BIBLIOTHECA INDICA; 4 2
COLLECTION OF ORIENTAL WORKS ASIATIC SOCIETY OF BENGAL.
Nos. 186, 194, 195, 198, 199, 200 and 201.
THE APHORISMS OF THE VEDANTA, By BADARAYANA, WITH
THE COMMENTARY OF S‘ANKARA ACHARYA AND THE GLOSS OF GOVINDA ANANDA.
Epitep एर Paypita Rima N&rfyaya VIDYARATNA.
VOL. IT.
Apnyadya 11, Papa iL =<<Apavevs lV.
CALCUTTA : PRINTED BY C. B. LEWIS, AT THE BAPTIST MISSION PRESS.
1863.
CARPENTIER
* awe
ॐ परमात्मने नमः | —— ५ ए १
न वियद् श्रुतेः ॥ १॥
वेदान्तेषु तत्र as faquera उत्यज्तिश्चतय उपल- wa) कचिदाकाश्रखात्प्तिमामनन्ति afeqs तथा afe- ararqaufaarania afeq एवं जोवस्य प्राणानाश्च। एवमेव कमादिद्धारकाऽपि विप्रतिषेधः श्रत्यन्तरेषुपलच्छते | ` विप्रतिषेधाख परपक्ाणामनपेत्तितलं स्थापितं तद्त् खपक्तस्ा- पि विप्रतिषेधारेवागपेकितत्माश्ङ्कोतेव्यतः सर्ववेदाम्तगतष्ष्टि- खत्यथनिमंखलाय परः प्रपञ्च आरभ्यते, तद्यनिमेलने च फलं wimg agit, तच प्रथमं तावद्ाकाञ्रमाभित्य
ॐ TEA Ta: |
वियदादिविधातारं सीतास्यानमध॒व्रतं। नित्वचिदिखकवोत्माभिन्नं सवंखरः भजे॥१। जो वस्यानत्पसतिप्रसङगेनाकाशस्याप्यत्यच्चसम्भवमाशद्य परिररत्रा- दावेकदेश्रिमतमाह | म faacaa: | वियत्राखपादयोार्थं af. पन् qaqa agfaate | acrafafa | fatamaaaare | केचिदित्यादिना। शतभोक्घुख्तीनां मिघाविरोधश्ङ्ानिरासोा विय- त्पादाथः। लिक्ग्सोरश्चुतोनां तत्रिरसासः प्राख्पादयंः। यया fart. विराघात् पुवापस्विरोधाच्च परप्रक्ता saan तथा भ्रुतिपक्ता- $पि sum इति wyatt पाददयस्यारम्भात् पवेपादेन टट्ान्त- सङ्गतिरिति समदायाथेः। चाकाश्रवाखोार्त्पत्तिमामनन्ति तत्तिरी
41 61 8610
cog : ः : रन्रप्भाभासिते। [षखण्रपाण्ह]
Feat किमस्याकाश्येात्पन्तिरर्यत नासोति। aa तावत्
प्रतिपद्यते। न वियदश्रतेरिति। न खलाकाशमृत्द्यते। क- स्मात् Bye: न दयस्यात्यन्तिप्रकरणे अ्रवणमस्ति। कान्दोग्ये fe ‘ada सोम्येदमय असौदेकमेवादितीयं' दति सच्छब्दवाच्यं AW प्रत्य “तदो चत तत्तेजाऽखजतः' दति च पञ्चानां माण्ड तानां मध्यमं तेज safe कता चयाणां तेजाऽबन्नानाम्त्प- न्तिः आव्यते । afag a: प्रमाणमतोद्धियार्थविन्नानोत्यन्तो नशच्वाचश्रुतिरस्याकाशस्यात्यत्तिप्रतिपादिनी तख्मान्नाकाशरसया- त्य्तिरिति ॥
असि तु ॥२॥
ठदशब्दः पकच्तान्तरपरिग्ररे) मा नामाकाशस्य छान्दाग्येऽ- भूदुत्पन्तिः श्त्यन्तरे afai तेत्तिरोयकाः समामनन्ति
यकाः, नामनन्ति च्छन्दागाः, जीवस प्राणानाञ्ोत्पत्तिं ws wa खा- त्मने ब्यश्चर्न्तोति वाजिनः, ण्तस्ाच्नायते प्राय इव्ायवेणिकराश्ा- मनन्ति। नन्वेवमाकाश्प विका क्रचित् खष्टिः कचित्तज.पविकेति कमविसाधः। ्ादिपदात् ‘a ड्माह्लाकानखटजतेत्यक्रमः" afaa सप्त प्राणाः क्रचिददावित्यादिसह्यादास्कचख facet साद्लः, प्रपञ्चः पाद्. इयं, त्याच पाददयस्य खतोनां मियोाविरोधनिसासाथंताद्छति- श्रास्त्राध्यायसङ्तयः सिडधाः। खअत्राकाग्रस्यात्पत्यनपपत्तिश्चत्यामियो- Tacaufe न वेति वाक्छभेदकवाक्धत्वाभ्यां सन्दष्ट यद्यत्मत्तिस्तदा वाक्यमेदग विरोधादप्रामण्छं नयाः शखव्येरिति पुवपत्तयिष्यन. च्ादावनत्पत्तिपक्तमेकदे णो Weaiarye तच तावदिति॥ उत्पत्तिश्चतिमख्या मास्ति गलाभिसज्िः सम्मति पवेप्षयति ख- चकारः | ufe त्विति | रकव!क्यत्वेन प्राम,ख सम्भवे किमिति Bair.
[ख०२।पा०दे] श्ङ्कसब्रह्मदखचभय्ये | goo
‘aq waaay ब्रह्मः दति nee ‘Agel एतसख्रादाद्मनः च्राकाशः सम्भूतः" tial aay warfdafaty: कचिन्तेजः- ममुखा ष्टिः कचिदाकाश्रप्रमुखेति । नन्वेकवाक्यताऽनयेाः y- GUAT | सत्यं सा युक्ता न तु सावगन्तुं शक्यते, कुतः तन्तेजा- ऽखजतेति सङृच्छरतस्य we: ख्टव्यदयेन सम्बन्धानपपन्तेः "त- न्तेजाऽख्जत तदाकाग्रमखनलतः' sla | नन सष्टच्छरतस्यापि कतु कतव्यदयेन सम्बन्धा दृश्यते “aurea ad wiz पदतीति। एवं agar ष्टा तत्तजोाऽजतेति याजयिव्यामः। Fa यज्यते, प्रथमजलं हि छान्दोग्ये तेजसाऽवगम्यते, मैन्ति रोयके चाकाशस्य, न चाभयः प्रथमजलं सम्भवति । एतेनेतरश्चत्य- म्तरविराधाऽपि वयाख्यातः | "तस्मादा एतस्मादात्मन आकाशः सम्भूतः" दत्यचापि तसात् आकाशः सम्भूतस्तस्मात्तेनः सम्ूत- fafa wagered ware च वियन्तेजान्वां यु-
स्प्रामाश्यमिति शङ्कते | नन्वेकवाक्यतेति | रखकवाक्यत्वासम्भवादप्रामाण्छं aataare | सव्धमिव्यादिना। Taw यु गपत् कार्यदयासम्बन्धेऽपि कमश सम्बन्धसम्भवादकवाक्यतेति मुखसिडान्ती शङ्कते | मनु सल- fefa | खप्रामाण्यवादो दूषयति | aafafa | कमान यज्यते दयो खतप्रायम्यभङ्ापत्तरि त्ययं रख्कस्मादटिदलवीजाद्लदयवदस्तभयं प्रथमनिव्यत ae) ada) वायारुभमिरिति कमञख्रतिभमङ्दिति we: | द्छान्दाग्यश्चतेस्तित्तिरि श्च तिविरूडायत्वमक्ता तित्तिरि शअतेस्तटि- रड्धायेत्वमाद् | waafa | रखुततपरदायमाह | तस्मादिति ) wre wa तेजसः प्रायम्यं खच दुयाज्धमिव्यथः। faq सत्पदाचः खात्मा छान्दोग्ये तेजस उपादानं श्रूयते aa तु वायुरिति Feared.
* यथेति वधे ate ao नाल्ि।.
4x2
१० रतेप्रभाभासिते। [अरश)पा०१]
गपत् खम्बन्धानुपधपन्तेः, वायोारभ्िरिति च एयमान्ञानात्। safe पिप्रतिषेषे कञ्िदाद्॥
A गोण्यसम्भवात् ॥ ३ ॥
मासि वियदुत्पत्तिः अरश्रुतेरेव। या वितरा विबदुत्प- न्तिवादिगी afaecryat सा गेण भविहुमरूति । कस्मात् WIAA | न छदाकाग्र त्पत्तिः सम्भावयितुं war श्रोमत्- कणलुगभिप्रायामुसारिषु Nag a fe कारणर्सामग्यसन्न- बादाकाश्रष्योत्पन्तिं वारयन्ति | समवाय्यद्बमवासिनिमिन्तका- रंणोभ्या हि किख बवेमुत्पथ्चमामे बमृत्पद्यते। Kae चेकजातो- अकमभेकश् Tai waaay भवति। न चाकाद्रष्धेकणाती- अकेभभेकञ्च दरव्यमारष्मकमस्ि यस्मिन् खमवाचिकार्े ofa श्रषमवायिकारषे च AGA आका उत्प्ेव | तदभावा
are | बायारिति। रषं खद्याविरोधादप्रामाण्यमिति gaa प्रासे स श्व वियदनुत्पन्तिवादी खमतेन mate ब्रूत cate | खस्मित्धरिति॥
खवमथ्यावसमापेरधिकरगेषु प्रथमं विरोधात् शआच्यप्रामाख- fafa पवपचफलं तत रखकदशिसिडान्तः पखाग्ख्यसिडान्ते खतोौ- गामविरोधेनेकवाक्छतया ब्रह्मि समनग्वयसिदधिरिति फलं कम- श्वेथवगन्तच्ं तथ शखल्ार्विंरोाधेः सत्यध्ययमविष्यपान्तयास्प्रामाश्या- यभादिवयदुत्पश्चसम्भवरूपत का नगर डोतङ्छान्दाग्यश्चतिरर् स्याथ इतरा गायो्विरोध हत्येकदशिमतं विद्येति areata | खाश्षा- श्र गात्पद्यते सामयोगून्यलादात्मवत्, न चाविद्यात्रङणेाः THTAA- fara: विनातीयल्नानयोारारम्भकत्वायेागादसंय कत्वाच्च संयोग रव
[ख ०२।घा ०६] ज्राञ्जख्रद्य ATA | gee
तदनग्रदप्रटत्त निमित्तकारणं दूरापेतमेवाकाशस्य भवति। उत्पति मताश्च तेजःप्रतीनां पृवान्तरकाशयोर्विंशेषः षम्भा- ते प्रा गृ्पन्तेः °अआकाभ्नादिकाष्टे न बभूव TET! अवतोति। WRITS TIT षुतान्तरकालयोरविंशेषः सम्भावयितुं wwe | fe fe प्रागत्पत्तेरगवकाशमग्रुषिरमच्छिद्रं बण्डवेति अक्वते ऽष्यवसातुं | एथिव्यादिषैधभवे्च विभुलादि ललशादाकाभ्च- ख्याजल्वषिद्धिः। AAT यथा लाके अकाशं कुर् श्रा गात दश्येवंलातोखके भाषः प्रयागा भवति, ख्या चषणटा- काशः करकाकाा WETS CARAT ASIANA azquzar भवति । वेदेऽपि श्रारश्यानाकाशेव्याखभेरम्? दत्येवम॒त्यत्तिश्चतिरपि गेणी द्रष्टया॥
fe उव्यस्यासमवायिकारगमतः समवाग्धसमवायिमारभावान्न हेत्व सिस्विः | Waa ETA (ATH नोत्पद्यते KATES | safunarefa । प्रकाश्श्वाच्तुषानु भवः खअादिपदात्तमेध्वंसपाकयो- UWA | मृतंडव्याखयष्वं ह्याकाशस्य we, तच्च प्रलयेऽप्यस्ि प्ररमारा- यत्वात् ता न प्रागभाव इत्यथः | प्रागभावासत्वं स्फटयति | किं wife | स्यृलाख्जयावक्राग्रः gare: छद्रिमणाञ्यः afactata az: | fag न जायते विभ्त्वादस्पश्र ्व्यसवाचेत्याङ। एथिव्यादीति | तस्मादुक्ततकबलाद्राणे द््ये्ग्वयः। भेदोाक्तगाखले वेदिकोदाडरयमाङ | वेदेऽप्यारण्यानिति। आआकाग्रेखिति भेदब्यप- देशा Tia रति सम्बन्धः ॥
* yarufa डो" सद्यतः Ws: |
९१० रुत्रपभाभासिते।' [ख ०९।पा ०३]
गन्दटाच्च ॥ ४॥
शब्दः खल्वप्याकाशस्याजलं ख्यापयति । यत श्राह 'वायु- खान्रिच्तश्चेतदग्तम्' इति न ण्टतखेत्यन्तिरुपपद्यते | aT काशवत् सवंगतख् नित्यः" इति च। arama ब्रह्मसर्वगतलमित्य- anat धमभ्यामुपमिमान श्राकाशस्यापि ar war इचयति, न च तादृशस्यात्पन्तिरूपपद्यते। स यथानन्ताऽयमाकाश्न एव- मनन्त श्रात्मा वेदितव्य इति Merete, श्राकाशश्रोरं Wy Warm श्रात्मेति wi न द्याकाश्रसात्पत्तिमन्ते ब्रह्मण- स्तेन विशेषणं सम्भवति नीलेनेवेात्पलस्य । aqfaqaarar- शेन साधारणं ब्रह्मेति मम्यते॥
oN SRY ब्रह्मशब्दवत् ॥ ५॥
ददं पदोत्तरं BI स्यादेतत् कथं पुनरेकस्य waa- शब्दस्य (तस्मादा एतस्मादात्मन WAT: सम्भूतः" इत्यसिन्न- धिक्रारे परेषु तेज;प्रसटतिव्वनवतमानस्य ward सम्भवति श्रा-
म केवलं तकादाकाशस्यानु त्पत्तिः किन्तु ुतितोऽपीयाइ सुच्रकारः। शब्दा खेति | नित्यभा वस्यानादिल्वादिति ara: | सखात्मेति च शब्द् FET दाहर्यमिव्यन्वयः खाकाण्रः शरीरमस्येति बड्धत्रीहिणत्यन्तसाम्यमा- नात् ब्रह्य व दाकाश्यस्यानादित्वमित्यथंः |
पदोन्तरमिति। शङ्ोत्तरमिति यावत् | तान्येव शङ्गगपदानि परठति। स्यादेतदिति। afar? प्रकर्यो, ययेकस्मिन् ब्रद्छ प्रकर ये wet ब्रह्मा नन्दे ASA WAAC AWA सुखता तयेकवा-
[च ०९|पा ०३] णाङ्रतब्रद्यङचभाय्ये | ६९९.
कारे च गेणलमिति। श्रत उत्तरमुच्यते स्ाचेकस्यापि सन्भृतश्ब्दस्य विषयविशेषवशङ्गेणा aay प्रयोगे wy- श्रव्टवत्। यथेकस्यापि ब्रह्मशब्दस्य "तपसा ब्रह्म विजिन्नासख तपो ag’ इत्यसिन्नधिकारेऽन्नादिषु गणः प्रयोगः श्रानन्दे च मस्य, यथया च तपसि ब्रह्मविन्नानसाधने ब्रह्मशब्दा भ्या प्रयुज्यते weer तु विज्ञेये ब्रह्मणि तदत् । कथं पुनरनत्यन्तेा नभसः "एकमेवादितीयम्' दूतोयं प्रतिज्ञा waa | गन् नभ- सा दितोयेन सदितोयं ag araifa कथञ्च ब्रह्मणि विदिते ad विदितं स्यादिति, तदुच्यते। एकमेवेति तावत् खका- योपेच्चयेपपद्यते। यथा लोके कञ्चित् कुक्मकारक्ले पुरै wees चोपलन्यापरेदयुश्च नानाविधान्यमचाणि भसारितान्गपलभ्य न्यात् ग्टदेवेकाकिनी aerate fa स च तयावधारणया स्टत्कार्यजातमेव पुंठद्युगासीदित्यभि- प्रेयात् न द्णष्डचक्रादि acai श्रदितीयश्रुतिरधिष्टाचन्तर वारयति यथा गटदोाऽमचप्रकतेः कुम कारोऽधिष्टाता दृश्यते नैवं ब्रह्मणा जगत्प्रहृतरन्याऽधिष्टातास्तोति। न च नभसाऽपि दितोयेन सदटितीयं ag प्रसज्यते, लच्रणान्यलनिमित्तं fe
MOAR सम्भूतश्रब्दस्य गुणम् खा चैमेदो येग्यताबलादि याह | स्याच्ेति | उदाषहर्यान्तरमाद | यया Ufa) अभदोपचासे afar: | मख्यसि डान्त्याच्िपति | कथं पुनरिति। स रवात्तपदयं स्यदयति। नज्विति। दि तीयत्वश्चुतिबाधः सवेविक्चानप्रतिश्चाबाधस्चेधेः | quay टृदान्तेन परिषरति। रकमवेति । कायंरूपदितोय-
६१० रत्रप्रभाभासिते। [ख०९।पा०३]
गन्दा |! 2 Il
शब्दः खल्वप्याकाशस्याजलं ख्यापयति । यत Arye 'वायु- खान्तरिच्शचेतदम्डतम्' दति न छम्डतखात्यत्तिरपपद्यते | श्रा- काशवत् सर्वगतख नित्यः, इति च। श्राकशेन ब्रह्मसवगतलनित्य- लाग्यां धमैग्यामुपमिमान sranrenfa तौ wat इचयति, न च तादृश्यात्यत्तिरूपपद्यते। स यथयानन्ताऽचमाकाश्र एव- मनन्त श्रात्मा वेदितव्य इति चादाहरणं, श्राकाशरभ्ररोरं Ay Wale waft च। न द्याकाभ्रसात्प्तिमत््े ब्रह्मण- aa विशेषणं सम्भवति नोलेनेवेत्परस्य। तस्मान्नित्यमेवाका-
शेन साधारणं Agia गम्यते॥
oN स्याञ्चकस्य ब्रह्मशब्दवत् ॥ ५॥
ददं परोात्तरं BI स्यादेतत् कथं पुनरेकस्य सम्भुत- शब्दस्य (तस्मादा एतस्मादात्मन श्राका्रः सम्भूतः" दत्यस्िन्न- धिक्रारे परेषु तेजःप्रटतिव्वनवतमानस्य मुख्यलं सम्भवति च्रा-
न केवलं तकादाकाशस्यान् त्पत्तिः किन्तु श्चुतिताऽपीयाडइ TART: | शाब्दा चेति | निव्यभावस्यानादित्वादिति ara: ात्मेति चशब्द KET दादरयमित्यन्वयः। आकाशः शरीरमस्येति बड्त्रीहि ण व्न्तसाम्यमा- मात ब्रद्यवदाकाशस्यानादित्वमित्ययंः॥
प्ररोत्तरमिति। शङ्कात्तरमिति यावत् | तान्येव aga पठति। wizafeta | खधिकारे प्रकरणे, ययकस्जिन् व्रद्ध प्रकर ये VA ब्रद्धया- नन्दे ASA वाक्थयेवब्रद्ण्न्दस्यान्त गग्तवमानन्दं मख्ता तथेकवा-
[ख०२।पा०३] शाङ्कसव्रह्मसच्भाव्ये | ६९९
कारे च गाणलमिति। wa उत्तरमुच्यते। स्ाचेकस्यापि wane विषयविशेषवशङ्गणा aay प्रयागे ब्रह्म शब्दवत् यथेकस्यापि ब्रह्शब्दस्य "तपसा ब्रह्म विजिन्नासख तपो ay? दव्यसिन्नभिकारेऽन्नादिषु भाणः प्रयोगः श्रानन्दे च मख्यः, यथा च तपसि ब्रह्मविन्नानसाधने ब्रद्मशन्दा भका vaya weer तु विज्ञेये ब्रह्मणि तडत् । कथं पन रनत्यन्ता नभसः (एकमेवादितीयम्' इ तोयं प्रतिज्ञा समते | मनु गभ- at दितौयेन सदितीयं ay प्राप्नोति कथञ्च ब्रह्मणि विदिते सवे विदितं स्यादिति। तदु्यते। एकमेवेति तावत् खका- य पेक्षया पपद्यते। यथया लोके कित् कुम्भकारक्ले ua- दयण्टद् ण्डसक्रादीनि चापलभ्यापरेद्युश्च नानाविधान्यमचाणि भसारितान्यपलभ्य Faq ग्टदेवेकाकिनौ पुवद्यरासोदिति। ख च तयावधारण्या waa पूवेद्युनायीदित्यभि- प्रेयात् न दण्डवचक्रादि agai श्रद्धितीयश्चतिरधिष्ठाचन्तरं वारयति यथा ग्टदाऽमचगप्रतेः कूम कारोऽधिष्टाता दृश्यते नेवं ब्रह्मणा जगत्प्रहतेरन्याऽधिष्टातास्तोति। न च नभसाऽपि fanaa सदितीयं ब्रह्य प्रसज्यते। लक्तणान्यलमिमिन्तं fe
MOAR सम्भूतश्व्दस्य गुणमु सखा च॑मेदो योग्यताबलादिया₹ | स्याच्चेति | Sarecaracary | यया चेति| खभदोापचारो भक्तिः। मख्यसि डान्त्यान्िपरति। कथं पुनरिति। स खवात्तपद्यं स्पद्यति। नज्विति। दि तीयत्वश्चतिबाधः सवे विश्चानप्रतिच्चावाधस्े्थंः। परथमाच्वेपं cua परिषस्ति। रकमवेति। कायंरूपदितीय-
६२२ स्रप्रभाभासिते। [ष्य०२।दा०३ ]
मानालं, न च प्रागृत्पन्तत्रे्मनभरोलंच्णान्यवमस्ि, चीरोा- दकयोरिव संख्ष्टयोयापिलामृन्लादिधर्मशामान्यात्। सग काले तु We जमदुत्यादयितु uaa स्तिमितमितरन्ति्ठति तेनान्यलमवसीयते, तयाचाकाश्ररीरं ब्रद्योव्यादिञ्रुतिश्या- $पि ब्रह्माकाश्यारभदोापचारसिद्धिः) wa एवच ब्रह विज्ञानेन सवविन्नानसिद्धिः। अपि च स्वे कार्यमत्पद्यमान- माकाञ्चेनावयतिरिक्रदेकालमेवात्प यते aga चाव्यतिरिक्र- देभ्रकालमेवाक्नाभ्रं भवति दत्यता ब्रह्मणा तत्कार्येण च विज्ञातेन ut विज्ञातमेवाकाभरं भवति। यथा चौरपूणे घटे कतिचिदभ्बिन्दवः प्रचिक्नाः सन्तः स्षीरग्रदयेनेव ग्टदीता भवन्ति। म डि चीरग्रहशादर्भ्विन्दु्हणं परिभ्रिव्ते। ua ब्रह्मणा तत्कार्येयाव्यतिरिक्ररेश्काललात् गटहीतमेव ब्रह्म रणेन नभो भवति aAWIZIN नभसः सम्भवश्रवणएभित्येवं Wa TATE I
शून्यत्वं पागवस्थायामवधारगस्ुत्य्थः। कुले We, खमवाणि घटादीनि पावाणि। रखकमेवेत्धवधारगब्याववयं कार्यमिति qwrt डिवीयपद- व्यावव्यमाइ | खअितीयश्चतिरिति। arene दितीयत्वमङ्गीछत्यादि- तीयादिपद सङ्काः छतस्तदपि नाश्तोत्याद। म च नभसापीति। wa- साम्ये TWANG कथं भेदस्तचरादइ । सर्गकाले fafa | धमेसाम्बाद्. दितीयत्वोपचार cae शुतिमाङ्। तथा चाकारेति | दितोयमा- ay ufewcfa,; aa रण्वेति। अभेदोापश्चाराद्कगेद्ययैः। नभसा त्रह्मतत्कायान्यामभिन्नरेशकालत्वाचच THATS च्रानमि्याद्। अपि चेति॥
[ख ०श।पा०श९] WIE TATA | १९१
प्रतिन्नाऽशानिरव्यतिरे काच्छष्टभ्यः ॥ ६ ॥
‘tary श्रुतं भवत्यमतं मतमविज्ञातं विज्ञातमिति" श्रा कानि wat ge अते मते fama ददं ad विदितम्" ति "क- farg भगवो विज्ञाते सवभिरः fad भवतिः इति ग काचनं *खदरिधा frarenta शैवंरूपा प्रति वेदान्तं रतिश्च विश्चा- धते । ver: प्रतिश्चावा एवमहानिरनुपरोधः स्यात् aqa- fate: ware वस्तुजातस्य fatarggu: सात् ufata fe सति unfanraa सवे विज्ञायत इतीयं प्रतीन्ना Waa ख wafata एवमृपपद्यते यदि UA वस्त॒जातमेकसमाद्रह्मण उत्पद्येत । may प्रतिविकाराव्यतिरेकन्वायेमैव afaw ` सिद्धि रवगभ्बते। तथा fe धेनाज्रुतं श्रुतं भवतीति अतिन्नायं
रखवमारा्स्यानत्पततो सवव॑श्रतीनामविरोध डवकदेशिसिजान्तः पाष, तं भुस्यसिद्धान्ती दूषयति । प्रतिद्चंति। खहानिरबाधः साम- यजराचवंयन्नाखाभेदङ्कामण्न्दा्या शति शब्दाः] नं काचनेति। घातम- fare wa नास्तीत्य्थः। ay सवख बद्या्यतिरेकात् प्रतिन्चायाषरा- fafcre तथापि जीवादिवदनत्यन्नस्याऽपि नमसे wate कल्ि- वत्वेना्विरेकात् प्रतिच्वासिद्धिः किं न स्यात् किमुत्पश्चेत्यत are | ्ब्देभ्यखखेति | व्यतिरेक रव ग्धावस्तेमेत्व्यः। at भावः गीवस्यं घावदात्मत्वात् ब्दहयायतिरेकः खच्वाबततसष्बन्धयोः कख्वितत्वेनाद्- fata: खतन्वाद्चानायेगाद्श्रानान्धजडद्रखस्य तु कायंलेनवाथ्तिरे. कसिदिस्तस्या का येत्वे प्रधानवत् खातन््यादच्यतिरेकायोमात् | तचाङ- न्यायविदः ‘fraxarfa खतन्ाजि भित्राग्धनाशितानि" डति, त- खात ufsufaxa आकाशस्य कार्यत्वेनवादथयतिर्केे are इति
* wufictin wee wre!
११९४ शरन्रप्रमाभासिते | ` [Sent |
ग्टदारिद््टान्तैः कायंकारणामेदप्रतिपादनपरेः wage म- ते तस्ाधनायैव चान्तरे अब्दाः “सदेव सेग्ेदमय च्रास- देकमेवादितीयं तरेखत तन्तजेऽजतः' दति, एवं कायजातं ब्रह्मणः ucurafate प्रदश्॑यन्ति .रेतदाम्यमिदं सर्वम् COCA SHTATH:, तथाकाशं ग AMAT Ga न wate fama want fanraa avg प्रतिज्ञाहानिः स्यात्, न च प्रतिज्ञाहान्या वेदखाप्रामा्ठं युक्तं ag | तथाच प्रति वेदान्तं ते ते शन्दास्तेन तेग दृष्टाम्तेन तामेव afant ज्ञापयन्ति शदः स्वे यदयमात्मा" ‘aylaqaed परस्ताद्" इत्येवमादयः, तस्मात ज्वलनादिवदेव गगणमणणुत्यद्यते | wage wade वियदुत्पद्यते दति aca वियदुत्यन्नि- विषयथश्रुत्यन्तरस्य दग्रितलात् (तस््ादा एतस्मादात्मन W- क्राः सम्भूतः" इति, we द्श्ि, faegay "तत्तेजाऽर- May THAT श्त्यम्तरेण मैकवाक्यलात् सवश्तीनां भवति, एकवाक्यलमविर्द्धानानिद तु विरोध om) सरच्छरुतख्
इङाग्तखूण्टिसावोाढ्य शब्दानाइ | तथा Wife) तंन तेन दष्ान्ते- नेति यजषि दुन्दुभ्यादिदृदान्तेनायवेये ऊणनाभ्वादिददान्तेने्थः। यञ्जषि प्रतिश्चवाखाधका इदः सवंमितिष्यब्दाः aruda ब्रद्येवेद्- fafa wert इति भागः| रवमाकाश्राव्यन्तिकथनादेकदेशिमते <- faa खत्यप्रामाण्यवादिनोक्तं सारस्यति। सत्यं दणितमिति। aw. सिडान्त्याङ | नेकेति । तत्तजाऽखटजतेति सक्तस्य Seca. मेनेभ्यां गपत् सम्बन्धं तित्तिरिक्रमनाधात् क्रमेबाकाशर्टातजो senate सम्बन्वं तजःप्रायम्यभङ्खप्रसङ्गगदस्तनि (ATER sa तया
[च्च ०२।पा०३] WIECH ATATATS | Pad |
SE: स्टव्यद यसम्नन्धा सम्भवात् VATS प्रथमजलासम्मवादिक- ख्पासम्भवाचखेति। नेष दाषः। Aww तैन्तिरीयके ठतीोयल- अवणात् तस्मादा एतस्माद्ष्मम AHA: सम्भूत च्राकाशाद्वायुः जायोरद्रिः' इति । अशक्या दोयं अतिरन्वथा परिणतं, waar परिशेत erase: तदा आकाश वायश्च खटा तन्तजे- $रटजतेति । न हीयं fa: तेजजनिप्रधाना उती भ्ुत्यन्तर- भरसिद्धामाकाश्स्यात्पत्निं वारयितुं शक्राति। एकस वाक्यस्य न्यापारदइयासम्भवात्। खष्टा लेकाऽपि क्रमेणानेकं खष्टवयं खजेत दरत्येकवाक्यलकल्वनायां खमावन्यां न विद्धा चलेन fat
शखाभेरेन प्राथम्यश्थवस्याया खया गातरेक वा क्तेति प्राते मुख्य र्व दूषयति | नेव tre xia अप्रामारखकस्पनादरः च्थपौरपेयश्चत- मामेकवाक्धत्वेन प्रामाखकल्यनं तच्ेकबाकयलं बलवच्छया दुबंलश्चतेः क्य, नख्वती च तित्तिरिश्चतिः vafaqger पोवाप्वासयकमस्य waar, कान्दग्यश्चुतिसत् Etat) तेजःप्रायम्यस्चन्भावात Asya. माचन्त॒ Ba टतौ यत्वेन परियेयमिल्धेकवाक्धते्ंः। wea caer. ना कन्देग्यसृ्याकाशोत्यत्तिबो यत इति aface | निश्च सा चति; किं तेजाजन्मपरा तत्तेजेजग्म वियद्मुत्म्तिख्ेद्यभयपरा, we नं तद्वारबमिव्याइ | न इति | अविरोधादिदयैः। न दितीयः sarge. विरोधेनेभयपरत्वकल्पनायेगा दाच्मेदापत्तेखेया | रखकसयेति | न- न्वेकस्य खदु नेका यं सम्बन्धव दाक्छस्याप्यनेकाधंता fe न स्यादिग्यतं We । खदा त्विति। caw कतुरनेकायंसम्बन्धो ce: । न तेकस्यं वाकस्य नानात्वं CS मानाथेकप्योगेतु पय छानयेवादावाङच्यां वाकभेद ख्व | नयनस्य waders एयकसम्बन्धादि थः । फलितमाइ | Keats) caw शब्दस्यारत्तिं विनाऽनेका्॑त्वं ahs
च्द्ङ्जेतेति We न्दाग्य उपर संद्वाकाणादिसम्बन्ा्धमाड 4 & 2
ere ` दलरच्रभाभासिते। ` [अन्दापार्श]
aan) ग चाखाभिः सशष्छुतख ee. खटव्यदयसन्नन्धाऽनि- मयते, अत्यन्तर वेन खषट्यारोपसंग्रदात् । यथा च “खे खखिविटं wy ase दत्य साकाटेव ede FONTS जद्मजलं अूयमाणं ग प्ररेश्ान्तरविहितं तेजः भमुखमुत्पन्तिक्रमं वारचति। एवं तेखाऽपि ब्रह्मजतवं BaATY म अत्यमनर विहितं नभःप्रमखमत्प्तिक्रमं वारयिठुमडति) नगु समविधाना- चंमेतदाक्यं ‘aererfafa शान्त उपासीतः इति wate, खष्टिवाक्ं, न तस््ादेत्मदेरान्तरप्रविद्धं कममगुरोडु मदति, तत्तेजाऽनतत्येतकृषटिवाक्यं ABTA धथा खुतिक्रमा यदी- तव्य इति, नेत्युच्यते । ग हि तेजःप्रायन्यानुरोधेन व्यन्तर- सिद्धा विचत्पदाथः परित्यक्या भवति पदार्धमंलात् कर
facta: स्यादित wie) न चेति| कान्दोग्यस्यतेनोाजन्भ खाका- श्रादिनग्नपुवेकं तेनाजन्धत्वात् तिच्िरिष्यतेओजग्नवदिव्याकराश्रा- दिजम्भापसंदहडारि वदाकाशमशटलतति वाक्धान्तरस्येव कल्यनाच्राट- fasta LUG | खन्न्तर्ख्ः क्रमः Banc यादय शव दशय. MATE | यथा la) खो ताव्य्वतात्मयाभ्यां टद्टान्तखतितैषम्वं aya | गज्वि्यादिगा। तजःप्रचम्यखोकषारे Great चर्मी awa muy चेति इयं ad बाधनौयमिति गोरुवमाकाशप्रायभ्यतलार्थिंक सेजःसमंप्राचम्यमाचबाध इति लाघवमिति मत्वाह । गेत्यश्चत इति| faq प्रधानघमिंत्वामादरं waaay तेजःप्राचम्यस्य धर्मस्य व्याजं इत्या | ग होति | fre fa खृटिपरस्तिसिडत्वाव dorset गद्यते उत प्रथमख्ाने तेनसः सगंश्चवाऽचात् प्राथन्यभागान्राद्य xary । पि चेति। दितोयममुद्य दुषवति। खअथात्तिति। यदुह वशुनि विकव्यासम्भवादुभयेोः Was Wess शव द्ितं न भक्ति
[Weaiatee] WITTAMTNNG | qre
we) अपि च तज्तेजाऽखजतेति भाज sae वाचकः कचि- Heese WI करमो गम्बते, स च वायोरभ्रिरिष्यनेन जुष्य न्तर प्रचिद्धेन maw निवायंते | विकश्पष मच्यो तु वियन्तेजशाः प्रथमजलविवथावसक्मा वानभ्यपगमाज्वां गिवारिते, तस्मानासि खन्धाविप्रतिषेधः। wie चक्षान्दोग्ये “येनाश्चतं yd भवतिः देतां प्रतिश्चां वाक्योपक्रमे wat समथयितुमसभाक्नातमपि विबदुत्प्नावपसद्चातय्यं faay पमरौन्निरोयके समाशातं भमा न संग्टद्ते। यथ्ाक्रमाकाश्रसख स्वेणानन्यदशलाद्रदह्यणा तत्कार्ये स्ह विदितमेव agafa, wat न प्रति दधते न चेकमेवादवितीयमिति ञ्तिकापा भवति चौरोदकवद्रह्ननभश- व्यतिरेकोापपन्तेरिति। भ्राश्यते न सीरोादकन्यायेमेद् मेक- famaa स्वविश्चानं Fatt गटदादिदृष्टान्तप्रणयनाद्धि प्र तिविकारन्धायेनेवेदः सर्वविज्ञानं मेतव्यमिति गम्यते । लोरा- दकन्यायेन च सवविश्नानं कर्य मानं न सम्यज्वि ज्ञानं स्ात्। ग fe सोरन्नानग्टदीतस्यादकस्य सम्यग्विज्ाननग्टदोतवमस्ि।
नाप्युभययोदिंद्खाङ्ःरबत् समश्चयात्यश्चा प्राथम्यं वायोरनिरिति कमबाधापातादिति। सदिति वदिश्मेबेबाहइ। विकल्येति। न के- ae अतिदययारविरोाघः Srerteretare, ष्यपि चेति। विवय. दुपसंम्राद्यमित्यग्वयः। वियदनत्पत्तिवादिनोऽक्रममनद्य ufawrar अदितोयन्बुतेख सुखायंतात्पयावगमात्र ओडर्चतेति दूषयति | यचा. क्मिन्बादिना। परूतिबिक्रास्न्धायः तदनग्यत्वन्यायः, उदकं चीर. समपि aicarara गदते भेदादिति भाषः मास्त awa. चानं खुेभान्तिमुजलसम्भवादिवाच्नश्चापोदमेयलाकेवनि नाह | ग च
rat ` श्लच्रभाभालिते। ` [चखनग्शपारशे]
AGT) न चाखाभिः सष्च्छतख Ve. खष्टव्यदयसन्नन्धाऽभि- म्रियते, अत्यन्तर वशेन खषट्याकरोपलंगर्ात् । चथा च ‘aq खख्विट्ः We AMS रत्यज साकारेव TAT वस्ह॒जातख् WIG अूयमाणं भ प्ररेश्ान्तरविहितं तेनःममृखभुत्यन्तिकरमं वारयति। एवं तेजशाऽपि ब्रह्मजतं यमाणं भ met विदितं नभ; प्रम॒ष मुत्पत्तिक्रमं वारयि ठमदंति) मन समविधाना- Gans “तव्लखानिति आन्त उपासीत इति waa, gfeare, न तस्मारेतत्मदग्रान्तरप्रश्द्धि कममगुरोड महति, तन्तेजाऽभतेत्येतलषटिवाष्यं ARTA थया sfanat यदी ag इति, नेत्युच्यते । न इहि तेजःप्राम्यानुरो धेन Yaa सिद्धा वियत्पदाथैः परित्यक्रथा भवति पदाथेधममलात् क्र-
fazre: स्यादित खद ग चेति। छन्दोग्यस्यतेजाजन्न खाका- श्रादिजन्भपूवंकं तेनाजन्धतवात् तिच्िरिष्यतेजाजनग्भवदिद्याक्षाणशा- दिनन्नापसंारि वदाकाण्मदटजतेति वाक्धान्तरस्येव कश्यनात्राठ- fuera Tew: | श्वत्न्तर्स्यः क्रमः यन्तर साद्य LAX दशा. ममाद | यथा Ale) खटा तात्पयोतात्मयोभ्यां टद्टान्तश्चतिबेषभ्व र्ते | गन्वित्धादिना। तेजःप्रचम्यखोकारे ष्वाकाभ्रसगेप धर्मी aaa mua उति इयं खतं बाधनीयमिति गेरुबमाकाशप्रायम्बलायिक- त्तजःसगं प्राचम्यमाजवाघ इति लाघवमिति were) मेद्युश्चत इति | fay प्रधागधमित्वामादरं सुयभुतस्य तेजःप्राचम्यस्य ww व्याम इया ग होति fre fs खूषटिपरशचतिसिडत्वात् surest RUG उत प्रथमर्धाने तेनसः खर्गखुधाऽचात् पाथम्बभागान्नाच्च xare | पि चेति। दितोयमनुद्य दूवबति । wutafs) यदुं वनि विकव्यासम्भ वादुभयेः प्रायनं ए्राखाभेदोन Safad न भक्ति
[अण्श्।पा.श] प्रङ्कस्त्रद्खचमाप्े। १९७
मण्य ¦ शपि चं तजेणाऽखजतेति गाज sae वाचकः कथि- HVS WIG क्रमो गम्ते, ख च वायोरभ्रिरिष्यनेन अुश्य- न्तर प्ररिद्धेन wae निवार्यते | विकण्यषमखये तु वियन्तेजसाः प्रथमजलविषयावघण्भ वागभ्यपगमाभ्वां जिवारिते, तसाजास्ि खन्धाविप्रतिषेधः। पि च कान्दोग्ये ‘erat wd भवतिः देतां प्रतिश्षां वाक्योपक्रमे wat सम्थयितुमसभान्नातमपि वियदुत्प्साद्पसञ्यातव्यं किमङ्ग पमसेन्िरोयके समाथातं नभा न UWA | य्वाक्रमाकाश्ख सर्वेणामन्यदेशलाद्रदहयणा तत्कार्थैख ae विदितमेव तद्भवति, wat न uf aa a चेकमेवाद्वितीयमिति ञ्तिकापा भवति रीरोदकवद्रक्मनभण- रव्यतिरेकापपत्तेरिति। अवाच्यते। म चीरोदकन्यायेमेद मेक- विज्ञानेन सवविज्ानं Fast सदादिदृष्टान्तप्रणयनाद्ि प्रश- तिविकारन्यायेनेवेदं afama मेतव्यमिति गम्यते। शोरा- दकन्यायेन च wafayr wea aways wal a fe सोरभ्नानग्टदीतस्यादकस्य सम्यज्विज्नानग्टदहोतलमस्ि।
नाप्युभययोदिंद्लाङ्करबत् Bawaraqw प्राथम्यं बायोरचिरिति कऋमबाधापावादिति। वदिति वदिमेबे्माह। विकल्पेति | न के- aw अतिदवयोारविरोाघः Srertereiare, आपि चेति। विय. दूपसंय्यष्मिग्यन्धमः। वियदनत्पत्तिवादिनोाक्रममनद्य प्रतिश्या अदितोयग्रुतेख स॒खाथंतात्ययावगमात्र गडार्चतेति दूषयति | वचा. क्मिब्ादिना। प्रह्तिविष्ारन्धायः वदनग्धतवन्धायः, seat चीर. खमपि wicarara गदते भेदादिति भावः। are awe. अनं खुवेनान्तिमूजलसम्भवादिनाग्रद्खापोडवेयलान्छेवमियाइ। बच
९१८ रतरप्रभाभासिते। (षअण्द।पा०श]
म च वेदस्य पर्षाणामिव मायालोकवश्चनादिभिरथावधारश- मुपपद्यते | सावधारणा चेयमेकमेवादितीयमिति अतिः ची- रोादकन्यायेन गीयमाना Wea ग च खकायापेच्येद वस्ेकदे श्र विषयं सवं विभ्लानमेकादितीयतावघारणद्चेति न्याय्यं | म्टदादिव्वपि fe samara न तद् पृवैवदु पन्यसितव्यं भवति ‘HARA UF BWA महामना अनूचानमानो खभेऽस्यत तमादे्नमप्राखे VTA BA भवति, इृल्यादिना । तस्मादशेष- वस्तु विषयमेवेदं सव॑ विश्लामं ade ग्रह्मकार्यतापेखये। पन्यस्यत इति द्रष्टवय॑। यत्पृमरोतदुक्रमसम्भवाङ्गाणो गगणस्ात्यन्तिश्चति- रिति aa ga et
यावद्धिकारन्त् PRATT VATS I
तशब्दाऽबमावाज्ङ्धाया BSI | न SHAR TATAT- AVMAWET Haar, wat यावत् किञ्चिदिकारजातं Pad
वदस्येति। माया aha: तयाईलीकं मिथ्याभाषयं तेम वश्ममयथा- बोधनं च्ादिप्रदादिप्रलिष्पापमादकरणापाटबानि wea) प्रति- च्ञामुखखयत्वमभिधायादडितोयञ्रुतिमुख्यश्नानमाह | सावधारेति | सव॑- इतमिषेधपरेत्ययेः। उभयग Way तवदुपन्धासे म्टदादिटश्ान्तेख- maa च स्यादिति दाषान्तरमाङ। न चेव्यादिना। कार्यमेव वसे MET खाकाग्रा Aaa Baas विकारः विभ- क्षत्वाट्घटादिवदिति सव्रतिपत्तमाह | वत्पनरित्ादिमा।
यो farm स विकार इत्न्वयमुक्ता यस्वविकारः सन विभक्तः ग्र चात्ति थतिरेकब्यापिमाइ | न त्वविद्नतमिति | दिगादिषु यभि-
[अ .रपा०द] शाङ्गरजखदचभाय्ये। ११८
चटचरिकोदश्चगादि वाकरककयूरकुष्डलारि वा खचीगा- रासभिस्िंशादि वा तावागेव विभागे शाकं waa, ग ल- वितं किञ्चित् छुतचिदिभक्मुपलभ्यते। विभागख्ाकाश्ख एथिव्या दिग्धाऽवगम्यते, तस्मात् साऽपि विकारो भवितुमर्रति। एतेन दिक्काल्ञममःपरमाखादीगां area व्याख्यातं । म- न्वात्माष्याकाश्रादिभ्यो विभक्त इति तद्धापि कायं चटा- दिवत् प्राप्नोति, न ्रात्मन आकाशः waa इति adit यदि qranfa विकारः स्यात् तद्मात् wang aafaar- काचारि सवे कायें निरात्मकमात्मगः कार्यते eq, तथा च WAT: UA | श्रात्मलारेवात्मनो निराकरणगशद्ानपप-
- ~~
चरमा पकच्तसमलान्मेवमित्याद | रुतेनेति। विभक्ततेनेतयर्थः। अत्मनि afd wea! नशज्विति | धमिसमानसन्ताकबिभागस्यं हेतुत्वात् परमा्यातमनि विभागस्य कल्पितत्वेन fname चचभिचार शत्या) नेति। खच wera विषयं चते नाच्चानतत्सम्बन्धादो अभिचारः | wana कायः विभक्षतवात् aweret चटवदित्धाभासतुख्यमिद अनुमानमिव्याग्रद्यात्मनः पर- मकारबत्वेन आतस्य कायंत्वे श्ून्यताप्रसङ् इति बाधकसन्वात् तस्या- wee नाव fafecrunafe sea ्ाकाशस्याकायेत्वे नित्या- गेकडव्यकस्यना सओतप्रतिन्नाहान्धादया बाधकाः सन्तीति नाभासतु- ख्यतेत्याह | waa स्ति। covey इति वदन्तं vary | ara. त्वादिति | खात्ामावः केनचित् Was A aT, WE योन्नातास भरिशिष्यत शति a aan, डितीयेऽपिन saat मानाभावादि.- वर्धः। faq यदि कायं सत्तास्फ्यारन्धापेक्तं तच्रिराकार्यमातमा wala निरपे्तत्वान्न बाधयोग् शत्या | न द्यान्ेव्यादिना। कस्य चित्कारबस्य्ागन्तुकः कार्या न fe am Qe यत्वादि-
१२० रह्प्रभामातिव। [अण्शुपा०श]
सिः न दयात्माऽऽगन्कः कखचित् खयं fazer ग Wren- ssa. प्रमाणमपेच्य faufa) ae डि प्रल्यकादौनि प्रमाणा- न्यसिद्ध प्रमेयखिद्धये उपादरौोयभ्ते, म शाकाज्नादयः पदाथाः प्रमाणनिरपेकाः we सिद्धाः केमचिरश्चपगम्यन्ते। अत्मा ठ प्रमाणादिग्यक्डाराज्रयलात् प्रागेव प्रमाषारिवक्रबदारात् सिष्यति। न चेदृश्रस्य निराकरणं घर्भवति। wera हि ag निराक्रियते न खरूपं । थ एव fe faced तरेव ae WEI ग HNC agar निराक्रियते, तया रमेषेदानीं जा- नामि वतमानं वस्छहमेवातीतमतीततरस्चान्चासिषमदमेवाना- गतमनागततरद्च शासख्यामीद्तोताना मतबतंमानभावेनाम्बया
क्राः | तज Aca विषति । ग wife) ददुषां CEUTA: A
“प्रमाता च vatay प्रमेयं प्रमितिसतया |
यस्य प्रसादात् सिध्यन्ति afeat किमपेच्यते", ॥ xfer वचा श्रतिराह "पुरषः खयं व्यो तिरूस्य भासा सवेमिदः विभाति! वि च| गग्वात्ननः खतः feat प्रमायदेय्थ तचरा | तस्येति | मन् प्रमेयः स्यापि खप्रकाश्त्वं fa ग स्यादित्यत aw, नहीति तान प्रमाडवेव्ंमिति भावः। खात्माऽपि मानाधीनसिडिकः faa स्यादित्यत ure), wan fafa | aan: faferema fe wa प्रमेय सन्ताजिखायकं TE घटो खा न मेति wraduay ez: इति शतिरेकनिख्ये चार्च॑खरूपानिखयात wanes न शतः कार्यस्य खप्रजराशलायोागाज्नापि जचाबाग्तरादमवख्ागादतः सा. feats waemfaeat we: | तच सासिख्ेत् women. निखयः अन्योन्याश्रयः स्यादतः घबंसाघक्रत्वादाता wa: fax cla |
[अ०२।पा०द] प्राङ्गरव्रदचमाय्ये। ६९९.
भवत्यपि wae न ज्ञातुरन्यथाभावेऽश्ि सव॑दा वर्तमान- खभावलात्, तथा भस्रोभवत्यपि Se away उच्छेदो वत मामसखमभाववाद्न्ययाख्लभावतवं वा न सम्भावयितुं शक्धं। एव- मप्र्याख्येयखभाववादेवाकाग्यवमात्मनः कायंलञ्चाकाश्स्य। UHM समानजातीयमनेककारष्द्रव्यं Sat नास्तोति तत् भ्त्यच्यते, न तावत् षमानजातीयमेवारभते न भिक्षजातोय- fafa नियमेोऽस्ि। न fe तन्नूनां तत्संयागागाञ्च समान- जातीयलमल्ि द्रवयगणवत्वान्यपगमात्। न च निमिन्तक्ारणा- नामपि तुरोषेमारोनां समानजातीयलमियमेऽसि। स्वाद. तत् समवायिकार्विवय एव खमानजातोयलाश्यूपगमोा म
खप्रकाश्स्यापि बाधः fia स्यादित aw म चेति। we fe परायत्तप्रकाशत्वादागन्तुकं THAT न प्रकाशात्मखरूपं, सस्य सवं- बाघ्साच्िखरूपस्य निराकचंन्तराभावात् खस्य च खनिराकट- त्वायागाव् । न fe सनिपुेनापि खाभावो xe शक्त Kad: | श्वं खतः स्फतित्वादााऽबाध्यः FART खतःसत्ताकलवान्च न बाध्य इत्याह । aurwaafa | च्रानच्वेययाः सत्ताद्यभिचारसे$पि ज्ञातुः खदेकरूपत्वा् सत्ताव्यभिच्ार cme: |) मास्त नीवता चातुरन्य- चाभावः म्टवस्य तु स्यादित्यत ore, तयेति । swat विमाश्रोा- $न्बयाखभ्रावत्व मिश्यात्वं वा सम्भावयिवुमपि न we, अहमस्नीोयन्- भवसि तखभावस्य west: wana भृन्यतव- निरासे मून्धताप्रसङ्स्यानिष्टत्वं उक्तं, ततख्ात्मनः कायेत्वानुमानं आभास इत्याह | रवमिति। wares: fast वस्याविद्यास- शितस्यापादानस्याटृद्ादिनिमित्तस्च च सज्वादाक्षाशानुत्पत्तिषेताः सा- मयीमून्यत्वस्य खरू्पासिङेदक्सत्रतिपच्चनाधाश्चाकाश्मस्य area
facaqufaare । कार्वतब्ेति। खातमाविद्ययोाविंनातीयलान्राक्ा- 41L
ERR रननप्रभाभासिते | [अर्र।पा०्ड)
कारणान्तर विषय दति, तद्यनेकान्तिकं | खचगोाबालेद्यंनेक- जातोयेरेका THM WIA दृश्छते। तथा खवेरूलादिभिख fafeata कम्बलान् वितन्ते | सक्वद्र व्लाद्यपेच्या वा खमान- saya aware नियमानथक्यं waa सर्वेण समामजा- तीवकलात्, नाप्यनेकमेवारभते भेकमिति निवमेऽस्ति। we मनसारा्कमीारस्भाभ्युपगमात्। एकैको डि परमाणः मन- खाद्यं लकश्मोरभते म द्रव्यान्तर; संदत्येत्यभ्यपगम्यते | TATTA एवानेकारम्भकलनियम दति wa, परिणामाग्यपगमात् | भवेदेष नियमा यदि संयोगसविवं द्रव्यं द्वयान्तरस्यारग्क- मभ्पगम्येत । तदेव त॒ Ta विभ्रेषवद्वस्थाश्तरमापद्यमानं कायं नामाभ्युपगम्यते तख कचिदनेकं परिणमते षटदोजा-
श्रा रम्भकत्वमिल्युक्षमनुद्य निरस्यति । यच्ित्यादिना। fa कारण aaa साजाव्धजियमः उत समवायिनः तज्राद्यं निरस्य feata शङ्कते | स्यादेतदिति | चिं समवायितावष्छेदकधम्मंण साजात्यं sa सत्तादिना, नाद्य Kae) तदपीति। aw cafe a दवान्तर- fafa वाच्यं, पटादेरपि तथाव्वापाताद्ितीयोऽस्मदिद्टः, खात्ाविद्य- ये व॑स्तत्वेन साजात्धादिव्या। सत्त्वेति | उपादानस्य साजात्बनियमं निस्स्य संयक्तानेकत्वनियमाह्ितीयस्यासङ्कस्याप्यातमन ङपादामत्व- सिद्धये facefa । नापोच्यादिना। किमारम्भकमावस्यायं faza: उत व्यारम्भकस्य नाद्य cary) खणिविति | द्यणकस्य श्रानस्य चास. मवायिकार्णसंयोगनमकमाद्यं कम्मे, यद्यप्यदृष्ट व दात्मसंयुक्त Wa- मनसी खाद्यकमारम्भके तथापि कमसमवायिन रकत्वादनेकत्वनिय- HAR इत्याह । रकेका wife, Rarat: समवायिभिरितखर्थः। दितीयमुव्याप्यारम्भवादानङ्कोक्षारेय दूषयति | ययेव्यादिना। न त्व-
(wqoqyates] णाङ्रब्रद्मखचभाच्ये। €RR
दद्ुरादिभावेन कचिदेकं परिणमते चीरादि दध्यादिभावेन। नेश्चरभासनमस्यनेकमेव कारणं काय्यं जमयतोति, wa: रुति- प्रामाण्छादरेकस्राद्रह्मण श्राकात्रादिमडहाग्डतेात्पत्तिक्रमेण जग- च्लातमिति निञख्ोयते। aura 'उपसंहारदशंनान्रेति चन्न चछोरवद्धि [wre ख०२।९।२४] दति यथ्वाक्रमाकाश्स््ात्यत्ता म पू्वत्तरकालयोविभ्रेषः सम्भावयितुं waa दति, तदयक्र, ava fe fara एयिव्यादिभ्यो व्यतिरिच्यमानं गभः खरूप- वदिद्ानोमध्यवसोयते स एव विशेषः प्रागत्पन्तेनासोदिति गम्बते । यथाच बरह्मन स्युलादिभिः एथिव्यादि खभाव्रैः ख- भाववत् “श्रस्यलममखिल्यादि श्रुतिभ्यः, एवमाकाश्खभावेनापि म सखभाववद्नाकाशमिति श्रुतेरवगम्यते, तस्मात् म्रागत्पत्ते- रनाकाञ्ज*मच्छिद्रमिति fed. aan एयिव्यादि वेधग्णै-
भ्युपगम्यते तस्मान्नैष नियम इति wa: | यत्त॒ सीरपरमाणुषु रसान्त- Vara aca दध्यारम्म डति aa, च्तौरनाशे मानाभावात् रस्सवद्- परोऽप्येकडव्या रम्यत्व सम्भवाच्च ग्रव्थगुणसङ्धेतस्य परुषे यस्य saufad यादहेतुत्वादिति भावः। लाके कतुः सहायदश्नात् असहायद्रद्यण कथं खग इति care) तथा चोक्तमिति | प्रागभावणुन्यत्वं हेतुरप्य- fax vate, यजचोाक्तमिव्यादिना | ware विश्रेषः शब्दादिमा- AAT: WHS मालति "नासीद्रजो मो यामः डति Ba: | नन्ाकाश्ण- भावे काटिन्यं स्यादिति चेत्, खणिचितेऽयं नेयायिकतनयः। न द्या काशाभावस्तमा वाकाडिन्यं किन्त मतद्रद्यविशषः तत्सयागविश- षावाकाठिन्दं,तच्प्रलय नाक्लोति ara: | खअकाण्णरीर ay’ डति FACIAL द खभावस्याकाशस्य सति Agia कयमभावस्तवार | वथा चेति । विभल्वादाक्ाणसमं ब्रद्येति अव्ययः |, विमत्वास्पण.
[पो
* अमाकाम्लस् चितमिति वधे° Alo! 4 2, 2
६२४ रन प्रभाभासिते। (oR GT oR]
दाकाशस्याजलवमिति, तदप्यसत्, afafatra सत्यृत्पत्यसम्भा- वानु मानस्वाभाखलेपपन्ते, उत्पत्यनमानस्य च दर्शितत्वात्, श्रनित्यमाकाश्मनित्यगणाश्रयलात् चरादिवदित्यादिरप्रयोग- सम्भवा श्रात्मनानेकान्तिकमिति चेत् न, तसतीपनिषदं मरत्यनिद्यगणाश्रयलासिद्धेः। विसुलादौना च्चाका शस्यात्पत्तिवा- दिनं प्रत्यसिद्धलात्। यश्ाक्रमेतच्छन्दा चेति तचाग्टतलश्ति- सावदियत्यम्टता faaraa इतिवद््ष्टव्याः, उत्पत्ति प्रलवयोा- रुपपादितलात् “्राकाश्ववत् सवेगतसख faa.’ cafe प्रसिद्ध मद्त्येनाकारेनापमानं क्रियते, निरतिशयमदत्वाय नाकाश समल्ाय यथेषुरिव विता धावतीति चिप्रगतिललायाच्यते
्रव्यत्वनिरवयवत्वलिङ्ानां विभक्तत्वादिखिष्सहदितागमनाधमाद। यदपीव्यादिना। धमिंविकाराभावे गुणनाग्रा न स्यादिति तकाचम- जित्यपदं गुखा्यत्वमेव हेतुः, तच्च खसमानसत्ताकमु यवन्वमते निर्गुखात्मनि न afar: | श्तत्वमादिशब्दाचेः । खरूपासिडिम- प्या । विभुत्वादीना्ेति | स्बेमृतसंयागः ufcaafadar वा fa- भत्वं निग जात्मनि दृष्ान्तेनाल्ि संयोगस्य सावयवत्वनियतस्याज. त्व साध्यविरुडता च, खसरू्पापचयरूपं तु विभुत्वमात्माकाश्योाने समं 'छ्यायानाकाशार्, इति खतः कचिदाकाग्रसाभ्यन्तु ब्रह्मणा बत्किद्ित् सवंसम्बन्धन व्यपदिश्यते असक्तत्वम वा प्चीकर्णादस्यश्रत्वमसिजं कायंद्रव्यत्वाञ्जिरबयवत्वमप्यसिडधं, ग्रव्यत्वजातिखातमन्यसिदधेद्यः। नित्य sana सा्म्धं न विवच्ितं | नन स यया$नन्तायमाकाश रखवमनन्त alata अति जि्यत्वेनेव साम्यं wa wee) रखतेनेति। आकाषस्स कार्यत्वेमानित्यत्वादिव्य्यः। खविख्वापेच्िका<ऽनन्यदारा मस्या ऽनन्त बोधयतीति भावः न्दूनत्वाच्चाकाश् न मुख्यापमानत्वमित्याइ | ज्या-
* प्रतिभ्रयागेति बधे° ete |
[च्य ०२।पा०द] शाङ्गत्र्मखकभाथे | ६२५
नेषुतुख्यगतिलाय तदत् | एतेनागन्तले पमानश्रतिव्याख्याता | व्यायथानाकाशादित्यादिश्रुतिनभ्यश्च ब्रह्मणः *सकाशात् च्राकाश्च- स्यानपरिमाणलसिद्धिः न ae प्रतिमासतीति च ब्रह्मणाऽनु- पमामलं दशयति, अताऽन्यदान्तंम्ः दति च ब्रह्मणाऽन्येषामा- काशादीनामान्तंलं दशंयति। तपसि ब्रह्मशब्दवत् श्राकाश्रस्य जन्धश्तेरगे एलमिव्येतदाका्रसम्भवन्रुत्यनु मानाभ्यां परिइतं, तसा द्र हयाकाय्थे वियदिति सिद्धं ॥
एतेन मातरिश्वा व्याख्यातः ॥ ८ ॥
afazatsa एतेन वियद्याख्यानेन मातरिश्वापि वियदा- श्रये वायुवास्यातः। AAA यथायोगं पका रचयितव्याः। न वायङत्पद्यते, ङ न्दे गानामत्पत्तिप्रकरणेऽनान्नानादिल्धेकः Uw, safe त॒ तेत्तिरीयाणामत्पत्तिप्रकरणे werd श्राकाश्रा-
याजिति) मस्थोपमानासक्षमे श्रुतिनं तस्येति तस्नादाकाशस्योपमान- aaa नित्यत्वं नास्तोति भावः। अनिन्यत्वेनासन्वे खुतिमा ङ | अताई- न्धदिति | यत्त खकस्येव सम्भूतश्ब्दस्य गागत्वं मुखत्वश्वेति वन्न, सा- काऽपि तस्य मख्यत्वसम्भ वादि त्या | तपसीति। trafafatczen छ्ान्दाग्यश्रतेनेयनादेकवाक्छतया खष्टरि ब्रह्मात्मनि समन्वय Taq.
संहरति | तस्मादिति
खेन मातरिश्धा Bia: | अतिदशत्वान्न Cay सङ्व्याद्यपच्ता, वत्तजाऽद्ट अतेति Bar) खकाश्ादायुरिति श्रुत्या विरोधाऽस्िन वेति रक वाक्छभावाभावाभ्यां संश्रये जागपत्तप न्यपतत सिदधान्तपच्तानतिदि- =
# सकाशादिति ade कार wife
६२६ रन्प्रभाभासिते | [अ०२।पा ०]
इायुरिति पान्तरः। avg च्रु्योरविंप्रतिषेधे सति गाणी वायेा- रत्पन्तिश्च तिः श्रसम्भवादित्यपरोऽभिप्रायः, weary द भितः, 'सेषाऽनस्तमिता देवता यद्वायुः दद्य स्तमयप्रतिषेधादम्डतला- दि ्रवणाच प्रतिन्ञानुपरोाधाद्यावदिकारञ्च विभागाग्युपगमा- दुत्पद्यते वायुरिति सिद्धान्नः। अ्रस्तमयमप्रतिषेधो श्रपरवि- द्याविषय श्रापेक्तिकः, श्रन्यादीनामिव वायारस्तमथाभावात्। छतं प्रतिविधानञ्चाग्तलादिश्रवणं) मनु वायोराकाशस्य च ठ ल्यये रत्पत्तिप्रकरणे श्रवणाश्रवणयोारेकमेवाधिकरणएमभयवि- षयमस्तु किमतिदेशेनासति विशेषे इति, उच्यते, सत्यमेवमेतत्, तथापि मन्दधियां शब्दमाचृताशद्धानिटत्यथाऽयमतिदेशः
प्रति| तज्रापीत्यादिना। waa हयाकाणशानन्तयं तेजसः ख्यापितं तच्र वायतेजसोख्तल्यवद्ानन्तय वायोारभिरिति कमश्चतिबाधात् Tras तेजः प्रा यम्यभङ्गात्रेकवाकतेति Varad गेोयविद्यामिप्रायमाहइ। तत- खेति | अस्तमय प्रतिषेधो मस्यात्य च्य सम्भवे fay, वाय खान्तरि त्तं चेत- enafafa | तस्येव लशिङ्स्याभ्याखः वायरेव afs: wafsafa सवा- ्मत्वलिङान्तरमादिपदाथेः। तथा संवगंविद्यायां वायद्यंवतान् स- वानग्न्यादौन् संहरतीति शब्दमाचगेखयख्वणं farce are | रते सङ्गवायुरनाद्यनन्त इति प्रतीतेदत्पत्तिगिणोव्यविरोाधः। अव्या fcfa ore प्रतिपिपादयिषितप्रतिन्नाश्तेबलीयस्वात् तत्साघधकानां तच तच वायूत्मत्तिवाक्छानां भूयस्वादुक्तविभत्तत्वादिलिङ्ानयहाच्च aera TAA, तथाचाकाशं वायुश्च र्षा तेजाऽषजतेति खन्योरेक- बाक्छतया ब्रह्मणि समन्वयः। लि्ानि तृपास्यवायस्त्ावक्षलादा पेच्िकतया meat मख्यसिडान्तमाह। प्रतिन्नेद्यादिना। छत प्रतिविधानं ापल्िकत्वेन समाधानं यस्य तन्तथा । खधिकर- णसम्ममाच्विष्योक्तामधिकाश्ङ्कामादइ। नन्िव्यादिना। वायुर्चवे.
[weonutee] WIFCATATATS) | १२७
क्रियते । संवर्गविद्यादिषु qareaar वायोर्महाभागलभश्रव- खात्, अ्रस्तमयप्रतिषेधादिग्यख्च मवति निल्यलाशड्ा कष्य- fefefan ai
असम्भवस्तु सतोऽनुपपत्तेः ॥ < I
वियत्फवनयेरसम्भाव्यमानजनम्मनेारृत्प्तिमुपश्त्य ब्रह्म- शाऽपि भवेत् कुतखिदुत्प्तिरिति स्यात् wafenfa: तथा fanart एवाकाशादिभ्य उत्तरेषां विकाराणामुत्ष- न्तिमुपश्चत्याकाश्रस्यापि विकारादेव ब्रह्मण उत्पत्तिरिति afgqaraa, तामाशङद्ामपनेतुमिदं ai) च्रसम्भवस्विति। न खल ब्रह्मणः स्दात्मकस्य Hager: सम्भव Salat तव्या, sata अनुपपत्तेः, सन्मां fe AW A तख सका-
तान् सवान् Gee दवधादिश्रब्दमाचं शङ्ामृलं नाये xfs द्योतना माचयदं | तामेव श्ङ्गामा | Saale | यद्टिसमच्छुपास्िवयं दिश्णं aq वेदे व्युपालिखादिशब्दाथः ।
श सम्भवस्तु सतेऽनुपपत्तेः | अनाद्यनन्तं Awa: पर yas म चास्य क- चिच्जनिता' इत्यादि ब्रह्मानादित्वश्चुतोनां त्वं जाता भवसि विशखतोामुख इन्युत्प्तिश्चता विरोधोऽस्ति मेबेत्येकवाक्धभावामावाभ्यां सन्दे अलति विराध इति पुर्व॑पच्ते यथा वाय्वादेरम्टतत्वदिकमुत्पत्तिखतिबलादपे- fad तथा agri खापेचिकमिति दटान्तसङ्व्या रकदेशिपक्ं प्रापयति। वियदिति। ब्रह्य gafeenaq कारणत्वादाकाशवदिति नमा गानुय्रहाव्नग्मश्चुतिवंलोयसोव्याह | तथेति । न चानादिकार- डाभावेमागवष्ा नीजाङ्गूरुवदनादिव्यापप्र्तः। TUT च दीपादीपवद््-
द्र सत्रप्रभाभासिते। [अ०२।पा.३]
खादेवेत्यन्तिः सम्भवति, श्रसत्यतिश्रये प्रतिविकारभावानुप- पत्तेः। नापि सद्िशेषात् दृष्टविपय॑यात् सामान्वाद्िर्ेषा उत्प- दयमाना दृश्यन्ते, ग्टदादेघरादया न तु विक्नषेभ्यः सामान्वं माप्यसता निरात्मकत्वात्, कथं रसतः सश्नायेत' दति चाकेप- aura "स कारणं करणाधिपाधिपो ग we कञथिल्ननितान चाधिपः" दति च ब्रह्मणा जनयितारं वारयति। विचत्यवनयोः प॒नरुत्यन्तिः प्रदर्भितान तु ब्रह्मणः साऽस्तीति वैषम्यं! न च विकारेभ्या विकारानम्तरोात्यन्तिदशनाद्रद्यणेाऽपि विकारत्व भवितमरईतीति मूखप्ररत्यनन्युपगमेऽनवच्ाप्सङ्गात्। या मृख- प्रहृतिरभ्युप मम्बते तदेव च नो ब्रद्यल्यविरोधः।
wera, उत्प्तिश्रु्या चा नादिलश्ुतिनं येत्य ायनन्त- ब्रद्मसमन्वयासिद्धिरिति प्राप्ते मख्यसिडान्तमाह | तामिति। we न जायते कारणग्रन्यत्वाच्नर्विषागवद्यतिरेकेन घटवेव्यमुमाना- मुग्रहादिपक्ते चाकारणककायेवादप्रसङ्ादरद्यागादिल्ग्मतये बलीयस्य डति कारणत्वलिष्बाधव्नन्मश्रतिः कायंमेदेन व्यास्येयेद्यनाद्यबन्त- ब्रद्यसमग्धयसिडिरिति सिडन्तफलं | म च ¥afate: कारयस्या- निरूपलात् | au fe किं सन्मा्स्य ब्रमणः सम्मावमेव सामान्यं कार्यं सद्िषेषा वा Veer म चेधापो्याङ। Bast होव्यादिना। दीप्त दीपान्तरे मिमित्तमि्यनुदाहर यं | fears gare विभ- क्त्वाविभक्षलवाभ्यां कारकभावाभावाभ्माश्च बेषम्यं | कारलत्वखिकुस्या- परामाखिकानवयख्था। तकंडापि बाधमाषश। नच विकारेभ्य rar दिना। कारवस्यानभ्युपगमे यदृश्छावादप्रसङुः, अनादिकारयान- भ्य पगमेऽमवख्ाप्रसङः, तदभ्युपगमे ब्रह्मवादप्रसक्ः, कारणान्तरस्य प्रधानादेनिरासादिति wa: |
(= ०श।पा० | शाङ्र ब्रद्यङकभाष्ये | | | |
ARISTA EIS | ९०॥
Breas wee तेजसः श्रावितं, तेत्निरीयके ठु वायु- aaa, तज तेजेयेनिं प्रति ज्रुतिविप्रतिपत्तौ सत्यां पराप्तं तावत् ब्रह्मयोनि तेजः इति । कुतः, सदेवे्युपक्रभ्य ARIS जतेव्युपरे- भरात्, सर्वविज्ञागप्रतिन्ञायाख्च ब्रह्मप्रभवले we सम्भवात्, लख्जखानिति wifatena:, एतसाश्लायते प्राण इति चाप- क्रम्य saat सवैस्याचिशचेषेण ब्रह्मज पदेश्रात्, तेन्तिरोयके चस तपसघ्चा इदं Vana यदिदं fay दत्य विशेषञ्रवणात्। नंस्मादायारथ्चिरिति कमापदेज्रा दषवः, वायारनम्तरमममिः सम्भूत दरति, एवं प्रापे TIA! तेजेाऽते मातरि श्वने जायतं Ula कस्मात् AAT GY 'वायोारभ्भिः" tia श्रव्यवहिते हि तेज- से ब्रह्मजले सत्यसति वा य॒जले वायेोरग्निरितीयं श्रतिः कदर्थिता
तेजाऽतस्तथाद्याइ | ^तत्तेजाऽखटजतः इति 'वाणरमि., xfs zy. wifscraishe न बति सन्दे हे सामान्यात् सामान्यात्पत्यसम्भवेऽपि त्र. ia: सामान्ययास्सेजारूपवि्रेषेपादानत्वसम्भ वात्तल्यबलतयास्ि विरो इति प्रयदाइरमेन पुवेपत्तः सबचाध्यायसमापेरेकवाक्रत्वा- सम्भवासम्भवे संग़्यनीजं। Yara च्ुतोनां बिराधादप्रामागं फलं सिडान्ते प्रामामिन्धक्तं न विस्तर | रवं पूव पत्ते कायमाचस्य faa त्वात् कल्पितस्य वायास्तेजःकल्यनाधिष्ानत्वायोगात् ब्रह्मव तेजस उपा- दानं सवकायाखां ब्रद्यवापादानमित्यय Batat wares तदन. crarerarfafa mara पञ्चमोद्यविराध दव्येकद् शगिसिडान्तं प्राप. afa प्राप्तं तावद्भद्ययानि तेज इत्यादिना खुतीनां विसाधमाजापन्या- सेब पवप्लः खपसिडान्तेनाविरसोाधात् तावरेकदेशिपच्च रति way
तदुभयमपि मुखसिङडान्ताये्न या पुव पर्ठत्वेन व्यवहियते | सिडान्त्- au
{Re | रलप्रभाभात्तिते। [ख०२।पा०३ |
स्यात् । मन् क्रमार्थषा भविव्यतोल्ुक्ं नेति Ba: | "तस्मादा एत- WTA आकाशः Vaya,’ दति पुरस्तात् सम्भवति श्रपादान- ara: पञ्चमोनिर्देशात्, asa च सम्भवतेरिहाधिकारात् परस्तादपि तदधिकारे एथिव्या Sawa; इद्यपादाने पञ्चमो- दशंनादायोारभ्रिरित्यपादानपञ्चग्येदेषेति गम्यते। श्रपि च वाया- Saafa: सम्भूत इति कर्य उपपदाथयागः, HAG कार- का्थयागः वायोारद्मिः सम्भूत द्ति। तस्मादेषा afaaraer- fad तेजसाऽवगमयति। नज्ितरापि चुतिन्रह्ययोानिलं तेजसाऽ- वगमयति तन्तेजेाऽङजतेति। म var: पारम्पर्यजलेऽणविरोाधात्। थदापिद्याका्ं वायश्च CET वायुभावापननं ब्रह्म तेजेाऽशजतेति
यति | र्वं प्राप्त xfa |) कदर्थिता बाधितायंति यावत्। वायोस्तेजः प्रतितं पश्चमीञ्चत्वा निधोरितं, म च कल्पितस्यापादानलासम्भवः, श्धिषानत्वा सम्भवेऽपि ग्दादिवत्परिणामिल्वसम्भवात्, aaa त्र्यः Slag खरङ्त्वमाच्ं अत नोापादानत्वं। नच बड स्यामिति काया- भेरच्ग्लिङ्एदुःपादागत्वसिह्डिलिंङ्ात् खुतेबलोयस्वेम safes fara मेयत्यात् । नयमश्चेव्थं वायेोब्रद्यागन्त्यत्वादायजस्यापि तेजसो रद्ध प्रछतिकत्वमविरुडमिति सिडान्तयग्थाणयः। इषहाधिकारादिति वायारमिः aaa डति aie aaanfeae: | तदधिकारे सम्भव्य. धिकारे निरसपन्तक्षास्कविभक्तरुपपद सापेत्तविभक्तयपेत्तया पबलत्वाच म mart पश्चमीव्याह। पि चेति। ऊद्धंमनन्तरमिति Grog विना पञ्चमीमाचात् क्रमो न मातीति कश्य उपपदा्थंप्यागः प्रछव्या- यौापादानकारकन्त निरपेच्यपद्चम्या भाति बिरेषताऽच प्रकरणाद्. पादानाचैत्वं पञ्चम्याः जप्तं* सति विरोधे बाध्यमिति fefafcare: | पारम््रयजत्वमवाइ | यदपीति | तस्या Fat: ved तप्तं SIX साच्तात
* waa ख करुप्यमिति se टो |
[अ०२।पा०१] प्राङ्गसब्रह्मङच्भाय्ये | । $ ५,
कर्पते तदापि ब्रह्मजलं तेजश न विरुध्यते, यथया तखाः wa तस्या दधि तस्या श्रामिचतेत्यादि।-दशंयति wager विका- रात्मनावस्थानं "तदात्मानं Bunge sf तथा चेश्वरसमरणं भवति । बुद्धिना नमसंमा₹ carga भवन्ति भावा wart wa एव ए्यग्विधाः इति। यद्यपि बुद्यादयः warring: WIG भवन्तो Ged तथापि wea भावजातस्य साकात् Ware वा श्शवरवंश्यत्ात्। एतेनाक्रमङ्ष्िवारिन्यः Baar व्याख्याताः तासां सवयो पपत्तेः क्रमवत्ङ्ष्टिवादिनोनान्वन्य- थागुपपन्तेः प्रतिश्चापि सदंश्चलमा च मपेचते नाव्यवहितजन्यल- farafatre: ॥
आपः ॥ 2 Il
अतस्तया WNIT | ्रापाऽतस्तेजसे जायन्ते, कस्मात्
काये दध्यादिकन्तु acme: | ety dest कटिमन्तोरमामि- BW | HWA वायभावे मानमाह | दशयति चेति। पारम्पयेजस्यापि तच्नत्वद्यपदे श तिमा । तथा चेति | खन्तःकरणादिभ्या जायमान- बद्यादीनां HU रवेत्यवधारण कथयमि्छाश्द्भयुाह। यद्यपीत्यादिना। VATS पर्म्पस्या इश्रर्वंश्यत्वात् ASA परमकार्णान्तरनिसा- सथं waned क्तमिति wa: | रखतत्मदाचेमादह। तासाभिति। तव्नलानिग्याद्यक्तश्चतीनं AVIA VAG वा ब्रद्यजत्वमाच्रणेपपत्ते- रि वथः | अक्रमश्तीनां बसलवतक्रमश्चत्यनसारयकवाक्छत्वाडियदाय- दासा तजःकषारये ब्रमण समन्वय ईति fas |
खापः अतिदेग्रऽयं तया द्यायवंगे anny “रतस्माव्नायते mat मनः स्वेशियायि च। खं वायु््यातिसापः एयिवो विश्व ut.
4M 2
gaz रन्रप्रभाभासिते। ` [च ०२।पा०३]
तथाद्यार ^तदऽपोऽख्जतः दति “aaa दति च। सति बचने नास्ति संश्रयः तेजसम्दु fe चाख्याय yfaar व्या- ख्याद्यलरपाऽनरयामीत्याप इति खजयाम्बग्दव il
परथिव्यधिकारखूपशन्दान्तरेभ्यः ॥ VP I
(ता WIT Ua बह्यः स्यामः प्रजायेमहीति ता WaAT- लन्तः इति wad तच संश्रयः। किमनेनाक्लयब्देन ब्रीहियवाच- भ्यव्यवहायं वरैदनाद्ु्यते किं वा एथिवोति। तच प्राप्तं तावत् ओदहियवादयादनादि वा परियदशोतव्यमिति, तच qa: प्रसि- द्धा लाकं वाक्यशेषाप्तमर्यमुपेद्लयति, तस्नाद्यच क्रचन वंति
feat’ डति मन्म पां gered खतं | खमराप इति zat तस्य विरो- चाऽस्ति न वेति wey तुल्यत्वादस्ि विरोध डति पूर्वपच्े agate. दाद्यत्वेन विराधादमिजत्वासम्भवात् WAU पञ्चमीव्यविराध xa- धिकाण्ह्गयामक्ततजान्यायमतिदिश्य व्याचष्टे aa xfa | प्रत्च्चवि- रोपे कथमपामभिजत्वमिगेयस्तच्राह। सति aaa इति | चिश्त्कतया- रपेजसाविंराभेऽप्यभमेराप डति व्नादतीन्िययोखयानाल्ति विरोध afa निर्यत इयः न कवलं शु्विराघन्लानायायमतिदश किन्तु पञ्चभृतोत्पत्तिक्रमनिगैया थ्या | तेजसच्विति | वस्ात्तजा- भावापन्ने wala शतिसमन्धयं इति fax एथिव्यधिकाररूपरशब्दान्तरभ्या विवयम॒क्राच्रश्ब्दम्ाभूतप्रकर- भ्यां संश्यमाह | ता इति | खभ्यवहाथं wd, खच शते यदत्रा. दनादिकं तदा ag एशिवीति श्रुत्या विरोधः, यदि एथिवोतदान विराध रति फलं वेध्यं सपएयिदयोाः कायंकार्यभाव्रादधिकरगसङ- fa: | खप्नश्चतिर्यि भव्वलिङ्गन्यां wage: | तदेव तचेवेति खअत्धयैः। बाच कचिदन्रं कचिदद्धाः एयथिवी तताऽत्रमिति विराधात्रेकवाक्छतेति
[च्य ०२।पा०३] WIT CAT AAS | ) 9१.
तदेव यिष्टमनं भवतीति Mifeaaraa fe सति aie ब भवति म ए्थिवोति, रवं प्राप्ते त्रः । एयिखेवेयमन्ञष्ब्देनाद्ो - जायमाना विवच्छत इति। कस्मात् श्रधिकारात् रूपात् ज्रब्दान्त- राख | अ्रधिकारस्तावत् तन्तेजाऽङजत, तद पाऽङजतेति च महा- wafaqar ada । तच manrat एथिवीं aenrd faegy ना- कस्मादोद्यादिपरि प्रह न्याय्यः, तथा रूपमपि वाक्यशेषे एथिय- नगणं Twa यक्छष्णं AAG! न द्यादनादेरभ्यवहायंसख ृष्णत्वनियमेऽस्ति नापि ब्रोद्यादीनां । मम् एयिव्या fa ata छष्णत्नियमो ऽस्ति, पयःपाण्डरस्याङ्गाररोदितस्य च sara quanta | गायं दषे बाङखापेचलात् | fad fe एयथियाः wa So न तथा Batted पोाराणिका अ्रपि एथिवोच्छार्यां भ्र्वरोमुपदिशन्ति,सा च रृष्णाभामेत्यतः ष्णं रूपं एथिवया दति
प्राप्रे प्सडधान्तयति | र्वं प्राप्त शति | धिकारः प्रकरयं, रूपं लिङ परयः GC तदत् पाण्डरं BA RITA रोहितं रक्तं णब्दान्तरश्नन्दितं खानं we | ुन्तरमपोति | *खअथवानन्तये एथियाः खानं ्च्- न्तर सिडान्तेनाप्यन्रस्य एथिवीतल्मिनयेः। aaa efeare यदर्पा- WE HABITAT Wee सर्व समहन्यत कठिनः Tar $भत् सा aut कठिना ufcafa: एथिथभवदिति अव्ययः त्री- giana: afer खान इति विवत्तायामाष | एरथियास्तिति। पश्चमोयं ङटिभिवत्वलिङ्सहितात्रश्चतेः ay प्रकरगलिङ्ख्याननाध डत्याग्र द्या | वाक्श्रघाऽपीति। प्रबलदुबंलप्रमासन्निपाते बहनां दुबलानामन्यम्तबाधाइरः प्रनलप्रमाजस्याल्यबाधेम कथद्धिन्नयनममिति ada अखतिखिक्योास्त्रमाचनिद्त्वं बाधित्वाच्रात्रात्मकएटयिवीनि- र्त्वं नीयते ताभ्यामच्रमाच्रमरह प्रकाशादीनां एथिवीमाच्रविषयाणा-
जोन क-म 9 जिनानाम्
* ख वामाय्येमिति सार |
१२ रनप्रभाभासिते। [च ०२।पा०३]]
स्िष्यते। च्रल्यम्तरमपि समानाधिकारमद्भः एयिवोति भवति तद्यदपां शर श्रासौत् तत्छमरन्यतं सा एथिव्यभवदिति च। एयिव्यास्त ब्रीद्यारेरत्पन्तिं द् श्यति एयिव्या Sawa: ओा- घघोग्याऽन्नमिति च। एवमधिकारादिषु एयिव्या; प्रतिपादकेषु we कते त्रीद्यादिप्रतिपन्तिः । प्रसिद्धिरष्यधिकारादिभिरेव माथ्यते। वाक्यशेषोऽपि पाथिवलादन्नाद्यस्य agree yfaar एवाद्धा: was वयतीति zeae, तस्मात् एथिवीयमन्न- wezfa i
तदभिध्यानादेव तु तजिक्गात् सः ॥ ९३॥
किमिमानि वियदादौनि तानि खयमेव खविकारान् जन्ति श्राराखित परमेश्वर एव तेन तेनाक्नावतिष्टमानेऽ- भिष्यायंस्तं a विकार् छजतोति सन्देहे सति ard तावत् खयमेव खजनीति। कुतः श्राकाश्ादायुवयारभ्रिरित्यादि खातन्त्य-
मत्यन्तबाघधापत्तेरिति भावः।. are ङटिनत्वोक्छिदारा एथिया ana दचयते एथिव्यला एथिवीत्वादञ्नवदि्नमुमानादिबन्ष- सार्थः। णवं तित्तिरिखथमुसारेग छन्दागश्तेनेवनादविरदधा भव- efeattai ब्रद्मणि समन्वय इति fax : सम्मति तानि मूतान्यािव्याज्नयाञ्जयिभावसङ्त्या तेषां खातन््यु- amg निषधति। तदभिध्यानादेव तु तल्लिङ्गात् सः। उक्तभृता- न्धाखिव्य संग्यपूर्वपच्तो दश्र॑यति। किमिमानोव्यादिना। संशयबीजा- नुक पवा ्तरपच्तयुक्षयो्गजमिति चेयं । नन्वत्र भृतानां किं खात न्येणा पादामत्वमा श्र द्यते TSS वा, नाद्यः, TIAA ITN fem feat. यविराधादिति aga | मन्विति। न दितीयः अचेतनल्वादिति भावः
[oR +R} WITCH AAVTS | ९३५
MITA) नन्वचेतनानां खतन््ार्णा प्रन्तिः प्रतिषिद्धा, नेष दाषः, तत्तेज CSA ता WI Camila च ग्धतानामपि चेतनल्- magica प्राप्रेऽभिघौयते। खयमेव परमेश्वरः तेन तेना- ब्मनावतिष्टमानोाऽगिध्यायंस्तं तं विकारं खजतीति । कुतस्तबि- gia । तया दि are यः एथिर्व्यां fara थः एथिव्या watt यं एथिवी म वेद ae एथिवी शरीरं चः ए्रथिवीमन्तरा यमयती-
व्येदजा तोयकं साध्यक्षाणामेव तानां vals दशंयति। तथा
यथा मगष्यादिशब्देस्तसदेहाभिमानिनेा नीवा seat aura: भ्रादायुरिच्यादिश्चुता श्चाकाश्रादिशब्दस्तत्तद्धताभिमानिदेबता उचय- न्ते, तासां खकायं वाय्वादौ कटत्वसम्भवात्रिस्पेत्तनिमिश्नत्वं पञ्- म्यः | Te तदात्मामं खयमकुरतेति wat खयमिति विशेषणद्द्- गऽन्यानपेच्त wage Ba | तया च निथानिरपच्तेश्नरभुतकटेत्व- ्रुयाविरोधाच्र ब्रह्मणि समन्वय इति सफलं पुवंपक्षमाह। नेष दोष xfa । भूतानां तदभिमानिदेवतानामिव्ययेः | वथा अकाशादि- भावापन्नमश्मवः सवापादानतवं wa तदभिमानिदेवताजीवभावमाप- wage: acufafe परम्परया डंश्ररकटटत्वख्यविरोधः। खयभिति विर्रेषकं इखरान्तरनिरासाथे म नीवभावापेस्तानिरासार्थभिवये श- देशिसिडान्त ऊषनीयः। मुखसिडान्तमाह | र्वं प्राप्तडति। ाका- च्रादिणशब्देनं SAAT मख्याथ बाधकाभावात,पश्चम्यख प्रकतित्वा- WIAA रूतर त्वात्, तथा चाचेतनानां Haat कटटत्वमेव नास्ति, कुतः इश्ररानपेच्छेकटटेत्वं यद्यपि दवतानां कटटत्वं सम्भवति तयापीखरनि- यम्यत्वञ्चवकाश्चेतनानामपि न खातन्त्यु किमु बाच्मचेतनानां भरतानां न खातन्युमिति ware | तच्िङ्ादिति। तन्तद्चतनात्मगावश्ितस्य Wee: उपादानत्वेऽपि जीवव्यारत्तेखरत्वाकार्णेव साच्तात् सबंकटटत्वं ब जोवल्वद्वास तस्य सवनियन्तुताल्िङ्दिनबयेः। प्रकरणाच्च TATA
eRe रन्नप्रभाभासिते | [अ०श|पा०द]
साऽकामयत बह ut प्रजायेय एति प्रहत्य “खख त्यखाभवत् तदात्मानं खयमक्ुर्त' इति तस्यैव सर्वात्मभावं ciate | यत्लीक्णञ्चव्रणमपतेजसास्तत् पर मेश्वरावेश्रवश्रारेव द्रष्टव्यं ना- न्याऽताऽस्ति दष्टाः दतीचिजन्तरप्रतिषेधात् wadare सत ई्चितुः agua ays स्यां प्रजायेयेत्यब।॥
| विपयेयेण तु कमेऽत उपपद्यते च ॥ १४॥
ग्ताना मत्पल्तिक्रमखिन्तितः, च्रथेदानोमणयं maf किमनियतेन क्रमेणाप्यय उतोत्यत्तिक्रमेणाय वा तददिपरीते मेति । चयोऽपि चोत्पत्तिखितिप्रलया शतानां ब्रह्मायन्ताः जू am, ‘aat at catia aaa जायन्तेयेन जातानि जीवन्ति
स्व॑कटटंलमिव्याह । तथेति पूर्वोक्तमनूद्य frcefe | afte | पर्मेखरस्याश्तयामिभावेनावेश्नः सम्बन्धः| तदग्रादधतेम्बो च्यवनं Aaa तेषां चेतनत्वं खातन्ृ' Jere: | गेन तदभिध्यानादिति पदः चाख्यातं, इत्यं BAIA! स इख्ररस्त्षदात्मना स्थिताऽपि SMITA SAMA तस्याम्तयोमित्वकिङ्ाव्जीवत्वदारा Rea नाम जी- बस्येव करढ॑त्वसित्यन्तयामिगः कटटत्वासिदेरन्तर्यामित्वाये गात् तद- भिध्यानादोशररेच्चणादेव भतेषु vagaries तत्तेज रेच्ततेति wa उचिता परमात्मेवे्यच Baa yacwarw! नान्यडति। त- सादीखर पदा थलापप्रसङ्कने अरादन्यस्य Play lala aA तश्चते- भूत्व्या विरोध डति सिदधं।
विपययेण तु। aaa खतिविरोघा न परिक्छियत raayfan- याप्यत्पस्तिक्रमे निरूपिते aaa बिष विचायंतडति प्रासङ्किका- दव पादाववान्तरसङ्तिमिति मतवा । भतनामिति। अचोत्पत्तिक्रमा- {इप्सोतव्रमनियेयात् सिद्धान्ते vat प्रातिलेमग्येन लवध्यानप् बकं
[च्छ ररपाण्दे) शाङ्करब्रहादवमभष्ये। | |
यत्परयनधमिसविश्रन्ति' दति,तचानियमोऽविरेषारिति प्राप्न अच age: कमस्य तलात् प्रलयस्ाऽपि क्रमाकाञ्जिः स एव ma: wife we तता भूमः पिपर्ययेच्च तु प्रलयक्रमाऽत उत्प ज्तिक्रमाद्धवितुमदति, तथा fe ae rea येन करमेण सापानमारूढस्ता विपरीतकर मेणावरोाशतीति, अपिच दुष्ठते SEI जातं अर्ररावाद्चणयकाल्ते दधद्वाबमयेति, wag sa हिमिकर का्यद्माबमण्येतीति । श्रतद्योपपद्चत एतथत् एचिव्यद्चा- जाता सतौ खितिकाखलग्यतिक्रान्तावपोाऽपोयात्, wee तेजसे जाताः TIGA श्रपोयुः, एवं क्रमेण Bal At चानन्तर- मनन्तरतरं कारणमपीत्यसवें कार्यजातं परमकारणं प्रम wag ब्रह्मा्येतीति afeadi गडि खकारणव्यतिक्रमेण कारणकारणे कायोष्ययेो ware) उतावणुन्यत्तिक्रमविपयं- येशेवाष्यचक्रमस्तचर तच दितः,
मी पणी
wae मनःसमाधानं पर्णं, yaqe तु कारसनारे सति कार्य- ara इति सवलवाबारब्रह्यासिडेरक्षसमाध्यसिह्िश्स्ति Ge: | सति भतागां लये क्रमचिन्ता स र्ब नास्तोति केजिन्तान् प्राह । चयोा- site, अमिवम cared खातस्य प्रणयस्य कमाकषाङ्कार्वा ओत उत्पत्तिक्रम रब यादयः, ओवत्वेमान्तरङ़त्वादि त्येव पर्वपच्चः, afa कारणे कायं नश्यतीति लाके टश्यते। तथा च आताऽप्यत्यचिक्र- भ शयन पद्यते किन्त लाकिकक्रम Ta Ryd खतेलाकटरपद्रय- गरधाधीनत्वेन ओतादपि लाकिकस्यान्तर्कुलायेग्यत्वाच, कारणमेव fe कायस्य रूपमिति तदनन्ध्वन्धायेन स्थाथितं | न हि खस्त्पनाङ् ate चडमपि चखितिर्षुक्ता, वस्मादयेग्य Salama लस न यायः 4N
६६८ Tapa | [Weoxates |
जगतप्रतिष्टा देवं एयिव्यष्य प्रलीयते।
व्ये तिब्यापः प्रलीयन्ते च्योतिवौायो प्रलीयते ॥ दत्येवमादे । उत्पत्तिक्रमस्द्रत्यन्नावेव श्र॒तलात नाये भवि- aqavfa, नचासावयोग्धलादष्ययेनाकाद्ृते, न fe कायें भियमाणे कारणस्याणयेा aM: कारणण्ये कायेस्यावस्ा- मानुपपन्ञेः | RATA त ATMA युक्तं षटदादिष्वेवं दृष्टलात्॥
STAC विन्ञानमनसो क्रमेण तज्लिङ्गादिति चेन्ना- विशेषात् ॥ ९५॥
ग़ तामामुत्प्तिप्रखयावनुलामप्रतिलो मक्रमार््यां भवत द- am, ्रात्मादि रुत्पन्तिः प्रलयञ्चात्मान्त TAIN, ufxag GF मनणे aga vara: प्रषिद्धः afawat: | ‘afge सारथिं
लेोकिकक्रमावरोधेन निराकाङ्कुत्वादिति सिडान्तयति। तता aa इद्यादिना। क्रमेण YMCA सवेकायलयाधारत्वं awa: fafa: mad wares तत् किन स्यादित्यत are) नहि खकारयणय्य- fanaafa | घटनाशे गटदनपलस्िप्रसङ्ादिव्र्थः। ‘are लोयते यान्नि वचाय प्रलीयत, इति सतिगरेषः खादिपदा्थः। योग्यताधोनं सम्बन्ध डति न्यायादयोग्यक्रमनाध इति सिडं॥
न्तरा विशेषात् | उक्तभृतात्पत्तिलयक्रममुपजीथ स किं करगा- त्पत्तिकमेड पिरध्यते न वेति करणानाममातिकत्वमेतिकल्वाभ्यां सन्द ठत्षानुवादपुवकपुवप्लमाह। भूतानामिल्यादिना | करबान्टेव न सन्तीति बदन्तं प्रत्याह | सेश्रियस्येति | “मनसस परा बद्धिया बद्धे Was सः Baretta’ इति स्मतिगर्या। way:
[अर२।पा०क्] प्याङ्र ब्रह्मद ATs | १६८
विद्धि मनः प्रयहमेव च | इड््ियाणि ena: दत्यादि लिङ भ्वः। तयारपि किंचिद म्तराणे क्रमेणोत्पत्ति प्रलयावुपसंयराही, wae वस्हजातस् ब्रह्मजलाभ्यपगमात्। अपि चायर्वणे उत्पन्ति- प्रकरणे न्तानामात्मनख्चान्तराले करणान्यनुकरम्यन्ते ‘TAR व्नायते प्राणा मनः सवेद्धियाणि च। खं वायञ्यातिरापः एथिवो विश्वस्य धारिणौ इति, तस्मात् पुवोक्रोत्पत्तिप्रलयक्रमभङ्ग- wag? सतानाभिति चेन्न, अविगरेषात्। यदि तावद्धातिका- fa करणानि तता श्तेत्पन्निप्रलयाग्यामेवेषा मुत्यन्तिप्रलयेः भवत इति नेतयोः क्रमान्तर wa) भवति ष भातिकवे fay
शब्दाः जिक्ानोग्युखन्ते। करणानां क्रमाकाङ्कामाड। तयोरिति | या- कङ्कायां अतिसिडः कमे यादय kate) अपि चेति। विन्नायतेऽने- नेति faura afar afa: | खात्ममोा मतानां चान्तरा मध्ये तलि गत् दटद्िवाक्छात .रखुतस्माव्लायत प्राणा मनः, डव्ादिरू्पाहठिक्ला- नमनसी खनव्रम्येते। TUT च कर्णक्रमे Tata कमभङ् डति wy. Sara: | मच करयानां भातिकतवाद्धतानन्तयमिति ata, तषांभा- तिक्षत्वे मानाभावात् | वया चात्मनः प्रथममाकाशस्य जगन्न प्ादाया- रित्धपक्रमस्यातसनः करणानि तता भतानीति waa विरोध डति तित्तियथवश्चव्यविरोधान्र ब्रह्मणि समन्वय इति पुवेपच्तफलं सि- डान्तयति। मेति ‘maa ara’ इद्यादि ति्षिरिखतो पञ्चम्याः कायकारणभावनायतः Mal Vale न तस्याथवशपाठेन FIG: BY ्रमविराधिक्रमविग्रेषस्याश्मतेः पाटक्रमस्यायक्रमधीणशषस्य whrary- amiatuifefa अव्ययक्रमाविरोाधन पाठस्य Faas AAAs कर- खानामित्ययः। fag भातिकत्वात् तेषां तद्ानन्तयमित्धाद्। वद्}ति। न् च प्राडस्याधिकारस्लायगादत्रमयमि्यादि मयटा न विकासयवेति 4N 2
६8० । रलप्रभामासिते। [च्मश।पार a|
acetal, ‘aqua हि सम्य मन श्रापामयः प्राणसोजमयो वाक्" twa जातीयकं। अखपदशेाऽपि कचिद्तानां करषानान्च जाद्धाषपरित्रालकन्यायेन नेतव्यः । शय लभातिकानि कर- चानि तथापि warafamar न कररेविजेव्यते, प्रथमं कर- शान्यत्पद्यनो चरमं शतानि vad at aati उत्पद्यन्ते चरमं करशामोति। श्रावणे त॒ सामाखाय waar arcerat ware म तनात्यन्तिक्रम waa तथान्यजापि एयमेव WANA करशक्रम Baraat श्रजापतिवौ ceaq w- सोत ख श्राह्मानभेचत स ममोऽखअत AHA एवासीत् तदा-
ave] करणानां विभक्तत्वेन कावंवया कारणाकाङ्कायामनत्रमथमिल्लादि ते राकाङ्किते्येमसति बाधको मवटो विकाराथेताया य्कलात्। प्राचु यातवे त्वनाकाङ्कितेक्तिप्रसकाच्छरलेव तजऽनच्प्रा्ने बाकप्राबम- wet कडिक्छदभ वे sare डति विकारत्वस्य carers विवादा. FRE: | UAT Beart तेषां ङृडिषिकारो मयडथः BWaarsr aifane लिङ्क प्रायेग्धिबमरनासि भेतिक्तानि भुताधानढ्डिमतत्वा- देहबदिति भावः। नमु तेषां भातिकत्वे कथयमायवये एयक्जग्मकथने भृतभक्मेह्येव तच्छन्भसिजेरिव्यब ary | वयपरश्रोऽपीति | प्राएवादेन वेधामभातिकत्वमपेलखापि सत्धविरोाधमाह। अथ fafa | acatat भूताना पुवाषरत्वे मानाभावात् नोाक्भृवकममङ्ः। म weds वाक्छं मानं पाठमाच्रत्वादित्यथः। तडि कयं क्रमजिगेयस्तथाह। तयति। Kage sau: प्राक् प्रजापतिः खचात्मासीत्। ay लिक्कद् हस्य मनेोाघ्रटितत्वात् प्रजापतेश् लिङ्समकिरूपत्वात् कथं प्रजापतिखष्छम. mt मनःङष्टिरिति विचारणोयं। अथय छष्छभूतातमकप्रजापतिसगे प्रैर्लेतता मनण्या[दिसमेः इति कमा मवसोनि भावः। Ta_ भत
[अ ०२।पा०९] WIETAMS TM | ६९१
त्मानमैचत तदाचमखजत' इत्यादिना तस्मान्नास्ि तात्प- श्तिक्रमस्य ay: ॥ अराचरब्यपाश्रयस्तु स्यान्तष्टपदेशा भाक्तसतन्नाव- भावित्वात् ॥ VE II स्ता लीवखाण्युत्यश्िप्रलयो जाता देवदन्ता Wal Taz ay इत्येवंजातोयका्ाकिकय्यपरेन्रा ष्णातकमादिसंस्कारविधाना- चति स्यात् कखदिद्धान्तिः, तामपनदामः, म भोवसोा- त्यज्िप्रखथया शतः शास्तफलसम्बन्धापपन्तेः। शरीरागत्रिना- fafe fe जीवे ब्ररोराम्तरगतेष्टानिष्टाप्राक्निपरिहारा्ी विभिप्रतिषेधावनर्थकेा ints अयते च जोवापेतं वाव कि- छेदं faad ग Mar लिथततेः षति । नन् लाकिका जक्ममरश- परजा saw द्चिंतः साहं द्चिंतः, wines जीवस्य जक्ममरणएव्यपद् शः, किमाश्रयः पुनरयं HST यदपेया भाक
करशेत्पत्तिश्चत्धार विरोधात् wafa समन्बयसिङडिरिवि सिडान्त- wa ममयति। तस्मादिति॥
चराचरभावित्वात्। दवं तावत् तत्पदवाच्यक्नारयानिखवाय भूचश्धतोनां विराधो face डदानीमापादसमाप्ेस्वपदायखद्य गी. agaiat विरोधो निस्स्यत इङ जीवो म जायते faad इत्घादि- ya: wifemanueaa facrisfe न वेति aew बिराधा- ऽस्तीति प्राप्त जाकिकजग्मादिष्यपरगशसदहायान्नातच्यादिशासरेस जी- वाजत्दादिष्ुतबाधदडतिपुवपच्चयति।स्तदति। तथा च करणात्य्ति- Rae भूतक्रमस्य बाधाभावेऽपि जीबेोत्प्तिक्रमेय बाधः स्यादिति v- वयदाइरखसङ्तिः Fare जीवम्रद्धक्धासिडिः चिडधान्ते तस्सिद्धिरिति
rch eS रतलप्रभाभासिते। [अ०्२पाणह]
bad
दति, Vad) चराचरव्यपाश्रयः। स्थावरजङ्गमश्ररोरविष- या जन्मरणश्रन्दा, सखावरजक्गमानि fe unfa जायन्ते च faa चातस्तदिषयै जन्ममरणणशब्दा HST सन्ते तच्छे जीवात्मन्यप चर्येते। तद्धावभाविलात् | शरीर प्रादुभौवतिरोभा- वयां सताजैन्ममरणश्रब्दा भवतः नासताः। नदि शरोरस- म्बन्धादन्यत्न जीवा जाता Bar वा कनचिदुपलच्छते। “खवा wal परुषा जायमानः श्रोरमभिसम्पद्यमानः स उत्क्रामन् लिय माणः! दति च शरीरसषंयागवियेगनिमित्तावेव जन्ममरणशभब्देा द भंयति । जातकमीदिविधानमपि देदप्राद्भावापेचमेव द्रष्टं, अ्रभावाव्नीवप्रादुभावस्य। जीवस्य परस्मादात्मनः उत्पत्तिरवि- यद्ादीनाभिवास्ति नास्ति वेत्येतदुत्तरण त्रेण वच्यति ददानया तावन्नीवस्य स्थूलावुत्तिप्रलयो न स्तः दत्येतद्नेन द त्रेणावेाचत ॥
भेदः। चेतनजन्मादयुदधेणेन चेतनस्य तस्य जग्मान्तसीयफलसाधनं जा- तकमादि संस्कारा विधीयते तथा चोादेश्छविधेययाभियाविरोे सति विधेयाविरोधेनेोरेश्यं नेयमिति न्यायात् जन्मादिकं रेडापाधिकंन खत इति खिडधान्तयति | तामित्यादिना। stata जीवेन aa Ez UNE जन्मादिव्यपदेश्रखराचरदेषहविषये AT जीवे तु भाक्ता AT, दा पाधिकजन्मादिविषयःस्यादुपाधिजन्माभावे भावादसत्यभावगदिति Saw: | जीवस्येपाधिकजन्मग्टलाः अतिमप्याष् | स वाडति। जाय- मानपदायमाह | wilcfafa | श्ििवमागत्वं grag | उत्कवामलत्िति) नन्षरच्र जीवस्य wate निरस्यते warty तत्रिरासे पुनरशक्तिरि- MUS | जीवस्येति। तद वं जात्च्छादिशास््रस्ोपाधिकजनम्ादिवि घयत्वान्न जीवना द्यजन्यत्वश्चुतिविरोाघधडति fas y
[खर्द।पा्] शाङ्करब्रह्मदवभाष्ये | ९१४३
नात्माऽ्ेर्ित्त्नाञ्च ताभ्यः ॥ ९७॥
श्रस्यात्मा जीवास्यः शरीरेद्धियपश् राध्यच्तः कमंफलसम्ब- न्धो, a fa योमादिवदुत्पद्यते ब्रह्मण ्रारोखिद्रद्वरेव ना- त्पश्यते इति अतिविप्रतिपत्तेविषयः का सुचिच्छुतिष्वभ्िविस्फु- खिङ्घगादिनिदशंनेर्जोवात्मनः परस्मात् ब्रह्मण उत्पज्तिराखरायते, का सुचित्वविक्ृतसयैव परस्य ब्रह्मणः का्यप्रवेशेन जीवभावो fanaa गचेत्प्तिराचरायत tia तच प्राप्तं तावदुत्पद्यते लीव द्रति, कुतः प्रतिज्ञानुपरोाधात्। “एकस्मिन् विदिते aa- मिदं विदितम् cite प्रतिज्ञा सवस्य वस्त॒जातख ब्रह्मप्रभ- aq खति नापर्ध्येत, तत्वान्तरले तु Mae प्रतिञ्नेयमुपरष्येत | न चाविषटतः परमा्मव जीव इति शक्यते विज्ञातं, लचण- भेदात। श्रपरतपागप्रलादिधमका fe परमात्मा, तदिपरीता fe जीवः, faararera विकारलसिद्धिः। यावान् डदिश्राका- शारिः प्रविभक्तः @ ear विकारः, ae चाकाश्रादेहत्पत्तिः स- मधिगता जीवात्मापि पुष्छापण्छकम सुखदुःखभाक् प्रति शरीरं विभक्र इति तस्यापि प्रपश्चोत्पत्यवसरे उत्पत्तिभवितुमररति।
aaa aes ताभ्यः। "चम विस्म लिकुवदे तस्मात् परमात्मनः सवं लीवात्मानो ache’ इत्या दिजीवेत्मत्तिश्चतीनां स रष ड प्रविष्ट Vases: अज ख्चात्मा'इत्यादयनुत्मत्तिश्रुतोना्च मियोाबिरोाधात् संशये माभूतां दे जन्म नाश्येर्जो व जन्मना, देददान्तरमेग्यखग दि देतु वि- ध्याद्यसम्भ वात् | MENT UAT Ka जीवस्य ते किंन स्यातां तत्-
483 रलप्रभाभासिते। [अ ०२।पा ०१]
पि 9 ‘aura: चुद्रा विस्फलिक्रा युखरभ्धेवमेवसमादात्मनः aq प्राणाः". इति प्राणदेभाग्यजातख्य ङष्टिं fagr wa एते आत्मानो wera भेक्रुणामाल्मनां waa डटि शास्ति "यया सुदोप्तात् पावकात् विस्फुलिङ्गाः सखन: प्रभ- afr खरूपासथासचरादिविधाः साम्ब भावाः प्रजायन्ते तच चे- वापि afer इति च लीवात्ममाम्त्पन्तिप्रलयावष्येते खरूपवच- मात् भीवाह्मयाना fe परमात्मना wear भवन्ति चेतन्दया- गात्। न स क्षचिदश्रवणमन्यन श्रतं वारयचितुमरति, खश्यन्तर- गतस्यापि श्रविर्दध स्याधिकस्याथ॑स् सव्रापसं द कव्यलात् । प्रवे- शश्नतिरण्ेवं सति विकारमवापत्त्वेव व्याख्याता ^तद्ात्मानं waagen’ टत्थादिवत् तस्ादुत्यद्चते जोव Tas प्रापे ब्रुमः, नात्मा ओव उत्पद्यत दति । कस्नादश्चतेः, न हास्यात्यत्ति प्रकरशे yavafe wag प्रदेभरेषु। aq छषचिदश्रवणमन्य्र wa ATA, सत्यम उत्पत्तिरेव aa म सम्भवतीति वद्ामः। कस्मात् नित्यलाखताग्वः। चश्म्दादजलादिभ्यश्च। नित्यलं We शु िभ्येऽवगम्यते, तयाजलमविकारिलमवितल्यैव ब्रह्मणे ली- AMMA नद्मात्मता Ba न चेवंरूपस्यात्प्तिरूपप-
सम्भवादिति प्रत्यदाहरणेन पवेप्छमाहइ | as प्राप्तं ताबदिति। फलं पूववत्,उपरोधोा are: | नन्वविश्चतब्रह्मोवाच प्रविष्टं जीवे न तच्वान्त- रमिति प्रतिश्वासिहिस्तचाइ | न चेति | जीवः पर स्माद्धित्रः विर्डच- मं वतनाद व्रस्याधिकारत्वे प्रतिन्लानाध इति तकापेतविभक्तत्वसिङ्ानुग्ट- इोतोत्प्तिश्चुतेबेलीयन्लात् प्रवे ग्रश्चुतिरव्नींवरूपविकारास्मना प्रतिष्ठित
[mon qtes] WITCATTRNG | १९५
चते, ताः काः श्तयः, “न जीवा लियते' स वा एष महागज श्रद्माऽजरा*ऽगताऽभया wy’ म जायते feaa वा विप- शित्" अरजे नित्यः शाश्रताऽचं पराणः (तत् षा तदेवा- नप्राविश्रत्" “wit जोवेनात्मनानुप्रविश्छ नामरूपे व्याकर्- वाणि" ‘a एष ty प्रविष्ट श्रागखाग्नेभ्यः' तमसि" ‘we जद्मास्िः “श्रयमात्मा wy wits: इल्येवमाा निल्यल- वादिन्यः सत्यो जोवस्यात्यत्तिं प्रतिबप्रन्ति। ननु प्रविभक्रलादि- कारो विकारलाचोत्पद्यते cam, wate, are प्रविभागः warsfe, “एका देवः whsag ae: सर्वयापौ स्वश्धता- mura इति स्ते, बुद्याद्युपाधिभिमिन्तं ae प्रविभामप्रति- मानमाकाञश्ख्येव अटादिषम्बन्णनिमित्तं । तथाच ग्रस्तं सवा
tac इति खास्येयमिति समदायः, wen बति दशन्तश्ुतेभो वो ओवश्ति निश्चीयते ननु खात्न arma: सम्भूत caret जोव स्यात्यच्य व खाद न त्पत्तिसतचाश | म चेति । रवं विकारत्वे सति विकार प्रपश्चात्मना खाल्माममकुडतेति वहिकारजीवा समना प्रवेश इत्य पैः | wauitefa अतिः कल्यमध्ये जीवस्यानत्यश्चादिबिषया तच्वम- सोति अति aye डग्भेदवबाच्छवद्याख्येयेति प्रापे fas. बति । रख्बमिति | धमिंवत् स्या विभागे हेतुरोपाधिकावा नाद्यः अलसिद्धेरिन्वाह | esred नास्येति । डदितीये जीवस्य न खतो विकरा- cafefe: ्वप्योजकत्वादिव्याह | बुद्यादाविति। ओापाधिकमेदे मानमा | तया चेति। मयटो विकारायेतमाग्रद्धाह | waa. wafa) ate: कामजडः स्रीपरतन्तः | diay इतिवस्नीवस्य खरूप्ाच्चानाद्व्यादिपरुतम्बवेन मेदकटत्वादिभाङ्लात् प्राच्चयायम- अटप्रयोग श्व्य्यः। fey निरस्य तदनगमाद्यश्चुतेगंतिमाष। यद-
* अमराऽकत इतति वैर कार 40
९४६ रनप्रभाभासिते। [अ०९।पा०३]
श्रयमात्मा बरह्म विन्नानमयोा मनेामयः प्राणमयञ्चचर्मयः ओ च- मयः" इत्येवमादि ब्रह्मण 'एवाविङृतस्य सताऽख्ेकस्ानेकबुद्या- दिमयलं दशंयति। तन्मयलञ्चास्य तद्धिविक्रखरूपागमिव्यक्षा तदुपरक्रखङूपतवं laa जाल इत्यादि वद्रृष्टव्यं | acy w- चिदस्यात्पस्तिप्रलयख्रवणं तदष्यत एवाषपाधिषम्बन्धान्नेतययं, उ- Tega चाखोत्यन्तिस्तत्रलये च प्रलय दति aur च cst चति भ्रन्नानचन एवेतेभ्यो तेभ्यः समुत्थाय तान्येवाम विनभ्स- faa ta षंन्नास्ि' इति। तथयोापाभिप्रलय एवायं नात्म प्रलय द्ल्येतद पि, Waa "मा भगवा्मादान्तमापोपदनल्ल वा *अ्रदमिमं विजानामि म प्रेय संन्नास्ति' cia wages प्रतिपादयति, "न वा श्र श्रं साऽ ब्रवीम्यविनाश्नो वा श्ररोऽयमात्मानुच्छि्ि-
पीति। जीवस्यापाधिकजनग्मनाश्योः खअतिमाह। तयेति | waar देहात्मना परिगतभ्ये way: qaqa जनित्वा तःन्येव लीोयमानान्यन प्चा{इिनश्छति प्र्येपाधिकमरगानन्तरं सञ्च नास्तील्यर्थः। नन प्रद्चानघनः सज्जरा नास्तोति च विख्डनमित्यत are | तथति। sar. धिकयादिषेषश्चानाभावः। रवं सञ्च्राभावो नातमखरूपविन्लानाभाव reat प्रतिपादयति ्तिरित्यन्वयः। खचे वात विच्चानघने सेन स. SU ASAT मां AT ETA माहमध्यं नान्तिमापोपददपादितवानि- मम्थन जानानि ब्रूहि acacufafa मेचियीप्रञ्रा्धः। मनिराक्। म at efa | मोहकरं वाक्म्च्छित्तिः पूवावख्यागाश्न qatseafe- fwaat परियामो, तस्मादविनाशोत्चः, afe ate सञ्चरति कथ. qa तचा । माचेति माचाभिविषयस्संस्गात तचोक्तमिव्य्थः। वि ग्वप्रतिविम्बयेोरिव विरडधममेदेाऽध्यस इत्यव हेतुमाह | aa we fafa | जीवस्य विक्षारित्वे emai तत्वमसीति वाक्छमखण्डार्च न * अङमिद्मिति व्र gre |
[woxatea | WYLCHTAAA | १९५७
धमा माचासंसर्गस्लस्छ भवति इति । प्रतिज्ञानुपरोाभाऽ्यवि- तस्येव ब्रह्मणो जीवभगवाग्युपगमात् | खक्तणमेदाऽनयोरपा- धिजिभिश् एव । श्रत ag विभमेक्ठायैव द्रूहोति च प्रशतखधेव विज्ञागमयस्यात्मनः सखवंसंसारधमप्रत्यास्यानेन परमात्मभाव- प्रतिपादमात् । तस्माक्नेवात्रोत्पद्यते प्रविखीयते वेति ॥
ज्ञोऽत एव ॥ १८ ॥
ख कि काणभुजागामिवागन्तुकचेतन्यः खताऽचेतनः wT faa सष्यानाभिव नित्यचेतन्यखङूप एवेति वादिवि- भ्रतिपन्तेः संशयः । किं तावत् प्राप्तं श्रागन्तकमात्मनखेतन्यमा- त्मनः संयो गजमञ्रिधटसंयो गजरोडहितादिगृ्वदिति प्राप्तं, fratans fe *सुप्तमृच्छिंतग्रदाविष्टागामपि चेतन्यं ara, aver: war न किञ्चिदयमचेतयामदीति seafa) @ar-
मिति ame, तथा च फलवत्प्रधानवाक्छापेच्तितजीवनित्यत्वशुतीर्मा बखवस्वादु त्यच्यादि कमध्यस्तमन् वदन्तयुत्यत्यादिख्॒तय इत्यविरोघ इति सिम् ॥
Wise रव | aay स्यात् व्योतिः, इवा द्यात्खप्रकरा्टत्वश्चतोनां "पश्च ae: way aise श्त्यनित्धन्नानवन्वश्चतिभिविंरोधोाऽच निसर्स्यते
अस्य WAY VRS खं Mase; प्रागक्तजोवानत्यसिशेतुमा- दाय खप्रकाश्व्वसाधनाङतुसाध्यभावः सुतिः Qaarar fe खप्रकाण् weauted जीव इति जीवस्य खप्रकाणता सिथ्यति। न चवं मतायता खम्त्पन्नस्याऽपि जीवस्य खप्रकाशत्वे waaay fata तकसदिताजित्न्नानश्चुतिबलन खप्रकाशतवश्चतबाध्यतया WWUR- ARTS तद कछ योाग्यताये खप्रक्राशत्वस्याच साधनात्, तथा च पूवपद जीवस्य ब्रद्मेक्ायाग्यता fast तद्योग्यतेव्यापादसमापः फलं अव-
* guyana qe का०। 402
१४८ रन्न प्रभाभासिते। [खणश।पा०श]
ख चेतयमाना yas, अतः कादाचित्कचेतन्यलादागन्तक- चेतन्यं wad प्राक्नेऽभिधोयते। शः, नित्यचेतन्येाऽयमा- मा, WA एव Sasa नेत्पश्यते परमेव ब्रह्मा वितमुपाधि- सम्यकाण्जीवभावेनावतिष्ठते। परस्य fe aygw: चेतन्यख- erased 'विश्लानमानन्दं ब्रह्मः ‘aa ज्जाममगनं wey MARTE: Be प्रज्ञानघन wa इत्यादिषु afay तरेव चेत् परं ब्रह्म Rawarehtsearsia नित्यचेतन्यख- स् पल्मम्पे षाय प्रकाशवदिति गम्यते । विन्ञानमयप्रक्रिवायाश्च शतयो भवन्ति सुप्तः सुपतामभिचाक्श्गीतिः va “श्रयं एङ्- घः खयेज्या ति्भंवति' ‘a fe विज्चातुर्विज्ञातेविपरिलपा विद्यते
aaa) इदा पत्तिं निराचष्े। तेषटद्धा डति। साघनाधोनच्नागलान्र व्वप्रका्रा जीवे द्तिरेकनेखर व दिह | खतः कादा चित्वेति । यया- अते भाषे इतेः साध्याविष्टेष इति मन्तव्यं wal जीवस्य खप्रकाशत्व- श्ुतिबेध्येति प्राप्ते सिद्धान्तयति। cafafa | चेच्छब्दो निखयायेः। न् केवल खप्रकाश्व्रद्यभदाव्नीवस्य खप्रकाणशता किन्त अतिताऽपीव्याह। विक्लानमयेति। योऽयं विन्नानमय इति प्रकर्णमिव्यर्यः। war खयं भासमान रवात्मा BA लप्तव्यापारान् वागादीनभिशच्छय चाक- wife garda पश्यतीति यावत्। खव at विक्लातुर्बदिसत्वस्य aifaat विश्वातविनाशा नाश्तोत्ययेः। घ्राणदिजन्यगन्धादिन्नानानस- न्धानसिडये Sat च्चानरूपत्वं वायमिति श्व्यन्तरेणाद | येति | ष्पात्मना faafaxuasfy खताऽसङ्तया गन्धाद्यसम्बन्धात् तत्सम्बन्ध. चटनात्मकट्चछयानि न्नानसाधनानिडति न तषां वेयथ्ंमिद्याङ। न गन्ति । परिच्छदा ofa: गन्धाय तदराचरन्तःकर्यटन्यये ray: | छप्तायवख्याखात्ससत््वऽपि चेतन्याभावाच्राता चिद्रूप xan दूवयति। यत्विति तत् तदा TAT न पठतीति यत् तत्प्यप्रेवालप्तश्चाम रव
[अ०श्।पा०३] श्ाङ्गरब्रहमस्जभाष्े | ६४९ `
Tad Sat: | wa at aes जिघ्राि' दति ‘a ara cfa च स्वः करण्दाररिदं ace वेदेति विश्चानेनानसन्धानात् तद्रपत्विद्धिः, नित्यसखरद्पचेतन्यते घाणाद्यानर्थक्यमिति चेन, गन्धादि विषयविशरेषपरिच्छेदार्थवात्। तथा fe दशयति ग- न्धाय घ्राणमित्यादि। यत् तु सुप्नादयोाम चेतयन्तद्ति aw aaa परिहारोऽभिदितः। सुधुरं प्रत्य ‘at तन्न पश्यति waa वे aq wafa न हि द्रषुकृष्टर्विपरिलापो विद्येऽविना- fasta न तु तद्रितोयमस्ति ततोऽन्यद्विभक्तं यत naa दत्यादिना। wage भवति विषयाभावादियमचेतयमानता न चतन्याभावादिति। यथा वियद्ाञ्रयस्य gare प्रकाश्रा- भावाद् नभिव्यक्रिनं खदूपाभावात् तदत्। वशेषिकारितर्कशच ञ्तिविरोषे च्राभासोभवति तस्ाज्नित्यचैतन्यखद्प एवात्मेति निखिनमः॥
Co ie a ge Se, an पश्यती्यच्र Wa) नहोति। नाश्रायाग्यत्वादित्य्ः। किमिति न पष्यतीव्यत are) न विति। st: साधनाधीनलेक्वा wena. मस्य साधनाघीनत्वं तुरसिड xen, साधनवेय्य॑तर्काऽपि face
¶्टरवत्नित्यायनिन्यन्नानख्ुतीनां ङत्िविषयत्वं व्याख्यातं, wan न चानं यत्वादिद्यादितकाच्ागमबाधिताः फलवलत्मधानवाकापेन्ति- तस्लपकाग्रत्वागमस्य बलवत्त्वात् | faq निरवयवात्मनोा मनःसंया-
मायोमाज्नाजिव्यन्लानगणता समवायाभावाश्च न खसमवेतच्लानवेद्य.
ता कमकटेत्वविराघाच्च | fq च्रानलत्वस्येकटन्तिवे शाघवादात्मेव प्रानं cag मनःपरिमागतव्त्ा कामः संङ्गस्य श्त्धाद्यया ASMA च्ानदेविध्यगेरवमिव्यनवद्मात्मन ख प्रका गत्व fafa fax y
eee ee + चछषन्नाद्य दूति wee wre |
que रन्रप्रभाभासितं | [ख ०२।पा og]
उत्क न्तिगल्यागतीनां ॥ ९९ ॥
cerita किंपरिमाणे जोव इति विनयते, किमण- परिमाण उत मध्यमपरिमाण wefanenfrare दति। wa गात्मोत्पञ्चते नित्यचेतन्यञ्चायमिन्यक्त, way पर ए- वात्मा जोव इ्व्यापतति, WS चात्मनाऽननम्तलमाशातं, तच कुता जीवस्य परिमाणएचिन्तावतार दति, उच्यते सत्यमेतत्, खत्काम्तिगल्यागतिञ्चवणानि त nae परिश्छदः प्रापयन्ति, स्वश्ब्देन चास्य कचिदण्परिमाणत्वमाच्लायते, तस्य स्वस्छाना- कुललवापपादनायायमारमः। तजर प्राप्तं तावदुक्कान्तिगत्या- गतीनां अवणात् परिच्छिन्नाऽणपरिमाणा जीव दति, उक्का- न्तिस्तावत् “ख यदासमाच्छरोरादुल्कामति Baa: स्वरतक्रा- मति" cfai गतिरपि, ‘a aa चास्माद्याकात् प्रयन्ति चन्द्रमस मेव ते ad गच्छन्ति इति, ्रागतिरपि तस्राक्ञाकात् पमरेत्य- खे लाकाय कमणः दति, श्रासामुत्करान्तिगल्यागतीरां aay
श्प्रकाशत्वादातसमखरूपादौीषददिष्टं परिमाङमेनाथिताखयत्वेना- न्तव हिमा वनेवा सङ्का विचारयति | उत्कान्तिगद्यागतीनां । बिष- wana दश्यति। इदानीमिति ararsafcantear गतायत्व- मस्याणद्यात्मायत्वञ्तीनां मशत्वश्चतीनाच्च वियधकथनायमस्याधि करबस्यारम्भ care, नण्वित्यादिना। न कवलं ुताक्तान््याद्य- मपपनश्याऽ$त्नो गत्वं किन्त्वेषा;करातसेति Samay | aware | पवंपच्चे जीवस्यागत्वात ब्रह्यक्छसिद्धिः सिडान्ते afefefcfa मला खजं व्याकुवेम् Targa, ax प्राप्तमिल्यादिना। श्वुतेस्बुरिति
[ष्ल०्द।पार्श्] WITCH AAAS | Cut
परिच्छिसस्तावष्छोव दति प्राप्नाति, न fe विभोाखखममव- awa इति । खति च परिच्छदे श्रारीरपरिमाणत्स्या तपरौ wat निरस्तत्वादणरात्मेति गम्यते I
खात्मना चोत्तरयोः ॥ Re I
sentra: कदाचिदखलताऽपि यामखाम्यजिदटज्तिवदेद- खाम्यनिद्त्या क्मरयेणावकच्येत, TAT तु गद्यागती ary- खतः सम्भवतः, खात्मना fe तयोः सम्बन्धो भवति, गमेः कद खक्रियाल्वात्। श्रमध्यमपरिमाणसय च गत्यागती wwe एव सम्भवतः | सत्यो ख गल्या गत्योरत्कराज्िरप्यपदत्भिरेव रेहादिति प्रतोयते, न WETS रे दादव्यागती स्यातां Tens ara QM म्तावपादानलवचमा चष्ट वा मृधो वान्येभ्यो वा शरौ-
उत्तर डवादारष्य aT पूरित, उत्कन्तिः waa इति wa: | स Tay जोव र्तबद्यादिमिस्तस्माच्वस्लाकादिमं शेकं प्रवि कमे कतुमाया- ware: ॥
उत्कान्तिरात्षमेा देहाजिगमो न भवति येनाबल्वं स्यात् किन्तु खा- faatrefatcia कचित्। तदकोरच्ाप्यडत्वमा वश्च कमित्धाङ | खा- mata | उन्कान्तेनत्तरयागव्यागत्धाः खात्मना कथा सम्बन्धादयत्वमिति खचयाजनमा, पाक्षानाञ्रयस्य पक्घुत्ववद्रबनाखयस्याऽपि agente: जिं न स्यादित्बत ary, गमेरिवि। गमनस्य कतरि संयागविभाग- रूपातिशय हेतुत्वात् कचसिततवं सेकसिङ्धमित्यंः। नीवेाऽलरमध्य- परिमागत्वे सति गतिमश्वात् परमाशुवदित्याह। मध्यमेति | अङ्गोकारः अजति | स्याखेति। म खाम्यनिषटत्तिमाच्रं उत्कान्तिरि- au: ) देडाभरिगम cirenfafcas लिङ्ाकरमा । दे प्रदेशा
६५२ रलप्रभाभासिते। [ख०२।पा०्द]
Teme दति। स रएतासेजामाचाः षमभ्वाददागेा इदय- मेवाभ्ववक्षासति भ्रुकरमादाय पुनरेति खामभिति चान्तरेऽपि WOT WATS गत्यागती भवतस्तस्नादष्यस्ाणलसिद्धिः ॥
ATTA ATA चेन्नेतराधिकारात् ॥ ९९ ॥
sary स्यान्नाणरयमात्मा, कस्रादतच्छरैतेः श्रणत्विपरी- तपरिमाणञ्रवणादित्य्यः। "सवा UT मदानजश्रात्मा, याऽयं विज्ञानमयः प्राणेषु, ्राकाश्नवत् सवगतञ् नित्यः, सत्यं ज्ञानम- मन्तं ब्रह्म द्येवंजा तीयका fe श्रतिरात्मनोऽणबे विगप्रतिषिष्येते- ति Mig देषः। कस्मादितराधिकारात् । परस्य हि श्रात्मगः प्रक्रियायामेषा परिमाणान्तरश्रतिः, परद्धेवात्ममः प्राधान्येन वेदान्तेषु वेदि तव्यत्ेन प्ररृतत्वात्, विरजः पर श्राकाभ्रादिव्येव- विधा परस्येवात्मनः तच तच विशेषाधिकारात्। मन् ‘arsed विज्ञानमयः प्राणेषु" दति शारीर एव मरत्वसम्बस्पि लेन प्रति-
नामिति। अपादागलवं वधित्वं अन्येभ्य बा मुखादिभ्ब ca भाता निव्कुमतीति wa, faq देहमध्येऽपि जीवस्य गव्यागतिश्चते. रशुत्भित्याह। स इति। इद्दियाणि ग्रहम् amet दयं स stat गच्छति खक uae इद्िवग्राममादाव प॒नजंमरितस्यान- मागच्छती त्थः |
डतराधिकाराद्राप्रकरयात | नन महत्वे कथं परप्रकरससयत्व- fama चा । परस्यवेति। या वेदाम्तश्चतिः सा पस्प्रकरग्खग्यत्छ- गात् तस्यारलष्खत्वं ब्रह्मारभ्याघीतत्वाशवेत्यादइ । विरज इति fa दाष caw: विश्नानमयश्रुवा प्रकरयं बाध्यमिति wpe | गश्विवि।
[eRUToR] णराङ्गर ब्रद्यद्धवभष्ये | १५९
निदिश्वते। भ्रास्तदृष्या aq भिरं वामदेववद्रृष्टवयः, त- स्मात् प्राज्ञविषयलात् परिमाणान्तरश्रवणस्छ न जीवख्याणात्व faqwa
खशब्दोन्मानाभ्याश्च । PP I
दतखाणरात्मा यतः ATH TAT AYA ब्रब्दः श्रूयते, "एषाऽणरात्मा चेतसा वेदितव्यो यस्िन् प्राणः पञ्चधा संविवेश" दूति, प्राणम्बन्थाख जोव एवाचमणुरभिदहित दति गम्यते। *तथा Sarasa जोवस्याणिमानमं गमयति .बालाय्श्रतभागस् Nault कल्पितश्च तु । भागा जीवः स विज्ञेयः" इति .च्राराय- माचा वरोाऽपि दृष्टः इति चाक्मामाम्तरं | wwe सत्धेकद- भग्वस्य WAY दगतेापलसिर्विरुध्यते, दश्यते च जाङवीददनि- मग्नानां सवैङ्शेत्योपलसिनिंदाघसमये च सकलन्नरोरपरिता- पापलभिरिव्यत उतर पठति ॥
अवेर्जोवस्य AGM भेदाभेदा्ोकाराच्छसत्रीयामेददटच्ा मन्ता. ्वियथा वामदेवस्याद aafcfa सवात्त्वाक्तिरित्यविरोषमाह। wieafa 9
र वमुत्कृान््याटिञ्न्याखुतमनमितं, as खतिमप्या | खश्रब्देति। बालायादुडधतः श्ततमा भागस्तस्मादप्युडतः एततमा भागा नीव इति saa मानमन्मानमन्यन्तास्पत्वमित्यः। बालः केशः, ताचपोा- वायःशलाकाग्रमासाय, तस्मादुजता माचा मानं यस्य स नीवसतया॥
* तयेश्याननमिति वधेन ate | 4p
१५४ रलप्रभाभासिते। [ख०२।पा ०१]
अविरोधश्चन्दनवत् ॥ BB I
यथादि ररिचन्दमभिन्दुः शरीरेकदेशसम्बन्धाऽपि सम् सकलदे व्यापिन माहादं करोति, एवमा्मापि रेरैकरेश्ख- सकलरेदव्यापिनीमुपल स्वं करि व्यति, लक्सम्बन्धा चास्य सकल- शरीरगता वेदना न विर्ध्यते, लगात्मनादडिं सम्बन्धः waqrat त्वचि ava, लक् च छृत्छ्शरौोरव्यापिनोति ॥
अवस्धितिवेशेष्यादिति चेन्नाभ्युपग- माद्वुदि दि॥ २४॥
अचार यदुक्रमविरोधञ्चन्दनवदिति तदयक्त, दृष्टान्तदा- छ नज्तिकयोरतल्यलात्, सिद्धे दात्मनो रे देकरेश्सखवे चन्दन- इष्टान्ता भवति, BVT चन्द्नस्यावख्ितिवेेव्यमेकदेणस्य- लवं सकलदेदाष्वादनं च श्रात्मनः पनः सकलदेरपलसिमाचं wad मे कदे ्रवन्तिलं। अनुमेयन्त् तदिति यदष्युच्येत, न चा- चानुमानं सम्भवति । किमात्मनः सकलशरोरगता वेदना afa- fxaqwa सकलदे इव्यापिनः सतः fa ar विभागंभस दव श्रा
VKH aa देवयापिस्पशंपलब्धिकर गस्य afearssa- araamaanfceaafaag | त्वगात्मनारिति सम्बन्धस्य तगवय- विनिरत्वादवयवि मख्ंकत्वादात्मसयोागस्य छत्खलत्वङनिकतेदयथेः ॥
fas होति। नतु सिडमित्बतुल्यतेत्यथंः। fata ca aia, चन्द् नबिन्दारल्पत्वस्य प्रद्द्यत्वात् त्वग्याष्ययापिकाग्येकारित्वकल्यना यक्ता, Nay aus सन्द हाद्यापिक्रायदट्च्ा यापित्वकल्यनमेव va | व्या-
[शअ०श।पा०६) WTCATATATS | १५५
राख्विखन्दनविन्दारिवाणारेकरेशसथस्येति संश्यानिदटन्तरि- fa. श्रवोच्यते नायं gre: | कस्मात् अ्ण्युपगमात्। श्रभ्येप- गम्यते Wart wera देहैकरेशटन्तिलमवयितिषै- a कथमिति उश्यते इदि हि। एष श्रात्मा पयते वेदान्तेषु “इदि शेष sara सवा एष ara’ “इदि कतम Sra’ इति ‘asd विज्ञानमयः प्राणेषु इद्यन्तच्यातिः परुषः" द्या चयुपदेभे- भ्यः । तस्ादृष्टान्तराट न्तिकयोरवैषम्याुक्रमेवेतद विरो धञ्च- न्दनवदिति।
गुणदया लाकवत्॥ BY.
चेतन्यगणव्यात्रेवीणारपि wt Ray सकलदेदव्यापि काये न विर्ध्यते। यथा लाके मणिप्रदौपप्र्डतीनामपव- रकंकदेश्रव्तिनामपि प्रभाऽपवरकव्यापिमी सतो रत्सरेऽपवर- के wat करोति तदत् ara कदाचिषन्दनस्य सावयवलात् खष्छावथवविषपंणेनापि gauze आआह्कादयिदलंम वणोर्जीव-
प्किय्याखअ्या य्ापोद्यत्समादिति खवश्ङ्गाभागा्थंः। आत्ाल्यः वअापिकायकारित्वान्दनबिन्दवदित्यन्माममयक्तं, water अभिचा- सादियाइ। म चाचामुमानमिति। पुनक्श्चुतिभिर्जोविस्याशतनि- खयाद्वहिखयत्वञ्चतिभिरेकरेश खयत्वजिखयाशच नम टटान्तवषम्यमितिं परिहार्भागायंमाड | अच्ोचखत इति॥
सा मवत्त म्मे न्ना मस्याप्यगत्वं खतः, कादाचित्न्तु देडपरिमागत्व- faamt खत रव व्यापित्वमिति मतान्तरमाह | गणदेति | वाश
ब्देन चन्दनटृद्ान्तापरिताषः Gfaruare | स्यादिति | उत्तरडव- 4९2
qu रतप्रभाभासिते। [ख०२।पा०३९]
स्यावयवाः सत्ति acd सकलं दें विप्रषपंदित्या्रद्ध गादा लोकवदिव्युक्त, कथं warner गशिव्यतिरोकंणान्यज ain, नहि We War गणः qeafataaray वन्तमाना Twat म्रदीपप्रभावद्धषेदिति Ve, तस्या रपि द्रव्यलाभ्यपगमात्। निविडावयवं fe ase प्रदीपः, प्रविरलावयवन्त॒ तेजे- द्रव्यमेव प्रभेति अत out पठति॥
व्यतिरेके गन्धवत् | SE ॥
यथा गृणस्य्ाऽपि wit गन्धस्य गन्धवद्रयब्यतिरेकण ठत्तिभेवति अप्राप्तेव्वपि कुसुमादिषु aaa गन्धापलेः, एवमणारपि सता जीवस्य चेतन्यगृणव्यतिरेका भविव्यति, श्रतखानेकान्तिकमेतहुणलाद्रपादि वत् आ्राश्रयविक्तेषानुपपत्ति- रिति गणस्यैव सता गन्धस्याञ्रयविह्तेषदश्रनात्, गन्धदयाऽपि सदेवाश्रयेण fate दशति चेन्न, चस्म-छूलद्रव्यादिकेष्स्य
maw wee; कथमिति। क्षामं म गुणिद्यतिरिक्तदेश्यापि गु बत्वाडूपवत्, न च प्रभायां खभिचारस्तस्या पि डवयत्वादिति प्राक्त गन्धच्यभिचारमाह | wa उत्तर मिति।
गणस्य अव्यश्यतिरेक आश्य विद्धेषः। wa विदधिरावयवानामल्पत्वा- श व्यच्तयोा म भातीत्यत धा । च्तीयमायम प्रीति । खपिरवधारम पूव्वावसख्यालिकनात्तोयमायमेव तदुव्यमनुमीयत raw | विमत च्छ- विद्धिावयवं garam गुरताद्यपचयोनत्वात् सम्मतवदिति wa: | wera | aeafefa | विह्िद्ा गामल्पत्वादिग्पलक्च शं, वय. बाम्तराणां प्रवेशादिल्पि Rey) विश्ेषोऽवयवागां विद्धेषप्रवेशरूपः
[चअ०२।पा ०३] WF CHAAAA | १५७
चयप्रसङ्गात्। श्र्ोयमाणमपि तत्पूर्वावखखातोा गम्यते, अन्यया तत्पूवावखगडलादिभिर्ही येत | स्वारेतत् गन्धाख्रयार्णा fafwer- मामवेयवानामल्यलात् सन्नपि fawar नापलच्यते, amr fe गन्धपरमाणवः सवता विप्रता गन्धबद्धि मत्पाद यन्ति नासि- कापुटममुप्रविश्रन्त इति चेत्, न श्रतीद्धियलात् परमाणम, स्ट गन्धे पलबमेख नागकशरादिषु\ नच लाके प्रतोतिगन्धव- Feared दूति, गन्ध एवाघ्रात दति तु लाकिकाः प्रतोयन्ति। खूपादिव्वाश्रयव्यतिरेकानपलभेगन्धस््ाययुक्र श्राश्चयव्यतिरोक दति चेत्, न प्रत्यक्तत्वादनुमानाप्रठन्तः, तस्नाद्यद्यया लाके Te तत् तथैवानुमनयं निरूपकनोन्यया । न fe cat गणा जिङयेापलभ्यत इति wat रूपादयोऽपि गृणा fagaar- पलम्येरन्निति नियन्तुं शक्यते ॥
तथा च द् शयति ॥ VO 11 इदयायतनलमणपरिमाणएलं चात्मनोऽभिधाय तस्येव
सन्नपि न Wad, त्याच गुरत्वापचया न भवतीति हेतारन्यथा- सिडिरिति wars: | खागच्छन्ता$वयवाः परमाणवस्नसरेगवेा वा, नाद्यस्दरतरूपवदृन्धस्याप्यनुपलय्ििप्रसङ्ादिति ufcwefs | नेति | दितीवं vate) wets । ज सरेणगन्धस्ेत् Beta afew: | अता गन्धस्य पुष्पादिख्रेव गुखिव्यतिरेका वाच इति ara: | wait न afafafee: गडल्वात् रूपवदिति were | रूपेति । विद्धस्य प्रयक्त- miata इत्याह | मेति।
व्याम नदधेतम्धगखेनैव देदव्याभिरि्च् ख्तिमाइ CHT: | तथा
च दश्मयतीति। aS | ददयेति।
gus camera सिते) [ख ०२।पा०१९]
‘area अ्रनखायेभ्यः इति चैतन्येन गणेन समस्तश्रीर- व्यापिलं दशंयति॥
एथगुपदशात् ॥ SE ॥
"प्रज्ञया शरीरं समारुद्य' इति चात्म प्रज्ञया: कटंकरणभा- वेन wate चेतन्यगणेनेवास्य शरीर व्यापिताऽवगम्यते, तदेषां प्राणानां विज्ञानेन विज्ञानमादायेति चकतुः शरीरात् एयग्विज्ना नखापदेशः, -एतमेवाभि प्रायमपोदलयति, तस्माद ण- रात्मक्छेवं ATH बूमः ॥
तद्रुणएसार त्वात् तु ARIST: MUTA ॥ २९ ॥
ame: we व्यावतंयति। नेतद सछणएरात्मेति, उव्पत्यश्र- वणात्, WTSI तु ब्रह्मणः परवेश्श्रवणात् तादाव्योपरेशाचं परमेव ब्रह्म जोव TEM) परमेव चेद्रह्य जीवः तस्राद्यावत् Ut WY तावागेव Mat भवितुमरति, परस्य च ब्रह्मणा fay- लमाश्नात, तस्मादिमुर्जीवः। तथा च सवा एष महानज
aaq व्यन्तरं aa, एथगिति। famafafearat ara- प्रतिं विच्चानेन चेतन्यगुेनादाय शेत cud: | र्तं चेतन्धगुबाद्यासि माचरमभिप्राय।
तच्ात्मागुलविभत्वश्तीनां विरोधादप्रामाखप्राप्तावग॒त्वं जोवस्य विभत्वमौश् र सयेत्यविराध इगेकदरशिपच्ता <fad दूषयन् fa- Brat Burs! que cafe) तस्माद् ब्र्माभिन्रलात् विभर्जीवः aqafeaaararareta अतिस्मती सष । तथाच
[श ०२।पा०३] शाङ्रत्रहखकभय्ये। que
आद्या याऽयं विज्ञानमयः weg इत्येवंजातीयका जीववि- षया विभुलवादाः ओताः स्माताञ्च समर्थिता भवन्ति) न चाणोर्जीवस्य सकलशरीरगता वेदने पपद्यते । ल्वक्सम्बन्धात् स्यादिति चेत, न, लक्कण्टकतादनेऽपि सकलश्रोरगतेववेदना Wea, लक्कणष्टकयारिं संयोगः छत्छार्यां लवि ada, an च छत्सन्नरोरव्यापिनीति wear ws तु कण्टकतुन्ला वेदनां प्रतिखभन्ते। Tarawa गणस्य गृणिदेशलात्, गणत्वमेव हि गृणिनमनाित्य awe हीयेत । प्रदीपप्रभा- ATA द्रव्यान्तरलं व्याख्यातं, गन्धोऽपि गृणलाभ्यपगमात् सा- अय एव सञ्चरित॒मडति, waar गुणलदानिप्रसङ्गात् । तथा
eazy इति। fae सव्व॑गतः साशरित्याद्याः समान्तवादाः। रतेन जीवस्य ब्रद्माभेदक्नामेऽशत्वाभावधीस्तस्यां तदिवन्योन्या्चय इति face, प्रधानमश्दाक्यानगणश्चतिसख्तिभिर्मल्ाभावनिश्- यामन्तर मभेदच्नानात् प्रधागवाक्छविस्घे गृबमूतागुतश्चुतोनामा- पाथिकाणत्वविघयक्षस्त्यनादगणे त्वन्यायकल्यनेति न्यायादिति ara: | faq सवददव्यापिशेद्यानभवन्ययान्पपन्याऽगात्व विषयत्वेन aq. चिदर्थवादा नेयाः लाकिकन्धायादपि तेषां दूबेलत्वादिति न्याया- दिति ware) न चाणारिति wea) त्वगिति वदेवात्मसम्ब- न्धस्य wee टेदथ्यापिनो वेदना स्यात् agfasay इति दूषयति | नेति । प्रसङ्स्येटत्वं निरस्यति । पादतल रवेति । तस्ना- द्यम हताः संयोगे न मद्यापी कगटकसंयागस्य दे््याष्यदश- नात्, तथा च खारात्मसंयागस्वगेकदरेशस्ध wate देय्यापिवेदना- नृपपत्तिः। न च सिडान्ते त्वगात् सम्बन्धस्य ्यापित्वात् करटक सम्बन्ध देहव्यापिवेदनाप्रसङ इति वां | यावती विषवसम्बन्धा aa ताव-
६६० रबनप्रभाभासिते | [ख ०२।पा ०३]
चोक्तं भगवता दैपायनेन “उपलन्वाएु Seal केचिद्रुयुरनेपु- णाः | एथिव्यामेव a विच्ादपो वायुच्च संचितमिति। यङि चेतन्यं जीवस्स समस्तश्रोरं व्याभ्नयान्नाएर्ष्वीवः स्यात्, चेतन्यमेव We खरूपमभे रि वैष्ण्यप्रकाओा, गाज गणगणिविभागेा विद्यत इति शरीरपरिमाणवश्च प्रत्याख्यातं, पारिगेषादिमुर्ख्जोवः। कथं तद्यणल्वादिव्यपदेश इत्यत We: तहुणखारलात् त॒ तद्मपरेश दति AM बुद्धगु णास्तहुणा इच्छा दषः Gard दल्येवमादयस्तहुणाः खारः प्रधानं यस्यात्मनः संसारिले षम- वति स तदह्वुणसारसस्छ भावखङ्ुएसारलं। न हि बुद्धे रेवि मा केवलस्यात्मनः संसारिलमस्ि बद्युपाधिधमाध्याखनिभिच्तं fe कटं लभेोक्रैलादिलचणं संसारिलमकठुंरभेक्रद्ासंसारिणा
द्याप्याल्मम्बन्धस््ा वद्यापिवेदनारेतुरिति नियमात्। न चैवं विषय- त्वक् सम्बन्ध ण्व तद्धेतुरस् किमात्मब्याप्येति are) वेदना fe wd दुःखं AANA, A Wal यापक्राना कायाणमल्पमपादानं सम्भ. वति कायस्यापादानादिद्धेवानु पपत्तेः म tai यापकत्वमसिद्धं wa तप्तस्य गङ्ानिमम्र्य सवाङ्गव्यापिदुःखद्धखानभ वस्य दुरपङ्तत्वात्। यदुक्तं गुणस्यापि गुणिविक्घेषो गन्धवदिति stare | न चणारिति। गन्धा नाख्रवादिद्धिष्धः गुणत्वादूपवदित्य्रागममाङइ। तया चोक्त fafa म च प्र्यच्तबाधः गन्धस्य प्र्यच्तत्वे$पि निसखअ्यत्वस्याप्र्- WAAC चसरगुनामनुद्ध तस्परश्यनामृद्धुतगन्धानामागमनात् स्क टरगन्धापलम्भसम्भवः, च्यवयवगन्तरप्रवशान्न सहसा मसलद्रवयदछ्य डति Ws | TF चैतन्यस्य गुल्मुपे् agen गुण्रातमागत्वं face, aaa तस्य wanafeafaare | यदि चतन्धमिति। sya चरं विना fa- भत्वं प्रसाध्याखतादुक्तगतिप्रदश्माय aw gras | कयनमिव्यादिना।
[ख.रपाणदे] WECHTATATS | ९९
नित्यसुक्रस्य सत श्रात्मनस्खरात् तदुणसारतवादुद्धिपरिमाणे- नास्य परिमाणव्यपदे भः, तदुक्काग्यादिभिस्ास्योत्कराग्यादिव्य- UAT न खतः, AUT च, |
"बालायन्रतभागस्य शतधा कखितस्य तु।
भागे Ma: स विज्ञेयः ख खामनधाय कल्यते ॥
ways Nasal तस्येव पृनराननधमा इद । तरेवमेव
समश्जसं स्यात् यदो पचारिकमातवं जीवस्य भवेत् पारमार्थिक- ware । न भयं मुख्यमवकल्येत। न चागन्धमेपचारिकमिति wey विज्ञातु सवापनिषस्छ agree प्रतिपिपादयिषित लात्।*तयेतरस्िन्नणन््ाने बद्धेगंणेनात्मगुणेन चेव शराराग्रमाज waist दृष्टः दति बुद्धिगुणसम्नन्धेनेवारायमाचरतां शालि म स्वेनेवात्ममा | “एषेाऽणएरात्मा Saat वेदि तव्यः' दत्य चाऽपि म॒ जीवस्छ्ाणपरिमाणवं व्यते परस्येवात्मनखल्रा्नवगा-
अन्तरा विच्नानमनसी हदि wife च प्रता बुदधियाग्यत्कात् तच्छ ब्देन पराग्टश्यते। बुद्िगुनामात्मन्यध्यासादयुत्वादयुक्किने खतः अानन््यश्चतिविरोधादिद्ाहइ। तथा चेति ¦ अकायकारद्रयसमा- नाधिकररकतया तत्त्वमसीति वाक्यस्य सोऽयमिति वाक्यवदखग्डा- Fated सत्यमणगुत्व मध्यल्तमित्यचैः। उक्तद्चेतदङराधिकरणे "प्रति पाद्यविडडमुदेग्यगतविशेषण्मविवच्ितं' इति बालायवाक्छमा- राय्रवाक्धश्चेत्युश्भानदयम्क्तं asd निरस्य दितोयं निरस्यति। तये. तरस्िन्रपीति। बदेगुबनिमिनत्तेनात्मन्यध्यस्ता गुणा भवति तेनात्मगुखे- नाश्यस्तगेवाराग्रपरिमाडोऽपट्ख BWA दृष्टः खतस्वनन्त Craw:
* तयेएरङ्िश्चिति aie ae | 4Q
१९९ रब्प्रभाभासित। [ख ०२।४ा ०६]
War श्लानप्रसाद्ावगस्यत्वेन च प्रकृतलात्, जोवस्य्ाऽपि 4 मख्यापापरिमाशल्वानु पपत्तेः, ABTS ज्ञानलाभिप्रायमिदमणए्- त्ववचनमुपाध्यभिप्रायं at TIS | तथा प्रज्ञया ATT समार्- दत्येदंजातोयकेय्वपि भेदपदेरेषु बद्धवोपाधिग्धतया जीवः शरीरं समार त्येवं योाजयितव्यं quenara वा शिलापत्तकस शरोर मित्यादिवत् । न छत्र गुणएगृणिविभागेो विद्यत tam । इदयायतनल्वचनमपि बुद्धेरेव तदायतनलात्। तथोक्राश्चा- दौनामण्पाध्याय्तां दभेयति (कस्िन्नदमत्कान्ते उत्ताना ufaarfa afea वा प्रतिष्ठिते ufastarfa’ दति, ‘a प्रा- wana’ इति । उत्काग्यभावे fe गत्यागल्योारष्यभावे विक्ञा- धते, न द्यनपडत्तस्य ददाद्रत्यागतो स्यातां । एवमपाधि- गफसारत्वाष्जीवस्याणत्ादिव्यपदेश्ः WWI, थथा wwe परमात्मनः सगृणेषृपासनेषुपाध्गृणसारलाद णीयस्ल्ादि यप- देशाऽणीयान Aa यवादधा मनामयः प्राणशरीरः सवै गन्धः WALT, सत्यकामः सत्छसद्कर्प दत्येवंप्रकारस्तदत्।
"न VIA Wea नापि वाचा नान्ेद्वेशतपसा कर्मणा वा। क्रानप्रमा- देन विर्ड्धसत्वस्ततस्त तं पश्यति निष्कलं ध्यायमानः, इत्यक्ता wat. $ण॒ुरात्मन्यक्तः पर र्व यदि जीवः तथाप्यष्यस्ागत्वं ख्णणब्दा्ं Qe) जीवस्यापीति। यदुक्तं एयगपदशाच्वेतन्धगणेने वात्मनो ददव्याक्तिरिति तचरा । तया प्रच्चयेति। बद्धप्रन्नयेत्ययः। यदि Way UOT तदा भद्ाप्चार BME! व्यपद्शमाचं वेति। नन way aa xfs भेदा aye नेव्याषड। a wafal निर्गगत्वथते-
[ष ०२।पा०३] ग्रास ब्रद्यद्धचमभाष्ये | ९९२
्यादतर् यदि बद्धिगृणसारल्ादात्मनः संसारित्वं कल्प्येत तता बद्याद्मने भिन्नयोः संयागावसानमवश्टं भावीत्यता बद्धिवियोागे षत्यात्मना विभक्रस्ानालघ्यलाद सत्व मसंसारितं बा म्रसच्येतेव्यत sat पटति॥
यावद्त्मभावित्वाच्च न दोषस्तद्शंनात्॥ Be ॥
नेयमनन्तरनिदिं्टदोाषप्रात्रिराशद्धनीया,कस्रात् यावदा- त्मभाविलात्। बद्धिसंयागस्य यावदयमात्मा संसारी भवति यावदस्य सम्यग्दशनेन dafta न निवर्तते तावदस्य वद्या संयोगा न शाभ्यति। यावदेव चायं बुद्युपाधिखम्बन्धस्तावदेवास्य May Nad संसारिलश्च, परमाथतस्ह न जीवे नाम बुद्यापा- धिपरिकस्थितखरूपव्यतिरेकणास्ति। न हि नित्यमृक्रखद्ूपात् सर्व॑न्जादीशरादन्ञ्चेतनधातुदि तीये वेदान्तायनिषूपणायामु- पलमभ्यते "नान्योऽताऽसि Tat ओता मन्ता विज्ञाताः "नान्य- दताऽसि द्रष्टु Mean fame (तत्वमसि श्रं ब्रह्मासि
foad: | न्यदपि vara बुद्याद्युपाधिकमि्याह। ददयेव्यादिना। सेवं zed विख्खाति। ययेति । असत्तमिव्यापाततः खसंसा- रित्वमापाद्यं | te Tare |
नमु खतः darfcaag किं बद्धा पाधिनेद्यत are | यावदेव चा- अभिति। समाना बुतादाम्यापन्रः सन् fami ब्रह्म तन्मया विकारोऽरिग््ंः किं न स्यादिव्यत Me) seat डति। शिच्चानमयो बुद्धिप्रचर xed) केन समान डत्धाकाङ्कायामिति
4 © 2
8१, रल्नप्रभाभासिते | [चअरश।पा. ॥
दत्यादि श्रति्रतेभ्यः। कथं पनरवगम्यते यावदात्मभावो बुद्धिस याग दति acvarfeare aur fe ate दशयति “याऽयं विज्ञानमयः Tey इथन्त्यौतिः पुरुषः स समानः Ty लोाकावनसच्चरति ध्यायतीव शेलायतीवः cafes aq विज्ञानमय दृति बुद्धिमय दृत्येतदुक्तं भवति। प्रदेशान्तर "विज्ञानमयो atta: प्राणमयखल्षमयः Brana: इति विज्ञानस्य मनश्रादिभिः सर पाठात् बृद्धिमयतञ्च तदु खारत्वमेवाभिप्रेयते, यथा Gia waa देवदत्तः इति ख्िवागादिप्रधानाऽभिधोयते तद्त्। स समानः सुभा जाफावनसश्चरति इति च लेोकान्तरगमनेऽप्यवियोागं बुद्या- दे दंभ॑यति, केन समागसयेव war दति गम्यते wfqur- मा । aw द्ग्रेयति ्याचतीव लेलायतोव' इति, एतदुक्र भवति ard खता ध्यायति नापि चलति ध्यायन्धां बद्धे ध्यायतीव चखन्धां चखतोवेति। श्रपि ख.मिथ्यान्नानपुरः- खरोऽयमात्मने बुद्धुपाधिषम्बन्धः, म च भिथयान्नानख सम्य ग्न्ञानादन्यच्र निटृन्तिरस्तीत्यता यावत् ब्रह्मात्मतानवबोाध- स्तावद्यं बुद्याद्युपाधिखग्बन्धो भ mafai दशयति च,
ae: । शुतिनलाद्र धेया वत्संसायसभाषिल्वमुक्तं ससि मुक्ते कावस्य वियोगासम्भवाच्चेति ganare| शपि च fawfa | सम्यगनच्चाना- देव बुद्यादिसम्बन्धध्वंस इत्यन श्चुतिमाह। दणग्रंयतीति। गलुम- बेतो्यन्वयः। afew खप्रकाग्रं | तमसः परल्तादच्रानास्ृरटमि-
[ष्छ०२।पा.द] प्रङ्रव्रह्मदङ्कमय्थे। ९६४
Aqread परुषं महान्तमादित्यवशे तमसः परस्तात् । तमेव विदिलातिष्डल्युमेति मान्यः पन्धा विद्यतेऽयनायचः टति। ननु सुषुततप्रलययोनं शक्यते बुद्धिसम्बन्धः अात्मनोऽभ्युपगन्तं "खता साम्य तदा सम्पन्ना भवति खमपोता भवतिः इति वनात् कत्ल विकारप्रलयाग्यपगमाख तत्कथं यावदात्मभाविलवं बद्ध सम्बन्धस्येत्यत्राच्यते ॥
पुस्वादिवत्तस्य सताऽभिव्यक्तियोगात् । ३९ ॥
यथा लाके पुंस्लादीनि बीजात्मना विद्यमानान्येव बा- यादि व्वनपलभ्यमानानि अविद्यमानवदभिप्रेयमाणानि योव- मादि व्वाविभवन्ति, नाविद्यमानान्यत्पद्यन्ते षण्डादीनामयपि तदुत्प्तिप्रसङ्गात्, एवमयमपि बुद्धि सम्नन्धः शल्षात्मना fa- दयमान एव सुषुप्प्रलययोः पुनः प्रबोध प्रसवयेराविभवति। एवे gawd, न दयाकस्मिको कस्यचिद् त्यत्तिः सम्भवति अतिप्रसङ्गात् । दशयति च सुषुत्रादुत्थानमविद्यात्मकबीजस- दवकारितं सति सम्पद्य न faq: सति सम्पद्यामर cfa
ad: | यावदात्मभाविलवस्यासिदिं शङ्कते। नन्विति । agit बुडि- सच्छे ब्रह्य सम्प्रत्तिने स्यात् प्रलये car प्रलयव्याइतिरि येः ॥ खलदच्यरात्मना बद्धे्यवदात्मभावित्वमस्ति care) पुस्लेति। ue ta, ्ादिपदेन waaay, wa बुद्धिसम्बन्धस्येथयः। ` wig disarm सता sane: प्रनाघेऽभिव्यद्धिरित्य्र fray |
९९६ रत्रप्रभामालिते। [ख ०२।पा ०]
त Tw ater at सिंहा ar ष्त्यादिना। aaa fegaa- चावदात्मभावो बुद्याद्यपाधिखम्बन्ध इति ॥
नित्योपलब्ध्यनृपलब्धिप्रसङ्गाऽन्यतरनियमे वाऽन्यथा ॥ BP I
तथात्मन उपाधिग्डतमन्तःकरणं मनो बद्धिरविज्नानं चि- तमिति चानेकघा तच तच्ाभिलण्यते । क्चिख ट त्तिविभा- गेन संग्यादि टत्तिकं मन द्यु्यते, निश्चयादि ठत्तिकं बुद्धि - रिति। तचवन्युतमन्तःकरणमवम्मखोत्यन्येपगन्तययं । अन्य- था इनभ्युपगम्यमाने तञ्िन्निल्योपलब्यनुपलयिप्रसङ्गः श्यात् आ त्मेल्रिवविषयाणामुपलसिसाधनानां सन्निधाने सति नि-
nadia, म विदुरि्यविद्यात्मक्षबीजसद्धावोक्तिः। ते व्याघ्रादयः पनराभवन्ति xafeufafaca: y
नडिसद्धावे मानमाह Gama | fafa | मनसा wa aafs नद्ध a faveta, विकलां an aad, चेतसा वेदितव्यः, fang चेतयितव्थष्ेति तत्र तच श्चतिषु मनश्वादिपदवा्ं arazte- za प्रसिडधमित्यः। कथमेकास्यामकाक्ठिस्तथाषह | दचिचेति । गवं efaaregr fear चित्प्रधानं स्म॒तिप्रधानें वा चित्तमित्धपि aea| यद्यपि सा्निप्रद्यच्तसिडमन्तःकरयं gaafcag तापि प्र्च्चश्चुलोविंवदमानं प्रति व्यासङ्गानुपपश्चा aerate | तचे्ा- feat) at याजयति। खन्ययेति। पथेग्ियागां पश्चविषयसम्बन्धे सति faa यगपत पञ्चापलब्धयः स्यः, ममेऽतिरिक्षसामग्याः awa यदि सद्यामपि सामग्यां उपलब्ध्यभावशतङडिं सदेव!नपशबन्िप्रस- gif<ad: | खतः कादाचित्काप्रजस्िनियामकं मन रट्व्यभिति
[wR ATR] WITCH TTL AATS | ६९
व्यमेव पलः प्रषच्येत । श्रथ सत्यपि ₹रेतुखमवधाने फलाभाकव- स्तताऽपि निल्यमेवान॒पलसिः wee, ग चेवं Esa) श्रथ वान्य- तरस्यात्मन ईद्धियस्य वा श्क्गिप्रतिबन्धाऽभ्युपगन्तव्यः। नचा- त्मनः शक्रिप्रतिबन्धः सम्भवति श्रविक्रियलात्, nha, न fe aw पूवात्तरयोाः चण्योर प्रतिबद्धशक्रिकस्य तताऽकसमाच्छ- क्रिः म्रतिबध्येत, तस्मात् धस्यावधानानवधानाभ्वामुपलभ्ध्यनु- पलो भवतस्तनऋ्मनः। तया च ्रुतिः, “च्रन्यजमना Wes नाद् जंमन्यजमना अश्वं नाओषम्' दति .ममखा wa cals मनसा swutfa’ एति च कामादयथ्ाख awe cfa दशयति "कामः
aa, नमु स्यपि कराभ्रिसंयागे दाषकाद्ाचित्कत्ववदुपलख्ि. कादाचित्वत्वमलख्त विं ममसेत्याश्नद्यान्दतरनियमे aaa | खअ- धवेति । aat सामग्यां निद्योपलच्िवाङ्ीकाया न्तरस्य का- waa कोनविष्छक्तिपरतिबन्धनियमेा ayaa, यथया मयिनाऽभि- एक्िप्तिबन्ध इति वाकरारायेः। ae प्रतिबन्ध द्यत ate) न चेति । न चेदियस्ये वास्त शक्िप्रतिबन्धकत्यं परतिबन्धकाभावात्, न च twaayi wat wee प्रतिबन्धकमिति ca अतिप्रसङ्गात् | न च may: प्रतिबन्धकमनोऽसत्वे तस्यासम्मवात्, तथा fe रसा- at Tease रसबभत्सारूपोा व्यासङ्ग रूपाद्य॒पलयिप्रति- बन्धका AM, स च गुखत्वाद्पवद्रण्धाञ्चयः, तचात्ममाईसङ्कनिगणा- कूट श्यस्य गुखित्वायोगास्मन र्व गुखित्वेनद्व्यमिति व्यासङ्ानुप्रयच्या aafafa: | रतदभिप्रे्यापखहरति | तस्मादिति | खवधानं बुभु त्या, न चाजिच्छताऽपि दुगन्धादयुपशम्माच्न बुमुत्सोपलस्पिनियामिकेति
any A = ग्भ ae, ष्यनेक्विघ्यसत्रिधा बचिदव तस्यानियामज्जत्वाङ्ोक्षारात् | यषां मते पु नरि च्छादीनामात्मधमेत्वं sat मनो दुलभमिति मन्तयं | सच्छा
९१९८ Camarasa | [खख.२।पा०९|
agen विविक्ता खद्धाऽश्रद्धा vfacefatfifitira- aga मन एवः दति, तस्माश्ुक्रमेतत् तद्गुणसारलात् AISA इ्ति॥
कता शास्ताथवत्वात् ॥ Be IN
तङूणसारत्वाधिकारेणेवापरोऽपि Mara: प्रपच्यते | कता चायं जीवः खात्, कस्मात् शास्त्राथव्लात्। एवश्च यजेत जह्यात् दद्यादित्येवेविधं विधिश्रास्तम्थवद्धवति, अन्यथा तद्- गकं eel तद्धि कतः सतः कतंव्यविशेषमुपदिशति, ग चा-
दिधर्भिंणेवातमना व्यासङगोपपत्तेः। सम्मति saya मानसत्वे चति- माइ । तथा चेति । न केवलं Gray: fafa: किन्तु कामाद्या अयत्वेनापोत्याह | कामाद्यखेति | wz: प्रामाजिक्तवोक्ठिणलमाइ | तस्मादिति ॥
खवमात्मन्यशल्वाध्यासोत्या खाभाविकं मत्वं afd सम्मति तता afee कटटेत्वं साधयति। कता शास्त्राथंवत्वात्। a मिद्य. विद्पा महानासा कता न वेव्यसङ्कत्वश्चतीनां विध्यादिश्रतीनाच् विप्रतिपच्या संशये बुणिकटरत्वेनेव विध्यादिशास्त्नापपत्तरकतातमेति साह्यपच्चप्राप्ता सिडधान्तयत्रेव तद्रगसार्लोत्यातमनि कटेलाध्या- सस्याऽपि लसिडत्वात् पमरक्रमाण्दूय साह्यपच्तमिरासायमा- त्मनि कटरत्वाध्यासप्रपञ्चनात्र waafafcare |) agafa | खि कारः Vay, वस्तुताऽसङ्त्वमविद्यावः, कष्टं त्वमिव्य सङ्ल्वकट तवश तनां खविराघोक्तेः कटटेत्वविष्वारात्मकाधिकस्य्रयस्य पादवसङ्गति तीनां नमियाविराधाविरो्े पवासरप्योाः फलं, यदाव पूवपच्ते न्धाभावाच्छासत्रव यथो फलं सिडान्ते कटंतादिसम्बन्धसन्वाच्छास््रा- wants az) नन् बुडधिकटत्वेन शास्नायवत्ताऽसतु कि नीवकढ-
[ख०२।पा०द] भाङ्स्ब्रह्मदचम्य | ९९६९
सति sea तदुपपद्यते तथेदमपि शास्त मरथंवद्धवति, “एष हि दष्टा Ata मन्ता बद्धा कतो विज्ञानात्मा पुरुषः, cfu
विदारेपदेशात् | 88 I
तख जीवस्य ses यश्लीवप्रक्रियायां wy खाने वि- हारमपदिश्रति ‘a ईयते ait aa कामम् इति खे शरीरे यथाकामं परिवतेते' इति wi
उपाद्ानात्॥ BY II
इतखास्य ade यस्नीवप्रक्रियायामेव करणामामुपा- दामं सद्धगतंयति तरेषां प्राणानां विज्ञानेन विज्चानमादाय' दति श्राणान् zien इति च॥
aaaare | तडि कतुः सत इति | मयेदं कत्वमिति बाध समर्थस्य चेतनस्यैव wes वाच्यं न त्वचेतनाया ge: | किच्च मोकुरात्मन र्व RSA वाच्या शास्त्रफलं प्रयोक्तरीति न्यायादिति भावः। सन्धं शयानं खप्रः GAT स Mal ययरटमीयत गच्छतीति।
वि्ारोापदेशात्। खाता कतौ प्राशानां मध्येऽपि जानेन बद्या विक्नानसमथंमिन््रियजातं दाय wa इति प्राणान् एरङोषवा परि- aaa इति ॥ :
उघादानकट वमात्मनः, GUAR उपादानानुपपरत्तेरिति भावः। विश्चानश्ब्दा जीवस्य निदे न चेत् तदा प्रयमानिर्देशादिपययः करबद्यातिद्रतोयया निर्देशः स्यात्, तस्मादिद श्रुते TA Ta. waa seater विश्चानपदस्य सामानाधिकर णनि गात् कि- यायामात्मनः TSR GUA इति सवभाष्ययार्यैः।
4B
\
९०० रब्रप्रभाभासिते। (oR UTR |
व्यपदेशाच्च क्रियायां न चन्निरदेशविपर्ययः । ९६ ॥
इतश्च जीवस्य ada यदस्य लाकिकीषु षेदिकीषु च क्रियासु कदल व्यपदिशति wre "विज्ञानं ay तनुते कमणि तन्- तेऽपि wv इति। नगु fanrawear बुद्ध समधिगतः कथमनेन ww ade war दति मेद्युच्यते जीवस्यैवेष निर्देशो म बद्धेनं चेष्णीवस्य स्याजिर्देण्विपयथंयः efemarad निररे- Wal तथा न्यच बुद्धिविवच्ा्यां विज्ञानशब्दस्य करणवि- afafagat इश्यते (तदेषां प्राणानां विश्चानेन fawe- areata’ दृति। ce g fawe यज्नं aan cia adararat- funcafanefgafaftweara: add खच्यत इत्य- दाषः। WATE यदि बुद्धिव्यतिरिके Ma: wear rye खतन्वः सन् प्रियं feagararar नियमेन सम्यादयेन्न विपरीतं, विप- रौतमपि त॒ खन्पादयस्नुपलभ्यते, न च खतन्वस्यात्मन ईदृशी प्रटत्तिरनियमेनोा पपद्यत इत्यत wut पठति॥
उपल.न्थवद्नियमः ॥ BO 1
यथायमात्मापलसिं भ्रति खतन्तोऽनियमेनेष्टमनिष्टस्चा- Vaud एवमनियमेनेवेष्टमनिष्टञ्च सम्यादयिथयति, उपलथा-
चान्तरमवतारयति। wares | जीवः ख तन्त्रजेदिष्मेव कु्या- © “et दखतन्बखेन्र कत्ता Game: ula न्यायादिव्र्य॑ः। सब्पि ara क्षारकषेचिन्यादनियता प्रत्तिरिति ata परि.
[weniatea] WTCATT TAS | १७६
वप्वखातच्यं उपशसिदेतपादामे पलम्भादिति चेत्, म विष- धप्रकक्यनामाचप्रथोजमलादुपशयिदेदरनां। उपखयेा लन- ग्यापेशचलमात्ममय्तन्वयेोगात्। श्रपि चार्थक्रियायामपि ar- व्यन्तमात्मनः सखातन्त्यमस्ति रेश्कालनिमिन्तविशरेषापेक्षलात्। ग ष्ठ सशायापेशस्य कतुः कटलवं जिवतंते। मवति Qarzare- पेशस्यापि wa: was, सरकारिवेचि्याचेष्टानिष्टाथैक्रिया- ामनियमेन प्रटृन्तिरात्मनो न विध्यते ॥
शक्तिविपय्थेयात् ॥ इ ॥
caq विज्ञानव्यतिरिष्ा ma: कता भवित्तमर्ति। चदि युगविंश्ञान्ब्दवाच्या बुद्धिरेव कर्थी सात् ततः शक्ति विपर्यमः स्वात् करणगक्िवुद्धदीयेत करटगक्ििखापद्येत |
हरति यथेति । टख्ान्तासम्रतिपच्या शङ्कन्ते। उपलब्पावपीति। agian चैतन्येन विषयसम्बन्धार्यत्वात् खसम्बन्धाषलमो चा- त्नखतन्यसखभावत्वेन Bawa टरून्तसि्धिस्त्यिषह। मति। न- न्धात्मा विषयसम्बन्धाय करणान्यपत्तते चत् कथ GAM LAUT HY | पि चेति | खातने माम म areata डख्ररस्यापि परायिकमै- पेच्ठत्वे नखातन््यप्रसङ्कात् | किन्तु खेतरकारकप्रयाक्त्वे सति का. स्काप्रयत्वं खातक्यु इति a खतन््योऽपि ater हङ्साधनत्व- नाक्याजिष्टसाधनमप्यनतिषतीलख्नियता vate: | खातन्त्वं चेत्धविङ्- उमितन्धयः॥
जीवस्य Aes हेत्वन्तरं खच | watfa | we: करगशक्तिबिप-
रोवा acute: स्यादित्वयः। ततः कि aare | स्याश्च बुद्धरिति। 4 & 2
दद् रल्रप्रभाभासिते | [ख०२।पा og]
सत्याञ्च Fs: कदे्क्ा तसा एवाहप्रत्ययविषयलमभ्वप- गन्तव्यं, अहष्कारपुविकाया एवं प्रत्ते सर्वच दशनात्, AY WETS श्रागच्छाम्यहं Yose पिवामोति wi तस्याञ्च कर्ट्क्रियक्रायाः ख्वायंकारिष्छाः wrath करणमन्यत् कर्पयितव्यै, waste fe सन् कता करणमपाद्ाय क्रियासु प्रवर्तमाना Baa | Ary सञ्ज्ञामा चे विसंवादः खात् न वस्त भेदः कथित्, करणव्यतिरिक्रस्य कटल्ाभ्यपगमात्॥
समाध्यभावाच्च ॥ ३८ ॥ याऽयमेापमिषदात्मप्रतिपत्तिप्रयाजनः समाधिरूपरि- टा वेदान्तेषु “Balt वा श्रे द्रष्टव्यः अतब Await निदिध्यासितव्यः asaga: स fafsratfeaq: श्रामित्येवं WAY WAAAY इत्येवं लक्षणः साऽप्यसल्यात्मगः कले नाप- पद्येत amiga aeafefy: ॥
यथा च तक्ताभयथा ॥ ४०॥
एवं तावच्छास्ा यवत्वादिनभिददंतुभिः acd शारोरसय
Tiga: स कता स खव जीवे यत् तदपेक्षितं करणं तन्मन एति जोव कट afafefcta भावः। चाम साधनविध्यन्ययानुपपन्याप्यात्मनः aca वाखभमित्याइ। समाधीति। म॒क्तिफलभोक्लुरेव वदुपायसमाधिकटत्वं यक्तं ष्न्ध- UMAR बुदेरपि Gia कटे त्वायोगात् समाध्यभावप्रसक्क डत्घयंः॥ BUY AQAA | SHA: कटं त्वमपजीव्य संग्रयपूवपक्ा-
[अ०२।पा.श] WTCHT TAS | (oR
्रदशिंतं तत्पुनः खाभाविकंवा सखादुपाधिनिमित्तं वेति चि- waa) तच ata शास्त्रार्यव्वादिभिः रंतुभिः खाभाविकं Bea अपवाद देलभावादिव्येवं प्राप्ने Ba, न खाभाविकं क- Saar: समवत्यनिभाचप्रसङ्गात् कटलखभावले दात्मनो गन कर्टलाजिमाक्तः सम्भवति अग्रेरिवेोष्ण्यान्न च कट॑लादनि- मेकस्याऽसि पुरुषाथंषिद्धिः कढंलख्य दुःखदूपत्ात्। ममु खितायामपि acawar कटंवकायंपरिहारात् प॒रषाथैः सेव्यति, तत्परिहारश्च निभिन्तपरिदहाराचथाप्रेरंहनशक्ति- युक्रस्यापि काष्टवियो गाद् इनका योाभावस्तदन्न निमित्तागा- मपि अक्रिलक्षणेन सम्बन्धेन सम्बद्धानामत्यन्तपरिहारासम्- वात्। war माच्तखाधनविधानाकोत्तः seals न साधनाय- ऋस्यानित्यलात्। श्रपि च नित्यष्रुद्धबद्धमक्रात्मप्रतिपादमा- mrafafg: *afafeat तादुगाद्मप्रतिपादनञ्चन खाभाविके
are) wa तावदित्यादिना साष्यनिरासेनात्मनः ace साधितं बाधकाभावात् aaefafa मीमांसकादिपत्तः प्राप्तः। न wey. ल्वागमेन बाधः We कर्े्म्भवसश्ितकटेत्वश्रुतिबलेन तस्यागमस्य स्तावकत्वादिति प्राप्तं उत्सुचमेव सिधान्तयति। म खाभावषिक- मिति। गदुक्ठ बाधकाभावादिति तदसिडमित्याङ। afaara ति । ननु nee माम कियाशत्तिरमुक्तावप्यस्ति तत्रापि श्क्िका- यस्य कियारूपश्नक्यस्याभावागकमक्तः पुरषाथेत्वं सिडधिरिति शङ्कते | मन् ख्ितायामिति। wat शक्तो कथं कावंपरिङारस्तवाह | तत् परि हास्खेति | wat शक्तिस्ते कायंमपि स्यात् एकभावे शत्ध-
+ अभिमतेति qe का०।
६७8 रत्रप्रभाभासिते। [चख०२।पा०३]
करठटलेऽवक द्यते; तस्मा दुपाधिथमाध्यासेमेवा त्मनः Tis न खा- भाविकं। तया च श्रुतिः शधयायतीवं खेलायतोवः इति। “श्रात्मेद्धियमगोयक्तं भाक्ेत्याङ्मनीषिणः' इति चोपा- धिसंयुक्ररोवात्मगो - माक्ृलादि विशेषलाभं qwaft i ग. डि विवेकिनां परस्मादन्ा War मान कता मोक्ता वा विध्यते, “नान्योऽतोऽस्ति दरष्टा" दत्यादिख्वष्छात्, पर एव तरिं संसारी कता भाक्षा च प्रश्येत परस्मादन्यश्ेखितिमाम् war बद्यादि सङ्कातव्तिरिक्रान erator farsa ae मोक्तलयेाः। तचा च प्रास्तरं "यज fe देतमिव भवति तदितर
यागात् | अस्ति fe पलयऽपि काय aaagadig aq wai तथा च शक्या धमारिजिभित्तेः सहदितकार्याच्चपाखमतिलाप डति ufcwefa न निमिन्तागामपीति। सभिमिष्तदय कावस्य war waaay सम्बन्धाद्चिमिन्तागामपि ceca शक्तिसम्बन्धत्वम॒कछतं मन्तव्यं सम्बन्धेनेत्य्ः | यदा एक्िलंचयमाच्तेपकं यस्य कार्यस्य aa naw यः सम्बन्धस्सेनेति अधिकरणे edie) नन् नरस्य कमा देवत्वव- Sear कतुरोवाकटतासि्डिरिति wed! मन्विति। च्राना- दकाटंत्वाखयमाश्चखेत् कट वमाविद्यकं Wraal waaay fa. aaa यदि कमणा माच्स्तचाद । नति। ata: Safar ae. waynes उक्तः सम्प्र्चसङ्निविकारत्वानेकश्चतियाकोा- पात वतन्तव्छाभाविकमिव्याह् | afr चति। नचान्यस्तानकश्चुतीनां सतावकत्वकल्यनं न Ta, A चां कतंत्यनभवा विरुध्यते तस्य स- व्मिथादासीनकट्टंत्वावगाहहिमाध्यासत्वेनाप्यपपन्तेरि यः | कट त्व- साध्यस्तत्वे खअतिमत्ह | तथा चेति। विददमुभवबाधितख्च कट - त्वमिग्याह । a Wife, बद्यादिसद्काताद्यतिरसिक्ता यदि परस्ना- CURIA नस्यात् तदापर रण्व संसारी प्रसन्येत तच्वानिष्टंपरस्य
[कअ ०२।पा०३] शाङ्र ब्रद्य खवमभण्े। १०५
vat पथ्ति' इत्यविद्यावस्यायां कं लभोक्रृले द शंित्वा विद्या- वश््ायां ते एव aetna निवारयति a4 aw ‘adar- Manna केन कम्पश्येत्ः इति तथा खभ्नजा गरितयोरात्मन उपाधिखन्पकंहतं श्रमं श्येनस्येवाकाशरे विपरि पततः आविला तदभावं युषुभे wea waftama श्रावयति "तद्वा श्रसेतराप्तकाममात्मकाममकामं रूपं भ्ाकान्तरम्' TAIT "एषास्य परमा गतिरषास्य परमा सन्पदेषेऽखछ परमा लाक एषाऽस्य परम WAR? दइत्युपसंहारात्। तदेतदाहाचार्यः, न्यया च तचाभयया' दति ad चायं चः पठितः । गेव्रं aaa खा भाविकमेवात्मनः कटलम॑ग्नेरिषैाष्थ्यमिति। aarg तक्रा शोकं वाद्धादिकरणदस्तः कती दुःखो भवति, सएव way प्राप्तः विमुक्रवाख्यादिकरणः war *निदत्ना नियपारः सुखो मवति, एवमविचाप्रतयुपस्यापितदेतसंयुक्र wart खभ्नजागरि- MATA: कतो दुःखो भवति, स तच्छमापनुक्ये मात्मानं परं प्रविश्छ विमुक्रकायकरणसङ्खाताऽकत सुखी भवति, सम्प्र
नित्यमक्ततष्याघातादिति wea | पर रखवेति। म वय खद्धस्य चि- डाताः परस्य बन्धं वदामः किन्त तस्यवाविद्याबद्यादिप्रतिविभ्बि तस्या विद्यया fare नवत्वं प्राप्तस्य बन्धमाच्ताविति ब्रमः afaa- भेराऽपि लाके विम्बप्रतिविम्बयोधंमव्यपस्यापकोा ce fa परिषरति। नाविद्येति | अविद्याप्िते बन्धा न अुडात्मनीतखचव खअतिमाह। तथा चति । कटत्वस्य बद्धा पाध्यन्वयव्यतिरेकानविधायित्वछऋतेख म खा- भाविकत्वमिद्याष। वथा anf) aaa काम्यते ष्यानन्द्त्वादि-+
~ > faewargre दूति ate |
६७६ रन्नप्रभाभासिते। । [अण्श।पा०्द्]
घादावस्ायां तथा मह्मवखायामष्यविद्याघ्वान्तं विद्याप्र- दीपेन विधूयात्मेव कवला faga: सुखी भवति। तकचदृष्टा- न्तस्ेतावतांशेन द्रष्टव्यः, aat fe विशिष्टेषु तच्षणरिव्या- पारेव्वपेच्छेव प्रतिनियतानि करणानि वास्यादोनि war भवति खशरोरेण Bada, एवमयमात्मा सर्वव्यापारेव्वपे- waa मनश्रादीनि करणानि कता भवति खात्मना लकर्तै- वेति न लाठ्म नस्तच््ए दवावयवाः सन्ति येदस्तादिभिरिव वा- स्यादीनि am मनश्रारौनि करणान्यात्योपाददीत न्ये at) यन्तुं प्ास््ार्थवत्वादिभिरेंतभिः खाभाविकमात्मनः कटटंलमिति aa विधिशास्तं तावद्यया प्राप्तं कटं लमुपादाय कतेव्यविशेषमपदिश्ति न कर्ढलमात्मनः म्रतिपादयति। न व सखाभाविकमस्य कदर॑लमस्ति ब्रद्मात्मलापदेशादित्यवाषाम, तस्माद् विद्यातं कदं लमुपादाय विधिशास्त्रं प्रतियते "कती विज्ञानात्मा पुरुषः" दृत्येवंजातोयकमपि शास्त मन॒वादरूपला- चथा प्राप्तमेवावि्चाृतं कद वममवदि व्यति! एतेन faer-
areata खरूपं खातिरिक्तकाम्यासन्वादकाम खात्कामत्वादका- मत्वाचाप्तकामं विष्राकत्वाचेव्याह । शोकेति) णशाकन्तरं दुःखा- स्पषटमि्चयः। तस्येव छषुप्तामरूपस्य परमप रवायंमाहइ । Ta इति। गतिः प्राप्यं सम्पदेखथे लाका भोग्यसखच्ेतस्मादन्यत्रास्तो थैः | खा- त्मा खताऽकता बद्याद्युपाधिना तु कतत्युभययाभाव उक्तस्तचाय BA योाजयति। तदतदाहे्यादिना। संप्रसादः gayle: | यथा फटिकस wifes कुखमायुपाधिकं तथात्मनः ace बुद्यादयुपाधिकं खन्वय-
[खअभ२।पा ०३] प्राद्र ब्रह्मच भाष्ये | ९०
रापाद्ाने BCPA, तथोरप्यन्वादङूपलात् । नमु सन्ध्ये साने WAG करणेषु सवं शरोरे यथाकामं परिवर्तत इति fa- हार उपदिश्छमानः केवलस्या्मनः Teaataefa, तथोपा- दाभेऽपि “तदेषां प्राणानां विज्ञानेन विश्ानमादाय' दति कर- रेषु क्मकरणविभक्तौ भरुयमाफे केवलसधेवात्मनः कड लङ्गमयत इति । अचोाच्यते, न तावत् सन्ध्ये श्थानेऽद्यन्तमात्मनः करण- विरमणमस्ति ‘at: खभ्राग्डला दमं लाकमतिक्रामतिः इति, तजापि धौसम्बन्धश्रवणात् । तथा च सरन्ति,
द्ियाणामुपरमे मनोऽनुपरतं यदि ।
सेवत विषयानेव तद्विद्यात् खप्रदश्नम्' ॥ इति,
कामादयश्च मनसा awa.’ इति श्रतिः, ary ay
afatarat fax) म च ता बदेरात्मकटटेत्वे करशत्वविषयेष नापादानत्वविषयाविति यक्तं, ACMA कायाग्वय्यपादानत्वस्यान्त- cyaa वचितसम्बसितबद्ेसताभ्यामपाद्ानत्वस्येव सिधेः, रवं बद्धा भदनाध्यस्तचददारस्य कटत्वापादानत्वे मडावाक्सम्मतिश्ेति भावः। गन् तच्छा खहस्तादिना वास्यादिप्रर्बण्क्तत्वात खतः कता qian q निर्बयवत्वादग्रक्त इति टरान्तवैषम्यमाश्द्ोपाधिककटं. त्वांग्रेन विवच्ितेन साम्यमाह। वक्छटृदटान्तश्धेति |) wear. aa कद्टत्वं खाभाविकमेव fa न स्यादित aie), नच खा. भाविकमिति | उपाध्यभावक्षासे श्रतं weet खाभाविकमेवेति a. va) ननु सन्धय इति | faq करयोविंशि्टस्य aca तेषां कथ न्तभावात्तेव्वपि कटटविभक्किः स्यात् म चैवमस्ति, ततः केवलात्मनः कटटत्वमित्याइ | तयेति। खभ्रविद्ारे तावदु पध्यभावोऽसिड care | न ताबत् सन्य इति। विहारस्य fama तत्कटेत्वमपि faw-
बाह | विडारोाऽपीति । ways xa) कर्बविशिटस्य कट - 8
६७८ रन्नप्रभाभासिते। [अ०द।पा०६९]
ZUM, तस्मात् समना एव QR विहरति, विहारोऽपि ष naa बाखनामय एव म तु पारमार्थिकोाऽस्सि। तथा च श्रतिरिवकारानुबद्धमेव ayant वणंयति ‘saa स्तोभिः सह मोदमाना जकलदूतेवाऽपि भयानि qe’ दति। खोकिका अपि तथेव aed कथ्यन्त श्रार्कमिव गिरिश्टङ्गमद्रा मिव वनराजिमिति । तथोापादागे यद्यपि करणेषु कर्मकरणख- विभक्रिनिदंभ्रः तथापि तत्संय॒क्रेवात्मनः add इष्टय, कवले कटर॑लासम्भवस्य दशिितत्वात्। भवति च लाकेऽनेकप्रका- रा विवा योधा युध्यन्ते योधे राजा ध्यत दति! रपि
त्वे करणेषु कटविभक्तिः स्यात् न करणविभक्तिरिव्यकतं sare | भवति च ata xf, adafy करशविभक्तिमं विरुध्यते esa, afer च क्टरप्रयोगः, fama ad aaa xareifafa भावः। उपादा- मस्य सकटंकलमङ्ोहत्य Ramat: wen face इदानीं तस्या- कियलत्वात् तत्वाच्रपेश्षोत्धाह | पि चेति । पूवे विद्वामं जीव ea. कुगेशत् जोवस्य aca aaa इति श्चुतिरक्षा, सम्मति तया war. ऽमपड्टितात्मनः कष्टोत्वमिति प्राप्तो fear बद्धिरेव तस्या रवा कटं maya | तदु पडितात्मनः कटटत्वसिडवः इव्भिप्रे याह i यख्िति। asa fawaaa xafenfaa fawran=w बद्धा प्रखिड- त्वादज्च च मगामयकाशानन्तरं पठितत्वात् warfefagia afx- रेव famafaad:; ava लिक्ान्तस्माह ' fear car xfa | awag प्रयमअं xateaar fecaminensnsessam ey द वर्िश्ियङपाद्यमःन we ब्रह्मविश्चान बदिरवेत्धयः। यच्छं qa) किच्च Fant यच्नस्यबुडकायत्वोक्छेः अच्ापि यच्चकटट fray बडरिव्यह। सर्षदति। चित्तेन ware वाचा मग्नाह्या TH
(SeRigtog] WIFCATT ATS | ९७९
चास्मिखुपादाने करण्व्यापारोपरममाचं विवच्छयते न लखा. wae कस्यचिदनुद्धि पुवंकस्याऽपि खापेख्करश्व्यापारोपरमदख दृष्टलात्। Vad व्यपदेशो दभ्िता “विज्ञानं यज्नं ana’ दति स बद्धेरोव seq प्रापयति विज्ञानष्टस्य तत्र प्रबिद्धला- नोाऽनन्तरपाठाश्च, तस्य wea fac दति च विज्ञानमय- wat: अद्धाद्चवयवलषङ्ोतनात् शद्धादीनाश्च बुद्धिध- मलप्रदिद्धः विज्ञानं देवाः Wa wy च्येहमपाखते' दति च वाक्यशेषात् च्येष्टलस्य च प्रथमजवस्छ बद्धो प्रसिद्धलात् ‘a एष वा चचित्तेोत्तरोासरक्रमो aay: cf च अ्रत्यकरे
जायते ततञ्ित्तस्य वाचः पुवात्तस्भावा GH Caw: | TWA बुद्धेः aca ufeauciasey इति an, fafaad तणाः, wa. fa काष्टानि, बिभति स्यालीति खखशशापारषु सवकारकाणां कटटत्व- dinars | न चेति । तष्टं बद्यादीनां ata करगत्ववाता aa न स्यादित्यत आह | उपलमीति। यथा arsrat खयापारे azea;sfa पाकापेचच्तया कस्णत्वं तया बद्यादोनां अध्यवसायसङ्क- चयाटिक्रियाकटट लेऽप्यपलब्ध्यपच्ठया aaa | नन् तहापलसिि कस्य व्यापार eee! सा चेति। तहिं तस्यामात्मा कवलः कता स्थात Te a खापारः स तस्छ कतंति स्ितिरिव्यत aw न चति syaa fae बडादीनां क्यं करवत्वमक्तमिति da, उश्यते पखण्डसाश्िचतन्यं बद्धिढस्तिभिभित्रं सदिषयावष्िप्रत्ेन जायते, तथा च विवयावच्छित्रचेतन्धसोपर्न्येो qari करबत्वं बद्या- दयुपडितात्मनः कटटेत्वं न केवलस्य, नच बुद्धेरेव तत्वटंत्वं TATE खापारत्वायागादिवि ara: | वोक्तं. बः AeA स Tarwe- aa जोव इति तस्य acarnt कल्पनीयं तथा च नाममात्र विवाद डति ay waa: कटं त्वमुक्तमिति नान्तं निरस्यति । awyt- 4 8
dee रत्रप्रभाभासिते। [खर्श।पा०र]
ane राम्बुद्धिषाध्यलावधारणात्। न च ag: शङ्िवि- पर्ययः करणानां कटंलाभ्युपगमे भवति सर्वकारकाणा- मेव खव्यापारेषु कटंलस्यावश्दभाविलात् | उपखथ्थयपेचमग्नेषां करणानां ATUS, सा Walz: | म च तस्यामप्यस्य कर्टल- मस्ति भित्यापलथिखर्ूपलात्। श्रहङ्धारणुवकमपि aed नापलसिभवितु मरति अ्रदद्रस्याणपलभ्यमानलात्। न चेवं सति करणानरकच्यनाप्रसङ्गः, बुद्धेः करणएत्वाभ्युपगमात्। समाध्यभावस्त॒ शास्तार्थवच्वेनेव परितः, यथयाप्राप्तमेव nea उपादाय खमाधिविधामात्, तस्मात् कटेलमणात्मन उपा- धिनिमित्तमेवेति faa ॥
परात्तु तच्छतः ।। ४१ ॥
यदिदमविश्चावस्थायामुपाधिनिवबन्धनं add जोवस्याभि- fed तत् किमनयपेशेश्वरं भवति आराराखित् tarde
रेति साष्ानिरासाथं बुखखभेदेनाध्यससचिदात्काइङ्कारगतं ace यदुक्तं तदषधीगम्यस्य ब्धिविश्िद्धातमम ca न कोवलस्य afar भवितुमहति, दश्वधमेस्य साचिखमभावत्वायागात् | रवं fafiret- वसनः कटटत्े विष्रेवणीग्डताया जड़नुडेरोव कारबत्वोपपत्तेनं करणान्तर- कर्पनाप्रसङ्कः | अध्यासं विना कोवलबद्धिकटत्ववादिनस्त करमान्तर- प्रसङधादुवार Lay) एवं शाख्राचवश्वादिरेतुनामात्मगः waar. साघक्त्वेऽपि खाभाविककटत्वसाघनसामथंभावादध्यसतमेव we विध्यादिकटरेव्वश्चतोनामुपरजीय्ं । तस्मादसङ्त्वविष्यादिकट्टेत्वखतीमा- मविरोध xfa fax
परासु awa | यथा कटिके जादिवाध्यासे Thea aca
[ख०२।पा ०३] WIFCAGWAAAT | est
मिति मवति fawtcat: तज ate तावन्लेश्वरमपेकते जीवः aea दूति। कस््मादपेच्ाप्रयोजनाभावात्। श्रयं fe जोवः खयमेव रागदषादिदेषप्रयक्तः कारकरान्तरसामयोष्म्यक्नः कटंत्वमन्भवितं शक्राति aw किमोश्वरः करिव्यति। ay are प्रसिद्धिरखि aenfearyg क्रियासु श्रमड़हादिवदीशखरोाऽपरो- ऽपेडितव्य इति क्रेश्ाद्मकेम च कटंलेन जन्तून् खंजत Fate मर्घ्यं vaya) विषमफल्ेषां करटं लं विद धते Fax | गन् वेषम्यगे Set सापेषत्ादि ल्यु । सत्यमुक्तं सति apace सापे- चत्वसम्भवे, सापे्लश्च नेश्वरस्य सम्भवति सताजंमुनां घमौ- धमयास्तयोख्च सद्भावः सति Mae ada तदेव चेत् ada tage स्यात् किं विषयमीशरस्य सापेचवम॒द्येत । श्रहटता-
तेनायं स्फटिको जहित इव्नुभवात् तथा कामादिपरिणामिबदङ्धि- सात्मनि aes ्षरणमिदयुक्तं awe कटट॑त्वमुपजीव्य जीवस्य कारकसम्यन्नतादीखरस्य कारयिटटलश्चतेख संयमा । यदिद. fafa | waa दये वेत्यादिश्चतीनां AS त्खातन्त्युद्यातकविध्यादिश्न- तिभिरविंरोधसमाधानात् पादसङ्गतिः। कमम॑मीमांसकमतेन पदं पच्यति | तक्रेव्यादिना | बुद्धादिकारकसम्यत्तवीखरव्यतिरेक कट लब्यतिरोकानुयलन्पेन रः प्रयेाजकः। किच्च प्रयोजके जषण्यादिप्र- ay इत्याह | Rance चेति । दन्तात्तरमिदः चोद्यमिति शङ्खते। नज्विति। पुवं जीवस्य धमाधमवक्तं सिद्ध वत्क्लत् TMT Aaa विषम ज गत्कटरंत्वमविरडधमिनक्ठं aula ङराधौनतव जीवस्य wea सिदे धर्माधमवत्तसिदधिः तद्त् तल्सिदधी तत्सा पेच्तकार यिद. लसिद्धिः रंश्ररस्य कारयिदढत्वे सिद्धे जीवस्य कर्टत्सिद्धिरिति चक्रकापत्तेः WANT ग सम्भववीनुत इत्याह | स्यमिति ,
शरश रन्रप्रभाभासिवे। [्घन्शपा.श]
भ्यागमद्धेवं MIG प्रसज्येत । तस्मात् खत एव जीवसय कटं मिति। एतां arf तुशब्देन वावत प्रतिजानोते। परादिति। अविद्यावख्या्यां कायकरणसङगताविवेकदशिंनोा जोवस्याविथा- तिभिरान्धस्य सतः परस्मादाद्ममः कमोाध्यच्ात् सवश्डताधि- aay साचिरखेतचितुरोश्चरासदगुश्चया कटंलमेाक्रल्लच- we संसारस्य सिद्धिस्तरनुगरदरेतुकेनेव च विज्ञानेन are- fafgufaqayfa । कुतस्ते: । यद्चपि रागादि देषप्रयुक्रः सामयोसम्पन्नख्च wa, यद्यपि शाकं कगादिष्वु कमसु मेश्चरकारणत्वं प्रसिद्धं, तथापि सवाखेव yvaferg श्रा देतु कतति श्रुतेरवसोयते। तथा fe ्जुतिभेवति “एष दयेव are कम कारयति तं यमेभ्यो Stay उक्निनेषते एष War- साधु क्म कारयति तं यमधो निनोषतेः इति श्य श्रात्मनि तिष्ठम् श्राद्मानमन्तरो यमयति' इति चेवंजातोयका | नन्ेव- arava कारयिदढले सति वैषम्यनेघंष्् स्थातां अ्ररृताभ्याग- ay जोवर्छेति, नेत्युच्यते ॥
Ba कमा नपे चस्य vant तचाइ । ्षटोतति । wadae प्रव. AMY धम॑वता नरान् दुःखेनाधमेवतः सुखेन योजयेत्, कारणिकत्वे वा सर्वे सखेन रख्करू्पाः स्युरिति sattre विध्यादिग्राख्घ्च म स्यात् । तस्मादिध्यादिशास्त्नाथंवक्वाय tiated खत रब जोवस्य Gee ae, तथा च कारयिटरत्वश्चतिविरोधः। डंखस्साविकावा सा afafcfa प्रापे सिङान्तयति। रुतामिति। वथा चन्दनादि- सामग्या wat घरमेवथतिरेके स खब्यतिरेकयरङाभावेऽपि ‘TaN वै yaa कर्मणा भवति, इत्यादिग्राच्नप्रामा्यादेव धर्मस्य रेतुत्वसिजिः, रव- मोखसरस्याऽपि शस््रव्ज.त कारबिदलसि{ड,रति भावः।
[*श।या ०३] शाङरब्रह्मखनभाष्ये | oe os
छतप्रयल्नापेशस्त विचितमनिपतिय्ादिभ्यः ॥ ४२ ॥
तुजब्दसेदितराषव्यावर्तमा्यंः। छता यः प्रयन्ना जीवस्य धमाध्मलक्तषणः ATTY एवैनमोशरः कारयति, ततसेते *चा- दिता देषा न प्रसज्यन्ते जोवषटतघममौाधमवेषम्यापेक्त एव तत्- तत्फलानि विषमं विभजते पञ॑न्यवदोश्वरोा निमित्तव्मात्रेण | यथा लोकं नानाविधानां ग॒च्छगुर्मरादीनां त्रीहियवादीनां सा{साधारणेभ्यः खखवीजेभ्योा जायमानानां साधारणं निमित्तं भवति पर्जन्यः, न wefa पर्जन्ये रसपुष्यफलपलाशादिवेषम्य तेषां जायते ना्यसत्सु खसखबोजेषु, एवं Nanas” देश्य र स्तेषां Waid विद्ध्यादिति feed ननु तप्रयन्नापेत्त- Maa MAG परायन्ते HSA नोपपद्यते | नेष दाषः, परायत्त- ऽपि fe aaa करोत्येव जोवः, कुर्वन्तं fe तमीश्चरः कारय- ति। श्रपि च पूव्रयबमपेच्छेदानों कारयति पूवैतर ञ्च भ्रयन्न-
घमाघमाभ्यामव फलवषम्यसिडरलमीशखरणत्याण्दूय बीजरवा- बर वषम्य सिधेः पल्नैन्यवेयश्यं स्यात् | यदि fatavaat साधा- रणद्ेतपेच्तत्वान्न qaw afe ईर स्याऽपि साधारणरेतुत्वाच्न वेय- चंनित्याष | पजन्यवदिति। zai विद्यति ययति। अति. SAAS AYA गच्छाः पष्यस्तवका वा, TAG कखवल्य डति wa: किमोश्चस्स्य कारयिद्टत्वे जीवस्य कटटेत्वं न स्पात् इत्यापाद्यत उत चक्रकापत्तिवा नाद्य इत्याद । ग्घ दाष इति ऋअध्यापकाघीनस्य वटो ख्याध्ययनकटंत्वदश्रमादिति भावः| चक्रकं निस्स्यति। ष्मपि चेति । waaay नीवस्य कटटत्वं ence कार्यिदटत्वच्ेति wa: |
STE a
* feat दूति ave माकि
१८४ रनरप्रभाभासिते | (Tox Yrs |
aig पुवैमकारयदित्यनादिलात् संसारस्धाभवद्ं । कथं पुन- रवगम्यते शतप्रयल्लापेच tar fa. विहितप्रतिषिद्धा- quanta हृत्या एवे हि खग॑कामेा यजेत, ब्राह्मणे न way wean fafeaw ufafage waa भवति, अन्यया तदनथकं ara, Sat एव विधिप्रतिषेधयो- नि यञ्येत अत्यन्तपरतन््लात् Maw, तथा विदितकारिण- मण्यन्यन संष्जेत् प्रतिषिद्धकारिणमथयर्येन, arg प्रामाण्यं वेद स्यास्तमियात् । Tate चात्यन्तानपेचते लोकिकस्याऽपि पुरुषकारस्य Aaa, तथा दे श्कालनिमित्तानां पवीक्रराष- प्रसङ्ग सेव्येवंजातोयकं दाषजातमादियदणेन दशंयति॥
AN नानाव्यपद् शदन्यथा चापि दाशकितवादित्- मधोयत एके 11 ४३॥
जोवेश्वरयोारूपकायापकारकभाव उक्तः, स च सब्बद्धू-
इश्वरस्य सपेच्तते विध्यादिश्स््रप्रमाखयान्यथानपपत्तिं प्रमाय्यति। कथमित्यादिमा। र्वं सापेतच्ततवे aqua भवति खन्यथा नपे्त्व quay प्रपरश्चयति। eax fal तथोः wit स wa नियन्येत इव्भिपिच्येत तयोः कायं सर्व कुयादिति aaa) तथाच जो वस्य निस्पत्तश्वर्परतन्त्रत्वाडिध्यादिशास्रमकि्वित्कवरमन्यंकं स्यात् aft सम्बन्धः | ्पादिश्ब्दा्थमाह। तयेति परषकारः saa: | पूवाक्तदाषारक्लताभ्यागमादिः, तस्मात् कमंसपन्तेखरस्य कारयिटत्वा- देव छेवे्ादिश्ुतेविध्यादिश्चुयविरोधदति सिड्धं।
SU: “रका नित्यः खप्रकाशा नाखर्कता जीव इति wifyaaw-
[अ०२|पा ०३] WECAT TATE | ९८५४
Uta Gk दृष्टः, यथा. खामित्ययोर्यथा वाऽभिस्णु aya: । aay ओवेश्रयेोरण्यपकायापकारकभावाभ्युपगमात् किं खा- भिश्टत्यवत् सम्बन्धः आआहाखित् विस्फंलिङ्गवदित्यस्वां fafe- feagratafraat वा प्राप्नाति, श्रयवा खामिण्त्यप्रकारेष्ठेवे- जिजोभ्रितव्यभावस्य प्रसिद्धलात् तद्विध एव सम्बन्ध षति प्रा श्राति। श्रता aafa sw दूति, जीव ईश्वरर्ययाशा भवितुमरति यथाऽप्मवि्फुलिङ्रः। श्रं दर्वाः, न हि निरवयवस्य मुख्याः सम्भवति । कस्मात पनगिरवयवलात् स एव न भवति भानाव्यप- Tug सोऽन्वेष्टव्यः स विजिज्ञासितव्यः, एतमेव विदिला afa- भवति "य श्रात्मनि तिष्ठन्नात्मानममरोा यमयति' दति चैवंजा- Raat भेद्निर्दगो नासति मेदे युञ्यते। नम् चायं गानाव्यप- देषः सुतरां खामिगष्टत्यषाख्ूप्ये युज्यत दूति, Wa श्रा, अन्यया anf i म च नानाव्यपदेश्ादेव कवलादश्लप्रतिपल्तिः fa तद्येन्यथा चापि व्यपदेशा भवद्यनानालस्य प्रतिपादकः। तथा
USHA ब्रद्योषय साधनेन भेदाभेदखतीनां विराधसमाधानात् पाद. सदतिः। पुवंपद्धो प्र्गभिन्नत्रद्यासिदिः सिडान्ते तत्िडिरिति भेद पुवक्तापकयपकारकभावक्तिप्तं जोवांप्योः aaa feat दिविधटष्टान्तदश्ंनात् daar, ततश्ेति । प्रसिडखखामित्व- सम्बन्धसम्भवाद्यः कचित् सम्बन्ध इत्नियमा न युक्त इत्यरचेराङ। अथ वेति। waa य च्मत्मनि विदब्ित्यादिशतिप्रसिडभेदकाटि- दिता। ut वत्वमसीादिख्रतिसिडा मेदकाटिग्रख्वया, तथाच मेदाभेदश्रुतीनां समनबलत्वादिरे धे सति सम्बन्धानिश्चयात् सम्बन्धा- 47
द्व्य् रल्नप्रमामासिते। [खअ०श।चान्दह्]
feua शाखिमे दाशकितवादिभावं ब्रह्मण आमनन्ति त्राय वंणिका ADR ब्रह्मदाशा Ayal Ayla कितवा ya’ इत्या- feat दाशाय एते Haat प्रसिद्धाः ये चामीदाशाः arfa- न्यात्मानमुपक्िपन्ति ये चान्ये कितवा श्युतटन्तास्ते सरव बरह्यीवेति शीनजनतृदादरणेन स्व॑षामेव भामरूपल्तकार्यकरणसदहगतप्र- विष्टानां Haat ब्रह्मलमाड । तया ऋन्यचापि ब्रह्धप्रकरियाया- मेव श्रयम्येः प्रपच्यते “लं स्तौ लं पमामसि लवं कुमार उतक कुमारो लं जीणा दण्डेन वश्चसिलंजातोा भवसि विश्वतेमुखः' tfa, “सर्वाणि रूपाणि fate धीरो नामानि कलानभिवदन् agra’ इति wi (नाग्योऽताऽसि दष्टाः दत्यादिश्चतिभ्क खास्यार्यस्य सिद्धिः) केतन्यञ्चाविशिष्टं जोवेश्वरयायंथाऽभचि- विस्पलिङ्गयेरोष्णटय । अता भेदाभेदावगमाभ्वामं्लावगमः \ कुतखांशलावगमः॥ |
=
पशस पूर्वीत्तोपका्यापकारकमभाक्रस्यासिडधिरिग्याक्तेपात् सङ्तिः। लाकसिडानयात्मकमेदानुवादित्ेन भेदश्वतोनां दुबलत्वादनच्नातफ- लवदभेद ख्चत्धनृसारेग प्रकल्यितमेदनिबन्धनाऽ'शांश्िभावः सम्बन्ध दति सिडान्तयति। त दत्यदिना। at: सांशत्वेऽपि निव्कलेखरस्य कथं सांशत्वमत are, da इवेति । जीव इत्यम् षक्कः | भेद रव वेत् खसखामिभावेो यक्ते नाश्ांशिभावडति शङ्कते} नन् चेति| ei. दस्याऽपि सत्वादशांशभिव care), aa zfs | वश्चसि मच्छसि, यदास्ते सो मामरूपे निमाय प्िश्य wawea वर्तते तं विदानम्बता भवतीति yay: ) खतिसिडाभेदे afaare | चेतन्धद्ेति। जीवे wes चेतमलाद्र्वदित्यचैः 8
[eayatea] WIYCHVT ATA | gee
RSIS 11 ४४॥
मन्तव्य तमर्थमवगमयति '्तावानस्य महिमा तते श्या- थांख पुरुषः। पादस्य सवौ wala चिपादस्याऽग्टतं दिवि vf awa wana जीषप्रधानानि खावरजअक्गमानि fafe- शति ‘after सवष्डतानि saa aaa: दूति प्रयागात्। श्नः पादा भाग दइत्यनयान्तर, तस्माद्णंग्रतवायमः। कुत- खां्रलावगमःा |
आपि च सयते ॥ ४५ 1!
ई शशगोताखपि चेश्वरांग्रलं Maw waa “ममैव Maar Mara: सनातनः" cf. तस्मादथयंश्रलावगमः। wan खाभिश्शत्यादिष्वेवेथित्रोश्रितव्यभावे ara प्रसिद्ध दति। यद्येषा लाकं प्रसिद्धस्यापि शास्ता्भ्ांशिलमीगरिजीभि-
॥
we सइखशोघयुरघस्य तावान् wre महिमा विभतिः परषसतत- स्मात् GAY ग्धायाकदत्षरः | warts देहिनि जीद हन्त नियाम- ware । ateatafa | auf शास्नाक्तकमाणि, तेभ्याऽन्यव सवं- प्राखिडिंसामकुवन् WMA: | खचर भूतश्ब्द्स्य प्राणिषु प्रयामात् Gaeta तयेति ure | भृतानां पादत्वेऽपि अंशत्वं कुतस्तथा | शः पाद इति।
जीवस्य षुरषद्धक्रमन््ाक्घभगवदशत्वे भगवद्रीतामदाइरति Ga- कारः। पि wha) अग्न्तभिन्रे इग्रिचोशितच्यभावप्रसिदडधेः शशि- wy कथयमीख रां श्त्वभित्याश्द्यु कख्यितमेदेनायोणितिथता- पपत्तेः ्वनन्धथयासिडामेद श्रा सरबलादगरत्वमित्याद | यत्वित्यादिना ।
ओापाधिके दखरस्य नियन्तुत्वे जीव ca तत्रियन्ता किं न स्यादि- 42
qc रत्रप्रभाभासिते | [अ०२)पा og]
तव्यभावख निखौोयने। भिरतिश्यापाधिसम्पन्नखश्वरोा निदी- भे पाधिसम्पन्नान् जीवान् warenfa न किञचिदिप्रतिषि- wal WaT’ ननु जीवेश्वरांशलाभ्युपगमे तदीयेन संसार- दुःखापभोगेनांश्िन रैश्वरस्याऽपि दुःखत्वं स्यात्, चया लाके दस्तपाद्ाद्न्यतमङ्गतेम द्ःखेनाङ्गिना देवदत्तस्य दुःखिलवं तदत् | aay तप्प्ाप्तानां मन्तरं दुःखं AHA, श्रताऽवरं पुवावस्थः संखार एवास्ति सम्यग्द्शनानयैक्यप्रसङ्गः स्या- दिति। ware ii
ॐ + प्रकाशादि वन्नवं परः |e
यथा जीवः संसारदुःखमनुभवति नेवं पर रश्वरोाऽच- भवति इति प्रतिजानीमहे जीवा इविद्यावेश्रवश्ादटृराद्ा- त्मभावमिव गला ada दुःखेन दुःखयरहमिति ्रविद्या- ed दुःखापमेगमभिमन्यते नेवं परमेश्वरस्य देदाद्यात्मभावेा -
ब्त चाह । निर तिशयेति। नितं हीनः श्ररोराद्युपाधिः, aa. जनिकापाधितार्तम्यादोणेगितव्यव्यवस्था, न वस्ततः। ACH सुरसेखयसा- चार्यः ““ंप्रोशितव्यसम्बन्धः प्रत्य गच्रानद्ेतुजः। सम्यग् चाने तमेोध्वस्ता- बीशखराबामपीखरुः'> इति | उन्तरुदवमवतास्यति। अचाहेति | LAT Sing: Seat च्यंश्ित्वात् देवदत्तवदिश्चर्थः। ततः किं ware | तत- चेति । wina सवे्दुःखसमदि प्रात्यपेच्चया संसारोऽवरः तच ख- दुःखमाच्रान्भ वादित्यथः।
नेवं पर इति प्रतिश्वां विभजते। यथा जोवदडति | रेवदन्तटङान्ते शरान्तिकामकमरूपदुःखसामयोमच्वमपाधिः तदभावाग्नेश्ररस्य दुःखित्व- wit | उक्रश्चतदभेद्ेऽपि विभ्वप्रतिबिम्बयेधमेग्वस्ेति aa | See
[अ०२।पा०श]] WIFCAGT GAIA | १८
द्ःखखाभिमामे वाख्ि। शओोवद्छाऽपि श्रविद्याकतमामरूपनि- टत्तरेरेद्धिव्राद्यपाध्यविवेकशभ्चमनिमिनत्त एव दुःखाभिमाने न तु पारमा्थिकोाऽष्ठि) यथा च agead रारच्छे- दादिनिमित्तं दुःखं तदभिमाबभवान््यासुभवति तथा va- भिचादिगेचरमपि दुःखं तदभिमानभ्नाकधेवानुभवत्य दमेव qasena मिचभित्येवं quale पुत्नमितचतादिव्वभिनिविन्न- मामः। aay निखितमेतदवगम्यते भिखाभिमानममनि- भिन्त एव दुःखानुभव दति, व्यतिरेकदधंनार्ेवमवमम्यते। तथा fe पक्नमिजादिमन्ु बङषुपव्िष्टेषु तत्हब्रन्धाभिमा- fafaaty च पत्ता wat fad तमि्येवमादयुद्राषिते ये- षामेव पृच्रमितच्रादि मच्वाभिमान खेषामेव तन्निमित्तं दुःखमत्य- aa नाभिमानद्ोनामां परिव्राजकानां । aaa लाकिकस्या- ऽपि da: सम्यग्ट् ्नाथवच्वं दृष्टं किमत विषयद्रन्यादात्मना- ऽन्यद स्वन्तर मपश्यता नित्य चेतन्यमाजसखररूपरेति। तस्मान्नास्ति सम्बग्दशं नानर्थ॑क्य प्रसङ्गः । प्रकाश्रादिवदिति निदशनेापन्यासः। यथा WHIM: GAQIRAT वा वियद्याणावतिष्टमानेऽङ्कल्या- चुपाधिखब्नन्धात् तेषु खजुवक्रादि भावं प्रतिपद्यमानेषु तत्तद्धा-
मान्तिञ्चवत्वं प्रपञ्चयति । जोवस्यापीन्यादिना। नान्तो सन्या दुःखमि- SHIA भान्यभावे दुःखामावः। cing म्नान्तिज्नतं दुःखमिति निीयत were, व्यतिरेकति। डतरेव्वमिमानमरन्ये खिद्यर्चः। जोवस्याऽपि eT दुःखाभाव ट्टः faa ae नित्सवंद्ेश्च- Taare | arate | रवमंगितवे हेतोः सेःप्राधिलमका योऽय स
8९० रतप्रभाभासिते। {अरर।पारद]
afaa प्रतिपद्मामेाऽपि a परमा्चतसद्धावं प्रतिपद्यते, यथा चाकाशे घटादिषु गच्छतु गच्छन्निव विभावयमानोाऽपि ग परमायंता गच्छति, थथा चादश्ररावारिकन्पभात् aga खरयप्रतिबिम्बे कभ्यमानेऽपि ब तद्वाम् ख्यः aaa, एवमविधा- agreed बद्याद्यपाशुपहिते जोवाख्येऽगे दुःखायमानेऽपि न तदानोश्वरो दुःखायते | जोवस्ाऽपि दुःखप्रा्षिरविद्यानिमि- क्तेवेत्यकं | तया चाविद्यानिमिन्लजीवभावव्यदा रेन ब्रह्मभावमेव mae प्रतिपादयन्ति वेदान्ताः ‘awafa’ इत्येवमाद्यः, तस्नाज्ञास्ति भवेन दुःखेन परमात्मगे दुःखिलप्रसङ्गः ॥
स्मरन्ति च ॥ Bo ॥ स्मरन्ति च व्यासादयः यथा जैवेन दुःखेन न परमात्मा द्ःखायते tia “aq यः परमात्मा fea नित्यो निगेणः war म लिप्यते फलैथाऽपि पदमपचमिवाम्मसा ॥ कभ्ात्मलपरो Grsar माचवन्धेः स युज्यते | स सप्तदशकनापि राशिना युज्यते पनः'”॥ Tha
॥" 'गगणपााययरीषयशकयषषिषषिगषषा णमो
बस्ततः स्वांशधमवानिति यातिश्यलचये भिचारयति। प्रकाणशादिव- दिति। वस्ततः खांशदुःखित्वसाध्यस्य दवदत्तदटृद्ान्ते वंकख्यमप्याह | जीवस्येति । कल्तितदुःखित्व साध्यन्तु बान््याद्यभावादीशचरे area, fay जोवस्येश्वर्स्य Tawar दुःखित्वानुमानं न युक्तं अममबाधा- fare । तथा चेति । दुःखित्वे तद्धावापद्ो न स्यादि व्यः ॥ सत्धाप्यनमानं बाध्यमिग्ाद ' स्मस्न्तिचेति। Ga away | We- न्नीवि | AA नीवपर्यामध्ये कमात्मा कमाय जोवः |. दश्ड्िबाणि
[अ०२।पा०श] WETHT STATS | ६९९
च ब्दात् समामनज्ति चेति वाक्यशेषः| "तया रन्वः पिप्पलं खा- दत्यमसखन्याऽभिचाकशिः दति “एकस्तथा सवेग्तान्तरात्मा म feud लाकट्ःखेन बाह्यः दति wi ware यदि तदि एक एव स्वेषां तानामन्तरात्मा स्यात् कथमनुन्नापरिहारो स्यातां लोकिकोा वेदिका ठेति। मनु चांशो जीव शेश्वर खेत्यक्ं त दवेदाानन्नापरिहारो तदाश्रयाववयतिकोणं वपपद्येते किम चाद्यते इति। उच्यते नैतदेवं, अननंशलमपि fe जोवस्याभेदवा- fea: saa: प्रतिपादयन्ति ‘ager तदे वानुप्राविश्रत्' "नान्यो- ऽताऽस्ि इष्टाः wart: स टल्यमान्नोति च टृ नानेव पश्चति "तत्वमसि" ‘ak ब्रह्मासि श्त्येवंजातोयिकाः। गमु मेदाभेदाव- गमाग्यामंज्नतवं fatten | स्यादेतदेवं यद्यभावपि भेदाभेदो प्रतिपिपादयिषित wrat, waz एव aw प्रतिपिपादयिषितः, ब्रह्मात्मलग्रतिपन्तोा परूषार्थसिद्धः। खभावप्राप्तस्ठ WSIS द्यते। न च निरवयवस्य ब्रह्मणे म॒ख्याऽगा जोवः VATA,
पश्च प्राखाःमनो बिखति सप्तदगसह्याका राशि लिङ | et चशब्दः afaraware स्याद । चश्ब्दादिति। यथाऽऽदिव्यः प्रकाश्यदोषेनं लिप्यते तयेत्यर्थः | यता बाद्योऽसङ्कः तस्मात् न लिप्यते, खवमंशितक्ृत- Wat दोषं facwin xan जीवस्यांशवं देहादयुपाधिकमिति स़टयितुमव्न्तखरूपेक्धमादायाच्िपति | ्न्रादेत्यादिना। कथं तचिं इत्घन्वयः। तद्धेदादशभेदात् | निरवयवनब्रद्मणा मुख्यांेन सम्भव- तोति वदता सिद्धान्तिना मेदो area मवति, भेदाभावे चांशा- भरिलाभावादनच्चादिभेदाव्यवदाराम् पपत्तिरित्याक्तेपाभिप्रायः न वयं भेदस्यासच्वं नरग्ङ्वत् ब्रुमः, किन्तु भिथ्यातवं वदामः। तया च
६९९ रन्रप्रभाभासिते। ` [अ०२।पा०९]
तस्मात् पर एव एकः सर्वेषां भतागामनरात्मा जीवभावे- भावथित इत्यतो वक्रवयानज्ञापरिहारोापपत्तिः, at Ba: ॥
अनुज्ञापरिदारो देदसम्बन्धाञ्ज्यातिरादिवत् ॥ ४८ ॥
wat wera, गवेक्गनां मापगच्छेदिति परिहारः, तयाऽप्नीषोमोयं ay सञ्न्नपयेदित्यन॒न्ना, मा हि- स्मात् सवा तानीति परिहारः, एवं लाकेऽपि मिचमुपसेवित- व्यमि्यनु ज्ञा, wa: परिरतव्य दति परिहारः, एवम्यकाराव- गुज्ञापरिदारावेकलेऽप्यात्मनो दे इसमबन्धात् स्यातां | दे देः सम्ब- AT रे सम्बन्धः। कः VAST सम्बन्धः Tees सङ्ाताऽइ- मेवेत्यात्मनि विपरोतप्रद्ययातव्मन्तिः | gat चसा सर्वप्राणि WE गच्छाम्बरमामच्छामि श्रदमन्धाऽहममन्धाऽदं ATSE- ममूढ दृत्येवमात्सिका। न War सन्यग्द्श्नादन्यन्निवारक- मस्ति। भाक् तु सम्यम्दशंनात् Wane भ्रानि *सवेजन्तूनां । तदेवमविद्चानिमिन्तदेहा्युपाधिसम्बन्धङृतादिगेषारेकाक्टाभ्यु- पगमेऽपि अनज्ञापरि्ाराववकख्पयेते, सम्यग्दर्भिनस्तद्यन् ज्ना- परिदारानयक्यं प्राप्तं म तस्य छतायैलान्नियेाज्यत्ानपपत्तेः |
दरेहाद्यपाधिभेरेर्नाणजीवानामाब्रह्यबाधात् कल्पितभेद्ाददवययवहा- सापपसिस्ति ata समाधत्ते | ताभित्ादिमा।
नम ara: कुतचखिन्तरत्तो खवदारविच्छेदः स्यादिथत are न यस्या इत्यादिना। प्रतता सन्तता, fawar भेदः, सनियान्यतवा- gatas: | श्रास्ानयेकमिदटमि्याइ | म् तस्येति । faaurfaaa-
* सवजनुष्विति qe कार |
[अ०२।पा०३] शाङ्ग त्रह्मदजभाष्ये। ९८
खयापाटेययारहिं भियोभ्या निचाक्रव्यः स्थात्, ्रा्मनसतिरिक् रेयम्पादेयं वा TINT कथं frawa, न चात्माऽऽत्मन्येव नियोज्यः खात्) शरीरव्यतिरोकदुशिंग एव नियेख्यत्वमिति wa तल्छं हतलाभिमानात् । सत्यं व्यतिरेकद्भ्रिना rarer तथापि व्यामादिवदहाश्यसंहतत्मपश्चत एवात्मना नियेञ्य- atfaata: न fe रेहाद्यसंरतलदभिनः *कस्यचिदपि नियोगे ष्टः किमुतेकाव्यर्िनः। न च नियोगाभावात् az fiat यथेष्ट चेष्टा प्रसङ्गः, सवंजाभिमान रव प्रवत॑कलात्, श्रभिमानाभा- बाख सम्यग्द शिं नः, तसाद हसम्बन्धारेवानेन्ञापरि दार च्यति- शादिवत। यथा anfay एकलवेऽपि श्रग्निः क्रव्यात् परिदह्यते नेतरः, यथा च प्रकाश एकस्यापि सवितुरमेध्यप्रदेशसम्बन्धः परिष्धियते नेतरः श्ुचिभ्रमिष्ठः, तथा dra: प्रद्रा aq-
देताभावादान्यसीध्ये नियो गानुपयत्तेनं ब्रद्मवित्नियोष्य Kare: | न- न्वामुद्िकफलदेतुके कर्मचि देहभिन्रात्मविवेकिन र्वाधिकारी वान्यः, तथा wo aafafatien विवेकित्वात् कमोाधिकारिवदिति ara | शरीरव्यतिरेकेति। परो चविवेकस्पापराश्ममाविरोधितवात् aha दहामेदभ्नमाऽल्ति, तथा च नम sufufcfa afewefa | मेव्यादिना। वथा योम रहाद्धित्रं तददद्मित्यपश्यतः uray: | wafata- area: warn सुषुप्रवदिव्याह | न होति | दडादिष्वसंङतत- रश्िनः संदतत्वदश्नमरन्बस्य भेदभ्नान्तिरडितस्य सुुप्तस्येति यावत् । अश्वस्य (ऽपि भ.न्यभावकाले नियाज्यत्वं न दृष्टं किम् वाच्यमात्मविद rau: | अनियेज्यत्वे बाधकमाण्रद्खु प्ररिषस्ति। नचेति । विषय- Tay च्राना्यंमभ्यस्तस्य च्ानान्तरमनटच्या विषयेषु प्रवतेकरा- गमनिढनत्तेनातिप्रसङ् Kay: | यदुक्तं भगवता रसोऽप्यस्य पर TH गनिवतते' इति। रवमनुच्लादिप्रसङ्नानिवेज्यत्वं विदुष उक्ता पक्त-
* कञ्चिद् पौति ade | 4uU
६६8 र्नप्रभाभासिवे। [०्र।पा०]
वेदूयादयः उपादीयन्ते, भमा रपि सन्ता नरकलेवरादयः परिद्धियन्ते, तथा yards गवां पविच्रतया परि एष्यते, तदेव जात्यन्तरे परि वच्यते तदत् ॥ असन्ततेथाव्यतिकरः ॥ ४८ ॥ स्यातां नामानुज्ञापरिहारावेकस्याणात्मना देहविशेषयो- e LY [> ~ ~L
गात्1 यस्यं कमंफलसम्बन्धः ख चेकाव्रयाभ्यपगमे व्यतिकोयत साम्येक त्वादि ति चेत्, मैतदेवे, werd: । न दि Adare त्मनः सन्ततिः सर्वेः We: सम्बन्धाऽस्ति। उपाधितन््ा हि जीव tam, उपाध्चसन्तानाच्च नास्ति जीवसन्तानः, ary
५ ~ कमव्यतिकरः फलव्यतिकरोावा न afaafa i
AAT एव च ॥ Yo ॥
अभास एव चेष जीवः परस्यात्मन जलद्धर्यकादिवत् प्रतिपत्तव्यः, न स एव साक्तान्नापि वस्वन्तर | Way यथा म॒पसंदरति | तस्मादिति । रुकस्याप्युपाधिमेदात् अनच्चापरिशारयोा euraare | व्यातिरिति | ae मांसमत्तोति कव्यादखचिः भ्सशा- atfufcaw: 4
शर ङ्त्रत्वेन BT mae! स्यातामिव्यादिना। यद्यपि qa-
दोह सम्बन्धादुपादानपरित्यागा स्यातां तथाप्यन्यक्लतकमफलमितर- यापि भन्येतेति कमफलब्यतिकरः age स्यादिह विशिष्टस्य ख. गोदिभागायोगेनाविशिदात्मन रकस्यव HHA । तस्मात् खगौ नरको चति च्यवश्यासिडडधये शात्मखरूपभेदे वाच्य इति were: | भवेतदा साङ्ख्यं यद्यनपहितात्मन Ta भाक्तत्वं Wa macfa | तदू यसारत्वादित्यच मोात्तस्यापि, बद्यपहितस्येव कटलादिख्ापनात्, तया
च बुद्धेः परदे हासम्बन्धात् तदुपहितजौवस्य मास्ति परद् सम्बन्ध इति बुडिभेदेन भेक्तुभेदाच्र कमादिसाङ्गवेमिति समाधानाचंः।
(oR OTR] शाङ्ग ब्रह्मभ्य | ६९५
मेकस्मिन् जखदखयकं कम्यमागे जलद्ध्यकान्तरं कम्पते, एवं नेकस्मिन जवे कर्मफल सम्बन्धिनि जीवान्तरस्छ तत्सम्बन्धः, एवमव्यतिकर एव कमंफलयोः श्राभासख्य चाधिद्यारतलात् तदाञ्रयस् संसारखधाविद्याषृतत्ोपपत्तिरिति ager च पारमार्थिकस्य *ब्रह्मात्मभावस्योपदे शे पपल्तिः। येषान्त॒ Tea ्रात्मानस्ते च सवं सर्वगतास्तषा मेवेष व्यतिकरः प्राप्नाति। कथं बरवे विभवश्चात्मानखेतन्यमाचखरूपा निर्गुणा निरतिशया तदर्थे साधारणं प्रधानं तन्निमिैषां भोगापवर्मसिद्धिरिति wat) सति asa वरिभुले च घटकुद्यादिषमानाः दवयमाव-
QIMdaa जीवस्यांशतवं घटाकाग्रखेवेपाष्यवच्छेदबद्योक्त स~ ग्रति रवकारेखावच्छछेदपत्तादत्तिं खचयन् सर्पं रूपं प्रतिरूपा बभवे्धयादिखजतिसिद्ध प्रतिबिम्बपच्तमपन्यस्यति भगवान् खचकारः। अभास र्व चेति स परमात्मवानप्रडितोा जीवा न मवति उपाध्यनभवात् नापि तता faa:, स wa ew प्रविष्ट इर्याद्य- भेदश्रुतिस्मुतिवियोधात्, तस्मादविद्यातत्कायेबद्यादिप्रतिजिम्ब ख्व जोव इत्ययः | अस्मिन पत्ते बद्धिप्रतिविम्बभेदात् खगं नर्की्यादि- यवसा जोवस्याविद्यकत्वाइदिवया मात्तखेव्यपपदययत Kay | ष्यत afen | यस्यं भास्करस्य प्रलापः प्रतिविम्बस्यमापाधिसंखृर्तया कल्पितत्वं किन्त खरूपेगेव, wa: कल्पितप्रति बिम्बस्य wat स्थि्येा- मात न जीवत्वं इति स सिद्धान्तरशस्यान्नानक्रत इव्यपेस्छनोयः। यदि Cua AG युक्ता रजतवत् Aled स्यात् तदा नद स्जतमिति खरू- पबाधवनच्नेदं मखमिति area स्यात, अता मालि दपंणे मवमितिसं- सगंमाच्रबाधाम्मदोयं मखमवेदभित्यनाधितम्खाभदानभवात् As त्वेनेव कल्तितत्वं प्रवेश वाक्येखाविक्तब्रद्यण wa प्रतिबिम्बभावाख्य- WAT GT खरूपकल्यना, पराक्रान्तं WA दपणटीकायामाचायरिव्य-
ee
+ mguraafa aye । 4u 2
१4, रमप्रभाभासिते। [श °९।पा०श]
WEI: खतेऽखेतमा ्रात्मानसतद्पकरणानि waft anife अचेतनानि तचत्मद्रव्यार्णं मनद्रवयाणां च संयागान्न वे- च्छारयेा वेरेषिका ात्मगणा उत्पद्यन्ते, ते चाव्यतिकरेश भव्येकमात्मसु Vara, स संसारस्तेषां नवामामाक्मगृणण- नामत्यन्तामुत्पारेा A दति काणादाः | तच सद्धानां ता- व्ेतन्यसखरूपत्वात् सवात्मनां सज्ञिधानाद्यविश्ेषाचच एकस सुखदुःखसम्नन्धे सवेषां सुखदुः खसम्बन्यः प्राप्नाति। स्यादेतत् WATS: प॒रुषकेवल्ायेवात् व्यवस्था भविति | waar fe खविग्तिस्यापनाथा प्रघानप्रटत्तिः स्यात्, तचा चागि- मालः प्रसच्येतेति। नेतत्छारं। म भिलपितसिद्धिनिब- न्धना yaar शक्या विज्ञातु, उपपत्या तु कयाचित् व्यवस्य चेतासत्यां wea कामं माश्ररभिलपितं पुरुष- Has, प्राप्नोति तु व्यवस्यादेलभावाद्रातिकरः, काणाद्ाना-
परम्यते | रवं खमते खरूपेकोऽप्यपडितजी वभेदादसाङ्गग्यमक्तं, ata खक wacaufad परेषां ayy वक्तमपक्रमते। येषामित्घादिना। नडिद्खदुःखेच्छछादेषप्रयलधमाघमभावना मवात्मविशवगणाः, सच्चि-
अानादिव्यादिपदादादासीन्यमष्ं। any: खाभिप्रायं शङ्कते | स्थादेत- दिति | सवर्षां dat प्रकतिसा्रिध्याद्यविशषेऽपि प्रतिरव प्रति. पुषं नियमेन भोगाप्रवगाय प्रवत्तत, तथा चादृ श्ययुरषाचयनियता प्रधानप्रढस्तिरिति भगदिख्यवयस्या, खन्यथा नियमप्रटच्यनङ्गोकारे खमादाल्यस्यापनायो प्रधानस्य प्रडसिस्द्धिदेष्यविघातः स्यादित्य । जडप्रधानस्येएद् श्यविवेकाभावात् पुरषाधंस्याप्यमागतस्याचेतनस्याजि- यामकत्वाब्र aa मानयक्तिमरन्यल्वादित्याह। नेतदिति। यो fe नियामकाभावेनादेश्यविघातमापादव्रति त प्रति तस्यवापाद्ननमिष्- fafa ma | ताकिंकमतेऽपि भोगादिसाङ्यमित्याद | काबादाना-
[अ ०९।पा ०६] भाङ्ग CAG TAS | ९१९७
मपि यदेकनात्ममा मभः संयच्यते तदात्मान्तरैरपि नान्तर चकः संयागः wre सन्निधानादयविगरेषात्, ary हेलविगेषात् warfare Casa: सुखद्ःखसंयोगे सवात्मनामेव खमानसुखदुःखलं प्रसज्येत | स्छादेतत् *श्रदृष्टनिमिन्ता निय- मा भविखतीति, tare ॥
अदृष्टानियमात् ॥ ५९ ॥
Waray †्राकाश्रवत् सवंगतेषु प्रतिश्ररोरं बाद्या- भ्यान्तराविशेषेण सन्निहितेषु मनेवाक्कायेर्धमाधममलच्लं श्रदृषटमपाच्यते। साद्ानां तावन्षदनात्मसमवायिप्रघानवति- मधानसाधार्धान्न मत्यां BITRE नियामकमु- पपद्यते काणादानामपि पूववत् साधारणेन ्राद्ममनः- varia frafiaergeurfa, wearers: ददमदृष्टमिति नियमे देतलभावादेष एव रोषः स्यादेतत् wefae फलं प्राभ्रवानोदं पररिहराणि इत्थं प्रयते tet करवाणोल्येवंविधा श्रभिसन्ध्यादयः प्रत्यात्मं प्रवतंमाना AeA च खखा- मिभावं नियंखम्तोति, Tare ॥
निति। दतुमनःसंयागः, फलं gets, यदात्मादृ्छलता या aa. स्यामः स तद्त्सनरव guifewqfefa ब्यवद्धां aya) स्यादेत- दिति । aia परिदरति। नेत्याहेति ।
पुबवत् मनःसयागवत्, टृ टस्याऽपि सवात्मसाधारणत्वात् न द्यव- way: | रागादिनियमात् तच्नादटृष्टनियम इत्याश्द्भोत्तरत्वेन aa Reta |) स्यादतदित्यादिना॥
*द्टनियत इति वट । † खाकान्नवदिति ate anfa |
qec रतरप्रभाभासिते। [ ख०२।पा०१]
ॐ ७ अभिसन्ध्यादिष्वपि चवं ॥ ५९ ॥ श्रभिसन्ध्यादरौीनामपि साधारणेनैवात्ममनःसंयागेन सवद सन्निधो क्रियमाणानां नियमरेतुलानुपपत्तेरकरदेषानषक्ग एव ॥
प्रद शादिति चेन्नान्तभावात् ॥ Ys
श्रयाच्येत विभुवेऽपाव्ममः शरोर प्रतिष्ठेन मनसा संयागः शरोरा वच्छे एवात्यप्रदेणे ufaafa, wa: प्रदेग्र्ता यव- स्थाऽभिसन्ध्यादौीनामदृष्टस्य सुखदुः खया भवितीति। तदपि ने पपद्यते, कस्मात् अन्तभावात्। विभुलाविश्रेषाद्धि सवं एवा- त्मनः सर्व॑श्ररोरेव्वन्तभवन्ति। at म वेथेषिकेः शरोराव- ख्डिन्नाऽप्यात्मनः प्रदेशः कल्पयितु शक्यः। करूयमानेाऽप्ययं भिष्धदे श्रस्यात्ममः new: काल्पनिकल्ादेव म पारमार्थिकं कायें नियन्तुं warfa 1 शरीरमपि सवौत्मसज्निधावुत्प्यमान- मस्येवात्मने नेतरषामिति न नियन्तुं शक्यं । प्ररे शविगेषाभ्यप-
नियमः उक्तदोषः, QTM WEY ष्यन्तभेएवात् व्यवस्यति wets: |
fa मनसा संयुक्तात्मेवातमनः प्रदेशः sa कल्यितः। we सवात्मनां सवेदेषु ्न्तभोव इति aaa) दितीयं दूषयति। तत्र न antaatcfa, सवात्मसाद्धिध्ये सति कस्यचिदेव प्रदेशः कल्पयितुमश्रक्यः निवामकाभावादि््यैः | प्देशकस्पनामङ्ोक- aw, कच्येति | कायमभिसन््यादिकं यस्यात्मना यच्छरीरं तच तस्येव मोग इति ब्वस्धामाश्ङ्याह | श्यीरमपीति । प्रदेश- प्ते दोषान्तरमाह । प्रदश्ेति। यस्ि्रात्मपदेष्ेऽटष्ोात्यत्तिः स किं चलः fat वा, नाद्यः अचलेणश्िन्ंशस्य चलनविभागयेरुस- म्भवादनात्मवादापाताच् | fedta तस्िन्नेव प्रदरे परस्यापि भागद- NUCSTaAM AAA WTA दयो सातमनेमागप्रसङ्ः | यद्यातल-
[च्छ ०२।पा ०६] शङ्कर ब्रह्मदधच्भाव्ये। ९९९
ममेऽपि च दयोारात्मनाः स्मानर्ुखद्ःखभाजोाः कदाचिद कमेव तावच्छरोरेणपभागसिद्धिः सात्, समानप्ररेशस्यापि इयोरात्मनारदृषटस्य सम्भवात् । तथा fe देवदत्ता यस्मिन् WG सुखद्ःखमनग्वण्डत् तस्मात् प्रदेशादपक्रान्ते ATT SHAM च तं देप्रमनुप्राक्ते तस्यापौतरेण समानः सखखदुःखान॒भवेा Tea सस्यात् यदि देवदत्तयज्नदत्त- योः समानप्रदे्रमदृष्टंनस्यात्, खगाद्यनपभगप्रसङ्गख्च प्रदे- आअवादिनः ara, ब्राह्यणादिशरीरप्रदशेष्वदृष्टनिश्यन्तः प्रदे आन्तरवरतिलाशच। खगादयुपभेागस्य सवैगतलान् way TAT मात्मना दृष्टान्ताभावात्) वद् तावत् त्वं कं बहवः समानप्रद-
भेदात् प्रदे्रयोभदः तदापि तयारेकदेहान्तभीवाद्धागसाङ्कधं aay खावयवात्मवादप्रसङ्ख । fay यच यचात्मनः ued शरीरादिसंयोा- गद्दृट्मृत्पन्नं तत्नत्नवाचलप्रदेश खितमिति खगादिण्सीरावच्छि. ज्रात्मन्यटृङ्पभावात् भोगे न स्यात, Ga: प्देश्भेदा न व्यवस्धापकः।
यत्तु ्छचात्पन्नमदटृर खाखये यच कचित् भागडहेतुरिति खगादिभाग- सिद्धिरिति, तन्न भोगशरीरात् दूर्ख्ादृष्टे मानाभावादिति भावः। यदपि कचिदाङः मनस र्कत्वेऽप्यान्मनां Ata संयोागव्यक्तोगं गदात् कयाचित् Gains कस्मिं खिद वात्मन्यदृादिकमित्यसाङ््यं
सिति, तन्न सर्गब्यक्तोनां वजात्याभावेन सवेासामेवकरेषहान्तः सवा. व्मखटटर्ङतुत्वापत्त, त्याच सवात्मनां कस्मिन् Se भाक्तत्वं दुवारः।
faq waa विभुत्वमङ्गोछब्य साङ्गयेम॒क्तं सम्मति कटणां विभत्वम- fasarfatafa इत्ल्पत्वानभवात् मानाभावाचेव्याह | सर्व॑गत- त्वानु पपत्ति्ेति | faq teat विभ्वे समानद्शत्वं वाच्यं तश्चायक्तं wezearfcary) वदति | नन रूपरसादीनामेकघटखयतवं टृष्मिति चेत् नावमम्मत्सम्मता STAT | रूपस्य तेजामाचत्वादसस्य जलमाच- त्वात् गन्धस्य एथिवीमात्रलात् cad तत्तदरणस्य खखध्धेदेनाभेदात्
Qoe रनप्रभाभासिते [अ ०२।पा०६]
राख्ेति। शूपादय दति चेत् न, तेषामपि weeitaract- हसच्वणभेदाच नतु बह्नामात्मनां लचणभेराऽस्ि चन्यं- विश्चेषवश्राद्धेदेपपल्तिरिति चेत न, भेदकर्पनाया अ्रन्यवि- गरेषकलर्यनायाद्ेतरोतराश्रयवात्, श्राकाश्रादीनामपि विभुत्वं ज्रह्यबादिनेाऽसिद्धं काय॑लाच्छपगमात्, तसमादात्मीकलपच एव सवंदाषाभावदति fag ॥
दति ओमच्छारोरकमीर्मासाभाखे अङरभगवत्पादछ्ता दितीयस्याध्यायस्य Sara: WUT #॥
तजख्ादिधम्यतिरिक्रपटाभावात् | किष्वातमनां बडत्वमप्यसिदड, at- त्मत्वरूप लच्छणस्याभेदात, तथाच द्वद्ष्ातमा यश्नदत्तात्ममोा न भिन्नः श्ात्मत्वादयश्लदन्तात्मवत्| खच anfan wera) पन्यविण्षति। निव्यगव्यमाच्रट्या विश्रेषास्ते च खयं खाश्रयव्यावर्तकार्वन Sar व्यावत॑कमपेचन्ते इत्यन्या Seg) तथा च विग्रषरूपलच्तबभेदात् भवत्धालमभेद CMU! | न तावदात्मन्यमात्मनः सकाशद्धेदन्नानाथा शिष्रेषकल्पना श्यात्मत्वादेवानात्मभेदसिदेः। नाप्यात्मनां मियो मेद- नानाथ AMMA, ातमभेदस्याद्याप्यसिदडधेः। म च विशेषभरदकल्यमा. द वात्मभदकल्पना यक्ता च्पात्भदद्भप्तावात्मसु विग्रेषभदसिडिष्तत्सि- «st तल्सिडिरिच्न्योन्धाश्चयादिति परिहासायः| यस्त बद्नां fara VAMC CHIT डति साऽप्यसम्मत KATY) चाक्ाशादोना- fafa | विभुल्वस्येकढस्ितवे लाघवान्न fade: | santana भेरीबोणादिमेदेन तार्मन्दादिशब्दव्यवद्ा waaanfeaurafa बुद्धुपाधिभेदेन सखादिष्यवस्थापपन्तेरान्मभेदोऽपि व्यवस्धानुपपन्ते- रुक्तत्वाश्मधा भदकल्यनव्यपसष्टरति | तस्मादिति | Tawa. wmarat विरोधाभावात् ब्रह्मणदये समन्वय इति fas स्ति ीमत्परमदइसपरित्राजकाचाय्यं खओगाकिन्दानन्दभगवत्पाद- छता ण्रीरस्कमीमांसाब्ाख्यायां माष्यस्न्नप्रभायां डितीयाष्यायस्य तीयः US: yw ॥
ॐ परमात्मने ममः |
———-0-0 79 00-———
तथा प्राणाः ॥ १॥
वियद दि विषयः श्रुतिविप्रतिषेधः तीयेन पारेन परिदतः, चतुर्थनेदानों प्राणविषयः परिद्धियते) तच तावत् "तत्तेज sera’ इति, "तस्मादा एतस्मादात्मन WHIT: सन्नतः" इति चेवमादिषूत्यत्तिप्रकरणेषु प्राणानामत्पत्तिनौन्ञायते। कचि- चानुत्यन्तिरेवेषामाक्ञायते “MEST TAT Weld ATS: किं तदखदासोदित्युषये वाव ast सदासोत् तदाः के ते षय इति प्राणा वा षयः" Tas प्रागत्पन्तेः प्राणानां
ॐ Tea TA: |
पवाधिकरण कतुः खरूपं विचायं तदुपकरणानामिन्दरियाणामत्पत्तिं साधयति | तथा प्राणाः ग्तभोक्तविचारानन्तरं भोातिकप्राण्वि चार इति हेतुदेतुमद्धावं पादयः agfaare | वियदादीति। तमेव विप्रतिषेघधमाह । तच्द्यादिना। यद्यपि प्राणानामनत्पत्ता wafsata- प्रतिच्चानपपन्तेविंयदधिकरणन्यायाक्तेषामत्पत्तिः सिध्यति वथापि प्र शय प्राणसद्भावश्चुतेः गतिकथयनायंमतदधिकर्णमित्यपानसत्तवयं। खव wear विषयाः। ते किमुत्पद्यन्तन वेति खतीनां विप्रतिप्ा संशये तासां समनबललवादनिगैय इत्यप्रामाणमिति पुवंपक्तफलं, तच Trea. दिसमाघानमाहइ । au वेति | प्राणानां प्रलये सद्भावखतेनिरवका-
wit नलीयस्लादुत्प्तिच्रुतिनौ वोात्यत्तिश्ुतिवद्रायीत्यविरोाध इव्य्ः। 4x
७०२ रन्नप्रभामासिते। [षध°२।पा०?]
सद्धावञ्रवणात्। अन्यत्र तु प्राणानामण्त्य्तिः प्यते "यथाग्नेः द्रा विस्फलिक्ता ध्युषवरन्ति एवमेपेतस्मादात्मनः सवे प्राणाः दति (एतस्माव्नायते प्राणा मनः सवेद्ियाणिचखः इति ‘aa प्राणाः प्रभवन्ति तस्मात् दति स प्राणमषजत प्राणच्छरद्धां खं वायञ्यातिरापः एथिवीद्धियं मनोाऽन्न इति चेवमादिप्रदेण्षु। aa तच शुतिविप्रतिषेधादन्यतरनिधारणकारणानिरूपणाखा- मरतिपन्तिः प्राज्नेोति, श्रथवा प्रागत्पत्तेः सद्धाक्चवणाद् Arey भ्राणानामुत्पत्तिञ्चतिरिति प्राप्नोति, wa इदं पटठति। तथा प्राणा इति। कथं पगरत्र तथेल्यक्तरानुलाम्र, प्रूतापमा- नाभावात्। सर्वगतात्वज्खलवादिदुषणमतीतानन्तरपारान्ते waa तत्तावन्नोपमानं सम्भवति, सादृश्लाभावात्। सादृश्ये
्चप्रमाणपच्चवद्रौणपत्ताऽपि मख्यसिद्धान्तिनः प्वपत्त रखवेति ard मायमथयव्यक्तं। म॒ख्यसि डन्त्याहइ । wa xfs) तथाश्व्दमात्ि- परति। wufafa | amas सामन्नस्यमित्ययेः। ad फटयति, येचा दृष्टरटोति | Fanaa war इत्धभूचितं | यद्यप्यदृद्वत् प्राणा ऋष्यनियता इति दत्रमन्वेति तथापि पुमरक्तं शीववत् प्राणा गा- aaa इति खच्राथखेदपसिडान्त दत्याच्तेपायैः | समाधत्ते। न उदा- wiafa | corm दाटान्तिकसभ्भिहिता वा रग्यक्ोछ्त्येकवाक- wen सतिष्यसुक्षौ, स्यति मायं निवमः। जेमिनिना भग्ववा व्यब ताव्यब{ङ्तटरशान्तस्याश्ितल्ादिव्ाह| अथय वेति। अस्ति ` ट तीवाध्यायेऽगखप्रति प्रदेष्वधिकर शं, तस्येद विघ्ववाक्छं, “यावतोऽच्ान् प्रतिग्रषटीयात् ताबता वारगांखतुव्कपालाचत्रिवंपेद्" श्त्येतदुत्तराधिक- <a किमियं qitaifeciqeua प्रतियहं)तुरिति विषये प्रतिग्श्ै यादिति 3a: प्रतिप्रहोतुस्िाशद्यु प्रजापतिवेङ्णायाश्चमनयदि-
[ख०२।पा०] WICH TTA | ७०३
fe खण्युपमानं श्यात्, यथा सिंङ्शथा वरूवमति । wraer- न्बप्रतिपाद नायमिति यद्यच्येत, यथा अदृष्टस्य षटात्मस्मि- धावत्वश्चमागखानिचतलवं, एवं प्राणानामपि सवौह्मनः प्र- त्यजियत्तलनिति, तदपि रेहानियमेगेवेक्रलात् EN भवेत् । म च जीवेन प्राचा उपरमोसेरन्, सिद्धान्तविरोाधात्। जीवस्य ऋनुत्पन्तिराख्याता प्राणानां दत्यन्तिराङिख्याडखिता । ` AW तघेत्यसम्बन्धमेतत् प्रतिभाति। न, उद्ादरणापाके- ANIA AT eaqarqaad: | अच प्राणात्व्तिषाडिवाक्य- जाप्दाररणं (एतस्मादात्मनः WA प्राणाः षं शकाः wa देवाः ताकि शतानि च गुषरन्येवंजातोयकं। तत्र यथाः SARITA: परस्माद्रद्मण उत्पद्यन्ते तचा प्राणा श्रपोल्यद्चः।,
, = भा यामय a SS
aaa दाटकोतंगात् किङ्ादन्रदातुरेवेति श्याख्यति, खतः प्रति- पएषोयारित्यस्य प्रदस्याऽखान् यः ufsarwafeae: | दद्यादिति ar वत् । agra स बाद्कीमिष्ि कुयादिति arene fad चिन्ता, अश्वदा मनि मित्तेयमिष्टिः fa लाकिकेऽखदाने वैदिके बेति। तच म्न aufcar ददाति इति निषिडलेाकिकाश्वदाने दोषसम्मवात् तत्रि सलार्ययमिद्धिस्ति रोाषात्त्िदिर्लाकिके स्यादिति ata प्रापे धिडान्तः। ‘aa fe वर्या बा रतं ग्रहति योऽ प्रतिश्टहशाति, इति crqerni aplefefafeat | वरङ्बष्दा अलादराण्यराग रूः} न श्च शाक्रिकेऽखदानेऽयं रोगे भवति द्रति प्रसिजं। मचा मेनेव बकेन प्रसिदिः। दाने दाबस्तत्रिरासाधा चेष्टिरियर्थमेदे a wat) नम च शेति इति qa samme गिषेधाति. ्रमहृसदोक्ामुषारक इति युकं, Efe यागा पातात्। त्यागे च वेदि- + प्राश.दयस्ति aoa 4x 2
७०४. रन्रप्रभाभासिते [ख.०२।धा०९|
"तथा CARAT प्राणा मनः सवेद्धियाणि च । खं वायुञ्या- facia: थिवी fare धारिणो" इत्येवमादिष्वपि खादिवत् भाणानामत्यत्तिरिति द्रष्टव्यं । waar पानव्यापच तददि- व्येवमादिषु व्यवदितापमानसब्बन्धस्याप्ाज्चितलात् यथाती- तामन्तरपादाद्युक्रा वियद्ादयः परस्य ब्रह्मणि विकाराः स- मधिगतास्तया प्राणा पि परसय ager विकारा इति या- जयितव्यं। कः पुनः प्राणानां विकारले ₹देतुः, श्रतत्वमेव | मनु केषुचित् प्रदेशेषु न प्राणानामत्प्िः श्रयत Tay, तदयुक्रं, मदेशान्तरेषु वणात् । न fe कचिद्श्रवणमन्यज् श्रुतं निवारयितुमुत्छहते, तस्मा्छरुतलाविरेषादाकाग्रादिवत् mat ्रपि saya दति am i
केऽपि दानेऽशव्ागजन्यदुःखं प्रागक्तदथत्यच्या श्रोखमुवदटितु, तस्मात् प्राप्तानवाद्ययंवादोा$यमिति यश्वसम्बज्धिन्यश्रद्ाने cafatctcaa fa- Saas | पामद्यापश्च तददिति | सामपाने कियमाण्थथापदइमन यदि रयात् तदा रतं समग्रं श्यामाकष्चरं निवपेदिति wad! तचाऽजख- प्रतियङेश्छधिकस्णपुवंपच्न्याया बङूखचरव्यवहितत्तददिति पया- RW, तदक्लो कके धातुसाम्यं पोतसामस्य बमनेऽयं चरः स्यादमन- निनिरुख्िवयणश्वाख्यदराघस्य eeufsda वीयण बाध्यते, बः साम वमतोव्यनुवादादिति पुवंप्रत्षदच्रायंः| वदिकं तु सामपान wa- प्रतिपर्तेजातत्वादमनेऽपि न दोष xfa प्रापे सिडधान्तः। लाके वमन छतेश्ियणाषस्य धातुसाभ्यक्षरत्वेन गणत्वाच्र द्ाषता,वेदतु AT A बादयनाभिमलिगा रति सम्यगजरगायमन्त्रलिङ्दइमने कमवगण्यात् तस्य दोाषता। तस्माददिकसेमवममे सामेग्रखररिति ferafaaia- मादिषु ङचष्वित्यचः।
[अ०२।पा०९] शाङग्यत्रह्मङत्रभाथ्य। ७०१ गण्यसम्भावात् ॥ ९।।
यत्पनर्क्ं॒प्रागत्पत्तेः सद्धावश्रवणात् जणो प्राणानामु- त्पत्तिरिति amare: गेखसम्रवादिति। ण्या श्रसम्भवा नै्छसम्भवः। म fe प्राणानाम॒त्पत्तिश्रतिर्गौणणो सम्मति, प्रतिज्ञाहामिप्रसङ्गात् | ‘afara भगवो विज्ञाते सर्वमिदं वि- ara भवति' इति दयोकविज्ञानेन सवविन्नानं प्रतिश्चाय aar- धनायेद मान्नायते “एतस्माज्नायते प्राणः" cafe, साच प्रतिज्ञा प्राणदः षमसस्य जगतः ब्रहमाविकारवे सति प्रति व्यतिरकेषय विकाराभावात् सिध्यति, arene प्राणनामुत्प- स्तिच्रुते प्रतिज्ञेयं दोयेत। तथा च प्रतिश्नाता्थ॑मुपसंररतिः “परुष एवेदं विश्रं* तपे ब्रह्म पराण्टतं' इति, ्रह्ीवेरं विश्च
ननु प्रतिश्वाऽपि गाणे fi न स्यात् श्त ere), तथाच प्रतिश्वाताथमिति | samara प्रतिपिपादयिषित दि वोयत्वप्रतिनक्लानरसोर्घन प्राणात्पत्तिमस्येवति भावः| मण्डकवत अत्य. म्तरोऽपि प्रतिश्वादशनात् सा aware, तथेति | रषा ufaar yt. गत्पत्तिमस्यत्वे हेतुत्वेन गट्वेत्ययंः। रदानीं प्रलये प्राणसतत्वश्चतर्गतिंः प्रश्रपवकमाह | कथयमनिव्यादिना। नद् Ta मद्ाप्रलये परमका- रस्य AGS swage किन्त्ववान्तसप्रलये हिर ण्यगमंग्यावा- न्तरप्रछूतिरूपप्रायसद्धावपरमिर्थः। ननु हिरणगभंरूपविका- रस्य रुत्वे कथं तदा विकारासत्वकयनं तचा | खविकारेति। खस्य WIAA यत् काय शलं agafafcayd: | मन यथाखति aet- प्रलये प्ाबसद्धावरूपं fay प्राणानत्पत्तिसाधकं किमित्यवान्तरप-
+ aq तप दूति awe ate |
७०६ रन्नप्रभाभातसिते। [ख ०शघा ०९]
मिदं वरिष्ठ'दति ख तथा श्राद्मना वा at दशंनेन अवोन मत्या विज्ञानेनेदः सवै विदितं शृत्येवंजातोयकासु श्रुतिषु एषैव भतिश्चा योजयितव्या । कथं पनः प्रामत्पन्तेः प्राणानां w_ra- श्रवणं, ने तनूमूलप्रकृतिविषयं, “अप्राणा अमनाः War We- रात् परतः UT! इति मूखप्रष्तेः मराणादिसमस्तविष्रेषरडित- त्वावधारणात्। श्रवान्तरप्रकृति विषय न्त्वेतत् खविकारापेचं प्रा- गत्पत्तेः प्राणानां सद्भावावधारणमिति द्रष्टव्ये, ष्याृतजिष- याणामपि ्यसोनासवच्वानां सतिद्धल्याः प्रृतिविकारभाव- ufag: | वियदधिकरणे fe गे्ब्मवादिति पूर्पचद्धच- त्वात् गाणी जन््अतिरसम्भवारिति area | प्रतिज्ञादहान्या च तज सिद्धान्ताऽभिदहितः। ce तु भिद्ाण्लद्धचलात् गा- QT ज्यञ्जतेरसमवादिति Urata | तदनुरोधेन लिडपि गाणी जग्मभ्रतिरसमवादिति वयाचलाणेः प्रतिश्चाडहामिरूपेकि-. ताखात्॥
| गणि
लयपस्तया नीयत इति चेत्, रखतस्माष्नायते wa Lele प्रबलजग्म- अपिबलाटिति बदामः। नन विशास्स्य aga: कय प्रह्धतित्वमिव्यत wre! armata, 'हिरण्यगभेः समवतताये' हव्यादिखता 'शादिश्ता Sania’ vane wat चम्रिकारात्मनामपिमलकार्बावष्यारू्पायां ब्रद्धविरडादीमां प्रलतिजिकार्भावेव प्रसिडधिरखि। चवे प्रक्तया famcmiquiaafaafaay | कचिदडिबदधिक्रस्यानुराश- नेद aw थाचच्तते तान् दूवयति। वियदिति।
वश्य अयत xfs पदस्याकाश्नादिषरु THE प्राठापे क्या प्राचीनेषु पागेषु Fare जन्मेति छचयेजना। तत्सामान्यादिति | तेनाका- शादिजश्मना सामान्यमेकशयब्देाक्त्वं तद्धादिव्ययेः| रकस्मिम् वाके
[oxintes | WF CHATTATS | ९० त॑त् प्राक श्रुतेः ॥। ३॥
दतखाकाशादीनामिव प्राणानामपि ae जगमगरतिः, खत्नायत दृत्छेकं wah पदं प्राणेषु प्राक् शतं खदुन्त- रव्वाकाञ्ारिष्बनवतते, “एतस्ाख्वायते प्राणः" इत्यत्रा काश्चादिषु aay mata प्रतिष्ठापिते, तत् सामान्यात् प्राणे ग्बपि मुख्यमेव जग्म भवितु मरति । न दयोकञ्िन् प्रकरणे एक- faq वाक्ये एकः wae: सषृदुष्रिता ayia: सम्बध्यमातः wae: कचिद्धश दत्यष्यवसातु we, वेरूप्यप्रष- ङ्गात् । तथा शख प्राणमदजत Wer cats प्राणेषु wa जतिः way उत्पत्तिमत्पृ अद्धादिख्वनुषज्यते | अचापि verge: उत्पत्तिवचनः शब्दः पूर्वैः सम्बध्यते ARTSY एव न्यायः, यथा सवाणि तानि यु्चरन्तीत्ययमन्ते पठिते व्यशरन्तिशब्दः र्वैरपि प्रणारिभिः सम्बध्यते ॥
AM THATS: ॥ ४॥
यद्यपि तत्तेज ऽङजत, दत्येतस्मिन प्रकर एे प्राणा ना सत्पत्ि- नं पद्यते तेजाऽबलानामेव याणां तानां उत्पन्तिश्रवणात्,
LL SSE
wee wee afeqed कचित् गायत्वमिति वैरूप्यं न ब॒क्तमिति ग्धायमन्यवाप्यतिदिशति | यजापि vara डति।
aan द्छान्देोग्येऽपि प्राणानामृत्पत्तिनं श्रूयत xfs) aware) तत्यूवेकत्वादाच इति । अत्र GA वाक्पदं प्रायमनसेःदपलन्तयं।
Occ शरत्रप्रभाभासिते। [अ.श।पा०४]
तथापि ब्रहयप्रहतिकतेजेऽबन्नपूवंकलाभिधागादाकप्राणमगसां तक्छामान्याखं सवषामेव प्राणानां ayuwad सिद्धं भवति। तथा wards प्रकरणे तेजाऽवक्तपू्वकल्वं वाकप्राणमनसा- माश्नायते शश्रल्नमयं fe सोम्य मनः श्रापामयः प्राणः तेजामयो aay tfa iam यदि तावक्मुख्यमेवेषा मन्नादि मयव्वं तता वर्तत एव* AMAA अथय भाक्तं तयापि ब्ह्मकटंकायां नामद््प- व्याक्रियायां अ्रवणात् ‘eared ad भवति' इति चापकमात् एतदाक्यमिरं स्वे" दति Saw अत्यन्तरप्रसिद्धेख ब्रद्यकाय॑लप्रपश्चना्थमेव मनश्रादोनामन्नादिमयलवचननमिति गम्यते । तस्मादपि प्राणानां ब्रहमविकारत्वसिद्धिः॥
सप्रगतेविोषितत्वाञच्च॥ ५॥ उत्यत्तिविषयः अ्तिविप्रतिषेधः ararrt परिइतः,
वाक्षप्राणमनसां तजोाऽबत्रपवंकलाक्तरथ्वणमसिडमिति योाजना। तवागाडिभिखखक्षरादीनां सामान्य करगत्व ततसामान्यादिव्ययः।, ea मयद्विक्रारे aq इति ud ada र्व प्राणानां awa तेजोऽबन्नानां ब्रह्मविकारतवात्। यदि एणस्य वायाजंलविकार्त्वाया- गात् तद्धीनस्धितिकत्वमाचेय भाक्तसतथापि प्राणानां विकास्त्वे भूताधी नद्धितिकलत्वं fay मयटोक्तमिति सिं ब्रद्यकायत्वं “स प्राख्- मरटजत' इत्यादिश्चव्यन्तरे WT, AGATA | तस्मात् प्रागाना- मत्पत्तिश्चतोनां सद्धावश्रत्यविसाधात् कारणे ब्रह्मणि समन्वय डति fag, लिक र्विचारात्मकाधिकर्णानां लिङ्गात् तच्वंपदायभे- दधीः फलमिति azz op
CF जग्मलन्पसत्ताकानां प्राणनामपजीवयेपजीवकत्वसङ््या स्यां faaq तीनां fatter संशये पुवंपच्छयति। सप्तगतेर्विशेधित- | ` > ग्रप्रहतिकलमितिवर्षेण wre |
[अ ०२।पा ०४] WIT सब्रह्मदङवमभाय्ये। og
सद्धा विषय ददानो aftfgaa aa ae प्राणमृपरिष्टाइ- च्यति। सम्पति ठ कतीतर् प्राणा इति सग्रधारयति। श्ति- विप्रतिपन्तेखा विभ्रयः। कचित् wa प्राणाः axa “सत्त WOT: प्रभवन्ति तस्मात्” इति । कचिदष्टो प्राणा यहलेन गुणेन ५ - (अ 9 ८८ सदो त्यन्ते, “ष्टा यहा श्र्टावतियदाः'' इति, afqaa “aa cs we zw 99 c ८८ za ~ वं SGT: प्राणा इाववाश्चा इति। Beem “नव वे पुर्षे प्राणा नाभिदं्रमो" इति क्चिदेकारश “Awa Wee प्राण ्रठोकादश्र" दति कचिद्रादभ् “सर्वषां adrat लगेकाय- ara” इत्यत्र । क चिन्तयेद् श्र “वक्त द्रव्यञ्च" दत्य च | एवं हि विप्रतिपन्ना; प्राणेयत्तां प्रति श्रुतयः, किं तावत् प्राप्तं ata प्राणा इति। कुतः गतेः, यतस्तावन्ताऽवगम्यन्ते “AT प्राणः प्रभवन्ति तस्मात्” इत्येवं विधासु श्रुतिषु । विश्चेषिताखेते “सप्त वे ओोषं्छाः प्राणाः" इृत्यच। ननु “गुहाश्रया निहिताः
त्वाच्च | विशयः संशयः। इन्द्रियारच्र विषयः | vg dtfearfa area. खेति सप्त urate रव WHA VEST | यत्वं बन्धकत्वं ग्टङन्ति TH- न्तीति ग्रहा efxarfa तेषां बन्धकत्वं विषयाधोनमित्यतियदाः यहा नतिक्रान्ता विषया इत्ययः देखत दे awa = gia वाक् चेति सप्त Wifey भवाः प्राणा दाववाश्चो पायपस्ा चेति नव, Wanafearfa दशमे Waa SE प्राणाः Ba मन रकादशप्राण रति सिडान्तका- टिरुक्कार्त Tq दयाख्यया बुद्धया GW eT | WFIU ay sara, श्रतितः सप्तत्वा वगते We सप्तते प्राण इति शोष्य देशेन प्रागत्वविष्ेवणाच् शोषणानां प्राणत्वणब्दता, इृद्ियत्वपरिसद्य- या ana ura डति खच्रयाजना। सप्तत्वं वीपसाविर्डमिति शङ्कते। ~ 24
७१० रनप्रभाभासिते। [अ ०९।पा ०९]
aa an” इति ater श्रूयते, खा सप्तभ्याऽतिरिक्रान् प्राणान गमयतोति । नेष दषः, परुषभेदाभिप्रायेयं shar प्रति Gee सप्र सप्त प्राणा इति, न तत््वभेदाभिप्राया सप्त सप्तान्येऽन्ये प्राणा दति । भवष्टवादिकापि सद्या प्राणेषुदा इता कथं सतव eI BMA दता विरोधात्लन्यतमा सह्याथ्वक्षातवया, ay स्ाक- कश्यनापरोाधात् BIg टठसिभेदापेखश्च a_r- म्तरश्रवणमिति गम्यते श्रजाच्यते॥
दस्ताद यस्त॒ स्थितेऽते नेवं ॥ ६॥ CATIA सप्तभ्थोऽतिरिक्राः प्राणाः श्रुयन्ते, “wer वे गरहः स क्मणातिग्रदण ग््डीतः, wanat fe कमं करोतिः दृत्येवमाद्या सु श्तिषु। fad च सप्तलातिरेक सप्तवमन्तभावा- SHA सम्ावयितु। होनासिकषड्या विप्रतिपन्ना धिका सद्या dag भवति, aat *दोनाम्तमंवति, मन त॒ W-
afafa | गदायां wea शेरत इति गहाशयाः। खष्यामेष निहिता निकिप्ता रवयः | चित्तेन चतुद गत्वं मन्तयं | gare परिषरति। नेव दाष डति सिडान्तिनिप्येकादणसु मनेारज्तिभेदाच्चिखयात्मिका बुडिः गवात्सकोाऽडडगरः, सरणत्मकं fad xfs इादशादिसह्यान्त- भावनोया| ततो वरं प्रायमिकसप्तत्वे$न्तभावः लाघवादिति पराप्त सिडधान्तयति। चेति ।
धादानेन RAM CVA सम्बडः| सम्बन्धमेवाहइ | Wr. fafa | अताऽधिकसह्यायाः न्यनायामन्तभोावायोागात् सप्तव पाशा स्यलाचवानरोाधादित्धवं a मन्तव्यमित्यन्वयः। afe कतीदन्ियाखी-
-_
* Pacfa aie ate |
[अ ०९।वा०४] श्ाङ्गर ब्रह्मङजभाय्ये। Ort
मायामभिका, wag नेवं मन्यं स्ताककस्पनानरोाधार waa प्राः श्यरिति उन्तरषश्यामुरधास्वेकादज्नैव ते प्राणाः Gl तया चादादता शतिः “EHH पश्वे प्राणा अक्रोकादन्न"' दति Ware चाजान्तःकरणं परिग्टद्यते करणाधिकारात्। नन् एकादश्रलादणपिक दादश्रचयादन्रले खदाइते। खत्यमदाहृते न Sarees कार्यजातेभ्योऽधिकं का्यंजातमस्ति ace श्रभिकं करणं करष्येत। ्रब्दस्यर्र्प- रसगन्धविषयाः पञ्च बद्भिभेदास्तदयानि पश्च बुदोद्धियाखि वचगादानविरग्ात्छनानन्द्ाः पश्च कष्ममेदास्सरथानि च पञ्च कर्वाद्ियाणि सव्वायविषयं Sarai मन एकमनेक- afaan तदेव टत्िभेदात् कलिद्धिन्रवह्मपदि ते “मने बुद्धिर इङ्रथिन्त्च'' दति तथाच श्रुतिः कामाद्या नानाविधा द- ्ोरनुक्रम्वाह “एतत् wa मन एव दति । अपि च सत्रैवजी- SUIT प्राणाममि मन्यमामद्ध TAIT एव प्राणा श्रनिमताः |: खानमेदाद्धते WATT: सनतः TATA, “FT श्रोत्रे दे ay
wraygrarare | उत्तरेति | खतीनां मियो विराधं सति मानान्तरा- anein अतिर्ब॑लोयसीति maa कार््यलिङ्ानमानानग्टरीते्ादभ- पा्यव्यनसार्बान्याः waa नेया cafuaanare, सत्यमिति रकादष्काय्यंलिङ्ान्याड। शब्देति | जयः areata, afew. बा ङत्तिरयस्य तत् चैेकाव्यडत्ति। उद्धिवान्तराणां बत्तमानमावयादि- त्वादतीतादिन्नानाय ममोाऽङ्ीकाय्येमित्ययः। विश्चेषितत्वादिद्यक्तं नि. रस्यति | afa च सप्तेति। नच तावतामिति। दानादीनां ाषा- 4 १ 2
OR रतप्रभाभासिते। [ख०२।पा०९|
द मासिके एका ara” cfs मच तावतामेव टभ्िभेदा इतरे प्राणा दूति ्रक्यते वक्ष, ₹स्तादिटत्तौनामत्यन्तविजातीयतवात्। तथा “नववे परुषे प्राणा नाभिदंशमीः' casita देरच्छि- द्रमेदाभिप्रायेरेव दश प्राणा उच्यन्ते, म प्राणतत्वभेदाभि- प्रायेण (नाभिद्श्रमोः दति वचमात् । म हि नाभिनाम कित् wu: प्रसिद्धाऽस्ि, मुस्यस्य तु प्राणस्य भवति, नाभिरपि एकं विशेषायतगमित्यते नाभि ग मोलयुश्यते । कविदुपाष- नाथे afafeq प्राणा awa, कचित् प्रदभरेनाथ तदेवं वि- fea प्राणेयन्तान्नाने afa a fa परमाल्ञानमिति faa- Wal काय्यंजातवश्राल्वेकादश्रलाश्नानं प्राणविषयं प्रमाणमिति fed) CARI छचदययाजना। ata प्राणाः स्यः यतः स्तानामेव गतिः श्रुयते “तमुत्कामन्तं प्राणोाऽनूत्कामति प्राणम- गृत्काममं खव प्राणा WRT’ Cas | मनु सर्वेशब्दाऽप्यज पद्यते कथं सप्तानामेव गतिः ufanraa इति, विज्ञेषित- atfgare । सपैव fe प्राणद्लच्रादयः लक्पर्यन्ता विशे-
वा ना ति कि या-क ज > ee ence a ee ee ---- > "के
दिभ्योऽ्न्तवजात्यादिग्ययेः। तेषां तहत्तित्वे बधिरादीनामादामादि न स्यादिति भावः| कथं तहि दिगि प्रागशब्दः rag लच्तशये- त्याह | मख्यस्य fafa; सप्त प्राणाः प्रभवन्तोद्यपासमनाथ |) ast ग्डाडति अतिस्तपल्छणाया | पायपस्यपादानामपि बन्धकत्वावि- शेषादिति fatima) नन्विद खच्वथाख्यानमसङ्तं पश्चधीद्िय- बाद्धनसां सप्तत्वावगतिः शीषणयानाख्तुगां विश्ितत्वमिति war. ्वैयधिकरण्ादुक्तपरिसह्यादोषाचेतरचेराद। इयमपरेति। रनि-
[अ०२।पा०४] श्ाङ्गरब्रहमदङ्चभाय्ये | SRR
पिताः दृद प्र्ठताः, स यत्रैष VET: पुरुषः WWE पय्यौ वन्तंते AUS भवति एकोभवति न पश्चतील्याङरिल्येवमा- दिनानुक्रमणेन । प्रहतगामी ख सर्वशब्दो भवति। यथा ख्व ब्राह्मणा भोजिता दति ये निमन्तिताः waat ब्राह्म शास्त एव स्वश्नब्देनाच्यन्ते नान्ये, एवमिदापि ये usar: सप्त प्राणस्त एव सर्वंब्दे नश्यन्ते मान्यद्ति। was fayqra- मष्टममनुकान्तं कथं उप्तानामेवानक्रमणं, नेष दाषः। मनोा- विज्नागयेस्तत्वाभेदाहत्तिभेदेऽपि सम्तलापपत्तेः । तस्मात् सपैव प्राणा इत्येवं प्रापे ब्रूमः) इस्ताद यस्वपरे सप्तभ्याऽतिरिक्राः WU: प्रतोयन्ते CAT वै यः" इत्यादि श्रतिषु। WAY बन्ध- नभाव गद्यते, बध्यते केचक्नाऽनेन ग्रहसंश्ञकंन बन्धनेनेति। स स सेचश्ञा नेकस्मिन्नेव wo? waa शरोरान्तरव्वपि ठल्यत्वादइन्धनस्य | तस्नाच्छरोराम्तरसश्चारोद ग्रडसश्नक ब- न्धनमित्ययेोदुक्रं भवति । तया च तिः “qagaa लिङ्गेन MUTE स युच्यते। तेन बद्धस वे बन्धो माचा मुक्षख्य तेन a” दति। प्राडमेचाद्रहसंश्चकनानेन बन्धनेनावियोगं
afm कतीति सन्दहे पवेपच्तदखचं योजयति सप्तेति। तजीवा- त्मामंये प्राणाः aye गच्छन्ति तेषामेव भेगेतुत्वादिश्छियत्वमिव्ययंः। विपन्चावख्धायां wa चाच्चेषखच्तपि स्थिताऽनुयाश्कखग्योंगरूपः Fas परा पय्यावन्तते afeena खांशिनं aa प्रतिगच्छति । खथ तदानोमयं HAaCET भवति Sait रेवं प्रवि लिङ्ांण्खक्त्टेद- A ये मनसंकीभवति तदायं म पश्यतोति wae खाङरिव्यथेः। ष्यादिपदाद्र जिन्नरतिन वदति नस्सयतेन श्रणोतिनमनुतेनस्प-
७१8 रन्रप्रभाभासिते। [च ०९।पा०७)
द श्यति, area च विषयेद्धियानक्रमसछे “way इष्टव्य श्च" द्व्यच तुखबद्ध स्तादीनोद्धियाखि रुविषयाश्छगक्रामति “wer चादातयश्च उपद्यद्चानन्दयित्तव्यश्च wey विसजंयितबश्च पादा च गन्व्यञ्च"'द्ति। तथा ^“दजरेमे पर्वे प्राणा ्ाद्मैका- दशः ते ATTRACT HHA रोदयन्ति" इत्येका- दशानां प्राणानामृत्कान्तिं दशरंयति । सर्व॑अष्दोऽपि च ure- शब्देन VATA MGT प्राशानभिदधागेा न प्रकरखव- #4 सक्तखेव व्यवस्थापयितुं अक्यते, प्रकरखाच्छब्दष्य ख बलोय- lA सवं ब्राह्मण भोजिता case अवेषामेव च्रवनि- वर्तिनां ब्राह्मणानां qe न्वाययं सवश्रष्दसामयथ्यात्। सर्वभाज- नासम्भवात् तु तच्च जिमण्छितमाजविषया सवथब्दस्य ठ्िरा- भिता, te तु ग किञ्चित् सवश्ष्दाथेसद्धोचकारणमस्ति, AGIA सर्वज्ब्देनाचागेवाणां प्राणानां परिगरदप्रदश्ननाथे ख- प्ामामनक्रमणमित्यनवन्यं | तस्मादेकादशेव प्राणाः अष्टतः कायथतखेति fag ॥
ufa न विजानातीति wea । सप्तानामेव जीवेन aw गतिरि- afaz |) uresat इस्तादौीनामपि मतिप्रतीतेरि ति सिडखान्तयति | खवमिखादिना। इस्तादिबन्धस्यामोचात् समते सृतिमा | Tal केनेति । प्राशदिपश्चकं wary न्नानेन्िययपश्चकं कम्मन्िव- Wye ्यन्तःकरबचतुर्यमविद्या कामकम्मं चेति पुय्॑कमाक्मनेा wiunaifey सति सम्भवे सवश्रुतिसङ्खाचोा न युक्त KATY! सवश्ब्दाऽपीति। तसात् सह्याख्वीनामविरोधाद् ae Alaa cw ब्रह्मणि समन्य «fa सिद्धं ।
[ष्छ०२।पा०४] शाङ्र ब्रद्यखजभाष्ये। ९१५
AUX ॥ ७ ॥
श्रधना प्राणानामेव खभावान्तरमम्धदिनाति। श्रकवदयैते प्रहताः wet: प्रतिपत्तव्याः | wwaget सस्यपरिच्छेदी म परमाणतुल्यलं, र्द दव्यापि *काानुपपत्नि प्रसङ्गात् | DH एते प्राणाः स्थलात् श्यः मरणकाले TOT Hay विलाददिरिषेापलम्येरन् सियमाणस् age: । परिख्छि- area प्राणाः सवंगताखेत् स्यः उत्कान्तिगत्यागतिन्रतिया- कापः स्वात्, तहुणसारत्ञ्च जीवस्य न सिष्येत्। सवेगताना- मपि उत्तिखाभः शरीरदेशे स्यादिति चेत्, न, टन्तिमाचरस्य करणलत्ेापपन्तेः। यदेव द्रपलसिसाधनं sha: quer त्येव गः: करणत्वं, तेन संज्ञामाचे विवाद दति करणानां ar- पिलकख्यना निरथिका, तस्मात् wer: परिच्छन्नाखेते प्राणा इत्यध्यवस्यामः ॥
waqg) ‘ua: सवं तन्ताडति Ba: इन्ियाशां विभत्वात तेषामत्कान्तिरसिदड्धा किन्त तत्तदेहे तषामभियल्िरूपाः प्रादेशिक्ण awa सन्ति न तासामुत्क्रान्तादिरिति साष्यानामाच्तेप्तत्सङ््या प्राखाः किंपरिमाणा डति सन्देहे सिद्धान्तयति aytanfear | उत्यन्तिसह्यानिययानन्तरः परिमाणं निरूप्यत xay) च्छन्- द तरूपस्यश्रत्वं gaa, परिच्छदऽच्पत्व, ब्द्यादीनां fue तदु पाधिकमात्मनाऽगत्वादिकं न सिष्येदिग्यक्रन्धयायविरसाघमाद। aga. सारत्वमिति | उक्ताच्तेपमनद्य निस्स्यति। सवगतानामिति। खा- नन्त्यश्चतेरपासना्यवलवाप्नात्कान्त्यादि्चतीनां तया facta xfa fas y
---- +
* कायोमुत्पक्नौति का० we |
er रलप्रभाभासिते। [ख०र।पा ०४
श्रेष्ठश्च ॥ ८ ॥
मुख्यश्च प्राणः इतरप्राणवद्रद्मविकार दृव्यतिरिश्ति। नन्तेविश्ेषे शेव सर्वप्राणानां ब्रह्मविकारत्माख्यातं, .एतस्माव्ना- यते प्राणा मनः सवंद्धियाणि च'इति, सेद्धियमनोाव्यतिरेकंणा- पि प्राणस्यात्पत्तिश्रवणात्, “स प्राणमश्जत, इत्यादि ञ्रवणेग्यख | faau: पनरतिदेशः, अधिकाश्ड्ावारणा्यः। नासदासीये fe ब्रह्मप्रधाने am मन्तवा भवति, "न ग्टल्युरासौद्म्डतं म तदि नराश्या AH WANA प्रकेतः Wad खधया तदेकं amiga परं किञ्च me इति, आनोदिति राएकश्चीपादानात् waa: सन्तमिव प्राणं खचयति। तस्मात् श्रजः प्राण इति जायते कस्यचिन्मतिः, तामतिदेशेनाप- नुद््ति। श्रानोच्छन्द्ाऽपि न प्रागृत्त्तेः प्राएसद्भावं इचयति। श्रवातमिति, वििषणात्, “Marat मनाः शभः दति च मूलप्रहृतेः प्राणादि समस्तविगरेषरदितलस्य दशितलात्। त्नात्
रुख | यति द श्रत्वात्र सङ्व्यादयपेक्ता तथा प्राणा इव्यक्तन्धायोऽवा- तिदिश्यते। ननु प्राणा जायते न वेति संश्याभावादतिरेश्े न युक्त calfaufa | किमयं इति । निखितमहदाप्रलये प्रायसद्धावश्चुतया- धिकाश्डगमादइ | नसदासीये wife, नासदासं)दिव्यार्भ्याघधीत KAU: | AE asl प्रलयकाले VATA ग्टद्युमत्कायं वा नासीद- HAY देवभेग्यं नासीत् रान्याः प्रकेतखिङरूपखन््रः GE: प्रकेतः qq नलस्तां, खधया सरहेत्यन्वयः, fie देयमन्नं खधा। यदा Sa Val माया खधातया aw तदक ब्रद्यानीदासीदिति परमा- Gs) खचानीदिति तच्चेष्टा छृतवदिति पुवपर्तायः। तस्माद् ब्रह्मणः
[ख ०२।बा ४] WFTHWTMANT | exe
SICECATANTA ATG एवायमागोच्छष्ड tia we इति च Fel प्राखमभिदधाति, “श्राणा वाव ae: Fey” टति wie fatara Weg प्राशः, QaMiaqereterces तख टस्ि- जानात्, म Aq तष्ठ तदानीं स्िखाभः श्यात् योने निषितं We पुथेत म स्वेदा, MIWA ROH ष्याम- farafrertr टत्तिलाभाव Sed) eq प्राणः जणा- धिक्यात्, “ग वे wraraerea गीविकुम्"* इति wey ॥
न वायुक्रिये एथगुपदे शात् ॥ < ॥
स पृनमस्यः stu: किंखरूप citeral जिन्नाखछते।
ग ae | ‘ > = Carre
तच TH तावत् च्रुतेवायुः ww tia, एवं fe श्रयते, ‘a: पराकः स वायुः स एष वायुः पञ्चविधः प्राणोऽपानो ara उदानः समानः! Tha waar तन््लाक्नरौयाभिप्रायात् qa-
परः परमत्करटमन्यचच किमपिन बभवेत्ययेः| ufewre: gate: | नन् Sawa wa प्रसिद्यभावात् कथं aafafa sary |. aE इति चेति afi mae) aeq प्राश इत्यादिना पयेत पयं भवेत् | न सम्भवेदरभा न भवेद्यः वागादिजीवनहेतुत्वं प्राणस्य qa | श्वमानीच्छलधि रोधात् प्रायोत्पत्तिश्चुतोनां ayia समन्वय इति सिडं।
rfsafa fra तद्यापारात् प्रानं एक कनुमत्य्तिरति- feu, संप्रत्यत्पन्नकाब्खरूपं एक् करोति | न वायुक्रिये एधगुप- देश्रात् | TS ore: किं वायुमा उत करणानां साधारबब्या-
4 2
७१६ रलप्रभाभासिते। [ ख ०२।पा०४ |
ASA ॥ ८ ॥
मुख्यश्च प्राणः इतर प्राएवद्भद्मविकार दृल्यतिरिशति। नन्वविशेषे शेव सर्वप्राणानां ब्रह्मविकारत्माख्यात, .एतस्माव्ना- यते प्राणा मनः सर्वद्धियाणि चः इति, सेद्धियमनोाव्यतिरेकणा- पि प्राणस्यात्पत्तिख्रवणात्, “स प्राणएमष्टजतः इत्यादि श्रवणेग्यश्च | faau: पनरतिदेशः, अ्रधिकाश्ङ्धावारणार्थः। नासद्ासीये fe ब्रह्मप्रधाने aa मन्त्रव भवति, ‘a स्डल्युरासीदग्डतं म तदि नराच्या ae ्रासोत् प्रकेतः श्रानोद्वातं खधया तदेकं तस्माद्धान्यन्न परं किञ्च नासः द्ति। आनोदिति प्राणकशौपाद्ानात् wT: सन्तमिव प्राणं खचयति, तस्मात् aa: प्राण ईति जायते कसयचिक्मतिः, तामतिदेशेनाप- नुदति। श्रानोच्छन्देऽपि न प्रागत्यन्तेः प्राएसद्धावं खचयति । श्रवातमिति, विगिषणात्, “Murat मनाः wa” इति च मूल प्रकृतेः प्राणादि खमस्तविशरेषरडहितवस द शिंतलात्। तस्मात्
BSE | तिदे श्रत्वात्र सङ्ग्ाद्यपेच्ता तथा प्राणा इन्यक्तन्धायोऽचा- तिदिश्वते । ननु प्राणो जायते न वेति संशयाभावादतिदेशो न युक्त इत्याच्तिपति | किमयं इति । निख्ितमहाप्रलये प्राणसद्धावश्रुत्या sSfaarugiare || नसदासीये wife, नासदासोदित्यारुभ्याघीत इत्यर्यः ale ast प्रलयकाले VARTA ग्टद्युमत्काये वा नासीद- HAY देवभोग्यं नासीत् crt: प्रकेतखिङरूपखन्द्रः ay: प्रकेतः quay नास्ता, qua ata, fara देयमन्नं खधा। यदा Sa wat माया खधातया aw तदेकं ब्रद्यानीदासीदिति acar- Gs) खचानीदिति ade छृतवदिति Gare: | तस्माद् ब्रह्मणः
[ख०र।बा ४] शाङ्ग ब्रज्ञरूजमाण्ये | exe
कारशवदावप्रदशनायं एवायमागोच्छष्ठ tfai Be इति ख Fel प्राखममिदधाति, “श्राणा वाव ae: हश्च ति ऊत्ति- निर्देजात्। व्ये भाणः, द्रःकनिसेककालाङारण्व तद्य afar ज्ञानात्, न चेत् तष्ठ तदानीं त्तिलाभः श्यात् चोन निषितं दरक पूयेत न स्वेदा, HITT कण्व्कुख्यादि ara विभागनिष्यका ट्तिलाभाक् Set) Hey प्राणः wT धिषयात्, “न वे अच्ामख्वद्ते जीविदुम्" दति are ॥
न वायुक्रिये एथगुपदेश्यत् ॥ < ॥
स पृनमस्यः प्राणः किंखरूप दृतोदानां famed ततर प्रापनं तावत् श्रृतेवायुः प्राण दूति, एव fe श्रुयते, शयः प्राः ख वायुः सख एष वायुः पञ्चविधः प्राणोऽपानो ara उदानः समानः, इति। श्रयवा तन््लाकरौयाभिप्रायात् सम-
परः परमत्करटमन्यच्च किमपि न बभवेत्ययंः| परिदश्ारः gare: | नम् Seca wa प्रसिद्यभावात् कथं डचमिति sary |. BE इति चेति । waft aq) see ura इत्यादिना। पयेत पयं भवेत् | म सम्भवेद्भा न भवेदिग्यय्ैः। वागादिनीवनहेतुत्वं saw qa | ए वमानीच्छ्धि रोधात् प्रायोत्प्तिशुतीनां ब्रह्मयि समन्वय हवि सिड।
इश्ियाि fra तद्यापारात् प्राणं van कतुमत्य्तिरति- fear, संपत्यत्पन्न्बखरूपं एयक करोति | न वायुक्रिये एधगुप- THE | He wre: किं arent उत करशानां areca
4 2
०९८ रल्नप्रभाभासिते। [अरश।पा०९]
सकरणदटभ्तिः प्राण दति एति ard, एवं fe तन्ा्तरौीया श्रच्चते। "सामान्या करणदन्तिः प्राणाद्या वायवः पञ्च" cha श्रताश्यते। म वायुः प्राणः मापि करणव्यापारः। कुतः एय- गपदेन्रात्। वायोस्तावत् प्राणस्य एयग्पदेशो भवति, राख एव ब्रह्मणएखतयः पादः, स वायमा च्योतिषा भाति च तपति च' दृति । नहि वायुरेव सन् वायाः एयगुपदि श्रते तथा करण- उन्तेरपि श्थगपदेणा भवति, वागारौमि करणान्यनक्रम्य तत्र तत्र एक् प्राणएस्यानुक्रमणात् टत्तिटत्तिमताञख्ाभेदात् are करणव्यापार एव खन् करणेभ्यः एयगपदि श्वेत । तथा “एत- स्माव्लायते प्राणो ममः स्वेद्धियाणि चयं वायः" दत्येवमाद्- योाऽपि वायोः करण्यच्च प्राणस्य yaya भ्रनसत्तयाः। ग च समस्तानां करणानामेका ठतन्तिः सम्मवति, ्रतयेकमेकेक- ठन्तिलात्, समुदायस्य चाकारकत्वात्। ननु पच्चरचाखलनन्या- येन एतद्भविव्यति यथेकपश्चर व्तिंमः waren पक्षिणः प्र- waa प्रतिनियतव्यापाराः सन्तः सन्भूयेकं Tet चालयन्ति एवमेकशरीरवन्तिनः एकादश प्राणाः प्रत्येकं नियतटन्तयः am: सन्भूयेकां प्राणास्थां efi प्रतिखश्यन्त दति । नेत्युच्यते
पारः खाराखिन्त्वान्तरमिति वायप्राण्याभेदाभेदश्चतीनां भियो विरोधात । Gua पवेपश्चमाह | तच्ति। featd सांस्यपवं- पच्तमाहइ | wawafa, सिडान्तत्वेन खचमादन् | arse इति। AATSUHGQS वाकप्ाग्खत्तः्ाचचखतुष्पात्वं SAH, तच प्रागे वायुगाधिरैषिकेन भावभिथव्यते अभिगतः संखपति maar
[Sexigtes | WECATATATS | ७१९
क्क । तज प्रच्येकवत्तिंभिरवान्तरव्यापारोः पश्चरचालनानु- खूपेरेवेपेताः पक्षिणः सम्भूयेकं Tet चालयेयुरिति तया TEATS | TH तु अवणाद्यवान्तरव्यापारोपेताः प्राणा म सम्भूय प्रष्छूरिति gm, प्रमाणाभावात् अत्यन्तविजातीय- ला ्वणादिभ्यः प्राणएगस्य। तथा प्राणस्य AeaTyEray गृणभावोपगमख्च तं प्रति वागादीनां न करणटत्तिमाज माणेऽवकच्यते, तस्मादन्यो वायुक्रियाभ्यां प्राणः। कथं तर्हीयं शतिः, “यः प्राणः ख वायः" इति, उच्यते) वायुरेवायमध्यात्म- मापश्नः पञ्चा विशरेषात्मनावतिष्टमानः प्राणो नाम wea ` न ॒तत्वान्तरं मापि aaa, waar श्रपि भेदाभेद श्रुती म विरुध्येते । स्यादेतत्, प्राणाऽपि afe जीववदस्िन् अरोरे खातन्य प्राप्नोति, Beary गृणभावेापगमाखतं प्रति वागारोनामिद्धिवा्णं। तथा fe अ्रनेकविघा fafa: ` प्राण्य weal “gH वागादिषु प्राण waar waft
watery: | afaq तथ तच प्राणस्य वागादीनाश्च मिथः dare. जिष्ेन ` uvanafufega चेदियतदभित्रथापारेभ्योऽपि भित्रल- मिव्याह । तयेति | पराणस्येग्रियङत्तित्वं war face यक्रयापि निस्स्यति। नच समस्नानामिति। वा चचुःसाध्या डतिः सेवन आओवादिसाष्या कस्जानां प्रद्ेकमेककरूप्रहादिरत्तावेव हेतुत्वात्। नच खमुदायस्य ठत्तिः सम्भवति तस्यासतत्वादिययंः। प्रमाणभा- वादिति जओचादोनामेकप्रासनाख्यटत्चनुक्रूलपरिस्यन्देषु मानाभावात् अवबादोनामपरिस्प्रन्दत्वेन विजातीयत्वात् परिस्यन्दरूपप्राणनान- कूलत्वाद वान्तस्व्यापाराभावात्र समस्तकरणटठत्तिः wa इत्ययः | किष प्रास्य ठत्तित्वे वामादीनामेव प्राधान्यं वां नेतदसीदाड । तथा 4 2 2
७२० सन्रप्रजाभाषधिते | [सअद्।पा ०७]
भाण एवेकोा SAAT प्राणः संवा वागादीन् TSH आण इतरान् प्राणान् Tafa मातेव gery दति । तस्मत् भाणष्यापि Maa खातग्प्रसङ्गः, तं परिष्रति ॥
चशरादिवन्त TETRA Tey | १० ॥
तशब्दः प्राणस्य Qrawy व्यावत्तयति । यथा चचुरादौ- नि राजप्रहृतिवत् जीवस्य कटंलं HA च प्रत्युपकरणानि न खतन््ाणि तथा मख्याऽपि प्राणे राजमन्तिवत् जीवस्य ख्वा- Gea उपकरणएभूते न खतन्तः। कुतः तत्सदभि्चादिभ्यः तेखल्रादिभिः सदेव प्राणः fred, प्राणसंवादादिषु समान- WUE सद््रासनं wh ठष्द्रयम्तरादिवत्। श्रादि- शब्देन संहतत्वाचेतनलादीन् प्राणस्छ खातन्धनिराकरणडे- ठन् दशंयति। स्यादेतत् यदि चक्षुरादिवत् wwe जोवं
प्राडस्येति । यचा दा घटो न gerne नापि waned afearc- त्वात् तथा बायो्विकारः प्राग इत्यभेदश्ुतेगंतिमाङ | sea श्ति। दें mm: wae famrcraat feat वायरेव पाड इत्यर्थः, uray कर्गदश त्ित्वाभावे गोववत् aia स्यादिति शङ्ते। स्या- दतदिति।
प्राक म भोक्ता भोगापकरखल्वात् चश्चरादिवदिति Sardar | que सत्ादिना। यथा इङ्ग्रयन्तरयोः सवच सदप्रयज्यमामत्वेन
MASA बा AKITA सपाठस्तथा ACE! सहापरकरगल्वेव GANT प्राणस्य wa xfs ब हत्वसिडिरिबयः। fay oat न भाक्ा सा-
[wealates] शाङ्करत्रश्मखचभाय्थे | ७२९
प्रति कर खभावोऽश्यपमम्येल विषयान्तरं रूपादिवत् yaaa खूपाशाचनाद्याभिटन्तिभिर्यथा wut खं ओव प्रति करणभावेा मवति । रपि Sareea कार्यजातानि Saret- शमादीनि परिगणितानि यदथयमेकादश प्राणाः संगहीताः 4 तु इादज्रमपरं कायजातमवगम्यते यदथ॑मयं दादशः प्राणः प्रविभ्नायत दति। अरत oat पठति॥
अकरणत्वाच्च न देषस्तथा दि दभेयति ॥ ११॥
न तावद्िषयान्तरप्रसङ्घा दोषः, अकरणत्वात् प्राणस्य | नदि चक्तुरादिवत् प्राणस्य विषयपरिष्छेदेन करणलमग्युपग- म्यते \ न चारौतावता कायाभावएव । कस्मात्, तथा fe afar: प्राान्तरव्वषन्भाव्यमानं मुख्यप्राणस्य धरशे पिकं कायें clase | प्राणसंवादादिषु “श्रय इ प्राणा श्रहंग्रेयसे ब्यूदिरे” दृव्युष- क्रम्य (यस्मिन् व उत्क्रान्त इद् शरोर पापिष्ठतरमिव दृश्यते खवः 88) दरति चेपन्यस्य प्रत्येकं वागायुत्तमणेन तदुन्ति-
वयवत्वाण्लडल्वादधोतिकत्वाचच देहवत् । नन् यद्धोगपकरयं तत् सवि- we दृष्टं यथा च्षुरादिकं, प्रासस्य तु निविषयल्वादसाघारयक्ता- anata नापकरलत्वमिति wya | स्यादेवदिति 1 । ~ ear AN स्दियधारओे ४ Saar: wie व्यभिचाराद् हेद्ियधारयेत्कान्याद्यसाधारब- arama निविंषयस्यापि पराणस्य श्ररीरवद्धागोापकरणतवमन्ततं नतु चकच्षरादिवत् च्ञामकमेकरशवमस्ति येन सविषयत्वं स्यादितिं परिषहरति। न तावदि्लादिमा। अष्श्रेयसे खस्य शषताजिमित्त,
SRR रुन्रप्रभाभासिवे। [अ०२|पा०९]
aT यथापुवै जीवनं मुस्यग्राणख वैशेषिकं are दशेयिला प्राणाचिक्रमिषायां वागादिशेथिल्यापन्तिं शरोरपातप्रसकङ्गञ्च दशंयन्तो श्रुतिः प्राणनिमित्तां शरोरेद्धियख्ितिं दजशंयति "तान् afte: प्राण उवाच मा माहमापद्ययारमेवेतत् पञ्च- urea प्रविभच्येतद्वाणएमवषटभ्य विधारयामिः दति ai एत- Hard भ्रतिरा् । “प्राणेन रकस्नवरं Fare” दति च सुतेषु चरादिषु प्राणनिमित्तां wii दशंयति। "यस्मात् कसमाखङ्गात् प्राण उत्कामति तदेव तच्छुव्यति तेन यद्ज्राति यत् पिबति तेनेतरान् प्राणानवति' इति च प्राणनिमित्तां शरीरेद्धियपष्टिं दश्रयति। कसिन्लरमुन््ान्ते उक्कान्तो भवि- ग्यामि afea वा प्रतिषटितेऽदं प्रतिष्ठाख्यामौति ख प्राण- agaa’ इति प्राणनिमित्ते एव जीोवस्यात्वाज्तिप्रतिषटे दशं यति॥
पश्चृत्तिमनेवड्यापदि श्यते ॥ १९॥
दतञ्चास्ति म॒ख्यप्राणस्य वैशेषिकं काय्य यत्कारणं पञच- ठत्तिरयं व्यपदिश्छते श्रुतिषु भ्राणाऽपाने व्याग उदानः ख-
व्दिरे विवादः चक्रिरे तदत्तिमाच्रहीममिति मकादिभावेन शित. मिग्यथेः| Gat नीचं, कुलायं देहस्थं पटहं, uaa costa शखपितीत्यः| तदेव तदानीमेव, तेन प्राणेन यदश्नाति जीवः aa प्रायक्नताश्रनेनेति यावत् | Taya: प्राणस्यासाधार्णं काय॑मस्ती- व्यक्त ॥
wig हेव्वन्तराथं दवं याचे | उतखेद्यादिना। दत्तिरबय्या।
[अ ०२।पा०७] WITCHES |. ORR
मानः दति । aPaacara काथेमेदापेखः। प्राणः प्राग्टन्ति- श्च्छासारिकमा, शअ्रपानाऽवाग्टत्तिनिंश्वासादिकमी, व्यानः तयोः Wat वन्तंमानोा वोरख॑वत् कर्मरेतुः, उदागः ऊद्ध- ट त्िर्त्करा ग्यादि हेतुः, समानः समं VAT योाऽनरसाल- यति! इति एवं पञ्चटन्तिः प्राणः मनो वत् यथा मनसः पञ्च- त्तयः एवं प्राणय्ापोल्यर्यः । जाजादि निमित्तः भन्दादि- विषयाः मनसः पञ्च sua: प्रसिद्धाः मतु कामः WET vara: परिपटिताः परिगद्येरन्, पञ्चसद्चातिरेकात्। मन्व चापि ओाजादिनिरपेश्चा शतभविष्यद्ादिविषयाऽपरा azar ठत्तिरस्तोति समाग: पञ्चब्यातिरेकः। ud afe परमतम- प्रतिषिद्धमनुमतं भवतीति न्यायादिष्ापि योगथास्त्रप्रसिद्धा मनसः पञ्च ठन्तयः परिग्यन्ते प्रमाणविपय्यंयविकच्पमिद्रा- Waa ara बङट्त्तित्वमाचेणवा मनः प्राणस्य निदर्थंन- fafa zea जोवापकरणत्मपि wwe पञ्चटरत्तिलाक्मना- वदिति याजयित ॥
अभिममग्थनादिकं वीग्यवत् कम॑। कामादिढत्तिवजक्लामेऽपि पश्चल- नियमे ना्तीद्यर्चिं खयमेवोद्धावय पक्तान्तरः ए हाति। नन्ववापीया- feat) प्रमां प्रमितिः | farsa wa) शग्रषिषाणदिक्ञानं विक- wy: | तामसी वृ्तिनिद्रा। सृतिः प्रसिद्धा । समनिद्रयोारविद्यावृत्ति. wa मनेोवृत्तित्वमित्यङ्च्या खमतमाह। बद्िति। arg. MCAT Maa) तदेवं प्राख्वायार्भदाभमेदश्ववारविरोध इति fax
७२8 रतप्रभामासिते + [अ०श।वा ०४]
VGA ॥ WB it
BUGIS मुख्यः प्राणः WHAT: CAT: प्राएवत्। श्रणत्व- guia सद्तयपरिच्छेदा न waged, पञ्चभिदंन्तिभिः छत्सशरीरव्यापिलात्। GA: प्राण Seta पाशचस्येनानुपल- भ्यमानलात्, परिच्छिन्नखेत्करान्तिगत्यागतिशरतिभ्वः | नन् fa- भुत्मपि प्राणस्य समान्नायते, “aa: afer समा aay VAT नागेन सम एभिस्तिभिरललाकेः समोऽनेन atu’ इत्येवमादिषु भरदेभेषु। तदुच्यते, आधिरैविकेन समष्टिवयषटिषूपेण Brana प्राणात्मना एतदिभुलमान्नायते नाध्यात्मिकेन। श्रपिच समः अषिणेत्यादिना साम्यवचनेन प्रतिप्राणिवत्तिंनः are परि- च्छेद एव UMA ADSI: Il |
णवं मुखयप्राण्सयोत्यत्तिं खरूपशचोक्का परिमायसन्देेऽएलमुषदि- प्रति| auafa । अधिकाश्डगमाष् | नन तिमत्वमपोति। ्षि- मश्कादपि खचाजन्तः पत्तिकत्यच्यते। नामे eet) प्राग उत्का- मतीति sata प्राणस्य भाति, समानेन सवेति अद्या विभत्व- मिति विरे साध्यात्मिक्षप्राखस्याल्यत्वमाधिरैविकस्य विभषमिति विषवयभेदाच्धारविराधः इति समाधत्ते। तदुच्यत इति । fare. प्रक्रमे प्रास्य gute: सम रभिख्िभिलाकैरिति विखडदेसाम्यं । समेोाऽनेनेति खजात्मत्वमिति विषयश्यवस्या सखे. aw, afa चेति। अगवश्धे्च् स्वंऽनन्ता सति डरश्ियागन्य- सृपासनाथमिति समाहितं, ea gq प्राविभुत्वमाधिद् विकमिति समाघानान्तरोाक्तेस्पानर्त्य | अन्ये तु प्रसङ्ग साख्यासपो निरस्तः अच तु युतिविरोधा face उत्यपानरक्घयमाडङः। पुवं प्राबस्याध्या- त्मिक्षाधिदेविकविभागनाप्यगत्वविभतवव्यवस्याक्ता ।
[Woziytes] WIT CHASITATS | ७९५
ज्यातिराद्यधिष्टानन्त् तद्ामननात् ॥ १४॥
ते एनः neat: star; fa खमदित्रैव wa aq का- खाय प्रभवन्ति श्राराखिद्धेवताधिष्ठाताः भवन्तीति fa- चार्यते। ततर प्राप्तं तावद्यथा खकार्ययशक्रियिगात् खमरि- व्रेव प्राणाः प्रवरतेरन्निति। अपि च देवताधिषितानां प्रा wat प्रटत्तावन्धूपगम्यमानायां तासामेवाचिष्टाचीणणं देव- arat भाकलप्रसङ्गात् अरीरस्य BIAS प्रलोयेत, अतः wafeaast vefafcfa, एवं प्राप्न इदमुच्यते च्येतिराद्- धिष्टागज्तिति। तुब्देन पुर्वपचो व्यावर्त । व्येतिरादिभि- रन्धाद्यभिमामिनीमिदंवताभिरपिषठितं वागादिकरणजातं wearay प्रवतत इति प्रतिजागोते। रेव श्च Bree | तदाम- गनादिति। तथा graafa रभ्िवाण्डला म॒खं प्राविश्रदि- wife) श्रग्रेखायं aaa waving देवतात्मनाऽधिष्टा-
लव्मसङगेनाध्यात्मिकानां प्राणनामाधिदेविकाधीनल्वमा ह | catia crafasray तदामननात् | Sarat डि नामान्धभिवदति waar wutfa uate डति टरतीयाखत्धाऽन्धययतिरेकवत्या वामादोनां fa- स्पेच्चसाधनल्वोक्धिविरोधादमिवोग्भूलेद्यादिश्चतिस्तेषामचेतनीाग्न्धा- दछुपादानकत्वपरा न तु वतेषामधिषाढदेवतापण। म चच BMA प्रक्कष्नामपि वामादीनामचेतनल्वादधिखाचपल्ला मन विध्यत इति aw, जोवस्याधिदाटरत्वात् । किख देबतानामधिरटमे जोववद्धा- क्रतमख्िन देहे स्छात्, सथा चकचागेकभोक्लखां विरोधात् दुबंलस्य Site भाक्तत्वं ब स्वादिति पुवेपक्ताथेः। सिजान्त्यति। र्वं प्राप्त nation | अन्िवोग्भूतवादिचचखक्तुभूत्वेति च तद्धावाऽग्न्यादिरेव- ताधिष्टेवलवसरूप र्व aaa बग वदुपादानकलरूपेा दूरख्ादिव्य-
© ^
Rd रत्न प्रभाभासिवे। [ख०२।पा०९]
द लमङ्ोहत्योच्यते। नहि देवतासम्बन्धं प्रत्याख्यायाद्नेवाचि मुखे वा क्थिद्धिशेषः सम्बन्धा Fad) तथा ‘ara: म्रणे wat मासिके प्राविशत् इत्येवमाद्यपि याजयितवयं। तयान्य- चापि "वागेव ब्रह्मण्डतुयंः पादः ansfaat च्यातिषा भाति च तपति च, इत्येवमादिना वागादीनामन्यादिच्योातिटूवच- नज्नेतमेवाथं द्रढयति। श वै वाचमेव प्रथमामत्यवहत् सा यदा स्डल्यमत्यमुच्यत साऽभ्भिरभवदिति चः एवमादिना वा- गादोना मन्दा दिभावापत्तिवचमेमैतमेवाथे taafa; ada चाध्यात्माधिदवतविभागेन वागादयन्दाद्नुक्रमणमनयेव म्रत्या- सत्या भवति । ङतावपि।
'वागध्याकमिति are: ब्राह्म णास्त्लदभिंमः।
वक्रव्यमधिष्धतन्त॒ वद्िस्तचाधिदवतम्" ॥
cafes वागादीनामन्यादिदेवताधिष्ितलं सप्रपञ्चं प्र-
दर्थिंतं। यदुक्तं खकार्य॑शरक्रियेागात् खमदिदेव प्राणाः प्रवत्तं
मण्डलाद मुखस्य चच्तुराद्युपादामलत्वासम्भवादित्याह | खसेखायमिति | वायुः पाणाधिषाता भूत्वा नासापुटे प्राविश्दिति यास्येयमित्धाह। तथेति | भाति दीप्यते, वपरति eer करोतीत्यर्थः| cafarafy- राज्रधिष्टेयत्वरूपार्थ लिङकान्तरमाड । स वै वाचमिति। स पाओ वाच प्रथमामुद्रोचकम्मयि प्रधानामद्टतादिपारूपं गटत्यमतीव्या वद qa सुक्ता कत्वा भिद् वतात्मत्वं प्रापितवानित्यथः। fargrea- waite. वागप्येति वात प्राणः चच्तरादित्यमित्यादिश्तिस्प्यधिराच- धिख्वयत्वे सम्बन्धं द्योातयतीव्याह | सवंचेति। नन शकटादोर्गां नलीवद्दिप्ररितानां safeeer, कश्षीरादीनान्त्वनधिष्छितानामपि द्ष्यादिप्रडस्तिदृश्यते, तथा चोभययासम्भवे कथं निखयकूचाइ |
[अ०२।पा०९] शाङ्कर ब्रहादकमभाय्ये | ere
tfafa, तदयक्तं। श्क्रागामपि श्रकटारोनामगडुदादच्यधि- हितानां प्रटत्तिदशंनात्। उभवयापपन्नोा चागमादेवताधि- हितल्मेव निखोयते । aqui देवतानामेवाधिष्टाचोणां भाक्रलप्रसङ्खा म UCTS जीवेति aa परिद्धियते॥
प्राणवता शब्दात् ॥ १५॥
सतौव्वपि प्राणानामधिष्टाचोषु दवतासु प्राणवता कायै करणसष्वातखामिना शारौरेरवेषां प्राणानां सम्बन्धः अ्ते- रवगम्बते। तथा fe श्रतिः श्रय येतदाकाशमन्प्रविषखं चः FYI: परुषो दशनाय warty या वेदेदं जिघ्राणणी- ति स STAT गन्धाय च्राणम् इत्येवंजातीयका शारौरेणेव भ्राणानां सम्बन्धं आआवयति। श्रपि चानेकवात प्रतिकरणमधि- हाजा देवतानां म भाक्रलमसििन शरीरोऽवकल्यते। एका यमस् TAT शारीरो भोक्ता प्रतिसन्भानादिसम्भवादव- गम्यते ॥
उभययेपपत्ता चेति । उक्ृदोाषान्तरजिरासाय खथचमवतारयति। acuta 5
प रोरेणेवति | wai wa: | सम्बन्धा भोक्तभराग्यभावः। खय ददे प्राडप्रवे्ामन्तरः यच्च गालके रख्तव्छिद्रमनप्रविष्ट चच्त- रिख्ियं aa चच्तेष्यभिमानी स चात्मा चात्तषः तस्य सू्पदश्णनाय Vy) aaa कर गान्यपेच्तते तथापि Hawaasare- Fe sac ae aan faxy wa, करणानि तु गन्वादिप्रख््षये- ऽपच्छन्ते म चेतन्धायेति wad: | fag याऽहं SuaRra स Tare शटशामीति प्रतिसन्धानादकः शरोर TT भक्षा A FEqT द्वा
इत्था | अपि चेति। 5a 2
ars र त्रप्रभाभाचिते। [अ०।प्रा ०8 |
तस्य च PATA ॥ १९६ ॥
तस्य च शारोरस्याश्िन् wt aman नित्यं प॒ण्ठ- पापेापलेपसम्भवात् सुखदुःखोपभोागसम्मवाख न देवतानां, ता fe परस्िन्न्य्ये पदेऽवतिष्टमाना न दोनेऽसिंच्छरोरे भोक्तुं प्रतिलश्वमरंन्ति । अ्ुतिञ्च भवति 'पण्छमेवाम् गच्छति aE Seam पापं गच्छति! दति श्ारौरेरेव च नित्यः प्राणानां सम्बन्धः । उत्कान्यादिषु तदमुटन्तिदग्रनात्। “तमुत्कामन्तं राणाऽमूत्कामति प्राणमनूत्रामन्तं सवं प्राणा अनूत्क्रामन्ति दत्यादि श्रतिभ्यः। तस्मात् सतीष्वपि करणानां जियन््रीषु देव- तासु नश्रारीरसछ भाक्रलमपगच्छति, ature fe रेवता न भेोक्रलपच्चस्येति ॥
न > न~~ ~~~ ee ~~
कदाध्विद्ेवानामच्रभेक्तत्वं कदाचिव्नोवस्ये्यनियमोाऽस्वित्याण्नच्ु खकाम्माजिंते रहे जीवस्य मोक्तुलनियमाचमेबमितया DART तस्य चेति । खत्कमयादिष्ु जीवस्य प्ागाद्यभिचारात्तस्येष प्रावखानि- त्वं, देवतानान्तु परखामिकर्थसा रधिवदधिष्ाढत्वमाचमिति खा- च्यान्तर माह | शारीरगव च faa xfai यथा प्रदोपादिः कर्णा कारकतया करणपत्तस्यान्तर्गवरतया देवाः कस्याप्रकारिख रवव WIT KATE | Wasser करयाधिरूटलाद्रयखाभिवद्धा- ae, Salary करगापकाषरासिश्तया सारयिबदयिशाटत्वमिति a ओोतेनान्ययासिडिः। दवानामधिष्दटत्वेनास्मिम् देष भो्ला- नुमानन्तुन हनं देवान् पापं गच्छतीग्युक्तश्चतिबाथितं, तक्माचकच्षृषा fe anf पष्यतीति श्तेः साधनत्वमाच्गेधिलाद्वाग्भूलेल्ाद्य- धिष्ारदेवतापेन्तागोधकखतिभिस्विराघष्ति fam y
[Woastteg} णाङ्र ब्रद्यद्धच्रभ््ये। eee
त दद्िवाणि ager AST ॥ १७ ॥
HOUR Cat Varga प्राणा अनृत्कान्ताः, तत्रेदमपरं सन्दिदधाते किं मस्यस्धेव प्रशस्य टत्तिमेदा इतरे प्राणा च्राडा- खित् तल्वान्तराणौति । किन्तावत् प्राप्तं मृष्यरछवेतरे ठत्तिभेदा इति। ga: aa तथा fe sfadafaatig प्राणान् afqura मुख्यात्मतामितरेषां ख्यापयति ‘warea wf रूप- मामेति aa ada स्वं quaway इति। प्रायेकश्न- ष्द्लाच्धेकलत्वाध्यदसायः, इतरथा छान्याग्यमनेका्यलं WUTETY waa एकच वा मुख्यलमितरच् वा खाख्णिकलमापद्येत ¦ तस्माद् यथयेकस्येव प्राणश्च प्राणाद्याः पञ्च ट्यः एवं वागा ्रथेकादेत्येवं WH WA) तत््रान्तराण्टेव प्राणाद्वागादी- fai कुतः, व्यपद्श्रभेदात्। कोऽयं व्यपदेशभेदः, ते प्रर ताः प्राणाः Be asifuarsafwat एकाद्ेद्धियाणील्युच्यन्ते।
सद्छिख्ियेष तदधिष्टाट्रदेवताचिन्ता तान्येव पाब्डत्ति्यतिरेकेब न सन्तो्ाच्तेपं vary) त xfatfa तद्युपदेश्दन्यत्र Fata | प्राबादिद्दियाडां भेदामेदश्तिभ्यां que वदन् पवंपच्छयति। म्य खेव्यादिना। इन्त इदानीमस्येव रुख्यप्राण्स्य सवं वयं खरूपं भवा- मेवि सङ्ख्यते वागाद यस्तयाऽभवन्निभेदखद्यथंः। ते प्राणाद््भिन्रा प्रापद् वाच्यत्वात् प्राण्वदित्याह | प्राणेति। ते प्राणाः खेषादन्यचान्य इवि प्रतिश्वार्यत्वेन पद्यं व्याचष्टे | तत्वान्तराण्येबेति | तद्यपदे णा- fears वच्छब्दः प्रतिच्रातान्यत्वं पराम्रश़ति । प्राण इ{द्याणीति। खप- ग्या वण्नन्दाभ्यामन्यत्वोक्तेरिति हेतूपपादनार्त्वेन पुनस्तानि Bavaria योजयति । क इत्धादिना। छस्य विश्तेमुखत्वादुभयायेत्वमखङ्कगर ख्व न cae, रतेन प्रतिच्वाध्याहारुः तच्छनब्दस्याप्रकतमेदपराम-
eRe रनपरभाभासिते। [अ०२।पा०४]
Balad व्यपदेग्रभेददभशनात्। “एतस्माण्नायते प्राणा मनः सवेद्धियाि चः रृत्येव॑जातोयकेषु ञरतिप्रदेभेषु yaa प्राणा व्यपदिश्यते wan चेद्धियाणि। ननु मनसोऽणेवं सति वज॑नम् *tfguaa प्राणवत् era “मनः स्वद्ियाणि च' दूति एक् व्यपदेश्भेददशेनात्। सत्यमेतत्, Wal त॒ एकादण्द्धियाणोति मनोऽपोद्ियलेन श्रोचादिवत् संग्टद्यते, प्राणस्य fafead न श्रते सता वा प्रसिद्धमस्ति। व्यपदेणभेदञ्चायं † तत्चभेद पे उपपद्यते । aKa तु “स एवैकः सम् प्राण इद्धियव्यवदेभ्र लभते न लभते चः इति विप्रतिषिद्धं, तस्मान्च्चान्तरण्धता मुस्यादितरे। कुत तच्वान्तरण्ता मस्थादितरे ॥ भद् श्रुतेः ॥ १८॥
भेदेन च वागादिभ्यः प्राणः सवे श्यते । ते इ वाचमूचु"
श्रित्चेति दोषदयमपाल्तं | शब्द्भेदादस्तमेदसाधमेऽतिप्रसङ्ग wy- ते। नग्विति। प्रादवग्मनसोाऽपि xfeagqr भेदः स्यादित््ंः। प्या यसं ्षाभेदात् खतन्लसंचि वल्तभेद स्व्यत्सगः। स च मनःवष्ा- नीद्धियायीव्यादिस््तिबाधान्नस्यपोद्यते, प्राणे तु बाधकाभावादु- @autatafefa समाधन्ते। सत्यमित्यादिना । aa डद्ियाणि चेति भेदरक्तिगाबलीवदन्धायननेया। स्डिन्ते मनसः प्रथमापादानला- दात्मवदनिख्ियत्वमिष्टं ततो नोत्सगेबाघ इति केचित। कि्ैतस्माव्ना- यते प्राण मनः सवग््रियाखि चेति एयकजन्मव्यपदेणात् खतन्त्रवस्तभेद इत्याद | वयपदेशभदखायमिति | रकस्मिन् aw प्राण इन्ियशब्दमे- क्याछ्लभते पनरक्तिभयाग्न waa afa व्याख्यात इव्यथः 4
Ud मेदरेनापय्यवसंच्नाभ्यामक्तेः एथक्जन्नाक्तेखेति तद्यपरेगशादिति
* दून्दियत्वे दति वधेर ate | † त्त्मेद सतति वधे are |
(SRT 8] शाङ्ग रव्रद्यदभःय्ये | eRe
THU वागादीनसुरपाभ्रविष्वस्तानुपन्यस्यापसं yy वागा- दिप्रकरणं, श्रय Yaad प्राणमूचः दत्यसुर विध्वंसिने मुख्यस्य प्राणस्व एयगुपक्रमात्, तया “मने वाचं प्राणं तान्या- masgea’ taaarar श्रपि मेदश्रतय उदारन्तव्याः तस्मादपि तच्वान्तरन्डता मख्यादितरे | gay तच्वान्तरभूता मस्मादि तरे ॥ | तखखखष्याञ्च । १९ ॥
qewuy भवति मुख्यप्राणस्येतरेषा च सुतेषु वागादिषु मुख्य एका जाग्नि स एव चेक ग्टल्युनाऽनाप्तः। आप्तास्ितरे तरेव ` प्राण स्वावखिल्युत्कान्तिभ्यां देदधारणएपातनदेतुलं नेदधियाणां विषयालेचनदेतु लश्चेदधियाणणं न प्राणस्येव्येवजातीयको गयान् equag: प्राणेद्धियार्णा। तसाद येषां तच्वान्तरभावसिद्धिः | यदुकरं “तच तस्येव सवे रूपमभवन् इति श्रुतेः प्राण एवेन्ि- याणोति, agam तचापि पोवापय्यीलेचनाद्धेदप्रतोतेः।
CIMA | भदश्चतेरिति atm प्रकरणभेदोा हेतुरत्त इति a पानख््य। ते दवाः शास््नोयेच्ियमनारत्तिरूपाः असुराणां पाप- wfweqiat जययमुदूोयकम्मायि प्रथमं ब्याएतां वाचमचस्लत्र उदरायाद्स्नागश्रायमिति तथास्विव्यङ्नेरन्याद्रायन्तों वाचमन्टतादि. दषे विध्वंसितवन्ताऽचरसा sad क्रमेण aafafsas पापयस्तष पखादर्ति vaca विच्छद प्रसि्धमास्ये भवमासन्यं aw पायमच. wa squats तेन प्राणेनोद्राता निविवयतया सङ्गटेषगरन्येनाच्ररा नद्धा Eaqutiat विष्वंसिना मुख्यप्रागस्याक्तेभंदसिडिरिग्याङ | चति । तानि Swarms खाये परजापतिः छतवाजिन्य्ंः। विश्डधम्भवक्वाच्च | भेद इत्या ह । TWAT | गग्यरासङ्दोा [We छतवत.त्यथः। बङमिभदलिङ्विरोधादागादीनां प्राय
O2R रल्नप्रभाभासिते। [ख ०द।दा०8]
au fe ‘afearaarefafa anew दति वामादीगौश्िया- wae “तानि ae. अरमा भूल पयेमे तस्र AAT वाक्" दतिच श्रमष्पेण Beat ces वामादौनाभभिधा य "अयेम- मेव गानात् याऽयं मध्यमः प्राणः दति एयकप्राथं खल्युनागभि- भूतमगुकरा मति cae वे नः ओष्टः दति च श्र्ठतामस्वावधार यति। तस्मा्तर् विरोधेन वागादिषु परिस्यन्दलाभख्य serene तद्रपभवनं वागादीगामिति मन्यं नतु ATTA) BATA प्राशञ्रब्दस्येश्ियेषु लारशिकत्वसिद्धिः। तथा च श्रुतिः ‘aq Nay सवं रूपमभवन् तस्मारेत रतेनाख्यायन्ते प्राणाः इति मस्यप्राश विषयस्यैव प्राणशब्दस्य tidy खाच्णिकां ठन्ति दशयति। तस्मान्त्लाम्तराशि प्राणादामादोद्धियाणीति॥
संजनामृत्तिज्िस्त॒ चित्क्व उपदेशात् ॥ Re ॥ सत्प्रक्रियायां तेजाऽबनलानां *ङष्टिमभिधायापदि श्ते। "सेयं Zanes ₹दन्ताहमिमास्िखो देवता अनेन जोवेनात्मनान्-
रूपमवनं प्रादडाधीनश्धितिकत्सरू्पं grea, waza प्रायश्ब्दस्ये- श्द्ियेषु लच्चशाबोजं wal तस्मादेत Taarenaa शति qusfata न Azraegai fica xfs few 1
safwaareafs च कार्य॑कर्रौदापाय ofegr, तच जगदुत्प- frafafacra: खतीतेन पाददयेन face, सम्मल्यपादानश्रुवि- विरोधा निरस्यते। तथापि agate पार्मेश्चरमेवेति शति. ग्वयिप्रतिपन्न, year? ate श्चुतिविप्रतिपत्तिरिति afar: साथमाह । dwaftatre feqda उपरदेश्ात्। azeT-
* gfe विधायेति wre awe |
[Sexqtes] श्ाङ्गरत्रद्यङ्चमभाच्डे | SRR
अविश्व araed व्याकरवाखोति तारां fread faenaa- at करवाशोति। aa dna: fa Maneafae araes- व्याकरशमाराखित् waweeatat | तज प्राप्तं तावत् नीवकटकमेवेद गामरूपव्याकरणशमिति। कुतः, अनेन जीवेना- ` कगेति विश्क्णात्। यथा खाक शारोणाहं परसेन्यममप्र- विश्व खङ्लया मीर्छेवं जातो यके प्रयागे चारकरटंकमेव *सत्तेन्य- शङ्कखनं रे तुकटलाद्राजा त्न्यध्यारो पयति सङ्कजलया मो्युत्तम- परुषप्रयोागेश, एवं नोवकरटठटंकमेव सन्नामरूपव्याकरणं हेतकट- कला हे वतात्मन्यध्यारोा पयति ब्याकरवा णोल्युत्तमपुरूषप्रयागेण | . अपि च feuvfaenfey नामसु चरश्ररावादिषु च श्पेषु Masa Wasa दृष्टे, तस्नाश्लोवकदं कमेवेदं नामद्ूपव्याक- रखमित्ेवं प्रापेऽभिधन्ते । सं श्चामूतिङषु्निष्ठ जिदधत्कुवेत दति ।
मेदात् करणभिन्नः wa Lge, तत्न सङ्गेन स्पूलनामरूपङतिः कि acata चिन्त्यत इन्यवान्तरसक्तिः। प्रक्रिया प्रकरगं। रच्तणमेवाश। न्ते्ादिना। इन्त cert देवताः aan खनुप्रविश्येति सम्बन्धः | ताखां तिसुखां देवतानामेकेकां देवतां तेजाऽनन्रात्मना fant करि- व्यामोति श्रतिः पञ्चीकर्गापलच्तगाया। छन्दग्येऽप्याकाणएवाव्वारप- संहास्स्योक्घतात्। शवं स्थली शतेषु wey प्राणिनां warere: से- ब्धतीति परदेवतायास्तापयं। जीवेनेतिपदस्य वाकरवाणीत्यनेन सम्बन् सम्भवासम्भवाभ्यां daar) तेति । पुवेपत्ते जोवस्येव भैतिकखणटुलाद्रूक्णः wegeatet=: सिद्धान्ते तत्सिद्धिरिति फलं | waaay व्याकर्वःणीतिप्रधानक्रियापदेन सम्बन्ध इति पृवेपच्तमाह । aa प्राप्तमिति । परदेवताया wae कथमुत्तम- . पुरषप्रयोग LAMA प्रयोजकत्वात् कटटंत्वोपचार इत्याह | यथा
+ परमेन्देति qe are | 5B
«३४ रन्रप्रभाभासिते | [ख ०२।पा ०३]
तर शब्देन प्तं व्यावतंयति। संज्ञामृतिक्घभिरिति गामरूपव्या- faaaaa जिद्टत्छुवेत इति परमेश्वरं खशयति, जिष्टत्करणे we निरपवाद कट निदे ्रात्। येयं सं्कृिर्मुर्तिकरनि- खाभ्रिरादित्यखन्द्रमा विद्युदिति तथा कुशकाश्रयलान्नादिषु पश्टुग्टगमनब्यादिधु च प्रत्याषति प्रतिव्यक्रि चागेकप्रकारा सा खल परमेश्वरस्यैव तेजोऽबन्नानां निमातः रकतिभवित॒म- रति । कुतः उपदेश्रात्। तया डि खेयं देवतेष्युपक्रम्य व्याक- रवाणोल्यु्लमपरूषप्रयोगेण WTSI ब्रह्मणे व्याकर्टलमिरा- पदि छते, ननु जीवनेति विज्ेषणाश्लोवकटकलं व्याकरण- स्याध्यवसितु नेतदेवं जीवनेत्येतद नप्रविश्छेत्यमेन सम्बध्यते ्रा- AMAA व्याकरवाणोद्यनेन । तेन हि सम्बन्धे व्याकरवाणीत्ययं देवताविषय उन्तमपृरूष श्र पचारिकः wea । म च गिरि- मदीोषमुद्रादिषु नाभाविधेषु नामश्पेु अनीश्वरस्य जीवस्य
सोक इति । सिडधान्तयति। तुश्ब्देनेत्यादिना। प्रल्याङ्कति प्रतिजा Hae: | ata wean जीवस्यासामथ्ये द्योातितं। तथा च पदा- न्वयस्य पदाथयोग्यताधीनत्वाव्नीवरूपेण प्रविश्याहमेव व्याकषरवागी ean मतु जीवेन ब्ाकर्वागोति। मन तदि प्रवेशकिया जीव- कटका ययाकस्गमीखरकटकमिति कटभेदात् Miwa न सखा दित्यत ae | नच जीवो नामेति aaa येग जले प्रविष्ट शति प्रतिविम्बभावाख्यप्रवेशे खयस्यव कटटेत्वप्रयेगाष्नीवात्मना प्रवशेऽपी ` खर ख्व कतति क्राञ्चुतियुक्तेति बोध्यं । नन्धभेदश्ेल्नोव Tq व्याकता किं awufeamg कल्पनया सत्रस्य तस्याशक्यत्वाश्तिविराधाश्च मेवमिद्यड | पर्मेश्वर इति । waa महाभूतसगंस्य प्रागुक्ता
# 1
[weaiates] WATE); ०१५
व्याकरणसामथ्यमस्ि, येव्वपि चासि wastage परमेश्वरा- quad तत्। म ख लीव नाम परमश्चरादद्यग्तभिल्चार व wre: आआक्मेति विशेषणात्, उपाधिमाजनिबन्धनताख Maytag । aa ततङृतमपि गामरूपव्याकरणं परमेश्वर- हतमेव भवति । परमेश्वर एव च मामरूपयोव्याकर्तति खव पनिषल्षिद्धान्तः । शाका © 2 नाम मामरूपयोानि- afer’ इत्धादिश्चपिग्यः । तसात् परमेश्वर स्येव चिदत्कुवेतः कमं मामरूपव्याकरणं, जिटत्करणपुवकमेवेदमिह मामरूप- व्याकरणं विवच्छते। wae नामरूपव्याकरणस्य तजाऽब- जलात्यन्तिवचनेनेवाक्रलात्, ae चजिद्त्करणमन्धादित्य चन्दरवि- we शरु तिदशचंयति “यदग्रे रोहितं रूपं तेजसणद्रपं TSM तदपां यत् ष्णं तदन्नस्यः शव्यादिगा। तजाभ्रिरितोर् ei व्याक्रियते) सति च रूपव्याकरणे विषयप्रतिलमा- दश्रिरितीदं नाम व्याक्रियते । एवमेवादित्यचग्रविश्यत्छपि
few ाकरबवाक्े way वैकस्ूलभेतिकषसगं उच्यते इति पाठय- न्वयेन सूचितं sardare | चिषत्करणपूवंकमिषि | Sacad व्यात्- त्वमिति क cefana are) तच्ेति। स्दानौँं मामरूपव्याकरमे कममाह । तचाभिरिति। यच्यप्यतः प्रभवादिवलन्न वेदशब्दपुविं- काऽयंखर्टिङक्ता TUTE खृताच्छब्दादच॑ड्णो सत्यां ख्छुटनाम- खन्घाभिखक्तिरचोक्तेखविराधः। गन्वरन्धादीनां तेनसानामेव ख. वावुदाङ्रकात् भूनसयोस्त्यात्मकल्वं न विवच्लितमित्यत ere ख- मंन चेति। उपक्रमे तासां मध्य इति ia: | यत्वपाससरू्पाटिकं
सव्धत्वा दि विदधेषाक्रारेबाविश्वातमिव भवति वदेवतानां समुदव- 5 B2
०३६ रत्रपभाभासिते 1 [अ ०२।पा०8 ]
ZUG) WAM चान्धाश्ुदाहरणेम भे माम्भसतेजभेषु चिष्वपि द्र वयेव्यविश्रेषेण जिदत्करणमक्रं भवति, उप्रकरमापसंडारयाः साधारणलात् । तथा fe अरविशेषेणेवेपक्रमः ‘cafes देवताख्तिटचिटदेकेका भवतिः इति । अरविशेषेणेत्र चापसंडा- रः “ag रोडितमिवाण्डत्' इति तेनसस्द्रु पमित्येवमादिः 'यद- विज्ञातमिवाश्धत' दव्येतासामेव देवतानां ware इव्येवमन्तः। तासां fagut देवतानां afefercamarat खतोनामध्यात्म- मपरं जिदत्करणमक्रं दमाख्तिखोा देवताः vad प्राय जिद चिददेकंका भवति'इति । तदिदानीमा चार्या qaryaare- दशंयत्याशङ्धितं कञ्चित् दषं परिर्रिय्यम्॥
मासादि भोमं यथाशब्दमितरयोश्च NR
गमेच्िटत्छ तायाः पुरुषेण षयुच्धमानाया माषा ara यथाशब्दं निष्यद्यते। तथा fe afa: “अन्नमशितं चधा विधीयते aw यः wfasr धाठस्तत्परीषं भवति या मध्यमस्तर्वांसं याऽणिष्ठस्तन्प्रनःः दति। जिदत्छता गढ- मिरत्ैषा जीदियवाद्यन्नरूपेणाद्यत दत्यभिप्रायः। aarg
[वव मरणषगणषाषपषषयषयषणणणणगगणणिणणििरिणिणणरिणगणाणणगगषीी
सूपमित्य्थः। वाद्यं विदत्करयमुक्षाध्यात्मिकमपरः tiara वदन् उ्रद्धचमवतार्यति | तासानिद्यादिना। पुडषश्योरं प्रा- प्येकेका fegafa कर्मचयात्मना भवतीन्र्चः। उत्तरदजेब wig स्वं निरसितुमारो शङ्काविधवमाध्यवात्मिकजिद्त्कवरयं दशंयतीति भाव्याः 4
[खअ०२।पा ०9] WFAA | |, + ।
स्विष्टं रूपं पुरोबभवेन वरहिनिंगंच्छति, मध्वममध्यात्ं aid वर्धयति, afaew am: एवमितरयारप्रेजमोर्यथा- | we कायंमवगन्तव्यं ‘qa Sifed प्राण्छापां ara अरखिः wat वाक् तेजसः" इति । wae यदि सवमेव fread ऋतभेतिकं अविशेषश्रुतेः ‘aret frad जिदतमेकेकाम- करोत्? इति, fa naga विशेषव्यपदे्ः, ददं तेज द्मा 919 टृदमन्तः इति तथा चध्याद्ममिरमन्नन्तस्याञ्चितद्य कायं मांसादि शदमर्पां पीतानां कायें लाहितादि ददः तेजणा- ऽगितस्छ कार्यमख्यारि' दति। अचाच्यते।
ARAMA ARTERIES: | BP ॥
तुण्ब्देन चादितं दोषभपनदति। विशेषस्य wat ire, ग्र यस्त्लमिति यावत् । सत्यपि facta कचित् कस्यचित् शतघातेग्धं यस्तमु पखच्छते “TA सेजेग्यस्वमृदकसखाद्मयस्लं ए- fuer sence’ इति । व्यवरारप्रसिद्धर्थशचेद जिदटठत्करणं। व्यवहारखच चिदत्छतरच्ववरेकलापन्ता सत्यां न भेदेन शत- जयगोचरो Sawa प्रसिध्येत् । तस्मात् सत्यपि चिदत्करणे वेशे
मन्धत्रमयं मांसादि कथं भाममित्त are! faze भूमिरवेति। प्राबस्य वायारपकायंत्वं ओआपचारिकं ATs |
wq विषयमक्ता दाष wra|) आअचाश्ति तदुत्तरत्वेन aa चखाचष्े। तुश्ब्दमेति। waif sua किमयं कतभित्त
® ` रब्नप्रभाभासिते। [ख०२।पा००] व्यारेव तेजाऽबश्विज्नेववादो भूतभ तिकविषय खुपपद्यते | तदादस्तद्वार दति पदाग्धासाऽध्यायपरिषमा्षिं चोातयति॥
दति ओमषश्डारौीकमोमांसाभाय्ये शङ्रभगवत्यादरकतेा इदितोयखयाध्यायस्य चतुथः पादः॥०॥
अध्याय TATA: |
राह । वहार प्रसिद्य्थंमिति। wi सतिन्यायमतान्तरञ्रुतिभिर- fatrn ब्रह्मजि बेदान्ततात्पवंस्सोति fax ।
इति ओमत्परमदंसपरित्राजकाचायं शओ्रीमदराविन्दागन्दभगवत्- Una णारोरकमीमां साययाख्यावां भाष्यरननप्रभायां इितीयाध्यायष्य चतुथः Ue: ye ॥
आअव्यायच्ख GAH |
ॐ परमात्मने Aa: |
——0050{00-———
तद् म्तरप्रतिपन्नो रदति सम्परिष्वक्तः प्रश्न- निद्पणाभ्यां ॥ ९॥ दितीयेऽध्याये सतिन्यायविरोधो वेदा म्तविरिते ब्रह्मदश॑मे परितः, wages प्रपञ्चितं, afafanfatwg परितः, तच च जोवव्यतिरिक्राजि तत्वानि जीवापकर- ` wift ब्रह्मणा जायन्त Tam । अथेदानोमुपकरणापडितच्य Mawes संसारगतिप्रकारस्तदवस्याकराणि agaawd faw- भेदाभेदौ गुणपसंहारागुपसंहार सम्यग्दशेनात् परषा- चंखिद्धिः छम्यग्द्गंनेपायविधिप्रभेदो मुक्रिफलानियमसत्येत-
SF AGUA नमः।
य॑ fe वेराग्यसम्पत्राख्तज्चमर्थं विवेकिनः ॥ लभन्ते साधनेदीान्ताक्तं सीतानायक भजे oe | तदन्तर प्रतिपत्तौ रहति सम्परियवक्तः प्ररनिरूपणाभ्यां | cra दरतोवाध्यायाचमाह | fedta इत्धादिना। अविरुद्धे वेदान्तायै 'तज्- च्रानसाधनचिन्तावसर इत्यनयोहेतुहेतुमद्धावः। लिङ्गापाधिसिङध वदुप्रहितजीवसंसारचिन्तेति पादयोरपि वद्धावसङ्कतिः। खवर प्रय- मपादे वैरग्यं डितीये खप्राद्यवस्योक्ता areal ब्रह्मतत्त्व च्यते | eat वाक्धाथंस्तदथंमृपासनाख विचार्यन्ते। चतुथपादा्यंमाह | स- म्धग्दश्रं नादिति | WATT सन्यासादवः। मक्िरूपणलस्य खं.
७8० रन्नप्रभाभासिते। [Bexar |
दथंजातं amasera freufead प्रसङ्गागतञ्च किमथ्यन्यत् । तच प्रयमे तावत् पादे पञ्चा्रिविद्यामा्िल्य संसारगतिप्र- भेदः प्रद च्छते, वेराग्यदेत स्तस्मा च्लगप्तेतेति चान्ते *्रवणात् | जीवे मुस्यप्राणसचिवः sea: समनसा वि्ाकमपूरप्रज्ञा- परिः vate विद्ाय देहाम्तरं प्रतिपद्यत दृत्येतदवगतं । "अ्रथेनमेते प्राणा श्रभिसमायन्ति' इत्येवमादेः “श्रन्यल्लवतरं क- श्याणतर रूपं कुरते" दत्येवमन्तात् संसारप्रकरणस्याच्छब्दात्, धमाधमफलापभागस्म्मवाख। स fa रेरवीजेगभ्धंतखष्तीरसम्परि- amr गच्छति ्राराीखित् सन्परिष्वक्र tfa fea किन्तावत् Wad च्रसम्परिग्यक्र इति। gai, करणापारानवद्भूतापादा- AQHA | “ष एतासेजेमाचाः समनण्यादद्ानःः इत्यक तेजेमाचाशरब्देन करष्ानामुपादानं सङ्ीतयति, वाक्यशेषे शयरादिसङ्ीतनात्। नेवंग्धतमाचापादानबदीतंनमस्ि सु- लभाख सर्वच Waals, येष देर् श्रारभव्यस्तत्रेव सन्ति
बत्तारतम्बनियमाभावः र्करूपमिति यावत्। waylad देदात- दूषणं | wy युपजन्यएटयिवीपुरुषये पित् खमित्वध्यानं wetfataa | यस्मात् कर्मणा ग्थागतिरूपोऽनर्चस्तस्मात कम पले ai धारबा- facfat कुर्वीतेति पश्चाभिविद्योपसंहारे अवणदरग्धाथे प्रद- wa इत्यन्वयः शास्त्रादि द्धे नित्यानि्विवेकष्टातं toma डद तदाष्यं ग्यागतितेणभाव गातं तदुच्यत इग्पोानरक्तं | अधिकरयवि- aaare| जीव इति। अविद्या प्रसिडधा। विद्येति पठे उपासना are HA धर्माधमास्यं, CAVA जग्नान्तरसंस्कारः | TY मरयकालेप्राणा टये जीवेनेकीभवन्तीव्ययः। रूपं Weir, पञ्चीलतभतभागाः उत्तर.
* श्ववशादति ae ate anfe
[ऋ .३।पा०९] शाङ्गरब्रक्षसवभाये। 9७९,
ततख तासां नयनं निध््रयाजनं, तस्मादसंपरिम्वक्रा यातीट्योवं प्रापने ISAM: | तदन्तरप्रतिपन्ला रति संपरिष्वक्र इति, तदन्तरप्रतिपन्तो देहात् देडान्तरप्रतिपकनती देदवोजेश्ंतखक्यीः खम्यरिष्वक्रा रहति गच्छ तौल्यवगन्व्यं। कतः प्रस्नभिरूपणार्भां। तथाहि प्रन्नः वत्य यथा TERA BATA: पृरषवश्वसा भव- fer इति । जिरूपणच्च प्रतिवचनं द्युपजंन्यष्टयिवी रषये षित पञ्चखग्भिषु ख्रद्धासेमटच्यल्रतारूपाः पञ्चाङतीदं्भयिता^्द्ति ठ पञ्चम्वामाङतावापः प॒रुषवचसा भवन्तिः टति। तस्राद- द्विः परिवेष्टित जवे रंहति व्रजतीति गम्बते। नन्वन्या तिः जलोकावत् पूवदेहं म मुञ्चति यावन्न देहान्तरमाक्रमतोति
देहपरिबामिने yaaa: | वेदान्ता थ॑न्नानसाधनविचधारत्वात् सवौ- धिकरयानां, खअतिश्रासत्राध्यायसङ्कतयः वैराग्य लकल्वादेतत्यादसकुतिः। पुवौधिकर्ये वहारं पञ्चोकरबरततं स व्यवहारोऽच निरूप्यत इति फलफलिभावोाऽवान्तरसङ्तिः। ar que निराखयप्राणगत्य- भावात् न वैराग्यं सिथ्यति, खवाञश्रयप्रागगतैर्राग्यमिति फलमेदः। तेने मात्राश्च रादयः, पश्यति जिघ्रतीति बाक्छद्ेषात्। खापः qwre- fay डवाः पश्चम्यामाङते वायां यथा पुरषशरन्दबाश्याः पुरघात्मनए पररिबमन्ते aut fa त्वं वेद्येति Wat प्रति राचः प्रवाहस्य पञ्चः, तस्य चास्षसाश्चाने तत्पितरः प्रति रान्ना 'वाचासो बाब लको ara- माभमिस्तच SATS खापः आङतिः पजंन्यास्नो सोामरूपा इह Ue - भिराक्रे अडया ता, caren fe Ea Ga यजमानसंलम्माः खर्म लाकं प्रयि सामाखदिग्यदेदहातममगा स्थिताः कमन्ते डताः पञंन्ये wae तता ङङ्िरूपाः एथिष्यां खत्ररू्पाः पुरषे Tate: यो- fafa ताः खापः परषशब्दवाश्या भव्ति! इति निरूपयं Ka | नन्वे ® Cc ।
७8२ ग्त्रप्रभाभासिते। [अ ०द।पा०९]
द्यति, दति। ager दणएजलायुकति, तचराणप्परिवेष्टितस्छेव जीवस्य कमा पस्था पितप्रतिपत्तवयदे दविषयभावनादीर्धीभाव- मात्रं जलुकयापमीयत इत्यविरोधः । एवं yaw देदा- न्तर प्रतिपन्तिप्रकारे सति याः प॒रुषमतिप्रभवाः प्रकल्यनाः व्यापिनां करणागामात्मनख देदान्तरप्रतिपत्ना क्मवन्ात् sfamuesa भवति केवलस्येव वात्मनो इत्तिलाभस्तच तच भवति श्द्धियाणि तु देदवदभिनवान्येव तच तच भमोाग- ख्याने उत्पद्यन्ते मन एव वा aad भोगस्थानमभिप्रतिष्ठते जोव एव Aaa देदादेदान्तरं प्रतिपद्यते WH wa TIT टच्तान्तरमित्येवमाद्याः ताः सवा एवानाद तव्याः, अ्रुतिवि- trata) मनूदाहतार्यां प्रश्नप्रतिवचमाग्यां कवलाभिरद्धिः सम्यरिष्यक्रा रहतीति प्राप्नाति, ्रपृशब्दश्रवणएसामथ्यात्, तच
तदं Mali सह गतस्य पाद् हान्तरप्रािरिव्ययुक्तं | यथा टण- जलायुका CMA ग्रहीत्वा पुवेढणं त्यजति तथा जीवो देडा- न्तरं डोत्वा wee ्जतोति ख॒तिविरोधादिति शङ्गते। नन्व न्येति। इदेव कमायत्तभाविदेहं देवोाऽहमि्ादिमावनया Bwat पूवदेहं यजतीति au, खता न विराधः, इति समाधत्ते। तच्ापीति। भावनाया दीघभावो भाविदेष्विषयत्वं। घटाकाश्रव- दुपिता जीवः खष्यापाधिगत्ा लेक्रान्तरः गच्छतीति पष्चामिश्र- OR प्रकार स्तदिरोधादन्याः कल्यनाः खनात॑व्या FATT | साह्य काल्यनामाद | व्यापिनामिति। सगतकल््यनामाह। कवलस्येति। निविंकल्पकच्नानसन्तानरूपस्यात्मनो देहान्तरे शब्दा दि सैविकल्पन्ना- नाख्यङत्तिलामे मवतीच्यः| कार्णदश्षस्पनामाहइ। मन इति देहान्तरं प्रति मनेमाचं गच्छति, xref तु भूतान्ेवार्भ्यन्ते।
[ख ०३।पा०९] प्राद्र व्रह्मदधचभाय्ये। ७४द्
कथं सामान्येन प्रतिश्लायते स्वैरेव भतदष्ौः सम्परिष्क्रा TEMA Sut vata ii
AMARA तु TATA ॥ २॥
queer चादितामाश्द्मुच्छिनत्ति। त्मिका यापः चिदत्करण श्रतेः | ताखारम्िकाखभ्यृपगताखितरदपि तद- यमवश्छमभ्युप गन्तव्यं भवति। चात्मकख द् दस्तरयाणामपि तेजा- ऽबन्नानां afar काया पलययेः, wre ऋात्मकस्िधातुकलात् तरिभिर्वातपित्तक्षेश्माभिः। न तान्तराणि स प्रत्याख्याय कवला- भिरद्धिरारम््, शक्यते । तस्नात् वस्ापेाऽयमापः पुरुषव- स दूति प्रञ्नप्रतिवचमयोारप्ण्ब्दो न कैवस्यापेचः, स्वदेहेषु fe रसलेहितादिद्रव््डयस्वं Dadi ननु पाथिवा धातु- शयिष्टा देदेषृपलच्छते, नेष दाषः, इतरापेक्चयाऽपां बाह्लं भविष्यति । gad च प्रुक्रशाणितलक्षणेऽपि देदबीजे द्रववा- SG) कमं च निमित्तकारणं, देदान्तरारममे कर्माणि चाभ्नि- राचादोनि सेमाज्यपयःप्रशतिद्रवद्रवयश्वययाश्रयाणि। कमं. खमवाचिन्यखापः श्रद्धाश्ब्दादिताः wy कमिभिद्युलाकास्ये-
दिगम्बरकल्यनामाषह। जीव इति| नन पाकखेदगन्धरूपकायंचयोा- पलग्धेश््यात्मको दइ इत्ययुक्तं ॥
प्राखावकाश्योास्प्यपलबग्ध्या LH पञ्चभतातमत्वादिद्यरच्या याल्या- रमाह | Yala | दोहधारकत्वाद्धातवोा वाताद् य्त्रिधातुत्वाल्या- कक इत्यन्वयः। देहस्य कवलालत्वे वातं पित्तञ्च वायव्यं तेजसं न
* व्यपात्रयाशौति वधे का०। ` 5 c 2
588 रनप्रभाभासिते। [खण्दे।पा०र]
sit sam दति वच्यति, तस्मादष्यपां बाहख्यप्रबिद्धिः। बाङल्याचापृशब्देन स्वेषामेव देहवोजानां शतदस्ञाणामु- पादानमिति निरवद्यं ॥
प्राणगतेश्च ॥ ३॥ प्राणानाञ्च देहान्तरप्रतिपन्तोा गतिः Ara | “तमृत्कान्तं भ्राणोऽनूल्कामति प्राणमनूत्कामन्तं सवं प्राणा चअगूत्करामन्ति" दत्यादि गतिभिः साच प्राणार्नां गतिराश्रयमन्तरेण न सम्भ- वतीोत्यतः प्राणगतिप्रयक्तानां तद्ाश्रयन्डतानामपामपि दता- म्तरापड्ष्टागां गतिरवगम्यते। म fe निराश्रयाः प्राणः क्रचिदच्छन्ति तिष्टन्ति वा, जौवताऽदशेनात् ॥
श्वग््यादि गतिश्रुतेरिति चेन्न भाक्तत्वात् ॥ ४॥
स्यादेतत्, मेव प्राणा देदाश्तरप्रतिपन्तो VE May गच्छ fa, अन्धादि गतिश्चुतेः। तथाहि af: मरणकाले वागादयः प्राणाः अन््ादीम् दवान् गच्छन्तीति दरंयति ‘aare पुरुषस्य waasfa वागप्येति वातं प्राणः" इत्यादिनेति चन्न,
स्यातामिति भावः एथिवीतरभूतापेच्चया बाडव्यं | fay cufafa- न्तानां कमेगामपुवंबाडल्यात्ताभिभेतान्तसग्छुपलच्छम care | कमं चेव्यादिना॥. |
उक्ता प्राणा देषवीजपश्चभृताश्रयाः प्रागवतवाव्नीवदेहस्य पाज- afzaty | प्राणगतेश्लेति ।
प्राणानां गतिर्सिद्ध्धाणङ्य निषेघति। खनग्न्यादीति। खदशंमा- दाषधिवनस्प्रतिगम मस्येति we: | जामान्पि ated: | qatar.
[wouter] शाङ्ग ब्रह्मसभा | ७8१
भाकलात् | वागादौनामन्यादि गतिश्चतिर्गाणो सामसु केशेषु चादर्रनात्। श्राषधीसामामि वनस्पतीन् कञ्चः दूति हि तजाखायते। न fe लोमानि कथराखोत्ङ्गव्योषधीवंनस्यतोंख गच्छन्तीति waafai न ख जीवस्य प्राणापाधिप्रत्याख्यामे गमममवकच्यते, मापि प्राणेविंना रेहान्तर उपभाग उपपथते, faweq प्राणानां ay Maa गमनमन्यज भावितं, श्रता वागाद्यधिष्टाचीर्णा श्रगन्वादिदेवतामां वागाद्युपकारिणोर्ना मरणकाख उपकारनिदटत्तिमाचमपेच्छ वामादयोाऽग्न्यादोन् मच्छन्तोत्यु पचयते ॥
प्रथमेऽख्रवणादिति चेन्न ता TA HTT ॥५॥
ख्छादेतत्, कथं पुगः पञ्चम्यामाडङ्ते श्रापः WIP uameaafagitfad पार्यते यावता नेव प्रथमेऽ्मावपां अव- मस्ति <u डिद्युलेाकप्रब्टतयः TETAS: पञ्चानामाङतो- नामाधारत्ेमाधोताः, तेषाञ्च WAS “BET aa STAT गेात- alfa: दृल्युपन्यस्य afeaafauat देवाः wet wefa इति द्धा राग्यद्रव्यलेनावेदिताः, न तचापेा LUAU Far: | यदि नाम परजन्यादिषु उत्तरेषु चतुव्वं्चिव्वपां देग्बद्रवयता
matey लयस्य मख्यत्वे जीवस्य गतिभेगयोास्योगात् सव पाणा खन्-
mata विस्पर्खुतेलामादिगोखफलपाठाञ्च गाणत्वमिद्ययः। भुवान्तरयुक्कानामपङ्तिमुङ्का पुडषवचश्वं ` ताखामाकिप्य समा- ©
ud) Wa Efe) नम् प्र्मपदं यच उन्तसान्ििष्वप्यपामञ्जवणा-
eeg रत्रप्रभाभासिते। [ष्च.दे।पा०९]
परिकख्ययेत परिकन्यतां नाम,तेषु ₹ातव्यतयेापान्तानां सोमा- दीनामग्बह्ललेपपन्तेः। प्रथमे लग्नौ Bat श्रद्धां परिव्यज्या- wat श्राप: परिकस्प्यन्त दति खाशसमेतत्। शद्धाचनाम प्रत्ययविशेष: प्रसिद्धिषामथ्यात्। तस्मादयुक्रः पञ्चम्यामाङतो अपां पृरुषभाव दति tae दाषः। fe यतस्तचापि पथमे. SHU ता एवापः अ्रद्धाणब्देनाभिप्रेयन्ते। कुतः, उपपत्तेः | एवं दयादिमथ्यावसानसंज्ञानादनाकुलमेतदेकवाक्यम॒पपद्यते, इतरथा पनः पञ्चम्यामातावपां पुरुषवचस प्रकार we मति- वचनावरे प्रथमाडङतिखाने gear हाग्यद्रव्ं श्रद्धां नामा- वतारयेत् तताऽन्यया प्रञराऽन्यया प्रतिवचनमिल्येकत्राक्यता न स्यादिति तु पञ्चम्यामाङ्तावापः पुरुषवचसो भवन्तोति सापसंदरनेतदेव दशंयति। श्रद्धाकार्यंञ्चसमटष्यादि स्यृलो- भवदम्बडलं GAYA | ay agar wa युक्रिः। कारणा-
frau सेमद्श्न्तरे तासामगतत्वादुत्तर carat waaafe | न प्रयम rare, यदि नामेति। पश्ाभिष्वपामाडतित्वे fas तासां पश्वम्यामाडता पुरुषवचस्वं भवेत्र तत्सिं प्रथमान तासाम- नाडतित्वादिति wyty: wi fe डाण्रब्देनापां ग्रे सति प्रञा- सरापसंहाराणां संन्लानादकायन्ादकवाक्यतापपद्यते, GUT च- तुव्व॑म्रब्वेवापामाडतित्वा्चतु्यामाडताविति are, खतः wade wea: पश्चम्यामिति waar प्रयमाप्रावप्याप णव ग्राह्या इति समाधानार्थः। WAT: शखद्धोऽन्यत रुतदेवेति अदाश्ब्दस्याप्यधा- न्तरत्वं दशंयतीत्यधंः | उपपत्तेरित्यस्याथान्तरमाह । चद्ाकायं- ` मिति | वस्याः खद्धाह्तेः सामः सम्भवती्यादिना खडासामादीनां पुवेपूवपरियामलवं चुतं तते डवपरियामत्वात् AE खबर प्रयया.
[ख .३।पा०९] ण्ाङ्रब्रह्मङूकभाष्ये | 588
wed fe कायं भवति । नच ्रद्धाख्यः प्रत्ययो मनसे Maw arya: खन् धमिणा fray हामायोापादातुं शक्यते पञ्चा- दिभ्य इव इदयादीनीत्याप एव warmer भवेयुः, अद्धा- श्रब्टखापदपपद्यते, वेदि कात् प्रयागद्श्॑नात् श्रद्धा वा Ary.’ दति। तनुत्वं च श्द्धासारूप्यं गच्छन्यापो द्दबोजन्डताः TAA: WAM: स्यः, यया सिं्पराक्रमा नरः सिंदश्ब्दा भवति। शर्धापूर्वककमंसमवायाश्चाप्प AAMT उपपद्यते मञ्चशब्द द्व परूपेषु | शद्धारेत॒लाच श्रद्धाश्ब्दापपत्तिः श्राप हास्त agi संनमन्ते प्याय कमणः इति BAI
AAAS चेन्नेष्टादिकारिणां प्रतोतेः॥ ६ ॥
अ्रयापिस्यात् प्रस्नप्रतिवचनाभ्यामापः श्रद्धादिक्रमेण पञ्च- म्बामाङ्ते पुरुषाकारं प्रतिपद्येरनतु तत्सम्परिष्वक्ता जीवा teu, श्रशतत्वात् । न द्यत्रापामिव जीवानां wrafaar कञ्चिच्छब्दाऽस्ि। तस्माद्रदति सम्परिष्वक्त इत्ययुक्रमिति रेत्, नेष दाषः कुतः, दृश्चादिकारिणां प्रतोतेः। wa ‘a दमं
तमकमग्यखदडाया अडतित्वयागाशच्ेत्ययः। अडाश्ब्दस्याप्य aq- व्वगणन वर्तिमक्रा लच्तणां वत्तं खया ऋद्धिरेव कमयागित्वं हेतुत्वं वा सम्बन्धमा | खडधाप्वंनि। WH यजमानाय | लानाद्ययंमाप अदां सन्नमन्ते जनयन्तीति Baw: 1
aut गतिमपेव्याद्धिःसद staat गतिमाच्तिप्य eared | अयवा- पोव्यादिना। GAMA TA Sa: VA राजा सम्भवतोल्युका वाक्छ-
ees रुबरप्रभाभासिते। [ख.इया०९]
यामे दर्टापृते दातुमिल्युपासते ते चूमममिसम्भवन्ति' cam च्यादिकारिर्णा धूमादिना पिदरयानेन पया चद्रमाप्िं wa यति श््राकाज्ाचखब्धरमसमेष सामराजा दति त एवेहापि प्रती- यन्ते तस्ि्ेतसिन्नग्रे देवाः श्रद्धां जुहति तखा श्राङतेः सामा राजा सम्भवतिः इति श्रुतिसामान्यात् | तेषाश्चा्िराच- दशरपूणंमासादिकमंसाधनश्ता दधिपयःप्रश्तयो द्रवद्रयण्ड- यस्वात् WIGHT: Bala, ता श्रादवनोये Bat: Par आ त्या ऽपृवेरूपाः सत्यस्ताजिष्यादिकारिण श्राञ्रयन्ति तेषाञ्च शरीरं नेघनेन विधानेनाग्धेऽद्मा टत्तिजे TAA खगाय खा- काय खादेति। ततस्ताः अ्रद्धापूवेककमंसमवायिन्यः श्राङति मय्य श्रापाऽपुवंरूपाः सत्य स्तानिष्यादिकारिणेा stata परि- वेषटयामुं लाकं फलदानाय नयन्तीति aaa etfs नाभि- Wea श्रद्धां जहतोति। तथाचाऽभिहात्रे षटुप्रस्रीनिवंचन-
wa घमादिमागय च्ाकाणाचन््रमसं प्राप्ता उथ्यादिक्रासि्णि रष सामा सजद्यक्ताः खतः सोमरखजश्ब्दसामान्यादिश््रादिकारिणं जी- वानां खडाशब्द्नाद्धिः सश गतिरिषह ख्डाडतिवाक्छे प्रतौयत श्त. थः। तषां खच्ाभिग्रव्यापवेरूपाभिः पष्ठील्नताभिस्ड्धिः सम्बन्धं वदनम सहगतं faqatfa, तसाश्चाम्िष्चेति। नधनं aca, तज्रिमित्त- कमन्त्येखिविधान, Sa यजमानः, खमाय wefafa aware: | तद्रव्यरूपाणामपां गमने Bawmecare) तथा चखेति। खममिदाच- UALS जनकेन Uae प्रति 'नन्वेवनयाः SAGA SAAT त्काग्तिम गतिं म ufaat a fh नप॒नरावत्ति म ara प्रत्यल्थापिनं वल्य" इति षट प्रश्रः छतासषां faquaafy cua a रते चचाखतो ते SAAT: तेऽन्तस्चिडा रा fed गण्ड तस्ते दिवमे बाइ वनीयप्रतिख्ां
[wearer | WIFCRBYARATS | ese
BIG वाञ्यश्नेषेख (तेवा एते WBA छते उक्रामतः" इत्येव मादिनाऽग्रिराजाङ्त्याः Satara खाकान्तरप्रािरदशिता। तद्ादाङतिमयीभिरद्धिः सम्परिष्वक्रा Mar रंरन्ति खकर्म- फले पभामायेति द्विष्यते । कथं पनरिदभिष्टादिकारिषां ख- क्मंफलापभेागाख Tee प्रतिज्ञायते, चावता तषां धूमप्रती- करन त्मना चण्दमसमधिङूढानामन्षभावं दभ्रंयति ‘uy sar राजा तदवानामन्नम्तदटवा भच्तयन्ति' ca i ^ते WE प्राप्यान्नं भवन्ति तास्त रेवा यथया सामं राजानमाष्यायखापच्षीयसखे- व्येवमेतां खच wafer’ इति *च समानविषयं saat न च व्याघ्रादिभिरिव रेवेभंच्छमाणानामपभोागः सम्मवतोत्यत SUC पठटति॥
भाक्तं वाऽनात्मवित्वात् तथादि द शयति ॥ ७ ॥
वाशब्दखोदितदषव्यावतनायैः। -भाक्रमेषामन्नलं न मुख्यं, AS Was खग॑कामे aia’ दव्येवंजातोयकाधिकारश्रुति-
gaia दिवं तप॑यतस्ते बतः पुनरावर्तते ततः ufeai पुरषे arfafa च छते परपरूपेगत्तिषटत डति वाक्छश्रप्रण छतं | Tagucay- arae शङ्कत कथयमिब्धादिना। अचर सामाख्यच्न््रस्यात्रत्वमक्तं नष्टा दिकारिखामिति भान्तिनिरासाथं अव्न्तरमाह। ते wafafa यथा यच्च wey सोमग्टत्विज श्चाप्यायसखे(त frau लेट पुन qa पुमः Tarawa भच्तयत्ति। र्वं रुतानिदधादिकारि- बाऽनब्ररू्पान भचयन्तिदेवा KAW: |
afufaad पुरो विधिना सम्बध्यतेऽनेनेत्धिक्रारः फलकामना |
* चेति ade yo नल्ि।
eye रत्प्रभाभासिते। |ख०द।पा०९.]
सुपरुध्येत। चन्द्रमण्डले चेदिष्टादिकारिणामुपमागे न खात् किमथमधिकारिण इष्टा्यायासबडलं कमं qe: । श्रन्नशब्द- खापभोागरेतुलखामान्यात् श्रगक्तेऽणपचयंमाणेो aa यया विशऽक्नं राज्ञां पशवोऽश्नं fama दति। तस्नादिष्टस्तौपन्ल- भित्रादिभिरिव गृणभावेापगतेरिष्टादिकारिभिर्यत्ृखविररषयं देवानां तदेवेषां भवचणमभिप्रेतं न मेादकादिवखर्वणं निग- TU at) ‘a a sar waft न पिवन्येतरेवार्टतं Ter auf’ इति gaat चव॑णादिव्यापारं वारयति तेषां चेष्टादिकारिणां देवान प्रति गणभावोापगतानाम्णुपभोान उपपद्यते राजापजोविनामिव परिजमार्नां, अ्रनात्मवित्वाखे- छादिकारिणां देवेपभोाग्यभाव उपपद्यते, aut fe afa- रनात्मविदां देवापभोग्यतां दयति श्रय योाऽन्वां देवतामु- पास्तेऽन्याऽसावन्याऽ₹मस्नोति नस वेद् यथा पश्ुरेवं षदेवा- ata tia स चास्िन्नपिलाक दृष्टादिभिः कमभिः प्रीणयम् पष्ुवहेवानासुपकरोत्य मु्भिक्लपि लाके तदुपजोवो तदादिष्टं फलमपयुश्चागः पष्ुवदेव देवागामृपकरोतौति गम्यते । श्रनात्मविक्वात् तथा fe दशयति दत्यख्ापरा व्याख्या ।
aN = ~ =-= ~ ~ ~ भो — A --
णास््रान्यश्यवारयाय wad Tafafe ura) ta दोषेन तेषां टे वभोग्यतेत्यत we! च्यनात्मवित्वाचति | यथा पञुभाग्य रवमन्नः Sew भेदधीमाम् देवानां भाग्य caw: | तशब्दस्य म्स्यत्व- बलेन BIW Bay प्रकतपञ्ाम्रयः दखुषङ्कतात्मत्वेनापचरिता डति व्ाख्यान्तरम।इ । खनात्मव्यादिना | विद्यास्तत्यमघ्नत्वं न wala
[ष रद।पा०९। प्राङर ब्रह्य जभाष्ये। HY
अरनाक्मविदोा Qa aaaafae द्टादिकारिणा न yTa- क्मंसमृखयामुषटायिनः। पञ्चाभरिविद्यामिहाक्मविद्ये्युपचरन्ति प्रकरखात् पञ्चाभ्िविद्याविदोनत्वाशेदमिष्टादिकारिणं गण- वादेनान्नलमुद्धाव्यते पञ्चाभ्निविथाप्रशंसाये। पञ्चाभ्रिविश्चा cv fafufeat वाक्यतात्पयावगमात्। तथा डि saat Wrawe भागसद्धावं दभ्रयति “स शोमलाक तिमनुग्रय यनरावतते' इति । तथान्यदपि samt ‘wy a श्तं पि- aut जितलाकानामानन्दाः स एकः कमंदेवानामानन्दा यं कर्म॑णा टदेवलमभिस्च्यन्ते' दतीष्टादिकारिर्णां रवेः संवसतां armifa दश्चयति। एवं भाक्रलादन्नभाववचनस्येष्टादिका- रिशा Mat रदन्तोति प्रतोयन्ते। तख्माद्रंदति सम्परिष्वक्त इति amaryl
छतात्ययेऽनुशयवान् दृ्टसनिभ्यां यथेतमनेवच्छ ॥ ८ ॥
दष्टादिकारिणणं धूमादिना saat चष्रमण्डलमधिरूढाणां ञुक्रभोगानां ततः waatre श्राश्नायते (तस्मिन् यावत्- सम्पातमुषिलाऽयेतमेवाश्मानं पुननिंवतंन्ते यथेतमित्यारभ्व या-
WARY BIE Bee) तथाहीति । रवं गतिपयोलेचनया वेंराग्यमिति fax |
ड्दानीं ग्यन्तरभाविनोम।गतिं निरूपयति क्ताद्यय xfa मोक्तव्यक्मसमाख्यानन्तयेमचण्ब्दाचेः। ययेतमित्यारभ्य खादियोानि-
fae वाकं यावत्तावदान्नायत स्ति येोजना। खव वावत्. 5 p 2
aR रनप्रभाभासिते। [च०द।घा०र)]
वद्र मणीयचरणा ब्राह्मणादियानिमापद्यन्ते कपूयचरणाः ा- दियानिम्' टति। aad विचायते fa निरनुश्या ुक्ररत्छ- कमाणेाऽवरोरन्याखित्सानश्याः cai किन्तावत् art निरनुश्या एति । कुतः चावतसन्यातमिति विशेषणात् | सम्पातश्ब्देनाच कमाशय उच्यते TIAA ATA R ST लाकं फलेापभोागायेति, यावत्सन्पातमृषि्वेति च were तस्य तच्चैव मुक्ततां द्यति, "तेषां यदा तत्पर्यवेति! इति ख शत्यन्तरेरष एवार्थः प्रदश्यैते । स्यारेतत् यावदमु्भिष्लोके BUM कम तावदुपभुष्कदति कश्पयिग्यामीति। नेवं कलर्प- fad शक्यते यक्कि्येत्यन्यज परामशात्। ‘ara कर्मण- स्तस्य VASE करोत्ययं | AAA TTA Bara aay दत्यप्यपरा शतिः ufgqeafaisitraia waq- स्ये हतस्य कमंणस्तज चयिततां दशयति । श्रपि च प्रायण- ANTARTS कमंणाऽभिव्यश्चकं | प्राक् प्रायणादारगफलेन कमणा ्रतिबन्धस्याभिव्यत्षनु पपत्तेः । तश्छाविश्रेषात् यावत् किञ्चिदनारमभफलं तस्य सर्वस्याभिव्यश्नकं, a fe साधारण्ये fafaa नेमित्तिकमसाधारणं भवितुमर्दति। भ विशिष्टे
amafata विरेलणाद्रमणेयचर्णा इति anata संशयम) aata | अनण्यः कम, BA पूवपकच्त कमाभावेनागतेरजिवमात् चरा- mag, सिद्धान्ते कमसन््वेनागतिनियमादेराग्दाच्यैमिति भेदः। तेषामिदखादिकास्स्णिं यदा तत्कमं पयबेति विपस््च्तिखं भवति वदा एमराबर्तन्त इति अुन्तरेय(पि qatar मु तत्वमुच्यते
[शघ०डे।पा०९] शा इष्ट ब्रद्यद्धकमाय्ये | 18
प्रदौीपसनिधा घटोऽभियच्यते न पट इत्युपपद्यते। तस्मान्नि- TAWA WITTER प्राप्त aa: | छतात्ययेऽनुश्रयवानिति। येम कमंटन्दन शन््रमसमाखर्ूढाः BWHTGATATY तस्िन्नप- भोगेन च्यिते तेषां aad wot चद्द्रमस्यपभोागायारभं तदुपभगचयदश्ंमभ्नाका्चिसम्पकात् प्रविलीयते afaefa- रशूसम्पकदिव हिमकरक, ङतमुगविःसम्पकादिव घतका- रिन्यं। ततः Bawa BASS: कर्मणः फला पभा गेना- awa सति सानु्रया एवेममवरोषन्ति। कंन इतना दृष्ट इतिभ्यामिद्याद । तथा हि प्रव्यक्ता afa: सानुशयामाम- वरोष्टं दश्रंयति “AT यदह रमणीयचरणा WaT | यन्ते रमणीयां योनिमापद्येरन् ब्राह्यणएयाभिं वा रजिययोाजिं वा TAG वा TTT CE कपूयचरणा WAT | यत्ते कपूयां योगिमाप्ेरम् warts वा ्रएूकरयानिं वा चाण्डालयानिं वा vfs चरणश्ब्देनाचानुश्यः aaa इति afaaa | दृष्टश्चायं wate प्रतिप्राष्छुचावचरूप wuts: प्रविभग्य-
इर्यः । यावत् पदसङाचोा म युक्तः चबन्तरविरोधादि्याह | नेव- fafa खयं मसो यक्किखिदिह लोके कमं करोति तस्यान्तं फलं परजाके प्राप्य कमाथं पुगरखायतीति sae: | wars श्रुतमुक्ता युक्ठिमाह | पि चेतति । अभिव्यक्तिः cared, मर णेनाभिवयक्घस्य सर्व॑स्य RAM परलाकभोगस्यावश्यम्भावात् कमाभाव रत्यर्थः, चरबासथश्नीशमाचाद बरोह इति प्राप्ते सिडान्तप्रतिच्चां ane frente | तरावरोादतां भवानां मध्ये ये केचिदिड nagar स्मबोय्दरवाः quate Tafsir cfs यत् खभ्यान्ना ड
O48 रनप्रभाभासिते। [ख०३।पा०९]
मानः श्राकस्िकलवासम्मवादनेशयसद्धावं खचयति। अभ्यदय- प्रह्यवाययोाः सुकृतदुष्क्तदेतुलस् सामान्यतः शास्तेणावग- भितलात्। खतिरपि वणो श्राच्रमाख्च खकमेनिष्टाः भ्रत्येक- कर्मफलमनुग्धय ततः षेण विश्िष्टदेश्रजातिङ्लरूपायुःखतद- न्त विन्त सुखमेघसेा जन्म प्रतिपद्यन्त इति सानुशयानामेवाव- रहं द्यति कः पुनरन्यो नामेति, के चिनत्तावदाड्ः ख- MY कर्मणा मुक्रफलस्त्ावगरेषः कखिदन्श्या नाम भाण्डा- नुखारिेवत् | यथा दि quae रिच्यमानंन सवात्मना रिच्यते भाणष्डानुसार्यव कथित् केदरेषोऽवतिष्ठते तथानु्या- ऽपोति। नन् कार्यविरोधिलाददृष्टस् न मुक्रफलस्लावशेषा- quia न्याय्यं नायं दाषः न fe स्वात्मना भुक्रफललतवं कर्मणः प्रतिजानीमहे । ननु निरवशेषकमंफलापभागाय चद्ध- मण्डलमारूढाः | वाढं | तथापि खल्पकमोावरेषमाचेण तचा- वातुं न शक्यते। यथा किख कञ्चित् सेवकः aaa: सेवोा- gate: राजङ्ुलमपडक्खिरप्रवासात् परिच्तोणबह्पकरण-
बजवा त्रायन्ते
व्यं WAU | ATA पाप | CEMA च्तमयमुक्रायान्तरमाइ | दृष्खेति Ua वे परेन कमणा भवति पापः Tefen सुखदुःखयेधं मधम RIAN | AAG AAC TT मागः कम- -इदेतुकभागत्वात् खगेभोगवत् इत्धनृश्यसिङ्धिः। fers च हेत्वभावात् मागस्याकस्मिकत्वप्रसङ् TAU | रतावा अन्याः aaa: प्रत्य गत्वा AAMT RAW VAT ततः शेषेण Walaa BAA खनु यास्येन vasa प्रतिपद्यन्ते इति सम्बन्धः| विशद दशादयो मधान्ता दणगणायेषुवबे AUTH | BA Wis, TH WIE: | खामिमतानु्रयं
[०श।पा०१। णा ङ्गरब्रहमरकमास्ये | ७५५
च्छचपाद्काडिमाबावज्नेषोा न राजकुलेऽवसख्छातुं waraia- मनुश्रयलेश्रमाचपरिग्रहान चन्रमण्डलेऽवस्थातुं शक्रातोति। ग Saunfaa, न हि aide कर्मणे भुक्रफलस्यावशेषानद- न्तिरुपपद्यते कायंविरोधिलादिल्युक्कं। नन्वेतदण्क्तं न खग फलस्य कमणा निखिलस्य ynnad भवतोति । तदेतद- wei) ai किल क्म aiues खर्गंफलं निखिलं जन यति सखगच्य॒तस्याऽपि कञ्चित् weet जनयतीति न श्रष्दप्रमाणकार्नां LEM कव्यनावकच्यते | खेदभाण्डे तु खद रेधान ठृस्तिदृटलादुपपद्यते। तथा सेवकस्यापकरणलेश्ान- sfaguad न fay तथा खगंफलस्य कमणा लेणानटत्ति- qua नापि कल्पयितु शक्यते, खग॑फलखलथास्त विरोधात् श्रवग्सश्येतरेवं fad न सलगंफलशेष्टादेः कर्मणा भाष्डान्- सारिख्लेडवरेकदेशोाऽन॒वतमानोऽनुश्यद्ति। चदिडहियेनसु- हतेन Badger GIANT तस्येव कञ्चिदेकदेशेाऽनुण्यः
am च्छति | कः पनरिति। कतस्य कमलः खग भागे सति भक्तस्य SAAT सेष्राऽमग्नयस्तदामवसाङति, भाण्डे खेसेप्रस्य STAlA! ततः प्रेषेति सतशखेयेकदेशिव्याख्यामाहइ । कचिदित्यादिना । स्मान खेरेन वियचव्यमानं। नन भेगनाश्धत्वात aaa au a aa xfa wy! aferfa । acanaar भागे जाते ATW: स्यात् नतु भगो जात इति पर्हिराया मोगा म जायत डग्ययुक्तमिति wera नज्विति | भामः arate नाव इति समाधत्ते | वाएमित्यादिना। इदमेकदेशिथाख्यानं दूषयति। न चेति। खगकामेा यजेतेत्यादि- प्रास्य ख्गंभगाथे कम चादितं, तच्छेषस्य मन्यभागद्ेतुत्ये शास््रवि-
€५ ६ | रन्नप्रभाभासिते। । [अण्ड।पा०र)]
BWA तते रमणीय एवेकोऽनु्रयः ure विपरोतसत्रेयम- नुशयविभागश्रुतिर्पर्ध्येत “तदय TE रमणोयचरणा We य दद कपूयचरणाः, इति। तस्मादामुश्रिकफले कमजाते Saye wafasafeane कमान्तरजातं श्रनगयसदन्ता- ऽवरो दन्तोति। यदुक्तं यत्किञ्ेत्यविश्रषपरामशात् सव्ये BAW कर्मणः फलापमागेनान्तं प्राय जिरनु्या WATTS wif नेतदेवे, अनुश्रयसद्धावस्यावगमितलात् | ufeafafee हतमामुञ्जिकफलं कमारभभेगं awd फलापभेागेन चपयि- त्वेति गम्यते । यदण्यक्तं प्रायणमविक्ेषादनारयफलं रत्र मेव कमभिव्यमक्ि, तच कंचित् कमंणामुभ्रिन् लेकं फल- प्नारभ्यते कनविदक्िन्निव्ययं विभागा न सम्मवतीति। तद- प्यनञ्रयखद्धावमप्रतिपादनेभेव प्रत्युक्तं । wy च कंन देतुना प्रायणमनारयफलस्य कमणाऽभिव्यश्छकं प्रतिश्चायत दति
रोध rad: | faq खगंदेतुकर्मश्रेषादवरोदहे कण्ययेोन्यापत्तिश्रुति- fatty rare! खवश्श्ेति। खामिमतमनृश्यमाइ। तस्ना- दिति। पुवपच्चबोमनृद्य दूषयति यदित्यादिना। कपयित्वा यनरागब्ड तीति प्राप्यान्तमिति वाक्छेन गम्यत इति याजना | नन्मा- ब्भ्य टदटभागलिक्कामद्शोतवा रमदीयकपय्चर श्यव्य्दिकानश्- याख्यकमविग्रषपर्वा विरोधात् यत्किश्ेति यावत्खम्यातमिति च सामान्णब्ययोरामश्िकविषयत्वेन aya न्याय्य इति भावः। मर्यं सत्खकमभिव्यन्चकमित्यवुक्षं उक्घानृग्यखुतिविरोघादिव्याह। तद- Ufa नलवदनारन्भकमंप्रतिबन्धाच्च न हत्खकमाभिव्यक्तिरित्याङ। अपि चत्धादिना। तस्य रंत्खक्रमंव्यञ्चकल्रे देतुनासछीति भावः प्रशं Haat शङ्कते | वथारम्धेति। शारग्मवदनारव्धस्यापि बलवतः
[ख ०द।वा ०९] शङ्कर बदा ङखक्रभाव्ये। oye
awa, आरगफलेन naar प्रतिबदुखेतरख टच्यद्ववान्- पपत्तस्तदुपश्चमात् Wawra टत्युद्धवे भवतोति यथुखेत तच वक्रव्यं, चथा तदि प्राक प्रायणादारसफलेन कर्मणा प्रति- बडुख्येतरस्य saga, एवं प्रायर्कालेऽपि विर्ड़- फलस्यानेकस्य कमा यगपतफलारम्भरासम्भवाइल वता प्रति- aU दुबंलस्य टत्यद्धवान् पपत्तिरिति। म इनारयफल- लसा मान्येन जात्यन्तर पभोग्यफल मग्यनेकं TAS प्रा- ae युगपद भिव्यक्तं weet जातिमारभत इति क्यं वर्षु, प्रतिनियतफखलविरोाधात्, मापि कस्यचित् wae: प्राच- रेऽभिव्यङ्किः कस्चिद्च्छेद दति शक्यते वक्तं, एेकान्तिक- फलत्वविरेधात् । म हि प्रायञ्चिन्तारिभिरंतुभिविना कमंणा- vec: सम्भाव्यते। रतिरपि विर्द्धफलेन कर्मणा प्रति- बद्धस्य कमान्तरस्य चिरमपयवस्थानं दशयति-
प्रतिबन्धकत्वात् न सवंकर्मणः फलदानायाभिव्यक्तिरिति खमाधत्त। अयेति | अनारुग्यफलत्वावि्ेषात् सवंकमेडामभिव्यद्किमाश्द्ध निचा विदडखमगेनरकादिदेश्फलानामेकरेहारम्भकत्वासम्भव उक्तस्तं वि- डेति। नहोति | wa तरिं दुबंलस्य कमओ माश Kas are | नापो ति। ARI Blad कमत्धेकान्त उत्समः, सच प्राघख्ित्तब्रह्मन्रानष्टा- Aaya न मरबमाचरे्ययः| acaa दुबेलकमाबिनाणे मानमाइ। खमृतिरिति। कमेनाश्रपन्षं निरस्य परतन्नत्ककमाभियक्तिपकच्ते दो- षान्तरमाद् । यदि चेति| कट्खकमेणामेकस्मिन् देवादिजग्भनि भोमेन चयात् A जन्मान्तरं स्यात् च्रामाभावात् न afafcarw
Saw कटा दग्रा स्यादिव्ययंः। © E
९५६ ` रन्नप्रभाभासिते। ` Koo
HWA तते रमणीय एवेकोाऽनुश्रयः सान्न पिपरोतस्ततरेयम- मुशयविभागश्रतिरपरष्येत तद् य TE रमणोयसरणा अय य दृ कपूयचरणाः" Tha | तस्मादामुश्रिकफले कमजाते way अरवभिषटमेहिकफलं कमाम्तरजातं श्रनगयखदन्ता- ऽवरोदन्तोति। यदुक्तं यत्किञ्येत्यविश्रषपरामशात् wee HAY RAG फलापभोागेनान्तं प्राप निरनु्या श्रवरोद कीति । Saga, अनुशयसद्धावस्यावगमितलात् | यत्किञ्चिदिह ङतमामुञ्भिकफलं SATIN ABA फलापभेगेन ल्षपयि- त्वेति गम्यते । यदण्यक्रं म्रायणमविशेषादनारभफलं रतस मेव कमाभिव्यगक्ि, तच केनचित् कमणामुञ्जिन् लेक फल- मारभ्यते कनचिद्स्िन्नित्ययं विभागा a सम्भवतीति) तद- प्यनञजयसद्धावप्रतिपादनेभेव semi श्रपि च कन रतुना प्राचणमनारभफलस्य कमंणाऽभिव्यञ्जकं प्रतिन्नायत दति
रोध rad: | faq खगडेतुकमेग्रेषादवरेोद्े कणययेन्यापसिश्चति- विरोध care! खवशष्यच्वेति। खाभिमतमनश्यमाइ। तस्मा दिति। पुवपच्लबीजमनुद्य दूषयति। यदित्यादिगा। क्षपयित्वा युन रागच्छतीति प्राप्यान्तभिति वाकेन गम्यत इति याजना | नन्मा- ay ददटमोगलिङ्नुग्हौतया रमबीयकपुयचरयद्ुयेदिकानुश- याख्यकमविष्रेषपस्या विरोधात यक्िचेति यावत्सम्पातमिति च सामान्णष्टययोारामश्मिकदिषयत्वेन सङ्काचो area इति ara: | aca Banana उक्तानृश्यश्ुतिषिरोधादिव्याह। तद. पोति। बलवदनारन्धकमप्रतिबन्धाच्च म हत्खकमेभिव्यक्िरित्याह। अपि Sanfeat! तस्य छत्खक्रमव्यन्नकत्रे देतुनास्लीति भावः| प्रश्नं wae श्ङ््ते। weafe, खारन्धवदनार्नधस्यापि waa:
[अ०द।पा०९) WIECH | ७५०
वक्यं । आरभफलेन क्मेणा प्रतिबद्ष्ठेतरख टच्युहवान्- पपत्तेस्तदुपश्रमात् प्रायणकाले eaRa मवतोति ayaa तच awa, यया तहि प्राक प्रायणादारथफलसेन कमणा प्रति- बडूख्धेतरस्य टक्वद्धवागुपपन्तिः, एवं प्रायणकालेऽपि विर्डू- फलस्यानेकस्य कमणो यगपतफलारन्धासवादइलवता प्रति- बहस दुब॑खस्य टक्यद्धवानुपपत्तिरिति। न इनारगफश- ला मान्येन जाश्यन्तरोापमोग्यफल मप्यनेकं कर्मैकस्िन् प्रा- ae युगपदभिव्यक्रं सदेकां जातिमारमत दति wal वक्रः प्रतिजिचतफललविराधात्, मापि कस्वचित् कर्मणः प्राय- ‘frase: कस्दवचिदुच्छेद दति शक्यते वक्तु, एेकान्तिक- फललविरेघात् । न fe प्राय्ित्नादिभिहंतुभिविंना कमंणा- wee: सम्भाव्यते, wach बिर्ङ्धफलेन कर्मणा प्रति- TEU कमान्तरसख चिरमप्यवस्थानं दश्यति-
प्रतिबन्धकत्वात् न wanda: फकदानायाभिव्यक्तिरिति समाधत्ते। अयेति। खनारग्फलत्वाविष्ेषात् सवंकमंणमभिव्यक्किमाश्द्च मिया विब्डखगंनर्कादिदेडफलानामेकदेहारम्भकत्वासम्भव saa faa- afa नदति | wa तरिं दुर्बलस्य naa are Kas Are | नापो ति। ae च्तोयते aaa Sa, स च प्रायख्ित्तत्रद्ान्रानष्णा- Angad न मरवमाचेरेययः। मस्डेन दु्बंलकमाविनागे मानमाह | खुतिरिति। कमेनाशपत्तं निरस प्रछतृत्जकमाभिव्यक्तिपकच्ते दो- षान्तरमाह | यदि चंति। छत्खकमेामेकस्मिन् देवादिनग्मनि Waa Baa A THA स्यात् च्नाभावात् न मुक्किरिबच्- देवसछ BT दग्रा Blea: | © 2
ec रल्रप्रभाभासिते | [ख०श।पा०९ |
“कदा चित्सुरतं कमं कूट खमि तिति, "पच्यमानस्य संसारे यावहुःखादविम॒च्यतेः ॥ इत्येवंजातीया । यदि ख छत्छमनारमफलं कमं wala प्रायणेऽभिव्यक्तं wat जातिमारमेत ततः खगेनरकति- amfay अरधिकारागवगमाद्माधमानत्यन्ता fafa भावान्ना्तरा जातिरूपपद्ेत । ब्रह्महत्यादीनां सचेकेकस्य कम- णाऽनेकजकममिमिन्तलं सर्यमाणमृपरुष्येत | न च धमाधमयोः खरूपफलसाधमादिसमस्िगमे शस्तादतिरिक्रं कारणं शकं सम्भावयितु। TY TENTS कर्मणः कारोयादः प्रायणमभि-
““ऋद्धकर खरोद गोजाविग्टग्पच्िगां | चण्डालपकसानां च Aare योाजिमिष्छतिः?
इत्धादिखमृतिविरोधाच्च न सवेकमेशामेकजग्मारम्भकत्वमिव्या द | weta | नन्वेकस्य कमणः कथयमनेकजम्भफलकत्वं च्छटद्त्वादित्धत चाष्ट | नति किष व्यञ्चकत्वेऽपि मस्णस्य किंसवेकमव्यञ्चकत्वं कर्ये sa ufafqanaagqae, नाद्यः, ew छतकारीयोादेरयेव कलहताम॑रणव्यन्यत्वासम्भवादित्यह। न चेति। fede भिरस्यन् परोक्तं eer विघटयति | प्रदोपेति। रूपाणां प्रदीपवत् aca म कस्यचिदपि aaa ae किन्तु प्रवलकमेप्रतिबन्धाभावे दु बलं व्य- च्यत इत्यः LA मरणस्य य्ञ्चकत्वानङ्गीकारेण BUTT निरस्तः च्यक्ोकारेऽप्नकूला SIH इत्याह | स्थूलेति | खच्छमनद्तरूपमिति aca सवेकमेभि्यक्ष्यसिदिरिति wa, र्वं ainday रक aac canafan: nama इति aafacinagdvefa | तस्मादिति | चरगश्व्या ततः Waaenfeqat परबलप्रतिबन्धादिति- न्धायेन चानभिव्यक्तषकमंसद्धावादित्यथैः। नन् मक्यनपपश्चाऽकीका्यं रखकभविक xa ety | श्रषेति |) aad sree, ते tartar |
+ मख्मानस्यति Blo वधं° कार |
[अ०३।पा०९] शाङ्ग त्रखखकभाष्ये। ०५९
व्यश्च कं *सम्भवतीत्येषापि कयं प्रायणएस्याभिवयश्चकलकश्यना | प्रदीपोापन्याखाऽपि कम॑बलाबलप्रदग्रनेनेव प्रतिनीतः, सयूल- aneufuamae zea यथा हि प्रदीपः समामेऽपि खन्िधाने स्थुलरूपमभिव्यगक्ति न Ga, एवं प्रायणं समा- नेऽप्यनारथफलयस्य कमंजातस्य प्राप्नावसरसे बखवतः कम॑ शो दस्िमुद्धावयति न दुबंलल्तरेति । त्मा ्छरतिङतिन्या- यविरोाधारद्िष्टाऽयमगेषकमोाभिव्यत्यभ्युपगमः, रेषकमम॑सद्धा- वेऽनिमाचप्रसङ्ग टृत्ययमप्यश्छाने सम्भ्रमः सम्यग्द शंना दगेषक- wea: | तसमात् सितमेतदन शयवन्ताऽवरो न्तीति | ते Wate यथेतमनेवं चावरोदन्ति। adafafa यथा- गतमिव्ययेः । अनेवभिति तदिपर्ययेेत्यथंः। धूमाकाशयोः पिद चा णेऽध्वन्यपान्तयारवरो रे सङ्गीरतनात् चयेतंशब्दा्च य- धागतमिति प्रतोयते, राश्चाखङ्धीतंनादम्नाद्युपबश्यानाख विपयंयाऽपि प्रतीयते ॥
वरोाहमागं ray gaa "तस्मिन् यावत्सम्पातमुधिल्वा खथेतमेवा- ध्वानं पननि वर्तन्ते यथेतमाकाण्माकाशादायं वायभत्वा Yat भवति धुमो ware भवव्यन्नं भूत्वा मेघो भवति मेघो भूत्वा प्रवषेति त इ व्रीहियवा खषधिवनस्प्रतयस्तिलमाषा डति जायन्ते खतावेदुनिं- ष्यपतरु योयो gaat at रुतः सिञ्चति aga cq wafa aga EW रमलोयचस्णा स्मणोयां योनिमापद्यन्ते" xfs) धूमाध्वना wea वथागतं तथेतमध्वानं पनरावान्तोग्यक्रा चमादिरूपप्ि्टमागस्य trnfea ata afua चाभनादिकमक्तमिति मत्वा wana वथतमनेवद्ेति। wafacaausa स्फटीभविष्यति।
* सृश््वतीत्यययापिकेयमिति ave | 68८ 2
eg: सनप्रभाभा सिते [खअ०६।पा०९]
चरणादिति चेन्नापलसणाथति काष्णाजिनिः | « ॥
अथापि स्यात् या ञ्जतिरनु्रयषद्धावम्रतिपादनायादाइ- ता ‘SE यदह रमणीयचरणाः" Tia at खल् Vara aT uf दशयति नगानुशयादन्य्रणमन्याऽनुश्यः, चरण्च्चारि- WANT: ण्ेलमित्यनथीान्तर | WATT सुक्फलात् कम्णेा- Sfaftw कमाभिप्रेतं। afag कर्मचरणे भेदेन व्यपदिग्रति। 'यथयाचारो तथा भवतिः इति यान्यनवद्यानि कमाणि तानि खेवितव्याजि ar इतराणि यान्यस्माकं सुचरितानि तानि warrenty इति च । तस्ाखरणाद्यान्यापन्ति्रतेनानु्य- सिद्धिरिति Seq दाषः यताऽमुश्यो पलश्षणार्थेवेषा चरख- अतिरिति काष्णाजिनिराचा्यौा मन्यते।॥
श्रानथक्यमिति चेन्न तद पेहत्वात् ॥ १०॥ स्यादेतत्, कस्मात् पनञ्चरणशनब्देन ओतं We विद्ाय ला- च{णकाऽनुशयः प्रत्याय्यते । ननु Mere तु श्रौ तस्व fafea-
सम्मति श्चतिखचरणश्ब्दमन्ेपपवंकं wags | चर्यादिति चेदिति। “गोषः सवभूतेषु कमण मनसा गिरा। नय Way शोलमेतदिदु बधाः ॥ xfa— खतावक्राधादयः शास््नायच्नानरूपं wie सवंकमङ्मक्छं तदे धकं acaueatya: श्रातादिकमणे खच्कं ‘aaa रवात्तसयावख्या धमाधमाख्यापूवं' इति कमलच्तण्यव तदभिन्नापुवाख्यान्शयसि्ध- fifa काष्याजिनिमतं। तदेव श्ङ्गगसमाघ्ानाभ्यामाङ। खामंकधमिति चेदिव्धादिगा खजत्रेय | WAGGA ग्रडयसम्भवानुशच्ठया Tate whee
[चखरश।पा०९] शाङ्सत्रह्मङकभाव्ये। | ` ५६९१
प्रतिषिद्धस साष्वसाधृरूपस्य ष्ुभाष्यभयोान्यापन्तिः फलं भ- विष्यति, अवश्छं च mwa किञ्चित् फलमभ्युपगन्तव्यं। WAU Wayans wee प्रसज्येतेति चेत् नेष TTT: | कुतस्तद पेक्लात्। cafe fe कर्मजातं चरणापेचं। न fe aerate: कञ्िदधिषतः स्यात् । शच्राचारद्ीनं न पन- न्ति वेदाः" इत्यादि खतिभ्यः। पुरुषाथेलादप्या चारस्य मानर्थकयं। दृष्टादौ fe कर्मजाते फषखमारभमाणे aay एवा चार स्तत्रैव कश्चिदतिश्रयमारघ्यते। कमं च सव्थकारीति afawfa- प्रसिद्धिः, तस्मात् aaa श्ोलापलदङितमनु्रयग्डतं योन्यापन्नौ कारणमिति काष्णाजिने्मतं। न fe wafe सम्भवति शी- खायान्यापत्तियक्ता। न हि पद्यां पलायितुं पारयमाणे जा- नुर्भ्यां रडहितुमहतीति ॥
aa) मज्विति। प्रतिधिडं We क्राधणडतादिरूपं। fay aw विफलत्वायागाच्रतयान्यापरस्िस्तसव पलं मानुश्रयस्येत्याषह। wa- wufa | वेद्ास्तदयकमराचारः विना न फलन्तोति wen शीलस्य कमाङुत्वात्र एथकफलापच्चा खद्धिफलेनायवक्वात्। न चाङ्माचादययोा- न्यापत्तिः फलमिति वायं | aya फलासम्भवेन मख्यायस्याचारस्य ्रडशायोगाह्च्तगा यक्तेति समाधानाथेः। यद्याचारस्य arafeaa पष संस्कारतया Tagua तदाप्यविराध इव्याङ । पुरषायत्वे- पीति । खक्ावबद्धापास्तिवदाचारोाऽयवाजिव्ययचंः। अस्त तदहि w- लाख्याचारारेव योन्धापसिरित्याण्द्या पण्या वै पश्येन कर्मगेत्यादि wsatfefatimaafaaiy |) aa चेति कायमाणः wer qa. कराधादिरूपं शीलं साधारणधर्मात्मकं विशेषरूपात् कमयाऽभिन्न तथापि चरस्णाचार्श्न्दया कमवाचिनावेव न शौलवाचकाविति न लद्यखावसर इति वादरिमतं।
क्र रुलरप्रभाभासिते। [ख०३।पा०९]
सुक्ततदुष्कृते एवेति तु वाद्रिः ॥ १९॥
ATSC: सुरृतदुष्कते एव चरणशब्देन प्रत्याणेते षति मन्यते। चरणमनुष्ठानं कर्मेत्यगथान्तरं । तया विशे- षेण कर्ममा चरतिः प्रय॒ज्यमानो दृश्छते | यो Wafers qu कर्म करोति a लोकिका weed धरम॑ञ्चरत्येष महा- तेति । आचाराऽपि धर्मविभ्रेष एव, मेदव्यपदेधम्ठ् कर्मचरण- यान्राद्मणएपरि व्राजकन्यायेनाण्युपपद्यते। तस्माद्रमणोयचरणाः - प्रशस्तकमोाणः, कपुयचरणा निन्दितिकमाण दूति fawa: ॥
अनिष्टादि कारिणामपि च श्रुतं ॥ ye I इृ्टादिकारिणखद्रमसं गच्छन्तील्युक्तं। “a वितरोऽनिष्टा- दिकारिणस्तेऽपि किं चन््रमसं गच्छन्तिउतन गच्छन्तीति चि- wal तच तावदाह । दृष्टादिकारिण एव wead गच्छन्तो-
qefasraarey । सकतेति | चरणशब्दाथेमुपसंहरति । ar. चारोाऽपीति। कमय रखवाचारत्वे auratus कथमित्यत wiv भेदव्यपदेश्र इति। निरुपपदाचारशब्दात् सदाचाररूपोा fara भाति तस्त्य मभिय्याहतः कमंसामान्यवाचका यथाकाये- तिशब्दस्तदितर्विष्ेषपरः, रवमनवद्यानि कमाणीति सामान्यत स्माकं सएुचरितानोति विशेष इति विवेकः, तस्मादनश्यबलादाग- त्यावश्यम्भावानसन्धानादराग्यमिति सिडं।
र्वं पएण्यात्मनां गन्धागतिचिन्तया वेराग्यं जिरूप्य पापिनां afe- maa तच्निरूपयति । अनिद्ादिकारिणामपीति। ये कं चेत्यविश्रेषते- चवखतं ayaa जनानामिति sae संशये प्रथमाधिकर्गेन fax-
* ये लितर इ्ादिभ्य cia ade aio!
[खख ०३।पा ०९ शाङ्ग CAUSA TTS | 9९९
aaa, कस्मात्, यताऽनिष्टादि कारिणामपि चग्मण्डलं गन्त- अलेन श्रतं । तथा विशेषेण कोषीतकिनः समामनन्ति ध्ये वै SUM aaa प्रयन्ति wea a da गच्छन्ति cia देहारग्मोाऽपि च पुगजायमामानां नान्तरेण चद््रप्राधतिमव- कसयत, पञ्चम्यामाङ ता वित्धाङ तिष्यानि यमात्, तस्मात् सवं एव च्धमषमासोदेयः। दष्टादिकारिणामितरेषाच्च खमानग- तिलं म युक्रमिति चेत्, न, दतरेषां चच्रमण्डले भो गाभावात्॥
संयमने त्वनुभ्रयेतरेषामारेादावरेाद्ध तदति SHAT Il ९३॥ त॒ श्ब्दः Uy व्यावतयति। नेतद स्ति सवं चद्रमसं गच्छन्तो- fai कस्मात्, भागायेव fe चन्द्रारोणं म निष्प्रयोजनं नापि ्रह्यवरोाहायेव, यथा कथिहृचमारोरति पष्यफलेपारानाय a निषयोाजनं नापि पतमायेव। भमागखानिष्टादिकारिणं चन्द्रमसि नाखीलयुक्र, तस्मादिष्टादिकारिण एव चदश्धमसमारोा- शन्ति नेतरे । Tal तु संयमनं यमालयमवगाद्म खदुष्कृतान्-
नियमात्तेप सक्कव्या पुवपच्तदधचं व्याचष्ट | तथेद्यादिना। यमराजं पापिजनानां aad, इविषा स्त्रीणं पततीति say: | qaqa पण्य- बताभेव चन्द्रगतिरिति नियमाभावात् पर्यवेवथ्यं पापादेराग्यदा- wata फलं, festa पापिनां चन्भलाकदशनमपि नास्तीति पण्या- Yaw वेराग्यदाच्येश्वेति we, पश्चमाम्रोा cere इति नियमात् पापिनामपि प्रयमद्यलाकामिप्रा्िवायेत्याह। देहारम्भरति। पा पिनां खगभोागाभवेऽपि मागान्तसाभावाञ्वन्रगतिरिति भावः। सिडगन्तखच व्याचष्टे तुग्रब्द् cafe) संयममेयमलाके यमद्धता
६8 रतप्रभाभासिते। [खअ०श।पा०९]
रूपा यामीयौातनाः अन्य पमरोवेमं लाकं प्रत्यवरोारज्ति, एवम्भूते तेषामारोहावरोदहा Waa: | कुतः तङ्ूतिद्शंनात् | aut हि) यमवष्वमस्रूपा अतिः प्रयतामनिष्टादिकारिणं यमवश्यतां दशयति-
म साम्परापः प्रतिभाति are प्रमाद्यन्तं विन्तमेदन मूढं। अयं लका मास्तिपर दति मानो पनः पनवं्रमापद्यतेमे tfai ‘Saad सद्मनं *aarat दत्येवजातोयकश्च बह्व
यमवश्यताप्रात्तिखिङ्ख भवति ॥ सरन्ति च ॥ १४॥ अपि च मनव्यासप्रष्ठतयः fret संयमने पुरो यमाचन्तं कपूयकमविपाकं सरन्ति नाचिकेतापास्यानादिषु॥
{अपि च सप्र ॥ ९५॥ अपिच सप्तमरकारौरवप्रमृखा दुख्कुतफलोपभोागग्धमिलेन wim पेाराणिकेः, ताननिष्टादिकारिणः प्राभ्रुवन्ति, कुतस्ते चन्द्रं प्रा्रुयुरित्यभिप्रायः। ननु faagfat यमायत्ता यात- en ~ st ~ गाः पापकमाणेाऽनुभवन्तोति, यावता तषु रोरवादिषु अन्ये चिजगप्तादया नानाधिष्टातारः सरयन्त दति, नेत्या i
यातनाः खनुभूयावरोहन्तीलयेवं अारोाङावरोाहापिति याजना Gay च्या | यमवश्यता मत्वा गच्छतां | सम्यक् yeaa प्राप्यतडति Bucy: परसकषः, तदुपायः साम्परापः, aaa, विश्वत वित्तरागेख म मादात् प्रमादः Raat प्रति नमाति। स च बालाऽयं स्नीविन्तादिला- कोऽसि न परलेाकाऽस्तीति मानोसमे मम यमस्य बश्माप्नातीव्र्थः।
* जनानां यमराजं द्विषति Sto wie aio! † अपि सेति का० व्०।
[ख.द।पा०२] WIECH STATS | ९९९
TAG च तह्मापारादविराधः ॥ VE I
तेष्वपि ang नरकेषु aaa यमस्याधिष्टादलवयापाराग्यु- पगमादविरोाधः। यमप्रयुक्ता एव हि ते चिचरग्तादयाऽधि- Bat: MAA Il
विद्याकर्मणारिति तु प्रकृतत्वात् ॥ १७॥
पश्चाप्निविद्यार्यां वेत्य यथासो लोका ग सम्पूर्यते" दत्यख wre प्रतिवचमावसर श्रुयते, ‘aaa: Wart कतरेण च न तानोमामि लद्राष्छसषटदावर्तीनि शतानि भवन्ति जायख fa- यस्यतत् adie स्थानं तेनास लाके म सम्य्यते' इति aa तयोः पथारिति विद्याकमणारित्येतत्। कस्मात् प्रृतलात् | विद्याकर्मणी fe टरेवयानयपिद्यानयोाः पयोः प्रतिपत्ता प्रते । "तद् य इत्यं विद्: इति विद्या तया प्रतिपत्तये देवयानः vant: अरकोतिंतः, verge दत्तमिति कमं तेन प्रतिपत्तयः पिद्रयाखः war: प्रकीर्तितः, तत्क्रियायामयेतयाः ward
धापिनां यमवश्यतावादिविश्रषश्वुतिस्मुतिबलत् ष्ये व केच, इत्य विरेषश्रतिर्िद्िदिकारिविषयत्वेन ्याख्येयेति ata: a
QAI भाष्यं सबाधं fi
यदुक्तं मामान्तराभावात् पापिनामपि चन््रगतिरिति तन्न, टतीव- amaarcare, विद्याक्मयोरिति। मार्गे{दितयोक्यनन्तर टतीय- मामाक्िवमारम्भा्ं Baars: | रतयो विद्याकमेयेः पथिदय- साघनयोारन्धयतर्यापि सामेन ये नखा न VATA WHAT इतिरूपटटतीयसगं खानि भूतानि भवन्ति, क्रिवारत्ता Ae, तन
6 F
०६९ रलनप्रभाभाषिते। [ख ०द।पा०९.]
कतरेण च मेति ai एतदुक्तं भवति, येच न विद्याषाधमेन देवयामे qafuaar: नापि कमणा पिद यामे तेषामेष कद्र जन्तलच्तणोाऽसशदावतीं तोयः war भवतीति, away ना- निष्टादिकारिभिखन्द्रमाः wad स्यादेतत्, तेऽपि wefaa- मार्य ततोाऽवरूहय सुद्र जन्तुलं प्रतिपद्यन्ते cia, तदपि मासि, ्रारोहदानर्थकयात्। श्रपि च सर्वषु प्रयत् चद्धलाकं प्रा्ुवत्- war लोकः प्रयद्धिः सम्पू तेत्यतः wafacg प्रतिवचमं प्रस- च्येत। तथाहि प्रतिवचनं दातव्यं यथासा खाकोा न ay यंते | अवरो दाभ्युपगमादसन्पूरणोपपश्िरिति चेत्, न, अश्रत- त्वात् । सत्यं ्रवरोहारप्यसन्पूरण मुपपद्यते | Hag ठतोयसखा- शसङ्धीतनेनासन्पुरणं द शेयति “एतत् इतीयं खानं तेना- सा Sar न सम्पर्यतेः इति । तेनानारोहादेवास्दू रमिति aa श्रवरोदख्ेष्टादि कारिव्वप्यविभि्टले सति ठतोयखानोा- तथान येक्यप्रसङ्गात् । तशब्दस्त॒ शखान्तरोयवाक्यप्रभवामभ्र- षगमगाग्रदूामुच्छिनित्ति, एवे सत्यधिरृतापेः wera
पापिनां चद्धगद्भावाच्न््रगाकोा गन aqua इति ward) प्रति- पर्ताविति प्राप्तिसाधे cau) खपि च पापिनां weaat "असी शाकः GAT खत न ayaa’ इव्येत्यति वचनं विर प्रसव्येतेख- न्वयः खवरोडङादसपूरबमशुतं न कर्यं चुतहान्धापत्तेरियाद | नाश्र- तत्वादिति | वराइ Ua Sate स्यानं खल्यक्षमित्त are) खष- दाहस्येति | इममध्वानं पननिवतन्त डति ददादिक्षार्विमवरोडहा- ह्लरनिदादिकषास्णिमपि खवरोाहस्यायसिडत्वात् waafmeryary: | wuaafcfa मागान्तरोषकमबाधस्मृता सशब्द बाघखेयतः सान.
[ख ,३।पा ०९] श्राङ्गसत्रहाखवभाष्ये | or |
are) wawezisafaed ध्ये वै afecfuaar warerara wafa चन्धमसमेव ते सवे गच्छन्ति" इति। यत्पुनर्क्रं देद- errand सवं चन्द्रमसं गम्तमरन्ति पञ्चम्यामाडताविव्या- तिस्य नियमादिति ages |
न ठतीये तथापलम्धेः 11 ९८ ॥
न दरतोये स्थाने देदलाभाय पञ्चषष्यामियम श्राङ्तीना- मादर्तव्यः। कुतः, AQIS: | तथा छन्तरणेवाङूतिष्यानि- यमं व्िंतेन प्रकारेण दतीयस्थानप्रािरूपलभ्यते ‘nag सिषसख' इत्येतत् add स्थानमिति श्रपि च 'पञ्चम्यामा- छता वापः प॒रुषव चसा भवन्ति' इति मनुखशरोररेतुत्ेनाङति- wa संकौतंते न कौटपतङ्गादिशरीरदेतुलेन, wae ममुव्यजातिवचनत्वात्। श्रपि च पञ्चम्यामाडतावपां पुरुषवच- स्वमपदि शते नापञ्चम्यामा डते ` पुरुषवचस्तं प्रतिषिध्यते, वा- क्यस्य इर्थतादेषात्, तच येषामारोदावरोाषा सम्भवतस्तेषां पञ्चम्यामाह्तेा fe उद्धविग्यत्यन्येषान्त् fatarefaagrar ग्तागन्तरोपड्ष्टाभिरद्धिरंद Ba I
wer मागंलच्छक इति nee | खवमविग्रषश्ुतेमागाभावाजेति पूवं पच्च जदयं faca दतीयबोजनिरासाथें quay! aaafc- वादिना a
विद्याकरमभून्धानां छमिकोटादिभावेन madenfegat निर- न्तरजन्ममरडापलमयेनं डतित्ष्यादर KAU) Tana ऋंवमि-
are । ष्यपि चेति ॥ 6 # 2
७९६८ रतप्रभाभासिते। [ख ०।पा०१]
सय॑तेऽपि च लके ॥ १८ ॥
श्रपि च Gud लाकं द्रोणष्टटदयुखप्रष्टतीनां सीतादरौ- पदीप्रम्डतोनाञ्चायागिजलं, aq द्रोणादीनां याषिदिषये- arsfatife, veuarsiata योाषित्परूषविषये इ श्रया- ती नस्तः यया च तचाङ्तिष्यानादरो भवति एवमन्य- जापि भविव्यति। बलाकान्तरेणेव रेतःसेकं गमं धत्त इति ara efe:
SHAT ॥ Bo
अपि च चतुविि श्तग्रामे जरायुजाण्डजखेदजेद्धिष्वखचणे खेद जाद्धिष्णयारन्तरे णेव याम्यधमंमत्पन्तिदथंनादाङतिष्ड्या- नादरो भवति, एवमन्यज्ापि afaafa ननु तेषां wat शतानां Sea बोजानि भवन्ति च्रष्डजं जोवजमृद्धिष्छमितिः अच fafay एव श्तग्रामः श्रुयते ay षवतुविधलं श्त- गामस्य प्रतिज्ञातमिद्यचोाच्यते॥
मनष्यदेहस्याऽपि नाति सह्याजियम इत्याह | च्पिचेद्यादिना। विधिनिषेधरूपा्ंदये वाक्छभेदः स्यादि्यंः। अनियमे सतिसंवादाथे सधं | सयेतेऽपीति। लाक्छतेऽमेमति लाका भारतादिरक्तः| मस्यार्च- मप्याह। बलाकति।
agai ya जरायजानिच खेदनानि च उद्धिव्लानीति ae. त्ववदम्मेन aa awe, पि ti) खन्यच्राप्यनिदादिश्ारि- faed: | अनया sar चातुविध्यं क्यमक्तं अन्तरे चीण्ेवे्वधा- cafatiarfefa शङ्कान्तस्त्वेन सच्रमादन्ते। नन्वित्यादिना॥
[ष्बन्द।पा०१] णाङ्र ्रहादङ्कभाच्ये। । ०९६९
SHAME: संशाकजस्य ॥ २१॥ शश्राण्डजं जोवजमद्धिव्नम्' cars ठतोयेने द्वि्लश्ष्देभेव SCHAGIFE: छतः प्रत्येतव्यः, उभयोरपि खेदजेद्विव्वय- ग्डम्नद को द्भेद प्रभवलस्य तुखयलात्। खावरोद्धेदा न्तु विलच्णोा SPAR इत्यन्यत्र खेदजेद्धिव्लयेभद्वाद् दत्यविरोधः॥
साभाव्यापन्तिरूपपत्तेः 11 २९॥
दृष्टादिकारिण्खुनद्रमसमाषाद्य (तस्मिन् यावत्सन्पातमु- faat ततः सान॒श्रया अ्वरोादन्ति' Taq, अ्रयावरोहप्रकारः परौ च्छते | ततरे वमवरोश्चतिर्भवति श्रथैतमेवाध्वानं पुननिंव- तन्ते ययेतमाकाश्रमाकाशादायुं वायु्धंला धूमो भवति धूमे WAY Wages wal मेघो भवति Aart war प्रवषंति! द्ति। aa dna: किमाकाशादिखरूपमेवावरोारन्तः प्रतिपद्यन्ते fa वाकाशादिसाम्यमिति। तज प्राप्तं तावदाकाशादिखरूप- सेव प्रतिपद्यन्त दति। कतः, एवं fe afadafa, इतरया-
Stasi जरायुजं मनवब्यादि, श्रमिमद्धिय जयते डच्ताटिकं, उदकां मित्वा जायते यकादिजङ्ममिति मदः | संगाकःसखेदः।
रवं पापिनां म्यागतो विचायं सम्मतीषादिकाट्णिमवरोदेवि- wWaare| साभाव्या पत्िङपपत्तेः । यथेतमनेवं चेद्यक्तरीत्या यथा- गतं gaa पुननिंवरतन्ते, निश्त्ताखानुशएयिनः कमन्ते Kase: SA गताः खाकाणशसदटशा भवन्ति खाकागशसादृश्यानन्तरः पिण्डो- कता afaaafagufea: वायनेतस्ततश् नीयमाना बवायसमाभव- न्ति। सानुश्रयः सद्या वायुसमो भूत्वा घूम गतस्तत्छमा भवति, धूमसमा भूत्वाऽभ्समो भवति। अपो निभर्तीयभ्नं, मेहति सिद्तीति cheat मेघस्तत्समे भूत्वा ववषेधारादारा efudt प्रविश्य त्रीहियवादिरूपो
Bee - स्मप्रभाभासिते। ` [खअ०दे।पा०९]
Sau खात्। श्रुतिलचणाविषये च अ्तिन्याय्या नग wear, तथा Sarena war भवति' दृत्येवमा दीन्यच्तरापि तत्छरूपो- पपत्तावेव कख्यन्ते, तस्मादाकाशादिखरूपापपत्तिरिल्येवं प्राते ब्रूमः, आकाशादिसाम्ये प्रतिपद्यन्त दति । चच्मण्डले यदम्मयं शरीरं उपमागायेमारब्धं तदुपमेगच्ये सति प्रविखोयमानं खष्ममाकाश्रसमम्भवति तता वायोवंश्नमेति तते धुमादिभिः ama tia) तदेतदुच्यते "ययेतमाका्नमा कायना दायुमित्येव- मादिना। कुतः, एतदुपपन्तेः। एवं द्येतदुपपद्यते, न wWa- स्यान्यभावेो HY उपपद्यते | श्राकाशखरूपगप्रतिपन्ता च वाया- दिक्रमेणावरोारा नोापपद्यते। fayareratia नित्यबम्बन्ध- STH तत्ादृ श्छापन्तेरन्यस्तत्छम्बन्धा घटते | WIAA च लक्त- UAW न्यायमेव, श्रत आआकाश्नादितुख्यतापत्तिरेवाचाका- शादिभाव इल्युपचयंते॥ |
भवतीति सिडान्तगत्या gad पुवन्तस्युक्तिदयं संग्यनीजं aaa, पुवं anced sHeduaaia wane मागंल्तकत्वमि दुग्धं दधि भवतोत्यादिप्रयोगे भवति खतेविंकारखरूपापत्ते सुखधलवात् साटष्यापत्तिलश्तग्नीजं नास्तोति प्रत्धदाहरणसङ्गतिः। afore फलमिति पुवंप्तः। अन् शयिनां पुवसिद्धाका्ादिखरूपापत्ययागा- woafa सिडान्तयति। रवमित्धादिना। समाने भावे wat यस्य age: aaa साम्यमिति सुत्पदायेः। ct दछयेतदिति रतद्धव- नमेवंसाटृष्यरूपमेवापपद्यत Kaw! खनुश्रयिनामाकाश्रादिभ्यो नि- जंमनान्यथान् पप्चापि सादृश्यलच्तणेव्याह | आकाश्खरूपेति । संये- गलच्खामाश्नद्भाह | बिभुत्वादिति। भव्तिश्ुत्या संयागलच्तणाया- मनुवादः स्यादिव्य्चंः। विविधभूतसाम्बमवरोङे भवतीत्धनुसन्धाना- द राग्यमुपसंशस्ति। wa fay
[अर्शपा०१] शाङ्गर््रद्यदचभाष्ये। eer
नातिचिरेण faster! २९ 1
तजाकाच्रादिम्रतिपन्तो प्रागृब्रोद्यादिम्रतिपन्तेभंवति विशयः किं रोधे दीधे कालं पुवंपवखादृश्येनावखायान्तरोत्रसादृष्ं गच्छन्ति डताच्पमल्यमिति। तचानियमे नियमकारिणः णा- स्तसप्राभावात् र्येव प्राप्त ददमाद। नातिचिरेणेति। wa- aa काखलमाकाशादिभावेनावसखाय वषंधाराभिः सेमां qaarvafa 1 कुत एतत् विपरेषदब्रनात्। तथा fe arg दि भावापन्तेरनन्तरं विभधिनष्टि “श्रता वै खु दुनिंप्रपतरम्ः दति। तकार एकम्कान्दस्यां प्रक्रियायां wat मन्तव्यः दुनि- ष्मपतर दुनिंक्रमतर दुःखतरमस्मात् ओद्यारिभावाल्ञिःसरणं MAME: | तदच दुःखं निष्पतनं ada पूर्वेषु सुखं नि- quad दश्यति। सृखद्ःखताविश्रषञ्ायं faqqare का- लाखलदीचंतनिमिन्तः, तस्िश्नवधोा च्ररोरानिष्यन्तेदपभागा- सम्भवात्, तस्मात् ब्रीद्यादिभावापत्तेः wa कालेनाव- राः स्यादिति॥
mfafata | उक्त सटृश्यमपजीव्य लाके गन्तां चिरान्विर- मतिदशंनात् संशयं बदन् पुवपच्तयति। तच्रेत्यादिगा। अनियमात् कद्ाचिदिलम्बेन योन्यापर्तिरिति पृवेप््ठफलं, सिन्ते तु त्रीहि- यवादिभावादनश्नयिनां विलम्बेन निगंमनमिति विरेषादाकाशादि- भावाच्छीघरं निगम इव्यविलम्बेन योान्यापत्तिरि्यमसन्धामादेराग्य- दाष्छैमिति विवेकः। नन्वाकाश्रादिव्वनुश्यिनां खं ब्रीहियवषादिषु दुःखमिति दुःशन्दाद्धाति न चिरचिरजिगेमनमित्यत are सख. दुःखतावि्रेषश्चायमिति। अवधिः कालः।
SSR रलप्रभाभासिते | [ख ०२।पा० र]
अन्याधिष्ठिते पूवेवदभिलापात् ॥ २४॥
तस्िन्नेवावरोरे ्रवषंणानन्तरं waa ‘a ce व्रीहियवा श्राषधिवनस्तयस्तिलमाषा दति जायन्ते इति तच संशयः किमसिन्लेवावधेा खावरजात्यापन्नाः स्थावर सुखदुःखभाजा- ऽमु्रयिनो भवन्यादाखित् केचन्ञान्तराधिष्ठितेषु श्यावर- शरोरषु संस्ेषमाचं गच्छन्तीति। किं तावत् ard स्ावर- जात्यापनना स्तत् सुखद्ःखभाजेऽनुशयिनेा भवन्तीति कत एतत्, जनेम॑स्यार्थवापपत्तेः, खावरभावस्य च श्रतिखल्यो- रुपमागध्यानलप्रसिद्धः, पण्दिंसादियागाचेष्टादेः कमंजात- स्घानिषटफललापपन्तेः तस्मा श्मुख्यमेवानुश्रयिनां ब्रोद्यादिजन्-
अन्धाभिलापात् श्ुतिक्रमात् अखथयक्रमाशाधिकरणानां कमा Fry: | KW भूम वषैधारादयारा परतितास्तेऽनुश्यिने ब्रीद्यादिसाग्येन जायन्त डति ward: | खच जायन्त इति श्तेः पूवंचाक्राशादिवषन्तसाटण्ा- Ba संयमाद् । तजेति | afer ववषेसाटश्यानन्तरमिव्य्चः। दु- निष्पपतस्णब्देन चिरनिर्गमनलच्तणेक्का न यक्ता cea निर्ग॑मनमिति मु खसम्भवादिव्याक्तपसङ्व्ा पूव पत्तयति | किन्तावदित्यादिमा। खव पवं पर्ये ख्ावरत्वनिरत्तयेऽधिकारिणां waned, सिजान्ते ब्रीद्या- दिसंद्चेषमाकं ufceq यनलाघवमवेधम्धे्धेति fade: | नन देदह त्पत्या जीवानां जख स्यान्न खतः, ब्रोद्यादेखत न evafaaa ary, ख्यावरुभावस्येति । शस्यागमन्ये$नसंयन्ति' इत्याद्या खतिः। 'शसोरञ कमद्पयाति acai नरः Kara Efe: | ननु खमि पापा- भावात् कथं श्यावरत्वं ताइ | पञ्िति | सेमादुच्छिर्मच्तजसरा- म्रहावादिश्ब्दाचेः। क्रत्चंडिंसादेर्पि शिसालादिसामान्येन प्रत्ते
(Wexler | शङ्खम ब्रह्य AAAS) | O93
wiferaaa | यथा waft वा श्एूकरयोानिं वा चण्डाण- यानिं वेति मृस्यमेवामुशयचिनां afgrn तत्सुखदुःखानितं भवति एवं ब्रद्यादिजन्मापीन्छेवं प्राते ब्रूमः अन्यर्जीषैर- धिष्ठितेषु ज्रीद्यादिषु संसर्गमाचमनुशयिमः प्रतिपद्यन्ते म aga खभाजे भवन्ति पूवेवत्। यथा वायुधूमादिभावेा- ऽनुञ्जचिनां तत्संद्चेषमा चमेवं ब्रोद्यारिभावेाऽपि जातिशथावरैः खंदेवमातं । कुत एतत्, तददेवेद्यभिलापात्। कोाऽभि- खापस तदद्धावः कर्मवयापारमन्तरेण Wee यथाका- wifey प्रवषणान्तेषु न कञ्चित् कर्मव्यापारं yea ब्रोद्या दि जन्मन्यपि | AMA सुखदुःखभाक्तममुशयिनां। यत्र तु सुखदुःखभाक्तमभिप्रेति पराष्शति तत्र क्मव्यापारं रमणोयचरणाः कपूयचरणा ti श्रपिच मुख्येऽनुशयिनां ब्रोद्यादि जन्मनि ब्रोद्यादिषुलूुयमानेषु कष्डामनेषु भज्यमानेषु पथ्यमानेषु भच्छमाणेषु च तद्भिमानिनेाऽनुश्यिनः प्रवसेयः,
नँ शिस्यादित्यादिश्ास्रनिषिडत्वाकारेण दुरितापृवंकारित्वमविसड- मिति साद्या wis: । gat gq त्रोद्यादिभावेऽनृद्रयिनां न जन्मरूपः कमं विष्णेषपरामँ विनाचोक्तत्वात् पूरवेक्ताकाश्दिभाववदिति सि- डान्तयति । रवं win xatfeat | पुवेवदिति पदं cornea हेतव waa च व्याख्यातं, waa कमेविग्रेवपरामश्रपुवकमुच्यते तव्न- wf चतिरेकटद्न्तमप्याह | यच fafa! ata a ‘at at दन्रमलत्ति यो ta: feat feufs तद्गुपरव भवति'इति वाक्छशेषे । त्रीद्यादिषु प्रविष्धस्यानुश्यसङ्कस्य न दारारेतःसिक्पुदषयोगः खतः तदन्यथा- नुपपच्छापि जन्भञ्चतिनं मस्येव्याइ । पि चेत्यादिना | ब्रोद्यादिरू- 5 9
९७9 रुत्रप्रभाभासिते। [श ०दपा०९.)
a fe ओवा थच्छरोरमभिमन्यते स तस्िन पीयमानः प्रवसति दति प्रसिद्धं। तच ब्रीद्यादिभावाद्रेतःसिग्भावेाऽन्- ufaat नाभिलप्येत, wa. संसगमा चमनश्यिनामन्याधिषठितेषु ब्रद्यादिषु भवति। एतेन जने मुख्या्लं प्रति ब्रुयात्, उपभो- गस्थानत्श्च स्थावरभावख। न च वयमुपभागखागवं सावर- भावस्यावजामीमरे, भववन्येषां अन्तमा मपुष्यसामरयेन स्था- वरभावमुपगतानामेतदुपभोागयखानं। चद्रमसस्ववरोान्तोाऽ- नश्यिना न श्छावरभावमुपभुश्जत इत्या चच्छद॥
BEA चेन्न श्ब्दाट ॥ २५ ॥
यत्पनरक्रं पष्ुदिंखादियो गादष्णुद्ध माध्वरिकं कम॑ तख्या- निष्टमपि फलमवकल्यत teat म॒ख्यमेवेशटान॒श्यिनां ब्रीद्या- दिजन्मास्त तच UW कन्यनाऽन्थिंकति, तत्परिद्रोयते। न
पद दनाग्र देहिनामत्कान्तेर वश्यम्भावाद्रेतःसिग्योगा न स्यादित्यर्थः, waafa उक्तान्मानायापर्तिभ्यां। जायत इति श्रुतम ख्यायेव्वमन्- श्रये भोगायतनत्वश्च Ayre: प्रति ब्रयादिव्येः।. ननु ब्रीद्यादे. भंगायतनत्वानङ्ीकार पवाक्कश्चुतिस्मतिप्रटस्िबाध caaq arws a चति।
वेदिकं कमगरुद्धं न भवति शास््रविहितत्वादिति सां ude. यति | खयं धमं xaticat | at देशे प्रातःसायङ्गकते जीवनादि fafau छतमन्िषचं var भव्ति स रवाशुविर्ण्े मध्यराके मर्गा{द्.नमित्ते छतः सत्रघमा भवतोति निशेवः शास््रकसाध्य rat यंः। ततः किन्तचाड । शास्न्राच्चेति | ननया fear सोमे ra त्स गस्य विशेषविधिना नाधाऽ्र न ae: | ना{भिचरदिति निविङश्चे-
[ख०द३।पा०१] श्ाङ्यत्रद्यसूजभाव्य | ७६५
ज्रास्तरेतु लाद्ध माधमंविजश्चानस्य। श्रयं धमाऽयमधमं दति wraaa विज्ञाने कारणमतोद्धियलात् तयोारनियतदेश्का- खनिमिक्षलाख। यस्िन् रेभे काले निमित्ते चया war- ऽनष्टोयते स एव दे्रकालनिमित्तान्तरोव्वधमे भवति, तेन म॒ शओशास्तादुते धमौाधमंविषयं विश्रामं कस्यविदसि। श्रा- wie हिंसानग्रहास्यात्मका च्योतिषटामेा wa इत्यवधारितं, स कथमश्एद्ध दति waa वकं aa न रिंखखात् सवता- मीति श्रास्तमेव wafavat हिषामधमं इत्यवगमयति। वाटं, उन्छगंस्ह॒ सः, श्रय च्ापवादेाऽप्नोषोमोयं पश्रटुमाखमभेतेति Te गपवादयेख wafeafavad | awfaeng वेदिकं कर्म॑
भिष्टेरनुष्टीचमानवादमिन्यमामल्वाच्च। तेम न तस्य प्रतिरूपं फलं जातिख्ावरतवं। न ख अादिजन्मवरपि ब्रोद्यादिनग्म भविठमरति। तद्धि कपूयचरणागधिरव्यो च्यते, ने वमिह
मस्य पुडषायेत्ववत् निषिडङहिंसादेरपि कतु पकारकल्वाविरोधादिति ताइ | उत्गापवादयोरिति। यम्यैः काम्ये कमंजि ads acai- श रागतः vate: ayy विधित इति स्थितिः तथाच श्छनास्य क- afe निषेधापराधप्राबसख्यात् vee: स्यात् कत्वङ्हिंसादा तु विधित रुव प्रङ्तिवोाश्या | स च विधियदयुत्षग प्रापतं खनयंहेतुत्वं न बात ate WAAR न स्यात्, प्रवतकत्वे वा विधिर्मयेय स्यात, खता निरवका- at विधिः सावकाश्नमत्गंमविदितहंसादिषु स्थापयतोति। Ezy fatquree हि सात्वादि सामान्येन vefaayiaee | वसतस्तस्य रानप्राप्तडिसाविषवत्वादधिसायामप्ररत्तनाश्ुडत्वशडाबसर शति
nea | प्रतिरूपं दुःख्रू्पं तस्य ae नेति योजना इइ ब्रीद्या- 9 a2
०९६ रलप्रभाभासिते। [ख०द।पा ०९]
वैशेषिकः afacfuartife, ्रतखद्धख्चलात् सवलिताना- मनशयिर्मां त्रीद्यादि संक्षेषमाच्रं agra दत्युपचयंते ॥
रेतःसिग्योगेाऽथ ॥ २६॥
इतश्च त्रीद्यादिश्देषमाजं agra यत्कारणं Menfz- भावस्यागम्तरममुन्रयिनां रेतःसिग्भाव श्रायते “at at नमसि यो रेतः सिञ्चति age एव भवति! <fai न वाच मख्य रोतःसिग्भावः सम्भवति । वचिरजाता fe प्रा्षथोा- वमे रेतःसिग्भवति कथचमिवामुपचरि ततद्धावम्मानान्ना- गगतेऽनुश्रयी प्रतिपद्यते। at तावदवश्यं रेतःसिग्याग एव रेतःसिग्भावेऽन्यपगन्तवयः तदत् तब्रीद्यादिभवेाऽपि त्रीद्या- दियाग एवेव्यविरोाधः ॥
योनेः WAC ॥ २७ ॥
अथ रेतःसिग्भावानन्तरं यामा निषिक्र tafe aracfu- रोरमग् ्रयिगामगुन्रयफलापभागाय जायत TATE श्रातं
ययिना,
दिभावे कशिदधिक्षारः कमपरामश्ं नाको । wa ब्रीद्यादि- भावान्तरं रेतःसिग्भावः ya | तचाब्रश्यानु भ्रयिना रेतःसेककट- त्वाया गाद्या गमां वाच्यं तदद्नुशणयक्रमेऽपि योग रख्वास्येयः, न्ययोा- पक्रमेःपसंहारयेः विरोधः स्यादिति मत्वोङ्कमि्विरोध डति याने प्ररीरश्ुतेनं ब्रीद्यादिग्ररीरत्वमनुद्रयिनामिति सुभजार्थैः।
प्रवं कर्मिबं गब्बामतिसंसरो.दुवौर श्लुन सन्धानात् कम॑ंफला-
[अ०द।पा०१] श्राङ्गरत्रह्मदचभाय्ये | eee
‘az य TE रमणोधचरणाः' इत्यादि, तस्माद प्यवगम्बते नाव- रारे ब्रीद्यादिभावावसरे तच्छरोरमेव खुखदुःखाज्वितं भव- तोति, तस्मात् ब्रौद्यादि खंकनेषमाचमन्ज्नयिनां तच्ल सेति सिद्धं ॥
इति ओ्रोमश्छारोरकमीमांसाभाये Ma TAMA TAT दतीयाध्यायस्य प्रथमः ATT il
दे राग्यतच्वच्चानसाधनं fexfafe पादाचंमुपसंहरति | इति fas- मिति॥
इति ओीमत्पस्महंसपरसित्राजकाचायं मद्र विन्दानन्दभमवत्- पादलछता शासेरकमीर्मासाय्याखायां भाव्यरन्नप्रभायां टतीयाध्या- वस्य प्रथमः पादः |
ॐ परमात्मने ममः
~° +र 0०
सन्ध्ये Sarre हि ॥ ९॥
श्रतिक्रान्ते पारे पञ्चाग्रिविद्यामदाइव्य Maw संखारगति- प्रभेदः प्रपञ्चितः, CATHY तस्यैवा वस्ाभेदः प्रपच्यते | ददमाम- मन्ति ‘a यच प्रखपिति, Tom न तत्ररथानरययागान पन्धाने भवन्ति अथ रथान् रथयोगान् पयः जते इत्यादि । तच संश्रयः fa प्रबोध इव खभ्नेऽपि पारमार्थिको efecr-
ॐ» वेदव्यासाय नमः|
सन्ध्ये efecre fe | उक्वेराग्यसाध्यस्तत्वंपदार्थंविवेका वाच्छा- चच्ानसाधनमस्मिन् पादे निरूप्यत इति पादयोादहंतुसाध्यभावस- gfaary) ख्तिक्रान्त इति | साधगविचासर्ल्वादेवास्य पादस्या- fared agfa: | स्मिन् पादे न स्यामतोऽपीव्तः प्राग् रेश्डत्वेग प्रथमं जिन्नासितत्वंपदा्थाऽवस्ादारा विविश्यते, तदारभ्यापाद- समामे विं यस्तत्पदाचविवेकः, at qe गत्यागतिचिग्मया बाय- दवद््ा मिरूपिता तदनन्तस्भाविनीं antag went विषयी- छ्य तज GH CUA संशयं वदन् पुवपर्त- gs योजयति तजर संश्रय xara) खप्ररथादयोा जाग्र जथादिवत् श्यावहारिकषसन्ताका उत खक्विरजतवत् प्रातोतिका इति dware:; खारम्भाधिश्ररये wage पारमायिकत्वनिषेधा- दिति aaa) खभ gare जाम्रदत् खभ्राण्णोवस्य विबेकासिदधिः
[अ०३।पा०२] शाङ्य्रद्मखचभष्ये | eee
राखिन्मायामयोति। aa तावत् प्रतिपद्यते सण्ध्ये ष्टि रिति। सन्ध्यमिति qwerrared वेदे प्रयोगदशंनात् “न्ध्यं ald area दति । इयाखाकस्यानयोः प्रबाध- सम्पसादस्थानयोावेा सन्धा भवतोति सन्ध्यं तस्मिन् ay ara तथ्यङ्पेव छष्टिभवितुमरंति। कुतः, यतः प्रमाणण्डता ufata- ATE श्रय रथान् रथयागान् पथः wa’ इृत्यादि। सहि कर्तति रापसंहारादेवमेवावगम्यते।॥
निमातारं SH पुत्रादयश्च ॥ र ॥
afa चैके ्राखिनाऽसिन्ेव सन्ध्ये ख्याने कामानां faarar- रमाद््मागमा मनन्ति "य एष सुप्तेषु जागति कामं कामं पर-
सिद्धान्ते प्रातीतिकटृ्यसाचितया विवेकात् qdenfayfufafc- ति us| Haar सवन्दरियोपसंहारादेतह्लोकाननुभवे सति वा- सनामाचेडडरमं लाकं सरतः कमेनलाुदये मानसपरलाकस्पूति- रूपः ant भवति, ase लाकदयसन्धा भवतीति सन्धयः |: | तथाच तिः "तस्मिन् aay श्यामे तिष्ध्रेते उभे शाने पश्यति ecg परस्सेाकस्यान्खः इति saan कादाचित्क cea गि्यखभ्रस्य प्रनाधखभ्स्य प्रवाधसम्रसादसनज्धिभिवत्वमक्ं। Baia मव्धचसया- दयजन्यरूपाटिसाच्तात््ार्वत्वं परलाककद्श, द् वच्च्तराद्यजन्यत्वं मव्थेणा कलच्तशद् Siete WIAA लोकद यस्परशित्वात् नित्यखम्न- wa लेक द यसब्धयत्वं य्रामदयस्पिंमार्गंस्य तत्सन्धत्ववदिति श्थाच- Wa | न केवलं Ba Awa शथावडहारिकसत्त्वं किन्तु सकटंक- त्वाद् पीद्याह | स fe कतति।
faq खम्रार्थाः स्याः पाच्रनिमितत्वात् अकाश्रादिवदिति oat. uate | पि श्न्यादिना । efcarng ywacarfacufa | afer-
_ ese रन्रप्रभाभासिते | [aeglatee]
षो fafaare: इति । qargay aw कामा अभिप्रेयन्ते काम्यन्त इति । नमु काम्रब्देनेच्छाविशेषा एवेच्येरन्, म, “तायुषः TAIT SHY दति प्रहत्य WA कामानाग््ा कामभाजं करोमि' इति प्रतेषु तच पुच्चादिषु कामश्रब्दस्य अयुक्रत्वात् । प्राञ्चं चैनं निमातारं प्रकरणवाक्यशेवा््वा प्रतोमः | प्राज्ञस्य WMS प्रकरणं “ayy धमंदन्यज्ाधमीात्' इत्यादि । तदिषयएव च वाक्यशेषोाऽपि--
"तदेव WN AGW तदेवागडतमुच्यते |
afaerat: fear: सवे तदु नात्येति aaa’ इति yraaeat च ङट्िस्त्यदूपा समधिगता जागरिताञ्रया तथा ayaa efedfagquifa | तथा «af: ‘war खल्वा- जागरितदेश varay दति यानि Wa जाग्रत्पश्यति तामि aya? इति खप्रजागरितयोाः समामन्यायतां वयति । तस्पात् तथ्यरूपेव सन्ध्ये fafa प्राते WATE ti
मायामाचन्तु AAT TRAST ॥ रे ।
तुशब्दः we व्यावर्तयति । मेतदस्ति aqn सन्ध्ये ष्टिः पार- मार्थिकोति | मायामय्येव सन्ध्ये षिन परमाथगन्धोाऽप्यस्ति |
व्यादिना। यः wag करयेषु जागतिं तदव शुक्रं खप्रकाशं WHAT: | SAY MUU: समानदेग्रलश्रुतेरभेद खुतेख THA तात्पयंमिला च | अया खल्वारिति।
खप्ररथादयः प्रातीतिकाः जाग्रधादो कूष्यसाममरीं जिनादद्ला- ष्छुह्िरूप्यादिवदिति सिडान्तयति | que इत्यादि मा। चिग्मावनिषराऽ-
[०६।पा०९ WECHAT TATE | ect
कुतः, कारयैनानमिव्यक्रखरूपलात् । न हि areata परमा्थ- व्टधर्मणामिव्यक्रखरूपः खभ्रः। कि पुनरत्र areata, रे्रकाखमिमिकसम्पत्तिर बाधश्च । न fe परमाय॑वस्तुविषयाणि देश्रकालनिमिन्तानि अ्रवाधस GH सम्भाव्यते। न तावत GR रथादीगाम॒चिता gu: सम्भवति, न *तावत् dad Suse रथादयोऽवकाशं BATA स्यादेतत्, aes ur खभ्रं द्रच्य- ति दिक्ान्तरितद्रययदणात्। ewafa च श्रतिः वददिदंहात् ai वदहिःकुखायादग्टतञ्चरिला स faa saat aa कामम्ः tf fafanfarmaicy नानिषक्रान्ते sit सामज्नस्यम- matafa । नेत्युच्यते, न हि Gea AAT: चणमाचेण याज- मन्रतान्तरितं देशं wig विप्यतश्च ततः सामथ्यं vara | कचि प्रत्यागमनवर्नितं खभ्रं आवयति ‘gray शय्यायां अ्र- चाना निद्रयाभिभृतः ay पञ्चाखानभिगतञ्चास्िन् प्रतिबद्धः दति । देडाखेदपेयात् पञ्चः लेव्येव प्रतिबुध्येत तानसावभिगत दरति ङर्ष्वेव त॒ प्रतिबुध्यते। येग चायं देदन देशान्तरमञ्नु- वाने मन्यते ‡तमन्ये पाश्वस्थाः waada एव पश्यन्ति यथा-
विद्या चित्तावच्छेदेन नीवे$पि स्थिता स्याद्याक्षारा मायेति खवभा- व्ययो दक्तमा याविद्योार्मेदच्नापनाथमाचपदेन सति प्रमात्य॑नाध्यतव- रूपस्य व्यावहारिकसत्त्वस्य निरास उक्तः कात्लपमच जायति पाक- VSAM, तच्जन्धत्वं परमाचेवस्तना जाग्रद्थंस्य कायस्य wa: सत्यत्व- वापकः तदभावं aa विडयोति। न तावदित्यादिना dea ayta,
* तावदिन्यस्य स्थाने Cifa वधे का०। + शय्या यामित्यस्य स्ानेऽद्येति वधेन काग Fo | ‡ waqnaredan इति ade are |
6 प्र
ocx स्तरप्रभाभासिते। [ख.दे।पा०र]
गतानि चायं Satie खमन Tafa म तानि तयाश्धतान्येव भवन्ति, परि धावंखेत् पथ्येष्नागदस्तश्डतमर्थमाकलयेत्। द्भ ति च श्रुतिः अन्तरेव देहे ad स यचैतत् खप्रयाचरतिः TAHA “खे शरोर यथाकामं परिवतते' टति। श्रतख we- पपन्तिविरोधाददिःक्लायभरुतिनणी यास्यातव्या ‘afetta gwucaagicar इति या हि वसन्नपि श्रौरेण तेन प्रयाजनं करोति ख बहिरिव शरोराद्धवति दति, खिति- गतिप्रव्ययभेद् ऽप्येवं सति विप्रलम्भ एवाप्येपग ाब्युः, कालवि- संवादोाऽपि च aH भवति रजन्यां Gat वारं भारते aw मन्यते तथा सुद्कतंमाजप्रवतिंनि खभ्रे कदा चिद्ष्न् वर्षपुगान- तिवाहयति । निमित्तान्यपि च aya बुद्धये aay वाबि- तानि विद्यन्ते, करणापसंदहाराद्धि नास रथादि ग्रहणाय wy- रादीनि सन्नि, रथादि निवंतनेऽपि gatsea निमेषमात्रेण सा- मथ्यं दारुफिवा, बाध्यन्ते तेते रथादयः ayer: प्रबेधे, Gy एव चेते सुलभवाधा भवन्ति आशन्तयोव्यभिचारदूर्भनात्, रथाऽयमिति fe कदाचित् an निर्धारितः चणेन ATE: सम्प-
पयतु गन्तु, विपरयतुमागन्तु, आवयति प्रबद्धा जमः, wegen प्रतीति Wa: | रतत ad यथास्यात् तथा यच्रकाले खप्रष्यारशच्चा चरति तदा WUC यथे चरतीव्यथः। वहिरिवेति कुलाय- दात् वश्िरिवाग्रत wan चरित्वा यर कामं यचेषटमीयते faw- cata: | Taare! at होति देहाभिमानोनत्वगरेम afe- Batwa fawciiwa cau: | ws ofa खतियक्तिभ्यां खत रव खप्रं ada: | विप्रलम्भा विखम्भः, यग्यल््ाभावमक्ता काला-
[खअ०द।पा०२] श्या द्रष्ट ब्रद्यरूकभाय्ये | ; ७८
ua, मनयाऽयमिति वा निधारितः wea se: | स्ष्टञ्चाभावं रथादीनां WH आावयति शास्तं "न aq Tar a Tuam 4 पन्थाना भवन्तिः cafe) तस्माग्मायामानं @ycwt i
wang fe अतेराचक्तते च तदिदः ॥ ४॥
मायामाचल्रात् afe म कञ्चित् खप्रे परमा्थंगन्ध दति, नेत्युच्यते । away हि aa भवति afar: साध्- साधुनेः। तथा fe श्रुयते "यद् कमसु काम्येषु fad wag पश्यति । wafg तच जआानोयात् afer autres’ cia तथा ‘aed ष्णं रष्णदन्तं Wels स एनं न्ति" दृत्येवमादिभिः खभ्रैरचिरजोविलमावेद्यत इति श्रावयति। आचच्तेच खप्रा- ध्यायविदः 'कुश्चरारोादणादौनि ag धन्यानि खरयागादी- न्वधन्याजि' ईति, मन््देवताद्र यविशेषमिमिन्ताञ्च केचित् खभ्नाः सत्यार्थगस्धिनेा भवन्तीति मन्यन्ते, तचापि भवतु माम ख्च्य- मानस्य AGA: wad, Wana तु स्तीदश्र॑नादे भवत्येव वेत्थ
भावमाच् कालेति अत्र राजिसमयेऽपि केतुमालादिववीन्तर वासरो भवति इति भार्तददक्तं।
पुवं पच्तामुमानानां जायदथयंदृषान्ते क्तमसामस्रीजन्यलमनबाधयेो- wma उपाधिरिति खचरतात्मयं ane सान्तिमातच्त्वे तत्सचिता- sre: स्यान स्यादिति weracea सथान्तरं awe) माये- व्ादिना। aia दोवतानु्रदेणाषधिसेवया वा Eq गटव्यसुचका- aa oat स्यरि त्त आह तच्रापि भवतु मामेति | eae ear.
सर्पि खक्तिरूप्यस्य सव्यतादश्रंनादितिभावः। यथा कविदाराना- 5 घछ2
eg रस्ल्नप्रभाभासिते। [ख०३।पा०२
ब्राध्यमानलादित्यभिप्रायः। तस्मादुपपन्नं VI मायामाजलं। यद्क्रमाह होति तदेवं सति भाक्रव्याख्यातग्यं, यथा खाङ्कखं गवादीनुदतीति निमिन्तमाजत्वादेवमृच्यते न तु प्रत्यत मेव लाङ्गलं गवादीनुद्रहति, एवं निमित्तमाचलात् gar रथादीन् जते ख fe क्तेति चाच्यते न तु भ्रव्यच्चमेव सुपर रथारीन् खजति। निमित्तवन्स्य रथादि प्रतिभान- जनिमित्तमेादचासदशंनात् तज्िमित्त्डतयोः सुक्तदुष्कतयोाः कटं लेनेति amet अपि च जागरिते विषयेद्धियसंयागादा- दिव्यादिच्यातिव्येतिकराखात्मनः खयंच्यातिष्टं इषुदुंविवेष- नमिति तद्धिवेचनाय ay उपन्यस्तः, तच यदि रथादिषष्टि- वचनं अत्या नीयेत wasgrfag म निणतिं स्यात् | तस्माद्र ाद्यभाववचनथत्या रथादिषषटिवचनं *भाक्रमिति व्याख्येयं,
कुलस्य मवादिजोवननिमित्तत्वं am खमप्रमक्तरुटृ्डारा arefs- निमित्तत्वं नतु कुम्भ प्रति कुम्भक्ारस्येव aa ques साम- ग्यभावबाधयोशक्तल्वादिव्यादइ | यदुक्तमिव्यादिना। तथा wave सकटंकत्वं मुख्यं नास्तीति wafafatcfs भावः, स्तितात्यये- विराधाञ्च न खप्रसत्यतेव्याषह। अपि चति। afaac: aye श्त्या तत्मरतयेत्ययेः। नागरितादविषेषादिति भावः। फलित- माह । तस्मादिति। रश्तेनेति भाक्त्वेनेत्यथयः। डितीयसनक्तप्राद्- काट त्वद्ेतुरपि eng किं श्रतिसिडः उत प्रश्नस्य सर्वेश्वरत्वात् सिः, नाद्य इव्याश्। यदुक्तमिव्यादिमा। खयं विष्व muey faase Be, खयं वासमया दृं निमाय, Ma भासा खीयबदङ्धिरत्या waa ज्यातिषा खरूपचतन्येनच्र खप्रमनभवतील्यथः। न कवखं wyY-
ee विय षषषषणीणी ि
* भक्रयेति ate ade |
[wea ateR] WIFTATSAM | ery
एतेन निमाणश्रवणं व्याख्यातं। aan प्राज्नमेनं निमातारमा- wafer इति, तदप्यसत् श्रुत्यन्तरे “खयं fave खयं निमाय खेन भासास्वेन च्यातिषा प्रखपिति' दति जोवव्यापारश्रवणात्। दृहापि च शय एष way जागर्ति दति प्रसिद्धानुवादाष्नोव एवायं कामानां निमाता सङ्करे, तस्य तु वाक्यशेषेण तदेव शरक्रन्त द्र द्यति जीवभावं व्यावल्यं ब्रह्मभाव उपदि श्ते, ‘aw- मसिः इत्यादिवदिति न ब्रद्मप्रकरणलं विरध्यते। न चास्नाभिः खप्नेऽपि प्राञ्व्यापारः प्रतिषिध्यते, तस्य स्वेश्वरलात् सवा खथ्य- वशा सखचिष्टाठटलापपक्तेः। पार मार्यिकनस्त नायं सन्ध्याश्चयः सगा वियदादिषगेवदित्येतावत् प्रतिपाद्यते न च वियदादिषगं- स्याप्याल्यज्तिकं सत्यत्रमस्ति, प्रतिपादितं हि .तदन्यलमारम्भण- शब्दादिभ्यः, इत्यच समस्तस्य प्रपञ्चस्य मायामाचलवं। प्राक षं श्रह्मात्मदश्रमात् वियदादिप्रपश्चो व्यवख्ितरूपा भवति, सन्ध्या- त्रयस्तु प्रपञ्चः प्रतिदिनं बाध्यत tear वेशेषिकमिदं सन्ध्यस्य मायामाचत्वमदितं ॥
४ "गीरिषा
दार ण्यके नवस्य खभ्रकटटेतलवं खतं किन्त काठकेऽपीव्याहइ। eer पोति। वाक्त ब्रद्यप्रकस्शविरोध इव्त खा | तस्य fafa | र्वं तोः अ्तिसिडत्वं .निर्स्य दितीयमङ्गीकरोति। न चासमा- भिरिति) तरिं देतुखिडेः खभ्नस्य सत्यत्वमि्यागद्धा aad यावहारिकं पारमा्यिंकचखेति विकथ्य व्यवहारकाले बाधदश्ंनात् नाद्य KATH । मारमार्थिंकस्लिति। fen? दान्तस्य साध्यवैकख्यमित्याह | न चेति । कर्शं are जाग्रता fates कथन Ka प्रतिभा. सिकत्वमित्याङ । प्रागिति॥
रह् रुन्प्रभाभासिते | [खअ.द।पा oz}
पराभिध्यानात् तु तिरोहितं तते द्यस्य बन्ध- विपर्यये ॥ ५॥
अथापि स्यात् परस्यैव तावदात्ममेऽभोा जीवेऽगरेरिव faafay:, ata सति यथाग्रिविस्फुलिङ्गयोः समाने द दन- प्रकाश्नशक्रो भवतः एवं जोवेश्वरयारपि ज्ञानेशर्यग्रक्रो, ary aaa साद्कस्पिको wi रथादिरषटिर्भवियतीति, wired) safe जीवेश्ररयोर शां भोभावे प्रत्य्षमेव नोवे- खरविपरौतधमत्व, किं पनर्जोवस्येश्चरसमानधमंलं area म मास्तोति, विद्यमानमपितु तत् तिरोहितं, श्रविधधाव्यवधा- मात्। तत्पनस्तिरोदितं खत् परमेश्ररमभिध्यायता यतमागस्छ wattage तिमिरतिर क्कतच्येव दृक्बक्तिरोषधवोयौ - erases dfege कद्यचिदेवाविभंवति न खभावत
पूवे कप्तसामख्छभावात् EN मायेगयुक्तमयुक्तं सङ्गलूपमाजेबापि स- त्बटषटिसम्भवात् इति शङ्कं aan परि्रन् सुच व्याचष्टे quia स्यादित्यादिना | सत्सङ्कल्पस्य fe सङ्कल्पात् खट्टिः सत्या भवति गी. वस्य त्वसत्यसद्ल्यत्वं प्र्च्तमिति परिहारार्थः तहिं विरडधर्मव- स्वाष्नी वस्मे खरत्वं नाख्ये वेति wes | किमिति । माश्तीति न किन्वा- aaafe , सत्यनसोखस्प्रसादात कस्यचित् व्यत rari न नाल्तीति। विधूतध्वान्तस्य निष्पापस्य संसिङधस्याणिमादिविशिषटस्ये- au) ब्रद्धवाहमिति देवं wit साक्षात सवपाशानामवि- खादिक्धेप्रानामपहानिरपच्चवन्लद्धुयो भवति। sae शेग्रसत्का- यनग्नमरयात्मकबन्धध्वस इति निगुदविद्याफलमुक्तं सगुडविद्याषष-
[खअ.दे।पा०२] श्राह्रब्रह्मसुचभाष्ये | ७८७
एव खवंषां जन्तूनां, कुतस्ततो fe ईराद्धेतारस्य ae बन्धमाच् भवतः, शरस्य खद्ूपापरिज्नानादइन्धः तत्छरूप- परिञ्चानान्त् are: तथाच श्रुतिः 'न्नाला देवं खवेपाज्राप- wie: We: केषरेजकाष्टल्युप्रहाणिः। तसाभिध्यानात् ard ead विश्रेश्रयथे केवल श्रप्तकामः' caaarar |
देदयेगाद्ा TST ॥ ९ ॥
e e mA BS BAIA पनर्जीवः aTaraia एव संस्तिरकछतज्ञाने खया वति ww en e ~ भ aaa ज्ञानश्वययार तिरछततवं विस्यलिङ्गस्येव द ₹न- प्रकान्रयारिति। उच्यते सत्यमेवेतत, साऽपि तु Mae ज्ञानेश्- यंतिरोभावा ` देदयागादेरेद्ियमनोबद्धि विषयवेदनादिया- गाद्धवति। अस्ति चाचापमा यथाग्नेदंदनप्रकाशनसम्यनस्याप्य- रणिगतस्य ददनप्रकाशने तिरोाभवतः, यथया वा भस्मना- SIG, एवमविद्याप्रव्युपस्वापितनामङूपकतदे हाद्युपाधियेो- गात् तद् विवेकभ्रमृता Mae ज्ञानेश्वयंतिरोभावः। वा- ज्रब्दा जोवेश्वरयारन्यताशङ्ूाव्यादरत्य्यंः। नन्वन्य एव शीव
aw तस्येति | परस्याभिम्ख्यनाहयदय ध्यानाद्रन्धमेन्लापेच्तया मन्न्ाक्त्ानिदयापेच्तया वा cata विश्वेखर्यमणिमादिरूपं weew- पाते सति fesce भवति तद्धागगनन्तरमात्मन्नानात कवा Fa- Way खाप्तक्ामः प्राप्तखयंन्यातिरानन्दा भवतीति कममक्तिरिव्ययैः॥ उक्तंखयतिराभावं देहाभिमाने छेतुरिति away at, तन्नि. स्स्याद्रइगमाङ। कस्मादिति Paracas ataxia afa-
eee स्लप्रभाभासिते। [ खण१।पा०९]
श्रादस्ठ तिरख्कृतज्नानेशर्यलात् किं दे रयोगकण्यनया । ने- त्युच्यते, म Was जोवसयेशवरादु पपद्यते शेयं देवतेचतः दल्युपकम्य “अनेन MAMTA CAAA जीवस्य WAIT ‘aga स Rall awate तकता" दति च Nararafzaar- MUMS, WasAyY एवेश्वरात् जीवः खन् दे्यागात् fatr- हितज्ञाजे श्या भवति, श्रत न साद्ःख्िको Maw खम्ने रया- रिशष्टिसिद्धिघेटते। यदि च arefaat aa श्ष्टिखिद्धिः स्यात् नेवाजिष्टं कञ्चित् खभ्रं पश्येत् न fe कञ्िदनिष्ठ सङ्कल्पयते । यर्पुनरक्रं जागरितदेश श्रतिः GIs ways श्या- पयतीति न तक्छाम्यव चनं सत्यलाभिप्रायं खयंञ्या तिषटूविरोघात्, aaa च खपे रथाद्यभावसछ दर्शिंतलात्, जागरितप्रभव- वासमानिमिन्तवात् त खप्नसख तन्त॒ल्यनिभासलत्वाभिप्रा्यं तत् । तस्मादुपपन्नं VA मायामा चतं ॥
तद्भावे नाडीषु तच्छरतेरात्मनि च ॥। ७ ॥
खभ्रावस्या परोक्ता सुषुप्रावस्येदानों परो च्यते । तचेताः
तावर्यं साधयति। saa इव्यादिना। जीवेस्येखरत्वमकोलत्ा- वरकर्पनात्परमन्यत्वकल्यने चाशङ्खगसद्धाथ Be निर्स्यति। नग्वि- त्यादिना | खप्रेऽप्यालाकादः Gas नाय्रतीवात्ममनः खप्रकाशत्वमस्फटः स्यात् प्रातिभासिकत्वे त्वाजकेद्ियायसक्वेऽप्ययापरोाच्यमामन्यातिष wife we सिध्यति, तस्माद््रादि साग्यवचमं खप्रस्य जायत्तु्य- भागामिप्रावमित्थंः ॥
रवं बादाकरयाप्ररमे सति मनेवासनेदीपिताविद्याविलासात्मकं
[अ.2।पा०२] णशाङ्गसब्रद्यदक्भाष्ये | ७८९
syafarar: gaat भवन्ति । कचिच्छरुयते "तर् यत्रेतसृततः समस्तः सम्य सन्नः ay न विजानातिश्राग्ररतदा ATTY Git भवतिः इति । sara तु नाडोरेवानुक्रम्य maa ‘atfa: प्रत्य वप परौतति aa’ इति। तथान्यचापि नाड़ोरेवानुक्रम्य "तासु तरा भवति यदा सुप्तः खभ्रन कञ्चन पश्छति श्रयाद्खिन् प्राण इवेकधा भवतिः दति। तथान्यचापि "य एषोऽन्तशंदय श्राकान्न- स्तस्मिन् शेतेः दति । तथान्यच “सता सोम्य तदा सम्पन्नो भवति खमपीता भवति! इति। तथा प्राज्ञेनात्ममा सम्परिव्वक्रा न वाद्यं किञ्चन वेद नान्तरम्, दति ख) aa संशयः किमेतानि नाद्यादीमि "परस्यरनिरपेलतया faafa सुश्चिग्यानानि श्रादाखित् परस्मरापेतयेकं gfaurafafa । किन्तावत् ara भिन्नानोति। कुतः एकार्थलात्। न हि एकाथौनां कचित्
खप्रमात्मनः afam खयंज्येोतिःख्वथं विचायं परतियोाग्यनुयोगिभाव- सङ्गत्या खप्रावस्मनालयात्मिकां सषुिं विचारयति । तदभावेा- नादोषु तच्छरतेरात्मनि a) तदेतत् qd यया स्यात् तथा। यच काले प्तः BAR: समस्ता निर स्तवाद्यकरगा मनोलयात् सम्यक् VAT व्यर्थः St aA ASIA नाडीपरमात्मनोख समचचयथुती ae) Beata). प्ररमात्ममाचशतीसाहइ | तथा- न्येव्यादिना। नाडीपुरीतद्रद्यघ्च सप्तमीश्रुतः समृचयश्चतेख संग्र ware तच्रेति। ward स्थानविकल्याव्नीवस्य तब्रद्यात्मेक्यानि- aq: सिद्धान्तं नाडीभिः qtiad गत्वा afe ब्रद्धण्येव wa इति समश्चयात् afaaa इति fate) रकपुरोाडाशयत्वं व्रीहियव- Aes नाय्यादी नामेकस्मिन् खापरू्पाय निरपेत्तश्धानत्वन्तु कुत स्यत ere) नाादोनाश्वेति। सति ब्रह्मणि ढतीयाश्रुतेनं सप्त
* परस्य्ररनिरपच्ाशोति ade are | 51
१९. रन्नप्रभाभासिके। [च्चन्शे।वा०]
परस्य राप्यं द् ते त्रोहियवादी्मा | गाद्ादरौीनान्चैकार्थता Bq Tara 'नाडोषु पता भवति oCiafa wa” शति च तज तच सप्तमीभिर्ेशस् gear गम् मेवं सति सप्नमीनिरने दश्यते “सता सोम्य तदा awar भवतिः इति, भेष दाषः, जापि सप्तम्बथंस गम्यमानलात्। बाक्यश्र्े हि तजायतकैषो Ma, सद् पखपंतिः CATE | “अन्वजायतममसशन्धा प्राश्मेवाक- saa’ दति प्राणशब्देन तच प्रत्य सत उपादानात्) आआयतनश्च सप्तम्यर्थः, सप्तमीनिरदेाऽपि तच वाक्मश्रषे Twa, “सति सम्पद्य मग विदुः सति सम्पद्यामह" इति । सवच च वि- शेषविश्ञानापश्रमखचणं gad न विञ्चिव्यते। तसमारेकार्थवा- स्राद्यादौनां विकच्येन कदाचित् किञ्चित् खानं सखापाया- पश्पतोत्येवं प्राप्ते प्रतिषद्यते azar नाङोषु sania चेति । तदभाव इति तच्छ प्रटतस्य खप्नरदभनस्याभावः
मीति शङ्खा्थः। खायतमश्रब्दन्तु GATE: आधारत्वं गम्यत CATT) नेष दोष दति । खन्यवावश्यादये आगन्ता जीवा विश्रान्तिखानं प्रा स्यं agenesis खषुप्नाविथैः। anatase निरपेक्ताघारलव- भागादिकल्य area: | कदाचित् सम्चिद्धापि नाद्यादीनां खानत्व- मिति न सम्चयश्रुतिविरोाध इति पुवंषक्ार्थः। सिडान्तयति । र्वं प्राप्त इति। खे चकारः पुरीतत्समचयायेः। यदा नाश्यः |g. faara तदा पुरोततख्यानं न भवतीति अ्रतद्यागत्वस्य पत्ते बाधः स्यात् सम यक्त इत्याह विकल्पे दयोताडिति। त्रीहिववयोा- wren विकस्य इति भावः। यत् वु सप्तमीश्रुधा नाादीमामेक- पलकत्वभिति तब्नव्याद। न gate, प्रासादस्य पयंङ्घारयमर्थः wre तु शयनभमिति पफलमेदेऽप्येकषिभक्किदं प्ते, व्यवघानाख-
[wegiqres ] WITCMPTMTS | ६६
सुषुत्रमित्यर्थः, गाङोग्यात्मनि चेति षमृख्येनेतानि arenes खापायेापेति ग विकण्येने्यर्थः । कुतः तच्छुतेः। तथा हि र्वेवामेवां गा्यादोनां तच तच सु्तिख्ागलं yaa aw खमच्वये Gad भवति, विकस्य Get we वाधः era wearaaifener नाद्यादोनां ब्रोदिखवादि वदित्युक्तं। a- लुच्यते, ग होकविभक्गिनिदंज्माज्शेकार्थलं विकच्यख्चापतति, मागनाथैवखमच्वख्योरणेकविभङ्किनिदेशदधनात् ATVs जेते we wa रृव्येवमादिषु, तथेहापि नाङोढु पुरोतति wate च ख्पितीच्छेतदुपपद्यते ससृश्यः, तया च अतिः ‘aTg तदा भवति यदा ga: ay म कश्चन प्ति अया- स्म् प्रा एवेकधा भवतिः दति समयं नाडङोनां प्रास्त च BYR श्रावयति, एकवक्योपादानात् | WTS च Aye समधिगतं प्राणस्थानुगमाद्' इत्यत्र । यजापि निरपे्ला wa we: सुत्चिश्थामलेन maafa श्रासु तदा नडोषु eat भवतिः दति aatfa प्रदशान्तरप्रसिद्धख ब्रह्मणाऽ- प्रतिषेघान्लाडीदारेण ब्रह्मण्छेवावतिष्ठत इति प्रतौयते। नम चैवमपि नारीषु सप्तमी विरुध्यते, नाङोभिरपि ब्रह्मोप-
बधानाभ्यां श्यनसाधनत्वात् समुश्चवख, ase नाडोपुरीता
NI सश्वारदारा agua खतिरिति समश्य इत्यथः। नाडीनां
Wag च रकेन WRATH: T_T इत्याद | Tara.
कोेति। ्माधारत्वमाचं सप्नम्यर्था न faciwea खता न समु्यसय
सपम्या बाघ CATS | न चैवमपीति | GWT tad: | aa नाडी- 6 12
OER centred | [्न्डपारर्]
सपन क्त एव नाडोषु भवति । योहि गङ्गया सागरं गच्छति गत एव स गङ्गायां भवति। aia ara रभ्षिनाडीदारात्म- कस्य ब्रह्मलाकमा्स्य विवक्तितिलान्नाडोस्ठत्यर्थे wags, नाड़ोषु GAT भवतील्येक्वा “श्रतस्तं न कखन पाप्मा wala’ xia न्नवन् नाडीः प्रशंसति । ब्रवोति च पाप्रख्यशाभावेरेतु ‘ANAT fe तदा eaar भवति! दइति। तेजसा नाडोगतेन faanreiar- भिव्याक्तकरणो न वाद्यान् *विषयानोचते cae: 1 quar ते- खस इति ब्रह्मण एवायं निदे श्रः, eat (ब्रह्मेव तेज UT इति तेजः शब्दस्य ब्रह्मणि प्रयक्रचात्, ब्रह्मणा fe तदा सम्पन्ना भवति ABCA VAG न कखन पाप्मा स्यशतीत्यथेः। ब्रह्मसम्पन्तिख UNUM Ia Va: समधिगतः, सव पाप्मानेाऽता निवतंन्ते रप
wat नाडीषु wre: afar विवच्िता रुग्तिसम्बन्धनाडीरूपरमा- ग्तत्यचेत्वादित्याह | पि चेति। पित्तेन विषयेच्णाभावे ge दुःखयेएरभावात् तडतुधरमाघमत्कपाप्मास्पदं र्थः, पङतपाण्म- AGATA वा पाप्मस्पशं स्त्य | य वेति। असन् या- ख्याने लाभमाष्। ख्वद्ध सतोति। wy at भव्त्धथयास्सिन् प्राण रवकधा भवतीति Ba: समचय aha भवतीत्ययंः। नालोब्रह्मण- जग्प्रधानभावेन क्ती समुच्चयवत् एरीतद्रद्यणेस्पी्ाइ । तये- त्यादिना। खाक ब्रह्मणिशेत इत्यपक्रम्य ताभिः प्रद्यवद्प्य परी- तति शेव cae, तथा च नाडौदाण परोततं गत्वा wefse wa इति समयः fas rare; मया नाढोति। सत्तासम्पा भवति waa सम्मरिव्वक्त इति aaa: श्रतेः we सपिष्यानानी- त्यत ae) सत्ाच्नयारिति faq प्ररशतदशादिसाधनेकपरोाडा- श्रनिष्पत्ता मियोाऽनपे्षतया समयत्वाद्यक्ता त्रौहिववयोविक्षल्यः, मा-
# विषयान् वेदति ade ate |
[ ख०३।पा०२्] शाङ्गरत्रस्खनभाय्े | CER
इखतपाभ्मा Gis ब्रह्मलाकः' इत्यादि च्रुतिभ्यः। एवञ्च सति प्रदेशा- करप्रसिद्धेन ब्रह्मणा सुश्तिखानेनानुगता नाडोनां *चयः समा- चिता भवति) तया पुरौततेाऽपि ब्रह्मप्रक्रियायां सङ्ीतेनात् तदनु गणमेव सुश्षिस्धानलं विज्नायते "य एषाऽग्तडंदय श्राकाश- खूस्िन् Se’ दति इदयाका्र सुत्निष्वाने प्रकते रद रच्यते "परी- तति श्ेतेदति। पुरीतदिति इदयपरिवेष्टनमुच्यते, तद न्तवति- न्यपि इदयाकाे शयानः ward पुरोतति wa दति वकु, भ्रा- कारपरिक्ि्नेऽपि हि प्रे वतमानः प्राकारे ada दइद्युच्यते । WIAA च ब्रह्मलं समधिगतं ‘TET TUT: TAT | त्या माडोपरीतत्छमखयोऽपि ताभिः waawa पुरीतति शेत इत्येकवाक्योपादानाद्वगम्यते। सप्राज्ञयोख प्रसिद्धमेव जद्मलमेतासु afay “tea सुक्चिखानानि सङ्लोतितानि नाद्यः पुरोतद्भद्म च' इति, तत्रापि च इारमचं नद्यः यरीतच्, aya वेकं श्रनपायि grea) wh ष नाद्यः पुरीतदा जवस्छापाध्याधार एव भवति, तत्रास्य करणानि वतन्त इति। न छयुपाधिक्षम्न्धमन्तरोण खत एव जीवश्या-
द्यादीनान्ते ब्रदह्ममिस्पेच्ततया श्खषुप्तजीवाधार्त्वासामण्ात् न वि- कल्य इत्याद पि च नाद्य इति। उपाधिलिङ्गाश्चयनाडीपु- रोताडपदहितयोवाश्चयत्वं परम्यरया ae, तदपि सषुती न war. वति उपाधिलयादिव्थेः। नमु ब्रद्यापि जोवस्य न मुख्यं area अमेदादित्यत are; ब्रह्माधारत्वमिति। जीवस्य ब्रद्यरखमेदेनाव- यानं MSCS लीनोपाधजीवस्यु fafata न सम्भवतीचेका-
* चय Tay Bla aa दति वधेर wre |
©é8 रन्नप्रभाभालसिते। [ख रड।एा श]
धारः कित् सम्भवति, बन्चाव्यतिरेकेन खमहिमप्रतिहितत्वात्। AGWITAAQS सुषुततनेवाघाराधयभेदाभिप्रायेणेोच्यते कथं तरिं तादाक्याभिप्रायेण यत श्राह सता re तदा सम्पन्ना भवति खमपोता भवतिः! इति। खश्नब्देमाल्माभिखष्यते खरूपमापन्लः BIRT भवतीत्ययेः । रपि चन कदाचिव्नी- वश्च Wg सन्पज्निनास्ि खरूपस्यानपायिलात्, खघ्रजाग- रितयाग्ठ उपाधिसम्पकवध्रात परङूपाप्तिमिवापेच्छ *तदुप- श्रममाचजात् BIR खरूपा पत्ति विव च्छते, wag सुपुप्तावखा्यां कदाचित् खता श्म्पद्यते कदाचित् म खम्द्यत दत्ययक् । अपि च ्धानविकख्पाज्युपममेऽपि विश्नेषविन्नानापश्मखचचं तावत् सुषुतं म कचिद्धि्धिग्यते तज सति बग्यन्नसतावदेकलात् ग विजानातीति am "तत्केन कं विजागोखात्, दति wast ना- डीषु प॒रोतति च wares न किञिद्विश्नाने कारणं we दिज्नातुं भेदगिषयलात्, ‘aa वान्यदिव ara त्वान्याञन्बत्य- यंसामथ्यो भावात् न विकस्य cae: | BART जीवस्य भेदकेपाधिल- वाशात्सगिकब्रह्मामेद्स्य विकल्या म wae cary afe चेति| fare नायादोनामन्धतमश्याने क्क छक्षिवादिनापि सप्तं म विभिष्यतडति ana aw वक्त न श्क्यत cate, पिच श्यामेति मेदाभागा हि भदक्नानाभावे हतुः, माडीपरोतद्रतस्यतु गोबस्य भेदावद्यवात् भेदाविन्नाने कास्यं away: |) इतावश्छस््ापि cana w wee | मन् भेदति | Reta दूरत्वं खाभाविकमापाचिकरं ats
तचाद्यं aTTraaay vere) बाएमिल्ञादिना। festaaqa zuafa | उपाथिग्रतमेबेति। उपाधिभिशस्येव ara: we
_* agumafata ate का०। नदुपरमादितिसा°)
{ख.ङबा्श] शाङ्गरब्रह्मदकभाष्ये | ७९५
ay दति श्रतेः गन् भेद विषयस्टाणतिदूरादिकारणमविन्चाने खात् 1 बाढमेवं खात् यदि जीवः खतः परिच्छिन्नाऽभ्यपगम्येत यथा विष्छुमिजः प्रवासो खग्डं न पश्छतोति, ग तु जोवस्या- पाधिव्यतिरेकण परिच्छेरोा विद्यते, उपाधिगतमेवातिदूरा- दिकारकश्मविकद्लाम इति यद्यच्येत तयाणपाधर्पश्ान्तवात् waa amar म विजानातोति ati न च वयमिड तुखवत् माद्यादिसमुखषं प्रतिपादयामः, महि arg: gira परोत्वत्यगेम विज्ञानेन किञ्चित् प्रयोजनमस्ति, न ga- दिन्ञागप्रतिबद्धं फलं किञ्चित् qua, नाणेतदिन्नानं फल- वतः कस्सचदङ्गमुपदिश्यते, wy लनपाचि gfrarfad- तत् प्रतिपादयामः, तेन तु विज्ञानेन प्रयोजनमस्ति, Mae ज्यग्त्मवावधारणं *खक्नजा गरितगतव्यवहारविमृक्रतला वधार- Vegi तस्मादाद्मेव saan
अतः प्रबाधोऽस्मात् ॥ ट ॥ यदा चतमेव gira अत wa कारणात् नित्यवदेवा- सदात्मनः way: खापाधिकारे fread, ga एतदागा-
कतिपयसभ्रिछ्टायेश्ानप्रसङ्कात् gira: स्यात् | उपाधिलये wae न जीवस्य चित्या गात् TUE खाप Gres इत्यथः | शवं विकल्ल्यं निरस्य माडीपुरीतेब्रंद्यशा सह तुस्यबत्समुचयवत्फल- त्वेन दूषयन् गुकपधांगत्वेन समृष्चयमपसंङरति। न च बयमि- चाहमा ॥
fay ब्रह्मणः सकाश्ाच्लीवस्याव्यानश्चतेन्रद्ैव सषभिखागमित्याद
* खन्नजामरितग्धवण इति aa ate |
६९ । रन्रप्रभाभासिते। [अन्द।पा०)]
दित्यस्य wae प्रतिवचनावसरे "यथाग्नेः xt विस्फुलिङ्गा QUT गयेवमेवेतस्मादा त्मनः सवं प्राणाः" "Taiz, "सत श्रागम्ब म विदुः खत श्रागच्छछामरे' दति च। विकल्प्यमानेषुतु 1सुषु- faery कदाचित् नाडोभ्यः प्रतिबुध्यते कदाचित् परोततः कदाचिदात्मन दत्यश्ासिश्यत्- तस्मादणाल्मव तु yfa- स्थानमिति it स एव तु कमोनुखुतिशब्दविधिभ्यः ॥ < ॥
तसाः पुनः eae: प्रतिबध्यमानः fa a एव सत्- सम्पन्नः स एव प्रतिबुध्यते {उतान्यो वैति fered तच प्राप तावत् नियम इति। कुतः, यदा fe जलराभै afe- व्नलविन्द्ः प्रिष्यते जलराशिरेव स तदा भवति, पुनस्तद्- द्धरणे ख एव जलविन्दुभवतोति दुःसभ्पादं, तदत् सुप्तः परणेकत्र मापन्न: सम््रसोदति न ख एव पनरुत्था तु महति,
खकारः | खतः प्रबेध इति। नाडोपुरीततोाः क्षाप्यव्यानापाद- नत्वाख वणात् न सभिख्ानमिग्ययेः, तस्मादुपाधिलये जीवस्य ब्रद्याभे- दादापाध्िक wa az इति विवेकादाक्याथामेदसिडिरिति fads
स ख्व क्मानखतिशब्दविधिभ्यः gant उपाधिनाग्रात कमान- सत्यादेदश्नाच् BLT सत्यस्मात् ब्रह जोवस्यात्ानश्चुतेग्रद्मयव छषिख्यानमिनयक्तमय्तं। छप्तादन्यस्याप्युल्यानसम्भवेन सषुप्तस्याना- पादिदख्ानत्वसम्भवादिव्याच्तपसङ्त्धा नियामकाभावादनियम इति मूव॑पक्चमाइ | तस्याः पुनरि्यादिना। yeaa च्नानवैयथं gear. qaugfeqafafas:, सिडान्ते तु अनश्नातवब्र्मात्मना खख्तस्या-
* इूत्यादिनति वध काण Go | + सुप्नोति ave ate | { vay aT खन्या वति वधेर ate |
[ख ०३।पा०९] प्राङ्गर ब्रद्यदभष्ये। eee
तख्मात् स एवेश्वरो वान्यो वा Ma: प्रतिबुध्यत Tad WR दद- माह । स एव तु शवः सुप्तः खार्यं गतः पनरुसिष्ठति मान्यः | कस्मात्, कमभ तिज्गब्द विधिभ्यः । विभज्य yaw, दशयिव्यामि, क्मशेषानुष्टानदश्नात् तावत् स एवेत्यातुमरति नान्यः तथा fe पूर्वेद्यरनष्ठितस्य कर्मणाऽपरेद्युः गेषमनुतिष्न् दश्यते, म waa सामिषतस्य कमंणोाऽन्यः wafmurat ्वर्तितुमरंति श्रतिप्रसङ्गात्, तस्मादेक एव पूर्वर परे धे- कस्य कर्मणः कर्तेति गम्यते। cag ख एवेान्तिष्ठति यत्का- रण मतोतेऽशन्यदमद्ऽद्रा खमिति Gara पञ्चात् स्मरणा अन्यद्धात्याने नोपपद्यते, न हान्यदृ्टमन्याऽनुखते अंति । aswafar इति चात्मानखरणमात्मान्तरोत्याने नावकश्षते | WIV AIA “तया fe पुमः प्रतिन्यायं प्रति- योान्याद्रवति बुद्धाम्तायेव CAT: सवाः प्रजा WET WAT एतं ब्रह्मलाकं न विन्दश्ति। a ce arar ar fee ar SAT AT ACTRT AT BIST AT TAFT AT TAT Al AAHT ar यद् यद्धवन्ति anal भवन्ति इल्येवमादयः शब्दाः खापप्र-
WATS TAMAS माव्यम्भावादक्लामनाणाय ज्चानापेक्तेति फलं ran बेत्यनियमदाच्यायोक्कं। ‘a वान्यो वेत्येव Tau: | Wa विग qayrquryaicaaqamaaua बद्यापडिता जीवः gant कार्यात्मना स्थितस्यैव नानाकम्मानभवसंस्कार व्यापितं Sits. तोति लिडाग्तयति। सरव त्विव्यादिना। सामिद्तस्यार्डल्लतस्य' खक. wa व्यातिषोामादैरमेक्षयजमानकलापतेोऽतिप्रसङ्गः। सतिमुकान्- weafwat प्रव्यभिनच्नामाद | सोहमिति अयनं गमनं ara: |
o K
& €< रलप्रभाभास्सिते | [अन्दपारर]
बधाधिकारे पठिता नात्मान्तरोत्थाने साम्न wala: | कम- विद्याविधिभ्यञ्ेवभेव गम्यते, अन्यथा fe कर्मविद्याविधयाऽन्य- काः स्यः, अरन्योत्या नपच्चे हि सुषुप्तमाता मुच्येत Carga, एवं चेत् स्यात् वद किं कालाम्तरफलेन कमणा विद्ययावा ad स्यात् रपि चान्यात्थानपचे यदि तावश्छरौीरान्तरे व्यव- खरमाणा जीव उत्तिष्ठेत् तत्तद्भवहारलेापप्रसङ्गः स्यात्। श्रथ तत्र ga उन्तिषठेत कच्यना नथ॑क्यं स्यात्, a fe afar शरीरे ga: स तखिन्रोत्तिष्ठति, wafer wT सु्ताऽन्य- स्िनुन्तिष्ठतीति कारां कल्पनायां लाभः स्यात्। श्रय मुक्त उन्तिष्टेत् waaay wo, निट़त्ताविद्यस् च पन इत्यानमनुपपन्लं | एतेनेश्वरोत्यानं sem, मित्यनिद्न्तावि- Wald | श्रहटताभ्यागमङतविप्रणाओ च दुनिवारावन्योत्थान- ug स्यातां, तस्मात् स एवेत्तिष्टति नान्य ईइति। यत्पुनरुक्रं यथा जलराशौ प्रचि जलविन्दुनेद्धते wad एवं सति awa Mat नात्पतिठतमइतीति, तत्परिद्धियते। ai तच
aft तन्तदिद्दियस्थामं प्रति नियतं गमनं यथाभवति तचा ufa- यान्यागच्छति जागसर्णायेति saw: | न विन्दन्तो व्यश्वानसक््वात सुप्त स्योवयानजिवम उक्तः, इद पवप्रनाधे य भवन्तित Te तदोत्तरप्रनाधं भ वन्तोत्य्यः। विधिं व्याचष्टे | कम्मति | स रखवात्तिरतीतिनिखो यतेडत्ययः। अचवत् यक्यन्तरमाह। अपि चत्यादिना। खन्या- व्याने PA पूवेकमेकाये तेत्यछलतस्चखाद्यागमः प॒वंसप्तजीवद्चतकर्म- AMAA: | पवंपच्टक्तं Cea वेघम्येण दूषयति | यत पनरित्धा. दिना। खस्मदाद्यशक्यमपि विवेचनं प्राण्यटदटपेच्तः eat: करा.
[oR UTR] णाङ्गरब्रद्यङवभाष्ये | eee
पिवेककारणाभावाव्ललविन्दोरनद्धरणं, te तु विश्चते faa- ककारं, कमं च विद्या चेति ane) qua च दुर्विवेचन- यारपि च्रसब्नाती्ैः चोरोादक्योाः संखष्टये रेसेन विवे चनं । afq qa Mar नाम कचित् परस्मादात्मनोऽन्ये विद्यते ar जखलविन्दुरिव जखराशेः सतो विविच्येत, सदेव दपाधिषम्य- काव्नीव दत्युपचयते ween प्रपञ्चितं । एवं सति यावदे- कापाधिगता बन्धान् ठ्तिस्तावदेकजोवव्यवहारः, उपाथ्यन्तर- गतायां तु बन्धानुटत्ता जोवान्तरव्यवहारः, स एवायम्पा- fu: खापप्रमोधयार्बीजाङ्कुरन्यायेनेत्यतः ख एव जीवः प्रति- बध्यत इति aw ॥
AIG सम्पत्तिः परिशेषात् ॥ १० ॥
श्रस्ति avr नामयंमूच्छछित दति लाकिकाः कथयन्ति, स तु किमवस् इति परीक्तायामुच्यते, तिखस्तावदवन्धाः श्ररोरस्थस्य Maw प्रसिद्धाः जागरितं ay: सुषुप्नमिति। चतुर्थो अरोरादप्ड्चिः, नतु पञ्चमो काचिदवस्था maw
तोति मत्वा दृष्टान्तमाह | twa चेति | ब्रह्माभेदाच जीवस्य जल- विन्दुवेषम्यमि्याह | afy चति। भेदे ‘aman वोचति! श्ति चिन्तानवक्ाश् डव्याश्द्ा ब्धिभदन जोवभेदाशिन्तद्या्छ | रवं स- तीति । gant बद्डिनाष्न sae बद्धयापाधिभेदादकजीवस्य यव- हारा न स्यादित खाद । स खवायमिति | Waaaqiaat तिक- न्येकोापाधिरि येः 9
waaay विवि मुच्छातो विवेचयति। मुग्धेऽजंसम्प-
fa: परिरेवात्। मृच्छ प्रसिडधावस्धान्तगंता वा cea केति 5k 2
és रन्नप्रभाभासिते | [ख ०३।पा०२]
खता Wat वा प्रसिद्धास्ति, तस्मा्तङणामेवावस्थानामन्व- AAAS HSI WH BA न ara जागरिताव- स्या ufaguyfa, म fe श्रयभिद्धियेविंषयानीखते। स्वाद तत् दषुकारन्यायेन arr भविष्यति, यथेषुकारो जायदपि दष्वासक्रमनस्तया नान्यान् विषचागीचते एवं AT मुश्रलसम्पा- तादिजनितदुःखानुभवच्यश्रमनख्या जायदपि नान्यान् विष- ured दति । म, अररेतयमागलात् । इषुकारो fe व्याष्त- मना ब्रवीति दषुमेवादमेतावन्तं कालं उपखभमानेोऽग्ड वमिति, मग्धस्त लब्धसञ्ज्ञो ब्रवीति wat तमसि अ्रदमेतावन्तं are प्रसिक्ताऽश्धवं न किञ्चिन्मया चेतितभिति। जाग्रतञ्ैकविषया- सक्रसेतसाऽपि Ter विप्रीयते, awe g देर धर्षणां पतति, तस्मात् म जागतिं नापि war पश्यति, निःखञ्श्नलात् | मापि म्टतः,प्राणाश्रणाभोवात् मुग्धे हि चन्त ग्टताऽं स्यात् न वा;म्टत इति संश्याना उग्मास्ति नासीति इदयदेशमा- aaa निद्या, प्राणाऽस्ति नास्तोति च नासिकादेशं, यदि प्राणोग्रणारस्तिलं नावगच्छन्ति तता ग्डताऽयमित्यश्यवसाय
अबसख्राचतुरुयसिे मुग्धस्य तदेल्तरा्च संश्रये साऽइमिति ya. भिच्नयेल्यिञस्य सष्याभेदवदिश्ेषन्नानभावाविशेषेव frya सषुपि- रेव मच्छंति प्र्भिच्चानात् एषायन्तगता aw cera पवं- agate | तिखस्तावदिति। पृवंपच्ते प्रसिद्धावद्धातः एयगात्सना मृष्डाता विवेका यन्नासिडिः we, चिडान्ते vaqueratafa भेदः| परिश्रषं द्श्यन् सिद्धान्तयति | न तावदिद्ादिना | stata आागराबद्याऽपीव्यधेः | रोखियकमधेच्चानमं दहधारबञ्च तस्यास्ति न मुग्धस्येति sare द्रषयति । नेव्यादिना । Fert Mae F<-
[अरश्।पा०९] शाङ्रब्रह्मद्धच्भाय्ये | ८०१
दडमायारण्छं गयन्ति, थतु away वा प्रतिपद्यन्ते तता गायं BA इत्यच्यवसाय सञ्न्षालाभायाभिषञ्यन्ति | पनरूत्या- are a दिष्टे aa a fe aa गता यमराडात् varia | अस्तु तरिं gue: मिःसञ्ज्ञलात् अरग्डतलाच। म, वेरकल्तण्ात्। am: कदाचिधिरमपि ने्छसिति स्वेपथुरख् Ver भवति waaay वदनं विष्फारिते नेचे, सुषप्तस्तु प्रसन्नवदनः तु- ward om: पृगरुच्छयिति निमीलिते wa #8 भवतः, म चास्छ रेरा वेपते, TfwIqwarsy च सुषुप्रम॒त्वापयम्ति, न तु मुग्धं मुङ्रघातेनापि। गिमिन्लमेदख्च भवति are- खापयाः, म॒णलसम्पातादिनिमिन्नलाको स्व zafafanare are ग च लाकऽस्ति प्रसिद्धिः मुग्धः सुप्त दटति। परिभ वाद द्ंखम्बन्तिरमैग्धतेत्यवगच्छामः निः सञ्श्चकलात् VIG: दत- Tare वेलचष्याद सम्यस्र दति । कथं पुनर द्ंसभ्यज्िमुग्धता इति WHA वक्तु, यावता सुप्तं प्रति तावदुक्तं अत्या “AAT Swe तदा सम्पन्ना भवति श्र्र स्तनोऽस्तना भवति ननं सेतुमराराचे
मक्ता खम्रम्टतिभ्यां weary | नापी्यादिना। खालम्भते arf | दिष्टं मर्यं सषतिमच्छयोाः किचितसारूफऽपि बव लच्तण्याद्धेद इत्या | afe | श्तणमभेदमक्का निमित्तभेदमाहइ | निमिन्तेति। vafamufegary | न चति | उक्तसारूप्यवंरूप्याभ्यामडसम्पत्ि सर्वेः सथि्धर्वैर सम्पन्ना am: gent न भवति, सर्देन॑रयावस्था- धर्मैर सम्त्तम्ताऽपि न किन्त Gagne मत इति Sate: |) श्र aa जीवस्य ब्रहयशड्धसम्म्िरक्तेति मान्तः शङ्कते । कथमिति । यत् wan प्रति सतसम्पन्नत्वं अतं तदुपाध्यभावाभिप्रावं। उपाभ्यभावयख wate सम इति यतः तस्मात् छ्त्खसम्प्र स्तिरेवेत्यथः। सुषप्तकाले
<° रुलप्रभाभासिते। [ख०्दे।पा०२]
तरता न जरा न स्ल्युनं शाको न सुकृतं न दुष्कुतम्' cafe जीवे हि सुहृतदुष्कृतयाः wf gfeac:faa- म्रत्ययेात्पाद्नेन भवति, न च सुखिलप्रव्यये दुःखिवप्रत्यया वा gua विद्यते, म॒ग्धेऽपि ते प्रत्यये गेव विद्येते, तख्मादुपाध्यु- पशमात् सुषृप्तवनमग्धेऽपि रत्र सम्पत्तिरेव भवितु महति नाद्ध- सम्पत्तिरिति । श्रचेच्यते न ब्रूमो मुग्धेऽद्धंसन्ण्तिजींवख ब्रह्मणा भवति दति, किं afe aga सुषप्तपक्तस् भवति qd शद्धे नावस्थान्तरपचस्टेति ब्रूमः । दर्शिते च मोदस्य खापेन BWA | दारश्चेतन्मररणस्य यदास्य सावशेषं कमं भवति तदा वाड्यृनसे प्रत्यागतः यदा तु निरवशेषं कम॑ भवति तदा प्राणाभ्नाणावपगच्छतः, तस्मारद्धसन्प स्ति ब्रह्मविद cata | aa न aga काचिदवखा प्रसिद्धा- स्तीति, नेष दोषः, काद् चित्कोयमवस्येति न प्रसिद्धा स्यात्, प्रसिद्धा चेषा लकायुवेदयाः। ्रद्धंसन्पत्यभ्यपगमाच म पञ्चमो *गस्यत CAAT Il
कामेसम्बन्धे पुनस्व्यानं कथमिव्याणद्ख तत्काय्याभावात्तदसम्बन्धाक्ति- fcate | जीवे दीति | ब्रह्मणा छत्खसम्पत्तिमङ्ोकछत्य afcwcfa | aga afta) मुग्धत्व डि छषप्तस्याडन निःसंच्चत्वादिधम्मण साम्येन सम्मन्रे भवति, मसर्गस्यादडन कम्प्रादिना सन्प्रत्रमिव्यद्धसम्प्तिरित्ययः। इतेाऽपि सषछिववम्यमिग्याह । दारश्ेति | asfafeayiaaia ufafscueitare | प्रसिद्धा चेति | आआयवदा वद्यशाच्त्रं | प्रसिद्ध कथय विचार cam पञ्चमत्वनाप्रर्डिरित्यादह | अदधति | षषपि- ग्रति चधम्माडसम्पश्ा तदन्तभावन्दधिलाकानामिव्ययः॥
* awa इति ae |
(WoRlYToR | WF CHUTES | ८०९
न MAA परश्योभयलिङ्ग सवे चि ॥ ११॥
येन ब्रह्मणा खुष्तादिषु जीव उपाध्युपश्रमात् सम्पद्यते तखछेदानों खरूपं श्रुतिवशेन निधार्यते | waaay: श्रुतयः Ag fava: ‘wana सवकामः सर्वगन्धः BATA,’ इत्येवमाद्याः afavafeyn:, श्रसूलमनषठद्रखलमदीर्घम्' दत्येवमाद्याञ्च नि- विजेषलिङ्गाः | किमासु श्रुतिषु उभयलिङ्ग ब्रह्म प्रतिपत्तय- मृतान्यतरलिश्ग, यदाप्यन्यतरलिङ्गं तदापि सविगेषमुत निवि शेषमिति मीमांसते । तचाभयलिङ्गश्रुत्यनुदात् उभयलि- मेव WHA WA ब्रमः, न तावत् खत एव WS ब्रह्मण उभयलिङ्गत्वमुपपद्यते, न द्येक ay खत एव खूपादिविश्ेषोपेतं तदिपरोतश्चेत्यभ्युपगन्तुं शक्यं विरोधात्। we afe ara: ए्थिव्याद्युपाधियोागादिति, तद्पि नेपपद्यते। न द्युपाधि- योगादष्यन्यादृश्स्य वस्तुनाऽन्यादूश्रखभावः सम्वति। नहि खच्छः सन् स्पुटिकोाऽलक्तकादयुपाधियेगादखच्छा भवति,
स बाभिस्वस्धाभिरलिप्तस्वमयं इति विचण्यीपादसमाप्ते्तत्पदायं निरूपयितुकामः wad तस्य निविंग्घत्वमाइ। न स्ानताऽपि पर्य्या भयलिङ सवं च fe | उदेष्यत्वं पदा थंजिन्नासापरुमानन्तरः तत्खरूप- ब्रह्मवि चास्स्यावसर्सङ््तिमाङ। यमेति। निविंष्ेषत्वं स विष षत्वचे- ava लिश्चते wad afar उभवयलिङ्काः श्तयः data सन्तो्यधंः। wut विरडस्वुक्षिमस्णामयरूपं मग्धत्वं तथा श्चतिप्रा- माश्पादुभयरूपं aq ध्येयमिति cera Vay: | निविंशेषमेकरू- परमेव dafafa सिद्धान्तयति | रखवमिति | किमृभयरूपत्वं खतः उत खता निर्गुणस्य सवंगन्धत्वादिविष्णेषः उप्राधितः सत्यः खाहाखित् खतः सवि प्रेवमेव ब्रद्धेति, तचाद्यं face दितीयं अनुद दूषयति। अस्त
८०8 रन्नप्रभाभासिते। [अ०द।पा०९]
भ्रममाचत्वाद खच्छताभिनिवेशस्य, उपाधीनाञ्चाविद्याप्रत्यप- स्थापितलात् । श्रतश्चान्यतरलिङ्कपरि येऽपि समस्तविशेषर- fed निर्विंकन्यकमेव ब्रह्म प्रतिपत्तव्यं न तददिपरीतं। aaa fe ब्रह्मखरूपप्रतिपाद नपरेषु वाक्येषु “श्रश्ब्दमस्यशमरूपमव्ययम्' दत्येवमादिव्वपास्तसमस्तविशेषमेव ब्रह्मो पदि शते i
न भेदादिति चेन्न प्रत्ेकमतदचनात् ॥ ९९ ॥
श्रयापिस्यात्, ven निर्विंकल्यकमेकलिङ्गमेव ब्रह्म मास्य खतः श्यानते वाभयलिङ्गलमस्तीति, तन्नोपपद्यते! कस्मात्, भं- दात्। भिन्ना fe प्रतिविद्यं ब्रह्मणएश्राकारा उपदिश्छन्ते "चत्- ध्यात् ब्रह्य tea ब्रह्म वामनलादिलक्षणं ay चलेाक्य- ध्ररौरवेश्वागर ग्ब्ददितं व्रह्म दत्येवंजातीयकाः, तस्मात् खवि- भेषत्वमपि ब्रह्मणाऽग्यपगन्तव्यं । ननूक्तं नाभयलिक्गलं ब्रह्मणः सम्भवति इति। श्रयमणविराघधः, उपाधिकतलादाकारभ- za, saa हि निर्विषयमेव भेद श्रातं प्रसञ्छेतेति चेत् । नेति
तर्होति। खयागमुपाधिः, wofe विशेषः कल्िवः च्योपाभिकत्वात् स्फटिकलेाषश्ि्वदिद्य्थः। उपाधेः east: anand मिथ्येति दृधं न्रद्यणि तूपाधीनां मिथ्यात्वात् तत्ता faster मिथ्येति किम् वाच्य- fame! उपराघीनामिति | cate निस्सखति। शअतखेति |) सवस्य विग्रेषस्य कल्थितत्वादेवेत्यथेः। निषेधख्तेच्ेवमित्या | सर्वच Wifes भिद्यत इति मेदा बिग्रेवः, विष्ेषश्चताबपि विर्रेषस्यापि अत- waren स्यादिति शङ्का awe) अथापि स्यादिति। पुव विरोधं स्मारयति | गनुक्तमिति | मेदच्रुतिप्रामाखाचैमापाधिक- रूपभेदखीकारादविरोध इतिं समाभ्यः | किमपाधिगत ण्व रूप.
[अन्दपान्य्] ` WF ब्रह्मद ATS | ७०४
Fa) कुतः, प्रत्येकमतेद चनात् । म्रद्युपाधिभेदं fe अ्रभेदमेव ब्रह्मणः रावयति शास्तं यश्चायमस्यां ए्यि्ययां तेजेामयोऽग्डत- मथः URS यञ्चायमध्यात्मं भ्रारौर स्तेज मयेाऽग्डतमयः पर्षोा- $ऽयमेव ख योऽयमात्मा" टत्यादि। sag a भिन्लाकारयोागे ब्रह्मणः शास्य इति शक्यते वक्र, *भेदस्यपासनार्यलादभेरे ॥ तात्पयोात् ॥ अपि चेवमेके 11 ९३॥ अपि Sa भेद्दशंननिन्दापूवेकमभेददणेनमेवैके शाखिनः समामनन्ति- ""मनततैवेदमाप्नवयं नेद नानास्ति किञ्चन। wa: स रटद्युमाप्नोति य इह नानेव पश्ति"॥ इति, तथान्येऽपि (भाक्ता aaa मेरितारच्च मला सवं परात्र चिविधं ब्रह्ममेतत् इति समस्तस भोग्यभोक्नियन्तुलच्षणस्य WIA ब्रहमीकखभावतामधोयते, कथं प॒नराकारवदुपदेभि- नीव्वनाकारोापदेशिनीषु च ब्रह्मविषयासु अतिषु सखतीव्वना- कारमेव ब्रह्मावधायते ग प॒नविपरौतमित्येतदुत्तरं पठति॥ मेदो ब्रऋ्मण्रपचर्यते ध्यामाथमुतोपाधियोगात् सत्धविरङ्धरूप वत्तथा ग्रहणा भेदा भवतीति | arasaeufate: दितीये मेदश्चत्या दूष- यति | नेति qa डति। देतमिन्दापुवंकमदेतेकते ख निविग्रेषं तज्वमिति qardare । अपि
चेति। भेता जीवा भोग्यं शब्दादि तयोः प्रेरितास्मीश्वरः च मतवा विचा्यमे मम ora तत्सवं चिविधं ब्रद्धेवेति जानीवादित्ध्ः। fefa-
faa ~“N
धञ्चतीषु सतीषु निवि्णेषत्वे किं नियामकमिति wea | कथं पुनरिति।
* भेदेत्यादि तात्पयेदित्यन्तं ae are vite | © L
seg रत्प्भाप्ासिवे। [ चख ०ह।पा०र]
अद्धपवदेव दि तत्प्रधानत्वात् ॥ ९४॥
रूपाद्याकाररहितमेव fe ब्रह्माबधारयितव्य न रूपादि- HA | कस्मात् तस्मघानलात्। “्रसवुलमन खद खमदोधे, श्रगष्ट- मस्पशंमरूपमव्ययं, WHR वे नाम araquarfaafear a यदन्तरा ARB, दिव्यो WAR: पुरुषः सवा हयाभ्यमरो WH:, तदेतद्र ्यापूवंमनपरमनन्तर मवा ह्यमयमात्मा ब्रह्म TATA,” इद्येवमादीनि fe वाक्यानि निष्रपश्चवब्रह्मात्मतत्रप्रधानानि मायान्तरप्रधानानीव्येतस्मतिष्ठापितं AN समन्वयात् इत्य । तस्माद वंजातीयकेषु वाक्येषु ward निराकारमेव ब्रह्मा वधारयितय्ये, इतराणि लाकारवद्भद्यविषयाणि वाक्यानि म तद््रधानाजि उपासनाविधिप्रधामानि fe ताजि, तेव्वसति विरोधे यथाञ्रुतमाश्रयितययं, सति त विरोधे तस्मधानान्य- amu बलोयांसि भवन्ति इति। एष विनिगमनायां रेत॒ः येनाभयाग्वपि अ्तिषु सतीव्वमाकारमेव ब्रह्मावधार्चते ग॒ पनविंपरोतसमिति का afe श्राकारवदिषयाणां श्रुतीनां गतिरित्यत ate it
त्परातत्वरविरोधे तत्परं बलवदिति न्यायो नियामक rare | अरू्पवदेवेति। उपासनपरवाक्छेषु खाकारे तात्पयाभावेऽपि देव- ता{वद्मङवदाकारसिद्धिमाशद्धय निष्यपश्चपरश्रुतिविरोाधात् मेवमि- Mie) तेव्वसतीति.।
[weg aren) WIPCAVAAATS | <0 ®
प्रकाश्यश्चावेवष्यात् | ९४ ॥
यथा प्रकाशः सारथश्रमसेा वा faagrarafasarats- करु खादयुपाधिसम्बन्धा जेष खजवक्रादि भावश्मरतिपद्यमामवु तद्धा- afaa भ्रतिषद्चते एवं ब्रह्मापि एथिष्ाथुधाधिसब्बन्धात् तदा- कारेमिव प्रतिपद्यते, तदाखम्बना न्ह्मण आकार विशेषाप- द्र waaay म विध्यते, एवभवेयर्णमाकारवरब्रह्मवि- षयाणामपि वाकानां भविद्यति, म डि वेदवाक्यानां कख- चिद थंवत््वं कस्यचिद् न थेवत्वमिति यक्तं प्रतिपत्तु प्रमाणएला- विषात् । नन्वेवमपि थत् पुरस्तात् प्रतिन्चातं नोापाधियोा- गादष्यभयलिङ्गलं ब्रह्मणेऽसीति. त॑दिरूध्यते, नैति ब्रमः 1 ` उपाधिनिभिन्तख व॑ुधमेतानुपपत्तेः, उपाधोगां चाविचया- ्रह्युपस्थापितलात्। सत्यमेव च शगिक्यामविद्यायां लेक- वेदव्यवषहारावतार दति तच तच्रावाचाम॥
कल्पि तद्धेते सावकाश्त्वाच्च सप्रपद्चतश्रुतयो दुबला Karel ware । नन्वाकारवाक्छानामपाधिकल्पितसवंगन्धत्वादिना- च॑ वकं किमिति वण्यते वेय्यंमेवेाच्यतां। तथा । न fe वेद- वाक्यानामिति । नन्वेवमपीति उक्तरीव्योमयरूपल्वाङ्ीकारेण Baia; safe त्वपोबर्यः। उपाघीनां कल्पितत्वादापाधिकस्म सद्यत्वा- नु पपत्तेनं सत्यमुभयरूपत्वमिति cian सम्प्रति सद्धं निविशेषत्व lam सविशेवत्वमिच्यच्यत इव्यभयरूपत्वाङ्गोकारेऽपि न पुवापर- विरोध care) गेति qa इति । दतस्य fame चानेन बाधादु- पासनादिद्यवदहासो न स्यादित्याशद्य बाधात् प्रागेव स cate |
aafafa 5 L 2
coe रननप्रभामासिते | | [ष ०३।पा oR |
आड TATA I VE It
श्राद च afaganara विलल्षणरूपान्तररडितं गिर्विेषं ब्रह्म शस यथा सेन्धवचनोाऽनन्तराऽवाद्यः aa रसघम waa वा श्ररेऽयमाद्माऽनक्रोाऽवाद्यः रुत्छः प्रज्ञानघम wa’ इति। एतदुक्तं भवति, नाख्यातमनेाऽन्तवेडिवा चेतन्यादन्यद्र पमि, सेतन्यमेव ठ निरन्तरमस्छ खरूपं, यथा सेन्धवचनस्छा मव॑डिख् लवणरसं एव भिर न्तरे भवति म रसान्तरन्तथेवायमपोति ॥
दशयति चाथा अपि HIT ॥ १७ ॥
दर्भयति च श्रतिः पररूपप्रतिषेघेमेव ay निर्विषं ‘aura आदभे नेतिनेति, अन्यदेव तदिदितादये श्रविदितादधीति, यता वाखा निवर्तन्ते श्रप्राप्य मनसा सडदव्येवमाद्या। वाष्कलिना व बाहः पृष्टः सन्नवचनेनेव AY मरावाचेति श्रूयते “ख इावा- चाधोडि भगवे agfa ख autre aq तं = दितोये ar
यतः अ्रुतिचिगम्भाचमाङ waa fan मिथ्येति aardare ; शाह ufa | सेन्धवघने लवणपिण्डः |
faq चुतिस्मु्ाः परनिषेधन त्रद्मोपदेणात् भिष्यपच्रं ब्रद्ये- are | द्रायति चति अथय charade ज्नानहेतुत्वाब्रेति नेति उपदेशः फरियतदव्ययः। अधि न्यत् wa: waite at शति निर्न न्धक्षारियं तं दितीये दतोये च प्रन्ने तूव्णींभावं क्ता उवाच | उप. शान्ता faces: | अतस्तस्य तूर्णीभाव रखवाच्तरमिति सोचरख अथा- WUT | Wass aq भमवतीव्यनादिमत्। सत efx. wag | असत् Way ग खप्रकाशलादि्य्ः] adres
[अणद्।पा०२) पाङ्रन्रद्यदचमभाये | coe
SMa वा ayy sare ga: खल am न विजानासि उपशा- न्ताऽयमात्मा' इति) तथा खतिष्वपि परप्रतिषेधनेवापदि श्वते- “sd यत् तत्रवच्छामि यजूज्ञालाग्टतमञ्ुते |
अनादिमत्परं ब्रह्मान सन्तन्नाखद्च्यतेः'॥ दत्येवमाद्याखु। तया विश्वदूपधरो नारायणा मारद- मवाचेति waa “माया BIT AAT PST यन्मां पचसि ac | eazamam नेवं मां ज्ञातुमदंसि" ॥ दति
अत एव चोपमाखयंकादिवत्॥ WT ॥
यत एव चायमात्मा चेतन्यखरूपेा निर्विशेषो वाङ्मनषा- ma: परप्रतिषेधनापदेश्याऽत एव चास्यापाधिनिमिन्तामपार- माथिकों विशेषवन्तामभिप्रेत्य जलद्धयंकादिवत् दृल्यपमापा- दीयते मेा्तशास्तेषु- ६ 9 क, क ङे A यथा दयं व्यातिरात्मा विवखलानपा भिन्ना बधेकाऽनुग RRA उपाधिना क्रियते werent देवः चेचष्वेवमजेाऽयमात्मा' दति।
गन्घादिभियुक्तं मां मतिमन्तं पश्यसोति garam अतर्वस- इता भगवानिति at उष्टं arefa वसतत देतातीतल्वादित्य्थ ॥ किञ्च यथा जलाद्यपाधिक्षल्पितः खयं चन््रादेभदचलनादिर्धम रव. मात्मन इति cera) waa fafaae तत्वमित्यादह ) तरव चापमति | जलविम्बत्वाकारेण खूयस्याभासत्वयोतनाय waata कप्र- व्ययः । ama satan विवखान् खत wate घटमभदेन भिन्नाः
८१० रत्नप्रभाभासिषे। (Seogiqree]
“UR एवे Y MATH wa गते Bafa: | एकधा TERT चेव दृ एते जख चन्द्रवत्” ॥ दति चैवमादिषु। अच प्रत्यवस्थोयते॥
अम्बयद यदणात् त न सथात्वं ॥ १८ ॥
म जलदखधयादि तुल्यलमिदापपद्यते तददय्रदणात्। ख- afer fe ana: एयग्डतं विप्रशृष्टदेशं मूते जलं गद्यते तत्र युक्तः छयादिप्रतिविम्बोदयः न लात्माऽमृती न चास्मात् एयम्डता विप्रशृष्टदे्राखोपाधयः, सवंगतलात् सवानन्यलाख | तस्मादयुक्राऽयं दृष्टान्त दति । श्रच प्रतिविधीयते ॥
द्विदा सभाक्कमन्तभोवादुभयसामश्जस्याद्वं ॥ Re I
श॒क्र एव त्वयं इष्टान्तः faafwatuaaara, + fe दू- एान्नदाष्टान्तिकयोः कचित् किञचिदिवसितमं्रं मक्ता स्वेसा- eu कंनविदशंयितुं शक्यते, सवंसाद्प्ये fe दृष्टान्तदाष्टान्ति- कभावेषश्छेद एव Ua ग चेदं खमनीषिकया wagdar- दिदृष्टाक्नप्रणयनं | श्रास््रप्रणोतस्य लख्य प्रयोजममाचमुपन्यस्वते
ey,
्खपेऽनुगच्छम् बधा क्रियते रवमजाऽयमात्मा देवः खप्रकाश Tars- प्युपाधिना मायया च्तेेव्वन् गच्छन् भेदरूपः क्रियत इति योजना। रहातन्युक्तट टान्तवेषन्यश्रङ्ाखचं | खम्बुवदिति। खात्मना रूप- त्वात् दूरसख्परापाष्यभावाचच मायया बुद्धादिष प्रतिनिम्बभेदोा न युक्त इ त्यथः ॥ | उपाश्वग्तभावेव aalaagaawasy faafaainea सान्येन स- माधाबद्वं। (Sfasrafe | दषम्तसाग्येऽपि नीरूपा्षनः प्रति-
[अ.श।पा०२] WIYCRTATATS | <tt
किं cacy faafed खार्प्यमिति। तदुश्यतें। zfgera- भाक्मिति। wana हि ginfafae neegr वर्धते Saye yaa अशचलने चखति seas भिद्यत इत्येवं जखल- धर्मायुविधायि भवति, न लु परमाथंतः Bie तथालमस्ि, एवं परमार्थताऽविरतमेकरूपमपि सत् ब्रहम रेहाचुपाथन्- भवात् भजत दूवेपाधिधमान् इद्धिडाबादोन्, एवम्भया- कृष्टान्तरदाषछान्षिक्याः सामश्स्ादविरोाधः॥
दशना | २९॥ दभरेयति च श्रुतिः wea ब्रह्मणो रेहादिषुपाधिषु अन्त- रन्रवेथ-- ‘avam दिपदः प्रक्र WUT | परः स asl war पुरः पुरुष श्राविश्रत्॥ दति, ‘ata जोदेनात्मनानुप्रविश्ः इति च। तस्मा
विम्बं wag कथं aeqa इत्याह | न चेदमिति | Baa न कल्यत rag: | अतटृ्ान्तस् ग्धेकादिवत् डत्षन्धासेन fa फलमिग्यत च्या | Wate, ama निर्विशेषत्वं wefan) विरोध दति न वेवम्बमितख्ः। aren प्रतिषिम्कमून्यः नोरूपजयल्वात् कायु वत् इत्य- नुमाने wart अभिचारः | ease विदूराकाशप्रतिषिम्बदशरंनादु- पाभिरूपश्यत्वमपि क्चिद नपेत्तिकमिति भावः|
VITUS SAAT LUTE Gwe: | दश्रनाश्वेति। दिपदः पुरो मनृष्यादिरेहरंख्के चतुष्पदः पुरः WEA WAT पुर- खश्लराछभियक्तेः VSS स LIT: Ua किङ्प्ररोरी wer पुर उद्वानि wetcrenfaar खच प्रक्द्धऽपि पुषः ca Taare: |
SUR रन्रप्रभाभासिते। [ BoRytoR |
दयक्रमेतत् wa एवापमाद्धयकादिवदिति तस्मात् fafa- कल्यकंकलिङ्मेव ब्रह्म नोाभयखिङ्ग a विपरीतलिङ्गश्चेति fag. wa केचित् 2 ्रधिकरणे कल्पयन्ति, प्रथमं तावष् fa प्रत्यस्तमिताश्रेषप्रपश्चमेकाकार ag उत प्रपञ्चवदन- काकारोपेतमिति, दितीयन्त॒ fea भ्रत्य स्तमितप्रपञ्चले far सन्नचणं ब्रह्म उत भधलक्षणं उताभयलष्णमिति । wa वयं वदामः सवंयाप्यानर्यक्यमधिकरणाम्तरारमसयेति। यदि ता- वदनेकलिङ्गत्वं परस ब्रह्मणि निराकर्तव्यमिद्ययं प्रयासः तत्पर्वणेव न स्थामतेाऽपील्यनेनाधिकरणेन निराषरतमिद्युस र- मधिकरणं warwadaq व्यर्थमेव भवेत्। ग च सल्ललणमेव ब्रह्म न बोाघलक्तषणएमिति we ay, विज्ञानघन एवेत्यादि afataquinagia । कथं वा निर स्हचेतन्यं wy Sarre जीव- स्यात्मलेनोापदिगश्येत। मापि बाधलच्तणमेव ay, ग सल्ण-
तेत्तिरीयके faye wade ufad मन्तव्यं । णवं प्रतिविम्ब- भावेन Wee: कल्थितत्वात् निविग्रेषं त्रह्मेति खमतमुपसंहरति | तस्मादिति रकदश्िश्याखामुत्यापयति। खचेति । न wraats- पौ्यादयेकमधिकरणं, तच aga fruqya स्थिते fared wafa सन्देहे प्रकाणवश्चेत्यादिदितीयमधिक्षर्यं new म सद्रपमेव wey किन्त प्रकाशवश्च चिद्रपश्च। कुतः, अवबयथ्यत्। सत्यं AIA सदव सेन्येद्यभयश्रुतेदि रूपे ब्र्मण्यय वक््वादिति Tara सिडान्तः। see च तन्माजं सम्भवं AG Batre way सत्तानतिरेकादिति। डद fenafanca दूषयति। aa वयमिति। दितीयाधिकर्खस्य किब्रद्म- ेाऽगेकरूपत्वनिरखासः फलं उत नाधरूपतवनिरासः खाहाखित् सत्ता . निरास डति विकर्व सवंयाप्यानयंग्छं प्रपश्यन् च्वादे गतार्थतामाड।
[oR MTR] WT CHAS चभाय्ये। SRR
भिति wei am, ्रसतोव्येवे पलभव्यः' canfeafaaqu- wayTa, कथंवा मिरस्तसत्ताका बेाचोऽभ्यूपगन्येत। नाणु- waaay ब्रह्मेति शक्यं वक्त, पुवेभ्युपगमविरोधप्रसङ्गात् सन्ताव्यादटत्तन बाधन बेाधव्यादटृत्तया च सत्तयोपेतं Ag प्रतिजानानस्य तदेव पृवाधिकरणप्रतिषिद्धं सप्रपञ्चलं प्रस- aa) अ्रुतलादराषदति चेत्, म, एकस्यानेकसखभावलानुप- पत्तेः | श्रथ सन्तेव बोधः नाध एवच खत्ता नानयोः परस्यर- व्ाटृ्तिरस्ि दति यद्युच्येत तथापि किं erat ब्रह्म उत बा- wage उताभयलक्तणएमित्ययं विकल्पा निरालम्बन एव खात्, चाणि लेकाधिकरणत्वेने वास्माभिर्गीतानि। पिच ब्रह्य विषयाखु श्रतिव्वाकारवदनाकारप्रतिपादनेन विप्रतिपन्ना- खनाकारे ब्रह्मणि परिग्टहीते श्रवश्वंवक्रव्येतरासां श्रुतीनां
अदि तावदिति। न fe fedta xare) न Sf) wear बाध रूपत्वनिरासे ज टत्वाव्नी वाभेदश्चतिबाधच स्यादिव्याहइ। कथं वेति। नदरतीय इत्याह । मापीति। सत्तानिरासे बाधस्य तुच्छत्वं च wr. fare, कथमिति। न च बोधस्य सन्तानतिरेकात्र तुच्छतेति वाच्यं । सट्धाघ्पदया्वाच्ानतिरेके पर्यायत्वप्रसङ्कात् | रण्वं सिजान्तं फलाभावेन दूषयित्वा पवेपत्तं दुघयति। नापौति। प्रसङ्मेवाडइ। सत्तेति । व्यात्तत्वं नभिच्रतं। निव्यपेकरूपत्वसिडान्तविरोधात भिन्राभयरूपत्वपु व पच्तानुत्यानमिव्ययथः | उभयश्रतिबलादुल्यानमिति ura) च्रतत्वादिति। मंरुविन्यवत् परस्परं भिद्रसन्तानाधयोारेक- ब्रह्मभेदश्रष्ा खुतिशतेनापि न य॒क्ते्याङ। नति। सद्राधयेोर्भदा- — $स्तिन at aig श्रुतेरपि विर्डायेत्वानु पपत्तनं पु वंपच्तोत्थानमिनय्त।
सरम्रति fend ara) सय सत्तवेति। सद्राधपदयोवाचयमेदे$पि € भ
८१४ रन्रप्रभाभाषिते। [अ०द।पा०श]
गतिः, ताद्ग प्रकाशवचेव्यादीनि guia stance सम्यद्य्ते। Aas: कारवादिन्याऽपि wag: प्रपञ्च भविलयसखेनामाकारप्रतिपत्यथा एव न एयगथा दति तदपि न समोचौनमिव लच्छते। कथं a fe परविद्याधिकारे कचित् भरपञ्चा उच्यन्ते "यथा यक्ता WS दरयः रता दगेत्ययं वे ₹र- याऽयं प्रे दश च सराणि ayia चानन्तानि च' इत्येवमाद्यः ते भवन्त् प्रविलयाथाः, ^तदेतद्रह्यापूवेमनपरमगम्तरम- are? दत्युपसं हारात्। ये पुनरूपासनाधिकारे प्रपञ्चा उच्यन्ते न्यथा मनामयः प्राणशरीरः भारूपः इत्येवमादयो म तषां अविलया्यलं न्यायं, स क्रतु ङुर्वीतेद्येवंजातीयकेन म्रहतेने-
„------------------~--~---------------------- ``
सच्येवया पपत्तिरखग्डार्थसखीकारादि्धः। TTY Wr न स्यात् सिडान्ततवात् | किञ्चाच संगश्येऽप्ययुक्त care) तयापीति। रकाधिकरबप्रत्त aaa कथं मेयानोव्यत are) aaratfa | ख- UG खचसामन्नस्यं Bare | अर्थवदिति | यवश्यापेच्वितगत्ययलेना्त- cant पुवेकवाक्यत्वाब्राधिकरणमभेद इति Ta | आआकार्खतीनां कल्पि ताक्ाय मतिरिति खमतमक्त, प्रपश्चविरबवादिमस 'मनामयः UMUC: सत्यकामः, श्त्याद्याकास्श्तीमां तदितराक्रारप्रविलया afafcure: | मनामय इति कोऽथः, ममोाऽतिरिक्ापाधिश्रन्य rau | र्वं याश्सयीरपदेन पाडतिरिक्ापाधिनिषेधाग्मनसाऽप्य- भावसि्धिः श्वं सवं शब्दा खगाकारब्रह्यपरा रवेति तन्मतमनुद् दूषयति | यद्पीद्यादिना। किं चेयब्रह्यप्रकरगस्धामामाकास्णन्दा- ai निरेधपस्त्वं उतपासनाप्रकरशसधानामपि aaa | ये शोति। खस्य जी वभावं प्राप्तस्येखरस्य दश य्या विषया इरणा- इद्रन्दरियाजि प्राणिभेदापेच्तया शतानि सखाशि च तवामीचखसा- Feuer | ष्ययमिति। र्रर श्व इर्य दव्ययंः। दितीयं
(weguree] WFCAGTSAAS | ८९५
araveafafuat तेषां सम्नन्धास्। war चेवंजातीधकानां गणामामुपासमाधथैत्वेऽवकस्यमाने न ललणया प्रविलयार्यलम- कर्पते | सवेषाश्च साधारणे प्रविलयार्थत्वे सति ‘geqaza fe amuraata दति विनिगमनकारणवचममनवकाभ्रं खात्। फल मथयेषां awed कचित् दुरितलयः कचिरेचर्यप्रात्भिः कचित् क्रममुक्रिरित्यवगम्यत एवेति । wa: पा्ेगय्येमेवेपास- मावाक्यानां ब्रह्मवाक्वानाश्च न्याय्यं नैकवाक्यलं। कथद्यैषामेक- areata इति anal) एकनिया गप्रतोतेः प्रयाजदर्धपुणं- मासवाक्यवदिति चेत्, न, ब्रह्मवाक्येषु नियो गाभावात्। बस्तु- माजपर्यवसायोनि हिब्रह्मवाक्याभि न नियागेपदेशोनोति एत- दिस्तरेण प्रतिपादितं ‘ay समनयात्' [वेदा ०अ०९।पा०९।ख०४] इत्य fafarangra नियागेाऽभिप्रेत इति anal, पुरषे fe जियुञ्छमानः कुविति खव्यापारे क्िंसित् नियुज्यते | ननु
दूषयति | ये पुनरिति। मनेामयादिश्षब्दानां TUT गुशपरल- सम्भवे निखेघलच्तणामि न य॒क्ते्याद। च्या चेति। किश्चाकषारा- माक्ञारख्चतिद्ेविध्ये सति ag नाकारमेवेत्यतच् किं विनिगमकमिति wares निरा कारतात्मयंनियामकमिति कथना- यमिदं खत्रमयवत् भवति सवंश्च॒तीनां निषेधायेत्वे तु शङ्गानत्ा- नात् नियामकसयचं gu स्यादि aqarefa ) मनपासमाय- बाक्ानां खाय फलाभावात् सफलनिषेधवाक्छश्रषत्वमिग्याणद्धं तस्य WARTATUUAAATY फलमपोति। चअयेक्छाभावाच नेक वाक्ते. काद, कथेति ) Gal wea) रकेति । यथा फलवत् परमा-
> पूवाखनियागक्छादङ्प्धागवाक्धानामेकवाक्यता तथा तत्वावबेा- 6 ५ 2
९८१६ रब्रप्रभाभासिते। [च्.०्३।पारर्]
देतप्रपञ्चप्रविलये नियोगविषय भविश्यति, श्रप्रविलापिते fe देतप्रपञ्चे RAMA न भवतोत्यता Aygawtaary- प्र्यनीकभ्रता डेतप्रपञ्चः प्रविलाष्यः यथा खगंकामस्य यागा- ऽनष्टा तव्य उपदि श्वते, एवमपवगंकामस्य प्रपच्चुप्रविलयः, यथा च तमसि qafad चटादितच्वं श्रतरब॒भुतसभानेन MENA तमः प्रविलाप्यते, wd ब्रह्मतत्वमवनमु त्मा- मेम amanda प्रपञ्चः प्रविलापयितव्यः। aweaurar डि प्रपञ्चा न प्रपञ्चखभावं ब्रह्म तेन नामरूपप्रपश्चप्रविखा- पमेम Ayaan भवति इति | Wa वयं पृच्छामः Asa प्रपश्चप्रविलया नाम, किमद्धिप्रतापसम्पकात् चृतकाटिन्यप्रवि- लय xa प्रपञ्चप्रविलयः ada: आअरेखिदेक्मिन् चन्द्र तिभिररताने क चग्डप्रपञ्चवर् विद्याकृते ब्रह्मणि नामरूपप्रपषञ्ोा दिश्या भ्रविलापयितव्य दति। aa यदि तावदिद्मानोाऽयं प्रपञ्चे देहादिलचण अध्यात्मिक वाद्यञ्च एथिवयारिखक्णः प्रविखापयितव्य दव्युच्येत स पुरुषमात्ेणाश्रक्यः प्रविलापयि-
घकामस्य प्रपद्धप्रविलयविषयक र्का नियोागरूपेऽयाऽसतोयाक्ारा- नाकरवाकानां सवंवामेकवाकतेत्य्थः। नियेागासिद्या दूषयति । मेति । विबयं शङ्कते । गन् sate | प्र्यनीकं प्रतिबन्धकं | ननु परपच- विश्षये wand स्यादभेदादिव्यत we, waeata fe प्रप इति कार्णं fe कायस्य खरूपं अतः कायंनाणेऽपि कारणस्य म शयः घटना्ेपि गदश नादित्यथंः | sy सत्यस्य कल्पितस्य वा खया विधिरिति fase दुषयति। त्र यदि तावदिति। cag चानादध्वस्तेः म॒सलादिना च छत्कदेतध्वंसायोगात् नमेायरसनवि-
[च् ०श।पा० 2 | WIT LAVEAAWM | ste
तमिति तद्मलयोापदेशऽशक्यविषय एव खात्, एकेन afz- ana प्रथियादिप्रविलियः wa: इदानीं एयिव्यादि शूल्यं जग- दभविग्यत्) श्रयाविद्याध्यसा ब्रह्मण्येकस्मिन्नयं प्रपञ्चा विद्यया प्रविलाप्यत इति ब्रूयात्, तते ब्रद्यीवाविद्याध्यस्तप्रपञ्चप्र्या- ख्याने नावेद यितव्यं “एकमेवादितोयं ay तत्सत्यं ष ATA anata’ इति। afaarafed विद्या खयमेवोात्पद्यते तया चाविद्या बाध्यते ततश्चाविद्याध्यस्तः सकलेाऽयं नमरूपप्रपञ्चः खभ्रप्रपश्चवत् प्रविलोयते! ्रनावेदितेत् ब्रह्मणि ब्रह्मविज्ञानं कुरू प्पञ्चप्रविलयश्चेति wana न ब्रह्मविज्ञानं प्रपञ्च- प्रविख्योा वा जायेत । नन्वावेदिते ब्रह्मणि तदिज्ञानविषयः प्रपञ्च विखयविषये वा नियोगः स्यात्, न, निप्रपञ्चन्रदह्मा- त्मतक््तावेदनेनेवाभयषिद्धेः, रण्छुसद्पप्रकाशनेनेव fe तत्ख- खूपविश्ञानमविद्याध्यस्तसपादिप्रपश्चप्रविखयश्य भवति, नः च wana पुनः क्रियते । नियेच्याऽपि च प्रपञ्चावख्वायां याऽव- गम्यते जोवे नाम स प्रपञ्चपक्तसयेव वा स्यात् ब्रह्मपक्ष्टेव
धिवदश्रकविषयोऽयं विधिः, किञ्च खुकादिमत्या सवमृक्तिः सादि au: | इितीयमनुद् दूषयति खयेव्यादिना | उपदेशजन्यक्चाना- देवाविद्यातन्नन्यप्रपश्चलयसिद्धेनिंयोगे ठयेत्य्थः। fay Aeparar- दौ विधिः fa ब्रद्धण्न्ाते ज्ञाते वा, नाद्यः खष्कयत्वादित्याह। ्पना- वेदिते fafa) facta शङ्कते । नन्विति | उपदेशादव न्ञातेब्रद्धयणि साच्तात्कारदेतबाघधयेः सिद्धेविंधिवेय्यंसिडधस्य विधिना कतुंमया- मादित्याष। नेति र्वं विषयाभावात् नियागाभावमुक्ता नियो- व्याभावात् तदभावमाह | नियेज्याऽपि चति । प्रपच्ठान्तभूते we
९१८ THAT | [अन्९।पा०श]
वा प्रथमे विकल्पे निष्यपश्चब्रहत्वप्रतिपादनेन एथिव्यादिव- व्नीवस्यापि प्रविलापिततलात् कस्य प्रपश्चप्रविलये नियोग उच्येत कस्य वा नियोगजिष्टतया माचाऽवाप्तच्य उच्येत | दिती- येऽपि ब्रह्ोवानियेज्यखभावं maa खरूपं जीवत्वं लविद्या- छृतमेवेति प्रतिपादिते ब्रह्मणि भियोाच्याभावात् नियोगाभाव wai xeatfeweer रपि परविद्याधिकारपटितासस्वा- भिमखीकरणप्रधाना न तत्वावमेाधविभिप्रधानाः भवन्ति, Hane पश्छेदमाकणंयेति चेदंजातोयकेषु निर्देेषु ufe- धानमाजं कुर्विदयुच्यते न साक्तात् जानमेव ज्ूविंति। war- भिमृखस्यापि wrt कद्ाचिञ्जायते कदाचित् म जायते, तस्मात्तं प्रति mafara एव cifaaar ज्ापयितुकामेन, तसन् दभरिते खयमेव यथाविषयं यथाप्रमाणच्च च्चागमुन्प- Wal न च प्रमाणारेणान्ययाप्रसिद्धेऽयऽन्यथाज्ञानं गिय- कसा एुपपद्यते। यदि प॒ननिं य॒क्राऽहमित्यन्यया art कुयात्
वेद्यः, ara नीवनाश्ादिध्ययागः fetid fatrent<fetz: | afe wa विधिप्रद्ययानां at afafcaa are, उङ्व्यादिशब्या xta | ननु शतं लानं wal तत्छाधनव्यापारविधिः किमिति कण्यत इच्ाग्रद्ध Way पुरवन्व्यसाध्यत्वादिव्याहइ | चश्ेयाभिमुखस्या- Wha, fae चनविधिवादिना चेयं ब्रह्यावश्यं वेदान्तेन्नापनी्यं विषयागवबोाधे विधिबेाधायोग।त्। तचा च वेदान्तेरेबव चानेात्यत्ते- विध्यानयेकयमिव्याष । तस्मादिति तं ज्ामायिंनं wilted) wa- an warren विधिस्वानिति Fare । न Sa) नग्वनाि- सौाषिदिति प्रयश्लप्रमायादुत्मद्रमपि wea तमभिंध्यायेदिति बिधि- नान्यया छतं दृष्यत इत्यत ary! वदीति । aunt: aan
[exter] प्राकर ब्रह्मसु ATS | TLE
a तु asara fa तरिं aad ar faa खयमेव चेदन्यथा- त्पद्येत भान्तिरेव स्वात्, शानम् प्रमाणजन्ये यथयाश्तविषयं चन तज्नियागश्रतेनापि कारयितुं wea, मन च प्रतिषेधश्रते- मापि वारयितुं wad, न fe aqua वस्तुतन्त्रमेव fe तत्, अ्रताऽपि गियोागाभावः, किच्चान्यत् नियोगनिष्ट- तयैव पर्यवस्छति sera चद्भ्युपगतमनियेोच्यब्रह्माकलं ज- TS तद् प्रमाणकमेव खात् श्रय शात्तमेवानियेच्यब्रह्मात्- तमब्याचचोत तद्वबेाधे च vey नियश्चोत, तते ब्रद्मन्रा- स्नरस्येकख्य guia विर्द्का्थंपरता च प्रसञ्येयातां मियो ग- परतायां च ग्रतहानिरश्रुतकल्पना HARTA GHIA Z-
e
~ A तिं A “~ e afua
चत् faa, afd fara चेत 'न्तिरेवाता भानं विना faferar माना सिधेभोगवश्त तन्ते wa विधिग्ेषे्ययेः। वेदान्तेषु विधिवादिने<न्य ट्षथमस्तीव्याह | किञ्चान्यदिति । ब्रह्यात्मक्छे निग च वेदान्तवा- कस्य प्रामाणमाण्ह्यायमभेदाडाक्यभेदो fatzryaremary चेति
छो + [> “oN दूषयति । अथे्यादिना । faqad awa sat विधिवंदान्तेषु त- MUA च कमजन्यत्वाश्मोत्तस्यानिदयत्वसातिश्यत्वादिप्रसङ इत्याह | निखाग „ म fi गिं A =
परतायां चेति | फितमा | अतेति । इदानीं प्राए्वादरेन fadranying तदेकत्वं खण्डयति । खभ्युपगम्यमानेऽपीति | भिन्रकि- aaa: शब्दान्तर यथा यजति ददातीति, तथेहापि Fer. पासोर्तेति शब्दभेदः | faa जसगगणसर्प्रमदः प्रकरणमभदः मक्यभ्यदय- Waa Baa: प्रमागनिगग्च्लामसगणापासनातिषयकनियोागभेद ray: | कथय aggiigaayg नियोगेक्यं तचाइ | प्रयाजंति। रक. स्येव खगकामस्य साङ्प्रधामाधिकारात तद्ाध्यफलापवेक्छार्कवाक्-
7 ee
* gem वखुपरता विधिकूपार्थन्यादि ae!
eRe रुतप्रभाभासिते। [ख०द।पा०र्]
फलत्वमनित्यलं चेत्येवमादये दोषाः नापि कंनचित् परितः शक्याः, तस्मादवगतिनिष्ठान्येव aygaraifa न नियोागनि- ्टानि, श्रतञ्चैकनियोगप्रतीतेरकवाक्यतेत्ययुक्रं । अ्रभ्युपगम्ब- मानेऽपि च ब्रह्मवाक्येषु नियागसङ्ावे तदेकलं निष्युपञ्चोप- देशेषु सप्रपञ्चापदेगेषु वाऽखिद्धं, न fe शब्दान्तरादिभिः प्रमारैः नियेगमेदऽवगम्यमाने waar नियाग इति wa- माश्रयितु। प्रयाजदशपूणमाखवाक्येषु तु श्रधिकारांगेनाभेदा- द्युक्रमेकल्वं न लिह सगुणएनिगंणचादनासु कञ्चिदेकलाकारां- शाऽस्ति। नदि भाङूपलादयोा aur: प्रपञ्चविलयोापकारिणे भवन्ति मापि प्रपञ्चविलयादया गणा भारूपलादिगणापका- ` feu. परस्परविरोाधिलात्। a fe छृत्छप्रपश्चप्रविखलापनं प्रपञ्चैकदेशापेचणश्च water धर्मिणि am समावेशयितु। तस्मादस्मदुक्र एव विभाग श्राकारवदनाकारोपदेशानां युक्रतर द्ति॥
तेद्य्थः। इहापि निर्मुण्सरुणविद्ययेारेकाधिकारात् नियोगेष्यमन्त नेत्याह । म विवदहेति । सुक्यभ्यदयाथिभेदान्मियो विद्धां विद्ययेोर- कु ङ्ितवायागाच्च न नियागेकछं। नच निगुशाविद्याज्यिग रकपवं- सगुणविद्यानङ्गीकारादिति ave | खो विपतीतं पारख्िव्यमायुद्मतः, -विष्ययेोग्याविद्यायां विधियाग्यायामविधिरिति, तसात् साकारवा- कानामाकारलयदारा निगुंयवाकेकवाक्यतागतिरसदरतिरेव, किन्त तेषां फलिताकासे गतिसदुपासनयाभ्युदयसिद्धः, निर्गुणवाक्मानान्त परम चालम्बनत्वमि ल्पस्तदुक्त tq विभागः साधीयानिन्धपसंद- स्ति। तस्ादिति॥
[We gsaT-R] WIFCAUTIATS) | CRY
qaaatad fe प्रतिषेधति तते ब्रवोति च भ्रयः | २९॥
‘S वाव ब्रह्मणे रूपे मृते चेवा मृते च म्यंञ्चागटतश्च खि- तश्च यख सख Qe cau पञ्च मदण्डतानि दैराभ्येन प्रविभव्यामूतंरस्स च पृरषश्ब्दोदितस्य माहारजनादीनि eufa zufaar पनः प्ते, शश्रयात raat नेति नेति न छयोतस्मादिति मेल्न्यत्परमस्ति' दति। तत्र atse प्रति- षेधस्य विषय इति जिश्ञासामरे, न wae तदिति विश्न fad किञ्चित् प्रतिषेष्यमुपलभ्यते, दतिशब्देम aa प्रतिषध्य किमपि wada नेति नेतीति, इ तिश्रब्दपरत्वान्नञ्प्रयेागस्य। दतिश्रनब्दखायं सज्निद्ितालम्ननः एवंशन्दषमानटत्तिः प्रयु ञ्यमाना दूश्यते ‘tf शस्रापाध्यायः कथयति' caaar-
waar निविग्रेषवचिग्मा्रत्वमक्का सवंनिषेधावधित्वेन aqua. are | प्ररृततावत्त्वं हि प्रतिषेधति ततो adifa w aa xfa | uefa वप्तेजेभूतचयं ad वाप्वाकाण््यममूतेमिति राणिदियमुक्ता भूत- इयस्यामतंस्य सारः करुणात्मा हिस्णयगभावरष wafer ae मण्डले पुरषे wars दल्िणे;च्िणि पुरषः" cae, तस्य वासनाम यानि खप्ररूपाशि 'तद्यया माहारजनं वासे वया प्राद्बविक्रं वये- ` न्रमापः'हद्टुपमाभिङक्तानि विचिधाङि,तच महारजनं हरिद्रा तया. fed ag arena, पाण्डाविकमतिधवलं कम्बलादि | कंचित् तु शतिमपणच्छणं छत्वा aququaaaata udiaaifa मतानि तवख्ामतरसत्वोक्तया Acasa पाञ्चभातिक्व्वसिडिरिति याचच्तते UY सुतादात्मकप्रपश्चयोक्रयनन्तरः, खत उक्तारापस्य निषेधायतान्नेति ने. तोति न्षेधनापटेशः क्रियत श्त्य्यः। नेतिण्ब्दायमाद। a4 wife रतस्मा दात नाऽन्यच्रास्तीति नेतील्ययत raw: गरून्यतानिरसासायें परं
ON
TRA स्त्रप्रभाभासिते। [Sogitter]
fey. सन्िहितश्चाच प्रकरणसामथ्थोद्रःपदयं सप्रपञ्चं ब्रह्मणः तश्च AY यस As रूपे, तच नः संश्रय उपजायते किमयं प्रतिषेधा ea रूपवचाभयमपि प्रतिषेधति ादाखिरेक- at, यदयेकतरं तदापि किं wey प्रतिषेधति रूपे परिञ्नि- afe श्रारेाखिद्रपे मतिषेधति ag परिग्रिनिष्टि दइति। तच परतला विशेषाद्भयमपि प्रतिषेधतोव्याश्ड्ामहे। द ते प्रतिषे दिनंतिश्नन्दप्रयागात्, तयारेकन सप्रपञ्चं ब्रह्मणि “eu प्रतिषिध्यतेऽपरेण रूपवद्रद्धोति भवति मतिः । श्रवा awa रूपवत् प्रतिषिध्यते, तद्धि वाद्मनसातीतल्ादसमावय- मानसद्खावं प्रतिषेधाङं नतु द्पप्रपञ्चः प्रत्यत्तादिगाषर- त्वात् प्रतिषेधादंः, WSBT Cad प्रापे ब्रूमः, न तावदुभयप्रतिषेध उपपद्यते, अषएन्यवादप्रसङ्गात्। कञ्चि परमार्यमालम्बयापरमाथेः प्रतिषिध्यते यथा रञ्वादिषु सप्ादयः। तश्च पंरिभिव्यमाणे कसिंखिट्भावेऽवकन्यते। सत्र
ब्रह्मास्ति इति fasractar way), खचर निषेध्यविश्षानपस- म्भात् सशयमाह | तच कास्येव्धादिना। aa प्रयागस्य नकारस्येति षष्टो पश्यापितवस्तनिषेधकत्वादिव्यथयः। xfawara निषेध्यसामा- न्धसमप विश्रघाकाङ्कायां प्रकरणादरूपदयखरूपिव्रह्मणख निषेध्य. त्वभानात् संश्यम॒क्का Gara fafand ag नास्ति उव्याच्तेपसङ्गत्धा yaagata | तत्र प्रक्ृतत्वेति। waa तत्पदाथभावादाक्याचा- भेदाः, सिडान्ते afefatcfa फलं, निरधिष्टानमिषेधाद- Walt सवेनिषेधान युक्त LMA प्रपञ्चे ब्रद्मनिपेध rare | Wy खेति। रकाब्रह्मबरव fate न कारण्डयस्य पीनरक्यमित्यत are | भ्यास स्लिति । उत्सुच्रमेव तावत् सिदधान्हमुपक्रमते। wafafa ,
[weiter] WFCATTTATS | ८९९
प्रतिषेधे fe काञन्यो भावः परिश्रिष्येत, श्रपरिभिव्यमाणे चान्य- fay य cat: प्रतिषद्ुमारभ्यते तख प्रतिषेद्ुमग्रक्लात् तस्येव परमायल्वापत्तेः प्रतिषेधानुपपत्तिः। नापि ब्रह्मप्रतिषेध उपपद्यते, ‘ag ते त्रवाणिः दत्युपक्रमविरोधात्, “श्रसन्नेव स भवति sequfa वेद चः इत्थादिभिन्दाविरोधात्, श्र सत्येवापलथव्यः' इव्यवधारणविरोधात्, सववेदा न्व्याकाप- प्रसङ्गाच्च | वाडःमनसातोतवमपि ब्रह्मणा नाभावाभिगप्राये- शाभिधोयते, न fe महता परिकरवबन्धेन शब्रहमविदाग्रातिं पर, ‘aq ज्ञानमनन्तं ae’ इत्येवमादिना वेदान्तेषु AW प्रतिपाद्य aga पुमरभावेोऽभिलष्येत, प्र्ाखनाद्भि wwe दूरादस्य्मं वरमिति न्यायात् । baa प्रतिपादनप्रङ्रिया वेषण ‘qar वाचा निवर्तन्ते aor मनसा aw vias एतदुक्तं भवति वाङ्मनसातोतमविषयान्तःपातिप्रत्यगाक्मश्डतं नित्यश्टद्धबद्धमक्रखभावं ब्रह्मेति । तस्मात् ब्रह्मणा रूपप्पञ्चं
ून्यप्रसद्धड्ङटर्ति वदन्तं प्रत्याह । कश्चिद्धीति। तच्चेति प्रतिषेधन- faare: खधिषानानवण्येषे तत्मारूपरहेत्वभावात् निषेधवाक्छायप्रमागं स्थात् इदम नालि इति लाके निषेधस्य साधिष्ानस्येव प्रमितिदश- नादिन्धर्यः| fay यद्भाति तत्छदि्यत्सगंस्य भानायाभावाधिरानप्र- मितिसरदपवादः पुवभानस्य भ्नमत्वनिखयेनायसत्वापलापात् खप- वादानङ्ोकारे तूत्सगतः प्रपश्वुस्य सत्यत्वाप्रत्तेः नषेधानुपपत्तिरि खाद । च्छपरिश्िष्यमाये चेति| खधिषानसकत्वं विना भ्नाल्तिरिषेधया- स्येामात् अून्यवादा न यक्तं Kwa पृवादिनः प्तान्तर दूषयति। नापीति । देहात्माभिमानवक्लोकिकमानप्राप्तदतस्य निषेधा gar न
* दि न्याय इति ae wie! † Wa दूति aque का. न्धि 9 N2
९२४ Tamara faa | [अ ०३।पा०२]
प्रतिषेधति परिशिनष्टि ब्रह्मोव्यवगन्तव्यं । तदेतदुच्यते प्रह- तेतावल््वं हि प्रतिषेधति इति) प्रकतं चदेतावक्लं परि- च्छिन्नं मृतामूतेलकणं ब्रह्मणे रूपं तदेष शब्दः प्रतिषेधति । तद्धि प्रतं प्रपञ्चितञ्च पव॑स्मिन् ग्न्धेऽधिदेवतमध्याद्मं च तथश्लनितमेव च वाखनालचणमपरं रूपममूतरसग्डतं परष- weed लिक्गातमव्यपाञ्रयं माहारजनाद्युपमाभिरदंभथितं, श्रमूतरस्य पुरुषस्य चत्तगदमरूपयोागिलानृपपन्तेः | तदेतत् सप्रपञ्चं ब्रह्मणे रूपं सन्निहितालम्बनेनेति करणेन प्रतिषेधक- मजं प्रह्यपनोयत दृति गम्यते । ब्रह्म तु ङूपविशेषणएत्वेन ष्या निर्दिष्टं wife पन्ये न खप्रधागत्वेन । प्रपञ्चते च तदोये रूपद्धये खूपवतः खरूपजिन्ञासायामिद मुपक्रान्तं अयातज्रा- देशा नेति नेतिः fai aw कल्तियितरूपप्रत्यास्यानेन ब्रह्मणः खरूपावेद नभिद मिति निर्णीयते, actaz Ws समसतं
वेदान्तप्रमितनब्रद्मय इति ata: | VER वाङ्मनसातीतत्वात् निषेधा- ZW Hala तचा | बाद्मनसेति | ब्रद्यणा वागाद्यतीतत्वात निषेधाथं न चेत् किमथं acfafcadq खाह। प्रतिपादनेति। sary ad योजयति | तदेतदिव्यादिना। ar waqa eq इति रूपदयस्येव प्राधान्येन प्रकतत्वात्रेतोति निषेध xara: | नन्वादित्धमण्डले परुष डति AMAT प्राघान्धेनाक्रमित्ाश्द्य पुरषो लिङ्गात्मा म्तरसत्वश्चया भूृतजनितत्वभानात् खप्ररूप वक्व खुतेखेत्या इ | तन्जनित्मेवेति । रूप- रूपिणेरमेद उक्षः मन् वासनामयं रूपमेव किमित्यपमीयते परसि- रूपमेव किं म स्ादिग्यत खाइ । खमूतरसस्येति। रूपदयरोव प्राघ.न्येन was फलितमाह] तदिति। प्रतियारगितकेन समर्प्यत KOU: | न चाथतः प्राधान्यात् ब्रह्मणे निघः राद्धा wal areas
(aoxsgrer] WY CAMA | ८२५
कायं मेति नेतोति प्रतिषिद्धं | awa कायस्य वाचारम्भमण- अब्दा दिभ्याऽसत्वमिति नेति नेतीति प्रतिषेचनं नतु ब्रह्मणः सवंकल्यनामूललवात् | न चात्रेयमाश्ङ्ा TAA कथं fe wre सखय मेव ब्रह्मणा रूपद्वयं qifaar खयमेव ya: प्रतिषेधति "प्रलालनाद्धि wea दूरादस्यश्रनं av’ दति, यता नेदं rei प्रतिषाद्यलेन ब्रह्मणि रूपद्वयं fafeufa, लोकप्रसिद्ध्न्तिदं खूपद्यं ब्रह्मणि कल्पितं पराष्टश्नति प्रतिषेध्यवाय प्रएडु ब्रद्म- खरूपप्रतिपादनाय चेति निरवद्यं, दा चेता प्रतिषेध यथा- मह्न्यायेन दे रपि मृतमूते प्रतिषेधतः। यदा oa: भरतिषेषे watt प्रतिषेधति उन्तरो वासनारार्भिं। suar “नेति नेति" इति वो्ेयमितीति यावत् किथिदुत्मरेच्यते awa न भवति car: । परि गणितप्रतिषेे fe क्रियमाणे चदि नेतत् ब्रह्म किमन्यद्र द्ध भवेदिति जिन्ञामा स्यात् aura wat समस्तस्य विषयजातख प्रपिषेधादर्विषयः प्रत्यगात्मा ब्रहति जिज्ञासा निवतंते। तस्मात् प्रपञ्च मेव ब्रह्मणि कल्पितं प्रतिषेधति
साजनिधेधप्रसङ्ादिति भावः किञ्चाच ब्रह्मणः प्रतिपाद्यत्वात् न निषेध zare |, sufya चेति। नन aafa निषिडस्याप्यन्यत्र feafa- सम्भवात् wa atuaafaaa aw) तद्ास्पदमिति। उपादाने निषिडस्यान्यत्र न स्ितिरिव्यथः। यत् तु दतनिषेधे प्रत्यत्तादिवियध इति are, युक्तश्वेति | स्धापितं हि आचारम्भणाधिकरगे प्रत्ताद्- Bawa WAG न तश्चावेदक्षमिति खतस्तत््वता निषेधान्न विरोध इति भावः। नन् वस्त॒त्वात् देतवत् ब्रद्यणाऽपि निषंधोऽस्त, ने्याइ | न fafa) इतमभा वाभावस्ाल्तित्वादश्क्था निषेध इव्ययः। a dats
cee ग्तरप्रभाभासिते। [ख०द।पा२०|
परिशिनष्टि ब्रह्मेति निणंयः। cage एव fade: यतस्ततः प्रतिषेधाद्भूयो ब्रवीति श्रन्यत् परमस्तिः दति भ्रभावावसाने fe प्रतिषे क्रियमाणे किमन्यत् परमल्ि दति ब्रूयात्। तजेषाऽच- रयाजना नेति नेतीति ब्रह्मादिश्च तमेवादेशं पृननिं वक्ति, नेति नेतोत्यस्य ask, न Gaara ब्रह्मणा व्यतिरिक्रमरूोति wal नेति नेतील्युच्यते न पनः खयमेव मासि tad: | तख दशयति ‘saa: परमप्रतिषिद्धं ब्रह्मास्ति'दति। यदा पृमरेव- aati योज्यन्ते न द्येतस्मादिति नेति मेति प्रपञ्चप्रतिषेध- स्टपादारेशनादन्यत् परमादेशनं न ब्रह्मणिाऽस्ति इति वदा तता व्रवोति awa दत्येतन्नामघेयविषयं याजयितव्यं। we मा मघेयं “सत्यस्य सत्य मिति प्राणा वै सत्यं तेषामेष सत्यं ष्ति fe ब्रवीति" हति, ae ब्रह्मावसाने प्रतिषेधे समश्सम्भवति अ्रभावावाने तु प्रतिषेध fa सत्यस्य स्यमिव्यु्येत तस्मात् ब्रह्मावमानाऽयं प्रतिषेधो नाभावावसान दृत्यध्यवस्यामः॥
UT | यथोक्तं निषेधाभ्यां रूपंरूपि ब्रह्य च निषिध्यते डति तत्राह | दा चेताविति। उदेश्यविधेयाथौनां सह्यासान्ये यथाक्रमं सम्बन्ध इति न्यायः AMAHATSU: समानाम्, [पा०९।३,१९०] इति पाखिनिसूच- fag: dara रूपदयेोदेग्र न faducafatufcay: | dw सवं- दष्यनिषेधाव्निश्वासाश्रान्तिरिति fatuare | पटिगख्ितति। act मामूतें tad विशरिष्यनिषेधे जिज्ञासा न शम्यति इत्थः। ad व्याच | radia) प्रतिपेधानु पपच्या ब्रह्मास्तीव्यवग्तं, भूयः पुमः, परमस्तोति श्रुतिः साच्तादपि ब्रवीतीच्यः। ada, स्वश्िष्ट ब्रह्मद्यथेः। स्प्टमन्यत्}
[aogier | णराङ्करब्रद्मखकभाव्ये | ८२७
तदव्यक्तमाइ चि । २९ ॥ यत्तप्रतिषिद्धात् प्रपञ्चजातादन्यत् परं ब्रह्म तदस्ति चेत् कस्मात् न ह्यत इति । उच्यते तदव्यक्रमनिद्धियग्राद्यं सवं- दृश्साचिलात् we Gd श्रतिः "न चक्षषा गद्यते नापि वाचा नान्यद वस्तपसा RANT AT, F एषनति नेत्यात्मा Wal न डदि गद्यते, यत्तदद्रखखमयाद्यं यदा Was एतस्मिन्नदू- श्येऽनाक्येऽनिरुक्तेऽमिलयने' इव्याद्या । खतिरपि श्रवयक्राऽय-
मचिन्तयाऽयमविकायाऽयमच्यते' इत्येवमाद्या ॥
. *अपि संराधने प्र्क्ान्मानाभ्यां ॥ २४ ॥
रपि चेनमात्मानं निरस्तसमस्तप्रपञ्चमव्यक्तं संराघधनकाले पथन्ति योगिनः। संराधनं भक्तिथ्यानप्रणिधानाद्यनृष्टानं। कथं पनरवगम्यते संराघनकालें पश्यन्ति दति, प्रत्यच्ानुमा- नाभ्यां afawfaatfage: । तया fe afa:-
पराञ्चि af qeuq खयम्भुः तमात् पराङ् पश्यति नान्तरात्मन् | कथिद्धोरः प्रव्यगात्माननेच-
दा टत्त चच्चुरष्टतवमिच्छन्' ॥ इति।
AMMA ब्रह्म नास्तीति शङ्कानिरासाथें सुतरं wags | यत् ठव्मतिषिडादिति। रूपाद्यभावादद्यक्तमिन्ियायरद्य न त्वसत्वादि- व्ययः | खन्यद् वरि द्दियान्तरनश्द्यत इर्म्वयः॥
afe कदा ग्राह्यमिति शङ्खोत्तरं सुवं ास्यति। खपि चेनमिति।
बस्वयः इन्द्रियने ग्रद्यते अपि तु संराघनेन शास्त्रसंस्वतमनसेव्यः। भद्धिध्यानाभ्यां प्रद्यगात्मनख्ित्त प्रकषण निधानं ख्यापनं प्रणिधानं
* आपि चति aie ate |
८२८ canned | [चध०३।पा० २]
ज्ञानप्रसादेन fangam: ततस्तु तं पश्यति निष्कलं ध्याय- मानः" दति चैवमाद्या रतिरपि- “a विनिद्रा जितश्वासाः सन्त॒ष्टाः संयतेद्धियाः | Safa: wafer य॒च्नामा सखी योगात्मने नमः ॥ यागिनस्तं प्रपश्यन्ति भगवन्तं षनातनः | दति- चैवमाद्या | मन् संराध्यसंराधकभावाद्युपगमात् परापरात्म- नारन्यलं स्यादिति नेत्युच्यते ॥
प्रकाशादिवच्चावेशे्य प्रकाशख्च कर्मण्यभ्यासात् ॥ २५ ॥
यथा प्रकाश्राकाशसविदप्रतयोाऽङ्गुणिकरकादकप्रग्टतिषु कमंपाधिग्डतेषु सविश््वा इवावभासन्ते न ख खाभावि- कोमविशेषात्मतां जहति, एवमुपाधिनिमित्त एवायमात्न- भेदः खतस्वेका व्यमेव, तथा fe वेद्ान्तेय्वनग्यासेनासञ्चष्नोव- प्राश्चयारभदः *प्रतिपाद्यते॥
जपनमक्करादिसरादिश्न्दायः। खयम्भरीखरः। खानीद्दरियारि। warty नात्मयाइकाशि हत्वा यदटखन् माशितव्रान् । स हि तेषां नाग्रे यद्- समथय्राहदितया aed तस्मात् तेषां तथा Ceara सर्वा लेकः परसग्थंमेव पश्यति नान्तरात्मानं। alee धीरो धीमानार्त्तचन्तु- जिंसदधेन्द्रियः as चेतसि प्रत्यगामानं शस्त प्यति मेन्लार्थो- au, ततः कमणा विखडधच्ित्ता श्नानाख्यसतत्वात्कषेड wee निष्कलं पश्यतीव्ययेः। विनिद्रः वितमस्कः, तच tafsiamad प्राणायामनिष्तवं, Gara ध्यायिनः, यागलभ्यः ात्मा योगात्मा ॥
यथा प्रकाश.दयः उपाचिषु मिदयन्तेन खतः र्वं प्रकाण्खिदात्मापि ध्यानादिकर्मखुप चो fat खतस्तस्याकैरेष्यमेक्ररसत्वमेव तश्चम सीय - भ्यसादिति सूचयोजना।
[WegateR] RITCAT STATS | ८२९
अतोऽनन्तेन तथा FE सिङ्ग ॥। २९ ॥
अरत खाभाविकतादभेदस्छाविद्यारृतताख भेदस्य विद्य- usfaut विदय जीवः परेणामन्तेग प्राज्ञेनात्मनेकर्तां गच्छति | तथा डि fag "सया दवै तत् परमं ब्रह्मवेद aya भवति Wea खम् ब्रह्मायेति' इत्यादि ॥
उभयन्यपदे शात््वद्िकुण्डलवत् ॥ २७ 1
तस्सिसेव संराध्यसंराधकभावे मतान्तरमपन्यस्यति खमत- विष्टद्धये। कविव्णोवप्रान्नयोार्भदे व्यपदिश्छते "ततस्त तं waa निष्कलं ध्यायमानः" दति ध्याद्रध्यातयलेन द्रषटुदरष्टवयत्वेन च “परात्परं परुषमुपेति fear इति गनम्तृगन्तव्यतलेन ‘a: सवशि श्वतान्यन्तरो यमयति' इति निवन्तृनिंयम्नव्यलेन च । कचित् तु तयो रवाभेरा व्यपदिश्छते, ‘awafe’ ‘qe wafer ‘qa a Wat सर्वान्तरः एष त श्रात्माऽन्तयाम्यम्डतः' tla aza- magn सति धद्यमेद ware: परिग्टद्येत भेदव्यपदेणेा
जोवस्य ब्र्मात्मत्पलश्चुविरूपलिङादपि मेद Sofa cary GNM: | खअताऽनन्तेमति।
भेदामेदपुवपशमुचदवस्य सङ्तिमाइ । तस्ित्रेबेति। पक्रादि- RAAT, कुणलास्यस्य सर्वावस्या विश्वस्य कुणडलत्वेन मेदः, तथा जीवस्य ब्रद्यत्वनामेदो MIA मेदः, यडा खयप्रकाश्योारेोकतेजस्व- धमाबच्छेदेन भेदाभेदवव्नोवपस्यारपि रकेनेवात्मतवधमख भेदाभेदे शुतिबलात् खोकायाविति Gace: | कुणलतवं बशयाकार्त्वं जा-
6 0 ।
eRe रसन्रप्रभाभासिते | [च्ध.द।पा०९]
निराखम्बन एव सात्, अत उभयव्यपदे गशदर्धनाददिकुण्डरवदच ae भवितुमरति यथादिरित्यभेदः करष्डलाभेगप्रा्ुवादीनि ख भेदः एवमिदापीति॥
प्रकाशाखयवदा AAA ॥ SE ॥*
अथवा प्रकाशाञ्जयवरेतत् प्रतिपत्तव्यं, यथा WATT: सा- विचस्तदाश्रयखच खविता नाद्यन्तभिन्नादभावपि तेजस्वाविधे- षात् श्रय च मेदव्यपदेश्भाजे भवतः एवमिहापोति ॥*
पूववा ॥ २९ ॥
यथा वा पूवंसषन्वस्तं ्रकाश्ादि वावशे खमिति तथेव त- दइवितुमरति। तया दबिद्याकृतलादन्धस्य विद्यया ara उप- पद्यते यदि पुमः परमाथत एव बद्धः कथिदात्माऽदिकुण्डल- न्यायेन वा परस्याद्मनः संस्थामश्डतः प्रकाशाश्रयन्यायेनैवेकदेश- म ताऽभ्पगन्येत ततः पारमायिंकस्य बन्धख fata मशक्य- लवा कनाचश्रास्त्रवेयथ्यं प्रसज्येत । न चाचाभावपि भेदाभेदा तिष्ठ खयवड्मपदि शति भ्रभेदमेव fe प्रतिपाद्यलेन भिरिति,
————
Rast waarmee, viga दोध॑ंदब्डाकारलवं उद्रतमु खत्वं खादि- WTU |
सिडान्तद्धचं। परवंवदेति। धमभेदेनकधमड् वा मेदाभेदखीकारे भेदस्य सत्बत्वादभेदवदस्यानिष्त्तिः स्यात् | रक्चव भेदाभेदखीकारः
= ॥ ९८ ॥ STE पूवेपचद्धनानाभूतलेन Gear ठोक। तेति प्रतौयते ॥
[खन्डापा०र] शाङ्र ब्रह्मद भाष्ये | RR
vem पवप्रसिद्धमेवानुवदति श्रथान्तरविवक्षया । तात् प्रकाश्वशावेगरेख्छमित्येष एव सिद्धान्तः ॥
प्रतिषेधाच्च ॥ Be 1
cage एव सिद्धान्तः यत्कारणं परख्मादात्मनेऽन्यत् चेतनं प्रतिषेधति wre (नान्योाऽताऽस्ि द्रष्टा" इद्येवमादि शश्रयात आदेशे नेतिनेति तदेतत् ब्रह्मापूवंमनपर् AAA THAT’ दति च । ब्रह्मव्यतिरिक्रप्रपञ्चनिराकरणात् ब्रह्ममातपरिश्रषाथेष एव fagra इति गम्यते॥
परमतः सेटन्मानसम्बन्धभेद् व्यपद् A ॥ ३९ ॥
यदेतन्निरस्तसमसतप्रपञ्चं ब्रहम गिधारितं ्रख्नात् परमन्यत् anafa नास्ति इति अअतिविप्रतिपन्लेः संशयः, कानिचि- दाक्यान्यापातेनेव प्रतिभासमानामि ब्द्धयणाऽपि परमन्यत ad प्रतिपादयन्तीव तेषां परिडारमभिधाठुमयमुपक्रमः क्रियते, परमतो ब्रह्मणाऽन्यत् ad ufaqayfal कुतः, सेतु व्यपदेश्रात्, उग्ानव्यपदेग्रात्, सम्बन्धव्यपदेभ्ात्, मेदव्यप- fare) सेतुखपदेभ्रस्तावत् श्रय च mat ष शेतुवि-
ara विरोाधकयेच्छेद xafa xed, तस्मात् निश्यपश्ं facace Wel तत्पद लच्यमस्ति इति fax ॥ aaa गेति नेगादिश्चतिभिः ब्रह्मातिरिक्तं ae fafeura xfa तदयक्तं। aafesfafdancfas araifenfeafa । परमत इति। यद्यपि यक्तधाद्यधिकरणे सेतुश्रब्दा विधारकत्वेन गाओ at. ख्यातः तथाप्युख्णानादिखतीनां गतिमजानतेाऽयं qaqa, aw 502
THR रन्नप्रभाभासिते। [खण०ह।पा०श]
छतिः' द्यात्मच्ब्याभिडितस्य ब्रह्मः tad eetdafa | सेतुशब्दख्रहिलाकं जलसन्नाग विच्छेदकारकं ग्डह्ावारिप्रचय- सिद्धः, रद च सेतुशब्दः अरात्मनि vem दति लेकिकसे- तारि बात्मरुतारन्यस्य agaisfadt गमयति ‘ed तला" दति च तरतिश्नब्दप्रयोगात्, यया खोाकिकं सेतुं तोला जङ्गलम- सेत प्राग्नोति दति awa, एवमात्मानं सेतु तीलौ अनात्मान- मसेतु प्राभरोति इति गम्बते। उग्मानव्यपदेश्रस्च भवति (तदेतत BO चतुष्पादष्टाशफं swan’ टति। aq लाके sfaa- aaafecfafa परिख्छिन्नं ardiquife तताऽन्यदस्वस्ति दति प्रसिद्धं तथा ब्रह्मणाऽणन्मानात् तताऽन्येन agar भवितव्य- fafa गम्यते । तया सम्नन्धव्यपदणे भवति सता सम्ब तदा- सम्पन्ना भवति, इति शारीर ara प्राज्ञेनात्मना सम्यरिष्व- क्रः, इति र, अ्रभितानां च मितेन सन्बन्धेा दृष्टः यथानरणणं नगरेण। Marat च ब्रह्मणा waa व्यपदिशति सुषुप्ता | अ्रत- wa: परमन्यदमितमस्ति एति गम्यते भेदव्यपरेश्रसेनमथं
ग्मानादिश्चतीनां सख्यत्वात् सदयं ब्रह्मेति फलं सिन्ते तूक्ताडदितीय तत्द लच्यसिद्धिरिति fade: | ब्रद् सद्य सतुत्वात् लाकिकसेतुबत् लो यत्वखतेखे ताह | सेतुं तीत्वति । ayes qaufssfafa gare: बातप्रचया द्रा AYE, EWA दशमा mE) दिश्खतखः कला
प्रकाशवाच्राम पादः, एथि्न्तसोच्तं योः सम इन्नन्तवात्राम पादः, aft: खयंखण््रो विद्यदिति व्यातिश्माद्राम पादः, we: खातं वाद्यम इत्धाप्रतमबान्नाम पाद् इति चतुष्पाद, पादानामङखानिख्राद्फा स्येव, पादतु चतुषु was wae: कला xfs qrewanafa- au) षाडश्पलपरिमितं तालं काषापण्संश्चं भवति ata avd
(Wegiater] AYCRTATATS | <RR
गमयति, तथाहि श्रय य uiism~tif<a हिरण्मयः पर- agua श्त्यादिव्याधारमोश्चरं व्यपदिश्च तते मेदेना- च्याधारमोश्वरं व्यपदिशति श्रय य एषेऽन्तरक्तिणि पुरुषो gua’ इति! अतिदेशं wera रूपादिषु करोति ‘ae@- तख तदेव रूपं यदमृब्य रूपं यावमृय AO ते Hear यन्नाम तक्लामः दति । सावधिकश्चेश्वरलमुभयोाव्येपदिश्ति ये चामुभ्रात् पराश्चा लाकासेषां चेष्टे देवकामनाश्चेत्टोकस्य ये चेतस्मादवाश्चो खाकारोषां चेष्टे मनुव्यकामनां चेत्येकस्छ ats मागध रा- श्यमिर वेदे स्येति । -एवमेतेभ्यः Parfait ब्रह्मणः परमख्ि इत्येवं प्राप्रे प्रतिपद्यते ॥
सामान्यान् तु ॥ BP |
तुशब्देन प्रदथितां mfi निरुणएद्धि। न wets कि- चिद्धवित॒मरति प्रमाणाभावात्, न छन्यस्यास्तिले किञ्चित् प्रमाणमपलभामड, सर्वस fe जनिमता aguas जनना fe ब्रह्मणे भवति इति निधोारित, भ्रनन्यतं च कारणात्
we परिमितत्वादिव्थंः। सम्बन्धित्वाच्च नगरवदिग्याह। तया सम्ब. न्धेति। खन्यदमितमिति ्सष्यातमि्यर्थः। eat अल्पत्वेन मितत्वनियमादिति. मन्तं, भेदेनाक्तत्वाश्च घटवदित्याह | मेदव्यप- देशखेति। अष्या्तिष्यस्यामनादिव्यस्येन सदति यावत्| rer. रताऽतिदेश्रतख भेदम क्राऽवधिताऽपि तमाह | सावधिक्रश्धेति। सिडान्तद्धचं व्याचष्टे तुश्ब्देमेत्धादिना। यदन्यत् वत् किं सा- अनाद्वान् असाधघनादिवान् Al, नाद्यः मानाभावात, कावस्य ब्रद्या- नन्यलवनिगयाच्े्यक्का न fata: प्रात्पत्तेरदवयत्वावधासर्णादित्याद् |
८३४ र्न्नप्रभाभासिते। [ख०द।पा०र]
कार्यस्य म चच ब्रह्ायतिरिक्रं किञ्चिदजं सम्भवति “षदेव साग्येदमग्र श्रासोदेकमेवादितो्यं' इत्यवधारणात्, एकभिन्ना- नेन च सर्व विज्ञानप्रतिन्नानात् न च ब्रद्मव्यतिरिक्रं वस्लस्तित- मवकल्पते । नन् सेत्वादिव्यपदेशाः ब्रह्मव्यतिरिक्रं ad धच- यन्ति cam नेत्य च्यते। सेतुव्यपदेश्रस्तावत् A AYU awe सद्भावे प्रतिपादयितु waa, “सेतुरात्मेति wre न पुनस्ततः uvafe’ इति। तच परस्मिन्नसति सेतुलं मावकल्यत cia परं किमपि कल्पयत, न Vasa टा दाप्रसिद्धकल्यना। रपि च सेतुव्यपदेशादात्मनो लोाकिकसेतुनिदशंमेन *सेतुवा- वस्तुता प्रस्जयता श्डद्ारुमयतापि प्रासञ्यत म Yaw ्रजलादि श्रुतिविरोधात्, सेतुसामान्यात् तु सेतुशब्द श्रा त्मनि vam tia शिव्यते, जगतस्तन््रयादानाश्च विधारकत्वं सेतुसामान्यमात्मनः, wa: सेतुरिव सेतुरिति प्रकत श्रा- त्मा स्यते। ad तोलत्यपि तरतेरतिक्रमासम्मवात् प्रा- भ्नात्यय एव वर्तते, यथा व्ाकरणं तोणे दति प्राप्त caw मा तिक्रान्तस्तदत् ॥
न नच ब्रह्मव्यतिरिक्रभिति। उक्तषानमामानामागमबाघ इति भावः। उक्तं खमारयित्वा @qaafafsare | ननु से(त्वव्यादिना। किसतु- get परसिडिस्यादा, नाद्य cya इतीय शङ्कत | तच परसि- fata | सेतुल्लिङ्केनादितोयत्वश्चतिबाघधनमन्यायनिद्याह। न Wid | feyafesfane । यि tia) विधारकत्वन्त् कल््पितदितीयवा- पेश्वयापि ua डति भावः dad हेतुरप्यसिडध care | संतु तोत्वति ॥
क क यपि
ॐ सुबाद्यबख्यतामिति Bue He |
(q-Qigrer } WITCHES WATS | TRL
TBE पादवत् ॥ BB I
यदय्युक्कमुब्धानव्यपदेब्रादस्ति परमिति तज्राभिधोयते। उन्य्मानव्यपदेशाऽपि न ब्रह्माव्यतिरिक्रवस्खितप्रतिपत्ययः, कि- मर्थस्तदिं wa: उपासनाथ इति यावत्। waza °वे डन्रकलमिल्येवंङूपा बुद्धिः कथंनु नाम ब्रह्मणि शिरा खा- दिति विकारदारेख aye उन्द्रानकक्पनेव क्रियते wfa- कारऽनन्ते ब्रह्मणि स्वैः पुंभिः wer बद्धिः खापयितुं, मन्द - मध्या लमबुद्भिलात् पुंखामिति पादवत् । यया मनश्राकाश्रयोा- रथ्यातममधिरैवतच्च ब्रह्मप्रतोकये रान्नातयाश्चलवारो वागादयो ममः सम्बस्िनः पादाः कल्पयन्ते, चलारखाग्यादय श्राकाशसम्ब- fara: श्राध्यानाय तदत् । श्रयवा पादवदिति, यथा काषी- पणे पादविभागे व्यवदहारप्राच्चयीय कस््यते, न fe सकलेनेव काषापणेन सवदा wa जना व्यवदठमोगते क्रयविक्रयपरिमा- ष्ानियमात् तददित्य्थः॥
परिभितलमप्यसिडमिचार | ge इति । वाकप्रायचन्तुःखा- चाणि मनसः पादाः अध्मिवाय्वादित्यदिश खाकाशस्य पादाः ध्यानाय काल्ल्यिताः तदत् ब्रह्मण उग्भानमित्ब्थः। लाकिकं टृड्ान्तमाइ। ख्य वेति । पादकल्पनां विनापि aque: किं न स्यादित्यत are, नोति | काषाप्रडस्य व्यवद्धाराय पादकल्यनावत् मन्दधियां waa. हाराय AGT SHAH: |
* पाडद्रपशमिति awe का०।
खद् रल्नप्रभाभासिते। [अ.द।पा.्श]
स्थानविशषात् प्रकाशादिवत् ॥ ३४ ॥
Te aa इयारपि व्यपदेश्यः परिदारोाऽभिधीयते। UUM सम्बन्धव्यपदेशाद्धेदव्यपदे्राख्च परमतः स्ादिति। तद्यत् | यत एकस्छाऽपि खानविशेषापेक्षया yar वयपदै- WAIT । सम्बन्धव्यपदेे तावदयमथः बुद्याद्युपाधिखान- विश्रेषये गा दुद तद्ध विशेष विज्नानस्धापाध्येपश्रमे य उपश्नमः स परमात्मना सम्बन्ध द्युपाष्यपेकयापचधते न परिमितवा- पेया । तथा मेद वयपरेाऽपि ब्रह्मण उपाधिम रापेचयेवाप- चयते न खरूपभेदापेक्तया प्रकाश्रादिवदिद्युपमापादानं । यथैकस्य प्रकाशस्य fade चाद्रमसस. वेपाधियोागादुपजा- तविशेषस्यापाध्येपञ्नमात् सम्बन्धव्यपदशेा भवति उपाधिभेदाखं भेदव्यपदेशः, यथावा खच्याकान्नाकाभ्रादिषुपाध्यपेचयेवेता भेदव्यपदेश भवतसखदत् ॥
उपपत्तेश्च ॥ २५ ॥
उपपद्यते VAT एव सम्बन्धा AAMT: | यथा 'खमपो-
ता भवतिः इति fe खरूपसम्बन्धमेगमाममन्ति। were
सम्बन्धभेदो कल्पिता न सत्यडितीयसाधके इत्याह | स्थानेति । AN ~ >. स्यानमुपाधिनृद्यादिः रकस्यवापाधिना भित्रस्योपाधिशन्ता सन्धां सम्बन्ध उपचयते। यथा सैीरालाकादेरकुल्यायुपाधिना भिन्रखापा- धिवियेगे मडालाकाद्यातममना सम्बन्धापचारस्तइत् तया ही चच्तुषोः ~ ` 4 ~ न
स्पानयाभदाद्धिरखयपुरषभेद कल्पने त् थः |
मुखयावेव सम्बन्धमेदोा किं न स्याताभि्चर ae) उपपत्तेखेति ॥
* aM पाञ्नाकाषेति वषे कार |
[eau ०९] शाङ्गर ब्रह्य ATS | ८९७
चानपायिलवात् म नरनगरन्यायेन सम्बन्धा चरते, उपाधि- कतख्रूपतिरभावात् तु खमपीता भवतिः इत्युपपद्यते ।
nN za तया भेदोऽपि नान्यादृशः सम्रवति, बडतरश्रतिप्रसिद्ध- कश्चरत्वविरोधात्। तथा च अतिः एकस्याप्याकाश्स्य सखान- wi भेदव्यपरेशमुपपादयति ‘asd विद्धा परुषादा- BINT योऽयमन्तःपुरूष WATT याऽयमन्तद्ंदय BWA? दति qn
तथान्धप्रतिषेधात् ॥ २६ ॥
एवं safaris Waa सम्प्रति wae देवम्तरेणापसंदरति । तथा अन्यप्रतिषेधात् अपि न ब्रह्मणः पर वस्वन्तरमस्ति दति गम्यते! तथा fe स एवाधस्ता- RUAN TATA खं तं परादा्ोऽन्यजात्मनः सै वेद melee सर्वमा्मवेदं wi मेह नानास्ि किञ्चन यस्मात् परं नापरमस्ति किञ्चित् तदेतद्रह्मापुवेमनपरममन्तरमवा- wa ट्येवमादि वाक्यानि खप्रकरशस्थान्यन्यायैलेन परिणेतु- मञ्चक्यानि ब्रह्मव्यतिरिक्रं वस्वन्तरं वारयन्ति। सवान्तर- खतेख न परमात्ममाऽम्तरोऽन्य श्रात्मास्तोत्यवगम्बते ।
खरूपे AGM जीवस्य सम्बन्धा भेदनिरत्तिरू्पोा wad न aE: संयागादिः बसदयासस्वात्, तथा भेदोऽपि न खत रकल्श्नते- fra: | oP
ce रन्नपरभाभासिते। [ख०द६।पा०२]
अनेन सर्वंगतत्वमायामशब्दादिभ्यः |! ३७ It
नेन सेत्वादिव्यपदेश्रनिराकरणेन अन्यप्रतिषेधषमाअ्रयणेन च सवेगतत्मघयात्मनः सिद्धं भवति, अन्यया हि तन्न सिध्येत् । सेत्वादि व्यपदेशेषु हि म॒स्येव्वङ्गोक्रियमाणेषु परिच्छेद श्रात्मनः भ्रसच्येत, सेलादीनामेवमात्मकलात्। तयान्यप्रतिषेधेऽप्यसति वस्त॒ वस्वन्तराट्रावतंत इति परिच्छेद एवात्मनः प्रसञ्येत | सर्वगतल्श्चास्यायामश्नब्दादिग्याऽवगम्बते। श्रायामग्नन्दा arfy- वचनः शब्दः "यावान् वायमाकाशस्तावानेषाऽन्तदेदय ्रा- काः, “MaMa स्वेगतञ्च नित्यः" ज्यायान् feat च्याया- नाकाश्ात्, नित्यः सवगतः स्थाणरचलेाऽयम्' दत्येवमादयेा fe खतिखतिन्यायाः सवंगतत्वमात्मनाऽवबा धयन्ति ॥
फलमत उपपत्तेः ॥ रेट ॥ तस्येव fe ब्रह्मणे व्यावडहारिक्यामोशिचीभितव्यविभागाव-
स्थायामयमन्यः खभावेा awa, यदेतदिष्टानिष्टव्यामिश्रलच्णं कममफलं संसारगेाचरं fafa प्रसिद्धं जन्तूनां, किमेतत् कमणा
मनु दितोयाभावे सवेगतत्वश्चतिविरोाध इत्यत erw) गेन सवंगतत्वमिति | दितीयं स्यश्वेत् सेत्वादिवत् Aqsa स्यात यच्ान्त्पष्यति तदल्यमिति aa: fag निर्वयवासद्ब्रह्ययः स्य. प्रपश्च सम्बन्धयोागात् तवैव सवंगतत्वश्युतिविरोध डति भावः। afa- खा > नाध्यस्तं जगद्या प्तमध्यस्तत्वात रज्वा वयाप्तसवंवदिति न्धायः॥
र्वं तत्पदलच्यं GIy WUE | फलमत उपपत्तेः निवि शेवत्वादन्यः खभावः फलदेतुत्वाख्यः | ET BS देवादीर्गा, अनिष्ं
[० द।पा०श WITCH AAT | SRE,
wuafa sreifactacifefa भवति विचारणा। तत्र तावत् भ्रतिपद्यते। फलमत: ईरा वितुमदंति | कुतः उपपन्तेः । ख हि ware: ृष्टिस्थितिषं हारान् विचिचरान् विदधदेशका- खविज्ञेषाभिञ्चलात् कमिणां कमीानृखूपं फलं सम्पाद यतौत्यु- पपश्यते कमंएस्वनुकणएविनाथिनः कालान्तरभावि फलं भव- Maas, रभावात् भावानुत्पन्तेः) स्यादेतत् कमं वि- Ww सखकाख एव खानरूपं फलं जनयित्वा व्रिगश्यति, तत्फलं कालान्तरितं कतो मोचयत इति। तदपि म परिग्रध्यति, प्राक् WRIA Beara: | यत्कालं हि यत्सुखं दुःखं वात्मना भुज्यते aaa लाके फललं प्रसिद्धं म हासम्ब- gua yaw दुःखस्य वा फललं प्रतियन्ति afar:
Sag नारकीं, यामिच्रं ayaa, wearer जन्मम्टतिप्रवाहः संसारः RTC: GHA यस्य APACHE | खच TATA: फलरेतुत्- aa: संश्रयमाह | किमिति । wa पूवंपच्ते फलदातुरीखरस्य तत्मद- बाखस्यासिद्धलच्या सिः सिडधान्ते afafatcfa कफलभेदः। cara. निविग्रेषत्वमुपजो् पलदाद्रत्वमपौखरस्य नास्ति, इति ganda. नात् सङ्कुतिः। यद्यपि सवेगतत्ववत् कलद्ादटत्वं wWawiceqrai सिध्यति तथापि कमश रव फलद्ाद्रत्वमिति शङगनिरासनोक्तलष्या- यंनिवाहकवाच्या्ंनियंयायमस्याधिकरणस्यारम्भ र्ति मत्वा सि. ङान्तं तावदाह । aa तावदिति खगादिकंविशि्दिशकालकमोा- भिश्वदाटरकं कमेफलत्वात् सेवाफलवत् श्ुपपत्तिः। Takara कमं तावत् afaa तत् fa खनाशात् फलं जनयति उत कलं उत्पा नश्यति खाहेखिदपुवोात् फलसिद्धिः, नाद्य सयाद । अभा- वादिति | दितीयं शङ्गते। स्यादिति | कमंनाशच्णमारभ्याननियक्घ-
खगेद्धखादिसक््े मानं ate स्ति दूषवति। तदपो्यादिना। टतीयं 5P 2
८ 9 रन्रप्रभाभासिते। [अभ्द।पा.्श]
याच्यत क्मकायारप्वात् फलमृत्पद्यत दति, तदपि गेा-
पपद्यते, WHATS काष्टजा$समस् चेतनेन प्रवतितख
wena: | तद् स्तिले एव प्रमाशाभावात्। wart:
प्रमाणमिति चेत्, न, रखरसिद्धेरथापत्तिख्मात्॥ FATS ॥ Be ॥
न कवखमपपन्तेरेवेरं Wadd कर्ययामः किं तचिं खतवादपौश्चरमेव BAG मन्याम तया fe अ्तिर्भवति सवा एष AAW श्रा्माक्लादोा वसुदानः श्व्येवंनातो- War ti
धे जेमिनिरत एव ॥ Be ॥ जेभिनिखवाचाया ध्म फलस्य दातारं मन्यते। अत एवं देताः श्तेरुपपन्तेख्च श्रूयते तावदयमथः “खग॑कामेा यजतः
शङ्कते। wife) aya किं खतन््रमेव wWearara प्रवतंते चेतमा- धिष्छितं वा, माद्य इलाह | acuta | बित्मैये व्वटृटडटागभिश्रजीवस्या- धिष्ाटलायोमास् डं्ररस्याधिष्ाटत्वलिद्धिरिति भावः। परोएवादेना- पूवे नाखि rare) तदस्तित्व ति । च्जिकवागादेः अतखगा- दिहतुत्वानुपपच्या wreygafafafcfa sa, कसंभिंखराधितादी- ऋअराद्व wifaa: फलस्द्धिरि त्यथः केदलतकदडापवं न सिष्यतीति UIT 4
‘Hal खग्रेऽनश्नयवान्' इत्यचेदादताभिः ष्य LW रमगीयचरयाःः इत्यादिशतिश्ुतिभिस्पु वेसिडिचखे्ताभिरीगखस्स्यापि wear खी- कायमिग्याङ | अतत्वाश्ेति सवकारः अद्रमासमन्तात् प्राखिभ्योा ददातीशख्न्नादः | वसुदाना खता धनदाता, कमदा{पुवस्यवा जडत्वे नापकरयमाजरतवात् Say at ण्व फलकदातेति fear दशितः
ड्दानीं पू वंपच्चयति | घमेनिषि । विधिञुति्विष्छयेः। वख fes-
[अ०।पा.श्] WFCAQATATS | Ket
इत्येवमादिषु वाक्येषु, aay विधिश्रतेविषयभावापगमाद्यागः खमगस्यात्पादक दति मम्यते, अन्वया. दममुष्टाटका याग श्राप्येत तजास्ापदेभरतेयथ्यं स्यात् । नन्वनकणविनाभ्रिनः eae: फलं नोपपद्यत इति परित्यक्राऽयं वकः, मेष Tre: 1 तिप्रामाश्यात्। भ्रुतिखेत् प्रमाणं यथाऽवं कर्म॑फखसम्बन्धः qa उपपद्यते तथा कल्पयितव्यः, न way faust कमं fanaa कालान्तरितं फलं दातु शाति, wa: कर्मणे TSA काचिदुन्तराक्खा फलस वा यूवोक्खा पूवे गामास्ति दति awa उपपद्यते चायमथेः उक्रेन प्रकारेण, Lary फलं ददाति cara, श्रविदिजरख् कारणस विचिचवकाया- दुपपततरवेषम्यनेधुषछप्रसङ्गात् तदनुषागवैवथ्ापन्ञेख, AGTZ- मादेव wafafa ॥
पूव तु वाद््रायणे देतुव्यपदेश् ॥ ४९ ॥ वादरायख्स्वाचायः पुवोक्तमेवेश्वरं फलरेतुं मन्यते केव-
चस्य Femara यागो विषवयलहद्धावावगमादयागः खगसाघनममिति मम्यते । यागस्येटसाधनत्वाभावे प्रेरणानुपपत्तेरिव्यथेः। खपृरव॑दासा wae: पलमुपपद्यत Kea सिडान्तं दूषयति। डंशखरस्तिति। eau: किं marta: we ददाति aaa वा, खाद्य याह | अविचिकस्ये्यादिना | दितीये संवेटनसंस्कारमाचात् कटादो वेट गवत कमापूवाद्व फलर्दडिः किमीशखसर्णति भावः खच वय वदामः चन्दनकगटकादिदृष्टसम्पच्येव सखादिसम्भवे छतं घमाधरममाभ्यामिकि खतिनलात् तदपेश्चायां इंखरेग किमपराडं। खतः इखरानपत्तात् Hawg कमेः फलमित्ययुक्तमिति ।
खिडधान्तयति | पवन्त्विति | eta कर्मणः स्वतः खड्चयोगात्
sek रल प्रभाभासिते। [अ०र।पा०२]
लात् कमणेाऽपुवाद्वा कंवलात् फलमित्ययं wee अब्देन व्याव- Wa | क मापेच्ताद पुवेपेक्तादा यथास्ह aura ईशरात्फल- मिति सिद्धान्तः कुतः, FABIA । धमाघमयारपिडि कारयिटलेनेश्वरोा ₹तूर्व्यपदिश्छते फलस्य च दादलवेन “एष दयेव साध कमंकारयतितं यमेभ्यो Sa उन्निनीषतेएष एवासाधु कमं कारयति तं यमधो निनोषते' दति, सयते चायमथ भगवद्गौतासु- “ar drat यां तनुं भकः श्रद्धवाऽचितुमिच्छति । तस्य तस्याचलां श्रद्धां तामेव विदधाम्यदं॥ स तया श्रद्धया युक्रस्तस्याराधनमोशते | लभतेच ततः कामाम् मयेव विहितान् हितान्" ॥ दति । सववेद म्तेषु चेश्वरदेतका एव ख्षटया व्यपदि वन्ते! तरेव चेश्वरस् GARGS यत् खकमानुरूपाः प्रजाः जति, fa- चिजकायामु पपत्यादयोा$पि दोषाः शतप्रयन्नापेचलादीञ्चरस्य न प्रसज्यन्ते | द्तिश्रोमच्छारीरकमोमांखाभयेश्रो्रङ्रभगवत्यादरशतेा ealararae दितोयःपादः॥°॥
सवादिदृङन्तान्सारिश्चुतेबंलीयल्लात् सवंवेदान्तेव्वीखरस्य जगबे- तुत्वश्रुतेखेखराधिषण्ितात् कमयो नगदन्तःपातिफलसिह्धरिति समु- Sara A
ति सीमत्यरमडहंसप्रसिव्राजकाचायं आीगोाविन्दामन्दभगवत्पाद- छता शासेर्क्दयादयायां माष्यरनप्रभावां टतोवस्याध्यायस्य feata: पादः॥* |
ॐ परमात्मने AA |
गि 00
सवेवेदान्तप्र्यं चाद नाद्यविशेषात्। १॥
व्याख्यातं विज्ञेयस्य ब्रह्मण स्तत्वमिद्ानीन्त॒ प्रतिवेदान्तं विज्ञानानि भिद्यन्ते न वेति विचायेते। नमु fade ag पूवीपरादिभेदरदितं एकमेकरसं सेन्धवघनवद वधारितं, ततर कुतो विज्ञानभेदाभेदचिन्तावतारः। न fe कर्मबड़तवत् ज्द्मणे बडत्वमपि वेदा केषु प्रतिपिपादयिषितमिति शक्यं ay, ब्रह्मण एकलात् एकरूपता ¦ म WHEW ब्रह्मण्छनेकरूपाणि
ॐ fanfaarara नमः |
ara च्वान्तनाशाय चिलेाकखामिनं ac | fan विघ्नविष्वस्े प्रणमामि मडमडङः।
ब्रद्मखरूपं निधायं तदन्नानसाधनापासनाखरूपमाडह | सर्व॑वे- दान्तप्रत्ययं चादनाद्यविष्ेवादिति | पादसङ्तिमाडह | य्ाखातमिति। पवपादे तज्वंपदाथविवकः छतः EW तत्फलवाव्छायन्षानमानन्दादयः प्रधानस्येति खूचेयापनसरक्तापेस्ितपदतदाचयायापसंदहारेख निधा्यत इति फलफलिभावः सङ्कतिः | सगणवाक्धाथविद्याचिन्ता तु तदि- mat चित्तेकाग्यृदासा निगुगच्नानसाधनल्वात् क्रियत डति मन्तं सम्मति निगणच्यानं भदाभेदविचारविषयेत्वेनाक्तमिति मन्वान ar. faufa । afafa | वेद्यभेदविद्याभेदचिन्ता स्यात् ब्रह्मणस्त वेद्यस्य- wra न चिन्तावसर डधयथैः। ब्रह्मच्छेऽपि घमभदाचिन्ताडत्यत ATE ररूपत्वादेति | निधंमत्वादित्यथंः। रखकरूपे;पि ब्रह्मण्यनकप्रकषारस-
८९8 र लप्रभाभासिते। [अ०३।पा०द]
विज्ञानानि सम्भवन्ति, न शन्यथार्थाऽन्ययाज्ञानमित्यथान्तं भवति । यदि yatafas ब्रह्मणि बहनि विज्ञानानि वेदा- न्तान्तरेषु प्रतिपिपादयिषितानि तेषामेकमम्नान्तं भान्तानीत- राणीत्यना्ासप्रशङ्गा वेदान्तेषु, तस्मात् न तावत् प्रतिवेदान्तं ब्रह्वाविज्ञानभेद BIS शक्यते, नाप्यस्य BMeargfarar- टभेद उच्यते, ब्रह्मविन्ञानस्याचादनालचणत्वात्। श्रविधि- अधारि वस्तुपर्यवसायिभित्रद्मवाण्येन्रद्यविन्चानं अन्यत दत्य वो चदाचार्यंः “तन्तु समन्वयात्" [वे०्च०९। पा०९। gos) waa amufaat भेराभेदविक्रामारभत इति, तद्- “al सगणब्रह्मविषया प्राणादिविषया चेयं विज्चान-
म्भवामेदणशङ्कग इत्यत खाद । न चेव्यादिमा। Geos ल्ानभेदश्रङ्का- मपपन्तिमुक्ता चादनाद्यभेदाजक्लानाभेद डति सिधान्ताऽप्ययुक्त इ- are | नाप्यस्येति | खव पादारुम्भमाल्तिप्य समाधत्ते | तदुचत इवि। सगणविद्याखेव भेदाभेदचिन्ता fred निगंणविद्यायां aa सिडध- fafa वाद्ा्थरू्पगयापसंहारुमावं यसे वाक्वायंनियेयायेति ara: यच्वाभिप्राड zw ्राण्डिल्यवेश्रानगरादिविद्या नियभिन्रा इति (ना माण्ब्दादिभेदात्' Kae वच्यते | खच तु मियोभिन्राखताः किं प्रति्रार्खं भिद्यन्ते ग वेति मामादिमेदाश्चादनाविग्रेवा् सं्रयः। weve विद्याभेदादरणानपसंहारः सिद्धान्ते त्वमेदादुपसं हार इति फलभेदः qaae शाखान्तराधिकरणपुवंपश्चद्धनच्रं नामरूपघमविशेषपु नरक्ति- निन्दागद्िसमासिवचनप्ायश्िन्तान्याथेदश्ननात शाखान्तरे Was: स्यादिति | aster Waa नामादयोा विद्याभेदाथंमिहाखन्ते wie ब्यातिरस्येष eifacaa सश्खदच्िरेन wa gates yaar. fatiarmarea ayectqaraqafafuang व्यातिरितिपदस्य कामीन्तरनामत्व सम्भवे व्योतिरोमलक्षकत्वायोगाट् wacafasary
=
[woxutea | णा इरब्रहमदवभव्ये। Tee
भेराभेदचिन्तेव्यरोषः 1 wa fe कर्म॑वदुपासनानां भेदाभेदा खम्मवतः, कमेवदेव चापासनानि दष्टफलान्यद्षटफलानि waa क्रममक्रिफलामि च कानिचित् सम्यग्श्नानोत्पय- न्तिदारेण। daar चिन्ता सम्भवति किं प्रतिवेदान्तं विज्ञा- mig Wiad भेति। ay पृवैपच्ेतवस्ता वदु पन्य्छन्ते, नाखस्तावद्धेद प्रतिप्तिरेत॒लं प्रसिद्धं व्योतिरादिषु, रस्ति चाज वेदान्तान्तरविदितेषु विज्ञानेषु अन्यदन्यन्नाम तेत्तिरो-
व्योतिखामात् कमान्तरं विशिङ्दच्तिगाज्रं विधीयत इति ara: कम- मेदकत्वमक्घं । व्यातिरादिथिव्यादिषदेनाध्वयंवं हेचमिति dur. भेदात् व्यातिष्धामात् कर्मभेदो UTE: | तप्तं Bie दघ्ना कठिनमा- fam, तच द्रवं जलरूपं वाजिनमिति मेदः, "त्ते पयसि दध्यानयति खा aatariren वाजिभ्यो वाजिनम् cast tata ofan afsarenafafa: वाजिभ्य इति, वेखदेवानवादादित्यव Jaze, चानिचायागे वाजिनाख्यगयणविधिः वाजिभ्य इति, वेखंदवानवा- दादिव्या्नद्याभिच्ां प्र्पसजममोक्तविश्ेदवानां वाजिभ्य डत्धन्- वादायामादुत्प्तिशिामिच्तावर्द्धे कमि वाजिद्र्यस्यानाकाङ्कि वस्य विध्ययोागाडानजिर्वताके वाजिनयागः कमान्तरमिति xaz- वताखरूपमेदात् कर्मभेदः सिडान्तितः | ्ादिपदात् Ge cas पयः, इति उव्थभेदात् यागभेदो are, रखवमिहापि पश्चाभिषडभनि- रूपभेदात् विद्यामेदो वाजिच्छन्दोगयेः तथा रेतोन्यना वा UTE: कन्दोग्ये तत्सहिता वाजिनामिति प्राणविद्यामेदः, कारीरिवाक्छा- ध्ययने ते्तिरीयकारयं Wal भाजनं WAAR नान्येषां, खरन्यध्ययने केवाच्विदुपाध्यायायैमुदकादरणं घमा नान्येषां, अखमेधाध्ययनेऽध्या- सानयनं केषाद्विदोेव नान्येषां, नच aaa कारीयोदीनि कमाखि चमविशेषमपन्न्ते aaa चति युक्तं, खता धमविश्षाच्छाखा- नरे maa ङ्ितसूयाजापि मुणकाध्ययने कषाब्विरेव शिरस्य- 9 ९
‘og रल प्रभाभासिते) [rea iat oR |
यकं वाजसमेथकं काथुमकं Alas शाखायनकमिल्येवमादि, तथा रूपभेदोऽपि क्मभेदस्य प्रतिपादकः प्रसिद्धः वेश्च zussfan वाजिभ्यो वाजिनम्" दृत्येवमादिषु, अस्ति चाच रूपभेदः, तद्यया कंचिच्छाखिनः varfafayrat षष्टमपरम- प्रिमाममन्ति, अपरे पनः Tea पठन्ति, तथा प्राणसंवादा- दिषु कंचिदूनान् वागादौीनामनन्ति कविद्धिकान्, तया धमंविेषेऽपि कमंमेदस्य प्रतिपादक श्राश्रद्धितः काया-
कुारपाच्रधारणरूपं व्रतं नान्येषामिति विद्याभेदः स्यात्, पनरुक्तिर- wre: | .समिधो यजति ततृनपातं यजति, इति areas प्रया- जानां मेद उक्तस्तथा शाखान्तरेऽभ्यासादिद्याभेदः, आादिपदाज्िन्दा- दि यहः, ‘ata: wiaced a वदन्ति परोादयाव्जङृति ये$मिराचम? इत्यन दि तामस्य यदुदिते खय प्रातजुडयात् यथातिथये प्रद्रताय Waa हरन्ति arta aa’ श्त्यदितश्ामस्य च नि- न्दा्युतेभेदः, रखकस्यनोदितेऽनदिते वान्षानायोगात् , तथोादितान्- दितदह्ामातिक्रमलछतप्रायज्िन्तादप्यःस्रहा्रभेदः शङ्ितः, र्ते निन्दा- प्रायञ्ित्ते वेदान्तविद्याप्ुन विद्येते इति नादाङ्ियेते, यथा सवंशा- खाविहितस्य कमणा चातु कतुं वाऽग्क्तभदस्तया सववेदान्ताध्यय- नच्चानाद्यशक्ते्तत्त देदान्तविद्याभेदः स्यात्, तथा शाखामां सवोासा- मेकरूपा समाप्िनेच्यते किन्तु कस्याचित् कचित् wife समाभिरतः समात्तिवचनभेदात् प्रतिश्ाखं wave: wigs, तया कस्यचिदेदा- न्तस्योङ्गर सा वाढ्ये Safe: कस्यचिदन्यबेति विद्यामेदः, खन्धार्थद णंन मथचेवादस्सद्धदात् कमेभेदवद्िद्याभेद श्ति पवंपत्तसथोक्ता Caar दशितास्ते केचित् सिडान्ते पवपत्ते atime इति तथाशब्या- न्तराभ्याससष्कयागणप्रकियामामधेयानि कमभेदकानि, aa नामधेयं गणे रूपमभ्यासखेति चयं यास्यातं, यजेदध्यात् ज ङयादिति प्रति. शब्दभेदेन धात््थमेदात् तदवच््छित्रभावनास्यकममेद उक्तस्तथाऽत
[ख ०३।पा ०₹ | प्ाङ््रब्र द्य द चभाय्ये | <g@
दिषु, अस्ति sre ध्मविश्रषः यथाऽऽयर्वंणिकानां भिरोत्रतम् दति, एवं पनरुक्रादयो भेद हतवा यथास्वे वेदाश्ताकरेषु याजयितव्याः, awa प्रतिवेदान्तं विज्चानमेद इति, एवं प्राप्ते ब्रूमः सववेदान्तप्रत्ययानि विज्ञानानि तखन तस्मिन् वेदान्ते तानितान्येव भवितुमरंन्ति। कुता दमा द्विश षात्) आआदिग्रदणेन गाखान्तराधिकरणसिद्धान्ङचादिता अभेद डहेतव ददहाव्यन्ते, संयागरूपतचादनास्या विग्रेषारि व्यथः । यथेकञ्िन्नभ्रिहाे शाखामेदेऽपि पर्षप्रयतः तादृग एव सा- अते जडयादिति। एवं ‘area Bey Sey वेद्! दति वाज- सनयिर्नां,कन्दागानाश्च तादृश्येव सादना, WATHAG यागोाऽय- विभिष्ट एव ‘Sey fey खानां भवतिः दति । रूपमप्युभयन
वेदापास्तद्ादिशग्यभेदात् विद्याभेदः,.तिख aredtsrerfa’ xfa स- BI कर्मभेद बद्वायप्राणे दा संवमविति हित्वसष्यया संवर्गविद्यामेदः स्यात्, नित्याभिरकप्रकर्णात्, प्रकरणान्तरे कुष्डपायिनामयवमे ‘ar- aafaes asta रति अतममिङाचं प्रकरणान्तर स्धत्वात् कमोन्त- रमिति सिङान्तितं। तथा च वेदान्तभेद पकरण्भेदादुपास्िभेदः . डति gave: | सिडधान्तयति। रखवमिति | सवव दान्तः प्रतीयन्त इति सर्व॑वेदान्तप्र्ययानि तविंडितानीव््यैः। उक्वनामादिभिरमिराच्रा- दिकर्मयां परतिश्राखं Re प्रापे शखान्तराधिकर्णसिडान्तदवं ‘cai वा संयोागसू्पच्चोदनाख्याविेषात्? इति | तच चादनाविधायकः wae. afxa: प्रयत्ना वा, तस्याः wfanaary | यथे कस्मिच्धिति । रकधा- ल्यं रा मावच्छिन्नप्रयलेष्यवदुपाल्िप्रयन्नक्यमित्ययः। यथा ज्यरुत्वादि- अयक्षप्ायविद्या सवेश्ाखाखेका तया पश्चाभिविद्यप्येश्ना फलसंया- arafatara, तथान्धापि विद्या भित्रे्याइ | र्वं पश्चासरीति । qa. 6 ० 2 |
=ge रन्नप्रभाभासिते। [oR greg]
तदेव विज्ञानस्य यदुत व्येष्ठश्रेष्टादि गणविगेषणाजितं प्राणतक्तं, यया च द्रव्यदेवते यागस्य रूपं एवं विज्ञेयं पं षिश्चागस्य तेन fe agud समास्यापि सेव प्राणविदयेति, तस्मात् सवैवेदान्त- meas विक्चानार्नां। एवं पश्चाग्निविद्यावैश्वानरविद्याशाण्डिच्ध- विधेव्येवमादिषु याजयितव्यं। येतु मामदूपादयोा मेदष्ेला- भाषास्ते प्रथम एव काण्डे म नाला द्ाद्चादनाभिधघानलात्' इत्यारभ्य परिहताः, इहापि afefarearag afcecta ii
भेदान्नेति चेन्नैकस्यामपि ॥ २॥
स्थारेतत् सववेदान्तप्र्ययलं विज्ञानागां गुणमेदान्ापप- चते, तथा fe वाजसनेयिनः पञ्चाभ्रिविध्ां प्रस्हत्य षष्टठमपर-
प्देतूचिराचद्े। ये विति | काठटकमि्धादिनान्ना कर्मभेदो न युक्तः, कुतः खचोदमाभिधानत्वात् काठकादिश्ब्दानां न्यनामतया कमे- वाचित्वाभावादता भित्रनामकशाखाप्रग्थभेदेऽपि afefed waa मेव, ्र्परूपमेदोऽपि न कर्मैकविरोधी, घर्म विगेषस्वध्ययनाङ् न क- AFAR न कमं भेदकं श्खाभेदे पुमरुक्तिरसिडडधा, निन्दान्धायैद- wane ग भेदकत्वं तत्तदिधिल्ततिमाचत्वात् बडग्राखाष्धयनाश्च- करावपि खग्राखानृक्तविष्रेवसखापेच्ितस्यान्यता गमहसम्भवादश्रक्तिरमे- दिका wafaaty कर्मण््ङ्गत्वोत्यादिना प्रायख्िन्तं सम्भवति रवं समा- तिवचमभेरोाऽप्यप्रयो जक LAT कमाभेदप्रमाणप्राबस्ये भेदरेतवः परि. इता इवर्थः तहिं शाखाम्तरन्यायेनैव कर्मेक्धवदिदेक्षसिदडः Lo इक्िरित्यत are) xwritha so
euqafuface fate: weit बेदो्नादयुपासनेत्यत्ति- विधिख्पश्चाग्न्धादिरूप्रभेदादुपासनाभेदः स्यादाभिच्वावाजिनरूपमे-
[ WoRiatoR] WITCHTTRATS | | exe
मग्निमामनन्ति तद्या्चिरेवाग्निभंवति््यादिना। Sarre a भाममग्ति पञ्चसञ्ययेव च उपसंहरन्ति "अथर य एतानेवं प- ग्रोन वेद'दति। arg संगणाऽस्ि येषाञ्च नास्ति तेषां कथय- मुभयेषामेका विद्यापपद्येत, न चाज गृणापसं हारः शक्यते प्रत्येतुं पञ्चखद्या विरोधात् | तथा प्राणसंवादे ेष्टादन्यांखतुरः म्रा शाम् ARIS: HATS Gear ्रामनन्ति। वाजसमेचि- मस्तु पच्चममणामनन्ति ‘Tat वे प्रजापतिः प्रजायते इ प्रजया पद्भिर्यं एवं वेद” दति । ्रावाणादापभेराख aque भवति वेश्चभेदाच विद्याभेरो दरव्यद्वताभेदादिव यागस्सेति चेत्, नेष दाषः, यत Waray विद्यायामेवंजातीयका गृणमेद उप- प्ते | यद्यपि TAHT न खर्वति तयापि दयुप्रश- mat पञ्चानामग्नीमां उभयज प्रत्यभिश्नायमागलात् न विद्या- भेदा ufaaqayfa, a fe पषोाडरिग्रदणाग्डणयारतिराजा भि दयते । पयतेऽपि च ष्टाऽभरिग्डन्दगेः ‘a मेतं feufaars-
दात् कर्मभेदवदित्धिकाशङ्ानिरासा्यत्वात् न पोनरक्यमस्याधि- कर बस्येति मल्वाण्ङ्गां are) स्यादिव्यादिना। खस्य cure. लवात् कमेन्धायानां मानसविद्याद्ध विना at दुर्यागल्वाच पुनरक्ति- waist मास्तीति मन्तव्यं । नन् तस्य गतस्य दादहा्ैमभिरन्येषटि- मतः षणा यः प्रसिडवदाजिभिरक्तःसद्छान्दोग्ये उपसंहायंडतिन रूपभेदस्तथाह | न चाति | खस्तु प्रजममगुणवता रेतसा वाजि- नामावापन्डन्दमानाश्च Tarawa: किमित आह | arate Glad BSAA AST न वियेक्धविरोधीति परि- = ङ्कारः ~ इरति। नष xantcat) ख अजति | पद्मतेऽपीति। दताऽस्ना- Grates चेकान्तरं प्रेतं गतं ्रातयेोऽमये इरन्तीद्यचः। नन् रशा-
८५० रन्रप्रभाभासिते। [ख ०३।पा०द्]
अरय एव wife’ इति । वाजसनेयिनस्त॒ साम्यादिकेषु पञ्च- स्निष्वनुटत्तायाः समिद्धूमादिकश्यनाया frewa त्ान्नि- रराग्निभवति समित् खमित्' इत्यादि समामनन्ति स निल्यामु- TT: | ज्रथाण्येपासनाथ एष वादस्तथापि स गणः कयते कन्देा- गेरण्यपसंदत | न चाज पश्चसद्याविरोाध आआश्रद्धः, साम्यादिका- wafaarar gat पञ्चसषञ्या नित्यान्वादन्डता न विधिसषमवा- चिगोत्यदोाषः | एवं प्राणसंवादादिष्व्यधिकख गणसतेतरचेाप- संहारा न विरुध्यते, न चावापादापभेदादद्यमेदो विद्यामे- दखाश्द्युः कस्यचिदेद्याशस्यावापोाद्ापयारपि ग्यसार॑द्यवे- दिजारभेदावगमात्, तस्मारेकविद्यमेव ॥
खाध्यायस्य तथात्वेन दि समाचारेऽधिकाराच् QUT तन्नियमः ॥ 8 I
यदण्यक्रमायवेणिकानां विद्यां प्रति भिरोव्रताद्यपेचणाद-
न्देग्येऽभ्रिमाचं wai वाजिभिस्त॒ समिदादिविशेषः प्ते इति रूप- भेदस्तद वस्थस्तचाइ | वाज सनेयिनस्विति | वषामेखतद्भिरोधस्य चान्- वादमाचत्वेनानु पास्यत्वात् WHAT Dama: उभयकेति न रूप. भेद xray, सविशेषस्य वण्ामेश्पास्यत्वेन रूपभेद Kate) खया- hha) द्यजाकादीनां पश्चानामम्ीनां खमित्वसम्परस्तिविधिनेवार्थात पश्चत्वं सम््रत्तिकल्पितापम्ोनां सिडधमनद्यते न ध्येयत्वेन विधोयत Kau: | छन्दागवजिशाखास्थं रेत उपसंडतवयमिद्यक्का$नपसंहार- ऽपि न विद्याभेद xarwi नचावापेति।
{wa रूपमेदोा न विद्याभेदक रत्यक्ता धमविष्ेषोऽपि ग मेदक
[अरद।पा०श्] WY CAVTTATATS | TUL
aat च तदगपेखणादिद्याभेद दति, amaaa खाध्यायरेष धमा न विद्यायाः, कथमिदमवगम्यते यतस्तथावेन खाध्याय- WHAT समाचारे वेदत्रतापदेश्रपरे ग्रन्धे ्रा्यवंणिकादृदमपि वेद ्रतत्वेम समाख्यातभिति समामनन्ति | नैतद चीणंत्रताऽधीते दति चाधिषठतविषयादेतच्छष्दा द ध्ययनमश्ब्दाख खापनिषदष्य- यनधमं एवैष दति निधा्यंते । नन् च तेषामेवेतां ब्रह्मवि वरेच्छिरो तरतं fafuata चीर्णम्" इति ब्रह्मविद्या संयोगश्रव- wizaa सर्वच ब्रह्मविद्येति सद्धोर्यतेष धर्मः, म, तचाणेताभिति WAIT WAY ब्रह्मविद्याया गन्धविगेषापे्लमिति ग्रन्धविशेषसं याग्येवेष wa: | सरव तन्नियम दति facaafa- Za: 1 यथा Val: रामाः सप्त यादयः शतादनपर्यन्ता वेदा करो दि तत्रेतास्यनभिखम्बन्धादा यवंणेदि ते कारन्यभिसम्ब- न्धाशायवंणिकानामेव नियम्यन्ते तथायमपि wa: खाध्याय- विजञेषसम्बन्धात् तत्रेव नियम्येत, तस्माद प्यनवद्यं विद्येकलं ॥
Lae | खाध्यायस्येति | गादामवदध्ययनाङ्त्वेन शिरोव्रतमायवंखि- कानां aa विहितं न विद्याकमियर्थः। पथिकाराचेति graze aafefa | waaqad मृण्डकमननुष्ितिशिरोत्रता मसो नाधीवड्ति श्तेमब्डकाध्ययन कमेव श्रिरोत्रतमिव्य्ः। ननु विद्याङ्ल्मापि रदः wi Batata शङ्कते मण्विति| सर्वश्राखा् ब्रहाविदेकैव चेदिद्या- dag व्रतमपि सवच सम्बध्येत | aw सम्बध्यत इति विद्याभेद दतययः। प्ररतय्ग्यवाच्यतन्छ्ब्य बलाट्रद्धप्रकाशकय्रग्यपयो ब्रद्यविद्या- we इति परिहरति | नति। तस्य शिरोव्रतस्य मृष्डकाध्ययने नियम न्यच सरवदिति cuafsem: | सराः War ww qT
उदिव रकऽमिरेकण्संश्चया परसिडस्तस्मित्रमो काया इति am नियम्यन्ते तयेव्यथः।
TAR रल्रपभाभासिते। [षध ह।ा ०]
दशयति द् शयति Visi
दज्ञंयति च adisfa विद्येकलं, सव॑ वेदान्तेषु वेधैकलेाप- Zura “व वेदा यत्पदमामनन्ति दति, तथेतमेव THAT मह- wey मीमां सन्त ^एतमम्मावध्वयंव एतं महात्रतेदन्दोगाः'इति। तया मद्भयं वञ्जमृद्यतम्' इति काठके। उक्ेशरगुणस्छ भयद्ेतुलख्य तैन्तिरोयकं भेददशंमनिन्दाथे पराम Tw "यदा वेष एतस्मिसुदर मन्तरं कुरते wa तस्य भयं भवति wea भयं विदुषोऽमन्वानस्य" इति । तथा वाजसनेयके प्रादेन्न- माजसन्यारितसख्छ वैश्वानरस्य area सिद्धवदु पादानं “यस्ते- तमेवं प्रादे्माचमभिविमाममात्मानं वेश्वानरमुपास्तेः इति, तथा सवेवेदाम्प्रल्ययलेनान्यज विडितामामुक्यादीनामन्यचा- पासमविधानायोापादानात् प्रायदशंनन्यायेनोा पासनानामपि
स्ववदा म्प्रल्ययल्िद्धिः॥ faq वेदयेक्छेन निगणनब्रद्यविद्यक्यं तावच्छतिदश्यति, aafafa- ` पाठात् सगश्विद्यानामपि सवशाखाखक्छसिडिरि त्या खकारः | दशयति चेति। सगु खमप्येकं वेदचयवेद्यं ewadiere | तथेति। किष ण्ाखान्तरोक्तपदायस्य शाखान्तरे सिदडधवत्परामशा विद्यक्छ दशय याद | तथा मद्धयमित्धादिना। Ca नर रुतस्िच्रदयेऽल्पमप्य- MC भेद यदा यदा पत्य तदा तस्य संसारभयं भवति, र्वं वस्मा- दिदुषो नरस्य भेददशिितन्तदेव wa भयङ्करं भवति, ब्रद्येवएडमित्- मन्वानस्येव्यथः। प्रादष्माचमपाखडति सिडवदुपादानं वेखानर- विद्यं दश्रयतीलाड । तथेति | fag aay वेदान्तेघकयादीनां प्रती- यमामत्वेन हेतुनतदवगम्यते अन्ध्ोाक्तानां तेषामन्यत्र पास्त्थेमुपा-
दानमिति, ततश्रदुपास्तोनामपि सव वेदान्तप्रमायकत्वेने कधं बाङस्येन Nm = | सिध्यतोत्बा इ । तयेति । ब्रद्यविदयेश्वदुक्यादे वियेष्धमित्यथंः ।
[SeoagiateR] WFLA AAAS | TX
उपसंदारे1ऽथाभेदादिधिशेषवत् समाने च ॥५॥ डद प्रयोजनद्षम् |
स्थिते चैवं सर्ववेदान्तप्रत्ययते विन्ञानानामन्यचादितानां विश्चानगुणानामन्यचापि समाने fagrt उपसंहारा भव- ति, श्रथामेदात्। य एव fe तेषां गृणानामेकत्रा्यी विश्िष्टविक्नानापकारः स एवान्यचापि, उभयचापि हि az- वेकं विश्चानं तस््मादुपसंहारः विधि्रेषवत्, यया विधि- शेषाणामभ्रिराचादिचघमाणं तदेवैकमग्निराचादि कर्म सर्व॑-- चेत्यथामेदादुपसंहार एवमिहापि, यदि fe faqrrazt भवेत् तना विज्नानान्तरनिबद्धवाहुणानां wafafaafaar- वाभावाखन स्यादुपसं हारः, विन्ञानेकलवे तु नेवमिति। wea ख प्रयाजनदचस्य प्रपञ्चः सवाभेदादित्यारभ्य भविद्यति॥
सर्वशाखासु वियेक्वचिन्तायाः फलमा | उप्रसहार इति। शा wae समानविद्यायां sat mat यथयाश्चति ववश्िता उत रखकच्ा- खता इतरण्ाखात उपसंशतव्याडति सन्द विदयेक्छेऽपि aa तच्ा- करव गगविद्यापकार्सिडः णाखाभेदेन गया ववस्धिता इति पत्तः, तच विद्यक्चिन्तानेष्फल्यमिति फलसिदान्तत्वेन aa वयाचष्े | fad aattear | गणानां गणयविनाभावादतच्डाखास्या विद्या णखान्तराक्त- वदिद्यागखवती तदभिग्रत्वात् तदिद्यावदित्यनमानादिद्येक्ये wad. witfafafcad: | पधानक्चे तदुपकारस्काणामङ्ानामपसंशारे टरखा- न्तमा | विधिगश्गषवदिति | उक्तमेव यतिरेकमुखेनाहइ | यदि wif | न चाभ्नेययागावशड्धानां मुखानां ततोाऽभिन्ने Sta पा्तिवदिदान्तस्खय- मलानां विद्यन्तस्पा्तिः fa a स्यादिद्यत are | प्रज्नतीति। प्रल्ति. warat विकारे प्रा्ि्ुक्धा विद्यागान्तु प्ररतिविकृतिभावासिद्धेनं त- afafcad: | नवमिति गणानपसंदहारो नेन्यथेः। sacaatma- मेन GAS Tiare वारयति अस्येवेति।
6
<19 रत्रप्रभाभासिते | [Segittea)
अन्यथात्वं शब्दादिति चेन्नाविशेषात् । ई ॥
वाजघनेयकं ^ते इ देवा HILAR GUA यन्न उद्गयेनात्य- यामेति ते ह वाचमृचस्तं न उद्वायेति तथा! दति, aM वागा- दीन् प्राणानासुरपाप्रबिदधत्ेन निन्दिला म॒स्यप्राणपरिग्रहः प्यते श्रथ देममासन्ं प्राणमूचुस्तं न उद्भायेति तयेति तेभ्य एष WY उदगायत्, दति । तथा कान्दाग्छेऽपि तद्देवा उद्गोयमा- जद्भुरनेनेनानभिभविव्यामः? दूति परक्रम्येतरान् प्राणानासुरपा- ufagaa निन्दिता तथेव सुख्यप्राएपरि गरदः पयते रय हय एवायं मुख्यः प्राणएस्तमद्रोथमपासाञ्चक्रिर' एति । उभयत्रापि च प्राणप्रशसया प्राणविद्याविधिरध्यवसोयते। तच संश्रयः कि-
Te चेदनाद्यविद्रेषादुत्समंता विद्येकयमुक्कं तस्यापवादः वकुमाह । च्न्यधात्वमिति | aa वाजिनामुद्रोचव्राद्यण कृन्दागानामद्रीचाध्या- ay विषयमाह | बवाभेव्यादिना। ‘a इ दवाः साल्विकडत्तवःप्ाणा चन्धान्धमचन्सदटानोमस्मिन प्ते SHIGTATHIVA कमणा रजस्तमोा- रन्तिरूपान् nadia fae गच्छामः, इति वे चैवं निर्दषमद्रोय- कतारमुपास्यं निधारयतुं रतसंवादाः प्रथमं वाच्य परोद्यास्ये भवं Way मखमध्यस्धं waaay निधास्तिवन्त cee: | तचान्येान्याभि- भवा्कयले प्रङत्तवन्तस्वमेदराषं at खोकुविंति तथा त्वयाख्तं aa तया घरारचन्तःआ्चमननास्यपि कामेनासरपाप्रना मस्तानोति निन्दित्वा NAVIN देवाः पववदुद्रौयमाडुतवन्तः, GAARA ATCT HIATUY:| भेदाभेदभानाभ्यां awgare | asfa | aa watfuaca- सिडान्तन्यायेनादरीथविद्येति daa faqefata पवपत्ते frur गशापसंहारः पलं, सिडान्ते cease षिद्ेष्धापवादादमपसंहार ङति,र्वं यच पूवन्यायेन Gage: तच्रापवादिको सङ्तिरिति मन्तः
+ प्रारेति प्रतोकं वधेर पु wife |
(weasatoR] WIFCATATATS | cut
मच विद्याभेदः स्यादाराखित् fataafafa, किन्तावत् प्राप्न पूर्वण न्यायेन विद्ेकलमिति। ननु न यक्तं विद्येकलं भरक्रमभे- दात्, अन्यथा fe प्रक्रमन्ते वाजसनेयिनः अन्यया इन्दागाः न्त्रं न उदाय' इति वाजसनेयिन उद्यस्य कटलेन प्राणमा- मनन्ति, छन्दोगा उद्धोयलेन तमङ्गोयमुपासाश्चक्रिरे इति तत्कथं fagad स्यादिति चेत्। नेष रोषः, न Baraat विशे- aw ॒विद्येकलमपगच्छति अविेषस्याऽपि ब्तरस्य प्रतोय- मागल्वात्। aur fe देवासुरसङ्गामापक्रमलं अ्रसुरा्ययाभि- भराय उद्भौयापन्याखवागादिसङ्ीतेनं तन्निन्दया मस्यप्राणव्य- WHI, तदोयाचासुरविष्वंसनमश्मग्डद्चष्रनिदशंनेनेत्येवं बड- वाऽथा उभयचा्विशिष्टाः प्रतीयन्ते। वाजसनेयकेऽपि चाङ्गो- यसामानाधिकरष्छं प्राणस्य wa “एष उ वा sata.’ tia तस्मा च्छा न्दोग्येऽपि ada लच्यितव्ये, तस्मा विद्येकत्वमिति ॥
खचसखसिदडधान्तिशङ्गाभामं व्याचष्टे | नन् न यक्तमिति | सम्पगाद्तोच- कर्मता MIA वाजिनामपास्यः, उदरीथेति AS WAI छन्दागा नान्त. द्मोथावयव ऊकारः प्राग्ट्च्छयापास्यः, efagacacagiufaar- कम्य पावसद्ोयमिति कमरूपत्वशब्दात्, तथा कटटकमंगार्पास्यया- were ययोारम्यथालवं मेद इवि शङ्गयः, उद्रौयलेमेति ऊँगकारत्व- नेयः | खल्परूपमेदो न विद्यंकविरोधील्यक्तन्यायेन पव॑पच्तं परि ह- स्ति | भेव इति | खपसुरजयाभिप्रायः असुरजयार्थसंवादः, यथा wre ney ae विध्वंसते तथा प्राणं इन्तुमागता qty वीयख खयमेव wert इति खतमभययेन्यः। अलपरूपभेदमक्ोकव्यापि fa- aura साऽवि नाक्सोत्याह । वाजेति | उदरो यरूपत्वन प्राणस्याभयतच्र खवत्वादेकच खतं कट तदमप्यभयच्र व्रटव्यमिव्यथैः ॥ ० 2
“ad रन्नप्रभाभासिते। (SoRiat ०३]
नवा प्रकरणभेदात् परेवरोयस्ादिवत् ॥ 9 ॥
नवा विद्येकत्वमच न्यायं, विद्याभेद एवाचन्णाय्यः, कस्मात् प्रकरणभेदात्, प्रकरमभेदादिल्यथैः। तथा हिदर् WHAT दश्यते छान्दोग्ये तावत् शच्रामि्त्येतदकरमद्गोयमपासोत' इति, एवमद्गोथावयवस्छोङ्गारस्य उपास्यं प्रस्तुत्य रसतमादिगृणाप- व्यास्यानश्च तच BAT “श्रय खल्वेतरेवा चरसे पव्याख्यानं भवति" दति, पनरपि तमेवेद्गोयावयवमे ङ रमनुवल्यं देवासुराख्था- यिकादारेण तं प्राणमद्गीयमुपासाश्चक्रिरो tare तच यथुद्नोयगब्देन सकला भक्तिरभिप्रेयेत तस्याञ्च कतं द्गातलिंक् तत॒ उपक्रमखेपरुष्येत, लक्षणा च yaa, उपक्रमतन्लेण Safar वाक्ये उपसंदारेण भवितयं, तस्माद तावदु- द्ोयावयवे ॐकारे प्राणदृष्टिरुपदिश्छते वाजवबनयकं तु
बङविरडरूपमेदात् न fanaa सिडधान्तयति । म वेति न्तर fafuafe | उद्ौौथभमिति। तदवयवमिव्ययः, एथिव्यादिरसानां रस- तम ईकारः, खातिः सन्टड्धिरिति गुणामुक्ता गृणवन्धाङ्गारे प्राबटद्ि- विधानायास्यायिका प्रस्ततेत्या। रसतमेति | नम् वाजिवाकयेकवाक्छ- MI छान्दाग्योपक्रमस्धमुद्रीयपद' सम्पूंसाममक्तिपरमस्त्, परागम् - द्रौयमिव्यक्राप्युद्रोयकते wa उपस इति ब्ाख्ायतामित्यत ay HA यदुद्रीयेति। ऊकासोपास्तयपक्रमभङ़् उद्रौयपदे ae च्तगा चेति aed स्यादि्येः। aq सिद्धान्तेऽपि तत्पदेऽवय वलच्तणा Stary तता वरं कटटत्वलच्तयात् छत्यन्तरानु महात् तथा चापसंहारे कट॑प्रा- गोापा{स्तिनिखयादुपक्रमेऽपि तज्चिखय इयत ary, उप्रक्रमेति। सन्दि- म्धोपक्रमे हि वाक्यशेषात् faded | वयोक्काः एकरा इदयचान्नन-
[wou jateR] WECAWTATATS | ८५७
उद्रोथन्रब्देना वयवद्रदएकारणाभावात् सकलेव भक्तिरावेदयते an उद्भायेत्यपि तस्याः कतोङ्ात्लिंक प्रणतेन निरूप्यत इति प्रस्थानान्तरं । यदपि तचोद्गोयसामानाधिकरण्यं प्राणस्य agugiaata दिद शंयिषितस्य प्राणस्य सवोत्मलप्रतिपाद्- नार्थमिति न विद्येकत्मावरति, सकलभक्रिविषय एव ष तत्रा- aan इति वेषम्यं । न च प्राणस्योद्गाटलमस मवेन रतुना परित्यच्येत उद्गोयभाववद् ब्रादभावस्यापासनायलेनेापदि श्यमा-
अव्धसन्देषे तेजो तमिति शेषाचरिखखयः, डड तू पक्रमेऽच्तस्स्यापास्यतवं fafad, तत्समानाधिकर्णेदूतोयपदस्यावयवलच्तणा विनिखितेति प्रा- बमदूरीयमिग्यपसंहारस्तदकाथतया नेय eau! Ta area कार उपास्य BA: KALA F प्राण इत्यपास्यमभेदाहिद्यामेद Lary | वाजति | aga वाजिश्चतावपि प्राणस्याद्रीधरूपत्वञख्तेरुपस्य क्छ मिति तदुषयति। यद्पीद्यादिना। तचोद्रीथ उपास्यतया नोक्तः किन्तुद्राढत्वं किन्तुद्रीयत्वमव वाजिभिस्पि ग्राद्यनिव्यक्छयमाश्द्याह। नचेति। स SEAT प्राणस्योापास्य इति यदुक्तं बतराथाविष्रषाडि विद्येक्यमिति TAS! न चति। ख्कच्रोादराता प्राग उपास्याऽन्यच्रोाडगमर रत्यन्तर- द्ापास्यरूपभेटे ae सति वद्िरङ्काथंवादसाम्यमाचग नापासमेकं यक्तनित्ययः। वाक्यसाम्यमाच्रणाथयक्यं AGIA टृषटन्तमाद | तथा. Wife | विवा रुतं प्रजया wifaagafa aay wee यस्य इविनिंदम्नं पुरस्ताच्न््रमा खभ्युदति aur aera विभजेद्ये म- WA सयस्तानम्रये AA पयोडाशमराकपालं Rata wfsarenfa- Sly uzia दधंखरं प्राखिरास्ताम् विष्णवे शिपिविष्टाय wa waa’ इत्यभ्यदयवाक्धं | अस्यार्थः AW यजमानस्य चतुदंश्यामेवामावास्याभा- क्या दश्रकमाथं पठत्तस्य पुरस्तात् पूवं इविस्तणुलदधिपयोारूपं नि- रस्तं दण्देवताभ्याऽग्न्यादिभ्यः सङ्कस्ितं waa पश्वादन्युदेति तमे तं यजमानं क्रालब्यव्ययापराधात् तदेव fran wis: प्रयाजादिनङ-
ye सरुन्रप्रभाभासिते। [ख०३।पा ०६]
नलात् प्राणवीर्येखेव Brera कमं कराति दति areqe- Wa | तथा ख तचेव श्रावितं 'वाचाचद्धवस प्राणेन चाद- गायत् ति । न च विवक्षिताथभेद गम्यमाने वाक्यच्छायान्- सारमात्रेण समानार्थलमध्यवसातुं GH, तथा छ्भ्य॒दयवाक्ये UH मवाक्ये च “जधा तण्डुलान् विभजेत्, पश्रका मवाक्ये च “वं मध्यमाः स्येस्तानद्मये LTH परोाडाश्रमष्टाकपालं कुयात् दत्या- दिभिदं शसाग्येऽ्युपक्रमभेदादभ्यद यवाक्ये दवतापनयोऽष्यवसि-
aaa तु यागविधिः तथयेदा्युपक्रमभेद्ाद् विद्या- भेदः, परोवरोयस्ादिवत्। यथा परमात्मदृश्यध्याससान्येऽपि MATA देवेभ्य ज्यायानाकाशः परायणं स एष परोावरोघान्
यति वियोजयति wy चास्य agafe aaa कालभान्तिमान् यज- मानः, ये मध्यमादिभ्याकेन Tut ware दध्यादिसहदिता निर. wea विभजेदग्न्धादिभ्या वियोाजयडियाञ्यशच दाटत्वादिमबका. म्न्यादिभ्या «uefa निवपेदिति द्धनम् दधनि श्विटतवण्डख- चरं सते दुग्धनिरुचरुमनि्ययः। खचर कालापराष दवान्तरयक्तं प्रा afaueq दशद्धिप्रं कमे विधीयव इति प्राप्ते तणलचेधात्वादययम्- वादेन विभजेदिति हविषः प्र्नतदेववियोामेन afaaa दशकमंयि देवतान्तर सम्बन्वमाचविधानं न कमन्तरमिति सिडधान्तितं, रवम- WTI कालापराघेनापक्रमादश्रकमगरेव दविवः पुवदेवताभ्ये- saa विबोामोऽध्यवसितः, परकामबाक्छेतु यद्यपिये स्यविद्ास्लान- अये प्रययतेऽदाकपालं निर्वपेद्यं मध्यमास्ताम् विष्णवे शिपिविष्टाय wa चशं वे स्तोदिषासानिद्राय yas दधंख्चरमिति नि्देशेऽभ्यदब वाक्ये समस्ति, wate a: पशुकामः स्यात् सोाऽमावस्यामिट् वन्षा- नषाकुया{दति fad cana समाप्य पनदाङाथें वत्छापाकरणविध्य- Waa wea यागान्तस्विधिरेव नाभ्यृदयवाश्थेनायक्बमित
[ख *३।घा ०३] शाङ्ग रब्रह्मखचभाष्ये | we
उद्धः ख एषोऽनन्तः, Tia परोवरोयस्लादिगृणविशि्टमङ़ी- थापासनं अरच्छादित्यगतदिर्छश्मश्चलादिगणवि्िषोङ्गोया- पासनाद्धिक्लं, न चेतरोतरगणापसंहार एकस्यामपि शाखायां तदच्छाखान्तर स्ेष्वणेवंजा तौ यकषुपासनेखिति ॥
संज्ञातश्वेत् तदुक्तमसिं तु तदपि ॥ ८ ॥
श्रथाच्येत संज्ञेकलादिद्येकलमनच् न्याय्यं उद्गी यवि्यत्युभयचा- gat asia, तदपि नोपपद्यते, उक्तं द्येत् नवा प्रकरणभेदात् परावरौ यस्लादिवदिति, aga चात्र न्याय्यतर, HAITIAN fe तत्, सं्नेकलं त॒ शत्य खरवा WAR ATT मा चप्रये गात ला- किकेव्यवददभिरुप चयते । श्रस्ति चैतत् संञ्ञेकलं प्रसिद्धभेदेष्वपि परावरीयस््ादुपासनेषुद्गो थविेति | तथा प्रसिद्भेदानामपि ` श्रभनिरोात्रदर्भपूर्णमासादोनां काठकंकयन्धपरिपटितानां *का- ठकसंज्ञेकलं दश्यते तयेद्ापि भविव्यति। aa g नास्ति afa-
तथा पङ़तेऽपि fewer न विदयैक्यप्रयोनकमित्धंः। वत्सानपाफुवा- MECUMG दशान्तर नयदिव्ययः। FAH SIG BTS | परा- वसयीयस््वादिवदिति | ux इति सकारान्तं परस्तात् परासो Vesa acac इति परोावसेयानि्येकं पद| नन्त ख ाकाशाख्यः परमात्मा न टृष्टालम्बनत्वादुद्रीयस््रयोाक्त KAU | खाकाश्ात्मना fecwmmy- पडवात्मना चो दरधचपाल्तिसाम्येऽपि विद्याभेदवदिद्धापि भेद दन्ययः।
aun पवपच्तवोजमद्धाय guafa | dara xfs ) उप्रास्यरूप- भेदादिद्यानानात्व यदुक्त ARAIDC ANG बलवत्, सन्नातु पारषेयी दु ब॑लेत्य्चः। dun कमे क्यव्यभिचारि Gare, ufa चेति। किं
* काटककसंञ्चत्वसिति qe
e¢e रन्न प्रभाभासित। [ख.द।पा०दे]
देवजातोयको भेद्देतुस्तच भवतु संन्नेकलाद्धियेकलतं यथा संव- गविद्यादिषु॥ OY BASS ॥ < ॥
“श्रा मित्येतदच्तरमुङ्गोथमुपासोत' दत्यत्राच्रोद्गोयश्ब्दयाः सामानाधिकरण्ये ग्रुयमाणेऽध्यासापवारेकलविशेषणपक्षाणां प्र- तिभानात् कतमेऽत्र पच्च न्यायः खादिति विचारः तचाध्यासेा नाम दयेवेस्ठनोारनिवतितायामेवान्यतरवृद्धावन्यतरवबद्धि रभ्य स्यतेयसिननितरबुद्धिरष्य सते श्रनुवत॑त एव तसिं द्धिरष्यस्ता, दतरबृद्धावपि यथा नाचि ब्रह्मबुद्धो श्र्यसायाम्नुवतेत एव नामबुद्धिनं ब्रह्मबुद्या निवत्येते । यथा वा प्रतिमादिषु fa- ष्वा दिवुद्यध्याख एवमि हा प्यच्चरे उद्गोयबुद्धिरध्यस्या उत उद्गौये वाऽ्रबृद्धिरिति। waarer नाम यत्र कसिंचिद्स्तनि पूव निविष्टायां faaragt fafgarat पश्चाद पजायमाना यथाथ afg: पृव॑निविष्टाया मिथ्याबुद्धेनिंवतिका भवति, यथा रेदे- द्वियसष्ठमते. ्रात्मबुद्धिरात्मन्येवात्मबद्या पा द्भाविन्या ‘aw-
| Saal सर्व्राप्रमाणमेव Aare | यच तिति | असति बाधके संदेक्ध- मपि मानं यथया संवगविद्येतति waar सवेशएखासु afeaa, तया पश्चाग्न्यादिविद्यक्यमिव्याद्यस्चे दशिंतमित्ययः॥
व्या ख समघ्नसं सामानाधिकर ण विषयीलछव्य संशयम । ऊमि- व्येतदिति | अथ्यासादिपदायान् ध्याचष्टे | तचाध्यासडत्यादिना। af पुवकाभेदारापाऽध्यासः, बाधाऽपवादः, TAS वास्तवाभेदः, विशेषकं व्यावतकमिति विवेकः। प्वंमद्यटक्रमात्मकादरचावयवत्वमाङ्करस्स्य
* ध्यस्यमाना यामिति ave |
[ख०द।पा ०१] राङ्क ब्रह्य STANT | ८६१
मसि" इत्यनया यथयार्यबृद्या frawa, यया वा दिग्चान्ति- बृद्धिडिंग्या थाख्वृद्या निवल्यैते एवमि हाकषरवद्धो ्ोयवुद्धि- निवर्त्यत उद्गोयवद्या वाऽच्तरबद्धिः, waaay अ्रक्षरोङ्गीय- ज्रब्टयारमतिरिक्रायटन्तिल्ं, यथा दिजात्तमेा ब्राह्मणि afa- देव दति । विशेषणं पनः सववेदब्यापिनः ॐमिव्येतस्या्षरस्व ग्रणप्रसङ्गं शरोद्भाचविषयस्छ समपंणं, यया नखं यदुत्पलं तदानयेति, एवमिदाणङ्गोया य ॐकार स्तमुपासोतेति, एव- मेतस्मिन् सामानाधिकरण्टवाक्ये विष्टश्यमाणे एते wat: प्रति- भाग्ति, तजान्यतममिधारणे कारणाभावादनिधारणप्राप्नाविद- aaa | aay समश्समिति। चशब्दाऽयं तुशव्दस्ामनि- वेशी परपक्तचयव्यावलंमप्रयोजनः। तदिह जयः TET: सावद्य दति पर््द सन्ते विशेषणपच एवेक निरव दृल्युपादीयते, तजा- wre तावत् या बद्धिरितर नाध्यस्यते तच्छब्दस्य खलणाटनिलं परसच्येत फश्च BAA | श्रयत एव फलं शश्रापयिता ह वै का- मानां भवतीत्यादि" दति चेत्, न, तखान्यफलत्ात्। *श्रा्यादि-
ध्येयस्य विशेषं {सिदध वत्ल्लत्य ध्येयभेदाष्दिद्याभेदः सिडधान्तितःसन यक्त इत्धाच्तेपसङ्व्या waqwata | तचेति | खच vara पर्वाक्तसि- srutfafa: फलं सिद्धान्ते afafafcfa मत्वा सिडान्तसचं ara च शब्द् इत्यादिना | waaay eee प्रतिच्नायाध्यासपच्ते दोषमादड। asta इति | यस्यादरीधस्य बद्धिरोङ्गारेऽध्यस्यते तदाचकेाद्नेथ- शब्द् स्याद्र WAM स्यात् तद््धिविषयत्वगगपरत्वात् तथा सम्बन्धा- safes: कल्पनीयः, प्रतीकापासतेः फलद कल्यमिति wed स्यादि- we । फलं न कर्यमिति wed | yaa इति | श्याव्यादीति ऊकारः
* व्याक्षपादौति awe | 6 8
८६श् रननप्रभाभासिते। (ख *दे।पा रद]
दृष्टफलं fe तत्, मेद्गोयाध्यासफलं । श्रपवादेऽपि समानः फलाभावः। मिथ्यान्नाननिटत्तिः फलमिति चेत्, न, पुरुषाथा- पयागानवगमात्। न च कदाचिदणोाङ्ारादोङ्ारवद्धिनिंव- aa उद्रोयादद्गीयबुद्धिः। AUS वाक्यं वस्त॒तच्चप्रतिपाद नपर खपासनविधिपरलात् | aware: सङ्गच्छते, निष्ययाजनं हि तदा अब्द्दयेच्चारणं स्यात्, एकमेव विवक्तितार्थसम्पणात्, म च हाचविषये वाऽऽष्वर्यवविषये ase? ॐकार शब्दवाच्ये उड्ोयप्रसिद्धिरस्ति, मापि सकलायां aver fadiaray भक्रा- वद्गोयश्ब्दवाच्यायामेङ्कारणब्दप्रसिद्धिः, येनागतिरिक्रार्थता स्यात् परिशेषाद्विग्रेषणपल्ः परिग्टद्यते, ara: सवेवेदखा- WITT सवव्याप्यत्तरमिदह मा प्रष्श्चीव्यत उद्गोयश्रब्देनाखरं विर्चिष्यते, कथं मामेद्रौयावयवष्डत ॐकारो wea इति। मन्वद्मिन्नपि पक्वे समाना खच्णा उदो यशब्दस्यावयव*ख चणार्थ-
च्चासिः सम्ट{रिति, ‘a उपास्ते स कफामामाप्राति, शति अतं we माध्यासस्येव्ययंः | उद्र योङ्खास्यारुन्यतरबद्यान्यतसर्बद्धापरवादमक्ोलछ्- व्यान्यतरमिश्यानृनिर्त्तिवेफल्यमक्तं सम्मत्यन्यतरबदधेरभनान्तिला- ब्रापवाद् इत्याह | नच कदाचिद्पीति। नान्तिखेत् निवतंतनतु निवत xearfafcad: | faq तत्वबाधकादाक्याद्रान््यपवादा भवति नेद ata तत्वपरत्वमिग्याइ | ग चेति| घट कुम्भशब्दयोरिवे- बा रद्रोयश्ब्दय(ः पयायत्वपक्तं दूषयति । नापीति पयायत्वमपि मास्ति इत्याद । म dfs) परिशिर्विग्रेषणपत्ते aa योजयति। व्याप्तरिति | @मि तन्तस्सपासोत इत्यक्त सवंवदव्याप्याङगस् इदहापा- रता प्रसज्येत तच्चिरासाथमुद्रौीयावयवत्वं विशषण समन्नसमित्य्चैः |
* swuuafata aie ate |
[अरद।पारद] WTCATSTAT | ८१९
लात्। सत्यमेवमेतत्, waurarafy तु सक्जिकर्षविप्रकरवी भवत एव, अध्यासपकठे हथान्तरबुद्धिरथा न्तरे निर्चिष्यतद्ति विप्रा लक्षणा, विरेषणपछे तरवयविवचनेर शब्देनावयव. .समणत इति सखिला खचणा। सम॒दायेषु हि प्रत्ता; weet अवयवेष्वपि वर्तमाना Far: Yurarfey | wag व्याशरहंतारोा*मिल्येत- agufaaafsrsufafa समञ्च समेतन्निरवद्यमित्य्थः ॥
सवाभेदादन्यचरेमे ॥ १०॥
वाजसनेयिन इन्दागानाश्च प्राणसंवादे ब्ेषटव गणागज्वितख् प्राशस्यापाख्यत्वमृक्तं वागादयोऽपि तज वसिष्टलादिगृुणाज्िता SMT, ते च ग्ठाः प्राणे पुनः प्रव्यपिताः “वद्धा we afeer- sfa लं तदसिष्टाऽसि' catia अन्येषामपि ठु शाखिनां
ध्यास पचते तद्रडधिविषयत्वगणयागरूपः सम्बन्धः कर्य इति fart aga, च्वयवलच्तयखा तु सच्िकदा खवयवावयविसम्बन्वस्य क्तप्त- त्वात्, पटावयवे दग्धे ust awe xfs लाके प्रयोागान्। मामादो ब्रद्य- WAV MAM ब्धान डग्राद्यत्वगु यलत्तणाऽऽभिता तच प्रतीके पास्ते विवच्छितत्वात्, इहतु प्रतीकापास्तिविधिकल्यने च्याप्यादिगगकेङ्करे प्रागटल्िविधामे च वाक्भेदः स्यात्, शतः सवंवेदव्याप्याङ्गारनि- रासेनाङ्गारे प्राबटृष्िविधानाथं विषेवणमेव समन्नसं कल्यनाला- ` watfafa fas u
सवाम दादन्यकेमे | विषयं aa सम्मतमयंमाह। वाजसनेयिनामिति। वाचा afese ग, वाग्मिनः सुखवासदणशंनात, wae: प्रतिष्धा गणः चद्त्व्वतः पादप्रतिषादशनात् | ओजं सम्प्रर्गुणक AIBA सवाय- सम्प्रत्तः। मनखखायतनत्वं गयं तस्य ठत्तिदासा सवंभोग्याश्च यत्वात् ते
* चछामित्येतद च रभित्येतस्याङ्गोथमित्ये्दि ति ave | ® 8 2
८६१9 रन्रप्रभाभासिते। [च्च ०३।पा ०३]
काषीतकिप्रखतोनां प्राणसंवादेषु अथात निःग्रेयसादानमेता ध देवता ्रहंग्रेयसे विवदमानाः' दत्येवश्ातीयकेषु WV Swan afaa वसिष्ठत्वादया गुणा उक्राः। तच संश्रयः किमेते वखिष्ठलादयोा गणाः कचिदुक्ता भ्रन्य्ाणस्छेरल्॒त मा- स्येरन्निति। तच प्राप्तं तावन्नाख्येरल्िति। कुतः, एवंशब्द- waar ‘aur एवं विद्धान् प्राणे निःश्रेयसं विदिलाः दति fe तच तचरवंश्ब्देन ay aq निवेद्यते, एवंश्रब्दख सज्िडितावलम्बनेा न शाखान्तरपरिपटितमेवश्ञातोयकं गण- जातं शक्राति निवेदयतु, तस्मात् खप्रकरणश्यैरेव गणेनिं- राकाङ्कःत्मित्येवं प्राप्ते wary, wetfaa गुणाः afew वखिष्टलादयोऽन्यचापि, कुतः षवाभेदात्। सवंत्रेव fe तदेवैकं प्राणविज्ञानमभिन्नं प्रत्यभिज्ञायते प्राणएसंवादादि सारूप्यात्,
च गुखः wae खेदं fafew वागादिभिल्तस्मन्रपि ता इति श्रा- खादयसम्मतेाऽथेः। विषयमाह खन्येधामिद्यादिना | निःओयसस्य mga निधिरयं vega equ, देवता वागादबोऽश्खेयसे खयेद्यायेत्य्थः। ख्वंशब्दा छेष्यगुबकप्रादपत्यभिच्चानाच daar wate | गुखानाममुपसंहारोपसं हा रावेव पवात्तरपच्चयो, पलं उद्री- अत्वविण्षणद्ङ्कास्स्य aaa प्रज्लतगसमाचयाश- के वश्रब्द्ाच्छाखान्तरगुगव्यात्तिरिति दृरान्तेन पुवपच्चयति। तक्र प्राप्तमिति | वथा वागादिभ्यः प्राण्खष्यं सिडमयोातथाय रवं खेशागणं विदडानपाश्् स प्राण sa विदित्वा ध्यात्वा Sar भवति डति wary: | रवंजातीोयकविद्यक्धात् प्रामायिकं वसिष्त्वादिगगजातमेवंशब्दा axeifa श्तावलम्बित्वादिति प्राप्तं सिडधान्तयति। खस्येरत्रिति।
* तथाहि wera ed tia मर ge) खया तथायरवमिति तु डोकासकातं।
[ख *द।पा०द)] श्राह ब्रह्मदकभाय्ये | ८९५
waz च fare कथमिमे गृणा: क्चिदुक्रा अन्यच माखे- रम्। गन्वेवंश्रब्दसच तच भेदेनेवश्चातोयकं गणजातं वेद्च- ara समपंयति cam, अज्यते, Vue कोाषीतक्िन्राद्मण- गतेन वंशब्देन वाजसनेचित्राह्मणगतं गणजातमसंश्ल्दितिम- सन्िदिततवात्, तथापि afaaa विज्ञाने वाजसनेयिब्राह्य- शगतेने वंश्ब्देन adufeafafa न परश्राखागतमषभिन- विश्चानावबद्धं गणणातं खशाखागतादिभ्िष्यते। म चेवं सति ञ्तहानिरश्रतकलख्यना वा भवति । एकस्यामपि fe ग्राखायां श्रता WUT: श्रुता एव waa भवन्ति गणवतेा भेदाभावात् मडि देवदत्तः शयादिगुणलेन eee प्रसिद्धा देशान्तरगत- सदेश्स्धेरविभावितजयादिगुणाऽप्यतद्भुणि भवति, यथा च तच परिचयविशेषादेश्ारोऽपि देवदन्तगणा विभाव्यन्ते एवम- भियो गविश्रेषाश्छाखान्तरेऽणपास्या गणाः शाखा न्तरऽप्यस्येरन | तस्मारेकप्रघानसम्बद्धा घमा एकत्राणयच्मानाः सवेचवापसं- waar इति॥
वाजखनेयिब्राद्यये तावदे बंश्रब्दन वसितादिगजातस्य प्राबवि- द्यासम्बन्धः fag: सव विद्या काषोतकिश्चुता प्र्भिन्नायते, तथाच मुखानां गुखविनाभावेना्ेतः धाप्तामामपि अतगगेरविरोधात् स- डेव शचतमार्यद् was अत्धाभ्यां स्धिहितत्वावि्येवात् कोाषी तक्िगतनवशब्देन पराग्ट्छन्त इत्याह | तथापोति । काषीतकिश् तिष्यः star वसिषत्वादिगुडकः खेषपाणवत् | वाजिश्चतिख्यप्राखवदि- अश्चुतगुजानुमनं सति ्रुतङहानिनास्ति अविरोाधादि्दक्छं स्परयति। म wa afa xfa | खपररिगणिता अपिगणाखताण्वेयचदटद्ान्त- माइ । न होति । कलितम् | aaufefa
८११ रलप्रभाभासिते। [अ ०द्।पारद्]
आआनन्द्ाद् यः प्रधानस्य |! १९॥
ब्रह्मखरूपप्रतिपादनपरासु श्रुतिव्वानन्द्ङ्पत्ं विज्ञान- घनत्वं सर्वगतत्वं सवौत्मकत्वमिक्छेवंजातीयका ब्रह्मणा war: कचित् केचित् शरूयन्ते | तेषु संश्रयः किमानन्दादयेो ayer यावन्ता यच श्रुयन्ते तावन्त एव aa प्रतिपत्तव्याः किंवा aa सर्वेति । तत्र यथा अ्रुतिविभागं घमंप्रतिपन्ता प्राप्नाया- मिदम्च्यते, श्रानन्दादथः WAT ब्रह्मणे धमाः सव सव॑ प्रतिपत्तव्याः, कस्मात् सवाभेदादेव। सर्वच हि तदेवैकं प्रधानं fata ag a भिद्यते। तस्मात् सावेिकलं ब्रह्मधमाणां ते- नेव पूवाधिकरणोादितेन देवदन्तनयादिमिदर्भनेन। नन्वेवं
च्यानन्दाद्यः प्रधानस्य | ब्रह्मश चेयस्येक्यात् निर्विंरेषत्वाच संश्रय are, तेषु dua इति। पुवपक्े सव्यादिपदानुपसंहारादचानव- धारणं, सिडान्ते त्ववघार्णमिति फलं | प्राणस्य सविषेषत्वाद्यक्तः शा- खान्तसीयव सिखृत्वाद्यपसं हारः, wae नि विश्रेषल्वात् खशाखागत- पच्तेरेव प्रमितिसिडव्ययः पदान्तरापसंहार इति प्रत्यदाषशरणेन ug ua: | fasraare! इदमिति । यानन्द्त्वसत्धत्वच्लामल्वादिसामा- न्धामि safe करिता wareiat सवेश्राखाङ्पसंहारो माम तदाच- कानन्दादिपदानामेकवाक्छतयाशारमं खामन्दः Ta त्रानमनन्तं WET खुडमदयमात्मेति तानि समानाधिकरणानि पदाजि विर्डधरम- Ist सवाधिषामगग्तामेकामखण्डयक्तिं स्त यन्ति। न चैकेनैव परन सच्यसिदधेः पदान्तरं अचंमिति ae, रखकस्मिम् पदे विरोधाभावेन agar | यद्यपि पदडपेऽपि लकछ्षणाऽवतरति तचाप्यानन्दा Waa दुःखत्वा ल्यत्वभ्नान्तिनि रासे समत्वनडत्वादिभ्नमे भवेत् अत- सत्रिरासायं सत्धन्ञामादिपदानि प्रयाक्कव्यानि। नच भमस्यानव-
[ष्ध-३।पा ०३ ] WF TATA | ८९७
सति प्रियभिरस्वादयेोाऽपि wat: सव aaa सङ्कीयंरन्, तथाहि तेन्तिरोयके आ्रानन्दमयमात्मानं प्रक्रम्याख्रायते ‘aw प्रियमेव चिरा मादो cfau: पचतः प्रमाद उत्तरः पचः HAS श्रात्मा ब्रह्म use प्रतिष्ठाः इति, श्रत उत्तर पठति॥
प्रियशिरस्लाद्यपरापनिरुपचयापचये दि मेद ॥ Ve
परियशिरस्वादीनां धमण तेतन्तिरीयके श्राष्लातानां ना- waa प्रा्चिः यत्कारणं प्रियं मादः ware ्रानन्द taa परस्परापेख्या भाक्कन्तरापेच्चया *वापचितारपचतरूपा उप- खभ्यन्ते, उपचयःपचया च सति भेदे सम्भवतः, निभेदन्त ब्रह्म "एकमेवादितीयम्' दत्यादिश्रतिभ्यः। न चेते प्रियभिरस्वादयोा ब्रह्मधमाः कोज्रधमीास््ेते दृद्युपदि मस्माभिः “श्रानन्दमयो- ऽभ्यासात' इत्य च [वेण द्ध ०९।९।१२]। श्रपि च परस्मिन् ब्रह्मणि चिन्तावतारोापायमाजलेनेते परिकस्प्यन्ते ग द्र टव्यलेन,एवमपि सुतरामन्यचाप्रा्निः प्रियरिरस्वादीनां। ब्रह्मधममांस्वेतान् हला
चधित्वाद्ाक्यमयं पयेवसितं स्यदिति are, सजिदामन्दात्ममकं सर्वधम- मून्धमदयमविकल्यं ब्रद्याङमिति विर्धेषदश्ंने सव॑भ्नमनिरासात्। aa विश्रघदर्शंनं यावद्भिः परैभेवति तावन्ति पदान्धुपसंहतंव्यानीति भावः।
ब्रद्धोकयाचेदानन्दत्वादिधमाणां सर्वच प्राभिस्तष्िं सगणत्रह्मविद्या- मतधर्मप्रा्तिस्पि स्यादिति शङ्कानिरासाय at arg, प्रियेति | पृचचदश्रनखखं धियं तदातादिना Hae विद्याद्यतिग्रये प्रमोद इयेवं तार तभ्यवन्ता VACA BS न प्राज्नवन्ति तेवामब्रद्यख रूपाणां ब्रह्म च्ानानुपयागादिति अवः | तेषां aAquaa aifagfaary | न
* चापति ave |
८१८ रल्प्रभाभासिते। [ष्ध.३।पा०३]
न्यायमाचमिदमाचार्यण दशितं भरियभिरस्वाद्यप्रा्भिरिति,सच न्यायोाऽन्येषु निखितेषु ब्रह्मध्मेषुपासनायोपदिश्वमानेवु नेतव्यः सन्पद्धामलादिषुसल्यकामलादिषुच। तेषु हि सत्यणपाखब्रह्मण एकतवे प्रक्रमभेदादुपासममेद सति मान्यान्यधमाणामन्योन्यज् wit, यथा चदं भां एकं नपतिमुपाखाते चामरेणान्या SIT, तच चा पास्येकलेऽप्युपासनमेदे धर्म॑व्यवखा च भवति एवमिहापोति। उपवितापितगणत्वं हि सति भेदव्यवहार सगणे ब्रह्मण्टपपद्चते न निगेणे परस्मिन् ब्रह्मणि, अता न सत्य- कामलादीनां धमाणां कचिष्छुतारनां waa प्रा्तिरित्यथैः ॥
इतरे त्वथसामान्यात् ॥ १३ ॥ -
इतरे लानन्दादयोा धमाः प्रद्खङ्ूपप्रतिपादनाथवाच्य- मागा श्रयसामान्यात् प्रतिपाद्यस्य ब्रह्मणा घर्मिंण एकलात् सवं सर्वच प्रतीयेरन्निति तषम्यं, प्रतिपन्तिमाचप्रयाजनाडित दति॥
चेत इति| ब्रह्मणि चित्तावतारोपायवेऽपि Fat wife: स्यादिव्या्- Qe) रबम पीति | खक्नयतवादेषां न त्ये awfe प्रािरितर्यः। किमयं afe खचमित्यत are | ब्रद्मधमोंस्लिति। ब्रद्यधमानिति छत्वा चिन्तालमाह | स चेति । Wa बाद्यधमायामनपयेागाद प्राप्तिरिति न्यायात् सम्प्डामलवादौनामप्राप्तिरिति खचरं याख्येयमिवखयः। war- नु पयोगेऽपि ध्याने तेषां धमाणामुपयोगादि बाश््यादइ | तेषु Wifa | ध्यागविधिपरस्तनग््ागां घमाणां यथाविधि saa: 4
सम्यद्धामलवादिधर्मेभ्य खानन्दादीनां वैषम्यं च्नानापयाभिल्वादि- are | इतरे तिति।
(Weozigreg | AIF THAT TAATS | =e
च्राध्यानाय प्रयोजनाभावात्॥ VB ॥
काठकं पदयते (दइदन्दियेभ्यः परा शया Wey परं मनः इत्यारभ्य परूषान्न.पर किश्चित्साकाष्ठासापरा गतिः! chai तच संश्रयः किमिमे सवं एवाथादयस्ततस्ततः परलेन प्रति- पद्यन्ते उत पर्ष एवेभ्यः सर्वेभ्यः परः प्रतिपाद्यत दति । तच तावत् सवषा मेवेषां परत्वेन प्रतिपादनमिति भवति मतिः तया fe शरूयते ‘equal परमिदमस्नात् परम्'दूति। नन् बडव्व- Uy परत्वेन प्रतिपिपादयिषितेषु वाक्यभेदः खात् नेष दाषः, वाक्यबड्लापपन्तेः | wea हतानि ara प्रभवन्ति ब्ह्नयान् परलेापेताम् प्रतिपादयितु, तस्मात् प्रत्येकमेषां परलभ्रतिपादनमिल्येवं राप ब्रूमः, पुरुष एवेभ्यः सर्वेभ्यः परः प्रतिपाद्यत दति aia प्रत्येकमेषां परत्वप्रतिपादनं, कस्मात् प्रयाजनाभावात्। न ₹होतरेषु wen प्रतिपन्नेषु किञ्चित् प्रयोा- जनं दू श्छते yaa वा, पुर्षे विद्धियादिभ्यः परस्मिन् सवेमर्थं-
सन्धच्नानानन्दात्मब्रद्यशब्दाः TY Baswedan इति fas आध्यानाय वाक्यभेदाभेदानवधारणात् संशयमादइ। aafa | Fara वाक्छभेदाडिद्याभेदः सिडान्ते वाश्छक्यादिदेक्यमिति ae | पवंच ब्रह्म. खभतवानामामन्दादोनामपसदहायाणा ब्रद्मन्ञानफलापायत्मक्तं Ws ल्वब्रह्मभावस्यायादिपस्त्वस्यानपसंशायं स्यादपायत्वमुच्यत इत्येकपल- कत्वं सङ्तिः। तन्तत्प॑रत्वविश्ि्त्वेनायादीनामपवंतया प्रतिपाद्यानां मे दात् वाक्यभदानदाषडति Way: | ‘sa खूवसिडधान्तं प्रतिच्चाय। सच तु Bas | पुर्व Tafa | waa सत्यु वत्वात् पुरुषस्यव प्रा धान्धेन प्रतिपाद्यत्वं खपलयादौोनां परत्वं तु वच्छंषत्वनाच्यत इत्यः,
oT
coe रल्प्रभाभासिते। [ष्य०्द्पा०श]
त्रातातीते प्रतिपन्ने इश्यते प्रयाजनं arafefy: 1 तथा च afa: निचाय्य तं खल्यमुखात् प्रमुच्यते" दति । रपि चपर प्रतिषेधेन काष्टादिशब्देन च परुषविषयमाद्रं दरशेयन् पुरुष- ufaredia पु्ापरप्रवाहाक्रिरिति दभयति। श्राध्यानायेति। श्राध्यानपुवेकाय सम्यग्द् भेनायेत्यथः | सम्यग ्नाथेमेव होहा- भ्यानमुपदिश्छते न ल्ाध्यानमेव खप्रधानं ॥
आत्मशब्दाच्च । १५॥
ray पर्ष प्रतिपत्त्यर्थवेयमिद्धियादि प्रवा राक्रिः, यत्कारष -
“एष Bay शतेषु गृढाऽऽत्मा न प्रकाश्ते। qua व्यया बद्धा aaa खष्छरथिंभिः' ॥ इति- Wad परुष मातोत्या इ) श्रतखानात्मलमितरेषां विवकित- fafa गम्यते, तस्येव च दुर्विं्ञानतां सुसं्कतमतिगम्यतां च दशंयति, तदिश्ञानायेव च "यच्छेद द्मनसी प्राञ्चः" इत्याध्यानं विदधाति। agrerd अानुमाजिकमणेकंषाभिल्यत्र [ao ge ९।४।१]। एवमनेकप्रकार आश्यातिभ्रयः श्रुतेः we wea
किख (पुरुषात ut fafea सा काष्टाः इति वेदः परमिघेधलिङ्ेन सवबाधावधिवलिषुनच पर्षे तात्पये Say पवस्मात् पवेस्मादपर- स्यापरस्य परत्वाक्ति्तदथति दणयति cary, afi चेति। qtr. दौनमामवचाक्िसध्यानाय तन्तत्पस्त्वध्यानपवकं परषदणशनायेव। खतः प्रयोजनाभावादिति सत्रं याजयति | आध्यानायेति। ष्यात्मत्वादिलिङ्ेख Tay रव प्रतिपाद्या | व्वात्रश्ब्दाचेति। fag ^तद्दिष्योः परमं पदं" पुदवात्र परं fafeq’ रइत्यपक्रमापसं हार.
[oR UTeR | णाङ्गर ब्रद्मदषभाय्ये | cor
मेतरेषु । श्रपि च ‘Srswaa: wcargfa afaar: परमं पदम्" cam किनदध्वनः पारं विष्णोः परमं पदमित्यस्या- माकाङ्च्वायामिद्धियाद्यनक्रमणात् परमपदप्रतिपत्यथं एवा- चमायास दत्यवसोयत ॥
आत्मग्दोतिरितरवद् AT ॥ LE ॥
एेतरेयके श्रुयते WAT aT दरदमेक एवाय श्रासोत् नान्यत् किञ्चन मिषत् a faa eratg wm tia सद्माललोकानण्टज- ATT AMAT BIT? tafe laa संशयः fa ot एवात्मा दहात्मश्चब्देनाभिलण्यते sare: कञ्िदिति। किं तावत् ord + परमात्मेदात्मरब्दाभिलष्या भवितुमदंतीति । कस्मात्, वाक्या- यदशनात् । नमु वाक्यान्वयः सुतरां परमात्मविषय Tua प्ागृत्पत्तेरात्मैकलावधारणात् ई चणपुवंकखषटूलवचना च | नद्यु-
योर्करूप्यात् काप्तलववदेकपुरषपर त्वनेक वा क्छत्वनिखखये सति वाक्य- भेदफलभेदकल्पना न युक्तागोस्वादिव्याह | खपिचति। च्छात्मग्रङ्ोतिः। मिषत् बलत्। लेकानाडइ। म्भ इति | GAT: खगः, मरीचयोऽन्तरि्तलाकः, ACT मव्येलोकः, शापः पाताललाक इत्यथैः | त्शब्दस्य ब्र्मखि auafa च प्रयागात dwaare | asta | अच Tse वाक्यस्य खचापास्तिपरत्वात् परत्रह्मधमाणमानन्दा- दीनाम्तरेयकेऽनपर्सहारः, सिडान्ते ब्रद्मपरत्वादुपसं हार इति फलं, परघवाक्छाद्धेदप्रसङ्काद्थादिवाक्छानां नाथादिप्रतिपादकत्वमिद्धक्तं त~ ददिष्ापि प्रजापतेरेतादेवारति पव॑स्मात् प्रजापतिवाक्याद्धदप्रस- दाता वा इव्यादिवाक्छस्य न ब्रद्मपरत्वमिति दद्ान्तेन पुवेपत्त- यति | न परमात्मेव्यादिना। वाक्यस्य प्रजापत तात्पयंदशनादिव्यथैः।
पवपच्चमाचिप्य लाकखषटत्वलिङ्ात प्रजाप्रता ATT CAI | 67
TOR रनपभाभासिते। [ख .३।पा०द]
श्यते लाकरटषिवचनात, परमात्ममि fe खष्टरि परिरडयमाण्ठे महाग्रतश्ष्टिरादे anal लाकङटटिसि दादवश्यते, Vary सहग्डतखन्निदेशविण्षाः। तथा चाम्भःप्रतीन् staat निर्वक्ति श्रदोऽग्भः परेण fran दत्यादिमा। लेाक्ङष्टिख परमेश्वराधिष्ठितेनापरेण कनविदीश्चरेण क्रियत इति ञ्रति- रुप्योरुपलभ्यते। तथा fe अ्ूतिर्भवति शश्रात्मेवेद म्र श्रासीत् परुषविधः' carer! खतिरपि-
'सवैश्ररीरौ प्रथमः सवे परुष उच्यते,
श्रादिकता सग्तानां AED खमवतंतः॥ इ्ति।
Vatfaarsfa श्रयातेा रेतसः ष्टिः प्रजापतेरेता देवाः"
Cas aa fa प्रकरणे प्रजापतिकटंकां विचित्रां wfeara- न्ति। श्रात्मशब्देाऽपि तसन् प्रयुज्यमाने Tad श्रात्मैवेदमय श्रासीत् परुषविधः' Taal एकलावधारणमपि प्रागुत्पत्तेः खविकारापेक्वमपपद्यते | ईचणमपि qa चेतमलाभ्पगमादुप-
मणग्वित्वादिना। Stat Ta मह्ाभतानीग्त ary) लाकाखेति। खाक- शब्द्स्य महाभूतेग्ब रूएत्वात् भोतिका रव Great: | निवचनाजेत्याइ। तथा चेति अन्भामसीचीमरमापश्ति खश्रयित्वा खयमेव शछतिव्याचद्धे) परोल दिवं, fea: परश्ादिति। प्रतिङित्न््राऽम्भसा BHT aT लाकः तदम्भः Gacy, मरीचयः एथिवी, ACT खाप धस्तान्ताखापदति। मन लाकष्टद्टिररप)खरादवासत Fare) सेकेति। qeafaar मरा- कारः। Ta हिर गभःःखापिपीजिकाभ्यः सबमदजतेद्थः। भूतानां साकानामित्ययः | प्रकरणादपि लाक्षा प्रजापतिस्त्यिष | रेतरे- यिजेऽपीति | स्तः कायमिति यावत् | ब्रह्मलिङ्धानि प्रजापता याज- यति। खात्ण्ब्दाऽपोव्यादिना। faq प्रलाः खडा ताः प्रति amare
bo sic & WFCAGVAAW | SOR
We WETS ATT गामानयत् ताग्याऽश्वमानयत् ताभ्यः पुरुष- मानयत् ATA AAA Ta AAT यान् व्यपारविशिषा लो- किकेषु विश्रेषवत्छात्मसु प्रसिद्ध दहानुगम्यते तस्मात् विशेष ata कञ्चिदिहात्मा waited are ब्रूमः, पर एवात्मेहा- MAT VHA दतर वत्, यथेतरेषु ष्टिश्रवणेषु "तस्मादा एत- WIAA AAT: waa’ दृत्येवमादिषु परस्यात्ममो यण, यथा Satie लोकिकात्मन्रष्दप्रयोगे म्र्यगा्मेव सुस्थ ्आा- amar aya तयेदहापि भवितु मदंति। यतु श्राद्मेवेदमग्र रासीत् इत्येवमादेः परुषविघ द्त्येवमादि विशेषणान्तरं श्रू यते भवेत् तच विद्रषवत Waa VEU, WA पनः परमात्म quran -विशेषणएमण॒त्तरमृपखभ्यते “ख ta sar” ear दति स द्रमाक्नाकानडजत' इत्येवमादि । aaa तदेव ग्रणठमिति न्यासं ॥ अन्वयादिति चेत् स्याद वधारणात् 11 १७॥
वाक्यान्यद्शनात् न परमात्मग्रडणएमिति wae तत्परि- हतंव्यमिति, श्रचोखयते। स्यादवधारणएादिति। भवेदुपेपन्नं पर-
मामानय ल्लोका तथाऽखमानयत् तास्त गवाशखप्रास्याम SATA! पशवशरीरे अनीतेता VAG SAT H इति | GTY Bayer eae: प्रजापतित्वे fayiaary पि चति। many fa Smit मुखयग्ाङबाधकाभावादु्स्स्येद्चणादेरनकूलत्वात् परमा- ऋद्यहबमिति सिडान्तयति। रवं पाक्त xfs) महाभूतखूटिपूवकं जाक्ामद्टजतेति ख तिव्यास्येयेति भावः॥
पुवंपच्चवीनमनूद् दूषयति । खन्वयादिति। “आत्मा वा इदमेक
८७8 रलप्रभाभासिते। [अण्द।पा०श]
मात्मन TE TEV, कस्मादवधार्णात्। परमात्मय्दणं fe yr- गत्यत्तेरात्मैकल्वावधारणमाञ्जसमवकल्यते, अन्यथा Wary तत् परिकल्प्येत Saver तु यत्य न्तर प्रसिद्ध महाग्डत- षयन्तर मिति aafaarfa, यथया 'तन्तजेाऽखजत' दरत्येतच्छ- व्यम्तरप्रसिद्धवियद्वायुरुच्छनन्तरमित्ययुयुजं एवमिहापि । भ्र व्यन्तर प्रसिद्धा fe समानविषया विशेषः श्रुत्य न्रषुपसंहतेयोा भवति। योऽ्ययं व्यपारविश्रेषानगमस्ताभ्यो गामानयदित्यादिः साऽपि विवकिताथावधारणानुगण्छेनेव ग्रदोतवयः, म Wa स- कलः कथाप्रबन्धा विवचित इति शक्यते वक्तं, तत््रतिपन्ता पर्- षायाभावात्, Agia fae विवक्सितं । तथा म्भः प्र्तीरनां Sarat लोकपालानां चान्यादीनां ee fagr करणानि करणायतमश्च शरीरं उपदिश्वस एव खष्टा कथं न्विदं मदृते स्यादिति Nay ददं अरोरं प्रविवेश्रेति दशयति “स एतमेव Garé विदार्यैतया दारा प्रापद्यतः इति। ory "यदि
Vay Mate’ डति ‘aaa wey” इति चोपक्रमोापसंशारस्यात्मब्रद्म्- तिभ्यामेकत्वावधास्णात, प्रवेणादिलिङ्ख लाकखर्त्वादिलिङ्बासेन vane प्राद्यमिति भावः| स परमेखरः। रखुतमेव सभानं विदार्य fax wat | रतया ब्रद्मरुन्धुखखयदारा | लिष्विषिष्टः प्रविद्धवाजित्यर्यः। ai fami afe वागादिभिः qe aa, ay acta a rfa त्वं पदाथ fears खयमेतमेव प्याधितमात्मानं AW ततमं व्याप्नतममप- ष्यत् | तकारलापः Bree) wat चिदात्मा | मेवं गीोयते$नेनेति जिषा- मक यस्य तत् प्रत्नानेचं चिदातमनियम्यनमित्ययंः। उक्कव्याखयाने wat- पसहार्स्यस्फटत्वात् न वादसङ्कतिरिति मव याद्यान्तरमाइ।
[अ ०हे।पा०श] शाङ्गरत्रद्रादचमय्ये। Seg
वाचाभिव्याइतं यदि प्राणेनाभिप्राणितम्' इत्येवमादिना करण- व्यापार विवेचनपवंकं श्रय कोऽहम्" दति वच्छ “ख एतमेव रुषं ब्रह्मततम मपश्छत्' इति ब्रह्मात्मलदशेनमवधारयति | तयापरिष्टादपि “एष wwe tx. इत्यादिना समस्तं भेदजातं ae AVATAR ‘ad तत् waa wart प्रतिष्ितं प्रज्ञामेचा खाकः war प्रतिष्ठा प्रज्ञानं ay’ इति ब्रह्मा व्मलदर्श्नमेवावधारयति, तस्मादिशहाद्मगटदोतिरिद्यनपवारं। श्रपरा याजना, आआत्मग्टहोतिरितरवद्न्लरात्। वाजसनेयके "कतम alata योऽयं विज्चागमयः प्राणेषु खदयन्तच्यातिः परुषः" शव्या त्म शब्देन पक्रम्य Aad स्व॑सङ्गविसक्रलप्रतिपादनेन ब्रह्मात्मतामवधारयति, तथा छयुपसंदरति “सवा एष महानज श्राद्माऽजरोाऽमरोऽग्डताऽभमये AE’ दति | ङान्दोम्ये तु "सदेव waa आरसीदेकमेवादितीयम्' इत्यन्तरे णेवा त्मशम्द मप- क्रम्य "उदके स a तत्वमसि दति तादाक्यमृपदिभ्रति) तच संजयः, तखा्थेलं किमगयोारान्नामयाः खात् sera वेति । aqeriafafa तावत् प्राप्तं अतुल्लादाच्रानयोाः, न
अपरेति | उदकं उपसंहारः सच्छब्दस्यात्ानातमसाधारण्यात् संग्य- माह । तत्रेति [VIG सन्तासामान्ये ब्रद्यातत्वसम्पदुपास्तिः Ere बाजिखतो निगगविद्येति भेदाश्नियागणान्पसंहारः सिडान्ते g- was निर्गणविद्येक्धादुपसंष्टार इति फएलभेदः। पदानां जाता शक्ति
ued weary सक्वजातिवाचीत्यपक्रमस्य निख्ितायेत्वादसंजात- विरोध्यपक्रमबसेम तादाल्यापदशः सम्पस्तिपस्तया मेय इति पव. पहनिव्कषः | पवेच वाक्छक्यादयादिपस्तवं अक्ता बिद्यक्छमक्तड्तु सद्ात्मशब्टाभ्यां जाल्चा्मवाचिभ्यां उपक्रमभेदादक्यभमदे सति विद्या
cog र नरपभाभासिते। [oR uteR |
wrerrara waar em प्रतिपक्तं srerraaarz- Voces | वाजसनेयके चात्मश्ब्देापक्रमादात्मत्तापदेष ति गम्यते, कान्दोग्ये द्रपक्रमविप्ययादुपरेशविपयंयः। ननु च न्दोगानामणस्ति उदकं ताद्ाव्योपदेण THA, सत्यमक्रमप- क्रमतन्त्रलादु पसंहारस्य न ताद्ाक्यसम्यन्तिः सेति मन्यते, तथा प्राप्रेऽभिधोयते। श्रात्मग्टेदीतिः.खदवसेग्येदमग्र आसोत्" दत्यच। दन्दागानामपि भवितुमरति इतरे वत्, यथा “कतम ATT इत्य च । वाजसमेयिनामाकगटदीतिखथेव | RATA, SATA ता- दाव्योपदेश्रात्) ्रवयादिति चेत्,स्यादवधारणात्। SEM उप- क्रमाग्वयात् उपक्रमे चात्मशब्दश्रवणाभावात् नात्मण्रहीतिरिति aw कः परि्ारद्ति चेत, साऽभिधीयते स्यादवधारणादिति। भवेद् पपन्नेदात्मग्टहीतिः श्रवधारणात्, तथा fe Aaya शरुतं भवति aad मतमविज्ञातं विज्ञातम्" इति एकविश्चानेम सवेविज्ञानमवधायं तत्सभ्पिपादयिषथा सदेवेव्यार, तचात्म- ग्टदोता सत्यां aaa, waar fe याऽयं मख्य ्रात्मासनं
मेद शति प्र्यदाहइर्बतसङुतिः। न चात्मशब्दा जातिवाचकः त्मव्य- WINS वभावात् fam सवन्तर वश वाचकः कल्तितज7ति वाचित्वे- ऽप्यपक्रममेदः Be Ta सत्तात्मत्वयोाभदादिति ang) सिदधान्तयति। auarfea | उपक्रमान्वयादिति उपश्षमाघीनत्वादुपसंहारस्यत्धः। Aqua सत्मदेनात्मग्टशोता wat Tera इत्याह । aut | सदेकमेवेत्यवधारमं, waa जीवेनात्मन इति सद्वताकटटका जीवस्या- MUST UCAU:, सती Bla सन्तासम्पत्नो भवति, इति कथनं भूय खव मा भगवान् विच्चापयलिति पर्चिदना। सदितिपदेन
[ऋ ०2।पा ०३] शङ्कर ब्रह्मद्ध ATS | मीं
*fanraa इति नेव ख्ैविन्ना गं बन्बदयेत । तथा प्रा गत्यन्तेरक- वावधारणं Wag चाद्मशन्दन परामशः, खापवश्चायां च तत्छभा वश्चन्बन्निकथनं परिचेदनापृवेकञ्चु चबः पुनः "तत्व afe इत्ववधारणएमिति च eating ताद्ाद्यप्रतिपादनाया- मेवावकश्यने ब ताद्ाल्यसब्यादनार्यां। व चाचापकमतन्ल- ATI न्याय्यः, न YMA श्राक्मलषद्धीतनसनात््मल्- इतन atfa, सामान्या पक्रमख न वाक्यगेषमतेन विद्नेषेष् faqwa विभ्रेषकाडङचिलात् खयमान्वस्छ, षच्छब्टाथाऽपि च पयाल्ाच्यमानोा न मख्मादात्मनोऽन्यः waafa, अ्रताऽन्यद् वस्तजातस्यारग्णशनब्दा दि ग्याऽन् तले पपत्तेः आष्ठा नवेषम्यमपि नावश्मर्थवेषम्बमावदहति, Wet WS पाचमाररेत्यादि व्यं खाम्येऽपि तदशनात् । तस्मादेवंजातोयकेषु वाक्येषु प्रतिपादन- भकारमेरेऽपि प्रतिपाद्नाथाभेद इति fag u
aura उश्यते न afar, कटं बाचिश्नटरप्र् यान्वत्वात्। तथा चाप- BA स्चाअयसामान्याक्तो RATT इव्ाकां्तायां वाऋ्छक्रषादात्मेति निखीयत cere | न चेत | सच्छन्दस्यामसाधारखमृपेतयोक्तं तदपि मास्ति आात्मपमदवत् सत्पदस्य यक्तिबाचित्वात् यक्ख बाघायेग् facratata a वालिक्न्दोमयोारपक्रमवेषम्यमि चाड | सच्छन्देति। बघम्बमुपेबमाप्याशट । warts | वाजिवाक्छे त्मयंद्य तदधेपयंन्तस्य way प्रतिपादनं क्ान्देग्यवाष्ये तु तदर्थस्य waaay प्रति- weafafa प्रकारमेरेऽपि बाक्तार्थेक्छाद्दिद्येकमिति फलिवमा | वस्मादिवि।
| * faqra दूति ade Bo He | 5 ए ।
ood रतप्रभाभासिते। ` [og arog]
RATATAT TGS ॥ ९८ ॥
इन्दोगा वाजसनेयिन प्राणसंवादे शरादिमयादं प्राण- VTS Ary तस्येवापो are श्रामनन्ति। अनम्तरचदढ्न्दागा श्रामगन्ति (तस्मादा एतदभिव्यन्तः पुरसाचापरिष्टादद्धिः ufccufa tia वाखसमेयिनञ्चामनगन्ति ‘afecte: ओजिया अग्िव्यन्त ्राच्चामनग्धशितवा चाश्वामन्ति एतमेव तदमममद्मं F- वन्ता मन्यन्ते तस्रादेवंविदशिव्यश्नाचामेदशिला चाचामेदेतमेव तदनमनगद्रं Ota’ इति) तचजाश्वमनमगद्मतालिम्तनं च प्राणस्य प्रतीयते। तत् किमुभयमपि विधीयते उताचमनमेवेतानग्म-
कायास्यानादपूवें। “मे किमघ्नं किं वासः'डति प्राणेन षट्ावागादय ऊचुः "यदिदं fa चाखभ्य खाठकमिभ्यस्तसेऽन्रमापोा वासः" इति सवं प्राणिभिभव्यमानं यदिदं प्रसिद्धं शादिपयन्तमन्नं तत् प्रास्य aaa ay द्याच्छादनमित्यपासकन चिम्तनोयभित्यथैः। शाखादयेऽप्यविश- वञ्चतिमक्ता विशषश्चतिभेदमाइहइ | अनन्तर चति | तस्मादपां प्रागा- वखत्वाकशिव्यन्ताऽणनं कुवेन्तः खाचिया Cag ga fea | किं तत्, भोाज- मात् पुवं Be चाचामन्तिडूति यत् तदद्धिः प्राणं परिदधष््टा- दयन्तीव्यद्यः। पवात्तराखणशनसम्बज्िनोष्वप्य प्राखवासस्वचिन्तनरूप- मनम्रताध्यानं कायेमिति ara: | तत् तस्मात, इति sara यथा पव विद्ांसोऽश नात् प्राक् ऊ Waray Casas प्रायं तत्तेनाचमनेना- नमममाच्छादितं gaat मन्यन्ते चिन्तयन्ति, तस्मादेवंविदिदानीन्तना- शप्यपासक र्वं कुयादिति वाजिश्रुययः। अच्राभयोरप्यपु वत्वात् aw यमा | तत्किमिति | सन्दिग्धतदुपक्रमस्य बाक्धश्वात् निगेयवदा- चामन्ति डति पदस्य विधितसन्देे खाचामेदिति वाक्छणशवाडिधि- त्वगिखय इति टरान्तसंगव्या पुवपत्तमाङ | किंतावदिति। चान साधनोपासमाङ्विधिविचारात् पादसक्ति्बाष्या | yaa प्राबवि-
[शअरद।पा०३] शाङ्गरसब्रह्डकवभ्ये | ८०९
ताविन्तनमेवेति विचायते | किं तावत् प्राप्तमृभयमपि विधीयते इ्ति। कुतः उभयस्याणवगम्यमानलात्। उभयमपि चेतदपूर्व- afeay, रय वाचमममेव विधोयते, fawer हि तस्मिन् fafufaaufe:, तस्मादेवंविदशिव्यश्लाचामेदभिवा चाचामेदिति qea स्हत्यथ॑मनद्मता सङ्ूतंन मि्येवं wa Wa भाचमनख् विधेयलमपपद्यते, कायोख्यानात्, प्राप्तमेव Wes का्त्वेगां च- मनं प्रायत्या्थे सतिप्रसिद्ध मण्वाख्यायते। गज्वियं खतिस्तस्याः Baas स्यात्, नेत्युच्यते विषयनानालात् । सामान्यविष्षयां fe खतिः परषमा जसम्बद्धं प्रायत्यायेमा चमनं प्रापयति, शरूतिस्ह प्राणविद्याप्रकरणपटिता तद्विषयमेवाचमनं विदधती विदष्यात्। न च भिन्नविषययाः श्रतिखत्ये मूलमूलिभावेऽव- awa, wee श्रतिः प्राणविद्या संयाग्यपूवंमा चममं विधास्यति tf अक्यमाच्रयितु, wea पूरुषमा चसंयोगिन शआ्रचमगस्येह भरत्यभिश्चायमानलात्, अत एव च नोाभयविधानं, उभयविधाने त वाक्यं भिद्येत। तस्मात् प्राप्तमेवागिगरिषतामगितवताञ्च
द्याङ्त्वेनापवाचममं विहहितमन्धज्रापसंहतव्यमिति फलं सिडधान्ते तस्याविधेयत्वात नाङ्त्वेनापसंहार इति विवकः। उभवयविधाने वाक्छभेद्ः स्यादित्या प्रच्तान्तरमाह | au वेति | awe wie माचमनं यस्मादनेन aaa मन्यन्त इति wa: | प्रसिञानृवाद्. नाप्रसिद्धं विधेयमिति न्धायेन.सिडान्तयति। रखवमिति। प्रयतस्य प. Waa मावः mae अुद्धिस्तदयभित्ययेः। Ma AWW कषायत्वेन विहिते सकलकमेकूतया प्राप्ताचमनागृवादे नापुवेमनन्नताध्यानमेव विधीयत रति Gare: | स्मातमाचमनं Bar नानद्यते कि त्वनया 5 ए 2
oe caminafaa । ` [aoa arog]
कायास्यानाद पै ॥ १८ ॥
इन्दोगा वाजसनेयिमश्यु प्राणसंवादे wfeaqre प्राण- VIS Wars तद्येवापा वास ्रामनन्ति। अनम्तर | Scart आमगन्ति (तस्मादा रएतदभियन्तः पुरसाचापरिष्टादद्धिः परिदघति' दति। वाजसनेयिनञ्चाममम्ति .तदिदसः ओआजिया अशिव्यन्त श्राश्वामग्यशिला चाचामन्ति एतमेव तदममनगद्मं ङु वन्तो मन्यन्ते तस्मादेवंविदश्ि्यनस्नाचामेदशिला चाचामेदेतमेव तदनमनप्रं gia’ thai तचाचमनममद्नतालिम्तनं च प्राणस्य प्रतीयते। तत् किमुभयमपि विधीयते उताचमनमेवोातानग्म-
कायास्यानादपूवं। "मे किमन्नं किं ave xfa rata ear वागादय ऊचुः "यदिदं fa चाखभ्य खाकमिभ्यस्तकषेऽत्रमापो वासः" इति सवं प्राखिभिभ्ज्यमानं यदिदं प्रसिद्ध ादिपयन्तमद्नं तत् प्रायस्य aay राप सआाच्छादनमिद्यपासकन चिन्तनोयमित्थैः। शखादयेऽप्यविष्े- agave विशषश्ुतिभेदमाइ | अनन्तर चति । तस्मादपां प्रागा- बख्लार्शिष्यन्ताऽशनं कुवेन्तः खाचिया रखतत् कुर्वन्ति | किं तत्, भोज- नात् पुवं Se चाचामन्तिङ्ति यत् तदद्भिः प्राणं परिदधव्याच्छा- दवन्तोव्ययः। पवालसाखण्नसम्बन्विनोष्वप्यु प्रायवासस्वचिन्तनरूप- मनम्ताध्यानं कायमिति ar: | तत् तस्मात, रति उक्तां यथा wa विदांसोाऽशनात प्राक् ऊद चाचामन्तरखतमेवामं प्रां तत्तनाचमनेना- नममाच्छादितं कुवेन्ता मन्यन्ते चिन्तयन्ति, तस्मादेवंविदिदानीन्तगा- $प्यपासक श्वं कुयादिति वाजिश्ुयथेः। खअच्राभयोर्प्यपु वत्वात् dy ware तत्किमिति | सन्दिग्धतदूपक्रमस्य वाक्छणशेषात् निशंयवद्ा- चामनन्ति xfa पदस्य विधित्वसन्देशे खाचामेदिति वाक्छणशषादिधि- व्वनिशय इति दर्ान्तसंगद्या पुवपत्तमाह। किंतावदिति। च्रान- साधनमापासनाङ्विधिविचारात् पादसङ्तिबोध्या। Fas प्रायि.
[अन्दे।पारद्] शाङ्रब्रह्मद्धवमभय्ये | ८०९
ताचिन्तनमेवेति विचायते | किं तावत् प्राप्तम॒भयमपि विधीयते इति । कुतः उभयस्याणवगम्यमानलात्। उभयमपि चेतदपूर्व- ल्ादिष्य्ं, wy वाचमनमेव विधीयते, fawer fe तस्मिन् विधिविभक्रिः, तस्मारेवंविदशिव्यकश्नाचामेदभितला चाचलामेदिति तदैव ग्हव्य्थमनगग्रतासङ्कोर्तनमि्येवं प्राप ब्रुमः | नाचममख्ध विधेयलमपपद्यते, कायास्यामात्, प्राप्नमेव Ws कार्यलेगां च- मनं प्रायत्याथं इतिग्रसिद्धमन्वाख्यायते। गज्वियं खतिस्तस्याः wade स्यात्, नेत्युच्यते विषयनागालात् । सामान्यविषषथां fe खतिः परमा जसम्बद्धं प्रायत्यायेमा चमनं प्रापयति, शरूतिष्ठ . माणविद्याप्रकरणपटिता तददिषयमेवा चमनं विदधती विदध्यात्। न च भिन्नविषययेाः जुतित्ये मूलमूलिभावेऽव- कल्यते, wee श्रतिः प्राणविद्या संयोग्यपूवंमा चमनं विधास्यति tfa अक्यमाश्रयितु, yiea पूरुषमाचसंयो गिन आ चममस्येह प्रत्यभिज्ञायमानलात् श्रत एव च नाभयविधानं, उभयविधा च वाक्यं भिद्येत। तस्मात् प्राप्तमेवागिशिषतामभितवताञ्च
द्याङ्त्वेमापवाचमनं fafeanqayaragfafa फल सिन्ते तस्याविध्रेयत्वात नाङ्त्वेनापसंहार इति विवकः। उभयविधा वाक्छभेदः स्यादित्वख्या पश्चान्तरमाड | य वेति । प्रशस्तं wie. माचमनं ARITA प्राण्ममम्नं मन्यन्त डति Ala: | stearate. नाप्रसखिद्धं विधेयमिति न्यायेन सिडान्तयति। cafafa). प्रयतस्य प्र. चन्नवता मावः sige अह्धिस्तदथयभित्यथंः। HA गद्याय wads fafea सकलकमोङ्तया प्राप्ताचमनानवादे नाप्रवंमनम्मताध्यानमेव विधीयत इति Gay | स्ातमाचमनं अव्या नानद्यते fa aaa ऽ ए
ete Tanatatfaa | [नअ *दपा०६।
खभयत श्राचमनममद्च “एतमेव age कुवम मन्यन्ते" ईति प्राशद्यामञ्जताकरणसड AST वाक्येना चमनोयाखण्यु प्राण- विश्या सम्बन्धितवेनापुवं उपदि श्वते, मन चायमनप्नतावादर जाच- मनस्व्य्थं शति ae ज्राचमनमखाविषेवलात्, qagry- तलाषङद्धच्यस्य विेथतप्रतीतेः। न चेवं सठोकस्याचमनस्याम खार्यं ताभ्यपगता भव्ति, प्रायत्यार्यता परिधानायेता चेति क्रियाम- रलाश्युपगमात्, क्रिया स्तर मेव दा चमनं नाम प्रयल्याथे पुव श्याभ्युपगम्यते, तदीया ay aeaged नाम क्रियान्तर- मेव परिधानां प्राणस्याभ्युपगम्यत दर्थ नव्यं । अपि च “यदिदं fe साश्वग्य strafing wafaa श्राकोटपतङ्गेभ्यसम्ते- $श्नमिति aa तावन्न सवान्नाग्यवहारसाद्यत इति शक्यते ay, अश््टलादज्रक्यलाश, Var प्राणस्यान्नमितीयमन्दृषिसा- Wa | त्छादच्याशापा बास दद्यापि मापामाषमनं चाद्यते, मिद्ध खेवाचभगौोयाखपपु परिधागदृरटिखाद्यत इति awit
war विहितं खत्धान्द्यत इति शङ्कत | afafa | अतिस्मतारनयोनं मुलमलिभावः भिद्रविषयलवादिति परिङ्रति। नेति। ‘fear निब- मुपस्यग्ेत्' cata afm: | ाचमनान्तरविधिमुषेब arate नि- cw aaa विधिर्सिड tev) ata ुतिरिति। खत यवेवि च्याचमनविष्यभावादेवेखथंः। GQ NTeaTeeerare: ayer प्रावि दाङ्त्वेम विधीयत cary, तस्मादिति। wayfe aqa- aifeau: | axe विगियुह्णस्याचमनस्य mareremda वि. अडमित्याग्रह्याङ। a चवं wats) खाचममस्याच्छादना्चंत्वम- सिखमित्धः। fay गथा qd प्राकस््मात्रध्यागमङ्क fatwa वया aan विधीयते, अन्धयाचममविधो पूवज wratafy.
[S-aimt-g) WECAT ETAT S | tut
न Wane समवति। रपि चाशाभन्तोति वर्तभानापरेभिला- न्नायं भब्द विधिलमः। भन् मन्यन्त इत्यापि समानं वतेमाना- Vas, सत्यमेव तत्, अवण्यविघयेत्मन्वतरस्मिन् वासःकाया- ख्यानात् wat वासःसद्कल्पममेवापूवं विधीयते नाचमनं पृवे- वद्धि तदित्युपपादितं। यदण्युकरं विस्पष्टा चाचमने विधिविभक्ति रिति, तदपि पूर्ववत््ेनेवा चमनसख्य प्रयुक्त, अतणएवाचमनस्यावि- भिक्छितत्रादेतमेव तदनमनप्मं कुर्वन्तो मन्यन्त Carta काणाः wawfa नामनन्ति तस्मादेवंविदित्यादि । aware मष्य- ` feeararafa पाठे श्राचमनानुवादेन *एवंविद्ामेव प्रछतप्राण- वासोविधिलं विधीयत दति प्रतिपत्तव्यं। बोऽप्यवमम्ध्पगमः कचिद् चमनं † विधोयते क्रचिदासाविश्चानमिति शाऽपि न
waxy क्रियाविधिरिन्र्डशरेशसं स्यादित्या) खपि चेति| aad. दिति Wena खाद्यत्रस्य सवस्य मनुच्येशेपासकेन भोक्तमशक्ध- त्वाच्चन पुवंवाकछे करियाविधिरिखथेः। इतचखाचमनमच्र न विधेशि- ae! खपि चेति wad मन्यन्त cas वासस्लष्यानमभपि न विधेयं दोषसाभ्यादिति wea | नज्विति। उभयोरप्यनृवादलये वैफल्या- दवष्यमेकानुवादेनेकं विधेयं तश्च विधेयं वासध्यानमेव बासःकाव- स्यानन्नत्वस्याख्यानादपूवलवाश्च इति समाधानार्थः | पुवंवदिति खुल्या प्राप्नमिव्बयेः। आचामेदिति न विधिः किन्तु विष्णुडपांखु acy xfa aerate cay foyary | त एवेति | तस्मादवंविदशिष्य- arataeine चाचामेशिति वाभ्यस्थाविधित्वे कारेरपठ्म सिङ्ग frau: तशि पाठबलाग्नाष्यन्दिने arwaafafufefe ऋस्यचि- wra नियाकयति । Brathay
* रवं वि जमवेति Tie aie Ste) `† विधौयतामिति ate वषर |
STR रल्रपभाभासिते | ` [qo शा ०३ |
~ . ear साधुःःश्रापो are दत्यादिकाया वाक्यप्रटन्तेः सवत्रवेकरूप्यात्। तस््मादासा विज्ञानमेव विधीयते नाचमनमिति न्याय्यं ॥
समान एवच्चाभेद्ात्॥ १८ ॥
वाजसनेयिश्राखायामग्मिररस्ये शाण्डिष्यनामाद्धिता विद्या विक्ञाता, a4 गुणाः श्रुयन्ते स श्रात्माममुपासोत मनोमयं प्रा णश्ररीरं भारूपम्, इत्येवमादयः | तस्यामेव थाखायां wezt- CYR पुनः प्यते “मने मयाऽयं पुरुषो भाः शत्यस्तसिन्लन्तददये यथा ब्रोषोवा यावास एष सर्वस्येशानः सर्वस्याधिपतिः सव॑- मिदं प्रशास्ि यदिदं क्िश्चःइति। तच संशयः, किमियमेका विधाऽभ्निरदस्यषटददार क्येगणापमेदारख उत दमे faz गुणानुपसंहारदखेति। fe तावत् प्राप्तं विद्याऽभेदा गणव्यवसा चेतिःकुतः पनरुश्चप्रसङ्गात। भिन्नासु fe शराखाखध्येढवेदिदरभे- दात् पोनरह्यपरिद्ारमालाच्य विद्यैकलमध्यवसाय एकचाति- रिक्षा गृणा दतरजापसंद्धियन्ते प्राणसंवादादि चिल्युक्ं | एक- स्यां पुमः शाखायामध्येवेदिढमेदाभावादशक्यपरिदारे .पान-
समानः, खवश्चाभेदात् शाणखिव्येन cat तन्नान्नाऽङिम्ता, wareca त्रीद्यादिवत् aa fretay |) च्सभ्यासप्र्भिन्लानाभ्यां संशयम | तच्चेति। गबानुपसंहारोापसं शारो एवानरपच्तयोः फलं, Tas प्राप्ता चमनागमवादेनानमताध्यानविधिरक्तः CE त्वेकशाखायां विप्रदश ख वाक्छयारेकस्य विधित्वमन्यस्यानु वादत्वमित्यनिखयात् इयोस्पिवि- द्याविधित्वमिति प्रद्युदाहस्येन पूवप्रच्यति। किं तावदिति। यत्युगडल्ं
[श ०३।पा०द] WECATS AAT | ccR
ama fanazenear विद्या भवितुमरंति। न wWaa- aera विद्याविधानाथे set गणविधानार्थमिति विभागः. waafa 1 तदा इतिरिक्रा एव गुणा द्तरत्रेतरच चाश्चायेरन्, श्रषमानाः समाना श्रपि तु उमयचान्रायन्ते मनामयवा- दयः, तस्मान्ान्यान्यगणापसंहार Tad प्रापे Fae, यया भि- arg wary विद्येकलं गणे पसंहारख्च भवति एवमेकस्यामपि wrarai भवितुमरहंति उपास्याभेदात्, तदेव fe ब्रह्म मनेामय- लादि गणकमुभयच्राप्येपास्दमभिन्नं मरत्यमिजानोमर, sary eu विद्यायाः मच विद्यमाने द्पाभेदं विदधाभेदमध्यवसातु अक्रमः, नापि विद्याऽभेदे गृणव्यवस्यानं । गन् पानरुक्प्रसङ्गात् विद्यामेदोाऽध्यवसितः, नेत्युच्यते अ्रयविभागे पपन्तेः, एकं द्याखान faurfaurare wat गुणविधानाथे इति न किञ्चिन्नोपप- ua wad खति acafeaafacee तदेव इरदारष्यक पटि- तव्यं “ख एष सर्वरागः, इत्यादि । यन्तु पठितमेव मनेमयवादि aq पठितव्यं, नेष दोषः | तद्लेनेव प्रदेशान्तरपरितविद्ा-
वदिद्यान्तरमिति न aife: प्रागपच्ाग्न्यादिविद्याद्च ्यभिचारादिवा- WE शाखाभेरे पुमरक्तिरसिद्धेद्यक्तमित्या इ | ay भिन्नाखिति। यया- ऽभावे कमेयि विधिः, ष्दकन्नाज॒रातिः xfs वाक्ये गुगविधिस्त- चात्राप्यस्त॒ न विद्याभेद KAA) म चात्रैकमिति। उक्तगुणानां पुन- दक्तिरेया स्यात् खताऽभ्यासादिद्याभेदः प्रयाजमेदवदिति भावः, उक्त qafar ड्या .कतिपयगुगविशिद्धापास्यामेदप्रयभिश्ाना्ंत्वादव उपास्यरूपाभेदात् भित्रश्राखाखिव समानग्राखायामपि वियैकमिति
og दल्नप्रभाभाचिवे | [ख ०३।पा ०]
मरत्यज्ि्नागात् | खमानगलालानेम हि fanaetat बाण्डिख- fant प्रा्यमिन्नाण तद्ामनीज्रागल्वाद्युपदिष्छते, अन्यया fe कथं aerad मख विधिर भिधीयते | श्रपि चाप्राक्नागेपरेने- मायेवति वाक्ये werd प्ाताशपरामञ्रस नित्छानुवाद्तच्रा- प्यपपश्चनागत्वात्, TAGS प्रत्यमिन्ापेचितुं wea | तखा- KU सम्रानायान्रपि शाखायां fated मष्ठोपसं हार खेद्युप- पसं ॥ VAAN STATA ॥ Re It
रदार ष्क “सस्यं ब्रह्म" CaM ‘AU खत्यमसा स आदित्या य एष तस्िन्मण्डले पुरुषो यखायं दचिणेऽखम् परुषः tf aga सत्यस्य ब्रह्मणाऽधिदेवतमध्याल्मञ्चायतनविश्ेष- म॒पदिश् ष्याहृतिश्ररोरलं च सम्पाद्य दं उपनिषद्वुपदिश्धेते, तच्यापनिषद दरिष्यधिदैवतं, तस्ोपनिषद हमिव्यध्यातमं । तच
य की
संश्रयः किमविभागेनेवेभे अ्येपनिषदावुभयचामुसन्धातव्ये
सिद्ान्तखधवं योजयति। ययेति | सोजखकारोऽप्यया व्याख्यातः | यक हवो yar yarasy प्रधानविधिरन्यथ तदबुवादेन गुणविधिरिति जिच्रयदभिर्इस्ये प्रधानविधिबदुस्रव गुखविधिरिति भावः समन्धादवबन्बन्रापि | TRAIT AEA, Ta परोाच्- wae Cece AGT, तदु लां यत्छत त्ब वत् स योऽसा. आदिन्धः किं nae न वज्र WIA पुरवः WENT स Taw श्विष्यान्ख डब्युपदिग्ड aw भूरिति धिरे भुव इति is: खरिति यादाबिवि ारतिरूपं शारीरकमुक्ता दे उपनिषदा cree eat. नामनी उग्रदिश्छेते वस्यादित्रमण्डलश्परस्यादरिति नान cera
[अ०३।पा०दे] शाङ्करत्रद्यसचमाय्ये | रष्क
खत विभागेनैकाधिरवतमेकाष्या्ममिति | तज खे रोवापक्रमते थथा wifwafagrat विभागेनाष्यधोतायां गृणेापसंहार् SS: एव मन्यवाण्येवंलातोयकं विषये ufaqaefa एकविद्या- भिसम्बन्धात्, एका Ha सल्यविद्याऽधिदेवमाध्यात्मं चाधोता उपक्रमा भेदात् व्यतिषक्रपाठाचख, कथं तस्याम॒दिता धमस्तखा- मेव न स्यात्, at gree कथिदनगमादिराचारञ्चोदितः सक्भामगते श्ररण्छगते च तुखधवदेव भवति । तस्मादुभयेारणुप- निषदोारुभयच प्राप्तिरिति, एवं प्राप्ने प्रतिविधन्ते॥
न वा विशेषात् ॥ २९॥
मैवा भयोरूभयत्र प्रा्निः, कस्मादिगेषात्, उपासनसखा नवि- ज्ेवोपमिबन्धादित्यथैः। कथं खानविेषो पनिबन्ध दरति, उच्यते
सस्याचिश्यस्याइनिति माम प््यक्घादिति इदं नाम्यं fares ना- faa: सत्या ख्यस्य AQAA TAA स्थानमेदोक्तख GaAs | तचेति। पुवपच्त प्रतिख्धानं मामदयानुषानं सिडान्ते यथा खद्येकीकमामान्- छानमिति फलं Terma पवपव wigs | ययेति यथया विद्येक्णदुपसंहार उक्तः र्वमन्यक्राप्येकविद्यायामुपसं हारो भमवितु- मदति इव्यर्थः सत्य त्रह्मेव्यपक्रमाभेदस्तावेतावच्यादिव्यपरषावन्धा afaa प्रतिष्ठितो, खादित्यरश्सीनाचन्धि waqutfea ufasrart- दिति व्यतिषक्धपठे faq: संहेषपाटस्ताग्यां विद्यक्छसिडिः, fraaasfa किस्यात asare | कथनिति। विद्यव्छेपि स्यानभेदादुपनिषवदोर- aye: स्यादिव्याग्रङ्खगं cera परिश्स्ति। at wifas
नामेक्यात् नामसङ्करो युक्तः, तया चाच्तिद्याऽहरि ति नामवाम् सत्-
ब्रह्यत्वादादिखख्याइरितिनामवदिति प्राप्ते सिडान्तदकं योजयति 5x
cog रत्तप्रभाभासितं। | [अ०द।पा०]
'य एष एतस्िगरण्डले परुषः इति इाधिरैविकं परुषं प्रत्य तच्छ पनिषद् हरिति श्रावयति “योऽयं दक्तिणे्न् vga: षति चाध्यात्मिकं परुषं प्रत्य तस्छो पनिषद् हमिति तच्येति चेतत् सस्िहितालम्बमं स्वनाम तस्रादायतनविरेषव्यपाञ्रयेरेत्ेते उपनिषदा वपदिगश्छेते कुत उभयोरुभयच प्रा्चिः। मन्वेक एवा- थमधिदेवतमध्यात्मञ्च परुषः, एकस्येव सत्यख ब्रह्मण आय- तमदयप्रतिपादमात्। सत्यमेवमेतत्, एकस््ाऽपि ल्वस्ाविश्र- घापादानेमेवापनिषदिगेषोापदे्रात् तदवखस्येव सा भवितुम- “fai रस्ति चायं दृष्टान्तः सत्यणाचायंखदूपानपाये यदा- चार्यस्यासोनस्सामवर्तेनमुक्तं म तत्तिष्ठता भवति, ae तिष्ठत BH न तदासोनस्छेति। ग्ामारण्छयेास्ाचार्यखशूपानपायात् तत्खरूपान्बद्धस्य च धर्मस्य यामारष्डहृतविगरेषाभावादुभयच AMARA TAF STA: सः तस्माद्मवस्थाऽमयोरूपनिषदोाः ॥
दशेयति च ॥ ९९ ॥
रपि चेवंजातोयकानां धमाणां व्यवखितिलिङ्गद्थनं
न बेति। नान्चारपास मस्या नविवि ट सम्बज्धित्वादि चर्यः तस्यापनिषद ङ- रमिति च वान्धघदयेन तच्छन्दपराग्टङ्योाः सत्रिहितस्थागविशिदयोः पुरषयोनामसम्बन्धपरेओपसंहारामुमागं बाध्यमिति ara: | faite. कयान्रामसङ्कर LAMB waved विशिशटपुरषभेदात् aaa. खामाद | afaanfeat, विशिख्सम्बन्धे coraate | खत्तीति। ufazcrnw wecenwfuera विटे ध्येये una cerma afer xarwi यामेति ॥
[ च्छ ०३।पा०्ड्] WIFCAWAAA | =
भवति ‘a@aw तदेव रूपं यदमुष्य रूपं यावस्वयगेष्यी तै Har यन्नाम aaa’ tia) away तदेव रूपं यदमुब्य रूपं कथमस्य fays तदुच्यते, अ्रच्यादित्यसखानभेदभिन्नान् घमा- गन्यान्यसिन्ननुपरुहायान् पश्डल्जिहातिदेशेनादित्यपुरुषगतान् स्ूपादीगचिपरूष उपसंहरति “त्येतस्य aga रूपम् दत्यादि- ना। aaigafea waa उपनिषद्ाविति निणंयः॥
सम्भुतिदयुव्याष्यपि चातः ॥ de ॥
‘meet Tar सम्भृतानि ब्रह्माग्रे ज्येष्ठं दिवमातताम' इत्येवं राणायनीयामां खिलेषु वीर्यसम्मृ तिद्युनिवेश्प्रसटतया ब्रह्मणे विश्डतयः vam) तेषामेव चापनिषदि शाण्डि्यवि्ाप्र- तयो ब्रह्मविद्या: पयन्ते, तासु ब्रह्मविद्यासु ता ब्रह्मविग्डतय उप- संद्धियेरम् न वेति विचारणायां ब्रह्मसम्बन्धादुपसंहारप्रात्नी पठति, सम्भृतिद्यव्याक्षिप्रशछतयो विग्धतयः शाण्डिन्यविद्याप्रष्ड- fay नेापसंडतव्याः, श्रत एव चायतनविशेषयोागात्। तया हि
उक्कनामवदयवस््यायामतिदेणोा fagfaare | दशयति चेति| fa- दयेक्छादेवोापसंहारसिडधावतिदेशा श्या स्यात् तस्नादेकविद्यायामपि ख्यानमेदरेनाक्षगयानां विनातिदेशममपसंहार डति सिडं।
सम्भतिद्यव्याष्यपि चातः। Tea ज्येष्टं कार्ण येषां तानि ब्रद्य- asta, निखापन्कान्दसः, वीयाणि पराक्रमविग्रेषा आकागश्रात्या- दनादयः, ताजिशच वीोयाणिसम्भतानि निर्विघ्नं सम्बद्धानि, सवनि- यन्तुः कायं विन्नकतुर सत्त्वात् | तच्च as AGI द वाद्युत्पत्तः प्रागव
दिवं खगमाततान SAI सदा सवव्यापकमिद्यथः। सवप्रायम्य सपधा 9 x2
ce . रनप्रमाभासिते। [अ०३।पा०३]
wifwefayrat खदयायतमलं ब्रह्मण उक्र “एष श्राद्माम- Nea.’ दति asta दहरविथ्ायामपि "ददर पुष्डरौकं वेश्म दरराऽसिन्नन्तर ware Ti) उपकाज्रशविद्यायाम्त् अच्या- यतमलं “य एषोऽकिि परुषे दृ तेः दति। एवं तच तज तज्त- दाध्याक्मिकमायतनमेतासु faurg प्रतोयते, श्राधिरेविक्यस्ेता विन्डतयः wafagenfanwaa:, तासां ga एता प्रा्तिः। गन्वेता खष्याधिरेविक्यो विग्डतयः श्रूयन्ते “च्यायान् दिवे व्वा- यानेम्यो लाकंभ्य एष उ एव भामनीरेष fe सर्वेषु way भाति चावान् वायमाकाशस्तावानेषोाऽन्तष्ंदय WATT उभे सिन् द्यावाष्टयिवी wate समादिते' दव्येवमाद्याः। सन्ति चान्या श्रायतमविजेषदीना श्रपि ब्रह्मविध्याः षोडगकलाद्याः, सत्य मेवेतत् auras विद्यते fata: सर््भृत्याचचनपसंदारदरेतुः,
नत्वमिति वाक्छशषद्ा गुणाः प्रभवतिपदय्राद्याः। fedfafa विधिनिषेधमून्यवाषटेयि्यर्थः। ब्रद्मसम्बन्धाददिद्याभेदभानाच्च संश. यमाह | ताखिति | खनारभ्याधोतब्रह्मविभूतीनां ब्रह्मसम्बन्धेन सवं- ब्रद्यविद्याप्र प्रद्यभिन्नानादुपसंहार इति wana: | सिद्धान्तमाड | सम्भतीति। सम्भविख agaifre सम्भतिद्यव्यात्ति तदपि सवच नाप. संहतब्यमपनिष्दास्वि व्यवश्यापकविशषयागादिति खज्रयाजमा। च्याध्यान्मिक्षायतनवि्रेवक्विद्याख्याधिदै विक्षविभतीनां प्र्भिनच्ना- मे हेत्वभावात् «zaufifcaa हेतुं छरङ्क्ते । नम्वेताखिति । खाधिदे विकत्व साम्बादाध्यान्मिकायतनदहीनत्वसाभ्याद्ा anf<ag सम्भवा. दीनां प्रा्भिरिति were: |) उक्तरेतुदयं न गबप्रापकमधिदेविक- विद्यानां णाद्डिल्यरहरादीनगां खादतनक्ीनविद्यानाश्च भमियागगसा- ङ्य प्रसङ्गात्, तस्मात् कतिपयसमानगुणविण्ििष्ेपास्यरूपेक्वं विदयेक्ध-
[woxateR] WECHAARATA | San
warrrararaa fe xavetfaarg विप्रृष्टदेशाखपि faurg विप्रष्टदेश्रगणणा उपसंद्धियेरनिति यक्ष, समरव्या- दयस्ठ छाष्ड्द्धादिवाक्यगाचराख गणाः परस्यरव्याटकल- खरूपत्वात् ग प्रदज्नाभ्नरवतिविद्याप्रत्युपस्थापनच्लमाः। न च जद्धासम्बन्ध मात्रेण प्रदेशान्तर वतिंविदयाप्र्युपखखापनमच्यते, वि- ामेरेऽपि तदुपपत्तेः, एकमपि ब्रह्म विग्डतिभेरेरनेकंरनेक- सोपाश्छत इति स्थितिः, परोवरीयस्ादि वद्धेददभ्रनात् । त. खात् वीर्यसम्भृत्या दीनां श्रा ण्डिद्धविद्यादिष्वनुपसंहार दूति ॥
परुषविद्यायामिव चेतरे षामनान्नानात् ॥ २४॥
afe ताण्डिनां tfearg रदस्यब्राह्मणे एरुषविद्या, तच परुषा यज्ञः कल्पितः, तदौोयमायस््ेधा विभज्य सवनचयं कल्पितं, अ्रश्िशिषादीनि च दी्तादिभावेन कल्यितानि, अन्ये
मावडद्णप्ा्चिेतुस्तदभावात् न प्राप्धिरिति परिहरति स्यमित्या- feat) स्ानविशिरमेदात् ानेोर्थवस्यावत् सम्भव्यादिमयविशििश्स्य waa: शाखिद्यादिविद्योाक्रगग्विशिषखब्रद्यणखख भिया भेदन रूप. भेदात सम्भत्यादोगा नापसहार इत्यक्तन्धयायातिदश्त्ादस्यनसगन्धा- द्यप्छा ययकस्मिन्रद्रोये परावरीयस्वादिगगापास्त हिर ण्यश्सश्त्वाद्य- पास्तिभिं दयते वयेकस्मित्रपि ब्रह्मणि विद्यामेदोपपन्तेः aquafas 4 waurtqaare । परोवरीयस्लादिवदिति। तस्मात् सम्भुव्यादिगुय- बिग्िख्विद्याग्तर विधिरिति fax a परषविद्यायां छन्देग्यस्यां विद्यामाह । अस्तीति | "परुषा वा aq. ea याजि चतुविशति व्रषाञजि तन्नतःसवनमय यानि चतुखलत्वारि-
८९० स्न्रप्रभाभासिते। [ष०६।पा०द]
च yaaa समयिगताश्चाश्ोमन्ल्प्रयोगादयः। तैन्तिरी- यका श्रपि कञ्चित् परुषधन्नं कशर्यथन्ति ‘ada विदूषो यज्ञ RTA यजमानः अद्धा VAY दत्येतेनानुवाकन | as wa: किमितरचाक्राः पुरुषयश्नस्य ware तेत्तिरोधकेषुपसंहतव्याः fa at नोपसंदतव्या cia परषयन्नलाविश्रषादुपसंहारप्रा्ता- AICHE नापसंदतव्या इति, कस्मात तद्रुपप्र्यभिन्नानाभा- वात् । तदाहाचायंः पुरषविद्यायाभिवेति i यथैकेषां शाखिनां ताण्डिनां पेक्गिनां च पुरुषविद्यायामाखामं नेवमितरेषां a- न्िरोयाणामाघ्नानमस्ति, तेषां दीतरविलच्षणमेव agqe- wiga gua, प्रीयजमानवेदवेदिवर्िरयूपाज्यपशचुविगाच- नक्रमणात्। यदपि खवनसन्पादनं तदपोतरविलच्तणमेव ‘a- ald प्रातमध्यन्दिनिद्च तानि सवनानि" दति। यदपि किञ्चि- MAUNA AAA तदप्यल्योयस्लाद्ूयसा वेलस्षष्येना- भिन्डयमानं न प्रत्यभिन्नापनच्तमं । ग च तेन्तिरोयकं परुषस्य
uefa तन्माध्यन्दिनं सवनमय यान्यद्ाचत्वारिंशदघाजि तत्तृतीयं सवनम्" इति qaqa सवनचयं afead,‘a यदशिशिषति यत्पि- पासति यत् न cad ता दीनता खथ यदश्नाति यत्यिवति यद्रमतेता उप्रसदः खथ यद्धसति यव्जच्तति यन्मेथुनं चरति तानि waren fa ay यन्तषपादानादि सा द्त्तिणा मर्शमेवावभ्यः वस्त्यादिरूपा मेप्राण र्दः सवनवयं यावदायरन्सन्तनते' Law, ‘afaans waatfa प्राणं संशितमसि' डति मम्चरयप्रयागः | diswifsaua- वषनीवित्वं फलमिति दशितं aay शाखान्तरोयपरवविद्यामाङ। afactan इति aa विदुषा वनश्नस्येति वध्याः समानाधिकरण्छ-
[ख ०३।पा ०] WTAE | ८९१
ane waa विदुषे यज्ञेति fe ग चेते समानाधिकरणे ष्ये विद्धानेव यो aywefai न fe परुष ae यन्नवमस्ति व्यधिकरणे aa vat विदुषा ये यज्ञस्तस्येति। भवति fe पुर- चख मुख्या GHIA, सत्याञ्च गते मुख्य vars श्राञ्रयितयेो न भाक्तः श्रा्मा यजमाश इति च यजमानववं पुरुषस नित्र- वन् वैयधिकरण्ेनेवास्य यश्ञसम्बन्धं otafa i शपि च त्येवं विदुष दति सिद्धवदनुवादश्रुतै सत्यां परुषखध यज्नभावमा- व्मारोनाश्च यजमागादिभावं प्रतिपित्छमानस्य वाक्यभेदः श्यात् । aia च स्घन्यासामात्मविद्यां परस्तादुपदिश्यानन्तर तस्छेवेविदुष दृत्याद्नुक्रमणं पश्यन्तः पूर्व्ेष एवेष आखाया म॒ aaa दति प्रतीमः। तथा चेकमेव फलं उभयारष्यनुवाक-
वोयधिकरण्छानिख्छयात् संशयमाहइ |) asta | उपसं हारानपसंशासया- aq ay) पुवासाधारबगुप्र्यभिच्चानाभावात् सम्भृव्यादा वि Bae SH BW त्वसाधारबावमग्टयगयविण्िपरषयच्रूपक्छपत्ध- fararara fagqwfafa gacrecaa पाप्रेसिडान्तयति। गोापसंद- aan इति | 'तस्येवंविदुषो GHIA यजमानः खडा vat wocfa ध्रमुरो बेदिलामानि afeafe: faa wed ay: कामः Te ay पस्ुस्तपो{मिदमः शमयिता efaat वाग्घोता प्रा उद्राता चच्तर- waa He इति बडतरधमवेलच्तण्यात् न रूपेक्यप्र्भिन्नेत्य यः | az: quate: शमयिता दमे दच्िगेन्वयः। fay grea चिधा- विभक्तायुषि सवनत्वकल्यना खच तु सायङ्कालाद्ाविति वेरू्प्यमाह | यदपीति। यन्भरगं तदवभ्टयोा यद्रमते तदुपसद इति ति्िरिखतोा सारूप्यमपि भावोत्वत ary) यदपि fatefeta) गताश्योाखतु- व्माक्वसारूप्यादिदः सारूप्यं नेक्छप्रयोजकमिव्ययंः। किच ere
céQ रननप्रभाभासित। [अ.द।पा०१]
यारपलभा मर ‘agar afearrararfa, इति । catar- waa, परुषविद्याच्रायः। श्रायरभिदद्धिफला wat “एष ह पाडशवषशतं जोवतोति a एवं वेद" दति समभिव्या- हारात् | तस्राच्छाखाकराधीतानां परुषविद्याधमाणामाशो- म॑न्त्रादीनामप्रा्िस्तेन्तिरोयके i
वेधाद्यथेभेद्ात् ॥ PW अरस्यायवेणिकानामुपनिषदार म्मे मन्तसमाल्नायः ‘ad प्र- विध्य द्यं प्रविष्य धमनीः *प्रठज्य fatisfunasy जिघा fag- क्रः Tati: स ताण्डिनां “देव सवितः प्रसुव awa’ tara:
पुरषयश्षयोरेक्छं खतं तव तु मेद इति वेरूप्यान्तरमा इ | म चेति । यद्यपि निषादश्यपतिन्यायेन सामानाधिकषस्ण् wig TUT. प्रसिडेक्धकल्पनागारवाद्यन्नस्यात्मेति भदोक्तरेकस्यव यन्नत्वयजमा- मत्वविरोधादात्मविदायोा यन्ञः प्रसिद्धस्येति वेयधिकरण्यमेव aa) faq विदत्सम्बन्धियच्नरूपविशेष्यानुवादेन विददकेरकुसम्प- दिधावेकवाक्छता प्रतीयते तस्यां aat विष्ेष्यस्याङ्ानां च एथगिवि- धिवादिनश्तव वाक्वमेददोषः स्यादितयंः। faq aaa ग्यास wae च यदिति Sarena सर्वेः स्वमिदं जगदियेवं तमात्मानं चात्वा भुयाऽवभ्टयमुपयाति विदानिति संन्यासाध्यायात्नविद्यां पुरल्तात् प्राजापच्चानु वाके उपदिश्यानन्तरानवाके तस्यवविदुष इव्य॒क्ताम- विद्यानवादेन प्रसशणाथत्वेन तच्छवतया aneafa क्रियते फले maa, छन्दागानां तु खतन्लविद्याविधिरिव्याह। अपि च ad. न्धासामिति । च्विकाफसलमाड | तस्नादिति।
वेधाद्य थभेदात् दवतामभिचारकती प्राचंयते। स्व॑मिति। ङे देव- ते afatt: aaay प्रविध्य विदास्य विगश्ेषतख हद्यं fafa vas:
* प्रञ्नयेति ave ate |
Jeaoasatee] WPCAUTSIAN | ८९६
wrarafaat garar इरितनीखाऽसि,' इत्यादिः कठानां a- त्तिरोयकार्णां च ‘wart faa: शं वरूणः' इत्यादिः। वाजसनयि- नान्तृपनिषदार क्र प्रवग्येन्ाह्यणं प्ते “देवा ₹ वै सज निषेदुः" दत्यादिः। कोाषीतकिनाम्द्मिष्टामव्राह्मणं ‘ag वा wfz- मे wWyA तद्त्रह्मणेवते ब्रह्मोपयन्ति तेऽग्टतलमाञ्रुवन्ति ख एतद₹रूपसंयन्तीति किमिमे सवे प्रविध्य' career aaa: भ्रवग्यादीनि च कमणि विद्या्धपसंदियेरम् किंवा गाप- संदियेरल्िति मोमांखामहे । किं तावत् गः प्रतिभाति उप- संहार -एवे्षां विद्याखिति । कुतः, विद्याप्रधानानामुपनिष- Karat समौपे पाठात् । नन्वेषां विद्यार्थतया विचानं नाप- खभामरे। वाटं, *श्रनुपलभ्यमाना अपि लनुमाखामरे afa- fuaraura, न fe सन्निधेरर्थवक्वे सम्मवत्यकस्मादसावना-
शिराः yeaa Size शिर्खाभिता नाश्य, cd faut विषक्ता वि- feat भवतु मे usafcad: | षे देव सवितः ay तत्पतिष्च प्रव नि वंतये चथः। Sawa श्वेताश्वा यस्येन््रस्य स त्वं हटरितटणवनत्रोला- SHAE | ASB W Gena भवत्वित्ययेः। अभिष्टामा waa स यस्मिन्नहनि क्रियते तदपि aq तस्माद्यः तदहःसाध्यं कभापय- न्त्यनतिर्न्ति ते aqua साधनेन ब्रह्मोपयन्तिते च करमेणाग्टतत्वमा- श्नवन्तोति योजना | मन्लादिषु वत्तदुपनिषदिद्याशेवत्वे प्रमाशभावा- भावाभ्यां संयमा । fafafa फलं पूववत् । नन् तेषां षत्वे मानाभावान्नापसंह्ार इति wea) नन्वेघामिति। मन्लादवस्त- तद्विद्याष्ेषाः फलवदिदयासचिश्ितत्वात्तेत्तिरी यकगत्रपरष यच्चवदिति समाधत्ते वामिति | तया च टृदान्तसङ्कतिः सिडान्तिपत्ते। a.
विधित यचनाधक्रमाह | न होति। सफलमन्तादीनां फलवच्छेषत्व.
ate, * अमपलभमाना दूति वधे का
5X
८९४ -सतप्रभाभासिते | [अ०३।पा०श]
अयितुं om: नमु fat मन्त्राणां विद्ाविषयं किञ्चित् सामे पश्चामः, कथं च प्रवग्थादीनि कमाछि अन्यार्थलेमेव fafa- यु्ानि सन्ति विद्यार्थलेनापि प्रतिपद्येमहि दति मेष दाषः, साम्ये तावचन््ाणां विद्याविषयमपि किञ्चित् शक्यं कण्प- fad, इदयादिसद्धीर्तनात्। इदयादोनि fe प्रायेणापाष- नेम्नायतमादिभावेगापदिष्टानि तद्वारेण च इदयं प्रविध्य व्येवंजा तीयकामां मन्त्राणां उपपन्नमुपासनाङ्गलं | दृ्टचा- पासनेव्वपि मन्तविनियागः शः प्रपदयेऽमृगामुना मना दत्येव- मादिः। तथा प्रबग्यादीर्नां कमेणामन्यजापि विनिचुक्षार्ना सतामविर्द्धा विद्यासु विनियोग वाजपेय एव veafas- aad प्रापे ब्रूमः, नेषामृपसंहारो fafa: sara, aurea इदयं प्रविष्ये्यवंजातीयकानां fe मन्त्राणां
भेधनं afatcdan तत्सम्भवे स्कस्मादर्यरन्यतेनासो सनत्रिधि- zrafag महि aa xara: | नपाठे त्वकस्मादधेतुं विनाऽसावर्चा arafag afe ga cay) नन् amat विद्यासमवेता॑प्रका- शनसामथ्योभावान्न विद्याष्टेवत्वमिति शङ्कते । नणज्विति। पुरस्तादुप- सदां प्वग्यणाप्रचरन्तीोति वाक्येन प्रवग्यस्य aqua खतं, अम्र मादेख तन्तहाक्येन खगाद्यथत्वमतेा न विद्यायत्मित्याह | कथं चति | aaa विद्यासमवेतश्दयनाद्यादिप्रकाशकत्वमस्तो त्याह | नेघ इति | उपास्तिष॒ aaa: कापि न ee त खाइ । टट्खेति। पुचस्य QAM Bray चलाक्छस्य काशष्येनापास्तिरक्ता aa पितुरयं प्रा्य॑नामन्लः। तचामुमेति पुचस्य faa refs अमुना Gata सह भूरितीसससुच्च sug म से पुचवियोगः arta: | तत्तदाक्छेनान्यव तरिनियक्तानामपि कमयं सन्निधिना विद्याद विनियोगे म विदध्यव
(aeogiates] शा ङस ब्रह्य सू षभाद्ये | cel,
येऽथाः इद यवेधादयोा भिन्नाः, अ्रनभिसब्बद्धास्त उपनिषद्- दिताभिर्विद्याभिः म तेषां ताभिः संगन्तुं सामर्थमस्ि। ममु इद य्यापासनेव्वणुपयगात् ACTH उपासनसम्बन्ध GTA: | भेत्युच्यते, इद यमा चखड्धीतेन लेवमुपयोागः safer wa, न च इदयमाचमज AMG! इदयं प्रविध्य धममीः *प्रटज्येत्येवं- लातोयकोा हिम सकला aearar विद्याभिरभिसम्बध्यते श्रा- भिचारिकविषये Barsk: । तख्रादाभिचारिकेण कर्मणा as श्रविष्येव्यस्य मन्तस्याभिसम्बन्धः । तथा ‘ea सवितः प्रसुव aH’
era a eee ee eee त्च SITUA | वाजपेय इति | ब्रद्यवच॑सश्रामेा दृदस्यतिसवेन यजञेतेति वाक्येन ब्रह्यवचसफले विनियुक्कस्यापि ढहस्पतिसवसय वा- जपेयेनषटा srafaada यजेतेति वाजपेयपकरणख् वाकेन वाज- पेयोन्तराङ्तया विभियागवदविराध xa: | यदेकेन वाक्येन प्रकरबान्तरसखङृहस्यति सवस्य प्र्यभिच्चानमङ्त्वविधानख्च waa वाक्छमेदप्रसङ्ादता AAAs कमान्तरमेव डदस्यतिसवासख्य- मङ्कतया विधीयत इति विनियुक्तस्य विनियोग इति भटरगुरुतन्व- «ufad, तयापि यथा नित्यामिहाषस्याश्रमेधप्रकरये वाग्यतस्येतां रसाचिममिहेचं जुडहतोति mat प्र्यभिश्वा, यथावा दश्रपूणेमास- विद्तीद्टावान्यभागा wanda वाष्ये प्ररकतिष्धान्यभागयेोः पटेन प्र्यभिष्लानं maa विधानं तथात्रापि खदस्पतिसवपदन gafania वाक्येनाङ़्ताविधानं fe a ata, न च साध्यभावाच- विधायकाल्यातपरतग्छं माम we न सिडकमंप्रत्यभिन्नाच्तममिति are, fasmugaat पमः साध्यत्वसम्भवऽन्धयासिडाख्यातस्यव प्रसि उ्दायंकानामपारतन्त्योपपत्तेः। न चवं सति कुणपायिसचेऽप्यङ्कतवेन निद्याम्िशाचरस्येव विधिः स्यादिति वाचं, इष्टत्वात् मच waa. विराधः SULA नली यस्वात | पवतन्लस्य खतन्लपरतन्भावना-
* प्र्टञ्धाति ave कार | 6 xy 2
०९९ | श्त्रप्रभाभासिंते । - [खणडे।पा०श]
इत्यस्य यन्ञप्रसवलिङ्गलात् यज्ञेन क्मणाभिसम्बन्धः, afz- QIANG प्रमाणन्तरादनुसतंव्यः । एवमन्येषामपि मन््रा- णां aufgfara केषाञ्चिदचमेन केषाञ्चित् प्रमाणान्तरे- ेत्येवमयान्तरेषु विनियुक्रार्नां रदख्यपटितानामपि स्तां ग सन्निधिमात्रेण विद्याशेषत्रोपपत्तिः, दुबला fe सन्निधिः
मेदे तात्पर्य, तस्मादेकसैव ङृहस्यतिनामकस्य wave aq- ava विनियक्कस्यापि बाजपेयाङ्गतया विनियोग इति भगवत्पा- दतात्पयमश्ति | विजियक्स्य विनियोगे सवंसम्मतमदाष्रय स्यादि- त्यादिकं तस्य क्रते विनियक्तस्य वीय॑प्दिफलेऽपि विनियोगात् | Tat मन्लरकमंगामन्यच्र विनियक्कानां विद्याणवत्विति पापे सिडान्त- यति । नैषामित्यादिना। fears हदयादि सम्बन्धेऽपि वेधाचीा- नामसम्बन्धोत्छरमन्लायानामभिचासादिसम्बन्धलिङ्न स्चिधनली- यसा खभिचारादावेव मन्ललाणां विनियाग cay: | षदेव सवितः प्रठव' इति प्रदच्िण्ताऽमिं पर्युच्तेदिति वाक्छादभिपर्यु्तये साविकं aeifa कर्मणः पुरस्तात् सवनेजुषोति' शति वाक्याद्ाजपेये afew. घ सम्बन्धोऽस्य मन्लस्येत्याह | तददिश्रषेति | उक्तन्यायं शखेताश्चडव्धादिष्व- fafeufa | णवमन्धेषामिति । प्रमाशन्तरः प्रकरणादिकं नन लिङ्ग दिभिरन्यच विनियक्षानामपि सच्चिधिमा विद्याखपि विनियोागख्ववि- रोधादित्क्तं ase) दुबला इाति। समवाये समानमविषयत्वेन इया विरोधे, परस्स्य दोबल्य, कुतः अयविप्रकषात्, खायेबेाधने परस्य पवं- व्थवधामेन प्रठन्तेरित्यथैः। अयमाशयः caa विनियक्तस्य निसा काङ्कत्वदन्यच्र विनियागाविरशूड ca yom विनियोाजकप्रमाग्योा समबलत्वेन्यतरविनियोगल्वायागादगव्धाकङ्कात्यादनेन विनिय॒क्त- विनियोगः खीक्रीयते भयथा खादिरे यपो भवति खादिरं वीयेकषामस्य यपं कुयात्, इति वाक्छाभ्यां करता विनियक्तस्य खादिस्त्वस्य वीयफले विनियागः। Wa प्रमाययेस्तुल्यत्वं aaa खोक्रियते प्रनलप्रमाणेन दुबंलविमियागबाधात्। यथया 'कदाचनस्तरीरसि tee असिः carat:
[Soaiuton] WFCATAAA | ves
wn
अत्थादिभ्य tam waa ad “शरृतिलिङ्गवाक्यप्रकरण स्वानस- मास्यानां समवाये पारदोबंस्यमथैविप्रकषात् tara) तथा कर्मंटामपि प्रवग्धौदोमामन्यत्र विनियुक्तानां न विच्याओेषलेा- पपल्तिः, न wot विद्यादिभिः ataral किञचिदरसि। वाज- पेये त॒ हरस्यतिषखवस् स्पष्टं विभियोा गान्तरं "वाजपेयेनेष्ा ह ₹- स्यतिखठेन asia’ दत्थ पि रेकोाऽयं yaw: सषदुत्पन्ना बलोयसा
ऋचः रेन्रगाहंपद्यम्पतिरत इति दरतीयाविभक्तिः शुयान्यनिरपे- या गाहेपद्योपख्यानष्रोषत्वबाधिक्रा रेन्रपरकाण्रनसामथं रूप लिङ्पाप्त- famed बाध्यते लिङादि म साच्ताच्छेवतवं बोधयति fates: परकाशमाचं करोति तेन च fagaaa wea इन्द्र डपद्ापयितव्य इति शतिः ceria, तया प्रेषत्वविरोध डति चतिव्यवधानेन wa. व्वबेाधकं fos भटिति खाथंबाधकश्चत्या बध्यं, तथा लिङ्गेन वाकं बाध्यं यथा Asa सदनं करामि तस्य धारया Fan कल्पया. fa afea dered प्रतिर व्रीहीणां मेघ सुमनस्यमान इति मन््- भागयोः THR सदनमकरये पुरोडाशासादने च तत्मकाशनसामथे- fega श्रुतिद्ासा विजियोामे सति प्रतोतमेक वाक्त्वं बाध्यते, तस्य
Rs fy We सदनकरबप्रका्नसामथ्यं पुरोडाश्ासादनप्रकाश्रन- सामथ्यै च fay कल्पयित्वा श्तिकल्पनयोभयच acaaafata- योमनोधने cea लिङ्शुतिभ्यां खवधानेन चुवयेकव्यवहितलञ प्रलि- कात्. दुबलत्वात्। म च सामथ्यं म कश्यमिति वाच्यं, असमर्थस्य विगियेभायोगात्, शत रव गङ्गापदस्य तीरबेाध विनियोगे लच्तणा- रूपं सामं कष्यते तया वक्येन प्रकरणं बाध्यं यथा साङ्प्रकरण- न्नातदादश्ेपसदां हादशादौनस्येति बाक्छेनादीनाङ्त्वबोघकन प्रक- रणाप्राप्तसडहाङ्त्नाघादुत्कषेः प्रधानस्याङ्काङ्कारूपं vaca तस्या- कुप्रधाम वाकयेकवाकूतासामथ्शचुतिभिः कल्यमानाभिः खार्थंविनि- योमप्रमितो व्यवधानेनाङ्गसामथश्चतयोदयोः कल्पक वाक्याद्वंलत्वात् |
८९८ रलप्रभाभासितं। [अ०र।पा*द्]
प्रमाणेनान्यच्र विनियुक्ता ग ॒दुबलप्रमाणेनान्यचापि विनि- या गमदति, श्ररुद्यमाणविभ्रेषले दि प्रमाणयारोतदेव स्यात्, न त॒ बलवद्बलवताः प्रमाणयारग्रद्यमाणवि्रेषता समवति, बलवद् बलवन्ताविशेषादेव | तस्मादेवंलातीयकानां मन््ाणां aaut वा न सन्निधिपाठमात्रेण विद्यारेषतल्माश्द्भितय्यं, अर्ानुवचनलादिधमंसामान्यात् तु afafuars «fa a- weal ॥
तथा Gacaa सत्रिधिवाध्यः। यथा राजसूयप्रकरये तदन्तमंसाभि- षेचनीयाख्यसामयागविशेषसत्चिधिपाठे पराप्तं wawarerarec- भिपेचनीयण्रेषत्वं बाधित्वा शत्लराजदयभ्रेवत्वमापादितं सिधेः प्रकरणादिकष्यकत्वेन MAMA saan तया afafaat waren बाध्यते । तथाहि पोारोडाणिकिसमाख्याके ate सामय परोडाशादिकमणां क्रमेय मन्ला अान्नाताश्षज्र द्धिपयारूपसान्राय स्वि ‘gang देव्यापकरमणः' इति मन्त Maas समाखयानजे- नास AM परोडाणश्पाचसमुन्धनशग्रवत्व प्राप्तं सत्िधिना बाधिता सान्नाय्यपाशुन्धनदेषत्वमापाद्यते। परोडाश्रसम्बन्धिकाणं Brerer- wafaft पारषसमाख्यायाः काण्डान्तगतमनग्छस्य परडाशसम्बन्ध- सामान्यबोाघकत्वेऽपि श्ेष्रेषिभावरूपविनियोग बाधकत्वे सत्रिष्या- quan दुवंलत्वादिति र्वं विरे सति अतिबाधिकेव समा- ख्या Wea मध्यष्यानान्ट चतुणां पवंबाध्यत्वं परबाघकत्वं पर- नाधत्वश्ेति श्तिलिङ्दधवायः। तस्माद्िङ्ादि नान्य विनियुक्तानां wat दुबलसच्धिधिना न विद्यास विनिधोम इति fag) तया कर्मणामिति कर्मणां विद्योपकारत्वे ताभिः aetanea मानं किञ्चित् मास्ति cae: | ष्यपि tage | ननु afe वेदादिवाक्याना- म॒ पनिषद्धिः ae usa का गतिल्लामाह। खास्ेति। तसाद. धादिमन््रकमोाशां विद्याखनुपसंहार इति सिद्धं ।
[अर०द।पा०१] ए्ाहइसब्रह्मदचमभाय्ये | wee
RIA दपायनशब्दभेषत्वात् कुशाच्छन्दःस्तुत्यप- गानवत् तदुक्तं ॥ PE ॥
अस्ति ताण्डिनां ofa: “wa ea trate विधूय पापं 4x ष्व रारोमुखात् ठ प्रमुच्य WAT अरीरम्टतं शतात्मा ब्रह्मलेकमभिसम्भवामिः cit तयाथवंणिकानां ‘act विद्धान् पृ्छपापे विधूय निरञ्जनः परमं साम्यम्पेति' इति । तथा शा- ब्ायनिनः पठन्ति ‘aa पुन्ना दायमुपयन्ति सुडदः ayaa farm: पापरत्याम्' इति ada कषौतकिनः ‘aq qaaz- waa विधुनुते ae प्रियाः ज्ञातयः सुहतमुपयन्यप्रिया दुष्कृतम्" दति । तदि कचित् सुटतदुष्कतयोरा>ं शरूयते कचिन्तयारेव विभागेन प्िरैरप्रियेखपायमं कचिन्तभयमपि erates तद्यत्राभयं श्रुयते तत्र तावत् म किञ्चिदक्रव्यमल्ि यत्राणुपा- यनमेव शरूयते म हानं तत्रा्यंदेव हानं सन्निपतत्यन्येरात्मी- यये: सुरृतदुष्कृतयेारुपयमानयोरावश्कलात् A_IAT |
मभ Scenes
ने Ga) Wasa स्जायुक्तानि जीण्योमाणि यक्ता निमा मवति तथाहमपि पापं विषुव शतात्मा निमेलोङतचित्तः सन् यथा साख्य रूखन््र राङमृखात् प्रमृद्य स्पष्टो भवति तथा शयीरं yer Mal देहाभिमानाग्भुक्तः THAT कूटं ब्रह्मात्मकं लोकं अभि प्र्क्ेन सम्मवामोबयः | यथा नद्यः समुद्रं प्राप्य नामरूपे व्यजन्ति तथा वि- इानिन्बयः| face खडः, साम्यं wa, तस्य wae विदुषः, दायं धनं, तत्तेन विद्याबजेन ॒ह्तदुव्कृते जती ्येः। उपायनं ग्रइयं तस्य वः गपु बंकलात्, अदक्तयोम्रंइशायागात्यागोऽचादायाति | वचर तु
gee Tayatatfad | [ ख०१।पा०३]
यच तु हानमेव श्रूयते म पायनं तजापायनं सज्निपतेदान वेति विखिकित्सायामश्रवणात् श्रसज्िपातः विद्याम्तरगे चरला ख श्राखान्तरोयस्य श्रवणस्य । श्रपि चात्मकढरकं Gare Hawes परकर्टकं BIBT तयारसत्यावश्यकभावे कथं हानेनापा- धनमाकिणित, तस्ादसक्जिपाता ₹हानावृपायन खेत्यस्यां war पठति हानाविति। ‘erat त्ेतस्छां कवलायामपि खरय- माणायामुपायनं सन्निपतितुमरति तच्छेषलात्, ₹दानशब्द- TAT ुपायनशब्दः समधिगतः कषौतकिरशखे | तषमादन्यज् कंवल रानशब्दश्रवणेऽप्युपायनानुटृत्तिः । यदुक्रमञ्रवणात् fa- द्यान्तरगेचरत्वादनावश्यकलाचासन्िपात दति। तदुच्यते, भवेदेषा व्यवस्त्ाक्रियद्नुष्टेयं किञ्चिदन्यच yaaa fanaa, न fay ₹हानमुपायनं वाऽमष्टेयलेम सङ्कीर्यते, ` विद्यास्तत्यथे
त्याग VA YA AT ङानापायमयेोः सङहभावस्यावश्यकत्वानावष्यन्र- त्वार्भ्यां संग्रयमाहइ। aa fafa, खव पुवप्रच् खतिप्रकधासिडि सिद्धान्ते afafafifa wa, यद्यपि खायवड्श्चव्यानिगरविद्याचवोाः कमहाममेव Be नोापायनं तयापि कौषोतभजिश्चता wywaqany- विद्यायामपायनं शतमच्रापसन्तव्यमिद्याशद्यु विद्याभेदात्रापसंहार इत्या । बिद्यान्तरति | faq वया मन्वकमखामनावश्यकत्वाडिद्या- खमप्संहार उक्तः तथा ucagrera विनापि हानसम्भवनेपादा- नस्यावश्यकत्वाब्र प्राप्तिरस्ति टदख्न्तसङ्गग्ा प्राप्ते सिडधान्तयति। इना faa | उपायनश्ब्दस्य शवत्वात् 'हानशब्दे नापे्ितत्वारिति SUG | खश्ररोमटटङ्ान्तेन विधूतयाः पुण्यपापयोः परच्रावद्यान- ayaa wage वाद्यमिति ara: | विद्यमद् गुणन्पसंहार इति यवसख्याऽनृषानविषया न लतिविषयद्याह| तदुच्यते डति, मन्यते
[अ०३।पा ०९] WIYTAUT AAT | ९०९
त्वनयोः सद्गीतनं इत्यं महाभागा विश्या angraaize fa- दुषः सुरतदुष्कुते संसारकारण्डते विधूयते, ते we खुडह- द्िषलु fafawa दति। wad «afer agit दाना- नन्तरभावितलेनापायनस् क्चिच्छ्रुतलाद्न्य्रापि हानश्रता- वपायनानुृन्तिं मन्यते स्हतिप्रकषलाभाय। प्रसिद्धा चाथे- वादान्तरापे्ता श्रथ॑वादान्तरप्रटृत्तिः 'एकविंशा वा दताऽषा- afeay इ्येवमादिषु। कथं दीङेकविंश्ताऽऽदित्यखाभिधो- येत श्रनपेच्यमाणेऽ्थवादा न्तरे “AITW मासाः पञ्चतवस्तय इमे खाका असावादित्य एकविंशः" एत्येतस्मिम्। तया ‘Pagar भवतः
ae ee,
GAME Kae: | wr अतहाना्चंवादेनापि afafaxrd कि- मर्थ॑मुपायनवाद araqyad ase स्तु तिप्रकरषेलभायेति। aad. वादस्य विधिना सम्बन्धः प्रसिद्धा नार्थ॑वादान्तरगे्यत are | प्रसिडा ofa) इता भूषेकादिग्धथः। हदेमन्तशिशिरयोरेक्छात् waa: | वश्चस्य परषरूपकल््यमया सद्धियत्वाय चिद्भा भवत rae बकच. mea, तच चिद्ुभमण्डन्दामाचत्वात् कथयमिस्रियत्वकल्यमेत्याकाङ्खायां aad संबाद्यत इत्ययः | नन्वमूतयेः YOUTH: उपादानस्या- सम्भवादनुपसं हार इतत are | विद्यस्तत्यथाच्चेति | विदत्रिष्योरेव वयोः फलं परे प्राप्नवन्ति विद्यासामथ्यादिब्वपयन्तिपदोनाच्यत xa- चेः नग्वन्यनिखकमणे रन्यच्च पफलसच्चारः कथं । नम् वचनबलादिति चेत्, न, फलमु पयन्तीति aa: । न च यथा पृचरेतखाङख्य प्रषु फलं aurata बां, यस्य फलमद्दिश्य यत् कम विहितं aw न wafafe न्यायेन पितणां टण्यद्शेन कतकमणा यधिक्षस्णफलत्वेपि विदुषः क- म॑कालेऽनटि्श्यधिकरड्फलायेोगात् | किच्च विदुषो Sword कर्मश ara यावव्णीवं विदत् सेषक्षस्य तद्ेषिण वा फलं स्यादित्यत खड |
मातौवाभिनिेष्टयमिति। विडत्सेवादेषाभ्यां विदबिरपुखपापे qa 6 2
Zo रल्नप्रभाभा सिते | [अम०्द।पा०श)
afaara इत्येवमादिषु वारेव्वपि ‘tie वे चिषुभम् द्ये वमाद्य्यवादा श्रापेचा दृष्यते faurgadarwrerarea- वादस UATE Beaten अरन्येरभ्यपेयेते दति गात- वाभिनिवेष्टबय । उपायनद्लब्दगेषलादिति च ब्रब्दशब्दं समु- रयन् Savas रदागावुपाचनानु ठन्ति खचयति, मुशा- पसंहारविवसशायां शुपायनायरतेव शहानावनु दत्तं ब्रूयात् + ABA गण्ापसंहारविचार प्रश्न स्ठत्युपसंहारप्रकारद्ज्रना- थेमिदं Wa कुजा च्छम्द्ःष्ठलयुपगानवदिन्युपमेपादानं । तथ्य- च्चा arefant "कुचा वानस्यत्याःख तामा aa’ cafelana कुश्ानामविश्ेषेण वनस्पतियोनिलश्रवणे wearafsat शरद्-
Tat सेवकदेषिखाजा रेते जातयाः wea: Ste: | उपायमगमिति षरि द्ारस्य सणभत्वादनषोाडइ cad: | उपायनादः खतित्वे fagary, खप्रायनति। उपायनतिवत्ताया उपायनस्यवाषसंदारः सूचकषाया ब्रुयादतः wey बद्न् स्त॒ति सूचयति cau: | विद्याविचारात्मकपाद afafawice at सङ्तिरित are, तस्मादिति, शाखान्तर fava: श्ाखान्तरेऽपियाद्च व्यच टद्ान्माड। Rf | कुशा खषा Ta CUAAMATST: WTA AAA, VI HU ययं qaqa: बम WAWMLHT वनस्पतिः AMATI W A LAVA GFT AT Wg ay cuata यजमानप्रा्थना | ws ता इति Sitanfaeweicad इति mane WIM कुशाग्ब्ट्स्य aia मन्तखं दभेविषयस्य न स्त्रीत्वं, Wet कृश्मिद्यनुशालनात् | SCT MMW | यथा चेति । न चाच्रटाजि हन्दांसि खाद राण्न्यानि carta वेषां कवचिच्छन्दा- fuwaa रम्बजाविदेषप्रात्ता पेद्धिवाव्ादिश्रेघग्रह cau) रूतिं facatfa | यथेति | तिरा षाडणशिगि यदस्याद्भत Gia कदवि इन्दे मादी गामाकाङ्काबामुदयसमयाविष्े Ge षाडद्नः साचनमि-
[ख०१.पा०३] शङ्गसत्रह्मङ्नभाव्ये | ९०
mur. कुशाः इति विजञेववचमारैदुम्बयेः gar waar | यथा च वचिहेवासुरष्डन्दसामविञ्जेषेण ेावोापर्थप्रसङ्धे "देव च्छन्दसि पुवाणि' दति पेश्ा्राचात् प्रलीयते। चथा च पाड- श्च कषाञ्चित् arerfatqarat “समयाध्युषिते ae द्व्या्ाभिभ्रुतेः कालविगेप्रतीतिः | यथैव चाविशेषेणापमानं केचित् समामनन्ति विशेषेण भावविना addy gurfzy शरत्थन्तरगतविश्ेषान्वयः एवं हानावप्ठुपायनागय Ta | शरत्यन्तरषटतं fe विशेषं भ्रुत्यन्रेऽगभ्युप गच्छतः सवचेव विक- च्यःस्थात् ख Wala: सत्यां aa) Aza दारशलचण्यां श्रपि
न,
नाचंथतेः कालविश्ेवयहइ cau) ऋवचाऽधीवत cater | उप- जानं fanaa, यथयेवि। “ऋत्विज उपमायन्तिः इद्विशेषश्रते नाध्वयख्यगायतिः इवि अन्धन्तरादध्वयभित्रा ऋतिज ङउपम्रायश्ति Kay: | नन कुशादिबाक्वानामपि किमिति तिशेषन्रचन्तरेक- बाय्छताऽभ्यपगम्यते तच्रादइ | खनन्तरर छतं हीति। सामाग्विश्ेवयारे. कवाक्छरूपायां गता eal वाक्यभेदः wat माध्वयरिति निषेधा- देविष्यिषश्चतखाध्वयुरपमयति Wad सवच fame न युक्तः ब्रीहि यबस्छगन्धा विकल्पे च्ाभित cad:| बिकल्पस्यान्यायत्वमददोाष- दुष्टत्वात् वथा हि बदिव्रीहिवाक्ममाश्नीयते तदा यववाच्द्येष्टप्रा- meat, खनिद्धप्रामाणयखोकारः कदाचित् वववाक्छाश्रवगोऽस- BUA, खीकतप्रामाग्णताम खे ेकस्सिन् यवबाक्छे चत्वा. रा शेषा wate, रवं प्रीश्िवाश्छेऽपि त्वाया दोषाः श्ति, णवं दुष्टषिश्स्यपरिष्काराय सिद्रशाखाश्रवोस्पि रकवाक्छता जमिनि- सम्मते खाह | तदुक्तमिति | व्थातिशटामप्रकर्ओे 'दौीचिता म sata’ डति अतं 'यावच्जोवमनिरजं asa दति चान्यत्र रतं, aa यदि न दोचिववाश्छं रामप्रतिषेथकं स्यात् तदा कत्व्थैत्वात् निषेधाऽग-. 6 2
€०8 रन्नप्रभाभासिते। [अर्रपारद्)
a वाक्यञरेवलादितरपयदासः ara प्रतिषेधे विकर्षः ख्यात् ्ति। अयवेताखेव विधूगनश्चतिब्येतेनेव खजेरोतचिम्तयि- तव्यं fanaa विधुगनवचनेन gang व्कतयोहागमभिधो- यते किं वाऽथाम्नरमिति। aaa प्रापयितव्यं न हानं fay- गनममभिधोयते, धूञ् कम्पन दूति सरणात्, देाधुयन्ते घ्वजा- याणीति च वायुना चाद्धमागेषु wads WaT ATT | ARIES विधूनममभिघोयते। चालनन्त् Baas HAA: afgeta फलप्र(तिबन्धमादिल्येवं प्रापय्य प्रतिवक्रव्यं, हा-
Sa, यावष्लोवविधिना हमे वानुषेय इति विकल्पः स्यात्, स चा- mara: | अपि तु यावच्नोववाक्छं प्रति न दीच्ितवाश्धस्य शेषत्वात्रकारः इतरपयुदसाथकः स्यादोच्ितान्यलक्कः स्यात् म हामप्रतिधेधकः, वस्माददीच्छितोा यावष्नीवं ज॒ङयादिव्येकवःक्यतति न दीच्तिताधिक्र- असिडान्तखधचःचः। अच भगवत्पादेः खमेव पठितं, fase पर्युदा- सांधिकर्णसिडान्तदखचरं अपितु वाक्छरेषस्यान्याय्यचाद्दिकल्यविघधाम- anew स्यात्, इति fed) खचायेतः पटितमिन्यक्ठं तचिन्यं, खचा- यंस्त यश्चमचे ये यजामहे इति प्रयाक्षव्यभिति wa, नामूयाजेषुये युजा मड र.ता्पि खतं, तज नकारस्य मिषेधकत्वेऽप्यतिरा क षाड इवाग्रवयाटिवानुयाजेत्रु यश्वलत्वाविश्ेषात् wana निषेधात् न प्रयोक्तश्मिति fang: स्यात्, तस्मात् Wwe ये यजामडविधे- रेव मानयाजव'च^कद् शः स्यात्, wacraewm fates: स्वा- दिति may) तथा चानूयाजसभित्ेतु यागेषु ये यजाम इति प्रया- व्यमिव्धेकावाकातति बदकान्तरम.इ। यवा इति, पुवच fay. मनकमेदानि{र्ति faxaane उपायन।प्संदहार उक्षः खथ aq साध्यत इति भदः | उभय Tae संश्यमाहइ | fafafa | वरिधूगगर fe पख्दयमब्ररोनादिषु ee पूवंखभावात् चुतिरन्यव.
[अश।पा०१] शाङ्करब्रहमदच्भाय्ये। € ०१५
mada विधूननशरब्देाऽनुवतिंतु मदति पायनग्रब्दशेषलात्, न fe परपरिग्रद्डतयोरप्रदोण्याः सुक्तदुष्कुतयाः परै पायनं सम्भवति | BUNT परकोययोः सुर्तदुष्कतयोः परोरुपायनं arg सम्भावयते तथापि तव्छङ्ोतमात् तावत् तदानुगुण्छेन हानमेव विधूननं नामेति निर्णेतुं शक्यते। क्चिदपि चेदं विधूननसन्निधावृपायनं श्रूयमाणं कुशाच्छन्दः- सत्युपगा नवद्धिधूनमत्या सवं ्ाणपेच्छमाणं ada निणं- यकारणं सम्पाद्यते मच West waaay सुतदुष्कत-
संक्रान्तिखेति तच संक्रान्तिरूपङानिलच्तणीया किञ्चाद्यतिरिति सं- प्रयायेः। as विधूननण्रब्दस्य कल्पनं मृख्याथै इति तावत्सर्वं सम्मतं । यच्वामृतेयेः पुखपापयोनं सम्भवति awa: खमभावः फलदाटरवश्रक्तिस्ततश्चालनं विद्यया प्रतिबन्धात् ofa: सा शच्तणोया न हानिरमृतेयार न्यव संकरा्यये गादन्यसापेचतत्वाचेति Taare: | सिडान्तयति । हानावेवेति | यदि चुतिमाचं weal तदापयन्ति इव्- afad श्यात् । न च यच धुनेतेरुपायनशन्दसा्निध्यं तच हानि- aga न केव लधनोतेद्ा नि खान्य विदुषः Samer तुल्यकर्मसंक्रा- न्तिरिति नासम्भव दति ard, केवलधुनेतेरपि रुख्याचासम्भवेना- waa लच्छतया बद्धिश्यदहानिलच्णाया ख्व युक्तत्वादिति ara: | डपा- यनस्यामुखथत्वान्न कापि हामिशेच्तावो जत्वमिति शङ्ित्वा पुखपा- परयोः फलतः खोकारात्मकमुप्ायनं हानिं विनानुपपत्रं सघछ्लत्तण- faatanfafa परिहस्ति । canara | auras खतं शैदुम्बर- त्वादिकं guufefaaraa तथेदमुपायनं विभूननस्य हामत्वनिखाय- afaare | इचिदपीति। विधूननं मुख्यं किमिति area care | म चेति । तथापि waa wed इवाशु मुख्सम्बन्धादि्याइ | श्चेति । aqui: सम्बन्धसच्ठगावीजस्पा खडा स्कं पदः fafeufa | wa cafe | विधूयेति पद caret waded न दादा
€०९ रनप्रभाभालिवे। (segura)
tae सम्भवति अद्रव्यलात्। wre रोमाणि विधृण्वागः त्यजन् रजः सदेव तेन रामण्छपि जीणानि ज्रातयति। ‘wre द्व रोमाणि विधूय पापम्" इति च ब्राह्मणं | अनेका्यवान्य् पगमाख urgat न acafatre: | तद्कमिति व्याख्यातं ॥
साम्पराये ततव्याभावात् तथा न्ये ॥ २७ ॥
देवयानेन पथा wees ब्रह्माभिप्रखितस्य awfa Gaa- शुष्कुतवियोमं केषोतकिगः पयङ्विश्चायामामनन्ति ख एतं देवयानं पन्धाममापद्या्निलाकमागच्छति' Tara “ख श्रा- गच्छति विरजां मदं at मनसेवाद्येति तत् qaaz- wa विधनुते' इति। तत् किं चथा शृतं व्यध्वन्येव fa- यागवच्गं प्रतिषपन्तष्यं ्राराखिदादावेव देहादपसप्णे' tia विचारणफार्यां afaararera यथाज्रुतप्रतिपन्तिप्रसक्ा vata साम्पराये" इति सान्पराये गमन एव देहादपष्पष ददं विद्याखामथ्यात् सुरृतदुष्कतहानं भवति दृति प्रतिजानोते।
a
ज्तिकेऽपि इानलन्लकमित्य्थः। यदा errarendtare न च yy कम्यन इति चातुपाठटविरोभसतस्येपखश्च बत्वा येत्वादि खाद | अनेकति। श्राखान्तरमुपायनं विधुनगस्य इानत्वनिचखायकमिदच् जेमिनिदधवं सदुह्मिवि ewig व्यास्यातमिव्धेः | ct विधूनगखय ₹हानि- व्वसिद्धेः केवशानाबुपायगापसंहार इति सिडम्।
SUITS | न्ये ध्वनि aa Tae विधूनगस्य इाबलमुपनी कख Ue नदीतर ानन्तयतेर न इव रोमागि caret देइव्वामात् प्राञ्नाजल्वशुतेखखच संद्र यमाह | तत्किमिति। ब्रद्यणेाकमागमभ्ये विर
[ख ०द।पा०१) प्ाङ्कर बरद्यदचभाय्ये। ९०७
We व्याचष्टे, ततथाभावादिति। a डि विदुषः सम्परोलस् fawat Wa प्रेखताऽष्रालें सुरठतदुष्कृतार्भ्यां किचित् प्राप्त- ग्वमस्ति यदथ कतिचित् च्णानखोषो ते करूयेयातां, faurfa- wgaeara तु विद्याखामर्येन तयाः चयः, ख च यदैव वि- ाफलाभिमुखो तदेव ufaqatfa तस्मात् प्रागेव waa सरूतदुष्क तक्चयः पञ्चात् प्यते तया weishy wifes: ता- fea: शाखखायनिनख प्रागवस्यायामेव उुकतदुष्कृतद्ानि- माममन्ति श्रश्वद्व रोमाणि विधूय पापम्" एति ‘ae पुल्ला- दावमपयण्ति खुद ः ayer far: aroma इति a
छन्दत उभयाविरेधात् ॥ RE ॥
यदि च देदादपडप्तस्छ देवयानेम पथा प्रखितद्धाद्धंपये सुङृतदुष्क् तयो ऽभ्युपगम्येत ततः पतिते दे डे यमनियमवि्या-
आस्यगदौमल्येति ‘aq gangega बिधुनुतः' इत्च तदिति सव॑ना- aaa तेमेत्धथयतया सत्रिहितनदीतर्यस्य कमहानिद्ेतुत्वोक्तरधंपयथे wage इति पुवेपच्चः। ax विद्यायाः कमच्तयहेतुत्वासिदडिः पुर्वं wa, festa afefsfcfa मला fearaafa | खान्पराय डति। मस्यात् wifey: | सम्परेतस्य म्रतस्य afer waa पला- ALAS TA AATAVT ATA ATT We Kay | wawarfs- द्याया मध्ये aweanmary, निद्याविशद्धेति | adtacarancar- oe बध्यः अथयेविराधादि्याह | aarfela | तदिति सवंनान्नापि yeafadaraa xfa ara: 5
faq ग्टतस् exat बयाकामं विद्यानणानागपदन्तदभमयोर्विं छाकमंत्तषमेः खता हेतुफलभावो विखध्यते । किच्च सति gee देते
gon रतप्रभाभासिते। [ख०द।पा०१]
WAAR खहतदुष्कतक्षयरेताः परषप्रयत सवेच्छाताऽनषा- नान् पपन्तेरनु पपन्तिरेव तद्धेतुकस्य युरतदुष्व त्षयस्छ स्मात्, तस्मात् TAA साधकावस्थायां इन्दताऽनुष्टानं AW स्यात्, तत्पूवकञ्च सुरतदुष्कृतहानभिति द्रष्टं, एवं निमिन्तने- मित्तिकयोङ्पपत्तिसाण्डिशाव्यायनिश्रत्यो ख apfafcfa ॥
गतेरथव्त्वमुभयथाऽन्यथा दि ATE ॥ ve ॥
चित् पुण्यपापहानसन्निधो देवयानः पन्थाः भूयते कचित् म। तज awa: fa हानावविश्नेषेणेव देवयानः पन्थाः सन्निपतेत् उत विभागेन छचित् सज्िपतेत् कचिन्नेति, यथा ता- वद्धानावविशरेषेणेवापायनानुटृन्तिरक्षा एवं दे वयानाभुटन्ति- रपिभवितुमरंतोत्यस्छां प्राप्तावाचच्छरे | गतेः देवयानस्य पणो- stad उभययाविभागेन भवितुमर्दति, कविदर्यवती गतिः क्त चिक्नेति मा विषेण, अनन्यथा विश्रेषेणेवेतस्याङ्गता वङ्गोक्रि- यमाणार्यां विरोधः स्थात् ‘award विधूय निरञ्जनः परमं
न का्यविलम्ब इति न्यायापेतताग्थादिग्रुतिविरोधस्तव स्यादस्मत्- ua त्वविरोध caw) न्दत xia) तस्मात् कमेहानस्य विद्या- फलत्वात् केवसषानावु पायनोापसं हारो fraraa इति सिडं। गतेरयंवकतवं | कचित् सगगविद्यायां ara: अयते निर्गबविद्यायां न अयते | त्र दानसन्निधो मार्गस्य खुतत्वादनपेच्ितत्वाश्च संश- यद टन्तसंगग्ा पृवंपक्छमाह | यथा तावदिति। उपायनवत् माग- स्यापि बचित् तत्वात् सवथोापसंहार इत्यः as fanafe- दोऽपि ARI मागापेत्ता पु वपे, सिडान्ते ल्नपे्तेति we | देशा-
[rou satoR | WIFCHAO AA | & ०९
साम्यमुपैति इत्यस्रां wat रेणान्तरप्रापणो गतिर्विरष्येत, कथं fe भिरच्नाऽगन्ता surat गच्छेत् गन्तव्यं च परमं साम्ये न देज्ान्तरप्राष्यायन्तमित्यानयक्यमेवाज् गतेर्मन्या- az il
“Co NO उपपन्नस्तल्लक्षणाथापलमेाकवत् ।। Be I
उपपन्नखायम्भयथाभावः कचिदर्थवतो गतिः कचिन्नेति, तष्चकफायापलसेः। गतेः कारण्डता we: पर्यद्धविद्यादिषु खगुणेपूपासनेषुपलग्यते, तज fe पयङ्कारोारणं Gage त्र- Wa we संवदनं विशिष्टगन्धादिप्रार्भिखेव्येवमादि बङदेशा- न्तर प्रा्यायत्तं फलं श्रूयते, तज्राथेवती गतिः म तु waves तश्चणा्यापलयिरस्ति। न द्याद्मेकल्दर्भिंनामाक्तकामाना- fata दग्धार्षक्तेश्वीजानामारभभोगकमाश्यत्तपणव्यतिरे- केणापेचितव्यं किञ्चिदस्ति तचानर्थिंका गतिः, लाकवच्ेष विभागे इष्टयः, AUT SH ग्रामप्राप्री देश्ाम्तरप्रापणः पन्था श्रपेच्छते मारोग्यप्राप्तावेवमिदहापोति। waad विभागं षतु- ऽध्याये निपणतर मृपपादयियामः॥
दिव्यवहितवस्तप्राी मार्गस्यापेच्तेतिन्यायानग्टहीतश्रुतिविरोाधात् ना- पसंहार डति सिडान्तः। निरन्ननाऽसङ्ः, साम्यं ब्रह्य ॥ ननु afe सगृगविद्यायामपि मागा au इव्त ae । उपपन्न इति। साम[वलं्चयं कारगं यस्यार्थस्य स तक्तच्तणाथः। 6 ^
ere रन्नप्रभाभासिते। [Weg Arg |
श्ननियमः सवेारामविरेाधः शब्दानृमानाभ्यां ॥ २९ ॥
सगणासु विद्यासु गतिरथवती न निगृणायां परमात्म- विद्यायामिल्युक्ं। खगुणाखपि विद्यासु कासुचिद्धतिः श्रयते "यया पर्य॑द्् विद्यायां पञ्चाभ्िविद्यायामुपकाश्रलविद्यायां दर् रविद्यार्याः इति नान्यासु ‘aur aufaurat ्राण्डिल्यवि- grat सोडश्कलविद्यायां चेश्वानरविद्या्यां' दति, aa awa: किं याद्वेषा गतिः श्रुयते area नियम्येताताजियमेन सर्वाभिरवंजा तोयकाभिविद्याभिः सम्बध्येतेति। किं तावत् प्राप्न faaa <fai waa maa aaa भवितुमष्टति प्रकरणस्य भिचामकलात्। यद्यन्यत्र श्रयमाणापि गतिवि्यान्तरं गच्छेत् Baal प्रामाण्यं Waa, wae सवा यलप्रसङ्गात्। श्रपि
नियमः सवासां | खच्राप्यचिरादिमागं खव विषयस्तव विद्या- विद्धेष प्रकरणाद् विश्रेषश्रतेश्च संशये पवंपच्तमाह। किं arafefa | सगनिर्गुणविद्यान्त मागस्य AMAIA सगुगणाखपि व्यव- सेति दद्न्तन stat सिद्धान्ते यवस्थापवाद्ात् agtaftaatsfaaa suas पलं। नियमे प्रकर्णमृक्ता प॒नरत्तिं लिङ्माह। खपि चति। रकचोाक्तगतेरन्यव प्राप्तो पन्यक्तिठंया wifes) सिदडधान्तयति। सवासामिति। waza ब्रह्मलाकः। खविश्घश्चव्यादिना प्रकरबबघोा नदष xeie), नष शति तच अधिष्लतानां म्थ्येयडदव्यं पच्चा- म्रीज्वदुय चामी खरं Waray इत्यपासतं खअद्धातपडपलक्ितं ae ध्यायण्ति ते$चिषामभिसम्भवन्तोव्यग्वयः। नम खड्धातपोामाच्रख- तेस्ताभ्यामेव श्चिंरादिगमने स्यात् न वखानरादिविद्ाश्ोलानामिति wea) au पनरिति | अविदुषां गतिनिषेध'चऋडातपःशब्द्ाभ्यां सत्छाध्यतब्रद्यविद्याखच्तगेति परिहरति | aa cra xfa | तत् ब्रह्य.
[@- gars] शाङ्गसव्रह्मखवमभय्ये। eur
ufacufzaaa गतिर्पकोाश्णविद्यायां पञ्चागिविध्ायां च तुख्यवत् पयते, तत्सवार्थलेऽनयैकं पनव॑चनं स्यात् । तसात् नियम tad प्रापने पठति । ्रनियम इति | स्वा सामेवाश्वदय- परात्भिफलानां सगुणानां विद्याभामविग्रेषेणेव देवयामास्या गति- भवितुमर्हति । नन्वनियमाग्युपगमे प्रकरणविरोाध उकः, ने- aisha विरोधः, शब्दानुमानान्यां sfaafrafage: । तथा fe श्रतिः "तद्य इत्थं विदुः" इति पञ्चाद्भिविद्यावतां gaara पन्धानमवतारयन्ती श्ये Vista श्रद्धां तप दल्युपास्ते' इति विद्यान्तरश्रीलानामपि पञ्चाग्निविद्याविद्धिः समानमागेतां गमयति, कथं पुनर वगम्यते विद्यान्तरशोखानामियं गतिश्च॒ति- रिति) मनु श्रद्धातपःपरायफानामेव स्यात् AATAHAUTA | नेष दाषः, म fe केवलाभ्यां श्रद्धातपोग्यामनरेण विद्याबल- मेषा गतिखंभ्यते-
"विद्यया तदारोदन्ति यच कामाः परागताः।
न तजर cfaur af नाविद्रासखूपखिनः॥ इति-
अत्यन्तरात्। तस्मादिद अद्धातपेभ्यां विद्यान्तरोपलच्षणं।
लाकसख्धानं, परागताः परादत्ताः, कामकरोषदोाषा म सन्तीति यावत् <faat केवलकमिंलस्तपखिना;प्यविदांसा a गच्छन्ति इत्ययः लच्च- कादाषदोनं वाक्छमाद। वाजसनेविनचस्लिति | fag विद्याकमस- च्तशमागदवयम्नरानामधघधागतिश्चतें वेानराद्युपासकानाम्धिरादि- मागप्राप्षिस्व्ाह | खथ य रखुतप्विति | cee: ay: | किच ‘aia MACH: BH: ष्मासा SULTIT | AA प्रयाता USF. AST AT- विदो sa इत्यविष्रषेणापासकानामतिंरादिगतिमुक्तोपसंद.रस्मृतच 6 ^ 2
ERR रन्रप्रभाभासिते। [्ध०३।पा०श]
वाजसभेयिनस्ठ॒ पञ्चाग्रिविद्चाधिकारेऽधीयते "य एवमेतदिदुय सामी अरण्छे agi सत्यमुपासते' इति, तज श्रद्धालवे ये सद्यं ब्रह्मोपासत दति व्यास्येयं, सत्यशब्दस्य ब्रह्मण्यसत् प्रयुक्षलात्। पञ्चाग्रिविश्याविदां चेत्येवित्तयेवेापात्तवात् विद्यान्तरपराय- फानामेवेदम्पादानं न्याय्यं । (श्रय य एते TTT न faga कीटाः पतङ्गा यदिदं zea’ दति च aniza- weal कषटामसागतिं गमयन्तो देवयागपिदटयाणयारेवे- तामन्तभा वयति तचापि विद्याविगरेषादेषां देवयानप्रतिपज्तिः। खतिरपि-
‘THAW गती Wa जगतः भ्राश्चते Aa |
एकया यात्यनाटत्तिमन्यया ada aa? ॥ दूति ।
यत्पृनदें वयानस्य पथोऽचिरादेदिराखरानं उपकाश्लवि-
wat पञ्चाग्रिविद्यायाञ्च तदुभयनाणनुचिन्तनाये, तस्माद- faaa: i
तेषां aatfafcarey । सतिरिति। sar गतिरचिंरादिका, waar धूमादिका, जगते विद्याकमाधिहछतस्य, शा शते धरुवे सम्मते, TIAA य- Sat पनराङखत्िवजनाथ wae गच्छति, awa खग गत्वापमरायाति xay: | प॒नर्क्छिदोषं दृषयति। यत्पुमरिति। तच aa ara afa- Lae मागंचिन्तनाथे, पकरणेन मागेष्ठानस्य विद्याङत्वावगमात् | तचा च वच्यति चकारः ^तच्छवगन्यनुस्मुतियागाश्च' इति । येषां न अता मागस्तं मागध्यानं विनापि तिद्यासामथ्ात् मागर लच्छन्तडति अपनाया पनसक्िरि्थः। तस्मात सवापासनाद्ठ प्रतीकभित्राख व्विखदिप्रा्िरिति सिडं।
(अ*द।पार्द्] शाङ्रब्रह्मदधचभाय्ये | ९१३
यावद्धिकारमवस्थितिराधिकारिकाणां ॥ ३९॥
विदुषे वतंमानदेदपातानन्तरं रेहान्तरम॒त्यद्यते न वेति चिन्यते। ननु विद्यायाः साघनण्धतायाः सम्पन्नो केवस्छमि- ata: स्यान्न वेति नेयं चिन्तापपद्यते। न fe पाकसाचधन- सम्पत्तावोादमेः भवेत् न वेति चिन्ता warafa, नापि सुजला नस्तण्येत् म वेति चिन्यते। उपपन्ना fad चिन्ता, ब्रह्मविदा- मपि कषाच्चित् दतिहासपराण्यादे'हा न्तरोत्यत्तिदर्थनात्। तया अपान्तरतमा; नाम वेदाचायैः पुराणषिंविष्णनियेा गात् कलिद्ापरयाः war हृष्णदेपायनः सन्बष्वेति सअरणं। वसिष्ठ ब्रह्मणा मानसः पत्तः सन्निमिशापादपगतपृवेदेहः पननब्रह्याद्रात् faaraqurat सम्बण्डवेति | श्टम्बादौनामपि ब्रह्मण एव मानखानां Garat वारुणे ay पुनरुत्पत्तिः सर्यते। सनत्कमाराऽपि ब्रह्मण एव ATAU: FU: खयं रुद्राय वरप्र- दानात् HAA प्रादुवग्डव। एवमेव दक्तमारदप्रष्टतोना- मपि यसो रेहान्तरेोत्यश्तिकथा तेन तेन निमित्तेन भवति
यावदधिकारं | निगुखविद्यायां गतिया मृक्तिफपलत्वात्, सगणवि- me सवंजाथवती ब्रद्यलाक्रफलत्वादिति gag Bal, सान यक्ता वक्वच्लानिनामपि इतिदासादा पुनजंन्मदशनेन aw मृक्तिफ- लत्वाभा वादि श्याच्तेपात सङ्तिः, ्ानिनां पनजंग्मदश्ननं संशयवीजं भाव्यं दशितं | Gana चानाम्मृक्तिश्चतीनां च्ानस्ततिमाचत्वेन are मद्छिफलत्वाभावे सति ब्रह्यजाकफलत्वाविर्ेषादविरुदिमागापसंद।- रः फल, सिज्धानत qauqufafatcta fran: | खतावपीति, मधा
€२४ रन्नप्रभाभासिते। [चअर्ह।पा०ह)
wat) रतावपि मन्वार्थवादयोाः प्रायेणापलच्छते। ते च केचित् पतिते पृव॑ंदहे देदान्तरमाददते afey खित एव afay येगे श्र्यवश्रादनेकरेहादानन्यायेन, w चेते समधि- गतखकखवेदएथाः Gad तदेतेषां देहान्तरोत्यन्तिदज्नात् प्रान्तं ब्रहमविधाथाः पाचकं माचरेतुलमशरेतुलं वेत्यत उन्तर- मच्यते। न, तेषामपान्तरतमःप्रषटतीगां वेदप्रवतनारिषु लाक- खितिरेतव्वधिकारेषु निय॒क्रानां अ्रभिकारतन्लात् fea: | यथास भगवाम् सविता खहसयगपर्यन्तं जगताऽधिकारं च- frat तदवसाने उदयास्तमयवर्जिंतं के वद्धमन्भवतिः “ay तत GE उदेत्य नेवेादेता मास्तमेतेकल एव मध्ये Gar’ cha श्रुतैः यथया च वतमाना ब्रह्मविदः प्रारब्धभे ग्लये केवल मनु भवन्ति “तद्ध तावदेव चिरं चावत् न विमेच्छेऽय ame’ इति अतेः । एवमपान्तरतमःप्रष्टतयाऽपोशवराः परमेश्वरेण तेषु तेवष्वधि-
तिथमषेतिमनग्ले req मेषजम्मापलभ्यते | वसि Bsawtura जाव इत्येवमथा वङचायवाद TAU || Wag मक्य्ेतुत्वं नेति सिडान्त- यति | ते चेति । पाल्िकमिद्यापाततः खद्ेतुत्वमवेति Garey: | waaay खामित्वमधिकारः, तत्प्रापकं wea यावदस्ति तावत् कालं जोवक्मृल्लत्वेनाध्िकारिकायामवस्ितिः, प्रास्न्यच्तये परतिबन्धका- भावात् विदेङकेवल्यमिद्च amare) खयेति | खय प्रारनच्तया- aac | तत Be: विलच्तशः केवलः ब्रहमखसरू्पः सन् उदे्ादूरम्ब दं aula यावत। रकल ख्व अद्याः, मध्ये उदासोनात्ल- खरूपे fasiiau: | नन् श्वःनिनामपि जश्मान्तरख्ेत् कथं म॒क्ति- {caaq are) सटतप्रत्तमिति। यद 'ल्लानिनां प्रस्मातिरिक्
[ अ ०३।पा ०९] शाङगरव्रह्मङ भाष्ये | EW
कारेषु frat: am: सत्यपि सम्यग्द्ने कवस्ेतावक्लोण- कमाण यावदधिकारमवतिष्ठन्ते तरवसागे VISA इत्य विद्धं । waanewaa fe तेऽधिकारफलदागाय कमाशय- मतिवाडयनम्तः खातग्व्येण गृादिव गटहान्तरमन्यमन्यं दे सञ्चरन्तः खाधिकारभिवेतनायापरिमुषितरूतय एव देरे- दवियप्रृतिवभरिलात् निमाय देहान् यगपत्कतमेण वाधिति- म्ि। न चेते जातिस्मरा दल्यु्यते, ‘a एव ते' इति रूतिप्र- fag: । यथा ‘gaat ब्रह्मवादिनी waa विवदितुकामा BCU खं देदंजागकं देरमाविश् ay तेन ward खमावि- ay इति ada । यदि yore षषृत्रटत्ते कमणि कमानतरं रे्ान्तरारम्भकारणमाविभवेत् ततेऽन्यदष्रग्धवीलं कमी- mt तददेव प्रसज्येतेति ब्रह्मविधधायाः पालिकं माचरेतुलम- Vas वा wea, ग वियमाशङ्ा यक्ता, ज्ञानात् कर्मवीजदा- we sfaafanfagata । तथा fe afa—
"भिद्यते हद यग्रन्यिष्डिद्यन्ते asda: |
चीयन्ते we कमाणि तस्मिन् दृष्टे परावरेः॥ इ्ति- 'इतिखम्मे खवगन्धीनां विप्रमा" इति चेवमाद्या। खतिरपि-
RATT जन्मान्तरं स्यात् तदा WARTS: स्यात् नेतदस्ि किन्तु TENANT TATRA प्रारब्यं ते चपयन्ति, लन्मग्रइमेऽपि चानयोागमबलात्र णाचन्ति प्रारब्पसमाप्ता aga इत्यथः । wai WHINY पूवेनन्महेतुप्रारव्याधौीमतायामलुप्रसमतित्ं, या दयजा- तिख्मरत्वे सति कमान्तराधोनननग्नान्तरवान् अलप्तस्मतरिति याः wirg व्यापकाभावात् विशिि्वयाप्सभावसिदिः। ननु तेषां
etd रलप्रभाभासिते। [ख ०३।पा०द ]
'यथेधांसि समिद्धाऽभ्रिभेखसात् कुरुतेऽजजन |
ज्ञानाग्निः सवेकमाणि भस्मसात् कुरते तयाः ॥ इति-
"वीजान्यग्न्यपदग्धानि न रोदन्ति यया पनः |
WMATA HUA सम्पद्यते पुनः" ॥ इति-
सेवमाद्ा) नचाविद्यादिक्घे्दारे सति क्तेण्वोजस्य कमा-
शयस्येकदेश्दाद एकदेशप्ररोदखेत्युपपद्यते, म wfacare प्ाखिवीजसयेकदेशप्ररारा दृष्यते । प्रटष्तफलस्य तु कमाशयस्य मक्रषोरिव वेगच्यात् frafer, ‘aw तावदेव fara’ «fa शरीरपातक्लेपकरणात्। तस्नादुपपन्ना चावद्धिकारमाधिका- रिकाणामवख्ितिः, न च न्नानफलस्यानेकान्तिकता तथा च अ्तिरविकिणेव सर्वषां array दभर॑यति "तथे रेवानां भरत्यबुध्यत ख एव तदभवन्नयर्षीणां तथा मनुग्याफाम्' cat जानान्तरेषु चेश्चयादिफलेव्वासक्राः Warde: ते पञ्चारे aguguaa निर्विषाः परमात्मन्ञाने परिनिष्ठाय aaa ययुरि्यु पपद्यते | |
जातिस्मरलादलप्तस्मतित्वमन्यथासिद्धमिव्यत ae) म चेत इति। तया च तषामजातिस्मस्त्वरू्पविश्णषखं सति विशव्याभावादेव विणिङाभावसिडिर्व्यिथः। पवेदेहनामप्र्यभिन्नानद्दीगाः waa: साभिमाना नातिस्मसाः, खथिकारिकाश्त् पुवंनामागः खतना निर- भिमामा इति aaa, तेम जनकेम सङ, बद्धा विवार न्नात्वे्षथः | face: प्रारन्पातिर्क्तिकमाभावान्नवत्वमिति समयमपपादयति। यदि warm इत्यादिगा। अतिस्मन्यक्षाथ यक्षिमप्याह। न चाविद्या इति। विद्यया क्रे्रदाहात् तत्कायंकमच्तयखेत् तदहि प्रारब्धस्य कथं fafae-
[wen ateR] WITCH S TAT | ९७
‘ABUT सड ते सवं संप्राप्ते प्रतिसञ्चरे । परस्यान्ते रशत्मानः प्रविशन्ति परं पदं" ॥ इति- सरणात् WIG waa फलविरदहाग्रद्ान्-
पपल्तिः। कर्मफले fe खगद्ावमभवामारूढे स्ादपि कडदा- चिद्ाश्द्का भवेदा नवेति, चनुभवारूठन्त् ज्ञानफणं 'यतसाचा- दपरोक्ताद्रद्यः एति अतेः, ‘anata दति च सिद्धवदुपदेधात्। म हि ^तत्वमसि' tae award: ad sar भविव्यसि इत्येवं शक्यः परिणेतुं । ‘agaa wav कषिवामदेवः प्रति- dese मनरभवं aay’ दति घम्यम्द् रनकाखमेव तत्फलं खवा- aa दर्भयति । तस्मारेकाज्तिको विदुषः केवद्धसिद्धिः ॥
अस॒रभियां AAA सामान्यतह्कावाभ्यामैप- ` सद्वत् तदुक्तम् ॥ द९॥
nN ~ 6 ° fa वाजसनेयके श्रुयते ‘agaqat मागि ब्राह्मणा अरभिव-
चाह । पडत्फलस्येति। fagar दडयातावधिश्चतेस्मुभवाष ar. नस्यावरकाच्चानांश्विवतेकस्य प्रारन्यविच्ोपस्थिन्धन्कूलाच्रानांश्नि- बतंनसामर्थाभावसिदधेभागेनैव प्रार्यद्यय इति भावः। शच्रानिना- मधिकारितं कथमि्याशद्ज ata प्ाकृतेपासनादिवश्रादित्याह। च्रानान्तरेवु चेति । प्रतिसश्वरो महाप्रलयः, परस्य हिर्णखगभस्य, अथिकरारान्ते Grad छतात्मानो मुच्यन्ते Kaw: | TBAT TAT sa भावित्वमाग्रद्य तत्वमसीति खतिबाधमाद् | न wits | तस्मात् नि- गुविदयाम्नां मामनु पसंहार इति सिडम्॥
अच्तर धियां । खच्राचसत्रद्यप्रमाप्रका friar fara, वेषु
6 2
etc रन्रप्रभाभासिते। [.*१।पा०६]
दन्यय्युलमगष्ठद्रखमदीरधै tafe | तथाथ्व॑छे श्यते श्रय परा यया तदक्षरमधिगम्यते यन्तदद्रश्छमयाद्यमगेचमवणंम्ः cafe! तथेवान्यच्रापि विश्ेषगिराकरणदारेणाचर पर ay श्राव्यते, तच कचित् केचिदतिरिक़्ा fare: प्रतिषिश्वन्ते, तां विशेषप्रतिषेधवद्धौनगां fa warat सव्र प्राप्धिरत व्यव- स्येति dna अुतिविभागात् व्यवस्था प्राप्तावच्यते, अचरधियस्छ विश्रेषप्रतिषेधबद्धयः सवाः सवंज्ावरेोद्धव्याः, मामान्यतद्धा- वाभ्यां। समाम fe सवच विग्रेषनिराकरणद्पा ब्रह्मप्रतिपा- दमप्रकारः, तदेव च fe सवच प्रतिपाद्यं ब्रह्माभिन्तं प्रत्यभि- mrad, ay किमित्यन्यज्र छता agai Tw तथाच
बच यावन्तः BAT तावतामशेवदेतनिषेधकषतवं सम्भवासम्भवाभ्वां संशयमाह। तासामिति । यथया निगुडविद्यायां मार्गस्यानपेच्िव- त्वादनपसंदारस्तथा श्रतनिषेघानामपलच्तशतया सवादेतनिवेधस- म्भवाच्छाखान्तसीयनिषेधशब्दानामनपेदखितत्वादनपसंशारर्तिद्दा- मतेन पूवपचचः, ay लाघवं फलं सिडान्तेतु दोषदयाभावःफलं। तथा fe यदि ्ुतश्ब्द्रञ्चतमिषेधा wea act लच्तणदाषः, यदि म लच्यन्तं तदा सवदतनिषेधासिद्धविश्ेषप्रमित्यभावदोष शति विबेकः। aac ufafa इत ग केघधियोा.च्र्धियश्तद्धेतवः शब्दा इति यावत्, तासामवरोध उपसंहार इति सचयोजना। ेषिब्रह्मयः सवंश्राखाद भावात् तत्रमितेः समानतवाच्छेघाशमपसं हार इति चेत afe न्यायसाम्यात् पुनसक्कितादवस्थमित्यत ae, विरेषपपष्ठा्ं डति | खानन्दादौोनां खरूपल्ादस्तूपसं हारः निवेघधानामनात्नत्वादा- मन्याश्चानृपसंहार इत्यधकाराश्ङ्कायां तेवामनात्मल्ऽपि निर्वि. प्रषन्रह्यपसद्य्थत्ादविद्यावलष्ननिषेधत्वेन सं्रडसिदेख facia
[wegiatea] णङ्कस्त्रहमद्धथभाष्ये| ९९९
श्रानन्दादयः प्रधानस्य दत्य च [Fo Te ३।६।९९] व्याख्यातं। तच fafueatfe विशेषणामि चिन्तितानि ce प्रतिषेधदूपाशि tfa विज्रेषप्रपञ्चार्थखायं वचिन्ताभेदः। ज्रपषदवदिति नि- WHT | यया यामदम्येऽदोने पुरोडाभिनीषुपसल्यु चादि- तास GSMA “NHALTA वेरध्वरम्' दये वमादीनामुङ्गादरवेदोत्पक्नामा मणष्वयंभिरभिखम्बन्धा भवति, शरष्वयंकर्टकलात् परोराश्रप्रदानस्य, प्रघानतन््रलाखाङ्गाना, एवमिहाणक्तर तम्त्रलात् तद्िशेषणानां यच कचिद्यत्पन्ना- TASTY सवेजाभिसम्नन्ध cay: । तदुक्रं प्रथमे काण्डे “गृण मृस्यव्यतिक्रमे aware वेद संयोगः" [ Fe To] Tas ॥
खलाम Twente निषेधशब्दानामन्दच्र खुतनिषेधवाक्छकवाक्छ- तयापसंहार xfa चिन्ता tated: | अन्यत्र अतशषाणं अन्यस्य. पिसम्बन्धे टृर्ान्तं व्याचष्टे | यथयेति। aa xfa पुट्टिकामख्तूराचरख यजत डत्धपक्रम्य विहिताजमद्निनादछताजामदभनिः,ःअडहोीनचखतू राचः क्रतुस्तस्मिन् युरोाढहाशिन्य उपसदा भवन्ति डति पुरोडाशसाध्या श्ङ्यः तंत्तिसोयके विशिताः, तासामघ्वयकटटकत्वात् सामवेदात्न्र. मग्लावान्तास् विनियेगादध्वयमेव प्रयोगा aga | बेद्वग- अस्य हाव Gat च Ata रवेत्धग्न्यामनग््णं away | उत्प चिविधिगुंबः फकापेच्छतवादु त्न्रस्य we विनियागविधिमेख्यः सफल- त्वात् | तया च मग््ाशमद्ाटरत्वे AMAT ZIM प्रयोगः विनि- योगविधिनाध्वयुंणा प्रयोग इति गुणमस्ययेय्येतिक्रमे विरोधे सति Hea बणीयसा मन््ात्मकवेदस्याध्वयुणा संयागत उत्मत्तेविनियोगा-
यैत्वादिति जमिनिदवा्थंः। 6 2 2
९२० रतप्रभाभासिते। [अ०३।पाग्द्] इयदामननात् ॥ BB ॥
‘ET सुपणा सयुजा सखाया समानं TS परिषसखजाते। तयोरन्यः पिप्पलं खादत्यनस्ल्लन्या श्रभिचाकश्रीतिः॥ दव्यध्यात्माचिकारे मन्लमायवंखिकाः ेताश्चतराख परन्ति) तया कटाः- ea पिबन्तो सुतस लोके wet प्रविष्ट परमे पराच ।
छायातपेो ब्रह्मविदो वदन्ति पञ्चाग्रयाये च जिणाचिकताः" ईति। किमत्र faqaaaa विद्यानानालमिति संशयः, fa ताकत् ata विद्यानानालमिति। कुतः, विशेषदशनात्। दा सुप्य GHA भाक्तं दृ खत, एकस चाभोक्रलं । शतं पिबन्त्ाविल्यच दभयेोरपि dma दृश्यते ate रूपं faw- मानं faut faenfzaa ura ब्रवीति, विदयेकलमिति। कुतः, धतः उभयारषेतयोाग॑ग्यारियक्षापरिच्छिन्नं दिवेपेतं वे्-
यद्यपि श्वरभाष्ये वारयन्तीयादिसान्नाम चेः खरकसामवेदोत्पत्रत्वा- दाधानाङ्धत्वेनाश्ःखरप्रयप्मणः ‘aa व विदाग्वारवतीयं गायति यश्चा aata गायति aaa गायतिः cared तेषां विजियोगविधिना यातुषेड यातुषस्यापांखखर्स्य प्रयोग इति गमगमख्ययोार्विंरोाघे aqaa- त्ेविनियागाचंलान्भुखयविगियेोगबसेन ae यजवदखरस्नयाग डति खच व्याख्यात, तयापिन्यायसाम्बादोपसदर्मनग्णाः खूच्विष्यत्वेनादा- wat इव्विरोाघः॥
श्यदामननात्। मन्लदयेऽपि प्रतिपादनप्रकारमेदात् जिश्वासेकब- भागाश्च dwaary| किमेति ऋतपानवाक्छे 'अच्रः ww यत्प ta’ इति गुणः war, Gaara म ऋल्वादयस्तेवां मिधोाऽनप-
[अ.र।पा०१] ग्राङगरव्रद्मदबमाच्ये। €२९.
रूपमभिन्नमामगन्ति। मन् citar रूपभेदः, नेद्यच्यते "उभा- वध्येत war जोवदितीयमीश्वरं प्रतिपादयता मा्थीन्तर, डा BIW दत्य तावत्“श्रनस्नल्लन्योऽभिचाकशोति' इव्यश्रनाया- तोतः परमात्मा प्रतिपाद्यते, araqaasfa = a ua प्रतिपाद्यमाने Tea “जटं यदा पश्चत्यन्यमी शम्" दति wa पिबन्ता, cas त॒ जीवे पिबत्यशनायाद्यतीतः परमात्मापि तत्छारचयात् इचिन्यायेन पिबति दत्युपचयते। परमात्मप्रकरणं देतत्, ‘aay घमादन्यचाधमात्' दृल्युपक्रमात् afera एवाजापि वाक्यग्रेषे भवति शयः सेतुरोजानानामक्र ब्रह्म यत्परम्! दति ‘aet प्रविष्टावात्मानैा fe cars चेतत् प्रपञ्चितं । तस्मात् नास्ति वेद्यभेदः तस्मा विद्ेकलं। श्रपि च चिव्वप्येतेषु वेदा ग्मेषु पावापर्वाख्ोचने परमात्मविद्यैवावगम्यते तादा क्धविवच्चयेव Marae मार्थान्तरविवच्चया, म च परमात्मविद्यायां Vag विचारावतारोऽस्ि Ta । TAT ATTY एवेष प्रयोगः, तस्माखाधिकघमोापसंहार इति॥
संहार शति पवंपच्चफलं, सिडान्ते तूपरसंसारे ब्रह्मखरूपवाक्छायक्धा- quawic इति विवेकः। aa वेद्यं विद्यक्छात् खअच्तरधियामृपसंङ(र
rw g वेद्यभेदान्नापसंहार इति प्रद्युदाहरणेन पुवपच्चः। नन्वेवं गुहा धिकस्ये face xfa चेत्, aa, किन्तु पिबेत्पदस्य मक्धायत्वाय खतः कस्यनया च पानकछव्ा्ययोारङ्किनीवे पिबन्तो यद्यो, सपण तु नीकेखरसावित्बधिकाश्ङ्ायां मन््रदयेऽपि डिवचनश्ब्दय साम्यादात्प- ्िकदित्वविशिरतया तुल्यवस््दयं प्र्भिक्लानस्य नाघकाभावात् VALS जीवान् वादनासंसासिब्रद्यसि मन्लदयं तात््यमिति प्रपश्चथंमिदं खच्(मतिभावः
ERR सब्रप्रभाभासिते। [ख०१।पा०३]
अन्तराभूतय्यामवत् खात्मनः ॥ ३५ ॥
'यत्ठाक्ादपरोल्ाद्रद्य य WAT sara,’ wad fz: उषस्तिकदा ल प्रञ्रयोर्गेर न्त्यैण वाजसनेयिनः समामनन्ति | AT संश्रयः, विद्येकलं वा स््ादिद्यामामाल्वं वेति। fa तावत् ara वि्यानानालं दति, कुतः, भ्रग्याससामय्यात् । अन्यथा इन्यना- ` तिरिक्राये दविराच्लानमनर्थकमेव स्यात् । तस्मात् ययाग्यासात् कर्मभेदः -एवमभ्याषात् विद्याभेद इत्येवं प्रासे प्रत्या, अन्तरा- खानाविशनेषात् खात्मनोा विद्यैकलमिति। aaratr हि खा- व्मोभयचाणविशिष्टः एच्छ्यते weed च । म हि दावात्मा- मावेकस्मिन् TY सवीन्तरौ सम्भवतः, तदा WHAT सवा- MTS करूपे, एकस्य तु ग्धतग्रामवन्नेव सवेान्तरलवं wa, चथा VERA TY ए्थिया BISA: श्रद्धाख तेजा- ऽन्तर मिति सत्यप्यापेक्तिकं सवेन्तरत्वे मैव ae सवान्तरलवं भवति तयेदापि cae: 1 श्रथवा waataafefa शत्य न्तर
अन्सराभतय्ामवत् warm | घटादिकं चिदिषयत्वेनापरोन्तं, ब्रह्म तु साच्तादविषयवत्वेनापरोच्तमिति, प्रथमाय पञ्चमी | खच खुता- बात्मधमाऽपरयाच्तत्वं AGUA, ब्रह्मधमः सवान्तरत्वमान्मन्दुक्तं, तेन परोक्तं Tuas मन्तं, तन्मे याचच्चेद्यवत्तिप्रन्ने याच्चवखकीयेन प्रागा- दिप्रेरकाऽदच्चादि सक्तो प्रतिपादितः तथेव "यदव साक्षादपरोछ्ा- ZU ATMA SACHA Bae’ xls कष्ालप्ररशनायाद्यतोतः प्रतिपादितः aa ब्राद्यणदयेपि प्रन्राद्यभ्यासात् सवान्तरत्वप्र्भि- Wats संशये मग्लयोावद्यक्यादस्त् विद्यक्छं, रतु ब्राद्यण्यावद्यश्ेऽपि Va, WMATA प्रयाजभेदवदिति weiss
[weRiqreg} WIT CATS TTT | . €श
fagwafa यथा ‘war देवः waaay as: स्व॑व्यापौ सवं- waaay इत्य सिन् aa समस्तेषु waaay एव सवा- न्तर MAT aad, एवमनयारपि तब्राह्मण्यारित्ययैः। तस्मादेद्येकल्वादिधेकलवं ॥
RAM मेद्नुपपत्तिरिति चेन्नोपदेशान्तर वत् ॥ Be ॥
अथय यदुक्रमनभ्युपगन्यमाने faqs श्राखागभेदान्- पपस्सिरिति तत्परि इतं व्यं, श्राच्यते नायं दाषः, उपरेशा- न्तर वद् पपन्तेः। यथया ताण्डिनामुपनिषदि षष्ठे प्रपाठके ‘a want तत्नमसि ganar इति गवरूलाऽणपरेशचेन विद्याभेदा भवति एवमिहापि भविग्यति। aqga vane उपदेशे वि- Ua भवति, उपक्रमापसंहाराभ्यामेकाच्यावगमात्, श्य एव मा भगवान् विज्चापयतु" इति चे कस्देवायसख पुनः पुनः प्रति पिपादयिषितलेने पचेयादाशङ्ान्तरनिराकरणेन चासषृद्प- द भापपन्तेः, एवमिहापि प्रस्नूपाभेदात्। “श्रताऽन्यदात॑म्' इतिं च परिसमाद्यविशेषादुपक्रमापसंहारो तावदे का्विषयेा इू- Wa 1 यदेव .साच्तादपराचाद्रद्य! दति दितीयेऽपि प्रश्रे एवकारं
परव प्छ, as मिया ध्मानपसंशारः फलं, सिडधान्ते तूपसंहार इति विवेकः| इयोः सवान्तरत्वानपपश्या तावद्राखगयास्कवनस्तृपरत्व fax | तथा च वेदयेक्यात् निर्गुणविदक्येन विवादः।
न्यया | नन् विद्येक्छाङ्नेकारे खभ्यासानुपपत्तिरिति Ga) उच्यते स रखवाभ्यासः azar या निस्यकः, इह qafaarqararaa
€१8 रन्रप्रभाभासिते। [Seagitten]
प्रयश्चानः पूरवप्रस्रगतमेवाथमनकलरजाङृव्यमाणं ewafa | पृवे- faq ब्राह्मणे कायंकारण्व्यतिरिक्रस्यात्मनः सद्भावः कथ्यते, sarfag तदैवाश्ननायादिसंषारध्मातोतलं fava: कथ्यते दत्येकाथंतापपन्तिः। तस्मादेका विद्येति ॥
व्यतिहारो विशिंषन्ति रौतरवत् i ३७ ॥
‘AOR ASAT याऽ साऽदम्' caatfaw: wafers WH समाममग्ति, तथा जावालाः नलं वा weafe भगवो रवते ava wate cia तच संत्रयः, किमिह व्तिदहारेणाभ- रूपा मतिः उत कर्तव्या एकरूपा वेति। एकर्ूपैवेति तावदा, aware ईशरणेकलं मक्ाऽन्यत् किञ्चित् चिग्नयितव्यमस्ति, ufe चेवं चिन्तयितव्यमविश्चेषः परिकस्प्येत, संसारिण श्रा- wana च संखायात्मलमिति तज संसारिण्खावदोश्च- रामे उत्का भवेत्, खरस्य तु संषायोद्मले निकषः छतः ष्यात्, तस्मारकरूष्यमेव मतेः, व्यतिहारान्नायस्तावदेकलदृढी-
र्वाग्ननायादुत्यब्रूपविग्रेवकयनायत्वादभ्यासाऽन्ययासिदा न fa- द्याभेदक इति सम॒दावार्चः।
afawic: | गोवेश्याभिंया विग्रेषखविर्ेष्यभावो अयतिशरः, तस्य WIN, उत्वष्टटृख्टिगिङरे छता फख्वतीति न्यायाच संशये जीवे eyceafata काया उक्तन्धायात्, ufawcenfre तस्या रव दरएीकर्यायत्वेनाभ्यासवदन्यथासिदधति टृटान्तेन Tey | ay लाघवं we सिन्ते तु wavarfafa fade: | रकमव wa- इमस्मीत्युश्चारबेन कमतः छतत्वादडं त्वमसि डति om स्यादिबर्चः।
[अ०३।पा०१] श्राङ्गसब्रद्मद्धवभष्ये | ery
करणाय इत्येवं WTA प्रत्या, व्यतिहारः । श्रयमाध्यानायान्नायते तरवत्, WHAT गणाः सवात्मलप्र्टतय श्राध्यानायान्नायन्ते तदत्। तथा fe विशिंषन्ति समान्नातार उभयोाखारणन 'लमदमस्यदञ्च वमसि' cf तचेाभयद््पायां मतौ कर्तवा- या मर्थवद्धवति, waa Ws वििषेणाभयाखानमन्यकं ara, एकेनैव हतलात् । ननूभयाच्ागस्वा य विशेषे परिक स्प्यमाने देव- तायाः संसायात्मलापन्तेनिं क्षः प्रसव्येतेत्युक्षं । नेष देषः, एेका- बमद्धेवानेन प्रकारेएानुचिन्यमानलात् | wad सति स ya- कल्वदूढोकार आपद्येत, म वयमेकलदृढोक्रारं वारयामः fa afe व्यतिद्ारेणेव feet मतिः करतंवया वचनप्रामाण्यात्, मे करूपेत्येतावदुपपादयामः, फलतस्तेकतमपि दृढोभवति । यथा ध्यानार्येऽपि सल्यकामलादिगृोपदेशे agua ईश्वरः प्रसिध्यति तदत्। तस्माद् यमाध्यातययो alae: समाने च विषये उपसंदतंव्य इति॥
उक्तदोषं सारयति | नन्विति सष्दिग्धेऽयन्यायः सावकाशः, इहतु WMA Mae ध्येयं, ब्रह्मणि मनोामयत्वादिवत् जीवात्मत्वस्य श्वानार्य श्ासोपेऽपि निक्षेपरसक्यभावादिति परिषङस्ति। aa era इति| wafe निकै wat जोवतादाव्यध्याने मदुक्घमेवागतमिति शङ्कते | नन्वेवमिति | मतदिरूपत्वं त्वदनुत्तमस्ाभिर्यते ध्यानपरं बाक्मिदमेकत्वन्तु मानान्तसाविरोाधात् सिव्यति। समाधत्ते। न बयलिति | aeatinfwad व्तिदार उपसंहतेय xare |
aqifafa ॥ 6c
erg रल्प्रभाभासिते | [ध०द।पार्डे]
सेव डि सत्यादयः ॥ इ८ ॥
सया faq मददयक्तं प्रथमजं वेद aw AE’ दत्यादिना वाजस्मेयकं सत्यविद्यां सना मात्तरोापासनां विधायानन्तरमा- चायते "तद्यत् तकछत्यमशो स श्रादित्यो य एष एतस्मिन्मण्डले परुषो ware द किणेऽ्तन् पुरुषः" इत्यादि । तत्र संशयः, किंड़ एते सत्य विये fa वेकंवेति । दे दति तावत् प्रापतं, मेदेन fe फल- aaa भवति "जयतोमेक्ञोकान्' इति परस्तात्, “दन्ति पा- पानं Hela च दृल्युपरिष्टात्, प्रकताकषेणां तूपास्येकलादित्येवं WA मूमः। एकंवेयं सत्यविदयेति। कुतः, त्त् away दूति परहताकर्षणात्। ननु विद्याभेदेऽपि प्रहृताकर्षणमुपा सेकलादुप-
संव हि cara: | सयः कञ्िदधिकारो aegis ay पुरषं भातिकषु प्रयमजमेतत् सच्च॒ तत्यश्चति सत्यं aq हिर्णगभाख्यं qe तस्य लाकजयः फलमित्यथः। सत्यमिति नम्रं सत् afafa, तच प्रयमाक्तमच्तरं aa, मध्यस्रमत्तरमम्टतं, उभ- यतः aaa संयटितत्वात् सत्यप्रायमेव भवतीति मामात्तरापा. समा सव्यविद्याङ्त्वनाक्ता। यत् पवप्रक्रतं wears तत संप्रत्यक्त- यष्े्या[दगगणकं, सा.सावादित्यमगडले{च्तिसि च परषस्तस्याश्रि.- त्य मिति च नामद्यन्नानात् wage: फलमित्ययः। खचर पुवा- सरव क्ये; पलभेदश्चतेः प्रछताकषंणाश्च संशयमाह | asta घवंपच्ते गणानां व्यवस्ययानदानं, fasta त्वनदानेक्छमिति फलं | यया जीवेशयारन्या<न्यात्मत्वं प्रतिर तिमेदात् वरूप्यमक्तं, तथाच फलश्चतिभेदात् विद्याभेद ति ceria garaqafa i देर्ति। विषव्यब्रद्यमाथाकषेणमयक्तं, तद्यत्तदिति सवेनामभिः प्वाक्तगखवि- fas aq अदव्यादिव्याछ्तिद्यानादिगुणविधानात्, तथा च वा- ऋछादेव विदक्यसिद्धिरिति सिद्धान्तयति | रखकवेति | यथा <we-
[० ह.पा०३] श्ाङ्रत्रह्मखबभाव्ये | ERO
wa vam, taza aa fe विखष्टात् कारणान्तरादि- द्याभेदः प्रतीयते तेचेतदेवं स्यात्, Wa व्रभययासम्भवे तद्त् तस्छत्यमिति प्रहताकषेणात् पुठविद्यासम्बद्ध मेव सत्यमृन्तर चा- wea दत्येकविद्यात्वनिखयः। धत्पृनर्क्ं फलान्तरञ्वणात् विद्यान्तरमिति। अचोच्यते, तखछापनिषद रमिति चाक्रा- न्तरोापरेश्रस्य स्तावकलनमिदं फलान्तरशअ्रवणमिव्यरोाषः | रपि चार्थवाद्ादेव फले कर्पयितय्ये सति विद्येकले waaay च्रूय- माखाभि बहृन्यपि फलान्यवयविन्यामेव विद्यायामुपसंहतं- व्यानि भवन्ति, तस्मात् सेवेयमेका सत्य विद्या तेन तेम विशेषेणा- पेताऽऽखायत इत्यतः सवे एव सत्यादयो गणा एकस्जिन् प्रयोगे उपसं तव्याः । के चित् पृमरस्मिन् खतरे दद वाजसनेयकमच्या- दित्यपरषविषयं वाक्यं, Sree च श्रय य एषोऽन्तरादित्ये हिरण्मयः परुषो दृ ष्यतेऽथ य एषेऽन्तरङिणि परुषो दृ श्तेः
श्ाख्डिल्य वि दयया ब्र सेव्य प्र्मिश्चानमाकचं तथाच tare | नेतदिति। कारमान्तरः प्रकरखभेदादिकं। रवं विद्याभेदेऽप्येतदुपासकच्चानं स्यात् अच तूभयथासम्भवे वियैक्छनानालसंण्यं सत्मिग्युपास्यरूपेक्छल्लानात् विद्ैकयनिखय sacar: | खसत्धपवादकारणे रूपेक्छात् fadana सगंसिडिने च फलभेदापवादः। ङे BAe: शचुतिमाचतया फल- vafafsfcare | यत्यनर्व्यिदिना। किच aa प्रघानविधावेवं- क्राम इति फलं श्रतं, तच प्रध'नफलेनेवाङ्कानां फलाकाङ्कानिटत्तेरङ् पलतेः सूतिमाचत्वं, इह तु प्रथमजं aa ब्रह्येति acta प्रधान विद्याविचिश्यत्वं लाकजयफलस्याग्यपेव्यास्माभिनामरूपाङ्स्य फलतः स्ततित्वमक्तं । वस्ततत्त प्रधानविधावप्यपकामपदभावादा fra.
न्यायेन wa acta सति प्रधने azy वा afafea फलं खतं 6c 2
€२८ tages | [Woattes |
दष्टदा इत्य सेवेय मच्छा दित्यपुरुषविषया विद्याभयज्रेकेति रुषा सत्यादि गृणान् वाजसनेयिभ्वः कन्दा गानाम॒पसं हाया न्यन्ते, त्न साधु लच्यते। कान्दोाग्ये हि कमम॑सन्बन्धिनोयम्ङ्गीयव्यपा- अया विद्या विज्ञायते, aa दादि मध्यावसानेषु कमंषम्बन्धिबि- धानि भवन्ति इ्यमेवगभ्निः षाम" इत्युपक्रमे AW शक् च साम च गेष्णौ तस्मात् उद्गीथः इति मध्ये न्य एवं विद्वान् साम गायति' इत्युपसंहार, नेवं वाजसनेयके किञ्चित् कमंसम्बन्धि चिक्कमस्ति,तज प्रक्रमभेदात् विद्यामेरे सति गणव्यवस्येव युक्तेति॥
कामादौतरच AA चायतनादिभ्यः। Be It
अय Ufecafat ब्रह्मपुरे दहरं पष्डरीकं Fe TET ऽसिखलम्तराकाश्ः'दति प्रस्ठव्यङन्दागा Beta ‘Ts ज्रात्मा- ऽपडतपा्ना विजरो विष्व्युविंश्चाका विजिषल्साऽपिपासः षल्य कामः सत्यषद्धःख्पः' इत्यादि, तथा वाजसमेयिनः खवा एष
तस्र सर्वस्याभि सतलवाविद्रोवाव्नातेटिफलन्धायेन समु जिन्येकप्रधानफ- TARA WIAA fax care) अपि चेति | त्र योजयति। तस्मादिति | रकदशिच्याख्यामद्धाव्य दूषयति । केचिदिव्ादिना। च्टन्दाग्ये कमाङ्ाद्रीये इिस्णयपख्षटष्िरित्धचर fayare | तचेति। एथिष्यग्न्यात्मना SE ऋक्सामे गव्यो, तस्माटक् सामगेव्यता त्, पुष sara इव्येवंविदानद्ाता कमपलसम्ड्धिसम्थं इति yaw: | सद्यविद्यातु म कमाङ्गजितेश्याह | नवमिति | agian: qa. हिर खगभविद्यायामभेदोाऽच गुणोपसंहार इत्ययः |
कामादीतरच। समुखनिगुणविद्ययोः Bar सत्यकामादयो वशित्वादय- aya faa उपसंहतेद्या न वेत्येपसं हारस्य फलभावाभावाभ्यां सन्देहे
[wea utes] WIYTAUZARTS | २९
महानज WAT योऽयं विज्ञागमयः प्राणेषु य एषाऽगश्दय आकाज्रस्तस्िञ्छते सर्वस्य वशो, इत्यादि, तत्र विद्येकलं परस्थर- गृणोपयेागञ्च किंवा नेति संशये विद्येकलमिति, तेद मुच्यते | RTA a | सद्यकामादीव्ययंः। यथा देवदन्ता दन्तः षत्य- भामा भामेति | यदेतच्चछान्दाग्ये श्दयाकाशस सत्यकामला- दिगणजातम॒पलभ्यते तदितरत्र वाजसनेयकं “स वा एष महा- नज WA CAA सम्बध्येत | यख वाजसनेयकं वश्रिलाद्युपलभ्यते तदपोतरच कान्दाग्ये एष Wasaga cas सम्बध्येत, कुतः, आ्रयतनादिसखामान्यात्। समानं दयभयच्ाऽपि शदयमा- यतनं समानख वेद्य ईरः समानश्च तख Faqs साकाषम्मेर- भ्रयोजममित्येवमादि बहतर सामान्यं Twa | नन् विग्रेषोऽपि कृष्यते SHAY इदयाकाश्रसय गृणयोगे वाजसनेयके लाकाश्च- चयस्य ब्रह्मणः, Thay न, “THT उत्तरेभ्यः दत्य च [वेरख्०९।१।९४] ढान्देाग्येऽप्याका श शब्दं We ata प्रतिष्ठापितत्वात् | श्रयन्त fa- द्यते विशेषः, सगणा fe agian ान्दोग्ये उपदिश्यते श्रय य द्हात्मानमनुविद्य त्रजन्त्यर्तांख्च सत्यान् कामान् दत्यात्मवत्
सन्बविद्याया रुकत्वादूलसाङ्कय<प्यच विद्ययोः equiaqweniza भेदात् निरडविद्ायां गुणोपसं हारस्य फलाभावाश्चानुपसंङहार दति afeza प्राप्ते सिद्धान्वति | तचेदमिव्यादिना। रवं विद्याभेदे we कथं गणेपसंहारसवाह | गुखवतच्विति | भित्रविद्याख्यानामपि गुण नामायतनादिसाम्येन frase बडिश्ानां सुयमपसंदारो युक्तः प्रागश्चतिप्रकर्ष यस्याकाङ्कितत्वात्, यच कचित् ceqe: wa: करु
€३० Tavares | [च ०द।पा ०३]
कामानामपि वेद्यलश्रवण्णात्, aqua त॒ निगृणमेव परं e = ¢ ® ~ zw ~ छ + ब्रह्मो पटिश्वमानं टृ ष्यते श्रत ऊं विमाचायेव quay We veg: दृत्यादि प्रञ्नप्रतिवचनसमन्वयात्, वशचिलादि तु awa- स्ठत्यथमेव गणजा तं वाजसने यकं waa! तथा चापरिष्टात् ~ न ¢ य ‘a एष गेति aera इत्यादिना faa फमेव ब्रद्ापसंहरति। गुएवतस्त ब्रह्मण एकतवादिग्डतिप्रदभ्रनायायं गणापसंहारः खनिता मापाषनायेति Fea
च्राद्रादलेपः॥ Be [I
छान्दग्पे agarcfayt प्रत्य श्रुयते ‘AIAN प्रथममा- गच्छकद्धामीयं खयां प्रयमामाङतिं जयात् तां जुह्यात् प्राणाय arer इति। aa पञ्च प्राणाङ्तयोा विहिताः, arg च परस्तादद्मिराजश्ब्दः प्रयुक्तः शय एतदेवंविदधानद्निहाचं werfa’ दूति, "यये चुधिता बाला मातर पयुपासते | एवं varia तान्यग्नि चमुपासते । इति च। तचेदं विचार्यते किंमाजनखापे ara: प्राणाग्निदाचस्या-
याग्यत्वात्। यद्यपि सगुणश्सत्यकामादिषु निगुरख्यगणा qa ca तथापि tudes निगुगस्तावकत्वेन Haraway. ध्येयत्वमिति शङ्कगानिरासेमान्तभावदाच्छ यत्वादि व्य मवयं । च्चादरादलापः। खव यद्भक्ताभिरचण्व्दाभ्यां away | siz विचार्यत इति चैशरागरोपासकेनातिथिमेजनात् प्राक् कार्यत्वेन वि्ाभिप्राशामिद्ेचविचारात् पादसङ्गतिः | Tre भाजनलेापेऽपि
[स ०३।पा ०३] शाङ्करब्रह्मखच्भाय्ये। ERY
तालेापः दति, ‘aug इति भक्रागमनसयोागात्, भक्रागम- Fa च BAMA माजनलेापे Sra: प्राणाभ्चिदचस्येति, एवं प्राप्तेन TAA इति तावदाह, कस्मात् ्रादरात्। aur fy वेश्धानरविद्यायामेव जावालानां जतिः पपू्वीऽतियिभ्योऽग्रीयात् यथा वे खयमङलाऽभिदाचं ITU ज॒ङ्यादेवं aq’ इत्य- तियिभोजनख प्राथम्यं निन्दा खासिभाजनं प्रयमं प्राप- यन्तो प्राणाद्मिदाच श्रादर करोति। या fea प्राथम्यलापं Bea नतरां सा प्रायम्यवता<द्रिदाचसखय लोपं सरेतेति awa | मनु भोाजनायेभक्तागमनसंयोगात् भाजमलेपे लोपः प्रापि- तः। न, तख इव्यविशेषविधानार्थवात्। प्रारतेऽग्नि हाते पयः- प्रश्टतोनं दइवयाणणं नियतलादिदाणभ्निदाचगशब्दात् are- पायिनामयनवत् agaarar सत्यां भक्रद्रव्यकतागणविशेष- विधानायेमिरं वाक्यं तद्द्धक्रमिति, wat गुण्लापे चन मुख्य- Baa wa भाजनलापे<ष्यद्भिरन्येन वा द्रयेनाविरद्धेन प्रति- निधानन्यायेन प्राणाग्चिहाचस्यानष्टानमित्यत उच्तर पठति॥
दव्यान्तरण प्रागमिङहच्ानखानं, सिडान्ते तह्लापडति भेदः नम यद्धक्तमिति यच्छब्देन भाजनाच्तितप्तमक्तमनुद्य तद्धामीयमिति हाम- संयागविधानादाच्तेपभाजनलापे तदा भक्ताखितहमलाप डति सि~ art ara तद्यदिति। निगुगस्येपाल्तिजापेऽपि waaay aa भोाजनखापेऽपि manawa सतिनिवहा्यमलाप ति दृदटान्तेन पुवोपच्बेय परिहरति | cd प्राप्त xfs) खं तदिति खयं प्राजाम्रराचमष्टत्वातियीनां तत्वरशमित्य्थः।
ERR रनप्रभाभासिते। [ख०१।पा०१]
उपस्थितेऽतस्तद चनात् ॥ 82 UI
sufad भोजने अ्रतस्तस्मारेव भोजनद्रव्यात् प्रयमापनि- पतितात् प्राणाञ्चिदहाचरं भिवेतयितव्यं, कस्मात् तदचनात्। तथा हि 'तद्यद्धकं प्रथममागच्छत् तद्धामीयम्' दति faga- द्क्रोापनिपातपरामरेन परा्ट्रव्यसाध्यतां wursaat वि- दधाति, ता अ्प्रयाजकलचणापञ्चाः सत्यः कथं भोजनलोपे द्रव्यान्तरं प्रतिनिघापयेयः। न चाच प्राृतागचिदचधमप्रा- भिरस्ति, कुण्डपायिनामयने हि "माषमग्मिराच जहति, इति विष्युदेशगताऽग्रिदा्रशब्द सतदद्वावं विधापच्दिति amt ag- मंप्रा्निः, Te पनरथंवाद गतेऽ्रिदाचश्रष्दो न तदद्धावं fa- धापयितुमहति | तद्धमंप्राती चाभ्युपगम्यमानायामन्दुदध र-
उक्तं स्मारवित्वा परिहरति। न चेद्यादिना। यथा कुण्डपायिसक- गते मासामिरहाचे खमिहचश्ब्दादवोण्मि्यमिहावधमाणं पया- अव्यादीमां प्राप्िस्तयेहापि प्राणखतीस्वमिरहावण्ब्यात् पयाद्रया- दीनामत्सगंतः प्रातो eat भोजना्थंभक्तगरव्यविधिनापवादः छतः, खता भक्तविधेरपवादार्चत्वात् भाजमलापे भक्तास्यगुबस्याङ्स्य जा- पेऽपि मख्यस्याभिराचस्य लापः, अपवादाभावे उत्सगप्राप्तपयश्चादि- मा तस्य निष्पसिसम्भवादिति प्राप्तमित्य्चः। 'गुखलेाफन मुख्यस्य इवि जेमिनिदचं | erat सन्ति प्रवमामेटयकूवामये पवमानाय परा- डाशमद्ाञ्नपाखं fratfefe निवापः रुतसतदकत्वेनाभिदहेच्रहवन्या witfe निवप्रेदिति दश्पुदेमासास्यप्रटतेो विहिताभिरहाचरष्व- न्यतिदग्रेन प्राप्या आधानकाले चाग्निहाच्राभावात् तस्या गुख्भ्यूताया शेपेऽपि sew निवापस्य न लोप cad: | स्पारव्धनितादिकमगेा- ऽवग्यानु रे यलाच्छरतब्रव्यालामे प्रतिनिदहितद्रष्येणापि कमे कतेव्यमिति।
[अ०द।पा०द्] शाङ्रत्रह्म द्भ्य | पिये
कादयोऽपि प्राणेरन्, न wife सम्भवः शरन्धुद्धरणं ताव- दामाधिकंरश्भावाय, न चायम ra: मेाजनार्थतावया- घातप्रसङ्गात्, भाजनाय पमीतद्रव्यसम्बन्धाचखासय एवैष Vera: | तथा च जावालश्रुतिः धपूवाऽतिचिन्याऽन्नोवात्' इति श्राखाधा- रामेवेमां ₹रामनिर्टत्तिं दशयति । श्रत एव चेहापि साभ्या रिकान्येवाञ्चिडहेजाङ्गानि दश्रयति^उर एव वेदिलामानि afe- VIG WIV मनमेऽग्वाहार्यपचन श्राख्यमाहवनोयः' cfa | वेदिश्चतिखाच खष्डिल मात्ापलचणाया द्रष्टव्या, म॒स्याभ्नि- सोचे वेद्यभावात् तदङ्गानाश्चे सम्िपाद्यिषितवात्। भा- अनेमेव च छतकालेन संयागान्नाग्रिरेाचकालावरोाधसमवः, एवमन्येऽपस्थानादयोा धमाः केचित् कथञ्धिदिरध्यन्ते,
प्रतिनिधिन्यायः। सिडान्तयति। sufere शति । तदच मादिति, तडा- ममैवमिति ween भेजना सिडमक्तमाखित्य हामविघानादि.- wei: | सिङधवद्भद्यापनिपातः प्र्तभक्षागमनं, वस्य तच्छब्देम परा- मर्ध ware: | aifsa विशिताङतीनामाअ्यजलेपि लापरवन गव्या न्तराच्तेपकत्वे, यथा क्रतुप्रयुक्ताप्रथयनाभितस्य Wretwaw कतु- लापे चापा न त्वाख्यान्तरप्रयाजकत्वं तयेति फलितम् ता इति। यदुल्मभिरचणश्ब्दात् अव्याम्तस्प्रात्तिरिसि ware । न चाच्रति। तद्धा faarfassmed अयंवादसख्यण्ब्दस्य रूतित्व नापपक्तेरि- we: । चर्मप्ापरकत्वे SATE | तद्र्मप्रामी चेति | खत Tafa तड- म॑प्रा्यभावादेबे्र्चः। प्रापो सम्पादनं या स्यादिति भावः। मुख्थाभि- राजानि सम्पाद्यन्ते चत् कथं aay वेदिर्च सम्पाद्यते ताङ् | वेदि अतिखेति | मुख्थाभिरहवस्याप्युडरयवत् सायंप्रातःकालदयस्या- पिम ufafcare | मेाजमेमेति। उपश्यामपरिखरणादयोऽप्यग्न्ब- 6 |
€ ६9 रन्रप्रभाभासिते। [अ ०श।पा०६)
तस्मात् Higgs एवैते मन्द्र देवताख॑योगात् पञ्च रामा faddfaaat: | यत्वाररद श्चं मवचनं aw IMATE Wa विधानार्थे, म इस्ति वचनस्प्ातिभारः। न aaare नित्यता शक्यते दशंयिहं, AAI भोजनलोपे लोप एव प्राणाग्निदाच- स्येति ॥ तन्निधारणानियमसतदृ ट एथग्चयप्रतिबन्धः फलं | BP I
सन्ति कमेङ्गव्यपाश्रयाणि विज्ञानानि शत्रामित्येतदचषर- मद्गोयमुपासीतः CaaS, किन्तानि निल्धान्येव सः कर्म॑सु पणंमयीलादि वत् उतानित्यानि गादादनादिवदिति विचा- Tara: | किं तावत् ata निद्यानोति। कुतः प्रयोगवचन परिग्रहात्, श्रनारभ्याधोतान्यपि द्यतान्द्गोयादिद्यारेण xq-
भावात् न प्राप्रवन्ति इत्याह । रखवमिति। यस्मात तड्मप्राष्यभाव- स्तस्मात् भाजनग्रयेखेव शेम रत्धपसंदारे पाशाय खाशा rar- दयो मताः मम् खाभिभोजनस्ये्तरकालत्वं अत्यादिविहितं कथं पवाऽतिथिन्योऽग्रीय्यादिति वचनन वाच्यते तचाइ। न स्तीति। उपासकान्यखामिविषयमुन्तरकालत्वविधानमिव्ययः। न fafa प्राय- म्यमाचेखेत्यथः। प्ागापासकस्य प्राप्तभोागनप्रायभ्याच॑तयादसरस्यान्ध- uifast फलितमाह) तस्मादिति॥
तञ्चिधारणा। उभयया टखान्तदग्रनात् खंणयमाङइ | किन्तानीति। यथाऽनारभ्याघधीतपणमयीतवं जङदारा करत्वङ्तया wag faa प्रय ज्यते, तयाङ्ाख्ितपासनान्यदरोयादिडासा{ङ्तया नित्यानि उत कत्व- FAI प्रययनाञख्या गादोहनसयागः परशुफलाचयत्वादनित्त्वेन यथा प्रयुज्यते यथा वा पश्मङ्युपाश्रयं seaweed वथा
[ख्०१।पा०६] शाङ्रज्रहमदव माश | ९१५
सम्बन्धात् क्रतुप्रयोगवचनेनाङ्गान्तरवत् aA) यत्तेषां खवाक्येषु फलखश्रवणं “श्रापयिता ह वे कामानां wafa’ cafe, तदतमानापरेशरूपलादर्थवादमाचं ्रपापञ्लाकश्रवणादिवत् म फलप्रधामं, तस्मात् "यया se wal जुद्कभेवति न ख पापं aa प्रणतिः श््येवमादेनामप्रकरणपटितानामपि wet- दिद्वारोण क्रतुप्रवेशात् खप्रकरणपदितवन्निव्यता, एवमुङ्गोथादयु- पासनानामपो्येवं प्रापे WA: | तज्निधारणाजियम इति। चान्ये- तान्यङ्गोथादि कमेगृणयायाक्यनिधौारणानि “रसतम athe: षन्ठ- दधिम॑स्यः प्राण श्रादित्यः"दृत्येवमादीनि नेतानि नित्यवत् कमेसु नियब्येरन्, कुतः, ATS: । तथा हनियतलमेवेवंजातीयकानां
कर्म॑सग्टद्यादिफलकत्वादुपासनान्यनङ्त्वेनानिव्यानोति GLA: पुवं पत्ते उपासनानां प्रयागनिव्यत्वं, सिद्धान्ते त्वनित्यत्वमिति फलभेदः | च्नित्यभोाजनाथयप्रालान्िष्ेचस्यानित्यत्व निरूप्य Kareena नित्यत्वमिति प्रव्युदाहस्ण्टङ्न्तेन पूवंपक्माइ। किं तावदिति। उपासनानि कमोाक्ानि अषएसत्वे सति कमोङ्ाितत्वात् पणेत्वादिवत्, तथा चाङ्तया प्रयोगविधिना fada प्रय॒ज्येत इति प्रापे सिडान्त- ZS Bras | वानीच्यादिना। उद्रोधादयः कमेणां गणाः श्यङ्गनि तषां यायाम्यं स्सतमत्वादिकं तच्चिध्ास्णान्यपासनालि यानितानि कमस लित्यपणमयीत्वादिवन्र नियम्येसत्ित्ययः। Cat कमाङ्त्वे ast नस्याविदुषः कम न स्यादङ्लापात्, तस्मादविदुषोऽपि कमकटत्व- खअतिलिषर्क्त्वानमानमनबाध इत्याद । azaefefa, तस्यानियमस्य enatfcay: | तां चेद्विदान प्रस्ताष्यति प्रघातव्यं पतिष्यतीति चाक्रायखेनतिजामाच्तितत्वादनुपासक्षानामपि कमप्रयोगाऽखतीत्याइ | प्रश्तावादोति | उपाख्तीनां कमेफलात् एयक फलखतेने कमोङ्गत्वमि- are | पि tifa, तेनामिव्य्लरेग awacqead रसतमलत्वादि. 6 D2
९३ रन्नप्रभाभाखिते। [खअ.३।पा०१]
ziufa श्रतिः तेनेभर gear यसैतदेवं वेद चख भ az दत्यविदुषोाऽपि क्रियाभ्यगुश्ञानात् प्रस्तावारिदेवताविन्नानवि- हीनानामपि प्रस्ताजादोनां याजनाध्यवखानद्रनात् प्रसातुयौी रेवता प्रस्ावमन्ायत्ता ताञ्चेदविद्धाम् werafe ताश्ेदवि- दामङ्गास्यसि ताश्चेदविद्दाम् प्रतिदरिव्यसिः्द्ति। रपि चेवं जातीयकस् कर्म॑व्यपाश्रयस्य विज्ञागस्छ wala कर्मणः फल- मुपलभ्यते, कमंफलसिद्धाप्रतिबन्धः तत्सण्द्धि र तिन्नयविज्नेषः कथित् तेनेमे क्रुरुता यञ्चेतदेवं वेद ay a AT नानात विद्या चाविद्या च यदेव विद्यया करोति अद्धयेपनिषदा तदेव वीर्यवन्तरं भवतिः एति। तजर नाना लिति विददविदरतप्रयोा- गयोः एयक्करणात् वोयवन्त रमिति च तरपप्रत्यवप्रयागात्
eta वेदा पासते यख न वेद तावुभो कम Rea खव यद्यपि तथापि तु विद्याविद्ययोगेानातवं भिन्रफलत्वं | ee हि मडिविक्रये चानाच्नानाभ्यां बयिर्बय्यावस्योाः फलवेंषम्रं, तस्माद्यदव wa विद्ययोद्रीचादुपास्ा डया स्तित्वबुद्योापनिषदा रइस्यदवताभ्यामेन करोति तदेव कम पफलातिश्यवदिव्यथः। कमणा वीययेवश्चं नाम फलवनत्वं विद्याशोन- श्यापि गम्यमानं विद्याया ease लिकमिति भावः| नान्निभा- कादिटच्छुपासनेषु कमसम्डद्यतिरिक्लकादिफलथ्ु तेच ayaa ate) तयेति । wa विदुषे कच्यन्ते भोगाय समया भव्ति YASH लाका खादता Guarda: | तथाहि गुगवाद डति पफलश्तेरथंवादम।!चत्वे सतिखलच्वणा स्यात्, सा A यक्ता, Tew फलपरत्वसम्भवात् | प्रवाजान्याजकमयान्तु CACHE MAHA TT लाभात् नाटब्यामिभ्रतिफलश्चुतेरग था wfargae, यद्यपि पकेम- योलादौीनामङ्लमे धका प्रकर्यं af तथापि तेषु qaaa: ofr,
[oR UTR | शाङ्गरत्रद्यदजभाष्ये। ` cas
faarfatirafa कमं वोर्यवदिति गम्यते, तशानिद्यले विद्याया उपपद्यते, मित्यत तु कथं afew कमं Taare, सवाङ्गापसंहारे हि वीयेवत् waa fafa: । तया लाकसामा- न्यादिषु प्रतिनियतानि प्रह्युपासनं फलानि fread कच्यन्ते शाखे लाका ऊद्धाखाटन्ताख' इत्येवमादीनि। न चेदं फलञ्व- खमर्थवाद माज युक प्रतिपत्तु, तथा हि गणएवाद WIA, फला- पदेशे तु मख्यवारापपन्तिः, प्रयाजादिषु लितिकतंव्यताकाङ्खख करता; म्रकतलात्तादथं सति GH फलश्रुतेरयवादलं, तया- ऽनारभ्याधोतेष्पि पणंमयोलादिषु, ग fe पणमयोल्ादीनाम- कियात्मकागामाञ्रयमन्तरेण फखसम्बन्भाऽवक ल्पते, गादादना- दोर्नां हि प्रहतापप्रण्यनाय्याश्रयलाभादुपपन्नः फलविधिः । तथा वेल्लादीनामपि प्रतयुा ्ा्रयलाभादुपपन्लः पलविधिः,
तेधामक्रियात्वे करिया सम्बन्धं विना फलदेतुतवामुपपत्तेरतस्तेषां Ware: क्रियापेच्तितत्वात् कता जङप्रतिदव्याकाङ्कितत्वात् पयमयो जड- रिव्थादिवाक्छेनेव प्रजकृतिव्यापकेख seat सत्रिशितक्रत्वङ्त्वसिडे- यक्त पलखतेरथंवादत्वमिति भावः। श्यक्रियात्मकगेदोषहनादेरपि फल्खतिरयवादः स्यादत चाह |) गदोाहमादीगां होति। यदाऽपः प्रययनेन पशुकामस्य सता गादोहमेन ब्रद्यवचसकामस्य awa फलाथविधिरेव नाचंवादः, Wares: कत्वनाकाङ्कितत्वेनाङ्लाभा- Wa, चमसेन निराकाङ्गुक्ियासम्बन्धितया खफलनबाधकत्वसम्भवात् | तथा खादिर्त्वेन निराकाङ्कुक्रत्वक्कयुपमासिद्य वेख्वमन्रा द्यकामस्य खा- दिर बीयेक्षामस्येति फलार्थविधिरेबाचेः । पणमयोल्वादिषु फलविधिः fa न स्यादत awe न fafa) रवंबिधा यपादिस्तत्धिराकाङ्ख Kae: | जृडरेवाश्य दत्त ary | वाक्छेमति। wer प्रकृतिः इत्या-
agc स्नप्रभाभासिते। [खअ.३।पा०१]
मतु पणंमयीलादिष्वेवंविधः कशिदाश्रयः wears, वा- maa तु जहृाद्याश्रयतां विवकिला we च विधिं faafear वाक्यभेदः स्यात्, उपासनानान्त॒ किया्मकलात् fafwefa- धानोापपन्तर्द्गोयाद्या्रयाणां फलविधानं न विङ्ध्यते, तस्मात् यथा क्रलाश्रयाप्यपि गादादमादौनि फलसंयागादरनिल्यान्येव- मद्धो याद्युपाखनान्यपि इति द्रष्टव्यम् श्रत एव स कन्पल्ज- कारा नैवंजातौयकान्युपासमानि RI AMIGA: ॥
प्रदानवदेव तदुक्तम् ॥ ४२॥
वाजसनेयके "वदि खाम्येवादमिति anew’ इत्यच्ाध्या्मं वागादीनां प्राणः अष्टाऽवधारिताऽधिदेवमनग्न्यारोनां वायुः | तथा दान्देग्ये"वायुवाव संवमेःदत्यचाधिदे वमग्न्यादोनां वायुः संवभाऽवधारितः “ATT वाव संवगः दत्यनाध्याद्यं वागादीनां प्राणः । तच संश्रयः, किं waar वायुप्राणावपगन्तयेो खा-
पेच्िकत्वादनेनेव बाक्छेन कत्वङ्ुतया जुङप्रछतिद्सम्बन्धा विेयः पञ्चात्िराकाङ्कं जुङूमाित्य तस्येव vata: इ त्यस्य wads विधेय इति वाक्छमेद xed: | पडता दिवेलच्तण्मपा खमानामाइ | उपा- सनानां fafa) खयं जित्वादिकविशिषत्वेन विधानोपपत्तिरित्बयंः। तस्मादिति खअङ्त्वावेदकमागाभावादित्थः। wa रवेति qayer- देबेर्थः। तस्मादङापरास्यभावेऽपि कमाधिकार इति fers । प्रदानवदेव ATS | वायप्राशयोभं दाभेद वाक्छाभ्वां संशयमा इ | तचेति । We कामीाकधानां तत्सम्बन्धापास्तीमाख्च फलमेदानित्ल्वानि- AMET प्रयोगमेदः, KE तु धायुप्रागयेः खरूपभेदात् तत् खखरूप-
[ख ०३।पा०द] WF THTSTAVTS | ९१९
तामताण्यम्बेति । श्रषटयगिति तावत् प्राप्तं, तक्वाभेदात्, न - भिन्ते तत्त्वे एयगमचिकनं न्याय्यं । दशंयति च श्चुतिरध्यात्म- मधिदेवतश्च तत्लाभेदं ्रभ्रिवाण्डला मखं प्राविशत्" इत्यारभ्य | तथा श्रत Ud Va एव समाः सर्वेऽनन्ताः" दत्याध्याक्िकानां प्राखानामापिरेविकों farfaaransat दशयति, तथान्यज्ापि तच तज्राध्यात्ममधिदेवश्च बङघा तत्ताभेददर्शनं भवति | क- चिच “a: प्राणः स वायुः" इति विखष्टमेव वायुं प्राणश्चेकीक- राति। तथयोादाइतेऽपि वाजसनेयिन्राह्मणे 'यतखोारेति खर्वः" TAMA THA श्प्राणादा एष उदेति प्राणेऽस्तमेति'इति प्राणनेवेापसं इरन्नेकलं Chala 'तस्मारेकमेव ब्रतश्चरेत् प्रा्या-
म ०,
चेवापान्याचखः cf च प्राणव्रतेनेवेकनोापसंदरनेतरेव द्रढयति।
प्राभिलच्तयफलेक्याच् ध्यानप्रयेपी कमिति पूवं पच्तयति | खएटथयगिति। 'अमिवोक् भत्वा! Kaley ‘ara: slat vat नासिके प्राविशत्'डत्यभेदः दषयतीच्थेः। .यतखखादेति Gale ae’ इति प्ररे इवातमकवायवोाच्यः MIA प्रायः ans तयोादशयतीग्याह। तयेति । fag ale वायप्राखयोाः waa विधान स्यात् ate ध्यानाङ्खत्रतभेदोाऽपि स्यात बड तु प्राणापामनिरोधातमकत्रतेक्धश्तेध्यानेकामित्याइ। तसा. दिति, त्रतेक्यस्य प्रणस्तत्वादित्यथयंः। faq वायप्रागा want we- नापकरम्य परस्तादाक्छश्षे संवगभेदेक्धश्चतेः प्रयोगेकामिन्बाह। तयेति। महात्मनः इति इितीवाबडवचनं | चतुरखतुःसद्याकान् अमद्धग्या- दखचन््रानपरांख वाकचच्तःखवममोरूपानेकोा देवः, कः प्रजापति
जगार जीगयंवानपसंहत वानित्येः। न ब्रवीति भेदमिति wa: | वथा alwes जुहाति, इत्यत्पन्रामिदहदेचस्यकस्यव दधितण्ुलादिगुणभदन सायप्रातःकालभेदन प्रयागभेदस्तया “GATT wats a Tq Fz’ Ka-
ege रनप्रभामासिते। [अर३।पा०३]
तथा ङान्देम्येऽपि परस्ताश्मरात्मगखतुरादेव एकः क्रःसा कगार, इत्येकमेव संवे गमयति म whales एकवाश्चतणेा संवगाऽपरोऽपरेषां, तस्मादश्यक्कमुपगमगस्येत्येवं प्राप्ते जमः । UIT वायप्राणावुपगन्तव्धाविति, कसमात् VUMISUT | ज्रा- ध्यामाया दयमध्यात्माधिदरेवविभागोापरेत्रः सेाऽसल्याथथान- एयक्कोऽनयेक एव WA ननूक्रमषटयगनु चि मनं तत्वामेदादिति, नेष दषः, तत्वाभेदेऽप्यवस्या मेदादुपदेश्भेद वशेनागचिकनभे- दापपन्तेः। श्ञाकेापन्याषस्य च तच्वाभेद्ाभिप्रायेणाणुपपद्चमा- नस पुरवीदितथ्येयभेदनिराकरणसामथ्याभावात् । "स wat प्राणानां मध्यमः प्राण एवमेतां देवतानां वायः" इति चापमानोपमेयकरणात्। एतेन त्रतापन्यासे व्याख्यातः | एक- मेव व्रतमिति चेवकारो वामादित्रतनिवर्तमेन प्राणत्रतप्रति- पत्यः, भद्मत्रतानि fe वागादीन्यक्रानि “तानि wey: WaT ग्ठलापयेमे' एति Ba: न वायुत्रतनिट्क्ययेः। “Marat जरतमी-
MMA संवगविद्याया रकत्वे.प्यत्यत्रणख्वायप्राशख्यमगबभदात् प्र tag cease सिडान्सयति। एथमेवेति। ‘Mt al Tar Vt Part इत्यपास्यभेदवाक्छस्य प्रयोगभेदपरत्वादाक्धादेव acfatzfcaw:
पव पच्छुक्तमनद्य vere | ननृक्तमि्यादिना। उपास्यतया प्रघागभूव- संवगगख्विशिषापास्यभेदवाक्यविरोाधादमपास्यवायतश्वकव्छवचनं म प्रयरोक्यप्रापकमिति भावः। इखखादयासमययोर्वाय्धीगलात्तदभदा- मिप्रायेय प्रागावुक्ता। तताऽध्यात्ाधिदेवावश्याभेदेनाक्तस्य Grice निरासे ‘qaarefa’ इति Gary म ufafcere | स्कति | खसा- में fagare | सामर्थेति । ज्ञोकापन्यासवदुतैक्छापन्यासेाऽपि वक्वा- मेदाभिप्रायेडेलाद । रतेगेति । नन्वेवकारादायुत्रतनिदत्तेः ura
[SegiateR] प्रद्र ब्रद्मदधवभाय्ये | € ४९
मासा? इति परस्त्य त॒च्धवदायुप्राण्यारभद्रत्रतलस्छ निधारित- लात् । ^एकमेव त्रतश्चरेत्' दति चक्रा "तेना wae रेव॑तायै सायुज्यं सलोकतां जयति! दति वायुप्रा्चिं फलं ब्रवन् वायुत्रत- मनिवतितं दशयति, *देवता wa वायुः स्यात् ्रपरिच्छिन्नात- लस्य प्रेश्ितलात्, परस्तात् प्रयोगा, शेषानस्तमिता देवता य- ara: tha) aur at at var हे संव वायुरेव देवेषु प्राणः प्राणेषु" ईति dea aufenfa ‘a at एते पञ्चान्ये पञ्चान्ये दश्च सन्तस्तत्छतम्!द्ति च भेदेमेवोापसंदरति, तस्मात एयगेवा- पगम, प्रदानवत् यथा “SRY राज्ञ परोडाशमेकादशकपा- लमिद्धियाधिराजायेद्धाय airy taut चिपुरोडाभिन्या-
LHR ध्येयो भातो्यत आइ | रकमेवेति। वदनद्धंनादीनि वाक्- चच्तुरादीरनां व्रतानि Baeza ममानीत्यक्ता प्राणस्याभमव्रतत्वं निधारितं, तथा व्वलनतापादीन्यग्न्यादित्धादोनां व्रतानि ममान
वक्वा बायोरभम्नत्रतत्वं fred, .स येवां प्राणानां मध्यमः प्राणः स्थिरव्रत रखवमेतासां देवतानां वांयस्ञाचन्ति wan Saat न वायः सेघाऽनस्तमिता दवता यदायः डति खतेः, War wuaafacraiy खव- कारोन वायुत्रतनिरत्यथं rey | Weary fayare | रकमिति। उकारखरार्थः, तेन waa वायोः सायज्यं समानंरेत्वं सलाकताश्चः जयतीत्ययः। नन्वच वायुप्राभिनं खुतेव्यचाङ। देवतेति । तस्मात् वक्चवाभेददटथ्या त्रतक्यमितिं fad, सम्प्रति vara cana विश शोति। तयातावाडति। Gta cert awe! प्रदानवदिति। चयः पुरोडाशाः Gar: सन्तीति धिपुराडार्णिनौष्िस्तस्यां किं ae प्रदानमुत भेदेनेति wee पुवंपत्तमाइ। सवेवामिति। सवधां देवानामाभिमृस्येभ प्रापयन् इविरवद्यति weifa, ws वटकारः वटकारास्यदेवभागमिव्ययेः। यडा सवेदवा्ं युगपदवदामं कार्य- farsa Yqei वटकारमिति। ख्यथत्वाये ध्यं fe रकार्चमवदाति
6 ड
६४२ रतरप्रभाभासिते | [ख ०द।पा०१ |
faut 'खवेषामभिगमयन्नव सत्यच्छं वर्कारम्' इत्यते वचना- दिद्धामेदाश् सद्प्रदानाशङ्धायां राजादिगुणभेदात् याज्या- नुवाक्याव्यत्यासुविधानाख यथान्यासमेव देवताण्यक्लात् प्रदान- wa भवति, एवं त्लाभेद्ऽपि श्राध्येयांश्रष्यक्तादाध्यान- ए्रयक्रमित्यथेः । तदुक्तं VES "नानावा देवता एयग॒ज्ञानात्' इति [जेण्ख०]। तच तु द्व्यदेवताभेदात यागभेदोऽपि विद्यते नवमि विद्याभदोाऽस्ति उपक्रमापसंदाराग्यामध्या- त्माधिद्दैवेापदेशेववेकविद्याविधानप्रतीतेः, वियेक्येऽपि वध्या- त्माधिदैवभेदात् प्रटन्तिभेदो भवति, श्रद्मिदाच ta सायंप्रातः- कालभेद्ादित्यभिप्रेव्य म्रदानवदिन्युक्रम्॥
हविषि War यागानहेतया टया स्यादिति wa: | र्वं सहावद्न- खअतेद वक्याच्च पराडाशानां AYU प्राप्ते एयकप्रच्तेपदडति सि. न्तमा | राजति | रजाधिरजखराजगगभेदन fafaseaar- मेदादिव्यथः। किच्चाध्वर्यणा यजेति wand Erste मनः पक्छते सा यान्या, खनब्रह्ि इति प्र॑षानन्तसरमन्ः परोाऽनवाक्येति भेदाऽल्ि
तचास्यमिदखा प्रयमप्ररडाण्प्दानेयाक्गप्तायानज्या सा हितीयप्रदाने परोाऽन्वाक्या, याच पूवमनुवाकासा पात् वान्येति यद्यासमन्वा- डति अव्या विधानात्, यथयाश्चति प्र्तेपएटयकत्वमिव्याद | याज्येति। सङ्घा देवत्यकाण्ड। वाशब्दाऽवध्ास्ग,नानेवद्वता cisifeamica मेदागमादिति खचाथः | SSG Saat aaa कमभेदवत विद्यामदः स्यात् इत्यत wie) तच fata) कमात्प्तिवाकश्यदवताभेद
कममेदे हेतुः, इद Aaa भवतिय र्वं वेदेत्यत्यत्तावेकत्वेन चाम विद्यायाः पञ्चात् छतवायुप्राणभेदा न भेदकः, अम्मिदास्येव <u. दि द्रव्यमेद rau: | afe कोनां्रन प्रदानस्य टृद्टान्तत्वमित्यत are | विकयेऽपीति | चवस्धाभेदो देवताभेदः प्रयोगभेदश्चेंश्नायं STU KAU §
[.द्।पा०३] शाङ्ग रब्रह्ादवभाव्ये | ९४द्
लिङ्गभूयस्वात् तद्वि बलीयस्तदपि ॥ ४४ ॥
वाजखमेयिमेऽध्निरदख्ये^नेववाद्दमये सदासीत्' दत्यस्िन् MBG मनाऽभिशुव्याधीयते "वर् चिंश्रतं सदसाण्यपण्छदात्म- मेऽप्नोमकःम् मनोामयान््रनञितः' इत्यादि, तथेव "वाकितः भ्राणचितख्क्चख्ितः श्रो जचितः कम॑चिताऽ्रिचितः' दति एय- गद्मीना मनन्ति साग्यादिकान्, तेषु संश्रयः किमेते मगखिरा- . दचः क्रियानुम्रवेशिनिः तच्छेषण्ता उत waa: केवलवि- द्यात्मका दूति। तच प्रकरणात् क्रियानुप्रवेशे प्राप्ते arate तावत् प्रतिजानोते, लिङ्ग्यस्वादिति। ग्दयांसि fe लिङ्घा- न्वस्मिन् ब्राह्मणे केवलविद्यात्मकत्वमेषा मुपेादलयन्ति Tat
चिकभ्ुयस्वात्। उत्पत्तेः wae सवेनेव सदासीघ्राप्यसदिलयुपकम्य avefeua (मन wade तीच्छपुवंकमम्रीनपश्यतं? इति
कि, © मनोऽधि पठन्ति care | पृरषायुषः कप्तश्रत वधान्तगैतेः षट्-
चिं नके क ~ शत्सहखेरङाराचैरवच्डित्रतया मनोाढत्तोनामसष्ेयानामपि
घटकिंण्त ° “~ © EAN rfuawes | wfafcenad कल्पिताभिमनसेव सम्पादिता aaa मनखितस्तानकन् पुव्यान्मनेामयाखनेाढत्तिषु सम्प्ादिता- नात्मनः खस्य सम्बन्धित्वेन मनेऽपश्यत्, तथा वाकप्राणदयोऽपि खख. क ~ e रभे ~ इत्तिरूपानमीनपश्यत्धित्याष | तयति । प्राणे घागं, कमन्द्रियेण हस्ता - दिना faa: कमचितः, अ{िचितस्लृकपु वकाच्यपि चयनप्रकस्णाः HAT: aaa: WAU उत प्राधान्यच्नापकलिङ्कादिश्यस्लात् पुरुषाथा वति संश्यमाइ | तेष्विति । केवलविद्यात्मकाः क्रियादिकं विना भावना- मया इत्यर्यः | रखुकप्रयोगासम्भ वाद्ायुप्रा्यारपि प्रयोगमेदोऽस्त, डद e ५५ AD ~ तु मनख्िदाद्यस्मोनां प्रकरणात कमाङ्त्ेनेकप्रयोागत्वमिति प्रापय्य fe- दान्तमु पक्रमते। तचेद्यादिना | पुवं पन्ते भावनाम्रोनां MKS at 62
£88 र्बरप्रभाभासिवे। [अन्द्पा०श]
"तद्यत् fagafa wate aver सद्क्ययन्ति तेषामेव सा कृतिरिति तान् ₹ेतामेवंविदे सव॑रा warfe श्ठतानि चिग्व- म्पि waa’ इति चैवंज्ातोयकानि।. तद्धि लिङ्गं प्रकरषाद- खयः, aan wea काण्डे श्रुतिखिङ्गवाख्यप्रकरणखाम- समाख्यानां खमवाये पारदेर्बद्यम्यविप्रकषीत्'टति[अेण्ख०]॥
ूरवविकण्पः प्रकरणात् स्यात् क्रियामा- TAIT ॥ ४५॥
HAH BARAT एतेऽप्रयोऽमन्यग्रेषभ्ता दति wie fiK- QAI: प्रकरणात् तदिषय एवायं विकल्पविगषोपदश्रः स्यान्न VAM | ननु WATTS बलीयः, सत्यम्व तत्, लिङ्गमपि लेव॑जा तीयकं न प्रकरणात् बलोया भवति, अ्रन्याथे-
कियानिना विकलव्यः समश्य वास्तु सिडधान्ते पुदषाचत्वमिति फलं तथ सव॑प्ारिमगादत्तिभिमया सदाम्रयःओरीयन्तदडतिध्यानदाष्यंखति सर्वभतानि ufafaa मनसा सङ्कल्पयन्ति तवामेवाप्मीनां सा ति
cafaaa fay, fray यत्किद्वितकरण्न faqenaticare |. वद्यदिति। cafae qua जाप्रतेऽपि adiaiwia भृतानि सव॑दा चिन्वन्ति इति ल्िङ्कान्तरः, faye चादितकालानष्ेयसयय सदा सर्वेरनद्ोयमानल्वायागादि्येः | षटचिंश्रतसहखत्वसद्याप्यनङ्कत्वे fas र्वंजातोयकपद्नाक्त।
रवं, सिडान्तमुपक्रम्य पृ वंपच्च यति । पूवति.। पुवस्येरटकाभिरमि सिनत rane स रघ लिखू्काभिस्ति सजत्रिशितस्यायं faaenfa- ग्रषेापदण्ः सहृल्यमयत्वाख्यप्रकारभेदापदेश्ः फरियामिवत् ayfea- काभृयेाऽप्यङ्मिति यावत् किं विधिवाक्स्यं fry प्रकरबाद्रलीोय
[ख ०द।पा०१] शाङ्गस्त्रहमदधबभाव्ये | ९४१
दशनं Waa सान्पादिका्िप्रश्ंमारूपलात्। चरन्यार्यदर्भन- चाखत्यामन्यस्यां wet गृणवादेनाष्यपपद्यमानं न प्रकरणं बाधितुङुखहते। तस्मात् खाग्पादिका च्रपेतेऽग्रयः प्रकरणात् क्रियानुम्रवेशरिग एव स्यः, मानसवत्, यथा दादश्रराचस्य दभ्- मेऽहन्यविवाक्ये एयिव्या waw समुद्रस्य समस्य प्रजापतये देवता ग्टद्यमाणसव यदणासादगदवमाररणोापड्ानभक्षणानि मानसान्येव श्राखायन्ते, स च मामसाऽपि aeae: क्रिया- प्रकरणात् क्रियाश्रेष एव भवति, एवमयमप्यभ्मिकनलत् cay: ॥
थंवादख्यं वा$ऽयमङ्नेकरोति | स्यभिति | न fata care) लि- मिति । मानस्यामिविष्वयाचवादस्थ्रलिङ्ानां खात्थंप्रापकानामभा- बात् दै॑ब्यमि्र्थः। खचस्यक्रियापदः are । तस्सादित्ति। नन् च्यक्ियारूपाम्मीनां ध्यानमयानां ad क्रियाङ्तवं ताह | मामसव- दिति। दादशाषस्यान्यादद॑यं क्ता मध्यख्जदश्राचस्येव राादिषु प्रयतितं, तडधमाणामेव तेग्वतिदेशरात्तस्य मध्यदिनानुेयस्य सदोचं- र्नष्ोयमानल्वात्, दशराचस्य दशमेऽन्यथदेकाद इनि मानस- यदः श्रयते, GAM Al पाचक समग्रं रसया wT मनोर zetfa इति अनया रसया एथिया पाके समुद्रं त्वा पजापति. देवताकं BATE Red डति यहः समरसः, मनसा Tawa भा- वितमध्व्ुगेह्टाति इव्यथैः। wa cafent भ्यायितया विविधका- व्योचारणाभा वादविवाच्यसंच्ना। अडः प्राप्या AED नाम सोमपा MUNA, WEI: FAA WIAA Ta, सोमस्य दामा waa BAUM, Wea एेवभच्तखायलति जां भिचोाऽनन्नाकरस्कमुपङानं,. तता मत्तय्मित्धेताजि मानसान्धेवेत््यः| Ps AAS मह TW Wewene wana” इादशाहइसंक्लाविरोाधात् नाहरन्तरः किन्त प्रकरयाद विवाक्छस्याङ्गमिति सिङ्धान्तमाङ़। स चेति। we: कल्प नाप्रकारः |
ead Tanaraifad | [अरद।पा०३।
अतिदेशाच्च |! ४६ ॥ श्रतिदे्खेषामम्मीनां क्रियानप्रवेशम्पोदलयति ‘aching सरसाण्छद्रयाऽकौ स्तेषामेकंक एव तावान् यावानस wa,’ ThA सति fe शमान्येऽतिदेभः प्रवतेते aay पूर्वेणेष्टकाचितेन क्रि- यानुप्रवेशिनाऽग्मिना साग्पादिकानद्मीनतिदिश्न् क्रियानुप्रवे्- मेबेषां योतयति ॥ |
ॐ, विद्येव तु निधारणात् ॥ ४७॥
तुशब्दः ad व्यावतंयति। विद्यात्मका wad खतना मनखिदादयोाऽग्रयः स्यः न क्रियाशेषश्डताः, तथा fe निधौ- रयति^ते ta विद्याचित एवः इति "विद्यया दवेत एवंविद् सखिता भवन्ति" दति ai दशनाच्च ॥ ४८ ॥ दृ श्यते चेषां aia fag तत्पृरस्ता दर्भिंतं “लिङ्गश्डयस्ात्' Tas [वे०ख०१।२।४४]। ननु खिङ्गमप्यसत्या मन्यां प्राप्ता वसाधकं कस्यचिद थंखेत्यपास्य तत्मकरणएसामथ्यात् fRar- गेषलमध्यवसितमिति, wa sat पठति ।
. के चित्तव भाष्ये दश राचणश्यन्दा fanfare, तापि दशमेऽन्य-. विवाक्सं्नकं मानसय्रहस्यातिदेशप्राप्ततयाङ्त्वादित्याडः | aafa- दादोनां क्रियाङ्गत्वे प्रकरणमुक्ता fayare | अतिरेश्खति | frat इुत्वसादटरष्यादतिरेश KAU: |
सिद्धान्तमाह | विद्येति i afafeyaia: प्रकरणं नाध्यमिति खववया्ः॥ ..
[ख ०दपा०१] शाङ्सतब्रद्यखचभाष्ये। ९88
AM CAMA न बाधः ॥ ४ ॥
नेवं प्रकरणसामथ्यात् क्रियागेषलमध्यवसाय Wawa बाधितव्यः, श्रुत्यादि बलोयस्वात् । बलीयांसि हि प्रकरणात् खरुतिलिङ्गवाक्यानोति fad ञ्रतिलिङ्गदचे, तानि चेह सखातन््य- We साधयन्ति दृश्यन्ते, कथं, श्रुतिस्तावत् ते ईते विद्याचित एव! दति, तथा लिङ्गं “सवेदा सवाणि शतानि चिन्वन््पि quan दति, तथा वाक्यमपि ‘fagar दवेत एवविदञ्िता भवन्ति दति, विद्याचित एव॑ द्रति fe सावधारणं तिः क्रियानुप्रवेणेऽ- मोषा मज्यपगम्यमाने बाधिता खात्। नन्वाद्यसाधनलाभिप्रा- यमिदमवधारणं भविग्यति। नेत्युच्यते, तदभिप्राबतायां fe विद्याचित दरतोयता विद्याखरूपसङ्ीर्तनेनैव छतलादनर्थक- मिदमवधारणं भवेत्, खरूपमेव दयेषामवाद्यसाघधनवमिति | श्रवा द्यसाधनलेऽपि मानसग्रहवत् क्रियानुप्रवे्रण्र्ायां तन्निढ- न्तिफलमवधारणमर्थवत् भविव्यति । तथा 'खपते जाग्रते देव॑- विदे सव॑दा सवणि ग्तान्येतानद्मोन् चिन्वन्तिः दति सातत्यद- शन मेतेषां Brawls कज्पते। यथा साम्पादिके वाकपराणमये afqera ‘ard तदा वाचि जहाति वाचे azar are जातिः
तच्रावधार्णश्रुतेरुन्ययासिद्धिं wrt) नन्ववाद्येति । विद्याचित इति पदेनेवावाद्य साध नत्वस्य लब्त्वादवधारयं वर्थमि्याड | नेति | तदि कथमस्यायंवत्तवं aatw) खवाद्धेति। fas gate) तये. ति। च्वभ्रीनां सवकालथ्यापित्वेनानङ्वे दृान्तमाइ। येति, तदा ध्यानकाल इत्ययः। हाने यया सातथमु्यते तत्तदमीनां सात. दश्चनमित्यन्वयः। यदुक्तमयंवादस्लाल्षिकक दुर्बलमिति qa सवदा
ége रनप्रभागासिते | [Boga ]
Tet उश्यते “Ud अनन्ते श्रन्टते श्रातो Tae स्वपंख सततं जातिः दति। तद्त् क्रियानुम्रवेशे ठु क्रियाप्रयोगस्या- ऽख्पकाखलात् म सातल्येनेषां प्रयोगः aa न चेदमर्थ- वादमाचरमिति न्यायं, aa fe विस्ष्टा विधायका लिङ्गादि- Hea यक्तं तच सङ्ोतेनमाचख्यार्थवादत्व, इह तु विख- हविध्यन्तरानु पलब्येः सद्ीतंनादेवैषां विज्ञानानां विधानं कर्पमोयं, तख यथासङ्कोर्तनमेव कल्पयितुं शक्यत इति षा- तच्यदभ्रंमात् तथाग्रतमेव कल्प्यते, ततद सामथादेषां खा- avafatg: | एतेन "तद्यत् किञ्चेमानि शतानि मगसा सदङ्कर्प- यन्ति तेषामेव सा छतिः इत्यादि व्याख्यातं । तथा वाक्य- मपि “एवेविदेः एति पुरुषविशेषसम्बन्धमेवेषामाचल्ाणं नक्रतु- सम्बन्धं Baa । तस्मात् खातन्धुप्च एव ज्यायानिति ॥
अनबन्धादिभ्यः प्रन्नान्तर एथक्तवत् दृष्टश्च तदुक्तं ॥ ५०॥ Vay प्रकरणमुपष्टद्य aay मनिदादौनां प्रतिप- व्यं यक्कियावयवान्मनश्रादिव्यापारेव्वनुबक्नानि ^ते मनसेवा- धीयन्त मनसेवाचीयन्त AT ग्रा WYRM मनसाऽस्तवन्
सर्वभूतानि यदथमम्ीन् चिन्वन्ति इति ध्यायेदिखपुवौथतया fafy- कल्पनात्, तया विधिवाक्छख्यल्वाल्िङक प्रकरणाद्लवदित्धाहइ। न चेद् - मि्धादिना। रतेनेति विधित्वेने्यथंः | ard विख्शाति। wefan:
सम्पदुपास्ले मनोटत्तिषु क्रियाङानां योजनमनबन्धः ख्या क्रियते तदन्धधानुपपश्याप्यन्नोगां Tawa ava gat सित्वेन सम्बा-
[अ ०३।पा.१] WCAG | € 9€
मनसाऽशंसम् *यत्किञ्चित् यज्ञो कमं क्रियते यत्किञ्चित् यश्नौयं कमं anda तेषु तन्नो मयेषु मनिद्घु मनामयमक्रियतः इत्या fear) खम्पत्फले हयमनबन्धः, न च प्रव्यक्ता: क्रियावयवाः सन्तः सम्पदा लिखितव्याः | न चाचेङ्गोयादयुपासनवत् क्रिया- जरं सम्बन्धात् तदनुप्रवेिवमाश्रङ्धितव्यं श्रुतिवैरूप्णात्, महाज क्रियाङ्गं किञ्चिदादाय afeaat नामाथ्यसितव्यभिति वदति, षरात्रिंशतन्त् सदसाणि मनोाट़न्तिमेदा नादाय aafqa aer- दश्च कस्पयति पुरुषयश्नादि वत्। सद्या चेयं परुषायुषस्यारःसु Tal सती तत्छम्बन्धिगीषु ममेाटत्तिष्वारोाष्यत इति इष्टय, एवमनुबन्धात् way मनिदादीनां। आदिश्रब्दादति- देश्ाद्यपि यथासम्भवं योजयितययं, तथा fe ^तेषामेकंक एव
दनमानृपयत्तेरिव्याइ| LAG MLA) ते म्यः, खाधीयन्त तेषामाधानं मनसव Haifa), कालस्यावच्छेदस्य मियमादचौयन्त रटटकखेतय्या EMU! | TUE पात्रा, VHA उदरातारः वन्ति शंसन् Ware vafa, fa seat alate ae कमारादुपकारकं यन्नीयं यन्न. aETiaeayg तत्छवै मनोमयं कुयादिति sau: ठत्तिष्वम्मिध्यानस्य क्रिवयानङ्त्वेऽप्यद्रीयध्यामक्रियाङ्गाखितववं Baa | न चाकदरोये- ति। ख्षकावबद्धरछतिताऽस्याः श्तवरूप्य acufa | न हीति। नङ्क ठन्तिषु साङ्क्रतुसम्प्ादन युङषस्य यश्लत्वध्यानवनत्वं qawmaa: | अनाद्रा्चाऽविदेष्ो म भवति fay विकल्पा्यंद्त्यत aw) न चति | ण्कस्मिन् wats परोच्तसाधनयोाविकस्पेा भवति यथात्रीहि- यवयोस् तु क्रियासेष्योनाम्रीनां साध्यम्रेदात् म विकल्य इत्यर्थः| अत पव aqua face: | यदुक्तं किवाङ्गत्वसामान्येनातिरेश् इति atene) यत्तु डति GT बहवचनम | खव्ादीनि Ufa |
* यत्किश्ित् ay करे रियत इति वधेर षु° नलि। © 7
९४० सत्रप्रभाभासिते। [अ०३।पा ०३]
नावाम् यावानसो vay tf क्ियामयष्लात्रेमाहाग्यं wra- सयानामेकंकद्यातिदिश्रन् क्रियायाममादरं द्ंयति। ग च aaa क्रियासम्बन्धे विकल्यः पूवण लरेषामिनि wad ay) ज fe येन व्याप्रारेणाहवगोवध्षारणादिना पूवः fearat उप- करोति तेने सरे उपकते अक्तुवन्ति। यजु पुवपच्ेऽ्यतिरेन Sorgen caw सति हि सामाग्छेऽतिदे्ः प्रवतत दति, a<- अत्प्रेऽप्यभ्रिलसा मान्येनातिदेब्रश्स्वात् aw) afa fe ब्ाग्पादिकानाम्णयप्नोनामग्मिवमिति। wardife च कार- खानि दर्ितानि। एवमनुबन्धादिग्यः Sarre: qian सगखिरादोनां प्रन्नाकरष्टयक्कवत्, यथा प्रन्नाकराणि w- ष्डिखविद्याप्रष्डतीनि खेल स्तेगानुबरन्धेनानुबध्यमानानि एथ
चमु बन्धातिदश्रश्चतिजिङ्वाक्येभ्व इत्यथैः | cafawd इति stu: | मनख्िदादीनां ere क्रियाप्रकरगादुत्ववंः wing © xz rare) teeta, caret चिन्तितं [are भे° arqarete १९ ।8। श] (राजा खाराव्यकामा creda यजेत इति प्र. व्यावेशिनाम कावचिदिरिरसान्नावा। 'खायेयोऽशटाकपालो हिरख दल्िशा, बाडंस्यत्यखररिति पणवी दतिया, रेद्रमेकादशकपाल- want efear इति, तस्यां वकंमेदेन प्रयोगभेदः शरूयते "यदि Real यजेत wea मध्ये निध्ायाङतिमाङतिं डतवाभिघार- येत यदि वेष्यो वैखरेवं चरं मध्ये निदध्यात् यदि crassa. Maas पुरोडाश्रयेोर्मध्ये wae चयं निवंपदिव्य्ः। ont यादिचङ्षु वङ्गानां aaa पयोगो भाति मध्ये विधामकिङ्कात् प्रयो गमेदमध्ये निधानायोामादेतयाद्राद्यकामं याजयेदिन्बेकबचनाच, ख च तत्प्रयोगो रानद्धयक्रतु वाद्यायामनब्नाद्यकामवमेवयकदरंकायामेका- बेटा देयः नतु weedeat | मनु fears वियामकं erat.
= कार्य रति वधेर पुर माद्डि।
[Ge aiqreg] AFCA GTS TAT | ९५६
गेव कर्मभ्यः प्रभ्ञाम्सरेग्टख्ं aaa भवग्येवमिति। इष्टः खावेष्टेः राजद्धयप्रकरणपटितायाः प्रकरणादुत्कर्षः, वशंज- यानुबग्धाद्रभयन्नलाख राज्यस्य | AGH प्रथैमे ATS -ऋतव्ायामिंति चेत् ग व्जयसंयागात्' दूति (Home)
न सामान्यादण्ुपलमेग्डत्युवत् न fe लाकापन्तिः। ५९॥
यदुक्रं मानसवदिति anqud, न मानसग्रदसामान्या- दपि मनिदादीर्नां क्रियागेषवं कस्य, carte: श्रव्यादिन्यो Caw केवलपृरुषार्थलापखमेः, न fe किञ्चित् कद्धचित् कमचित् सामान्यं ग सम्भवति, नं च तावता यथा खं Aaa निवतते ल्युवत्, चथा ख वा एष एव age एष एतन् ` मण्डले परुषः" इति ‘afd खलुः इति चान्धादित्यप्रषयोः समानेऽपि श्टव्यभब्द प्रयोगे नात्यन्तसाम्यापत्तिः, यथा च “wat
मप्यवेष्धो तच प्रयोगः किंन स्यादिति aq) न, वर्ब्यसंयुक्तायां काम्यायामेव श्यङ्तनग्क्यसाघक्षस्य मध्ये निधानादिलिङ्कस्य aarcat लिकूकवश्वनाग्धां aaa सति fecutea मिलितकेव दच्िश देवा, न्यथा पथोगक्वायेागात् | राजमाकरटंकक्रतवन्तग॑तेटी तु वडेवयसंयोगाभावात् मध्ये भिखानादिशिकः मास्ति, ततश तमेक साघकाभावाद्च्तिणाभेदन तन्वभेद रत्यङ्कानामाङसिरेव बडस्वितिं खचायः।
शव चकप्रयोगलिक्ंस्य क्रत्वयद्ावसम्भवं काम्येा च सम्भवं वद तानेन Gia wae: aedfefrequer कतुप्रकरयादुत्करवं इति खचितं सं Grexst युक्त णव, राजमाचकरटंकराजद्यक्रतो व्बचयकटटंकेटेरन्तभावायागादिति fed, तथा मनखिदादीना- मुत्वं इति भावः| णवं curd विघटयति । न सामान्यादिति।
6४ 2
९४२ रब्रप्रभाभासिते। [खन्डपा०र।
वाव Grarsfatraararea एव समित्" दइत्यज न खमिदा- दिखामान्ाज्ञाकस्याऽभ्मिभावापत्िखदत् ॥ परो च शब्दस तादिष्थं श्चयस्वात्वनुबन्धः ॥ ५९ ॥ परस्तादपि “श्रयं वाव खाक एवाऽभिखितः- cafe अनमर ब्राह्मे asa कंवखविद्चाविधिलं wee प्रयोजनं खन्यते न weanayfafud, तच fe— °विद्यया तदारोहन्ति यज्र कामाः परागताः | ग तच दशिणा afm नाविदांषस्पसिमः'॥ इत्यनेन gay aaw कमं निन्दनम् विद्याश्च प्रशंसन्ने- तद्शंयति, तथा परस्ादपि शयदेतश्मण्डलं *मयति' इत्यस्मिन mye विया प्रधागलमेव wad शसाऽग्ता भवति खल्युयस्या- त्मा भवतिः इति विद्याफलखेनेवापसंडारात् ग कमप्रधानता, तल्चामान्यादिषशापि ays) गश्दर्यांषस्वन्यवयवाः स्यार चित्या विद्यायाभिव्येतस्मात् च कारणाद्निनानुबध्यते विद्या ग RAPA) तस्मात् मगञिदादोनां केवलविद्यात्मकत्- सिद्धिः ॥
कत्वचेतपुरषाथेलवेषम्येऽपि मानगस्दत्वेखामान्यं न विरध्यते विषमबे- सपि साम्यदश्नादिययेः।
faq पवात्तरत्राद्यशयोाः खतनग्नविद्याविधानात् तम्मध्यश्यस्याऽपि mae खतन्नविद्याविधिपरत्वमिन्ाहइ | ute चेति। fraser शोकटद्िविधानं wamquey गम्यते Tay मण्डलपुरषापाल्ि- waif amar: eam इत्यथः | afe क्िवाभिना ay ws faaufaaa ary | भरयांसस्तिति।
* waaay साने तपतोति awe Jo vist
a
[अनशपारद] WICH WATTS | ERR
CR अत्मनः शरोर भावात् NYS I
Ce रेरव्यतिरिक्रष्या्मनः सद्भावः समयते बन्धमाकला- fuattfaga i न शसति रेदव्यतिरिक्रे श्रा्मनि परलाक- फच्च खादना SIG क वा ब्रह्मात्मलमुपदिश्ञेत | नन ्ास््प्रमख एव RUA पाद अस््रफलेपभोागयोाग्यस्य देहव्यति- रिक्रस्याक्मनाऽस्ित्वमुक्रं | Gaya भावयता ब तु तजात्मा- Sfea uwafa इड तु खयमेव Bana तद ख्िलमाकरेप- परःखरं प्रतिष्टापितं । इत छवाहयाचार्येश अवरखामिना प्रमाखलचठे वणितम्। wa एव च भगवतेपवर्धंक प्रयमे aw श्रात्मा स्तिलाभिधानप्रबक्ति ज्रारोरके ATA दृल्युद्धारः BA: t दृह चेदं चादगनालशफेषुपासनेषु विचायंमाणेव्वात्मा सतिलं विचायते रृत्छग्रास्तग्रेषलप्रदश्रनाय । अपि च पुवंखिन्नधि-
a a णि
ममचिदादीनां पुदषायत्वमुक्तं तदयुक्तं देातिरिक्पुरवाभावादि- व्रात्तिपति। खक arara: शरीरे भावात् । सिडान्तफलमा। बन्धेति। पवेपच्वे तु परलाकायकमसु मेष्छायविद्यायां च auafufcfa खतिरेोकमखेन फलमा | awefa इति। तिरिक्तात्मविचारस् प बेतन्ले Waa पोागरत्तमित्याज्रद्या तचल्धविचारस्याऽपि श्दमेव ai मलं जेमिनिद्धनाभावादवः क्र पूनरङ्किरिन्याइ। ननु शास्ते arfeat) ‘agar यजमानः खगे लोकमेति इत्थादिवाक्धस्य भाह्लुरभावादप्रामाण्प्राप्नावित Tara भोष्छविचारः Ha cay ठतिकार बचनं लिङ्गमाह । wa caf । तच इ्वाभावादेके्यंः। उद्धार उपरमः खअस्याधिकरशस्यासिन् we प्रसङ्सङ्गतिरि ग्या | Ew चेति| खामुश्चिकणजेपासनानिगेयप्रसङ्न तदपेच्छितात्मा- ल्ित्वमु्यते cad: | रुतत् सिडवतज्ञत्य पमथमद्धन्रऽश्मश्रब्देनाधि-
éus रनप्रभाभासिते | [weogiuteg ]
करणे प्रकश्णात्कषंभ्युपगमेन Rafeeretet परुषां वितं, wiser पर्षा यद्या एते मनिदाद च इत्यस्ां परशक्रा- विदं रेदखतिरिक्रस्तात्मनाऽस्तिवमृच्यते तदश्िलाक्तेपायशच- carey छश, अषेपपूर्विंका fe परिहारोक्रिविंवकितेऽये खु- फानिखममन्यायेन दृढां बुद्धिमुत्पादयेदिति। wee रेद- माजादमरर्जिंनोा erarefaat रेदव्यतिरिकष्याकनेाऽभावं मन्यमानाः समरूव्यस्तेषु वाद्येषु एथिव्यादिष्वदृष्टमपि चेतन्यं शरोराकारपरिणतेषु तेषु खादिति सम्ावयन्तः awe aa मदज्रक्िवद्िश्चामं Gaafafag: काथः परुष दति चाः, ग खगगमनायापवगगमनाय वा सम्या रेरव्यतिरिक्न आ्राद्मा- ऽस्ति यत्तं चेतन्यं रेरे ख्यात् fe एव ठं सेतगथात्मा रेति प्रतिजानते रेत चचा चरते, wet भावादिति । यद्धि afer सति भवत्यखति च म भवति तद्धमंल्ेनाध्यवसीयते यथाभ्नि- WAAR, प्राणचेष्टासेतन्यङूत्यारयस्चातधर्मलेनाभि- मता आआत्मवादिनां, तेऽणयन्तरेव रेड उपलभ्यमाना afear-
कारो विग्तितिस्मादिदमधिकस्गं सवंशास्त्राङ़्मिति ज्ास््रसकुति- माड । छत्खेति | खात्तेपलच्चाम वान्तरसकृतिमा ङ । अपि चेति | देहातिरिक्त orate म वेति वादिविप्रतिपत्तेः dua पुवंपच्छ- माङ । axa xf, यद्यपि समस्तेषु भिलितेषु भूतेषु was ब षट तक्तादकुम्भश्य चचानाभावाद्यस्तेषे तु aa cay) विदेश व्कभूतेवु स्यादिति तेभ्यो भूतेभ्यच्ेतन्धं सम्भावयन्तेा मदश्नक्तिवदि wit सद्धगतजं afefacagia च्ात्मेलाहङरिखषन्वयः। बथा मादक- Ray ताम्बूलपवादिवठ प्रव्येकमटृ्ापि मदशक्तिखलत्सङ्काताणष्नावते तददित्घथेः। ननु देषः स्वयं न चेतनः घटबद्धातिकत्वात् किन्त
[अ०९।पा ०३] WITCAGT ATS | ५५५
जुपखभ्यमाना fag रेदष्यतिरिक्ते afsfe Twas एव भवित्तमरन्ति। तद्मारव्यतिरेका रे हादात्मन इत्येवं प्राते HA:
^व्यतिरोकसतङ्गावाभावितवान्न ठपलब्धिवत् ॥ ५४॥
न लेतदस्ति यदूक्रमव्यतिरेको रेदादात्मन दति व्यतिरेक एवास्य देहाद्धवितुमति तद्भावाभाविलात्, चदि fe देदभावे भावात् रेदधर्मलमात्रघधमाणां मन्येत ततो दे डभावेऽणभावार्- agdaaat किं न मन्येत रेदधर्मवेखक्ष्छात्, ये fe Fewer खूपाद्यसते HAT Y way प्राणचेष्टादयस्ह सत्यपि Te war- वस्छायां न भवन्ति, देदधमाख रूपादयः परेरणपखभ्यन्ते न लात्मधमी सेतन्यद्धत्यार यः । fe च खति तावदेडे जीवदव- खायामेषां भावः wera faa ग लसत्यभावः, पतितेऽपि कदाचिदस्मिम् रेरे रेहाकरसश्चारणात्मध्मा अनुवर्तिरम्,सं्-
चेतनः कञ्चित् खभादिमोक्ताऽत्ति तत्सात्रिथ्यात् देशस्य चेतन्धविमम इत्यत Ge) म Gata |
मनुष्योऽडं जानामीति दोहस्य चाट तायाः प्रब चत्वा दात्मघमेत्वेन प्रसिद्धानां धमाणां देडान्वयव्यतिरेकामुभवात् तदन्यानि waar भावादप्र्यच्स्य खप्रामायिकतवादे tale प्रापे atw-afafa- पदेन सिडान्तं प्रतिजानीते म त्वेतदिति। अनुमानस्य तावत् प्रामा- खम निच्छताप्यास्येयमन्यया चवहारासिदेः। म दयनागतपाकादा- विष्साधमताममितिं विना ब प्रवस्िः सम्भवति | तथाचक्ानादयोा रश्व्यतिरिक्काश्वाः टेहसनत्वेऽप्य सत्वात् यतिरेकड Cwenfeafz are! तिरेक रवास्येति। नचादा BIAS परात् रूपान्तरे अभिचारः, गुखतवसाम्याय्ाप्यजान्यवच्छेदन wang विव्तितत्वात्,
* afafcw र्ति वधै०।
éud Taneataifaa | [Megiarea]
यमातचरेणापि परपलः प्रतिषिध्यते किमात्मकञ्च पमरिदं चेतन्यं मन्यते ae wae उत्यन्तिमिच्छन्ति इति परः पर्यनया-
व्यः, न डि भतचतुषटयव्यतिरेकंण लाकायतिकाः किञ्चित् av *प्रतियन्ति । यदनभवनं गतभोतिका्नां तच्चेतन्यमिति चेत्, तदं विषयलात् तेषां न 1तद्धम॑लमन्नुवीत खात्मनि fie याविराधात्, म ाद्चिरुष्णः सन् खात्मागं दरति, a fe नटः शिकितः खन् सख्म्कन्धमधिरोच्यति, न डि द्तमातिक- धर्मण घता चैतन्येन द्तभोतिकानि विषयीक्रियेरन्, न fe खूपारिभिः खं ee पररूपं वा विषयीक्रियते, विषयोक्रियन्ते त॒ बाद्याध्याद्धिकानि ग्तभीतिकामि चैतन्येन । wag ययैवास्ा तमैीतिकविषयाया उपलसेभावेऽभ्यप गम्यते एवं
देशेऽवस्थिते सदा रूपत्वावच्डित्रमस्तयेव, शन्षानत्वावच्छिन्नन्त मास्तीति न Wat देहधमः। कश्च रतेन Sena: पररटृश्यत्वादित्याह | देष चमेखेति। fay दोहव्यतिरेके तेषामभावस्य सन्दिग्धत्वात् न देह- ध मत्वनिखय care, पि चेति। न चानुपलम्भात् तेषामभाव- निखयसू वानुपलन्धेरमानलवात्, TANIA देङन्तसप्राप्याप्यनुपल- म्भोपपन्तखेति भावः । suafsafefa aaa पद व्याख्यातुम् पक्रमते। किमात्मकमिति। तत् किंभतातिरिक्क तज्वमत रूपादिवत् भूतधमः, नाद्यः, खपसिडान्तादिन्यक्ता feta निषेधयति। यदनभवनभित्यादिना। देष्ातसकभतामां waa प्रति विषयत्वात् कट कमविरोधघेन विषयस्य कटत्वायोगात् न श्ूतकटटकत्वं Waqua-
| farq raw भ॒तधमत्व रूपादि वनष्माखापत्तनं तद्धमत्वमिद्याह। a wif | फलितं खत्रपदायंम ड | अत्ति | या देदातिरस्क्िस- quay: स cam चेदनिद्यः स्यादुपलमपेरनित्धत्वादित्त खाइ | जित्धत्व चति । घटः स्फर पटः Scalia aaa स्फतरभेदात् नित्धत्व
* प्रतिपाद यन्नोति वधे | t aeatafa ae |
[we gat: 8] WF CAT SIA | eve
व्यतिरेकाऽ्खा सतेग्याऽभ्यपगकव्यः, 'खपञचसिखषूप एव च मः आत्मा" इत्यात्मने देव्यतिरिक्रलं fay उपलनेरकष्प्यात्, श्हमिदमद्राचम्, «fa रदावख्ाक्र्यागेऽपि *चपचग्भृलेन भत्यमिज्ञानात् खन्या युपपन्ते च | SAH WAT भावाच्छरोर- wa उपल्लयिरिति तदितेन vate wei) चपि «ay अदीपादिष्रुपकर एषु प यिभ॑वति weg a मवति, न चेता वता प्रदोपादिधमं एवापलयिरभ॑वति, way शति। दे इभावे उपलसिभेवति wefa खमभवतिद्तिन देदधमौ भवित्तम- ति, उपकरणत्माचेणापि प्रदीपादिवत् रेरा पचेागेपपन्तेः। ग चात्यनां Ceasar इ सते, निखेष्टेऽपि Wher ददे ay मामाविधेापलयिरशंनात् | तस्मादमवद्यं देदव्यति- रिक्रस्ात्मनाऽस्तिलं ॥
विषयापसागनाणेतु नाश्रभ्नम Kay: | रखवमात्मा ददहाद्धित्र उप. ख^न्धरूपल्वादुपलम्िवदित्धक्त, किच्च जायरतखभ्रयोादइभद्ऽप्यात्कत्व- waaay च अन्यानभूते न्यस्य ख तीच्छानृपपत्तः। Vy खत्धादिमानात्मा cufga carey, खमिति । निर्स्तमप्यधिका- निधित्छवानुवदति। awaafafa, उपव्ब्धेदहान्वयद्यतिरेका न eyuaaaiual afafanaa aqufaxfcafugare | चपि चेति| suafears दस्य जिमित्षत्वमप्यसिदखमित्याई। न WaT fafa | खम्रापकस्पिन द्दजन्या twat fafa भावादुच्तवदव शव aapesfa enauiinai भोगं quaxafa, नाय्दुम- WAC दजत्वमस्तीत्रन्तमियुक्घ, तस्ादुह्लानमानानुग्टङ्ोता्नम Tet रमिति भेदानुभवादङं aay दव्मेदच्चानं aa xardwcfa | amifefa sy
* उपन्विबेनेति ae: † सलि देरेष्ति ate ave! 6 @
९५८ रसत्नप्रभाभासिते। [शअण्देपा०श)
अङ ATTY न शाखासु हि प्रतिवेदम् ॥ ५५॥
समाप्ता प्रासङ्गिकोयं कथा, सम्प्रति प्रहतामेवान॒वतामदे | “शामिल्येतदच्रमद्गीयमुपासोत wag पञ्चविधं खामापा- सोत उक्यमक्यमिति वे प्रजा वदन्ति तदिद मेवेक्थमियमेव एेयिवो श्रयं वाव लाक एषोऽग्निखितः° इत्येवमाचा ये उद्गीया- दिक्माङ्गावबद्धाः प्रत्ययाः प्रतिबेदं शाखाभेदेषु विहिताः ते तच्छाखागतेवेवेङ्गोथादिषु wag: quart सवग्राखागते- fafa fava: प्रतिशाखश्च खरारिमेदादङ्गोथादिभेदमादा- धायमुपन्यासः। fa तावत् प्राप्तं खशाखागतेव्वेवेद्गीयादिषु विधोयेरन्निति। कुतः, बज्निधामात्। “उद्गोयम्पासोतः इति fe सामान्यविदितानां विश्ेषाकाङ्खायां सन्निटष्टेनेव खभाखा- गतेन शिशेषेणाकाङ्च्ानिदटत्तेः तदतिलङ्घनेन शाखान्तर- विद्ितविश्रेषोपादाने कारणं नास्ति, तस्मात् प्रतिश्नाखं यव-
SHAS | उद्रोयावयवेङ्कारे प्राण्टष्िः ‘efwat दिङगरोऽनिः प्रस्तावेाऽन्तर्च्तमुद्रौयं रादित्य प्रतिहारो द्योनिंधनम्' इति feyt- रादिपश्चविधे सन्नि एथिव्य दिलेाकटष्टिः उक्धाखयग्रास्त्रे एयिवी- efe: शट्काचितम्ना लोाकटष्िरिलेवं कमी्ाश्ितेपास्तयचखेति ताद्दरीयादिसाधासर्ण्डत्या विशषस्चिधिना च सशयः ननदी. ादोनां सवश्ाखाखेकत्वदुपास्तयः स्वचेति fagaifaaat कथं dua: इत्यत aie) प्रतिशाखञ्ेति। यथा देहातमनेाभदादात्मध्मा दरे न रुम्भर्वन्ति तया प्रतिवेदमद्रोधादीनां भिन्नत्वाद् कस्मिन् वेद विहदितेद्रीधाद्युपास्तया बेदान्तस्स््द्रोधादिषु न सम्भवन्ति इति दृष्टान्तेन पुर्वप्चयति। खश्खेति | उद्रीयमुपासीतेति विधिवा-
[ख ०३।पा ०३] श्ाङ्गस््रददचभाश। eye
शेति, एवं प्राप्रे रवीति “श्रङ्गावबद्भास्तु' इति तुश्रष्दः waa व्यावतंयति, नैते प्रतिवेदं खश्राखाखेव व्यवतिष्ठेरन् श्रपित सरवश्राखाखनवतेरन्, कुतः, उङ्गोधादि भ्ल्यविशेषात्, खभा- खाव्यवस्ायां यद्गोयमृपासोतेति खामान्यश्रुतिरव्चिषप्रटत्ता खतो सन्निधानवग्रेन विशेषे qagqraarar पोड़ता खात्, जं चेतत् न्याय्यं, सन्निधानाद्धि अ्रति्बलोयसो, न चं सामान्वाश्रयः WIA नोपपद्यते | तस्मात् खरादिभेदे सत्यण्॒गो यवा चवि- GTA सरद्॑राखागतेववेवेद्रोधादिवेेवंजा तोयकाः प्रत्ययाः TW
मन्त्रादि वद्राऽविराधः॥ Ve It
अथवा नेवाच विरोध श्राश्ङ्कितव्यः कथमन्या खागतेषू- द्ौयादिष्वन्यशाखाविहिताः प्रत्यया भवेयरिति, मन््ादिवद्- विरासापपन्नेः। तथा fe aarut कमणां गणानाञ्च शाखा- न्तर त्पन्नानामपि शाखान्तर उपक्र दृष्यते, येषामपि fe श्राखिनां 'कुटरूरसिः दत्यशादानमन्ला नाक्ञातः, तेषामणसे
च्य दरी यत्वसामान्यस्य wad खणाखासचचिटह्दितव्यक्तियड rau: | सामन्धश्रुतेः सच्निहितव्यक्तियहाखखसङ्खचस्तच कतब्यः यच efaarug Faas, यथा wai गामानये्यच्र Wy: afz- हितसुकब्यक्तिपरतया aera, च्च चानुपरपच्यभावात् यक्तिमाच- सम्बन्ध सामान्धमुपास्यमिति सिडान्तयति | रखवमिव्धादिना।
पुवं शाखान्तरविडितपराल्तीनां शाखान्तर सखाङ्सम्बन्धे यः प्रतीतो विरोघस्तमङ्गोलत्य सम्बन्ध उक्तः aafa facra ca नालि, एाखाग्तर- विहिताङागां गाखान्तरस्याङिसम्बन्धवदु त्तसम्बन्धा पपन्तः। यद्यपि यज्- alent कुक्षटोऽसीति मन्भ(ऽस्ि,कुटदरसीति नासि,तधापि TTT.
6 ०2
age Tamara fad | [Sogiates]
विनिथैमे दश्छतेषकुकटो ऽचि" इव्यश्ानमादन्तेकुरटर्रखष्ट्ति afai येधामपि चे समिरारयः प्रयाजा गामान्ञाताङेषामपि तेषु शण विधिर्न यते *waat वै प्रयाजाः समामच हताः दति! तथा येषामपि श्रजाऽग्रीषोामीोयः'दतिजातिविश्नेषापदेन्ा भासि तेषामपि तदिजेषविषया मन्लवणं उपलभ्यते ‘are वाथा acetate’ इति) तथा बेदा्रोत्यन्ञामामपि ‘qpaery acuta इत्यादिमन्लाणां वेदान्षरे परिग्रह धृष्टः । aut बेक्कुषपटितख awe ध्या जात Ua प्रथमा RIGA इत्यस्य “श्रष्वयंवे सजनीयं way’ इत्य च परिग्रहा TB | तस्नात् यथाञ्नयाणां कमोङ्गानां सर्वचानटन्तिरेवमा- शितामामपि प्रद्ययानामित्यविरोाघः॥
घणयाश्साद(ने aaa विकल्पेन विनियोगात् साऽपि waaay: दचस्यादपदापान्तकभंामदाहरयमाडइ | येषामिति । Aaraait- चरणरमि वयः | रेमन्तश्निशिरयारेकाटतवः पश्च चत् TERRA: प्रयाजाः, समान तुख्यक्म॑द्धले, हातव्या इति पञ्चत्वगगविधानात् ग{सिनः एाखान्तसरविहिताः सम्बध्यन्त इति भावः। गणमद्ारति। aut येषामिति । यजवदिमामभम्मोषामीयः wy: खता ata efa क्{.तविश्रषस्यापि प्रषमनललशिक्व्मातिविज्गेषसकुदह Kau: | मग्ना गमद. यन्तरमाश्। wala, सामवेदशानां थञजवदे परि- ae cay: | aufa ‘a अनास ray इत्यनेनेापलल्ितं wa सज. मयं तस्य यजघाध्यर्यकटटंकप्रयोगे waar cufaawy: | यो भावता बाख रच प्रथला wa: HS मभ्खान् निवेकबएन ड्ग र्वविघा ह नासा जना List खुच्यः।
© ऋतवे मे प्रयाओाः सप्ागमन््रातवा इति Ge ।
[wonateR] WCAG | ९११
wet करतुवत् ज्यायस्त्वं "तथा हि दर्शयति ॥ ५७ ॥
"प्राचोभशाल श्रपमन्यवः' इत्यस्यामाख्यायिकायां व्यस्तस्य WAGE च वेग्ामरस्योपाखनं श्रयते व्यस्तापासनं तावत् श्रा- पमन्यवकं Baraat’ इति, “दिवमेव wnat राजन्नि- ति Satie 8 सुतेजा श्रात्मा वैश्वानरो चं aM ANE दत्धादि, तया समस्तापारनमपि ‘AG इवा एतस्यात्मनो वैशा- मरस्य WI सुजेताखकुविश्वरूपः WW: एयन्बत्मौत्मा सन्देह agar वस्तिरेव रयिः ष्रथिव्येवपादोा' rar, तच संशयः किमिहाभयथाणुपासनं स्यात् व्यस्तस्य समस्तस Wa समस्त- @afa, fa तावत utd प्रत्यवयवं, सुतेजःप्रश्तिषु उपास्म॒ इत्ति क्रियापद्रवणात्, तस्मात्त "तव सुतं प्रसुतमासुतं कुले दश्यते" इत्यादि फलभेद श्रवणा व्यस्तान्यथपासनानि स्यरिति ard, तताऽभिधोयते, Wa: पदायापचयात्मकस्य समस्तस्य वेश्वान- Vere way प्राधान्येन अस्मिन् वाक्ये † विवक्तं भवि-
भूमः कतु वस् । दय॒लेकरादिषु waa वेश्रामरस्य qantas: cw यजु- बपास्तिः समस्तापास्तिरिति भेदः, खास्यायिका पूवमेव व्याख्याता । च्पच्राभयच विधिफलयोः खअवगादेकवाक्छत्वापपत्तेख संशय मा | तचे. fa .सेव हिस्यादयः' इत्यच [ वण०ख०३।६।३८ | तद्यत् सत्यमिति प्रह्ल- ताकषाट् विद्यक्यमुक्तं TSCA MLS RUS मत्वा TEATRTUT- fone सज्िधिबशेमाद्रीचाद्यपास्तीर्गां sawed wicazger- Nat विधिश्चतेः पलश्च वयस्य च समनस्तापाल्तिसत्रिधिप्रापतं स्तत्यर्थत्वं
* तथा चति awe wey + षि वक्ितत्वमिति auc |
a¢® Tananifea | [अ.३।पा०१]
datfa नमप्रत्येकमवयवेपासनानामपि, क्रतुवत्, यथया क्रतुषु दथंपृणमासप्रष्डतिषु सामसेन साङ्गप्रधानप्रयोग एवेक विव- qa a व्यस्तानामपि प्रयोगः प्रयाजादीनां ardazar- FINA प्रधानस्य तदत् क्रत एतद मेव ज्यायानिति, तथा fe अतिर्भने ज्यायस्लं दशयति एकवाक्लावगमात्, एकं Ve वाक्यं वेश्धामरविद्याविषयं पेवौपयीलेचनात् प्रतीयते, तया fe भ्राचोनशालप्र्डतय उद्ालकावसानाः षट् ऋषयो वैश्चानरविद्यायां परिनिष्टठामप्रतिपद्यमाना शश्श्वपतिं केकयं राजानमभ्याजग्प, दत्युपक्रमयेकं कसे रुपास्ं दयुप्रष्डतोनामेककं arafaat ‘Agr त्वेष saa दति erare’ इत्यादिना मृद्धादिभावं तेषां विद्धाति। "मूड ते व्यपतिथत् यद्या नागमिव: श्त्यादिमा च व्यस्तापासनमपवदति। TTY व्यस्तोपासनं Blas समस्तापासनमेवानु वत्यै “ख सवषु लोकषु way way सर्व॑व्वात्मखन्नमत्ति' दति श्मात्रयमेव फलं TH चति । यत्त॒ प्रत्येकं सुतेजःप्रश्टतिषु फलभेद श्रवणं, तदेवं सत्यज्ग- फलानि प्रधान एवाग्यशिनेति दति द्रष्टयम्। *तयापास्
बाधित्वा तददिधेयत्वभिति पवेपत्तमाद | प्रत्यवयवनमिति। फलानुक्ता पर्वान्र पच्तसि्िरेव फलं मन्तव्यं । सतं ख्डितं, TARTU IT- तत्वमासमन्तात् सुतत्वमवस्याभेदः सामयागसम्पत्तिसतव कुलं दश्यत इति यावत्, Gaal TaTATY Aya सुतेजा इति वाक्छप्रकर- बाभ्यां व्यस्तापास्तीनां समस्तापास्यन्तभावेनप्रयाजदण्रवदेकप्रयागत्वे सिद्धे प्रधानतद्ङ्फलानां अथयवादगतानामकप्रधानफलतयाप्रसहा- रात् बाव्छमेदो न aw इति सिडधान्याश्यः। रकदेश्ि्याखयामनृद्य
* तथापास् tla Fe
[अ ०३।पा०९] शाङ्ग ब्रद्यदचभाष्य | ९4
इत्यपि प्रह्यवयवमाख्यातञ्वणं पराभि प्रायागमुवादा्थे न च्य स्ापाषनविधानाथं, तस्मात् समसापासमपकच्च एव श्रेयानिति | कचित्व् समस्तापासनपक्तं ज्यार्यांसम्प तिष्ठा ज्या यस्व चना- देव किल व्यसतापासनपच्लमपि खचकारोऽन्मन्यत इति कल्प - यन्ति, तदयक्र, एकवाक्यावगतेा स्यां वाक्यभेद कल्पनस्यान्या- ग्यलात्, ‘agi ते व्पपिग्यत्' दति चेवमादिनिन्दावचमवि- राधात्, UI चो पसंदारे समस्तापासनावगमे तर् भावस्छ yas वक्तमभ्रक्यलात्, FAG च ज्यायस्ववचमस्य प्रमाणवत्वाभि- भायेणा्पपद्यमानलात्॥
नाना शब्दादिभेदात् ॥ YE Uh
पुवंस्िन्नधिकरणे खत्यामपि सुतेजःप्रतोर्नां फलभेद्- शते समस्तापासनं ज्याय TaN, wa प्राप्ता बुद्धिरन्यान्यपि च भिन्लश्चतोन्सुपासनानि समख्धापा्चिग्यन्त cia रपि चनेव वेद्याभेदे विद्याभेदोा विज्ञातुं waa, ad fe रूपं विद्यायाः द्र व्यरैवतमिव यागस्य, Fuga एवेश्वरः अुतिनानालेऽप्यवगम्यते
दूषयति | केचिदिति | यद्यभययोापासनं सिडान्तस्तहिं श्यत्तापासन- मेवेति पृवंपन्लो वक्तव्यः, खच न सम्भवतीह | स्यष्टेचे(त। कथं afe खतरे व्यायस्वेाक्तिखवाद | Staal | gmetad. माजिकत्वद्यातनायें तदुक्िरितिभावः।
नानाशन्दादिभेदात्। शण्डिल्यादिन्रद्मविदेका नाना च, तथा संवगादिप्ाणविदेका मानेति रूपेच्छभावाभावाभ्यां संशये टटान्त- ugar ydaqare, पुवंक्िभिति। रूपेक्या्च वियैक्धमित्याह |
९९१० | रननप्रभामासिते। [ख रह।पा०दे ]
'मनामयः प्राणश्ररौीरः BW AY S Ay सल्यकामः सत्धसङ्ल्पः' दत्येवमादिषु, तथा (एक एव प्राणः AIG वाव संवर्गः प्राणा ala sey weg प्राणे इ पिता प्राणा ara’ बव्येवमादिषु वेद्येकलतवा च विदयेकलं ad, ्रतिनानालमण्यसिन् पचे गुणा न्तर- परलवात् नान्य॑कं, तस्मात् सखपरशाखाविहितमेकवेच्व्यपा्रयं गणजातमुपसं तव्यं विद्याका क्छ्यायेत्थेवं प्राप्ते प्रतिपद्यते, नाने- fai वेद्याभेरेऽप्येवंजातीयिका विद्या भिन्ना भवितुमरंन्ति, कुतः शब्दादिभेदात, भवति fe weezer वेदापासोत ख कतुं gata’ दत्येवमादिः, शब्दभेद कर्मभेद रेत्; शमधिमतः परस्तात् शब्दान्तर कमभेद; छृतानबन्धवादिति । ्रादि-
पि चेति | fade चेदेकशद्यक्तविद्यायाः अुयन्तरेऽप्यक्तिरये- व्यत च्या | श्छृतिनानात्वमपोति। yaraaeare | तस्नादिति | सिडान्तेतुगुखानुप्रसंहार इति मलाद्धनं याजयति, Fanie- sift, नन् भित्रभावायेवाचकशन्दः श्न्दाम्तरः यथा यजति ददाति जुहोति इति तस्मिन् शब्दभेदे कमंशब्दितविध्ययंभावनाया मेदो WRC छतान्बग्धल्ाद्रेग खीहतविषवत्वाद््ा वार्थ॑भेदा- दिति यावत्| sad तु बेदोपासोतेादिशन्दाथापाल्तेयागदान- Vlas खता भेदाभावात् सिडगुकब्रद्याय cada विवयताऽपि भेदाभावात् कथमु पाश्तिभेद इति wei) नण्विति। खच सुते शब्द् भे द्ऽभ्य च वमाचतयेाक्तः, विद्यामानाले aaa हेतवस्लादिपदेा- पात्तगुादय श्व, तथा हि सिडधस्यापि गस्य कायान्वयितया कावं- त्वमल्ति। यथा तारुण्ादिगणानां क्रयबभावनान्बयितया कार्यत बयोाव्यिवतस्मशर > बुत्पत्तिचिषटेदपास्तिभावनान्वयितया anges ग - येविंणिरतयोपाख्यरूपभेदादुपासमामेदः । यथा छचचामरादि- गुडभेदेन रालोापाल्तिभेदः यथावाऽऽमिच्वावालिमयुबभेदेन याग.
[अ ०द।पा ०९] प्रादरज्रह्मदधजभाय्ये | ९९५
गणात् गुादयोाऽपि areas भेर हेतवे याजयिता | गन् वेदेत्थादिषु श्रब्दभेद एवावगम्यते न यजति दव्यादिवदयं- भेदः सर्वेषामेवेषां मनाटत्ययैलामेदादर्यान्तरासम्भवाख तत्कथं भ्रष्दभेदात् विद्याभेद इति। मेष दाषः, मनाट्च्य्थला- भेटेऽणनुबन्धमेदात् विद्याभेद पपन्तेः | एकस्याऽपि दीश्वरसा- wee प्रति प्रकरणं व्याृत्ता गणाः faa तथेकखाऽपि प्राणस्य AT तत्रापास्यस्याभेदेऽ्यन्यादूक् गणाऽन्यजेपाषिव- तयेाऽन्याङूक् गुणखान्यजेत्येवमम्बन्धभेदात् fats सति वि्चाभेदा विज्ञायते। न चाजेके विद्याविधिरितरे गणवि- धय इति wel ay, विनिगममदेतवभावात् stare प्रति भरकरणं गणानां प्राप्रविश्चानुवादेन गृणविधानानुपपन्नेः। म चास्मिन् परे समानाः सनः सत्यकामलादयो गृणा अस- च्चा वयितव्याः । प्रतिप्रकरणं चेददडमेनेदमपारितव्यमि- दद्धामेन चेदमिति नेराकाह्यावगमात् नेकवाक्यतापत्तिः। म श्वा व्रश्वानरविद्यायामिव समस्तत्तादनाऽपरास्ति agar
मेदस्तदत्, तथा प्रतिविद्यं फलं संयोागमेदादहरशाखडिव्यादिसमा- wage इति समाधत्ते । नेव दोष xatfeat यदुक्तं श्चुति- मानात्वं गणान्तरविष्यथंमिति त्ने्ाह । न चाचेक इति। fay प्राप्तविद्यान् बादेनाप्राप्तामेकगुयविधाने GMAT: स्यादिद्याह। ने कत्वाचवेति । किच्च विद्येकयपच्त गुणानां पुमरक्तिटेयान च wafer. Mata ब्रद्यैक्यादेव afes:, विद्यानानाल्पत्ते तु गुखानामप्राप्नः सा vane | न चासन् पच्डति। पफलमेद्ाचदनेकाभावात्
* वेद्यभदे इति Hel
édd Camrartae | [अ०३।पा०३]
परतिप्रकरलवर्मीर्यत्रच्रवोपासनानि येक्रवाक्धतां चयः। Fee कत्वभिमिखे च fadae ade farge परति्ाचमाने ममस्त- मशो परबंहारोाऽज्रक्यः प्रतिक्लायेत, तस्मात् सुष्टच्यते, AAW ष्टादिभेरारिति। fea चेतखिन्नधिकरपे सर्ववेदा न्तप्रच्यय- मिच्यारि द्रष्टव्यम् ॥
विकल्याऽविशिष्टफलत्वात् ॥ ५& ॥
स्थिते faurag faved, किमासामिक्छया समखया विक. श्म वा स्यादथवा faa एष जिधमेनेति, तच feaara तावत् दि्याभेदस्य न सृख्द्यनियमे किञ्चित् कारक्र) ननु भिन्नाज्ामप्यिराजदशपुणंमाखाबौनां उमृषयनिथमे दृ म्- Wi नेव देषः, frearafafe तच कारणं, नेवं विघ्नानां aifea जित्यताश्रुतिर स्ति, aan ग तमृचद्यनिदमः, नापि
सवैगुगथ्यानस्याणक्यलाच्च विद्या गाने्याह। प्रतिप्रकरगश्चेत्यादिना। दहरध्यातुः सवेषु लेकेषु कामचारा भवति वेख्ानस्थ्याता सवंवान्न- भक्ती्ादिफलभेद rau, ननु विद्यानानात्वे fas पखाद्दरा- दिविद्या प्रतिवेद्एन्तमेकाऽनेका वेति चिन्तोचिता तत्कवयमादो सा छृतेत्यत ww) fea चेति । विद्यानानात्वाधिकस्यं पादादावेव सङ्गतं खच पासङ्किकमिति भावः।
विकल्पः | विानां खरूपमु कानु रानपकासोऽच्र निरूप्यत इदयुप- जोव्यत्वसङ्तिमाहइ | fea डति विद्याख्िविधाः अषहग्रास्तटस्ा च्पङ्ाशिताखेति । तचाङप्रहविद्याघ्ु यथयाकाम्यविकल्पयेविंद्यानाना- त्वसाम्यात् संश्यमाह | किमिति । पुवंपच्ते यथेच्छमनद्ानमित्यनि- यमः सिद्धान्ते विकल्पेनानृष्ानमिति नियम डति फलमेदः। तचानि-
Rie WITTAGTAATS | eqe
क्किख्पनियमः faurmafuace faygratrafatura | पारिशेष्यात् ्यायाकाम्यमापद्यते। | wafafegawararat fant ग्बा्ः;तथ्ा fe‘aaraa: WIENTT: क Wy A AY सत्यकामः VEU TCHIMmMgqwaacrarayzfan- ला Sat नेष राषः, ख्मानफलेष्वपि खगादिशाघनेषु कमसु यायाकाम्यदभ्ंनात्। ABTA यायाकाम्यप्राप्नावृखते faa एवाखां ufaqaefa न समृच्यः। कात् अ्रविभिष्ट- फलत्वात्, अविशिष्टं qrat फलमृपास्यविषयखाडा त्करण- मेकम दापालनेन शाखात्ङते उपाख्विषये tars डि- MIA | रपि Wsayy एव सा्वात्करणस्, समृखय- ua चित्त विद्धेपरेतुल्ात्। साच्तातकरखसाध्यञ्च विद्याफलं cuaf श्रुतयः “यस्य स्यादद्धा न विचिकित्सति" इति ‘Sal Wal देवानणेति' TAHARI: | Wary "सदा तद्धाव- भाविताः दत्येवमाद्याः। aaiefafagaerat विद्यानामन्य- यमं साधयति | तच्च स्ितल्वादिग्यादिना। र्कपुरोडाशफलत्वाद्यया ्रीष्डियवयेोर्विकस्पस्तया विकल्पनियम carat विद्यानां न्यायः, तुल्य- फलत्वात् म च पैलभूयस्वा(येनः कान्यकमसमुशचयोऽपि es डति वार्यं, श्वर सात्तात्कवारात् परं पलमंदेप्यासामडयरहापास्तीनां सात्तात्- कारात्मक फलस्य तुख्यत्वात्, तस्य चेकपधारछतत्मे अन्यस्याः कंत्यभावा- विन्तविच्तपकतया तदविदाहछतत्वाचैतिं सिडान्तमाव्यार्चः। सातु स्तर सचत aie) स्तालीर साध्यश्चेति । यस्थ पुंसः, eat ईश्वरोाऽश्मिति सात्तात्कारः स्यादिचिंकित्वा च नास्ति अश्मी- रा न वेति तस्येवेश्वरप्रातिरिवयर्थः। stata भावनया cad
+ अथाकामति ao | 6H 2
९९८ रलप्रभाभासिते। [अण्।पा्श]
तमामादाय तत्परः श्यात् यावदुपास्छविषथसाचात्करणेन *"तत्फलभ्रात्चिरिति ॥ काम्यास्तु यथाकामं समुचियेर न्न वा पूवदेत्व भावात् ॥ ६० ॥
“भ्रविभिष्टफललात्' दत्यस्य प्रत्युदाहरणं, ATE पनः काम्यासु faury ‘a य एतमेव वायुं fant ag वेदन cute रोदिति सया माम wees wagner गतं तच्ास्य †काम- attr भवति' दति चेवमाद्याखु क्रियावद्दृषटेनात्मनात्मौयं तन्तत् फलं षाधयन्तीषु साक्तात्करणापेचा नास्ति ता यया- कामं समुशोयेरन्न वा Tawa पुवरेवभावात्, पूवंस्या- विशिष्टफललत्वात् आदित्यस्य विकल्यदेतारभावात् ॥
APY यथाश्रयभावः 11 ६९ ॥ aay उदङ्गोथादिषु ये आभिताः प्र्ययाः वेदचय- विदिताः किंते समुज्रीयेरन् fa वा यथाकामं ufcfa
AMT देहपातेत्तरकालं देवत्वं wats इति शु्न्तराथेः। अष्ंग्रहाणामन्ानप्रकारमपसंहरति। तस््ादिति।
MIMS | तटसूापारयाऽच विष्यस्ास्र किं विकल्प उत curate 'च्छनुानमिति qdaq संश्ये स््ध॒पालित्वाविशेषादहय्रवदिकख्य इति प्राप्नावयवाथं सिद्धान्तयति । afafacia: सयः कञिदेतं वायुमेवाङ्कत्वेन कल्पितानां दिशां वत्सं वेदोपात्ते मासो पुच्रमरखनिमित्त सादनं रोदिति लभते नित्यमेव जोवतपुच्रा भवती््ंः। qa: दृष्टान्ते साच्चात्कारदारत्वमुपाधिरिति भावः॥
सम्प्यक्ावबड्धापास्तीनाममु रागक्रमं TH TAT wala | Wy इति।
* तफल प्राप्तमिति बधे । † यथा कामचार Kft ae I
-
[च्च °द।पा०१] WIECH SAAS | ége
संजये यथा्यभाव इत्याह यथेषामाश्रयाः सोाजादयः SYA HIM प्रत्यया अपि, आञ्रयतन््लात् प्रत्ययानां ॥
शिष्टेश्च ॥ ६९॥ यथा चाश्रयाः साजादयस्तिषु वेदेषु भिन्ते एवमा- faar श्रपि भ्रव्ययाः नोापदेशङृताऽपि कथिदिशेषोऽङ्गनां तद्ाञ्चयाणाश्च प्रत्ययानामिल्यथंः॥
समादारात् ॥ ६३ ॥ न्हादरषदनाद्ैवाऽपि श्दुरद्गोतममुसमादरति' दति च प्रण-
वोद्गोथेकलविश्चागमाहाक्यादुद्गाता खकर्मण्युत्पन्नं चतं राजात् कर्मणः प्रतिसमादधाति इति say वेदान्तरोदितस प्रत्य
अङ्काशितत्वात् सफलत्वाश्च संश्यमाङ | किमिति। वथा ware तदाखिताङ्ानां समुचिद्यानुषाननियमस्तयाङ्ानुष्ामे तदाथितेपा- सतीनां afaaa इति खायः ममु तच्चिधोरस्डामियम इव्चाङ्ा- शिवानां गादोषनवदनङ्कत्वमु क्तं तत् कयमनङ्कामामङ्कत्वसमु चयं WH- तेत्घश्यते। खङ्न्यनुापयम् प्रयोगविधियेद्युपासनानि मामृष्टापयेत् afte तेषां तदाशितत्वं थेमिति मन्वानस्य शङ्केति भावः ॥
तिं गदोशनस्यापि aqua स्यादित चाह fuse! fufe: शासनं विधानमिति यावत्। विदहितत्वाविशेषात् समृ्येा- ` $ वदि थः | मादोाहमस्य तु नामृाननियमः, चमसश्ाने fafea- त्वात् afaaa चमसविधिवेय्यात्, उपासनानांतु न कस्य चिदङ्सख श्यामे विहि तत्वमिति समुश्चयनियमेन forage इति भावः।
सम्चये fey, समाहारादिति। "ऋग्बेदिमां यः waa: स साम- बेदिमामुद्रीयः'इतिष्छान्दोग्ये प्रगवोद्रीययेरक्यध्यानविधिरस्ति, तस्य
* auxiufafa de |
€७* दनप्रभा मासिते। [अरश।पा०।
यस्य वेदान्तरोादितपदा्यैषम्बन्धमामान्यात् सववेरारितप्रल्य- यापर्डहारं इचयतोति खिक्रदश्ननम्॥
गुणसाधारण्यश्ुतेश i ६४ ॥
विद्यागणच्च विद्याश्रयं सकमेङद्कारं वेदत्रयसाधारणं sraufa, तेनेयं जयीबिध्ा aaa शज्रामित्याश्राक्यत्येमितिं ्सत्यामिल्युद्भायति' इति। ततखाअयसाभारण्यादाजितसा- धारण्छमिति खिङ्गदशंगमेव । wa वा गणएसाधारणश्यश्रते- सेति। यदीमे कर्मगणा उद्गोयादयः खव सवप्रयोगसाधारणा गस्य स्यात् ततस्तदाश्रयाणणं प्रत्ययानां सहभावः, ते ARI- यादयः सवङ्गग्रादिणा प्रयोगवचनेन wa खवंप्रयोगसाधा- TU: AAR, ततख्याश्च यसहभावात् प्रत्ययसहभावद्ति॥
फलायवादोदाढषदगादिव्यादिमं रातुःजसनस्थलवादिना राट षदन- WA WAT MMA, SHIA खरादिप्रमादात् बरटमष्यद्रोयं सम्यक्
BAA राढृशणसनादमसमाहर्येव निदाघं करोत्येव किल, ऋस्य- मानप्रणवेन खीणद्रोचस्येक्छष्यानबलादित्यथः। aa: किं सजाद्। इति gafafa । रामकेदस््ादरोचयध्यानस्य चमकेदोक्तपरयबसम्बन्धो या EB: स ङ्वाक्कानां सवेवेदान्तविह्ितिापाख्िसमु्चये fay waved. पदाथंस्यापाशोनाख्च वेदान्रोाह्णत्वसादट Teo TFA AR. wife समानत्वादिव्थेः॥
ऊकारस्य यसय साघारख्यादति क्दाकितिध्यागानां aeafear- wera waa इति feqracary । गुखेति । तेनोङ्गगरेब, tessa कमं vada xa: | खअग्वयमुेनेात्तमेवायथं ग्यतिरेकतऽपि खाच | wy वेति
[अ ०३।पा ०३] णाह ब्रहादङ्जभाष्ये | ९०१
न वा तद्यदभावाश्रुतेः॥ ६५ ॥
म वेति पक्तव्यावतंनम्। न यथाश्रयभाव च्रा्िताना- सपामां भवितुमदंति। कुतः, तक्दभावाश्रुतेः। aut fe faacifafeararaygrat सोाजादोनां aura: श्रुयते श्रवा ग्टडोला चमसं वान्नोयस्ताचमुपाकरोतिस्त॒तमनुशंसतिप्रस्तातः सामगाय तरेत् यज, इत्यादिना, नैवमुपाखनानां सहभाव- अतिरस्ति। मनु प्रयोगवचन *एवासां सहभावं प्रापयति | नेति ब्रमः, पुरुषायलादु पानानां, प्रयोगवचनो हिक्रतवयानामुङ्गो- थादौोनां सहभावं प्रापयति, उङ्गोधाद्यपासमानि तु क्रलङ्ा- ्रया्छपि गोर दनादिवत् परूषाथानीत्यवेा चाम शएथग्ध्यप्रति- बन्धः फलम् दूत्य ज [वेर्खुचांशः ६।६।४९]। अयमेव चापदेशा- अयो विेषाऽङ्ानां तदालम्बनानां चोापासमानां यदेकषां क्रतव थंमेकषां परुषा यत्वमिति | परञ्च लिङ्गद्यमकारणएमुपासनसद- भावस्य श्रतिन्यायाभावात् ' ग च प्रतिप्रयोगमाश्रयकाद्छ्याप- ंदाराद्ाितानामपि aura विश्चातुं शक्यते, अतत्प्रयुक्तला-
फलेष्छाया नियमादुपास्मनियम wane, ayaa समृष्यनि- यमे मानाभावादिति सिद्धाम्तयति। नवेति। प्रयोगविधिः खलु साङ्प्रधानानद्टाननियामकः न त्वनङ्ानां संग्राहक इत्याह नेति qa डइति। विमतापास्तयः wat न समुचि्यानुरेया भिन्रषलत्वाद्रादो- waafefa ara: श्ट्खिद्यक्तं निरस्यति । अयमवेति। समाहा रादरणसाघारश्यश्रतश्वेव्यक्तं {लङ्दयमपि मानान्तराप्राप्तस्य waar न खयं साधकं अथेवादख्यतवादिव्याहइ। परखखेति। गण्साधास्णाय
> वेषां दूति Ste
९७२ रनप्रभाभासिते। [ख.दे।पाण्१)
दुपाखनानां, ्राश्रयतन्त्राष्छपि हपाखमानि काममाञ्रयाभावें माण्डवक्न लाञ्रयसदभावे सहभावनियममरंन्ति तत्बहभावा- श्रुतेरेव | तस्मात् यथाकाममेवेोपाखनान्यनुष्टोयेरन् ॥
दशना ॥ ६९ ॥ दशयति च श्रतिरसदभावं प्रत्ययानां “एवंविद्ध वै ब्रह्मा यजनं यजमानं सवख ऋलिजेाऽभिर क्ति! इति | सर्व॑प्रद्ययापसंशारे fe ‘ad स्वंविदः' दति म विज्ञानवता ब्रह्मणा परिपा्यतल- भितरेषां awiaia । त्नात् यथाकाममृपासनानां समख्ये विकश्पा वेति uo ॥
दति ओमच्छारीरकमीर्मांसाभाये ओमच्डङड्रभगवत्पा- LHal ठतोचस्याध्यायस्य तीयः पादः ॥ #॥
खचस्य डितीयां aret दूषयति। म चेति । तत्प्रयुक्तत्वाभावे तदा- श्ितत्वं कथमित्यत aw) खाशथ्रयेति। इदमेव तेषां ्षङ्ाशितल्वं यदङ्गाभावे aaa न त्वङ्कव्ापकत्वमिति।
faq विदुषां ब्रह्मणेषाग्टत्विजां पाल्यत्ववचमाच्र सर्वापास्तोनां सष्प्रयोग उत्था | दश्रंनाचवेति। ऋग्वेदादिविहिताङ्लापे श्चा- हतिष्ामप्रायज्ित्तादि विन्लानवक््वमे वं विक्तवं ब्रह्म इत्यर्यः
डति ओमत्पर्महसपरित्राजकाचायं ओगोाविन्दामन्दभगवत्पाद- क्ते श्रारीरकव्याख्यायां भाव्यस्न्नप्रभायां टतीयाध्यावस्य sata: पादः pet
ॐ UTATHA A: | कङ्क
पुरुषाथाऽनः शब्दादिति वाद् रायणः ॥ ९॥
अरयेदानोनैपनिषदमात्मन्नानं किमधिकारिदारेख कर्म ष्येवानुप्रविश्ति ्रादाखित् खतन्मेव परषार्थसाधनं भवति इति मोमांसमागः सिद्धान्तेनेव तावदुपक्रमते पुरुषाथाऽतः' दति। अतः अस्मात् वेदान्तविरितादात्मज्ञानात् Gana
च्ादश्रपस्तकेऽयं टठतीयाध्यायस्यान्तिमः पादोाऽस्तरप्रभाभासिता वतते, कवलटीक्ापस्तकन्तरेऽप्येतदटशा ata, सतरामेतत्पादविशदी करबाथमामन्द्गर्कलितटीकव पर्शिहीोता वतस्थानगिवेशिताच।
-———-0-079,00-—— oN ॐ सरखन्य aa: |
कामाकसङ्किविदयाक्िप्रसङ्ात् AQUA कमोङ्कत्वमाश्द्य परि- इरति । पुरुषां इति | परापसब्रह्मविद्यानां गुापसंदारोक्या परिमाङ्मवधाय्ये तासां कमे नपेत्ताडमेव पुङषार्यसाधनत्वमवसर- प्रापो निरूप्यते, तज कमा नपेच्तायाममुषां का मामेतिकरतंयता, नहि तां विना कारण्तेत्याशद्ा GWG: अवादयः शमादय fag त्यश्यपयोागिन्यं गतिकतव्यता निरूप्यन्ते, acura, अथेति | पलसेदाभेदो विना न विद्याभेद्रभेदोा,नवचता विना गशपसंहारा- नपसंहारो, तेन प्रागेव विद्यानां पमर्थंरेतुत्वे faa प्रयममेपनिषदः graraiaatana वादि विप्रतिपत्या waaay | खापनिषद्मिति। शमेन चात्मना नविेघखेन शस््नखतिसङ्तिरुच्यते, fax wow खतन््मेवेदः फलवदिति साध्नादवष्यायपाद्सङ्कतिः। Tas समु चय पच्च सिड्धिः, सडान्ते केवलस्य Way क वल्यस्य साधनतेति मत्वा पुवपच्मये दश्यन् खादा सिडान्तमाश | सिडान्तेनति । खकरा
6.1
९९9 रलनप्रभाभासिते | [ष *३।पा०४]
परषार्थः सिध्यतीति बादरायण आवार्या मन्यते, कुत एत- amma, शब्दादि त्याह । aut fe (तरति भाकमात्मवित् सख्या ह वे तत्परं ब्रह्म वेद wea भवति ब्रह्मविदाभ्नाति परं आचार्यवान् पुरूषो वेद तस्य तावदेव चिरं यावन्न विमेा- WES सन्यत्य इति "य श्रात्माऽपदतपाभ्मा' TAIN घ सर्वाञ लाकामाभ्नाति सवांख कामान् यस्तमात्मानमन्विद्च विजा- नाति रत्या वा अररे द्रष्टव्यः इति Bane "एतावदरे खत्वम्टतलव' दत्येवंजातीयका अ्रतिविद्यायाः केवलायाः पर् षायंरेतुलं रावयति । Wars परः प्रत्यवतिष्ठते॥
शेषत्वात् पुरुषाथेवाद् यथान्येष्विति जमिनिः ॥ I Rear: कर्मशेषलात् तदिक्ञानमपि Weire- खादिवत् विषयद्वारेण कर्भसम्बन्ध्यवेत्य तस्तस्मिश्नवगतप्रया अमे
fant याजयति सअस्ादिति। तच प्रमाणं एच्छति | कुत ela | खचावयवेगात्तरमाद | wafearefa । sara fazarfa | तथा Wenfeat |) aqaaquaat खातन्येय पुमयंडेतुतेति aq afeqat afaate । य mafa, निर्म णविषयं वाक्धान्तरमादह। ष्धात्मेति । swafag विद्याफलयोः साध्यसाघनत्वं न भातीत्ाशच्ं तरारेकपरषसम्बन्धसामथादेव तद्धीरसित्याणश्येनाष | केकलायाडइति। पवेपक्तमवतारयति | येति | सिद्धान्ताक्चनन्तरमात्मच्चामे विषये फलखतिमधिकन्र मीमांसश्खादयतीत्ययः॥
पुरषाथयवाद इव्यचायंग्रइगं aaa, तेन परषाचवादोाऽच- बाद् इति रव्यं | AMM कमङ्कटदारा प्रयोगविधिना देय
[Weniqres | इह रब्रह्मदजरभाव्य| ९७५
र्मन्ञाने या फलश्रतिः साऽ्थवाद इति जमिनिराचायौः मन्यते। यथान्येषु द्रव्यसंस्कारकमंसु “यस्य पणमयी we- भवति मस पापं Sra प्रणति यदङ्ग चच्तरव भ्रादव्यस्य SE यत् प्रयाजानुयाजा ईच्यन्ते वमे वा एतत् यजस्य frat कम॑ यजमानखछ wena’ दव्येवंजातोयका फलश्रति- रर्थवादखदत् | कथं पगरद्यानारभ्याधोतस्यात्मश्चानख्छ प्रक- रण्ादोमामन्यतमेमापि हेतुना विना Rayan भ्राशद्भुते। कटदारोण तदिश्लानस्य वाक्यात् क्रतु सम्बन्धः इति रेत्, न, वाक्यविनियेगानपपन्तेः। श्रव्यभिचारिणा fe कनिन् दारे- णानारभ्याघधीतामामपि वाक्यनिमिन्तः क्रतुसम्नन्भाऽवकस्पते
मादोयमानकमाङ्कचाश्रय्रास्त्रसि डत्वात् यजमानसंस्कारान्ननादि. वदिति मत्वा शेषत्वादिव्येतद्याचष्टे। कटटत्वेरनेति | तश्वश्लानं प्रयागवि- धिनाऽऽदेयं साध्यफलक्तिभरून्यत्वे सति कमङ्ाश्रयणत् wader दिवदिति प्रयामः खतन्नफलस्य कथं प्राद्धणदिवत् BATRA पुरुषाथेवाद इत्यम्यार्थमाष् | इत इति | बवेदाथजिन्नासायां ष्वनिययायं संग्रयादिप्रतिभासे। wa fra दश्ंनोयः, गुरणा च तञ्चिरासेन तक्वमाविष्कस्णोयमि.त र्िच(र दश्रेयितु ममि. awa न प्रतिप्ततया श्यस्य तदयोगात् | फलश्चतेरथ॑वादत्वे खचितं cured ras | aula) wana यजमानस्यान्ननगादि. Sere प्रयाजादिकम च क्रमेय weydierw! aware | खाच फलश्ुतिनं फलपरा फरवत्रत्वथैत्वात् पगंतादेः Wenger. Hares: aware Tifa परण्मयोत्वाधिकषरखे समर्थितं, तचात्म- wast पलश्तिरथवाद खव स्यादिव्याह। तददिति। विनियो- जकमानाभावात् खात्धियोऽनङ्त्वात् तच परश्तिना्वाद इति wya | कयमिति। प्रकरबादिना कत्दसम्बन्धेऽपि wert पर्व॑ 612
ees रन्नप्रभाभासिते। [ष्पा ००]
uqaTy: सिध्यतीति वादराचण sree मन्यते, कुत एत- दवगम्यते, शब्दादित्थाह। aut fe (तरति श्राकमाक्मवित् सया वे तत्पर ब्रह्य वेद awa भवति ब्रहमविदाभ्नाति परं आचार्यवान् परुषा वेद् तस्य तावदेव fet यावन्न विमे- we sa सम्पद्य र्ति य श्रात्माऽपहतपाप्माः THIN "घ सर्वाञ लाकामाप्नाति wig कामाम् यस्तमात्मानमन्विद्च विजा- नाति ्रात्मा वा अरे द्रष्टव्यः इति चोपक्रम्य “एतावदरे खत्वन्टतत्वं' इत्येवंजातीयका श्रतिविद्यायाः केवलायाः पुर्- घायंरेतुलरं श्रावयति। अ्रथाजपरः प्रव्यवतिष्ठते॥
शेषत्वात् पुरुषाथेवादा यथान्येष्विति जमिनिः ॥ २॥ Rear, कर्मशेवतलात् तदिज्ञानमपि wWfeiire- शादिवत् विषयद्दारेण कर्मसम्बन्ध्यवेत्य तस्त स्िल्लवगतप्रयोअमे
Ufaat याजयति खस्मादिति। तच प्रमाणं एष्छति । कुत ela | खचावयवेनान्तरमाह | waifearefa | vata fazarfa | तथा Weft) सगुणव्रह्मच्चानस्यापि qage पुमयंडेतुतेति ay afewat तिमा | a श्चात्मेति | निर्मुखविषयं वाक्यान्तरमाह | श्ात्मेति । उक्तश्चतिषु विद्याफलयोः साध्यसाधनत्वं न भातीनाश्ं सयारेकपुरषसम्बन्धसामथ्यादेव तद्धोसिव्याश्येनादह। केकलायाडति। पृवपच्मवतारयति। येति | सिडान्ताक्यनन्तरमात्सन्षाने fare फलख्तिमधिदब मीमांसकखादयतीत्य्थंः।
पुरषाथवाद इव्यत्रार्थयहगं aaa, तेन पुरषाचवादोऽचे- बाद इति RSS| AMM कमाङ्कषटदासा प्रयोगविधिना देय
[Souigres | WITCAUAAATS | < ७४.
शराक्मन्नाने या फलश्रतिः खाऽर्थवाद दति जेमिनिराचा्या मन्यते। यथान्येषु TUATHA, “यस्य पणमयी जष्ट- भवति मस पापं Bra ura aT wta भराटव्यख SE यत् प्रयाजामुयाजा इज्यन्ते वमे वा एतत् यज्ञद क्रियरे कमं यजमानखछ भादव्याभिग्रत्ये' दव्येवंजातोचका फलश्रुति- रर्थवादखदत् | कथं पगरब्यानारभ्याधोतख्यात्मन्चानस्य प्रक- रणादीगामन्यतमेमापि देतुना विना कतुप्रवेश्र श्राश्रड्युते। कटदारेण तदिश्ञामस्य वाक्यात् क्रतु सम्बन्धः इति चेत्, न, वाक्यविभियेागानुपपत्तेः | श्रव्यभिचारिणा fe कनकित् टारे- णानारभ्याघोतानामपि वाक्यनिमित्तः करतुसम्बन्धाऽवकश्यते
मादोयमानकम्ाङ्कवाश्रयशश्ास््रसि इत्वात् यजमानसंच्कारान्नमादि. वदिति मला ग्ेघल्वादि्येतद्याचष्टे। aeaala | तज्चच्चानं प्रयोगवि- धिनाऽऽदेयं साध्यफलाक्तिम्रून्यतवे सति कमाङ्ाश्रयणात् प्रकंमयीत्वा- दिबदिति gaia: | waar कथं प्राद्लणादिवत कमाङ्तेव्याशद्क परषायेवाद इ्यम्याथैमादह | इत्यत इति | वेदायजिक्नासायां तज्चनिगेयाथें संशयादिप्रतिभासे wid faa दशंनोयः, गुरणा च तच्चिरासेन तक्चमाविष्कवस्णोयमि,.त faziwit anfag जमिनिः aya न प्रतिपच्ततया शियस्य तदयोगात् | फलश्तेर्थंवादत्व afad curd व्याचष्टे। aula) पण्मयोद्र्े यजमानस्यान्ननादि- Sere प्रयाजादिकषमंस् च क्रमेख पलखतीराह। awarfear ; साच्च फलब्रुतिनं फलपररा फलवतक्रल्त्वात् WATS: फलश्नेषत्वा- यागादतः aware श्वेति पण्मयोलाधिकरखे समितं, तथात्- चचानेऽपि फलश्चृतिरथेवाद xz स्यादिग्याहइ। तदिति । विनियो. कमा नामावात् खात्मधियोाऽनङ्त्वात् तच्च फलश्चतिनोर्थवाद् इति शङ्कते कथमिति प्रकरबदिना कत्वसम्बन्धेऽपि नद्रदारा पवै- 6 1 ४
९७६ रन्नप्रभाभासिते। (Sogiat-s |
कता तु व्यभिचारि we लकिकवेदिककर्मखाधारष्छाल, तस्मान्न AITUTA HA क्रतुसम्बन्पसिड्िरिति। न, afa- रेकविज्ञानस्य वेदिकभ्यः कर्मभ्याऽन्वजान्पयागात्, नहि देरव्यतिरिक्रात्मविन्ञानं लोाकिकंषु कर्म॑द्धपयञ्चते, सव्या द टारथप्रषटस्यपपक्तेः, वेदिकंषु तु देहपातात्तरकालफलेवु देद- व्यसिरिक्रात्मविश्जानमन्तरेण wefan Teas व्यतिरेक विज्ञानं | नग्वपदतपाश्मलादिविशेषणादसंसायात्म- विषयमेपनिषदं cia न प्रट्च्यङ्ग स्यात्। a, परियादिमंख-
मयोत्वस्य AMT क्रतुसम्बन्धवदात्मधियोऽपि we दारा वेदाग्तवाक्छात क्रतुसङ्गतिरिति पववाद्याद। कच्रति। सिद्धान्तो दुषयति। रुति। तदव fazatfa | खअव्यभिचारिण्ति। sacar कचवाव्यभि चारि wifaamagry) कतति। तस्य व्यभिचारित्वे gears, तस्मादिति कि दडहातरि्हित्च्लानस्य sage विमियेाजक्राभा- वात निरस्यते किश्चापषतपाप्रत्वादिबिशेषिता संसा््यतमविषयाप- ग्षिदश्लामस्येति विकस्याद्यं पववादौ दूघयति। गेति। तस्य विषय. डारा त्व्वनप्रयेणात् न कमाङ्त्वं fats रक्मित््थः। लाकिक- कारयऽ$नि कर्मत्वात् बंदिककमबत् कटटदारेणातिरिक्तच्लानापेसेति कतुः साधार्णयमिव्श्द्धाह। म शोति। सवंयेति afacanar- miaaifrad: | afe वेदिक्षान्यपि कमाजि कमत्वादितरवन्र afa- रेकच्चामापच्ताणीन्याशद्युह। वेदिकेख्िति। arcienfefacwi देहपातत्धादि विद्धेषबं। दितोयमालम्बते | नन्विति खनुपयोागित्वात विरोधिल्वा तस्य न क्रत्वकुतेति भावः। क्वपे शितं रूप हित्वान्यद- faafaafaany | नेव्धादिना | भायादीगामात्मायेत्वेन foramen wim Bee ula वदता जायादिना aaa खचितस्य ससारिना Vinca AVUAAS, HAWAG कमदङ्पयक्रमतोा भोश््यविरिक्ि- armmey न safaad: ; अपहतपाप्मत्वादिविश्बयस्य dia
[ख ०३।पा०९] शाङ्करतब्रद्मदङकभाष्ये | ९७9
चितस्य संसारिण एवात्मना दरषटव्यलापदेशात्, ्रपरतपाप्र- लादि विशेषएन्त् qa भविष्ति । ननु तच तच प्रसाधित- मेतदधिकमसंसारि ब्रह्म जगत्कारणं, तदेवसंसारिण Baya: पारमिक स्लरूपमुपनिषत्सृपदिश्छत इति । सत्यं प्रषाधितं तस्छेव तु स्थणानिखननवत् फलदारणक्तेपप्रतिसखमाधाने क्रि येते Tiara ti
श्राचारद्शेनात् | 8 ॥
ARN
HART HaATV ABT GUA यज्ञनजे' '्यच्छमाणा 3 भग- वन्ताऽदमस्जि' दृल्येवमादौमि ayfacrata अन्यपरेषु वाक्येषु कमसम्बन्धद्शेनानि भवन्ति । तथेाद्ालकादीनामपि पतरामु-
युक्त्वादतिरिक्तमात्मरूपमर्व्यमित्याश्द्याह | खपदतेति | जन्मादि- सखचमारभ्य तच तजाप्रपश्चब्रद्यात्मपस्ता वेद्ान्तानामक्षा तत् कथ- मपहतपाप्मत्वादिकीतनस्य waudfs usa, नभ्विति। afar fafa fauaarciatya इतं वारयति | तदेवेति | संसारिगा{संसा- रोगश्र रूपमिति arefa sare) पारमार्थिंकमिति। ca gaa युवाक्तं quate । sufaategfa । Gaumreay wad) aa- faanteat | कलद्ारेगेत्यात्मन्लामं वेदान्तानां aa maw वेति विचारेबेलर्थः। साधितस्यैवाक्तेपसमाधिभ्यां साधनस्य weary | areata ॥
किच्च जनकादोनं विद्यया सह कमाचरशदण्नान्न केवसेव विद्या मोच्तहेतुरतः सहानृद्धानं विद्यायाः खातन््ाभाबेन arya fry. faery) चखाचारेति। खजं ares जनका इति| विरेशानाम- धिपतिञजंनको नाम राजा weefeadea यद्धेनाश्मेसेन वा wy. दद्धिणायुक्षेन पुरा कदाचिदोजे यागं छतबान् | कैकेयस्य राद्धा
go रन्नप्रभाभासिते। [ च ०३।पा०९]
शासनादिदर्भनात् गारुरयसम्बन्धाऽवगम्यते | केवलात् चेत ज्ञानात् परुषाथसिद्धिः wera किमथेमनेकायासखघमनितानि कमणि ते कुचः, अक Bay विन्देत किमथे पर्व॑तं जरजेत् दति न्यायात् ॥ |
THA ॥ 8 I "यदेव विद्यया करोति श्रद्धयापमिषदा तदेव वीर्यवन्तरं भवति' इति ख क्मरेषतश्नवणात् विद्यायाः न केवलाया; परुषाथेरे AS I समन्वारम्भणात् | ५॥ ‘a विद्याकर्मणी समन्वारमेतेः इति च विद्याकममणेाः फणारम्मे साद्दित्यदशंनात् न स्तन्य विद्यायाः॥
weafazt वाक्छमादहइ। awata इति विद्यायिनः समागताम् ` प्राचोनणशाक्ादोन भगवन्त इति सम्नाध्याषं यद्यमाशाऽस्मि aaa कतिचित् दिनान्यासध्वमिति साजोक्तवानिययेः। उक्तवाच्छानि विद्या- यनि म कमाचानोव्याग्द्खयाहइ। च्यन्धेति। रतस ब्रद्याविदामस्ति कर्मसद्तरि्हइ। तयति च्या[द्पदन शचासवाश्चवष्कादिसंयहः, fediaa भायानशासनादयो पद्यन्ते, कम छतं विदद्धिरव afa- fran तििद्याशक्तीरपङवायेोगात् Haag सा मक्तहतुस्व्ाश- चसा | कवल(दिवि। खअनल्यायासमुपायं हित्वा न काऽपि महावा तमादियेत casa साकिकन्धाय्माहइ। खक चदिति। समीपबवचना- SHU: ॥
न केवलं विद्याया faxes nary, किन्त क तीयाश्चतेर्पोलाइ। afefa ; aary fazarfa | acatal
Kata eam विद्या vauygicare | समग्वारम्मलादिवि।
(weqiatoe] WIP CATTAATS | ९०८
तद्ता विधानात् ॥ ६ ॥
'आचार्यकुलात् वेरमधोत्य यथाविधानं att: sarfa- देषेणाभिसमाटत्य FIA QA Sa खाध्यायमघोयामः' दति चेवंजातोयका श्रतिः समस्तवेदाथविज्ञानवतः कमौाधिकारं दशंयति। तस्मादपि म faqs eran फलदेतुतवं। नन्व- जाधोटेत्यष्वयनमाचं See श्रुयते नाथेविश्चानं। नेष देषः, द्षटाथेलात् | वेदाध्ययममयीतबेाधपयन्तमिति fad
नियमा ॥ ७ ॥
‘gdaay कमणि जिजीविषेच्छतं समाः। एवं लयि नान्ययेताऽस्ति न कमं feud नरे" ॥ द्ति-
aw विटणति। तमित्यादिना तं पर्सोाकं व्रजन्तं विद्याकरी समनगष्छत इति यावत् ॥ खातम्ये लिङ्ाम्तरमाङ। तदत इति| तद्याकरोति। ara. af | तस्य कुल गरटहमपनयनं कृत्वा तत् प्रा्यनन्तर गसः खुश्चषा- ey aa विधायातिश्ेषेख fuga कालेन यथ्याविधानं पविच्रपाखित प्राक्खत्वादिविधानमनतिक्रम्य वेदमघीधानन्तरमभिसमाङ्द्य त्रत विसमे Bal दारामादच कुटम्ब गासं शितः Fat ea खाध्या- याध्ययनं कुवन् aaa च विषितानि च यचाश्क्ति कुवगे ब्रह्धलाकमभिसम्प्रद्यत LAU: | खध्ययनणग्रष्ट्स्य यचाश्रुतमयंग्रहोतवा wya | नग्विति। खध्ययनविध्ेरवघातादिविधिवदकायेंत्वादयाव- बाधान्ता व्यापासेऽसतीति प्रथमे तन्ने समधिंतमित्याइ | नेत्यादिना॥ इतख ग eam विद्या पुमयेश्तुरि व्याह । नियमाश्येति। नियमं विभजते | कुवेत्निति। इह देहे श्रतं समाः ए्रतसद्ाकान् संवत्सरान्
éce रन्न प्रभाभासिते। [wogutos |
+ = + ~ तथा ‘was जरा मयं सचं ayers जरया वाद्येवास्मान् मच्यते Beat a’ इत्येवंजातीयकान्नियमाद्पि कर्मशेषत्वमेव विद्याया दत्येवं प्राप्ते प्रतिविधत्ते ॥
धिके ~ oN e अधिकेपदे शान्त वाद् रायणस्येवं AEWA ॥ ८ ॥
तुशब्दात् vat विपरिवतंते। यदुक्रं ‘Hea परुषाथवादः' fa (Aegean) तन्नापपद्यते। कस्मात्, अ्रधिकापदेशरात्। यदि संसायवात्मा Witte: कती Brat च शरीरमाचव्यतिर्- केण वेदान्तेषुपदिष्टः स्यात् तते व्ितेन प्रकारेण फलश्रतेरथं वादत्वं, अधिकन्तु भारीरादाक्मनेऽसंसारौश्वरः कटटैलादि- संसारधर्मरददितेाऽपरतपाप्नलादिविशेषणः परमात्मा वे्े-
जिजीविषेत तत्कमाजि करवंघनेवेति नियमविधिः, carafe नरे वते. माने wage कमं न लिप्यते, तेम त्वं न लिप्यसे इतियावत् | cae प्रकारादन्यया प्रकारान्तरं नास्ति यता न कमेलेपः wifeare: | नियमान्तरमाडइ। तेति । भरामयं अरामस्णावधिकं | तदेव fauzafa | जरयेति | श्रुल्यादिभिसात्मधियः fees कमाङ्त्वे तत्क- लेनेव फल वश्वमिद्युपसं द तुमितीदयक्घं। पुव पच्चमनूय सिडान्तयति | wafafa 1
aa योजयति | तुशब्दादिति। पच्तविपरि वतेमा नमेव पल्तमनृद्य anata, यदिति। खनुपपत्तिदेतुं प्रन्नपुवेकमाह। कस्मादिति। अधिकापरेश्रं चतिरेकतेा दर्णयति। यदौीति। यः कती wary नासो VRID यश्च AG तदेदं न तत्कमाङ्मतस्तजन्ञानस्य कुतः Waar कुतस्तरां मालभ्तेरथंवादतेव्ययंः। ब्रह्मात्मने कतुप्रयागविधिना- maar तदहिरोधिल्वादादीयमागेादितदामविरोश्यनुदितदामबदिवि
[wegiatog | WIFCAGAAAT | ९८९
नापदि श्छते वेदान्तेषु । म च तदज्ञानं कमणां प्रवर्तकं भवति waa तत्कमौष्यख्छिभन्तीति वच्छति "उपमदंञ्चः दत्य [बे०ख०२।४।९६]। तस्मात् “परुषाथाऽतः wera’ इति [३०० २।४।९]। and भगवता बादरायणस्य aWaa तिष्ठति a च्रेषलप्रखतिभिर्दलाभासेखाखलयितुं wea) तया fe तमधिकं अारीरारीश्वरमात्मानं रश्यन्ति श्रुतयः न्यः wig: सर्ववित्" .भीषास्मादातः पवते भीषोदेति ae "मद्भयं aqaud (एतस्य वा WITS WATT गागिंः "तरेत बङ्स्छां प्रजायेयेति तन्तेजाऽजत' द्त्येवमाद्याः। यत्तु भ्रियादिसंदधवितस संसारिण एवात्मने वेद्यतयानुक- ag “mary कामाय ad प्रियं भवतिः ब्राह्मा वा अर् द्रष्टव्यः ‘a: प्राणेन प्राणितिसत र्मा खवीन्तरोयणएषा- sfafe परुषो दृ ष्छते' tame ‘vasa ते श्येऽनुया- ख्यास्यामि' दति चेवमादि, तदपि ‘sq मता तख fa:-
मत्वाह | प्रह्धतेति | वादरायबस्येयादि ares | तस्मादिति | उक्ता aay manawa: | ्धिकोापदशसि्िमाशश् वद्शंमादित्धमेन प्राह । तथा wWifs) कऋत्वपे्ततं रूपं frar- न्धदात्मरूपमनिरमि यतं तश्रा इ | यच्तिति । imag कामाय त्यपक्र- THT AT Gt RSG xfa ara ब्रद्मयोपदिदि्तायां स्यामेव ब्रद्या- त्मेकाभिप्रायमितखच बाक्धषेवमाइ। wats, यः प्राणेनेत्यादिवा- mat इत्च बाक्छद्ेषं दप्रंयति। योा$णएनायेति। य war ऽच्तिकीतलादिवाक्मपि तथेवस्जब्रथं शेषान् गुख्यमाह । परमिति। उक्तैः Wa: संसारिण यदधिकं aw तस्येोपदिदित्तायां waa WGA जीवस्छाल्न्तमेदाभावधिया अषटयादिवाक्मिति कत्वनपे चतित. ७ ५
3 ~ रन्नप्रभाभासिते। [Beg tree |
खसितमेतत् यदृम्बेरो यथुर्वेदः' श्योऽशनायापिपासे भकं are जरां ग्टल्युमत्येति परं च्यातिरूपसन्बद्य खेन र्पणाभिनिष्य- यतेस उत्तमः पुरुषः" दृव्येवमादि भि्वीक्यगेषेः सत्यामेवाधि- कापदिदिक्तषायां नाद्यन्तमेदाभिप्रायमिद्यविरोाधः, पारमे- खरमेव हि शारीरस्य पारमाथिकं खरूपमपाधिकृतन्त् भ्रा- रीर त्वं (तत्वमसि नान्याऽताऽस्ि द्रष्टा" इत्येवमादिश्चतिभ्यः। cr ~ itd सवश्चेतत् faaturatfa: पुरस्तात् aa तच निर्णेतं॥
तुल्यन्तु द् शनं ॥ ९ ॥
यदुक्रमाचारदशंनात् wR fate ब्रूमः, ठख- माचारदश्रनमकर्म॑शेषलेऽपि विद्यायाः। तथा fe श्रतिभवति "एतद्ध सर प तदिदांख श्राङुकषयः कारयेयाः किमथ वय- मथ्येव्यामरे faa वयं यच्छामरे एतद्ध ख वे तत् पूवं वि-
मात्मरूपं वेदान्तेषु विवच्ितमिद्युपगमे न कचित् विरोधोक्ति याजना | कुतो Mange मिथो विरोधादिव्याशद् ताचत्तिक्षा विरा. भा नास्त्या 1 पारमेखरमिति | प्रातिभास्िकिस्त विरोाधस्तात्िका- मेदाविरोधघीति were) उपाधीति। जीवस्य afta रूपं ब्रह्य वेत्य अतसंवादमाद। तत्वमिति सम्प्रदादिविषयं avarte- aw म वरूविषयमित्याश्द्याह। सवश्वेति।
परोद fayedtd sare) तुद्यन्त्विति | उक्तमनृद्य खचमृत्तरत्वेन Graafa | afearfeat caw विद्यायाः न Wadare | araa- स्वेति | ादिश्ब्देन युकादयोा Baa, कथं amaanfasea azre | रखतावदिति | उभवथा जिङ्दशंन draawg परकीय - सिडानामन्ययासिद्डं वक्तमारभते। afi चेति । तथव awa
[खरश।पा०४| WIFCAMAIA | ९८७
टांसाऽद्मिरेातं न जद्वाश्चक्रिर एतं वे तमात्मानं विदिला AHA: पचैषणायाखच विन्तेषणायाञ्च लाकषणायाख्च यु व्यायाय fagied चरन्तिः दत्येवंजातो यका । याश्जवल्वया- दौनामपि ब्रह्मविदामकमनिष्टलं दूश्यते “एतावद् र awe- asfafa Stal याज्ञवल्क्य; प्रवत्राजः इत्येवमादि श्रुतिभ्यः । श्रपिच ‘aware प भगवन्ताऽदमसिः दल्येतिक््शनं वरेश्धानरविद्याविषयं, सम्भवति च सापाधिका्यां ब्रह्मविद्यायां कमंसादित्यदश॑नं न त्वजापि adtgaafe प्रकरणाद्यभा- वात् । यत् VARA "तच्छ्रुतेः" इत्य ब्रूमः ॥
असावेचिरको ॥ Qo I
‘azq विद्यया atifa caer शतिनं सवंविद्याविषया प्रकतविद्याभिषम्बन्धात्, प्रता चेाद्धोयविद्या शश्रामिल्येतद्- चरमद्गोयमपासोत' Tas Late J
zafefagenamiaufefsary) यच्यमाण इति । त्रापि विद्यात्वान्न कमेसाहिव्मन्यथा ब्रद्यविद्यायामपि तत्रसष्दिव्याश- We । सम्भवतीति । तदहं वेखानरविद्याया न खातन्त्येण पालवक्त्वं कमे ङ्त्वाद्गोकारात्तचाह | न त्विति tag ब्रद्यविदामपि wa ट श्यते, न तत्तेषां कमे तदि चोादनालच्तगणं तेषाश्चाङ्ममाभिमाना- भावे च चोादनाभावात् कथद्धिदनुवत्तमानमपि तदाभासमाच्रमिति भावः। परोक्तं खतिमनृद्य तदुत्तरत्वेन खच्रमवतास्यति | यदिति।
तददिभजते यदेवेति । विदययाशब्दस्य सामान्यविषयस्य विशेषा. aya प्राकरणिकविश्रखेण चरितार्थत्वादिति हेतुमाह प्र तेति । खात्मधियस्तयात्श्ङ्गं प्रत्याह | प्रता चेति ॥
6K 2
€ ८8 रलरप्रभाभासिते। [ष्छ०श।पा०४]]
विभागः शतवत् 11 ९९॥
यद्यप्यक्रं ‘a विद्याकमणी समन्वारभेते इत्येतत् समन्वा- रम्भवचममखातन्ये विद्याया लिङ्गमिति तत् vara, विभा- भाऽच द्ष्टव्यः विद्या अन्यं wed समन्वारभते कमन्यमिति शतवत्, चथा शतमायं दीयतामिल्युक्रं विभच्य दीयते पञ्चाग्देकस्मो पञ्चाश्दपरसमी तदत्। न चेद समन्वारम्भवचनं मुमु विषयं तिनु कामयमानः" दति संसारिविषयलापसं- हारात्, श्रय कामयमानः" इति च HAA: एथगुपक्रमात्। aa संसारिविषया विद्या विदिता प्रतिषिद्धा ख परिग्टद्यते विशरे्राभावात्, कमपि विहितं प्रतिषिद्धञ्च यथाप्राततानु- वादिलात्। एवं सल्यविभागेनापोौदं समन्वारम्बव चनमवक- wa) wer "तदत विधानात् दत्यत oat cata i
परकीयं fagrac दूषयति। विभाम इति चाद्यमनदयात्षर- त्वन aa वयाचष्टे। यद्यपीत्यादिना सामान्यश्चतो कथं विभाग स्यात्त सट ङ्ान्तमाङ | शतवदिति । समन्वारम्भवचनस्य मुमु्लु- विषयत्वं sae कमसाहित्यन afay विभागादित्क्तं, रदानीम- समुद विषयत्वादविभागोाऽपि न दषणमि्याहइ। न चेति। तस्या ममन्तविधयत्वे हेत्वन्तरमाह । अयति संसारिविषये तं fagar- fer विद्याश्नब्दाथंमाष्। तचरेति। उद्रौधादिविषया विहिता विद्या प्रतिधिडा च नम्रस्तीदशमादिरूपा। वयाभतकमसादचय्धा- दपि वथाविध्धंव विद्यव्याह। कमापीति। sad वाक्येऽपि विद्या कमशारविशवोापादाने हेतुमाह । यथेति | उन्गायवाक्छस्य- संसारि- विषयत्वे फलितमाह | रखवमिति | लिकृनन्तरमनृद्य खच्रमादन्ते। यच्चेति | यचेतदुक्तमित्यचैः।
[ख०१।पा०९] ण्ाङ्गसब्रहादखचभाद्ये | स्र
अध्ययनमाचवतः ॥ ९९॥
, शआचयायकूलात् वेदमधीत्य टत्यचाध्ययनमाचख अ्रवणाद- ध्ययनमा चत एव कमंविधिरित्यध्यवस्यामः। नन्वेवं सत्य विद- स्वादनधिकारः HAY प्रसञ्येत। नेष दोषः, न वयमध्ययन- प्रभवं कमावबोाघनमधिकारकारणं वारथामः किं agira- भिषदमात्मज्ञानं सखातन्त्येणेव प्रयोजनवत् प्रतीयमानं म कमाधिकारकारणतां प्रतिपद्यत इत्येतावत् प्रतिपादयामः, यथया ख म MAMI क्रत्वन्तराधिकारिणपेच्छते एव- मेतदपि द्रष्टदयमिति। यद्युक्तं "नियमा" दति अजाभि- Maa
नाविशेषात् ॥ VS ॥
‘qaaae कमाणि जिजीविषेत्" इत्येवमादिषु नियमन्रव- wy न विदुषदूति विशेषाऽस्ति ्रविशरेषेण नियमविघानात्॥
aa विगोाति। ाचायंति। माचय्महरेना्थंच्चानमाचं बवच्छि- afafa ava: शङ्ते। नज्विति। खविद्धत्वात् fauretaarfata यावत्| माचग्रडणमात्मन्नानापेत्तं म कम्मावनाधापेच्तं इत्याह | नेत्यादिना। वेदा्ेत्वादात्मनः तजच्चानमपि कमावनाघवदधिकारे- ऽचि व्थमित्या्र काइ | ययेति | पुवंख्त्यास्यासमाप्तवितिशब्दः। लिङ्गान्तरमनृद्य खचान्तरमादत्ते | यदपीति |
अविददिषयं नियमविधानमिति चाचष्टे | कुवंत्िति।
dug रन्रप्रभाभासित | [ख ०श।पा०४ |
सुतयेऽनुमतिनेा । १४ ॥
"कु वंसेवेड कमाणि'दत्यजापरो fave आख्यायते, wars प्रकरणसामथ्यात् विद्वानेव कुर्व॑निति सम्बध्यते, तथापि विद्या- स्ह॒तये कमानज्ञानमेतत् Fee, “न कमं feud av इति fe वच्यति । एतदुक्तं भवति यावल्नोवं कमं कुवच्धपि wee विदुषि a कमं लेपाय भवति विद्यासामथ्यादिति। तदेवं विद्या स्यते ॥ |
ATA चेके ॥ १५ ॥
अपि चेक facia: प्रव्यचीशतविद्याफलाः षन्तस्दवष्ट- म्भात् फलान्तरसाघनेषु प्रजादिषु प्रयोजनाभावे पराष्टन्रन्ति, कामकारेणेति। afaiafa वाजषनेयिनां “एतद्ध छ वे तत् ud facta: प्रजां न कामयन्ते किं प्रजया करिग्यामेा येषां
विदद्िषयत्वमुपेव्य परिहारान्तरमाह | waa इति । रवं त प्रकरयमभप्नमिति मत्वा aa विभजते। कुवत्नेवेति | विशेषमेव विशदयति | यद्यपीति। eau कमनुल्षानमित्चर वाक्छणरेवमम्- कूलयति | नेति। तथापि कथं स्तित्तवाह । रखतदिति। रवं कमं कुवंत्यपि त्वयि नेता ब्रह्मभावात् विद्यागम्यादन्यथा संसारापत्ति- स्त्तियतान कमं लिप्यते शति योजनां गरटहीतोपसंहरति। तरे- वमिति ॥
Tsay Ulla wy हेत्वन्तरमाइ | कामेति | इतख विद्याया न कमोङ्कतेति चकाराथमाद। अपिः चेति। Seta: कमंसाधनप्रजादिव्यागलिक्ादपि विद्यायाः खातन्तयुमिति हेलन्तरमेव स्फारयति। रक इति। येषां नेाऽस्नाक्षमयमपरोात्तः amass
[ख °३।पा०४]] शा डर ब्रह्य दूचरभायष्ये। nee
नोऽयमात्माऽयं Stay दति। अ्रनुभवाद्ूढमेव च विद्याफलं न क्रियाफलवत कालान्तरभावोत्यघृदावेदितं, श्रताऽपि न विद्यायाः waded नापि तदिषयायाः फलश्तेरययायंलं शक्यमाश्रयितु ॥
BORE I VE ॥
अपिच कमाधिकारदतोाः क्रियाकारकफलखक्तणस्य सम- सस्य प्रपञ्चस्याविद्याकृतस्य विद्यासामथ्यात् खरूपोपमदंमा- मनन्ति "यच लस्य सवंमात्मैवाण्डत् तत् कन कं WA तत् कम कं जिघ्रेत्" इत्यादिना, वेदान्तादितात्मज्ञानपूविकान्त् कमधिकारषिद्धिं प्रव्या्ासानस्य कमाधिकारोाख्डिस्तिरेव भरखच्येत, तस्मादपि खातने विद्यायाः ॥
लेकः vad wad वयं किं प्रजया करिष्याम डति fafaenfa- हचादि न डतवन्त cay: | माच्स्याटटफलत्वात् कथं सक्ततनिख- यात् प्रजादिद्यागसिडिस्तथा इ । च्छनुभवेति । watt कतुप्रयोग- विधिना देया क्रत्वकुसम्बन्धित्वे$पि फलान्तस्यागित्वात् Werea- वदिति मत्वाह । खताऽपीति।
धिकापदेष्दित्च्रात्मनोाऽशनायाद्यत्ययात् «asta कमाङ्मि- व्यक्तमिदानीमण्रेषक्रियादिविभागोापमदकत्वादपि न कमैङ्गमि्ाइ। उपमदंश्ेति | रतखखात्मधोनं कमङ्मिति चक्रारायेमाह। «afi चेति । हेत्वन्तरं स्फारयति | wala) विद्यासामथ्यात् प्रपद्योपमर्दं फलितमाह | वेदान्तेति | आात्मन्षानस्यादीयमानक्रल्विरोाधित्वे फलितं निगमयति । तस्मादिति।
gcc रन्नप्रभागासिते। [Seogiutos |
ऊङ्खरेतःसु च शब्दे दि ॥ ९७॥
ऊ्धरेतः सु Wag विद्या श्रुयते, न च तच aia विद्याया उपपद्यते कमाभावात्, न ग्मिहाादोनि वेदि- कानि कमणि ast afi स्यादेतत् Betas waa 7 श्रुयन्ते वेद दति act नाखि asta fe वेदिकेषु शब्देव्वव- गम्यन्ते चये WAM: ये चेमेऽरण्ये अ्रद्धातप Tawa’ ‘aug ये हापव सनधर छे,एतमेव प्रब्राजिने लाकमिश्छन्नः प्रव्रजन्ति, "ब्रह्म चये देव WARY इत्येवमादिषु । प्रतिपन्ञाप्रति- पक्ञगादख्यानामप्राङतानपाङतणाना ञ्चं रेतस्लं अतिरति- प्रसिद्धं तस्मादपि खातन्य विद्यायाद्ति॥
विद्याखातन््यं हेत्वन्तरमाह | उद्ध॑रेतःखिति । विद्याकमेबी ना- कुङ्किभते मिय खतिरेकित्वादटृतुगम नमेष्टिकव्रतवदिति मत्वा याज- यति ऊद्धत्ादिना। तथापि कथं sarge विद्याबा area तचा । न चेति ¦ तेषामपि खानादिकमास्तो्याश्द्याह। न wits | बाधिवानुदश्चा तत्सद्भावेऽपि वदिकामिरहाज्राद्यभाषात् ऋत्व्ता च्ानस्ये्यंः। शब्दे हीति खवावयवव्ारत्यामाग्नङ्गामाड | स्या- दिति | खजावयवेनात्तरमाशङ। तदपीति कमानधिक्ृतान्धादि- विषयं पास्त्राज्यमित्यागश्द्याहइ। प्रतिपद्रेति। ऋशापाकस्मे खति- सखतिभ्यां गस्टश्खस्यवापाल्लतयेचयस्यवाद्धरेतःणशब्दितमयनासमाष्ाय- wafead ufimeafaamegre, ्पाल्नतति। साच्ताडिधिश्रति- विरोाशेऽयेवादञ्तिसमुयोबाध्यतेखभिपरद्क्कं | श॒तीति । चतित्रस्ल- चयादेव प्रब्रनेदित्धाद्या दशिता, स्मृतिस्तर यस्याश्नम विकस्पमेकं त्रु बते यमिच्छेत् तमावश्रदित्याद्योदाहाया। ऊद्धरेतःखाखमेव विद्यायाः सिद्धा फलितमाह । तस्मादिति त्याः खातन्यं कवलायाः feat afa: फलितेति anfamiaa
[weaiutes] श्ाङ्रब्रह्मदवभाय्ये | eve
Grad जेमिनिरचादना चापवदति Fe 1 १८ ॥
"अया WAM TAIT ये शब्दा ऊद्धंरेतखामाश्रमाणं सद्धावायोादाइताः म ते तप्रतिपादनाय प्रभवन्ति, यतः परा- ममेषु अ्ब्देव्वा्रमान्तराणां जेमिनिरावा्यौ मन्यते न विधि, कुतः+ न Wa विडाटोमामन्यतमखेदनाश्रब्दाऽस्ि। अरथा- न्रपरलतवद्येतेषां प्रत्येकरपलभ्यते, war धम॑स्कन्धा इत्यत्र aaugiswad दानमिति प्रथमः, तप एव हितीयः, way चाय्याचा्यंकुखवासी ठतीयोाऽत्यन्तमात्मानमा रार्थ॑कुखेऽवसा- दयम् सवे एते पृष्छशाका भवन्तीति परामशंपुवैकमा- अमाणामनाद्यन्तिकफखलं सङ्कोर्यात्यश्तिकफलतया बद्मस- खता Gad श्रह्मसंखोऽग्टतलमेतिः इति । aa परामर्शेऽया-
प्वाधिकरबावान्तरखबगाेपलत्तयां ayfa frawafouta । परामश्रमिति। अद्धरेतःग्ब्दितं पारसित्रान्यं नानष्टेयमन्ख्यं वति ग्नान्तिप्रमागमूलत्वाभ्यां सन्देहे पूवप्नयति। चय इति। खच शा- स्नोयसम्बगच्चानस्यान्तरकुसाधमप्रसङ्गादनद्टेयमथयत इति BST UI- दादिसषकुतिः। gare पारित्राजके विद्याप्रसिडेविभशमत्वात्तस्याः न खा तन्युसिजिः, सिन्ते autres पामाणिकत्वात् तल्सिडिटि्ति Sine want जमिनिरिवि wre हेत्वाकाङ्कायामचोादनेति हतुत्वेन aus, कुव इति। पषा प्रपिद्भाग इतिवत् कश्प्यतां विधिरिव्याश्द्ूयु ब्रह्मसंश्यतादिविधिपरत्वात् वाक्छजातस्य नवमिति चश्रब्दायमा | अयान्तरेति । तच ब्रह्यसंश्यतादिविधिपस्तं चय डन्यादिवाक्छम्य साधयति । चय इव्धादिना | aaa विडितस्यान्यव यरामश्र दन्य विधिकल्यनादिदेव कल्पना लच्वीत्धाश्रङ्कते। नन्वि. fa) परामश्रस्यानु वादाख्यस्य पुरावादापेकत्वात् तदश्ादाखमप्रती.
6 ५ †
dito रत्रप्रभाभाषिते। [ख ०९।पा०७]
अरमा गम्यन्ते एव, सत्यं गम्बन्ते, सखल्याचाराभ्याक् तेषां भषिद्धिनं प्रत्यक्षायाः श्रुतेः, भरतख प्रत्यचश्रुतिविरोधे सत्य- नाद्रणीयास्त भविव्यन्थनमधिष्टतविषया वा wa गारुख्य- मपि avargtatfa: wm यन्ञाऽध्ययनं दाममिति प्रथम इति, सत्यमेवं तथापि यो zee प्रद्येवा्िराजादीगां कमणां विधानात् श्रतिप्रसिद्धमेव तदखिलं, aaa सत्ययं एवायं परामभ्ना न Weary: | safe wuacfa fe प्रत्यका afaciqarat ‘atcer वा एष देवानां याऽभ्रिमदाखवते आचाय्याय प्रियं धनमाइल्य प्रजातन्तुं मा व्यवच्छेत्ोनापु- अस लाकोाऽस्तीति तत् सवं पश्वे विदुः" दत्येवमाश्चा । तथा "ये चेमेऽरण्ये अरद्धातप TIA ays से हुपवषन्यरण्छेः
तिमङ्गोकरोति | सत्यमिति । तिं तदिषयख्रतेरन्ध्राथितत्वात् गास्वमिव्याग्ह्याहइ। सृतीति। तयोरपि श्युतिमूलत्वात् विधिय॒क्त- ञखतिक्षल््य मादिव तत्कल्यमे लाघवमित्धाश्रद्यादह | खतखेति। प्र्चश्चतिया वव्नीवादिश्चतिः। मिरालम्बनत्वात् कथमपि साणम्ब नत्वं यक्तमिति कल्यनान्तर्माहइ । wafaadfa | येऽन्धादयेा नित्यादि- वामंखनधिरतास्तदिषया खआाखमान्तरसमतवस्तदाचाराखेव्यधंः। खा- आअमन्तयाणं परामश्ऽपि गाडस्थवत् प्रामाणिकत्वसिदधरमष्यतेति uya) नज्विति। परामशसाम्यमङ्ोज्ररोति। सत्यमिति afe प्रामायिकत्वे मागुष्े यत्वमपि qa wifey न परामशंमाचात् गाषेस्थसिद्िरपि तु प्र्यच्तश्चतिविधानादिति वि्रेषमाहइ। तथा- पोति | मारेश्थमेकमेव ओओतमिति fat ब्रद्मसंखतारततर्थमेव चय इद्धा याश्रमान्तर्वचनभित्यपसं इरति | तस्मादिति | जिनग्धमानल्वात् चाख्मान्तरमननुखेयमिल्याह | पि चेति | तज खवावयवं योज-
[woaiatee] शाङ्ग स्र्षखन भाक | ९९१
दति च देवथामेोापरेेा नाश्रमान्तरोापरेश्ः। . सन्िग्धञ्चा- अमान्तराभिध्ानं तप एव fetta’ इव्येबमादिषु । तथा "एतमेव प्रत्राजिने लाकमिष्छम्तः प्रत्रजम्ति' इति लेाकसं सवोा- sa भ पारित्राज्यविधिः। नम् ब्रह्मचर्यादेव प्रब्रजेदिति वि- wefad vad पारित्राज्यविधानं ararerat | सत्यमेवमेतत् अगपेच्छ saat अ्रतिमयं विचार इति zeae
अनष्टं वाद् रायणः ATTA ॥ ९९ ॥
अनष्टेयमाञ्रमान्तरं वादरायण WTA मन्यते, वेदेषु खवफादभ्निदाचादीनाञ्चावश्यानषटेयलाकदिरोधादगयिरुता- गषटेवमाश्रमास्तरमिति Wat मतिं निराकरोति areay-
बति | अपवदतीति । oa चय इव्यादिवाक्छस्यान्यायंत्वमुक्ता वाक्या- म्तरस्यापि तददेवाथान्तरपरत्वमाइ | तयेति | ते विर्जामभिस- म्मवन्ति ददार ते विरजाः प्रयान्तीति वाक्षणेषादेवयामाल्ि- ut तदित्येः। ्ाममवाचकशब्दाभावाचायोान्तरपर्त्वमित्याड | सन्दिग्धं चेति | प्रत्रजन्तोत्याख्मवाचिशब्ददृशटेरमुरेयं पारित्राञ्यं range | तयेति । रुवं विगिाऽयमाममलेको tae साशात्- कुतुंमिष्डन्तो दुरमुदेयामपि प्रब्रव्यां कुवंन्तोति श्ुतिने तदिषयोा -विधिवन्तंमानापदशादिव्थः। पुवंपर्तमाल्िपति | नन्विति | sere. frarrayiacita | सद्यमिति । तहि qaretafafcang mene विधानमिति हत्वा चिन्तयभिग्याद । खनपच्येति ॥ सिडान्तखचमवताग्ये शाकरोति | wagafafa | पुवंपत्तमन्- arg afacranfant विद्णाति। वेदडति। as प्रश्रपुवकं हदेतु- are! कुत इति। तस्याच्चरायंमाड। समाना wifs | तस्येव ता- 612
८९ cama faa | [ख ०६।पा०९ |
वदेवाश्रमान्नरम्निचच्छता प्रतिपत्तव्यमिति मन्यमानः। कुतः, साज्यश्चतेः, समाना fe गारख्ेनाञ्रमानरस्य पराम्भंश्रति- gua "नये धर्मस्कन्धाः, इत्याद्या, ययेह रत्यन्तर विदितमेव MW पराष्ष्टमेवमाश्चमान्तरमपोति प्रतिपन्तव्यं, यथा ख श्रास्ताम्तरप्राप्तयारेव निवोतप्राचीनावोतयोः परामश sq वीतविधिपरे वाक्ये, तस्मात् त॒खमगष्टेयलवं गार ख्येगात्र- मान्तरस्य । तथा ‹एतमेव प्र्राजिनोा लाकमिच्छन्तः प्रब्रज- fer care वेदा मैवचभादिभिः समभिव्याहारः शये चेमेऽरण्े श्रद्धातप waa इत्यस्य च पञ्चाग्निविद्यया । www (तप ua fama’ दत्यादिषवाश्रमानम्तराभिधानं सन्दिग्धमिति।
AGUA | यदेति । चया घम॑स्कन्धा इव्काद्धंरेतसः Baar अत्यन्तरसिद्धा रव WIA रखतदाक्यपराग्रष्टत्वात् गाहस्थवदि- त्ययः | परामशंस्य विधिपवंकत्वे ezraare, वयेति । fara ममुव्याणं प्राचीनावीतं प्िखामुपवीतं दवानामुपव्ययते देवलष्यामेव तत् कुरत स्धजापवोतविधिपरे वाक्ये विध्यन्तरसिडयेःरेव fata प्राचषीगावीतयोयंया परामशः तथाकापीव्च्तरार्थः। निवीतं मन- स्थादनिद्यादिदग्पृण्मासयः wa, aside विधीयत रख्बेतर्धोा- रत विधिरथंवादो वेति awe सद्यपुवाचंलाभात् मनव्यश्ब्दस्य च मनष्यप्राधान्यवादित्वादातिश्ये कमंखि निवीतं fret च प्राचोनावोत- fafa wih मनष्याणां feared साकय्थाय करण्डलम्बिवस्त्रधारबस्य वा टेहाडंबन्धमस्य वा निवीतस्य पाप्तत्वात् प्राचोनावोतस्य च पिटयन्छे वाक्छान्तरेड प्रापेस्तदमुवादेन निवीतमिन्धाडिः उपवीतं सातुमयेवाद्
ति प्राच्यां मोमासायां स्थितं, तथेव परामरश्रश्रतावपि जय रत्ाद्यायां गास्थवदाखमान्तरमपि विडितमेवान्यव पराग्टश्यते तस्य विध्यपे- त्वादित्वयेः। साम्यश्चतिफलमाहइ | तस्मादिति | चय ressat-
[च ०३।पा ०8] शाङ्ग ब्रह्म ङचभाष्ये | ९९
मेष रोषः, निखयकारणसङ्खावात्। चया धमंसकन्धा दति हि खकन्धजिलं प्रतिन्ञातं न च यज्ञादयो watat घमा उत्प- त्तिभिन्लाः सम्ताऽन्यत्रा्मसम्बन्धात् जिलेऽम्नभंवयितुं शक्व- Wi तच यज्ञादिखिङ्धा ग्टदाञ्रम एका ध्म॑सकन्धेा जिदिष्टः, ब्रह्चारोति च स्यष्ट आआाञ्मनिदंश्रः तप इत्यपि कोाउन्यस्लतपः- प्रधानाराअ्रमाद्धममखकन्धाऽभ्युपगम्येत “A चेमेऽरण्ये" दति श- रष्यलिङ्गात् अ्रद्धातपोग्यामाख्रमखुदोतिः। तस्मात् परामश $प्वनष्टेवमाञ्रमान्तरं ॥
विधिवा धारणवत् ॥ २० ॥
विधिवायमाश्रमान्तरस्यन परामशमात्रं। ननु विधिला-
न्तरस्य ween साम्यश्चतिरक्ता सम्मति पारित्राव्यवाक्षे aay. तिमा । तयेति । धस्येति पास्त्राव्येक्किः विधेयसाहित्यादस्यापि विश्ेवतेत्ययंः | वाक्छान्सरेऽपि साम्यश्चतिमाह । ये चेति । खस्येति बानप्रस्या्किः। विसयपश्चाभिविद्यया तस्य सराद्किरस्ति तेन तदरेव वानप्रश्यमनुखेयमिव्ययेः। परोक्तिमुद्धाद्य were, यत्ित्यादिना। fa तच्िखयकरयं तदाह । चय डति । aang सम्इवाविक्ट- $पि जित्वप्रतिनच्वा स्यादिव्याण््याह। न fa) यजेत दद्यादिश्ाद्यु- त्त्तिविधिभित्राः सन्ता बडवा धमा नाश्रमसम्बन्धमन्तरेख जित्वेऽ- मभावयितुं Ww | AMMA: ्कन्धणब्दा ABA स्याता यच्नादीनां frat तेषां अधिकलत्वादतः खकन्धण्ब्दस्य खमूडहायेयोागात् जित्वमेव वखन्धानामाखमत्वनिखायकमित्यः। कयं afe तेषामा- अमां विभागस्तजाइ | तच्रेति । वाक्छान्तरेऽपि निखायकं दश यति। ये चेति। परोक्तं face खमतमुपसंहरति। तक्ञादिति।
परामश्रंमुपे्यामुष्टे यत्वमुक्तमिदानों विधिरेवायमिद्याहइ । विधि-
९९9 रस्त्रप्रभाभासिसे। (Seg utes]
WIAA एकवाक्यताप्रतीतिरूपरषध्येत प्रतोयते चातेकवाक्यता पण्यलाकफलास्तया YAS: ब्रह्मसंखता लग्डतवकचेति | सत्यमेतत्, खतौमपि लेकवाक्यताप्रतीतिं परिव्यश्य विधिरेवा- way, श्रपवेत्ाद्िष्यन्तरस्याद्नात् विखटाचाश्रमान्त- प्रत्ययात् गुणवाद कर्यनयेकवा क्यलप्रयोजनानुपपक्तेः घारण- वत्, यथा “Muara समिधं धारयश्ननद्रवेदुपरि fe Taser धारयतिः TAA सत्यामणघोाधारणनेकवाक्यताप्रतीता विधी- यत एवापरिधारणमपूवंलात्। तथा चोक्तं Rewee "वि-
वति | ufaat विभजते विधिरिति । सखव्याच्रारयाराखमचतुय- निविदध्योभैन्तित्वायोगात् मलकलस्पना्यां विधियुक्घवाश्चकल्पनात् ama चय इत्धयादिषाश्चमविधिक्ल्यनमिति भावः। aeuaqee. ` नाञ्रमच्रयनिन्दया ब्रद्यसंख्यता्ततेरेकवाक्छत्वनिखयात् तद्धकेनाचा- अमविधिकस्यममयुक्तमिति शङ्कते | नम्बति | रखकवाक्छताधीरोष ay तथाह | प्रतीयते चेति। रकवाक्धत्व सम्भेवे ager न यक्छिमानित्व- कोकरोति | सत्यमिति आश्रमाशां पूवसिञेरभावात् तत्परसामशग स्ततेरयागादेक वाक्ते बाचायक्तव्याह | सतमपीति। fare विधि- यष्वाक्छान्तरकस्यनायामाखमानग्तसाशां विहितत्वापगमाप्रसक्धया ख- पर्त हागात् तत्कल्यनादिङवाभीष्टे वाक्ये विधिमाचकरूपना यक्षेबाइ। विध्यनम्तरस्येति । faq मख्यमाश्रमान्तसरप्रत्ययन्य क्ता स्ततिलचतणेक- वाक्धत्वकल्यनायागात वाक्छभेदन fafucaafaare, faarsr- चेति । रककाक्छताच्चानेऽपि ततब्यागेनापरवा्ंविधा टदान्तमाद | धास्णावदिति। मशाप्दियनच्चे दिरटगताभिदहाकषं च अतं वाक्छम- arwefa | wuafefa | उदाहस्यव्याख्यापयागित्वेन वाक्छस्या- भीखमयंमाह । चेति । प्रकते कमंविगेषे खचि afen wiret- हवनोयं प्रतिपदा नीयते तदा fas हेमे तस्य इविधोाऽघस्ात् समिधं धारयतव्रनु्रवेदिव्वाघाधास्णस्य -विदितत्वादुपरि शीति तच्छेषान्-
[खअ०३।पा०४] शाङ्गरत्रह्मखच्रभाय्ये | ` ९९५
fag धारणेऽपूवलात्' इति, तद्दि ाणाश्रमपर मशंजरुतिवि- भिरवेति weqa । यदापि wad एवायमाश्रमान्तराणां तदापि ब्रह्मरुंखता तावल्संस्तवसा मथ्या द वश्विधेयाऽभ्यपगन्तव्या। काच किं waaay यस्य aufecrerfed परित्राजक- देवेति पिवेक्रव्यं, यदि च ब्रहमचायान्तेव्वाञ्रमेषु पराग्टश्यमा- नेषु परित्राजकाऽपि पराणषटसलतखतखामणा्रमाणां परा- सष्टलाविश्रेषादनाश्रमिलागुपपन्तेखच यः कञ्चिषतुव्वाञ्रमेषु त्र-
वादतया तदेकवाक्यल्सिद्धावयप्युपरिष्टात् समिडास्णस्यापूर्वत्वात् za छामे वाक्छमेदः छत्वा afedtaa cau: उक्तेऽयं arifa खच. मुदाष्र्ति। तथेति । उपरि डि देवेभ्य धारयतीद्यबोपरि धारणं विधीयते न वेति सन्देहे धारयतीति वबन्तेमानापदेश्रादुपरि दीति शिशन्दश्चुतेखापरि समिधः प्रापे विघखाभ्यरिंत द्रव्यत्वेन येन कोना- IATA WAT समिधमुपसंग्टद्यानुदबतोति बवाक्छन्तरप्राप्त- समिन्नियममात् अनुवादो न विधिरिति पराप्ते eae समिधमुप- erets विषः प्रागरेशल्चमिदड्धारड्स्य प्राप्तत्वेऽपि तस्मादुपरि तड्धार्यस्य खप्राप्ेभेक्रा हिशब्दं पञ्चमलकारेब fafucarafaare | fafufeafa | दण्ाम्तस॒क्ता दान्तिकमाह। तदिति । परामश. पश्चमेवावलम्ब्याश्चमायां परामश्रऽपि पारिव्राज्यस्य fafuteair- sau सत्बयागादि वाङ | यदेति | wean aaa wad तदि- धीयत इति न्यायात् विधेयत्वेऽपि पासित्राल्यस्य fa afearrg तदर्थं विचारमबतारयति। सा चेति| wacaw निर्वौजत्वाव् भेदः वि चाय्ेमिव्याश्ड्ध विचायंश्चतो परित्राजकोाऽपि were a वेति विकस्याद्यमनुद्य प्रथमयपच्चब्यात्तिमाइ। यदीति। पराग्द्ट- स्वाविश्ेषा्च चतुष्वाञ्रमेषु यः afeq aude भविष्यतीति सम्ब न्धः। ब्रद्यसस्याऽनाश्नमो कस्मात् बन wifeaingaafara नि- न्द्मामत्वादित्धाइ.। आअनाशअ्नमिलेति | दितीयमनुद्य {तत्यत्तयात्ि-
९९६ स्तप्रभाभमासिते। [चअ०३।पा०९]
waa भविष्यति श्रय म पराण्टष्टस्ततः परिग्रिव्यमाणः परित्राखेव nwae tia सेक्छति, तच तपः बरब्देन वेखागस- स्ादिणा quae: परित्राडपीति केचित्, तदयुक्तं, ग fe wat गता aanefaiqeay परित्राजकोा ग्दणमररति यथाचब्रहमचारिण्मेधिनावसाधारणेनेव Qa खेन विश्रेषण्ेन विशेषितावेवं भिचवैखानखावपोति युक्तं । तपञ्चासाधारणेा धमा वानप्रश्ानां कायक्तेञ्रप्रधानताक्तपःन्रब्दस्य AW र्टः, भिक्लास्तु ua इद्धियसंयमादिखच्णा नेव तपःब्रब्देनाभि- लप्येत, wae च प्रसिद्धा आश्रमाल्ित्ेन पराग्टश्ठन्त दत्य न्याय्यं । श्रपि च भेदव्यपदेशाऽ्र भवति “य एते प॒श्छलाक- भाजः एकोाऽग्डतलभाक्, इति । waa च व्यपदे भ्राऽवकस्पते,
माइ | अथेति । Ta सम्भावमया विचारारम्भमक्ता qiow- are laste | परसित्राजकस्यापि यमनियमादितपःसम्भवादिकयथेः। QAAMARAU ऽसाधारबधमंरू्पदश्ंनायोपक्रमस्तदमुसारेाप- संहारस्य यक्तत्वास्षपःशनब्देन नोाभयग्रद्शमिति दूषयति | तदि- fa किं तरिं युक्तं acre) यथयेति। wets ager’: त- चाष्। तपञ्ेति। तेषां तत्पधागल्वे$पि तपःशब्द्स्य साधारणं किन्न स्यासचाह | तपःछब्दस्येति | सस्य BWV WATT तदभा- avaa वानप्रसख्य wa पराम्र्यत vay! कथं afe परित्राजक- धमंऽपि तपःशब्दप्रयोगस्त वाह | भिच्तोस्िति । तख पूवे परि- त्राजकोा FH KATE: wagafa, ग fe ufeadanicyg संस्यान्तरोक्तिर्यक्तवर्यः | एयगुक्तिसामथ्यादपि wamsastaifa- frm Wade cary | afi die | भेदयथयपरेशेऽपि कथं एयक्- Waste) एथकत्वे चेति । सवं रखते पुण्लेका इत्यव भिरपि पराग्टटट खे्स्य त्रह्मसंश्यत्वाभावात् ्यम्टतत्वभवेति न TUG
[ख ०३।पा ०४ WTIFCAG SAAS | €e9
म Pawals देवदलयश्ञरन्तो मन्दप्र्नावन्यतर सुतयोा्महा- प्रज दति, भवति लेवं रेवदसयजन्नरन्तो accra विष्णमि- अस्त महाप्रज्ञ दति। तस्मात् पुवं चय श्राश्रमिणः पृष्लाक- भाजः परिभ्रियमाणः परित्राङग्टतवभाक् । कथं Tay dawg योगात् waar: way सम्भवम् परित्राणक एवावतिष्ठेत, रुक्छभ्यपगमे वाश्रममाबादग्टतलप्राप्ेश्चौ माग- क्य प्रसङ्ग दति। अत्राच्यते। ब्रह्मसंस्यदति fe wafe परि- बमास्िरमन्यव्यापारतारूपं तन्निष्टवमभिघीयते, तख चयाणा- argqaret म सम्भवति खाश्रमविहितकम्ाननष्टाने प्रत्यवाय- श्रवणात्, परिव्राजकस्य तु स्व॑क्मंस्न्यासात् प्रत्यवायो न सम्भ वति श्रनमष्टाननिमिन्तः। ण्मदमादिम्हु तदीये धमा ब्रह्म संग्वताया उपाद्लकोा म विरोधी) wafasaaa fe तख
—
विरोधाच्र च तपःशब्देन भिरपि ae तदनं gata इति प्रछतानां WMA परामग्रात् तस्मात भराता Tomas are; | auuae भेदक्तिरयुत्त्च्र टदान्तमादह । न हीति। wand तु तदुक्तिरक्ञे्ाद | भवतीति । न चावस्रामेदापेक्तया दृरान्तदादा- fant: सिः अषएटकत्वेऽपि व्यं, सति कम्मित्वे मन्द प्र्नत्वे च ब्रहसंखताया AIA चायोगात् एयकलन्नायादिति agra. संहरति । तस्मादिति । किमेष ब्रह्मसंश्यशब्टा योगिका रूढा वेति विकश्याद्येन परित्राजकमाचपविषयतेति wea | कथमिति | fe- तीयं निराह । रूएीति। योमिकषत्वमुपेरय परिहरति खअचेति। qua ब्रद्यसंखयत्वमन्ये वां अपि सिष्यतीयाग्रद्ाहइ | तश्चति। तुल्यं सद्या सिनेाऽपि तस्याश्नमकमागनुष्छाने प्र्यवायित्वं तत् कुतोऽस्य WE dee तथाह । परित्राज कस्येति | वस्यापि एमदमाद्यनु यमिति 6 M
€€७ रन्नप्रभामासिते | ` [Weg Utes |
wagareveted armafated कमे, amie चेतरेषां agfama च तख प्रह्यवायः। तथा च ‘are tf ब्रह्मा ब्रह्मा हि परः परो fe ब्रह्मा" (तानि वा एवतान्यवराि तपांसि wre एवाद्यरेचयत्ः "वेदान्तविज्ञागसुनिधितायाः सद्या खयो गाद्यतयः श्रु सत्वाः इत्याद्याः Wey, Wary "तद्डयस्तदात्मान खन्ना खत्परायशाः' इत्यादा ब्रह्मसंखख
कुतो त्र्य संस्यतेव्याश्श्याड। शमेति । तत्र हेतुः, AEs, शमाद- ब्रंद्य संख्यताङ्त्वात्र तददिरोाधितेत्य्थंः। ग्टइस्यादीनामपि ब्रह्यसं खला विरोध्येव खाश्चमविहितं aaa, यन्नेति तानिडह्िरा- गाद्याद्दिप्तानि, न च रागादिमतां ब्रह्मसंखतेति भावः। शमदमादयु- td ब्रह्यनिखत्वमेव सन्यासिनः खाख्मकमनल्यक्तं, तदकरओे तस्य प्रत्य वायित्वं त्वन्प्रदाथविवकायवेति स्मतरित्धाह। तदिति चका- रादितरेषामपि तत्तदा्मकमातिक्रमे प्र्यवायित्वमकुवेन् विहितं कामं धादिस्मतिस्पि ged | सन्यासिनः सवेकमंव्यामेन ब्रस्मसंस्थत्व- मेव खाञअ्मकमकत्च मानमाह | तया चेति | न्यासः agra ब्र्येति wad) तच हेतुमाड् | wer Wife) fecamit fe अतिसृ तिषु पराऽभीष्टः, वथापि क्यं सनद्यासस्तदातस्कस्लदाह। परो wifes | तस्य परत्वे हेतुः, ब्रद्धेति | तडी हेतुत्वात् षस यस्मात् खव सन्यास. SRM AGI | तस्य परत्वं स्फ़ारयति। तानोषि। पुवाक्तानि सत्यादीनि प्रसिद्धानि तानि चानदोनान्धवराख्येताजि तपांसि faa- SAVIN न्यास र्वेभ्याऽतिरिक्तः AS ब्रद्यसंखतादाराग्रतत्व- इतुत्वादित्य्थः। तस्य कमनराभावे वाक्छान्तरमाषश। वेदान्तेति! ASTRA विरक्ताः सद््यासयोागात् बेदान्तबिच्चानेन सनिखिताचोः। wen इति वचनात् कमान्तसाभावः सद्यासिनां भाती. । ‘a कामेडा न प्रजधा' इत्याद्या भवस्यः Baan सन्तीति बक्मादि- uz, afea ब्रद्मखि बद्िमनेा येषां ते aut) तदेव Weal खरूपं मेषां ते वदात्मानः। तचरेव निखयेन स्थितिमाह ।. afwar इति
[ अ श।षा०8] WIFCAVANATS | ९९९
कमोाभावे द्यन्ति तस्मात् परिग्राजकखाज्रममाजादनट- तलप्रापेश्नाना न यक्यप्रसक् इत्येषोऽपि Sar नावतरति a- रेवं परामन्रऽपोतरेषामाश्रमाणां पारित्राच्यं तावद्रह्यसंखता- wee खन्यत एव । श्रनपेच्छेव जावाशश्रतिमाञ्रमान्तरवि- घाचिनीमयमाचार्ययण विचारः प्रवज्तितः, विद्यते wa ला- अमानरविधिश्चतिः प्रत्या “ABW षमा ET भवेत् ग्रो शला वमी भवेत् वनो wat प्रव्रजेत् यदि वेतरथा ब्रह्म चयादेव प्रव्रजेत् ग्टदादा वनाद! tha न सेयं च्चतिरनधि- छंतविषया शक्या वक्तु, अविज्नेषश्रवणात् एयम्विघानाचानधि-
[रिणी प
विघयान्तर्पराग्टष्यं व्यावक्तेयति। तदिति 'यथाक्तान्धयपि कमाजि परिदाय!इव्ादिस्मतिसंयङहाचमादिपदं। उत्त खतिस्मुतितात्पग्य माड । ब्रह्मेति । ब्रह्मसंस्यश्न्दस्य परित्राजके रूष्िमुपत्धापसंदरति। तस्मा- दिति। यथा zeae यागिकल्वे सब्धतिप्रसक्परिडहाराया- ऋमविश्रषे रूएत्वेऽपि न गाहस्थमात्रात् Teena: किन्तु बयेक्तायिदोत्रादिकरयात् तथा पस्ित्राजकस्यापि ब्रद्मसंखयस्य वा- कार्थसाशात्वारदारेैव मख्यमम्डतल्वमिति Fat श्वानान्चंक्मि- व्य्थः। रख्वमेकदश्रिमवं. प्र्माद्याय ब्रह्मसंस्यशब्दस्य परित्राभक- विषयत्वे स्थिते संश्तवसामथात् ब्रह्मसंखयत्वं पासित्राब्यमितस्पसा- म्पि विधेयमिति परेमप्रतमुपसं हरति | तदेवमिति । शिष्य afafaarmra परामश ्रतिमाशिव् ant चिन्तया | विचारं जता चिन्तामहरटयति। अनपच्येति | यदि वेतसर्येति aqua faa- स्येव पारि त्राज्येष्डा nite वे राग्यं देवयेागात् यदि स्यादित्यर्थः
अच्वनधिक्वतान्धादिविषयः sare: स्यादिति aare, न चेति | afa द्ेबश्चुतरसति बाधके न बिग्रवसङ्काचमेतीलखधेः। xawe वाग wafyasfaaafeare | एथगिवि। खनगधिद्धतागां खद्रधासस्येति
6४2
१००५ रल प्रभाभासिते। [च्७०३।पा०8]
शतानां । रथ पनरव HAT वाऽत्रतीवा खातक वाऽखातका areafacafaar av इत्यादिना ब्रह्मन्ञानपरिपाकाङ्लाख पारि त्राञ्यस्य aafunafarad, ae दश्रंयति "श्रय परि- wig विवणंवाखा मुणष्डाऽपरिगरहः ष्टचिरद्राही भाणे wy- याय भवति, इति। तस्मात् सिद्धा ऊडंरेतख अ्ख्रमाः, faggrata:y विधानादिद्चायाः खातन्धूमिति॥
सतुतिमाचमुपादानादिति चेन्नापूवत्वात् ॥ २९ ॥
स एष रसार्मां रसतमः परमः पराद्चाऽषटमे वदुङ्गीयः श्यमेवर्गप्मिः साम wa वाव लाक warsfafaa: तदिद
शेषः | ब्रती गादानादिवेदव्रतवान्, खव्रती तहिपसोवः | खातको गश जुलनिटकत्तिरूपः खानानन्तरमपि गर्फ॒श्रूषापरः, तदिपरीताऽच्रात- कः | उत्स त्राभिर्डेतभायः पुवंमेवाभिपरियषरड्िता वा परित्रजेदिति कामाधिकारप्रतिपत्तिद्ोनानामपि सद्यासस्य warms वाकममधि- कतविषयमिव्य्ः। सद्यासविधघेरनधिङताविषयत्वे Cerca | Weta | अवणादिदारा सद्यासस्य ब्रह्मच्नानदाशच्ाथंत्वं wacarfe- fes तेन समचंस्येवाधिकारस्तसित्रिवर्यः। ufo ब्रह्मधी- दाशा यत्वे खतिं प्रमागयति। तच्चेति । ब्रह्मभूयाय तत्सास्षातका- खायेयेः। न्तमेभिंताधिकषरयायंमुपरूहरति। तस्नादिति। at- माखिकत्वं तच्छब्टार्यः। तेषां प्रमितत्वेऽपि una fa जातमित्वा- Wy प्रथमाधिक्षरशाथं निगमयति | fawefa 1 अनटेयसाम्बश्चतेराश्नमान्तरमनषटेयतया विधेयमिल्ठं, सम्मति स्सतमत्वादीनामङ्ाखितत्वेनेयमेव शुखरि खादिकततितुल्यतया qa- यत्वमि वाद्य uae, रूतीति। अधिकरयस्य विषयं बद्न् वा- कानि पठति। सदहति। ‘cat भूतानां एथिवी ca: fear खापो-
[eRittes | WTCAQTTAAS | Re ०९
मेवाक्यमियमेव एथिवीः [का] इत्येवंजातीयकाः तयः किमद्वोयादिखत्यथा ्रआदाखिदुपासनविध्यर्थी cafeay संशये wae ईति युक्त, उद्भोयादीनि कमीङ्गान्युपाराय अ्रवणात्, यथा ‘cada एथिवी seize: qa: खसंक Areata,’ care जङादिस्हत्ययास्तददिति Saar । न afa- araaret ज्रुतोनां प्रयोजनं aA, श्रपूर्वलात्, faadarat
ऽपामोषधय Seria पुरषः पुरुषस्य बाग् वाच CVU साम सान्न
Saal रसः, इत्यपक्रम्य waa ‘awa रसानां एथिव्यादरीनां सा- मान्यानां भूतवषुत्तरोन्तस्सार्त्वेमोक्तामामतिश्रयत्वेन सारो रस्सतमः परमः परमात्रप्रतीक्षत्वात् परस्य ब्रद्यमणा$डं स्यानं acedifa पर्य परब्रह्म वदुपास्य Kad: | एथिथ्याद्यपेच्तयाऽटमः काऽसे यदुद्रोया य उदरोय SMC caw! उदोयाद्यङ्गावबदखतीर्धिक्द्य पणमयी
व्वादा बकुसम्बन्धे विध्युपलब्धेरूयाविधेऽपि खगा लाक LMT HA. wag dare, किमिति खङ्कावबद्धानामपि ब्धीनां सेति ल्वाभावात् विधेयतया खातन्त्येण पुरषायंदेतुत्वे सव्यमनङ्गात्मधियः खतन्लतया फलवक्वम॒पनिषटुत्पन्रायाः fe वक्तव्यमित्धक्तरच पादादि- संगतिः। ware स्ततित्वाद्ङक्धीव्बनृानासिडिः सिद्धान्तं तासां विधेयत्वात् aafefafcayine संशवमनुद्य पूवपच्तयति। cate fafa, विमताः प्रत्ययाः Bas: Rasa उव्ल्द्पदायाध्यासप्र- अयरूपत्वात् खगा लाक खाषहवनोय इत्धादिप्रल्यवदित्ययः। नुख- रियमेव एथिवीति सूयते कूमख नयमगतः सन्नादित्य डति अाङव- aaisfa: खगलाक इतिवत् स्ततिरेवेत्यथः | afanwara विधि- maa, युक्षमनषानफलाभावादिति परिषरति। मेद्यादिना। विमताः प्रत्ययाः न कमङ्गस्ततयोाऽप्वोाथैत्वात् क्रत्वन्तरवदिन्धाद्। नेति । विमता धियो न कमोक्कस्ततयोा विणिरफल सम्बन्धित्वात् सम्म- safcary | विधीति। "वायुर्वे afer स्ादिवदुद्रीचादिश्ुतीनां
१०० रलञप्रभाभासित | [चख ०दे। चा ०8 |
पूवी विदिता भवति, ख्हल्य्थतार्यां area स्तात्, बरिधायकस्य fe wee वाक्यशेषभावं प्रतिपद्यमाना afa- रपयब्यत इत्युक्तं, “विधिना त्वेकवाक्यलात् Wada विधीनां wfcars [मीमांसा] प्रदेश्राम्तरविहितामां त्रट्नोयादीनामिथं प्ररेशान्तरपटिता स्तुतिवाक्यगेवभावमप्रतिपद्यमागाऽनर्िकेव स्यात्, इयमेव ज्छरित्यादि ह॒ विधिरक्िघावेवाश्षातमिति aaa । तस्माददिष्यथा एवंजातीयकाः श्तयः ॥
भावशब्दाच्च ॥ २९॥
"उद्गीथमुपासीत सामापाडोताइमुक्थमस्मि' इति [का०उ०] fanfzercay fawer विधिश्रष्दाः 2am, तेच स्हति- माचप्रयाजनतायां वयाडन्येरन्। तथा च न्यायविद्ां सरणं,
कलत त्वेऽपि कस्मादयवश्वं न स्यादिव्याश्ङ्याह। विध्ायकस्येति। aa afe विधायकश्ब्द शेषत्वेन वाद्रीयादिश्चुतीनामपि सावकतया- ऽयैवादत्वं aw ara, किमद्रीयादिप्र्येरद्रीचादिविधिःखलयतेकिबा तदुपाल्तिविधिरिति विकथ्याद्यं दूषयति | प्रदे शान्तरेति। उद्रो- यादिविधेः कमप्रकरखखत्वेन व्यवधानान्न तेनेाद्रीधादिज्नतीनामेक- चाक्ता | विमता धियो ब कम्माङ्गरृतयेऽतल्मकस्गस्यत्वात् क्त्वन्त- स्वदिति भावः, प्रोक्तं दृष्टान्तं विघटयवि। इयमेवेति। खअनुमा- नचयपफलं fanaafa : तक्षादिति।
म दितीवः, उपास्यविषयापङडेन बिभ्यग्वययेगे ख्छबया सतु यत्वा यमादिब्याइ। भावेति । सत्रिहिसविधेविंषयःप्रकेगाथंवष्वे रसत-
[अरश।पा०४] शराङ्रज्द्धचभाय्े | Look
‘qua क्रियेत wae भवेत् स्यादिति पञ्चम
एतत् Bra खवेवेरेषु नियतं विधिलक्षणम्" ॥ दति । लिङाद्यर्थ विधिरिति मन्यमानास एवं सरस्ति। प्रति- प्रकरणश पलानि qraa .आपयिता इदप कामानां भवति एष दोव RAMA’ ‘aww VIA लाका Asai ae’ इत्येवमादोनि। तस्मादणुपासनविधानाथै उद्गोयादि- श्तयः ॥
मादिवादानगां सम्भवति तदीयण्ततिपरत्वमपि तच्ायुक्तास्तृ्यपन्तवा विषयार्पणस्यान्तर ङ्गत्वात् ay कमेकस्ततिपरत्वं नेति किम् वक्तव्यमिति मन्नामा mae, उद्रीयमिति। निमग्बणादिव्बपि लिङादिस्ररणात् कचयमपासोतेत्धादिग्ब्दस्य विधिपस्ते्याश्रद्याह। तथा चेति । धात् मामनेकत्षेऽपि दु छम् Ae भू सत्तायां असमभुवीति Maa धातून् .भावनासामान्यवाचिनमः सवंथाप्यथेम॒दाहरति। कुयादिति। ar. चिप्तकटटका भावना कुग्यादिन्यक्रा सेवालिप्रकमिका जियेतेत्यदाषता सेव quafafe धात्वथापसजेनभूताऽभिडहितेति भावः भवेदित्यच्रापि yaa भवितव्यमिब्युदाष्ाय्यं, भवतस्क्खकाथ्ऽपि orgy भवतिं दृहा एथगस्तिमुदाहर्ति। स्यादिति| यथयापुवंमदाइरशभमिहापि RSQ | पाटक्रममनरटत्य पश्चममिव्यक्तं | रतडधात्वनगतप्रद्ययः सवेभा- बनानगतः श्ेयःसाघधनत्वरूपो fafucwa a gq प्रति धातुं प्रति प्रचयं च मावनामेदोऽस्तीति मत्वा | cafefa । ad afy निमग््बा- fea लिङडदिखलस्यं मियोाविरोधादिबाशद्ात्व्मता a2 विधिपसा िङादयोाऽपवारादन्ययात्मिद्यभिप्रे्याङ | शिङादीति | seu
तीनां Haws Wawacyqucafaaary, प्रतीति। फल- भेदश वबमृपसंहरति | तस्मादिति। पुवाक्तापूववश्वादिसमु याथ मपी खङ्गं ॥ .
१००४ रल्प्रभाभासिते। (अन।पा०४])
पारिश्षवाथा दति चेन्न विशेषितत्वात् ॥ Fe It
‘ay इ UHI डे भाय बश्धवत्र्मेतेयो च का्या- यनी ख, ‘nagar वे दैवादासिरिद्धस प्रियं धामापज- गामः 'जान्रुतिदं पौीचायणः श्रद्ादेये बहदायी Twarey आस दल्येवमादिषु वेदाग्परटितेव्वाख्यानेषु संशयः fafa- माजि पारिञ्जवप्रयोगायान्याराखित् सन्निडितविद्याप्रतिपच्च- यानोति। पारिञ्जवायी इमा ्राल्यानश्चतयः, ्राख्यानसामा-
उद्यीधादिश्चतेरपास्िविषयापंकत्वं ज्यायो र्सतमन्वारेरिलक्तं, खधुना;ऽख्यानानामपि विद्याच्तेः सकाश्रात् पारिज्ञवद्रेषतवं च्यायोऽनु- sarang परिषिरति। पारिज्ञवेति। विषयोक्ति- पूवकमास्यानत्वसाम्ात् विद्यासच्चिधेशखच संश्रयमाह। अथेद्यादि | पारिञवप्रयोगेा नामाखमेधे पुच्रामाद्ययरिढताय राच्चे पारिञ्जवमा- चच्तीतेव्यादि नानाविद्याख्यानकयनं विहितं, खच चापनिषद्रताख्षा- नानां तादाथ्येनिरासेन तच्च तत्र सच्चिडितखतन्धपु रवां रतुवि्या- चेलसमयेनात् पादादिसङतिः। पुवं पत्ते wae ाख्यानानां बेदान्तगतानामपि सद्भावात् विद्ाप्राघान्यासिडिः सिडान्ते विशे. षात् उपनिषदाख्यानानां अवच्छेदात् तेषामप्रयोगशेवत्वात् विद्या- प्रधागत्वसिडिरिति dad पुवेपत्तयति। पारिञ्ञवेति। गुरुभिच्य- समाचास्प्रदश्चनेन बुद्धिसेकयंदारा च विद्याशेषत्वं सामथंलिङा- al संखिडभिगयाश्श्च पारिज्ञवशतिविरेोे लिङ्मप्रयाजकमिलाइ। श्यार्यानेति | water शस्यमाने उर्व ऽभ्युदियादपि सवौ दाश्तयो- रमुब्रूयात्, इति सवासाग्चतामस्मिम् awed yaaa विनियु- क्छानामपि प्रातिखिकविमियोगवदाख्यानानां पारिज्ञवे पारिज्ञवमाच- alata चोादितानामेतेन faga सन्निघेवा विद्यायां विनियोगः स्यात् rang प्रातिखिकविमियोागस्य समुद'यविमियोागस्य च गतत्वेन
[Segiates] WFCAGTZTA | १९१५
न्यादास्यानप्र्ो मख्य च पारिस्वे चादितलात्, ary विद्या- mera वेदान्तानां ब स्यात्, मन्लवतप्रयोगेषलादिति सेत् तन्न, कस्मात् विद्नेषितलात्। saat fe धारिञ्जवमाचकीतः दति डि nem “मनर्वेवखते राजा दल्येवमादीनि कामिबि- रेवाख्यानानि तज fies आ्ाख्यानसामान्यात् चेत् सवै- ग्टहोतिः स्याद मयंकमेवेदं विश्रेषणं भवेत्, तस्मान्न पारिञ्ज- वाचा एता श्राद्यानश्चतचः॥
तुब्यत्वात् प्रते च तदभावात् मेवभित्याइ | ततद्धेति | ्ाल्यानामां प्रयोगसिडत्वेऽपि स्वेषां वेदान्तानां अतब्डेषत्वात् ga विदयाप्रधा- नत्वमिव्याशद्ाड | मन््रवदिति i ‘eae a श्त्यादिमन्ले कस्यचि- देवपदस्य समवेतार्थतया प्रयोगग्रेषत्वे fax तदेकवाक्यतया पदान्त राणामपि तच्छेषत्वमिद्ः तथाख्यानानां uted तदेकबाक्धतेन सर्व पनिषदां तच्छेवत्वाब्र विद्याप्रधानतेत्यंः) सामान्यश्रुतेविशेषोक्षया वत्परत्वान्न तया लिकादिनाधाऽक्तीति सिडन्तयति। aderfeat | अश्छमेधे प्रथमेऽहनि 'मनववखता याजा! इना, feataowla यमा qaqa: इति, caiasefa बरख आदित्यः" इत्ाद्यखानविषशेषा AMMA खतास्सद्वलात् उपक्रमस्य SHG यक्षः न चापक्रमख्यसवं शन्दादुप्रसंहारख्विश्रषाद्छिरयलसशायति वाचं, Qt सवाण्ा- ख्यानाजि पारिञ्जवें शसतीव्यक्ता पार्ङ्िवमाषच्ोतति च विधाय मनववखुत इत्धादि पवते as पमविधानं बाक्रग्रेषस्याख्यामन्नध्यद्य कतिप्यप्रयोगमाचरणेपस्मं यावत्तयितुमिद्ययंबाजिति मत्वा सिडान्तं fazarfa , पारिज्ञवभिति। यक््राखधानसामान्धात् पारिञ्जवायौा द्मा Bay इति ware) खआास्यामेति | fauna" निगमयति। वस्मादिति॥
* तथा रोति aie aris | © N
९००९ दलनप्रजाभासिते। [ख .द।पा०४
तथा चेकवाक्यतोपवन्धात्॥ २४ ॥
असति च पारिञ्जवार्यथले श्राख्यामानां afafeafaa- प्रतिपादने पयागितिव न्याय्या एकवाक्यतापबन्धनात्, तथा डि तच तच सन्निदिताभिर्विद्याभिरेकवाक्यता दृश्यते, प्ररोाचना- पयोागात् प्रतिपन्तिक्तकर्थैपयेागाच्च, "asta तावत् न््रात्मा वा अरे xBay’ द्व्याथ्या विश्चयेकवाक्यता दृश्यते, श्रातर्मेऽपि श््राणोऽसि प्रज्ञात्मा इत्याद्या, ‘aaa’ camara ‘araara संवगेः, इत्याद्या चथा च ख शरात्मना वपामुदखिदत् दृ्येवमादौनां कम्ुतिगतानामाख्यानार्ना खल्जिदितविधिष्त्यथेता तदत, तस्मान्न पारिङ्खवाथेलं ॥
अत् एव चाग्रोन्धनाद्यनपेक्ता ॥ २५॥ “परूषायाऽतः शब्दा त्" [वे° ० द।४।९) इत्येतद्मवदितमपि
ate कुथाख्यानान्दुपयक्षानोवयाश्य विगरेषयश्चव्या सवंत भ- प्रायां निबाधः स्रिधिविद्याखेवापनिषदाख्यागानि विनियन्नीते- are | तचा चेति । aay facarfa | खसतीति | रुकवाक्षताप- सम्बन्धं तिभजते। तथा wife प्ररोचनमनुखागजननं। स्रि ताभिकविद्याभिसख्यानानामेक वाक्छताप्रतीतिमदाषहर्ति। मवेयाति। च्पाख्यानल्वेऽपि पारिश्वाथतवादणश्नाचच न तादथ्ं प्रछताख्यानानानमि- ay) यदेति उदखिदुडुतवान् शामायेति यावत्। युतिलिङ्- सन्रिधिभिर्विंद्ायंते सिद्धे फलितमुपसंहरति । तस्मादिति।
कथानां विद्यारेवत्वे दिते कमेखामपि तदहि तच्छवत्वं तच्देषत्वा- भावेऽपि स्यादिव्याणश्डय प्रसङ्कागतं विचारं परिसमाप्य पुदवाथा- ध्िकस्ण्स्य waare, त इति। ब्रह्मविद्या ma कमायीर्ति
* भेजे यत्र.चष्य इति ave |
[sroxiates | WTCHO AAA | १००२
खम्भवादत इति arama, अत एव च विद्यायाः पृरषाथ- डतु लादग्रीननादीन्याञ्जमकमाणि विद्या खा्थसिद्धा नापे- कितव्यानोल्या चद्धेवाधिकरणसछ फलमपसं इरत्यधिकविवकच्या ॥
BATT च यज्ञादि तेर श्ववत् ।। de ॥
दद मिदागोशिश्यते fa विद्याया श्रत्यन्तमेवानपेलाथ्म- कर्म॑णामतास्ति काविदपेकेति, aaa एवाग्रौन्धनादीन्या-
कर्त्यत्वेनापेच्यते न वेति वादिविपतिपत्तेः सन्देहे ‘atin’ इति fafa. दिषायां विनियुक्तयन्नादीनां विषयसेन्दय्ये गभ्धायां तस्यामनन्बयात् तदिषयच्नान साध्यमेच्ताग्वयस्य युक्तत्वादपेच्यसेति पु व॑पे "काषः पचतिः इव्यच पाकसाधनज्वालाजगमककाषानां पाकडेतुत्वद्षानात् चानेष्छाजनकान्तःकरणगुदिदेतुत्ेन यन्नादपेनां ल्ानेच्छाहेतुत्व सिद्धेः सा्तादेव Arad च यद्ेने्ादिकरणविभक्तिभङ्ात् पारभ्पय्सये-. वापेयत्वात् नापेच्य इति सिडधान्तः। रखतदभिप्रेय स्चिहितस्यातः- शब्द्परामणंयोग्यस्याभावादतःपदानपप्रन्तिमाण्द्य खव्रत्तरायि या. जयति । परुषां इति । खाद्याधिकस्णे वया विद्यावाः qa पुमथश्तुत्वमक्तं तश्च तथवानद्यते, तथा चाप्नेयादिष्वदशनात् न परषार्चंहतुत्वं कमापचाविरोघीति face | न चाच पादादिसङ्गति. वंक्तया, प्रथमाधिकस्णस्येव ततण्लविषयस्य तस्याः सुगमत्वात फलमपि पवान्तरप्रच्तयास्तदद वेत्धभिप्रे्ाष | खाद्यस्येति। खाच. सिद्धावेवानमपच्ता मतु खसिदडधा as तदपेच्तार्लीव्यमन्तसाधिकरये निदद्मुपसं्टार इति तत् फलमाह | अधिकति।
ब्रह्मविद्या PAS न कमापे्ता प्रमात्वात् सम्मतवदि्यक्त, ate बर स्यात्पत्तावपि तद पच्छा प्रमात्वात् तददेवेत्याशद्खाङ | सवति। अधिक्ष- विवश्तयेव्युछं क्तौ कुवेन् ब्रह्विद्यामधिषट्य पुवाधिकरयन्धायात्
विविदिषाश्रतख संशयम डदमिति। अच च खतन््परषाथ. ON 2
१०० रन्नप्रभाभाखिते। [ च्धं०३।पा 8]
अमकमाणि विधाथाः खा्थंसिद्धा arte इल्येवमव्यन्तमे- वागपेक्ला्थां प्राप्रायाभिदमुश्यते, सर्वापे्ा चेति। wed चं विश्वा सवाण्छाश्रमकमाणि माद्यन्तमनपेकेव। मनु विरुदध- भिदं वचममपे्तते चाश्रमकमाणि विधा ated चेति नेति wa: | Swat हि विद्या फलसिद्धिं प्रतिन किञच्चिदन्यदपे- लते उत्पत्तिं प्रति वपेक्षते, ga: यज्ञादिश्रतेः। तथा fe अतिः (तमेतं वेदानुवचनेन ब्राह्मणा विविदिषन्ति war दानेन तपसाऽनाश्केनः दति यज्ञादोनां विद्यासाघधनभावं दर्शयति, विविदिषासंयागाशेषामुत्पत्तिखाघनभावेाऽवसोयते। "अथ यत॒ UN इत्याचच्ते ब्रहमचय्येमेव तत्ः wa चख
रेव पनिबदात्मच्लानात्यतत यच्चादीनां शमादीनाश्च विविदिषावा- काय विनियेमेक्तेरत्ति पादादिसङ्गतिः। पुवंपच्ते await विक्लानाग्वये तत् फलेऽपि ततप्रसत्या समुच्चयसिद्धिः, सिन्ते परम्य- ख्या तेषां ्ानाश्वयेऽपि तत्फलान्ये Ceara तदस्या चान- स्येव त्षदधेतुतासिदिरि ङो पृ परच्तयति। wifa | aera. धिये मानमा्रायतलत्वात् प्रामाणिकच्चानस्य मानरहेतुषु ee कमा- द्यभावेनान्दयादश्रंनात् केवलब्यतिरोकाभावे च यन्नादीनां ₹ेतुल- कल्य नायोगात् षिविदिषाश्चतेख्च वत्तमामापरेशिलात् विनियाजक्ष- त्वाया गात् MA फलशवदुत्यत्तावपि नान्वयस्तेघामिति भावः। वि विदिषावाक्चे वर्भमानापदेप्रोऽपि “यस्य quad इवाद्ाविवापुवतवात् पश्चमलकारोख ब्रह्मानभवकामो यश्चादोमि genfefa विष्युपममा- दागमस्य केवलव्यतिरोकागपेच्चत्वात् विष्यसेोन्दर्यलभ्यायाभिच्छायां साच्तादन्धयायागात् तत्फले Wit यश्राग्धयसिदेयद्नेगेव्वादिकरब- च्युता च तेवामिष्यमाशापरोच्ठधीसाधमल्वदृष्टक्लीगस्य च मानावत्त- तया May वच्चाद्यसाध्यत्वेऽपि Fat चित्तखुख्या प्र्क्प्रवशताम्-
fs ०द।पा०४ ] WFC MSTA | १००९.
विद्यासाधभण्डतस्य was यश्चादिभिः संस्तवाधशशारी- मामपि साधनभावः च्यते, ‘da वेदा यत् पदमाममन्ति तपांसि watfe q vain यदिच्छन्ता agea चरन्ति Ad पदं संगरेण त्रवीग्याम्' caaaret च श्रतिरा्रमकमणां विद्याखाधनभावं इचयति। सखतिरपि,
"कषायपक्तिः कमणि ज्ञानन्त॒ परमा गतिः।
कषाये कमभि: WR तता ज्ञानं nada’ li दत्येवमाद्या । अश्ववदिति योग्यतानिदथंनं, चया योाग्यत्ता- ANAT म खाङ्गलाकषणे युज्यते रथचयायान्त्॒ य॒च्यते
MGR पर्यवसानात् पारम्पय्येऽपि “पचति कारः" इतिचत् कर कपिभत्तिसम्भवात् saat चनस्य क्मापे्तास्तोति सिडान्तय- fa, xefafa, खापातेन पूवापस्वियोधप्रतीतिं aga | नज्विति। विभागेक्या sare, नेतीति। उक्तब्यवद्ायां पञ्रपवंकं हेतु are) कुतडति। Wa विशति | तथा होति। aeqa विविदिषा- eam यन्नादीनां wad, यदि तस्यां विषयसान्दय्यलभ्यायां तषामन्व- यायात् इष्यमाणे न्नानेऽन्वये<भ्युपगम्बते तहिं न्नानस्य मानाधीन- त्वात् कमणां तच्रान्ययासिडेः yaaa ततले ara fanaa नेष्यते ताइ | विविदिषेति | मे चेतु त्कल्प नायां 'नास््य्तः Haw’ इकखादिविरोधात् परम्पस्यापि हेतुत्वे बाधाभावात् बरड्गुद्या तदु- त्पत्तावेवान्वयो यक्लादीनाभिबयः। यन्नादिखुतेरिति वाक्छन्तर- मपि awiaafaare | येति तच यच्लादीनां शन्लामसाधनलत्वे विश्वां feware । अरति aaa fagracare सर्वं इति। परम्परया कमणां चोदेतुत्वे खतिमपि दशयति । सतिरिति। उत्प wifes फलेऽपि maw nate fa न aif दटान्तमा- मादाय व्याक्षसोति | waafearfears
१०९१० स्ननप्रभाभासिते। - [अ०३।पा०७]
एवमाश्रमकमाणि विद्यया फलसिद्धा नापेच्यन्ते vw त्वपे च्यन्ते इति ॥
श्मद मादयुपेतः स्यात्तथापि तु तद्िषेखदङ्गतया तेषामवश्यानुष्टेयत्वात् ॥ २७ ॥
चदि afqaaia म यज्ञादीनां विद्यासाघनभावेा न्यायः विध्यभावात्, “यज्ञेन विविदिषन्ति" *दृत्येवमादिका हि च्ुति- रनवादखदूपा विद्यास्हतिपरा म यज्ञादि विधिपरा, ta महाभागा fam यत् यक्षादिभिरेवेतामवाप्ुमिच्छग्तीति, तथापि तु श्मदमादयुपेतः ख्ाद्धिद्यार्थी "तसमादेवंविच्छान्ता दाम satafafag: समाहिते लाऽऽत्मन्येवात्मानं प्ति
च्वानेोत्पत्तो atecyaai तच वान्तरकृमपदिशति | शमादीति। तच व्यावन्याशङ्कगमाह। यदीति, विद्यास्तावकत्वेनापि सम्भवत्ध चं वन्वे वत्तमागताभङ्धेन विधिकल्पममयुक्तं वाक्भेदप्रसङ्ादतः शब्दमाच- भ्या विद्येति भावः। रवं तवाभिप्रायेऽपि हेतन्तरमवगश्यममुष्ेषं न शरब्टमाच्रलभ्या विद्येति खचयेाजनया ufewefa तथपोति। विविदिषावाक्छतुल्यतया शमादिवाक्छस्य नास्ति विधिपररतेति शङ्क- a, नज्विति | यस्मादेवमात्मानं विदित्वा पापेन naar म लिप्यते तस्मादेवं विदार्थी एमादयुपेतोा went विचरेदिति गभ्यते विधिरिव्या- ड । नेतोति ) विध्यभावे तत्प्रश्रसावैय्यादुक्तविधिसिडिरि्ंः। कारवपाठे विधिसुक्का माध्यन्दिगिपाटे विध्यभावश्ङ्खमपि areitary | पश्येदिति चेति । fafuwaare | तस्ारिति | यच्ादी गाम साघनत्व- शङ्खा मापाततेाऽभ्य॒पे् साधनान्तसापेक्तेष्येदानों तदसाधनत्व्ङ्कगपि न युक्षत्याइ । wet) sa स्मारयित्वा परिङरति। afe-
* इत्ये दज्ञातोयका डि शुतिरथैवादखरूपेति बधे का०।
[sexiutes शा ङ्गरग्रह्यख बभाषे | १०१९
शति विद्यासाधनलेम wacaretat विधानात्, विहिताना- चावश्डानुष्टेयलात्। weary अमाद्युपेता war पश्छतोति वन्तं मानापदे्न उपलभ्यते म विधिः। नेति भ्रमः, तस्मारि- ति प्रङ्तप्रण्सापरि्रहादिधिलप्रतीतेः, wafefa च are- न्दिना विखष्टमेव विधिमधीयते । तस्माद्यश्चाद्यनपेक्ायामपिं ज्रम दीन्यपेकितव्यानि । *यज्नादीन्यपि ल्पेचितव्यानि यज्ञादि- तेरेव । ननृक्कं यश्ञादिभिविविदिषन्ति' casa म विधिर् पलभ्यत tia! सत्यमुक्तं, तथापि audarq dare विधिः परिकस्प्यते, न we यक्ञादीगां† विविदिषासम्बन्धः पूवे भाक्त येनामुद्येत । "तस्मात् पुषा प्रपिष्टभागोऽदन्तके दीति एवमादिषु चाश्रतविधिकव्वपि वाक्येष्वपृव॑लादिधिं परिकस्प्य चैाष्णं पेषणं विते प्रतोयेतेव्यादिविषारः प्रथमे तन्ते प्रवत्तिं- तः। तथा चक्कं "विधिव धारणवत्" इति [जेगख०]। खतिख्वपि
व्यादिना। संयोागस्याप् ववक्वमव स्प्रख्यति। न wife, डत्धपि महावाकेरनृरानयोग्यापुवायविधिरबान्तस्वाक्येन क्रियते नतव वा- क्मेदा दाषः इत्यक पवेतग््सम्मतिमादह। तस्मादिति दशपशे- मासयाः अत (तसात Tar’ इत्यादि तच पणाः प्रपिषग्रव्यसम्बन्प सामासिकः। नच पुषा देवता पिटभागो ययं दशपुगेमासयोारल्ि तेन॒ तद्कवाक्छतायेागात् कालचयास्पु र्द्रव्यदेवतासम्बन्स्याविना- भावेन यागविध्यपस्यापकतवात् व्यवहारसिद्धये विधिपदमध्याह्य प्रकरणादुत्कप्य yaena fagaia: wig डति विकता सम्बन्धः tral पेवयं वित प्रतीयेत चोदना प्रतो [ego |त्यव विचारित Lag | अवान्तरवाक्छमेदेन qanaty stad fafafcare | तथा
* तथा यक्नेति aie wre! ‡ fafafeurdara इवि ave |
Loree दल्नप्रभाभाखिते। [ख ०३।पा ०९६]
भगवद्धोताद्याखु सनमिसन्धाय फलमनहितानि चन्नादीनि समकन्ञोनसानानि भवन्तीति प्रपञ्चितं, तखनाचनच्नादीनि ज्रमादौजनि च अथाश्रमं सर्वाश्येवाश्रमकमाकि विद्ात्वन्ताव- पेकितच्याजिं । त चाण्येवंविदिति विद्यासंयागात् प्रत्यासक्ञाजि विद्चासाधनानि wareifa विविदिषाख्योागानतु बाद्यागोत- राखि बच्रारौीनोति षिषेक्रयं ॥
सवोन्नान॒मतिश्च प्राणात्यये तदशनात् ॥ = ॥
प्राणसंवादे श्रयते न्दोगानां मरवा एवंविदि किञ्चना- aad भवतिः इति, तथा वाजसनेयिनां ‘a हवा ्रस्यानन्नं जग्धं भवति नानं प्रतिग्टद्योतं' दति सवंमस्यादनीयमेव भवतोल्यथैः। किमिदं सवास्नानज्ञानं श्मादिवदिद्याङ्गं विधीयते उत
चेति । खमयनुसारेाप्यवान्तर वाश्स्य विधायकत्वं बाथ्चमि्याङ | खतिण्िति। कमबां चा नोत्पत्तिदहेतुत्वे खतिस्मतिन्यायसिडधे afea- are | तस्मादिति | यश्चादोनामपि ्रतिस्मतिन्यायभ्याऽनष्ेयत्वे शमा- दीनां तभ्याऽविशषाभावात् बार्वदिद्यादयमविशषेयानणानं स्यादि. ange | तच्रापीति।
अक्छादीनां शमादीनाच्च faurafafearat awuarat तत्- vega विद्यास्निष्युक्तसवोन्नाभ्यमच्ञानस्यापि विद्या्रेवतामाश्ङ्ख nae | सव्रेति। प्राणविदः सवान्रानृच्चानं विषयं aa’ एाखाद- aati अतिमादह । प्राग्ति। जग्धं afad) विषयवाक्याथं deeifa सवेमिति। वपुवत्वादिधिश्चतेख संशयमाडहइ | किमिति | तच प्राण- विद्यायाः खतन्बपुरषायन्नानापयुक्तायाः HIT सवाव्रानुद्वानकी- सेनमिति कयनात् पादादिसङ्कतिः। gare प्रादविदोा wena. विभागासिडिः, सिडान्ते बिदुषेऽबिदुषस्ञानापदि afetafcta
[खन्शापा०] ` TFUNWAWeTe | ९०९१
wad सद्धोत्य॑त टति dna विधिरिति तावत urd, तथा fe भ्रटज्तिविशेषकर उपदेशा भवति, अतः प्राणविद्यासन्निधा- माक्तदङ्गलेमेयं नियमनिटन्तिरूपदि श्यते । नन्वेवं सति भ- च्याभच्यविभागभास्तव्याघातः VA मेष दोषः, Bara’ विशेषभावादाघोपपन्तेः। यथा प्राणिडहिंसाप्रतिषेधस्य पद्र- संञ्ञपनविधिना बाधः, यथा च"न arya परिहरेन्तद्रतम्' इत्यनेन वामद् वयविश्या विषयेष सव॑स्यपरिहारवचनेन सामा- न्यविषयं गम्या गम्यविभा गश्रा्ं बाध्यते, एवममेनापि प्राण- विद्याविषयेण सवान्रभच्णवचनेमग भच्याभच्छविभागशाच्तं जाध्येतेव्येवं प्रात्र रूम, मद सवान्नान्ञानं विधीयत दृति, ग Wy विधायकः शब्द उपलभ्यते ‘a eat एवंविदि किञ्चनामन्लं
मग्वामः संग्यममृद्य पूवपच्वयति। xaifa | fafauasTerafana- चाभ हेतुमाह | तथा शीति aaa खवन्लमेव विधौयता- fang «afafafstrmafaare | त दति | सवाच्नासत्वं प्राबविद्याङ्क चेत् तदि "न nag vata cere we विर्ध्येतेवि wya| मग्विति | प्राख्विदतिरि्कविघयं तदिति व्सिधं परिहरति) मेत्धादिना। उयप्रस्िमेव कमेविषयदृद्टामतेनादाहइर्ति। ययेति, तथैव विद्याधिषयं cernare | यथा चेति | 'यदुपमन््रयते स हि- ya’ इत्यादिगा याभ्यद्यापारगतचेदाप्च ferrcfcefefafwar, सा वामदेव्यविद्या ata सङ्धेतकर्यं टटान्तयोास्ये दद faa याजयति , रवमिति। विविदिषावाक्छे बच्ंमानापदेश्नेऽप्य. पवत्वात् पश्चमश्काराङ्ीकारेय विधिकर्पनाबत् ग Farsi वन्ते मानापूबेत्वात् विधिरिति मतमनृद्य दचाददिरेव सिडान्माइ। wafafa | a4 हेतुमाङ । म होति | ‘cq waaay xaizifay बं 6 ०
९,०९.8 ` दन्नप्रभाभासिते। [ख०्श।पा 8]
भवति, इति वत॑माभापदेश्रात्, ग areata विधिप्रतीते प्रन्तिविज्नेषकरत्नलाभेनेव विधिरभ्वपमनतुं awa अपि च आरिमग्याद्ं प्राण्लान्नमिद्युक्तेरम॒च्यते ^मेवंविदि किञ्चिद- ave भवतिः इति, ग च ओरादिमययादमन्नं anager wad, wad तु प्राणस्यान्नमिदं स्वमिति विचिन्तयितु, तस्मात् प्राणान्नविन्ञानग्रज्सायाऽयमयवादोा न स्वान्नान्- ज्ञानविधिः aquafa “सवोल्लामुमतिख प्राणत्यये' इति । एतद् कं भवति प्राण त्चव एव fe परस्यामापदि सवमन्न- मदगोयलेनाण्वगन्नायते agua, तया दि श्रुतिचचाक्रा- णस्य षेः कष्टाद्यामवस्वावामभच्छभकरणे val <vafer "मटचीहतेषु क्ुरषुः wafer arye चाक्रायणः faw wfatraga tan खामिखादितान् कुसमाषांख्चखादानुपानन्
सानापरेषेऽपि कण्डे fafafienngiy | म चति सामान्धदिधि- बाधकत्वं श्चतविङ्धेषविधेरिटः विरेदकर्पना सामान्धविधिनगा बाध्या wear निरोधाभावापेचल्वादितथः। तख सत्॒थमेवेदं बचा a विधिरि त्या | «fa Safa । ‘erwa: आाद्मकुनिभ्यः खाकोटपत- Sunway इति अबयाद्णक्यविषयोा जिधिने andere न चेति। तहिं वच मवेयश्ंमिताप्रक्ल सवै प्रायस्या त्रमिति धीरूम्च॑त्वा- safety | wad त्विति | sare grace’) तदिति | ate रायि व्याकरोति | cafefa | acer sam पाषाबडद्टयो CHAT "ुद्रपच्िवि्धेमा AIAG कुडषु त द् शस्यसस्मेम्िति यावस्। wren. विकाचेमाह | चाक्रबव इति। स हि chia नाते जावयाऽनुपजात- पयेधरादिश्ोवयन्ननया सह eat श्रतिचकमे स कदाचित् डभ्ब- सामे aR Ran इसख्बारोदेय खानिमाणितानदंभवितान्
[ख०३।पा०४ शाङ्कसब्रहमखज्नभाय्ये | १०६५
तदीयमच्छिष्टदोाषात् प्रत्याचचक, ACTA (मवा अ्रजोविव्यमिमानखादर्न' दति कामा म उद्पानम्'दइति च पुनस ्रेध॒स्तानेव खपरेच्छिष्टपय्युषितान् कुरप्ाषान् भच- mapa tia तदेतद् च्छिष्ट च्छिष्टपय्यषितभक्षणं दंयन््याः ञरतेराश्यातिश्येा खच्छते प्राणाव्ययप्रसङ्धे प्राणसन्धारणाया- भच्छमपि भचयितव्यमिति, खस्वावस्थायान्न् तन्न TNs विद्यावतापीत्यनपामप्रत्यास्यानाद्भम्यते, तस्नादयेवादो न इ वा एवंविदि" इत्येवमादिः ।॥ BATTS ॥ २८॥
एवश्च सत्याद र्द्ध स्वष्यद्धिरित्येवमादि भच्छाभच्छ- विभागग्राच्तमबाधितं भविव्यति॥
कुल्माषान् कुत्सितान् माषान् visa irae | अनुपानं weiter aafed मे पीतं स्यादिति प्रतिषिध्य किमेतेऽप्यच्छिदा नेति परेगेक् कारणद्धानुपानमिषेधे कथितवाम् Kare) च्चनुपामन्तविति। Rent: aaa भच्छन्ते जीवनमेव मे न स्यात् कामः खेच्छाता मे तडागादिषु उदकपानं भविष्यतीग्यैः। खयं वादित्वा fear जायाथेमाजह(र तया च भटरखभावश्चया निहितामुत्तरदिने प्रातरेव भल्ितवानि- व्याह | पुनश्ेति | कुस्मावभकत्तणश्ुतेरमिप्रावमाड् | तदिति। खन्- पाननिघेधश्ुतेस्तात्पव्यंमाइ | wala) waaay निरङ्कशएता- भावे फलितमाह । तस्मादिति । - तस्याथवादत्वे हेत्वन्तरमाह । aaa) सामान्यशास्नरवि- crag न कल्य विशेषविधिःस्युकतं, अधना सामान्यशास्त्रं दशरंयनं aa याजयति wags || खद्यावष्यायां भवच्याभच्यभेदे सतीति यावत् । | 602
Rote रन्नप्रमाभासिते | (Wealttes}
शपि च खयते॥ Re II अपि च श्रापरि सवीन्नभकषणमपि waa विद्षोऽविदु- षथाविप्रेषेण | °जीवितात्ययमापन्ना asa यतस्ततः | लिप्यते म सख पापेन पद्मपन्निवाम्मसाः॥ दति। तथा मद्यं नित्यं ब्राहमणः सुरापस्य ्रद्मण्याष्णामाबिश्चेयुः सुरापासे सुरापाः रमया भवन्यभच्यभक्षणात्ः इति च Wiad वजममनलस्य ॥ शन्द ाताऽकामकारे I BI शब्दखाननस्य प्रतिषेधकः कामकारनिटठत्तिप्रयोजनः कठानां संहितायां श्रूयते "तस्माद्राद्मणएः सुरां न पिबेत्" एति, मेऽपि ‘a eat एवंविदि" इत्यस्यायवाद लादुपपन्नतरो भवति, तस्माटेवंजा तीयका श्रयवादा म विधय <fa i
आापदवखायामभच्छभक्षयानुच्चाने सतिं संवादयति। खपीति। खतिरपि विददिषयेग्याग्रद्। खयि चति | छरापागमवसखयादये- ऽपि न कार्यमिग्याइइ | तयेति |) ब्राह्यणा बवजयेदिति wa: | जोवि- ताद्चयस्मुच्ा सुरापि तद्त्धये पातख्व्याशद्चाइ | Toga | sagt छरामिति शषः। उष्णामनितप्तामिति यावत् | मरणन्िकप्रायखित्त- दृष्टेस्तप्रसङ्गऽपि सा म Wasa: | LAW A सदा नपेयेव्याद। gaat इति| तत्र हेतुरभच्येति | मद्यभिग्यादिस्मतेस्तात्पग्येमाइ | बजजंनमिति॥
wfamareny तश्भूलश्ुतिमाइ । शब्द चेति । तस्मात् ATE quay मरडाज्तिकप्रायखिन्तदण्यनादिति aaa, ओतनिषेधस्य प्रक्तापयोगमाइ | सेाऽपोति | खुतिस्मतिसिडधमयेमपसंइरन् qa. शब्द् SUS) तस्नादिति।
(weRiates] WTTHU SAAS | ९०९७
विदितत्वाञ्चाग्रमकमापि ॥ ee 1
'सवापेा w [वेन्स०२।४।२६] इत्धचाश्चमकमंणां fa- द्चासाघनलमवधारितं, carta किममृमृरारथ्याश्रममाच- निष्ठस्य विद्यामकामयमानस्य तान्यनृष्टेयान्यताहा नेति बि- मयते, तच (तमेतं वेदानुवचनेन ब्राह्मणा विविदिषन्ति त्यादि नाऽऽश्रमकमणां विद्यासाधनलेन fafeaatfeura- faa: फलान्तरं कामयमानस्य नित्यान्यननष्टेयानि, श्रय तस््ाणनषटेयानि म aget विच्यासाधनवं निल्यानित्यसंयोग- विरोधादित्यस्यां mat पठति श्राञ्चममाचनिष्टस्यायमुमुचाः anata निल्यानि कमाणि ‘arene जतिः दत्यादिना विहितत्वात् । न fe वचनद्यातिभारोा भाम
सवीाद्रत्वाक्तिः श्ास्त्रान्तस्विरोखे wfafcaa, रवं विद्यायंताक्ति- व॑श्चादोनां स्ततिनिंद्यत्वश्चतिविरोधादिल्याश्द्याहइ | विदितत्वाशेति। व्वडितेन सम्बन्धमाह । सवेपेच्तेति । खथिहावादिकमाण्यधिन्न् विष्ितत्वादिनियुक्तविनियोगायोागाच् संग्यमाह। इद्ानोन्त्विति। तच्रामिरहाचादीनामुभययावेोक्रया खतन्लपमयंरहेतुशास््रात्यातमविदया- पायोपवणेगात् पादादिसक्तिः। waa विद्याडेतुलोक्तः शतित्वात् विविदिषावाक्यस्य विवच्ितायेल्वासिड्िः, सिद्धान्ते योगएयकत्व- Mae कमंणमुभयत्सम्भवात् तत्सिद्धिरित्मिप्रेय TIAA तज्ेति । यावष्नीवशतेरम्म॒क्षौारपि तान्यमष्े यानो्याशद्धाइ | खये fa, विविदिषाश्चतेविंद्यासंयागोाऽपि तेषामबश्छम्भावीवबाश्ह्याद। faafa | खावश्यकत्वाभावत् विद्याकाममायाः काम्यतया waar मना वश्यक्षत्वं नित्यतया चावश्यकत्वमिन्येरे वा वश्यकत्वानावश्यकतवे विष्डेस्यातामतेा वियोापायल्क्िः खतिरेवेव्यचेः। सिडान्तङ्कवम- बतायं ाकरोति | अस्यामिति | मित्यतया विहितानां विद्याधेतया
१०१८ रल्ञप्रभाभासिते। [श.३।पा०९)
क्िदस्ति। श्रथ यद्क्तं a4 सति विद्यासाधनगलमेषां खा- दित्यत उत्तरं पठति॥
सदकारित्वेन च ॥ ३३॥
विद्यासदकारीणि देतानि स्यः विहितलारेव ‘aad वेदान्- वचनेन ब्राह्यणा विविदिषन्ति'दत्यादिना। तदुक्तं सवापेच्चा च यन्ञादिन्रतेरश्चवत्' इति [वे°ड्ध०२।४।२६] न चेदं विद्या- सरकारितवचनमाच्रमकमणां प्रयाजादिवत् विद्याफलविषयं मन्तव्यं ्रविचिलच्षणएलाद्विद्यायाः warware विद्याफलस्य। विधिलक्णं दि साधनं दश्पुणमासादिखगेफलसिषाघयिषया सहकारिसाधनान्तरमाकाङ्ुते नेवं विद्या तया चेाक्तं “श्रत एब चाग्नोन्धनाद्यनपेच्ता' इति [Fo ख ० ६।४।९६] । तस्मादुत्यत्ति-
विधानं गोरवादयक्तमिदाग्रद्याइ। a Ufa उक्तमन्द्ात्तरत्वेन खषरमवतारयति। खयेत्यादिना।
नियल्वेऽपि विद्यासंयुक्कत्वमम्रिहाचादीगां faframtcafafa eae | fadfa विविदिषासंयोगमाचमव sa कुता विचासंयक्तत्वं ame, तदुक्तमिति | aearfceataa फलं प्रदेवेापकारित्वमाचायीा- wre aaarfaarragre | न Ufa शास्त्री यमन्धयव्यतिरेकसिडधं चा. पकारकलत्वं न चाच्राभयमस्तीग्धाह। खसाध्यत्वादिति | afafrrqaag श्तिरेकाद!हरणेन प्रपञ्चयति | विधीति | खङ्भावस्य य डकय्महय. पुबकत्वादिघय कत्वात् fated दशपुगेमासादि प्रयाजादिभिगौ- कट] तरङ्केयुव्यते माषिहिता faded, तापि कथमसाष्यफ- uaa विद्यायां कर्मणामन्वयराहित्ं are | तथा र्ति । कथं त सहकारित्ववचनं तदा| तस्मादिति। ae gaat वदति मद भोतिवत् कमसु area विद्या खकाय्याय व्याप्रियत cafiia सह.
[गशषा०५] गाङ्स्त्रकषदवमभय्ये | ९०१९
साधनल एवर्षां सदकारिलवाचा युक्तिः। म चात्र नित्यानिव्य- सयोगविरोाध sey, कमामेरेऽपि संयेागमेदात्। faa wa: Saar यावष्नीवादि वाक्धकल्पिता न aw विद्याफललं, अनित्यखछपरः संयागः “तमेतं वेदानुवचनेन ब्राह्मणा विवि- दिषन्ति' इत्यादिवाक्यकसल्पितः, aw विद्याफललं यथा एक- aia were नित्येन संयोगेन क्रलर्यता अ{मित्येन संयागेम एङषाथता च तदत् ॥ सवेथापि त एवेभयलिङ्कात् ॥ ३४॥
सर्वयाप्ाश्रमध मैलप्ते विद्यासडकारितपत्तं च त॒ एवा- प्रिहाचादयोा धमा अनुया, त एवेत्यवधारयन्नाचार्ययः किं निवन्तयति, कमभेदागशङ्ामिति ब्रूमः। चया कुण्डपा-
कारित्वोक्तिसिियः। परोक्तमुद् भाव्य sare) नचेति। संयोगमेद् faucafa , जन्या ङीति। तुल्यबलश्चतिदयेन vata सम्बन्धविधिः संयोागभेदः तस्मादुभययात्वमविरडमित्घयेः। way तूभयत्वे सं- बोगटयक्मित्यचेतचिन्तितमिव्यदाद्स्येन दरंयति। ययेति । Fa at wifect at urea at इत्येको नित्यः संयोगस्तेन क्रत्वर्थस्य खा- दिस्त्वस्य खादिरः वीयथ्ञामस्ये्यपरः dasa पुरवाथंतेव्े- कम्य खादिर्त्वस्योभयाचत्वे संयागणटयक्कं Twa कम॑खभेदेऽपि संयोगभेदाद्भययथात्वमिन्वथः ॥
ननु प्रकरडान्तरस्ेभ्यो निव्यकमभ्योा भिच्नान्धेव कमाखि बविविदिषा- awa विद्यासंयुक्रतया विधीयन्ते प्रकरयभेदस्य भेदकत्वात् तत् कथं wea: are सवंचति। प्रतिनरं aac सवंथापीति। रखवकार व्याव शङ्कया दश्रंवति। व णखवेतोति। मेदग्रानिटत्तिं ख- तिरेकदृष्ान्तेन स्यदध्यति | वयेति । कुण्डपायिनामबनगतामि हेचख प्रकरण्भदात् प्रसिद्धामिदाचात् कमोाम्तस्त्ववत् विविदिषन्तीति
«+ ५, रन्रप्रभाभालसिवे। [अ ह।पा ०8 1
यिनामयमे “माखमभ्मिदातं जकति' cas निद्यादभ्रिहाचात् कमान्तरमृपदिश्छते नेवमिह कर्मभेदे ऽत्ययः | कुतः उभय- लिङ्गात् श्रतिशिङ्घात् सतिलिङ्गाख । श्रुतिखिङ्ग तावत् "तमेतं वेदानुवचनेन ब्राह्मणा विविदिषन्ति" दति बिद्धबदुत्पन्ञरूपा- wa यज्ञादीनि विविदिषायां fafrag म जति दत्यादि- वद पुवमेदेषां रूपम्त्पादयतीति | रूतिलिङ्गमपि “्रनात्रितः कर्मफलं काय्यै कम॑ करोति a’ दति विश्चातकन्तव्यताकमेव क्म विद्योत्पत्यथें दशंयति। aea श्र्टाचलारिश्ल्ंस्कारा Tara च संस्कारप्रसिद्धि्यैदिकषु कर्म॑सु adwae विद्या- त्पत्तिमभिग्रे्य war भवति, तस्मात् साध्विदममेद्ावधारणं ॥
विद्यासंयुक्ततया विहितागामपि कर्मणां प्रकरणामेदादेव कमन्तर- त्वश्द्मयां carat जङतीति शामविधिश्चतेमासाख्यकालस्य चान्- पादेयत्वेमाविधेयत्वादभिशचशब्दस्य चाख्यातपारतन्त्युदाख्यातस्य च wea: afafyaeuag कमं हित्वा वयवहितनेयमिकषामि₹हषपराम- शितवायोागादाख्याताख्वाचिनाईमरिदहा्शब्दस्यापि कमान्तरविषयत्व- मेवेति यक्तं | विविदिषावामेव विधिशख्वणात् प्रसिडानामेवं aai- दीनां यच्चादिश्रब्दरमवादात विद्यासंयोगमां विधीयते तेषामिति न कमान्तरतेबयंः | उक्तमेवाय GAEL हेतुमवताय्यं स्फास्यति | कुत इत्यादीना | प्रसिडक्रमंसु संस्वारत्वप्रसिद्धिस्पि तेषां चित्तमसनि- CISA ्ानेात्पत्तातरपकारकत्वमावदयन्तो कमाभेद खचयतीव्याद। अर्ति । गभाघानादयः सहधमचारिणिसयागान्ताः चतुदश, पष्ठ ARIA, सत्त GaGa, सत्त इविःसंख्धाः, सप्त WATT, खन आन् संहिताध्ययनं, प्रायं कमे, AT Saas, दिक, भस्मसमूहमं अस्थिसद्चयमं, अदडधानीत्यण्टेत्येवमशाचत्वारिशत्वस्काराः। कमेभेदा ङ्ग यागे फलितमाह | वस्मःदिति।
[Wexigtes | WFCTTATATS | १०९१
अनमिभवश्च दशेयति ॥ ३५॥
सदकारिलस्येवेतदुयोद्लकं fagaid अनभिभवश्च दभ यति अतिन्रह्मषग्यादिसाधनसन्पन्नस्य रागादिभिः क्रः “एष त्मा न न्ति यं ब्रह्मचय्ेणानविन्दते' इत्यादिना, तस्मा- चन्नादोन्याश्रमकमाणि च भवन्ति विद्याषहकारीणि चेति खित ॥ क अन्तरा चापि TATE! ॥ Be ॥
विर्धरादोनां द्रव्यादिसन्पद्रहितानाश्चान्यतमाञ्रमप्रति- पत्तिहोगानामम्तरारशवतिनां fa विद्यायामधिकारोऽस्ति किंवा नास्तीति संश्रये नासीति तावत् प्राप्त, ्ाञ्नमकम्णां विद्याहेतु लावधारणात् श्राञज्रमकमीसम्भरवाखेतेषामिल्येवं प्राप्त
नित्यानि कमारि खतः पृण्लोाका वाक्तिफलान्यपि च्नानकामेनानु- शितानि ज्ानाथोनीद्यक्षं इदानीं ब्रद्यचयथादीनामाश्चमकमेणां स्त. मृकरयेन विद्योदये तुते fayare | अनभिभवच्धेति । खचस्य तात्प्थाक्तिपवेकमच्तराथें कथयति | सहकारि त्वस्येति । उभय विध्य- धीनमयम्पसंहर्ति | तस्मादिति।
व्याख्मकमंणां विद्यापायत्वे सत्धनाख्मकमेणां नेव्मिति मन्वानं vere) खन्तरति | warafaat frycrta विषयीङ्च्य तेषां कर्मिंत्वप्रसिदेनिंन्दा प्रसिद्धेख संशयम | विरति ) wararra- कम॑णामृक्तविद्यद्धेतुत्वोह्या पादादिसकृतिः। Gara यथा विध्चरक- aat विदाङतुत्वासिद्धिः तथेवाश्चमकमेसामपि विद्याहेतुलासिडधिः सिडधान्ते त्वाख्रमित्वस्य sae कमंणं तत्सिद्धिरिति मन्वान
संश्यमन्द्य TIAA! नाल्लोद्यादिना। विषिदिषावाक््े वश्चा- 6 P
ReoRR रन्नप्रभाभासिते। [अ०द।पा०४]
दइदमार, WATT Ula तु, ्रनाञ्जभिलेनाकराखे वर्तमानेऽपि विद्यायामधिक्रियते, कुतः तदृषटेः, *रोक्षवा चक्रवोप्रतीनामे- व्भूतानामपि ब्रह्मवित्श्रल्ुपलमेः ॥ अपि च स्मयेत ॥ ३७॥ संवततप्रश्वतीनाश्च नग्रचयादियागादनपोखिताश्रमकर्मणा- मपि महायोगिलं wea टतिदहासे। नन् खिङ्गमिदं श्रुति सूतिदर्नम् पन्वस्तं कामु खल प्रा्निरिति साऽभिधीयते ॥ विशषानुग्रदख ॥ Ve ॥ तेषामपि विधुरादीनामविश्द्धेः पृरषमा जसम्नस्िभिजे-
दिषु cae करणविभक्ति्ुतेराश्चमकमेभावेऽपि वबेमाचधमाणां दानादोनां सम्भवात् faucretarafa विध्याधिकारः orfearnrg कवलवगधमाणां विद्यासाधनत्वे सत्याघमकमदां ववथ्यादनाश्मि- काममधिक्षास faqratfaare | ाख्रमेति। खअनाश्जमकम्मान विद्याद्छेवुतेति प्वपच्तमनुद्य सिद्धान्तयति । रखवमिति। प्रतिच्ांबा- करोति | अनाख्मित्ेमेति। तदरेरिति व्याचष्टे cafe,
तीं दृष्टि fart स्मार्तोमपि दशयति । पीति | अति- सतिभ्यां fas सिडधाम्ते;नन्तरदखधनिरस्यद्धाद्यमाह | नन्विति अजनग्भान्तरङ्तादपि कमणेारक्ताटीनां विद्यासम्भवात् वापाघावक्षात कमणा विद्ये खुतिस्मुारजियामकलत्वात् नियामकान्तरं वक्तब्य- मित्ययः। खाश्रमघमाभावेऽपि वधम विग्रेषेरमग्टहीता विदयारेष्य- तीति gaa समाधघन्ते। सेति।
विखद्धरनासअमित्वाविराधिभिरस्ति यावत्| अतरवपरषमाच- aatafufcaa । खाञ्मधममून्यानां जपादिष्वपि श्रूग्रादिवन्नाधि-
* रद्धेति we |
[अ.३।पा००] शाङ्ग्सत्रह्मरकभाथ्ये | Rory
पोपवासदेवताराधमारिभिर्धमंविर्षेरमु पहा विद्यायाः सम्भ- वति। तथाच wfa—
"जष्येनेव तु खंशिष्येद्राहयणे ara dwa: | कुय्यादन्यल्ल वा कव्य सोचे ब्राह्मण उच्यतेः॥ दव्यसम्भवादाञअ्रमक्मणाऽपि जपेऽधिकार दशंयति। waTA- रानष्ठितैरपि चाश्रमकम॑भिः सम्भवत्येव विद्याया wae: |
तथाच सखतिः-
'श्नेकजग््रसंसिद्धस्तता याति पराक्गतिंः। दति अग्प्राम्तरसञ्चितानपि संस्कार विशरेषानुग्रदोदन् विद्याया दशंयति। दृष्टाय च विद्या प्रतिषेघाभावमातरेणापर्यिनमधि- करोति अ्रवणादिषु, तस्मादिधुरादीनामयधिकारो न विर्- ध्यते ॥
कारोऽस्लोबाग्रद्ाङ। वथा चेति । मेका fas भवः सर्वभवाङ्िसका दयावानित्बथैः। fee मेयोगिकफवषु कमखानन्तयस्याचादितत्वाद- जियतकाखत्वे गेयागिककमाभावेऽप्यामद्धिकरेव कर्मभिर्विंद्या भविष्य. तीति खच्रस्य याखान्तस्माडइ। जन्मान्तरेति। जग्मान्तरे afar- gaat frauen मानमाह । तथा चति । wing जन्मद afqadena सिडः सभ्बगघोपरिपाकवानिच्यः | यथाऽस्मिन् नकन्यघोतवेदोा घनलजिश्नासाधिकारी, तचास्मिन्रेव जग्मन्याख्म- धमडत्मादितविविदिषो विद्याधिकासी स्यादित्वाग्रस्साह। ददशटार्यति। अविद्यानरत्तटेर्फलत्वात् नियमापेच्चाभावात् विघातकनिषेधस्या- agate तजर yews प्रडत्तिरित्यथः। श्तिख्मुतिन्यायसिडमयचै-
मुपसंहरति | तस्मादिति। © 2 ४
१०२8 रन्नप्रभाभारखिते। [ख ०३।पा ०४]
अतस्तिनरञउज्याये लिङ्गाच्च ॥ ३९ ॥ शतस्वम्तरालवतिलादितरदाश्रमवतिंलं ज्याया विद्या- खाधनं श्रुतिरूरतिसंदृ लात् ्ुतिलिङ्गाख "तेनेति ब्रह्मवित् quem तैजसख' दरति । श्रनाश्रमी न तिष्ठेत दिनमेकमपि दिजः खंवत्छरमनाश्रमो सिवा रच्छरमेकच्चरोत' इतिच रति- लिङ्ात्॥
तद्भूतस्य तु नातद्गाबे। जमिनेरपि नियमातद्रूपा- भावेभ्यः ॥ Be ॥
सनधृद्धरतस waar: दति स्वापिते, ate wae कथञ्ि- ततः प्रच्युतिरस्ति नास्तिवेति खंग्यः, पूर्वध्मखनुष्टानचिको- ver रागादिवशचेन वा प्र्छतोाऽपि स्वात् विशेषाभावादिव्येवं
वणापाधावुक्कधममाचादपि वियोत्पद्यते चेदाश्रमित्वमनमथैकमि- त्याशङ्खयाषह | अतस्विति । विद्यायाखिराविरवयक्छिद्ेतुतयाखनमि- व्वानाश्मित्वयोाविंरेषात्र वेय्ंमिति मत्वा याचे, खत इति। साधमोापचचयादचिरण विद्याङेतुत्वं wae) wafaae व्या aw श्रतिस्मत्यनग्रहीतत्वं हेतुमाह । Bafa) अता पणयलस्चवि- ष्रोघणलिङ्ाश्च अदमाखमित्वमित्याह | अतोति | तेन न्ञानमागय अद्मविदेति गच्छति aq प्राप्रोति, सच प्ण खाश्रमक्तंकमंकया- तीति yuagua | तजसि warmed वतत इति areas पु ण्ष्ठत्वविष्रेषणादाशख्रमित्वं ब्रह्मप्रा्षिरेतुतया Ae सिडमित्थैः। च्छाश्चमित्वस्य Sea Hala fayaaqaafa । नाख्नमीति।
व्यनाखमिणां कमापि विद्यारेतुश्ेदारू्यति, तस्य पवाखअ्मपाप्तस्य धीपु वंक प्रयतस्य कमं किम् vats” | तद्ध तस्येति । ङत्ता- नुवादन विषयं छचयति। सन्तीति । तानाञ्जमान् प्राप्तस्य dT
[weoxiates] WTCATATATS | १०२५
enn
awa Sea agae तु प्रतिपन्नोद्धरेताभावस्छ न कथयञ्चि- दष्यतद्धावो म ततः प्रच्युतिः ख्यात्, कुतः, नियमातद्रूपामा- aa. au fe श्रव्यन्तमात्मानमाषायंकुसेऽवसादयल्िति श्ररण्छमियादिति पदन्तता न प॒नरयादिन्युपनिषदिति- 'आचायंणाभ्यनन्नातखतुणामेकमाश्रमं । sifaararq शरीरस्य शोऽनतिष्ठ्चयाविधि' ॥ दति चेवंजातीयका नियमः प्रच्युद्यभावं दशंयति। यथा च शरद्चयं समाप्य BW भवेत् ब्रह्मचयारेव प्रव्रजेत् दति चैवमादोन्यारोद्पाणि वचांस्यपलभ्यन्ते मेवं. प्रत्य वरोरषूपाणि, न चेवमाचाराः शष्ट विद्यन्ते । यन्तु पृवधमखनुष्ठानचिकोषंया प्रत्यवरा हणमिति, तदसत्, “श्रेयान्
प्रच्युतस्य कमेविषयस्तत् fa विद्याहेतुने वेति संशयं सिडवत्छ्ञत्य तद्धे- तुमा । तास्विति । कथ्यब्धिद्रागादुद्रेकादिव्ययः। सा मानवती न वेति विमणशायेः। ऊद्धरेतसां बद्धिप॒वप्खयतानां aa यथक्रविद्या- Vartan पादादिसङ्गतिः | aug पवाक्ताञख्मित्वश्चष्यासिडिः,सि- डान्ते प्रचतर्प्रामाणिकत्वात् afafsfcfa Mae vaqwafa | uafa | पुवाख्रमाक्तयामादिधमंः gaa wansearafafa तजि. कोषंया रागदेववश्ेन च प्र्यवरोाहाऽपि प्रामाणिकः स्यात्, aur चानाख्मि कम निश्दितिमिपि वथा विद्यासाधममक्तं, तथा wade. स्यापि कम विद्यादहेतुखञ्जमावरोषश्ाऽन्रधन्तदारोाहवरोाहयारन्य- तस्त्वात् तदाराहवदिव्वरोाइस्य प्रामाणिकलादिव््ैः। सिडान्त- दवमवतायं वाकरोति । रखवमिति। sucrad प्राप्तस्य पुवाख्रम- प्ा्भिरप्रामाखिकीव्यच प्रश्रपुवेकं हेतुरयम । कुत इति । तच नि- wa श्चाचष्ट। तथा हीति। खरण्यमिन्धकान्तापलस्ितमद्धरेतस्व तदियात गच्छेदिति, पद शास्नमाग GaGa ura पुनरियात् पु नमामच्छेत् न प्रवत्यरोहेदिद्यपमिषग्रदस्यमिन्येः। सातेमपि fa-
१.२ रत्रप्रभाभासिते। (Segiates]
wauat fare: परधमोात् wafeary दति खरणात्, न्यायाच्च at fed ufa विधोयतेष ae धमानतुयोा येन खनुष्टातं कयते, चादनालचणलाद्धमंख। ग च रागादिवथात् प्रच्युतिः, नियमशास्तस् बलोयस््रात्। जेमिनेरपीत्यपि शब्देन जेमिनि- वादरायणयारच सं प्रतिपत्तिं शास्ति प्रतिषन्तिदाद्छाय ॥
न चाधिकारिकमपि पतनानृमानान्तद् योगात् | ४१॥
यदि afar ब्रह्मचारी प्रमादादवकीर्थैत fa aa "ब्रहम चार्यवकोर्णी Aud गदंभमालमेतः इत्येतत् प्राचखित्तं खा- qa नेति। भेत्युष्यते, यदप्यधिकारलकणे निर्णीतं प्राय्िन्तं
यमं क्ययति। श्याचार्येखेति। उक्घनिवमतात्प्यमाद | रवमिवि। चतद्रपमप्रत्वरोदह याकराति। यथा षेति खभावं शिदाबास भावं mw | नचेति। परोाक्तमनमानमनद्य सतिविरोघ्ेन दूष. यति। afrafai इतच्ानमानमयक्मिबाह। न्यायाच्ेति। यत्त
1मादिवश्ात प्र्वयाहणमिति तच्रादइ | नषेति। ततान पनर. त्यादि नियमणशच््रं। was amaqad aig, नेंमिनेरिति। अचति प्रामाणिकप्रच्येद्यभावोक्तिः। उभवयसस्मतिपत्तिफलमाहइ | प्रतिप्रत्तीति।
प्र्वरोङणमशास्त्ीयमिद्यक्षं, सम्मति प्रमादात् प्रवरो प्राय- चित्तमस्तोति aa पुव च्तमाइ । न चेति। ऊद्धरेतसो धीपुवंश्य॒त- aeuaa विषयस्तेषां fa मास्ति प्रायखिन्तं safe प्रायजिचा- भावस्मतेमहापातकष्वमुक्तखच संश्यमाषह | यदीति | प्रमादादित्धी म बच्य॒तब्रद्यचयाणमेवोद्धरेतसां प्रायखित्तचिन्तेयमिति द्योवयति। अवकोर्येत याना रेतः fagcata याने fed रेता aereitwa- कीर्णो | प्रमादाचद्ेतत्रस्चचयाशामृद्धरेतसां छवप्रायख्ित्तानां wa वि-
[ख०द।पा००] WITCH | १९०९७
अ्रवकोरणिपद्ररुख्च त॑ददाधामश्याप्राप्रकाललादिति तदपि a मेष्ठिकख्छ भवितुमहति । fa कारणं, Weel Hen धमे यमस्तु प्रच्यवते पनः। wefed म पश्ामि येन wud स श्रत्महा'॥ दत्प्रतिसमाधेयपतनस्मरणएात् faafare इव प्रतिक्रिया- गपपनक्नेः। GUBMTS तु तादृक्पतनस्मरणाभावादुपपद्यते तत् प्राय्िन्तं ॥
द्याद्धतुष्स्ग्यक्ठया पादादिसङ्तिः। cere प्रमादिनामद्धरेतसामाब्- ज्तिक्ादधःपमातात् पमथसिडिः, faa घामपि प्रायश्ित्तेन पतनसमाधानात् तत्सिडिरिद्यपेच पुवेपक्चरखचमवताय योनयति। sya इति। तदेव षष्छाध्याये निधौरितं प्ायचिन्तमदाङरति | अव. aff | ब्रद्यचायंवकीर्णी्यच पशहामायमाधानं wad, fa a जाकिकेग्येवामिषु awaits सन्देशे वाधिकरणे यदाहवनीये Wea तेग खर्यऽस्याभीष्टः प्रीता भवतीत्या इवनीयस्य सवं हा माथेत्वादाइव- नीये तावदुपमयनहामा काये इति प्रापग्य maga fa छत द्ारस्यार्न्याधा नविधानादुपमयनकाशे दाराभावादाधानस्याप्रापत- कालत्वात् खहवनगोयाभावात् जेोकिकामिषु उपनवनड्ामा xfs रा- डाज्तिते, ब्रह्मचासो वया$बकीर्णीं सेव तस्य भाया स्यात् तताईग्न्या- wafaafuangt निराकतुमतिदोशाधिकरणमवकीणिंपसुखेति। यथोापनयनकाले afew छामस्तथावकोणिंपशुख sag Vara | आधानस्य पनीपरिय्रहात्तरकालतया worenrafacere पर- परियश्ड्धताया भाग्धालवकस्यनया$ऽधाने मानाभावादिबधेः। we- धिकारकद्के निर्णीवमधिकारिकं crated तदपि theme भवितुं नातीति सम्बन्धः| प्रखपवकषं हेतुमाह । किमिद्यादिना। fafa. षयं तहि पायच्िस्तवचचनं ब्रह्मचारित्वाविष्रेषादुपकुवौयस्यापि तद- WAT तचरा | उपेति | वादगित्धप्रतिसमाधयत्वाक्किः
१०९८ रन्रप्रभाभासिवे। [ख०३।पा ०४]
उपपुवेमपि त्वेके भावमशनवन्नदु्तं । ४२ ॥
श्रपि लेके श्राचाया उपपातकमेवैतरिति मन्यन्ते aafe- कस्य गरदारादिभ्याऽन्यच ब्रह्मचये विभोर्थते न तन्महापातकं भवति गरूतल्यादिषु मदहापातकंष्वपरिगणनात्। तस्रादुप- कुवाणवन्नेषठिकस्यापि प्रायसिन्तभावमिच्छन्ति त्रह्मचारिला- विशेषादवकोणिंतल्वाविशेषाख अश्रमवत्, यथा ब्रह्मचारिणे मधुमांसाशने त्रतलेपः पमः संस्कार खवमिति । a fe प्राय- सिन्ताभावमिच्छन्ति म तेषां मृखमुपलभ्यते, ये तु भावमिच्छ- fa तेषां ब्रह्मचायंवकीर्वीत्येतद् विशेषश्रवणं मृलं । तसा द्वाव युक्रतरः। ATH प्रमाणएल्णे, खमा विग्रतिपन्तिः ख्यात् weer वा afafawara इति । प्राय्िन्ताभावस्मरणन्तेवं
सिद्धान्तयति । उपपुर्वमिति | उपपदं पूवैः यस्य पतनस्य तदुप- vafafa याकरोाति | खपि तिति । प्रायश्ित्ताभावं ावर्चवितुमपो- ति uaa | cantctuare | मेति। नेश्िकव्रतलापस्यापपातकत्वेऽपि प्रायख्िन्तसश्चे किन्नातमित्याशचूय उपपातकसामान्धप्रायख्िन्तं स्या- दिति खजावयवं चाफुवं त्राह । तस्मादिति | sway टृदान्तमवता्यं स्प्टयति | गशनमवदिति। srafed मन पश्यामीति अवणात् कथं तद्धावधीस्व्यशद्याषह | ये Wife) प्रायचित्तं नास्तीति स्मरया- भावात् न पश्यामीति दश्नाभावमाचरस्मरणादिव्यर्थः। भाववादिना- मपि तुल्या मृलानुपलसिरि शाश द्याषह | ये त्विति | ननु न पश्यामीति सरग्स्य प्रायच्ित्तनिषेधायंत्वमनमाय तदर्थ्रतिकल्यनात् तदि- रोधे waa प्ायख्ि्तसन्ता माभ्यपगभ्यते aware) तस्मादि- fa, वाबद्श्रनाभावस्मरबस्य प्रायश्िन्तनिषेघाथत्वकल्यनया तदथ. श्चतिस्नुमीयते तावदतिश्ेषडन्या प्रायञ्ित्तं श्रुतिगमयतीति न सला
[अ ०३।पा ०९] शाङ्कर ब्रह्म च्रमाय्ये | १०९६
सति यन्ननोरवेत्पादनार्थ॑मिति व्याख्यातव्यं । एवं भिचै- खानसयारपि वानप्रस्था दोक्षाभेदे awe इादश्राजद्चरिला
प्रायञित्ताभावधीरिति भावः। उक्तेयं वववरादहाधिशस्यसम्मति- are | तदुक्तमिति। यवमयद्शवो राही उपानहाविनव्यत्र यववराइ- warn परियङ्दछव्णशकुनि्रहा वा दीघश्रकग्रूकस्यदहा वेति a. adaware | समेति। केचिदोघेश्रके यव शब्द् vag, furgy चापरे, वराषहशन्द्मपि भूकर कचिदाखः, कष्णश्कुने चान्ये, तेन प्रयोगसाम्यात् समा तुल्या विकल्येन प्रतिपत्तिः स्यादिव्य्थः। सिडा- न्तमाइ | WIAA वेति | वाशब्दः पच्तवयार्श्यथंः। या शाल्नम्ला धीः सैव याद्या एस्नभिमित्तत्वात् तद्धमादिन्नानस्य, werg "यदा न्धा षधयो स्ञायन्ति waa मोदमानाल्िटन्ति वराहं arate. $नधावन्ति' इति च यव वराडद्नब्दयोर्दीधेग्रूकश्रकरविषयत्वं, तस्मात् घीखाम्याभावात् विकल्यासिदडेया wean ofefe: सेव यद्यति प्रयमेऽध्याये fas, तथाच्ापि शास्त्रम लत्वात् प्रायजिस्चाभावसिड- waaw यक्तमित्यथैः, प्रायख्िन्तं न पश्यामि xfa सतः, तदहि का गमतिस्तचराद । mafadfa । रवं सति सामन्यश्चद्या प्रायखित्तसक्ते जिख्िते सतीद्यथेः। यदि कथशिन्नेशठिकस्य ब्रह्मत्वं लप्येत तदान yrafad gwd, तेन afeaa ब्रद्धयचय यनवता भाव्यमिति तदि घयस्य यल्स्याप्रमादन सदा कायतारूपं गास्वमत्पादयितु पायचित्ता- भावस्मरुखमित्वयः। afea fe दशिंतन्यायमितस्यारतिदिशति। zwafafa | विणे घताऽपि प्रायखित्तविधेस्तयारल्ति प्रामादिक त्रतलोापं urafeufaary ।- ate डति | stars waste प्रमादता ब्रह्म चयंभङ्के BSE चरित्वा महाकच्ते बङटगकाष्ः देशं वद्धंयेदिति सम्बन्धः। as विशिनद्ि। इादर्ण्येति। दिनच्रयमेकवारभोजनं, दिनचयं राजिभाजनं, दिनचयमयाचितं, दिनच्रयमुपवासकरणमिद्येवं- wufaad: | पारित्राजकेऽपि प्रमादता wast तुल्यं छच्छानृषटान- faery) भिच्तृरिति। सोमस्य anyaq तद्भिर्ड्िमनादटव्य wens वडयेदित्ाइ | समेति | 6९
१०३० रत्रप्रभाभासिते । [चअ०द।पा०९)
ति ~ ५ ~ सास्र मराकचं वद्धंयेत्, भिवानप्रखवत् शेमदृद्धिवजं खभास्त- संखारखेद्येवमारि प्रायखिश्स्मरणमन्सतव्य ॥
वदिसतुभयथापि सृतेराचाराचच ॥ ४२॥
यदयुदधंरेतसां Aaa: प्रच्यवनं महापातकं, यदि वाप- पातकमुभययापि fase वहिः aaa: | ‘MES नैष्ठिकं धमे ay प्रच्यवते Ta: | प्रायिकं म पश्याभि येन yaya srarer’ इति
-सर्वपापप्रसक्ताऽपि थ्यायत्रिमिषमययतं।
qa: & पुता भवति पङ्किपावनण्व च ॥
AA AMAA दोषान् च्ानो््यांख प्रमाद ATA |
सवान् दति aatfrascrfafrarre: |
उपपावेषु Tag Wany मत्सु च ।
प्रविश्य रजनीपाद् ब्रह्मध्यानं समाचरेत् ॥
नित्यमेव तु gata प्राणायामां्त॒ षोडभ।
पि Saws मासात् पगन्यदरडः Wale’ ॥ व्यादि परिव्राजकविषयं wisi) तेनाभिड्िवः संख्करो wrt: सच ade भिक्षयेयाइ | खश्रास््नेति। ऊद्धरेतसां प्रमादच्युव- ्रद्यचयाणं कतप्रायखिन्तानां खधिकारोाऽल्ि पिद्यायाभिति भावः॥
छतप्रायख्ित्तानामपि dat श्डटियवहावेलमाहइ | afefeate |
क्ञतप्रायश्धितैः oe जिष्टाचाररू्पं कम विषयस्तत् किं विद्याङ्गं किंवा नेति संशये प्राग्छप्रायश्ि्तिरेव तेषां यवदायंतासिद्धेरङ्मिति प्रा सिडान्तमाइ | यदोति | प्रतिच्चायमृक्रा aed याकषरोति। खा- कू इत्ादिना | दुखरिताचस्गङ्कतमेगा लाकदयेऽपि कतुरणखुडिमा- दधाति, तच wiafada लाकडयेऽपि कस्यचिदगुडिरपनीयते ww- चि पारजकिकायुडडिरपाक्रियते रोडिक्षाशुखिरनु वतेते | se fe
[अ०६।पा०४] शङ्गस्त्रह्मदधचभाष्थे | १०९१
श्रारूढपतितं विप्रं aware विनिःङतं |
Vig Bfacey स्रा चाद्रायणं चरेत्" ॥ शति चेवमादिमिन्दातिश्यद्धतिभ्यः गिष्टाचाराख। न हि यज्ञा- ष्ययनविवाहादीनि तैः aerecin frat:
सखामिनः फलश्रुतेरित्याचेयः ॥ ४४ ॥
शअङ्गषुपासनेषु सशयः किग्नानि यजमानकमाणि श्रारा- खिद् लिद्धमाणि, किन्तावत् ard यजमानकमाणोति, कतः
'बालघ्रखि tanta विखुडानपि waa: | शरणागत दन्तु VITA न संवदेत्, ॥ इति |
तथेहाप्यारू7ा नेरटिकमित्ादिखतिजिकादाचाराचच परलोकाय रपनीतत्वेऽपि खव्यवदायेत्वावममान्र त्यैवहाररूपाचारस्य fee. wa, तदे वमुक्काचारस्योक्घविद्यानङ्कल्वामिघामात् प्ासङ्किको पादादि. मङ्तिः। पुव पच्छे बालन्नानिव्यादिस्मतिनिरोधः, सिडान्ते तदामगण- मिति ara: 3
wate पापकारिखि तेन वयवद्ारादन्धस्य त्वपक्रारवदन्यस्मिन डपाख्िकतेरि तेन TET पलल्छेपकारमन्ययजमानस्य द्- waa प्वपद्छयति। खामिन xfer | कमाङ्सङ्गन्युपासनानि वि- वयास्तवुभयकढ तवधिया संयमा । अङ्गेविति। शास्नीयाङ्ाि नापालीनां खतन््फलानाग्तिक्कटं कतवेऽपि यनमानमामिफल- ल्वाक्छेर्चि पादादिसङ््तिः। yard कटत्वमेाकतवयोरैकाधिकर- witafs:, सिदान्ते sane कतुं रखातन्यात् तस्य यजमानाधीन- त्वा्ततकढ तवमपि तदघीनमियेकाधिकसर्ण्य स्याविरडतेति fanaa.
wa प्रश्रपूवकं पुवपद्माइ। किमिति। तच्चतुः प्रग्रदारा ew. ७९४
९०द२ रत्रप्रभाभासिते। [ख०द।पा०९)
फलश्रुतेः। फलं हि श्रुयते ‘adfa हास्मै वषंयति इ एतरेवं- विद्वान दष्टा पञ्चविधं सामापासते' दत्थादि [काण्ड] | ae खामिगामि न्यायं ae ag प्रयागे, च्रधिषतलादधिषताचि- कारलाचचैवंजातीयकस्य | TAY कतंयंपासनानां gaa "वषं wa य sie इत्यादि (arse) i aa खविजेऽपि फलं दृष्टं Waa वा यजमानाय वाऽयं कामं कामयते तमागा- यतीति। म, तस्य वाचनिकत्वात् । तस्मात् afar एव फलवत्सपासनेषु कट लमित्यातरेय आचार्या मन्यते॥
आल्विज्यमित्योडखामिसतसतौ डि परि क्रीयते ॥ ay
sacha स्रामिकमाण्युपासनानीति, कऋलिक्कमाष्ठेतानि
ah eee aan a
यति । कुत इति| फलश्चुतिमेव विश्रदयति। we हीति | तमपि फलम्टविग्गतं कित्र weary) aif, तच wy, तस्येति । उद्रौयादुपाल्िविधीनां प्रा्तोदेशमत्वात् कल्वधिकास्खि रव प्रापे सतरेवेःरेणनयोागात् वदाथितेापास्लीनां गोदोडइनवदधिद्धताधिका- रित्वात् क्रत्वधिकारिख ण्व गेदोाइनफलवतः विद्यापलेन सक्ति. रिव्या । afanafa | तयापि कथं उपाणख्तलोनां याजमानत्वं ताड | aagt | खकटटत्वं फलितत्वमपि यजमानस्य नस्यात् कटटत्वभोह्क- त्वयारकाधिकरण्यादिव्यथयः। यजमानगामि फषमित्य्र व्यभिचारं aura | नन्विति | Sena याजमानं फलं वचनात् कचिदपवादः स्यादित्याह | न, तस्येति | वाचनिकापवादाभावे तूत्सगेख्धितिरिलप- संहरति | तस्मादिति।
SIMA यानमागत्वात् न खतन्छफलतेति wk विडान्त- यति | आावलिंब्यमिति | ax प्रतिच्ां विभजते। मतदिति। खन्य-
[अ०द।पा ०४] णाङ सब्रह्म खच भाष्ये | ६०द९
सपरित्याडलाभिरा चार्थ मन्यते, किं कारणं, aa fe साङ्गाय कर्मणे waa परिक्रीयते, तत्प्रयोगाम्तःपातोनि चोङ्गो- थाद्युपाखनानि श्रधिषृताधिकारत्वात् । तस््माद्गादारनादि- कर्मनियमवदेव लिग्भिनिंवंतरम् । तथा चन्तं इ वको दालूभ्यो विदाञ्चकार a नेमिषीयाणाम्गाता Ta’ टत्यु- द्वादकटठंकतां विज्ञानस्य दशंयति। यत्त॒ RAH फलं aaa इति, नेष रोषः, परार्थलादृलिजोऽन्यत्र वचनात् फलसम्नन्धानु पपत्तेः ॥
श्रुतेश्च ॥ ४६ ॥ ‘at प काश्चन यज्ञे wlan श्राजिषमाशासत इति यन-
मानायेव तामाश्राखत इति हावाचेति तस्मादु देवंविदुद्भाता Fay कंते काममागायानि' दति [का०उ०] चलिक्तटटंकस्य
wena कथमन्यस्य फलमिति wpa | किं कारणमिति खवावव- aatracare | तस्मे हीति | तिजा यजमानेन खगाभिने फलाय क्रोतत्वाच्नानु पप्तिरि ग्यः | खाङ्कमायं क्रीतत्वेऽपि ध्याना्ंमक्रीत- त्वात् BUA alana TATE) तदिति । अङापाल्तोना- मधिद्लताधिक्षारित्वे फकितमाइ। तस्मादिति। तासागलििक्कटटेतव ओतं लिङ्माइ | तथा चेति । तमुद्रौधास्यं ‘sad प्राणादिदटष्ि- विशिष्टं वको नांमता दशभास्यापत्यं दाबभ्यो विदाद्कषार विदितवान्, विदित्वा च गैमिषीयाणं सत्ियाणमृद्राताऽऽसीदिययेः। Tara. बीोजमनवदति। afafa) sana याजमानत्वे$पि.फलस्य वचना. द्प्रवादोा वच नेवं तबात्सगश्ितिरिव्यक्तमित्याह | नेत्यादिना। इतखापास्तोनां ऋलिककटट त्वं यजमानफलगामित्वं Gore) wa ` खति। उत्सगतः श्रतिशिङ्केख fagauqudecfa | तस्मादिति
१०३९ रन्रप्रभाभासिते। [ख ०३।पा ०8]
विज्ञानस्य यनमानगामि फलं द श्यति, तस्रारङ्गापासनाना- afaguatate: ॥
सदकार्यन्तर विधिः TAT SA तदतो विध्या- दिवत् ॥ ४७ I
तस्माद्रद्यणः पाण्डित्यं निविद्य area तिष्टारेत् atery पाण्डित्यञ्च निविद्य मनिरमोानञ्च मौनञ्च निर्विद्याथ त्रा- दाणः! दति हृर्दारष्क श्रूयते, तच संश्रयः मैनं विधीयतेन वेति। म विधीयत इति तावत् प्रापनं, बाल्येन तिष्टासेदित्धजैव
सिदे चापास्लीगां wheres तच्धिधारवानियमन्धायेन खतग्ध- फलत्वसिडडिरिति भावः॥
विदुरप्रभ्टतीनां मन्दाधिकारि्णं घोसाधनोादङ्िप्रसकमाङापासन- मधमधीसाधनमेवं frit पुनर््ममध्यनधोसाधनं वक्कमारभते।
ह कायन्तरोति | विषय वा्छमृदाहरति | तस्ञादिति। यस्मात् पुवं mea विदित्वाऽऽत्मनमेव Gaara gare भिाचयं चरन्ति ख तसात् खथुनातनेाऽपि aga: wife पद्डाऽध्ययनजा ब्रह्मबुदधि- Wit पण्डितः तस्य aa पाण्डित्यं वणं afafag निखयेन लब्ध्वा नाच्येन ज्रानबलभावेन युक्किताऽसम्भावमानिरासरूपमननेन यदडधो- त्वेन वा तिषासेत् खयातुमिष्छेत् । उक्तदाच्यो यं Te चेत्घादिरनुवादः खअवशमननानन्तरः मुनिमेननश्नोला निदिष्यासनपरः स्याश्भोगात् खन्ध wq पाण्डित्यं aaa च निदिध्यासनं निखयेन wet उक्षदेतु- जयस्य त्रद्मधी हेतुत्वात् ब्रह्मा मित्यवगच्छ तीति ara: साच्ातक्नत- Wa भवतोल््यंः। aa अतं ari विषयो anne सिद्धे पारित्राज्ये साध्ये च श्रानाभ्यासे प्रयोगसिडेः संशयमाह। तज्ेति। निखपाधिविद्यान्तरङ्साधनमेमविधिसाधनात् पादादिसङ्कतिः। पूव-
[अ०द।पा०४]] शाङ्ग ्रहाखकभाश | १०३५
विधेरवितत्वात्) म wu afafcars विधायिका विभक्तिर्प- खन्यते, तस्मादयमनुवादो चुक्रः । कुतः प्रा्भिरिति चेत् मुजि- पण्डितशब्दयाज्ञामार्थवात्, पाण्डित्यं निविद्येश्येव प्राप्न are | अपिच श्रमानञ्च मनश्च निर्विद्याथ ब्राह्मण ca तावद् त्रा- Wea म विधौयते, प्रागेव yaaa, awry ange tia प्रश्खावादः, तयेवाय मुनिरित्यपि भवितुमरति warafaz- अलारित्येवं प्राप्ते ब्रूमः, सदकायन्तरविधिरिति। विद्यासह- कारिणा मानस्य बाष्यपाण्डित्यवद्िधिरेवाश्रयितव्यः शरपर्व-
प्तं मोमस्यानष्टेयत्वासिद्धिः, सिद्धान्ते तस्यानृष्टेयत्वसिल्िरिति मत्वा बं हेत्धादिवाष्छश्वादकापासनम्रलिक्तमतिवत् खथ awa इति विधिष्डीनवाक्छश्घादय मनिरिद्षोाऽपि न विधिरिति पवपदय- fa, aenfeat) मन् बाल्येनेत्यपक्रमे विधिश्रतेमाने$पि विभिर्श्त नेत्याह | araafa | तदेवोपपादयति | न Wife | यद्यापि विधे ue तषि विधिः waa बाख्यवद्र Tad खतः ओवव्यत्वे सव्यञ्चवा- दिष्यभा वसिडिस्िचिर्चः। तिं Arras at गतिरच्ि तवाद तस्मादिति | अनमधिगतस्यानबादायोागादन्यत्र विष्छनु पलमेविं धिरे. बायमिति wea) कुत इति। पाण्िखविधानादेव मगमपि fas तस्येव मानत्वादि्याद | सनोति | मनिशब्दस्य rare sha तस्या- न्ध विधानाद्चामवाद् cafe मत्वा मामस्य खविधेयत्वे शेलन्तरमा- | चपि चति | रकवाक्यतानरोाधात् मानबाक्े$पि न विधिर्दियः। चदा पाण्डिद्येन मेगस्य प्रातिस्दा विधोवमान बाच्यस्येव्यं wwe, नदि पाखित्यं खरूपेल wit किन्त बाद्येऽनङ्ितेऽनन्तरः मननापस्पयाषं पाण्डित्यं शवं स्यात्, तस्मात Maj प्रणस्तं, यदा मेोनस्योत्तमाश्रमस्य वि. ध्यन्तर प्राप्तस्य अनवाद स्तदा बाच्यमाच्रामषानवानसषमाख्नमित्वेन खय- त इति wat afafcf मल्वाह। वस्मादिति। बाद्यपाखि्चातिरि-
BU भेबस्यावि्रेयत्वात् न तत ममन्तारनद्यमिति प्राप्तं पमन
१०३१ TAA fae | [अ०द।पा०४]
ल्वात्। ननु पाण्डिल्यश्न्देनेव मैगस्यावगतलम्क्र, नेष दाषः, सनिश्ब्दस्य ज्ञानातिश्रयाथलासमननान्मुनिरिति च गयत्प्ति- सम्भवात् “मनीनामण्यदं व्यासः! इति च प्रयोगद्शनात्। नन् afameg उन्तमाञ्रमवचनेऽपि Tad "गादख्यमाचायंकुखं मैनं वानप्रख्यम्' cars । न, "वाल्गिकिमुनिपुङ्गवः' इत्यादिषु ष्यभिचारदशंमात्, इतराञ्रमसन्निधानाख, पारिशेव्यात् तचा- न्तमाश्रमापाद्ानं, श्चानप्रधामलादुत्तमाश्रमख। तस्माद्ाल्य- पाण्डित्यापेच्या दतीयमिदं मेनं ज्ञानातिशयङ्पं विधोयते, यन्त॒ ave एव विधेः पयंवसानमिति, तथाणपृवेलान्बुमिलस्छ विधेयलमाश्रोयते, मनिः स्यादिति निवंदनीयलनि्देश्ादपि भानस बाद्यपाण्डिव्यवद्दिधेयताश्र यणं, azar विद्यावतः सद्या-
सिद्धान्तमाह | cafafa | पवत्वमसिडनिति uy | नज्विति। पट्डितश्रब्दस्य च्ाममाचायत्वात् मनिश्ब्दस्य तदतिशयगाभित्वात खअयभेदात्र पाण्डिव्यश्ब्देन मुनिशब्दस्य प्रा्यथतेव्याह | न्येद्यादिना। BAVA कथं awa ase) मनोमामिति | arsasty यगदश्नात् अनियतच्लानातिश्रयवाचित्वं, तस्य चाचाविधानादन्- वादत्वमेवेति ura) नज्विति। उत्तमाम मनिश्ब्दाऽसाचधारस साधारा वेति विकल्याद्यं पत्या । नति | असाधारणत्वं त्वेकरया- नेक्षार्थत्यागात् शअयक्तमित्यभिप्रे्य प्रयोगस्य waufafeare | इतरेति | मेगस्यापुवत्वमुपपाद्य टतोयमिति पद व्याकुवेन् पलित. ary | तस्मादिति | वाक्छभेद्प्रसङ्गात् casa विधिरि त्यक्तं vary | afrafa | उप्रिधारगवत मानं वाक्छभेदेन विधेयमसित्यओेव हेत्व. न्तर माद | निवदनीये fafa; कस्येदं मानं विद्यासङकारितिया विधीयते aware) axa इति| विशेषणप्रापकं एच्छति | कथमिति।
[्०३।पा ०४] WIF CATA | ९०२७
सिनः। कथं विद्यावतः सन्या सिन इत्यवगम्यते तदधिकारात् ‘area विदिला पुजा्येषणाभ्या aerary भिका चवै चर- fa xfa गमु खति विद्यावक्त्ेप्राभ्ने्येव ay विध्ातिश्रयः किं मो नविधिना tara wre परेणेति । एतदुक्रं भवति यस्मिन् पचे मेददशंगप्राबखान्न प्राप्नाति afesa विधिरिति। विध्यादिंवत् यथा दजंपृणंमासाग्धां खगंकामे यजेत" इत्येवंजा- तोयके faurer षड कारिवेना*ऽन्ाघधानादिकमङ्जातं विधौ- धते एवमविधि प्रधानेऽप्यद्खिम् विघ्यावाक्ये मैगविधिरित्यर्थः। एवं wrenfefafad कंवख्या्रमे श्रतिषिद्धे विद्चमाने कस्मा-
प्रकरबं quate । तदिति । waafa पदः श्रङ्ातच्तरत्वेनावतार यति | afeanfer | waa प्र्गदयं वस्त दतं सर्वमविद्यामयमिति श्रा wafer सिडे तत्साक्ात्वारसाधनाभ्वासे खयं रव पुरषस्येग्म्- सख्यादनयंका विधिरिति चोादिते सच्यासप्करमात् तडधमेस्य Waals: सास्तात्वार्ह्तुभावस्यापवत्वारेष्टद्यस्तदिधिरिति समाधिः विद्या बन्तमधिकारिवि्येषं प्रति विधेरानर्यक्यमयक्रमित्याश्द्या विद्यावत इवि बविद्यातिश्ययक्ता नायते किन्तु विद्यादयाय वदुपायाभ्यासे प्र सः, तेनास्य wa कदाचिद्धेददश्नं प्रा्गात्यता frucdatf ख. पदाथ विङ्दाति। रतदिति। खतचिष्वाक्छस्य तदिधायकत्वे णा. wary विध्यादिवदिति। तदेव awe, ययेति। aaa प्रधानं, विधेरादिर्विध्यादिरदंशपुगमासविधिः, समिदादिस्तु विध्यन्त जाश्च॒तविधिकेऽपि विधिराखीयते caw | cerqwaw दाान्तिके याजयति | wafafa | बाल्यादिप्रधानसञ्यासा यद्नृरयसरूङिं क- खात् मास्थेनेपसंहर्ति | Bfafefa | खमन्तरखचब्या वन्धमादइ | रुवमिति। प्रडिडापसंहारेऽपि केवल्याश्नमस्य किन्नातमिवाच्द्साना-
* खग्नोन्धनेति ale का०।
GR
९०९४ रलनप्रभाभासिते। [अ०द।पा०७)
च्छान्दोग्ये ग्रिण पसंहारः “अभिषमादत्य gee इत्य, तेग qadera लद्विवयमाद्रं quaaiaa sat पठति॥ | छत्ख्ञभावात् तु गृदिणोापसंदारः ॥ ४८ ॥
तुशब्द विशेषणार्थः, aaquracse विशिष्यते, बङला- थासानि fe ब्न्याश्रमकमापि await तं प्रति कतव्य तयेापदिष्टानि श्राश्रमान्तरक्मीणि च यथासम्मवमरिसेदि- यसं यमादीनि तस्छाऽपि विदन्ते, तसात् खरमेधिनापषंडारो ग विध्यते ॥
मैनवदितरेषामप्युपदे शात् ॥ ४९ ॥
चथा मौनं ae सेतावाञ्रमोा ज्ुतिषब्मतावेवमितरा-
बपि वागप्रखग्रङ्शवासा । द्भिता fe acer गतिः ‘aq एव दितोयो ब्रह्म चाय चार्यकुलवाषी ठ तोयः" carer |
शखाविषयत्वं प्रा्तमित्या | तेगेति | बङलायाससाव्यकमबाडव्वात् वनेपसंहारो म सेनेव समाप्रनादिन्बाह | अत इति y
. खजं चदे | तुशब्द इति| गन् वया atest यच्चादीनि wae. लेन warts तचाऽऽअनान्तराणामपि करबसंयमादीनि कमेन्तराख्छ- wee, तचा च कोऽस्य freee, च्ाश्नमान्तरोति । wea. नि विद्धेव fea पकषिवमाहइ । तस्लादिति।
` art गारर्निनाजमदयाक्लेरितराजमाभावश्नङ्गग कस्यचिद्धनेत् atncrantare | मैगवदिति | कथं तयः fra वाह । दधि- वेचि । सुतिमस्वाविद्येषे फलितमाह । तक्ादिवि । इवरेषामिवि wert माहेस्स्वापि परामध्रा नतु सिडवत् sume दाचन ere) इतरेषामिति । मामः, त्रासः, प्राजापन्लः, TEA इति ब्रस्ल- चारो चतुविंधः। BWA वातेहत्तिः, शालीगडत्तिः, याबावरः,
(Wegittes] शाङ्करं द्द जमभाच्ये | ९०३१
लच्चाखहष्मजाश्रमाणामुपरेत्ादिधेषात् away fears wawerat प्रतिष्िः, दतरेवामिति दयेाराअमयेामंङद- वनं लिभेदापेचयागहा नभेदापेसथा वेति geez I रमाविष्कवेच् Ly ; कुवच्न्वयात् ॥ Yo ॥। तस्मात् ब्राह्मणः पाण्डित्यं निविद्य बाल्येन तिष्ठासेत् इति बाखमगुषटेयतया BIA! तज WSS भावः कमे वा बाल्यमिति
तद्धिते सति बाखभावस्छ वयेविशेषखेष्छया सम्पादयितु म्रक्यलात् यथापपादमूजरपरीषतवादिबालचरि तमन्तर्गता वा
चारसद्यासो डति चतुरविंधः। avers बेखानसोदुम्बरबाजखिख्य- | सेनप्रपरमेरेखतुविंचः। तथा परिव्राडपि aeteurecavauca. इंसप्रमेरेखतुवघदति Sten प्रभेदाल्तावरसाममःस्तसडधममिरेब यक्ष अतिखविप्रसिडधाख्तता weuiftfa aan चानुराढमेदमनु- Sane Wie क्हक्तिने गारं स्यमपेच्छ, तद्य प्रामेवा खन्दिग्धल्वे- नाक्त्वारिचषयः
wey विधेयत्वमपेत्ावाग्तररवाक्छभेदेन मागममि विसेयत्वाक qaga कायनमिब्बुक्कनमिदानीं किन्तत् बास्बमिति ahora | चन विस्कुवंचिति। खअनुकयत्वेन श्तं बां विषवत्वेनादाह्रति; awmifafa | तथ mia विषये dua डति सम्बन्धः| संगशयकारुय. are) areata, afe arearat warfawersty कस्पतामित्ष- WE तदग्रे हेतुमाह । बालेति | वित्वा परिशिष्टं zreqa- fea संगयममिनयति। यथेति बाल्यशब्दा्च॑विवे्मेन खतम पुमचरहेतुविद्यान्तरगतस्यवएापि निरूपबात् पादादिसङ्तिः। qa. Te तिद्न्म॒चत्वाद्यपि विदुषोऽनुष्टेयं सिथ्यति, सिडान्ते बाल्यस्या- परहेज यत्वादिरू्पभा वगुडेरमुखेयत्वात् नम विदुषो यथेर्च्टा- जिद्धिरिति मावा ware qdumare| किन्तावदिति। wea:
6 क
tobe दल्नप्रभाभासिते। [नरर।पा.४]
wrafantgtucinesfxaenfecfeaat वा are खा- दिति संशयः, किं तावत् प्राप्तं कामलारवाद्भख्ता यथाप- पाद मृज्पुरौष लश्च प्रसिद्धतरं aia वाद्यमिति aged amt भम् पतितलादिदोषप्रापेनं युक्तं कामचारताद्याचरणं गन विद्यावतः amifaat वचनसामथ्यादौषनिटन्तेः पड्एडिंसा- दि च्िवेव्येवं प्राप्नेऽमिधीयते। 4, awre गत्यन्तर सम्भवात् । wfacg wafer बाश्य्ष्टाभिलष्ये लभ्यमाने न विध्यन्तर- द्धाचातकश्पना युका । प्रधानेापकाराय WF विधौयते ज्ञा- भाग्याय प्रधाममिड चतोनामनषटेयं, गच सकलायां बाल-
चारो वदनं वारा NVA UIE कामता यस्य स तथा तस्य भाव- WA | बयो पपाद यथासम्भवं, यच aia as पुरीषं चास्येति Te Me wiser | तजर चाकप्रसिडिं हेतुमाह | प्रसिङडेति । wre- न्लतरविरोधादयुक्तमुक्तविधबाख्यस् लिधेयत्वमिति wre । नज्विति | च्धाटिश्रब्धेन fusrel पद्यते सामान्यश्रास्रसङ्खाचोा विष्ेवविधेः श्यादित्याद् | tatfeat | समानविचेविद्रेषविधिना age corn- are | upafa, विदुषो यथेषटचेायामपि न cratsetfa प्रात्त- any सिडान्तमाइ । ख्वमिति । विदुषो यथेटचेद्धा न विधेया श्रास्त्रान्तरविरोष्ादिति प्रतिजानीते। मेति सामान्यशास््रस्या क्तः सङ्कचा waa विरासेदिति बचनादिग्याशद्खाह। वचनस्येति। सामान्यप्रखत्तविधिश्ास्राबिरडेऽयं सम्भवति तदिरडार्थकषख्यमायोा- मात् न क्रामचारादि पिधेयमिदक्तमेव wate) अविसद्धे wife | ray कामचारादि न fadafaere | प्रधानेति। किन्तत् प्रधानं यद दत्वेन बाख्यादि बिधीयते तदाह । wats) उक्तप्रधानापक्रारि- ल्वाभाबात् न mame विधेयमिद्युक्ठं afecifuere तदविध्ेव- निता न चेति| किन्ति विधेयं बाल्यं तदाह तस्मादिति,
[ख०९।पा०७]] WYCKTSTHS | १०७१
याया मङ्गोज्रियमाणा्यां ज्नानाभ्यासः षम्ाव्यते, तस्ादा- MATT भावविग्रेषा बाखस्याप्ररूढृड्धियलादिरिह बाखमाओओ- यते । ace अनाविष्कुवंिति। ज्ञानाथ्ययनधामिकला- दिभिर्मागमविख्यापयन् दम्भदपादिरहिता भवेत् यथा नखाऽप्ररूढेड्ियतया म परेव्वात्मानमाविष्कतंमीहते तदत् | एवं WE वाक्यस्य *प्रधानेपकायथामगम उपपद्यते । तथा चाकरं इतिकारः।
"यन्त सन्तं मचासन्तं नाश्रुतं TAA ।
ग सुटका a caw ae Biya a WIT: I
गूढधमाच्रितो विदाम्, अज्ञातचरितं चरेत्।
अन्धवत् जडवखाऽपि मूकवख ALTA’ ॥ 'व्यक्रखिङ्गाऽव्यक्रशरः" इति चेवमादि॥
रेति पडत बाक्याक्तिः। उक्तेऽय Garces योजयति | तदाहेति, कथं TUS TAM: प्रयुज्यते sate) ययेति । अन्वयादिति पदः करोति । र्वं Wifs | अप्ररूटेखियतवादिरूपभावखुडिलक्तय- बाद्यस्य प्रधागापकारित्वे माममाङ। तथा चेति | कुलीगत्वप्रकटमं aH, तदेपरोत्मसश्व, शासनाय न्चानराश्िदमखतत्वं, agua बडस्तत्व, सदाचारनिरतत्वं सुरत्वं, दुराच्रारगिरख्त्वं Zana इति we: | तत्किमिदानीं ब्रह्मयेोग्यस्य मुमृच्तोनेाखधेव किचित् खन्- Sa ताद | गृरेति। चच्लुर्श्ियपार्वश्यं निरसितुं अन्धबदि- qa) रसनादिपार वश्यं निरस्यति। जडवदिति चागेशियपार- पथ्यं परिषत्य कमन्दरियपारपष्टं परिहरति | मूकवदिति | छ्मभ्वजि- ल्वाप्रकट नम्यक्घणिङ्त्वं, तदेबं ममुक्तादपरतसबंन्दियस्य अवादि. परस्य माच्साघमं AMAA अवछम्भावीति भावः॥
[कर £. & > प्रथामोापकायलामुगम दूति ae Ae |
Rose दलप्रभ भाखिते | [Segittes]
रेडिकमष्यपरसतुतप्रतिबन्धे तदशनात् ॥ YO
सवपा च चन्ञादिश्रतेरित्यत श्रारक्शखावच विद्याषा- धम मवधारितं awe विद्या fawan fafata जन्मनि fa- ध्यति उत कद्ाचिदमचापोति चिग्यते, किं तावत् प्राप्न देवेति i किं कारणं, शअवणादिपविका fe विद्या न च afae- मच विद्या मे जायतामिल्यभिसन्धाय खवणादिषु प्रवर्तते, WATT एव तु wats विद्याजग्छाभिखन्धाय तेषु प्रवतंमाने Ta | चज्ञादौन्यपि अवणादिद्धारेणेव विद्यां जनवन्ति प्रमाणजन्य-
meraquad frartagan तत्फलं frase निरू- wafa| @feafafe | ॐक्तद्ेत्वधीनधीजम्भविषये कासोयादिफखे fwufeat सभयभेपशम्भेरत्तान् बादपुर्वकं संग्रयमाङइ। सर्वेति। अवादि सामयीप्रतिबन्धगरन्धा विशिरधीप्रसवभुमिरि लखक्तर च घादा- fewgfa:, yaaa अवादीनां विद्योापायत्वनियमासिङिः, fa- ari ufsaanarateaen तेषां तच्रियमखिडिरिव्िपेद्य प्रश्नपुवक- मेिकत्वनियमं पुवं पच्ठमा ह | किमिति | wetted afa- अमे atte हेतुरिति णहन्ते | किमिति) तच कारयमाडङ । अवया. दोति। जिचादिबदमूजापि धीरेतुलं अववादः स्यादिव्याश्र्ाहइ | न चेति | wa तरिं तेषु प्ररुत्तिरिव्ाश्रद्ख तेषां कारीयादितुल्वत्- माह | समान डति। खवबादीनां च्खदिवन्तद्धी साधनत्वात् का- दान्त सीयङरम्मे पणम्माय चक्तृरग्भोल माभाव वत् जन्मान्तरी यविद्यावे गवद्यादिषु प्रडच्योागात् उपरभ्यमागसंसारदुःखनिर्त्तये- च बि- छासाघनत्वात् कारीयोादिवत्तल्यजन्भन्धेव वियानम्मेव्ययेः। यच्चा- दोमां अग्माम्तसीयणलानां WMegqee विविदिघावाक्नोयत्वाव्जखा- न्तरे धोजन्मव्ाद्रद्याङ | यच्चेति । तेषां घीखख्या ज्रवशाद्घटकलात्
;
[egiates] WTCHVAIATS | tose
atfeurer: 1 तस्मादेडिकमेव विद्याजगमत्येवं प्राप्ने वरामः, शेहिकं विश्चाजण्य भवति श्रसति प्रस्ठतप्रतिबन्भे इति । एत- am भवति खदा प्रक्रान्तस्य faqrerane कथित् प्रतिबन्धो a क्रियते उपस्धितविपाकेन कमाम्तरेण azta चिदा "उद्यते, यदा तु खल प्रतिबन्धः faa तदाऽमृजेति | उप- सख्वितविपाकल्द्च कर्मणे टरे्रकाखमिमिन्तापनिपाताद्वति। यानि tag कर्णा विषाचकानि रेशकाशमिमिन्तानि म तान्येवान्यस्यापोति जियन्त शक्यते यता विकद्धफलान्यपि कमाखि भवग्ति, wage adw ददः फलमिन्येतावति eaafed a रे्रकाखनिनमिसविक्ेषमपि सद्योर्वयति। षाभ-
चटितेषु धियावश्यम्भाव्यमित्येहिकल्वनियम card: | अवादीनां arden फणितमाइ | तस्मादिति | मबकादिषु हइृतेग्पि न चेद धोः ख्यात् तेषामवदुपायतेषेति प्राप्तममृद्य चिज्राबद्निवत- फलधीसाधननमिति सिञान्तमाइ । वमिति । शतेव्वपि सबबादिषु कदाविदिद्या aad Tate तेषां दुपायत्वमनियतं स्यादिव्बाश्र- wie; रवदिति। हतेग्बपि अवडादिषु as विद्याबुद्मे कासेवो- दाविब पतिबन्धा बा पोग्बाल्याभावोा a aati waste, प्रतिबन्ध. wit fe Graal काये Wat चेताबता तद्धतुलचतिरिबधेः। उप- द्धितविपाक्श्वादिविशाधात् कमब रव प्रतिबन्धमाग्रद्धाइ। sufmafa । वेरेब देद्चादिभिविद्या्च॑मेव खवबादिकम किमितिन विपच्यते aate | यानीवि। draws saa अनाथस्य च अव- कारेदेग्रकालनिमिन्तेकरूप्याभाषे रेतुमाद । wa इति । कमा अव कादोनां प्रतिबन्धे तेभ्यो feria srwataiagyre | wefafa । तथापि ada रव प्रतिबन्यकषतवं न खवद्धदोनामिति gat faaawary) साअनेवि। afew विद्याभावे कारोबादिबत्
* किविच्यत इनि gto wie:
१०७8४ रत्रप्रभाभासिते। [खअ०१।पा०४|
सवीयेविन्नेषात्नतीद्धिया हि कस्यचित् शक्ते राविभंवतोति तत्- प्रतिबद्धा परस्य तिष्ठति न चाविशेषेण विद्यायामभिसषन्धि- भं त्पद्येत दृहामूचर वा मे विद्या जायतामित्यमिसन्धेनिरङ्कुज- ama अ्रवणादिद्ारेणापि विध्यात्पद्यमाना प्रतिबन्धक्तयापे- शथेवेत्पद्यते। तथा च श्रुतिः दुर्वौघलमात्मनो दर्शयति-
भअवणायापि बभर्थ ग खलभ्वः
swisha Tear यन्न विदुः ।
आच्या वक्षा कु्रलाऽखख war
आखया ज्ञाता कु्रलानजिष्टः"॥ इति। aw एव च वामदेवः प्रतिपेरे ब्रह्मभावमिति वदन्तो
क,
प्रतिबन्धादिसत्चकण्यनेन धिय प्पामश्भिकत्वकण्यनमयुक्तमिरेव मे विद्या स्यादि न्बभिसन्धिदद्ेरिति ware | म चेति | टश्छमानसंसार- दुभखस्यानेकजन्मगामित्वं भागता यदा कदाचिदनथंनिवु्तिः स्यादि- ऋधमिसन्धेः साधनसामनुसारेब सम्भावितत्वादिब्ाहइ | अभिस- afefa | ay अवादीनां चदु रादिव रटफलत्वमिति awry | अव- वादीति | तेषां विधानाददृषृदारापि साधनत्वमवघातवदबगतं यन्ना दीगामगियतफलानां न साघनत्वविधेख विदयोत्पत्तेरमिवतत्वमि खः | ay च्चानादीनां चटकत्वात् घटितेषु श्रवबादिषु विद्याऽवलम्भावि- नीति, तथ प्रतिबन्धसश्चस्य भतलिङुसिडत्वाग्मेवमित्याह | तथा चेति| qem saaafa cout बहृनामितखादह। अवलायेति। कयद्यन वणेऽपि aaa दुंभमित्धाद | weg इति । तज Va | Gras इति । यचावदस्यातमगो वक्ताऽ चर्या ववत् कञ्िरेव सम्भवति सभ्यमाचा्यंसिडधावपि wee wer Brenda. सितु area: कुश्रलेनाचायेंबानुण्िाऽपि शास्त्रात् wreat चाताऽप्याखयं Teed: | सब्यसामृधिकत्वे भिया fagare | wi
[@oRates | षर् द्र ब्रद्मदचमाय्ये | १०४५
अन्मान्तरषञ्ितात् साधनादपि जन्मान्तरे विधयोत्यत्तिं दशयति, a fe ग्भ॑म्ध खेवेदिकं किञ्चित साधनं सम्भावयते | समतावपि camry योगसंसिद्धिं कां गतिं ष्ण गच्छति स्त्यव्लेनेन ष्टा भगवान् वासुदेवः ‘a हि serena कञ्चित् दुगंतिं तात गच्छति" इत्युक्ता पुनस्तस्य पुष्यलेकप्रा्िं साधकुले सम्भृति- चाभिधाय, अनन्तरं “तच तं बद्धिसंयोगं लभते पुव॑देडिकम्' इत्यादिना “श्रनेकजन्मसंसिद्धसतायाति परां गतिम्' द्यन्ते नेतदेव दभंयति। तस्मादेदिकमामुशविकं वाविद्याजग्म प्रति- बन्धच्चयापेच्यति fea ॥
एवं मृक्तिफलानियमस्तद वसावधृतेसदव- MAYA: ॥ ५९॥
यथा मुमुकताविंद्यासाधनावलब्विनः साधनवीयविगेषात् विद्यालक्षणे फले एेदिकामृभ्रिकफललषृतेा विशेषप्रतिनियमे दृष्टः, एवं म॒क्रिलचणेऽथणत्कषापकषरतः कञिद्धिशेषप्रतिनि-
इति। कयानुपपच्या afafcand दशयति तच्राइ। न Wife जभ्भान्तरसबितं साधनं जश्मान्तरेऽपि fra साधयतीत्यच सतिमाड। सताविति | खवणादीनां पाव्कख्येऽपि खतिस्मतिलिङ्कात् पख्रादिफल- जिादिवदनियतक्ालत्वसिडेनानेकान्तिकफलत्वं तेषाभिव्यपरसंदइरति। तस्मादिति। विद्यारूपे फले काजेत्कघो पकषंक्लतो विशेषनियमे दशितः, सम्मति विद्याफलमाच्ते कस्यचिदपि विष्धेषनियमस्याभावं दशयति | रवमिति। विद्याफलं मृक्तिविंषयः, सा fa विद्यावदुत्कषेापकर्वछ्लतविष्टेषवती © 8
Loud रमप्रमामासिते | [ख ०३।पा०४]
धमः सारि्याश्द्यार। एवं म॒क्तिफलानियम इति। ग खख मृक्रिफले कथिदेवम्भूतो विहेषप्रतिनियम श्राञ्डितव्यः, छतः, तदवस्वावष्टतेः। WMA हि घववेद नतेव्ेक रूपेवाव- धार्चेते, WAT हि AT, न च ब्रह्मणाऽनेकाकारचेगेा- ऽसि एकलिक्गलावधार णात् श्रस्थुल मनए" स एष नेति far- तमाः "यज नान्यत् wats ब्रदधौषेदमश्टतं परणश्ठात् ददं सवे UCAA °F AT एष महागज श्राद्माऽजरोाऽमरोऽग्टताऽभ- यो wg थच ae dares तत्केग Say caries
fa ar नेति ल्स्योभययादृष्टेः संशये प्रशतविद्याफलस्छ प्रसक्ता निरतिग्रयतोक्या पादादिसङ्तिः। पृवपच्ते मोच्तस्य कमसाध्यतया परषायाधिकरशासिडिः, feared तस्य लाने क्यसाध्यत्वात् तत्सि- हिर्व्िभिपेव् पवपच्तमादड। व्यति । मक्तिरुपचयापचयवती फल- ara विद्यावदित्न्मानाप् तस्याः कमसाध्यत्वाधिगमात् पुरुषायाधिक- र्शम्बमयक्तमिनधाश्ह् सिडान्तमबताय ofan fanaa | न खल्त्वि- ति । उक्त$नमाने जायति कथयमाण्रङ्का निस्वक्षाश्रति शङ्कते | कुत इति। मक्तिखरूपत्रह्मकरूप्यावधारणणशास्त्रविरोाधात् नानमति मत्वा ख- चावयवमादाय Bay, तदवस्प्रेति। मह्किनाम arfacaai वि द्यते wa दितीयत्वविराधादवस्धात्वात् जाय्रदवद्यावत् warty निढेत्तिमतो aifeamngiye । ब्रद्यबेति। कथमेताबता मच्छेरत्वलं छतविभ्रेधराडित्नमिववाण्ड्याहइ | नचेति न खानताऽपोदणिष्ड- ca निबिश्रेवत्वमसख्युलादिग्रुला awa निरूपितमिति खार्यति। . श्वेति care मृक्ते(नरतिग़्यत्वमि्याङ। अपिचेति कारापच- यापष्वयाभ्यां व्घ(लापचयापचयटष्टेरन्तरकुवह्िरङ्तदभ्बासादिसा- धनेापच्चयापचयाभ्णां विद्यापचयापचयसम्भवात् तत्फले मक्तावपि तौ खातामिवाग्रद्यु auc स्फारयति । न विद्येति faga सा- तश्रया खलाभ्ट्ऽपि कर्ज्खदतिश्यम(दध्यादिव्वाशद्ाह। तडधाति।
[चख०र।पा०४] णाङ्र ब्रदह्ाखन्रभाखे | १०६५
afar: 1 श्रपि च विद्यासाधनं खवोयविभेवात् ane एष विद्यायां कथिदतिन्नयमारुष््रयेत् न विद्याफले मक्ता नद्य- साध्यं नित्छडिद्धखभावनश्धतमेव विद्ययाधिगन्धत taeer- वादिश्म। न ख तद्याम्यत्कषनिकषात्मकोाऽतिभ्रय sae, famerat fagraratara, vada fe विद्या भवति, awa तच्याञ्चिराचिरोत्प्तिखदूपा fara भवेत् न ठु मुके afe- दतिश्नयसम्भवाऽस्ि। विद्याभेदाभावादपि तत्फलमेदनियमा- भावः कर्मफखवत्, भ fe मृक्रिसाधनष्ताया विद्यायाः कमं- wifaa defer weary तु विद्यासु (मनेामयः प्राप्र्- गोरः" TAGE WAIST aM मरोऽपन्ते सत्यामुप- पद्ये यथासं फणलभेदनियमः HAMMAR) तथा ख लिङ्ग qua “तं थया ययापाषते तदेव भवतिः इति ta निगृणणयां
afe ममन्लणां विद्यार्थिनां प्ररत्यानर्यक्छं ताड | षिद्चयेति
तस्यामतिशयमाजित्य मक्ता नातिशया<स्तीद्यक्तसिदानीँं विद्यापि at- चेतु तत्व साक्तात्कार लच्तणाऽतिश्ववतो व्रा | न ta) कयं तदि vatfuaca विद्याया feat दशितस्तथाषह | तस्मादिति | मक्तावपि afe तादटृण्णोऽतिशया भविष्यति aare | न fafa विद्यात्पत्तिना- न्तरीयदत्वेनाविद्यानिवुत्तिरूपाया मक्तेरावश्यकत्वादिव्यंः। मक्त निवि षत्वे हेत्वन्तरमाह | विद्येति | रखकरूपत्वादात्ममस्तद्ाकारवि द्यायां विगेषाभावादनेकरूपे फलात्पादकत्वायागात् aawe विश्षा- सिद्धिस्व्िथः। विद्यायां भेदाभावं प्रपञ्चयति । न होति । खगुब- विद्यावत् विद्यात्ादात्मविद्यायां भेदः स्यादित्या विषयभेदात् तच भेदेपि नाच विषयभेदोऽस्तीद्ाह । सगगाखिति | तच फलभेद मा. ame | तथा चेति । दारज्तिकं बिष्टेषमाष | aafafa | वश्च विद्याविष्ेषे गृणाभावे oferty) तथा चति । कस्यचित् निगुगवि-
Os 2
१०४८ रलनप्रभाभासिते। [ख०द।पा ०३
faurat, गणाभावात् । तया च सृतिः! न fe गतिरधि- कास्ति कस्यचित् सति fe गणे प्रवदग्यतुख्यताम्' इति, तदवखावष्टतेसखद वस्थावश्टतेरिति पदाग्याराऽध्याचपरिखमा्तिं द्योतयति ॥
दति ओशारोरकमोर्मांसाभाये ओरमच्छङःरभगवत्यादर्- छतरी दतीयाध्यायस्य चतुर्थः पादः |
हतीयाध्यायः VATA: |
aan परस्य गतिः फलमिति aaa, तच ननाधिकभावा- भावे Sqate । सति Wife! पुनरनोरथवक््वमाइ। तद वस्यति | तदेवं मक्ेनिर्तिष्यत्वात नकमसाध्यतेति युक्तंप॒रुषायाधिकरण- fafa aay
इति ओीखुडानन्दशिष्यभगवदानन्दश्षानदता शासीरकमभाव्ययथा- ख्यामे दतीवाध्यायस्य ATU! पादः। ।
Quay समात्तः।
ॐ परमात्मने AA | देक. आदृत्तिरसकछलद्पदेशात्॥ ९॥
द्र तौयेऽध्याये परापराखु विद्यासु साघमाश्रया विचारः प्रा- येणात्यगात्, श्रये चतुर्थेऽध्याये Hara wafaafa, प्रस- श्रागतश्चान्यद्पि किञ्चित् चिन्तयिग्यते, प्रथमं तावत् कति- भिखिदधिकरणेः साधनाञ्रयविचारविश्ेषमेवान्सरामः। श्रा त्मा वाश्ररे द्रषटट्यः Baar amar निदिध्यासितव्यः" ‘ada धोरो विन्नाय प्रन्ांकुर्वोतः.साऽन्वेष्टव्यः स विजिन्नासितव्यः'द्ति चेवमादिश्रवणेषु षंशयः, कि षरृत्मत्ययः sda श्राराखिदा-
GP रामचन्द्राय नमः।
यज्च्रानाव्नोवतो मुक्किरत्कान्तिगतिवव्निता | लभ्यते तत्परं AE रामनामास्मि frist a
ङ । आटत्तिरसकछृदुपदे शात् | साधनं निरूप्य फलं निरूप्यत इत्य - भ्याययेोहेतुफकभावं agfaary | cata इति। फलप्रसकनेत्कान्ति- र्चिंरादिमागंख विचारार्थं cary, प्रसङ्ेति। ws सात्तादेव gan egret: साधनं चिन्तितं, सम्मति फलायापत्तिगम्यमावश्चा- दिकं मघाक्चेषाधिकसर्खात् प्राक् चिन्त्यते, तदारभ्य जोवन्मक्तिश्ता इि-
१०५० रनर प्रभाभासिते। [ ख०३।पा०१]
ठस्येति, किं तावत् प्राप्तं wane: स्यात् प्रचाजादिबत्, ता- वता WAG छृतायेलात्, चर्ूयमाणायां यादना कियमा- णायामन्नास्तायः छता भवेत् । बन्वसहृद् पदेशा उद्ाइताः "रातये मन्तयेा मिदिध्यासितवयः' इव्यादयः, एवमपि चाव- च्छन्दमावतंयेत् सशच्छरवणं wart सषटल्िदिष्याषनञ्ेति नातिरिक्तं, सषृदुपदेभेषु त॒ वेद उपासोतेद्यादिव्वनाटत्ि- रिव्येवं प्राप्ते ब्रमः, म्रव्ययाट्तिः Adar) कुतः, WAT पदेश्रात । “यतये मन्तवो निदिध्यासितव्यः" दव्येवंजातौ यको इषरूद् पदे शः प्रत्यया टत्तिं इड चयति | मनक यावच्छब्दमे-
fame seeping after गन्त्स्य च fate. तुथ ्षानापासनयोाः फलनिणय डति पादायंविवेक्षः। arear- fancaw शवणादिसाधनं विषयमनद्य देधामशानदशनात् संश्य- माष । खल्या वा इति | अतात्मध्ीसाधनपफलविश्ारामश्यात् सवेधिकर्णानां अतिशास््राध्यायसङ्तयः उक्तास्तत्तत्पादा्॑सम्बन्धात सत्मादसद्ःसिः, ara वि्नाभाबबत् अवणाद्वावत्िविश्षा ar- सीति टृरान्तलच्तणावान्तरसङ्व्या Tauaarye | किं तावदिति। खच पुव यच्े HAWS: प्रयाजक्दटराशेत्वात् CHAS ATS, fast त्ववचातवत् दृद्यत्वात् यावत्फलमावत्तिरिति we: | खसछदुप- दशान्धयान्पपत्या साधन्ता शास्त्रस्य तात्पयमिति wea | मन्वस- afefa | श्रवणादीनां समृश्चयसिदधायत्वेनासछदुक्तीरन्धाथापपत्तमा- वुत्तो वात्पयमिन्याइ | canta | सगुयसाक्तात्कारसाधनेग्बप्य- avafaare! सछदिति। ग्दप्यसषृदुपदण खावुसिखमशयये- रम्धवर ङ्चकरवे बान्यप्ासिडधः, aut ce सम्भव्रलटष्टमाचरकख्य- मानमपकः अवाद् सबल्िडासय सग्तातकारपलस्य weet दश त्वादसणछदुक्किराव् त्ति इचयति । दणटाप्यादिति। न्यायानग््हारि
[ष्म ०४९ ०९ | UIFTAMAAATS | | Your
वाव्तंयेखाधिकमिति। ग, दशंनपर्थवसानत्वादेषां | दगश्ेनपय- auraifa fe अवशारोन्यावद्यमानानि दृष्टा्याजि भवन्ति, यथाऽवघातादीनि aware निष्यन्तिपयेवसानानि तदत् श्रपि चापासनं निदिध्यासनं चेत्यन्तर्णीता इत्ति गेव क्रियाऽभिधी- यते। तथा डि लोकं गुरम॒पास्ते राजानमुपास्त tia चं यस्तात्पर्येण गवादीननुवतते स Waal तथा ध्यायति | प्राषितनाथा पतिमिति या निरन्तरस्मरणा पतिं प्रतिसोत्कष्टा पैवमभिधोयते। fagaere वेदान्तेषु व्यतिकरेण प्रयागो दृष्यते, क्वचिदिदिनापक्रम्योपास्तिनापसंररति, यथा "वसदेद यत् सवेद स मयेतदुक्ः' TAA ‘NTA एतां भगवा देवतां wife at देवतामुपास््े' इति । कचिचापाखिमापक्रम्य विदि- मोपसंहरति "चया मने ब्रह्मल्युपाखोतः cara "भाति च तपति
are | ग दशंनपयेवसानत्वादिति। ध्यानस्य ल्वावृत्तेवदोापासीतेति we waa न केवलाधिंकत्वमिद्याषङ, खपि चेति। waite. परब्द्स्यावत्तिवाचित्वं तथापि वेद्तिश्ब्दक्तवदनष्वष्यष्षघ कथयमा- afafatafaa ain, विद्यपास्छखेति। शब्टयारकायत्वमदा- हरति | कचिदिति a ta ade तत प्राणतत्वं रेक्तादन्याऽपियः कच्िदद TANG सवाऽन्तभवतोत्ेतदुक्तं इत्थं मयोतकद्त्वेनसरेक्र उक्तः शति हंसं प्रति हसान्तरवच्ननं, AHA Ca गत्वावाच जानश्रतिः, डे भमव wai रेक्षविदितां दवतां मेऽनशाधि मद्यमपदिशेश्चथः। cr समुणनिगुखसात्तातकारसाधनस्यावुत्तिः आती चायंसिडाच टदा यत्वात्, शवगमननयेस्वसकछलदुपद्शाद्रसिद्धेवावत्तिरिति विशषः। ष्पा दित्यस्येकस्यवेषद्रीये सम्ाद्यापासनात् मम त्वमेक रव पच्लाऽसीति
१०५२ रनप्रभाभासिते। (Sea ator]
दुपरेशेव्वणाटन्तिसिद्धिः। ्रसलद्पदेथस्लादटन्तेः खचकः॥
लिङ्गाच्च । ₹॥
fagafa प्रव्ययादत्तिं प्रद्याययति। aur fe sxtufa- wit प्रस्तुत्य श्रादित्य उन्नोयः" [काण्ड] दृत्येतदेकपन्ततादा- षेणापाद्य ‘Tae प्यावतंयातः दति [are ve] रश्जिबडलव- विज्ञानं बज्पुक्नताये विदधत् शिद्धवत् प्रत्ययाटन्तिं दशयति, तस्मात तत्छामान्यात् सवप्रत्ययेष्वा टत्तिसिद्धिः | ware भवतु माम साध्यफलेषु wag: तेव्वादरत्तिसाध्यस्यातिश्यस UMA यस्तु परब्रह्मविषयः प्रत्यये नित्यश्द्धबुद्धमक्ख- भावमेवात्मण्डतं पर ब्रह्म *समयंयति aa किमथाटत्तिरिति। सटच्छरते। ब्रह्मातमलग्रतीत्यनुपपत्तेराटत्यभयुपगम दति चेत्, न
arate: पुत्रमुवाच eae तथा माराः किन्तु wea रप्सीनादि- त्यश्च प्रयावतेय तान् एयगावतयखव्ययंः। तलापभ्डान्दसः ॥
ea पयाव्तिश्ब्दात् सिडवदुदोधध्यानस्यावत्िरक्ता तता ध्यानत्वसामान्यात् फलपयन्तत्वसामान्धात् वा लिङ्कात् सनंत्र अवख. मननमध्यानेव्वावु ्तिसिडिर्त्धाष। लिङ्श्वेति। wi तावत् wa- निगगसाच्छात्कार्साघनेष्वावत्तिरक्ता तच सगुणध्यानाद् सावृत्तिन- Fiae निगणश्चवणादिष्वावसिमाच्िपति | खच्रादेत्धादिना। are निगयसात्तत्कारजनने Wa A वा, BT सकलतखतवाक्छात् सा- च्तात्कार सिद्धेराव त्िटयेद्यक्का दितीयं श्ङ्ते। aafefa | अणशक्त- स्यावन्तावपि पलानुपपत्तिरित्धाङ। af, तयापीति खतेाऽशक्रस्य यक्तिसादित्धात् शक्तावपीलखयः। वाक्छयक्तिञ्यां परोच्तच्नाने जात-
* समपंयतोति वध° का०।
[Seslqror | WIP CANT TAT | १०४३
आदृन्तावपि तदन्पपन्तेः। यदि fe 'तच्वमसि' इत्येवंजा- तोयक वाक्यं सछृच्छरयमाणं ब्रह्मा्मचप्रतौति मेत्यादयेत् ततस्तदेव चावतंमानमत्पादयिव्यति दति का प्रत्याभ्रा TA | श्रथोच्येत न केवलं वाक्यं afecy षाचातकदु waraar amas वाक्यमनुभावचिदखति ब्रह्मात्मलमिति, तथाणयादत्या- नरथंश्यमेव, साऽपि fe युक्तिः सटत्प्रटृत्तेव खमथंमनुभाव- faafa श्रयापि स्यात् य्या वाक्येन च सामान्यविषयमेव विज्ञानं क्रियते न विग्ेषविषयं, यथाऽस्ति मे wea प्ल. मित्यता वाक्यात् गाजकम्पादिखिङ्गाख अएूलसङ्धावसामान्य- मेव परः प्रतिपद्यते न विशेषमनुभवति, यथा खणए्व yet विश्रेषामुभवञ्चाविद्याया fade: acurefatcia चेत्, भ, श्रसक्दपि aaa क्रियमाणे विशेषविन्नानोत्पत्यसन्बवात्, म हि सहत्प्रयुक्रान्यां शस्तयुक्रिभ्यामनवगता fare: wa- Bashy प्रयज्यमा नाभ्या मवगन्त्, शक्यते, तस्मात् यदि शाल्व यक्क्यां fara: प्रतिपाद्येत यदि वा सामान्यमेवाभवथापि
ऽप्यपरा्तद्चानार्थमावत्तिरिति wea | अयापि स्यादिति। तयोः परोाच्- चाम डेतुत्व खाभावात् wawata a साद्ात्कवारः स्यादिति परिहर. ति। नासछदपीति। यदि तयोः सात्तात्कवारसामच यदिवा परो्छ- च्ानसामथें उभयचा च्याङ्त्यनपे्तेत्याह । तस्मादिति | प्रमाढवचिच- त्वादप्णारच्यनियम इत्याह | मनवचेति। प्रमेयस्यानंश्लाच्च तथेत्याह | पि चेति | दिविधो छ्यधिकारी स्यात् कचित् जग्मान्तराभ्यासात् नि- रक्तसमस्तासम्भावनादिप्रतिबन्वः कञिन्त प्रतिबन्धवानिति। ward 6 T
१०५४ रन्नप्रभाभासिते। [अ०१|पा०९]
सरत्प्रटृत्ते एव ते खकायं कुरत दृत्याटृत्यनुपयेागः। मच महत्प्रयुक्रं शास्त्युक्ती कस्टचिद्यन्भवं नेत्पादयत «fa waa नियन्तु, विचिचम्रन्नत्वात् प्रतिपन्तणां । श्रपि चानेका waa लौकिके wey सामान्यविश्चेषवति एकनावधामेभे- कमंशमवधारयद्यपरेणापरमिति श्स्यादष्यन्ासोपयागे यथा दीधंप्रपाठकग्रणादिषु न तु निर्विशेषे ब्रह्मणि सामान्यर- हिते चेतन्यमा चात्मके प्रमेत्पन्तावन्यासापे्ा रक्रेति। अचा- श्यते, भवेदाट्त्यानथक्यं तं प्रति aweaafa दति सषटदुक्रमेव ब्रह्यात्मलमनभवितु waa यस्त॒ न श्क्राति तं ्रल्युपय्- व्यत एवा ठृन्तिः, तया fe area "तत्वमसि gana’ दृल्युप- few wa एवमा भगवान् विज्ञापयतु, दृति ga: पुनः परि- चोद्यमानसखन्तदाश्ङ्ाकारणं निराहृत्य तक्तमसि इत्येवास्ल- दुपदिश्ति।तयाचश्रातव्या amar निदिष्यासितव्यः'दत्यादि दर्शितं । नमुक्तं wagd रेत् तत्वमसिवाक्यं खमथेमन्- भावयितुं न शक्ताति ततः श्रावल्यंमानमपि नेव शच्छतीति। -
प्रल्याटत्तरानचंक्यमिद्ध, दितीयस्य तु प्रतिबन्धमिरासाय तदपेक्छेति समाघत्ते। च्यते इति। aad: प्रतिबन्धनिरासाेत्वे लिक. माद । तथा डोति। वथा षडजादिखरभेदसाश्तात्कारश्क्कमपि अचमभ्यासमपेच्तते तथा AQIMAIDACUA TA acta- मित्यनुभवमाित्याह। a fe दृष्टेऽनुपपन्नं mafa, वक्त्वपद- लच्यार्थस्य दुबाघधत्वादनक्लानप्रयुक्तसं़यादिप्रतिबन्धसम्भवात् ALAS च्यावुत्तिरोट्येति वा्यलच्छविवेकपुवंकमाइ | पि चेद्यादिना।
* स्मादप्याषत्यपयाग दूति eee
[ख०8।पा०९] शाङ्रज्रह्मदधवभाथ्ये | ` १०५१५
aq दाषः, ग दि दृष्टेऽनुपपन्नं नाम, gama fe स्छृ्छरतात् वाक्यात् AIAN AeA MGI assess सम्यक् प्रतिपद्यमामाः। श्रपि च तत्नमसो्येतदाक्यं sacra तन्पद्ार्यभावमाचष्टे, तत्पदेन च प्रकतं wa ब्रह्ोचिद अगते जन्मादिकारणमनिधीयते, ‘aa ज्ञानमनन्तं ay’ ‘fawra- मानन्दं ay’ श्रदृष्ट द्रष्ट ्रविन्नातं fawre श्रजं च्रजर- ममरमस्धुल मन ख खमदीचेम्' इृत्यादिशास््प्रसिद्धं । तचा जादिशन्देजन्यादयो भावविकाराः निवर्तिताः, श्रस्यृलादि- शब्दे खयाल्यादया दरवयधममाः, fayrifeqeq चेतन्यप्र- का्नात्मकत्वमक्तं, एष व्याटत्तसन्संखारधमकाऽनुभवात्मका ब्रह्मसं ज्ञकस्तत्यदाया वेदा ्ाभियक्रानां प्रसिडुस्तया लंपदा- चाऽपि NAMA दरष्टा ओता देहादारभ्य प्रद्यगात्मतया सम्भाव्यमामसैतन्यपर्यम्तलेनावघारितः। तच येषामेता पदा- सावन्नानसंश्रयविपर्ययप्रतिबद्धा तेषां तत्मसीव्येतदाक्यं खाये प्रमां नेत्पादयितु क्रति पदायज्ञानपृवेकलात् वाक्याथ ज्ञानस्ेत्यतस्तान् vB: पद्ाथेविवेक प्रयोजनः भास्तय॒ल्- was) यद्यपि च प्रतिपत्तव्य sara निरग्रस्तयापि श्रध्या-
ro A ee gr =-= ~~
यदुक्तममंश्रत्वात् प्रमेयस्यावन्यानथेक्मिति तचाह। यद्यपीति अाराप्पितांश्निरासाय न a SEI Alea इत्यभ्यास यक्त Kaw: | वाक्छा्यच्लाने सति कयमभ्यासनियमः प्रमाखल्चानस्याभ्यासायागात aifaa: अवणादिनियमायोगाच स्त्यत wie) afafa |) sina
प्रागेव अवणादि्यापास्मयमनं क्रियत cay | खधिक ufraaa- 6 7 2
Loa ˆ <ematarfas | (Jo g\aTe १]
रोपितं तस्मिन agua देदेख्ियमनोबृद्धिविषयवेदनादि- Wee तजक मावधानेनेक्मश्रमपोा इति श्रपरेणापरमिति ख- च्यते तज क्रमवतो प्रतिपज्तिः, तन्तु पवषूपमेवात्मप्रतिपन्तेः । चेषां पमनिंपृणमतीनां नाज्चानसंश्यविप्ययखकचषणः पदा्थवि- चयः प्रतिबन्धोऽस्ति ते शक्तवन्ति सछदुक्रमेव तत्वमसिवाक्यार्थं- aaufagfafa ताम् प्रव्यादत्यामयंक्यभिष्टमेव, सृदुत्पसनेव या त्मप्रतिषन्तिर विद्यां faadafa दति ara कञशविदपिक्रमा- ऽभ्युपगम्यते | सत्यमेवं aaa यदि कस्यचिदेव प्रतिपत्तिभेवेत्, बखवतो दात्मनो दुःखिल्वादिगप्रतिपत्तिः, अता न दुःखि- त्वाद्यभावं कित् प्रतिपद्यत इति चेत्। न, देहाद्यमिमान- वत दु:खिलाद्यभिमानस्य मिश्याभिमानलेापपन्ेः। प्रत्य fe रेरे दिद्यमाने दद्यमाने चाऽदं दिधेदद्येद्तिचमिषा- भिमानो दृष्टः, तया वाद्यतरेव्वपि पच्मिजादिषु सन्तप्यमा- मेषु अहमेव समे CPW दृष्टः, तया दुःखिलाद्यभिमा- नाऽपि स्यात् देहादिवदेव चेतन्याइदिरूपणभ्यमागलात् दुःखि- ल्ारोननां,सुपुक्नारिषु चागन्टन्तः,देतन्यस्य g Bare
मनुवदति | येषामिति | अधिकं wea | सत्यमिति | o:feasen- विरोधात् Taeainefa स्थः; wage मान्तिलादवि- रोध KATY | मेत्यादिना | दुःखाद्या arma टश्चतात् दहादि- बत्, माप्याह्मखरूपाः gata सब्प्यननु वृत्तिलात् यतिरेकेण चेतन्ध- बदित्यथः। निदुःखचिदात्मनि दुःखादि{घयोा भनान्तित्वात् वाक्षाया- मुभवा न विध्यत care तस्मादिति अन्भवे जातेऽप्यावृ WT ae fa a eifeaa are न चेवमिति। रतिः कामः मात्मक्ान-
[ख*9।पा०१] श्राङ्गर्रहयदबभाय्ये | १०५७
मामनन्ति “यदे त्च पश्छति प्म ध तन्न ofa cafe | तस्मात् सवंदु : खविमुक्तकचेतन्यात्मकोाऽहमि्येष आत्मामुभवः। न चेवमात्मानमनुभवतः किञ्चिदन्यत् रत्यमवशरिखते। तथा चश्चुतिः “किं प्रजया करिव्यामो येषां नाऽयमाद्माऽयं लाकः' द्त्यात्मविरः कतंब्याभावंदशंयति। सतिरपि-
'यस्वात्मरतिरेष स्याराद्मठप्रख Alaa: |
श्रातान्येव च सनतषटलस्य काये न विद्यतेः ॥ इति । चख तु नेषाऽनुभवो द्रागिव जायते तं प्र्यनुभवाये एवा- ठत्यभ्युपगमः। तचापि म तत्वमखिवाक्या्थात् प्रच्याव्याटत्ता भवतयेत्, न हि वरचाताय कन्यामदाद्यन्ति। frame चाखिन्नधिषताऽदं aat मयेदं कतं व्यमित्यवश्ये ब्र्यप्रत्यय- विपरोतप्रत्यय उत्पद्यते। यस्त॒ खयमेव मन्द्मतिरप्रतिभा- नात् area जिदासेत् तद्धेतस्िन्तेव वाक्यायै खिरोकार श्रात्यादिवात्ता युक्छाऽभ्यपेयते, तस्मात् परब्रह्मदिषयेऽपि प्रत्यये तदुपायापदशेव्वाट्त्तिखिड्धिः॥
तया दृभ्भिविंवयः टग्णात्चयः तेन सन्ताषे खात्मागन्दामभवः इति भेदः । नन्वावुत्ता नियोगात् प्रवुत्तिवाच्या तथा च नियक्कत्वनबद्धे सर्कच्रात्मधीनं स्यादित्यत are । Tarifa | चादृ त्धभ्युपगमेऽप्यकता - हमित्षन भवात् Garey AACA वा जियागात् न प्रवतयेदुक्तदाषा- fread: कथं afe प्रवस्िरित्यत are यस्लिति। खप्रतिभागा- द्सम्भावनादिनेत्ययः। णिष्यबद्यमसारेब खतव्य(दिवचाभिः पर- धानसिद्धयमावु्यादा प्रवतयदित्यथः।॥
१.५८ रतप्रभाभासिते | [अ०५।पा ०९]
आत्मेति ठपगच्छन्ति TAP A च ॥। ३॥
यः शास्ताक्रविशेषणशः परमात्मा स fa aefafa a¥- तव्यः किंवा मदन्यद्रति तावद्धिचारयति। कथं पुनरात्मशब्दे प्रह्यगात्मविषये यमाणे सं्रयद्ति। उच्यते, श्रयमात्मणन्दो मस्य: waa सति जीवेश्वरयेारभेदसम्भवे, इतरथा T गेणणाऽयमभ्यपगन्तव्य दरति मन्यते । किं तावत् प्राप्तं नाहमिति यादयः, न पहतपाग्मलादिगृणा विपरोतगुणलेन शक्यते aa, विपरीतगणा वाऽपदतपाप्मलादिगृणत्वेन, अ्रपहत- पाभ्मलादिगृणख परमेश्वरः, तदिपरौीतगुणस्त wit: ईश- रस्य च संसषायात्मले ईेश्चरामावम्रसङ्गः, ततः शास्तरानथेक्यं | संसारिणाऽपोश्वरात्मलेऽधिकायंभावात् श्रास्तानर्थक्यमेव प्र व्यक्तादिविरोाधख। अन्यलेऽपि ताद्ाव्थद्रनं area wae, ufaatfefaa विष्खादिदशंनभिति चेत्, काममेवं भवतु न त संसारिणो ae ‘waa दृत्येतावन्नः प्रापयितव्य- भित्येवे Wa ब्रूमः । श्रा्मत्येव परमेश्वरः प्रतिपत्तव्यः, तया
aims तूपगच्छन्ति areata च। पूवे ध्यानादेरावृत्तिङक्ता agate saw ध्यानावुत्तिकाले fae ब्रहेति waa Ba मतखामीखरः इव्येक्यमेदमानाभ्यां संग्रयमाह। a xfa | शब्दा देरप्रभित इत्यादावयमात्ा aMafes तिभिरेक्यनियेयात् सं ग्यमा- faufa | कथमिति | भेदखत्यनुयहात् भेदप्र्कच्तादिप्राधान्यमालम्य awa cate | उच्यत इति। खमेदश्चुतीनां Tages suas फलं, यद्यप्पयं प्र्यत्तादिविरोधाद्मेदपरिदासयो featarwaraayRa-
[
+ awe इतीति ae are |
[og atk] श्ाङ्गरब्रद्यद्च्भाय्ये | १०५९
fe परमेश्वरप्रक्रियायां जाबाला श्रात्मलेनेवेनमपगच्छन्ति “तव वा ्रहमस्ि wnat दवते ae a त्वमसि देवतेः श्ति। तथा- sasfa ‘ne ब्रह्मास्मि दत्येवमादय आ्त्मत्रोपगमा TAM: | गाद्यन्ति चात्मलेनेवेश्वर वेदा न्तवाक्यानि“एषत ्रात्मा षवौ- न्तर एष त श्रात्मान्तयाम्यग्टतस्तत् सत्यं स श्रात्मा तत्वमसि दृत्येवमादीनि । यदुक्ं प्रतोकदशंनमिदं विष्णप्रतिमान्यायेन भविष्यति इति । तदयुक्तं, गाणएलग्रसङ्गगत् वाक्यवेरूप्या च | यच fe प्रतोकदृष्टिरभिप्रेयते waca तच वचनं भवति "यथा मने ब्रह्मत्यादित्ये ag’ tafe इड पनस्वमड- मख्यदश्च SAMY, wa: प्रतोकश्रुतिवेरूप्यादमेदप्रति- प्तिर्भददृष्यपवादाच्च | तथा दि श्रय योऽन्यां देवतामृषा- सतेऽन्थाऽसावन्याऽदमस्मि! दति “न सवेद व्योः स श्टल्युमान्नोति य cy नानेव पश्यति स्वन्तं परादादयोाऽन्यचात्मनः aa az’ दतयेवमाद्चा श्यसी भरुतिभँददग्रंनमपवद्ति। यत्तूक्तं न विरद्ध- mata Masa इति । नायं दाषः, विरद्धगृण-
सलथ्याएपौक्यश्चतेरविरडत्वनिश्वयस्य समाधावन्तरङ्लादिह सङ्तिः। विर्डयोरक्छटट्टिरसिद्धेत्धाङ | aiefafa: fay किमोखरस्य जोवमाचल्वमेश्यं Naas वेति विकश््य क्रमेय दूषयति। दश्ररस्य daa | रकत्वश्चतिप्रामाणायैकभ्यानं कार्यमिति शङ्ख. ते | खन्यत्वेऽपीति । रकत्वध्यानमस्मतटृरटमेव। रकतन्त नाल्तोत्यादह। काममिति। खभेदश्रुतीनां लवदपुवायतात्मयय गागल्वायोगार् भेद- अतोनां कल्पि तभेदानवादिल्लात प्रत्यक्तादरपि तहइिषयतात् विम्ब. प्रतिविम्बयास्वि विरुडधमाणं मिथ्यात्वात् मख्यमेकमिति सिडा- न्ञयति। रखवमि्यादिना | इश्रस्य जीवत्वं न प्रतिपाद्यं येनेश्रराभाव
९०१० camara faa | [अ ०9।पा०९
ताया मिग्यालोपपत्तेः। यत्पुनरुक्तं र श्राभावगप्रसङ्ग इति । तदसत, भरास्तप्रामाण्यादनभ्धपगमाच | WITTY संसायात््मलं प्रतिपाद्यते दत्यभ्युपगच्छामः fa तदि संसारिषः संसारि- त्वापो दनेश्वरात्मते प्रतिपिपादयिषितमिति, एवं च सल्धदेते- अरस्यापहतपाश्नलादिगणता, विपरीतगृणता त॒ ई रस्य faw- ति व्यवतिष्ठते । यदण्यक्रमधिकायभावः प्रत्यल्लादिविरोधश्येति। तदप्यसत्, प्राक् प्रबोधात् संसारिलाभ्युपगमात् तदिषयलाख परत्यक्ञादिव्यवद्ारस्छ। यत्रत्वस्य "खवंमात्मैवाग्धत तत्केन कम्पय- wa’ इत्यादिना fe प्रबोधे प्रत्यक्ताद्यभावं दर्शयति, प्रत्यचा्च- भावे श्रतेरप्यभावप्रसङ्ग दति चेत्.न,दृष्टल्ात्, अच “पिताऽपिता भवति! दति que “वेदा अवेदाः! दति वचनादिव्त एवा- स्माभि; श्रतेरष्यभावः प्रबोघे। कस्य पृनरयमप्रबोध इति aw एष्छसि aw a इति वदामः। नन्रमोखर Uae: शत्या यद्येवं प्रतिबृद्भाऽसि wife कस्छचिदप्रबोधः। योऽपि दाषखा्यते
स्यात् किन्तु Sawa | न चैवमधिकायेभावः रकत्वप्रवोघात् प्राम धिकारिभेदाङ्गीकारादिव्याह। यत्प्नरक्तमित्यादिना। tears. डालुः WHA | प्रय्ाद्यभाव Klas व्यषु करमखर यार भावाद् पलब्धध्व- निख्यसारावपो वाच्यस्तथा चारोपितक्रमखर वि शिटवणात्मकवेदस्य मिश्यावं cart, वादिनां सत्यत्वायहस्लविद्याविच्टम्मित इति षेद सत्धत्वाभावोा म दोष इत्याद | नेति | खविद्यामाल्िपति। कस्येवि। wafaga waq तस्याः सिद्धत्वाद्ाच्षेपानपपल्तिरिन्याड | afe- fai अन्लामम्लत्वात् प्रज्र!द्रितिभावः। wawifaa मयि कथयम नमिति शङ्कते । गन्विति । खमेदच्नानात् प्राक् चिन्मात्रस्य तवेवा-
[ख०१।पा०९] शङ्कर ब्रह TTT | १९०९१
कोखिदविद्षा faarar: खदितोयलादहेलागुपपल्तिरिति खाऽणेतेन प्रत्यु सस्मादात्मन्येवेश्वरे मनो दधीत ॥
न प्रतीकेन दि a 1 ४॥
"ममो ब्रह्मद्यपासोतेत्यध्यामयाधिदेवतमाकाा ब्रह्म" [का०।२।९८्] इति, तथा श्रादित्यो weatew [are laine] ‘a या नाम wyagare’ [का०।७।५] इल्येवमा- दिषु प्रतोकोापासमेषु संशयः, किन्तेव्वयात्मयदः कर्तयोा म वेति। किं तावत् प्रापतं तेष्वणयात्म रह एव य॒क्रः, कस्मात्, ब्रह्मणः ्रतिव्बात्मलेन प्रसिद्धवात् । प्रतीकागामपि ब्रह्मविकारलात् WBA स्यात्मलोपपन्तेरित्येवं प्रापने ब्रूमः। न प्रतोकेववात्म- मतिं बप्रीयात्ः न हि ख उपाखकः प्रतोकानि व्यस्तान्यात्मलेना- कलयेत्। यत्पृ ब्रह्मविकारलात् प्रतीकानां ब्रह्मलं ततञ्ाद्म-
चनाश्नयत्वमम्भवसिडाच्ानस्यापसशापायोगात्। चाने लनिवौष्यस्य तस्य wararsaagary । यद्येवमिति | अनिवोच्यतवे Sara. ममि facufaare | योाऽपीति।
न प्रतीकेन हि सः उभयथा च्रानसम्भवात् संशयः, वया ब्रह्मण- azawieway उक्तः रवं प्रतीकेव्यपि ब्रह्मविक्ारिववा जोवा- भिच्रत्रद्यामिद्रत्वात् जीवामेदसश्वेनाश्याङः कार्य इति ceria पुवष्लः | अन प्रतोकापास्तीगामशयरापास्िभिरविशेषः | सिडान्तं तु fatafafafcfa फलं। रतदारम्याधिकरबच्रयस्य प्रासङिकी षाद. सक्तिः ब्रद्धोक्धध्यानप्रसकामतत्वादिति fade: | किं प्रतीकेव्नातमतवा- मुभवबलाद ग्रह उत वस्सुतः, नीवाभेदसत्वात् नाद्य इत्याह । न fe सदति। नानुभवति cad: | दितीयमप्यसिद्धा दूषयति | aaa. fearfear | विकारस्य ब्रह्मा खसरू्पकायागात् waite we witaerd चापास्तिविधिनें स्यादिन्यः। faq aceraareat
6 ण
९०६२ र त्रप्रभाभासिते। [ ख०8।पा०९ |
त्वमिति। तदसत्, प्रतीकाभावप्रषङ्गात् | विकारखषूपापमदेग fe नामा{दिजातस्य ब्रह्मत्मेवाश्भितं भवति, खरूपापमररं च नामादीनां कुतः प्रतीकत्माद्मयदरा वा, नच ब्रह्मण ्रा- तलात् ब्रह्मदृष्छुपदेभ्व्वात्मदृष्टिः कल्प्या, कटेलाद्यनिराक- रणात्, कटठंलादि खवंसंसारघमेनिराकरणेन डि ब्रह्मण श्रा्म- लापदेश्रस्तदनिराकरणेनग चेापासनाविधामं, अतद्धापासकस्य प्रतीकैः समलाद्ाक्मग्ररा नापपद्यते, a fe रचकसखस्तिकयारि- तरेतरात्मलमस्ति, सुवणंत्मनेव तु ब्रह्माक्मवेमेकवे प्रतीका- भावप्रसङ्मवाचाम। रतान प्रतोकेव्वाद्मदृष्टिः क्रियते॥
ABSA षात् ॥ ५॥
तेष्वेव दादरणेषु अन्यः संग्यः, किमादिव्यादिदृष्टयेा ब्रह्म ्यध्यसितव्याः fa वा ब्रह्मदृष्टिरादित्यादिखिति i कुतः संशयः, सामानाथिकरण्ठे कारणानवधारणात् | Wa हि ब्रह्मणन्दस्या-
भास्तिविधिषटत्तिवाच्यनाधे तदयोगात् । तथा च बाधम् सब्रह्मक Wat हार्य परतीकेव्वडयरहापास्िकल्यना न युक्ता, बाधवि- रोधादिव्याषह। बच wea इति। खता जोवप्रतीक्याः खरूप- acewaoe विध्य्वगाच्च away इति फलितमाह । aaafa । यथा खचकखस्तिकयेोः सुवशा त्मनेकोऽपि मियोानेष्छं तया जीवप्रती- कयोः ब्रद्यात्मनक्छेऽपि भेदः समः। यदि च घर्मिव्यतिरेकेड तयारभाव्- निखयात् वल्लवं तदापाखनाण्छेद उक्त इव्यर्थः |
ब्रह्मटृश्िगत्कवोात् | रकविषयत्वं सङ्तिः। प्रश्नपूवंकं awaits are | कुत स्त्घाद्ना। सामानाधिकस्णयं खतं तत्र तावग्म॒ख्यं, ब्रह्य विकास्यामंवाश्रयास्विभेदायोगात्, नापि प्र्तिविकारभावमिब-
[अ*9।पा ०९) | श्चाङ्ःरब्रह्मदधवभापष्ये। Rode
दित्यादिशब्देः सामानाधिकरण्यमुपलभ्यते, रादित्य we प्राणे ब्रह्म विद्यद्रह्ठा' दत्यादिसमानविभक्रिनिदेशात्। म चा- चाश्चसं सामानाधिकरण्छमवकल्यते, श्रथान्तरवचनलात् ब्रह्मा- fearfeuserat, a fe भवतिगारखदति सामानाधिकरण्यं, जनु प्रकृतिविकारभावात् ब्रह्मादिव्यादौनां गटच्छरावादिवत् सामानाधिकरणं खात्, नेत्युच्यते, विकार प्रविलये wa प्रति- सामानाधिकरणष्छात् स्यात्, ततश्च प्रतोकाभावप्रसङ्गमवेाचाम, परमात्म वाक्यश्चेदन्तदानों स्यात्, ततञ्चोपासनाधिकारो वा- a, परिमितविकारोापादनश्च व्यथं तस्मात् ब्राह्मणाऽग्िरवैशा- मर इत्यादिवदरन्यतरचान्यतरदृष्चध्यासे षति क facfecae- तामिति संश्रयः, तच्ानिचमः, नियमकारिणः wear: वादिल्येवं प्राप्रं। ्रयवाऽऽदित्यादिदृष्टय एव ब्रह्मणि aaa इत्वं uri wa fe आ्रदितव्यादिद्ष्ठिभिब्रद्योपासनश्च फल- वदिति शास्तमयीदा | तस्मात् न ब्रह्मदुष्टिरादि्थादि खिल्येवं प्रापे Ba: ब्रह्मदृष्टिरेवादित्थादिषु खादिति। कस्मात्, उत्क- सात्, एवमत्कर्षेणारित्यादये दृष्टा भवन्दुक्छ्टदृ टेसतेव्वध्यासात्।
aa, वाकस्य विकारनबाधेन ब्रद्मपरत्वापातात्। म चेष्टापत्तिनौाम ्रद्य्पासीतेति विधिश्रुतिविरोधात्, परिमितनामयहणार्थेका- way | ब्रह्मपरत्वे सवे ब्रद्येति वक्तव्यत्वादतः पररिष्ेषादध्यास ख्व सामानाधिकरण्यकास्यं, eu च नियामकाभावात् संशय rau: | उत्कुटनिकद्येोनिक्ृरम्युपास्यं फलवक्वादिति न्याया नि- यामक इत्यरचेराइ। थय वेति। अव विकारट्र्टिभित्रद्यापास्ति- fafa: फलं, सिडधान्तेतु विकार्टच्छ्राब्रह्मख उपास्यत्वे निकषप्रात्ना 6u 2
१०९४ रलप्रभाभासिते | . [Wega |
तथा च लाकिके न्यायोऽनगतेा भवति, cwegfere निरूष्ट- safaaafa शोाकिका न्यायः । यथा crerefe: anf, ख खागुमन्तव्या विपये प्रत्यवाथप्रसङ्गात्। न हि चन्ुदूषि- परिग्डशोता राजा निकषं tear: saa स्यात् | गनुज्ा- स्तप्रामाण्यादगाग्रङ्नीयेऽज प्रद्यवायप्रसङ्गः, AY लौकिकेन न्यायेन ब्रास्तीया दृष्टििंयन्तं यक्रेति । अतराच्यते, fagrica Weary एतदेवं ara, सन्दिग्धे ह afar afava प्रति खे किकाऽपि न्याय श्रोषमाणा न विर्ध्यते,तेन चेात्छ्टद्ष्य- wid श्रास्त्रायेऽवधार्यमाणे जिहृष्टदुषटिमष्यश्य प्रत्यवेयादिति चि- अते, प्रायम्याचादित्यादिश्रब्दानां मल्थायेलमविरोाधात् पही- तयं a: खार्थेटन्तिमिरवरद्धार्ा बद्ध पञ्चादवतरते ब्रह्म wee मस्यवत्या सामानाधिकरष्याखम्भवात् बहदु विधाना्तेवावतिष्ठते। *इतिपरलादपि ayaa एवाय न्याग्यः। तथा हि WYRE: WEI WETS इति चं सवजेतिपरं ब्रह्यज्रब्दमु चारयति टद खलादि व्यादि- wert ang यया द्रएक्रिकां रजतमिति प्रल्धेतीत्य च श्रुक्रि- सर्वां पलवक्वासिङेविंकासा cameramen इति we | fay लाकिकन्यायाविश्डायसम्भवे विख्डाथान माद्यः, प्र्वायप्रस- gq, किच्च प्र्मश्चुतानामादिव्यादिपदानामसन्नातविरोधितवा मु- खया्च॑त्वयद्छा न्याग्यः, HWA च eferqaiaw, तया चादि- MICA WSSU CANT वाक्यां इत्याह । प्राचम्याकेति।
ACUI equa हेत्वन्तरमाह | इतिपरत्वादिति। xefawe- लाके e face: शब्दः समभिब्याहतक्रियालच्तक इति लेके परसिङभिब्बयः।
* इूतिद्ब्देति ave |
[Wo suter | श्ाङ्कर त्रहदचभाय्ये। ६०९५ `
awa एव fanz: रजतन्रब्दस्हु रजतप्रतोतिलशणार्थः प्रव्ेव्येव fe tad रजतमिति न तु as caaafe, एव- मज्ारिल्यारोम् ब्रह्मेति प्रतोयादिति गम्यते। वाक्यशेषोऽपि च दिलोयानिदेंजेनादित्यारीनेषेपाख्िक्रियया व्यायमानमान् दभ्रंयति ‘a य एतदेवं विद्ानादिद्यं ब्रह्मेत्युपास्त" [का ०।१।९९| श्यो वाच WWI a’ [Are] "यः ख्ख ब्रहमह्युपासते' [का °] tir) UHH ब्रह्मोपाखनमेवाचादरणोयं फलवत्वायेति, AIH, BRT न्यायेनादित्यादीनामेवपाख्धवावगमात् | फल गबतिष्याद्युपासन दवादित्याद्येपासनेऽपि ब्रह्मैव दास्यति सवष्य्षलात्। वशित द्येत्, “ae wa उपपत्तेः" tare [वेन्०।३।२।१३८]। दु ्रञ्धाच ब्रह्मण उपाख्यलं चत्मतीकेषु aegis प्रतिमादिखिव विष्खादीर्नां ॥
श्रादित्यादिमतयाङ्ग उपपत्तेः ॥ ६ ॥ ‘a एवासा तपति तमद्गोयमुपासोतः [ङा ०।६।२] (लोकेषु पञ्चविधं सामापासोत' (ere igi] "वाचि सप्तविधं सामेषा-
दिवीयाश्चतेखादिन्यादी नामेवोापास्तिकमेत्वमिवा इ । वाक्वद्रषाऽपो- fa, उन्कटमवापास्यमिति न्यायमुक्कममवदति | यन्तक्कमिति। डि लोयेति खतिभ्यां लाकिकन्यायाजाक्छन्धायनाध rary; तदिति। ज्डाऽनपास्यत्वे कथं फणदाढरत्वं are! फलक्विति । किच्च यत् eu विकार्स्योत्वषैः वस्य ब्रडाऽप्युपासनाविद्नेषयत्वेऽप्युपास्यत्वं चास्तीत्बाइ | xewate ॥
च्यादिव्ादि। एयिय्यग्न्यन्तरीच्ादिबद्यु सक्षु tag हिंकारप्रस्ता- गदप्रवीहारनिधबस्णेः weit साम, तेंरेवादिरिति उपद्रव
१०९६ रन्रप्रभाभासिते | ` [अ*९।पा०९]
Ha’ [का ०।२।८] (इयमेवर्गग्निः ara’ [का०।६।९] दत्ये- वमादिष्वङ्गा वरद्धृषुपासनेषु संशयः, किमादित्यादिषु उद्गी- यादिद्ृष्टयो fanaa किं वेाङ्ोथादरिष्वादित्यादिद्ष्टय दृति, तचाजियमः जियमकारणाभावादिति पराप्नं। न wa WAU दव कस्चिद्त्कषंविशेषाऽवधायेते 1 ब्रह्म fe षमसख- जगत्कारएल्ाद पड तपाभ्रलादिगणयागाच्धादित्थादिग्य उत्छ- fafa शक्यतेऽवघारयितु, म लादिद्योङ्गोयारोनां विकार- त्वाविश्नेषात् किञ्चिद्त्कषंविशेषावधारणमस्ति । अयवा निय- मेनेवेद्गीथादिमतय शआ्रादित्यादिव्वश्य्येरन् । कस्मात्, कमी- क्कलादुद्गोथादीर्गा, savy फलप्रा्तिप्रसिद्धेरुङ्गोथादिम- तिमिरूपाखखमाना श्रादिल्यादयः कमाक्मकाः सन्तः फलरेतवे भविष्यन्ति। तया च (्यमेवगंग्मिः साम tara “तरेतदतस्वा- ग्टच्यध्यढं ara’ [का०।६।९)] इत्युकञनब्देन एथिवों निदिश्ति, सामश्ब्देनाभ्मिं, तख एन्य ष्छंक्सामदु िचिकीषाया मवक-
इति च भक्िदयाधिकेः arin सामेति मेदः। खच विशेषाच्चानात् awa: | प॒वंवदुत्कवोनवधारणादनिवम डति प्र्यदाहरणेन पुवेपच्च- ary तथेति | सिडसरू्पादित्धादिभ्यः कमरूपोद्ोयादीगां we. afanaaiaaia ब्रद्यवबददिष्रोषणत्वनियम रति cara aa yauqaty । wy वेति | तत्नत्मच्तसिदिरेव पुवा्स्पच्छफलं मन्तद्यं | fagizgaargefatcas तेव्वक्कवाचिपदप्रयाग fagare ,) तथा चेयमेवेति | तदेतदग्न्धाख्यं aa awit एथिवीरूपायाग्टयष्यए- aufcfuafaau:, ऋचि सामवत् एयिद्याममिदेश्वते, अतः सा- म्यात् एथिशेवगमिः सामेति ध्यानं विहितं, तच्च यदि ऋक्साना- maa wager एचियभिटृष्टिः स्यात्, तदा एचि्ग्न्युकसा-
[क०४.पा०९। WITCAUTTATS | Loge
wa, न ऋक्सामयोः vfuafagfefeaarat चन्तरि रा- अदृषटिकरणाद्राजशष्टमुपचयेते न राजनि चन्तृशब्दः। च्रपि च 'लाकंषु पञ्चविधं सामापासीतः [ङा०।२।२)] दल्यधिकरखनि- द्ासेकेषु खामाध्यखितव्यं इति प्रतोयते | ‘qagrad प्राणेषु ओतम् [का०।२।७] इति wagdafa । प्रथमनिर्दिष्टेषु चादित्यादिषु चरमनिर्दिंष्टं ब्रह्माध्यस्तं ‘afar wyar- देशः" [का०।२।९८ ] इत्यादिषु। प्रयमनिर्दि्टाख एयिव्या- दयखरमनिदिष्टा हिकारादयः शएथिवी हिंकारः [ato ।२।२] दृत्यादिश्रुतिषु । श्रताऽनङ्गव्वादित्यादिषु अङ्गमति- aa दत्येवं प्राप्ते ब्रूमः । श्रादिल्यादिमतय एवाङ्गषङो- थादिषु प्रतिच््यिरन्। कुतः, उपपत्तेः । उपपद्यते देव- मपुवंसन्निकषादादित्यादिमतिभिः संस्कियमाणषुङ्गोयादिषु जम॑सम्डद्धिः। "यदेव fawar करोाति अद्ूयेापनिषदा तरेव वोर्यंवत्तरं भवतिः [काण्ड] इतिच विद्यायाः कम॑ंसग्डद्धि-
मपदप्रयोगा न स्यादित्यत्र टदृटान्तमाह। सत्तरीति | खतः प्रया- गान्ययान् पपश्चा एथिव्यग्न्याः ऋक्सामटद्धिरित्ययेः। विषयसप्तम्या चैवमेवेत्वाइ। खपि चेति। wade साम | fee पूवधिकरय- सिडधान्तन्धायेनाप्येवमित्धाह | पथयमेति । अनङ्बुद्याङान्यु पास्यानीति fasraafa | र्वमिति। suretat fe कमसण्डद्धिः फलं श्रुयते, साच ताभिर्ङ्ेषु संख्कियमाणेषु उपपद्यते, agai सर्द्धान् कूलप्रछत कमोपुवंजनकत्वादिखधेः | नन् यच्रोपास्तीनां प्रकठतकमपूुवसत्रि- BVPI फलं BA, तच फलेापयपन्तये अङ्ानामपास्यल्वं भवतु सदनपे्तलाकादिफरेषु तुपासमेषु कथयमुपस्यविवेकं इति शङ्कते। भवल्िति। यवया खतन्लप्युफलस्यापि गोदोहनस्य शङ्कदारापेश्तयैव
६.९ रुलप्रभाभासिते। [अ०४।पा०२९]
हेतुतां द्यति भवतु कर्मसम्दद्धिफणेग्येवं, खतग्फणेषु 7 कथं "य एतदेवं विदान् लाकं पञ्चविधं सामोपास्ते" [कान्ड.] इत्यादिषु, तेव्व्यधिषताभिकारात् प्ररतापवंशलिकर्वेणेव फथ- BUT यक्ता, गोाददनादिनियमवत् फलाद्मकलाचारिव्या- दीगामद्धोथादिभ्यः कमाद्मकभ्य उत्कर्ष पपल्तिः। श्रादिल्यारदि- भरा्भिलकषणं sane जिव्यते श्रुतिषु। रपि च ˆॐमिद्येतदकरम- ङीयमुपासीत खण्वेतयेवा चरस्तापव्याख्यागं भवतिः [का०।९।१] दति चेङ्गोयमेवापास्यलेमापक्रम्यादिल्यादिमतीर्विंरधाति। य- ककं खद्रोथादि मतिभिरूपास्यमाना आ्रादित्यादयः were शला ud करि्न्तीति। तद युक्त, खथमेवोपासगस्व कर्मलात् फलव- स्वोपपन्तेःःआआदित्यादिभावेनापि च इश्तमानानामद्गीयादो्नां RAMSAY | ^तदेतदेतखाग्टच्यध्युढं aa’ इतित arufea एष yfuartreqeramenara:) Wout च चया-
wefas तदत् जोकिकादिफलखेषुपासनेव्वपि कमपु वोक्दारोव फल- कल्पना CH | कमाधिन्नवस्येवाकाथितापासगेष्धिकारादताऽङ्ानामे- वोपास्यत्वमिति समाधत्ते Fails | उत्वषोागवधार्ादनियम इव्त निर्स्यति। werafa | उपक्रमबलाचाक्मपास्यमित्ाह | अपि चेति। रसतमत्वादिगशदुपसष्या गमिव्थेः। दितीयं पव॑पत्चं दूषयति | यसक्तमित्यादिना। कमेभूयं Ata wed: | सिडाईऽदिबाचा- त्मना Taal टरा कमेत्वद्ानिः स्यादित are) शादिव्धादिभावे. नेति। पयामानुपपत्तिमुक्का निरस्यति | तदेतदिति । ख्च्छबाबोजं सम्ब MATE | waar अति । wera चाष इत्यन सत्रिछटटसंयोामसम्ब- aa तीरलच्तथा, ्भमिमागवक इत्यत्र अभिनिरुगुचित्वादिगुखवत्व- सूपपरम्यरासम्बन्धेन THAT टरा, तया चाच ऋक्सामयोः एथि- चनि द पच्ेऽपि ऋकसामपदाभ्यां खबाथाचं अड़यतासखपरम्बमरा-
[खख ०8।पा०१] शाङ्करव्रद्मदचभायये | १०१८९
सम्भवं सलिषृषटेन विप्रेन वा खार्यसम्बन्धेन yada) तच यद्यपि खक्सामयाः vfuafagfefeatsr तथापि प्रधि- द्धयोच्छक्सामयेभेंदेनानुकोर्तनात् wang रुन्िधा- नात् तयारेवेष खकसामश्ब्दप्रयोगः कसा मसम्बन्धथादिति निश्चोयते। चनत्तृश्ब्दाऽपि हि कुतथित् कारणाद्राजानमुप- aug निवारयितु gad द्यमवक्' दति च यथाल्लरन्या- aay एव एरथिवोलमवधघारयति। एथिव्या fe wasaura- माणे द्यब्गेवेत्यचतरन्यासः स्यात्। “य एवं विद्धान् साम गायति' Lares°lefa बाङ्गाश्रयमेव विज्ञानमपसंदरति न एथियाद्या- wa) तथा ‘aay पञ्चविधं erargrata’ Lares? lefa यद्यपि anaifafear लाकाङ्यापि waa a श्रध्यस्येरन्, दितीया-
सम्बन्धन uUfuafaraa यक्ता Kau | नन udinaifaqew ध्येये अथ AWM 4A यक्ता, चत्तपदस्य राजन्यप्यागादिति wed | तच यद्यपीति। तयापि ऋक्सामसम्बन्धात् एथियग्न्यस्वेतस्यागखध्युए सामेन्येव ऋक्सामपदप्रयोग इत्यन्वयः| नन् AMDT TAA Far गण्यते ताइ | प्रसिडयारिति। तस्मादटच्यध्यं सामेति aera एथगक्र्रदेतस्यानि्यच्रापि aay watfa: स्यात, अतः प्रतौ काभमेदट्सछा एथिवयग्न्येः प्रतीकसूब्निघानात् तयोस्व प्तीक्षपद प्रयोगः RAMA say: | तहि चत्तृशन्दाऽपि राजनि स्यादि व्रत खाइ । च्तछ्चिति। स्ितप्रयोगस्य िनित्तं किमपि are aq निमित्तमस्ति इति प्रयोमश्चापाद्यडति भावः तत्ता छतः. तस्य ary स्थचयादि यदा राजेव करोति तदा WYWRT राजन्यप्यत्ति xa. BUG: | गादावव एयिवयादिदटृष्टिः इत्यव हेत्वन्तरमाह इय. fafa | सप्तम्या लाकानामृपासखत्वमुक्तं निरस्यति । तया लाकेजिति, सामात्मना लाकानृपासोतेति दितीयासप्तम्यो भङ्कस्लया कषायं स्तते व लाकात्मना MAT ats सप्तमीभङ्गमाच्र इत्यः रतेनति Ta 6 x
१०७० CATT faa | [Soaatee]
facta साख उपास्यला वगमात् । सामनि fe लाकेव्वध्यस्यमा- नेषु साम लाकात्मनेापासितं भवति, अन्यथा पनलकाः खा- मात्मनापासिताः Si एतेन “एतद्रायचं प्राणेषु प्रोतम्" [ङा०।२।९९] tafe व्याख्यातं यापि तद्या faarar- मिदेः ‘ay quantize सप्तविधं सामोपासीत [ere ।1₹२।€] इति ania समस्तस खलु साख उपासनं साधुः ति तु पञ्चविधस्य" “श्रय सप्रविधस्य' [का०।२।७] इति 4 साक एवेपाखलेोपक्रमात् तख्िन्ञेवादि्याध्याषः। एतस्मा- देव ख सान्न उपाख्यत्वावगमात् ‘faa हिङ्ारः' [ate R10] दृत्धादिनिदंश्रविपर्ययेऽपि डिङ्ारादिबेव ए्थिव्या- दिदृष्टिः। तस्मादनङ्गाश्रया ्रादित्यादि मतयेऽङ्गषद्वीधा- दिषु चिष्येरन्निति सिद्धम् ॥
MAA: सम्भवात् ॥ ७॥ कमाङ्सखुम्बन्िषु तावदुपासनेषु कमतम्ततान्नासनादि चिन्ता मापि सम्बम्द शने, AWAIT WIT) दतरेषु तरूपासमेषु
विभक्िभङ्लाघवेन प्रागत्मना गायकं सामापास्यमिति ब्ाख्यातमि- au: नमु विभक्तिस्बे कथं निगेयसतत्राङ । यच्ापीति। सान्न उपासनं साध्विद्युपक्रम्य एथिवी हिङ्कमर इत्यादिना हिङ्ारादिपश्ा- बयवस्य सान्न उपासनं sa इति तु पञ्चविधस्योपासनमिन्पसं- इत, Guts सप्तविधस्य सान्न उपासनं प्रक्रम्य प्रपञ्धितमतः सान्न रवेापास्यत्वमिव्यथः | यदुक्तं प्राथम्यात् एथिव्यादेरपास्यत्वभिति त- चाद | रखतस्ादेवेति। यद्यपि हिङ्रोदेेन एयवीत्वविधेरदेश्यस्य प्रथमनिर्देद्रो वाच्यस्तथयान्धायबलात् THAT यादय Ka: |
wae उव्यितेनेापविद्धेन वानेकधान्खानदण्रंनात् संशयः, कमाङ्ा-
[Saute] WHCHTTTATS | १०७१
किमनियमेन तिष्टल्लासोनः शयानो ar wadata नियमेनासोन एवेति चिन्तयति । ay मानसलादुपासनस्यानियमः अ्ररोर- feafcaa प्राप्ने ब्रवोति, wala एवापासोतेति। कुतः, wa- वात् | उपासमं नाम समानप्रत्ययप्रवाहकरणं, म च तद्रच्छता धावता वा सम्भवति, ग्यादीर्गां चिन्तविक्तेपकरलात् । तिष्ठता- $पि रेदधारणे area मना न खच्छवस्दनिरोकण्लमम्भवति। शयामञखाप्यकस्मादेव निद्रयाऽभिग्डयते, श्रासोनस्य वलेवंजातो- यके wareera: Balter इति म्भवति तस्सापाखनम्॥ च्यानाज्च ॥ & Il श्रपि च ध्यायत्यथे एष यत् समानप्रल्ययप्रवारकरणं, ध्यायतिख प्रियिखाङ्खेष्टेषु ufafeag feaafararfexfe- aware gaa, ध्यायति वको ध्यायति प्राषितबन्धुरि- व्धासीगस्छामायाओ भवति। *तख्मादथाद्ासोनकमं उपासनम्॥ अचलत्वश्चापच्छछ ॥ < ॥ afqe‘wraata पएरयिवो'दत्यच एथिव्यादिष्वचलतमेवापेच्छ ध्यायतिवादे भवति, तख लिङ्गमुपासनस्यासोनकमतवे ॥
जितापासमानामासननियमानपेच्चणानामन्षानप्रकार उक्तरदद्- चुनाितेपासनेव्वप्यमियम इति पुवंपच्छयति । तचेति | खच्ासना- भ्यासासिद्िः, faxra तु मनारेहयाभिंब्रत्वेऽपि देड्चाच्चय्ये मनसोा- SAMA अमुभवसिडतवात् मनेाव्यापारेषुपासनेषु देडद्येयचमा- सननियमापेच्तेति फलभेदः | तित उत्थितस्य ।
fay ध्याता सीना tae waar वकादिव- feare । wrarefas
----~-~----
— उ क
* तख्मादणप्यासोनति Hel 6x 2
ook रल्नप्रभाभालिते { (a *8|पा०्१ ]
स्मरन्ति च । १०॥ खरन्धपि ख शिष्टा उपासनाङ्गलेनासनं ‘set दशे प्रति- छा खिरमासनमात्मनः' इत्यादिना) BA Ua च पदडमकादो- भामासनविर्षाणामपदेभरो यागश्नास्ते॥ A “\ यच्रेका्यता तचाविशंषात् ॥ V2 I दिग्देशकालेषु संशयः, किमस्ति afafaaart नास्ति afa प्रायेण धैदिकेव्वारम्भेषु दिगादिनियमदश्रनात् सख्ादिहापि कखिन्जियम इति यस्य मतिस्तं प्रत्याह । दिग्दे्रकालेष्वर्थल- चण एव नियमः, aaare fafa देशे काले वा मनसः शा- कर्य रेकाग्रता भवति ततरैवापासोत, प्राचोदिकण्वाद्धप्राचोन- श्रवणादिवत विच्ेषाश्रवणादेकायताया verar: waatfa- Raq गन विशेषमपि कंचिदामनन्ति- समे Wea शकरावङ्किवाखका- विवर्जिते चब्दजखाञअ्रयादिभिः वेव ओतं टद्ान्तमाह | अच लत्वश्वेति ॥ बाह्यस्य WUC वाऽऽसनस्य स्मरणात् नियम vary | खरन्ति चेति। यच्तकायता aa faa तेब्वेवाङ्गानाखितापासनेषु प्रा्यादि- दिशि ती्चादिदेशे प्रदाषादिकाले नियमेऽल्ति न बेत्यभययासम्भ- वात् संशयः, रश्कविषयत्वं सङ्तिरपास्तोनां विहितत्वात् यागादि- ‘afte featfefaaa डति Gaga: | aa द्गादिष्वादरः फलं, सि- डान्ते त्वनाद्रः | we चित्तकाग्यस्य प्राधान्यात् प्रधानाच्तिप्तदश्णदिय- ह गस्याचितत्वादिषविवेकः quaqa रवेति रोकाग्यफललिङ्क रवे.
व्यथः | प्राच्चौनप्रवणे प्राग्देषो निन्नस्धाने वेश्वदेवं कुयोदितिवदक दिगादिविश्रेषेा न श्रुयते अताऽनुमानमप्रयाजकमिति भावः विद्धे
[अ०९।या०९| WECAGV AAA | १०७द्
मनेऽनुवूखे न तु च्दःपोडने
*गानिवाताञ्रयणे प्रयोजयेत् इति । †सत्यमस्येवंजातोयकोा नियमः, सति saferaxay विशेषेषु अरनियम इति Gye Were wee .मनेऽनङक्कखेः दति चेषा अतियं्ेकायता { तजरवेव्येतदेव दशंयति॥
आप्रायणात् तचापि दि ESA ॥ १९ ॥
miata: सवापाखनेव्वादतंव्येति खितमादेऽधिकरणे, तच
यानितावत् सम्यग्द्शंनायान्येपासमानि तान्यवचातारिवत् का- य॑पर्यवसानानोति ज्ञातमेवेषामाटरस्सिपरिमाण, न fe सम्य wut कार्ये निष्यश्ने यत्नान्तरं किञ्िच्छासितुं शक्यं, afa- योाच्यब्रह्मात्मलम्रतीतेः शास्तस्थाविषयत्वात्, यानि पुनरभ्च् दयफलानि तेष्वेषा चिन्ता, fa कियम्तञ्धित्कालं प्रव्ययमाव- व्धीपरमेदुत यावश्लीवमावतेयेदिति । किं तावत् ard किय- म्तश्चित्कालं प्रत्ययमभ्यस्तात्सृजेत्, श्राटठत्तिविशिष्टसछोपासन-
वाञ्रवयमसिडमिति wera) ननु विशेवमपोति | शवराः खच्छपा- Bat | जलाख्यवजंनं शोतनिटश्यथं। चन्तुःपोडने awa: | वाचनिकं समटेश्रादनियममङ्कीव्य चित्तेकाग्यरदधेषु देशादिगतेषु पराचीनप्रव- अत्वादिष्वनादर इति Gegiaa दचछृदुपदिश्रति।
देशाद्यायहे चित्तविच्ेपात् समाधिमङ्ः स्यात् स माभुदिति खा- प्रायणत् व्यवह्ितनास्य सम्बन्धमाह | आटठतिरिति । खनि. Sig ब्रद्मणात्मत्प्रतिप्तियंस्य तस्य विदुष ray: | अडयद्ा- -पासनेव्वनष्ानस्याभवयादृष्टः संशयमाइ। यानि पुनरिति। यया दिगादिनियमस्य विधेरनादरकूददामरबमपास्याङत्तेः खविधानाद्-
* गानि वाताच्रयशेम याजयेदिति wee । † उच्यते रुत्यसिति स०। { तजेत्येतावदेबेति awe |
१०७8 रन्नप्रभाभासिते। [खरञ।पा०९|
शब्दार्थस्य कतत्वारिव्येवं WH War 1 श्राप्रायाणादेवावतयेत् प्रत्ययं, अन्धप्र्ययवशाददृटफषप्रातेः। कमाश्यपि fe senr- ATI फलमारभमाफानि तदनुष्पं warfare प्रायणकाले ्ाक्तिपज्ति, .सविक्ञानेा भवति खविज्ञानमेवा- न्ववक्रामति यिन्त स्तनेष प्राणमायाति प्राणस्तेजसा IM: VET त्मना यथाशङ्कर्पितं ta नयति" इति चेवमादिश्चुतिभ्यः, दणएजलायुक्तानिदर्माच्च प्रत्ययास्ते SIMS A मुक्ता कि- मन्यत् प्रायणकाखे भावनाविज्ञानमपेक्तेरम् Ae प्रतिप- ऋव्यफलभावनाद्मकाः प्रत्ययास्तेव्वाप्रायणारादटृन्िः। तया च श्रतिः “a यावतृक्रतुरस्माञचाकात् प्रेति" इति प्रावणका- सेऽपि प्रत्ययान् ठनि दशयति, खतिरपि-
‘a dary खारन् भावं त्यजत्यन्ते करेवरम् |
तं तमेवेति कैन्तेय सदा तद्भावभावितः ॥ एति
जियम इति yang: | मरखपयेन्तमारृत्तिरिति सिडान्तयति। zafafa | उपास्तीनां कर्मबाद्धा्यकाले प्राप्त्यफलमूतिडारा फल- हेतुत्वे मानमाह | सविश्चान इति | भावनामयं विच्नानं qaaca- मोग सितः afew fama स्छ्रितफलं सविक्ल(नमिन्धचेः। यस्मिन् wa fad सङ्कल्या<स्येति यिसन सङ्कस्पितेन ay फल- BUPA मनः प्राये लीयते इति यावत्। तेन उपादानं, era जीवः जजाकादृदटान्तश्रुतेखच भाविफवस्फतिरत्ति caw | अस्लिदमन्य- पलविश्लानं कमेगानिवाटृर्दारोपस्तीनां ततः कुत आमरबना- afufcua ate, प्रलयास्विति। उपाख्िप्र्ययामान्धारावाह्दिक्- तया शखरूपानिषश्ततिरेवाग्यं fan, नत्वटरङृदारकमन्यदपेसितं सवंभावानामेव खसमानजातीयद्वारानपेच्चतया waarat प्रत्या
* सु यादत्कऋरतुरयमस्मादिति we:
[seoaiatet | WIFCAUTAATS | १०७५
"प्रयारकाले मनसाऽचलेन” [भग्गो०] इति qi साऽन्तवे- खायामेतत् जयं प्रतिपद्ेत' इति च मरणवेखायां saad ख्रावयति॥ तदधिगम उन्तरपवीधयेोरष्ञेषविनाशो ARTS MA ॥ १३॥
गतस्ततो यश्रेषः, शरयेदानीं ब्रह्मविद्याफलं प्रति चिन्ता प्रजायते, ब्रह्माधिगमे सति तदिपरीतफलं दुरितं waa wat waa दृति संग्यः। किंतावत् प्राप्तं फला्यलात् कमणः फलमदत्वा न सम्भाव्यते चयः | फलदायिनी we शक्रिः अत्या समधिगता। यदि तदन्तरेणेव फलापमोगमुपण्डद्येत श्रतिः कद्- थितास्यात्। atin चन हिकमाणि चीयन्ते [मन्माग]द्ति। नन्वेवं सति प्रायसितन्तापदेशोाऽनरुकः प्रान्नाति। नेष दाषः, प्रायिन्तानां नेमित्तिकलो पपन्तेग्टददारेश्यादि वत् | afi प्राचखित्तानां दोाषरसंयागेन विधानात् भवेदपि देषकपणाथता, wad ब्रह्मविद्याया विधानमस्ति। नन्वनभ्युपगम्यमाने ब्रह्मविदः BATT तत्फलस्या वश्छभाक्रव्यत्वादनिमाच्ः सात् । नेत्युच्यते, देशकालनिमिन्लापेचे are: कमंफलवद्धविखति। तस्मात् न
| 0 1
म्तरापेक्तायेागात्, MAU STC ST धीफलतवानु पपन अट्ट दार्कख्यनेति भावः । क्रतुष्योन उपासक Tawa । अचितमसि, ag. तमसि, प्रागसंसितमसि, इति aad मर्णकालेऽपि सरोदित्ययः॥ यथयोापासकानां waste कतेव्यमल्िन तथयात्मविदामिति क्म. च्व लच्तयां जीवन्मुक्तिमाह | तदधिगम इति। च्रानसाधनेषु फला- fuara फलाव्यायेऽपि साधनविचारः aa, सम्मति पलाध्यायद्ा
१०७६ र्लप्रभाभा्सिते। .. [Wesitter |
agraufuaa दुरितभिट्तिरिव्येवं art wa: । तदधिगमे t ब्रह्माधिगमे रल्युत्त र पुवा TAT SAAT ATT भवतः, SATUT- ्ेषः, gaa विनाशः | कस्मात्, तद्भुपदेशात्। तथा fe ब्रह्म विद्याप्रक्रियायां सम्भावयमानसम्बन्धस्या गामिनो दुरितस्यानभि- सम्बन्धं विदुषो व्यपदिशति ‘aur पुष्करपलाश्र श्रापो a fa- व्यन्त. एवमेवंविदि पापं कर्मं न. faad इति। तथा faata- मपि पू्वीपचितख दुरितस्य aufeufa (तद्ययेषीकाठलमग्न रातं प्रदूयेतवे हास्य स्वे पाप्मानः प्रदूयन्ते' दइति। WAIT: क म॑चयव्यपदंशोा भवति ।
"भिद्यते इदययन्थिखिद्यन्ते सवसंशयाः
चीयन्ते we कमणि तस्मिन् दृष्टे परावरे'द्ति। यदुक्रमनुपुक्तफलस्य कमणः चयकल्यनायां ्रास्तकदथनं स्यादिति मैषदेाषः, afe वयं कमणः फलदायिनी शक्रि- मवजानोमरे, विद्यत एव A, at a विद्यादिमा कारणान्तरेण प्रतिबध्यत दृति वदामः | भरक्रिसद्धावमाते च नास्तं व्याप्रियेत, a प्रतिबन्धाप्रतिबन्धयारपि। a fe कमं चीयत इत्येतदपि
फलचिन्ता क्रियत इत्याह । गत इति । कमणां फलान्तत्वश्राखात् AT. anaemia संशयः, yaad क्नानिनाऽपि सचितपापभोागा- मन्तरः afa:, सिदडधन्तेतु न्नानसमक।लं पापनाशाच्नीवन्मद्छिरिति फलं न fe म्यादित्यादिन्षिधथरु्या दुरितादृश्स्य दुःखदायिनी afactuna ‘awa च्ोयते कमं! इति च स्मरन्ति। फलान्तमव पाप न॒ मध्ये नश्यतीति udua:| ननु तहिं तन्नाशे प्रायखत्तविधिनं म्यादिति चेत् । न, यया खाडहिताम्न्टेहदाद् निर्भिन्ते सति ‘aaa चछामवते परोडाश्मणाकपालं निवपेत्" इति इट्िविधिकूददषे नि-
[Wes ater ] WIT CAT TATS | १०७9
सरण्मेात्छगिंकंगहिमोगादृते aa Maa acdatfefa,caa va wrafgntigat दुरितस्य खयः, ‘ea पाप्मानं तरति तरति ब्रह्महत्यां योऽश्वमेधेन यजते य उ चेनमेवं वेद' इत्यादि afa- खतिभ्यः। wa मेमिभ्िकानि प्रायद्धि्तानि भवियन्ति इति । तदमत्, दाषसंयोगेन चाद्यमानानामेषां देषरनिद्धूति- WSCA फलान्तरकल्पनानुपपन्तेः। यत्पनरोतदुक्रं न प्रायञ्ि- सवदोाषसयोदेश्ेन विद्याविधागमसतोति। 94 AA: | सगृणासु तावदियासु विद्यत एवविधानं, तासु च वाक्यशेषे रेश्रयप्रास्षिः qufaefay विश्वत उच्यते, तयेखाविवल्ाकारणं ना- Mat: पाभप्रहाणपुवकेशरयप्रा्षिस्तासां फलमिति निचो- यते । निगणायान्तु विष्टायां aufa विधानं नास्ति ताण कचात्मलबेाधात् कमप्रदादसिद्धिः। was दति warfay
fanaa सति पायख्ित्तविधेदाषनाशायंत्वासिदडधेः। नन् विषम उप. न्धासः, TH VED सिद्धत्वादयोग्यत्वा्च फलतया निभित्तमाचवं दोषवान् प्रायखित्तं gatas तु मलिनः खायादितिवद्ेषषपदस्य निरत्तिदारा फलकारत्वसम्भवात् “तरति ब्रह्महत्यां योऽश्मेधेन यजते" इति प्रायश्छित्तात् पापनिटत्तिश्रुतेचाय॒क्तां प्रायचित्तस्य नेमित्तिकत्व- faare| अपि चेति । wae दोषनशारथ॑तया विधानं नात्ति "्तीय- न्ते चास्य कर्माणि, इत्यादे दधानस्तावकमाच्रत्वादित्यः। कर्मभोगानन्तरं रशकालान्तरे मेच्तो भविष्यति शस्त्रप्रामाणादित्याङ | taza इति| wat कर्म॑त्तयस्यापुवत्ान्मानान्तसाविरुडत्वा्च तत्परा- नकवाक्छानां स्तावक्रत्वायोगात् तस्यास्तित्वमिति सिडधान्तयति। रव faanfeat| पापक्रियाता पुर्वानृत्पत्िरद्धेषः। सगरगब्रह्मविद्यायां व्यपे शमुक्का निरणयान्तमाइ । खअयमपर इति। Tata दूषयति।
* द्षनिधैतफलेति बधे Be | 6 x
१०७ रन्रप्रभाभासिते। [खख ०9।पा०९]
कर्मसु acaaa म प्रतिपद्यते ब्रह्मविदिति दशेयति। अति. करान्तेषु तु यद्यपि मिथखाज्ञानात् कटंलं प्रतिपेद टव तथापि विद्यासामथ्यात् मिथ्याज्ञाननिदटन्तेस्तान्यपि seta इत्याह, विनाश्र tfa | पूतप्रसिड कटं लभे करुवखरूपविपरोतं हि चिव्व- पि कालेष्वकटं लामेक्रूलखङूपं ब्रह्मारमस्ि नेतः पूवमपि कता भाक्ता वाईहमासं मेदां नापि भविव्यति काले दति ब्रह्म विद्वगच्छति | एवमेव च मा उपपद्यते, अन्यथा Warf<- काशप्रटृन्तानां कमणां चयाभावे मेक्ाभावः Wai नख रेश्रकालनिमिन्तापेखा are: कर्मफलवत् भवित मरति, afa- त्यलप्रषङ्गात् पराचलानु पपन्तेख WARTS | तस्मात् ब्रह्मा- धिगमे दुरितदय इति खितम्॥
दतरस्याप्येवमसंद्येषः पाते तु ॥ १४॥
वेस्िन्लधिकरणे बन्ध तारचस्य खाभाविकस्याश्ेषविनाश
यदुक्तमिदयादिना। विधिनिषेधशास््नं "नाभुक्तं ated’ इत्यादि, wire THe: BINA प्रमाशतः शक्तस्यापि gafeq नाशाङ्गोकारेव श्ास्नविरोध इत्यथैः | तजत्वक्नानमात्मन्यष्ेषदुरितनाशकं aaa. सबाधकत्वात् खप्रदुरितमूलकटत्वाध्यासबाघकजाय्द्रोधवदि वाङ् | तथाप्यकचात्सबेाधादिति | श्रुतायमेव युक्तया ब्रषटयति । wae इति| मृलाध्यासानुत्पन्तेः पापस्याक्ेषः, AHA afar ears: | खध्यासा- भावे विददनुभवमाह। Tafa | मच्तगास्ननलाच् च्वानात कर्म च यसिडिरि व्या | रवमेवति। wate awa स्येवेत्यर्चः| मेच्चस्य कमफलसाम्यमक्तं निस्स्यति। नचेति।
इतस्स्याऽपि तु । खतिद्श्लात् न सङ्ाद्यपेच्ता, चागात् Te
[अ०९।पा०र] शाङ्गसत्रह्मदचभाशये | १०७९
्ागनिमिन्ता शास्तव्यपदेश्ाज्निरूपित, wae पुमः शास्ती- यत्वात् शास्ीयेण ज्ञानेनाविरोध दत्याश््य तन्निराकरणाय पुवेाधिकरणन्यायातिरे शः क्रियते । इतरस्याऽपि पुष्छस्य कम॑ण एवमचघवद संञ्चषो विनाश ज्ञानवता भवतः। कुतः, तस्याऽपि खफणरेतुतलेन श्ञानफलप्रतिबन्धितप्रषङ्गात्। "उभे उ हेवेष एतेन तरति" इत्यादि श्रुतिषु दुष्वतवत्स तस्याऽपि प्रणा- शव्यपरेशात् अकचत्ममोधनिमिनलसख च AVI खुकत- दुव्वतयेस्दुख्मलात् लीयन्ते चास्य कमाणि' दति चाविध्रेव- शतेः। यज्ापि केवल एव aun: पद्यते तचापि तेनेव पुष्छमप्याकखि तमिति zee, ज्ामापेचया निषृषटफललत्ात् । अस्ति च श्रुते पृष्ठेऽपि qraweg: नेमं सेत महाराजे तरतः" इत्यन सद HAT सुरतमण्नुक्रम्य खवँ पाप्मानाऽते Prada दत्य विशेषेणेव yaag पामगब्दप्रयोगात् । पाते विति। ge ष्दाऽवधारणायंः। एवं धमाधर्मयेर्ब॑न्धरेवोाविंद्याणामथ्यादसरेष- विगाश्सिद्धेरवश्यम्भादिनी विदूषः शरोरपाते मृक्रिरिव्यव- धारयति॥
aaa न वेति पुर्ववत् सन्दे चानं न TEAR श्ास्नीयत्वात् यखावदित्यधिकाश्ङ्खामक्रातिदेशं wae, धमस्येत्यादिना। चामं Tea तन्मूलाविद्याघातित्वादिति न्यायोपेतागमनाधितं च्वनु- मानमिति भावः। ननु ated चेत्यविश्ेषश्चतिः पापविषया सवं. arg तरति इति विष्ोषश्चुतेरित्यत wre) यापि कवर xfa | पापपुख्यच्तयपराधिकरण्डयस्य weary । पाते विति।
6x2
१०८० रन्नप्रभाभासिते। [ख०९।पा०९]
AACA णव तु पवं तद वधेः ॥९५॥
परवयोरधिकरणयोज्जाननिमित्तः सुहटतदुव्कृतयोाविनाक्ा- ऽवधघारितः, ख किमविशरेषेणारभथकायंयारमारमकार्ययाञ भव- ह्युत विरेषेषानारअकाययेारेवेति विचार्यते। awe उ way wan तरति" इत्येवमादि श्रतिष्वविगरेषश्चवशार विश्रेषेशेव ga इत्येवं WT प्रत्याह । श्रनारञका्ये एव विति। श्रप्रटत्ते we एव पूवं णन््ान्रसध्िते श्रस्िश्नपि च जयानि प्राक् ज्नाना- we सञ्चिते सुरतदुष्यते ज्ञानाधिगमात् wad नला- रथकायं खामिमुक्रपले याभ्धामेतत् ब्रह्मन्नाना यतनं जनम नि- faa ga एतत्, “तस्य तावदेव चिर यावन विमेच्छे' दति शरौरपातावधिकरशात् PAAR, इतरथा हि ज्ञागाद- ेषकमंच्ये सति खितिरेत्भावात् ज्ञानप्राछ्यनन्तरमेव खेमम्खुवोत तज शरोरपातप्रतोर्चां नाचक्लोत। ननु वस्तु- धलेनेवायमकजातमबेोधः कमणि waa कथं कानिचित् चपयेत् कानिचिष्ठापे्तेत, न fe समामेऽग्निबीजसम्यकं कषा- faaisufe: Maa कषाश्चिन्न aa दति waayiad-
सअनार्न्काये Tq तु| उक्कर्मच्तयं विषयो diva ta. विशेषश्रुतेस्स्य तावदेव चिरमिति खतेख संग्रयमाइ। Yaar. रिति | जीबन्म॒क्य सद्धिस्तत्सिड्धिखेत्यभयत्र फलं, पुवसिञान्तन्धा- येन TAUGHT SAITAT Aas प्ारव्यान्धकरमेविषयेलप- are fasraafa, रखबमिति। साभिश्रब्दोऽडंवाचकः, areca. way विमुच्यते तावानेव विखम्बः, ae AW सम्पद्यत दति श्रु aul टेहपातावधिखिङ्ात् तत्विदं याच्चवष्कधादीगां देहधार्ब-
(wearer) WFLA AIATS | १०८१
भिति । उश्यते, न तावदनाञ्िल्यारथकाथे क्मा्रयं wrat- त्पन्तिरुपपद्यते, श्रात्रिते च तसन् कुलाख चक्रवत् wena स्याऽम्तराखे प्रतिबन्धारुम्भवा द्वति वेगक्तयप्रतिपाल्न, अ्रक- जत्मलमबेघोऽपि fe मिथ्याज्ञानबाधनेन कमे ष्युच्छिनत्ति, बासितमपि मिख्याज्ञानं दिचब्रादिन्नागवत् संस्का रवज्ात् कश्चित्कालमनुवतेत एव । श्रपि च मैवाच विवदितव्यं ब्रह्मविदः कञ्चित्कालं wat भियते म भियत cfai कथं कख ख- WII ब्रह्मवदनं देदधारणश्चापरोण प्रतिषे शक्येत | ्तिषतिषु च ख्ितप्र्नलचणनिदेशेनेतरेव निरुष्यते। त- स्ादनारथकाययारेव सुषृतदुष्कतयेोर्विंद्ासामथ्यात् चय दति भियः ॥
शगरिदाचादि तु तत्का्यायेव ACTA ॥ १६ ॥
पश्यस्टाप्यस्ेषविना शयार घन्यायोाऽतिदिष्टः, सोऽतिदेशः स-
agufara canna प्रतिवक्ति, अ्मिहावादि विति। तु- ॐ e ङे ~
meq आअश्रद्धममपनुदति। यन्नित्यं कम afenafgeraiz
ख विस्मतिलिद्मज्च प्रारव्यक्रमं सस्तत््वन्लानं प्रति शतुत्वेनापजोव्यलवाश प्राबख्य (सद्धेश्तत्म (त नड्धं तत्वन्नानं तत्सिद्यथं खविद्यांशं fanoume विषहावावरकाविद्यांद्रं नाश्वतोत्याह | उचते न ताबदिति। विक्त पकाविद्याजेश्र खव तत्सं्कारः। fears प्रति awa खानुभव- are | पि च मेवेति ।
श्भिरहेचादरितु। faa नेमित्तिकं केम arava नश्यति न वेति Gee उमे पणपाये तरति इव्यविशेषश्चुतेनष्यतीव्याशङोतरसाऽ- पो्यक्तातिदेशस्य निव्याद्यतिरिक्षकाम्बपुणछ(ववयल्ेनाच,पवादं सि-
१०८१ रन्नप्रभाभासिते |` [ख ०९।पा०९]
तन्तत्का यायैव भवति BTU यत्कार्यन्तरेवास्य arava: | कुतः, (तमेतं वेदानुवचनेन ब्राह्मणा विविदिषन्ति aya दागेन' द्व्यादिदशंनात् | ममु ज्नानकर्मणाविखचणकायलात् कार्यैकलानपपन्तिः। नेष दोषः, ज्चरमरणकाययारपि दधि- विषयोग्डमन््संयुक्रय खृ्तिपष्टिकायंद tara, तदत् कर्मणेा- ऽपि ज्ञानसंयक्रस्छ मात्तकायलेपपन्तेः । नन्वनारन्यो Fre: कथमद्य कर्मकायत्मुखखयते । मेष दाषः, आरादुपकारकलात् कर्मणः श्ानस्छेव fe प्रापकं ea प्रणाद्या Arearcufa- तयुपच्य॑ते। wa एव चातिक्रा कविषचमेतत् कार्यैकलाभिधानं । भ fe ब्रह्मविद श्रागाग्यद्चिराजादि सम्भवति, श्रनियेज्य- नह्मात्मलम्रतिपत्तेः शस्तस्याविषयलात्। सगृणासुतु विद्यासु कट्रंतल्ानतिदन्तेः समवत्यागान्यपन्रिहाचादि | तस्याऽपि fac- भिसन्थिनः कायान्तराभावात् वेद विद्यासङ्गलयुपपत्तिः 1 कि- विषयं पुनरि द मच्चेषविभाश्रव चनं किं विषयं वा वेदविनियोाग- वचनमेकंषां भराखिनां (तख gar दायमपयन्ति Gye: ery- wat from: पापरत्याम्' इत्यत उत्तरं पठति॥
डाम्तयति | पण्पस्येत्यादिना । खच causa ward निद्याद्यमष्ाना- सिः पङ्क्तालनन्यायात्, सिडगम्ते तु ्षानोत्पच्ययैत्वात afe रिति विवेकः | अच भव्ये च्रानकमगाः सक्लादेककार्यत्वं परमते- Tit साद्दात्पारम्पमयाभ्यां Awa खमतमक्तमिति मन्तव्यम |; त रखवेति न्ानादूद्धं कमाभावात् पृवकमेविषयमित्थैः। नि- गुविद्यायां कमसादिग्यं Efe प्रति भाजनस्य लाङ्लेनेव दशितं सम्मति सगुखविद्यापरल्म खचरस्यान्नस्यमाइ | सगजाखिति ।-उत्तर- war zeta | किमित्यादिना
[अ०४ा०१] WCAC | Reet
MASAMI दोकेषामुभयोः ॥ १७ ॥
श्रताऽग्रिराजादेजिंत्यात् कमणेाऽन्यापि Wie साधुरूत्या या फलमभिसन्धाय क्रियते, तस्या एष विनियोग उक्त एकषां wifeat ‘gx: साधुषृत्यामुपयन्ति' दति । तस्या एव चेद- HUI द्वेषविनाशनिषूपणम्, इतरस्याण्येवमसंच्ेषः दति तथा एवंजातौ यकस काम्यस्य कर्मणा faut प्रनुपकारकवे स- म्प्रतिप्तिर्भयारपि जेभिगिवादरायणयोराचार्ययोः ॥
यदेव विद्ययेति डि ॥ १८ i
सुसमधिगतमेतदनन्तराधिकरणे नित्यमभ्निदाचादिकं कर्म FAG मेाचप्रयोजनोदेशेन कतमपान्तदुरितचयष्ेतुवदा- रेण सक्वष्रुद्धिकारणतां प्रतिपद्यमानं मेाक्तप्रयाजनन्रह्माधि- गमनिमिन्तलेन ब्रद्धाविश्यया सरेकका्ये भवति इति । तचा- ऽग्रिराच्ादि कमोङ्गव्यपाच्रयविद्यासंयुक्र केवलश्चास्ति ‘aud विदाम यजति य एवं विदाम् जुहाति य एवं विदाञ्कंसतिय एवं विद्रानद्गायति तस्मादेवंविदमेव ब्रह्माणं कुर्वीत तेनोभे कुरतः waned वेद यश्चन az’ (are) दत्यादिवचनेभ्या faurdant केवलम्यस्ति । aad विचार्यते किं विद्यासंयक्रमे- afatrafes कमं ममशोर्विं्ादेतुलेन तथा wand प्रतिपद्यते a कवलं उत विद्यासंयक्रं कंवलञ्चा विशेषेणेति)
यत्रारब्यादन्यत् Be पुं पापञ्च तदेव विदतसहृदिषताः खस- मानजातीयं कमे जनयति खयश्च श्लानात्रश्यति इति भावः।
यदेव विद्ययेति fe | उक्घनित्यादिकं विषयमपरजीव् सबीजं संश्य- मुक्ता पवंपच्ठमाहइ | विासंयुक्तमेबेति । अचर पुवेपत्ते कमाद्धपास्ति-
Locs रत्रप्रभाभासिते। [ख०8।पा०९]
कुतः संश्रयः, ‘aaaarara यश्चन विविदिषन्ति इति यज्ञा- रोनामविभेषेणात्मवेदनाङ्गतलेन अ्रवणात्, विद्यासंय॒क्रस्य चाप्मि- हाचादेविंिष्ठलावगमात्। *किं तावत् प्रात, विद्यासंयुक्रमेव कमा्निदाचाद्यात्मविद्याश्चेषतवं प्रतिपद्यते न विद्याविदोनं वि- दो पेतस्छ fafasaranara व्िद्याविदीगात्, "यद दरव जुहाति तदहः पन्डल्युमपजयति एवंविद्धान्' cafe युतिः,
‘qa युक्ता यया पायं कर्मबन्धं प्रहास्यसि।
दूरेण wat कर्म बद्धियोागाद्धनश्चय' ॥ [भग्गो०] दत्यादिद्यतिभ्यसख। wad प्राप्रे प्रतिपद्यते यदेव fawefa fe aqaaa विद्यासंयुक क्माप्निदाजादिकं विद्याविहोनात् अर्मरोऽत्रिराचादेविशिष्टं विदानिव ब्राह्मणे विद्याविष्टोनात् args, तथापि नात्यन्तमनपे्ं विदयारडितं कमोाऽभ्नि- हाजादिकं, कमात् तमेतमादानं aya विविदिषन्ति car जाविश्रषेणाग्निदाचादेरविदयादेतुलेन gaara) ननु विद्यसंध्- mursfreratafegraviata विञ्िष्टलावगमात् विद्यावि- होनमद्मिरा चाद्यात्मविध्ारेतुलेना गपे्मेवेति युक्तं । नेतदेवं, विद्यासद्ायस्याद्धिदाजादोर्विद्यानिमित्तेन सामथ्यातिश्येनयोा- acral प्रति कित् कारणलातिश्या भविद्यति न तथा
er ~
andar च्ाना्त्वासिजडिः, सिद्धान्ते तत्सिद्धिरिति ae: | भवतु विद्याविश्ष्िस्य कर्मणा ard प्रति शीत्रकास्ताख्यः कचिदतिश्या विद्यासामर््णीत् | नेतावता केवखस्य वेयथ्यं विविदिषाश्रुतिविरोाधात्।
* fa बाबदित्यादिि विभिदलावगमादित्यकं सद्रिवादबपुस्तकयाभेमपतितम् |
[अ०९।पा०९] शाङ्ग ब्रद्यङूचभाय्ये | १०८६
fanfavivefa युक्तं कर्पयितु, न त॒ “यज्ञेन विविदिषन्ति" दत्यविश्ेषणाक्मज्ञानाङ्गलेन Baars शकयम- भ्यपगम्मुं । तथा हि afa: ‘aga विद्यया करोति ्रद्धयेोषप- जिषदा तदेव वोयवन्तरं भवतिः इति विद्यासंयुक्रख्य क्णे- ऽग्रिदाचारर्वीयवन्सरत्वाभिधानेन खकायें प्रति afecfane waret विद्याविहीमस्य ada andi प्रति dra euafa, कर्मणश्च ata तत् यत् सम्रयाजमसाधम- ats तस्मात् विद्यासंयक्तं नित्यमभ्भिरहत्रादि विश्चाविदीन- दछोाभयमपि ममक्षणा मेाकप्रयोजनदेशेन दह जन्मनि जन्मा न्तरे च प्राक् WAT: BA यत् तत् यथाखामथं ब्ह्मा- धिगमप्रतिबन्धकारणेापात्तदुरितच्तयद्ेतुद्वारेण ब्रह्माधिगम- कारणत प्रतिपद्यमानं अवणमननश्रद्धाधष्यानतात्यवीादचन्तरङ्- SITUS ब्रह्य विश्या खदेककायं भवतोति faa i
भोगेन त्वितरे कपयित्वा सम्पद्यते ॥ Ve It
अनारग्का्ययाः पृष्छपापयोविद्यासामथ्यात् कय उक्तः, इतरे लारथकायं पण्छपापे varia चपयिला wy सम्प
न च तच शतो यन्लादिशब्दानां विद्योापेतकमेषरतया सङ्ाचोा युक्तः | fe यतः। '्यदेव विद्यया इति ota: केवलस्याऽपि Aaa गमयति ईति सिडन्तयम्यायः। साजेन feat च्प्रयित्वा aad | तत्वविदज विधयः, सकिंप्रार- न्पच्छयानन्तरं dacaa नेति निमित्तमाबाभावाम्यां संशये स्िडान्त- मुपवमते। ्नारम्मेति। खनारन्यकमयः QTR कथं चव 6 2
१.० रलप्रभाभा्सित | [ ०8।घा ०९ |
द्यते, "तस्य तावदेव fat यावन्न विमेाच्छे ay ane tia aga सन् ब्रा येति? इति चेवमादि aie: | गन् त्यपि सम्य- wut यथा प्राग्देदपाताद्धेददशनं दिचन्द्रदशेनन्यायेनामु- टन्तमेवं पञ्चादण्यनव्तेत । न, निमित्ताभावात् । उषभाग- शेषच्चपणं fe तचानुठत्तिनिमित्तं, न च arguaa किञ्चि- दस्ति। नन्परः कमाश्योऽभिनवम्पभेगमारस्यते। न, तख द ग्धबजलात्। भिथ्यान्चानावष्टमभं fe कमन्तरं देदपाते उपभागान्तरमारभते, तख मिथ्याज्ञानं *सम्यगृश्चानेन दग्ध- मित्यतः साष्यैतद्ारथका्य॑च्तये विदुषः कं वद्यमवश्वस्रावोति॥
दूति ओमष्छछारौरकमीमांसाभाखे ओमच्छदःरभगवत्या- दर्ता चतुयाध्यायस्य प्रथमः पादः॥ #॥
(रणया णि मम प भन
श्त्याकाङ्कायामस्योल्यानात् apie । ward विरेदकवल्याखिद्धिः सिडान्ते तल्सिडधिरिति भेदः। टरेषपातेात्तरमपि तत्त्ववित् संसरति संसास्याग्यत्वात् यथया द्हपातात् पवेभित्यनारमाधिकर्णदटरान्तेन पवप्च्चमाङ। नन्विति भोागनिमित्तकमाभावाङ्धेत्वसिडिः। यन्त afad कमेन्तरं aa निमित्तंफलस्य, दग्धम् लत्वात् | afaaieat fe कशाः कमयस्तत्फलस्य च मल | तदुक्तं TAUNTS ‘ALAN कमाशय सति qe तदिपाकः इति तच्च, मूलं न्ञानाभमिना दग्धमिति कुवः पुन संसारः AHMET केवल्यमिति सिडम्।
इति आीमत्पस्महंसपस्त्राजकाचायं आीगेविन्दानन्दभगवत्पाद- Gal भाव्यर ब्रपरभायां चतु चस्याध्यायस्छ प्रथमः पादः॥ KE ।
* GAM 1 मति Te Be |
ॐ परमात्मने AA | —ML£ eo वाङ्मनसि दशनाच्छन्दाच ॥ १ ॥
श्रथापरासु विद्यासु फलप्राप्तये देवयानं पन्धानमवता- tire प्रथमं तावत् यथाशास्त्रम॒त्कान्तिक्रममाचष्टे, समा- ना fe विद्वदविदुषोारत्काज्तिरिति वच्छति। श्रस्ि प्रायण- विषया श्रतिः “ग्रस्य सोम्य परषस्य प्रयता वाञ्मगसि स्यते मनः we प्राणस्तेजसि तेजः परस्यां देवतायां? इति। fa- fay वाच एव टन्तिमत्या मनसि सम्यन्तिरच्यते, उत वाग्- इ ्तेरिति विषयः । aa वागेव तावन््मनसि सम्पद्यत दूति ad, तथा fe अ्रुतिरनुगडोताः भवति, इतरथा wer स्यात्, ्रतिखलक्षणाविश्ये च श्रतिन्यायया न लक्षणा, तस्मादाच
ॐ ब्रह्मण नमः|
बाद्नसि दशनात् शब्दाच्च | च्रागफलेक्भयनन्तरमुपासनफलं wate qr तच्वाचिरादिमागप्राप्यं, मागंप्रािखेत्कन्ति- साध्या, तस्मादुपास्िफलाद्िप्तात्कान्तिपादस्यास्यध्यायसङ्तिः | Te चास्य पुवपादानन्तवं न्रानफलेत्यनन्तरं वक्ठवयोापास्तिफलनादिप्तत्वात् इताह । येति । श्नानिन डवापासकस्याप्यत्कान्तिनिद्यत ary) समानेति । विद्वानुपासकः, वस्यानुपासकवदुत्कान्तिरस्ति, waar
दिति वश्यत xaqu: प्रयता लियमाणस्ये्यः। वाकपदस्य करखभाव- 622
१०९८८ रलप्रभाभासिते। [अपार]
एवायं ममसि प्रविलय cad प्राप्ते ब्रूमः, वागट्तिमेनसि सम्पद्यत इति। कथं वागटरत्तिरिति बाख्यायते, यावता वा्मन- सील्येवमाचार्यः पठति । सत्यमेतत्, पटिव्यति त॒ परस्तात् “श्रवि- भागे वचनात्" [वेख०।०।२।९६ ] इति । तस्माद च टत्युपश्रम- ard faafeafafa गम्यते । तस्वप्रलयविवक्लायान्त् सवचेवावि- भागसाम्यात् fa acta वि्चिंव्यादविभाग fai wares क्स हारविवचा्ां anata: qaqa यते, मनेाटत्ता- वव्रखितायामित्यथेः। sara दशनात्, Cea fe वाग्- केः पुवमुषखंडारो मनोदत्ता fawararat ग ठू are एव व त्तिमत्वा मगस्यपसंहारः केनचिदपि xo शक्यते। चमु BATAVIA एवायं मनद्धफये सक्त इत्युक्तं । नेत्या इ, अतसमक्ृतिलात्। we fe यत उत्पन्तिस्तस् तच खयो न्यायं BGT WAS न च मनसा वागत्यद्यत इति किञ्चन अमाणमसि । इत्सद्धवाभिभता नप्ररृुतिसमाशख्यावपि इ- Ri पाथिवेभ्यो ीन्धनेभ्यसेजसस्या प्र टं ्तिरद्ध वति wy
gata करत दश्योलेयभानात् संश्रयः, पुव प्ते करणानां खरूप- कयात् waaay मुक्तिः, fasta q संसारसिडिः। ्वनुषादाने सबसि GSMs खआपारमानापश्सादिति विवेकः खने- दधिपदाष्याहारः क्यमिति wa | कथमिति | Sweet fe Gea awfec xfqarai खङूपलयं बच्छति agaifeenarec उक्तः awasty इजियलबसाम्बे बच्छ सा विषेषात्ययोासाडिति समा- we: । प्र्ठ्तादेव विकारलय इति व्यायदिरद्धाथे gfacty < 4 वि किडान्तयति। खततप्रङ्गतित्वादिति। mae निरवकाशत्व
[ wosjaqTor] शा ङ्सब्रद् ङजभाष्ये | ९०८६
सापश्नाश्यति। कथं तक्मन् we शब्दो वापूमनसि ered इत्यत WY, अब्दा चेति । शब्दोाऽण्यस्मिन् wear, ठत्ति- ठन्तिमतारमेदरापचारादित्य्थः॥
अत एव च VATA ॥ २॥
"तस्या दुपश्रान्ततेजाः पनभंवमिद्धि येमंनसि सम्पद्यमानेः' इत्यजाविभेषेण स्वैषामेवेद्धियाणां मनसि सम्पत्तिः श्रूयते, Vaya एव वाच द्व चचरादौीनामपि सटत्निकं मनस्यव- fea ठत्तिलापदर्भनात् तत्प्रजयासम्भवा च्छन्दा पपन्तेख उल्तिदधारेणेव खवाणोद्धियाणि मनोऽनुवतन्ते। सवेषां कर- पानां मगस्युपसंहाराविशेषे aff वाचः wae वा- Wale सन्यद्यत दत्युदाररणानुरोाधेन ॥
त्मनः प्राण उत्तरात् ॥ ३॥
समपिमतमेतत् ‘arwafe aqua’ ta टृत्तिसन्वलि- विषचेति। अथ यदुत्तरं वाक्यं “मनः प्राणः. इति किम-
eis शब्दस्य तूक्किवागिति gare लक्षणया वा सावकाशत्वमिति ातचितु Wawa ।
बात aa चश्युरादिव्बतिदिन्रवि,ःखत रबेति। Some दष्ण्य- Haass wad प्रतिपद्यत इति अव्यथः | cfr खतिद्धस्य दत्तिपरतयापपन्तः सवदख्ियङत्तिखयच्े दि ङस्तदि वाद्ध- मसि इति एयक ga किमयमित्वत धाह क्वबां करणाना- जिि।
THR USA FACT | वाक्वक्रमादयक्रमाशाधिकरदक्रमः Bia.
१०९ ० रन्प्रभाभासिते | [अ०२।पा०२]
जापि टृन्तिसम्यत्तिरेव विविता उत टश्विमल्सन्पन्तिरिति विचिकिन्छायां sfwaenfatasia ard, ्रत्यनु्रहात् तप्मङतिले पपन्तेख | तथा fe ‘saad fe साम्ब मन श्रापा- मयः प्राण creas मन आमनन्ति ्रब्यानिश्च प्राण- मापद्चान्नमखनन्त' इति afar way यश्चन: प्राणे प्र- सीयते waa acy प्रलीयते अन्नं fe मन श्राप प्राणः प्र्तिविकाराभेदादित्येवं प्रात्र Ba: | तदप्यात्मरटदहीतबा- Gfxagia मने ठत्तिद्रारेणेव प्राणे प्रलोयत दयुत्तराद् वाक्याद् वगन्तव्यं तथा डि सुवु्ठामम॒काश्च प्राणटत्ता परि- सन्द्ाल्मिकायामवखितायां मनेट्त्तौनामुपशमे दृते, न च मनसः BEI: प्राणे सम्भवति, sawafaarai मनु दशितं मनसः प्राणप्रकृतिलं । नैतत् सार, गरोदूेन प्रणाशिकन तद्महृतिलेन मनः प्राणे खन्यत्तमरति । एवमपि WS मगः सम्पयेत VE चान्नं WAI GATT न aafa- afqa प्ते प्राणभावपरिणताभ्धाऽद्धोा मने जायत दति fa- Ba प्रमाणमस्ति | तस्मान्न मनसः प्राणे खद्ूपाप्ययः। ट
न्यायाभ्यां संश्यपव प्रबलन्धयायविरोधादागिति ware: am, रद व्व बाव्मकप्ाणस्य ख च्रातममकमनःप्रतित्वेम aaa विकारलय डति न्या- aque ममनश्चुतिनोध्येति पुवपत्लफलं पुववत्, सिडधान्तस्वब- aa: प्रह्णतिविक्ृतिभावेऽपि न तदिकास्योः प्राखमनसेासषद्धावोः हिमघटयोारपि वद्धावप्रसक्कादता न्यायविरोधात् पूववत् faa. ध्येति विवेकः | खात्मण्टदीता बाद्येद्धिवश्त्षयोा येन awa लीनगेश्िय- faa मनोऽपि ङत्तिजयेनेव ma Maa रवथः | रखवमपोवि। प्रा
(Se guter] श्ाद्सब्रद्मङखकभाव्ये | १०९१
यणयेऽपि शब्दाऽवकष्यते ठत्तिटृत्तिमतारमेदरापचारादिति
afad i SAY तदुपगमादिभ्यः ॥ ४॥
स्थितमेतश्यस्य यता नात्यन्त स्तस्य तमिन् ठत्तिलयोा न खषूपलय इति, इदमिदानीं प्राणस्तेजसोत्यच चिनधते, fa यथाश्चति प्राणस्य तेजस्ेव ट््यपसंहारः किं वा देदेखिय- पश्चराध्य्ते जीवे tf तत्र अ्ुतेरनतिशद्लात् प्राणस्य तेजस्येव सम्पन्नः स्छात् श्रञ्चतकच्यनाया श्रन्याख्लादिष्येवे प्राप्त म्रतिपद्यते, सेाऽ्यत्त इति। घ waa: प्राणाऽध्यकेऽविद्याकमं- यृवंप्र्े पाधिकं विक्ञानाक्मन्यवतिष्ते तप्मधाना प्रणदन्ति भवति tat ga: तदुपगमादिभ्यः । एवमेवेममात्मान- मन्तकाले सवं प्राणा अभिसमायन्ति यज्ेतदूद्धाच्छाषो भवति दति हि अ्त्यन्तरमध्यक्लोपगामिमः सवान् प्राणानविशेषेण दशयति, विशेषेण च (तमत्करामन्त णाऽमुत्का मति' इति पञच्च-
'रणफपषाणणिषाकिषयपिथिषष ग ि कय
गस्याबविकारत्वपच्तेऽपि xam | तस्नादिति प्राणस्य साक्ान्मनः. प्रक्धतिकत्वाभावाग्नःग्रन्दा afd लच्तयती यथः |
सेाऽध्यच्ते तदु पगम दिभ्यः। safes प्राणस्याऽपि इत्तिलथमुप- wy “प्रायस्तेजसिः इति ुतेदपगमादिश्वत्तेख संशयसक्रा wa खयं विनापि उपगमादिसम्भवदडति पुवेपच्वयति | feafaetfer | aa aime मुख्यत्वं, fear तु भतेापददितजीवलश्कत्वमि ति मला- as योजयति। स प्ररत इत्यादिना| च्रानकमवासनापाधिकडव्ययंः। तंज।वं प्रति प्रागानामुपगमनानुगमनावस्ानश्चुतिभ्य इति Pas: | यचा वाजेच्छावन्तं साजानं भूदा उपगच्छन्तयेवमेव परणेकं जिग
१०९२ रनपभाभासिते। [च०९।पा०२ |
त्तेः प्राणस्याच्यलामुभामिर्तां दशयति, तदनुटत्तितां चेत- Tat प्राणएमन्त्करामन्तं खव प्राणा श्रनूत्करा मन्ति दति । “शखवि- war भवतिः ईति चाध्यचस्छान्तविच्ञागवत्वप्रर्रनेम afa- न्रपोतकरणय्रामस्य प्राणस्ावस्थानं गमयति। ननु भ्राण- स्तेजसि' इति श्रुयते कथं प्राणाऽध्यक् दत्यधिकावापः क्रियते | नेष SY: | अ्यत्तप्रधानलादुत्करमणादिव्यवहारस्य अरत्यम्तर- गतस््ापि च विशेषस्यापेचणोयलात्। कथं तदहं प्राणस्तेजसि sfa afattaa are tt
+भरतेष्वतः FA ॥ ५॥ स प्राशसंयुकाऽध्यत्तः AKITA Cay न्द तेषु दे बीजम तेषु खच्छष्यवतिष्ठते हत्य व गन्तव्य श्राणस्तेजसि' दृत्यं तः चरतेः । गमु चेयं तिः प्राणस्य तेजि fafa द्भ्रयति न प्राणसंय॒क्रस्या-
fay नीवं सवं पावा खाभिमुस्येनायान्तीदुपगमः खतः, तमुत्कान्तमि- त्यनुगमनं 3a | site प्राणावस्ानञ्चुतिमाइ । सविक्वान zfs | जी- वस्य प्राप्तव्यफलावगमाय fe विच्नानसाहित्श्चव्या मुख्यप्रायसङह्ित- करणानां जीवे स्ितिभातोव्ययः। यद्यपि प्रास्य तजस्यव्यवधानेन लयः अतकचाप्युभयश्चबन॒यङाय प्रे जीवे लीयते, steerer च तदुपराधिषु arated इति gad; स्फटीकरणायेदधकं प्टकाति | कथं ate ete नच लयं.विनापि जीवं प्रद्यपगमादिसम्भ- नात् तेजःअतिरमुख्याऽख्लिति वां, णवं प्र्ागत्य प्राणस्य निथाषार- त्वेन स्थितेरे वाच लयत्वादिति ara: y
wag | जो वस्धितिः किबलाद्याख्यायत इत्या ङ्ख ‘arse’ [वेर Ses i219] इति खच्ादाशतश्ुतिबलादिव्याह । नन्विल्यादिना।
मतेषु तच्छतेरिति Hel
[Seasater |} WIFCAVATATS | १०९
WIT । नेष राषः । साऽध्यत्त टत्यध्यचस्याष्य न्तराल उपसद्ा- ललात्। योऽपि हि अ्त्राद्मथरां गला मथ॒रायाः पारलि- नलं व्रजति साऽपि ware पाटलिपन्लं यातीति शक्यते वदितु। aera माण सेजसि इति प्राणसंयक्रस्याऽध्य चस्धेवेतत्तेजःव- चरितेष तेष्ववसखानं । कथं तेजःसदषरितेषु waaay | यावतेकमेव तेजः श्रूयते प्राणस्तेजसि इत्यत ATE ॥
नेकस्षिन् द शयतो डि ॥ ९॥ नेकस्िन्ेव तेजसि शरोराम्तरप्रप्यावेलायां जीवाऽवति- ते कार्यस श्ररोरस्यानेकात्मकलद््॑नात्। दर्धयत्चैतमर्थे अखप्रतिवचने ATI: परुषवचसः' इति | तद्माख्यातं ्ात्सक- लानत यस्लात्' Taser] | शुतिखती चेतमथें दर्शयतः, तिः “यिवीमय श्रापोमयो वायुमय श्राकाग्रमय स्तेजामयः" दत्धाद्या | इतिरपि- ‘geat माचा विनाशिन्यो areata याः War: | ताभिः सार्धमिदं wa सम्भवत्धनुपुवश्ः" ॥ [मनु ०९।९७. दत्याद्या। ननु चापसंइतेषु वागादिषु करणेषु ्रीरान्तर-
प्रशस्य जोवदारा भूतपते दृष्टान्तमाह | योऽपि हीति | BASE रम्भाव पद्ठीकृतभुतान्धावश्यकानोति र॑हव्यधिकरणे खा ख्यातं ।
व्यख्यः Bat, मीयन्त इति मात्राः परिच्छिन्नाः, प्राद्धे(ादिः नाजिन्यः, दश्राधामां पचानां भृतानां wat इति यावत् । Tra भूताखयत्वं कमाञ्नयत्वश्तिविर्डमि्ाशद्य कमेनिभित्त- amare, भूतानि तु. देहापादानल्वेने्यभयमविस्डमिव्ाद।. नन् Sefer | ति याश्नवद्व्याक्तभागे यल्नीवाधारम् चदुखत्कमति
7A
१०९४ स्नप्रभाभासितं | [Seogigter]
Woraarat “क्ायन्तदा War भवति' इत्युपक्रम्य श्रत्यम्तरं कमाञ्चयतां निरूपयति न्ते इ यदूचतुः कमं देव तदू चतुः WS यत् प्रशभंबतुः कमं हेव तत् प्र्रशंसतुः' इति। ass | तच कर्मप्रयुक्रस्य यदातिग्रसंज्ञकसखेदियविषया्म कसय बन्ध- we प्रृन्तिरिति कमोत्रयतोक्ता, दद पृनण्छेतापादानादेडा- म्तरोत्पन्सिरिति ताख्रयलम्क्रम् । प्रशंसाशब्दादपि तच प्रा धान्यमाजं कर्मणः प्रदशिंतं नलाञ्जयान्तरं निवारितं aarz- विरोाधः॥
समाना चातयुपक्रमादग्तल््चानुपेोष्य ॥ ७ ॥
सेयसत्कान्तिः किं विद्वदविदुषोः समाना किंवा विशेष- वति «fai fawararat विषेषवति इति तावत् wrdi ग्ताञ्यविशिष्टा हेषा पम्भवाय च शतान्या्रोयन्ते, न च विदुषः yaa: सम्भवति, “waad fe विद्धानभ्वश्ुतेः दति afar1 तस्मादविदुष एवेषोत्कान्तिः। नगु विद्याप्रकरणे wararata विदुष एवेषा भवेत् । न, खापादिवत् यथा-
शमतेवंचनं, रण्वं बाद्येन्द्रियाडां aafe प्रथमं ठततिलयलाभात् तता मनक्तः प्राये लयः प्राणवृत्तेभूतेपडितजवे लयः दद्यत्क्रान्तिव्यव- स्याक्ता।
साच सवप्राणिषु तुव्येबमाह । समाना चानुपोष्य। TTY wae ता बाद्मनसि स््विष्रेश्तेविद्ययाऽग्टतमस्त इति Waa संशय- माह । सेयमिति । विश्रयानानां सन्दिहानानालिब्र्थः। garg सगुयत्र्यदिद सम्बन्धित्वमूत्कान्तेविद्धेबः साध्यते । सतोाऽनुत्क्रान्
[ख०९।पा०श्] शाङ्गरत्रहादभाष्े | १०९५
भ्राप्तानुकोतनात्। यथाहि यत्रैतत्पुरुषः खपिति नाम श्रभि- रिषति ata पिपासति नामः इति च सव॑प्राणिषाधारणा शव सखापादयाऽमुकोर््धन्ते, विच्याप्रकरणेऽपि प्रतिपिषाद- चिषितवस्तप्रतिपादनानुग्छेन, न तु विदुषो विशेषवन्ता विधिद्यन्ते, एवमियमणटुत्कान्ति महाजन गतेवानुकोर्लवते, यसां चरस्यां देवतायां परुषस्य प्रयतस्तेजः सम्पद्यते ख AAT तक्चमसि इति प्रतिपादयितु, प्रतिषिद्धा चैषा विदुषः। तस्माद विदुष एवेषेव्येवं प्राप्ते ब्रूमः । समाना चेषोत्कान्तिः arate carer विदद विदुषोारारल्युपक्रमात् भवितुमहति, अरविश्रेषश्रवणात्। श्रविद्राम् देदबोजग्डतानि तदत्माण्ा- भिव्य कमप्रयक्त देच्यरहणमनुभवितु षंसरति, वि्ास्हज्नान- प्रकाजितं Ay गाडोदारमाश्रयते तदेतदाद्यपक्रमादिद्यु- WHI Wada विदुषा प्राप्तव्यं म च तद्शान्तरायत्तं तच कुतो WARIS छ्युपक्रमा वेति | TATA, अगण चेदम्, अदग््वाऽत्यन्तमविद्यादीन् क्ेशानऽपरविद्यासामथ्यादापेकिक-
उपासका मुक्तिमशरत xfa we, सिडान्तेतूत्कान्ता ब्रह्मलाकभागोति wane | पव प्तमाच्तिप्य समाधत्ते मन् विद्येव्यादिना। विद्यया- szatafa अतिनिंग्विषया परा न तस्य प्राण छखत्कामन्तीति प्रति- घेधाऽपि afeaa: | खतः सग गविदो<प्यन्नस्येबोत्कान्तिरिति सिडा- म्यति रवमिति | खतिमागंखस्योपक्रमेऽचिःप्राधिस्ततः प्राक्तना SPAWNS तत उपासका मरडंन्यनाडीदडाराऽचिंरादिमाभगे प्रा श्राति arg इति fasta: | यन्त दरापासकस्याग्दतत्वं खतं 'तयोाडमा-
अब्रम्टतत्वमेति' इति तदापेलिकमेव न म्यं “यं ala कामयते सोऽस 2
९०९६ रन्नप्रभाभासिते। [्य०8।पा०२]
Head प्रेष्यते, सम्भवति तच SMA ताञ्चयतशच्च । न fe भिराञ्रयाणं प्राणानां गतिरूपपद्यते। तस्माददेाषः॥ तद्ापोतेः संसारव्यपद शात् ॥ ८ ॥
"तेजः परसा देवतायाम् TAA प्रकरणसामथ्यात्,'तद्यया wad तेजः Brag सप्राणं सकरणग्रामं खतान्तरसषिरं प्रयतः पुसः परस्यां देवतायां way’ caaem भवति। कोदूश्रो पनरियं सम्पत्तिः स्यादिति चिन्यते। तचात्यन्तिक एव तावत् खरूपप्रविलय दति प्राप्त, तस्मषृतिलेपपन्तेः। सवस्य fe जनिमता वस्तुजातस्य प्रह्टतिः परा देवतेति प्रतिष्टापितं, तस्माद्ात्यन्तिकोयमविभा गापन्तिरिव्येवं are WA: । तत्तेज- aife wagal ओचादिकरणाञ्यश्धतमापीतेरासंसारमाकाः सम्यग् ज्ञाननिमित्तादवतिष्ठते।
'यानिमन्ये प्रपद्यन्ते श्रोरलाय Thea: |
स्ाणमन्येऽनसंयन्ि यथाकमं तयाच्रुतंः ॥ [भग] इत्यादि संसारव्यपदशात्। saat डि ad; प्रायणसमय एवा- पाधिप्रत्यस्तमयारत्यन्तं ब्रह्म सम्पद्येत, तच विधिश्ास्तं चान-
सङ्कल्पादेव समत्तिरति' इति भोगखरवशदिग्याइ | अनुपोष्य चेद- fafa | उषदाह इति धातारिदं रूपम्।
तदापीतेः। पुवादाइतेत्कान्तिवाकछष्रें grea लिङ्ाअययपच्च- भूतानां किमाव्यन्तिको wafa लयः उतानाव्न्तिक इति, खयस्या- भयथा दशनात् संश्यमाइ। कीटशी qafcafata | asta ष्पम्ट तत्वमिद्यक्तं तद युक्तं caren सक्तिः, पवपक्ऽग्टतमाच्रस्य
[ख०९।पा०२] श्ाङ्कर ब्रह्य खचभा्थे | ९०९७
यकं are, विद्याश्ास्तरश्च। भिथ्याज्ञाननिमिन्तख बन्धो न waaay fadfaquefa) तस्मात् तत्ररृतिलेऽपि सुषु- तिप्रलयवत् बोजभावावशेषेवेषा सतसम्यत्तिः ॥
Sa प्रमाणतश्च FATA ॥ < ॥ तच्ेतरण्डतसदितं तेजा जोवस्यास्माच्छरोरात् प्रवसत Baad wean: परिमाणतख wa भवितुमर्दति | तया fe नाडोनिक्रमणञ्रवणादिगभ्याऽस्य साद्यमुपलभ्यते। तच तनुलात् सश्चारोपपन्तिः खच्छलाच्ाप्रतोघातेषपपन्तिः। अत एव च SUA पाश्वंसेनंपलभ्यते ॥ नापमर्देनातः॥ १०॥ श्रत एव च खच्मलान्नासख स्धूल्ररोरखापमदेन दाशादि- निसिन्तेनेतरत् ख्शरोर म yaa ॥ अस्येव चोपपन्तरेष उका 11 ११॥
स्येव च छखचाश्ररीरखेष sw यमेतस्िन् जीवश्छरोरे संस्य्ंनोष्णिमानं विजानन्ति। तथाहि saraeraraafe-
afafat=:, सिन्ते तु कमविद्याश्णस््रनलात् सावश्रेवलयसिडि- रिति विवेकः॥
मन fayraaw तेजसः कथ खच्छतमनाडोदासा गतिः कुता वा केनचिग्मत्तन प्रतिघात afe Hal at न ca cada ay, aatafa
प्रमाजसेोच्छ्या द्रति र नुद्ध स्यं रूपवक्न स्यखास्थलादप्रतिघातानुष- afafcay: ॥
+ प्रमाशतस्तयेति au |
१०९८ सर्तरप्रभाभासिते। [अ०्४।पाण्श]
तेऽपि देर विद्यमानेव्वपि च रूपादिषु रेदगणेषु Arua जेःवद वखायामेव द्पखभ्यते aa उपपद्यते प्रसिद्धशरोरव्य- तिरिक्रव्यपाञ्चय एवैष vila । तथा च श्रतिः “ow एव जो- faasatat मरिग्यन्, इति॥
प्रतिषेधादिति चेन्न MATT | VII
“श्रम्टतलश्चानुपेय्य' Taya विश षणाद्ात्यन्तिकेऽग्टतवे गन्य- त्काग्योरभावेोऽभ्यपगतः, तचाऽपि केनचित्कारणेनात्कान्तिमा- aq प्रतिषेधति “श्रयाकामयमाना योाऽकामा निष्काम श्रा प्रकाम श्रात्मकामेा न तस्य प्राणा उत्क्रामन्ति ब्रह्मैव सन् agrafa इति । अतः परविद्याविषयात् प्रतिषेधात् न पर- ब्रह्मविदा देहात् प्राणानामुत्काज्तिरस्ति इति चेननेव्युच्यते | यतः शारौरादात्मन एष उत्रान्तिप्रतिषेधः प्राणानां जं WOW, कथमवगम्यते (न तस्मात् प्राणा उक्रामन्ति दति, शाखान्तरे पञ्चमोप्रयोगात् | सम्नन्धसामान्यविषया fe षष्टी शाखान्तर गतया पञ्चम्या उम्बन्ध विश्चेषे यवखाणते। तसख्ना-
fagegta चा्णलिङ्गकानुमानमाड | waa चेति ।
प्रतिषेधादिति चेत्र शारीरात्। पवेममुपोष्येतिपदेन दग्धाशेष- any निगणन्ञानिन उत्कान्छाद्यभावः खचितन्तस्या्राच्तिप्य समा- धानाय वहितेनास्य सङ्तिरि त्या ङ | खम्टतत्वं चेति । सकामस्य खंसा- शक्चनन्तरं निष्कामस्य मक्तिप्रकर्णाथाऽचशन्टः, ात्कामत्वात्। पणानन्दात्मविन्वादाप्तकामः प्राप्तपस्मानन्द्ः अता निव्कामः न- भियक्ताश्तस्वासनात्मककामग्रुन्यस्तस्मादकामः वयकत्तवहिष्कामरहितः
{क०।४पा ०२] प्रा ङ्ग सब्रद्यदकभाष्ये | १०९ €
रिति 4 प्राधान्याद्ग्यदयनिःश्रेयषाधिहतो TU सम्बध्यते मं देहः ! “न तस्मादुचिक्रमिषोर्जोवात् प्राणा उत्क्रामन्ति सदेव तेन wafer इत्यथः । सप्राणस्य च प्रवसता भवल्युत्कान्तिदे- हादि त्येवं प्रापे प्रत्युच्यते ॥ WET Barat ॥ १३॥
मेतदस्ि यदुक्तं परब्रह्मविदाऽपि देहादस्यत्काज्तिः प्रति- चेधस्य दोद्यपारानलादिति। यता रेहापादान एवेात्काभ्ति- प्रतिषेध एकेषां समान्नादणणं we उपलभ्यते तथा Ed भागप्रशरे Vara परुषो चियते तद सात् प्राणाः उक्कामन्या- दाखिन्नेति' इत्यच नेति हावाच याज्ञवल्वयः" इद्यत्कान्तिपच्ं परिगटद्य न तद्धंयमनुत्कान्तेषु प्राणेषु खत दृत्यस्या माशङ्ाया- aaq समवलोयन्त tia प्रविलयं प्राणानां प्रतिज्ञाय तस्सि- इये “ष उच्छयत्याश्रायत्याश्याता wa: श्तेः इति सश्ब्दपरा- ग्टष्टस्य प्रज्त सोत्का न्यवधेरुच्छयनादौोनि समामनन्ति | Tea
टा या{कामयमानस्तस्येत्यन्वयः | afaa उत्कवान्तिरस्ति a वेति ugaagiafaat eee सिद्धान्तिष्दमनिसासपवंकं पवंपश्ल- यति | नव्यादिमा।
MURA तावत् तस्येति सवेनान्ना प्रस्तं wife परागरष्य सम्ब- न्धसामान्यमुक्तं तच माध्यन्दिनि्नाखायां तस्मादित्षपादानतवरूपवि- प्रेष उक्ता याद्यस्तथा च जीवात् प्रायेत्कान्तिप्रतिषेधा भाति aS wa, तच्छब्देन देश्य्यानुक्त स्मात् च्वानिनाऽप्यत्कान्तिर्स्ि xf च्नान- बय्यथमिति पवेपच्वपलं, खिन्ते तत्साथंक्यमाश | स्पा Za | खथ परुषश्ब्दवाच दोष रवास्मादिद्यत्कान्यवधिरुचते। सश्रब्द्- WS प्रनतस्य `परषस्याच्छयनादिधमकस्य जीवत्वायोगादि
११०० रत्रप्रभाभासित। [खअ०९।पा०श]
Sarit et देडिमः, तक्ामानात् "ग तस्मात् प्राणा उतरा waa समवलीयन्ते इत्यजाथ्यभेदापवारेख रेहापादानखै- aenawea प्रतिषेधा यद्यपि प्राधान्यं देहिन ईति व्यार्येवं येषां पञ्चमीपाठः। येषा ष्टीपाठसतषां facqaafa- न्य्कान्तिः प्रतिषिध्यत इति प्रापतात््रान्तिप्रतिषेधार्थलादस वाक्यस्य रेहापादानेव सा प्रतिषिद्धा भवति रेहादुक्तान्तिः प्राप्ता न देडिनः। श्रपि च “wear वा Agr वाऽन्येभ्यो वा ्रीरदेशेग्यस्मुत्का मन्तं ATA TST RR TAL प्राणमनुत्कामन्तं wa प्राणा अ्रनत्करामन्ति' दव्येवमविददिषयेषु सप्रपञ्चमत्क- मणं daar” दभ्रयिला (तिनु कामयमानः" दत्युपसं- इत्याऽविदइत्कयां श्रयाकामयमामः इति व्यपरिश्च facta यदि तददिषयेऽणुत्कान्तिमेव प्रापयेदसमश्जस एव व्यवरेश्नः aia. तस्माद विद्दिषये प्राप्रयोग॑त्यत्कान्ये विद्दिषषे प्रति-
र्यः उच्छयति बाद्यवायुपुरणादडंते, च्ाश्नायति खादभेरीवच्छब्दः meee | येवां प्रञ्मीपाठल्तेवां यद्यपि देहिनः प्राधान्यं तथापि देह दह्िनारभेदात् तस्मादिति दृह पराम्र् तदपादान रखवोत्का- न्तिप्रतिषेध xfa व्याख्येयं । तत्छामान्यादुक्श्चत्ास्य पाठस्येकायला- दिति योाजना। इदानीं कारवपाठस्यानग ary | Gara षषटोपाठ डति सम्बन्धविशेघाकाङ्मायां wear प्राणानां भागापकरबत्वविश्षा$- चैव प्राणमयो मनोमयः इति पुवेश्वव्यक्ता यादयः न शाखान्तर मपादानत्वं यादयः नीवादुत्कान्तेरप्राप्तयाः प्रतिषेधायोागादता fa- इत् सम्बन्धिप्राणानां उत्कन्त्यपादानापेच्लायाश्चचुष्टा वा मूद्धा TaMe- प्रदेशा Tq ग्राह्याः तयाचायमथेः तस्य विदुषा भोागेापकरबात्मकाः प्राणाः Seer नेतङ्ञामन्ति रति, रवश्च प्रपत्क(िनिषेधाचेत्व
[ख०8।पा०२] शाङ्र ब्रह्मद वभा्ये | १९.०१
षेध इत्येवमेव व्याख्येयं saws) म ॒च ब्रह्मविदः सर्वगतब्रह्मात्मश्धतस्य प्ररोणकामक्मण खउत्काज्तिमंतिवापपद्यते निमित्ताभावात् | ‘aa ब्रह्म समते दति चेवंजातीयकाः अतया गन्य॒त्काग्योरभावं STA ay I
WIA च ॥ १४॥
स्यतेऽपि च महाभारते गद्यत्ताग्योरभावः।
'स्वश्डतात्मण्डतस्य सम्यग्डतानि TAA: |
देवा ्रपि मागे मुद्धन्यपदस पदैषिणः ॥ दति | ननु गतिरपि ब्रह्मविदः wed ‘aa: किल वेयासकिर्मुम्- शुरादित्यमण्डलमभिप्रतस्छे faa चानुगम्याह्ृता at इति प्रतिष्श्राव' दति। न, सञ्चरोरस्येवायं योगबलेन विशिष्टदे्प्रा- fagaa: wtitret इति zee, सर्व्धतदृ सलादयुपन्यासात्, TET गच्छन्तं खवग्धतानि ge wR: | तथा च तज qq Kaz |
‘WAG मार्ताच्छरोचघां गतिं ललाऽम्तरि गः |
दशयिला प्रभावं खं सर्वष्डतगतोाऽभवत्' ॥ इति |
बाक्छस्येति सवै चतुरखं। अपि चेति werd | सम्यगात्मभावेन भूतानि पश्यतः पदस्य पाप्यपदर हितस्य uefaa <a ate aa मदयन्ति मागे म जानन्ति तदभावादिति सतियाजना। स्मत्धन्तर- विराधं wea) नमन् गतिर्पोति। सगण्विद्याबलेनेषा गतिरस्ति पररिषशर्ति | सश्ररीरस्येति | नन् तहि 'तयोद्धमायत्रग्दतत्वमेति, ‘
र्वेनान् Wa गमयति" इत्यादिश्रुतोनां का गतित्तक्राङइ | गत्रीति॥ 7 ४
११०२ रलप्रभाभसिते। [ ख ०४.पा०२]
तस्मारभावः परब्रह्मविरा गद्यत्कान्याः । गतिञ्चुतीनानु वि- षयम॒परिष्टाद्मास्यास्यामः ॥
सानि परे तथा BTS ॥ १५॥
तानि पनः प्राणश्रब्दादितानोद्धियाणि तामि च पर- ब्रह्मविद स्स्व परस्मिन्नात्मनि प्रलोयन्ते। कस्मात्, तथा wie श्रुतिः, "एवमेवाद्छ परिद्रष्टुरिमाः stem कलाः पर्- षायणाः पुरषं प्राणाऽस्तं गच्छन्ति इति। नन् "गताः कलाः पञ्चदश प्रतिष्ठाः इति विददिषयेवापरा श्रतिः परस्मादा- र म ऽन्यचाऽपि कलानां AAAATS i न,सा खल् व्यवहा- wider पाथिवाथ्ाः कलाः प्थिव्यादरीरेव खप्रशतीरपि- यजन्ति «fai दतरा तु विदतप्रतिपत्चप्ा get कछाजातं पर ब्रह्म विदे नोव BIA Tia | तस्माददोाषः॥
तानि परे तथा द्याह । gas गतिनिषेधेन वबिदत्कलानां जाबादीनामतेव लय उक्तः anus सकि तत्तत्कलाप्रहतिषु एथि- व्यादिषु स्यादुत परमात्मनीति श्चतिदयदशनात् संशयः कार्यः| तच साश्तात् प्रता fanaa दति न्यायानगडोतया "गताः कालाः शति war पु्ंपश्तमये wearer सिडान्तमाइ। तानीति। यथा नद्यः समृद्धं प्राप्य waa रखवमेवास्य परितः सवत्र ब्रद्मब्र्ुरिमाः WITHA: युडवाययाः पुरुषे कचिपिताः पुरषमेव Ae प्राप्य लयं गच्छन्ति इत्ययः मनप्राबयोारेकीकरयेन कालानां पञ्चदशत्वं| प्रतिष्टा इति दितीयाबडखव्चनः| खस्य vad: एथिष्याद्याः raw: | qe बिडत्द्च्छा परमात्मनि कलालयेऽपि Stacey प्रतिष्ठा शयाक्तिरविद्डा, तया च कलाखप्रज्नतिषु विलाप्य ताभिः ay पुरे जीयन्ते इति च्ुतिदयतात्पयें ।
a
[oeiaer] शाङ्गस्रह्मदधवभाष्ठ | ९१०९
श्रविभागे वचनात् ॥ YE It
ख॒ प॒मविंदुषः कणाप्रशयः किमितरेषाभिव सावशेषे भवत्यारास्िज्िरवश्रेष इति । तच प्रलयसामान्याख्डश्यव- षता प्रसक्ता त्रवोति श्रविभागापत्तिरेवेति। कुतः, वचनात् । तथा fe कलाप्रलयमुक्ता वक्ति भिद्येते तारां नामङ्पे पर्ष दत्येवं Wea स एषेऽकलेाऽग्टतेा भवति' इति। श्रविद्या- निभित्तानाञ्च कलानां न विद्यानिभिन्ते प्रलये सावशेषतापप- लिः) तस्मादविभाग एवेति॥
देपकेऽयज्चलनं 9 € तद्केऽयज्वलनं ततप्रकाशितदारे विद्यारमश्यात् तच्छेषगत्यनुूृतियोगाच्च TTT: शताधिकया | VO Ut खमाभ्रा प्राखङ्िको परविद्यागता चिन्ता, सम्पति त्परकि,
wifaqurad चिन्तामनवतयति । समाना चाङत्युपक्रमादि- इद विदुषोङत्काभ्िरित्युक्कं तमिदानीं ward दशंयति।
विभागे बचमात्। SVT लयस्य yeaa संश्रय- माङ स पनमरिति। मत्यसिडिसतत्सििखेयभयन्र फलं, थवश्मधा मलकारखे wan fate पुनजंशयेोाग्यतेति यावत्| विमतः कला- am arate: कलालयत्वात्र सषुिवदिति cary: | विमता जिरव- शेवः वि द्ावत्वात् cent विद्यया सपंलयवदिति युक्युपेतश्चधा सि- खान्तयति | ब्रवीतीति । नाम रूपे wart afi fade xara: y
तदोकाऽयल्वलमं। रतेमागस्यापक्रमा नाडीप्रवेशनियमस्तं ay इयभागव्याख्यादासा अधिकरण्विघयमादड । तस्येति । स ममर्ष
7 8 2
१.९०४ रन्रप्रभाभासिते। [ख०।पा ०२]
'तस्यापसंदतवागादिकखापस्छाशिक्रमिषते विज्ञानात्मन sre श्रायतमं इदयं स एतास्तेजामाचाः खमभ्याददागा इद यमेवा- ग्ववक्रामति' [Rese] इति श्रुतेः। तद गरज्वलमं, तत्पूविका चच रादिख्थानापादाना चेत्कान्त; श्रुयते ‘aw laa wearer aeraa तेन verdes श्रात्मा निकरामति चषा वा aR वाऽग्येभ्या वा श्रोररेगेभ्यः' इति। सा किमनियमेनेव विद्ध- दविदुषोभवति श्रयास्ति कञ्िदिदुषो विगरिषनियम इति विचिकिन्छा्यां ्चत्यविश्ेषादनियमप्राप्तावाचष्टे। मानेऽपि fe विददविदुषोषदयायप्र्ोतने तस्रकाभितदारले च मुद्ध स्थानारेव विद्धान् निकक्रामति खानाम्तरेभ्यस्ितरे। कतः विश्चासामथात् | यदि विद्वानपीतरवद्यतः कुतञ्िदेददेभा- दुत्करामेननैवाक्छ्टं लकं wia तचान्थिकेव विद्या खात्, तच्छेष गल्यमङूतियागाच | विद्याश्ेषण्डेता च ag न्यनाडो- सम्नद्धा गतिरमुश्रोलयितव्या विद्याविश्रेषेषु विहिता तामभ्च- स्छंखयेव प्रतिष्ठते दति युक्षम् । तस्नाद्धदयालयेन ब्रह्मणा
सेजामाचा efgafa तस्य ङदयस्यायं नाढडीमुखं तस्य ज्वलनं भाविफलसफरणं wareqag वेद्यनिमयखखतेस्तयोडमायन्चिति ' विशेषञख्चतेख संशयः, ज्रिमपासकाऽप्यनपासकवत् येन aafagita जिगेष्छति उत मद्धन्यनाच्येवेति, खच पुवेपत्ते विद्यारृतातिशया- ससिडिः, सिडान्ते तत्सिद्धिरिति fade: ) बचनाद्विभागवद्नियम इति प्राप्ते ्सिडान्तयति। खाद इति | येन कनचिग्मागख निग- तस्याऽपि ब्हलेकप्राप्ता विद्याश्ेषत्वेन मागानस्मतिविधेः केवला- ‘SSI स्यादताऽग्वहं Way मागण गमनं युक्तमिति भावः। we we विन्द् मानाविधा अन्या माद्या खन्येवामि चः | सपुत्रा-
[to giateR] WECAVSTATS | Chou
समु पासितेमानुण्दोतसद्भावमापन्ञेा विद्धान् मूं न्ययेव शता-
धिकया शतादतिरिक्रया एकश्ततमया aren निक्रामति
इतराभिरितरे। तथा fe erefaat प्रकृत्य समामनन्ति, ‘AQAA च दद यस गाद्य स्तासां मूद्धानमभिनिःखतेका | तयां मा यन्नऽग्टतलमेति विष्बज्कन्या उत्क्रमणे wafer इति।
रण्मयनृसारो ॥ ९८॥
अस्ति *'ददराऽसिन्न्तराकाश' दति erefae श्रय यदि- दरमस्िन् ब्रह्मपुरे cet TSH वेश्य" इत्युपक्रम्य विदिता । तत्प्रकरियायां “श्रथ या एता इदयख नाद्यः" TaN सप्रपञ्चं TAMARA “अरय यतरेतदस्ाच्छरीरादुत्कराम- त्यथैतैरेव cfafresamay «far gram ‘aarg- मायन्नऽम्टतल्मेति' इति । तसात् शरताधिक्यानाद्या निक्रा- मन् CRIA निक्रामतोति गम्यते, तत् किमविशषेणेवाद- नि war वा सियमाणस्य र्यनुसारिलमादाखिद दन्येवेति
ख्या नाडी शद यात् निगंता दच्िगताल्कग्ठाधस्तननासिकामध्यमि- frac wea प्राप्ता छयेरुश्िभिरेकीकछता ब्रह्मलाकमागं उपा- सकस्येति स्थितम् ॥ ।
CATS | प्रकरुगद्रोधनपूवंकमुपासकस्य रष्म्यन् सारि त्वं वि- वयमा | अश्तीव्यादिना | खय प्रारब्धान्ते रतदुत्कमगं यथास्यादय तदा र्तैरेव नाढीसम्बन्धेरशसिभिरत्काम तोत्यथः। च्च सम्बन्धस्य काकविग्रोषाञ्नवणाद्राचो TATA संश्यमाङ। तत्किमिति। ू्वक्तनाडीसम्बडर श्रो नामजपजीव्यलात् सङ्तिः। Teas रावो
* द्दराऽसिन्रन्तराकाशे इति वधं° ate!
YX og रल्नपभाभासिते। (Seg ।पाण्रे]
संजये सलत्यविशेषश्रवणाद विशेषेण्णेव तावद्र फयगुषारीति प्रति waa i
निशि नैति चेन्न सम्बन्धस्य यावद् दभावित्वात् द्यति च॥ ९९ ॥
wefan गाडीरथििसमबन्ध इत्य नि तद्ध खाद्र यनु खारिल॑राचा ठु प्रेतस्य न स्थात्, नाडोरश्सिसम्बन्धविच्छेदा- दिति चेत्, म, माडोरश्मिसम्बन्धस यावदेदभाविल्वात्, चाव- fuera fe भिराकिरणसन्पकः। दशयति Saad अतिः HHUA प्रतायन्ते ता WTS नाडोवु TAT WT माडभ्यः प्रतायन्ते ता wafwatica war: इति । निदाच- aaa च नित्राखपि किरणानुटन्िरुपखभ्यते, प्रतापादिकायं- दथंनात्। स्ताकाभगट्न्तष्ठ दुलंच्छवनग्टलन्तर रजनीषु भेजिरे faa दुर्दिनेषु। ‘wetaaxrar विदधाति इति Saga दशयति, यदिच राजा मेता विनेव रफनसारेणोद्धं ्रा-
aay tifa चाद यप्रतीच्ताऽल्ति, सिडान्ते areifa aer सिडान्तं प्रतिजानीते | अविश्रषेणे(ति॥
पुवपच्तबीजमुपन्यस्य दूषयति निशो्यादिना। शिरा are: प्रजायन्ते वित्तता भवन्ति प्ताः सम्बद्धाः। श्रुतसम्बन्स्य खातो av युक्तिमाह | निदाघेति। afe हेमन्तादिराचिबेष्ण्यापलख्धिः स्यादित्यत ate, Gata) सविता राचावप्यहरदधातीति धार- भिधानं स्ताकरप्म्यन्ढकच्यमिप्रायमेवे्यधेः। किच यद रचो way रभ्ियोगं विनेबोद्धंगतिः स्यात् तदा रुश्िश्ुतेदिंवाग्त- विषयतया ayia स्यादृूद्धगल्धभावे च विद्यायामप्रत्तिः Tia)
[खअ०९।पाग्र] शाइरब्रद्यदचभाष्ये। १९०७
कमेत र यनुसारानथक्यं भवेत् । नद्येतदिभियाधोयते यो दिवा मेति सरष्ोनपेच्छाडंमाक्रमते VY राच साऽमपेच्छै वेति। wa तु विद्ानपि राचिप्रायणाऽपराघमाजेण are श्राक्रमेत पाक्विकफला विद्येति श्रप्रट्निरेव तां खात्, खल्यु- कालानियमात् । श्रयापि राचावुपरताऽदरागमम्दीक्तेत । अरा गमेऽपयस्य कदाचिद रभ्िसन्बन्धारहे शरीरं खात्, पाव- कादिसभ्पकात्। “ख थावत् कियेद्मनस्तावद्ादित्यं गच्छति दति च अ्रतिरमरीक्षां दभंयति। तस्माद विश्ेषेणेवेदं राचि- न्दिवं र्मपन्सारिलं ॥ अतश्चायनेऽपि SAT 1 २०॥
*अत एवोदीक्तानुपपत्तेः, श्रपाच्चिकपफंललाख विद्याया अरनियतकाललाश्च ग्टल्योदंक्तिणायनेऽपि सियमाणे fa- दान् प्राभ्रोत्येव विद्याफलम् । उन्तरायणमरणप्राश्स्यप्रसि- Sifwa च प्रतीक्तादश्रनात् शश्रापूचमाणपक्ताद्यान् षडुदङ्- तिमासान्तान्' इति च अतेरपेकितवयमृन्तरायणएमितीमामा-
न च प्रतीत्तये1द्धंगतिरिति व्यं, रगम्यद यात् प्राग्टहदादहे प्रत्ता वयश्यापातादप्रतीश्चञख्चतिविराधाच्। तस्मात् यदा कदाचित् गतस्य thar भकटिति ब्रह्मलाकप्रा्तिरिति सिडम्।
र्वं दच्िणायणे ग्रता विदान् विद्याफलमान्नाति न वेति विद्याया निव्यवत्फलश्च॒तेरन्तरायगप्राग्रस्यशास्राचच सन्देहे पुवाक्त- शेतूनतिदिष्रति | अतचखायमेऽपि दच्िये। पर्वपच्तमाश्डूयापनदति।
* wa ta चपेचानुपेति वभं* Bre |
११०८ रन प्रभाभासिते। [ ख ०8।पा ०९]
शद्धा मभेन दचेणापनदति। प्राशस्यप्रिद्धिरविद्रदिषया। भीग्मस्य द्रत्तरायणप्रतिपालनमाचारपरिपालनाथं पिदप्रसा- TUNG NCAA SMI” | way वच्छति “श्राति- afeatafagra’ <fai नम् च-
‘aq काले तनाटरत्तिमादटत्तिद्धैव यागिनः।
प्रयाता यान्ति तं कालं वच्छयामि भरतषभ" ॥ दति- प्राघान्येने पक्रम्याऽदरादिकालविश्नेषः खतावनादत्तये निय- तः, कथं राजा दक्िणायने वा प्रयाताऽनादत्तिं याया- दिति। warera
योगिनः प्रति च र्यते समते चेते ॥ २९॥
योगिनः भ्रति चायमदहरादिकालविनियोगाऽमाटत्तये
ख्यते । सातं चेते यागस्े म ara श्रता विषयभेदात् प्रमाद विग्रेषाच area wae काखवपिनियोागस Brag वि- ज्ञानेव्ववतारः। मनु-
उत्तरायणेत्यादि ना | अश्वानामुच्रायये देवान्भरगचेत् प्रलमिव्यभि- "्ाभिवन्दनरूपाचारपरिपालनाथं wig प्रतीच्यान् षण्मासानिति अतिल्लत्तरायणदवतापरेवि qed | तयाचदवतावाः सदा सत्वात् विद्यया द्तिणायनकाले$पि तत्माकतिस्विश्डधेति भावः। सतिबलात् कालप्राधान्धं UA! ननु चेति ॥
ओतदहरादयुपासकस्यास्नाभिः AMAIA HT, स्मात्तयागिनान्तु MMVI खता बध्यत इत्यविराधमाङ। यागिन इति यामो दश्राद्यपासक wa रत्यक्तः fa नस्यादिव्यत खा | aa चेति। भगवदाराघनबद्याऽनष्छितं कम यागः ‘qafwa: कमेपफलं कायें कमे RT S| स सन्यासी च यमौ च डति HAMA वंकोऽकटं-
[ख०।पा०] शाङ्ग रत्रद्मदवभाय्ये | १९०९
"अ्रद्निच्यातिरहः WH: षण्मासा उत्तरायनं।
धूमे राचिस्तया ष्णः षण्मासा दकिणायमं'॥ [मनमु*] दतिच ओतातैव देवयानपिदयारो प्रत्यभिज्ञायेते सतावपोति। उच्यते। ^तं कालं वच्छामि' cf खता काशप्रतिज्ञानात् विरोधमाश्ड्यायं परिहार um) चदा पनः स्मृतावपि Wary देवता एवातिवाडिक्योा waa तदान कथिदिराघ aia
ti ग्रीमच्छारीरकमोमांसाभाये श्रोमच्छडरभगवत्-
पादछतै चतुयाध्यायस्छ दितोयः पादः॥
त्वानभवः सायं, 'इखियाणीन्ियायषु वतन रति धारयम्, इति Ga | नन शखतिसरत्याभिम्रायंत्वमयक्तं प्रत्यभिश्लाविरेधादिति श्डते। मन्वभिरिति। कालाग्रहियं प्रति नित्राधैत्वमक्तं। यदितु ओतार्ध- प्र्भिश्नया कालशन्दा देवतापरस्तद्धय का्येमवेति समध्यथः | तस्मात विद्यासामण्यात् adeq दिकगतस्य उपासकस्य फलप्रात्तिरिति सिडम॥* ।
e क ¬ 1 इति शीमत्यरमद्ंसपरित्राजकाचायं ओओगोाविन्दानन्दज्नता खीम- च्छारोरकमोमांसावयाख्यायां भाव्यरत्प्रभायां चतुयाध्यावख हितीव्रः UT<3 °॥
STA परमात्मने नमः। --2.2- अचिरादिना तत्प्रथितेः ॥ ९॥
MAMMA समानोत्का न्तिरिद्यक्तं 1 way श्रत्यन्तर- व्वनेकधा शरूयते । माड रश्मिसम्बन्धेनेका ‘gata रश्षिमिरूद्धं श्राक्रमते' दति । श्र्विरादिकेका *"तऽचिषमभिषम्भवन्त्यविषा- sey दति | सख एतं देवयानं पन्धानमापद्याभ्चिलाकमा गच्छतिः TMA) "यदा वे पुरुषोऽखालीकात् प्रेति सख वायुमागच्छति टूत्यपरा।खर्यद्ारेण ते विरजाः प्रयान्ति इति चापरा। तच सं- श्यः, किं परस्पर भिन्ना एताः तयः किंवेकेवानेकविशेषणेति। तच urd arafgar एवैताः तय दूति, भिन्नप्रकरणएख्ित-
AGM Aa: |
wd उत्क्रान्ति निरूप्य तत्साध्यं मागे गन्तव्यश्च निरूपयितुं पाद्- arena | आअचिंरादिना तस्मथितेः। ठत्तानुवादपुवंकमाद्याधिकरणस्य विषयं amare । साखटतीति | विस्जा विस्नसः fara cag: | आ तिविप्रतिपच्या dua: पव यदा कदाचिन्मतस्यापि wafer तदत येन कनचिन्मागण गतिरिति प्वंपच्तफलं विक्षल्यः, fata मागे कमिति fade: | उपासनाभेदात् तच्छेषत्वेन ध्येयानां मार्गणं मेदः, रवकाराच्च | किच्च मागमेदे सव्स्मादयं मागंस्वसया प्रापक
* तेऽचिरभौति वधे" ate |
[ख०8।पा.इ्] शाङ्रब्रहाखचभाय्ये। ११६६
त्वाद्धिन्नोपासनशेषत्वाख । श्रपि च “श्रयेतेरेव caf इत्यवधा- रणमचिरादचपेलायामुपरष्येत, लरावचनश्च Wa “स यावत् च्िष्येन्ममस्तावदादित्यङ्च्छति' दति तस्मादन्योन्यभिन्ना vad पन्थान tad प्राप्तेऽभिदष्रे,। अविरादिनेति। सवा Wa मरेष्छरचिंरादिमेवाध्वना Tenia प्रतिजानोमदे । कुतः, तत्- प्रथितेः। प्रथिते de art: सर्वेषां विदुषां । तथाहि पञ्चाग्नि विद्याप्रकरणे ये चामो ave agi सत्यमपाखते'टति विद्यान्तर- शोखिमामप्यचिरादिका तिः आव्यते । स्यादेतत् यासु विधासु म काचिद्गतिरुच्यते तासखेवेयमविंरादिकापतिष्टतां, arg a- न्यान्या आव्यते तासु feafdcrermaufafa ware, भवेदेतदेवं य्यच्यन्तभिन्ना एवैताः तयः स्यः, THI लेषा ThA रनेकविशेषणाः ब्रह्मलाकप्रतिपादनो कचित् कनचिद्िभे- षणेमोापलचितेति वदामः, सवंवेकदेगप्रत्यभिश्नानादितर- तर विग्रेषणविशेब्यभावोापपन्तेः। प्रकरणएभेदेऽपि त॒ fadaa भवतोतरेतर विशेषणेापखंहारवद्गतिविशेषणानामण्येपसंहारः |
इति युक्तं न मार्गो KAT: | उपासनाभेदऽप्यपास्य ब्रह्येक्यवत् मर्भे a ्विर्ड्धमिति सिङ्धान्तयति। cafafa तस्य मागंस्य प्रसिडधत्वा- दिति Yaw: | ये चेत्यविश्षश्चतिरस्ञ्तगतिविद्याविषयेति मागभेद wea | स्यादतदिति। रकस्येव मागंस्यानेकान्यग्न्यादीनि विश्ेषशनी
व्यक्त लाघवात् न मागभेदः प्र्यभिन्लानाच्चति समाध्ययः| was fazarfa | तथयाडीति। परावतो दोघायषे fect, wer stat: समाः संवत्सरा वसन्ति काय ब्रह्मणा a fafa: aaa जयः afe-
वयोतिः तां लमत इत्ययः । रवं गन्त्येक्छवत् प्रद्भिच्चाया ait 7९2
१९१२ रन्नप्रभाभाससिते | [ख०२।पा०३]
विद्याभेदेऽपि ग्यक भप्रत्यभिज्ञानादन्तव्याभेदाख गव्यभेद् एष । तथाहि ‘a तेचु ब्रह्मले केषु वराः परावत वन्ति तख्िन् बति शाश्तीः समाः, at ar ब्रह्मणे जिति afeat fafa शयति तां वष्ट शते, तश्च vad ब्रह्मलोकं ब्रह्मच्यणानुविन्द- तिश्ति [कोण्ड०] चतज्र तच तर्तेकं फलं न्रच्चलाकप्रातिल- ay NIWA चश्वतरेवेत्यवधारणमिरादाश्रयणेन स्यादिति, aq दाषः, रश्िप्रात्तिपरलादस्य। म-ष्येक एव wet रथींख भाषयितुमर्ईति, अरधिरादींख यावन्तयितु । तस्माद्र श्सिम्बन्ध एवाथम्नवधायते दति दष्टव्यं। तरावचनं लिराद्यपे्लाया- मपि चेष्छा्ेलान्नोपरध्यते aur मिसिषमाजरेणाजागम्यतदूति। afaw श्रधैतयाः प्यानं कतरेण च नेति मार्गदयभ्रष्टानां कष्टं ठतोयं wraarearur पिदटयाणव्यतिरिक्रमेकमेव देव- याममर्बिंरादिपवाणं qed प्रययति। watfe चा्िरा- दिश्चतै मागेपवाणि, अर्योयांसि लन्यच, खयसाञ्ानगष्ये- नाल्यीयसाश्च मयनं न्याय्यमित्यताऽपि अिंरादिना तत्- भयितेरिद्युक्रं i
निरयात् प्रकरगभेदाऽप्रयोजक KSA Bae त्वरावचनयेो- afaate | यज्चित्वादिना। राचो ecw विदुषा रप्म्यया- गप्राप्ता तच्रिरस्राथं रखवकारो नान्यब्याङत्य्थः। यथा जाकिकमार्मे वि लम्बस्तया अजिरादा नेति त्वरावचनोापपत्तिरित्यर्चः। ane fagate | अपि wa) खभमागंबाङ्ल्ये zuma स्या. दिति भावः। उच्चरमार्गँकेऽप्यंरादिनेति वि्येषे का हेतुरि त्त BE | भुयांसीत।
[Se ४।पा०ड] WFCATATA | CURR
वाय मब्दाद्विशेषविशेषाभ्यां | ९ 1
कम पनः efaiufanay गतिविरेषाणामितरेतरविशे- षणविद्ेव्यभाव दति तदेतत् सुडद्ूलाऽऽचाया ग्रथयति। ‘a एतं देवयानं पन्धानमापद्याग्मिलाकमा गच्छति स वायुलाकंस वरड्णशलाकं FCG स प्रजापतिलाकं स ब्रद्मलाकः इति [xia] arfaafaat देवयानः पन्थाः पद्यते। तवािरभ्मि- Braemar तावदेकाथी ज्वलनवचनत्यादिति माज सन्निवेशक्रमः कश्िदण्वेटव्यः, वायुस्लचिंरादिवर््मन्यश्रुतः कतमश्िम् स्थाने सक्निवेशयितव्य इति उच्यते, "तेऽचिंषमभिसद्धवन्ति afdar- SNC श्रापूयमाणपचमापुयं माणपल्षा्यान् षडदङ्ति मासां- खाम् मासेभ्यः Hat संवत्छरादादित्यम्[क*उ०]ष्व्यच संव- WA पराञ्चमादित्यादवेश्चं वाय॒मभिसम्भवज्ि, कस्मात् श्रवि- गे ष विश्रेषार््यां। तथाहि “ख वायुलाकम'दृत्यज्नाविग्रेषापदिष्टख नायाः अत्यन्तरे विेषोापदेणा दृश्यते "चदा वे पुरषाऽसाल्ता-
उक्तं मागेस्येक्यमृपजोय YRAAre | वायमब्दात्। अर्चिरादि. भ्वस्मादयमनन्तर इति करमेण विशष्यभाव उश्यते rafyacay तात्यवंमक्कता विशेवणमा हइ । स र्तमिति। खचागन्यनन्तरं पठिता वाय्- विंषयः। स fa खविरात्मक्राप्नेरनम्तर उत संवत्सरात् पर इति पाठादश्यमाखविरेषश्चतेख संशये सिडान्तमेवेापक्रमते। swe इति। Tas उपासकोऽसमाल्लोकादेहात् परेति निगच्छति aq प्राप्ताय पुर- wa a वायुर खात्मनि faferwia fax करोति, तेन बायुद्क्तेन र्थचक्रच्छिगरतुख्येग इदारणाद्धमादित्ं गच्छति इति wae | स्दानीं
१,९.१.8 रल्रप्रभाभासिवे। [ष्०९।पा०३]
कात् प्रेति ख वायुमागच्छति तस्मैस तत्र विजिते यथा te चक्रस्य खण्डेन स ऊध ्राक्रमने स श्रादित्यमागच्छतिः दति [काण्ड] एतस्माद्ादिव्यादायोः पववद ब्॑नाद्िगेषादन्दादि- त्यनयेरन्तराले वायनिवेशयितव्यः। कस्मात् UATH: UATE माद्िगेषाद िषेाऽनन्तरं वायुमं निवेश्छते। नेषाऽस्ति faite दति वदामः। ननृद्ाइता श्रतिः ख एतं देवयानं पन्धानमापथा- भ्रिलाकमागच्छति स वायुलाकम्' इति। उश्यते, केवलाऽच पाठः पावापर्यणावस्थिता नाज क्रमवसनः कञथिच्छन्दाऽस्ति। पदाथापदश्रनमात्रं we क्रियते “एतद्चैतश्च ख गच्छति' इति) TATA पुनवैयप्रत्तेन रथद्करमाजेण द्धिद्रेणेदं आक्रम्यादि- व्यमागच्छ तीत्यव गम्यते RA: | तस्मात् खक्रमविरेषविरेषाभ्वा- fafa । वाजसनेयिभस्तु "मासेभ्यो देवलोकं देवलाकादादित्यं दति समामनन्ति, तचादित्यानन्तयाय देवलाकादायमभि- सम्भवेयः। वायुमब्दादिति त॒ दान्दाग्यश्रत्यपेचयाक्तं। ₹ङा- न्दाग्यवाजसनेयकयास्ेकच देवलाका म विद्यते परच संवत्सरः,
पवंपत्तमादह। कस्मात् पमरिति। पाठबलादचिंषाऽनन्तसो वायरिल्यर्यः। काषौतकिनां पाठमाच्ं, न क्रमवि्रेषवाचो कखिच्छम्दाऽस्ति। कषारवा- मान्त तनत्यद्धडति च wai क्रमनिखयात पाठबाध डति सिडा- न्ताः | ्धस्तवचिरादिमाग च्छन्दग्यस्ये संवत्सरपाटयोारुब्दात परत्वं
वाजिखतिष्ये तु संबत्स॒रस्याश्नतेः RUA परो वायरित्थत ary | वाजेति | afe दे वलाकादायमिति aa स्यादित्यत are! वायम ब्दादिति त्विति | संवत्सरस्य मासावयवित्वात् मासानन्तयं संवत्सरात् पया देवलेकस्ततः परो वायवायाः पर ales ala श्चतिदये क्रमे
[(Sos,utoR] श इर ब्रह्मभ्य | १९२.४
तच अ्ुतिदचप्रत्ययादुभावुभयन् गथितवयो, तत्रापि माखसम्ब- न्धात् संवन्छरः पुवः पिमा देवलाक दति 'विवेक्रयं॥
तडितिऽधिवर्णटः सम्बन्धात् ॥ ३॥
“आ्रादित्याखन्रमसं चन्द्रमसे विद्युतं" इत्यस्या विद्युत उपरि- टात् वरूण्लाकमिव्ययं वरुणः aqua, अस्ति हि सम्बन्धा fagequar: | "यद् fe विश्राला विद्युतखीतब्रसनितनिचाषाः नोमूतेादरेषु अनुत्यन्ति aura: प्रपतन्ति विथातते सतन- यति afaafa वाः दति च argv: श्रपाञ्चाधिपतिर्वरुण दति afawfanfetg: | वरुणाशाधीन््रप्रजापतो श्यानान्त- राभावात् पाटठटसामथ्याचागन्तुकल्वादपि वरषणादीनामन्त एव निवेशः । पेशेषिकश्यानाभावात् विद्युचान्ाऽचिरादै वर्मन ॥
निष्पन्नः। तेनेति ढतोयाश्चुद्या वायोरादिव्यपूवंत्वावगमादिति, दत्रे तु aque टोवलाकपवकवायपरमिति faa ॥
vq काषीतकिभिरग्न्यनन्तर पठितस्य वायोः द्यानमक्का वाय्वम- न्तर ufsaw बवरुणस्याचिरादिमाग waar! तडिताऽधिवरूण सम्बन्धात् | पठिता वरणादिमागपवंत्वेन सम्बध्यते न वेति सन्दे हेऽचि- षोऽहरि व्यादि पञ्चम्याऽचिंरादोनां करमेण मागंपवेतया विर्डत्वादा- योरिव सखयानविष्ेवश्चत्यभावादलब्स्यानोा वरुणादिनं सम्बध्यत इति सिद्धान्तमाह | श्यादिग्यादिति। aut विदयुत्कायत्वेन सम्बन्धे मान- माह | विद्योतत xfa | वर्गस्याबदारा विद्यत्सम्बन्धादागन्तकाना- मन्ते निवेश इति न्यायाच्च विद्यदानन्तयं सति यचयापाठमिन्प्रजा- Tat: क्रम इरत्धयेः।
१९.९.६ रूलप्रभाभासिते। [अ०१।पा०ह्]
श्रानिवादचिकसतल्लिङ्गात् ॥ ४।
तेष्वेवाचिरादिषु संश्रयः, किमेताभि मागंचिक्कान्यत dra- ग्मयोऽथवा नेतारो गन्तृणामिति । तत्र माग॑लक्षण्डता अरचिरादय दूति तावत् माप, तत्खद्पलादुपदेश्खख। यथा fe कशिकषाके यामं vat at प्रतिष्ठासमानेऽनशिग्यते गच्छत wae गिरि ततो ward तता नदीं adr ara तता नगरं वा प्रास्यसि tf) एवसिदा्यचिषाऽहर क त्रा पुयंमाणपच- मित्या! wa a भामण्धमय एता इति ard तया हि साकण्ब्देनान्धादीनुपबक्नाति श्रभ्चिलाकमागच्छति इत्यादि | ले क््रब्दश्च प्राणिनां भागायतनेषु भाव्यते ‘areata: पि- दलका देवलाकः' इति च। तथाच ब्राह्मणं “WITT तेषु aay ae’ इत्यादि) तस्मान्नातिवाहिका ्रिराद- ; । श्रचेतनलादपि एतेषा मातिवादिकलानु पपन्तिः । चेत- ना हि लाकं राअनियुक्राः परुषाः दुर्गेषु मागेव्वतिवाद्या- गतिवादयन्ति cad ora wa: । आतिवाहिका Wad भवि-
रखवमचिरादौनां कमं निरूप्य wer निरूपयति | ्ातिवाह्िकसत. लिङ्गात् | चिङनिदेशसाम्धात् लेःकशब्द्ातरेत्लिङ्ाच्च संश्यः। चाद्य - wacd पवपच्तः खधिंरादयो विद्यदन्ताखधेतनामेतार्खामानमवपुरषेड wat सह पठितत्वादिति सिडान्तयति। र्वमिद्यादिना। यथा- श्त्यमामवस्याश्त tend नाचिरादोनामिति wpa) तदच्चनमिति। पुडषस्यामानवलं मेटतखेद्यभयपसरत्वे वाक्धमेदः स्यादतेऽचिंरादिपदे TAT खव मानवाः WHAT प्रकसर्णबलात् विद्युदनन्तर मानवस्य मेतु
[ख ०8।पा०द्] WCAC STATS | १९१७
तुमन्ति । कुतः तच्चिङ्गात् । तथा हि ‘waar विद्युतं तत् परषोाऽमानवः स एतान् ब्रहम गमयति' दति सिद्धवङ्मधिटलं दशंयति। *यावद्चनं वाचनिक्मिति न्यायात्, are तडि- षयमेतेपरीणमभिति चेत्, ग, प्राप्तमागवत्निदटन्तिमाचपरलता- दिशेषणस्य। यथ्चिरादिषु परुषा गमयितारः प्राप्तास्ते च मागवास्ततेा युक्त तज्निटत्यथे परूषविजैषणममानव इति) aa लिङ्गमाजमगमकं न्यायाभावात् | नेष देषः ॥
= = उभयव्यामोद्दात् ATS! |W ये तावद्चिंरादिमागगास्ते ददवियोागात् षंपिष्डितिक- रणग्रामा दत्यखतन्ाः अ्र्विरादोनामणचेतनतादखातच्छ दत्यताऽचिंराद्यभिमानिनसखेतनादेवताविवषा श्रतियाजार्या नियुक्ता इति गम्यते । लोकंऽपि हि मन्तमूच्छितादयः रुषि- स्डितकरण्यरामाः परप्रयुक्रवत्मानेा भवन्ति। श्रनवखित- लादष्यविरादोनां न मागंखचणलापपल्तिः। मडि राच प्रतस्या ङः खङूपाभिसम्भव उपपद्यते, न चख प्रतिपाखनमस्ि दृव्युकमधस्तात्। भरुवत्वात् देवतात्मना नायं दषो भवति। MRT प्रकरणप्रप्तनेटटत्वान्वादेगामानवत्वमनगेक्षमेब प्रतिपाद्यत इति वक्ठव्यमिन्याष ¦ नेति। नेटटप्रकरशामङ्धोक्षारे मानवः TAR गमय समति वाक्यं भिद्येत मानवत्वं नेट त्वस्याप्यप्राप्तरिति भावः नेढला- नवादणिङ्स्यानयाश्कन्धायपरः aa उ्रहाति | नन्विति॥
यद्यनेवासाचेतना रवाचिंसादयः afe मागेवद्रग्ोखभयेारषि MACTAM ZEMAN स्यादतः खयं प्रलयग्रून्धखेतनान्तरे मेव
* यावदिन्यादि न्याग्रादित्यन्तं बधे ae मा । 7
१९१८ ` रुनरप्रभाभासिते। [ख०४।पा द]
अ्धिरादिशब्दता चेषामर्चिराद्यभिमामादुपपद्यते | “श्र्विषो- sty इत्यादि भिर शसा तिवारिकत्वेऽपि न विरुध्यते । अर्चिषा रेतुनाऽइरभिसम्भवम्ति wart रतु नाऽऽपुयं माएपकमिति। तया ख लाकप्रसिद्धेव्वप्यातियाचिकेव्वेवंजातीयकं उपदशा Pada गच्छ afaat बलवमाणं तता जयसिंह ततः aad tia रपि चापक्रमे ^तेऽचिंषमभिसम्भवग्ति" इति सम्बन्धमाचमक्रं ग सम्बन्ध विश्रेषः कचित् । उपसंहारे तु “स एतान् ब्रह्म गमयति इति सम्बन्धविश्चेषोाऽतिवाद्यातिवादकखचण um, तेम स एवापक्रमेऽपोति जिधौर्यते। संपिण्डितकरणयामलत्वादेव = गन्तृणां न तच aaa: | लाकश्ब्दस्त॒ श्रनुपमुश्चानेव्वपि गन्त॒षु गमयितुं शक्यते wet तक्षाकवासिनां भागण्धमि- त्नात् । श्रताऽग्मिखामिकं eta प्राप्नाऽभ्भिनाऽतिवाद्यते वाय- सखाभिकं लोकं प्रा areata योजयितय्यं। कथं पृनराति- वाहिकलपच्े वरुणादिषु aquaa:, विद्युता इधिवरुणादय उपकप्ताः । विद्यतख्चानन्तरमाब्रह्मप्राप्तेरमानवस्छेव पुरुषस गमयिदरलं ्रुतमिद्यत उत्तरं पठति ॥
डति शओेकिकन्यायामय्हान्सिदधर्गेढरत्वसिङ्धेरक्तणिङ्न्धायापेतभिति खचाथंः। पवपचदय gaafa अनवद्ितत्वादिन्धादिना। अचिर- इरादोनामर्रत्वाद्राच्यादा गतस्य प्रतोचा नास्तोव्यक्तत्वा् म माम- fase भोग्यत्वं वा, देवतात्वे तद्िरत्वदोषोा ated: | यश्षप- दश्खार्स्याशिडत्वं भातीति तचरा अविषोाऽहर्ति। fasa- मटद्रत्वसंग्र याच्च वाक्छश्घान्निखय care, afi चेति यदुक्तं लाक- ब्द ाद्धेःग्यत्वमिति adate । संपिख्ितेति। इखवान्तरः दएषाति। कथपुनरिति।
[Weajater | WIFCAGSA AA | १११९
वैयुतेनेव ततसतचछतेः । ६ ॥
तते विद्युदभिसम्भवनादूद्ध, वियुदनन्तरवर्तिंनेवामा नवेन परषे्च ॒वरूणलाकादिष्वतिवादह्यमाना ब्रह्मलोकं गच्छन्ति CAMA, "तान् वेद्युताम् पुरुषोाऽमागवः' “स एतान् ब्रह्म खोक saute fa तस्यैव गमचिद्रवश्रतेः। aquizey ae वाप्रतिबन्धकरणेन खाहायानुष्टानेन वा केगचिदनुग्रारकाः दृत्यवगन्तव्यम्। तस्मात् खक्रमातिवादिका देवतात्मानेाऽचिं- रारयः ईति॥
काय वादरिरस्य गल्युपपन्तेः ॥ ७ ॥
स एताम् ब्रह्म गमयति इत्य विचिकि्छते, किं कार्य- मपरं ब्रह्म गमयति श्राहाखित् परमेवाविषतं wet ब्रह्मेति । कुतः संश्रयः, ब्रद्यश्ब्दप्रयोगात् गतिश्चतेख । तच कार्यमेव सगुणएमपरं ब्रह्म मयत्येतानमागवः yes: इति वाद्रिरा- चाया मन्यते। कुतः अस्य aa: । we fe कायन्रह्मणेा गकव्यत्मुपपद्यते प्रदेशात्, न ठु way ब्रह्मणि wa
अमानव विद्युह्लोकमागता वैदयुतन्तेने्चंः। चते तु केद्युता्ञो- कादिव्ययः। Ba वर्णादीनां नेटल्वाभावेऽप्यनुग्राह कत्वेन मागोन्त- भाव इति भावः॥ रवं am निरूप्य गन्तव्यं चिन्तयति | कायें वादरिरस्य गल्यपपत्तेः | Vay गन्तव्यमिति vars मामस्य HUA कायेत्रश्येति सिडान्ते भागाच॑तेति मत्वा प्रथमं सिडधान्तमादङ। तजर कायेमेवेति। सबगत- 7p 2
१५२१ रन्रप्रभामासिते | [चख ०2।पा०३]
aaa गतिवाऽवकल्पते ख्वगतवात् प्रव्यगात्मलाख ग- mut ॥ €
विशेषितत्वाच्च ॥ ८ ॥
"ब्रह्मलाकान् गमयति ते तेषु ब्रह्मलोकेषु पराः परावता वन्ति" इति seat विभेषितलात् कायब्रह्म विषयेव गति- रित्यवगम्यति। न fe बह्वचनेन विशेषणं परस्िन् ब्रद्मखव- HUA | कां SAAT: सम्भवति बडवचनं | लाक- श्रतिरपि विकारगाचरायामेव afaaafafagrat armnz-
> Cero ~ ; मावाश्चसी, गाणो Bara ‘Aya VIR एष Vale’ इत्यादिषु | afuaturfuadafaginste परस्मिन् ब्रह्मणि are: स्यात्, ABTA कायविषय मेवेदं Tay) ननु कायंविषयेऽपि Agua Aqua समस्तस्य हि जगता जग्मादिकारणं ब्रह्मेति प्रतिष्टा पितमिद्यच्ाच्यते॥
* सामेप्यात्त् त्ुपदेशः ॥ ९ ॥
स्यापि प्देशान्तरविणििङित्वेनाकाशस्य waa ट्ट, ब्रद्यबस्स प्रल्य- ara कथमपि Taga: |
ब्रद्यलाकेष्िति बखवचनलकश्ब्दाधार सप्तमोश्चतिभिग॑न्तयस्य परस्माद्याषटतत्वाश्च न षर गन्तव्यमित्धाह | विशधिततवाश्ेति | पर- Waa भेोग्णत्वापचारादराणी लाक्तिरित्यः। aaa कारणवाचिना काये लच्यते गन्तव्यत्वन्धायोापेतबडवचमाद्यनेकञ्त्- are न चामाढत्िलिद्ात् परस्य गन्तद्यता, waar लिङ स्यान्यथ्ासिदडधेरिति भावः॥ [* खामीप्यादितिः कायात्यय इति च चदय स्परटलवान्र ated ॥]
[ख ०8।पा०३] शराङ्रब्रह्मदधचभाष्ये | ११२१
AW श्श्द्ूाव्यादटत्यथेः। परब्रहमसामोयादपरस्य aguafaafa ब्रह्मश्रब्दप्रयोागेा a विर्ध्यते। परमेव fe wy विश्द्धापाधिखम्बन्धात् कचित् केचिदिकारधर्मर्मनो मय- त्वादिभिरूपासनायापदिश्मानमपरमिति fafa: | मनु का- यप्राप्नावमादृन्तिञ्रवणं खभ्यते। न हि परस्मात् ब्रह्मणिऽन्यच कचित् fama सम्भवति । ciafa च देवयागेन पथा प्रखि- तानामगादन्तिं “एतेन प्रतिपद्यमाना इमं मानवमावतें नाव- am’ इति। ‘anfay a पमराटन्िरख्ि तयोद्खमायन्नषटत- लमेतोति' चेति। अच म्रूमः॥
कायात्यये तदध्यक्तेण Wala: परमभि- धानात् ॥ १०॥
कार्यब्रह्मलाकप्रखयप्रह्यपखाने ति तचेवोत्यन्नसम्यग्- दशनाः सन्तस्तदध्यसेण ferquiy सहातः परं परिष्णद्धं विष्णा; परं पदं प्रतिपद्यन्तद्ति। दत्थं क्रमसक्रिरनादटत्या- दिशुत्यभिधामग्याऽभ्युपगन्तव्या । न wae गतिपूविका पर- प्रातिः सम्भवति इत्युपपादितम् ॥
Haq ॥ १९॥
खतिरण्येतमयमन॒जानाति-
प्रतिसश्चरोा महाप्रलयः, तस्मिन् प्रापे परस्य हिर ण्ग्भस्यान्ते स- मट्िजिष्शसोरसू्पविक्रासवसानमे ब्रद्यलाक्षनिवासिनः wate:
WLR रनप्रभाभासिते। [ख०8।पान्द्]
"ब्रह्मणा सह ते सवं Gla प्रतिसञ्चरे | परस्यान्ते छयतात्मानः प्रविशन्ति परं पदः ॥ cfs | तस्मात् कायंब्रह्मविषया गतिः yaa दूति सिद्धान्तः । कः पनः पर्दपक्षमाश्रञ्यायं सिद्धान्तः अरतिष्टापितः "कायें वादरिः' दव्यादिनेति, स carat खचेरवापप्रदभ्येते।
परं जेमिनिमुख्यत्वात् ॥ १९ ॥
जेमिनिद्धाचार्यः “स एताम् wy गमयति cay परमेव wa प्रापयति इति मन्यते । ga: aware परं डदि wy ब्रह्मशब्दस्य मस्यमालम्बनं ATA! मुख्गेणएटयो ख म्ये संप्रत्य भवति ॥
THATS ॥ WI
‘‘aaigaraassaaafa इति च गतिपुर्बकं अग्डतलवं दशंयति । waaay पर स्न् ayuda न कायै, विना- faara arte । “श्रय यचान्यत् पश्चति तद श्यं aman’ इति वचमात्। परविषयेव चेषा गतिः कटवक्रोषु पयते, a fe
खुडधियस्तचोत्पन्नसम्यग्धियः सवं ब्रह्मणा मुच्यमागेन सह परः पदं प्विश्रन्तीति योजना | र्वं सिडान्तसुक्घा तेन निरङ्कपुव॑पर्लमाइ | कः पुनरित्यादिना। ) दहरविद्यायां कठवह्लोषु पस्त्रह्मप्रकरओे च तयोद्धंमायच्चिति गतिदंशिता। रुवं द््त्यन्टतत्वलिङ्भ्यां प्रकरणाच्च परविषया afafcag,
[ख०९।पा०्द्] शराडसब्रह्यदधवमभाष्ये | VLRS
तच fagratamasfe ‘say घमीादन्यत्राधमात्' इति Wea ब्रह्मणः प्रक्रान्तलात्॥
न च कार्ये प्रतिपत्यभिसन्धिः॥ १४॥
अपि च प्रजापतेः षभ वेश प्रपद्ये" दूति, नायं कायंविषयः प्रतिपत्यभिसन्धिः | (नामदरूपयानिंव॑हिता ते यदन्तरा तद्रद्य' इति कार्यविलच्षणस्य aaa ब्रह्मणः प्रशृतलात् "याऽहं भवामि ब्राह्मणानाम्" दति च सवेत्मलेनापक्रमात् न॒ aw प्रतिमास्ति यच्छ माम मदद्यश्ः' दति च परस्येव ब्रह्मणे यश्रो- नामलगप्रसिद्धेः। खा चेयं वेश्ाप्रतिपत्ति गैतिपूविका या हादवि- ` द्यायामुदिता “तद पराजिता पत्रदह्यणः प्रभुविमितं हिरण्मयम् Tas) पदेरपि च गल्यर्था्मा गोपेचताऽवसोयते। तस्मात् पर ब्रह्मविषया गतिश्रुतय दति पचान्तरं । तावेते इ पका- वाचार्थंण खचिते । गल्युपपत्यादिभिरेकः, मुख्यलादिभिर- परः । तच गत्युपपत््याद् यः प्रभवन्ति मुख्यलादोनाभासयितु
संप्रति प्रजापतेः सभां aw प्राभ्रयाभिति उपासकस्य मरणकाले कायप्राभिसङ्कल्पश्चतेनं परः गन्तव्यमिति wet निरस्यति। न च कार्य इति । परस्य प्रछतत्वात् aU परमात्मनामत्वप्रसिद्धा यण्ःपदेनात्ाङ्कियश Bat ब्राद्धशानामद्ं भवामि, तथा cai ant faut यश इति सावाम्यलिद्ाच्च परप्राप्तिसङ्खन्ल्य cara. भिव्यथः। we ॒वेष्सप्रतिपत्तच्छा पस्ब्रद्यविषया तथापि सा कथं गतिपूविंका स्यादित are) सा चति। तच AWN विद्याविष्टोजैव पराजिता परस्ति ब्रह्मणा हदिर्णगभस्य तेनव van विमितं निमितं हिरण्मयं वेश्सास्ि तत् प्रतिपद्यत |
UVB रत्रप्रभाभासिते। [ ख०३।पा ०३ |
न तु मृख्यत्वादयोा गल्युपपक्यादीन् care एव सिद्धान्ता व्याख्यातः, दितीयस्त॒ ud: पकः । गद्यसत्यपि wea मुख्थये- वार्थस्य ग्रणमिति कञिदान्नापयिता विद्यते परविद्याप्रक- रणेऽपि waned विद्या कराश्रयगत्यन्कोतंनमुपपद्यते ‘fa- SEU उत्क्रमणे भवन्ति" इतिवत् । प्रजापतेः सर्भां वेश प्रतिपच" दति तु पुर्ववाक्यविच्छंदेन कायैऽपि प्रतिपत्यभिसन्धिगं विश- ध्यते । सगणेऽपि ब्रह्मणि च सवात्मलकोतंनं “सवकमा सर्वकामः द्त्यादिवत् कल्पते। तस्नादपरविषया एव गतिन्रुतयः। केचित् पुनः पूवण पूवेपचद्धच्ाणि भवन्ति उत्तराणि fa- दान्त द्धन्राणीव्येतां यवश्यामनुरुष्यमानाः परविषया एव गति- yal: प्रतिष्टापयन्ति। तदनुपपन्नं, गन्तव्यत्वान्पपत्तेन्नद्मणः, ‘aq सर्वगतं सवीन्तर सवेत्मकश्च पर ब्रह्म" “श्राकाश्नवत् सव-
विद्ानिति दहरविद्यायां गतिपू्विंका वेश्सप्राभिशक्घा तेन पर- ब्रह्मण्यपि वेश्सपरतिपत्तिशब्दसामान्यादर्तिपुवेकत्वं तस्याः सिष्यती- au | किञ्च पद गताविति धातुपाठात् aw प्रपद्ये इत्यव माग- प्ता भातीन्वाद | पदेरपोति | पुवेपश्षमुपरंहरति । तस्ञादिति। agua fess इति ग्ठोकन्तमपक्रमपते। ताविति । ब्रह्मशब्द - मख्यत्वादिद्ेतुमामाभासनक्ठ स्फटयति । न हीति | गन्तव्यत्वस्य ब्रह्य- aratafa बङवचनादः सङ्कख्पादटव गन्धादिदिव्यभागश्चतेख पर ब्रद्यणयसम्भवान्मख्या्यंत्ाग इत्यर्यः यद्यप्येतदे सत्यकाम west. wey ब्रह्मे्ादिश्रुतिषु प्रयोगसाम्ाट् ब्रह्मशब्द BAIT रूएतया मख्य खव तथापि पण परस्ित्रवयवायनिर्तिशयमशत्वस्य लाभाद- पर ब्रह्मणम् ख्य इ ्द्नोतमिति मन्तरं । यदुक्त कठवह्लीघु प्रकरब- बलादिति परविषयेति तच्राहइ। परति वथा विद्यासंबद्धप्रषुन्ना
[ख*९।या रद] WIFTAGTT AS | ६९१२६
मतख far: ‘aaracatreagy ‘awa सवान्तरः' ‘armag सवै ब्रह्ोवेदं fad वरिष्ठम् इत्यादि श्रतिनि्धारित- विश्रेषं, तस्स गन््व्यता न कद्ाचिदषृपपद्चते । ग हि गतमेव मस्ये, wear wagefa दति प्रसिद्धं ara | मन् शाको मतख्छाऽपि मन्तव्यता टरेज्रावलरविज्जिषख दृष्टा, यथा wade wa एथि्वीं रेशान्भरदारेण गच्छति तथाऽगन्यलेऽपि बा- ea कालाष्मरविश्रिष्टं aga alaniaaa aH दृ, तदत् ब्रह्मणाऽपि सर्वश्रह्छपेतलात् कथञ्चित् मनव्यता चखा- fefa ग, प्रतिषिद्धशवैवि्रेषलाद्रह्मणः। “निष्कलं निष्क्रियं जानते निरवद्यं गिरश्जनमः ‘TECATS ESATALTS “स बाद्याभ्वमरो YM’ सवा एष महानज आद्माऽअरोाऽ- मरोाऽग्टतेाऽभयो wy’ “शल एष नेति ai इत्यादि ्रुतिखति- waar न देशकालादिवि्ेषयोागः warn: कच्पयितुं AWA, येन भ प्रदे घ्र वये]ऽवस्धान्यायेनाख गन्तव्यता स्यात । wage प्रदेश्रावखादिविश्रेषयागादु पपद्यते दे्काल-
Way तदसम्बन्धमायन्तरकीततं | तथा पर्विदयास्तत्वथे तव्रकर- खेऽप्यपरविद्याश्चय xfs aaa युक्ते, गतिं विनापि fe परविच्चा निरुविश्रयफला तस्याज्वपरमिद्याफलगतिसाध्यमन्तभवति इति सति. लाभादि्थेः | vega प्रापिसङ्कल्योाऽपि प्र्त्तपरविषय इति लच्नेव्या । प्रजापतेरिति प्रजापतिसभावेश्सश्चतिभिस्तत्सङ्कातक- वाकेन च uate बाध्यं, atisefafa सावाग्यं तृपासनायमपर- awufa gua xa: | खपच्मक्का परमतं दूवयति। कचिदि- व्वादिना। सवेगतस्य खात्मभूतस्यापि aga: संसारदशात् देश्रा- 7
१९९६ Ca TAT Ese [०४7०९]
"विशिष्टा awa) जमदुत्यनिज्जितिप्रज्यरेतलयुतेरगेक- शक्तित्वं mgu दति चेत् । म, कि ९निरा करण ख तोगामनन्याथे- स्मात् । उत्पस्यादिज्रतीगामपि खमा गसगन्क चेयमिति चेत् । म, तासा नेकलप्रतिपादमपरशलात् 1 टरा दृ ष्टाज्तेहिं खले अचरा wee ome विकार्य चानुलत्वं ्रतिपरङ्दच्छाष्तं नेत्प- wifeat भग्रितूमहंति । sara पुगरहत्पत्वादिशुतीर्नां fa- शरेषनिराकर णश तिभरेलं म पुमरितरशेषलसिल रा मिति। उच्यते, विजेषनि राकरश्चश्रुलीनां निराकाङ्खगचेलात् । न छर wa एकलमिशयलग्ररङ्ला द्वग wt ue कबिदाका- Frases Gewese: | (तच कोा मोहः कः छक एकत्वम प्रतः “अभयं वे जगक त्आापतऽखिः शजिद्धान्-न बिभेति gag ग' “ad इ वाव तपति क्रिस ay नाकरवं
न्तरे तत्कालात् कालान्तरे fafacaa wna स्यादिति एथिवी- वयोददाग्ताभ्यां शङ्कते । नन्विति । यलं fara प्राप्ततवमगन्यलं, अ- वस्ातदइतारभेदात् खात्मभ्तत्वं। नन् यक्त भवयसाः प्राप्तयारपि देणान्तरकालान्तरविशिदधत्वेनम way तया गन्तुभिन्नत्वात्, wee गग्लसिन्नस्य कथं गन्तव्यत्वं वथाङ । aaa इति । या or a
सा TA यच्च NG दशान्तरं तश्वप्राक्तं डति कुतः wwe गन्तद्यता aaah कालान्सरेोऽभिव्यक्छिमाजं माजन्तस्धल्वमिति बस्त गतिः, चदन विशिर्मवयस्ामन्तव्यतां परत्रद्यगे देशकाख्वचन्ि grasa nafqehy गन्व्यतेग्रादड | tarfea | अगादिमव् पष्ट we इत्याद्या खतिदंश्यविषेषप्य इशि कल्तिसत्वाट् cava जिवि निवेति ara: | समणमिव we Gare war परं aa, वि्भिंरेबन्य aweafa uya नगदुत्पर्षोति। fe fafewaeraw माकर
(Weararey] शाङ्गयजद्छद भाक | १६२०
fame फा वलकरवम्' इत्यादि जुतिन्वः। ame च विदुषां त्य | मभेवादिद दनात् विकारानुगाभिखच्यववाराख wat: श ग्ट्थेमाल्ेष्ति & ce wea quia दरति । श्रता न विेष- निसकरण जुतीका मन्येत ननवनन्तु wel ने वमत्यश्वादिमु- Wat. निराका ्ायेलत्रसिषा द्ग सामग्येनखि, separ तासा- म्वा कलं सममुगग्वेते । तथः हि (तच्ेतच्छुङ्गमस्यतितं Sra विजानीदि ने द्मनुखं afvaty इत्पन्यस्ादकें सत एव रक wryae fagae इंश्रयतिः। "यजा का समानि ग्डतानि कके येन जातानि Rafa यत् cane वितरन्ति तचि- rare. apy दकि द, एवंमत्पत्यादिकुलोनस्भेकाक्धाव- WAIT का मेकरप्क्किरनेा बह्वः, अतथ्यं ` मकेव्यलवानुरप- site. । “क कः मोग्वा उत्क्रामन्ति aya सम् ब्रज्ञाप्येतिः दति safe wyfe गतिं शिकःरयति। बह्मखातं “खेच Weere cal र ।. -मतिक्रसखना काश्च गन्ता चोय गन WS व्रहमशोऽव कवेः HTT ST क तकः चात् अल्यन्तताद्ा कथे TTT | eda किं ` खान्। छले aaa देषद्धेनेकदेभििनेा निन्धप्राप्नलात् न पगब्रद्मगमगमु पपद्यते,
aren खकिद्रिवस्कलिविरोभदस् काच care | नेति । चितो बं ws | उच्ेश्याङोति | ` सवि प्रेवन्छतीनां निवि रेवखकिद्धेवत्यत न विरोषं cere | मति | निविज्ञ कश्तीमासेव समिद्धेवत्वं किं न स्यादि त्वाह । कर्दिनि । art are eae निरा काङ्कत्वात् tian fers. ate were गिकेध्य feiverinfeate tae फलवत् कचिष्ठा क्फेलं weyfats warenfearey) see xanfeat) न 7E2
११२९ | रतप्रभाभासिते। [ष्०४।पारश]
AQ A
एकदेजैकरेशिलकल्यना च ब्रहमण्छनपपन्ना, भिरेवयवलन्र- सिद्धेः । विकारपसेऽथेतन्तषट, विकारेशापि विक्ारिणे निः तयपराज्नलात्। ग fe war arent परित्यव्यावतिष्ठते, परि- arasuranta: । विकारावयवयचधोाख्चं तदतः खिर लात् ब्रह्माणः संसारगमगमण्यमवक्तपरं | अथान्य शव HAT WAT: शोऽणव्यापो मध्यमपरिमाणे वा भवितुमर्ख्ति । गाप मम भानपपन्तिः। मथ्यमपरिमाशले ाणिश्यलप्रशङ्गः | श्र्सेऽपिं हत्छश्रोरवेद नागुपपभ्तिः । प्रतिषिद्धे कवालमध्यलफरिमित- wa विस्तरेण परस्तात् ware जव ‘awafe catfenreraranay: । विकारावचवपकयोरपि बन्ने रोषः । विका रावयवयोाष्ठद्ताऽनन्यलादद्धेष इतिं Sat न, भुख्येकलागुपपन्तेः | way ay परेव्मनिस्चप्ङनः वंसा- याल्मलानिटन्तेः। fret वा खरूप्रनाग्न्रश्ङ्कः FATA लयानभ्यपगमात् । चन्न कैचिव्जर्पयते नितधनेजिज्िकानि कमेष्ठभष्टौयन्ते प्रच्कायानुत्प्षये, कास्याजि sfafegria च uftfee® खर्गनरकागवाहतये, संप्रतदेदापमोम्पणि च
केवलं न्यायात् Rear किन्तु अत्याऽपोलाह | प्रचन्त्िति | तच Te. कारये ब्रह्म्येतत् Fe sacar का्यमुलन्नमितड पकभ्व तेन BIT सन्मुसमन्वि्छेल पसं हारे खत णव Bagel ered wer लेि- सोयकेऽपि नगव्ष्माद्यनुवाटेन wea रव Kae cian: ष्टि तीनां waa नि्विंशेवधीरेववा भातीयथचैः + शवं बणे निवि देवलात् न मम्तश्चमिति फलितमाह । रवमिति । स्यदनिवेधाक परस्य न AUIS | न तस्येति | णवं गन्तश्यालेःचनय गनिं निर
[qeoeareg] WIFCHGTAAATS | ११२९
कम एपजोनेमैव च्यन्ते दति, अता वर्वभानदेदपातावूद्ं दे- शानरप्रतिसन्धागकारणाभावात् खरूपावखानलचणं Hast विनापि ब्रह्मात्मतवेवंटलस्य से्यति दति । तदसत्, प्रमा- शामावात्। नोत् wrate केभचित् प्रतिपादिते, मोकाथीं tel समाचरेत् इति। water aaa तकितं aera aufafan: संसारस्तस्नात् fafawmaraa न भविति दति। भ चेतत् anfag शक्यते निभिक्षाभावख दुज्जान- ara बहनि कमाणि नाव्धन्तरषश्ितानि दृ्टानिष्टविषा- कान्येककस्य जन्ताः सम्भाव्यन्ते तेषां विरद्धफलानां ar दुपभोगास्कवात् कानिचिक्लथावसराणोरः जका निर्भिमते atfafen रेशकालणिमिन्त प्रतोकाण्छासतं दत्वत सेवामव- | feorat शाप्रतेनोपमेगेन eqerewara म यथावर्पित- शरितस्यापि व्तैमानरेदपाते रेशाकरभिभिज्ाभावः wae fread क्मशेषसद्धा वषिद्धिख | "तद्य दह रमणीयचरणाः ततः wee venfeufrafirs: | श्लारेतत् नित्यनेमिन्तिकानि
—_— ee
गेग्लालाचमयापि facufa | गतिकल्पनायां tanfeat | भेदाभेदेन डे कल्याववन्तमेदतीयः wen । गन्धलन्ताभेद कख्यः किमिति नेक ware | अत्यन्तेति । nea fa दूषख्मिति ष्डति। यद्येवमिति । कौर्वदयेऽपि दोाधान्तर मा | विकारावयवपनच्तवाखेति | विक्षाराव- ववसस्थमी व वििष्टस्य wee स्थिरत्वात् जीवानां मत्वागतो न स्याता | नदाचशातिष्ूलपावावखयोमय्शपावाजावयवयोखखननल्ति KA: | अश कनथ जानात् कख्िनोप्धिभिमं ागविविन्नम इति भावः ट- Temata विक्षश्य॒दववति | खथेचादिना । अभेदश्चतिषिरोष-
६९९० दत्रप्रशपस्छन्तिरे | ` [जरश्फा oR}
aut खेयक्राकि भविष्यन्ति इतिः।. लंच, तिरेष्याभात्वात् $ सति रि fete रेख चेयकत्नाने - भवसि. न- क जत्छा-ज्तःर च्छि amt guamt नित्वनेनितक रजि विरथ, wire विशेकात। efter esgigecem aft fe विदधे way रेषकं। ग हु तावक CerwmcfafauracaR es: + senfafanarcew: दुरिता षचेददयणाककगमात् + a च निग्बनेमिन्तिकानछानात् प्रल्थवावादुत्वन्तिमाचं नं पनः छलान्दरोत्पश्िरिति प्रणाशमस्ि फला जर स्याप्वनु- fourfan: वरत । wefa Wreee: | तद्वः चाद फडति भिजिने ङाकागन्पावनत्कच्ते. एवं way कजम मयर जरनुश्षद्धन्ते" इति । गन्वखिति. eels सर ताना कण्व प्रतिंकि्धवलेनं ` ज कातरः चच्डयन््र र त्ले safes अतिना तु, खक निपुणा मामपि qureciwewary । Safes तु मरति aera जिरसिन्ाग्य वः दुश्खो नलमेव । 7 Waa HARA AQ BAA क्रलखभोवस्छी कयैः क्त्व स््भा- काङ्कुयितु we अ्रग्न्याष्यवत् खभावस्ापरिशायलात्। at-
eit दवेः भमं नाखि दति भेदकाय | frererrewarhefes भि~ BUCHAN FA a त्ती fecrafefe eye गेति। किच पदोजयमथ्यय safume तास्िकजोक्डकावच्यः arm जी व्ये माद्प्रसक्मत् । गनचाङ्छभिरिव war Aqsa athe AYE ery cerca न खारदितवर्ड । स्गण्वितिः | जन् वि क्रतेन Gerace: fen ate: थः च qanimarte cafe इति कामेनां मतमुद्धा्यः किरस्कति । afermfkari कषितिं
[ख०।डपा ०१] शाङ्गरत्रहाङचभव्ये | ९१११
देलक कधं लभोरुलं का्यसभर्येः न तच्छक्तिः तेन अत्यवश्वाने- sia wraafrercrecamt are cia i तच्छ न शकिः, “agra srunvae द्जिंवारलात् | तथापि खात् न केवला wis: कयमारभतेऽनपेच्छान्ानि निसित्ताग्यत रकाकिनो सा fe- तापि नापराध्यति cai awa, निमिन्लानामपि «afm ween सम्बन्धेन निल्यनरम्बद्धलात्। तस्मात् कटं लभाक्रबख- wid न्राधा त्मम्दसद्यां त्रिद्यागम्वायां awraarat म away arevaraiste । अतिख "नान्यः पन्वा विद्चतेऽयनाय' इति Waa areas बारयति। परस्मादनन्बल्येऽपि waa स्व्यव्दारलापम्रषङ्ः, भचरादिप्रमाखाप्रटस्षेरिति BAI म, आक्त्रबाधात् खम्नवव्दारवत् ATITM: | शाश्चद्च ‘aw डि eafaa भवति तदितर vat vale द्या दिगाऽप्रब् विषधे मा्य्वादि शववद्र मक्ता पमः परवद विषये "यज लस्य खवंमात्मे- वाण्डूत् तत् केन कं VY दत्थादिना तदभावं दश्रयति। तदेवं पर ब्रह्मविदा गन्तव्यादि विज्ञानस्य बाधितत्वात् भ FA मतिद्पप्तद् यिध wari fefara: पुगगंतिश्रुतय दति । र्वं त्तं, मेचरेतुरि स्मिन् खयं मानाभावादि््ः। तकं र्ब मामित आह । न चेतत् तक्ेयितुमिति | ननु तवाप्येवल् वक - माज्रमेकञ्जिम् जग्मन्यनेकविङ्डफलानां saat भगायोागादस्वव- fae wa जकान्तरस्य fafanfaarnrg वन्मानमाद | कमेनव- सद्धावसिदडधिखेति सन्वनारव्यणलानि पुख्पापानि वेषां fae.
द्यनृष्टागेन चयात् न जग्भान्तर्मिति wpa) स्यादेतदिति। पुरेन पु खस्य न am: अविराधादन्यथातिप्रसङ्ात wees edarar
et
* aRia दूति बधे*।
११६२ रन्न प्रभाभासिबे। [अ००।पा०्३]
उच्यते। सगरविद्या विषया भविष्यन्ति । तथा fe कचित् vatfafaet प्रहत्य गतिरुष्यते afer प्य॑द्ूविद्यां कचित् वैश्वानर विद्यां । यापि wey प्रत्य गतिर्च्यते (यथा प्राणा ays wy खं ay’ इति रथ यदिदमस्िन् aye दहरं पण्डरोकं aa’ इति तजापि च वामभौलादिभिः सल्धकामा- रदिभिख we: सगणस्येवेपाष्यलात् सम्भवति गतिः, म कचित् परनद्याविषया गतिः आव्यते तद्यथा गतिप्रतिषेधः आवषितः "नं लख्य प्राणा उत्करामन्तिः दति शन्रह्मविदाग्नोति परम्" इत्या- दिषु तु सव्य्याप्रेातेर्मव्यर्थत्वे वर्णिते a न्यायेन देशागरप्रा्यं सम्भवात् खरूपप्रतिपन्तिरेवेयमविद्याध्यारोापितनामरूपप्रपश्य- प्रविखयापेचथाऽभिधीयते । ‘aga सम् ब्रह्माप्येति इत्या दिख xeuai रपि च परविषया गतिशौखयायमाना प्ररोचमायवा सखादनुचिन्तनायवा, तज प्ररोचमं तावत् ब्रह्म
णः
पर्ण नाश्यत्वे मानं नास्तोति सधितपणयपापाभ्यां saree दु वारमि- न्धा | तद्भेन्ादिना | कियमाड्मित्यादिनापि जन्म स्थात्, waa पि. ware इत्यविश्रेव श्रतेः, छते खेवा इ । ग च निन्धेति । प्र्वायनिरासाथ जिव्याद्याचारे सत्यन् पश्चात् फलान्तरं निष्पद्यत इत्धच ददानः | तत् येति निमिन्ते खरोाप्िते सति rag: | तथापि काम्यादिकम॑सत्ता- नियो नास्त are | संशयितव्यन्त्विति | wear विना देहपाते ara खुवेति निश्चयालाभात् aad तिरि ति भावः। ब्रह्मभिन्नस्य जीवस्य कटंत्वादिखभावस्य मोत्तस्यापि न eae) न dia) कटला- feed काये न खभावः किन्तु तच्छतिरिति शङ्कते | स्यादेतदिति। कायंगम्यायाः WH: कायेस्यासत्चतामुत्यादे सत्मयुक्तं खतः शक्िसन्व तदिषयस्य कायस्यादृ दरे श्कालादिनिनमित्तानाच्ात्नां wheter नि-
[अ०४।पा गदे] प्राङ्रत्रशङबभाष्ये। १६८६
विरो भ wan करियते खसंवे्ेनेवाव्यवहितेन विद्ासम- पितेन ara afeg:1 म च नित्यसिद्ध निः ओ यसमिवेदन- ब्यासाध्यफलस्य विज्ञानस्य गत्यग चिन्तने काचिदप्यपेन्चो पपद्यते, तखा द पर विषयेव गतिः । तच परापरब्रह्मविवेकानवधारणे- मा परस्मिन् ब्रह्मणि प्रवतंमाना गतिश्चतयः परस्मिलष्यारोणन्ते। किं दे ब्रह्मणी परमपरश्येति। वाढं डइे। ‘was सत्यकाम पर- परश्च ब्रह्म यदोङ्ारः'दत्यादिदश्रमात्। किंपनः पर ब्रह्म किमपरं इई्ति। उच्यते यत्राविद्यारछतमामङूपादि विश्नेष- परतिषेधेना शटल दिशब्दे ह्च यपदि छते mgt । तदेव यज ना- मरूपादि विग्रेषेण केनचित् विशिष्ट मुपासनायापदि श्यते “मने- मयः प्राणण्रोरो भारूपः" इत्यादि णब्दस्तदपरं। wad सत्यदि- तोयश्चतिरूपर्ध्येत। म, अविद्याहृतनामरूपापाधिकतया परि- तलात। तस्य ल्परब्रह्मोपासनस्य aga अयमाणं ख यदि पिदलाककामा भवतिः इत्यादिजगदंश्वयलच्षणं संषार- चरमेव फलं भवति, ्रनिवतितल्रादविद्यायाः। तस्य च देश्- त्य सम्बन्धत्वाकोच्ता न स्यादिति ufewefa | तच्ेयादिना। माच्तसि- ae जीवस्य ब्रद्यत्वाङ्गोकारे संसारानपपत्तिमाशद्भाच्चानादुपप- त्िमसशदुक्तां स्मारयति परस्मादिव्यादिना। प्रासङ्धिकं परि्व्य परमं प्रछतमपसंइरति। तदेवभिति। नन् पररविद्याषामप्यप्राति- पटेन गतिः तेत ere) ब्रह्मविदाप्रोतीति | वफल्याञ्च wad परविषयतमिव्यादह। अपि चति । अनु चन्तनपक्तं yaw) नच
निव्यसिडेति। कथं तदं afea परविषयत्वं गतेसक्तमिधाशद् भ्नन्त्ये्याह | तत्र परापरेति । प्रश्रपूवंकं *निवेदमस्यासाध्यफलस्य
* निवेद नस्मेन्यादिः अनवधाररेनेत्यनाः पाठः Tho पर AS 7 0
Rtas स्नपभाभासिते। [we gates)
भिजेषावबद्धलात् तप्प्रा्यथे गमणमविरङ्कम् | स्वंगतवेऽपि चा- सन श्राकाश्ररेब घटादिगमने बद्याद्यपाधिगममे गमनप्रबि- द्धिरिश्यवादिम्न 'तहुएसारलात्"(ज° ख) दत्य । तस्मात् कां चाद रिः' cae एव we: खितः, पर Saf (aoa) दति च पचचाज्तरण्प्रतिपादबमाजप्रदशंनं प्रभ्चाविष्ाश्चमायेति TITAN अध्तोकालम्बनान्नयनोति WSCA उभय- याऽदोषात् AAPL ॥ १५॥
श्ितमेतत् ardfavar गतिनं पर विषयेति 1 द्दभिदानों सन्दिद्जते, किं सवम् विकाराखम्बनागऽविषेशेणेवामानवः पु- रुषः प्रापयति ब्रह्मणेोकमत कांखिदेवेति । किं तावत् प्राप्न सवषा मेवेषां विषुषामन्बज परात् weer मतिः स्यात् सथा fe “अनियमः खवाखाम्' cer विशेषशेबेषा विधान्बरे- स्ववतारितेच्येवं WTS प्रत्याह) शअ्प्रतीकाखम्बनानिति। प्रतो
मन्नु चिन्तने काचिदपेच्तापयद्येव तञ्भादपर विधया बतिः। aa परापसब्रह्मविवेकानवधास्ये परापस्त्रह्मविभागं वदद्रपरब्रद्यणि अतेर्थबस्वमा ङ । किं दे xanfem | ्रापिना stew कचं गति- SATE | सवंगतत्वेऽपीति ॥
वं maa निरूप्य मन्तृचिश्वारयति | चप्रतोकवि॥ ‘@ र्वै. मान् ब्रह्मा अमयति" श्त्यविष्टेवश्युतेः तत्कतुन्यायाश्च daz. माह | इदमिति । अनियमाधिकरये वस्वविदोाऽन्धच सर्वापास- कानां मागापसष्ार उक्तः, ह्दानीमप्रतीकापासक्रानामेव मामा ग सवषं विकारोयास्लकानामिद्यभयचा ara पुबाक्तविरोधः स्यात्, तक्नादुभसकमाचस्योचरमागसिडिरििति पुबेपच्चफलं, सि-
* sfaurafa Wee Ste
[We sytreR | WYFCATTARTS | UAE
काखम्ननान् वलविलला खवागन्योन् faartreaateefes ब्रह्मलोकमिति वादरायणाचाया मन्यते। न wwe भावाम्डपगमे कथित् दाषोाऽस्ति। श्रनियमन्वायखय प्रतोकव्य+ तिरिक्रेव्वणुपाखनेषुपपन्तेः | ततक्रतुखासाभययाभावच्य Was UST रेतुद्रट्व्यः यों डि ब्रह्मक्रतः स त्राहममेश्वग्यंमाबोरेः दिति fawa ‘ad चया चथोापासते तदेव भवन्ति! इति श्रतेः । नहु. May ब्रह्मक्रत॒त्मस्ि प्रतोकप्रधानलादुपाखनस्छ। मन्वनत्रद्भुक्रतुमानपि Ay गच्छतोति शरूयते, यथा warfa- विद्यायां “ख एनान् ब्रह्म गमयति' cf | भवतु यत्वमाइल्य- वाद उपलभ्यते तदभावे लोत्छगिकेन ततक्रतुन्यायेन ब्रह्म ऋद्रनामेव तत्प्रा्तिनँतरेषामिति मन्यते ॥
दशयि विशेषश्च दशयति ॥ ve ht मामादिषु प्रतीकेापाषनेषु पूर्वस्मात् wa RT फलविशेषम्- तरस्िनत्तरसिन्नपासने दथंयतियावन्लाखा गतं तत्रास यचा-
ara तूभवथाभावसिद्धिः। खदोषादिति at पदच्छेदः, चवि trifeau: | नियमः सवषानिति खव Game प्रतीकापास- कान्यपरत्वादिति भावः यद्यपि प्रतीक्ध्यायिनगां fazamedia- सखानयोस्प्वेश्रादविरादिमाा वाच्यस्यापि तेवां विदयुत्पयंन्तमेव गमनमस्त न ब्रद्धप्रापतित्रद्यक्रतुत्वाभावात् | AT यत् ध्यायति स तस्मा दरति इति fe ततक्रतुज्यायः अतिमुलः, प्रतीकेषु च नामादिषु ध्येयेषु ATM ATA, न ब्रद्धध्यायित्वमस्ि। चस्य च aay पच्चामिविद्यायामाइइद्यवादात् प्रत्यच्तवचनाद्ाघ रष इति खच
भाष्याचः॥ ७2
१११९ रन्नप्रभाभासिते। [्०९।पा०द]
कामचारो भवति वाम्बाव नाजा wal यावदाचा गतं तचाख्छ यथाकामचारो भवति मना वाव arey wa: दूत्यादिना। सं शायं फलविशेषः प्रतीकतन््वादुपासनानामुपपद्यते, ब्रह्म wae तु ब्रह्मणाऽविभिष्टलात् कथं फलविग्रेषः स्यात् । ATTA अतीकाखम्बनानाभितरे ष्ठ खयफशल मिति ॥
इति ओमच्छारोरकमीमांसाभाये ओमच्छङ्रभगवत्पा- दर्ता चतुयाध्यायस्य SA: पादः॥ #॥
faq प्रतोकतारतभ्येन फलतारतम्यश्चतेनं परतीकध्यायिनां ब्रह्य ulfafceny | विषेषशेति | तस्मादसि वचने ब्रद्यध्यायिन रव ब्रद्ध- wat डति सिडम्।
xfer ओओरमत्यरमषसपस्ित्रानकाचवायं ओओगाविन्दामन्दभगवत्पाद- Wat भाव्यरव्रप्रभायां aura” sata: पादः। ॐ ।
ॐ परमात्मने Aa: | क्कि ©) oe
सम्पाद्याविभावः खेनश्ब्दात् ॥ १ ॥
“एवमेवेष से प्रसादोऽस्माच्छरोरात् समुत्थाय परं च्याति- रुपसम्पद्य खेन खूपेणाभिनिष्यद्यते' इति भूयते । aq awa, किं देवलाकाद्युपभागस्यानेखिवागन्तुकन कमविदिशेषेणा- भिनिष्यद्यते श्राराखिदात्ममाचेणेति। किन्तावत् प्राप्त स्यागान्तरष्विवागन्तुकेन केनचिद्रपेणाभिनिष्यत्तिः स्यात्, माचख्यापि waanfeg:, अभिनिष्पद्यत दति चेत्पन्तिपय्या- यलात्। खरूपमाजेण चेदभिनिष्यज्तिः पृवाखवष्यासु खष्ट- पानपायाडिभावयेत। तस्मादिशेषेण केमविदभिनिष्यद्यतं Tad प्रापने बूमः, केवलेनेवा त्मनावि्भवति म धमीान्तरणेति।
ॐ ब्रह्मण नमः|
TAS ब्र्योपासकागां कायेब्रहममाभिशकता.सम्पति तेवामेवेवि शेषं ween पादस्यात्तराडन प्रपञ्चविव्यद्रादावभ्यहितपरविद्या- प्रापनं निविंग्नेवत्रद्मभावमाह। सम्पद्याविभोवः Gana निरुंब- faraway BAY खीयागन्तुकरूपखात्मरूपवाचितवा- wat संयमा | रखवमिति। garg मत्स्य weuefara, सि. area faata इति ae, तच मेच्तं खागन्तुकः फलत्वात् खगं वदिति
ARs रुन प्रभाभासिते। [ख०|पा०९]
कुतः स्वेन रूपेणाभिनिष्यद्यते दति, ausqra, अन्यथा fe सखभब्देन विशेषणमनवक्घप्तं स्यात् । नग्वाद्मोयाभिप्रायः ख- शब्दो भविग्यति। न, तस्यावचनीयलात् | aaa fe केन- चिद्धुपेणाभिनिष्यदयते तस्वेवात्मी थत्वापन्तेः सखेनेति विकच षणमनगथकं स्यात् । श्रात्मवचनतायान्तु waa केवखे- मेवा तरूपेणाभिनिष्यद्यते नागन्तकनापररूपेणापोति । कः पन विषः पुव्वो खवश्वा खिद च सखरूपानपायसान्ये षति इत्यत “TE tl
मुक्तः प्रतिन्नानात् ॥ २॥
योऽजाभिनिष्यद्चत cam: ख पृष्वंबन्धविनिमुक्ः श्एद्ध- नेवात्मनाऽवतिष्ठते पु्येचान्धे भवत्यपि रोदितीव विनाघ्र- मेवापीता भवतीति च श्रवखखाचयकल्षितेमाव्मना इत्ययं विशेषः, कथं untamed सुक्राऽयभिदामीं भवतीति । प्रतिन्चागादित्या। तथाहि ‘waa ते शयाऽनव्यास्याखामिः दत्यवस्थाचयदाषविदीनमावानं व्याख्येयतेन प्रतिन्नाय श्र
न्यायोपेतयाऽभिनिष्त्तिखुत्या पूव पच्ठमाह | किमित्यादिना | खशब्द्- खयुतिबाधिते न्यायः खअभिनिष्पचिख साखात्कवारश्च्छभिप्रायो wae अन्मन्योपचारि वेति मत्वा सिद्धान्तयति । र्वमिति। awe फलत्वेन प्राप्तागन्तृकत्वनिरासाथेः ane इति ow खोयवाचित्वेऽन- यंक्षानुवादः स्यादित्थेः। warat refs) कः पुनरिति। गागरिते ्ान्वादिरेहम वाम् भवति GR तु इव xa केन faa) अपिच पुलादिमाश्राडोदितीव भवति, gyn तु विद्नेषाच्चानाडि-
[च्च ०8 ।पा०8] WIT TATE ATS | १९१३८
WOT वाव सन्तं म प्रियाप्रिये सुतः" इति Maye “खेन खूपेणाभिनिष्यद्यते स उत्तमः परुषः" इति चोपसंडरति, तथाऽऽस्ाचिकापक्रमेऽपि य श्रात्माऽपडतयाभ्रा' इत्यादिम्- क्राद्मदिषयमेव ufanr | awafefgci माचस् अन्धन- निदटत्तिमाचापेचा नापरो यजनापेच्ा । यद् खभिनिष्वच्त इति खत्पश्ि पयायलनं तदपि पववखापेकं, यया रोागनिटन्लाव- रोगाऽभिनिष्द्वत दूति तदत् । तस्माददोषः ॥
आत्मा प्रकरणात् ॥ ३॥
कथं युनर्मुक् इत्युच्यते "यावता परं व्योतिरूपसन्पद्य' दति कार्वंगा्वरमेवेनं अआवयति । च्यातिःशब्दस्य मतिकञ्योति- षिशूढलात्। भ चानतिदन्ता विकारविषयात् कञ्चिद्िमुक्षा भवितुमरंति विकारस्यातलप्रसिद्धेरिति। नेष दाषः । यतं आद्मेवाच च्योतिःशष्देनावेद्यते प्रकरणात् “य ्रात्माऽपडत- पाप्मा विरजे fase: इति ved परसिन्नात्मनि माकस्नात् भतिकं anfa: wai afd, प्रहतदान्यप्रछतप्रक्रियाप्रषङ्गात्। च्छतिःश्ब्दस्वात्मन्यपि gaa ‘ata च्यातिषां च्यातिः' इति, प्पञचितद्धेतत् श्यातिदंनात्' (Hoe) Tas ॥
SSS es PS मम 1
ag इवेति, बन्धदशायां ककषितात्ममा तिष्टति, ara तु विगलिता- खिलदुः्खः परितः प्रयोतमानपुखोनन्दात्मनावतिषत शति महन् faite xau: | कायंगाचरमिति masta: ॥
कायें प्राप्तोऽपि am किंन afer aie) न चानति- eu इति।
Use रलप्रभाभासिते। (“Ics IuToe |
अविभागेन दृष्टत्वात् ॥ ४॥
ut च्धातिर्पसम्पद्य खेन रूपेणाभिनिष्यद्यतेयः a fa परस्मादात्मनः wana भवति उताविभागेगेवावतिष्ठत शतिं Raat “ख तच पर्थेति' टृत्यधिकरणएाधिकतवयनिर्देश्रात् च्या तिरूपसम्पद्य' दति च कर्टकमनिरेशाङरेनेवावस्थानमिति यख मतिस्तं द्युत्पादयति । रविभक्रं एव परेणात्मना मुक्रा- ऽवतिष्ठते । कुतः gaara | तथा हि ‘awafe ‘ae ब्रह्मासि यच मान्यत् wate’ ‘ag तत् इितीयमस्ति' ततेाऽन्यदिभक्त यत् waa दत्येवमादीनि वाक्यान्यविभागेनेव परमात्मानं दश्रयन्ति। यथादभ्ंनमेव च फलं aA ततक्रतन्यायात्। 'ययादकं we श्रद्धमासिक्तं तादृगेव भवतिः “एवं मनेवि- जानतः, “ara भवति गातमः इति चेवमादौनि *मुक्रखरूप- निरूपणपराणि वाक्यान्धविभागमेव दश्यन्ति नदोषमद्रा- दिजिदश्नानि च। भेदनिरदेशस्लमभेदेऽणुपचर्यते। “स भगवः afar ufafeay दति “खे afefe’ cfa श्रक्ररतिरात्म- me: इति चेवमारिदशंनात् ॥
अविभागेन दृषटवात्। खरूपरस्ितमुक्तमपजीव्य बादिविवारात् ब्रह्मभेदाभेदसंश्ये सत्ययन्तभेदः Taggart सिद्धान्तमाह । य- स्येति ॥
# मह्धिखरूपति वधेर Blo |
[Measures] शाङ्र ब्रह्य द TAT | १९१४६
area जेमिमिरूपन्यासा- दिभ्यः।।५॥
खि तमेतत् “खेन रूपेणः दत्य्रद्यमाजखरूपेशाभिनिष्यद्यते मामन्तुकनापररूपे्ेति | श्रना तु लद्िशेषबुगुत्वायाम- मिभधोयते। खमस्य Sa त्राह्ममपहतपाश्रलादि सत्वसङस्प- त्वाषषानं तथा wage शर्वेशरलद्यं तेन खेन र्पेणाभिनि- व्पद्यत इति भेभिनिराचर्थौा aati कुतः, ठपन्याषारिभ्य- स्तथालावममात्। तथा हि (एष ्राद्मापरतपाप्मा' त्यादि 'वत्यकामः बत्यघङ्कष्यः' दत्येवमन्तेमोा पन्यासेनैव मात्मकताम. त्मने areata | aur “ल तत्र प्यति जन् क्रीडन रममाणः' दत्येशचरवशटपमःबेद वति | "तस wag लोकषु arate भवतिः दति च “उवः सर्वर" दत्यादिव्यपदेश्ाजवमरपपन्ना wfa- व्यग्ति दति॥
mga भेमिनिः। उक्तं त्रह्ाखरूपमपओीश स fe aan सर्वं चत्वादिधमंग य॒क्स्तिष्ति उत we श््टङ्वदत्यन्तासन्वात् चिग्भाज्रात्ममा fasfa किंवा वस्ततचिन्माचोऽपि जोवान्तस्यथव- wiezeyqt कल्पितसवश्चत्वादिमाभिति मुल्निविप्रतिपस्तेः संशये स्यादय यू वेषच्छमाद । अष्धनेत्यादिना | तसत्पच्तसिडिरेव wat aga, खो<न्वेदग्यः इति feud उदः, य खात्ेव्यादिरपनग्बः्सश- न्दार्थः| च्यादिषदात् विधिययपदेजयहः | तथाच्नातद्चापकी fate. कमा | तव्या स atte, सवंच्न इत्दिख ख्परेश्नोाऽ्यं fe
मेर् शः विध्यभावाब्रापि विधिः fasafacwifeed: » 7D
१९.४२ सर्लप्रभाभासिते। [शख ०8।पा ०४९]
चिति तन्माचेण तद्ात्मकषत्वादित्ये।- Sale ॥ ६ ।
यद्यणपषतपाम्मलादयोा भेदेनेव war निरदिंश्न्ते तयापि शब्द विकलर्पजा wad, wufefaahrara fe तज गम्यते, खेतन्यमेव लस्यात्मनः खरूपमिति तन्माचेण खरूपेणाभिनि- ष्यन्तियेक्ता । तथा च तिः एवं वा अरोऽयमादव्माऽनन्तरोाऽ- मादः त्सः WATTS, इृत्येवंजातीयकान् रोता भविव्यति | सत्यकामलत्वादयस्त॒ यद्यपि वस्ठखरूपेणेव घम उच्यन्ते षत्याः कामा wafa तथा्यपाधिषम्नन्धाधीनलात् तेषां न सेतन्य- वत् खरूपत्वषम्भवः श्रनेकाकारलप्रतिषेधात्। प्रतिषिद्धं हि ब्र्मणाऽनेकाकारलं^न खानताऽपि परस्याभयलिङ्गम्' [As] saa | श्रत एव च ज्तणादिषड्ोतनमपि दुःखाभावमातच्राभि- प्रायं स्ठत्यथैमात्मरतिरित्यादिवत्। न हि मुख्यान्येव रतिक्री- डामिथनान्यात्मनिमिन्तानि शक्यन्ते atfad, दितोयविषय- लात् तेषां । तस्मात् निरस्ता्ेषप्रपञ्चन negara बाधा त्मनाऽभिनिष्यद्यते इत्योडलामिरा चार्या मन्यते ॥ `
सल्यत्वादिधमाणां सत्यत्वं दूषयत्र्न्तासव्यपत्तमाई। fafa तम्माजेखेति। चितिचखेतन्यं, णब्दश्चानात् या विकल्याऽसन् पर्यस्तव्नाः खन्यन्तमसन्त इति यावत्| यस्वभावधमाणामसत्त्वं भावधमागान्तु eufaamg तेषामप्येपाधिकत्वात् सत्तमियाङ। सत्यका मेति । fort aa जच्छथादिश्चतिः कथं तच्राइ। खतरवचेति। सर्व॑धर्म{न्ेधारेबेत्यथेः।
[weaittes] WITCAG STATS | TLBR
एवमप्युपन्यासान् पूवेभावाद्विरेषं वाद्रायणः ॥ ७॥
एवमपि पारमार्थिंकचेतन्यमाचखङूपाभ्पगमेऽपि व्यव- हारापेलया पुवस्माणयुपन्यासादिग्योऽवगतख म्राद्मदेशर्यर्प- स्याप्रत्याख्यानादविरोधं बादरायण भ्राचार्या मन्यते il
VMSA तु ABA 11S ॥
wefaurat yaa ‘a यदि पिटलोककामा भवति weurgare पितरः समृत्तिष्टन्ति* carie aw owe: fa awa एव केवलः पिचजादिषमत्यानरेतुरुत निमित्ता
धमां सव्यत्वमन्न्तासव्लखेति पच्चदयमक्षम। खअदेतश्चतोनना स्वंन्नत्वादिश्तिच्यवदहार्याख बाधापातादतस््ततीयपच्चः खयाजिति सिङधान्तयति | रवमपीति। aa कंचित् मदयन्ति खखण्टचिग्माच- WATT ARITA Ha खान्नानिकधमयागडति,तेडत्थं बोधमोयाः, ये eqcyare wa चिदात्मनि aa जोवान्तरेव्यवङि- यन्तेडति। नचम्लाविद्यक्वात् ant कुता जीवान्सरमिति वाच्यं न वयं तन्ना जीवान्तरे व्यवहार ब्रूमः किन्त तदश्नाशेगांशारन्पा- ध्यास्मिकशरीर्इयाभिमानिना मृक्षावंातसापाधिका जीवा यवद्- तौर इति वदामः। afe नानाविद्यापच्ल रव कुता नारीयते जीवभे- दस्यावश्यकत्वादिति चेत, न । प्रतिना नात्वं प्रतिजीवं प्रपञ्चभेद ear. द्यप्रामाखिकामेकार्थगोरस्वादिति सर्वङृडसम्मत रकाविद्याप्त श्व श्रेयान्, खंश्मेदन च बन्धसुक्तियेवस्धितेति सङ्कपः
र्वं परविद्याफलमुक्कमिदार्मीं खपरविद्याफलं प्रपञ्चयति ay. पादेव तु तच्छरतेः। णवकाररूयेगान्ययेगव्यवच्छेद साधारण्यात्
77 2
११९९७ रलप्रभाभालिते। [खअ०8।षा०९]
म्तरसडित इति। तच सत्थपि खद्धख्पादेवेति अवे लाकवत् निमिन्तामरापेषा य॒क्रा। यथा लाकंसरदादीनां सङ्करात् गमगादिभ्यश्च wo पिचादिसम्पन्तिभवत्येवं म॒क्षद्धाऽपि era एषं दृष्टविपरीतं म कल्पितं भविश्यति। eear- शेषेति ठव रान्न दषं सङ्श्पिताथंसिद्धिकरौं साघधनान्तरसा- aq ईइणलभामपेच्छाच्यते । न च सद्ल्पमाचषमत्थागाः पि- नादया मने रविजुभितदचच्चललात् पुष्कलं भागं wau- यितुं vargqeftad ma Wa: | खद्धल्पादेव तु केवखात् पिचादिषमुत्थाममिति । कुतः, तच्छ्रुतेः i “षड्धल्पादेवाख पि- तरः समुत्तिष्ठन्ति" इत्यादिका fe श्रतिनिंमिन्तान्नरापेचार्यां area निमिन्तान्तरमण्तु चदि सङ्कल्पान् विधाय्येव खात्, भवत्, मे त॒ प्रयत्रान्तरसन्पाद्यं जनिमिन्तान्तरमिव्यते। प्राक् AMARIRTTE MATT । न च अतिमन्येऽयं लोकवदिति शामान्यते दृष्टं कमते। सङ््ल्पवलादेव चेषां यावत् प्रयोजनं खेयापपन्तिः मारृतसद्कख्पविखचणएला खक्ष ख्यस्य ॥
ECM, AHA ATAU GAY सङ्ख्या यन्नान्तर सापे्तः, मागसा- AMS ङुःख्यत्वाद स्मदा दिसङ्गख्पवत्। न चेयकारचियोधः BEA सा- सम्पा यमे गश्यवच्छेदेब सएलभ्यायलवात्, द्तानकीकारे भोागपुच्छ ससिशिखेति Jared: | wa शेाकर्त्तानुसस्यं फर, fazed gq वि्याबजेन ayarey भोमपुष्टिकरत्वसिद्धिरिति we | few aie भेगसग्रल्यानन्तरमपि गवरान्तरसाध्यनिमिलरपेच्ता स्यात् सदिं बि- TAM: पाक Tey wae सात् भामविखम्बात् ततः सम्रस इस्यस्ुसेनं धनाग्तरापेदयोत्धा इ । निमित्तान्तरमपि लिति
[छ ०8।पा०९] णाङ्सब्रह्मदवभाय्ये | ६६९४
अत एव चानन्याधिपतिः le ॥ अत॒ एव चावन्ध्यसङ्कल्पत्ादनन्याधिपतिर्विद्वान् भवति, नास्दान्याऽधिपतिभवति cae. न डि प्राकृतेाऽपि सद्ल्प- यन्नन्यखाभिकत्वमात्मनः सत्यां गते सदधुःल्पयति । अति तत् दभरंयति श्रय यदद श्रात्मानमनुविद्य arate सत्याम् कामान तेषां सर्वेषु लोकेषु कामचारो भवति, इति॥
अभावं वाद्रिराद दवं ॥ Qo i!
‘agurzae पितरः समृत्तिष्टन्ति' इत्यतः श्रुतेम॑नस्ता- वत् खद्धःल्यसाधनं fag, शरीरेद्धियाणि ya: भापेश्वयंस्य विदुषः सन्तिन सन्तीति खमीच्छते। तच वादरिस्तावद्ाचायः शरोरसेद्ियाणाद्चाभावं महीयमानख विदुषो मन्यते। HAA, एवं द्याहान्ञायः “AAA कामान् Wat, रमते agar’ इति । यदि मनसा श्रीरेद्धियेख विररेत् मनसेति विशेषणं न स्यात् । तस्माद्भावः शरौरेदधियाणां ars tl
भावं जेमिनिर्विकल्पामननात् ॥ १९ ॥
जैमिनिराचाया मनोवच्छरोरस्यापि सन्दियस्य भावं मुकर
जनग्बीण्छराधोबस्य विदुषः खयं apa Vatersay | अत रवेति। vacua श्व विदुवाविभूव इति न सङ्कक्यभङ्ग इति भावः। श्वकारवत् मनसेतिविद्धेषडेनान्वयोमख्वच्डेदात् Swag दति पुषेषद्ययति। अभावं वादरिखह Ge । अधापि वादिविबादात्
११४१ रत्रप्रभाभासिते। [अ०8।पा ०९]
प्रति मन्यते, यतः ‘a एकधा भवति faut भवति" दइत्यादिना- ऽनेकधाभावविकष्पमामनन्ति। न छमेकविधता विमा शरोरमे- देनाञ्जसी wai यद्यपि निगणार्थां श मविद्यायामयमनेकधा- भावे विकल्पः पचते तथापि विद्यमानमेवेदः खगृणावश्वायानैगये ग्मविध्यास्हठतये सङ्धी्यत waa: सगणविद्याफलभावेना- ufasa cq ॥
दाद शादवदुभयविधं वाद रायणाऽतः I १९॥
वाद्रायणः पुनराचा्याऽत एवोभयलिङ्गश्र तिदशनाद्- भयविधलं साधु मन्यते, चदा खशरौरतां सद्धल्पयति तदा सशरीरो भवति यदि त्श्रोरतान्तद्ा श्रशरौरःद्ति। सत्य सद्धखपलात् सङल्पवेचिच्याख | दाद शाइवत्, यथा TTA": सजमशहोनखच भवति उभयलिङ्गश्चतिदशनात् एवमिद- मपोति॥
तन्वभावे सन्ध्यवदुपपद्यते ॥ १३॥
दा तु सेद्धियसछ शरोरस्याभावस्तदा यथा सन्ध्ये खाने
संश्रयः, तच देहादयो न सन्त्येव सदा aaa च पक्चद्यं पु वपद्लः, कालभेदनेच्छया सन्तिन सन्ति चेति सिडान्तपत्ता गव्यः, पलन्त तत्तछतर्मु खत्वमिति विवेकः row
इादश्राहवदिति। य रवंविद्दांसः णवमुपयन्ति द्युपायिचोदनाम- म्यत्व श्चतेदाद ग्राहस्य FAB, त सतेति चापयन्तीति बाचादिततवं
[Weosjutes] WIYCANTAATS | १९९७
अरोरेद्ियविषयेव्वविद्चमानेष्वणुपलसिमाजा एव पिनादि- कामा भवन्चेवं मोचेऽपि a, एवं तदु पपश्ते ॥
भावे HAST ॥ १४ ॥
भावे पनसूना्ंथा जागरिते विद्यमाना एव पिचादिका- मा भवग्येवं मक्स्याप्यपपद्यन्ते Il
प्रदौपवद्ावेशस्तथा fe दशयति ॥ ९५॥
‘ard जेभिनि्विंकल्यामननात्' [ब्रन्छ०] care सश्ररोरलं amen तजर जिधाभावादिव्वनेकशरीरसगे किं निरात्मकानि ्ररौराणि दारुयन्वत् gam किंवा सात्मकामि ware ज्ररोरवदिति भवति Tar तचरात्ममनसेभदानुपपन्तरोकंण अरोरेण धागादितराणि निरात्मकामोव्येवं प्राप्ते प्रतिपद्यते, प्रदोपवदावेश्र tfa यथा प्ररोप एकोाऽनेकप्रदीपभावमापद्यते
सत्वलच्छमिति स्थितं, तथा इादश्हेन प्रजाकामं याजयेदिति यज- तिचोदनादशनात् मियतकटंकलत्वावगमेन डिराच्रादिवदडहोनत्वश्चे- न्थः॥ १२ ॥ १२३ ॥ १४॥
प्रदीप्रवदावेणः। सङ्न्ल्यमाचात् निमिंतदेहानप्जोग्य तषभवयथादश्- नात् संणशयमाइ | भावमिति | खनादिशिङ्शरीरस्कस्ित्रेव शरीरे भावात् निभमिंतागेकदेेषु भोगासििः पु वपच्छफलं, feared तल्सि रिति मल्वा aa grad) वयेत्यादिना। स रकधा चधा पञ्चधेचादिश्यु्या विदुष रखुवानेकधाभाव उक्तः facia नादे नापि चिग्माचः fagiafeatan न च तस्य faye विनानेकलत्वं सम्भवति। अतः श्ुतिबलदेकसेवानादिणिङ्स लाकदेदेषु vata भेद र्यः
११४८ रतन प्रभाभासिते। [ अ०३।पा०१]
विकारबरक्तिधागात् एवमेकोाऽपि खम् विदागेखयेधानादनेक- भावमापद्य सवाखि wttcrerfanfai कुतः, त्राहि c¥- यति शास्लमेकस्ानेकभावं, "ख एकधा भवति frat भवति पञ्चधा सप्तधा" इत्यादि | नेतद्ारयन्लापमाग्युपगमेऽवकश्पते मापि जीोवा्नरावेशे। न च निराद्मकानां शरीराणां प्रन्नः सम्भवति | य्वात्मममसेर्भेदान्पपन्तेरनेकथ्रौरयोागाभम्भव इति। नेष दोषः, एकमनोऽगद नोनि खमनस्छान्येवापराणि ररोराणि सत्यसङ्कखूपलात् खच्छति, खष्टेषु च तेषूपाधिभे- दाद्ात्मनाऽपि भेरेनाधिष्टाहलं याच्यते, एषैव च यागशा- स्तेषु योागिमामनेकश्रीरयोागप्रक्रिया, कथं प॒नमुकस्यानेकथ्-
wate मूलपदीपस्य वन्यन्तरेषुत्मन्रदोपानां चावन्तमेदाऽत्ि लि- कस्य तु CWA भेदा न खतः, खता लिक्मेदेन तदुपड्ितजीव- भेदात् खन् सन्धानानु पपच, खागन्त॒कानेकरट SATIS STATA, तथापि प्रदीपत्वजायक्छन व्यक्तिब्बेक्यारापात् टदटान्तदाखान्तिकयोा साम्यं ATA तथा च यथा प्रदौीपोऽनेकवतिषु प्रविशति णवं विद्यायेा- wang बिद्या तु feyw श्यापिलादनेकदरदेधु यगपदाबेन्र दति दथाथेः। षिदुघोऽभेकधात्वं sae य घटसे care, नेतदिति। तख सात्सकत्वमित्याडइ। न च निरात्मकानामिति। खदनारि aa CREWS तदनुसार देहान्तस्स्रानि मनांसि भवन्ति acy. wat तत्नियम्यत्वसम्मवादि चच यागशास्नसम्मतिमाङ् | waar । निमेशचित्तान्धस्मितामाजास् wafsa? प्रयोजकं चिचमेकमयक- वाभिति भगवत्यतन्नजिना खचितं । वोगिनेाऽभिमागमाजातिमाय- चिक्तामि निमाजदेरेषु भवन्ति, तेषां नियामकमनादिचिनिन्ध्ः | उर खचव्यावश््ेशङ्कामा । कथं पुनरिति! सकिलवन् सलिलः, खण्ड इत्यथः |
[s-sutes | UIFCAGAIA | ११९४९
रोरावेशादिलकच्णमे श्यं मम्धुपगम्यते यावता तत् कन कं. विजानोचात् न तु तद््तीचमस्ति ततोऽन्यद्विभक्तं यदिजानोयात् सखिल एका द्रष्टा tar भवति' दत्येवंजातोयका श्चतिरविशेष- विज्ञानं वारयतवीव्यत wat पठति॥
खाप्ययसंपत्योरन्यतरापेक्तमाविष्कतं हि ॥ १९॥
खाष्यः सुषुप्त, .खमपोता भवति तस्मादेनं खपितोव्याच- aa टति wa । सम्पत्तिः Hae, “ज्व सन् ब्रह्माणेति' इति Bai तचो रन्यतरा मवस्वा मपेच्छैतदिजेषसं जनाभा ववचनं कचित् ` सुषुक्तावखामपेच्छा च्यते कचित् कंवख्धावश्यां । कथमवगम्यते, यतस्लत्रेव तदधिकारवज्राद्ाविष्कृतं, "एतेभ्यो wae: VATS तान्येवागुविगश्छति न प्रत्य संश्नास्ि यच लस्य aaa यच सुपा म कच्चन कामं कामयते न कञ्चन ay पथ्तिः इत्यादि तिभ्यः । खगुणविद्याविपाकसखानन्त्ेतत् खगादि वद्- वखाम्नरं यत्रे तरे TAHT तसाद दाषः ।
नतु तददितीयमस्ोति क्वचित् छषुतिमधिश्त्योक्तं तत केन कम्" xa. दि कचिण्भक्किं प्रर्व्याक्तं,रवं विशषच्नानाभाववचमं aati. मापें सगजापासक्षस्य vara म विध्यते भिन्रविषयत्वादिन्वाद। खाप्ययेति | aq wat, तदधिकास्वश्रात् सषु्यादिप्रकरणनलात्, उक्छवचच नानामन्धव रापेचत्वमाविव्कुतं, हि वतः खताऽवगम्यत LAU | waa समत्यानादिवाक्छ मुक्िबिषयं ay gu इति छक्तिविषयमिति विभामः।
7 £
११५० रन्नप्रभाभासिते। [चअ०९।पा०४]
लगड्ापारव WATTS MATA ॥ १७॥
ये सगुणब्रह्मो पासनात् सदेव मनसेश्चरसायञ्यं व्रजन्ति कि- mat निरवय्ररमेशवय्यं भवत्याहेखित् सावय्रहमिति daa: | किग्तावत् प्राप्तं जिरङ्कुग्मेतरषाभेशवग्ये भवितुमर्दति, आजति सखाराख्यंः "सर्वेऽखे देवा वलिमावरन्ति" ‘Hat स्वषु Gray कामचारो भवति' दत्यादिश्चतिभ्धः। ca’ प्राप्ते पठति। HUTA ara । जगद्त्पस्यादिष्यापारं वभयिवाऽन्यद्- शिभादात्मकमेशवयै सुक्रानाकवितुमरंति, जगद्मापारष्डठ नि- यसिद्धखवेश्वरसख । कतः, तस्य तच प्ररुतलादन्िडितलाचेत- रेषां । पर एव डीश्रोा लगद्भापारेऽचिरतः तमेव ्रहत्यात- पत्याथुपदे श्र न्निग्यश्ष्टनिवन्धनलाथ । तदन्वेषणविजिन्ञादन- ू्वकषमितरेषामारि मरै शय qua, तेभाशज्निहितास्ते अगश्रा- पारे । सममखलादेव शेधा्मनेकमलत्ये safe खिच्यभि- प्रायः कश्चित् शंडाराभिप्राभं द्येव॑विरोधाऽपि कडा-
जगद्यापारवभं। सङ्गल्यारेवे्ादिनेोक्ते ख्यस्य गगतखच्छादि- ग्यतिरिक्तविषयत्वेमाजापवादात् सक्तिः, उभयया adara dw: | acai waged, सिदधाखेतु विद्यायाभिनामीखरनिनम्ब- mene नित्मसिडस्ये्धरसयेव जमतकदंत्वसिश्िरिति fate | मलात् सगेसमये aeqaqy wes शते oad सस्मैव Pray. दिगेगद्याषारः | नह्यषायकानगां ददं fetiaqad सम्भवति | feQuce निब्रसिडत्वात् जब्दकसमधिमम्यतवाष्छगत्खद्धत्वं युक्तं, म तु तब्रसा- quafagiat जीवानामिव्ाद | निलखश्यन्द्निबन्धमत्वाचेति। fay
[अ०8।पा०९] शराङ्गर्रद्मदधभाशचे | १९१५१
चित् स्यात् । श्रय कस्यचित् सद्कल्पमन्वन्यस्य wa cafatiy: समर्थेत, ततः परमेश्वराइततन्त्रलमेवेतरेषामिति व्यवतिष्ठते ॥
प्र्क्तोपदेशादिति चेन्नाधिकारिकमण्ड- MATA ॥ १८ ॥
रथ यदुक्रं श्राप्रोति खाराज्यम्' इत्यादिप्रत्यक्तापद्- शान्निरवग्ररमेश्ग्यं विदुषां न्याखमिति तत् परि दन्त्य, तरायते । नायं दाषः, ज्राधिकारिकमण्डलब्याक्रेः। श्राधि- कारिका यः सविदरमण्डलादिषु विग्रेषायतनेषु व्यवसितः ` परमेश्वर स्तदायन्ेवेयं खाराच्यप्रात्िरुच्यते यत् कारणम- मन्तरं श्राप्राति मनसस्पतिभित्याह। या हि स्वंमनखा- ग्पतिः पूरवषिद्ध tare ararfa 1 एतदुक्तं भवति, तदनुखा- रेण चानन्तरं वाकपतिश्चुष्यतिः अओचपतिर्विज्ञानपति- ख भवतीत्याह । एवमन्यप्रापि यथासम्भवं नित्यसिद्ध रा थसमेयेतरेषामैश्थे योाजयितयं ॥
विदुषां समप्राधान्य मियो विरोधः, रकं प्र्न्येषां गुणत्वे त्वेक णवे खरः Kae | समनस्कत्वादिति।
अधिकारे नियोजयत्यादित्यादीनिदयाधिकारिकः, स wel मण्ड- अश्च तस्य प्राप्यलाक्तेरि व्यर्थः | मनसस्पतिः खयेमणडलान्तःख्यः पर- मात्मा ‘aq सबनितुवरर्ं धियो यो न प्रचादयात् इति aa | तया च यदि qa निरङ्कहं acter स्यात् तहिं शंश्ररस्यायरे प्राप्यता न qa aa erred न जगव्णन्भादिग्विति भावः| AH पतित्गदिकमपीशखराघी नमिव्याडइ | तदन सारेगेति। उह्लन्धायं काम-
चारादिवाच्छेष्वतिदिश्ति। caffe ८2
६९५२ शत्र प्रभाभासिते। [अ०९;पा०४)
विकारावन्तिं च तथाहि सितिमा ॥ १८॥
विकारावर््य॑पि च निच्यमुक्रं पारमेश्वरं ei म केवलं विकारमाचगेाष्वरं सविदटमण्डलाद्यधिष्ठामं। तथा qa fee- ut fafaarerara: (तावानस्य महिमा तते erate परुषः, पाटोऽस्य सवा शतानि ज्िपादस्याग्टतं fafa’ दद्येवमादिः। मच afafaart रूपमितरालम्बनाः अभुवन्तीति शक्यं ay, अततक्रतुला्तेषां | wary यथैव द्िरूपे परमेश्वरे निगेणं रू- पमगवाण सगुण एवावतिष्ठते एवं सगुणेऽपि भिरवग्रमे- य्ंमगवा्य waaay एवावतिष्ठत इति real
TAA MARTA ॥ ९० ॥
qaaay विकारावस्तिलं परस्य च्यातिषः श्रतिष्मृतो न तच खया भाति म चद्धतारकं नेमा fayar भान्ति कुताऽचमभ्निः' दति, "न तद्भासयते खया न शश्राद्धा a aaa, दति च। ava विकारावन्तिलं we afar: प्रसिद्धमिल्यभिप्रायः॥
जगद्यापार उपासकप्राप्यः wurafssarq सङ्कखूपसि्यादि वदि - व्याश्रद्योपास्यखनिगुगख रूपे व्यभिचारमाह | विकारा वक्ति चेति ॥
जिगुण्खरूपे प्रमागमाइ। दश्ंयतश्ेति। यथा च्रानाभावाजिगुखं न प्राप्तं तथा ध्यामाभावाच्णगत्खदयुत्वादि न प्राप्यसे । WATTS विध्यभावादिति भावः
[स०९।पा०१] शाडरब्रहा द्रभाय्ये | १११५द्
भागमाचसाम्यलिङ्गाश्च ॥ २९॥
cag म निरु विकारालम्बनामामैश्वगे यस्माद्धानमा- चमेषामनादिषिद्धेगेशरोण समाममिति श्रूयते ^तमाडहापोा वे खल् मोयन्ते Sask इति, "स यथैतां देवतां सवि म्तान्यवन्ति एवं डेवविदं सवीणि शतान्यवन्ति तेना एत- सये देवताये सायुच्यं ससाकताश्चयति' इव्यादिमेदव्यपदेषलिङ्गे-
: । नन्वेवं सति सातिश्रयलादम्तव्वमेथ॑स्य स्याकसत- येषामाटसिः प्रसज्येतेत्यत eat भगवान् वादराचणा- ata: पठति॥
अनावृत्तिः शब्दादनाद़त्िः शब्दात् ॥ २९ ॥
गाडोर्भ्सिसमनग्वितेनार्सिरादिपर्वणा रेवयानेन पथा ये WAG श्ास्ताक्रविश्षणं गच्छन्ति, यस्िन्नऽरख रवै यथार्ण-
तमपासकां ब्रह्मलाकगतमाहइ ददिरण्यगभः (मया खल्विमा खापो अम्टतरूपा मीयन्ते भुज्यन्ते न चाप्यसा लाकाऽग्तादकलच्तखः' इत्य- Ui) BPAY) स ययेति | मेगसाग्ये ख cereal aaa: | TR इन्यश्ब्दाऽप्ययेः | TIAA Aas: | सायुज्यं समानदेशत्वं क्रमेय मुक्षिवा | शास््रसमािं qa wand पूजयति । भगवा- निति | भगवत्त्वं सवं नत्वं । खचदारा श्िव्याकामाचारे स्धापनात् खचायत्वं। वादरायबपदन वदरिकाश्रमवासेोक््या नित्यसर्वश्चस्य परमगररोनारायगणस्य प्रसाद द्ोतमात्तत्प्रलीतश्रास्नं निरवद्यवामु- द्यातयति।
सगुविद्यायाः सातिश्नयफ त्वेऽपि तते निगुखविद्ययाऽनाढकत्तिरि- व्याह | खमाटत्तिःश्न्दादनाडत्निः शब्दात् | ये ब्रह्मलेएकं गच्छन्तितेतं
६१९५४ सत्रप्रभाभासिते। [अ.९।पा०8)
ची wear एतीयस्यामिता दिवि यस्िननैरश्मदोयं सरो यस्मिन्न्त्थः सोमसवना यस्िनक्लपराजिता पूत्रह्मणे य्धिंञ्च प्रञुविभितं हिरण्मयं am यथानेकधामनग्लार्थवाद्ादिप्रर- शेषु प्रपच्यते तंते प्राय न चड्धलाकादिवत् वियुक्रमोगा Mae | कुतः, "तयाङ्ख मायन्नऽग्डतलं' इति, तेर्षां न पन- cata: “एतेन प्रतिपद्यमामा इमं मानवमावन्तें मावरत॑न्ते श्रह्मलोकमभिसम्य्यते ग च युगरावकतेः दत्यादिग्ब्देभ्वः। श्रन्तवत््वेऽपि ayaa यथाऽमाटत्तिस्तथा afwd 'कायात्यये ATI सहातःपरम्' [्रन्०] waa | सम्यग्दभ्नविष्वस- तमसांनु निल्यसिद्धनिवोएपरायणार्मां fegararefa: । त-
प्राप्य नावतेन्ते डति सम्बन्धः| शाकं विशिनद्ि। यस्मित्रिति। एताऽसात् एथिवीलेाकात् टतीयस्यां दिवि ये ब्र्मलाकस्तस्मिच्रर इति डति चायंदतुच्धेा सधाकदावित्य्ैः। रेरमन्रमयं, मदीयं मदकरं सरः, सामसवनः म्रतवर्धौ, यद्यपि तेषामिष न पुनरारत्तिरिमं मान- वमिति च ufafatafafafatamefea कल्ये ब्रद्मलाकगतानां marae वाङत्तिभति, तथापीश्ररेपास्तिं विना पद्ठाभिविद्याखमे- ध्टछएत्रह्मचर्यादि साघमेयं Tarai तत््वश्लाननियमाभावादादन्तिः श्यात्, येतु दहरादीश्रोापास््या ana सगुगविद्ाफल्छयेऽपि निरस्वयदेख्ररानय₹हाल्तव्ास्क्ानागमृक्षिरिति fara डत्यभिपरे्याहइ | व्धन्तवश्वे(पि fafa | ave aaa सग णविदामेवागाणटस्िक्रम set a faiatazi तको हेतुरित्याशद्य तेषामाङस्िश्डइगभावादिवाडश। सम्यगिति। तदाशअ्यणेनति मनण्बिदामावन्िप्राप्ता सम्धदू्शना्यणे- नेवानावन्तिः साधिता, खतः खत ख्व सम्यग्द्शिनामाबस्िशङ्म मेति किम वाच्यमित्यर्थः यच्ाध्यायसमािस्तज carrera दशितः QW सज्ररोवाभ्यासात् शास्रसमापतिथात्वतडन्धाद। अनावृत्तिः शब्दा दिति। र्वं aaa AMIS वदान्तप्रमाणकत्वमवधघार्बियतुं
[०।४पा ०४] ग्राङ्रब्रह्मदवभाष्ये | ९१५५
दा्रयणेनेव हि सगण्ररणानामण्नाटत्तिसिद्धिरिति। अ्रना- र्तिः शब्दादनादटन्तिः शब्दादिति खचाग्याषः भास्तपरि- aatfd दश्रयति॥
दति ओ्रीमच्छारोरकमीमांसाभाये ओमत्परमदंसपरि ब्रा जकाचाय्यं गओरमद्गाविन्द्भगवत्पूज्यपादग्रिय ayy wT AMY UTHAT चतु्ाध्यायस्य चतुथः पादः FATA: |
समाप्तमिदं ब्रह्ममीर्मासान्नास्तं शद्धःरभाय्ययुतम्।
वाक्धायंन्ञाने स्मतितकादिसर्वप्रकारविरोधः परितः, साधनसम्- fag दणिता, तस्मादिवेकादि साधनसम्पन्नस्य अवशाद्यावुत्तिनिरस्त- समस्तप्रतिबन्धस्याखणात्मसंबेाधात् समुलबन्धध्वंसे सत्ाविभूतनि- ष्कल ग मन्तखप्काशधिद्ानन्दात्मनावस््ानमिति fax । नानाविधयग्यजातं aie सम्यग्ययामति।| WICK भाव्यस्य छता Mia sat az न्तयामी जगत्साक्ती सवंकन्ता CITT: | ताऽ SAISM A स्यादेष दवेतिश्ासनात् ॥ ABUTS पाख करतलयगले कासतभाभां दया, सोतां कादणदोक्षामभयवरयुतां वीच्य रामाङ्सङ्कः | खस्याः क्र स्यादितीयं इदि कतमनना भाव्यरन्मप्रभाऽयी, ख त्मागन्देकलब्धा रघवरचरणाम्माजयम्मं प्रपन्ना ।
इति श्रीमत्परमहंसपरिव्राजक्राचाय ओमद्रोपालसरखतोपूज्य- पादशिष्य ओीगाविन्दानन्दभगवत्कता शासीरकमीमासाथाखायां भा. व्यर्लप्रभावां चतुघाध्यावस्य WAG: पादः समाप्तः ॥
समाप्रजाय AR |
Digitized by Google
ॐ तत्सत् |
व्यासाधिकरणमाला |
भारतोतीथल्लता।
परे >>
प्रथमाध्याये प्रथमपादः--अनृक्रमणिका।
प्रणम्य परमात्मानं मओविद्यातीर्थंदूपिणं। वैेयासिकन्यायमाला Ba: संग द्यते स्फुटं ॥९॥
1 ॐ॥
वागीशाद्याः समनसः सवा्ानामपक्रमे। यं नत्वा BAMA: we नमामि गजाननं ॥ प्रारि सितस्य ग्रसथस्याविघ्रेन परिसमाप्तये, प्रचयगमनाय शिराचा-
रपरिपालमाय च विशिरे वतातक््वं गरुमत्यपाधियक्तं Aaa ay पतिजानीते, प्रणम्येत्यादिना। यासनोक्ता वेयासिको, वेदान्तवाक्छा- यनिणायकान्यधिकरणानि न्यायाः, तषामनुकरमेय TUT माला। वद्य- wat खूचभाव्यकारादिभिः प्रपिता तयापि खचादोनामतिप्रच्- विषयत्वात् AVIVA A SALA माला We संग्र द्यते | च्चैक- मधिकरणं पश्चावयवं, विवयः सन्देहः सङ्तिः Tana: सिडान्तञ्धेति पद्धावयवाः yt I
एको विषयसन्दे दपूव पचचावभासकः । साकाऽपरस्तु सिद्धान्तवादो, सङ्गतयः स्फुटाः ॥ २॥
तेषामवयवानां संग्रप्रकार द्रायति, ca xfa | रकस्याधिकर- बस्य ACTH ZI BA, तयोाराद्यश्ाक्स्य Tal aa इाववयवो संग्र Gd, उश्तराडनेकः, fadtawaa an: | यद्यपि सङ््त्याख्य रकाऽव- यवः शिष्यते तथापि प्रद्यधिक्ररणं न एथक् संग्रङोतवये भवति, aa- Tay परुषस्य खयमेबे हतुं श क्धत्वात् ॥ २॥ B
र व्यासाधिकरणमाला। [ख०६।पा०६]
श्रास्वेऽध्याये तथा पादे न्याथसङ्गतयस्तिधा। शास््रादिविषये ज्ञाते तत्तत्छङ्गतिरूदहयतां ॥ २॥
सक्तिं विभज्य बयत्मादयति, ure xf) शाल््रप्रतिपादं खध्याय- प्रतिपादं पाद प्रतिपादय्चायंमवगम्ब शास्त्र सङ्तिसर्ष्यायसकृतिः पाद्. ugfaafa fre: स्तय ऊहितुं श क्धन्ते ॥ ३ ।
भास्तं ब्रह्मविचारास्थमथ्यायाः स्य्चतुविधाः । समन्वथाविरेमी ST साधनञ्च फलं AUTH 8 ti
श्रा ख्रप्रतिाद्यं खथ्यायप्रतिपाद्यश्च दज्रयति, शस्रमिति | सवषां वेदान्तवाक्यानां Weta तात्पर्येण पयव सामं प्रथमे नाध्यायेन प्रतिपाद्यते, दितीयेन सम्भावितविरोधः परिङ्ियते, तीयेन विद्यासाघधननिगंयः, aqua विद्याफलनिगैय cad खध्यायानामया EFA y 8 I
समन्वये खष्टलिङ्गमसपष्टलेऽण्युपास्यगं । wea पदमाचश्च fay पादेव्वनुक्रमात्।) ६ ॥
तच प्रथमाध्यायगतपादाथोन् विभजते, समन्वय ति। wWewng- fagye बाक्यजातं प्रथमपादे चिन्तयं, तद्यथा “खअन्तस्तद्धमापदे णात्? इत्च सावव॑च्यसावाल्यसवंपापडरत्वादिकं ब्रह्म णाऽसाघारणतया WS- fey | suunafiya सति उपास्यविषयं वाक्यजातं डितीय- पारं चिन्त्यं, तद्यथा प्रयमाधिकरयविषयशाण्डिल्या पास्तिवाष्छे मना- मयत्वप्राखश्ररीरत्वादिकं सोपाधिकं ब्रह्मणा जीवस्य च साधारणत्वा- दस्यं safe) ठतीयपारे तु austere सति श्रेयव्रद्मविषयं amend fear, तद्यथा प्रथमाधिकरणे मुण्डकगतब्रद्यात्मत्ववाक्ये युएथिद्यन्तरीक्ञाद्योतत्वं Aaa: परब्रश्मग्ख साधारगलवादस्पष्टं gafay | यद्यपि fedtame कठव्रह्यादिगतब्र्मतस्ववाक्यानि fwarfeafa, टतीयपारे तु दरहरापाशनवाकं विचारितं, तथा- प्यबान्तरसष्ुतिलामेन afence प्रासङ्किकल्वात् म meer: साङ््यापत्तिः, इत्यं पादय वाकाविषधारः समापितः। चतुचैपादे- नाद्यक्रपदमनापदश्वेेवमादि सन्दिग्धं पद few ॥५।
[ ष्च०।पा०१] शासाधिक्लरयमाला। Rg
दितीये खतितकाभ्वा मविरोधाऽग्धदुष्टता । खतभोक्रश्चतेलिङ्ग्चतेरष्यविरद्धता ॥ € ॥
दितौयाध्यायगवतपादाथोाम् त्विभजते, fedta इति । प्रथमपादे साह्ययागकानादादिस्तिभिः साह्यादिप्रयक्ततर्कै ख विराघो वेदान्त समन्वयस्य परितः | दितोवपादे साङ्ादिमतानां cee दशितं। दृतौयपाद परवंभागेड पद्चमदाश्वञ्रतीनां परस्परविराघः परितः उन्तरभागेब जोबश्रतोनां। चतुधपादे लिष्कश्यीर श्तीनां विरा. परिहारः॥ ९।
aaa विर तिस्तत्वष्यदार्थपरिगाधनं। गणापसं इतिज्ञाने वह्हिरङ्गादिसाधनं ॥ © 1
ठतीयाध्यायगतपारायान् विभनते, उरतीय इति । प्रथमपादे नी- वस्य परलेाकगमनमागमने विचायं वैराग्यं निरूपितं। इितीयपारे पूवंभामेड त्वंपदायेः शाधितः, उत्तरभागे तु तत्पदाचैः। ठतीयपादे सगुखविद्या्च गुणापसंहारो निरूपितः, fad ब्रह्मि खपुनरक्त- पदेपसंहारख | चतुर्थपादे च निमुंगच्वानस्य वहिरङ्साधनभूता- न्याञ्जमयच्ादौनि अन्तरङ्साधनभूतानि शमदमञ्रवखमममनिदि- च्थासमादीनि च निरूपितानि॥ 9 5
चतुय जीवते मृक्तिरुतक्रान्तिगतिरन्तरा | ब्रह प्राक्भिब्रह्मलाकाविति पादार्थसंग्ररः us
चतुयाध्यायगतपादाथान् विभजते, चतुथं इति | प्रथमपादे waar. area fare उपासमया समगं वा AY सच्चत्कत्य जीवतः पाप- queef मक्तिरमिहिता। डितीयपादे लियमायस्या- त्कान्तिप्रकारो दशिंवः। टतोयपादे सगगन्रद्यविदोा ग्टतस्योत्तर- araisfafes: | चतुर्थपादे पूवंभागेख निरौयब्रह्यविदोा विदेहकव- ख्यमक्िदक्ता, उत्तरभागेण सगणनब्रह्मविदरो aweafafafaefi-
al; रवं पादाच, PVA: ps 5 B 2
8 व्यासाधिकरशमाला | [०१।पा०९]
Dita सङ्गतो स्तिखस्तथाऽवान्तरसङ्कति। ऊर्दाक्तेपदृष्टान्तप्रत्येदाहरणादिकां € ॥
amg शास््राध्यायपादप्रतिषाद्या अथाः, किं तत इत्यत are, Sfeafa, तद्यथा शं्तद्धिकरये “तदेच्तत' इति are प्रधानपरं ब्रह्यपर वेति विश्वार्यते, तस्य विचारस्य ब्रह्मसम्बज्धित्वात् ब्रद्यविचार- Weagta | aw ब्रह्मणि तात्य वदिति निगेवात् समन्वयाध्याय- सङ़तिः। चतस्य चेतनब्रह्मणेाऽसाधारणत्वेन स्परृलिङ्त्वात् प्रथ- ane सतिः, र्वं सवव्वप्यधिकरण्ेवु यथायोग्यं सङ्तिचितयं Swe । अवान्तर सङ्तिस्तु wan विभज्यते, ्ात्तेपसङ्कतिः ट ान्तसङ्तिः vacrecaagta: प्रासङ्किको agfafcaaarfe: | सेयं वान्तरसङ्तिः ब्युत्पत्रेनोितुं शक्यते ॥ < ॥
पुवन्यायख्छ सिद्धान्तयुक्कं वी च्छ परे नये।
पवंपत्लस्य युक्रिञ्च तत्राचेपादि याजयेत् १० ॥
ताः ब्युत्यादयति, पुवन्यायस्येति | तद्यथा पथमाधिकरये ब्रह्मविचा- रशास््रमारम्भगीयमिति सिद्धान्तः, ast ofa: rau: सन्दिग्धत्वा- दिति | द्ितीग्ाधिकषरयस्य जगव्नन्मादि ब्रद्यलच्तणं न भवतोति qa- पत्तः, तच युक्तिः जन्मादेव्नग्रित्वादिति | तदुभयमवलोक तयेरा- च्तेपसङ्तिं याजयेत् | सन्दिग्धत्वात् ब्रह्म विचायमिन्यक्तं, जम्भादेरन्य- feat ब्रह्मणो लच्तगाभावे सति waa नालि कुतस्तस्य सन्दिग्धत्व विचायंतवश्चे्याच्तेपसङ्तिः। टद्टान्तप्र्यदाइरणसकुतो चाच याज- faq शक्येते, यथा सन्दग्धत्वेन हेतुना ब्रह्मणे fasta तथा WAT देरन्यनिषत्वेन खेतुना ब्रह्मणे waa नास्तीति टदान्तर्तिः। यथा faaraa हेतुरस्ति न तथा wquegr हतुं पश्चामः डति परश्यदादइरयसङ्तिः। तेण्ते टदान्तप्रल्ुदाङरश्सक्ती BIT BIA, पूवाधिकर्गरसिद्धान्ते तदुत्तराधिकरणयपु वप्त हेतु मत्वसाग्यस्योत्- सराधिकर्णसिडान्ते ₹हेतुमरून्यलैवेलच्तण्यस्य च मन्देरप्यत्रे्ितुं रक त्वात् | खआात्तेपसङ्गतियंयायेग्यम्द्नेया । urafent सङ्तिवदाड्कि-
[Sogater | व्यासाधिक्षरणमाला | ५
यते, देवताधिकरशस्याधिकारविच्चारपरत्वात् समन्धयाध्याये Ba- ब्रद्यवाक्छविष्ये तीयपाद च सङ््भावेऽपि बद्धिष्यावान्तरसङ्ति- tafe, तथाहि पुवधिकरये चऋङ्रुमाचवाक्चस्य ब्रद्मपरवाक्छत्वात् च्छङुरमाचत्वं ATA AAAI मनुव्याधिकास्त्वात् शस्त्रस्य Lah, तत्मसङेन देवताधिकारो बृदिष्यः, सेयं प्रासङ्गिकी सङ्तिः। तदेवं न्यायसङ्तिर््युत्मादिता, इदागां प्र्यधिकरणमवयवचतुद्धयं ज्ञा काभ्यां ATA ॥ १० ॥
यातो ब्रद्याजिच्चासा॥९१॥ ब्रद्मखचं। प्रथमाध्यायस्य प्रथमपाद प्रथमाधिकस्णमारचचयति। Q. अविचार्य विचायंवा ब्रह्माऽध्यासानिरूपणात् ? 1 असन्देहाफललाभ्यां न विचारं azefa ii अध्यासाऽदंवृद्धिसिद्धाऽसङ्गः ब्रह्म शतोरितम्। ~ a ~ सन्देदान्दमक्तिभावाचख faqra We बेदतः॥९॥ जन्माद्यस्य IW Wri’ खचं। प्रथमाध्यायस्य प्रथमपादे हितीवािकस्णमार्चयति। wau ब्रह्मणा नास्ति fa वास्ति? नहि faa . जन्प्रादेरन्यनिष्ठल्वात्, सत्यादेञ्चाप्रसिद्धितः॥ ब्रह्मनिष्ठं कारणत्वं UAW ख गभुजङ्गवत् | लौाकिकानोव सत्यादोन्यखण्डं agate feu eu श्रास्त्रयानित्वात्॥ 8 aa |
प्रथमाध्यायस्य प्रथमपादे ट तीवाधिकस्यस्य प्रयमवबगेकमारचयति।
वयासाधिकषस्गमाला। [०१।पा ०९]
mae Wy ace fa at कटं? म कटं तत्। “विरूपनित्यया ayaa नित्यलकीत्तनात् i कद्व, निश्वसितात् युक्तेनित्य वं पुव॑बाम्यतः | सवावभासि ace adara सर्व॑विद्धवेत् ॥ ३ ॥।
प्रथमाध्यायस्य प्रथमपादे टतोवयाधिकर्बस्य डितीयं बगंकमाड |
श्रम्त्यन्यमेयताऽ्यस्य किं वा वेदैकमेयता ? |
घट वत्सिद्धवस्तलात् ब्रह्मान्येनापि मीयते ॥
सूपलिद्धादिराडहित्यानाख मान्तरथोागम्यता।
"तन््ोपमिषरे"त्यारो ATMT वेरकमेयता।। २॥ तन्त समन्वयात् 1 Bh AA |
प्रथमाध्यायस्य प्रथमपादे चतुयाधिकरणस्य प्रथमवयकमाह |
वेदान्ताः कटदेवादिपरा ब्रह्मपरा Ga? | श्रनष्टानो पयोागिलात् कचादिप्रतिपादिकाः।। भिन्लप्रकरणाकिङ्गषर्काश ब्रह्मबोघकाः | सति प्रयोजनेऽनयेहानेऽनुष्टानतेऽच fa ॥ ४॥ पयमाध्यायस्य प्रथमपादे चतुचाधिकरयस्य दितीयं वकमा | प्रतिपन्तिं विधिष्छन्ति ब्रह्मण वसिता उत ? | शास्तरल्ात् ते विधातारो मननादेञ्च STRATA ॥
(Georiurer | वासाधिक्रगमाला। ©
माकर्ठरतन्छेऽस्ि विधिः, sree शंसमादपि। मननादेः पराबेाधात् ब्रह्मखवसितास्ततः ॥ ४॥ e Ne e A nN Ny ~ EWAMUS ॥५॥ AWM awa ¢ त्रिरस्य arae-
Wap अ ॥ शहेयत्वावचमाश्च॥<८॥ खाप्ययात्॥ € ॥ गतिसामान्यात् ॥१० | अुतत्वाच्च॥९९॥ Ss
प्रथमाध्यायस्य प्रथमपाद पञ्चमाधिकरण्मारचयति। "तदे सतेतिः घाक्येन प्रधानं ब्रह्म वाद्यते ? | ज्नानक्रिया्रक्रिम्लात् प्रधानं सर्वकारणं । रर्णाखेतनं ag, क्रिथाच्चाने तु मायया। श्रद्मन्रब्दात्मतादाव्ये प्रधानख विरोधिनो un wis खानन्दमयेऽभ्यासात् ॥ १२॥ विकारशब्दान्नेति चेन्न प्राचयोात् । ९६॥ तङेतुव्यपदेश्रा्च ॥ १९ ॥ नेतरोाऽमपपत्तेः ॥ ९५ ॥ मान्लव्थिंकमेव च
गी यते ॥ ९१ ॥ भेदव्यपदेशाच्च LS । कामाच्च मामृमानापेक्ता ॥ १८॥ afarne च तद्याग wife । १९ ॥ दतं |
प्रथमाध्यायस्य प्रथमपादे घष्टाधिक्षस्णमेकदेशिमतमारचयति। संसारी AY वाऽऽनन्दमयः? Waly भवेत् | विकाराथमयरश्न्दात्, प्रियाद्यवयवेोाक्रितः॥ अभ्यासोपक्रमादिभ्ये ब्रह्माऽऽनन्दमये AAA | e न्ड प्राचयाया मयर्ज्रब्दः, प्रिधाद्याः स्यरुपाधिगाः ॥ ई ॥
प्रथमाध्यायस्य प्रथमपादे खमतानुसारेख वराधिकरणमारचयति।
Qrarrqncaarat | [ ० tat 2 |
अन्याः खप्रधानं वा ? (्रह्मपच्छमिति' wai t स्याद्ानन्द मयस्ाङ्ग, पच्छेऽङ्गलप्रसिद्धितः॥। लाङ्गलासम्भवादच पच्छेमाधारलच्णा | श्रानन्द्मयजोवाऽस्जिन्नाितोाऽतः प्रधानता ॥&॥ अन्त्तदर्मापरेशात् ॥ २० | मेदव्यपदेशाचान्यः ॥ २९॥ TA
प्रथमाध्यायस्य प्रथमपादे सकत्तमाधिकरणमारचयति।
हिरण्ये देवतात्मा कि वाऽप परमेश्वरः? । म्यादाधारदूपेकेरदेवतात्मैव, AAT: ॥
सावाक्यात् सर्वदुरितरादित्याच्ेखरो मतः । मयादाद्या उपास्व्थमोशेऽपि स्यरूपाधिगाः ॥ ७ ॥
च्धाकाशस्तदछ्ि ङ्गात् ॥ २२॥ सुतं ।
प्रथमाध्यायस्य प्रथमपादे अटमाधिकरयमार्चयति।
‘grata दति ₹हावाचेषत्यचखं Ay Asa S WW तच STATA, वाय्वादेः सञ्लनाद्पि ॥ साकाश्जगदत्पन्तिरेत॒लात् Basler: । एवकारादिना चाच ब्रह वाकाश्भब्दितं।। ८॥
BATA WIM | २६३ | GA |
प्रयमाध्यायद्य प्रयमपादे नवमाधिकरणमारचयति
Heal वायुरोशे वा प्राणः प्रस्तावद्वता?। वाय्॒भवेत्, तज सुप्र तसारेद्धियक्षयात्।,
[Woriarer] Qrarfurcaawar | >
सद्धाचाऽकपरले स्यात् स्व्धतलयश्रुतेः | श्राकाश्श्ष्द्वत् प्राणशब्द स्सेनेशवाष्वकः। € ॥
च्थातिश्चरखाभिधामात्॥ 8 | छन्दाऽभिधानाच्रंति ta तया चतोा{पशनिगद्ात्तयाह्ि दशन ॥२५॥ भतादिपादव्यपदशापपत्तखव R¢ a उपदश्भदाद्रति चेघ्राभवयस्मिन्रविरोाधात् ॥२७॥ TT |
प्रथमाध्यायस्य प्रथमपाद दणमाधिकरगमास्चयति।
ara च्यातिरुत ब्रह्म 'व्यातिर्दीयत' raz: 21 ब्रहमणाऽसन्निसेः काये, तेजा लिङ्गबलादपि॥ चतुष्पात् प्रकतं ब्रह्म यच्छन्देनानुवन्तते । च्योतिःस्ात् भासकं ब्रह्म, लिङ्गन्तूपाधियागतः।।९०॥
प्राणस्तथागमात् PRS) न वक्घराल्मोपरेग्रादिति चेदध्यात्मसम्ब- MIA WHAT ॥ २६ । शास््रटच्छा तूपदेशो वामदेववत॥१९०॥ जीव -
म॒ स्थप्रा्जिङा्रेति चेत्रोपासाचैविध्यादाशितत्वादिष तदयोगात् RL A aq | इति प्रथमाध्यायस्य प्रयमपादः॥ ye ।
प्रथमाध्यायस्य प्रयमपादं रखकादणाधिकरबमारन्रयति।
'प्राणाऽस्मीतयच वाचिद्धजोवब्रहमखु संश्रयः |
चतुणां fayeqraa पवेपकचस्वनिणंयः ॥
अद्मणाऽमेकलिङ्गानि तानि सिद्धान्यमन्यया।
अन्वा मन्यथा सिद्ध यत्या ब्रह्म, नेतरत् ॥ ९९ ॥ इति प्रथमाध्यायस्य प्रथमः पादः ॥ yet
१० यासाधिक्षरकमासा। [खर्श।वा. श]
स्व॑च प्रसिखोपदेग्रात् ॥ (a बिवद्ितगुगेापपत्तख ॥ २॥ खनुप- YU न WIT: ॥ & ॥ कमक्टव्यपद शाश्च ॥ 8 ॥ शब्द विषात्. ॥४५॥ MAD | ६॥ खभकोाकस्लात्तदापदश्ाच नेति चेत्र निचाग्यत्वादृक् S- मवच्च | ७ । सन्भोमप्रात्भिरिति चेत्र वेशेष्यात् ५८१ दचं।
प्रथमाध्यायस्य डितीयपाद प्रयमाधिकरयमास्चयति। जनामथाऽयं शारीर THT AT? प्राण्मानसे। इद यखित्यशोयस्ते लोवे WIA जीवमा; it saad ब्रह्म तद्धितादिरपेचते। प्राणादियेागञिन्ता थंखिग्धं ब्रह्म प्रसिद्धितः uci QT WAC Tara be fi प्रकरशाच ॥ to सथं | प्रयमाच्यायसय इवीवपादे दितीवाधिकंरणमार्चयति। जोराऽग्निरोशे वाऽन्तास्याद्? BTA जोव दग्य्ता ‘areata’ aed featfat are TAT: ॥ ब्रद्यचजादि जगते भोाज्यलात् स्यादि डश्रः | द णप्रमनान्तरलाच्च खंहारसस्य चानृता ९॥ गुहाविद्ावात्माने हि तदधेनात् ॥ ९९ ॥ Erte ॥ ९२ Gq | प्रयमाध्यायस्य डितीयपादे दतोयाशिकरुणमारचयति |
गहहाम्प विष्ट Wistar Mant वा इदिख्िता?। ङायातपास्यदृष्टान्तात् Waar स्ता faasar i
[Wok Tok | Sarthe acwarest | १९
पिबन्ताविति चेतन्यं जोवेखर ततः | इन्छ्या नमु पले स्लाडेससख्छमपाधितः॥ २ ॥ अन्तर Bw wey खागादिव्यपरोशाच॥ १९ ॥ सुखविशि.
खाभिधानादेव च+ १५१ खतापनिषत्कगव्भिधायाष्च 4 १९॥ खन. चवख्ितेरसम्भवाश्च नेतरः ॥ १७ ॥ इवं |
प्रयमाध्यायस्य दि तीबपादे चतुधाधिकर्थमारचयति। STITH AT, देवने वा? चाऽखिणि शुष्यते" । अआधारदृष्ताल्ये्रादन्येषु fay कश्चन ।, कं खं wy यदूकरं भाक् agafwoared | वामनोलादिनाऽन्येषु नाण्टतलादि सम्भवः ॥ ४ i
च्यनायाम्यधिटेवादिषु तङमंव्यपरेश्ात् ॥१८॥ नच सात्तमतड-
वि षित ~AA aN“ माभिलापात् ॥ te ॥ गशासीर्ज्भये$यि fe भेदेननमधीयते 1 Re I खचम्।
प्रथमाध्यायस्य इदितीयपाद पञ्चमाधिकरणमास्चयति। प्रधानं sta tar बा काऽन्तयामी जगत् प्रति?। कारणलात् प्रधानं AANA वा कमणो FATT । जीवेकलाम्टतलारेरन्तयामी यश्शरः। द्रषलादेनं प्रधानं a Marsa नियम्यतः॥ ५॥
अटश्यत्वादिगुखकोा ware: ॥ २९॥ षिररेषलभेदयपदश्राभ्याच्च ने.
तरो । २२॥ रूपापन्यासाच | RV ॥ TAA! 2 ©
१२् ष्यासाधिक्षरबमाला। [अ०१।पा्श्]
प्रयमाध्यायस्य feats घदासिक्षरणमास्चयति।
waatfa: प्रधानंवा जीवा वा यदि वेश्वरः?।
श्रा पक्लावुपादाननिमित्तलाभिधानतः॥
द्वरो waar: स्यात्, सवंज्ञलादि कीर्तनात्
दिव्याचयुक्रेनं जोवः ara, न प्रधानं मिदोक्रितः॥ € ॥
बेखानरः साधारगशव्दवि्ेषात ॥ Xe ॥ सयमागमनमान स्या-
दिति peu ॥ शब्टादिभ्याऽन्तः प्रतिषानात्रेति चेत्र तथा cease शाद्- सम्भवात् परमपि चनमधीयत Padi श्घतण्वनदेवताग्डतञ्च।॥ २७॥ सात्तादप्यविरोाधं जमिनिः॥ ९८॥ अभियक्तरित्याश्सर्थयः॥ २६॥
शअनुखोतवाद्रिः॥ २० ॥ सम्पत्तरिति जंमिनिस्त्रथा fe दश्रयति। aye चामनन्ति चनमस्मिन्॥९२॥ TAA
इति प्रथमाध्यायस्य fedtaute: || *।
प्रथमाध्यायस्य दितीयपषाद् सप्तरमाधिकर्यमार्चयति। ~z ~w ban ~ ~ वेश्वानरः HIPTATAN ATTY कः?। वेशानरात्मश्ब्दाभ्यामोश्वरान्येषु कञ्चन ॥ मङ्धलवादिश्रवात् ब्रह्म्ब्दाखेश्धर ईव्यते। STATA MSR तारिश्चरस्याऽपि वाचक 119 11
इति प्रथमाध्यायस्य दितीयपादः॥ *
[eroqiates] व्यासाधिक्स्खमाला। र
द्युभ्वाद्यायतनं खण्ब्दात्॥ ९॥ मक्तापरटप्यथयपदेश्रात् ॥२॥ नानु. मानमतच्छब्दात् | Vl MMII & । भेदव्यपदेशात् ५ ॥ प्रकरखात्। nen स्िव्यद्नाभ्याश्च।॥ on इवम् |
प्रथमाध्यायस्य टतोयपादे प्रयमाधिक्षर्मारचयति। खजं प्रधानं भाक घयुम्बाद्यायतमं भवेत् । अतिस्तिप्रसिद्धिभ्यां माक्रूलाचेश्धरोतरः॥ नाद्यो GOTTA MATA न भाक्ता ANAT: I ब्रह्यप्रकरणादीश्नः सवन्नलादितस्तया। १॥
भूमा सम््रसादादध्युपदेशात् ॥ ८ ॥ धमापपत्ते S ॥ < ॥ दम् ।
प्रथमाध्यायस्य दटतीयपाद इदितीवयाधिक्रस्जमारचयति।
मा प्राणः परे वा? प्रसनप्रह्युक्रिवजनात्। श्रनुवत्यातिवादिलं मोक्ेवायुरेव सः॥ विख््छिदयेष लिति प्राणं सत्धस्यापक्रमान्तथा | ARIMA WAAC, देतवारणात् २ ॥ चद्सरमखरान्त्टतेः ।॥ १० ॥ सा च प्रश्रासनात् ॥ ११॥ अन्यभाव. चारन्तेख ॥ १२॥ DAA
प्रथमाध्यायस्य द तोयपाद्
द तीयाधिकस्यमार्चयति। sat प्रणवः किंवा ag? Srasacifayr | aW प्रसिद्धा, dary प्रणवः स्यादुपास्तये॥
Xs
व्ासाधिश्चस्णमाना। [orate]
VIRTMNTAR: सवेधमनिकेघधतः |
शासनात् द्रषटुतादेख ब्रह्मोवाचरमुश्यते। २॥
ईच्तिक्मव्यपदे श्नात् FT १३ ॥ AAA |
प्रथमाध्यायस्य ठ तीधपादे चतुथाधिकरकमारचयति।
चिमाजरप्रणवे च्येयमपरं way at परम्?। नद्शाकफलष्यादेरपर HB AMAIA
tfeaar जोवचघनात् परस्तत्प्रत्यभिश्चया |
भवेत् ध्थेयं पर ag, mania: afeafa nv ॥
दइर उश्तरेभ्यः॥ ९४) Whawearat स्या fe es forge ॥ १५।
छतेख मदिघ्नाऽस्यास्सिघ्रपशमधेः ॥ १९ ॥ oferta । १७ ॥ इतरपसाम- शात् ख डति चेन्रासम्भवात् ॥ १८॥ SAA!
प्रथमाध्यायस्य टवेयपादे घ्माधिकरखमारचयति।
द हषः के विचष्नीनेग Ay वा 25ऽकाशशब्दतः। fren खाद यवाऽच्यल्र तेजी वे भविति ॥
वाद्याकाशापमानेन द्य्ठम्यादिसमाडितेः ।
अत्माऽपहतपाप्नलात् खेतुल्यख WPT: 14 1
SULTS AH ATSTG | १६॥ अन्यार्थं ख TT: ॥ २०॥ ल्य
ष्युतेरिति चेन्तदुक्तम् ॥ २९॥ TAA!
प्रथमाध्यायस्य हटतीयपाटे चदाधिकरगसभार्च्धति |
[०्र।पाण्ड्] व्यासाधिकर्बमाशा। ९४.
यः प्रजापतिविद्या्यां ख किं जीकाऽथवेश्वशः?,। जा यत्ख॒ तन सुषु के खद्वान् जोव दृ दाचितः॥ "च्रक्मापदतपा्मतिः प्रक्रम्यान्ते ख SRA | यमानिल्युक् ईओेऽच जायदाश्चवबद्धये ll ६ I
अनषतेस्तसय THR | पि च सयते ॥ २९॥ BAA
प्रथमाध्यायस्य दतीयपादे खप्नमाभिक्षरयमारचयति।
न्न तच र्दा भातीति" तेजोऽग्भर मृतापि faa? | तेजाऽभिभावकलेन तेजाऽन्तरमिदं मरत् ॥
चित् ख्यात्, खया चभास्यलात् ताद्क्तेजाऽप्रसिद्धितः। सर्वस्मात् परताभागात् ARIAT चान्यभाखनात् | ७॥
शब्दादेव प्रमितः॥ २४ ॥ शद्यपेश्वा तु ममुष्याधिकारत्वात् ॥ २५ ॥ GAA |
प्रयमाध्यायस्य दृतीयपाद् शअटुमाधिकस्णमास्चयति।
‘ayearar’ जीवः सारो वा?ऽस्पप्रमाशतः। send स्थितैव जोव भवित मरति ॥ श्रतभय्येश्रता Ma माख्खताऽसाविरश्वरः। fafanare tasfa स्ता दद्यस्यापलयितः।। ८॥
सदु-पखछपि बादरायणः सम्मवास्॥ र ॥ विरोधः कर्मणोति चेन्ना- नेकप्रति पर्त पर॑नात् ॥ ₹७ ॥ We इति चेप्रातः प्रभवात. प्रब्तान्-
शद् व्यासाधिकषरयमाला | [ख ०१।पा०१|
मानाभ्यां prc Gara च नित्यत्व see ॥ समानमामरूपताश्ा- ङत्तावप्यविराधा TMA सते ॥३०॥ मध्वादिस्वसम्भवादर्नधिकारः जेमिनिः॥३१॥ व्यातिषिभावाच्च ॥ ६२ ॥ भावस्त वाद रायसऽस्लिति॥ ॥ ९२२ ॥ 244!
प्रथमाध्यायस्य टतीयषादे मवमाधिकरणमासर्चयति। माधिभ्ियन्ते विद्यायां देवाः किंवाऽधिकारिशः?। विदेदलेन साम्थशहानेनेषामधिक्रिया i e ASS श्रविर्द्धायख्वारादिमनग्ादरेद दसश्वतः। ॥ पू ~ ~ [र् शअथिलादेख साखलभ्यादुवाद्या अ्रधिकारिषः।€॥ BN तदनादस्श्वशात् तदा RATA TUS fe y २९ ॥ शचि क, कन ॐ 4 श यत्वगते GUC चेचर्थेग fag ॥ ३५ ॥ संस्वार्परामश्ात् तद-
भावाभिलापाच् ॥ eg ॥ तदभावनिधारणे च प्रठत्तेः॥ Ro ॥ Waa. ध्ययनाचेपतिषेधात् स्मृते ख ॥ १८ ॥ खचम्।
प्रथमाध्यायस्य टृतीयपादे टण्माधिकर्णमास्चयति। दद्र ऽधिक्रियते वेद विद्यायामथवा म fe? | श्रचेवणिकदेवा्या TA पटृद्रोऽधिकारवान् ॥ देवाः खयंभातवेद्ाः, इएदराऽष्ययमवजंमात्। नाधिकारी Bat, समातं लधिकारोन वा्ंते॥९०॥ कन्प्रनात् ॥ ३९ ॥ छचम्।
प्रयमाध्यायस्य'ढर Mawes रकाद्ग्राधिकर्यमास्चयति|
[ख ०१।पा ०९] व्ासाधिकरबनाला। +
अगत्कम्यनृत् प्राणोाऽ्रनिवायरतेशरः? । अ्रश्निभेयदेतुलात्, वाय॒वा रेदचाखनात्॥ वेदनादग्टतलेक्ेरीगाऽन्तयामिरूपतः। भयरेतुखालनन्त् सर्वशक्तियुतलतः॥ ९९ ॥
व्यातिदंश्रंनात्॥ ४० ॥ इम् प्रथमाध्यायस्य SAAS इदादण्ाधिकरणमारचयति। परं च्यातिस्तु र्यस्य मण्डलं AY वा भवेत्? | ‘HATA SMT स्याद्र विमण्डलम् ॥ समत्थानं लग्पदायप्रुद्धिवाक्यायबेधनम्। सम्पस्तिरु्तमलेकरेब्रद्य स्यादविषाचितः॥९२॥ शाकाग्राऽचान्तर्त्वादिव्यपदेशात् ॥ od | AAAI
प्रथमाध्यायस्य SATIS चयोादशाधिकरणमारचयति।
वियद ब्रह्म वा^ऽऽका वे मामेति' श्रतं, वियत् । अवकाशप्रधानेन सवंमिवाषकलतः ॥ निवी डलं नियन्तुलं चेतन्ययेव तत् ततः | AY स्यादाक्यशेषे च ¶्रह्मात्पेव्यादि' न्दतः ॥ ez i सषुष्यत्कान्येभदेन ॥ ४२॥ प्यादि शब्देभ्यः ॥ 8३ i QA इति प्रथमाध्यायस्य टतीयपादः ॥ ०॥
१८ व्यासाधिकषर्णमाला। [ध ०१।पा ०४ |
प्रयमःथध्यायस्य टतीयपादे `
चतुदंगशाधिकर्गमारचयति। स्यादिश्ञानमयोा जवे AY AT? जीव TAA | ऋदिमध्यावसानेषु संसारप्रतिपादमात्॥ विविच्य लाकसंसिद्धं जोव प्राणाद्युपाधितः। ब्रह्मलमन्यतेाऽप्राप्रं बोध्यते Ay TATA ॥ VB
दति प्रथमाध्यायस्य देतीयपादः॥ °॥
खाममानिकमप्येकेषामिति चेत्र श्रीररूपकविन्धस्तग्टदीतेदशं यति ॥ ९॥ SHY तदहत्वात् ॥ २॥ तदधीनत्वादथवत् | ३॥ Wa- त्वावचनाञ्च ॥ 8॥ वदतीति चेत्र प्राच्चाह्िप्रकरवात्॥५॥ चया मेव चवमुपन्धासः WTA I CN ACSI Sl TIAA!
प्रथमाध्यायस्य चतुथ॑पादं प्रयमाधिकर्णमास्वयति, ‘AWA: UTHER प्रधानमयवा वपुः, | प्रधानं साद्यशास्ताक्रतत्ाना प्रत्यभिश्ञया॥ श्तार्थप्रत्यभिन्नानात् परि्रेषाख ATT: | खच्छलात् कारणावख्ामव्यक्ताख्यां तद्दति॥९॥ चमसवदविरेषात् psy व्यातिर्पक्रमातु तथा दयधीयत रके ॥ € ॥ कल्यनापदे शा मध्वादिवदविरोाघः॥ १० ॥ SAA
प्रथमाध्यायस्य चतुथंपाद् डितोयाधिकषरखमार्चयति।
[Mex ates} खासाधिकर्णमाला। १९
अजा fe साद्प्ररतिसेजाऽबन्नाल्यिकाऽयवाः?। रजश्रारो लाहितादिखलच्येऽसा साञ्शास्तगा॥ सेडितादिप्र्यभिश्चा तेजाऽबन्नात्खच्णाम्। ्रष्टतिं गमयेत् Brae fara धुलवत् ॥ २.॥
न सङ्लोपसंयष्टादपि मानाभावादतिरेकाषच ॥ ९९ ॥ Mal वा, WTA 1 १२॥ व्योतिषेकेषामसत्यद्रे | ९२ ॥ द त्रम् |
प्रथमाध्यायस्य चतुर्थपादे द तीयाधिक्षरजमारस्वयति, पञ्च पञ्चजनाः सद्यतल्ान्याहेा श्रतोरिताः। प्राणाद्याः ? साद्धतत्वानि, पञ्च विंश्रतिभाषनात्॥ ग पश्च विश्रतेभागमात्माकाश्ातिरेकतः। संज्ञा "पञ्चजगेःत्येषा AUT ET: Siar: HAT: NR कारत्वेन चाकाशादिषु यथायपदिद्धाक्तेः॥ १8 ॥ समाकमात- ॥ ९५ ॥ दम् । परयमाध्यायस्य WATT चतुचाधिकरयमार्चयति। समन्वयो जगद्येन न युक्ता थ॒च्यतेऽथवा ?। न चुक्रा, वेदवाक्येषु परस्यरविरोधतः॥ सर्गक्रमविवारोऽपि नासे सष्टरि विद्यते। अव्यारुतमसत् माकं FRSA कारणे ततः॥ ४॥ अमदाचितवात् ॥ ९१ ॥ जोवसुखप्राणलिङ्काव्रेति Wega ॥ १७॥
way Safe: प्रसथाखयानाभ्यामपि चेवमेके ॥ १८ ॥ खम् । 2D
Re व्ासालिकषरखमाला | [अ०९।पा०४]]
प्रथमाध्यायस्य BUTS पश्चमाधिकर्णमास्चयति।
पर्प्राणान्त् कः कता प्राणजोवपराव्मु?।
‘wate wet प्राणा, जीवेाऽपूर्वं विवचिते ॥
WIRY Ramee: पुंमाचविनिदटृत्तये ।
ABSA परमाद्मेव न waratfeat aa: uy ti वाक्धाग्वयात् ॥ १९ ॥ प्रतिश्चासिडेलिंङ्माश्सर्थ्यः ॥ २० ॥ उत्क्-
fase र्वम्भावादिव्योदुलामिः ॥ २९ ॥ श वस्थितेरिति काशहत्खः ॥ ९२ ॥ चम् |
प्रथमाध्यायस्य चतुर्थपादे asifuncaacaafa |.
"द्मा KBP TAM: संसारी वा परेश्वरः?। संसारी, पतिजायादिभागप्रोव्याऽख्य Bw अग्टतल्वमुपक्रम्य AT ASTI AT | संसारिणमनद्यातः ata विधीयते॥६॥ rN प्रकृतिश्च प्रतिश्वादृदामुराधात् ॥ 2a ॥ अभिध्योपदेशाच ॥ २४ ।
MBMANA ATT | ९५ | खात्ङ्रतेः परिणामात् । २९ ॥ वजि fe गीयते 1 २७ ॥ OI
प्रथमाध्यायस्य चतुंपदे सप्तमाथिकर्णमारशचयति।
निमित्तमेव ब्रह्म स्यादुपादानञ्च वेक्षणात्? | कुलाश्चवन्निमित्तं तत्, wrest दादि वत्॥
[ख०२।पा०१] व्यासाधिकरयमाला | ९९
‘as खाम्, दृत्युपादानभवेऽपि श्रत fag: | एकवद्या Valle तसात् ब्रह्मो भवात्मकं ॥ ऽ ॥
“2 रतेन सव व्याख्याता याख्याताः॥ २८॥ BAA |
इति प्रथमायायस्य चतुर्थः पादः॥ ° ॥
प्रथमाध्यप्यस्य चतुथंपादे अद्माधिकरखमारस्चयति |
Bastia Vas अतं ब्रह्मण एव वाः, वटधानादिदृष्टान्तादण्ादेरपि तत् श्रतं॥ इएन्याखादिव्येकनृद्या सवेवुद्धिमं ava | VHT धानाद्चासते AA कारणम् ॥ ८॥
दति प्रथमाध्यायस्य aga: पादः॥ ° ॥
खमत्नबकाश्दोयप्रसङ् इति चेत्रान्यस्मृखनवकाग्रदोषप्रसङ्ात्॥ ६। इतरेषाद्वामुपकम्येः।॥ २॥ खवम्।
डितीयाध्यायस्य प्रथमपादे प्रथमाधिक्रणमास्चयति।
खाछ्स्मत्याऽस्ि सद्धाचान वा वेदसमन्वये?। WH वेदः सावकाशः सद्धाच्याऽनवकाश्या॥
मत्यचश्ुतिमुलाभिमन्वादि तिभिः तिः | HAT कापिली बाध्या म बद्धोदाऽनया ततः॥९॥
RR araifancaarenr | [अन।पा०र]
रतेन यागः TSH RN BTA दितीयाध्यायस्य प्रथमपादे दितीयाधिश्षरबमारचयति। यागदखत्याऽस्ति eErer a ar? ara fe वैदिकः) तच्वन्नानापयक्तश्च ततः TEA तया | प्रमाऽपि यागे तात्पयाद तात्ययीख्र सा WaT | अवैदिके प्रधानादावसङकाचस्तयाऽपतः। २॥ न विलच्वगत्वादस्य तथालश्च शब्दात् । 9 | खभिमानियपदशख विगरेषान गतिभ्यां ial दृष्यते तु ॥६॥ असदिति ta प्रतिषेधमाच- त्वात् NON GA तदत् प्रसङादसमन्नसं ॥ <॥ नतु TSA.
TAN € | खपश्षदोषाखच ॥ १० ॥ तकोाप्रतिषानादप्यन्यधानुमेयमिति चेर वमप्यविमेक्तप्रसषः ॥ ९१ ॥ TAA!
डितीयाध्यायस्य प्रथमपादे प्रयमाधिकरणमार्वयति। ba . न्भ ~ ~ वेलच्च्याख्यतकण बाध्यतेऽय न बाध्यते ? | बाध्यते, साम्बभियमात् का्यकारणवस्तुनाः it म्टरचटादा समलेऽपि दृष्टं ठखिककेश्योः। खकारणेन वेषम्रं ARTA न बाघकः।॥ ३॥
रतेन शिि्धापरिमडा खपि व्याख्याताः ॥ १९ ॥ Gat
दितोयाध्यायस्य प्रथमपादे चतुयाधिकरय मारचयति।
बाघोाऽस्ति परमाणवादि मतेन्ञा वा ? यतः az | न्युगतन्तुभिरारमे दृष्टाऽता बाधयते मतैः ॥
[ च्छ ०।घा ०९] व्यासाधिकरशमाला | रदं
fagarsfa खतिस्क्रा शिष्टव्यक्रमतं किम् । माते ara विवन्तं हु न्युगवनियमे afer ४॥
भेक्तापत्तेरविभागच्रेत् स्याक्षोकवत् ॥ ९९॥ DAA {दितीयाध्यायसय प्रथमपादे पष्चमाधिकरखमास्चवयति। wea बाध्यते नो वा? भेक्रमोग्यविभेदतः। प्र्यल्ादिप्रमासिद्धा भेदरोाऽसावन्यवाघकः ॥ तरङ्गफेएभेदेऽपि समुद्रोऽभेद TAA | भेक्भोग्धविभेदेऽपि ब्रह्मादेतं तथाऽस तत्॥ ५॥ तद नन्धत्वमारम्भशब्दादिभ्यः ॥ ९8 ॥ भावे चोपलब्धेः ira स्वाचावरस्य ॥ १९ | असद्य पदेग्रात्रेति चेब्र धमोन्तरेण . वाकष्रेषात् ॥ १७ ॥ युक्तेः WATS ॥ १८ ॥ पटवच्च ॥ १९ ॥ ATT प्रागा- दि॥ २०॥ चम् | हितीयाध्यायस्य प्रथमपादे घाधिकस्यमारचयति। मेदामेशै तालिके स्ता यदिवा व्यवहारिक? | खमुद्रादाविव तयोबोधाभावेन ताचिका ॥ बाधित अतियुक्तिभ्यां तावतो व्यवद्ारिके। कार्यस्य कारणामेदाददेतं ब्रह्य ताल्िकं।। ६ ॥
इतरच्यपदे्राडिताकरगादिदाषप्रसक्तिः॥ ९९ ॥ खधिकन्तु भेद- fatura ॥ २२ ॥ Saw तदनु पपत्तिः॥ ९६ ॥ BAA
हितीयाध्यायस्य प्रयमपादे सप्तमाधिक्षरशमास्चवयति।
२९ ध्ासाधिकर्णमाला। [ख ०द।पा ०१]
हिताक्रिथादिः खन्ना वा? Maras प्रपश्व॑तः। जोवाहितक्रिया are azar afe यंञ्थते॥ अवस्तजोवसंषारस्तेन नास्िमम aia: |
इति aaa twa न fearfeaarfaar i © 1
उपसंहारदण्नात्रेति AA Micafse ire ॥ टोवादिवदपि लाक ॥ २५ ॥ SAA
दितोयध्यायस्य प्रथमपदे azalfuncaacaafa | न सम्भवेत् सन्भवेदा Berar दितीयतः?। मामाजातीोयकायाणां mararagy a aarfa i Had AMAT ब्रह्म, तचखाविद्यासहाथवत् । मानाकायकर, कार्यक्रमाऽविद्याखशक्रिभिः॥२॥ छत्खप्रसक्तितनिरवयवत्वण्म्दकापा वा ॥ २६ ॥ BAS शब्दमूलत्वात् ॥ २७ ॥ ख्यात्मनि चेवं विचित्राख fe ॥ २८ | खपक्तदोषाश्च VRE । चम्
हितीयाध्यायस्य प्रथमपादे नवमाधिकरयमास्चघयति।
म युका युज्यते वाख परिणामे ? न युञ्यते। कात्छ्या द्र ह्य मित्यताप्तेरं्रात् Baad Waa मायाभिवैङङूपतं म काल्छ्यान्ञापि भागतः यक्तऽमवयवस्यापि परिणामेाऽच मायिकः < ॥
SATA च ACW ATT ॥ Re ॥ विकरणत्वान्नेति Tega ॥ १९ ॥ खत्रम्।
[ष ०२।पा०९] खासाधिकरबमाला | २५४
दि तीयाध्यायस्य प्रथमपादे द्ण्नमाधिक्षरयमार्चयति। माशरीरस्य मायाऽस्ति यदि वाऽख्ि? a विद्यते | ये fe मायाविना ara a wasfa श्रीरिएः॥ ABR तुष्टते AEA मायया कायंकारिता। तेऽपि दें मायेव WUD प्रमाणतः ॥ १० ॥
न प्रयोजनवल्वात्॥ ३२ ॥ जेाकवतु ोलाकेवल्यं | ३९ ॥ खचरं |
दितीयाध्यायस्य प्रथमपादे रखकादशाधिकर्खमारचयति।
दपाऽखष्टाऽयवा BST? नखष्टा, फलवाञ्क्ने। अदत, Ul, $वाज्ड्ायामुग्सनर तुद्यता ॥ Vaasa wife फलं यतः। VATA ATI, तसमात् SAGA जेत् ॥९९॥ अैषम्यनैरणेन सापेच्चत्वात् तथाहि दश्रेयति॥९९॥ न कमा- विभागादिति चेन्रानादिलात्॥ ३५ ॥ उपपद्यते चाप्युपलभ्यते च । nach Gt
fedtarmay प्रथमपादे इादणाधिकरखमार्चयति।
वैषम्याद्या पत्ना वा? सुखदुःखे TATA: |
जम् विषम ta: स्यान् गिधणद्यो पसंदरम् i प्रा्गुषठितधमदि मपेच्छेशः प्रवतते।
माता वेषम्बनेरधुष्ठे, CATE म चादिमाम्।९९॥
५ ३ व्यासाधिकरगमाखा। [ष्ध०२।पा ०९]
स्व॑धम॑पपन्तेख | ३७ | खजं
इति हितीयाध्यावयस्य प्रथमपादः ॥ ॐ I
दितीयाश्य प्यस्य प्रथमपादे चयादष्राधिकरणमारचयति। नास्ति प्ररृतिता var नि्गुणस्याऽस्ति? मास्तिसा। ग्ट पदेः सगुण्सेव प्रहृतिलेो पलम्ननात् ॥ भ्रमाधिष्टानताऽस्ाभिः प्ररृतिलमुपेयते। नि्गणेऽप्यस्ति जात्या स्याद्द प्रकतिस्ततः ॥ ९९ ॥
दति दितीयाध्यायस प्रथमपादः । HU
रचनामपपत्तेख नानुमानं ॥ ९॥ प्रततेख । २ ॥ पयोऽम्बुवचचेत्तच्ा- final व्यतिरेोकानवस्थितेश्वानपेच्यत्वात् ॥ ४॥ खन्यचाभावाच A SAULT VY | कभ्युपगमेऽप्यथाभावात् ॥९॥ पृरबाष्सबदिति चेत्तथापि ।॥ ७ ॥ खखङ्धित्वानपपस्तख ॥ ८ ॥ अन्यथानुमिता च चथ्रक्ि- वियागात् ॥ € ॥ विप्रतिषेधाश्चासमन्नसं ॥ ९० ॥ सूत्रम् ।
दिती याध्यावश्य दिषीयपादे प्रयमाधिकरवमार्वयति। प्रधानं जमतारेतुनं वा? सवं aries: | अनिता: Gaqiarqdar Sarat भवेत् ॥ न VAT, योाग्यरचैनाप्रव्त्यादेरख्कवात्। SSG आन्तरा बाद्या चराद्यास्तु, कुताऽग्बयः।।९॥
[ अ ०९।पा०२] खासाधिकस्वमाला। Re
AWAIT कलपररिमदडलाभ्यां ॥ १९ ॥ उकम् |
दितीयाध्यायस्य दितीयष।दे हितवोयाभिकरस्यमास्वयति।
मासि काणारदृष्टान्तः fa वास्यषद्गेद्धवे?। नासि, Wa: पटः Ward तन्तारेव fe जायते॥ अण॒ द्णकमत्पन्नमनणोाः परिमण्डलात्। € © € अदोचघात् द्मणुकादोघ wus तत्निरप्रनम् ॥ २॥ उभयथापि न कमातस्तदभावः॥ १२॥ समवायाभ्यपगमाच् सा- म्यादमवख्ितेः | १९ ॥ लिव्यमेव च भावात् ॥ १९ ॥ Safar
विपयये दशनात् | १५ ॥ उभयचा च दोाषात्॥१६॥ अपरिप्रडाशा- BCAA ॥ १७ | AAA |
दितीोयाध्यायस्य हितीयपादरे दतोयाधिकर्यमार्चयति।
जनयन्ति जगन्नावा संयुक्राः परमाणवः? | ्राद्यकमजसं यागात् द्मणकादिक्रमाष्ननिः॥ सनिर्मिन्तानिमिन्तारि विकल्पेष्वाद्यकमणः। असम्भरवादसंयागे जनयन्ति नते जगत् ₹्॥
समदाय उभयदेतुकेऽपि ATI: | १८॥ इतरोतरप्रत्ययत्वादिति चेतन त्मत्तिमाचनिभित्तलास् ॥ १९ ॥ उत्तरोत्पादे च पूवंनिरोधात् ॥ २० ॥ असति प्रतिच्ापरोधा योगपद्यमन्यथा ॥ २९१ ॥ प्रतिसंस्याऽप्र- विसंख्याजिरोधाप्रािस्विच्छेदात् ॥ २९ ॥ उभयथा च दोषात् । ke | चाकाशे चाधिग्रेवात्।॥ २४ ॥ च्यमस्मतेख ॥ Ray मासतोाऽटट्त्वात् ॥ रद् | उदासीनानामपि चवं खिडिः। २७॥ सजम्। E 2
२८ य्ासाधिकरयमाणा | [ख ०२।पारर्)]
दितीयाध्यायस्य दितीयपादे चतुथाधिकरणमारचयति। | . हि समुदाचावुभे युक्रावयुक्रा AT?STRAM: | एकोाऽपरः खन्धे त रि त्येवं यज्यते इयं खिर चेतमरारिव्यात् स्रयञ्चाचेतनलतः। न सकन्धानामणूनां वा समुद्ायाऽच युज्यते ।॥ ४ ॥ भाभाव उपलब्धेः | २८ | TUTE न खप्रादिवत् ॥ ९९ ॥ न भा- वेाऽमुपलम्भेः ॥ ३० ॥ च्वणिकत्वा ॥ ६९. ॥ सवे थानुप पत्तेश्च ॥ RR I शचम् | |
डितीयाध्यायस्य हितीयपादे पश्चमाधिकसर्यमारचयति।
विज्ञानसछन्धमाचलं युश्यते वा न युज्यते,
awa, खभ्नद टा न्तात्, FHA व्यवहारतः ॥ अरवाधात् BAIA बाद्या्यसपलभ्यते |
"बरिवैट्' दति तेऽणक्तिनाऽते धोरथंरूपभाक्॥ ५॥
कसि त्रसम्भवात् | RR ॥ र वश्चातमाकात्ल्यं ॥ १९ | न च पया- यादप्यविरोाधा विकारादिग्धः || १५ |) खन्यावद्धितेखभयनिव्यत्वाद्-
Faas | ३९ ॥ सुषम् ।
डितीवयाध्यायस्य डितोयपादे घष्छाभिकस्यमार्चयति।
विद्धिः शप्तपदा्थानां सप्तभङ्ोगयान्नवाः?। खाधकन्यायसद्धावात् तेषां सिद्धा किमहं it
[अण्श।पा०२] वथासाधिकर्णमाला। RE
शकस्मिन सद सत्त्वादि विरद्धप्रतिपाद मात्। HINA: BAAFY, AA MITT षाश्नता।६॥
पव्यरसामन्नस्यात् || RO || सम्बन्धामुपपन्तेख ॥ ६८॥ Afwsrar- मपप्रत्तेख (| RE ॥ कर यवच्न्न भ गादिभ्यः ॥४०॥ खन्तव्चमसवं चता
वा॥ ४९ || SAA! दितीयाध्यायस्य हितीवपाद् सप्तमाधिकरणमार्चयति। तरस्येश्वरवादरा यः स युक्राऽय न रज्यते? | Em, कुलाखदृष्टान्तान् ayaa सम्भवात् ॥ म युक्ते, विषमलादिदोषाडैदिक fat maid aud ary श्रुतिविरोधतः ॥ ऽ ॥ उत्पच्यसम्भवात् | ४२ ॥ AT कर्तुः करणं || 8द || वि्लानादि- भावै बा तदप्रतिषेधः ॥ 88 ॥ विप्रतिषेधाच ॥ 8५ । सूम् । ति दितीयाध्यायस्छ दितीवयपादः॥ * ॥
दितीयाभ्यायस्य दितीयपादे शअषटमाधिक्षर्गमारचयति।
MARTH TGCS युच्छतेनवा?। चक्र, ATCT TU ACA ATCT IAT LAT, ॥ यज्यतामविरद्धाऽओा जोवेत्वत्तिनं saa | उत्पश्नस्य विनाशिते छतनाश्रादिराषतः। ८॥
इति faararenae डितोयपादः ॥ #॥
Re च्ासाधिकरयमाला। [०।पा०१]
वियद् शते! & म छते ॥ ९॥ Slag sl माश्जसन्भवात् ॥ द ॥ श- Se ॥ स्याचेकस्य waa a) परतिन्वाहानिरब्थति- रेकाच्छब्देभ्यः |) ¶ || यावदिकारन्तु विभागो लाकवत् ॥ ऽ ॥ GAA
दितीयाध्यावस्व टतीयषादे प्रयमाधिकरयमार्चयति।
ara faaj जायते वा? इतुचयविवजंनात्। जनिश्रतेख शाषलात् नित्यं याम, न जायते॥ Wawra सवबुद्धविभक्रलाष्जनिश्रुतेः।
faad कारणैकलात् ब्रह्मणे योम जायते।९॥ | Taq मातरिखा STATS [1 = ॥ TAF |
दितीवाध्यावस्य zatane दितोयाधिकस्णमास्चयति।
वायुर्नित्यो जायते वा? कान्देग्येऽभन्मकोत॑नात् |
'सेषाऽन समिता देवते"त्यक्रन च AWA I
खत्यमरोपसंहारात् गेण्यनस्तमयन्रुतिः।
वियदण्नायते वायः, खरूपं ब्रह्म कारणम् ॥२॥ चधसम्भवन्त् सताऽनुपपत्तेः || € ।। GTA
दितीयाध्यायस्य दतीवपाद् कतीवयाधिकरयमारचयति।
URC Aaa AT वा? कारषलेन अयते. यत्कारणं जायते तत् वियदावादयोा qari अश्षताऽकारणवेन खादीनां सत Rata व्यात्तेरजादि वाक्येन बाधात् AI जायते ॥ 2 i
[च.२।पा *३। वधासाधिकरणमाला।
तेगेऽवस्थाद्चाद ।॥ १० ॥ TAA! हि तीवाध्यायस्य ठटतोयपादे चतुचयाधिकरममार्वयति। ager जायते वद्किवाषोाने ब्रह्मसंयतात्। ` "तन्तेजाऽखजतेःलयकेबरद्यणो जायतेऽगखः | वायोरभि" दति श्त्या yaw Rare: 1 WAI वायुरूपत्वमापन्ञादप्रिसम्भावः ॥\ 8 ॥
WT | ९१ ॥ SAA! दितीयाध्यायस्य eaters | पञ्चमाधिकरणमारचयति। व्रह्मशाऽपां जन्म fat वा वकर? नभर्जलेङ्खवः। ` विरुद्धलात्, नीरणक ब्रह्मः सर्वकारणात् 1 ‘may’ इति अत्या ब्रह्मश व्युपाधिकात् | aut जनिरविरोाधस्त खच्छयोनंध्रिनीरयोः ।॥ ४ i एथि्यधिकाररूपग्रन्दान्तरेभ्यः ॥ १९॥ सूचम् | दितीयाध्यायस्य दरवीयपादे घष्टाधिकस्यमास्चयति। "ता waar fa mane यवादिकम्। एथ्िवो वा? wards, लोकेऽ्रलभ्रविद्धितः। गताधिकारात् TS STS अवण्णादपि | Husa: एयिवो"लयुक्रेरमं एष्ययऽन्नहेततः ॥ ९ ॥
Rt
RR व्ासाधिकरकमाला। [ख०२।पाण्र्)
तदभिध्यानादेव तु तह्िकात् सः ॥ ९१ ॥ AAA दि तीयाध्यायस्य द तीयपाद सप्तमाथिक्रस्णमारचयति। व्यामाद्याः कायकतारो Hy ar तद्पाधिकतं?। ‘aver वायुवायतोाऽभनिर्" cam: खारिकटंता॥ “ई्खरोऽन्तथमयती"लक्रथौ मा्युपाधिकं | ब्रह्य वाखवादिहेतुः ख्यात् तेजश्रादौख्णारपि ॥ ७ ॥
विपययेय तु Wasa उपपयते च ॥ १8 । ETA, दितीयाष्यावस्य रतो यपा | चअट्माधिकरख्मार्चयति। ङटिक्रमा खये war विपरोतक्रमाऽयवाः। पते FYE तेम लये छष्टिक्रमेा भवेत् ॥ रेतावसति कार्चद्ध भ शत्वं aya aa: | “एयिव्यख्िति' चाक्लात् विपरोतक्रमेा खये ॥ ८॥ waa विच्लामममसो waa तद्िङ्कादिति चेत्राविेषात् ॥ १५॥ ara | दितीवाध्यायस्य zitauz नवमाधिशररकमारचयति। किमुक्रक्षमभङ्गाऽल्ि प्राणाघेनास्ि ar? ste fei प्राणाख्मनसां ayfaadraa दैरणात्॥ प्राणाद्या भोातिका तेग्वक््ेताः Toa we Hagar न भङ्गाऽस्ि, प्राणादो न क्रमः AAW EM
[खअ०२।पा ०३] चासाधिकरयमाला | RR
चराचरब्धपाभवसख् स्याचद्यपदेग्या ATR GAIA Hata ॥ ११ ॥ gral | दि तीयाध्यायस्य टतीयपादे दश्माधिकरगमारचयति। जीवस्य जन्ममरणे वपषा arrssarat fe a 1 ‘MAT ATW दत्यक्रजातकमादि तस्तथा ॥ BS ते वपुषो, भाक्तं Maga wary दि । ‘Mama च लाकाक्रिर्जीवापेतेतिः शास्नतः। ९० ॥ नात्ाऽखतेनिं त्वाच्च ATT: ॥ १७ | सूत्रम्
हितीयाध्यायस्य ठतीयपादे रकादशाधिकरणमारचयति।
कर्पा ब्रह्मणा जीवा वियदत् जायते ar? wei: प्रागदयलोक्रेजायते विष्य लिङ्गवत् ॥
ब्रह्मा दयं जातबद्धा waar विशेत् खयं | ्ापाधिकं जोवजच्छ, नित्यलं बस्तः श्रुतं ॥ ९९ ॥
WA TT ॥ १८ ॥ FIZ! दितीयाध्यायस्य टतीयपादे इादश्राधिकरबमास्चयति। sfx aise चिद्रपे। जीवो?ऽचिद्रप दते | चिदभावात् Serer जायिन्ममसा कता i ग्रह्मलारेव चिद्रुपचित् सुपु न खुणते। डेतादुटटिरतखापात् "न हि TEU इति श्रुतेः ॥ ९२॥।
१ ।
ae erarteac ane | [SQ ate |
उन्कूण्तिरव्यालतीणां ॥ ९९ 1 WIR RINTET 1 २० ॥ बावुर- तच्छतेरिति चेत्रेतराधिक्षारात्॥ २९॥ खश्ब्दाग्भा नाभ्याख्च g २२ ॥ च्विरोधशन्दनवत्। ag खवद्ितिवेश्रव्यादिवि चे्राभ्युषगमाञु दिशि ॥२७॥ गुगादा लोकवत् ean व्यतिस्का गन्धवत् ॥ २९॥ तद्या च दश्रंयति।॥ २७ ॥ एयगपदश्ात् Rc) तद्सारत्वात तु वद्यपदेन्नः प्राश्चवत् | Rel) याषदा्वमाविल्वाच् ग दोाषरूदश्ं मात् ॥ 2० ॥ पंस्वादिवक्वस्य खताऽभिव्यक्तियो गात् ॥ ae ॥ निबाप- WRYA पलस्िप्र सङाऽन्यतरजियमे वाऽन्यथा ॥ २ ॥ DAA |
डितोयाष्यायस्य ठतीवयपादे जयेदश्ाधिकर्यमारचयति। MAST: SAAT वा स्ताद्,? “एषाऽणर्, इति वाक्यतः, उत्काज्तिगल्छागममश्रवफाशाणुरेवसः॥ साभासबुद्यणलवेन तदुपाध्ल्ताऽणता | MI CAAA GAT ब्रह्मलतः BAAN १३ ॥ कता शास््राचंद्रश्वाव 4 ३९ ॥ विहारोपदेन्रात् ॥ ३४ ॥ उपादा- नात् ॥ ३५ ॥ ग्थपद् प्राच क्रियायां न चेतिद विपयेयः॥ eg ॥ उष-
खन्धिवदनियमः॥ १७ एक्िविपय यात् ॥ १८॥ समाध्यभावाच्च ॥ ३९ ॥ खम् |
दिती वष्यायद्य cates
age शराधिकर्बमास्चयवति। लोवेाऽकताऽखवा wat? स्विः कलसान् । जीवकटरतचा जि खार्" इत्याहः साद्कमानिनः॥ करण्यलाख् घो; कर्व, खामखवण्लोाङिकाः। QT ज विज HAT, तस्मात् MAS करता ॥९४।
[wea QtsR] Matancera | २५
यचाच तच्छेमयया i sok युकम् दितोधाध्यायसय ठतीयपादे पद्चदश्ाधिकरयमारकष्यति | wee वासवं किं वा कख्ितं ? कासतवं भवेत् । ` "सयेने'त्यादिक्ास्तेख fegueratfuqan: ॥ ` ‘sagt Wf nears स्फटिक cera तत् wae घोचल्रादिकरणापाधिखनिधेः ॥९५॥ परात्तु ABA: pera रतप्रयतापे सत॒ विदितप्रतिषिडावेयथं- fara: po pa
हितीयाध्यायस्य zdtaue पषाडणशाधिक्षरयमार्च्यति।
HAMAS TAS TR बा? TAM: WAT | दृष्टा अटन्तिर्, वेषम्यमीश्रख् प्रेरणे भवेत् ॥ wey टष्टिवष्णीवेव्वीशस्या विषयलतः | TAT SHAT Sa LUT ISS प्रवर्तकः ॥ १६॥ GU सानायपदेश्राद्न्यथाचापि दाखङ्िकवादिलमधी यत् शके ॥9९। मन्वा ॥ 88 | खपि च येते ॥ ९५ | प्रकाश्रादि वद्नवं परः॥ ४१॥ खरणन्तिच॥ $ ॥ खनु्रापरिशारा दडसग्ब्धात् श्योतिरादिकत्
॥ ४८ ॥ असम्ततखाव्यतिकरः ॥ ४६ | GATE Tq | we |) GE-
दानियमात् ॥ ५९॥ खअभिखन्ध्थादिष्वपि चवं ॥ ४२॥ प्रदश्ादिति चे त्रान्तभोावात् ॥ ५द३॥ खजं |
शति दिकोयाध्यायस्य रतीयपादः।॥ *।॥
2 ह
९ व्यासाधिकरखमाला | [ अ०२।पा ०४]
डिवीयाध्यायस्य टतीयपादे सप्तदशाधिकरशमारचयति।
किं जीवेश्वरसाद्ये व्यवसा वा? भुतिदधात्। अभेद मेद विषयात् area ग निवार्यते ॥ "अंथाऽवच्छिल wate इल्योपाधिककस्पनेः। जीवेश्रये व्य॑व्छा स्यात् जीवामाश्च ITT 1) ९७ ॥
दूति दितीयाध्याचद्य ठतीयपादः । ॐ ॥
WUT प्राणाः} ९॥ गेश्यसम्भवात् | A | AAT IR | तत्पूवंकल्वादाचः 18 ॥ TAA
दितीयाध्यायस्य चतुथंपादे
प्रयमाधिकरगमारचयति। किमिद््ियाष्छनादीनि च्यन्ते वा परात्मना?। Za: प्राग्टषिनासैरषां सद्भावेाक्रेरनादिता॥
| € ny ~ एकबुद्या सवबुद्धे Hifanares frase: । उत्पथन्ते, ऽय AAT: प्रागवान्तरखूष्टितः ॥ ९॥
सप्तगते विंणेवितत्ा च । ५॥ warcag खितेऽते नेवं er BT दितीयाध्यायसख चतुधपादे दितीयाधिकस्यमास्चवयति। सप्रेकादश्र areata ‘aq प्राणाः cfa wai: । सप्त gagiey faery च faitearai
[अ०्य।पा० 8] यासाधिकरबमाला) Re
अष श्य इ्तारेरपि वेदे श्मोरणात् | च्ेयान्येकादश्राख्याजि तन्त्कायागसारतः ।॥ ९॥ अवख ॥ ० ॥ TAT दितीयाध्यायस्य चतुप॑पादे दतीवाधिकरणमारचयति। व्यापौन्यणूनि arerfy ? arg व्यापिलमचिरं | उत्तिलाभस्तज तच देरे कर्म॑वग्राद्भवेत |) देदखट्न्तिमद्धा गेव्वेवा चवं समाता | उत्कग्धादिश्ुतस्तानि अणूनि स्यरदशंनात्॥ २॥ खेरख ॥ ८॥ ZT
दितीवाध्यायस्य चतुचपादे चतु्ाधिक्षरयमारचयति ।
मुख्यः प्राणः स्यादनादिश्जायतेवा) म जायते, army’ दति प्राणचेष्टाप्राक् ws: wea यत; |
अआगीदिति ages Ar वातनिषेधनात। एतस्राव्जायते ATW दद्युक्ररेष जायते ॥ 8 1)
म वायुक्रिये एयगु पदेशात् । € । चक्लरादिवन्त तत्सरशिश्छा- दिभ्यः॥ १५० ॥ अकरयतवाच न Saati; दश्यति।। १९॥ TE. इत्तिम गावद् यपदि छते ॥ १२॥ aa |
डितीयाध्यायस्य चतुर्थपादे पञ्चमाधिकरणमारचयति।
वायवाऽ्षक्रिया वाऽन्यो वाप्राणः? श्तिताऽनिलः | सामान्येद्धियटृत्तिवौ सा्चैरवमदौरणात्।।
ac व्यासाधिकर्यमाचा | [अ.र।ए.४]
"भाति प्राणा वायुमेःति मेरोक्रेरेकलाजरुतिः ! ATER WT खामान्यदत्तिने चेग्बतेऽन्कता ॥ ५)
GHG | १६ | छम्
हितीयाध्यायस्य चतुंपदे सष्ाधिक्षरणमास्चयति।
प्राणोाऽयं विद्धुरष्यो वा? fay: खात्, FUT ।
हिर ष्छग्भपर्यन्ध wate warfna: समट्टिवयद्िरूपेण विश्तेकाभिरैविकते | श्ध्याद्धिकाऽख्पः प्राणः स्यादद्श्रख Bares i i
च्यातिरायधिषानन्तु तदामर्ननात् | ९४ ॥ प्रावता शब्दात् ॥ १५ ॥ तस्य च नित्यत्वात् ॥ ९६ ॥ खच |
दितीयाध्यायस्य agus खत्नमािकरस्यमार्चयति | खतना LANA वा वागाद्याः खः? खतन््ता | ना चेदागादिजा भोगे Sarat स्याल Vary: I शतमन्यादि तन्त्रं भोगेाऽम्धादेष्ठ नेावितः। Zazey fagata Mal YR खकमंणा। ७ ॥ a xfexarfa तद्यापदेश्रादन्धज BST ॥ १७ || BTA ॥ १८ ॥ वेशच्चण्ात् || १९ ॥ खजं |
दितोयाध्यायस्य wus wea fancaacirafa |
| अ ०९।घा ०९] व्यासाभधिकरबमाला। Re
WIR ठलयोऽजाकि प्रश्यत् avareaciiey aq? | AIAG: माणनाचोक्रलाच SAT: 1 अमाजमादिमेदोकतेगीषे WE TATA | अजाच्रकलेनान्यानि आण्णा ब्रेवाऽकदेशयेः ।। ८ ॥
सं चामूर्भि्गुतिरत् freagds उपदेशात् ॥ २० ॥ मासादि ममं SUMMIT ॥२९॥ वेगेव्यालतदादस्तदादः | ९२ ॥ सुषम् ! इति डितीयाध्यायस्य चलु्॑चादः ॥ ऋ |
दितीयःध्यायस्य चतुर्थपार गवमाधिकर्कमारच्यवबि |
नामरूषव्याकरणे जीवः कर्ताऽयवेश्वरः ? ॥
“अनेन MAAR MARAT लीव AA ॥ Tarra: waa सजिपेः सर्वसर्व्वने | जीगाऽशक्रः, शक्र Cw, उक्ल माक्ििस्लगेशितु; ॥ < +
दति डदितीयाश्यायद्य चतुर्थपादः ॥ ॐ .॥
तदन्तरप्रतिपत्तो रंहति सम्परिष्वक्तः परशरनिरूपयाभ्य ॥१९॥ MARAT वु PAST ॥२९॥ प्रायगतेख। ३॥ खग्न्यादिगति- शतेरिवि Sa भाक्तत्वात् ॥ 9 । पथमे$ज यदिति Qa ला रव चू पपत्तेः pay खंशतत्चवादिति चेतेदादिकारिवां प्रतोतेः। Cu भक्तं वाऽनात्सविश्वात् तथा fe दंयति॥ 9॥ ara
दर सोवाभ्वाय्स्य ब्र्थमवबारे पथमाधिकरबमारच्रबति।
ge दयासाधिकरणमाला | [soRiatee |
wafgar वेष्टिता वा ऋ तद्धच्डीः पमाम् व्रजेत् ? । भतार सुलभवतेन यात्यवेष्टित एवसः II बीजानां द्खंभवेन निराधारेण्ियागतेः । पञ्चमाङतियक्रेख जोवस्तेयाति वेष्टितः ॥ ९ ॥
छतात्बयेऽनृद्रयवाम् TCH तिभ्या यथेदमनेवश्च॥ Sy चरमा- दिति चन्नापलच्चणार्यति काव्याजिनिः per आामथंक्यमिति oH तदपे त्वात् ॥ १० । सछवदुव्कुते श्वेति वु वादरिः॥ ९९ ॥ Tw दतीयाध्यायस्य प्रथमपाद दितीयाधिकरगमारचयति। AAW चोणानुश्नयः सानुशयोाऽथवा?। 'यावतसम्पा त'वचनात् चोणानुष्रय TAA । जातमाचस्य मागिलादेकभये विरोाघतः। e > [| ACURA: TAMA: कमान्तररय॥२॥।
afaatfcafcmafa च श्वुतं॥ ९२ ॥ संयमने त्वनुभूयेतरेषा- मारोादावरोदि तदरतिदश्रंनात् ॥ १६ ॥ रन्ति Tye ॥ पिच सप्त । ९५ ॥ तजापि च तद्यापारादविरोधः १६ ॥ विद्याकमणेरिति तु UMA ॥ १० ॥ ग तीये तथापकलम्पेः ॥ ९८ | खयतेऽपि च Sra ॥ ९९ ॥ दंगा ॥९०॥ टतीयग्रब्दावरोाधः संभेकजस् | ॥ २९ ॥ जम् | तोयाध्यायस्य TIA ठतीयाधिकस्गमास्चयति।
wx याति नवा पापी? "ते ad? इति वाक्यतः। पञ्चमाङतिखाभायें मोागाभावेऽपि यात्यसा ॥ मे गार्थ॑मेव गमनमाङतिव्यभिचारिणी। खर्वश्रुतिः सुरतिर्नां याम्ये पापिगतिः yarn Rt
[ख ०१।पा०२१] यासाधिकरबमाला। | 9९
खाभाग्ापतिदपपत्तेः ॥ २२॥ TAA | दतोयाध्यायस्य प्रथमपादे चतुयाधिकषरणमार्चयति। वियरादिख्ङूपत्वं तत्छाम्यै वा? ऽवरोाहिणः। 'वायग्डेलेःत्यादिवाक्यात्तन्तद्भावं ATTA it खवत् BAI वायवश्ना युका धूमादि भिभवेत्। अन्यस्वान्यल्रूपलं न मुख्यम्पपद्यते ॥ ४॥ मातिचिरेग विशेषात् eet खचम्। हती याध्यावश्य प्रथमप्रादे पश्चमाधिकरणमारचयति | Ware: प्राज्िललम्बेन त्वरया वा?ऽवरोहति, लचानियम एव ara, नियामकविवच्लंमात्॥ oe ब्रीक्ञादिनियाएभिति तज विशेषितं, विलम्बसे yay लराथादवसोयते। WH wafufsd पूव॑वद्भिलापात्॥ rey woafafs Gq शब्दात् ॥ २५॥ रेतःसिग्योगेऽच ॥ २९ ॥ BH: WAT ॥ २७ ॥ TAA इति SAINT aA प्रथमः पादः॥ >ॐ।
द तीयाध्यायस्य प्रथमपादे agifuncantcaafa |
ोद्यारो Bq at खात् esar वा? अनिभ॑वेत्। जायन्त इति स॒ख्यलात् पष्टदिंशादिपापतः॥
GR व्ासाधिकरबमाला। [च्र्द्।पा००२]
= 4 er इ वेधान्न पापसंदेषः, कम्य एव्यनुक्रितः । आविप्रादा wear चरणव्याषएतिः WAT ॥ ६ ॥
इति ठटतीयाध्यायस्य प्रथमः aT: FN
सन्ये खुष्टिराह fey निमौातार Sa पु्ादयश्च ॥२॥ मा- यामाचन्तु कार्खंगानभिय्क्तखरूपत्वात् ॥ ₹॥ wane हि AAT aga च तदिदः॥9॥ पराभिध्यानान्त तिरोहितं तता हस
बन्धविपर्वये ॥५॥ रेहयेगादा साऽपि।९॥ TIA!
दरतोयाध्यायस्य दितीयपादे
प्रयमाधिकर्गमास्चयति। सत्या मिथ्याऽथवा खभ्ररूष्टिः? सत्या, अ्ुतीरणा त् । जाग्रदेच्नावििष्टलवादौश्वरेखेव निमिता ॥ देशकालाद्यनेाचित्यात् af yaar Bt Zar | अभावेोक्तर्देतमाजसाम्याश्चीवानुवादतः॥ ९॥
ALAA नाडीषु तच्छ्रुतेरात्मनि च ॥ ० ॥ खतः प्रनाधोऽ्ञात् ॥ Ss EMA |
दरतीयाध्यायस्य हितीयपादे
डितीयाधिकर्बमारस्चयति। माडोपुरीतद्रदह्याणि विकस््यन्ते सुषुप्तये | सम॒चितानि *वेकाथ्यात् विकर्प्यन्ते यवादिवत्॥ vateatta नाङोभिरूपख्प Wasa | wungfe wan, fans बष्टदोषता ।॥ २॥
* दा? + रेकाथ्यादिति Tom: |
Fog qtee) चासाभिक्षरबमाला | 9%
सर्वतु कमानुदख्छतिश्ब्दविधिभ्यः॥€॥ खषम्।
दतीयाध्यायस्य हितीयपादे enafwacaatcuafa |
यः काऽणनियमेमाच बुध्यते BA Ua ar? |
= न हि @ क ~ खदबिन्दुरिवाश्रक्रेनियन्नुं काऽपि para i कमाविध्यापरिच्छेदादुद्बिन्दुविख्च्णः। “ख एव बुध्यते" न्रास्तान्तदुपाधेः पुनभंवात् ॥ 2 ॥ मग्धेऽङंसम्प्तिः परिशेषात् ॥ ९० । TAA
ह तीयाध्यायस्य दितीयपादे चतु्याधिकरगमारचयति |
किमूष्छेका जायदाद किं वाऽवस्था स्तरो भवेत्? |
अन्यावख्ा न प्रसिद्धा तेमेका जायदादिषु॥
न जागरत्छश्रयारेका, देतामानानन BAA |
मुखादि विते स्तेनावस्थाऽन्या खाकसम्मता।। 8 1
म खानगतेाऽपि waaay सवच fev १९॥ नमेदादिति
चेत्र प्रस्धेकमतदइचमात्॥ २२ पि चवमक॥ \९॥ ्रूपवद्व fy तत्प्रधानत्वात् WLS ॥ प्रकाश्रवच्चावेयथ्ात् ॥ १२५॥ WY च तन्मां ॥ १२६ ॥ दशयति चायो पि Wad ॥१७॥ अत र्व Tum ad
कादिवत्॥९८॥ खम्बवदग्रदग्ात् तुन Tues te) छडिकास- भाक्कमन्तभावादुभयसामञ्जस्यादेवं ॥ २०॥ SWATH । २९) DAA
ठ तीवाध्यायस्य feataure पश्चमाधिक्रणमारचयति।
aw faefa arsefa भवेनलोरूपमेव ar?)
दविविधशतिषद्धावाद्रह् स्यादुभयात्मकं॥ 2a
88 व्यासाधिक्षस्यमाला। [WeoRitten]
मोरूपमेव वेदाम्तैः afaarwagda: | Se aqua भान्तमुभयलं विद्यते ॥ ५ ॥ प्रहतैतावक्वं fe प्रतिषेधति तते ब्रवीति च मूयः॥ ९२॥ ATW ware fe ।॥ २९ पि संराधने प्रयच्चानमानाभ्यां॥28॥ प्रका- श्रादिवचात्रैशेव्यं प्रकाश क्मैरभ्यासात ॥ २५॥ Basar तथा fe fay pee ॥ Saas शास्वहिकुण्डलवत् ॥ २७ ॥ WRIT.
यवदा तेजस्त्ात् ॥ ९८॥ पुवेवदा॥९९॥ प्रतिषेधाच।०॥ खचम्।
ढतीयाध्यायस्य डितीयपाद घषछमधिकरणमारचयति। ब्रह्माऽपि नेति नेतौःति निषिद्धमथयवा ate? | दिरक्धा ब्रह्मजगती निषिध्यते उभे अरपि।। वीष्टेयमितिशब्दाक्रा सवंदुश्यनिषिद्धये। निदं सत्यसत्यश्च aga जिव्यतेऽवधिः॥ ६॥
परमतः सेतुग्भानसम्बन्धभेदव्पदेग्ेभ्यः। १९ ॥ सामान्यात् तु PRIN TG पादवत् ।॥ ३६ ॥ सधामविष्रेषात् प्रकाशादिवत्॥ ९४ ॥ उपपत्तेः ॥ १५ ॥ तयान्यप्रतिषेधात् ॥ ३4 ॥ मेन स्व॑मतत्वमावा- शब्दादिभ्यः ॥ १७ ॥ AAA
हतीवयाष्यायस्य दितोयपारे सप्तमाधिकर्णमारचयति।
शअस्छन्यद्रह्मणानगोा वा विद्यते? ब्रह्ाणऽधिकं। सेतुलाक्मागवत्वाख सम्बन्धाद्धंदवक्वतः। भारात् सेततोख्मागमुपाख्ये मेदस्गती । उपाथयुद्धवनाश्राग्यां मान्यद्म्यनिषेधतः ॥ ७ ॥
[ष*३।पा०६] यासाधिकरवमाला। ९५
क wa A फलमत SUTW: ॥ ६८ ॥ श्युतत्वाश्व । १९ ॥ धमे जेमिजिरत रव ॥ ४० ॥ पूर्वे तु वादरायशे हेतुष्पदेभ्रात् ॥ ६॥ AAA
इति दती यध्यायसछय हितीयः पादः ॥ KH
ढवीबाध्यायस्य दिषीयपादे अटमाधिकर्यमार्चवयति। कर्मैव फलदं यदा क्माबाधित Eye: | अपुवावान्तरद्धारा कर्मणः फलरादता I श्रचेतनात् RAGA: श्रास्तीयात् पूजितेश्वरात् | कालामरे BST AAG HITT ॥ ८ ॥ `
इति efvarenae fetta: we *।॥
सर्ववेदान्तप्र्ययं चादनादयविग्रेधात् ॥ १॥ भेदात्रेति चेत्नैकस्यामपि ॥२॥ खाध्यायस्य तथात्वेन fe समाचारे$धिकाराच सरव ति. यमः॥९॥ दशयति च॥४॥ SFI .
दतीयाश्याबस्य SAAS प्रथमाधिक्षरमारचयति।
enn
VAT व्वनेक वमुपास्तेर यवेकता ? |
अनेकलं, केाथुमारिमामधमंविभेदतः॥ विधिरूपफशेकलारेकलं भाम न अतं | शिरोत्रताख्यधर्मस्त area स्यान्न वेदमे। ९॥
उप्रसंहारोाऽचामेदादिभिेषवत् समाने च ॥ ५। TAA!
९९ व्यासाधिकर्णमाला | [अर*दे।पा०३]
दतीयाथ्यायस्य टतीयपादे fedtarfuancuarcuafa |
एकोापास्तावनाराया श्राहाया वा गृणाः WAT | अनक्रलारनाहा्यौ उपकारः WANT: ॥ श्ुतलादन्यश्राखायामाहाचा अरद्निहात्रवत्। विशिष्टविद्योपकारः खशाखोाक्रगणेः समः॥२॥
eau शब्दादिति चेत्राविश्येषात्॥९॥ गवा प्रकरणभेदात् परोावसेयण्लवादिवत् pon Gwraa तदुक्घमस्तितु तदपि <॥ चम् | दतीयाध्यायन्य छतीवयपादे ट तेयाधिकषरणमारस्चयति। एका भिन्ञाऽयवे ङ्गी यविद्या कन्दाग्यकाणखयोाः? | एका स्यान्नामसामान्यात् संयामादिषमलतः॥ उड्ीयावयवाद्धार खदा तेव्युभयाभिंदा । वेद्यभेरेऽर्यवादादिषाम्यमाचाप्रयोाजक ॥ ६॥ व्ात्तेख GARG ॥ € ॥ BAA दतोवाध्यायस्य SATAUTS चतुद्ाधिकर्बमारचयति। किमथ्याराऽयवा बाघ Ta वाऽय fawaar? | अक्तरस्याज ना स्येक्धं नियतं Tawraa: ॥ वरेषु व्याप्त ज्राद्धार उद़ीयेन विभ्िग्यते। अध्यासादा फलं HY सन्निरृष्टा लक्ता ॥ ४ it
SAAT I १० ॥ TAA |
[ WoR [Atos | व्यासाधिक्षरयमाला। 89
दरतीयाध्यायस्य ढतीयपादे पश्चमाभचिक्रर मारचयति |
वजिष्टला्नाहार्यमा हां *प्रवमिल्यतः | खक्स्देव परामशादनाहार्यमनुक्रितः॥ भराण्डारेण age वशिष्ठलादि मेतरत्। ‘Ud "शब्दपरामशं यागम्यमारार्यमिग्यते ॥ ५॥
GAIT प्रधानस्य ॥११॥ प्रियगिरस्लाद्यपातिरपचयापचयैीा fe भेदे॥१२॥ इतरे त्वयंसामान्यात्॥ १९९ ॥ BIA
द्रतोवाध्यायस्य ट तीयपादे asifancaacaate |
ASSIST उतवा हाया नन्दाद्या अनाइतिः। वामगीख्ल्यकामां दे रिवेतेर्षां व्यवखितेः ॥ विधोयमानधमणां azar are चयाविधि। प्रतिपश्िफलागान्तु सवशाखासु ayia: i ९ ॥
ष्धाध्यानाय प्रयोजनाभावात् ॥ १४ ॥ ्ात्मश्न्दाच॥ १५ ॥ TW
ह तीयाध्यायस्य टतीवपादे सप्तमाधिकरगमास्चयति।
स्वा परम्पराऽक्षादेज्ञेया पुरुष एव वा ।
Sa, सवाश्तलेन वाक्यानि स्यबंह्छनि fe ॥ VAY: परुषन्नानं तत्प्रयन्नः श्रुता महाम् | तद्दाधाय श्रुतोाऽ्ारिविद्य एकः पुरमा स्ततः ॥ ७ ॥
आतमण्टदोतिरितरवदुत्तरात् ॥ १९॥ आन्ययादिति चेत् स्यादव- UCM ॥ २७॥ TIAA | # वाः? + "रवम्! इत्यत इति Tew: |
QTatteacaa4en | [खअ०३।पा०९]
दतोयाध्यायस्य ढतलीयपादे azgarfuncaatceafa |
‘RIT Al इदम्, इत्य विराट् स्याद यवेश्वरः? |
शताशषटेनंश्वरः ख्यात्, गवाद्यागयनादिराट्॥
WATIGYACIT: स्याददेतावधारणात्।
शथंवादा vagina विवक्ितं॥ ८ ॥ कायोख्यानादपुे ॥ १८ ॥ TAI दतीयाध्याबद्य acteurs मनवमाधिकर्बमारचबरति।
इयोर्घच्छन्धदे कं वा काष्ठच्छान्दागणवष्टयाः? |
उभय एथम्बस्तु, सदातन्या मृपक्रषात् ॥
साधारशाऽयं सच्छब्दः स AMAT AAR’ इत्यतः।
बाष्यन्रैषादात्लवाची तस्मादस्छेकमेतयोाः॥ < ॥
समाने रव्वाभेदात् ॥ १९ ॥ षम् ।
्रतवाध्यायस्य ट तीयपार दण्माधिकर्यमारचयति।
अनद्रबद्या चमने विधेये बुद्धिरेव वा? ।
उभे पि fared, cares श्रतत्वतः ॥
खतेरा चमनं प्राप्तः प्रायत्यथमनुद्य तत् ।
saqaafa: प्राणदिदेाऽपुवो विधोयते ॥९०॥ `
[ „4 तु € सम्बन्धादवमन्यच्ापि।॥ २० ॥ नवा विशेषात् ॥ een <wafa ॥२२॥ Gaal
[ण्देपा०्ड] थासाधिकरबमाला। 9९
द्र तीयाध्यायस्य ठ तीयपादे रकादग्ाधिकरबमारचयति।
wifwafaurarerat दिविभ्रैकविध्ाऽचवा? | faqutanrarat देविध्यमिति aaa i
एका ममामयलवादिप्र्यभिश्चामता भवेत् | विद्याया fafutaw श्यादन्यच we विधिः ॥ ९१॥
सम्भृति दयुष्या्यपि चातः॥ ९९ ॥ चम् ।
दृतीयाध्यायस्य एतीयपादे इादशाधिकरणमारचयति | संहारः VTA वा नश्ारदररस्लिति?। fadeaa संहारः स्याद,ऽध्यात्माधिरेवयोाः ॥ तस्या पनिषद्” दत्येवमिल्स्यागलकोत्त नात् | खितासगैनगृषूपास्योारिव araralafefa: ।॥ ९९२ ॥
पुरधविद्यायामिव चेतरेषामनाघ्नानात्॥ ९४ । BAA! „ दतोयाध्यायद्य टतोयपादे चयोादशाधिकषरबमार्चयति। आहाया वा मवा तच संशल्यादिविन्डतवः?। आ हाये, ब्रह्मधमेलात् ्राण्डिदादएववारणात्॥ अ्रषाधारणधमाणां nag नास्तः। ` अनादायी ब्रह्माचसम्नन्धाऽतिप्रसश्चकः । १६९ ॥
बेधाद्यधंमेदात ॥ २५ ॥ BAAS
ge
व्यासाधिकरयमाला | [आअ०द।पा०श]
द तीयाध्यायस्य कतोयपादं चलुरदशाधिकषरवमास्चयति। tfawar विभिन्ना वा तैन्तिरीयकताण्डिनिः? | मरणावशटयलादिसाग्यादेकति गम्यते ॥ बह्मा रूपभेदेन किञ्चित् साम्यस्य बाधनात् | म fated, तैन्तिरोये ब्रह्मवियाप्रभंसनात् ॥ ९० ॥
ॐ 2 । हाना तुपावबनश्नन्द् श्रघत्वात् AUR HATA तङ्क
॥ २९ ॥ BIH!
टतीयाध्यायस्य इती वषार्
पश्चद णाधिकरकमार्चयति। वेद्यमन्लप्रवग्यादि विद्याङ्गमयवा नतु? | विद्याख्न्निचिपाटठेन faury मम्लकमणी ॥ शिङ्तेनान्यच मनग््ाणां वाक्येनापि च कम॑ण | विभियागात् सज्िधिष्त बाध्याऽतेा नाङ्गता तयोाः॥९५॥
QUITS तर्तयाभावात् AUT न्ये ॥ २७ ॥ न्दत उभवाविरोा-
तीयाध्यायस्य तौ यपादे शओडणशाधिकरडमार्चयति। खपायनमनगादहायं wars आद्धियतेऽथवा ?। अश्चतलादनारेपादिद्यामेदाख नाइतिः।॥ विश्यामेरेऽयथंवाद श्राहायंः स्ठुतिषाम्यतः। wae प्रत्यभिन्चामादेक्विं्नादिवादवत्॥९६॥
[soguteR] चआसाधिकरबमाला। we
ढतीवाध्या स्य इतोवपादे asuifuncag feataranare | विधुगनं चाखनं स्दाद्धानं वा aH भवेत्? । "र धूयन्ते ध्वजाग्राणीत्यारे Wee ATT II हागमेब्र भवेदाक्यश्ेषेऽन्यापायनश्वात्। कन्त म छपरिल्यक्रमन्यं खोकन्तंमहंति ॥ ९९॥ दतोयाध्यायस्य उतीयपादे षोढश्राधिकरयस्य टर तीयवकमाह | SAI भागमध्ये चदि वा ATUL | उभ्ीधं विरजां ara? तथा कषीतकिश्चुतेः # कमं प्रा्यफलाभावात् मध्ये BIAS ATA | ताष्डिश्तेः परा त्धागेा, बाध्यः कोषीतकिक्रमः॥९९॥
मतेर यं वक्वमभयया न्यथा fe विरोधः pee y उपयपत्रस्तक्लच्चेडा- “en ~ थापलमशाकवत् | Rol BAA!
एर तोयाध्यायस्य silage सप्तदणाधिकषरयमार्चयति। उपास्तिबधयामागेः समा gar wafea:? | सम LAAT मागं एतयोः कम॑डदागवत्॥ रे्राकरफलमप्राघ्ये VAT मागं उपाक्िषु। आ रोग्यवदेाधफलं तेन मागे व्यवखितः ॥ १७ ॥
अनियमः सवासामविरोाधः Waa ॥ १९ ॥ TAAL H 2
५९
धासाधिकरयमाला। [अमद।पा.र]
दतीयाच्यायस्य कतीवपारे अषाविश्राधिकरबमारचयति। मागः श्ुतखखेव्येव सर्वे पास्िवु वा भवेत्? । शच तेष्वेव प्रकरणात्, दिःपाठाऽस टयाऽन्यथा it प्राक्रा विद्यान्तरे attr ‘a wa’ इति वाश्यतः। तेन बाध्यं प्रकरणं, दिःपाटिन्सनाय fe nec o
यावदधिक्षारमवद्ितिराधिकारस्किगं। १२ ॥ GTA
टर तौयाध्यायस्य हतीयपादे ऊनविंग्राधिकर्णमार्चयति। ब्रह्मतत्वविद्ा afm: पाङिको नियताऽयवा?, पाचिक्य,ऽपाकरतमप्रतेजंश्मकी HATA ॥ नामादेहापभोक्रव्यमोशपाख्िफलं बधाः । मुक्राधिकारपरुषा मुच्यन्ते नियता ततः ॥ ९९ ॥
अत्तरधियां त्ववरोाधः सामान्यतद्भावाभ्यामेापसदवत् तदुक्तम्
॥ द९॥ GAZI
ट तीयाध्यायस्य टवीयपादे विंणाधिक्षरयमारचयति।
जिषेधानामसंहारः संहारावा? A Ayla: | of आनन्दादिवद्ात्मलं Aut सम्भाव्यते यतः॥ WATATAAATATS जिषेधागां समा aa: | अआत्मखचणता ARTS दाच्छायाद्छपसं इतिः 1 २०॥ इयदामम बत् ॥ Rs | सजम्।
[ogres] व्यासाधिक्षस्यमाला। wR
adage टतीयपाशे रकविंशाधिकरयमारचयति।
“पिबन्ता at सुपर्णोति दे विद्ये श्रयतरैकधीः? | माक्तारो, भाक्रमाक्राराविति विद्ये उमे ca पिवन्ता भाक्गमाक्राराविल्युक्तं हि समन्वये | दयता प्रत्यभिज्ञानात् fader मन्ल्योटंयोाः ।॥ २९॥
अन्तरा भूत्रामवत् खात्मनः॥ awl अन्यथा भेदानुपपत्तिरिति चेत्रापदेशान्तरवत् y ३६ ॥ BAZ!
तीयाध्यायस्य द तीवपादे इदाविंश्राधिकरणमारचयति। विचाभेदाऽय fatal सखादुषस्तकराखयाः? | समानस्य दिराल्लामाददिद्याभेदः प्रतीयते। सवान्तरलम्भयामास्ति fagaat aa: श ङा विश्रेषनत्ये दिःपाठस् तत्वमसो'तिवत्॥ २९॥
afawiet विषन्ति हीतरवत् ॥ ३७ ॥ खचम्। रतीवाध्यायस्य हतीयपादे ख याविशाधिक्षरस्यमार्चवति। व्यतिष्ारे खात्मरबयारकधा धोरत द्विघा। AMVs Tata alae: i रेक्येऽपि ufayrtrer Afsana जीवता | युकतोपाख्ये वाचनिको मू्तिवद्ाच्छेमायिंकं। ९२॥
दासाभिकरणमाला। [खर ३।पा ०१]
A aa fe wares: | 80 TA |
दरतोयाध्यायस्य रतीयपादे चदुविश्राधिकरयमारचयति।
दे सल्यविच्येएका वा यच्वरव्यादिवाक्धयाः। फलमेदादुभे लाकजयात् पापतेः WA प्रकताक्षबंणारेका पापचाताऽङ्गघोफलं | अ्यवादाऽथवा HAT यक्राऽधिरतिकश्यकः ॥ २४ ॥
RAAT TA चायतनादिभ्यः॥ € ॥ WIAA! द्रतीयाध्यायस्य SAAS पश्चविंशाधिकस्णमार्चयति।
अरसं इतिः संहतिव वेजोादंहरहादंयाः?।
उपाखश्चेयमेदेन तद्ुणामा मसं इतिः ॥
उपास्से कचिदन्यच waa वाऽख्ड संहतिः |
CVU BATA WITHA FAT: २५ ॥
आट्रादलापः॥ go ॥ उपर्ितेऽतस्तदच नात् ॥ ot खचम्।
दतीयाध्यायस्य द तीयपादे वषडविंश्ाधिकरणमारचयति | म श्यते waa वा प्राराङतिरभोजने | म खष्यते,ऽतिथेः qa सुश्वोतेत्यादरोक्तितः 1 मुज्ययान्नापनोविलान्तज्ञापे खाप इृग्यते। मुक्िपक्े पुठगुक्कावाद् रोाऽप्यपपद्यते ॥ २६ ॥
[अरश।पा०९] चासाधिकषरयमाला | ५५
तच्निधौरुबानियमलद्ष एथग्च्य प्रतिबन्धः फलं ॥ ४२॥ BIA!
URAL ट तीयपाद सप्तविशाधिक्षर्यमार्चयति।
नित्या अङ्गावबद्धाः खः कर्मखनियता उतः? | पणंवत् क्रतु सम्बन्धो वाक्यान्निव्यासता मताः ॥ एयक्फलश्तेर्नेता नित्या गोदे हगादिवत्। ‘Sal कुरुतः TEM कभोपाख्यमुपासिनाः ॥ ९७॥ प्रदानवदेव तदुक्तम् ॥ ४६ ॥ BAA
द तीयाध्यायस्य दतीयपादे
च्याविद्राधिकस्वमास्वयति। | URRY VU वा Ure वायप्राणानुचिन्तमं ? । ABTA AAT T THAT चिन्तनं ॥ अवखामेदतेाऽध्या्ममधिदेवं एयक् श्रुतेः | प्रयोागमेदरेा राजादिगणकग्प्रदानवत्॥२य८॥
लिङ्कभूयस्वात् तडि बलो यस्तदपि ॥ 88 । पूवेविकल्पः प्रकरयात् स्यात् क्रिया मानसवत् ॥ 8५ ॥ अतिदेशाच्च) 8६॥ विद्येवतु faut- स्वात् ॥ ४७ | दशनाच्च | 8८ ॥ व्यादिबलीयसख्वाचच मन बाधः॥ vey शन् बन्धादिभ्यः प्रच्रान्तरटयक्कवत् TE ASH W Vo | न सामान्ा- दण्युपशन्धेग्टेत्यवत् म fe लोकापत्तिः ॥५९१९॥ परेग च शब्दस्य afew FIAT MATT: ॥ ५२॥ BAA |
रतीयाध्यायस्यटतीयपादे रकानविशाधिकर्यमास्चवयति।
RAWIT: VAM वा मनिश्रमखाप्रयः | कमज्ेषाः, प्रकरणात् लिङ्न्वन्यार्यदर्नं i
ud व्यासाधिकरममाला। [अ०३)पा०३]
gad विधिगादचिङ्गादेव त्या च वाक्यतः। बाध्यं प्रकरणं तस्मात् Baw वद्किचिन्तन॥ ve tl
खक GAT शरीरे भावात् ॥ wey व्यतिरेकस्तद्धावाभाविलवात्र तूपलस्िवत् ysl खच्,
डतोयाध्यायस्य ठतीयपादे विंशाधिकर्यमास्चयति।
Wat Sea वा? Tas मद् शङ्रिवत् | ग्तमेलनजं दरे नान्यजात्मा ATTA: ॥ ग्तापलसिग्डंतेभ्ये विभिन्ञाविषयितलतः। चेवात्मा भोतिकादेदादन्याऽखे परलाकभाक् ॥ Bel सङ्वबदास्त् न शाखा हि प्रतिवेदम् ॥५५॥ मन्लादिबदाऽबि- रोधः॥ ४६॥ खत्रम्। दृतीवाध्यायस्य SAAS
रकनिंग्ाधिकरयमारचयति।
उक्यादिधीः खब्राखाङ्गव्वेवान्यज्ापि वा भवेत्? | सान्निध्यात् खसखश्रा खाङ्गव्वेवासा व्यवतिष्ठते | उक्याङ्गोथादिसामान्यं AHS: प्रतीयते ।
शत्या च सनिधेनधस्तताऽन्यजापि are ॥ १९॥
WMT क्रतुवत् wera तथा हि दशयति । ५७ । TAA
दती याष्यायस्य इतीयपारे इाविशाधिकस्लमारचयति।
[अ ०९।पा०६] व्ासाधिश्नरबमाला। ५७
ध्येयो वश्वानरभाऽपि ध्यातव्यः ave एव वा? | शर्गषुपासिफणयारक्ररस्टंब्रधोरपि ॥ खपक्रमावसानाभ्यां समस्तस्टेव चिन्तनं | अङ्गापास्तिफले Ga प्रल्येकोापाखिनिन्दमात्॥ Ve i
गानाणश्ब्दादिभेदात् Ws ॥ TAA |
द तीयाध्यायस्य TAtawe चखयलस्तिंशाधिकरबमारचयति। न faa va भिद्यन्ते ्राण्डिच्यददहरादयः?) समस्तापासनत्रेष्यात् ब्रहीक्यादष्यभिन्नता I रत्तो पा सेरब्रक्यलाद् गणे बह्मएचक्लतः | दशरादीनि भिन्ते एयक् एयगृपक्रमात्॥ Rel विकल्पाऽविशिरटफलतवाव् | ५९ | सुम् । दरतीयाध्यायस्यदख्तीयपादे चतुल््नि्राधिकरस्णमास्चयति। अररगरष्वनियमे विकल्पे faaats ear | नियामकस्याभावेन याथाकाम्यं प्रतौयत ॥ श््साच्ात्कतेव्येकविद्ययेव प्रसिद्धितः। अन्या गर्थक्यविक्तेपा विकच्पद्य नियामक ॥ es ॥
काम्यात् यचाकामं समु्ोयेरब्र वा पुवंहेलभावात् dol GT ।
द्रवीयाध्यायस्य टतीयपादे पञ्चचिश धिकरणमारचयति
us वासाधिकस्यमाला। [ष्य *द।या ०8]
प्रतीकेषु fase: wre याथाकाम्येन वा fafa: ? |
qeuefadag wean विक ज्यनं ॥
"देवे श्ले'तिवन्नाज काचित् साल्तातहतेा fafa: |
याथाकाम्बमताऽमोषां समृश्चयविकल्ययाः ॥ ३५ ॥ GY यथाख्यभावः ॥ ९१ ॥ FASS ॥ ६९२ । समाहारात् | ६३ |
गुणसाधारण्श्तेख ॥ ६४ ॥ न वा तत् सदभावाञ्चतेः ॥ ६५॥ WATS Ned ll BAA
डति दतीयाध्यावसख्छ ठतीयपादः। se ॥
दरतोयाध्यायस्य ृतीयपादे षटजिंग्राधिकरणमारचयति।
समच्योाऽङ्गबद्धेषु aerate वा मितिः?। सम॒चितवलादक्रा्ां Aggy समृखयः ॥
"ग्रं ग्डीला साचस्यारम्ब' दत्यादिवन्नडि | श्यते खहभावोऽच याथाकाम्ये तते भवेत् ॥ ९६ ॥
इति दतोयाध्यायस्य ठतीयपाद्ः।। ॐ ।॥।
पुरुषाथाऽतः शब्दादिति वादरायणः॥ १॥ शेषत्वात् पुरषायवा- दो यथान्येखिति नेमिनिः।॥२॥ अचार्दश्रनात्॥ ६॥ तच्छरते ॥8॥ समन्वारम्भणात् ॥५॥ तद्ता विधानात् ॥९॥ नियमाश्च NON अधिकापदश्रा्तु वादरायगस्येवं तदशनात् ॥८॥ Gay awa hey खसावचिको॥१०॥ विभागः शतवत् ॥ १९ ॥ खध्यय- नमाचवतः॥ ९२॥ नाविष्ेषात् ॥ १९ ॥ स्ततयेऽनुमतिवोा । १४।
[Seoxiates] व्यासाधिकर्बमाला। we
SAHA चके । ९५॥ STAG | Setar चश्ष्दे हि ॥ ६०॥ gam
ती याध्यावस्य चतुय॑पादे
प्रयमाधिकर्णमास्चयति। क्रतर्थमात्मविक्ामं WMA वा?ऽऽद्मनेा यतः। दरातिरेकमन्नाला न कुयात् wae aa: | MRAM: HALAL प्रल्छत कमं सा। | ATSC लाकसंय्ाददी खतन्ला ब्रह्मघीस्ततः।॥१९॥
पराम जेमिनिरचोदना चापवदति fey es | wee वाद- Trae: सान्यतः we ॥ विधिव धारडवत् ॥ २० ॥ भ्रम् ।
तती याध्यायस्य चतु्थपादे
दितोयाधिकरणमारचयति। नासचद्धरताः किं वास्ति ? नास्छसावविधानतः। वौरघाते विधेः क्रु्तावन्धपाङ्खादिगा सतिः ॥ शरस्यपुनैविधेः afaatcursafaat खदी। WATS: एयगृक्रलात् @arat yaa विधिः॥२॥
ततीयाध्यायखछ चतुर्चपादे `
हितीवाधिकरशस्य fetta वण्कमास्चयति। लाककाम्याश्रमो ब्रह्मनिष्टामदति वा नवा?। यथावकाशं AYA श्चातुमरंत्यवारणात् ॥ अनन्यचिन्तता ब्रह्मनिष्ठाऽक Ras TU |
HRAQIMN तते ब्रद्यनिष्ठामदंति नेतरः: ue i 12
a
qs वयासाधिक्षस्यमाला। [अ०द।पा०४]
स्ततिमाजमुपाङानादिति चेघ्रापु्वंलात् ॥ ९९ ॥ ATARI ॥ २२॥ सूच्रम्। ।
टतीयाध्यायस्य चतुर्थपादे
दरतीयाधिक्षस्यमारचयति। स्ताचैरसतमलादि ध्येयं वा गृणवणनात् ? ।
जुष्रादित्य' द्रत्याद्ाविव कमाङ्गसंस्नतिः॥ भिलप्रकरण्सय लवा स्ाकुविध्येकवाक्यता | 'उपासोतेति' विष्यक्रथथेयं रषतमादिकं et पारिज्ञवा्ा इति चेन्न विगेवितल्वात् | २६ ॥ तथा चेकवाक्यताष- बन्धात् ॥ २४ ॥ ST
ट तीवाध्यायस्य चतुयंपाद्
चतुयाधिकरबमारचयति। पारिच्पवाथेमाख्यानं किंवा विद्यास्ततिः? wa: | ज्यायाऽभुष्टाभञ्ेषलं तेन पारि श्पवाथता | “मनुर्ैवखतो Taras तज विशेषणात् । अच वि्येकवाक्यलवभावादि्यास्ततिभेवेत् ॥ ४ ॥
तर्य चाम्नीन्धनादयनपे्चा॥ ९५ । EAA |
तुतीयाथ्यायस्य was पञ्चमाधिकरबमार्चयति।
QAI: फले कमोापे्ता Fr वा wagqa ? | sfyvisgatqrar: प्रयाजादिषु दशनात् ॥ अविद्यातमसेर्ष्वस्तो ge fe शन्ागदोपचोाः। Hawg तताऽजापि fagqr क्मानपेकिषशौो ॥ ६ ॥
[अ०३।पा०४] ासाधिक्षरबमाला | षर
aaa च यन्नादिशयुतेरखवस् ॥ रद् ॥ श्रमदमादुपेतः स्यात्त थापि तु तदिधेस्तदङ्तया तेषामवण्यानष्टेयत्वात् | Vo सुजम् |
तृतीयाध्यायस्य चतुचैपाद् सणाधिकस्यमारचयति। उत्पश्तावगपेखेयम्त कमोष्छपेचते ? | फले यथाऽनपेक्ेवम्त्पन्तावनपेक्तता ॥ यन्नब्नान्धादि सापेन्तं विद्याजन् शरुतिदयात् । दलेऽमपेचतिताऽयश्चा रये यदद पेच्छते ॥ ९॥ सवीन्रासमतिचख प्राणात्यये तदशनात् YRS |] खबाधाच॥२९। पपि च ख्यते + Re ॥ शब्द् खाताऽकामकारे । ३९ ॥ सुजम् | दरतीयाध्यायस्य चतुथंपरादे सप्तमाधिक्जरयमारचयति सवाञ्नगविधिः प्राणविदोऽमुज्ञाऽयवाऽऽपदि ? waaay सवोन्नमुकि्यातुवि धोधते ॥ श्धाद्यन्नमाजनाच्रक्रः शास्ता भेज्यवारणं। wrafe प्राणरचाथमेवामश्नायतेऽखिखं ॥ ७ ॥ विशितत्वा्ा्मक्मापि। ak ॥ सहकारित्वेन च ॥ ३९ ॥ aa.
चापि त caraafagry |) 2४ ॥ खनमभिमवश्च दशयति | १५॥ ic has
aia चलुथेपा्े
uagatuncaatcuata विद्या्थमाश्रमा्यच्च fa:wararsaat aw? | प्रयोजनविमेरेन प्रये गोाऽपि विभिद्यते॥
| व्यासाधिक्ररणमाला। [खअ०द।पा०९]
argtayen efa: स्छादिद्यायंना्रमस्तया। अनिद्यनिद्यसंयाग उक्रिभ्यां खारिरे aa: nc
GAT MT FATT ॥ १९ ॥ पि च ख्यते | ६७ ॥ Faw. IFAT ॥ ac अतस्वितरञ्ज्यायो लिङ्काख ॥ ३९ ॥ AA
टतीयाध्यायस्य चतुच॑पादे मनवमाधिकरणमास्चयति मास्यना्रमिणे arate at? मेव विद्यते | धोश्एद्ययाश्रमिवस्य ज्ञानरेतारभावतः॥ awa, सवेसम्बन्िजपादेचिन्रडितः। sat fe विधा रेक्षारेराश्रमे लतिष्टुद्ता॥<। तद्धतस्य तु नातद्भावो जेमिनेरपि नियमात्ग्रुपाभावेभ्वः ॥ ४०॥ सूम् |
तृतीवाध्यायस्य चतुधेपादं दशमाधिकरणमारचयति |
अवरो राऽख्लाश्रमिर्णा नवाः रागात्, स विद्यते। पवधरमश्रद्धया वा यथारोरस्तयैच्छिकः ॥
रागस्यातिनिषिद्धलाद्िहितसयेव धर्मतः ्रोानियमेश्यादेना वरो डाऽस्यशास्ततः ॥ ९० ॥
नचाधिकारिकमपि पतना्न॑मानात्तदयोगात् ॥ ४६ ॥ उपपुवंमपि त्वेके भावमग्न वत्तदुक्तं ॥ ६२ ॥ STA!
तृतीयाध्यायस्य चतुधेपादे रकाद ए्ाधिक्षरबमास्चयति।
(Wexgittes | शासाधिकरणमाला | द्द्
भ्र्टार्धरेतसेा नाकि प्रायधिन्तमयास्ि वा? | अदभेनोक्तनोस्येव ब्रतिना ASA: प्रः उपपातकमेवेतत् व्रतिने मधुमां सवत् । wufgare संस्कारात् ब्ररद्धियं्नपरं FA WV
बदिस्तृभययापि Macrae ॥ ४६३॥ Taq!
ततीयाध्यायस्य चतुथपादे इादशाधिकरलमारचयति। We: शिष्टेरुपादे यस्याज्यो वा दोाषडदानितः?) उपादेयोाऽन्यथा ie: प्रायशित्तक्ृता डया ॥ श्रामुिके च श्रद्धः स्यात्ततः शिष्टास््यजन्ति तं। प्रायखित्तादृष्टिवाक्याद् श्रद्धस्व esata ॥ ९२ ॥
खामिनः फलश्चतेरित्याचेयः ॥ ४8 ॥ आतिज्यमिद्येडुलामिस्तसते fe परिकोयते ॥ ५ | aay ४६ | खचम् |
तृतीयाध्यायस्य चतुथेपादे चयोादशाधिकर्यमारचयति। ° fa a, ° Byway याजमाममाच्िञ्यं वा? यतः फलं। WIAA श्रतं, तस्नाद् याजमानम्पासनं 1 श्रूया देवं विदुग्द्ाते'त्यालिज्यलं ae श्तं । क्रोतलादू विजस्तेन कतं खामिकृत भवेत् । a ॥ सद कार्यन्तरविधिः waa ततीयं agar विध्यादिवत् ॥ ४७ ॥ छ-
त्खभावात् तु RATT: yp ४८॥ मनवदितरुषामयप्युपदशात् ॥ 8€ ॥ SAH]
¢€8
व्ासान्िकरयमासा। [अ०ह।पा ०९)
ततीयाध्यायस्य चतु्पादे चतुद श्राधिकषरणमार्चवयति। श्रविसेयं faded वा ara? तन्न विधीयते। ard पाण्डित्यते मेनं, waar यतः ॥ निरन्तरज्ञाननिष्ठा मेमं पाण्डित्यतः एयक् | विभेयं agegfentes तज्िटन्तये ॥ ९७ ॥ व्यमाविव्कृवन्रनवयात् ॥ ५० ॥ BAT | लृतोयाध्यायस्य चतुधंपादे पच्चदणशाधिकर्णमारचयति। बाधं वयः कामचारो धोष्ुद्धिवीाः प्रसिद्धितः वयस्स्याविधेयले कामचारोऽस्तु मेतरत् ।। इ e मननस्या पयुक्रलाद्भा वप्रटुद्धि विवकिता | अत्यम्तानु पयागिलाद्िर्द्धलाख न इयं ॥ ६५ ॥
रोहिकमप्यधस्त प्रतिबन्धे वद््ेनात् ॥ ५९॥ BAA | तृतीयाध्यायस्य WITT छाडशाधिश्षरणमारचयति।
cea faad ज्ञानं पालिकं वा? नियम्यते ।
तथयाभिसम्धेर्यश्चादिः dur विविदिषाजना ॥
असति प्रतिबन्धेऽच ज्ञानं जग्मान्तरेऽन्यया।
ज्रवणाये'त्यादिश्रास्वादामदेवोद्धवादपि ॥ ye ॥
ud मक्तिफलानियमस्तदवस्थावश्टतेस्तदवश््ाव्टतेः ॥ ५२ Te
क ०१।पा०१] दयासाधिकर्माला। ९४
तुतीयश्यायस्य चतुर्थपारे सप्तदशाधिकरणमारचयति।
मुक्तिः सातिशया भवाः फललाद्रद्यलोाकवत्। स्खगंवत् फलभेदेन afm: सातिश्ररेव feu aga सकतिनं ब्र कचित् सातिशयं श्रतं | अत एकविधा मुक्तिविधसा मनुजस्य वा ॥ १७ ॥
दति दतीयाध्यायद्य चतुर्थपादः 1) ॐ 1,
ष्याडृत्तिरसङदुपद्श्रात् ॥९॥ लिङ्च ॥२॥ ary
चतुयेध्यायस्य पथमपादे प्रयमाधिकरणमार्चयति।
अवणाद्याः सछत्काया WAIT वा? WaT, यतः ।
श्रास्त्ारथस्तावता सिध्येत् प्रयाजादै सत्रे ॥
MART दग्रनान्तास्ते तण्डुला न्ता वधातवत् |
Sosy सम्भवत्ययं नादृष्टं कर्प्यते वधेः ॥ ९ ॥
wif तूपगच्छन्ति ग्राहयन्ति च ॥ ६॥ इवम् ।
AQUA प्रथमपादे दितीयाधिङ्स्बमारचयति।
ज्ञाचा खलात्मतया ब्रह्म माह्ममात्मतथाऽयवाः। अन्यलेन विजानीयादुःस्थदुःखिविरोधतः ॥ श्रेपाधिकोा fatratsa भतक्मलेभेव gat । ग्टहमयेव Hea: खभिग्यान् गादयन्ति WHR a
८९
व्ासाधिकरयमास्। [अर१।पा०९]
म प्रतीकेव हि सः॥ 9 ॥ सूचम्।
चतुथाध्यायस्य प्रथमपादे दतीोयाधिकर मारचयति
भ्रतीकेऽचन्दष्टिरस्तिन वाः ब्रह्माविभेदतः। जोवप्रतीकये ब्रह्मद रा दन्दुष्टिरिग्यते ॥ प्रतीकत्वोपासकत्वहानि््रहो क्यवी चरणे | अवीचणे तु भिन्नवान्नास्वदन्दुष्टियाग्यता ॥ et
त्रद्मटरिरत्ववोात् ॥ ५॥ खचम्।
चतु याध्यायस्य प्रथमपादे
चतुचाधिकर्यमार्चयति। किमन्यधो ब्रह्मणि खादन्यस्िन् ayes } | अन्यदृष्लापासगोयं ब्रह्मा फलदलतः ॥ उत्कर्षे तिपर लाभ्यां ब्रह्मद षटयाऽन्यचि कनं | अन्येपाख्या फलं दन्ते ब्रह्म तिथ्यादयुपारखिवत्॥ ५ ॥ ्ादित्धादिमतयचखाङ्उपपत्तेड।॥१॥ TIA)
च तुयाध्यायस्य प्रथमपादे
पञ्चमाधिकर्यमारचयति। अआदिच्यादावक्गदूषशिरङ्गे रव्यादिधीरुतः। WHAT ब्रह्मजलेन इयास्तेनेच्छ्िको मतिः ॥ श्रादित्यादिध्चाऽङ्रानां deat कर्मणः फले | य॒ञ्यतेऽतिन्र यष्ठसादङ्गेव्ववदि दृष्टयः Vt
[अ०8।पा०९] वयासाधिकररशमाला। ९७
आसीनः सम्भवात 1 Ob च्यामाश।<॥ GTHAGAy pe ॥ wera Tyre th BAT |
चतुथाध्यायस्य प्रयनवादे घषणाधिकरणयमार्चवयति।
नाख्यासनस नियम उपाखावुत विद्यते? | म रेदख्ितिषापे्लं मनेऽता नियमा a fet शयनोत्थान गमनेविंखेपस्यानिवारणात। Weare gaa परिभ्रिव्यत ्आसनं॥६॥
A ~ AARUAT तचाविग्रेवात् WL AAA |
चतु याध्यायस्य प्रथमपादे सप्तमाधिकर्णमार्चवयति।
दिग्देशकाखलनियमे विद्यते ऽय न विद्यतेः।
विश्चते, वेदिकलेन कर्मखेतख्य द शनात् ॥
एकायस्याविश्षेण दिगादिमं भियम्बते।
मने ऽनुकूल' TOME Sly रे्रभाषणं ॥ ७॥ ्ाप्रयाणात्तथापि fe Se ate GAA | चतुधाध्यायस्य प्रथमपादे
अटटुमाधिकरणमारचयति।
उपारीनां यावदिच्छमाटृत्तिःखाद्ताऽऽ्टति ? |
उपास्यथाभिगिष्यकयावदिच्छं मन aft i
अ्रग्यप्रत्ययता HH भाव्यतस्तत्प्रसिद्धये।
MAHAN न्यायं सदा तट् भाववाश्यतः ॥ A 2
gc दयासाधिकर्गमाला। [ख ०€।पा०९]
कदभिगम THCY वधघयोरद्धेषविनाश्या ATTA TLV TI
चतुथोाध्यावस्य प्रथमपादे मवमाधिकरयमारच्यति।
ज्ञानिनः पापलेणाऽस्ति नासि वाऽनुपभागतः?।
‘stata’ इति शास्तेषु चाषाल्लीपाऽस्य विद्यते ॥
€ ॐ ~ अकजात्मधिया agafeaa न feud | अद्चेषना शावण॒क्तावङ्के VID सायैकः।॥ en
इवरस्याप्येवम संद्धेषः पाते तु । १९ ॥ खचम्। चतु थोध्यायस्य प्रथमपादे दणमाधिकर्यमारचयति। uae लिप्यते ना वा? जि्यते, sq aaa: a fe araa पण्येन Sta ज्ञानं विर्ध्यते। WEA वस्हसामथ्यात् खमानः पष्छपापयाः श्तं TY पापतया ATTY समं श्तं ॥ १० ॥
GACH TI तु पूयं ATAU: WAL इचम्। चतुचीध्यायस्य प्रथमपादे रकाद ग्राधिकरणमास्चयति। आरभे नश्ठतानोावा? शिते दव नश्तः। उभयचाणयकढं वतद्धाधो VERT खलु ॥ आरेदपातं संखारश्तेरनुभवादपि। दुषुचक्रादिदृष्टान्तात् Fares विनणश्ठतः | ९९ ॥
[च्च ogiqte श | व्यासाधिकस्णमाला। <
अमिरोषादि तु तत्वावायैव तदशनात् ॥ १९॥ खअताऽन्यापि छेके- MARAT ॥ १७ ॥ BAA |
चतु्ध्यायस्य प्रथमपादे इादशाधिकरबमास्चयति।
मश्येन्े वाऽद्मिदहाजादि जिद्यं कमं; विनश्चति,। यताऽयं वस्तुमहिमा न कचित् प्रतिहन्यते tt अनमुषक्रपलां शस्य नाऽप्यन्यो न नश्छति। विद्यायामुपयुक्रला द्रा यद्ेषस्तु काम्यवत्॥ ९२ ॥
यदेव विद्ययेति हि।॥ १८ ॥ GIA
चतुधाध्यायस्य प्रथमप्रादे खयोदश्ाधिकर्णमार्चयति।
किमङ्गा पा स्तिसंयुक्रमेव विद्यो पयोग ? | केवलश्च WMATA सोपाश्येवोपयुज्यते ॥ “केवलं वीरवद द्यासं युकं वोय॑वत्तर' |
दति श्रतेख्षारतम्यादुभयं ज्ञानसाधनं ।॥ ik ॥ भागेन fare च्चपयित्वा सम्पद्यते ॥ १९ ॥ त्रम्
इति चतुथाध्यायस्य प्रथमपादः ॥ > 4
चतुथाध्यायस्य प्रथमपादे चतुदंग्राधिकरणमास्चवयति।
बङजदप्रदारभयुक्रानां ATA wa? | faurerd ad कमं फलदं, तेन नासि मुक् ॥
9० वासाधिक्षरगमासा | [अ०९।पा०श]
श्रारभं भाजयेदेव न त faut विलोपयेत् । सुप्तबद्धवदङते्रतादवसख्ात् FaT AAR UV i
इति चतु्याध्यायख्छ प्रथमपादः। 3 ॥
UA THATS ep CITT च STIS ॥२॥ SA
चतुयोध्यायस्य दितीयपादे प्रथमाधिकरबमार्चयति। वागादीनां SRY Swat वा मानसे लयः | श्रुति"वाञ्मनयी'त्यार खरूपे विशयस्ततः ॥ न लोयते ऽनुपादाने कायं Bias WIA वद्धि ट जले शा नोव कशब्द टतन्तिल चकः ॥ ९॥ OHA: प्राय उत्तरात् + ९॥ BAA! | चतुच्ाध्यायस्य दितोयपादे डदितीयाधिकरणमारच यति। मनः ATG खयं srr वा लोयेत खयं ततः? । कारणान्नादकदारा प्रणो ₹रेतुमनः प्रति॥ SISTA खरता लीयेत कायं प्राणादिकंगत, गणः प्राणादिका दतुस्तता ठत्तिलयेा faa: ii ei Vows तदुपगमादिभ्यः ॥ 9॥ भूतेषु aw aes afer दशयताडि।॥६। GIA
चतुथभ्यायस्य दितीवयपादे दतीषाशिकर्यमारचयति।
[अ०९।पा०९] व्ालाधिकरयमाचा। ७१
शरसे तेषु जीवे वा TAT? तेषु, तच्छ्रुतेः ।
स प्राणस्तेजसोःत्याद नतु जोव tia कचित् "एवमेवेममात्मानं प्राणा aA fa च BA: | Ha Mar सदेतेन yTay Waa ne i
समाना चाङ्ल्छप्करमादग्तत्वञ्चानुपाष्य॥9॥ BAA |
चतु्ाध्यायस्य दितीययादे चतुयोाधिकरवमारचयति।
WUT ATA TAT aT? THE UT TAT | मे चसंसारङूपस्य Tae विषमलतः ti WAAR जका वत्तंमानमतः समा |
VSIA फलवेषम्याद षमेत्क्ान्तिरे तयोः ॥ ४ ॥
तदापीतेः संसारव्यपदेशात्।८<॥ खशां प्रमाशश्च तथोपलब्धेः ॥ € ॥ नापमर्दैनातः॥ Rel येव चोपपत्तेरेष SAT ॥ १९ ॥ खनं ।
चतु्याध्यायस्य डितीयपादे पष्द्णशाधिकरणमारचयति।
Wage wet वा शतानां विलयः at? CIT लयो IM: खोपादाने परात्मनि ॥ MANAG तयावेऽपि टत्येवान्यस्य AW: | न चेत् कस्यापि Maw न स्याव्न्माकरं कचित्॥५॥ प्रत्विधादिति चेत्र श्रारोरात् ॥ १२॥ TST WRAt | ९९ । ख्यते च ॥ १४ ॥ GIA
चतुचाष्यायस्य दितोयपादे asifuacaatcaafa |
७२ वयासाधिकरणमाला | [ष ०8।पा०२]
किं जोवादयवा देहात् प्राणोत्कान्तिर्निंवायंते ? । जोवाज्िवारणं aM, MAT हाऽन्यथा षदा ।। antares रे प्रणामा विलयः Wai |
SHIVA दंराऽते देहात् सा विभिवायंते।॥ ६॥
तामि परे तयाद्याह ॥ १५ ॥ BAA
चतुयाध्यायस्य हितीयपादे सप्रदग्राधिकर्णमारचयति। जस्य वागादयः खखरेता लोनाः परेऽयवा ? | "गताः कला! Tha श्त्या खखश्तुषु awa: मद्यसिलयसाग्याक्रेविंदहच्या लयः It | अन्यदृष्टिपर wre गता इत्याद्युदाइतं॥ ७ ॥
विभागे वचनात् |W १६ ॥ BAA ।
चतुथाध्यायस्य दितीयपादे अरमाधिकर्णमास्चयति। awa: ufanae निःरेषेणायवाऽऽत्मनिः। किशषेण य॒क्राऽसावन्ञाजिष्वेतदीच्णात्॥ नामरूपविभेदाक्रनि.श्ेषेणेव संचयः | च्रे THAT ्रक्तिञेषलमिग्यते॥ ८॥। \9 तदे केाऽयव्वलनं तल्मकाशितदार विद्यासामण्यात् तच्छेवगतानस्- तियोगा हादेनुग्टङ्ीवः शताधिकया | ६७ ॥ TAA
© N चतु याध्यायस्य डितीयपाद् नवमाधिकरयमार्चयति।
[SeogyateR | Qraencaare | OR
श्रविशेषो विशेषो at स्वादुत्कान्तेरुपासितुः?। इत्मद्यातनसान्योक्तरविगेषोऽन्यनिगेमात् ॥ मूद्धन्ययेव नाद्याऽसै त्रजेन्नाडीविविन्तमात् | विद्यासाम्॑तञ्चापि विन्न षोाऽस्न्यदर्भनात्॥ < ॥
CIITA ।॥ १८॥ निशि नेति चेत्न सम्बन्धस्य यावदेहभावित्वात e दशयति Tiere ॥ Ga!
चतुधोाध्यायस्य दितीयपादे दशमाधिकरणमारचयति अन्येव wat रश्षिंयाति निश्छपिवा fafa? | खयंरश्मेरभावेन ग्डताऽदन्येव यातितं ॥ यावदहं रमिगाद्योयुक्ा योश चपाखपि । देददा हात् भुतलाच रशीजिश्ठपि qaqa ॥ ९० i
अतख्धायमेऽपि दच्िये।२०॥ योगिनः प्रति च सर्वते सर्त चैते ॥ २९ ॥ खम् |
दति चदुचोध्यायस्य हितीवपादः॥ y
चतु धाध्यायस्य दितीयपादे रखकाद्ण्ाधिकरणमारचयति।
aaa cfat war धोफलं FS ar? | नेत्युत्तरायणाष्योक्तर्मोशरस्यापि प्रतीचणात् 1 श्रातिवादिकदेवेाक्रेवंरस्यात्ये प्रतीचणात् | फलेकानग्धाख विद्यायाः फलं पराक्नोल्युपासकः ॥ १९ ॥
दति चतुयाध्यायख द्वितीयः पादः ॥ # ॥
L
58 व्यासाधिक्षरणमाला | [अ०४।पा ०९]
अचिंरादिगा ततप्रथितेः॥९॥ SAA चतुयाध्यायस्य एतीयपादे प्रयमाधिक्षर्गमारचयति|
नानाविधा ब्रह्मलाकमार्भौा यदािंरादिकः ?। गानाविधः स्यादिद्यासु वंनादन्यथान्यथा ॥ ` एक Valerie: स्ान्नानाश्चल्युक्रपवंकः । यतः Tatfafaarat विद्याम्तरवतां was ॥९॥ बायुमब्दाद्बिेषविशेषाभ्वां ॥ २॥ TAF | चतुचीध्यायस्य तीयपादं डितीवाधिकस्णमारचयति। afganfad वायुर चाशक्याऽय शक्यते ? | म शक्यो वायुलोाकस्य खरुतक्रमविवजनात् ॥ वाय्॒दिद्रादिनिष्कुम्ब सश्रादित्यं ब्रजेदिति । शते रवाग्रवेवायुदे TAT HAA SAA: ॥ ९ ॥ तडितोऽभिवरयः सम्बन्धात् ॥ ९ ॥ सुचम् ।
चतुर्थाध्यायस्य हितीयपादे टतीयाधिक्षस्यमारचयति।
aque; सन्निवेशो नास्ति तचाय विद्यते ?। नास्ति, वायोारिवैतस्य व्यवसाश्रत्यभावतः ॥ विदयुत्छम्बस्विटष्टिखयनीरस्याधि afaaa: |
वरुणो विथयुतखदधं तत TRAM ॥ RO
श्यातिवाश्हिकलतक्लिङ्ात् ॥ 9॥ उभवव्यामेहात् तत्सिडधः ॥ ५५ बेयुतेनेव वतस्ल्छुतेः ॥ ९ । FAH
[अ०।पा०ड्] खासाधिकरबमाला | oy,
चतुथाध्यायस्य eataare utfa aqurfancaarcuafa |
मार्मचिङ्कं Ararat नेतारो वाखिंरादयः?। श्राया स्यातां, मागंचिडसारूप्यालाकश्नब्दतः।
अन्ते गमयती'द्दक्रेनेतारस्तेषु VET: | निरैाऽस्यच लाकाख्या तज्ञिवासिजनान् प्रति॥४॥
कायं वादरिरस्य गत्युपपत्तेः pen विगेषितत्वाच ॥ < ॥ सामो- Ul तद्यपदेशः ॥ € ॥ Malas तदध्यच्तेण सहातः परमभिधानात् ॥१०॥ सतख Kreg पर जमिनिमख्यत्वात्॥९२॥ दशनाच्च UL A म च काय प्रतिपत्यमिसन्धिः॥९४॥ SA
चतुथाध्यायस्य टतीयपादे पच्चुमाधिकर्णमार्चवति।
परं ABTS वा कामद प्मागेंण गम्यते | मस्यलादग्डतलोक्र गम्यते परमेव तत् ॥
काये स्यात्, गतियोग्यलात् परस्िंस्तदसम्भवात् | VAT RMA ACSA कमाद्धवेत् ॥ ५॥
अप्रतीकालम्बनान्रयतीति वादरायण उभयथाऽदोषात् ततक्रतु ख ॥ ६५ ॥ विग्रेवच्च दश्रयति॥ १६॥ सुचम्।
डति चतु चाध्यायस्य Sata: UT: WHE I
चतुथध्यायस्य एतीयपादे घषणाधिकरणमारचयति।
प्रतीकोापासकान् ब्रह्मलोकं नयति वा नवा।
अविशेषश्रतेरेतान् ब्रह्मोपाखकवन्नयेत् ॥ L 2
o¢ व्यासाधिक्षरणमाला | [शख०।पा०४]
ब्रहयक्रतार भावेन प्रतीकादंफलश्रवात्। न aqua पञ्चाग्निविदो नयति तच्छरतेः ॥ ६ ॥ ५ॐ
दति चतुर्थाध्यायस्य दतोयपादः ॥ ¥ ॥
सम्प्ाद्याविभवः खेनशब्दात् ॥ ९॥ मुक्तः प्रतिच्नानात्॥२॥ च्ा- त्मा प्रकरणात् ॥ ३ ॥ सुचम्।
चतु थाध्यायस्य चतुथेपादे प्रयमाप्धिकरणमारचयति। नाकवसरुतनं afned यदा परातनं ? । श्रभिनिष्पस्तिवचनात् फललाद्पिनृतनं॥ ‘aq खूपेणेति वाक्ये खशब्दा त् पुरातनं | arfauta ऽभिनिष्यन्तिः फलश्चाक्ञानडाजितः॥९॥ व्मविभागेन दृष्टत्वात् ॥ 8॥ सूम् । चतुधोाध्यायस्य चतुथंपाद् डितीयाधिकर्णमारचयति। anergy भिन्नमभिन्नं वाऽय भिद्यते ? । ‘guy च्यातिरि्त्येवं क्मकदभिदोाक्रितः॥ अभिनिष्यनदूपसय “स ota: पमानितिः | बद्मलेाक्र रभिनं तद् भेदाकिरूपचारतः॥ २॥ Mu जेमिनिरपन्यासादिभ्यः tau fafa तन्माकेय तदात्मक्ष-
त्वादिवोडकलोमिः॥ ई ॥ रवमष्युपन्यासात् पूरव॑भावादविरोाधं बादरा- यणः ॥ ७ ॥ FAA Le
[खअ०।पा०8] व्ासासिकरगमाला। os
चतुर्थाध्यायस्य चतुचैपादे द तीयाधिकरगमार्चयति।
क्रमेण यगपद्वाऽख् सविश्रेषाविनेषके ? | faq Fala कालभदाट्वस्या श्रतयस्तयेाः ॥ ~ न ~ AMTAMRENTH TTTAT Gara सति । अविरद्धं यगपद्यमश्चतं कमकल्पनं ॥ ₹ ।। सङ्कख्पयादेव तु TRS अत ख्व ॒चानन्याधिपतिः॥€॥ gat! |
चतुर्थाध्यायस्य चदुर्थपादे
चतुथाधिकरणमारचयति | भोाग्यश्ष्टावस्ति AAT YG: TEA Va aT? | MA ATH S SITUS लोकवत् It 'खंङ्ख्पादेव पितर' दति ्रुत्यावधारणात् । GEA एव रेतः स्तादेषम्याश्चानुचिमनात्।) ४॥
अभावं वादरिराह Ga ॥ १० ॥ भावं जेमिनि्विंकर्पामननात् ॥ १९ ॥ दादश्ाहवदुभयविधं वादरायणोऽतः॥१९२॥ तन्वभावे स- न्थवदुपपद्यते WR ॥ भावे MUTT ॥ ६४ । FAA!
चतुथाध्यायस्य चतुधेपादे पद्धमाधिकरणमारचयति। व्यवखितावेच्छिकिा वा भावाभावौ तनोर्यतः? । विरुद्ध तेन पंभेदादुभै सखातां यवख्िता i एकस्मिन्नपि पुंसछेतावेच्छिकेा कालभेदतः । अविरोधात् ख्रजाग्रद्धागवद् sea द्विधा॥ ५॥
७८ यासाधिकरयमाला। [ख ०8।पा०४]
प्रदीपवदावेशस्तथाहि दश्रंयति ॥ १५॥ खाप्ययसंप्यारन्यतरा- पच्त माविनव्कतं हि । ९९१ । STH
चतुधाध्यायस्य चतुर्थपादे षष्ाधिकरखमारघयति। निरात्मनाऽनेकदेदडाः सात्मकावा? निरात्मकाः। अभेदाद्ात्ममनसारेकस्िन्नेव वत्तंनात् ॥ एकस्मा श्मनसेऽन्यामि मनांसि ख्यः प्रदीपवत् | श्रात्ाभिस्तदवच्छिनैः सात्मकाः स्यसि धेत्यतः। ६॥
जगद्यापारवजें प्रकरणादस्िहितत्वाच ॥ re ॥ प्र्क्तापदेग्रादि- ति चेत्राधिकारिकमणकलख्याष्केः ॥ १८ ॥ द्िकारावत्तिं च तथाहि स्थितिमाह ।॥ १९ ॥ दशंयतच्चेदं पत्यन्लानुमाने ॥ १० ॥ भगमा साम्यलिङ्ाश्च ॥ २९६॥ wate: शब्दादनारत्तिः शब्दात् ॥ २२ ॥ amy |
fa चतुथोध्यायस्य चतुधेपादः ॥ Ke
चतुथाध्यायस्य चतुधपादे सप्तमाधिकरयमार्चयति। जगतखष्टवमस्छेषां योगिनामथ नास्ति ar? “असि खाराज्यमाभ्नोतीः दयक अयौ गवयरात् ॥ खष्टावप्ररृतल्रेन wear नास्ति यागिनां | खाराच्यमीे भोगाय ददे मक्रिञ्च विद्यया ॥ ७॥ डति चतुरथीध्यायस्य चतुधंपादे ॥ * |
चतुचाध्यायः समाप्तः | SASS Wey: |
जनन क यजा