्योाऽमिचाकशोतिः' दत्योरासोन्येना वसवानं, anarg श्वित्यदनाभ्वामोश्वरकशे चश तच THA | यदि चेश्वरो शन्याद्चाजतगलेन विवचितर्ठ प्रहृतस्सेशरर स Gray एयम्ब- खन मवक स्पते, अम्यथा छाप्रतवचन माकस्िकमसम्बद्धं खात्‌ wy तवापि Samay एयम्बचगमाकस्िकमेव प्रसज्येत म तस्लाविवकितलात्‌। Saar fe aaa drwy च प्र- ति्रीरं बुद्धा पाधिकखम्बन्धा शकत एव afegr नाभ अत्या तात्पर्ये श विवच्छते। परस्तु खाकतेाऽप्रसिद्धलात्‌ रव्या ता- way विवच्छित इति न तस्याकस्मिकवचनं युक्तं । “गृहा प्रविष्टावाद्मानो fe” दत्य बाय्येतद शितं दा सखुपंत्यस्वाग्डयो- ऋअरेजश्चावुच्येते cia यद्‌ाऽपि पेश्चुपनिषत्तेन areas aerate CASITA तदाऽपि न विरोधः Req । कथं aruufey चटादिच्छिद्रवत्‌ सच्वाद्युपाध्यभिमानिल्वेन प्रति-

Ug इन्त twa यदि चेश्वर डति ॥ asa Mae: सुडचिग्भावोा याद्यः। न सव्वद्जलादि विशिष्टः तस्याचाप्रतिपाद्यत्वात्‌। तथा चाप्र तिषादयार्चस्याकस्माग्मध्ये वचमासम्भवात्‌। च्याद्यवाक्येन यकं कायय- भित्भिसन्धिः। तमच्रालवाऽऽशङ्कते ॥ मनु तवापीति ॥ ब्रहाखखरूपप्र- तिपादनाथंमकस्ादप्रतस्यापि नाकषप्रसिडस्य जीवस्यानुवादस- ara xfa परिषरति ॥ मेति ॥ नन्‌ दासुपशंखव बडिशो वयोदक्ते कथसिदः खचरमित्यत are गुहामिति॥ श्थिखषदमाभ्वामीखरच्त- चयेोरनुवादेनेकछं दितं इव्यर्थः | नन्वत्र START नानुवायै Oty. खास्याविरोघादतः खजासद्तिरि त rw) यदापोति ॥ तदापोति

[^१।पा ०३|| शङ्क रक्रद्दहजभाये | RU

WUC TWAT Marea न भवतीति प्रतिषिद्यते । ae षष्येधरीरेषु पाथिभिर्विनापलच्छते पर एव ख भवति । wer चटादिच्छछिद्रणि चटादिभिरूपाधिभिर्बिनाषलच्छयमाशानि महाकाज्न एव भवन्ति तदत्‌ प्राणभूतः परशादग्धलानु पपन्तेः प्रतिषेधो गापपञ्चते, wera ख्ला्भिमानिग शव चन्धास्ा- यतनलवप्रतिषेधः, तस्मात्‌ पर मेव ब्रह्म चुभ्वाद्यायतनं । तदेतत्‌ ‘araarcaear wath: दत्यनेनेव fax, wea डि गतयो गिवाक्यख्छ मध्य इदं पठितं “afer योः एचिषी चा

मारिषः, इति । प्रपञ्चायन्त यमरुपन्यस्तं |

भूमा सम्मसादादध्युपदेशात्‌ ॥ ८ ॥ ददं समामनन्ति “aa aa जिज्ञासितव्यः" दूति,“ मानं भगवे जिश्चा से" टू ति,““यच नान्यत्‌ पश्यति ATG मान्य जानाति स aT, We यचाग्यत्‌ पश्ठत्यन्यच्छष्याल्यन्वदिजाना-

wraragfatteted: । खट्ग वाक्येन बुदिमनृद् द्िदिवाख्ोत बद्यादिविखच्छबनुङडप्रतलमद्यये Wadia वदेव TW ब बद्युषरड्ितो जोव इति छचसङ्गतिमाङ । कथमित्यादिना ॥ गन्व- भ्रात्रपडिते जीव SH मग परः Aas खाइ ॥ यश्छलिति । पानद aya) तदेतदिति॥ द्युग्वादिवाकास् ब्रह्मपरत्ममि ब्धः समाधत्ते॥ मपश्चाचमिति | सेतुशब्दयास्यागेन wars: प्र्यमात्मत्स्फटीकरय- fae: | बक्मा ऋुण्डकापविषद्‌, safe सम्रग्वितेति fae ॥ गमा s कान्दोग्यम्‌ दाष्रति॥ इदमिवि। नाल्पे gaafe waa ge तसा. जिरतिश्चवद्धखाधिना waa fea इति नारदं प्रति सनन्कना- Care सति नारदो ब्रूते ॥ उमाबमिति । ayer लचबमददितीयत्व-

३8 रत्रप्रभाभासिते | [ख ०।पा०३।]

ति तद ख्यं" इ त्यादि। तज awa: किं प्राणा waar स्यादारहाखित्‌ परमाकेति। कतः dee: । wafa ताव्‌ बङलमभिधौयते | MQ raray a VTS (ATe Bia रख्)दति खमन्रन्दस्मा- qmeparmarecary | किमात्मकं geewatata ` विज्रेवा- BTBTat ara at Iara zara efa सन्निधानात्‌ पराण मेति प्रतिभाति aur aa ga मे भ गवहभरेभ्यस्तरतिं जाक- arafar’ शति, “ay भगवः Sia a at भगवान्‌ AIFS पारं तारयतु" दति प्रकरणेात्यानात्‌ परमात्मा मा Teas प्रतिभाति। तत्र कच्छापादानं न्याय्यं we वा हागमिति भवतिसं- wey: किन्तावत्‌ प्राप्न प्राणे waa कस्ात्‌। यः प्रन्नप्रतिवच-

माइ Tate ॥ भूमणन्तं परिष्डित्रलच्तयेोह्या Heats ॥ अथेति खच संश्रयवोजं waqeleares कुत इत्यादिना ॥ Tea xfs faue एथ्वादिभ्ब इमनिजिति इमनिचप्रये छते बरखा भूच wofcfe ata वहाः परस्येमनिचप्र्यस्यादेरिकारस्य शापः स्यात्‌ बदाः स्याने भूर्त्िदेशख स्यादित्बक्तं yafafe wer from, तस्य भा वार्थकमनिचप्रलयाम्ततवाद्रङत्वं वाच्यं | तत्‌ किं घम्मिकमिला- काङ्कायां सचिहहितप्रकरबस्ः oat धर्मौ भाति | वाक्ापक्रमख ST asta खप्रतिपादनापन्तोा धभ्मित्वेन भातीति afafeaaafean- कराभ्यां Gwe rau: | Taare युभाद्यायतनं WAR, तरति शओाकमात्मविदिन्चर ब्रहमण्छप्यात्मशब्द्‌ प्रयामादिारेपसङ्ा मूवयैपच्चयति ॥ प्राओा भूमेति । घम्मेधम्मिशार मभेदात्‌ सामानाकि- करण्यं ASS | पून्नात्तरपकषोः waiter, away फलं कमय ame | GUANA भूयः प्रमरोत्तरभेदादचभेदेा Tad | भूमा वु प्राशात्‌ पर भूयः पनं fanaratega प्रालादभिन्न care i का- सखादिन्रादिना॥ orate भूय इति aca इति पूवव aaa: |

[ अ०१।पा ०३। | WPCA TATA | REY

गपरम्बराद ब्रनात्‌। यथा fe “अश्ठि भगवे arate: ofa, “वाग्बाव माज यसी?! cha, तच्चा“ अस्ति भगवे वाचे ग्यः” दति, “att वाव वाचे श्यः ए्तिच मामादिभ्यो rarer भयः अख्प्रतिवचनप्रवाहः ATW: AA पराकात्‌ परं भयः भ्रन्रपर- frawr qed ““अरस्ति भगवः प्राणङ्खयः' इति, “wet वाव wergea:” इति, “प्राशमेव तु नामादिभ्च ATT ae भासं WET वाव र्मया गयान्‌" इत्यादिना सप्रपञ्चमुक्ता प्राण- दभिग्चातिादि लं ““अतिवा चवि""दति,“.श्रतिवाचख्मीति गरया- जापहवीतः" दत्यग्वगु श्वाय, “एव तु वा अतिवदति चः सत्येना- तिवदति” इति प्राशब्रतमतिवादि वमनगदग्धा परित्यव्यैव are ब्धारिपरमन्परवा WATT समवतारयन्‌, “प्राणमेव श्मानं मन्व- ते" दति गम्बते। कथं पुगः प्राणे न्ड मेति व्याख्यायमाने चज ना- WIAA AAT खशणप रं वचनं व्यास्थेयमिति। उच्चते | सुषु्वच्ा्यां प्राणग्रशेषु करणेषु दभ्रनादिव्यवहारनिटन्ति-

wea तु बा अतिवदतीति तुशब्देन प्राबप्रकरबविष्डेदान्‌न पाया भूमेव Se प्रायमेबेति ॥ नामाद्याशान्तागु पास्यागतीव् प्रां HE बद्तीव्तिवादो wate तंप्रति अतिबाद्यसीति केनचित्‌ प्र हते अख्मीति ब्रूयात्‌ , नाइमतिवादीन्पङ़बं न कुम्धादित्य्षं ore. fee, श्व इति पराग्श्ल स्वचनध्यानमननख्ङादिषम्भपरम्पयां विधाय भूमेपदे नाच प्रकरवविच्छेदः। quer नामाश्युपासकस््ाति- ufcafrcrerd caw: | YW जसडवचनं सुखत्वमम्रतत्वश् wa प्रचपुव्वंकं ये जयति ॥ we पुगरिलादिना+ प्राप्रसतेषु wa लोगेवु न watfa चछशरुततपुदष इति We: | “माहंप्रला W वा रवाऽपानगेा खा- 2 ४9

भद रन्नप्रभाभासिते। [ख०१।पा०९।|

दर्भनात warafa areata यज नान्बत्‌ Teese । aur च अतिः “om scarfs म प्ति द्व्थादिना सष्येकरण- च्थापारपर्यस्तमयरूपां खवु्यवस्थामुक्रा ““प्राणाप्नय एवेतसख्िन्‌ यरे जाग्रति'"दइति तस्यामेवावस्छार्धां पञ्चकः प्राण जागरणं वतो प्राणमप्रधानां खुभुष्यवस्वां दशयति । थचेतञूखः gee अतं “या Saat तत्‌ we” एति तद विरभ, “wie रेव: wera TAY अदेतस्िच्छनोरे सुखं मवति इति खुषुखव- खा यामेव सुख्वणात्‌। we श्यो वे war aged” इति, सदपि भराणस्याविङद्धं, ““प्राणा ar werd "ईति अतेः) कथं पुमः are ब्धमानं aaa “aria भोकमात्मवित्‌"'इत्यात्मविवि- दिष्रथा प्रकर णस्सोत्थामं उपपद्यते, माण Tawra बिवकित इति WA: तथा हिशश्राणार पिताप्राणेा माताप्राण Brat NTT: खसा प्राण आचायः प्राणे ब्राह्मणः दति भ्रारमेव Tare कराति। "यथा वा ATT नामो समपिंता एवमस्िम्‌ प्राखे सब समर्पितं" इति ख सबव्वात्मलारनाभिनिदभंमाभ्याञ्च सम्भवति वैपु्यात्मिका ASIA ATT S ARTY प्राणो WAT माप्तं । तत्र टदमच्यते। UTATHAT शमा मवितुमहति, न ATW:

त te ee en नाऽग्वाहाणं पचनः खाषहवमीयः wa” इति जतः, प्राया WaT LE qe wale जायति सब्थापारा ण्व तिषन्ती्थः। दवो जीवः, जथ तदा खन्नदश्यनकाले BSA waa सुखत्वमविखडमिश्वन्वबः । अत्मषदरनापक्रमविराधं षरिषशस्ति। प्राश रवेति॥ ora कथयमित्ाशद् खतत्वादित्याङ ॥ तथा Wifes wa समपितमिखि च सब्बाधिष्ानं प्रायं Stacia ्ुतिरित्बन्वबः। अत व्यातं प्रा-

[ख०६।पा ०ह। |] WIFCAAE ATS | RRS

अस्मात्‌ | SAAT TT MIT ATA | सम्प्रवाद Cit Gy SNF wa बम्यकभरखोदत्थस्िजिति निग्नचनात्‌। ददार ण्छके च ख- भ्रजागरितस्वानाभ्यां सडह पाठात्‌, तस्याञ्च बम्पसादावसखायां प्राश जागर्ति प्राशाऽचज सम्प्रसाराऽभिपरेयते WATS Te उषदिश्वमामलादित्य्ः | प्राण एष BA SMa स Wa A- wigenaemnafacaaa wre) म हि area गाला ae परति माश ऊद्धंमुपदिष्टं । किं तरिं । wretsagurercan- रिष्टं arava वाज्नाव नाशे ञयसीति, तथा वामादिभ्धाऽष्ा- प्राशादथान्तरमेव तज तचाद्धंमृपदि ए, ACA प्राणावूद्धेम॒पदि- WATRT WAT प्रालादयाम्तरण्धतेा मवितुमईंति। Te AT ra, whe wna: प्राणाद्‌ we tia नापि प्रतिव्नमशि Wereet ava warsefa 1 कथं arerafuararafowe cua प्राणटविषयमेव चातिवादि लमु रबा्गङूभ्वमाणं पा- भः । “एव तु वा अतिवदति थः सल्येनातिवरतिःः दति, तञ्ा-

Soft मुखमिति भावः। भुमसूपत्वं योजयति ॥ सन्बात्मषेति ॥ wae tes प्राबं wala मुख्यार्थं दच्चयति। Baars इति। वारव रखतस्िन्‌ सम्मरसादे स्थित्वा बुनरादवतोति vane | तत्‌ पदं उषुतिवाचकमिव्वाइ ॥ शृहदिति । वायां सबभ्बन्धात्‌ प्राय जच्छ गन्ना । तस्याति । खच सच Kare: | भूमा प्राजाद्धिचः, Wary | वक्मादृद्धमु पदिष्त्वान्‌नामादेरूद्धंमुपदि ङवाजादिवदित्मथः | विष्- VGC बाधकमाह ॥ wa रव चदिति।॥ was खस्मादुखंम- वदिद्त्वनयुक्ठं नामादिषु wceded: | रेत्वसिजिं wre ॥ नग्वि- सेवि ॥ पञ्चतप्राञ्षित्‌ comin ca wet न मवति तस्व

२३८ रन्रप्रभाभासिते। [og ut ०३।]

aife प्राणादध्युपदे्र टति,। ward iow तावत प्राश विषयस्येवातिवादि लच्येतदमुकर्षशमिति wa वहुं॑वि्रेववा- राः सत्थेनातिवदतीति। मनु विक्रेववारेऽयं प्राख्विषय एव भविति । कथं । यथेषोऽग्निरेचीयः सत्थं वद तील्युक्ते ग सव्यवदनेगाग्निराजिलं, केन तरि, अ्रग्धिराजेणेव, खत्धथवदमनव- faurfuar fata उश्यते, ade तुवा अतिवदति चः श्ये मातिबदतील्युक्े न सत्यवदगेनातिवादिलं, केन तरि, waa प्राकविन्ञानेभेव, waa प्राणविरोा विशेषो fara इति, नेति ब्रूमः, शत्यथेपरिव्यागम्र सङ्गात्‌, श्रुत्या अज सत्थवर्‌- नेनातिवादिलं प्रतीयते यः सत्येनातिवदति साऽतिवदवतीति। नाज प्राणविन्नानस्य सङ्यो्तनमस्ति। प्रकरणात ठु प्राणविन्चानं खम्बद्धोत । तच प्रकरणानुरो धेन श्रतिः परिव्यक्ा स्वात्‌ प्रशत- व्यारृत्य्ेख BRA न सङ्गच्छत) wa a at अ्रतिवदतीति। सत्य नमेव विजिश्चासितव्यभिति च प्रयन्नानलरकरणमथाकर-

यच्छब्द्पर तग्धत्वेन सत्धादिवादिवाचित्वात्‌। ष्तः प्रायप्रकरयं वि- च्कित्रिमिति eafafefcare । wetrea डति ॥ सत्येनातिबादिलं fama: तशता य रष इत्युक्तेन wane Kee: | य ख्व ure- विदतिवदति cau स aa वदेदिति विधानान्‌ न प्राबपकरब- fase: इति cares wee ॥ नग्विति ॥ स्ण्ग्यो दबाधितेस्न ब्रावाचकः | तदन्धस्य मि्यात्वात । सत्यवचने त्वबाधिताथंसम्बन्धा- स्लाच्चयिक इति नाज ल्तबवचनविधिरित्बाह॥ नेति qa: डति। fay सतेन ब्रह्यबातिबदतीति तीया अव्या wy करवकमतिवा- feat खतं, तस्य प्रकर्या बधो न युक्त इताइ। श्त्या इोल्लादिना॥ नाचेति सत्वाक्छे इत्यथः | रवं सत्धेमेति अत्या प्रकर बं बाध्यमिनल्षा

[wee urea) | WF CHG AAT | Rae

fret खचयति। waredaafenierat प्रताथामेषं तु महा ब्राह्मण WAAC वेदानधीत दत्येकवेदिग्याऽयाग्तरग्र- तचतुख्व॑दः प्रश्रस्यते तादृगेतर्‌ Vs न च प्रश्रप्रतिवचमश्ू- पयेवाथा ग्धरविवच्या भवितव्यमिति नियमेऽङि, प्ररतसम्न- न्धासम्भवकारितलादथा रविवद्ायाः। तच प्राणान्तमनुजा- सनं रला TA शतं MTS खयमेव खगत्कुमारो व्युत्पाद- ति। यत्‌ प्राणविन्नाणेन विकारानुतविषयेणातिवाडि लमम- तिवादित्वमेव तरेष.तु बा अतिवदति यः सत्येमातिवरतीति। तज सत्यमिति परं ब्रह्मोच्यते परमार्थरूपलात्‌ “aaj ज्ञान- मगन्तं द्ध इति च भरुत्यन्तरात्‌। तथा बयुत्पादिताय नार दाय “खाऽदं भगवः सत्येनातिवदामिःः इत्येवं प्रत्ता विज्ना- मारिसाधनपरन्परया मानमुपदिकति । तज चत्‌प्राणादधि-

वुष््देनापि बाधमाह । प्रषठतेति ॥ विजिच्ास्यतलिक्ाष yeaa. fgafaare ॥ स्न्वेवेति ॥ पकरबविष्छेदे टद्ान्तमाड॥ तसा- दिवि a अतिजिक्बलादेतत्‌ सतं amare cata प्राधान्येन भिन्न अरुखमि बयः | रवमतिबादित्वस्य ब्रह्म सम्बन्धोहया प्राडलिङ्धत्वं नि- wy) यन्तु प्रत्नं विनोक्कत्वजिङ्ार्‌ भूमा ora इति तन्न, तस्याप्रया- नकल्वादित्थाह ॥ न चेति। प्रश्रभेदादर्थमेद डति न.नियमः, रक. खाने Aaa बशः vows प्रश्रं विनोाह्वचातु्वंदस्य प्रकतेका- बेदाद्धित्रत्वरश्नंनाखेवथेः। तज यथा चतुरवेदत्वस्य प्रशतासम्बन्धाद- Wiz: cafes acafa ॥ तजेतदिना॥ स्पदेन orate. feaa atwi ws सत्लमिति ॥ fame निदिष्यासमं, खादिपदा- भगनगख्डासाष्यसवबमनमयुडिनिषातद्धेतुकम्मोणि उद्यन्ते | इमान्यपि अबादीनि चयस्य awe ब्रह्मत्वे लिङ्धानि। रवं च॒तिणिङ्कैः uta. खाबान्तसप्रकर बं बाधित्वा wed सलं WY भूमपदेक्व नवधम्मी-

२8४० रलप्रलाभास्िते | [ख ०१।बा०९।]

शत्यं awe afar ate aaa इति ग्यते । तक्ा- इसि wrerefince उपदे इत्यतः प्राशादन्यः परमाद्मा भूमा भवितुमर्हति । एवश्वेदात्मविविदिषवा प्रकरणस्ात्थान- wane भविष्यति । प्राण एवे हाता feafen इत्येतदपि नेप- quai ग fe प्रास्य nea टस्वाऽऽत्मलमकि। ग Was परमाद्मन्नानाच्छाकविनजिटश्तिरखि, “ara: पन्था विद्यतेऽच- नाचः, इति area । “तं मा भगवान्‌ नेकख चार तार्‌- ug” इति चापक्षम्यपसंररति “ag दडितकषायाय तमसः पारं cuufa भगवाम्‌ सनगत्कमारः'` इति तमद्तिज्ाका- दिकारष्टमविद्धाच्यते) प्राश्चाणे NTE प्राख्ष्छान्वाय- WATS । ह्यतः प्राण दति च ब्राह्मणं | प्रकरणान्ते | पर- मात्मदिवखा भनरिखति, मूमाऽज प्राक्च शिवेति चेक । ““स भगवः करिम्‌ अरतिष्टित इति खे afefe” रत्यादि गा we gars करणसमापरैरनुकषंत्‌ | वेपुख्याद्मिका च ्मरूपता सर्व्वका- CUA परमात्मनः खतरामुषषद्यते ४

area us यदिति ॥ किख सत्रिहितादमि wafed साकाङ्क aaa इति न्धायेम afafed जिराकाङ्क प्राणं eg षाक्धापक्रनसख arent खप्रतिपादनाय HAW इड भूमा UG LATE खवखेति ॥ faq ओकस चारमिल्ुप्रकषम्य तमसः पारमितपसंश- रात्‌ Rime मूजेष्छेदः विना तरयायेामाच | waves awaar Rwa तचिवन्तेकच्चानगम्यत्वजिङ्ात्‌, Ger Aare | न चान्ब- जति ॥ त्र्यडमात्मा sum प्रास्य वदतीति aaa: | नज्विदं चरमं त्रा्यबं ब्रह्मापरमस्तु ततः प्रामुक्ता भूमा पाक डति शङ्कते ॥प्रकरदानत इति | तच्छब्देन भमान कवत्‌ मेवमियाडइ ॥ गनि ॥ भूरे

[अ०१।पा०३ | WY CAAA | ९९१

WATTTAG ॥ < ॥

श्रपिच ये श्नि yet wae परमात्मन्युपपच्न्ते। यव नान्यत्‌ wafa मान्यच्छणे।ति नान्यदिजानाति स श्टमेति दध्नादिव्यवद्ाराभावं उढमन्यवगमयति परमात्मनि चायं रप्र॑नादिव्यवदाराभावेाऽवगतः, यत्र aa स्व्व॑माद्मैवानत्तत केन कं पश्छेदिति Barat । योाऽयसे सुषु्यवश्ध्ार्या दग्रनारिष्यवहाराभाव BR: साऽप्यात्मन एवासङ्गलवविवच्या BA T प्राणखभावविवच्चया, परमात्मप्रकरणएत्‌। यदपि a- सखामवख्ायां Wa तदात्मन एव सुखङूपवविवच्योाक्र | यत श्राह एषोऽस्य परम Baws एतद्यैवानन्दस्यान्यानि भूतानि माचामुपजीवन्तीति। werfa a वेश्मा तत्‌ खुखं mwa सुखमस्ति waa सुखमिति सामयसुखनिराकरणेन ब्रह्मेव सुखं wars cuafa at awar तदमग्डतमिति। श्रष्ट- तवमपीडइ yaad परमकारणं गमयति, विकाराणामण- AAS खापेकिकला त, च्रताऽन्यद्‌ा तमिति च श्रत्यम्तरात्‌। तथा Vwi खमदिमप्रतिषठितलं सव्वंगतत्वं सव्वात्मर्वमिति चैते

ee

wwe fegracare | waifa) दवे यदुक्तं Ys wae सुखत्व मग्टतल्वश्च wag योज्यमिति तदनुद्य faucafa | येोऽप्यसाविवया- feat) सति बद्धयाद्युपाधावात्मने टतादिक्तदभावे WIR तदभाव reeageaara प्रश्नोपनिषदि a watfa न पष्डतोति परमात्मानं VAAN | AU तकैवात्मनः PIAS न प्राणस्य | यतः ख॒त्यन्तर स्मन रव छुखत्वमाड तस्नादिव्य्चः। waar नाग्रादिदोाषः aa- afed सामयं खाते aac | स Caruana स उपरिद्टादिति स्व॑ 21

॥ ९.) रत्रप्रभाभासित। [° शपा on |

धमाः ुयमाणाः परमात्मन्येव पपद्यन्ते नान्य तस्मात्‌ wart utaraifa fag i श्र्षरमम्नरान्तधुतेः ॥ १०॥

किन्न खस्वाकाशश्रातख sasha स दावाचेतदे azar गागिं ब्राह्मणा श्रभिवद ग्धस्धुलममखित्यादि Wadi तच संश्रयः किमसशरशब्देन वणं उच्यते किंवा पर एवेश्वर इ्ति। तचाच्षरसमाकाय दत्यादावच्षरशब्दस्य वणं प्रसिद्धलात्‌ प्रसि- द्धियतिक्रमस्य चायुक्लात्‌, ऊकार एवेदं wafaarer च शत्य म्र बंस्यापयुपास्यतवेन सम्बात्मकलावधारणात्‌ वणं एवा- acuez इति, एवं प्राप्न उच्यते । पर एवात्मा्षरश्नव्टवाच्यः; कसमादम्बरान्त्ठतेः ष्थिव्यादेराकाशान्तस्य विकारजातस्य धारणात्‌ | तच fe एथिवयादेः खमस्तख्य विकारजातस्य काख- चयविभक्रस्याकाञ्च एव तदोतश्च प्रातञ्चेत्याकाशे sfafea- aaa किन्नु खत्नाकाश् Say प्रातखेत्यमेन प्रञ्ेनेदम-

गतत्वं, स wae सव्बमिति Garey” खतं, तस्माद्ध मध्याया fara समन्वित इति fess |

wage | दृष दार णणकं पठति । कस्मित्रिति। यद्भवं भवश्च भवि- ay aga कङ्िघ्रातमिति wat wea म॒निना वाश्चवस्कनाया- WAMU: MAAAIT BR) Gare: afsata इति दितीष- wie मनिखवाच। तत्‌ अव्याक्तस्याधिकरगमेतदत्तरं अश्यलादि- सरूपभिव्ययंः। उभमयज्राच्रुशब्दप्रयागात संशयः। यथा सत्भब्या wefa रू इति ब्रह्य भूमं तथाचररश्ब्दा aa ee इति SSAA पुव्बप्तः, तच्ङह्गरोापास्िः फलं | सिडान्ते faranq- धीरिति विवकः। ननु न रतीव्चलत्वानाशित्वयोागात्‌ ब्रह्म

[अ०१।पार] श्ाङ्रब्रद्यखवभाश्ये | २७३

चर मवतारितं, तथा चापसंइतमेतस्िखु खल्वरे गाग्याकाञ्च Sarg प्रोतञ्ेति। म चेयमम्नरा न्तधुतिब्रद्मणाऽन्यज सम्भवति | यदप्याङ्कार एवेद स्वमिति तदपि ब्रह्मप्रतिपत्तिसाधनलात्‌ Gay RBG) तस्मान्न चरत्यश्ुते चेति निव्यवव्यापिलाभ्या- मच्तरं परमेव AY स्यादेतत्‌ ase चेत्‌ कारणाधीमलं श्रम्बरा म्तरधुतिरभ्यपमम्यते प्रधानकारणवादिनऽपीयमुपपञ्चते कथं श्रम्बरान्तधुतेनब्रह्मलप्रतिपत्तिरिति, wa Sat पठति ॥

सा च प्रशासनात्‌ ॥ १९१॥

सा चाम्बरान्तधृतिः परमेश्वरस्यैव wal, कस्मात्‌ प्रभास- नात्‌ । प्रभासनं WY श्रूयते एतस्य aera sweat गािं इखग्या चन्द्रमसा विधृतौ तिष्ठत caries watery पार- aat कश्य नाचेतनस्य प्रशासनं सम्भवति म यचेतनानां घटादिकारणानां बटद्‌ादोनां चरादि विषयं प्रश्ासनमस्ति॥

प्यचरशब्दा मुख्य इत्यत ay प्रसिडिव्यतिक्रमस्येति। रूछि- aurea न्यायादिव््थः। wages werrad कथ- from ध्यामायमिदं यथा yerat aataafaare | Sac इति प्रश्नप्रतिवचनाभ्यां ाकाशान्तजगदाधारत्वे तात्पय्यैनिखयात्न ध्याना्ेता, खतस्तच्चिङ्ब लादि बाधित्वा यागङूत्तियद्येति सिडा- न्तयति रखवमित्यादिना | खाकाश्भूतं छता शङ्ते। स्यादेतदिति। चेतनकटंकशि्ाया खच अत्म वमिग्याइ ॥

साचेति॥ खचं ares) साचेति॥ चकार अाकाशस्य भृतत्वनि- रासाथः। भूताकाशस्य कायीन्तःपातिनः श्चतसव्वकायौखयत्वायोगात च्यालतमश्चानमवाकाशः प्रधानश्रन्दिति इति तदाञ्नयत्वा्चाच्चरः न

प्रघानमिव््ः। विष्टता विषयत्वेन wats 212

Res रन्नप्रभाभासिते। [ख ०६।पा ०१]

BATAAN TAY ॥ ९९॥

अन्यभा वव्यादटत्तेख्च कारणात्‌ ब्रह्धीवाचरशब्दवाच्यं, तख वाम्बरान्तधृतिः aa नान्यस्य कस्यचित्‌ । किमिद मन्यभाव- व्याट्त्तेरिति। श्रन्यस्य भावाऽन्यभावम्तश्माडाटतन्तिरन्यभाव- व्यादटन्तिरिति। wen भवति यदन्यद्र हमणाऽत्तरशब्दवाच्य- मिदाश्रद्धाते तद्भावादिदमम्बराम्विधरणमच्चरं व्यावन्तंयति शरुतिः, AST एतद च्रं WUE TE Wd Be wad मन्तु afanra fantfafai तचाद्ष्टलादिव्यपदेशः प्रधानस्यापि सम्भवति, इरष्टुलादिव्यपदेश्रस्त॒ न aw सम्भवल्यचेतनलात्‌, तथा नान्यद ताऽल्ि द्रष्टु नान्यदताऽच्ति Wie नान्यदताऽस्ति मन्त नान्यदताऽस्ति विज्ञाचित्यात्मभेदम्रतिषेधात्‌ न शारोरस्याणु- पाधिमतोाऽरणन्द वाच्यत्वं, श्रचकतुष्कमभ्राचमवागमन दत्युपा- धिमन्ताप्रतिषेधात्‌। न fe निरूपाधिकः शारोरो नाम भवति, aaa परमेव ब्रद्याक्तरमिति निश्चयः॥

TRAPATT TUF ॥ VB It

WAS सत्यकाम VTHITY Ay यदोाङ्ारस्तस्मादिदा-

vaya wi acta | किमिदमिति | wena arafafc- fa श्नान्तिं निर्स्यति। रुतदिति। चम्बरान्तस्याधारमच्तरं श्रतिरुचे- तनत्वाद्यावत्तयतीत्य्थः। जीवनिरासपरत्वेनापि चं योजयति | तय. fa | aaa मेदः तन्निषेधादिति gare: | तदं ोधिताजीव TAA न पर इत्यत GIN! न द्ोति। Wiha जीवत्वं area: | तस््नाद्रामिं ब्राह्यं निर्गुणाच्तरे समन्वितमिति सिडं।

र॑चतिकम्म्पदे शात्‌ सः। प्रम्नापनिषदमुदाषहरति। cafefa |

[अ०१।पा०९] शराङ्करब्रहादङचभाच्ये | २९१

नेतेनैवायतमेनेकतर मन्वेतोति प्रत्य BAI! यः पुनरेतं जिमाचेणा भिल्येतेनेवा चरेण परं पुरुषमभिध्यायीतेति । किम- fart वाक्ये परं ब्रह्माभिध्यातव्यमपदिभ्यते ्राराखिदपरमि- दयेतेनैवायतनेन परमपरद्चैकतर मन्वेतीति प्ररतलात्‌ TUT: | तचापरमिदः ब्र्धोति प्राप्त, कस्मात्‌ स तेजसि य्य तावत्‌ सम्पनलः, ब सामभिरुसीयते ब्रह्मलाकमिति च तदिद देशपरिच्छि- qe फलस्याच्यमानलात्‌। afe परब्रह्मविदशपरिख्डिश Rea तेति GH, VIIA परस्य ब्रह्मणः | नन्वपर- ब्रह्मपरि यदे परं परुषमिति fated ने पपद्यते, नेष दोषः, पिष्डापेच्चया प्राणस्य परवोपपन्तेः, इत्येवं प्रा्नेऽभिधीयते। परमेव ब्रह्मे हाभिष्यातवयम्‌पदि षते, sata ईतिकन्मव्यप-

प्ण्लादा गरः सल्कामन CSI Ad, ह सत्यकाम पर Faata- मपरं सगण ब्रद्यतदव asaya, स fe प्रतिमेव विष्शेस्तस्य प्रतोकस्तस्मात्‌ प्रणवं eam विद्वानेतेनेवेङ्कारध्यानेनायतमेन प्रातिसाधमेन aya परमपरं चान्वेति प्राग्रातोति प्रहत्य मध्ये रकमाचदिमाचोङ्कास्येाध्यौनमुक्का त्रवोति। यः पुनरिति। इत्थम्भावे तीया ब्रद्याङ्गास्योारभेदोापक्रमात्‌। यो दयकारादिमाघावये रक- स्या arta कारस्य waifen जाय्दादिविभतिश्च जानाति तेन सम्यक्‌ ्षाता THATA यस्याङ्कस्स्य स THRASH: | रवं ASA सम्यग्विभूतिच्चाने दिमाचस्तया fears: | तम्ाङ्कगरं पुरुषं याऽभि- ध्यायत स ऊकार विभ तित्वेन wa: सामभिः Gaze ब्रह्मलाकं WA परमात्ामं पुरुषं Kaa vad | dug तदोजद्वाहइ। किमि afer, afea लिमाचरवाक्च इत्यथः waa पव्वपच्छेनाक्त Smt qa ध्यातव्यं निश्चीयत इति प्रसक्कसङ्कतिः । यदा Tas वशं रूएस्याच्चरज्रब्दस्य लित aqfe ठत्तिरक्ता aceasta त्रख्-

Red रन्रपभाभासिते। [ख ०१।पा०६]

देशात्‌। tufacia द्र॑नव्या्मोक्षतिक्च, cufaada- नास्याभिष्यातव्यस्य wie वाक्यशेषे augur भवति, ख एतस्भाख्नीवघनात्‌ परात्‌ परं पुरुषं परियं देत दति। तजाभिध्यायतेरतथाश्तमपि aq aw भवति मनेारथक- स्पितस्यापि श्रभिध्यायतिकश्लात्‌। tag तथाग्डतमेव वस्तु लाके ae दुषटमित्यतः waar सम्बग्द्‌ भ्रंनविषय- aa रैक्ततिकश्मलेन व्यपदिष्ट इति गम्यते। ख एव चेद पर- परुषश्ब्दा ग्या मभिध्यातव्यः म्रत्यभिश्ायते। नन्वमिध्यानें पर- परूष उक्र Ta तु परात्परः कथमितर tata प्रत्यभिन्ना- यते दति, श्र्रा च्यते | परपरुषशब्दो तावदुभयचर साधारणे | न चाज जोवघनशब्देन प्रटताऽभिध्यातव्यः WII पराग्ड- Wa येन तस्मात्‌ परात्परोऽयमीकितव्यः पुरुषोाऽन्यः स्यात्‌ । ware जीवघन इत्युच्यते चना मू्ंजी वरच्णा घने जीव-

साकप्रात्निलिङ्ात्‌ परशब्दस्य हिर्णगभ ठत्तिरिति cura पव्व- qaata । तच्रापरभिति | कायप्रस्त्रद्यमणाख्पास्िरभयचर फल । स उपासकः | BA सम्पन्नः पविष्टः। मन्‌ व्ठदान इंखर इति ध्यानात्‌ विन्दते बखित्ल्यमपि फलं ब्रद्मापासकस्य खतमित्यत are) नहीति। eax तथात्वेऽपि aa परवित परमपरविदपरमन्धेतीव्यपरविदो- ऽपर प्रापिस्यक्ता उपक्रमिरोाधात्‌। न चाच परप्रा्भिरेवाक्तति वाच परस्य सव्वगतत्वात्‌ | waa प्रा्तिसम्भवेम सखययेासा गतिवंवच्यात्‌ उपक्रमानग्एहीतादपस्प्राभिरूपालछ्िष्कात्‌ we पुरुषमिति परस्ति- नध्ये्ययेः॥ परश्रतगंतिं एष्छति | नग्विति। {पिण्डः स्थला विराट्‌

दपच्छया aw परत्वमिति समाध्यथंः aa awe Ecc इति प्रतिश्चातत्वेन तं ाचद्े। परमेवेति । स उपासक caanfecua-

[अ०१।पा ०३] शाङ्गरव्रह्मखकभाय्ये | Ree

चनः सेन्धवखिष्यवत्‌ यः परमात्मनो जोवरूपः faeara छपाधिरुतः परख विषयेद्धियेभ्यः साऽ जीवचम इति। रपर श्राह स सामनिद्ख्लोयते ब्रह्मलोकमिति, अतोतागकर- anfafeer या aware: परख खोाकान्तरेग्यः सोाऽज् Wat दत्युच्यते। Marat fe waat करणपरि्तानां स्बकरु्णात्मनि fexcuny agerafaafafa arrara- पकोभंवति ब्रह्मलाकोा जीवघनः, ATA परोा यः परमा- wwwanaara: ख एवामिथ्यानेऽपि aera दति गम्बते। परं परूषमिति च विश्नषणं परमात्मपरिग्रहे एवावकस्प्यते | परो fe पुरूषः परमात्म भवति यस्मात्‌ परं किञ्चिरन्यक्ना- fa, पृरूषान्न परं किचित्‌ शा काष्टा सा परागतिरिति च

भात्‌ परं Tad ब्रह्माहमितीच्तत raw) नग्वीच्तसविषयोऽप्यपरोऽसत wae | तच्राभिध्यायतेरिति | ननग्वोच्तृयं प्रमात्वादिषयसव्यतामपे- wa इति भवतु सन्धः पर श्च्तयीयः ध्यातय्यस्वलसन्योऽपरः किंन ufeea wre) स ख्वेति। अुतिभ्यां प्यभिच्वानात्‌ स रवायमिति सेकः SWAT ASNT: | TAA इवयाजना, SATS ये Wa: सपर Va वाक्यशेषे रचगोयतवोक्तेः, wa च शुतिप्र्यभिन्नानात्‌ स रवा- यमिति। गमु शब्दभेदात्‌ न प्र्भिश्ेति aya) नज्विति । परात्‌ पर इति wee खक्ोलछव्य अुतिभ्यामक्घप्र्भिच्चाया अविरोधमाङ। अतेति | न चेतस्माव्लोवघनात्‌ परादित्ेतत्‌पदेनापकान्तथ्यातव्य- ULM IANS परात्मा Way इत्यत ie) न चाकवेति। ध्यानस्य तत्फले्च स्य च लाके समा नविषयत्वाद्योय Tawata: | रव. चखेपक्रमोपसंशारये(रोकवाक्छता भवतीति भावः। स सामभिदत्री- यते ब्रह्मलोकं स रतस्माव्नीवघनादिवेतत्पररेन afafenaer we-

२४८ सन्नप्रभाभासिते। [ख०१।पा दे]

अल्यन्तरात्‌। परञ्चापरश्च ब्रह्म यद्‌ङ्ार cia च विभव्यान- म्रमाङ्ूारोण पर परुषमभिष्यातव्यं ब्रवन्‌ परमेव ब्रह्म परं पुरुषं गमयति। यथा पादोादरस्व चा विनिमुंच्यते एवं ₹ धरै ख पाप्मना विनिमृच्यत इति पाभ्रविनिश्नाकफलवचनं पर- मात्मानमिदहाभिध्यातव्यं खचयति। श्रथ aem परमात्मा- भिष्यायिना म देभपरिच्छिल्नं फलं युज्यत दति, ware | चिमाचेणेाङद्कारणालम्ननेन परमात्मानमभिध्यायतः फलं ब्र- waraafs क्रमेण च सम्ग्द्श्रनोात्पत्तिरिति कमसल्भि- प्रायमेतद्वि्यतीव्यदोाषः ॥

लोकस्वामी पराग्रश्यत इति भश्रपव्वेकं gree, कन्तर्हौत्धादिना। मूत्ता घन इति वादिति भावः। सेन्धवखिल्या लवणपिण्डः खिल्य वदल्या भावः परिच्छदा यस्य स खिल्यभावः Tamer ब्रद्यलाकशा वा परगम्दश्यते Eee) अपर इति। जोवधनण्न्दस्य ब्रद्मलाकं लच्तणां दण्रयति। जीवानां wife, बयष्टिकर्खाभिमानिनां नोवानां घनः UPA यस्मिन्‌ सब्वेकरणाभिमानिनि स जीवघनः ततछामिक- त्वात्‌ परम्परासम्बन्धेन लेका BY इत्यः तस्मात्‌ परः सव्वंजा- कातीतः AR इत्यथेः। परपुरुषशब्दस्य परमात्मनि aes स रव ध्येय इत्याद । परमिति यस्मात्‌ परात्रापरमस्ति fafea a oe मुख्यः परः न तु पिण्डात्‌ परः aaa: | fae परश्ब्देनेापक्रमे fafed परं wea mane ध्यातव्यमिनाह | परथापरद्वति। wufaafafeereare ॥ aufa) पादोदरः सप॑ः। Sart परत्र सोापासनया BARI ब्रद्यलेाकं गत्वा परग्रद्येच्तित्वा तदेव शान्म- भयं प्राप्नातीद्यविरोधमाडह | खात इति । रवमेकवाक्छतासमं- प्रकरखानग्रहोतपरपुदवसतिभ्यां परब्रह्यप्रयमिच्चया ब्रह्मजाकप्राति- fay बाधित्वा वाकं प्रणवध्येये ब्रह्मणि समन्वितमिति सिडं।

[अ०१।पा०१] शाङ्ग रत्र TAG | Rad

ददर SMU II ९४॥

wy यदिदमस्मिन्‌ ब्रह्मपर ररर पष्डरोकं वेम दद- राऽशिन्न्तराकाञ्नस्तस्मिम यदनस्तदन्वेष्टयं, aaa विजिज्ञा. feast इत्यादि वाक्यं समाल्रायते। aw याऽयं Tet इदय- एष्डरोक ददर ware: Aa: स किम्भृताकाोऽय विज्ञाना- MAT परमात्मेति ITAA | कुतः संग्रयः, आकाशब्रह्मपुर- FANT | ्राकाश्रशब्दा इयं wWarara परसिंख ब्रह्मणि TEMA Sad । तच fara एव ददरः खात्‌ किं वा परद्ति संशयः तथा ब्रह्मपरमिति किं ass ब्रह्म वामा AVE परं शरोर ब्रह्मपरमथ वा परस्यैव ब्रह्मणः पुरं ब्रह्यपुरमिति। तज जोव परख वान्यतरख परखा- मिना दहराकाशवे PWG: | तचजाकाशज्ब्दस्य warns रूढवाद्भूताकाञ्च एव TET दति प्राप्त, तस्य च दहरायत-

दहर उत्तरेभ्यः | छान्दाग्यमृदाहरति | अथेति | भूमविद्यानन्तरः दहरविद्याप्रारम्भायाऽथण्ब्दः | ब्रद्ययाऽभियक्तिश्धानत्वात्‌ aU mye wfea यत प्रसिद्धं ceca wad तस्मिन्‌ हदये यदन्त राकाश्र्न्दितं AS तदग्धेद्वयं विचायं श्रेयमित्ययंः। Wararwet जिष्वास्यस्तदन्तःस्ं वेति प्रथमं संशयः way) तच यद्याकाशस्तदा GUIS | तच्राकाशणशन्दादेकं संम्यमक्ता ब्रह्मपुरण्ब्दात्‌ संश्या- ALAS | तथा ब्रह्यपुरमितीति। GA शब्दं जोवस्य AAT वा पुस्मिति dua: aa तस्मिन्‌ due सतोति याजना। पर्यु wey woffa मख्यत्वात्‌ त्र्य ध्येयमिद्यक्तं | तरं हाप्याकाश्पदस्य भूवाकाशे रूएत्वद्धताकागश्रा wa इति दृष्टान्तेन पृव्वपच्छयति।

तज्राक्राप्रेव्यादिना। दइरवाव्यस्यानन्तस्प्रजापतिवाक्छस्य च सगे 2K

२५० र त्रप्रभाभासिते। [ख ०१।पा ०दे]

मापेलया दहरत्वं, यावान्‌ वा श्रयमाका्रस्तावानेषोऽन्तरंदय Mate दति च वाद्याग्यन्तरभावहतमेदस्यापमानोापमेयभावे दधावाप्रयिव्यादि च तस्मिन्लन्तःसमाहितमवकाश्रात्मनाका- स्येकलत्वात्‌ Wa a जीवा ददर दति प्रापतं ब्रह्मपुरभरब्दात्‌, जीवस्य हीदं परं बच्छरोरं ब्रह्मप्रमिन्यच्यते। तस्य ख- क्णो पाश्लिंतलात्‌। WAT च त्य ब्रह्मशब्द वाच्यत्वं । न हि परस्य ब्रह्मणः शरीरेण सखसखामिभावः सम्बन्धाऽख्ति। तजर यरखामिनः Grama दृष्टं चथा राञ्ज, मनपा- धिक्ख wat मनख प्रायेण yea प्रतिषितमिद्यतो जीव- Sat इदयान्तरवस्धानं Bar दहरत्मपि तच्यैवारायाप- मितलाद्‌ वकल्पते | ्राकाशापमितलादि ख ब्रद्माभेद विवचया भविष्यति न wa ददहरस्याश्ष्टव्यलं विजिश्चासितव्यवश्च श्रूयते, तस्मिन यदन्तरिति पर्‌ विशेषणलेनापादानादिति, श्रत

SS णि

frida च समन्वयोततेः चादि सङ्तयः। पूर्वं प्त warararguifer: सिडधान्ते FAAS निगुख्धोरिति फलभेदः न चाकाश. स्ल्लिङ्ादित्यनेनास्य पुमरुक्तता शङ्कनीया । wa तस्मिन्‌ यदन्तस्तदन्वे- ब्यमि्याकाशन्तःख्यस्यान्बेव्यत्वादिलिङ्ान्वयेन दहराकाशस्य ब्रह्मत्वे स्यणटलिङ्गाभावात्‌ | नन्‌ भू ताकाशस्याल्यत्वं कथमेकस्योपमानत्वं उपमे- यत्वश् कथं उभे व्यस्मिन्‌ द्यावाश्थिवी अन्तरेव समाहिते उभावभिख areata खतसन्बाख्यत्वच्च कथमिग्रद्य maa परिष्रति। तस्येत्यादिना | द यापेच्तया अल्यत्वं ध्याना कल्पितभेदात्‌ aw, wa Una सव्वाश्नयत्वमिन्यैः। नन्वेष Gaara! भूते न am इत्यरचेराङ । अथय वेति। wats) चेतन्धगु णये गेनेख्ंः | ae aw ग्रद्धतामिव्यत खाइ । नइति we पुरस्खामी stat

[ख ०१।पा ०३] शाङ्गरत्रह्मदचभाण्ये। Rut

SMC FA: परमेश्वर एव ceca भवितुमर्हति न WATHTRT HAT AT कस्मादु्तरेभ्या वाक्छशेषगतेभ्यो wa- a: 1 तया हि दरष्टटव्यतया विहितस्छय दहराकाशस्य तच्चेद्‌ युरित्युपक्रम्य fa तद्‌ ज विद्यते azaea यदा विजिज्ञासि- तयं इत्येवमाक्पपुरववकं प्रतिसमाधानवचनं भवति स ब्रूयाद्‌ यावान्‌ वा ज्रयमाकाश्स्तावामेषाऽन्तदंदय WAN उभे च्र- सिम्‌ ावाष्टथिवी अन्तरेव समाहिते इत्यादि । तच पण्ड- रीकदहरतवेन प्राक्रदरररत्स्याकाश्खय प्रसिद्धाकाजापम्येन TE- रलन्निवत्तयम्‌ wala ददरस्याकाश्स्य निवत्तंयतीति नम्बते। यद्य्याकाच्रश्ष्दा शताकागे रूढस्तयापि तेनेव aa- पमा नोपपद्यत शति wararawer निवत्तिंता भवति। म- ग्वकस्याप्या काचस्य वाद्याग्यन्रलकर्पितेम भदेनोपमानाप-

इदयद्याकाश्र Wea चाह | तत्रेति | पुरख्ामिम रव तदनः. खत सम्मवात ATI: | व्यापिनेोरऽग्तःख्त्वं कथमित्यत aw मन डति | ्याकाशपदेम दहरमनछ््योक्तापमादिकं ब्रह्याभेदविव- शवा भविव्यतीत्याङ । चाका्ेति। aq जोवस्याकाशपदाथेत्वम- यक्कमि खाद्य afe warn खव दहराऽत्त सस्िप्रन्तःस्पं किञ्चिद्य वमिति प्छाम्तरमाङ । न चाचेति। पररमन्तःख् वसत, तदिशषखत्वेना- धारत्वेन दहराकाशस्य तच्छब्देनापादानादित्येः। यडा खन्धेव्यला- fefagra दषरस्य निखयादाकाश्स्तल्िङ्कादित्नेन गताैत्वमिति बरहा निरसनीया खन्वेव्यत्वादेः परविष्टेषदत्वेन यहात्‌ दद रस्य ब्रह्मत्वे लिकः मारलो्येः। आपषहतपाप्रत्वादिलिङ्गापेतात्मशुत्या केवलाक्ाश्शति बाध्येति सिडधान्तयति। परमेखर इत्यादिना खा- बान्नसयाच्धेपपुन्येकमिति सम्बन्धः । saree प्रति यदि ag: इदय- 2K 2

५ ५।, रन्रप्रभाभासिते | [ख०१।पा ०६]

मेयभावः waa । मेवं सम्भवति । अ्रगतिका wre गतिर्यत्‌ कारपनिकभेद्‌ज्रयफएं । श्रपि च कश्पयित्वा भेर मपमानापमेय- भावं वशंयतः परिच्छिश्नलादरग्यन्तराकाश्स्य न वाद्चाकान्न- परिमाणलमृपपद्यते । गणु परमेश्वरस्यापि ज्यायानाकान्नादि- ति अुत्यम्तरान्नेवाकाश्परिमाणल्मपपदते, भेष रोषः, पष्ड- रोकवेष्टनप्राप्नद्टरत्वनिटन्तिपरतवाद्वाक्यस् न तावक््प्रतिषपा- दनपरत्वं। उभयप्रतिपादनेऽपि वाक्यं fata नख afa- waz पण्डरोकवेष्टिते ्राकाऱकरेभरे ्यावाणटयिव्यारीनामनम्तः- समाधानमुपपद्यते। एष श्रात्मापडतपाश्ना विजरो fara fatrat विजिचत्छोाऽपिपासः सत्यकामः wage दति चात्मलापहतपाप्रलादयख गणा म waraie सस्भवन्ति। च- यणात्मश्नब्दा Na सम्भवति तयापौतरेभ्यः कारणेभ्या ओवा-

मेव तावदसं तथन्वाकाश्राऽल्यतरः fa तदध्ाल्पे विद्यते afeuray sufafa, तटा स ara ब्रयादाकाशस्याल्यताजिढन्तिमित्थः। वाक्छस्य तात्पग्धेमाङ | asfa, fardiafa erme इति शषः

HARUM SQ HAMM भानात्‌ कथ afasfafcara. Gre | यद्यपीति | नन रामराबगण्योयद्खं रामरावब्यारिबेव्भद- ऽप्यपमा cafa चेत्‌ 4, भेद सादटृश्यस्यानग्वयेन यद्धस्य निङूपमत्वे तात्पय्थात्‌ खनन्वयालङ्खार इति काष्यविदः। पुन्वाक्तमनृद्य facafa | ufeatieat | सीताखिद्ट इवाभाति कादश्डप्रभया यत रवाद्‌ प्रभारागसीताङ्चेधरूपविशषयभ दभेदा खयणमकस्येव ओीरामसाप- मानापमयभावसिद्यथयममत्या wafaarereca उर्द्य नवमा यशं aa बाक्छस्याल्यत्वनिरृन्तिपरत्वेन गतसद्धावात्‌। faq हादा- काशस्याम्तरत्वात्यागे अल्पत्वेन व्यापकवाद्याकाशसादश्छं न वक्कमि- नाद । पि चेति। खान्तरत्वत्वागे तु Gaza सादृष्ममिवि

[अ०१।१ा०९] शाङ्गसत्र्मखनभाय्थे | २५

werfa निवल्तिता भवति । न इपाधिपरिच्छिन्नस्याराथाप- fare पण्डरोकबेष्टनहृतं र दरलं we fardfad ब्रह्मा भेद विवचया वस्य सवंगतल्वादि विवच्छत एति चेत यद्‌ा- मतया Nae खरवेगतलादि विवच्छते aaa ब्रह्मणः साचात्‌ सर्वमतत्वादि विवच्तामिति aii aan ब्रहमपरमिति जवेन पुरस्योपखलितलाद्रान्न दव Maes परखामिमः प्रकरे वन्ति लमस्तीत्य ज BA: | पर स्वेदं ब्रह्मणः प्रं सच्छ- रोरं ब्रह्मपुर मिन्यच्यते ब्रह्मशब्दस्य तस्मिन्‌ म॒ख्यतात्‌। तसख्वा- ufe पुरोश्टानेन way उपलब्धयधिष्टानलात्‌। ख एतस््ना- Baa परात्‌ पर पुरिश्यं युरुषमोच्छते, स वा wa परुषः सवास पुषु पुरि ज्य दृत्धादिश्रुतिभ्यः। अथ वा जीव- प्र एवाख्िन्‌ ब्रह्म *स्िहितमुपखभ्यते । यथा साखग्रामे

भावः। मनु हादाकाशस्याल्यत्वनिढनत्तो तावत्त्वे च तात्प किं न स्या- दित वाङ | उभयेति । खता <ल्पत्वनिरत्तावेव तात्पय्ैमिति ara: | रवमाकाशापमितत्वाद्‌हराकराग्रा न भूतमिदयक्घं सन्नाख्यत्वादिलि- wre auate, न चेल्ादिना। विगता frag जग्धमिच्छा यस्य सोऽयं बिजिघत्सः quay cad: | प्रथमसुतब्रह्मण््देन तत्सा- पे्ठघरमश् तषो faa: सम्बन्धा मेयः aq waa: पुरमिति बदर्यः werfaaral arg: निस्पेच्तेय aaa बाध्यमिति न्धा- यादित्घादह। खचरन्रम डवि शरीरस्स्य ब्रह्मणा तदुपल्मिख्ानत्व- रूपे सम्बन्धे waaay | सड्ति। Te wiles, पुरि wes शय डति पर्ष इद्यन्धयः। नन्‌ ब्रह्मशब्दस्य जोवे$प्यत्रादिना श्यस्डडि Wal मु ख्यत्वात्र wae: कथयधिन्रेय इत्यत ary, अथवेति) ठंड वति <cufafa ब्द जीवः तत्छामिक पुरः, इदयं awa भवतु

* सच्चिडितमुपदेच्यत दूति oe B

२५९ रत्र प्रभाभासिते। [ख०१।पा ०९]

विष्णः सल्जिहित इति तदत्‌, away कम्मचिता खाक Waa एवमेवाम्‌ ज पुष्छचिता Sra: चीयत दति च क्मणा- मन्तवत्फलत्मक्गाय य दहात्मानमन्‌ विद्य Tray सत्यान्‌ कामान्‌ तेषां स्वेषु लोकेषु कामचारो भवतोति प्ररत- दहराकाञ्चविन्ञानस्यानन्तफखत्वं वदन्‌ परात्मवमस्य खच- अति यदप्येतदुक्रं न दररस्याकाश्रस्यान्वेष्टव्यतं विजिन्ना- शितिव्यलच्च 4a परविश्रेषणत्वेनोपादानादित्यज gH य- Wai AIIM: स्यात्‌ यावान्‌ वा wWaar- काशस्तावानेषोाऽन्तददय YAW दत्याद्याकाशखरूपप्रदश्चनं भे पयुच्येत । नन्वेतदप्यन्तरवंन्तिवस्ठ सद्धावदर्नायेव wea तथेदं ब्रूयुः, चदि दमस्िन्‌ ब्रह्मपुर TUT पुण्ड रोकं वेश्य दर- राऽशिन्नन्तराकाश्चः किं तच विद्यते areas यदाव दिजि- भ्नासितयमित्याचिष्य परिहारावसरो श्राकाओोपम्योपकमेण द्ावाए्यथिव्यादीनामन्तःसमाडि तलद श्नात्‌ नेतदेवं। एवं fe

राजपरे मेवसद्मवदिव्ययंः। नन्तफलजिङ्ादपि ewe: परमा- MAE | तद्यथेति । खथ कम्मंफलादेराग्यानन्तरमिह जीवदश्ा- यामात्मानं दर तदािर्तांख सग्यकामादिगणान्‌ श्वाचाय्यापदश्- मनुविद्य ध्यानेमानुभूय wera गच्छन्ति तेवां सवंजाकेव्वनन्तेन्ण्े खेच्छया सश्लनादिकं भवतीत्यर्थः दहरे उक्तलिङ्ान्यन्धयासिडानि तेषां तदम्तःशग गत्वादिग्यक्तं स्मास्यित्वा दूषयति यदपोव्यादिगा। उक्मवाकाणशखरूपप्रतिपादनान्ययानपयपच्या qa तस्याग्धेष्यत्वादिक- मिव्यचान्ययापपत्तिं wed, नण्िति। रतदाकाश्खरूपं ara. बोजमाकाशस्याल्पत्वमुपमया निर स्यान्तःस्थवल्तक्तेः तद न्तःख्धमेव ध्ये व- fawu: | तहि जगदेव ध्येयं स्यादिव्बाह। नैतदेवमिति | शका

[अ०१।पा३] शाङ्रब्रद्यङवभाश्ये | २५५

सति यदन्तःसमाहितं द्यावाष्टयिष्यादि तरण्वेष्टव्यं विजिन्चा- farargra ara) तच वाक्यशेषो नोपपद्येत | असिम्‌ कामाः watfeat: एष श्रात्मापहतपाप्मा इति हि प्रहतं तत ्या- वाष्थिव्यादिसमाधानाधारमाकाश्रमाषव्याय य द्डाद्मयाग- wig ज्जन्धे्तांख सत्यान्‌ कामानिति समुच्चयार्थेन च- waaay कामाधारमािर्तांख्च कामान्‌ विज्ञेयम्‌ वाद्यकेषा द्यति i तस्मादाक्योपक्रमेऽपि दशर एवाकाजो इदयपष्डरोकाधिष्ठानः सदान्तःस्ैः ख afea: एथिव्यादिभिः way. ara: विज्ञेय उक्त इति गम्यते। ख Vw Law: परमेश्वर fa i गतिशब्दाभ्यां तथा हि दष्टं लिङ्गश्च ॥ १५॥

ददरः परमेश्रर उत्तरेभ्या Cay Taw! त एवा- रे देतव CATA AVS! TAY परमेश्वर एव दरो waa दररवाक्येषे परमेश्वरश्ेव प्रतिपादका गतिशन्दो

दाषस्तथाद | तधेति। सवनामभ्यां ददराकाश्मारृष्यात्मत्वादिग्‌- WAAR Wa: VE तस्येव ध्येयत्वं वाक्छश्षो ब्रूते, तदिराघ Kaw: | afea यदन्तरिति तत्मदेन wafeaaty wed योग्यतया माद्य faare । तस्मादिति यदा आकाशस्तस्मिन्‌ यद्‌न्तस्तदुभयमन्वेर्ब्य- fafa योजनां खचयति। सहान्तःस्येरिति।

दह राक्राश FS हेत्वन्तरमाइ । गतोति। परजा जीवा Ta we- यच्छं दहरः AYSET लाकमहरद्दः VAS खाप गच्डन्त्यसतद्‌ात्मना fam ्वप्यताच्चानेनाडतारूं न जानन्ति तः पु नरुत्तिरन्तीत्ययेः | नन्वेतत्‌पदपराग्टरद द्रस्य खाप जोवग्बत्वेऽपि awa किमायात-

२५९ रनप्रभाभासिते। [ख.१।पाण्दे]

भवतः । इमाः SAT प्रजा ANTES एतं ब्रह्मलोकं न विन्दम्तोति, तज प्रतं दशर ब्रद्लाकश्ब्देनाभिधाय af<- घया गतिः प्रजाश्ब्दवाश्यानां जवानां अभिधघीयमाना T¥- रस्य ब्रह्मतां गमयति। तथा डहररर्जीवानां सुषु्यवख्ार्यां ब्रह्मविषयं गमनं दृष्टं Bat सता सोम्ब तदा eat भवतोल्येवमादा | साकऽपि किल गाढं सुषुप्रमाचच्ते ब्रह्मी Wal ब्रह्मतां गत दति तथा ब्रह्मलाकश्नब्दाऽपि प्रकते दहरे प्रयुज्यमानो जीवण्डताकाशाग्रङ्खं निवन्तंयन्‌ ब्रह्मतामख गम- यति। नन्‌ कमलासनलाकमपि ब्रह्मलाक्रब्दा गमयेत्‌, गम- येद्यदीदं ब्रह्मणे लाक इति षष्टोखमासदत्या य॒त्पा्ते। षा- मानाधिकरण्छद्त्या तु व्यत्पाद्यमाने Ayla लोके ब्रह्मलोक दति परमेव ag गमयियथति। एतदेव चाहर हन्रहमलोक-

fare an fe cefafa awe | तथा होति | लाकेऽपि टद faaaracare | लकेऽपीति ¦ गतिलिङ व्याख्याय we Brae | तयेति | जी वभूताक्षाशयेज्रंद्यलाकश््द स्यापसिदधेरिति भावः। We पि तस्या प्रसि शङ्कते | नन्विति । निषादस्यपतिन्यायेन समाधत्ते. गमयेदिति। we चिन्तितं स्पतिनिंषादः शएब्दसामथीत्‌। रोग्री- fafé विधाय रतया निषादस्पतिं याजयेदिव्यान्नायते। aa fa- वादानां स्थपतिः खामीति षष्टीसमासेन चेवणिका ung: afa- विद्यादिसामथ्यौत्‌ न तु निषादास खयपतिरिति कर्म्मधारयेय निषादो म्माद्योऽसामथ्ादिति ora सिद्धान्तः। निषाद खव खपतिः स्यात्‌ famine निषादे शक्तत्वात्‌, तस्याश्चतषद्य्थसम्बन्धखच्तक- त्वकल्यनायोगात्‌ अतदितीयाविभक्तेः पव्वंपदसम्बन्धकल्पनायां लाघ- वात्‌ ता निबवादस्येट्िसामण्यमाच कख्यमिति तददब्रद्यलेाकणशन्द

[अ०र।णा०हे] एराङ्रत्रहमदखवभष्ये। २४७

गमनं "दृष्ट ब्रह्मलाकश्ब्दस्य T सामानाधिकरणष्यटन्तिपरि रर

fagi न weuceftar: प्रजाः कायेब्रह्मलाकं सत्यलाकास्यं नच्छन्तोति श्क्यं aufad i “~ ~ Yay मद्दिन्नाऽस्यास्मिन्तुपलब्धः ॥ ९६ ॥

yay Wal: परमेश्वर एवायं THT: कथं दरोाऽसिन- राका दति fe प्रव्याकाञ्चोपभ्यपूव॑कं afar ‡सर्वसमा- धानमृक्ता तस्िन्नेव चात्म्ब्दं प्रयज्यापदतपप्मलादिगुण्या- were तमेवानतिदटत्तप्रकरणं भिदिश्त्यय य aati a सेतुविष्टतिरेषां Srararavaizrafa i तच favfafrara- शब्दसामानाधिकर खाददिधारयिते च्यते, ऽक्रिचः arte अर- Wadi यथयादकसन्तानख्छ विधारयिता लाकं सेतुः चेच- सन्बद्‌ामसम्ब्ेदायेवमयमात्मा एषामध्याद्मादिमेदभिन्नानां खोा- कर्म्मधारय इत्यः | कम्मधारये लिङ्ग्चास्तोति gras, wazafa | BF चकार उक्छन्यायसम्‌च्चयायः।

सन्वजगद्धार णललिङ्ाच्च THC: पर इन्याह । एतेरिति। नन्वथ- ween विच्छिद्य खता तिनं दहर्लिङमिति शङ्कते। wufafa | य तमेति प्रछतापक्रषात्‌ GUM cece छतिगुण- विधिः प्रारम्भा्माह दरोाऽस्मि्नि्ादिना। आते favfane: कटटंवाचित्वात्‌ क्िजन्तः wt | at तु मदिमशन्दसामानाधि-

करणात्‌ टतिशब्द्ः क्किनन्ता विधास्य ब्रते, feat fafafa भावे fast विधानादिति विभागः। सेतुर्सङ्र्ेतुः, favfaw fafa

+ zafafa ate aio qo नाल्ि। † सामानाधिकरण्यपर्रदे इति we gel ‡ सवेखमाधाननिति So ate Ge | § fara: <fa ae get 2 ४

111 सनपभाभासिते। [अ०१।पा०द]

कानां वशाअमादीनाश्च विधारयिता सेतुरसभोदायाबद- रायेति। एवमि naa cut विधरणल चणं महिमानं दज॑- थति, यच्च महिमा परमेश्वर एव अत्यन्त राद पलभ्यते UAT वा्तरस्य प्रशासने गागं ग्या चन्द्रमसे विष्ठता तिष्ठत दत्या- fii तथान्यचापि fafed परमेश्वर वाश्चे शूयते एव wd- शर एष म्डताधिपतिरेष ware एष सेतुविंधारण एषां खाकानामसम्भेदायेति। एवं wag Lal: परमेश्वर एवायं TUTE: | प्रसिद्धेश्च ॥ १७॥

TAD परमेश्वर एव दरराऽसिन्नन्तराकाज इत्युच्यते | यत्‌कारणमाकाशशरब्दः परमेश्वरे प्रसिद्धः। आका वै नाम नामरूपयाभिव॑हिता, सवरि इवा दमाजि गतान्या काश्नादेव समुत्पद्यन्त दत्यादिप्रयोगदश्चनात्‌ । जोवे तुम कचिदाकाशश्न्द्‌ः प्रयुज्यमाना Twa | ताकाशस्त खत्या- मण्याका्रश्ब्दप्रसिद्धा उपमानापमेयभावाद्यममवान्न यरी- लव्य Tam ॥ |

wqfcatimumare | यथेदकेति | aa योजयति | रखवमिरहेति। तेद इरः परः we तिरूपस्य नियमस्य च महदिन्नोऽस्िन्‌ पर मात्मन्येव खुन्धन्तर उपलम्भेरिति gare: | एतेखेति चकारात्‌ सेतुपदेक्घनियामकत्वलिङ् ure as नियमने अयन्तसापलमि- माह । रखतस्येति। wat तामाङ । तयेति। खासमन्तात्‌ काश्तं दीप्यते इति खयंब्धातिषि away विभुत्वगुदतो बा प्रसिडः प्रयोगप्राचुं।

[अ०१।पा०३] शाङ्ग ब्रह्मद्धकभाय्ये। २५९

इतरपरामशात्‌ स दति चेन्नासम्भवात्‌ ॥ ९८ ॥

यदि वाक्यशेषबलेम दर दति परमेश्वरः परिग्रद्येतास्तो- तरख्यापि जोवस्व वाक्यशेषे GUAM | अथय य एष सम्प्रसार ऽस्माच्छरोरात्‌ Baya परं च्योतिर्पसन्पद्य खेन रूपेणाभि- निष्यद्यते एष श्रात्येति *रावारेति। wa fe सम्पसादश्रब्टः AAA GUANA द लाद वस्वावन्तं जोवं WHATYTT- fag माथान्तरः। तथा wage Mae wis way सम्भवति | यथाकाञ्चव्यपाश्रयाणां वाखादोनामाका- Wa सम॒त्थानं तइत्‌। यथा WEBI लोके परमेश्वरविषय WARNS: परमेश्रधर्मसमभिव्याहारादाकाशरा वे नाम नामरूपयोर्निवहितेव्येवमादे परमेश्वर विषयेऽभ्युपगतः, wa लोवविषयोऽपि भविव्यति। तख्ादितरपरामभ्रात्‌ दररा- ऽस्िश्लन्तराकाश्र इत्यज स एव जोव उच्यते ट्ति चेत्‌, नेत-

यदि wa श्यात्मापहतपाप्रे्ादि वाक्छग्ेवबलेन दहरः wey जीवाऽपोव्याणशद्य निषेधति| इतरेति जीवस्य वाक्छद्ेवमाह। अथेति । दरोक्यनन्तरं मक्तापण्प्यं गुडं agrad, य रष सम्म सादो HSH WMCP सम्यगत्याय खातानं तस्मा- दिवि विविक्तं अत्मानं खेन ब्रह्मरूपेशाभिनिष्पद्य eronane तदेव घरत्क्‌ परः व्यातिरपसम्यद्यते प्राप्रोतोति स्थेयं । यथा मुखं aera खपितीति aa छमा मुखं ales इति व्थाख्यायते तडत्‌ | व्यातिषोऽनात्मल्वं निस्स्यति | ta इति। सम्मसादादेव त्वाचरित्वेति Baa | च्छ वख्धावदुत्यानमपि naw लिद्मिव्याइ । तयेति | तदा- fare तस्मात्‌ समत्थाने cere । यथेति । मम्‌ क्षाप्याकाण्णब्दोा जोवेन TS रचखशङ्खाक्चावस्यात्थामलिङ्बलात्‌ AY CATT) यया YT Te ye mE

212

a

२९० र्लप्रभाभासिते। [अ०र।पा०१]

fq ura, कस्मादसम्भवात्‌। महि Mar बुद्याद्युपाधिन्परि- च्किक्नाभिमानी want नापमोयते। न तापाधिधश्मानभिम- न्यमानस्यापरतपाभ्रलादयो Vat: सम्भवन्ति, प्रपञ्चितञ्चेतत्‌ प्रथमे Ga, अरतिरेकाश्रद्धा1परिद्ाराय तु wT । पटि- व्यति चापरिष्टादन्यार्थंख परामश इति [०२९२।३२।२०] ॥ उन्तराच्दाविभ्ंतखद्पस्तु ॥ ९८ ॥ ‡दतरपरामभाद्या जोवाश्रङ्ा जातासा weararq नि- creat) श्रयेदानों laadaraatara पमः 4 समुत्थानं जोवाश्रङ्कायाः क्रियते उन्तरस्मात प्राजापत्याद्ाक्यात्‌। aa fe य ्राव्मापहतपाभमत्यपहतपाश्नवादिगृणकं ्रात्मानमन्बेष्टययं

चेति। नियामकाभावाव्नीवेा दहरः किं न स्यादिति प्राते नियामक- are, गेतदित्यादिना। दरे शतधम्मौजामसम्भवात्‌ म STAT awe rau: afe qaafaesre | खतिरेकति। उत्तराच. धिकाशङ्ानिरासा्यमि्य्थः। का afe जीवपरामश्ंस्य afse- चाह । पटिव्यतीति। जीवस्य खापद्यानभूतब्रह्मच्नानायाऽयं परा- aw इति वच्यते ॥

सम्भवादिति हेतारसिडिमाणश्द्य परिहरति । उन्तराशचेव्यादि aa, facraara जीवाश्णडगयाः प्रजातायाः प्रजापतिवाक्छबलात्‌ पुनः सम॒त्यानं क्रियते जीवस्येवापहतपाप्रतवादिग्रषयेनासम्भवासि- Sad: ad तच जीवाक्िस्तजाहइ। त्रेव्यादिना। वद्यप्य॒पक्रमे steamer नालि तयाप्यपहतपाप्मल्वादिगुखकमात्मानम्‌ पक्रम्य तस्य

+ परिडारायाेति ao ge!

‡ catia ae qe नाछ्ि।

§ अथेति ae qe wife

|| ख ग्टतस्यवेति ae ge)

¶ समृत्यापमं starrer र्ति साग we ge |

[०१।पा०द्‌] शङ्कर ब्रह्मद चभाष्ये। ९६

विजिन्ञासितव्यश्च प्रतिक्ञाय य एषाऽकिणि परुषा Gud एष श्रात्मेति saafee द्रष्टारं जोवमात्मानं निदिश्ति एत- wa ते गयाऽनुव्याख्यास्छामोति च तमेव पनः पनः पराग्ट्, य एष Gy महीयमामखरत्येष sata | तद्यतैतत्‌ सुप्तः षम- सः सम्परर्खः as म विजानाद्येष आक्मेति *च जोवमेवाव- खान्तरगतं BI! awa चापरतपाभ्रलादि दर्शयत्येतद- मतमभयमेतत्‌ ब्रह्मेति | नाद खल्वयमेवं सम्प्रत्यात्मानं जाना- maneaaifa tar एवेमानि warn च Sqaayray राषमपलभ्य Vaasa ते warssarerafa tfa Fr एवा-

जाप्मदाद्यवस्थाच्रयापन्यासाद वस्ालिङ्गन जीवनिखखयात्तस्येव a war: सम्भवन्तोति समदायायः| इन्र प्रजापति ब्रत । य wa डति। प्रा- धान्यादच्ियषयं सवरि द्ियेविंषयदशनरूपजायद्वस्यापन्नरमित्ाह। ब्ारमिति। महीयमानः बासनामयेविंषयेः पूज्यमान इति खप्रपय्याये, तद्यचेति, सषक्षिपययीये च जीवमेव प्रजापतिव्याचष्े इन्वयः। यच काले तदेतत्‌ खप्रं यथास्यात्‌ तथा सुप्तः सम्यक Gal निरस्तः करग्यामा यस्य स समस्तः, अत रवोपहतकरयत्वा- ततछतकालष्यदहोनः सम्मसब्रः, UT पपश्चमन्षानमाचत्रत्वेन विलापयति खता ऽल्ञान सत्वात्‌ मत्वादिलच्तणः प्राज्ञः रष खचेतन्येन कारय. शरीरसात्ती तस्य साच्यस्य सत्ता ख़ तिप्रदत्वात्मेत्ययथः। wats Wala: तस्येवापदडतपाष््रत्वादिगणा इद्ागद्या तस्यापि प्यायेऽस्य जीवत्वमाह | नादेति । षेति निपातः खेदाय | खिद्यमाना ws उवाच खल सुप्तः पुमानयं सम्मति उषुष्यवस्ायामय दवदत्ताईह- मिद्ेवमात्मानं न जानाति। at र्व नेठमानि भूतानि जानाति किन्त विनाश र्व प्राप भवति| नाहम भग्यं पश्यामि इति दाषमुपलभ्य पनः प्रजापतिमपससार | तं दोषं त्वा प्रजापतिसाडइ।

* ति ae qe नाखि |

+ at रवेत्यादि भतानि Gat ae Ue प° माल्लि।

श्दश्‌ रल प्रभाभासिते | [Seratee]

न्यज्नेतदस्मादिति Vane रौर सम्बन्धनिन्दापृवेकमेष सम्यर- सादाऽस्राच्छरौरात्‌ Tare पर व्यातिरूपशन्पद्च सखेन खूपेणाभिनिष्यद्यते ख उत्तमः पर्ष दति जोवमेव wT समत्थयितं उत्तमं परुषं दश्यति। तस्मादस्ति सम्भवा wa पारमेश्वराणां धमाणां, चरता ददरोाऽसमिश्नन्तराकाश्न इति जीव warn इति चेत कचचिद्रुयात्‌ तं प्रतिन्रयादाविश्चुत- waufef । awe: प्वंपरव्यादटत्यथा araceanrcfa वाक्यादिद जोवस्माश्ड्ा सम्भवतोत्यथः। aargaqarfa श्राविष्ठंतखरूपा जीवा विबच्छते। ्राविष्डंतं खरूपमय्ये- त्याविश्ंतखद्ूपः, श्तपृवंगत्या जोववचनं । wesw wa- fa. य 'एषाऽक्िणोत्यकिललितं द्रष्टारं fafearewcra- बराह्मणेनेनं शरीरा त्मताया ब्युत्थाधयेतं लेव त इति पुनः पन- समेव व्यासख्येयत्वेनारख *खभ्रसुषुप्रापन्या बक्रमेण परं च्याति-

wafafa | रतस्मात्‌ VARTA न व्ाख्यास्यामीद्यपक्रम्ब मघवग्मत्ये AES एरीरं इति निन्दापुवकं जीवमेव दग्रंयती्य्थः। तस्मात्‌ प्रजापतिवाक्छात्‌ | ष्तः सम्भवासिङ्धेः। सिद्धान्तयति। सं प्रतोति । अवस्था याच्छाधनेनाविभतं शाधितत्वमथस्य वाक्छात्यद्ट- च्छमिव्यक्तमि्थः। तहि खचरं युंलिङ्न nafs कथं चानेन जीव- त्वस्य निर्त्तत्वादि व्यत ate) ग्दतपवति। mara प्वमविद्या त. त्काय्थेप्रतिविभ्बितल्रूपं जोवत्वमभदिति Bal न्नानानन्तरः ब्रह्मरूपा $पि जीवनाम्नाखत इत्यः | विखतेजसप्राश्चतुरीवपग्धायचतुख्वा- त्मकप्रजापतिवाक्छस्य aware | Cafefa) जग्मनाणशवन्वात्‌ ufa- विम्बवद्िम्बदेषा नाकमेति wad परजाप्रतिरिन्विरोचनै पबु वाचादशररावे श्या्मानमवेच्य यदात्मना न विजानीथस्तन्मे ब्रूत

* Bano खपक्रमरवि age |

[अ ०१।पा ०१] श्ाङ्गर ब्रहमखभभाव्ये | रद्र

weary खेन रूपेणाभिनिष्यद्यत इति aca पारमार्थिकं सरूपं परं ब्रह्म तद्रुपतयेनं जोवं व्याचष्टे न जवेन रूपेण चन्नत्‌ परं ज्योतिरूपसम्यन्लतव्ये अतं तत्‌ पर We तचापरहतपाभ्रला- few तरेव ख जोवस्व पारमार्थिकं खरूपं तत्वमसोत्या- दिष्रास््ेभ्यो मेतरदुपाधिकख्ितं। यावदेव fe खाणाविव- परषबह्धिं देतलकणा मवि्यां *न निवत्तंयम्‌ greta खशूपमाव्मान मद ब्रह्मास्मीति न प्रतिपद्यते तावच्जीवस्य जीवव | यदा तु 1देदेद्धियमनेबुद्धिसक्ठाताद्भुत्याण yar म्रतिभ- wal मासि त्वं रेरेढ्धियमनेबद्धिसष्ठाता नासि लं संसारो fa तदि सद्यकत्‌ सद्यं स श्रात्मा चेतन्यमाज्खणश्टपखत्मसोति । तदा कूटम्यनित्यदुकसखरूपमात्मामं प्रतिबध्याखच्छरोराद्य-

faatiz ब्रद्यणा नत्या । उदश्रावेति। उद्कपण शरावे प्रतिवि- MTA SE SEI खस्याश्नातं वन्तम्मद्ध वा्मिश्क्कश्चव्ययः। वयव्थाप्य विचाग्यासिजिष्पद्यते इत्ज्रतबुक्तं भवतीति सम्बन्धः| faaafaaa we! यदस्येति। जोवत्वरूपेण जीवं न MWe लाकसिडलत्वात्‌ जिन्त तमनद्य परस्पर्व्यभिचारिगीभ्योाऽवस्याभ्यो विविच्य ब्र्ञखरूपं बाघयति शता यदद तद्‌वापशतपाप्रलादिधम्मक न जीव cag भवति, प्य धितस्य HEA तजम्माक्ेरित्येः। रखवमवश्यापन्याखस्य विवेकाथत्वात्र silafage रतदम्दतमेव aguifa लिङ्कापेतश्चुतिवि trafefa aaa) नन जीवत्वव्रद्यत्वविर्डधम्मेवताः कयमद. ware | तदे वेति। न्धयव्यतिरेकाभ्यां जोवल्वस्याविद्याकल्पितत्वा- दविराधः इति मत्वा दष्टान्तेनाग्वयमाद | वावदिति। अतिरेक. are, यदेति। अविद्यायां स्यां जीवत्वं वाक्धाव्थप्रनाघधात्ति- त्ता afnafufcerfsea afeau: | संसारि त्स्य कल्पितत्वे सिं

* मति Ue Wie awe yo aifa! Tt ew afegaagraifata ae qe |

९९४. रन्रप्रभाभाषिते। [खर १।पा.श|

भिमागात्‌ wafer स व कूटस्छनित्यदृकखरूप area भवति, सयो ह प तत्‌ परं ay az ब्रह्मैव भवतील्यादि- afar: | तरेव चास्य पारमार्थिकं खरूपं, येन च्ररीरात्‌ समुत्थाय खेन रूपेणाभिगिष्यद्यते । कथं पणः खञ्च रूपं सेनेव व जिष्यद्यत इति सम्भवति कूटखनित्यस । खवशादोनान्त द्रव्यान्रसन्यकादमिश्यतखरूपाणाम1भिव्यक्राषाधारणवि्रे- वाणां च्तारप्रशेपादिभिः शाध्यमाना्गां खरूपेशानभिगिष्पल्िः Gla तथा मशचादीनामहन्यभिन्डतप्रकाज्ञानामभिभावक- व्यिगे राज खरूपेणाभिनिष्यन्तिः emi गतु faut चेतन्यज्योतिषोा free कंमचिदभिभवः सम्भवत्यषंसभिलात्‌ ara va दृष्टविरोधाख। दृष्टिज्रुतिमतिविन्नातये fe गी- बस्य wes, त्च शरोरादसमृत्थितख्ापि Maw सदा

निगमयति | तदेव चास्येति | सम॒ल्याय खेन रूपेखाभिनिष्पद्यत इति aff व्याख्यातुं aifaufa |) क्यं पुनरित्यादिना, कूटख्यनित्धस्य खरूपमित्यन्वयः। मनःसङ्किनेा fe faa मलनाणादभिथ्य्किनंतु कूट सस्यासङ्गिन rate) Casta | य्यान्तरं पाथिवे ae: | भि. भृतेत्यस्य व्याख्यानमभिखक्ेति। खसाधारगभाखर्वादिः खभि- भावकः Sse: | जीवखरूपस्याभिभवनाधकमाहइ | टदद्ोति। विक्लानघन wife अत्या चिन्माच्रस्ावदात्ा तचैतन्यं चश्षुरादिजन्य- छ न्तिव्यक्तं टयादिपदवाश्यं सत्‌ चथवहाराङ््‌ जीवरूपं भवतीति तस्याभिभूतष्वे ESI वहारो विध्येत हेलभावाद्य वहारो न स्यादि- au: | ङ्गस्यापि खरूपं ङत्तिवु व्यक्मिव्यङ्गोकाय्यं व्यवहार दश्रंनादि- त्या | तच्चेति । न्येत्य स्फुट यति। तच्चेदिति | खरूपख्ेत्‌ utara

—_ ~~

© तेनेव चेति He ate gol + अनभिग्ह्कति सा° qe! { तबाद्मच्छातिष <fa yo are |

[अ०१।पा०द्‌] शङ्कर ब्रह्म TT | २१५

निष्यस्लमेव दृ श्छते। सवं fe जीवः पश्चन्‌ शटग्मन्वानोा विजा- मन्‌ व्यवहरत्यन्यथा व्यवदहारामुपपन्तिः। तशेच्छरोरात्‌ स- afeaea निष्यदयेत प्राक्‌ सम्‌त्यानात्‌ दृष्टो व्यवहारो faq ae । aa: किमात्मकमिदं atic समुत्थानं किमात्मिका च @e- पेष्ठाभिनिष्यन्तिरिति, wired, प्राक्‌ विवेकविश्चानात्पसेः ्ररोरेदधयमनेवद्धि विषयवेदनोापाधिभिर विविक्मिव जीवस्य दृष्यादि च्यातिःखरूपं भवति । यथया wee स्फटिकस्य aragy द्यश्च खरूपं प्राक्‌ विवेकग्रदणादरकनोखाद्युपाधिभिरवि- विक्रमिव भवति प्रमाणजनितविवेकयदणास्ु "उत्तरका वर्ती पराचोनस्फटिकः Greg ira च सेन रूपेणाभिनिष्यद्यत cape प्रागपि तथेव 1 स्यात्‌ तथा रेहादयुपाध्यविविक्तखैव wat wae शरुतिष्तं विवेकन्चानं wire sant विवेकवि-

शव खव्येत WIAs व्यवहारोाष्डिसतिरित्ययंः। खतः। सदेव aT. weqaifcad: | सद्‌ाढत्तिषु ame वस॒ताऽसङ्स्यात्मनः खआवि- दखकदे हा द्यविषेरूपस्य मलसङ्स्य सश्चात्तदिवेका पेद्चया समत्था- afcafafogucare । wafa | वेदना इवेश्राकादिः। खविविक्ष- faafa वादाम्यस्य ayy कल्पितत्वमक्तं । खथ afaaay cert wufa | अखुतिष्ृतमिति | लंपदायं शता याऽयं fanaa: प्राण्वि- aaa सिडमिवयैः। प्राबादिभिन्रखडतवंपदार्थच्चानस्य बाक्षा्यै- साक्षात्कारः फलमिव्धाइ । केवकेति। सश रोरत्वस्य स त्वात्‌ समु व्यानमत्क्राभ्तिरिति area न विवेक इ व्ाश्द्याह । तथा विवेकति | उक्कशरुनुसारबेवथेः। शयीरेव्बशरी रमबश्थितमिति wa: खविवे- कमाच्रकल्वितं aude ता विवेक रव समत्थानमित्र्थः। गन खकम्माजिते शरीरे भागस्यापरिशणेलात्‌ कथं जीवत रव qem- * खरकाखवर्नति का We Se प aifa |

† सम्‌ इति का whe Ste go as: | उत्‌ Chr च whee: | 2M

Rit रत्रप्रभाभासिते | [wosatee}

wera सरूपे शाभिनिष्यन्तिः केवलात्मखरूपावगतिः। तथा विषेकाविषेक माजेशेवाकानेऽ्ररौरलं सशरोरलश्च मग्ववण्छात्‌, अश्रीर witha, अरोरस्याऽपि केोन्तेय a करोति ग खिणत इति ख सच्ररोरलान्नरोरलविरेषाभावस्मरणखात्‌। तसरादिवेकविज्नानाभावादना विश्वं तखरूपः सन्‌ विवेक ाना- दाविष्धंतखर्ूप casa, न त्वन्या दूञ्ञावाविभावानाविभोवे BST स्वतः खङूपत्यादेव। एवं fawrwaaa एवं जीवपरमेश्वरयाभरोा न वस्हुरृतः गामवदसङ्गलाविद्नेषात्‌। कुतखेतरेवं प्रतिप्लव्यं। यता य एषोऽचिषि पुरूषो दृ ते इतयुपदि श्वेतद ग्टतमभयमेतत्‌ ब्रहमोत्युपदि जति । योऽचि प्रसिद्धा दरहा xyes विभाव्यते शाऽग्टताभयखक्षणाद्‌- ब्रह्मणऽन्यखेत्‌ सात्‌ तताऽग्डताभयब्रह्मसामानाधिकरष्छं न wai नापि प्रतिच्छायात्माऽयमचिलकिता निरदिश्ते, ब्रजापतेर्खवावादिलम्रसङ्गात। तथा दितौयेऽपि पासे च एव ae महोयमानञ्चरतोति न प्रथमपय्यायनिरदिंष्टाददिपुरूषात्‌

विभव इतत wre) शरोर ख्याऽपीति | अग्ररोरवत्‌ शरीर सधस्यापि बन्धाभावस्मतेर्जवते AMAT: | खअविदडे Bars Tal यक्त raw | तस्मादिति | wane watrfead: | arararraarfa- भवतिसाभावाविषि fad भेद ऽप्यंगांशित्वक्तता face इत्वा । रखवनमिति खअंशादिश्रन्यत्वमसङ्त्वं। Wa उच्यत्वव्याप्यजातिखन्व विभुत्वात्‌ ओमवदिनालेकयसिद्धेभंदोा भमिथ्येखथंः। प्रजापतिवाक्षाच भेदो भिेत्ाकाङ्कपुवेकमा ह । कृतश्ेव्यादिना | र्तद्ध दस्य खत्लत्व- मेव नास्तीति कुव इत्यन्वयः। छायायां ब्रह्मटृख्धिपरमिद वाक्छं ना मेदपर्मिव्यत ary | नापोति। यस्य Was BAAN सवेकाम-

[अ०१।पा०द्‌] नाङ्र ब्रहमखजभाके | २९०

~ & ~ ~ ~ zevan निर्दिष्टः, urea ते भयो ऽनव्धाख्थास्या मोल्युपक्र- wai किञ्चाहमच् ay रखिनमद्रारं avert तं पश्चा- मोति इष्टमेव ufarg: wares, इष्टारण्त तमेव प्रत्य भिजागाति a ware खभ्रमद्रा्ं स wary जागरित पश्ा- मोति। तथा हतोये$पि vara are खख्वयमेवं सम्प्र ्याद्यामं जानात्यय मरहमस्नीति, ना waa तानीति qaqa erat विद्येषविन्ञानाभावमेव दशयति a विज्ञातारं प्रति- Gufai aw तज विनाञ्नमेवापौता भवतोति तदपि विश्रेव- विज्ञानविनाज्ाभिप्रायमेव न famrafaatarfanra नहि विश्चातुविज्ञतेविंपरिखोपो विच्चते भ्रविभाञिलादिति च्य ग्तरात्‌ । तथा चतुऽपि wate एतन्येव ते शयोाऽगय्यास्ा- सामि नो एवान्वतेत्मादित्युपकम्ब मघवकत्ये वा ददं ्- रौरमित्थादिना प्रपञ्चेन अरोरादयुपाधिसम्बन्धप्रत्याख्यानेन सम्प्रसादश्रब्दादितं जवं खेन रूपेषाभिनिष्यद्तद्ति ब्रह प्राभिस्तमात्मा नमन्विच्छाव इरति प्रडच्यारिश्विसचनयायेद्यनातम- च्छायां पजापतित्रंयात्‌ वदा wararet wifey: | प्रथमवत्‌ fe- वोयादिपय्थाषे व्याडन्ताखवसख्ाद्ध GAMA AGMA KATE | तथेति । ख्वश्याभेदऽप्यनस्यतः। sfaare | चिवि । gant च्रातु- खओाटठत्िमाशद्याह | तथा cata इति। gant निविंकल्यश्चानरूप चअत्माश्तोत्यव दृहदारणकश्ुतिमाहइ । न होति। Ta: afwar नादा नाखि नाशकाभावादिखयेः| रवमवश्याभिस्सङ्त्वेनाक्ष ar-

wa qetasta aware इत्था | तथयेति। अतेरेकदशिव्यासखा दूषयति । afatvafa) जीवपस्याभदादिति भावः। श्ुतिबाधाग्भेव-

* fafea दतोाति सा" पुर पाठः। 2

aye स्नप्रभाभासिते। [ख ०१।पा द]

aera clay ग THA ब्रह्मणेाऽग्डताभवयलखरूपारन्यं जोव दज्रंयति। afer परमात्मविवच्लायां एतन्बेव ते दति जोवाकषंणमन्यागं मन्यमाना एतमेव वाक्यापक्रमदचितमयप- इतपाभ्रलादिगखक मात्मानं ते शयोऽनवयास्थास्यामीति कच्य- uf, तेषामेतमिति उत्निडहितावखम्िनो सर्वनामन्रुतिवि- Wes, za: श्रतिख्धोपरध्येत, पया यान्तराभिडहितचख पय्था- यान्तरेशागभिधौयमानलात्‌, waa ते इति च प्रतिन्नाय प्राक्‌ WAU पय्थायादन्वमन्य॑व्याचल्ाणस्य प्रजापतेः भ्रतारकल्वं Waa, तस्मा चर विद्या प्र्युपर्छापितमपारमाथि- कं जवं रूपं करटमोक्तरागदधेवादिराषकलषितमनेकागथयोगि तददिखयमेन तदिपरोतमपडतपाश्नलादिगणकं पारमेश्वरं खरूपं fawar प्रतिपाद्यते। सपारिविखखयनेनेव रञ््चादोन्‌ | wat तु वादिनः पारमार्थिकमेव जवं रूपमिति aaa अखदोयाखच केचित्‌ तेषां सव॑षामात्मोकत्वसम्यग्दभरंनप्रतिष-

faery) तेषामिति | afafeat जोव र्व सवनामा ew: | SHS पुगडक्ती wa ति ged, भवतूपकान्तपरमात्मनखतुरथं VaR Kae) भूय डति । शोकसिडजी वानुवादेन waa बाध्यत इति खमतमृपसंहरति | तस्मादिति । याख्या नान्तरासम्भ- बादित्य्ः | विलयनं area विद्यया मङावाक्छेनेति यावत्‌। 77 संसार सत्मिच्छन्ति तेघामिद्‌ः शासीरकमेवात्तरमित्ाङ | अपरे featfeat; शरीरकस्याथं सङ्केपेयापदिशति। रुक रवेति। अविद्यामायरोार्भेद निरसितुं सामामाधिकरणं यावरयविक्तोपशल्ि- सूपण्ग्दप्रडतिनिमित्तभेदात्‌ awa: ब्रद्धेवाविद्यवा संसरति न ततोऽन्ये जीव इति श्रारीरकाथं caw: |) तहिं सजकारः किमिति

[wearer] शङ्कर ब्रह्मद भाय्थे | २९९

च्तानां प्रतिषेधायेरः ्रारौरकमारग्धमेक एव परमेश्वरः कृटखनित्यो विश्चानधातुरविद्यया मायया मायाविवदनेकधा विभाव्यते नान्यो विज्ञानधातुरस्तीति। चल्िदं परमेश्ररवाक्ये Naa प्रतिषेधति सचकारः मासम्भवादित्धादिनगा (1181 १८।) तच्रायमभिप्रायः नित्यणष्टुद्वङमक्र*सत्यखभावे कूटस्य- मिद्य 1 एकद्िश्लसङ्गेऽरूपे परमात्मनि तदि परोतं जवं रूपं वया- wa तखमलादिपरिकर्पितं तदात्मैकलप्रतिपादमपरवाक्षेन्या- चोपेत्े तवाद प्रतिषेपैश्चापनेग्धामोति परमात्मना जोवादन्यलं द्रढयति, जोवस्य तु म wend प्रतिपिपादयिषति किन्न वदत्येव विद्याकख्थितं लोकप्रसिद्धं जोवभेदं। एवं हि खाभाविककद्रंनभेोक्ुलामुवादरेन wet: कमविधयोा म वि- cam दति ‡ मन्यते, प्रतिपाद्यन्त रास्ता यैमात्मैकलमेव दशं यति ्रास्तरदृशट्या guest वामदेववदित्यादिना, afda- सास्मामिर्विंदद विदद्धदेन कर्मविधिविरोाघपरिदारः॥

मेदं ब्रुते तत्राह । यत्त्विति। परमा तमनेोऽसंसारितसिद्यथे जीवाद्धेदं अणएटयति | तस्यासंसारित्वनिशखयाभावं तदमेदोक्तावपि जीवस्य संसा- रित्वानपायादित्थंः। अधिष्ानस्य ऋल्पिताद्धे देऽपि कल््ितस्याधिषा- नान्र एथक्तमित्या इ । जीवस्य fafa | कल्ितभेदान्‌ मानस्य फलमाह | रवं हीति | खचेव्वभेटरो ara इति मान्ति निरस्यति | प्रतिपाद्यमिति। wate) तृपगच्छन्तोत्यादिदधाणि आदिपदार्थः area शा- area दे तापेच्ठविधिवियोाधस्तश्राङ | वणिंतखेति । खदेतमजानतः कल्पितददेताश्रया विधये न विदुष डति सर्वमुपपन्नमित््धः।

* सत्येति alo THe सार प wife |

† wafafain दति are wofste fafaaa दूति aie |

t awa इति ara प्रतिपाद यिष्यतोति are |

Ree गल प्रभाभासिते। [ख ०।पा ०९

NAY परामशः ॥ २० ॥

ay dt दर्रवाक्धनेषे ओवपरामभ्जा <faa: Wy a एव सम्परसाद इत्यादिः स TEC परमेश्वरे व्याख्यायमाने न जोवेा- पासनेापरे्ा म प्ररतविन्नेषोपरेश द्त्यनथंकलं प्राभ्रातो्यत आड, श्न्यार्थः। श्रयं Magram: न जोवसखद्टपपय्यंवसायो किन्तु fe परमेश्चर खङूपपर्यवसायो, कथं सम्प्रसादश्रष्दारिता Mar जागरिते व्यवद्ारे देरेङश्ियपश्चराध्यच्चो त्वा तदास- mfafdaty खभ्राल्ाडोचरोऽनण्धय "इन्तःअरणं गरषयरभय- खूपादपि अरोराभिमानात्‌ were सुपु्नावसख्वायां परं च्या- तिराकाशशब्दितं पर ब्र्योापसभ्यद्य विद्चषविक्ञामवत््वं Ita खेन saufafraua यदस्यापसनग्पललव्यं परं च्यातिः, येज सखेन रूपेष्ायमभिनिष्यद्यते ख एष श्रात्मापतपाण्रलारि गण CUS दत्येवम्थैाऽयं जोवपरामश्र; परमेश्वर वा दि नेाऽप्युपपद्यते।

अण्यश्रुतेरिति चेत्तदुक्तं ॥ २९॥

यदकं ददरोऽसिन्नन्तराकाश् दत्याकाशस्याल्यत्व रच

मां परमेश्वरं नेापपद्यते, जोवस् 1 लाराापमित्लास्पत्व-

रवं प्रजापतिवाक्छे जीवामवादन ब्रद्यड रखवापडतपाद्मलवादुक्छ जोवे तदसम्भवान्र जीवे दशर Kaa afe जीवपरामशस्य का गतिरित्यत wre) श्यन्धार्यख्ेति। at sae ये्यादिना। प्रकते cee fanart गणस्तदुपदेग्राऽपि Taw: | aa दङरवाक्छश्ष- SU सम्परसाद वाच्छमाश्रङ्गापवंकं CWCAMICAA व्याचष्टे । कथनमि- त्धादिना।॥

* arm tfa alo वधन्सा० qo पाठः) ¶ बलाराग्रमाजापमितस्येति Bie awe Geo To qs |

[अ०१।पा३] श्ाङ्गर्रहमसजभाश्ये | Ret

मवकल्यत इति ae परिहारो awa: ) उक्र we परि- हारः *परमेश्वरसख्धापेलिकमर्पतवम वक च्यत इत्य्भकोाकस्वान- ब्रपदशाचच नेति eq जिचाय्व्वादेवं योामवश्वेत्यच ख 1 एव परिहारो ऽनसन्धातव्य दति चयति । aaa Wawa wom प्रसिद्धेनाकाश्ेनापमिमागया यावान्‌ वा च्रयमाका- ब्रसावामेषेऽन्तददय श्राकाच्न इति॥

BARAT च ॥ २२ ॥

न तच छा भाति न चद्रतारकं नेमा विद्युता भान्ति कुताऽयमश्निः तमेव भान्तमनुभाति खव aw भासा सर्व॑ मिदं विभातीति समामनन्ति। तच यं भान्तमनुभाति सवे यख्य च्च भासा सवंमिदं विभाति स fa तेजाघातुः afe- दुत प्राञ्च श्रात्ेति fafefaegrat तेजाधातुरिति तावत्‌ प्नं, कुतः Atanas खययादोनां भानप्रतिषेघात्‌।

उपास्यत्वाद ल्यत्वमुक्तमिति व्याख्याय ser निरस्तमिव्ययन्तरमाह। व्व चदमिति | रव दहरवाक्छं प्रजापतिवाक्छश्च are fara w समन्वितमिति faz ॥

अनुछतस्तस्य च। मुण्डकवाकछमुदाषरति | a तेति | तस्मिन्‌ wate विषये न भातितं न भासयती यावत्‌ | यदा चणडभाक्करादि- मं भासयति तदा अल्यदीभेरमेः का aware) कुत इति किदं ख्वस्य उखयंादेक्लद्धास्यत्वात्र तद्धासकत्यमिग्याहइ | तमेवेति । खनुग- मनवदनुभानं खगतमिति शङ्कां निरस्यति | तस्छेति ¦ तचेति सप्तम्वाः ate विषये च साधारण्प्रात्‌ संग्यमाइ । safe, पुव्रान्लखु्ादि-

* परमखरऽप्यापशिकनिति का" que Blo qe Ws: | + रवति का० quo Blo go पाठः|

RER रन्रप्रभाभासिते। [अ०२।पा०्द्‌]

तेजःसख्भावकं fe चन्द्रतारकादि anwar एव य्य क e नम

भासमानेऽइदनि ग भासत दति प्रसिद्धं, तथा we इखय्यण सर्वमिदं चद्धतारकादि afaa भासते साऽपि तेजःखभा- वक एव कञ्िदित्यवगम्यते | श्रनुभानमपि तेजःखभावक एवे पपद्यते †खमानखभा वकेव्वनुकार दश्च॑नात्‌, गच्छन्तमनुग- श्छतोति।वत्‌, तस्मात्‌ तेजाधातुः कञ्चिदित्येवं प्राने ब्रूमः। प्राञ्च एवायमात्मा भवितुमरईति | कस्मात्‌ श्रनुकृतेः, अ्रनुक- cuarafa:, यदेतत्तमेव भाकमनभाति खवेमिव्यनुभानं तत्‌ प्राज्चपरियदेऽवकल्यते। area: wage इति fe म्रा- ज्ञमात्मानमाममन्ति, न तु तेजाधातु कञ्चित्‌ खग्यादयोाऽ- नुभान्तीति प्रसिद्धं। खमलाचच तेजाधाटठनां खव्यादीर्नां मन तेजाधातुमन्यं प्रत्यपे्लास्ति यं भान्तमनुभायः। 7 fe प्रदीपः ae ce ee बलादाकाश्श्ब्दस्य रणिव्यागादौखरे ङचिराशिता तथेहापि सति सप्तमोबलात वत्तमानार्थत्यागेन यस्मिम्‌ सति खय्यादयोा न मान्ति न aaifara उपास्य शति भविष्यदथ ङत्तिराश्रयणोया qa भासमाने ख्यदो न भातीति विरोधात्‌ इति cardia पुव- aafa । तेजाधातुरिति asia निगुण्खयग्यातिरात्सच्रान- fanaa फलं | तेजाधातुल्वे fayare | तेजाधातूनामिति | ae जसेाऽभिभावक्ं aan इति afaare, तेजःखभावकमिति | व- faa सति यत्र भाति aca तद्धातोति faxataea शाह | न्‌ भानमिति तता faacare faafaafafa ara) मख्यसम्भवं farms: मुख्यानुभानलणिङ्ात्‌ सवभासकः परमात्मा खभाव-

केऽ aig: इति सिडान्तमाइ । ora इति। sree खप्रका- श कत्वं Wana, तच Haare | भारूप इति | मानाभावाञ

* सुमानखभावकष्येवेति का० Te Ge qo पाठः। † वत्‌ दति om ge mite

[अ०१।पा०श] शाङ्कसब्रह्मदजभाष्ये। ROR

प्रदीपान्तरमनुभाति। UTI समानखभावकेव्वनुकारो gaa इति नायमेकाका नियमोऽस्ति भिक्रखभावकव्बपि q- गुकारो दृश्यते, "यथा सुतकनोऽयःपिष्डाऽम्धनरृतिरममिं द दम मनुद्हति, भामं ar TH ary वदम्तमनुवदतोति। जरमषते- रिव्यनुभानमसुद्धचत्‌। तस्य चेति चतुथेपाद WaT खच- यति । तस्य भासा सवमिदः विभातोति च तद्धेतुकं भानं qar- रेरुच्यमानं प्राज्ञमाद्मानं गमयति । तदवा च्योतिषां च्ातिरा- यह पासतेऽष्टतमिति1 डि प्राज्ञमात्मानमा मन्सि । तेजाऽन्तरेख तु खग्यादितेजे विभातोत्यप्रसिद्धं facgy, तेजाऽन्तरेण तेजा- sare प्रतिधघातात्‌ । श्रयवा न इय्यादौनामेव gragfr- परितानामिदं agan विभानमृच्यते, fa तरिं सवंमिद- मित्यविश्रेषश्चतेः ware नामदूपक्रियाकारकफलनातस्छ याभिव्यक्रिः सा ब्रह्मज्यातिःषन्लाजिमिन्ता। यथा सयं च्यातिःसन्तानिमिन्ता we खूपजातस्याभिव्यक्िस्तदत्‌ । न

ेनाधातुनं org Kare | न तिति fag खग्यादयस्तेजाऽन्तरभान- मनु न भान्ति तेजस्लात्‌ प्रदीमवदित्याङइ |) समलत्वाचेति । योाऽयमनु- कराति स तव्नातीय इति faaar नास्तीत्याह | नायमेकान्त इति। TARA RATT sa QAR हेत्वन्तरं व्याचष्टे। नु aifcfa | तमेव भान्तमित्येवकारोक्तं agra विमा सवस्य एथयग्भा- THER अन्‌भानमनुरूतेरि खनेनेोक्छं | तस्य चेति । सवंभा सकलत्व- aa श्त्यपोनरक्यमित्य्थैः। aaa: खग्ादिभासकत्वं अत्धन्तर प्र सिडमविख्डधघ्येत्याहइ | ata इति । सव॑ंशब्दः प्रढतद्धग्यादिवाचक-

* सथेति ato वधं ° ae ate | † fw दूति कार wie qe aifa! 2 शत

Roe स्तप्रभाभासिते। [ख०९।पा०द]

तच Bat भातीति च तच शरष्दमाहरन्‌ प्ररूतग्रश्णं दर्भ यति प्ररुतश्च ag यस्मिन्‌ tr: एथिवी चान्तरिक्तमातमि- व्यादिना। saucy, हिरण्मये परे ary विरजं ब्रह्म नि- ष्कलं aed ज्योतिषां ज्यातिसतद्यदात्मविदेा विदुरिति कथं तज्ज्योतिषां च्यातिरित्यत इदरुल्ितं न तत्र दया भाती- ति। यदणक्रं इय्यादौनां तेजा भानप्रतिषेधस्तेजेा धा तावेवा- न्यसिन्नवकच्पते ge टवेतरेषां *व्योातिषां दति, 1तचरानुभानं ख एव तेजाधातुरन्या न सम्भवतोल्युषपादितं । ब्रह्म्छपि चेषां भागप्रतिषेधाऽवकल्यते, wat यदुपखभ्यते तत्‌ सव्ये ब्रद्मणेव व्यातिषापलभ्यते, Awa नान्येन व्यातिषोापलभ्यते, खयं व्योतिःखरूपत्वात, येन खग्धाद स्तस्मिन्‌ भायः । ब्रह्म WAT

त्वेन व्याख्यातः | सम्प्रति तस्यासङ्वद्धुन्तितां मत्वाऽधान्तरमाइ | थ वेति । तच्रति सवनामखल्या vad ब्र याद्यनिल्याष | न तच aa इति। fay स्फखब्रद्यपरपवमन्ाकाङ्गापरकत्वादयं म्ला AG- पर इत्याह | नन्तसर्श्येति। हिरण्मये व्यातिमये न्रमयाद्यपेद्या परे कोषे श्चानन्द्मयासये पुच्छणब्दितं wa विरजं era निष्कलं निरवयवं aa नेसगिकमलमून्धं खुग्यादिसालिभ्रतं wer- वितप्रसिदमि्ययः। सति सप्तमोपन्तमन्‌वदति। यदपोति | खणा- दयभिभावकतेनाधात प्रामाणिके तस्ये away स्यात्‌ न तत्र प्रमाणमस्तोत्याह | तचेति । सिडान्ते तचेति aad: कथयमिल्याश- We | Tafa । सति सप्तमीपत्त न भातोति Ba वत्तमानत्वं wat तस्मिन्‌ सति न भास्यन्तीव्यश्चतभ विष्यत््वं कल्पनीयं yaate- रोधनिसासाय, विघयसप्रमीपक्े तु न भासयतीत्य ख्तणिजध्याहार- माचमवकल्य न sae इति लाघवं, wat ब्रद्मयि विषये खग्याद-

* च्यातिषामिति सोान्का° awe qo aifa |

+ Wag 8 wats कान We Go WIs: |

[ ख०१।पा०३] WCW GAAS | Roe

aafe 4 तु wean asa, marae anfaqra अग्र्या afe zea इत्यादिभ्रतिभ्यः॥

अपि च स्यते ॥ २३॥ अपि चेदं SU प्राञ्जखेवात्मनः Waa भगवद्गोतासु, “a तद्भासयते Gal न शश्राद्धा न पावकः। agar न निवन्नंन्ते तद्धाम परमं aa’ ti इति। "यदादित्यगतं तेज जगद्वासयतेऽखिलं | aexafe wernt तत्तेज विद्धि मामकं॥ इति qn

क शब्दाद्‌ व प्रमितः॥ Be It APTA: परुषा मध्य mata तिष्ठति दति श्रुयते, तथा शअङ्गुष्टमाचः पुरुषा च्येतिरिवाधूुमकः Surat तभ-

भ सकत्वनिषेधेन ब्रद्मभास्यलवमुखत इत्यथः यबान्यभास्यस्वेन ₹ेतुना खग्यादयस्तस्मिन्‌ wate विषये भासकाः सगुः, तया तु ब्रह्मान्येन ना- waa खप्रकाशल्वादिति योजना| उक्कनेव ्व्न्तरेण Avala | जरद्योति। खप्रकाशत्वेऽन्याभास्यत्वे च अतिदयं । WaT” rau: |

जिजध्याहार प्ते gfarsaaetary) पि af, as

aree | यि चेति| खभास्यत्ये सवंभासकत्वे च Raed nea तस्मादनभाबमनग्ला sata समन्वित इति fas ।

शब्दादव प्रमितः काठकवाक्यं पठति | ङ्त | पुरुषः पया sarafa देहमध्ये ्ङ्गुरूमाचं wea fagdtaggara raga सस्येव परमात्मत्ववादि वाक्छान्तरमाइ | तयेति | wsyaafafa पठ Te, ये{कटमाचा जीवः स awa निध्‌मन्यातिवंत्रिम्मलप्रकाश- eq इति aay संशाध्य तस्य ब्रद्मत्वमाद् | इशान डति। तस्या

दितीोयत्वमाड। स रखबेति। कालच्रये$पि स cafe aaa afe- 2x2

अद्‌ रल्नप्रभाभासिते । ` ° | चं ०१।पा० a}

Bee एवाद्य सख ख एतदेतत्‌ एति च। तच योाऽयमङ्गु्ट- ara: पुरुषः श्रुयते, स किं fawraran fa वाः परमामेति awa: तच परिमाशापदेशाद्िश्ञानात्मति तावत्‌ प्राप्तं न हागन्तायामविस्तारख्य परमात्मनाऽङ्ग्टमाचपरि माणमुपदि- wa विश्ञानाक्मनस्ढपाधिमक्वात्‌ सम्भवति कयाचित्‌ कर्पम- या्गु्ठमा चलं, Way,

अय सत्यवतः कायात्‌ पाशवद्धं वश्रङ्गतं।

अङ्गष्ट मातं परुषं निखकषं यमे बलात्‌॥ इति ।

नदि परमेश्वरो बखाद्यमेन निकषं शक्यः, तेन tae सं

मव्यङ्कुष्टमाजा fafya: ख एवेषापोत्येवं प्राते ब्रूमः। पर- मा्मेवायमङ्गष्टमा चपरि मितः पुरुषा भवितुमर्हति । कमात्‌ शब्दात्‌ दशाना ग्रतभव्यस्येति। म न्यः परमेश्वराद्‌ शत- भव्यस्य निरङ्ु्रमीशिता । wat तदिति च । waa एटनिरा-

केतसा दृष्टं TE तदेतदेवेत्यचंः। परिमगेशानश्नव्दाभ्यां संशयमाह)। तैति | यथानुभानादिलिक्ात्‌ श्णिजध्याहारेख Gargaraat त्र Gee तथा परथममखरतपरिमाग्लिङ्ात्‌ जीवप्रतीताधोशनोऽस्मीति ध्यायेदिति विध्यध्यादारेण ध्यानपरः वाक्यमिति पवपत्तयति। तक्र ufcarafa । waa ब्रह्यदटच्ा जोवापास्तिः, सिडन्ते तु wa गब्र्धक्धश्वान फलमिति मन्तव्यं | शयामा <a विस्तासा महत्वमिति भेदः। कयाचिदिति aysarsecaw विन्लानश्ब्दितिबद्यभे- दाध्थासकल्यनयेव्यथयः। स्मतिसंवादादप्यड्रूमाच्रा जीव xare| खतखति । qu मरणानन्तरं यमपाण्वद्धं कम्मवश्नं प्राप्तमिव्यच्ः। सचापौखरः किं बस्यादि्यत are न होति । प्रभवति संयमनं

* aula काः वधेर प्र afte

[अ०१।पा. ३] | CET | ree

भसम्दधाति, एतदेतत्‌ यत्‌ VS AYA एष्ट ञे WY! ““अन्यज WUT ATG PATA! अन्यन WATS ware यन्तत्‌ पश्सि तदद्‌” tf शब्दादेवेति ्रभिधागश्चुतेरोवेश्ान दति परमेश्वरोऽवगम्यत Tae: | कथं पनः सर्वंगतस्छ पर मात्मनः परिमारापदे् दत्य ब्रमः ॥

STATA तु मनुष्याधिकारत्वात्‌ ॥ २५॥

खवंगतस्यापि परमात्मना इद येऽवस्छानमयेच्ाङ्गष्टमा च- लमिद मृच्यते, ware वंश्रपवापेचमरत्रिमाचलं। न इश्च सातिमाचस्छेव परमात्मनोऽङ्ुष्ठामाचलमु पपद्यते। न चान्यः परमात्मन ce प्रणमति रईग्रानशब्दादिभ्य दृत्यं । मनम wfamfuag ददयानामनवदख्ितवलान्तदपेक्लमष्यङ्गष्टमाचवं

ममापि विष्णरिति यमस्येश्चरनियम्यतवस्मस्णादिति भावः। wa- भव्यस्येत्धपपदाद्वाधकाभावाच EWA इतोशत्वष्रन्दाचिरङ्णशमोशिता भातीति yer fey बाध्यमिति सिडान्तयति। परमात्मवेति। पक- स्डाच्चब्रद्यपरमिदं वाक्यनमित्याहइ | cafefa | शब्दा वाक्छं लिङ्गात्‌ दुबंलनमिन्छाण्द्याह | शब्दादिति ।

करः सकन्दः खअरलिः। मख्याङ्रमाचा जीवा wwai fa WPCA Ge) म चान्य eta, सति सम्भवे मख्यम. sare: चतु सुतिविसाघादसम्भव इति trae इत्यर्थः| मन ष्यानेवेति Safdarqay: | श्क्तत्वादित्यनेन पादीनां देवाना- ग्टषोडाच्चाधिकासे बाधितः | तच पश्वादीनां शास्नायनश्ानादिसाम- Vara «=O: este: ean कम्मणि खोादेणेन KASAI Ay: ऋषीणामाष्ववररे Wyqcrawaeutm |

Rec रत्र प्रभाभासिते। [अ०९।पा०९]

गापपद्यत Ca saad, मनुव्याधिकारलादिति। आस्तं हा विश्रेषप्रटत्तमपि ममव्यामेवाधिकरोति शक्रलादर्थिलाद- पण्युद सलादुपनयमादि शास्ताश्वेति । विंतमेतदधिकारल- UU, मनव्याणाश्च नियतपरिमाणः कायः, Sifeaa नियत- परिमाणमेव रेषामङ्गुष्टमाचं इदयं । wat मनुग्याधिकार- त्वा श्छास्तस् मन्‌ व्यद यावस्थानापे्मङ्गुष्ट मा जलमुपपन्नं पर- मात्मनः यदथयक्तं परिमाणेषदेग्रात्‌ Wag संस्येवाय- मङ्गुष्टमाचः प्रत्येतव्य इति तत्‌ अद्युच्यते ख श्रात्मा, तत्मसो-

अयितवादित्यनेन निष्कामानां मुमच्तयां wraciarefunter at- रसि वस्त्र aaqai गुद्धथित्वे नित्यादिव्वधिकारा न काम्येषु खुड- चित्तानां मात्तायिंत्वे अवगादिषु चञ्मकव्वधिकारा न कम्मखिति मन्तव्यं | अूद्रस्याधिकारः निरस्यति | खपय्यदस्तत्वादिति | रूढा ae नावङ्खप्त शति पय्यदासात्‌, उपनयीत तमध्यापयीतेति wear ब द्रस्य वदिकं कम्मणधिकारः। तस्येकजातित्वस्मतेर्पमयनप्रय॒क्त- दिजत्वाभावेन वेदाध्ययनाभावात्‌। शअथापचिता wa: wera वणित xare| वणितमिति। waar यजेतेत्यादिशास्नस्यावि- Wau aaa फलार्थिनः प्रति प्रडत्तत्वात्‌ प्राणिमाचस्य सुखाधि- QI पलाये wate पशादीनामधिकार ranged तेषां शक्तल्वाभावात्‌ MANAUS मनुष्यपरतया सङ्कोच्य मनुव्याधिकार- त्वस्यापि चातुवेख्याधिकारमाश्द्या वसन्ते ब्राद्यणाऽमोनादधीत यी राजन्यः wife वैश्य इति चयाशामेवामिसम्बन्धख्रवणात्‌ तेषामेवा- धिकार इति वथितमित्थैः। uaa किमायातं ware, मन्या arefa | प्रायेण सप्तवितस्िपरिमिते मनवष्यद्‌ह ray) रखवम- कुङश्ब्टः त्परिमारावाचकः AAW aq लच्तयतीग्यक्कं सम्मति तच्छब्दे नाकुृरुमाचजीवमनद्यायमोश्ान इति AEH बोध्य डति am उक्तमगुवदति। यदपीति। प्रतिपाद्ामेदविरोधात्‌ खनुबाद्या-

[अ०र।पा ०९] WECHVTATATS | Roe

व्यादिवत्‌ संसारिण एव wisyearaa ब्रह्मवमिद मुपडि- wa टूति। दिदूपा fe वेदान्तवाक्यानां प्रटन्तिः, कचित्‌ परमात्मख्ठरूपनिरूपएपरा कचिद्िन्ञानात्मनः warata- लोपदेश्परा । तदत्र विज्ञानात्मनः परमात्मनैकलमुपदि w- ते नाङ्ु्ट मालवं कस्यचित्‌, एतमेवाय परेण स्ष्टोकरिग्यति । श्ङ्गुष्टमाचः पुरुषाऽन्तरात्मा सदा जनानां ददये सन्निविष्टः | तं खच्छरीरात्‌ yea मृश्चादिवेषोकां धैर्येण तं fagr- च्छकरमश्टतमिति ॥

क माचत्वं बाध्यं तात्पग्याथेस्य ब लवत्त्वादि व्याड । तदिति | afac- खलमित्धाद्‌, कचित्तत्वमसीव्यादे | ननु परमात्मेऽकुटपरिमागतवं न सम्भवतीति चकार हदयापेच्तमङ्रूमाचजत्वमछ्छं द्दिविसेया- दिमाष्यात्त जीवमदिश्च ब्रद्मलवबोाधनमिति प्रतोयते दति सनाया. स्पशित्वाद्धाष्यमन्‌पयपन्नमिति चेत्‌ न भाष्यतात्पग्यौ नमिच्नामात्‌। कट- बह्लोवाक्छस्यावान्तर तात्पय्मेकं मदातात्पग्थेश्धेकं तवावान्तर तात्पर्यं ae woe aywmnaesy चये ब्रह्यायि खत र्व भाव्यकार. वाक्छदयापन्धासः छतः त रवापासनाफलं कठवल्यामेव wa चक्राच द्यस्य arg इत्यादिना बोधितं तरव warn fedtaweca तदेके डति खवोऽडं विद्यां saw समानन्ति इति भावष्य- कारेः प्रथमवाक्यस्य उपास्ये ब्रह्मणि तापय्य॑मिति vaca | इत्यं Wea महातात्यय्याभिप्रायकमिति उख्य | रामानजमभाव्य- कृता तु पन्न पक्ताऽस्मद्धाव्यतात्पग्याश्ानेनेव छत र्वधेयं। रकलार्य वाक्धश्रवमनुकरूलयति | Cafata | खुतियमा वा कत्ता डद्व्यः जीवं VERA एथक्‌ कुत tae बलवदिद्ियनिग्रहादिना तं विविक्तमा- तमान FR SUMMA कूटस्थ AG जानीयादिव्ययथः। तस्मात्‌ कठ. TH प्रत्गब्रद्मदि da समन्वितमिति fag ।

Rce0 रन्रप्रभाभासिते। [ख०१।षा.३]

ATTA वाद रायणः सम्भवात्‌ ॥ २९ ॥

अङ्कमा चनचुतिमेनु खडइदयापेक्ता मन ग्याधिकारला च्छास्त- wan, त्प्रसक्ादिदमश्यते बाढं, मनुव्यानधिकरोाति wre नतु मनुव्यानेवेतीड ब्रह्मज्ञाने faaasfe, तेषां मनग्याणा- मृपरिष्टादये दवादथलानणप्यधिकरोति ज्रास्तमिति areas आचाय मन्यते, कसमात्‌ सम्मवात्‌। सम्भवति fe तेषामथयर्थिं- लाद्यधिकारकारणं | तजार्थिंतं तावन्छधाचविषयं रेवादीनामपि सम्भवति विकारविषयविग्डत्यनिव्यल्ालाचनादरिमिमिनच्छं तथा सामथ्य॑मपि तेषां सम्भवति मन््रायवादे तिहाखपराणलाकन्यो

शाखस्य मनुष्याधिकारत्वे Sadat ब्रद्यविद्याबामप्यगधिकार; स्यादि न्ाश्रद्याह। तदुपगेपि सम्भवात्‌ । नन समन्वयाध्यायेऽधि- कारचिम्ता न सङ्तत्वत «ty, wyefa, स्मतस्योपे्तानष्ंलवं Tay: च मनव्याधिन्रार्त्वाक्या Maat देवादीनां वेदान्तखवबा- दावधिक्षारोऽश्ति न वेति सन्दे Hime बवेराग्याद्यसम्मवा- ata प्रान्त fastmare | बाएमिति | खवमधिक्षारविचारात्मका. धिकरबदयस्य प्ासक्किकीो agi: |) wa qaqa देवादीनां चामागधिकारात्‌ देवत्वप्रा्िदारा कममक्किफलाप्त दहराद्यपासनास् क्रममक्यथिनां मनष्छाडां ae: we सिडन्ते तु प्डसिः। उपासनाभिर्देवत्वं धाप्तानां अवडादिना च्रानान्मुद्धिसम्भवादिति सफकशाऽयं विचारः। नन्‌ भोामासक्कानां तेषां Aref wanirar- ब्राधिक्ार इयत are, अथित्वं तावदिति विक्ार्त्वेनादत- विषयद्खस्य चयादयादिदाषटच्छा निरतिग्रयद्चखमाच्वा्ित्वं स MIRA देवानां सम्भवतीत्यर्थः afar Swart चतुर्थ॑न्त- nxtifafcm fauvadt देवता नाखि wee चासामथान्राधि- कार Kea खाइ | तथेति । अयिंत्ववदित्य्ंः। अपय्दस्तत्वमा इ |

[अ०्।पाण| WFLA AAS | Ret

विग्रवत्वाद्चवगमात्‌। म च तेवां कथित्‌ प्रतिषेधाऽसि । ta सापगयनादि्राख्तेशेषामधिकारो 1 निवर्तितः । उपगयनस्छ वेदाध्ययनार्थलात्‌, तेषाञ्च खयं प्रतिभा तवेद्‌ लात्‌। wha चेषां विन्याग्रदष्ठाथं ब्रह्मशय्यादि दशयति एकशतं © पे वषाखि मच वा प्रजापत ब्रह्मचर्यमुवास, wad वार्णिवंरशं पितरमुपस - सार श्रधोडि भगवे ब्रद्ेव्यादिः। यदपि कवांखनधिकारका- wan म देवानां देवतान्तराभावात्‌ म खषोणामाषयान्त- राभावादिति, न तदिद्याखखि। न होष्धादरीगां विध्ाखधि- क्रियमाानामिच्राशुदशेन किञ्चित्‌ awafe, न च खग्वा- रोगां सम्नादिषगाचतया, तस्मादेवादीनामपि विद्याख-

aw तेषार्मिति। मूढा यन्न aaa इतिवत्‌ देवादीनां विद्याधि- कारनिषधेा नास्तीद्ययः। ननु विय्हवतत्वेन टदसाम्थ wan. नयनाभावात शास्नीयसामथ्ं arated Grey) ब चति। जम्मा- मराध्ययननबलात्‌ खयमेव प्रतिभावाः wat वेदा येषां ते aur < AAS ¢ agratcad:| बालादिष प्रविर्पिणचादीगां argracdang | देवयोनीनां जग्भान्तरस्नरबमक्तीति समृतवेदान्तानामयेविचारोा wA rau | tare ऋषोलाख्च विद्याधिकार कारयमयित्वादिकमक्षा ओतं गडकुलवासादिलिङ्माहइ | fa vfs, नम्‌ ब्रह्मविद्या देवा- दच्नाधिक्रारोति बेदा्त्वात्‌ ष्मिरेज्रवदित्त are) acta | टेवानां wag नाधिकारः देवतान्तराबामदेश्ठामामभावादिवि प्रयमद्धच्राथः, रषीबामगधिकारः ऋव्यन्तराभावात्‌ ऋषियक्त क~ mmuntcts दितीयस्वाचेः। खसामथमुपाधिरिति परिषरति। न तदिति | असामथंरूपं कार्यं rad: न wie येनासामथ्ये स्या-

* खपनयन शासति Sle Bio Awe T° पाठः + निवर्तति Se are Tae qe YTS: | 20

ACR रुन्रप्रभाभासिवे। [अ०१।पान्ड]

धिकारः केन वार्यते । देवाद्यधिकारेऽणङ्ृ्टमाचश्रुतिः खा- yeriear न faced i

fate aaa चेन्नानेकगप्रतिपन्तदंर्शं नात्‌ ॥ २७ It

wreaq यरि विय्वस्वाद्यश्यपगमेन देवादीनां frer- खधिकारो awa वि गरवश्वात्‌ खलिगादिवत्‌ शृ्धादीनामपि खष्ूपसजिधानेन कश्माङ्गमावेोऽन्भपगम्येत, तदा च विरोधः कर्णि स्मात्‌, म ₹ोक्धारीगां खरूपसज्िधानेन यागेऽङ्भावेो Twa, ग स सम्भवति । बडङ्षु यागेषु युगपरेकस्ेग््रष् खरूप- सन्जिधानागुपपक्ेरिति चेत्‌, भायमस्तिविरोधः, कस्माद मेकप्र-

दिति शेवः, wat at देवानां प्रसबद्यत स खव तदभवत्‌, तथर्षीगा- fafa वाक्धबाधाऽष्यनमानस्य Kee) नन्‌ दवादीन्‌ प्रत्मङुटमाकश्चति कथं तवां मदहादश्त्वन दयस्यास्मदङ्रमाचल्वाभावात्‌। Ga: यतिषु तेवां नाधिकार इत्यत are) देवादधिकारोऽपीति ॥

ननु मन्लादीनां प्रतीयमानवियहवल्वे ace कल्यवित्वा दवा- दीगामधिकार Ba: स चायुक्तः अन्यपरं तषां wawrfefacr- चेन खां तात्पग्ैकल्यनानुपपत्तेरिव्ा्षिप्य खच्रचतुदटयेन ufce- रति | विरोधः कम्मंबोखादिना। waa, तर्हति शेषः| खरूपं वि- अडः, Wns vata देवता दृष्छेत मच ews खता चोग्छा- मपलग्ध्या देवताया fauwae अभावात्‌ सब्यदागकारकाभावेन कम्भेनिष्यत्तिन स्यादिव्वाह । तदा चेति । faawatrsa अनप- ufarnfad यहा च ब aarqdteare । ब चति | तसाद थापड्डित- शब्द्‌ रव देवता तस्या अचेतनत्वात्न विद्याधिकार इति wyTe परिशरति | माबमिति। waar देवस्य यागवखादनेकदे- प्रातिः अुतिद्छातिदश्चं नात्‌ सम्भवति । च्यते ग कम्मेडि विरोध स्वि

[अ.०१।पा०३] WTCAVTAAATS | RCE

तिषन्तेः। eaanfa देवतात्मना य॒गपदने कखरूपग्रतिपत्तिः स्वति | कथमेतद वगम्बते, द्‌ शेनात्‌। तथा हि कति दवा waa Way जो च अता weg णो च सखेति fare Baa a cae werat महिमान एवेषामेते जयस्िं ्स्वेव रेवा टति wat अतिरेकंकख्य देवतात्मनो युगपदनेकरूपतां दथंयति। तथा जयस्तिं्रताऽपि षरादयन्तभावक्षमेण कतम wat टेव दति प्राण दति प्राशैकङ्पर्तां देवानां दश्रंयन्नी तश्यै- awe wee यगपदनेकरूपतां दर्थयति। तथा शतिरपि “maar वै wwatfa बहनि भरतर्षभ | SLE यामो बलं wre Re सर्गमंहोश्चरत्‌ ॥ भरा्ुयादिषथाम्‌ कंचित्‌ कैखिद् यकपखरेत। खद्धिन्पेख पुनस्तानि gait रभिमणानिवः' ॥

a ce णिग

ere | कस्मादित्यादिना । Fata शस्यमानदेवाः कतीति waaay wat wawaent निविदा चयश्ेत्वादिरूपया sat cet | निविन्नाम WwalaseaRTaT as: we: | षडधिक्षानि Tihs तानि Wife awermife aggre सङ्ञोयखरूपप्रन्ने afearar विश्रूतबः सवं रेवाः, Tat wafeimearat GST वसव THlTW ARI CITUT- faut प्रजापतिश्चेति जयस्तिंशदेवास्तेऽपि वसां afucfesi- बायन्तरिच्ादिन्बदिवां महिमानस्तेऽपि षट देवेषु अनमभंवण्वि। चट्‌ farfem Gay जयख warcamadier च cafe wa शिविर स्छमम न्तभेवत इति cftafaay: | चयस्िंशतोऽपि देबा- भामिति सम्बन्धः| cela मोतं वास्थाय साचे याचद्े। तचा समति- fcfa | बण मागसिडिं। 202

२८४ रुलप्रभाभासिते | [ख ०१।पा०द]

दृत्येवंजातीयिका प्राप्नाणिमाद्येशथाशां योगिनामपि युग- पदमेकशरीरयागं दशंयति किम्‌ वक्रव्यमाजानसिद्धानां रेवा- ati अनेकरूपप्रतिपन्ति सम्भवाचेकका रेवता TedW खूपेरा- त्मानं प्रविभज्य बडषु यागेषु यगपदङ्गभावं गच्छति ate म दुष्डतेऽकधानादिज्क्रियागादिल्यपपद्यते। अनेकप्रतिपन्ते- दनात्‌ दत्यस्यापरा व्याख्या बिग्र्वतामपि कश्चाङ्गभावचोा- दमाखनका प्रतिपन्तिदुःश्छते। afecarta विग्रवाननेकच यगपदङ्गभावं न गच्छति यथा बङ्भिभाजयद्धिर्गेका ATE Gr युगपद्धाज्यते। क चि कोऽपि वियदवागनेकच युगपदक्रभावं गच्छति । यथया बङभिनंमखुवाशेरेका ब्राह्मणा युगपचम- स्कियते तददिदहादेश्रपरित्यामात्मकलाद्यागस्छ विद्यदवतीमणे- कान्देवतामुदिष्ठ awa: खं खं दर्यं युगपत्‌ परिव्यच्छन्तीति विग्रह वत्वेऽपि carat म किञ्चित्‌ कर्मणि विङध्यते॥

अणिमा महिमा चेव खधिमा पािसीणिता। प्राकाम्यश्च वणितख् यच कामावसायिवा। इ्दे-खग्याजि। चयेन VEAL wT भवति Frit)

aya waa: प्रातिः दशिता efewie: | प्राकाम्यं ewer. farara: | वशित्वं नियमनणशक्किः। सङ्कन्ल्यमाचादिषटलाभा waar बसायितेति भेदः। armafexrat जन्मना faxrnfaae | ufeaary | ्यगेकेति । wine कम्मेखेकस्य प्रतिपत्तिरङ्भावः। तस्य शके दण्रेनादिति wa अतिरेकमाइ । बिक इति। UAT पयुक्षमन्बयद्ृङान्तमाडइ | कचिष्ेति ।

[अ०१।पा०श] शाङर ्राख्चमाय्ये। २८५

शब्द इति चेन्नातः प्रभवात्‌ प्र्य्तानुमानाभ्यां ॥ ST ॥

मा माम वि्यटवक््े देवादीमामग्पगम्यमाने कमणि क- बिदिराधः प्रसख्ि we तु विराधः nea, क्यं जात्य faa fe शब्दस्यार्थेन सम्बन्धमाभभिव्यानपेचलादिति वेदस्य mare खापितं। cerita विद्वती देवताऽभ्यपगम्यमाना waa कक्सम्बन्धीनि हवींषि मुज्ञीत त- थापि विग्रर्योागादस्मदादिवष्नननमरणवतो सेति नित्यस्य शष्ट सानित्येनार्यन नित्यसम्बन्धे प्रलोयमाने यद्रेदिके शब्दे mare खितं तस्य विरोधः स्यादिति Saranufe विरोा- धः, कस्मात्‌ अतः प्रभवात्‌। अतएव fe वैदिकाच्छनब्दादवा- दिकश्चगत्‌ प्रभवति। ननु जन्माद्यस्य यत tia ब्रह्मप्रभवतवं जगताऽवधारितं कथमिह शब्द प्रभवत्वम॒च्यते। श्रपिच यदि

कम्मग्यविरोाधमङ्ोछ्छत्च शब्टपरामाण्विरोधमाश्रद्य ufcwefa | शब्द्‌ इति चेदिति । मा wate प्रसक्ता माभूत्रामे्ः | Safer. खक Wega: सम्बन्धस्यामादिलवादेदस्य मानान्तरानपेच्त- लेन प्रामाण्रुछं, ददानो खनिग्यविय इव्यत्यभ्युपगमे तत्सम्बन्धस्या - प्यजिन्बत्वात्‌ मानामरेड ate चात्वा शब्दस्य Eee: युंसा wea: शति मानान्तरापेच्चलात्‌ प्रामाग्छस्य विरोधः स्यादित्याड । कथमि- ब्रादिना। fa शब्दानामनित्यतया सम्बन्धस्य काययत्वमापद्यते उताया- मामजिव्धतया, नाद्य Care! गायमपीति। amufacrraica- Toy ) देवादिद्यक्छिडेतुल्वेन प्रागेव शब्दानां awa नानि्यत्वमिति भावः। खच पुन्वापरविरोधं शङ्कते । नजिति | शब्दस्य निमित्तत्वेन ग्रद्यसष्छारित्वादविरोध cag दितीयं कल्यम्‌ व्यापयति । चपि

Rog रत्र प्रभाभासिते। | ख ०१।पा ०१]

माम वैदिकाच्छन्दारख प्रभवेाऽभ्यपगतः कथमेतावता विरोधः wee परितः यावता वस्वा eat श्रादित्या fag fat मरत cease अनित्या एवेात्पत्तिमल्वात तदमित्यतवे च तदाचिनां वैदिकानां वखादिश्ब्दानामनिल्यलं केन निवा््यते। प्रसिद्धं fe Gra देवदत पचे उत्पन्ने awe दति तद्ध गाम क्रियते दति। तस्मादिरोध एव we दति a गवादिग्रब्दा्थंसम्ब- न्धनित्यलदश्नात्‌। नहि गवादि यक्रोनामत्पत्ति मल्ले तदा- छतीनामणुत्प्तिम्तं खात्‌, द्रव्यग एकां हि व्यकय एवेा- qa aaa: wafafagq शब्दानां सम्बन्धा न वयक्ि- भिः। व्यक्तोनामानग्यात्‌ सम्बन्ध ग्रणामुपपन्तेः। व्यक्किषृत्पद्य- मागाखष्यातीनां नित्यलानक्न गवादिन्रब्देषु afafetrar

चेदि | अनित्वत्वं सादितं व्यक्तिरूपाचानामनिव्बतया शब्दानां सम्ब- न्धस्यानिव्बत्वं॑दुवौार, तस्मात्‌ पोङषेयसम्बन्यघापे्तत्वात्‌ प्रामाख्- विरोध ra) न च व्यक्तोमामनिग्त्वे चटत्वादिजाविसमवायवत्‌ छब्द सम्बन्धाऽपि नित्यः स्यादिदि aa, उभयाथितसम्बन्धं स्याग्धतरा- भावे fads दङ्ान्सासिडेरिति भावः। वथा गेाल्वादया जवा- दिष्ब्यवाश्याः तथा वद्घुल्वाद्याशतयोा werfewerdt: न ama इति ufcwefa गेव्यादिना। शब्दानां तदथानां भातोनाख नित्घत्वा- waa faa रसति प्रतिपादबति। म शोल्ादिना। खक्तीग- मानग्यादिति। मग च गेात्वावच्छेदेन शक्तिषु शक्तिः स्रडेति are, सामाग्बस्याभयासत्तित्वेन सबेखह्यपस्थिख्भावात्‌ मेलं श कषतावन्छे- दकमिति य्डपेचया are wafafa लाघवात्‌ निरूएभम इक्ल्तय- या यक्तेलमेनान्धकभ्यतवाभावाश्चेति भावः। यदा Rawat शक्ति- us निरस्यतेऽन्‌ पपत्तिश्वानं विनेव aa: ween जातिच्रागवि-

[अ०१।पा ०९ शाङ्कर ब्रह्मसजभास्थे | RTE

Tad तथा दरेवादिव्यङ्िप्रभवाभ्यपगमेऽपि wrafafra- ara afagatfemy विरोध दति xeati आति- fara रवादीननां wendarcrfea faaeawreatar- दवगन्तव्यः | arafaicequfafanraxriewet: शेना- प्यादि शब्दवत्‌ ततद या यस्तत्‌ armafufasfa सस द्द्रादिश्रब्देरभिधीयते दति न दोषो भव्ति। भ चेदं शब्द yaa ब्रह्मप्रभवल्ववदुपादानकारणलाभिप्राये्ोाश्ते कथं ate खखितिवाचकात्मना नित्ये अब्दे नित्थायंसम्बन्धिनि wez- यवदहारयाग्यायव्यक्रिनिष्यन्तिरतः प्रभव cad) कथं पुनरवगम्यते werd प्रभवति जगदिति म्रत्य्ामुमाना्यां | ware डि aia: wae प्रत्यगपेक्तलात्‌ | च्रनमानं डतिः प्रा- are परति सापे्लात्‌। ते fe gegen षटि दधंयतः 1 एत

वयत्वेन उभयश्रक्तेरावश्यकलत्वात्‌ | तया च नित्यजातितादान्येन थक्ते- रबादित्वासत्सम्बन्धेाऽप्यनादिः सत्काग्येबादात्‌ अतरव वाक्धटन्ता वच्वमस्यादिवाक्ये RAIA युज्यते केवलसामान्धस्यावाश्त्वे VBI वायेकदेशत्वाभावात्‌। Ga प्रभवादिति खचखारस्याच केवलव्यक्तिनिरास डति waa, केवलब्थक्तिवचनाः खल डिव्यादि- शब्दाः थागन्तरभाविमः साङ्गंतिष्ाः warfare वअक्किप्रभव- हेतुत्षेम प्रागेव सन्तीति न श्यक्तिमाचवचमाः साङ्गेतिकाः किन्तु खूवद्ध चभ वे नाम्‌ स्युतच्यक्मविनाग्ितसामान्धवच्चना इति मन्तव्यं । म चग्रादिव्यक्ेरेकत्वेन Bream उन्चन्द्रादिशब्दाः केवशव्यक्ति बचना इति साग्मतं अतीता नागतयक्किमेदेन जाल्यपपत्तेरि- भं प्रपञ्चेन, टरन्तमुपरसंहत् दाद्धान्तिकमाह | afafaenfear wrafasnfa: | ननुकासा afe: यदनुगतेन््रष्वादिजातिः werd:

९८८ रन्रप्रभाभासिते। [we १।पा ०१]

दूति ३ प्रजापतिदंवानश्जताङयमिति मनब्यानिन्दव इति पिद स्छिरःपविचमिति ग्रानासव इति ara विश्चागोति we- मभिसेभगे्यन्याः प्रजा इति अरतिः) तथान्यच्रापि स मनसा वाचं मिथुनं खमभवदित्यादिना तच aa भ्रब्दपुष्विका ष्टिः आग्यते | खतिरपि ।

श्रनादिनिधना नित्या ariewer खचम्बुवा |

श्रादा वेदमयो दिव्या यतः edt: Wawa: दति।

उकत्छगाऽप्ययं AT सम्पदायप्रवन्तनात्मकोा द्रष्टव्यः श्रना-

दिजिधमाया अन्याद्श्स्टात्सगंस्यासम्भमवात्‌ । तथा ।

MAST च गतानां कश्मंणाञ्च प्रवत्तं |

वेद अनब्देभ्य एवादौ fawa ye मदखर॥ Tia i

स्यादित्वत are) च्चाङृतिवि शेवस्लिति | वष्वषस्तः पुरन्दर ड्ा- दिभ्य श्त्येः। रउग््रादिश्ब्दानां जातिः इश्ादिषु प्रटल्तिनिमित्तमि- wa उपाधिनिमित्तत्वमाङ | सखानेति | व्यक्किप्रलये$पि खानस्य स््यायित्वात्‌ शब्दा चं सम्बन्धनित्यता इयत ATE | ततख्खेति | Sai पवोा- acfatra परिषरति। नचति। wa fafanfaafacry मत्वा खचश्ेवमवतारयति। कथं पुनरिति। सव्या estar मलखति- स्नुमीयत इत्यनुमानं @fa: | रतेः खद्टयमिन्द वल्िरःपविषमा- सवः विखान्यभिसाभगेव्तनग्नन्त्रस्धेः पदेः Ba Tat देवादीनद्ट- जत तजेत इति पदः सवनामत्वात देवामां स्मारक, weufuz सन्धाने द्‌ रमन्तडति Gea मनष्याः | चश्ख्यानां प्द्िशंरन्द्‌ शब्दः स्मारकः Uae aaa तिरखखवंतां aera तिरःपविष- शब्दः | ऋचा पवतां स्लाचाणां गोतिरूपालामासणशब्दः | ऋखध्युए सामेति Be: | तात्रानन्तर प्रयागं विशतां शस्नाणां विश्श्ब्दः। सवं

(०९।पा० ३२] शङ्कर ब्र AAA | : Rw

सम्वेवाश्च ख नामानि aehfe च प्रथक्‌ एक्‌ | वेदबरष्देभ्य एवादौ waa wary frais ॥ दूति wu अपि च चिकीर्ितमथमन तिष्ठन्‌ तख वाचकं wed पूरे खला पञ्ान्त मथमन तिष्ट तोति eset भः प्रत्यलमेतत्‌। तथं अरनापतेरपि खटः “खः ya वैदिकाः wer मसि प्राद्‌- dara: पश्चादरमुगतागथाम्‌ Basia गम्यते । तथाच AAA: स रिति areca ख ग्डमिमदङबतेत्येवमाङदिका डरारिश्ष्देभ्व श्व मनसि mea भूरारोम्‌ लोकान्‌ 1प्रादुतान्‌ Gare द्यति । fans यमः ब्रष्टमभिप्रेत्येदं अब्द प्रभवम्‌ | स्फ़ारमित्याइ | awed fe तेवा मत्पन्मध्वं सिलवा जिल्येभ्यः अब्दे न्धो देवादिव्यक्रोनां प्रभव Tae स्यात्‌, उत्पजप्रध्वं- fare व्याः WATT ण मन्वथा चान्यथा च प्रतो वमानलात्‌।

सभाग्ययङ्कानामभिसोभमदरब्दः wie इति न्देगत्राह्मलवा- कार्यः| स परजापतिः मनसा वाचं चयीमिथुनं समभवत्‌। मना वा- qu fret सम्भाकितिवान्‌ मनसा चयीप्रकाशित्मं ट्टिमालाचिव- बानिग्यथेः | रभ्सिरित्येवादिव्बमद्ञतेद्यादटिः शखृविरादिण्ब्दायंः। QUA गशश्िष्यपरम्पराध्ययनं। संखा wa: | प्रजापतिः weg feat mat Sfeera sewucifcateta प्र्यत्तानु मानाभ्यामि- warurdcae । पि dfa) अतः प्रभवत्वप्रसङ्कात्‌ शब्द्खखरू्पं वक्कमच्मादिपति | किमान्मकमिति। वरूप तद तिरिक्षस्फाटरूप- सखेति fawerd: | ax वदानामनिल्बत्वात्‌ स्फाटस्य Tawa न जगदेतुत्वं इ व्याप दितो यपक्तं ववाकर्णा ग्रषटाति | खाटमिति। श्यते quays इति स्फाटा वयेयश्चोऽचेस्य agai गवादिशब्दा * इषटेरिति कार wie Gre ge afer)

+ प्रादुभूताबिति sage mite 2 -ए

Ree रन्रप्रभाभासिते | [ख०१।पा०द्‌]

तथा We श्यमागोाऽपि पृरूषविशेषाऽध्ययनध्वनि्रवणादेव विभे- घते निचाय्ंते देवदन्ताऽयमधौते यश्चदन्नाऽयमधीते fa | werd वविषयोाऽन्यथालप्रत्ययोा मिथान्नानं बाघधकम्रच्यया- भावात्‌, ग च वर्फेभ्यऽथावगतिर्यक्ता, न केका वेऽ प्र्या- थयेत्‌ व्यभिचारात्‌ | ग च वणंखमृदायगप्रत्ययेऽ सि क्रमव्वाद- णानां । पृष्पर्न्ववणोनुभवजनितसंस्कारसदहितोऽग्ये वाऽथ भत्याययिव्यतोति यद्युच्येत, ay, सम्बन्धग्रहणापेष्छो हि wee: we प्रतोयमानोऽथें प्रत्याययेत्‌ धृमादिवत्‌, ग च पत्येव वणाभुभवजनितसंस्कार सहितस ्यवणंस्य प्रतोतिर ख्यप्रत्यच- त्वात्‌ संस्काराणां। कायंप्रत्यायितेः संस्कारः सङिताऽन्व- वाऽथ प्रत्याययिष्यतीति Va, संस्कारकायथ॑स्यापि awe कमवर्तिलात्‌, तस्मात्‌ स्फार एव शब्दः, ख चेककवणंप्रत्यया-

नि्यलमभिपरदयेति ware, स र्वाद्यपक्चं दूषयति | वर्शेति। सोऽयं गकार इति seftran वणंनित्धत्वसिद्धेनामुपप्तिरिबत ee) उतात्रेति। वतास्त्वमनग्नतवादिविरडधम्मवक्वेन तारो गकषाये wat गकार इति प्रतीयमानगकासरस्य भेदानुमानात्‌ प्रत्भिन्ना गत्वभातिविषयेत्ययेः। नन्‌ विरडधम्भेन्लानं ध्वन्यपाधिकं wa इत्यत Se) मचेति। तथाच वणानामनिव्यत्वात्‌ न जगडेतुत्वमिति भावः। fay तेवामथंनोाधकत्वायोगात्‌ साटोाऽकीक्षायं rare a च वयभ्य इत्यादिना यभि्ारात्‌ रखकस्नादयादथंप्रतीत्यदर्- मात्‌ वयैन्तरवैयथंप्रसकुचखे्यथः। ate वशानां समदाया बाधक डव्याशद्खय श्लरिक्षानां स नास्तीव्याह| म dfs, वानां खत सादिवाभावेऽपि संखारल्णापव्वंदारा साहिर्माप्रेयादियागा- मामिवेति wed) Fata) किमयं संखारो वर्यैजे{नताऽपग्बास

[अ०१।पा०३] शाङ्करव्रह्म सभाय | २९९.

हितमंखार वीजेऽन्त्यवणंप्रत्य यजनितपरिपाके प्रव्ययिन्येकप्रत्यय- विषयतया द्यटिति प्रद्यवभासते। म चायमेकप्रत्यया वण विषया इतिः, वणानामनेकलवारेकप्रल्ययविषयलान्‌पपन्तेः | तख च sae प्रत्यभिन्नायमानलान्नित्यलं, भेद प्रत्ययस्य वणं विषयल्यात्‌। तस्माज्नित्याच्छब्दात्‌ स्फाररूपात्‌ श्रमि- धायकात्‌ क्रियाकारकफललचणं जगदभिषेयण्डतं प्रभवतौ- ति। वर्णौ एव तु wee इति भगवानुपवर्षः, ननुत्पज्ञ- ्र्वंसिलं वणानामकं, तन्न, त vata wefan सादृू- am vehi amfefaafa चेन्न प्रत्यभिज्ञान प्रमा- शामारण Bara: | प्रत्यभिन्नानमाहृतिनिमिन्तमिति चेत्‌ म, व्यक्तिप्रत्यभिश्नानात्‌। यदि fe aerate गवादि

कञ्चित्‌ उत वद्ानभवजनिता भावनाख्यः नाये मानाभावात्‌। किचा- यमन्नातेः Wal वाऽयंधीरेतुः माद्य इत्याह | Anta | संख्ारसदहितः शब्दा चात रवायधीदेतुः सम्बन्धयषहगमपेच्य बाधकत्वात्‌ धमादि- afeara: | डितीये कि sada ara उत काय्यलिङ्न नाद्य इत्था | न चति । feild wa! wmafa | काय्यमथधीौल्तस्यां भातायां संखार्प्रत्ययः तस्मिम्‌ wma सति पर्स्पराशखरयेख टदूषयति। मेति। पदायस्मरबस्यापि पदच्चानानन्तरभाषिलवात्‌ तेन darcafear- न्यवयोत्मकमदस्य wa न safaagey | अपिशब्दः परस्परा- अवद्यातनाथः। रतेन भावनासंख्कारपच्चाऽपि face: | तस्य qa-

सतिमाचदहतुत्वेनार्थघीहेतुत्वायो गात्‌ | न चान््यवबेसाहिदादथधो- हेतुत्वं केवलसंखारस्य तु वयेस्मतिदेतुत्वमिति वाच्यं खथयधोपुव्वकाणे भावनाया च्रानाभावनाथंघोशतुल्वायागात्‌। नच वगख्मरयेनान-

मिता सा खन्यवबसदहिता अथघोडतुरिति वाचं, aaa afa- 2२2

RER स्नप्रभाभासिते। (We qittegy

wefmagat अन्धा aawe: प्रतीयेरंखत wtatafafad भ्र- ्यभिश्ञानं स्वात्‌ । भवेतरशि । क्वं्यक्रय एव दि merce प्रत्यभिन्नायन्ते। दिभाग्रब्दः उारित इतिहि प्रतिपज्तिः म त॒ है गोाश्ब्दाविति। भमु व्ली अणश्वारणभेदेन fae: प्रतीयम्ते रेवदर तयश्चद तये रध्थथनध्वनिश्वणारेव भेर प्रतो- तेरिष्यकरं । अचाभिधौयते । सति क्शविषये निचिते प्रयभि- gra संया गविभागव्यञ्लादर्थानाममिवयश्जकवेचिश्चनिभिन्ना- sa atfaqar fafes: प्रत्यया न खरूपनिमिन्तः 1 पिच वर्थ॑व्यक्िभेदवादिमापि प्रह्यभिन्नागसिद्धये व्णीारतयः aw चितवयाः।. avg. च. परोपाधिको aguas. Taga

कस्य॒ बयेखारबस्याप्यन्य वयनुभवागन्तरभावित्वेन तेनाबनमिव- भावनानामन्य बयंसादिल्ाभावादितिभावः। wren: सम्भवे weary | तस्ञादिति | west किं aah पद- fafa प्रब्प्रमादमित्याह। स चति। यथा caad बङमिखा- SAINT: GS भासते तथा WalS पदस्फाटो गकारादयेकेकववंदछत- प्रत्ययः स्फाटविषयः आहिताः संस्कारा ate यस्मिन्‌. चिन्त afera- य वशेतप्र्येग अनित पटिपाकाऽन्यः संखारो afer तस्मिन्‌ vefafa fat. wa गोरिति पदमिति पर्वः परन्ध्ल्तदिवयतवा स्पष्टं अवभासत LMU: | Gia बान्वयबतिरेकयाः Brews sanfefa: | नचेकस्मादकात सम्यक्‌ Siethrafx येन वबा. न्तरवेयधये fey र्रवद्रङप्रययसंस्ुते चित्ते सम्यक्‌ क्डोटाभि- afatcen भवति नन्धेकपदमेकं वाकष्धमिति प्रयः पदवाव्छस्फा- samt प्रमाडं तस्य वश्समुष्टावम्बनखलतित्वादिन्ाश्द् निरति |: न. चेति। @izq mage frame) तस्य चेति । नन्‌

[

अ ०९।पा ०९] श्राङकरब्रह्मद्धजमाच्छे। शश

वदरं adafwaa परोापाधिको मेरप्रत्ययः, खरूपनिमिग्तच्च अत्यमिश्चानमिति aaa ered । एष एव स वणंविषयख्छ मेदप्र्यवष्ठ बाधकः प्रत्ययो ua प्रत्यभिज्ञानं । कथं तद्चं- Siw काले बहनामृखारयतामेक एव लम्‌ गकारो य॒ग- WARE Wa उदा्तखागुदान्तख खरितख w- nfvaq निरगगासिकख इति। waar ध्वनिरताऽधं WAHT म aWat दत्यरोषः। कः पनरिदं ष्वनि- Wa Qt इूरादाकणंयतेा वरविषेकमप्रतिपच्मामख कणशंपथ- मवतरति watery मन्दलपटुलादिभेदं वव्वा सश्चयक्ति बनिबन्धनाखारातादरया fata मः वणंखरूपनिबन्धनाः ,

aeae परमिति pare wa: उदान्तादिभेदप्रत्ययादित्यत are t

भेदेवि | wendaencafaqaad सिडान्तयति। वथा रवेति ॥ बयातिरि क्रराटातमकण्ब्द्‌स्यागभवानाराहादिव्थेः। साद्श्चदोाषा-

दियं म्ान्तिरिति wea | सादृ्यादिति। वपनानन्तरं त Tae BUT इति धीमाम्तिरिवि ce मेदधीविरोधात, स Tata बं इति dtr प्रमेव बाघधकाभावादि बा । मेति | मातल्वादिप्रन्यभिश्चावत्‌ aay प्रब- fant गल्वादिबिषयेवि wee | प्र्भिल्लानमिति। afar fax o- aferarn जातिविषयत्वं स्यात.यत त्ववा पीतं अलं तदेव मया पीतमि- वारौ ग वये alee: fax इति परिषशरति। नद्क्वीति। न ल्वेव- fefa | ग्धाह्यन्धत्वच्चानमित्य थः उदा लत्वादिविरडधम्मेलवात्‌ व्यक्तिभेदोा- $नुमानसिड इत्यनवदति। मन्विति | भदप्रत्क्स्यः कुम्मकूपाकरान्रभक्‌ प्रययवदापाथिकमेदविषयलवादन्यथासिद्धेः। अमगन्यथा सि सव्ये

wafawat निरपेष्छखरूपाखम्बनया बाघ rawcare | अचति | mentee: काडङखयवायुसंयागविमामाभ्यां fafervat खश्चत्वात्‌

२९8 रतप्रभाभासिते। [च्य ०९।पा ०३]

वणो्मां प्रलशारणं प्रल्यभिन्नायमामलात्‌। एवश्च रुति साल- wat उद्‌ात्तादिप्रत्यया भविथथन्ति, cata fe वणानां म्रत्य- भिज्ञायमानानां नि्भदत्रात्‌ संयागविभागङ्कता उदान्तादि- भेदाः BUT संयो गविभागाना च्चाप्रत्यचत्वात्‌ ग तदाच्रया विशेषाः वर्णेव्वध्यवसितुं ward दत्यता निरालम्बना waa उदान्तादि प्रत्ययाः स्यः । भ्रपिच नैवेतदभिनिवेषटव्यमदात्तादि- भेदेन वणार्नां प्रत्यभिन्नायमानामां मेदे भवेदिति। न Was भेदे गान्यस्याभिद्यमानस्य भेदा भवितुमदहति । afe afwa- za जातिं fat मन्यन्ते, वणेभ्यखारथप्रतीतेः र्म्मवात्‌ सू रकरपनानयथिका। म कल्पयाम्यदं स्फारं प्रत्यक्षमेव लेनमवग- च्छामि। एकंकवणंग्रहणादितसंख्कारायां बुद्धा इटिति म्रत्यव-

वयव वेचिन्यधीरसिव्य्थंः। कल्यनागार्वाच्च Asa खता भेदा गास््ो- are| पि चेति । eam: गकारादिव्यक्तयस्ताघ् प्रत्भिच्लानाध गत्वादिजातवस्ताप चादात्तत्वादिभेदस्यापाधिकत्वमिति कल्यनान्तर व्॑व्यक्तिमेदमाचस्येपाधिकत्वकल्यनमिति gaa जातीनाख् कल्यनमयक्तमित्थः | नम भेदस्य बाधकाभावात्‌ नेोपाधिकत्वमित्बत ह| रखघडति। Ge तदि प्रत्यदयप्रामारणछाय भेदाभेदयोः सत्यत्व तचा | wa avtfa | उभयोारेकत्वविरोधात्‌ भेद श्यापाधिक रखवेत्य्यः। नन वायसंयागादेरतोख्िवत्वात न तद्रतवेचिग्यस्यादान्त त्वाद्‌ वं गष vA: सम्मवतीत्धङचिं वदिष्यन्‌ qaaary | ख्य वेति | ध्वनिधम्मा उदात्तत्वादयोा ध्वन्यभेदाथ्यासादर्येषु भान्तो्धंः। प्रच्रपुव्वकं ध्वनिखसरू्पमाइ। क इति अवतरति, खध्वनिरिकि We: | वयोतिरिक्कः wer ध्वनिरि्र्थः। समीपं गतस्य पंससञार- त्वमन्त्वादिघम्मान्‌ खगतान्‌ aA स Tamaya ary | प्रबा-

[खअ०१।पा०३] WYCATAITATS | २९५

भासनादिति चेत्‌, न, war श्रपि बुदधर्वणंविषयलात्‌, एकक वशंग्रहणात्तरकालोना ₹ोयमेका बृद्धि रिति समस्तवणंविष- चा माथान्तरविषया । कथमेतदवगम्यते, यतऽस्यामपि बुद्धा गकारादयो ATT अ्रनुवन्तन्तेनतु THA: | यदि War बद्धेगकारादिभ्धाऽथो म्र स्फारो विषयः स्यात्‌ तता दकारादय ह्व गकारादयाऽणयस्या बुदधेवयावन्तेरन्‌, "मतु तथास्ति, तस्मा रि यमेकबृद्धि व॑णंविषयैव रूतिः। नन्वनेकल्वादणानां नेकबुद्धि- विषयतापप्चत cami तां प्रति ब्रूमः । खम्भवल्यनेकस्या येकबृद्ध- विषयत्वं 1 पद्धिःव्वमं सेना दशशतं सदखमिल्यादि दर्शनात्‌ या ठ गोरिव्येकोाऽयं शब्द दूति बुद्धिः सा awa वर्णेषु एकाथा- वच्छेदनिबन्धनपचारिकी वमसेनादिबृद्धिवदेव | Ware, यदि

सोदतश्ेति। आदिपदं विख्णोाति | तदिति । नन्वद्यक्तवणे रव ध्वनिनातिरिक्तिं cua खाइ | वणानामिति। प्र्यच्वारणं वणा अन्‌ aia ध्वनिव्यौ वत्तत इति भेद xa: | wa वाचिकेषु जप्य- qwy game ध्वनिबद्धिः स्यात्‌ दुन्द्भ्यादिष्वना शब्दत्वमाषेल रद्य- माने श्यमब्यक्ता वद्यं इति ut: स्यादिति मन्तव्य । रवं च्वन्यपाधि- कत्वं खमते Ta वदन्‌ वायुपाधिकत्वे पुन्नाक्तामरचिं दश्यति। र्वं चव्यादिना। स्त को दाषवस्तवाह | संयोगेति | वायुसंयोगादोरच्ा- वशत्वादित्बयंः। तस्मात्‌ आ्रावयषघ्वनिरेवादात्षवाद्यारापोपाधिरिति- भावः। रवं विर्डधरम्मकध्वनीनां भेदोऽपि न तेव्वनुगता वणा भिद्यन्त ति sa, aca caraa उण्यति। अपि चेति। वथा खण्डमु- eifefaesitaafaatad गातं तथा ध्वनिषु वणा अभिन्ना रुवेत्र्चः। उदात्तादिष्वैनिश्द्भेदेन हेतुना वणानामपीति याजना

* नलु तथास्तोति कान ake Ste go wifes |

Req स्तरप्रभाभासिते। [ख ०द६अाग्द्‌]

aur एव सामण्टोनेकबद्धिविषयतामापद्यमानाः पदं श्युः तता जारा राज कपिः पिक इत्यादिषु पद विजेषप्रतिषत्तिनं खात्‌, a एव हि वक्षा दतर चेतर हव प्रव्यवभाषन्त इति। चच वदा- ः। सत्यपि खमस्तवणंप्रल्यव मन्नं यथा कमानुरोधिन्य एव पिपो- fear. पद्धिबद्धि मारे र्येव कमाजुरोधिन एव वशाः पदबु- feartrafe, तच बण्छमामविशेचे$पि क्रमविश्ेषरता पद्‌- विरेषप्रपिपन्तिगं विश्ध्यतते। ठद्धव्यवहारे चेमे वशाः SAT नगहीता ग्टरोतपथदिक्ेषसम्बन्धाः खगः खग्यव हा रेऽप्येके क वं VEIT THUNB बुद्धा तादृशा एव भत्व

guirafarrnfeaacrd: | यदा उदात्तलादिभेदविशिरटतया द्रत्यमिन्नायमानल्वात art भेद इत्धाग्रद्ध cera निरस्यति afa चति | क्यं खयायित्वं प्रसाध्य तेषामेव वाचकत्वं FH STIS fauzefa ; बभ्यखेति। कसल्यनामसहमान Gay: नवि। च्या दग्ननयक्तायां बुजा Bad खाच अवखयुक्तायां बुद्धा विनब त्वन्तरं We: vag vere । कटितोति । यस्यां संविदि sat भासते सा तथ प्रमां रकपदमिति बडे वणा ण्व स्षुरन्ति नाति- रिक्तश्रेटः प्रमाक्मित्याइ | नास्या खपोष्यादिना। म तु AMET सेटो विषये narra तु ग्यन्चकत्वादमुङत्तिरि च्यत are) यदि- wife) surafeeat व्यन्नकधुमानुनत्तेर्दश्ंनादित्षथेः। _ बबसमू- ऋालम्बनतवर पपन स्फाटः कल्यनीयः पदायेन्तस्कल्यनागोरवादि- mare | तस्नादिति। अनेकस्याप्ये पाधिकमेकत्वं युक्तमिव्याडइ । सम्भ- वतोवि। नन वजैकषदेश्रादिरपाधिस्स्ि vad क उपाधिरिख्त wie) याखिति। Care wheat पद प्रधानाय Tater तात्पग्धेव- Sa वाष्छमि्येक्ायसम्बन्धादेकत्वापचारः EUG: |. न चकपद्त्व Nia VHA, अस्मिन्‌ ws azar” डति Wey) SUATRT-

{ख.१।पा०३] शाङ्रव्रद्य AAA | res

वभासमानास्तं तमयमव्यभिचारेण xarafaaanfa av- चादिगा खघीयंसो कख्पमा। wiearfereg geufat- FVAVA च। वशखमे क्रमेण ग्टद्यमपमः स्फारं agate, स स्फोटाऽथे वयनक्तोति गशेयसो wear खात्‌ च्थापि गाम द्या र णमन्येज्ये च a: waufe प्रत्यभिन्नाखम्बन- भावेन वणसामान्यानामवश्चाम्युपगम्यतलात्‌ या वर्ँव्व्ंप्रति- पादरनप्रक्रिया रिता सा सामान्येषु खश्चारयितव्या, ततञ्च frag: शब्देभ्या देवादिव्यक्तीनां प्रभव दत्यविरद्ध॥

अत एब्र च नित्यत्वं ॥ २८॥ ‘eae 1 कन्तुः aruda fe सिते वेदस्य नित्यले देवा- दिवयक्तिप्रभवाग्यपगमेन aa विराघमाश्द्कयु, wa: प्रभवादिति

रानां कमेयान्यवयेश्चरवगानन्तरं नालस्येकस्मत्ारूढागां मध्यमरङृड- समतिप्रखत्यदिलिङ्ान्‌मितकाथधोरेतुत्वनिखये सन्धेकपद वाक्छत्वनि खयात | वखसाम्य$पि पदभददटष्टेवसातिरिक्कं पद फटाख्यमङ्नेका- atafa शङ्कते | wareta | कमभेदादगस्वेव पदमेदटृद्िरिति परि- इरति । अच्रेति । नन्‌ faafaaat वणानां कथं क्रमः कथयंवापद- तच्चान नाथधीोडहेतुत्वं तच्राइ। छद्धति । खत्पस्िदश्ायामच्वारणक्रमेण उपलच्विक्रममपकभ्यमान वर्व्नारोप्येते वणा रततक्रमतत्बष्यावन्त Ta- ayaa रति wea: सन्तः तुः प्रङत्तिकाले तयेव समव्यारूप्र Sala बोाञ्यन्तोत्ययः। सखयायित्वाद्शम्पसंहरति। वगति। टद वथानामयैनोघकत्वं, WEE: स्फाटः | सम्प्रति वण।नामख्िस्त्वमङ्ो aa पोण्वादेन Sie घटर्यात। अथयापोति । खिराखि गलादि

~~ ~ न~ ee ~~ ee

* खतन््रस्येति का० व° qo arfa | + कमरसमरशादिर्भिर्ति ate que g> Gta: |

——— ~

2 ९

RES रन्रप्रभाभासिते। [अ ०९।पा ०३]

परित्येदाीं तदेव ace नित्यत्वं खितं द्र यति, wa wa 4 नित्यत्वमिति । श्रत एव च नियताछतेरंवादेजंमते वेदज्ब्दप्रभ- वल्नादेदञ्रब्दनित्धलमपि waa । तथा ख मन्तवः, aye वाचः पदवौयमायंस्तामन्वविन्दखषिषु प्रविष्टमिति खितामेव awanfaat द्यति । वेदव्याखुखेवमेव सखरति, य॒गान्तेऽम्तरिताम्‌ वेदान्‌ सेतिहासाऋमहषयः । लेभिरे तपसा पृवमनज्जाता : खयन्भूवा ॥ दति ।

समाननामरूपत्वाचचावृत्तावप्यविरोधो दशनात्‌ GFA doit

श्रथापि स्यात्‌ यदि प्श्वादिव्यक्रिवत्‌ देवादिव्यक्रयोाऽपि अन्तत्येवात्पदेरन्‌ निरुष्येरं ख॒ तताऽभिधानाभिषेयाभिधाद्य- वहारा विच्छेदात्‌ सम्बन्धनित्यवेन विरोधः we परिद्धियेत। यदा त॒ खल सकलं Vara परित्यक्रनामरूपं निलंपं प्रलो- यते प्रभवति चाभिनवमिति ज्रुतिख्धतिवादा वदन्ति तदा

सामान्धानि कमविश्रेववन्ति एएडौतरुकतिकान्यय बो धकानोवि Qa सामान्येष प्रक्रिया aercfaaa न aan: स्फाटः कल्पनीय इव्यथः बजाना खयायित्ववाचकतल्वयोाः fear फलितमाह | ततखेति ॥

पृव्वतन्वढत्तानुवादपुवकं TT awe! कर्तुरिखादिना। पुवं wafagaq वेदस्य नित्त्वं carfeafaes तदाचक््रब्दस्यापि ङ्र्रसिडनित्याश्द्ूे नित्या ञ्चतिवाचकाच्छनब्दात्‌ खक्तिजग्भोत्तया ay तिकलत्वं निरस्य वेदाऽवान्तरप्रलयावद्यायां जगद्धेतुल्वादीखरवदिन्न- मानेन ण्यतीखथः। aia युवंसुष्टतन, वाचा वेदस्य, लाभयेोग्टलां प्राप्ताः सन्ता याचिकास्ताग्टपिषु स्तां quia इति ware: | ्नुविन्रामुपलब्धां | पूवंमवान्तसकल्पादो ॥

[ox arog] WIFCATSAA | REE

कथमविरोध tf aacafudiad समानगामरूपलादि- ति। तदापि शंसारस्यामादित्वं तावदनग्युपगन्तन्यं । प्रतिपादयि- afa area: संसारष्यामारिल्वमुपपद्यते चाण्पखभ्यते चेति। अनादरो च संसारे यथा खापप्रगेधयेाः प्रखयप्रभवश्रषणे $पि पर्वप्रगोधवद्‌लरप्रबोधेऽपि व्यवहारान्न कञ्चिदिरोाधः। एवं कल्या कर प्रभवप्रलययारपोति TIA) खापप्रवाध्याख प्रलयप्रभवे yaa) “यदा सुप्तः Bi न कञ्चन पश्त्यथा- ` सिग प्राण एवैकधा भवति तदेनं वाक्‌ स्वेना मभिः सहायेति, we: खवः रूपे: सदाणेति, Ard सर्वैः we: waft, मगः स्वष्यानेः werafa, ख यदा प्रतिबु्यते यथाद्य खतः wat fear विस्फुखिङ्गा विप्रतिष्टरनेवमवेतस्मादाक्यनः सव प्राणा यथायतगं विप्रतिष्ठन्ते प्राणेभ्य देवा देवेभ्यो खाकाः” (Flo Wo Ge Woz; Gog) shai खारेतत्‌ खापे पुरषान्तरव्यवहारा विच्छदात्‌ खयञ्च सुपुपतप्बद्धख पूवे परबोधव्यवदारागसन्धानसम्भवादविरद्धं। महाप्रलये | खवे-

` नन महाप्रलये Macaw शब्दाय॑सम्बन्धाजिग्त्वं श्ाथ्- wie! समानेति । खचरं facuragiare | खयापोति। afs- सन्तत्या जातीनां खवान्तस्प्रलये सत्वात्‌ aaufersfa अयवदारा- विष्देदात , Waa चेति वेदस्यागपेच्त्वन प्रमाणेन कच्िदिराधः स्यात | निर्पशये तु सम्बन्धनाशात्‌ पुनः खदा केनचित्‌ पंसा aya: aug इति पुरषनबद्धिसाप्चत्वेन वदस्वाप्रामाख्य ध्यापकस्याज्नयस्य नान्नाद्‌ा खितस्यानित्यलवश्च प्राप्तमित्ययेः | महाप्रलयेऽपि निलपलयेा- Sea: सत्कार्य॑बाद्‌ात्‌ | तथा च संख;रातमना चब्दायतत्सम्बन्धानां

2९:

३०० रुन्रप्रभामासिते। [अ०र।पा०३]

QAI TISHMAN LIS RATATAT ST- म॒सन्धातुमशक्यलात्‌ ‘ae इति । नेष रोषः, सत्यपि वव्यवहारोच्छदिनि aes परमेश्ररानयहारौश्राणां दिर ख्छगभादोगां कल्पान्तरव्यकहारानसन्धानाषपनेः। wate प्राकृताः प्राणिनो न जस्माम्तरव्यवहारमनसन्दधाना TA इति, म तत्‌ प्राहतवटोख्राणणां wfaae aw डि प्रा ` रिलाकििषेऽपि मनव्धादि सतम्नपय्थंगोषु ज्ामेश्यया दि प्रतिवन्यः प्ररोण परेण wary भवन्‌ Fd, aw बनुव्वादिग्येव दिरष्यमर्भपय्यं नेषु ज्ञाने य्या दमिव्यक्किरपि परेण परेण भ- सी भवतोत्वेतत्‌ 1 ुतिखतिकादे pee arr rena प्रादु बलां पारमेश्वष्े श्रूयमाणं ब अद्ध नाख्ोति वदितुं । ततच्चा-

सतामेव पुनः खदावभिव्यक्तनामित्यतं | खभिव्यक्तानां पवंकल्यीय- मामरू्पसमानत्वात न सङ्केतः केनचित्‌ कार्यैः, विषमी fe agaum न qaeafafa परिश्र्ति। तकरैदभमिग्यादिना। AMUSE सङ्केतः कायं इत्यव We, तदाप्रीति। मद्ासर्म- प्रलयप्रक्षावपीत्यः। नन्वस्वमादि संसारे सम्बन्स्यानादितं वथापिः महाप्रश्यव्यवधानादस्मरखे कथं वेदार्थव्यव्ारस्तवाह। नारी चेति | न कख्िददिरोाधः, शब्दाथंसम्बन्धस्मर णादेरिति we: | खाप- प्रवाधयालेयसमासिडिमाशद्य श्रतिमाह। खापेति। खय तदा TEN ora परमात्मनि जोव रखकीभवति र्न प्राशं सजीवन्तदोतोति WS: | TAMA प्राखात्मनः खायतनं AAR | VAM Tea} प्राणेभ्य इत्यादा HST | खभ्रवत्‌ कल््पितस्याश्नातसत्वाभावात cua vfs wena wa: डति efeefeua: खत्यमिप्रेत इति wa: | दृष्टान्त.

* विषम tfa ate वधेन्सोान्पन्पाटः। t श्ुतिख्बि व देष्वसहछद म्‌ चरूयस्रारक्निति VM VS पाठः |

[अ०।पा०श्‌] WYCIMCAATS | Roe

Hanamafsarmeniraterracrat दिर ष्छमभादीनां वकंमानकल्यादरौा प्रादु्मेवतां परमेश्रागग्होतानां Tay तिवद्धवत्‌ कल्पान्नरव्यवहारामुसन्धानापपस्तिः। त्या च afa: 1 “यो ब्रह्माणं विदधाति पूवयो वै वेदां प्रदिशति nai तं द देवमात्मबुद्धि प्रकाशं मुमु WORE UIE” इति + रन्ति च धगकादयेा मघुच्छन्दःप्रखटतिभिकोषिभिदाअतय्यो दृष्टा दूति । प्रतिवेदं चैवमेव काण्डमाद यः qerd । श्तिरण- पिज्ञानपुवकमेव मन्तेवानष्टानं दशति श्यावा श्रविदि- तापे यच्छ न्देदैवतव्रान्चणेन aaa याजति वाध्यापयति वा

बैषम्यमाश्रच्छ परिषहरति। स्यादित्ादिन। खविरुडमनुसन्धानादि- कमिति te: | दिरण्मभदयः पुवंकल्पानुसन्धानग्रन्ाः संसारित्वा- दस्दादिवदित्धाश्द्याह । wana; xfa यद्यपि तथपि न प्राछववदिति योजना | चानादेनिंकषेवदुत्षाऽप्यक्योकाथः बाधाभा- बादिति न्यायानद्रहोतशुन्बादिभिः सामान्यता दरानमानं बाध्य faery | यथा दीद्याद्ना। नम तच्चापि cana चरां qa- त्वादस्मिन्‌ कल्ये कानसन्धात्त्यत खाद | ततसखेति | चानाद्यत्कषा- feed: | मुर्छभ्याऽन्येऽनसन्धावारः परमेश्चरानग्रटहीतानां ज्राना- विश्य पवाक्कख्चतिस्मतिवादानाह। aut चेति। wae nearer सजति तस्मे च aga प्रणिति गमयति तस्य कडा वेदाना- विभावयति we देवं खात्माकषारः मदाबक्छात्यबडा प्रकाशमानं शरदं प्रमममयद्यानं निःखेयसरूपमष्ं प्रपद्य इत्येः। न कंवल- मकरस्येव छानात्श्नियः किन्त बद्कनां शाखाददणामिति विश्रासा- माइ | सरन्तोति | ऋग्वेदा दश्मण्डलावयबान्‌ TT Vat Wat दाच्रतग्यः | वद्‌ान्तरऽपि कादक्तमन्ल्ाणां उदारो बाधायनादिभिः समेता care) प्रतोति। fay मन््ागां ऋष्यादिच्लामावण्यकत्वन्ता- पा अविमेन्कटग्रषोगं. चरानातिश्यं cuaatare | अतिस्पीति।

३०४ रव्रप्रभाभासिते। [अ ०१।पा ०]

स्थाणुं चच्छंति गन्ते वा प्रपद्यत Tee तस्मादेतानि मन्ते मन्ते विद्यादिति, प्राणिनाच्च सुखम्राप्रये घश्च fared दुःख- परिहाराय wea: प्रतिषिध्यते दृष्टानुख्रविकसुखदुःखदिषये ख waar भवता न विलक्तणविषयावित्यते warudae- WATT रृष्टिनिष्यद्यमाना पृवङष्टिसद््‌ष्ेव निष्यद्यते । wfag भवति,

“aut ये याजि कश््ाणि प्राकड्श्ां प्रतिपेदिरे |

तानेव ते प्रपद्यन्ते CYA: पनः पनः ॥

Rate सटद्करूर ध्माधग्ना टतानुते।

तद्भाविताः प्रपद्यन्ते तस्मात्तत्तस्य रा चते" ॥ इति ॥

wig ऋषिदागः, Set मायादि, ईैवतमग्न्धादि mga विनियोा- गः, खतान्धविदितानि afer Aad: | Ws स्थावर, गन्तं नरका, तथाच च्रानाधिकंः कल्यान्तरितं वेद wet व्वहारस्य प्रवस्िव- त्वात्‌ वेदस्यामादित्वमनपच्लत्वद्चाविङ्डमिति ara: | धुना समान- नामरूपत्वं प्रपद्चयति । प्राणिनां चेति । ततः fa ante टरेति) रोदिकामृश्रिकविषयद्खरागल्नतघम्भस्य फलं wafet टद पश्रादि- सदृशमिति यक्तं free कामाभावेन हेत्वभावात्‌। तथा दष दुःखदेषकताधम्मेफलं टरुसटशदुःखमेव म BS छतदहान्धादिदोषा- wafcay: | तकितेऽथ मानमाह । सतिखेति । sacefe: पव- efeamdianm कम्मफलत्वात्‌ waefeacraray werd: | तेषां प्राणिनां मध्ये तान्येव तव्नातोयान्येव | तानि दश्वयन्‌ AAT WAATS | हिखेति। कम्माणि विदितनिषिट्त्वाकारेणापवं क्रियात्वेन darcy जनयन्ति। ANTE फलं WE संस्कारभावितत्वात्‌ yes तीयामि aerated: | संसारे feyare | तस्मादिति । darca- प्रादेव YO पापं वा रेचते। खताऽभिङविलिङ्ात्‌ पुखापुखसंखारो~

~

[अ०१।पा ०९] शङ्कर ब्रह्म दजभाय्ये | RoR

अरलोथमानमपि चेदं जगच्छकत्यवशेषमेव प्रलोखते afin खमेव च प्रभवतोतरथा भ्राकल्िकलप्रषङ्गात्‌ | म सामेकाकाराः wag: war: कल्पयितुं । ary विच्छिद्य विच्छिद्याणद्धवतां भृरादिलकप्रवाहाषां देवतिर्यंच्ममुव्यलचषानाञ्च प्राणिनि- कायप्रवाहार्णां वणीश्रमध्म॑फलव्यवसानाश्चानारोा संसारे नियतत्मिद्दिखविषयसम्बन्धमियतत्ववत्‌ प्रत्येतव्यं । न शोदिय- विषयसम्बन्धारेव्यवहारस्य प्रति सर्गमन्ययालं षषद्धियविषय- कस्य श्क्यमस्रेचितु । wag खवंकश्पानां ठुल्यव्यवहारलात्‌ कल्पाम्तरव्यवषहारान॒मन्धानक्तमलत्वाश्ञ्राणां समाननामषरूपा एव प्रतिस fara: प्रादुर्भवन्ति समागभामरूपलाचाटन्ता-

Maa: स wa खभावः vafaqeasfe च गोयते। cd awa VCMT VM लीनकाग्यसंस्काररूपशक्तिबलादपि सा- zware| प्रलोयमानमिति। xacwm संस्कारप्रलये जगदेचि- ज्यस्याकस्मिकत्वं स्यादिव्य्चः। नन्‌ जगदैचिन्यकारिख्याऽन्याः शक्तयः eet तथा । न चेति। अविद्यायां लीनकायात्मकसस्वारा- दन्धाः WHAT ग कल्याः मानाभावाद्धारवाशच, खोापादामे लोनकाय्यै- रूपा ग्रक्िस्त महान्‌ न्योघस्तिरटति sane सोम्येति खतिसिडा, च्यताऽविद्यातत्ाग्यादन्याः शक्तया म सन्ति खात्माविद्येव तच्छक्ति- रिति सिडान्त rau! निभमिन्तेव्वप्युपादानख्काव्यमवाविद्याघट- नया WML AANA: | उपादाने का्संस्कारसिद्धेः फलमाह | तत्रेति । यथा सुप्ाल्थितस्य पवंचन्छजातोयमेव चच्तजायते तच्च रू्प्जातोयम्ब गरहाति न स्सादिकं, ग्लाका भागाञख्याः प्राणिनि काया भोगद्धेतुकम्माणि dared पुवलाकादितुल्यान्धेवेति नियम xray) कायाः समूहाः | दटान्तासिदिमाणद्धाह। “a हीति।

३.०४ रन्नप्रभाभासिते। [अ ०१।पा १द्‌]

वपि मदासगमहाप्रलयलचणएार्यां अगतेाऽन्युपगम्बमानायां न किच्छन्द प्रामरप्यादि विरोधः 1 समाननामरूपतान्च श्रतिः wal दभ्रंयतः।

“ख्या चक्मक्षो घाता TAT पवेमकलर्पयत्‌ |

दिवञ्च एथिवीश्चान्तरोचमथा सः? ॥ इति ।

यथा wife ae सय्धा चद्धमःप्रश्टति जगत्‌ ae तथा-

farafa कल्ये परमेश्वराऽकश्पयदि त्यथैः । तथा what अका- मयत श्रन्नादो देवानां स्यामिति, स एवमग्रये afar: ए्रोष्टाश्मष्टाकपालं निरवपदितति, नचचेष्टिविधे arsfatac- चत्‌ यस्मे वाग्नये निरवपत्‌ तयोः षभाननामरूपतां दश्यतो- त्येवं जातौयिका श्रतिरिहादारन्तव्या। खतिरपि,

“"चछषोणां नामधेयानि याखुवेदषु Sea: |

शर्व्यन्ते UBATAT award ददात्यजः ॥

यथा षष्टेश्ियस्य मनसाऽसाधार विषयो मासि Tare: साल्तिवेव- त्वात्‌, तथा व्वहारान्यचात्वमसदित्यथेः। षरुभिद्दियं afar. afafa वाथः। sare सङ्किपति। अतेति | ग्थवहारसाग्बाब सम्भवाच्च शव {ङयमाना अक्तयः समाना Taare: | थं सजयति। समानेत्धादिना। vifazegt यजमानाईभिः,खव्रादाऽभिरङं स्यामिति कामयत्वा छत्तिकाननच्तचामिमाजिदेवाया्नये ace कपाशेषु पचनीबं हविनिरप्तवानित्य यः | नच्चन्यक्तिबडत्वाद्र ङ वचनं | नन्‌ यजमावेा- $न्िभावो उदेश्याभिना समानमामरूपः कल्यान्तरे waded सङा अ कामयत fama कामयतेत्यवापि तथा ama, तदयुक्तं। 4 ध्यसमरिव विष्णुरदयारधिकारिपुरषत्वं तये जे मत्कार कत्वश्च वयात्‌ रक

[अ ०१।पा ०९ शङ्कर ब्रद्मखचभाष्ये | १०४

यथन्ताटरतु लिङ्गानि नानारूपाणि qaa |

Cad तानि तान्येव तया भावा युगादिषु i

यथाभिमानिनोाऽतीतास्टल्यास्ते Baars ।

देवा देवैरतीतेदिं रूपेन मभिरेव च ॥ Tad जातौोयका इष्ट्या ॥

मध्वादिष्वसम्भवाद नधिकार जमिनिः ॥ ३९॥

दह देवादीनामपि ब्रह्मविद्यायामस्यधिकार इति anfa- ज्ञातं तत्पय्यो व्यते । देवादीनामनधिकारं जेमिनिराचा्यी मन्यते । कसमात्‌ मध्वादि व्वसम्मवात्‌। ब्रह्मविद्याधिकारभ्यु- पगमे fe विद्यालाविरेषाग्मध्वादि विद्याखप्यधिकारोऽग्युषग- Ral न चेवं सम्भवति, कथम वा श्रादिल्यो देव aftaaa wat शआ्रादित्यं मध्वध्यासेनोापासीरन्‌, देवादिषु शपासके- व्भ्युपगम्यमानेषु श्रादित्यः *कथमन्यमादित्यमृषासीत | पन-

रव ant नेति wat विषुरित्यादि खतिखमृतिविरोधादिति। wat बेदख्िति विषयसप्तमी, श वयथन्ते प्रलयान्ते | ऋतूनां वसन्तादौनां, feerfa नवप्र्नवारोजि। wad घटी यन्नवदारत्ता, भावाः पदाथाः, gen रति wa: ॥

TRISHA MAAS HAT sta Matar शब्दे च विरोधाभावात्‌ camafe विद्याधिकार इति स्ितमात्िपति। waenfefafa | ब्रह्मविद्या देवादीन्‌ नाधिकारोाति विद्यात्वात्‌ मध्वादिविद्यावदिव्थेः। दृद्न्तं विद्येति | कथमित्यादिना । दला कास्यवंशएदग्डे न्तरि्त- रूपे मध्वपूपे fea अदिव्य देवानां मोदनान्मध्विव्यासोप्य व्यानं

* क मन्दमिति का० वधेर प पाठः। 2B

Rog स्न प्रभाभासिते। | च ०९।पा ०१।

खादित्ययपा्रयाणि पञ्च रोारितादीन्यग्टतान्यमुपक्रम्ध वस्वो ext aifeaq मरतः werg पञ्च रेवगणाः क्रमेण तत्त- दम्टतमपजोवन्तोल्यपदिश्च स य एतदेवमग्टतं वेद वद्धनामे aat wuetfana मखमेतरेवाग्छतं yer दृष्यतीत्यादिना वखाुपजीव्यान्यम्टतानि विजाबतां बखादिमर्िमप्रािं <i यति। वखादयष्ठ कानन्यान वस्तादीन्‌ श्रग्टतापजीविनोा विजानोडः, कं चान्यं वखादि महिमानं प्रेेयुः। तयाश्निः पादा वायुः पार्‌ श्रादित्यः पादा few: पादो वायुवाव awa: wifeat weyarew दत्यादिषु रेवताद्मोपासनेषु न तेषामेव दे वतात्मनामधिकारः खम्मवति। तयेमामेव गेात- मभरदाजावयमेव गेातमेोऽयं भरद्वाज इत्यादिष्वुषिखम्बन्धेषु

काय्यं | तच्रारित्यस्याधिकारो म युक्ताः ध्याद्र्येयभेदाभावात्‌ FATT! देबादिभ्निति । स्त॒ वखादोनां सच्राधिकार इति खाद्य ठेषामपि च ध्ये यत्वात्‌ प्राप्यतवाश्च न थ्याटरत्वमित्याह | पुनखेति | चतुवंदोक्त- कम्माशि प्रथवति we कुसुमानि तेभ्यः सेमाण्यादिद्रव्याणि डत fa लोाहितसुजङव्यपसछष्गापास्यानि पल्चाम्टतानि anata प्रागाद्युध्वान्तपश्चवदि गवद्धिताभिरादिरस्श्सिनाडीभिमध्यपुपस्डिद्ररू- पाणिरादिब्यमणलमानीताजि वणस्तेजदन्दियवीगान्रातसमना परिव सानि wefan स्ितेवंखादिभिरुपजीवयानीति wraat वखादिप्रा- पिरछत्ययंः। सूवस्धादिपदा्थमाद | तथ्यामिरिति | खाकाशब्रद्यय- त्वारः पादाः दाका दे at दे नासिके Tar वागिति anfats aa शिरखमसतायस्येष afar काग्यमित्धाह । तथयेमावेवेति। अय दल्िणः कणेः गोतमो वामे Wes wa दच्िणनेचनासिक विखा{मि्रवशरि गाने र्मदमिकश्यपा वामच््िस्ययः।

[अर१।पा०१। WTCATATAT | ९०७

उपासनेषु न तेषामेवर्षीरामधिकारः सर्म्वति। कुतखनं रेवादीनामनधिकारः॥

ज्योतिषि भावाच्च ॥ ३९॥

यदिदं च्योतिर्मण्डलं दुम्यानमराराचाभ्यां बेभरमव्जगद- वभाखयति तस्मिन्नादित्यादयो देवतावचनाः भरब्दाः प्रयञ्यन्ते ाकप्रसिद्धेवाक्यश्ेषप्रसिद्धख। मचष्यातिर्मण्डलसय इदया- दिना विग्रदेण चेतनतयाऽयिंलादिना वा योभेाऽवगन्तु weed, गटदादि वद चेतमत्वावगमात। एतेनाम्ादया यास्याताः। खा- रेतत्‌, मन्ला्थवादेतिदासपराणलाकभ्या देवादोनां विग्रइव- च्वाद्यवगमादयमदषः दति चेत्‌ नेत्युच्यते, न तावल्लोका नाम किञ्चित्‌ wae प्रमाणमस्ति, प्रत्य्तादिभ्य एव wfaafxafa- Thy: प्रमाणेभ्यः *प्रसिद्ध एवाय लोकात्‌ प्रसिद्ध waa, म

अज Bia ध्येयतवाव्राधिकारः। fag वियहाभावात्‌ देवादीनां न क्वाप्यधिकार इत्याह । व्यातिषि ararefa | खादितः Galas खुकराऽङ्ारक इनादिश्ब्दानां व्धेतिःपिष्ेषु प्रयोगस्य भावात्‌ सत्त्वात्न विग्रङवान्‌ दोवः afaceae: | wife: पुरस्तादुदेता ware- wadfa wufsaraene व्येातिष्येवादिण्ब्दः ufae:) तरिं ष्येतिःपिण्डानामेवाधिक्रारोऽक्त ae! न चेति। अनग्न्यादोनाम- धिकारमाग्र्धाह | रतेनेति। खधिवायुभूनिः इव्यादिशन्दामां अचेवनवाचित्वेगेत्चयः। fest wea) स्यादेतदिव्ादिमा। FAW: पुरन्दरः इवादयो HAE | सेःऽरोदोदि णद्येयवादाः। 'ङद्ान्‌ भागान्‌ fe at देवा दास्यन्ते यच्नमाविताः। ते टक्तास्तपयन्येनं सवंकामफलेः Wa” ॥

* प्रसिष्यद्वयौ rare प्रङिष्यतोति ate THe Te GIs: | 222

१०८ रुनप्भाभासिते। [ अ०१।पा०३]

चाच प्रत्यल्ादोनामन्यतमं प्रमाणमस्ति दतिहाखपराणशमपि पारषेथलात्‌ प्रमाणाम्तरमूखतामाकाङ्कति । श्रयवादा रपि विधिनेकवाक्यलवात्‌ War: सन्ता ग Ta देवादौनां विग्रहादिषद्धावे कारणभावं प्रतिपद्यन्ते । मन्ता fa अ्रव्यादि- faframt: प्रये गसमवायिनेऽभिधानाथा न कस्यचिद्‌ ख प्रमाणमिव्याचच्ते। ARITA टरेवादीनामधिकारख ॥

भावन्त्‌ वाद्‌ रायणोऽस्ि दि ॥ ३३॥

तुशब्दः प्प व्यावन्तयति। वादरायणस्वाचायया भाव- मधिकारस्य देवादीनामपि मन्यते। यद्यपि मष्वारिविद्यासु देवतादिव्याभिश्राखसम्भवाऽधिकारस्य तथष्यस्ि fe wer

डत्ादीतिहासपराबानि। शाकोऽपि यमं दण्डस्तं सिखम्ति, re aaeafafa वियहादि पश्चकस्याभावात्‌ खमधिकारदोषा arei- au: | “feat डविषां माग Daag प्रसन्नता। फलप्रदानमिग्ेतत्‌ पञ्चकं वियहादिकं"। मानाभावादेतद्रासतीति दूषयति। नेव्यादिना। न चाषेति, faa- warfare: | खथंवादा मन्ना वा मूलमित्याश्द्याहइ। र्थवादा डन्लादिना। ब्रीद्यादिवत्‌ प्रयागविधिग्दोता मन्लाः प्रयागसम्बन्धा- चाभिधानाचाः नाच्वातविय्महादिपसया स्ति मीमांसका waa rau: | तस्नादियहाभावादित्ययः। wana sm पुवंपत्तं निरस्यति | तुशब्द इत्यादिना । ब्र्यविद्या देवादीन्राधिकसेति विद्यात्वात्‌ मध्वादिविद्यावत्‌ इति। उक्तरेतुर- प्रयोजक KATE, यद्यपोति। दश्ादिकं न त्राद्धायम{धिकरोति ame राजद्वादिवदिति anna विद्रालदतासाह।

[ख०१।पा०द] WF CLTASAUS | Roe

ut ब्रह्मविद्यायां सश्मवोाऽ्थिंलसामथ्याप्रतिषेधा चपे्लाद धिका- Tal न ख क्चिदसम्भव दत्येतावता यच सम्मवस्तचाप्यधि- कारोऽपाद्येत, मन॒व्याणामपि न सर्वेषां ब्राह्मणादोनां way राजदयादि व्वधिकारः सम्भवति, तच याऽन्यायः सेाऽतरापिभ- विव्यति । wefaurg wag भवति fagedtd ओतं रेवाद्यधि- कारस्य YUH, तथो यो carat maya स एव तद्भवत्तथ- षीणां tan मनब्याणामिति, ते trata तमात्मानमनिच्छा- मो यमात्मानमज्वि्य aire खाकामाप्नाति ware कामा- fafa, oar इत्र देवानाममि vans विराचनाऽसुराणामि- व्यादि च। आान्तमपि च गन्धवंयाश्चवस्यसंवादादि । यदण्क्र ञओातिषि भावाखेति, च्रच ब्रूमः, व्यातिरादि विषया अ्रपि ्रादि- Ma रेवतावचनाः शब्दा खेतनावनम्तमेश्यी चुपेतं तं तं देवा- कामं समपंयम्ति, मन्ल्ार्यवादेषु तथा व्यवहारात्‌ । रसि

न चेति। यच यस्याधिकारः सम्भवति स तचाधिकारीति ara इवर्थः | यतः सवधां सर्वाधिकार न सम्भवति तता न चापाद्े- वब्न्वयः | तत्‌ AY Al art देवादीनां मध्ये प्रन्क्तेनाबध्यत स तत ब्रह्माभवदिव्धथः। तेष देवा ऊचरन्येन्धं, तत इश््रविराचना Fe- षस्यओ प्रजापतिं ब्रह्मविद्याप्रदं जम्मतुरिति च लिङ्मख्लोत्यथंः। किम ब्र्याम्टतमिति गन्धवप्रश्रे चाद्लवष्क्छय उवाच तमिति ara- way शतं देवादीनामधिकार्लिङ्कमिव्याह | स्मास्मिति। यथा बालानां गाखलकेष चत्तरादिपदयागेऽपि शाखूक्षगालकातिरिक्ग््ि- वाजि atime, तथा व्यातिसादो इूय्यादिशब्दप्रयोगेऽपि वमह.

* तथा मनुष्यारमिति कान वधन्पुन्नाकि।.

Bro रत्र प्रभाभासिते। ROCF

शयया गाद वतारनां afauqmafaqaargd यथेष्टञ्च तंतं विग्रं wid सामथ्यै, तथा fe Wad) सखुबह्मष्या्थवादे मेधा तिचेमषेति, मेधातिथिं इ काण्वायनं दन्द मेषो war ज- हारति संते च,श्रादित्यः परुषा ग्वा ङन्तीमृपजमामेति 1 , खदादिष्नपि चेतमाधिष्ठातारोाऽग्यपगम्यन्ते ग्टद त्रवोद्‌ापेाऽन्र- वज्ित्यारिदजंनात्‌। ग्यातिरादेख् तधातारादिव्यादिष्ब- प्यदेतगल्मन्यपगम्बते, चेतनास््धिष्टातारो देवतात्मानो मन्धा- थेवादादिषु यवद्ारादिल्युक्ं। यदणुक्रं मन्त्रार्थवादयारन्या- यलान्न टेवताविय्हादिप्रकाशनखामर्थ्यमिति, 2a ब्रूमः । भ्र- व्ययाप्रत्ययो fe बद्धावासङ्खावयेाः कारणं नान्या्यलमनन्धा- Ua वा। तथा न्याथमपि अखितः पथि पतितं eaqurfi<

वदेवताः खीकाग्या vere, व्यातिरादीति। तथा चेतनत्वेन यव- Wits: | way जटकचेतमाभयरूपलवं कथं तवाद | अलति छोति। तथा fe विरहवत्या देवयवदारः Fad) TW उद्रा- दमयस्यः ऋतिक तत्सम्बन्धी योाऽयवाद डग््रागन्डेत्यादिः त्र मेधा- विथेमषेवीग््रसम्बाधनं खतं agree) मेधेति । स॒निं मेषो मृत्वा जहारेति wary मेषतीग्रसम्बाधममिव्यथः। वदुक्छमादित्ादयो ब्ददादिवदचेतना सवेति an सवे जडाजडांशदयसक्वादित्याह | afefa | खादिल्यादा at जदभागः केता प्र इति ware | व्यवि- रारे स्विति | wef vena भासमानविय्रशदो eu न प्रमां चधन्धपरत्वात्‌ , विषं भु च्चेति aaa care | यद्पीति। खन्यपसा-

दपि बाक्वात्‌ बाघाभावे ATUL Arey CATS | ya xfa i ar- त्म्य ग न्धेऽप्यय प्रत्वयमा व बाल्ितवमुदाइर्ति | तथा होति | व्गदो

[अ०१।पा०र] शाङ्गरत्रह्मखचभाध्ये। ३९१

श्रस्तो्येवं प्रतिपद्यते । ware विषम उपन्याषः aa fe दश- पारि विषयं yas प्रक्षमस्ति येन तदस्ति प्रतिपद्यते श्रव पनविं्देैकवाक्षभावेन स्हत्य्थैऽयंवारेन पार्थग्थैन टेत्तान्त विषया प्रटस्तिः शक्याध्यवसाययितु। म fe महावाक्ये प्रव्यायकेऽवाम्तरवा क्यस्य wa प्रद्यायकत्वमस्ि, यथा न रां पिबेदिति नजवति वाक्ये पदचधसम्बन्धात्‌ सुरापानप्रति- sy Uae गम्यते न यनः सुरां पिषेदिति पद इयसम- arg खुरापागविधिरपोति। wired विषम उपन्यासः, यक्तं यत॒ सुरापानप्रतिषेषे पदान्वयद्ेकलादवान्तरवाक्यायै- स्यार, विध्यद ्ाथवादयोस्व वाद खानि पदानि verry टन्ताम्तविषयं प्रतियद्यानन्तरं aaa विधिल्लावकलवं प्रतिपद्यन्ते। यथा fe वायव्यं श्ेतमालमेत तिकामः' ta विष्युदे श्वत्तिनां वायव्यादिपद्‌ानां विधिना सम्बन्धः, नेवं

प्र्योाऽख्ति fwowet स नास्तीति वेषभ्यं waya । अथा रेति | विध्य. देषा वाकं तदेकवाश्छतया प्रशस्ता विधिरिव्यिवा्ंवादेष ge | T- चान्ते भु तार्थ, वि्दादिः तद्विषयः पर्ये नास्तीत्य्ः | नन्ववा- न्तर वाक्येन तियदहादिप्र्ययाऽस्विव्यत are | न होति इसपाग- veaista स्यादिति ura: | परोकनाक्छतवबाग्येकवाक्यत्ववेषम्याख्ेवमि- are | waraa इति । नभूपदमेकं यदा get भिबेदिति पदाभ्या मयेति तदा yeaa रकमेवाधानुभवं करोति न तु पददयं एथक्‌ Beast बाधयति तस्य faut मिषेधानपपत्तेः बाक्यायानभवं प्रयदारत्वात्‌, Wise भताचंसंस्मंसतिद्ारः बोधयन्‌ विधिना काक्छकवाक्छतां भजत Kafe विय हाद्यनभव KAU: | नन्ययंवुदख्य-

ह्र्‌ र लप्रभाभासिते। Rood

area शेपिष्ठा देवता वाय॒मेव खेन भागसेयेनापधावति स एवेनं मतिं गमयति दद्येषामयवादगतानां पटानां न fe भवति वाथवा wea शेपिष्टा देवता वा श्राखभेतेत्यादि | वायख- भावष्द्लोर्तनेम त्ववान्तर मन्वयं प्रतिपद्य एवं विश्चिष्टदे वत्यमिदं aura विधिं स्हवन्ति। aga योाऽवान्तरवाक्याथैः प्रमाणान्त रगोचरो भवति तजर तदभवादेना्थवादः vada यच प्रमाणाम्तरविर्द्धस्तज WAST | AIT तु तदुभयं मास्ति तच किं प्रमाणाग्तराभावाद्भुणवादः स्यादाडहाखित्‌ प्रमाणान्त राविरोधाद्िषटमामार्थवाद इति प्रतीतिश्ररणेतिद्यमानार्थवाद आश्रयणीयो MOTTA: | एतेन VST व्याख्यातः | अपिच, विधिभिरवेन्धादिरेवत्यानि watfe चादयद्धिरपेखितमिग्धा- दीनां खरूपं, + fe खरूपरदहिता शश्धादयसखेतस्यारोपयितु

पदानामवान्तरसंसगं बाधकत्वं विना arenes विध्यन्वयोऽस्त aware यथा Wife) areca दशयति) न wife) खर्थंवादात्‌ सवे Uwaamagnua विभजते। agatta) तत्राथवादेषु यचाभिरिंमस्य मेष गमिव्यादावित्यंः। afar यप revert बाधित इति वेजखित्वगबवादः, वच वच्वहस्तः परन्द्र RA मानान्तर- सम्बाद विसम्बादा न खः वचर भ॒तायवाद्‌ Lay, इति विग्टशेत्धध्या- We: | विय्मशायबादः खाथ$पि तात्पग्यवान अन्धयपरत्वे सन्धच्नाना- नाधिताथकश्ब्दत्वात्‌ प्रयाजादिवाश्छवत्‌ इति and मन्ेष्वतिदिणति। खतेनेति | वेदान्तानुवादगुखवादानां निरासाय Fat पदानि न चोा- HAULS वाश्छमेदाऽवान्तसायस्य महावाकार्थदारत्वादिति भावः। विध्यनुपपश्यापि खगंवद्‌वताविय्रहेशोकाये care) अपि चेति।

[ख०९।पा०३]] WFLA AAA | ९१९

WHA! A ख चेतस्यनाङूढाये तस्ये ae देवतायै शविः प्रदातुं शक्यते, आवयति च, aa देवतायै रविर्दीतं स्यात्तां ध्यायेद्रषटकरिष्यन्निति। न च शब्दमाजम्थसखरूपं सम्भवति wearer, तच यादृशं मन्त्रार्थवादयारि- न््रादरोनां Baad A तत्तादृशं शब्दप्रमाणकन प्रत्या- eid wi दइतिहासपराणएमपि व्यास्यातेन aia सम्भव- नमन्लायेवादमूुललात्‌ प्रभवति देवताविग्रहादि प्रपञ्चयितुं। *प्रत्यक्तमृलमपि सम्भवति । भवति दयस्माकमप्रत्य्मपि बिर- न्नानां WS! तया चख व्यासादयो देवादिभिः wad व्यवहरन्तोति wad ay ब्रूयादिदानोन्तनानामिव पूव षामपि नास्ति देवादिभिः वयवदतुं waafafa स जग-

ननु aurea कम्मंशि विधिः फलं विमा अनुपपन्न इति भवतु यत्र दुखेन सम्मिन्रमिद्यर्थवादसिद्धः wat विधिप्रमाणकः वियद विना विधेः कानृपपत्तिसतामा ह । म होति | उदिश्य दागानुपप्रत्या चेतस्या- रोरा<क्ीकाय इत्र श्तिमप्याइ । यस्या इति | अतख्ेतस्याराहाथे विरहो aca: fay कम्मप्रकरणपाठात्‌ विग्रहपरमितिः प्रयाजवत्‌ कम्मे कत्येनाङ्गी काय्येतां, विना कम्नोपुवासिदेः। fay सुप्रसन्नवियह- वदेवतां त्यक्ता Wears देवतेति भक्तिर युक्त्या । न च शब्देति। न wafaart शब्द्‌ शर क्यमस्तु किं वियदेयेति वाचं, नियत्तयाकत्ययेगात्‌, अतः शब्दस्याथाकाङ्गायां मन््ादिप्रमितविग्रदाङ्ीकाण्छे इत्याह | aafa । र्वं मन्त्राथंवादमलकमितिद्धासादिकमपि frag माननि- ary) इति हासति | प्रमाणत्वेन सम्भवदित्ययेः | वयासादौनां योगिनां देवतादि प्त्यच्तमपीतिडासदेमूलमिव्याह | प्र्यच्तेति। व्यासादयो देवादिप्रत्यच्तमरून्याः प्राणित्वादसददिव्यनुमानमतिप्रसङन दूषयति।

* प्रत्यच्ःटौोति सा° ale वधर पु” पाठः। 2 8

Ris सत्रप्रभाभासिते । [खअ०२।पा०३]

sfegy प्रतिषेधेत्‌ श्टानीमिव च नान्यदापि ardaira: खजियाऽखोति mara, are राजद्धयादिचादना उपरश्च्यात्‌। ईदानोमिव च कालागम्तरोऽप्यव्यवखितप्रायाम्‌ वणाश्रमधमीम्‌ भ्रतिजानोत ag व्यवस्याविधायिशास्तमगथकं Gara) तस्ा- ड़ मात्कषंवश्राचिरम्तना देवादिभिः wee व्यवज्करिति fe wai पिष acti खाथ्यायादिष्टरेवतासम्पयाग tarts 1 यागाऽप्यणि मायेव प्रात्तिफलकः समय्यमामोा न शक्यते area- AAT प्रह्याख्थातुं | Bare योगमा हादे प्रत्या स्थापयति

“थ्व ] भेजाऽगिलखे समत्यिते

पञ्चात्मके योगगुणे WTA |

म तख रोगा न जरान व्यः

wae योागाग्निमयं शरोर इति॥

षोणामपि waarygucfaat सामथ्ये arcs

afeatfen | सै घटाभिन्नं वल्तत्वात्‌ घटवदिति जगदेचिन्यं areata स त्रयात्‌ | तया कऋ्षचियाभावं वगाश्चरमाभावं वणश्चमा- द्यवखवख्ाश्च ब्रूयात्‌ निरङ्कशनबद्धित्वात्‌। तथा श्व राजद्यादिशास््रस्य क्रतादिर्गघम्मयवस्याश्रास्रस्य बाघ Cay | योागदखवायादपिद्‌वा- दिप्रत्यच{सड्स्त्यिहइ | ख्पि चेति। मन््जपात्‌ दवसात्रिष्यं तत्‌- सम्भाषणं चति are) योागमाशाम्यस्य अतिस्मसिसिडलात्‌ यागिनामस्ति टेवादिप्रच्चमित्याष। योग इति| पादतसखादाजा- नाजंनारानाभेनाभराग्रीवं म्रीवायाख्ाकेशप्रराहं «= ATA Tal एथिवयादिपश्चके समुत्थिते धास्ण्जाते योगगुणे चाणिमादिके प्रतते ये गाभिदब्यक्तं aad शरोर प्राप्तस्य यागिना न रोगादिस्यशं

cau चिच्कारादिप्रसिडिस्पि विये मानमित्याह | लेकेति। अधिकरणायमुपसंङरति | तस्मादिति । किन्तायाः फलमाह । क

[ ०र।वा ०६] शराङ्कर ब्रह्य ङजभाच्थे | Re

माम्टनोपमाठुं um, तस्मात्‌ समृखमितिहासपुराणं | छाकप्रसिद्धिरपि a खति aaa निराखम्बनाध्यवसातुं or, तस्मादु पपन्चा wafer देवादीनां विग्दवल्लाचचवगमः | ततस्चा्थिलारिषम्भवादुपपन्ना देवादीनामपि ब्रह्मविद्याया- मधिकारः | क्रमम॒क्रिदग्रनान्यणेवमेवपपद्यन्ते ॥

TITY तद नाद्र थवणान्तद्‌द्रवणात्‌ च्यते दि ॥ ३४ ॥

यथा ममुव्याधिकारगियमम्पोाद्य देवादीनामपि विद्या- खधिकार उक्खथेव दिजआद्यधिकारनियमापवादेन भद्र सखायधिकारः श्यादित्येतामाग्रद्धां निवन्तयितु ददमधिकर- waa! तच शद्रसखाप्यधिकारः स्यादिति तावत्‌ प्राक्त शर्थिलसाम्थेयोः खमवात्‌, तस्रच्छद्रा यश्चेऽववक्घप्त दति-

मेति । रवमेव देवादीनां ब्रह्मविद्याधिकारे सन्येव दोवत्वप्रा्तिदारा म॒क्छिफलान्दुपासनानि gerd देवानामनधिकारे चरानाभावात्‌ ऋममुक्यधिंमामुपासनेषु vated खात्‌, ताऽधिक्षारनिदययात्‌ प्रड- fafafafcfa भावः।

que खच्यते fe, पवणस्य टटान्तसङ्तिमाङ। यथेति। yaa देवादीनां खधिकारसिद्यथं मन््ादीनां ware वियहादो समन्वयोक्त्या वबेदान्तानामपि शताय aqta समन्वयो टीकव अज्रापि WE Baw चचिये qaqa स cera इव्धि- करबदयस्य प्रासङ्धिकस्यास्मिम्‌ समन्वयाष्थायेऽन्तभोाब इति aaa | पूवंपक्ते waa डिजवदेदान्तश्नवे प्रतिः, सिडान्ते तदभाव इवि फलं, च वेदान्तविच्ारोा विषयः, स किंअूद्रमधिकरोति म वेति सम्भवासम्भवाभ्यां सन्देहे पृूवपच्तमाह । तच ग्रूगरस्यापोचा- feat) तस्मादनभिल्नादनवज्गु्ताऽसमधेः | जिञ्ञाधिनि मूजब्दप्रया-

28 2

३९६ रन्नप्रभामासिते। [ख ०१।पा०६]

श

खनधिकारकारणं शृद्रस्ामग्भितं न तद्िद्याखधिकारस्ताप- वादकं न हयावद्नोयादिरदितेन विद्या वेदितुं न waa भवति च लिङ्गं शृद्राधिकाररोपोद्लकं, संवगेविद्यायां fe जामशरुतिं पोत्रायणं way शृद्रब्देन पराम्टशति “श्र दारता WX तवेव ay afta’ tia विदूरग्रष्डतयञ्च शूद्रयोनिप्रभवा श्रपि विभिष्टविन्ञानसम्यल्लाः Bua, तस्मा- दधिक्रियते श्रो विद्ाखित्येवं प्राप्ते wa 1 न शद्रस्याधि- कारे वेदाध्ययनाभावात्‌) श्रधोतवेदोा fe विदितवेद्‌ायी वेदा-

वत्‌ शद्धो विद्यायामनवक्रृ्च *शूति निषेधाश्रवणात्‌। यच कमं-

गाल्िषादपि श्ूगस्याधिकार इत्याद भवति dfs) जानश्चति किल षट शतानि गवां cay tye गरवे निवेद्य मां ए्त्तियेद्यवाच तते cgi विधरः कल्यार्थी सन इदमवाच। aefa निपातः खेदाथः। हारग faa wR LA गन्ता रयोाषश्ारेत्वासचगाभिः ae F AK तवेवास्त किमल्येनानेन मम गाहेस्थानपयोगिनेति भावः। खथि- त्वादिसम्भवे ओयःसाधने प्रठत्तिरुचिता खाभाविकल्वादिति न्धायोा- पेताल्िक्ादित्याङ । तस्मादिति। खचादश्िरेव सिडान्तयति। न अूग्रस्याधिकार इ्यादिना। खापाततेा विदिता बेदाथा येन तखे- aa) खष्ययमविधिना daar वेदरूदुल्यमापातन्लानखख वेदाथवि- चारेषु शास््नोयं सामथ्ये तदभावात्‌ गरगरस्याथिष्वादिसम्भवन्धावा- सिदेनास्ति वेदान्तविचाराधिकार डत्यथेः। यद्धाध्ययनसंख्कतेन वेदन विदिता निशिता वेदाथायेन तस्य वेदाय विधिव्धिकासा मान्यस्य अनधीतवेदस्याऽपि, वेदायामखामाधिकारेऽध्ययनविधिवेय- ्यापातात्‌ | चतः फलपय्यन्तत्रद्यविद्यासाधनेवु अवयादिपिध्िषु मू स्यानधिकार इत्यः | च्चधीतवेदाथेन्ानवत्वरूपस्याध्ययन विधि-

* दति Gfa Gio ato वधै° Te UIs: |

[ख०१।पा०२] पराङ्गर ब्रह्मद भाश | ३९७

येंव्यधिक्रियते, म च शूद्रस्य वेद्‌ाध्ययनमस्त, उपनयनपवं- कलादेद्‌ाष्ययनस्य, उपनयनस्य च वणं्रयविषयलात्‌। aw- fas a acefa साम्थैऽधिकारकारणं भवति। सामथमपि न लाकिकं कवलमधिकारकारणं भवति। wenast Welw सा मथ्थस्यापेचितलयात्‌ | weirs च सामर्थस्या- श्वयननिराकरशेन निराकतलात्‌ । wee शुद्र यज्नेऽम- aaa दति तत्‌ न्यायपृवंकलादि द्याया म्नवक्त लं द्यातयति, न्यायखख साधारणलात्‌ । यत्‌ पुनः संवगेविद्यायां शूद्र waaay fay मन्यसे न॒ afay, न्यायाभावात्‌। न्याया- ate लिङ्गद शमं द्यातकं भवति, न चाच न्यायाऽस्ि। का-

कभ्यस्य सामथ्स्याभावादिति न्यायस्य तुल्यत्वात्‌ वश्चपद वेदाथा- परलच्शायमिव्याहइ | न्यायस्य साधास्यत्वादिति। THIER इत्य तच्छन्द्परुगग्टर्न्धायस्य वन्नब्रद्यविद्ययास्तल्यत्वादित्ययः। way fay दूषयति। यदिति। असामश्यन्धायेनाथित्वादिसम्भवन्धायस्य निर्स्तत्वादित्थंः। ननु निषादः ख्पतिं याजयेदि त्वचाश्यवमाभावे- $पि निषादश्ब्दात्‌ निषादस्येाविव wae saw विद्याया मधिकारोाऽस्िव्याशङ्या संवगविद्यायामधिकारमश्नोकयोति काम- fafa; तहदिघयत्वात्‌ तच अतत्वादिव्यथंः। aaae विधिवाक्य- सखत्वात्रिषाद श्न्दाऽप्यधिक्रारिसमपकः, aa विद्याविधिप- साथवादस्था नाधिकारिणं बाधयति, असामंन्यायविसाचघेनान्यप- wey खायंबाधित्वासम्भवात्‌ इति agian त्यजति अर्थ वारेति । af€ qa saw ae rang दूचेणा- माइ | wad datzat) जानखतिनाम राजा निदाघसमये र्चा प्रासादतलं Wa, तदा तदौयाच्रदानादिगशगणताघिता waite हताथ हसा भूत्वा मनोारूपण तस्यापरि अाजम्मः, ag Wala ङंसोाऽयेसरं इंसं उवाच, भामा asia किं न wafs

Rs रन्रप्रभाभासिवे। [अर।पा 2]

मश्चायं were: संव्विद्यायामेवेकस्यां श द्र मधिकुयात तद्धि- षयत्वात्‌ न सवासु विद्यासु, अथवादखलात्‌ न तु कचिद- णयं शूद्र मधिकन्मृत्छ इते । शक्यते चायं अद्र अब्दाऽपिरूत- विषये धोजयितुं । कथमिनल्युच्यते । कं वर 'एनमेतत्‌ सन्तं स- यम्बानमिव *रङ्मात्येत्यसाद्धंषवाक्याद्‌ात्मनेाऽनादरं जजत- वता जानश्रुतेः प चायणस्छ mye ताग्टषौ TE: शृद्र- शब्देनानेन ख चया बण्डवात्मनः परोाकश्नानख स्थापनाये- ति गम्यते, जातिश्रुद्रस्यानधिकारात्‌। कथं पूनः भद्र अन्दे aT Gad इति, उच्यते, तदा द वणठाच्छु चमभिदुद्राव बचा बाभिदुद्ुवे श्चा वा रैङ्‌मभिदुद्रावेति भुद्रावयवाथं सम्भवात्‌ Serie waa! 1 द्‌ ष्यते चायमर्थाऽस्ामा- स्यायिकायां॥ |

जामश्रतेरसस्य तेजः wu aa fad तत्‌ त्वां घच्छति a गच्छेति, तमय्ेसर उवाच, कमप्येनं वराकं विद्याषश्ोन सन्त श्र ससुग्वाब यर्वा wet Wael तया सह स्थितं रेङ्मिवेतदचनमाद्। रेङ्ख्य fe जद्धिष्टस्य तेजा दुरतिक्रमं नास्यानात्मश्चस्येन्यथः | अस्मद चनात्‌ खला राजा waztaga te wet विद्यावान्‌ भविष्यतीति हसानामभि- प्रायः। BS Ge इति पदच्छेदः SNAG: | dat ङंसानामना- द्रवा कथवणात GY CH: श्चुगत्न्ना, सा Wawa Fa Gud Wife खचान्वयः। श्रुतयोगिकाथलाभे सति अर्नग्वतरूच्यय ख्याज्य डति aradraarar fem: | तद्‌ाद्रवखत्‌ तया उचा खाज बयात्‌ | रूढः WH प्राप्तवान्‌ | BAT वा कन्या राजा खभिदुडुवे प्राप्तः सुचावाकरणेन Ty गतवानित्यथः।

* रोक्धमिति वचर Bre Go पाठः। + ww इवि सा० कार THe qo पाडः।

[अ०१।पा श] श्ाङ्करत्रद्यरचभाय्ये | Rte

OF ATAT ASAT चेचरथेन लिङ्गात्‌ ॥ ३५॥

cag न जातिशरुदरो जानभ्ुतिः, यत्कारणं प्रकरण- *निरूपणेम चजियत्वमस्या लर चेचरयेनामिप्रतारिणा चति- येष समभिव्याहारात्‌ लिङ्गात्‌ गम्यते। उन्तरच fe संवगं- faqrata ae चेजरथिरभिप्रतारो चजियः eeiwa । श्रय ¥ Waagq कापेयमभिप्रतारिणञ्च area खरेन परि विश्य माम ब्रह्मचारी बिभि इति। चेचरथिलं चाभिप्रतारिणः कापेययागादवगन्तव्यं, कापेययागेा fe चेचरथस्यावगतः। एतेन परै चैजरयं कापेया अयाजयन्निति । 1 समानान्ययाजि- AVY प्रायेण समानाग्वया याजका भवन्ति। तस्मा खेचरयि- मेकः चजपतिरभावत दति च {चचजातिलावगमात्‌ सजि यलमख्यावगन्नव्यं। तेम शचियेणाभिप्रतारिणा सह समा-

yay याएिकत्वे fora, सचियत्वति। संवर्गविद्ावि- ध्यगन्तरमथायषाद आरभ्यते | Ara कपिगेोचं पुरोाडहितम- भिप्रतारिनामक्षं राजानं च कच्षसेनस्यापत्यं दखूदेन परिविश्यमानेा तामेक्कम्पविद्धा wetafaaarfaae: | नन्वस्य चेथरयित्वं न खत- fawa शाह | चर यित्यश्ति | खतेन इदिराचेर्ति छान्द ग्छश्चग्येव पूवं चिच्रस्यस्य का.ययाग sm) खमिप्रतारिशाऽपि तद्यागात्‌ turcudwa निखखीयते। राभवंश्छानां हि प्रायेण परोश्ितवश्या UMA Hata: | मन्वस्वभिप्रतारिलः खेचरत्वं तावता कचं

* जिखूपणश दति वधन्काण Ie qo UTIs?! + समलामान्धयानाञ्चति SH T° Tis?! t waufaata का० awe Bo yo पाठः।

३२० रत्रप्रभाभासिवं | [्०१।पा०६]

नायां विद्यायां estat जानञ्रतेरपि दतिवतवं छ चयति। समानानामेव fe प्रायेण समभिव्यादारा भवन्ति । चन्त प्रष- णादयश्चयंयागाच जानश्रुतेः चत्नियल्ावगतिः। श्रता न शरद्‌ स्याधिकारः॥

संस्कारपरामशात्‌ तदभावाभिलापाच् ॥ BE ॥

इतश्च म भद्रस्याधिकारो यदिद्याप्रदेेषुपनय नादयः संस्काराः पराग्टश्छन्ते, तं ₹दापभिन्ये श्रधोडहि भगव इतिदा- पसाद ब्रहापरा ब्रह्मनिष्ठाः परं ब्रह्मान्वेषमाणा एष इवे aga वच्छतीति ते इ समित्पाणयो भगवन्तं पिप्पलाद मुष-

afd ware, तस्मादिवि। चिचरथादिव्यथेः। au खतः तख रेङान्वेषखाय aw, खन्रगादानादिकश्च serge: चचिवत्वे विं । च्च WRU योगिक Tafa न शूद्रस्याधिकार इति feds

तच fagracare | संस्कारेति । उपनयनं acuwargy WRT नास्तोति पूवमक्तं xe विद्याग्रबाङ्स्योपनयनसस्कारस्य सवं परा- aaa मूढस्य तदभावान्न विद्याधिकार इत्युच्ते | भाष्ये खादिपदना- थ्ययनगुरगुश्रघादयोा Rea! तं श्िव्यमाचावं उपनीत वानिखचः। मारदे-ऽपि विद्यार्थी मन््मच्वारयन्‌ सनत्कमारम्‌पगत care | धीति | उपदिशति यावत्‌ । ब्रह्मपरा वेदपारगाः, सगुबत्रद्यनि- Bt, ut निर्ममं ब्रद्यान्वेवमाडाः, ख्व पिषप्यलादः तव्निच्चासितं स वच्यतीति fafea ते भस्दाजादवः षट ऋषयः तमुपगता Law: | नन्‌ वेखानरविद्यायां ऋषोन्‌ राजा वनुपनीयेव विद्यामृवाचेति श्रते. रनुपनीतस्यार्प्यास्ति विद्याधिकार इत्घत aw, तानाहेति। ते इ समित्याण्यः पूवोङ्क प्रतिचक्रभिर इति पूववा त्राद्या उपनय

* जातिष्द्रस्यवि कार ato Be Go पाठः।

Ronin’ WYCAGETATS | ३२९

war tfa च ताम्‌ हामु पगोयैवेत्यपि प्रदर्िंतेवापनयनप्रा्नि- भंवति। are च संस्काराभावेाऽभिल्यते, शुद्र खतुयौा av एकजातिरित्येकजातित्वक्मरणेन, न शद्रे पातकं किञ्चि च संस्कारम तोत्यादिभिख ii

तदभावनिधारणे च प्रवृत्तेः ॥ ३७॥

caw न शरद्रस्याधिकारो यत्‌ सत्यवचनेन maura निद्धारिते जाबालं जातम उपने तु मनशासितुञ्च waza, > ~ ९ ति ० oN ~ ~ मतदब्राह्मणेा विवक्तमहति खमिधं सेम्यादरोपला Fa a सत्यादगा दूति श्रुतिलिङ्गात्‌ ॥

नाचमागता इति suaaamfi# दणयित्वा निषिध्यते | wtraa- नात्तमवेा नपनोयेवोपरेदटव्या इत्ाचारच्रापनायंमिव्य्चः। रक- भातिः अन्‌पनोतः। पातकं अमच्यमच्तण्छतं | सकामः किल zafezal जानालां मातरमण्च्छत्‌ faarsisefafa, तं मातावाच मर्ढसेवाश्ययतयाहमपि तव पितुगेचं नजानामि जाबाला तु नामा- हमस्मि सयक्रामोा नाम ल्मसीति रतावच्नानामीति, ततः सजाने Manna तेन किंगोजाऽसोति ce उवाच नादं गें aha a माता वेततिपर्न्तु मे माचा कथितं उपमयनाच॑माचायें गत्वा aa- कामा जाबाखाऽखोति AVIA | खनन Gea तस्य मर ढत्ाभा- a निधारितः। ब्राह्म रतत्‌ सतं विवि aa नाशेतीतिनि- wre, हे साम्ब सत्यात्‌ त्वन्नागाः ea न त्यक्तवानसि, खतख्वामुपनेष्ये तदथं समिधमारेति।

wane sete लिङ्गात्‌ न मूसखयाधिकार इताह । तद-

भावेि। 27

BAR रल्नप्रभाभासिते। [ध०९।पा०३]

अवणाध्ययनाथेप्रतिषेधात्‌ AAAS ॥ BE ॥

इत्च म शृद्रस्याधिकारो यदस्य Wa: श्रवणाध्य यनां प्रतिपा भवति वेदश्रवणप्रतिषेघा वेदाथ्ययनप्रतिषेधः त- दथश्नानानुष्टानयोाञ्च प्रतिषेधः Wa waa! शअ्रवणप्रति- षेधस्तावदथास्य वेद म॒पश्रणवतस्वपजतुभ्यां ओाचप्रतिपूरणमि- ति, पश्य al एतत्‌ WMT यच्छर्‌ सस्मात्‌ FIAT ना- ध्येतव्यमिति wi श्रत एवाध्ययनप्रक्मषिधा यस्य fe समीपे ऽपि नाष्येलब्यं भवति ख lad अूतिमधोयोत । भवति Pr चारणे जिहृच्छेरोा धारणे शरोरमेद इति। अरत एव चा- यादथन्नानानष्टानयोाः प्रतिषेधो भवति। न शृद्राय मति zufefa दविजातीनामथ्ययनसमिज्या दानमिति wi येषं पुनः पुवरृतसंस्वारवभात्‌ विदुरधमव्याधम्रश्तीनां ज्ञानो- त्पन्तिस्तेषां न शक्यते wane: प्रतिबद्ध, ज्ञानस्ेकान्तिक- फलत्वात्‌। अ्वयेचतुरोा क्णानिति चेतिदासपरएणाधिगम

सत्या खवाशादिनिषेधाच्च नाधिकार care | अवखेति। अस्य रूढस्य दिजः पच्यमानं वेदः प्रमादाच्छरवतः सीसलात्ताभ्यां an- भ्या साचदयपूरयं arated कायमित्ययः| wy पादयुक्तं wefcay रूपमिति यावत्‌ । भवति च afafefa ce: | मतिं केदा्क्लानं। दानं नित्यं निषिध्यते saw नेमिन्िकम्त दानमस््येव। यदुक्तं विदुरादीनां ज्ञानित्वं दृष्टमिति ताइ | येषामिति | सिडानां सिद्ध

क ec * gaqiafa de yo yz: | + wuanatefa Sto wie ate qe UTZ: ‡ Wararecy दति ee qe ais: |

[ खणर।पा०श , शाङ्सब्रद्यद्धत्रभाष्ये। शरश

चातुवष्छाधिकारस्ररणात्‌। वेद पर्वकस् नास््यधिकारः We द्राणामिति fea ॥ कम्पनात्‌ ॥ ३९ ॥

अवसितः प्रासङ्गिकाऽधिकारविचारः, प्रूताम्ब इदानीं वाक्याथविचारणां afaera: 1 यदिदं fay जगत सवे प्राण एजति fied मद्भयं वञ्जमुद्यतं च एतद्िदुरम्डतास्ते भवन्तीति । एतद्ाक्यं UY कन्न दति धालथानुगमात्‌ लक्तितं । श्रन्‌ वाक्ये सवंमिदं जगत्‌ प्राणाश्रयं स्पन्दते, awy किञ्िद्धयकारणं aqufed उद्यतं, afamarerea- anfafefa भ्रुयते। aw arse प्राणः किञ्च aqaraa agfaaufagafaart क्रियमाणे oti तावत्‌ प्रसिद्धेः पञ्चठल्िवायः प्राण cf, प्रसिद्धेरेव चाश्रनिर्वज्जं स्याद्वाया- खेदं area dated कथं सवंमिदं जगत्‌ wyatt

दुंरपष्रत्वेऽपि साधकैः WE कथं We लवब्धव्यमिव्यत Ere) आ- वयेदिति ।

कम्पनात्‌ | way प्रास्ज्लिकत्वमारगद्खयादह । अवसित इति। स- माप्त Kee: काठकं पठति। यदिदमिति | सवं जगत्‌ प्राणात्‌ fw उत्पन्नं ria चिदात्मनि Dea सति खर्जति Gea, तच्च प्राणाख्यं कारं महदद्य निभेचस्मादिति भयं | तस्मिन्‌ भयदेतुत्वे टान्तमाइ । वच्च- मिति। ययोाद्यतं व्यं भयं तयेवर्थः। यच तत्माणाखं ae निवि. भ्रेषं विदु्ते मक्ता भवन्त्या | य इति। नन्वस्मिन्‌ सचे कथमिदं बाक्छमुद्‌हतभित्यत खाद | रतदिति। waade सूचितत्वात्‌ रखजतिपदयुक्तं वाक्यं उदादतमिव्ययेः। प्रासङ्गिकाधिकारचिन्तयाग्य सङकति नेएपेत्तितेति शएब्द्‌ादेस्प्रमित cata) asa

272

RRs र लप्रभाभासिते। | [अर१।पा.श|

वादा प्राणन्नम्दिते प्रतिष्टायेजति arafafanda च ae- Rama *वज्रत्पञ्चते। वाये fe पय्येन्यभावेन विवन्तंमाने विद्युतसनयिन्नुदष्चन्नगयो विवन्तन्त दत्याचच्ते। वायुवि- maga चेदमग्टतल्वं । तथा हि wat वाय॒रेव व्यष्टिवीयुः समष्टिरप waderwafa य एवं वेदेति, तस्नादायुरचमिह प्रतिप्षव्य cad प्रापे ब्रूमः । aWacfay प्रतिपन्तवयं, qa: एठा राले, चनमात्‌। पवान्सरयाहिं यन्यभागयाब्रद्मेव निर्दि श्वमाममुपखभामरे, THI कथमकस्मादन्तराले वायुं निदि wars प्रतिपद्यमहि । एव तावत्‌ “तरव KRAZE तरेवागतमुच्यते। तञ्िज्ञाकाः श्रिताः स्वं तदु नात्येति agen इति । ब्रह्मनिष्ठं तरेबेददापि सन्निधानात्‌ जगत्‌ wa प्राण एजतोति च लेकाञ्जयत्वप्रत्यमभिन्ञामाल्िदि्टमिति मम्यते प्राणशब्द

वानुवादो AVSIM CWA, न तचे प्रागानवाद Tare नायः सम्भवति, प्राग्रूप कल्यितस्क्छायागात, खतः प्राग पास्तिपर वाक्यमिति प्रद्युदाइस्णेन पूवप्रच्तयति। प्रसिद्धेः पञ कत्तिरिति। नन्वत ख्व प्राण rae ब्रह्मणि fea प्राड्यति- नीता, खच्रापि सवेचेदटाभयदतुत्वं ब्रद्यलिङ्मस्तीति नास्ति पवेप- च्ावसया गताथंत्वादित्यत ae वायाखेत। प्रतिष्ाय स्ति लब्ध्वा प्राये वाया निमित्ते जगच्लतीति प्रसिडध, तः we wafas नास्तोति भावः। aafagrea वायुरित्याइ। वाय्विति। afefase: समष्टिः सामान्यं खकाद्ह्िरेव सिडान्ं प्रतिजानोते | ब्रद्धेवेति। Tacs Basa fey वाक्यमेदकण्य-

* ते छ 5 awa म्यत इस्ति काण Ge que Go Tes |

[ख०१।पा०द] WFCH WAZA S | ard

Sua परमात्मन्येव प्रयक्रः, प्राणस्य प्राणमिति द भ्र॑नात्‌, एज- यिद्र लमपीद परमात्मन एवेपपद्यते न वायुमाचस्य, तथाचोक्तं, “म्न प्राणेन भापानेन मर्त्यै Mala कखन |

तरे न तु जीवन्ति यख्िन्नेतावपा्चिती"*॥ इति, उच््तरषापि, भयाद स्याद्चिखपति भयान्तपति य्य; | भयादिद्रच aay खल्युधोवति पञ्चमः” ॥ इति, ब्रह्मेव. मिदं च्छते ग वायुः, सवायुकस्य जगते भयरेतुला- भिधानात्‌ तदेवेहापि सन्निधानात्‌ मशद्धयं वज्जमद्यतमिति च भयर तुलप्रह्यभिन्ञागाल्िदि एटमिति गम्यते | वज्श्ब्दाऽय- यम्भयदेतुलसामान्यात्‌ प्रयुक्रः, यथा fe ayaa ममेव fa- tie निपतेत्‌ यद्यरमसख्य भ्रासमं न कुय्ामित्यमेन भयेन जनो जियमेन राजादिश्राखमे vada एवमिद म्मिवायदग्यादिकं अगदस्मादेव aya बिग्यज्नियमेन खव्यापारे प्रवर्तते cla भयानकं ayafad ब्रह्म । तया च ब्रह्मविषयं AAA, “भीषास्मादातः पवते भोषोदेति We: | भोषासरादभिखनद्रख agqurafa पञ्चमः” ॥ बाघकमिव्याह | पुवचेत्यादिना।| सुकरं खप्रकाण्ं। तदु arate ब्रद्यानाखितः काऽपि लाका aware: | aay aves | रखजयिदढरत्वमिति | सवायक्स्य सवस्य कम्यनश्नवबादपि प्राणः प्य mame: | wefa वच्शब्दः कथयमित्धाग्रद्यु उयमिन्याह | sere

xfa, gwacmt वायुरेव व्ष्िरित्चापपृननग्डल्धमिति खप- ग्ट्युगयसरूप्मापेचिकमग्दतत्वम्च्यते न मृखाग्टतत्व । AAT वायू.

शद्‌ रलप्रभाभासितवे। {अ०र।पा०३]

दत्यम्डतलफलशवणाद पि wyacfafa गम्यते | ब्रह्मन्नानाद्य- म्हतलप्राक्िः, तमेव विरिलाऽतिष्टल्युमेति ara: war fa- अतेऽयनायेति मन्लवणात्‌। अत्त वायविन्ञानात्‌ कचिदब्टत- aafafed तदापेडिकं ata प्रकरशाम्रकरणेन परमा- व्मानमभिधाय श्रताऽन्यदार्तंमिति वाखारेरात्तंलाभिधानात्‌ । प्रकरणशादण्यब्र परमात्मजिखवः। May धमो द न्यजाधर्मा STATA रताहतात्‌। अन्यच WATS WATS यत्‌ तत्पश्सि तदद्‌” ॥ दति परमात्मगः एष्टलात्‌ ॥

SEAS MATA ॥ ४०॥ एष सम्प्रषादोऽस्ाच्छरोरात्‌ समुत्थाय परं च्यातिरप- way खेन रूपेणाभिनिष्यद्यत इति श्रुयते, aw dwara कि च्यातिःज््दे चत्तुविषयं तमाऽपदं तेजः fa वा परं ब्रह्मेति,

ufeunce समाप्या य Page: पप्रच्छेति शचेयातमानमुका वावा देनाग्ितवोक्तस्व्यह। यत्त वाय्वि्यादिना। वसात्‌ काठकवाकं aa समणज्वितमिति fax ॥

व्यातिद॑श्र॑नात। ered प्रजापतिविद्यावाक्छमाद। रदति, पर्न्यातिःखतिभ्यां संश्रयम्‌ । तचेति | घटादिविषयाबरकतमोा- माश्कं सारमियर्थः। THT ब्रह्मप्रकरकस्यानुयाहकः सर्वंशन्दसङ्का- चाद्ययोगेऽस्लोति । प्राण्खुतिन्रंद्यणि गोता, न तथाच य खात्मापडत- Ufa प्रकरशस्यानग्राहकं पश्चान इति प्रददाहरयेन पुवंप्ततामा इ । प्रसिडमवेत्यादिना। पुवपच्ते खयापाल्तिः सिडान्ते ब्रह्मन्नानान्म्‌- क्तिस्ति फलं । नन्‌ ज्योतिरधिकरणे व्येतिःशब्दस्य ब्रह्मणि सेर क्तत्वात्‌ कथं ary इव्त wie) व्ातिरिति। तत्र गायत्रीवाको

ood WITCH ASANTE | are

fe तावन्‌ urd, प्रसिद्धमेव तेजे ज्योतिःशब्दमिति, कुतः aa च्यातिःश्ब्दस्य रूढत्वात्‌ । च्छातिञखरणाभिधानादिव्यच fe *प्रकरणात्‌ ज्यातिःशब्दः are परित्यज्य ब्रह्मणि वर्ते। म चे तडत्‌ किञ्चित्‌ खार्यपरित्यागे कारणं दशते तथाच MAGS, अरय यकत्रैतदस्मात्‌ श्रीरादुत्कामल्यरेतेरेव Tia भिरूद्धंमाक्रमत इति मुमक्तारादित्यप्रा्भिरभिरहिता, तस्मात्‌ प्रशिद्ध मेव ast ज्यातिःशब्दवाच्यमिति, एवं प्रा ब्रुमः। परमेव Wy ्यातिः शब्दं, कस्माहशंमात्‌। aa दीद प्रकरणे वक्षव्यले- मानट्तिदृग्बते। य श्रात्मापदतपाभनव्यपहतपाम्नलादिगृणक- wat: प्रकरणाद्‌ वन्वष्टव्यलेन विजिन्ञासितव्यलेन च प्रति-

प्रछतब्रद्यपरामश्ंकयच्छब्दसामा नाधिकस्णात्‌ BUA: शतस चाव SUN इत्वदश्नात्‌ Waa इव्यथः | व्यातिशश्तेरनयाहइ- कात्वेनाचिंखादिमागस्थत्वं लिङ्मादह | तथाश्वेति। तावारता द्यस्य ATS: करकपालादीगां रप्लोनाद्च fudge खथ सं्चालेापान MC यच्च काले रखतग्भर्यं यथा स्यात्तयोात्कवामति अथ act Taail- डीसद्धिषटर्सिभिरूद्ध सन्नपरि uefa, गत्वादिद्यं ब्रद्मलाकदार- भतं wefa vafafed, तथयेवान्रापि श्यीरात्‌ ama zat we व्थातिरादिद्याखमपसम्प्द्य तटारा AWA wat wae. पंडाभिजिष्पद्यत इति ame | समव्यायापसम्पद्येति क्राखघुतिर्भ्या य्यातिषे$्धिंरादिमा्ंस्यत्वभानादि र्थः | ता मार्मख्थखयापास्लया

कममक्तिपरं वाक्यमिति प्राप्ते सिडन्तयति। रवमिति। ब्ाख्येय- Sawa Vaasa व्योतिःश्ब्देन grea डति व्यातिवोाक्छेनेक- AMA प्योजकप्रकरबानुग्रहीता, उत्षमपुरषभुला TSR.

* काररादितिसा° awe ge T° WS: |

are सर्त्रप्रभामासिते। [अ०र।पाण्ड्‌.

शज्ागारेतन्त्रेव ते श्वयोाऽगव्यास्यास्दामोति चानुमन्धानात्‌, अश्रीर वाव सन्तं न प्रियाप्रिये aaa tia च रन्ररोरताये श्यातिःसम्पन्तेरस्याभिधागात ब्रह्मभावाजान्यचाशरोरतानष- घन्तः, परं aifa: स उन्तमः परुष tia च विशेषणात्‌ aun ममक्तारादित्यप्रा्चिरभिदहितेति, न चासावात्यन्तिका मक्ता गत्यत्कान्तिसम्बन्धात्‌। न fe श्राव्यन्तिकं माक गत्य MAA स्त दति वच्छामः

श्राकागाऽथान्तरत्वादिव्यपदेशात्‌ ॥ ४९॥ Tala & A नाम नामद्पयेानिंवंहिता ते यदन्तरा तत्‌ ब्रह्म तदण्डं ख श्रात्मति जुयते। तत्‌ किमाकाशश्रब्टं पर ag fa at प्रसिद्धमेव शताकाश्मिति विचारे खतपरिग्रा

व्येोतिः-खुतिनबीष्येति भावः। अश्रीर त्वफललिङगात्‌ aga व्योतिनं ख्यं rare | auadicfafa | नच Gaga क्रमेगाशरीरत्वं स्या- दिति ata, ucaa विश्रेधितस्य ज्यातिष र्व स sua रति परामर्ेनाशयोरत्वनिखयादित्याह। परमिति qarmfey ca- यति। यत्ति । नाडोखण्डे दहरोापासकस्य ग इयप्रा्िरक्छा स नामाचच्र इति यक्ता खयाक्तिः, aa तु प्रजापतिवाक्छ गिमुखवि-

यामचिरादिगतिख्धद्धर्यस्यानग्धयादमय कत्वात्‌ अुतिव्यलासेन ख- रूपं STATA पर व्यातिल्रदेवापसम्पद्यत इति areafafa- भावः॥

च्याकाश्यो YuS urs | छान्देग्यमदाषहरति | क्षा इति | यथो. पक्रमबलात व्थातिःख्तिनाधस्लथाकाशापक्रमात्‌ ब्रह्मादिशब्टनाध डति दृष्टान्तेन पुर्बच्छवति | भूतेति । भूतिर ेराकाद्ोपासिनिगुब-

[अ-१।पा०४] श्ाङ्गर ब्रह्य SAAT | १२९

युष्नः, श्रा काश्रश्ष्दद्य तस्मिन्‌ द्ढलात्‌, मामर्ूपनिवेदणख wastegate afer योाजयिहु waar खघुला- दे Vee ब्रह्मखिङ्गस्याश्रवणात्‌ cad प्राप्त इदमभिधोयते। परमेव ब्रह्मो राकाश्चश््दं भवितुमदति, aaa, श्रथान्तरलादि- QISATA, A ATMTU तद्रद्ति टि नामद्पाभ्वाम्याम्तरण्र- तमाकाजं व्यपदिष्ति । न च WRU STATA INIA AT सम्भवति, सवख विकारणातसख नामरूपाभ्यामेव व्याहतलात्‌ । नामरूपयोारपि fraew निरङ्कुशं न my esas सम्भवति। WAT नोवेनात्मनानप्रविष्छ नामरूपे व्याकरवाकोति ब्रह्म कर लच्रवष्टात्‌। गमु जोवस्ापि wary नामरूपविषयं निवै- इलमस्ति। वाढमल्िि wizers विवकितः । नामङूपनिववंद- wrongs च खूषटुलादि ब्रहमलिक्रमभिदहितं भवति । तत्‌

रीरि प िीणणरिीषषिणगरणणणी

WaT चेलभयच्र फलं । च्याकाग्रस्तद्िङ्ादि्मेन पोनरक्य- माशु aes स्प्रुलिङ्ाश्चवणादितिपर्डिरति | wear aa | बे मामेति प्रसिडिजिङ्स्याकाशश्रुतेख वाक्छणषगताभ्यां WAIT तिभ्यामनकजिङ्ापताभ्यां बाधो Ta) TA बडङप्रमाखसवादस्तच mere तात्ययंमिति निगेबादिति सिडान्तयति । परमेवेत्ादिना। नामरूपे WRI, तदन्तःपातिनस्तद्धि वरत्वं wees चायक्रमित्यथंः

नामादिकटत्वं न ब्रद्मजिङकु नोवख्धत्वादिति शङ्कत नज्विति। सनेन Saas जीवस्य ब्रह्माभेदेन कटटत्वमुते साक्लादयेगादिति Ufewafa | वामिति | wire we fag नासीति aare | नाएमति | aft qaafnerste | च्याका्रेति। aaa साधकोाऽयं

20

३३ रत्रपभाभासिते। [०९।पा ०६]

ब्रह्म aad ख श्रात्मेति ख ब्रह्मवादस्य लिङ्ानि। श्राकाश्न- स्तलिङ्गादिव्यस्यायं प्रपञ्चः ॥

सुषुषयत्रान्योभदेन ॥ BP I

व्यपदेशादित्यन॒वतेते, CCITT षष्टे प्रपाठकं कतम आत्मेति योऽयं विज्ञानमयः प्राणेषु इदयन्तज्यातिः प्रुष दलु- पक्रम्य शयानात्मविषयः प्रपञ्चः छतः । तत्‌ किं संसारि- स्दूपमाचान्वाख्थामपर्‌ं वाक्यमृतासंसारिखरूपप्रतिपादनपर- fafa *विषयः, fa तावत्‌ urd संसारिखरूपमाचविषयमे- वेति । कुतः, उपक्रमापसंदाराग्यां | उपक्रमे याऽयं विज्ञानमयः प्रणेखिति शारोरखिङ्ात, उपसंहारं चस वा एष महानज ्रात्मा याऽयं विज्ञानमयः प्राणेखिति तदपरिव्यागास्ध्येऽपि बुद्धा न्ताद्यवस्योपन्यासेन Aa प्रपञ्चनादिव्येवं ATA WA: | पर्‌- मेश्वरोापदेश्परमेवेदं वाक्यं A शारीरमाज्ान्वाख्यानपर, क-

विकारः | च्यव्ाकाण्ण्रब्दस्य ब्रह्मणि afd सिद्धवत्कव्य तच संशया- दिप्रखत्तरत्तत्वादिति a traaafafa ara: |

सषुष्यत्कान्योभेदोन | अहधीगम्येषु कतम खात्मेति जनकप्रत्रे या- wae aie) योऽयमिति frat बडिस्तग्मयस्तत्मायः, सप्तमी afatarat प्राणबद्धिभ्यां भित्र rad: | ठत्तरच्लानाच भेदमाह | श्न्तज्यातिरिति | परषः परण rag, उभयलिक्ानां दशनात्‌ awaay, तत्‌ किमिति। gay नामरूपाभ्यां भेदाक्तेराकषाग्ना

WU तदयुक्तं, UAHA सम्परिव्वक्त इति भिन्नेऽपि जोवा- कनि भेदोक्रिवदोपचारिकभेदोक्तिसम्भवादिा्तेपसङ्गतिः। पूवं

+ विषयख्छयामे संशय दूति वर qe पाठः|

[ ख ०१।पा०३] WIECAM SAN | ३२९

सात्‌, सुवुप्तादत्कान्तो च शारौरात्‌ भेदेन परमेश्वरस्य व्यपदे- रात्‌) सुधुप्र तावदयं परुषः प्राज्ञेनात्मना सम्परिष्वक्तो म aw किञ्चन वेद aracfafa न्ारोराद्भदरेन परमेश्वर व्य- पदिश्रति। त्र परुषः शारीरः rae वेदिलात्‌ वाद्या- भ्याकरवेदनप्रसङ्े सति. तप््रतिषेधसम्भवात्‌। प्राञ्चः परमे- श्वरः, सर्वश्नललच्तणया mya नित्यमवियोगात्‌ तयेोत्कान्ता- व्ययं WITT ATT प्राज्ञनत्मनान्वारूढ Vest यातीति Hager श्व्यपदेन्रात्‌ परमेश्वरं व्यपदिशति, तचापि WUT जीवः स्यात्‌ शरोरषखामिलात्‌। प्राज्चस्ठस एव पर- मेश्वरः, तस्मात्‌ खुषुष्युत्काग्योभदेम व्यपदेशात्‌ परमेश्वर एवात्र faafea दृति गम्बते। यदुक्रमाद्यन्तमथ्येषु शारोर- लिङ्गात्‌ तत्परलमख् -वाक्यसछेति, अच ब्रुमः । उपक्रमे ता- वत्‌ योऽयं fanrraa: प्राणेष्विति न संखारि खरूपं faafar,

पत्ते कम्मकटटंजोवस्ततिः सिडान्ते जीवानुवादेन ततः कल्ितभेद- भिन्नस्य ura परमात्मनः खरूपे प्रमितिरिति फलं, बडान्ता जा- aqua | श्यादिमध्यावसानेष जीवेोक्तैर्जीवस्त्रावकमिदः वाक्छमिति प्राप्ते सिद्धान्तयति | परमेश्वरेत्ादिना। वाक्यस्य जो वस्ता व कत्वे जीवा- दवेरेन प्रा्चस्याच्नातस्यङ्किरसङ्ता स्यात्‌, खता च्ाताच्लातस्चिपाते चातानृवादेनान्चातं प्रतिपादनीयं अपु वाकतात्ययंमिति न्यायादिति सिदधान्ततात्पये | पुरषः शरीरं oat जीव इति मान्ति वारयति | तच पर्ष इत्यादिना। दस्य वेदनाप्रसक्तनिषेधायागात्‌' war जीव ण्व, THY SW Tat | खन्वारूएाऽधिष्टितः, उत्सच्ेम्‌

* अपदेष्रादिति que ato we wife) 2u 2

RRR रुत्प्रभाभासिते। [चख०१।पा०१]

किं तरमु संघारिखरूपं परेण ब्रह्म णाऽ खेकतां विवचति, धता ध्यायतोव शेलायतीवेश्येवमा द्तरयन्धप्रठेत्तिः संसारि- धर्मभजिराकरणपरा ख्यते | तयापसंहारेऽपि यथोापक्ममेवा- पसंश्रति । खवा एष महागज Ma याऽयं विक्ागमयः nrefafa । याऽयं विज्ञानमयः प्राणेषु संसार ख्यते सवा एष महानज Wan परमेश्वर एवास्माभिः प्रतिपादित इव्य- U1 यस्तु ae वद्धान्ता्चवस्यापन्याखात्‌ संसारिखरूपविवर्खा भन्यतेस प्रारीमपि fed प्रखापितः प्रतीचेमपि few प्रतिष्ठेत, यता म बद्धागाद्यवस्छापन्याखेगावखा वत्वं संसारित्वं बा पिव- fed, & तद्मवच्छारहितलमसंसारिलखश्च विवखति। कथमेतदव- गम्बते। यदत BE विमोशायेव ब्रूहोति परे परे ए च्छति, चचा- warren भवति श्रबक्गा We पुरुष इति परे पदे प्रति- व॑क्ति। अभण्वागतं पष्छेनागन्वागतं पापेन तीणे हि तदा सवम्‌

चारान्‌ शब्दान्‌ मुन्‌, Fal ध्यावन्धां ध्यायतीव weet we. fal aye: सवेविक्रिमाश्रन्ध xant संसारिजि aadfa- ate) बत डति । उपक्रमबत्‌ Sueeicaraael विवसितमि वा wafa| व्याचष्े। योाऽयमिति। avai त्वमर्थसुखिदार- कपरत्वात्‌ म stafeqafaary | घता न बडान्तेतिप्रन्नात्तस- ष्धामसंसारित्वं गम्बत इल्यद् | यदत ऊद्धमिति। कामादिषिवे- कानन्तरमिचययंः। भवतोति | चेति, waarefa तस्मादवगम्यत इति GHA | ते गवद्याधम्नवागनःमपेरऽस्पु्ा भवति खसद्लात्‌ | सषु

[अ०१।पा गदे) शाङ्गर ब्रह्यदखचभाय्ये | RRR

ware yeaa भवतीति ख, तस्मादसंसारिखदूपप्रतिपा- दनपरमेवेतदाक्यमिव्यवगन्तवयं ॥

पल्यादि शब्देभ्यः ॥ ४३॥

दत्चासंसारिखदूपप्रतिपादनपरमेवेतदाक्यमित्यव गन्तययं | यदख्िन्‌ वाक्ये प्यादिशब्दा श्रसंषारिखद्ूपप्रतिपादनाः सं- सारिखरूपप्रतिषेधनाख्च wafer) स eae att सर्वस्येशानः सतेस्याधिपतिरिव्येदजातीयका असंसारिखभावप्रतिपादनपराः। खन्‌ साधना कमणा यान्न एवासाधुना कनीयानिद्येव- MANIA: संसारिद्लभावप्रतिषेधनपराख्स्मादसंसारो परमे- खर cere दति गम्यते॥#॥

दति ओओोमश्छारोरकमोमांसाभायये ओरीमच्छद्‌रभगवत्पा- TBAT प्रथमाध्यायस्य SATA: AT Ug Il

प्ावप्यातश्वं पुण्डयामाभ्यामस्पु्टं भवति । fe waa च्यात्मा TART सबश्राकातीवः तस्मात्‌ शद यस्यव सवेश्नका डति ख्थयः।

वाष्छस्य ब्रद्यात्सेक्यपरत्वे हेत्वन्तरमाह । प्यादोति। ख्चंथ्या- “| इतथ्छेति। वशो खतन्ल्ाऽपराधीन स्ति यावत्‌| डशानोा जियमनश्रक्ठिमान्‌ | शक्तेः कायमाभिपल्मिति भेदः | तस्मच्छछाधित wa वद्छाध्यायसमन्बय रति fas Ke

इति ओीमनच्छारोरकमीमांसावयाख्यायां माव्यस्नरप्रभायां waar- ध्याये SATA: पादः समाप्तः ॥ >€ 4

RRs | रन्नप्रभाभा {सिते | [चख *१।पा ०8 ]

ॐ ममः परमाद्मने ।

श्रान्‌मानिकमप्येकेषामिति चेन्न शरोरद्ूपकविन्यस्त- गरोतेदंशयति च ॥ १॥

ग्रह्मजिन्नासां प्रतिन्नाय ब्रह्मणो लचणमुक्र जन्माद्यस्य यत दूति, तल्लच्षणं प्रधामस्यापि समानमित्याश्द्ूयु तदश्ब्दलेन निरारृतमी चतेनीग्रब्द मिति, गतिसामान्यञ्च वेदान्तवाक्या- at ब्रह्मकारणवाद प्रति विद्यते म प्रधानकारणवादः प्र तौति प्रपञ्चितं गतेन गन्धेन ucfaciataafagare- ङ्ाते। यदुक्तं प्रधानस्याशब्दत्ये तदसिद्धं कासुचिच्छाखासु प्रधानसमपंणाभासानां शब्दाना श्रुयमानलवात्‌ । श्रत: म्र uae कारणत वेदसिद्धमेव महद्भिः परमिंभिः कपिख-

Ta नमः| अयत्ते एमजं पद्चजनाधारः च Aca ॥ वेदि तथ्थं fod बन्दे प्रतिं Tee परं । ९।

‘afar पादेऽधिकरयच यस्येच्चखधिकर येन सङुतिं Te TAA. बदति । wefa) तदशब्दत्वेन प्रधानस्य वेदिकशब्द-ग्रन्यत्वेनेल्चैः। equfynca गतिसामान्धमणश्रब्दत्वश्च प्रतिच्चात, तच ब्रद्मजि बेदा- न््ातां गतिसामान्धं प्रपठितं, घना प्रधामस्याशब्दत्वमसिडमि- amg निरूप्यत इत्थाच्तेपसङ्कतिः। तेनाशब्दत्यनिरूपलेन wef वेदान्तानां समन्या टीकते भवतोव्ध्यायसङद्धतिरप्यधिकरब- चयस्य Bat) खअकवाव्यक्तपदः विधयः | तत्‌ किं प्रधामपरः Tare- शरीरपरं वेति स्मतिप्रकर्गाभ्यां संशये पूवमपरसिडत्रद्मपरत्वं बधा

* श्वामुमानिकमितिराण्पु, awa |

[अ०१।पा०४] शाङ्ग CAGE | १९५

प्रतिभः परिण्रोतमिति प्रसज्यते। तद्यावत्तेषां शब्दा भामन्यपरलं म प्रतिपाद्यते, तावत्‌ सवश्नं ब्रह्म जगतः कार- शमिति प्रतिषादितमप्याङ्लोभवेत, अतस्तेषामन्यपरलं दभ्र fad परः are: प्रवतते। श्रानमानिकमपि श्रनुमाननिरू- पितमपि प्रधानमेकेषां भाखिर्गां शब्दवद्‌पखभ्यते। काठके fe पते, मतः परमव्यक्रमव्यक्रात्‌ पुरूष पर tia तज च एव यन्नामानो यत्कमकाख्च महदव्यक्रपरुषाः खतिप्रसि- ga एवेह प्रत्यभिश्चायन्ते, तजाव्यक्रमिति afanfes: शरब्टादिरोगलाख न वयक्रमवययक्रमिति व्यत्पत्तिषम्भवात्‌ ङति- प्रसिद्धं प्रधानमभिधौयतेऽतस्तस्छ शब्द वत्वा द शब्द वमुपपन्नं, तरेव च जगतः कारणं, अ्तिद्छतिन्यायप्रसिद्धिग्य दति सेत्‌, नेत- देवं। म Basan खतिप्रसिद्धये मदद व्यक्रयारख्तिल- Ti म न यादु सतिप्रसिद्धं खतन्लं कारणं जिगणं

way दशितं तददव्यक्तपदमप्रसिडप्रधानपरमिति पुवंपक्ल- यति | खानुमामिकमिति। खपिश्ब्दात्‌ ब्रह्माद्यीकारेशायमशब्द्‌- maa इति quafa; तथा च ब्रह्मप्रधानयोविंकल्पेन कारण- त्वात्‌ ब्रद्धंणेव वेदान्तानां समन्धय इति निवयमासिदडिः फलं feara नियमसिदिरिति विवेकः। पदविचारत्वादधिकरबानामे- तत्पादसक्कःतिनाध्या, सान्तक्रमरूणिभ्ां खय्यक्ृशब्दः प्रधानपरः | शब्द्‌ स्यादि ्ून्धत्रेन योगसम्भवाय शब्दादीति प्रधानस्य वै- दिक्शब्द वाच्यत्वे a afafcua are | तदेवेति | अजामेकामिव्दा अतिः, €q: vatatwd cara सतिः, यदल्पं तव्न डप्रकछ्लतिकमिति- न्यायः, तता Awa कारणमिति मतच्वतिरितिभावः। सक्र aay

६९१ रनप्रभाभासिते। [खअ०१।पा०९]

प्रधानं are प्रत्यमिश्खायते, wea wqareanrfafa प्रष्यमिज्ञायते, स awe a व्यक्रमव्यक्रमिति यागिकलाद- afeafa Ge Faw च प्रयुज्यते, ग चायं कद्डिचिदरुढः | ua प्रधागवादिनां रूढिः खा तेषामेव पारिभाषिकी सती न वेदायंभिरूपषये कारणभावं प्रतिपद्यते। म च ऋममाबवामा- म्यात्‌ समागाथंप्रतिपस्तिभेवत्यखति ALIANT | गज्ज wert गां पश्चश्नशाऽयमित्य मूढेाऽष्यददख्छति । प्रकरकनिरूप- शायां चाज न परपरिकश्ितं प्रधानं प्रतोयते, wired कविन्यशग्टहोतेः। wat we रथरूपकविन्यसरमग्यक्कव्ब्देन

वदम्‌ सिडान्तयति | नैतदिति। प्रधानं वेदिकं Fae तात्य्वाभावं हेतुमाह | न होति। नन प्रधागस्याज प्र्भिशच्ानादेदिकत्वमिनत aw न हेति नन्‌ शब्दप्रत्वभिन्लायामथा$पि प्र्भिच्चायते rang योागिकाच्छब्टादरसति निघामके नायविश्षधीरिग्याषह। स चति । ear asifcang रूफिः fa साकिकोस्नातावा, नाद्यड- ary | न चेति | दितीयं प्रत्याह । या लिति। पुडषसङ्केता नानादिवे- राचंनिनंवरेतुः, युंमवेविचिजलादित्थः। wy खात्षकरमपलभिन्र- या ऋमिका्ेः समातं Cafe aary | म च क्रमेति | Waa तदडपप्र्- भिश्वानश्ङ्ायामसतोलनग्वयाच्रमोा चत्ासेनातग्रपस्य तद्रपविरूडस्य प्रलभिच्चाने सतमैलथंः। पब्॑चातरूपायस्य स्याने तडिङ्डार्यच्नाने सति तस्य dtaretew ट शाण्तमाष । 4 हीति | प्रहृते afte faces CAA प्रकर्जाच्छरीरश्ानमस्तीत्याह। परकरयेति। wetcaa सूपकख रथयसादश्येन faqs शरीर रूपकविन्धश्छं, तस्य wae च्धातस्मनद्योमेध्यद्यामपतिवस्याजापि मध्यस्येमाद्यक्षणब्देन यडबाव्र प्रधानस्य dfemafafa care: | स्मातकरमः fafafa aa इत्या

[अ०९।पा०४] शाङ्गसत्रह्मखचमाय्ये | Ree

uftaga | कुतः प्रकरणात परिरेवाच। तथा हगनरातीता यन्द Ware रथिरयादि रूपकक्रपिं दब्रयति |

“arate रथिनं विद्धि रोर रथमेवतु।

afg a सारथिं विद्धि मनः प्रग्रहमेव च॥

tafe दयानाड्विंषयां सेषु गे चरान्‌ |

saree fara ram भाक्रेत्याङर्मनीोषिणः” ॥ fa

तरैखेण्ियादिभिर संयतैः संसारमधि गच्छति सं यतेस्वष्वमः

पारं afear: परमं पदमाश्नातीति दजर॑यित्वा, fe तदध्वमः पार विष्णोः परमं पदमिद्यस्ामाङ्कायां ma एव प्रर तेभ्य ष्डियादिभ्वःपरतवेम परमात्मागमध्वमः पार तत्‌ विष्णः परमं पदं र्रयति॥

““दृद्धियेगभ्यः परा War श्रथेभ्यञख परं मनः।

HATS परा बुद्धिबद्धेरात्मा महान्‌ परः ॥

महतः परमव्यक्रमव्यक्कात्‌ TET: परः ।

पुरुषान पर किञ्चित्‌ साकाष्टाखापरा गतिः'॥द्ति॥

WH ओतक्रमस्य प्रकरणाद्यमुयरेख बणवत्वादिव्बाह । कुत इत्या fear) तदुभवं विदडति। तथा wife) रूपकङ्गुभिः सादृष्कख्पना | प्र्रहाऽख्ररसमा। यदा बुडिसारयिविवेकी तदा मनसेखिवष्याम्‌ विषमविषयमामादाकषंति। यद्यविवेकी तदा मनारसनाबडांसताम्‌ प्र बरतंवतीति मनसः प्रग्रत्वं TH । तेषु Way, गेच राम्‌ मागन्‌ | नमु खत {खद्‌ात्मगेा मागसम्भवात्‌ किं रयादिनेवत ary | area | आत्मा

देहः, देहादिसङ्कर्पनया Hae न खतेाऽसङ्लादित्य्ः। अधना 2x

३९८ रन्रप्रभाभासिते | [खअ०९।पा०४]]

तत्र य एवेद्धियादयः Get रथरूपककल्पनायामश्ा-

दभावेन WHATS एवेह परिग्टद्यन्ते। प्ररुता नाप्रङतप्रक्रि- यापरिशहाराय। तचेङ्धियमनेबुद्धयस्तावत्‌ पवंजेह च समा- HUST एव, श्रथास्तुये शब्दादयो विषया इन्धियरयगाचरत्वेन निरि्टारतषां fea: ava इद्धियाणां च यदं वि- षयाणामतिग्रदलमिति अुतिप्रसिद्धेः विषयेभ्यख्च मनसः परत्वं, मनो मृखलादिषयेद्धियव्यवदार स्य, मनसस्त॒ परा बद्धः, afg ्यारुद्य भोग्यजातं भाक्रारमुपसपंति, बुद्धेरात्मा महान्‌ परायःस Mana रथिनं fagifa रथिलेनापिक्नः, कुतः, MAMA BMY भागेपकरणात्‌ परलापपन्तेः। AEH we खामितवाद्‌पपन्ं। We aT,

“Hat महान्‌ मतिन्रह्मा पनबुद्धिः स्यातिरोश्वरः |

प्रश्ना dfafefaga way परिपयतेःः ॥ इति wa: |

स्थादिभिर्गन्तव्यं वदम्‌ ्ाकाङ्कापुवंकमुन्तरवाच्छमादन्ते। तेखेबा- feat) Wace प्रछतत्वेऽपि ्षव्यक्तपदेन प्रधानं उरद्यतामित्यत ATT) aa य र्वेति। णवं vaca गाधयित्वा शरीरस्य परिशेषतामान- यति। तत्ैदियेत्यादिना | थानां पुवमगक्तिश्द्गं वारयन्‌ परल- सुपपादयति | खथा डति wefa पुखुषपखु spats याड याखि। तेषां सहतं विषधाधोगं। असति विषये तेषामकिच्ित्कर- त्वात्‌, तते येभ्यः रेषा afaae विषया इति ङ ड दारके अव- णात्‌ | परत्वं ओष्ाभिपरायं, न त्वान्तरत्वेनेति भावः | सविकल्पकं चानं मनः, निविंकल्पकं निखयात्मिका बुडिः, WANTS स ण्व TS पर, प्र्भिच्नायत इति wa: शिर ण्छगभोामेदेन ब्रह्मादि पदवेद्या समरि- विः awfaere) aude, मननश्रक्कि्यापिनी भाविनिखयः

[wexates | शाङ्ग ग्रह दचभाष्ये | १९१६

“at ब्रह्माणं विदधाति पूत योव वेदां ख प्रहिणोति aa’ इतिच aa: | या प्रथमजख्य हिरष्छगभंख बुद्धिः सा ख्वा्ां ब्रां

परमा प्रतिष्टा सेड महानात्म्यु्यते। सा च पुव बद्धिग्रदणेमेव गटहीता खतो fren दृहापदिश्छते, तस्या श्रपि श्रखमदीयाग्येा बुडधिग्बः परलेापपन्तेः, रएतस्िंस्ह पणे परमात्मविषयेष्ेव परेण पुरुषग्रहणेन Thay Wa TEU द्रष्टव्ये, परमाथेतस्ठ परमात्मविज्ञानात्मनेभेदाभावात्‌ | तदेवं ररी रमेवेकं परि- नरिखते, तेषु दतराणोद्धियादौनि ब्रशतान्येव परमप्ददिदभं- विषया समगक्रामन्‌ परिशिग्यमाणेनेहागेनाव्यक््ब्देन परि- fasara प्रतं शरीर द्यतीति गम्यते। भरोरेडिय- मनेवद्धि विषयवेदनाखंयुक्रख्छ हाविद्यावतेा arm: wet रथादिरूपककल्यगया संसारमाखगतिमिरूपणेन प्रत्यगात्म- ब्रह्मावगतिरिइ faafaat i तथा च,

“एव सवेषु तेषु गृढात्मा न प्रकाशते, |

दृते SAW बुद्धा इच्छया इक्र शभिः” ॥ cha

WE आत्मा Aaa: तात्कवालिज्ञनिखयः कीतिंश्रक्तिः नियम-

wafe: जेकालनिखयः संविदभिग्यञ्चिका चिदध्यस्लातीतसवाचं-

ufeat safesfafcau: | frowned बुडिस्स्तोव्यत्र श्रति-

are) य xfa | aqme सा कथमुच्यते तदुक्ता च प्रधानेन किम-

पराडमित्त awl सा चेति। हिरक्‌ एथक्‌। पुवं व्यषिबद्य-

VAT तते भेदन परलमच्यत cw: | तरिं र्यरथिने दे 2x2

Ree गत्रप्रभाभासिते। [ख ०९।पा ०९]

SUIS UATE दुरवगमलमक्का तद्‌वगमाथे योगं दश्यति। “CSM www आत्मनि । च्ागमात्मनि* नियच्छ qe pray स्ा्मनिः॥ इति, एतदुक्रं भवति ary मगसि संयच्छेत्‌ । वागादिवाद्ेदि- यव्या पारमन्सष्ध मगा माजेशावतिष्टेत । मगोऽपि विषयविक- स्पाभिमुखं विकर्यदोषदजनेन ज्चागज्ब्दादिता्यां बुड्धावष्य- वस्ायद्भावा्यां धारयेत्‌। तामपि बड्धिं महत्यात्मनि भोक्र- ्यग्यायां वा बद्धो इष्तापादनेन नियच्छेत्‌ महान्तं ATTA शान भ्रात्मनि भरकरशवति परस्मिन्‌ पुर्षे परख्यां काषाया भतिष्ठापथेदिति । तदेवं पूवापरालो चनायां are परपरि- कल्पितस्य प्रधागख्यावकाञ्नः ॥ € खब्ठा्तु तद्‌ रुत्वात्‌॥ २॥ उक्रमेतत्‌ प्रकर णपरिगेषाग्यां अ्ररोरमव्यक्ररब्दं न प्रधा- परिण्िष्धो स्यातां Hare | रतस्मिंख्विति। अता रथ रव परिशिष्ट इत्याह | तदेवमिति । तेषु otra षट पदार्थेखिद्यथेः। परिेषस्य फलमाह | इतरागीति | बेदोाऽवमिति श्रेषः। दशयति षेति सज- भागे area: | किष ब्रह्मात्मेकल्परे aay मेदवादिनां प्रधामस्या- aaa aretere । weteanfear | मामे वेदना काठटकयन्थसे- WAY गएत्वच्चेयतवच्चा गद्ेतुयोागविषयः। जिक्ानि artery । तथा चेष xanfeat, खण्डा समाधिपरिपाक्जा। वागि्य्र दितोयाजप-

wee, मनसीति Sag i oN ~ e ~ ॥ ज क्के श्रङ्ात्तरत्वेन aT muse, उक्तमेतदित्बादिना। araarcwar-

* अ्तौत्यधिकं ete que पु Waa |

[खअ०१।पा ०९४] शाङ्करत्रद्मङूज भाच | Rat

नमिति, cefacritaaega कथयमव्यक्तण्नब्दादत्वं शरी- TS, यावता श्वूखलात्‌ weatfag wt व्यक्रञ्ष्दाहे श्र- रष्ट वचन स्छव्यक्रण्ब्द दति । श्रत उन्तरमुच्यते। Beale कारशात्मगा wht विवच्छते, सखष्छस्या व्यक्कशनब्दा ड वात्‌ । vale स्थलमिदं wot ग सखयमव्यक्रभ्रब्दमरुति तथापि aw Mia भतद्धक्ममग्यकरजब्दमरंति, प्रशतिश्रष्दख विकारे इष्टः, यथा fs: Awa मल्छरं इति । तथा fry तद्धेदं तञ्चवयारृतमासोदिति। इदमेव व्यातं नामरूपविभिनलं जगत्‌ प्रागव्छायां परित्यक्ृव्याष्टतगामरूपं वोजशत्षवस् मव्यक्रन्नब्दं रोग्यं दर्शंयति॥

तदभौनत्वादथ॑वत्‌ I ३॥

sare, यदि जगदिदममभिव्यक्रनामरूपं वीजात्मक भ्रा- गवच्मव्यक्र NETH मन्यु गम्येत, तदात्मना चख अररीरस्यायव्य- त श्रब्दारत्वं प्रतिश्चायेत। स एव तदहि प्रधानकारणवाद एवं

स्मदान्भृशप्रतिवाचकायक्षष्रग्देन विकारो rea xed: | गो- भिमाविक्षारैः प्येभिर्मत्छरं सोमं मीमीत भिथितं कुवौदिति वावत्‌ Bye दति धातेकाटि मध्यमपुखवबङवच नमेतत्‌। 4- SCAT कार्यस्याग्क्त शब्द साग्यत्वे मानमाह । Bfrafe । तदि प्रा- जवद्यायामिद जगदब्याञ्नवमासीत्‌ इ fated) बोजस्या whe: CSC GIT |

अपसिडान्तशङ्खत्तसत्वेन GT ares) wartarfea) तरिं wa, श्वं सति खच्छण्रम्दितप्रामवसश्ाभ्युपगमे सति। ईंखरे afer.

RER रनप्रभाभासिते। [= ०१।पा०९ ]

सत्याप्चेत । अस्यैव जगतः प्रागवखायाः प्रधामलेनाभ्युपगमा- fafa ware, यदि वयं eat कां चित्‌ प्रागवस्था जगतः कारणएलेनाभ्यपगच्छेम प्रसश्येम तदा प्रधानकारणवाद परमे- wun वियमस्माभिः भ्रागवस्ा जगताऽभ्यपगन्यते म॒ख- त्ता | सा चावश्चमन्यपगन्तव्या quay fe ari ग हि तया विमा परमेश्वरस्य wee सिध्यति, अक्निरद्ितस्य तख प्रटत्वनुप- पत्तेः। म॒क्रानाञ्च पनरमत्पन्तिः, विद्यया तस्या वौजश्रक्रेद डात्‌। sfauifarar fear वोजश्रक्रिरव्यक्रन्रव्दनिदेश्वा परमेश्रा- अया मायामयो महासुषुत्िर्यस्यां खरूपप्रतिभाधरहिताः wz रते संसारिण Mat: | तदेतदव्यक्तं कचिदाकाञ्जभनब्दनिदिष्, vafay खल्वरे गाग्याकाश्च Say प्रतखेति श्रतेः कचि- दचरग्ब्दादितं, अ्रलरात्‌ परतः Ut tf श्रतेः क्चिन्धरायेति खचितं, मायां तु प्रतिं विद्यास्मायिनन्तु महेश्रमिति मन्त

ता तच्ियभ्येनङ्ोकारात्रापसिडाम्तमित्याह | warea इत्यादिना। कूट स्धब्रह्यडः weafequ अविद्या खोकायल्बक्तं बन्मृक्तियवखा- चंमपिसा खीकार्थंत्याह | मक्तानामिति। यत्राणशाग्भक्तिः सा खोका- at at fava war ama पनबन्धापत्तिरित्घयेः। तस्याः youfeqa- सत्यखतग्लप्रधानादल्लरयमाडइ । अविद्यादिना । मयामयी प्रसिड- मायोापमिता ara मायाविने मायावत्‌ परवन्बेबथेः। जोवभेदापाधि- wate सा खोका्य दाइ । महापुषुभिरिति | बध्याद्युपाधिमेदाष्नीवा इति auf: | खविद्यायां खतिमप्याइ । तदेतदिति। आाकाग्र रेतुत्वा- STAT: | BT विना अन्ताभावादक्छरः | विचिरक्षारिल्वाग्भारेतिमेदः

[wox Utes] WCAHS | ४

aera wat fe खा माया त्लान्यवनिङ्ूपणस्याशक्यलात्‌। तदिद महतः परमव्यक्रमिल्धुक् अव्यक्रप्रभवलासहतः, यदा eran बुद्धिमंदान्‌, यदा तु जोत महांकदाप्यव्यक्रा- धीनलाष्लीवभावस्य महतः परमव्यक्रमिल्युकं । अविद्या way, ufaqras च जीवस्य खवः संव्यवद्ारः GMAT AAA तच्ा- UHI महतः परत्वमभेरोपचलारात्‌ तदिकारे we परिकर्प्यते । सत्यपि रौरददिद्ियादोनां तदिकारलाविश्नेषे अरोरसखेवामेरोपवारादव्यक्रधब्दलेन aw chat ख weta ग्टहोतलात्‌, परिशि्टवाच wits! अन्येतु aW- यन्ति, दिविध हि शरीरं स्थलं च्छ घ । स्थूलं यदिदमुपल- Wa | UB यद्‌रज वच्छते, तद न्तर प्रतिपक्ता रंहति संप- fram: प्रस्जमिरूपणाभ्यामिति। तचाभयमपि ्ररोरमविशेषात्‌ पूवं रथलेन मंकोतितं, इद ठु दख्ममवयक्रश्ब्देन परिरटद्यते

इदानीम विद्याया AYALA ANA ALA बाश्यत्वेनायक्त शब्दा हं त्वमा । waafa | तस्य मडत्परत्वं कथमिन्बत are, तदिदमिति। यदा बदिमंहांस्तलदा तद्धेतुत्वात्‌ परत्वमिखग्वयः। प्रतिजिब्बस्यापाधिपरत- mercy: प्रतिजिग्वात्‌ परत्वमाद | यदा fafa | tq arate | अवद्यति | eame परत्वेऽपि एरोरस्य fa जातं तदाह तच्ेति। गन्विद्दियादी नामप्यस्यक्ताभेदाद यक्षत्वं weg किमिति area तचा- इ । aan | खक्दयस्य डत्तिद्याख्यानम्‌त्थापयति | खन्धे fafa | पशोढृतभूतानां GM खवयवाः सूलदेहारम्मकाः। Tawi प्रति जीवः fears नियतमश्तोति gua । Serna तेग Tal गच्छति परलेएकमि््थंः। कथं तस्य महता जीवात्‌ UTA KaT-

Ree रत्रप्रभाभासिते | [०९।दा ०४]

खष्मस्साव्यक्रच्व्टादलात्‌ तदधोनलाखच बन्धमेखग्यवहारख MAHA Wa, यथा अथाभीगल्ादिद्ियव्यापारस्येखधिेभ्वः परलमधथानामिति। तैस्लेतदक्षव्यमविेषेख अरर इयस्य wie रथलेन खङ्ोतिंतलात्‌, समागयोः प्रतत्वपरिश्रिष्टवयोाः कथं खष्छमेव शरीरमिह द्यते ग पुनः स्वुखमपीति। चाखात- wre प्रतिपन्तु प्रभवाम areata पयनुयो, आचातञ्चाय- wag खच्छमेव प्रतिपादयितुं शक्राति मेतरट्रक्रवात्‌ तखेति चेत्‌ न एकवाक्यताधीनलादचप्रतिपन्तेः। न हीमे पुत्रे त्राते एकवाक्यतामनापञच्च afer प्रतिपादयतः, प्रत- शाना ग्रहटतम्रक्रियाप्रसक्गात्‌। न चाकाङ्कामम्तरेरोकवाक्यताप्र- तिपन्िरस्ति, aarfafesrat भरीरदइयय्य arqarargr at यथाकाङ्खुं सम्बन्येऽगग्डपगम्यमाने एकवाक्यतैव बाभिता

vq दितीयद्वं व्याचष्टे | तदधीगत्वाचेति। adafefa ara. दृदाम्तमाह । यथेति । तद्याख्यानं दूषयति। afefa, ean

पदबलात्‌ प्रटतमपि ye wea डति शङ्कते | खान्नातस्येति । रखका- यबाधकानां ब्दानां fay ख्धाकाङ्गमया रकस्यां बडधावारूएत्वमेक वा- क्ता, तव मते वस्या खभावात्‌ कुताऽयबोध इति समाघन्त | मेति। तां विनापि खथंधीः किंन स्यादित ह| न Wife) श्योरश- ब्दन SU at wad तस्य इानिरप्रहृतस्य भूत द्दास्यायक्षपदेब यदयमन्धाय्यं efx’: | अख्वेकवाक्धतेव्धत are) न चेति | वतः. कि वच्राइ। तचेति। खाक्षाङ्कुया वाक्छकवा कत्वे सति vad wit रुइयमग्क्तपदन UTE खाकराङ्कायाखतव्यल्वादितिभावः। खनात्[न.

[ खण०श।पाण््] शाङ्करं ब्रह्मख्चमभास्ये। Rae

भवति कुत astaraetae प्रतिपन्तिः। म चैवं मन्तव्यं दुःओआधलात्‌ BHAT शरोर स्येह गणं, स्थलस्य तु Testy | waar सुजाधलाद्ध दएमिति। यते Fae राधनं कस्यचिद्धि- वच्यते, म wa जाधमविधायि fafgerenaafea अ्गन्तरनमि- fevara किं afer: परमं पदमिति इदमिह विवच्छयते तथा हि दृद स्मात्‌ परमिदमस्मात्‌ परभिन्युक्ता पर्षान परं किञ्चिदित्याह। सवेथापि लामुमाजिकनिराकरणपपन्ते सथा- मामास्तुन मः किञ्चिच्छिद्यते॥

स्लेयत्वावचनाञ्च ॥ ४॥

ज्येन च ergy: प्रधानं ख्यते गणपुरुषान्तरज्ञानात्‌ केवच्यमिति वद्धिः, ग fe गृणखरूपमश्ञाला गणेभ्यः पुरुष-

खयः गुडः acy सच्यममेवाकाङ्कितं aw) तस्य सद्यालेनातम- भदन ग्रशोतस्य दुःशाधत्वात। wey दर्दौ्मन्यादिना wat दिवत्‌ *श्वमात्मत्घोवेराग्ययोाः छलभत्वादिति wea | न चेति ! टृ बीभत्सा णा यस्मिन्‌ तस्य भावस्येत्यथ्ः। दूधयति।| यत इति। वेराग्याय afacs न विवल्िता विध्यभावात्‌ किन्त Saad परमं पदः विर्ब्ितिमिति तदणनाथ sad स्थलमेवायक्तपदेन urefafa ara: | faq aaw लिङ्ान्तःपातिन इन््रियादियहयेनेव oeara cus अव्यक्ताप्ररयीरपदाभ्यां यहः || Pytatry, सवेथेति | स्थलस्य age” वा gestae: | तथा नामेति | खचामवाद्यक्षमस्वित्ययंः॥ ष्यत्रायततां प्रधानं TAT YAM चं । चेयत्वति aenfer- रूपात्‌ प्रधानात्‌ पुरषस्यान्तर †भेदस्तञ्क्ानादित्यथेः | म हि शक्ध- मिति च वदद्भिः प्रधानं sama waa इति सम्बन्धः| म कोवलं

* अनात्मधोति साग्रटा०। 1 भद्लङ्नानाद्तिसोग्र्टो०। 2X

Rag रलप्रभाभासिते। [च्छ ०१।पा ०९]

स्या म्रः wal ज्ञातुमिति) किख विभरतिविज्चेषप्रान्तये प्रधानं भयमिति ach न चेदमिषाव्यक्ं ज्ञेयत्रमोाच्यते, पदमा WUMVA TIA ज्ञातद्यम्‌पाखितययं चेति वाक्यमस्ति । न चानुपदिष्टं पदार्थञ्नागं परुषा थंमिति wai प्रतिपत्तु, va दपि माव्यक्कश्रष्देन प्रधानमभिपीयते। श्रस्माकन्त्‌ रथश्ूपक- शप्तशरोराद्यभुसरणेन विष्ोरेव परमं पदं दश्यितुमयमुप- न्यास TIA ॥ | वद्तोनि चेन्न प्राश्ना हि प्रकरणात्‌॥ ५॥ अचार सद्यो ज्ञेयलावचगारित्धसिद्धं कथं श्रयते दयु रजाव्यक्रश्नब्दादितद्य WITS BHATIA | “अननन्द मस्य श्रमङूपमव्ययं तथारसं निल्यमगन्धवच्च यत्‌ | अनाद्यनन्तं AA: पर भुवं निचाय्य तं खल्युमृखात्‌ प्रमुच्यते” ॥ इति

मद प्रतिथोगिलेन प्रधानस्य wae तेरिषटं किन्तु तस्योपासमयाऽडि- मादिप्राप्तथेऽपोत्याह | कवचिश्ेति । चानविध्यभावेऽप्ययक्तपद जन्च्चान- गम्यत्वमाधिकं शेयत्वमस्तोत्यत aw, न चानुपदिरमिति। st दिद fe wat फलवदिति चातुः शक्यं निष्फलस्यापदशायागादब- त्तस्य च ware सफलक्नानगम्यत्वार्द्धिरित्यधः| फलित माद | तस्मादिति। साष्योटसफलच्चान गम्यत्वावच नाच्ेत्यथेः। ननु श ररस्यापि च्नेयत्वानुक्तेः कथमिह य्डयं तत्राह । खस्नाकन्विति। ena विष्वा ख्य पद रोकसयैव Rawls तद्रंनायंमव्यक्तपदेन र रापन्धासो YR इत्धयेः।

साधारणन्नव्ट माचाच्न प्रधानस्य प्र्यभिन्ना स्मात्तजिङ्स्यागक्तया नि-

[खअ०१।पा०९] UIFCA FAIA | R20

अव fe args wsatfa era प्रधानं wea: ot @ar fa- रूपितं argwaa निचाय्यनेन fated, तस्मात्‌ प्रधागमेवेदं तदेवाद्यक्ब्दनिदिंटमिति, wa ga: नेह प्रधानं निचाय- लेन fafed, प्राज्ञो We परमात्मा निचाय्यतलेन fates cfs mad) कुतः प्रकरणात्‌ प्राञ्जख्छं fe प्रकरणं विततं aad, ""पुरूवान्न पर किञ्चित्सा ater er परा afa:” | carte मिदंशात्‌। “Ue Way गतेषु ATTA म प्रकाश्नतेः" | दति च दुशोगलवचनेन तस्यैव Qearargera) “यच्छ- Wy प्राज्ञः", cf च asada रागादिसंयमस्य faf<- तव्रात्‌ सत्यमृखप्रमाखणफललाच । म हि प्रधानमात्रं मि- चाण aque प्रमुच्यत इति साज्ञोरिगश्यते। चेतनात्मवि- wate were प्रमृच्यत दति तेषा मग्धपगमः | सर्वेषु च वेदान्तेषु प्राञ्स्येवात्मगाऽशब्दा दिषर्मलमभिलप्यते, तस्मान्न प्रधानस्या भ्ेयलमव्यक्कश्रब्दनिरदिंषटतवं वा ॥

याणामेव चेवमुपन्ासः PHB ॥ € ॥ Taq न म्रधामदखछावययक्रन्ब्दवाच्यतवं YAS वा यस्रात्‌ भयाणामेव पराथानामभ्रिजोवपरमात्मनामस्िन्‌ Te कठव-

यामक्षाभावादिति तात्ययंलिङकेदछ्छिमाशद्य निषेधति वदतीति | ws fe ताटशमेव निरदिंरमित्यन्वयः, wea) faq कटठवल्यां प्रधानस्य प्रश्रे लस्यारसश्वात्र ayafirary | अवाडामिति। war गचिकेतसम्पति जोन्‌ वरान्‌ टमीगेलक्ते 2y2

yee स्त्रप्रभाभासिते। [च्ध०१।पा०४]

Wy वरप्रदानसामथीादक्रव्यतयोापन्यासे Twa, तद्विषयं एवं च प्रस्नः, गाताऽन्यस्य WH: उपन्यास वास्ति। aw तावत्‌ “q aafa खम्येमथ्येषि wal wale तं अदह्धानाय Ae”

इत्यभ्रिविषयः प्रन्नः । “येयं प्रेते विचिकिल्ा मनथेऽस्तीत्येक नाय मस्तोति चकं । रतदिद्यामनशिषटस्तया रं वराणामेष वरस्तृतीयः? ॥ इति गोवविषयः। “श््न्यज धमादन्य्राधमादन्यचास्मात्‌ कताङतात्‌ | Bay Wares भव्याख यत्‌ तत्पष्ठसि तदद्‌” ॥ दति परमात्मविषयः। प्रतिवचनमपि

““लाकादिमभ्निं तमुवाच तस्मे या Laat यावतीवा यथा वा” दूत्यग्ि विषयं |

“RM त ददं प्रवच्छामि ayy AG सनातम | यथा च मरणं प्रायाद्मा भवति गोतमः" ॥

रयायामेव प्रत्ना गचिकेतसा छतः उपन्यास VAAN छता नान्यस ad: | wxse waa पठति aa तावदिति । © गयो सम दन्तवरण्लं खगंेतुममिं अरसि पेते wa देहादन्धाऽस्ति a वेति सं याऽस्ति खत Cacia सन्दिग्धं जानीयाभि्यः। कमेबात्तरच- यमाह प्रतिबच्नमपोति। लाकश्तुविराडात्मनोापास्यलाल्लाक्ा- दिख्िताऽभि्तं ग्टव्यरवाच । मचिकेतघ् याः खरूपता वावतीःस- Bar यथावा कमेयाभिश्ीयते तत्ववंमुवाचे्यथः| हन्तेदानीं WE वचयामीति ब्रद्यवाक्येन जीवप्रश्राद्यावह्ितमपि यथा च ace maa sei जीवविघयमत्षरयाग्यल्ादिव्धयः। वाण्छा्स्त॒ खाल aca प्राप्य यथा भवति तथा वच्यामीति परतिन्नातमाड। योनि. fafa) चराचरदेषप्रात निमित्तमाइ | यथेति | शतमुपासमं। दत

[अ०र।पा०४] श्ाङ्रत्रह्मदखवभाव्ये | ३8९

''्याभिमन्ये प्रपद्यन्ते शरोरत्वाय देडहिनः। स्याशमन्येऽगसंयज्ति यथा कमं यया wa”? दति wafed जोवविषयं । “a जायते faaa वा विपिदिव्धा- दि बह्प्रपञ्चं परमात्मविषयं। नेवं प्रधानविषयः प्रश्राऽख्छि श्र्ष्टलाद नुपन्यसनी यवं तस्येति । Bay, याऽयमात्मविषष ययः wat येयं प्रेते विचिकि्छा मनुष्य इति किंस एवाय- मन्य धमोादन्यचाधमंादिति पनरनरव्यते, कि वा तताऽन्णा- ऽयमपुव॑ः wa: उत्थाणते दति । fea: स एवायं प्रन्नः UA Tamed इति यद्युश्येत तदा इयोरात्मविषययोः प्रश्नयोरेक- तापन्तेरग्निविषय अत्मदिषयस द्वावेव प्र्नाविव्यता न वक्यं याणां प्रस्नापन्यासाविति। श्रथान्योऽयमपुवः WA: Gerad इति यद्येत तते यथेव वरप्रदानव्यतिरेकंण प्रञ्नकच्यनाया- मराषः, wa प्रश्रवयतिरेकणापि प्रधानापन्यासकख्पनायाम- रषः स्यादिति, श्रचाच्यते। नेवं वयमिह वरप्रदानव्यतिर- केण प्ररं कञ्चित्‌ कल्पयामः, वाक्योपक्रमसामथात्‌ | वरप्रदा-

ाद्यख्कारो यत KAY | Tay चयाणामेवापन्यासः प्रग्र यतः Gar न प्रधानं खव्यक्तमिति याजना sara खवमाक्तिपरति। खच्ा- हेति। रकः प्रश्रः Soa वेति पक्तये फणितं एष्छति । किष्वात इति | aware तसिः । aa च पच्ठद्ये$पि किमि खयः | vad दूवा- सङ्तिः, भेदे प्रधानस्य खातत्वसिजरिति पुववाद्याइ। स णखवेत्या- दिना। प्रज्रक्यपन्लमादाव सिडधाग्याषह | warea इति। येन प्रधा afafe: स्यादिति शषः चतुथप्रञ्नकषस्पमने वरचित्वापक्रमविराधः दयादिति विदशति, वरे्यादिना। वरप्रदानम॒पक्रमा यस्याः खा प्रडि-

aye रलप्रभाभासिते। [खरर।पा०९|

नपक्रमा fe श्टल्युनविकतःसंवादरूपा वाक्यप्रटृश्तिराखमापेः कटवल्लोनां awd । am: किख मचिकतसे पिचा प्रहिताय चोम्‌ वराम्‌ प्रदरो, Thana: किल तेषां प्रथमेन atu पितुः सै मनस्यं ax, दितीरेना्चिविर्यां, ठतोयेनात्मविद्यां, येयं प्रेत दृति वराणामेष वरसतीय इति लिङ्गात्‌। तज यद्यन्य घम- दित्न्योऽयमपवः wa Sea तता वरप्रदानव्यतिरेकंणापि प्रस्रकर्पनादइाक्यं बाध्येत | नम्‌ प्रष्टव्यभेदादपुवाऽयं प्रश्रो भवि- aaefa, vit fe प्रश्रो जौवविषयः, de प्रेते विचिकिन्छा मनखछेऽस्ति areifa विचिकिल्छाभिधानात्‌, जोव धमा- दिगाषवरलानरान्यच धमादिति waaefa, ate धमाद्यती- तलादन्य्र धमादिति waaeafa, waegrar q नसमा- ना awa पुरवद्यास्िलनास्तिलविषयतवादुत्तरस् धमाचतीत- वस्हुविषयलाख, तस्मात्‌ प्रत्यभिज्नामामावात्‌ भ्र्नभेदः, ग पवसे रजानुकषंशमिति चेत्‌ न, ओवप्राञ्जयारोकलान्य्‌

ताय यमलाकं प्रति प्रेषिताय ca: पमः मत्धंलाक्षं प्राप्तस्य a a पिता यथापवं सुमनाः स्यादिति प्रथमं वव्रे| नम्‌ दितोयवसे जौवविद्या द्रतीयेो ब्रह्मविद्येति प्ररमेदःकिंनस्यादित्धत खाइ | येयमिति | प्रतं इत्धपक्रम्य टतोयल्लोक्किलिङ्काव्नीवात्मविद्येव दतीयेो बर cards| रवं

वाव्छापक्रमे सति waraca यक्षमिद्याषह। तेति | मरण्घम्मा-

द स्यणशशिङ्मभ्यां पयययेाजीविखय्योाभदात प्रश्रभेदसखिडेवाक्छनाधा यक्ष इति wera, नज्विव्यादिबा। गाचर्त्वादाश्चयत्वात्‌। न कवल प्रव्मभेदात्‌ wane: किन्त प्श्रवाक्छयाः सादृश्बाभावादपीत्षाह| परश्रष्डायेति | प्रङ्यमेदाऽसिडध शति ufewcfa । मब्ादिना। faq wae लन्मादिगिषेधन जलोवखरूपरं वदन्‌ यमस्तवास्कद्च.

[अ०२।पा०४] शराङरब्रह्मदध भाव्ये | ३५१

पनमात्‌। भवेत्‌ प्र्टव्यभेदात्‌ प्रभेदा यद्यन्यो जीवः प्राज्ञात्‌ ख्यात्‌, न व्न्यलमस्ति तत्तमसोत्यादि श्रत्यन्तरेभ्यः। दह चा- न्यच चमादित्यस्य wae प्रतिवचनं न जायते वियते वा faufafefa जगश्ममरणप्रतिषेेन प्रतिपाद्यमानं शारीरपर- मेश्चरयेारमेदं दशयति सति fe wes प्रतिषेसा भागी भवति । प्रसङ्गश्च जग्धमरण्याः शरीरसंख्या च्छारोरख् भवति म परमेश्वरस्य तया

Ceara जागरितान्श्च उभे येनानपश्तति !

महाक विभुमात्मानं मला धीरो म arefa” i इति खप्नजागरितदा जीवदेव महश्च विभुलविधरेवणस्य मननेन ्रोकविष्छदं clay न प्रान्चादन्धा जीव दति दशंयति। प्राश्चविश्चानाद्धि ाकविष्छेर इति acrafagren: 1 तथा,

“यद्‌ वेह तद मुज यदमृच तदशज्वि।

wat: स खल्युमाप्नोति च इह नानेव पश्चति"॥ इति

यतीव्धाङ | इड चान्यभेति। तज्रिषेधवाश्ये जीवाद्िरसिदधेत्यत ary | सतोति। भागो युक्तः, तस्ञादविद्यया waa प्राप्तजग्भादिनिषेधेन खरूपमक्तमिययः। fry जीवे ब्रह्माभिन्नः मात्तहेतुक्लानविषयत्वात्‌ awatzare | तथा खप्रेति | अन्ताऽवष्यायेन साचिका प्रमाता पश्यति तमात्मानमिति सम्बन्धः हेतारप्रयोजकत्वमाशद्खा तमेव विदित्वेत्वादि ufafattuare, प्राचेति। faunizem भेदस्य निन्दितत्वादभेद रव सन्य इत्याह । तयेति। इइ देहे यश्चेतन्धं तदेवाम्‌च खयेदौ, Ta- भिहाखण्डकरसे ब्रह्मि a नानेव four मेद पश्यति स्भेददर्ण acaraca प्राप्नाति ware मुच्यत Kae: | fag जीवप्रश्नानन्तरः तं दुदंशमिति weucaata तेनाप्य्रेणामेदोा waa इति सम्बन्धः।

'

wuz रल्रप्रभाभासिते | [ Worx [Ulo 8 |

जोवप्राञ्ञभेददुषटिमयवदरति। तथा जोवविषयस्साख्िलना- शिलप्रन्नस्यानन्तरं अन्यं वरं नचिकेता टणीव्वेत्यारणभ्व sat तेस्तेः कामे: प्रलोभ्य मरनाऽपि मशिकेता uct म wore तरेनं Bara ख यसविभा गप्रदञ्जनेन विद्चाविद्याविभागप्रद- नेन च विद्याभोखिनं afeaad मन्ये म ला कामा बहवा- लाखयम्तेति awe प्रञ्नमपि तदयं प्रशंसन्‌ यदुवाच “a दुभ गूढमनुप्रविष्टं werfed गरं पुराणं । अध्यात्मयेपगाधिगमेन Za मत्वा धोरो दष॑शाका जरा तिः॥ इति। तेनाभि जीवप्राश्चयारभेद एवेह faafea इति गम्बते। यतप्मसनिमिग्साश्च Wael मरतो Sat: प्रत्यपद्यत afwaar चदि तं विशाय प्रशंखामक्रमन्यमेव प्रञ्नमृपश्िपेत्‌ vara एवस सवी प्रशंसा प्रसारिता स्यात्‌, ARTES प्रेते Casa प्रञस्येतद-

प्रङ्प्रच्रयाः प्रणंसयापि fege vsw दोलन्यलद्यातनात्‌ ब्रह्मत fafafcare । ua वरमित्धादिना | पादिकं ठ्बंप्बेत्धक्तेऽपि वि- घ यां स्तच्ी छ तात्मश्नानात्‌ AWA नान्धत्तस्मात्रचिकेता cata डदि ख वकात। ALT ART यमाऽन्यच्ेगाऽन्यदुतेवप्रय इति भोागापवममा- भयार्वे लच्श्यप्रतिद्धापरमे ते विषरोत विधुच्ौखविद्याया च विद्येति दर््ितवानिग्य्ः। प्रेयः परियतमः खगादिकं fad विर्डफले, खवि- at aw, विद्या तत्वधीः, विद्याभीश्िनं विद्याधनं aay मन्ये यतः त्वा लां बहवोऽपि कामाः Taal मया दीयमाना Sear खपिना- Sra लोभवन्तं न कृतवन्त इति प्ररं स्तुत्वा प्रख्रमपि aresat भूयान्नचिकेतः प्रेति qafaraere: | शयं ater aca a घटत इत्याह | awaits; aqaa afs लब्धवान्‌ तं ua वि.

oma प्रञ्नम्पि प्रभद्र वाखेति aque क? पर Ws: |

[ख०१।पा०० शाङ्गर ग्रहमख वमभाच्ये | RUE

मुकवशमन्यज धमोदिति। UW प्रज्च्छायावैखकणमक्कं तद- दूषशं, तदीयस्तेव विश्ेषख्छ om: एच्छयमागल्ात्‌। पूरवे हि रेहादिव्यतिरिक्श्या तनोाऽस्तित ve Sate तु तसैवासंसारि- a vega इति । यावद्धयविष्चा म निवर्तते तावद्भमादिनाचरलं जीवस्य Nad च न निवर्तते। तजन्निवत्तनेन तु wry एव तत्वमसोति wat प्रत्यायते। म चाविद्यावत््ने तदपगमे च aga: कञ्िदिकेषोऽस्ि । यथा कञ्ित्‌ सन्तमसे पतितां का- faxerafe मन्यमाना भीते वेपमानः पलायते, तञ्चापरो ब्रूयात्‌ AHA: मायमरहीरष्नुरोवेति, स च तदुपश्चुत्यारिरृतं भयमत्सुजेदेपथं wary, म चादिबृद्धिकाखे तदपगमकाले wage: afafade: स्यात्‌, तर्थेवेतदपि द्रष्टव्यं तत a जायते सियते वेव्धेवमाद्चपि भवति *श्रस्तिवनास्तिव- wae प्रतिवचनं । खचन्वविद्याकल्पितजोवप्राज्भेदापेक्या याजयितव्यं । एकलेऽपि दयात्म विषयस्य wae प्रायणावश्यार्यां व्यतिरिक्राख्ठिलमाचजविचिकिन्छनात्‌ कर्ढलादिसंसारखभावा-

हाव यख्न्वमेवेाव्थापयेत्‌ वद्यंनवसरे ofa: छता स्यादिव्ययैः। व. खादिति प्रटवयमेदाभावादित्थः। wre: साटृश्लाभावात्‌ waz xae निरस्यति । यच्वि्ादिना। धम्भाद्याञ्जयस्य titre wee कथमित्यत are) यावदिति । अविद्यानाश्ागन्तर wad चेदाजन्तुकमनिलश्च स्यादिव्बत ate) न चाविद्यावक्च इति। जी- वद्ध ब्रह्मत्वे खाभाविके सति ब्रह्मप्रश्रस्य aut तव्नीवप्रश्रस्यापि भवतोति लाभं दश्यंयति, ववचन जायत इति Mae जयागा-

* खअखिनप्रञ्नस्यति qe क qo qs: | 2

३५४ र त्रप्रभाभासिपे। [ ख०९।पा०४]

AGIWATS we पथा चस जोवविषयलमस्मेच्यते, eure त भमाद्तययसद्ेतंनात्‌ प्राञ्ञविषयलसिति, ततख यक्रा- ग्रिजोवपरमा्मकख्यना | प्रधानकख्पनार्यां त म वरप्रदानं न wat न प्रतिवचनमिति ae ख्यात्‌ ॥

Hees ॥ Vil

यथा महच्छब्दः सद्यः सन्तामाचेऽपि प्रथमजे WAT ग तमेव वेदि कऽपि प्रयोगेऽभिधन्ते, “बद्ध रात्मा महन्‌ परः" “महान्तं विभुमात्मानं" “वेदादमेतं पुरुषं ALTA” TAHARI अतमश्नब्दप्रयोगादिभ्योा डेतुभ्यः, तथाव्यक्ृशरब्दाऽपि म वैदिकं प्रयोगे प्रधानमभिधातुमरंति। wre wera "STAG शब्द व्रं ॥

fafa खजं कथमित्यत are) खवन्विति | कल्पितभेदात्‌ waz. कल्यनेत्घाह | ततश्चेति | परमात्ममः सकाशात्‌ प्रधानस्य वेवम्बमना- तत्वेन शतोयवराम्तभोवाये गादिति भावः॥

SAME न साद्ासाधारबतक््वगोच रः त्रैदिकणब्दलाग्भ- इच्छम्टवदित्थाङइ | महदश्ति । at व्याचष्टे) यथयेत्यादिना। म चाकाश्ादिश्रन्दे व्यभिचारः| आकाशाद मतान्तस्साधारगत्वेन सा- छयाच्ाधारयतत्वासिदेः साश्वस्यापि सत्वादिति मन्तव्यं | aerarsa सन्चप्रधागपङ्तेराद्यप्ररिशामे जिविकल्यकब्‌डावित्यचैः। आत्मा महा- जिग्त्मश्नब्दप्रयागात्‌, तं मत्वा नद्ोचति तमसः परस्तादित्ादिना प्रोकाव्ययतमःपरत्वादिभ्यखख Awe: aga नाभिधत्ते इति बघ- म्बन्धः। अधिकरग्रायमपसं हरति | खतख्ेति ।

* क्ाजेस्येति aie are we wife |

[ख०१।पा०४]] WTCHATAAS | ३५४

चमसवदविशेषात्‌ | ८ ॥ पगरपि प्रधानवादो wad प्रधानसरूछसिद्धमिल्याडइ, कात्‌ मन्तवणात्‌ , “mala *राडितग्रक्षशबष्तां बङ्कोः प्रजाः खजमानां सरूपाः | श्रजा छेका जवषमाणाऽनुजेते अ्ाद्येनां मु क्रमोागामजेाऽन्ः'' ॥ इति। aa fe मन्ते रोादहितप्क्शष्लश्ब्देरजःसत्वतमां खभिधो- atl रोहितं रजः रश्चनात्मकलात्‌, wa स्वं प्रका- ्रात्मकलातः, SU तमः आ्आवरणशात्मकलात्‌। तेवां खाम्याव-

खावयवधर्मर्यषदि शते राहितद्एकष्ठेति । म जायत इति.

चाजा खात्‌, मृखप्ररतिर विक्ृतिरित्यन्ुपगमात्‌ | WISIN: array रूढः । वाढं, सा तु Sfefte नात्रयितुं war विधाप्रकरणात्‌, सा च बहोः 1 प्रजा सेमा न्विता जनयति, at प्रतिं wat येकः परुषः जुषमाणः प्रीयमाणः सेवमानो

८

चमसवद्बिषषात्‌। आव्ाजापदं विषयः, तत्‌ fa प्रधानपरः मायापरः वेति रूएा्ासम्भवात GUT पवचाय्यक्षणब्दमाकेय प्रधा- नस्याप्रद्यमिश्नायामप्यन्र चिमलत्वादिखिङ्कपतादनाषदात्‌ प्रमि च्रास्ीति प्त्बुदाहइरणेन पुवेपछ्चयति । पनस्पाीति। फल पएवपच् auta समन्वयासिड्डिः, सिडधान्ते ततसिडर्ति पवंवहदर्य्य। रामहेतुल्वादिगण्यामात्‌ लाहितादिश्रब्देरजश्ादिगु लाभेऽपि कयं प्रधानलामसलतयाङ | तेषां साम्येति | Gaga प्रधानस्य स्जखा-

* wifwafa ado ate Yle Go पाटः) + प्रज समण्यत्विका इति SH Ie WIS | 2z2

३५९ रत्रप्रभाभासिते। [textes]

वाऽनुजेते, तामेवाविच्चचाक्मलेनोपगम्ब खुली दुःखो मूढेाऽद- मिव्यविवेकितया संखरति, अन्यः पुमः अजः पुरुषः उत्पल्न- विवेकञ्ञागेा विरक्ता जहाति एनां प्रतिं भुक्रभागां ङतभोा- गापव्ां परित्यजति awa ट्यः, तस्मात्‌ खतिमूखेव प्रधानादिकल्यना कापिखानामिद्येवं प्राप्ते ब्रूमः। नानेन म- au श्रतिमृखलं Tyce अरक्धमाज्रयितुं। म दायं मन्तः स्लातश्येण कञ्चिदपि वादं बमर्थयित॒म॒ष्छहते। सर्व॑ज्रापि यया कयात कख्यगयाऽजावादिसखम्पादगापपत्तेः साष्य- वाद्‌ एवेहाभिप्रेत इति विरेषावध्षारणकारणाभावात चम- सवत्‌ । यथा हि, ्रवाग्विखञ्चमस ऊंवुभर cater सततन्ले्ायेनामादो चमशाऽभिप्रेत इति म wat °नियन्तु, सर्वंजापि यथाकथञ्िदवाभ्विखल्यादिकल्पमे पपन्तेः। एवमि- हाष्यविरेवाऽजामेकाभिन्यख्य wee मासिकमग्ले प्रधानमे-

दयस्तेषां धमा रप्मकल्वादयः वेत्चिंमिन्तेलाडहितादिशब्देः प्रधानमश्यत eau: | गुशाभेदात प्रधानलाभ इति भावः! तवाजाश्रब्दः योाजयति। मेति | रूण्यिगमपहर तोति न्यायेन wea) नज्विति | रू्छसम्भ- waa away sare, बाफएमिति। अजाश्न्दितिप्रल्तिल्व- पुडषभेद शिङ्ाभ्यामपि प्रधानप्रत्यभिद्े्याङ | सा wetfeat) प्रजा- यन्त इति प्रजाः महदादयः। Saw सुखदुःखमोहाः | eawaw विश्यति | तामबाविद्ययेति | afaqaaay | विषवध्ोभागः गय. भिच्रातमख्यातिरपवगमः | सिङधान्तयति । रवं प्राप्त इति। मायादा- बपि साधार्णाग्मन्धादिष्ेषायपशा न om fataueear प्रक रादरभावादिति हेतुं arena टङ्ान्तं wwe; चमसवदिति।

* निङूपयितुमिवि ave ate पण पाडः।

[ख ०१।पा०४] शाङ्रब्रद्यखवभाष्ये | ३५७

वाजाभिप्रेतेति sera नियन्नुः । तच fag तच्छिर एष इावा- म्बिखद्यमस agen दति वाक्यगेषाखचमखविगरेप्रतिपन्तिभेव- ति, <¥ पुगः कयमजा प्रतिप्षग्येति श्र ब्रमः ॥

+ज्योतिरुपक्रमा तु तथा BANAT एके ॥ < ॥

परमेश्वराद्त्पन्ना व्यातिःप्रमखा तेओाऽबन्नलक्तणा चतुर्वि धम्यूतयामस् प्ररुतिग्डतेयमजा प्रतिपत्तव्या । तुग्रब्दाऽवचघा- रखार्थंः। तचयखत्तणेवेयमजा विक्नेया म गण चयखक्तषणा | कस्मात्‌ | तथा Ba ज्राखिनस्तेजेऽबन्नानां परमश्राद्‌त्पत्ति- ware तेषामेव रोहितादिरूपतामामनन्ति “यदग्रेरोदितं रूपं तेजसखद्रपं यच्छुक्तं तदपां यक्कष्णं तदन्नस्य' दति । तान्ये- वेह ॒तेजाऽदल्लानि प्रत्यभिन्नायन्ते, रोदहितादिशब्यसामान्यात्‌,

सवंजमिरिमहाद्‌ावपि | उच्चर्खतं यावश्याश्नङ्धमादइ। तत्र fac. fafa s :

चतुविंधस्य जरायुजाणनखेद जेद्धिव्नरूपस्येव्ययेः। सत्धक्ता कुता न ureifa uqa, कस्मादिति। अतः अन्न्तराद्यषहा ae: | साजाव्याग्मखानपेशलाखेवाड । तथा होति । भशाखिननग्छान्दोगाः। fay राहितादिश््देरपि xanga MA aqua नतु रुक्मनोयलत्वादिमुकयवहिता सतत्वादिगुलच्तये चाह । रोाहितादी- arefs । ननु were शाखान्तर स्यमननस्य fade: कथमि- ग्वत Gy) wafenafs | सवेणाखाप्रत्यन्धायादिति ara: | खया WSR प्रधागय्रहस्तयेहापि wWargacufsue मायाप्रकरशाप्न ARE wary, aufa; Sane fa सहायं weta fazws, aqafeat ध्यानाखयामेन परमात्ानमन- प्रविद्धाः ae तचव टद वस्यात्मभ्चुतामक्छेनाध्यस्तां waa मायां

+ च्धातिदपक्रमाच्िति aie कार सार पु WE!

१४०९ रनप्रभामासिते। [अ०र।पा०४]

रोारितादीनाञ्च शब्दानां Sufateg मस्वलात्‌, भाक्रनाच गफणविषयत्वद्ध, wefan ख सन्दिग्धस्य fama ari मन्यन्ते, तथेहापि ब्रह्मवादिने वदन्ति किंकारणं ब्रहोवयुप- कम्य तेध्यानयोगान्‌गता अपश्छम्‌ Sararaie खगेनिगूढा- fafa, पारमेश्वय्याख wR: समस्तजगदिधायिन्या वाक्या पक्रमेऽव- गमात्‌, वा कमथेषेऽपि वि ‘arama प्रतिं विद्धाश्मायिनन्त्‌ महेश्वर” । ईति। या यानिं afaafufasaa इति च तखा एवाव- गमात्‌, न खतना काचित्‌ vata: प्रघामं मामाजामन्ते णाख्ञायत दति शक्यते वकुं | प्रकरणात्‌ तु सेव दवी अरक्िरया- BATA नामरूपयोः; प्रागवस्थानेनापि मन्लेणाखायत दत्युच्यते। तस्याञ्च *खविकार विषयेण चरूणेण चेरटष्यमक्ं | कथं पनसेजेऽवन्ला्नां चेरूणेष न्िरूपाऽजा प्रतिपन्तुं श्वयते,

सक्वादिमुगवर्तीं ब्रह्मः सषायमप्यचरिबन्वयः। मायाया रक asta acurat जवोापाधीनां वत्ततसङ्कातयानीनां अविद्ाखयानां मेदादोघ्या, Waraa अनभिग्यक्के नामरूपे wei ar; यमेन तदेदं तद्ध॑वयाछतमासोदिति श्रन्तरप्रसिदिरक्ता। तस्यां शक्ती यक्ञायह्- कार्यजिद्कानमानं gaat, नामेति । मायाया याहितादिरूप- aw कथमित्यत are) तस्या tfa | विषयः आखवः, र्वं प्रकरब- नलाम्मायेव जेति WET । ऋ न्देग्यशचला तेजऽबद्गलच्तग- ऽवान्तर प्रतिर जेति खव लग्भतेनात्तर ख्‌ चव्यावक्ं wea | कथमिति) किं तेजो ऽबन्नव्वजाशब्दा रूपः न जायत इति यमिका वा नारूख- जात्वजातेर सतत्वादिव्याष् | यावतेति | यत इवः तान. रू

* विकारवषयशलति वधे ate Te पाठः|

Ronis शराङ्कर ब्रह्य भाप्ये | १५९

धावता म तावन्तजऽबश्नेव्वजाटतिरल्ि, म च तेजाऽबनल्नार्ना लातिश्रवकशादजातिभिमिन्तोाऽयजाश्ब्दः खम्भवतीति श्रत SAT पठति॥ HUA TS MY मध्वादिवद विरोधः ॥ १०॥

मायमजाङतिभिमित्ताऽजाशब्दा मापि यौगिकः किं तरिं करनोापदेशेाऽयं श्रजारूपकक्घत्िस्तेजोऽबन्नलक्षणाया ञ्च राचर- योनेरुपदि श्यते । यथया fe लाकं यदृच्छया काविदजा खोाहितण्ुक्तदष्णवणा स्यात्‌ Wwantl खरूपवकंरा च ताञ्च Shea जषमाणाऽगध्योत कञ्चिशेनां सुक्रमागां जद्यारेव- मियमपि तेजोाऽबन्नलच्षणा श्तप्रकृतिस्िवणा TE सरूपं चरा- waaa विकारजातं जनयति, च्रविदुषा च रेचक्ननापभु- व्यते, विदुषा च परित्यज्यते इति। मचखद्दमाश्ङ्भुतव्यमेकः लेषश्ाऽनगेतेऽन्या जहातीति, wa: चेचश्नभेदः पारमार्थिकः परषामिष्टः भ्राग्रातीति। a He रेचज्नभेद प्रतिपिपादरयषा

इति शेषः। म fedta शत्याङ। म चेति। जातिष्नैग्भ wor. विरजग्भ। | लाकिकयाऽजाशब्दसाटश्यकस्यग या AAS THTATAM ITS WS T- ऽयं wer इति परिहरति | कल्यमेति। अनियमे यटच्छा | वर्करा बालपसुः। यदुक्तं जीवभेदेन प्रधानवादप्र्यभिनचेति AAA! | न चेद; . भिति । sama मेदोऽप्य्ात्‌ प्रतिपाद्यत सत्याह | प्रसिडन्विति। waza ufex इत्यत wie मेदस्लिति। aed cori आदे | मध्विति। न च यागस्य मुखयढत्तित्वात तेन waaay न्धा इति are रूएाचौनपेच्तामोगात्‌ {तदाश्रितगुलच्वेणया बलोय-

age रन्न प्रभाभासिते। [अ०१।ा ०8]

fa बन्धमेखव्यवस्वाप्रतिपिपादयिषेवैषा। ufaga भरं अगु बन्धमाकव्यवस्या प्रतिपाद्यते, ay उपाधिनिमिन्ना faurgaafaat न पारमार्थिकः,

“एको रेवः Way गृढः सर्वव्यापो सवशताकरात्मा" इत्यादिञ्रुतिभ्यः। मध्वादिवत्‌ यथयादित्धस्यामधुनोा aya वाचश्चाधेनोर्धनुलं द्युलाकादौनां चानद्मोनामपमिलं दव्येवं- जातोयकं कर्पते, एवमिदमनजाया श्रजालं कल्प्यत दल्य्थैः, तस्माद विरोाधस्तेजाऽबननेव्वजाश्रब्द प्रयो गख ॥

न संख्यापसंयदादपि नानाभावादतिरेकाच्च ॥ ११॥

एवं परि इतेऽप्यजामन्ते TTA RATT सादः WA वतिष्ठते, यस्मिन्‌ पञ्चपञ्चजना ware प्रतिष्ठितः तमेव- मन्य श्रात्मानं विद्धान्‌ ब्रद्माग्टताऽग्टतमिति, sfware पञ्च पञ्चजना इति पञ्चसद्या विषयाऽपरा पञ्च स्का भूयते पञ्चबब्द-

enguaa fe efsofen भवति| तथा च रोाहितादिशब्द- समभियाहारानुग्रशोतया रूच्याितवा TAC प्रधान योामबा- धित्वाऽवान्तस्प्ररतिर्जाश्ब्देन याद्या वथा मध्वादिश्ब्दः प्रसिडम- ध्वाद्यासितगुडलच्तणया खादित्बादया VR तदत्‌, AHI प्र धाममिति fags

न संस्था पसंयहात्‌। TEMA: सां ख्यतत्व परोाऽन्यपरो वेति वे. गमरूच्छो रमिखयात्‌ संशये यया तत्व विद्याधिकार छागायां वात्यबो- भावादजापदे VSAM TEARS तात्ययाभावाष्णगशग्दे रूण war तत्वानि mente दृङान्तसङतिं सूचयन्‌ ama

[अ.र१।पा०४| WITCHY AAT | aqe

इयदभ्रमात्‌ त UA पञ्च Vea: पञ्चविंशतिः aaqa | तया च पश्चविंश्रतिसङ्खया यावन्तः wea ्राकाद्ूयन्ते तावमयेव च तत्वानि सञ्जः सञ्चायन्ते। “मूख प्रृतिर विरृतिमंहदा्याः wafafaanaa: सप्त | षेडशकञ्च विकारो न प्रकृतिनं विहृतिः geen दति । तया अतिप्रसिद्धया vefdufaegar ast खतिप्रसि- art पञ्चविं्रतित्लानामुपसंग्रहात्‌ ard *तावत्‌ afaaw-. मेव प्रघधानादोमां, तता ब्रमः। न सङ्ोपमंग्षादपि प्रभा-

area पवपद्चयति | रवनिन्धादिना। फलं पूववत्‌, प्राणचन्तुःखाचरात्र- मनांसि वाक्छण्षख्ाः पञ्चजनाः TE, तच चत्वारः चं अन्नं facie तयोः कारगमवयाक्ृतमाक्राशच यसित्रध्यस्तसतमे वात्मानमम्दतं wey ay तस्माक्ननात्‌ विदानडमग्टताऽस्मीति मन्त्रदृशो Tae | नन्वत पञ्चत्वविश्ि्िषु पश्चजनेषु. पुमः पञ्चत्वान्वयात्‌ पश्चविंग्रतिसंख्याप्रती. तिकावता कथं सांखतत्वग्रह श्व्याश्रद्य संख्याया wary तत्वानि प्राद्याणोबादह। तयेति । जगता मूलभूता vafafera- mare प्रधानममादित्वादविकछ्ृतिः कस्यचित्‌ काये न भवतोत्थंः। महद्‌ हङगस्पञ्चुतश्मा्राणि इति सप्त प्रतयो विक्लतयख, तक महान्‌ प्रधानस्य वि्ृतिरश्ङ्कास्स्य प्रतिः ङ्कारः तामसः पञ्चतस्माचाणं शब्दादीनां प्रछतिः सात्विक रकादश्ेख्ियागां, पञ्च Aas Weal स्यलमतानामाकाणशादीनां प्रतयः, wy खलम्‌ तान्येतान्येकादष्णन्ियाणि चेति पेडणशसंखयाका wat विकार रश्व न usta, तच्वान्तरोपादामत्वाभावात, परषस्तदासीम डति साद्यक्रारिकायेः। aga तज्वानामपसयदात्‌ शब्द वत्वमिति प्राप्ते सि डान्तयति | af) नानात्वमिदमित्यत ary, नवामिति। veg पश्चसु साधार्बसटेतरपद्चकाद्याङक्षस्य धमस्याभावा नानात्वं विवचि- तमित्चेः। यद्यपि च्चामकर्मग्धिवेष दशस च्ानकषरणत्वं कमेकरय-

* तावदित्यस्य स्थाने fe पमरिति ate Sto बधे qe 38a

१९ रनप्रभाभासिते। [ख०९।पा =ॐ]

मादोनां अतिमचं wearer कन्या, कस्मात्‌, नानाभावात्‌ लाना Wats पञ्चविंश्रतिख्धत्वानि, मेषां ven: TET साधारण waste, येन पञ्चविश्तेरन्तराखयेऽपराः पञ्च पञ्च wal निविशेरन्‌, म दयेकनिबन्धनमन्तरेण मानाग्तेषु दिलादिकाः श्या fafawa 1 श्रयाच्येत vefaufaegaa- मवयवदारणापल च्छते, | यथया, “Og सप्र च वाशि नववषेश्रतक्रतुः'°\ दति।

दादश्रवाधिकोमनादट्ष्टिं कथयन्ति तददिति, तदपि मेापपद्यते। अ्रयमेवास्मिन्‌ पके दाषो यद्णाअ्रयणीया खात्‌ षरखातर WE जमशब्देन समस्तः पञ्चजना इति, भाषि- केण खरणेकपदत्निखयात्‌। अ्रथागान्तरे च पञ्चानां लाप

we Tench पश्चतन्भावास wy खलप्रखतित्द्च तथापि अस्मिम्‌ नित्यात्मन ाक्षाश्स्यच CIN: सत्वर जस्तमामहद्‌ CFE

stat arate भूतानि च पश्चास्िन्‌ Tense मिधा- ऽनदश्षतरपश्चकव्याङकसधमा बास्ीतखषभिप्रावः | माख्छिव्यत ary 4- नेति, धमंगेत्यच्यः। तदेव खट यति । न हीवि। महासह्यायानबा- न्तर सङ्धयाः प्रमिशन्ति, यथा दावखिनो सप्त सप्तषेयेऽद्ा वसवखति भरनापतिः सप्तदण्ेत्यचाश्धित्मादिकमादाय इित्वादयः प्रविशकषिना- न्यथेत्यथः। पश्चण्ब्यइयनास्य वास्य न्यूनसख्यादारड ATA मदा संख्येव लच्यत इति azar wed | खयति। सख्या्यस्य वद्छमाय- व्वाह्च्तखा न युक्तंति परिङरति। तदपि नेति। पश्चजनश्ब्दयारस- मासमङ्नोकछत्य पश्चविं शतिररमाप्रतीतिनिरखला सम्प्रति समासनिखवान्र amattafcary | परखति। समासरहेतुमाइ | भाषिकडेति | अव- मध; | Shy परथमः प्च शब्दः खुदा सः | दितीयः सवोनुदात्त।

+ ष्यत दूति का वधेर युर पाडः।

[ख ०१।पा०४] WIT CHEAT | BCR

अणनागामिष्येकपदयेकखर्योकविभद्धिकनावगमात्‌, समतया म वीष्या wy पति) `तेन न पश्चकद्यथदणशं पञ्चपञ्चेति, न च पञ्चसञ्छाया URS: पच्चब्यायाऽपरया पिक्ेवणं पञ्चपञ्चक इति, उपस्जगसखय विज्रेषणेनाखंया मात्‌ गन्वापश्पश्चब्दया- का जना एव पनः Vaya fatearer: पञ्चविंशतिः WHAT | यथा पञ्चपञ्च पृ दति पश्चवि्रतिः gen: प्रतोचन्ते

RAMS: | तथा च न हितीयपश्जमश्रब्दयोः समासं विना- जऋयस्या कार स्या दात्ततवं पुवधामनदात्नत्वश् घट ते। ““स मासस्य” [पा ०६।१। २९३] इति वेड समासस्यान्तादात्तविधानात्‌ “खनु दान्तं पदमेकव- ओ”, पा०६।१।१५८ ] दति च ave यस्मिन्‌ पदं sere: खरिता वा यख चर्थ॑स्य विधीयते तमेकं बख्लयित्वावण्िदटः तत्यदं अनदासं भवतीति वि

घानादेव माग्िकान्तादात्तखरखेकपदत्वनिखखयः। भाषिक्ाख्येतु शतप. चअनब्रा्यदस्वर विधघायश्रयय्ये “खरि ताऽनदन्ता वाण्डति aaa at मन्त. दशायां अनदाश्तःखरितावासब्राद्मणदश्ायामदाका भवतीति खप- वाद्‌ आसितः, तथा चाक्यादाक्रारात्‌ पुवघामनुदा्षाबामुदात्ततत्रा- मावखछायां प्राप्तं, ““उदाचमन्द्‌ाक्षम ननत्य” इति Gas मन्लदभार्या ॐदए्तस्यान्त्यस्य परलमतयोाश्राय माबस्यान्‌ दात्तत्वं विदितं, तथा चाज नकासादुपरितम कार वाकाश खेत्धनेन दिरुतया पक्यमामोाऽन्‌- दान्ता भवति, अयं मन्धानदासखरः आपिक्स्तेनम ब्राद्यण्खरेयेका- पदत्वं निख्ीयत इति प्रक्टाथकारसत पाठकप्रसिद्धान्तादात्खरा- भाविक डति व्याख्यात, वद्याख्यानं कल्यसवरकारदुषितं। खन्ानु- ara fe समाघ्नातारः पश्चजनश्रष्ट्मधीयत इति पाठकप्रसिडि- afeafa) तथा च परश्चपञ्चजना इति मन्छिकान्तादात्तः खरः यस्मिन्‌ अद्धवखनना इत्न्तामदात्ना ब्राद्मणखर इति विभागः, saaurfa शेकपद्यात्‌ समाससिडिरिति। तेिरीयकप्रयामादप्यकपदल्मि-

* तेतेति वधे कार पु" पाडः, 3 ^ 2

३९९. ' रन्रप्रभाभासिते। [ख०१।पा०४]

तदत्‌, गेति ब्रूमः, युक्तं यत्पञ्चपुलोषम्दस्छ समाहाराभिपरा- यलात्‌ कतोति सत्यां मेदाकाङ्कायां पञ्चपञ्च ga इति faw- षणं, दृह तु पञ्चजना इत्यादित एव भदेापाद्‌नात्‌ कतीति असत्यां भदाकाङ्कार्यां a पश्चपञ्चजमा इति विशेषणं भवेत्‌, भवदपीदं विशेषणं पश्चसष्याया एव भवेत्‌, तच BAT दाषः, तस्मात्‌ पञ्चपञ्चजना दति न पञ्चविंशतितत्वाभिप्रायं, च्रति- रेकाख म पश्चविंशतितत्वाभिप्रायं, अ्तिरोका हि भवल्या- व्माकाश्नाग्यां पञ्चविंशतिषद्यायाः । ओ्रात्मा तावदिह प्रतिष्ठां

त्याह | प्रयोगाम्तरे चेति | खान्यत्वा त्वां पञ्चानां पञ्चजनानां दे ववि- Waa याय wara Weifa इत्यान्यग्रङशमन््श्ेषः| देवतानां wife aeacafed शरीरः तदेव ws इहामचमागाधारसतकषे तस्यावैकल्या्थमिति यजमानकः, wa समासस्ततः किमद्यत are) समल्तत्वाचति। aefadta तदभावे पश्चकदयाय्रइणात्‌ पश्चवि ्रतिसंख्याप्रतीतिर्सिडधेति भावः| जनयपश्चकमेकं पश्चकानां पञ्चक दि तीयमिति प्श्चकदयं तस्य प्चपश्चति uea नेत्यच्तरायः। किश्चासम- wuasty fa पच्णब्द दयेक्तयोाः TERA: परस्परान्वयः कि बातवा श्ुद्धजनेरन्वयः अथवा पश्चुत्वविश्िरिजिनरपर्पश्चत्वस्यान्वयः। नाद्य rare) न च पश्चसंख्याया डति | विष्ेषणमन्वयः | was हेतुमा- ड | उपसर्व्छनस्येति | खप्रधानानां सर्वेषां पधानेन विव्ये वान्वये वाच्यः, गणानां परर्स्मरान्वये वाक्यभेदापातादिव्धः। fedte दशस. ख्याप्रतीतिः स्यात्‌ न पच्चविंशतिसंख्याप्रतीतिः। दती यस॒त्थापयति। नज्िति। पञ्चत्वपिशिेषु पञ्त्वान्तसान्वये वि्रेषणोग्ूत पश्चत्वेऽपि पद्धत्ान्वयात पश्चविंशतित्वप्रतीतिस्व्िथैः core परि. रति। afa ga xfa) agai Geral समाहार इत्यव सस्यापृवा हिगरिति समासे विङितः। तते “feat” [पा०७।१।२९] इति Ge

[अ०१।पा०४) शाङ्ूरब्रहदख्भा्ये | ९९५

vatican fafes:, ufafafa सक्तमीरचितय “तमे- वमन्य MAA? CHM लेनाभुकषंणात्‌ | WAT च चेतनः परुषः स च पद्धविं्रतावन्तगेत एवेति न aay Taare यलं ख यच्येत, WUTMTATAY at aweg fata: fagrar- fang: veeqa । तथा ““श्राकाश्रख प्रतिहितः" दत्याकाश्स्यापि पद्धविं्तावन्तर्गतस् म एयगुपादानं न्याय्ये, अथान्तरपरिगहे सक्र दषणं KI सुद्धामाजन्नवणे सत्यश्चतानां पञ्च विं्रतितच््वानामुपसं ग्रहः प्रतोयेत, जगदस्य तच््ेष्वरूढतवात्‌, अरयानरापसंगरदेऽपि शष्चोपपन्तेः। कथं तहिं पञश्चपश्च-

खोप विधानात्‌ समाशा प्रतीता समाहङाराः कतीयाकषाङ्कायां wart प्चेतिषदान्तराग्वया यक्त, पञ्चजना इत्यत्र तु खोबन्तत्वाभावेन समा- इारस्याप्रतीतेः जनानाश्चादित रव पश्चल्ोपादानात्‌ संख्याक्षाङ्कया असत्वापद्ेति पदान्तरं नान्येति च्याकाङ्काधी मत्वादन्वयद्येबर्थः | भेदो farted | नम्‌ जनानां निराक्षाङ्कत्वेऽपि तदिषेषणीग्धतपश्चतवानि क- ` तीव्याकाङ्कायां पञ्चत्वान्तरः विश्वं भवलििव्याशङ्गते। भवदपीति। गापसव्नैनस्योपसव्लैनान्तरोशान्धयः किन्त प्रधानेनेवेति नोापसव्णन- न्धायविरोाघ उक्त xfa ufewefa | तच चेति | ca नानाभावादिति ाख्यायातिरेकाच्चेति are | अतिरेकाश्वे्यादिमा। खतिरेकः खा- fred अनश्रष्दितपश्चविंश्रतितक्चेषु खात्मान्तभूता मनवा नाद्य EA. क्रा दितीये दाषमा। अथान्तरेति | तथाकाशं विकस्य दूषयति | तयेति । Str दोषः सष्ट्याधिक्यं | पश्चविंएतिजना ष्याताकषा्रो चेति सप्तविंशतिसह्या स्यादिव्ययेः। a च सत्वरअस्तमसां एयमगनया Safa ae, चाकाशस्य wafer यस्मिच्चिति आओात्मनि तत्त्वानां प्रतिषोक्किविरोधान्तव मते खतन्लप्रधागस्येवानाधारत्वान्ने

ace warranted i [Wexiates]

war दति, gaa, दिकसछ्खे संन्नायामिति विश्रेषख्मरणटात्‌ संश्ाथामेव पञ्चशब्दस्य Hey समासः, ततख रूट लामि- mae केचित्‌ पञ्चजना नाम विवच्छन्ते, ग साष्तत्वाभिप्रा- ये, ते कतीत्धस्यामाकाङ्काचां पमः पञ्चेति weed, पञ्च- अना गाम केचित्‌, Ay ayaa: wade: सपति यथा। कं Ure पञ्चजना नामेति तदुच्यते ॥

प्राणादयो वाक्यशेषात्‌ ॥ VW It

afaa पञ्च पञ्चजना cad उन्तरसख्िकन्ते ब्रह्मखद्टपनि- खूपणाय प्राणादयः पञ्च निदिष्टाः “प्राणस्य प्राणमुत चक्ष

जानाश्तीति वाक्छरेघविसाधाश्च तव सल्यद्धेतवादित्वात्‌ | fare पवि अति सह्या प्तीतावपि न सांस्थततत्वानां awafsare । कथद्येति । शिं ज मन्नग्दा स्चग्रहः उक्संस्येयेति कथंशब्टाथेः। माद्य Kare’ जनेति । भ इतीय इत्वा । अथान्तरेति । किन्लदथान्तरं aw. afad वाक्यमिति च्छति | कथमिति । we च ते जनाखेति कमे- धार्यादिसमासान्तसात्‌ संन्नासमासस्य पाक्या बखवक्व तावदाइ। उच्यत हति | दिग्वाचिनः संख्थावाचिनख शब्दाः aural मम्ब amt सुषन्तनो्तरषटदेब wae यथा दच्विका्िः ani त्वादि। अयश्च समासस्तु रघभेदः "पञ्चजनशब्दस्य स च्ात्वमुक्का संन्िकथनायथे रुजं ग्टङति। के प॒नस्तड्वि।

अते STWR: | ये प्राबादिप्ररकं तत्ाशिशमात्मानं वि दुश्ते ब्रद्यविद इत्वथंः। पञ्चजनशब्दस्य uray कया Tal प्रयोज दति शङ्कसे कयंपघनमरिति यथा तव ay जमन्मब्दस्य WIV प्रयागस्य मम प्राणादिषु पञ्चजनशब्दस्य लद्तकय त्राह | awfata | afe रूह्ातिकम साम्यालत्त्वान्येव agit St! समामे fafa, सननिडितसनातोयानपेच्चश्चतिष्या र्व age ब

[ख०१।पा ०४] WIT CHGTAAATS | age

चरत HITS भा बमन्ञस्ा्ञं BAG ये मने विदुः" इति, तेऽ वाक्धश्नेषगताः सन्निधानात्‌ west किवच्छन्ते। कथं पुनः WATT जनन्नब्दप्रयागः, AMY वा कथं जनश्नब्दप्रयागः, समामेतु प्रसिद्यतिक्रमे वाक्ेषवन्नात्‌ प्राणादय एव TWAT भवन्ति, ANGRY प्राणादयो जनन्ब्टभाजे wate | गव चमथ पर्षश्न्दः प्राणेषु प्रयक्रः, तेवा एते पञ्च AY परुषाः" इ ति,अच "प्राणा इ पिता प्रणा E AAT’ TAT MPU) खमासबलाच समदाय रूढव्वमविरद्ध | कथं TTF ति प्रथमप्रयामेरूडिः warafad 1 wenfeetfeafeares अखिद्धाथंबजिधानेन qufegre: अब्दः प्रयच्छमानः समभि-

ठु वखवदितविजातवीयसापेक्तखतिद्या ray: | यचणावीज सम्ब- ware | जनेति | मनः पञ्चजन डति पयायः, पुरषमिवादि- प्रब्टवश्च पञ्चजनशब्दस्य प्राणदिलद्यकत्वं यक्घमिब्ाडइ। जन- बचनखेति | मनु जायन्त इति जनाः महदादयः जनकतवाव्लनः प्रधा- बमिति । योगसम्भव किमति रूफ्मिशित्य चचयाप्रयासर रतत, अह | समारुेति। यथा खअशकयेग्ब्दस्य बयसमुदायस्य इत्ते रूछि- सेवं पञ्चजमशब्दस्य रूण्रिव माव यवग्रहयात्मके याम KAT | पूवं- काचिकप्रयामामाबान्न रूणएिरिबाछ्तिपति । कथमिति । स्युः पुमासः पञ्चजना उत्धमरकाषादे VASAT, तद्धा बमङ्कोदन्याप्याह | श्छ. fa) जनसम्बन्धाेति Gaara acy पञ्चजनशब्दस्य रू्माभित् matey Gaal डतु प्राण्वादन प्राणादिषु Sfoawa डवि awa | davta विद्डाति। प्रसिदधत्यादिना। उद्भिदा वजेत पन काम इत्यश्रोाद्धत्पदः विधेयगरबार्यकं कमेनामधेयं बेति dna खनि- चादावुद्धित्पदस्य प्रसिड्धेयागनामल्वे परसिदड्धिविरोधात्‌ व्याविष्छोमे

९९०८ स्लप्रभाभासिते। [अ ०१।पा०४]

व्याहारात्‌ तद्विषये नियम्यते यथोद्भिदा यजेत, यूपं दिनन्ति, वेदि करोतीति, तथाऽयमपि पञ्चजनश्रब्दः समासान्वाख्याना- दवगतसंश्चाभावः संन्याकाङ्खी वाक्यगरेषसमभिव्याइतेषु प्राण- दिषु व्तिष्यते। केचित्तु देवाः पितरो गन्धव श्रखरा रर्लाि च पञ्च जना व्याख्याताः। श्रन्येखलारोा वणा निषादपञ्चमाः परिग्टदोताः। कचि यत्‌ पाञ्चजन्यया faafa प्रजापरः प्रयागः पञ्चजनशब्दस्य दृष्यते तत्यरियरऽपौीद न कथिदिरोाधः। च्राचार्यस्त न पञ्चविं्तेस्तत्वानामिर प्रतोतिरसीत्छेवंपरतया प्राणादयो वाक्यशेषादिति जगाद्‌। भवेयस्तावत प्राणादयः

गणविधिरिति प्राप्ते राद्धान्तः यजेत यागनेष्टं भावयेदित्धयः। वत- खट देव्यप्रसिडस्य दतीयान्तस्य बागनेव्यनेन प्रसिडधायकन सामाना- fuacaa ane निखोयते, sfgafa wre साधयतीति परसि- Zcfatimevaasatasra गगविध्ययोागात्‌ afeur चोद्धिदाख- AMAA यामेनेति मत्वथंसम्बन्धल्छशाप्रसङ्मश्चति कमनामवेोद्धित्प। तथा feadifa पसिडा्थषटेदमयोग्याचेकश्रब्दसमभिव्याहाराद्‌ाङ- विग्रेवेो gama: | करोतीति समभिव्याहारादेदिशब्दाथः सं च्कारयेग्यस्धण्डिलवि्रेव इति गम्यते, तया प्रसिडधाथकप्राशदि शब्द्‌ समभिव्याहारात्‌ wana: प्रामाद्यथेक इति निखौवत xuu:| रकरेशिनां संमतिदयमाङ। afafeerfer | rat Marea निषादः। Fal पञ्चजनशब्दस्याथान्तर माङ | इचि ओति । पाश्चजन्यया प्रजया विशतीति विटः तया विश्या पुरषरूपयद्र- Baty चाषाः wat इति awaw Brarfacaaarsrarat- गादिति त्वनसारेख प्रजामाचयरेऽपि न विराध cat: | दत्र विराधमाण्द्याह। खाचायंस्लिति। अतः साख्यतत्वातिरिक्तवप्‌-

[ अ ०१।पा ०४] शाङ्गस््रटकमायच्ये | १९९

पञ्चजना माश्यन्दिमानां येऽन्नं प्राणादिव्वामनंन्ति arenes कथं प्राणादयः पञ्चजना भवेयः येऽन्नं प्राणादिषु नामभकीति चरत उश्लरं पठति।

*ज्यातिषेकेषामसल्यन्न ॥ १३॥

saat काखानामन्ने च्यातिषा तेषां पञ्चषा पर्यते। तेऽपि fy afer पश्च पञ्चजना इत्यतः पर्वसिश्ग्ते ब्रह्मखसङ्ूप- निरूपण्णयेव च्यातिरधोयते “agar च्थातिषां च्यातिः" शति, कथं पमङ्भयेषामपि qeaf<< aft: प्रयमानं घमान- मन््रमतया पञ्चसष्लया केषाधिङ्गद्यते safest, च्रपेचा- मेदारित्थाह । माध्यम्दिनानां fe समाभमन्तपदितप्राणारि- पञ्चजगखाभात्‌ नास्िखमन्ाकरपटिते arate star भवति RIT काण्वानां मवल्यपे्ा, आअपेक्लामेदाख समानेऽपि

किषित्परतया पञ्चजनणश्ब्दथ्ाख्यायानविरोाघ इति भावः। शङ्का नैरतवेन aa ग्रहति | भवेयहरिति

व्यातिषां खयादोनां व्यातिसद्रद्य दवा उपासत इत्यर्थः aves वन्तव्धाविः्पदोक्कं खयादिक safe: शाखादयेऽप्यस्ति तत्कवारवा- नां पञ्चत्वपुरखाय पद्यते नान्येषामिति विकल्पो न यक्त इति wee | कथं पुनरिति । ाकाङ्काविशेषादिकल्यो यक्त care fear | अपच्तेति। यथा चिर करं षाडगिनं werfa a weidifa वाक्छ- भदादिकल्पस्त दच्छाखाभदनाह, न पटापाठाभ्यां च्थातिषो विकल्प rad: | मन क्रियायां विकल्पा यक्षः न वरनोति चेत्‌, ae, यका- पि ज्राखामेदेन eat anferafeat at पश्च प्राबादयोा यच प्रतिखि-

* च्यातितिमेकषामिति वषर पण पाठः। 93 8

B80 रन्न प्रभाभासिते। [ख ०१।पा०४|

मन्ते AAI VLU, यथा समानेऽप्यतिरात्रे वचनभेदात्‌ षाडशिनेा यषणाग्रणे तदत्‌ । तदेवं न तावत्‌ श्रुतिप्रसिद्धिः काचित्‌ प्रधागविषयास्ति, खतिन्यायप्रसिद्धो ठ परिहरि- aa 0

कारणत्वेन चाकाशादिषु यथाव्यपदि शक्तेः ॥ ९४॥

प्रतिपादितं ब्रह्मणा eau, प्रतिपादितं ब्रह्मविषयं गति- सामान्यं वेदान्तवाक्यानां, ब्रतिपादिवशच्च प्रचानस्याश्रष्दलं। तजेदमपरमाश्द्यते म जग्मादिकारणलं ब्रह्मणे ब्रह्मविषयं वा गतिसामान्यं वेदान्तवाक्यानां प्रतिपादयितुं wel, कस्मात्‌, विगानदश्नात्‌, प्रतिषेदान्तं waren ष्टिरुपणम्यते क मादिषैचिश्यात्‌, तथा fe कचिदात्मन आका: सृत द्त्याकाञ्नादिका efetrarad, कचिन्तेजश्रादिका तन्तेजा- seuafa, करिप्माणादिका स प्राणमङ्जत प्राणच्छृदधरा-

ताष्तन्भ गसाऽनद्गद्चथमिति wmafsarat विकल्यापपल्तिरि व्मवद्यं | Sa प्रधानस्याणशब्दत्वमपसंहरति। तदेवमिति । तथापि सतिव- क्िभ्यां प्रधानमेव जगत्कारबमित्यत ary) सतीति॥

कारबत्वन चाकाशादिषु यथा व्यपदिोक्तेः। पवंयसेनाख्य स- sti aq ठसममुवदति। प्रतिपादितमिति। अधिक्षरयचयेय प्रधानस्याश्चोतवतवोद्रधा जगत्कार यत्वलद्छयेन aga रव नजिख्ता तस्मिनेव wfaq निरविेषे ब्रह्मणि बेदान्तानां Gaara इति साधितं पवदख्वसन्द्भमड |, तच लच्चखसमन्वययोरसिडिरेव wajat fat धदश्रनादिचघाक्तेपरूपाक्तेगास् agfaate | तेति | न चावि.

[ख०१।पा०४]] शाङ्रत्रद्यद्धचभाच्ये। Ror

मिति, कचित्‌ श्रक्रमैव लसोकानामुत्पन्तिराखायते स इमा- ल्ोकानखजतान्े मरीचिमंरमाप इति, तथा क्चिदसत्पू विका ष्टिः पञ्चते, weet दृद मय Weta ततो a सदजाय- तेति, श्रसदवेदमयर श्रासीत तत्छदासीत्‌ तत्छ्यमभवदिति च, कचिदसद्वादनिराकरणोन सत्पूविंका प्रक्रिया प्रतिज्ञायते तद्धैक श्राङरसदेवेद मय श्रासोदिल्युपक्रम्व, कुतस्त खल्‌ sada स्यादिति Gare कथमसतः सष्णायेतेति, षदेव साग्येदमय आसीदिति, कचित्‌ खयंकटठकेव व्याक्रिया लगता निगद्यते

चिन्तायाः दितोयाश्याये सङक्तिनास्मिन्रध्याये इति वां, सिडे सम- wa खब्यादिमानान्तर्विराघधनिरासस्य हितीयाध्याया थंत्वात्‌ aa- दवाच्यजगक्कारशवादिश्चतोनां मिया विरयोधादाचखयाथानिखयेन लच्यं समग्वयासिडा प्राप्तायां वत्छाधकाविरोाघविन्ताया wa सङ्त- mq न चैवं खद्िखतीनामप्यविरोधोऽकरैव चिन्तनीय डति वायं, खप्रवत afeaeer विरोधस्येवाभावात। किमर्थं afe fede तजिन्तनं, सखथलबिसमाधानाथयं इति त्रमः। ड्ड तु agent Wary समन्वयन््लानाय तत्पदाथश्चतिविरोाघः परश्िवते। यद्य. पि त्वपदाचेश्चतिविरोधोाऽचर परितः तथापि प्रथमद्धचेय बन्ध- fauraaunefacra: प्रसिडः, प्रपञ्चसत स्थ लकडिसमाधानमप्रसङ्गन भविष्यतीति मन्यते स्कारः | च्य जगत्कारगञचतयो विषयस्ताः fa nefa मानं न वेति संशये$च्नज्यातिषेः संख्यादटृट्िक्रियायां विकल्पे ऽपि कारे qaqa सदा कारणमिव्यादिविकल्यसम्भवादप्रामाख. मिति पद्युदाहस्येन पुपच्तयन्ुक्ताच्तेपं वि णेति | प्रतिवेदान्तमिन्या- feat | वेदान्तानां समन्वयसाधनण्छुद्यध्यायसङ्तिः । च्चसदादिपदानां सत्कार ओे समन्वयः पादसुङ्तिः, Wud समन्वयासिद्धिः we, 3 8 2

yee रनत्रप्रभाभासिते। [खम०९।पा०४)]

तद्धेदं तर्ड्यारतमावोत्‌ तन्लामर्ूपाभ्यामेव व्याक्रियत दति । र वन्ननेकधा विप्रतिषन्तेः vate च विकसयश्ानुपपन्तेनं वे- CTMATRTNL जगत्कारणाषधार्णपरता न्याया, इतिन्याय- ufafgeat तु कारणान्तरपरियशा न्याखद्ति। एवं प्राप्त wa: सत्यपि प्रतिषेदाम्तं ज्य मागेव्वाकाञ्चारिषु warfe- uve fama a खहरि किञ्चिदहिगानमस्ति, कुतः, यथायप- दिकः यथाभ्वते Safar वेदान्ते vam: Grae: सवा- कमङ्ाऽदितीषः कारशलेज व्यपदिष्ठः, aura एव वदान्ता- म्तरेव्वपि qufewa, तर्‌ यथा, सत्यं ज्ञानमनन्तं ब्रह्मेति, अच तावज्ागशब्देन धरे च तदिषये कामयिटलवचनेन चेतनं

सिडान्ते वत्सििरिति fate: | कमाकमाभ्यां खष्िविरोधं लावदरगयति तथाद्डि कचिदित्बादिना। स परमात्ा शेकानङ्- अत न्ध यश्र सेर प्रचुर खगं STA EMTS: | सृग्यरभ्लियापाऽन्तरौ WAS ACTWS | मयो ASMA | खन्व्वाः पातालवा qa इति wav: | रुटिविरोधमक्रा srcafatraary | वथेवि। ष्धसदननिव्यक्घनामरूपातससकं कार्यं, ततः wrcam aaa! रतनल्याथें छान्दाग्यवाक्छमाडइ | असदेवेति | fa waa tary! तत्छदिति | अबाधितं ब्रह्येवासीदिलर्थः। तद्रद्ात्मना fed अमत्‌ efeara सम्यगमिखक्तमभवत्‌ । प्रक्रिया wfe:| awa कारं रके arewat मतं। wfaca दूषयति। कुत इति। कष- यवंपदयार्ंमाद। कथमिति। खमतमाद। सदिति। तदिद्‌ wax किल afe प्राक्क्रालेऽच्यारतं कारकात्सकमासीत्‌ | Bett विराधमपसंइरति। रवमिति। किम miafaanmg माबान्त- रसिड प्रघानखन्चकत्वं वेदान्तानां gaa) सतीति। वच

[अ०१।पा०६] शा ङ्स्रद्यद्धवमाय्ये। RoR

ब्रह्म न्यङ्ूर्पद परप्रयोच्यलेनेश्वरः कारण मग्रवीत्‌ | तददिषयेशेव परोणाता्ब्देन च्ररीरादिकाश्रपरन्यरया शानकरमप्रवे्नेन wast मः प्र्यगाद्मानं भिरधारयत्‌, बड़ wt प्रजायेयेति सातमविषयेष बङभवमाध्रंसनेन खञ्यमानानां विकाराणां रूष्टरभेद मभाषत, AUT Wana दिदं किञ्चेति समसख- जगत्ङशटिचिदेशेन प्राक्‌ षटेरदितोयं सष्टारमा चष्टे, तदच च- Wau ब्रह्म कारणत्वेन विज्ञातं तह्लक्षणमे वान्यचापि विज्ञायते, सदेव सोम्येदमग्र wis, एकमेवादि तोयं, तरेत aye स्यां प्रजायेयेति, AHASSTAAA, तथा MAT वा इदमेक एवाग्र आसीन्लान्यत्‌ किञ्चम मिषत्‌ tea arate जा इति च,एवं- ANID कारण्खदू्पनिरूपणखपरस् वाक्या तस्य प्रतिवेदा- कमविगोताथलात्‌। का्यविषयन्तु विगानं gaa कचिदाका-

wer, विरोधमक्ोद्त्य प्ररि fetri परिहरति | सब पीति। erat. wifey wee कारबते विरोधा नेवास्तीति प्रविश्चायां हेतुमा। कुत इति । यथाभूतल्वेमेवाइ। wae इति। sag सवंच्च- त्वादिकं प्रतिवेदान्तं दश्छत cary, सद्यये्ादिना। वदिषयेय wufaaaa, चेतमं सर्वश्च, तदास्ानं खयमकुडतति खतेरपरप्रया- ca | AMIR Cage इति प्रखगात्मत्व खस्य बङरू्पत्वका- aaa खितिकाखेऽप्यदितीयत्वं। यथा तेन्तिरियके सर्वन्नत्वादिकं कार- स्य तथा द्छान्दोग्यादावपि दश्यते इत्याह वदच्र यक्चहखमिति, भिषसथापारः अविमोताथत्वादविरडाचंकत्वात्‌ कारये ate वि- प्रतिपत्तिरिति देषः, तथापि ere विरोधात्‌ कार्खेऽपि विरोधः स्णा- frarnw निषेधति। कासंविषयन्त्विन्धादिना। खप्रङ्ष्टीनां प्रर

३.७४ रलप्रभाभासिते। [ख०१।पा ०९|

wifzat खष्टिः कचित्तेजश्रादिकत्येवंजा तीयकं । न च का- ्यविषयेण fanaa कारणमपि wy सर्ववेदान्तेव्वविगोतम- धिगम्यमान मविवितं भवितुमर्हतीति शक्यते वक्तु, अतिप्रस- FIA) समाधास्यति wea: कायंविषयं विगानं न वियद- अतेरित्यारभ्य। भवेदपि कार्यस्य विगीतलं *श्रप्रतिपाद्यमान- लात्‌, न हयं षटयादिप्रपञ्चः प्रतिपिपादयिषितः । न fe तत्‌- प्रतिबद्धः कञ्चित्‌ परुषा्थौ gwd श्रुयते वा, न च कल्पयितु WHA) उपक्रमेपसंहारागभ्यां तत्र तज ब्रह्मविषयवीक्येः सा- कमेकवाक्यताया गम्यमामलात्‌। दशंयति च छष्यादिप्रपञ्चख ब्रा प्रतिपत्यथेतां, wat सभ्य शरङ्गनापोमूलमनिच्छद्धिः सोम्य HEA तेजोमुल मवििच्छ तेजसा सोम्य PA सन्पूखम- ज्विच्छेति। ग्टदादिदृष्टान्तेख कायस्य कारणेनाभेदं वदितुं

मन्यथात्वेन सोऽहमिति प्रत्भिश्चायमाने इख्येपि नानात्वं प्रसब्ये- तेनाह | खतिप्रसङादिति। efefatraagiae wef म विरो rae खधुनाङोकारं त्जति। समाधास्ति चेति। किमथे तरि श्तयः खटिमन्ययान्यया qmail खखावतात्पयक्ञापनाव- aie) भवेदिव्ादिना। Barrafacrat म दोषायेत्वतात्यव साधयति। न दोति। फलवद्भयवाक्यण्रेषत्येन feared AMARA STU GUN फलं कल्यं वाक्छभेदापत्तरित्याह। नच कल्पयितुमिति | न्यायादकवाक्यत्वं fag खतिर्पि दशयन्तोव्याहइ। ewafa चेति aga कार्येण लिष्ेन कारगब्रद्यन्नामायव्वं ष्टि BRANHAM कार यस्यादयतवच्चामं फलान्तरमाह | म्रदादीति। रव निष्पलायामन्यायोयां Sst तात्ययाभावाद्िराघछा न दष Fat

#्चप्रतिपाद्यलादिति का वधे Go ars: |

[ख०१।पा ०४ णा स्ब्रह्मङवभव्ये | Roy

watfengg: आराव्यत इति aaa तथा च सम्प्रदायविद वदन्ति, “merefaafagra: afgat चादि तान्यथा । उपायः साऽवताराय नास्ति भेदः wage”? n इति। ब्रह्मप्रतिपन्तिसबबद्धं* त फलं श्रुयते “ब्रह्मविदाप्नोति पर” “तरति ओराकमात्मवित्‌” “तमेव विदित्वा अ्रतिब्धल्युमेति" दति च । प्रह्यक्लावगमं चेदं फलं “awafe’ दत्यषंसायात्म- लप्रतिपक्नी स्थां संषायोत्मलव्या टन्तेः । यत्‌ एनः कारणविषयं विगानं दभ्ितं “near ददमय mata” इत्यादि तत्‌ परि- Way) Wareya | © 1 समाकषात्‌ ॥ ९५॥ ` असदा इदमग्र आ्रखीटिति माजास्निराद्मकं कारण- लेन श्राव्यते, यतोाऽसनेव ख भवल्यसत wala वेद Ufa ब्रह्मेति चदद सन्तमेनं तता विदुरिव्यसद्वादापवादेनास्तिव- इड सम्मतिमाह | तया चेति । न्ययान्छयेति वोद्या दथा | अवता- राय ब्रह्मधीजग्मने, अतस्तदन्ययात्ये$पि ब्रह्मज न भेदः देयेन विगा- नमिः | WMA रि ेषित्वमुक्कन्त िवोहाय तस्य फलमा | ब्रह्मेति । रुलयुमब्येतीद्यन्धयः। रवं खृष्िदारकं विरधग्रल्सूजं समाधाय कारणस्य सदसन्वादिना साच्ताच्कतिविराधनिरासाथं सच्रमादन्त। यत पनरिति। यताऽस्ित्वलच्छयं we भिधाय तस्मिनेव स्चोकमद्‌ा- इरति Sasa aa निरात्मकमसत्र आव्यत इति याजना। तत्‌

aa सदात्मनि Brat awa भववि। सदात्भसमाकधादतीखियाथक्षासत्पदेन AY Wat Caw |

चत)

* guagfame स्यामे sfaaafata कान ade qe Ws: | + saacufafa awe

३०६ रलप्रभाभासिते | [ ख०१।प7०8 |

weg ब्रह्मान्नमयारिकाश्रपरन्परया म्रत्यगात्नानं निधाय खाऽकामयतेति तमेव wed warea सप्रपर्चां we तस्मात आवयिला तत्‌ wafaaives इति चेपसंइत्य तदप्येष war भवति शति afada प्ररतेऽयं च्चाकमिममर्‌ा इरत्थसदा इदमय श्रासीदिति। यङि लसन्िरात्मकमस्िन्‌ सेकेऽभिपर- येत ततोाऽन्यसमा कर्षणेऽन्यस्छादाहर णाद सम्बद्धं वाश्यमापदयेत | तस्मान्नामशूपव्या GAIA aay: प्रायेण षच्छब्टः प्रसिद्ध दति द्मा कर शाभावापेखया प्रागत्पन्तेः wea ब्रह्माखदिवासीदि- त्युषचर्यते। एषैवासरेवेद मग्र श्रासोरित्यचापि याजना, तत्‌ सदासीदिति समाकषात्‌ अत्यन्ताभावारुूपगमे fe तत्‌ सदासोदिति किं समाह्व्येत। age ओआडङरसदेवेदमग् आसोदित्यचापि न अत्यम्तराभिप्रायेशायमेकोयमतेापन्यासः क्रियायामिव वेष्ठनि विकख्पस्यासम्भवात्‌ । तस्मा छर तिपरिगट- हो तसत्पचराद्धायेवायं मन्दमतिपरिकर्पितस्या सत्यस्ता पन्य- a निरास इति xed. agé वद्यवयाङतमाषोरिल्य-

वस्मादिति। न च प्रधानमेव शच्यतामिति are । चेतनायंशव्रद्या- दिणनब्यानामनकेषां शष्छणागोारवादिति ara: fafafeua सकं याजयित्वा छान्दोग्धादरोा याजयति। रषेवेति। सदेकायंकतत्पदोन पुवोक्तासतः समाकषानच्र अून्यत्वमित्यथः। मन्व सत्पद खता न युक्ता अतिमेरे च खमतमेदेमादितानदित्ाम वदिकल्यस्य दशिंवत्वादिनत ware) asa इति | रके शाखिन eau न भवति, तन्त खना. दिसंसारचक्रस्ध्या वेदवादा इचः | अून्धनिरासेन खुतिभिः सडा- दस्येवेङ्त्वात्तासां विरोाघस्पुल्तिगिरासाय wyatt युक्धेति ura यदुक्तं कचिदकटंका efe: कथितेति adare, तङधेदमिति।

[अ०१।पा०४] शाङ्कस्त्रद्य STATS) | Ree

च्रापि न निरध्यशस्य wal वछाकरणं कथ्यते ख एष TY प्रविष्टि ्रानखाग्रेभ्य CaaS व्याहतकायीनुप्रवेभिलेन समा- कषात्‌ fares व्याकरणाभ्धपगमे नम्रो प्रताबखम्बि- नास टूस्यनेन सर्वेनाच्रा कः कायानुप्रवेधिलेन समाहृषयेत । VATS चायमात्मनः शरीरोऽनु प्रवेशः श्रुयते, weafage चेतम- श्रवणात्‌, “पश्यः Way Wes मन्वाना मनः" tia अपि च यादृश्रमिदमद्यले नामङ्पार््यां व्याक्रियमाणं जगत्‌ साध्यं व्याक्रियते एवमादि सर्गेऽपीति गम्यते, दृ टविपरौतकल्पनानु- पपत्तेः । च्रत्य न्तर मघ्यनेन जोवेनात्मनानु प्रविश्य नामरूपे व्याक- wwf साध्यक्तामेव जगता व्याक्रियां दशयति । व्याक्रियत द्यपि कर्मकतंरि लकारः सत्येव परमेश्वरे कन्तंरि साक्य॑म- पच्छ eA यथा लूयते केदारः खयमेवेति waa qu- कं खवितरि। यद्वा waaay लकारः werfad क्चन्र- HUQ द्रष्टव्यः, यथा गम्यते ara इति॥

Gy: कत्ता | मनु क्ंभाव खव.पराग्टष्यते इत्थत VTE | चेतन- स्य चायमिति। चक्षुरा खचरं ओता मने मन्तेव्यु्ते EGY: | AT- Ud सकरकं कायत्वात्‌ घटवदित्ाइ | afi चेति। wae KUT । मन्‌ कम्मेकारकादन्यस्य कर्तुः सत्वे कम्मे खव कटंवाचिव- कारो विखड्ध इत्यत are | व्याक्रियते इति। अनायासेन सिडिम- पश्य awe eee इत्यथः वअाकरियते नगत्‌ खयमेव नि- व्यन्रमिति व्याख्याय केनचिद्याक्चतमिति व्याचष्टे। यदेति | खतः खुती.- नामविरोघात्‌ कार्ण्डारा समन्वय इति fas 9 ५

gee रनप्रभाभासिते। [अ०र।पा०९]

जगदाचित्वात्‌ ॥ १६॥

कैषीतकिमत्राद्धयणे बालाक्यजातश्रचुसंवादे श्रयते, “या पर बालाक एतेषां पुरुषाणां कत यस्य वे तत्‌ कमे ख वे वेदितव्यः” दति [कौण्त्राण््र०४।क०९।]। aa fa mat वेदितव्यलेना- पदि श्यते उत ae: प्राण उत परमात्मेति विषयः, कि तावत्‌ ord प्राण दति कुतः ae 2 तत्‌ कर्भति अजवणात्‌, परिस्पन्द SITY च कमणः प्राणाश्रयलात्‌, वाक्यशेषे चायास्िन्‌ प्राण एवैकधा भवतीति प्राणश्रब्दश्रवणात्‌ प्राणश्नब्दस्य च मस्थे प्राणे असिद्धलात्‌.ये चैते परस्तादासाकिनाऽऽदित्ये परूषखनद्रमसि प- रष द्त्येवमादयः wear निर्दिष्टाः तेषामपि भवति wre: कतो भ्राण्णावख्याविशेषलादादित्यादिदेवतात्मनां कतम एका देव दरति

जगदाचित्वात्‌ विषयमाह । कोषीतकोति। बलाकाया qual बालाकिग्राद्यणस्तं प्रति राजावाच।यावाडति। न केवलमादिब्रा- दीनां कत्ता faa सवस्य जगत rare) यस्येति । रुतव्नगद्‌ यख कर्म कियते इति saa कायेमिग्यथेः। कमतिशब्टस्य dae fut duamy, तथेति | पवचकवाक्छस्सटादटिशब्टबलारस WA AMA, KW A वाक्छभेदात्‌ ae a व्रवामीति बालाकिबाव्बसय we प्राणादिश्रन्दोा ब्रद्यपरत्वेन नेतुमशक्ध इति प्रत्यदाहरयेन waugare | fa तावदिति। carat बाक्धस्य प्रायाद्यपा्िपर त्वाद्रद्यणि समन्वयासिद्धिः सिद्धान्ते sa समम्वयसिडििरिति wa! श्य सुषु जषटेति We: | अस yaa प्रायस्य कथमिद्धत ETT ये चेते इति। खत्रात्मकप्रागस्य विकाराः खयादय इत्च aaa | कतम इति। यस्य भिमानः aq देवा इति पुवंवाग्र दितं

[ख०२।पा०४]] शाङ्गरक्रहाखवभाकछे | RE

प्राण दूति a weyareed इति अत्यन्तरप्रशिद्धिः, जीवा वा- यमिह वेदि तव्यतयोापदिश्ते तस्यापि धमाधमंखशणं कर्म॑ wed श्रावयितुं, we वे तत्‌ क्ति se भोक्रलाद्धोगा- यकरखग्तानामेतेर्षा पर्षाणां कतापपद्यते, वाकधनरेवे च जोव- लिङ्गम वमन्बते। यत्कारणं वेदि तव्यतये पन्यस्लरू पडषाणां कन बंदनायेोपेतं averfe प्रतिवबेधयिषुरजातशच्रः gi परष- मामग्त्यामन्त्रणदब्दाञ्रवणात्‌ प्राणादौनामभोाक्रलं प्रतिबोाष्व यष्टिघा तात्थापनात्‌ प्राणादिव्यतिरिक्रं जीवं भाक्ार्‌ प्रतिषा- धयति, तथा परस्तादपि जवलिङ्गमवगन्यते। ayer “ओहो सखेजुङ्कं यथावा खाः Sfea मुश्चग्ेवमेवेष प्रश्चाकयते रात्ममि- SE Vaasa war एतमात्मानं सु न्ति" इति [कीग््रार

अतः सर्व॑देवात्मकत्वात्‌ स प्रा ब्रह्य गत्रो शास््ेकवेद्ल्ादि- BU: | पवंपत्तान्तरमादइ | नगा वेति | यत्वारबं aerate are. यति तस्मादसि guianua जीबलिकमिति योजना। तो इ पुरषं सु- एमाजम्मतुः तं राजा ठडत्माखरवासः सोम राजन्निन्धामन्यु सम्बोध्य सम्गघमानभिच्नत्वात प्राशादेरनात्त्वमङ्षा वण्ञ्राघातेनाद्याप्य जीवं बेधितवान्‌ रन्यथंः। Sel प्रधानः खम्टग्यच्च विभिर्पङ्कतं we खाः waaay तमपजौबन्ति | रवं जोवाऽ$पि खादिव्यादिभिः प्रक्ना- wifeat भागोापकरमेभष्रं तेच विग्मंणादिमा जोवमुपनीोवन्तौ- wa wae जीवलिष्कं। नन्‌ पाश cane भवतीति अतः प्राय- Wet जीवे कथमिन्यत ary | पागग्टश्चाश्चेति | aarefeca fear wafs |; zafafa,; सच नालाकित्रद्यत्वभाग्या atefeyeqae परवानक्रा ca facet स्थितः, त्वदुक्तं ब्रह्म म्टषे्यक्ता रान्ञाच्यमानं ब्रद्यबेति बक्यमन्यथा रानच्नाऽपि कषावादित्वप्रसङ्कादि- 3c 2

ace Lauaafaa | [Sox ates]

शअ०४।क ०९०] प्राणसस्वाख Mawes wares | तस्मा- ्लोवमस्यप्राणयोारन्यतर CY TEMG न परमेश्वरः, afa- क्गागवगमादिति, एवं प्राप्ते HAS) परमेश्वर एवायमेतेषां पड्‌- षाणां कता खात्‌, कस्मात्‌, उपक्रमसा मध्यात्‌, रइ fe बाला- किरजातश्चत्रणा ae ब्रह्मते त्रवाणि इति संवदितुमुपशक्रमे, ay कतिचिदादित्या्यभिकरण्टाम्‌ परुषान्‌ मुख्य ब्रह्मदृष्टिभाज उक्ता ठष्णों बभुव, तमजातश्चजग्डेषा वे खलु मा संवदिष्टा ब्रह्मते भन्रवाणीत्यमस्यब्रह्मवादि तथाप्य तत्कतीरमन्यं वेदि तव्यत- योपचिशेष । यदि साऽप्यमस्यत्रहादृष्टिभाक्‌ स्यादुपक्रमा बाष्येत, तस्मात्‌ परमेश्वर एवायं भवितमर्ति। कटरेल्चेतषा पर्षाणां न . परमेश्वरादन्यस् स्वा तग्व्येणा वकल्पते । थख वे तत्‌ कर्मंल्यपिनायं परिस्यन्दललणख्य धमाधम॑खक्षणसख वा

are) यदि साऽपोति | बेदितबाऽपीत्यथंः | मुख्शं पुरषकटट तवं ब्रह्म शव fay प्रायजी वयेाश्छत्नियम्यतेनाखातन््यादिगाह । कटं लच्ेति | GER VANEAU BAW: प्रागजोवयारपस्धापक इति anew | यस्येति । खनेकार्यकाच्छन्दादन्यतरायस्य प्रकरलादुप- पदादा UWS न्यायं खच भ्प्रकरणापपदयारसत्वात्‌ कस्य Ue: fafa dud परपकटटेपदसान्रिष्यात यत इति यामाव्नगद्र इदयमिचयः| रतत्कमतिप्रकतपरामणशात्‌ परषाः Tatar कमश्- ब्देन निदिंश्यन्तामित्यत ee, नापीति। पानरत्यापातात्‌ पुर- षां मयुंसकेकवचनेम परामश्रोयोागाच्ेत्य्थः। ननु पुरषेत्यादकस कन्तुव्यापारः करोत्ययं उत्पादनं तस्य फलं पुरषजगस्म तदन्यतरवाची. कमेश्रब्देाऽख्लित्यत ww) नापीति। कटटँशरन्देनेति क्रियाफलाभ्यां

* प्रकरणरापश्ब्दयारिति gre qe ete |

[अ०र।पा०९] श्ाङ्गरब्रह्यखज्रभाष्टे। act

कर्मणा fata: तथेारन्यतरख्चाणगप्रतलात्‌ winfieaare | मापि परुषाणां अयं निदेशः, एतेषां परषाणां कर्तेव तेषां भिदि ्टलात्‌, लिङ्गवसमविगानाख। मापि परूषविषयस्छ करोत्यर्थस्य क्रियाफलस्य वायं निदेशः, कटठंश्न्देनेव तयाङू- aaa, परिशेषात्‌ waquefafed जगत्‌ सर्वनाेतच्छ- न्दे fatwa, क्रियत दति च तदेव जगत्कमं। मनु जग- दप्यप्रकृतमसंशब्दितञ्च, सत्यमेतत्‌, तथाप्यसति विश्ेषोपाद्‌ामे साधारणेनार्यन सन्निधानेन सन्िहितवस्तुमाचस्यायं fara tfa गम्यते न विशिष्टस्य कस्यचित्‌, विगरेषसन्निधानाभा- वात्‌। पूवे च जगदेकदेच्तानां पुरूषार्णां विगेषोपादा- नाद विशेषितं जगदवेहापादीयत इति गम्यते। एतदुक्तं भवति, य॒ एतेषां परुषाणां जगदेकदेश्ग्धतानां कता किमनेन: विशेषेण यस्य छत्यमेव जगद वि्रेषितं क्मति। वाशब्द एक- दन्नावच्छन्नकटंलव्या टत्ययेः | ये बालाकिना ब्रह्मलाभिमताः

विना semana कर्ढशब्देनेव angeafaau: | जगतेाऽपि प्रकरणापपदे *स्त श्न्यक्तमङ्ीकरोति। सत्धमिति। प्रकरणादिकं aaa: सद्धाचकं तस्मितब्रसति सामान्येन fea सवमेव गद्यते, खथ च सद्भाचकासक्नात्‌ सवार्थकोन Tana बडख्धस्य कायमाचस्य कमंश्रन्टा वाचक Fare) तथापीति। किख जगदेकदेशेाहया जगत्‌ प्रकतभित्याष्। पवंचेति। waxy परषाणामपि य्त्‌ प्रथगुक्ति दयन्त च्या | रखतदुक्तमिति। स वेदितव्य डति रुम्बन्धः) पुरुष- माचरनिरूपितं acafafa arfafacrarat वाग्रव्द्‌ः | ब्राह्यणा

*नलसत दूति Glee Z|

Ace रत्रप्रभाभासिते। [अ०१।पा०४]

पुरुषाः कीर्तिता रेषा मन्रह्मलस्थापनाय विश्रषोपादानं, एवं ब्राद्ाएपरित्राजकन्यायेन सामान्यविभेषाश्वां अगतः कता वे- दितव्यतये पदि श्वत, परमेश्वर ख सर्वजगतः कता सवेवेदागे- व्ववघारितः॥

जोवमुख्यप्राणलिङ्गान्नेति SASS ॥ १७ ॥

अय यदुक्रं वाक्यश्चेषगतात्‌ जीवलिद्ात्‌ मृख्यप्राखलिकत्राख तथारेवान्यतरस्येड DEY न्याय्यं न परमेश्वरणटेति तत्परि- waa) श्रचाच्यते, aftwa aararerafaaretfaar- fex तद्यामादिव्यज्न। fafad छजापासनमेवे सति naga, जीवे पासनं मुख्यप्राणोपासनं ब्रह्मोपासनं Sai न चेतत्‌ न्याय्यं, उपक्रमापर्दाराग्यां fe ब्रह्मदिषयल्मस्य वाक्चसा- वमम्बते | तचापक्ृमस तावत्‌ ब्रह्मविषयलं दर्थिंतं । खउपस- हारस्यापि निरतिश्रयफलश्रवशात ब्रह्मविषयत्वं Qed “a AT पाप्मनोाऽपदत्य सवेषाश्च शतानां Fey खा राञ्यमाधिपद्यं

माजयितद्ाः परस्त्रजकाखेत्यत्र यथा areawe: परित्राजक्षान्- विषयः तथाच कमग्रब्दः पुरवान्यजगदा चोल्याङ | रवमिति | aa जगत्कन्ता वेदितव्यः wae किमायातमिव्यत are | परमेश्ररति।

सिडधान्तर्‌क्रा पृवपच्तवीजमनुद्य दृषयति। नोवमुख्यप्ाबलि- grifa चेत्तद्याख्यातमिति । उक्तमेव स्मार्यति। लिविधमिति। seq गुखाधिक्छ, artful fraqa, खारान्यमनियम्बत्वमिति भेदः रूम्मवति। रख्कवाक्यत्ये वाक्यभेदे fe नेष्यत nwa चेत्‌

[अ०र।पा०१] WTTAATTRANS | ९८४

पथेति च एवं ae” tf wed सति प्रतहगवाक्यनिर्णयेषै- वेदमपि वाक्यं निर्थधित, न निर्णीयते we वेतत्‌ कर्मल्यस् बरह्मविषयत्ेन तचानिधारितलात्‌, तस्माद ज नीवमुख्धप्राण- We पुगरत्पद्चमाना fread) प्राणजष्दाऽपि ब्रह्मविषयो Te: “प्राणबन्धनं हि साम्य मनः” दत्य, जीवशिङ्गमण्यपकरमा- पसंडारयोन्रद्विषयलादमेदाभिप्रायेश योजयितययं ॥

अन्याथेन्ु जेमिनिःप्रन्नव्याख्धानाभ्यामपि चेवमेके ॥ ९८ ॥

श्रपि च नेवा विवदितव्यं, जीवगप्रधानंवा दद्‌ वाक्यं खात्‌ 9 ० ० ४० ®

ब्रह्मप्रधानं वेति, यताऽन्याथं Mayctraw ब्रह्यप्रतिपश्यथै अ- सिन्‌ वाक्ये जेमिनिराचाया मन्यते, aaa, प्रस्नव्याख्याना््वा, PAG खुषुप्तपरषबोधनेन प्राणादिव्यतिरिक्रे गीवेप्रतिबा- धिते पुबर्जी व्यतिरि कदिषयो दृश्यते, “Re एतट्वाखाकं पुखषोाऽश्यिष्ट कवा Vata कुत एतदागादिति। [are Wewmo ४।क०९९ ] प्रतिवचनमपि यदा Ga: Qe न कञ्चन

पुगशक्तिः स्यादिति शङ्कते । मन्धेवमिति । कर्मशब्दस्य ea पृवंप- WMA त्चिरासाच॑मस्यारम्भोा यक्त शव्या | नेत्यादिना । प्राबश्नब्द्‌ Rafagaafsary | प्राणण्रब्दाऽपोति।

सना जीवः गोवलिष्ेन weg श्यते Ke, Levit तश्ि- Fa जोवोक्िदासा wa याद्यमित्बाह। न्यायमिति गोव- Tate जीवाधिकषरडनत्रद्यच्चानार्यत्वे प्र्रमाह। wa xfs Yoana रतच्छयनगं विद्ेषच्चानाभावरूपं यथा स्यात्तयेष पदषः grufas afaafeanca शयनं छतवानिव्ययः। रखकीमा- waaay weft, क्वादहति। रखुतद्धवनमेकीभावसूपं वया

ace रतप्रभाभासिते। [आ ०१।पा ०९]

पश्चत्यथास्िन प्राण 'एवेकधा भवतीत्यादि, एतस्ादा- कनः स्वे प्राणा यथायतनं विप्रतिष्ठन्ते ara देवा Tazz लाका दति ख [कोश्त्राग््०४क०१८।२०] सुषु्चिकाले च परण ब्रह्मणा जीव एकतां गच्छति, परस्माच्च ब्रह्मणः प्राणादिकं जगश्नायत इति वेदान्तमयोादा। aaa चास्य जवद्य निःसम्नाध-खच्छतारूपः खापः उपाधिजनित- विज्ञेषविन्ञानर दितं खष्टपं यतस्तद्ं शरूपमागमनं साऽच षर मात्मा वेदितव्यतया आआवित इति गम्यते। अपि चेवमेक शाखिनोा वाजसनेयिनाऽसिन्नेव बालाक्यलातशचसंवादे TE विज्ञानमयशब्देन जोवमानल्लाय agfafta परमात्मानमाम- नन्ति, य एष विश्नानमयः परुषः, क वे तद्त्‌ कुत एत-

QTY रष परुषः HIGH, कनेक्छ प्राप्नातीति यावत्‌। उव्धाना- पादानं एच्छति। कुत डति। र्तदागमनमक्छभ्नश्रत्प qui a तथा पुरुषः कुत MN Law| waa थाख्यानमाह। प्रति- वचनमिति श््यनभवनयाराधारः उल्थानापादानश्च प्राख्शब्दितं ARI: | Sar oar: waste प्राणविषय *दइत्यत are) षु- पिकाले चेति | जगदेतुतजीै क्याभ्यां wats AGA: | जीवेत्त- रन्धाथत्वमपसंहरति| तस्मादिति । निःसम्बोधता विश्ेषधीग्रन्यता खच्छता विच्तपम ल्ून्यता | भेदभान्तिश्न्यताखरूपमक्वमाह | उ- पाधोति। प्रश्रवयास्यानयोन्रंद्यविषयत्षे शाखान्तरसंवादमाङ। शपि Jaan शाखिन इति। ननु asta: सषुतिष्यानर्‌ुक्तं न ब्रह्म त्यत are) areata | उपाधिदारा प्रमाचातमजम्मडहेतुत्वाच्चाका- WI agar | सव डति। wa जोवनिरासाथकत्वेन सच दयाय प्राखनिरासपर्त्वेनापि areas, प्राणति । स्मिन्‌ aa प्रागाष

+ दूत्यवारेति Se ९ qe Stel

[ष्य ०१।पा०३ WiFCAGATAS | १८५

दागादिति way प्रतिवचनेऽपि च एषाऽन्तदंदय श्राकाश्न- ख्स्मिम्‌ शेत दूति, श्रकाञ्चन्रब्टख परमात्मनि प्रय॒क्ा दद- रोाऽस्मिल्लम्तराकाश्र दति, wa ad ua श्रा्मानोा व्यचर न्तोति चोपाधिमतामात्मनामन्यता व्यखरणमामनन्तः परमादत्मान- मेव कारणत्ेना मनन्तीति गम्यते प्राणजिराकरणस्यापि सुषु- ्परषोत्थापनेन प्राणादिव्यतिरिक्रपदंशेाऽभ्य्चयः ॥

वाक्यान्वयात्‌ ॥ १ ॥

टदारण्छकं मेत्रेयोव्राह्मणेऽभिधोयते “न वा श्र Way: का- माय" दल्युपक्रम्य “न वा अररे सव्य कामाय ad ्ियम्मवग्धात्म- ae कामाथ सवे परियं भवति ara वा st Fee: रतया amar निदिध्यासितव्यो मेचेय्यादमना वा At दशनेन अव- खेन मत्या विज्ञानेनेदं aa विदितं" इति । तज्रेतदिचिकिव्यते किं विन्नानात्मेवायं दइष्टयन्रतव्यलादिरूपेणापदिश्वते श्रा- हाखित्‌ परमामेति । कुतः पुनरेषा विचिकिला, fradafe-

दें wear मन्यत जेमिनिः, उक्तप्रश्रव्यास्यानाभ्यांः वाक्यस्य द्म परत्वात्‌ । पपि aa एखिनः cana पाणातिरिक्छं गीवात्मागमाम- नन्तः प्रास्य TMU वास्यन्तीति सचयाजना। खतिरिक्तजो- amen: प्राणनिराकरणस्याप्यभ्यश्चया हेतन्तरमिति माव्यार्चः, तस्मादिदं वाक्यं ब्रह्मभि समज्वितमिति fas |

वाक्छान्धयात्‌ | विषयवाक्छमाद। awfefa) प्यादेराभिेषत्वेन पियत्वादात्मेव सवशेषी पियतमः, खताऽन्यत्यरि खव्यातैव अद्यः,

दशनाय अवबादिकं कायमिव्ययः। प्रियसंसचितेनेति पतिजाया 3D

द्द्‌ र ्रप्रभाभासिते। [चघ०९।पा०४]

तेनात्मना भेक्तापक्रमादिन्चानाक्मापदश्न इति प्रतिभाति, तथात््विश्चानेन सव॑विज्ञानापदेणात्‌ परमात्मोपदेश दति, कि तावत्‌ प्राप्न विक्ञानात््मोापदेश दति। sara, उप- क्रमसामथ्योत्‌ | यतिजायापुचविन्तादिकं fe Armd सव जगदात्माथ॑तया fad भवतीति प्रियसंदखचितं भाक्रारमा- त्मागमपक्रम्यानन्तरमिद माक्मगेो दश्नाडपदिश्चमानं कसा AVA: Wal मध्येऽषीदं मशद्भूतमनन्तमपारं विश्चानचन एतेभ्यो गतेभ्यः सम॒त्याय तान्येवानुविनश्चति न प्रेत्य संन्ना- स्लोति प्रकृतसख्येव महता wae द्रव्यस्य मतेभ्यः समत्थानं विज्ञानात्मभावेन var fara एवेद द्र वयल दशयति।

“विज्ञातारमरे कंन विजानीयात्‌, इति कदधंव्नेन अन्दे मे पसंहरणविन्नानात्मानमेवेद्ापदिष्टं दभ्रंयति, aa- दात्मविन्चानेन सर्वैविज्ञानवच्नं भाक्रथैलात्‌ मेाग्यजातरी- पतच्चारिकं द्रष्टयमिति, एवं प्राप्ते Aa! परमात्मोपदेन एवायं, कस्मात्‌ WMG! वाक्ये WS चावाषयणावेच्य-

दिभिः प्रियेभग्येरजीवतयानुमितेनेग्यर्चः। यथा ब्रह्म तेव्रवायीद्यपक्रमः बलादावच्छस्य ल्द्यपरत्वं तथाच जीवापक्रमादस्य aay जीवपरत्‌, मिति टदृद्ान्तेन पुवेपच्तयति। fa avafefa | पुवपच्त aaa ot 1पास्तिपस्त्वं सिडान्ते wa प्रत्यग्ब्रह्मणि gama fa we; दद naa aweufifed wd सत्घममन्तं fawaur< aanafez MCS TAY: कायकार्गात्मना जायमनेभ्यो wary: सामान्येनात्थाय भूतेःपाधिकं जन्भानुभूय तान्येव भूतानि नीयमानान्धन्‌ ष्टत् विषति),

(०) [पा ०8] WITCH TATA | qe ard परमात्मानं प्रतय॑न्वितावयवं aga कथमिति तद्प- पाद्यते, “aaaae त॒ न शास्ि वित्तेन" दति याज्नवस्वयादुप- aq “Vary नाग्डता स्यां किमदन्तेन gat यदेवं भगवाम्‌ वेद्‌ तदेव मं सदि" इति ्रष्टतत्वमाशासागाे 83a याश्नवल्क श्रोत विज्चानंसपदिशति, न चान्यत्र परमात्मविज्ञानादग्टतल- मस्तीति अति्छतिवादा aia तथा चात्मविन्नानेन सवं विश्नानमच्यमानं मान्य परमकारणविन्नानाकुस्यमवकल्पतेः न रेतदापचारिकमाअ्यितुं शक्यं, यत्कारणमात्मविश्लानेन स्वं विज्ञाने प्रतिन्ञायानन्तरेण uaa तदेवोपपादयति “ay तं परादाषेोऽन्यचात्मनो ब्रह्मवेद इत्यादिना, ar fe ब्रह्म चोचादिकः जगदात्ममोाऽन्यत्र खातन्त्येण weg पश्यति तं fantafit तदेव faurgd ब्रह्मचचादिंकं जगत्‌ पराक- राति दति भेदङ्ष्टिमपादयेदं सवै यदथमाद्मेति सर्वस्य वस्त- जां तस्यात्मा यतिरेकमवतांरयति । दुन्दुभ्यो दिदृष्टान्तेख त॑मे- वायत्तिरेकं इढयति । “au मंदता waa जिःअसितमेत-

सेपाधिकमरलामन्तरः विशेषधीर्नास्तीति sad: | frarnd बि- wiaaaie, मेक्वरि लते aa च्ातनमिद्यपचारः| माच्तसाधन- च्नगम्यत्वादिश्लिङवष्छस्यान्वयाद्द्यण्येव तात्पयावममात्‌ ब्रद्यपमा- कत्वमिति सिडन्तयति। रखवमिति। fata तत्साध्येन कमे. अथः। भेदनिन्दापर्वकममेदसाधमेनेकविन्ञानात्‌ स्वंविश्लानस्य स- मथनदिापश्चारिकत्वं न यक्तमि्याह। न चतदोापचारिकिमित्या- feat, प्रराकरोति ओयेमागाद्‌ ब्णयति। am दुन्द्भिश

चूःवीयाण्ब्दयसामान्ययदडणेनेव गच्यमाणास्तदवान्तरचिष्षाः 3afa- 32

acc रत्नप्रभाभासिते। [ख०९।पा०९]

Tae.” इत्यादिना च प्रतस्सातमनोा नामरूपकर्म॑प्रपञ्चका- Twat Aarqere: परमात्मानमेत्रैनं गमयति। तथैते कायन- अरक्रियायामपि सविषयस्य सेश्ियस्य सान्ःकरणस्व प्रपञ्च स्धेकायगमगनरमवाद्ं WE WATT BCI: पर- माक्मागमेवेनं गमयति, तस्मात्‌ परमात्मन एवायं दज माद्यपदेन्च इति mad यत्पुगर्क्तं * प्रियसंङ् चनोपक्रमादि- MUTA एवायं THAT ITT इत्य FA: ॥ परतिन्नासिद्वेलिङ्गमाश्सरण्यः ॥ २० ॥

अस्यत्र प्रतिज्ञा “mata विज्ञाते स्वमिदं विज्ञातं भव- तीदं सवे यदयमाद्मा” इति च त्या; प्रतिज्ञायाः सिद्धिं ae waafayg यप्मरियसं ख चितस्याद्मना दषटयलारिखद्ीतनं। यदि fe fauraran परमात्मनोऽन्यः स्यात्‌, ततः परमाढ्म- विज्ञानेऽपि विज्ञानात्मा न विज्ञात इत्येकविज्ञानेन सवंविक्ञागं anfanrd तद्धोचेत, तस्मात्‌ प्रतिज्ञासिद्यथे विन्ञानातमष- रमाद्मनारमभेदांरेनापक्रमणमिल्याश्षरथ्य आचार्या मन्यते॥

य़ शय्राद्यरजतवत्‌ सामान्ये कल्पिताख्तता न भिद्यन्ते, रखवमात- aaa सवेमात्ममाचमिति निखितमित्धाह | इुन्दभ्यादीति । रव- मकविश्नामेन सवंविश्नानप्रतिनक्लाया मख्यत्वाद्रद्नखयः। Tes त्वलिङ्ादपीत्धाह। श्यस्य awa इति | ऋग्वदादिकं नाम, rz तमिति कम्मे, wag शाकः परख लाक डति रूप fay 4 यथा सवासामपां समद्र waraafafa कख्डिकया सवप्रपश्चस्य म्ख- कयाधारत्वमात्ममोा ब्रह्मत्वे लिङ्मित्याष् । तथवेकायमेति।

जी वन्रद्यशथाभदाभेद सत्वादभेदांशमद Bama परतिन्नासाध- कमित्याग्सस्मतं ॥

* परियसंद्धवितापक्रमादिति aio ayo पर पाठः।

[अ०१।पा०४] ्ाह्ग्टत्रहखकभाय्ये | ९८८

SOE एवम्भावादित्योडलामिः॥ PR It विज्ञानात्मन एव देर ङियमनेबद्धिसङ्ातो पारिसिन्यकात्‌ setae ज्ञ गथ्यानादिसाधनानृष्टानात्‌ सम्प्रसन्नख्य दहादिखङ्ातादुत्कमिब्यतः परमात्मनैक्यापपन्तरिदमभेरेगा- पक्रमणमिल्येडलोनिराचार्था मन्यते । afrad भवति “ce सम्रसादेऽस्राच्छरौरात्‌ समुत्थाय परं व्थातिरूपसम्पद्च खेन ङूपेराभिनिष्यदचतेः tai afew जीवाश्रयमपि नामरूपं नरोगिदब्रनेन *ज्ञायते, "यथा AY: खन्दमानाः समुद्र ऽसतं गच्छन्ति नामरूपे faera | तथा विद्ान्नामरूपादिमक्कः परात्परं पुरषमपेति fea” ॥ दति । यथा STS TE: खाश्रयमेव नामरूपं विहाय शमद्र मप- यन्ति एवं Marsha खाञ्रथमेव नामरूपं विषाय परं परूषम्‌- Ufa इति fe तजा; प्रतोयते दृष्टान्तदाष्टाग्तिकये स्हुखतायै ॥

सब्रसंलारदन्रायां भेद र्व मह्षावेवाभेद इन्ादलेामिमतं। तक amare | खतिखंति । समुल्यानमुत्कान्तिः। aq संसारस्यापाधि-. कत्वात्‌ सवंदेवाभेद CHU टृद्टानबखजेन संसारस्य खाभाविक- afaare | कचिष्ेति। यथा नद्यः स्यन्दमानाः समगेऽस्तं गच्छन्ति नामरूपे विहायेति नदीनिदश्नं ares , यथालेकडति।

त चापयतोति qe कार q ° Old: |

ee Caqarenter | [ख ०६।पा ०8]

ARTA HA TET tt २२ ॥

wea परमात्मनेाऽनेनापि विच्चागाल्मभावेनावख्छानाद्प- यन्ञमिदमभेरनेापक्रमखमिति ata आचार्यौ मन्यते, लथा च राहुं चरनेन जोवेनात्मनागप्रविश् मामरूये ्कर- AVSIM परस्सेवा्मनेः जीवभावेनावस्वानं द्र चति । awaegq “adife पाशि पिच्य धीरो नामानि छत्वाभिवदन यदास्ते दृत्येवंलातोयकः। न च तेजःप्रखतोर्ना wet जीवस्स waa खष्टिः war येन परस््ादात्ममेाऽन्यस- डिकारो जवः ख्यात्‌) काब्रशृत्छस्वा चायस्याविरतः परमेश्वरो ओवा ara tia aa, च्रा्रश्छख्छल तु यद्यपि wae पर- समादनन्यलमभिग्रेतं तथापि प्रतिश्वासिद्धरितिं खापेचत्वाभिधा- मात्‌ कार्थकार्छभावः किथानेप्यभिग्रेत दति गभ्वते। श्रे इले- मिष om: स्णष्टमेवावस्वाम्तरापेशे अेदामेरो गम्येते) तच STIR. मतं अत्यनृसारोति wera प्रतिपिपाद यिषित्ता- रग सारात्‌ तत्वमसीत्यादिश्चतिभ्यः, एवञ्च. सति तज्तरानाद- ग्टतल मवकल्यते, विका राक्मकले हि जोवचख्याग्युपगम्यमान विका-

सिडाम्तमाह। बस्धितेरिति। अबन्तामेदजच्चापनायं जीवमप- WY ASVATAl WYMAL BHT Kare; रतेन जीवजिकानां ज्रद्यपरत्वकथगाथंमिदमधिकरयं न भवति, प्रतदनाधिकरये कथि. तत्कन्नापि जीवावुवादेने ब्रह्मप्रतिपादनार्थं सषुष्यत्काक्यारि त्च गत- त्वात्‌, Vt धथमिदमधिकरबभिति निर्र्तं जीवो शेन ब्रह्मत्वप्रतिपा- दने मेदोऽप्यावा्लक इ ति भेदाभेद श्रहगप्राज Nfs ae ents खसाऽन्न्ताभेद इति ware खअस्यारम्भात्‌, waa we fay MMA IA जोवस्य धर्मि ब्रह wince ave वि

[खअ,१।पा०8] शङ्कर ब्रद्मदचभाग्ये | REL

रस्य प्रति खम्बन्भे प्रलवप्रसङ्गाक् लज््ानादम्डतलमव्कण्पेत, W- तख खाञ्रयस्च गामरूपस्यासम्भवात्‌ उपाध्या्रयनामरूपं ओके उपचयते, अरत एवेत्मश्िरपि Nae कचिदग्निविख्फुशिङ्गादा- हरणेन *आव्यमाणोापाध्याञ्नयेव वेदितव्या | यदणुक प्रत्येक मता HAG द्रष्टव्यस्य तेभ्यः समत्थानं विज्ञानात्मभावेन द्यम्‌ विश्ानाद्मम wad द्रष्टव्यष्वं जयतीति, तचा पीयमेवः fan याजयितव्धा । “प्रति्चासिद्धेखिंङमा्षरच्यः"। was प्रतिज्ञातं “srarfa वेदिते सर्वभिदं विदितं wane aa यद- अमाता” tfa 4, उपपादितश्च wae नामरूवकर्मप्रपञ्चस्वेक- मशवलादे कप्रखयलाश् दु न्द्भ्यादिद्ृष्टान्तेख कार्वंकारण्यारः- व्यतिरेकप्रतिषादमाव वस्या एव प्रतिश्चायाः सिद्धिं उखचय- त्येतखिङ्ग चन्नहता was wera: खंमत्थानं विज्ञा ना्मभा- aa कयितमिल्या्परख stuart मन्ते wae fe wap sfayraa safagre प्रतिन्लातमवकणत दति। ‘ofa an vaararfeareerfa:’ 1 उत्निष्यतोा विन्नागाद्यनेः

aq ब्रद्यघर्मकयनं Heese घमिदययद्कः स्यादिति aa । dtc: ada: | सवखि रूपासि कायाज fafea ex तेषां नामानिच wer ay बद्यादिष प्रचिष्यभिवदनादिकं कुवन्‌ यो वतते तं विदानि- ` वागत भवतीति मन्णोऽपि जोवपरयोारेकं दद्यंयतोग्वाड | मन्ति, जीवस्य व्र्मविकषारत्वातरैकधमित्यत Gwe, नचतेजडति। ar अयं विभक्य दरयति arienfeat) कियागपोति। अभेदवद्धे- Usted | TM मतस्यापादे यत्वमाह । तजर area | सोऽयं

+ चयमारुति वधै» क पर etl

RER ` रतरप्रभामासिते। [अ ०१।पा०४]

ज्ानध्यानादिसामथ्थात्‌ wyequ परेणात्मनेक्यसम्भवादि- दमभेदाभिघानमिल्योडलेाभिरा चाची मन्यते । “श्रवस्ितेरिति कारतः" | Waa परमात्ममोाऽनेनापि विज्ञानात्मभावेना- वस्वामाद्‌ पपन्नमिदममेदाभिधाममिति saree आचाय मन्यते! ननुच्छेदाभिधानमेतत्‌ “एतेभ्यो शतेभ्यः समुत्याच तान्येाभुविगणश्छति न प्रत्य संज्ञाः इति कथयमेतदमेदा- भिधानं । मेष दाषः, विशेषविन्चागविनाज्राभिम्राथमेतदिना- भराभिधागं नात्मोच्छेदाभिप्रायं, Wa मा भगवाम्‌ BATT Ta संज्ञास्तीति पय॑मुयच्य खयमेव श्रत्याऽथान्तरख्छ दर्चिंत- लात्‌ "मवा अरोऽडं माद ब्रवीम्यविनाशी वा अरेऽयमात्मा नुख्छि्िधमा माजांसर्गसमस्य भवति दूति । एतदुक्तं भवति कूटसखनित्य एवायं विज्ञागचन Wat नास्याच्छदप्रसङ्धाऽरि, माजाभिस्लस्य शतेखियखचलण्ाभिरविद्यारुताभिरसंसनौ fa- war भवति, संसर्गाभावे च तक्छतसखछ विशरेषविश्चानसख्याभा- aa परेत्य संज्ञा ख्ोल्युक्तमिति । acum “विच्नातारमरे केन fa

देवदत्त इतिवक्तश्चमस्यादिवाण्येभ्यः परापरथारचन्तामेदः पदि पादयितुमिशऽयंः, तदनसारित्वादिव्य्ैः। चअागाग्भक्छिश्रबन्धथा- नपपश्धाप्ययमेव wy यादेव रत्या । खवखेति। खत्न्तामदे खतोत्यः। कख्पितस्य भेदस्य urmifaaia: सम्भवति न gaa. ate अर्यं ATM नदोदृद्ान्तात्‌ संसारः खाभाविक शति तन्नेत्याह | अतखति। ्नामरूपत्र्यत्वाष्णो वस्ये्र्थंः | safe. BMT जोवस्य ब्रह्मणा भेदाभेदावित्धत खाद | wa एषेति । sae खाभाविकत्वे मक्धयोमाद्‌वेव्ययेः। अर wage stray जीवे नाप्रक्रमः परस्यव सम॒त्थानश्रुत्या नोवामेदाभिधानं विच्राटणब्दखेवि।

[s-xiates] WITCH T TAT | RER

जानीयात्‌" इति कटटंवचनेन बरब्देनापसंहारादिश्चानात्मन TAS दर टव्यत्रभिति, तदपि काश्रृत््लोयेगेव cata परिहरणोयं। श्रपि च “धनर हि cafaa भवति तदितर इतर पश्यति” दत्या- रज्या विद्या विषये aaa द्नादिलखणं विरेषविश्नां प्रपश्य “खच लस्य waaay तत केन कं पश्येत्‌" इत्यादिनावि- द्याविषये तस्येव दश्रमादिलचणस्य fatafamrauraraafa- दधाति। wry विषयाभावेऽघयाह्मानं विजानीयादित्थाशञ्चं “गविश्चातारमरे कन विजानोयात्‌' cate aay विशरेषवि- ज्ञानाभावोपपाद्‌ मपरववादा कख विश्ानधातुरेव केवलः सन्‌ भ तप्वगत्था कटंवचनेन aur निरि इति गम्यते । दशितम्‌ परसतात्‌ काबरृत्सोथद्य aaa अुतिमल्वं, say विन्ञागा-

ware वीजं चिदखधन्या face, auf दितोयमनृद्य तयेव निराचष्े। बदयप्यक्कमिन्धादिना। Waray सवचां safer तच हेतु स्दिः ae यदयमात्मे्व्विरक Saw प्रतिपादनात्तदेव प्रति- ्ातमृषपादितमिति योजना। रकस्नात्‌ प्रसवो यस्य रकस्िम्‌ प्रजया यस्य तद्भावादित्यथंः। समव्थानममेदाभिधानमिति वावत्‌ | WHMIS नाभेद इलाक्छिप्य परिहरति। ननु इव्यादिना। गतस्य du नास्तीति वाक्छेऽज्रेव मां माहितवानसि ्ानसरूपस्या- त्मने UAT बाद्रप्रसकादिति Aware मुनिराह । म at Ge इति । ave माषशकर वाकं, अविनाशो नाणखेतुशन्धः, wa उच्डि- fauat mae भवतोति अनच्डित्तिधमर्यः। इतीयं वोजं ठती- येन॒ मतेनेव निर्सनोयमिव्याह । यदपीबादिना। खाद्यमतदषे सत्भेदाकोकारात्‌ RAGGA न TH: ATCA मते त्वन्म्तामे- दादिच्रानस्य कारकाभावात्‌ स ve इति अखनसारित्वान्षग्भते

* तद्ेजति Wee wre T° wife + पचस्येति qo कार पर पाठः। 2 8 °

Ree रन्रपभाभासिते। [ख*र।पा ०8]

पर नाद्मनेार विद्या प्र्युपखापितनानरूपर चतर हाथुपाधि- fafarar मेरा न पारमार्थिक cared: सवर्वदाभ्तवारि- भिरग्युपगन्त्यः, षदेव सेोभ्येदमयं anita, एकमेवाडितींयं, श्रातीवेदं ad, wad सवै, इदं शव यदयमात्मा, नान्योऽ ताऽसि द्रष्टा नान्यऽतोाऽस्ति XB ईत्थेव॑ूपाभ्यः श्रतिभ्बः, सति- wy "वासुदेवः सवमिः" “Guyegifa भां विद्धि we Sy भारत। समं सर्वषु way तिष्ठन्तं परमेशरम्‌। दवयेवंरूपाग्छः । मेददर््भापवादाख “qanseradisea- सीति *नसवेदे wat: सद्टलयुमाप्नोति थ ee arta Tafa” CHAAR । “स वा एष AWA श्रा्माऽजरोाऽमरो-

arated famed मक्त ब्रह्मात्मनि मृतपुवंगव्योक्धमिति परि- इरकशोयमित्यथः। किच पूवापरपयाखाचनया वाक्छस्य मुक्घात्षवर- त्वावगमात्‌ famed कल्पितमेवानद्यते इति ta वल्िङ्धेन जीवपर- त्वमित्याङ | आपि चेति। aay षदेव काशछत्खपश्स्येवादे वलय fai वीं acre, द्ध्रितमिति। are, खतिमच्जाच्। पुनरपि gfaafaaware | सदेपेत्यार्दिना। Vat मदो न पारमार्थिक डति प्रतिश्या सम्बन्धः| भेदाभेद प्ते जीवश्य जग्भादि विच्छर वनश्वा. सभ्रिषेधा न स्यादि्याह। सवार्षदति। wee wea तत्रम. या araize ब्रद्धेति fadid ara न erfeare) अन्यथा चेति। ष्मभदस्यापि सत्वात्‌ wemg भेदाभेदयाविंरोधात्‌ संश्रयः wW- दिव्या । diafedia) arg fadranrafaaa are) निरप- बादमिति। we ब्रह्यो्यबाधितगिखचयस्येव tratfefeardeaiaes einaary । fed आत्धन्तिकैकलवे fe प्रशा प्रतिङिता मवति ब

—

*मसवेद्‌ यथा पश्रिति Tee काण्पुन UTS! ft HiT Ste Rye wife

—

[अ ०र।पा०७] UIPCAG AAAS | ३९५

ऽग्डताऽभये। ब्रह्मेति चात्मनि खर्वनिक्रिथा प्रतिषेधात्‌, श्रन्यथां ग्व angel निरचवादविक्ञानानुपपनेः, सुमिखिताथोाभुप- wae निरपव्रादं fe few खवीकाङ्कानिवर्तकमात्मवि- wi दश्यते, “aermfamrryfatqarir’ दति च *aa:, “Wa RT AIR: कः RH एक्लमनुप्रश्छलः”” दति च feary- खचणसूतेख । fad च छेचन्नपरमात्मेकलविषये सम्यग्दभने §- WH: परमात्मेति माममाचभेदात्‌ Gayisd परमात्मने निलः परमात्रायं ewaiga इत्येवंजातीयंक श्रा्मभेदवि- matt sat विर्बन्धा निर्थकः। एका दवमाद्मा नममा WAST weurfanitan tia, हि शव्यं ज्ञानमनन्तं wy dt वेद्‌-

सदामेदणारिति भावः। गन्‌ जीवपरमात्मानौ खता भित्र खपया- अनामबज्वाब स्लम्भकुम्भ दित्स आह | fea चति। we तद्ोष- वौावमाममेद cag जोवत्वेश्स्त्वादिनिमित्तभेदादि्याह। Tat होति | faq विद्यातव्नबडिरूपायां गुहायां सितो जीवा भवतिं तस्यामेब we निद्दितमितिश्चतेः। स्याने काव्नोव रव WATE | म शोति। काल्विरेकेकाभिति जीबसखयानादन्याभित्चः। मन्वेकस्यां गुहायां a1 fa न स्यातामित्यत are, न चेति। Seta प्रवेगेन जीवलवात्र मेदः। गन्वत्यन्ताभेरे जीवस्य wear ब्रह्मापि Ge खादतः स्यश्त्वास्पद्ल्वाभ्यां waz इति चेन्न दपर प्रतिविम्बस्यस्छुटत्व fa किम्बस्यास् टत्वबत्‌ कल्ितमेदेन विङडधमखवस्मायपन्तेः | ga. ae सेवा मायदश्तेां Taare | ये तिति | सोऽयमिति बन्तत्चमसो- वकार्यकारगदयसामामाथिकरणादन्यन्ताभेदो केदान्तार्थंसलद्धाध र्व निमेयससाधनं तस्य बधान aH Kad: |) किच्च भेदाभेदवादिना चानकरमन्यां कतकं are कल्पयन्ति, warfare दोषः | यन्त॒ छत. * afafcfa ade कारपुर Wz: + अयमिति का qe ge बलि। 332

Red स्तप्रभाभासिते। [ख ०र।पा ०४]

निहितं गुहायामिति का्चिदेवेकां गहामधिरूत्येतदुक्ं, न च ब्रह्मणाऽन्यो गहायां fafearsfe < "तल्बुद्धा तदे वानुप्रा- fawa”’ इति अष्ुरव प्रवेश्रञ्रवणात, ये तु निर्बन्धं कुर्वन्ति ते वेदान्तार्थे बाधमानाः PATTIE सथ्यग्दशंनमेव बाघन्ते छतकम- fay मातं कल्ययन्ति न्यायेन च न सङ्गच्छनम्त टति॥

प्रकतिख प्रतिश्रादषटान्तानृपराधात्‌॥ २३॥

यथाग्युदयदेठत्वात्‌ war जिज्ञास्य एवं निःखेयरे- saga जिज्ञाख्यमिन्युक्, ब्रह्म च जगमाद्यस्ल यत इति खचितं, aq wad wequardiat ग्टतसवणारिवत्‌ मतिले कुलाखलसुवणंकारादिवल्िमिन्तवे च wart waar

कमपि faafata तच्च यत्‌ क्रियासाध्यं तद्मिन्बमिति न्धायबाधितं। धस्माकन्वन यध्वं सस्य च्रानसाव्थत्वात्नित्धमुक्तात्ममाच्रत्वाञ्च मानिलः दाष इति भावः, तस्माग्भेत्त यीब्राद्ययं uenneafe समन्वितमिति सिड।

प्रछतिख प्रतिश्ना। waaasare acta वक्षं ङतं सारयति | यथेति । as fe ब्रह्मणा बदिस्यत्वाये सामान्यत sua waqaqa तन बिष ब्रह्मणि छत्खवेदान्तसमन्वयं प्रतिपाद्य तत्ा- quae fa कट्टेत्वमाचम्‌त प्रकतित्वकर्टतोभयरूपमिति विश्चेषजि श्ासायामिदमार्भ्यत, aU च सामान्धन्नानस्य विेषचिन्तारतु व्वात्तनास्य सम्पत्निः। यद्यपि तदानन्तयंमस्य wa तथापि fafea- तमत्पयव दान्तः कटढमाच्खसरमतनिरासः स॒क्षर इति awa we लिखितं | लच्तर्खचस्याध्या यादिसङ्कतत्वाद स्याप्यध्यायादिसङ्तिः। प- वंच सवेविश्नणनप्रतिन्चाया मस्पत्वादा धस्य staid निरस्तं तद्यह्ध

[आअ०१।पा ०४] WFCAGATAAS | Bee

भवति faa: किमात्मकं orage: arted स्यादिति, aa fafanarcuda तावत्‌ aad स्यादिति प्रतिभाति, कस्मात्‌, ई्लापवंककटं वश्रवणात्‌ । ईलापुर्वकं fe ब्रह्मणः we- लमवगम्बते “a targa,” “a प्राणमङ्जत'* इत्यादिश्च तिभ्यः, two” कठत्वं निमिभ्सकारणेष्वेव कुलाखादिषु इष्टं, अने- ककारकपविका च क्रियाफलसिद्धिशाके दृष्टा, खच न्याय

आदिकरतर्यपि um: संक्रामयिहु । ईश्वरलप्रसिद्धेख शराणां fe राजअ्ेवख्लतादीनां निमिन्तकारणलमेव केवलं प्रतीते तदत्‌ परमेश्वरस्यापि निमि्कारणलवमेव चुक्रं प्रतिपन्तुं । Hage अगल्छावयवमचेतन मग्रद्धच्च Tada, कारणेनापि aa oargedta भवितव्यं कार्यकारण्याः सारूणदः- Ara Wy चामेवंलक्षखमवगम्बते। “निष्कलं fafa जान निरवद्यं facet” इत्यादि श्रतिभ्वः। पारिशेग्याद्रहया

eames प्रतिच्लाया ओयल्वादिव्धाछिपति। as fafa- चेव्वादिना। yarveawataatafe: we, डं्तापुवेकेति श्चवाश्चत्या sew निखितं, aaa awa प्रतिः कट. लवात्‌, at wnat स agafay यचा घटकता कुलाल Eau: | जगत्‌ fanaa कायत्वात्‌ acafeary | च्नेकति। aq बापादानमीशखस्त्वात्‌ साजादिवदित्याह। eacafa | जगत्रब्रद्ध- प्रह्तिकं तदिलचछबत्वात्‌, यदित्थं तत्तथा कुलाखविलश्चणघटवदि- are) wef, भिव्कलं निरवयवं, निष्क्ियिमचवं, श्रान्तमप- fcatfa, frcad निरखसमसतदोषं, वज्र हेतुः निस्ञ्लनमिति.,

gee ` रन्नप्रभाभासिते। [अ ०१।पा०४|

णोऽन्धद्‌पादागकारशमश्ुद्यादि गकं शतिप्रसिङ्ध मभ्येपनन्यं ग्रहधक्रारशलन्नतेमिमिच्लत्वमाजे पर्यबडानादिति, एवं प्रात qa) wafay ख्पादानकारण्चच wana fa- fawattog ग कवलं fafawarceda, sara, प्रति- mesrarracreaa, एवं fe प्रतिक्नादृष्टानते Brat नो- पश्येत | प्रतिना तावत्‌ “उतत AATSWAATe! Sera ते भवत्यमतं anufanrd विज्ञातं” इति, aw cen fanraa sanacfamaata fanra भवतीति प्रतीयते AMTUTSTARTTUa Te खवविक्लानं waafa उषादानका- रशाव्यतिरेकात्‌ are, fafawarcercafatag are aife, शाकं तचः प्राश्वादतिरेक्रदश्रनात्‌। इृ्टाकोाऽबि "पश्चा rae afew स्यं fant स्वर दप चरर शं विकारो भामभ्रयं सटल्तिङेत्येष wel? द्परादप्नकारखमेषर एवाश्रायते, तथेकन खाहमणिभा सवै खाहमयं विज्ञातं खा-

च्यद्ममतुख्यतमः-ू ब्वमि येः, सङि waa: aeamed fafaan ere) पारिशेष्यादिति | wefaae परधानं afcfaaa cafe- मग्धमानः faxraa । vafedfa । warcfafauaay: | रब- TRAST कारणे arcana wadtare| खवभिवि। कड ्प्मादपि camara किंन aifkaa ore | fafawarcaiz- afacmterfa | गट्दादीमामुपादानानां दृदटान्तलाह्‌ दान्तिक्षस्य ब्र- qa उध्ादानत्वं बाच्यमिद्याह | टदन्तेाऽपीति | ate aaa fawltt ब aquisedifia ameucantafieatrcetad. यहम

[खअ०र।पा०४] WIT CHATTY | REE

दकेन wefaemaa स्वै काष्णायमं fawrd स्वादिति च। तथान्यजापि “afea भगवो विज्ञाते सर्वभिदं fan भवतिः" इति प्रतिश्ना, यथा vfuanarrwe: संन्वमीति बू- न्तः, नैया “srafe eat ye श्रते मते विज्ञाते ce शये विदिते इति प्रतिज्ञा, ख यथा crater न वा- WIT WAT WHAT यश्छाय दुन्दुभेस्‌ गदेन दुन्दु भ्वाधातस्य वां शब्दा रीत दति Tere: | एवं यथासम्भवं प्रतिवेदान्तं प्रतिश्चादृष्टाम्तेा प्ररुतित्रसाधमेा अ्रत्येतये । यत दतोयमपि पञ्चमो “aal at carfa warts जायन्ते, इत्यव अनिकठुः प्रकृतिरिति बिश्रेषख्मरणात्‌ प्ररतिलचण एवा- पादाने इष्ट्या, निमित्तवन््धिष्ठाचन्तराभावादसिगन्त- ai यथा डि लाकं श्टलुवणादिकम्‌पादागकारणं कुलाल-

wa: | गतिसामान्यं मुण्डकोऽपि प्रतिच्रादृद्टान्तावादइ। azarae. चापीति | ङद्‌ार ण्टकेऽपि तावा | तथात्मनीति | घटः स्फ रतीत्यन्‌ ware vafawefacaa विकारा न सन्तीति सेाऽयमर्थी यथा AS: स्यात्‌ तथा TAM स उच्यते। इन्यमागदुन्दु भिजन्धाच्छन्द्‌. सामान्यादाद्यान्‌ विद्येव्चब्दान्‌ सामन्ययद्सातिरेकय एयक ग्रहीतुं खाता A WHA, Garay तु Vea Gears: शब्द विष्ेषो ग्टहोता भवति, aw वा awa तदवान्तरविष्रेषणन्दा Bwiar अवति, अतः शब्दसामान्ययषशणयाद्ा विश्रेषाः सामान्ये क्वा, तददात्मभानभास्यघटादय आत्मनि afer इत्यथः। प्रतिक्ला- दद्छान्तानराधाद्िक्द्द्यणः परछठतित्दमक्का पञ्चमोञ्त्याप्याह। wa xfs) यतो वा इत्र wat aa xfs पश्चमी प्रकते Rea.

Zoo शननप्रभाभासिते। [ख ०१।पा०)

सुवणकारादौनधिष्टादमपेच्छ प्रवर्तते, मेवं ब्रह्मण उपादाग- कारणस खतेाऽन्याऽधिष्टातापेच्छाऽस्ति, प्रागत्पत्तरोकमेवादि- तीयमित्यवधारणात्‌, अधिष्टाचन्तराभावेाऽपि प्रतिन्ञाद्ष्टान्ता- नुपराधादवादितेा वेदितव्यः श्रधिष्टातरि ुपादानादन्य- सिन्ञभ्यप गम्यमाने पनरण्यक विश्चानेन सचविज्चानद्धा सम्भवात्‌ प्रतिज्ञादृष्टान्तापरोध एव स्यात्‌, तस्मादधिष्टाचन्तराभावा- दात्मनः कर्रलमपादाबान्तराभावाख vafas कुतखा- त्मनः कटल्प्रहतिले॥

अभिष्यापदेशाच् ॥ २४॥

अरभिध्यापदश्खात्ममः seanafae गमयति ““साऽकाम- यत Ty Ui प्रजायेय इति "तदेत ay at प्रजायेय'दति Ni तजाभिध्यानपर्विकायाः ख्ञातग्त्यप्रत्तेः कर्तेति गम्बते। बडस्यामिति प्रत्यगात्मविषयलात्‌ बहभवनाभिश्वानस्य प्रति- frafa awa ti

ग्वयः। जनिकन्तुने जायमानस्य कायस्य प्रशृतिरपादान संचिका भव- तीति gare: | Saray फलं “अपादाने Teal” [पा ०२।६।२८] इति खात्‌ प्रष्टतो पश्चमोलाभः। रवं ब्रह्मबः परठतित्वं प्रसाध्य कलं साधयति । निमित्तत्वमिति | ww खातिरिक्षकचधिष्टेयं प्रहृतिल्वा- ग्ग्टदादिवदिव्याद्यनृमानानामागमबाधमाङ | प्राग॒त्यत्तेरिति। जम we ब्र्ेवेत्जापि at याजयति । खधिदाचन्तरेति ॥

रखकस्याभयसरूप्रकरसत्वमविरङधमिति सखक्रचतुदधयेन साधववि। कुतखेव्धादिना | खमिध्या |efeayen: ॥

[ख ०१।पा०४] शाङ्ग सत्रद्मसकमभाय्ये। 9०१

सासाञ्चोभयान्ञानात्‌ ॥ ९५॥

परकृतिलस्याय मग्यश्वयः Tag प्ररृतिब्रह्म यत्कारणं मा- WEBI कारणमपादायेोभ प्रलयप्रभवावान्नायेते “aarfe वा इमानि तान्याकाशादेव wud श्राकाशं भ्र व्यस्तं uf” इति । यद्धि यस्मात्‌ प्रभवति यञ्जिंख प्रलोयते तत्‌ तस्यापादानं प्रसिद्धः यथा ब्रोडियवादोनां ए्थिवी। सादिति चापादानान्तरानुपादानं खचयत्याकाश्चादेवेति। प्रत्यस्तमयखख मेापाद्‌ानादन्यच कार्यस्य TS: I

आत्मकृतेः परिणामात्‌ ॥ २९॥ दतद्य॒प्रहतिब्रह्य यत्कारणं ब्रहमप्रक्रियायां “तदात्मानं quagen” tia आत्मनः aaa कटं च दर्थयति, श्रात्मा- नमिति कर्मत्वं खयमकुरुतेति addi कथं पुनः पृवंसिद्धख षतः aean व्यवस्थितस्य क्ियमानलं शक्यं सम्पादयितु,

NAAN

WTI CAC | श्याकाश्ादेवेस्ेवकारसचितमुपादानाग्तरा. मुपादानग्रबं साश्तादितिपदोन GAR TUAAifa योजना।

आात्मसम्बज्िनी कतिः qmauata, सम्बन्धखात्मनः afa प्रति विष. यत्वमाख यत्व | मनु छृतेराञ्रयः सड भवति विषयस साध्यः। रकररोभयं विङडमित्याश्ङ्कते । कयं पुमरिति। यथा गदः सश्व- परिबामाभेदेन शतिविषयत्वं तदात्मन cary । परिणमादिति। wim ममिन्धविरोध इति Re: | सिडस्यापि साध्यत्वे ceraary | विक्षारात्मनेति । ay age qanafafs तोयया कावौ-

तना साष्वलसब्ाऽख्‌ प्रतित्वं wat त्वन्धाऽस्विद्त Wy) खय- 3

Sex रलप्रभाभासिते। [ ख ०र।पा०8।

परिशामादिति ब्रमः, vafagrsfa हि षश्चाद्या विशेषेण वि- काराक्मना परिशमयामासाद्माममिति। विकारात्मना 4 परिष्ामे aqrarg प्रतिषपखभः, खयमिति च विशेषणात्‌ निमिश्लाम्तरानपेखवषमपि प्रतोयते, परिणामादिति वा एयकलखचे, ABS: 1 tay प्रतिग्रह यत्कारणं ब्रह्मण एव विकाराद्मनायं परिणामः सामानाधिकरष्छेनाखायते “aq त्य चाभवज्िरक्रञ्चा निर्क्र च, द त्यादिगेति॥

योनिश्च हि गोयते ॥ ९७ ॥

दइतख प्ररूतिनग्र्म त्कार शं ब्रह्मये निरिल्यपि प्ते, वेदा- wy RATT Wed ब्रह्म Airc “agaarfs परि- पश्यन्ति धीराः' इति wi afaseyg vafaaea: समधि- गता लाकं एथिवी यानिरोाषधिवनखतीनामिति । ख्वोयानेर-

fafa चेति। wee: छतिकमलापपादनाथं परिगमादिति ष्ट. व्धाखथाचान्ययापि awe; एक्‌ छचर्मिति। ग्ब्डूषट इति aa eq wafa परिबामसामानाधिशक्स्णणखमेः aga: प्रछतित्वमिन्बयः। सत्यं ward, eared yard, fran ae wel घटादि, afaca amare कपोातसरूपादिकं च ब्रद्येवाभवदिव्य्थैः॥

वत्र खच परिणमणश्ब्दः कायमाच्रपरः नतु सतकावात्मपरिगा- मपरः ठतदमन्धत्वमिति विवरतबादम्य aware यानिश्ब्दाख yvataefaary । यानिखखेति। कतार कियाशक्िमग्तं, ew निय. mat, YAR प्रशं AG पृं, यनि ows, wT ध्यानेन पश्चन्तीबर्धंः। मन्धनु पादामेऽपि स््रीयोनै योमिश्ब्दा दष्ट xan are) स्त्रीयो. नेरिति | दोखितमवयबश्ब्द्‌ःयः। tthe ख्ागमप्यसा भवति

[ख०१।पा०६] WTC ATA | ४०

णस्लवावयवदारे् गभ प्रह्युपादानकारणवं । कचित्‌ खान- वचगाऽपि योानिश्रष्दा दृष्टः, afre इन्द्र faut अकारोति ` वाङ्यञ्षात्‌, तत्र प्रछतिवचनता परिग्छ्ते “यथाणंनाभिः ड- जते Zed च" दत्येवंजातोधकात्‌ । तदेवं प्ररुतिलं ब्रह्मणः प्रसिद्धं) चत्पनरिदमुकतं terusa ada निमिसकारपोव्वेव geraifey Ga दृष्टं नापादानेचित्थादि तत्मल्यच्यते, न लेाकवदि्‌ इ faa, न हायमनमानगम्योऽर्यः *ब्रब्द गम्यलास्व- wrde यथाज्रन्दमिद भवितव्यं, शष्दयचेकिठुरोखर स प्रङ- तिल प्रतिपादयतोद्यवोचाम, यन्ेतस्सन्ये विकरण 1 प्रतिव- waa: ॥ एतेन सव्वं व्याख्याता व्याख्याताः ॥ BE ॥

- ईचतेनाशन्दमिद्यारग्य प्रधामकारणवादः wqava पुनः

aga मतयेन्यादिश्ब्देनं ory, ऊशनाभ्यादिप्रछतदट टा म्तवाक्छग्रेष विराघादिव्याह। कचिदिति । शे इन्द्रतेतव निषदे उपवेशनाय योनिः खानं मया शखकारि कतमित्थेः। प्वपक्ताक्तानुमानान खम्‌- द्यागमनाधमाड | यत्प्रनरित्यादिना। नन्वनुमामस्य अत्नपे्तत्वान्र तया are Kaa खाह। नहीति । नगत्कता पक्षः Baq सिद्धति या ufa: सा शरीरजन्धेति दाभिविरोधेन निन्धक्ृतिमतोाऽन माना- सम्भवादसः BANA पक्तोकव्धानपादानत्वसाधने भवव्वेवापजोग्यया प्रकतित्वगाधकखत्या नाध cau, wea विलच्तण्त्वाट्रद्यणा अगदुपादानत्वमिति तच्ाह। qadfa) न विलच्डत्वादित्ारभ्ये- ay) खत उभयरूपं aca qua waatafa fess

रतेन स्व व्याख्याताः | अस्याधिकरशस्य तात्पये Te ङ््मनु-

* अन्द्‌ मम्यला सस्ति ato are पुर ae: | 1 परतिपाद्यिष्ाम दति ate: ` 3 ह 2 ।

8०8 रन्नप्रभाभासिते। | अ ०९।पा०४]

cating निरारृतः, ae fe पच्खोपाद्लकानि arfafe- fagraratfa वेदान्तेव्वापातेन मन्दमतोन्‌ ufaaraiifa स च कायंकारणामन्यतार्ण्पगमात्‌ प्रत्यासन्ना उेदान्तवारख देवलप्रष्डतिभिख कंसिद्धरग्बख जकारः खग्न्येव्वा्ितः तेन तत्म- fade एव यन्नाऽतीव कृते नाखादिकारणवादप्रतिषेभे। तेऽपि त बह्मकारणवाद्‌ पस्य प्रतिपकलात्‌ प्रतिषेद्धव्याः, तेवामणण- waa वेदिकं किञ्चिचिङ्गमापातेन मन्द्‌ मतीन्‌ प्रतिभायादि- ति, रतः प्रपागमल्लनिवडंणन्यायेनातिदि शति, एतेन प्रधानका- रणवादप्रतिषेधन्यायकलापेन सवंऽए्वादिकारणवादा पिपर fafagaar व्याख्याता वेदितव्याः । तेषामपि प्रधागवदश्रष्द-

बदति | डदतेरिति। परधानवादस्य प्राधान्धेन निराकरये रेतूगाह। तस्य हडीवादिना। तद्यरवादि वादा उपेच्छडीोया दुबेलत्वादि त्व art) सेऽपि त्विति । faders कथं प्रतिपन्ता इन्यत खाइ । तेषामिति । सथा fe greta जगत्कारयत्वच्चापनाथें परिता पु्रमुवाच। Wet बटधानानां मध्ये unt भिन्धीति frat भगव इब्ुवाच पज्रः, पुनः frat किमच्र पष्यसीद्यक्ते न किश्चन भगव rary, तच पिवराऽबि- मानं न पश्चसीवयुक्कं, तया च न किचचनशम्दाब्छन्धखभाववादे प्रती. येते, WAM utara इति, णखवमसदबेदमग्र खासोदगे- स्बोयाजित्वादि लिङः zea) ्वच्रावादिवादाः ओता नवेतिसं- प्रये Tau रवादिश्यब्दबलाचछोता इति प्राेऽतिदिश्ति। Tara! खस्यातिदेश्तान्र wun ayaa न किद्धनासच्छब्ट याः प्रब- शाये,ग्यवश्ुपरलवादयण्रम्दस्य aquifer, तेषां बा-

[अ०र।पा०९| शाह रब्रददखचभावये। ४०४

ताच्छब्द विराधिलाखेति) व्याख्याता व्याख्याता इति पदा- भ्यासोाऽध्यायपरिसमाश्चिं चातयति |

इति ओमच््कछारोरकमोमांसाभाणे श्री मद़ाविन्दपृञ्यपाद्‌- भिव्यरो मच्छद्रभगवत्पादलते प्रयमाध्यायख wae: पादः समाप्तः ॥ *॥

॥ ® | दति प्रथमाऽध्याखः समान्नः॥ॐ॥

दानां प्रधानवादवदओ तत्वं, ब्रद्ाक्षारडश्यतिनाधितत्वश्च, तस्माद्र दयेव परमकारयं, तस्िप्नेव सवषां वेदान्तानां समन्य डति fas |

डति ओमत्पस्महसपरित्राजकाचाय खीगोविन्दानन्द्‌-भगव- ANTAHAT शासीरकमीमांसाव्याखयायां भाव्यरत्रप्रभायां प्रथमाध्यायस्यं अतुः UTS a

02k ॥ MUTT Gain: aK ॥

11777114

9०९ र्लप्रभाभासिते। [ च्च ०२।पा०६]

ॐ परमा द्मने नमः |

UAHA षप्रसङ्ग द ति चेन्नान्यकमुत्यनवकाश- द्‌ाषप्रसङ्गात्‌ ॥ ९॥

प्रथमेऽधाये WAY: सवेश्वरो जगत उत्पल्िकारणं खल वादय Ta घटरुचकादोनां, उत्पन्नस्य जगता नियन्तुवेन स्वितिकारणं मायावौव मायायाः भ्रसारितस्य अगतः पनः खाक्मन्येवो पसंहारकारणमवनिरिव wafawe wauraz, स एवष स्वेषां न श्राद्मेव्येतदेदागकवाक्यसमन्वयप्रतिपादमेन प्रतिपादितं, प्रधानादिवादायाग्रब्दटत्ेन fatraat: इदा- at wae खतिन्यायबिरोधपरिषशारः प्रशानादिवारानाश्च न्यायाभासापषटडितलं प्रतिवेदान्तच्च र्श्यादिप्रक्रियाया श्र विगोतत्मित्यस्या्थंजातख्य प्रतिपादनाय दितोयाऽष्याय श्रा रभ्यते। तच प्रथमं तावत्‌ स्तिविरोधमुपन्यस्य परि- रति यदुं wea सर्वश्च जगतः कारणमिति ATEN

xg aga Ta: | साष्यादिसमतियक्किभिने चलिते वेदान्तसिडाम्तमो निमलेविविधागमेरविदिते Starfe sare: | sawnufaaferafafaagaat च Karwar {लिन प्रथितोऽपि मामतमद्चन्तं Saale AF नामरूपे व्याकरवाणीति खतेनामतमद्वदपि सं्ामतिंव्धयाकताऽपि लिङ्गणसोरापाधिना कतति aa इति च प्रथितः प्रसिडधा ad प्रब्म-

[weoxiutee] WITCH GSMA | ace

कलः, Wwaraamsreveyia | सतिख तन्ास्या परमषि- प्रणोता अिष्टपरिग्टहीता, अन्याश्च तदनसारिष्यः waa, एवं सत्यनवकाशाः प्रस्च्येरम्‌, तासु BVH WTA Bae जगतः कारणमुपनिबध्यते, मश्वादिसतयस्तावशादनालख- रोनायिराजादिना धर्मजातेमापेकितम्थें sadaay: सावका- शा wate, we वणंस्यास्िन्‌ कालेऽनेन विधामेनापनयम- मोदुश्याशार इत्थं वेदाध्ययभमित्यं शमावतेनमित्थं ae- धर्मचारिणीसयोाग दृति, तथा परूषाथाखतुर्वफाम्रमधमीन्‌ भागाविधाभ्‌ विदधति, नेवं कापिखादरिद्धतीनामनष्ेये वि- षरोऽवकाग्ाऽस्ति, मेालखाधनमेव fe सम्यग्दशंनमधिङ्त्य ताः प्रणीताः, यदि तत्राणनवकाभ्ाः ख्यः श्रानयेक्यमेवार्खां प्रस

मित्रं परमात्मानं मलप्रकतिनियन्तारं as इत्यचः | सतिप्रस- sta पुवंत्तराध्याययोगिषयविषयिभाषसङ्गतिं वक्तं ew कोतंयति। प्रथमेऽध्याव डति। लग्भादिदधघमारभ्य जगदुत्पश्यादिकारय ब्रद्येति प्रतिपादितं शास्रटच््रा विवित्यादिदचेष, स रखवादितीयः सवोा- wea श्यामुमाजिकमित्धादिना कारणान्तरस्याश्रातत्वं दशिंतमि- त्ययः र्वं प्रथमाध्यायस्यायेमनद्य तस्मिन्‌ विषये वियोघपरि- हार विषयिगं इितीवयव्यायस्यायं पादशः afya कथयति | रदा. wifafa | wa प्रथमपादे समन्वयस्य साष्यादिस्मतियक्तिभिवि- रोाधघपरिष्ारः क्रियत, डितीवपाद सष्याद्यागमा्मां भ्ान्तिम्‌स- व्वमविराघाय कथ्यते, ema पादे प्रतिवेदान्तं खृट्िश्चुतीनां जी वात्म- अतीनाख यमादिमहाभूतानां जशयक्रमादिकथनेनाविरोधः g. fama, waume fayndicadiat खविराध cay: | अयमे- वार्थः FSR UG BAA GWT |

esc रुनप्रभाभासिते। [० श।पा ०९

aa, तस्मात्‌ तदविरोघेन वेदान्ता व्यास्यातव्याः। कथं पमः teanfew हेतुभ्य aga way जगतः कारणमित्ध- वधारितः Faw: खत्धनवकाशदोाष प्रसङ्गेन पनराकिष्यते | भवेद यमगा सेषः खतनग् प्रज्ञानां परतन्प्रज्ञास्तु प्रायेण अनाः argu श्त्यथ॑मवधारयि तु मशक्ुवग्तः प्रस्यातप्रणेटका स खति- BABA, ACSA च श्रुत्य थ प्रतिपिल्छे रन्‌ Werwa च या- स्याने न विग्स्यवङ्मानात्‌ खतोनां भ्रणेढषु। कपिखप्रश- तोनाच्चाषे ज्ञानमप्रतिरतं waa, अतिख्च भवति “wis प्र- wa कपिखं यस्तमये न्नानैविंभतिं जायमान ञ्च पण्छेत्‌ः' इति।

“fda समति तकाभ्यामविराधाऽन्यदुख्ता। भतमेाक्तअरतेिङ्श्तेरप्यविरुडता' ॥ afr

aaruta विषये विरोाधशङगसमाध्ययामात्‌ समग्वयाध्थावानन्तब- मविसघाध्यायस्य यक्षम, तच प्रयमाधिकर्कतात्ययमाइ। प्रथम fafa ओते समन्वये विरोाधनिरसाथत्वादस्य पादस्य खुतिशा- स्ाध्यायसङ्तयः खमतसख्या पनात्मकलात्‌ सवंषामधिकरबानामेतत्पाद- सङ्कतिः। अव्र waaay सतिविरोाधादुक्कसमन्वयासिडिः फलं सि डाम्ते वत्सि्धिरिति विवेकः | वच ब्रह्मणक्तवेदान्तसमन्वया विष स fa age विङ्ध्यते नवेति खुतिप्रामाणाप्रामाख्ाभ्बा सन्देहे पुवेपच्ठमाहइ | यदुक्तमिति तन्त्यन्ते gars तत्वान्छनेनेवि तन्तं शाखं wna पष्चशिखादिभिः Gran, र्वं सवि बेदान्तानामदयब्रह्यसमम्बये निस्यकाः wicaw तासामपि ्रद्यार्थकल्वमस्तोलखविराध इव्त STE) तास हौति। ननु साह्य ख तिप्रामाद्याव प्रधानवादग्रष् मन्वादिकाती AM ATE स्यादिबा- wg तासां धम सावकाशत्वात्‌ प्रमाणं स्यादिव्ाइ। मन्वादोवि।

[अ०२।वा०९] WFCHAG AAAS | 8०६;

तस्मान्नैषां मतमयथाथे wel सं्भाषयितु, तवौवषटमेन *4 asi प्रतिष्ठापयन्ति, तस्मादपि wees वेदान्ता व्यास्येया दति पुनराक्तेपः, ae समाधिनंन्वषर्यगवका ब्रदाषप्रसङ्गा- दिति। यदि खच्यगवंकाश्चदाषप्रसङ्धनेशरकारशबाद श्राजि- पेपवमण्न्या ई शअरकारणवादिन्यः खतयाऽनवकाक्राः प्रसब्येरम्‌ ता उदादरिथ्ामः | “aa तत्‌ खच्छमविन्नेयं"” शति परं my: प्रहत्य स Wat तानां @awafa कथ्यत दति ar “तस्मा दष्यकस्‌त्यन्नं fare fewer’? दत्याइ। aaa: जापि “ment परुषे ब्रह्मन्‌ fre सम्प लोयते"" TATE ।

तहिं सांख्थादिसमतीनामपि ua तात्पयण प्रामाखमस्त तत्वं तु अरोवेव्यनिरोाध इत्यत ary, मैवमिति | ave विकल्पनानपपन्ते- निरवकाश्ख्मद्यनुसारेण शुतिश्याख्यानमृचितं सावकाश्राच्िरवकाश्ं बलोय डति न्धायादिव्याष। तस्मादिति। अतिविरोाधें सव्यप्रामा- ग्रोदल्वात्‌ Faust न युक्त इति waa) कथमिति ये खात- क्य अन्यथ Ny waaay तेषामयं Wagar न भवेत्‌, साष्कयश्डेषु खडालुनान्तु भवदिव्याह। भवदिति | तेषामतोदख्ियायश्नानवत्वाञ् त्र अद्धा स्यादिव्याह । कप्मिलप्रग्टतीनाश्ेति |

cael यो जायमान कपिलं जनयेदटषिं |

प्रतं बिभ्टयात्‌ was पश्येत्‌ परमेशखरम्‌"' | इति-

खुतियेाजना। यया साह्यस्मतिविरोाधाट्द्यवादस्त्याव्य इति

त्याचखते तथा सखन्यन्तरविरोाधात प्रधानवादस्त्याज्य इति मयाखत इति सिडान्तयति | तस्य समाधिरिति। तस्मादद्णः सकाणा- दव्यक्घं मायायां लीनं Baran जगदिति यावत्‌ । रतिडशसवाक्षा. Ral प्रराणसम्मतिमा़ | अतखेति | प्रभवन्छस्मादिति प्रभवो aH हेतुः, aaa afafafa प्रलया लयाधिष्टानं, तस्नात कल॑रीश्ररात

* सेते दति are Yo qr! + निष्किये दति awe) 96

ere रन्नप्रभाभासिते। [खन्शुपा०६]

“श्रतख सङ्खेपमिमं sued

मारायणः Faas पराणः |

ससर्गकाले च करोति खे

संहारकाले च aga wa: 0 इति

पराणे, भगवद्गीतासु च “शश्र त्सस्य जगतः प्रभवः प्रलय-

wu” दूति, परमात्मानमेव च प्रत्या पख्लम्बः पठति “तस्मात्‌ कायाः प्रभवन्ति संव स मखं बरा खतिकः ख नित्यः” दति । एवम- नेकः खतोव्वपीश्वरः कारणलेनोापादानत्वम च प्रकाश्चते। wfaraa प्रत्यवतिष्टमा नस्य सतिबखेनेवोन्तर प्रवच्यामि इत्य AMAURY ब्रदोषोपन्यासः । दशितन्त॒ अतीनामो- ्रकारणवादं प्रति तात्पयै, fanfare च इतीनामवश्च-

कायाः ब्रह्मादयः प्रभवन्ति। सर्व मुलमुपादानं facfcarfa a प्राखतिकः qc: खतः स fre rau: aa afafacra: कि fafa नोक्छ इत्यत atw) Ofaraafa । Gatat faut विरोधं कथं तक्वनिगयकत्राह | <fiatafa, अतिभिरेव anfaaa इत्यः सतीनां का गतिरियत ery, विप्रतिपत्ता चेति। वस्त तत्वे सतानां मिथो विरोधे वस्तनि विकल्यायागात्‌ क्प्तश्चविमला WIT: प्रमां, इतरास्त कल्यख्तिमला न प्रमाश्मिव्यथः। खषत. afafatry समतिनं पमाग्मित्यच जेमिनीयन्यायमाह। acata ति । Heact स्पष्टाट्‌गायेदिति प्रच्तश्चतिविश्डा सा सवो बेर- faaqafa समति्मिानं न्वेति सन्देहे मल्त्यनमानाश्मानमिति प्राप सिडधान्तः जप्तशचुतिविरोधे समतिप्रामाणमनपेच्तमपेक्लाग्रन्धं हेव- fata यावत्‌। fe यता सति facry yaaa भवति चर तु विराधे सन्धनुमानायागाश्भलाभावात्‌ सवंवेटनस्मविरप्रमा-

[अ०२।पा०१] WECHA TAA | ४११

कतव्येऽन्यतरपरि यरहे*ऽन्यतरस्यापरित्यागे च जअु्यनुसारिश्छः WAT: प्रमाणमनपेच्या इतराः, ACW प्रमाणएलक्चणे “विरोधे लनपेक्तं स्यादसति अनुमानं” इति म wafers श्रुतिमन्तरेण कथिदुपखमत इति शक्यं सम्भावयितुं, fafa- भाभावात्‌, wy कपिलादोनां सिद्धानामप्रतिहतश्ञान- लादिति चेत्‌, ग सिद्धेरपि खापेखलात्‌। धमानुष्टानापेशा fe सिद्धिः, सख धर्मयोादगाखलच्णः, avg पवंषिद्धायाञ्चोर्‌- गाया wait म पञ्चिमसिद्धपरषवचगवशेनातिशङ्धितु शक्यते, सिद्ध यपाञ्चयकच्यनायामपि बलात्‌, सिद्धानां ucftar प्रकारश्च खतिविप्रतिपत्तो wat ग भुतिव्यपाञ्रयादन्यत्‌ जिणंयकारणमस्ति। परतन्त्र प्रज्च्छापि area wats शेषविषयः पच्तपाता am, कस्यचित्‌ कचिन्तु पपाते सति

अमितः । खस्तु agate प्र्च्चमुले्त खाइ । ग चेति। या- मिनां सिडमदहिन्नाईतीडियनच्चानं सम्भावयितुं wafafa waa | श्रकयमिति। कपिलादिभिः किलादौ वेदप्रामाण्यं fafea वदर्यस्या- wea सिडिः सम्पादिता, तया सिद्धा प्रगोतस्मव्नसारेबा नादि ञ्चुतिपोडा म यक्तापरजोव्यविरोधादिति परिहरति | न fade. Wife, आतिशङ्कितुमिति, अतीनां म॒स्थाथंमतिक्रम्यो पचरि तात्य wfgg न waa cay: | खतः fagaer नापजीय इति चेत्रानी- शरस्य खतः fast मानाभावात्‌ aytaatare, सिडेति। त्सि- डानां वच्चनमािव्य बदाचेकल्यनायामपि सिद्धाक्तोनां भियो ere शु्ाशितमन्वाद्यक्किभिरेव वेदा्थंनिबयो यक्त xed: | अविरूपा- शयं विना सिडाक्िमाच्रं a तत्वनिंयकारसमित्धद्चरार्थः। गन weak: साह्यस्मता wal भवति तस्य मतिः बेदान्तमागे कथयमा-

*ज्यतर परित्यागे दवि बधे ge पाठः। 3०2

are रननप्रभाभासितं | [चं ०२।पा०१]]

परवमतिवेखरूप्येण AMATI, तस्मालखापि ख- तिबिग्रतिपर्छपम्यासेन शल्यमुखा सानन सार*विवेलनेन च स- wrt प्रह्वा संगरदणोया। या तु ऊतिः कपिखस् ज्ाना- निश्रथं प्रदश्यको xcfiar न तचा अतिविर्द्धमपि कायिकं मतं seta owe, कपिखलमिति खतिसाम्प्रन्यमा चल्कत्‌, wae च कयिखस्य etree, प्रतप्नवाङ्देवगालः खर शात्‌, अन्धा्ेदशंगष्य च प्राज्तिररितस्ताखाधकल्ात्‌ । भवति : RIA BI] fa ¢ ओ मनर चान्या मनोामं प्रश्याण्यनको शरुतिः “aq किञ्च मनर क्रत्‌ ARIF’ Cia | Vea इ “garag war ahaa arate । धमं पश्यलाव्मयाजो खाराग्धमयिगन्छलिः'॥ दति- सर्वात्मलवर कंन uwant कापिलं ad जिन्त इति aaa i कपिले fe न खवात्मत्दशंनमनुमन्यत, श्रात्मभेदाभ्युपगमात्‌। aaa are) प्ररतग््ेत्यादिमा। ननु wen कपिलस्य adware. SUI BA दुवास इत्यत are, या fafa, कपिलषष्टमागेव eigaat ओत इति गनान्तिरयुक्ता, तस्य देतवादिनः aiwer GAMA च सवेन्लानसम्भ्‌तत्वयेन अतः कपिला वासुदेवांश wa, सशि स्वात्मत्वश्ञानं वेदिकं साक्कम्पदिशतीति सर्व्व इति ara: | प्रतः प्दाशकस्य | fag यः कपिलं न्नानेबिंभतिं तमीखरं पष्टेदितिपि- धीयते, तथा चान्यायंस्य रश्र्प्रतिपच्चिश्घस्य कपिलसवश्नत्वस्य दश्र॑नमनवादस्तस्य मानान्तरेण प्राभि्रून्यस्य खा्यसाधकत्वायागा- न्नामवादमाचात्‌ wanafafsfcare | छन्याधति । देतवादिन

कपिलस्य saat निरस्य ब्रह्मवादिना मनोः ओवत्वमाह। भवति चेवि। इति दहासेऽपि कापिलमतनिन्दापुवंकमदेतं cftafaare!

* विं षयविबेखनेमति ate प° UTS: |

[अर२।पा०१] WATERING | eve

मद्ाभार तेऽपि च “बहवः परुषा WH_eTe एक एव a” दति विचायं “बरवः पुरुषा राजन्‌ बाङ्खयेागविकषारिणणः' दति परपर्मुषन्यस्य तह्ुदासेन- “agat परवा्ां हि खथेका याभिरुच्यते। तथा तं पुरषं विश्मास्यास्सामि wefan” ॥ CUM “ममान्तरात्मा AF Fa चान्ते Sfesfgan: | सववां arfaarasar न ary: Halwa Shea ॥ विश्वमद्धा विश्वभुजे विश्वपाद्‌ािनासिकः। एकद्चरति थतेषु VCH यथासुखम्‌" ॥ दति सवाक्मतेद निद्धारिता। शरुतिख earararat मवति

महाभास्तेऽपीति। पुरषाः wana: किं वस्तता भिनत्राः उत wae. wat प्रत्यगात्मा wa इति विमशायः। बहनां परधाकासार्गा देहानां यथ्येका योनिरपादानं ष्टी तथा तंपुरुषमात्ानं विं स्व पादानत्वेन Aaa सवव॑क्लत्वादिगुओेः सम्पन्नं कथयिष्यामि विने सवलाकप्रसिद्धादेव तियमनव्यादोनां मद्धानाऽस्येवति विश्मृ्धा, र्कस्येव स्वदे प्रतिविम्बभावेन ufazara, ca विश्वभुजत्वादि- याजना। सवभ्चतष्वेकखरति खवगच्छति BAW इत्यथः | खेरचायी खतन्लः, नास्य नियन्ता कख्िद्स्ति सवशर Fray: | वथा छख. fafa विशेकानन्द्खरूप इति वावत्‌। कापिलतन्लस्य बदमृलस्मति- विरोाधम्क्रा साच्तादेदविरोघमाइ। श्रुतिश्ेति। यस्मिन्‌ wre. काले केवलं खतन््प्रछतिकल्यनयेव वेदविरडं न किन्वात्ममेदकल्यन- यापोति सिडमि(त सम्बन्धः| खतिवरषे वेदस्यवाप्रामाण्यकिंन स्यादिन्वत are, वेदस्य होति वेदस्य प्रामाख्छं खतः सिडम-

ets रन्रप्रभाभासिते। [eR ttn]

“afaa सवाणि तानि च्राद्वाग्रदिजानतः। Aa HT ATE: कः भाक एकव्वमनुपश्तः''॥ tfa- एवेविधा | श्रतश्यात्ममेदकल्यनयापि कापिलस्य aaa वेद विरुद्ूलवं वेदानसारिमनुव चन विरुद्ध ल ञ्च । न के वल्वं खत- न्त प्रङुतिपरिकख्पनयेवेति*सिद्ध, वेदस्य fe facay खाय प्रा- are रवेरिव रूपविषये पर्षवचसान्तु मृखान्तरापेकं । 1 खा- Yo ware वक्कृ्छतिव्यवदितञ्चेति विप्रकष॑ः, तस्माद द विरद विषये खल्यमवकाशप्रसङ्गा न दाषः। BAW रत्य नवकाश- प्रसक्ता न दाषः ॥ दतरोषाश्चानुपलमेः ॥ > II प्रधानादितराणि यानि प्रधानपरिणामलेन war ;क- feats मददादरीनजिन तानि वेदे लाके चापलभ्यन्ते, तेद याणि तावत्‌ लाकवेदप्रसिद्धलात्‌ शक्यन्ते wa श्रसाक-

परुषेयत्वात्‌ योरषेयवाक्छानां खार्थखातितन्भूलानुभवयोः कल्पनया प्रामाण्यं श्चेयमिति व्यवहितं, परतः प्रामाण्यमिति विप्रकर्षः, अति- watfaia raat: | समयोाविंसेप्र fe निरवकाशेन सव. WT बाध्यमिह खतः परतः प्रामाखयेवेषम्यात्‌ भटिति fafaa- Wawa चानपसंजातविरोाधिना वेदवाण्येन विख्डसछृतेरेव बाध इति भावः। तस्मादिति विषेषादिदयचयः, मान्तिमुलत्वसम्भवादिति भावः।

महदषङ्करो तावदप्रसिदी खङ्कार परतिकतवेन तम्मावाखप्य- प्रसिद्धानि ag न शक्यन्त इत्याह । इतरोषाच्चेति। मन मइतः ० ee Be ee

* सिडमिति awe qo नाखि) t खार प्रामाण्यमिति a¥e qe mie ‡ निरूपितानौति awe qe पाठः। ।

[ख०२।पा ०९] प्राङरत्रह्मखबभाण्ये | 8९१

बेदप्रसिद्धलान्त॒ महदादीनां षष्टस्यवेद्ियायैखय म खतिरव- awd! यदपि कृचित तत्परमिव अवणमवभासते तदष्व- तत्परं arena शच्रानमानिकमपयेकषाः caw area THATATA BATIPATYMT ATS यक्रमित्यमिप्राचः, तसा- दपि ग सृत्यनवकाशप्रसङ्गे दोषः तकावष्टमन्त न विखचण- लादिल्यारभ्योकयिग्यति ॥ एतेन योगः प्रत्युक्तः ॥ ३॥

एतेन साद्य खृतिप्रव्याख्थानेन योगश्मृतिरपि प्रत्याखाता द्र ष्ट्येव्यतिदि षति, तचापि afafatraa प्रधानं खतन्व- मेव कारणं महदादीजि ख कायोणि ्रलाकवेदप्रखिद्धिानि Rea । waa सति समागन्यायलात्‌ पुवेणेषेतङ्गतं किमथे एगरतिदि श्छते,्रस्ि इ जाग्यधिका शद्धा सम्यम्द्‌ नाम्धुपायो हि यागा वेर्‌ विहितः “श्रोते मन्ता मिरिध्यासितव्यः' इति “चिर्क्रतं खाय समं रोर द्द्यादिगा चासनादिकल्यना-

परमव्यक्कमिति श्तिप्रसिड्धानि महदादीनीव्यत ere) यदपीति। दषतात्ययमाङ | कायति | सांखस्मुतेमेहदादिष्िव प्रधामेऽपि पा ag नेति fawtaa cau, cieafsarasfa तदुह्धयङ्गीगां कयं बाघ Kaa ae) तकति।

ब्रह्म र्णुक्समग्वयः certian विशष्छते न वेति सन्दे पवंन्धायमतिदिश्ति। रुतेन योगः vem: | अतिदेश्रत्वात्‌ पूवेबत्‌ सङ्ग्यादिकां Rea, पुवेथानुक्रनिरासं पुवंप्ल्माह। लि q- चेति। निदिध्यासनं योगः। fifa उरोग्मोवाशिरांस्यन्नताजि यस्मि ऋरीरे तत्‌ wad जिदद्नतमिति पाठखेष्छान्दसः, य्॒नोतेति wa: |

४९१ रतरप्रभाभासिते | [ष्ध०्श।पा०९]

परःखरं agua” योगविधानं श्वेताश्वतर पनिषदि Ewa, fa- gift च वैदिकानि योागविषयाणि ससह उपलभ्यन्ते, “At यागमिति मन्यन्ते fecfafxaurcat’ इति, “faaraat यागविधिश्च wer? दति चेवमारोभि । भागणास्तेऽपि “we तक््नदभ्ेनाश्वपायो Gras”? दति खम्यग्द्‌ ज्रं माभ्यपा खलेनेव वोगा- ऽङ्ो क्रियते, a: सम्प्रति पन्नार्धकदेश्रलादष्टकाटिस्मरतिवद्यो ग- सःतिरष्यनपवद नीया भविव्यतोति । इयमप्यधिका श्ड्धातिर्‌श्रन निवर्त्यते | श्र्थेकदेशसम्प तिपन्तावष्यथकरे्रविप्रतिपत्तेः पृना- MIG Tata | सतीष्यप्यध्यात्मविषथासु Itz Alay स्च या गस्मल्योरेव निराकरणाय aq: छतः, सद्यागा fe परम- परषार्यसाधनलतेन लाके wear faey परिग्टदीता लिङ्गन ख्‌ श्रतनेापदडितै, तत्कारणं साद्या गाभिपन्नं भ्चात्वा <4

a -~------- `` ~

न कवलं ata विधिः चिन्त यामस्य चापकान्धथवादवाक्छान्यपि स- aitare | लिङ्कानि चेति | at पर्वक्तां धारणां योगविदो योगं परम तप इति मन्यन्ते | उक्तामेतां ब्रह्मविद्यां योगविधिं ध्यानप्रकारद्च रूढ प्रसादात्रचिकेता Wear we प्राप्त इति सम्बन्धः। योगस्भतिः प्रधा. arfeawinsta प्रमाबत्वेन Sarat | eater प्रामाजिक्ाऽ्य HOU योगरू्पा यस्यास्तत्वादिव्ययः। दकाः कतव्याः FACAA- my उव्यादिश्चतीमां वेदाविरडायंकलतवान्भूलुत्धनुमानेन प्रामाखमृह प्रमागलच्तसे | एवं येगस्मते्यागे प्रामाण्ान्तत््वां शऽपि प्रामाखमिवि प्र्वपक्तमनद्य सिडधान्तयति। इयमिति। ननु नोाडादिङ्तवार्र किमिति न निराष्टता इव्त wre, सतीव्वपीति। तासां प्रतारकत्वेन प्रसिडधत्वादशिष्धेः पयप्रायेग्टेरोतत्वाददवबाद्यवताचात्राप-

[खअ०२।पा ०९] WITCH AS AAS | 8९७

waa -खर्वपाशेरिति। भिराकरणन्त्‌ म *साह्धसतिन्ञागेग वेदनिरपेक्तेण यागमार्भेण वा भिःजेयसमधिगम्यत इति। खति- fe वेदि कादात्येकविन्ञानादन्यजिःखेयससाधनमं वारयति “a- मेव विदिलाऽतिग्टल्युमेति नान्यः wat विद्यतेऽयनाय" cia देत्तिन fe ते aren योगाच नाद्ौकलवदर्िंनः। यन्तु दन aM तत्कारणं साद्य योागाभिपन्नमिति वेदिकमेव तज ज्ञानं ध्यानच्च साञ्जयोा गन्नब्दाग्यामभिलपेते प्रद्यासन्नेरिव्यवग- mai, येग Sia a विरध्यते तेनेष्टमेव wrgamaa;n: खावकाञलं | AQUISART Ws wT caaafeafante- gaa परुषस्य fange निगंणपरूषनिरूपणेन ag रभ्युप- गम्यते । तथा च योगेरपि “gy परित्रार्‌ विवर्णवासा मुष्डाऽ- परिग्रहः" इत्येवमादिश्रुतिप्रसिद्धमेव निटत्तिनिष्टलं vase पदेशरेनामुगम्यते । एतेन safe तकस्मरणानि प्रतिवक्रयानि, तान्यपि तकापपत्तिभ्वां तच््वश्नानायो पङ्खवंन्तीति चेत्‌, उप-

ata भावः। तत्कारणमिति | तेषां प्रष्ठतानां कामानां कारयां सांखयोागाभ्यां विवेकथ्यानाभ्यामभिपन्नं प्रत्यक्षया पप्तं दवं Bret सर्व॑पारैरविद्यादिभिरमुच्यत इव्यथः । समूलत्वे खुतिदयस्य निरासः किमिति कत इत्यत are| निराकरणन्त्विति। इति tat, aa- fafa श्रेषः। प्रव्यासत्तेरिति श्रुतिखसांस्ययोागणटब्दयोाः सजातीय- gadufenteta यावत्‌। किं स्वरेषु Hasta tary | येन त्व्॑रेनति। ब्रद्यवादस्य कणमभक्ादिभिविंरोधमाशङ्चातिदि- ufa रुतेनेति | श्रुतिविरोधेमे्य्थैः। उपकारकबाधो न युक्त इत्या

* सां ्न्नानेन का०। सांष्धदष्ेमग वधे०। 38

७२७ रसलप्रभाभासित्ते। [Won UTR]

gay नाल, meni वेदान्तवाक्येम्थ एव भवति “नावे दविग्मनते तं awe, तं ले परनिषदं aed एच्छामि"" दत्येवमा- दिणतिग्रः ॥ म विलछरषणत्वादस्य AMA शब्दात्‌ ॥ ४॥

ware "जगते निभिन्तं कारणं प्ररुतिखेत्यस्य Geared: छतिजिनिन्लः परितः, तकजिमिन्त ददानीमाकेपः परिदधि- यते। कुतः पनरस्िशबधारिते waa तकनिमिन्तस्ाके- पञ्यावका्नः। गमु धमं टव TWINGE आगमे भवितु atfa, भवेरयमवष्टम्मा थदि प्रमाणान्तरानवगाद् चाग ममाचप्रमेयोऽयमथेः Wee wa ध्मः, परिनिष्य- wer ब्रह्मावगम्यते । परिनिष्यन्ने च agit प्रमाणाक- राणामसख्यवकाशा चया एयिष्यादिषु। चथा च अतोनं परस्परविरोधे सल्योकवचेनेतरा Tawa, एवं प्रमाणान्तरविरो- सेऽपि तदभ्ेनेव श्रतिर्गायते। 1दृ्टसाध्येण चादुष्टमथें समपै-

WH Isa उपकास्कः सन बध्यः किन्तु avian rary । वान्य पोति | तक्राईनमानं, तदनयाह्डिका यक्िर्पपत्तिः॥

खमु तीमामप्रामाण्छात्ताभिः समन्वयस्य न विरोध इति सिडान्तवि- कचयत्वात्‌ इत्तान वाद्‌ नास्याधिकरशस्य तात्ययेमाह | ब्रद्यास्येति। पुवप्रच्ठमाचिपति | कुतः पुनरिति। अनवकाश हेतुमाङ्‌| नन धमं

NN AH

श्वेति। मागाग्तरामपेच्ते वेदकसमधिगग्रे ब्रद्यण्यनमानातमकतकसया-

oN दयोारि

घव शात्तनाच्पस्यानवकाग्रः, भिद्रविषयत्वात्‌ तकवे बधः |

* aaa: कारश्मिति wie | † इडसाम्पबेति ave are |

[अर२।पा०९] शाङ्ग त्रद्मङ्जमाण्ये | 8१९

यन्ती युक्िरनु भवस्य सन्तिरथते, विग्रङब्यते तु ्रतिरेति- wars खाथामिधागात्‌। श्रनुभवावसागश्च ब्रहमविज्जान- मविद्याया निवतक माखसाधनच्च दुषटफलतयेग्यते | श्रुतिरपि “Saar waa.” इति श्रवणव्यतिरेकंख art विदधती तकंमष्यजारतंगयं दजेयति, wawatafaw: पुणराशेपः fin- यते, म विख लाद खेति। wen चेतनं wy जगतः wafa- रिति तश्लापपद्यते। कस्माडिलच्णलारय्य विकारस्य aaa: | ददं fe ay कार्यलेनाभिप्रेयमाणं angefaaad अचेत WANE दूष्यते, wy ख जगंदिल्णं Wat weg quai ज च विखच्षणले प्रतिविकारमावेो दृष्ट, न हि रच- कारये विकारा amafam मवति, शरावादयो वा सुवशं- प्रश्तिकाः, aca तु acfam: विकाराः प्रक्रियके, ge.

सिस्य मानान्तर मन्बल्वारेकविषयत्वादिरोध इति pares wares | भवेदयमिति। खवष्म्भा cere: | मन्वेकविषयत्वेन विरोधेऽपि शुति- विरोाशान्भागान्तरमेव बाध्यवामिन्व खाइ । यथा चेति । urea दुबंशश्चतिबाधवत्रिरवकाशमानान्तरेख TAMIA सावकाश्रञ्चति- wri युक्चमित्यथेः। fay ब्रद्यसास्ात्कारस्य मेरे तुतवेन war- मस्ान्तरकुः तकं खस्वापरोच्लदटद्ान्तजोकरत्वेन प्रधानवदपरोच्ा्च॑- विषयत्वात्‌, WE पराख्यं कत्वादङिरक्मतसतकेव बाध्य रवाह | दृष्टेति । शेवि्ामाजेब परो च्चवयेति यावत्‌, अनभवखय ona दश्नेयति | अन्‌भकावलानचेति | For aaa मविरिनवर्च॑वादेन ade निकेमान्नद्व विधिविरोभान्भेवमिलाहश | सतिरवीति। रवं पूवं- we सम्भा चेतमत्र्यकार णवादिवेदानसमन्कयः, स्िखादिकं म चेबमपद्छतिकं कायंग्रयत्वात्‌ घटवदिति साख्वयागन्धाकेन विरध्यते म केति TRE खाते मुंलाभावर्त्‌ दु नं लतेऽप्यगुमानस्य खाननिमूलतयेन 8४

eRe - रुन्रप्रभाभासिते। [ख०श।पा०र]

फैन सुवणाजिताः, तथेदमपि जगदसेतनं सुखदुः are fad सद चेतनस्यैव सखुखद्‌ःखमेरात्मकस्य कारणस्य कार ufagatfa न विखच्तणस्य ब्रह्मणः, ब्ह्मविखच्तशल- Qa जगताऽश्द्धचेतमत्दश्नादवगन्तव्यं। wee We जगत्‌ सुखद्‌ःखमेहात्मकतया प्रोतिषपरितापविषादादिदे- तलात्‌ खगेनरकाद्युचावचप्रपञ्चलाख। Wat चेदं जगत्‌ चेतनं प्रति का्यकरणभावेनेपकरणभावापगमात्‌, म डि साम्ये सल्युपकायापकारकभावे भवति, ग fe प्रदीपौ परख- रस्यापकुरुतः। गन्‌, चेतनमपि कायंकरणं airfares भेोक्तरुपकरिग्यति, न, खाभिश्टल्ययेरणेचेतनां सयैव चेतनं भ्त्युपकारकलात्‌। ये Was tana afcae बद्यादिरचे- तनभागः ख VATS चेतमस्यापकरोति न तु खयमेव चेत- नखेतनान्तरस्य उपकरोव्यपकरोाति वा, facfawar wa- तारखेतना दति ष्या मन्यन्ते, तस्मादचेतनं कार्यकरणं।

पाबचल्यात्तन विशध्यत इति प्रत्युदाहरणेन पूवेपक्लयति। न विल. ्गत्वादिति। पवात्रषच्योाः समन्वयासिद्धिः तल्सिडिखेति परव. बत्‌ फलं, जगन्न तब्रह्मप्र्टतिक तदिलच्तत्वात्‌, qafenaw तच्च तत्मरृतिकं यथा गुदिलच्तणा रचकादय caw: | घखदुःखमेशाः. सत्वरजस्तमांसि, तथा च जगत एखदुःखमेडहात्मकसामान्वप्रह- तिकं तदग्ितत्वात्‌ यदिव्यं तत्तथा यथा ग्टदज्विता घटाद्व care} ग्टदेवेति । विलक्छणत्वं साधयति । ब्रद्यविलच्तगत्वद्धेति । यथा fe रक र्व afta: पतिसपन्न््यपपतोनां पीतिपररिवापविषादा- दीन्‌ करोति रखवमन्येऽपि भावा Ree: | as प्रीतिः aa, परितापः

[अपार] शराङ्् ब्रह्य द्चभाष्ये | 8२१

न च कालेाद्रादोनां wana fafquarwafea, प्रसिद्ध खायं रेतमाचेतमविभागेा शाक, तस्राद्रहयाविखलशणलाखेदं जगत्‌ तत्परहृतिकं । योऽपि कशिदाचक्षीत अत्या जगतसेतन्‌- ग्रृतिकतां तदसेनेव समस्तं अगच्ेतनमवगमिग्यामि प्ररति- रूपस्य विकारेऽन्वयदभनात्‌, अ्रविभावनन्त॒ awe परि- शाम विग्रेषाद्धविब्यति, यथा स्यष्टचेतन्यानामप्याद्मनां खा- पमृच्छाथवस्थासु चेतन्यं म बिभाव्यते, एवं कालो द्रादीगा- मपि चेतन्यं a विभावयिय्यते। एतस्मादेव च विभावितला- विभावितलहतात्‌ दिशरेषाद्रपादिभावाभावाभ्याञ्च कायेकर- णानामात्मनाञ्च चेतनलवाविशेषेऽपि नणप्रधानभावा न fa Treat यथया च पार्थिवलाविरशेषेऽपि मासख्पादनादोनां प्रह्यात्मवतिंगो विश्चेषात्‌ परस्यरोपकारिलं भवत्येवमिहापि ufaafa, ufauranfafecaa wa न विरोद्यतश्ति। तेनापि कथञ्चिख्ेतनलाचेतमत्वखक्षणं विलच्णत्वं ofcfeaa |

प्राकः, विधादा भमः, आदिपदात्‌ रागादिः उभयेखेत त्वेन साम्यादुपकार्यापकारकभावोा म स्यादित्युक्तं खामिग्ययाव्येभि- चारादिति wea) ननु चेतनमपोति। ग्टवयदे स्येव खामिचेतना- पकारुकत्वात्र यभिचार इत्याह । ने्यादिना। उत्वषापकषेश्रन्यवा- चेतनानां मियो नापकारकत्वमित्याङ | निरतिशया डति। aw दुपकारकत्वात्‌। अतचेतन प्रछतिकत्वबसेन जगच्चेतनमेवेत्ेकदेशि- मतमुव्धापयति। योऽपोति । घटादेख्ेतमत्वमनुपलब्धिबाधितं इत्यत ष्पाद | व्छविभावनन्त्विति। अतः कारमान्यपरिशामत्वात्‌ सतेाऽपि चैतन्यस्यानुपरलमििरिव्य्थः। खन्तःकरखादन्यस्य डच्छुपरागद प्राया-

9२२ सत्रप्रभाभासिवे। [ख.श।पा०१

nanfgaaeua fawous नेव परिष्धियते, *न वेत रदपि विखचणत्वं परिरठैः शक्यत care । तथालञ्च wet- दिति। अनवगम्यमानमेव Vz लाकं समस्तस्य aga: चेत मलं चेतगप्रजृतिकत्वश्रवणा च्छब्दशरणतया कवखयात्प्रखते, तच शब्दमेव विर्ध्यते, यतः weerefa तथालमवगम्बते। तथा- त्रमिति प्रज्टतिविलचणलवं कथयति । we एव विश्ानश्चावि- चामं चेति कस्यशिदिभागस्याचेतनतां saat चेतनाद्‌ दमशे विखच्चणमचेतनं जगच्रावयति। नन्‌ सेतनत्वमपि कचिद्चेतम- alfaaarat उतेदश्ियाणं शयते यथा, “खद्‌त्रवीदापोऽत्र वन्‌** इति, “तत्तेज tea ता ara ten” इति खेवमाद्ा क्तदिषया चेतनलश्चतिः, इद्धियविषयापि “a a प्राणा अदग्ेयसे विविदमाना बरह्म sa” इति “a इ वाचमृसस्तत् exe” इति चेवमाद्द्धय विषयेति | श्रत oat पठति ॥

मेव चेतन्याभिव्यक्तिनन्यदेति भावः। दच्यभावे वैतन्धागभिखक्गो ese | यथेति। खात्मानात्मनाखेत मत्वे खसखामिभावः कुत इवत GT) रतङ्ञादेवेति साम्येति प्रातिखिकखरूप विणे षाच्छेषशन- fad cai: यथा चेति। चेतनाद्चेतनभेदः कथमित्यत are! प्रविभागेति | चेतन्याभियक्यनमभिथद्छिभ्यामित््थः सर्व॑स्य चेतन- waaay wie परिषशस्ति। तेनापि कथञ्चिदिति, ङ्कारः त्यक्ता खचश्ेेख परिहरति न Garfeat| इतर. ेतनाघेतनरूपं Gage तथात्वशब्यटाचः। ताथ पत्तिः शब्देन wate ara) स्ुतिसाहङयान्र बाध्येदयत्तरख्क्रयावश्य wy" | atafa ॥

* म afer To |

[खअ.र।पा०र) शाङ्कसब्रहमङ्बभाय्ये SRR

अभिमानिव्यपदेशस्तु विशषानुगतिभ्यां ॥ ५॥

owe श्राश्रद्कामपनदति। न ee ग्टदत्रवीरिद्येवंजा- तीयकया श्रुत्या शतेदियाणां चेतमल्माशरडनीयं यताऽ- भिमानिव्यपदेश् एषः, ग्टदाद्यभिमामिन्यो वागाद्यभिमाजि- न्यञ्च चेतमादेवता वदमसंवदनादिषु रेतगोाचितेषु व्यवहारेषु व्यवरिगभ्वन्ते नग भतेदियमातरं। कस्मादननेषानगतिर््या। विश्षा fe भोका ग्तेद्धियाण्ाश्च खतना चेतनप्रविभागलक्षणः प्राग- fafea:, सरवैचेतमतायां चात नोपपद्येत । अपि च कीौषोतकि- मः MUS करणमाजाञ्ङ्ाविजिटकलये अरधिष्टादटचेतनपरि- गहाय देवताश्रब्देन fafsiafer “(को०२।९४) एता इ वे देवता श्रष ्ेयसे विवद मानाः दति “(के१०२।९१) ता वा एताः खवा र- वताः wre fa: sad विदिता? tha श्रमुगताख सवंवाभि- मानिन्यञ्चेतमादरेवता मन््ा्ेवारेतिहास्पराणादिभ्धाऽवगम्यन्ते “श्रभ्मिवोग्ब्धला म॒खं प्राविशत्‌” द्रत्येवमादिका च श्रुतिः करणे- ग्वनुयाडिकां देवतामनृगतां <wafa, प्राणखंवादवाक्यशेषे च

ग्टदादीगां ब्लुलादिशुतेकदभिमाजिविषयत्वात्‌ तया fru चा- विश्चानश्ेति चेतनाचेतनबिभागण्ब्दस्यो पचरितार्यत्वं न युक्तमिति सांख्यः aarat | खभिमानोति। संवदनं विवादः, न waatafafe- aaa वा चेतनत्वेन Butea | चकवेदप्रसिडविभागवबाधायागादि- au: विश्येषपदस्याचोान्तरमाहइ | पि चेति। asad खशेखत्वाय wat विवदमाना इ्युक्कप्राशानां चेतमवाचिदेवतापदेन विषेवितल्वात्‌, प्राखादिपदेरमिमानिवयषदे त्रः | oa निःखेयसं अद्यं विदिता

४२8 रतप्रभाभासिते। [ख ०र२।पा०९।

“a इ प्राणाः प्रजापतिं पितरमेव्याचः' इति seafagre- पाय प्रजापतिगमनं तदचमाचेकेकत्कमणेनाग्वयव्यतिरेकाभ्वां प्राएश्रेयप्रतिप्तिः, “ag वखिहर णं” इति देवंजातोयका<- सदादिष्विव व्यवहारोऽनगम्यमानाऽभिमानिव्यपदेशं दढव- ति । “तत्तेज tea” इत्यपि परस्या एव देवताया शअ्धि- BIE: खविकारेव्वनुगताया cate व्पदिश्छत tia Tes, तस्मादिषखच्षणमेवेद ब्रह्मणे जगदिलचणलाख न ब्रह्मुप्रति- कमित्याचि्रे प्रतिविधत्ते ॥ दश्यते Tie it

तुशब्दः *पूवेपक्तं व्यावतेयति, यदुक्र विलचणलान्नेदं जगत्‌ aguatanfafa नायमेकान्ता दृश्यते fe लाके चेतनत्वेन प्रिद्धेन्यः परुषादिभ्धा विखच्णानां केश्नखादीनामृत्पत्तिर- tarzan प्रसिद्धेभ्थो गामयादिभ्या इखिकादीनां । मन्षचेत- नान्येव पृरुषादि शरो राण्यचेतनानां कंशमखादीनां कारणानि

प्राणाघीना जाता cae: | नृगतिं बधा ares खनगता- खेति । तस्मै प्राणाय, afawca वागादिभिः खीयवशिष्टत्वादिगुब- समपणं छतं । तेजश्ादीनामीच्षणं त्वयेवे्चत्यधिकस्ये waatas- तया व्याख्यातं xvafaad: | यस्मान्नाल्ि जगतसेतनत्वं तस्मादिति पूव पच्तापसं हारः |

किं यकिखिदेलच्तं देतुः aera a) ea afew. TMT, नायमैकन्ते दृश्यते होति। Carcawta व्यभिवार इति wea), मग्िति। यत्किखिदेलच्तरण्रमस्तीति व्यभिचार इक्या | उच्यत इति। welcwm anretare प्राखित्वाप्रार््

* qatar का० वधे० wife

[ख०्र।पा०९१) WFCADAARTS | 8२५

अचेतमान्येव खिकादिश्रौीराणयचेतना्मां गेमयादीनां का- याणील्युच्यते, एवमपि किञ्चिद चेतनं चेतमस्यायतमभावमप- गच्छति fafqsawa वेलच्यं । महां्ायं पारिणामिकः सखभावविप्रकषंः परुषादीनां केश्रमखादौीनाच्च रूपादिमे- दात्‌, तथा गामयादीनां टशिकादीनाश्च, अश्यन्तसारूणे च प्रतिविकारभाव एव प्रलोयेत। शच्रयाच्ेत चरसि afy- त्पाथिंवलादिखभावः परषादीनां कंण्नखादिव्वमवर्तमाने गामयारीनां च िकादिखिति, ब्रह्माऽपि afe सन्ताख- WU: स्वभाव आकाशादिषव्वनवतेमानो Tea विलक्षणत्वेन ख कारणेन ब्रह्प्ररतिकलवं जगते दूषयता किमेषस्य ब्रह्मखभा- वस्याननुवतनं विखच्णएतलमभिप्रेयते उत यस्य कस्यचित्‌, श्रय चते तन्यस्येति ana yaa विकन्पे समस्तप्ररतिविकारोच्छेदप- सङ्ग:। न सत्यतिशये प्रतिविकारभाव दूति भवति । दितीये

रूपं वेलक्चणछमसती ययः | दितीयेऽपि aaa यभिचारमादइ | मडा- fafa, पार्शामिकः कणादीनां खगतपरिषामात्मक rad: | fay ययोः प्रछतिविक्षारभावस्तयेाः सादृश्यं वदता वक्तं किमाव्य- faa afafytfa, आदे दोषमाह । खनत्यन्तेति | दितीयमाशद्य ब्रह्मजगतेारपि तत्सत्त्वात्‌ प्र्टतिविहृतित्वसिडिरिव्याङ | wiar- दिना | विलच्चशत्वं विकल्य caaricare | बिलच्तगत्वेनेत्यादिना | जगति समश्लस्य WANA चेतनत्वादेरनन्‌ वतेमानाच्र ब्र्मका- यत्वमिति प्ते ada प्रहतिविक्रारत्वमित्ुक्षं स्यात्‌ तदसङ्त- faare | waa इति| टतीये तु cera इति। नच जगन्न

ब्रह्य प्रज्ञतिकमचेतमत्वादविद्यावदिति दद्ान्ताऽस्तोति बां, खना- 32

arg रत्रप्रभाभासिते। [ख ०२।पा ०९]

wufaga, दश्यते fe सन्ताखचणा ayaa आआकान्रादि- ग्बमुवतंमान TAM । ठतोये च इष्टाम्ताभावः, किं fe wea- न्येनागण्वितं तद ब्रह्मप्रहतिकं दृष्टमितिश्ब्रह्मकारणटवादिनं प्रह्यु- aifgaa, समस्तस्याख्य वस्तुजातस्य ब्रह्प्रतिकल्वाभ्पगमात्‌। श्रागमविराधस्त॒ प्रसिद्ध एव चेतनं ब्रहम जगतः कारणं प्रङति- ख्या गमतात्पर्यस्य प्रसाधितलवात्‌ । ay परि निष्यन्नलवात्‌ ब्रह्मणि प्रमाशान्राकि सम्भवेयरिति तदपि मनारथमाचंः द्पाद्यभावाद्धि नायमर्थः wares गाखरः, लिङ्गद्यभावाख जानुमागादीनामागममा चसमधिगम्य एव लयमर्या धमंवत्‌। तथा च श्रुतिः, |

“Sql तर्केण मतिरापनेया पराक्रान्येनेव BHAT प्रष्ठः इति) “काऽद्धा वेद्‌ क इद प्रवाचत्‌ इयं विष्टिः यत warns”

दित्वस्यपाधितात्‌। न च ध्वंसे साध्यव्यापकता, तस्यापि कायसं SIMA भावत्वे सन्रद्धप्रखतिकत्वादभावत्वाग्मषे चानादिभावव. क, (| ~ ~ स्यापाध्ित्वादिति, सम्मति कल्यव्रयसाधार्खं care, aaafa, पुवाक्तमनृद् ब्रह्मणः खुव्कतकेविषयत्वासम्भवान्र AAA CATT असक्घमिल्यादिना। लिङ्साट्ृश्वपदप्रङसिनिमित्षानामभावादनमा- नापमानश्रब्दानामगाचद्टः, ब्रह्य खच्णखया वेदेकवेद्यमिव्यधः। रषा aula afawaa ख तम्तरेख नापनेया मग सम्यादनोया | SET Rasa न fa AA वेदि गि a~N + बाधनोया {कुताकिकादन्येनव वेदविदायंब प्राकता मतिः सन्नानाया- नुभवाय फलाय भवति, हे पे पियतमेति नचिकेतसम्मति गले. qua) इयं विविधा efeaa: खा earn a at वाडा SMe, fasg वेदनं क इड लाके तंप्रयोाचत्‌, प्व चच्छान्दसो दी- Ua, चथावदक्षापि नास्तीबथः। प्रभवं जग्म न fag: मम सवा. * ब्रह्यवाद्निमिति ate | † साधनोयेति te २गो*। t arfeariain Ste & Ze

[अ०२।पा०१] WYCAG TAA | ze

दति Sar wer सिद्धानामपोखराणणं दुर्भौाधतां जगत्कार- we दर्धयतः। खतिरपि भवति- | “gfe: खलये भावाः न तांसकेण योजयेद्‌ | प्रहतिभ्यः पर यख तद चिगधस्य aq” i दति “शअरव्यक्ताऽयमचिन्योऽयमविकार्थाऽयम्‌च्यते" | दति च “a मे विदुः सुरगणाः प्रभवं न महषयः | avafefe Zarat महर्षीणां च सर्वशः| cfa चेवंजातीयका। यदपि अवणव्यतिरेकण मममं विदध- SR एव तक मणादर्तव्यं द शयतीत्युक्ं नानेन मिषेण ्ररष्क- तकस्याचात्मलाभः सम्भवति, अ्ुत्यमुग्टहीत एव WA तकाऽ- मुभवाङ्गतेना श्रीयते, खभ्रान्तवुद्धान्तयारुभयेारितरेतरव्यभि- चारादाद्मनोाऽनग्वागतलवं सम्प्रसादे च प्रपञ्चपरित्यागेन षदा- कना सम्पन्तिंष्रपञ्चसदात्मतं, प्रपञ्चस्य ख ब्रह्मप्रभववात्‌ कार्यकारणागन्यलन्यायेन ब्रहमाव्यतिरेक श्त्येवंजातोयकः |

दित्वेन जग्नाभावात्‌ | fda मननविधिश्याजेन, sea: saat: | wer avd fated सत्यम्‌ पखात्‌ परषद्गषस्यासम्भावनादेनिंरा- साव ग्रीवः त्यनग्हीतस्तमाद | खप्रान्तेति। जोवस्यावस्धावता देहादिप्रपश्चयुक्कस्य निष्यपश्चत्र ष्म सम्भवि देतयाश्प्रमाबविरो- धाटूकश्खादितीयत्वमयुक्तमि्येवं Ararat afacrata सूवाखवश्याखात्नेऽनुगतस्य व्यभिचारिकोभिरवस्धाभिर नन्वा गतलत्व- मसंस्पुटलं Sawai खाभाविकत्वे दयो ष्छव दात्मव्यभिचारायोगात सषु प्पश्चम्नाग्यभावे सत सलेन्येदयुक्वाभेद दग्र नात्निष्य॒पशचतरदधेकध ` सम्भवः, वथा घटादयो गटदमिनास्तया नगटूद्चाभिच्रं तच्नल्वादि- 312

४२८ रनपभाभासिते | [चख०२।पार श}

तकोप्रतिष्टागादिति च केवलस्य ane विप्रखमकलं दज यिष्यति । योऽपि चेतमकारणथवणवलेमेव समस्तस्य जगत- खेतमतामुष्ेेत तस्यापि विश्चानञ्चाविन्ञानश्चेति चेतना तनविभागश्रवणं विभावनाविभावनान्धां चेतन्यस्य शक्यत एव याजयितुं । wea लिदमपि विभागञ्रवणं म॒ gw, कथं परमकारणस्य WA समसखजगदाद्मना Wares आव्यते विश्लानश्चाविश्चागञ्चाभवदिति। aa यथा चेतन- स्यातच्ेतनभावेो मेापपञ्चते विलक्षणत्वात्‌, एवमचेतनस््ापि चेतनभावे नोपपद्यते, प्रह्युक्लान्तु विखक्षणलस्ध यथा yaa सेतमं कारणं ara भवति॥

Rafe चेन्न प्रतिषेधमाचत्वात्‌ ॥ ७॥ यदि चेतमं we शब्दादिषदीनश्च ब्रह्म तदिपरौीतस्याचेत-

सवं GIs Kat: | उताऽन्धाटशतकंस्याच ब्रह्मण्णप्रवेश्ादस्य wager तकेंणाक्तेपावकाश्र इति भावः। ब्रह्मणि शुस्कतक- स्याप्रवेशः Wawa Kary, तज्ाप्रतिखानादिति। विप्रलम्भकल- मप्रमाकल्वं | ATA रक्देशिना स्वस्य जगतचेतनलोक्तौः विभागख- त्यन्‌ पपत्तिरिति gaa सास्येन an तच तेनेकदशिना विभाग- खते खेतन्धाभिव्यक्यनभिव्यक्तिभ्यां याजयितुं शक्यत्वात्‌, साह्यस्य विदः Sue वच्यलेपायते, प्रधानका्यत्वे सवंस्याचेतनत्वेन चेतनाचेतनका- येबिभागासम्भवादित्याइ | योऽपीत्यादिमा | सिडान्ते चेतनाचेतन- बेलच्ण्याधिकारे कथं ब्रह्मणः प्रक्ृतित्वमिव्यत वाइ । प्र्॒क्कत्वादिति। ्प्रयेजकतव्यमिचाराभ्यां frowenfeary: ।

कायमुत्पत्तः प्रागसदेव स्यात्‌ खाविर्डकारबात्मना सश्वावाग-

[ख०र।घा ०१] WF CHGS वमा्ये | ४२९

मख्याष्णद्धस्य शब्दादिमतञ्च कार्यस्य कारणभिययेत, waq तिं कायं प्रागत्यन्तेरिति प्रबच्येत, अनिष्टश्चेतत्‌ सत्कायैवा- fenwafa चेत्‌, ` मेष रोषः, प्रतिषेधमाचलात्‌, प्रतिषेधमानं हीदं ara प्रतिषेध्यमस्ति, न wa प्रतिषेधः प्रा गत्यन्तः सत्त्व aria प्रतिषेद्धुं शक्राति, कथ, यथेव होदागौमपोदं कायै कारणात्मना सत्‌ एवं प्रागत्यत्तेरपोति गम्यते। म ₹रीदानी- ANE कायें कारणात्मानमन्तरेण खतन्मेवास्ति, “wl तं परादााऽन्य्रा्ममः सवे वेद दत्यादिञ्रवणात्‌। कारणा- त्मना तु सत्वं कार्यस्य प्रा गत्पत्तेरविश्रष्टं। मन॒ शब्दादि दीम WE अगतः कारणं, वाढं, म तु welfare कारणत्म- मा Wet प्रागत्पन्तरिदानोश्ास्तीति, तेन न Taga aM प्राग्‌- त्पन्तेर खत्काय॑मिति। विस्तरेण चेतत्कार्यकारणामन्यलवादे ATA: IN

SAA तदत्‌ प्रसङ्गाद समश्ञसं ॥ ८ ॥

sae, यदि श्योाल्यसावयवलाचेतनतपरिच्छिन्नलाश्ट-

दिव्पसिडान्तापत्तिमाश्रद्च मिथ्यालवात्‌ कायस्य कालचयेऽपि कारमा- mat awataaetata समाधत्ते। सदिति । चेदित्यादिना सत्‌ स्यादित्ति सजचचप्रतिपेधा निरथेक caw) कायंसद्यत्वाभावे शुति- ate | सरव॑न्समिति । fama: wear परिहस्ति। न- fearfem | fasta चैतदिति मिश्यालमिव्धयेः | सत्वार्यवादसिद्यधं ara क्षार्बस्यापि ardaeqaiaay

8३० रत्र प्रभाभासिते। [खअण्श।पा et}

द्यादिधर्मकं कायें ब्रह्मकारणकमन्यपगम्येत, aria wea प्रतिषंङञ्यमामं कायें +कारणेऽविभागमापद्यमानं कारणमा- wat wae दूषयेदिव्यपोते कारणस्यापि ब्रह्मणः का यंद्येवा- श्ूरद्यादि रूपता प्रसङ्गात्‌ way ब्रह्म जगतः कारणमित्यसमखष- मिदमेपनिषदं दशनं । श्रपि च समस्तस्य विभागय्ाविभाग- aa: gaara नियमकारणाभावात्‌ भेक्रभाग्यादिवि- भागेनेत्पन्तिमं प्राप्ने तीव्यवमश्चसं। रपि च भेोक्र्णां wwe ब्रह्मणाऽविभागं मतानां कमादिभि्मिन्न प्रलयेऽपि great अभ्युपगम्यमामायां मृक्रानामपि पमरत्पन्तिप्रसङ्गादषमश्चसं । अखेदं जगदपोतावपि विभक्रमेव परण ब्रह्मणावतिरतेवमणपो- fata म सम्भवति, कारण्ाव्यतिरिकश्च कायें म सम्भवती- व्यसमश्चसमेवेति, Tara i

इति शडूगखचं ares) aarefa) ufademarauey are करोति, यथा we Saar waaxgy जलं दूषयति वडदि- त्यर्थः । वस्य याजनान्तरमाह। खि चेति। सवस्य कायंस्या- पोते कारयवदेकरूपत्वप्रसङे EMU: | च्थान्तरमाह | शपि vfs | कमादीनामत्यस्षिनिमित्चानां प्रलये$पि भाक्तणं उत्पतता तददव मुक्ता नामप्यत्पत्िप्रसङ्ादिन्यथंः) wea वाख्यान्तरमादह। खथयेति। यदि शयकालेऽपि कषाये कारस्गादिभक्तं तहिं स्थितिकालवह्लयाभाव प्रसङ्गात्‌ कार्ये देतापत्तेखासमञ्चसमिदं दश्ंनमिद्यथैः 4

Silat जगत्‌ खकारं न दूषयति कार्ये लीनत्ान्मुदादिषु नील-

* क(रख्ाविभागमिवि Sto बभे |

[अ.२।पा ०९] WITCH TEATS | 8१

न त्‌ ददटान्तनाकात्‌ ॥ ८ ॥

भैवास्मदीये रशने किञ्िदसामश्जस्यमस्ति यन्तावदभि- fed कारणमपिगच्छत्काये कारणमात्मोयेन wae दूषयेदि- ति, तददूषणएं, कस्मात्‌ दृष्टानभावात्‌। सन्ति fe दृष्टान्ताः यथा कारशमपिगच्छत्‌ कथे कारणमात्मीयेन धर्भेण म दूषयति, तद्यथा भरावादयो स्टद्मह्ृतिका विकारा विभागाव- ओायामृशावचमध्यमप्रभेदाः सन्तः पुनः प्रछतिमपि गच्छन्तो म॒ तामात्मोयेन waw संखजन्ति। रुचकादयश सुवणंवि- कारा श्रपीता न सुवरंमात्मीयेन waw संङजन्ति। ए्थि- वीविकारखतुविधा waarar a एथिवीमपोता waiter way dwafa । +तत्पच्स् तु म afea दृष्टान्ताऽकि, श्रपौ- तिरेव fe म सम्भवेत्‌ यदि कारणे काये खधर्भदोवावतिष्टेत, श्रनन्यवेऽपि कार्यकारण्याः कायस्य कारणात्मलं न त॒ कार एस कायात्मलं, ACA Ty इति वच्यामः। WIA

घटादिषदिति। faxes वाच | नेवेत्यादिना। अपिगनब्छत ली- वमानं, विभागावसख्या fafaate:, तलत्पच्तस्येति मधुरजलं vasa कारबमिगटदान्तः। किख दूषकत्वे कायस्य fafa: स्याक्लवशवदि- aie, ्पोतिरेबेति | सति ara तद्धर्म कारथस्य योगे न सम्भवति ude धमा गामप्यसक्वादिति भावः। गन्‌ सत्वावंबाद लयेऽपि कायस्य कारयाभिदेम ata Fase स्यादित्यत are! अबन्धत्वेपोवि। कल्ितस्याधिषानधर्मवक्वमभेदाप्र afusiaw afe- Waa तस्य कायात्‌ Bua सत्वादिकयंः। किश्चापोताविति

* त्न्पस्ति ave Ste कार |

8३२ रन्रप्रभाभासिते। [ख०र।पा०१]

Gaya, कायंमपीतावात्मोयेन wae कारणं संखजेदिति faarafa fe समानोऽयं प्रसङ्गः कायंकारणयारनन्यवाभ्युपग- मात्‌ ददं सवै यदयमात्मा श्रा्छवेदं wa बरषटौवेद मग्टतं पर- स्तात्‌ सवे खल्िदं ब्रहोव्येवमाद्याभिरिं खुतिभिरविभरेषेण Fray कालेषु कायस्य कारणादनन्यलं आव्यते। तच यः परिहारः कार्यस्य तद्धमाणश्चाविद्याध्यारोापितलान्न तैः कारणं संश wa दति श्रपीतावपि स समानः। safe चायमपरोा इष्टान्तः, यथा खयं प्रसारितया मायया araral चिष्वपि- कालेषु a संसश्यते श्रवस्तलात, एवं परमाद्मापि षंषार- मायया न संस्युश्यत इति । यथा च taggin: खञ्नदश्ननमा- यया म संस्पृश्यते प्रबधसम्प्रसादयोरनन्ागतलात्‌, एव- मवस्थाजयसा्छेकेऽव्यभिषवा्यवख्थाचयेण व्यभिचारिणा न SUWA | मायामाचं येतत्‌ पर माक्मनोाऽवस्ा चयाक्ममावभा- सनं रज्वा इव सणादिभावेनेति। WAI वेदान्तायसम्यरा- यविद्धिराचारयैः।

विषयं gufafa प्रतिबन्धय समाधक्ते। अनब्व्यद्चेवि । परिगाम- cuit Sena विवतटृष्टान्तं याचे afer चेति । मायाश्वन्‌- पादानमिव्यरच्या ददान्ताम्तरमाइ | ययेति | ela खप्रकाले TT- deat इव्त ae) परनाधेति | जायत्सुषुग्योः at चातमनेऽस्पश्रात्‌ तत्कालेऽप्यस्पश्न इत्यथः USMY जो वस्यावख्याभिरसं सगं स्तदा सवं- स्य fa arefafa दाष्टन्तिक्रमाङ | cafafa | यडा जगव्नम्-

fafana डंखरस्यावसख्या्रयं तदसङ्कित्वे aeaafaare | खवोक्त- fafa | यदा तज्चमसोद्यपदेश काले प्रबुध्यते मायानिदरां ata act

* BASIN एक tia साग Ge बध०। + vara दूतौति Glo Blo awe |

[अन०्द।पा.९ शाङरत्रद्मस्जभाश्े | 6 शश

““श्रनादि मायया BAT यदा जोवः प्रबुष्यते। श्रजमभिद्रमखभ्नमदेतं TAA तदा ॥ इति तजर यदुक्रमपीते कारणस्यापि कार्वख्ेव द्ोाष्यादिदोाष- Way इ्त्येतद यक्तं । यत्पुनरोतद्‌ क्रं समस्तस विभाग ख्ाविभाम- wa: प॒नविंभागेनोात्पत्ता नियमकारणं aaa दत्यय- मष्यदाषः दृष्टान्तभावादव, यथा fe gyfavararcrafy sat खाभाविक्यामविभागप्राप्री निथाज्ञानस्यानपादित- त्वात्‌ पुवैवत्‌ पुनः way विभागे भवत्येवमिङहापि भविव्यति। afagra भवति “cat: सवाः प्रजाः सुति day न विदुः सति सम्पद्यामह cia. a te arar ar fast ar sar at वरारावा MST al VasT Al TUT aT मश्कावा यद्यद्ध- वन्ति aval भवम्तोति। यथा fe श्रसविभागेऽपि परमात्मनि मिथ्याश्ञानप्रतिबद्धा विभागव्यवद्ारः खभ्रवदव्याहतः feat दूष्यते, एवमपोतावपि मिथ्याज्ञानप्रतिबद्धेव विभागश्रक्ति-

जग्नलयख्िन्यव TAA CAT ATA ae: | फलित. ary, तचेति। इदितीयमसामन्नस्यमनृद्य तेनेव are ufcweta | यत्पनरिति। सषुप्तावश्चानसत्वे yafaaraaet च मानमाइ। तिखति । सति ब्रह्यण्पकोभय म विदुरिबन्नागाक्तिः, इड cat प्राक्‌ wate da येन जात्यादिना विभक्ता भव्ति तदा Tatar. नकाले तथेव भवन्तीति विभगेद्िः। नन्‌ सषि पनविभागग- यच्चा न सश्च सवंप्रलये तत्सत्त्वं कुत इत्यत awl यथा Ws; यथा gent परमात्मनि सबेकावावामविभागेऽपि पुनर्बिभागरेतवन्नागश्र-

facfer र्वमपीता महाप्रशमेऽपि मिणाभवाश्नानसम्बडधा पुम्‌ 3K

9३४ रन्नरप्रभाभासितं। [षड०्२।पा०९]

रममाख्यते। एतेन मुक्तानां पुनर्त्यन्ति प्रसङ्गः भ्त्युक्ः, खम्यम्‌- ज्ञानेन मिखाश्ञानस्यापोादि तलात्‌। यः पुनरयमन्तेऽपरो वि- we उतरोकितेाऽयेदं जगद पोतावपि विभक्रमेव परेण ayes तिष्टेतेति शोऽ्भ्युपगमारेव प्रतिषिद्धः, तस्मात्‌ समश्चसमिद्‌- मोपगिषदं cw । .

खपक्लदेषाश्च ॥ Yo It

aug चेते प्रतिवादिमः साधारणा दोषा प्रादुःखः, कथ- मिच्युच्यते यन्तावदभिदितं विल्षणलास्नेदं अगद हयप्रहृतिक- fafa, प्रधानप्रङृतिकतायामपि समागमेतच्छन्दादिरहोनात्‌ अधानाच्छम्दादिमतेा जगत उत्यत्यभ्पगमात्‌, BA एव च विखचणका्त्यत्यभ्यपगमात्‌ समानः प्रागुत्पन्तेर सत्कार्यवा- दप्रसङ्गः, तथाऽपौतेा कार्यस्य कारणाविभागाग्युपममात्‌, तदत्‌ प्रसङ्गाऽपि समानः, तया ग्हदितखरवेविशरेषेषु विकारे

खट्िषविभागग्रक्तिरममास्यते। यतः द्थितामिदानीं feared विभागग्यवद्ार खश्च बाधाभावात्‌ खप्रान्सवद बाधिते TAT, Ga: का- मेदशंनात्‌ कारयसत्सिखिरित्थः। न्नानां जीवानां aye. ईप्यक्षानणक्िनियमात्‌ पनव्ले्मनियम इति भावः। रतेनेति जग्भ- RICA AMET a aT |

वेलच्तण््ादीनां सांस्यपच्तेऽपि Sreeranfaafacrevare: कायें इत्याद | खप्रत्तेति। Bs awe, खति । प्रादुष्युः प्रादुभैवेयुः, wa tale cane विरडकारबात्ना await, wee: aa दोषा न कार्वमिथ्ाल्ववादिन डति waa | खपीठाबिति Tar.

[अ०९।पा.१] WF THAT TATE | see

व्वपीतावबिभागात्मतां मतेखिद मस परषस्योपादागमिर म खेति प्राक्‌ प्रलयात्‌ प्रति परुषं ओ नियता भेदा न ते maa .पुग- Tare नियन्तुं शक्यन्ते कारणाभावात्‌, fara च कारणेन नि- यमेऽभ्युपगम्वमाने कारणाभावसामान्यात्‌ BATTAL. wre न्धप्रसङ्गः । श्रय afeger ्रपोतावविभागमापद्यन्ते केचिक्नेति चत्‌, ये नाप्न्ते तेषां प्रधानकार्थलं न प्राप्नातीत्येवमेते दोषाः साधारणलान्नान्यतरस्मिन्‌ we चादयितव्या भवन्तीद्यदेषता- मेवेषां द्रढयति श्रवश्या्रयतव्यलात्‌॥

तको प्रतिष्ठानादप्यन्यथानुमेयमिति चेदेवमप्यवि- मोकतप्रसङ्गः ॥ ९९॥ दत्य नागमगम्येऽथं केवलेन तकण प्रत्यवख्ातव्य, यस्मान्निरागमाः परुषता मा चनिबन्धमा स्तक श्रप्रतिष्िताः सम्भवन्त्या निरङ्कुशलात्‌। तथा fe कंखिद्भियक्रयं- नेनोाप्मोकितासतकौा श्रभियुकतररन्येराभास्छमाना PAA, तेर ्श्रेकषितासदन्येराभाखन्त दति म ufafeas तकाणणं

चटोवचतुदट्यमाडइ | तथापीताविति। कायंवत्मधामस्य रूपादिमस्व- Tee: | xz कमादिकमस्यापादानं Hae नेव्निवयमः। बखमक्त- व्यवस्था च यदि waar भक्तानां मेदाः सक्ातविशेषाः प्रधागे लीयन्ते बद्धानां Bare न लीयन्त casa af लीनानां पृदषवत्‌ MAMA KIT: |

fag. तक्रस्य सम्भावितदोषत्वात्तेन निदाषपदायसमनन्वयोा न

my इत्याद । सकाप्रतिखानादपीति | पुरषमतींनां विचिश्रत्वे$पि 8 Kk 2

४९९ रतप्रभाभासिते । ` [खअ०2।पा०९]

शक्यं समाश्रयितुं *पुरुषमतिवेरूप्यात्‌। अरय कस्वचित्‌ प्रषिड- arena कपिखस्यान्यस्छ वा waa: प्रतिष्टित दत्या- ओ्रोयेत, एवमपि श्रप्रतिषितल्मेव, sfagarerenfaa- तानामपि तीर्थकराणं कपिलकणएभुकप्र्टतोनां परस्यर- विप्रतिप्तिदशनात्‌ | श्रयोच्येतान्यथा वयमनुमास्यामरे यथा नाप्रतिष्टादोषो भविष्यति, a fe ufafeawat एव मा- स्तोति शक्यते am, एतदपि fe तकाणामप्रतिहितल तक - रोव प्रतिष्ठाप्ते। केषाञ्चित्‌ तकाणामप्रतिितलदजेनेनान्ये षामपि तज्नातोयका्मां तकाणामप्रतिषठितलकल्यनात्‌। सवं- तकी प्रतिष्टायाञ्च सवंलाकव्यवदारोच्छेरप्रसङ्गः। श्रतीतव- त॑मानाध्वमाम्येन दमागतेऽप्यष्वनि सुखदुःख प्राक्षिपरिदहाराव अवर्तमानेा लाके Ta | अ्त्य्थविप्रतिपत्तौ चायाभासनिरा-

कपिलस्य सर्वत्वात्‌ सदोयतकंऽविखास रस्ति we, wate कपिला यदि Taw: कणादो मेतिकाप्रमादति area पटिङरति। श्वमपोति। खच्रमध्यस्यश्डगभागं sews! wireafa, विल- च गत्वादितकौाणामप्रतिण्ितत्वेऽपि व्यापिपच्तधमेतासंपत्नः कचित्‌ तकः प्रतिष्िता भविष्यति तेन प्रधानमनुमेयमिव्य्थैः। ननु सोाऽप्य- प्रतिषितः तकजातीयत्वात्‌ विलच्छगत्वादिवदित्यत are न हीति, कजात यत्वादिति aa: प्रतिषितिएभ वा, खादेऽचेवाप्रतिष्ठिवत्वसा- ध्यामावाद्यभिच्वारः, feast न सवेतकषाशं पतिट्ितत्वं देल- भावादित्िसन्धिमामाद | रतद्पोवि | किञ्चानागतपाक sears प्ाकत्वादतोतपाकवदिग्यादीदामिषसाधनान्‌मानात्ममकतकंस्य welt: निदटसिव्यवद्टाररेतुत्वान्नाप्रतिषेत्याइ। सवंतकंति। wear विधव,

* पु द्ममतिनेश्रूपादिति का० Wie See |

[अ०२।पा०९ शङ्कर ब्रह्म भाष्ये | 88३9

STUNT सम्यगथंनिद्धारणं anu वाक्यटृश्तिनिरूपणरूपेष क्रियते । मनुरपि चैवमेव मन्यते-

“प्रत्य ल्षमन मानश्च wary विविधागमं |

चयं सुविदितं कायें धर्मश्डद्धिमभीष्ठताः॥ दति

“ary ध्नापदेशशञ्च वेदशास्ाविरोधिना।

यस्तकेणानसन्धन्ते FU AT AAT.” ॥ इति च-

BAL! BAHT च तकस्याृङ्कारो Venfafsad नाम, एवं

fe सावद्यतकपरित्यागेम भिरवद्यस्तकः प्रतिपत्तव्यो भवति। म हि पूर्वजे मूढ आसोदित्यात्मनापि मूढेन भवितव्ये दति कि- fazfa प्रमाणं, तस्मान्न तकाप्रतिष्ठानं दाष इति चेदेवमथ्य- विभेाच्प्रसङ्गः। यद्यपि कचिदिषये ane प्रतिशितलमुपल च्यते तथापि vad तावद्धिषये प्रसच्यत एवाप्रतिदिततराषादनिमाक्त- स्तक, न Vicafarant भावचायाक्ये मृक्रिनिबन्धनमागम- मन्तरेण त्ेत्तितमपि we, खूपाद्यभावाद्धि मायमथैः प्रत्य-

wanna तत्सामान्येन पाकत्वादिना नाग- तविषये पाकारौ स॒खदुः्डद्ेतुत्वानमित्या पश्च्चादिरिव्य्थः। किच पुव तस्मोमां सथेस्तकंथेव वाक्धतात्पयंनिगंयस्य क्रियमागत्वात्‌ तक प्रतिखित स्वया | व्यति । ममर्पि कषाश्ित तकाया ofaat मन्यत इत्था । ममुरिति। धमस्य खृडिरधमाद्दनिण्यः। कस्य- चित तर्वास्याप्रतिष्टितत्वमङ्नेकरोति। अयमेवेति । सवंतकाणां प- तिखायां wana रख्वन स्यादिति भावः पवेपच्ततकवत्‌ सिडान्त- तक्ए$प्यप्रतिष्ितः तकल्वाविष्ेवादिति वदन्तं suyafa | a wifa)

{wa तकस्य प्रतिषटायामपि नगत्कारखविश्रषे wae खातन््यं ना-

eqs Tansee | [चख रश।पा०९]

we गाचरो शिङ्गादचभावाख मामुमानादीनामिष्यवोचाम* । अपि wo wargrarare दति wast माच्वादिनाम- भ्यपगमः, तथ सम्यक्‌ ज्ञानमेकर्ूपं वस्त॒तन्धलात्‌, एकरूपेण wafeat asd: ख परमाथैः dra तदिषयं ज्ञानं सम्यक्‌ ज्ानमिट्य्यते यथाऽभ्मिरुष्ण दति, तभेवं शति सम्यग्‌ज्ञाने परुषाणां विग्रतिपत्तिरमपपन्ना, तकंज्ञानानाग्तु च्रन्यान्यविरो- धात्‌ प्रसिद्धा विप्रतिपत्तिः, यद्धि केमचिन्ताकिंकशेदमेव सम्यक्‌ श्ञाममिति प्रतिष्ठापितं तदपरेण व्य॒त्थाणते, तेनापि भ्रतिष्टापितं ततेऽपरेण व्यत्थाणत दति च प्रसिद्धं लाक, कथमे- करूपानवखितविषयं तकंप्रभवं सम्यक्‌ ज्ञानं भवेत्‌! म च प्रधानवादी तकंविदामुन्तम इति सर्वखाकिंकेः परिग्ट्ोतः, येम तदीयं मतं सम्यक्‌ ज्ञानमिति प्रतिपद्येमहि । a ae. `

स्तीति wand awe । यद्यपीव्यादिना। खतिगम्भी रत्वं wea वेदान्यमानागम्बतवं | भावस्य जगत्कारणस्य, याथाम्यमदयत्वं, मक्ति- निबन्धनं रकयालम्बमं | परमानन्दविषयं दश्रंयति। रूपादीति। खबि- Ma awa इत्यथौन्तरमाइ | पि चेत्यादिना | र्करूपवस्त- Way सम्यगच्चामत्वेऽपि तकंजन्धत्वं fa न स्यादिन्धव खाद | त्वं सतोति । तका grararat मियो विप्रतिपत्तेनं सम्यमन्षा नत्वं सभ्यम्‌ चाने fafa: | रकरूप्रेणानवस्थितेः विषया खस्य at तकं प्रभवं, कथं सम्यक्‌ वानं मवेदिति याजना नन सांखख अरत्वात्‌ तञ््ानं सम्यगिल्ाग्नद्य tafafeare | न च प्रधानेति। ननु सवे ताकिंकेमिलित्वा fafad aman मतिर क्रिदेतुरि व्यत खार | न च Wa इति | तसात्‌ तकाव्यन्नानाग्डक्वयेो गात्‌ Tae केदान्त-

* दति Arararafy wre Gio awe |

[षध०२।पा ०१] शाद्'स््रद्मखवभाशे | 8४९

Wa श्रतोतागागतवन्तंमामास्ताकिंका VRS BH काले च समारत, येन॒ तन््तिरोकरूपैका थैविषया सम्यद्मतिरिति ara, azu त॒ fama विज्नानोात्पन्तिरेत॒ले च खति वयव -सितायविषयलोपपन्तेः, aaa wre सम्यक्त्वं श्रतो- तामागतवत॑मामैः स्वरपि mise: श्रपकतमथक्यं, श्रत सिद्ध मस्खेवो पनिषदश्ट ज्ञानस्य सम्यगज्चानलं, ्रताऽन्यच सन्यम्‌- Wasa: संसाराविमोच्च एव प्रसज्येत, अत श्रागम- वश्ेनागमानुसारितकंवश्रेम च Nad ब्रह्म जगतः कारणं प्र्टतिखेति खितं ॥ एतेन HUST ST अपि व्याख्याताः ॥ १९॥

धैदिकस्य sade म्रव्यासन्नलात्‌ गुरुतर तकं बलापेतलात्‌ वेदागुषारिभिख afafes: कनचिदरेन परिग्टदीत- लवात्‌ प्रधानकारणवादः तावद्युपाभित्य यस्तक निमित्त wre-

खमग्वयबाधा AIRGAS सम्यग्चानालामेनानिमंनच्प्रसङादिति खजांग्ार्थमुपसं हरति | श्यतेाऽन्धत्रेति । समन्वयस्य तकेंणाविरोाशे लितमधिकस्णायैमपसंहरति |. अत शागमेति। ब्रह्य जगदुपादानमिति Fay वेदान्तसमन्वयो विषयः स किं afeay aa जव्योपाद्‌ानभिति वेशेषिकारिन्बायेन विरूध्यते न वेति सन्दर सास्यड्डानां †तकंकुशलम तित्वेऽपि वै्रेषिकादीनां } तकंम- तिकुश् लत्व प्रसिडस्तदीयन्यायस्य आअनाधितत्वादिश्ध्यत इति प्रत्यु दास्येन प्ापरेऽतिदिष्यति। र्तेनेति | फलं पूववत्‌ । मनु सांख्य- मतस्योापदेशस्ताकिंकमतस्यातिदेशः किमिति कता वेपसेव्यस्यापि ` Maia + तकामतिलेेऽपि इति Uo & Ste! { तकंमतिलप्रसिदरितिसा०्२्टो°।

989 रत्रप्रभाभासिते | [आअ०२)पा ०१]

पा वेद्‌ान्तवाक्येषद्धावितः ख परितः, द्दानीमश्षादिवादयय- पाञ्रयेणापि कंखिश्डन्दमतिभिवदान्तवाक्येषु पुनस्तकनिमित्त QI Wega waa: प्रधानमल्लजिवदंणन्यायेनातिदिश्ति, परिषद्य इति परिग्रहाः न ufcaer परियाः fa- हानामपरियष्ाः fauraftaer:, एतेन Wada प्रधानकार- णवादनिराकरशकारणेन भ्ष्टेमनुव्यासप्र्टतिभिः केमचि- द्ंयेमापरिग्टशीता ये-ऽखादिकारणवादास्तेऽपि ufafag- तचा व्याख्याता frcraat वेदितव्याः, gaara निराकरक- कारणस्य ना प॒नराश्ड्धितव्यं किञश्िदस्ति। तुख्यमचापि परमगम्भोरस्य जगत्कारणस्य तकानवगाद्मलं avs चाप्र तिष्ठितलमन्यथानु मानेऽयविमेोक्त श्रागमविरोधसत्येवंजातौयकं जिराकरणकारणं॥

aaa पुबात्तस्यारुपद्द्रातिदेश्भावं कारणमाह । वेदि कस्येति | सत्कायत्वातमा सङ्कत्व ख प्रकाशत्वाद्य शव AUB पना सन्नः प्रधानवादः शिर वलादिभिः सत्कायेत्वांशेम Staa इति ध्रव सत्वादुपदेः। खरतरादिवादानां निमुंलत्वेन दुबंलल्वादतिदेश्र इति ara: | fa निरुाकर्णकारणनमिति sea aeiterey | gaat fafa, atcadnie) तुल्यमिति । यदुक्तं विभुत्ात्न गथोपादाबं ज्रद्येति aT पत्तसाधकत्वेन खतेरपजीव्यत्वात्‌ तया बाधः महा परिमाणवत््वस्य सवेसंयोगिकत्वरूप विभत्वस्य fata awqofes शेति गद्यं, खतः समन्वयस्य ताकिकन्धायेन न विरोध इति fas | च्डितीयात्‌ ब्रह्मणा जगत्सगादिबादो वेदान्तसमन्वयो विषयः,

किं यग्मियोाऽभिन्नं तन्नादितीयकारगाभिन्रं ग्या wag घटपटा- विति तक्रसदह्दितभेदः प्रत्यच्छादिना विरुध्यते न वेति सन्दे हे wafa तक- स्याप्रति णितत्वेऽपि जगद्भेदे प्रतिषण्ितत्वादिदष्यत इति पुव्व॑प्ययति।

[खअ०२।पा०१] WICH TA AAT | ४४१

VAM TATA स्याल्नाकवत्‌ ॥ ९२॥

अन्यथा पम््रद्यकारणएवाद स्तक बलेनैवािष्यते। यद्यपि श्रतिः ward खविषये भवति, तथापि प्रमाणान्तरेण विषया- पहारोऽन्यपरा afaqaefa, यथा मन््ार्थवादो, तकौऽपि fe खविषयादन्यचाप्रतिषठितः खात्‌ यया धमाधमयोः । किमतो यद्येवं WA CHUM यप्ममाणान्तरम्रखिद्धार्यबाधनं श्रतेः, कथं पुगः प्रमाणान्त प्रसिद्धाऽथैः अत्या बाध्यत एति, च्रचा- च्यते, प्रसिद्धा इयं भोाक्रुमोग्यविभागः, लाक भाक्ता च चेतनः शारोरः, भेग्याः शब्दादयो विषया इति। यथा dra रेव- <u: भोग्य wer द्रति, तस्य च विभागस्याभावः प्रष- wa, यदि मोक्ता मेाग्यभावमापद्येत भोग्ये वा भोक्कूभावं

भेक्कापन्तेरिति। विरोधाददेतासिडिः varaae सिडान्ते तत्सिद्धिरिति भेदः। wate खा्थनिगयात तक्षगाच्तेपा न यक्त xentafa wad वद्यपीति। मानान्तरायोग्यश्चयय भवत्नासेपः | यस्वडितीयब्रच्माभेदाद्‌ जलादीगमभेदा ब्रद्यापादरा- मक्रत्वख्तिविषयः स aifeal यप इत्यथवादायवग्भानान्तरयेग्य uafa Tauaracufsaa इति समाधत्ते, तथापीति । अन्यपरत्वं गोगायंकलवं। खविषये जगद्भेदे तकस्य प्रतिष्ितत्वाेनाद्तेप rare | तकाऽपोति | तकीदेर्देते प्रामाण्छेऽपि ततः समन्वयविरोे किमायाव- मिति waa) किमत efa पवपक्ो eared | अत दति | तकाद प्रामाण्यात्‌ दैतबाधकत्वं श्रतेरयक्षमि देतसमन्वयबाघो यक्त Kee: | इममयं श्हगपवक स्पष्टयति, कथयमिल्यादिना। नमन arma. याभिथय रकतं atrafaenag wardens । तयेखति।

3 L

४8२ सरन्रप्रभाभासिते। [०र।पा०१|

श्रापद्येत, तयोञ्ेतरोतरभावापत्तिः परमकारणात्‌ ब्रह्मणे ऽनन्यलात्‌ प्रसज्येत, न चास्य प्रस्द्िस्य विभागस्य बाधनं UH. यथा लद्यले भाक्तुमोग्ययोाविभागे दृष्टः तथातोता- नागतयारपि कल्पयितव्यः, तस्मात्‌ प्रषिद्धस्यासख मोाक्तमा- ग्यविभा गस्याभावप्रसङ्गगात्‌ श्रथुक्रमिदं ब्रह्मकारणतावधारण- मिति चेत्‌ afqercda तं प्रति त्रयात्‌ स्ाक्लोकवदिति, उपपद्यत एवायमस्मत्पकछेऽपि विभागः, एवं लाक दुष्टवात्‌। तथा fe समद्रादुदकात्मनोाऽनन्यल्ेऽपि तदिकाराणां फेणवोची- तरङ्गवदुदादीनां इतरोतरविभाग इतरोतरशक्ेषादिखच्एख व्यार उपलभ्यते | न च समद्रा दुद कात्मनाऽनन्ण्लेऽपि तदि- काराणां फेणतरङ्ादीनां इतरेतरभावापन्तिर्भवति, न चे- तेषामितरोतरभावानुपपन्नावपि +समद्रात्मनेाऽनन्यत्वं भवति,

1efaraa be क

तयोरेकब्रद्याभेदखवणादेकत्वं कल्यते रखकस्मादभिन्नथभदे रकस्यापि Haat: ततखख मेदो बाध्येतेत्व्थः। eceufi वारयति। न चास्येति अखअतेगाणायत्वेन सावकाश़त्वा्रिस्वकाश्देतमाननबाधोा न अक्त ray | नम्‌ विभागस्याधुनिकत्वादनाद्यदतश्चुत्धा बाध इत्यत are, यथति। ्तीतानागतक्ालेा मेक्कादिविभागाखयो का. लत्वादइतेमानकालवदित्बनुमानादिभागानादययनन्त इदखेः। र्वं पापं परि णामटद्ान्तेनापाततः faxgraare | स्याल्लाकवबदिति। cat- म्तेऽपि कथमेकसमद्राभिच्रानां ` परिणमानां सिथया we: कथंवा तेषां भेदे स्येकस्मादभिन्नत्वमित्याद्य न fe टृष्टेऽनुपपत्तिरिति न्धायेनादइ | न चेति। ca भोक्तभेग्ययामियेा मेदो ब्रद्यामेदखे- न्याइ । र्वमिद्धेति। जीवस्य ब्रद्यविकारत्व भावात्‌ ट्टान्तवेष-

, * सम्‌द्राकनो<न्पलमिति Ste ete ave |

[oR UTR] WFCHPAANTS | ४४३

wafaerfa, म च भोाक्मोग्ययारितरेतरभावापस्तिः, ग खं धरस्ाद्रह्मणाऽन्यत्मिति भविष्यति चद्यपिमाक्राम ब्रह्मणे विकारः “ager तदेवानुप्राविशत्‌" इति खष्टुरवाविङृतस्य कार्यानुप्रवेशेन भोक्रुलश्रवणात्‌, तथापि कार्यमनुप्रविष्टस्यालि काय्यापाधिनिमित्तो विभागः श्राकाशस्येव चटाद्युपाधिनिभिनः, CHA: परमकारणात्‌ ब्रह्मणिऽमन्यलेऽप्युपपन्नोा मेाक्रृभोाग्य- waar विभागः समुद्रतरङ्गादिन्यायेनेद्युकरं ॥

तद्नन्यत्वमारम्मणशब्दादिभ्यः ॥ ९४॥

श्रभ्युपगम्य चेमं व्यावहारिकं भाक्रमोग्यलचणं विभागं खा- qiaafefa परिहारोऽभिहिता न aa विभागः परमा- Varia यस्मात्‌ तयाः कायंकारणयारनन्यतलमवगम्बते | कार्यमाशादिकं ase जगत्‌, कारणं परं ब्रह्म, तस्मात्‌ कारणात्‌ परमायताऽनन्यलवं यतिरोकेणाभावः का-

म्यमिति wea) यदयषोति। प्रायिकं जगमास्तोति तरङ्गादिसा- ware | aauifa , विभागे जन्म, यदा तयापीतिशब्देनेवोाक्कः वरिहारः। ननु भाक्तः प्रतिरेषं विभागः कथमिव्त are) का- यंमनुप्रविद्टस्येति। ज्ेपाधिकविभागे फलितमुपसंहरति इत्यत इति । श्काव्रद्याभिन्नत्वेऽपि भेक्रारेस्तरङ़ादिवद्धेदाङ्गोकासात्र देव- मानेनादेतसमन्वयस्य विरोध raw: o

पुवंस्मप्नेव Yaud विबतंवादोन ae समाधानमाह | aca. त्वमिति | समानविषयत्वं सङ्गतिं बदन्नभयोः ufewrcat परि- शामविवताययत्वेना्भेदमाड। भ्यपगन्येति। प्र्क्लादीगामा-

त्सर्गिंकप्रामाखमङ्ोर् स्धूलबुद्धिसमाधाना्थें परिणामदस्मन्तेन भे- 3२ 2

888 रलप्रभाभासिते। | अ*2।पा०९।

USANA, कुतः आरम्मणन्नब्दारिभ्यः। रमणन्ष्दस्ताव- रेकविज्ञानेन wifey प्रतिज्ञाय दृष्टाापेच्ायामुच्यते "यथा aman गटत्पिष्डेन *विज्ञातेन सवे awe विज्ञातं खा- इाचारम्णं विकारो मामयं afaaaa सत्यं" इति। एत- दुक्तं भवति एकेन सत्पिष्डेन परमार्थता ग्टदाद्मना विज्ञातेन सव समयं चटश्रावादश्चनारिकं ग्डदरात्मलाविगेषादिन्नातं भवेत्‌, यते वाचारम्भणं विकारो waded वाचैव केवखलमखो- व्धारभ्यते विकारा wz: अराव उदद्चनध्चेति नतु वस awa विकारा गाम कथिदस्ति, नामधेयमाचं waza aufeaaa सत्यमिति ) एष ब्रह्मणा दृष्टान्त श्राल्लातः, तच खतादाचारम्भणश्ब्दात्‌ द्राष्टान्तिकेऽपि ब्रह्मव्यतिरोकेण का- यजा तस्याभाव tf गम्यते। wry तेजाऽवन्नानां ब्रह्मकाय Maa तेजाऽबन्नकायाण्णां तेजाऽबन्नयतिरेकंणाभावं ब्रवीति

दामेदावक्ता संप्रय्न्टवं vA aww wee aa. हारि कत्वे wrad, तथा च मिथ्यादेतप्रादिप्रमारदेतखतेनं बाधः, wnat tat दणखगादिदेतदश्रंनादित्ययं मुख्यः परिष्ार इति भावः, रवमदेतसमन्वयस्याविरोधाथं tae faut साधयति। यस्मात्‌ तयोारिति। खरूपक्ये कायकारख्वव्याघात इव्त STE | afataafa | कारमात्‌ थक्‌ BMT कार्यस्य साध्यते aw. मिव्यथेः। वामास्भ्यं नाममा विकारो न कार्यात्‌ एयक्‌ सत्ती. aan शति अति येजयति। रतदुक्तमिति। आरम्भब- WRIA | पनखेति। ्छयागात्‌ अभ्मित्वमपगतं कारबमा-

# fawiaata वधे" का qo arte |

[षअ०२।पा०९. WITCH AAAATS | 8४१

'अपागादप्रेरग्चिलं वाचारम्भणं विकारा arava जीणिरूपा- Wiaia wa” इत्यादिना । आरम्नणएग्ब्दादिभ्य इत्यादिशब्दात्‌ “Qacrafag ai? “agai स stan’? “तत्त्वमसि” “cz aa यदयमात्मा” ““ब्रद्धेवेदं सवे" “armas wa” “Aye मानास किञ्च a” इत्येवमाद््यात्म कलप्रतिपादनपरं वचनजातमदार- A न चान्यथा एकविज्ञानेन सवंविज्ञानं सम्पद्यते, तस्माद्यथा घटकरकाद्याकाशानां मष्ाकाञ्चादनमन्यलं, यया च बम्टगदरण्णि- कोदकादीनामूषरादिभ्योऽनन्यलंदृष्टगष्टसखरूपलात्‌ BEIT ल- मृपास्यलात्‌ एवमस *भग्यभेक्रलादि म्पञ्चजातच्य ब्रह्मव्यति- रेकणशाभाव इति TEU | भग्वनेकात्मकं AB GU ट्क्ाऽने- amg: एवममेकश्रक्रिप्रटस्तियुक्रं AY, अत URS नाना- agate सल्यमेव, यथा ay taaa शाखा इति चं WATS, यथा च सर्द्रात्मनेकलं फणतरङ्गाद्यात्मना नानात्व,

चलात्‌, चीणि तेजोऽबन्नानां रूपायि रूपतन्भाच्राक्नानि सयं, तेधा- मपि सम्भाचत्वात्‌ सदेव शिष्यत श्व्भिप्रायः। जीवजगतान्रद्या- aa प्रतिश्वाबाध cate) a चान्ययेति। तयोारमन्यत्वे क्रमेण Tere | तस्माद्‌ ययेति | प्रतिच्नाबलादि्यैः। Te प्राती faa agafae gaged तद्पेगानपाख्यत्वात्‌ सत्रा तन्यता. दनन्यत्वमिति सम्बन्धः| Farka खमतमुक्ता भेदाभदमतमुल्ाप- यति। मज्धिति। अनेकाभिः शक्तिभिः acdtroefafa: परि- बाम्यक्तमित््यः | भदाभदमते सवब्यवद्यासिहिस्त्बन्ताभद इेतमा- नबा इत्धभिमन्यमामा दूषयति। नेवं स्यादिति। रखवकारवाचा- want विकारसत्तानिषेधात्‌ परिगामवादः yfaara

* भोग्यमेक्कादि दूति we वध» Ge!

aod स्लप्रभाभासिते। [ख०२।पा०१|

यथया च SSAA CHA चटञ्जरावाद्यात्मना नानाल, तच शकल्वांजेन ware dafa, मानालांशेन त॒ कर्मकाण्डाञ्रयोा लोाकिकवेदिकव्यवहारौो सेव्यत इति, एवं च सटदादिदृ्टान्ता wed भविव्यन्तीति। नेवं स्यात्त केत्येव सत्यमिति प्रतिमाचस्य दृष्टान्ते सत्यलावधारणात्‌, वाचार- aroma च विकारजातस्याम तलाभिधानात्‌, दष्टो न्तिकेऽपि °“हेतदाव्यमिरं aa” “awa”? इति च परमकारणद्ेवेकस्य स- व्यत्ावधारणात्‌, “aE Wal तत्वमसि श्रेतकेताद्तिखचश्नारौ- रस्य ब्रह्मभावापदेशात्‌। खयं प्रसिद्धं हेतच्छारोरस्य ब्रह्मातम- त्वमृपदिश्ते न यन्नान्तरप्रसाध्यं, WARS शास्य ब्रद्माद्म- स्वमभ्यपगन्यमानं खाभाविकस्य भ्रारौरात्मलस्य बाधकं सत्यदयते रञ्वादिवद्धय टव खपादिबृद्धौनां। बाधिते च शारीरा कले तदाश्रयः समस्तः खाभाविका यवदह्ारोा बाधिते भवति,

sau:| fee संसारस्य aaa afefrow जीवस्य wean. zat न aifecrifeare, a waite, wad qanae- सुश्चय साध्यमिन्पदेश्॑मिव्याशद्यासीतिपद विरो धान्मेवमित्याइ | ख- afafa | खतसतत्वन्नान बाध्यत्वात्‌ संसारित्वं faery) श्यत. खखेति, खतः सिद्धेपदशदिव्य्यः। यदुक्तं वयवद्ाराधं नानात्वं सत्यमिति, तत्‌ fa ज्ञानादूद्धं Dawley प्राग्वा नाद्य cary! नाधिते चेति। खभावोाऽचाविद्या वया कृतः खाभाविकः, qarss प्रमादत्वादिवयवद्ारस्याभावान्नानात्वं न कल्यमिव्यथैः| न fedta Wala प्राक्‌ कल्पितनानात्वेन व्यवहारोपपत्ता नानात्वस्य स्यत्ा- सिद्धेः। au प्रमाढत्वादिव्यवहारः सत्य wa मेा्तावस््रायां निवतेव

[अ०२।पा०९ | शा ङरतब्रद्मदचभाव्यं | 83ॐ

amfaga नानालवांद्ाऽपरे ब्रह्मणः कर्यत। दशयति च “यच लख सर्वमात्मे वाग षसत्केम कं Wea” दत्यादिना ब्रह्मात्मल- दमं प्रति समस्तस्य क्रियाकारकफलसच्णस्य व्यवहारस्या- ala) न We व्यवहाराभावाऽवस्थाविश्ेषनिबद्धाऽभिधोयत दति gm ay, तत्वमसोति ब्रह्मात्मभावस्यागवस्था विभ्रेषवनि- बन्धनत्ात्‌। तस्करदृष्टान्तेन चानताभिसन्धस्य wae स- त्याभिसन्धस्य Ay दश्चयस्ेकत्मेवेकं पारमार्थिकं दर्भयति, मिथ्याज्ञागविजुभ्भितञ्च ward) उभयसत्यतायां हि कथं व्यवदारग चरोाऽपि जन्त्रन्‌ताभिषन्ध Tas, “wait: ख amaraia य दह मानेव wala” इति चंमेददृषटिमपवदने तरेव दश्यति। म चास्मिन्‌ दशने ज्नानामोक्त इत्युपपद्यते, सम्बगन्ाना पने द्यस्य कस्यचिन्मिष्यान्ञागस्य संसारकारणलेना- MIATA | उभयस्य सत्यतायां fe कथमेकलज्ञानेन ना- नावन्नागमपनुद्यत इत्युच्यते | नन्वेकलेकान्ताभ्यृपगमे नानाला-

इति तद्चेत्याह | a चायमिति। संसारसत्घत्वे तदवस््रायां जीबस्य ब्रह्मत्वं न स्यात्‌, भेदामेदयारेकदेकत्र विरोधादताऽसंसासित्र्मा- भेदस्य खदातनत्वावगमात्‌ संसारोऽपि सिश्येवेत्यचः। किच्च यथा शाके कित ACER भटेग्टेङोतोाऽतवादौी चेत्तप्तपरशं wets स दद्टयते बध्यते च, तथा नानात्ववादो cya, सत्यवादी Ga दद्टयतें मुच्यते च । तथेतदाव्यमिदः स्व॑मिल्ेकतवदर्ण aaa इति खुतटद्ा- wane सत्यं नानात्वं fama, त्वरेति य्थवद्ारमाचया नानात्वव्यवहाराखयः| नानातवनिन्दयाप्येकत्वमेव aafaars | z- aifefa | किश्चास्मिन्‌ मेदाभेदमते slaw ब्रद्यामेदच्वानाद्धेदश्नान-

8४ रन्नप्रभाभासिते। [खअ०२।पा०९]

भावात्‌ प्र्यखादीनि Staats प्रमाणानि व्यादन्येरन्‌, निविषयलात्‌ खाणवादि षिव परुषादिज्ञानानि | तथा विधिप्र- तिषेधशास्मपि भेदापेचव्ात तदभावे Besa | Arew- wutfa श्वयिशाभिचादिभेदापे्ल्ात्‌ तदभावे व्याघातः स्यात्‌, कथं चामृतेन मेचध्रास्तेण प्रतिपादितस्यात्मेकल्ख सत्यलम्‌प्रपद्येत इति, श्रचाच्यते, नेष दोषः सवैव्यवहारा- एामेव प्राग््रह्मादता विज्ञानात्‌ सत्य लापपन्तेः, खभ्नव्यव्ा- tea प्राक्‌ बोधात्‌। यावद्धि म सत्यात्मोकलप्रतिपत्तिखावत्‌ प्रमाणप्रमेयफललच्णेषु *व्यवहारव्वनु तवद्धिनं कस्य बिदुत्य- द्यते, विकारानेव ad ममेत्यविद्यया श्रात्मात्मोयभावेन खवा जन्तुः अरतिपद्यते खाभाविकां बरह्मात्मतां हिला, तस्मात्‌ प्राग्‌- जद्याक्ता प्रो धाद पपन्लः सवा लेाकिको वैदिकख व्यवहारः |

factafafcer सा मयुक्ताभेदन्नानस्य णमलत्वानभ्युपगमात्‌ | प्रमायाः प्रमान्तराबाध्यत्वादिव्याइ। म चास्ित्रिति। वैपरीत्यस्यापि सम्भ. वादिति भावः। दानो प्र्यच्तादिप्रामाण्ान्धयाग्‌ पपश्या ara सत्यत्वमिति पुवंपक्तवीजमुद्‌घाटयति। नच्विव्यादिना। TANT कान्तः RIS य्ाषन्येरव्रपरमाणनि UW | उपजोग्यप्न्तादिप्रामा- णाय वेदान्तानां भेदपर्त्वमचितमिति wma) ममु कमकारकायां यजमामादीनां विद्याकार्काणां श््ष्यादौीनाख्च कल्पितभेदमाशिब् कमच्चानकाण्डयोः प्रत्तः QAI धमारेरनाधात्‌ प्रामाण्यमया- wife । कथश्चाग्टतेनेति। भूणिकख्ितधूमेनानुमितख चकेरिव प्रमेयनाधापरत्तेरिति भावः। aa देतविषसे geet

* विकारेन्विति Ste बधे०।

{ख०२।घा०१] WITCAMSATA | 9४९

यथा GAS प्रातच्य जनस्य SY उष्ावचान्‌ भावान पश्ल- at fafaada प्रत्य्ाभिमतं विज्ञानं भवति प्राक प्रबाधात्‌, न॒ चं प्र्य्ाभासाभिप्रायस्तत्काले भवति agai कथं aaa वेदान्तवाक्येन सत्यस्य agraaw प्रतिपत्तिरूपप- खेत, म fe रण्णुसर्पेण दशो लियते, नापि गगदष्णिकाम्भ- सा पामावगाहमादिप्रयाजनं क्रियत दति नेष दाषः, w- षू विषादिनिमित्तमरखादिका्योापलमभेः। खभदभंमावश्यसख व॒ खपंदन्रनोादकच्ञागारिकायंद्‌र्रनात्‌। तत्कायंमणनतमे- af चेत्‌ ब्रूयात्‌ तच ge यद्यपि खभ्रदधंनाबस्वस सपंदंअनादकखामारिकार्यमनुतं तथापि तदवगतिः सत्य- मेव फलं प्रतिबृद्ख्धाप्यवाध्यमागलात्‌ । न fe खभ्रादु- fea: खप्रदृष्टं स्प॑दं्रनादकख्ागादि काये faafa मन्य-

WIRTH बावद्ारिकं प्रामाण्णसुपपद्यत care, अवोचत इग्ा- दिना। eae बाधाभावः बाधा भिश्यात्वनिखयः वस्तता मि्यात्वेऽवि विक्षारेष तनत्रिशखयाभावेन प्रत्तादिवयवदडारोपपत्तावक्तटशटान्तं वि zatta | बथा wane प्राक्लतस्येति | रवं देतप्रमाणानां यवहार काले बाधशून्याथंबाधकत्वं ावहारिकं प्रामाखम्पपादयादेतप्रमा- खानां वेदान्तानां सवेकासेष नाधगश्रन्यब्रद्यनाधकत्वं तात्विकं प्रामा- सरम पपाद यितु उक्कशङ्गामनुवदति। कयन्त्वसत्येनेति। किमसव्यात्‌ wa म जायते किमुत सत्यस्य aa नाद्य इदः रव, न fe वर्यं Taam wafsagiga | खकोलछयापि टदटान्तमाद) aa za इति) ata दद्स्यापि ददटवभनान्तिकल्पितविषात्‌ qaaca- म्छंदिदश्नंनादसत्थात्‌ aa म जायत इद्यनियम caw; ददा

चलान्तर्मादह। खप्रति। असनात्‌ समादकादः सव्यस्य द॑श्नखा- 3

[, रननप्रभाभासिते। [०र।पा०९।

मागसखदवगतिमपि faafa मन्यते कचित्‌ । एतेन aE

दूश्ाऽवगत्यबाधनेन रेदमाच्रा्मवादा दूषिते वेदितव्यः ।

तथा च afa:- | “gat aay काम्येषु स्तियं aig wats |

wag ay जानोयात्‌ afar @ufrena’'n दूति-

VIA खभ्नद शमेन सत्यस्य फलस्य use: wis दशयति,

तथा भ्रत्यचदशंमेषु कषुचिदरिष्टेषु जातेषु न चिरमिव जी-

वितीति विधादि्टक्रा रय यः SR पुरुषं wa ष्णां

पश्यति स एनं ₹न्तोत्यादिना तेनासल्येनेव queasy

afar कार्यस्य दशनाद्यभिचार cay: | वथाश्ुतमादायश्- ya | तत्काय॑मपीति । SHAW प्रकटयति । wa ब्रूम इत्यादिना। आवगतिरत्तिः घटादिवत्‌ सत्यापि प्रातिभासिकखभ्रट ्वस्तनः फलं चेतन्यं वा ठत्यभिय्यक्तमवगतिशब्दाथः। पसङ्ारेहात्मवादराऽपि नि- CW इत्याह | रुतेनेति। Garand: खप्रदेहधम॑त्वे sfare मया तादृशः श्वप्राऽवगत इत्यबाधितावगतिप्रतिसन्धानं म स्यात्‌, VAT देदमेदेऽपि खखन्‌सन्धानदशनादेहादन्याऽनुसन्धातेत्यः। खस- त्यात्‌ सत्यस्य waa जायत xfa डितीयनियमस्य yer व्यभिचा care) तथा च श्चुतिरिति। नच fear मिश्यात्वेऽपि तदशनात्‌ सत्यादटेव सत्यायाः सम्टदेश्चानमिति ave, विषयविशिषत्वेन दन्न नस्यापि fame प्रछतेऽपि सव्ये ब्रद्यणि मिथ्यावेदानृगतचेत- न्यन्नाम सम्भवाचेति भावः। सत्यात्‌ सत्धरूोरटस्य च्नानसुक्कानिर्ख mae, तथेति असत्यात्‌ TAG चाने टङान्तान्तरमाह। तथाऽकारादिति | रेखाखकारत्वादिभनान्या स्या खकारादयो Was ति ufaxfaay: | ख्वमसत्बात्‌ सत्यस्य sera यद्चेक्रिषा कारि तत्सन्बमिति नियमो aa: खनतात्‌ सत्यस्य Arata बद-

[अ०्र।पा०६] शाङ्कर ब्रद्मदकभाय्ये | sur

स्यं ave waa इति दर्थ॑यति। sfeges लाकेऽन्वय- afataguarat tesa खप्नप्रदशमेन साष्वागमः खच्यते trwarenaa दति। तथयाऽकारादिसत्थाच्रप्रतिपज्ि- Ser रेखाम्‌ ताक्लर प्रतिपन्तेः। श्रपि चाग्धमिर प्रमाणमातमै- waa प्रतिपादकं ara: पर किञ्चिदा काद्भूयमस्ति। aur fe शाकं Bice fa केन कथं cara म चैवं तत्वमसो- am किञिदन्यद्‌ाकां च्छमङ्ि, खवात्मेकतल्विषयत्वाद वगतेः | सति ान्यस्मिन्लवशिव्यमाणेऽयं sarang? ख्यात्‌ न लाद्मेकलय्य- तिरेकंणावभिव्यमाणाऽन्याऽयाऽस्ि य ्रार्काच्छेत । ग चेयमव- गति त्पद्यत शति wel वशु, “agra fase’ cenfesfa-

, अवगतिखाधनानां च अवादीनां वेदानवचनादीगाश्च विधीयमानलात्‌। न चेयमवगतिर नथिका भाग्तिवेति शक्यं वक्ष,

तकर यगम्यन्तद्वाध्यं कूटजिङ्कान्‌मितवडिवदिति यातिभेमा। तथा च कल्वितानामपि वेदान्तानां सत्ब्रह्मनाधकत्वं सम्भवतीति ता- faa प्रामाण्यमिति wa) यदुक्तं रकत्वमानात्वद्य वहार सिये उभयं सत्यमिति, तन्न भेदस्य णाकसिद्धस्यापवफलवदभेदविरोधेन सब्धत्वकलत्पनायागात्‌ | fq यद्युभयोस्कदा BITC: स्यात्‌ तदा स्यादपि aaa) नेवमस्ति CHa चरमेयामपेच्ेड नानात्वस्य faa बाधात्‌ खुक्किन्लामेनेव caawere | खपिचान्यमिति। बन्‌- पजोययदेतप्रमाडविरोाधादेकत्वावगतिनीत्पद्यत KAA GW) मन चे- afafa | aa किलात्मतत्वमस्य पितुवोक्छात्‌ खेतकेतुविच्ाववान्‌ ति ्रानेोत्पत्तेः gaara सामम्रोसत्वाचे्यथंः। areca.

शिष्यादिभेदमपजीवय च्रायमानवाकाचावगतेः प्रचचत्तादिगतं याव. 3M 2

+ +; रतप्रभाभासिते। [अ०२।पा०९]

श्रविद्ानिटज्तिफलद्शंगात्‌, वाधकञ्चानानराभावाख। प्राक्‌ चाद्मैकल्वावगतेरव्याहतः खवः *सत्थामुतव्यवडारो खाकिका वेदिकखेव्यवाचाम। तस्मादग्येन प्रमाणेन प्रतिपादिते श्रा- Maa समस्तस प्राचोनभेदव्यवहारस् बाधितलानल्लामेका- क्कब्रह्मकल्यनावकाभोऽसि । नन ग्टदादिदृष्टान्तप्रण्यमात्‌ परि णामवत्‌ ब्रद्मग्रास्तस्याभिमतमिति गम्यते, परिणामिनो डि गटदादयोाऽथा लाके समधिगता इति नेव्युच्यते, “खवा एष ALTAR”? “श्रात्माऽजरो।ऽमरोऽगडताऽभयेो ब्रह्मः “स एष नेति नेत्यात्मा" “wewaay” इत्था दयाग्यः सवेविक्रियाम्रति- पेधश्चतिभ्या ब्रह्मणः कूटखलावगमात्‌। म हकर ब्रह्मणः परिएामधमंलं agfeaay wel afar । खितिमतिवत्‌

हारिकपामाणयमपजोथं aq पारमा्थिकेकत्वावगत्या ग॒ विडभ्यते। fan तया वियोघधादनपजीयं प्रन्च्ताद्‌ सात्विक प्रामाण्यं बाध्यत डति भावः| किखेकत्वावगतेः फलवतपमात्वानिष्यजा देतममे ary श्या | न चेयमिति। नन्‌ सवस्य Taq fawie खग्ना निशया जायत सत्मित्ादिजणिका sae सत्यद्धादतच्च सत्यमभवदिवि वेदिक कथमिचखाश्द्यु यथया ax xe सत्धमिदमदतमिति तात्वा- शिकबाधाबाधाभ्यां यवहारथा दोधंख्रेऽपोदयक्तखप्रटरान्तं सार- यति। प्राक्‌ चेति| यवहाराये नानात्वं सन्धमिति कल्पनमसङ्तमि- ब्घपसंहरति। तस्मादिति। नेदं कल्पितं faq तमिति wae मजिति। manage अयं cera म परियामित्व ज्रह्मयः कूट खत्वश्रतिविरोधादिति परिहरति | Fara इति | SS परिगामित्वं प्रणये तग्राह्ित््च कमेगाविरुडमिति दान्तेन weal

* सत्याखतव्याष्ार दति Bre |

[ख०्२।पा०१] शाडग्रज्रद्यदक्रभाव्ये। aug

स्यादिति wa, qruefa विशरेषणात्‌। न fe azee ब्रह्मणः खितिगतिवदनेकधमाञ्रयलं warafa gaze नि- त्यश्च we स्वेविक्रियाप्रतिषेधादित्यवाचाम। नच यथा WU श्ाद्मकलदज्गंनं Areerey, एवं जगदाकारपरि- wfaactrafa खतन्रमेव कदचित्‌ फलायाभिप्रेयेत, प्रमाणाभावात्‌ | *कूटखब्रह्माक्मलविज्ञानादेव fe फलं दं यति wre, “ख एष मेति नेत्यात्मा” दल्युपक्रम्य ““श्रभयं वर जनक Wasa” दल्येव॑जातीयकं । asafeg भवति ब्रह्म प्रकरणे सर्व॑धमंविशेषररितब्रह्मदश्नारेव फलसिद्धा wat य- सजाफलं श्रुयते ब्रह्मणा जगदाकारपरिणामिलादि तद्रह्म- द्जनपायलेनेव विनियुज्यते, फखवत्‌ सन्निधावफलं तद ङ्ग- मितिवत्‌, म त॒ खतग्तफलाय sega इति । म डि परिणएाम- व्लविश्चागात्‌ परिणा मवन्नमात्ममः फलं स्यादिति ay gy,

ख्ितीति। कूटस्यस्य कदाचिदपि विक्रिया न युक्ता कूटसपत्व- याघातादित्याइ। गेति | करूटसख्त्वासिद्धिमाग्द्चा इ | कूट श्धस्येति | करट ख्यस्य `नि स्वयवस्य पूवरूपत्यागेना वद्ान्त रातमकपरिगमायोगात्‌ खक्षिरजतवद्धिवते ta प्रपञ्च इति भावः। किञ्च निष्फशस्य जगतः फलवन्निष्य॒पच्चत्रह्मधीशेषत्वेनान्‌ वादान्न सत्यतेद्याइ। न च aaa. feat | तं यथा यथोपासते तरेव भवतोति Ba: ब्रह्मणः परिणमि- त्वविशच्चानात्‌ वब्मातिविदुषः फलमिव्याणद्याह । न हि परिगाम- wate | ब्रह्याविदाभ्राति परमिति खतकूटखयनित्यमाच्चफल सम्भवे दुःखानित्यपरिखामिलफलकव्यनायेगादिति भावः। गनु पुरै BAT.

* बडस्थत्रह्मातेकलश्चानादिति ate | क्ट य्यत्रह्यालन्नामादिति wwe |

eye रनप्रभाभासिते | [eouyater]

कूट efamaranrge aH कूटखब्रह्मात्मवादिन एकलेकाना- दीग्िजोञितव्याभावे ईखरकारणप्रतिन्नाविरोघ दति चेत्‌, न, श्रविद्यात्मकमामरूपवोजव्धाकर णापेच्चलात्‌ सर्वज्ञस्य “तस्मादा एतस्मादात्मन आकाशः सम्भूतः” रत्यादि वाक्येभ्यो नित्यष्ट- द्धबृद्मक्रखदूपात्‌ स्वंज्ञात्‌ स्वंधक्तरोश्वराष्नगदुत्यन्तिखि- fawar, नाचेतनात्‌ प्रधानादन्यस्मारल्येषोऽथः अरतिन्नाता saree यत दति । सा प्रतिज्ञा acaaa न तदिर्द्धाऽथः पनरिराच्यते, कथं नाश्येत TMA एकलमदितोयलश्च RAAT | WU यथा नोच्यते सवंन्नस्टे्धरस्य wana दइवावि- aafad मामरूपे तच्वान्यलाभ्यामनिव॑चनीये संवार प्रपश्च- aera स्वंजञस्येशवरस्य मायाभ्रक्तिः प्रषटतिरिति च afa- सत्यो रभिलप्येते, ताग्यामन्यः way ईरः, “काना वेनाम मामरूपयागिवंडिता ते चदन्तरा द्र्य इति Wa: “नाम- Ba व्याकरवाणि, ““सवाणि शूपाणि fafea धीरो मामामि

द्यस्य यत इति डंखरकारगप्तिच्ना aa अधना तदनग्त्वमि बन्ता- मेदप्रतिपादने इशिचोध्रितव्यमेदाभावात्‌ दद्दिराधः स्छादितवि © Ta | कूट स्येति । शख्पितदेतमपेच्येखरत्वादिकं परमार्थताऽनन्दल- faafatiaary | मेत्यादिना | खविद्यातसके चिदात्मनि चीने ना WSU ख्व वोजं तस्य व्याकरे स्धृलात्मना खू्टिरदपेच्त्वादीखर- त्वादेनं विरोध डन्र्यः। संग्रहीता facarfa | दस्मादिन- fem) वज्वान्यत्वाग्यामिति नमरूपयारीखर्त्वं ama जडढ- त्वात्रापोख राद न्धत्वं कल्यतस्य एयक सच्चाफ़ल्ारभ्यावादिव्यः। सं

[अ०२।या ०६] WIT CATT MTA | ४५५

छलाभिवदम्‌ दासे एकं वीजं बहधा यः करोति canfe- अतिभ्यञ्च । एवमविश्चाङृतनामरूपापाथगुरोधोश्वरो भवति । व्योमेव धटकरकाद्यपाध्यमुरोधि, स च खाद्मणतानेव घ- टाकाञ्जस्थागोयागविच्या प्रह्येपशापितमामरूपलतकायंकरणष- हा तागुरोधिनो Haver, विज्ञानाक्ममः प्रतीषटे व्यवहार- fava) तदेवमविद्याक्मकापाधिपरिच्छेदापेच्यमेवेश्वरस्येरत्वं wine सर्वशक्तिश्च ब परमार्थता विषयापास्तसवापाधिख- St आत्मनगोञ्जिजोजितव्यसर्वज्ञलादिव्यवदहार उपपद्यते, तथा चोकं । “यज नान्यत्‌ प्ति मान्यच्छणेाति गान्यदिजानाति azar”? इति, “खन लस्य सवंमाद्मेवागन्तत्केन FTA” इत्यादि च। एवं परमायथावख्या्यां सवंव्यवडहाराभावं वदन्ति वेदान्ताः, तणेश्वर गीता सखपि-

“a कट्रल म क्माणिलोकस्य जति Wy:

न कमफलसंयागं खभावस्तु प्रवतते ॥

नादत्ते कस्यचित्पापं न चेव gad fay:

श्रन्नामेनाटतं ज्ञामं तेन मृद्धन्ति जन्तवः" ॥ इति-

च्कारात्मकमामरूपयारविद्यक्छविवच्चया ब्रते। मायेति । मामस्पेचे- दोखरस्यातमश्ूते तशरो जड र्यत अह | ताभ्यामन्ध इति। खन्य- त्वै याकरयेच afaare! aria इ्यादिना। खविद्याद्यपाधिना कल्पितभेदेन विम्बस्थानय्येश्वरत्वं प्रतिविम्बभतानां staat निवम्य- त्वमिव्याष। सच खात्मभ्ुतानिति। न चाच नानाजीवा Vener

इति ग्बमितव्यं ब्ादिसदगतभेदेन भेदाक्तेः, खविद्याप्रतिषिम्बस्येक ण्व जोव Kee) परमाचंत डंख्ररत्वादिदेताभाके Bare । तया

9१९ दल्रप्रभाभासिते। [चअन्द।पा०१]

परमाचावस्यायामी शिचनौजितव्यादिव्यवहाराभावः ्रदश्य- ते। व्यवहारावस्ायान्तृक्तः भुतावपीश्वरादिव्यवदारः। “एष सर्वेश्वर एष गडताधिपतिरेष तपाल एष सेत॒विधरण एषां साकानामसम्भदायः' इति। तथा चेश्रगोताखपि- “faq: सवेश्धतानां wesw तिष्ठति | भ्रामयन्‌ wai warestia मायया”? a दति। खचकारोाऽपि परमाथाभिप्रायेण acaaafaaqre | च्यवहारामिप्रायण तु wrarmafefa ayraazifeeararaat aye: कथयति । श्रप्रत्याख्यायेव कार्यप्रपञ्चं परिणामप्रभि- याञ्चाश्वति सगणापासनषपयब्यत ई्ति॥

भावे चोपलब्धेः ॥ ९५॥ TAD कारणादनन्यत्वं कार्यस्य, यत्कारणं भाव wa कारणस कायंम॒ुपलभ्धते नाभावे। तद्यथा wat wiz षट

चेति । कथं तहिं करटःल्ादिकमित्यत are । खभावस्विति | ्पना- afada कट॑त्वादिरूपेख प्रवर्तत ced: | भक्ताभक्तयाः पापसकत- माशकत्वाटौशखस्स्य वास्तवमीश्वस्त्वमिव्यत ares area इवि। म संहरतीद्यर्यः। तेन खरूपश्लानावरणेन कताहमीश्रो नियन्त. त्येवं म्मन्ति। SATE: खचकारसम्मत Kae) खचकारोाऽपीति। म केवलं Shans परिणामप्रज्ियाख्रयबं किन्तूपासना- Uae) परिणामप्रक्रियाद्धेति। aca “await परिनाम- मदीच्तते afaaamedte विवततां”” xfa y

र्वं तदनन्धत्वे प्रत्यच्तादिविरां परित्यागमागमाद | भावे चति। कारणस्य भावे सत्वे उपलब्धे च कार्यस्य सक्त्वादु पलब्धेग्ा नन्यत्वमिति

[अ०२।पा०१] WIP CH TS TAT | 8५७

wae *भामावे श्तु च तन्तषु पटः। न च नियमेनान्य- भावेऽन्यद्यापलयिद््टा, न शे ATA: सन्‌ Aira एवाप- Gud | न च Farad एव घट उपलंग्यते सत्यपि नि- मिन्तनेमिन्तिकभावेऽन्यलात्‌ । मन्वन्यभावेऽपि श्रन्यस्योपलसि- नियता qed, यचाऽप्रिभावे एव yaaa) मेत्यु्थते, 1 उ- द्धापितेऽणघ्नी गापालघरि कादिधारितस्य yaa इ श्डमाम- लात्‌ । अथ tua कथाचिदवस्थया fafiery tear धूमे मासत्यग्नो भवतोति, नैवमपि कञिदाषः, तङ्गागरष्ां fe

Bary: | घटो ग्टदनन्यः ग्रत्सन्षापलबन्िद्यडनियतसश्चापलयििमन्वात Rta । wadsad tq: f न स्यादिव्यप्रयाजक्षलवमाग्रद्ु निर. स्यति | म चेति। ग्बहृटयोारन्यत्वे गवाखयोारिवि हेतूच्कि्तिः स्या- feat: | गवाखयोानिंमित्तनेमित्तिकत्वाभा वादेतवभावः। War wz zarea हेतुना निमित्तादिभावः सिध्यति araaefratrnc- तामाश्द्याह। म च बुलालेति | न चापादानेापारेयभावेनाथा- ACA RETIN वद्धावाभावेऽपि शहेतुसत्वादन्धत्वं मवाश्रवत्‌ agi- बायोगाश्ेति भावः । कुलालघटयोानिंमित्तादिभावे सत्यप्यन्धत्वात्‌ कुलालसत्धनियतापलस्विघटस्य नेवे्त्तरायः | वथयाश्रतद्धन्रस्थ- warafame wpa, मन्विति। खभिभाव रव धमापलयि रिति निवमात्सका हेतुरत्र नास्लीखाडह । मेति । अविच्छत्निमल- दीघं रुखावश्यशधुमे नियमोऽस्तीति व्यभिचार दव्याशङ्कते। अथति। तद्धावनियतभावत्वे सति तद्भद्यनरक्तबदधिविषयत्वस्य हेताविंवस्ति- aera वभिचार care) मेवमिति खालाकबद्यनुरक्तवडधियाष्ये eq वभिचारनिरसासाय aaa व्ालाकाभावेऽपि घटादिरूप- सत्वान्न व्यभिचार उक्तः चूमविग्रषस्याभिबदिं विनायप्युपलम्भात्‌ न

* माभावे इति वर्षण ate ge माकि) † Varta दति वधर ate | t धूमः कयाचिद्‌ वस्या विशष्यते इति सा | 3 N

४५८ रलप्रभाभासिते। [श ०९।पा ०९ |

बद्धं कायकारण्यारनन्यले देतु वयं वदाभः, न चासावभ्भि- धरूमयोविंद्यते ॥ भावा पलब्ेरिति वा खतं ॥ न कवलं Nida कार्यकारणएयारनन्यलं, भ्रत्यक्ता पखभावाचचच तयोा- रमन्यलमित्य्थः। भवति fe प्र्यक्तापलयिः कायंकारण- aaa | तद्यथा तन्तसंस्थाने तन्तव्यतिरेकण परो नाम कायौ नैवोपलभ्यते, केवणास्त तन्तव आतानवितानवन्तः WGA, तथा तन्तुष्वंशवाऽ बररषु तदवयवाः, WAT रत्यखापलब्था लादितश्रकरृष्णानि चीणि रूपाणि तता ara- माचमाकाश्रमाचं सेति wad, ततः परं ब्रह्मोकमेवादितोयं, तच सवंप्रमाणानां निष्टामवाचाम॥

वज्र चखमिचार इत्यथः तथाच तथोः कार्यकारणयोभावेन सत्तवा- मरक्तां सषशृछतामिति area: | यदा तद्वः सामानाधिकरणं तद्िषयकबद्धियाद्यत्वं हेतुं वदामः | eye इति सामानाधिक- सर्णबद्डिदश्नाद्भमिधुम इत्धदणश्रान दिद्ययेः। अनमानायत्वेन छत्र व्याख्याय पाठान्तरेण प्रत्यच्तपरतया व्याचष्टे | भावाचति। प्वद्षा- छ्रारम्भयण्ब्टसमश्चयायश्चकारः| न चकः पट इति vaw पटस्य तन्तभ्यः Cuma प्रमागं खअएटयकसत्ताकमि्याकायविषवत्वनाष्यु- पपत्तेः | खतः खातामवितानसंयोगवन्तस्तन्तव खव पट इति प्र. च्तापलम्भेः सतत्वाद नन्यत्वमित्ययेः । wane तन्त्वादावतिदिशति। वये्यादिना। प्र्यस्षोपलब्ध्या तत्तत्कवायं कारणमाच्रं परिशिष्यत say: | यच yas मास्ति तच कायं विमतं कार्यादभिन्रं रायः त्वात्‌ पटवदित्ममेयमित्धाह | अनयेति । कारयपरिशेषे प्रधाना- दिकं परिगशिष्यतां नब्र्येत्यत aw तच सवंति| ब्रह्मणि वेदा- न्तानां सवेषां तात्पर्वस्याक्तत्वात्‌ वदेवादितीयं परिशिष्यते न कार. कान्तरः खप्रामाणिकल्वाहदिति भावः।

[अण०्२।पाण१] शाङ्करब्रहमदङवमास्ये | eve

सत््वाच्चावरस्य ॥ VE I

CAT कारणात्‌ कायंस्यामन्यलं यत्कारणं प्रागृत्यन्तेः कार- WHT कारणे षत्वमवरकालीनस्ध कार्यस्य जरयते, “ada से- म्येदमय आसोत्‌" “श्रात्मावाद्दमेक एवाय ्रासोत्‌" दत्या- दाविदं ब्दग्टहीतश्य कार्यस्य कारएेम सामामाधिकरण्धात्‌ । यश यदात्मना यच नं वतते *न aaa, यथा सिक- AMS, तस्मात्‌ प्रा गत्पत्तेरगन्यला द्‌ त्यल्नमष्यनन्यदेव कार- खात्‌ कार्यमित्यवगम्यते। यथया च कारणं ag fra कालेषु ae म व्यभिचरति, एवं कायमपि जगत्‌ चिष कालेषु सत्वं a व्यभिचरति, एकञ्च पमः स्तं Vals कारणात्‌ कायस्य ॥

PAIS चेन्न धमोन्तरेण वाक्यशेषात्‌ ॥ VO It

मनु चिद सत्मपि प्रागत्पत्तेः कायस व्यपदिशति शरुतिः, ““श्रसदवेदमग्र sia” इति “sear टदमय रासीत्‌” इति

दः जगत्‌ खदात्लेवेति सामागाधिकरश्छश्चुखा Se: प्राक्‌ का- यस्य कारमात्मना सत्वं चतं तदन्यथानुपपश्येत्पन्नस्यापि जगतः का- Laer CATE BART: | सच्वाचेति। Bee यक्किमप्याइ | aq यदात्मनेति । घटादिकं प्राक्‌ ग्टदाद्यात्मना ada तत उत्पद्य मानत्वात्‌ सामान्यत अतिरेकेख सिकताभ्यस्तेलवदित्यथैः। कारण- वत्‌ कायंस्यापि awa awe मानाभावात्‌ कायस्य कार्गाद- भिन्रसतत्वाकत्वमिति खचस्याथोन्तरमाइह । यथा चेति। डदार्नीं सतः कार्यस्य प्रागुत्तरकालयार्सत्वायागात्‌ सक्वाथभिचार सतश्च ar स वामुस्ट तचिग्भाचमेकं aura सती way घट इति भासमानयेाः कार्यकारययारनन्धत्वमित्यर्यः।॥

न चेवं घटपटयेरप्येकसत्वाभेदादनन्धल्वं स्यादिति वायं, वस्तत

* न त्त Saga इति We Fe | oN 2

०९० रुबनप्रभाभासिते। [शअ०श।दा०१]

Mi तस्मादसट्रापदेभाल्ल प्रागत्पन्तेः area सत्वमिति चेत्‌, नेति war) न इयमलत्यन्ताखत्वामिम्रायेश wre: कायं- aagiues: fa तहिं व्याह्नतनामष्ूपलाड माद व्यारतना- AQ धमान्तर, तेन चमान्तरेणायमसद्परेशः भ्रागत्पन्तः सत एव PUY कारणङूपेणामन्यस्य, कयमेतद वगम्यते वाक्य Boa यद्पक्षमे सन्दिग्धा वाक्यं तच्छेषादेव निन्निद्योयते । इह च तावत्‌ ““श्रसटेवेदमय् आसीत" Tawar भिरदिंष्टं यत्‌ तदेव पमः तच्छब्देन Uta सदिति विभिन 'तत्छदासीत्‌' दति | अ्रषतख पुवापरका ला सनबन्धादासोच्छब्दा- AUTH! “HVA teay waa” इत्यजापि तदाद्मानं wangea’ इति arene विशेषणान्रात्यन्तासन्वं । तस्मात धमा म्तरोणेवायमसद्वापरेश्रः प्रागत्यत्तेः BPA, नामरूप- wed हि ay सच्छब्दाहे राके प्रसिद्धं, रतः प्राक्‌ नामरूप व्याकरणादशदिवासोदिल्युपचयते॥

रकसत्त्वात्मनाऽनन्यत्वस्येटत्वात्‌, तदि मर्‌ घटथेोः का frie: area. मिति ब्रुमः। वसतः सव्र सेकोऽपि घट पटयोभेदेन सत्ताया मिन्र- लवात्‌ म AT कायकषारखयाभंदकस्य सतत्वामेदकत्वाभावादमिग्न- सत्ताकत्ं तादाङ्यमिति fate: |) उक्तं कायस्य प्राक्‌ कारकातसना सत्वमसिडधमित्याश्द्या aad | सदिति अक्ताः watt उप- दध्यादिक्पक्रमे sare इति eae तेजा तमिति वाक्छग्रेषात्‌ एतेनेति यथा fawa: रखुबमचापि तत्सदिति वाक्छशषात्‌ स्चिखय rau: | खासीदिग्यतीतकालसम्बन्धेक्ठेखासदब्ाक्रतमेव म शून्यमि- कना | SATs पूवापरेति। Seas वाक्छान्तरेऽतिदिद्रति | असहा

डति | कियमाडत्वविग्रषयं गून्यस्यासम्भवीति aay

[अ०।पा०१] शराङ्गस्रदादचमभाव्ये | ९१९

युक्तेः शब्दान्तराच्च ॥ ९८ ॥

aR प्रागुत्पत्तेः कायस सक्वमनन्यवश्च कारणारवग- म्यते, श्रब्दामराख | युक्रिखावदण्छते। दधिषररचकाद्यर्थिभिः प्रतिजियतानि कारणानि चीर सुवणंग्टस्तिका उुवणौदीन्यषा- दौयमानानि लाकं दृश्यन्ते, a fe दधयर्थिभिः खन्तिका- पादोखते, न चटाश्चयिभिः सीरं तदसत्‌का्यवादेनोाप्यद्यते। अविशिष्टे हि प्रागुत्पत्तेः aq wee कस्मात चोरा- देव दध्यत्पद्यते ग afwara:, afwarar एव च चट उत्पद्यते न Sta अरयाविषिष्टेऽपि mae de एव दशनः कथिदतिश्या न ग्टततिकायां षत्तिकायामेव च we क्िदतिश्ये न चीरे इत्युच्येत । तरि ufawaa- त्वात्‌ प्रागवद्यायाः ्रसत्कायवाददहइामिः सत्कार्यवादसि-

सश्वागन्धत्वये ंत्वन्तरमा ZANT: ) यक्तेरिति | दध्यादर्थिनां लीरा प्रच्धन्ययामु पपत्त्या कार्यस्य प्राक्‌ कारयानन्यत्वेन aa सिष्छतीव्यथः। खसताऽपि कायस्य तस्मादु त्पत्तेः कारबत्वधियां ay प्रत्तिरित्यन्धयापपन्तिमाण्द्याङ । विशि Wife: असतः SUMAN वा सर्वस्मात्‌ सवीत्पत्तिप्रसकात्‌ तनत्तदुपादान- वि्रेषे vated स्यादित्थंः। तदुक्तं ages: “खसदकरवादुपा- VATA सबेसम्भ वाभावात्‌ शक्तस्य श्गधकरकात्‌ कारवभावाच aera”? इति | Waa कारस्य शक्धकायंकारित्वाच्छक्तिविवयस्य कायस्य स्वम सतेाऽ्रकत्वात्‌, faq सत्कारबाभेदात्‌ काये afea- weer: | कावेस्यासत््वेऽमि gafwcfawarq प्रसिनियमेापप- fafefa upd) wife, अतिशयः का्यधमः arcauat वा,

७६२ रन्रप्रभामासिते। [अ०२।पा०९]

faa किख कारणस्य कायनियमाथै कल्पमाना ना-

न्याप्यसलो वा कायें नियच्छेत्‌, श्रसत्वा विश्नेषादन्यला विशेषा | तस्मात्‌ कारणस्याकाण्ठता शक्तिः शक्तेञ्चाद्मण्छतं काथे। रपि च कांकारणयोद्रंव्यगुणादीनां चाश्चमदिषवद्धैदवृद्यभावा- कादाब्यमभ्धपगम्तव्यं | समवायकलष्पमायामपि समवायस्य ख समवायिभिः सम्बन्धेऽभ्यपगम्यमाने तस्य तस्ान्याऽन्यः सम्बन्धः ` कर्पयितव्य देत्यमवस्वा प्रसङ्गः, श्रनज्दप गम्यमाने वा विच्छेदप्र- Gy: | अथ समवायः खयं सम्नन्धदूपलाद नपेच्छेवा परं Tai सम्बध्यते, संयो गेाऽपि afe खयं सम्नन्धङूपलाद्‌ मपेच्येव षम-

wig धर्मित्वात्‌ प्रागवस्यारूपस्य कायस्य सत्त्वं टुवारमित्याह | तन्न॑ तिण्रयबश्ादिति | डितीथे$पि कशायंसत्वमायातीव्याइ | ufaafa | का्यकारबाभ्यामन्या कायंवदसतो वा शक्तिनं कायेमियामिक्षा aq कास्यचिद न्धस्य नरष्टङ्स्य वा नियामकत्वप्रसङ्गदन्यत्वासत्तयेाः श- Wags चाविगरेवात, Tea कारगात्मना लीनं कायमेवाभियक्धि- नियामकतया श्क्तिरिल्येटवये ततः amrafafefcad: | fry का- ्यक्षारणयोारन्यतवे aac faa सन्ताविति भेदबद्डिः स्यादिलाह। पि चेति। तयारन्यत्वेऽपि समवायवश्ात्‌ तच्याबद्धिनादेतीब्मा- श्द्ूु समवायं टुषयति। समवायेति। समवायः समवायिभि सम्बन्यान वा, Vly सम्बन्धः किंसमवावःउव खरूपं खाद्य समवा- mae fend ग्टट्‌घटयेऽपि खरूपसम्बन्धादे वोपपत्तेः, समवा- यासिद्धिः सम्बन्ध इति wa दाषमाइ। शखनभ्युपरगम्यमाने xfa agama fafuciifacwseyg: waaay fafacetfaar- मकलत्वायागादित्यचंः। विशिटधमंधीमिवामका fe सम्बन्धः,न तस्य fa- यामकान्तरापेद्ा अनवख्यानात्‌, अतः खपरनिवाहकः aaara xfs

[अ°२पा०९१] WYCAWSAM a 8६३

वायं सम्बध्येत, तादाक्यप्रतीतेख द्व्यगणादीनां समवाय- SUMAVH | BUY कायंमवयवि द्रवं कारणेव्ववयवद्र येषु वर्तमानं ada fa समस्तेव्ववयवेषु वतेतात म्रत्यवयवं। यदि तावत्‌ WARY ada तताऽवयव्यनुपलसिः प्रसज्येत, समस्ता- वयवसल्िकषस्याशक्यत्वात्‌। afe बहलं समस्तेषु आश्रयेषु AANA व्यस्ताञ्जयय्रदणेन WHA! अथावयवश्षः समस्तेषु वर्तेत, तदा प्यार म्र कावयवव्यतिरेकं णाव यविनोऽवयवाः AWA यैरवयवेरार ऋअकेष्ववयवेषु श्रवयवशाऽवयवी वर्तित | काशावथव- व्यतिरिक्रद्यवयवेरसिः Sit व्याप्नोति, श्रनवस्छा चेवं प्रसथ्येत, तेष॒तेव्ववयवेषु॒वतयितु मन्येषा मन्येषा मवयवानां कचनोय- MAA अय प्रत्यवयवं aaa तरकच व्यापारेऽन्यबाव्यापारः स्यात्‌, न fe agw: ah सुतन्निधीयमानस्तद हरेव पाटखि-

शङ्कते | येति । सम्बध्यते खस्य खसम्बन्धिनख विशिषटधियं करोती- au: | प्रतिबन्य दूषयति। संयोागाऽपीति। यक्त गबत्वास्योागस्य खमवायापेच्छा क सम्बन्धत्वादिवि तञ्च, धमेत्वात्‌ समवायस्यापि सम्ब- न्धाम्सरापन्तेर सम्बन्धस्याखत्व स्य गो धमेत्वादणंनात्‌। fae निष्पापतवा- दया wat xfa अतिस्म्यादिषु खवहारादिद््धमा ya डति परिभा- ववा समवायस्यापि गणतवाच जातिविश्येषागखत्वसिति परस्मिषातु समवायसिद्युत्तरकालीमनित्बानकसमवेता जातिरिति wae सन बयच्चानाधीनलत्वादतः समवायसिद्धेः wa संयागस्य गुक्त्मसि- मिति दिक्‌। fae प्रतीव्यमसारेख qe खोकावमन्यया गप्र तीते ्धाखम्बममिव्धपि Gada तथा च age डति भे दप्रतीसेर्मेद रव खोकायंः। svat ख्न्सभिन्रस्य समवायस्य वल्रियामकल्वासम्भवादि्याहइ | awe । शबं प्रतोत्धमुसारेख

४६8 रतप्रभाभाचिते । [ ख०्रे।पा* १]

ut सन्जिधोयते, य॒गपदमकच्र टत्तावनेकलप्रशक्रात्‌, देव- दन्तयश्चदक्षयारिव अप्रपाटखिपचनिवासिनाः। गेालादि- वत्‌ प्रत्येकं परिसमापतेरदोाष दति चेत्‌, न तथा प्रती- त्यभावात्‌ । यदि गेालादिवत्‌ waa परिसमाप्नाऽवयवी aq: यथा ma प्रतिव्यक्निप्रत्यचं waa एवमवयव्पि प्रत्यवयवं ware zea, न चेव नियतं गद्यते ्रत्येकपरि- खमाप्री लावयविमः कायेणाधिकारान्‌ aw चेकलात श्टङ्गण- पि ख्ठमकायं, कुयात्‌ उरसा चषृष्टकायं न चेवं दुष्त, प्राम

कायस्य कारबात्मना ad) wea तु मि त्वमियक्तं । रच्यि- रूपओाश्च तस्य मिथ्यालभिव्याङ । कथय्धेति । तच्राद्यमनुद्यावयविनः पटादेस्लन्त्वादिष्ववयवेघु चित्वादिवत्‌ weta ठत्तिशतावयवश्र डति विकल्याद्यं दूषयति | यदीतव्यादिना। व्यासन्यङत्ति वस्तु प्र स्य यावदा ख्वप्र्य्ल अन्यत्वात्‌ संडतपटादयावदवयवानां W- weyeuede प्रसव्येतेत्यथंः। दितीयं waa) waft) बधा स्ते RT चाबयवश्नः Sx वर्तमाना wearaaesta way", wa यत्किच्िदवयवयद्ेखावयविनेा cwaara sia खवयबानामनवदखा स्यादिति दूषयति) तदापीति | arafedtaagra दूषयति | अथ प्र्वयवमित्यादिमा। रखकस्सि्तन्ता पट ढत्तिकासे तनबन्त रे ठ्तिनं स्यात्‌ इत्तावनेकात्वा प्तरि त्यथः । यथा य॒गपदनेकब्यक्छिष anata जातेरनेकत्वदोाषो नास्ति तथावयविन इत्ाशङ्कते। मेात्वेति। जा- तिवदवयविनोा डत्तिरसिडा अनुभवाभावादिति ufewefa; न तथेवि। <raratare | प्रत्येकेति | खधिकारासम्बन्धात्‌ यथा दव- दन्तः खकायंमथ्ययनं य्रामेऽस्णछे वाकरोति, यथा ओरवयवी wars चोरादि श्टक्पच्छादावपि gated: | र्वं ङ्च्यनिरूपणाटनिवा- ue कायस्य दशितं | सम्मत्यसत्कार्यवादे दोषान्तरमाह | प्रामिति।

[अ०२।पा ०१] शाङ्सब्रह्मखचभाण्े | १९१

त्प के कार्यस्या सत्वे उत्प्तिरक्ठंका निराद्मिका स स्पात्‌, surrey माम क्रिया सा सकरढकेव भवितुमरति गव्यादिवत्‌, frat च नाम स्यात्‌ wadat चेति विप्रतिषिध्येत घटय चात्पत्तिरुच्यमामा न चटकर्ठका किं तरिं अन्यकरटफेति कस्या स्यात्‌ । तथा कपाखादीनामणत्पत्तिरुच्यमा मान्यक्ट- केव HWA, तथा च खति घट उत्पद्यत दक्र कुलासादौनि कारणान्युत्पशन्त इत्युक्तं स्यात्‌। न च लाकं घटात्यत्ति- freq कलाखलादोनामण्न्पद्यमा नता प्रतीयते, उपन्नता प्रती- तेख । Wl. खकार णसा सम्बन्ध एवे त्पत्तिरात्मलाभञ्च कायं - स्येति चेत्‌, कथमलयात्मकं सम्बध्येतेति वक्रवयं। aarfe इवः सम्बन्धः सम्भवति न सदसतारख्तावा, अभावस्छ च निरूपा- waa भ्रागत्यन्तेरिति मयादाकरणमनृ पन्तं, wat f ars चेचग्टहादीमां मयादा दृष्टा नाभावस्य म fe बण्ध्यापजा राजा HT प्राक्‌ पुंवमणोाऽभिषेकादि्येवंजातीयकन मयोा-

यथा चटखलतीनयु्ठे चलनक्रियां प्र्याश्रयत्वरूपं ae घटस्य भाति तथा wet जायत इति जनिक्रियाकटलवं खमुण्डियते। war जनिकतुः जनेः प्राक्‌ सतत्वं as, कतुंरसन्चे क्रियाया खप्यसच्वापत्तेरित्ध्ंः। अमेरमुभवसिदधेऽपि anew त्रियात्वेनानमागमाइ | safwata| असता wae कटं लासम्मवेऽपि कुलालादेः aaa कटत्वमित्धा- WEE) घटस्य चेति। घटोत्यत्तिवदसत्कपालादुत्प्तिटित्तिदि- प्रति। तेति शङ्कगमनुद्य crate) तथा चेति; खनुभव-

विरोध cau: | उत्पसिभावस्याद्या विक्रियेति खमतेन कार्यसल्नमा- ५०

8¢¢q रनप्रभाभासिते। (= o&\ Glo १

दाकररेम निर्पाख्थो बश्ध्यावचा राजा बभव भवति भवि- ष्यति इति at fated यरि च वण्च्वायजः कारक- व्वापारादूद्धमभवि्त्‌ तत दद मपि saree काथ भाषोा- $पि कारक्व्यापारदूर् भविखतोति। वयन्‌ पञ्चान बण्धया- प्ख कायाभावख्छ साभावलवावि्रेवात्‌। यथा wage: कारकब्यापारादूै न भविग्यति एषं काय भाषोाऽपि कार- कन्यापारादूदधं न भषि्यशोति। wes सति कारकष्यावारो- sade: waa, यथैवं fe प्राक्‌खिद्धवात्‌ कारकख Genie za न कद्डिन्माभिक्ते एवं प्राकलिद्धलात्‌ तद नन्या का्वंसरूपप्रसिद्धखेऽपि न कञिड्याभिषेत atfeed र, we कारकच्याचा TAY मन्या हे प्राजत्न्तेरभावः कायति | भेद दाषः, कतः कावाकारेख कारं व्यवखाषबतः कारक-

नीतं सम्मति कार्यस्योत्प्तिनाम खकारणे समवायः खस्मिन्‌ at. समवायो वेति तसाकिकमतमाशङ्ते। अथेति । तग्मतेनापि are सच्चमा वश्यक ख सतः सम्बन्धित्वायोामादिवाह | क्यमिति । असतार्वति eerie: ) रनु गर्रङ्गदिवत्‌ काये संदा सवेजासन्जं भवति faa: पाक्‌ erat wea मध्ये तु अदेवेति बेषब्धात्‌ सग्धि पपन्तिरि वा्रद्खाह । भा वस्सेवि । खवाभाषश्ष्दा असन्छब्द्पपरपवया व्यास्येवाः। CAT: कासेनासम्बन्धात्‌ wa ड युद्धमित्व्ंः। ay कारकयापारादटूडभाविनः कास्य eae. quan wafaeaq aw) ददि चेहि। wart: खखसत्वावंमि- नद्यः, इत्यषापद्छत खयपन्न के किव्यदि न्यः | कस्तं fadee स्फ इ | बयक्विषि | नाखते frad भाव इति ृतेरिति ara: | सत्वा.

[अ०२।पा०९] WITCH AAAS | ९६ॐ

यापारस्ाथेवत्वमुपपद्ते। काथाकारोऽपि arcewransa एव, अनाकण्डेतखाभारभ्यलादिष्यभाशि। म च विकेषदर्शण- arte age भवति। ग हि tara: सद्धोचितरक- पादः प्रषारितषष्पादय वि्रेषेण दृश्यमानोऽपि बस्वन्यलं गच्छति, सं एवेति प्रत्यभिज्ञानात्‌, तथा प्रतिदिनमगेक- संखानानाभपि पिबारौ्नां न aaa भवति, मम पिता भम *माता मम धाता इति प्र्यभिन्चागात्‌। ware grr रितलीते तेजं ae om area चेत्‌, न, चीरारीनाभपि दष्याद्याकारश्थानस्य प्रह्यक्तलात्‌। अदृश्छमानानामपि az- धानादीनां समागजातौयाकयवा कारोपकितागामह्ुराडिभा- बेग र्र॑नगाचरतापक्तीा writ तेवामेवायवानां ।श्रपचय- व्ाददश्रंनापन्सावच्छेदसं शषा तथेवुक्‌ जन्ोच्छेदानरितलेन

ne कारकवेयथ्य wya |) नज्िति। सिडकारबानन्यत्वाचच ar. यस्य famefiare | तदनन्यत्वाशेति । अनिवाच्यकायात्मना का- Careers: कार कथ्यापार cary, Fe दाष दति | भार्यसय- व्वभिच्छ तां साह्यागां सत्वाय वारे कारकवेयथं रोष areata, अभि. wRtfe awa, चखदेतवादिनान्वधटितघटनावभासगच्रतुरमाया- afeat अप्रवययादशंनं सर्वमुपपद्नं। frerdaad aiarn, wae रेतापत्तेरिति मख्यसमाधानं wawarTcTy) ननु कार- काद्भित्रमसरवेोत्यद्यव डति समाधानं किंग स्यादिवाश्नश्ासत्यक्षस्य दषम खरत्याह । कायाकारोऽपोति। खतः कारगद्धेदामेदाम्यां दणि सर्पस्य सदटसदिल्छवस्यानिबा्याभिव्यक्धिर निवे यकारकव्धापा- रावं पलमिति प्च wa ओयानिति wma) ननु म्ब्य

* राता मम पज दति का Yo सार | भिति + अपक बभे०। 30 2

६८ ¦ र न्रपरभाभासिते। [ख ०२।पा०१]

खेद षतः सच्वापस्तिः सतखासन्ताप्तिः, तथा सति मभवासिन उन्लानश्रायिनख भेदप्रसद्धः। तथा बाद्यथावनख्छाविरेव्वपि मेद प्रसङ्गः, पिजादि व्यवहारलापप्रसङ्गख्च। एतेन *चणभङ्ग- वादः प्रतिवदितव्यः। ae पनः प्रागत्पन्तेर बत्काये तस्य fa- विषयः कारकव्यापारः खात्‌, अभावस्य विषयलान्‌ पपत्तेः, आकाशस्छ इननप्रयोजनखद्भाने कायुध। प्रसक्िवत्‌ | समवायि- कारणविषयः कारकव्यापारः स्यादिति चेत्‌, म, अन्यविषयेष कारकव्यापारेणान्यनिष्यन्ेरतिप्रसङ्गात्‌ | समवायिकारण्ले- वा्मातिशयः कार्यमिति चेत्‌ म ‡श्रतस्तरिं सत्कार्यतापत्तिः, तस्मात्‌ चोरादीन्येव दइव्याणि दध्यादिभावेगावतिष्टमानानि arent लभन्त दति न कारणादन्यत्‌ कायं वषं्रतेनापि चकं कर्पयितु। यथा च मूलकारणमेवाज्चात्कायात्‌ तेन तेन काये- कारेण नटवत्‌ सर्वव्यवदहारास्पद लवं प्रतिपद्यते, एवं युक्तेः काया

एथबभ्रत्ाद्वस्याविष्णेषा घटे दृश्यते | तथा च घटो Riga: तदिद- ड विशेषवनत्वात्‌ ङच्लवदित्यत ate) न चेति। aaa सना मेदः। ₹हतेव्येभिचारस्यलान्तरमाइ । तथा ufafeafafa | yaw पिच्रादिरेहस्यावश्ामेदेऽपि जग्मनाश्यारभावादभेदो युक्तः, दादा. faa q ग्टदादिनाणे सति घटादिकं जायत डति जन्मविनाशसरूप- विरङ्डधधम वत्वात्‌ कायकार्ण्यारमेदा ग युक्तः इति शङ्कते | जन्ेति। कार्यस्य माणएभावाड्ेत्वसिद्धिरिति परिङ्रति। नेति । दधिषटा- दिकायाण्ितत्वेन चती रग्टदादीगां प्रयच्तत्वान्राणशासि्डिरित्षर्थः। ननु

* शिक वादः Ty «fa que + vofmafate वधेर | ‡ सत्काय्यापक्षरिति सा° awe |

[अ०२।पा०९| शाङ्र्रस्मङचभाव्ये। age

प्रागत्पन्तेः सत््वमनन्यवश्च कारणाद वगम्यते, शब्दा न्तरा देत- दवगम्यते। पूव॑चेऽखद्वापदेभरिनः शब्दस्मादादतलात्‌, तता- ऽन्यः BIT शब्दः शब्दान्तर, “सदेव सोग्येदमय gaia” “एकमे वादि तीयं" tafe ‘aga ae’ “श्रसदेवेदमय श्रा- सोत्‌ इति चासत्पच्लमृपरिप्य कथमसतः सल्नायेतेति श्राक्ति्य सदेव साग्येदमय आसोत्‌" इत्यवधारयति। तनेदंशब्द वाच्यस्य कार्यस्य प्रागत्पत्तेः खच्छन्दवाच्येन कारणेन सामानाधिकर- ख्यस्य च्रूयमानलात्‌ aways प्रसिध्यतः। यदि q प्रागत्य- ्ेरसत्काये स्यात्‌ पञाचात्पद्यमानं कारणे समवेयात्‌ तद्‌ा- ऽन्यत्‌ कारणात्‌ स्यात्‌, aa श्येनाश्रुतं श्रतं भवतिः इतीयं प्रती- छा पद्येत सत््वानन्यतावगतेस्ियं प्रतिन्ना waa i

यथान्वय दृश्यते तच्च हेत्वसिद्धावपि wae बटवीजादोनां Wea न दश्यते तच शेतुसल्वादस्वन्यत्वं स्यादित्यत aye) खट ष्ठेति | Tapa वीजाद्यवय वानामग्वयान्न स्त खव जन्मविनाधो किन्त्ववय वान्तरापचयापचयाभ्यां तद्यवद्ार KAT: | खस्तपरचयापचय- faga वस्त॒भेदानमानं ततोाऽसत उत्पत्तिः सता नाण इत्याद्य यभि- चारमा | asxefafa | पिटरेष्पि भेदसत्वात्र afta ras नाघकमाद्ट | पिथादीति। रतेमेति कारस्य स्व॑कार्येवष्वन्वयकथ- away | qua दोषं परिषत्च परपकच्ते vagafa । यस्य पुन. रिति। waa: कायस्य कारकथ्थापाशराहितातिशयाञ्यत्वायागाद- विषयत्वेऽपि ग्टदादेविंषयत्वं स्यादिति शङ्कते | समवायोति | सम- बायिकारडात्‌ कायं भिन्नमभिन्नं वेति विकल्याद्यं निरस्यति, नेत्यादिना fadtamwgzufaare | समवायीति। कायौ. खामवान्तरकारणानन्धत्वमृपसंहरति। तस्मादिति। पररमकारणान- aa फलितमाह । यथया च मूलेति । खसत्कायंवादे प्रतिच्लाबाधः स्यादिब्बाह | यदि तु प्रागत्पत्तेरिति।

8७9 रत्रप्रभाभासिते | [ख.दपा९]

परवश ॥ ९८ ॥

यथा च संवेटितः पटो ब aw गद्यते किमधं पटः

किं चान्यत्‌ व्यमिति, ख एव भ्रशारिता चब्धबिष्धितं दवं

स पट एवेति प्रसारणेनाभिव्यक्रोा गणह्यते। यथा च संवेषटम-

समये पट दति गद्यमाणोाऽपि ग वि्िष्टायामविख्शारो zwya

ख एव प्रषारणसमये fafagrarafaare: ग्टद्यते, ग संवे

हितरूपादयं faa: पट इति एवं तन्लादिकारशावद

पटारिकायंमस्पष्टं शन्मुरीवेमङ्खविन्दादिकारकव्यापाराभि-

व्यक्तं WE UWA | अतः खेष्ितपटमप्रशारि तपटन्धाजेनेवानग्यत्‌ कारणात्‌ कार्यमित्यर्थः ti

यथा च प्राणादि 11 २० ॥

यथया च सोके प्राणापानादिषु प्राणभेरेषु प्राखायामेन जिरद्धवु कारकमाजरूपेश वतं मानेषु जीवनमाजं काये नि- वर्त्वते माकुञ्चनप्रसारणादिकं कायान्तरं, तेष्वेव प्रभेदेषु पमः WEY जोवनादधिकमाह्गुञ्चनप्रसरणादिकमपि का-

कायमु पादागदित्रं areas पलम्यमानस्ात्‌ ततोऽधिकीष- रिमालाच मश्रकादिव WN इत्थ खभिचाराथं wer) पटवशेति। दितीवहेतययंभिचारः स्डुटयति। यथा च संवेदनेति। वामे देच्यं ॥

aaq विल्छणकार्यश्ारित्वं Yaaag यभिचास्माद उष. कारः| यथाच प्रागादीति। र्वं जीवञअगरतोत्रं श्ानन्धल्वात्‌ प्रतिश्य-

[ख*२।पा०९१] WECHTAAAE | ४७९

यामतरं fade i न च प्राणभेदाां प्रमेरवतः प्राणारन्यलं वमोरणस्ञभावाकिदिषात्‌, एवं कांस कारणा र गन्यलं | wry WATS जगता ब्रहकायंलात तदमन्यलाख विद्धेवा सातो भरतिश्चा येम Swed रतं भवत्यमतं मतमविश्चातं fre दति ॥ TACT META LSTA AE I! २९ ॥

अन्यथा एनद्येतमकारशयाद्‌ श्रािष्यते, चेतनाद्धि जगत्‌- प्रक्रियाचामाज्रीयमाखा्यां हिताकरणादयो राषाः wesw, कुत दतरव्यपरदेभात्‌ | LATS Brice ब्रह्मामतं व्यपदिशति खनिः “ख wran awafe Qatar” दति प्रतिगाधनात। यदा LATS च ब्रह्मणः अारोरात्मलं ्पदिश्ति “mgr कंरेवाजुप्रा विभ्रत्‌ दति सुष्टुरोवाक्कसख ब्रह्मणः कायम प्रवे्ेन भारीरात्मलाद्श्नात्‌ । “श्रम जोवेनात्ममाभुप्रविश्ठ मामर्ूपे व्याकरवाणि! इति च परा देवता जोवमातम्रब्देन व्यपदिश्रकी

सिरि धिकार गांमपसं हरति | wow meas) जो वासि WS जमत्कास्कमिक्क्ददान्तसमनग्बयेा विनः ॥

खयदि ता्टक्‌ ब्रह्य जमव्लनमयेत्‌ बहिंखानिष्टंनरकादिकंन जनयेव खतम्नचेतनत्वादितिन्धायेन fread a वेति सन्देहे Wasa grata गीषदावाः wate परसव्वेरन्‌ इविवुवंप्चद्धव होता या- WE । दतदष्यपद्न्ादिव्यादिना। aay जोवासिन्ने समब्धयासिडि खिन्ते afefafcfa a4, इदिताकरयेखच aq खल्यासेगाहितकरयं

* यदेति बधे कार yo माखि।

ger रन्नप्रभाभासिते। [ख ०२।पा ०२]

न ब्रह्मणा. भिन्नः शारोर दति द्यति तमाद्‌ यद्रद्मणः wed तच्छारीरश्ेवेति, ary wae: कता सन्‌ दितमे- वात्ममः Staveat कुयात्‌ नाहितं जग्ममरणजरारोागा- चनेकान्थजाखं। नहि कथिदपरतन््ता बन्धनागारमात्मनः हत्वानप्रविश्ति। 4 च सखयमत्यन्तनिमंलः खन्नत्यन्तमखिनं देहमात्मलेनापेयात्‌ छृतमपि कथञ्चिद्‌ यत्‌ दुःखकरं तदि- च्छया अद्यात्‌ सुखकरश्चापाददौत Ae, मयेदं Hufsfay विचिचं विरचितमिति, dar fe Gra: we काये wat सरति मयेदं aafafai यथा च मायावी खयं प्रसारितां arar- मिच्छयाऽनायासेनेवेापसंररति, एवं शारीरोऽपि cat wf उपसं हर त्‌, खकोयमपि तावत्‌ शरोर ATT न शक्रात्यना- यारेनापसंशतः । एवे दितक्रियाद्यदशंनादन्या्ा सखेतनात्‌ mamma aad |

अधिकन्तु भेदनिर्देशात्‌ ॥ रर ॥ `. तशब्द: वेप व्यावतयति । seas स्वशक्ति ब्रह्य fre शरद्धवबद्धमुक्तखभावंभ्रारोरादधिकमन्यत्तदयं जगतः GY AA: |

दश area: | खादिपदोह्कं भ्नान्यादिकं खापादयति। नच खव- मिव्यादिन।

जीवेश्रयारमेदाव्नीवनगतेदाघाः ब्रह्मणि स्यः Harare efz संहारसवेखटेत्वादया गणा जीवे स्यः, न चेष्टापत्तिः नोवस्य खश. सरेऽपि संशारसामथ्ादशेनादिति प्राप्त सिडान्तख्च wwe | तुशब्द इत्यादिना जीवेशखस्यलाकं विम्बप्रतिविम्बयोारिव ata तभेदाङ्गोकारडम॑वयवस्ेति सिडधान्तप्रज्या्ैः।, यदि वयं जवं

[ खरश।पा०९] WCAC SLATS | 9०३

म aftay हिताकरणादयो दोषाः परबन्छन्ते, न हि तश रिते किथित्‌ aawafe दितं वा परिहतं जित्यमृक्रलात्‌। न तन्त nea: श्रक्िप्रतित्रन्धा वा wfacufe, a शनात्‌ स्रंशक्रिलाख । रीर ्छनेवं विधः, afer न mest हिताकरश्षादयो देवान ठ तं बवं जनतः खष्टार्‌ Hat कुत एतत्‌ dcfat ara, “aa a रे zee: रातयो ama गिदिष्यारितव्यः ave: ख विजिज्ञासितव्यः शता कान्य तदा quer भवति aCe Walt AHA AT ATES” इच्छे वेजातोयकः senaicucirea नोवादधिकं wy TH- यति । waizfatarnta दशितः ‘wae दत्येवं जातीयकः, कथं भेदाभेद faget सश्मवेयार्ता। नेष दाषः, Warwaer- काजन्यायेमाभयसम्भवस्य तज तख प्रति्टाषितल्ात। पिष यदा तक्वमसीत्येवजातीयकेनाभेर गिदेजेनाभेटः प्रतिबाधते भवति श्रपनतं भवति तदा Mew संसारिलं wag asa.

खमस्स्छ मिग्याज्ञावविजम्ितस्छ भेदव्यवहारस्य प्रम्मकद्नानगन बाधितलात्‌, तच कुत एव खष्टिः कती वाहिता कर्णरवी दषाः | अविद्यामरलुपख्यापितनामङ्पडहतकार्यकर णसद्गातेा-

METS AA: सटा SUM: TAMA AAs Ha Kaye: | ferwe-

MUANTE AT Sat MTT TA बा नान्य Kare | खि Hf |

we fawrwafasinadt sezafa, afadfa, acarfea-

डिघमाध्यासे twannad ट रान्ति | wie, featd vary | 322

gos रन्न प्रभाभासिवे। | [अण्र।पा. १।

urafaameart fe भआाग्तिः, ferfeaatafzeree: संसा- राभ तु परमार्थतेाऽखतोल्यसषशट्दवाचाम WHAT TS CA- मेदनाद्भिमागवत्‌। अबाधिते त॒ भेदव्यवहारे सेाश्नबेष्टवयः ख विजिन्ञासितव्यः' दद्येवंजातीयकेन भेदनिदें धेनावमम्बमान्‌ं wgursfuna हिताकरणादिदोषप्रसक्गिं निरुणद्धि ॥

अश्मादिवच्च तद नपपतन्निः ॥ २३॥

यथया च लाके परथिवीलसामान्याजितानाम्यश्सनां कचि- MENT: मणये वञ्जवेदुयादयोऽन्ये मध्यमवोवाः ख्यंकान्ता- TASA प्रहोणाः खवायसम्रचेपणादाः पाषाणाः इत्यनेक विधं Aafest gaa यथा चेकषटथिवीव्यपाश्रयाणामपि वीजानां बङविधं पचपु्यफलगन्धरसादि वेचिच्यं * चन्दनकिपाकारिष्‌- पलभ्बते। यथया चैकस्याणयश्नरसस्य खाहितादीनि केणला- मादीनि च fafenfe कायोणि भवन्ति, एवमेकखापि

बाधिते त्विति । च्ानादूद्ध खटत्वादिधमाणं बाधात्‌ way श्स्ि- सभेरेन Wagaya किञ्विदनवद्यमित्ययेः॥

मन्वखदेकारूपे ब्रह्मणि कथं जीवेशखरवेचिन्यं wwe तत्कार्यवेचि- afaaauufa cera: परिहरति खकारः | अश्सादिवच्ति। किंपाकोा ASTANA | तन्त्कवायसंस्काररूपानादिशक्िभेदादति्य- fafa ara: | खचखचकारायमाह | खुतेखेति | we जीवगतदोष- aq जोवाभित्रलाव्नीववदित्याद्यनमामं खतः प्रमाखनिरवद्यवाटि- sfaatfud , fay कटटत्वभाक्तत्वादिविकारस्य fame aagat afer कुता विम्बख्यानीयस्याशेषविद्धेषद शिनः परमेखरस्

* सन्दमचम्यकादिष्बिति we Gre बधे का०।

[ख ०२।पा ०९] शाङ्गरब्रह्मखजभाष्ये | 8६

aye Marya कार्यवेचिच्र्ापपद्चत इति we दनुपप्षिः परपरिकखितदोषागपपभ्िरित्यथैः। wag आरामाष्यादिकारस्य वाचारम्भणमाचलात्‌ खम्नद्ष्लभाववेकि- श्वचेत्यज्युचयः ॥

उपसं दारद्‌ शनान्नेति चेन्न AAG ॥ ९४ ॥

चेतगं ब्रहैकमदितीयं जगतः कारणमिति een तला- पपद्यते, कञ्मादुपसंहारदशंगात्‌। इद fe SH कुलालादयः घटपटादीनां कतारोा गद्ण्डयक्ररूचाद्यनेककारकोापसंडहारेणः संग्टहोतसाघनाः WH: तन्तत्कायें Fira इृष्ने, बह्म चासददायं तवाभिप्रेतं, तस्य areata’ उति कथं VARA, तस्मान्न बरह्म जगत्कारणमिति चेत्‌, नेष रोषः । यतः शीरवत्‌ द्रव्यखभावविश्रेषादुपपद्यते, चथा fe लाकं Wt जलं वा खयमेव *दधिडहिममावेन परिः

राषपसक्तिः। an त्रश न विचिषकायंप्ररति रकरूपत्वाद्यतिरे सेय मतस्तगवादि वदिति, तत्र, ण्करूपे Questa विचिचटश्य वस्तुव चिन्ध- दशमेन व्यभिचारादिव्ययैः, wena प्रबगभित्रे ब्रद्मयि समग्वयस्या- facry xfa fawy

उप्रसंहारदश्रनात्‌। «GSAT Bayi Faq सम~ wart विषयः स fa यदसषश्ायं तन्न arcafafa शाकिकन्धायेन fanaa न वेति सन्देहे पुवंमोपाधिकजी वभेदाद्रश्जि जोवदोाषा न प्रसव्यन्त ren, सम्प्रति ङपाधिताऽपि विभक्तं aqa: प्रेरका- दिकं awarfe नारतीद्रनानाल्ाभाबादिति प्रवयुदाङरकेन पूवप.

* द्पिडिमकरकादिभावेमेति Sie! 3९4

$02 र लधभाभासिते। [अरशपा.र)

शंमतेऽमपैच्ध are erat तथेहापि waft va ची erafa दथ्यादिभावेन परिशममानमपेचेत एव we सा- wi Qreaifes, aurea शोरकडधोति। भेव दोवः, खयमपि fe चीरं are यावन्तं च परिशमनाचानव. भवदेव लार्यते वैष््यादिगा दधिभावाय । यदि ख खयं दधिभावश्ोलंता म स्टान्नवेष्ण्यादिनापि बलाद्‌ दधिभाव- madd i मे fe वाधुराकाभओ चेत्थयादिभा were efwara भापयते, - शोधेनबभ्य॑स्वा च तच्छ पणता eed परिपृष- afhae ब्य भ aerae केनचित्‌ पूता खन्यार्‌ यिषया! अतिख तेज भेवति न्न तश are करणश्च विद्यते नं agagnafusy yea |.

द्मां Swe | चेतनमिचखादिना। we पुवेवत्‌, कारका ST SHU मेलनं! उत्तन्धायलय शोरादो दभिचार इति लिडान्त- यत्ति । नेच xf) खडस्य ब्रहायाऽकारत्वमिष्टमेव fafrows- स्स्यतु माचैव were इति wears) वाद्यमिति। कसीरखाप्याव श्वनादिस ङा याऽस्तोव्यसहायत्वेताने वयभिषार दत्थाशतच् सहाया. wasfa यस्य wafwa परिशानस्य ee दज्रंनाद्यभिचारतादवस्थ- सिवा । ज न्वित्यादिणा तहिं साया quarry | त्वायत xfer amen Ste दधिभावाय we कायत इति किमथ wor, खतेाऽशक्तं we aweran wun कियत इति किन्न स्यात्‌ aw: ate चति । wae सद्धायशण्पदा किं काचंभित्यचाङ । साधनेति | सदायविथ्ेघाभावे afafearc: dicw भवति, तच खातद्धन- प्र्ेपेष्य्याभ्याम्तुत्तमदलिभावसामथ्य Youd cae: | ate ule

-

[exten | शङ्कर ब्रद्य खकभाण्थे | 80

पराऽख ufmfafata श्यते. खाभाविकी wreaaefmar wv इति) तष््रारेकस्ापि ब्रह्मणो विचिजशकियागात्‌ चीरादिवद्धि- जिजरपरिणाम wawwa i देबादिवदपि शाके ॥ २५॥ स्यादेतत्‌, उपपद्यते री रादौनामकचेतमानामनपेच्यापि वाद्यं साधनं दध्यादिभावः दृष्टलात्‌, चेतनाः पनः कलाः शादथयथ लाधनलामयोमपेच्यैव तसै ae कार्याय प्रवत॑मानां Tw, कथं wy चेतनं सद्सराचं प्रवर्ततेति, रेवादिषः- दिति mas) war लाके देवाः पितर wea द्त्येवमादथे सराप्रभावाखेत्तना चपि सणनोऽयपेच्यैव fafeerel साधन. भेश्वर्य विशेषय गारनिध्याममाचेण खत ua वदमि गानासै- wratte शरलेराणि srereraifa रथादोनि ख fafaaret StI भन्ताथवादे ति हासयराणप्रामाण्ात्‌। सन्तना- भच खत एव तन्तून्‌ जति, बलाका चान्तरोरेव पकर गभं

ऽपि सहाये ब्रह्म areerne | परिपुंति | निरबेचमाः थाण््िकमिन्धयेः। ताटका amary | अतिख्छेति। गन्‌ WHA कार्यं Ware सत्यसहायत्वान्मुदादिगरन्वङक्सालादि- अदिति ब ato शभसिश्ार रति रुचच्यावर्यां wyrrars |; wraufefa ) कस्यापि शठा वार अभिचार cary, cafea- fefe 1 Grae चप्यतेऽ्थाऽनेगेसि War मन्ायबादादि we रख्ड- ववार, अभिध्यानं सङ्कल्पः । गन्‌ दोवादुयेनाभान्तटङ्ान्तेवु avitg aan afte, बलाकापन्मिगीषेतवयामंभं प्रख्या नकर त्व

gor रलप्रभाभासिते। [ख ०२।पा०६|

wa, पद्विनो सा नपेच्छ fafa प्रखागसाधनं सरोऽन्तरात्‌ atismt प्रतिष्ठते, एवं चेतनमपि त्रह्मानपेच्छ वाद्यं साधनं wa एव जगत्‌ खच्छति, स यदि Hates ते देवादयो WYO दृष्टान्ता VITMTS दष्टान्तिकन ब्रह्मणा समानख- भावा न भवन्ति, ज्ररोरमेव चेतनं देवादीनां अरोरान्तरा- दिविश्वल्यत्पादेन उपादानं न तु चेतनम WA, तन्तुनाभख्व च शद्रतरजन्तभषणाल्लाला कटठिगतामापद्चमाना तन्तुभेवति | बशाका च स्तनयिल्लुर वञ्रवणाद्भम wai पदिन च चेतन्‌- WIT सतो श्ररेतनेनेव शरीरेण शरोऽन्तरात्‌ सरोऽन्तर मुप- अपति awta टलं तु खयमेवाचेतना सरोऽन्तरोपसपणे ष्या- प्रियते, waraa ब्रह्मणे gare इति, तं प्रति qarara रोषः, कुलाखादिद्ष्टावेललष्यमा जस्र विवचितवादिति। यथा fe कुलालादीनां देवादोनाश्च समामे Vata कुखाला- दयः कायारम्मे वाद्यं साधनमपेलन्ते न देवादयः; तथा

Fame: wicy स्ायेाऽत्ि, wat fafacwara अभिचार इति wea, स यदि aarfeenfeat) afrarersenfa परि रति । तं प्रति ब्रयादिति। खयं दाषः दङ्ान्तवेवम्याख्यः | as हि Val चेतमल्वं अद्धौविषयत्वरूपं चित्तादाम्यापन्रदेहसाधारयां याद्वं न तु मुख्यात्मत्वं, तव कुलारद््टाग्ते साधनवेकल्यापत्तेः । स इायलच चेतनस्य खातिरिक्ेतुश्रन्यत्वं तदुभयं देबादिष खस्तोति wre, देशस्य खान्तःपातित्वेन खातिरिक्त्वाभावात्‌ | सया च कुलाल. वैलद्ण्छ fart घटादिकार्ये खातिरिङ्ामयेश्चसवादे वेणां जसम यः टे इ स्याप्यनपे्यात्‌ ACT वादीनां कायारम्भे नास्सेकस्पा सा-

अण्र।पा०। WPCA TAMAS | ४७९

ब्रह्म चेतनमपि ware साधममपेक्षिद्यत दच्येतावत्‌ वयं देवाश्यदाइरणेन विवच्छामः, तस्मात्‌ ware wad दृं तथा सवषामेव भवितु मरंतीति areata इत्यभिप्रायः ॥

छत्सप्रसक्तिर्निरवयवत्वशब्दकेपेा वा ॥ २९॥

चेतनमेकमदितीयं ब्रह्य रीरादिवदवादिवखानपेखितवा- साधनं खयं परिणममाणं जगतः कारणमिति खितं, शा- स्लार्थपरिश्रद्धये तु पनरादिपति ङत्छ प्रसक्तिः, were ह्मणः कायद्पेण परिणामः प्राप्नोति, निरवयवलात्‌। यदि wa एयिवयादिवत्‌ सावयवमभविथत्‌ ततोऽखेकरे्ः पय णंस्टत, एकदे भखावा खाखछत, मिरवयवन्त्‌ wy ज्र तिभ्याऽव- गम्यते- | | “निष्कलं faford शान्तं निरवद्यं निरश्चनम्‌। frat मृत्तः परुषः स ATEN wm. ॥

मयी । अयते हि महाभारते eye सङ्खल्पमातरेय Raa: पट- प्रम्परोत्मन्तिः, अतः सिम सहायस्यापि ब्रमः कार गत्वं | | ` शतखप्रसक्तिः। च्तोरटडान्तेन ब्रह्म परिडामोति भमेत्यच्वा पूवं- . यक्ते प्राप्ते शास््राधा विवता न ufcaifa इति waren faaard facafuncafata पूवोधिकरकेनोात्तराधिकरडस्य कायत्वसङ्ति- are | चेतनमिति | निरवयवात्‌ aWal Hawa वदम्‌ समन्वयो fa- धयः, स fa यञ्चिरवयवं aa ufcaraifa न्यायेन faawa नवेति eae विरध्यत इति पुवपच्खत्रं sae | छत्खेति | we परिण- मीति बदता वक्तब्य we निरवयवं awed a, खाद्य was ब्रह्मणः परिणामात्मना fafa: स्यात्‌ xew ्यतिरेकटद्ान्तेन faearfa | यदि aqanrfert | daiwa परिगताऽभविग्यत, रकदेशखावाखासय-

os रनप्रभाभासिते। ` [अरर।पा०१]

‘eg मड्भूतप्रगकमप्रारं विज्ञानघन एव स एव नेति नेत्वातमाऽख्लमनगणु, cere: सर्वविन्ेषप्रतिषेधचिचरोभ्वः | तत्ेकदे्परि शामासरावात्‌ रक्छरपरिणामग्रसक्ता ख्या A SST: NUMA) द्र वष्यलापरे MATH Wwe अयन्रदृष्ट- लात्‌ कार्यस, तद्मतिरि क्स्ड च ब्रह्मणाऽभावात्‌, अ्रजलादिभ्रन्द- व्याकोप | श्रथेतदोषपरि जिद्ीर्षया सावयवमेव ब्रह्माभ्युपग- aa, तथापि ये निरवयवल्वस्य प्रतिपादकाः शब्दा उदाड- तास्ते WAGE | Wass चानित्यलप्रसङ् दति sau wet न घटयितुं waa दत्याकिपति ॥

| WARY शब्दम्‌लत्वात्‌ ॥ २७॥

\9 Ww

quaarad परिहरति । म aaa afacit रोचोऽस्ति। ग तावत्‌ रुत्छप्रसक्तिरख्ि। कतः श्रुतेः,

दपरिगताऽभविष्यत्‌। swafra निरवयषत्वसिेः पलितं देाष- aw) लतखेति। बदा परिजामध्यतिरेकोब मुलनत्रद्यात्म नाऽस्ति तदासां neq डल्यपरेकाऽरयभून्यः स्यादिति दाषान्तरमाङइ । अचेति । नद्यः परि कामात्मना नन्भनाग्राकोकषारेऽनाऽमर इति खतिषिरोध- Gare, अजावादीति। साबयवत्वपशमान्नद् wards वरि. रति। ्येव्धादिना ॥ | |

परिशामपक्ते दुर्वंट इति uge लदस्मदिषटमेवे(ति Frenne सिदडान्लयति । श्वतेरिति। cam पु्वाक्षदोवदयं नरस्तीति षयोग मया दकबलति। quent | Pfaews खाकरटत्येन स्वीक

[अ०२।पा०१] WITCHY STA | ४९८९

यथेव हि ब्रह्मणा जगदुत्पत्तिः श्रुयते, एवं विकारब्यतिरे- sare ब्रह्मणाऽवश्ागं श्रुयते, प्रहतिविकारषे्भैदेन वयप- देशात्‌ ‘Ve देवतेदत इनौ शमिनां Saat wis ओवे- मात्मनानुप्रविष्छ नामरूपे व्याकरवाणि" इति aaa महिमा तते arate प्रषः । पाशाऽस्य विश्वा शतानि जिपादस्याश्टतं दिवि, दृति चेवंजातोयकात्‌, तथा इदयायतनलवचनात्‌, बत्‌ सम्प्िवचगाख | wig च ae ब्रह्म कार्यमावेनोपयुक्रं खात्‌ खता शम्य तदा सन्पक्ञो भवेति इति ahead विशेषण मनुप- पं खात्‌, विृतेन myer भिं शन्यज्नलात्‌, whee च त्र- छशेोऽमावात्‌, तयेद्धियमेचैरलप्रतिषेधात्‌ aye विकारसच चेश्िथगाचरतेापपनेः, तस्माद सवितं wy । न च निरवयव- नशब्द erat sia, श्रूयमाणलौदे व निरवैयवत्स्याथयभ्धपभग्ध- माभलवात्‌। WRAY wy प्रमाणकं भेद्धियादिप्रमाणकं तद्यथा शब्द मश्येपगन्तवयं | भ्रष्ट ख भयमपि ब्रह्मणः प्रतिपाद य- त्यरुक्छ प्रसक्ति निरवयवलाञ्च । खाकिकानामपि मणिमन्ा-

STII एथमीशवरसश्वअतेन शैत्खप्रसक्तिरि व्यार | सेयं रेव. वेति । म्ढूनाधिकभाकेनापि greed श्चुतमिलखा इ | ताषानिति। इत- arentaas शोका । तथेति। स ace खला wats Wacfe इश्ाकिरिषछिं we | तटति सुषपिका लरूपविक्रोव गाचेत्यर्थः + लिका न्त- ware | तथेज्ियेतिः ¦ मभ्यादेविंकषास्खेश्ियमेचरत्वात्रं weer wae रताद ख्या क्सय स्तत्र lear वाखमनंसमे चर त्वन तास्ति gre awed: | शत्क्प्रसह्धिरोका aretem दितीयदोषेोऽपि 3 ९

४८९ रत्नप्रभाभ सिते | [s ०९।पा०२|

षधोप्रतोगां टरे्कालनिमिन्तवेचिश्यवग्राच्छक्रसा विर्द्धा- नेककायंविषया दृश्यन्ते, ता श्रपि तावन्नापरे्रमन्तरेख केवलेन ARVIN WA VE AGA एतावश्य एतत्‌- werat wafarar एतश्मरयोजनाख wna दति, faaafe- मध प्रभावस्य ब्रह्मणा Vd विना wen न निरूप्येत ary: पाराणिकाः- ‘afer: खल ये भावा ग तांखकण याजयेत्‌ | प्रृतिनग्यः पर यख तद चिग्धस्य खचणं' ॥ दति, AREAS एवातीद्धियायेयायाक्याधिगमः। मनु w- ब्देनापि न शक्यते विरद्धाऽथैः ्रत्याययितुं, निरवयवच्च ब्रह्म परिणमते न च रत्नमिति । यदि भिर वयवं ब्रह्म खानेव परि- waa, wma वा परिणमेत । श्रथ केनचिद्रयेण परिणमेत | केनचिद्रःपेणावतिष्ेतेति* रूपभेद कल्यगात्‌ सादयवमेव प्रस-

atetary | न चेति । मनं ae कायात्नाप्यल्ि, wnat] चत्‌ सावयवत्वं दवार, निर वयवस्येकस्य feu सत्वाय गात्‌, अते यद्दिधा- भूतं तत्सावयवमिति तकंविरडं agar निरवयवत्वभिति विबतम- भागतः UF गूएाश्य Ta ufcwefa | शब्दमूकख्ति | यदाकला- किक्षानां प्रत्यक्षटृदटामामपि शक्तिरचिन््या तदा णब्द्ेकसमधिग- म्यस्य wea किसु वक्तव्यं । wal anwar निरवयवत्वं feared. व्यभयं वचाश्ब्द मभ्यपगन्तथयं, न ITAA बाधनोयमिवख्यैः | wafers प्रच्लष्टङवसत खभावेभ्या sur विलच्त यं कोवलोा पदे ्र गभ्यं तद चिग्व- स्वरूपमिति सव्यः | आाशयागक्ीधेन wes | ननु शब्दोनापोति। वदा ब्रह्य परिबामीब्ेषदरोणिनामियं सिडान्तङ्कव्याख्या दिता

* calf वधे ae नाचि -

[खं०२।पा ०१] शाङ्गग्य ब्रहदखकभाय्ये | eck

eat क्रियागिषये हि “श्रतिराजे trefadt aerfa गातिराचे षोडज्िनं wafa इव्येवंजातीयका्यां विरोधप्रतीतावपि fa कश्पाश्रयणं विरोधपरिहारकारणं भवति पर्षतन््नलादन्‌- Bima दह तु किकिश्याञ्रयणेनापि म विरोधपरिहारः war वति श्रपुरुवतन्वलादस्तनः, तस्मादु षट मेतरिति । aq दाषः, अविद्याकख्पितङ्ूपभेद्‌ाभ्वपगमात्‌ । ग इविद्याकच्यितेन ङूपभे- देन शावयवं वस्तु सम्पद्यते । ग डि तिमिरोपरतनयनेनामेकः व UKA इङश्छमानाऽमेक wa भवति | अ्रविष्याकर्पितेन खः मामरूपखच्णेन र्पभेरेन व्याताग्यारतात्मकेग तत्त्वान्यला- भ्वामनिवं चनमोयेन ब्रहापरिणामारिसवव्यवहारास्यदरलं प्रतिप- wa, पाश्मा्थिंकन च SI सवव्यवदडारातोतमपरिणतमवति- हते । वादारम्मणमाजलाशाविद्याकख्ितख्छ गामङूपभेदस्य न

तामाच्िपति | गश्विति। शब्दस्य योाग्यताक्नानसापेचखत्वादितषधैः। नम ब्रह्म सावयवं निस्वयवं वेति fanaa सवव॑स्ुतिसमाधानंस्या- fewa खाइ । श्रियेति | निरवयवत्वे ब्रह्मदः प्रछतित्वख्चतिवियोष सावयवत्वे निरवयवत्वशब्दविरोधः, fase वसन्धयुक्तः, छतः प्रकारान्तरामुपलम्भाच्रतीनां water दुघेटमिति प्राप्ते खाश्य- aycafa । नेष दोष इति। निरवयवस्य aan: कूटखस्याप्यवि- दवा कश्ितनामरूपविकारङ्ोक्ारात दुघंटत्वदाषो माचि वाश्ब्र- कट स्थस्य कस्तितविकारप्रलतित्वेनाविरोधादिव्ः। Saar. Fee सावबवत्वं wfamygra विश्डेति। न शीव्यादिना। सत्खप्रसद्धिं face दोषान्तरं निरस्यति वा्रारम्भदेति। मम

श्रुतिप्र ana परिबामम्य कथं मिथ्यात्वं तजराहइ। ग चेयमिति, 3५५

ecg सत्रप्रभाभास्िते | [अ ०२, पा ०९]

जिरवथव्रलं ब्रह्मणः कुप्यति । नम चेयं परिणणामश्रुतिः परिः STARMAN, तत्मतिषन्तो फखानवगम्नात्‌ | सत्र॑न्यवहा- रचीनब्रह्मात्मभावप्रतिपादकाधा लेषा, त्मतिपन्ता फखावमः ara ख एष नेति Famer coarse “अभयं बे जभ araisfe’ दति, तद्मादस्प्रत्यच्चे न कचिदपि राषप्रमङ्गाऽस्ति॥

आत्मनि चेवं विचिचाञ्च हि ॥ ect

अपि च fara विदितं कथमेकद्धिन ग्रद्यकि खद मुखम कामेकाकारा खष्टिः खादिति, wa: wrarafe afar भदत श्रूपामुपलरगेवानेकाश्रारा efe: पथते नतर तङ रथान र्थद्ामा जर UTA HITE रथावथयचे(- चास पकः Sw? सव्छादिना, खोाकरेऽपिदेवारिषु ararae दिषु च खरूपानुपमहेंनेव विचिचा दस्यश्वादिषङ्ष्टयो दृश्ये, तथेकस्िश्लपि ब्रह्मणि खरूपानुपमर्देनेवानेकाकारा Bela स्तीति ५

A मप 2224 ग सर

frqvenguiguee efecqua न पतिपादते रत्सश्वादे- दिकं, wat विबतंनादेन कखिदेष raudwefa | तस्मादिति ॥ पक्वाः काकस्ान्छरं परिक्ममः, वथा que cfaure | पूवंरूपष्डुपमद नाक्ड्यान्तरः विदः, खया ya स्जतभावः। ठक wear frend खप्रसान्िदधरान्तेन अणयन्भा वाचादः Graf सवकारः | आक्रति df) रस्चयेगमाः wae, few त्ख सद्म दीनां साह्लयादिपद्चेऽपि Caan sagas |

[अ.*२।पा०९] शाङह्ृ्रत्रह्य DANS | ect

*"खपसदोषाच्च ॥ २८॥

परेषामण्टेव समानः खपल्लदोाषः, प्रधागवादिगेाऽपि fe निरवयवमपरिच्छिख्नं शब्दादिहीनं प्रधानं सावयवस्य परि- च्छिखस्य शब्दादिमतः कायस्य कारणमिति खपक्स्तचापि ह्सेप्रसक्रिनिं रवयवत्वात्‌ प्रधानस्य प्राप्नाति निरवयवलानभ्यु- पगमकेपोा वा। wy मैव तेमिंरवयवं प्रधानमभ्यपमम्यते, सत्वरजस्तमांसि fe wat गणाः, तेषां साग्यावस्या प्रधानं तेर वावयवैख्लत्‌ सावयवमिति, मेवंजातीयकेन षखावयवत्वेन WHAT दाषः परिश्तंः पायते, चतः सत््वरजसससामपि एकैकस्य खमानं निरबश्वत्वं एकेकमेव Vater रुकः ती- यख प्रपञ्चष्यापादाममिति समानलात्‌ खपडटाषप्रसक्ुस्प t

wania: war ere इति araifeare खथकारः। खपषेति । प्रधानस्य निरवयवत्वे छत्खप्रसक्तिः सावयवत्वे च निरवयवत्वाभ्यु- wanfetrse रथयज शङ्न्ते eff) fa erenqat warai fa- कारः SHCA का, GY तस्या द anata किकारलात्‌, हती. षरं पचचाभावः, सम दायस्टावर्ठस्येन मसाभावात्‌ | खथ निरवयवः एण eq fafeuefcaravat प्रक्तिरिति चेव, तडि शव्वपरस्ते- Free Care ब्म परिशरजि । भेवमिन्छादिना। xfs चतः खतः शमानत्वात्र VS USAIN इत्यग्ययः। waa awri<- इमितरगजदयसचिवं जिरवयषं यद्यषादानं afy aaa. Way कायंखपलप्रलक्तेमशोच्छेद उनके निरवबवत्वसाश्षकवके- Bluiqegarat waaay षरिशासित्येम wafeqcat a छत्खप्रसक्िरेकदणपरिणामसम्भवादिति wea; wate, रत.

[षी

* equ इति वेर पाठः

४८६ Ta faa | [अ०२।पा ०१]

तकप्रतिष्ठामात्‌ सावयवल्मेवेति चेत्‌, एवमष्यनित्यलादिरोष- Wey: । श्रय शक्रथ एव कायवेदिच्य दधचिता Wagar दव्यभि- प्रायः, तास्त ब्रह्मवादिनोऽ्विशिष्टाः, तथा ्रणुवादिनोऽण्य- रण्वन्त रण संयुज्यमाने निरवयवलाश्चदि कात्छंन षं यव्येत तलः प्रथिमागुपपन्तेरणमा जल प्रसङ्गः | श्रथेकटेग्ेन संयुष्येत तथा- पि निरवयवल्वाभ्युपगमकाप इति avesfy समान एष दाषः | समानलाख नान्यतरस्िन्नेव we उपरेप्तवयेा भवति। परि इतस्तु ब्रह्मवादिना खपे Tre: |

सवापेता च तदशनात्‌ ॥ Be एकस्यापि ब्रह्मणा विविचरशक्िया गादुपपद्यते, विचि- ओ विकारप्रपश्च tae, तत्पुनः कथमुपगम्बते विचिचहमक्गि-

देाषाभावेऽपि दोषान्तरं स्यादिति . परिङर्ति। र्वमपोति | गब गुनामवय वास्लन्तुवदारम्भका न भवन्ति किन्तु कायवेचिन्यागुमि- तासतद्रतपः शकय इत्याशय मायिकशक्िभिग्रद्यशऽपि सावयवलं क bo ~ gafaary । खथत्यादिना । araresta crreraqary । wef: aigaem: समान इति सम्बन्धः। निस्यवयोाः परमाणवः dara: इत्तिवा AS व्याप्यङत्तिवा, MY तत्कायस्य द्यय॒कस्येकपरमायमाचत्वापलतिः प्रथि- न्नाऽधिकपरिमागस्यान्‌पपत्तेः। न Wawa: ww A e ये व्याप्ता adistuaxa सम्भवति | feate परमाण्वोः सावयवत्वापि- fod: | गम त्वं चार इत्ये तमपि चार इति वरोषसाग्योक्िर- weaa ere | परि तस्विति | | sw fe मायावादे quad सवे साम्नस्यं, wa निर वयवे wuts fax क) अ ~ समन्ययस्याविरोाघडति fax | सवापेता मावा शक्िमते ब्रह्म जमत्‌-

[अ०र।पा०१] WF CAVA | ४८७

an परं ब्रह्मेति, तदु च्यते, सवापेता wo aguas ad- afwamt च परा देवतेत्यवगन्तये, कुतः, तद्शमात्‌। तथा fe दशयति श्रतिः स्वश्क्रियोगं परा देवतायाः "सर्वकमा सवकामः BANA: BATS: सर्व॑मिद मग्या कसो ऽवाक्ध- नादरः BRA: WITTER यः say: सवंविदेतख्य वा अरस्य प्रशासने गामि Garexaar favat fava:’ इत्येवं लातीयका ॥ विकरणत्वान्नेति चेत्‌ तदुक्तं ॥ ३९१॥

स्यादेतत्‌, विकरणां परां देवतां शासि च्रास्तं ्रचशष्क- मभाजमवागमनाः" इत्येवंजातीयकं, कथं खा Tanfmamriy खतो कायाय प्रभवेत्‌, रेवादयो डि चेतनाः खवे्क्रियुक्रा रपि सम आध्या्मिककार्यकरणसन्पश्ना एव तद्म AR कार्याय प्रभवन्ते विज्ञायन्ते, कथद्च मेति afa दति प्रतिषिद्षरव- विशेषाया देवतायाः ख्वे्रक्षियोगः सम्भवेदिति चेत्‌, यद

सर्ग वदतः समग्वयस्याशसीरस्य 4 मायेति न्धायेन विरोचघोाऽज्तिन वेति सन्देहे न्धायस्यानाभासल्वादल्लीति FIIs पवाक्घण्क्तिमश्चसमथनादे कविषण्त्वं agfa वदन्‌ सिडान्तख्कं ares | रकस्येव्ादिना | पवा- सरप्तयाविंराधाबिरेाधो फकमिन्धह्मेवापाद समापेरवमन्तय्यं। अ- ware: भिता खाप्तः, खाकी वागिद्ियमरूग्यः, Gace निग्कामः॥

पवंप्लन्धायमनद्य दूषयति। विकरबत्वादिति दवादिचचेतमानां श्ह्कयनामपि देशटाभिमागे aaa कटत्वं CS तदभावे BER तत्र ZB, UA ब्रह्मः Wate sew aera शकि

gece स्त्नप्रभामासिते। [ख०द।पा ०६]

वक्रव्यं तत्परखारेवाक्तं | अुत्यवगा हमेवेदमतिगम्रोर परं WY म AIIM, ग च Wiese wa दृष्टं auraerfa waaay भवितव्यमिति नियमेाऽख्ोति प्रतिषिद्धसवविकेष- wifq wae: सवं्रक्तियागः सम्मवतील्येतदणविश्चाकसख्ित- Wis WIA Wa | तया | चास्तं

“marfauret HART यरता

पण्छत्य चलः GTR,” |

द्त्यकरण्खापि AYU: adarawenri दब्रयति।

न प्रयोजनवंस्वात्‌॥ ३९॥ अन्यथा पमखेतनकटरंकलं जगत श्राक्तिपति, म we Raz: भरमात्मेदः अमद्धिम्नं विरचयितुमरंति। ga: प्रथाजनवलात्‌ wevitat । चेतने fe लोकं बुद्धिपू्वकारी परुषः प्रदतमा- मा न मन्टापक्रमामपि तावत्‌ प्रट्तिमात्मप्रयोजनानुपयानि- नीमारभमाणे ye: किमुत मृरूतरसंरर्मा । भवति च लेक

सम्मवतोति शङाथः। विकरयस्य जीवस्य कटत्वालम्भ वेऽयीजरस्य सम्भवतीति देवादिवदपि जाक cat, ay wire कणित मगयाजयत्वायागास्‌ निविंदधेणचिग्भाचस्येव मायाधिद्ानत्वं यक्षमिति समाघागायः॥ ~ ~ %

न परयाभनदश्चाव्‌ | परिपत्‌ WAT Away वदम्‌ खमन्बया विषयः, स किनगागखेतना वः स निस्काशं we न रचयतीति न्धा- येन faxed ग af सन्दे पुवंमदेस््ापि खतिबलात्‌ we

[अ०२।पा०१] शाङ्सत्रहाखचभाष्ये | ace

प्रसिद्यमुवादिनौ af: नवा at ede कामाय सर्वै fiw भवति sary कामाय सवे fret भवति, इति । गरूतरखं- रम्भा चेयं wef: यदुखावच्प्रपश्चं जगदिम्बं विरचयि- aqi यदोयमपि nate: चेतनस्य परमात्मन श्रद्मप्रया- जनापयागिमौ परिकख्येत after पर माद्मनः ग्रयमां बाध्येत, प्रयोजनाभावे वा wawaransfe स्यात्‌। we सेतनाऽपि षन्‌ GUAT बुद्यापराधारम्तरेशेवात्मप्रथोजनं प्र वतमाने Tawar परमाद्मापि प्रवर्तित cya, तथा खति wawe परमात्मनः अ्यमाशं बाधेत, तस्नादशिष्टठा चे- तमात्‌ ङ्टिरिति ॥

TAT लोलाकेवर्यं ॥ ३३ ॥

quearag पररिहरति। aur लाके कस्यवचिदापरेष- we TE Usage वा व्यतिरिक् किञ्चित्‌ प्रयोजनम-

ASMA तदाद्दोपसङ्त्या पवंप्दचं वाचे अन्ययेत्यादिना। Sacre फलाभावेऽपि पस्प्रयाजनावय war vafucfeaiwy अ- तिमा | भवति चेति । या saraqeta: at खफलायति लाक. ufafe:; न च दयालप्रठत्ता वथभिचारस्तस्यापि पर्दुःखासडन- प्रय॒क्त खचित्तव्याकुलतानिषरृच्यथिंतलवादिति भावः| किच्च गरल्वादाया- सस्य फलं arufaare | गङ्तरेति | afe खस्ीखरस्यापि vata खार्थेद्यत Ge, यदीयमपीति। खात्वे पररच्यभावः पू्वाक्घः alfa: | इ खरः प्रच्ावान्न मवतीव्याणद्ख Bfafscraary) खये atfeat बद्धेरपराधा विवेक्षाभावः॥

उक्तन्धायस्य राजनीलायां afac डति सिडान्तदकं aw | 3R

eee TAVATAT FAs | [अ ०२।पा०९]

ममिष्न्धाय केवलं लोलाङरूपाः vawa: क्रोडाविषारेषु भवन्ति, यथा चेच्छरासप्रश्चासादयोऽनभिसन्धाय are किञ्चित्‌ * प्रयोजनान्तरं खभावादरेव भवन्ति,एवमोश्वर स्वा ्यनपेच्छ कि- चित्‌ प्रयोजनाग्तरं खभावारेव केवलं खोखारूपा प्रठत्तिभवि- afaia Wave प्रयोजनागम्तरं गिरूप्यमाणं न्यायतः अ्ुतिता बा सम्भवति, न च खभावः Waa शक्यते! TIARA aa जगद्धिम्बविर चना गरतरसंरम्भेवाभाति तथापि परमेश्वरस लोलेव कवखेयं श्रपरिमितश्कित्वात्‌) यदि ata ara लो खासपि किञ्चित्‌ ual प्रयोजनं wae तथापि मेवा किञ्चित्‌ प्रयोजनमप्रेचचितुः शक्यते, श्राप्तकामश्रुतेः। गाण- ततिः उक्मशप्रटन्तिवा weg: wag) म चवं

बुश्ब्देगेति। तिरिक्घं लीलातिरिक्त, क्रीडारूपा fewer येष रण्व Zag afaad:) कदाचिद्राजादीमां लीलाया अपि fates पलं सखखेक्लासादिकं सम्भाव्येत तथापि fewer पेक्ावलव्मङत्तिवमसि ग तु खस्य ase फलं fatyceife अयभिचारख्यलान्तरमाइ। बथा चेति। प्राणस्य खभावखलत्वं प्रारब्पं वा उच्कासादिदहेतुः, रग स्स्य खभावः कारशकमेसहितमाया। APY जगद्चनायाः केव ललीोलात्वं किमिद्धच्यते फलमेव किञ्चित्‌ कण्प्यतां त्राह | नहोति। च्या प्तकामल्वव्याघातादित्ययेः। wpa किमिति a जिवि किमति खस्याफलां परषां cary efe करोति aware) नच खभाव xfa कालधमादिसामग्धां सत्यां ्ृटेर्परिङावेतवादिवथंः। यदुक्तं गुरतरायासत्वात्‌ फलं वाच्यमिति as हेलसिडिमाइ।

* प्रयाजनमिति aye |

[अ०२।पा०९| छ इग्रब्रहमदङच्रभाय्ये | BEd

परमार्थविषया ङष्टिश्चतिः, sfrerafaaaraqreaercit- चरत्वात्‌ ब्रह्माद्मभावप्रतिपादनपरताचेत्येतदपि न प्रसरतंब्यं॥

वेषम्यनेघण्े न TOA तथाहि दयति ॥ ३४॥

Te अगच्छन््ादिरेतुलमीश्वरस्याकिष्यते स्ृणानिखन- मन्यायेन प्रतिन्ञातस्यायेखय द्रढौकरणाय। मेश्वरो लगतः का- रणमुपपद्यते, कुतः वेषम्यनेशष्यप्रसङ्गात्‌। कांिदत्यन्तसुख- भाजः करोति gai, कांखिदत्यन्दुःखभाजः करोति ware *कांखिग्मध्यमभाजेा ममुव्यादौनित्येवं विषमां ष्टि निर्भिंमा एस्येशवरस्य एयग्जनख्छेव रा गड षोपपन्तेः श्र तिखत्यव- धारितखच्छतादीश्वरस्रभावव्िलापः प्रसज्येत तथा खब- जनेरपि अुगृद्धितं नि्धूणत्मतिक्रुरलवं दुःखयोगविधानात्‌

यद्यपोल्यादिना। अण्पप्रवत्तेरपि फलं वाच्यं लोके तथा canis. व्यादि वक्स्यागमनाधमाइ | यदि नामेति । efesacugfuatfe, सवंन्त्वश्चतेरग्भत्तता नास्लोति विभागः खप्रख्ष्िवदस्याः eeat- MAINA wteyary ia चेयमिदि। a च निष्पलखण्टि- खतीनामामथंकयं सफलब्रह्मधी्रेषत्वेनाथेवत्वादिन्क्कं न विखतेख- मिव्यचयः।

वेषम्धमण्े म | fatracqa जगत्सग nay समन्वयो वि धयः, स fa ar विषमकासीसर दाषघवानिति न्धायेन fanaa न वेति सन्देशे yaa लोलया यत्ख्टुत्वमृक्छं तदेव ware न Ue अनोखरत्वापन्तेः, निर पेच्तत्वे रा गादिदोषापन्तरिबा्तेपस- sar पूवपद्चयति | पुनखेत्यादिना | aga जगत्कार मिति जन्ना-

+e [ सिन्मष्यमभोागम।ज दति बधेन्साग्का०। 382

8९२ | रलप्रमाभासिते। [अ ०२।पा०९|

सर्व॑प्रजापसंहरणाश्च प्रसब्येत, तस्मादेषम्यने YUMA: कारणएमिल्येवं प्रापे ga) वेषम्यगेधैष्छे Aurea प्रसज्येते, कस्मात्‌ सापेचलात्‌। चरि fe निरपे्ः कवल ईरो वि- eat षटं निर्मिमीते स्ातामेता रोषौ aes Fe ey, ग a facawe famreaafe, सापे दोश्वरोा विषमां wid नि्मिंमोते। fates दति चेत्‌, धमाधमा वपेच्त दति वदामः। अतः उञ्यमानप्राखिधमाधमीापेा विषमा wfefcfa नायमीश्रस्यापराधः। barge wets Tes: | यथा feqeiar mfeaafeest साधारणं कारणं भवति, ब्री- हियवादिवेषन्ये तु तच्छदीजगतान्येवासाधारणशाजि साम्नि कारणानि भवन्ति, एवमीश्वरो रेवमगव्यादि रषे खाधारणं कारणं भवति, देवममुब्यादिवेषन्ये तु त्तव्लीवगतान्ेवाणा- धारणानि कमणि कारणानि भवन्ति, एवमीश्वरः सापेलाक्ं वेषम्यनेेष्छाभ्यां gafa, कथं पमरवगम्बते ate रो

दिखने प्रतिच्ाताऽयेः। एयमजमः पामरः, निरवद्यं facgafafe तिः, नमे दष्योाऽस्ि म प्ियडति सतिः, खच्छत्वादित्बादिपदेन कूट स्त्व य्रडः, खच्छ त्वादि खासा वीखरखभावयख्छेति वियः, निमित्नमन- षेच्य विषमकारित्वे वेषम्यादिदोषः स्यान्न लमपेच्वल्वमोगश्र स्यास्तोवि सिडान्तयति। र्वं प्राप्ते इत्यादिना। न च सापेच्त्वे Gace, सेवामपेच्य पलदातरि रान्नीखरत्वानपायात्‌ | नन्‌ afe घमाघमो- भ्यामेव विचिषा efecy किमोखरेशे्यत ख्या | FATE प्लन्धव- दिषि। साधार्बह्ेतुसङहितस्येवासाधारबरताः कार्यकारिलातरेख्रर-

[अ२पा०१] शाङ्ग TCIQTAA | ४९

नोचमध्यमोाश््मं संसारं निमिंमोत इति। तथा fe दशयति शतिः, “UI देव साध कमं कारयति तं यमेभ्यो लाकंभ्य उन्निनीषत एष उ एवासाधु कमं कारयति तं यमे निनोषतेः fa ‘wer cea कर्म॑णा भवति पापः पापेन इति च। सएतिरपि प्राणिकमविभ्रेवापे्तमेवेशख्वरस्ानमुग्रहोदलं निग्रहीट- aq दशयति ध्ये यथा मां प्रपञ्यन्ते ate wera दत्येवंजा तोयका ॥

न कमाविभागादिति चेन्नाऽनादित्वात्‌ ॥ ३५॥

“सदेव सोम्येदमय श्रासीदेकमेवादितीयं' दति प्राक रुषे रविभागावधारणान्नास्ति कमं यदपेक्ला विषमा ष्टिः स्यात्‌ | equates fe ्ररोरादिविभागापेक्ं कमं कमापेलख शरी- रादिविभाग द्ति इतरेतराश्रयत्वं प्रसच्येत। श्रता farang कमापे fat: प्रवर्ततां माम, wa तु विभागा चिश्चनिमि- We कर्मणाऽभावान्तख्येवाद्या षिः प्राभ्नोतोति चेत्‌, नेष रषः,

Jaw, खन्धथा पष्लैन्धवेयगयं प्रसङ्गादिति भावः। यं जनसुजरिनीषसे Se नेतुमिच्छति तं साधंकारयति, ण्व इर reas: | नच afeeri साधु afqcary क्म कार्यता Fay तद्वश्धमिति वाचं, ्नादिपूवाजिंतसाध्वसाधवासनया खभावेन जनस्य तत्त व्वर्मसु प्रर्षावीश्रस्य साधारणहेतुत्वात्‌, खतोऽनमवद्य ear इति भावः ॥

प्रथमसगंस्य वेषम्यदेतुकममाभावादेकरूप्रलं स्यात्‌ तथा तदुत्तर- कर्पा नाम पोव्यच्िप्य समाधत्ते खकारः | म कर्मेति | TASS:

€ 8 रत्नप्रभाभासिते। [श ०२।पा०९।

अनादित्वात्‌ date) भवेदेष दोषो यद्चादिमानयं संसारः स्यात्‌, HATA तु संखारे वीजाङ्कुरवद्धेतहेतुमद्धावेन कमणः सर्गवेषम्यस्य च प्रन्तिनं विरुध्यते। कथं पनरव गम्बते श्रना- fata dart दति, श्रत उत्तरं पठति॥

उपपद्यते चाण्युपलभ्यते च ॥ २६ It

उपपद्यते ख संसारस्यानादिलं, शरदि मत्ते fe संसारस्य श्रकसादुद्ूतेमुक्ानामपि पनः संसारोद्ूतिप्रसङ्गः अरहटताभ्या- गमप्रसङ्गख्, सुखदुः खादिवैषम्यस्य निनिंमित्तलात्‌ । न GAT पैषम्बदेतुरिल्युक्तं। गन चाविद्या केवला वेषम्बस्ड कारणं एक- रूपत्वात्‌! रागादि क्ेशवासनाचिक्तकमापेच्चा त्वविद्या वेषम्ब- करी स्यात्‌ न ख कमीान्तरेण शरीरं सम्भवति, मच श्रौ- रमन्तरोण कम॑ खम्भवतीतीतरेतराच्रयदे1षप्रसङ्गः | wifes 7 वीजाङ्करन्यायेनेपपन्तेन afagrar भवति। उपलभ्यते च

पखाद्धाविकम॑छतं वेघम्यमित्धाश्द्चान्योन्याञख्चयमाइ | खश्चुत्तरेति | चाद्या खुख्छिरित्यिपलच्तयं च्यादावेक रूपत्वे मध्ये विषमकमात्पत्ता इत- भावेनेन्तरखटद्टानामपि तुल्यत्वस्य दुवोरत्वादिति Rea | परिहार सुगमः, प्रयमसगः afeaqreites vara एष्छति । कथं पुनरिति॥

उपपरत्तिसहितखत्यादिकं प्रमाणमिति खच्ब्याख्यया दगश्रयति। उपपद्यते श्ति। tq विनैव सगाङ्ोकार त्रानकमेकाष्डवेय् सा- feat: | मम्‌ सृखादिवेषम्ये इ खराऽविद्या वा हेतुरुश्लिल्याश was दूषयति | नचेखर इत्यादिना | wate हेतुस््राह । रागादीति | रागदषमेहाः क्तेशाक्तेवां वासनाभिसकिप्तानि कमावि घमाध- म॑यामिख्ररूपाणि, तदपे चा त्वविद्या खाद सगं वेचिंहेतुः, THT

[अ०२।पा०९] WITCH TAT | 9९१५

संसारष्ानारिलं श्रुतिचयो: । श्रुते तावत्‌ “अनेन जोवेनात्म- मा" दति सर्गप्ररमखेश्चारीरमात्मानं जोवश्नब्देन प्राणधारणनि- मित्तेमाभिखपन्ननादिः संसार दति दर्भयति । श्रादिमच्े तु ततः शप्रागगवधारितः प्राणः स कथं प्राणधारणनिमिन्तेन away सगप्रमु खेऽभिलष्येत। न च धारयिव्यतीत्यताऽभि- खण्येत, अ्रनागताद्धि सम्बन्धादतोतः सम्बन्धा बलीयान्‌ भवति अभिनिष्यक्नलात्‌ । “दयो चद्रमखे धाता यथा पूर्वमकन्ययत्‌' दति च मन्तवः पुवंक ल्यसद्धा वं दभ्रंयति। खताव्यमादित्वं ससारस्टापलभ्यते। "न SUAVE तथोपलभ्यते नान्ता नचा- दिने च म्प्रतिष्ठा' श्ति, पराणे चातीतानामनागतानाश्च कल्पानां न परिमाणमस्तोति खापितं i

दविद्यासहकारितेम केणकमशाममादिप्रवादेाऽश्मेकरतव्य इति ara: faq we सादित्वे प्रथमणशरीरस्यात्पत्तिने सम्भवति Part वात्‌, न च कम॑ हेतुः श्यीरात्‌ प्राक्‌ कमासम्भवात्‌, तस्मात्‌ NAT. सोस्योरन्धोन्याख्यपरिहाराय सर्वैरेव वादिभिः संसारस्यानादि- त्वमङ्ोकायंमिद्याइ | न चेति। सगंप्रमुखे weer प्रागधारितप्रा- asta सन्‌ प्रल्गा्मभाविधार्यनिभित्तेन नीवश्ब्देनाच्यतामित्य- STW नच धारयिव्यतोति | ‘Wwe: सदशं भायामपेयात्‌, xan. दावगत्धा भाविश्क्याश्चययमिति भावः। खस्य संसारङच्स्य खरूपं aa मिथ्या बेद्यपदेश्रं विना मेपलभ्यते, wea विनान्ताऽपि नाल्िना- प्यादि श्प लभ्यते wane म च aqaufag मध्ये fafa: टृमरख- रूपत्वादिति गीतावाक्छायंः। संसारस्यानादित्वे$पि fauna. मेवाडितोयमिव्यवधार्यमुपयन्नं | वस्मात्धिस्वदये ब्रह्मि खमन्धयावि- रोध डति fax

* प्रागधारितति Jie quo Gre we |

४९६ रतप्रभाभासिते | [अ०९।पा०१]

सर्वधमापपन्ते्च ॥ ३७ ॥ चेतनं AY जगतः कारणं प्रति खेत्यस्मिश्नवधारिते acre परोरुपकिप्नाम्‌ विलचणल्ादौन्‌ grave पर्यहार्षीदाचायंः, ददानों परपचप्रतिषेधप्रधानं प्रकरणमारिष्माणः aqe- परिग्रदप्रधानं प्रकरणमृपसंशरति। यस्नादस्िन्‌ ब्रह्मणि कारणे परिग्द्यमाणे प्रदर्शितेन प्रकारेण सवं कारणधम उपपद्यन्ते ‘way स्वशक्ति महामायश्च azgy’ इति aaiz- मातिशद्नीयमिदमेापनिषदं caafafa i दति श्रोमच्छारोरकमीमांसाभाये ओओमद्धाविन्दपुच्यपाद- शिव्यश्रोमच्छद्ःरभगवत्पादषता दितोयाध्यायख्य प्रथमपादः समाप्तः ॥ # ॥

सवंधर्मापपन्तेश्च | निर्गुणस्य aga जगदु पादानत्ववादिवेदान्त- समन्यो विषयः, स fa ufaqa ated यथा रूपमिति न्यायेन विध्यते नवेति सन्देशे भवत्वीश्वरस्य विषमशृष्टिनिमित्तवं वत्मयोाजकस्य कमणः GAGA AYIA सगुबत्वस्या- भावादिति प्द्युदाइस्येम प्राप्ते सिडान्तदचतात्मयमाहइ | चेतन- fafa | विवरतापादानल्वं निगुगस्याप्यविरडं, न्नातत्वस्य म्नमाधि. CAMA ART, सगुणत्वन्वव्था पकं शब्दादिगु रेषु freee भ्मदश्रंनादिति भावः। यद्यपि aaa सवंशक्तित्वश्च जके कारय. धर्मत्वेनाप्रसिडधं तथापियोा यस्य wal स तस्य सवस्य च्राताशक्खेति प्रसि, eacurfa सवंकटंत्वख्वणात्‌ प्रसिद्धन्‌सारेगाचाचिरति- प्रयसवेश्नत्वं सवंशक्तित्व्च सिध्यतीवब्बभिसन्धायाङ। way सर्वश aifa | महामायमिति कटत्वोपादानत्वकथने सवंशङगपङ्कःच्तालना- aa | तस्मादोापनिषदसिडान्ते न कश्िरष इति fast

इति ओमत्परमहंसपरिव्राजकाचायं ओओगोाविन्दानन्द्-भगव- Maa शाोरकमोमांसाव्याखायां भावरत्रप्रभावयां दितीयस्या- ध्यायस्य प्रथमपादः समाप्तः ॥ > ॥

[अण्द]पाण्शे] शाङुर ब्रह्ासषभास्ये।| ४८७

ॐ परमा कमे TA: | रचनानुपपत्तश्ानृमानम्‌ ॥ ९ ॥

यद्यपोदं वेदान्तवाक्यानामेदम्पये मिरूपयितं wre प्र ou न तकशाखरवत्‌ कवखाभियैक्रिभिः कञ्चिन्‌ सिद्धान्त साधयितु दूषयितुं वा vow, तयापि वदान्तवाक्यानि Sage: सम्यग्दर्नप्रतिपशग्डतानि स्छादिदघ्नंनानि fa- राकरणोयानोति तदः परः पादः Wada | वेदान्ता्थंनि- Wag ख सम्यग्दशंनार्यतलात्‌ तननिंयेन खपच्चस्यापनं प्रथमं ङतं तद्धभ्यदितं परपचप्रत्याख्यानादिति। ननु म॒मृलृषां माच्तसाधनत्येम सम्यग्द्भ्रनमिरूपणाख सखपच्षस्थापनमेव कवलं कतुः युक्तं किं परपक्लनिराकरणेन पर विदेषकारणेन | वाढमेवं

ॐ» GVA नमः |

{कि A A SHARIA जेनाः पाखुपदतायः। यस्य तत्त्वं न जानन्ति तंवन्दे रघुपुङ्वं॥९॥.

wafa सवंधर्मापपत्तिवत्‌ पधानेऽपि तदुषपत्तिमाश्रद्य निराचष्टे] CUMING नानुमानं। मनु मुम्तुशं वाक्धा्ंनिशंयप्रतिबन्ध- निरासाय वेदान्तानां area निखेतुमिदः शास््रमारव्य ag fare तया fafad, ततः पर प्तनिरासात्मकोाऽयं पादोस्मिन्‌ wre न aya, तत्रिरासस्य ममुच्वनपेच्ितत्वादिव्याच्िपति। यद्यपीति । पर- wafaciaca विना खपद्चस्येयायागात्‌ तत्‌ कतयमि्ाइ । तथा- fa | afe खपत्तस्धापनात्‌ प्रागेव wuquared कार्वमित्त ary | वेदान्तार्यति। वेदान्ततात्पयेनिबैयस्य फलवञ्च्रानकरणा-

38

8९८ रन्रप्रभाभासिते। [्छ०२।पा०२

तथापि महाजगपरिग्टदोत्ानि मदान्ति साद्यारितन््राणि सम्यग्द्ण्रनापदशेन प्रटन्तान्येपलमग्य भवेत्‌ कषाश्चिन््न्दमतो- मामेतान्यपि PRIMA AIT यानोत्यपेच्ा | तथा *युक्रिगाट- त्वसम्भवेब सर्व॑च्लभाषितलाच्च wer च तखिल्धतस्दसारतेप- पादनाय प्रयत्यते | ननु 'दू्तते न॑ शब्दं [श्र०९।पा०२९।८्‌०१५] “कामाच नानुमानापेचा' [श्र०९।पा०९।द्‌०९्] ‘gaa सवं व्यास्जाता व्याख्याताः [Woes Utes Axe] दति च पुवेचापि साख दि पत्तप्रतिषेधः aa: fa पनः कतकर णेनेति । az

न्तभो वादभ्यद्हितत्वं | नन्‌ रागद्ेषकरणत्वात्‌ परमतनिराकरजं न miatafa wea! नज्वति। ततत्वनिख्यप्रधाना खल्वियं aurea, सत्वनि यंय परमतेव्वश्द्धां विना म सिध्यति, साच तेषु मान्तिम्‌- खत्वनिखयं विना न सिध्यति, सश्च xa mre विना नति खरङ्िडान्त- संरच्चणाथंत्वात्‌ प्रधानसिद्ययंत्वादयं पादोऽस्मिन्‌ we aya, सङ्गतत्वादीतरागेखापि कतव्य इत्धभिसन्धायोक्षाक्नोकारेख समाधत्ते । वाएमिव्यादिना | खपदेश्रेग याजेन, मन्दमतीनां तेषु खडानिमि्षानि agfa सन्तोति तच्चिरासाय यन्नः faaa rae: | खमतश्चडापर. HAASE A प्रधानसिद्याैत्वादङ्ोरतो, नाप्ययं † देषः, WaT EN {इ निरारादेवमावहति ननु तक्ननिर्णयेच्छया छत इति मन्तं iva wea, मभ्बोच्पेरिति। we साष्यादीनां swe गाहकदकणिरासाद ओआवतत्वमक्तं ala BUAIS ear: Waa wma भिर्स्यन्त इत्यभेदान्न qeafafieary) तदुच्यत इति। प्रघानमत्तेतभं जगदुपादामर्मिति साङ्कसिडान्ताऽच्र विधयः, सदि IBA म्नान्तिमृलो वेति सन्देहे सवंधमापपत्तेशचे्यक्तधमोां प्रधान

————

* युद्धिगाढ लसष्मावना सदं शभाषित त्वयद्धा अति Te Be! + देष tfa vic 2 ql

[खण्र।का०2] शाङ्गरत्रह्मदचमभण्थे | , ४९९

च्छते साज्जादयः खपचण्यापनाय वेदा कवाक्यान्यण्दाइत्य सखपक्तागगण्ठेनेव योाजयन्ता Breed, तेषां यद्वास्यानं तद्मा- स्यामाभासं म सम्बगब्यास्थानसिल्धेताबत्‌ पव रते, द्डत वाकयनिरपे्ः ख तन्ध खद््िप्रतिषेधः क्रियत cae विशेषः+ तच स्का मन्यन्ते यथा घटश्रावादयो भदा गखदात्मतया- $म्बौयमाना ग्टर्‌ात्मकमामान्यूवंका लाके दृष्टाः, तथा सव एव MAHA भेदाः सुखद्‌ :खमेरात्तयाऽच्ोयमानाः सु- खद्‌: खमे दात्मकसामान्यपुवका भवितुमरंन्ति। य ्त्ुखदुःख- मोदात्मकं सामान्ये तत्‌ चिमणं प्रधानं रृदर्‌चेतनं Gare

सम्भवात्‌ तदेवापादानमिचाद्तेपसङ्व्या प्रमाणमूलत्वं ala पूव पच्तमाइ | तच ergy xfa) ख{सडान्तक्ञानस्य परमतनिरासं प्रद्युप जीव्यत्वात्‌ पादयः सक्तिः परमतनिरासात्मकत्वात्‌ सवषा. मधिकरणानामेतत्पाद्‌ सङ्तिः, qo प्रमाणमूलमतविरोाधादुक्घश्ु- त्य्थसमन्वयासिडधिः पलं सिडान्ते afefafcfa ame xz मृलश्रेोतसमन्व यद्या चेत्वादस्य पादस्य श्रुतिसङृतिरिति fara: | भिद्यन्त इति मेदा विकाराः, ये विकारा येनान्विता्ते तव्मश्तिका xfa व्याभिमाइ। येति सवे कायं सुखदुःखमाहात्मकवसपटतिकं तदज्वितत्वात्‌ घटादिवदित्यनुमानमाइ। तथेति । किमयं प्रधानं परि- खमते त्राह | चेतनस्येति | अर्धा मेोगापव्गरूपः, wu खभावत र्व प्रवर्ततेनतु केनविश्चेतनेन Gea cad: | Aza [Lae Tq हेतुः न केनचित्‌ wad करणमिव्यनुमानान्तराणि तेरक्तानि स्ना cafa | तयेति । sa fe मेदानां परिमाणात्‌ समन्वयात्‌ wise: yaaa कार्यकारणविभागादविभागात्‌ वेखरूप्यस्ये्च्र कारिका- यां समन्वयादिति fay ered, facia बाख्यायन्ते। aa te च्िव्यादीनां भेदानां aca wanafe परिमितत्वात्‌ acaa, A च CUA साष्यवकल्यं asia: प्रामनभिखक्षघटादिरूपकायविश्ि- 88 2

५०० ` रतप्रभाभासिते। [ख०्द।पा ०]

URI साधयितुं ‘nen सखभावभेदेभेव विचि विकारा- wat प्रवतंतद्ति तथा परिमाणादिभिरपि fagaza प्र धानमनुभिमते। तच वदामः, यरि दृष्टाम्तवखेनेवेतज्निरूष्यते माचेतनं ara चेतनानधिष्ठितं खतन्छं किञ्चिदिजिष्टपरूषायथं- मिवेतेनसमथान्‌ विकारान विरचयत्‌ दृष्टं । गेप्राखा द्‌ ्यना- समविशारणश्म्यादयेा fe लाके प्रज्ञावद्भिः शिख्िभियंथाकालं

त्वेन ग्टदोाऽप्यव्यक्षत्वात्‌ तथा घटादीनां nrcawfqa: प्ररत्तरमददा- दिकायोाणामपि कारणशक्तितः पठत्तिवाच्या, तच्छक्तिमत्कारयाम व्यक्तं | fag कारणात्‌ कायस्य विभागे जम्भ दश्यते च्ितम्टेत्तिका saa ततो az इति। रवमविभागः प्रातिनाम्येन प्रलये दृश्यते घटस्य गति- कायां लयः तस्याः चिते च्ितेस्ं अपां तेजसोदेते विभागाविभागी वैरूप्यस्य विचिचस्य भावजातस्य दृश्यमाने एयकपच्ती रते क्रचित्‌ कारये fara विभागत्वादविभागलाच ग्टदि घटविभागाविभागव- feau: | सिडधान्तयति। तच्च वदाम इति | किममु मानैः अचेतनप्रल- fond जगतः साध्यते खवन््राचेत॑नप्रद्धतिकलतवं वा, खादय fase. नता, अस्नाभिरनादिचिगुणमायाङ्ोकारात्‌, दितोये घटादिदृष्टान्ते साध्याप्रसिड्धिरि याइ | यदीति। खतग्बमचेतनं प्रतिर व्येतत्‌ cera. बलेन तदा निरूप्येत यदि cera: † क्षचित्‌ स्यात्‌, नतु ce: विदि. aaa: | खतन्लपदायेमा हइ | च तनानधिष्छितमिति। परकीयस्य सा- ध्यस्याप्रसिद्धमुक्ता स्ति पत्तं aa यदिचिवरचनात्मकं काथं तचेतना- धिषिताचेतनप्रछतिकमिति anfaare |) Refs) xe जमचेतनाधि- षिताचेतनप्रज्ञतिकं का यत्वात्‌ awafefa प्रयोगः। faaa fafeac. चनानुपपत्तिरूपं वोक्तं बाधकतकै वतुः जगतेः वैचिन्यमा इ । तयेति। वाद्यं एथिव्यादि भोग्यं खाध्याल्िकं श्योरादि च मागाधिदाममिति विभागः, प्रतिनियतोऽसाधारणाऽवयवानां विन्यासो twat यस्य तदि-

* guufafa aie वघ qo wmfa + atwa दति Gro २ प०।

[exter] UPCLAMATAN | Lor

सुखद्‌;खप्रात्निपरिषहारयाग्धा रचिता दृश्यन्त, तथेदं जगद- खिलं पथिव्यादिनानाक्मफलापभागयोग्ये वाद्यमाध्याद्धिकं च शरोरादि मानाजाद्यज्वितं प्रतिभियतावयवविन्यासममेककम- फलानुभवाधिष्टानं दृश्यमानं प्रज्ञावद्धिः सम्भाविततमेः भि- स्पिभिमंनसाप्ाला चयितुमशक्यं सत्‌ कथमचेतनं प्रधानं रच-

येत्‌ लेाष्रपाषाणादिष्वदृष्टवात्‌ । गदादिव्वपि कु्मकारा- द्यधिष्ठितेषु विश्ष्टाकारा रचना gaa, तदत प्रधानस्यापि

न्थः इत्यं विचिषं जगश्चेतनानधिष्िता जडप्रछतिः कथं cate क- मपीत्य्थः। यश्वेतनानधिष्ितमचेतनं ay कायेकारीति aaa. तक॑मलभ्चतामाद | wets) चेतमाप्ररितेव Freire कायका- कारित्वादश्नादित्यथः। कष्चानादिजडषकछतिः चतनाधिषाता परि- कामित्वाग्भदादिवदितखादह) ग््दिति। नन ग्टदादिद्ृष्टान्ते इयमप्यस्ि च्छचेत नत्वं daatufsaagia, aq परिणनित्वेतारचेतनत्वमेव व्यापकं ग्टदादिखरूपान्षेनान्तरङ्त्वात्‌ नतु चतनाधिषखितत्वं यापक, तस्य ग्टदादि वाद्यकुलालादिसापे्त्वेन afecgara, तथा च परि- खामित्वेऽपि मृशप्रङृतेर्चेतनल्वधमणेव योम न चेतमता{धिणितववनेत्या- we निषेधति | न चेति । महानसट्षटान्तेऽन्तरङ्स्यापि awiaae- रूपस्य धमव्याप्रकत्वं ate तद्धितस्य वहिरङ्स्यापि वङ़स्तदक्ती्य- न्तर कत्वं Baas प्रयाजकं न भवतोति भावः faq यदचेतनं तश्चेतमाधिष्टितमेव परिणमते इन्धङ्ोकारबाधकाभावात्‌ wea श्र्य- गृग्रहाच्च तचाङ्ीका्यमित्याह | न चेवं सतोति। सुखदुःखमाङान्व- यादिति हेतारसिड्डिदयोातमायं ते चकारमाङ | न्वयादयनुपपत्ते- खेति | नानुमानं चयुक्तमिदयर्थः। afens: परि मायादि यहायः। Wat बाद्यत्वान्‌भवादान्तरस लाद्यात्मकत्वमसिडं afafauars \ न fe निमिन्तनेमित्तकयोारभेरन यागोाऽख्ि दणघटयेर्दशंन्द-

* यङ्गमित्यन्वधः दूति Ste ९ got

५०२ रन्नप्रभाभासिते | [०२।पा ०२]

सेतमाकराधिषितलवप्रब्क्गः, न च खद्‌ाचुपादानखरूपव्यपाच्र- येनैव धमेण मृलकारणमवधारणीयं, ब वाद्लकुशकारादि- व्यपाअ्येफेति कि्चिश्ियामकमस्ति, ग चैवं उति fafaf<- रुध्यते wea ॐतिरमुग्टद्यते *चेतवकारकलखमपलात्‌, अरतोा- रचमानपपन्लेख CAT: मा चेतनं अनत्कारणमनमातय्यं भवति। श्रन्वयाद्यमुपपन्तञ्ेति च ण्ब्देन Variety समश्विगेति। ब fe वाद्याष्याक्िकानां भेदागां waa qarerasaar-

न्वः । faq यदि टे wea सुखादिकं छब्दादावज्धितं स्यात्‌ तर्हिं सबरविशषड सुलादिकमपलभ्येत घटे een वथापलनििस्स्लोतिषा- ग्यानपलब्ध्या शेत्वभावनिखवय rare, wareifa | विषवस्छेकत्मे(पि षरववास ना वचिन्यात्‌ कस्यचित्‌ सुखबदडिः कस्यचिडःखब ङः कस्यचि- wIwafecwasat विषयाः gamma म Harta: | र्वं खमन्धयादिर्ृत Sa दूषयित्वा ufcaianferqa दषवति। तयेति। बुद्धादीनां परिमितत्वेन संसगंपवंकत्वसिदडा संखटङटन्ध^कानि स- क्व रजस्तमांसि feufa wifea संसमासम्भवात्‌ न wofafs- रिति साष््यस्य ara: | किमिद परिमितत्वं, न तावद्‌एतः परिच्छेदः, TAMARA तस्याभावेन भावासिद्धेः, नापि कालतः परिष्छेदः, साहः कालस्या न ङ्गेकारात्‌ खविद्यागरसंसगेण सिडसाघनाच, नापि वस्ततः परिच्छेदः स्वादीनां परस्परं भिन्नत्वे सपि साध्याभा- वेन दभिचारादित्यार। सुत््वेति। aca कायंकारकविभागो यत्र समाप्यते aquafafa aq ब्रह्मणि मायायां at समाक्तिसभ्भवात्‌। नच यः कार्यस्य विभ्यः स चेतनानधिष्िताचेतने समाप्त इति at- पिस्स्ति सवंचाचेतनेष्ठ चेतनाधिष्ानदशंनादिन्माहइ। कार्येति। रुतेन विभागोऽपि areata) ay यत्परिमितं तदखक्छप्ररतिपुवंक-

#*"षवेतगकारशसमपशादिति we Te |

[खर पा००श] WFC | ४०

ऽन्व उपपद्यते, सुखादोमामम्तरत्रप्रतोतेः शबष्दारीनाश्ज तद्रपलम्रतोतेः तज्निमिज्षलप्रतीतेखच शब्द्‌ द्य विशेषेऽपि च भाव- माविकिषात्‌ सुखाडिविशेषापखमेः, तथा परिमितानां भेदा- नां मृखाङ्कुरादीनां संसगपवंकलं दृषा बाह्याच्याद्धिकागां मेदानां परिमितलात्‌ संखगेपुवंकत्मनुमिमागख सत्वरजस्त- मामपि संखगं पुवेकलप्रबङ्ग > परिमितलाविभ्रेषात्‌ । कायं कारणशभावस्तु प्रेशापवेनिभितानां शयनाश्नारोनां Te tia म कार्यकारणभावात्‌ वाद्याष्यात्मिकानां भेदानामचेतनपूवकलवं wey aafad ॥

प्रवृत्तेश्च Pt

sat तावदियं रचना afer ar vafa: साम्याव- waa wefa: सत्वरजखमसां श्रङ्गङ्गिभावरूपापत्तिविशि-

मिति arent तस्यापि गुणेष्वनादिष परिमितेष अभिचारः, waa सदटृश्यारेव प्रकतिविकारभावाद्चेतनविकाराणामचेतनमेव प्रछतिर्ति निस्स्तं| चेतनाधिषश्िताचेतनप्रृतिकत्वेऽपि सादटश्या- पपत्तेः न विलच्शत्वादित्य्र सादृश्यनियमस्य निर्स्तत्वाश्च, रवं चेत- नाधीनकार्बशक्ठतः कायंप्ररत्तिसम्भवात्‌ शक्ितः vefafayaa- असिद्धमिति भावः॥

खतन्त्रमचेतनं कारणत्वेन नानु मातर्य्यं तस्य टखाथं प्रङत्तेरन्‌पपत्ते- रिति चकारेडामुपपसतिपदमनु वन्य उवं योाजनोयं। स्चनाप्रडत्याः का az rag प्रत्तिखरूपमाह। साम्येति । Tarai किल सान्या बद्धा AMA प्रलयः, तद्‌ न किचित्‌ कायं भवति प्रलवाभावप्रसङ्कात्‌

०8 स्तरप्रभाभासिते। [ खख ०श।पा ०२]

ठकायस्याभिमृखप्रटस्सिता सापि माचेतनस्य प्रधानस्य खत- म््स्यापपद्यते म्टदादिव्बदप्रंनात्‌ रथादिषु wi न हि ब्टरादया रथादया वा खयमकसेतगाः wa: Vast: कुला- खारिभिरश्चादिभिवागधिषटिता विशजिष्टकायाभिमखप्रटन्तया दुष्यन्ते Tarergufefe: ‘aa: प्रटृत्वमुपपन्तरपि रेता नाचेतनं जगत्कारणमनुमालव्यं भवति । मनु चेतमस्यापि प्रट्तिः Faq म दृष्टा सत्यमेतत्‌, तथापि चेतगमंयक्रख 1रथादेर देतमस्य प्रन्तिदृ्टा, गलवचेतमखंयक्रस्स Gave प्रठ- fagar, fa gata am afaa wefager ae a fa

fare साम्य्यतिरूपरं वेषम्यं भवसि ततः कस्यचित गखस्याङ्धित्वम- इ तत्वेन प्राधान्यं कस्यचिदङ्त्वं waafaagiyara भवति, तस्मिन सति महदादिकायात्पादनाल्खिका प्रश्िः, तया विविधकायविन्धासो स्चमेति भेद इत्ययः गानां प्रकत्तिः चेतमाधिदानपविंका प्रत्ति- axufcuafuafeare । सापीति! fava aaa प्रठच्यनपपत्ति feuy:| केचित्त भेदानां प्ररत्तिश्रक्तिम्वाशधेतनानधिष्िताचेतन- पहतिकत्वमिति शक्तितः प्रत्तिरि ति fey याचन्ते | अस्यापि गेषु व्यभिचारः कार्यत्वे fasten च विरुडताप्रटत्तिग्क्रित्वे सति maa चघटादिष चेतनाधिषितप्रतिकत्वेनाक्तसाध्यविर्द्धेन व्यािदशंगादिति प्रठत्तख' इति aaa aifad | नन लाके खतन्त्ाचेतनानां प्रवन्यदश- नेऽपि प्रधाने सा प्रततिः सिथ्यतु aate टद्ाशेति | नमानशरणस्य तव guid विनाऽतीद्धियायसिद्धययोागादिति भावः| ननु प्रधानस्य प्रवुत्तिं खण्डयता चतनस्य wa प्रवत्तिवाया सा न aafa सांख्य wya | नन्विति | ुडचेतनस्य प्रवक्ययोागमङ्नेकरोति | aafafa तदि कंवलस्याचतनम्य vafafafecaut खृद्छायागात्‌ agit तथापीति | कवलस्य चेतनस्य प्रवत्तावपि चेतमाचेतनयोामिंथः सम्ब-

मा जा ee ee

* इत्यतः tla का० awe | † रथादरिति que ate qe mie |

[ अ०२।पा ०९] WITCAATAAAY | ४०९

उत ययु दृष्टा तस्येव सेति। ननु यस्िन्‌ दृश्यते प्रटत्ति स्मेव सेति य॒क्रं उभयोः प्रत्यच्लात्‌, न त्‌ प्रदत्याञ्रयलेन केवलस्े- तमे रथादिवत्‌ Was: प्रत्याखरयदे हादिसंयक्षश्यैव त॒ चेत- नस्य सद्धावसिद्धिः केवखाचेतनरया दिषैलक्ष्यं *जोवटे शस्य दृ्ट- मिति, श्रत एव च प्रत्यत देरे सति 1 चैतन्य दर्थगात्‌, अपति चादर्शनात्‌ देषद्टेव चेतन्खमपीति लाकायतिकाः प्रतिपस्लाः, तस्ममादचेतनस्धेव प्रटृस्सिरिति। तदभिधोयते, न wat यसि- चरचेतने प्रटृन्तिदृ ते न तस्य मेति, मवति तु तस्येव षा, सापि चेतनाद्धवति दूति ब्रूमः, तद्धाषे भावात्‌ तद्भाने चाभावात्‌। यथा काष्टादिष्यपाश्रयापि द्‌ाप्रकाशादिलक्षणा विक्गिवाऽन्‌- पलभ्यमानापि चकवले ज्वलने ज्वलनादेव भवति away दर्भ-

vata खृट्िप्रडस्तिरिति भावः । शमं वेदान्तसिडान्तं सांख्यो दूषय- fa, मग्धिति। स्वा प्रठत्तिरचेतनाश्रयेव cor न त्वचेतनसम्बन्धेनापि Gare कचित्‌ पटत्तिटद्धा तस्मान्न चेतनात्‌ खष्टिरिलर्थः | मत- इयं set मध्यस्थः च्छति । किं पुनरिति | यस्िश्रचेतमे रथादौ प्रडत्तिं्टा awa सा न चेतनस्तच हेतुरिति किं सांख्यमतं साधु उल येने चेतनेनाश्वादिना संयोगादचेतनस्य प्रटत्तिस्तत्रयक्ता सेति वेदान्तिमतं वा साध्विति ward: | सांख are | नज्विति। उभयोः प्ररसिखदाखय्येस््ि्धः; casa प्रत्ते रपपन्तावटृटचेतनप्र- इत्तिन कल्येति भावः | खात्मनेऽप्र्च्तत्वे कयं सिद्धिस्तवाड | पठ- सीति । stave र्यादिभ्यो वेलच्तण्यं प्राणादिमन्वं fey ट्ट {मति कृत्वा चेतनस्य {सड्िरिचन्वयः। नीवद्हः सात्मकः प्राजा दिमत्त्वात्‌ वयतिरेकेड रथादिवदिव्यामसिडिरित्यः | ददप्रटति

* जोवदे इस्येति का, ao! † सेतन्दति टका, 8r

४०६ | रतप्रभाभासिते। [अ०्र।पा०्‌]

ara तददियोागे wear तदत्‌ लोकायतिकामामपि चेतनं एव दे देाऽचेतनानां रथादीनां प्रवर्तको ge इत्यविप्रतिषिद्ध चेतनस्य प्रवतंकलं | ननु तव दहादिषंयक्रस्याणात्मने विक्ञान- सखलरूपमाचाव्यतिरेकंण प्रटत्यनुपपन्तेरमपपन्नं प्रवतंकल्मिति चेत्‌, न, ्रयस्कान्तवद्रपादि वच प्रटृत्तिरडितस्यापि प्रवतक- त्व पपन्तेः | यथाऽयस्कान्ता मणिः खयं प्रठन्तिरहिताऽ्ययसः प्रवतंका भवति, यथा च खूपादयोा विषयाः खयं waft fear रपि चललृरादीमां प्रवतंका wafer, एवं wafer हितोऽपोखरः सर्वगतः श्वात्मा wim: सवक्क्रिख्च खन्‌ सवे अवतयेदिव्युपपन्न, एकलात्‌ अरदत्यभावे म्रवर्तकलानपपत्ति-

खाञ्यादन्धेन Ria सदहभताप्रखसित्वाथयप्रटत्तिवत raza नान्तसर्चनाय प्रटश्याञख्येत्यक्तं, सद्धावसि्िरंव न प्रवतंकत्वमिस्े. qatar: | अनुमितस्य सद्धावमाकचैग yvafteqe aaa हेतुत्वप्रसङ्ादिति भावः। aren verse चावाकाडां wari fayfaare । aa wafa, अप्रयश्तत्वादेवेद्य्ः। टदेषान्यातमनः प्रयक्ततवे भ्नमासम्भवादिति भावः। दशनात्‌, प्रत्तिचैतन्धयोारिति- We: | प्रडत्तिं प्राच यत्वमचेतनय्येवे ्यक्तमङ्कोटख चेतनस्य प्रयोजकं सिडान्ती साघयति। तदभिधीयत डति र्थादिप्रत्तावश्ादिषे- तनस्यान्वयच्यतिरेके Bel, ताभ्यां चेतनस्य प्रवर्तकत्वं वाद्यानामपि amafaare । जाकायतिकानामपीति। यः प्रवर्तकः सः खयं प्र त्तिमानश्वादि वदिति आाप्ेरातमनि वयापकाभावान्न प्रवतंकत्वमिति किच्छ ते। नन्विति । मण्यादा व्यमिचारत्र व्यान्निरिति परि- इरति । नति। वस्ततः रखकत्वेऽपि कल्पितं दतं प्रवत्धमस्तोत्घाह | नाविद्येति। विद्यया कल्पिते नामरूप्रप्रपल्े तयेत्राविद्यारूपया

[अ०९।पा०२] शाङ््रब्रहमद्धवभाष्ये | च ०७

रिति चेन्न, अविद्याप्रतयुपस्वापितमामरूपमा यावेशवभेनासृत्‌ waned, तस्मात्‌ सम्भवति प्रत्तः सर्वञ्ञकारणत्ये न त्वे तनकारणएले॥ पयेऽग्बुवच्वेत्‌ तत्रापि ॥ ३॥

स्छादेतत्‌, यथा चीरमचेतनं खभावेमेव वल्छविदद्यये प्रव- तेते, यथा च जखमचेतनं खभावेनेव खाकोपकाराय स्यन्दते, एवं प्रधाममथचेतनं खभ वेनेव पुरुषार्थसिद्धये प्रवर्तिग्यत इति, नैतत्‌ wy | यतसचापि पयोऽम्बुनाञ्ेतनाधिष्ठितयारेव प्रत्तिरित्यनमिमीमङ, उभयवादि प्रसिद्धे रथादावदेतने क- वे प्रटत्यदशनात्‌ | MTETY “Aroq तिषठन्नद्योऽन्तरो यो- ऽपेऽन्तरो यमयति एतस्य वाक्तरस्य प्रशासने afi प्राच्या- ऽन्या नद्यः waa’ Tamas समस्तस्य लाकपरि- स्यन्दितेश्रराधिठिततां araata, तसात्‌ साध्यपचनिलिक्त- त्वात्‌ पयोऽम्बृवदित्यनुपन्यासः, चेतनायाञ्च धेनाः 1 ेरेनेच्छ- या पयसः प्रवर्तकलेापपन्तेः, वत्छचाषणेन च पयस श्राय

मययाय च्धावेणख्खिद्‌ात्मनः कल्पितः सम्बन्धः तस्य वशः aay तेना- न्तयामित्वादिकमीश्वरस्येन्यक्तत्वाप्न चोद्यावसर इव्यर्थः | अनादिजटस्य प्रटत्ति्ेतनाधीना प्रत्तित्वा्रथादिप्रत्िवदिति fad, aa stot यभिचारमाश्रद्च तस्यापि cana ara, मानादागमेन च साध्यसिद्धेमं व्यभिचार इति खतं वाचषे |; we तदित्धादिना। साध्यपकच्तंति। साध्यवता ada तुल्यत्वादि्यर्थं | शन्‌ पन्यासो न वयभिचारुभूमिरिति यावत्‌| att प्रवत॑कत्वेन सन्धा

* योऽप्सु तिष्ठन्‌ येऽपान्तर दति का° quel + लेरेष्छयेति ate aye, 342

५.० रुतरप्रभाभासिते। [अण्श।पा०श)

भाणलात्‌ | म चाम्बुभाऽपणल्यग्मनपेा निखभ्दम्वा्पेखलात्‌ OUTS | चे तनापेचलं तु सर्घपरोपदभिंतं। 'खपसंशाररश्ेना- सेति चेन्न स्षोरबद्धिः [२।१।ख०२४।] इत्यव तु atafafae- facaaata wind कायं भवतीष्येतल्लाकद्ष्छा निदितं, w- MTA एनः सवजेवेश्वरापेच्तलमापद्यमानं न पराणद्यते॥

व्यनिरेकानबस्थितेश्चानपेक्त्वात्‌ ।। ५॥

साङ्यानां चया गृणणः साम्येनावतिष्ठमानाः Wala, नतु agfataw प्रधानस्य vada निवतकं वा किञ्चिदाद्यमपे- च्य मवसितमस्ति, परषस्टदासोनेा न प्रवतंको न निवतेक दति, अ्रताऽनपेन्तं प्रधानं, wagers कदाचित्‌ प्रधानं मरदा- द्याकारेण परिणमते, कदाचिन्न परिणमत दृत्येतदयुक्ं, ईश रस्य तु सर्वश्नलात्‌ सवंश्क्तिमत्वात्‌ महामायलाख WER yam म विरूध्येते ॥

are न व्यभिचार इत्याह । चेतनायाखेति | उपदशितिमनमाना- saat इति शेषः | खकारस्य 'च्तीरवद्धिः (तच्रापिः इति च va: मूवपरपिरोधमाश्छ्य लाकटच्या WATT च खूचदयमित्यवियाध- माह | उपसहारति। wea प्रधानस्यापि uate कम पर्षा वा प्रवतक TATU BF प्रत्तं तद्लाचरे। सांख्यानामिव्ादिना। पधानव्यतिस्कय कमयेऽनव- faa: परुषस्यादासी नत्वात्‌ कदाचित्‌ खृष्िप्रटत्तिः कदाचित्‌ प्रलय इव्ययक्तमित्ययंः| कमणाऽपि प्रधानात्मकस्याचतनत्वात्‌ सद्‌ऽसत्लाद् म कादाचित्कप्रडत्तिनिखामकत्बसिति भावः

[अण्दापा०्श्‌] ` शाङ्रजङदवभाय्ये। wed

अन्धचाभावाच्च न ठणादिवत्‌ । ५॥

स्यादेतत्‌, यथा euqwmareare निमित्तान्तरनिरपेकं खभावादेव शकोराद्याकारेण परिणमते, एवं प्रधानमपि मद- दाद्याकारेण परिणंस्यतदति। कथं निमित्तान्तरनिरपेक्तं ठ- widifa गम्यते, नि्मित्तान्तरान पलम्भात्‌ । यदि fe 1किञ्चि- निमिन्तान्तरमुपलभेमडहि तता यथाकामं तेन तेन भिमिन्तेन दणाद्यपादाय चीरं सम्पादयेमदहि, नतु सम्यादयामे, तसात्‌ खाभाविकसुणादेः परिणामः तथा प्रधानस्यापि खादिति, च्रचेच्यते, भवेत्‌ द्रणादिवत्‌ प्रधानस्य खाभाविकः परिणा- मे यदि दणदरपि खाभाविकः परिणामोऽश्युपगम्येत न ae पगम्यते निमिन्तान्तरोपलमेः । कथं निभित्तान्तरोापलधि- रन्यत्राभावात्‌, सेनेव gage दादि चोरीभवति न प्ररीण- मगड्ददाद्यपयक्रं ati चदि fe निनिंमित्तमेतत्‌ स्याद्धेनशरौ- र सम्बन्धाद्‌ न्यत्रापि ददि नीरोभवेत्‌। न च यथाकामं मागुषेनं we सन्पादयितुमिल्येतावता fafafad भवति, भ- वति fe किञ्चित्‌ कायै मानुषसम्पाद्यं किञ्चिटैवसम्पाद, ayer अपि च शर्ुवन्धेव सोचितेनापायेन दणाच्यपादाय शीरं

पनरपि <ceravera प्रधानस्य खत खव कादाचित्कप्रवुसि- fcaing निषेधति खचकारः | खन्यधेद्यादिना। एच्छति | कथमिति। उत्तर | निमित्तान्तरेति | घेन्वादिनिमित्तान्तसरमस््ीति सिडधान्तयति।

* कीराकारर्ति वधे° का०। + किञ्ित्रिमिक्षमिति ato ate |

are रबर प्रभाभासिवे। [ख.श।पा०२]

सम्पादयितु, प्रतं fe चीरं कामयमानः प्रतं घासं घनं सारयन्ति, ततञ्च प्रतं WIT wae, aaa eufzaq खा- भाविकः warre परिणामः॥

अभ्युपगमेऽप्यथाभावात्‌ ॥ ९ ॥

स्वाभाविके प्रधानस्य vafaa भवति इति खा पितं, war-

पि नाम भवतः अ्रद्धामनरष्यमानाः खाभाविकोमेव प्रधानख ग्रटन्तिमभ्धपगच्छेम तथापि दोषोाऽनुषचज्येतेव, कुतः, श्रथाभा- वात्‌ । यदि तावत्‌ खाभाविक प्रधामख्य waft: म किञ्चिदन्य दपे्तत tea ततो यथेव wart किञ्चिन्नापेचते एवं प्रया- a : क

जनमपि किञ्चिन्नापेिव्यत tae: प्रधानं परुषस्याथं सा- ufad vada इतीयं प्रतिज्ञा Wraai ख यदि ब्रूयात्‌ बह- न्ड ~ e ~ ~ यापि (सि कायव कवलं नापेच्ते न प्रयोाजनमपोति, त प्रधानप्रटत्तेः yatsa विवेक्रव्यं भोगा वा स्यादपवभावा उभयं वेति। भा-

च्यवेत इति | प्ोयं we । यदुक्तं Ace Swear सम्पादयितु- area खाभाविकत्वमिति त्राह, न च यथाकाममिति। प्रधानस्य न खतः प्रटत्निः, खतः प्रटज्यभ्युपगमे परषार्थस्याप्यपे्ा- भा वप्रसङ्कादिव्येकाऽथंः, ated निरस्यति । cea: प्रधानमिति। Sareea प्रतिक्लाहानिःस्यादित्चः। खथासम्भवात्र खतः प्रठ- तिरि व्यन्तरं शङ्ापवंकमाहइ | स यदीगधादिना| प्रयोजनमपच्तित- श्वे दक्तव्यमित्याह | तथापीति | Roa परुषे खतः स्खादिरूपस्याति- प्रयस्याधातुमशक्यत्वादध्यासानङ्गोकाराच भागान युक्तः, fry Gar AUTUMN मोाच्तहेतुविवेकख्याद्भावादनिमाचप्रसङख, अप-

[अ०२।या ०२] शाङ्ग ब्रद्यदधचमाव्ये। RE

aga कीदृ ्रोऽनाधेयातिश्रयस्य yeaa भागे भवेद निभा च- प्रसङ्गख । wag, प्रागपि प्रटन्तेरपवगंस्य षिद्धलात्‌ प्र ्तिरनर्थिका स्यात्‌ शब्दाद्यनुपलयिग्रसङ्गख्च | उभयार्थताभ्यु- पगमेऽपि भेक्रव्यानां प्रधानमाचाणामानन्धादनिमचप्रसङ्ग एव । म चेत्मुक्यनिदत्यथौ vefa:, म fe प्रधानस्या चेतम- erga सम्भवति, म ॒च पुरुषस्य निमंलस् । yaufmesn- क्िवेयर्यभयाच्ेत wets: तर द्‌ क्शत्यनच्छदवत्‌ सगं्ह्य- TSI संसारा नच्छेदादनिम॑ीक्तप्रसङ्ग एव, तस्मात्‌ ANTS परुषाया प्रटृत्ति रित्येतद युक्तं ॥

पुरुषाण्मवदिति चत्‌ तथापि ॥ ७ ॥

ख्छादेतत्‌, यथा कञ्चित्‌ पुरुषो द कशक्रिसम्यन्नः प्रट्ति- शक्तिविहोनः पङ्कुरपरं awd प्रटत्तिशक्तिसम्पन्नं दृक्शक्रिवि-

que खरूपावस्या नरूपयक्तः खतः सिडत्वात्‌ प्रवृत्तिवेयध्यं Arar. भावप्रसङ्खेव्यथेः। cid दूषयति | उभया्ंतेति | मीयन्ते भुव्यन्त इति माचा मेोग्याः। भत्सुक्यनिरन्यथं यथा क्रिया vada लकः पुरुषस्य विभेत्तां प्रवर्तंते तददव्यक्तमिति कारिकोक्घं दवयति | म चेति | ओत्सुक्यमिष्छाविश्णेषः केवकजडस्यात्मना वा न युक्त KAU: | अस्ति पुरुषस्य टकप्रक्छिः चिदपत्वात्‌, चस्ति च प्रधानस्य सगं- शक्तिः चिगरणत्वात्‌, ait शत्येटृष्यटष्टिं विना सार्थेकायोागात्‌ प्रधानस्य eal प्रडत्तिरिति चेत्र शवया्निंत्यत्वात खटट्टिनित्यत्व पत्ति fcare | टक्शक्तीति।

पुरघस्य प्रवतेकलत्वं निरस्तमपि cara पनराशद्य निषेधति। म॒रुवागश्वदिति। प्रधानस्य खातन््युं पुरुषसये दासोन्यच्चाभ्युपेतं aaa

५९२ रुन्प्रभाभासित। [ख ०२पा०२)

Si श्रन्धमधिष्टाय प्रवत॑यति, चथा वाऽयस्कान्ताऽश्ला खय- मप्रवर्तमा नोऽ्यः प्रवर्तयति, एवं परुषः प्रधानं wadfee- तीति दृष्टान्तप्र्ययेन पुनः प्र्यवखानं | अरग्राच्यते तथापि नैव दोषाक्षिभमाकाऽस्ति । श्रभ्यपेतष्ानं तावदष श्रापततिमर- धानस्य SAAT प्रटृत््यभ्यपगमात्‌, पुरुषस्य च प्रवतकलान- | ग्यपगमात्‌। कथञ्चोदासोनः पुरुवः प्रधानं प्रवतयेत्‌ । पङ्कुरपि fe wai vay वागादिभिः प्रव dafa, मेवं परूषस्य aaa परवर्तनव्या पारोऽस्ति, निक्ियलात्‌ निगएला ख । ATTRA वत्‌ सन्निधिमात्रेण ` प्रवतंयेत्‌, सन्निधिनित्यत्वेन म्रहत्तिनि- त्यतप्रसङ्गात्‌ । waaay तु श्रनित्यः सन्निधिरस्ति, खया- पारः सन्निधि; परिमाजनाद्यपेच्ला चास्छास्तोत्यनु पन्यासः पुर्‌- षाग्वदिति। तया प्रधानस्ाचेतन्यात्‌ पुरुषस्य सादासौन्यात्‌ ढतीयस्य च तयाः *सम्बन्धयितुरभावात्‌ सम्बन्धामुपपन्तिः। याग्यतानिमित्ते wat योाग्यतामच्छेदादनिमासप्रमद्ः |

इति वदन्तं सांख्यं vate) awafa| पुरुषस्य परिस्यन्दः प्रय मणा वा aretfa aa eased) प्रधानयुरुवयेानित्यत्वात्‌ था- faa faa: afafa:, ऋश्सनस्त परिमाननम्रजत्वेन स्ापनम- नित्यसचचिधिखेति व्यापौरो;स्तोव्यनपन्यासः, न समट्द्धान्तापन्यासा भवतीत्य; | नन विच्जडयेद्द्युदटृदभावयोग्यताऽस्ति, तया तद्भाव सम्बन्ध इत्यत ary) योग्यतेति | चिल्नडत्वरूपाया योग्यताया नि त्त्वात्‌ सम्बन्धनित्यत्वापत्तिरि त्थः यथा खतन्लप्रधानप्रत्तिपदा मोगेाऽपवगं उभर्य वा फलमिति विकल्य दूषितः, र्वं पुखषा-

न्संवदरिति ate Wee |

[अर्श।पा०श] ण्ाङ्गर ब्रद्यरचवभाष्ये | LUE

यूवेवछेहाप्ययाभावे विकख्ययितव्यः। "परमाद्मनस्तु खष्पवष्य- पाश्रवमादासोन्यं मायाव्यपाथयश्च प्रबतकनमित्यस्यतिण्यः॥

शअङ्गित्वानुपपन्ेश्च ॥ ८॥ tag म प्रधानमस्य प्रटर्तिरवकच्यते, यद्धि सत्वरजस्त- | मखामन्यान्यगणप्रधानभावमत्सूज्य Wey खरूपमातेणाव- Ula AW प्रधानावच्छा, तखखामवस्थायामनपेचसखरूपार्णां खरू- पप्रणाञ्रभयात्‌ परस्परं प्रत्यङ्गङ्गिभावामृपपत्तः। वाद्यस्छ च कस्यचित्‌ चछोभयितुरभावादुणएदेषम्यनिमिन्ता मरदाद्युत्पादा म QTM

अन्यथानुमिते च ज्ञशक्तिवियोगात्‌ ॥ < ॥

अथापि खादन्यथा वयमनुमिमीमदहे यथा नायमन- MAT देषः USA । न इनयेचचखभावाः कूरणश्छाख्चास्माभिगेणा

धीनप्रधागप्रडत्तिपच्चोऽपि फलाभावेन दूवबीय care) पुवंव- चेति । faxra परमात्मन उदासीनस्य कथं प्रवतंकत्वमित्याश शाह | परमात्मेति | सांख्यमते उभयं fans termes अस्मन्मते afecat- कल्ितयोास्पिरोध इन्तिशयः।

fa प्रघानावख्या qewefaan उत विकारिगी, ere दोषमाह | तस्यामिति | खक्ाङ्धिभावे साम्यखरू्पनाशः स्यात , ततः कैट स्यभङु इति भयाद ङाङ्कित्वानुपयत्तेः खच्यमपपत्तिरि व्ययः | दितीयं दूषयति areata | विर कालद्ितस्य साम्यस्य gat निमित्तं वाच्यं anette: | अवानां मिचोऽनपेचखभावत्वात्र खता बेवम्यमिलक्षं, तज्र हेत्व सिखिमाग्द्य Game: परिहरति। खअन्धयेति | अनपे खभा वा-

* वरमात्मा अरूपमिति रौर | + सत्यादिति सान टौ ९। 3 U

aXe स्त्रप्रभाभासिते। [अ०२।पा०२]

अभ्यपनम्बन्ते प्रमाणाभावात्‌ | TST तु TATA, खभावेा- ऽभ्यप गम्बते, यथा वचा कार्योत्पाद STITT तथा तथा एतेषां खभावेाऽग्यपग व्यः, चलं गृणदटत्तमिति «wena, तस्मात्‌ शाम्यावसायामपि वेषम्यापगमयोग्या एव गृणा wa- तिष्टग्त दति । एवमपि प्रधानस्य wafafadrarg चनानुपप- स्यादयः Tam दोषाखूदवस्था एव । ज्ञश्रक्रिमपि लनुमिमानः प्रतिवादिलाल्ञिव्तत, चेतममेकममेकप्रपञ्चस्य जगत उपा- दानमिति ब्रह्मवाद प्रसङ्कात्‌। वेषम्यापगमयोाग्या अपि गलाः खाम्ावख्यायां निमिन्ताभावाक्नेव वैषम्यं भजेरन्‌, भजमाना at निमि्लाभावाविश्नेषात्‌ सर्वदेव are भजेरन्‌ इति प्रस- च्यत एवायमनमरोाऽपि दोषः॥

विप्रतिषेधाच्चासमश्चसं ॥ १० ॥

परस्परविर्द्धञ्ायं सश्चानामभ्यपगमः, कचित्‌ सपेदधि धाण्छनक्रामभ्ति wfagarem, तथा कचिन्मडतस्त्मा चसगे- सपदि रन्ति कचिद्‌ दद्भारात्‌, तथा कंचित्‌ चोष्नम्तःकरणटानि

दन्यथा सापेचत्वेन शगुखानामनुमानात्‌ Faas दोषो न प्रसख्यते। न wdaafy fare कायानसारण गगखभावखी- कारादित्धाह। wa गुखठत्तमिति। पुवदचाक्ताङ्धित्वामपपत्तिदोाषा- भावमेव परिद्कर्ति। रवमपीति। कायाय च्ानशक्किकल्यने Waa: स्यादित्वथेः। यङ्कार त्वजति | वेषम्पेति ।

ax व्याचष्टे । पस्स्परेवि। त्वद्माच्रमेब ्ानेख्ियमेकममेक्-

[अ०२।पा०२| | शाङ्ग त्रह्मदधबभाय्ये | १९१

क्णयण्ति किदे कमिति, प्रसिद्ध wa तु अह्येश्वरकारण- वादिन्या विरोधः तदमुवतिन्या च खल्या, तस्रादण्यषमच्सं स्यानं दभ्र॑नमिति। अनार गन्वोापनिषदानामणसमश्चस- मेव THs, त्यतापकयोजीत्यन्तरभावाभभ्युपगमात्‌ । एकं fe wy wart we प्रपञ्चस्य कार णमभ्यपगच्छर्ता, एक- खधेवात्मना विशेषो तणतापका म जात्यन्तरण्डते दग्धन्दष- गन्तव्यं स्छात्‌। यदि शता तथ्तापकोा एकच्यात्मगो विशेषै स्यातां ख anat तणतापकाम्थां न निमंच्येत इति तापेपज्ा- me सम्यम्द्ञ्ममुपदि्रत्‌ शास्तरमगथेकं स्यात्‌! म होष््यप्र- काञ्रधमकसख्य प्रदोपस्छ तद वखद्येव ताभ्यां मिरभाच उपपद्यते | योऽपि जछवीचोतरङ्गफेणा पन्याख्सतजापि Nara THA वोच्यादया विशेषा आविभंवतिरोभावरूपेण नित्या एवेति Sarat जलाना वोशच्यादिभिरनगिमाखः। प्रथिड्खायं aq- तापकयोाजाव्यन्तरभावेा Brae | तथा fe wat चाथखान्योन्य-

wefewrraca we satearfe मन्वेति anfwarfa, चा- Stata we safwatfa we aveaarcu, sfeceyrer मन इति जदि, unfafa qfata, श्वं पुवापरबिरोाधादिति थाखयाय खतिस्मतिविप्रतिषेधाशेव्यथान्सरमाद | प्रसिड इति। तस्मा- द्धा न्तिमृ लतवात्‌ सरख्यिद्रार्नस्य, तेन गिदाषबेदान्तसमन्वयस्याबि- राध रति fax) खमतासामन्नस्यमसष्मनानः सांख्यः प्रत्धवति- Sqr | GAs | वप्या जीवतापक्षः संसार खयाभदानद्योक्षाराल्लकं

प्रसिडरूप्यतापकमभावोा लु्येतेद्यथंः। विवुणाति। र्कं होति | wut 3९४२

ard रुलप्रलाभासिते) [अ०२।चा०२|

भिचा wean, wafun: wtrsarstr न arg यख्ार्थिना यदिषयमर्यिलं स aurea fanfeg चवेति ae afera- मर्थिंलं ग STA चथा प्रकाज्राक्मनः WATT प्रकाजाण्योाऽया frafeg एषेति ग we तदिषवमर्धिलं भवति, श्रपात्ते We shiatsfus enfafa, *awrweraqud ग छात्‌, यरि खात्‌ सायेलसेव ष्यात्‌, न चेतर खि । दमन्धिशब्दे Gar अर्थो चाथ सेति, इया ख ewfarit: शन्बन्धः स्वासेक सेव, तस्माद्धिक्लावेते अथार्थिने, तच्ाऽगयान्थिनावपि । अर्थिनेाऽनुकूलाऽधैः प्रति- कु लाऽनथस्ताग्यानेकः पर्यादाभाग्यां सम्बध्यते, तबार्थस्यार्योय- स्लात्‌ खवसाच्ानंचेश्याभावपि 1 ज्रथावनयं wafa तापकः VTS, AVY परवा य एकः पयावेणाभाभ्यां सम्बध्यते इति । तथारप्यतापकयेरेकात्मतार्था नानुपपत्तिः | अत्थ

TAMIA डव्समञ्जसमिग्य्थः। मन॒ तयोरपादामेक्ेऽपि faa ASST य येकवा तमकयेरोस्प्यप्रकाश्येः, खता न वहा. रलापरव्याग्रद्यु बरिव ताभ्यामात्नेा मत्तो न स्यादित्याह । यदि Garten | नम्‌ सत्यपि धर्मिणि खभावमाशो Ara उपपद्यते, was जले वीच्यादिनाशदशंनादिव्याशश्य टरान्तासिडिमाह | याऽपीति। fag मेदाङ्ोकारेऽपि fase, aaytarc लाकप्रसिडबाघ CATT) प्रसिञ्चति, qui ह अंनालाभमादिनार्धिमं तापवतीति तापकः, wif वप्यस्तयारमेदे बधकम द | यदोति । अ्थिंनाऽन्यस्यार्थस्याभावादभि- त्वाभाववद च 1दश्स्यार्यिना; सस्वाद च॑त्वाभावः प्रसज्येतेग्धा ह | तच्ाधे- स्यापीति । प्रसक्कस्योदटत्वं मिराकसाति। न चेवदश्छोति । qua fe

+ तथास्य प्यशि बमिवि wre awe | † अथानयथावनधे cfa Ste Wie We |

[अन्शघ्ा०२] शाङ्करः व्रद्यद्धचभाय्ये | Ure

मरभावे त तष्छंयागरेतुपरिशारात्‌ स्यादपि warfear- चोपपन्तिरिति, sweat नेकल्ारेव तण्यतापकभावानुपप- कोः 1 भवेरेष दोषा यद्धेकाक्मलाथां तथ्यतापएकाषम्बाग्यस्य विषचविषयिभावं प्रतिप्येयातां गलेतर स्वि एकलवादेव।

uface: wernt दहति मरकाशणवति गा, सत्ययोष्च्य- प्रकाञ्ादिभर्मभेरे परिणामिले च किम्‌ gee ब्रह्मणण afar तथ्तापकभावः TAA, कछ CATS तप्यतापकभावः ष्वादिति, उश्यते fa 9 पणष्यसि amzar Mae equa षकः सवितेति । wa त्तिनाम दुःखं at चेतबितुनाचेत- मख रेष्ठ, चरि fe ever aft. खात्‌ a ee नाचे खयमेव नश्यतीति तन्ञाज्राय शाधनं नेषितव्यं स्यादिति,

काममा विकयत्वं त्च wena कामबितुरलश्वाच्र स्यात्‌, न डि खा्यंल्मस्ि काभ्वरोव कामयिदरलायेामाव्‌ तसाद दोाऽकोशायं LAT उतश्च मेद दग्वाह । सम्ब्धोति | तथानथानर्थिंनावपि fafa are: | SUV खरू्पाक्तिपुवेकं ane सहटवति। खथि- नोाऽगक्रश इति। ्वदेतमते स॒क्तरयाममक्षा खमते येममाङ । we ्तरोति। तया व्यधा Tay परषख संयोगः खख्ामिभाकव aw शतु- रमादिरजिवेकश्लस्य परिहारो बिवकसक्लाजिषमद्वस्यापि परवल कथयबिदुपचाराश्ाश्तापपत्तिरित्छयंः। यथा योश्मता भयपरानया राअग्छ पच्येते तथा परषादव्बन्तभिन्रबह्डिगते WATT TAT उष- Waa, 3x0 सेन च बध्यते que इति, सिडान्नयति | waa, किं परमायदश्छा तप्यतापक्मावामपपसिरच्यते वचारहश्छा बा माश्च ग्या | मेकत्वादवेति | टा षत्वमिति Wa: तस्यात्दाषत्वं fazarfa | भवेदिन्लादिना। रतत्ताच्जिकविषयगिषयितवं न त्वस्तोखथेः। यत्र तप्य-

are रनप्रभाभासिते | [ख०द। पार्‌]

wea देहाभावे fe कवखस्य Wane afte इष्टा, भ्न 4 त्वथापि afaara विक्रिया चेतयितुः कंवलस्सेयते, मापि देर- चेतनया; dure श्रद्द्यादिरादप्रसङ्ात्‌। म च तक्तेरोव तत्नि- मन्यपगच्छसोति कथं तवापि तण्यतापकभावः | सत्वं तथ्यं तापकं रज दति सेत्‌, ग ताज्वां Ware संहतलागुपपन्लेः । सष्नानरो- fuareaatsfa तप्यत इवेति चत्‌, परमार्थसस्तहिं नेव aaa दत्ापतति, ए्वश््दप्रयोागात्‌, म चेत्‌ aad मेवश्नब्दा रोा- qrai ग fe wae: सपं दृवेत्येतावता खविषो भवति war वा wu: taaaraat निर्विषो भवति अतञ्चाविद्यारूतेाऽचं तप्यतापकभावेा न पारमाथिक शत्यश्धपगम्तव्यमिति, मैवं खति

सापकभावो दङस्तजेवेति वथवहार्पच्लमादाय सिडान्ती ब्रते किन पश्यसीति । देहस्य awa द्‌ हात्मवादापत्तिरिति uya | नन्विति waqaiwa दशस्य afaafa वदता साह्न ama किं सेतनस्य कव- शस्य तिः किं वा देश्संहतस्य उत at: आाराखित्‌ awe माच rare | Sua डति। ब हितीयदतोयाविन्बाइ। मापोल्बादिना। च- तुचं श्यते स्वमिति सत्वर ज सोाख्प्यतापकत्वे TAT बन्धाभावा- ब्छास्त्रार म्भवैयर्छमिति परिहरति । न ताभ्वामिति। असक्त्वे$पि सवस्य तप्यसश््वप्रति विम्बत्वात तकत्िरिति wed | सत्षेति । तहि जल. चड्धस्य unas त्िरित्स्मत्पद् रागत डन्धाहइ | warya इति| इवण्रब्दमाजेशच कथं मिथ्या तप्यवगम इवि चेन्तदुच्यते। re 9 ग्द्स्सप्यव डि सक्ब्साट्श्यं Ad, त्च Mes aM वप्यत्वरू पचेत्‌ कल्पितमेव वस्त तस्स्यभावादित्पपादयति। नचेदिति। पडा we: तस्तमिगर न्यख्चदिवशब्दा न cra मिश्यातक्िपस्त्वादिद्यचथः| निशाः साट्श्मेव दाष डति चेत्याह | नोति, सविषत्वं निविषत्वच्ेवश-

a LT nT a SS SSS

* arate मर.

[अ०२।पा०२] श्ाङ्गर ब्रह्मद भाष्ये | URE

ममापि fafarafa 1 we पारमायिकमेव चेतनस्य aya- मभ्यपगच्छसि तवैव सुतरामनिभाकः प्रसज्येत । नित्यला- भ्यपगमाच्च ATHY, तप्यतापकञ्जह्यानिंत्यलेऽपि समिमिन्त- संयो गापेच्ल्ात्‌ aa: संयागनिमिन्तादश्चंननिटन्तावात्य- frm: संयागापर मस्तत खात्यन्तिका are उपपन्न दति चेत्‌, मादश्र॑मस्य तमसो नित्यलाभ्यपगमात्‌ । गृणानां चेद्धवाभि- भवयारनियतलादनियतः संयो गनिमिन्तापरम दति वियोाग- स्धाणनियतत्वात argearfatrersafcerd: wray त्रा- vara त्वात्मेकलाभ्यपगमादेकस् च विषयविषयिभावा- मुपपन्तेः, विकारमेदखछ च वाचारम्भणमाजलस्रवणादनिमास- द्धम Gust नापजायते । व्यवहारे तु यज यथा दृष्ट

mre: कल्पित रब जर्य्यः। साष्यस्याविद्यके तप्यतापकत्वे सति ममापि fafen दुष्यति fad डरमेव सम्मन्नमिल्ययेः। यदि मिश्ातप्यत्वा- क्नेकारेऽपसिडधान्तः स्यादिति via सत्यं तप्यत्वं पुरषस्याखखते तथा. प्यपसिडान्तः, Mew waaay, सत्स्यान्सवनिषश्च्ययेा मादि. are) अयेव्यादिना। किच रजसा नित्घत्वात्‌ दुःखसातत्यमित्या इ | नित्यत्वेति। खच aig: शङ्कते | तप्येति | सतत्वं पुरषो वा तप्यशक्छिः तापकश्क्किरल रजः निमित्तमविवेकातमकमदश्रेनं तमः तेन afwa: afafan: daa: पुडषस्य गुख्खामितरूपः तदपेष्ठत्वादित्धयथः | area: निमित्तस्य निख्च्यभावात्‌ न ara शति सिखान्ती मरिहरति। मेति तमसे निरश्यभावेऽपि विवेकेनापस्माग्भो क्त rea ae) गुानाख्ेति। चलं गजडत्षमिक्ोकारादिति भवः) que बन्धमेोक्तानृपपत्तिमक्रा खपर्तमुपसं दरति | शओओपमिषदस्य त्विति । THT UA बन्धाभावात्‌ न सृक्चभावग्रहगबसरुः, व्यव

५९० रन्रप्रभाभाखिते | [अ०२।पा०श]

स्तप्यतापकमा वस्त तथेव स इति न सादयितव्यः परिदर्तया वा भवति प्रधानकारणवारा निरारतः, परमाफकारशवाद रदानां निराकर्तव्यः तचाद तावदयाऽषकारण्वारिना ब्रह्मवा- fafa ta उत्मेच्ते स प्रतिसमाधीयते | तवायं anfaarer- मभ्यगमः,कारणद्र वयसमवाचिनो गणाः ATA SY समागजातीयं गण्णान्तरमारभन्ते WRT: AMI: इरक्तस्य परस्य प्रवद waa तददिपर्ययारर्भगा, aqreare ब्रह्मणा जगत्का- रण्तेऽभ्वपगम्यमाने काऽपि जगति चेतनं समवेयात्‌ तदद- WATT न चेतनं ब्रह्म जगत्कारणं भवितुमरेतीति | CAMA गमं तरोययेव भरक्रियया व्यभिशथारयति॥

AA दखपरिमण्डलाभ्यां ॥ १९ ॥

एषा aut प्रक्रिया, परमाणवः किख कच्चित्‌ कालमनारथ-

WITS भेदाकीक्रारात तप्यतापकषभागे बन्धस्सतत्वश्चानात्‌ afaefer- ष्मपपद्यत इति न चोद्यावसर cae | टस्तानवादरेन महदौघंवदिति चमतसयापनात्सकषाधिक्षर्गस्य सङ्तिमाद | प्रधागेति । यद्यपिसां- ्यमतनिरासानम्तरः परमाणवादो निरसाकतव्यः खमतस्चापनस्य G- तिपादे सङ्तत्वाव तथापि पवच्र प्रधानगयानां सुखादोंनां जमल. AMAT प्रधानस्यानपादानत्वमक्षं। तया ब्रह्मगण्चेतन्धानग्वया- दखशेऽपि मेयादानत्वमिति दषे दृान्तसकतिलाभादक समाधी यत KAU!

चेतना जगत्समंबादो वेदान्तसमग्वयोा विषयः, स किवः समवायिकारगगणः स AIAKD खसमाबजातीयम्‌यारम्मकलन्तना- wafefa न्यायेन fanaa म वेति सन्देहे न्धायस्याखभिचारादिरष्यत इति प्राप्ते वमिचारान्र facry xfa सिडधान्तखचं erwe | एषेन्ा-

[०२।पा०२] षराद्र्र ब्रह्म सखचभाष्ये | ५२९

काया यथायोगं रूपादिमन्तः पारिमाण्डष्यपरि माणा- fesfa, ते च परञचाददृष्टादिपुरःसराः संयागसचिवाश्च सन्ते इ्एकादिक्रमेण RS कार्यजातमारभन्ते कारण्गणाख कायं गुणान्तरं | यदा द परमाणु FORATTHAT तदा परमा- wnat रूपादि गृण विशेषाः शएक्तादयो णके श्एक्तादीगपरा- नारमन्ते। परमाणगुएविभेषस्ह पारिमाण्डिष्यं न द्मणकं पारि- माण्डिद्यमपरमारभते, द्यणकस्छ परिमाणान्रये गाग्यपग- मात्‌। शच्रणुलद्खले fe इाएकवर्तिंनी परिमाणे व॑यन्ति | दापि द इणक चतुरणकमारमेते तदापि समानं इ्मणएक-

दिना। यद्यपि न विशच्त्त्वादिद्क्र सेतनादचेतनसमः साधित. स्थापि वेशेषिकन्यायस्य तदीयप्रकियया यभिच्ारोत्य्धत्वादस्य a चस्य AAAI, प्रलयकाले परमाणवो निखला च्वसंयक्तास्िरटन्ति सगकाले चाटख्वदात्संयोगात्तेषु कम भवति, तेन संयागात्‌ द्या- नरखरिभिवति, कारणगुशाः कायं गुगानतरमारभन्त इति सामा- न्येन प्रकरियामुक्का विश्रवतस््तामाइ । यदा इाविति। प्रमाणः परिम- we:, तद्रतं परिमाणं पारिमाण्डल्यमिनयुष्यते, तच्च खसमानजातीयग॒- खारम्मकं न भवतीद्यक्न्यायस्य अभिचार शति भावः| यभिचारख्थ- जान्तरमाह। यदापिदेडति। देडे दति weed पटितयं, रवं सति चलुरभिंद्यं बकेख्तुरदकारम्म उपपद्यते, यथा्ुतेतु teat gaara महतच्छतुरयकस्यारम्मा म यज्यते, कारणगतं महत्वं Tew ar विमा काय मशत्वायागादिति मन्तथ | प्रक्टाथकारास्त यत्‌ दाभ्यां दयाणका- भ्यामारन्धकाय ACM दश्यते तस्य हेतुः प्रचया नाम प्रशिथिलावयव- aaa इति रावण्प्रणीते भाणे ema इति िरन्तमवेश्रेषिकट्ष्ेदः भाष्यमित्याङः। सवेयापि द्यञकगतकखत्वाद्धत्वपरिमा योर मारम्भ-

कत्वाद्यभिच्रारः। यद्यपि afta: दाभ्यामेव qari qui 3x

र्शः ` सन्र्रभाभासिते। [अगरपा०्द्‌|

waatfant इदक्नादौनामारन्बकलवं | aware तु द्ण- कशमबायिनी अपि बेवारमभेते, च्ुरणकख मरस्वदोध॑लप- रिमाणवानाभ्युषनमात्‌ । यदाद awa: परमाणवे बहनि वाः द्मणुकानि guaefear वा परमाः ‘areca तदाषि WATT याजना तदेवं चथा परमाण; परिमष्डलात्‌ सता- SU RAY FEN जा यते मदो ञ्च wears म परिलण्डलं। यथावा FVII EAS सता aie wea w- अते are lam ye, एवं चेतनाद्र ज्जशाऽकतगं जगल्ननिश्यते tenes किं तव feds wa मन्यसे विरोधिना परिम- शाकरेणाक्रान्तं कायंद्रवयंद्मणकादोत्यते ATT MALT ATTA गतानि पारिमाण्डल्यादीनोल्यभ्युपगच्छामि न ठु Saarfa- जिभिदयवकेस्शकमिति कर्पयन्ति तथापि तर्कस्याप्रतिष्धानाङ्ग नियम zfa मला qa) यदापि बहव ufe कारबमुयाः Fae समानजातोयय शरुम्मकषाः, कावंडश्वपरिमाखन्ु न कार्डगखबररि- माडारभ्ं कन्तु कारयम्रतसख्यारभ्यमिति प्रकिया qeiau: | रवं प्रकिषां दग्रंयिता aa याजयन्‌ afirarcare | वदेवभिति। पर्माभ्य ख्व मडद्ोषे चेव्यनियतप्रक्रियामािन्याक्घं, जियतप्रजि- यामाशिव अभिचारमाइ | वथा वेवि। Gag TARAS न जायते $खमपि न जायत इति afew इनः | चे वा्- ग्दखाथाऽगक्ताकसमुखवा्यैः) वचा च कखपरिमब्डलाभ्धां gen. रमाशभ्यां महदीघादव्ेतमादचेतनं जामत इति खचयेाजना।

तच Barat wax परिमङ्डलादय gqaafafa विमामः। टषान्तवेषम्य WEA! थ awa इति । अचेतनेव featfune rast

* कायमारमत इवि wre aye | [प्‌ Ly + BI <fa काण Wwe!

[खरश।पा०२] शाङ्ग ब्रह्म जभाच्ये | ४९९

रोथिगा aerate जगत चक्राक्वमसि येन कारण- मता चेतना BTS चेतनान्लर नारभेत, न हाचेतमा नामकचेतवबा- विरोध्य कचिद्गणाऽस्ि चेतमाप्रतिषेभमा जलात्‌, तस्मात्‌ पा- रिमाणष्डष्यादिवेषम्बात्‌ gratia Wana श्रारम्भकत्रमिति, मेवं der, wat कारणे विद्यमामरागामपि whrarwen- दीनासमारभकलमेवं. जे तग्यस्यापीत्य््यां्सछ TATA! न च परिमाणान्तराङ्ञासानं पारिमाक्डसारोमामनारमाकाले SITU, भाक्‌ परिमाणान्वरारम्नात्‌ पारिमाष्डल्ादीगाना- र अकलेपपन्तेः। श्रारममपि ATA प्राक्‌ *"गशारम्भात्‌ लकम्राजमगणं तिह तोव्यग्यपनम्‌त्‌। ज़ च परिषाणानरारमके व्याणि पारिमाण्डद्यादरोनजि, wa: खद माबज्ावोयं प्ररिमा- कानार नारभन्ते, परिमाणामरस्ान्यरेतुलापगमात्‌। कार्‌

ww) न हापेतनेति | arden परिमा लराकरान्तलमङ्ो लन विबच्छितांश्रसाम्बमार | मेवमिति । aytarc अजति | ग चेति । उत्पन्न fe परिमाबान्तरं विरोधि भवति तदुत्यन्तेः प्रारिविरोाध्वमावात्‌, qua पारिमाणव्यारम्भः किं न स्यादिन्धथंः। मन्‌ विरोाधिपरिमामेव eta xe जायत aa ary |) श्ारव्यमपीति। सरात्मलावपसि- डान्तः wat विरेध्यभावः fea इति भावः | खगुलाद्यारन्मे ययत्वाव पारिनाणल्धादेः खसमामगुखागारम्भकलमि्ाशद्ं निषेघति। ब जति । यग्रत्वमन्यथासिद्धिः, तज ta: परिमागान्तर स्येति | aa- देतुकतवे Garages) कार्येति । कारणानां दयगकानां बङत्वात्‌ Bea सहत्वं दो मश्व टे awe दितू गपिण्डारम्धेति स्यलतूलपिष्छ प्रचयाद्‌वयवसंयागविशेषाग्मषश्चमित्थः। मरत्वविदडममुत्व पर"

* मुकाकरार कादिति बधं० | † arcem दूति arefata wee! 3x2

५२8 रनत्रप्रभाभाखिते। [ ख ०२।पा ०२]

फवबडङलात्‌ कारणमदत्नात्‌ प्रचयविश्रेषाख मरत्‌ । [वे° Wo! श्रा०९। ख०९ ।] *तदिपरौोतमणा (Arey ot एतेन दीचेतव- इसने व्याख्याते । [वे ०।७।१।९७।] इति fe काणभुजानि ख- चाणि। ग च सन्निधानदिशेषात्‌ कुतञित्कारणबड्लादौन्येवा- रभन्ते न पारिमाण्डष्ादीनीव्य॒च्येत दर व्यान्रे गणान्तरे वार- भ्यमाणे सर्वेषामेव कारणगुणानां खाश्रयखमवायाविेषात्‌ः तस्मात्‌ खभावादेव पारिमाण्डखादीनामनारम्भकत्वं तथा चेतनाया wafa zea संयागाख garetat विखच्शाना- सत्प्तिदशनात्‌ समागजातोयेत्पत्तिवयभिचारः। द्रे प्रहते गणोदाहरणएमयुक्रमिति चेत्‌, न, दृष्टान्तेन विखलचणारम्ममा- चस्य बिवक्ितलात्‌। न च FAG द्व्यमेवादा तव्यं गुणस वा गण एवेति कञ्चितियमे हेतुरस्ति चका राऽपि भवतां TAS

माणगतदित्व संख्यया दागके waaay | तदिति। यन्मइत्वस्यासमवा- fa कारं तदेव मश्त्वसमानाधिक्षस्यस्य tag यशच्ाडुत्वस्यास- मवायि कार्णं तदेवागत्वाविनाभूतङखत्वस्यासमवायि कारखमिव्ति

दिश्ति। र्तेनेति। खता मइत्वाद्‌ा खइतुत्वात्‌ पारि्मिाणल्या- दीनां quaafesfafa भावः। तषां सद्विधिविशेषाभावान्र समा- नगणारम्भकत्वमिद्पि न वाच्यं xaie, ब सेति । पारिमाणस्यादी

नामपि बत्वादिवत्‌ समवाथिकार्बगतलाविशेषादित्वधंः। तषाम- नारम्भकत्वे कायंद्रव्यस्य विराधिगणक्रान्तत्व व्ययत्वं सञ्निधिवा इतु- सि्त्िक्िफनमादह | तस्मादिति। यत्त कास्णगुजः खसमानगुलार- म्भक इति व्याप्तेः सामान्यगुगेषु पारिमाण्डल्यादिषु afar sta a अव्यसमवायिकार्णगता fara: स सखसमानजातीयगुलारम्भत्र इति sridaay विशेषगुगल्वादारम्भकत्वं दुःवौारमिति, aa,

~ { ~ * wal faqttafata do Qo पाटः

[WRIT eR | WYCAGTAIATS | ५२१५

MSHI मरव्यशाप्रल्यलाणामप्रत्य्त्वात्‌ संयोगस्य प- qrarast न विद्यत दति (Bo yogi ्रा०९। weet] यथा भ्रत्य चाप्रत्य चयेर््म्याकाश्रयोः समवयम्‌ संयागोाऽप्रत्यक्षः, एवं भत्यचाप्रत्यचेषु पञ्चसु समवयच्छरोरमप्रत्यचं खात्‌, रत्यक्तं तु TOT Pacers पाञ्चभोातिकमिति। vagy भवति गणस dara दरव्यं शरोर, Tea लिति चात्रापि विलचलणोत्पन्तिः प्रपञ्चिता । नन्वेवं सति तेनेव तद्‌ गतं, मेति wa: तत्सा परत्यु uae वैशेषिकं प्रति । नन्वतिदेशराऽपि खमानन्याथतया रतः, एतेनावच्िष्टापरियष्टा श्रपि व्याख्याता दति, सत्यमेतत्‌ तस्येव त्वयं वैशेषिकपरीलारम्भे तत्मक्रियानुगतेन निदभनेन भ्र- पञ्चः रतः ॥

चिज्रपटरेतुवन्त॒गतेषु नीलादिरूपेष विजातीयचिषरूपरतुषु यभि- चाराचेतन्यस्यात्मत्वेन गुखत्वाभावाश्वेति AAS) तस्माश्वेतादिना- area Ta इति स्थितं, तचेदाइरुणन्तरमा ह । संयोगाच्ेति । ननु चेतनं ब्रह्म कायापादानल्वात्‌ व्यं, तन्न, विलच्चबस्योपादानमिति प्रते किचिद्‌ व्यमेव विलच्चणकायकरमदादरतंययं न संयोगस्य गुख्यया- दार मं युक्तमिति शङ्कते अव्य डति | गुणात्‌ बरव्यवच्वेतनादचेतनारम्भ इति विलच्चशरम्भकत्वांशेऽयं cera इति परिहरति । afa) अनियमः कयादसम्मत इत्याद | दचकाराऽपीति। रतावता कथम- मियमस्तचाइ । रखतदु क्तमिति | न विलच्छबलत्वन्धायेन पुनसर््यभवेऽ- प्यतिरोणाधिकरणेन पुनरक्तिरिति शङ्कते | नन्वतिदे्र इति | समान. गुबारम्मनियमस्य पारिमाणडल्वादि दृदान्तेन भङ्गायेमस्यारम्म KATE | uafafa | तस्थैवातिदे्स्ये्यः ॥

* wa इति are wee aria ॥

५२६ Canara | [ख .२।पा०२]

उभयथापि न कमावसद भाषः 11 ९९॥

cary परमाशकारण्वादं निराकरोति! ख च वाद शत्यं खमन्तिष्ठति । परादि fe लाकं सावयवानि द्रव्या ष्लामगतेः संखोमखचििेस्तन्वादिभिद्रं शार भ्वमाक्षानि दृ- डाजि तन्छामान्येन याषत्‌ किञ्चित्‌ arawd med सामुग- Ata संयागसरिवे री द्रयेरार्थभिति गम्यते । स. चायम चवाययपिविभामे चने निवर्तंते साऽप्कषं पयन्बगतः प्रमाणः, wage गिरि खमद्रादिकं जगत्‌ सावयवं, खा वथतत्वा द्‌ चन्त, m warren कार्येण भवितव्ययिद्यतः परमाश्वा जमतः कोर मिति° कणसुमभिन्रायः । तानि इमानि खलारि डता नि शधम्यतेजःपवनास्यानि सावयवान्यपखभ्य चतुतिधाः पर्‌ सावः परिक स्यन्ते । तेष ञ्चा पकषंपर्यन्तयततेन परतः fa भागाससावाद्िवश्छतां एयिच्यादीननां areca विभागा

केरेधिकमतपसश्छामारभते। उभयथापि BAA WITT! मास प्रासङ्किन wataacaa संजतिरपेचितेलि मन्वानः प्रघानस्येग्ड- रमधिखठितस्याक्षार सत्वेऽपि परमायनं वदश्िषातानां करार बल्वम- fafa 'प्र्यटाङ्र्यसरत्या सांख्या धिकर या नन्तयेमस्य बद्‌ स्तात्यव- are; इटानीमिति। द्यागकादिकमेग्र woofer डति वेरो0िकराडन्ताऽख विषयः, स किं मानमलेा भ्नान्सिमले वेति सन्दे मुवंयश्यलि। स चेति लिः पटादिभिः arated free: कायंजव्यलं तने न्ब्यः | विमतं सावयवं faafen खन्बनप्रस््मिणखंयागसचि- वानेकद्रव्यारब्पं कायेग्रव्यत्वात पटारिवदितति पयामः खंङपस्माड-

* करभ गमिग्रेयायेति are ate । † Uae स्ति चरतुविघा दूति कार!

[ख०श।पा०२] षरा ङ्ःरब्रद्यद चभाष्ये | ४५२७

भवति स प्रखथकालः। ततः शगकालें च वायवीयेव्वशव्व- TRIG कभात्यद्यते, तत्कमं साशरचमशमण्ठन्तरण खंयनकङि, तता श्शकादिक्रमेण वायुरत्यद्चते, एवमभिरेवमापः एवं थिवी एवं wert सेद्धियं cad wafas जगदणण्वः way- वति, अ्ठगतेभ्बख खूपादिण्वे इाष्कादिगताजि रूपादीनि खम्मवन्ि तलपरटन्याथेगेति काणादा मन्यन्ते तमेदमभिधी- चते विभागावद्ानां तावद णनां Sara: कमापेक्ाऽग्धपगण्तव्यः कमवतां तन्त्रादीनां संयागदश्गात्‌, कर्मण्य कायलालि- fad ferred, अगन्टपगमे निमित्ताभावात्‌ are- ary कम॑ सखादग्यषगमेऽपि यदि प्रथन्नोऽभिधातादिवा tear Te किमपि कमणा निमिक्तमभ्युपगम्बेत तष्ठासावात्‌ जैवाणब्बाद्यं कमं uta, म fe तस्यामवस्राया ara:

सिखथानि साध्यविद्धेवखानि | नन्वेतावता कथं षरमाकसिदधि- ware | स चायमिति। विमतं सावयवत्वं पद्तावच्छेदकं यता मिबर्त॑ते स ब्युनपरिमाबस्यापक्ंस्य पयन्तत्वेना वसानभूमिते नाव. मतः परम्मयरिब्थः। यावत्‌ सावववमनुमानप्रशत्तः दाणकन्धुन- nq निरषयवं सिद्यतोति भावः| जगच्धित्यत्ववादात्‌ कायज्व्यत्वद्ेत्व-- fafafcfa aout प्रत्याह | सवेख्धेति | मिमतमाद्यन्तबत्‌ सावयव- त्वात्‌ ucafeau: | ₹हेतारसिङडिं मिरस्याप्रयाजकात्वं निरस्यति | न चेति । ते कतिविधा डयाकाङ्काबामाङइ | तानीति। प्रलये चेषामपि ae जगत्कारयत्वमित्वाग्रद्धाह | तेषाश्चेति | अवयवानां विभागा- ब्राप्नादाऽ$ववविगेा माः परमाङ्ूनां निरवयवलत्वेनावयवविभागादे- नाग्रडतार सम्भवान्न माच्च इत्यर्यः तेवां feast फलितं ख्टिकम-

* eureefaty गर । t खल्मन रति aie |

५९८ । र्तरप्रभाभासिते। [अन्ट|पाररे]

waa: सम्रवति ्ररोराभावात्‌। श्ररोरप्रतिष्ठे हि मनसा- कनः संयोगे सत्या्मगणः wear जायते। एतेनाभि- चाताद्यपि इष्टं fafad प्रत्याख्यातयं। airacare हि aga नादस्य कर्मणा fafad सम्भवति,श्रयादष्टमाद्यस्य कमणा भिमिक्तमिल्युश्येत, तत्पनरात्मसमवायि वा श्यादणसमवायि वा। उभयथापि मादृष्टनिसिश्लमणषु कमावकल्येत, अदृ खा- खेतमलात। म War tatarafufed खतन्लं प्रवर्तते प्रवतं- यति वेति साद्य परोलायामभिदितं। आत्मगखागुत्पन्नचेतन्यख तसा मवस्टायामचेतनलात्‌ । श्रात्मखमवायिलाभ्यूपगमाख ना- दृष्टमणषु कर्मणे fafa स्वाद सम्बन्धात्‌ | श्रद्‌ वता पुङ्षेशा- wart सम्बन्ध इति चेत्‌ सन्बन्धसातत्धात्‌ प्रटन्तिसातच्य प्रसह निथामकान्तराभावात्‌। तदेवं नियतस्य क स्चित्‌ क मनिमिन्त-

माष | तत डति) रण्वं कागादमवस्य मानमलतवास्तेम वेदान्तसम- wag विराधादसिडधिरिति yarg फलं तस्य बान्तिमुख- त्वादविरोाघ शति सिडम्तयति। atefafa | wea विभक्घानां परमादूनां खन्यतरकमंशाभयकर्मया वा संयोगो वाच्यः, waare नि- fad प्रयलादिकं टर, यथा प्रयलवदात्संयागारेहवेद्धा, वाणा- द्यमिचातादन्ादिचलन, इस्तनादनादिच्छादिगमन तददकमणशे ce जिमित्तमभ्यपगम्यते, न वा दितीये कमोानत्पत्तिः। नाद्यः प्रवन्नादे ख्टच्युत्तरकालोगत्वादिव्युभयथापि न कम सम्भवति, खतः कमास- म्भवात्‌ तस्य संयोगपुवकद्यडकातिसगस्याभाव रति gard: face बेगवत्‌द्रयसंयागविष्ेघोऽभिघातः, स ca चलस्य नादनमिति भेदः, डद्निमित्ताभावेऽपि अटृखटवदात्मसंयेगादगष कर्मेति श्रङ्ते। ©.

{अ ०२।पा०९] WITCH ATA | | “ee

स्याभावात्‌ ATAY BH ara कमाभावात्‌ तज्निवन्धनः खंयोगेा म द्धात्‌ संयागाभावाख तज्जिवन्धनं द्मणकारिका्ं- जातं न सात्‌ संयागखाणेारष्ठमारेण स्वादमना वा स्ारेक- देशेन वा, TATA चेदु पचथागृपपन्तेरण माजलप्रसङ्गा इट विपर्ययप्रसङ्गख । प्रद्रवतो TAT प्रदेशवता इष्यानरेण खंया- WA YSATA | एकरेशेन चेत्‌ षावयवषप्रसङ्कः | परमाणं क- feat: प्रदेशाः श्टृरिति चेत्‌ कश्पितामामवस्तलात्‌, अवस्तेव संयाग दति aga: कार्यस्यासमवायिकारणं म स्यात्‌, अ्रस- ति चासमवायिकारणे इाणकादिकायद्र वं नोत्पद्येत । यथा चा- दिख निमित्ताभावात्‌ संया गात्पस्चथे कमं argat सम्ब

थाटृधमिति। विकल्यपुरःसर दूषयति | तत्पुनरिति | भढात्वदया- craae fa a स्यादिति मत्वा fawn: छतडति aaa) खचापिदखषं armafa | उभयथेति | जीवाधिष्ितमटृष्टं fafanaferea are | wmnrafa | अचेत बत्वान्राधिषादटत्वमिति देषः, farrqcerfust- zaag निराकरिष्यते, खचेतमत्वमट छस्य कमं निमित्त्वाभाके रतु. अक्तः | हेत्वन्तरमाह । खात्लसम वायित्वेति | गुखत्ववददृङटमपि खाश्रय- संयुक्त क्रियादेतुरिति aya | अटृद्धवतेति। विमुसंयोमस्याङुषु सदा सत्वात्‌ क्रियासातन्ये प्रलयाभावः स्यादिति दषयति। सम्बन्धेति । का- दाचित्कप्रटन्तेर ट र्नियम्यल्वायेगेऽपेखरात्रियम इत्यत wry | निया- मक्रान्तरोतति | यत्‌ चानं तच्छरोरजन्धमिति aifafacraa निबच्ा- waifaguge fact नाखि, अख्छित्वेऽपि सदा ania नियामकरत्व- fafa भावः। खचरा निगमयति। वदेवमिति। dame taw सवग्ड सित्वा खरूपं खक यति | संयेगखखाडारिवि। संथामस्य याप्यरटज्तित्वे रुकख्छिभितरख्यान्तभवात्‌ कायस्य एथत्वायेााव्‌ सर्वे कायै पट 3X :

५९० THT PES | [अरद।पा०्श्‌]

वति ut महाप्रखयेऽपि धिभागेत्यत्यथे कर्मं जेवाणुनां wa- वेत । न डि awit किंञ्चिन्नियतं तन्निमित्तं दृष्टमस्ति । श्रदृट- मपि भागप्रसिद्यथे न प्रलयप्रसिद्यर्थमिव्यतेा भिभिन्षाभा- are स्ादणनं darters विभागोत्पत्यथे वा कम, तख सयागविभागाभावात्‌ तथाः लगंप्रलययारभावः प्रष- Se, तस्माद मुपपन्नाऽयं परमाखकारणवादः ॥

समवायाभ्युपगमाच्च VAN TART ॥ Vs I

खमवायाश्ुपगमाशच तदभाव Cha vHAaTTATT Wag fA- राकरपोन सम्बध्यते, दवाभ्यां quel दणकमुत्पद्यमानमत्यन- भिन्ञमएश्या मणो; समवेतोत्यभ्युपगम्यते भवता, मचेवमभ्यपगच्छ- ता शक्यतेऽएकारणवाद्‌; समथयितु, कुतः साम्याद्‌ नवख्धितेः। ada Waray सत्‌ द्मणएकं समवायलक्षणेन सम्बन्धेन

armas स्यादिखथः। किच सांश्रगरवये संयागस्येकांशरङन्तित्वं टद लद्दिराधादाप्यर तित्वं न कण्यमित्याष | दृष्टेति । परमाः संयान स्कदेश्ोन {दति सम्बन्धः, fernica कल्ितप्रदश्स्य संयागस्याति कस्वितत्वात ततः काथं ara, उत्पन्नं वा faa स्यादिग्यपसिडान इत्य्ः। कालादानां संप्रयुक्तो खचरं यो्जयत्वा प्रश्यमिरासेऽपि खजं साजयति। यथाचेति।

धरमासनां कमणा संयोगात समः विभागात्‌ प्रलय इति प्रकिवा a यक्ता यगपदनन्तपरमाशनां विभागं नियतस्यापि arareese fafauQianld धमाधग्रूपादृद्स्य उखदुःखा्थत्वन सखदुःखनरू न्धप्रलयप्या ANATAATATES CAAT न waa विभागः सम्भवति।

[ख.०२।पा ०२) शाङ्र ब्रह्मद त्रलाको | ZR

लाभ्यां सम्बध्यते, शवं खमवायाऽपि स्रवाकिन्योाऽच्यम्भिन्नः खम्‌ संमवा यञ्चशेगाग्येनेव सम्बन्धेन समवायिभिः sana HEV, AWAY तस्य तथ्याग्याऽन्यः सम्बन्धः कच्पयितयथ दत्यमवस्थेव प्रस्येत। share प्रत्यययान्जः wearer *निव्य- wag wa ममवायिभिग्टंहयते नासम्बद्धः सम्बन्धान्रापे- छा वा, nay म तस्यान्यः सम्बन्धः करययितच्छा येनानवस्था ween Few, सं ansad सति dafafy: faw- खम्बद्ध एवेति म्वा यवन्नान्यं weaved) waTara<- लात्‌ संयोगः समननन्धाकरमपेचेत, समवायोऽपि AYUAT- नात्‌ खम्बम्भाग्तर मवेरेत | ग च मणात्‌ GATS: WRATH र मपेचते, ग खमवायेऽगृणलादिति यज्ते व, अपेककार-

ee षधयो ee Ee a गष

तथा च दद्टादटृदटजिमिन्तयोारसत्वादुभययापि dame विभा- MUA चर कमे नासि, खतः कमेभावात्‌ तयाः संयोमविभासपुबं- कथयेः सगप्रसययोारभाव इति दचयाअना। समवायाभ्युपगमा् तदभावः। शडधवादासम्भव इति योग्यतया सम्बध्यते, द्ययकसमवाय- योः परमागभिश्रत्वसाग्यात्‌ द्यण्कवत्‌ समवायस्यापि समवाया- न्तरमिद्यनवद्धितिसिव्ियः। नग्वहइ तन्तुषु ue इव्यादिविधिद- धीनियामकः समवाया न सम्बन्धान्नरमपेचते, खरूपेगेव मित्यसम्ब- न्घत्वा दिति wea) afeefa, संयेागम्णापि खरूपसम्बन्धोपपत्ेः समवाया नस्यादिति दूषवति। नेति। सम्बन्धभिन्रवाशचेदपे्लासम- वायस्यापि तुल्फ। गुखपरिभाषायखेति, गुखत्वाभावेऽपि कम्मे सामान्यादीनां समवायाङ्ीकारादगगत्वं समवायिव्वेन यापकं नापि aed yay समवायिवत्‌ खरूपसम्बन्धसम्भवेन serge.

* नितासमग्धन्य इनि का” | 8x2

भश रत्रपरभाभासिवे | [अन्य पार्‌]

शस्य Daag गफपरिभाषायाञ्चातनश्छलात्‌, AGTTUTAT समवायमभ्यपगच्छतः प्रसच्येनेवामवस्वा | प्रसच्यमानायां चाम वश्वायामेकासिद्धा सवासिद्धदाभ्या मणण्यां gua Farge,

॥ ॥ ५. तस्मा द प्यनुपपन्नः परमाणकारणवादः ॥

नित्यमेव च भावात्‌ ॥ १४॥

अपिचाणवः wefaaarat वा निटृन्तिखभावा कवा उभव- SAAT वा अरनुभयखभावा Araya गत्धम्तराभावात्‌ चतद्धापि नोपपद्यते, प्रटभ्िखभावले नित्यमेव प्रठन्तेभावात्‌ प्रखयाभावप्रसङ्गः | frafere@araasfa निल्मेव निदन्तेभा- वात्‌ सगौभावप्रसङ्गः। उभयखभावलश्च विरोाधादसमश्चसंः श्रनुभयस्वभावले तु निमिन्तवज्नात्‌ प्रटत्तिनित्योरग्युपगम्ब- मानयारदुष्टादरनिंमिन्तस्य नित्यसज्िधागान्निल्यप्रठ तिप्रसङ्गः, अतन््लेऽप्यदृ एटादेर्भित्या प्रटन्ति प्रसङ्गः, तस्माद प्यमपपन्ञः पर माणकारण्वादः॥

काभावाह तस्मात सम्बन्धिभिनत्रत्वमेव सम्बन्धान्तरापे्ायां कारम तस्य समवायेऽपि तुल्यल्वादनवख्ा दुवारा, साच मृलच्छयकटी ववा समवायासिओै समबेवद्यागकासिडिरिचयेः।

aa gre | अपि af) अनुभयखभावत्वे नेमित्तिकप्रडत्ति- aren, fafawey aratcetfen favafafeafata faaaq ve- Gangy:, तस्याभित्यल्वे प्रटश्चभाव Tare: 4

[अ.श।पा०२] WFCH TTT URE

र्यादि मत्वा विपयग्यये SATAN १५॥

सावयवानां दइव्याणामवयवज्ञा विभच्चमानानां यतः प- रो विभागे ग सम्भवति ते चतुविधा खूपादिमन्नः परमा- wa: यतु विधस्य खूपादिमतो खतभातिकष्यारम्भका नित्या- खेति यदेशेषिका . अभ्युपगच्छन्ति स तेषामग्यपगमे निरा- लम्बन एव, यता रूपादिम्वात्‌ परमाणुनामणुलनित्यतलविप- ययः Waa परमकारणापे्या स्थलत्मनिव्यवश्च तेषा- मभिप्रेतविपरौीतमापद्येतेत्धर्थः। कुतः, एवं लाके इ्ठलात्‌, यड शेकं रूपादि मदस्तु तत्‌ खकारणापकचया स्धुलमनित्यञ्च Te,

faq utara: समवायिक्षारववन्तः कारवापेच्तया खला खनि. BIG SANIT रसवश्वादून्धवश्वात्‌ Guana घटवदिति aw aafaq परप्रक्रियामाङ। सावयवानाभित्ादिना। were पर- ara प्ता वन्डेदकं तदिदखं Gee कयं साध्यते इति चेत्‌ न वायत्वतेजख्वादः एथगवन्छेदकलत्वात्‌, न चाप्रयोजकता Rica. निन्धत्वे चात्मवडूपादिमच्वायेागात्‌। न च तदं वायुः कारङ्वानिति एयक साधने रूपादिरेतूनां भागासिख्यभावेऽपि सिडसाधनता स्यादिति ae, TT MY सकारणं ay eA aq सकारजमिति यातियरकारे sramraqawmeea anafegurartefa भावः। परमा- aa fran aw सत्यकारबवश्वादात्मवदिति सद्मति पच्चमत्धाप्य वि- Refer दूषयति। यश्च निन्बत्व इति । ew भावत्वं प्रामभावनि- रासां नित्यलवप्रतिषेधः सप्रतियोगिकः अभावत्वात्‌ घटाभाववदिति fauna कचित्‌ fart कायंममिन्बमिति विेषवः कायं निवत प्रतिवेधात्‌ कारबश्तपरमाबुष निबलत्वं सिष्ठति, अन्यया प्रतिबा- mara प्रतिषेधारृपपर्तिरिवि कबादोक्षमनुचान्धथासिद्या दूबवति |

URS रब्रपभाभाषिते | [अ०२।पा०९]

तद्‌यथा पर स्तन्तुमपेच्छ खलाऽनिल्यच भवति, तन्तव्ा- wary wer अनित्याञ्च भवन्ति, तथा चामो परमाणवो रूपादि मन्तस्तेरभ्यपगम्यन्ते, तस्मात्तेऽपि कारणवन्तलद पेया सला श्रनिल्धाखच प्राभ्रुवन्ति। ue नित्यते कारणं ay 'सदकारणवन्नित्यं [वे०्श्र०्४।श्रआ०९।द८्‌०९] दति, az- प्येवं सत्यणध म सम्भवति, BRT प्रकारेण कारणवक््ला- पपत्तेः, यदपि नित्यले दवितीयं कारणमक्रं “अनित्यमिति ~ विशेषतः प्रतिषेधाभावः, [वै०अ०४।श्रा०९।य्‌०४] दति, तद- fa मावश्यं परमाणनां भित्यलं साधयति, असति fe यस्मिन afafyfad वस्तुनि fauna नञः समासा नोपपद्यते न पन; परमाणनित्यलमेवापेच्छ ते, तच्चा ख्येव नित्यं पर मकारं WY न च शब्दा थव्यवहारमाजेण कस्यड्िद्र्थस्य प्रसिद्धिर्भवति,

यदपीति। ata निव्यत्वप्रतिषेधव्यवहारमकोरत्न aefa प्रतियामि- ufaizcen, waae विश्रेषयवङ्ार रवासिङ्धः, कारखनिन्धत्वस्य प्रमाथान्तरेख wa किना कायेमनित्धमिति यवहारायोामादिनाष। न चश्रब्देति। यदि प्रमाडान्तरः scat स्याचतदायं वारः समूला भवति तता मृखश्लानात्‌ प्रागवयब्ारमाजान्न बस्तसिडधिः वट यक्तब्यवद्कासाद्पि तल्खि्धिप्रसङ्ा्ालच्ामे तु तेनेव fawtafaa- व्यवहारोपन्धासवेयथ्यंमिति भावः। रवं परमाग्यनित्यत्वे काजाद- खचदय निरस्य cate facafa | बदपोति। ससामलनां टश्लमान- क्ूलकायाणां wade कारणाच्चानमविद्येति वदि Gara: agica- च्कारयत्वं नित्यत्वे हेतुः स्यात्‌ aa goer यभिचारादिन्यः। बया- रम्भकब्रव्यभून्यत्ं हेतु विश्वगं तदा विष्यवेयथ्ये wags vrata. Mae, अयेद्यादिना | परमाबागेा fran: नाद्नकानुपखम्भादात-

[आ ०९।पा०श] WIP CHAGAS | | ४ द

त्रमाशाकरसिदड्योः चब्टाययोर्ययवहारावतारात्‌। यदपि fa- wa ठ तोयं कारणमक्रं अविधा च' [वे°अ°०श्रा०।ख०५] दति, तर्‌ थद्येवं वित्रीयेत wat परिदृष्यमानकायाशां कारणानां परत्यखेशायरकमविद्धेति, तते इशकनिश्यताणापाद्येत। अथाद्र- aa सतीति fate तथाप्यकार णवक्वमेव निव्यतानिभिन्तमा- पचेत, तस्य च प्रागेवाक्रलात्‌ ‘fae चः इति परकर स्पात्‌, अथापि कारणविभागात्‌ कारणविनाशाखान्यस्य ठतोयस्य वि- गाजदेतारस्म्मवाऽविद्या सा परमाणूभां frat स्यापयतोति व्याख्यायेत, way विनश्बदस्त॒ nara ₹ेतुग्यां fargat- तीति नियमेऽस्ति, संयागसशिवे fe aaafaig ca द्रया नरस्यार मकेऽभ्युपगम्यमागे एतदेवं श्यात्‌, VET लपाखविश्ेषं

afefa qardaraya | अथापीति । तम्बाद्यवयवागां विभागाच्रा- WV पटादिनाशा दृटः aq ea निरवयवानां नास्तोति faaa- भिव्यः। परिशामवादमा(अद्यायनां aaa कलित सम्भवति इति afcwefa | गति। ्वयवामां संयागेन चय्यान्तरोव्रश्िरारग्भ xfa यदि मतं स्यात्‌ बदा उब्छविगाशे इाभ्यामेवेति नियमः स्यात्रा- सम्भे arate संयक्ततन्वन्यवटादञ्जनादतः कारबमेव खता नि।रव॑शेषं विशेषवद्‌ वद्यात्मना कायनमित्यनभवबलाद्‌ाख्यं। तथाचाबनामप्य- famufiarenat प्रलयनिमिन्तेन कालादिना पिक्छातमकयरूपवि- रोभावेन क्ारबभावाप्तिविनाश् surg | यथयाभिसम्परकात इत. काठिन्धमबयवसंयागस्थावयवामाख्च ara fara शीयते तदत नच काठिन्धस्य dhafawada awe जथथनाद्रेऽनद्‌ाङ्रशत्नमिति WW, wage कुतज्जिदिनाध्र LAU AT YCaRagle-

URE canara | [० रपा ०२]

सामान्याद्मकं कारणं विचेषवदवख्वाग्मरमापद्यमानं च्रार- स्भकमभ्यपगम्यते तदा चुतकारिन्यविल यनवग्मूत्वंवश्था विखयव- जेनापि faara उपपद्यते, awa रूपादिमच्वात्‌ खा- दभिप्रेतविपयंयः परमाणुनां, तस्मारष्यनु पपजलः WATS कारणवादः ॥

उभयथा च दोषात्‌ ॥ ९६॥

गन्धरसरूपस्यशगणा wear थिवी, रूपर खस्य गृणाः QA आपः, रूपस्प्ंगुणं खातर तेजः, स्थगु: खच्छतमेा ायरिदटोवमेतरनि चत्वारि warfa उपवितापचितगष्डानि सछलस्च्तारतम्यापेतानि ख शाकं PWM, तदत्‌ परमा- चवाऽ्यपश्ितापदितगणाः Hera ग वा, उभयथापि च राषानषङ्काऽपरिष्टायं एव स्वात्‌ | BWA ता वदुपचिता- पल्ितगणले उपसितगण्ानां मत्य पच्याद्परमाणव्प्रसङ्गः ।

wrasse! Tare छतं कठिनं ज्रवमिल्नुस्य्‌ततपरिग- afanal अश्मेव काठिन्यं | न च RAM Sie खवबवविभागादेव तस ata इति ard, एतस्य परिखामिन cama विभागासम्भवात्‌, पररमागकासिन्यमा्रे तदसम्भवाच्च इति भावः faq प्रजयेना- fart ara किश्चमेत्ययनां माग्रसिडिः, वस्त्र तेषां WATE ल्वमि्यपसंषरति। तस्मादिति।

यद्यद्लादधिकगगवत्तत्तस्मात्‌ खूलमिति चातिमक्का विकषस्पयति। तदिति पार्थिवः परमाशः खधिकगुशस्त्त रककन्धूनगुखा Tete. परमाव इति कख्वतेन बा, GIS दोाषमाड। कथ्यमानडति। TA-

[अ०२पारश] शाङ्कर ब्रहाद्चभाच्ये। ५३७

मचाकरवापि Hoes meee भवतोण्युच्येत, कायेषु WAY गणोपच्ये मर्व्युपचयद्ंनात्‌। Wart तु उप- चितापचितगणल्वे परमाणुलसाम्यप्रसिद्धये चदि तावत्‌ सवं एकेकगुणा एव कल्येरन्‌ ततस्तेजसि स्यशंखया पलयिनं समात्‌ wy रूपस्भयेाः एथिवयाच्च रसरूपत्यथोगां, कारणमगृणपूव कत्वात्‌ कायगृणाां। श्रय स्वं चतुर्गुणा एव WTA तताऽखपि गन्धसापलसिः ख्यात्‌ तेजसि गन्धरसख्योवायो च TART, ग चेवं YA, तस्मादण्नुपपक्षः परमाणु- कारणवाद्‌ः ॥

RCT RTT AAA ॥ १७॥

प्रधानकारणवादो वेदविद्धिरपि केखिकान्वादिभिः ष- त्कायलाद्यंशेापजोवनाभिप्रायेणोापनिवद्धः, WaT परमा-

पचयात्‌ स्यव्यादिबथेः। पारिंबाऽबराप्यात्‌ as, खधिकगुबत्वात्‌ चटवदिन्धेवं प्रयाक्षश्यः। खप्रयोजकत्वं निरस्यरति। न चान्तरेगेति | ट. विराधः स्यादिति ara: | मेति wa सर्वेवां अशुनां साभ्वायमेकेक- Twa वा स्याचतुगुगवस्वं बा, उभयचापि दाषमाह। खकव्य.- ara लित्यादिना॥

न वोवलमनुवादम्यायुक्तत्वादुपेक्ा fay शिवहिभुततवात्‌ यम्य- ताऽचंतश्ा्राद्यत्वमिव्याडइ | खपरिय्रहाशेति | चकाराथ प्रपश्चयितु- quman | पि चेति । खबन्तभेदन्नापकमाह | भिब्रलच्छानिति। अयगणकमडां अद्यत्वगगत्वकमत्वजातया waatfa गुणाश्चयत्वा. द्युपाधयोा वा, निगु यत्व सति जातिमदक्रियात्वं अबल्यं, संयेएम-

9 2

५३८ रन्रप्रभाभासिते। [ख०२।पारर्‌]

णकारणवादेा म के्चिदपि fae: कनचिदर््यशेन afte दूत्यत्यन्तमेवानादरणोयेा वेदवाडिभिः। श्रपि च वेशरेषिकाः तम्त्रार्थभ्रतान्‌ षट्‌ VW दरव्यगुणकमसामान्यविगेषसम- वायाख्यानत्यन्तमिन्लान्‌ भिन्नलत्तणानन्धपगच्छन्ति, यथा मनुराऽः aw इति, तथालश्चाम्धृपगम्य तदिरुद्धं दरव्याधी- aa शे षाणएामम्थप* गच्छन्ति ANIA कथं, यथा fe खाकं भ्रश्क्‌शपलाश्प्रम्डतीनामत्यन्तभिन्नानां सतां नेतरोतराधी- मलं भवति, एवं द्र व्यादीनामपल्यन्तभिन्लान्नैव द्र याधोनलं गादीनां भवितुमति, श्रय च भवति द्रवयाघधोनलं गणा- दीनां | तते द्रवयभावे भावात्‌ द्वयाभावे चाभावात्‌ दर्‌ वयमेव संस्यानादिमेरादनेकश्ब्दप्रत्ययभागभवति। यथा देवदत्त एक एव सन्नवस्थान्तरयागादनेकश्नब्दप्रत्ययभाग्भवति तदत्‌।

fanwafictamca कमं नित्यमेकं, यनकसमवेतं सामान्यं निब- उथटत्या विश्रवाः, faa: सम्बन्धः समवायः इति भिन्नानि श्त aft, सैभियोऽबन्तमेदसिद्धिरित्धः। तथयात्वमत्न्तमिज्नत्वं तेन विर्डेः या धरमेध्मिंभावः Tea न ग्रद्यधमोः स्यः तताऽवन्तभि- ब्रह्वाच्छण्रकुशादिवदित्यथः। भेदनाधकमुपन्धस्याभेदमाइ। Gat भवतीति। गरणादिषु तदधीनत्वं तावद्न्वयवब्यतिरेकसिडं, तथा च गगादयोा व्याभिन्नाः दव्याधीनत्वात्‌ यद्यस्माद्धत्रं तत तदधीनं वथा wufia: कुश Kau | भेदे व्यं गृण इति शब्प्रत्ययभेदः कथं तथाङ। zafafa | कस्ितभेदाऽप्यस्ती याश यः| ख्न्यथात्यन्तमेदवद ब. न्तामेदेऽपि धमंधर्मित्वायेागादिति मन्तव्यं । स्तु गगदीन दय-

LC SC CEO

+ जच्छनि wafamfaaqre: ate awe!

[अ०२।पा०श] शङ्कर व्रह्म जभ्य wad

तथा सति साञ्ख सिद्धान्त प्रसङ्गः wfagrafatregragarat गब्बर रन्यस्यापि LAMPS दृ श्यते, सत्यं PRA, भेद्‌- whee तचाश्निधूमधारन्यलं निख्धोयते, ce तु Wer कम्बले रोहिणो धेमुर्मीखमत्यखमिति द्रव्यस्येव तस्य तख तेन तेन विश्चषेण प्रतोयमाणएलाननेव द्रवयगण्योरग्निधूमयोरिव भेद- प्रतीतिरस्ति, तस्माद्रव्याद्मकता TOG! एतेग कमंसामान्व- विशरेषखमवायानां द्रव्याक्मकता व्यास्याता। गादीनां द्रया- धौमलं द्रव्यगणयारयतसिंद्धलादिति aqaa तत्पनरयतसि- इखमण्यकदे्रतवं वा स्यादण्यककालतं वा अषटयक्खभा- वलं वा, सवथापि नेपपश्चते। अएयग्देब्रले तावत्‌ खाग्धपग- भो विरुध्येत कथं, तनवारभा हि पटः तन्तुदेशाऽग्धषगम्यते मतु पटदेशः, परस्तु गृणाः शुक्लादयः पटदे्ा We- पगभ्यन्ते ग AMTHT | तथा UTE: द्रयाफि द्रयान्त- रमारभन्ते गणाख गृणान्तर' [वे०अ०९।श्रा०९। Tore]

तादाम्यमिति वदन्तं ताकिंकम्मन्धं vere) तया सतीति aris वेदान्तो यादः | यदा कापिलस्यापि तादाम्यसिडान्त इति arg aye | यद्यपि तदधीगल्वं तडर्तवं aw ua नालि afi विनापि भावात्‌, तयापि सत्कायेत्वं तदधीनत्वं wert यभिचारं wpa | नन्विति। कायत्वमन्यत्वं चाङ्गोकरोाति | सत्यमिति | तथापि awa प्रतीय- मानवस्य हताविंबखितत्वाब्न व्यभिचार LW: | अस्य इतारन्यया सि्िमाश्ङ्गते। गणादौीनामिति। गुखादीनां उग्येबामेदाभाक्ऽपि अय॒तसिडत्वेन तादाम्यप्रतीतिसिड्िरिव्बधेः | दूषयितुं विकल्पयति । 922

५8० रसन्रप्रभाभासिते। [ख| प१ ०९]

रति। amar fe कारणश्द्रव्याणि कार्यद्रव्यं पटमारमन्ते, तन्तृगताञ्च WUT: षएक्रलादयः का्द्रव्ये पटे शरक्तलादि- गणान्तरमारभन्ते टति हि तेऽम्धृपगच्छन्ति। साऽभ्युपगमोा द्रव्यगणयारषटथग्दे श्तवऽम्धप गम्यभाने बाध्येत । श्रयाण्यक्‌- aaa यतसिद्धतमच्येत, सुव्यदचिष्यारपि गोविषा- णयारयतसिद्धलं wea! *तचाऽष्यक्खनावले व्वयुतसि- डवे न द्रवयगृण्याराक्मभेदः म्भवति, aw तारा क्येनेव प्रौीवमामलवात्‌! यतसिद्धयाः सम्बन्धः संयामेाऽय॒तशिद्ध- ऽस्त समवाय इत्य वमभ्थपगमे wea तेषां, प्राक्‌ fage कायात्‌ कारषशसवायु तसिद्धलानु पपत्तेः । ` अ्रथान्यतरापेश एवाचमभ्धपममः स्यादय॒तसिद्धस्य कायस्य कारणेन aay:

तत्पुनरिति | णो गस पटनिष्धत्वात्‌ पटस्य तम्त॒देश्रर्वात्‌ पट गक ये रुटयकदेश्रत्वाभा वाच्छक्तः पट रति सामानाधिकरख्प्रतीतिनं स्यादिव्याद्यं दूषयति। euatua रति | काणादद्धचदयं व्याचष्े। तन्तवो Wife, खभवेोा fe खरूपं तस्याएटयकत्वेऽसमदिदाऽमेद. fafefcare | खएयक्खमभावत्व इति | wae युक्तिमाह | cafe Away: | रवं षट पदाथाः ख्धन्तभिन्ना इति सिडान्ताऽनभववि- tran टूषितः। सिडान्तान्तरं दूषयति । युतेति | खव सि डत्वं किसभ- योश्ताश्चतरस्य,नाद्यं rare प्रागिति | दितीवमाश cava) ख. येखादिना। कारणस्य एयक्ष्सिखत्वेऽपि कायेमएटयक्सिमिन्धक्षमुपेख सम्बन्धाऽसिडधस्य सि डस्य वेति {विकण्ाद्यं दूषयित्वा दि तीयं शङ्कते | सिद्धं भ्वत्वेति । सतोरुप्राप्षयेः पाभिः data इत्यभ्वपममात्‌ wa. पटयेरपि संयो गाप्तिरिग्यपसिडाग्तः स्यादि्र्थः। सयालात.

[व et

* सथेति Ste ade माड्ि। - येति wie वं ante!

[ख०२।पा०२] शाङ्गय ब्रह्य खवभाशे | ४8१

समवाय tia एवमपि प्रागसिद्धश्यालभाद्मकस्य ade कारणेन सम्बन्धा ने पपद्यते इयायन्तलात्‌ सम्बन्धस्य । सिद्धं भला सम्बध्येत इति चेत्‌, पाक्‌ कारणएमम्बन्धात्‌ कार्यस fagr- वभ्बपगम्यमानायामयुतसिद्यभावात्‌ कायकारणयाः संयाग- विभागे म विद्येते दतोदमुक्ं een eral यथा चेत्पन्- माचस्ताक्रियस्छ कायंद्रयस्य विसुभिराका्रादिभिद्रवयाम्तरः सम्बन्धे; संयाग Ua न समवायः, एवं कारणद्रये- wifa wag: संयोग एव स्यात्‌ न समवायः, गापि qa! समवायस्य वा सम्बन्धस्य wfuafataefea किञ्चित्‌ ्रमाशमश्ति | सम्बसिशब्दप्रत्ययब्यतिरेकण संयामषमवाय-

पटस्य कियाभावात्‌ कयं संयोागस्तचराह | यथेति। किच्च aaa. स्यापि सम्बन्धेनावखानाद सम्बन्धस्यानियामकत्वात्‌ सम्बन्धोऽपि दुनि. wy rare) नापीति सम्बन्धः सम्बन्िभिन्नः, afeaqawediq- ष्यत्वादस्वन्तर वदिति शङ्कते | सम्बन्धोति | कल्ितभेदसाधने सिडसा- अमता वस्तुभेदसाधमे तु व्यभिचार इति समाधत्ते | नेकत्वेऽपीति। ख- Stag मनृष्यादिशब्दभावे च पुचाद्यपेच्तया पिते्यादिविखश्तयण्रब्द - waa भबति म च भिद्यत इति afm इत्यथः | फ{लित- are) इ द्यपलव्धीति । वपिखच्तणश्यब्दधी गम्यत्वादित्युपलस्िचटितेन लक्तदेन faga प्रापस्य aerate came: सम्बन्धिव्यतिरेकेणान्‌प- शब्धेरभावो निखीयत cad: | न छयकुखिदयस्य नेरन्तयातिरेकेश स- याग उपलभ्यते, समवायस्तु न कस्यापि कषचिद्प्यन्‌भवमारोहयतोति भावः। सम्बन्धस्य wagque सम्बन्धिनः सदा सत्त्वात्‌ सम्बन्ध बद्धिपसकु ति wet निषेधति | नापीति | परःपेच्तवा >रन्तया- बद्धायामक्ुद्यः रूपरूपिनाख wand खत दद्युक्रमि्ययेः।

yak रन्रप्रभाभासिते। [ख०2।पा०९]

अब्दप्रत्ययदशंनात्‌ तयारस्िलमिति चेत्‌ म, एकत्वेऽपि ख्य- वाद्यषूपापेक्तयाऽनेकश्रव्दप्रत्ययद शनात्‌ | यथेकोाऽपि सन्‌ देव- TUT SH खरूपं सम्बन्धिरूपं चापेच्यानेकशब्दप्रत्ययभाग्भ- वति aan ब्राह्मणः ओजियोा वदान्यो बालो युवा खविरः पिता पचः rar भ्वाता जामातेति । यथा चेकापिस्तोरेखा स्धानान्यत्वेम भिवेभ्वमानेकदश्र्तसष्खा दि न्द प्रत्यभेद मन्‌- भवति तथा सम्बन्धिनेरेव सम्बन्धि ्रब्द प्रत्ययव्यतिरेकंण संया- गसमवायश्रब्दप्रल्ययारलं ग व्यतिरिक्रवस्लस्तिलवेन दत्युपखयि- लचशप्राप्रस्छानपखबेर भावे वस्वन्तरस्य । मापि सम्बस्िविष- यले सम्बन्धश्रब्दप्रद्यययाः खम्ततभावप्रसङ्गः, खरूपवाद्रूपा- पेचयेव्युक्रात्तरलात्‌। तथाणात्ममनसामप्रदे्नतान्न संयामः

पवपरमाग्वोः संयोगनिरासेन qaufefsficer, dae, दात्मनागनां सयागोाऽगघ क्रियाषशेतुरात्ममनसोाः Ayu बद्याद्यष- aatfantca निरस्यते। तथारवात्मेति । निरस्तमपि कख्ितप्रदश- पचछ्मतिप्रसङास्थदोषान्तरं Te, पुनर्द्धावयति | कल्यिता इति। कल्प नमः ऊद्िताथाः सन्ताऽसन्तो वा fedtaa संघागसिडि खखाभावयोरेकच ठश्यवच्छदकासत्वादादये geass aaryfaty Tey: ऊहस्य सखाधीनत्वात्‌ प्रभुत्वं निरवधित्वं वत्छम्भवावेत्धथंः। aqera_ सवंसििस्तदा ˆ पदाथ बन्धमुक्तिनियमा aucfaare | न चत्यादिना। सयोगं दूषयित्वा समवायं दूषयति किश्चान्यदिति। ana Saute उच्यत इत्ययः संश्चषः Gaye: | यत रकषाकषंणेनापरा- que तस्यान्‌ पपस्िरित्थैः। qaai निरुवयवासमवेतं सावयवल्वा- दाकाश्समवेतभूमिवदिति भावः। नन्‌ Gunga वरा-

[खअरर।पा०श] शाह र ब्रह्मङकभस्ये। 11 |

समावति, प्रदेशवता TAG प्रदेश्रवता द्रव्यान्तरे संयाग- दशनात्‌ । कल्पिताः प्रदेशा श्रण्वात्ममनसां भविय्यन्तोति चेत्‌ न, प्रविद्यमानायंख कण्यनायां सवार्थशिद्धि प्रसङ्गात्‌, इयानेवावि- माना विरद्धाऽविर्द्धा ard: water नाताऽधिक इति भियमे देलभावात्‌,कच्पनायाख खायत्तलात्‌, प्र्डतलषम्मवाद्। न च aufan: afew: षड्भ्यः पदार्थेग्वाऽन्छेऽधिकाः wi सशखं वाया ने कल्ितव्या इति निवारको ₹ेतुरख्ि, तस्माद्‌ यस्मै TH यद्‌ यद्रो चते तत्तत्‌ सिध्येत्‌, कञ्चिक्तपालः प्राणिनां दुःखबडलः संसार एवं मन्छदिति कल्पयत्‌, अन्या वा Tat मृक्षागामपि gait कच्पयेत्‌, कस्तयोनिंवारकः स्यात्‌ | fagragrat परमाणुभ्यां भिरवयवाग्यां सावयवख yus- खछाकाञचेनेव संसेषानपपन्तिःःग WAITS ए्थिवयादीनाञ्च जतु-

जितत्वं न स्यात, सम्बन्धं विना तदयोगात्‌, म च संयागादासिवत्वं कायं. अर्थस्य wma संयागादिति wae | कार्यत | wafafanrcarcar- दादाख्रयाश्रयिभावानुपपत्िरिष्टेति परिहरति | मेति। भेदात्‌ तद्भाव इति acai प्रत्याह । इतरेतराश्चयत्वादिति। कथं afe कार्यस्य कार- ािततवव्यवदहारः कल्यितभेदादिय)इ | aceasta | परमाभूां निरवयवत्वमप्ययक्षमिव्याहइ | fafa) परमाणवः सावयवाः ल्य. त्वात्‌ घटवबदिपच्त तेषां दिग्भेदावधित्वं म स्यादात्मवदिख्यंः। मनु परमागवपे च्या याऽयं प्राची दकिशे्ादिदिग्भेदव्यवदटारस्तद वधि- त्वेन येऽवयवाख्लयाच्न्ते त Ta परमाडवत्तेऽपि सावयवाख्ेत्‌ तद्‌ वयबा ख्वेति, रवं यतः पर न विभागःस रण्व निरवयवः परमाङ- feta ura । viefafa ¦ परिषरति | a wats) यमर्थः यत्वा.

uae स्त्रप्रभाभासिते। [च्०श्‌पा०]

काष्टवत्‌ संदधेषोऽस्ति, कार्यकारणद्रव्ययोराञ्चिता्रयभावेोऽन्य- था नापपद्यत Ta SVQ: समवाय दति चेत न, Tat- तराञ्रयलवात्‌। काकार ण्यां भेदसिद्धावाञ्िताञ्र यभावसि- द्धिरा्िताश्रयभावसिद्धि च aatacfafg: कुष्डवदरवदिति इतरेतराश्रयता स्यात्‌। नहि कार्यकारण्योाभेदः आ्रञिताग्र- यभावा वा वेदान्तवादिभिरभ्युपगम्यते, ATU CATA कार्यमिच्यम्युपगमात्‌। किञ्चान्यत्‌ घर माणुनां परिच्छिन्रलात्‌ यावन्त्यो fam: Teal TH aT तावद्धिरवयवेः WAITS |S: सावयवलादनित्यासेति भित्यवनिरवयवलाभ्युपगमेा बाध्येत, ute दि ग्भेदभेदिनोऽवयवान aie त.एव मम परमाणव दति चेत्‌ न, खूखद्धच्छतारतम्यक्रमेणापरमकारण्ादिना- WITH: | यथा एथिवी द्मणका पेया स्धुखतमा वख्छग-

त्मना विभागायेोग्यं व स पर्मागुरिति यद्युच्यत ate ब्रह्य रव यरमागसंच्ना कता स्यात्‌, ददन्धस्याल्यस्य दिग्भावा डत्वे नावय वविभा- जा वश्यम्भावात,यदि एथिबयादिजातोयाख्पपरिमाशविभ्नान्तिभूमियेः ख पररमागरित्यच्येत afe तस्य न म्‌लकारगत्वं विनाशित्वात्‌ घटवत्‌,

च हेत्वसिद्धिः, waar विनाशिनः एथिव्यादिजातीयलत्वात्‌ घटवदिवि साधनादिति, सम्मति निरवयवद्रयस्य नाश्डेत्वभावात्‌ areata am raw warm परिहारं स्मारयति | faraway rar. feat, ब्रद्यातिरिक्तम्य खन्चानिकलाच्च द्यस्य निरस्वववत्वमसिडध fafamrcetfearatfeara: प्रलये सम्मवति, मक्ता च्ानादजच्चान- नाद्ये तत्कायाननाग्रसम्भव इति भावः। यदुक्छं यत्कायब्रखं wa-

[अ०९।पा०२|| WIFCAYAAA | ५४५

तापि बिन्रश्यति ततः gal दच्मतरद्च viata विबश्डति तते qua, तथा परमाश्वाऽपि एयिषेकजातीय- कलादिनम्येयुः। विनश्न्ताऽप्यवयवविभागेनेव विनश्छन्तोति चेत्‌ मायं दषः, यता घृतकाटिन्यव्रिखयनवदपि विनाजोपपन्ति- मवेाचाम। यथा fe घृतद्वणादीनामविभच्यमानावयवाना- मपि अद्धि्षयामाद्रवभावापल्या काटिन््रविना भवति, एवं परमाष्युमामपि परमकारणभावरापक्ा मूृत्यादिविनाशे भ- विष्यति, तया कायारन्मोाऽभि जावयवसंयोगेगेव केव भवति, सीरनखादरीनामन्तरेखापि च््रयवसंयामन्तर दधि- हिमादिकायारम्मदभ्गात्‌ वदेवमसारतरतर्कन्द्मलादी-

यागसवचिवानेकगथारन्यमिति तन्नेव्याह। तया कायारम्भाऽपीति। केवच्यं wera कायंरस्धितावपि हेतुत्वात्‌ संयोगस्य were. म्मकसंयागाद्ध्यारम्भकं न संयागान्तरं, तथा च दध्यादेः वयभिश्ा- cia aifafcay: | faq यत्कवायद्रं तद्ग्यारभ्यमिषव बधाक्षिस्स लाघवान्न तु संयागसचिवखन्धृनपरिमाणनेकद्रव्यारम्बमिति गोार- बाद्यीषंनिरलृतदुक्ूकारव्यरव्ने न्यनपरिमायायां यभिचाराञ्च। मच स्व्लुन अद्यान्तरनिति ae, वयविमाचविज्ञवापातात्‌ | किख नि- रव य वङ्श्चलस्येकान्स ट सित्वे लाघवान्न निरवयवानेकागसिद्धिः| यत्व आत्वमार तम्यवि श्रान्तिभिमिल्वेन afafacia तन्न ्यशकलत्येनाक्तचटिष विखान्तेः। नचतरखव चटिनामाना जगङधतवडति are) एथ वीत्वदिना साक्यवत्बहनिब्योास्मुमानात्‌। नचावयवत्वस्य क्रचित्‌ fa- आन्त परमाढसिद्धिः अविखान्ताबनबस्धेति ave) मायायां wate चावय बत्वक्िखान्तिखम्भवात्‌। wal न किञ्िदसद्धाबे प्रमां, निर- अयवानां संयागसमवाययोरसम्भवात्‌ सनवेतद्ययकाद्वारम्मकत्वाये(म 4 ^.

wad रत्रप्रभाभासिते। [खख ०२।पा०२।

अरकारणञ्रतिविरूदताच््रतिप्रवणेख श्िष्टेमेन्वादिभिरपरि- WARTS YT MAMATA LAT परमाणकारणवाद काया 55a sarsfufafctfa arary: ti

समुदाय उभयदेतुकेऽपि तदप्राप्िः ॥ ९८ ॥

वेभेषिकराद्धान्तो दुर्यक्रियेगादेदविरोाधाच्छिष्टापरिय- दाख नापेकितव्य. दक्र, सेऽद्धतेनाशिक इति वेनाभिकल- साम्यात्‌ स्ववेनागिकराद्धान्ता नितरामनपेकतितव्य इतोदमि- दानौमृपपादयामः। खच TART: प्रतिपन्तिभेरादटदिनेय- मेदाद्ा । aaa war वादिना भवन्ति, कचित्‌ सवास्तित्- वादिनः, केचिद्धिन्नानास्िलमाचवादिनः, wa पनः खव

rafe बाधकमक्रमेव | सम्म्यपरि्रडाश्चति इखचवाक्छशष परयन्र- धिकरगार्यमपसंहरति। तदेवमिति | तस्मद्धएन्तिम्‌ शन वे्ेषिकमतेन वेद्‌ान्ततात्पयस्याविरोध डति सिद्ध।

qufan नरस्य वेनाशिकं निरस्यति | समुदाय डति । परिमा. waza देद्ादेरागरुतरविनाणशाङ्नेकारादङवैनाशिका वेश्रषिकश्तस्य निरासानन्तरः सवच्तणिकवादौ बुषा निरस्यत डति vayagfa- ary) वेेषिकंति । नाभाव उपलब्धेरिति निरसमोयसिडान्ता- «a निरस्यति, सिडान्तस्य भद an तत्सिडन्त विभजत | a fa नन पसुगतप्राक्तागमस्येक्यात्‌ कुता बह्प्रकारता aarey | प्रतिपत्तौ fa) रकस्यवागमब्याख्यातुः शिष्यस्यावस्धाभेदेन ब्धिभेदात्‌ मन्दम ध्यमान्तमधिवां शिष्याणां वा भेदाद्रङप्रकारतेत्यथेः। तामेव प्रकारा- are | तवेति | सोचान्तिक्ता वेभाविका योगाचारो माध्यमिकचेति

[ख ०२।पा०२] पराङ्कर ब्रद्यदखकवभाय्ये | ५९७

श्न्यत्ववादिन दूति। तत्र ये सवास्तिलवादिनेो वाद्यमान्तरच्च वस्लभ्युपगच्छन्ति wa मातिकं fed Brg तांस्तावत्‌ प्रति Bai तत्र wa एथिवो धालादयः, भतिकं रूपाद यश्चच्रा- दयश्च i चतुष्टये च एथिव्यादिपरमाणवः खरल राष्णप्रेरण- खभावास्ते एथिव्यादिभावेन dean दति मन्यन्ते। तथा रङूप- विज्ञागवेदनामंज्ञासंखारसंश्ञकाः पञ्च न्धाः, तेऽाध्यात््ं सवव्यवदहारास्पदभावेन dean दति मन्यन्ते [सवेद्॑नसं ° ए०२२। प॑० ९.७] । तत्रेद मभिधोयते | योऽयम्‌भयदेतुक उभयग्रकारः

चत्वारः शिष्याः, तेव्वाद्ययोावाद्याचानां पराच्तल्वापरोच्तत्वविवारेऽप्य- स्सित्वसम्प्रति पक्षेस्तयोाः सिडान्तमेकी कत्य निस्स्यत इत्धाह। त्रय स वाल्तित्वेति | भूतं मेतिकं वाद्यं, चित्तेततद्च कामायान्तरमिति fara) तत्र सन्दिह्यते fa मानमूले भ्रान्तिमूलो वायं सिडान्त aft) तच प्रमाणमुख इति पुवेपच्तयन्‌ सिडान्तं तदीयं ewafa | wa भूतमिति। स्थिरः srg ब्रद्यषेतुक इति वेदान्तसिडान्तस्य मानमृलचयिकसिडान्तविसयाधादसिदधिः पुबंपच्चपलं सिडधान्ते तद- विरोध डति aa, एथिवथादिभतचतुर्यं विषयेश्ियातमकं भोाति- Hq परमागसमदाय ख्व नावयथ्यन्तरः इति मत्वा परमागन विभ. अते | चतुद्ये ata, चतुविधा cae: | खरः कठिनः तदखभावाः प्ाथिंवाः परमाखवः fart खाप्याः उण्यास्ेजसाः डंस्गदच्चलनख- भावा वायव्यानामिति। बाद्यसमदायमक्ताध्यात्मिकसमदायमाह। तयेति । सविषयेखियाणि रूपस्कन्धः, विषयाणां वाद्यत्वे$पि रस्ये स्िययाद्यत्वादाध्यात्मिकत्व, Geagfaaeafaqrauarer विष्ला- नस्कन्धः, पुखादम्‌भवो वेदना aan, गोरख इयेवं नामविशिषटसवि- MAH: प्रत्ययः संच्रास्कन्धः, रार देषमाशधमाधमंः संक्क(रखान्धः। तच $^ 2

४९८ रल्रप्रभामासिते। [ख०२।पा०श]

समदायः षरेषामभिप्रेताऽएरठकंञ्च भ्तमेतिकषंदतिरूपः SUIT पञ्चखछन्धोरूपः, तैस्िन्तुभयरेत्‌ कऽपि लमृराये- ऽभिरेवमाणे acarfa: बमुदायभावानुपपञ्षिरित्ययः। कुतः समद चिनामचेतनत्वात्‌, चित्षाभिञ्चलनख अ समृद्‌ायसि- द्यघधीनलवात्‌, अन्यस्य च aufteare भेकः प्रश्नासित्तुवा fare संहन्तुरनभ्युषगमात्‌, निरपेप्रषत्यश्यपगमे च प्र त्यनुपर मप्रङ्गात्‌, ज्राशर्यसा्यन्तलामम्बलाग्यामनिरूप्यलात्‌ चणिकलामभ्यपगमाच भिब्यापारलात्‌ त्मद्त्यगुपपन्तेः। तस्मात्‌

चि्वानसखन्ध शित्तमालेति waa, न्ये चत्वारः Sars area स. Wa: qrafen: wrested cere) अवववाति- रिक्षा यष्यनूप्ररब्धेरवयवाः fram वत्‌ सत्‌ तत्‌ ales, यथा विद्युदिति तेषां afenefafs मानभूलेाऽयं fasta इति प्रा सिडगन्सूचं याजयति ) योाईऽषभिति। स्मदा पर्मारनां स्कन्धा. aly खतः BHAA ay सम्भवति चेतनत्वात्‌ | नापि चित्ताख्यम भिञ्वलनं विच्रानं समुदायदेतुः aye देहाकारे जाते few विश्वान जाते aga canis भ च ्तणिकविद्धानादन्धः कच्िव्लोव दरो वा त्वयभ्युपमभ्यते यः SHAM भवेत्‌ । नच कततारमनपेच्याणवः Gals खचमेव BPAY प्रयत्यन्त इत avs! ष्छ[नर्मा प्रसङ्गात्‌ | गन्बालयविच्रपमसन्तानः संइन्ताख्ठित्यत श्राह | ख्पाण्रायस्येति | खाशेरतेऽस्तिन्‌ रागादय डत्याश्यः सन्तानः, ख किंस. न्तानभ्येा विश्चाजिभ्याऽन्धाऽनन्येा वा,खायेऽषि fac: afew at, aT च्पखदटि टमिच्यात्सवाद प्रसक्त | इतीय दोषमाङ । च्तशिकत्वेति। तशिकस्य जन्मातिरिक्षव्यापारो नास्ति, तस्मालस्व पर मागवादिमेख- नायं प्रषटलिरनुषयन्ना चणिकतच्याघासादित्यथेः। एतेनानम्ः सन्ताव

[शअनशपा०२] प्ाङ्गःर ब्रह्मसचमभाय्य | Use

समदायागपपल्तिः | समदायानुपपका च तदाश्रया लोाक- याचा शुष्येत ॥

दतरेतरपरत्ययत्नादिति चेन्नात्यत्तिमाचनिमिन्तत्वात्‌ ॥ Ve It

यद्यपि भाक्ता प्रन्नासिता वा afaean: संदन्ता खिरोा माज्यपगम्यते, तयाप्यविद्चादोनामितरोतरकारणलाद्‌ पपद्यते खाकयाचा, तष्ाञ्चोपपद्यमानायां म किञ्चिदपरमपेचितव्य- afai ठ चाविद्यादयः अषिद्या संस्कारा विज्ञानं ata ev षडाघतगं Vet वेदना द्रष्यापादामं भवा जातिः जरा मरणं

शति wat निरस्तः, चचखिकस्य मेशकत्यानु पपत्तेः, तसात्‌ सं इन्तुर स- त्वात्‌ सङद्क(तानपमस्तिरि त्वयः ॥

संशन्तरभावेऽपि सङ्कातापपत्तिमाश्द्या भिषेधति। इतरेति काय्यं प्रश्ययते मब्डतीति vay कारणं च्विद्यादिभिर्वाथात्‌ स. Fiafeat ववहरापपल्तिस्व्िथेः। खविद्यादोगाष। a dfs afana fecayfecfaar तता रामदवनमाशः संसारा भवन्ति QS ANGI विश्वा नं उत्पद्यते तसा चालय विक्वामात्‌ wfwarf<- चतुर्यं मामाखयत्वान्नाम भवति। ततारूपं सिता[सतात्सकं शक- Wifes निष्पद्यते गभेखकलदनुदद्‌ावस्धा नामरूपश्नन्दाथ इति नि- व्कर्ंः, विश्वान एयिष्यादिचतुङ्यं रूपश्चेति षडायतनानि बस्येश्िय- जातस्य तव्‌ घडाषतमं, मामरूपद्धियाणां मिथः Waa: ww:, ततः सलादिका वेदना तया पुगविबयह्रष्या तया प्रटत्तिङ्पादानं, तेन Wawra भवे धमोदिकूता fae द गन्ध, पस्छन्धसमदाय इति यावत्‌ जातानां खन्धानां afta जराखन्धः, ATW मरण, सियमाख्स्य पुचादिषेडादनदाइः शेकस्तेन Et पुचेव्यःदिप्रलापः

Wye रन्नप्रभाभासिते। [अनर।पा०२]

ओकः परिरेवना दुःखं दुर्मनसेन्येवंजातीयका इतरेतर रेत्‌- काः ara समये कचित्‌ संचिक्ता fafafeer:, कचित्‌ प्रप- श्चिताः, सवंषामप्ययमविद्यादिकलापाऽप्र्यास्येयः | तदे वम- विद्यादि कलापेऽपि पर स्यरनिमित्तनेमित्तिकभावेन घरीयन्त- वद्निशमावन्तमानेऽथोाचिप्त उपपन्नः ara दति चेत्‌, a4, कस्मादुत्प्तिमात्रनिमित्तलात्‌ । भवेद्‌ पपन्नः सङ्गात यदि apiaw fafafafanaanaa, म लवगम्यते। यत इतरे- तर प्रत्ययतेऽप्यविष्यादीनां पुवपुव॑मुत्तरोत्तरोऽरात्पत्तिमाच- निमित्तं भवद्धवेत्‌, ग तु arian: किञ्चिन्निमित्तं a म्भवति ननविद्यादिभिरथाद्‌ाक्तिणते arta Tam, च्रत्रा- च्यते यदि तावदयमभिप्रायः, अविद्यादयः सहइनतमन्तर- णात्मानमलभमाना wea सहमतमिति, ततस्तस्य सष्टतख किञ्चित्‌ निमित्तं ana, aw नित्येव्वप्यणषु श्रभ्पगम्यमानेषवा-

परिदेवना, अनिद्ानुभावेा दुःखं, तेन cave मानसी यथा efa- Wt मानापमानादिक्घणसंयद्ायंः, न केवलं सुगतानामेवाविद्या- दयः सम्मताः far सवंवादिनामपीत्याइ | सवेवामिति। खविद्या- दिदेतुका जग्भादणा जम्मादिषेतुकाश्ाविद्यादय इति मियो हेतु हेतुमद्धावादथात्‌ सदकातसििरिति शङ्कामुपसंहरति | तदेवमिति

{agua wus) तच्चेति । खविद्यादी नां उत्तरोत्तर हेतुत्वम- कर्य सङ्खातदेत्वभावात्‌ BPs न स्यादिदयक्े Tara खारयति। नन्विति | किमविद्यादयः सद्कातस्य गमका उवेोत्मादकषा इति वि. Haq apie किद्धिदाचं तद्वाल्लीत्याङम॑ नाश्यते यदोति | खाश्नयाख्नयिभूतेखिति मे्नुविशेषणं खटदाखयेग्वित्वयंः।

[अरश्पा०र्‌] WF TATS भाष्ये | ५५१

अयाञअचिग्धतेष amy aq न स waa वेभेषिकपरो- तायां किमङ्ग पनः चणिकव्वप्यणषु भाक्रुरदितेववाश्रया- अयिश्ुन्येष वाग्धपगम्यमानेषु सम्भवेत्‌ । श्रयायमभिप्रायः भ्रविद्यादय एव apiae निमित्तमिति कथं तमेवा्चित्या- त्मानं खभमानास्तरेव निमित्तं खः । श्रथ मन्यसे बष्ाता एवानादौ संसारे सन्तत्यानवर्तन्ते तदाञ्रयाञ्चाविद्यादय दति तदापि सहगतात्‌ सह्ठातान्तरं उत्पद्यमानं नियमेन वा खदूश्रमेवात्पद्येत श्रनियमेन वा सदृशं विसदृशं वेात्पद्येत नियमाभ्युपगमे मनुव्यपद्गलस्य देवतियग्योमिनारकप्राष्यभावः म्राक्नुयात्‌, अनि यमाग्द्पगमेऽपि मनुव्यपुङ्लः कदाचित्‌ चणेम सी war देवे वा पुनम॑नुख्धा वा भवेत्‌ दूति प्राभ्रुयात्‌, उभयमप्यभ्यपगमविरद्धं | श्रपि च यद्धागायः सहातः खात्‌

यथा fatany aya योग्येषु ASE चादृट्सहायेव॒ सत्यु ज्ाना- masa संहतिकटत्ायोगात्‌ सद्कातापत्तेनिमित्तं areiteai तद्‌ afaarea तत्रास्तीति किम्‌ anaufaare | किमिति | शख. यायः सक्कातकत्ता aeafard | awstats पाट उप्रकायीपकारकत्वश्रून्येखनव्ययः। fede शङ्कते aurafafa | सष्रमतस्याविद्यादोनां Maat खन्येन्याञ्चयः स्यादिति दूषर्यति। कथमिति। खाभाविकः werd रुद्धगतानां देतुरेतुमद्धाबेन प्रवाहा न संहन्तारमपेच्तते, पुरवसष्कुगशख्रया अविद्यादय Sut सष्गतप्रवजा श्ति नान्योन्याञख्यदोषोऽपीत्याशङ्कते। खथ awe इति। खभावस्य निवमानियमयारपसिद्धान्तापातः स्यादिति परिहाराथः। पृते गलति चेति Gee Se: | किष मेष्ठाः चणिकत्वपच्ते मागा पवगेव्यव-

VLR रन्नप्रभाभासितं | [ MeRqton]

स mar गासि खिरोा भाकेति तवाभ्युपगमः, arg भागे मानार्थं एव स नान्येन प्रार्थगोचः, तथा मासा माशार्थं एवेति Rage मान्येन भवितव्यं । अन्येन चेत्‌ प्रा््येताभयं भेग- arwareraenfaat तेन ufaad, अवस्थायिले ofea- araunafatra:, त्यादि तरोतरोत्य्ति मा्रनिमिन्लत्वमवि- द्यादोनां चदि भवेत्‌ भवतु गाम a तु apm: सिथेत्‌ भाक्कभावारिद्यभिप्रायः1॥

उत्तरेत्यादे च AANA ॥ २०॥

उक्रमेतद विद्यादोगाम्‌त्प्तिमा जनिमित्तवाश सङ्कातसि- द्धिरखोति, तदपि anfuarsfafand मन घब्मवतोती- रमिदागोमुषपाद्यते। लणभङ्गवादि मोाऽयमभ्ूपगमः उन्तर- स्मिन्‌ णे उत्पद्यमाने waar निर्यत इति। न चेवमण्य्‌ पगच्छता प्वे्तरयोः णया; VARA: wa सन्या

[री

इारोऽपि que care, अपि चेति। यो यदिष्छति स तत्काले नाल्ति चेत्‌ इच्छा aur, अस्ति चेत्‌ चजिकत्वभङ्‌ः इयथः | प्रतं स- द्नतनिरसम॒पसंहइरति | तस्मादिति।

दिविध fe कायैसमुत्पादः षगतसम्मतः इदेत्वधीनः कारबसम्‌- दायाधीनखेति | तचाविद्यावः संख्कार्ख्षता विन्ञानमि्येवंरूपः प्र- धमः, एयिव्यादिसमदायात्‌ काये इत्येवं दितकीयः, बचादमङ्ोकशब दितीयः सद्गतकजंभाबेन दूषितः, सम्मत्धाद्यं टूषयति इचकारः। sutfa | afaarsd: च्य इत्यु यते, निरध्यमानल्वं विनाश्रकसा- भिष्य, निखडलमतोतत्वं | नन्‌ staat विनाश्रथाप्ततवऽपि पुष्ये

[ख०श।पा०२] शा ङ्गर ब्रद्यद चभाव्ये | aye

दयितं निरुध्यमानस्य निर्द्धस्य वा पर्व्षण साभा क्यस्तचाद्‌- तरक्षणडेतुत्वानपपत्तेः। श्रय aaa: परिनिष्यन्नावस्वः vgn उन्तरच्णस्य देतुरित्यभिप्रायस्तथापि नापपद्यते, NALA पमव्यौपारकन्यनायां क्षणान्तर सम्बन्ध प्रसङ्गात्‌ । रथ भाव pare व्यापार इत्यभिप्रायः, तथापि saa देठस्रभावानुपरक्रख फलस्यात्पत्यसम्भवात्‌। खभावापरागा- भ्युपगमे च इतुखभावख फलकालावस्थायित्वे सति क्षणभ- क्राभ्युपगमत्यागप्रसङ्गः | fata वा खभावापरागेण हेतु- फलभावमभ्यपगच्छतः सवे ततमापेरतिप्रसङ्गः । श्रपि चा- त्पादनिरोप्चौ नाम वस्तुनः Berea वा र्ता, अ्रवसा- न्तर वा वस्वन्तरमेव व्रा, सव॑यापि नोापपद्यतं। यदि ara- दस्तुनः खरूपमेवेत्यादनिरोधो erat तते वस्हश्ब्द उत्पा- दनिरोाधण्ब्दा च पयायाः प्रान्रुयः। श्रयास्ति कञिद्दिशेष द्रति मन्येत उत्पादनिरोाधशब्दाभ्यां मध्यवतिनेा aga श्राद्य-

सत्वात श्चणिकाथस्य हेतुत्मश्लतभिति wea | wu भावति, सदरप rau:| किं डेतारत्पच्छतिरिक्तः काय्यात्पादनाख्या व्यापारः अनतिरि- क्ता वा, नाद्यरत्यक्ता (eae wy) Aus) भाव उत्पत्तिः, sa fe भतियषां क्रिया सेव कारक्र सवचाच्यत' efa | येषां चणिकभावानां at afa: सेव क्रिया m<agay: | नद्स्यापि जि मन्तत्वं स्याच्नापादानतवं, तथा च ग्टद्‌ादेघटादिकालासतत्वे घटादय- नत्पत्तिः av च afanawifafcfa ufcwefa | त्यापावब्यादिना। प्रयमपच्ताक्तदोषं प्यति विनेवेति | वस्तना जग्नध्यसानिरूपणाख

म gfatafaary | aia चति । तयाः खरूपत्वं वस्तृन्यन्तभावात्‌ ४

aie दलप्रभाभासिते | [ख eR (QTR |

न्तास्ये wae श्रमिखण्येते इति, एवमयप्याचन्तमध्यसण जयस- म्बस्थिलादस्तनः चणिकलत्वाभ्युपगमहानिः | श्रयात्यन्तव्यतिरि- क्रायेषेत्पादनिरोधौ वस्तनः सातां weaferaa, तता वस्हरत्यादनिगाधाभ्या मसंस्पष्टमिति aga: waaay: | यदि च quateia aga उत्पादभिरेाधा खाता, एव- afa gguer at न वस्ठुधमाविति वस्तुनः भाखतलग्रसदग एव, तस्माद प्यसक्गतं SIA मतं ॥

असति प्रतिन्नोपरोाधा यगपद्यमन्यथा ॥ २१॥

चखणभङ्गवादे ws निरोधयस्तलाननाललरस् we देत्‌ भंवतोल्युककं । श्रथासत्येव हेते फलेत्पत्तिं ब्रूयात्‌, ततः अतिद्चापरोधः स्यात्‌, चतुर्विधान्‌ tar प्रतीत्य चिन्तचेत्ता squat tae प्रतिज्ञा aa, निरतुकायां चोात्पत्तावप्र-

बशलने.ऽनाद्यनन्तत्वमित्छपि avg | fedta wea | खथास्तीति | fa श्रघमे वा | उत्यादोबि। दुषयति। रख्वमपोति। ताभ्यां संसग aaa च्जिकत्वभक्कः स्यात्‌ । dat खव नाल्तीति हतीयकल्पमत्धाप्य दूष- afa खयात्धम्तेति ॥

aa grea ad सारयति । च्तणभङ्ति। किं कायात्पत्तिनि- Squat सरतुका वा, wre प्रतिच्वाहानिरि व्याह अथासत्धेवेा- feat | विषयकरुयसहकारिसस्ााखतुविधा इत वस्तान्‌ vata पराप्य fad रूपादिविच्ानं चेन्ताख्िन्तात्मकाः मुखादयश्छ saa efa प्रति- Sea: | यथया नालविक्लानस्य Te ae, खालम्बनप्रदयो विषयः, च्चः

रग्मधिपतिप्रत्मयः, सहकारिप्रि्यय लाक, समनन्तरपव्वप्रल्ष

[ ख ०२।पा ०९ | शाङ्कर ब्रह्य AAAS | ५१४

तिबन्धात्‌ af सर्ववात्यद्चेत। श्रयो लरचणेत्पन्तिं यावक्ना- वद वतिष्टठते yaqu इति त्रयात्‌, तते Gay हेतुफलयोः ष्यात्‌, तथापि प्रतिज्ञापरोध wa ara, लशिकाः स्वं संखारा wha प्रतिन्ञोपरध्येत ॥

प्रतिसंख्याऽप्रतिसंख्यानिराधाप्रा प्ररविचछे दात्‌ ॥ २९॥

अपि च वेनाशिकाः कल्पयन्ति बुद्धिबोध्यं चयादन्यत्‌ मस्तं चणिकञ्च' इति। तदपि च चयं प्रतिसद्खाऽप्रतिमद्या- निरोाधावाकाश्रञ्चेत्या चक्तते । जयमपि चेतद्‌ वस्भावमाचं निरपास्यमिति मन्यन्ते । बुद्धि पूवंकः किल विनाशो ararat प्रतिसद्धयानिरोधोा नाम waa तदिपरोताऽप्रतिसद्यानि- राधः, श्रावरणाभावमाचमाकाश्रमिति। तेषामाकान्रं पर-

संस्कार इति भेदः। प्रतिच्राहानिपरषदाषमुक्का वस्तदषमप्याङ्‌ | faxamiarefa | सशेतुकत्वपच्तेन्वयिकारगस्य eee: काय्यस्- भावापश्चा छणिकत्वप्रतिक्ञादानिरिति aay याच | अयात्तर- चतगे्यादिना। सम्यक्‌ क्रियन्त इति deer, खाद्यन्तवन्ता भावा इव्ययः।

Tamara समदायो निरस्तः, saceanat काययेकारय- aaafana निरस्त, सम्प्रति तदभिमतं fefad विनाशं दुषवयति। प्रतिसद्यति | संस्वतमत्पाद्यं बुडिबेोध्यं प्रमेयमातं चयातुच्छरूपादन्य- दिव्यथः। fa aad sare तदपोति। निर्पाख्यं निःखरूपं, प्र fader सन्तं भावमसन्तं करोमीत्येवंरूपा संख्या बुधिः प्रतिसंख्ा तया निरोधः कस्यचिद्धावस्य भवति, अब्धपवंकस्त wanciat

खरसमभङ्राणामित्याद् । विपरीत डति परक्रिवामक्घा aa al- 4 8

५१६ रन्रप्रभाभासिते। [Woz UTR]

स्तात्‌ प्रत्याख्यास्यति, निरोधदयसिदानीं wares प्रति- सद्खयाऽप्रतिख्यानिरोाधयेरप्रा्चिरसम्भव tae कस्मा द विच्छ दात्‌। एति हि प्रतिसह्याऽप्रतिश्ानिरो चौ मन्तानगाचरो बा स्यातां भावगेाचरोा वा, न तावत्‌ खन्तानगेाचरा सम्म वतः, ख्वंव्वपि सन्तानेषु सन्तानिनामविच्छिन्नेन दतु फलभा- वेन सन्तानविच्छेद्स्यासम्भवात्‌। नापि भावगाचरो सम्भवतः, न हि भावानां निरन्वया निरूपाख्ये विनाश्नरः खम्मवति, स- वौ खप्यवस्थासु प्रत्यभिज्ञानवलेनान्वय्यविच्छददश्रनात। Fe स्ष्टप्रत्यभिन्नानाखप्यवस्छासु कचित्‌ दृष्टेनानवय्यविच्छद्‌नान्य- चापि तदनुमानात्‌ तस्मात्‌ परपरिकल्पितस्य निर घदयस्या- नुपपत्तिः ॥

चट | तेषामिति । भावाः सन्तानिनः, सन्ताना नाम भावानां रेतु- फलभावन प्रवासन स्मन्‌ सन्ताने चरमच्तबः च्तडान्तरः करोति वानव, Bley चर्मत्वय्याघातः सन्तानाविच्छेदात्‌, इतोये चरमस्या- सत्वप्रसङ्कः, खयक्रियाकारित्वं सत्वमिति तत्‌रसिडान्तात, waa सत्त पुवघामप्यसत्तप्सङ्गः यक्रियाग्रन्यत्वात्‌, तस्मात्‌ खन्तानख विच्छेदासम्भवान्निराधप्रा्िर्त्याह। न तावदिति । न faaia इत्याद | नापीति। घटकपालचगाद्यवख्धासु सेयं म्टदिति प्रत्य aa नादन्वयभावस्य ग्टदादेनात्यन्तिकविनाश Lae) बोजस्याङ्करादिषु प्रत्यमिल्ञानादग्रनाद्न्वयिना fae saa ae, स्पद्धेति। ्ङ्कराद्याऽनस्यतान्वयिभावस्ाः कायत्वात्‌ पटव{दत्धन्धय्यविष्छेद्‌- सिड्धिरिव्यथः। यस्माद्धावानां aft तस्मात्‌ प्रतिच्तणनरोधा- सम्भव डद्यपसंहारः॥

[खअ०्रपा०श] WIYCHGTTAS | ५१५७

उभयथा च दोषात्‌ ॥ २३ ॥

याऽयमविद्यादिगिरोाधः प्रतिसद्धाऽप्रतिसद्यानिरोाधाकः- पाती परपरिकर्पितः स सम्यगजन्नानाद्वा खपरिकरात्‌ स्यात्‌ खयमेव वा, पृवंस्िन्‌ विकल्पे निैतुकविनाशाभ्यपगमडहानि- WF उन्तरस्जिस्त मागापद्‌ बा मर्थक्यम्रसङ्गः। एवमभययापि दोाषप्रसङ्गादसमश्चसमिदं दशंनं॥

आकारे चाविशेषात्‌ ॥ २४॥

ae तेषामेवाभिप्रेतं निरोाधदयमाकाश्रञ्च निरूपाख्य- मिति। aa निरोधदयस्य निरूपाख्यलं पुरस्तान्निरातं श्राकाश्सेदानों निराक्रियते। श्राकाश्चे *दायुक्रा निरूपास्य- लवाग्युपगमः, प्रतिसद्धाऽप्रतिष्यानिरोधयोरिव वस्हलप्रति- पत्तेरविशेषात्‌, श्रागमप्रामा्यान्तावत्‌ “MATA ्राकाञ्चः स- मभूतः" इत्यादि ain ्राकाभरसछ च वस्ह॒लप्रसिद्धिः। 1 विग्रति- पन्नानपि प्रति शब्दगृणानुमेयलं वक्रव्यं, गन्धादोनां गुणानां

ख विद्यादीनां प्रतिसंख्यानिरेघं तदभिमतं दूषयति | उभययेति। यमनियमादयः परिकराः ad दुःखं च्तयिकमिति भावमापरेशा माभापदेशः।

खागमप्रामाण्यादिति। तच्राकाश्स्य aaa घटादिवड- स्तत्वं wufawdteu | नन्वागमप्रामाण्छे विप्रतिपन्नान gaara प्रत्याकाशस्य aaa कथं सिथ्थतोयत are, विप्रतिपन्नानिति। wear वक्तुनिरः गुगत्वादरन्धादिवदित्यनुमानाद्‌ाकाश्स्य वस्त्व सि- ` ध्यति एःयव्याद्य्द्रयाणं खच्राद्यगुणाख्रयत्वयेागादिव्य्धंः। खा-

* चानुक्तं दूति का०। + विप्रतिपत्रान्‌ प्रति तु WR का० वधर खार)

auc CAUArIafarea | [ख०२।पा०२|

ष्रथिव्यादि वस््वाश्रयतदज्नात। श्रपि चावरणाभावमात्ाका- शमिच्छतस्तव एकस्मिन्‌ सुपर्थे qaanatee विद्यमानलात्‌ सुपणाक्रस्याग्पिन्सताऽमवकाशवप्रसङ्गः। यचावरशाभावस्तज पतिव्यतोति चेत्‌, येनावरणाभावेा fafwaa anfe वस्तु ग्धतमेवाकाच्नं स्याकश्ञावरणाभावमात्रं। श्रपि चावरणाभाव- AAA मन्यमानस्य सगतस्य खाभ्युपगमविरोधः प्रस- wai aia fe aaa एथिवी भगवम्‌ किंसन्निःअयेत्यसिन भरखप्रतिवचनप्रवाहे एथिन्यादौनामन्ते वायः faufa:- अय tae wae प्रतिवचनं भवति वायराकाभ्रसन्तिःञ्रय दति, तदाऽऽकाश्स्य Way समश्चसं सात्‌, तस्माद्‌ ्ययुक्रमा- काशस्यावस्तलं। श्रपि च निरोाधदयमाकाश्ञ्च यमेत न्निरूपाख्यमवस्तु नित्यश्चेति विप्रतिषिद्धं, न वस्तुना नित्यव- मनित्यत्ं वा सम्भवति, वस्लाश्रयवात धर्मधममिंव्यवदारख। धर्मधमिं।भावरे fe घटादि वद्स्त॒तलमेव स्यान्न निरूपास्यलं ॥

क्न = = ee

काशस्य भावत्वं प्रसाध्याभावत्वं दरूषयति। खपि चेति | ययेकघट- सत्वेऽपि घटसामान्धाभावो नास्ति तथेकपच्तिसत्तवेऽपि मृन्तदरवयसा- ALBA AARC Arata प्च्यन्तरसश्ारो म स्यादिव्ंथेः। देश विश्रषावनच्छेदेनावरगाभावोा.ऽसतात्धाग्रद्भुाभवा वच्छेदकदेश्रविशेष रखवाकाण़ा नाभाव care) यचत्धादिना। पतिष्यति wat ay- रिव्यतीयर्थः। खाकाशस्यावस्तत्वं खग्रन्थविरुडश्चेत्याङ । खपि चेति | कि सम्यक्‌ faqa खाश्रयाऽस्या इति किसच्चिःखया वस्तुनः ण्रग्रविघाणस्याश्चयत्वादग्रनादिति भावः ब्ाघातान्तस्माषङ्‌। पि चेति | ध्वंसाप्रतियागिताख्ये( war नित्यत्वं नासति सम्भवति धम्मि गा; सत्त्वव्याघातादि त्यथः ॥

mn र्य साव्ययतयत्वन्ससक्कं

* उ (त्पत्छत। नाकाश लेति का० | † भावः दति सान aT? |

[अ०२।पा०२] शाङ्गर ्रहमखचभाष्ये | ६१९

HAN २५॥

श्रपि च वेना्जिकः ae aga: चणिकतामभ्युपयन्नप- +लब्धेरपि चणिकतामन्युपेयात्‌ न चमा सम्भवति, श्रनसप्रतेः। श्रनुभवमुपलविमनुत्यद्यमानं स्मरणएमेवानरूतिः सा रापलख- ajaaeat सतो सम्भवति, पुरुषान्तर पलथिविषये परषा- नारस्य WATWIATA | कथं दरमदेाऽद्राचमिदं पश्यामीति च पूवा्रदर्चिन्येकसि्तसति प्रत्ययः स्यात्‌। श्रपि च दन खरण्याः करतंर्थेकस्िन was: प्रत्यभिन्नाप्रत्ययः ww लाकस्य प्रसिद्धाऽदमराऽद्रात्षमिदं पश्यामोति। यदि fe तयार्भिन्नः कता स्यात्‌, ततोऽ सराम्यद्राक्तोदन्य दति प्र तोयात्‌ न aa प्रव्येति कञ्चित्‌, asd प्रत्ययः तच द्शंन- सरणयाभिंलमेव कर्तार सवलाकोाऽवगच्छति, स्मराम्यरम- सावदोऽद्राचीदिति। tee लहमदेऽद्राचमिति दर्भनस्मरण-

aaa: diane दूषयति। खनस्मतेरिति। अखनभवजन्धा afa- रुनस्मतिस्तस्यां अनभवसमानाख्यत्वात्तदुभयाख्यात्मनः स्थायित्व मित्र्यः | च्तणिकत्वन्ञानदयानसन्धाननच्च न स्यादिव्यार। कथयंद्यह- fafa | पुवदष्रनकतुरब्राच्तमिति समरखकन्तक्यप्र्यमिन्चानाच्ात्मनः wifeafaary | अपि चति | योऽहइमदः पुवंमद्राच्तं स रवाहमद्य तत स्मरामीति प्रद्भिन्लानाक्ासख्यः, डद पश्यार्मोति श्चानान्तर- सम्बन्धकथयनं aiseanig ssw पश्यामोति प्रद्यभिन्नान्तस्द्यात- avy | विपत्ते बाधकमाह । यदि होति | बटुस्च्ाभदऽड सरामि eaissratfefa प्रतीतिः स्यादित्य ceraare | यचरंवमिति। प्र्ययमादइ। स्मरामीति समराम्यहमन्धाऽगात्तौदिति प्रत्यया यच

* रृब्धुरिति dio ate! + यथेति ate |

uge र त्रपरभाभासिते। [च ०२।पा०९]

येर्वैनाशिकोाऽष्यात्मानमेवेकं क्तारमवगच्छति, न नारमि- त्यात्मनो दशनं fred faxa, यथाभ्भिरनष्णाऽप्रकाश इति at) aad मत्येकस्य दर्शनस्मरणएचणदय सम्बन्पे चणिकलवा- भ्यपगमदहानिरपरिहा्या वेनाभ्रिकस स्यात्‌, तयानन्तरा- मनन्तरामाक्मन एव प्रतिपत्तिं प्रत्यभिजानन्नेककटंकामा- त्तमाद्च्छासादतोताख प्रतिपत्तीराजन्मन ्राद्मककर्टंकाः प्रतिसन्दधानः कथं quagaral वैनाशिका नापचपेत। स यदि ब्रुयात्‌ ब्नादूश्ादेतत्‌ arma दति, तं प्रतिब्रूयात्‌ तेमेदं agufafa इयायन्तलात्‌ सादृश्वस्य चणभङ्गवादिनः सदूश्येादये्दस्तनोागरंदीतुरेकस्याभावात्‌ खादुश्निमित्तं प्र-

तच fanaa कतार लाकोाऽवगच्छतीव्यविवादमि्यर्थः। परकछतप्र्- भिन्नायां ताद शभेद प्रत्ययस्य बाघधकस्यादष्नादात्मस्ा"यत्वं दुवं।रमि- त्या | इष त्व्हमद इति | wate न बाधते afeaw नाद मदाच्तमिति Wadena न faa cea बाधाभावात्‌ प्र्मिश्वा yaaa भवति। तया REACH सति wifaa afeafaare | aad सतोति | च्तण्डय सम्बन्धेऽप्णात्मनस्ते ती यच्तगे भङाऽस्तिति चदन्तं प्रत्याह | तयेति | वतंमानदश्रामारुभ्यात्तमाच्छासादामरयादनन्तरा- मनन्तरां खस्येव प्रतिपन्तिमात्मककटंकां प्रद्यभिजानत्राजन्मनख वतंमानद्‌शापर्यन्तं अतीताः प्रतिपत्तीः खकटटंकाः प्रतिसखन्द्घानः स- fafa येजना। दोपज्वालाखिवात्मनि vafwara सादश्यदोाषवा- दिति wya | सरति । सादटृश्यन्नानस्य धम्मिप्रतियागिक्लानाघीन. त्वात्‌ स्थिस्स्य न्नातुरसत्वान्न सादटग्यन्नानं सम्भवति सत्त्वे वापसि- za: स्यारिति परिहरति | तसि्यादिना। स्यादेतत्‌ न साट प्रयः पुवात्तरवस्तुदयन्नागजन्धस्तद्‌दयसाटृष््ावमाही, fa afe

[ख०्य।पा०श] प्ाङ्गसत्रद्यस जभाच्ये | “qt

तिखब्द धामिति भिय्याप्रश्लाप एव स्वात्‌, area पुवौ लर याः "quar: शाद्‌ च्छ wang ware Gua चागात्‌ afananfam wea, तेनेदं arufafa प्रत्य यान्तरमेवेदं ब पुवाकलररणदवयगद्निमिन्तमिति चेत्‌, ब तेनेद सिति भिचरपदायपाडामात्‌। प्र्यया रमेव चेत्‌ सादृ- wind खात्‌, तेनेदं दृ शमिति बाक्यप्रयामाऽमथेकः स्यात्‌, wrqufada प्रयोगः प्रानरुयात्‌। चदा डि रशाकप्रषिद्धः पदाथः परिक परिग्णद्यते तदा qauefafg: पर प्लदोषो वा उभयमणच्यमानं परीणक्षा शामात्मनख वचा-

afaea विकल्पः खाकारमेव वाद्यत्वेन विषयोकुवाणः च णन्तरा- स्पर्शी, खता न खिरजदृपेदोति wea) देनेदमिति । अज वक्तं wrzmuaa aie aeufafe वश्तन्रत्रं area न षेति। मेवि वदतः खानम्‌भवविराषः, किच्चाचभमेदाभावाव बदज्यप्योामा न श्यात्‌, aay प्रदेय fay: संद्टभिन्रायभानादभानमस्िद्मिति परि wos) न तेनेति | खय ured वद्छश्रसं तच्च पल्चयाभिन्नमेव ब agfafa Wa चयाडम्रन्नप्रलयवामेदे fruit: | FT: fefcfa qa बिच्ानवादिनं प्रमा । wa हीति वसत्चवं चयं त्ाटश्चप्र्थयाद्धित्रं सबंलकपसिडं त्च नाङ्ोक्ियबे। शाचि- अ्ररप्रसङ्भमयेब तदि waaracrat wfasfeurarat faa बा. वीगमिच्ल्वादेककिम्‌ भम्मियि विबद्धानेकपश्चश्रणातमकविप्रवि. WMA खपरसाधमादिद्यबहरोा wid, अता यथयानभवं WARIS TSH TAT: | तया च तेनेदं acufafa बा्छा्ययेश्चाब- Tae are जानत wma: afew दुवोरमित्यथेः। गन्‌ awe ब्राह्याचयाः खडिक स्व लच्छयथा fafsawaare:, सविषषर्याभ्चव से यास्त aifawaremcat वाद्याः कल्पिता अवभासन्ते, अता faufa-

# हयारिति aie |

UR रन्नप्रभाभासिते। [अ०२।पा०२]

यत्वेन ग बुद्धिसन्तानमारोरति, एवमेवेषोऽथं दति निशितं WHT वक्रव्यं, तताऽन्यदुच्यमानं बहप्रलापिलमात्मनः क- वलं प्रख्यापयेत्‌। ग चायं BEM संव्यवहारा यक्त, तद्धावावगमात्‌ तत्सदूज्रभावानवगमाख। भवेदपि कदा- चित्‌ arwagfa विप्रलम्भषम्भरवात्‌ तदेवेदं सात्‌ aa- qa वेति सन्देः, suet त सन्देहाऽपि न कदाविद्- वति स ware at तत्छदृध्ो वेति। य ware पू्ेद्युरद्राचं स एवाहमद्य खरामोति fafgqara तद्धावापलम्भात्‌, तस्ना- TAIT वेनाजिकसमयः ॥

पच्धादिव्वबहार इति वाद्याचंवादमाश्् निरस्यति | रवमेवेति। यत्‌ प्रमा्सिद्धं तदेवं ama | न fe स्षखिकत्वे किलित्‌ पमाशमस्ति न चेदा घट इति प्र्न्तमवत्तमानकालासत्वं घटस्य गोचरः यद- भमानकयमाचसत्वरूपे त्खिकत्वे मानमिति are | तस्य वर्तमान त्वमाचय चर्त्वेन काकानसासन्वासिद्धेः। नच चत्‌ सत्तत्‌ चतसिक- मितिब्याप्िरस्ति,जिदुदादेरपि दितिद्तण्खयायित्वेन टृ्टान्ताभावात्‌। ग च सख्धायिनमनुमातारमन्तरेणानुमानं सम्भवति, तस्ादन्‌मान. सिडाथेवक्ता तथागते;खदडधेयवचन caw: | किख सादृश्यं पर्मि- wat दोषतया निमित्तं विषग्तयावा | आद्येऽपि खरूपसत्‌ छातं वा, नाद्यः मन्दान्धकारे सुक्तिमाचयरङे भओैव्याक्लानेऽपि रूप्याभेद- ware: | न दितीयः afar विना तज्क्ञानासम्भवस्याक्कत्वात्‌। नापि विषयतया fafaufaere | न चेति। सोाऽहमिदयष्लेखा्त- माषं सट caagufeay: | सोऽहमिति प्र्भिच्लाया aaa निस्स्य संशयत्वं. ग्स्स्यति। भवेदिति were प्र्यभिच्रातेऽपि बाधसम्भाव्नवा Uae: कदाचित्‌ स्याब्रात्मनीव्यथः। खखसन्द्ग्धावि- wre भिन्नाविरोधादात्मच्वणिक्रत्वमतमवन्तासङ्तमिन्धपसंइर- वि। तस्मादि(त॥

[०२।पा०२] WPCAY AIS | | ude

नासताऽदृष्टत्वात्‌ ॥ PE It द्तञ्चानुपपन्लो वेमाभरिकसमये यतः खिरमनुयायि कार-

ए मनभ्यप गच्छ तामभावाद्धवेत्पत्तिरिव्येतद पद्यते | wale चाचाभावाद्धावोत्पन्तिं नानुप्डद्य प्रादुभोवाद्‌" tfai विन- द्धि किल वीजादङ्ुर उत्पद्यते, तथा विगष्टात्‌ छौराद्धि ग्टत्पिष्डाख SAT घटः, क्रूटखाचेत्‌ कारणात्‌ काय्यमृत्पद्येत, श्रविशेषात्‌ सवे वैत उत्पद्येत, तसमादभावग्रस्तेन्या वीजादि- ग्याऽङरुरादीमामत्पद्यमागलात्‌ श्रभावाद्धाब्रोत्पत्तिरिति मन्य- न्ते। तजदमच्यते, “नासताऽदृष्टवात्‌ इति। माभावाङ्खाव उत्वद्यते, यद्यभावाद्धाव उत्पद्येत, श्रभावलाविग्रेषात्‌ कारण- विधेषाभ्धुपगमेऽनर्थकः स्यात्‌ । म fe वीजादीनां उपददि-

अभावः wifsaraqeniafsagiaa ग्टदादिनाशादसतेा घटादिकं जायते इति पगता वदन्ति तदवयति। नासत xfs) न केवलं बलादापद्यते किमत खयं ena FT| St नसा प्रक्ताथं गम. यतः | ग्टदादिकं suey ace: प्रादुभावादितीममयमाह | विन- छादिति। कारणविनाशात्‌ का्येजन्भेयच युक्तिमाह । कूटस्रादि- fa | विनाशश्रन्यादिल्यथः। नित्यस्य निर्विश्रयस्य waa तत्‌-

काय्याणि क प arate सवौणेकस्िन्नेव wa We चोत्तरे काय्योभावादस- क्वापत्तिः। न च सङकारिष्तातिश्नयक्रमात्‌ कार्यक्रम इति oat |

~ wn € खअतिश्यस्यातिशयाम्तरापश्ार्यां aaqaneat ara काय्यस्याप्यति- quer fea WIA सहकारिवेयण्यात्‌ aware खायिभावात्‌ काग्येजन्े- त्यर्थः | चखिकमभावस्य Wats Ben faces) अभावस्य हदेतुत्निरासायं os sae) asefafa | यदि वीजाभावस्या- भावान्तरादि्रेषः स्यात्‌ तदा विष्ेषवदभावदारा बोादेवाह्र डति 402

१९९ गनरपभागाखिते | [ख०श।षा ०२]

तानां याऽभावस्तख्व च wafaererdrere fa: qaraarfas- धादभावते कञिदिभरेषाऽस्ति येन वोजादवाङ्कुरो जायते, चीरा- हेव दधील्येवंजातीयकः कारण विग्रेषाम्यपगमेाऽ्थेवाभ्‌ स्वात्‌ । निर्विंशेषश्य saree कारणलाभ्वपनमे ब्रब्रविषाशारिनग्वाऽ- WETITAT येम, भ चेवं Tea यदि पुनरभावद्छापि विक्नेषोऽभ्यपगश्येत खत्पशादीनामिव नोललादिखूता विज्नेष- वश्वाटेवाभावख भावलमत्पलादिवत्‌ ween, नाष्यभावः कस्यचिद्‌ त्यन्त: स्यात्‌, अभावल्यादेवं श्रन्नविवाणादिवत्‌। अभावाच भावेत्पज्चावभावाज्वितमेव सपे कामें खात्‌, ने CUA, सर्वस्य वस्तुगः खेन खेन रूपे भाव्म नेना पलभ्यमान- लात्‌ न च मग्दद्ज्विताः श्रावादेया भावाकम्नादिजिकाराः कंमचिदग्यपगम्बन्ते । ग्डद्धिकारानेव तु ग्टदन्वितान्‌ भावान्‌ Sra: Vala यन्त्रं खरूपापमद्‌ मन्तरण कस्यचित्‌ कूटखस्य

जका यतिक्षा नामभ्बपगमोऽथवान्‌ WIA सोऽस्तीधाङ । येगेति | as यावति । निर्विशेषस्येति। श्रमिवाबादः का्यकारिल्वस्यादद्ला- Ware देतुतलमित््ंः | अखमभावस्यापि fate इत्यत are | यदीति | अभावस्य हेतुतेऽतिप्रसङ्‌ इति वकंमुक्रानुमाममाह | ना- पोतिं | अमायो न देतुरसश्वात्‌ सम्मतवदित्येः। अभावा न प्रल- तिः काग्यानश्विततवाद्‌ यथा शरावाद्यनण्वितक्तन्तुनं शरावादिपह्न. विरिति सकंषुवेकमा इ | अभावाश्वति | अतोाऽग्वितत्वाष्मदादिभोव श्व watafcury | ब्टदिति। दायिनः कारगत्वायागमलक्मनद्य दूषयति | uunfaatfea | खनमभवनलात ख्धिर्भावानामेव ee. witafafunta काग्यक्रमरेतुलमक्ोकाम, न च WHE सद.

[आअन्श।वा०२] शाडग्य्रह्मरजमाश्चे | ५१९

स्तनः कारशलागुपपन्ते रभावाद्धषेत्पस्तिर्भवितमरंतोति, ages, सिर खखभावानामेवं सुवणादीनां safrgraararat स्रकारिकार्यकारणभावदश्नात्‌, येव्वपि वोजादिषुं खष्पा- पमा सच्यते त्वपि गासावुपदट्यमाना Uda aT ल रा- वायाः कारणमभ्यपगम्यते, अनुपग्डद्यमागानामेवाभुयायिनां वीजाद्यवयवानामङ्ुरादिकारणभावाभ्यपगमात्‌, तस्मादस्य -शशविषाणादरिभ्यः सदत्पत्यरभ्मात्‌ egy सुषणादिभ्वः USAMA अनुपपक्नाऽचमभावाद्धावेत्पत्थम्धपगमः। रपि च चतुभ्येित्तचेत्षा उत्पद्यन्ते परमाणभ्यश्च waar तिकलच्चएटः समुदाय उत्पद्यत दत्यभ्वपगम्य पुनरभावात्‌ भात्यस्ति कल्पयद्धिरभ्यपगममपद्ुवानेर्वनाथिकैः स्वौ लाक ्रङ्खुलोक्रियते ॥

MATH न THA वाच्यं, थताऽश्क्तस्यापि नापे्षे्यसइकारि विम्बं

स्यात | ततः Barer खतोाऽतिश्यण्रन्येऽभितापादिसश्कारिछता-

तिश्यक्रमाद्चकादिकाखक्रमः। न चातिश्रयस्यातिश्यान्तरानपे्त्वे

RAMU वाच्यं । we म्दनपेद्त्वे weenfaRara

चटस्वापि गटटनपशाप्रसक्गदग्बयच्यतिरेकाभ्यामपेचा ayafcafy

तुल्या | ATW काय्याभावदशाबां wcseweramufufefa an, पकार स्यापि बाधाभावेन Saad, न चथयेज्ियाकारित्वमेव aw QHIVTAAA WMA तते भेदात्‌ सता हार्थक्रियाक्षारित्वं मासतः ष्तः कारयतावच्छेदकमवाधितखरूपातमकं qe कारबत्वाद्भित्रमेव तस्ञादयख्यलस्थिरमा वानां Waa उषपद्रमिवि भाषः | पवोाषरवि. राघनमप्याह | अपि चति।

४५९६६ रतप्रभाभासिते। [अ०र।पा०२]

उद्‌ासोनानामपि चेवं सिद्धिः।। २७॥

यदि चाभावाद्धावोात्पत्तिरभ्यपमम्येत, एवं सल्युदासोनाना- ममोहमामानामपि जनानामभिमतसिद्धिः खात्‌, अभावस्य सुलभलात्‌। हषीवलस्य सेचक्म्यप्रयतमानस्यापि सस्यनिष्य- त्तिः स्यात्‌, कुलाखस्य च ग्टद्स्कियायामप्रयतमानस्या्यमन्रा- त्पत्तिः। तन्तुवायद्यापि तन्तून्‌ तन्वानस्यापि तन्वानस्येव qe- लाभः। खमापवर्मयोख न कित्‌ कथित्‌ समीरहेत म चेतर्‌-. यज्यते ऽभ्यपगम्यते वा केनचित्‌, तस्माद नपपनाऽयमभावाद्धा- qT MITA:

नाभाव उपलब्धेः ॥ B= ॥

एवं वाद्यार्थवाद्माञ्रित्य समृदायाप्रा्यादिषु दूषणेष्‌- द्धावितेषु विश्ानवादी ate इदानीं प्रत्यवतिष्ठते। कंषा- faq किलल ॒विमेयानां वाद्यवस्हन्यभिनिवेशमालच्छ तदनु- राधेन वाद्यायैवादप्रक्रियेयं विरदिता, मासे खुगताभिप्रायः,

च्भावादुत्पन्तै शश्रविषाणादण्यत्पन्तिः स्यादिलुक्तं। अतिप्रसङ्ान्तर- माह उदासीनानामिति। खनीहमानानां प्रयलमरून्यानां, aaa घटादिपाचं | TAG ब्यापास्यतः। तस्माद्‌ म्ना न्तिमिलेन त्तणिक- वाद्यार्चं वान कूट स्थमिगयब्रदह्मसमन्वयस्य म विरोध इति सिं ॥

नाभाव उपलमेः। चछखगडनि विशे घब्रद्य विन्लानं बाद्यायापादानं वदतां वेदान्तानां भिन्नं साकारं चणिकं वि्लानं न तता-न्योऽचा- ऽक्लोति यागाच्रारमतेन विरुध्यते न वेति aaa माननमान्तिमूल- त्वाभ्यां संश्रये पूजोक्कवाद्या्ंवादनिरासमुपजीव् पूव्वंपक्षमाह।

[अ०२।पा०श] शाङ्रब्रसमदधवभय्ये। ५९७

तस्य तु विन्ञानेकरछन्धवाद एवाभिप्रेतः, तस्िंञ्च fanra- वादे बुद्धारूटेन खूपेणान्तःख एव प्रमाणप्रमेयफलव्यवरारः सवे उपपद्यते, सत्यपि aed बद्यारोदमन्तरेण प्रमाणादि- व्यवहारानवतारात्‌। कथं पुमर वगम्यते अन्तः ख एवायं w- व्यवहारो न विजश्चानव्यतिरिक्र वाद्चाऽयाऽसीति तदसम्भवा- fray ख हि वाद्याऽथाऽश्दपगम्यमानः पर माणवो वा स्यस्तत्‌- QA वा WAIT: GB, तच ग तावत्‌ परमाणवः रूब्मादि- प्रव्ययपरिच्छेद्या भवितुमहन्ति परमाखाभाखश्नानानुपपन्तेः, नापि तत्छमुहाः स्तम्भादयस्तेषां परमाणभ्योऽन्यलामन्वलार्भ्या

रखुवमिद्यादिना। पवात्तसप्च्याः विराधाविरोचा awe) नन्वेकस्य सगतागमस्य ay वाद्यायसन्चासश्वयास्तात्पयं विराधादि्याशद्खुा- पधिकारिमिदादविराधड्तिवदन्‌ विच्लानवादिनः एगताभिप्रायश्लत्वेन मन्दाधिकारिमभ्यो agua sear | कषाच्विदिति। उक्तश्च *धम्मकोतिना "दशना लकनायानां सत्वाशयवश्ान्‌गाः' इति [सवं- दण्०२३।प ०७] सुगतानामपदेएाः शर्ष्यिमत्यनसारिण इत्ययः नन्ब- सति वादाय मानमेवब्यवदहारः ag तचा | afafafa | विच्लान- मेव कल्पित नीलाद्याक्ास्त्वेन प्रमेयमवभासात्मना मानफलं WaITATAT मानं शत्याश्रयताकारेख प्रमातेति भेदकल्यनया व्वद्टार इत्यर्थः| सख्य ख्व भेदः किंनस्यादत खा | सत्धपीति। न fe बद्धानारूएस्य नीलादेः प्रमे यत्वव्यवहारोाऽल्ति, अता बद्यारूछाकार Tq प्रमेयं न वाद्य- मियथेः। वाद्यायासच््े प्रन्रपुवंकं युक्तौरुपन्यस्यति | कथयमिवादिना। Ha च्तानातिरुकनासत्‌ वदतिरेकनासम्भवात्ररष्टङ्वदित्याह | तद~. सम्भवादिति असम्भवं विद्णाति। स wife) परस्माणवसखदकस्पृल-

ee ee 1

+ बेधकित्तविवरश्प्रशेवेति ara

(य र्कप्रभामालिते। [ष्य ०२।पा ०श]

जिरूपयथितुमश्क्छलात्‌। ws जात्थारोगपि प्राधा च्चोत । चपि WAAR साधारलात्मना WAG STATS योऽजं प्रतिविषं पखपातः सम्मननं gery चरज्नानं वरजा. भमिति, भात श्चामगतविक्तेवमन्तरेक खपपञ्चत vas faqvaured ज्ानस्याङ्गोकतव्यं। waa च तस्मिन faver- कारस्य ज्चानेगेवावहद्धत्वाद पायिका थेषद्धावकल्वना | अपिच सदटापलम्मजिचमादमेर विषथबिश्ागयारापतति, म दानयोा- रेकखागपशब्धोऽम्प्रयोषखब्योऽख्ि, न चेतत्‌ खभावभिविके यत्र प्रतिबन्धकारश्ाभावात्‌, त्म्माद्याभावः Waifqaws द्र- व्यं । यथा हि खप्नमायामरीच्युद्‌ कगन्धवनगर्‌दिम्रत्यया विनेव वाद्येनार्यैन ग्राद्ययारकाकारा भवन्ति एवं जागरित-

wa रति wat बस्पात्‌ aaweafsee: | खवयब्थभावेऽपि a. Aa बाद्याथेः weary | दवनिति । नातिगुकमकां घमिंयः काशा swe जा चमिंवड्ब्यंन्तरबच्य न धमधमिमाबः मे. व्रामेदो च विरद्धादिति ब afe marad rad: ; fre a नस्य च्यसाङूप्यरूपविग्रेव सम्बग्धाभावे warwanafenasy- कार्य्या च ऋावमतवि्येषस्येव नेव विषयोकराञ्र वाह्यार्च- सिडिमानाभावात्‌ गस्वाेत्वाह | अपि चेति | waar विषय- भिगेबवेनिष्यष्छवहारः, किष Re चानाभित्रं चानोापलम्मसतजनिव- तापरणम्भमाद्जत्वात waseary | अपि चति। wardarares. भेदोऽपि सहापलम्भनं ष्यात्‌ याद्धग्राहकभावादिन्यत are) न चसदिति | छखजिकलानस्या्येन सम्बन्वरेत्वभावान्न याद्धामाहकभाव xray: | faq जाय्यदिक्लानं न बाद्ालम्बनं विच्रानत्वात्‌ खभ्रादि- अानवदित्धाह ¦ खप्रेति। विच्रायानां बेचिग्धानृपपल्तिबाधितमनु-

[ख ०२।पा०२|] WITCAG TATA | ५९९

तगेचरा श्रपि सतम्मादिप्रत्यया भवितुमरन्तोव्यवगम्यते, प्र त्ययत्वाविभ्रेषात्‌ । कथं पृनरखति वादयां मर्ययवेचिश्यमप- पद्येत वासनावेचिच्यादिव्याद। श्रनादौा fe संसारं बौजा- कुरवत्‌ विज्ञानानां वासनानां चान्योन्यनिमित्तमेमित्तिक- भावेन afeat न विप्रतिषिथ्यते। afa qaaafatanat वासनानिमिन्तमेव ज्ञानवेशखिग्यमित्यवगम्यते, खभ्रादिव्वन्तर- Wey वासनानिमितन्तस्य ज्ञानवेचिच्यसाभाग्यामप्ावागभ्याम- भ्युपगम्यमानलादन्तरेण तु वासनां अ्रयेनिसित्तस्य ज्ञा नवेचि- स्य मयानन्यपगम्यमागलात्‌, तस्माद्यभावेा वाद्यस्या्थैस्ये- त्येवं प्राप्न Ba) माभाव उपलब्धेरिति न खल्वभावेो वाद्यस्वायेखाष्यवसातुं Wd, कस्माद पलमेः | उपलभ्यते हि प्रति प्रत्ययं averse: समः कद्यं we: पट इति, न चा- पलभ्दमामरटेवाभावेा ufaqauefa i यथया fe afag erat भुजिसाध्यायां sir खयमनुग्धयमानायामेवं ब्रूयात्‌ are we a ar दष्यामोति, तददिद्दियसन्निकषंण खयमुपलभ्यमान

मानिति wed) कथमिति | Saag परिहरति | वासनेति। अनादिसन्तानान्तगतप्वक्लानमेव वासना, तदशादनेकच्तयव्यवधाने. ऽपि नलाद्याकास्प्नानवेचि्यं भवति, यथया बौोजवासनया कापासर- aa तददित्यथः। उभयवादिसम्मतत्वाञ्च वासना wa ज्ानवेचि- न्यहेतवोा न agar इत्याद । पि चेति| त्तषणिकविक्लानमाच- वादस्य मानम्‌लत्वात्तेन नित्यविन्ञानवादा विर्ध्यते डति पाते fasraaat wag) नाभाव र्त्यादिना। किं वाद्य(्यस्यानपलमे-

स्भावः उत ज्नानाद्धदेनान्‌पलमपेः, नाद Lae उप्रलमयेरति। feat 4

५७० | रन्रप्रभाभासिते। [ख०२।पार्‌

एव away गाहमुपणमे न च Asafa FAT कचमृपा- देयवचनः BA ननु नारमेवं ज्रवीमि a कञ्िर्थमृपखमभ दति, किन्तृयलसिव्यतिरिक्रं नोपलभ दति ब्रवोमि। वाढ- मेवं प्रवोवि मिरङ्कुभ्रतात ते तुण्डस्य न तु aed Aarti, यत उपलसिव्यतिरेकाऽपि बलाद स्याभ्युपगन्तव्यः उपलभे- रेव। म fe कञिद्पखलखिमेव स्तम्भः कुद्यश्चे्यपलभते, उप- खस्थि विषयत्मेनेव तु. NRT सवं ले किका उपलभन्ते। अतस्चैवमेव सवं लाकिका उपखभन्ते यत्‌ प्रत्याचक्ताणा श्रपि वाद्यम्य॑मेवमा चते यद न्त्ञयरूपं तददि्वंदवभासतदति, ते ऽपि fe सव्वेलाकप्रसिद्धां afecauret संविदं प्रतिखभमानाः परद्यास्थातुकामाख वाद्यम वददिर्वदिति amit कुर्वन्ति इत- रथा fe warefeaicfa ब्रूयुः । न हि विष्णुमिचेा बन्ध्या प्रवद वभासत दति कखिद्‌ाचत्लोत। तस्माद्‌ यथानुभवं क्व मभ्य पगच्छ द्धि वडिरोवावभासत दूति युक्रमन्यपगन्त्‌ं नतु afeaqautaa इति । नन्‌ वाद्यस्या्थस्यासम्नवाददह्िवंदवभा-

ara, aq नाहमिति। क्षानद्धेययाविंघयिविषयभावेन भेदस्य साक्िप्रत्यच्तसिद्धतवात्‌, प्र्यच्तविर्ूडमभेदाभिधानमिव्याह। वामि. व्धादिना। तद्वचनादपि जना ated ज्ञानाद्धेदेनवापलभत Far. ङ| तखेति | aaa प्रत्यत्तापलम्भायेोगात sz न्तत्वासम्भवाश्च वहि वच्छन्दा न स्यादित्याह | इतरयेति। खबाधित- भ्रेदानभवादेवकारोा युक्ता न aac care) तस्मादिति ; Sara च्रानातिरेकेनासन्नसम्भवादिव्यक्कबाधादइत्करणमिति शङ्कते | नज्विति। काऽसावसम्भवः Wawa असत्वनिखया वा SIA वा उत्कट.

[ अ०रे।पा०२] षएाङ्गसत्रद्यखचभायष्ये | ५७१

सत दूच्यध्यवसितं। नायं खाधुरध्यवमायो यतः प्रमाणप्रटत्यप्र- इत्तिपूवकेा सम्भवासम्भवा ववध्ंते न पुनः सम्मवा सम्भवपूवैके प्रमाणप्रटत्यप्रटृत्तो। द्धि प्रत्यक्तादीनामन्यतमेनापि प्रमा- णेना पलभ्यते तत्‌ सम्भवति यन्न कभचिद्पि प्रमाणेनापलभ्यते ay सम्भवति दृद तु यया खं सर्वैरेव प्रमारीवीद्याऽथं उपल- war: कथं व्यतिरेकाव्यतिरेकादिविकल्पेनं सम्वतीद्युच्येत उपख्वरोव न च ज्ञानस्य विषयसारूप्याद्िषयनाभ्रा भवति, श्रसति विषये विषयषाङ्प्यानपपन्तेः वदिरूपखमेख विषयस्य,

काटिकसंश्र यात्मकसम्भवस्याभावोा at | नाद्यः साध्यःमेदात। नदितीय खला चघटस्तम्भाविति `समष्ालम्बने श्लत्वडित्वघटत्वस्तम्भत्वरूप- विर्डघम्मवतार्ययास्स्थलादेकस्मात्‌ इयावगाषिविन्लानाद्भदसत्व- निखयेनासम्भवासिद्धेरिव्ाह | नायं साधरिति। सम्भवः सानि- खयः प्रमाशाधीनः। अ सम्भवेोाऽसक्वनिखयः प्रमाणाभावाधीनः न वैप- fcafafa waa azafa) यद्धीति। SH: we वाद्याथेस्य प्रत्यत्तादिभिः सम्भवं वदन्नेव cate caafa |) refa| प्रमागनिख्ित वाद्या्यस्य स्तम्भादेः परमाण्भ्यो मेदविकल्परयक्ततव- माषेणासत्वनिश्या न य॒ क्रस्वत्परच्तेऽप्ययक्त त्वस्य तुल्यत्वात्‌ , न Way. wag विन्ानस्य स्लानेकसमहालम्बनस्य विषयाभेदा यक्षः स्थल- त्वा नकत्वप्रसङ्ःत्‌,म चदङ्ापत्तिः समहालम्ननच्छेद विक््लानानां faut वान्तानभिच्चतया विषयदिलादिव्यवदारलापापत्ते, तस्मादयक्तत्व. $पि यथानुभवं व्यवहार्योग्योाऽथः Stan, न चतुथः निखिते ताटृश्सम्भवस्यान्‌ पये Ea प्रमाणप्रत्तेः पुन्वौकुल्वादिति भावः| VA चामगतायंसारूप्यस्येव चानालम्बनलेापपत्तरबेष्िर- ` Waa इति तथाङ। नचेति। aa ओैरवमुक्तं aa Taw प्रामा- खिकलत्वादित्याष् | वइिरिति। यत र्व न्नानाथयेभंदः सन्वलाके ४ 2

५७२ रन्नप्रभाभासिते। [oz atc]

श्रत एव महापल्म्मनियमाऽपि प्र्ययविषययोारूपायोापेय- भावरेतुका नामेदरेतुक Tawa रपि च घटज्ञानं पटश्ञानमिति विश्रेषण्यारेव घरपरयेभंदा न विश्रेष्यस्य ज्ञा-

~ [> ~ A =~ en NN क, क, नख, यथया Wat गाः छष्णा गारिति भाक्खयकाष्ण्ययोारव wet न गालवस्य, दाभ्याञ्च भेद एकस्य सिद्धा भवति, एकस्माख sar, तस्मादर्थज्ञानयाभंदः। तथा चरदश्ंनं घरस््मरणमित्यचापि म्रतिपन्तव्यं, श्रचापि fe विश्चेययारेव दथंनस्मरण्याभदोा न विशेषणस्य चरस्य, यथा dita: drt इति विन्नव्ययारेव गन्धरसयोाभदोा न विशेषणस्य चोरस्य तद्वत्‌ । safe च इयार्वि-

न Cy N Ni ARAX ~ ~N

WIAA. पृन्गत्तरकालयाः खसवेदनेनवापच्ोश्यारितरेतर-

साच्यनभ वसिदधः, अत खव सहापलम्भनियमेाऽपि नाभेदसाधक इत्याद | Ga रवति | यथा चात्तषद्रव्यरूपस्यालाकापलम्भनियता- पल्लस्सिञ्रत्वेऽपि नलाकाभेदः, तथायस्य न ल्नानाभदः, भेदऽपि यादय award नियमापपत्तेः। नच aay च्तडिकत्वात्‌ खभित्रयाद्य- सम्बन्धायोगः सयायिल्वदिति भावः| विद्वानमनेका्येभ्यो भिन्नं रक- त्वात्‌ मात्ववदिति सतप्रतिपच्चमादह। alfa ufa) न च देत्वसिडिः sia ज्ञानमिव्येकाकाप्प्रतोतेः द्वानेकनिखयात्‌ | नच सा जातिवि- पया afancfraatcare | न विष्रेष्यस्येति | घटादेखेतन्ाद्धेद- मका ठत्तिच्चानाद्धेदमाह। तयेति। wet erat भिन्न र्कत्वात्‌ च्तीस्वदित्ययेः। न्नानाभित्रायानङ्ीकारे खशाच््रव्यवषारलापं नाध. mare | ata चेति । क्मिकयोाः खप्रकाशयोः च्तशिकन्षानयेमिया ्राह्ययाहज्रत्वमयक्तमभ्यपगतश्च, तथा च aaraculaw न यक्ता धर्प्रितियोागिनामिंचः परेड wages भेदग्रहायोगात्‌, तथाच तयोाभदयाइकस्याय्यात्मा तद्धित्र Ty: | रवं Wary Yes.

~ — ~~ ———

* अथेप्रत्यय {र्ति sre |

[अ.२।पा०२| WYTAMSAVT | YOR

प्ाद्चयाहकःतवानपपत्तिः, arg विश्नाममेद प्रतिज्ञा चणिक- लादिधम्मप्रतिज्ञा सखलच्णसामान्यलच्णवास्यवाखकला विद्याप- इवसदसद्धमाबन्धमेक्षादिप्रतिज्ञाञ्च खशास्तगतास्से दीयेरम्‌। किद्चान्यद्धिन्नानं विज्ञानमित्यभ्येपगच्छता वाद्याऽयैः WAI: कु- दामित्येवजातीयकः SAAT दति वक्रव्यं। विज्ञानम- maa दूति चेत्‌ वाद्चाऽ्य्थीऽनश्यत एवेति युक मभ्युपगन्तु | श्रथ विज्ञानं प्रकाशात्मकलात्‌ प्रदौपवत्‌ सखयमेवानुष्डयते म aur ararsad इति चेत्‌, अ्रत्यम्विरद खात्मनि क्रिया- मभ्यपगच्छसि श्रप्निरात्मानं द तोतिवत्‌ । अ्रविरद्धन्तु लाक प्रसिद्धं खात्मव्यतिरिक्रेन विन्नानेन वाद्धा्यैाऽनुग्धयत इति

[रा

न्तेदाभावे इदं चणिकम सदिति प्रतिच्ना न aT सव्वेता या- ठन्तं यक्लिमाचं खलत्तणं च्यनेकानुगतं सामान्यमतद्या र्त्ति रूपमिति परत्ना न युक्ता, सन्यनेकाथानां च्नानमाचरतवेन नियः परेणवादुन्ना- नत्वात्‌ SACHIN वास्यं प्वेमोलक्ानं वासकम्मिति प्रतिच्लान यक्ता, तये भिन्नस्य च्चातुरभावात्‌ । विश्वा विये पञ्चवेाऽविासं सगः, तेन नीलमिति aaa, नर्विवा्मिति श्यसद्धम्मेः, खमन्तमिति सदस sar, सता विन्नानस्यासतोा atime चामन्तंत्वादिति प्रतिच्चा CHA, खगेकारयं्ञानसाध्यत्वादन्नानेनास्य बन्धा Wears ae तिच प्रतिच्ना बह्यच्चानसाध्या, च्यादिपदन सामगन्यत KE UE | afad ्ज्यमिति शिष्यण्हितापदंणेाऽनेकच्चानसष्ये Bete, THA प्तिक्तादिव्यवद्ाराय प्राङकमेदाऽकोक्रायये CTT । च्रानाचंयेभदे य्॒नयन्तरमस्तीव्या ङ | किष्चान्यदिति | न्ञानवदर्थस्याप्यनभवाविशेषात्‌ स्वोकारे युक्त rau: | खविषयत्वादिच्चानं खं! क्रियते नाथ॑दपरम्राद्य- त्वादिति शङ्कते! चय fawmafafa | विस्डं खीरृब्धाविर्डन्यजता नाद्धतनयन Arg द्शिंतमद्याहइ। Wadia | चानं aqaufaayt

५९8 रल्नप्रभाभातसिते। [शअ०२|पा०२)

wea पाण्डित्यं acids न चार्च॑व्यतिरिक्रमपि fa- शाम खयमवानुग्धयते खाद्ममि क्रियाविरोधादेव। नन fa- ज्ञानस्य सखङूपव्यतिरिक्र्राद्चत्े ayaa we तद ्यन्येनेत्य- मवस्वा प्राप्नोति। अपिच प्रदीपवदवभासात्मकलवात्‌ Was शलानान्तर BWI: समलादवभाखावभासकभावानृपपन्तेः कन्पनागरथेक्यमिति। तदुभयमथ्यसत्‌ विश्चागय्रदणमाच एव विज्चामसाकिथहणाकाङ्खानुत्पादादमवयखाश्रङ्ानपपन्नेः, सा- खिप्रत्यययाख् खभाववेषभ्यादुपलब्ध्यपलभ्यभावे पपत्तेः, खयं fage माक्षिणाऽप्रत्यास्येयलात्‌। किच्चान्यत प्रदीपवदिज्ञा- ममवभासकान्तरनिरपेचं खयमेव प्रयत दति waat प्रमा- wag विन्ञानमनवगन्त॒कमिल्युक्रं खात्‌ ग्रिलाघनमध्यस्प्र- दौपखदखप्रयनवत्‌ | वाढमेवमनुभवदूपलान्तु विज्ञानखेष्ट नः

aa मेाख्यमापादितं वस्ततः खवेद्यत्वमयुक्तमिव्याङ | न चेति । कन्त॑रि feat प्रति गृणते प्रधानत्वाख्यकम्मत्वायागात्‌ सकटटकवेदनकम्म- त्वमसदित्धथः। नच खविषयत्वमाचं खवेद्यत्वमिति aig) भरे विषयित्वस्याप्यसम्भवा[दति भावः ज्ञानस्य खवेद्यत्वभावे दोष- इयं स्यादिति ays). afaia) अनवस्था च. साम्येति Sag पररिहरति। तदुभवमपीति। खनिव्यत्ञानस्य जन्माद्मश्चेन घटव- च्जडस्य खन खायजन्मादिग्रहायागादलस्ि areasaiar alae स्वायां Baw निरस्पत्तत्न्नानवस्छा नापि mafeersagu- ग्यादित्थंः। सत्तो @ सव्यत wie) खयं सिडधस्येति। निर. tae सात्तणाऽसन््वे च्वि विच्नानभेदासिदेः साऽङ्गोकारयं इचर्यः। अ(नत्च्नानखरूपर्धकः च STAT Stara care | किद्धेति।

[ख०्२।पा०२] णाङ्गरब्र्मदखनभ्ये। ५७१५

weary दति चेत्‌, न, श्रन्यस्यावगन्तखच्चरादिसाधनख प्ररोपादिप्रयनदशंनात्‌, आता विज्ञानस्याणवभासखलाविक्गेवात खत्येवान्वद्जिन्नवगन्तरि प्रथनं प्रदौीपवदवगम्यते। साकिणा- ऽवमन्तुख खयसिद्धतामुपङिपता खयं प्रथते विज्ञानमिल्येष Ua मम प्र्स्बवा वाचा यत्वन्तरेणात्रित दति चेत्‌, म, वि- ज्ञानखेात्प्तिप्रध्वंखानेकलादि विग्ेषवत््वाभ्यपगमात्‌ | WA: म्र- दीपवद्िश्नानस्रापि वयतिरिक्रावमम्यलम्रस्माभिः प्रसाधितं॥

वेधम्याच न खभ्रादि वत्‌ ॥ २९ ॥

यदुक्रं वाद्याथापलापिना खभ्नादिप्रत्ययवव्नागरितगा- चरा श्रपि ख्तद्मादिम्रत्यया विनैव वाद्येनाथैन भवेयः प्रत्यय-

fanart ज्ञानान्तरानपेच्तमिति ब्रुवता तस्वाप्रामाणिकत्वमह्णं स्यात्‌ खयं प्रयनमिति ब्रुवता च्राटररन्यत्वश्चोक्तं स्यात्तथा च Wear. नाविषयत्वाच्छिलाखधप्रदीपवद्सदोव faa स्यादतस्तसाच्छेटव्य xau: | विन्नानस्य खान्यन्नाटश्रन्धत्वमिटमेव त्ववाईऽपाद्यते, न चा- सत्वापत्तिः च्वाचभावादिति are) ea च्नाटरतवादिति शाक्यः wea, वाणए्मिति। अभर च्ाढन्नेयत्वायागात्‌ ज्लाच्रम्तरमावश्च- कमिति परिदरति। नति। विमतं fara खातिरिक्तवद्यं केद- त्वादेइवदित्ययः। अतिरिक्तः areal किमन्यवेद्यः waar वा खाद्ये- aan इितीये विच्ञानवाद खव भश्न्तरेखाक्तः स्यादिति wea | साच्िख इति। त्वया fend जन्मविमाश्युक्तसुच्यते। अतः का- aq जडत्वनियमात्‌ खातिरिक्तबेदयमस्नाभिः- साधितं कूटस्थचि- दात्मना म्राहइकानपेत्तत्वा न्रानवस्य्ेति चोाक्तमता महरेलच्चण्यमा व- यारितवि परिशर्ति। न विक्चागस्येति॥

रवं वेद्यविच्चानवदर्थस्याप्यपलम्नं Quid can, संप्रति जा-

५७६ ` रतप्रभाभासिते। [अरद।पा०र]

त्वाविशेषादिति, तत्‌ प्रति ama, अ्रतराच्यते, न खभ्रादिम्रत्य- यवल्ना्रतुप्रत्यया भवितुमरन्ति। कस्मात्‌ Suara । वध्ये fe भवति खप्रजागरितयेः किं पुनर्वेधम्ये बाधाबाधाविति Ba: बाध्यते हि ware aq प्रबुद्धस्य मिय्यामयेा पलयो मदाजनसमागम इति न afa महाजनसमागमा fa- द्राम्लानन्त्‌ मे मनो बण्डव, तेनेषा भ्रान्तिरुदग्डवेति। wa मायादिषख्वपि भवति यथायथं बाचः। न चेवं जागरिताप- लभं वस्त॒ स्तम्भादिकं कस्याञ्चिदण्यव्रस्थायां बाध्यते, afa 4 wfatat यत्‌ खभ्रदशंनं, उपलयिस्तु जागरितद्ंनं खल्यु- पलब्ध्याख्च प्रत्यत्तमन्तरं खयमनुग्धयते, श्र्थविप्रया गसम्पयो- गात्मक TE U4 समरामि away उपलब्धमिच्छामि इति,

afeata खप्रादिविक्लानवन्र agqeaafaaaara टूषवति। वधम्याच्ेति | faaa fafaaad साध्यमत पारमाथिंकविषयम्‌- aa, अथय वा वयवषहारिकविषयग्ुन्यत्वं, नाद्यः खप्रादिविभ्नमागा- मप्यथालम्बनत्वेन दृष्टान्ते साध्यवेकल्यात्‌ | न दितीयः सिडधसाघनात्‌, इति खचस्थचकारायः। दतीयेतु यवशारदण्ायां बाधितार्चया- fea उपाधिस्त्यिद। बाध्यते हीत्यादिना | निद्राग्लामनिति ace- Safe: | साघधनव्यापकत्वमिव्याह। न चेवमिति । किच्च प्रमाण्जान्‌- भव उपलब्धिः प्ता sas खप्रल्लानदृरटान्त इति Tusa | परमतेन खभ्रस्य स्मतित्वमक्गोकल्ाद । खपिचति | सतिप्रत्च्ताप- लब्धवेधम्ान्तरमाह। थ्विप्रयोा्गति। सम्बन्धा वत्तंमानख wa तेस्था विषय इति निसालम्बनमव्वमप्यस्याः कदाचिद्धवेत्‌ न संप्रयक्त- बत्तमानायमाच्रय्ादिश्या उपकल्षमधेरिति भावः। पुन्बाक्तप्मायाप्रमः

[खअ.२।पा०श] श ङु ब्रश्यद्नमभष्ये। ४७७

waa सति न शक्यते ay भिश्या जागरितेापलसिर्पखथि- त्नात्‌ खभ्रापलसिवदि्यभयारन्तरं खयममुभवता। न 4 € ©^ सान्‌भवापलापः प्राज्ञमानिभियकर ; कतु । श्रपि चामुभववि- रोाधप्रसङ्गात्‌ जागरितप्रत्ययानां खता निरालम्बनतां वक्रुम- WHAT खप्नप्रत्ययसाधम्यादक्रुमिग्यते। न चया यस्य War धा न सम्भवति Fae साधम्वात्तख्य varfaafa | विरुष्णोाऽनग्धयमाग उदकसाधम्यच्छोता भविग्यति। दरि ~A & N aa वेधम्ये खश्रजागरितयाः ॥

न भावोाऽनपलब्धेः 11 Be ॥ ५

यद्युक्तं विनायर्यन ज्ञानवेचिश्यं वाखनावेविद्यादेवाव- awa दति तत्‌ प्रति वक्रव्यं। श्रचोाच्यते न भावा वाखना- मामृपपद्यते लत्पकेऽनुपलबेवाद्यानामयामां । अरापलयि-

waaay | तथैवं सतीति | uy सतौत्य्यः। प्र माबजत्वापाधेनिरालम्बनत्वानमानं न यक्षमिति ara: | auatats निरस्यति । न चेति । बाघमप्याह | पि af); qeat aeraa- भवस्य निरालम्बत्वं war वदि स्यादा किंटृश्टान्ताययद्य. awl पि वक्तं शक्यत्वात्‌, न fe asters awa, यदि न वसता धम्माऽस्ि तदा fa टरटन्तेन, बाधितस्य टण्ान्तसदखेणापि दुःसा- ध्यत्वादतः खता निसरालम्बनत्वाक्ता सालम्बनत्वानभवबाधभिया त्ववा- नमातुमास्मे तथापि बाधो न मद्वतीव्ययेः। उक्घापाधिरस्पि न fra- तव्य इत्याह । दशितिज्त्विति॥ aaa स्ारस्यिता दूषयति । यदप्युक्तमित्यादिना। भाव

Sate सत्ता वा। नन्‌ वाद्याचोनुपलन्यावपि पूव्बपुब्बेवासगाब-

aos सत्रप्रभाभासिते। [चख -२.पा०२]

fafarat हि प्रत्ये arated वासना भवन्ति, अन पलभ्य- मानेषु aay किंमिनिन्ता विचिचा वासना भवेयुः, ्रनादिवे- इच्यन्धपरम्प रान्यायेनाप्रतिषेवान वस्वा च्यवषशारविलापिनो खा- सछाभिप्रायसिद्धिः | याष्यन्वयव्यतिरेकावयीपलापिनोापन्यस्तो बास्रमानिमिन्तमेकेदं rasa नाथंनिमिन्तमिति तावेवं शति प्रहयुक्त द्रथा, विनाथा पखब्ष्या वासनानुत्पत्तेः | श्रपि च विमापि वासमाभिर्थापलभ्धयपगमात्‌ विना ल्व्ापल- ग्या वासनेोत्त्यमभ्यपगमात्‌ अघखद्धा वमेवाग्वयव्यतिरोकावपि प्रतिष्टापयतः । श्रपि च वासना नाम संसकारविशेषाः, Far- राख नाश्रयमन्न्तरेणावकल्पन्ते, एवं लाकं दृष्टत्वात्‌, नच तव वासनाञ्रयः facie प्रमाएताऽनुपलभेः ॥

लादुत्तरोत्तरविन्नानवेचिन्यमस्त बीजाङ्करवदनादित्वादित्यत are watfeasnfa | बीजदङ्रो ce दति, खटष्टेऽपि तल्नातीययोाः का- ययकारगभावकल्यमा यक्ता, इड त्वथानभवनिर्पेच्तवासनेत्पत्तरादा- वेव कश्यत्वाद नादित्वकल्पना निमूलंति नाभिप्रतधीवेचि्यसिधिरि au) नन निस्पच्तवासमानां aa घीवेचिन्यमसक्चे q afta खमेदटद- fafa खम लाऽनबस्थेत्यत are | याविति। वासनानां वाद्यायानभव- ara सति नेरपच्यासिडिन त्वयापि टद््व्ययंः। काय्यत्वयाहकं afacaary | विनेति । शथे गमवक्राय्याणां बासनानां तदनपेद्छलत्वा- यागा त्वदुक्तान्वयादिटृष्टिरिग्यक्तमभिन वाथ पलस्धिवेचिन्यस्य वा- सनानां विनापि भावेन श्तिरेकव्यभिचाराच्चनक्तापि वासनामाच- wa धोवैत्िन्यं किन्त्व थानभेवे सति वासमाऽसति मेवन्वयव्यतिरे. काभ्यां नास्नाम्‌लानभवाबनच्छेदकाथटन्तमवेति बाद्यायसद्धावसिडि- रि त्याह | अपि चेति। वः संसारः समाया लेके दृष्टः, य्या वेगदिष्वाद्याख्यः, खता विच्रानसंच्छाराशां न भावः| खाख्नयामुप- wafcauracare | सप्रिचेति।

[ख ०श।घा०२) शाङ्धगर ब्रहखज्भाष्ये | woe

ATAHATS ॥ 82 I

यदप्याखयविश्चानं भाम वासनाश्यत्वेन परिकश््पितं तदपि उशिकलाभ्युपगमादनवेखितरूपं *सत््रटत्तिविज्ञान- aq वासंनानामधिकरणं भवितुमरति। भ fe काणन्रय- सम्बन्धिन्येकखिन्नन्वयिन्यसति Ree वा खवैर्थैद्िंनि देण- कालनि्मिन्तापेच्चवा सना धीनरूंतिप्रतिसन्धा नादि व्यवहारः स- म्भवति | सिरदूपत्वे त्ालयविश्चामद्धय बिद्धान्तहानिः। afa च विज्ञानवादेऽपि चणिकलाभ्युपगमदस्ध समानलतवाद्‌ यानि वाद्या्यंवादे चणिकलनिबन्धनानि दूषणान्यद्धावितानि उक-

च्धस्त्वाशयविच्चारनं GIT र्यत आह | शशिकातवायेति। खज qe) यदपीति। sera: सयेतरविघाण्वदाखयाख्यिभा- वायेगात्‌ Tras wise सत अाधारलायोगात्‌ सच्चे चणि- चात्वच्याचातात्नराघारत्वमालयविन्लानस्य् दखिकत्वा्रीलादिविश्वानब- feat: ; we afe खआलयविन्नानसन्तानाश्चया वासना इत्यव wie) नदीति | सवकारः कूटस्या at खायात्मा यदि नास्तितदा खम्तानस्यावस्तत्वादे शादयपेच्वा वदासंनानामाघानं faa यख W- तिप्रत्भिश्चेयखः तन्भलेा व्यवद्कारः, वत aa न सम्भवतीव्बयः अरि aren आत्मश्यायिलं तदापसिडान्त care, facta | auafacnrmaatty sae | पि चेति| मवदयनिरासमुपसं- wifa | रखबमिति। शानद्धेयात्मकस्य सब्वेस्य armada विचा- रास रत्वाच्छन्यतावशिष्यव इति माध्यमिकपच्लस्यापि मानमूुलमाश्द्य asec: किमिति न facramcaa are) गून्यति। खादरः एथयकखनारम्भा न कवते रखतान्येव तश्छतनिरासाथत्वेनापि वग्न्त rau | aa fe क्ञानार्थयानाभावः प्रमाडत Sowa: | ननु जा OSA श्रानाचंशरन्यो खबसखाल्वात्‌ खष॒पतिवदित्यत ETE । वेधम्बाच

* खप्र्ोति का awe |

५८. सत्प्रभाभास्ति। [अन्शपार्‌]

रत्यादे पुव्वैनिरोधादिल्येवमारोनि तागोहाणनुसन्धात- व्याजि। एवमेत दइावपि वेनाशिकपसी facraar वादार वादि पक्ता विश्चागवादिपच्तख्च। श्ून्यवादिपचस्त सव्प्रमाण- विप्रतिषिद्ध इति तन्निराकरणाय नादरः क्रियते। न दयं सव प्रमाणसिद्धा लाकव्यवडारोऽन्यत्तत्वमनपिगम्य WYASTET- तुं श्रपवादाभावे उत्सगंप्रसिद्धेः॥

सव्वेथानुपपत्तेश्च ॥ ३९ ॥ fa बहना सर्वप्रकारण यथा यथायं बैना्चिकषमय उपपत्तिमच्वाय परोच्छते तथा तथा सिकता कूपवद्िदीर्यत एव म काञ्चिदणतापपन्तिं waa, अरतञ्चानुपपनना वैना- शिकतन््व्यवडारः। श्रपि च वाद्याथंविज्ञानश्न्यवाद चय-

म खभ्रादिवत्‌ en wieder Taw: तदत्रेतरावद्ययोः yee. पलव्धयनुपलसपिवेधष्ेलच्चण बाधति ्षानार्थापलसिबाधात्‌ सुषुप्तावप्या- MMA साध्यवेकर्पाच नानृमार्गामय्यंः। fae निस्धिषा- मननिषेधायागादधिष्ानमेव ततत्वं वाचं, तस्य तन्ते न भावः| मान- ताऽनुपलब्धेरिव्याङ । A Ula suse: | उपलन्ध्यन्‌पलवन्िलखयं Beye agate सा चासा बाधितच्चानार्थापलन्यिस्तग्रुप- बाधात्‌ इत्यथः तद्म: | म हयमिति। यद्भाति तच्नासदित्यत्समंवः प्रपश्चस्य न अन्धत्वं बाधाभावादि्यथैः। मन च सत्वासक्त्वाभ्यां विषारा- स इत्वा ^च्छन्यत्वं मिश्यालसम्भवादिति ara: | च्वयिकत्वाशवेति इवं चणिकत्वापदेशाशेति पठगोयं। मून्यत्वविक्डदणिकल्वापदेशादस- FAVA सुगत इत्यर्यः ॥

खगतमतासाङ्व्यमुपसं रति | सब्बयेति । सन्वंश्वस्य कथं विदड

* woufafa de & |

[अ.रपार्‌] शाङ्रब्रह्मदचमाष्य। ust

भितरेतर विर्द्धमुपदिश्नता सुगतेन स्पष्टीरृतमात्मनेाऽसम्बन्ध- प्रलापिलव, प्रदेषोा वा प्रजासु विरद्धाथप्रतिपत्या faawafr- माः प्रजा इति सर्वयाप्यनादरणोयाऽयं सुगतसमयः अ्रेय- स्कामेरिव्यभिप्रायः।॥

नेकसिन्नसम्भवात्‌ ॥ ३३ ॥

निरस्त; सुगतसमयः, विवसनसमय ददानो निरस्यते। सप्त

चेषां पदाथाः सम्मता जोवाजोवाख्लवसवरनिजंरबन्धमाचा : १ Ae > + ~

माम। संरेयतस्तु द्वावेव पदाथा जोवाजीवास्यै ययायागं तया-

प्रलापसत्ाह | प्रदेषोा वेति | वेदबाह्या खव प्रजा याद्या, खता ग्नन्त्येकमुलस॒गतसिङान्तेन वबेदसिद्धान्तस्य विरोध इति faz y भंकस्िप्रसम्भवात्‌ | मक्तकच्छमते face मृक्ताम्बरायां मतं बि ख्यं भवति afacea डति प्रसङ्सङ्तिमाह | निरस्त डति। ca- wi ब्रह्मेति वैदिकसिडान्तस्यानेकान्तवादेन विरोधोऽस्ति न वति त. wey मानमनान्तिमृलत्वाभ्यां सन्दे ङ मानम्‌लत्वात्‌ विराध इति पून पच्फलमभिसन्धाय तस्तमपन्धयम्यति | an afa | जीवाजीवा भादल भाग्यो, विषयाभिमस्येन डब््रयाणां vefacrea:, at संर्शातिर्ति संवरो यमनियमादिः, निजर्यति नाग्यति कण्मघमिति fasic- ससप्रशिलारोहणादिः, बन्धः कम्मं, मेः कम्मेपाशनाश् सत्यलाकाका- ्भप्रतिष्टस्य सतताद्धगमनं। नन्वाख्वादीगां भेग्याग्तभोवात्‌ कथं सप्तत्वमिव्यत ary | dauafefa | सं्ेपविस्तराभ्याम्‌क्षायषु मध्य- acy विसतारान्तरमाइहइ । तयारिति । afer ara: साङकेतिकः पदाचंवाची। जीवखासावल्िकायखेव्येव्येवं वियदः। way गल- न्तीति पुद्रलाः परमागसद्ाः कायाः,सम्यक्‌ प्रङश्यममेयेा घमः, ऊ- गमनणशोलस्य जीवस्य देहे fafaeqcaa, खावरखाभाव aaa EGU: | पद्पदार्थानामवान्तरमेदमाद। सबषामिति। waar: |

* ofazaifa de ¢!

yee Tamaraifaa | [ख ०९।पा०श]

रवेवशान्तभावादिति aaa, तयारिममपरं प्रपश्चमाचचते, षश्चाखिकाया नाम जोवास्तिकायः पुद्रलास्तिकावः waithe- कायः अध्मास्तिकायः wrarafearaafa 1 स्वैषामणे- षामवान्तर प्रभेदान्‌ बहुविधान्‌ सखसमयपरिकर्पितान्‌ ada- न्ति। aaa चमं सप्नभक्ोमयं माम न्यायमवतारयन्ति। स्यादचि

भीवास्तिकायस्तिविधः wast नित्यसिडः evar: केचित्‌ साम्मरतिकमक्ताः कोचिद्भडा दति पद्लास्तिकायः Stor एथिव्यादोगि चत्वारि भतानि wat जङ्मश्चेति। प्रखत्तिख्ितिलिङ्ा waraar- amt) खाकाश्ास्तिकायोा दिबविधः लोक्राकाणः सांसारिकः, arat- RAW: HATS fa | बन्धाख्यं कमादनिधं चत्वारि घातिकमार्बिं चलाययघातीोनि | तच क्षानावस्योयं दशमावर्यीय माडनोयमान्तय्-

शति घातिकम्माखणि। तत्वश्नानाच्र मृद्छिरिति ज्ञानमाद्यं कम्म, च्या खेततन््र्वणान्न मुक्छिरिति नानं दितीयं, awa तीर्थकरपदभ्नितेष मेच्वमामेष विदेषानवधारवं माङनीयं, मेच्तमामेप्रडचिविन्नकरब- aaa, मानि चत्वारि Siw घातिक्षमासि। खअयाघा- लीनि चत्वारि कमाणिषेदनीयं नामिकं मोचिक्मायस्कमिति | मम जेदितय्थं तत्वमस्लोत्यभिमानोा वेदनोयं, wanareaq aaa नामिकं, ww भवता रेशिकस्यादेतः fred परविदधाऽकोव- मिमाने गाचिकं, भरोस्श्धित्ययं कमं ara | थवा युकरशाखित- मिशितमायष्कं, तस्य ततत्वक्तानानवूखदेहपरिणामशक्तिगाजिक, ज्- क्स्य तस्य अवीभावान्सकककलमावस्याया बदद्‌ावश्यावाखारम्मकः करियाविश्चेषोा नामिकं, सक्रियस्य जाठसाभिवायुभ्यामीषदर्‌घनोभावोा वेद नी यं | तत्ववेद मान्‌ कूलल्वात्तान्येतानि तत्वाक्दकड्ङ्गपुद्रखाथत्वाद- धातोनि। तदेतत्‌ aan Baretta, खाङ्वादिदार्तिडय प्रकिया माममून्येति यातयति | खसमययरिकल्वितानिति | खीवव- न््सद्गत*माचकस्ितानिलयेः | पदाथानामुक्तानामनेकान्तन्ं वद्‌ न्तीत्या इ | सव्ब॑चेति | अस्तित्व गा ख्तिल्वविरडधमंदयमादाव Teast

* मानेति सा* ₹।

[Seoxinter] WIT CAGST ATS | ५८९

स्तान्नास्ति wee चमास्तिचस्यार्‌ ana: ercfe चाव- कव्य स्याश्लास्ति wang स्यादस्ति च नास्ति wanag- ल्छेवमेवेकलनिल्यलादिष्वपोमं सप्तभङ्ोनयं याजयन्ति, war- SEY, नायमन्यपगमो ym cf कुतः एकस्िन्नन्भवात्‌। न asia धर्मिणि युगपत्‌ खदसक्नादिक्सिद्षम॑समावे्ः सम्भवति श्ोतेष्छवत्‌ । ये एते सप्त पदाथ निधारिता एतावन्त

न्यायं योजयन्ति संप्तानामल्ित्वादीनां भङ्गानां समादरः सप्तभशङ् तस्या नयो न्यायः घटादे सन्नात्ममना सदकरूपतवे प्रारणात्मनाप्यस्येव स इति तत्‌पाप्तवे यन्नो न wea घटलत्वादिरूपेय कथञ्धिदस्ति, प्राप्यत्वादिरूपेख कथचिब्रास्तोत्धेवमनेक रूपत्वं वस्त माचस्याख्येयमिति भावः| किंते सप्तभक्ास्तानाहइ । स्यादस्तीति । स्यादित्श्ययं तिङन्त. प्रतिरूपकं कथयञ्िदथकं, स्यादम्ति कथञ्िदस््ोत्बर्थः, खवमयेऽपि। व्र वल्त॒नोाऽस्तित्व वाष्डायां Beeler ay) प्रवन्तंनास्तित्व- aera स्याच्रास्तीति feta ay: | व्रमेलाभयवाभ्टायां ace afer वेति eatar uy । युगपदुभयवण्कायां afe aeifa शब्द इयस्य BPRCHALWA स्याद बक्तव्यत्वं चतुथा भङ्ः। खाद्य- चतु्यंभक्येबष्डायां स्यादस्ति wanes पमा wy | इतीय. चतुर्यच्छायां wate चावक्व्यखखेति wet ay: | ढतोयचतुर्थे- छायां wefe afe wanadfa सप्तमा ay डति विभागः खवमेकत्वममेकत्वं चेति इवमादाय स्यादेकः स्यादनेकषः स्यादेका.ने- कख WITHA: स्यादेका वह्नयः स्ादनकाऽवक्षययः स्यादेकाऽनेज- खावक्तयख्चेति, तथा स्य्रिव्यः स्याद्नित स्वादुं | खवमगेकरूप- त्वेन बस्तनि प्रा्तिव्यागादिव्यवहारः सम्भवति रकरूपत्वे aa स- व्व॑ च waite व्यवद्ार बिलोपापत्तिः स्यात्‌,तस्मादनेकान्तं स्वं मिव्येकरूपत्रद्यवादबाघ इति पापे सडान्तर्यति। aif) यदस्ति तत्‌ SAT सव्वंदास्चेव यचा AGI) ग चैवं ततप्राप्तये wa a

५८४ रस्न्नप्रभाभासिते। [ख०र।पा ०२]

एवंरूपाखेति ते ada वास्यः नेव वा aar |: Tatar fe तथा वास्यः रतथा वेत्यनिधारितरूपं ज्ञानं संग्यश्ानवदप्रमाएमेव स्यात्‌ । नन्वनेकात्मकं वस्लिति निद्धौरितदूपमेव ज्ञानमत्पद्य- मानं संग्रयश्जानवन्नाप्रमाणं भवितुमरति, नेति wa: निरङ्ु्ं Waal सर्ववस्तुषु प्रतिजानानस्य निद्धारणस्वापि agarfa- शेषात्‌ स्यादस्ति स्यान्नास्तोल्यादिविकल्पापनिपातादनिघीर- एात्मकतेव स्यात्‌, एवं निद्धारयितुनिद्धारण्फलस्य च स्यात्‌ पक्तेऽस्तिता ure aa नास्तितेति, एवं सति कथं प्रमाण तः संस्तो्थकरः प्रमाणप्रमेयप्रमाद्रप्रमितिषनिद्धारिताखपदं

स्यादिति ae, sufi यत्र सम्भवात्‌। safe तन्नाख्येव यथा शरप्रविघाकादि, प्रपश्चस्त उभयविकल्ठण रवेत्येकान्तवाद ण्व युक्ता नागेकान्तवादः| TUT te किंयेनाकारेख वल्सनः सक्तं तेनेवाकारेड- सत्वमताकारान्तरेग, feat? वस्त॒न अकारान्त रमेवास्तदिति वस्तुनः सदेकरूपत्वमेव, न fe दूर स्थयामस्य प्राप्तेरसत््वे यामोाऽप्यसन्र भव- fa, naam प्रापधियतरान्‌ पपत्तेः, ता यथाव्यवष्टारं प्रपद्चस्येक- रूपत्वमास्छेयं माद्य इत्यह | नायःमति | मन्‌ विमतमनेकात्मकं वस्त त्वात्रारसिंवदिति aa, न, घट इदानीमस््येवेत्यन्‌भवनाधात्‌ | fay ज[वादिपदा्थानां सप्तत्वं जीवत्वादिरू्पं चास्त्येव नास्त्ययेति ख नियतं वेएतानियतं्ादये यभिचारः care, य डति, fede पदाथेनिखयोा न स्यादित्याह | इतरयेति | अनेकान्तं सव्वंमिन्येव निखय इति शङ्कते। नन्विति | तस्य निश्वयरूपत्वं नियतमनियतं at ag बस्त॒त्वस्छ त- समितरेवेकरूपनिखये व्यभिचारः, fae तस्य संशयत्वं wears! मेति wa sfa) प्रमायामक्तषन्धाय प्रमाच्रादावतिदिश्ति। रख्वमिति। निधार्मं फलं यस्य प्रमाणाद्‌ स्तस्य यः| Taq सवंचानिधारय स- न्धुपदेणो निव्कम्पप्ररुसतिख न स्यादित्वाइ |) रुवं सतोति। अनेकान

[अ०२।पा ०२] णाङ्र ग्रहा ङषभाष्ये। ५८५

-शक्तुयात्‌, कथं वा तदभिप्रायानसारिणसदुपदि टेऽयैऽनिधीा- रितरूपे प्रवत्तरन्‌ । एेकान्तिकफलत्वनिधारणे हि सति तत्‌- साधनानष्टानाय सवा लेाकाऽनाकुलः WANA नान्यथा, च्र- तखानिधारिता्थे wet *प्रलपन्‌ मन्ताक्मसवदमुपादेयवचनः Bra) तथा पञ्चानामस्तिकायानां पशत्वस्चाऽस्ति वा नासि वेति विकल्षयमाना स्यात्‌ तावदेकस्मिम्‌ पचे पलान्तरे तु न स्या- दित्यत न्दृनसद्चालमधिकलवं वा argara म चेषां पदाथीना- मवक्रव्यतवं सम्भवति अवक्रयाखन्नेष्वेरन्‌ उच्यन्ते चावक्षव्याखे- ति विप्रतिषिद्धं। उखयमानाश्च तथेवावधायन्ते नावधार्यन्त दति च, तथा तदवधारणफलं सम्यग्द्नमस्ति aria ar, एवं तदिपरीतमसम्यग्द्श्नमण्यस्सि मास्ति वा, एवं तदिपरोतमस- म्यग्द्‌ भनमप्यस्तिवा नासि वेति प्रलपन्दमत्ताग्मन्तपक्चस्छेव स्यात्‌। न प्रत्ययितव्यपच्चस्य खगापवगयाख ws भावः पके खाभावस्तया

वादे अखख्तिकायपञ्चुत्वमपि न स्यादि्याङ। तथा परञ्चानामिति। यदु- क्तमवक्तवयत्वं तत्‌ किंकेनापि शब्देनावाच्यत्वं उत सक्ृदमेकश्न्दावा- त्वं, नाद्यः aaa, न चैषामिति | उच्यन्ते चावक्तथा- feucfcfa wa: | न डितीयः सरृदकवक्तमखजानेकश्ब्दानामप्रसि- डगिषेधायागात्‌ शेषम्याध मखभेदात्‌। न चायस्य यगपदविर्डधम्म- वाष्डायां वक्तमकत्वमाचमवक्रव्यपदन faqfaafafa ara, ताद्ग वाष्डाया रुवान्‌त्परन्तरिति। किञ्च विख्डानकप्रलाप्ित्वादषश्त्रनात्त इत्याह । उच्यमानाशखद्यादिना | इति च प्रलपत्चिद्यम्बयः। ayfafa WE: | नाप्रपक्स्ये वान्तगतः स्याभ्राप्तपत्तस्ये्यः | इतच्रासङ्कतोा- ऽनेकान्तवाद इताह | Bala) क्िश्चानादिसिडाःइन्मनिः। wag

* प्ररदयत्रिति awe का०। 4 ह

५८१ रन्नप्रभाभालसिते। [अ०२।पा०२]

wa नित्यता पके चानित्यतेत्यमवधारणायां प्रट़त्यनुपपत्तिः। अनादिसिद्धनोवप्रतोनाश्च खश्नास्वावध्तखभावानामयथा- वष्टेतखभावलम्रसङ्ग;। एवं जीवादिषु पदार्येष्वेकस्मिन्‌ धर्णि सत्त्वा सत्वयेा विर द्धये धमयार सम्भवात्‌ we चेकस्मिन्‌ धर्भऽस- श्वस्य धमान्तरस्यासम्भवात्‌ Bay चेवं सत्चस्यासम्भवादसङ्गत- fazared मतं। एतेनेकानेकनित्यानित्यव्यतिरिक्ताव्यतिरि- काद्यनेकान्ताभ्युपममा निराकृता AMAT: | यत्त॒ WTA Wa- म्थऽणभ्यः weTat: सम्भवन्तीति कल्पयन्ति तत्‌ पुवंशेवाणवाद- निराकरण भिरारतं भवतीत्या न एयक तज्निराकरणाय म्रयत्यते ॥

एवच्ात्माऽकात्ख्यं ॥ ३४ ॥

auafaa धमिणि faqguarearar दोषः wrere प्रसक्रः एवमात्यनाऽपि नोवस्याकात्छमपरोा दाषः wasgqa | ay श्रोरपरिमाणा हि जोव दत्यारता मन्वन्ते। WIT-

डेत्वनणानाग्मु न्ते, GATS इत्या ङंततन्नावषटतखभावा- नां चिविधजीवानां चेविध्यनियमाऽपि a ifaw) खनादौति। प्रपञ्चितं aa निगमयति। रखवमिति। रुतेनेति सन्वासन्वया- tas निरसेने्येः। परमागसंघाताः एथिव्यादय डति दिगम्बर. सिडान्तः किमिद aaadifaaware | यत्विति ॥

जीवस्य देहपरिमाग्रतां दूषयति। wagfa ) aaa मध्यमप- रिमाणत्वं तेनानिनव्यं स्यादर्यः अयोन्तरमाइ। weocrarefa! विपाकः कम्मणामभिव्यतिर्जोवस्य wearin श्रसरेकदेषोा fasta: wifead:; पुततिकादेरे weer जवो न

[अ०्र।पा०२] WIFCAMSAATS | yso

परिमाणतायां च aaqranarsedaa: परिख्छिल wra- त्यते चरटादिवदनिद्यवमात्मनः प्रसज्येत। शरौराणश्चानव- स्ितपरिमाणला नन्‌ व्यजोवे मनुखखश्ररीरपरिमाणेाश्धला पनः केनचित्‌ कमंविपाकेन “fama प्राप्रुवन्न wel दस्तिथरोर argaa, पत्तिकाजन््म च प्रा्रुवक्न हृत्छपुन्तिकाशरीर सफोयेत। समान एष एकस्खिन्नपि जक्मनि कोामारयेवनस्था- विरेषु दोषः। स्यादेतत्‌, अनन्तावया जीवस्तस्य त एवा- वयवा WA WUT सङ्कचेयमंहति च विकाशेयुरिति । तर्षा एनरमन्तानां जोवावयवानां समामदेभरतवं प्रतिविदन्येत वा न वेति ama) प्रतिघाते तावन्नानन्तावयवाः परिच्छिने ci waar । श्रप्रतिघातेऽप्येकावयवद शरलापपन्तेः सवेषामवय वानां प्रथिमानुपपन्तः जवश्याएमाचप्रसङ्गः स्यात्‌। अपिच शरोरमाचपरिक्छिन्नानां जोवावयवानामानन्धं arafaqa- पि way) Wa पायेण दच्छरो रप्रतिपत्ता च केविष्लोवा-

प्रविष्रोत्‌ ¢wiefwefa sta: स्यादिव्य्ः। किच्च ares eats खाना ततः BS युवद शे कचित्‌ स्यादिति छत्खदे इः asta न स्यादि्याइ | समान इति। यथया दीपावयवानां we सङ्कोचो TS विकाश्स्तया जी- वावयवानाभिति। रेहमानत्वनियमं शङ्कते | स्यादि ति। दी पांशवच्नी- aim fuazur cata वेति विकल्यादेऽल्पदोषशद्रश्िरपि जीवः स्यादिति दूषयति | तेषामित्यादिना | दोपस्यतु न uctate: सन्त च्चधिकावयवानां विनाग्रात्‌ | दितीयं दूषयति! ्प्रतिघातडति। अवयवानां निव्यत्वश्चासिङं अल्यत्वादोर्पांशवदिव्याह । अपि चेति। रवं जीवादयवा नित्या इति मते Ceara faced, सम्मति जोवस्य 4 ह

५८८ रन्नरप्रभाभासिते। [अ०्श।पाण्रे|

ववा उपगच्छम्ति तमु्नरोरप्रतिपन्ती च कचिदपगच्छनि द्त्य्येत aware ॥

न च पय्ायादप्यविराधो विकारादिभ्यः ॥ ३५॥

भ खु पय्ायणाप्वयवेापगमापगमाभ्यामेतद्‌ दपरिमाणलं लोवस्याविरोाषेनोपपादयितुः ण्क्यते। ga: विकारादिदोष- भरशक्गात्‌। श्रवयवापगमापगमाग्यां इनिग्रमापूय्यमाणस्यापकची- धमाणख्य च mae fafmarad तावदपरिदाये, विकरि- Ua च चमादिवदनित्यतं प्रसज्येत, aay बन्धमाचाग्यप- गमे बाध्येत, कमेष्टकपरिवेष्टितसछ लजीवस्छाला ववत्‌ संसा- रसागरे निमप्रस्य बन्धनोच्छेद्‌ादूद्धगामिलं भवतोति। fa- चचान्यदागच्छतामपगच्छताश्चावयवानामागमापायिधमवच्ला- देवानात्मलं शरोरादिवत्‌ । ततञ्चावख्ितः कञिदवयव

कोचिदेव कूटस्था अवयवा खन्धे त्वागमापायिन इति शङ्कते | अथेति। SUVARI जीवस्यावयवागमेापायाभ्यां देह मानत्वमित्य्ः। gee परिहरति । न चति | खअगमापायै ware: ) किमागमा- पायिनामवयवानामात्मत्वमस्तिन वा, खाये are, विकारादिदोाषेति। RS बन्धमेोक्ाभ्युपगम इव्त काह | कमारटकेति। व्याख्यातमेतत्‌, SUTRA BG वदम्‌ कश्याम्तरमाद्‌ाय दूषयति | fagfa | अवशिद्ध- चूटस्थावयवस्य waaay eEefafced:; यथादौ. पावयवानां GTR CH AWTS a ATA ATE AIC AT aa aaa पाये Gatfaate | fasfa |) सवंजीोवसाधारणः प्रतिजीवमसाधा- स्था वेत्यथः। MEI अगमपायशोलावयवत्वे सति जियन्त ा- MITT: [कयन्ताऽपयन्तीचन्नानादात्मनिखयाभावादनिमात्तः खा

[ध ०२।पा ०२] शाङ्ग ब्रड्यखच भाषे | ५८९

wata wa, ग च सख निरूपयितुं waa ्रयमसाविति। कि च्चान्यदागच्छन्तसेते जीवावयवाः कुतः प्रादुभ॑वन्ति श्रप- गच्छन्त्य क्त वा नोयन्त दूति ama न fe wea: प्राद्‌- भवेयः श्वतेषु च लोयेरन्‌ अभातिकलान्नीवसख । मापि afy- दन्यः साधारणाऽसाधारणोा वा जीोवानामवयवाधारोा नि- रूप्यते प्रमाणाभावात्‌ किञ्चान्यदनवश्टतखदूपसेवं सत्यात्मा स्यात्‌ श्रागच्छतामपगच्छताञ्चावयवानामनियतपरिमाएलात्‌, अत॒ एवमादिदेषप्रसङ्गात्‌ न पयायेणाप्यवयवेापगमापग- मावाद्मन श्राञ्रयितुं शक्येते। श्रथवा पुण खचेण शरोर- परिमाणस्याह्मम उपवितापवितश्ररोरान्तरप्रतिप्लावका- त्छयप्रसञ्जनद्रारेणानित्यतायां चादितायां पनः पर्यीयेण परिमाणानवसखानेऽपि शोतःषन्ताननित्यतान्यायेनात्मनो नि-

fare | fafa | अपि चावयवार्म्ावयवित्वे जीवस्यानिग्यत्वं वय.

समहवेनासक्ं श्ात्मत्वस्य यावदवयवदत्तित्वे यत्किब्िदवयवापाये- $पि सदयः शरोर्स्याचेतनत्वं गात्ववत्‌ प्रल्येकसमाप्ता Tafa शरोर च्या्मनानालंस्यादता न देहपरिमाशत्वसावयवत्वं खात्मन इत्यपसंह- रति | खत डति | खवस्यायान्तस्माडह | अथवेति । Waa. प्राप्तावक्षात्लाक्किदारेगत्मानिव्यतायामक्घायां उगतवत्‌ सन्तानरूप- खत्मनित्यतामाग्रद्यानेनासरमचयत LITA: | पय्योयेगे्यस् बयाख्या- Sia इति दोडमेदेन पररिमाख्स्यात्मनख्ानवसखानेऽपि नाशेऽपि Sta: प्रवाहस्तदात्मकस्यात्मर्धक्रिसन्तानस्य निद्यतवात्मनित्यता स्यादि- Wa टटान्तमाड | Wala) सिग्वस्त्रं विगतं Gad विसिचो दिगम्ब- सारूषामिव्ययंः। qatar सन्तानादप्यात्नितद्याविरोध डति न

Yeo रत्रप्रभाभासिते। [ख०र:पा०र्‌]

व्यता Uta, थथा रक्रपरारीनां विन्ञामागवखानेऽपि तत्‌- सन्तागनित्धता तददिसिचामपोत्याश्रङ्यानेन खछचेणात्तरम- Ba | सन्तानस्य तावदवस्ते नैरात्यवादप्रसङ्कः, वस्तुलेऽणा- mat विकारादिर्‌षप्रसङ्ादस्य पचस्यान पपत्तिरिति ॥

अन्त्यावस्थितेश्ोभयनिल्यत्वाद्‌ विशेषः ॥ ३६ ॥

रपि wae मालावसाभाविनोा जीवपरिमाणस्य नि- त्यलमिव्यते aed पुवंयारघ्याद्यमध्यमयोर्जीवपरिमाणयो- मित्यलप्रसङ्गात्‌ ्रविष्ेषप्रश्क्गः सात्‌ tam एकश्ररोरपरि- माणएतेव स्यात्‌ नापदितापददितश्ररोराम्तर प्राभि: | श्रथ वान्यख

च कुतः, विकारादिभ्यः सन्तामस्यावस्त॒न EAs शून्यवादः सन्तानस्य वस्तत्वे सन्तानश्यतिरेके च कूट स्ात्मवादः, खनतिरेके जम्मादिषि- कारो CAA मुक्यभावदोष ब्टयक्तप्रसङ्ात्‌ सन्तानात्मपच्तोऽनुपपनत्र डति Gare: p

4 स्पृलंद्धच्यावा दषं refs तदेदपरिमाग wa जोव इति नियमं दूषयति अन्त्येति | न्त्यशरोरपरि मागस्यावस्थिते निंत्त्व- दशनादुभयोारादयमध्यमपरिमाग्यार्मि्त्वप्रसङ्गादविश्टेषस्रयाजां नि- त्परिमाणानां साम्यं स्यादिर्डपरिमाशनामेकचायागादिति a- याजना। च्ाद्यमध्यमपरिमारे faa खात्मपरिमाङ्त्वादत्यन्तपरि- मावत्‌ | न चाप्रयाजकता, परिमार्नाण्रे सत्धात्मना$पि नाशादन्य- परिमायनित्त्वायागादिति भावः। परिमाग्वयसाम्यापादानएल- माद । wafa, खन्त्यशरोरसमान्येव पवंशरोराखि स्यः विषम- शरोर प्राप्तावात्मनस््ततपरिमागत्वे परिमागचयसाम्यानमानविरोघधा- दित्यथः। ud कालधये परिमागचयमङ्ोछ्यान्त्यटष्टान्तेन faaaa- Tas साग्बमापादितं, THM मुक्घपरिमाबस्यासुत्वस्लत्वये-

[ख ०२।पा०२] शाडगर ब्रह्म खचभष्ये | ५९१

जोवपरिमाणस्यावखितलात्‌ पुवेयोरप्यवसयारवश्ितपरिमाण एव Ma Wa ततखावि्रेषेण सवंदेवाणमंहाम्‌ वा Mar- ऽभ्यपगन्तयया म श्रीरपरिमाणएः, wey सागतवद्‌ा तमपि मतमसङ्गतमिन्युपेचितव्यं ॥

पल्युरसामञ्स्यात्‌ ॥ ३७ It

इदानीं कंवलाधिष्टाचीश्वरकारणवादः प्रतिषिष्यते। तत्‌ कथमवगम्यते, प्रकृतिश्च प्रतिज्ञा दृष्टान्तानपरोधादभिधयापदे- Mega प्रलतिभावेनाधिष्टाटभावेन चाभयखभावस्येश्रस्य खयमेवाचार्येण प्रतिष्टापितवलात्‌। यदि पनर विशेषेणेश्वरका- रणवादमा च्मिह प्रतिषिध्येत 9 varacfatrargrearfa- व्याहारः चकार इत्योतदापद्येत। तस्मादप्रकतिरषिष्ठाता केवलं निमिन्तकारणएमीश्वर cay पका aqrafafeany-

सन्धतरतवे गावस्ते स्तदे वान्य माद्यमध्यमकाणलयोारपि नित्यत्वात्‌ स्यात्‌ प्रागसतेाऽनिन्बत्वायोगात्‌, तया चावि्टेषः कालच्रयेऽपि जीवपरि- मागामेद इत्याह । GU वेति । तस्माद्‌ बान्येकश् रगत्षपणकसिडा- न्तेमाविराधः समन्व्य्येति fax ।

पद्यरसामन्नस्यात्‌। लखितकेश्मतनिरासागन्तरं जटाधारिद्ेवमतं afea निराक्रियते इति प्रसङ्सङ्तिमाह। इदानीनिति। सा- मान्य संखरमिरस cara fa नस्यादिति aga, तदिति | Stfa- fatraraafaare । प्रष्टतिश्ेव्यादिना। प्रतिष्ापितल्वात्‌ फलनि- मित्तेखरप्रतिषेघाऽवगम्यत डद्यन्वयः। व्याहता विर्डाऽभियाहार उक्ियंस्य स तया। खद्दितोयन्रद्य प्रतिकं जगदिति वदता वेदान्त- समग्बयस्य कर्तवेश्रा म प्रकृतिरिति रवादिमतेन facrarsfea a

BER Tawar faa | [चख ०२।पा.२]

कलप्रतिपक्चलात्‌ यत्नेनाच प्रतिषिध्यते सखा चेयं वेदवाद्चेश्वर- कल्यनाऽनेकप्रकारा। कंचिक्ावत्‌ साष्ययागव्यपा्रयाः कल्य यन्ति प्रधानपुरुषयोरधिष्टाता केवलं निमित्तकारणएमोख्रः दतरेतरविलचणाः प्रधानपुरुषेश्वरा दति । मादेश्वराष्ठ मन्यन्ते कार्यंकारणये गविधिदुःखान्ताः पञ्च पदाथाः TW- पतिनेश्वरेण पष्पाश्विमाक्तषायापदिष्टाः, पष्टपतिरोश्वरो निमित्तकारणमिति वणंयन्ति। तथा वैशेषिकादयोऽपि के- faa wafaa खप्रक्रियानुसारेण निमित्तकारणमिति । अत उत्तरमुच्यते। प्य॒रसामञ्स्यादिति। पल्युरौश्वरसय प्रधान- परुषयारधिष्टातलेन जगत्‌कारणत्व नोपपद्यते, .कस्माद्‌साम-

वेति ae aay मानमलत्वाविरोाधे सति वदान्ताक्तादयब्रद्मा- सिह्दिरस्ति फलमभिप्रेत्य सत्वासत्वयारकचासम्भवात्‌ कटत्वापा- द्ानत्वयोारप्येकचासम्भवात्‌ RATA इति WAU कुवंन्नवान्तर- मतभेदमाष। सा चति | PACU All, साह्यशन्यायः चत्वारस मारशखराः शवाः पाखुपताः कारकसिदडधान्तिनिः कापालिक्ञाखेति। सव<प्यमी मद्ेश्सरप्राक्तागमानुगामित्वाग्माद्श्ररा उच्यन्ते! Ws महदादिकं, कार्णं प्रधानं खर, यागः समाधिः, विधिः faa खानादिः, दुःखान्ता ala: इति पञ्च पदाथाः। पशवो जीवास्तेषां पा- शरा बन्ध्तन्नाश्ायेत्यथैः। पाशुपतागमप्रामाणात्‌ परुपतिनिंमित्तमेबेति AAA SAMARIA | तथेति। विमतं सकट कं काय्येत्वात्‌ घटवदिति वैशेषिकाः कत्तारमीखरं साधयन्ति, कमफलं सपरि- करामिन्तदाद्टकं कालान्तरभावि फलत्वात्‌ सेवाफलवदिति गातमा दिगम्बराश्च | न्ञानश्णात्कषः क्षचिदिश्रान्तः सातिशयत्वात्‌ परि- मारवदिति साह्यसागतपातन्नला इति मतवात्तं केचित्‌ कथञिदिति। सिडधान्तवति | अत इति | खागमादिना निद्‌षेश्बर्सिदधेः कथं दोाष-

[अ *२।पा०२]] WIT CAN STATA | ५८९

खस्यात्‌। fa पुमरसामच्नस्यं । होनमध्यमात्तमभावेन हि प्राणिभेदान विदधत खरस्य रागदटेषादिराषप्रसक्ररस्मदा- दिवदनोश्वरत्वं प्रसञ्येत | प्राणिकमीपेक्तितलाददोष इ्तित्तेत्‌, न, कर्मंशरयोः प्रवत््यप्रवन्तंयिटले दतरोतराश्रयदेषप्रसङ्गात्‌ । श्रनादित्वादिति देत्‌, न, वत्तमानकालवदतीतेव्वपि काले- ख्ितरेतराश्रयदाषाविश्ेषादन्धपरम्परान्यायापत्तेः। श्रपि चख

avfaare | fafafa म तावत खखागमादीश्र्नियेयः, खागम।. नां निमंलत्वेनाप्रामाखात्‌। न च PCAs मलं तव मानाभावात। नव्वागमरख्व मानं, खागममानत्वनिखये मलनिखयस्तत्रिखये तज्िखय इत्यन्येऽन्याश्चयात। मचपरुषवचसां खता मानत्वं यक्तं, मिया feer- धेन तत्त्वा्यवस्यानाच्, नाप्यन्‌मानादोशखरः aaa: कत्तवेति निर्णयः स- म्मवति,खन्‌मानस्य दृष्टानुसारित्वेन टृरटविपरीताथोसाधकत्वात्‌। तथा च लाके WSU: कत्तारो दद्ल्ताटशा खव AAAI रागदेषादि- मन्तः fag: | यदि लेके विचितच्रप्रासादादिकन्तेरोकत्वाद्यदश्रंनेऽपि ज- reife लाघवादेकत्वं fara निदाषतवश्च कश्येत,तष्िं xara नत्वमपि कख्यता, कत्तर वाफादएनत्वेन लाघवात, अन्यया Bay ayia. प्ररमारवाद्यपादागकल्यनारिस्वात्‌,टृशटलाचेतकर्त्येापादानवसि डिरेकत्वादिकमपि न सिथ्येत। खस्माकनत्वपारषेयतया खतःसिडढपर- माभावया Bal खप्रमयबेधनं दरन्तानपेच्तया भवत्येव लाकिक- कट विप्ररतादितीयकन्लपादानात्मकसरव॑श्वनिदेषेखरनिसंयः | नि. aft च तस्मिन्‌ धमिंयाहइकमानाबाधान्र रामादिराषापादानस्या- वाणः इत्थानुमानिके्ररादिभ्यो वेषम्बं, aflame. सामन्नस्यम!इ | शोनेति । यदि कतुखपादामत्वमटषण्टत्वान्न कद्ययते afe मिद्‌ षत्वस्याप्यटृद्धत्वात्‌ at विषमक्रासेस दोषवानिति द्यािदृष्ेख जगत्कत्ता दोषवान्‌ स्यात्‌ । न चाच धभ्मियाहकानमाननाधः का्ेत्- fare कटं माचसाधकत्वेन निर्‌ाषलत्वादावदासीनत्वात। न चोत्क- Saat जातियापकधम्नापादामा दोषाभावे तद्याप्यविषमकटंकत्वायो- ॐ ७

५९8 रन्नप्रभाभा सिते [ष ०२।पा०२]

प्वन्तंमाखश्णा दोषा दति न्याथविकत्छमयः। म fe कथिद- दवम्रयुक्षः ख्रां परां वा प्रवकतंमानो Quad | खाय wam एव च सवा जमः परार्यऽपि प्रवन्त॑त दल्येवमथसामश्चस्य, खा- यवच्वादीश्रस्ानोश्वरलप्रसङ्गात्‌ | परुषविभेषलाभ्युपगमाच्ेशच- TS परुष चादादीन्याभ्यपगमादसामश्चरं ॥

गा, टद्ाम्तस्धावयापकधम्मायां पत्ते awed द्त्कषेसमा जाति- GUM यदि Banga tam घटवदनित्यः स्यात तहि तेनेव- तुमा सावयवोऽपि स्यादिति न anfaanyw व्यापकं सावय- वत्वं water मिचारादिति भावः ननु प्ाखिकमपेरित Sat विषमफलान्‌ प्रानः करोति न खेच्छयेति wea) प्रागोति। जडस्य Ras: प्रेरकत्वायागाग्मेवमित्ाह | नेति | न चेश्वरपेरितं कमश्वरस्य पेरकमिति arefuary | sata | खतीतक्म॑खा प्रेरित सशरो वत्तमानं कमे ततफलाय पेरयतीव्यनादित्वात्‌ येर्वप्ररकभावस्य नान्‌पपत्तिरिति शङ्कते । अनादित्वादिति तीतकमणेऽपि जडता ऋअरप्रेरकतानच तदपीश्वरेब fea सदीश्ररं प्रेरयति उक्त्या न्धाख्यात्तताप्यतीतकर्मप्रेरि तेशसप्रेरितं .तदेवेखरः वत्तमाने wate फलदानाय प्रस्यतीति चन्न मान्ीनाया मलच्तवावदहाया खनवस्थाया प्रसद्ादतः कमनिरपेत्त cat विषमखष्टे्यसामन्नस्यं दु वारमि- aU! यन्त फलदानं इखरस्य कमनिमित्तमाचं न प्रेरकमिति नाक्र- qa ate, तन्न, विवमकमे कारयितुरीखरस्छ द षवत््नानपायात्‌, पुव- कम पेच्चया कमकारयिदत्े चोक्ताप्रामाणिकानवस््यानात्‌, अस्माकन्त्वेष दव साध्वसाधु कारयतीति निर्वद्यमिति च श्तिमलं पवंकमापत्तया awafata वंषम्यं | fag परमतानसारेगापीखर्स्य रागादिमत्व प्राप्राती्याष। शपि चेति। vwadnafegr दाषा इति ताकिकागं स्थितिः, तथा tac: खायेरागादिमान्‌ प्रवर्तकत्वात्‌ सम्मतवत्‌। न च कारडिके व्यभिचारः परदुःखप्रयुक्ञखदुःखनि र चछ थित्वात्तस्येत्यथेः। उदासीनः प्रवन्तक इवि च grwafata यागान्‌ प्रत्याह | पुरुषेति ।

[अ०्२।पा०२] जाङ्गगर ब्रहमदखकमभाष्ये | yee

सम्बन्धानुपपन्तशच॥ BE

पुगरप्यसामन्ञस्छमेव, न fe प्रधामपरुषव्यतिरिक्र ई श्वरा- ऽन्तरोण सम्बन्धं प्रधानपुरुषयारोगशिता | म तावत्‌ SAAT: सम्बन्धः सम्भवति, प्रधानपर्षेश्चरा णां सवेगतल्ाज्जिरवयवलाख | मापि समवायलक्षणः श्राश्रयाश्रयिभावानिरूपणात्‌ | arya: afga का्ंगम्यः सम्बन्धः शक्यते करूपयितु, काय्थकारणभा- व्येवाद्याप्यसिद्धत्ात्‌ | ब्रह्मवादिनः कथमिति चेत्‌, न, तस्य ता- द वयलच्णसम्बन्धा पपन्तेः। रपि दागमबलेन ब्रह्मवादी कार- wifgaed निरूपयति नावश्छं तख यचादृष्टमेव सवमभ्टप- गन्तव्यं। परस्य तु दृष्टान्तबलेन कारणादिखरूपं भिरूप- यता queda सर्वमभ्धप गन्तव्यमित् यमस्यतिश्रयः। पर स्यापि सर्व्ञप्रणोतागमसद्धावात्‌ खमागमागमबलमितिचेत्‌, न, द्तरेतराश्रयप्रसङ्गात्‌ ्रागमग्रह्ययात्‌ सरव्नलसिद्धिः सबन्नल-

प्रधागवादे दाषान्तरमाङ Tante: | सम्बन्धेति । Carara- म्बन्धस्य प्रधानादेः प्रय्येत्वायोमात्‌ सम्बन्धा वाच्यः, स च Gara: Vaal aswel) काय्येबलात्‌ प्रेरण्याग्छत्वाल्यः सम्बन्धः कण्यताभि तत we) नाप्यन्य fa) रंखरपेरितप्रधानकाय्यं जग- दिति सिडश्चेत्‌ सम्बन्धकल्यना स्यात्‌, तच्चाद्यप्यसिङमित्थंः। माया- त्रखाशस्लनिवच्यतादाग्यसम्बन्धः, रेवात्मशक्िमिति aa) किच्च वेद- VIAN जलाकटदटग्टत्‌कुलालसम्बन्धो वेदिकेनान्‌सतंदयः। खानु- माजिकेन त्वनसन्थः इति fartaare | पि देति । सवेश्चस्यागम- प्रामाखस्य च प्राप्ताबन्योन्धाञअ्जयः waaay सवंन्नसिडधनिंरस्त-

त्वात्‌, न Waray wea मनोाजन्धमिति खािविरोधाचिबदच्ानन्न- ©

wed रन्प्रभाभासिते। . [oxi gToR]

waarermafafsrcta, तस्मादनुपपन्ना शाद्धयेगवादिना- मोश्वरकल्यना | एवमन्याखपि वेदवाद्याखोशरकल्यनासु यथा- सम्भवमसामन्ेस्टं योजयितव्यं ti

अधिष्ठानानुपपन्तशच ll ae ॥

दतञ्ामुपपत्तिस्ताकिंकपरिकल्यितस्येश्वरस्य । a fe परि- कख्यमानः Haare दवम्टदादौोनि प्रचानान्यधिष्ठाय प्रक न्तयेत्‌ । न चेवमुपपद्यते | न Wad रूपादि दीन ञ्च प्रधान- मीश्वरे सखा धिषे यं सम्भवति, सटदादिवैलचण्यात्‌ ॥

करणवच्चेन्न भोगादिभ्यः ॥ ४० ॥

स्घादेतत्‌, यथा करणयामं चच्तुरादिकमप्रत्यच्ं रूपादि ही- मश्च पुरुषाऽधितिष्टति,एवं प्रधानमोश्रोऽधिष्टाखतोति,तथापि नोपपद्यते | भागादिदभंनाद्धि करणग्ामस्याधिष्ठितलं गम्यते, न चाच भोगादयो दृश्न्ते। करणयामसाम्ये चाभ्यपगम्यमाने

मि ee,

ख्पमाऽनवक्राणएादिति भावः प्रधानवत्‌ परमागनामपि नििस्वयवे खस्य सयागाद्यसन्वात्‌ Tas, Ta चेश्वरस्य दोाषवदक्त- faare | रखवमन्याखपोति।

इखरस्य प्रधानादिप्रेरयानेपपन्तेख wagqeafaare Garett | खधिदानेति। प्रधानादिकं चेतनस्यानधिषेयं प्रयच्चत्वादोखरवद्याति- Taha ग्टद्‌ादिवच्चेत्यथंः।

amie यभिचारमाशद्धय निषेधति । करणवदिति | रूपमद्ध तं नास्ती ्प्र्च्चत्वस्फटयति | सू्पति। खभोागाहेतुत्वे सतीति विश्ेष- arn भिचार् care) तथापीति। भागः एखदुःखान्‌ भवः, खादिप-

[ख.२।पा०२] शार ब्रह्य AAT | ५९७

संसारिणाभिवेश्वरस्यापि भोगादयः WaT) BUTI aT खच्दयं व्याख्यायते श्रधिष्टानानुपपन्तेख । इतञ्ानपपस्ति- स्ताकिकपरिकल्पितखेश्वरस् | साधिष्ठानो fe लाकं attr राजा राद्रसयेश्वरा दू ते न निरधिष्ठानः, wry तद्‌ दृ ्टान्त- aay Barat कल्पयितुमिच्छत रैश्वरस्यापि किञचिच््छ- रोर करणायतमं aafeas स्यात्‌, म च तदषंयितु शक्यते । खष्युत्तरकालभाविलाच्छरीरस्य प्राक्‌ ष्टेखदनु पपत्तेः निर- धिष्टानले चेश्वरस्य प्रवन्तकलवा नपपन्तिः, एवं लाके दृष्टवात्‌। करणव भागादिगभ्यः। श्रय लाकद्श्नामुसारेेश्वरस्ापि

दात्‌ विषयानभवयहः| नच यत्‌ येनाधिष्छेयं तत्तदीयभगदेतुत्वे सति प्रद्यच्तमिति वतिरेकब्याप्ता करेषु व्यभिचारतादवस्थ[मिति वां भेगदतुत्वविशिद्टप्रत्यच्तत्वस्य हेतुत्वात्‌, करणेषु च विष्रघणाभावेन विशिद्धिस्य हेतार्भावात्‌। नच विशष्यवेयथ्ं पराथपाचकाधिष्टेय- MISIST यभिचारात्‌। न च प्रधानादेरीशखस्प्र्यच्चत्वािष्रेष्यासिडिः, ष्पतोल्दरियत्वरूपा प्र्यच्तत्वस्य सतत्वादित्यभिप्रायः। जीवे करणता भा- UTA दृश्यन्ते, LIT तु प्रधानकछृतात्ते न दृश्यन्त रत्यत्तरा्थः। वि- पच्च दाषं बदन्‌ प्रयोजकत्वं हेतानिरस्यति। कर्येति। प्रधानाद्‌ः प्रयत्वाकोकारे प्रेस्कमेगरेतुत्वं खादतीशियद्य vaw भागरेतुत्वनि- यमादिः | इत्रदयस्यायान्तरमाइ | अन्यया वेति | यः प्रवत्तंकञ्ेत- ` नः स शरोरोतिलाकं BAS TT | इशखसस्यचशसीरानपपत्तनं प्रवत्त- कत्वमिति aarware | इ तखेति | विमतं eat काय्यत्वाद्रारट वदिति MII CA सश्र qe: wifeaa, तच्दापत्तिं निरस्य ति। न च तदणेयितुमिति। a a fae ate aaa प्रागपि सम्भव- तीति वाच्यं, wie भोातिक्षलनियमादि वथः | अतच्वश्रीर खवेश्वरः इव्त खाइ । निरधिशानत्वे चेति | जीवस्यव शरीर भोतिकं रंश्ररस्य

५९८ रुन्रपभाभासिते। [अ०२|पा०९]

किञ्चित्‌ करणानामायतनं अरोग कामेन RVI, एवमपि नोा- पपद्यते । सशरीरत्वे हि सति संसारिवद्धागादिप्रसङ्गारोश्र- स्याणयनीश्चरलं प्रसज्येत ॥

अन्तवत्वमसवेज्ञता वा ॥ ४९ ॥

द्तखामुपप्तिस्ताकिंकपरिकल्पितखयेश्वरस्य । स टि सवज्ञ- सेर ्थपगम्यते अनन्तञ्च, अनन्तं च प्रधानं अनन्ता परुषा मिथो भिन्ना श्रभ्यपगम्यन्ते। तच सवज्ञेनेश्वरेण प्रधानस्य पुरुषाणामात्म- नसे यन्ता परिच्छिद्यत वा नवा परिच्छिद्यत, उभययापिदो- सोाऽनुषक्र एव | कथं पूवस्िंख्तावद्धिकल्पे यत्ता परि च्छिन्नलात्‌ प्रधानपरषेश्वराणामन्तवत्वमवश्छम्भावि, एवं लोकं दृष्टलात्‌ | यद्धि लाक इयत्तापरिख्छिन्नं ag verte तरन्तवदृष्टं, तथा प्रधानपृरुषेश्चर यमपोयत्तापरिच्छिन्नलादन्तवत्छात्‌ | सद्या परिमाणं तावत्‌ प्रधानपरुषेश्चरत्रयरूपेण परिच्छिनं, खरूप-

तु खेच्छानिभितं प्रागपि स्यादिन्घाशङ्ं निरस्यति। करणवदिति, करणान्यव सन्तीति करबवच्छरीरः, सच्छामयशरीरकल्यनेवान्‌पयन्ना मानाभावात्‌ टषटमोतिकत्वनियमविरोधाश्च इति मन्तव्यं ॥ खवमीखरस्य FRAT कटंत्वनिर्ययो नेव्युपपाद्य नि्त्वसर्व्॑त्व- निगयोाऽपि न सम्भवतीत्याह ara: | खन्तवकश्वमिति। प्रघाव- पुरुषे खर यममिन्धं ड यत्तापरिच्छिप्नत्वात्‌ घटवदिव्ाह | पुवंस्मि्रि- fa| सह्या वा परिमायं वेयत्ता। तथाच निखितसङ्कात्वाज्निख्ित- परिमागलाखेति हेतुदयं। यद्यपि सङ्ावत्वमाच्रं हेतुः सम्भवति वथा- पि सवंश्नतवनिखयेन tafafafacrd दयोतयितुं निखितपदं, तक्राद्य- तारसि्िनास्तीत्याहइ | सष्यापरिमाण्मिति | agraeafaa: |

[खअ०२।पा०२]] WF CHGS ATS | ५९९

परिमाणमपि तद्‌ गतमीश्चरेण परि च्छिदेतेति। परुषगता च महासा, aay इयक्नापरिच्छिन्नानां मध्ये ये संखारान्मच्यन्ते तेषां संसारोऽन्तवान्‌ संसारिवश्च तेषामन्तवत्‌, एवमितरेष्वपि क्रमेण म॒च्यमानेषु संसारस्य संसारिणां चा म्व स्यात्‌ । प्रधा- नश्च सविकारं परुषाथंमोश्वरस्याधिष्टेयं संसारवक्वेनाभि मतं तच्छन्यतायामोश्धरः किमधितिष्ेत्‌, किं विषये वा सर्वज्नतेश्वरते स्छार्तां। प्रधानपङ्षेश्चराणं Gana सत्यादि मल्लप्रसङ्गः, MUA च श्एल्यवाद प्रसङ्गः | श्रय मा देष दाष LAAT विकल्पोऽम्धेपगन्येत म प्रधामख्छ पुरुषाणामात्मनखेयत्तेश्वरेण परिच्छिद्यत दति। तत face सवन्नलाभ्युपगमहदानिरपरोा दाषः प्रसञ्येत, तस्मादप्यसङ्तस्ताकिंकपरिग्टदीत ई्खरकार- एवादः ॥

दितीयद्ेतुं साधयति। खरूपेति | प्रधानादय निखिवपरिमाणाः aq- तोऽभिन्रत्ात्‌ घटवदित्यथैः। मन्‌ प्रधानपुरषेश्ररास्त्रय इति च्रातेऽपि अजीवागामानन््यात्‌ कचं सहानि यस्ता | परषेति । जी वस्या. पोखरेख निखीयेत नमिश्वये aquaria) छेतुसिडे फलमाह | ततसखेति | माषराशिवत्‌ कंषाशव्नीवामां सङ्ुसतद्रन्धख- मश्येदिग्येवं adam Karat न्यं जगत्‌ स्यादिः नित्यस्यानवण्र- धादिति भावः। नन्‌ eae: शिष्यताभिति चेत्र तस्यापि भितब्रतनान्त- बक्वात्‌ | क्िष्ेशितव्याभावादोखसभावः स्यादिह | प्रधानमिति। दाषान्तरमाङ | प्रधानेति । डयन्तानिखयाभावान्र waata इतीयं WFe | येति | इयत्ता नास्ति न निखोयते tery: | प्रधानादय) सषा परिमाखवन्तः गव्यताश्नावादि वदित्यनुमानादस्ती यन्ना, TATA WaT Aa, स्यन्तायां चान्तवत््वमप्यच्चतमिति परिहर्ति। तत डति । तस्मात्‌ केवलकर्लं्ररवादस्य निमुललवाब्र we पादानादये- ऋअस्समन्वयविराघ दति सिडं।

९१०० सन्रप्रभाभासिते। [षखन्यपाणर्‌]

उत्यत्यसम्भवात्‌ ॥ ४२ ॥

येषामप्रङतिरधिष्टाता केवलनिमिन्तकारणं ईश्चरोाऽभि- मतस्तेषां WS: प्रल्याख्यातः, येषां पनः vafagrfysrar चा- भवात्मकं कारणमीश्ररोऽभिमतस्तेषां पचः प्रत्याख्यायते । ननु खतिखमाश्रयणेनाथयेवंरूप एवेश्वरः प्राक्‌ निर्धारितः प्रुति- aifusta चेति, अुत्यनसारिणो च wa: प्रमाणमिति fafa:, तत्‌ कस्य देतारष पत्तः प्रत्या चिख्यासित दति । उच्यते। यद्यणेवंजातोयकोाऽश्रः समानलान्न विसंवादगाचरो भवत्यस्ति ल्वंशान्तरं विषंवादस्थानमिति, अ्रतस्ततप्रत्याख्यानायारमः। तज भागवता मन्यन्ते भगवानेवेकोा वासुदेवः निरश्जनन्ञाम- Wey: परमार्थत, स चतुधाऽऽत्मानं प्रविभन्य प्रतिष्टिता वासुदे वन्युदरूपेण सद्धर्षणव्युरूपेण प्रदधसव्युररूपेण wWaqg- व्युूपेण च । वासुदेवा नाम IWATA, USIU नाम Na, wear नाम मनः, अनिरुद्धा नामारङ्ारः, तेषां

- पश्चपदार्थवादिमाहेखरमतनिरासानन्तरः चतुबयुश्वादः बुद्धं निरस्यति। उत्फसम्भवात्‌। खधिकरणतात्परय्यभाङ । येषामिति | अधिकरगारम्भमाक्तिपति | नन्विति। बेदाविर्द्धांशमङ्गछत् वेदवि- सधं Mardy निराकत्तुमधिकरणारम्भ इत्याह । उचत इडति। ea भागवतपश्चराचागामोा विषयः स किंजोवोत्न्याद्यं्े मानं नवेति सन्देहे बाधानुपरलम्भाग्मानमिति पुव॑पच्तयति। तच्ेति। Garey तदा- गमविरोाधाच्नीवाभिनच्रब्रद्यसमन्वयासिङिः, सिद्धान्ते aca तस्याई- मानलत्वादविराधात्तत्बिद्धिरिति फलभेदः | सावयवलवं निरस्यति | नि- tanta! कयं तद्यंदितीये वासदेव मृत्तिभेदसूचा | सरति | खा

[अन्रापा०२] शाङ्ररद्मद भाष्ये | १०१

दासुदेवः परा WALA: LAT सद्ध्णाद यः काय्ये,तभित्यम्भूतं भ- मवन्तममि गमने पादानेच्या खाध्याययोगेवं्षशतमिदा STRAT भगवन्तमेव प्रतिपद्यत इति, तज यत्तावदुच्यते योऽसा नारा- यणः परोाऽव्यक्रात्‌ प्रसिद्धः परमात्मा सात्मा स श्रात्मनाऽ- त्मानमनेकधा ब्युह्यावख्धित दति, 7a निराक्रियते, ख एकधा भवति faut भवतिः इत्यादि ग्ुतिभ्यः पर मात्मानाऽमेकधा भवस्ाधिगतल्ात्‌। यदपि तख भगवतेाऽभिगमगादिलक्तणमा- राधनं अजस मनन्यवित्ततयाऽभिपेयते तदपि न प्रतिषिध्यते शरुतिखूलये रीश्वर प्रफिधागच्य Wagar | चत्‌ पनरि द म॒च्यते वासुदेवात्‌ सर्ष॑ण उत्पद्यते CHATTY WTA WYATT निरुद्ध <fa अच ब्रूमः, म वासुदेवसंज्ञकात्‌ परमात्मनः ख- दूरष॑एसं न्स Naat: सम्भवति,अनित्यलादि देषप्रसङ्गात्‌ supine fe जीवस्यानिल्यलादयो रोषाः ्रशज्येरम्‌, AAT Hara भगवतप्रापिरभीक्लः Ula, कारणाप्रा्त कायंस्य भ्रवि-

का अ

afte: | सविगेषं meagan ava yaaruare! afaaaya- fate | ययोाक्षषयु वन्तं aduatd निरन्नं विक्वानरूपं परमा- क्ानमिति यावत्‌| वाक्कायचेतस्ामवधानयपूवेकं CAAT EAA

निगमनं, पूजा रस्यायामच्नमूपादानं, सव्या पूजा खाध्यायेऽषत्त- सादिजपः, योगो ध्यानं | तच्राविरडधांप्रमृपादत्ते | तचेवि। समादिः अडावित्तो भूत्वेति “तं यथा यचोपासते' डव्याद्या च युतिः । सत्वम- छग्नत्यरमः' इ चाद्या aia: विब्डाग्रमनृद्य दूषयति। यत्‌ पुमरिति। ARTES STMT: | न्धायोापेतया “खज खाताः इ्यादि- न्धा पञ्चरात्रागमस्योत्यच्ंर मानलाभावनिखयास्जोवाभिन्न त्रद्मसम- न्वय दोयं मिति भावः। जोवलात्यततिं निरस्य Sarna उत्पतति निर-

4a

go स्ननप्रभाभासिते । [अ०२्‌।पा०२]

खयग्रसङ्गात्‌) प्रति्ेधिखति चाचा aerate “नात्मा अतेमित्यलाख ताभ्यः" [अ०२।पा०द्‌।ख्‌०१७] दति । तसमा -दसङ्गतेषा कयना ॥ न च कर्तुः करणं ॥ ४ ॥

दतखासङ्गतेषा कल्पना, यस्मान्न हि लाके कन्तुदे वद तादेः करणं परा्यत्पथ्मानं दृ ष्ठते । wafer च भागवताः "कर्तु जीवात्‌ सङकर्षणसंज्ञकात्‌ करणं मनः प्रद्ुख्संज्ञकमत्यद्यते SSNS तस््मादनिरुद्धसंन्नकाऽषश्ड्ार उत्पद्यते, दति। नते तदष्टान्तमन्तरेणाध्यवसातुं aA | न चेवन्ूतां शुतिमुपल- भामरे॥ |

विज्ञानादिभावे वा तद्‌ प्रतिषेधः ॥। ४४ ॥

श्रथापि स्यान्न* चेते सद्धर्षणादये जोवादिभावेनाभिपरेयन्ते fa aft दैश्वरा Uaad सवं च्ानेश्र्यशक्रिबशवोर्यतेजाभिरेश- awa haat MUA वासुदेवा wad स्वे निषा निर्‌-

zfs) न च कन्तरिति। यस्मात्‌ कन्तुः करडोत्त्तिने trad वस्ना- दस्ता कल्यनेत्यन्वयः |

सिडधानां कर्णानां प्रयाक्ता कत्तति प्रसिद्यथा हिशब्दः qaa fa. aafaare | न चेति | नन लाकं कचिच्छ्ख्यिवरः कुठारं faare सेन ङश्च featifa cufata daa, शिखिना इस्तादिकरयान्तर- MMA कुटास्कट्टत्व यक्त, जोवस्य तु करगणान्तसासत्चाच्न मनसः wea विनेव करयं कटटत्वे वा मनावेयथ्ंमिति ara: | सङ्खषयादौनामुत्पच्य सम्भवेऽपि ब्युहचतुखयं स्यादिति qranraw-

* Fac दूति Se awe |

[अ०२।पा०२। शाङ्ग TATA TAT | १०९

fastat facagrafa, aarara qurafea उत्यत्यसर्भवेा दाषः प्राप्रोातोति। अ्रचाश्यते, एवमपि acafagy खत्यस्यषम्भ- वस्या प्रतिषेधः प्राप्नोत्येव, श्रय मृत्पत्यसम्भवे रोषः प्रकारान्तरे रेव्यभिप्रायः, कथं यदि तावद्‌ यमभिप्रायः परस्यरभिन्ना एवैते वासुदेवादयद्यलार ईश्वरास्तच्यधमाणा नेषामेकात्मकलमस्तो- fa, ततेऽनेकेश्वरकख्पमानर्थक्ये, एकनेवेश्वरेरोशरकायपिद्धेः। सिद्धान्तशानिख भगवानेको वासुदेवः पर माथेतत्वमित्यभ्युपग- मात्‌। अ्रयायमभिप्रायः एकदेव भगवत एते चलारा व्यूहास्त- wurde दृति, तयापि तदवस्छ एवेात्पत्यसम्भवः। म दि वासु- देवात्‌ सद्षंणरात्यत्तिः सम्भवति सद्कषंणाख प्रदयुल्ष्ट, प्रद arerfaqgu, भरतिश्याभावात्‌। भवितव्यं fe कार्यकारण- योारतिश्येन यया wyear: | न हासल्यतिश्ये काथं कारणमि- व्यवकल्यते। AY पञ्चराजसिद्धान्तिभिवीसुरेवादिषु" एकेक- सिम्‌ सवेषु वा जञागेश्ववादितारतम्यरुतः कञ्िद्धेरऽभ्युपगम्यते,

माश्रङ्ते। अथापि स्यादिति। च्ामेश्र्ययोः शक्िरान्तरः सामय qe शरीरसामथ्यं Tae Wei तेजः प्रागद्भ्यं श्तेरन्विता यस्मात्‌ ay- BMA: ARISPCL TIA: | सर्वषामभेखरत्वे TECrsf ware | बाछदेवा रवेति | faerar रागादिगरून्या निरुधिष्ानाः प्रर्यजन्धा जिस्वद्या नाभ्ादिरुहिता Kad: | डंरत्वाच्लन्नासंम्भवा गबा वेत्धाद | तस्मादिति ata सिजान्तयति। asta, रवमपि 'चतुवंशंमोखरत्वेम विच्वानण््धादिभावेऽपोव्यः। प्रकारान्तदः एच्छ- ति। कथमिति किं चत्वारः qa भित्रा रव उतेकस्य विक्रार- Safar: खाद्यमनुद्य.द्वयति। यदौल्लादिना। दितीये विकासः

* vafafafa ate ade! 4 नर 2

९१०९ canara | [च ०२।पा०२]

वासुदेवा एव हि सव बहा निर्विभेषा द्यन्ते । न चेते भगव- द्रहाखतुःसद्धायामेवावतिष्टेरनः ब्रह्मादि सतम्बपयन्तस्य समस्त- सेव गता भगवड्ुइतला वगमात्‌ ॥

विप्रतिषेधाच्च ॥ ४५॥ विप्रतिषेधख्चास्िन्‌ wea बडविध्र wed गुणगुषि- त्वकरूपनादि लच्तणः। शाने रय ्रक्तिबखलवोयतेजांसि गृणाः, ्ा- व्याम एवैते भगवन्तो वासुदेवा इत्यादिदशेनात्‌। बेदविप्रति- वेधस भवति, चतुषु वेदेषु परं अयेऽखन्धा शाण्डिल्य दद्‌ ्ास्तं अधिगतवान्‌ शत्यादिवेदनिन्दादशरनात्‌, तस्मादसङ्गतेषा कच्यनेति fag ॥ दूति ओशारीरकमोममांसाभाये जरदूरभगवत्‌पादहता दितीयाध्यायखछ feat: az: Ue ॥

प्रङतितुल्या वा न्यूना वा wraqara निषेधति | च्पथेव्धादिना। न्यूनल्वपच्तेऽपसिडधान्तमाह | न च uefa । यदि न्यूना खपि भगव ता यद्ाखदा चतुषै व्याघात KATE | AAs इति।

ray जोवेात्मन्तिवाद SRY इचाड TAM: | विप्रतिषेधाशेति। wag गणत्वं गखित्वश्च fares ्ादिपदात्‌ प्रद्युन्नानिरडा भिच्रावा- तमम Kamat ते इति विरडाक्तियरः | पुवोपरुविराधादासङ्- व्यमिति सखवार्चमक्ताथन्तरमाह | वेदेति | रकस्यापि तन््त्तरस्या- wat चतुवदिभ्योऽ$धिक इति निन्दा$$दिपदाचः, तस्माश्मिथा विर्डा- निः मरवेवकल्पनाभि नापा रुषे यवेद न्त सम्बन्वयविराघ इति fax a

इति श्रीपरमरंसपसित्राजकाचाग्ये Slarfacraqarsqareaat श्रासोरकमोमासाव्याख्यायां भावष्यस्तनप्रभायां हितीयाध्यायसय feats: पाद्ः॥.

रनप्रभाभासितशाङ्करगरह्मसूजभाष्यस्य FATT

TUTE:

पश्रयः

aut

TATA ACA AR -

garutd भाषास्मिताऽस्य सस्यादि .. प्रतिषाकाम

खादय ee @e ee

वदा °. we ..

विप्रतिश्तीगां

पुरूष .. .. ee

Wag WTA .. =.

~

MIG 6.20: 4

९ अत्व

aI

i ae

Qe ,. WARNE AA- guna

भासा समितास्य स्यादि ufasrata खाय

स्तयं

WIS

वण्यते

कम्मेशां

ata:

प्रत्त वाध wate वयत्पत्या afaa

वेदा विप्रतिपत्तीनां पुष

शाखासु WATS रामात्‌

ue

SIF

त्वात्‌

दीत्‌

oo = BBW, oe Bee.

ee €. ee

que aE ध क Ge WTS 1. ०.

AAs ee @ @ @

इननभाक ..

युक्यावभास .. ..

GaAs:

इननाभाव

युक्तयाभाख किः ध .

समाग्मुखः

शुदधिपवम्‌।

०००० weve: । Wag! श्राद्धम्‌ | २२७ ५ नामेकरसता 4 Roe asta: sd RR तद्रे २२८ १२ व्रातः

VR g RTS A

Nea!

yy नानेकरसता मेचेयि तदये त्रातः Raa

TETR: Wwe WNT

५९ ., .. ॐ तर्‌ ae

Ud .. oe BR चास .. ,.

७ ०. ,„ OS. wa अ Ce ee ee

Bayeriecre Staatsdidiiothek Miinchen |

BIBLIOTHECA INDICA; A COLLECTION OF ORIENTAL WORKS,

Hon. Court of Directors of the Last Endia Company, AND THE SUPERINTENDENCE OF THE

ASIATIC SOCIETY OF BENGAL,

SANSKRIT WORKS IN PROGRESS,*

IN THE OLD SERIES.

The Larrra VistTaRa, or Memoirs of the Lite ana VOCUINES Ul HARTA OLN A, Edited by Babu Ragenpkatara Mirra. Already published, Fasciculi 1. II. Ill. LV. and V. Nos. 61, 73, 143, 144 and 145,

The Prékrita Grammar of Kramadis'wara. Edited by Babu Résenpratita A.

The VepAnta Sv’rras. Commenced by Dr. एठा, and continued by Pandita Rima Narayana Vidydratna, Published, Fasciculi I. 11, JIL. LV. क and VI. Nos. 64, 89, 172, 174, 178 and 184,

The Tarrtrefya Saxuira of the Black Yajur Veda. Edited by Dr. E, 157, and ए. B. Cowett, M. A. Published, Fasciculi 1, 11. ITI. 1V. V. VI. VII. VIII. IX. X. XI. XU. XIII. XIV. and XV. Nos. 92, 117, 119, 122, 131, 183, 134, 137, 149, 157, 160, 161, 166, 171 and 180.

The Tarttrriya Braumana of the Black Yajur Veda. Edited Babu RAJENDRALALA Mirra. Published, Fasciculi I. 11. TI. 1V. V. VI. vit - VII. IX. X. and XI. Nos, 125, 126, 147, 150, 151, 152, 163, 154, 155, 175 and 176.

The Ma’rxanprya Puna’na, Edited by the Rey. ए. M. Bannrrgra. Already published, Fasciculi I, 11. III. 1V. and V. Nos. 114, 127, 140, 163 and 169,

An English Translation of the SAnirya Darpana by Dz, Barzanrynz.

® For list of the Persian and Arabic works in progress, see No. 180 of the Bibliotheca Indica,

Digitized by G O Og | €

SANSERIT WORKS PUBLISHED,

ee +h po

IN THE OLD SERIES.

The first two Lectures of the Sanhita of the Rig Véda,

with the Commentary of Madhava Acharya, aud

lish translation of the text. -Edited by Dr E. ae

Nos, 1 te ०५५५ 4 : छः = + + ५१५५०५१५ ५१११५१५१ The Brihad Aranyaka Upan

of S’ankara Acharya, 2 Gloss of 0 An English ee of ९. ।

mentary त os. 2 an = ५५५५५०५ टमु of we eter उ ५ The Chhandogya U Persp with the Commentary of S’an

kara Acharya, and the Gloss of Ananda Giri.

Dr. E. Réer, Nos. 14, 15, 17, 20, 23 and 25, (1 148 090.

An English translation of the Ch aa Be the Sama Veda, by Babu Réjendralala Metra. Fasciculi I and II Nos 78 and 181, [कि 1171191, The Taittiriya, Aitaréya and S’wétas’watara U with Commenta

and 34, ee #@ क ee ee) The I १५६ Katha, Pras’na, Mundaka, and M a Upanishads, with Commentary, Edited by

Réer Nos. 26 28, 29 30 and 31, ५ ५० ०० क = १०५७००७ = ० Tho Fh Pay Aitareya, S’wetas’ watara, ४ 8/8,

NE GE rom the Original Sanskrit, by Dr. B. Réer, Nos, 41 and 50, ........ a Commentary and an English Translation, by Dr. Réer, Nos. 32 and 85,........

# # # # # # ऋक # ज २ ee ee wee ee ee

The Séhitya-Darpana, or Mirror of Composition, by Viswa- natha Kavirdja, edited by Dr. E. Réer, Nos. + 53, 54 and een ese = ७० 8 oe ०७०७ ०७ Oe ०० ७०.०5 ee te

The Chaitanya Chandrodaya Nataka of य orig yura, Edit- Babu Rajendraléi Mitra, Nos. 47, 965% 5's i Baca Naishadha Charita, eH Sri Harsha, with the Commentary of Narayana. ited ४ ऋ. pe Nos. 39, 40, 42, 45, 46, 52, 67, 72, 87, 90, 120, 123 ar 24 # # कै कै ॐ ॥ कै # ॐ #

The Sdnkhya-Pravachana-Bhishya. Edited Fitz- Edward Hall A. M., and to be ey J. R. Ballantyne, LL. D. Nos 94, 97 and 141, ee ee

The Sarvadars’ana Sangraha; or an I of the dif- ferent systems of Indian १ [ति Machavacharya, Edited by Pandita I’s’warachandra Vidyaségara., Nos, 63 and 142, 5 ००००००० ee ee wees * s+ ee we

The Strya-siddhanta, with its ६. / the Gidhartha- prakas’aka. Edited by FitzEdward Hall, A. M. Nos, 79, 105, 115 and 146 ee ee ee

mentary entitled Darpana. Edited by Fitzlidward Hall,

A. M, Nos. 116, 180, 148 =, ===. ५१ +न क ४१ कक ५१ अक The Elements of Polity, by Kamandak{. Edited by Babu

Rajendralala Mitra, Nos, 19 and 179, eee ee eter et ae ee

Digitized by e O Og le ४

[1१1711१2

Division of the Categories of the Nydya Philosophy, with 200

400

G 18, eee 110 0.

300

000

300

500

300

ee ०9 ११५०५ 12 0 9

०००.

000

000

~The Tale of Vasavadatta, by Subandhu, with its Com- —

000 000