BIBLIOTHECA INDICA: A COLLECTION OF ORIENTAL WORKS PUBLISHED BY THE ASIATIC SOCIETY OF BENGAL. New Srriges, Nos, 228, 237,242, 245,257, 262, 267,274, 278, 281 & 290, Gites जिनता cRNA ITT BBG PORT TITRE TR pT ED Ghaturvarga = Ghintamani HEMADRI. PANDITA BHARATACHANDRA 8170114 प्रा. enumemuemE Te vo. I. BANAKHANDA. CALCUTTA: PRINTED AT THE GANES A PRESS. 1९7१ योद गाध्यायामकम्‌ । ओौरेमाद्भिण विरचितम्‌ | भर्दियाटिक्‌-सोसायिटिनामक समाजातुमल्या-साहाय्येम श प्रचारितम्‌। ओभरतचद्रशिरोमणिना परिष्णोधितम्‌। वक 7711771777.117;17111//1111 1. awed Atay | सम्बत्‌ ` ११३०। विज्ञापनम्‌ | ग्न्य TS AT EAU AA ATA AAA TATA ग्रन्योऽय, AA व्रतखर्ड-दानखण्ड-काल ख ण्ड-खादखश्ड-परिभेष- खण्डेः पञ्चभिविभङ्गस्तेषां दानखण्डालकथिन्तामणिः, भरासिया- टिकसोसाद्रटौ सभाध्यक्षमहोदयानामनुमल्या संस्कतविद्यामन्दि- रख्स्तिगास्ताष्यापकचरेण मयाधुना सुद्वितः, परिगोधि- तश्च, चतुव्वर चिन्तामणौ afafraal महाशास्त्रे ब्राह्मणादौ वणानां weal ादीनामाचमाणामतुलोम-प्रतिलोमज सष्ुर जातोनाच्च एडिधधश्या भगेषेण fadian सन्ति, ग्रन्योऽयमतीव विस्तरः सब्पसाधारयर्वडुवित्तव्यायायाससाध्यतया सं ग्रहोतु वदहुलतया च wa लंखितुमशक्यस्तनास्य विरलप्रचारतयां स्वधर्माः समाधार-व्यवहारसंखयाः साधारगेनिंःसन्देहमव- गन्तु थक्छन्तेऽतः करणया सव्वजनगोचराधः ea सुद्रादि- " करग्चयोपयुक्षं नतु AAT कला मुदितः, अस्यतु मुद्रा ead हिन्दजातोनां मह्ोपकारः सम्भाव्यतऽत्राणरपि संश्योना- ग्तौति, arad विज्ञाप्यते हमाद्विसत, देवगिरिख-याद्ववंशम्‌- _काराजाधिर"जमदहाटेव चक्र वत्तिनो tanh धभ्ाधिकरणपरिडित आसीत्‌, हेमाद्विरपि खयं दृपतिः, यस्य सभापरिषितंमहस्मद्ये- REE TANIA Way, भतुमोयते पश्चवसुधरन्द्मिते शकः want रित्रादिवतररन्यु नाधिक्येन समलनिष्ट । हेमाद्विरपि तरेव समुदयं BA च, अत्रेयं किंवदन्ती, canara सौगोपटेव इति, वोपदेवकषतपदाघाद शोभिधानग्रन्यकारिकाम्‌ ्रनेकसयाने SATA यथात कारिकाव्याख्यानङल्वा प्रामाख्यसम्पादनां मूलं हेमाद्रौ चिन्छमिव्यादिनिणंयसिन्धग्रश्ठतिसन्दभणेवं प्रती- aa, यद्यपि क्रमप्राप्तत्रतखण्डमेवादो मुद्रयितु सुचितमासौत्‌ तत्‌ विडय व्युतूक्रमेण दानखण्डमुद्राङने सन्दिहानस्य जिन्नासो- जिन्नासाविनिवारण्वीजमिद्‌। व्रतखण्डस्याद्ंभूतमेकमातः घुस्तक्र लब्ध दानखण्डस्य चत्वारि पुस्तकानि परिप्राप्तानि रतो हेतोः क्रमप्राप्तमपि aa मुद्रितम्‌ एकमात्रपुस्तकदशंन- विश्वासेन सुद्राइनस्यानेचित्य चतुर्ण पुस्तकानां हे तु संस्कत- विद्यामन्दिरपुस्तकागारख्िते एकन्तु शोभावाजारस्य सोराजेन्द्र- नारायण वाद्वादरसदनस्थ अन्यत्त श्रासियाटिकसोसाथिरौ पुस्तकसद मस्यम्‌ एतेषामपेक्ताक्षत उक्षराजवाटोखं पुस्तकं समी- चनं प्रतिभाति, aqui पुस्तकानां केनचित्‌ कैनचिदश्ेन विरोधोऽस्ति कु्रचित्‌ कतिचित्‌ श्लोका भधिकाः क्षचिच्च sar: afafaen अक्षराणि विलप्तानोटृग्दथायां सत्यामपि बइतर- परिश्रमेण परस्रपाठं विचा मन्वादिसंहिताः argife: खतिनिबन्धान्‌ सामश्नस्याध समालो सिरोक्षत्य “fs यद्यपि तथापि। महारखच्छदात्‌ परमपि कियच्छिष्टमपरं ` APSARA नदि भवति भाव्येहि fara वनन्धायादव चिदपि भवेहष्टमपर वचः wat याचे frafaafage fe छतिनः॥ इदमपि द्रष्टव्यम्‌ | यद्यपि शिरोभागे चतुवर्गचिन्तामणिनामलिखनस्योचिये- 0 ~ ~, # ~ fi {पि wat ग्रन्थेषु हेमाद्रौ fear, हेमाद्रावमिहितमिलयादि भूरिभूरि प्रथोगदशनन प्रसिहमेतन्राभेति बहावाकलग्य YT घस्य व्यावहारिकनामराश्याञितनामरो व्यौवहारिकनान्नः रमि त्वमिव चतुव्व्ग चिन्तामरिसमास्यां विहाय हेमाद्विनामीरीं feafafa न किञ्चिदनुचितम्‌। MATRA | TUT TITY | ॥िर 1) 0) rid YT q शाश्चलायमः (१। ९ २६१, 8 २) ४१९, बू (७ SEX | TH ४९८, ५८० | fa: ११६। द 9 | ९ aeons TAG २०४। UR, UG, ४५०१ ५१) ९८२ | छ भः १४8३; १००, | 4, ६२७, CUO, a SWAT ४। (८६ | = २८९, ९९९ | ॥ रौषः ४८७। WRT ९४० | | क्षिः भ्रा —_ R08, ९० श 1 भ, ¥: # ~ \4 { यः PAR, ९९२। न = TITTY, १२ CR, ६०, ९५, ११०, सो पकायनः ४१। १९०) ९५५, १४५, १५९) BRA, १, ९९११ ४०६, ४१०, ४२१, ४५९, BGR, ४१०, ४१९०) ४७३; Udo, ४, ERS, ९९१, Cre, ८८९, ९०४, © ९१९४ ERB, ९५८ ९६०, ९१२, ९, १००९ | [स्नः ८९, ९१, ९४, १०५। चरहद्छम १२४ | की क धपः १४९६. ९५८, १८१ Ota | RAITT: १९, ४ ४, BY, ४७, ४१,५९ १०१, १०४, १०६; LOO, Low, १० ११९ २१८) १४१ १६५४, BLE, ४६५, ४०४, CEB, CRE, CAT CUE | कात्यीपमस बन Par | wer कासिकः १२५, १३४, १६१; १९१, २२८ QUE, २७९, BLL, ९१०, CAL, ORL, O84, OOP, OOF, OCG, SRR, ८२४ | काशिकापुराशम्‌ ५९९, ५५६, ५९५, ४८९; ६६४, ६९०, ९९९, ७६८ ९९८। कालोकरम्‌ १९५, AL, २९४, CULT काशोत्तरणेवाणास्नम्‌ १८५ । काश्चपः ६८९, ९१० Bet ६८९ | HU पुराणस्‌ ९४ ९१ €; १७; २४, ९८, BEX, ४०२, Yow, ४४१, ५६४, ५७९, ४८९, ४९८, Coo, ११९, ERR, १४१; ९४२७ EVE, COE ८५९, SLR, ८६८ | BG २१४, Hy qT मनः १०३ ATH: ५८७ | मरङ्पुराणम्‌ ५५, ९४, १०६, १४०, २६१, ४९९; UAL, ५१८, URE, ५९०, ERS, ६४९, १४० १८१, ९९० | माथा ६९५१ गरडधएराणम्‌ १८) CF, ९५, ९९, २१५। TWA: ७२, ७४, OB | wate रिषम्‌ १०६; ११६; | मोपयन्राद्यशम्‌ ११०, १८५ मोभिक्षः २८९। ALAA: BL, ४०, ९१, ९१५, COR पृश ग्र्यकारः १। ‘ ष्व शनः Oc! 4 दष्दोगपररिणि्टिम्‌ ot, १०४; ११९०, १९२, ११८, UAE | WITTY ९४ जञ जतुकं १०१। लामदग्निः LO | जावालिः ७१, १४११ १४ ४१०) ८६९) ८९८ | ज्ञामरलावरौ १२५। श्योतिःपरा्रः ०९। aaa ९५; EE, ७५,८०। a afwcterafa: ९१। पेखक्यसारः १४७। द्‌ SG VS, UL, ९१९१ ८८, (98, १०९,१९०) ZAG ८, १९ ९६) ४९, ५९, UR, ९२, ८१, ८४, १५४, १६९; ४४७, ४४५, BOO, BER, ४०१; ६७८, Cos, ९२७) ९५९ COE, € ८६, ९९१, €९५। देवीपुराणम्‌ ४१५ ९१, CR, OF, ८२, cx, १५९, ९१५, ५१९, ४१८, ४८०, ४६ च प्राद्यमच्यते च्यग्रि्टिकादानम्‌ 7 BHAA watuaratfa oie अतिदुनलक्तणम्‌ इ शुतिद्‌ानविधानम्‌ अतिदानं frareTarea,,, अतिदान भूमिदानाष्यम्‌,.. श्देयनिरूपणम्‌ धनमफलद्‌ानानि सददीनम्‌ ui अनिर्दरूपस wat धपाकदानम्‌ ae शपाजनिङ्परणम्‌ ध Gia |, ्रभ्यङ्दानम्‌ 6°, धलह्ारदानम्‌ is अवमलच्चणम्‌ ५ RAITT it CURT ITT ° see स चोपव. | खप्वदान विधिः श्यश्वदानापरविधिः श्िनीकुमारलकचणमे अणिनोदानम्‌ अशिनो चणम्‌ quae: SETA खषटविवाष्टलचणएम्‌ अष्टदशधन्यानि ष्यस्राशि ्दद्ारदानविधषिः आ WITS TTT qranfreataararay eee eee waxfafycrafafy: ... शाघतरदानम्‌ Uae ~f अयव्वदाङानि सयष्यरदानम्‌ आरामरोपणम्‌ सरोग्यदानम्‌ ्ययरानम्‌ STATA YT श्ासनदागम दन्द TS समानकाः ९ द्टकष्मलद्शम ख खदकदामम्‌ CERT SUIT SHY SUCTABTS: खभयतासुखोदानम्‌ खभयधन्माः खमामष्देषदामम्‌ खमाणकशणम्‌ SHAFT रूपम्‌ खन्णौषदानम्‌ CG erg USAT HE चटलुदानामि प एकादग्रधरादामसंज्च महादानम्‌ का कदलौदानम्‌ कनक ्ोदागविधिः ose aifan aifaa मानसिक रान सूचौपत्रम्‌ । UST | < १६५ ८५६ ९१६ ९९० ल्ट ९९४ लक्षणानि कन्यादानम्‌ , क पिल्लादामविधिः ve कष्येरादिखरूपम्‌ करणदटानानि कपू रादिधेतदामम्‌ sa करूकदानम्‌ ४३४ Gy < करपपाद्पसंश्च चतुथ मादान्‌ २४५ WaT ears बयोदगशमहादानम२१४ Siwaiafafy: Se RAITT TH ९०२ ९४९ कामधेददानविधिः वङ्िप्रायोक्तः REG WAIST नानाशाल्रीयम्‌ RABI कापारुधेनुदानम्‌ a कापासपग्बतदानविधिः ,.. कालचकदामम्‌ ६६ कालपुरुषद्‌ामम क कालविशेषण दानविषाः कालाय दानाङ्गमभिधीयते Quadra ,.. कुष्डस्याद्गगदि वैकल्ये ऽभिषटफललम्‌ कुष्ठस्य करण्टमानम + ,,, कुण्डस्यमे खस्ताल चणम्‌ ; RSQ थो मिलचणम्‌ Faqs कूपमिभाणम्‌ a शब्णरूपन्‌ ०८. * ९७२९ ३४२ ४९ १०९ २९४ „ oa Gy र ९१९ ` १९९. प १६४ १९१५ ११९ chs १००१ G9e सूचोपत्रम्‌ | ३ a! शा शव्णाजिनर्‌ानं (awa) ,,, ७०३ गडपष्वं तदानविधित्र चमष्डपराशोक्तः ११२ शबष्णाजिनद्‌ानव कषस -.. ९९८ | ग्टहदामम्‌ 1 ६४६ ष्णाजिनदानविधिः (खपरः) ००१ | गोगदानस्‌ ve कष्णाजिनर्‌ानानि ice ९९३ | गोदानं दवत्यः aes ४९६६ WFAA Mi ४९१ | मोदान दवतोदेन = .. ४९३ ग गोदान खरुपतः ध wie गजदानम्‌ ... * (९९ | गोदानविधिः ss ४५१ गला Ree. ९ गौदामविधिखिरावः ... ४९० मजदानपिधिरपगः ९३१९ गौदानविध्िनिनाप्रकारः ४५७ गजदामविधि्मैखरोगप्रः sek ९१५ गोदानमन्त्रः सन््साधारणः ४१२ गलदानविधित्रणप्रः ... ६३६ गोपरिचयानिरूपणम्‌ ..* ९६१ गचेशरूपम 7 ९२ | गोपालमृर्तिदानम्‌ ७१३ गरोष्दानम्‌ ॥ ८२, गोमतो अन्यापि ae ४५२ गदानम्‌ as ग.मतौविद्या ४०५ भमन्मादर्‌नस्यावादनमन्तंः ,., १५४ गो सह खदानवि "धः ००९ ९९१ गन्धव्वेरूपम्‌ ike ११७ गोरुदखदानिषिः लिङ्गपुराणोक्गः २५२ | — - ७५१ | गोऽहलदानविधिः विप्रकारः कालिक्रापु- गरुडकानविधिरपरः .. eee | एणकः ध ५ “ गरुडुमुक्ति दानविधिः अचिवेदनाद्रः ७४४ गोसडखदानपिधिः न्धपुरायोक्तः २६१ गरुद्मतो रूपम्‌ si ८५७ गोसहखाण् पञ्चमं मदादानम्‌ २५९ | AAT GAIT ५ ९८४ ॥ es Toe गक्षभिकाद्‌ानम्‌ bg eee a (५ id गोतादिदामम ह sf CRB aq मङ्धेतद्‌ान विधिः ६९८ | घण्टादानम्‌ । 9x ग डधनो रौ मन्त्रणसन्तः . . ace | घतधेनदानविधिः आादित्यपुरायोङ्गः४१२ गडपव्मतदानविधिः ३९१ | दलादितुलापुरुषद्‌ानविधिः RRL q दतावणदाम वधिः चतुश्र, खरूपम्‌ चतु. भिं दानम्‌ चन्द्रसूयदागम्‌ चामरदानम्‌ ® इजोपानददानस ज लम्बद्रोपप्रदानाष्य महाट्‌ानम लम्ब दोपोपवयनम्‌ TSA sraugerafary: जलधेनुदानविधिः wifey Jo उ° a सषागादिप्रतिष्टा waqaetata fu: ATTA AT विथिदानानि तिथिकालः प्रथममृच्धते तिल्लकरकदानविधिः तिलकुम्भरानविधिः तिखलगभेदानविषधिः तिल्लदानम्‌ तिषृषेनुदानम्‌ तिरधेन्‌ दागमन्त्र # 9 सूचोपचम्‌ | डा ष्ठा तिखधनुदानविधिः he ४०४ तिरलधनु दान विधि! उवीपुराणगोक्रः ४०७ तिलघेनदानदिषिः लिङ्कपुराणोक्तः ४०८ ति्लपद्मद्‌ानम tie ११८ तिलप्रद्मदानविधिः ० । ६०9 तिलपद्यदानविधिरपरः .. ९१० तिलपश्च दान विधिलतौय ; ६११ तिखपद्मदानविधिः चयरोौगरः ६१३ तिलपञ्नदानविधिः ददरुरोगघ्रः ६९५ तिलपद्यदानं रक्तशलध्रम ... ६१५ तिलपद्मदानविधिः मृकलद्र; ६१८ तिल्लपद्मपश्चकदान विधिः ... ९१९ तिल्लपाचदानविधिः ०० = ६०० तिललपीटदानविधिः ... ९९२ तिललब्टगदानविधिः ॥ 5 ६०० तिलारञ्चजकदानविधिः ... ६२१ तिलराशिदानविधिः .. ९०६ तिलशेलदानविधिः =... २६९ तिललदानविधिः प्रन्नी्नरतन्त्ोक्तः २९३ त॒लादण्डद्य मानम्‌ १९ तुलादशंदानविधिः -. ६२३. वलादिरोदणाद्यानि -- , १८८ त॒लाप्रुषदानविधिनभ्नारोगन्नः २१५ तलापुरषयागः लिङ्गपुराणोक्ताः १६८ arufaaratta = १९ तिद्पञ्चकदानविधिः ,., ae, जिप्रषद्‌ानविधिः 2 ७६८४ fa aa eI नम्‌ tad द्‌ दकिणमृर्निदानम दचिणादिनिण्यः दधि धेतदानम्‌ रप णदानम्‌ दशमदषयथः दणमद्ादानानि ५ aM wag} ae: दश्ावतारद्‌ानम्‌ दशावनाराणां लकणम्‌ ,.. दशावताराः 9 दानपतिनिरूपण्स ,., दानप्रतिपादनसम्‌ दानप्रणसा दानफलानि दानलक्षणानि a ङानविषः पावामत्रिधाने दानसामन्यविधिः। se दानखरूपोपवशंनम्‌ ZF SUN SY श्रदाष्यम्‌ दासीदानविधिः ,' दासीद्‌ानविधिः (शवाय)... दिग्गजप्रभतौनां छक्षणानि -दिग्दानम्‌ a दिनस्षयः सूचोपचरम्‌ JST OER Oxed १९११ २५ eto ६२८ €५१ OER दिनक्यञ्चवमयार्भद. दिन च्छ्टिस्लक्तण्णम्‌ दीौप्रदानम्‌ द्‌वमणश्दानम दवताद्‌ाननि देयनिरूपणम दवादश मस्टानानि, warfar द्रादण्ादित्यदानम्‌ .., दारौवन्धः द्िजस्थापनस्‌ oe? । द्रव्यदानम्‌ | दव्यनिरूपणम्‌ द्रव्याणां यवदहाय्यपरिमाणनिरयः घ धनमृत्ति दानम्‌ घम््ेघरदानम्‌ घम श्खप्रणेतकणथमम्‌ ,.. ष्वजपाशद्‌ामम्‌ ष्यजपाशदानवि घः `. धान्यमानम sae घान्यपव्वं तदानम्‌ = धान्यपव्वतदानविधिः Aig तस्य मन्तः धृरन्धरमन्तः “i धेतुदान विधिग्रं रणीदरः . . धेलुदानविधिः अमकद्‌रन शनम्‌ सेनौराम AW मन्त्र के सूचोपतम्‌। न्‌ Evi मरतदटानानि ८७५ मन्दिकेश्वरश्चणम्‌ ,, २५३ नवकद्य|षष्यः = ११० नवग्रहणं लक्षणम्‌ ,,, ८७३ मवमारायणदानविधिः २९० नरस्ददानम्‌ ee ७३८ HASTA 8 ५ O90 नागर्‌नमन्त्रः ॐ७१ मारायशटानम्‌ ७७२ मारायणदिरशणएम्‌ ८१६ निप्रभदानम्‌ ai ८२० मित्यसुवण्दानविषिः ४७ मिभिन्नानु रोधन खदापुण्णकाराः ८! मिषिदिकालाः ध oF मिषिद्रस्यापि wa विरेषेण goats. ले .. ... प्प मृततिदरूपम्‌ ... ७३८ न्यप्रोधदानस्‌ oo ` १६५ प पञ्चपनुटानविधिः ang प्रशपव्वं तदामविभिः ,., ३९२ पष्चगयम्‌ vee TEAAICTA ९९९ पश्चदेवत्यदानम्‌ ७९१ पञ्चवशानि १०९ पञ्चभागः ‘a १९९ ष्ठा WNAT AT sae Rae पष्चमृत्तिदानम्‌ ote प्चलाञलाद्य दगमं AUT २८ TETRA ध १०९ पश्मकयोगः ५ ec पष्वेतदानविधिः ९ १४९ पर्णरानम्‌ ७५१ परिणयकन्याखलणानि ,.. ९८१ परिभाषाः १०३ पापविशषेण देयनिरूपरणम ५९ पावदानस्‌ sai ९२९ + TT ST : ५५९ | पादाभ्यङगदानस्‌ , ९५६ पुष्णाइवाचनम्‌ १४५ पुराणदागस्‌ ५२९ पुराणग्रव णदानम्‌ ५9 ५४० पष्यदानम्‌ ९२२ पशलचणम्‌ oi ९० पुथिवोद्‌ानविधिः WIS CIV: es ९४ पथिवोपद्मदानम्‌ AUS, प्रकोषंकालाः € प्रतिग्रडोटधश्मः ey प्रतिश्रयदानम्‌ ५ "६.० प्रदयुन्रलचणम्‌ ¥ ९३७ प्रपाद्‌ानम्‌ a: ९९७ फ । फल्ातिश्यप्रतिपादनाथ पाजविशेषेष देयविष्रषाः ५, ४9 सू चोपतरम्‌ | q VET afee reraaz: ४ ERR few गजदानविधिः ,,., | ६१८ Fann धमे त्तरोक्ततुखापुरुषदानविधिः ११२ विष्णरछच्णम ध १७७ दिष्ण ब्रह्म मन्त्रो „^“ ore ब्र्मविग्ण सरश्वरदानम्‌ ... ७७९ ब्राद्मणप्र णसा (इर्य गभो द्वधो, RRs ब्रह्माण्डद्‌ानविषिः wy q wo ९४० बरह्मण्डाभिधानं तृतीय सहादानम्‌ २१२ ब्रह्म दि विवाद्लचगम्‌ ... ९८४ a भगन्द्रशरदटानं | “ce भग्र निधिदामविधिः ne ५७९ | भद्‌ तद गनिग््र एम्‌ =... १०४ भवाखटटमृत्त यः 2 ४११ भाष्डदानम्‌ इ ९३० भानुभूमिदानम्‌ ie ५१० भवन ्रमिष्ठाबिषधिः or ८४० भूमानम्‌ ove ११० भूमिदानं विष्णवे ० ` ५५९ भोगदानानि ५० ee दिनि a a “ मकरदानम्‌ । ia ॐ९ ॐ मक्गष्ञाचरणम्‌ vee afeagrag = cet. APOE यापि ^ i as | | >| VET मणिकदामम ९९५ मण्डपादिशशचणम्‌ १२९१ मन्दर स्यावारममन्छः ३५४ मधुषेनुदानम्‌ । ४२६ मधुपक, ४ १४२ मद्तामास्मम्‌ GEC मर्दनम्‌ इ ८३६ मरम्रा मानि cac मषिं लचणम क ९९५ मद्ामूतघटणब्दितं TST महादामस १९४२ मडाषटष्णाजिनदानम्‌ .. ०५ मदहातिलपाचदानविषिः ,.. ९०१ मरदिषीदामम्‌ si ०९ मासदानानि ८८४ मिवमूतति < १७९ भिशरधम्मोः ४ १०९ म॒गद्‌ानंप्रसङ्घतः 3 oF ) रूगद्‌ानविधिर्परः ४६ 79 मकद्‌ामविधिः REL ATCA A WTR: १८९ मरोरावारननन्तः २४१ मेषद्ानम्‌ ०१५ मेषोद्‌ानम्‌ SLR य यरकटमः १०९ यक्तपतिरूपम्‌ is १४२ ्नोपवौतदानम्‌ ९४ यन्नापवीतद्‌ानं WATT यन्ञोपवोषरानं शरोर गधरम्‌ यत्यादि वपनम्‌ ०७ यसकरूपम्‌ यष्टिद्‌ानसु योगदानानि 7 युगादितिथिद्‌ानम्‌ .. attra: ब्‌ रलतदट्‌ानविधिः रलदानम रलट्‌ानं TITS FA रलदानं ब्रणघ्रम्‌ रतृधेतसमाष्टय पञ्चदश्सदादानम्‌ रताचनलद्‌ानविधिः रथदानभ रस धनुदट्‌ामम रसटकम्‌ Si TST: राजप्यापनम्‌ राज्नोरूपम्‌ दक्ञाद्पातद्‌ानम्‌ ia सद्रगायवी Sis रद्‌ मृति दानम्‌ = शद्रलचणम्‌ सद्‌ एकद्‌ानम्‌ Be ae कादगतिलद्‌ानविधिः.. रूणृषदा AY de सूचोपत्रम्‌। ष्टा ogc ११७ रूप्याचलर्‌ानविधि' रूप्यादि तुलापुरूषदामविधिः रोगदरद्गनानि sa रौषषटषटानविधिः रोष्यटषभदानविधिरपरः 5 रोप्यटषभदामविधिसततोयः रोणदषभदानविधिषतुर्धः लल लवणाचसलदानव्धिः .. खद्गेदानस्‌ ax लच्मौनाराघणदानभ्‌ .. लच्योनारायणद्‌ानमन्तः ,,, लष्सीनारायणरूपस्‌ ... लब्मोखलच्णम्‌ : लवणधनुद्‌ानम्‌ ल्िङ्पुराणगेक्तुलापुरुषदानविधिः लोकपालद्‌ानविधिः ल{कपाल्लरूपाफि लोकपालाटकदानम्‌ ,., स्ोरतुलापुरषद्‌।नविधिः ne q बल्ज नीयकन्यानिरूपणम्‌ , .. वराददानस्‌ ° वङ्किमूशिदानम्‌ ss व्नदानम्‌ वस््रद्‌ान देवताभ्यः THAT WAAC oo veh | वक्लदानूामि रूद्‌ काद्भानि SUTRA व्ौपयणेमम्‌ बखादिरूपाणि वापौनिग्माणम्‌ वारदानानि वारारषूपम वाहुदेवरूपम fag शरामविधिः वितानर्‌ानम विद्यादानफलम्‌ विनायकद्‌ानविधिः विनायक लसण्म eee Fageuty तस्यावा इनमन faare कालनिरूपणम्‌ विवाराधिकारिणांनिखूपशम्‌ विश्वकम्मरूपनिग्भाणम विश्वचक्रश्दितं दाद AVA विश्वदेवानां नामानि विश्वामरदानम्‌ धिष्छगजदामविधिः श्सदानम्‌ Tanase एर रोपणम्‌ * एद्धिआादम्‌ | एदिश्रादद्‌ानविधिः -इद्धिश्राइविधिः इषगाव्री eee सूचोपचम्‌ 4.41 ORR ९९६ २२३५ ९००३ ८७२ २४२ ९२३८ OV te ५५६ ७२० २८५. २५४ ask ६0 १७५. २९६ ८१९ ८० ERS ९०३२ १०४७ १०९९ १९४० १४१ ४0१ ४८६ 1 वक e nd दषभद्‌ानम्‌ टषभाधिकगोश्तदानस्‌ x एषभकाद्‌ गोदानम्‌ वेदद्‌ानम्‌ वद्‌ाङ्गानि वैतरशोगोदानम्‌ वजनदानम ग शक्गिरचणम्‌ शतमानद्‌ानम्‌ एतमानदानविधिः पापरोगदरः श्य्यादानम्‌ WHO घेलुटानम्‌ 9 * 4 शर्व राचलघेवुद्‌ानविधिः . . WAAR शिषवरदानविधिः शिवभूमिदानविषिः शिवज्ञ्तणस शवष्यादानम्‌ श्एिवसृवशेदानविधिः शिवस्य मददापएूजा ° शिवस्य मदाख्यानन्‌ शरिवाश्चदानविधिः शिविकादानम्‌ शलदानम्‌ श विधिः १० स्‌ चो पत्रम्‌ | पषा पृष्टा ओेषश्यिमूनिलच्णम्‌ =" - २३६ सब्वदिलकणम्‌ ‘i ROR भैषकस्पतङ्दा गविधि; .*" २४९ | साध्यदानम्‌ ae ८१३ खताश्वदानविधिः ध ५९० ¦ सावि वीललक्षणम्‌ ४ २४३ GUPTA: =... २४५ q . सुरभोखलचण स ace २४९ षटरसाः as सुवशेदानविधिः 4 ४८९ षोड्रोपचाराः ध १५९ | चुवयंषरादानविधिः ..* २०१ HST SIT: tes २९९ | चुवयंपेलदानस . see a सुवशघमुदानविधिः =. ४३९ सु वंधेतदानविधिः arg: ४९९ सेक्रान्निदानानि ~ a सुवरणधेतुदानविधिः Wena TY ४४२ संवत्‌सरदानानि sie ८<० चुवसंघेवुदामविधिः परमेदघ्न ४३८ eT रूपम्‌ i ~ सुव्थंघेनुदान विधिवेन्धुालहरः ˆ ४४० सद्ोजातादिखक्षणम्‌ - ९७१९ सुवरंदयनदानविधिः ..- ९६४ सपदोपाङ्यदामम्‌ =" र “सुवण पूटङष्दानविधिः ,,, Bud sa ai ९९९ ुरगजद्ानविधिः 7 ane ae ` WS | सूर्य्रटदानविधिभेविष्युराणोक्ञः ९९५ सप्तपिलच्तणस्‌ ae १४२९ eizafierta र ध सपषत्रोदोघेतुदानविधिः ed os खदगवादानम्‌ aad | <१९५ सक्नमावृणं wre = ~ ६२८ ू्लकयम्‌ eal सप्ररागरसंन्न चतुद णमद्धादानम्‌ २२० | ne . ere समानवतसगेदानविधिः ... ४५९ ` । सभिरचणम्‌ ses १२९ ¥ ॥ = Grace tag is ८०४ | waurgaratate? = .. २९१ सुरखतोद्‌ानस ‘ai ७२५ | efearafate: be ६३ सरखतोदानविधिः és ७२९ | दिर ्यकामबेलसं जञ अष्टमं महादानम्‌ Re सम्ब मन्थाः aqoe | द्िरण्यमभेदानविधिः -.“ २२५ सब्ब एाखरसाधारणदानविधिः ५४३ | ददिर्गेदानविधिविष्णपुराणोक्तः २' सू चोपत्म्‌ । षष्ठ हिरण्णगभदानविधिलिङ्पुराणोक्घः २९७ दिर्एगभदाने फलगरुतिः ,,, २२५ Fecumine fade महादानम्‌ २१८ दिरण्णदानस्‌ sa ५६५ हिर ्या्वदानविधिः २७७ दिर्छा्वरथनामधेयं qed मर [दानम्‌ २७९ दिर णाश्वाभिधानं समं महादानम्‌, २७४ १९१ ण्ट ₹मदानविधिः ५७४ रमधतदानविषिदेवोपुगाणोक्घः ४३७ हमटषभद्‌ानविधिः ४८५ रेमपिशपे कुष्डपरिमाणम्‌ १२५ इमष्एङ्गोदानविषिः ४५४ रमरटङोदानविधिरपरः ... ४५६ रेमरक्िरथाभिधानं नवमसं महादानम्‌ २८७ षडा ११९, ११८, HBB, WUT, ५९१, HES १९६७, (७३) ८८९; cog? ९०८, ९६९ १००४ Lose | ध धौम्यः १९,९९, ९३। न्‌ मन्दिपुरागम्‌ ५, ४९, १०२, ४५०, ४५९, ४०७, ५०७, ५९१, ULB, ५४२६; ARE, ५५१, ५४९, ४५६, VOL, TER, ९०४, € ०७, Cod, ९२२, ९२११ CHL, CBE, ६५६, €¶७, ८९०) ९८४) ९८६; १००२; १००४, १०६द, १०४९ १०५० | नारदः Ro, BL, ४३, ४९, OS, ११९) १९७४, ९४१, ९४ ६२३, ६७९, ८७६) €७४। नारदोयम्‌ १२५४ RE, RRA, RRO, VAG, , २८४५ URE, ६०९ | नारद्‌यपुराणम्‌ १०२, १७९, ९१०, ९४६। नारसिंदपुराणम्‌ १९४, १९५ | प पद्म्‌ १०९१ ११२, २९५१ २३० १८४; ६९७। ° पद्मपुराणम्‌ २४, RL २४, ४२१ ४९, ४८, ८२, ६५, ६७; ७१; ८३) १९४); १८१) “Eg, ROE, ४०७०, ९१९, ९२०, ९९१ ९४८, ९५१४; fr, ९८२ ९८९ rR oe GST पशाशरः ८०, HL, ३११ | परिशिष्ट << (eR | पिङृलामतम्‌ १३४। पितरः ५९४। पितामदः ५९४, ६५२। प्रिपृप्रशादः ९३२ । FAST ३१८, २४६, Feo, ६९१, RES, ROT, ROC, ३८०, ATR, ४ १९, OOR | पेढोनमिः ९७, १४०, ६५९७ ९८०, ९८० | प्रचताः ५७, ७९, ९०, C8, ER, ९८४, coc { प्रतिष्ठासारसंग्रहः १२४। q बोधायणः २९) Re, ८४) १०४, UY ६१११ ६३४; ५१५ ७२०; ०३९; ७४४) ७१५५, ७२०, ७९9, OVS, CYS, Lo RY, 1 ब्रद्यपुराणम्‌ ५, ६४; CO, CUB, Cod, ४४८) BNE, BER, ५४०) ४५८०, ९००) ७७४, ८७१, ८९२, CL, CAL, ९९९; ९६२१ ९९४ | WITH ४५, ११२, BoB, TRE, ERS ९९२, ९६९१ ९९०, ९८३; १०५२ | वद्ुषेवत्ेपु राम्‌ ००८, Co? | ब्रह्मा ४१, O98, ८४१ ८९; १९७ ४४१, ५९८, HED, ५७९) ५८०) ६५०) ९७२, (रर) Boo | STITT ५४ ९५ १०0 Loe, [ ¢ ] पृष्टा १६०१ २९६९१, ९४०; VEE, २९७, ९२८; RUZ, ४९९, ४७९६; ९१९, ६२७; CRE, ९४९, KEY, GOO, ७४६) OTN, अतः OEE ७४€) OCR, ७९९, OCR, Soe, ८०४, Sod, ८१९, ८१४; ८१९९, ८२१०, ८२९१; ८२८ €२११ ९५४, LEQ | अदशः wes | a भगवङ्गोता VO | भगवलौपुराशम्‌ ६६७, ९८९ | भगवान्‌ Roe | WUATACAS: १५० | भरदुाजः ७०, 9%, 98 | भविध्यत्‌पुरा णम्‌ ४२४, ४४५४, ४६९, ०१७) 9 ४९०, ९०४, ५२५, ५२८, ६९२, EOL, ६७३, ६८०, ८५२, ८९१, COB, ९०८, ९१५, ९१८, ९९१, ९७१, CET, १०३१ | मर्विष्यपुराणम्‌ Le, ९१, २४, ३९, ३७, ८०, ४७, ६२, ६१, ८२, ८४, ८७, १९०, ११९, ११२, ९६२१ १२९ ९२९ URE मविष्योज्ञरम्‌ ८८, ९१३, AVY, REL, ४१०, ७१०) Ore, ८९१; ८५०) ८५३९; ८६०० ८६७ GEG, ८९९, ९१७, CER, ९८४, ९९८९ | ATH: ४२०, ५८२, ४९४ | भीष्मः ३४६, ४९४, १९९, SOU, ८८१, ¢७४, €99 | la ७०, ७६ पट ८ म AAT: २२, १९८ २९८, २५५ १४१; २९४ ROY, NEE, Roe, RRB, १३०. RAB, RLS, ४२३, ६९६, १०१४ | मत्स्यपुराणम्‌ ८, १८१ २४, ९८ ८९, ८४, १२२, Led, १७२, १७७) LER, १८७ २९२, VUE, २७९, २८२, VER, WSO, ARE, १३२, ३४०१ 8¢9, Bid, ४६९; ४७८, ४०४) ४५०६१ ५३०, ४५३४, UES, Udo, १९६) ६४९) ९४०, EAR, EEO, EER, ६९४, KC, HU, ९०४७; १०४९ | महुः YO, २३, ३०; VW, RO, BY, ४४, ५९) Ud, UE, UC, ६०१ EO, ८६, ८८, Co, CR, ९०८, १९४१ VAL, VES, २४२१ ४१८, ५२८१ ४९०, CO, ९८०) EER, EER, ६८४, ६८५ cou | सलुषिष्ण ९८ | मगु-खिष्ण-णातातपाः६७१ | मरोः १०६ १३९ ९९४ | = * महाभारतः G १० ९४, RE, ३१, ३३ ९६; Bo, ४१, BU, ४६, UR, ER, ६९. GV, MU, CH, VHS, १६१९१ २४४, ४९५) ४४९; ४५० ` ४१५९, ९६८, BOO, ४८३, ४०७, Velo Ace, ५९१, ५९९, GUY, CBB, CHE, CEL, ६१७८, ७१८१ ८६४, ८७५, ८८८, dod, ९०४, ९१२, ९१८, CUE, ९२९, ९२४, CRE, Ry} १७, CER, COR, ९८९, CLV, ९९७, १.२४; . १०२९; LORS | $ [ ५. | पुष्टा भाष्डव्यः ८०, ४६४१ ४०६ माकंष्टेयः ८३। माकंष्डयपुराणम्‌ ८, १९९; RY, रेष्ठ) ९२१७) ९४६। ATAU ७६४, ७६५, ७८४। मोशचुडोत्तरण्लम्‌ १२९, १२५ । मै वायनोयपरि मिष्टं ११२, १४० | य॒ यमः ६, १०; २३, ९४; ९४) २९) ११, १६, ९०, RS, ४९ Wo, UR, ४८. ८८, do, १०१११०२ १४६; १४२, LOS, २४२; BUR, BRR, ५८४) ५२९४ ५९८, Gods ६७४१ OE, ६८९४१ ७०२ ८६०, CER ८७४, ८८१, CCT, ८८९, ९२३, EVO, ९३९, ९४१, CER, CER, CLI, १००४ १०९६ यमभ्ातातपौ २१, याञज्नवरक्यः ८, १२१ २४; VE, BB, Bey ५९) ` ४५१५; BE, ५९, ६०, ER, Ee, CR, Se, Co, ९१, १०४१ १०७, ११४. VAR, ४३२१ ४५०) BER, BOD, ४१० ६७९, ६८० | युधिध्ठिरः ४ ३९, ४७४, OEE | METER: ८ । = CTHT २४० FIG ३९४ | रामाथएम्‌ ८९, ९४७। पडा ल लच्तणसग्ररः १९८। लचण समु चयः ८८४ | WHC: ९१, १०९, ९८४। शिक्पुराणएम्‌ १०१, १११, १५३) २४९१ ROR, ४१२, BIB, ४६२१ ६१०, RR, COS, E50, ORO, ७४९, ७४४, ७७९, ७९४, ८२९, ९१९; EV, ९२९९) ९९०, ९५४) ९८२, Cee | रोको भरम्‌ ४११। q ATS ४१९। बिः २३, ९४, २९, RY, ९९, ५२, ५८, ४९, O%, ७३, ७९, ९०, BUR, BYR, ४६४, ५४८९, ४४९, UES, UCR, ६७९, ९२०। घक्ठिपुराणम्‌ ९ ८, २२, ४९, US, CY, ce, WAS, १८४, १८८१ ४०१) BRR, BRT, ४६५ ५२५, ५४० ५५९१ ५९२, ५६४, ५७९ CRE CBB, ६५०५ ERR, ९७९, ९७९, ९८१; ९८५, ९८८) ७०१) CUR, CRE, CAS, Cus, १०१४१ १०२३५ | षकचपरिशिष्ट १९५११९८, १४९४ १०२८। BTA २२९ २९१) २५८ २७८ ४८७) ६३४, ७३२१ ७८१ | वामनः ८८५ | वायुः ७५२, O88, CUT | वायुपुराणम्‌ १०० १९८) ५१, १६५१ (११, ` GRE, ERS, ERR, ६२५५ ERE, 929, OV, पुष्टा ७४७, ७४९, SUR, OW ३१ 9६८, CLL ERR, ८८८, ९१९५ <€ ३११ १०३६ | वाराहपुराणम्‌ २८, Ge, FR, Lor, १०२, १२९०, ४०४, Bod, AE, WE, WAY, ५९१, £09, C92 | विज्ञानललित, विनीताशः विक्रा १२९, १३९० १९४) LES १७४, १७६, FOO, BRR, २४२, ३२०; ३९६) ९१९। विश्ुश्रवासुशा्नम १९२ विश्ामिवः Gr, २९१४, ४१४, BRB, ४३८ १०९ BRS, ४२८, BRO | ४४९, ४५१; ५०७, ५६७, ७०९, ८०६, ८८३; ८९१, ८९८ <२३,९६९ | विष्ण : ३९, ३४) ३८, ५५, ५९, ७६, 99, ८२१) ११९, १५१, ४१०; ६०११ ६७४१ ९८४, ECB, TUR, ८६०; ८९४; ८८१, EEE, ९१७, ९३९, ८५५, ९९ २, ९८२, ११ ०२, १ ०२० | विन्नः 899, ५९१, १९१७ Farag wa: Oy ९, ४०, BER, ३९४, BOR, BRO, ४२९; BOS, BEB, UES | fama ATTA: १८, २१, २९ ३३, १४; ४७) UR, ५४) ४७, ९२, ९४, ६५, ८१, FR, ९९ १०१) १०२, १११, ११९, १२२, १२९ RUS, LEH, LOG, HRB, VR", BRO, २४२, २४९० १२०० १९९० BEE HOR, ४१२ HLS पष्ट URS, ५५९, EL, ७०४, ७०५ OLR, ७१८, 9७५५ ODE, ७९९४ ८५९, ८६०; ८६२, ८६४, ८७०, TOY, ८८0, ८८११, SAR, ८८४) च्य GEE, ८९०, COR, ९०५, ९१० ९१८, 6२०, ९९२, ९९३, ९२८, CHR, ८४९, ९५२ Cee, ९८१, ९८८, CLO, CET, १००१, YooR, १००६, १०४१ | षटदमौतमः BRE, ४७२, ६३६, ७४२, ७५४, ८९९, LORD, १५८२९ | रद्रषोधायनः द्व शिष्टः OF, ८१; ९, १२२; ५०५। BERTATAT: S90, fot yo बोधायमः१९८, ११०, ४१९, ५७८ ६१४। दस्यति १६ २५, २९, UR, ५५१ ५७, Be, ८९; RRR, BER, ८८८, ४०५ Yoo, ५१२ ५९७, ५९०) ६४६ ९५८, ६७५ ₹७७; < २४५ ९७९ | व दव्यासः५, ८५, १२५; ४४०, ५९७. (९४९१ ८९९) ९११, EBL, CEE | बोधायनः You, १९०१ ४३२९१ you, ६१४ j व्यासः ४, ०, ९, २०, Wy ३११३३, BS, ४४, ५२, ५४, ६६, ८०, ८९, ER, Sly LOR ११९ ४९१, HOR MEG C89, HH, ९८५। व्यःसवशिष्टादिः RR araararaat ais ३६ q AEG ६.९४ पृष्ठा WR: २४;५०१ ६९६ | nyfafeat ४९, ७८ | WATH AT: €, १०७, ११११ VUE | शातातपः १०; २८, ३९१; १९१ ५०; ६९६; Oz, OR, ७८, ८९, ९१, १०१, VV VBA WATATTTTNTY १२, | एागप्रायनः ९* भिवधन्य त्रम 53 ४६७ fafa: ae cua शभावतौ pat ९१९ Waa: vee RRB ष्योनकोयम्‌ क ७६९ प्तोचकोय श ९०६ ष्योरपुराणम ९६९ ataaten’ 6 ९१ खोकाः २९४, २५२, VER] THAN २१२, yes, ४८४१ ७९ 2, ७७२, , FBR, ९२७, Ce, CEE श्रौप्रन्न was ३५२ " खोभगवान्‌ २९५ ९९१, AER, BRE, ८९९ ERR, ९३३ | Farag यः .. €99 PATHE ATCT ८१, ११८१९४२९ | ष षट्‌ ति MAA ९९, ९४ १०३,११९। | स संग्रहः — star se पषा WAM २५, BU, ५५, ५९, ४५५, ९४६; ६७९ ६८२, ८९२ ८९८, ९२०, ९६९, CUR, ९४६ सनत्‌ कुमारः १८८, २११५, २२७, २६७, WR, ROO, २७८, Bed, ४०८ Bry, ४८९ | सामवेदो पभिषत्‌ १९, १५० | सारसमुयः es सुमन. we ९६४ स्त, २०२ ३४) ४९४ Odd, SOR, १०४८ | qa: vee RY, सौरपुराणम्‌ ५ ५२१९, MRE, ६९३ ८९२ Coc | स्खन्दपुराणस्‌ ९, २११५००५९, WB, ५८, ५९, ९२) ६५. E9, ES, OF, Od, ८२१ ८१, CH, ५८९६, १०११ १०९, ११०१ ११२ ११९, १२० १५०७, ३३९, ४१४; ४२२९, SRY, Bac, ४९१८, BAB, ४४९, ४५४, ४६५ ४७६, ४८१ BER, ४९४, ५९९ ५५९, HOR- UES, ५८९, AE, ९०० CBR, CEB, CEE, €< ०, ०८१४ ८६८) GOR, ६८४; ELH, SEC, CRE, CRO ERB, ९२७) ९४०, ९५४, ९६०, ९८०, ९९१) EER, १००२, १०३३, १०५० | RTH 4, १६९ € VA: ३९१, COU! दु रोतः १८, ९०) ९१; ४४७, ९८५.) CER | ves TUNA नमः | Sanz: | aceite aa टानखण्ड | प्रथमोध्यायः। कल्याणानि ददातु वो गण्पतिर्यस्मित्रते सति स्ोदटोयस्यपि wate प्रभवितुं ब्रह्मापि जिद्यायते | जाते तच्रणप्रणामसुलभ सौभाम्यभाग्येदये रङ्कस्याङ्गमनङ्गशा निविशते टेवैन्द्रलच््मौरपि ॥ १ ॥ श्वत्‌पुण्यदहिरण्यगभरसनासिहासनाध्यासिनौ सेयं वागधिदेवता वितरतु अेयांसि भूयांसि बः | यत्पादामलकोमलाङ्गलिन खज्योत्‌स्राभिरदेलितः शब्दव्रह्मसुधाम्बधिव्व्‌ घमनस्यु च्छलं खेलति ॥२॥ रागः क्ष्ण नवस्तबश्ुतिरियं देतश्चमत्‌कारिणो Waa यथा मया Yuta वेदग्धमाविष्कतं | लानौते दयितेव सा भरते यद्यदिधत्ते भवान्‌ इत्युक्तो मधुजित्रिरु्तरमुखः frag प्रियां पातु वः ॥ ३॥ संसक्तो धरणोधरेष्वरभुवि क्रौड़न्् माङ्गनन- ओेणोमाकलयन्‌ गुणान्वथमिलत्यञ्ाननख्यातिमान्‌ | कान्तारागंबिनोदिनाच्निजपदं FRAT दथंयन्‌ भ्रूयान्नित्यमने कपापहतये खोकर्टकण्टोरवः ॥ ४ ॥ ते देवस्य गभस्तयो दिनपतेरापशखेदच्िदी निष्कत्तन्त क तान्तपत्तनपथप्रश्रानदौखानि वः | (१) देमाद्विः। [दानखर्डं १अध्यायः | a: सौवणंभिवाखिलं करुणया frag: कौर्णसखणेपरागरागवटितं TH मालच्यते ॥ ५॥ अस्ति शस्तगुणस्तोमः सोमव शविभूषणं | _ महादेव इति ख्यातो राजराजेव भूतले ॥ ६ ॥ सं ्राभेव्वधमणंता सुपगता वौ राः पराऽकोययः सव्वंखप्रतिपादनेन विविधानाधौत्निरस्य णात्‌ | स्व स्मादाद दते निरत्ययसुखं तच तरीखयभो दि क्कालानिव साच्यतां गमयितुदिङ्मण्डलीं मुञ्चति ॥७॥ म तोमल्नेय गुजेरव्रजपगां नेपालपाल AAT: ATH पालय _मालवेष्ठर भयं नोरन्धमन्धु स्मर | ` ससद्ौपमद्धौपतौजिति हितामध्यापयन्तो धियं यत्कौत्तिः सुखदायिनी रिपुङले मानुष्यदा मन्यते ।८॥ ₹हेलासादितलक्षमागं गणं Faas येषां Ate रनुस्मरन्हरहस्त्॒टाव STATE । तेषाभेब महाहषैषु मिलता प्रत्यधिंनामर्धिना- मप्यस्याथ भुजं ब्रजन्ति विलयं tanta दैन्यानि च॥ ९ ॥ अरस्योर्भीमभूमोरुहगहनगुदागर्भगर्जन्‌गे द्र तासव्यासप्रसङ्ोचलनकुलकुलव्याकुलबव्यालमालां | वारं वारं स्यतेतद्कजमुजगयुगस्पौ तिभौ तिज्वरौषां मूच्छसच्छन्ति इन्त क्वितिधरधरणीं arate fee ॥१०॥ घोडशक्रतवो येन चक्रिरे चक्रवर्तिना | अरपरूणपञ्चयन्नानां BATU तेन का AAT NLL A अनेन चिन्तामणि brag दानखण्ं १ श्रध्यायः।] Safe: | ३ कल्पदूमानधिंजनाय दत्तान्‌ | विलोक्य शङ्के किममुष्य सव्व गोव्वाणएनैायोऽपि करप्ररोऽभूत्‌ ॥ १२ ॥ तस्यास्ति नाम हेमाद्धिः सव्वं्ोकरण्प्रमुः | निजोदारतया यश्च सव्वेसोकरणप्रभुः ॥ १२ ॥ तस्य ओौकरणेशस्य कापि लेखनचातुरौ | यशःप्रशस्ति भिस्ते येन दिग्भित्तयो भताः 02 8 लिपिं विधात्रा लिखितां जनस्य भालं विभूत्या पंरिखज्य दुष्टा | कल्याणिनौमेष लि खत्यधेनां चित्रां प्रमाणो कुरुते विधि च।१५॥ संचिन्त्य संचिन्त्य तरैतदोयं wa मनो faaa मस््ररीयं | प्रपग्जम्मविद्यास्मरण्तमीऽयं णेन तदिस्मुतिमेति.दच्वा ve i मन्ये तत्क्षतदानव।रिलहरोपूर््णऽयमणानिधिः कल्ान्तेऽपि न शोषटोषविषमां wat कदाविदणशां | कि्चैतं जलधिखितिप्रतिमुवं निश्चित्य दैत्यारिण- निचिन्तेन भुजङ्गपक्गवत नूतल्ये सुखं सु्यताम्‌॥ १७॥ चित्रं तद्वनदानहष्टिपयसस्तत्तस्य वि ब्र महे | यस्िवन्य वदान्यकौत्तिरतुला wa ठणथेणितां । aaa पतितं ग्रसिष्णु जनतापद्ानि यच्चार्धिनां । TS हस्ततलेषु भालफलके पापां लिपि लुम्पति ॥ es तत्तपि तोः देवगणः स नूनमरोचकी चन्द्रमसः सुधायां | यन्तु चन्द्रस्य तदौयकौत्तिखर्डासखदानि फलन्त्यघानि ॥ १९ ॥ , ` शूराणामवधि निधिश ameter: सम्प्रदां दाट्शरं प्रथमः RAGES वरद ग्धाभाजां गुरः । 8 Safe: | [दानखण्डं crema Na OTT ey ere PPD पी नेवासौव्रच वत्तते न भविता हेमाद्धिमूरः परः ॥२०॥ विभत्तिं ननं fea मेष स एव हमाद्विरिति प्रतीमः | उदारसन्तानवतो यदस्य कल्यद्रुमं दचिणबाहइमाइः ॥ २१ ॥ रथा मूना MURALS AMAA कलेर्वलेन | तस्योपकारे दधता नुचिन्तां चिन्तामणिः प्रादुरकारि चा रु॥२२॥ पञ्च खण्डामके शास्त्रे ्रतखण्डादनन्तरं | दानखण्डमिदं,-तव्र दितोय मथ कष्यत ॥.२२॥ अस्मिब्रनेकदानोघरल्नरन्नाकरायिते | मदहाप्रकरणानाच्च विन्नेयोऽयमनुक्रमः ॥ २४॥ दानस्तुति स्ततोदानखरूपस्य विरूपणम्‌ । ` अङ्गप्रसङ्ो दानानां परिभाषाभिभाषणम्‌ ॥ २५॥ ओतुः अद्वाभिठदयमधमथदानफलाबलिः | तुलापुरुषसख्यानि महादानानि षोडश ॥ २६ ॥ अखर्वपवेतस्रेसि विख्राणनविधिस्ततः | परस्तादतिदानानां विधिविधतपातकः ॥ २७॥ ततोदशमहादानविधिषवैभववशेनम्‌ | कष्णाजिनानि दानानि देवतादानसग्रहः ॥ २८ ॥ अथ कालविशेषेण बहधा दानव णनम्‌ | अनन्तफलदानानामनन्तरसुपक्रमः ॥ २८ ॥ ^, एवं प्रकर णान्यत तयोदश महामतिः| त्रवौति प्राज्यराज्यादिसमधनानि मनोषिणणम्‌ ॥ २३० ॥ श्रध दानप्रशंसा तावदश्चिषोयते --- तत्र व्यासः। दानखर्डं ! अध्यायः] Safe: | वर्णनामा्माणच Was युधिष्ठिर । Tae प्रवच्छामि यथा देवेन भाषितम्‌ ॥ नन्दिपुराणे दानं tt प्रशंसन्ति दानमेव परायणं | दानं बन्धुनुष्याणां दानं कोषो SAA + ॥ दानं 1 तन्ःपरं द्रव्यं दानं माता पिता यथा, दानेन न विना किच्चित्पाधितं फल माप्यते ॥ रपि बालाग्रमात्रस्य तुला तस्य न विद्यते | न दानणोलिनामापत्तस्मादानं समाखयेत्‌ ॥ हारन्‌ुरसंघोषप्रूरितोत्तममन्दिरः । लावण्यगुणसम्मत्ति दनादव हि waa ॥ सौरपुराणे, न दानादधिकं किञ्िषटश्यते भुवनत्रये | दानेन प्राप्यते खगं; यो्टने नैव लभ्यते ॥ दानेन शतून्‌ जयति व्या पिर्दानन नश्यति | दानेन लभ्यते विद्या दानेन युवतोजनः | WHIRL साधनं परमं AAA ॥ उशना । eared नोपचारो वियते धनिनोऽपरः | दौयमानं हि तत्तस्य wa warfare ॥ are azarae: | यददासि विशिष्टेभ्यो यज्चाश्रासि fea fea | . wa वित्तमहं मन्ये शेषं कस्यापि cafe ॥ यददाति यदश्नाति तदव धनिनो धनं | अन्ये are क्रौडन्ति दारेरपि धनैरपि ॥ [रि + दानं कामफलाष्टच्ा दान चिन्नाभणि र शाभिति कचित्पाडः | 1 qaxtg कंचित्पाठः। : ह्‌ Sate. | [दरानखर्डं १अध्यायः। # 7 बह तिः | तपोधश्चः कतयुगे ज्ञानं तेतायुगे स्मतं । हापरे चाध्वराः Wat, कलौ दानं दया SA; |i sare शतप्युतिः | तदेतत्‌ चयं शिक्ेत्‌ दमं दानं दयामिति | दानेन भोगौ भवति Baral वदसेवया | afeaa च दोघोयुरिति प्राहुश्रनोषिणः॥ यमः । यतीनान्तु शमो घश्चस्त्वनाहारो बनोकसां | दानमेव WEATAL WIM ब्रह्मचारिणं ॥ पापकर्मसमायुक्त पतन्तं नरके AT | तायतेदान Hae पा्रभूते दिजे कतं ॥ तथा न्धायेनाजनमथौनां वद्नं चाभिरत्तणं। सत्पाचप्रतिपत्तिञ्च सव्वं णा स्तेषु पठयते ॥ HUTT | दानघश्वात्परो wat wzarat नेह विद्यते । तस्मादिप्राय दातव्य खोतियाय दिजातिभिः॥ ` दिजातिभिरिल्युपलक्षण दानस्य सव्व साधारणत्वात्‌ | महाभारते । आयासयतलब्धस्य प्रारेभ्योऽपि गरोयसः | गतिर केव वित्तस्य दान मन्या विपत्तयः ॥ ब्राह्मणायाभिरूपाय यो दव्यादधम्धिने । निदधाति निधि Be पारलौकिकमात्मनः ॥ gage | न हि दानात्‌ परतरमन्यदस्तौति Heater: । धनधान्यवतः किञ्चिददहाय' राजतस्करे; ॥ बङ्किपुरारे। तपःसु चेव aay व्रतेषु नियमेषु च । सम्यक्‌ Tey विप्रत पादानं समाचरेत्‌ ॥ , दानखण्डं १अध्यायः।] | Safes यस्य वित्तं न दानाय नीपभोगाय देहिनां | नापि are, न ware तस्य वित्तं निरथेकं ॥ तस्मादित्तं समासाय SATET पौरुषादथ | दद्यासम्यक्‌ दिजातिभ्यः कौत्तंनानिच कारयेत्‌ ॥ व्यास; | searefa याचन्तमदहं मन्ये गुरु यथा । माजंनं दषणस्येव यः करोति दिने दिने ॥ किं धनेन करिष्यन्ति देहिनो भङ्राखयाः | यदर्ध' धनमिच्छन्ति तच्छरोरमशाश्तं ॥ यदि नाम न धश्राय न कामाय न BIW । यत्परित्यज्य गन्तव्य तदनं किं न टौयतें ॥ * इ च्छानुरूपो विभवः wet कस्य भविष्यति | अदाता पुरुषस्त्यागौो धन सन्त्यज्य गच्छति ॥ दातारं क्षपणं मन्ये खृतोऽप्यथ -न Tala | मनु: । caren निषेवेत नित्यमेशिकपौत्तिकं | परितुष्टेन भावेन पात्र मासाय शक्तितः ॥ इषे यन्ने यदीयते claus तदेटिकं | वदर्वेदि च यद्दानं दीयते तत्‌ पौत्तिकं । यत्‌ किञ्चिदपि दातव्य याचितेनानसूयया | उत्पत्स्यते हि तत्पात्रं यत्तारयति सव्व तः ॥ खर्गायुधूतिकाभेन तथा पापोपशान्तये | FIAT च दातव्य, ब्राह्मणेभ्य स्तथान्वहं ॥ fuera | न ददाति च दानानि मोघं तस्य Wasa | क पासादरईमपिग्रासमथिभ्यः किन रोयते कचिप्पाठः। ८ SAE: | | दानखण्ड १ अध्यायः। उष्यायोष्याय दातव्य ब्राद्भ णेभ्यो युधिष्ठिर ॥ व्किपुराणे। wa मूलं फलं शाक मुदपाव' तपोधनाः | दानं विमवतोदवा नराः खथान्ति घञ्मिणः॥ तथा, यद्‌ यजन्ति ददन्तौह भोगान्‌ भुक्नन्ति नित्यशः | मासुदिश्यनतेमूढ़ा इहैव सुखिनः परे ॥ याज्ञवल्कय; । दातव्यं vers पाते निमित्तेषु विशेषतः | याचितेनापि दातव्यं चापू तन्तु शक्तितः ॥ ARGUE | # उक्तसवगुणोपे त सुक्षरोपेर्विंवजितम्‌। कामधक्‌ धेतुवदानं फलल्याकेष्ठितं फलम्‌ ॥ म॑" इह-कौत्तिं' वदान्यास्यां-रतान्‌ भोगां स्िपिष्टपे । दानं खां ठतौयेऽपि जन्मनि प्रभवोत्तमे ॥ बदान्योवहुप्र द्‌ः। „. दानमेव परधर्मो दानभेव परन्तपः | न हि दानात्‌ परतरमिह लोके-परत्र च ॥ दानेन भोगानाप्रोति eraaraa विन्दति । नरः सखगापवगौ च टानेनेव WAS ॥ WAST पुराणे | कुटुष्नं पौडयित्वापि बराह्मणाय महा मने | दातव्य भिकत्तवेऽन्यन्नं आामनोभरूतिमिच्छता ॥ देवलः । Taw भारते वषं जग्म तस्माग्मनुष्यता। मानुश्यादुब्राह्मण्त्ञ्च दुलंभं सुतरां मतं ॥ विप्रे सति दुष्यापा विद्यादिगुण्योगिता । ` उक्तः स्चगुणोपेत मुत्तो eaters: क्वचित्पाठः | † एद-कौर्ति-वेदान्या्या-कचित्‌पाटः। दानखण्डं १ ध्यायः} देमाद्धिः। ह aa न्यायाजितार्थाभिस्ततो भक्यापिरिष्यते ॥ ry e योगं लौं | © लब्ध तत्न णसयोगं AT WAY we च । दानानि ये प्रयच्छन्ति Maratea नरा भवि | अगस्त्यः White वेदेख सतीभिः सत्यवादिभिः | अलबधेदौ नभोलेख BAU महौ ॥ Q # $ aye # यैन भुक्त न च इतं न तीर्थ मरणं कतम्‌ | हिरण्यमन्रसुदटक ब्राह्मणेभ्यो न चा्चिंतम्‌ ॥ दोना विवसना रुक्ताः कपालाङ्कितपाणयः | दृश्यन्ते हि महाराज जायमानाः पुनः पुनः ॥ विष्णुधर््रात्‌ । dtea दिजसुख्याय योऽधिने न प्रयच्छति । [ऋ £ © “~ aay सति दुबुिनरकायोपपद्यतें ॥ HAUT | यस्त॒ द्रव्याजनं कत्रा AAT ब्राद्मण्णन्‌ सुरान्‌ | सवस्वमपहल्येनं राजा WET प्रवासयेत्‌ tt ब्रह्मपुराणे | सदाचाराः कुलो नाश्व रूपवन्तः प्रियंवदाः | ASIA VAAN याचमानाः परात्‌ हात्‌ tt श्यन्ते दुःखिनः aa प्राणिनः ater सुन । , शरदत्तदानाज्नायन्तं परभाग्योपजोविनः ॥ व्यासः | अत्तरदयमभ्यस्तं नास्ति नास्तीति यत्पुरा | तदिद efe रेयैति विपरौतसुपख्ितम्‌ ॥ स्कन्द्युराणे | ब्लौधयन्ति न याचन्त Setfa aad जनाः | अवसेयमदानस्य माभूदेवं भवानपि ॥ ~~ ` * सतोथेमरणमिति पाठान्तरम्‌ | + परान्‌ ग्टदानिति पाठान्तरम्‌ | (र) * ety ge hae eee ae ere AN ९५ wale: | [दानखर्डं १ अध्यायः देहौलयेवं ब्रुवव्र्धौं जनं बोधयतीव सः | यदिदं कषटमधिलवं प्रागदानफलं हि तत्‌ ॥ एकेन तिष्ठताधस्तादन्धेनोपरितिष्ठना | दाटयाचकयोभद्‌ः कराभ्यामेव सूचितः ॥ दौयमानन्तु यो मोहादीविप्राग्निसुरेषु च । निवारयति पापामा तिथग्‌योनिं asia सः ॥ ‘Suara’ तदुेशेन त्यज्यमानमित्यथः। शातातपः | माददखेति यो ब्रूयात्‌ गव्यगनौ ब्राह्मणेषु च । तिथग्‌योनिशतं गत्वा चाण्डा सेष्वभिजायते ॥ यमः। कन्याप्रदाने AR वा यस्मिन्‌ वा THATS | विघ्रमाचरते TE तमा इत्र्घा तकम्‌ ॥ तस्छादिभूतिमन्विच्छन्रदाने विन्नमाचरेत्‌ | दव्याददरहः पाते लोकदयजि गौषया ॥ महाभारते | अर तामनरूपाणं नादेयं fear किञ्चन । उचैःखवसमप्यष्ठं matte सतां विदुः ॥ अनुनौय यथाकामं सत्यसन्धो महाव्रतः | सैः wre area: प्राणान्‌ परिाय दिवं गतः ॥ रन्तिदेवश्च area वशिष्ठाय महावने | अपः प्रदाय शता नाकणष्र्ठमितोगतः॥ आतेयचन्द्रदमयोर ह तोविधिबदनम्‌ । दक्वा लोकान्‌ ययो धौमाननन्तान्‌ स महौपतिः ॥ शिविरौश्ी नराङ्गनि gare प्रियमौरसम्‌ | ब्राह्मणाय सुपाछत्य नादाण्ष्ठमुपा गतः ॥ दानखण्डं १अध्यायः।] माद्रिः। | ११ प्रतर्दनः काशपतिः प्रदाय नयने खक | ब्राह्मणायातुलां कौत्तिमिह चामु चागते A दिव्यं ® Q. 0 दिव्यं खषटशलाकन्तु daw परमि तत्‌ | छतं देवाख्धो द्वा सराष्टोऽभ्यप्तदिवम्‌ ॥ "ख टशलाक' उजञ््वलपच््ञरम्‌ | aga तथातेयः शिष्येभ्यो ब्रह्म निगु एम्‌ । उपदिश्य महातेजा गतो लोकाननुत्तमान्‌ ॥ TAM TATA ब्राद्मरेभ्यः प्रतापवान्‌ । अबदारि a बदानि दशेकच्च WUTGINATA TAA ॥ सावि awe fea शरीर जनमेजयः | रम्यमावसथञ्ेव TAA लोकमाखितः ॥ ब्राह्मणे परित्यज्य जग्मतुर्लौकसुत्तमम्‌ | स्वरं TAT दभा युवानीऽशाः प्रियास्तियः ॥ a e रम्यमावसधद्यंवदचवासं लोकमाखितः | FATE’ वेदेहो जामदग्न्य वसुन्धराम्‌ | ब्राह्मणेभ्यो ददौ चापि गयश्ो्व्ों सपत्तनाम्‌ | fa “~ 0 अवधि णिच पन्ये सनव्वभरूतानि चासङ्लत्‌ ॥ राला भिचसहयशच वरिष्ठाय महात्मने | मदयन्तीं प्रियां द्वा तया सह दिवंगतः ॥ सहस्रजिद" राजषिः प्राणनिष्टान्‌ महायशाः | ब्राह्मणाथं परित्यज्य गतो लोकाननुत्तमान्‌ ॥ . 6 ५ i सव्वेकामे च TAG TAT वेश्म हिररमयम्‌ । AAA गतः WT Waeran महामतिः ॥ ९९ देमाद्िः। [दानखण्डं १अध्यायः! नासा च द्युतिमान्नाम शाल्वराजः प्रतापवान्‌ । दरा राज्यख्चोकाय गतो लोकाननु तमान्‌ ॥ मदिराश्वश्च राजषिदं खा कन्यां मध्यमाम्‌ | सुवणंहस्ताय गतो लोकान्‌ देवेरभिष्ट तान्‌ ॥ लोमपाद राजभिः स तां दत्वा सुतां प्रभुः | wae विपुले; सवं कामे रयुज्यत ॥ दत्वा शतसदखन्तु गवां राजा प्रसेनजित्‌ । सवत्सानां महातेजा गतो लोकाननुत्तमान्‌ ॥ एते चान्यं च बहबी दानेन तपसा सह । महामानो गताः खगे भिष्टामानो जितेन्द्रियाः ॥ तेषां प्रतिहिता कौत्तियीवत्‌ स्थास्यति भेदिनौ । दानयन्नप्रजासर्भैरेके हि दिवमाघ्रयुः ॥ दानेन भूता वशीभवन्ति दानेन वेराखपि यान्ति नाशम्‌ । परोऽपि बन्धुत्वसुपेति दानात्‌ दानं हि सवेव्यसनानि हन्ति ॥ इति- खोमहाराजापिराज-खोमहादेवस्य समस्तकरणाधोश्वरसकल- विव्या-बिशारद-खोहे माद्धिबिरचिति चतुबगविन्तामणौ दानंखर्डे । दानप्रशंसाप्रकरणम्‌ । | दितोयोऽध्याय ———-0.0 00-0 अथ दानखरूपसुपवश्यते | प्राचामाचारभाजां धरमनुसरता येन गषटेविंशिषट रिष्टापूर्ते र णरहीक्षतक्तिनिवदहे » विण्वमास्थां समेति | सोऽयं हेमाद्विसरिविविधवुधमनशितमेजीपविवं नानादान-खरूप-प्रकरणमधुना वक्ति निग््दोषः॥ ततर देवलः । अरथा नासुदिते पाते खया प्रतिपादनम्‌ | दानमित्यभिनिरदिष्टं व्याख्यानं तस्य कथ्यते ॥ 'उदिते' शस्वनिरूपिते। अधांनां प्रतिपादनं नाम ora प्रति खस्रा्िभावापादनपथन्तस्यागः। शहिदेतु षडधिष्ठानं षडङ्गः षड़विपाकयुक्‌। चतुःप्रकारं त्रिविधं Part दानसुच्यते' ॥ अरस्य. वितरणं तेनेवोक्तम्‌ । तवर हिहेविति। नाल्यत्वं वा aga वा दानस्याभ्युदयावहम्‌ । wet भक्ति दानानां हदिच्यकर Saw शहा" आस्तिक्यनुदिः। सेद पूवं मभिष्यानं भति" । शक्तिरितिपाठे शक्तिरोदाथम्‌। षड्धिष्ठानमिति। शड- धिष्ठानानि' आधा, निमित्तेन यस्य तत्तथा । तान्याह । ध्रमर्थच्च ATHY व्रोडादषभयानि च । . अधिष्ठानानि दानानां षड़तानि प्रचत्तते ॥ # रनादोरततोति पाठान्तरम | ९९ walle: | [(दानखण्ड २ रध्याः /. तानि विविनक्षि) पात्रेभ्यो दौयते नित्यमनपेच्छ प्रयोजनम्‌ | केवलं ATTA TATA तदुच्यते ॥ श्रयोजनमनपेच्य' दृटफलाननुसन्धानिनेत्यघं, | प्रयोजनमपेच्यैव प्रसङ्ग यत्‌प्ररौयते । तदथदानमित्याइरेहिकं फलदेतुकम्‌ ॥ स्तो-प्रान-खुगयाक्ताणा प्रसङ्गा यत्‌ प्ररौयते | अनष च रागेण कामदानं तद््यते | संसदि diem स्तुत्याचार्ययोऽधिभ्यः प्रयाचितः | प्रदौयते च तानं ब्रोडादानमिति way । दृष्टा मियाणि यत्वा वा इर्वव्यतप्रदौयति हषेदानमिति प्राइद्नं तदर्रचिन्तकाः ॥ आक्रोशान्धंहिं सानां प्रतोकाराय FRAT । Sa तापकटेभ्यो भयदानं तदुच्यते ॥ षडङ्गमिति दाता प्रतिग्रहोता च अदा देयच्च धन्भयुक्‌ | देशकालो च दानानामङ्गान्येतानि षड विदुः ॥ तानि विद्ठणोति। अपापरोगो धामा दित्सुरव्यसनः aha: । अनिन्याजोवकश्ा च षड़भिदहांता प्रशस्यते ॥ श्रपापरोगो' राजयद्यादिरोगरदहितः | त्रिशताः avefas छ णलु; सकलेन्द्रिय: | विमुक्तो योनिदोषेभ्यो ब्राह्मणः पात्रसुखखयते ॥ चिशक्त इति | Hfw विद्यान्यहत्तानि क्ञानि' विष्दानि यस्य स Aart cure ware: | 'सकलिन्दरियः' अविकलिन्दरियः | “ दानखच्डं २ब्रष्यायः।] देमाद्रिः। १४५ सौमुख्या यतिसम्मौति रथिनां दर्शने सदा | सत्‌क्ततिश्चानसया च तदा अहेति raat अपरावाधमक्तेग प्रयते नाज्जितं धनम्‌ । aa वा faye वापि दैयमित्यभिधौयते ॥ AIA दुलंभं भद्रं यस्मिन्‌ कालेऽपि वा पुनः। दाना्ौँ देशकालौ तौ स्यातां Bal न चान्यथा ॥ अवस्था देशकालानां पाव्रदाचीश्च सम्पदा | हनं वापि utes Be वाप्यन्यथा भवेत्‌ ॥ षड्‌ विपाकत्वमाह | दुष्फलं निष्फलं हौ नं तुल्यं विपुलमन्षयम्‌ | षड विपाकयुगुदष्टं षडेतानि विपाकतः ॥ तानि व्याचष्टे | नास्िक-स्तन-हिखेभ्यो जाराय पतिताय च । पिशन-वृण-हन्तुभ्या प्रदत्त THA भवेत्‌ ॥ ‘ene विरो तफलम्‌। महदप्यफल दानं खडया परिवजितम्‌ | परबाधाकरं दानं परमप्यनतां ब्रजेत्‌ ॥ "निष्फलं" अपक्षटफलम्‌ | अत्यन्ताफलले तु यदेव खदया करोति तदेव. sant भवतौतौतराधाऽनुपपत्रः स्यात्‌ फलवचन- विपाकशब्दविरोधञ्च । “पर' Seq! “ऊनतच्च' fafearar- भिप्रायम्‌ । अन्यथा YAM पोनरुक्य प्रसङ्गात्‌ । यथोक्षमपि यदत्तं चित्तेन कलुषेण तु । तत्त्‌ VATA दानतुल्यफलं भवेत्‌ ॥ Tale: सकले; षड्भि दीनं स्यात्‌ विपुलीदयम्‌ । aR ES RE RE णी री NL a A A खयं तेनाजितंधनमिति प्राठन्तरम्‌ | =-= ॐ १६ देमादिः | [दरानखण्ड १अध्यायः | अनुक्रो शव शादृत्तं दानमक्षयतां व्रजेत्‌ ॥ अनुक्रोशः, दया | चतुःप्रकारमाद्। प्ुवमाजखिकं काम्यं नैमित्तिकमिति क्रमात्‌ । वैदिको दानमार्गोऽयं चतुद वण्यते fea: ॥ प्रपा-राम-तङ़ागादि सव्वेकामफलं भ्रुवम्‌ | तदाजखिंकमित्याइर्टीयते यदिने दिने ॥ अपत्य-विजयेश्ववथ-स्तो-वबालार्धं यदिष्यते | इ च्छासंय्थन्तु तदानं काम्यमित्यभिधोयते ॥ कालापेत्तं क्रियापे चमा पेत्तमिति waa | fan नेमित्तिकं प्रोक्तं aad होमवजिंतम्‌ ॥ चे विध्यमाह | नवोत्तमानि चत्वारि मध्यमानि विधानतः । अधमानोवि शेषाणि चिविधत्वमिद्‌ं fae: ॥ तदेव विविनक्ति | अन्त द्धि मधु्राण गो-भू-रुकमाश्व-हस्तिनः | दानान्युत्तमदानानि, उत्तमद्रव्यदानतः ॥ विद्यादानादनावास-परिभोगोषधानि च। दानानि मध्यमानोह मध्यमद्रव्यदानतः॥ परिभोग इति' परिभोगसाधनं खटा सनादि | उपानत्‌-प्रङ्-यानानि कचपानासनानि च | दोप-काष्ट-फलादोनि चरम बह्वाधिकम्‌ ॥ बत्वाद्थजातानां सहया शेषेषु नेष्यते] अधमान्यवशिष्टानि सव्बदानान्धतो विदुः ॥ अदवाषिकं' बहनि anife प्रासं युरातनमिति यावत्‌ । एतेंनोत्तममपि eae; जौ णतां प्राप्तमधमं भवति | erage र्रध्यायः'] देमाद्धिः | तिनाशत्वमाद । इष्टं दत्तमधोतं वा विनश्यत्यनुकौत्तंनात्‌ | ~ विपद्यते खराघा-नुशोचनाभ्याख्च भग्नतेजो विपद्यत ॥ तस्मादामङ्तं पसं न वथा परिकीत्तधेत्‌ | मुक्तवानिति तत्‌प्राइस्तभेव क्रतवादिनम्‌# ॥ (श्लाघा प्रशसा, ‘ear रक्तादिप्रयोजनव्यतिरेकेण | कूशचपुराणात्‌ । नित्यं नैमित्तिकं काम्यं विमलश्चेति कथ्यते aq 1 अहन्यहनि यत्क्रिञ्िदहौयतेऽमुपकारिे ॥ safer फलं तत्‌ स्यात्‌ ब्राह्मणाय तु नित्यकं | यत्तु aa दयते विदुषां करे ॥ ` नेमित्तिकं तदुद्दिष्टं दानं सद्धिरनुष्ठितम्‌ ॥ -पापोपगान्तया दति नियतनिमित्तोपलक्षणम्‌ ॥ अपत्य-विजये-ण्वथ-सखर्गाये यत्‌प्ररौयते १ दानं तत्‌ काम्यमाख्यातखूषिभिर्धग्रचिन्तकौः ॥ यदौग्वरपरो णनां ब्रह्मवि TATA । चेतसा भक्तियुक्तेन दानं तदिमलं शिवम्‌ ॥ येन येन हि भावेन यद्यद्ानं प्रयच्छति | तेन तेन fe भावेन ततुप्राप्रोति हि पूजितः ॥ येन येन हि wae’ सालिकराजसादिना | १७ aga भगवद्गोतासु। दातव्यमिति vert दौयतेऽनुपकारिरे | "० भ = event शे करलेच Tad तदान साविकं स्मतम ॥ यत्त प्रत्यपकाराथ WARE वा युन: दौयत च परिक्तिष्टं aera tread स्मृतम्‌ ॥ ऋ वादिकद्ति पाठामरम। (३) १८ देमाद्रिः। [दानखर्डं २ भ्रध्यायः | अदेशकासे aera दौयति | असंसृतमवन्नातं तत्तामसमुदाषहतम्‌ ॥ विष्णुधर््ोत्तरात्‌ ॥ क्तानि विधिहोनानि weary परस्य वा । क्रोधलोभाभिभूतेन-तामसानि विनिदिरेत्‌ । सालिकानि भवन्तो दग्रा परया हिज | तामसानां फलं Yea fata मानवः सदा ॥ वणसंस्कारभावेन area यदि वा पुनः। वालं वा दासभावे वा नात्र कार्यं विचारणा | अतोऽन्या तु मानुष्ये राजसानां फलं भवेत्‌ | सालिकानां फलं YER देवत्वे ना संशयः | मव्यपुराणात्‌ ॥ येषां yaad कम सालिकं मनुजोत्तम | पौरुषेण विना तेषां बषाचिदटश्यते फलम्‌ ॥ HHT प्राप्यते लोके राजसस्य तथा फलम्‌ । awe ण कमरणा विद्धि तामसस्य तथा फ़लम्‌ ॥ गारूडपुराणात्‌ | कायिकं वाचिकं दानं मानस तिधा मतम्‌ | अहं ते यतसुवर्णादिदानं तत्कायिकं मतम्‌ ॥ आंत्तीनामभयं दद्रीधितदे वाचिकं सातम्‌ | विद्ययास्याखया योगि aera मानसं fea: 1 हारौतः। श्रसद्रव्यदान-मखगै,† यच्च दत्वा परितप्यति, त्न दानमफलं, यञ्चोपकारिणे ददाति तन्मातरं fife: यच्च सोपधं [क 9 व = naa couemmemmery eet # योगोति पाठान्तरम + असद द्रयप्रदाने न खगं मिति"वा पाठः। é ‡ ufcfwatafa क्षचिप्पादः। ` ~~~ न hg Se न यकद दानखण्ड २श्रष्यायः।] | ATA | १९ ददाति भ्रभ्याचित # मल्यफलं, यज्चापात्राय ददाति sfavera safe, यच्च car परिकोत्यते यच्च स्मयदानं आसुरं, याख्या ददाति-क्रोधाद्रा्तसम्‌,° THA ददाति दला च क्रोशति TACHA पे शाचं, यच्ावन्नातं ददाति दचाचावजानोते Fat स्तामसं यच्चाप्राक्ततो ददाति, एते दानोपसर्गा यैरूपर्षटं दानं असिद्द¶मसम्बहु-मसग-मयशस्य-मधुव-मफलं वा । धः तर््दानम्‌, तस्मित्रेव संकल्यकाले दौयमानद्रव्यासमपं णम्‌ । उपकारिणे, § ्रत्युपकारस CATA, । TAT यावहत्तं तावश्मातं । सोपधं खेहाद्युपाधिसहितं, अभ्याचितम्‌, लोकप्रतिपच्यर्थ' स्थापितम्‌ । ‘afavera शत्रवे दानं, स्मयदानं, मादणोऽन्योदाता नास्ती- सेवज्िघो भावविशेषः स्मयः, तेन यदानं । अ्रप्राक्ततः, warts: | भविश्पराणे॥ महादानानि वै विद्यादतिदानानि सर्वदा t यण्यमिषटश्च YAS वथा दानच्च यब्रतः ॥ (महादानानि' वच्यमाणानि षोडश तुलापुरुषादीनि | कनकाण्वतिलानागा दासोरथमदोग्हाः | - कन्याच कपिला धेतुदहादानानि वै दश्च ॥ -सामवेदोपनिषदि | Aare रतिदानानि गावः एध सरस्तौ । ALAS CT जपवापनटोहनात्‌ ॥ शङ; । इष्टिभिः पशबन्पेश्च चातु्ास्येय जेत्‌ a: क अन्यवावितसिति at as | + wafvatafa कवित्‌ पाठः। ‡ तददित्यागानन्तरकालं इस्ापं णसस्मवेप्याटौन ससमपणमितिवा पाठः, § यसनोपकारिणे इति पाठान्तरम्‌ | । क देमाद्रिः | (दानणखण्डं २ ्रध्यायः। अग्निष्टोमादिभिर्य्ैयं जत च स Sears | अरम्निहीजं तपः सत्य' वैदानाचचैष पालनम्‌ | आतिथ्यं वेदेवच्च द्टमित्यभिधौयते ॥ एकाम्निकादौ यतक त्रेतायां थज्च wad | श्रन्तवेंद्याञ्च थदानं इष्टं तदभिधीयते ॥ me! रोगिणां परिचर्या च पूत्तमित्यभिनि्दिंेत्‌। व्यासः | युष्करिण्य स्तधावाप्यो, देवतायतनानि च । भब्रदानमधारामाः पृत्तंमित्यभिधीयते ॥ नारदः॥ ART यदान सूयसंक्रमणेषु च | हादश्यादौ तु ARTA तदेतत्‌ पुत्तसुष्यते ॥ दूति ओ्रौमहाराजाधिराज-श्रौमहादेवस्य समस्तकरणा घौखरसकलविद्याविशारद-खोदहेमाद्विविरचिते चतुर्वग चिन्तामणौ दानखण्डे दानखरूप- प्रकरणम्‌ ॥ २ ॥ ठतोयोऽध्यायः। । अथ दानाङ्गनिरूपणम्‌ | तानि च दव्य-काल-खद्ा-सन्नकानि। aga भविष्यपुराणे । प्रतिग्रहीता द्रव्यञ्च कालौ देश पावनः । खडा च सालिकौ ज्ञेयं दानाना-मङ्पश्चक ॥ aa पातनिरूपणम्‌ | स्कन्दपुराण at प्रति ईग्वरवचनं | श्ुतोनामाकराद्येते रलानाभिव सागराः | विप्रा विप्राधिपमुखे पूजनौयाः प्रयन्नतः tt विप्राधिपः, चन्द्रः Tere यस्याः सा तथा टेवौसम्बोधनमेतत्‌ | यत्र वेदविदो विप्रा न aera हविः | न aa देवा 2afa हविरग्नन्ति कहिं चित्‌ ॥ तथाच atresia: | यावतौ a देवता सा; सव्व वेद विदि ब्राह्मणे बसन्तीत्यादि। ` वियदि्यृच्यते व्योम, प्रकारः प्रापणे स्मतः fea सम्प्रापयन्त्ये ते दान्‌ विप्रास्ततः War I ata नारायणोऽनन्तो ब्रह्मा खन्दोऽनिलः शिखी | तजन्नान नाभिनन्दन्ति यत्र विप्रान पूजिताः ॥ येषां प्रसादसलभ-मायु धः सुखं धनम्‌ । ओौ-यशः-खगेवासख तान्‌ विप्रानश्वये दधः 0 AYA खौभगवानुवाख | ee Salis: | [दानखण्डं २ अ्रध्यायः। ब्राह्म सैः पूजितेनिंत्य' पूजितोऽहं न संशयः । निभत्‌सिते ख fara तैरहं सर्व्वकर्सु | विप्राः परा afin यस्तान्‌"पूजयते द्रप । तमं खेन रूपेण प्रपश्यामि युधिष्ठिर ॥ काणः कुरठाश्च wera दरिद्रा व्याधिताश्च ये। रएवंरूपाश्च ये विप्राः पश्य रूपं ममेव ते ॥ एतत्त ब्राह्मणजातिमात्रस्ततिपर । याज्ञवल्कयः | तपस्तघाख्जद्रद्मया ब्राह्मणान्‌ वैद गुप्तये | eeu पिठदेवानां ध्संर्णाय च ॥ मत्स्य; | नास्ति विप्रसमो देवो नास्ति विप्रसमो गुरः । नास्ति विप्रातूपरः wa नास्ति विप्रात्परो विधिः 1 वङ्किपुराणात्‌। न जाति ने क्लं राजन्‌ न खाध्यायः श्रुतं न च । कारणानि दिजत्वस्य हत्तमेव तु कारणं ॥ किं कुलं वत्तौ नस्य करिष्यति दुरामनः | waa, fa नजायन्ते कुसुमेषु सुगन्धिषु ॥ नेकमेकान्ततो ATM पठनं हि विशाम्पते | वत्तमन्विष्यतां तात रत्नोभिः किं न पठयते ॥ aga किमधोतेन नटस्येव दुरामनः | तेनाधौतं खतवापि यः क्रियामनुतिष्ठति ॥ कपालस्थ' यथा तोयं खदते च यथा पयः | दूष्य स्यात्‌ MACAU, SUA तथा शतम्‌ ॥ तस्मादिष्ि महाराज TA त्राह लक्षणम्‌ | चतुव्वदोपि TAU शू द्रा दर्पतरः GWA: ॥ षानखण्डं ३ ध्यायः।] = Bante: | 2 सत्य' eamuer-afeateataae: | दृश्यन्ते यत्र राजेन्द्र स ब्राह्मण दति स्मतः ॥ वशिष्ठः | यंन सन्त न चासन्त ATTA न बहखुतम्‌ | aden न gaa वेद क्ित्‌स ब्राह्मणः ॥ सन्‌, विशिष्टः, रसन्‌, तद्िपरोतः। अचर चावमोत्‌कषप्रका- aa योन करोति स पात्रमिति तात्पर्यमिति | यमः । अहिंसानिरतो नित्य जुह्वानो जातवेदसम्‌ | सखदारनिरतो दातास वे ब्राह्मण उच्यते ॥ खतं प्रन्नानुगं यस्य WAT चेव श्रुतानुगा | श्रसभ्भित्राथमयादः स वे बाह्मण उच्यते ॥ ्राशिषोर्थाय -पूजाच्च प्रसङ्ाव्रकरोति यः । fram लोभमोद्ाभ्यां तं देवा ब्राह्मणं विदुः ॥ आशिषः भशौर्व्वादान्‌,-अर्थायं ` धनलाभाय । ‘Smeg’ रत्या स्तिः | सत्य दानं WAT Whe WIV दया णा | द्यन्ते यत्र लोकेऽस्मि' स्त देवा ब्राह्मणं विदु; ॥ यमथातातपौ | AMWAY दया दानं war शौचं खतं WaT | विदया-विन्नान-मास्िकय-मेतद्राह्मणलक्षणएम. ॥ बोधायन्नः | विद्या ava योनिश्च एतद्राह्मणल्षणं । विद्या तबोभ्यां यङीनो जातित्राद्मण एव सः ॥ वशिष्ठः । ये areata: खुतपूर्णकर््णं जितेन्द्रियाः प्राणिवधे निह त्ताः | प्रतिग्रहे सङ्चिताग्रहस्तास्ते ब्राह्मणास्तारयितुं समर्थाः ॥ Safe: | [दानशण्डं २ अध्यायः, ९४ यमः । faqraara ये विप्राः qaara तपख्िनः | सत्य-सयम-संयुक्ता ध्यानयुक्ता जितेन्द्रियाः ॥ पुनन्ति दशनं प्राप्ताः किं पुनः संगतिं गताः | तेषां MTT सुक्तया च UH: परमां गतिम्‌ ॥ zat दिजाय शाय दाता याति wat गतिम्‌ | विद्यातपःशोलवांश्च स च तारयते नरः ॥ कूश्पुराे ॥ सखाध्यायवन्तो ये विप्रा बिद्यावन्तीजितेन्दरियाः । सत्य संयमयुक्ताख तेभ्यो दयात्‌ दिजोत्तमाः ॥ खोतियाय कुलोनाय विनताय तपस्विने | बरतसख्थाय दरिद्राय प्रदेयं शक्तिपूबंकम ॥ aad: | ओतियाय दरिद्राय अ्रथिंने च विशेषतः यद्दानं दोयते तस्मै ACTA शुभकारकम्‌ ॥ खचियस्त्‌, यमेनोक्ञः । ओंकारपूव्विकास्तिखः सावित्रौ विन्दति: । चरितन्रह्मचय्यञ्च सवे fra उच्यते ॥ ओंकरारपूब्विका, महाव्या्तौरिति शेषः । याज्ञवल्कयः | Wa प्रभवोविप्रा श्ुताध्ययनशालिनः ॥ तेभ्यः क्रियापराः ओष्ठा स्तेभ्योऽ्यध्यामवित्तमाः | पद्मपुराणे | यथाहि सवंटेवानां sas! Be: पितामहः ॥ तथा ज्ञानो सदा पूज्यो निद्धमोनिष्यरिग्रहः ॥ मल्छपुराणे | गोलं संवसता Fa शौचं संव्यवदारतः | प्रत्ना सकथनात्‌न्नेया fafa: ara परोच्यते ॥ भविथपुराणे | चान्ति-रटृहा-दया-सत्य-दानं Whe aT: शतम | रानचखण्डं २ अध्यायः] Safe: | | ५ एतदष्टाङ्सुदिष्टं परम पाच्रलच्षणम्‌ ॥ वशिष्टः। खाध्यायाढय' योनिमन्तं प्रशान्तं वैतानस्थं पापभोरु 1TH स्तोषु चान्त uifaa गोशरण्यं व्रतैः कान्तं तादृशं Taare: ॥ “योनिमान्‌' प्रशस्तकुलोद्धवः । ववे तानखः' अग्नि- Safa | alg क्षान्तः स्तोविषये ara गोश- रण्यः, गो शुःशूषा रतः, । | यमः | विद्यायुक्तो waste, प्रशान्तः क्षान्तोदान्तः सत्यवादौ तन्नः । ठत्तिग्लानो गोहितो मोशरण्यो दाता यजां ब्राह्मणः ITAATE: ॥ स्वाध्यायवान्‌ नियमवां स्तपस्वो ध्यानविश्च यः । lal दान्तः सत्यवादौ विप्रः पाचनिरोच्यते ॥ महाभारते । साङ्गन॑स्त॒ चतुरो वेदान्‌ योऽधीते वे दिजर्षभः । षड्भ्योऽनिदन्तः WAAR पातर्षयोविदुः ॥ "पातं, पाज्नतममित्यथेः। वशिष्टः | fafateus पातं किञचित्पाचं तपोमयम्‌ | पाच्ाणामपि तत्‌ पातं शूद्रान्नं यस्य नोदरे ॥ बहस्पतिः! किञ्चिद दमयं पात्र किच्चित्यावर' तपोमयम्‌ | आगमिष्यति यत्‌ पाव aaa तारथि यति ॥ ब्रह्मचारो भवत्या पातं वेदस्य पारगः | TAU AA पातं Tata यस्व नोदरे ॥ व्यासः। किच्िदेदमयं पातं किञ्चित्याच्रं तपोमयम्‌ | TARY च यत्पान्रं तत्पातं तारयिष्यति ॥ “सरसं ङण, योन्यादिस ह्र रहितम्‌ | (४) Re Safe: | दानखण्डं ३अरःध्वाय] ¦ arqaent: । न विद्यया केवलया तपसा वापि पात्रता । qa वत्त faa चोभे तशि पावर प्रकौत्तिंतम्‌ ॥ देवलः | मातश्च armada had ततः परः। अनूत्वानस्तथा भूण-ऋषिकल्य-ऋपि-कनिः ॥ CHASE समुदिष्टा ब्राह्मणः प्रथमं wat | तेषां परः परः awl विद्या -घत्त-विशेषतः | ब्राह्मणानां कुले ज्ञातो जातिमात्र यदा भवेत्‌ । aqia, क्रियादहोनो माजर इत्यभिधौयते ॥ ्रनुपेतः, उपनयनरदितः | एकदेशमतिक्रम्य वेदस्या चारवानुज्‌ः । स ब्राह्मण इति प्रोक्ता नितः सत्ययाग््णौ ॥ 'एकदेश्ातिक्रमः, वेदस्य किचचिन्रूमनस्याध्ययनम्‌ । "निशतः, शान्तः । एकां शाखां सकल्याम्बा षड्भिरङ्गेगधौत्य वा | षट्क्धनिरतो विप्रः योजियो नाम धश्वित्‌ ॥ वैद-वेदाङ्-तच्चक्नः wera पापवजिंतः | शेष खोवरियवत्‌ प्राप्तः सोऽनूष्वान दति स्मृतः ॥ अनूचानगुणोपेतौ यज्च-खाध्यायमन्वितः। भ्ण इत्यच्यते शिष्ट; शेषभोजो जितेन्द्रियः ॥ वैदिकं लौकिकच्चैव सर्वः ज्नान-मवाप्यण्यः। ्राखमस्थो Tat निर खषिकस्थ इति स्मतः ॥ 'लौकिर्कुम्‌, अर्थाजंनादिज्ञानम । ऊधर तास्तपस्यग्रे नियताथो न संशयौ ।. [दानखण्डं gaara: | देमाद्रिः। ९७ शापानुग्रहयोः शकः सत्यसन्धो भवेषिः ॥ निन्त सर्वत्छन्नः कामक्रोधविवजितः। warren निष्वुियो, दाम्तस्त॒ल्यरुत्काञ्चनो-सुनिः ॥ ‘Prony निषि्काम्यक्ीभ्यः। "निष्कियः, श्रथजेनादि- faarctea: | wanaafaanat aaa च समुच्छ्रिताः | fayart नाम विप्रेन्द्राः पूज्यन्ते सवनादिषु । ‘waatfes यज्ञादिषु | प्रतिग्रहसमर्धोऽपि mar विप्रो यथाविधि | निस्तारयति दातारमामानच् सखतेजसा tt "समर्थोऽपि, समं एवैत्यथेः | न लोके ब्राह्मणेभ्योऽन्यत्‌ पवित्र TART वां । अशक्य दिजेन्द्राणां नासि वत्तवतामिति॥ योक्तव्यो इव्य-कव्येषु fagat ब्राद्मणो दिजः । अभिभूत qataeia: wea नेष्यते ॥ शभिभूतः, Trae: | aaah, कलविद्याचारे; | दोषैः, उपपातकादिभिः 1 मनु; । पाव्य हि विशेषेण अच्धानस्तथेवच | Wee TE वा प्रे दानस्य प्राप्यते फलम्‌ A टचः | समं-दिगुर-साहस्र-मनन्तञ्च यथाक्रमम्‌ | दाने फलविशेषःस्यादि सायाभेव भेव हि ॥ ` . णतमन्राद्मणे दान दिगुणं ब्राह्मणत्वे | सष गुणमा चां अनन्तं वेदपारगे ॥ > हेमाद्रिः दानखर्ड रेश्रव्यायः 1] अत्राह्मणः, राजण्तादिः। यदाद शातातपः) TATU TEMA ऊषः ध्याता तपो; त्रवत्‌ | आ दोराजखतस्तेषां दितोयः क्रयविक्रयौ ॥ Sarat बदयाज्यः स्यात्‌ चतुथ ग्रामयाजकः | Teal याज्या यस्य स बयाज्यः। पञ्चमस्तं Beet रामस्य नगरस्य वा ॥ ग्रामस्य नगरस्य खत इत्यन्वयः | अनागतान्तु यः पूवां सादितःच्ेव प्चिमाम्‌ | क्रोपासोत दिजःसथ्धयां स षष्ठोऽ्राद्मणः स्मतः ॥ AMUAIS, पुर स्तादपातरेषुं व्याख्यास्यते | श्राचायस्त AAA | अध्यापयेत्त्‌ यः शिष्य क्तोपनयन दिजः । सरष्टस्यद्य सकल वेद भरतसत्तम | | तमाचाय ' महावाद्धे प्रवदन्ति मनोषिणः | एकदेशन्त, वेदस्य वेदाङ्गान्यपि वा पुनः ॥ योऽध्यापयति हच्यर्धसुपाध्यायः स उच्यते | निषेकादोनि कश्राणि यः करोति siraa ॥ सम्भावयति चान्नेन स विप्रोगुरुरुच्यते | Waa पाकयन्नाक्मम्निष्टोमादिकं थथा | as करोति sartaa सतु स्यादखिजो दिजः # अगिनि्टोमारिकान aa निति कवित पाव { यस्य मतम्यर्ल्िगिरो च्यत इति क्रचितं पाठः| [दान खण्डं amare) माद्भिः | Re यमः। सममत्राह्मर दानं दिगुशं ब्राद्मणब्ुवे | प्राधीते शतसाहस्रमनन्तं वेदपारगे | ‘grata, प्रारब्ाध्ययनः | उत्पत्तिं प्रलयच्चैव भूतानामागतिं गतिम्‌ | afa frarafaara स भवेद दपारगः॥ वदस्यतिः | शूद्रे समगुणं दानं वैश्ये तु दिगुरं way । तिये विगुणं प्राः षड्गुण द्रा द्भ स्मतम ॥ ओोचिये चेव areaarara हिशुणं ततः । ` WAT शतसाहसखमनन्त त्यम्निहोजिणि ॥ विशुधमग््रात्तरे | WAAR सम दानं गोषु Ha फलं तथा । faquy तदेवोक्त' तथा बेव्णसङ्रे ॥ We aque प्रोक्त विशि चाष्टगुणं भवेत्‌ | तिये षोडशगुणं ब्रह्मबन्धो तदेव तु ॥ हातिंशदघ्रं स्मतं दानं वैदाध्ययनतत्‌परे | nad afefated प्राधौते लक्षसम्ितम्‌ ॥ सननन्तच्च तदेवोक्तं ब्राह्मणे वेदपारगे | एतेषु ` केषाच्िदन्राद्यणतराद्मणन्नवारोना मपात्राणमपि पात्रलनिरूपणं मन्ववद्रवादिदानव्यतिरिक्तदानविषयम्‌ | मन्नपूनंच्च यदानमपाव्ाय प्ररोयते दातुर्निंज्ञत्य va तद्धोक्षजिद्वां निषृन्तति शातातपवचनात्‌। उपरूदन्ति दातारं गौरश्वः काञ्चनं fates ` अग्रोिग्रस्यं विप्रस्य हस्त दष्ट निराछते- रिति वगिुडवचनाच् | wager गवादिदानानामपातप्रति- Re Sag. [दानखर्ं arama: पादकानिषेधात्‌ शूद्रादोनान्तु पाच्रलनिरूपणम्‌ अव्रदानविष- यम्‌। छतावरमितरेभ्यद्तिगौतमवचनात्‌। अश्रं स्वेत दातव्यमितिवच्यमार्त्वाच्च । . “ | दत्तः | व्यसनापटटणाथेच्च कुटुम्बायेश्च याचति । एवमन्विषय. दातव्यं सवदानेष्वयं विधिः ॥ व्यसन, राजचौराद्यपद्रवः | “अरात्‌, दुभिक्तादिपोडा | 'आद्योऽथे शब्दो, निहत्तिवचनः । aq: | सान्तानिकं यच्यमाणमष्वगं साव्वंवेदसम्‌ | र्वै पिढमात्रथ' खाध्यायार्थुपतापिनः ॥ नवेतान्‌ aaa विद्याद्‌ त्रा द्म णान्‌ ध्मभित्तकान्‌ ॥ 'सान्तानिकः, सन्तानप्रयोच्नविवादार्धीत्यधः | Sram? aware प्रचलितः | (साव्ववैद सः) सर्व्वखदक्तिणयन्नत्‌। उपतापो, व्याधिपोडितः | निःखेभ्यो देवभेतेभ्यो दाने विद्याविशेषतः। waar हि शिजा- येभ्यो Gana सदचिणम्‌ इतरेभ्यो बह्िव्वदिकछ्षतात्रन्तु विधोयते ॥ “वि द्याविशेषत' इति, अ ल्यविद्याय अल्प बहुविद्याय बह्धित्यथं; | बौधायनः । सुव्राद्मण-योविय-वेदपारगेभ्यो ग॒व्बर्ध-निषेगीष- धार्घ-वत्तित्तोण-यच्यमाणाध्ययनाध्वसं यो ग-वैश्वजितिषु द्रव्यविभागो यथा शक्ति कार्ययो बहिव्वेदि भित्तमाभेषु कतान्रसितरेषु ॥ निवेशः, विवादः | वेश्वजितः, waaefraar ऊ तविश्वजिद्यागः । afe- वेदिग्रहणदेतेभ्यो वदह्िवंदापि धनमवश्य' देयम्‌ अन्येभ्यस्त ्रन्त- qaqa धनदाननियमः। afeafe q कतान्रस्येव | रान खण्डं २अध्यायः।] चेमाद्रिः ra ्रापस्तम्बः | भिच्चमाणो fafra-ararat विवादो यन्नो ग्रातापितोर्बभूषारहेतश्च नियमादिलीपः। तते, गुणन्‌ समोच्य यथा देयं, द न्दरिय-प्रोत्य्धश्य तु भित्तमाशमनिमित्तं न तथाद्िधेत। वभूर्षी, UTS ॥ ब्रह तश्च नियमादिलोप दरति, भ्रधिकारिण- ्रत्वश्यककसविधिलोपप्रसङ्ः । यमः। ataaqeeg तं विप्रसुखाग्निषु। सन्तारयति दातार महतः fafearefa ॥ पट्यपुणणे। एकं षैदान्तगं विप्र भोजयेत्‌ खदयानजितः | तस्य wat aa कोटिविप्रारणं नात्र संशयः | शातातपः। बैदपूणंसुखं विप्र सुमुक्तमपि भोजयेत्‌ । नतु मखं" निराहारं षड़ातसुपवासिनं ॥ ara: | यत्‌सिकथं वेद्‌ विह्नङक्तं षट्‌्कन्धनिरतः शरिः। दातुः फलमसंस्येयं जन्म जख तद्‌ चयम्‌ ॥ षद-विद्या-त्रत-स्राते Bsa गटहमागते | क्री इन्यौषधयः Wat यास्यामः परमां गतिम्‌ ॥ ‘sre, अन्नानि। महाभारते । तद्भक्ता स्तदना-राजस्तदरुहा-स्त दयरपाश्रया, । अरधिनश्च भवन्तं तेषु दत्त महाफलम्‌ | „ (a) तच्छब्देन पूर्वोक्ताः fratt सेवता परामष्यन्ते | प्रथवा+ तदेव दौ यमानं भक्तमदनीयं येषां ते तघा एव तनादि शब्दा aft त्छरेभ्यः परेभ्यो वाये way युधिष्ठिर। रथिनो भोक्गमिच्छन्ति तेषु दत्तं महाफलम्‌ ॥ RR देमाद्धिः। [दानलण्डं ३अध्यायः। हृतख।(-हतदाराश्चये विप्रा टेशस श्वे | अर्थाधैमभिगच्छन्ति तेषु दत्तं महाफलम्‌ ॥ ` चारित्रनियता राजन्‌ ये कशाः कशत्त्तयः | अथि नश्लोपगच्छन्ति तेषु दत्त महाफलम्‌ ॥ STATA: SITY पाषण्डसमयेषु च | HUM: कशाहारास्तेषु दत्तं महाफलम्‌ ॥ तपखिनस्तपीनिढा सथा मैच्यचराख ये । अर्थिनः किचिदिच्छन्ति तेषां ea महाफलम्‌ ॥ श्रादित्यपुराणात्‌ | अक्रोधना WHIT: णान्ता-दमदभे TAT! | तादृशः साधवो विप्रास्तेभ्यो दत्त' महाफलम्‌ ॥ eae खर णा-निर्टोषा-प्रभविष्णुभिः | स्यन्ति सुभक्तानां तेषु दत्तं महाफलम्‌.॥ ग्रथ शातातपपराशरो। सच्रिक्रष्टमधोयानं ब्राह्मण यो व्यतिक्रमेत्‌ | भोजनं चेव दानं च दहत्यासप्तमं TAA भषिथयपुरार | यस्त्वासनत्र मतिक्रम्य ब्राह्मणं afaarea | दूरस्थं WTI TUS नरकं व्रजेत्‌ | तस्मरात्रातिक्रभेत्‌ प्राज्ञो ब्राह्मणान्‌ प्रातिवैशिकान्‌ ४ श्रातिषैशिकान, ख्टद्ाददूर वत्तिंखहान्‌ | सम्बन्धिनस्तथा सर्व्वान्‌ दौहित्रं विटपतिं तघा । भागिने विरेषेण^तधा बन्धन्‌ गटहाधिष ॥ नातिक्रमे त्रस्ते तान्‌ सुमूरखानपि गोपते । दानदण्डं ३ अध्यायः] Wane | ३३. अतिक्रम्य महारौद्रं रौरवं नरकं ब्रजेत्‌ ॥ ` (विट्पतिः, जामाता | “सुमूरखा नपि नातित्रीभेदित्येतत्‌, अच्रदानविषयम्‌ , हिर ण्यादिदाने q सच्रिहितमूखंव्यतिक्रमे दोषाभावात्‌ । तदुक्तं व्यास-बशिषठ-बोधाथन-शातातप-पराशरेः । यस्य चैको Ce मूर्खो दूरे चापि बहुतः | बड्खुताय दातव्यं नास्ति we व्यतिक्रमः॥ ब्राह्मणातिक्रमो नास्ति fart वेदविवजिति | ज्वलन्तमग्निमुत्‌ख्ज्य न हि भस्मनि इयते ॥ महाभारते, यदि स्यादधिको विप्रो दूरे हत्तादिभियुंतः | तस्मे यतेन दातव्यमतिक्रम्यापि सन्निधिम्‌ ॥ विष्णुः । पुरोहितसूवामन एव पात खरू-दुहिट-पुवजामातरधेति। "यस्यैते पुरोहितादयः, तस्येव ते अन्यगुणरहिता अपि पुरोहितादिलेनेव पात्राणि | व्यासः; | मातापिटषु यदत्त Wey खसुतासु च | ` जथापत्योस्त यदत्तं #* सोऽनिन्यः खस्तिसंक्रमः ॥ पितुः शतगुण दान AVS मातुरूचते | अनन्तं दुहितुहनं Sea दस्मक्षयम्‌ ॥ विष्णुधर््मोत्तरात्‌। WMA भवेत्‌ पात्र नान्यस्य स्यात्‌ पुरोहितः | gofea तु खे दत्तं दानमन्ष्यसु्यते ॥ उपाध्याय-लिंजोशेव गुरावपि चु मानवेः। + = = eerie वा sear nset A aimed daa इति पाठान्रम (५) ae Safe: | [दानखर्ड २ेअध्यायः। ARTS न कत्तव्या मातरं पितरं प्रति ॥ उपाध्यायादययस्त्‌, पूव्वेभेव व्याख्याताः । तथा। wear खसाचैव तथैव च पिटष्वसा | मातामहो भागिनेयो भागिनेयस्तयेव च ॥ दौहितो-विटपतिखव तेषु दत्तश्च श्र्षयम्‌ | HWS यत्तथा दत्त तदप्यत्तयमुचखते ॥ माता-पिच्रोगरौ faa विनौते चोपकारिणि | दौ ना-नाथ-विशि्टेभ्योदातव्यं भूतिमिच्छता ॥ अदत्तदानाञ्जायन्ते परभाग्योपजोविनः ॥ “उपकारिणि' परोपकारपरे | विशिष्टाः गुणतिशयशालिनः। ब्रह्मपुराणे । यत्‌ कन्यासु पिता कुादानं पूजनमश्चनम्‌ | aqua gaa विद्यात्तासु दत्त तदक्षयम्‌ । यदत्त तासु कन्यासु तदान पुण्यमेव च ॥ कालिकापुराणत्‌ | aed aefafen यदत्त ब्रह्मचारिरि। ANAT यदत्त कारूख्येन च यत्‌ सदा | तत्‌ waa दानं बेमल्येन विधाय यत्‌ ॥ विष्णु धर्म्रोत्तरात्‌ | अत्रदाने न ares पा्रापेक्चणमणशुपि । अन्नं Waa दातव्यं Walaa वे हिज ॥ सदोषेऽपि तु निदधषं सगुणेऽपि गुणावहम्‌ | तस्मात्‌ सरव्व॑प्रयन्नेन देयमत्र' सदेव तु ॥ विया-ध्ययनसक्षानामन्रदान महाफलम्‌ ॥ aati दवा दृपतिभीो तानां धघनिनाञ्च तथा घनम्‌ । दानखण्डं ३भध्यावः।] | Saiz: | २५ तखरेभ्यख भौतानां फलमक्षयसु्यत ॥ यियक्चतां तथा दत्त व्यसनं तत्तुमिच्छताम्‌ । दुःखान्वितानां दौनैानामच्चयं परिकौत्तिंतम्‌ । विवादह-मेखलाबन्ध-प्रतिष्टादिषु TUG | पत्रेषु तु यदत्तमन्षयं तदुदा्टतम्‌ ॥ सम्बर्तः। दानान्धेतानि देयानि तथान्यानि च aaa: | दौना-ख-कपणा-थिभ्यः शेयःकाभमेन धौमता ॥ पद्मपुराणे | दीना-न्ध-क्पर-नाध-वाज्िद्टोनेषु UAT | विकलेषु तथान्येषु जड-वामन्‌-पङ्कषु । रोगात्तेषु च TEM तत्स्य फलं धनम्‌ I अथ अपातव्रनिरूपणम्‌ । aang: । गोर्तकान्‌ वाण्जिकां स्तथा कार्-कुशौोलवान्‌ । यान्‌ वाद्ुंषिकां शेव विप्रान्‌ शूद्रवद्‌ चरेत्‌ । ये व्यपेताः aaa. परपिर्डोपजोविनः | दिजलमभिकाङ्कन्ति ate शूद्रवदाचरेत्‌ ॥ नान्रम्त्रादह्मणो भवति नवणिग्न कुशोलवः | न शूद्रगरेषणं कुववेत्रस्तनो न चिकित्‌सकाः ॥ TAA हननधोयाना यतर भेच्यचरा (TAT: | @ ग्राम दण्डयेद्राजा चौरभक्तप्रटोहि सः॥ वसिष्ठ;। उद्क्यान्वासते ant येच केचिदनग्नयः | कुलम्बा योनियं यषां सर्व ते qeufira a अन्वासतेः कम्मकाले समीप शव (तिष्ठति । fey: | aga यसे दद्याब्रभयान्रोपक्रारिणि। ९ Satz: | [दानखण्ड र२अध्यायः। न दृल्य-गोत भौलेभ्यो धम्ाधंमिति fara: i 'उपकारिरि, श्रावोपकारपरे-प्रलयु महाभारते | यस्त Hers दिजान्‌ BR योजय दव्य-कव्ययोः । न भवेत्ततृफलं तस्य वेदिकोयं तथा तिः ॥ यमः। श्रब्रतानाममन्वाणां जातिमातोपजौविनाम्‌ | नैषां प्रतिग्रोदेयो न शिलातारयेच्छिलाम्‌ ॥ अपविदा-म्निदोतस्य गुरोविवप्रियकारिणः | द्रविणं नैव दातव्यं सततं THT I न प्रतिग्रहमरहन्ति हषला-ध्यापका दिजाः | शू द्रस्याध्यापनाद्िप्रः पतत्यत्र न WAT: ॥ तधा । राजधानो तथा शुन्या यथा कूपश्च निजंलः | यथा PANAMA च तथा दन्न दिजेऽदचे tt वसिष्ठः | यथा काष्ठमयो हस्तो यथा WHAT मगः | यख बिप्रोऽनभौयानस्तरयस्ते † नामधारकाः ॥ विदद्वोज्यान्यविहांसो येषु र्षु भुक्ते | अप्यनाहष्टिमिच्छन्ति महदा जायते भयम्‌ ॥ व्यास-शातातपौ | aga व्रतभ्चरे far बेद-विषजिते | रोदितयन्रं gaara कि मया दुष्कुतं कतम्‌ ॥. भो चद्टोनास्तुये विप्रान च यज्नोपवोतिनः, तं दत्त तपस्तेषां ANA न संशयः | प्रल्यपकारसमोशयेत्य © Ge | a यश्च ति कंचित्पाटः। !? + नाम विभ्रतोति क्चिनपारः। दानखण्डं २ेअध्यायः।] Safe: | ३७ ऊषरे वापिं तं बौजं यच्च भस्मनि इयते | क्रियाहौनेषु यदन्त fag नाशोविधोयते ॥ प्रस्तरे पतितं ata frees टोहनम | भस्मन्यपि इतं द्रव्य तददानमसाधुषु ॥ “वैच पातगुणकथन waste प॒नर्धोषव च नमेव विघरीष- भागृजनप्रतिषेधाथम्‌ । मनुः | पात्रभूतोहियो विप्रः प्रतिष्द्य प्रतिग्रहम्‌ | असत्सु विनियुद्ञोत तस्य 2a न किञ्चन । सञ्चयं कुरूते यञ्च प्रतिष्टा समन्ततः | ware नोपयुङ्क्ते यो न तं तस्कर मचेयेत्‌ ॥ असत्सु, निषिदेषु द्यूतादिषु | eu. विधिने तथापातरे योद दाति प्रतिग्रहम्‌ | न केवल हि तद्याति शेषमप्यस्य नश्यति ॥ ममुः । अनहते यददाति न ददाति यदहते | अह-नर्हापरिज्ञानादनादर्ा Hae ॥ यम; । * यस्तु निङ्गयचुपतां वत्तिमलिङ्गभ्यः प्रयच्छति । घोरायां ब्रह्महत्यायां पच्यते ATA संशयः ॥ भविष्यपुराणे। नाब्राह्मणय दातव्यः नदेयं ब्राह्मणाक्रिये | , न ब्राह्मणब्रुवे चैव न च Tal धनम्‌ ॥ व्यासः । ब्रह्मबोजससुतपन्नौ मन्त-संस्कार-वर्ज्नितः | जातिमाच्रोपजोवो च भवेदन्राह्मणः स तु॥ ` गभोधानादिभियुक्तस्तघोपनयृनेन च । न कनममविन्नचाधोते स मवेद्राद्मणशाक्रियः॥ ३८ waz: | [दानखण्डं gyre: वाराहषुराणे | अव्रतौ बेश्य-राजन्धौ शूदरस्यत्रा द्म णायः | वेद-व्रतविद्ौनच ब्राह्मणो ब्राद्णत्रवः ॥ यमः। यस्य विदश्च ters विच्छिद्यते त्रिपौरुषम्‌ | सवे FATA नाम यथैव षलौपरतिः | age | न वापि प्रयच्छेत नास्तिके हेतुकेऽपि वा। न पाषरडिषु way नावेदविदि warfare "नास्तिकः, परलोकवासनाशून्यः | "हेतुकः, हेतुभिः परलोकं निराकरिष्णुः | मनुविष्णुश्च | न वापि casa ैडालत्रतिके हिज । नबकात्रतिके पापे नाषेदविदि wafer i तिष्वप्येतेषु दन्तं हि विधिनोपाजिंतं धनम्‌ । दातुभवत्यनधाय परतादातुरेव च ॥ "अनधः, प्रत्यवायः । यथा श्रवेनोपलेन निम्नल्युदके तरन्‌ । दाट-प्रतिग्रहोतारौ तथेवान्नो निमच्नतः ॥ यः कारणं युरस्कत्य ब्रतचयां निषेवते | पापं AAA WET ACTS नाम THAT arg विपुलं wa cen fay विवल्नयेत्‌ । आग्रमान्तरितं रचेदेडालं नाम away ॥ यतोनामाखम THT प्रत्यवस्येत्त यः पुन, । afarafaaita बेडालं नाम तद्गतम्‌ ॥ विष्शुः। wales agen” गुद्रिको लोकदन्धकः। _. amas सदालुः* शद्रिको लोकदम्भकः | तैः द्वादिक दति कविनपाठः, qa. egw रब्रध्यायः।] | BAZ | deraataa Sat fear: सरव्वाभिसन्धकः ॥ यश्च धर्म ध्वजो नित्यं सुराष्वज इवोच्छ्रितः, प्रच्छन्नानि च पापानि नेडाल नाम तद्रतम्‌ | अधोदटिर्नैक्ञतिकः खाधेसाधनतत्‌परः। wet मिष्याविनौ तच्च बकात्रतचरो दिजः ॥ ये बकव्रतिनो विप्रा ये च मा्जीरलिङ्किमः | ते पतन्न्धतामिरेतेन पापेन कर्मणा ॥ चतुविवं शतिमत।त्‌ | रोदित्यत्र gaara fa मया दुष्क, तं छतम्‌ | प्रथरोत्रियस्य विप्रस्य स्तं दृष्टा निरातः । काल्यायनस्त्वन्यधाह | यः खाध्याया-ग्निमालः स्याद वारौत्रेभिरिष्टवान्‌ | निराकत्तामरारौनां स fasar निराक्षतिरिति॥ शातातपः! नेष्टं देवलके दत्तमप्रतिष्टञ्च aE | यच्च वाणिज्यके दत्त न च aqua नौ इह ॥ wai wu बन्दिनि मल्ले च gee कितवे शठे, चाट-चारण-चौरेभ्यो दत्त भवति निष्फलम्‌ i स्कन्दपुराणे, दैव-पि-विष्टोने यदो्रभ्यश्च दोयते | , द्वा तु कौत्तितं यच्च वेदाग्नित्यागिने तथा ॥ अन्यायो-नपाच्जित-धनैर्दत्तमव्राद्मरे च यत्‌ | गुरैऽतवक्त च स्तनाय पतिताय च ॥ RAW च यदत्त FAT त्रहवाविद्दिषं । याजक्गाय च ATA AAMT, पतये तथा ३९ ४० Safe: | [दानखण्डं ३अ्र्यायः। परिचाराय waa wae पिशुनाय च । इत्येतानि च राजेन्द्र ठथादानानि षोडश ॥ गभेख्योऽक्ञानवालोपि ye ठो म यौवने । तदृत्तस्येह नाशोस्ति सव्वधा रिपुरूटन tt तदौयफलमितिशेषः | FATA । परस्थाने ठथा दानं सदोषं परिकौर्तितम्‌ | ्रारुद़पतिति चैव अन्धायाततशने च यत्‌ | व्यथे हि ब्राह्मणे दानं पतिते तस्करे तथा । गुरोापोतिजनके RAAT ग्रामयाजके ॥ वेदविक्रायके चेव यस्य चोपपति गहे । स्लोभिजिंतषु यदत्त व्यालग्राहे aaa च ॥ ब्रह्मबन्धो च यदन्त यदत्त हषलौपतौ | परिचारके च यदत्त वधा दानानि षोडश ॥ महाभारते । पङ्कन्ध-वधिरा मूका व्याधिनोपहता ये । भत्तव्यास्त महाराज न तु टेयः प्रतिग्रहः | दूति प्रतिग्रहौढ निरूपणम्‌ | अरघ SMA दानाङ्गसुच्यते। aa देयनिरपणम्‌ | भविष्यपुराणे। यद्यदिष्टं faites न्धायप्राप्तश्च axa | तत्तद्णवते देयमियेतदानलक्षणम्‌॥ , afegaa । सुभोपात्तेन यत्किच्चित्‌ करोति लघना नरः | नन्तं फलमाप्नोति मुदलोऽपि यथा पुरा ॥ सुभोपात्तेन न्धायोपाजनितन। दानखण्डं २अष्यायः।] = ahs: | ४१ ‘ama’ waa द्रव्येणेतियेषः | हेशोपुराणे । न्यायतो यानि प्राप्ानि ararafa aire | तानि देयानि Gate कन्धका-योषितां सद्‌ा | तङ्केषु च विप्रेषु अपरेषु च नित्यशः ॥ विष्णुपुराणे । acafecad लोके यदास्य दयित ze | तत्तद्रणवति देयं तदेवाचयमिच्छता । महाभारते । विशेषतो महाराज तस्य न्या्ाितस च । ` खदया विधिवत्‌ art दत्तस्यान्तो न विद्यते ॥ गोतमः | स्वामो ऋक्थ-क्रय-सम्बिभाग-परिग्रहा-धिगभमेषु बा ऋणस्याधिवं लब्धं क्षत्रियस्य विजितं निविष्टं वैश्यशुद्रयोरिति। श्रप्रतिवन्धः' दायः तव wear! (सम्बिभागः, सप्रतिबन्धो era: | परिग्रहः, जलट णकाष्टाटेरनन्यपूव्वस्य Mate: | श्रधिगमः' निध्यादेः प्राधिः। uy निमित्तेषु art भवति । “श्रधिकम्‌' श्रसाधारणम्‌ | निब्वि्टम्‌, कथादिना दिजशखूषादिना च यक- न्धम्‌ । निर्वेशो भतिभोगयोरिति acarg । मनुः । सप्त वित्तागमा want दायो लाभः क्रयो जयः | प्रयोगःकम्मयोगश्च सत्‌प्रति श्र एव च ॥ न्यायोपचया्थ द्रव्यप्रयो गः | (कमयोगः, भार्विज्यम्‌ | मारदः | Wagar: क्रियाः wal यन्न स्तस्याञ्जने मतः | रक्षणं ata भोग इति तस्य विधिः क्रमात्‌ । aqgafafad ta wat शबलमेव च । ष्णश्च तस्व fas विभागः सप्तधा पुनः a (६) ९९ wale: | [दानखण्ड रेश्रध्यायः। "एककस्य WATS: सप्त सप्तभेदा भवन्तोत्यधेः | खुत-शोख-तपः-कन्या-याज्य-शिष्या-न्वयागतम्‌ | धनं सप्तबिध शक्तसुदयोप्यस्य पदिधः ॥ oman, अुतादिभिः प्रत्येकं सम्बध्यते । कन्धागतम्‌, श्राषेविवाहे वराहृहोतं गोभिधुनादि। ‘arena’ safe ज्यादिलब्म्‌ । शिष्यागतम्‌, गुरुदक्तिणदि । अतर च यथाधि- कार, Waa | “उदयः' फलं तदप्यस्य शदमित्यधेः | कुशोद-कछषि-वाणरिज्य-शिल्पय-शुल्का-नुठत्ितः | छतोपकारादाषश्च शबल समुदाहटतम्‌ ॥ नन्धायोपचया्ं' द्रव्यप्रयोगः, BNE! शिष्पं, कारुकादिकर्य । 'आकरादिभ्योद्रव्योदयः, शल्क । नुत्तः सेवा । OTR AAT त्ति प्रतिरूपक-साहसेः ! व्याजेनोपाजितं यत्तत्‌ सब्वेषां कष्णमुच्यति ॥ पा््वकोपाजितं, उत्कोचादिलब्प। चराच्यैपाज्नितं, परपीडया लब्ध । प्रतिरूपकं, मणिसुवणादेः प्रतिरूपकरणं । “सासं, सखप्राणात्ययाङ्गोकारेण पश्यतोहरत्वादिकं। व्याजः zara तपःप्रभृति | तेन क्रयो विक्रयश्च दानं ग्रहणमेव च विविधाश्च प्रवत्तन्ते क्रियाः सम्भोग एव च ॥ यथाविभेन zara यत्‌ किचित्‌ कुरूते नरः | तथाविधमवाप्नोति सफलं प्रत्य चेह च ॥ | '्यधाविधेन' waa | कछष्णेण भ्राबलेन वा दानादि करुते तथाविधं फलमाप्रोतोति, शक्तेन, we sacra wage ३अध्यायः।] देमादिः। ४३ “शबलेन, fal awa, भ्रसुखोदयम्‌ | पद्चपुराणे | शक्तन aa कत पुण्यं TEAS भवेत्‌ | शवलं मध्यमफलं कषण ' होनध नं फलम्‌ ॥ ब्रह्मपरो | शक्तवित्तेन यो war प्रात्‌ यद्यान्वितः । तौ पातं समासाद्य देवते तत्‌ समरुति ॥ राजसेन च भाषेन वित्तेन शवलेन च । दद्यादानमतिधिभ्योमानुषले तदश्रुते ॥ तमोहत्तस्त्‌ यो दद्यात्‌ क्ष्णवित्तेन मानवः | fader तत्फल प्रेत्य समश्राति नराधमः॥ ate? | ततूपुनदीदशविधं प्रतिवणाखयात्‌ way । साधारणं स्या्तिविधं शेषं नवविधं स्मृतम्‌ ॥ waufafate: | प्रतिवणंखयान्रवविधं साधारणं चिविध मित्येवं दादशविधमित्यथः | क्रमागतं प्रोतिदायः Way सह भाया | अविशेषेण सर्व्वेषां वणानां विविधं धनम्‌ ॥ वैशेषिकं धनं ज्ञेय ब्राह्मणस्य fara | प्रतिग्रहेण संलब्ध याज्यतः गिष्यतस्तथा ॥ विविधं ्षचियस्यापि प्ाह्शेषिकां धनम्‌ । कुदोपलब्ध काराश्च दण्डाच्च व्यवहारतः ॥ कारः, वल्यारिः | वे शेषिकं धनं श्रेयं वैश्यस्यापि Frere: कषि-गोर ्ष-वाणिच्येः शूदरस्येभ्यस््नुग्रहात्‌ ॥ "एभ्यः, ब्राह्मणादिभ्यः । ४४ चेमाद्रिः। [दानखण्डं २ भ्ष्यायः | सव्वं घामेव वसौनां एव चर्म्नोधनागमः | विपथयादधन्धः स्यांब्रचेदटापद्ररोयसो ॥ ( एवंघ्साधनं ga निरुष्य ag कियदेयं fa टेयमित्यपे तायां यान्नवस्काः । खं कुटम्बाविरोधेन देयं दा रहठताहते | नान्वये सति were यञ्ान्धसमे प्रतिरुतम्‌ ॥ श्रन्वये' सन्ताने । भ्रतिखुतं' प्रतिश्रातम्‌ | "कुटुम्बाविरोधस्तु, व्याख्यातो seater | कुटुम्बभक्ष-वसनादेयं यदतिरि्यते | मध्वास्वादो विषं TATRTAU i sara भवेत्‌ ॥ भक्त , अब्र । वसनं वस्र । (यावता द्रन्धेण कुटुम्बस्य TAA संपद्यते तदतिरिजं देयं, इतरत्‌, न देयमित्यधः) | मनुः | शक्षः परजने दाता खजने दुःखजो विनि । मध्वापानो विषाखादः स धश्यप्रतिरूपकः ॥ कात्यायनः | HHS Wes कुटुम्बभर णाधिकरम्‌ | , यच्च द्रव्यं MR देयमदेयं स्यादतोग्धथा ॥ तथा | सप्तरात्रादहचेतात्‌ यच्त्‌ चरं प्रचौयते । पित्रा ara खय oie तदातव्यं विवक्षितम्‌ ४ (सप्तरात्रादिभ्या यतप्रचौयते, अधिक भक्ति, तदहातच्यमिति विवल्ितभित्यथः) | शिवधर्ात्‌। तस्मान्तिभामं वित्तस्य जोवनाय प्रकल्पयेत्‌ | भागदयन्तु धश्माधेमनित्यं जौवितं यतः॥ ` erage रे्ध्यायः।] माद्भिः | ४५ (अगेषवित्तस्य भागपश्चकं परिकल्पय भागत्रयं जोवनाय TTA भागदयं waa कल्पयेदित्ययेः) | महाभारते | एकां गां दश॑गुदयादश cara गोशती | शतं सहसु ्यात्‌# सव्वं TARA! स्मृताः ॥ (नन्वेतहचनदयोपात्तयोव्वित्तगोशब्दयोरुपलत्तणथंतेन देथ- माचपरलत्वाहिषमभागपरिकल्यनं विरुचं यथाश्रुत-गो-वित्त-परले- नाविरोषे दशगुरेकां गांदद्यादितिवचनादशावरगोचैनिनोऽपि गोदानानधिकारः स्यात्‌ दणधेनुग्रहणयोम्बघधनिपरत्वे तु उपलत्त- UTAH काराहिरोधतादवष्या तस्मान्रूनाभिककल्पयोः छपणौ- दाराधिकारिविषयतयेव व्यवसेति सुखम्‌ | (कुटम्बाविरोधेन Qafaqra ।) तस्यापवादमाह | व्यासः | इुटुम्बं पीडयित्वापि ब्राह्मणाय महासने | दातव्य भिन्तवे चात्रमात्मनो भरूतिभिच्छता॥ (यत्बतियादिषिषयभेतत्‌) | काल्यायनः | खेच्छारेथं खय प्राप्तं बन्धाचारेण बन्धकम्‌ | ्रेवाहिकक्रमायाते सव्वदानं न विद्यते ॥ 'बन्धक' च्राधिः मु" मे देयं । “ awa भाायां सत्यां सव्बेमदेयं'। यच क्रमायातं aa ya सति न देयम्‌ | सोदाथिकृ क्रमायातं Wey यडवेत्‌। स्नो-न्नाति-खाम्यनुश्नातं दत्तं सिददिमवाभ्रयात्‌ | सोदायिकं विवाषहलब ARTA TATA | ॐ सुख बृषगोधन दूति कचित्पाटः। ४६ देमाद्भिः। [ervaw ३ अध्यायः कमायातम्‌' अविमक्तधनेन्नातिभिरनुन्नातम्‌। तेन, सता युद्धेन war खाभिनानुन्नातमित्यथंः। ATA: | देयं प्रतिगरुतद्धेव Ta मापहरेत्‌ पुनः | यमः। यञ्च वाचा प्रतिन्नातं क्ण नोपपादितम्‌ | ACATUATM AE लोके ITT च ॥ “ऋ संयुक्त ऋण(समरपे णजन्यदो ष संयुक्तमित्यधः | सप्ताजातात्ररो CATAATATA सप्त च । अतिक्रान्तान्‌ सप्त हन्या द्‌प्रयच्छन्‌ प्रतिशतम्‌ ॥ प्रतिशुताप्रदानेन% दन्तस्य हरणेन च । जन्मप्रशति यत्पुण्यं aque संप्रणश्यति ॥ महाभारते | ब्राह्मणं खयमाहय भिक्ताथं छशवत्तिनम्‌ । पशचात्रास्तौति यो gare विद्याद्रह्मघा तकम्‌ ॥ तधा । aga यौ न feats याचिता यस्य नेष्यति | उभावटृतिकावेतो सषा पापमवाप्रतः ॥ aa) योन दद्यात्‌ प्रतिश्रुत्य aa वा यदिवा ag आशास्तस्य इताः सव्व; क्तौ वस्येव प्रजाफलम्‌ ॥ ` । aires SHS AMA पूव्वजातया | प्रेत fea राजन्‌ कड्मक्यमुग्यधा ॥ तस्मादातव्यभेवेह प्रतिश्युत्य युधिषिर | | नारदः | ब्राह्मणस्य च यदेयं सान्यस्य ¶ च रासि कः, age तस्य निनयेत्तदभावेऽस्य बन्धुषु | # द भस्ोश्डेदनेम चेतिक्षवित्पाठः । † a afte a xfa afar: | दानखण्डं २ अध्यायः।] | Safe: | ९७ यदा तु न VHS? Alas सम्बन्धि-वान्धवाः | दद्यात्‌ सजाति-शिेभ्यस्तदभावेऽप्त॒ निचिपेत्‌ ॥ गौतमः | प्रति्चत्याप्यधचयसंयुक्ाय न दद्यात्‌ ॥ काल्यायनः | प्राणसंशयमापत्रं यो मास॒त्तारयेदितः। सर्वखन्तेप्रदास्यामीत्यक्तेऽपि न तथा भवेत्‌ ॥ श्रध फलातिशयगप्रतिपादनां पाठविशेषेण देयविशेषाः | भविष्यपुराणे । गो-भरू-तिल-हिरण्यादि दब्याच्नित्यमतद्दरितः | am द्रव्यविशेषा दद्यात्‌ पात्रविशेषतः ॥ आत्तानामव्रदानच्च MAT कुटुम्बिनाम्‌ | तथा प्रतिष्टारौीनानां चेचदानं प्रशस्यत ॥ सुवर्णं या्निकानाच्च विद्याश्चेवोच्ैरेतसाम्‌ | कन्याद्चैवानपत्यानां ददतां गतिरुत्तमा ॥ विष्णुधर्मीत्तरात्‌। युद्ोपकरणं द्रव्य ्षत्रिये दिजयपुङ्वाः। पण्योपयोगि asa We शिल्योपयोगि च ॥ यष्योपयोगि wey देय तस्येव तडबेत्‌ | येन येन च urea यस्य हत्तिरुदाष्टता ॥ ACHAT दातव्यं पुण्यकाभेन धौमता | ze कष्णाजिनश्चेव तथा विप्राः कमण्डलुम्‌ ॥ धीरं युण्यमवाप्रोति Sa तान्‌ ब्रह्मचारिरः। वस्व शय्यासनं धान्यं Gua वेश्मपरिच्छदम्‌ ॥ ZEA तु तदहत्तं जनेय TENS सदा | नौवागु वल्कलं शाकं फलं मूलच गोरसम्‌ ॥ yt. Vale: | [दानखग्ड इअध्याय बानप्रखाय यदत्तमनन्तं परिकौत्तितम्‌ | framera यतये.पातद्ानं तथाहितम्‌॥ गन्ध-मङ्गल्य-ताम्बूल-र वस्त्रादिकं स्त्रियः । स्तो णां प्रदानं दातव्यं भत्तंस्ते तु नान्यथा ॥ ie संग्रहणं हय तहषं wy: प्रयच्छतः । अत्रं प्रतिखयच्चेव पान्ये दन्तं महाफलम्‌ ॥ विवाहादिक्रियाकाले तत्क्रियासिदिकारणम्‌ | यः प्रयच्छति ware: सोऽष्ठभेधमवाभ्रुयात्‌ ॥ आरातुरेभ्यो धनं दत्वा दानं ayaa भवेत्‌ | बालक्रौडनकवं SA खष्टमन्रं तथेव च ॥ फलं मनोहरं वापि अम्निषटोमफलं लभेत्‌ | ‘were मानवो द्वा सृ्टात्रानि तु काङ्ताम्‌ ॥ saa फलमाप्नोति खगलोकश्च गच्छति | aifaeta तथा द्वा भोजनं दिजसम्तम्‌ tt वस्त WAST TAT: TS ACSIA | murera पर विप्रा विद्यताः पुरूषाः Brat ॥ © @ तस्यानुकम्प्रा कन्तव्या सतां aafa fawar | AL e “~ समुपस्थिते काया सत्यद्यम AAT परषां waufwa ॥ अकयं फलमाप्रोति माच काय्य विचारणा | वसानां प्रदानेन धेनुमतसु दिजातिषु ॥ लवणानाख्च WUT: फलमश्षयमुति | प्रसषेषु तु ACU व्यसनाल्तिभयेषु च ॥ तदानमसय प्रोक्त पुरुषस्य विपित: ॥ दानखण्डं शग्रध्यायः।] देमादधिः। ae Sal त्राद्मणसाषंल जलपाव्रमथाथिने | फलमक्षयमाप्नोति ATA काय्यं विचारणा ॥ प्मङ्किराः दैवतानां गुरूणाञ्च मातापिकौस्तथवं च। पुण्यं देयं प्रयमन age नोदितं कचित्‌ ॥ मन्दिपुराणे | पापदः पापमाप्रोति नरो ल्तगुशं सदा | पुण्यदः युणयमाप्रोति शतगोऽघ सहस्त्र शः ॥ तथा पात्रविशेषेण दानं श्यादुत्तरो्तरम्‌ | पिढ-माट-गुरब्रह्मवादिनां रौयते तु यत्‌ ॥ तक्वकच् गुणित विद्यात्‌ yaar पाषभेववा ॥ वद्धिपुराणे । दाविमौ geet लोके सूगमण्डलभेदिनौ | दातात्रस्य च दुभिक्ते स॒भिक्ते डेम-वस्तद्‌ा ॥ अध अदेय निरूपणम्‌ ॥ देवलः । अन्यायाधिगतां eat सकलां एथिवौमपि | खच्ावच्जंमपात्राय न काच्चिद्भतिमा्रुयात्‌ ॥ वङ्किपुराणत्‌ | अन्यायोपगतं द्रव्य wetar यो wales: | घश्भाभिकाङ्ने यजते न धनफलमश्रते ॥ WAT AAT यस्तु पापासा पुरुषस्तथा । ददाति दानं विप्रेभ्यो लोकविश्वासकारणम्‌ ॥ पापेन कमणा विप्रो.धनं aan fata: | राग-मोषन्वित खान्तः कलुषां योनिमा श्रवात्‌ tt र्थसञ्चयब्‌ द्विहि लोभ-मोह-वशरं गतः । उदे जयति भूतानि हिंसया पापचेतनः ॥ एव सन्धा धनं लोभात्‌ यजते यो ददाति च! (©) ye Safe | [दानखण्डं ३भध्यायः। स पापकश्रणा तेन न सिध्यति पुरागमात्‌॥ तथा। एते रन्यैख बहभिरन्यायोपाजितेरधंनेः | श्रारभ्यन्ते क्रिया यास्त पिगाचःम्तत देवतम्‌ ॥ धद्श्रातातपः | AUN AAAs यः करोत्यौधैदेहिकम्‌ | न स तत्फलमाप्नोति TAIT दुराममात्‌ ॥ स्कन्दपुराण | देवद्रव्यं गुरुद्रव्यं द्रव्यं चण्डेश्वरस्य च । चिविधं पतन दृष्ट दान-लङ्न-भक्तणात्‌ ॥ धमः | अप्त्य परस्याधं दानं यस्त॒ प्रयच्छति । स दाता नरकं याति ATA तत्फलम्‌ ॥ तथा | परिभुक्तमवन्नातमपयापमसंस्वतम्‌ । यः प्रयच्छति विप्रे भ्यस्तद स्मन्धततिष्टते ॥ "परिभुक्त गटहोतोपयोगं sere | (श्रपयाप्त' खकायाक्षम जरद्वादि। शातातपः | षेद-विक्रयनिर्दिंटं स्तीषु यज्चाजितं घनम्‌ । ` श्रेयं पिदेवेभ्यो यच्च क्रौवादुपागतम्‌ ॥ (ेदविक्रयो निर्दिश्यते व्यपदिश्यते यत्तत्तथा) (निर्व्विषटमितिपटेि बेदविक्रयाह्वव्मित्यथः) | Calg यच्चाजितमिति' सीव्यापारोपजोवनेन- aay i पुण्यमिति पाठान्तरम्‌ | ७० मादः | [दानखर्ड ३श्रध्यायः | पाशाभिधाना करभेर युक्ता तिधिव्येतोपात wale योगः ॥ अस्मिन्‌ हि गो-भूमि-हिरण्य-वस्-दानेन सव्वं ' परिहाय पापम्‌ । रत्व भिन्द्रल्मनामयल्ं मन्बाधिपल्यं लभते मनुष्यः ॥ "पञ्चाननः सिंहः । गु रु-भरमिपएवो' हहस्यत्यद्गरको | प्राणामिधाना' etemt । ‘aor हस्तनक्तचमिति | ( ज्योतिः शाखे तु रवि-चन्द्रयोः संक्रान्तिसाग्ये wan Ava- व्यतीपातौ' दितौ) | तदाह गालवः। चन्द्राकयोनेयनवौच्चण जातमत्ति; कालानलब्य॒तिनिभः युरूषोतिरौद्रः | अरस्तोद्यतो भुवि पतश्च निरौक्षमाणः कडग तये हमिति च व्यतिपातयोगः ॥ अह WT | क्रान्तिसाम्यसमयः समीरितः सूय waa सुनौशखराः । तत्र दत्त-इत-जप-पूजनं कोटि-कोटि-गुणमादह भार्गवः ॥ (अयमथः CATA: क्रान्तिसाम्ये पुण्य काल्यं सम्भ- वति)। ‘way’ व्यतौपाताख्यः । अपरः" वे्टताख्यः । (qa सक्रान्तिसाम्यलक्षणस्य व्यतौपातस्य गण्डोत्तरादा- दारभ्य क्रमशः wey पञ्चसु योगेषु सग्भवोस्िि ava सन्नस्य तु शक्रयोगदारभ्य Bey सयोगेषु सम्भवोस्ति वैते व्यतौपाते दत्तमच्यक्द्षेत्‌) | । भरदाजः। व्यतौपाते ava च दत्तस्थान्तो न विद्यते । व्यतीपाते विशेषेण स हि war: प्रकीर्तितः ॥ (स्लप्रकारेण प्रसिस्तु सविं तितमो योसो awa इति), दानखण्डं २श्रध्यायः।] Safe: 1 ७९ अथोपरागकालः। प्रद्मपुरणे। चन्द्रस्य यदिवा भानो WEA सह WEA! | उपराग इति ख्यातस्ततानन्तफलं स्मृतम्‌ ॥ दन्टोलंक्षयुणं YU रवर्हशगुण भवेत्‌ i गहन तौरे तु WHA इन्दोः कोटौ TST ॥ "रेदं शगुखमितिः' लच्तगुणादशगुणमित्यर्थः | एवमुत्तरत्रापि | तथा । रविवारे रषेग्रासः सोमे सोमग्रहस्तथा | च्‌डामणिरिति ख्यातस्तचानन्त फलं स्मृतम्‌ । WUT । चन्द्र-सू्यपरागे च यत्‌कन्तव्य तदुच्यते | aq Saad दानं सव्व ब्रह्मसमा दिजः | सव्व गङ्गासमं तोयं राइग्रस्ते दिवाकरे ॥ ऋष्यगृङ्गः। रा ग्रस्तं यदा सूर्यो यस्त॒ ME समाचरेत्‌ | तेनैव सकला Vat दत्ता विप्रस्य वे करे ॥ Waa | way सदा ea विशिष्टं खग्टहेषु थत्‌ | षंडभौ तिसुखचेव विमोक्त चन्द्र-सुध्धयोः ॥ ‘NW वर्तमाने न तु विसुक्लयोरित्यर्धः | उपरागे तु तत्‌क्रालमिति स्मरणात्‌ | तथाच ATS: । नाडयः TST TAC TATA परेण च । राहोहंशंनमातेण यख कालः प्रकोत्तिं तः | जावालिरपि ।. संक्रान्तो पुख्कालस्त पोड़शोभयतः कलाः । चन्द्र-सूग्यापरागे F यावदृशंनगोचरः ॥ „ अथ सक्रान्तिकालाः॥ OR खेमाद्धिः । [दानखणर्ड २अध्यायः | आदह शातातपः | ` संक्रान्तौ यानि दत्तानि दव्य-कव्यानि दाठभिः। तानि fae’ ददात्य्कः पुनजन्मनि जन्मनि ॥ रविसंक्रमणे पुरं न खायाद्यो हि मानवः | सप्तजन्मान्तरं योगो दुःखभागी सदा भवेत ॥ वदवशिष्टः। अथने द च faye wae षड़गोतयः। चतस्रो बविष्णपद्यश्च Tara दादश सताः॥ भष्ककटसक्रान्तो इ तूदम्दक्तिणयने । विषुवे च तुला-भेषे गोलमध्ये ततो पराः ॥ qa? मकरः । "गोलः" राशिचक्रम्‌ । कन्यायां fear मौने धनुष्यपि रवेर्गतिः | षडशोतिमुखा प्रोक्ता षड़शोतिगुण फलैः ॥ हष-हचिक-कु गेषु सिंहे चेव यदा रविः ।. एतदिष्णुपदं नाम विषुवादधिकं फले ॥ गालवः। मध्ये विषुवति दानं विष्णुपदे दक्षिणायने चादौ । षड़शौतिमुखेलौते तघोद्गयनं भूरि फलम्‌ ॥ (एतच्च फलाधिक्छप्रतिपादनाथसुक्तम्‌) | पव्वेकालस्त॒ संक्रान्त ore भवेदिति । तदाह देवलः। संक्रान्तिसमयः eat cna: पिशितच्चरैः | तद्योगश्राप्यषश्चोदै faa: पविविताः॥ ्रासनत्रसंक्रमं युं दिना खान-दानयोः। ara संक्रमरे भानोविषुवत्ययने दिने । यायाः सनिहिता नाड्यस्तास्ताः एतमा; सृताः | दानखण्डं रेश्रध्यायः।] देभाद्रिः। ७३ (अयमर्थः सर्व्वास्पि संक्रान्तिषु अतौतत्वमनागतत्ञ्चा- ara sa दिनाद अतोता-नागता वा संक्रान्तिः सन्नि feat भवति aa खान-दानादिकं कायमिति)। वशिष्टस्त विशेषमाह । चिंशत्‌ककटके aren मकरे विशतिः स्मता; | वत्तंमाने तला-मेष नाडास्तभयतो दश ॥ (अत्र वत्तमान उभयतदइति च सन्बरव ककटकादिभि सम्बध्यते) | षड्शौत्यां व्यतोतायां अष्टिरुक्तास्त्‌ नाडिकाः | पुणा ख्या faquara प्राक्‌ पश्चादपि षोडश ॥ अष्टिः Ten! शडशौत्यामतौतायामिति god स्त्नाभिप्रायेरैतत्‌। (षड़शोतिमुखेपि पव्वंमपि पुण्यकालस्य प्रतिपादितलात्‌) | तदुक्त स्मत्यन्तर्‌। विष्णा धनुम््रीन-नुयुकन्यासु वे यदा पर्व्वौतत्तिरगतौ Cal भानोः संक्रमण भवेत्‌ ॥ Gare पञ्च नाद्यस्त पुर्याः प्रोक्ता मनोषिभिः । अपराद्धं तु पञ्चैव स्ति BTU THAT ॥ (अनिन रात्रौ षड्शोत्यामतोतायासुत्तरदिनं Fare Te नादयः पुरम भवन्ति) । भाविन्याञ्च Ta दिवसे अपराद्ध पञ्च नाद्यः पुण्या भवन्तौन्य त | aan मिधनराभिः | afe संक्रमे aus, wa प्रकोत्तितम्‌ | ( १० ) ८ 8 Sale: | [दानखण्डं २अध्यायः, राजौ संक्रमणे पुण दिनार खान-दानयीः। श्रद्वरात्रारधम्तस्मिन्‌ AVITAL क्रिया | ऊद संक्रमणे चों मुदयात्‌ प्रहरदयम्‌॥ पूण Aes तु यदा संक्रमते रविः। प्राहदिं नयं पुरं Fat मकर-क कटौ ॥ अयमथः पूव्बंराचसंक्रमणे पूव्बस्या ह-उत्तराद दानादि क्रिया । अपररात्रसंक्रमणे तु उत्तरदिवसस्य gate दानादि क्रिया। अयनरात्र-संक्रभे तु उत्तरदिवसस्य पूर्वाह्ण दानादि क्रिया । मध्यराव्रसंक्रमेतु feared पुण्यम्‌ wat स्रान-दानादि प्रतिषेधात्‌ | यस्त॒ सं शयते | THATS राचावपि स्रानदाना- fea कर्थ्यदिति तदस्िणोत्तरायणविषयम्‌। अतएवोक्तम्‌ मुक्ता मकरककटाविति। ततश्च मकर-ककटसो राचावपि are दानानुग्रहेया याः afafear नाडा इत्यवधेयम्‌ | रातौ लान- दानादिप्रतिषेघस्त सक्रान्यन्तर व्यतिष्ठत एवेति | विषुवादिषु सच्मपुखकालमाइ | गालवः | विषुषे wes स्यात्‌ षडशीतिसुखे हयम्‌ | तथा विष्णुपदं चौणि gutta सुनयो विदुः ॥ फलमाह भरद्वाजः | षड गोत्यान्तु wera wera विषुषे इये। दभ्यते सागरस्यान्तस्तस्यान्तो नैव बिद्यते ॥ विष्णुपदादि सच्छतम पुणखकालमाद् | गालवः | faa विष्णुपदं षडगौतिसुखं दिततुभे तुलाभेषे | विषुवन्तुखः दक्षायनं सगे dae सूख'॥ erase grata: :] देमाद्रिः। oy +कीव्याख्यातमतत्‌ | अय नां शकतुस्थेन कालेन तत्‌ स्पुटभवेत्‌ | सन्बेविष्णुपदा दुक्लभेदादि BAA ATA ॥ सृग-ककदिगे Ga याम्योदगयने सति | तदा संक्रान्तिदाने Waar विष्णुपदादयः ॥ (अयमथः राशिं प्रति निशदंशका भवन्ति qua प्रति- दिनमेकेकमं शं yea तत्र॒ यावद्धिरंशेरयनच्युतिर्भवति तावता qe भोग्यकालेन भाविनां विष्णुपदादिकानां युतिभेवतोति ततश्च यदा दादणभिरयनच्युततिभवति तदाभाविन्याः संक्रान्त हादशभिर्दिनेर्वाक्‌ uate भवति afata तच्छान्तिनिमित्त दानादि कत्तव्यमिति एवं न्युनातिरिकषे्वपि बोहव्यम्‌। न केवलमादित्यस्येव संक्रमसमये पुण्यकालः faa सर्गषामपि ग्रहाण नन्तव्र-राशिसक्रमे FAA भवतोति i तद्ुक्र ज्योतिःशच्े | ATU रविसंक्रमे GCs परत्रापि ररेन्दुनाडयः | यण्ास्तथेन्दोस्िध रापलर्यगा waa नाडो मुनिभिः qatar ॥ aerate? सपला कुजस्य वधस्य तिखः पलविश्ठयुक्ञाः | आदयदनाडयः पलससयुक्ञा WA शक्रे सपलाथतसरः s दिनागन्डाः पलससयुक्ता शनै खरस्याभिहिताः सुपुण्याः । Wd तु मध्ये .जप-दान-दहोमं कुर््वव्रवाप्रोति सुरेन्द्रधाम ।॥ TAT । (आदित्यस्य राशि-नच्तचरगमने अर्व्वाक्‌ परतश्च ated घटिकाः पुण्यकालः तथा चन्दरस्यापि राशि-नच्तरगमने घटिकेका पलानि ७६ walle: | [दानखण्ड २ेअध्यायः। तयोदश अव्वाक्परतश्च युण्यकाकः । एवं मङ्गलस्य धटिका- खतखः पलमेकच्च युणकालः। तथा वधस्य तिखो घटिका तुदं शपलानि पुण्यकालः । वदहस्मतेरपि सादाश्तसो घटिकाः सप्पलानि पुण्यकालः । शक्रस्य want घटिकाः wtag य॒खयकालः। शनेशरस्यापि दगशोतिघटिकाः सप्तपलानि genre दति ॥ रथ प्रकौरुकालाः ॥ आह विष्णुः । अमावस्या व्यतीपातो ग्रहणं चन्द्र-सूय्ययोः । मन्वादयो युगादिश्च संक्रान्तिर्वे्तिस्तथा | feaaa दिनच्छिद्रमवमञ्च तथा परम्‌ | देऽयने विषुवदुयुगम षड़शोतिमुखन्तथा | चतस्रो विष्णुपद्यश्च पुच्जन्मादि चापरम्‌ | श्रादित्यादिग्रहाणच्च THA: सह सङ्गमे । विज्ञेयः पुख्यकालोयं ज्योतिर्विवहि्विंचाय्ये च ! तच दानादिकं कुय्यादात्नः पुण्यत इये ॥ (प्रमावास्यारोनि प्रसिद्दानि । दिनत्तयसुक्म्‌ पद्मपुराणे | हौ तिध्यन्तावबेकवारे यस्मिन्‌ स स्यादिनकयः | वशिष्टोप्याह | एकस्मिन्‌ सावने afs तिधोनां वितयं यदा | तदा दिनक्तयः प्रोक्तस्तत्र साहसिकं फ़लम्‌ ॥ ` feategaauais | ८ aq. तिष्यदतिथियोगक्च॑रेदादौ शशिपव्वं शः | went दिवसच्छिद्रसमा ख्य प्राह ATTA ॥ (अयमध; तिष्यः करणं करण-तिथि-योग-नन्त्राणा- दानखण्डं २ श्रध्यायः।] Bae: | ७७ मन्ते wel च पव्वकालः सीमग्रहण्तुलखः स च रिनशटद्र संन्नद्रति) कालमानमप्यक्तं तेनैव छेदादिकालः कथितस्तिथिकत्योघटौ दयम्‌ | नाग-व्कि-पलोपेतं ax त्छपलेय तम्‌ ॥ परे; शोडशभियु क्तं नाडिकादितयं युतः | रेदादिसमयः प्रोक्तो द्‌ानेऽनन्तफलप्रदः ॥ aif करणं । ‘ata’ अष्टौ । ‘aga? चयः । भः नक्तम्‌ । ora’ पञ्चवि शतिः । ‘afar यागः । तदयमथः सिदो भवति | (तिथिकरणयोराव्यन्ते घटिकादयमष्टति शत्‌पलानि genre) | (नक्तचस्य तु पञ्चवि शतिपलेयु्त' घटिकादयम्‌) | (योगस्यापि षोडशभिः waa घटिकाडयमिति) अवमलक्तणमाह। विष्णु; तिथितयं स्मगल्येका वारः स्यादवमं हि तत्‌। विवौरस्क्‌ fafaaa ferwa च तदुचते tt (अच दिनिकच्तयावमयोरियान्‌ भेदः) | यत्र तिथिदयावसाने वारावसानं स दिनच्यः | यत तिधिदयावसानेपि वारानुषहत्तिः सोऽवम इति | AMMA | एका टश्यप्यमावस्या-पूणि मा-पुचजग् त । वे्टतिश्च व्यतोपातो भद्रा चावमवासरः॥ युगमन्त्रा यस्ते स्यरिन्दपव्वंसमानकाः | क्रान्तिस्प्रम्य' fear ग्रहाणां भगमस्तघा॥ ७८ Safe | [दानखर्डं २अध्यायः | भगमः' राशिनक्तेषु गमनम्‌ । देवौ पुराणे, व्यतौपातो विष्णुपदं शडशोतिमुखन्तधा | क्रान्तिसाम्यममावास्या ग्रहणं वेष्ठतिश्च यः | सक्रान्तिश दिनच्छिद्रं तिथिहिदिनक्षयः | इत्यादि पुष्कालस्त होम-दानादिकश्यणः ॥ सन्दपुराणे। ग्रहण चन्द्रसूव्यीभ्यासुत्तरायणसुत्तमम्‌ | विषुव सव्यतोपातं षडभौतिमुखन्तथा | दिनच्छिद्राणि संक्रान्तिञ्चय विष्णुपदं पुनः। इति कालः समाख्यातः पुसां पुणखविवद्नः। अस्मिन्‌ दत्तानि दानानि खान-होम-तपांसि च। अनन्तफलदानि स्यः सखग-मोतच्तप्रदान्यपि ॥ आह चअवनः | अमावास्या-संक्रान्ति-व्यतौपातविषुवा--यन-षड़गो तिसु ख- -विष्णु पदादि वैष्टति-ग्रहणन्तं स एव पुण्यकालः ॥ अयने षडगशोतो च चन्द्र-सूय्धग्रहे तथा | युगादौ tual चेव दत्त भवति चाच्तयम्‌ ॥ ` STE शातातपः | अयनेषु तु यदत्त षड़शौोतिमुखेषु च । AEGAN च दत्त भवति चाक्षयम्‌ ॥ ` नारदः। विशाखासु यदा भानुःकत्तिकासु "च चन्द्रमाः। स योगः Wat नाम पुष्करेष्वति दुलभः ॥ श्रध निंषिदहकालाः। aa शहलिखितौ | आहारं aaa निद्रां सन्ध्याकाले तु Taq । दानखण्डं २ अध्यायः] Baz ७७ कर्म चाध्ययनस्चेव तथा दानप्रति स्कन्दप॒राणे | Wa दान न कत्तव्य कदाचिदपि केनचित्‌। हरन्ति राक्षसा यस्मात्‌ तस्मादातुभेयावहम्‌ ॥ विशेषतो निशे aa शुभं क्म Wa | अतो विवव्लंयेत्‌ ural दानादिषु मदहानिशाम्‌ ॥ तधा MAST महादानं खाध्यायन्तु न तप॑णम्‌ | प्रथमेऽब्दे न कुर्व्वोत महागुरुनिपातने ॥ आह ज्योतिःपराशरः। अग्न्याधेयं प्रतिष्ठाञ्च यज्न-दानायभिग्रहान्‌ | माङ्ल्यमभिषेकञ्च मलमासे विवजेयेत्‌ ॥ वापौ-कूप-तड़ागादि प्रतिष्ठोदङमुखे रवौ | दत्तिणशासुखे Faq न तत्‌फलमवाश्रुयात्‌ ॥ बाले वा यदिवा तदवे शक्रे वास्तमुपागते। मलमासद्वेतानि वजये # TAA: सदा ॥ मलमासः अधिकमासः। AWAUATE | प्रचेता; | एकराशिख्िते सूयं यदा द शंदयं भवेत्‌ | हव्य-कव्य-क्रियान्ता तदा ज्नयोऽधिमासकःः ॥ पेटोनसिः। बत्रान्तर्ग॑तः पापो यज्ञानां फल नाशद्षत्‌ । नेऋत्य-यातुधानानामसंक्रान्तोऽधिमासकः॥ मलिग्त॒चमसक्रान्त' सूसंक्रान्तिवज्जितम्‌ | श्रधिमासं विजानोयात्‌ wang गहि तम्‌॥ # देवरं नमिति धावितपाडः। Go Vals: | [दानखग्ड २अध्यायः। तथा | ओौत-स्मात्तक्रियाः सर्व्वा दादे मासि कीर्तिताः, चयोदशेतु at: wat निष्फला इति संज्निताः ॥ तस्मात्‌ WAR मासि न Hara: कथञ्चन । कुव्वे ्रनधमेवाश कुर्व्यचामविनाशनम्‌ ॥ हारौतः। इन्द्राग्नी यत्र CHa मासादिः स प्रकीर्तितः | अग्नौसोमौ स्थिता म्ये समाप्तौ पिढसोमकौ ॥ तमतिक्रम्य तु यदा रविगच्छेत्‌ कदाचन | aa मलिस्तृचो ज्ञेयो हितीयः प्रातः wa | afar प्राते मासि कुया च्छाद यथाविधि । तथेवाभ्युदयं art नित्यमेकं हि waren ॥ व्यासः । भानुना लङितो मासो WAS! सव्वकर्सु | षष्टिभिर्हिवसेश्रासः कथितो वादरायरैः | qa परित्यज्य उत्तरा प्रशस्यते ॥ SUA च SUT कव्य पर्व्वोत्‌सवस्तथा | उत्तर नियतिः र्त्‌ पूवं तविष्फलं भवेत्‌ ॥ पाराशरः | उपाकश्च-तथोत्‌सगेः * प्रसवाहो-त्‌ सवा-टकाः | मासतदौ पराः काया वजंयित्रा तु Vea ॥ तथा ज्योतिः शास्र | घट कन्यागते wa ठिक वाथ धन्विनि | मकारे वायवा कुम्भे नाधिमासो विधौयरे ॥ माण्डव्यः । गभे वाद्षिके प्रेते wa नित्येतु मासिके । = ->» -~ ~~~ कोक भण मक = == न र प्रमवाशोऽषटकादय इति VISTA | रानखण्डं २अध्यायः।] देभाद्रिः। ८१ प्रथमे चाष्दिके चेव नाधिमासो विधौयते ॥ अथ निषिदस्यापि धन्भविशेषेण यण्यकालत्व मभिधौयते। देवलः । राद श न-स क्रान्ति-विवाहा-त्यय-ददिषु | खान-दानादिकं कुथ्युनिंगि कास्यत्रतेषु च ॥ छडवसिष्ठः । ग्रहणो-दाष-सक्रान्ति # याजादिप्रसवेषु च | दानं नैमित्तिक ज्ञेयं रा्रावपि तदिष्यते ॥ विष्णुधर्मोत्तरे । प्ूजनन्छतिघोनाख्च पाज्यानामपि पूजनम्‌ | तच्च रात्रौ तथा HA गवासुक्छच्च पूजनम्‌ ॥ महाभारते । रातौ era प्रशंसन्ति बिना खभयदचिणणम्‌ | frat कन्यां दिजयेष्ठा रौपमन्र प्रतिखयम्‌ ५ खोमा केण्डेयपु रारे | महानिशा तु fsa wae प्रडरदयम्‌ | सानं aa न कुर्व्वीत काम्य-नेमित्तिकादते ॥ विश्वामित्रः महानिशा ¢ घषटिके रात्रौ मध्यमयामयोः। नेभित्तिकन्तथा कुथात्रित्यन्तु न मनागपि ॥ श्रथ निभित्तानुरोधेन सदा पुणखकालाः ॥ विष्णुधर्मोत्तरे | कालः walfa fate: पातं सव्बमुदाष्टतम्‌ | अभयस्य प्रदाने तु ATA काया विचारणा! तब्धेव दानकालस्तु यदा भवसुपस्धितम्‌ ॥ तथा। न कालनियमो दृष्टो दौयमाने प्रतिखये | तदेव दानमस्योक्त यदा पान्धसमागमः ॥ न fe कालं प्रतौक्ेत जलं दातुं ठषान्विते | का neater माधो Mnsenteeeait intimin tne NOCD, # wari fa कचित्‌पाठः। (११) ~ atfe: | (दानखण्डं २अ्रध्यायः। अन्नोदकं सदा देयमित्याह भगवान्मनुः ॥ स्कन्दपुराणे अ्रधैप्रखतां गां दद्यात्‌ कालादि न विचारयन्‌ | कालः स एव Wes यदा सा feqal तु गोः व्यासः । आसन्रशल्युना देया गौः सवत्‌सा तु पूव्ववत्‌ | तदभाव तु गौरेव नरको्रशाय वे॥ तदा यदि न शक्रोति दातुः वैतरणौन्तु गाम्‌ । शक्तोऽन्योऽरुलदा TAT AA TITAS च ॥ वाराहपुराणे । व्यतौपातोऽथ संक्रान्तिस्तयेव ग्रहणं Ta: | एष्यकालास्तदा सव्वं यदा सत्य रुपस्थितः। तदा गो-भरू-हिरण्यादि दत्तमन्षयतामियात्‌॥ तथा । यावत्‌ काल सुते जाते न नाडो छिद्यते aa! चन्द्र-सूर््योपरागेण तमाहः समय समम्‌ ॥ विष्णुधर्मोत्तरे | अच्छित्रनाद्यां यदत्त ya जाते दिजीत्तमाः | संस्कारेषु च पुवस्य तदन्य प्रकोत्तितम्‌ ॥ मव्छपुराणे | यदा वा जायते वित्त चित्त खडासमन्वितम्‌ | तदेव दानकालः wares नित्य' हि जोवितंम्‌ ॥ इति कालनिरूपणम्‌ ॥ अथ SUS दानाङ्गमुपवर्घ | तत्र देवोपुराणे। सव्व fara? पुण्याः सव्व नयःश्वभप्रदाः | दान-स्रानो-पवासादरि फलदाः सतत शरणाम्‌ ॥ are विष्णुः । चातुव्वग्छंव्यवस्यानं यस्मिन्‌ UR न विद्यते । ` ‰ सं ्तेच्छटेशो विन्नेय astra परः ॥ # aa Wen जानोयादरिति क्रवितपाढः | दानखण्डं रअध्यायः।] माद्रिः। GB भविष्यपुराणे । न lad aa Waaqurg सकलो दिज । स टेश: परमो नित्य सव्वपुण्यतमो मम ॥ विदद्धिः सेवितो यश्च यस्मिन्‌ देशे प्रवत्तते | शास्तोक्तखापि fare स देशः परमोमतः॥ aaa । यस्मिन्‌ देशे खगः कछष्णस्तस्िन्‌ धन्द्र व्रिबोधत ॥ ओमाकंण्डेयपुराणे | AWA VAM यस्त यत्र गोदावरो नदौ | गरथिव्यामपि कतल्नायां स प्रदेशोऽतिपावनः i व्यासः । गड़नद्वारे प्रयागे च श्रविमुक्षे च युष्करे । नगरे VENT च गङ्गासागरसङ्गमे । कुरुते WAITS Ala वामरकण्टके | एवमादिषु तोयेषु TaAAAAaT AAT | सव्वं तोंमयौ गङ्गा तत्र दत्त महाफलम्‌ ॥ स्कन्दपुराणे । वाराणसौ कुरुक्षेवं प्रयागः पुष्कराणि च। गङ्ा-ससुद्रतीर च नैभिषामरकर्टकाम्‌ | खौपवं त-महाकालं TAT बेदपवेतम्‌ । इत्याद्याः कौत्तिता देशाः सुरसिनिपेविताः॥ सव्वं शिलोच्चयाः पुण्या; सव्या नद्यः ससागरा: | यो-सिदमुनि-वासाञ देशः ger: प्रकीत्िताः | एषु तीर्थेषु, यदत्तं फलस्यानन्यक्लद्वेत्‌ ॥ पद्मपुराणे । गङ्गा चोद्ष्मुखौ यत यत प्राचौ सरतो । AA HINT पुय स्रान-दानेषु FAA ॥ fay’ बा प्रतिमा atta दश्यते यत्र कुवरचित्‌। cy Sais: | [दानखण्डं इशअ्ध्याय ayaa पुण्यतां याति दानेषु च महाफलम्‌ ॥ Awa | नदौतीरे गवां We ब्राह्मणनाच्च वेश्मनि | दत्तं शतगुण प्राहलन्तमादित्यसत्रिधौ ॥ शिवस्य विष्णोवङ्कश्च सत्रिधौ दत्तमच्चयम्‌ | तधा । अमित्रे गवां गोरे बैदघोषपवितिति ॥ शिवायतनसंस्थाने यदल्यमपि दयति | तदनन्तफलं ज्ञेयं शिवस्षेचालुभावतः ॥ मद्छपुराे | शालग्रामसमुद्रूतः शेलशक्राङ्मण्डितः | aa तिष्ठति वसुधे तत्क्षेत्रं योजनत्रयम्‌॥ इारबत्याः शिला देवि मुद्रिता मम azar | यत्रापि नौयते camila हाद शयोजनम्‌ ॥ तथा । प्रयागादिषु तोयेषु पुखयेष्वायतनेषु च । द्वा नात्तयमाप्रोति नदौ-पुण्यवनेषु च ॥ ‘aaa’ शङ्गरादिक्तिते | aga भविष्यपुराण | क्रोशमातं भषेत्‌ Ba’ शिवस परमामनः | प्राणिनान्तत wee’ शिवसायुज्यकारणम्‌ | फल दत्त-इतानाख् अनन्त परिकोसिंतम ॥ aes स्थापिते fay से मानमिदं खतम । , wrufa Tea स्यादाष चेव तद्धैकम्‌॥ अथ ANTS Vaya | सन्दपुरारं । दान दद्यात्‌ Maat यषा-पूतमतन्दितः Wart खल्पमपि दानमानन्टमश्रते ॥ रानखण्डं aera: |] देमाद्रिः। cy अञरश्चयापि wed सवेसखमपि सन्तम | न तत्‌ फलाय भवति तस्माच्छदां समाखयेत्‌ ॥ टेवलः। प्रदाय शाकमुष्टिम्बा खदा-भक्ति-समुदयतम | महते पाभ्रूताय सव्वोभ्युदयमाप्रयात्‌ ॥ बहाभारते। अखदया साध्यते wat महदविर्नार्धरागिभिः। निष्किद्चनास्त मुनयः खदवावन्तो दिवं गताः ॥ धन्धाथे-काम-मोक्ताणं खदा परमकारणम्‌ | पंसामखहधानानां न धर्मो नापि तत्‌फलम्‌ ॥ वङ्किपुराणात्‌। चापूर्वः ward: खदामध्यान्तसंखिताः | अदा-निष्टाः-प्रति्टा शच wan: अदेव कीर्तिताः ॥ श्ुतिमात्ररसाः सूच्याः प्रधानपुरुषे्वराः | खद्ामाचेण Ww न वाक्येन न TAT कायकत नबहुभिनं चेवा्थस्य राशिभिः WH सम्प्राप्यते CA Wersla: सुरैरपि ॥ खदा धरः परः सूच: खदा ज्ञान हतन्तपः | खहौ-सर्ग ख ATS AAT सव्व मिदं जगत्‌ ॥ wie जोवितच्छापि दच्यादखदया यदि | are ay सकलं किञ्चित्‌ अ्रहधानस्ततो भवेत्‌ ॥ वेदव्यासः wets सातिकौ देवौ aire दुहिता कप | सविर प्रसवित्र च जोवविश्वासिनो तथा । ATTY तायते ANT AANSTY भारत ॥ महाभारते । क्रियावान्‌ यदघानश्च दाता प्राश्नोऽनसूयकः धन्धा-घख-विशेषन्नः सवन्तरति दुस्तरम्‌ ॥ ` oe देमाद्िः। [दानखण्ड aera: | स्कन्द पुराणे। खदा मातेव जननौ Was YarS च | तस्माच्छषां समुत्पाद्य ज्नानं सुक्ततमजयेत्‌ ॥ aq! aware gay नित्य कुब्धात्‌ प्रयब्रतः | यद्वाक्लते Wels ते भवतः खागते शैनः ॥ यान्नवल्कयः | दातव्य ware पाने निमित्तेषु विशेषतः | याचितेनापि दातव्यं खदापूतन्तु शक्तितः ॥ बहस्पतिः । मन््राज्यदोषादोभे तु तपसोन्द्रियदोषतः। न्यूनता MTA तु AUT HIT कचित्‌ । (एतच्च देशनिरूपणख्च पूवे त्रतखण्डादावेव प्रपञ्चितम्‌ इहतु पातच्रादिदानाद्गनिरूपणप्रतिन्ञानिवहणा्थे दिङ्ानभेव प्रदशितम्‌। न चात्र भविष्यपुराणमतेन दानाङ्गपञ्चके निरू- WATT दानाङ्भूतस्यापि दातुः कथं एधगनुपादनमिति we- at दानस्य दाटव्यतिरेकेणणनुपपत्तेस्तेनेव तदाक्तेपात्‌ एवं तहिं देशए-कालादेरप्यनुपादानस्यात्‌ रथ सामान्धेनेव तदाक्षेपेपि ब्रह्मावत्तादिविशेषलाभाधे afaeuufafa दातापि तहिं शएवचित्वादिविशेषलाभाधः fae पणोयः स्यात्‌ उच्यते तत्तदिधायकवाक्यगताख्यातप्रत्ययोपात्तत्वा- देव तदनिरूपणं नलत्वा्चेपात्‌ शचित्वादि विशेषलाभस्तु वाक्यान्तरादिति waaftarace तु प्रत्ययोपात्तभावनयै- वासाधारण्येन तदाक्ेपाव्र टेशादिसाम्यं । , एवमादिक्े शपया- लोचनया षड्ङ्कदानमितिवदता देवलेन तु निरूप्यतएव) । तथाहि । दाता प्रतिग्रहौता च खदा Gag wags | देश-कालो च दानानामङ्गन्येतानि षड विदुरिति । aaa रश्रष्यायः] हेमाद्रिः | ८७ (तल्लक्षणन्तु प्रागभिहितमिति तु न पुनराद्धियामहे | नतु अरचादिवदितिकत्तव्यतापि दानाङ्गमित्यतः प्रति- पादनौयेव) | पदा याज्ञवल्कयः । देश-काल-उपायेन द्रव्यं यद्वासमन्वितम्‌ | क, “~, e Ula प्रदोयते यत्तत्‌ सकलं धन्धलत्षणएमिति ॥ "उपायः" इतिकनत्तव्यता । अच्रोच्यति । Q ~ faze ~ (इतिकत्तव्यताविशेषाम्तावत्तव दानविशेषष्वव प्रतिपाद fea तेषामिह प्रतिपादरथितुमश्क्यत्वात्‌ सामान्येनेति- Huta पुनरवश्यं वक्तव्येति तदरथमिदं प्रकरणमारभ्यते, इति यदा निरूपणम्‌) | अथ दानसामान्यविधिरुच्यते। तत्र Sera | ~ e # © भविष्य gat | सम्यक्‌ ससाधनं कन्म कत्तव्यमधिकारिणा। निष्कामेन महावीर काम्य कामान्वितेन च ॥ श्राचारयुक्तः ASAT प्राज्ञो योऽष्यामवित्तमः। कर्मणां फलमाप्नोति न्यायाजिंतधनञ यः ॥ ‘aaa’ प्रथमकल्पादिना । ` ससाधनं" यथाविहित- # © साधनम्‌ । “अधिकारिणा' अथिना' समथेन विदुषा च। ^ अष्यात्मवित्तमः ' परलौोकफलभागिन्यामनि दृट्प्रत्यय- वान्‌ । 6 A ? ¢ ५ न्यायाज्जितधनः' खव यजितघनः | ~ © ~ श्रापस्तम्बः। प्रयोजयिता-नुमन्ता करत्तति स्वगनरकफलेषु भागिनः यो भूय त्रारभते तस्मिन्‌ फलविशेषः ॥ याज्ञवल्कय; | , विधिदिष्टन्तु aaa करोत्यविधिनातुयः। ट्ट Safes! [दानखणर्डं aera | फल न fafeernfa केशमात्रंहि तस्य तत्‌ मनुः । प्रभुः प्रथमकर्पस्य योनु कल्पेन THe । न साम्परायिकं तस्य THAT दयते फलम्‌ ॥ (साम्परायिकः पारलौकिकम्‌ | यो गियान्नवल्कयः | खहा-विधि-समायुक्षं कश्य यत्‌ क्रियते afer: । gfagea waa तदानन्त्याय कल्यते ॥ विधिदोनं भावदुष्टं कतमखदया च यत्‌ | तदरन्त्यसुरास्तस्य मू टस्य ्यक्षतासनः ॥ भविष्योत्तरे | काम्यो दानविधिः; ara क्रियमाखा यथातधम | फलाय सुनिभिः प्रोक्तो विपरीतो भयाबदहः॥ मारुडपुराणे। प्रशस्तदेश-काले च पात्रे ea तदक्षयम्‌ । कोटिजन्माजितं पापं ददतस्नस्य नश्यति ॥ सकलाङ्गोपि सम्भारो यस्य दानक्रियाविधौ | wadeta पापौयान्‌ स सव्यो सुकतिभे्यति ॥ देवौप॒राणे। विना wages ्लान्ति-सत्य-त्रतादिना | अपि सषपमानोपि दातारं तारयेदिह॥ दक्तः। aay विधिवदेयं काले पात्रे गुणान्विते ॥ यमः। सवेत्र गुणवदानं श्वपाकादिष्वपि सतम्‌ । देशे-काले विधानेन ura दत्त विशेषतः ॥ , "गुणवत्‌" उत्तमफ़लम्‌ । aati दानं हि बडमानायो गुणवद्धयः प्रयच्छति | स तु परेत्य धनं ल्भा Yas सहा्ुते ॥ परश्चानुपदतयेह दान दत्वा विचक्षणः | दानखण्डं २ब्रध्यायः।] | AYR | मुखोदयं सुखाद्‌ प्रेत्य वे लभते धनम्‌ ॥ (अनुपत्य, पौडामनुत्पाद्य, “सुखद का” स सोत्तरफलम्‌ | रामाये + नावन्नया प्रदातव्य किञ्चिदा केनचित्‌ कचित्‌ | अवज्ञया हि यदत्त दातुस्तदोषमा वहेत्‌ ॥ शातातपः। अभिगम्य तु aera यच दानमयाचितम्‌ | विद्यते सा गरस्य।न्तस्तस्यान्तो नैव विद्यते ॥ प्रच्छन्नानि च दानानि ज्ञानञ्च fate Raa | तपांसि च सुतप्तानि तेषां फलमनन्तकम्‌ ॥ ब्रह्मप्रोक्तं । गु्ाष्यायो qaerat गुक्षपूजाग्निसतक्रियः | प्यते WAAAY सव्वं टेवैः शतक्रतुः ॥ व्यासः | खय नौत्वा तु यदामं भक्तया पाचनाय दौयते। तत्‌सहस््रगुणं भूत्वा दातारमुपतिष्ठति ॥ avufa: | क्रते प्रदौयते गल्ला चतायां रीयते खरे । दापरे च प्राघंयति कलौ चामुगमान्विते | (प्रतिग्रहौलग्छह गत्वा धौ यति तत्‌क्षते युगे za भवति) | प्रतिग्रहोतारं खग्ट्हमाहय यहीयते तत्‌बरेतायुगे Sa भवतौत्यथः | एव सुत्तरतापि ॥ बह्किपुराणे ! तमोतस्त॒ योद वाद्नयात्‌ क्रोधात्तयैव च । दप दानन्तु AUS NTH TWA एव च ॥ ` ईर्षा-मन्धुमना्ैव care चाघे-कारणात्‌ | योद दाति दिजातिभ्यः स बालत्व तदत ॥ देशे कालं च पात्रे च योददाति दिजातिषु | परितुष्टन मनसा यौवने तु तदशरते | ( १२ ) ल € ae | [दानखण्डं अध्यायः, बैश्वदेवविहौ नं च सन्ध्योपासनवजिंतम्‌ | Tea CAA तत्त ATA समश्रुते ॥ आह मनुः | न विस्मयेत तपसा वदेदिष्टा नचागेतम्‌ | नार्तो विप्रवदेदिप्रान्‌ न द्वा परि कौत्तयेत्‌ ॥ थन्नोऽदतेन चरति तपः क्षरति विस्मयात्‌ | आयुवििप्रापवादेन दानन्तु परिकीत्तंनात्‌ ॥ यमः। आशां Bal चयदातारं दानकाले निषेधकम्‌ | दक्वा सन्तप्यते यस्त॒ तमत्र ह्यघातकम्‌ ॥ हारोतः | दानं ज्ञान तपस्यामोमन्तकम्विधिक्रियाः। मङ्गला चारनियमाः trees निष्फलाः ॥ आह प्रचेताः | खरातीऽधिकारो भवति देवे पिते च करि! पवित्राणां तथा जाप्य दाने च विधिचोदिते॥ वायुप॒राणे। क्रियां यः कुरुते मोदहादनाचम्येह नास्तिकः | भवन्ति न तथा तस्य क्रियाः wat न संशयः ॥ Wert | दानमाचमनं होमं भोजनं देवता्चनम्‌ | प्रौटपादीन Fala खाध्यायं पिदतप णम्‌ ॥ आसनारूढट्पादस्त॒ जान्ोव्वां जङ्कयोस्तथा | कछ्तावसक्‌धिकोयञ् प्रोद़पादः स उच्यते ॥ वशिष्टः | aaa शुष्कवस्तेणए wa Vaqrearaar | जपो होमस्तथा दानं तत्‌ सव्व" निष्फलं भषेत्‌ ॥ विष्णुपुराणे। होमरेवाच्वेनायासु क्रियास्राचमनं तथा । ARIA: Wada दिजवाचनफे जपे ॥ श्विजवा चनके, हिजसस्तिवाचनादौ |. दानखण्डं area: ] | Ua: | ८१ शातातपः स्व्यादसात्‌प्रिभ्रटकटिरेशण्ताम्बरः। एकवस्तन्तु तं विद्यात्‌ देवै पिति च वच्नंयेत्‌ ॥ Saat | साने दाने जये Wa रषे पितेव च कर्मणि बक्नोयान्रासुरौं aati शेषकाले यथा रुचिः ॥ यान्नवल्काः । ufturarefe: कत्ता faaer erga) भवेत्‌ | ware frefe व्व॑ंजनोया प्रयल्ञतः॥ ‘afe: क्ता, बहिनिर्गता करेत्यथंः | मनुः। न कुयात्‌ कस्यचित्‌ पौडां कश्चण मनसा गिरा | आचरव्रभिषेकन्त॒ कभ्पाख्यप्यन्यथा चरन्‌ ॥ स्यथोरुभयोजप्ये भोजने दन्तधावने | पिढकाय्यं च रैवेच तथा मूपुरौषयोः ॥ गुरूणां सत्रिधौ दाने यागेचैव विशेषतः | एषु मोनं समातिष्ठन्‌ सगं प्राप्रोति मानवः ॥ पराशरः। खाने दाने जपे होमे, देवे पिच wats | सव्यापसव्यौ कत्तं व्यौ AIAN करौ fear: ॥ लघहारौतः। AAMT तथा दाने खाध्याये पिढतपंशे | अशृन्यन्तु करं FAT सुवणरजतैः FUE । SABA तु या सम्या यच्च दानं विनोदकम्‌ | अज्ंख्यातच्च ase तत्‌ सव्वं ' निष्पृयोजकम्‌ ॥ हारोतः। देवाश्च प्रितरबैव तपोयन्नदानानामौशतेमन्तारः सब्वेकाथसाधनानामान्तिंभयोपसर्गेभ्यो रक्षितारो मवन्ति, मन्ता देवता स्तदा एवं सि्मन्तवत्‌ करोति, देववत्‌करोति, यदृदाति देवताभिरेव तद्रदाति, यत्‌्रतिह्वाति देवलाभिरेव तत्‌ प्रति- € wag :| [दानखर्ड २अध्यायः। walla, तस्मात्रामन््वत्‌ प्रतिष्टह्लोयात्‌ यच्चमन्वतः प्रतिपादितां fe देवता स्तष्णीं प्रतिग्टज्ञौयुहि शठा भवन्ति त स्माखन्तवदद्धि रवोच्य दद्यादालम्य वा॥ | ‘sara, प्रोक्षणं क्रत्वा । आलभ्य, सोदव्येन पाणिना स्पष्टा tt आपस्तम्बः ॥ सर्ववाण्युदकपूव्वाणि दानानि, यधाच्रति ewe | Ht, यत्ने अन्वाहाय्यदानादौ aurgfa यावदेव श्रुतं तावदेव कुधान्नोदकपूरव्वतादिनियम इत्यथः ॥ वाराहषुराणे। तोयं दद्यात्‌ दिजकरे दाने विधिरयं स्मतः | सकुणशोदकदस्तश्च द दामोति तथावदेत्‌ ॥ गौतमः । अन्तजीनुकरं क्ता सकुणन्तु तिलोदकम्‌ | फलान्यपिच संधाय प्रददयात्‌ खदयान्वितः॥ (पातासन्रिधानेत नारदौयपुराणे विशेष उक्तः) ॥ मनसा WARE जलं # भूमौ विनिक्तिपेत्‌ | विद्यत सागरस्यान्तो दानस्यान्तीन विद्यते ॥ धौम्यः दानकाले तु सम्प्राप पाचस्यासत्निधौ जलम्‌ | अन्यविप्रकरे sar दानं पात्रे निभौवते ॥ षट्‌विंशग्मतात्‌ | पात्रं मनसि सञ्चिन्त्य क्रियावन्तं गुणान्वितम्‌ । देशे काले च सम्प्राप Gary विनिचिपेत्‌ ॥ (उभयासत्रिधाने तु विशेषस्तवैवोकम्‌ौ दव्य-पात-विकषेशेत्‌ परोक्तं दातुसंयतः | तत्‌यायाद ya पातर द्रव्यमादित्यदेवतम्‌ ॥ * भमौ तोयमिति कचित्‌ are: | : ‘ दानखण्डं २ अध्यायः] SATE: | धौम्यः। wate तु यदत्तं तोयं खाने न सोदकम्‌ । तद्यानं सोदकं प्राइरनन्तफलदायकम्‌ ॥ atta कलितं दानं पत्राभावे कथं भवेत्‌! MARA स्तथा दयात्‌ तदभावे खवन्धुषु ॥ परोक्ेऽपिच यदत्त भावपूव्वण चेतसा | गुरुमित्र दिजातिभ्य era दानमनन्तकम्‌ ॥ ues खल्‌ यदत्त सखसतयक्तरविवजिलम्‌ t दश्यते सागरस्थान्त स्तस्यान्तोनेव SAA Il आपस्तम्बः । तस्मादोभिवयुटाहत्य यज्ञ-दान-तपः-क्रियाः । प्रवत्तन्ते विधानोक्ताः सततं ब्रह्मवादिनः ॥ तरिमावस्त॒ प्रयोक्तव्यः Haag सव्वेशः | तिः Bera कत्त व्या मातास्तत्ार्थ चिन्तकैः | देवताध्यानकाले न Ta कुव्यात्‌ न संशयः ॥ बद्वशिष्ठः । नामगो समुचाय्ये सम्प्रदा्नस्याचामनः। सम्प्रदेय प्रयच्छन्ति कन्यादाने तु FAIA | (पुंस्त्यमिति, प्रपितामदहादिपुरुषच्रयमित्यधः) | aga! नान्दोमु ले विवाहे च प्रपितामहपूव्व कम्‌ | नाम सङ्ोत्तयन्‌ विद्ानन्यत्र पिटपूरव्वकम्‌ ॥ AUT दानदहोमजपान्‌ FAA HTC | एषां फल ममन्तन्तु लभते प्राङ्मुखोनरः ॥ स्मत्यन्तरात्‌ | नामगो AAA सम्यक्‌ खदान्ितो ददेत्‌ । aera देशकालादि तुभ्यं सम्प्रददे इति | न मभेति aaae निहत्तिमपि वौत्तंयेत्‌ ॥ ce ८४ ेमाद्रिः। [दानखण्ड २ अध्यायः | षट्त्रिं ग्मतात्‌। प्रणते तु समिदधेऽग्नो जुहयादयाहृति त्रयम्‌ | उदगगरेषु दभु Ta तेषुपपादथेत्‌ ॥ प्रागग्रेषु खयं स्थित्वा दाताच परमेश्वरम्‌ | ध्याता खपु्यसुदिश्य faut प्रतिपादयेत्‌ ॥ समस्ता ARAN ZA तचोपरि समापयेत्‌ | ब्राह्मणं प्रतिपत्याथ ततः पां विसजं येत्‌ ॥ अनेन विधिना दानं दातव्य' होमपून्नकम्‌ | तत्‌क्धदक्िणावज्ज' होमवजंञ्च नार्हति ॥ एतच्च विहिताङ्गभूतद्ोमकेषु होमानुवादपुरःसरमुपदितं तत्तदगुणविधिपरम्‌, अन्यथा ह्यतधादृ्टिष्ठाचारेषु ताम्बृलादि- दानेष्वपि प्रसङ्ग; स्यात्‌ । अध प्रतिग्ररौटठघरम्पः | ब्रह्माण्ड पुराणे | चिः पवित्रपाणिश्च गह्लोयादुत्तरामुखः | sate देवतां श्यायन्‌ मनसा विजितेन्द्रियः ॥ क्रतोत्तरोयकोनित्यमन्तजौनुकरस्तथा | दातुरिष्टमभिष्यायन्‌ wettata प्रयतः शुचिः ॥ आपस्तम्बः | ्राद्रंवासास्त यः Goa जपदोमं प्रतिग्रहम्‌ | wa तद्रा्चसं freq बहिजोनुच यतुक्लतम्‌ ॥ बोधायनः । काषायवासा FRA जपद्ोमप्रतिग्रदहान्‌ ॥ तदेवगमं भवति gana wat इपिः ॥ छागलेयः। इस्तमध्ये aes दचिणाग्रहणे नतु ॥ | आह प्रचेताः । दच्िणमध्यरसते ब्राह्मणस्यामनेयं तो्धमा मेधेन प्रतिद्लौयादिति। दानखण्डं २ अध्यायः] . Safe: ey TTS पुराण, | स्रातः सम्यगुपस्यश्य दधानो घोतवाससौ | सपवित्रकरशैव प्रतिग्णहलीत धर्वित्‌॥ विष्णुधर्ममो ततर । saa सूतके विप्रा नतु ग्राह्यः प्रतिग्रहः | तज्रापिच तथा ग्राह्या नरेरभयदक्िरण | कालः स एव श्रहणे यदा भयसुपखितम्‌ | प्रतिग्रहा स्तथान्ये तु aren नाशचिना दिजाः ॥ अभ्यक्तन च WIM मुक्तशिखेन च Sra? सम्यगुपस्छृष्ण wala प्रयतः WHT प्रतिग्रहोता arfast waa वानुकौत्तयेत्‌ | ततस्त कोत्तयेत्‌ AS द्रव्येण द्रव्यदेवताम्‌ ॥ समापयेत्ततः पञ्चात्‌ कामस्त॒त्या प्रतिग्रहम्‌ | तदन्ते Haag खस्ति प्रतिग्रहविधिस्बयम्‌ ॥ सावित्रौ सविदेवत्या ॐ क्‌, दे वस्यतेत्यादिप्रसिदा | द्रव्यदेवतं, अभयं सव्व देवत्यमित्यादिवच्यमाणाम्‌, काम- स्तुत्या ater कस्मा अ्रदादितिमन्तेण, शाखान्तरे तु कामः का मायेत्या दि प्रसिदा | आदित्यपुराणे | Wega परान्न दरविणं स कुशोदकम्‌ | WHITEY स्तं तदन्ते खस्ति कौ त्त येत्‌ | तथा । प्रतिग्रहं ses: प्रतिग्टद्म दिजोत्तमान्‌ | मन्व Use राजन्ये उपां ए च तथा विभि a मनसातु तथा WE खस्तिवाचनभेव च! सौकार ब्राह्मणे कुव्याबिरीकारः महोपतौ । ८६ Safe: | [दामखर्ड श्रध्यायः । उपांशु च तथा वैश्ये मनसा खस्ति शूद्रजे । 'प्रतिग्रहम्‌' प्रतिग्रहमन्तः। (मन्व ` मध्यमखरम्‌ | ब्राह्मरे दातरि सौकार खस्तिवाचनं ङुब्धात्‌ | waafaar- दिषु" । | विष्णुधर्ममीत्तरे। अभयं सवदेवल्यं भूमिये विष्णुदेवता | कन्या दासस्तथा दासी प्राजापत्याः प्रकौ्तिताः ॥ तथा चैकशकं wa कथितं यमदैवतम्‌ | महिषश्च तथा याम्य इष्टो वै नैऋतो भवेत्‌ ॥ रौद्रौ षेलुविनिदि्टा छागमाग्नेयमादि शत्‌ | मेषन्तु वारुण विन्याहराहं वैष्णवं तथा | MCU: पशवः सवं कथिता वायुश्वताः ॥ जलाश्यानि सव्वोणि वारिधानों कमण्डलम्‌ | कुम्भञ्च करकञ्चेव वारुणानि निबोधत ॥ समुद्रजानि रतानि वारुणानि दिजोत्तमाः। आग्नेयं कनकं प्रोक्तं सव्वलोद्ानि चाप्यथ ॥ प्राजापत्यानि सर्व्वाणि पकरात्रमपि च दिजाः। नेया सर्वगन्धास्त॒ गाग्धर्व्वा वे विचक्तरेः ॥ TEAS खतं वासः सोम्या ज्ञेया रसास्तथा | पक्तिणस्त॒ तथा सर्वै वायव्याः परिकीौत्तिताः ॥ , विया arent विनिर्दिष्टा विदयोपकरखानि च। सारसखतानि न्नेयानि पस्तकादौीनि पर्डितैः ॥ सवधां शाल्यभार्डानां विष्वकग्मानुदेवतः | दुमाणमघपुष्पाणां MAS रितकेः सह ॥ दानखण्डं २अध्वायः।] चेमाद्धिः। €७ फलानामपि सव्वषान्तथा ज्ञयो वनस्पतिः ॥ मब्यमसि विनिर्दिे प्रजापते तथैव च । SA क्ष्णाजिन शय्यां रथ-मासनमेव च ॥ उपानहौ तथा यानं यचान्यत्‌प्राणिवजिंतम्‌ | तत्त॒ चाङ्किर सत्वेन afew मानवः ॥ शू रोषयोगि यत्‌ सव्व शा स्-धश्य-ष्वजादिकम्‌ । रणोपकरणं wa fiat स्वरे वतम्‌ | wea wera यदनुक्त' दिजोत्तमाः | asad विष्णुदेवत्य' सव्य वा दिजसत्तमाः ॥ द्रव्याणामथ सव्वं घां SAC खयणात्ररः | वाचयेज्जलमादाय करेणाथ प्रतिग्रहम्‌ ॥ aqua प्रयोगान्ते + MHA सुराय वे । इदमोंप्रतिग्यल्वशमि तदन्ते खस्ति कौत्तंयेत्‌ ॥ aaa | अग्नये हिरण्यं प्रतिग्टल्ममोति ' द्रव्याख्थाव्यथादाय WET तान्‌ ब्राह्मणः पठेत्‌ | कन्धादाने तु न पटद्रव्याणान्तु VAR TTA ॥ प्रतिग्रहे दिजा et स्तथेवान्तर्भवन्ति ते | प्रतिग्रहस्य यो wart न जानाति दिजोविधिम्‌ | दरव्यस्सैन्यसमायुल्लो नरकं प्रतिपव्यते ॥ विधिन्तु wer विन्नाय ब्राद्मणस्त प्रतिगर । दात्रा सह तरत्येव महादु गण्यसौ भ्र वम्‌ ॥ REN Re ~ ra ¢ ~ # दातुन्बन्त्प्रयोगान्ते दति पाठान्तरम्‌ | (१२) cc तथा | देमाद्रिः। [दानखण्डं इश्रध्यायः | तस्मादुक्त विधिं क्षता are प्रतिग्रहे | MAAS सओेयसोयोगं कुयीदानन्तथेव च ॥ तस्मात्‌ सव्वेप्रयत्नेन fafa: प्रतिग्रहे ॥ ya: प्रतिग्रहं बुयाडुमिं कुर्वन्‌ प्रदक्षिणम्‌ | करे WHAT कन्यान्तु दासदास्यौ डिजोत्तमः | करन्तु हदि विन्यस्य wait ज्ञेयः प्रतिग्रहः ॥ प्रतिग्रहं, खोकारम्‌ | आरुह्य च गजस्योक्तः कर्णचाश्वस्य ahaa! | तधाचेकशफानान्तु सववेषाम्बा विशेषतः ॥ प्रतिखल्लोत तान्‌ गङ्ग Ye कष्णाजिनन्तथा | (सामान्येनेकशफानां करं प्रतिग्रहः उक्तः, Aaa शृङ्गिणः, तानिशेषतः गङ्ग oferta) | HUA: पशवः सव्ये गाद्या पुच्छे विचक्र, ॥ ग्ण्होयाकदिषं गङ्ग खरं वे प्रष्ठदटेणतः। परतिग्रहमधोद्रस्य यानानां चाधिरोहणत्‌॥ बोजानां मुष्टिमादाय र्ान्यादाय सवत; | . वस्र दशणान्तादादद्या+त्मरिधायाधवा पुनः ॥ ATTN मञ्चमारुष्टेव च पादुक | wean च संखष्टा प्रविश्य च तथा गदम्‌ ॥, अवतीय च सव्वाणि जलस्थानानि ते दिजाः । दषायान्तु रथो ग्राह्यः छव दण्ड तेव च ॥ gag प्रतिष्टह्लोयाकलन्यसतकरोदिजः। oN # Te दशानमादश्यादिति पाठान्रम। दानखण्डं २ ara: |] . Safes cd आयुधानि समादाय तधासुख विभूषणम्‌ ॥ ‘Sarat cast) श्रासुख' वधेत्यधः | परिशिष्टे परिण्टक्लीत गां ge ae ar हस्तिनं करे | मूष दासौमजाश्चैव पृष्ेऽश्लतरगहंभौ ॥ अश्व कसं we वापि भ्रन्तसुदहिश्य धारयेत्‌ | शव्या-सन-ग्टह-च्ेतं TINT काञ्चनम्‌ | STyY ककुदि Wer wata महिषादिकान्‌। गोधामण्वविधानेन ya dase पक्षिणः ॥ tet farsa तथा चद्रख्गांख ये । अजादौ नातु सलत्वानाभेष एव विधिः स्मृतः । छत्र दण्डे तरूकले फलं TEA गोरवात्‌ | nearer वाचयेत्‌ प्रतिमुख वे ॥ वासस्बथ समादाय कन्याशणोषेऽघवा करं | ऋतौ भाया ace प्रति्ञौत चाकूताम्‌ ॥ युचसुत्सङ्मारोप्य प्रतिग्ह्लोत दत्तकम्‌ | TH TARA WET प्रतिग्णह्यीत Tar ॥ कूवरः युगाधारकाष्टम्‌ | युग्य-काञ्चन-वस्तराणां नाङ्युक्तं प्रति ग्रहः ॥ अरधोभयधमांः | TRE | Sara कम्म पित्युम्बा नाश्चिः कतुमहसि । , स्रानमेव दिजातौनां पर शुद्िकर स्मृतम्‌ ॥ ्रतः @rareat भेति दानेचैव प्रतिग्रहे | BAMA AA कम्मं राक्सत्राय कर्पते ॥ ५ walle: | [दानखण्ड रे्रध्यायः। प्रजापतिः कमरे; पवित्रमजत्युरा । रच्तोघ्रमेतत्‌ परमं मुनिभिः कल्पितं सवे | तख्मात्तत्‌करयो Brat ददता प्रतिगता | खान-दीम-जपादौनि कुव्व॑ता च विशेषतः ॥ संत्यज्य वैष्णवं मागे ब्रह्मम विनिग तम्‌ । wad प्रदक्तिणोक्लत्य पविंचरमभिधोयते ॥ वायुपुराणे । दान प्रतिग्रहो होमौ भोजनं बलिरेव च । साङ्गेन सदा कायमसुरेभ्योऽन्यथा भवेत्‌ ॥ ALCA, अष्कुलोसङ्ताङ्क्टेन' | एतान्येव च कायांणि eravetfa विशेषतः | aang विधेयानि तददाचमन कृप ।॥ दौधायनः। भोजनं हवनं टदानमुपद्ारः प्रतिग्रहः | afestg न arate तद्वदाचमनं स्यतम्‌ ॥ AWTS । नाधिकारो सुक्लकड्ो सुक्तचृड़स्तथेव च । दाने प्रतिग्रहे यजने बरह्मयन्नादिकन्धसु ॥ देवाः समेत्य वस्र हि तच्च पुसामकल्पयन्‌ | ततख वाससा हौ नमसम्पू खं TTA ॥ सोत्तरीयस्ततः कुर्यात्‌ waar भाविनः । अधौतं काकधौतश्च परिदध्यात्र वाससी | ददानः प्रतिग्टह्नख दध्यादहतभेवच॥ | वाराहपुराण | सुखातः सम्यगाचान्तः कतसंध्यादिकक्रियः | काम-क्रोध-विहौनख पाषण्डस्पर्शवजितः । जितेन्द्रियः सत्यवादो ara’ दाता Wea ॥ दानखण्डं २ अ्रध्यायः।] देमादिः। १०१ तथा । wala मोचपुरुषे सूतके वा समागमे | दश्रात्रमनर्ह; स्यात्‌ HY दानप्रतिग्रहौ ॥ पिण्डोदरकादि waa दातु प्रेताय यज्ते | ्राष्ित्रायां तधा नादयां eraret सुतसूतके ॥ विष्णुधर्मोत्तरं। शचिवोप्यश्चिवापि दद्यादमयदक्तिणाम्‌ | शवचिनाऽशचिना वापि ग्राह्योभयसुपसितम्‌ ॥ ठन्टोगपरिशिष्टम्‌ aa कात्यायनः। कुशोपरि निविष्टेन तथा यनज्नोपबोतिना | देय प्रतिग्रहौतव्यमन्यधा विफल हि तत्‌ ॥ श्राह MARA | ओङ्कारेण दात्‌ प्रतिग्डद्वोयाच ॥ MCT | प्रण्वोजगतां बोजं वैदानामादिरेव च। एष एव परं ब्रह्म पवित्रमयसुत्तमम्‌ | तस्मात्‌ प्रणवसुचाय्ये कार्ययो दानप्रतिग्रहौ ॥ यमः। योद्धं तं प्रतिग्टह्ञाति योऽचेयिला प्रयच्छति । तावुभौ wea: खगं विपरोते विपययः ॥ लिङ्कपुराणे | दव्यादानं यथा शक्या सदाभ्यव नपूव्व कम्‌ I तराद्मणापि ग्टह्लौयाइक्तया दत्त प्रतिग्रहम्‌ ॥ शातातपः | ways यो दद्यात्‌ ब्राह्मणाय प्रतिग्रहम्‌ । स yar नरक याति ब्राद्मणस्तदनन्तरम्‌ ॥ प्रशरपू्व्वमिति'। एतमध्यायं टतमनुवाकम्बा यदि लमस्बलितं पठसि तदा तरतावददामी व्यक्ता तथा कते यदौयते तत्‌ “TAA” | व्यासः । अवमानेन यो TAA BAT: प्रतिग्रहम्‌ | aaa नरके मग्नौ THAT शरदां शतम्‌ ॥ ९०९ चमाद्धिः। [दानखण्डं २ अध्यायः शातातपः | काथलोभेन योद दादर RATT, प्रतिग्रहम्‌, दाताग्रे नरकं याति ब्राह्मणस्तदनन्तरम्‌ ॥ विष्णुघर्मोत्तरे । प्रतिग्रहोयोविधिना प्रदत्त प्रतिग्रही योविधिना zeta: | इयोः प्रयोगञख्चरमन्तु कायः श्यस्तथाप्रोति न संशयोऽच्र ॥ अध मिखधम; | नन्दिपुराणे । दाने विधिमविन्नाय नहि तदहातुमर्ईति | प्रतिग्रहानभिन्नथ ग्टहत्रिरयमरते ॥ wan प्रतिग्णह्लानो ग्रहोतापि पतत्यधः ॥ fea वैव्सोति amet न दाता ब्राह्मणः कचित्‌ | सोपि षष्टः wa तेन erate तं न AAA ॥ “यदि त्वमेतत्‌ पठसि तदा तुभ्यभेतदटामौति ara परोत्तणमत्र निषिध्यते, पात्त्रबोधघाथसुपायान्तरेण परी- च्षणत्वमनुमतमेव- | aga ata whe संवसनाजन्ञेयं शौचं संव्यवद्ारतः | Tet संकथनात्‌ Hat चिभिः ara परोच्यते ॥ संकथन, शदभावेन fara | | वाराहपुराणे! अपि सषमां हि नदेयं विचिकितृ्तता | मनसा छयननुन्नातः प्रतिश्टकह्लोत नेव हि ॥ ददानः प्रतिग्य्ह्नख यतो लोभभयादिना। नाप्नोति Sarat योगं निरयं चैव गङति ॥ नारदौयपुराणे। देश-काल-विधानादयेहीनं दाने भयावहम । टानखण्डं रेश्रध्यायः] safe: ! १०३ दातुः प्रतिग्रहीतुश्च खहौतमसतः सदा ॥ acinar | नामगो Wea प्राङ्मुखी देयकौत्तंनात्‌ | उदद्खाय विप्राय दान्ते afer वाचयेत्‌ ॥ (दयक नादिति, देयकीतत्तनोत्तरकालं देल्धः) | प्राकप्रल्यगास्या Tere दाटग्राहकयो; Fafa: । ददात्‌ पूर्वमुखो द्रव्यमेष एव विधिः सद्‌ा ॥ (aq कौत्तंयन्ति, “प्राञुखस्त्‌ ्टह्लौयादिवाह तु विपधय" इति, तस्य समूलत्वे foe अनुष्टानविकल्यः, तत्राप्य द्ुखसं प्रदानवेशि BAA स्तदेवान्‌ यम्‌) तदुक्तं Weare | दयात्‌ पवव॑मुखो दानं खज्ञोयादुत्तरासुखः | आयुव्विवरईते दातु्रहीतुः चीयते तु तत्‌ ॥ दति ओओमहाराजाधिराज-ग्रौमहादेवस्य समस्तकरणाधो्वर- सकलविद्याविशर द-खरे माद्विविरचिते वचतुव्वगंचिन्तामणौ दानखर्ड दानाङ्गप्रकरणम्‌ | अथ परिभाषाः । सिन्धौ दुर्धरकालकूटकुटिले * पौयुषशद्धेव का कान्तानांमघुराधरासवरसम्पदां सुनिद्रिता | इन्द्‌ः निन्दितमाह राइरसनायोगो वियोमोत्तर स्तनिःसोमसधा-निधानमधुना Sarfea hac ॥ MAA सामान्यतया प्रतीयते महौ तलम्‌ | न 9 कीक = सिन्धौ बन्धुरकालकृटकुटिले इति कचितुपाठः ® १०४ देमादधिः। [दानखणर्ड २ अध्यायः | अनेन सामान्यतया परिभाषेह कथ्यते ॥ तत्राह यान्नवल्काः। चाषं छन्द ख cam विनियो गस्तयेव च । वेदितव्यं प्रयल्लेन ब्राह्मणेन विशेषतः ॥ अविदित्वा तु यः कुयौद्याजनाध्ययनं जपम्‌ | होममन्तजंलादौनि तस्य चाल्यफलं भवेत्‌ ॥ तथा । यश्च जानाति waa श्रां छन्दश्च देवतम्‌ । विनियोगं arereg मन्त्रां ज्ञानक च । एकेकस्य ऋषेः सोपि वन्यो ह्यतिधिवद्ववेत्‌ । देवताया सायुज्य गहत्यत्र नसंशयः ॥ पू्वक्तिन प्रकारण ऋष्यादौन्‌ वेत्ति यो दिजः । अधिकारौ भवेत्तस्य रहस्यादिषु aay ॥ तथा । येन wef ee सिदिः प्राप्ता च येन वै । मन्त्रेण तस्य तत्‌ प्रोक्तमषेभावस्तदाषेकम्‌ ॥ छन्दसा छन्द उदिष्ट* वाससो इव चाक्षते | आवा संच्छादितो देवे Baila स्तु वै पुरा । आदिलैर्वसुभी रुद्रे सन छन्दांसि तानि वै | यस्य थस्य तु aaa sfeet Saat g atl तदाकारं भवेत्तस्य देवत्वं देवतोच्यते ॥ GUAM समुत्पन्ना WANT च । नेन चेदं wu विनियोगः स उच्यति ॥ aan यच्च मन्तस्य विनियो गप्रयोजनम्‌ | प्रतिष्ठानं स्ततिञेव त्राद्मणं तटिद्ोच्यते ॥ # दनात्‌ इन्ददूति पाठान्तरम्‌ | waa amare |] देमाद्रिः। १०१ एवं प्रञ्चविधं योगं aaa waged | SA चान्तजले योगे Gras याजने तथा ॥ छन्दो गपरिशिष्टम्‌ | aa कात्यायनः | अक्रियात्रिविघाप्रोक्ताविदह्धिःकामकारिणाम्‌। अक्रिया च परोक्ता च salar वायथाक्रिया ॥ स्वशाखाशेषमु सृज्य परशा खा यञ्च यः । कर्तुमिच्छति दुधा मोघन्तत्तस्य यत्‌ फलम्‌ ॥ यत्रा्रातं सखशाखायां पारक्यमविरोधि aq | विहदविस्तदनुष्ठेयमग्निहोतरादि कम्भवत्‌ ॥ “अग्निहोत्र, यजुवदगशाखासु विहितं, यथा छन्दो गादिभिरनुष्टोयते | ग्हापरिशिष्टकारः। Tea वा aU यस्य कर्यै प्रकौत्तितम्‌ । तस्य तावति शासा aA सव्बःक्रतो भवेत्‌ ॥ प्रतत्तमन्यथा कुष्याद्यदि मोहात्‌ कथञ्चन | यतस्तद्‌न्यधाश्रूतं तत wa समापयेत्‌ ॥ प्रहत्तम्‌, आरब्धम्‌ । अन्यथाभ्रूतं, क्रमायन्यतेन यदैष- रोत्यमापद्रम्‌ | समाप्त यदिजानोयागन्मयैतदयघाङतम्‌ । तावदेव पुनःकुर्थ्यात्राहत्तिः स्वकर्मणः ॥ (एतत्त कस माप्ावन्यथधाकरणताविषयम्‌) | प्रधानस्याक्रिया यत्र साङ्गन्ततेक्रियते ya: | परक्रमविपेधोति कचितपाटः। + खद्‌ scale fata क्रचित्पारः। (१४) १०६ Salle: | [दानखण्डं areata: | तदङ्गस्यात्रियायान्तु नाहत्तिनच तत्क्रिया ॥ “यच प्रधानकश्चाकरणं तत्सा ङ्गमेव पुनःकत्तव्य, तदङ्गगकरणे- पनन साङ्गप्रधानाहत्तिर्नापि तावन्माच्रस्याङ्कस्य करण किन्तु प्रायथिन्तमेव काय्यम्‌। ग्टह्मपरिणिष्ट । दभः छष्णाजिनं मन्वा ब्राह्मणा दविर ग्नयः । अयातयामान्येतानि नियोज्यानि पुनः पुनः॥ मसेचि;ः। मारे नभस्यमावास्या तस्यां दभचयो मतः, अयातयामास्ते दभा विनियोज्यः पुनः पुनः॥ न्दोगपर शम्‌ | कात्यायनः) हरिता यन्निया zat पोतकाः पञ्चयच्ियाः | समूला: पिहदेवत्याः कल््ाषा वैश्वदेविकाः | sar: प्रयरणोयाःस्य: FMT Garg afew: ॥ पञ्चयज्नियाः पञ्चयन्नाद्ाः | “Tata, अरनुछानम्‌, तदह; प्रवरणोयाः" | लघहारोतः | चितौ दभाः पथिद्‌ भा ये दभो यन्नभूमिषु। स्तरणासनपिष्डेषु षट्‌ कुशान्‌ परिवजंयेत्‌ ॥ पिण्डार्थः ये छता दभ a: कतं पिढतपणम्‌ । मृ्ोच्छिषट्टताये च तेषां व्यामो विधौयते ॥ नोवोमध्येषु ये दभ ब्रह्मसत्रे च ये क्ताः | परवित्रास्तान्विजानोयादयथा ATA AAT कुशाः ॥ अनन्तगर्भिंणं साग्र कौशं दिद्‌लभेवच। menara विन्नेयं ofaa यच कुत्रचित्‌ ॥ = ee eee ee Da) % यथा Riel , Ao aUga व हरितं पोतक्लष्णविमिथितम्‌ ॥ रजनो, हरिद्रा | आदित्यपुराणे अभावे सव्वरतानां हेम waa योजयेत्‌ | waite परं पृतं यतस्तस्यैव WAT ॥ भविष्यपुराणे। मधुराम्लश्च लवण कषायस्तिक्त णव च। AEH fl राजेन्द्र रसषट्‌कमुदाहृतम्‌ ॥ स्कन्दपुराणे दधि त्तौरमधाज्यच्च माक्षिकं लवणं गुडः | तथेवेच्चरसद्च fa रसाः प्रोक्तामनोषिभिः। भविष्यपुराणे अनुक्तद्रव्यतत्‌ सङ्ख्यादटेवता प्रतिमा प | सौवर्णो राजतो ताम्री sant माततिकौ तथा ॥ चि्रजा पिष्टलेपात्था निजवित्तानुरूपतः। आमाषात्पलपय्धन्तं कत्तव्या श्णटप्रवजितेः | सुवणे रजतं ताम्र-मारक्टं तध्व च! लोह तपु तथासौसं धातवः परिकौत्तिताः॥ तधा आप्र कुशाग्राणि दध्यक्तततिलास्तथा | यवाः सिदाधेकाचैवमर्घोऽटाङ्ः प्रकोत्तिंतः ॥ - तथा । eal ASMA Ss वालक चृतपललवाः । हरिद्रादयसिद्वाथशिखिपतरी रगत्व चः ॥ कङ्णौषधयेताः MIRA नव स्ताः ॥ न्दोगपरिशिष्टे। , * qe मांसो हरिद्रे दे मुरा शेलेयचन्द नम्‌ | # HUA वचा कुष्ट RSs रजनौदयम्‌ | as Ly asl चम्पकमसञ्च सवाषधिगणः wa ) aati P ASH: श्च द्रोरःस्याचतुराट्कः॥ द्रद्रव्यविषये स्कन्दपुराणे | पलदयेन weds दिगुणं कुडव मतम्‌ | 6, = ८ ०२ चतुभिः कुडवः प्रस्थ आटृकस्तश्तुगु रेः ॥ चतुगु शो ws इत्येतत्‌द्रवमा नकम्‌ । अरघ म्रूमानम्‌ , आदित्यपुराणे जालान्तरगते भानौ Aa दृश्यते रजः | प्रथमं तत्‌प्रमाणानां तसरेणं WIAA ॥ तरसरे णम्त विज्ञेयो ष्टौ ये परमाणवः | दानखण्ड २अरध्यायः।] देमादिः। १९१ त्रसरे णवस्त्‌ तेष्य्टो रथरेणस्त॒ स सरतः ॥ रथरेणवस्त ते ष्टो वालाग्र तत्स्मृतं बुधैः । वालाग्रा्ष्ट लिक्षा तु युका fears बुषेः ॥ अष्टो युका यव प्राइरङ्कलन्तु यवाष्टकम्‌ | इादटणशाङ्गलमातो षे वितस्तिम्त प्रकौतितः॥ अङ्कस्य प्रदेशिन्या नासः प्रादेण उच्यते । तालः स्मो मध्वमया गेाकणरशाप्यनामया। कनिष्ठया वितस्तिस्त दादशाङ्ग,लिका स्मता ॥ रनिस्त्वङ्ग लपव्वा णि fara कविं शतिः | चत्वारि fanfaaa हस्तः स्यादङ्गलानितु॥ faa al दिरलिस्त्‌, दिचल्वारिशरङ्कल a षस्पवत्याङ्कले देव धनुदंण्डः प्रकौतितः ॥ धनुदं श्डयुगं नालि TAA यवाङ्गलेः | धमुषा जिशता aware: संख्याविदो जनाः + agave दे चापि गव्यूतिरुपदिभ्यते | अष्टो ` धनुःसहस्राणि योजनन्तु प्रकीतिं तम्‌ ॥ HATHA पुराणे | परमाणः परं Gast चसरे णु रदो रजः | बालाग्रं चैव fear a युका चाथ यवोक्ग.लम्‌ ॥ HATE गु UAE AACA लम्‌ । षडङ्ग लं पदं प्राहर्विंतस्तिदिगुणं स्मृतम्‌ ॥ दौ वितस्तो ततोहस्तो ब्रह्म तों इिचेट नैः । . चतुहं स्तो धनु दं ण्डो नालिका तव्युगेन तु १ कोशोधन्वःखहस्त्रे दे गव्यूति श्च चतुमा | (१६) १२९ Sale: | [दानखण्डं ३ब्रध्यायः। दिगुणं यजनं तस्मात्‌ प्रोक्त सं ख्यानकोविदेः ॥ seufa: | दशहस्तेन दण्डेन चिं शण्डा निवत्तंनम्‌ | दश तान्येव गोचर बराह्मणेभ्योददाति a: tl वसिष्ठः! दशदस्तेन वंशेन द शवंशणान्‌ समन्ततः | पञ्चचाभ्यधिकान्‌ द यादेतद च्म चौच्यते ॥ विष्णुधर्मोत्तरे | यदुत्‌पत्रमथास्राति नरः संवत्सरं दिजः | एक गोच््ममाच तु भुवः प्रोक्त विचत्तणेः॥ मत्स्यपुराण । दण्डेन समस्तेन विं शदण्डा निवत्तं नम्‌ | चिभागहौनं गोच मानमाह प्रजापतिः ॥ छदवसिष्ठः | गवां शतं asaat यत्र तिष्ठेदयन्वितः। SCE LIRR RC CCCI KIL अथ मण्डपादि AAT | area | मध्याङ्गलौकूपं रवो प्रामाणिकः करः | च्छन्दोगपरिशिष्टे। अङ्ग्टाङ्ग.लमान तु यत्र यत्रोपदिश्यते | aa तत्र हत्पव्वं न्विभिमिनुयादधः ॥ अघ पञ्चरातचरे। कुर्यदेष्णवयागेषु Weis मर्डपान्‌। सारदारुभरवांस्तभान्‌ दान्‌ Faery समान्‌ | मण्डपार्दोच्छरितान्‌ वेदसं स्यां्ूडान्वितांस्तथा । वलिका-मूदैत स्तेषां स्तम्भदादशकं पुनः ॥ बाह्ये पौटप्रमाणेन तच सूचविभागसः। मध्यमोत्तमयोबंदो मक्डपस्य चिमागतः ॥ चतुथोंशोच्छरितिस्तस्यासिसक्षपञ्चतोपि वा | नवेकाट्‌ शहा रवा इष्ट काभिः प्रकल्पयेत्‌ | दानखण्छंरश्रध्यायः।] SANE १९२ कनोयान्‌ CEA Brassed: | तथा पोडशभिर्हस्तेग्मण्डपः स्यादिरीत्तमः ॥ वेदसं ख्यान्‌, चतुःसं ख्यानित्यधः | चडा, शिखा साच स्तम्भशिरसि उपरितनसरन्धृवलिकाप्रवेण नाध क्रियत tt ate, इति अन्तविन्यस्त स्तस्भचतुष्टयापे क्या वाद्यलम्‌ | aaa: । ut मध्यस्तन्भचतुष्टयं बिन्यस्य ततो arated स्तम्महादशक विन्धसेत एवच्च पोडशस्तम्मो मण्डपः सं प्रपद्यते | सूत्रविभागत इति, प्राक्पञ्चिमायतस्य दक्तिणोत्तरायलस्य वा त्ेचसूतरस्य लतोयांशपरिभितं अन्तरालं fasta स्तम्भा निवेश नौया इत्यधेः । कन्यसे दिकरमिति, कन्यसे मर्डपे दिस्त - विस्तारं हारं aay मध्यमोत्तमयोस्त॒ चतुरहृलाभिहहया बिधेयम्‌। बिशखग्भर वास्त शास्ते । मर्डपान्तरमुत्‌रूज्य HAY Awe! धासोधासरा- न्तरं WR MATT यज्नमण्डपः। दशदादशदस्तो वा कला हस्तोथवा YA | यदा मर्डपदयं क्रियते तदा प्रथममर्डपं परिमितमन्तरत्यक्ता feared saa) यदातु धामाग्र मण्डपः क्रियते तदा तद्घामपरिमाणमन्तर wa परतो मण्डपं कुग्यांदित्यधेः | HATTA, पोडशहस्तः | करेः fire Ware विजयायास्त्‌ मण्डपाः | अश्वत्यो-ङम्ब र-्नच-वट-शाखाक्षतानि तु ॥ ९२४ Vals: | [दानखण्डं ee | मर पस्य प्रतिदिश हाराखेतानि कारयेत्‌ | पञ्चहस्तप्रमाणस्त बिस्तारेण ferent षड्क्गलाभिहदास्त TAS यथोत्तमे | पञ्चदस्तेति, कन्यसे ACT पञ्चहस्ताः | मध्यमे षड स्ताः | SUA BAA: हारशाखा विधेयाः ॥ तथाहि | हम्तात्‌प्रभति षड्ङ्कलाभिहदऽ विस्तारो विधेयः | मस्तके दादशांशेन शङ -चक्र-गदाम्बजम्‌ ॥ प्रागादिक्रमयोगेन न्यसेत्तेषां सदारुजम्‌ । renin न्येदधमौ ` सव्वसाधारणोविधिः ॥ तत्र संग्रहे | प्रतिङ्ुणड' पताकास्त प्रोक्ताः शास्वार्धकोविदेः। सप्तदस्ताः पताकाःस्यः सपघमांगेन faa: ॥ लोकपालानुबणन Feta» हिमप्रभा । पोत-रक्तादिवणच पञ्चहस्ता ध्वजाः aT | दिपञ्दस्तेदं we Sane: संयुता मताः॥ दिप्चहम्तेः, द णदस्तेः | गरुडपुराणे, पञ्चहस्ता ध्वजाः कार्य्या वैपुलखेन दि्स्तकाः | सप्रदस्ताः पताकाःस्यविवं शत्यङ्कलविस्तताः | दण्स्ताः पताकानां दण्डाः पञ्चाशवेशिताः सिन्दराः कव्वरा war घसरा मघसब्रिभाः॥ हरिताः पाण्डवास wat: पव्वादितःक्रमात्‌ | एबंवणाः सुभाःका््थः पताकाः पाकशासनः ॥ नवमौ तु क्रचितपाढः। दानखण्डं asta!) हेमाद्रिः, १५ भविष्यत्पुराणे afearerat त्यक्घा कुण्डानि नव पञ्च aT | वेदास्त्राश्येव तानि स्यव्बेत्तेलान्यथ वा कचित्‌। वदासि, चतुरस्ताणि॥ ्रान्नायरदस्ये। कुण्डानि चतुरखाणि वत्तनालाक्ततोनि वा | नव पञ्चाथ चैकं वा कत्तव्य लक्षणान्वितम्‌ | नवकुण्ड विधाने तु fea कुण्डाष्टके स्थिते | नवम कारयेत्‌ FE पूव्व-शान-दि गन्तरे | विधाने पञ्च कुण्डानामौ शाने पञ्चम भवेत्‌ | ज्ञानरत्रावल्यां | fea वेदाखहत्तानि पञ्चम तो शगो चरे | नारदौयेऽपि। यतोपदिश्यते कुण्ड त्तुष्कन्तच anf । वेदाखमदै चन्द्रञ्च दत्त पद्मनिभं तथा | कुर्यात्‌ कुण्डानि चत्वारि प्राच्यादिषु विचकच्तणः। कुरडवेदयन्तरख्ेव सपादकरसम्पितम्‌ | पौटवडन्तु यत्कुण्डं सुप्रमा णं सुगत्तं कम्‌ ॥ बह्वचपरिशिष्टे। भूतौ सुक्को तधा पुष्टौ जोर्खछोद्धारे विशेषतः | सदाहो तथा शान्तौ हन्तं वरुदिग्गतम्‌ | कामिके तु तत्तदिच्च तत्ततफलाथ कुण्डो क्तिर्यया | CRIA चतुष्कोणे Beal भोग भगाक्ततिः। Tae ATG याम्ये नै कते हितिकोणकम्‌ | वारुण्ां भौन्तिकं ठत्तं षट्सु उच्ाटनेऽनिले । seta wifes पञ्च रोद्रयामष्टाखसुक्तिदम्‌ ॥ way चैतेषु Wagar हस्तादिमात्रं चेवफलयुपकल्प- नोयम | ` १९६ देमाद्रिः। [दानखण्ड २अध्यायः। aca भविष्यपुराणे । मुशटिमानं शतां तु एते चारलिमाचिकम्‌ | VERA होतव्ये कुया त्ङुण्ड' करातमकम्‌ ॥ हिदहस्तमयुते तच्च लच्होभे चतुःकरम्‌ | अष्टहस्तालमक कुण्ड कोटिषहोमेषु नाधिकम्‌ ॥ सुष्टिमानमिति, वदसुष्टिहस्तमात्रमित्यथः॥ | इदानों चतुरखरादिकुण्डानासुहारक्रमोऽभिधौयते tt चतुरखं तावदाह विशखकश्मा | कत्वा प्राक्‌ सुत्रमचाड दक्तिणोत्तरमत्स्ययोः | न्यस्य सूत्र ततः कोशेरद्गितेखतुरस्रकम्‌ ॥ प्व नाप्यपायेन प्राचीं निश्चित्य प्राकपञ्चिमायातांरखा- मालिख्य तामद्वभागे लाञ्छयितला दक्तिणोत्तरदिशो स्म॑त्‌स्य दयं qara सत्रोपरि सव्रान्तरनिपातनात्‌ सखस्तिकमध्याक्ततिः framay wa इत्युच्यते । मत्‌स्यहयनिष्यत्तिचातरैवं कार्या | ूर्व्वोक्षरे खापरिभितस्य सूतरस्यादि, तस्याएव रेखाया मूल निधाय तत्‌सत्रान्तर परिश्चम्य aa रचयेत्‌ तस्या एव- रेखाया अ्रपरप्रान्ते तस्यैव सूत्रस्यादिं निधाय तत्‌ सत्रां परि ww हितोयन्तं कुबात एवं वत्ते दये कते दत्तिणोल्तरदिशो- weed निष्यद्यते wa weed पूर्वीक्षरे खालाञ्कने चैवा aa निष्पाव दक्तिणोत्तरायतां रेखां लिखेत्‌ | रवं fea साधि तासु विदिकंसाधनाधं' कीणान्‌ weed । ` तत्रायं प्रकारः । पव्वेनिष्पवरे खाप्रान्तचतुषटयस्य प्रसेकं पा््वहये चिकौषिंतपरि- माणस्यादमच्चः निधाय aqua कोणलाव्छनानि कात्‌ ततः कोणशलाञ्कनेषु सज्रचतुष्टयनिपातनात्‌ पूव्वदिश्यदस्मखये- दानखण्डं रश्रध्यायः।] माद्रः, १२७ faa चतुरखं FG Faq । योन्याकारादौनासुदारशतुरख- ग्रकतिकरस्त॒ कामिकशास्रात्‌ | पञ्चमांशं पुरोन्यस्य मध्ये वेदांणशमानतः। ज्र मादश्वत्यपन्ाभ कर्मा गनेयमुच्यते ॥ aaa पञ्चमभागं gure दिशि विन्यस्य मध्य कोणसूच स्येति शेषः | वेदां: तुरोयांशः। ware, सूबान्तपरिभ्रमणेन अ्रश्वत्यपत्राकार कुण्डमागनेयदिशणि कुथादिति त्राय निग्भाणप्रकारः। पूव्बाक्तन्धायेन समचतुरसौक्षतस्य चेतस्य पथिमरेखामध्यात्‌ पूव रेखामध्यभेदिनौं चेवसूत्र-पञ्चमां शाधिकं गर्भरंखामालिख्य Awaen कोणस्‌बान्तरौयांशे लाच्छयिल्वा तल्नाच्छनोपरि fare सूत्रस्य पूव्बा्ञगभरे खामुलावन्यस्तं प्रान्तं परिभ्वम्य बहिन्बैत्ता्चैः निष्याद्य वायव्यकोणेऽप्येवभेव aus रचयेत्‌ | ततो ग भरे खापरान्तात्‌ हत्तदयग्रान्तस्पशि aaeaq निपात्य पिप्यलपत्राकारमाग्नेयदिश्य दमु खयोनिकं योनिक्ुण्ड' विदध्यात्‌ । चतुरस TNA Darra तदशकौ मध्यसप्तां शभाने तु कुण्ड खण्डन्दुवत्‌ क्रमात्‌ | WITS Fa ग्रहै- नवभिविभक्तं आश्यन्तौ त्यक्ता अ्रवशिष्टसपमांशमानेन सतभ्रम- णात्‌ खण्डन्द्सदथं कुण्ड Gara । wat छतिः। चतुरस्त्रं aa नवधा विभज्य तत्र प्रधमोन्तिमश्चेति भागदयं परिखज्य अवशिष्टसप्तभा गार्मिरे खागभदेशे dae निधाय तस्येव भाग. समकस्यान्तिमरेखागभदेथे eae fata तबमूत्रपरिभ्मणेन प्रथमरे खातुल्यं विखान्तप्रान्तहत्ताै' विर चयेत्‌। अथ प्रथमरेखा- प्रान्तदयमपिहन्ताच् संयोज्य दक्िणदिगवख्ितसुत्तराशाभिसुखयो- १६८ Safe: | [दानखण्डं aera: | निक खण्डं wea विदध्यात्‌ । faaraafedt aefafa- नशाचर भवेत्‌ । स्थानत्रये ठतौयांशत्रयं ठया waaay नैगाचरं नेकत्यदिक्सम्बन्ि Fw कुयात्‌ | इहायं सम्प्रदायः ॥ पूष्ववद्ममचतुरस्रं aa निन्य तत्तिरञ्चौनप्िमरे खामध्यात्‌ तिथगवखितपून्बेरे खामध्यभेदिनीं केत्रसूव्रटतौयभा गाधिकां गर्भरे खामालिख्य पून्वाक्तपधिमरखाप्रान्तद्यमपि aaa ठती- यभागाधिक gard ततो गभं रेखाप्रान्तात्‌ पूर्वोक्तपशिमरेखा- प्रान्तदयमपि तनेवसूत्रढतौयभागाधिकं FAT! ततो गभं रेखाप्रान्तात्‌ पूव्वाक्तपञिमरे खाप्रान्तदयसर्थिंसूत्रहयं निपात्य नेऋत्यदिभि पून्वाभिसुखयोनिक तिकोणं कुण्डमुत्पादयेत्‌ | एवश्च विधौयमाने स्थानत्रये ठतौयां शत्रय विस्त वे वमव्यत्रयमपि निष्पद्यत इति । aarere सन्यासादत्तं कुण्डमिहोदितम्‌ | क्सूत्रादस्य योऽष्टमांशस्तस्य CANA सम्यक्‌ न्यासात्‌ त्तं qw स्यादिति । wad रचनाप्रकारः | चतुरखे लेत कोषात्‌ कोणन्तरगामिनः सत्रस्यादं कोणारैशब्दवाच्यमष्टधा विभज्य यावानष्ट मो भागस्तावन्तं भागं चतुदिक्ष बहिविन्यसेत्‌ । ततः चेतगभदेशे ware निधाय वदहिःच्थिताष्टमभागविन्यस्तं तस्यैव सूत्रस्य प्रान्तं wan: परिभ्चम्य पिमदिशि पूव्याभिमुखयोनिकं ठ कुण्ड FAA! षड्भागहठदितो मद्ये घतुभिः स्यात्‌ wea कते वपाश्वयोः प्रे क षष्टभा गवं कत्वा अवशिष्ट दिशोमंव्छ चतुष्ट य- सुत्यद्य स्‌ बषट्‌कपा तात्‌ षडसकुणडनिष्यत्तिरिति | wad सम्प्र दायः। समचतुरस्रं Ba Wer विभज्य यावान्‌ षष्ठोभागस्तावता मानेन चेत्रस्य दक्तिणोत्तरपाशं समन्तादर्चयित्वा सरेवक्तेतमायत टानखण्डंरे wera] | Bate १२९ aqua सम्पादयेत्‌। अथानन्तरोक्तपाण्बदयरेखास्परथि Sere तरायतां Wit ai रचयेत्‌ | ततः क्ेत्रमव्यादुत्तरपाश्वरे खा- tara पूर्व्वाक्त गभर खादपरिमितमेककं aa निपात्य yearn नदिशोरन्तराले Hay Aare तेनेवप्रकारक पञचिमवायव्ययोरन्त- राले मद्यं कुशात्‌ । अथ भूयोपि त्ेवमध्यादक्तिणपाण्वरे- WHAT प्रागुक्तगभरे खाप्रान्तदयात्‌ लाञ्छन चतुषटयस्पशि सूच्- चतुष्ट निपातयेत्‌ । एवं लाञ्छानानन्तरालख्ितस्‌चदये न सह सूत्रषट्‌क प्रयोगादायव्यदिशि प्राञ्खयोनिकं षट्‌कोणकुःण्ड Sara | चतुरसखाष्टभागेन कणिकास्यादिभागगः | तदहिसत्येकभागेन केसराणि प्रकन्ययेत्‌ ॥ aaa दनमध्यानि तुरोये दनलकीटयः | भ्रमणात्‌ VATA स्यादनलाग्रं दभयेदहिः ॥ चतुरसखरस्य wear विभक्तस्य मध्ये अडमभागेन कर्णिका. स्यात्‌ कणिकाया वहिः परिधिखख fetta अष्टमभागविन्यासे केसराणि शयुः केसराददहिःपरिधिख्ितं ठतोे अष्टमभागे विन्यासे दलमध्यानि कल्ययित्वा चतुर्थं camzt विधाय चतुरस्रादहिहलाग्राणि WIA! बरतराप्यष्टमभागेनेति सम्ब- ष्यते | विभागशः, विभागे विभागे सर्व्वदिग्‌भागेषित्यर्धः | भ्रम. णात्‌, सूतस्येति शः" एतञ्च पद्महयं सर्व्व योजमोयम्‌ । अयमथः चतुरस्रं Ba प्रागग्राभिरुदगग्राभिश रखामि रष्टधा विभज्य मध्र्‌े लाञ्छयित्वा चेतादहिशतुर्हि्त समन्ता- द्परमष्टभाग त्रिन्यसेत्‌ waa asa परितः प्रतिदिशं ( १७ ) १२० हेमाद्रिः। [दामखर्ं ara प्रचपच्चाष्टमभा गावधिरेखा भवन्ति। ततः पूववाक्ञलाब्कनोपरि चिन्यस्तारे स्तत्तदरे खाविन्यस्सप्रान्तस्य च॒ सूतस्य परिभ्रमणत्‌ पञ्चदत्तानि सम्पाद्य हत्तातिरिज्ञरेखाः परिमास्नयेत्‌ ततः प्रथमे aa कणिका । हितोये कसराणि। sate दलमध्यानि । चतु दलकोटयः । पञ्चमे दलाग्रानौति कत्वा wees Yara सुखयोनिक पद्मङर्डसुत्तरदिशि कुयात्‌ | इदानौमेतदेव कुण्डं प्रकारान्तरे शोच्यते ॥ PUTT समं चान्यदयवान्यप्रकारतः | त्तकुण्ड` पुरा क्त्वा चतु मेखलां भजेत्‌ ॥ SRIF तथा BAT कणिका सादका भवेत्‌ | अवशिष्टं टल वेददलमष्टदलन्तु वा॥ यथा प्रतोच्यां दिशि वत्तङ्णडमभिहितमिहापि aga कता तन्मध्य यथाविभागं aga कुादिति। भ्रथषेत्यादिना Sala, प्रकार SAA | Ya तत्तकुण्डमेव आमेखलं मेखलाम- aaa अन्तथतुद्धा भजेत्‌ FATA अन्यस्यापि सभ भागस्य वत्ततरयस्य कर णाचतुर्थक्ेवविभागः काथद्त्यधः। ततः Gawd arenas विस्तता करिका विधेया । sat धञ्च तथा wala, कखिकाया उच्छयमपि सार्घभागेन छतेत्यर्धः | अवशिष्टेन साभा गदयेन केसरव्यतिरि कानि दलान्धेव कुयात्‌ | एवञ्चतुदलमष्टदलम्बा Ww बुधात्‌ ।“ क्तात्‌ दादशमं भागं चतुदिन्त तदन्तरे । विन्यस्य तत्प्रमाेन तु्ांशमपरं नयेत्‌ ॥ तस्य करशप्रमाणेन तद्धजास्पि लाञ्छयेतः। दानखण्डं gaara: |] दमाद्रिः। १३९ तत्राष्टसूतसयोगाद्टाखर कुण्डमुच्यते ॥ दादशधा विभक्तस्य Baw यावान्‌ दादणशो भागस्तावन्तं भागं चतुदिक्त विन्यस्य, तदन्तरे, तस्य Wa अन्तरे बहिःप्रदेशे अन्तरं - बह्िथागोपसंव्यानयोरितिज्ञापकादन्तरणशब्देा वहि चनः। तत्‌प्रमाणेनति तस्व वहिविन्यस्तदादशभागस्य परि. माणन अपरं दितौयं Gara चतुर सं नयेत्‌ प्रणयेत्‌ gaa इति यावत्‌। तुथाखमिति, खाधिकोऽच पूरणप्रत्ययः। तस्य कणं प्माणेनेति। कोणात्‌ कोणान्तरस्पशिं सूच शिन्प्ास्त्रेषु कण दति प्रसिद्ठम्‌। इहतु केचगभादारभ्य चतुष्कोणगामिनः एथ. गेव चत्वारः कणा इत्यभिप्रायेण कणोदंमपि कणशब्दे नोक्तम्‌ | तेनायमघः | बाद्यस्ितचतुर सस्य गभदेणावधिर्यावान्‌ कणंस्तावता मानेन TANG तस्य॒ कणस्य UNG लाञ्छयेत्‌ | अत्र वाह्यचतुरस् सूचाण्येव कणाभयपाश्ववत्तीनि निजभुजाकारतया भजाशब्देनो Get! wae! बाद्यचतुरस्रसम्बन्धिन्येकस्मिन्‌ कोणे कणाद्ैपरिभितस्य सूत्रस्यादिं निधाय तत्‌ सतं चतुरसख्ररेखो- चरि vara स॒चप्रान्ते लाञ्छयेत्‌ | एव प्रतिकोणं aarfe निधाय प्रातिलोम्यानुलम्येन सूत्रप्रसारणात्‌ तत्तत्‌प्रान्ते लाच्छ- यन्‌ प्रदिदिशं लाञ्छनदयकरणदिक्चतुष्टयेन लाब्छनेषु सता टकनिपातनादष्टाखकङ्घण्ड' कुव्यादिति। | अयमिह निश्धाणप्रकारः। पूम्बवच्चतुर स्रौ कतस्य चतस्य afeaqea दाद गमं भाग विन्यस्य तत्परिप्नाखेन अपर चतुरस्रं Fala! अथ तरौय १२१ wae: | [दानखण्डं ३ग्रध्यायः। कणादईपरिमितस्य सूत्रस्य प्रतिको णमा निघाय चतुरखरे सो- परि प्रसारणात्‌ तत्तत्‌प्रान्तेषु लाञ्छयन्‌ दिकचतुष्ट येन लाञ्कना- टक wal तल्लाब्छनोपरि सूबाष्टकनिपातनादेशनदिशि पू्वाभिसुखयोनिकमष्टाखकुण्डं Fat! दइ दानौं दिग्नियमम- न्तरे णेव तत्तत्‌कन्धापयोगितया विक्ञानललितोपदिष्टं कुण्डदय- मुच्यते | समांशं वहिन्धस्य wal वत्तमिह श्रमात्‌ | AMAA TAS च सम्पि; ॥ धन्यीकतिभिः wea! पचा सङर्डकम्‌ | aa प्रशस्यते भ्रूतशाकिनोग्रहनिग्रहे ॥ चतुरस्य Faw बहिःप्रदेशे चतुरि त Azania विन्ध- सेत्‌ । ततः क्वगर्भविन्यम्तादेः बाद्यस्ितसघ्मां भोपर विन्यम्त- प्रान्तस्य सूत्रस्य wad परिभ्रमणात्‌ ठत्त निष्पादयेत्‌ । qa सहेते णेति, वहिख्ितदत्तपे क्षया GUIs आन्तर खतुरख- स्ेचम वोच्यते | ततचायमथेः। आन्तरचतुरसरस्य Tee तत्‌स्वकौय- चतुर्थभागन्धूनं कत्वा wat भवति तावता मानेन परिमितं qa विधाय ताहशानि पञ्चसूत्राणि बाष्यवत्तस्यान्तविन्यस्य सूवसन्धौ कोणं gata: तानि च पञ्च॒ सूकरि प्रत्येकं प्रान्तइयसंस््टह AAA धनुज्याक्तोनि धनुरारुढ्मौर्व्वोसदृशानि aio ततः पञ्चस््व्ातिरिक्तं सव्वं परिखज्य पञ्चासङण्ं रचयेत्‌ | aa ग्रहनिष्रहादिदहोमे प्रयोज्यम्‌ | TAGS BTA |] arts: | १२९ दशमांशं विन्यस्य छत्वा ठत्तमिह war | भक्ताक्तेतर चतुःषष्या तद्धागेः विंशता fafa a समायसूत्र ATTA सप्ताखरं BATAAN | अरभिचारोपशान्द्े erage fata स्मृतम्‌ ॥ इहापि चतुरस्य ara दशमभागं चतुरि बहिव्विन्यस्य पूव्वंवत्‌ au Gala । अथ yaaa चतुःषश्चा विभज्य तेषां चतुःषष्टि संख्यानां भागानां मध्य तयस्विशत्संख्येभीगेः ufc मितं aa कला तादृशानि सप्सूषानि वत्तस्यान्तं विन्यस्य waa Fe बुधात्‌ । अत्रापि सूत्राणां धनर्ज्यौकारलवं dana कोणनिश्ाणं सप्तसूत्रातिरिक्रपरि माञ्जनचेति पूव्बेवदेव वेदितव्यम्‌ । एतच्च कुण्डमभि चारदोघोपशमनहोमे ष प्रयोज्यम्‌ | आह विश्वकम्प् | WAM: कुण्डविस्तार उक्तस्तावत्‌ खातस्यापि मान प्रदिष्टम्‌ | area कुण्डस्याकृतिः सप्रदिष्टा तादग्रपं मेखलाया विदध्यात्‌ ॥ स्थापने सव्वकुण्डा नां ष्वजायः सव्व fafee: ॥ wag Way waaay cafe न्यूनमतिरिकतं वा विधाय ज्वजायः साघनोयः। विस्तारे देव्यगुति अष्टभिविभक्ते aaa परिशिष्यते तदा ध्वजाय इति।* mafia भवेद्रौगो हने धेनृधनत्तयः | AMAW तु सन्तापो मरणं भित्रमखले ॥ मेखलारदिते गोकोऽभ्यधिके वित्तसं क्षयः | ९९२४ Vals: | [दानखण्ड २अध्यायः। भा्यौविनाशन प्रोक्त Hw योन्या विना aa | ्रपत्यध्वं सनं प्रोक्त कुण्ड यत्‌ कर्ठवच्नितम्‌ ॥ गेन (व्‌ खातहोन भवेदरोग इत्यादिना खातादिलक्षणरदहितस्य कुण्डस्या- निष्टफलत्वदशं नादिनं श्वातादौनामेव लक्षणमभिधोयते | तदयथा मोहचडोत्तरशास्ते | चतुव्वि शतिम भागमङ्गलं परिकल्या तु। चतुव्विगाङ्गल हस्त कुण्डानां परि कल्पयेत्‌ | हस्तमाच खनत्तिथ्ग्द मेखलया सह i सुशटिमानं शतादमित्यादिना प्रसिदेनेव हस्ताङ्गलब्यवदारेर होमानुसारात्‌ कुर्डमानमुक्तम्‌। इयन्तु खातादिमान कथनाथ परिभाषा क्रियते | चिक मि तकुण्डन्तेदं चतुविवि शतिधा विभज्य यावान्‌ चतुविशतिमो भागस्तावत्‌परिमाणमडल परिकल्यय चतुव्वि शत्या arate परिकल्पयेत्‌ । ततस्तन हस्तन परि fat wager तिथक्‌खातमान विघधायभमेखलासहितस्य खातस्य तेनैव wea परिमितमूडंमानं विदध्यात्‌ | प्रथमेषु उकम्‌ । कुण्ड जिनाङ्लं fade मेखलया सद । जिनाङ्गल, चतुव्वि शत्यङ्कःलम्‌ ॥ प्रतिष्टास्रारसग्रहपि | पञ्च-चिभेखलोच्छरायां ज्ञात्रा Way. खनेत्‌ ॥ विश्वकम्यरणाप्यक्रम्‌ | ॥ व्यासात्‌ खातः करः प्रोक्तो निम््रस्िष्यङ्कलेन तु | तिच्यङ्लानि, पञ्चदशाङ्गलानि खातस्य निम्रत्वम्‌ | SAAT सा नवाङ्कलेरिति, TIAMAT TITY नवा- FA प्रथममेखलयोत्सेध इत्यभयोयतुविवं गत्यङ्गललम्‌ | दानखण्डं amare: |] | Bae: १२५ AWAY AANA | GATE. लः कण्ट; सव्वेकुरडेष्वयं विधिः ॥ खात-मेखलयोरन्तराले AF लमानेन कण्डमोष्ठापर पयाय कुयात्‌ | सारसमुच्चये। खातादाश्याङ्ग लः HVAT मे खला क्रमात्‌ । मे खलालक्षणएमुक्त arias | ते चाकीशेन TMS: स्यात्तदेदर्तभागतः। मेखला VASA: FATT तु भेखला, | सव्वेषान्तु प्रकर्तव्या मेखलेकाच लाघवात्‌ | AA, WHA, Benita कुण्डस्यौष्ठः करट शब्दवायः स्यात्‌ तदेदभागतः कुण्डचतुधाश्तो भेखलायाः प्ता विस्तारः । तथा ऋतुभागतः षष्ठभागेन भे खलोच्छायः काय्यः ॥ पिङ्गलामतेपि । खातादेकाङ्ग लं त्यज्य मेखलानां स्थितिभवेत्‌ । मे खलेकाघवा fra भूतसं ख्याधवा प्रिये ॥ FATA, पञ्चसंख्या: | SHYT | कण्टाङ्ग ATES: कायां मे खलेका षडङ्ग ला । चतुखिदयद्ग ला यदा तिखः सव्व शोभनाः ॥ यदा एका मेखका तदा सा विस्तारोत्हेधाभ्यां wey at विधेया । “^ एका wer लोत्रेधविस्तारा मेखला मतेति ” पिङ्गलोक्तः। यदातु भेखला्रय पक्स्तदा क्रमेण चतुस्ि- UE TAT: कत्तव्याः। | We भेखलावितयं q, MA WTAE a) कोणः, ATT | रामाः ९२६ हेमाद्रिः | [दानखणश्डं ३ भध्यायः। तरयः। ‘aay दौ । तच सर्व्वान्तिमा, दयक्गला। मध्य थाः Karl कुण्डकण्डसन्निहिता चतुरङ्गुला दूति । सत्येवं प्रथम- मेखलाः कुर्डकण्डादारभ्य ANF ल उत्सेधः स्यात्‌ ॥ लक्षण सग्रहेऽपि | प्रथमाष्टाङ्ग ला व्यासादुत्रता सा नवाङ्ग लेः | WATT ATF AT बाह्ये Sata तु यमाद्कला। मेखलाः पञ्चवा ATs: षट्‌-पञ्चा-व्ि-वि-पत्तकः ॥ प्रथमङुण्डसतिहिता आन्तरोत्रेधनवाद्ग ला बाह्यं तु चतुर- लेव । अष्टाङ्ग ला, AAT! अब्दयः, चल्वारः। पत्तो etl योनि AANA TUG | मेखला मध्यतो योनिः FASTA तर शविम्तता | WHF VATATSATT काय्यांखष्यदलाक्षतिः ॥ प्राग-म्नि-याम्यकुण्डानां प्रोक्ता योनिरुदङमुखा | पूव्वासुखाः HAT शेषा यथा शोभं समन्विताः ॥ मेखलाया NSN कुर्डाइटोधी कुरडढ तोयां गविस्तता योनिःकाथा। अव्रोष्टशब्देन, योन्यश्रसुच्यते | करटशब्देन, च योनिमेखला | WAR, अ्र्गलपयायः। एकाङ्ग लपरि- मणेन योनेरग्रभेखनलाञ्च कुादिव्यधः। विस्तारोऽष्टङ्गलो योनेरग्रमङ्ग लसंभितमितिपिङ्कलोक्त । ^ नारदौये। कुण्डत्रपशप्रविस्तारा योनिरुच्छयताङ्ग लम्‌ | कुण्डाचन तु Slat स्यात्‌ कुण्डोष्टो बोधिपत्वत्‌ ॥ कुण्डोष्टोति, यथा कुण्ड दादशांशेन Ms विहित रवं aaa २भध्यायः।] | SATE | १३७ घोनेरपि दादशभागेन न्रोः काथ इत्यथः । यथा कुण्डे प्रविष्ट ओष्ठो यस्या दति बोधिपतरम्‌, अशत्धपकम्‌ | त्रैलोक्यसारे | दीर्घात्‌ सर््याङ्गलानभिस्वाशोना विस्तरेण तु| एकाङ्ग लोच्छरितासात्‌ प्रवि एटाभ्यन्तरे तथा ॥ कुश्रहयसमायुक्रा चाखत्धद्लवम्मता | अङ्गलमेखला युक्ता मध्यं ‡ त्वाज्यष्टतिस्तधा ॥ दक्षसा Yaa q naw पश्चिमोत्तरे | नवमस्यापि कुण्डस्य Hfeaucafwar | ‘qatren:, द।दगाङ्लाः। ‘anita, देर्षटतोयां- शन्धूनविस्तारा | ‘Taare लेनोच्छिता तथा, UATE AA qwag प्रविष्टा ङुम्भडयसमायुकेति, yataraagewa quiaddiaquented नत्तदयमेव गजकुख्रा क्लतित्वात्‌ कुम्भ- शब्देनोक्तम्‌। तेना कुश्चस्धनाक्षतिटदयं खत्पिण्डहयं वा स्थाप्यमिति, तद्ग्रह | AF BAG ति, एकाङ्ग लमानया मेखलया परिषेष्टितेल्यथः। मध्व त्विति, यथा सुचि षत धारणाय विलं क्रियते तथा योनिमध्येपि बिलं कत्तव्यमित्यभि- प्रायः। दक्तस्येति, पूरव्वगम्नेययाम्य कुण्डेषु दक्षिणभागे उनत्तर।भि- सुखा योनिः काथा नेक्रत्यादिङ्ुर्डेषु त्‌ पञ्चिमभागे ute सुखा fava. | नवम द्रति, अष्टदित्त कुर्डेष्धेव विधाय qa- शमेदिगोरन्तरलि यन्रवमं कुण्डं wqfea वा कुण्डवतुषटय La as ^ अज्य ्तिरिति कचित्पारः। ( १८ ) १२९८ चमाद्रिः | [दानखर्ड २अध्यायः) लत्वा ईशानदिभि यत्पञ्चमं कुण्ड तयोरपि दक्िणभागेपि योनि, RTE: A वहन चपरिशिष्टे । अ्रधाबुधःस धूम तु FEA इर्तरभने | यजमानो भवेदन्धः समु इति च Bhar च्छन्टोगपरिशिषटे कात्यायनः। पाख्याड़ तिर्डद श ca पून्विका रम्भादिनाचेत्‌#सुचि पर्वपूरिका। रवेन तीथन च waa हविः खड्गरिरि स्वव्विंषि तच्च पावके ॥ योन्िंषि wera व्ङ्ारिरि च मानवः ॥ मन्दाम्निरामयावो च द्रिद्रबेव जायते । तस्मात्‌ समिद्धं ast नासभिद कथञ्चन ॥ ्रोग्यमिच्छतायुशच चियमात्यन्तिकों aan Axeya इति चैव पाशिसपं सुचादिभिः ॥ न कुबादग्निधमन Gala व्यजनादिना । सुखेनेव धमेदग्निं मु खाद्ाषोभ्यजायतं ॥ नागिन सुखेनेति तु यज्लोकिके योजयन्ति तत्‌ , भषिष्यत्‌पुराणे | भूभौ स्थितेन ware विष्टब्देन च पाणिना | वामेन यदुरशादूल AAT तु ह्यते ॥ धनायुटररखासु WANT तु मध्यमं | लाजा्दिहवनं तेन कन्तव्य वपन तधा ॥ 'वपनम्‌' त्रौष्यादिनिरव्वापः | वायुषुशणे। कण्डनं पेषशच्ेव तथैवोक्तं खनं सदा | भाया A LOTT mn = 1) En eee eee i ss x पा ७००७१७० # केमादिना चिति पाठान्तरम दानखक्ड२ श्रष्यायः।] Bare | ९३९८ सक्षदेव पितरं स्याेवानां तच्तिरुयते ॥ मरोविः। प्रागग्राः समिधो ane भ्रखर्व्वानौष्ठपाटिताः। काम्येषु वशकश्मादौ विषरोता जिघांसति ॥ विभौ fazarser वक्रा वहुशिराः कशाः | दौर्घाखला घण्ेलष्टाः कम्धसिदिविनाशकाः ॥ समिदित्यनुदत्तो ब्रह्मपुराणे | गमौ-पला ग-~न्ययोघ-ञ्च-वे कङ्तीद्धवा । AHSAN विखबन्दनःसरलास्तथा | wag टेवदारुख afecafa याञ्जिकाः.॥ छन्दोग परिशिष्ट कात्यायनः | नाङ्कषटादधिका कार्य्या समित्‌ स्थुलतया क्चतित्‌ । न वियुक्राजवा चेव न स्कीटा नपारिता॥ प्रादे गाव्राधिकान्यूना न तधा स्यादिशाखिकाः। न सपण समित्‌ काया हौमकश्चसु जानता ॥ तघा | यथोक्तवसत्वसम्पत्रे ‡; ग्राह्य तदरनुकारि aq | यवानाभिव गोधूमा ्रोहौ णामिव शालयः ॥ राज्य द्रव्यमनारेे yeifay विधौयते | मन्वस्य देवताया, प्रजापतिरितिख्थितिः ॥ अनादेशः अविधाने | wee aaa wares प्रजापतिः देवला प्राजापत्यो- मन्त्रः समस्ता व्यादतयश् | यत्र तु देवतोक्ता wear नास्ति तव मूलमन्तोषेदितव्यः। Se cementation Sate oy ee 1 ee १ % यथ) क्रयस्य प्राप्राकिति eieruts तन कजिन + ना ००४०-नि ० 9 tied ९४० wale.) [दानखण्ड great AANA TASYTTT | प्रणवारिनमोऽन्तच्च चतुष्यन्तख सत्तम | देवतायाः खकं नाम मूलमन्वः प्रकौस्तितः॥ विष्णुधर्मोत्तरे | दध्यलाभे पयः काय्यं मध्वलाभे तथा गुडः | छतप्रतिनिधि gata पयो वा दधि वा aa पेटोनसिः। कार्-मूल-पणं -पुष्प-फल-प्ररोह-रस-गन्धादौनां सादृश्येन प्रतिनिधिं कुर्यत्‌ सब्वीलाभे यवः प्रतिनिभिभवति ॥ मेरायशोयपरिशिष्टे | दभोभाषे काशः प्रतिनिधिः separ: पलाशा-्वत्य-खदिर- रोहितको-दुम्ब राणं, तदलाभे सव्वेवनस्परतोनां तिलक-नोप-निम्ब- राजघ क्-शाग्य्न्य--रलृक-कपिल्य- कोविदार-विभोतक-खेाम्तक- waaay | waa प्रतिनिधिस्तदलाभे दभि- पयो at | इति मण्डपादिलसषणम्‌ ॥ अथ हदहिखादम्‌ ॥ are शातातपः | नानिष्टा पिढयन्नन वैदिकं किञ्चिदाचरेत्‌ | तज्रापि मातरः पून्वं पूजनोयाः प्रयज्ञतः ॥ अज्ञता माढया गन्तु वेदिकं यः समाचरेत्‌ | तस्य क्रोधसमाविष्टा हि सामिष्छन्ति मातरः \ माढगणसत भविष्यपुराणे निरूपिताः | गोरो-पद्मा-शवो-मेवा-साविक्रो-विजया-जया । ` देवंशेना-खधा-सखवाहा-मातान्या लोकमाठकाः tt इष्टिः पुष्टिस्तथा तुदटिरासटे बतयाशस } ` दानखण्ड BMA: || sare: | १४१ पूज्या चिते swaretat वरदाभयपाणयः ॥ विष्णुपुराणे, कन्धा-पुवविवाष्षु Wah नवेश्मनः । ` wane वालानां चृाकस्मादिके तथा ॥ सोमन्तोत्रयने चैव पु्ादिमुखदशेमे। नान्दौमुखान्‌ पितनादौ तपंयेत्‌ प्रयतो खो I जावालः | यन्नोदाङ-प्रतिष्ठासु मेत्षलावन्ध-मोक्षयोः | पुवरजग्मठषोत्‌सगं afeare समाचरेत्‌ | तेन वैदिकषामाङ्नकेषु दशे पूणमासादिषु अन्येषु च वचन- विशेषितेषु aig विया दमा चशोयम्‌ ॥ तधा तुलापुरुषादौनामपि यागसंशब्दनात्‌ लोकपाला- वाहनमन्तेषु च aay ममाध्वरम्प्राहियन्न रसेत्यादिशब्द प्रयोगात्‌ सत्यपि दानरूपत्वे यागधर््ेराभवितञ्यमिति तत्रापि हदिखाचं कत्तव्यम्‌। एवमेव सहोमकेषु धान्धपव्वंतादिष्वपि- अनुसन्धेया: | तस्य fafaare कात्यायनः | आभ्युदयिक प्रदचिणमुपचारः पूर्व्वा ेपि waar जपं ऋजवो ei रैस्तिलाधः सम्पवमिति afer, सुसम्पत्र faq दधिवद्राक्तमिखाः feet नान्दोसुखान्‌ freq वान्वयिष्ये इति च्छति, बाच्तामित्यनुन्चातो नान्दौ- मुखान्‌ fra नावाहयिष्य , इति एच्छत्यावाषयेत्यमुज्ञातो नान्दौ- मुखा; पितरः प्रोयन्तामिव्यन्तक्च्यस्थाने नान्दौमुखाः पिदर पितामष्ाः प्रपितामहा मातरो मातामहाय प्रीयन्तामिति, न स्वधां rasta युग्मा नाशये दिति | १४९ Vaz: | [दानखर्ड रेश्रष्यायः | निमदव्याख्यातमेतत्‌ | MARS T प॒रा arelqarai gala wre: पिण्ोदकक्रियां | प्राजापत्येन तौथंन यञ्च किचित्‌ प्रजायते ॥ श्रध मघुपकः। आह जावालः | वैवाद्यखृतिलच्चेव fad ब्टहमा गतम्‌ | MEAMITRT GAH WHAAAT ॥ विष्ठाभित्रः। सपूज्य मधुपकण ऋत्विजः क्रम का रयेत्‌ । अपज्यकारथेत्‌ कन्ध किच्विषेणेव युज्यते | तदिधिस्त्‌ कात्यायनस्ते | षडध्या भवन्त्याचा्या ऋविग्डेवाष्ा राजा प्रियः खातक इति प्रतिसंवत्‌सरानरहयेयुय माना ऋविजः | आसनमाहहार्ययाह । साधुभावानास्तां अच्च यिष्यामोभवन्त मित्याहरन्ति विष्टरं पाद्यं पादाष्यमुदकमधमाचमनौयं मधुपक दधि-मधु टटतमपिहित कांस्ये कास्येनान्यस्तिख्िः प्राह विष्ट रादौनि विष्टर प्रतिष्छह्लाति वर्मोखि समानामुद्यतामस्‌ययः ॥ इमन्तमभितिष्टामि यो माकश्वाभिदा सतौत्येनमभ्युपवि- शति पादयोरन्यं विष्टर आसौनाय सव्यं पादं sare दक्षिणं प्रक्षालयति ब्राह्मणशखष्क्िणं waa विराजो drefa विराजो दोहमभौयमयि ward विराजो दोह बत्य्यं' प्रतिखकात्या- पस यु्ाभिः सर्व्वान्‌ कामानवाप्रवानोति निनयन्रभिमन्यते समुद्रवः प्रहिणोमि खां योनिमभिमच्छल। अरिष्टा अस्माकवोराख(मापरा रेचि मत्पय इत्या साबव्याम।गन्य- शान खण्डं श्रष्यायः] हेमाद्रिः, १४३ सासमोयसा रृजवश्चसातंमां कुरुप्रिथं प्रजानामधिपतिं पश्‌ नामरिष्टि तनूनामितिमिवस्यतवेति मधुपक प्रतौ छते देवस्यत्वेति ufawerfaay | सव्ये पाणे कला दक्तिशस्यानाभिकया fa: प्रयौति नमः स्यावास्यावान्यगनेया fae तत्ते निष्कान्तामौत्य- नाभिकाङ्करेन च चिनिंरुक्षयति तस्य fa: प्राञ्रानि यन्मधुनो मधव्यं परमं ओं रुपमन्राद्यन्तेनाह मधुनो मधव्येन परमेण रूपे- शान्रायेन परमो मधव्योत्रादोऽसानौति मधुमतौभिर्ववा wats पुत्रायान्ते वासिनोवान्तरत अासोनायोच्छि्टं दद्यात्‌ wa वा प्राञ्रोयात्‌ प्रागा सञ्चरति नयेदाचम्य प्राणान्‌ संमृशति arg आखेनसे.; प्राणोच्यो्क्षः कणंयोः At वाद्वोबेलमूर्व्वौ रोजो रिष्टानि Agia तनुस्तत्वामे सहे त्या चान्तोदकाय Waar दाय- गोरिति fa प्राह प्रत्याह माता रूद्राणां दुहितावसूना् | खस्ापानामर्तस्य नाभिः प्रनुवोच चिकितुषे जनाय मामामना- गामदिति बधिष्ठेति मम चासुथ पापान हतोमोति यद्या- लमेताव्ययद्यत्सिके TATA च पामाहत ALTA ढशान्य- fafa ब्रूथाब्रलेवामा्। सोः स्याधियश्रमधिविवाष्ं कुरु- AMT ब्रूयादयद्यभ्यसक्ततसंबत्‌सरस्य सोरे न यजेत Barat एवैनं याजयेयुनाज्ञताष्या इति Ba. । wera: | आसनमाश्ायेलयन्तः Saar । सापघुभवानित्यादिमष्यं प्रतयध्येषणं | अरा हर न्ध्यं पिह- सम्बनि पुरुषाभिप्रायेण बुवचवन | विषटटरोद्छित्राग्रपश्चविशति- SATAN: | var च परिशिष्टे | कतिभिस्त भवेद्रह्मा कतिभिविष्टरोमतः ' qurafgaaem aera तु विष्टरः । १४४ दमाद्रिः। [दानखण्डं agers: Sea VITA लम्बकेशस्त्‌ विष्टरः | दक्षिणावत्तको ब्रह्मा वामावरतस्त॒ विष्टरः | प्रथमो विष्टर उपवैशनार्धम्‌ | पादमिति, पादाष्यं ` हितोयं विष्टरम्‌ । पादाघसुदकं सुखोष्ण'। अर्धो व्याख्यातः | अचमनोध senna (मधुपक, दधि-मधु-षतं कांस्य भाजने तेनेव। पिहितम्‌ भर्षार्घपिटव्यतिरिक्गोन्य एव विष्ट रा- दौनि fafer प्राह, विश्यो विष्टरो विष्टरः प्रतिग्यह्यताभि््ये वं ॥ aaa तुष्णोभेव विष्टरं ufaww avtatfa मन्धेण तती ufanfa | 'प्रादयोरन्यमिति, पादाचण बाध्यते | ततश्च पादप्र्ालनानन्तरं दहितोयविष्टर्दानं। तधा चोत्तरपूे faze wala सव्यं पादं waa दक्तिण प्रक्षालयतोति, एकस्मिन्‌ विष्टर आमोनस्य पादप्रक्षासन- मुपदिश्वते। ब्राह्मशखदर्घो भवति तदा दक्िश्पादं प्रथमं प्रक्षालयेत्‌ । विराजो दोशोसौति aad जलं wet प्रक्षालय त्यष्यः एव, आपस्थद्तिमन्ध ण . aa प्रतिग्टहाति, अर्ध्योदकं निनधत्‌ समुद्रं व इति जपति, आचामयब्रिति मन््ेणचमति भित्रस्यखेतिमन्ेर, मधुपकमोक्षते रेवम्यवेतिमन्तरे णमधुपकं प्रतिष्टह्वाति। way aay विस्विरेतानि द्रव्याखमिधाय प्रतिष्ड्यतामिव्यध्माहान्यः | अधार्यो मधुपर्कपात सव्ये पाणौ कला दसिणस्यानामि कया नमःस्याषेतिमन्ते ण मधुपक तिः प्रयौति, भिशखयतीत्यधः। दानखण्डं शग्रध्यायः।| माद्रः! १४५ अनाभिकाङ्गेन च anil चिनिरूक्तति निषिञ्चतोत्यघः। च शब्दात्‌ प्रयौति ai saa प्रतियुवनं, निरूक्षण wary निरू- तणव्यवधानात्‌ समन्तक चिः प्रयुवनं विधेयमिति सिद्धयति | यन्मघुन इति मधुमतौभिर्व्वा मधुपक तिः प्रा्रौयात्‌ ॥ मधुपक च सोमे च नोच्छिष्टो भवतोति स्मरणात्‌, उच्छिष्ट स्यैव मन्तपाठः। अघाचम्य वाद्मभ्रास्य इत्यादिभिकन्वैः प्राणा- यतनानि AINA अच साकाङ्ल्ादम्तोव्यध्याहारः। सइति च सव्व चातुषद्धः | afcerfa aera तनुरित्यच, सन्वित्यध्याहारः आचान्तो- दकाय शासमादाय गोरितिन्रिः प्राहेति, श्राचान्तोदकग्रहगात्‌ पुनराचमनमितिकेचित्‌। अपरेत्वाहः। आबान्तमुद्‌क येन स ब्राचान्तोदकः तदधः शस्त्राटानमिति तादष्यंच qa भस्य तदषत्वात्‌ एतचाष्य॑कर्वावाच्यम्‌ | ततो माता कद्राणभिति मन्तरं अध्य प्रतित्रेयात्‌ | मुखेति चाध्ययितु्नीम ग्रहण, यदयालभेत पाप्मानं घातया- मोतिप्रयोगः"+ अथ यद्यस्सिरुक्ते्मम चासुष्य च पापमाहतसुत्‌- waa ठणान्यत्विति भवात्‌ । अत्राप्यघयितुर्नामादेशः | wWyasta ठ णान्त्तोति ब्रूयादिति, निगदोयं । . नलेवामारः सोर्घस्वादधियन्नमधि विवाहङ्करुते इत्येवं ब्रूयात्‌ भूष सुगमम्‌ | TL पुर्याहवाचनमं। श्राह वेदव्यासः । सम्पूज्य गन्धमाल्यादोत्रीह्मणान्‌ खस्ति वाचयेत्‌ | ( १९ ) १४६ देभादधिः। {दनश्षण्ड aaa धन्मकश्चणि माङ्गल्ये स ग्रामांडूतदशं ने ॥ यमः । पुण्याषटवाचनं दवे ब्राह्मणस्य विधौयते | रतदव निरोहमरं क्यात्‌ सलिथवेभ्ययोः ॥ aaa: | लोके भूतिकर्मसु वै तदादौन्येव वाक्यानि waar Tae quzefafa | 'भूतिकग्थसु, सम्पत्करकमंसु, खस्तिवाचनादिश्विति याबत्‌ । "एतदारोनि, प्रणवारोनि | पुख्याष्टवाचनसुक्क बह चपरिशिष्टे । अवनिक्लतजानुमण्डलकमलसुकुलसट शमश्नलिं शिरस्याधाय efata पाणिना सुवणंपूणंकलशं धारयित्वा, दौघौश्नामा- नयोगिरयस््ौणि विष्णपदानि च तेन yaaa gare Sangre, शिवा अपः सन्तु, सौमनस्वमस्त, अकषतश्चार्ष्टि- ATS, गन्धाः पान्तु, माद्गल्यच्चास्त्‌, Farha पान्तु, सथियमस्त › अक्षतानि पान्तु, AYIA, ता्रूलानि,पान्तु, रे ्ययमस्तेदत्तिणाः पान्तु, आरोमग्यमस्त्‌ , दोघमायुः शान्तिःप॒टिस्त fe: चोयं शो विद्या विनयो वित्तं वहपुजश्चागु्यश्चास्त, यं छत्वा सब्यवेदोयश्षक्रिया करणकर्ीरग्भाः इभाः शोभनाः प्रवन्तन्तेतमदहमोद्ारमादिः BET ऋग्यजःसामाशोव चनं ब्क्षिमतं समनुज्ञातभवद्धिरमुज्ञातः प्यं, Tere वाचयिष्य , वाच्यतां द्रविणोदा दरविण्मस्त , अस्य सवितापखचातान्नवोनवो भवति, जायमानोश्वा दिवि दक्तिणावन्तो TACT ता ऋचः YTS Gary, व्रतनियमतपःखाध्यायशच्र- दमदानविशिष्टानां wast ब्राह्मणानां मनः समाधीयतां, a मदानसो दति पाडाभ्तरम्‌ | eras रश्रध्यायः।] माद्रः १४७ समाहितमनसःस्रः। प्रसोदन्तु भवन्तः aaa शान्तिरस्त पष्टिरस्त, तुषटिर स्तु, हदिरस्त, अविन्रमस्त्‌,. TATA, ATT मस्तु, faagatea, कश्चसिद्िरस्त, पुत्रसमदिरस्त,, घनधान्य सखदिरस्त , इटसम्पदस्त › अनिष्टनिरसनमस्त › verry तत्‌ प्रति हतसस्तु, यच्छरेयस्त दस्त, उत्तरं RAUNT, उत्तरोत्तर मह- रहरभिंिरस्त, उत्तरोत्तरक्रियाः शभा: aware, तिथि करण-सुहृत्त-नक्षचसम्पदस्त्‌, तिधिकर णमुहन्तं नक्त ग्रहल- म्नाधिदेवताः प्रीयन्तां, fafaanct मुषटत्तं aaa सग्रह देवते Want, दु्मापाश्चास्वै प्रौयेतां, अग्निपुरोगाविदेदेवाः प्रौयन्सां, saya मर्द्रणाः प्रोयन्तां. वसिष्ठपुरोगा ऋषिगणाः gaa, महेश्वर पुरोगा उमा मातरः प्रोयन्तां, श्ररुन्तोप्ुरोगा waaay: Want, वि्शुपुरोगाः wa Sar: Waal, ब्रह्मपुरोगाः सव्वे- वेदाः प्रौयन्तां | ब्रह्म च ब्राह्मणा प्रोयन्तां, aaa प्रोयन्तां, यदा-भेधे प्रोयेतां, भगवतो कात्यायनो प्रीयतां, भगवतो माहेश्वरो प्रीयता, भगवतो ऋषिकरो प्रयतां, भगवतो हरहिकरो प्रोयतां, भगवती प्टिकरो प्रोय्ता, भगवतौ तुशिकरो प्रौयतां, भगवन्तौ विन्न विनाबक्षो Haat wat: कुलदेवता: प्रौयन्तां सर्व्वाः ग्रामर्वाताः प्रोयन्तां, ware ब्रह्महिषः, इता विद्िषः, दला; परिपनिनः, vara fawaratc:, ear- च वित्रकराः, शत्रवः पराभवं यान्तु, शम्यन्तु घोराणि, शास्यन्त॒ पापानि, शम्यन्तु ईतयः भानि वदन्ता, शिवा ara: सन्तु शिवा कट तवः सन्तु, aT अग्नयः सन्तु, शिवा आदहतधः सन्तु, शिवा वन- १६८ देमाद्रिः | दानखर्ड २ अ्ध्यायः।] सपतयः सन्तु, शिवा आपः सन्तु, अ्रह्टोरातरे शिवे स्यातां निकामे, निकामे, नः waa वषंतु। फलवत्योन Wawa: पच्यतां योग- am नः कल्पतां, शक्रा-क्ारक-वध हष्स्यति-गनेखर-रा इ केतु- सोमसदहिता ्रादिव्यपुरोगाः सव्वं ग्रहाः प्रोयन्तां, भगवान्‌ नाराः यणः प्रीयतां, भगवान्‌ THAT प्रयतां, भगवान्‌ खामौ महासेनः, प्रीयतां FUER वाचयिष्ये, वाच्यतां उद्रातेव शकुने सामगा- यसि याज्यया यजति are aaa तददङ्वीतोपव्युषं यदा वे सू उदेति wa aaa नैति यावति aa सू्योगच्छेत्‌ यत्र जघन्यं पश्येत्तावत्‌ Fala यत्क रौस्यात्यण्याह एवं कुरुते तानि यानि एतानि यमनक्तत्राणि यान्येव देवनक्तत्राणि तेषु कुर्व्वीतयत्‌कारी- स्यात्‌ प्याह एवं कुरुते पुण्याह भवन्तो ब्रुवन्तु ओम्‌ Gare awa वायुमुपन्रुबामदहे आदिता उदितौय, स्स्तिन इन्द्रो बदखवाः स्वस्तिनः पूषा विश्ववेदाः खम्तिनस्तात्तौ अरिष्टनेमिः afer नो दस्ति दधातु अष्टौ देवा वसवः सोम्यासः चतस्रो टेव्योरजसा afasr: ते यन्न पान्तु रजसः पुरस्तात्‌ संवत्सरौशमम्तधस्वोस्त | afta भवन्तो ब्रुवन्तु | आयुते स्वस्ति ऋडयामस्तोमं सर्व्वाङदिगदयास्म इव्येनम- सोपसदययमिन्र देव मित्रधेयन्रो्रसु अरनुराधान हविषा ata: शतं aaa शरदः सनोलास्वीणि तोरि वेदेवानागदयानि aha क न्दांसि aife सवनानि aa इमे लोकासहप्रामेव aera एषु लोकेषु प्रतितिष्ठति ऋषि भवन्तो ब्रुवन्तु ऋद्धां faa जातः faa एतिन यस्मिन्‌ त्रद्माध्यजयत्‌ सव्यमेतदर्‌श्च लोकमिद्‌ मूचसब्बन्तन्नोनः दानखर्ड amare: ] मादः | १४९ त्त्र मभिजिदिजित्यस्ियं दधाल्वरुणौयमाम त्रदबुप्नौयमन्मे गोपाय यर प्रयस््रयौविदो विदुः यजुः ऋचः सामानि यलूषिसा हि यर्धतायतां खौरस्विति भवन्तो qa अस्त खोः TUTE सख्दिरस्त भगवान्‌ प्रजापतिः प्रोयताम्‌ | दरति ओौमदहाराजाधिराज Sager समस्तकर- णाधौश्बरसकलविद्ाविशारदखोदहेमाद्विविरचिति चतुवर्गविन्तामणौ दानखणर्ड परिभाषा प्रकरणम्‌ | “ft चेत थाऽध्यायः। ण कणा अध दानफलानि | > णिय + क, आचारे: wWetiaai गमयता sa हिजक्ान्वयं ति © $ >, A 0 3 a कोत्तः सब्बपथो नतां रचयता तंस्तेगृणनां गणः | तत्‌ fafaq परमं महः कलयता मौमांसया इन्दसां ० > ५५ “~ येनोच्चःफलटायथिदानमहिमन्यामेव cera ॥ यो हेमाद्रिः शिवं स्तौति सब्बदानागमोदितम्‌ | सोद्य दानफलं प्राह सव्वदानागमोदितम्‌ | aa सामवेदोपनिषदि | दानेन ware कामानवाप्नोति, चिरजौविलं प्रह्मवारीौ afta ~ c 6 ५4 $ रूपवा उपपदयते, सग पणाशनात्‌* दिविचरः पदयो भक्ष स्थान-वोरासनादित्तवान्‌.पिट-माट-गुरु-यूषाध्यानवान्‌ खायः काञ्चनदानिनेति | आह भगवान्‌ Wa: | sar दिवि efauraait Tea अश्वदाः VE ते aaa, fet र्यदा WAG भजन्ते, वासोदाः सोम प्रतिरन्त आयुरिति। Broa | आपोददत्‌ षमभिजयत्याल्ानं च fren Tafa | % प्रणारातादिति कचित्‌ पाठः, दानखण्ड ४ब्र्यायः] | Bathe: | १५९ अतब्रदानादसन्‌ निष्कोराति अव्रवानन्रादोऽव्रपतिश्च भवति । TAMAS A A Us सुरूपोऽनग्नो वस्रभाक्‌ भवति, हिर ण्यप्रदानात्तेजो नि.क्रौणाति सुतेजाः खोमान्‌ हिरण्यभाग्भ- वति, गोप्रदानादाचो निष्कौोणति, सुवाग्विपासा गोभाक्‌ च भवति, अनडत्‌प्रदानात्‌ प्राणात्िष्केणात्यरोगो बलवान्‌ धग्य- भाकंच भवति, रथप्रदानाच्छरौरन्निष्केणाति ग्धेत्यविविध- विमानभाग्भवति, शय्याप्रदानात्‌ सुखं fren perf यानशयना- सनविविधसुखश्रोभाग्भवति अपरिमितप्रदानादपरिभितयोषं पष्णाति अपरिमितान्‌ कामानवाप्राति | afefaa भवति अविन्नातदरानं च विन्नातदानञ्ध, यदविन्नातविदुषे तदविक्नातं दानम्‌, wa यदिक्नातविदुषे सत्रद्मचारिशे वैश्वानरमाददानाय, यददाति ufaserfa च, तद्िक्नातदानं, तदप्येतद्यजष्क्ष , (दद्‌ कस्मा अदादिति)। आलानं निष्कभैाति, ्रासानभेव ददातौत्यधेः | अनेने प्रकारेण जलादिदानभेव स्त. यते | fay: । तेजसानां पाचाणां प्रदानेन पात्री भवति कामानां | मधु-एत-तेलदानेनारोग्य' ओषधप्रदानेन च, लवणप्रदानेनं लावण्यं, ध्मन्यप्रदानेन तुष्टिः, सस्यदानेन च तथा, इन्धनप्रदानेन दोप्ाम्निभेवति, ware सस्लयमाप्रोति, आसनदानेन सानं, श्यादानेन भायां, उपानतप्रदामेनाश्वतरोयुतं रथ, सेतप्रदा- नेन सर्ग, तालतन्त-चामरप्रदानेनादुःखित्व, पष्यप्रदानेन ज्यायान्‌ भवति, अमुलेपनप्रदानेन को्तिंमान्‌ भवति | १५९ Safe: । (दानखण्ट अध्यायः | आह मनुः | वारिद्स्तुिमाप्रोति सुखमच्चग्यमन्रदः | तिलप्रदः प्रजामिष्टां दोपद-शक्तरुत्तमम्‌ । भूमिदः सव्वमाप्रोति दौषमायु्िरणखदः | गहदोग्राणि वेश्मानि रुप्यदौरूपसुत्तमम्‌ ॥ वासोदख्न्द्रसालोक्य-मखिसालोक्य-मश्वदः | अनडदःिय पुष्टां गोदोव्रप्नस्य विटपम्‌ ॥ यानशय्याप्रदो भार्यया-मेग्ववमभय प्रदः | धान्यदःशाश्लतं सौख्यं ब्रह्मदो ब्ह्मसाषटिताम्‌ ॥ ब्रह्मसाषटि तां' ब्रह्मसमानगतितम्‌ | याज्नवस्क्यः | भरदोपाश्वाब्रवस््ाम्भस्तिल-सप्िः-प्रतिखयान्‌ | नैवेशिक खखधुयन्‌ दत्वा स्वगे APTA ॥ ग्टहधान्य्राभयोपानङचमाल्यानुलेषनम्‌ | यान हत्त far शय्यां दच्चात्यन्तं सुखौ भवेत्‌ ॥ प्रतिखयः प्रवासिनामाञखथः | “ने वेशिक, विवाहप्रयोजनकं द्रव्यम्‌ तथा। अखान्तसाबाहनं रोगि परिचय्यां सुराचनम्‌। पाद शौचं दिजोच्छि्टमाजंनं गोप्रदासमम्‌ ॥ थमः | दक्वा प्रतिश्रयं लोके तथादत्ल चाभयम्‌ | तथा द्वा fafa विप्रे ब्रह्मलोके महौयते ov. छचदोग्हमाप्रोति WHIT ANCA | तथोपानत्‌प्रदामेन रथमाप्रोत्यनुत्तमम्‌ ॥ इन्धनानां प्रदानेन दीपाभ्निभुवि जायति | गवां ग्रास-प्रदानेन AAI: TAA ॥ . टानखण्ड' $ब्रध्यायः] दमाद्रिः। तथा| तधा | तघा। AMT: सव्वेमाप्रोति रूप्यदो रूपमुत्तमम्‌ | वासोदखन्द्रसालोक्य सव्सालोक्यमश्वद्‌ः ॥ राजोपकरण दत्वा रब्नानि विविधानि च। AATY तथा Tart राजा भवति भूतलं ॥ देवमाल्यापनयन टेवागारसमूहनम्‌ | अच्च नयैव विप्राणं हिजोच्छिष्टापकर्णम्‌ ॥ पादभौचप्रदानञ्च प्रकर्प्य परिचारणम्‌ | पाद्‌ाभ्यङ्प्रदानख्च आन्तसम्बारनन्तथा ॥ गवां कर यनञ्चैव ग्रासदानाभिवन्दने । भिक्तादौपप्रदानच्च तथेवातिधिपूजनम्‌ ॥ एकेकस्य फलं प्राह गोप्रदानसमं यमः | यस्त॒ सम्भृत्य सम्भारं ब्राह्मणेभ्यः प्रयच्छति ॥ तस्य पुर्यकलतान्‌ लोकान्‌ न वक्तं प्रभवाम्यष्टम्‌ ॥ सम्भारो यन्न-विवाहा द्पकर द्रव्यम्‌ | फलमूलानि पानानि शकानि विविधानि च। यानानि erat विप्रेभ्यो सुदायुक्तः सदा भवैत्‌ ॥ घान्योदकप्रदायौ च सप्यिदं;सुखमश्रते। विप्रेभ्यः पादुक ददा-ख्यनान्यासनानि च ॥ विद्निधानि च दानानि द्वा च पतिर्भवेत्‌ | अन्रदम्त भवो मान्‌ सठ्. कौत्तिमानपि i तैलमामलकं यच्छन्‌ पादाभ्यङ्गन्तयेव च । नरःसुढप्तस्सेजस्वौ सुखवां शव जायते ॥ (२०) ९५९ ११४ हेमाद्धिः। ([दानखण्डं ४अरध्यायैः। तधा । सत्तिकां गोणक्तदभीनुपवौतं तघोत्तरम्‌ । zat गुणवते विप्रे कुले जायेत चोत्तमे ॥ सुखवासन्तु योद दाहृन्तघावनभेवच | Orage सुखौचेव सदा भषेत्‌ ॥ पाद गोचन्तथा यानं शौचस्य गुदलिङ्गयोः । यः प्रयच्छति विप्राय शचिःशबः सदा भवेत्‌ ॥ गन्धोषधमथाभ्यङ्ग माक्षिकं लवणं तथा | यः प्रयच्छति विप्राय सौभाग्यं सतु विन्दति ॥ afa | दुभिक्ते ब्रदाता च afaa च हिरण्यदः | पानौोयदस्त्वर णये च ब्रह्मलोके Welaa ॥ देवलः। खान्तायान्रप्रदः aa विमानेनाधिरोषति | प्राप्रोति दश्गोदानफल# रोगिप्रतिक्रियः ॥ ware पादौ विप्राय लभेत्‌ गोदानजं फलम्‌ | चन्दनं ताल्न्तच्च फलानि कुसुमानि च | ताम्बूल-मासन शय्यां TATA सुखौ भवेत्‌ # कात्यायनः पादाभ्य; शिरोभ्यङ्गेदानमानाचंनादिभिः। मृ ्टवाक्यैविशेषेण पूजनया दिजोत्तमेः॥ बायुपुराणे | चन्दनानां प्रदातारः शङ्कानां मौक्तिकस्य च । पापकदनपि पिद.स्तारयन्ति यथाच्रुतिः ॥ , महाभारते | दासीं Transat Baha weifa च | ब्रह्मदेयां सुतां ca खगेमाप्रोत्यसं्ययं ॥ लभते च शिवखानं बलिपुष्पप्रदो az | * भो गिप्रतिक्रिथ इति प्रारान्तरस्‌ | TASW ४अध्यायः। हेमाद्रि ‡ | १५१५ था । धुथप्रदानेन गवां तघाश्वेर्लौकानवाप्नोति नरोवखनाम्‌ | कवप्रदानेन WE afew थान तघोपानहसम्प्रदानात्‌ ॥ वस्तप्रदानेन फलं सुरूपं गन्धप्रदानात्‌ सुरभिनरःस्यात्‌ | भिक्ता्रपानोयरसप्रदाता प्राप्नोति Wats रसान्‌ प्रकामान्‌ ॥ प्रतिखयाच्छादन सप्रदाता प्राप्रोति तान्येव न संशयोऽन | खग्धूपगन्धानुविलेपनानि aratfa माल्यानि च मानवोयः। safes सभेदरोगस्तथाभिरूपश्च नरेन्द्रलोके ॥ ` भथा | चन्दनागुरुधूरपा च fara यःप्रयच्छति | ताम्बल MAGI स AN प्रवरजेवरः ॥ तिलान्‌ददञ्च alata दोपमव्रप्रतिखयम्‌ | सतां खगष्छनामेतत्सखतानि वचांसि च areas: सव्वमाप्रोति सवशाकवि सुच्यते ॥ प्र ्तणोयप्रदानेन समति ang विन्दति ॥ आदित्यपुराणे | घ्मणास्तप्रटातारः सब्रटानरताश्च ये, तौय-तङाग-कपादि नौका-सेतु-प्रदाश्च-ये ॥ स्कन्धेन तारये्यस्त्‌, ठषात्तौनां जलप्रदः | vata ददाति केदारान्‌ सफलां सैव पादपान्‌ ॥ ष्टिकोटि सहस्राणि saerat च वै त्रयम्‌ । क्रोडन्ति ते wage एतदुक्तं दिजोत्तम ॥ तथा । अश्वम्बा ats at युग्य शोभने वाघ पादुके | ददाति यः प्रदानं वे ब्राह्मरेभ्यः सुसंयतः ॥ तस्य दिव्यानि यानानि रथा ष्वजपतांकिनः | दुष्टः प्या नवेव भविष्यति कथञ्चन ॥ १५६ देमाद्धिः | (दामखण्डः separa: अन्रपाना-ख-गो-वसर-छत्र-शय्या-सनानि च | प्रेतलोके प्रशस्तानि दानान्य विशेषतः tt लिङ्गपुराणे । aa जसं पवित' च ew शिवयोगिने | स महाभोगमाप्रोति अन्त योगच्च शाश्वतम्‌ ॥ आसनं Waa ara योददाति यशस्विने | समं सवेषु भूतेषु तस्य दुःखं म विद्यते ॥ कालिकापुराणे । अभ्यद्गमिन्धनंनोर्यनासनमेव च | ददयादवाद्भिकं चैव तसुदिश्य दिने दिने ५ कायिनामव्रदानन्तु तद्टिश्य निवेदयेत्‌ | अथवा किं प्रतापेन यत्‌ किञ्चित्‌ सुक्ततं भुवि ॥ कुवे स्त त्पदमाप्रोति शिवसुदिश्य लीलया | देवोपुराणे। द्रव्यं भू-हेम-गो-धान्यन्तिलवस्तष्टतादिकम्‌॥ विधिना चोपवासेन एकाव्रनक्षभोजनात्‌ | चिना भावपूतेन waa सत्यत्र तादिना ॥ अपि सषेपमात्रस्य दातारन्तारयेददत्‌ । आदित्यपुराणे ॥ MATAR RSA प्रीतो भवतिं केशवः ॥ गुड-्ौर-टतेवेखेः प्रोतौ भवति चन्द्रमाः | HAAS वरुणः PUTA भवेत्‌ सदा | रजतेन च दत्तेन प्रोतः स्याश्च महेश्वरः ॥ . सुवणन तु दत्तेन वङ्किनिद्यं प्रसोदति | हस्त्यश्वरधयानेख मघवानासनैस्तथा ॥ WAST AT AYA MMT च । उपानद्भयां यमो गीभिः सौरभेयः aafe a: ॥ दानखण्ड' 8अध्यायः | | Safe: | १५७ पादुकाभ्यां प्रदत्ताभ्यां पद्मयोनिः प्रतुष्यति | अलङ्ारैस्तथामान्येजंगम्माता च पाव्वतो ॥ स्कन्दपुराणे | यो are मह्िषों दद्यात्‌ सालङ्ारां waaay | कास्यवस्तरादिभियुक्षां स कामान्‌ लभते खिलान्‌॥ age! कष्णाजिनख महिषौ मेषो च दशधेनवः | ब्रह्मलोकप्रदायिन्यस्तलापुरुष एव च ॥ वह्कियुराणे। यानमश्मनङ्ाहं हेमरूप्यम रंस्तिलान्‌ | ये प्रच्छ तिन््पापेषु निरताः सव्वदा सुने | न तेषां मैरवः पन्था कदाचिदपि जायते ॥ विष्णुधर्मोत्तरे हं सउवाच | नरस्त्वासनदानेन स्थान aaa विन्दति | सय्यादानेन नाप्नोति भागां ब्राह्मणसत्तमाः ॥ cet दिजाय शयन खास्तौणं चोत्तर च्छदम्‌ कुले महति संभूतिं रूपद्रविणसयुताम्‌ ॥ तथापत्तवतीं भायां प्राप्रोति वश्षगां तघा । अनेने व प्रदानेन भाया पतिमवाग्रुयात्‌ ॥ वितानकप्रदानेन सव्वपापेः प्रमुच्यते | छच्रटथ तथा विप्रा नाचकाय्यो विचारण tt GF, शतशलाकख्च दष्टे रातपवारणम्‌ | सव्बेपापविनिम्बक्षः स्वगे लोके महौयते ॥ याम्यं मागे तथा याति मुखेन दिजसत्तम | उपानहौ तथा दत्वा सत्तखेहसमन्िते ॥ रथमश्वतरो युक्त चिदं प्रतिपयते | १५८ Safe: । [दानखण्ड ४अध्यायः) सर्व्वपापविनिमुक्ञोयाम्यं मागे सुखं व्रजेत्‌ ॥ ताल्न्तप्रदानेन सव्वं पापैः प्रसुच्यति | AG चामर दानेन सव्वदुखे््विसुच्यति | पादुकानां प्रदानेन गतिमाप्नोति शोभनाम्‌ ॥ पादपोट प्रदानेन स्थानं was विन्दति | स्यानमभेव तथाप्रोति दण्ड द्वा हिजातये ॥ यन्नापवौतदानेन वस्रदानफलं लभेत्‌ | उष्णोषदानस्य तधा फलमेतदुदाष्टतम्‌ I दन्तकाष्टप्रदानेन MATT ACSA यात्‌ | सृत्तिकायाः प्रदानेन शविः wars जायते ॥ भौचसखरानोदकं दक्वा विरोगस्वभिजायते | रोगनाशमवाप्रोति तधाभ्यद्गनप्रदःसदा ॥ तयेवौषधदानेन रोग ATTAI A | arnatfa सुगन्धोनि दखा सोभाग्यमश्रुते ॥ अनुलेपनदानेन रूपवानभिजायते | कायाग्नि-दौति-प्राकाश्याङ्गतिं चेव तधोत्तमाम्‌ ॥ यस्त संसाधनाधाय ब्राह्मण्णय प्रयच्छति । स याति afar शचरनाशं त विन्दति ॥ तैजसानि तु पात्राणि द्वा सलवणानि च ।. तेजसानि तु पाताणि सतेलानि प्रयच्छतः ॥ श्रारोग्यसुत्तमं प्रोक्ष लावण्यमपि चोत्तमम्‌ । तथा । समुद्रजानां भाण्डानां शहनदौनां प्रदायकः | पाजो भवति कामानां aaa न संग्रयः। रानैखण्डं sara] «= Safe: | तथा | HAM प्रदानेन परां बाधां प्रसुद्धति ॥ शग्याप्रदानं लोकेषु तथा स्थानकर परम्‌ | द्वातुलेपनं ATS परां लच्मोसुपायुत ॥ वाद्य Feat यस्तं feat सम्यक्‌ प्रयच्छति | अश्वमेधफलं तस्य कथितं हिजसत्तमाः॥ शिविकायाः प्रदानेन बड्किष्टोमफलं भवेत्‌ | स याति शक्रसालोक्वं यस्त योधं प्रयच्छति ॥ यस्त TH दासं ब्राह्मणाय प्रयच्छति | लोकास्त सुलभास्तस्य वसनां समुदाहताः ॥ तरुणौ रूपसम्मत्रां दासों यस्त प्रयति । सोऽप्वरोभिग्प्दायुक्षः Aled नन्दने वने ॥ seer गदहभम्बापि यः प्रयक्ति तु fest: | अलकाख समासा THE: सह मोदते ॥ दानानामुत्तमं प्रोक्त प्रदानं तुरगस्य च। वडवायाः प्रदानन्तु तधा ATH स्मतम्‌ | तुरगान्‌ यः प्रयन्ति aera व्रजन्ति ते ॥ यावन्ति तस्य रोमाणि तावहषंगतानि च। TRUTHS फलं द्‌ शगुख भवेत्‌ ॥ Maat कपिला येष्ठा तथेव तुरगःसितः | तुरङ्गम सुपषणं सालार प्रयसः ॥ पुण्ड रोकफलं प्रोक्तं नाच्रकाय्यां विचारणा | चतुभिस्तरगेयु्ं सर्बोपकारणेयं तम्‌ ॥ ग्य ददिजातये दत्वा राअसूयफलं लभेत्‌ ॥ १५९ १६० walle: | [दरानखण्ड gy yeaa: प्रदाय करिणीं सम्यगेतदेव फल लभेत्‌ | FACS प्रदानेन मनुष्यः Ilsa | राजा भवति लोकेस्मिन्‌ यशोविक्रमसंयुतः। सुवखकक्तं मातङ्ग" erat विप्राय तै दिजाः॥ राजसूयाश्वभेधाभ्यां फलं विन्दत्धसं शयम्‌ | चतुभिः qataa रथं cat दिजातये | समग्रभूमिदानस्य फल प्रा प्रोत्यसं शयम्‌ ॥ ami यथोकविधिना दयात्‌ altar gq कपिलां ac | सवकामसण्हश्च स यन्नफलमश्रुते ॥ गवां लोकमवाप्नोति कुलसुष्धरति खकम्‌ | वारुण लोकमाप्रोति sar च महिषीं ततः ॥ MARAT तां TAT गोदानफलमाप्र यात्‌ | अजामलं Rat sar वद्धिलीके महो यते ॥ तमेव लोकमाप्राति द्वाजं विधिवब्ररः। महिषस्य प्रदानेन याम्ये लोक महीयते ॥ वारुणं लोकमाप्नोति द्वा ta कृपोतचम ।` एष्टिप्रदानाच्च तथा तदेव फल मयुतं ॥ आर णयपशदानेन बायुलोके महोयते | एतदेवफल प्रोक्तं प्रदानेन च पक्िणाम्‌ ॥ ब्रह्मार्ड पुराणे | लोके खष्टठतमं सवेमात्नश्चापि यतृप्रियं | सवं" पिढणशां टातव्यं तेषा Rarearferar ॥ जाम्ब. नदमयन्दि्य विमान arate | दिव्याखरोभिः सम्पणेमव्रदौ लभति चवम्‌ ॥ दानखण्ड rata: |] ेमाद्रिः। ९६१ आ्आच्छादनन्तु योदयादहतं Beata | आयुःप्रकामेभ्वथ्यं रूपञ्च लभते शुभम्‌ ॥ यज्नोपवोतं योदयात्‌ पादुके खाब्वकब्धणि। शोभनं लभते यानं पादयोः सुखभेवच॥ व्यजनन्तालछ्न्तच्च ear विप्राय सतृक्षतम्‌ | ्राप्रयात्तल्यसयुक्त' शयनोय सुखावहम्‌ ॥ MIU TAT ब्राह्मणेषु सदा भूवि | दिव्यं स लभते चनच्ुव्वाजियुक्त रथं तथा ॥ चेष्टञ्छतवञ्च विमलं पुष्यमालाविभूषितम्‌। प्रासादस्त त्तमो WaT गच्छन्तमनुगच्छति ॥ शरणं TART सशय्यासनभाजनम्‌ | are cer faa नाक महौयते ॥ मृक्ता-वेदूवासांसि रल्ञानि विविधानि च। लवणानां BAA यहे पाव्राणियो ददेत्‌ रसास्तमनुतिष्टटन्ति आयुः सोभाग्य मेव च॥ पातर -वे तेजसं SMT मनोन्नं Areata | पात्रं भवति कामानां विद्यानाञ् धनस्य ख ॥ राजतं काञ्चनचख्चेव Saree तु क्रश्रणि। प्रभूत लभते दाता प्राकाम्यं waka च ॥ धेनुं aay येद याद्ृषटि कुन्भोपदोषहनाम्‌ | गावस्तमनुतिष्टन्ति गवां पुटिस्तथेव च ॥ गन्धवन्ति विचिचाणि खानानिसुरभोणि a | पूजयित्वा तु पाजाणि are सतृक्घत्य दापयेत्‌ । (२१) ६२ Ale: 1 दानखण्ड ewes: |] गन्धवा ETA. सुखानि विविधानि च! दातारमुपतिष्ठन्ति प॒नन्यश्वपतित्रताः ॥ शयना-सन-यानानिभूमयो वाहनानि च । दातारसुपतिष्ठन्ति तथा खगे मष्टोयते | खाषेष्वेतानि योदयात्‌ सोऽश्वमेधफलं लभेत्‌ ॥ afenquifa पात्राणि are सत्लत्य दापयेत्‌ | कुम्भदोहनन्तौ राणं सहस्रं लभते गवाम्‌ | रम्यानावसथान्‌ SA राजसूयफलाचैभाक्‌ ॥ तथाभरणसम्प णो सोपधानां खलङ्गताम्‌ | wary विविधां दक्वा दिजोऽग्निषटोमभाग्‌भषेत्‌ ॥ दासीं दासञ्च विविधं तथेवोषटमजाविकम्‌ | हस्त्य-्व-रथ-यानच्च ओादकश्चणि नित्यशः | तिलाश्च विविधान्‌ दत्वा लभते फलमक्षयम्‌ ॥ frawate gare णशलिशोभ नप॒स्यकत्‌ | घनपुष्य फलोपेतं द्वा शोभनमञरुते | कूपा-राम-तडा गानि त्ेतर-योष-गहारि च । दत्वा तु मोदते खगे नित्यमाचन्द्रतारकम्‌ ॥ STANT शयनं TAT Ale रत्रविभूषितम्‌ । पितरस्तस्य तुष्यन्ति खगं चानन्त्यमश्चुते ॥ पदकौेयपत्रोणं तथा प्रष्छा दकम्नलम्‌ | afar Creare पावनं ख्गरोमजम्‌ ॥ दत्वा चैतानि विप्रेभ्यो भोजयित्वा यथाविधि । प्राप्रोति खदधानस्त, इयमेधस्य यत्‌ फलम्‌ ॥ सनखण्ड अध्यायः ] हमाद्धिः। १६३ कौशेय-क्रौममागञ्च दुकूलमहतं तथा | खदेष्वेतानि यो दद्यात्‌ कामान्‌ ATA MAT tt पक्तात्रानि acary मिष्टाब्रतशक्तंराः। AULT AYRE पयः पायसभेव च । लिग्धसुष्णश्च यी दद्यात्जोतिष्टोम फलं लभेत्‌ ॥ मद्टाभारते | वस््राभरण्दातारो भक्तपानात्रदास्तधा | कुट्म्बान्रप्रदातारः FETS स्रगेगामिनः ॥ सहखपरिषेष्टारः तथेव च सहस्रदाः | त्रातारश्च AAT ते नराः सखगगामिनः ॥ सुवर्णस्य च दातारो WATS भरतषभ | यानानाच् प्रदातारस्तं नराः खगेगामिमः। वैवाहिकानां ETA प्रेच्याणाच्च युधिष्ठिर । दातारो वाससाश्चेव पुरुषाः सगं गामिनः ॥ विदहारा-वसथो-यान-कूपा-राम-सद्‌-प्रदाः | MOTUS HITS नराः खग गामिनः॥ नयेत्‌ पातात्तथा वाधादारिद्रयादयाधिघषंणात्‌ | aaa प्रतिमुच्यन्ते ते नराः स्गंगामिनः॥ wa षाभिस्तपोभिञ्च क्तमादाय UTTA | ये प्रतिग्रहनिनजंदास्त नराः स्वगगाभिनः॥ सर्व्वहिंसानिष्ठत्ता् नराः सव्बसद्ाख ये | THATS ते नराः सखगगामिनः ॥ द्याञ्च AMAA NATTA ATTA | ये बे जितेन्द्रिया धौरा से नराः सखर्गमामिनः। १९६४ मादि | [दानखर्ढ ४अध्यायः। नारसिंहपुराणे | एकविं शत्यमौ खगा निविष्टा Faget | अहिसादानकन्नोरो यश्नानां तपसां तधा | एतेषु निवसन्ति स्म जनाः क्रोधविवलनिताः ॥ एकविं शतिखग अनन्तरमेव वच्यमाणा स्रानन्दप्रतयः | HAAN चानन्द' प्रमोदं afsarese | गुप्रपाते सौरव्य' रणे चैवातिनिखलम्‌ ॥ अनशने चाथ सन्यासे सृतो गच्छेसिपिष्टपम्‌ | क्रतुयाजौ AHA च निष्ठैतिम्‌ ॥ क्रतुयाजो, सोमयागकर्ता | तडा ग-कूपकत्तौ च लभते पौशिकं हिज | GATS सौभाग्य' लभते WMATA tt ्रीतकाले werafs प्रज्चालयति गीनरः। सव्व॑सत्वहितार्थाय स स्र्गच्चा रं लभेत्‌ ॥ हिरण्य-गो-भरूदानेन निरह्कारमाम्रुयात्‌ | भूदानेन तु श्चन लभते शान्तिकं पदम्‌ ॥ गोप्रदानेन wag निर्मलं लभते नरः | अश्वदानेन पुण्याहं कन्यादानेन मङ्गलम्‌ | दिजेभ्यस्तपणं क्त्वा दत्वा वस्त्राणि भक्तितः | way लभते स्वगे यत्र गत्वा न गोचति॥ कपिला गो प्रदानेन परमां महौयुते ॥ एकान्रभोजो यो मत्या नक्रभोजौ च नित्यशः | उपवासौ चिरातादयरन्ते खर्गसुखं लभेत्‌ ॥ # वश्किखाषसमेति कवितणठः | दानखण्डं sre: ] देमाद्िः। १६४५ एकान्रभोजो, THAT | afcrarn जितक्रोधो ब्रह्मचारो हढव्रतः | नि्रलं सुखमाप्रोति तधा भूतहिते रतः विद्यादानेन मेधावौ निरहकारमा्रयात्‌ tt ब्रह्मपुराणे | कपू रा-गुरु-कस्तृरौ-चन्दनानि दिजातये | द्त्वा सम्यगवाप्रोति भोगमश्सरसां Par tt रल्रालड्नर-वासांसि शयनासनभाजनम्‌ | ABUT! सुसौ चेव प्रदा जायते नरः ॥ यो ददाति मदहासततुरङ्गरथ-दन्तिनिः | स विमानवरारूटः प्रजापतिपरं व्रजेत्‌ ॥ उद्रो-रभ्वा-ज-महिषों यो ददाति महायशाः | स नैव नरके वासमासादयति जातुचित्‌ | नारसिंहपुराणे | यस्त स्वणि दानानि ब्राह्मणेभ्यः प्रयच्छति | स प्राप्य न निवत्तत देव शन्तमनामयम्‌ ॥ विष्णुधग्मात्तरे । किंस्वित्‌ खकः पूजनैत्रीह्मणएनां dager ब्राह्मणं anette | Sa fear: पूज्यमानः सुखौ स्यात्तस्माहेयं प्राधितं ब्राह्म रेभ्य: ॥ इति खोमहाराजाधिराज-खोमहादेवस्य समस्तकरण- धो्ठरसकलविद्याविशारद-सौहेमाद्विविरचिति चतुरवंगंचिन्तामणौ दानखण्डे दानफलप्रकर शम It पच्चमोऽध्यायः। श्रथ दानानि प्रतिपाद्यन्ते! aa प्रधम विशिष्टतया तुलापुरुषादिषोडशमहाशनानि । जाताः सन्ति पुरा भवन्ति वहवो ये STAM नरा | स्तान्‌ कल्यदरमकामधेनुतुलया Wy समधा जनाः | तां धेनुमपि तदुमशमविमहादानच्छलादाच्छतः | हेमाद्रे रुपमानवस्तनि पुनः पुष्णाति तुष्णीं न कः ॥ तुला परुषसुख्यनामपि येन सहासदहा | तुलापुरुषमुख्यानां दानानां विधिमाह सः ॥ तत्र तुलापुरुषदान तावदभिधीयते । मत्खपुराएे सूतडवाच | अथातः MUTA महादानानुकौत्तनम्‌ | arate यत्‌ ata विष्णुना प्रभविष्णुना ॥ सव्वेपापक्षयकरं TUT TATA | TACHESTA Wea वासुदेवेन भूतले ॥ पुर पवित्रमायुष्यं सव्वपापहरं शभम्‌ | पूजितं देवताभिशच ब्रह्म-विष्णु-शिवादिभिः ॥ आद्यन्तु सव्वदानानां तुलापुरुषसंक्नितम्‌ । दानखण्डं uaa] Satie: | १६७ हिरण्यगभेदानच् ब्रह्माण्डं तदनन्तरम्‌ ॥ कल्यपाद्पदानञ् गोसहस्रञ्च पञ्चमम्‌ | हिरण्यकामधेलुख हिर णयाश्स्तथेव च ॥ दिर याशख्रथस्तदेमहस्ि-रथस्तधा | पञ्चनाङ्लकं तददरादानं तथेव च ॥ द्वादश विश्वचक्रञ्च ततः कल्लताकमकम्‌ | सप्सागरदानच्च Tada च ॥ HEAT METS: परिकोत्तिंतः | सर्व्वख्ये तानि क्तवान्‌ YLT णएम्बरसूद्नः॥ वासुदेवश्च भगवान्‌ अ्रम्बरोषोऽथ पाधिवः कात्तंवोग्यार्जनो नाम प्रह्लादः TACT च ॥ चक्रुरन्ये महोपालाः केचिच्च भरतादयः, यस्मादिभ्रसदहसरेभ्यो महादानानि aarti न्ति ~ € EN ~ रत्तन्ति देवताः wat एकंकमपि भूतले | एषामन्यतमं कुश्यादासुदे वप्रसादतः ॥ न शक्यमन्यथा कत्त मपि शक्रेण भूतले | तस्मादाराध्य गोविन्दसुमापति-विनायकौ ॥ ° € Ay ~ मदहादानमख gaia fargaraaifea: | एतद्वा waa परितुष्टो wares: | यथा तदनुवच्छयामि खृणशष्वरुषिसत्तमाः ॥ मनुरुवाच | महादानानि arate पषिच्रारणि शुभानि च । रहस्यानि प्रदेयानि तानि मे कथयाचखत ॥ १६८ Satie: | [दानखण्ड' yea: मत्‌स्यडवाच | नोक्षानि यानि qenfa महादानानि शोडश | तानि ते सम्प्रव्यामि यथावदनुपूर्वशः | तुलापुरुषयागोयं येषामा दयोभिधौयते ॥ ‘seq. प्रतिभूतः | अयने विषुवे ge व्यतोपाते feared | युगादिषूपरागेषु तथा मन्वन्तरादिषु it संक्रान्तौ वैश्टतिदिने नतुरदश्यष्टमोषु च | सितपश्चदभोपव्व हा द गीष्व्टकासु च ॥ यन्नो-त्‌सव-विवाद्देषु दुःखग्राहूतदथने | द्रव्यत्राद्मणलाभे च खदा वा यत्र जायते ॥ ala वायतने MS कूपा-राम-सरितसु च । ze वाघ वने वापि aera स्चिरं तथा । महादानानि देयानि संसारभयभोरुणा | अनित्यं जोवितं यस्म्ाहमु चातोवच्चलम्‌ tt कशेषविव wea waa ध्मा चरेत्‌ | पर्यान्तिथिमघ्रासादय कला ब्रह्ममणएवाचनम्‌ ॥ वच्यमाणं aware कारयेदिलयन्वयः | तिथिमिव्युपलज्ञ णम्‌ | Gare पुण्यमुह त्तौ दौ चेति षैदितव्यं, न्म ह्मणवाचनं' area: पण्याहादिशब्दवाचनम्‌, तदिधानन्तु परिभाषायां प्रागभिहितम्‌ | इह चायं प्रयोगक्रमः | उक्ष कालान्यतमदानप्रतिपादनदिनान्यूबदयः प्रातः Sara: षानखण्डं ५अध्यायः |] SATE: | १६८ प्वोभूतेऽहमपक दानं प्रतिपादयिषे, इति यजमानः age विधाय, ्रत्यहसमूह विघाताय भरिव-विष्णु विनायकान्‌ सम्पूज्य, ब्राह्मण नुज्नातः कश्च समारभेत्‌, wa afeare छत्रा तदनन्तरस्- विग्बरणं विधाय, ata मधपक्षविधिना सम्यूज्य, प्िमहार मण्डपं प्रविश्यापरा हे ऽधिवासनं विदध्यात्‌, मधुपक्विधि कुण्डम - ग्ड पादिलक्षणानि परिभाषायां दरषटव्यानि। fain, वच्छते । षःडशारनिमाच्रञ्च TM ETS AT करान्‌ | मण्डपं कारयेदिदांखतुभंद्राननम्ब धः ॥ यजमानस्य कविं शत्यङ्गलः, अरतिः चतुव्विशत्यङ्गलः, कः | एतच्च मानच्रयमुत्तम-मष्यमा धमभेदेन विज्ञेयम्‌ | “चतुभद्राननभिति, चत्वारि weqarfa ्रानमानि हाराणि यस्य स तघा। यदाह दानसभामधिक्षत्य fara | दवारे घतुभिः परिनिगतेया विभूषिता सुन्दरमूत्तिरूषा | रतोद्धवा सा कथिता ata भद्रं ह्यनिन्य करणौोयमस्या इति। मव्छपुराणे । HAM भवेददी मध्ये पञ्चकराथ वा। तन्मध्ये तोरणं कुयात्‌ सारदारुमय WHA उत्तममर्डपे सप्तकरा वेदौ, इतरयोस्त, पञ्चकरेति व्यवसितो विकन््ः, साचेषटकामयौ चतुधांगोच्छिता विधेया : तन्मध्ये तुलावलम्बानाधें तोरणाक्ततित्वात्तोरणम्‌, सारदा- aft, शकेङ्गदौत्यादि, वच्यमाणानि | HATA कुण्डानि चत्वारि चनुदिःलु विचत्तणः | ( २२) १७० हेमाद्रिः । [दानखण्डं ५अध्वायः | सुभेखलायीनियुतानि तदल्सम्मूणङुभानि मद्ासनानि ॥ सताख्रपाज्रहयसयुतानि सयन्नपात्राणि सविष्टराणि | दस्तप्रमाणानि तिला-ज्य-धूप-पुष्यो-पहाराणि सुशोभनानि ॥ ‘aafea, वेद्या इति शेषः | सपाददस्तसम्मितच्च ews. दयोरन्तरं विधेयम्‌ । “पूणकुम्भः, जलपू्णकलशः, “तास्ब्पात्रहय, इवनो यहव्याधारभ्रूतम्‌ | 'यन्नपातारिि, qagaretfa | "विष्टरः, हिन्राग्रपञ्चवि शतिङ्शपच्रनिखितः। “धूपः, गुग्गुलप्रदतिः' "उप हारः, फलान्रादिः । qatat हस्तमिताथ वेदौ ग्रहादिदेवैश्वरपूजनाय | waiaa ब्रह्मा-शिवा-च्तानां तथेव काय्य फल-मास्य-वस्तैः ॥ ‘qalav ईणानभागे | आयामतो विस्तारतश्च दस्तसंमिता वितस्तिमातोच्छया च वेदौ aral तत्र मध्ये सूय्य ` ea । aaa सोम, eau भीभं, $ शाने वधं, उत्तरे गुरु , Ta भागवं, पथिमतः शनिं, नेकंत्यभागे राइ, वायव्यतः केतनिति | आदिशब्दो पान्ता्ेते, TAC रो-सखकन्द-विष्णु -ब्रद्म-शक्रा- यम-काल-चित्रगुपादत्यधिदटेवताः | अग्नि-जल-भूमि-विष्णु-शक्र-शची-प्रजापति-सपे-त्रह्माण इति प्रत्यधिदेवता एते खख ग्रहसनिधौ खाप्याः। तथा | विनायको दग वायुराकाश-मख्िनोचेति शनि-सूथ- योरत्तरभागे राह-केत्वोश्च दक्षिणे दुर्गाप्रभतौनां स्थापनम्‌ | तथा लोकपालादौनामप्यच स्थापनम्‌ | तेषासृत्तरत्र ईैवतालेना- भिधानात। दानखण्डं भश्रध्यायः] | SATE: | १७९१ तदुक्तं स्मृत्यन्तरे | TE: Ga तु संस्थाप्यः Wat दत्तिणे तथा । वरुणं पञ्चमे भागे कुवेर चोत्तरे न्यसेत्‌ ॥ इन्द्रः पोतो यमः श्यामो वरुणः स्फटिकप्रभः | कुबैरम्त्‌ gaunt श्रभनिक्वापि qa: ॥ तथेव निक्छेतिः श्यामो वायुधूखः प्रशस्यते । दईशानस्त, भवेद्रक्त एवं ध्यायेत्‌क्रमादिमान्‌ | cre दक्तिणे पाश वसूनावाहयेदुधः | भरवो-ष्वरस्तथा सोम ब्रापद्चेवारनिलोऽनलः ॥ प्रत्यूष प्रभासश्च वसवोष्टौ प्रकीत्तिताः | देषैशे-णनयोम्धष्ये ्रादिल्यानां तथघायनम्‌॥ धाता-येमा च मितश्च बरुांगोभगस्तथा | इनद्रोविवस्वान्‌ पूषा च पजन्यो दणमः AS ॥ * ततस्त्वष्टा ततोविष्णुरजघन्योजघन्यजः; | can हादणदित्या नामभिः परिकीत्तिताः। awa, पञ्चिमतोभागे र्द्राणामयनं विदुः | वौरभद्रष शख facta महायशाः ॥ अजे कपाद हित्रन्नयः६ पिनाको चापराजितः | भूवनाधौलरचैव कपालो च विशाम्पतिः। स्थाफ्नभगश्च भगवान्‌ रद्रास्वेकादश AAT A # स्याप्रसम्बति कवित पाडः। t पभातखति क्रचित्‌पाठः। ¡ सन ईति कचित्‌ पाठः| $ वश्च] दति पाटान्तगम | १७२ | Safe: | [दानखण्डं ५अध्वायः | प्रेते ग-रत्तसोखध्यं ASMA WHAT ॥ माढनामानि परिभाषाप्रकरणे दभितानि गौरौ-पद्मारीनि। निक ते रुत्तरेभागे गणे शायतनं विदुः | RICHI मरुतां स्थानमुच्यते ॥ मरुतो AAA देवा गणा वे सप्तसप्तकाः। आवः प्रवह थेव VES: सम्बहस्तथा ॥ विवः प्रवहस्य व तथा परि वहोऽनिल ॥ इति । एते सूर्यादयो ग्रहयनज्ञोकविधिना प्रूजनोयाः, अनुक्रमन्त- area, प्रणवादिभिखत्‌्वन्तेनामभिनमोन्तेः स्थापनादि fa धेयम्‌ । अथ ततैव ्रह्म-शिवा-चुताना मचंनं प्रतिमापूजनच्च कन्तव्यम्‌ | तन्नत्तसं बद्धा ड दाने वच्तं | मद्छपुराणे | लोकेशवर्णः परितः पताका मध्यं ष्वजः किङ्किणिकायुतः स्यात्‌ । हारेषु कार्व्यारिचि तोरणानि चल्वापि त्तौरबनसख्तोनाम्‌। दारेषु FASTA ANT खग्गन्ध-धूपा-म्बर-रतरयुक्तम्‌ ॥ MATa, इन्द्रः पौतोयमः श्यामदत्यादिनिरन्तरोक्षलो- कपालसमानवसो. | “परितः, मण्डपस्य पूरव्वादिसव्वदिक््‌ | किङ्किणिकाः, चद्रघ- ण्टिकाः । श्ौरवनस्तौ नां, अर्ठत्यो-दुम्बर प्र्त-न्यग्रोधानां पू- वमदक्िण-पञिमोत्तरदारेषु यथाक्रमं मस्तके दारमयशं ख-चक्र गदा-पद्मविह्कितानि तोरणानि कुर्यात्‌ | aaa ५अध्यायः] देमाद्िः। १७३ "रतानि कनकप्रखतोनि परिभाषायासुक्कानि। शाके -ङ्गदौ-चन्दन-देवदा रु-योपणि-बिल्व-प्रियका च्ननोत्धम्‌ | Mazes हस्तयुगावखातं क्त्वा टट पञ्चकरोच्छितम्बा | तदन्तरं हस्त WATS स्यात्तथो्तराङ् चतुरखमेव ॥ ‘gra, तत विशेषः। महाराष्ट araafa प्रसि: ॥ Hq, weal तरः । ‘fran? बोजकः | स्तम्भदयं चतुर ग्री लव्य वेदिमध्ये yeaa farsa | "उत्तराङ्ग स्तम्भदयोरुपरिकाष्टम्‌ | तच्च पञ्चकरोच्छितयोः स्तम्भयीहं स्तचतुषटया दुपरि निधेयम्‌ । अ्रघोत्तराङ्गञ् तद कभेषेति पादे तदरौयमिति स्तम्भसजातोय काष्ठत्यथः । समानज।तिश्च तुलावलम्बा Sata मध्य पुरुषेण युक्ता । SAY सा इस्त चतुष्टयं स्यात्‌ WAAR द्शाङ्गक्ानि ॥ सुवणभद्राभरणा तु कार्या सलोहपाशह ah: | युता सुवणन च रत्रमाला विभूषिता माल्यविलेखनाभाः॥ समानजातिः' तोरणसमानजातिः तुलोत्तराद्गमध्ये दादश भिरङ्कलैरधस्तादुद्गग्रा ्रवलम्बा। युरुषेण' विष्णुना | “शृह्लावलम्बितया' सुवणनिमितया | तत्‌प्रतिमालच्णसुक्त प्राचे | अधश्चक्र WAR वामयोः करयोः क्रमात्‌ | ऊद श खमधःपड्म' गोविन्दः कपिलाङ्गकः ॥ हस्त चतुष्टयदीवन्तु, प्रान्तदयन्यस्तयोलोदहपाशयोर्वहिःस्थित- मरलषटकं विहाय विज्ञथम | ९७४ SA | [दानखण्डं ५अध्यायः। समस्ततुलाया ब्र्टोत्तरशताङ्ग लभितल्वात्‌ ष्थुतश्चास्या care लपरिमितेन बलयाकतिना खतेण afad विधेयमित्यधैः। स च नोहपाशदयग्हनलाभिर्यंतेति, सुवण्धारणाथे फलक- धारिणौभिलाहपाशदयावलम्बित रं खलाभिर्यक्ञा का य्येत्वथः | वह्किपुराणे | sree खादिरो वापि पालाशीं वा सुक्तम्‌ चतुद स्तप्रमाणेन FAM! सटां नवाम्‌ ॥ सुवन्त लां समान्तदत्‌ सिग्धां छिद्र्रयानज्िताम्‌ | मौच्ञशिक्योभयोपेतां set स्तन्ये तु यज्जिथे॥ आदह ATS! । चतुरखा तुला काया पादौ चापि तथा विधौ | Santa च पाश्वषु मानस्याच्तुरङ्ग लाम्‌ ॥ मुक्ता तावत्त कटकानन्तयोविन्यसेदुध ; । चतुदहंस्ताधरतुला मध्यं च wear! शिक्यं हस्तत्रयं कुर्यात्‌ कटक चतुर ङ्ग. लमिति ॥ यदाह विश्वकम्भा | विशेषदानं कथितं तुलादि तस्मात्तलालक्तणसुयते प्राक्‌ | तुलाप्रमाणं स्मुतमङ्ग.लानि दैष्ये खिलेषसंवतिप्रमाणेः ॥ प्रान्तदयेप्यद्ग ALAIN शतन्तुलाष्टोत्तरमङ्ग.लानां | स्यविश्रतिः पञ्च च घातुबन्धा बन्धेष्वधिष्ठाटसुरां निषेश्याः॥ दशः शशो मारुत-रद्र-सूयौः स्यादिश्वकर्मा गुर्-रद्धिरो-ग्नो । प्रजापतिर्विष्वजगद्दिधाता पञजन्यगश्ू पिढरेवता ख ॥ सोम्य धर्मा-मरराज-मज्ि-जलेश भित्रा-वरुणो-मङ्दणाः | दानखण्डं ५अ्रध्यायः| हेमाद्रिः, १७५ घने श-गन्धवे-जलेश-विष्णुरेते चतुव्विंशतिरेव देवाः ॥ स्यात्पञ्चविशः पुरुषः स एको यस्तोल्पमानस्त॒लया ALTA | एता विधेयास्तपनौ यमध्ये रत्ाचिता देवतभूत्तयस्ताः। us ya: स्याच्चतुर खपिण्डः प्रान्तहये विष्णुरनन्तनामा । तुलोद्भागे RATT स्यात्तथाङ्गटदन्द मधस्तुलान्ते ॥ षडङ्कलोत्थ AeA पिण्डाप्येकाङ्लो विष्णरनन्तनामा | पाश्वदयन्तचचतुरज्गलंस्यादेव मया ते कथितं प्रमाणम्‌ ॥ wage सद्लिकाङ्कलानि पच्चाशताविंशतिरेवदैर्ये । एकाङ्कलोऽस्या भवतौ हपिण्डस्त ब्राधिदे वःकिल वासुकिःस्यात्‌॥ एकेकरब्नुल भतेहलानि facta: पिण्ड गताङ्गला च । तचे लकइन्दमथाङ्गलानि ति शत्तथा पञ्चदश्ाधिका स्यात्‌ ॥ तदानुवद्ं शभकाषटवाट पिरडद्ग लदन्दमथोविधेयम्‌ । area खय ब्ून्यधिदे वता स्यात्‌ तुलान्तरे भ्रूमिपतिनिवेश्वा | एति ॥ ईशः शशोत्यादि | अवेश्वर चन्द्र-मारत-मूध-द्‌ वराजज- लेणानां ब्रह्मा्डदाने ल्त णं वच्यते | र्द्रस्य विश्वचक्र | विश्वकश्चरूपनि्माणसुक्त विष्णु घर्मो त्तर ॥ fama तु कत्तव्यः अमयुलोर स्तनाधरः | सन्द गपाणिदिभुजसेज)मूत्तिधरो महान्‌ ॥ गुरुसौम्ययो, ख रुपं नवग्रहदाने वच्यते | श्रह्किरोग्निमृत्ति माह विश्ठकमां | कमर्डलं Basa शक्ति दभमपिक्रमात्‌ | १७६ | चेमाद्रिः। [दानखण्ड ५अध्यायः। ACIS नामा कराग्राणि समन्ततः॥ पाण्यश्चाम्निना सोपि कलयन्ति जपस््रजं | शक्ति चच FARIA क्रमादेव कमण्डलम्‌ ॥ एतयो भिलितयोदवतात्रम्‌ | प्रजापतिखरूपसुक्त सिदाघसंहितायाम्‌ । यज्ञोपवीती CAA एकवक्तबतुभु जः | अर्त शुचं Wa धत्ते कुण्डिका प्रजापतिः | विश्वटेवलकच्तणं, विश्वम्भर दाने वच्यते | fared प्रजा पतितुल्यभेव, किन्लसौ चतुव्वक्तोविभेयः | पजन्यलक्त शमुक्' fara हितायां | पजन्यनाम विज्ञेयो गजवक्तवयान्वितः | यो wa सबजोवात्मा at बौजच् WERT ॥ कुटारच्च पयोज तिन्तारलन महाशचिः | ua fared कुण्डो च दशभिः करोः ॥ शम्भः पूववत्‌, एतयो रपि भिलितयोदंबतालम्‌ | पिढलक्त aya मयदौपिकायाम्‌ | | कुशविषटटरपद्यस्थाः पितरः पिर्डपाचिणः | waa yrs | aqamaquieaaaly: सिताम्बरः |, सर्व्वाभरणवान्‌ VAT धर्मः कार्यो विजानता । efat चाक्षमाला च तस्य वामे तु पुम्तकं॥ आश्िनोलं्तण, हिरण्याश्वरयदाने वच्यते | मिचमुत्तिमादह fara ॥ erreur] | ware? | १७७ faa. कमलपाणिश्च कमलासनसंखितः। दिभुजः खेतसुत्ति ख सव्वेभूतहिते रतः 1 बरुणस्त पूववत्‌? अत्रापि मिलितयोदं तालम्‌ | मरूदणरूपः, मरूद्रणशदाने द्रष्टव्यम्‌ | धनेंशलक्तश, धान्या चलदान | मन्वे रूपमाह यमः | वरदो भक्कलोकानां fattest कुर्लो गदौ | कार्यः सुरूपो गन्धर्वो वौणाबाद्यरतस्तथा ॥ विष्डुलक्तणएमादह विश्वकर्मा | प्रद्तिण दत्तिणाघधःकराटारभ्य नित्यशः | विष्णुः कौ मोदक -पच्च-गह्-चन्रो रल तः ॥ ` पाशोद्थं लोदहमयञ् चेलकषटयस् yz: प्रादेशमातरादूदैमवमलभ्बा | परारेशम्बा चतुर्मवं भ्रमि त्यक्तावलम्बयेदितिलिद्गपुराणम्मर णात्‌ | श्रध मत्‌स्यपुराणे | aa लिखेदारिजगभयुक्त' नानारजोभिभुवि guar | वितानकश्चोपरि gan संस्थो पयेत्यष्य-फलोप्ोभम्‌ ॥ चक्र दादशारं वारिवारिजगभेवुक्, मध्ये पद्मयुक्घम्‌। * ‘ufa afew | ‘ararosnfa:’ सित-पौतादिव्ः । भ्र्लिविजो बेदषिदख कार्य्याः सुरूपवेशान्वयशोलयुक्षाः | विधानदक्ताः पटवोऽनुकूला येचायदरैशप्रभवा दिजेन्द्राः॥ ` गुरुश्च बेदार्घविदाय्यदेशसमुदवः शोलकुलाभिरूपः | ( २३२) १७८ खेमाद्धिः। [दानखण्ड wren कार्यः प॒राणाभिरतोतिदक्तः TATA रसरसखतीकः । सिताम्बर: कुण्डल-हेम-सूच-केयु र-कणटाभर णामि रामः ॥ पटवी-रागरद्िताः, श्राय देशोव्याख्यातः | aaret ऋतिजः, अष्टौ हारपालाः, जापकाखाष्टौ, Yeats वरणोयाः | तथा मल्छप॒राणे एवोक्तम्‌ | शभास्तचराष्ट्टोतारो द्ारपालास्तयाट वे | अष्टो त्‌ जापकाः कायां ब्राह्मणा वैदपारगाः। हमालंकारिणः कार्या fast वे पञ्चविंशतिः ॥ तत्रायं प्रयोगः | अद्य असुकदानस्य THATS aa aa तदङ्गभूतदोभादिं का ककत WRI TATA असुकवैदा्यायिनं ऋति alae aT | तथ अद्य अ्रमुकभहादानयन्ननाहं यच्छे | त्र तदङ्गभूतसकलकग कत्तं ATE असुकसगोतं असुकशर्माणं श्रसुकवेदाध्यायिन आचार्यः awe ae इत्यादि ज्नयं, ठतो च्मोति waa प्रतिवचनम्‌ t तदिनियोगञ् तत्रैव दर्शितः| गन्धपुष्येः रलडइत्य हारपालान्‌ समन्ततः | ' पटध्वमिति तान्‌ garg भ्रा चायेस््वमि पूजयन्‌ ॥ यजध्वमिति च ब्रूयात्‌ डोटकान्‌ पुरए्व तु! उत्‌क्ष्टमन्तजाप्येन faeafafa जापकानिति ॥ पूर्वेण ऋग्वेदपिदौ भवेतां यल्ुविंदौ caus कार्थ | दानखण्ड ५अध्यायः।] | SAT । १७८ wren fest सामविदौ च पश्चादाधव्वंणवत्तरतच कार्ययो ॥ विनायकादिग्रह-लोकपाल-वखष्टका-दित्य-मर्द णानाम्‌ | ब्रह्मा-युतेशा-कं-वनस्यतौनां समन्तो-दोमचतुष्टयंस्यात्‌ । जप्यानि सूक्तानि तथैव चेषामनुक्रमेणेव यथासरूपम्‌ ॥ श्रयश्च पूवादिदिग्नियमो ऋगादिषेदविदाखल्िजां दारपा- लानां च षेदितव्यः | | विनायकादौत्यादिशब्देन, एकादशरूद्रा नवगरहायिदेवताः प्रलय पिदेवता दुर्गा वायुराकाशाश्विनौचेति, समन्ततः, स्र खवैदमन्ते हम चतुष्ठयमिति, षेद चतुषटयसम्बन्धात्‌ होमानां चतुष्टयं | ततो गुरुणाग्निख्थापने ad खेख कुण्ड दोहा त्विजो सख शाखोक्तमन्वं - रेकैकस्य विनायकारे sien दादश तिलाज्याइतीजञंहयाताम्‌ | दूह तावदहातिंशदिनायकादयो देवाः दश्लोकपालाः वख- षकं एकादशरुद्राः दाद शदित्याः सप्तसप्त मरणाः पञ्च ब्रह्मादय waa पञ्चाशीतिसंश्येभ्यो ta: प्रतिकुण्ड` वि शत्यधिकाड्ति नियमातुपपत्तेः । तच्चपरिभाषायां दशितम्‌ | होमावसाने छततुथनादो THA होत्वा बलि-पुष्य-धूपम । आवाहयेनल्लोकपतौन्‌ क्रमेण मन्ते र मौभियंजमानयुक्घः ॥ Tite सव्बामर-सिद्साध्यं ced वजधरा-मरेश । संवीज्यमागीऽसखरसाङ्गणेन रक्ताध्वरं नो भगवनत्रमस्त॥ at इन्द्रायनमः॥ एष्येहि सन्मामरहव्यवाद््‌ सुनिप्रवोरेरभितोभिजष्टः । AMAA लोकगणन सादं ममाध्वरं रसतु ते नमस्त | १८० Valle: | [दानखर्ड yey! | ओं अग्नये aw | एय हि daaa ध राज walntcfearTaa | शभा-ुभा-नन्द-शुचामधोश-शिवाय नः पाहि मखं नमस्ते tt ओं यमाय Aa: | Tale रक्तोगणनायकस्त्व' विशाले ताल-पिशाचसद्धैः | ममाध्वर पाहि शभाधिनाथ लोकेश्वर सत्वं भ गवत्रमस्ते ॥ ° ओं निक्छताय aH | vate ararrvafeilat Tea पजन्य सदाष्ठरोभिः | विद्याधरे न्द्रा-मरमौयमानः पाहि त्वमस्मान्‌ भगवनत्रमस्ते॥ ओंवरुणाय नमः ॥ uate यन्चेश्वर रक्षणाय सृ गाधिरूढ्‌ः स्ह सिसः | प्राणाधिपः कालकवैः सहाय खहा पूजां भगवन्नमस्ते ॥ at बायवे नमः। एहि यन्नेष्वर caval विधत नच्तत्रगशेन area | सर्बौषधौभिः पिभिः सदेव हहाण पूजां भगवन्रमसते । ओं सोमाय नमः | | रोहि विश्वेश्वर नस्विशूल-कपाल-ख टरा ङ्गधरेण साम्‌ | लोकेन भूतेश्वर यन्नसिदध ग्टहाण पूजां भगवनत्रमस्त ॥ | at [arava aa: | UES पातालधरा-मरेन्द्र नागाङ्ना-किन्नरगौयमान | यक्लो-रगेन्द्रा-मरलोकसाद्म्‌ अनन्त रक्ताध्वरमस्मरौयम्‌ ॥ ओर अनन्ताय नमः uvite विश्वाधिपते सुरुन्द्र लोकेन ark’ पिढदेवताभिः | दानखर्डं ५ब्रध्यायः।] माद्रः १८१ सर्वस्य धातास्यमितप्रभावो विशाध्वरव्रः सततं शिवाय ॥ श्रीं ब्रह्मणे नमः | acre यानि भूतानि स्थावराणि चराणि च। ब्रह्म-विष्णु-शिवेः are रक्तां garg तानि A देव-दानव-गन्धर्वा यक्ष-राक्षस-पन्रगाः | ऋषयो सुनयो गावो देवमातर एव च i एते ममाध्वरे रक्तां प्रकुव्वन्तु मुदान्विताः | इत्यावाह्य सुरान्‌ दद्याटृलिग्‌भ्यो हेमभूषणम्‌ ॥ कुण्डलानि च सूचाणि हैमानि कटकानि च। ware लोयं चित्राणि वासांसि शयनानि च ॥ दिगुण गुरवे ca इूषणाछ्छादनादिकम्‌ । जपेयुः शान्तिकाध्यायं जापकाः सवेतोदिशम्‌ ॥ उपोषितास्ततः संव छलेवमधिवासनम्‌ | आदावन्ते च मध्य च कु्याद्वाद्मणवाचनम्‌ ॥ शा न्तिकाध्यायः' गन्नदन्द्राम्नौो भवता मबोभिरित्यादिकः। उपवासा गक्तौ नक्तसुक्तम्‌ । पद्मपुराणे, उपवासौ भवेदेव अशक्तो नक्तमिष्यत इति | एवं पूर्व्य॒ रधिवासनं कलवा Ta ततेव वसेयुः । ततः अन्येद्युदौनकालसमौपे ब्राह्मणवाचनं विधाय पूरा इतिप्रभतिकन्धरसमासिं कुर्यत्‌ | आत्ययिककार्यापत्तो सद्योवाधिवासनविधिः। aza | सद्योऽभिवासनं ara gare विकलो नर इति । १८९ देमादिः | [दानखर्ड ५ अध्यायः) TATA CANTATA ETT । ऋतिग्यजमानो केश-श्मरु-नखानि वापयित्वा संभारानुकल्य- द्रव्यन्तत्तदाज्यभागान्त Ral अय al अग्निरिति aera तयो ब्रह्मयन्नानमम्ने गोभिरग्नेभ्यावत्तिं नम्नेः प्रजातं यदाबध्र- fafanta दकेन सम्पातमानोय सखानकलगषु निव्यपेदिदमाप आ्आपोहिष्टावाइभ्यामभिषेचयेययोक्मच्नाभ्यच्नानुलेपन कार- यित्वा वासो गन्धान्‌ खजञ्चावध्याभिजिश्यङ्ृत्त तुलां हिरण्य- au: पवितैरभ्यु्छ गन्ध-यष्य-धूपे रचयित्वा TAIT TAT राजानमाहयाधं TAT तुलामारोपयेत्‌ | मत्स्यपुराणे! ततो मङ्गलशब्देन स्तापिती वदपुद्कबेः | ति; प्रदल्तिणमाहत्य गयौ तङुसुमाच्ञलि, | शक्तमास्याम्बरधरो तान्तुलामभिमन्तयेत्‌ ॥ खपनन्तु, कुण्डसमौपखितकलशोदकैः Way) सखपन- मन्ता, सुरास्बामभिशिञ्चच्तित्यादयो ग्रहयन्ञोक्ता वेदितव्याः | नमसे सर्व्वदेवानां शक्तिस्तव सव्वं माधिता | साच्तिभरूता जगद्वाचौ निशिता विश्वयोनिना \ | एकतः सव्वसत्यानि तथादरतशतानि च । धमाधर्कलतां मध्य स्थापितासि जगतुप्रिये ॥ तन्ते सव्व॑भूतानां प्रमाणमिह कौ्तितम्‌ | मान्तोलयन्तौ संसारादुदरस्व AAS ते ॥ योसौ तल्वाधिपो देवः yao: पञ्चविंशकः | स एघोधिष्टितो देवि तयि तस्मात्रैमो नमः । नमो नमस्ते गोपिन्द तुलापुरुषसंश्न कः | रानखण्डं ५अध्यायः।] | Bafa: | १८३ लं हरे तारयखास्मान्‌ WAT संसारसागरात्‌ | पखकालं समासाद्य छलेवमधिवासनम्‌ | पन प्रद्तिण कत्वा तुलां ता मारुहे हुधः | स खद्ग-चम कवचः सर्वाभरणभूषितः | ध्मराजभधादाय ₹हेमसयंण संयुतः | कराभ्यां बचमुटिभ्यामास्तं पश्यन्‌ हरे खम्‌ ॥ धमराज, महिषारूटशत्‌र्भजोदश्ड-पाश-पाणिः कत्तव्यः। सूर्यौ ऽपि, GMAT: पञ्चासनः पद्मधरः कायः । तौच दकिण्वामसुषटिस्यौ विधाय हरेस्त॒लामध्यख्ितस्य सुखं पश्येदित्यथेः | ततोपरि तुलाभागे न्यसेयुदिं जपुङ्गवाः | समादभ्यधिकं यावत्‌ काञ्चनच्चातिनिमंलम्‌ | पुषटिकामस्त्‌ gala भूमिस नराधिप ॥ ufeara इति गुण फल सम्बन्धो गोदोहनेन प- wary प्रणयेदिति तदवगन्तव्यम्‌ | इह तावदादौ राज्नम्तलाधिरोहणं Tata सुवणन्या सदत्यक्तम्‌ गोपथत्राह्मणे तु WaT: सशिरस्ताणः सव्वाभर णभ्ूषणः ॥ तपनोयमग्रतः कत्वा पञ्चात्तोल्यो नराधिपः ॥ दक्निरेन तु सुवणन सुवण" स्यादुत्तरेच नराविष इति | ततश्च तिहासपुराणं पञ्चमो वैद इति | qaaaa श्रनुष्टानविकल्यः। येतु मन्यन्ते स्मतिवत्युराणा- नोति तन्मते yar सवर्शा रोपणम्‌ | २८४ दमाद्धिः | ।दानखर्ड ५ अध्याथः। पश्चाद्राजारोपरणमिति | amar ततः स्थिता पुनरेवमुरौ रयेत्‌ ॥ नमस्ते सव्वभूतानां सात्तिभूते सनातनि । पितामहेन देवि a निमिता परमेष्ठिना ॥ त्वया wa जगत्‌ सव्व वहि-स्थावर-जङ्गमम्‌ | सबभूतासभूतसखे नमस्ते बिश्ठधारि णि ॥ वह्किपुगाणे | wart तु विधिवदोमं सुस्रातस्तोधवारिणा । ` तुलां पूज्यविधानेन प्राद्य्मन्तेश्च वैदिकेः। ससुपोष्याचचचयेदेवं पौ ताम्बरधरं हरिम्‌ | पश्चात्तदारुहेष्िक्य WT खोद GAT | जाम्बनदेन शेन पूरयता तुलां एथक्‌ | सवांभरणपूरशङ्ः सवस्तरासनसंयुतः ॥ aa खित्वा सुदत्तं स द्रव्यात्‌ समुत्रतिम्‌ | जपेत्‌ मन्तच्च पौराणं सुनन्तुमिति वा चुप्रचम्‌ | यथापवित्रमत्‌लमपत्यं जातवेदसः | तथा सवेन पविज्रंण qae हि पुनातुमां। रुद्रस्य सुमहत्तेजः कात्ति केयस्य सम्भवः | तथा खेन पवित्रेण सुवण हि पनात्‌ मां ॥ यथाग्निदे वताः सर्वाः FINE तदामकम्‌ । . तथा aa पवित्रेण सुवणं हि पनातु माम्‌॥ यत्‌क्षतं मे सखकायेन मनसा वचसा तधा । THA तत्‌ VATS पातु सूक्तिः परा शभा । com तटलिजे च eatin: aaa हि । दानखण्डं ५अध्यायः।] | SATE: | ey समुत्तोयाङ्गद न्त हल्लोयादपरन्ततः ॥ मत्स्यपुराणे | तलोऽवतोय ya पूव्वं मध निवेदयेत्‌ । HTN ATTA दव्यादुद्‌कपून्वकम ॥ गुरवे ्राम-रत्रानि ऋत्विग्‌भ्यञ्च निवेदयेत्‌ | तताय प्रयोगः। ai aq अमुकस्मिन्‌ देशे अमुकस्मिन्‌ काले ग्रमुकसगोचाय अ्रमुकशग्मणे ब्राह्मणाय ARRAMA: अ्रमुकशर्ा इदं तुलापुरुष सुव णद WARRANT संप्रददे नमः, एतदानप्रतिष्ठाथेमिमां efaut तुभ्यमहं सम्प्रददे नम, एतत उरकपूव्वकं पूर्व्वा गुरवे दयात्‌, ऋत्विग्‌भ्योऽप्येवमपर, ्रदत्तिणन्तु gerd aaa निष्फलं भवेदिति वचनादिह दत्तिणपेक्तायां गुरवे ग्राम-रलादौोनि युतं दज्निणात्वेन सम्बध्यते | अध WIAA । ्रयृतादयोरितिचतखमिरवरोहयेत्‌ तांतुलामुपसस्वत्य महा- व्याहृतिसावित्रौ गान्तिभिरहोमुपये राज्य' gar सगस्याहतभिति प्रदच्तिणमातव्यात्मालङ्ार कतर दद्यात्सदसरं दक्षिणं ग्रामवर- चति | ‘aa’ आचायाय wast च । तच्रा्ैमाचाथस्याद्वैखृत्विजामिति, सहस्र efaufata, सह- खर गब्दस्यानुपात्तसंस्येयविशेषतया, मत्स्यपुराणे च रलञानोत्यत्र सं व्याविशेषानुपादानात्‌ शाखान्तर च वररलरानां दक्िणास्ा- नगरुतेः रल्नसहसरभेव न्याय्यं | तत्त॒ यथाशक्ति यथालाभं सुक्घारोना- (२४) १८६ Safe: | दानखर्डं ५अध्यायः।| मन्यतमस्य waarmee, द्तिणधिकरण्न्यायेन गवामिव समानजातौयानाभेव संख्यासम्बन्धात्‌ | ८ : a क्षै WAIT, ग्रामखष्टम्‌ | केचित्त गुरवे यामरल्नानौव्यतच्रापि रष्टतावचनो Tae इति व्या चत्तते | तिर्षां मति स्वेषामेव दानानां सुवण दच्तिण चतेति वच नात्‌, we दक्िणमित्यत्र सुवणंमेव दकिेत्यवगन्तव्यम्‌ | सहसस ख्याव्यवच्छेद ख तस्य छष्णलात्‌प्र्ति यथा शक्ति सम्मा- दानौय इति | प्राप्य तेषामनुन्नाञ्च तथान्येभ्योपि दापयेत्‌ | दौना-नाथ-विशिष्टादौन्‌ पूजयेत्‌ ATAU: सह ॥ ‘TAMIA जापका उच्यन्ते ।' विशिष्टा अन्राह्मणा afta पिटक सृषादि गुणयुक्ताः, इह तावद गुरवे, श्रदरृतिग्‌भ्यः समस्ततुलापुरुषद्रव्य देथमित्येकः पक्षः । | अस्मिन्‌ पत्ते जापकेभ्यो अन्येव दक्षिणा दातव्या, गु्वीदौ- नामनुज्ञया अन्येभ्योपि दयादिति अपरः पक्तः। aa गुव्वीदोनां प्रदेयद्रव्यपरिमाणनिद शे धरार aqua qed विनिषैदथेदितिविक्रतिभूतष्थिव्यादिदान- प्रकरणुतं देथद्रव्यसं ख्यानियमो ATA: | येन वा qua गुरुरितिसामान्योपदिषटमाचरणौयं तथा दोनानाय-विशिषटेभ्योऽपिदेयमिति टतौयः पन्त दानखण्डं ५अध्यायः ] SATE: | १८७ aa यदयपि विकस्पवाचो शब्टोनासि तथापि पक्लान्तरखय- रेनाथौदहिकल्यः Ward | + मल्छपुराे | न चिरन्धारथेङेहे सवणे प्रोक्षितं ay: । तिष्टद्चयावहं यस्माच्छोक-व्याधिकरं sara | Win परस्वोकर णाच्छरे यः प्राप्रोति पुष्कलम्‌ ॥ ततः प्राग्बत्पण्याहवाचने क्षते देवतावैदिसमोपं गत्वा qa च देवतानां पूजादि यजमानः कुर्य्यात्‌ | TAT यान्तु देवगणाः सव्वं पूजामादाय पा्िवात्‌ । दषटटकामप्रदाना्थे पुनरागमनाय च॥ इत्यनेन मन्ते ण देवतानां विसजं नं कुर्यात्‌ | अनेन विधिना यस्त, तुलापुरुषमा चरत्‌ | प्रतिलोकाधिपस्थाने प्रतिमन्वन्तरे वसेत्‌ ॥ विमानेनाकंवणंन किङ्किणौजालमालिना | पूज्यमानोऽष्डरोभिश्च ततो विष्णुपुर व्रजत्‌ ! कल्यकोटिशतं यावत्‌ तस्मिज्लोके महोयते ॥ करत्तयादिह पुनभुवि राजराजः भ्रुपालमोलिमणिरज्जितपादपोटठः । खह्ान्विती भवति यन्नसहसखयाजो दौप्प्रतापजितसव्व मदहौपलोकः ॥ योदौोयमानमपि पश्यति भक्तियुक्षः कालान्तरेस्मरति वाचयत लीके | योवा रोति पठतीन्द्रमामरूपः | खमाद्रिः। [दानखण्ड ५अध्यायः प्राप्रोति धाम स पुरन्दरदेवजुष्टम्‌ ॥ षड्किपुराे | एवं दत्वा सुवणं ब्रह्महत्यादिकन्तु तत्‌ | पापातिद्त्य पुरुषः खगलोकञ्च गच्छति ॥ aa frat चिरं राजन्‌ यदायाति महौतले | राजराजेखरः Bary वोतशेको निरामयः tt रूप-सौभाग्यसम्पन्रो नित्यं घश्मपरायणः | पनवि्णपदंयाति aa गत्वा न शोचति ॥ इति तुलापुरुषदानविधिः। सनत्कुमार उवाच | twat पोडशदानानि नन्दिनि कथितानि a | धन्धकामार्थसुत्चथं WATT महामनाम्‌ | तुलाधिरोहणाद्यानि ण॒ तानि यथातथम्‌ ॥ ग्रहणादिषु कालेषु Ta देशे सुश्रोभने | विशदस्तप्रमाणेन मरडपं कूटमेव वा॥ अ्रथाष्टादणश्हस्तेन कलारहस्तेन वा पुन: । | क्रत्वा वेदि तथा मध्यं नवदहस्त प्रमाणतः ॥ अष्टदस्तेन वा कुर्यात्‌ सपहस्तेन वा पुनः | दिदस्ताध्यददस्ता वा वेदिका चाति शोभना॥ दादरशस्तम्भसयुक्षा साघुरम्याग्रमस्तका | परितोनव कुण्डानि चतुरस््राणि कारयेत्‌ ii इन्द्र-ईशानयोमष्य प्रधानं ब्रह्मणः सुतः | AA A चतुरखच्च योन्धाकारमतः परम्‌ ॥ दानखण्ड ५अध्यायः | | BATS: | १८८ atu कुण्डानि विप्रेन्द्र योन्धाकाराणि कारयेत्‌ 1 अधैचन्द्र चिकोणच्च वन्ते लं कुण्डसुत्तमम्‌ | ave सव्वंतोवापि त्रिकोणं पद्मसत्रिभम्‌ ॥ अष्टास्रं मव्वेमागंषु wwe कवलन्तु वा | चतुर्डारसमोपतं चतुस्तोरणशभूषितम्‌ ॥ दिग्‌गजाषटकसंयुक्त दभमालासमापितम्‌ | अष्टमङ्लस युक्त वितानोपरि शोभितम्‌ ॥ तुलायाख् garata विल्वाद्याञ्च विशेषतः। बिल्ना-ष्वत्थ-पलशा-द्याः केवलं खदिरन्तु वा ॥ एवं स्तम्भाः क्ता येन तेन aay कारयेत्‌ | अथवा मिखमागण War वा प्रकल्पयेत्‌ | अष्टहस्तप्रमाणन्तु हस्तदयस मायतम्‌ | तुलास्तम्भस्य विष्कम्भो नादहम्तच्िगुणो मतः ॥ दगङ्ग लेन विदो न्तु gad fate तथा | उभयोरन्तर ऋचैव षड़ हस्त पतेः स्मतम्‌ | हयोशतह स्तक्षतमन्तर स्तम्भयोरपि | षड्‌ हस्तमन्तरं ज्ञेयं तयोरुपरिसंस्थि तम्‌ ॥ वितस्तिमाचविस्तार विष्क्भस्तावदेङ्कलः। MARNE, प्रमाणेन उत्तर हारसम्धितम्‌ ॥ षट्‌ चि शमाच्रसयुक्त व्यायामन्तु तुलाम कम्‌ | विष्कम्मदटमातरन्तु यवपद्चकसयुतम्‌ ॥ षट्‌विंशमाच्रनालं स्यात्निव्र णं Tart शभम्‌ । विगहस्तत्यादि | कूटः, मरुडपविगेषः | १९० Salis: | [दानखर्छं yrs कलादहस्तेन पोडशदहस्तेः, विंशतिष्टस्तादिमण्डलब्रथे क्रमा- त्रवादिषस्तविस्तारस्य बेदितयस्य हिदस्तोऽध्यश्हस्तो हस्त ्त्य- च्छयो विधयः | विधाय मण्डपं तत्र तन्मध्य बेदिकाव्रयेत्‌ | नवा-ट-सपदस्तन. दिद्स्ताध्यगैहस्ततः ॥ विस्तारेणोच्छयेणापि दादशस्तम्भसंयुताभितिकामिकोक्तेः | साघुरम्याग्रमस्त केति, समचतुरखत्वं समतलत्वश्चोपरिभा- गस्य विधभेयमित्यथंः | अथवा चतुरखमिति पूव्वादिङ्ण्डानां क्रमाचतुरस्रादयो नव सन्निषेश्याः, स्मरणात्‌ यजमानेन योन्याकाराख्येव, अथवा arta खर्डिलतवेन waa was Aa Fane समभव साध्यं तच्च परिभाषायामुपपादितम्‌ | वटो-दुम्बरा-खत्थ-श्नक्षजानि चत्वारि तोरणानि दिग्गजाष्टक तत्तदिक्षालवसंपताकाः, अ्र्टमङ्गलानि विश्चक्रदाने वच्यन्ते | अषटहस्तप्रमाणं तुलास्तम्भयोरायतम्‌। अआायामः, देध्य - मित्यथः। । “हस्तदयसः, हस्तपरिमाणः तुलास्तम्भयोर्बिंष्कम्भ Tara! | तस्मात्‌ विगुरशःपरिणादहः | दगद्गलेनहौन इति, स एव परिणद्ः | क्रमहान्या अग्र अङ्ग लदयदहोनःसम्प्ादनोयः | कामिकेतु | सप्-षट्‌-पञ्चहस्तेस्सपाखंस्तग्भोद्वयोमतः | अष्टहस्तादितयाथ हिपञ्चदयसाङ्ग लः ॥ तुलास्तश्चस्य विष्क्भो नादहस्तविगुणोसुने | दानखण्डं भज्रध्यायः।] Varies | १८९१ याङ्ग लविद्ौनन्तु सुदत्त fare तथा ॥ दति दिपञ्चदयसाङ्ग,लो द शाङ्ग लमानो विष्कन्भः | चिं शदङ्ग लःपरिणाहः | सच MARAT अग्रे अ््टाविं्व्यङ््‌ लत्यथेः | WANTLIST TS UTM दृश्णस्तस्नोछया नुरूपं विधेयम्‌। षड़हस्तस्तश्भयोरन्तरालं गु णदर्ष्यस्योपलक्षणम्‌ | उत्तरञ्च विस्तारोत्सेधाभ्यां दादशाङ्ग लम्‌ ॥ तत्‌प्रान्तरन्धुयोस्तश्माग्रभि खरे प्रवेश्य तोरणं निच्था द्यम्‌ | अरधतुलादरर्डस्य मानमाह | षटविशब्मानमिल्यादि | व्यायामो नाम प्रसारितसबाहदस्त- इयस्य तिथगन्तरालवाद्लोः करसयुतयोः, व्यायामस्तिखगन्तर- न्तयोरित्यभिघानात्‌ | ततः षट्वि eR लान्वितव्यायाममावन्तुलादर्ड sey , विष्क- MATA त्रमिति, ALF लः सपञ्चधवस्त ASAT ATA: | तचा्थादयवोनषटर्‌ति wer लः परिणाहः | षटविंश्मान- मात्रमिति, qateway षट विशद गुलः परिणाहः । तत्रा धात्‌ हादशां गुलोन्यासः | अष्टं गुलेन विस्तारस्त्वग्रे भूतयवान्ितः | षट्‌त्रिंशन्माचनाहस्त मध्यमे तु विधोयते, दति कामिकीक्तेः । अग्रे मूले च मध्यं च हेमपटेन बन्धयेत्‌ | UEMY प्रकत्तव्यमवलम्बनकत्रयम्‌ ॥ ` तासरेण वाप्यरूप्येण आयसेनेव कारयेत्‌ | १९९ Safe: | [दानखर्ड' ५अध्यायः। मध्यं चोर्च॑सुखं काय्य' अवलम्ब" सुशोभनम्‌ | रश्िभिस्तोरणाग्रे वा बन्धयेच्च विधानतः ॥ जिद्वामेकां तुलामध्य तोरण विधोयते | उत्तरस्यतु मध्य ऽथ शङ चयमनुत्तमम्‌ | वितानेनोपरिच्ाय हद्‌ सम्यक प्रयोजयेत्‌ | सुहट्च्च तुलामध्य मानमङ्ग.लमानतः | पटस्येवतु विस्तारः पञ्चमावप्रमाणतः | वक्नौयाच्चक्रपाशञ्च अवलम्बेन सुखितम्‌ | Want च टौ विदान्‌ बन्धनेन तु कारयेत्‌ ॥ शिक्योऽधस्तातप्रकत्तव्यौ पञ्चप्राटेशविस्तरौ ॥ सहस्रेण तु HUM पञ्चप्राटेश्विस्तरौ ॥ सहस्रेण तु कर्तव्या पलेनाधारकावभौ | शताष्टकेनवा कुयात्मलानां षट्‌शते नवा ॥ चतुस्तालप्रविस्तार मध्यमं परिकोत्तितम्‌ | सादंतितालविस्तारो नियम विधौयते ॥ पञ्चमात्रं चतुमौतचं चिमाचं फनलमुच्ते। , चतुहरसमोपेतं हारमङ्गलिनाथ वा ॥ कुण्डले ख समोपेतं खच्छखच्छसमन्वितेः | कुण्डले कुण्डले काय्य ` शहनलापरिमरडलम्‌ | ृ्लाधारबलयमवनलम्बेन योजयेत्‌ | प्रादेशं वा चतुर्मात्रं भूमित्यक्ता TABATA ॥ धटो पुरुषमातौ तु WAN शोभनावभौ | दिहम्तवालकापूणं faa तत्र विनिसिपेत्‌ ॥ दानखण्डं ५ अध्याय] देमाद्रिः। . १९२ + feemaraanael खापनोयो प्रयत्नतः | शेषं सम्मरयेत्‌ विहान्‌ वालुकाभिः समन्ततः | येन निश्चलतां गच्छेत्तेन माण कारयेत्‌ ॥ sq मूलद्त्यादि, अवलम्बनकोलकप्रेणार्धवेधनिघाता- दिना यथा तुला न शौग्यत तथा हेमादिना पद्बन्धस्तलायाः AT: | qaqa, समग्ङलादिसश्िष्टवलयाधारोच्छकतुर्डा- कारोभग्राग्रलम्बन काय्यै, अधवा तुलामध्यावलम्बनसथाने HAE ताम््रादिकोलकं निधाय तन्मूलच्छिदरप्रो ततिथ कको लकस्यितं मध्यौलकोभयपाश्वस्थायि ताम्नादिमयं तोरणं HAT तदग्रबलय- बन्धरश्िभि सत्तराघोऽवलम्बित aaa संयोजयेत्‌। जिह्वाभेका fafa, gate एव तुलामध्यवत्तां Bega: कटकाख्यः कलकः, जिद्वातोरणमपि प्रागक्रमेव, एतच्च सुवण्कारादिलघतुलासु- टृप्यते । उत्तरस्यलिति, उत्तरमध्यावलम्बितकुण्डस्ता ग्रोऽयः- णङ्करूबमु स्तस्य at उत्तरोपरिचितानवददिततं area निधाय तदुपरि awe दिधाभूतं तिग्वितत्य घटयेत्‌ । we: सुधिरसम्पत्र इति, कुण्डलिताग्र उत्तममध्यार्वलम्बितेऽ घोमुखणशद्ौ तुलामध्योद्सुखालम्बनशङ्गीचेकं वलय मङटस्थलं नियोजयेत्‌ ‰ शङ्गः सुधिरसम्पत्रो वलयेनसमन्वित इति कामि काक्तः। पट्स्येति, पूव्व(कपटृस्येय मानोक्तिः, पञ्चमात यवा- Ta, वघ्रोयादिति, तुला प्रान्तावलम्बाभ्यां तत्तच्छिक्यश्हुला- वार TRIN बलयं योजयेत्‌। शष ‘ava’ । आधारा- योतय दिति पाठान्तरम | (२५) १९४ wate । दानखण्ड ५ अध्यायः fafa, ताखरपलानां दशाष्टषट्गतेः क्रमात्‌ पञ्चादिप्रादेग विस्तारौ पश्चवतुखू्यङ्ग लोख्छरितप्रान्तावद्भ लनाहचतुःच्छद्रप्रोत चतु्व्वलयान्वितौ यजमानद्रव्यधाराधारको कार्ययो | तह- लयचतुष्काश्िष्टश्ङ्गला चतुष्कं जिक्याख्यसुपरिविरचितवलयहय तुलाग्राधोवलम्बकौ योजयेत्‌ । धटाख्याघाररन्धृचतुष्क मधू च्छ्टिन dias काय्यै, आधारौ च रभेरुपरि, चतुरङ्ग,ल मिति, प्रादेश माते चान्तरिक्ेऽवलम्बोः अवटौतु दक्तिणो- तरस्तम्भरनिखनार्चौ, wean: ewan तुलाया प्राकपञ्िमायतत्वमवधघेय । स्वभेय चेन्द्रदिगम्भागे सुवणं तत्र fafaafeta वच्यमाण्त्वात्‌ । दिदस्तवालुका पए तत शिले cefraret निधाय वाख्काभिः प्रपूरय द्येत्‌ | यतां परमं गद्यं वेदिकोपरि मण्डलम्‌ | श्र्टमङ्कल संयुक्षमङ्ग लाह श शोभितम्‌ ॥ RAGA समाकौोर धपदौोपसमन्विते | वेरौमध्ये WHAT दभंणोदरसन्रिभ ॥ आलिखेन्मण्डलं Ta चतुदारसमन्वितम्‌ | , TaN aR कणिका कसरान्वितम्‌ ॥ शुलिजातिसमोपेतं पश्चवणच्च कारयेत्‌ | वय भ (गुत्तरे भागे आग्नेय्या शक्तिसुज्चलाम्‌ | श्ालिखेहसिरे ce नेक al खन्नामालिखेत्‌ | धाश्च वारुणे लेख्य AAT वायुगा चर ॥ agate गदां लेख्य karat शूलमालिखेत्‌ | शूलस्य बामदेथे तु चक्र WTS afea i टानखण्ड' ५ अध्यायः || Waris: १२५ एव लिखिता पाश्च Saran ष 1 प्रधानदटोमं WANT खाहा-शक्राय wit यमाय देवराजाय ACA ख वायव | कुषैराख तथेशाय विष्णव ब्रह्मणे पुनः॥ स्वाहान्त' प्रणवेनैव हातव्यं विधिपूव्वकम्‌ । सखशाखाभ्निसुखेनाथ जयादिप्रति संयुतम्‌ ॥ चखिष्टान्त सव्वेकाथाणि कारयेदेदवित्मः। सव्वेहोमाग्रहोमे च समित्पालाश्यथोच्यते | एकविं शतिसं ख्याकं मन्ते णानन होमयेत्‌ ॥ aq aq Ta आआसाजातवेदस्तनदयाखं aka चदुवदय चास्मान्‌ प्रजया पशभिब्र ह्मव्चसेनाव्रा्ेन सभेधयः खाहा, भः खदा, सुवः खाहा, सखःखाहा, भूमुषः खःखाहा । समि इोमखरूणाञ्च तस्य च यथा क्रमम्‌ | शक्ताव पायसञ्चव ARAL चरवः स्मताः। AVS WATS म्बा गतमष्टोत्तरन्तु वा | wa आयुषि पवस आश्एवोजमिषञ्च नः ware दुत्सुनां अग्निक षिः पवमानः पाञ्चजन्यः पुरोहितः तमीमहे महा- मयं अरग्ेपवखखपा अस्मे वचः सुवौय'दधद्रायं मयि dig! प्रजापते नत्वदेतान्यन्यो विश्वाजातानि परिता बभूव यत्‌का- मास्ते, Yaa अरसत्मयमसुष्य पितासावस्य पिता वयस्यामः पतयो रेणां ve खाहा | तत्‌सब्ये WANA तु सामःन्धं विधिपूव्वकम्‌ । ` गायता च प्रधानस्य समिदहोमस्तथेव त ॥ ` . ` १९६ eas: | [दानखण्ड ५ श्रध्यायः चरूणाञ्च तथाज्यस्य शक्रादोनाञ्च होमयेत्‌ ¦ वज्रादौनाञ्च होतव्य सहस्राद ततः क्रमात्‌ ॥ ्रह्मयज्नानमन्त ण ब्रह्मणे विष्ण नमः॥ नारायणय fase वास्देत्राय धीमहि तत्रो विष्णुः, प्रचोदयात्‌ । अयं विशेषः कथितो होममागेः सुशोभनः | ूर््वयास्तौरसिक्तेन पञ्चविंशत्‌ धक्‌ एथक्‌ | त्यम्बकं यजामहे सुगन्धिं पुष्िवदन' उव्वोरुकमिवबन्नामल्यो सुक्तौयमायतात्‌ खाद । GANA: ATTA वास्तहोमश्च सव्वधा । प्रायथिन्तमघरेण सपिषाच शतं भतं I यूयतामिल्यारि, पूर््वोक्तवेदिमध्ये सव्वतोभद्राख्य' मण्डलं लेख्यः तच्च शोभोपशोभाशब्दात्‌ wate दौक्तामर्डलं qe, रतयोलेक्षणएसमुपवणितं परिभाषाणां । वच्मिति । मरडलादहिदि त्त दिक्पालायुधानि लेख्यानि, गायव्रारौद्रयाः प्रधानकुर्डे होमः, तत्‌पुरुषाय विद्महे महादेवाय धोमह्हि aal- ee: प्रचोदयादिति, र्द्रगायतौ। । साहा शक्रायेत्यादि, प्रणवाद्भिशतर्थोयुक्ैः स्वाहान्ते शक्रादि लोकपालनामभिः प्राचादिङुर्डा्टके होमः ब्रह्मविष्णो रपौशानङ्रड हामः, काथः, खशाखाग्निमुखेन . समिदऽग्नो प्रधानहोमानन्तरमाज्येन जयाद्युपहामाः काथाः, उक्तं ह्यापस्त- मेन यथा प्रदेशं प्रधानाइतोडइला जयाभ्यातान्‌राष्रखतः प्राजापत्यान्ता व्यादृतिविहिता सौविषटक्ततिमिव्युपज्ोति | इयच्च जयाद्यक्तिः खखण्णद्याक्तोपरिष्टात्‌ तचोपलक्णाया ॥ दानखण्ड ५ त्र्याय. देमाद्धिः | १९७ सव्वहामः, प्रधानहामः। तत्रापि, पाडाशौ, समित्‌ । अन्न डामः अन्वाधानेश्यानादिरुपः। सब्बहेामायरहामेच समित्‌ पालाष्यधेोयने, रएकविंशतिसंस्याकभिल्येतत्‌ पथक्‌ वाकं । aa व्याहतिभिरन्वाघधाने wae समिधारातव्याः, अंते इति- aaa, परिधाद्यारानुयाजादिविनियुक्तावरिषटे area काथ", दद्च खण्णदयक्त पूवव तन्तोपलक्षणं अथय समिदादिहेमः कत्तव्यः तच चरवः शएदात्राया इत्थं समिदादिपश्चद्रव्याणि हाम्यानि, अग्न आयु पो्या्दिमन्तचतुक्केणाज्यहामः प्रधानहेमात्‌ पूवव काथः, VMI प्रधानङ्कर्ड समिदाज्यचरहौमः इन्द्रादि दिक्पालानां खखमन्सं ए तत्र FVY WATE: पञ्चशत संख्योवाज्यहो मः प्रतिङ्कुर्डं चःम्बकेन पञ्च वि गतिसंख्ो gaara वास्तोष्पते इतिमन््े ण वास्तहोमखच विधेयः । शिखिपजन्यादि- तत्तदेवतानामभिरवास्तुहोमः तानि, च हदानप्रकरणे वच्यन्ते, आज्यन शतसंल्यःप्रयञ्चित्तहोमः, अयमिह सर्व्वोपिहोमः सपरि- वारेषखरपूजनानन्तरं काय्य ¦, मध्यमे देवदेवेशं वामे गौरौसमायुत मिलादिना देव पूजासुक्ताततो होमः प्रकत्तव्य इतिकामिकीक्तेः | बरह्माणं दक्र वामे विष्णुः विश्वगुर' शिवं | मध्ये वेया महादेवं इन्द्रादि गणस हतम्‌ ॥ aifemt भास्कर भानु रवि-देव दिवाकरं | ऊषा प्रभां तधा wat सन्धां साविचिकामपि॥ कायां ufe ula तुष्टं शखोक्ताय aera | विस्तरां शभगाद्धोव वोधनोख्ध प्रदक्तिण । %खखो लकाय मरादानद्‌ति वचित qe: | ger Safe: : [दानखर्ं ५ अध्यायः अआप्यायिनीञख्च संपूज्य देवं पद्मासने रविं | प्रभूतं प्राक्‌ प्रकर्तव्यं विमलं दधिरे तथा ॥ सार पथिमभागे च श्राराध्य' चीत्तरे यजेत्‌ | मध्यं सुखं विजानीयात्‌ केसरेषु यथाक्रमं ॥ Sai सूच्यं जयां भद्रौ विभूति विमलां क्रमात्‌ | आभेषां frarare व मध्यतः सव्व॑तो सुखौम्‌ ॥ सेाममङ्गारक्चेव बुध जोवमनुक्रमात्‌ | भागे व्च तथा WE राह केतु समन्ततः। पूजयेद्ोमयेदष्यं' दापयेच्च विशेषतः ॥ ब्राह्मणान्‌ भेजयेत्तत्र धेदषेटाङ्गपारगान्‌ | विद्याध्ययनसम्पन्रान्‌ wed विधिविस्तरं ॥ WA प्रवत्तं माने च Galea स्यानमध्यमे | त्ररोहयेदिधानेन रुद्राध्यायेन वे कृपं ॥ धारयेत्तच यज्वान घटिकेकाविधानतः॥ यजमानो जपेग्मन्तं र्द्रगायतिसंन्नकं | घटिका" तदै वा तत्रै वासनमारभेत्‌ ॥ आलोक्य वसनं धोमान्‌ Ge हस्तः समाहितः | सृप भूषरणयुतः खड्गखेटकधारकः ॥ खस्तिक्दपादिभिश्ादावन्ते चैव विरेषतः\ GUE ब्राह्म णेः AA वेद-षेदाङ्गपार भैः ॥ जय-मद्गलश्नष्टादिन्रह्यप्रोषेः BMA: | aa-ararfefa ata: सव्वशे.भासमन्वितैः ॥ aaa चेन्द्रदिग्‌भगे सुवणं aa निक्चिपेत्‌ | दानखण्ड' ५ अध्यायः] देमाद्रिः। १९९ तुलाधारौ समौ त्तो तुलाभारस्तदाभवेत्‌ ॥ ब्रह्माणमिल्यादि, मध्य ब्रह्मादिदेवतापरितमौगश्वर' संपूज्य ततः Ba ` पूजयेत्‌ । मण्डलात्‌ प्राक्‌ कल्यितकणिकामध्यं ऊषादि्यौ पृज्यौ ततः प्रभाभास्करौ प्रन्नाभानुदेवडत्यादिमिथुनचतुष्कमागनेयादि- कोणेषु पूज्य ायादि शक्तिचतुषटयन्तु प्रायादिदिक्त पृजनोय विस्ताराद्यास्वागनेयादिष्वासनपादेष, प्रभूलादयस्त afer सनगातरेषु परमसुखातु मध्ये रेरास्तरणं स्थापनोयं तदुपरि vata रविमादित्याख्य' पद्नोपरि पूजयेत्‌, दौषादा- स्त॒ wave शक्तयः ततापि सव्वतोसुखौ कणिकायां पज्या, ततेवहिदलाग्रेषु॒ सोमाद्याः पूज्याः एवं गिवसूर्यो समाराध्य शिवाग्नौ शेवोकमग्निकायच्च war irae द्वा होमसुपक्रम्य ब्राह्मणान्‌ भोजयित्वा पू शौडत्याः gay wae तुलारोष्दणशक्ग' वाचयित्वा तुला रीणं कारयेत्‌ | शतनिष्काधिकं शरेष्ठं age मध्यमंसतम्‌ | तस्याप्यङ कनिष्ठं स्यात्‌ चिविधिं तत्र कल्पितम्‌ ॥ वस्त्रयुगम' तथोष्णौषं कुण्डलं कण्ठभूषणम्‌ | अङ्ग. लोभ्रूषणच्धोव aware भूषणम्‌ ॥ एनानि चेव सर्व्वाणि प्रारम्भं धर्रकन्ररि। पुरोहिताय gaa ऋ ति गभ्यः सं प्रदापयेत्‌ ॥ पूव्वाक्षभूषणं सव्वं सेाष्णोषं वस्तरसंयुतं | _ दद्यादेतत्‌ प्रयोक्तभ्यःकुण्डलाच्छादनं * वधः ॥ १1 ०) #या च्छारनपरभितिक्रचित्‌ mis: | पीर ee * ~ eae म्वा प्रद्‌रपथेदितिवा पाठः| देमाद्विः। [दानखणर्डं ५ अध्यायः efaurg गतं are # विप्राय प्रतिपादयेत्‌ | share a wast द णनिष्कान्‌ प्रदापयेत्‌ ॥ ` यागापकरणं द्रश्यमाचाय्यीय प्रदापयेत्‌ | इतरेषां दिजानान्तु एधगिष्ट प्रदापयेत्‌ ॥ efaurg पुर 7हितदिजेभ्येा दापयेत्‌ खयम्‌ | आचाय्यष प्रदातव्यं Bras विशेषतः ॥ qantas fara काराग्टहनिकेशितान्‌ | सहसखकलरेनेव स्रापयेत्‌ परभेणष्वरम्‌ ॥ घतेन केवलेनापि देवदेवसुमापतिं। पयसा ATT द्रा वा सव्वं द्रव्येरथापि वा ॥ AWTS ए वा देय पञ्चगव्येन वा पुनः । गायतयाचेव Waa गोमय प्रणषेन qi आप्यायख ति बे चौरं दधिक्रावति वे दधि | तेजेसोल्याज्यमौणानं मन्वे णेवाधिषिञ्चयेत्‌ ॥ दे वस्तेति देवेश Baa कलसेनवेः । रुद्राध्यायेन सव्वं सापयेत्‌ परमेश्वरम्‌ ॥ सदस्रकलसेः शम्भोनीम्नाख्ेव सहस केः | विष्णुना कथितैर्व्वाथ नन्दिना कथितैस्त्‌वा॥ zau सुनिमुख्येन कौ्तितेनापिवा qa | AMISH च कत्तव्या Aaa भक्तितः । शिवाच्चकाय दातव्या दत्तिणाद्ं गसः शभा | Sara कानां सर्वेषां दक्तिणा च यथा क्रमं ॥ ~ न gage urea] दहेमाद्धिः। २०९१ दोनान्धक्पणानाथवाल-द-कशातुरान्‌ | मोजयेश्च विधानेन दक्तिणामपि दापयेत्‌ ॥ वस्युम्ममित्यादि, वस्तयुम्मेष्णोषकुणडलादौनि तु प्रारम्भ wa वरणान्तरं कतमधुपकम्यः परोहितव्रह्मलिकसदस्येभ्यो- zaa अाचार्यीय दिगुशं। दिगुणं गुरवे दद्यात्‌ भूषणाच्छा- दनादिकमिति मत्‌स्योक्ञेः | एतत्‌ प्रयोक्तभ्यः श तादिनिष्कनिग्ितं प्रगुक्तभूषणच् दद्यात्‌ । दकिणाञति, शतादिदचिणमाचाया aca ware दनिष्कानि, इतरेषां परिचारका तु fama । यच कश्मकरास्तभ्यः एथक्निष्कं प्रदापयेदितिका fata: | तुलाधिरूढ़' द्रव्यमन्येभ्य एव दातव्यमिति कामिक- मतम्‌, तुलाधिरोहितं वित्त ब्राह्मणेभ्यः प्रदापयेत्‌ । मष्क्तेभ्यो- विशषण मदथ वापि कल्पयेत्‌ । देभिकेभ्याविशेषेण दद्यात्‌ खद्वासमन्दित इति | अथ महाभिषेकपूजातत्‌कत्तं ere च काय्यत्याह, UTE कलशेत्यादिना, WALA सुवणेफलरलोदकपच्चामृ तादेः, अश्वा दकिरेति, तुलारोहणाचाथधदत्तिणाप्रमाणार, शिवार्चंकादिम्यो दक्तिणादानभिति, कामिकेतु महाभिभेकपूजानन्तर तुलारो- ह णमुक्क, यत्‌ मण्डले पूजितान्‌ सर्व्वान्‌ देवानभ्यदए होमयेत्‌ | पूण दत्यादिचे वैनां क्रियामतर समापयेत्‌ | सहस्र कलायै ष Wala परभेव्वरम्‌ | महापूजा च कत्तव्या प्रभूतदरिषान्विता । Casa: Wea WTS Way वा | MAA भोजयेत्‌ TATA ATT SCAT ALA ॥ ( 8) २०२ eae: [दानखण्ड' ५अ्रध्यायः। श्रध दक्तिणादानान्तर पूणौडत्या य॒त्षरतन् समापनं TATE वाचनश्च काय्यमितिसिहिः qanadt: सहसखनामभिरौशणानं स्रापयेदित्भिदहितं तदुक्त लिङ्गपराणोक्तमेव, नामसहस्रमालि- ख्यते, ऋषय ऊचुः । नाम्नां सहस्र रुद्रस्य afear ब्रह्मयोगिना | कथितं ब्र्मबेदाघं सकलं सूल सुब्रत | नामां ave विप्रां वलमहसि शोभनम्‌ ॥ सूतडवाच सव्व॑भूतामर्भूतस्य हरस्यामिततेजसः | अष्टोत्तरसहखन्तु ATA सव्वेस्य सुव्रत ॥ AMAT सुनिशष्टोगाणापत्यमवाभ्र्‌ यात्‌ । तदह संप्च्यामि सव्वेपापप्रणगनम्‌ A ओं सिरः खाशुः प्रसुःभानुः प्रभवो वरदोवरः | wala सव्व विख्यातः Tae NRT भवः ॥ जटौ wal शिखण्टोच सव्वं गः सव्वं भावनः | रिख दक्तिणख्यख सव्व भूतहरपरस ¦ ॥ vafea निहत्तिखच नियन्ताचामनोड्वः | श्मणानचारौ भगवान्‌ खचरोगोवरोदनः ॥ MPAA ETA तपसौ भूतधारणः | STAI: प्रच्छ त्रः सव्वं लोकप्रजापतिः ॥ महारूपोमहाकायः स्व रूपो महायशाः | महामा सव्व भूतञ्च विरूपो वामनोनतः ॥ लोकपालोऽन्तह्ितासा प्राभासोभवनोरुचिः। पवित्रश्च aera व नियमेानियमाजितः.॥ eee urea] देमाद्रिः। २०३ सरव्वकमादिकमौणा # मादिरादिकरोनिधिः। सहस्राक्षो विशालाक्षः area: सुधाकरः॥ चन्दर सुशासन; केतुग्रं होग्रहपतिमतिः | श्रादिराज्यो AGHA सृगवाणापणोनघः ॥ महातपोघोरतपा आआदर्णानेकसाधकः। सं वत्स राक्ततोमन्ः प्रमाणं परमन्तपः॥ योगाचार्यो ASAT महारेता महाबलः | PAULA: WaT: सुवौजो हषवा इनः ॥ द गवाहस्त्वनिमिषोनोलकर्ड उमापतिः | विश्वरूपस्तपथ्रष्टो बलवोरो वङाग्रणोः ॥ गणकत्त गणपतिदि ar काम्यएव च | मन्तवित्‌ परमोमन्वः सर्वभावकरोहरः ॥ कमण्डलुधरो धन्वो TFET: कपालवान्‌ | अशनोशः WARM: खद्गवाणयुधोमहान्‌ ॥ अजय रृगरूपथ तेजस्तेजःकरोविधेः | , उष्णौषो वस्तवल्कश्च seal विनतस्तथा ॥ दरौषश्च हरिकशश्च gala: कष्णएव च । खगालरूपः सव्वीर्थोसुरडः सव्वशुभङ्रः ॥ सिहशादू wera गान्धारो च कपद्यंपि । ऊव रेता Hea उदशायौ नभस्तलः ॥ विजटौ चौरवासा रुद्रः सेनापतिरवः । # edadlifgunirefife कषितुपाठः | 1 मन्व: सन्येकरोषर इति पाठान्तरम | LTE A eT SFE ete eee, ९०४ walle: | [errew ५श्रध्यायः। अहोरात्र्वरक्तश्च चिहन्मन्ध : सुवचेसः ॥ गन्धवह SARS कालधानो; गुणकरः | fase लङूपाणामरहंचन्दधरोहरः ॥ निशाचरः प्र तचारो भूतचारौ महेश्वरः | बदहुरूपोवडधनः सवसारो BATT ॥ निल्यप्रियोनित्यख्त्यनत्तनः सवलोलपः सकार्मकोमहाबाहमहाघोरोमदहातपाः ॥ महासारोमहापाशे निल्योगिरिकरोनतः। सहखहस्तोविजयोव्यवसायोयथनन्दितः॥ अमषणोथ धर्मात्मा वहा कामनाशनः | दत्ता परिचारोच प्रसहोमध्यमम्तथा ॥ तेजोपहारी बलवान्‌ विदितोभ्य॒त्ङितौ Te । गम्भोरघोषगम्भोरो गभौररववाहनः ॥ न्यमोधरूपो wart विण्वकम विभवः । तोचूएोपायञ्च wine सुद्रोयःकम्भकायवित्‌ ॥ विष्णुप्रसादितो यन्नः सुमुखोवडवासुखः | हताशनसदहायश्च प्रणान्तामा हुताशनः ॥ उग्रतेजा महातेजा विजयोजयकालवित्‌। ज्योतिषोनयनः सिद्धिः सिदविग्रहएव च ॥ QE दर्डो जटो लालौ बदैनोव्यधनोवलौ | चौणो विपण्चोनालोवलौ कलकदुस्तथघा ॥ # कालो धातेति पाठान्तरम | + marca दतिवा aie: | दानखण्डं भअध्यायः।] माद्रः शवरूपोनिनादौच सबथाद्यपरि ग्रहः | व्यालरूपोविलावासौ इदा पालस्तरगवित्‌ ॥ देशग्रोमालदक्षम्मं सवाबलविमोचनः | TIAA युधि शत्रुविनाशनः ॥ सद्यः प्रमोदोदुर्वापः सर्वायुधनिषेवितः। प्रस्कन्टोध विभाग अतुल्योयन्नमानवित्‌ ॥ WATT सव्बधारो दुर्व्वासा वासवोनरः | हेमो ₹हेमकरोयज्नः सर्व्वधारौोधरोधमः॥ ATRIA ATS AGA: प्रतापवान्‌ | | farqa भित्तारूपौच रोद्ररूपः सुरासवौ i AVA वसुवच AGA TIA? | सवोबासोत्रयोवासोखपदेशकरोा वरः ॥ मुनिरात्मा सुनेर्लोकसभाज्यशथ्च ways | पत्तो च पत्तिरूपञख आदिदोप्रा विशांपतिः॥ समोरादमनेङ्ारद्यर्घोद्यधंकरेावरः। वासुदेवश्च वामश्च वामदेव्य बामनः॥ सिहयेगेपहारौ च fas: सर्व्वाधसाधकः | TIT क्लुखरूपखच ठषणेाखदुरव्ययः ॥ महासेना विशाखश्च ष्टिभागागवांपतिः | शक्रदस्तस्त विष्टखौवकस्तम्भनपएव च ॥ अताहतत्‌कलब्रातेाद्यकन्धा सुकराभवः | वानस्मल्योवाजसनोनिल्यमाखमपूजितः ॥ बह्मचारो लाकचारो स्वाचारः सचारवित्‌। २०६ देमाद्रिः। [दानखण्ड' ५अ्रध्वायः) sara ईष्वरकरानिशाचारोद्यनेकष्टत्‌ ॥ निमित्तस्थेनिमित्तं च नन्दोनन्दिकरोाडहतो | नन्दोशखरख deta नन्दनेमिप्रवचैनः॥ भगदारोनिहन्ताच लाकालाकपितामहः। चतुमं ला महालिङद्ग खा रुलिङ्कस्तथेव च ॥ लिङ्गाष्यत्तोवराध्यत्तः कालाध्यज्ता FATA: | बीजाध्यक्ता TARA ब॒हगाकानु गतेाबलः ॥ अतिहासश्च कल्पश्च दमनाजगदोश्वरः | दश्ादग्करालम्भा वंशावंशकरः कलौ ॥ लाककत्ता Wala: महाकत्ताष्यधात्षजः | Jat परम ब्रह्म बलवान्‌ WR एव च ॥ निलेाद्यमोणः water fasrarar गतिहविः | प्रसादस्तवनादरघो दप्यशाहव्यमिन्द्रजित्‌ ॥ वदाकारः waar विद्वांश्च परमदेनः। महामेघनिवासौच महाघोरा वभशौकरः ॥ अरग्निञ्वालामद्ाज्वाला अभिधम्राहतारविः। ब्राह्मणः गङ्रोनित्यावचस्ोधम््रकेतनः tt नोलस्तथाङ्गलप्श्च शाभनो निरवग्रहः सखस्त्यखस्तिविभावस्च भाषौभागकरोलघ्‌ः ॥ BRFA महागभ: परायणपरायवान्‌ | क्ष्णः कणशः सुवणं इन्द्रियः सहवाणिकः ॥ मदापादा महादस्ता* मायाकायामहायशाः | # महाकाय Sf वाचाटः, दानखण्डं ५अध्यायः।] देमाद्धिः। | २०७ महास्पर्शो महामात्रा महानेत्रो विशालयः॥ महास्कन्धा महाकण ASTSA महाहनुः | महानासा महाकब्ब ARAN: श्मशानवान्‌ ॥ महावक्षा महातेजाः HUTA BATA: । लवन लवनाद्यश्च मामयश्च पयोानिधिः। महादन्तो ALISA महाजिद्वोमहासुखः | महानलामहारामा महाकेशामहारजाः ॥ अरशपलप्रसादख प्रत्ययोागो च साधकः। प्रसेवना अपानश्च आदिकमा महामुनिः | वषकेतषकतु् अ्रनलावायुवाहनः | मण्डलो भेरुवासस देववाहनएव च ॥ TEAMMATE YR सखा जिनोाकसः | यन्नपा दभुजागुष्यः प्रकाभोजास्त येव च ॥ अभेाघाधंप्रमादख AMAT: सुदशनः | उपार प्रियः सवः कनकः areata: ॥ नाभितुण्डकरोादिण्यः पुष्करःऽस्थावरःस्थिरः | दादशासाधन वाद्यायन्नायन्नसमाहितः॥ नक्तोनोलः कविःकाला मकरःकालपूजितः। शक्तः स्तोरूपकुतपः विभू तनिभेवितः ॥ आआखमस्थः कपातस्या विश्लकमां पवित्रराट्‌ | विशालः णालस्ताम्बेाष्टाच्चबजातः सुनिखथः ॥ कपिलः कलशः शूलघायुधस वरामसः | गन्धर्वोद्यदितिस्तार्च्यो ह्यविन्नेयः सुसारदः ॥ २०८ हेमाद्विः। [दानखण्डं ५अध्यायः। परसखधायुधा देषाद्ययकारौ सुवान्धवः। ACU ATA ऊ्वैरेता जलेशयः ॥ उग्रवं शकर वं शोवं शवन्दाष्यनिन्दितिः | TAFT AAA सुषदटाद्यनिजानलः ॥ बन्धनोाबन्धकत्तौ च सबन्धन विभावनः | रात्तसादिख कामारिमहादद्रसमायुधः ॥ बडत्वनिन्दितिः सवं शङ्करः स्था खकोापनः | अमरशामहहाघारा विखदेवः सुरारिहा॥ अहिवेप्रातिरन्तिशच चेकितानेहलौ तथा | अजैकपाच ATA द्राजा महाघरः ॥ धन्वन्तरि धूमकेतुः शन्यो वै वस्तथा | धाता विष्णुश्च शुष तयी लष्टा धरा ध्रवः॥ प्रभासः सवंतावायुरथ्थमा सविता रविः। तिश्चेव विधाताच मान्धाता भूतवाहनः ॥ तौरस्तोत्रच WAT सव्वं कमा गुदः | पद्मगभामदहा मभशन्द्रवक्ली नभे नयः ॥ फलपाशेापशान्तञ्च पुराणः पुण्यक्त्तमः । ` ALAA HATH धनुरालामदोषधं ॥ VARA: ATA प्राणेशः प्राणिनांपतिः। देवदेवसुरोत्‌सिक्तः सदसत्‌ सवर ल्नवित्‌ ॥ कलासादिगुद्ावासौ हिमवद्किरसंयियः | कुलद्ारो Heat वहभिनच्रा Tens: | प्रारेगावदकौ TAT वक्ुलखादकिस्तथा | दानखण्डं uma] दमाद्धिः। २०९ सारग्रोेा महाजलब्िलालख ASAT । fasraare सिबान्तन्छन्दाव्याकरणात्तरः ॥ सिंहनादः सिंहटं ए; सिं हकः सिं वाहनः । प्रभावानमा जगल्कालः कालकम्पौ TATA: ॥ ACE भूतवकराद्गः केतुमालो भकेन्यनं% | भूतालये भ्रूतपतिरदहाराता पले मलः ॥ अस्त्रहत्‌ सव्वेभूतानां निश्वलखलविदुधः | अमोघः संयमो दृष्टो भोजनः प्राणधारणः ॥ छतिमासअतिमांस्य त्तः सकछतस्त॒ युगाधिपः । गोपालो गोयुवाग्रामोगो चम््रवसनो ET: tt हिरणयवाहशथ तथा गुहावासः प्रवेशनः | महामन्ता महाकाली जितकामो जितेन्द्रियः ॥ गान्धारख सुराप तापकश्यरतो fea: | महाभूतो Waar Want गणसेवितः्ुः ॥ महाकतुधरो घाता नेकतानरतश्च सः | MASA WAT, सव्वगथ सुखावदः ॥ तोरणस्तर णो धातुः परिधापत्तिरुजितः | संयोगवद्नो sar गुणिकोध गुणाथिपः। नित्यो घाता सहायश्च देवासुरपतिः पतिः | अविसुक्तश्च area सुदेवोपि सुपव्वैणः ॥ भभ naannenenenmenn भवनमिति वा पाठः, | Tae दति क्रचित्‌ पाठः। ‡ सेविन इति कचित्‌ पाठः। (२७) देमाद्धिः। [दानखरड धअध्यायः आषाट्श्च ASA सन्ददो हरिदो हरः | वपुरावत्तमानान्यो वपुः खे BY महावपुः ॥ शिरोदहरोपि ase: सवलचणणत्तितः | TAQ रथमौतश्च सवंभो गौ महावलः ॥ समा योज्यमहामायस्तौ घदेवो महापथः | निर्जीवो जीवनो मन्तः सुभगो बहुकटेकः ॥ रत्रभृतोध रत्नाङ्गो महाणवनिनादशत्‌ । yal विशाखो दरतो व्यज्ञाव्यक्तस्तपोनिधिः ॥ आआरोदणोतिरीह शेलधारो महातपाः | महाकण्ठो महायोगो युगो युगकरो हरिः ॥ युगरूपो महारूपोवनतो TTAT IA: | न्यायनिवषपणः पादः पण्डितो waar यमः ॥ वद्मालो महामालःशिपिविष्टः सुलोचन. | विस्तारो लवणं रूप कुसुसांगः परोदयः ॥ aul बषभाङ्गङ्गो मणविम्बो जटाधरः | इन्द्विवं सगः सुमुखः शरसवांयुधेः सह ॥ निबेदनःसुघाना च स्व॑शदारोमदहाघनः । गन्धमाली च भगवात्रत्तनः सव्वं लक्षणः ॥ सन्तानबादः सकलः सव्वमद्गलवाचनः | चलस्तालो करस्तालो VFM: संयमो युवा ॥ यन्वतन्सुविख्यातो लोकसरव्वा थो WE! । # सुधाजातः दति कचित्‌ पाठः| ` भश्रध्वायः।] देमाद्रिः। मुण्डो विरूपो विक्षतो दोप्ततेजाः सहस्रपात्‌ ॥ सवमूदी wea: aa taal गुरुः । सहस्रवा इः TAF: शरण्यः सवेलोकटक्‌ ॥ HITT कला FRU A माता वा पक्तपत्तकः। famtanal asi लिङ्गमध्यस्त्‌ निमेलः ॥ सदसद्मक्तधोनामा माता भ्राता पितामहः। सखगंदार West सुखदार त्रिविष्टपम्‌ ॥ निवी णह दयेव ब्रह्मलोकः परा मतिः# | देवासुरविनिमाता देवासुरगणाधिपः ॥ टेवासुरगग्णव्यन्नो टेवासुरगण्यग्रणोः। टेवाधिरेवौ टेव पिर्दवासुरसुधाप्रद्‌ ¦ ॥ देवासुरेष्वरोविष्ण्ुदवासुरमदेष्यरः | सवदेवमयोचिन्लो टरेवतात्ात्मसम्धवः॥ उद्नत स्विक्रमो वेदयो विराजो वोरजो वरः | sett हस्तिपरव्याप्रो टेवसिहो मर प्रभुः ॥ faqaat सुरयेष्ठः खभदेवतपोधनः | संयुक्तोगोभनो TAT आअणायां प्रभवोव्ययः ॥ गुमः कान्तो निजः सर्ग; पवित्र सर्ववाहनः। खङ्गो क्तप्रियो ब्रभरूराजराजो TACIT: अविरामः संस्मरकोनिरामः सवसाधनः। (यकाया # परागविरिरितिवा पाठः, { परि प्रभरिति वा पाठः| t विवधाग्र sfa ar पाठः| २१२ देमद्रिः। [दानखण्ड' ५अध्यायः। ललाटात्तो विश्वदेहो हरिणो ब्रह्मवचेसः ॥ स्थावराणां ufawa नियमेन्द्रियवदैनः | सिदाथः wayaral चिन्त्सत्यव्रतः शएचिः॥ व्रताधिपः पर ब्रह्म सूक्तानां परमा गतिः। विमुक्तो सुक्ततेजश्च Shara asst जगत्‌ ॥ यथाप्रधानं भगवानितिभक्या AT मया | भक्तिमेवं pra महायज्ञपतिर्विभुः ॥ ततोभ्यनु्नां weld सूतो गतिमताङ्गतिः | AMMA Walls पसे लोक्य वियुतः ॥ अण्वमेधसहखस्य फल प्राप्य महायशाः | गाणपत्यं पर प्राप्य प्रसादात्तस्य यत्‌ प्रभः । TUS SUAS खावयेद्रा ह्य णा नपि | अश्वमेधसहस्रस्य फल प्राप्तोति वे दिजः ॥ AWAD HUTA स्तयो च गुरुतल्यगः | गरणागतघातौ च मितविखम्भघातकः ॥ माढहा पिट चैव TET HTT तथा । संवत्सरं marae विस्य WET । Zafazi तिसन्ध्यच्च सबं पापेः प्रमुच्यत ॥ दति लिङ्पुराणेक्तस्तलाषुरुषदानविधिः | खोशङ्रउवाच | तुलादान प्रवच्यामि सवपापविनाश्ननम्‌ । यद्रौयां चरित Ya Met नारायणेन च॥ परय दिनमधासादयय ठतोयायां विशेषतः | गोमेनानुलिपायां भ्रमौ कुयाचट Wary | दानं खणड ५श्रध्याय्‌ः |] माद्रि ¦ । २१२ दारवं शभद्त्षस्य चतुहं स्तप्रमाणतः ॥ सुवणं तत्र वप्रौयात्‌ wus घटितं धटे | सोवण स्थापयेत्तत्र वासुदेवं चतुभुजं ॥ शक्तया Faq बध्नोयात्‌ खापयेत्‌ पिटके ततः | AAAS AAAS: प॒ष्पा-लक्वारभूषितः | अरभोषट्टं caat wy स्नापयित्वा varfefa: 1 . तुलादानस्य सवस्य विधिरेषः प्रकोत्तितः ॥ प्रथमा तु तस्योक्ता तेजोहदडिकरो तुला | माचिक्षेन q सौभाग्यं तेलेन बहुलाः प्रजाः ॥ qae दिव्यवस्ाणि प्राप्रोति तुलया धर वं । लवणस्य तु लावण्यमरो गत्व गुडस्य तु ॥ HAIG शकंरया सुरूपा च॑ंदनेन च । अवियुक्ताभवेहत्रां तुलायाः FTAA च ॥ नसतापो हदि भवेत्न्षौीरस्य तुलया सदा | ARIAT: सर्वाः सवेपापत्तयं कराः ॥ यो ददाति तुलाः wat: स गौयालयमाप्रयात । aa द दयादभिमच्ितां तु wane मेकतमां दिजेभ्यः। स याति गौर्याः सदनं सुपुण्ये न शोक-दौगेत्यमुपास्ुते मुमान्‌ ॥ तवं qa सवभूतानां प्रमाणं परिकोत्तिता | मां तोलयन्तौ संसारादुदैरख नमोस्त a | cared aw सखिला चिन्तयिता इरिप्रियां ॥ HATE ततो दद्यादद' पादमधापि aT | गरु संपूज्य विधिवत्‌ सर्वालङ्ारभूषरेः ॥ २१४ Safe | -[दानखरड' ५अध्यायः विसजं येत्रमस्कत्य भोजयित्वा विधानतः | ig दिजेभ्यो दातव्यं स्तौभ्योन्धेभ्यस्तथेव च ॥ इटवन्युविशिष्टानामाखितानां कुटुम्बिनां | कदलोदलसंस्थाौन्तु पञ्चपिर्डां हिमादिजां | कप्रंरस्य GUGM कद्‌ मेनालभेत्त तां ॥ TAT तुलायास्त गुरवे तां निवेदयेत्‌ | विधिनानेन योदद्यात्‌ तूलादानं विमत्सरः ॥ सलोकभेति पावत्याः मेव्यमानोऽप्रीगरैः | TAT कालं सुचिरमिदलोकं पो भवेत्‌ ॥ afa विष्णुधर्मोत्तरोक्तो छतादितलापुरुषदानविधिः | कष्णउवाच | अनेनैव विधानेन केचिद्रष्यभयं पुनः | कपूरेण aust किच्िद्राद्यणपुद्गवाः॥ * अनेनेति, सुख्यतुलापरुषदानकथितेनेत्यथः | तथा सितटतौयायां नाथः सोभाग्यदपिताः। कुङ्कुमेन प्रयच्छंति लवणेन गुडेन वा | तच Ul A BAT वा एवमेव प्रदापयेत्‌ i आह विश्वामिदः | आ्आदिवये राणा ग्रस्त सुवरम्तीलयेत्तनुः । सोमग्रहेतु CUT यधादानं AAT खर्‌ ॥ प्रवर्ग्यस्य ASIA उत्यत्रपतदेहतः | सवंपापहराये तददाभि प्रयतां विधः॥ saa जल त्वष्ठ निक्िपंत्‌ दिजसत्तमः wad पितरः कासं ava चव पितामहाः | दानखण्डं ५अध्यायः।} देमाद्धिः। wae fears wait Mad wat Te । aA St वा वासोभिः सौभाग्य लवणे gt ॥ प्रोयतां विखधाप्रोतिदानमन्तोभिधोयते | तुलापरुषतो राजन्‌ याहि तत्‌ परमं पद्‌ ॥ सर्दपापविश्वुद्ात्ा सुक्ति' यान्दपुनभवां । हत्वा TMM भूयस्तोलयेदात्मनस्तनु | सुवणमात्मतुस्ये न suvat व्यपोहति ॥ दति रूप्यादि तुलापुरुषः। अरघ गारुडपुराणे सनत्कुमार उवाच, तुलापुरुषदानन्तु WY मल्य॒स्नयोद्धवम्‌ | AVM प्रदातव्य सव्वरोगोपशान्तये ॥ Hay TW Samay चार्णोविकारके। श्रपस्मारे च मोसं Wid AA FS सुदारुणे ॥ Vaal रक पित्ते च रुप्य प्रद्रमेहयोः | WaT सवंरोगेषु प्रददयात्फलोदनम्‌ ॥ WAST तथा द द्यादुग्रहरे दौीषदारुखे$ | गोड भस्मकरोगेषु योगन्तु गर्डमालके ॥ जाङ्गलच्चाग्निनां मान्य रोमोत्पाते तु पोष्यकम्‌ | जाड ल काषटजमिति | BIRT तथा देय काश-खास-जलोदरे | छतीहवं तघा ea छदि रौगोपशान्तये ॥ att पित्तविनाशाय दाधिकं भगदारणं | # दोषं area कवित पाठः २१६ Satz: | [दानखण्ड ५अध्यायः। aay वलमाशाय te ददुविनाशने ॥ TAG TANTS नाशने AAA च । अधिदेवतं लोहे च AE उच्यते ॥ कांस्ये तु पूषाश्विनौ च वायुश्च सेसके स्मतः! ताम्रे WaT प्रोक्तः TAA च कुजस्तथा ॥ रूप्ये च प्रितरो Fa: yaw सवदेवताः | फले WaT YS चापस्ताम्बले तु विनायकः ॥ गन्धर्वाः FIA चेव जाद्गलेगिस्तथा स्मतः | मधौ याः प्रयब्ेन ते BAA: स्मतः ॥ त्तरे तारागणः सदे SE सपः प्रकौत्तिताः | fas प्रजापतिदवो wa ware Saar ॥ STAT ART ATTA AT ATA ATT ASA: | wa सल्यक््यप्राप्तविधिना यत्पुदौयते । तदेव WANT भवतौह न संशयः ॥ स््युखयप्रा्विषिना, wa पूजयेदित्यथेः॥ सत्यच््ञयपरूजाविधिख देवपुर । at जुस, इति aay दैवोयच्चतुम जा लने चकः 1 ्रत्तमालाधरी eat दत्तिणेन तु पाणिना ॥ वाभेनासतङण्डो च धारयन्ररख्तान्वितां | वरदाभयपारणिख दिव्याभरणभूषितः॥ शक्रः सनोलवासा पद्यस्योपरिसंखितः | जातौ तस्य शिराक्नयं जवंवाश्च शिखा समता ॥ यो वौषडिति कवचं अनेते च .प्रकीत्तिताः | दानखण्ड ५ अध्यायः |] waltz : | २१७ RSA भवेतदा | BEIT, Wawa | ओंङ्ारो वे fara, sea, पञ्चाक्षरसंमिताः t जया च विजया चैव श्रजिता षापराजिता | भद्रकालो कपफालौ च स्तेम्यारूतपराजिता ॥ ओं जुसमन्तप्रयोगेन पूज्योसल्युच्नयः शिवः | गन्धादिभियघान्यायं यथा ब्राह्मणपूजनम्‌ | सत्यच्नयोक्त दानेषु सवप्वेवं विधिःस्मतः ॥ जप्तव्यः" । ओंज्‌सद्रति वे दातु कामोघं साधयेव्सदा। लोहे तदा मन्तममु य्रहोतुहदि रोपयेत्‌ ॥ शिरो-ललाटदेणे च जिद्ठामूले च गण्डयोः | ° नाभो च AMY च UAE ITs न्यसेत्‌ ॥ अरलिहस्तमात्रच्च सारं तस्य प्रकौत्तितम्‌ | यथेच्छया प्रयोगेण यथावत्‌ कर्त रिच्छया ॥ षष्टिपलेः सङ्गटि तमन्नातपलिकं भवेत्‌ | wey निष्यत्रमेव aa अन्नेन मियितम्‌ ॥ पञ्चाशत्पलसयुक्त SUE वायससंन्नकम्‌ | TAUB दानेन grew न विद्यति ॥ इति नानारोगच्रतुलापुरुषद्‌ान विधिः | श्रात्मानं तोलयित तु दद्याल्लोहच्च तत्समम्‌ | दिजाय शिवभक्ताय aera दिजातये ॥ पादुको-पानह-छत्र-चा मरा-सनसयुतम्‌ | अयने विषुवे ye व्यतीपारताद्पर्वस्‌ | (ac) २१८ ` हेमाद्रिः दानखणडं ५अध्यायः।] खदायुक्तः शचौ Sa विशेषादुत्तरायसे | पञ्चाख्तेन संराप्य देवदेवमुमापतिम्‌ ॥ HATA CAAT प्रखमात्रेण धूजटिम्‌ | सुगन्विचदनजलेैस्ततः संस्रापयेहिभम्‌ ॥ चम्दना-गुर्‌-कपू र-ककोल-खगनाभिभिः | विलिप्य परमेशानं सुमनोभिरथाचयेत्‌ । भक्तया निषद्य नेषेद्यमनवययेन चेतसा | ततः प्रणम्य जगतामौश्र प्राधयेदिति ॥ देवदेव ATATA कपालो परमेश्वर | मामुदरख ससारपद्सद्गोचदुःस्थितम्‌ ॥ इति संप्रा योद्‌ द्ाल्लोहमात्समव्ररः | स याति शिवसालोकयं थावदिन्द्राखतुद। ततः पनरिहायातः एथिव्यामेक गाडभवेत्‌ ॥ सर्वषु AY सुवरं' दच्िणा, अनुकदन्निशेषु दानेषु तस्य यधा शक्ति विष्टितलात्‌ ॥ दूति सकन्दपुणणोक्तो लोहतुलापुरुषदानविधिः | a4 हिरण्यग्भाख्यं हितौयं महादानसुच्यते | AYUMI Al उवाच | अधातः संप्रवच्यामि महादानमनुत्तम्नम्‌ | war हिरण्यगभख्य महापातकनाशनम्‌ ॥ पखन्दिनिमासा द तुलापुरुषदानवत्‌ | ऋत्विग्‌ मर्डपसम्भारभ्रषणादनादिकम्‌ i कुर्य्ादुपोपितस्तदन्नो AMAT TA धः kl दानखण्डं ५बध्यायः।] देमाद्धिः। २१९ पुण्याहवाचनं AAT तदत्‌ कत्वाधिवा सनम्‌ ॥ प्रच देश-काल-दिखाद्-शिवादिपूजा-त्राद्मणवाचन-गुस- ऋवलिग्‌वरण-मधुप कंदान-कुण्ड-मण्डप-वेदिसम्ारहोमाधिवास- afe ai हिरख गभादिपञ्चद णमहादानप्रतिभूतं मत्‌स्य- एराणणक्ततुलापुरुषदानविदहितं भेदितव्यम्‌ । त्राद्यरीरानयेत्‌ कुण्डन्तपनो यमयं THA | दासपर्रङ्कलोच्छायं हेमपडजगभवत्‌ | चरिभागदहोनविम्तार प्रणस्त' मुरजाक्रति ॥ कुण्डमिति, हिर य गभीर्यं पात्रं, तपनोयमय, wana हेभपङ्जं अष्टदलं तदेव नाभिशब्दवाच्य, चिभागहीनविस्तार- fafa, अशटाचल्वरिशदङ्गलविस्तारमित्यघरः। सुरजाक्ृति, ख्द- ylafa |) आज्यक्नोराभिपूरितमितिः क्रचित्पाटः। ततष्टत- at तुखपरिमाणे, यद्यपि चातिप्ूरितभिलयचयतः तथापि यज: मानप्रषेशेन यथा तत्र वहिरुच्छलति तथा पूरणौयम्‌ | दशान्ताणि सरत्नानि cra सूचीं तथेव च। हेमनाल सपिटकं वदिरादित्यसंयुतम्‌ ॥ तयेवावरं नाभेरुपवौतञ्च काञ्चनम्‌ | पातः स्थापयेत्तददेमदरड' कमण्डलुम्‌ | दशान्तराणि, दश्खण्डानि, अभ्वारौति कचित्‌पाठः । तानि काञ्चनानि भश्वाकारतया, यभ्वारोति। at खनितरमिति केचित्‌, रत्नानि पञ्च प्रसिदानि, सपिटकं, मन्नषान्वितं व्हिरिति, ह मङरण्डा दा ह्यप्रद शे aaa: स्थापयेदित्यमेन सम्बन्धः | वङ्किरादिलखगुतमिति च पाठान्तरम | २२० Salle ; | दानखणर्ड years || वङ्किभास्करयोक्ल्तणं ब्रह्माण्ड दने वच्यते | वह्किमप्ययसथुतमिति, तदा श्रप्ययः, वर्णः | तल्नत्तणमपि aaa, नाभेरावरणमिति, नाभ्यावर णे सौव वस्त दात्रदौन्यपि सुवणेमयान्येव काय्यं | पद्चाकार विधानं स्यात्‌ समन्तादङ्गलाधिकम्‌ | सुक्तावलौसमोपेतं पद्मरागदलान्वितम्‌ | तिख्द्रोणोपरि गतं Sawa ततोच्चयेद्‌ | दोणः परिभाषायां व्याख्यातः | दह सल हिरण्यगभनिर्माणसुवणपरिमा णस्यामा्नानात्‌ यावता यजमानस्य प्रवेणशधारण्ोपार्किं aw भवति तावता घट नोय, तच्च afemaa लिखितचक्रस्योपरि {तलद्रौख निधाय तदुपरि wera पूजयेत्‌ ¦ अथ तुलापुरुषदानतदधिवासर्नदि- नादन्धेदयतरीह्यणवाचनं विधाय पूणंहतिप्रभतिकम्धशेषसमासि quit | ततश्च कुर्डसमौ पवत्ति कल णजनौः पून्ववदभिषेकः, तदुखतं | ततो मङ्गनलशब्देन ब्रह्मघोषरवेण च | सर्व्वोषध्योदकखानं खापितो 8दपुङ्गवेः 1 AAA, व्याख्याताः; शक्त माल्याम्बरधरः सव्वाभरणभूषितः | TATRA ग्ट तङ्कुमुमास््रलिः॥ नमो हिरण्यगर्भाय हिररयकवचाय च। सप्रलोकसुराध्यत्त AUB नमो AA! भूर्तकप्रमुखा लोकास्तवगभ व्ववखिताः | दानखण्डं भरध्यायः।| देमाद्रिः। २२१ ब्रह्मादयस्तथा Sar नमस्त विश्वधारिण ॥ नमस्त भुवनाधार नमस्ते भुवनाखय | नमोदहिरण्यगर्भाय गभं यस्य पितामहः ॥ ATAAT FAA भृतमूते व्यवसिताः | तस्मात्‌ मासु राशेषदुःखसंसारसागरात्‌॥ एवमामन्ता तन्सष्यमाविश्यास्तउद्‌ङख ; । मुष्टिभ्यां परिसं ष्य धमंराजचतुमु खौ | जानुमध्ये शिरः wat fas दुच्छासपञ्कं ॥ ध्राजोऽव्र सुवणंमयः, तद्धत्तगच्च त॒लापुरुषेभिहितं चतुमु सोपि सौव, AAT ब्रह्माण्ड दाने वच्छते, aa दत्तिण- सुष्टौ धमराजः, TAAL was इति । गभाधानं पुंसवनं सोमन्तोत्रयनं तया | कुखयडिरण्गभस्य ततस्ते दिजपुङ्गवाः ॥ अनवलोभनमप्यच विन्नेय, एतेषु, गभाीदानादिषु aay जातकर्मादिषु, मन्तयुक्रमनुध्यानमात्रमदाचरणोयं | गोतमद्लघोषेण YH सन्तो षयेत्ततः | जातकमादिकाः कुयात्‌ क्रियाः षोडश चापराः ॥ ताश्वाभिघौयन्ते। जातक १ नामकरण 2 नित्कमणंर्‌ अन्रप्राशणं 8 चूडाकरणं ५ उपनयनं ६ प्रजाप्यः 9 रन्द्र र आग्नेयं < सौम्यः १० दति, चत्वारि वेदव्रतानि गोदान केशान्त थेति हाद, पूर्वाघचतसखद्र भेषु wens | सुच्यादिकच्च गुरवे cat मन्त्मिम जपेत्‌ | नमो हिररूगभाय वि्धगनीय ते नमः | २२२ खेमाद्धिः। दानखण्डं ५अध्यायः 1] चराचरस्य जगतो WHAT वें नमः ॥ मन्तोऽहं जनितः Gar मद्यघमादिजोत्तमः | त्व हभ संभारेष दिव्यरेदो भवाम्यहं | चतुर्भिः कलगैभू यस्ततस्ते दिजपुद्गवाः | खानं FA! प्रसन्राघ सर्वाभरणभूषिताः) wan कुणडसमौोपसिि्ैरेव, ara कुं यंजमानस्येतिगेषः देवस्यदेतिमन्वेणए fara कनकासने | अरद्यजातस्य तेङ्गानि अभिपेच्यामहे वयम्‌ | » दिव्धेनानेन वपुषा चिरक््ञोब सुरोभव। ततो दिरख्यमभे तं तभ्यो दद्याहिचक्तणः ॥ अच दानवाक्छादिप्रथोगो द्रव्यविभागद्च कऋल्िगाचाखणं- तुला पुरुषवहे दितव्यः | ते पूज्याः सव्वभविन बहवो वा तदाज्ञया | तचःपकरणं सव्व गुरवे विनिवेदयेत्‌ ॥ पादुको-पानद्छत-चामरा-सनभ।जनम्‌ | ग्राम॑वा विषयं वापि यद्चान्यदपि संभवेत्‌॥ विषयः, ग्रमसमुहहः | TAT, रत्नादि | TAMARA गुरवे दद्यात्‌ ग्रामादयथ efamaaa संबध्यते, प्रकतौ तथा MA, ततः पूव वन्‌ पुण्याह वाचने क्तं देवता पूजाविसज नांदि विधेयं । अथ हिरण्यगभविधि area: | सर्व्वपापापनोद्‌न उदगयनधापू्यमारे GA खःपुग्ये नक्षते दानखण्ड अध्यायः) दमाद्धिः। २२द ऋलिगम्यजमानो HATA arate कुलिक्‌- प्रागस्तं गमनादाश्वरथावरण्वा वादाय जायखाग्नेऽश्वत्थादिति हाभ्यां मध्यमानमनुमन्वयते ठतोयया जातं चतुर््योपसमादधाति शचि दूरिभं परिधाप्य यथोक्तमाच्ञनाभ्यच्ननानुलेपनं कारयिता वासोगन्धान्‌ हिरण्यखजश्च आआवध्याग्निमुपसमाधायालभ्याज्यं जुहयात्‌, हिरण्यगभपय खाद, ब्रद्मणे Bret विष्णवे TET प्रजा- पतये ख. दहा परमेष्ठिने Gel वास्मै स्वाहेति च खावयित्वा at quad अग्नेः प्रजातं परियदिरणय यदा ayfafafeca gaia Taga अग्नय इति चतखभौरत्तां war दभन्‌ संस्तोयीघःशय्सनो स्यातां श्वोभूते भिजिन् हत्त हिररमयं मण्डलाक्तिनाभिमात पाचमाघाय सापिघानं युचाज्यस्था- तय दकपात्राण्यामालडारश्चेति हहिरण्यमयानि राजानं हिरण्य वतीभिः खापयित्वा हिरस्यकलसे स्तस्मिन्‌ पाते Thatta पयश्रा- सोभ्यां Pasa शान्तो तोयेन हिर ण्यगभसूकेए पञ्चभिख नामभिः संपातानानोध सदस्याहरल्रिजापयेद्राजा हिरख गभत्वमो सति तस्मे भगवन्तो मनुजानोषेति तेरनुन्नातात्त , दे हिवाजितिति दाभ्यं प्रवेशयेत्‌ वर्यखि शदे वाद्रत्यपिधाव तमनुपिघाय त aqua वाचं नियम्य प्रति संहतेद्द्रिधाणि विशेषेभ्यो मनसा त भगवन्तं हिरणयगभंः परमेशटिनं ध्यःयन्नास्तेति तथेति तत्‌ प्रतिपद्यते सप्षदणशमाचान्तरमास्त सपदभोवे प्रजापतिः परजापतेराह तमित्य हनेनमिति च तेरनुन्नाप्य तसुदरेत्‌ तथेव सदस्याननुन्नाप्योदरेदिर धेन चकरेणेत्यपाहत्य माते प्राण- इत्यदरदुबतं हिर ण्यनाम्ना प्रतिसुच्ययस््ाखत्यरिव्युपस्येत्‌संप- २२४ Safe: | दानखर्डं ५अध्यायः।] प्यमानाद्रत्यवेच्वि तावै्तितो ब्राह्मणान्‌ खस्तिवा नमस्कुर्यात्‌ हिरण्यगर्भायेसेवमादिभिरेते वै हिरखगर्भस्य प्रोतमानास्त' ब्ाद्णाब्रयुरु्तिष्ठ हिर्यगमभानुष्टहो तोऽसौव्यप्रतिर्थेनेति इला- संस्थाप्य अष ते राजावरुणद्रति वरुणमभिष्टयावखथसुपेत्य सरात्वा पवितरभ्य॒च्यालंढल्यादित्युपतिषेत | हिर र्यं तव यहर्भो हिर र्यस्यापिगभजः। दिर खगमेस्तस्मरा्' माम्पाहि महतो भयादिति ॥ सूथस्याहतमिति, vefaumea ग्रहा नेामौति ग्रहान्‌ प्रतिपद्य aaa प्रभिनिरिव्यगिनिसुप्रस्थाप्योत्‌रूञ जेभ्यः शत सहख' दक्िणा-ग्रामवर चच सुक्‌ युवा ज्यस्थार्य-दकपाा-काल- EM चेदद्यात्सदयेभ्यो यावदा तुष्परस्तावद्वा द्यं थथा काम मन्नेन ब्राह्मणान्‌ परिचरत्‌ | ततश्चलोकाः। वेदानां पारगा यत चतुणां ब्रह्मवित्तमाः। तुष्टा यस्याशिषो FAs सकला भवेत्‌ ॥ त्राद्यणनां प्रसाटेन सूर्य्यो द्वि विराजते | इन्द्रोप्येषां प्रसादेन देवानतिविराजति ॥ हिरणयदानस्य फलमसृतलमिति श्रुतिः खुयतेद्स्य दाता यः सोमत्वं Way ॥ य इच्चाकुप्र्तयः पुरा सजबषयोऽमलाः दक्वा हिरण्यं विप्रभ्यो ज्योतिभूलवा दिवि खिताः! quad सस्तो राजा विधिना ब्रह्मवादिना । प्रजानामिह Bearer SET wer स गच्छति ॥ दानखण्डं ५अध्यायः।] Sarg! | २२ मुखिन्‌ ब्रह्मणा साचैमानन्दमनुभूय वै । ज्योतिर्मयात्‌ सत्यलोकाग्रचेहावरत्तते पुनः ॥ Cla ब्राह्मणम्‌ | मल्छपुराणे | अनेन विधिना यस्त gets विमिषेदयेत्‌ t हिरष्छगभदान स ब्रह्मलोके बिधीयते ॥ पुरेषु लोकपालानां प्रतिमन्वन्तरे षसेत्‌ । कल्पकोरिशतं थावद्रद्मलो कं ASA ॥ कलिकलषविसुक्तः पूजितः farang # रमररममालावोच्यमानो सरोभिः | पिटशतमथवन्धून्‌ प॒च्-पौक-प्रपौचान्‌ ata नरकनमिमग्नांस्तारयेटेक एव ॥ इति पठति य इत्थं यः खृणोतोह सम्यक्‌ मधुपुररिपुलोके पूज्यते सोपि fae: मतिमपि च जनानां यो ददाति प्रियां विबधपतिजन्धनां नायकः स्याद्मोघम्‌ ॥ दूति हिरण्यगभेदामविधिः ॥ BUA SATA | दानधमेषु यदान दानधर्मोत्तरं TT । यत्‌ RAT पातकैः CAH MN जन्तवः सद्‌ा ॥ योददाति च frre खर्गोप्यदूरतः | हिरण्यगभः तं कुयौदिर खयाटतुलाकतं ॥ सप्तषर्‌पञ्चचत्वारि तुलाया हद्धिरेकतः। # संघेरिति पाठान्तर | (२९) २२६ देमाद्विः। [दानखण्ड ५श्रध्यायः। शातङ्म्भमय कुण्ड छत्वारत्ि तयोन्नतम्‌ ॥ * © . . ॐ ® eye वतुलं भद्र नानारलरलंछतम्‌ । चिदे समे रे dad पङ्ज लिखेत्‌ ॥ चलुरसर' WPA Vita मण्डलम्‌ | मध्ये ut समालिख्य रल्लकोणन्तु कारयेत्‌ ॥ पद्म संस्थापितं * Fw हे मगभन्तु संन्नितम्‌ | प्रादेशदयदिस्तोणं' चतुःप्रादेशमायतम्‌ ॥ चारु कत्वा तु Maw नाभि कनकस्रुतितम्‌ | AAT हस्तप्रमाणन्तु कुण्डस्याभ्यन्तरे यदि ॥ # a Tea © > Qe, तत्‌ HW पूरयेत्‌ स्तौ रेगेन्ध-प॒ष्प, समचचयेत्‌ ॥ “ea ~ कुण्डस्योपरिपाश्व † च ब्रह्म-विष्णु-महेश्वरान्‌ | Oe e ४७ + : सूय ग्रहां सोवस्ान्‌ लोकपालांश्च कारयेत्‌ ॥ शधिः GAT नरः सम्यक्‌ पूजयेत्‌ सव्वं देवताः | स्थरिडिलं aa gala हो मयेयुदहिंजा तयः ॥ करतुसंवेशएमं कला तत्‌ Fw परि वेष्टयेत्‌ । वासोभिः परितः सव्व यावत्‌कमं समाप्यते ॥ गर्भीधानं पुंसवनं सोमन्तोब्रयनादि च। , क्रत्वा पश्चादिनिष्क,म्य ततुङ्गण्डान्तर संतम्‌ ॥ नाभिं नाभिप्रदेशे च कण्ठे कनकसूतिकाम्‌ | ग्टहौत्वा कर्षयेदिप्रान्‌ दाता खर्गान्‌ मरी व्रजेत्‌ ॥ गरहतुनिनादोचचै रुच्ियाकसुदौ रयेत्‌ । oe dane ति कचित्‌ पाठः। ben.) दः T पाठः + कणष्डद्यो्रदिकपा्च षति ब | दानखण्ड' अध्यायः) | Sax: २९० ममो दिर ण्यगभाीय मन्वभेतसुदाषरत्‌ ॥ यावत्‌ षोडगसंस्कारान्‌ जातकमांदि कारयेत्‌ | gata वेदिक क मन्तवित्‌ कारयेदिजान्‌ ॥ तत्‌त्तोरपायसं सिद भोजयेहतिजस्तदा | तदेवामनि qatar भक्तशेष दिजोत्तमेः | दिरख्यगभं चारुच्च नाभि सौवणिंकान्ितम्‌ | तत्‌ सर्व ब्राह्मणे दद्यादिष्टापूर्तानि ऋलिजे। नरो वा afe ar नारौ एवं ब्रद्मामसंभवम्‌ | यःकारोति महापुख्य तस्यापि खण यत्‌ फलम्‌ | सृतो ब्र्मत्माप्रोति हसयानं रविप्रभम्‌ | ब्रह्मकन्याभिः स सेव्यो ब्रह्मलोकं स गछति ॥ ब्रह्म वत्‌ क्रौडते तच ब्रह्मसवत्‌सरचयम्‌ | ब्रह्मलोकावतौणख इन्द्रलोके महीयते ॥ इन्द्रह्लीके रमित्वा तु वषेकोटिशतच्रयम्‌ | ब्रह्मणस्त पुरे रभ्य क्रीढित्वाघ तदोपमम्‌ ॥ विद्याधरो गान्धर्वो वधको Tah एथक्‌ | TE MAH FT PATH राजराजोत्तमः Ty: शतयोजनविस्तौण faye वाघ awa । रूप-सौभाग्यवान्‌ वोरो जायते हि न संशयः ॥ यावदर्षशतं राज्य सुसम्पत्रमकरटकम्‌ | तेजखो सु खभाग्नित्य' धमं वान्‌ विजितेन्द्रियः ॥ इति विष्णुधर्मोक्तोहिरण्यगभदानविधिः | सनत्‌कूमार उवाच | तुलेका कथिताद्येषामा्यामासादय रूपिणीं | RRs Was: | [दामखष्ड भश्रध्यायः। हिर्यगभे' वच्यामि fetta सर्व सिचिदम्‌ ॥ अधःपातरे सहस्रेण हिरण्येन विधौयते | HAUT तदन सुखसं वे TAT AAA ॥ RAAT शुभां कुयौत्‌ सवीलङ्ार संयुतां । अधः पात्रे स्मरेदिव्षां गुणतयसमन्विताम्‌ ॥ चतुविवशतिकान्देवीं बरह्म-विष्ण-ग्निरूपिणोम्‌ ॥ Rea गुणातीते घट्‌ विंशकसुमापतिम्‌ | आतमानं पुरुषं ध्यायेत्‌ पञ्चविंश्रकमलकम्‌ ॥ पूर्वोक्तखानमध्य तु वैदिकोपरिमग्डले। शालिमध्ये fadater नववस्तर ख षष्टिम्‌ ॥ माषकल्क न चाल्िम्य पञ्चगव्येन पूरयेत्‌ । sara धान्याय पञ्चभिः परिपूजयेत्‌ | पूव्वेवशचेव पूजा च AAT यथाक्रमम्‌ ॥ आद्या, हिरण्यगभादिदानानां प्रतिभूता- तुला yaaa frat, रतः सानान्यरूपिणो, दिरण्यगभदौ ar मो ;: ष प्रातिखिकविशेषः सह तुलापुरुषोक्त' मर्डपादिऋलिग्दच्तिणा न्त सामान्यं समु्यमित्यथः, wea कषं एमित्यवधेयं । कुयात्‌ सहस्नकषंण अधः पातर हिरश्यतः | ACEATS पाचन्तु AEA इयन्त वा ॥ faure वा faure वा सपादं area at! दिगणं बा प्रकत्तव्यं यथा लाभन्तु वा NAT । सद चलं वा तं लत्वा खणपटैस्स वेष्टयेत्‌ द तिकामिकीक्तः | ASW ५अध्यायः।] हेमाद्रिः | २२८. एतच्च खल्पद्‌ा नाधिकारिविषयम्‌ | ्रादविषये तु तल्लातन्चोक्षं यथा | चत्वारि शत्‌ पडधिकेः सहस्र गभसुत्तमम्‌ | पञ्चविंशसदहस्वं स्त॒ मध्यमं समुदाहृतम्‌ | तद्ादशसहसेस्त. सुवर्णेरधमं भवेदिति ॥ देवीमुमापतिंञ्च स्मरदिति, तयी; प्रतिमः aaa | वातुलेपि | अधः पातु कत्तेव्यमुमारूपं प्रसत्रकम्‌ | अषद्वपात्र तु कर्तव्यो महेशस्य तु विग्रहः । अधवा शक्तिभागे तु ल्मी वे तत्र कारयेत्‌ ऊद पाते तु कत्तव्य famed पर शभम्‌ । एतेषां लक्षं, ब्रद्माणडदाने वच्यते | आत्मानमिति, यजमान- मौष्वरे ए निषिक्तः we पुरुषत्रेन स्मरेत्‌ ततोमण्डलान्त खपद्म कर्णिकामध्ये धान्यराशौ हिरखगभंसंन्नां फलाञ्चन्निकिपेत्‌ | माषकल्वः अयःफलकसम्बन्धौ नौरसखताथः । पञ्चगव्य पूर णएमुक्त NTA | गोमूत्र frat Sera क्षौर दधि कष्यत | aee गोमयं ज्यं गमयां तं भवेत्‌॥ हिं कणतोत्य चा तच WAT विनिक्तिपेत्‌ | शकमयमित्युचा aa गोमय परिकल्पयेत्‌ ॥ आ्आप्याथखेति मन्त ण चौर तत प्रकल्यये । दधिक्रावृ ति मन्तेण दधि तव प्रयःजयेत्‌ | छतं मिमिक्ते मन्त्र ए wa aa विलोडयेत्‌ ॥ २२० ae | [दानखर्ड' ५ अध्यायः, एवमापूरयेत्‌ यत्नात्‌ जानुदघ्नन्तु देशिकः | सम्यगापूरयेदिदान्‌ द्रह्मजक्नानकेन वे। प्रविशत्‌ प्राड्‌ खो विहानाविश्यास्त उदडसुख इति ॥ ईणानादिमन््ास्त तेत्तिरौयकश्ुतौ ॥ ईशानः सवेविदानामोश्वरः सवभूतानां ब्रह्माधिपतित्र हमणो- धिपतिः ब्रह्माशिवो भेऽस्त सदाशिवो सयोजातं प्रपद्यामि सद्यो- जाताय वे नमः, भवेभवे नाति wa wera मां भवोद्वाय नमः, वामदेवाय नमः, ज्येष्ठाय नमः, खेष्ठाय नभः, रुद्राय नमः, कालाय नमः, कलविकरणाय नमः, बलाय नमः, बलविकरणाय नमः, वल- प्रमथनाय नमः, सवेभूतदमनाय नमः, मनोन्मनाय नमः अघो- रेभ्योथ घोरेभ्या घोरघोरतरेभ्यख सवतः सव्वसर्व्वदेवेभ्यो नमसते- qi रुद्ररूपेभ्यः, तत्‌युरुषाय विद्महे महादेवाय धोमहि तन्रोसद्रः प्रसोदयादिति, qaafefa लिङ्गपुरारोक्षतुलाएरुषदा नवदि्य् . गोरौगायत्रिकां sat प्रविशेत्‌ प्राङ्मुखः स्वयं | सुभगाये विद्महे यशोमालिन्ये धौमहि- तन्नो गौरो प्रचोदयादिति गौरोगायची। विधिनेवततः पञ्चादमीघानाद्काः क्रियाः | कत्वा षोडशमागेर विधिना ब्राह्मणोत्तमः ॥ दू्व्वीर सेन कत्तव्य सेचनं chat पुटे | RACHA: सादभेकवि शत्‌कुशां स्तदा ॥ शत्या तावदेवाव Hata सौमन्तकर्खरि | Sete कन्यकां लत्वा तिं शत्निष्को न शोभनम्‌॥ अलल्लत्य तथा हत्या शिवाय विनिषदयेत | दानखच्ड ५ध्यायः।] | VAT २३१ श्रव्रप्राशनके विदान्‌ भोजयेत्‌ पायसादिभिः। ua विष्वजिदन्ताख गभाधानादिकाः क्रियाः ॥ शक्षिगोजन कत्तव्या ब्राह्मरेवंदपारगेः | शेष aay विधिना तुलादानवदाचरेत्‌॥ विधिनेव्यादि, गभीधान-पुसवन-सौमन्तीत्रयन-जातक्- नामकरणशोप-निष्कमणा-त्रप्राशन-चौडोपनयन-वेदव्रतचतुष्क-गो- दान-समावत्तन-विवाहाख्याः षोडग्रक्रियाः, aa निभेकपुसवने यजमानस्य मातापिढसखा नौयमिधुनमानौय तच्च पुंसा feat at च उपरिपाघ्रनासारन्धुखापनोये faged, efaage gaia सेचयेदाचायखेः | HRC WIA FR सर्व्वालङ्रशोभितम्‌। ्रानोय Fala aaa गभाधानादिकाः क्रियाः । भाय्यादच्षपुटे दूर्वार ससे चनमाचरेदिति कामिकोक्तेः ॥ THAT सेचनं तत आचरेत्‌ | FATA कत्त व्यं ATCA च एताइतिः | इति वातुलोच्रेशच | उदुम्बरफलेः सह एकविं शत्‌ कुशान्‌ ददाइक्षेखास्येन शक्ति- वौजेन सौमन्तक्ध कुर्य्यात्‌ । एकविं शति सख्यातानुदुम्बर फलान्वितान्‌ | कुशानानीय शक्रया कुर्यात्‌ Maeda कम चेति arias su निषेकादित्रयच्च, गर्भान्तःस्ये are, निष्कान्ते लितराणोति, Tata: षोडशकियाः, तदुपरि पञ्चमहायन्नघश्ना अ्थमान्ता- तुर्वि शतिः, एवं चत्वारि शत्‌संस्कारक्मीणि गौतमादिस्मतानि RRR Safe: | [रानखण्ड भश्रध्याथः। विश्वजिद्या गसदहितानि कायारि इत्यथः, शेषमिति, ऋतिगा- चाथदल्िणादिकं war हिरण्यगभ दव्यदानं तदनुभमतधाचान्धे- भ्योपि ओओतियादिभ्योादानमिति लिङ्गपुराणोक्तत॒लापुरुषदान- वदनुविधेयम्‌ ॥ इति ओलिङ्पुराशोक्तो हिरण्य गभटानविधिः। रध ब्रह्माण्डाभिधानं Sala महादानं लिख्यते | WAFUT | अथातः संप्रवच्यामि care’ विधिपून्वकम्‌ | URE सवभूतानां महापातकनाशनम्‌ ॥ पुण्यं दिनमधासाद तुला पुरुषदा नवत्‌ | ऋत्विम्‌म र्डपसम्भारभषणा च्छादनादिकम्‌ ॥ लोकेशावाहनं तददटधिवासनकं TAT ॥ तुलापएुरूषदानवदिति, काल-देश-ठदिखाद-शिवादिप्रूजा-ब्राह्यण- वाचन गुरु-ऋ तिग्बर ण-मधुपकंदान-कुण्ड-मर्डप-वेदिकासग्भार- लोकेणावाहनाधिवासनादिसव्व'ः मत्छपुराणशोक्लतुलापुरुषदान- विहितं ेदितव्यमित्यघः ॥ कु्यादिशत्‌पलादृडं मासहस्राच्च शक्तितः | कलह यसंयुक्तं ब्रह्माण्ड काञ्चन बधः॥ शकलदयं, GWE | AMAT ब्रद्मार्डपुराणे FUE भवेदययादटक्‌ watat दिशि चन्द्रमाः। उदितः शक्पक्तादौ वपुरण्डस्य ताहशमिति ॥ कुह्ायाइति, Fara ग्रोवाहोनकुम्ादित्यवधेयम्‌ | दिग गजाष्टकसंयुक्तं षडदाङ्गसमन्वि तम्‌। ares भअध्यायः।] देमादिः। 222 लोकपालाष्टकोपेतं मध्यस्ितचतुम्‌ खम्‌ ॥ शिवा-श्य॒ताके-शिखर-सुमालच्मौ समन्वितम्‌ । वखा-दित्य-मर्द्रभं महारत्रसमन्वितम्‌॥ अर्ेतेषां दिग्‌गजप्रतो नां MAT लत्तणान्यु्यन्ते । आदित्यपुराणे शभ्चाभ्रश्च चतुद टः यौमानेरावतो गजः | प॒ष्यदन्तो AEH: षडदन्तः युष्मदन्तवान्‌ | सामान्यगजरूपेण शेषा दिकरिणः स्मता, तन्नामानि शास्त्रान्तरे | एेरावतः पुर्डरोको वामनः FASTA: | पुष्पदन्तः साव्वभौमः सुप्रतीकश्च दिग्गजाः | वेदाङ्गानि स्कन्दपुराणे | शिक्ता-कल्पो व्याकरणं निरुक्त ज्योतिषाश्ितिः# | छन्दश्च ति षडेतानि वेदाङ्गानि प्रचक्षते ॥ मूत्तीनि ब्रह्मणो लोके साचसत्राणि तानितु। दिजातिषु शभाखखानि वामे दधति कुख्डकाम्‌ ॥ तानि च पञ्चिमदिशि वेदसत्रिधो निवेशनोयानि। दिगि- शेषानाखरानात्‌ प्रधानं नोयमानं हि तचाङ्गान्यपकर्पतोति- न्यायात्‌, aaa च, पिमे चतुरोषेदानिति। लोकपालरूपाश्याष विश्वकमां । तुदन्तो गजारूढ वच्रपारिः पुरन्दरः | प्राचोपतिः प्रकत्तेव्यो नानाभरणएभूषितः ॥ 11111111 ककन ग्क्त # गतिरिति पाठान्तरम्‌ | (२०) २२५ SAE | रानखर्डं {अध्यायः ।| पिङ्गभ्ू-म्रकेशा-त्तः पौनाङ्गजठरोरुणः | छागस्य; waaay सप्तासिः शक्तिधारकः ॥ दषत्‌पोनो यमः कार्यो दण्डहस्तो विजानना | THER पाशठक्‌ HE निक्छौतिव्विङ्लताननः। ufaa? खङ्गहस्तेश्च yaar राक्तसाहतः॥ वर्णः पाशखत्‌ सोम्यः qatar मकराययः | धावन्‌ हरिणणष््टस्थो ष्वजधारौ समीरणः | दशणाश्वरथगः सोमो गदापाणि्विरप्रदः ॥ WIRES इत्यागमान्तर | पर्व्वो त्तर चिनेत्रय sue: स्विशूलश्त्‌ | HATA Uae Sy: परमेश्वरः; ॥ चतुमुं खरूपन्तु विष्णुधर्मँत्तरात्‌ | पश्यपच्रासनस्थख AW काथखतुमुखः | अन्तमालाखजं विभ्चत्‌ पुस्तकञ्च कमण्डलुम्‌ | वासः छष्णाजिनं तस्य we ह सस्तयेव च । शिवलन्तणमुक्त वायुपुरासे | पञ्चवक्ती sures: ufaam चिलोचनः | कपाल-शूल-खदुङ्ग चन्द्रमोलिः सदाशिवः ॥ विष्णुलक्तणसुक' तुलापुरुषदाने | सूव्यलत्तणमुक्त विष्णुधर्मोत्तरे | रविःकायः Mame: सिन्द्रारुणसुप्रभः। पद्मासनः पद्मकरो भरषितो रशनाधरः॥ उमालच्मीसमन्वितमित्यव, शिवाच्यृतयेःः दानखर्डं ५ श्रध्यायः ।] मादः | सन्निहितं sata विधेयो | उमालत्षणसुक्त रेवोप्ररारे। मोरी शङन्द्वग्णभां गवरो शनिभेविताम्‌ | वत्तपद्चासनासौनां सात्तस्चकमण्डलम्‌ ॥ वरदीव्यतरूपाटगरां सव्वेमाल्यफनग्रियाम्‌ | वरदोद्यतरूपादटयां, वरद्ाभवपारिकामिल्यर्घः ॥ लद्डौलत् णमुक्त' TTS | पद्मा सनघ्यां gala faa चेलोक्यमातरम्‌ | Tay सुरूपा सव्वालद्ारभषितां | रोकरपडमकर्व्यग्राकम्बरदां दनिणेनत्‌। वसवादिरूपाणि, नारदो, प्रसब्रवद्नाः सौम्या वरदाः शक्तिपागयः | पद्मासनस्था feast: कत्तव्या वसवः सद्‌! I हासनस्था हिभुजाः पद्यगभान्तकान्तयः। करादटिस्कन्धपयन्तनालपङ्कजधारिणः॥ अघःसस्थितमेषादिराशयः प्राहताङ्धिकाः | इन्द्राद्या हादशदित्यास्तेजामर्टलमध्वगाः ॥ तथा । वायुतुच्येन रूपेण मरुतोनाम टेवताः। ९२५ ava इति शेषः, वसादिनामानि, तृलापुरुषोक्रानि घदितव्वानि, महारलसषमन्वितिमिति, wercarfa परिभाषाया सुकानि, अनन्तमिघुनान्वितमितिक्षवित्पाटः । a = a ^ * * TM WY QA AT UTS: | 1 २२६ ` द्ेमादिः। दानखश्ं भश्रध्यायः।] फणासपरान्वितीनन्तः vet स्तोरूपधारिणौत्यनन्तमिथुनम्‌ | रधं RATA | वितस्तेरङ्गलगतं यावदायामविस्तरम्‌ | कोशेयवस्तसम्बोतं तिलद्रोरपरि न्यत्‌ | तथाष्टादशधान्यानि समन्बात्परिकल्पयेत्‌ ॥ वितस्तेरङ्गलगतमिति, हादशाङ्गलमाण््याङ्गलगतं याव च्छक्यनुसारेण काथमित्य्थः। दीणमानमष्टादश्धान्यानि च परिभाषायां दष्टव्यानि, सच तिलद्रोणो बैदिकायां लिखित चक्रस्योपरि स्थापनौयः | पून्वेणानन्त शयनं प्रय खरं पूवं Shae । परकतिदं त्तिशे देशे संशप्रंणएमतः परम्‌ ॥ पथिमे चतुरोवेदाननिरुमतः परम्‌ | अग्निसुत्तरतो हेमं वासुदेवमतः परम्‌ ॥ समन्ताद णपौटस्थ नचयेत्‌ काञ्चनान्‌ बुधः। स्थापयेदस्वसं वौ तान्‌ FRHATT TNT तु ॥ ूर्वसेत्यादि, ब्रह्माण्डात्‌ पूर्वदेशे अ्रनन्तणयनं शेष शायिनं gens स्थापयेत्‌, तनम तिल चस विष्णुघर्मोत्तरात्‌ | | देवदेवश्च कर्तव्यः गेषसुपर घतुथंजः | एकपादोस्य RUM लच्युत्‌सद्गतः प्रभुः ॥ AACS कत्तव्य; गेषभो गाङ्स खितः | एकोभुजाएऽस्य कत्त व्यस्तत्र जानो प्रसारितः ॥ HAM मामिरदेशस्थस्तथा TAIT: करः | दानखख्डं ५ब्रध्यायः।] द्ेमाद्रिः। २२७ तथेवान्यःकरः कार्यो देवस्य तु शिरोधरः t सन्तानमनच्नरोधारौ तथावास्य करः परः | नाभिसग्भूतकमसे सुखासनः पितामहः ॥ नाललग्नौ तु कत्तव्यौ TIA मधुकेटभौ | शं ख-चक्र-गदादोनि मूत्तानि परितो न्यसेदिति) परद्यस्नलच्णं पञ्चरातादिषु। दत्तिणादकरे पद्म दयाक्खमधः कर | चक्रमू ततो वामे गद्‌ दयात्‌ तथा fast । चापेषु्टग्वा nee रूपवान्‌ विग्वमोहक इति ॥ श्रत्र यद्यपि प्रकते रव्यक्तरूपवया विधानमशक्यं तथापि लच्या- दिशब्दव्यपदेश्यं सुकरमस्ति तद्टूपर्मिव्तस्तदन्यतमरूपनिमां भेव न्याय | | तदुक्तं AWAY | सर्वस्यादया महाल द्मीस्विगुख्ण परमेश्वरो | मातुलिद्ग-गदा-खेट पानपाच्रच्च विश्चतो | नागयोनिच्च लिङ्गञ्च विश्वत aa मूदनोति ॥ संकषणरूपम्‌- विष्णघर्मो त्तरे । वासुदेवस्य रूपेण काः संवाघ णः Wy: सतु शक्तवपुः कार्यौ नौलवासा agus: | गद्‌ास्थाने च सुशलचक्रस्याने च लाङ़लसिति ॥ वेदमूर्तयी भूतघटे वच्यन्ते। अनिरूद सपं नारटोये | AW AAT Ta शर खड्गं aT Ae | धनुः खेटधरं वौरमनिरुच wea | २३८ हेमादधिः AGS ५ अध्यायः |] अरभिलदणमुना। . व्रासुदेवरूपमपि नारदीये | वासुदेवः शिव; शान्तः सिताजश चतुभुजः। योगमूर्ोशणङ् यख हदे णापि तहस्तकः | धारयेद्‌ त्तरे चक्रं करे वे दत्ते गदामिति॥ एते च देवताविशेषा, ब्रद्याख्ड{न मा एव तक्त प्रसुव णात्‌ TA सुदणनेव घटनया ब्रह्माण्डस्य faa वि शतिपलातप्रश्ति पल- सदहस्र(वपिरिह निवमः, पुराण हश्यते ततोवक्षयमाणकाञ्नें तस्मिन्‌ न्यूनसंद्खलाद्ययावदहि{हितत्वमापद्यते नच दिग्गजाष्टक- संयुक्तं लोकपालोधैतमित्यादिना एक एव तावद्धिरंगेरङ्े निष्या द्यत इति ब्रह्माण्डवत्‌ क्त प्रसुव गोवर दिग्‌ गजादिप्रतिमानिभिंतौ न कथिदाधडति ara, काद्य नान्‌ कारयेदिति पुनः काच्चनीप- देणानाचक्यापसषः अञ्यसाण परिमाणानां प्रतिमानामङ्ग्- पक॑प्रतिवितस्विपयन्तं यथाशक्ति परिमाणं कल्यनौवं। पूणङ्ुन्भान्‌,स्थापयेदिन्धत समतादिति योध्यं । ena धेनवो देया सहेमाम्बरद्‌षनाः | पादुकोपान्टनामरासनद्‌ पणः ॥ भक्-भोज्या-वरदौपेक््‌-फल-माव्यानुलेपनेः । हामाधिवासनान्ते च सापितो बेदपुङ्गबैः॥ दत्थसुचार्येन्मन्त fama velar | सदह माम्बरदोहनादति, PAT ताम््रदोहनाः सवसा पागतो दक्तिणाधमुपकस्यनोयाः तत्राचायाय दे az fasts at rere = ~ दानखण्डं ५अ्रध्यायः।] Safe: २३९ संप्रदेया, जापकादोनां अन्येव यथाशक्ति दिशेति, भविष्यो तरे तु न्ेषंनिष्कशतं पायत्यादिना सुवण दसिणाथेसुपकनल्प- नोयमिक्त, आराद्वाधिवासनदिनादन्येदय रपनकुण्डं षु त्विगुप- वेण नादिकमंशेषसमापौ तुलापुरुषदानवदिशिताया paras eer {पितः WHA बरघरो ग्टहो तकुसुमाच्नलि्यजमानो ब्रह्माण्ड चिःप्रदङिणोक्षत्यम चमुचारयेत्‌ | मन्तः । ware विष्िष्वरविष्वभ्रामजगत्‌सवितरे भगव त्रमस्ते । सप्ाधिलोकामरसूतलेण गस्ण are वितराभिरन्नां ॥ ये दुःखितास्त सुखिनो भवन्तु प्रथान्तु पापानि खराच राणां | तदानशस्वादहतपातकानां ब्रह्मा र्डदो षाः WAT ब्रजन्तु | एवं प्रणम्यामरविश्वगभं टव्यादिजभ्योदशघा fans | भागयं TA गुरोः VAAN AAMAS AT HAT ॥ दानवाक्च' तुलापुरुषवदेदितव्यं तच ena विभज्य गुरो- भ गहयं waa अवशिष्टाष्टभागानाभमेकेक भागं तिधा विभज्य चतुर्वि शतिसंस्येभ्य कऋत्विगादिभ्यः समन्दयात्‌, तदनुज्नयान्ये भ्योपि ब्राद्रेभ्यादयात्‌ | खल्यहोमं गुरुरेक एव कुबथादयेकाम्निविधानय॒क्या स एव सं पूज्यतमोऽल्यवित्तैयं घोक्तवस्ताभ रगा SAT ॥ विं गतिपलादारम्यपलसहसखावधिद्रव्ये ब्रह्माण्ड सहस्रतदर्बादि्यत्तममध्यमादितेविभ्यकल्मनायां कनोयोभागस्याल्यल्दमवधेयं, विंगतिपतलनिमिंतस्यैवादल्रमि्ेक, उत वि गतिपलादर्वाक्‌ यथाशक्ति विधाने wae 1 वगन्तव्य- मिति केचित्‌, एकाग्निविधानं एकस्धित्रेव कुर रहोरकरणम्‌, २४० Safe: | दानखण्डं ures |] 4 कुण्डमपि वरुणदिग्भागखितं हत्ताकार च काये, तरेतत्‌परि भाषायामुपपादितं, चथ पुख्खाहवाचने छते देवतावैदौसमोप गल्ला पूव्ववव्यजमापेन देवतापरूजायां विहितायामाचार्यौ विस- जनं विदध्यात्‌ | sa य एतदखिलं yaa Harr द्रदहारदाममधिगम्य महदिमान | निदतक्षलाषविशदतनुम रारे a 24 ५ॐ रानन्दक्ृत्‌ पदसुपेति सहाप्सरोभिः ॥ सन्तापयेत्‌ पिदपितामदह पुत्रपौत्र बन्धु-परिया-तिथि-कलच-गशताषटकं यः ! ब्रह्माणडदा नशकलोक्ततपातकौव- मानन्दये चच जननीकलमप्यशेषं ॥ दति पठति शृणोति वा य एत- सु एमवनेषु wey धामिकाणं | मतिमपि च ददाति alec at मरति भवने सहाप्सरोभिः ॥ इति मत्य पुराणोक्तो ब्रह्मारडदानविधिः। राजोवाच | विधि ब्रह्मार्डदानस्य ward ATTN aT | कालं देशं fearla स्व्वभेतददसर मे ॥ छते येन सव्यस्य फलभागो भवाम्यहं | कुद्धितस्यास्य भावस्य मोत्तःस्यादवचिगाच्च Fn दानखण्डं ५अध्यायः।] Barf I २४१ वशिष्ठ उवाच | एवं श्रुता ततो राजन्‌ परोधास्तस्य तं fear: । ब्रह्मारड' कारयामास Vat सर्व्वधातुभिः ॥ We निष्कसहस््े ए पद्मन्तत प्रकल्पयेत्‌ | तच AE तस्य मध्ये पद्मरागेरलङ्कतः ॥ सावित्रा चैव गायत्रया ऋषिभि्ुनिभिः wes AICS BA! सर्वेरिन््रायैख सुरैस्तथा ॥ सौव णेविग्रहाः सवे ब्रह्मणस्त पुरःसराः | वाराहरूपो भगवान्‌ AAI सह सनातनः tt नोलान्मरकर्ता चेव भूषायान्तस्य कारयेत्‌ । रजतस्य विशुषठस्य Se रुद्रस्य कारयेत्‌ ॥ यो मौक्तिकेभस्तस्य शोभाङ्रयेदव बु दिमान्‌ | मौक्तिकेखापि सोमस्य शोभां वस्वै दिवाकरैः ॥ सावितौगायत्ी तु, ब्रह्मणः पाशखभागे खापनोयी | तदाह नारदः | सावित्रौ दक्तिखे पाश्वं गायत्री नाम वामतः। विलोकयन्तो ब्रह्माणं सात्तसूत्रकमण्डलम ॥ ऋषयः सप्त, गोतमाद्याः | तदुक्मादित्यपुराणे | गोतम भरदाजो fautfaaa काश्यपः | जमद ग्निवेशिष्टोऽतिः सक्ष दैवस्तेऽन्तरे ॥ । f न OO Ll ०-०५-०० +~ i क श क गोमेद्केरिति पाठान्तरं | (22) a emt क 1 1 Keene त त । म २४२ wae: [दानखण्डं urea । सप्तधिंलत्तणमाह | यमः । सपर्वयस्त जटिलाः कमण्डल्वत्तसूचिणः | ध्याननिष्ठा वशि्ठस्त्‌ कार्योभाय्यासर्मन्वितः ॥ ५ 9 ; a fe ~ ७ ~ ॐ मुनयो वानप्रस्थाः, नारदाय रिति तेषां विशेषणं । तानाहमनुः | अह प्रजाः fear तपस्तघ्वा सुदुस्तरम्‌ । ` पतोन्‌ प्रजानामखजं महपांनादितोदश ॥ मरोचिमचाङ्किरिसं पुलस्त्य पुलह क्रतु । प्रचेतसं वशिष्टच्च शगुन्रारदभेव च ॥ तल्लक्षणमाह विश्वकम्मां | जटिलाः WIA! णान्ता दशाधमनिसन्तताः । कुसुम्भात्तघराः काय्यौ सुनयो हिसुजाः सदा | तेषु सव्यभुजामूलक्ि्टधौरस्त्‌ नारदः | कपू रगौरदेहश्च साच्तस्‌चरकमर्डलुः | इन्द्रादिरूपाण्यपि प्रागभिहितानि | वारादरूपं विष्णुधर्मोत्तरे | ७ शरेपो ॥ वाराहरूपः कायस्त॒ शेषोपरि गतः प्रभुः । शेषथतुसजः काव्यधारुरतफणान्वितः ॥ ‘Wy > RAM WMA करयोस्तस्य यादव | © © गि सपरूपघ् कत्तव्यस्तथव cal: आलोरटस्थानसस्थानस्तत्‌षे भगवान्‌ भवेत्‌ | वाम¶रन्निगता तस्य योषिदरूपा वसुन्धरा ॥ नमस्कारपरा तस्य RUM हिभुजा शमा । ¢ | ~ ames ५ध्यायः।] देमाद्रिः। २४३ थस्मिन्‌ भुजे धरा देवौ ततर we: करे भवेत्‌ ॥ अन्धे तस्य कराः कायाः पद्य-चक्र-गदा-धराः । पद्मासनस्थां कुर्व्वीत धिय चैलोक्य मातरम्‌ ॥ MUI Ferg स्व्बालङ्ारभ्रूषिताम्‌ | रौकपद्मकरव्यग्रां वरदां दत्तिणेन तु ॥ सद्रूपं प्रागभित, ग्रहलक्षणानि तहर श्च नवग्रहदाने वच्यन्ते, “सर्वव नि, ग्रहसमानवणनि, रतानि भूषणाधं' दापयेदित्य्ः, सव्वधातुभिः ब्रह्माण्ड" कत्तव्यभिल्यक्ञ , ततर gave पौठनिर्मा- शादिविनियोगमभिघयेदानों धालन्तरेः कत्तव्य, तद्‌खते । पोठात्‌सप्गुण रोप्य chara तथा विघम्‌ | ताख्राव्सप्तगुणं काय्यं कांस्यमते नराधिप ॥ AYU परतःसौसं तावल्लोह च कारयेत्‌ | ARETE समुद्राच सपेव कुलपव्वेताः ॥ अनया संख्यया ज्ञात्वा निपुणे; fafa: क्ता | तथाविधं सप्रगुणमित्यधः arta इत्यादि एतेषाभेकेक- धातुना एकैकं HG समुद्र कुला चल र चयेदित्ययंः | यादृशानि च भूतानि रजतान्येव कारयेत्‌ | अरण्यानि च सल्ानि सौवणंनि च कारयेत्‌ ॥ aay बनस्पतीं aa ठणवल्लोः सवौरुधः | याट णानि, जलसम्भवानि, पुष्पफलवन्तो Far’, (अपुष्पाः, फलिनोवनस्तयः, वोरुधो गुञ्छगुश्मादयः | aa प्रकल्पा विधिवत्तोधें देयं विचकत्तणैः | Rita गधायां च प्रयागेऽमरकण्टके ॥ दमाद्धिः। [दानखर्डं ५अध्यायः । दारवत्यां प्रभासे च MPTETS च VENT | तीरयेषबतेषु वै देयं ग्रहणे सोमसूयोः ॥ feafeey way aaa दकिणोत्तरे ॥ व्यतीपाते वगुण faga च विशेषतः | दातव्यभेत द्राजेन्द्र विचारं नेव कारयेत्‌ ॥ बालाभ्निद्ोतिण विप्र gery गुणन्ितम्‌ । सपलमौकं च सपूज्य भूषयित्वा विभरषरैः ॥ पुरोहितं मुख्यतमं aaraia तथलििजः | चतुनविंशद्गणोपे तान्‌ सपलौकात्रिमन्तितान्‌ । अहताम्बसुच्छन्नान्‌ afar: सुविभूषितान्‌ | अङ्ग लीयकरन्नानि कसवैष्टं च दापयेत्‌ ॥ एवं विधांख संपूज्य तेषामग्रे सखयंस्थितः | अरष्टाङ्प्ररिपातेन WU च पनः पुनः॥ पुरोहिताय पुरतः क्त्वा वे करसंपुटम्‌ । युयं वे ब्राह्मणा धात्रा मै तलेनानुग्ट्यते ॥ सौमुख्येने ह भवताग्भवेत्‌ पूतोनरः स्यम्‌ | भवतां प्रौतियोगेन खयं प्रोतः पितामहः ॥ ब्रह्माण्डेन तु दत्तेन तेषां मतिजनाद्‌नः पिनाकपाणिभगवान्‌ शक्रश्च fetus एते वे तोषमायान्ति अनुध्याता fasta: | एव WAT ततो राजा त्राह्मरन्‌ वेदपारगान्‌ ॥ खबमेति केचित पाटः दानखण्ड' भ्ध्यायः।] ददेमाद्िः। २४५ ब्रह्माण्ड गुर प्रादात्‌ सविधानं पुनः पुनः | सव्वकामेस्ततस्तप्तो सययौ Wa नराधिप ॥ तेनापि गुरुणा तच विभक्त ब्राह्मणेः सद । दत्तसतैरपि चान्येभ्यो ब्रह्मार्डांभोनराधिपः ॥ ब्रह्माण्ड भूमिदानं च ग्राह्यं नैकेन तद्भवेत्‌ | ग्टद्धन्दोषमवाप्रोति न्रद्महत्यां न संशयः ॥ RANE ब VATA तं नराधिपः | टौयमानच्च पश्यन्ति तेपिपूताभवन्तिहि ॥ दं नादेवतेपूता भवेयुना संशयः | भोमहादभी वावोक्ला खणे नाभिख्गाजिनम्‌ | एतानि गत्वा पश्च त दृष्टे रेते: क्रियाफलम्‌ | अयन्नादेव Waa AGATA सलोकताम्‌ ॥ दति पद्मपुराणोको ब्राह्यारडदानविधिः | अथ कल्प्रपादपसन्न चतुथं महादानमारभ्यते ॥ HRT उवाच | कल्पपादपदानाख्यमतः परमनुत्तमम्‌ | महादानं प्रवच्यामि सव्वेपातकनाशनम्‌ ॥ yu दिनमथासाद्य तुलापुरुषदानवत्‌ | पु खाहवा चनं कुथाल्लोकेणावाहनं तथा | चलिग्‌मर्डपसम्भारभूषणाच्छाद्नाद्कम्‌ ॥ आदिशब्देन कालदेश हि खादशिवादिपूजा गुरुकरद्िग्‌चतु- एटयवरण--मधुपकं-दान-होम-दिकोपरि चक्र--सखनप्ध-वर्णं २४६ देमाद्रिः। [दानखर्ड" ५अध्यायः। बितानपताकातोरणदि, मव्छपुराणोक्ततुलापुरुषदानव, दरि तव्यम्‌ | काञ्चनान्‌ कारयेद्‌ षान्‌ नानाफलसमन्ितान्‌ । नानाविहारवस्तराणि भूषणानि च कारयेत्‌ ॥ नानाफलानि, स्तो-पुरुष-गो-गज-वाजि-मणि-वज कनक-रजत- भच्यफलारोनि | शक्तितस्िपलादूदैमा सहस्रात्‌ प्रकल्ययेत्‌ | अदत्‌ करवणस्य कारयेत्‌ कन्यपादपम्‌ ॥ रुडप्रसोपरि्टाज्च सितवस्तयुगाहतम्‌ | ब्रह्मवि शुभिवोपेतं TENE सभास्करम्‌ | कामदेवमधम्ताच्च स॒कलत्र HUA ॥ ARTHRITIS fa, यथाश्तिदा नवक्ुघ्सुवगंस्यार्धेन ब्रह्मा- दिप्रतिमासहितं कल्या दपं कुर्यात्‌, दिती यमप्यद्वै चतुद्धाविभज्य एकेकांगेन वच्यमाणस्वस्वदेवता सहितान्‌ सन्तानःदौन्‌ विदध्यात्‌, गुप्रस्योतर दाति गत्‌पलपरिमितः, carta’, दाचिश्रत्‌पलकः प्रस्थः पुरारे परिकौत्तित इति, ब्रह्मादिल च णसुक्त agers, कामदेवरूपन्तु विष्णुघर्मोत्तरात्‌ | कामदेवस्त॒ कत्तव्य रूपेणाप्रतिमो सुवि । AVE: WRT, शङ्पद्मविम्रषणः | तापवबाणकरयैव HTS GAA Aa: | रतिःप्रोतिस्तथाशक्गिभव्या घैतास्तघोज्वलाः ॥ चत खस्तस्य क्तेव्याःपलीोरूपमनोद्राः | चत्वारश्च करास्तस्य AAAI स्तनोपरगाः ॥ दानखण्डं ५अध्यायः।] देमाद्धः। २४७ केतु मकरः काथः पञ्चवाणमुखोमहानिति। अधस्तादिति ब्रद्मादिभिरपि सम्बध्यते। अघ प्रकतौ परि- माणाभावात्‌ पुरुष्या प्रतिमादिपरिमाणनियमः। सन्तानं पववत दु रोयांशेन कल्ययेत्‌, ‘qoaita दितीया्च चतु्धींशेनेत्यथः | तहत्कल्पघ त्वन्‌, VENTE गुडप्रसखोपरिगतं ब्रह्मादिप्रति- मानितं कुय्यादित्यथः, केचित्तु कामदेवमधस्तात्‌ प्रकल्ययेदिति- सन्ताने योजयन्ति, तन्मते तत्‌प्रतिमैव कर्तव्या | मन्दार efaw पाख. Pear साद तोप | ufaa परिभद्रन्तु सावित्रा सह जौरके ॥ सुरभिसंयुतं तदद्िलेप्य हरिचन्दनम्‌ | तुरौयांशेन gata सौम्येन फलसंयुतम्‌ ॥ यो लत्तणसुक्त ब्रह्माण्ड , सावितौलक्षणमाह नारदः | पद्मासना च सावित्रौ साक्तसत्रकमणर्डलुः | सुरभिलच्चणं ब्रह्माण्डपुराणे | सवता सुरभौ, धेनुरागता प्रस्त्रतस्तनोति, सौम्येन, उत्तरेण | एतारौनामपि परिमाणपेक्तायां तदरिति वचनात्‌- सत्रिधानाच्च प्रस्परिमाणत्रमवधेयम्‌ ॥ कौशेयवस्तसंयुक्तानिन्तुमाल्यफलानज्ितान्‌ | AUST पूरकलशान्‌ पादुकासनभाजनम्‌ | दौपकोपानदषवचामरासनसंयुतम्‌ | फलमा खयुत तहद्परिषटा हिनायकम्‌ । ४८ SAS: | [रानखर्ड' ५अध्यायः, तधा्टादशधान्यानि समन्तात्‌ परिकल्पयेत्‌ | अश्नभाजनं, भोज्यान्वितभाजनं वितान wyatt | थ पृव्वेवत्‌ पू्ेदयु रधिवासनं विधाय श्वोभूते ब्राह्म शवाच- नादिपूणंडइतिपयन्तं WHIT समापयेत्‌ | होमाधिवासनान्ते च स्नापितो Segway | तिःप्रदसिणमाहत्य मन्वभे तमुदौरयेत्‌ tt नमस्ते aaa विन्तिताथ॑प्रदायिने | विश्वम्भराय tara नमस्ते विश्व मूत्त ये ॥ यस्मात्‌ त्वभव विश्वासा ब्रह्मा खाशर्दिंवाकरः | मू त्तौ मूत्तं परं वौजमतः पाहि सनातनः ॥ लभेवाखतस्व्वखमनन्तः परुषोऽव्ययः | सन्तानाय रुपेतः सन्‌ पाहि संसारसागरात्‌ | ग्रसता, देवाः तेषां HAS, श्रखृतसवं खम्‌ ॥ एवमामन्वा त ददात्‌ गुरवे कल्यपादपम्‌ | aquaria wham सन्तानादौन्‌ प्रकल्पयेत्‌ ॥ दानवाक्यमव, तुलापरषोकमूहनोयं, चतुभ्येः प्रकल्पयेदिव्ये गे कस्म दव्यादित्यंः, चतुभ्यद्रतिवचनादच्र चतुशौभेवत्तिजां वरण भिति गम्यते, ऋलतिगष्टकपक्तेतु ऋलतिग्भा इति ऋति कूयु गमेभ्य इत्यथैः, एतस्मिं wa जापकादिभ्यो अन्येव efor दातव्याः षेद चतुष्टयापे क्षायां चतुःस ष्यत्वमिदगविजामितिकेचित्‌ इदा पि। प्राप्य तेषामनुन्नाश्च तथान्येभ्योपि दापयेदिति dear, द्िणानिणयध, पव्ववत्‌, खनल्पे षखेकाग्निवत्‌ कुर्य्याद्‌ गुरुषे वाभि 0 en A ea ee --------" ^ मा satan ET रै बेदपुङ्कवेरिति कचितपाठः। aaa ५अध्यायः।] देमाद्िः। २४९ gaa न वित्तशाठ्यं gala न च विस्मयवान्‌ भवेत्‌ । सखल्यत्वविवरणमुक्लं ब्रह्माण्ड , ततः पुण्याहवाचने क्ते बैदिः qa Wal कतदटेवपूजोयजमानोगुरुः पूबदेव देवताविसर्जनं कुयात्‌ | aaa विधिना यस्त॒ महादानं निषेदयेत्‌ । सव्वपापविनिर्मुक्तः सोऽश्वमेधफलं लभेत्‌ ॥ अरष्छरोभिः परितः सिडचाररपत्रगेः | Waly भव्यांश्च मनुजांस्तारयेद्रोमसमितान्‌ ॥ स्तूयमानो fess पिटपुतप्रपोच्रकान्‌ | विमानेनार्व्णन विष्णुलोकं स गच्छति ॥ दिवि कन्यशतं तिषठेद्राजराजो waa ततः॥ नारायण्वलोपेतो नारायणपरायणः | नारायण्कथासक्कौ नारायणपुर त्रजेत्‌ ॥ योवा पठेत्‌ सकलकल्यतरुप्रदानं योवा खणोति पुरुषोन्यधनः acer | सोपोन्द्रलोकमधिगम्य सहाष्परोभि मन्वन्तरं वसति पापविसुकदटेहः ॥ दति मव्छपुराणोक्रकल्यतरुटानविधिः। लिङ्गपुराणे, सनत्कुमार उवाच | अथान्यत्‌ संप्रवच्यामि कल्पपाद पमुत्तमम्‌ | शतनिष्केण Atal सव्वं शाखासमन्वितम्‌॥ 'सव्वश्ाखाः, स्नबदिगन्तगाखाः | शाखायां विधिना कत्वा gates प्रलम्बितम्‌ | (२२) २४५० Saris: i दानखण्ड ५अध्यायः।] दिव्येदधरकतेे व चाङराणि प्रविन्यसेत्‌ ॥ feat, उत्छदट fear: | WATARILAR AT प्रवालेन SA च । प्रवालेन प्रवालङ्कारथेदिति, दुमे व्वालपल्लवान्‌ कारयेत्यथेः | फलानि पद्मरागश्च पारिजातस्य शोभनम्‌ | मरलदण्डच्च नौलेन वेण स्कन्धसुत्तमम्‌ ॥ वदू हुमाग्रच्च पुष्परागेण मस्तकम्‌ | स्कन्धादूदंभागेा मस्तक, AGT, दुमाग्रम्‌ | गोमेदकेन वे स्कन्धं सूथकान्तेन Baa: | चन्द्रकान्तेन वा वेदि दमस्य स्फटिकेन वा ॥ वितस्तिमात्र आयामो sae परिकोत्तितः। शाखाष्टकसमानच्च विस्तारच्चोदेतस्तथा ॥ शाखाव्यतिरिकस्य हत्तस्य वितस्तिमात, sepa: काथः, उदैतस्तथेति, स्कन्धादुदसुखौ नवमी या मध्यमशखा तस्या अपि वितस्तिमातर sara, शाखाषटकसमानं विस्तारमिति, अष्टदिग्‌मुखोनामष्टशाखानां विस्तारं तिथग्‌व्याभिवितस्ति- मात्रभेव कु्यादित्यधः | | त्म्‌ ले स्यापयेक्ङ्ग लोकपालसमाहतम्‌ | वव्पूक्तवेदिमध्य तु मण्डले स्थाप्य पादपम्‌ ॥ पूजयेदेवमोशान लोकपाला श aaa: पून्बेवज्जपद्ोमादन्तुलाभार वदा चरेत्‌ ॥ निवेदयेद्र म शम्भो तरौह्मणायाथवा प | त्राद्य शेभ्योऽधवा राजा साव्वभोमो भविष्यति ॥ दानखण्ड ५अ्रध्यायः| हेमाद्रि ¦ | २५१ तुलाभारबदाचरेदित्यत्र लिङ्गपुराणोक्ततुलापुरुषदानविदहितं विधिमाचरेदित्यधंः | कालीत्तरं | पलानान्तु सहस्रेण कल्पयेत्‌ Hearsay | समूलद ण्डपश्च फलपुष्यसमन्वितम्‌ ॥ पञ्चस्कन्धन्तु संकल्पा पच्चानां स्थापयेत्‌ Fur: | सद्योजातेन मन्तेण देय ग्राह्यं शिवाग्रतः ॥ दिव्येविमानै+ zeta शिवलोके ahaa | पितरस्तस्य मोदन्ते सत्यलोके महोपते | इति शेवकल्यतरुदानवि धिः | अध गोसहस्राख्य पञ्चम महादानसुखते | मच्छ उवाच | अथातः संप्रवच्यामि महादानमनुत्तम्‌ | गोसहस््प्रदानाख्यं सवप पहर परम्‌ ॥ qu तिथिमथासादय युगमन्वन्तरादिकम्‌ | पयोत्रतस्िरातर स्याटेकरात्मथापिवा॥ लीकेशा वादनं FAA तुलापुरुषदानवत्‌ | पुण्याहवाचनं कुर्य्याडोमः कायरस्तयेव च ॥ ऋत्विगमणर्डपसम्भा रभूषणाच्छाद नादिकम्‌ | दषं लक्षणसंयुक्तं वेदिमध्य ऽधिवासयेत्‌ ॥ गोसहसरा हिनिष्कम्य गवां दशकमेव च । & वनिरितिपुलकान्तरे is: | † यथासुखनिति afaauia: | २५२ हेमाद्रिः दानखर्ं yas |] पयोत्रतस्िरातमिति, दानदिनात्‌ ya furs पयोत्रतः- स्यादित्यथेः, श्रत्रादिशब्देन देकाल-वद्ठिखाब-शिवादिप्रूजा- गुरुक विग्बर ण-मधुपकंदान-कुण्डवेदिकावितान-चक्रले खन-पता- aretfa. मद्छपुराणोक्ततुलापु रुषदानविहितानि weed, हषं ल्तणसयुक्ल, तषलत्तणानि, उव्रतस्कन्धककुदं उञ्वलायत कम्बलमित्यादौनि हषोत्सगप्रकरणे मरस्यपुराणोक्तान्येव वेदि- तव्यानि, गोसहसखदिनिव्क्म्येति दशोत्तरगोसहस्रादिति बैदिः तव्यम्‌, अग्रे दणाधिकगोसहखविनियोगदशनात्‌, यदपि गवां दशकमित्यत्र गोमावप्रतोतिः तथापि उत्तरत्र ऋतिग्‌भ्यो धेनु aant दशकादिनिवेदयेदिति, घेनुसं शब्टनात्‌, पुराणन्तर गोसहस्ादिनिष्कम्य सवत्‌सं दशकं गवामितिखवणणच धेनुद्‌ शक भेवाधिवासनौयम्‌ | दूतरासु YAR धेनुरूपत्वादरः | गोसहस्रं वहिः क्ुय्यां दस्वमाल्यविभूषितम्‌ । सुव ङ्ाभरणं रौप्यपादसमन्वितं ॥ अतः प्रवेश्य दशकं वस्त्रमाल्येस्त॒ पूजयेत्‌ | सुवण-घर्टिकायुक्त' ताम्बदो हनिकाज्वितम्‌ ॥ सुवणेतिलकोपेतं Tare TAT Ay | कशेयवस्रसम्बीतं माल्यगन्धसमन्वितम्‌ ॥ डेमरन्रयुतैः ह्न थामरे्ापयि शोभितं | पादुकोपानहद्त्रभाजनासन संयुतम्‌ ॥ * चामरासनति क्चितपाढठः। दानखण्डं ५ अध्यायः] | SATE: | २५३ (दशसौवर्सिको गङ्ग, सुराः, पञ्चपला; | पञ्चाश्त्‌पलदोहनकः अन्यत्र तघ्राभिघानात्‌ घर्टिकादि- सुवणेशब्दोऽ्र ॒पोड़शमाषपरिमितहिर ण्यवचनः, सक्तदुच्चरित- सुवणं शब्दावगतपरिमाणपरित्यागानुपपत्तेः। पादुके, ATTRA, चर्मक्षते उपानदह्ाविति we: | गवां दशकमध्ये स्यात्‌ काञ्चनो नन्दिकेखरः। कौशेयवस्तसंवोतो नानाभरणभूषितः ॥ लवणद्रौणएशिखर-माल्येत्तुफलसयुतः | FAL पलशतादृद्' सव्वेमेतदशेषतः | भक्तितः पलसाहस्रचरितयं यावदेव तु | गोते वे दशांशेन सन्बभेतत्‌ प्रकल्पयेत्‌ ॥ लवणटद्रोणएशि खर, लवण्द्रौ णोपरोत्यथः | नन्दिकेश्वरलत्तण ललितविजयात्‌ | ऊरैस्िनेजेा दिभुजः सौम्यास्योनन्दिकश्वरः | वामे तु शुलदत्ते चाक्तमालासमन्वित इति ॥ ae इति, अ्रश्यानानुपविष्ट इत्यधेः । पलश्तादृं पलसहस्रचितयं यावदिति, साभरणनन्दिके ्रविषयभेतत्‌ BATA गोशते वै दशांेनेति, गोते देये गाभेकाभमेकच्च oni वेदिमध्ये ऽधिवासयेत पलद्शका- दूब ` पलशततयं यावदितिसाभरणनन्दिकण्वररचनादिकं ङ्य. fear: | पुखयकालमधासाद्य गौोतमङ्गलनिःखने; | सर््वौँषध्युदकस्रानखापितो afegra: t २१५४ चदेमाद्धिः । दानखख्ड ५ अध्यायः || CAAA गयो तकुसुमाच्लिः | अतापि yaad पूेद्यरधिवासनं विधाय ददितौयदिवसे ब्राह्म ण्वाचनानन्तरमग्निकुण्डेषु ऋति गुपवेशनादिपरणा इतिप- यन्तं HUNT गुरः समापयेत्‌ ततः पुखकलं Wears कूललग्नमुहृत्तादिलत्षणमासादय कुण्डसमोपखितकलणोदकेन ब्राह्मणैः ज्ञापितः शक्तमाल्याम्बरधरो यजमानो वच्यमाण मन्तानुदौरयेत्‌ | नमो वो विश्वमूत्तिभ्यो विश्ठमाटटभ्य एव च । लोकाधिवासिनोभ्यश्च रोदहिणोभ्या नमो नमः॥ गवामङ्गषु तिष्टन्ति भुवनान्येकविं शतिः ब्रह्मा दयस्तथा SAT TSU: पान्तु मातरः ॥ गावो मे अग्रतः सन्तु Aral A सन्तु TSA: | गावः शिरसि भे नित्य' गवां मध्ये वसाम्यहम्‌ ॥ यस्मात्‌ त्र AKA Wy एव सनातनः | ष्ट मूत्तिं रधिष्टानमतः पाहि सनातनः tt दइत्यामन््रा तुयो दद्याद्गुरवे नन्दिकश्वरम्‌। सर्व्वापकर शोपेत गोयुगच्ध विचक्षणः ॥ waren धेनुभेकेकां दशकादिनिबेदयेत्‌ , गवां शतमथेकेकं ae चाथ विंशतिः ॥ दशपञ्चागदाधिकस्तदनुन्नया | दानवाक्यमच्र तुलापुरुष वहेदितव्यं, एते च शतप्र्ति Tz पथ्थन्ता विकल्पा ऋलिम्विषयाः aera, ततश्चामथः सिद भवति गोद्शकमध्यान्रन्दिकेश्वरयुतं गोयुगं गुरवे प्रतिपादा दानखण्डं ५अ्र्यायः।] Safe: २५५ शेषाणमष्टानाङ्तवाभेकेकाभेकेकसमै was दयात्‌, तथा गो- सहखमध्यात्‌ तदयं गुरवे प्रदाय एकेकं शतस्लिगृभ्यो दयात्‌, श्रधवा शतं गुरवे पञ्चाशतं ऋलिगभ्यः sa वा चत्वारिंशतं qa विंशतिं विश्तिख्विग्‌भ्यः विशति, वा axa दश दग aia ग्‌- भ्यः, दशवा गुरवे पञ्च पच्च लिभ्योद दात्‌ शेषा गास्तद्‌नुज्ञया अन्येभ्योपि दद्यात्‌ । दक्तिणच्चाच पूर्ववदेव दवात्‌। अनुक्त- दक्िणाषु aay दर्िणेति वचनात्‌ यथाशक्ति सुवै वा, ततः पूववदेव पुण्याहवाचन-रेवतापूजन-विसजं नादि gana | नेका TA दातव्या यतो दोषकरौ भवेत्‌ | बह्मयथेकस्य दातव्या ओौमदारोग्यहये ॥ पयोव्रतः पुनस्िषटे देकाहं Travers: | दरट्‌ञ्च पयोत्रतानुष्टानं, गक्यापेच्ययम्‌ | अशक्तौ नक्तमिष्यत इति वचनात्‌ | खावयेत्‌ खणुयादहापि महादानानुकौत्तं नम्‌ । तद्दिनं ब्रह्मचारौ स्यायदोष्टेदिपुलां ियम्‌ | आयर्बणगोपधव्राद्मे | अथातो गोसहस्र विधिर्गो् उदकान्ते एचो देशे प्राञ्वमिष्यमुपरसमाधाय अन्वालभ्या्र जुह्यात्‌, आगा- TRANG जुह्यात्‌, महात्रीहोणमेन्द्र्चर' Thay ave’ तस्या; पयसि खपयित्वा गाव इति, एवमुभय दयेतेन जुह्यात्‌ पञचादगनस्तोर्धोद पूणं कलशमवस्थाप्याहिसंवोगं नेति द्शगाः Baa त्वरमाणोन्धाः MATH सहस्रः तस्याः स्ानोदकेनेम fae ata चतियंम इति, राजानमभिषियेमाश्राप इति, पडभिग्यथोकमन्ननाभ्यंजनानुकलेपनं लला सहस्रतमीं प्रथमामल- २५६ हेमाद्रि ¦ | [दानखण्ड ५अध्यायः । छ्य गावो मासुपतिष्ठत प्रजावती सूयवासादिति च सग्यांसयेत्‌ प्रियमशनन्दत्वा दिलणमन्रादतिसदहखतमौमालभ्य जपेत्‌ मया गावोपतिना सवदमिति मन्वेणानेनाधं र्वा सहखतमों पुनरुप aaa भूमिष्टा प्रतिर ह्वालिति जपेत्‌ सहसरं तस्याः THAT ब्रजन्‌ सर्व्वाः प्रदक्तिणौोकत्य नमस्कत्य स्वस्ति वाच्य ब्राह्मणेभ्यो निवेद्य दशगा efau aa सहस तमां वस्तथुग्मञ्च तदपि | Brat: | सप्तजन्मानुगं पाप पुरुषे; सप्तभिः aa | aaa विधिनानेन नाशवेदरोप्रदौनरः ॥ सर्वेषामिह दानानां फलं यत्‌ परिकौत्तितम्‌ | तदवाप्नोति विप्रभ्यो मोसहस््प्रदानरः ॥ अश्वमेधं वषोत्सगें गोसहस्र चयन्तु यः । दद्यान्मादायदत्याहः परितश्स्तपयन्ति हि ॥ sareaa विधिना गोसहखन्तु योनरः | प्रदयात्‌ स fagatan याति तत्‌ aca पट्मिति॥ ARTI | अनेन विधिना यस्तु गोसहस्र प्रदोभवेत्‌ । सन्वपापविनिर्मुक्ञः सिदचार सेवितः ॥ विमानेनाकेव्णन किड़िणोजालमालिना | स्वेषां लोकपालानां लोके संपूज्यते नरः । # पितर इति क्रचितपाठः। gage ५अध्यायः] देमाद्रिः। २१५७ प्रतिमन्वन्तरं तिषठ द्राजराजो AIA पुमः | श्र्वभेधशतं कुयाच्छिवध्यानपरायणः ॥ TUT CAAA ततो FAA बन्धनात्‌ | पितरश्वाभिनन्दन्ति गोसदहस््प्रदं शुभम्‌ ॥ अपि स्यासकुलेऽस्माक पुच्रोरौहिव एव च | गोसहस्प्रदो War नरकादुदरिति ॥ ARHAR वा स्यादपि द्रष्टा तथेव च । संसारसागरादस्मायोऽस्मान्‌ सन्तारयिष्यति ॥ इति पठति य एतद्नो-सदख-प्ररानम्‌ सुरभुवनसुपे यातसंस्मर हापि पश्येत्‌ | ्रनुभवति सुखं वा वा्यमानोनिकामम्‌ प्रहतकलषदेहः सोऽपि यातौन्द्रलोकम्‌ ॥ दति गोसहस्रदानविधिः | सनत्‌कुमार उवाच | गोसहस्रप्रदानच्च वदामि Te सिये । गवां सहस्रमादाय सवत सगुणं शभम्‌ ॥ ताश्वाभ्यच्चप यथाशास्रम्टौ सम्यक्‌ प्रयत्नतः | तासां sei Para प्रतिगङ्गण बन्धयेत्‌ ॥ BUA राजतेनेब बन्धयेत्‌ WS शतः | प्रतिनिष्केण कत्तव्य कथ TAT शोभनम्‌ ॥ गवां सहखरमादायेति, अष्टाधिका गोसहस्रमितिन्नेयम्‌ | † योगमास्थाय ति पु्तकान्तरः | (२२) १५८ Safe) [दानखण्' ५अध्यायः। तायान्याय महाभाग अरो संव यत्नत; | इति areata: | बन्धयेत्‌ कग्दे शतदत्य च, वस्तमिति Te: | वस्त वध्वा गलं wre विप्रभ्यो दापयेत्‌ क्रमात्‌ | निष्क खणंमयं क्त्वा OE कण्ठे च बन्धयेत्‌ ॥ Sta काभिकीोक्ती ; । विप्रेभ्यो दापयेद्गावो दत्तिणाच्च एक्‌ एथक्‌ | दशनिष्क' aes’ वा azeraarfa atu यथाविभवविस्तारं निष्कमानमधापि at | वस्तयुगम च दातव्यं waa विप्रेषु शोभनम्‌ tt गावशाराध्य AAA SHAM! सुमनोरमाः | एवं cat विधानेन शिवमभ्यच्य शङ्रम्‌ ॥ जप दग्र यथान्यायं गवां स्तवमनुत्तमम्‌। गावोममाग्रतो नित्य गावोमे सन्तु षष्ठतः॥ हृदये नः सदा गावो गवां मध्यं वसाम्यहम्‌ | एवं Wat दिजाग्रेभ्यो दत्वा गास्ताः सदक्षिणाः ॥ तद्रोमसंख्यावषीणि सखरगलोके महौयते | पू्ववदधिवासनं शिवस्य सहखकलशाययभिषेचनं कत्वा गो- Wasa waa गोदानं काथ, आ्राचाथादिदचिणा 4 प्राग्वत्‌ | दूति लिङ्गपुराणोक्तो मौसदहस्रटानविधिः | अतःपरं समरतं दानं ये न रोदन्ति देहिनः | TaN ANAM SAT कामेरशेषतः | दानखण्डं ५ब्रध्यायः।] हमाद्धिः। ` २५९ सदखन्तु सवत्सानां Haat यः शिवाय वै । ara विधिवदृष्याव्लोपि तत्पदमा्र यात्‌ | तद्‌ गोसदसरत्तौरंण तथा FAT च WITT | सपिषा च समग्रेण स्नाप्य वाद्यादिमद्गसैः | eae सरसिजं रोका लिङ्ग सम्यूज्य aaa: | tra, maw | तदन्ते वाघ पुष्य सत॒ ब्रापोटान्त सुशोभनम्‌ । वितानहेमघण्टादौन्‌ gat चेव निवेदयेत्‌ ॥ आपौटान्तं पुष्पै; पूरयेदिति शेषः | दोपदपेणनेषेदय हेमदण्डच् चामरम्‌ | अग्निं सन्तप्यचाज्येन मन्तविच्छाचियेण च । हे मवस््रयुगेनेव भूषितेन दिजेन वें ॥ आज्यनेत्यादि, आज्येन द्रव्येण Whi ऋविग्‌य॒तेन सन्तप्ययेदिव्यर्धः | हेमवस्तरयुगे नेति Sat भोभनवस्त्रयुम्मेनेत्यघः | ततो ब्रह्मरवेरेव शक्ता MAA या GAT | वितानच्चोच्छयेत्तस्या गच्छेत्‌ प्राग्‌दकिणं पुनः ॥ हराय चापरा; सर्व्वा गास्तास्तदनु चालयेत्‌ | मर्डिता रेमवस्तरादयर्महावादितनिःखने ॥ प्रदक्तिणं ततोदेवं Hal गावस्तद्गतः। Wafer तु ताः wat यजमानः प्रद्तिणम्‌ ॥ सुरभौया च या मुख्या तस्यास्त्वग्रे च कारयेत्‌ | २६० Safe: | [दानखण्ड' ५अध्यायः। सव्व' तत्तगोसष्खं तु महाब्रह्मर षे वै ॥ are य॒च्छमादाय तिलद्ोमयवाकषतेः | सयुष्योदकण्हस्ताभ्यां wea निवेदयेत्‌ ॥ TATA, WATTS: | AAS कादशभ्यस्तु ब्राह्मणेभ्यस्तथापराः | गावोवसान्विता carder श्यं विचिन्यच ॥ अत्रतान्‌ सुत्रतां स्तत्र ब्राह्मणांश्च विशेषतः । दौनान्‌ सुदुःखिता थव भोजयेदनिवारितान्‌ ॥ विधिनानेन ये भक्तया खजिंता गोसवेन तु । उद्दिश्य शङ्रन्देवं Fae भववन्ध नात्‌ ॥ सखजिद्रोसवौ दृष्टान्तः | अथ वान्यत्‌ प्रकारेण दया द्रो णतमुत्तममिति ॥ शतशब्दो TATA स ATA WHAT: अग्र सस्रविनियोगदर्शनात्‌ | एकादशाधिक we चिच्छक्तये मिताय च। संपूण पूववत्‌ wer विधिमादौ प्रयन्नतः॥ होमपूजादिसंयुक्त दययात्तत्रोव Tae | eifaarat शतं छ्य कमाद्ूत्य शिवमन्दिरे ॥ ततः पूज्य यथा न्यायं TATA यथा खश ॥ THA दशकं चेव एकेकस्य TTR एधक्‌ | efe wa गवां चैव ध्यात्वा तेषां निषेदयेत्‌ ॥ अधिकं दणक यर नौलकण्ठेन्दथेखरे | दानखरड' ५ग्रध्यायः।] देमाद्धिः। २६१ रव्यात्‌ पूव्वेषिश्ानेन घेनूनाच्च सवस्कम्‌ ॥ afaarat शतमित्यादि शभ्प्रोतये Ta ्यालला रौति तानां सम्मदानभूतानां carfeara: | पूव्व विधानेन, खपनप्रकारेण । aa at खोवियान्‌ विप्रान्‌ वेदवेदाङ्गपार गान्‌ | area दिगुणन्तेभ्यः प्रच पञ्च ददेत्‌ gat ॥ सत्वा विधिमिमच्नन्तुः न शोच्यः स्यात्‌ कदाचन | गर्भागारज्वरेभूयः परिक्रामति नेव सः॥ "गभं गारज्वरे' गभेवासक्तेशे । इति कालिकापुराणोक्षविःप्रकारगोसरहख दानविधिः | अगस्त्य उवाच | दानमन्तर' प्रवच्यामि गोसहस्र ख्यसुत्तमम्‌ | ATAAT PAIN सुते भवबन्धनात्‌ ॥ Laat वैष्णवानाच्र WES भोजयेत्तथा | ततः सहस्रं दोग्सखौ णं Yarary गवां तधा ॥ गर्भिःलोषेनुसंमियं ठषभेदं गमितम्‌ | अर्चित गन्धपुष्या दै हं मवस्तैरलं छतम्‌ ॥ प्रद्तिणसुपक्रम्य मन्तेणानेन भक्तितः ओं नमो भगवते वासुदेवायेति aaa: | वेदविह्िः सभाकौरं विष्णोरायतने शभे, नश्दातोयमासादय TATA # प्रवन्धयेत्‌॥ गावो ममाग्रतो नित्यगावस्छृष्टत एव च । & प्रयोधयेदिति फलकान्रे | २६२ चदेमाद्धिः | [दानखर्ड ५अध्यायः । गावो भै wea चापि wat मध्ये वसाम्यहं ॥ गवां मन्त समुचाय् जपेदासां पुरस्थितः | गन्धतोयात्त युक्तं WAT तास्रभाजनम्‌ ॥ गवां पुच्छाम्भसा स्नातः शक्तवस्तसमन्वितः। सव्वेकस्षनिसुक्तः शएदः्विमनास्ततः ॥ स्रापयिल्रा तु गास्तत्र ताविप्रानस्मदाजले | पच्दभ्यां पूणंचन्द्रं राहसोमसमा गमे ॥ तेरेव are fara रमिपूज्य हरिं स्मरेत्‌ | खत्यपु्रकलवरादरयुक्तः खजनवान्धवेः ॥ निवेदयेत्त॒ विप्रभ्यो ware खदयाज्ितः। Me दाने च होमे च विवाहे मङ्गले तथा ॥ गोमातरखिता नित्य विष्णुलोके शिवप्रिया | शिवायेता मया दत्ता विष्णवे च महावने ॥ एव विप्राय यो दद्यात्‌ यन्नाधं समलंक्ताः। विनिवेद्य च Wala गीसहसखमलङतम्‌ ॥ प्राप्रोति परमं स्थानं यद्गत्वा न निवत्तते | कुलानि चिशदुत्ताच नरकाद्वत्यवान्धवान्‌॥ स्थापयेदैष्णमे लोके शिवस्य च wera | सर्व्वज्ञः परिपूणश् शदः सबव्येगतः प्रभुः ॥ संसारसागराग्म कषा LTS: प्रजायते | अनेनैव विधानेन SEAT मोत्षमाप्रयुः ॥ विनापि न्नानयोगन गोसदखप्रदानतः | तस्माच्चमपि राजेन्दर गीसहख्प्रदो भव ॥ दानखण्डं अध्यायः] माद्रः, २६३ देववदिवि मोदन्ते येन ते पितरः wert इति खन्दएराणोक्ता गोसहसखरदानविधिः | MSAD | wa ~ क क रथ प्रयच्छ feny Wasa’ महासुने। अचचयद्न्धएष्यं स्त पटः सर्व्वाः समचचेयेत्‌ ॥ UE, वस्ते, Aas कनकण्द्रगस्ताः Wal रौप्यखरार्धिताः | SAA न SSI गावः BIT ठदातुरास्तथा ॥ © # क ® ® एकाडगमचयेत्तासां शेषाणां च विधि za | तिलानां तु we, Bat ददयादिप्रेषु दकिणणम्‌ ॥ पाद्येन विधिना चैव तपयिला दिजांस्तथा ॥ तिलानां शत, तिलानान्द्रोणगतमित्यधेः | ‘arara, पाय्याघींद्ना। चिः शमना भूत्वा Asada जनादंनम्‌ | प्रणम्य शिरसा टेव दा गावख सत्वरम्‌ | ~ © © 6 तेन ता अचिताः wat भविष्यन्ति न सशयः tt वेदशास््ाधतत्वज्ञाः सं इिताध्यापका fear | अरगिनिहोत्ररता ये च खाध्यायनिरतायये॥ एतान्‌ विप्रान्‌ परोक्ेत गोप्रदाने महामुने | ईटशानान्तु यदत्तं तच्वानन्तमिदहो चते ॥ अनन्तस्य तदा दानमिति सत्य महामुने | उपोष्य विधिवक्चेव प्रसव्रमनारसेद्दरियः॥ २६४ wae: [दानखण्डं ५श्रध्यायः। उपेत्य ब्राह्मणेभ्यश्च दद्याद्‌ गावश्च सत्वरः | स्यशयित्ला तु तां गावः सुमनाः सुसमाहितः ॥ 'सगयिता दा, न चेतास्ताडथेदर्डे नं हसेन न SEAT | यथोक्तं गोसदखन्तु यः प्रयच्छति वै दिजः॥ सर्वते शान्‌ परित्यज्य विष्णुलोके महोयते | तथा | तिलानान्तु शतं यस्त॒ विना गोभ्यः प्रयच्छति ॥ पलभेकं Yau गोसहस्रादिशिष्यते | यथोक्त गोसहसखन्तु प्रयच्छ त्त दिजातिषु ॥ तत्‌फलं लभते STAT सखः पापात्‌ प्रमुच्यते यस्तु पश्यति पापामा सोपि पापात्‌ प्रमुच्यते ॥ एकविंश्यतिमुुत्य ये च पूवं व्यवसिताः | तारयन्ति नराः चिप्र ङुलान्येकोत्तरं शतम्‌ | अलाभे MAAS सुवण' दातुमहति ॥ सहस्राः शतं नूनं दिजानां च तिलः सह । तथा च लभते नित्यं aye दिजसत्तम ॥ afaarat सहस्राणां फलं प्राप्रोति area: | संपुणदकच्तिणं विप्र wave प्रकौत्तिंतम्‌ ॥ तिलानान्तु शतं wa गवां दानेन तत्समम्‌ | सस्रा सुयणस्य, घोडशमाषपरिमितस्येति शेषः । महाभारते | गवां सहखदः Wa नरकं नैव पश्यति | aaa विजयच्चापि लभते मनुजाधिप | ame भग्रध्यायः।] देमाद्धिः। २६५ दशगोसदह सरदोनित्य शक्रेण सह मोदते | AAMT लभते लोकान्‌ AT: शतसहस्रशः ॥ सवणे ङ्गस्त विराजितानां गवां WEAN पुनः प्रदाता | प्राप्रोति पुण्यं दिवि शक्रलोक- facia माहम्‌ निवेदसद्काः ॥ इति गोसहस््रदानविधिः। अघ हिरण्यकामधनुसंज्न षष्ठ महादानमुचयते। HRY उवाच | अथातः सम्प्रच्यामि कामधेनुविधिं पर । सवेकामप्रदं रणां महापातकनाशनम्‌ | लोकशावाहनं ATH कार्य्योऽधिवासनम्‌ ॥ तुलापुरुषवत्‌ कुयात्‌ कुण्डमर्डपवेदिं काः | खत्पे बे काग्निवत्ङ्बथात्‌ गुरुरेव समाहितः ॥ कुण्ड मण्डपवेदिका इत्युपलक्षणम्‌ | ae हि देश-काल-हदिखाब-शिवादिप्रूजा-त्राद्यणवाचन-गुर्‌ ऋ विग्वर ए-मधुपकंदान-वेदिकोपरिचक्रलेखन-पञ्चवणवितान- तोरण-पताकादि-सव्वसुक्ष' मद्छपुराणोक्ततुलापुरुषदानविदहितं बेदितव्यं। खल्येऽष्वे एकाग्निवदिति, एकाग्निवत्‌ करणं व्याख्यातं | काञ्चनस्यातिशस्य घेन aay कारयेत्‌ | उत्तमा पलसहैस्तददन तु मध्यमा ॥ कनोयसो ACSA कामधेतुः प्रकीर्तिता | णक्तितस्तिपलादू्ैमशक्षोपोह कारपेत्‌॥ (२४) २६६ देमाद्धिः। [etree ५अध्यायः। अत्र यद्यपि वत्सपरिमाणमलुक्त तथापि कामधेनुविधान- वत्‌ तप्तकाञ्चनचतुधथागओेन वस्ःकल्मनोयः, समस्तघेनुपरिमित ्रवयनिष्कष्टवस्निमीणव्यासिदण नादिहापि घेनुरानखाविशेषात्‌ तथैव निश्रौयते । तथा च गुडधेन्वादिषुं तच्चतुधशेन वत्‌सःस्या- दिति तच त्र वच्यते | वेद्यां छष्णांजिन तस्य गुडप्रस्सम-न्ितम्‌ | न्यशेदुपरि तां धेन महारले रलं कताम्‌ । कुम्धाष्टकसमोपेतां नानाफलसमन्विताम्‌ ॥ कल्पतरुदाने, प्रस्थो व्याख्यातः (महारदानि, पद्मरागः प्रश्तोनि, वत्सन्दत्ते तु विन्यसेदिति क्चित्पाठः, नानाफलानि, गोगजवाजिस्तो पुरुषप्रशतोनि, सोवणानि, कल्यतस दा नोक्तानि | तथाष्टादशधान्यानि समन्तात्‌ परिकल्पयेत्‌ | दृक्षुट्णडाटक तदत्रानाफलसमन्वितम्‌ | भाजनं चासनं तदत्‌ तास्रदोहनक तथा ॥ अष्टादश्धान्यानि परिभाषायां द्रष्टव्यानि नानाफलारि, मातुलिङ्कारौनि | कौशेय वस्तह यसप्रयुक्ताम्‌ रोपातपत्राभरणभिरामां। स चामरां कुण्डलिनं सघण्टां गरििकापाद्‌करोप्यपार्‌।म्‌ ॥ रसेख सर्वेः परितीभिजु्टं हरिद्रया पुष्पफरःरनेकेः | अजाजिकुस्तम्बरुशकं राभिः दानखर्ड ५ अध्यायः ।| watz : | RES वितानकं चोपरि « पञ्चवणे ॥ ल्रातस्ततो मङ्गलकेदघोषेः प्रद्तिणेक्षत्य सपुष्यदस्तः | आवाहयेत्ता्डधेनुमनते दिजाय carey दभपाणिः ॥ सघरटागणत्निकेत्यादि घण्टागणत्रिकापादुकाभिः सह TTA इतिसघण्टागणत्रिकापादुका साचासो रोप्यपादाचैति विग्रहः । गणनास।धनत्वाद्गणतिका, अ्तमालागणतिकति कचित्‌पाठः | तच गणत्रिका awa कोचित्‌, केवित्त्‌ गलन्तिकंति पटिला जलपूणककरोति व्याचच्तते। रसाः परिभाषायासुक्राः अजा जो रक, कुस्तष्ुरुदान्यकं, एवमुपकत्यितसम्भारः पूव्वेवदधिवासनं विधाय तदन्यदिवकषे प्रातः कतयपुण्याहवाचनोऽगिनिकुर्डेषु ऋलि- गुपेणनादिःपूर्णहतिपरथन्तकर्मशेयसमासि कत्वा सव्वौँषधिजल- सातः शक्रमाल्यांवरो ग्यहोतकुसुमा स्वलियजमा नस्ति "प्रदक्षिण माव्रत्व॒गुडधेनुमन्ते स्तामावाद्येत्‌। गुडधेनुमन््ाः। या Tal: सव्वभरूतानामित्याद्यः, तत्‌प्रकर खे द्रष्टव्याः, श्रावाहना- नन्तरं वच्यमाणमन्तेणामन्तयेत्‌ | त्वं सव्वेटेवगणमन्दिरसद्गभूता विश्वे्वरचिपथगोदरधिषव्नतानां | त्रदानशस्वसकलोक्तपातकौघः प्राोस्मिनिहतिमतीव परां नमामि ॥ लोके यथेश्ितफलदध विधायिनी ला # चासरपञ्चवणमितिपुन्तकाम्तर | २६ eas: | [दानखण्डं ५अध्यायः। मासाद्य कोहि भवदुःखमुपैति aw: | ससार दुःखशमनाय ATS कामं ai कामधेनुरितिदेवगणा वद्न्ति॥ Maar शौलकुलरूपगुणान्विताय विप्राय यः कनकधेनुमिमां प्रदद्यात्‌ | प्राप्रोति धाम सपुरन्दरटेवलजुष्ट कन्धागणेः परिहतं पदमिन्दमौसेः ॥ दानवाक्यमवर तुलापुरुषोक्म्रहनोय, विप्रायेव्ये कव चनभेका- म्निविधानपक्ते, अनेकाग्निविधानपक्ते तु प्र्तिभूततुलायुरुष- दानवटाचायादीनां विभागव्यवस्था तदनन्तर पुण्याहवाचन वेदिखितदेवतापूजनविसजनानि gota दच्तिणाविचारथ पून्वेवत्‌ | इति मब्छपुराणोक्तो हिरण्यकामधेनुदानविधिः। व्यासडवाच | राजन्निहेकामपि arate दद्यात्‌ समुदिश्य तु ATTA | विप्राय वै सव्वेगुणोपपन्रां Hal Ad कच्छरमनोषरेस्त ॥ सम्यक्‌ TUG गवां WE : सवत्सवस्त : सहितेय Sat । काले फलं यल्लभते मनुष्यो न कामधेनोश्च समं दिजेभ्यः।॥ शते; सहस्रै AUT हयानां gaa भश्रध्यायः।] दचेमाद्िः। २६९ सम्यक्‌ प्रदत्ते्च महादिपानां | कन्यारयैर्वा करवाजियुक्तोः तेः WEE: सततं दिभ्यः ॥ दत्तेः फलेयं लभति मनुष्यः समं तथा स्यान्नतु कामघेनोः | यौ जादवोतौरगतो हिमाद्रौ सन्तप्यतेऽतोवतपः सदा वै ॥ aH पद गन्तुमना दिजन्द्रो नैतत्‌ फलं तच्च हि कामधेनोः | STRAT: कच्छमहापराकोः संश्दयते पापयुतो मनुष्ये: ॥ कार्तिके AUT तु नरः प्रयतमानसः | एकादश्यामुपोष्याध नरो दिनचतुष्टयम्‌ ॥ waa स्रापयेदिष्णुं गव्येन पयसापि वा | नक्ताभौ WAS पूजयेकधुस्‌दनम्‌ | गन्धपुष्ये | सुने षेद व्व॑स्वाभर णकुर्ड सौः ॥ शङ्गा सिचक्रोयतबादहविष्णो गंदालहस्तस्य तु शाङ्पारेः | अपं प्रयच्छामि जनादनस्य faar युतस्यापि धराधरस्य॥ fara: पति खोधरमेककान्त क पगरा नतरपमन भा ettenteall ॐ श्रीभिवासकान्तभिति पुल्लकान्तर पाठः| + २७० देमादिः। [दानषण्डं ५श्रध्यायः। faa: सखाय fe ियोनुकूलम्‌ । नमाम्यहं खोधरसन्निवासम्‌ समचितोमे प्रददातु कामान्‌ ॥ एवं पूज्य विधानेन Praga नामभिः | wae जागरणं garg Frat साद ' जगत्पतेः ॥ या देवो भाग॑वं भेजे कुलं सब्वत्रपूजिता | ATA सा WS नन्दा सुप्रोता वरदा मम॥ या्किरसं सदा देवो सुनन्दा प्रत्यपखिता | aaa भे ग्ण्हेसातुसुप्रोता वरदा wat tt सुरभौ या भरदाज कामधेनुः सुकामदा | सदा UATE साच ममावातु wafsar a SMA कश्यपं या तु भेजे Way कामदा | साभ भवतु सुप्रोता कामधन eS सदा॥ सुमना या वरिष्ठन्तु WAT मुमुदे भा | सामे we सदायातु कामदा वरप्रूजिता% ॥ एवं पूज्यं विधानेन प्रभाते विमले भे | शक्ताम्बरधरःखातः शक्तमाल्यानु लेपनः ॥ कछ तनिव्यक्रियो हृष्टः कुण्डलाद्दमू पितः | अनुलि्े महोष्ठ कष्णाजिनसुसंख्ते ॥ तिलप्रखे नवाकौण चतुःवर्ण विभूषिते । चौमवस्त्रान्विते Ba मध्व!ज्यपाचसयुते | पादम % कामधेनुः प्रणजिता दति पुम्तकान्नरोः | † चते प्रपणिते इति कंचित्‌ ae) eae भअध्यायः!] Rafe: | २७१ शएभवस्ैः समाहत्य Walaa AAT | सुबणंगङ्गों-सखुराश्चतुष्कर्षी मनोरमाम्‌ ॥ त्तौ राश्िपयसोपेतां धेतुमन्तेस्त्‌ पूजयेत्‌ | या धेनुः सव्वदेवानाख्षौणां भावितात्मनाम्‌ ॥ सीराख्िनिगताया च सामे भवत्‌ सुखिरा | तत्तो राभिषकं च कछला विष्णः प्रयत्नतः ॥ UID यथा Ha गन्धपुष्यादिभिः कमात्‌ । गावो ममाग्रतः सन्तु गावः पाश्चतु पृष्ठतः ॥ गावो मे हदये नित्य गवांमध्ये वसाम्यहम्‌ । प्राञ्चसोदद्ुखीं वापि सितयज्ञोपवासिनों ॥ cared प्रतिग्ह्लोष्व 2a देव जगत्यते | सवत्ालंक्षतां aa गोविन्दः प्रोयतामिति ॥ एवं विप्राय तान्दयात्‌ कलवा चेव प्रदक्षिणम्‌ | TARA गच्छन्तं पदान्यष्टौ नराधिप । aaa विधिना यस्त॒ कामधेनु प्रयच्छति | सव्व॑कामसखद्ाधः खगलोके स गच्छति ॥ यद्वा सकलां टो रादुग्रस्तं दिवाकरे | तत्फलं प्राप्यते राजन्‌ कामधेन्वा न संशयः ॥ चिन्तामणिः कामधेनु स्तथा weet कृप ! चरि समफलान्याहटानानि मुनिसत्तमाः tt सप्तावरान्‌ सप्तपरान्‌ Alaa चेव मानवः। श तजन्मक्लतात्पापान्मोचयत्यवनौपते ॥ पटे पदेऽश्वमेधस्य फलं प्राप्रोति मानवः | २७२ Sate: | [दागखण्डं ५अ्रध्यायः | दानानाभेव सव्वेषासुत्तमं परिकोत्तिंतम्‌। स््मकामप्रदन्धयन्ये पापघ्नं WAST TAF | सव्बषामेव पापानां जातानां महतामपि ॥ प्रायचित्तमिदं शस्तं कथित ब्रह्मणा BT ब्रह्मविट्‌-्षच-शूद्राणां RUAN यतरतो कृप ॥ सव्वेकामफलार्थाय कामधेनुरियं सतां तषाज्य-तिल-होमेन कामधेनु प्रयत्रतः | संकल प्रतिपाद्ये ह सवं थु प्रदो भवेत्‌ ॥ दूति वद्किपुराणाक्तकामभेनुदानविधिः। अथ लिङ्गपुराणे | सनत्‌कुमार उवाच | अथातः संप्रवच्यामि हेमधेनुविधि RATE | सव्वेपाप-प्रणमनं देशदुभिचना शनम्‌ ॥ उपसगे.विना शच्च सवेव्याधिनिवार णम्‌ | निष्काणान्तु सदखेण सुवणन तु कारयेत्‌ ॥ ALTA वा सभ्यक्‌ ATTA वा YA: | शतेन वा प्रकन्तव्यं VARA सुव्रतः ॥ wana ष्विति way अनुक्तमानेषु सौवणसम्परदेयेषु सहस्रादिशतावरमानल्मवधेयमिति इय चोक्तिः प्रासद्धिकी वा तुलेमानान्तरसुक्तं । निपलादिसदसखरान्त Far धनु प्रकल्पये दिति। # नपटदूति Yaar | spree’ ५र्यायः।] देमाद्रिः। २०३ शिगाग्र कामधेनुन्तु प्रलानां पञ्चभिःशतेः | यो ददाति महासेन राहुग्रस्त दिवाकरे | तेन दत्तं भवे्वय॑माव्रह्मभुषनान्तिकम्‌ | दति कालोत्तरमतम्‌ | गोरूपं सखुरन्दिव्यं सव्बलक्तणसंयुतम्‌ | Qui fader ग्ग वे पद्मरागकम्‌ ॥ भुवोकष्य न्यसेदिञ्यं aaa मुनिसत्तम | वटू स्तनान्‌ GATES नौलनि्ितम्‌ । STATA MATT सव्वरत्रविभूषितम्‌ । पशुवत्‌ कारथित्ा तु वत्सं FATA सुशोभनम्‌ ॥ दशा एकेन HUT सव्वेरत्विभूषितम्‌ | कामिकेतु, तुरोयांशेन वलकद््यकम्‌ | ूर्वौक्रषेदिकामध्ये मण्डलञ्च प्रकल्पयेत्‌ ॥ तच्ध्ये सुरभिं स्थाप्य स्वेतः सबवरतकाम्‌ | सवत्सां सुरभि aa वस्त्रयुग्मेन वैष्टयेत्‌ ॥ सपूजयेत्त गायता सवस्ञां सुरभिं एनः | अथेकाम्निविधानेन होमं Hara यथा विधि ॥ समिदन्ल्ाज्यभागेन पूव्वैवत्शेषमा चरेत्‌ | शिवपूजा waar लिङ्ग' स्नाप्य एतादिभिः। गामालभ्य च गायता विप्रेभ्यो दापये तां । afaar च प्रदातव्या तिंगशत्निष्क' महामते ॥ गायता गोसाविक्रयास्यस्तोत्रमन्ते Tare: | गोसावि्रौतिमन्ते ए मन्योत विचत्तणः | (२५) २७४ Safe: | [दानखण्ड' भ्ध्यायः। इति वातुलोक्ते - कामिकेतु | Bara: पूजयदिव सहस्रकलभादिभिः। गामाराध्यतु गायता विप्रेभ्यो दापयेच्च ताम्‌ ॥ आचाय्ये पूजयेत्‌ Ys केयूरकटकादिभिः । वस्तयुग्मच्च Tara विन्नाप्य विधिपूव्वेकम्‌ | दस्िणातु प्रदातव्या चिंशन्निष्का महातपः ॥ चिंशत्रिष्कदक्षिणदानन्तु, एकाग्निपक्तविषयं, शअरनेकाग्नि पत्ते तुलापुरुषवदृक्तिणा | तदु NS शअरधेकाग्निविधानं वा समिदाज्यं हविष्ययुक्‌ । विशनिष्कावरा देया गुरोरे काग्निकल्यत इति ॥ एकाग्निपत्त ्च सल्यवित्तविषयः | पव्वेवत्‌ रेषमिति, शेषमनुक् किञ्चित्‌ तदखिलं लिङ्गयुराणोक तुलापुरुषविहितमा चरेदित्यघः | MAA | CHATS प्रदाता यस्तेन TA चराचरम्‌ | तिःसपङकल संयुक्तो faarafe arse | शिवलोक मवाप्नोति arafearaqen | तदन्ते HTH स्यात्‌ ज्नानवांस्त शिवं ब्रजेत्‌ ॥ इति नानाशस्तोयकामधेनुदानम्‌ | अघ हिरण्या्वाभिधानं सप्तमं महादानमालिख्यते | HA उवाच | अथातः aurea दिरण्याश्वविधिम्परम्‌ | दानखण्ड भग्रध्यायः।] देमाद्िः। ९७५ य्य प्रसाद्‌ाहवन मनन्तफलम शरुते ॥ परं तिधिमधासाद्य छत्रा ब्राद्मणएवाचनम्‌ । लोके गावाहनं बु्त्तलाएुरुषदा नवत्‌ ॥ ऋविग्‌मण्डपसस्मारभूषणाच्छादनादिकम्‌ | स्ल्पे बेकाम्निवत्‌ कुया दे मवाजिमखं gy | अत्रादिशब्देन देश काल-छरि ख्राइ-शिवादिपूजा-गुरुकलिग्ब- रण-मधुपकंदा न-वेदिकोपरिवक्रलेखन-वितानतीरणपताका-धि- वासनादि मव्यपुराणेक्षतुलापुरुषदानविहितं GAA, PAS काम्नि वदिति, व्यास्यात, खापयेददिमध्यं तु छष्णाजिनतिली परि, छष्णाजिननिहितद्रोणएपरिमिततिलोपरौति fase । . कोगेयवस्रसम्बोतं कारये मवाजिनम्‌ | शक्ितस्िपलादूहैमासहस्पला दधः ॥ पादुकोपानहत्रचामरासनभाजनेः । पृखङ्ग्भाष्टकोपेतं माले्तफलसंयुतम्‌ | शय्यां सोपस्करान्तहदेममात्तर्डसंयुताम्‌ | wave विविधास्तरणोपधानवसखरफलपुष्यक्द्मकपंरा- गुरुचन्दनर्ताबलद्प्यणकङ्तिकाचामरव्यजनासन एतद्ग्रसखित पा्राश््सि मुद्रिकोपानहयुगलताख्रषटिकादिजलपाचरौपिका वितानादयः, मात्तंर्संगुतमिति, उपथारूट्सौवर are कुयारिवधः | ted 5, 0 ahh —— कक 1 iT rine oe Se ancy Romer ern yearen rereeniarne ~~ oe nme % एुजिकंति पुरूकाकारः | २७६ @alfe:| [दानखण्डं ५बअरध्यायः। सूवलक्षणसुक्त' THI | ततः स्वाषधिल्लानज्नापितो Segre: | इम सुच्वारयेन्न्व' गण्डो तकुसुमाच््ञलिः ॥ इहापि पूरव्वेदयरधिवासनं विधाय दितीयदिवसे पूबवत्‌ पस्थाहवा च नादि-पू्णइतिपयथन्तं करम, गुरुः समापयेत्‌ | अध सर्वीषधिजलस्रातः शज्ञाम्बरो यजमानसिःप्रदचिणौ- क्ल्य वच्यमाणमन्वसुदौरयेत्‌ | नमस्ते सर्व्व देवेश वेदादहरणलम्पट | वाजिरूपेण मामस्मात्‌ पाहि संसारसागरात्‌ ॥ ` AAI सप्तधा भूता छन्दोरूपेण भास्करम्‌ | यस्मात्‌ भ्नामयसे लोकानतः पाहि सनातनः॥ एव Fala गुरषे aay विनिषैदयेत्‌ । Sal पापक्षयाइानीर्लोौकमभ्येति शश्ठतम्‌ ॥ गोभिविंभवतः सर्व्वान्‌ कृलिजघधाभिपूजयेत्‌ | सव्वधान्योपकरण गुरते विनिवेदयेत्‌ ॥ स्वप शय्यादि कं war मुद्रो तातेलभेव हि | पुराण्खवण तहत्‌ ALAR AAS ॥ दानवाक्यमत्र पूव्ववदनुसन्धेयं, अनुक्तदक्षिणेषु रुव द्िरेति, यथा शक्तिसुवणं दक्षिणा, विभवतां सखविभवानुसारेण सर्व्वान्‌ सदस्या दौ टृविजख गोभिः पूजयेत्‌, सव्वेधान्यापकरण- fafa, विनियोगात्‌ gat धान्यसादनं गम्यते, गुरवे भिवेदयेदिति, सखल्यद्रव्यदाने आचाय्यायेव अश्व प्रदाय wah यथाशक्ति सुवणोदि cam सशखपलादिद्रव्यष्यानें तु प्रकतिवद्यवखा, दानखण्ड अध्यायः] देमाद्धिः। २७७ खल्यतरेगष्वकाग्निपक्ेऽपि द्रष्टव्या ततश्च TAA युख्याहवाचन देवतापूजनविसजंनानि कुत्‌ | दम हिरण्याण्वविधिं करोति यः संपूज्यमानो दिवि Sates | विसुक्रपापः स पुर सुरारेः प्राप्रोति सिदरभिपूजितः संन्‌ ॥ afa पठति य एतदमवाजिप्रदानम्‌ सकलकलुषमुक्तः सोऽष्वभेधेन भूपः । कनकमयविमाने नाकलोकं प्रयाति विद्शपतिवधूभिः पूज्यते योऽथ पण्येत्‌ ॥ योवा खणोति पुरुषोऽन्यधनः WCET हेमाशवदानमभिनन्दयतोह लोके | सोपि प्रयाति हतकल्मषश्ददेहः स्थान पुरन्दर महेश्वर देवजष्टम्‌ ॥ इति मव्छपुराणोक्तो हिरणयाण्वदानविधिः | सनत्कुमार उवाच | हिरणाश्वप्रदानं च वदामि विजयावद्म्‌ । अर्वमेधायुतयरष्ठ रहस्य WY सुव्रत ॥ अष्टोत्तरसहस्रेण श्रषटोत्तरशतेन AT! कत्वा लल कणेयुक्' सर्व्वालडारसंयुतम्‌ ॥ गतसदहसर शब्दो, 'विहितोपलक्तण्पगो | शक्तितस्तिपलादूचैमासदस्रपलावपि । ROG देमाद्रिः। [दानखण्ड' ५ अध्यायः अस्ये ल्ेकाग्निवत्‌ कुर्यात्‌ देम वाजिमखंबध ॥ दति वातुलोक्तेः | पञ्चकल्याणकं सम्यक्‌ रजतेन तु कारयेत्‌ | चतुषु पदेषु सुखे च ग्व तोहयः पञ्चकल्याणक उच्यते ॥ सव्वेलत्तणसंयुक्त Wars समन्वितम्‌ | स्वोयुधसमोपेतं इन्द्रवाहनमव्ययम्‌ ॥ तं मध्यदेशे संस्थाप्य तुरङ्ग we णन्वितम्‌ | उचैःखवःसम ज्ञात्रा Walaa wayaa ti मध्यदेशेसस्थाप्येति, एतदानप्रकतिभूतसिङ्गपुराणोक्रतुला- परुषदानविहितकेदिकामरडलमध्ये तिलोपरि ana संस्थाप्य उच्च :खवसमनुष्यायन्‌ पूजयेत्‌ | तस्य पृदेदिशेभागे व्राह्मण वेदपारगम्‌ | सुरेन्द्रबुदया सम्मृज्य पञ्चनिष्कान्‌ प्रदापयेत्‌ | au AIT wal प्रदव्यादिधिनेवतु। gata प्रदद्यात्त आ्आचायमथप्‌ जयेत्‌ ॥ यथा विभवविस्तारं पञ्चनिष्कैरथापि वा । टोनान्ध-कपण-नाघ-वाल-वछद-क्श-तुरान्‌ | तोषयेदनतरदानेन ब्राह्मणां विशेषतः ॥ gaa स्रापयदेवं लिद्धमूत्ति मरे खरम्‌ | सङख्यापल शतं तस्य पयसातवेवमेव दि ॥ ब्रह्मकूच॑न ware विसेप्या गुरुचन्दमैः | सम्पूज्य प्रणिपत्याथ देवदेवं मापयेत्‌ ॥ एतद्यःकुरते ART दानमण्वस् मानठः | gage ५अध्यायः।] देमाद्िः। २७९. शिनद्राल्लोकांशिर सुक्छा भुवि राजेश्वरो भवेत्‌ ॥ दनद्रबडया त्राराधित विप्राय पञ्चनिष्कान्‌ दक्वा योवियादिग्यो हिरण्याश्व' ear आ चार्य॑ङ्ाभ्यच्चयतस्े निष्कपञ्चकं दद्यात्‌ शिवखपनादि पर्व त्तरतन्' सव THAT | मव्यपुराणादौ त॒ आचाय्यायेवाश्वदानसुक्ष' | कामिकेतु, गन्धादि भिस्तमभ्यच विपरेभ्योविनिवैदयेत्‌ । सुरेन्द्रबद्या सम्पूज्य पञ्चनिष्कान्‌ प्रदाय च । मण्डलाभ्यचनं होमं कलशस्थापनं तथा | efaut देशि कादरोनां तुलाभारवबदाचरेत्‌ ॥ इति लिङ्गपुराणोक्ती हिरण्याणखदानविधिः। aq हिरणयाश्बरघनामघेयमषटमं मदहादानमुपक्रम्यते, मव्छपुराणे | मत्य उवाच | अरधातः wala महादान मनुत्तम | YHA नाम महापातकनाशनम्‌ ॥ qu दिनमथासाद्य क्त्वा त्रा द्यणएवाचनम्‌ | लोकेणावाहनं कुब्थात्तलापुरुषदानवत्‌। ऋरलिग्मर्डपस ATTA UST ATTA ॥ तुलापुरुषद्‌ानवदिति, मत्छपुरा णोक्त तुलापुरुषवददि तव्यं, ्रादिगन्दस्यापि yates व्याख्या छष्णाजिने तिलान्‌ कलवा काञ्चन कारयेद्रधम्‌ | AVA चतुर श्व वा चतुखक्र सकूतरम्‌ ॥ ८० देमादिः | [दानखण्ड ५अध्यायः। इन्द्रनोसेन Fara * ध्वजरूपेण संयुतम्‌ | लोकपालाषटकोपेतं पद्मरागदलान्ित ॥ aa तिलानां रथस्य च परिमाणपे षायां पुरुषेखया नियमः प्रकतौ परिमाणायवणात्‌, केचित्त सत्रिधानात्‌ सुवखहस्ति रथा दिदानखितं तिलानां द्रोणपरिमाणत्वमिद वदन्ति । कूवरो, FAAS ) ध्वजो (दण्डः, स च रथस्य सौवण॑त्वास्सोवणंएव तथा चोपरिख्ितेन इन्द्रनोलमणिमयेन कलशेन युकः कत्तव्य: | लोकपाललक्षणमुक्त THT, चलारः पूणकलगा धान्यान्यष्टोदशेव तु | कौशेयवस्तसंयुक्तसुपरि्टादितानकम्‌ ॥ माल्य च्षपलसंयुक्त' पुरुषेण समन्वितम्‌ | यो AMAT क्यात्‌ शत नास््राधिवासनम्‌ | वितानमतर पञ्चवण, पुरुष इषटटेवताकारः सौवणरथे स्थापः नोयः, वस्वोपानदपादुकाः | गोभिर्विभवतः साद दद्याच्च शयनासनम्‌ | आभारातिपलादूषै' शक्तितः कारये दधः ॥ “भारः, पलसहस्रदय, एतच सुवणंमान ध्वजपुरुषलोकपानला- प्व चक्ररक्षकसहहितस्य वदितव्यः | अ्र्टभोरथसयुक्त चतुभांरथवाजिभिः | दाभ्यामधयुतं care मसिंहध्वजाज्वितम्‌ ॥ मेन सिंहाङ्कितेनयु कमिति अष्टाण्वपत्ते, चतुरण्वपक्ते च इन्द्र नोलमयङ्ख्मो ष्वजे काथः, अ्वहयपन्ते हे मसिं ददति व्यवस्था | # कुन्तनेति पुस्तकान्तरे | दानखर्डं ५अध्यायः।] SATE: | २८१ चक्रर्तावभो तस्य तुरमस्यावथाण्विनो । ge कालं ततः प्राप्य aay eather दिजः । शुक्तमाल्याम्बरो Called मन्सुटो रयेत्‌ ॥ TATA चक्रसमौपे अश्वारूढावश्िनोङ्मारो कार्ययो | तल्लक्षणमाह गोभिलः | feast देवभिषजौ कत्तव्यावश्वबाहनौ | तयोरोषधयः कायारिव्या दकिणहस्तयोः | वामयोः पुस्तकौ कार्य्यौ दशनोयौ तथा दिजेति ॥ ‘GUAT, यजमा नानुकूलं लग्न मू त्तौ दिकम्‌ | अतापि पव्वेवदधिवासनदिनादन्यदिवसे पुणयाहवाचनादि सकलकसमाप्तो सर्व्वौषधिजलसलरातो गण्टहोतङ्कसुमाच््रलिः यज मानस्िःप्रदतिणौक्षत्य वच्यमाण मन्त मुदाहरेत्‌। नमो नमः पापविनाशनाय विश्वान Fequygars | धाम्ामघोशाय भवाभवाय पापौघदावानल देहि णन्तिम्‌ ॥ वखष्टकादित्यमसहणानाम्‌ aaa धाता परम निधानम्‌। यतस्त AA हदय प्रस्तु Wa RATATAT TATATA ॥ दृहापि दानप्रयोगसुवणंदत्तिणादानकऋत्विगाचायद्रव्यविभा- गखल्येकाम्निविघानादि प॒व्व॑वषटनुसन्धेयम्‌, ततः पुखयाहवाचन- देवतापूजन-विसज' नादिङ्ान्‌ ! (२६) ATR | खमाद्रिः। [दानखण्डं ५अध्यायः। © ~ अधाथवणमोपश्च प्राह्णे | at अथातो अष्वरथविधिममुक्रमिष्यामः। सव्वपापापनोदन उदगयन श्रापूवमा्पन्तेऽण्वःयुखये नच्ततरै- ्वाप्रेरि तो ग्रहयुक्ती प्रहणकाले वा wr कलिक्‌ प्रदानकालात्‌ सुवणं रघमानोय AY शान्लदकेनाभ्युच्य TARGA S- नानुलेपनं कारयित्वा, बासोगन्धान्‌ खजथावध्य अरग्निसुपसमा- धाथ अन्वालमभ्याध जुदुयादुदेदि षाजिन्निति दाभ्या, aa wa पित्वा विषासहि सहमा नमित्यभिमन्लानालभ्याय जुडयात्‌ रथ Hat युगमण्वौच TAMIA aA ATA वा तुरङ्गम्‌ वाजि तरित्यश्वयोमूष सम्पातान्‌' स्थालोपाकाद्यजेत्‌ । उद्यते नम eS faa © इति नषभिमंन्त्ः नमस्कु लय fe तपयेत्‌ | तच सोक | करि कम $ © Vata दानानां एलं यत्तत्‌ प्रकौत्ति तम्‌ | तत्तदाप्नोति विप्रेभ्यो विधिनाण्वरघन्ददत्‌ ॥ अनामयं सखानमवाप्य दषः रलङ्गनोय gaa हिर रयम्‌ | सुवते जाः प्रविमुक्षपापो रथै श्रन्‌ दिव्यति सूथलोके॥ भव्यपुराणे । इति तुरगरथ प्रदानभेत इवभय Gea मचयः करोति। सकलकलषपटले विसुल्लदेषः = * [प्‌ परममुपति we पिनाकपारः॥ दानखर्डं ५अध्यायः 1] देमाद्धिः। ATR देदोप्यमानवपुषा विजितप्रभाव- माक्रम्य मण्डलमखरण्डलचण्डभानोः | सिाङ्गनानयनषट्‌पदपोयमानो वक्ताम्ब॒जास्बजभवेन चिरं सदास्ते ॥ इति पठति णोति वा व इत्यम्‌ | कनकतुरङ्गमरघप्रदानमेव। नस नरकयुर त्रजेत्‌ कदाचि चररिपोभवनं प्रयाति भूयः | दति दिरणाशखरयदरानविधिः। अय हमहस्तिरथाभिधानं नवमम्‌ महादानमारभ्यते। मत्सापुराणे WY उवाच | अधातः सप्रवच्यामि देमरस्तिरथं शभम्‌ | यस्य प्रदानाद्ववनं वेष्णव्यं वाति मानवः॥ पुरयां तियिमथासा दय तुखापुरुषदानवत्‌ | विप्रवाचनकं Gaara शावाहनं वधः ॥ ऋतिग्मर्डपसम्भारभुष TTA TAT THA । saranfad तद द्राद्भ येः सह भोजनम्‌ ॥ द्र हाप्यादिशब्देन रेण-काल-ठहिखादारि-सव्वमनुक्तं मत्य- पुराणोक्ततुलापुरुषस्ितं बदितव्यं । उपोषित इति, उपवासा शक्ता anata षदितव्यम्‌ | कुर्यात्‌ पुष्यरधाकारं काञ्चन मणिमिर्डितम्‌ । वलभोभिर्विं चित्रामियतुथक्रसमन्ितम्‌ ॥ लोकपालाषटकोपेतं शिवा कन्रह्मसंयुतम्‌ | २८४ Safe) [दानखण्डं ५अध्यायः। मध्ये नारायणोपेतं ल्त पु्टिसिमन्वितम्‌ tt ‘guza:, क्रोडार्थो रथः, सचतुष्किकाकारणोपयाच्छादितो भवति aaa लोकपालाखयः, लोकपाल ब्रद्राशिवाकलत्तण- YA AWTS, मध्यशब्दः पूव्वपराभ्यां सम्बध्यते, शिवादौनामपि स्थानापे षाया स्तेनेव निषत्ते; | नारायणादिलष्तण पञ्चरावात्‌। नारायणो चतुर्बाहुः WE चक्र aaa । दत्तिरे तु मष्दापद्म' मोलच््ोम्रतसननिभे | वाभे सोवल्लकौरस्ता afe: पद्मकरा परेति ॥ क्ष्णाजिने तिलद्राणं AAT संस्यापयेद्रयम्‌ | तथाष्टादश्धाग्यानि ATM AAT: ॥ दौपिकीपानदद्धवपादुकादप णान्वितम्‌। wag गरुड Fara कूवराग्र विनायकम्‌ ॥ नानाफलसमायुक्न' उपरिष्टादितानकम्‌ | HAT पञ्चवणशे च अन्तानङुसुमान्वितम्‌ | चतुभिः wan: सां गोभिरष्टाभिरन्वितम्‌ | aq तुभिरयमातङ्गसुक्ञादाम विभूषिते: 1 सखरूपतः करिभ्याञ्च ga छवा निवेदयेत्‌ | व्यात्‌ षच्चपलादूद माभारादपि afar: ॥ wag wags कुथारित्यारि, ष्वजोदर्डः | नरुडलक्षणसुत्तं ATT | at शष्द्रस्याग्रतः wat गुडाकेशः कताच्नलिः । सव्यजानु मतो भूमौ asta फणि मर्तः ॥ दानखण्डं ५बरध्यायः।] Bale: | २८५ fang नर ग्रोवस्तद्गनासो नराङ्गकः। fare: wagaa aaa विनतासुतः ॥ शरध विनायकस्य | चतुगजस्तिनेत य कत्तंव्योऽच गजाननः । नागयन्नोपवोतय श गाङ्क तपे खरः ॥ दन्तं दक्तकरे cafes चा्तसत्रकम्‌ | Sata परशं द्‌ व्यातं मोदकं तथा | उपयधोहम्तयोद न्तादि, देयमिति, कूवरीव्याख्यातः | 'स्रम्बान कुसुम, युष्यविशेषः | रूदिर्योगिकमुपहर तीतिन्यायात्‌ | महास ति प्रसिद्धमेव waa भारो area! ध्वजगतदेवताय पञ्चपलादिपरिमितेन रघवत्‌ क्तसुवणं- नेव निष्याद्नीयाः एवं सम्भारानुपकल्या पूव्वंवदधिवासनं विघाय दिवसेषु पुण्याहवाचनादिसकल ककार समाप्य URAHARA यजमानस्य BIT कुयात्‌ | ततो मङ्गलशब्देन स्रापितो बेदपुद्गवः | चिःप्रद्तिणमा्वत्य ग्यहो तङुस॒माक््नलिः | दूममुखारयेच्मन्त ATMA निषेदयेत्‌ | नमो नमः शङ्रपद्यजाकलोकेविद्याधर्वासुटेवैः। त्वं सेव्यसे हेव पुराण यन्नतेजोमथस्मन्द न पाहि यस्मात्‌ ॥ यत्तत्पद्‌ AWA सुरार रानन्ट्‌ दे तुयुणरूपमन्तः | योभेकमानसष्टशोसुनयः Tara पश्यन्ति तत्वमसि नाध रथे ऽधिरूट्ः | २८६ | देमाद्धः | [दानसण्ड wary | Taraaa भवसागरसथिताना मानन्दभार्डश तमध्वरपानपात् | तस्मादघौघशमनेन कुर प्रसादं चामौकरेभरयसाधवसम्प्रदानात्‌ ॥ मन्त्रं णनेन प्रणम्य यघा शति सुवर्णदसिणा सुपकल्यापूव्वेवत्‌ प्रयोगसुचायं तं गजर थं प्रत्चगजसंयुत ब्राद्य सेभ्यः प्रतिपादयेत्‌, आचा्यीदरौनामङईचतुभीगादिव्यवस्था तदनुन्नयाचान्येभ्योपि दानं, दौनानाथपूरणं चेति, प्रकतिवदादरण्णेयं, ततः पुख्वाहवा चनें ad यजमानो वेदिसमोपं war देवतापूजां विदध्यात्‌ । आच- यस्तु feats, आथवेणएगोपधव्राद्मणे, थातो ₹हस्तिरयदान- विधि वच्छे | जातरूपमयं क्त्वा रथ चक्रसुगोभनम्‌ | हस्तिभिः सप्तभियं कमचयित्वा यधाविधि ॥ अथवा चतुभिंयुक्त a राजतमेव वा । अस्यष्ट दारुजं वापि सव्वसम्भारपूरितम्‌ ॥ इस्तियुम्मेन सम्बोत‰ सौरभेययुगेन वा | yea सप्त व जन्मानि सपतहौपां वसुन्धराम्‌ ॥ ` हस्तियुक् चन्द्रमसि पौरुमास्यमावास्ययोरन्यस्मिन्‌ एयतिधौ ऽदि चस्ति वा शुचौ eR तन्बमिव्यक्त प्राञ्चमिश्ममम्निसुपसलमा- धायान्ारभ्याय जुह्यात्‌ | सविन खाहा, पतङ्गाय arep wa कायखाहा, सहस्ररश्मये खाहा, मात्तरडाय खाहा, विष्णवे खाद, प्रजापतये खाहा परमेष्ठिनं खारहंतिदत्वा हस्तिबचसप्रथर्तां rma | AAT ए त 1 een eet शः = म ध Sn ge = सयक्तसिति पुस्लकं। न्दः | Sr ०००० + agi क -० ननि दानखण्डं ५अ्रध्यायः।] माद्रः, ९२८७ swan द्रति कलशे सम्मातानानोय युग योक्त रथमिति aq सम्प्रो च्य यन्नस्यत्वामनसायुनञउमोति योजयेत्‌ | सयाम्तस्य त्रामनसा युनञ्मि WAG च उक्तमुदहो | भवोदुद्य धावतां युक्गायाघे दयात्‌ स्यावः सितपाहिर- man यस्य रथः पथिभिध॑त्तते fra: waiters वसुविदा दिर ण्ड- क्दिरण्यपा णिः सदिता नोऽभिरत्ततु । वदबस्तिरधयुक्र wea तुरदन्तरः | सवितु खानमाप्रोति दिव्यां कामजवां भाम्‌ ॥ मव्छपुराणे | इत्थ प्रणम्य कनकेन रथप्रदानं। यः कारयेत्षकलपापविसुक्तदेहः | विद्याधरामरसुनोन्द्रगणभिलुष्टम्‌ ॥ ्ापनोत्यसौ पदमतोन्दरिथमिन्द मौलेः ॥ कतदुरितवितानप्रोज्ं लदह्िजाल व्यतिकरक्षतदादोदगभाजोपि वनधन्‌ । नयति च पिलपौतचान्‌ रौरवाद्प्यदेषान्‌ क्त गजरघदानः शाश्वतं सद्म विष्णोः ॥ afa va दस्ति रथदानविधिः। श्रथ AAPA द गम मदहादानसुपपायते | मत्य उवाच | घातः सस्प्वच्यामि मद्ादरानमनुत्तम। पञ्चलाडइन्लक नाम महापातकनाशनम्‌ ॥ qui तिथिमधासाद गुगादियरहणदरिकाम्‌ | भमिदानं नरोदष्यात्‌ पञ्चलाङ्गलकाम्ितम्‌ ॥ >> उेमाद्धिः [दानखण्ड ५अध्यायः | Haz खेटकं वापि ग्रामं वा सस्यशालिनम्‌ । निवत्तनं शतं वापि ace वापि शक्तितः ॥ सारदारूमयान्‌ कला हलान्‌ पञ्च विचक्तणः । सर्वीपकरणेर्य्ञास्तथान्यान्‌ पञ्च काच्चनान्‌ । कवंटादिखरूपं माकण्डेयपुरा णे | सोतसेधवप्राकार सवतः खातकाघठतम्‌ | योजनादीदईविष्कग्यमष्टभागायतं पुरम्‌ ॥ तदन तथा Ge तत्यादेनच्च Hazy | तथा शदजनप्रायाः सुसमदक्रपो वलाः ॥ चेचोपभागमूमध्ये वसति ग्रामसंज्ितति | निवत्तमानन्तु WEA दण्डनेत्यादि वच्यति i 'सारदारूणि' शाकङ्कदौचन्दनप्रशतौनि, उपकरणानि' युगः योक्तफालरन्नप्राजनादौनि | हषान्‌ लक्तणसंयक्तान्‌ THAT धुरन्रान्‌ । सुबगसङ्गाभरणान्‌ मुक्षालाङ्ग लभषग्णान्‌ ॥ सोप्यपादाग्रतिलकान्‌ रक्तकोगेयभषितान्‌ | खग्दामचन्दनयुतान्‌ # गालायामधिवासयेत्‌ ॥ वषलत्षणानि सुभोल्व aquaq इन्द्रियत्वम्‌ अरोगित्म्‌ लो शसदहत्वभिव्यादोनि अग्र, ललाटदेशः, ततश रौप्यपादान्‌ रौप्यललाटतिलका घेति © ~ © ० पञन्यादिलरुद्रेभ्यः पायसत्निवं प चरम्‌ एकस्मिन्नेव कुण्डे तु चरुमस्मे निवेदयेत्‌ i ^ ~~ ~^ + =, = ~~~ = र TIAMAT यता.नति पुखलकाम्तरं पाट | ~~ ~~~ 0 रि ne eg eee cee Se i eee Ee दानखण्ड yas |] | SATB: | २८९ पलाशसमिधस्तददाज्य' कष्णतिलां स्तथा ॥ दहापि पूव्ववदधिवासनादि विधाय तदन्यदिवसे पुण्याह- वाचनं कत्वा afagey ऋत्विगुपतेणना दिक्च शेषं समापयेत्‌, किन्परोत्ाय विशेषः, तलापुस्षोक्र होमे fafeanararefa- जामन्यलमं गुरुरादिशेत्‌ स एक एव तिगे कस्मित्रेव कुण्ड पजन्यादित्यसदरेभ्यस्तलिङ्गमन्त : पायसचरप्रथ्तिदव्येणषटोत्तर- सहस्रं जुहयात्‌। तुलापुरुषवत्‌ कव्या ्नोकेशावाद्रनं नघः । ततो मङ्गल शब्देन शक्तमाल्याम्ब रोवधः॥ आहय दिजदम्प्यं हेमस्त्ाङ्लोख कः | कोशेयवस्हकट योम गिभि थ faa ॥ शय्यां सोपस्करान्दव्याद नुमेकां पयस्विनोम्‌ । तथाषटाद्‌ गधान्यानि समन्ताद्‌ धिवासयेत्‌ ॥ ततः uefautaa ग्टद्ो तकुसुमाच्लिः | द्रममुा रयेन्मन्तमथ सव्वं fader ॥ लोकेशावाहनमित्यपनक्षणम्‌ | aa fe देग-काल-ठदिखाद-शिवादिपूजा-ब्राह्मणएवाचन गु ऋतिग्बरण-मधुपकदान-कुग्डम ण्ड पवेदिकावितान-चक्रसं खन-तो- रगपताकादि मव्छपुराणोकतुलापुरुषवि हितं गह्यते | तत इति, दहोमानन्तर सबव्बौषधिजलसख्रातः शएक्ताम्बरधरोदव्या- दित्यन्वथः, area हिजदम्पत्यमिलति, सक्रलक््मनियुक्रस्य गुरो- दक्तिणान्तराप्रतोतेः सन्रिहितपरित्यागे कारणाभ.वात्‌ fea शब्दस्याविरोधाचच wart गुरोरेव दातव्यमिति गम्यते, ( २७ ) २९० खमाद्धिः ॥ [दामखण्ड' भश्रध्यायः। तदनुज्ञयाचान्येभ्यापि देयमिति, खयववकागिनिविधानमपि बोदन्य, शय्योपस्करा हिर णयाखदाने व्याख्याताः, अथ मन्तः | यस्म(दहेवगरणः सव्व स्यावराणि चराणि च। धुरन्धराङ्ग तिष्ठन्ति तस्मात्‌ भक्तिः frase मे ॥ यस्माच्च भूमिदानस्य कलानत्राहन्ति Tews | दानान्यन्यानि मै भकि waar get भवेत्‌ द्रति मन्तसु्ाय यथाशक्ति दत्तिणामुपकन्यय gana प्रतिपादयेत्‌, ततश पुण्याहवाचन-देवतापूजन-विसजनानि | दण्डेन सपहस्तेन तिंशदर्डा निव त्तनम्‌ | वतिभागदोनं गोचश्मानमाह प्रजापतिः ॥ मानेनानेन योदद्याच्निवत्तनशतं बधः । विधिनानेन तस्याशु salad पापसंहतिः ॥ तददमपि वा दव्याद्पि गाचमममात्रकम्‌ | भवनस्ानमात्रम्बा सोपि पापैः प्रमुच्यते ॥ यावन्ति लाद्गलकमागमु खानि भूमे भौषाम्यतेदुहितुर ङनजरामकाणि | तावन्ति शङुरपुरे सममा हि fas sfaugrafae यः कुरुते मनुष्यः ॥ गन्धब-कित्रर-स॒रासुर-सि-सद राधूतचामरसुपत्य महदिमानम्‌# | संपूज्यते पिल-पितामह-बन्ध्‌-युत्तः ति ` 2 ता a oe =+ # मदद्विमानेरिति कचित्‌ wre: | ee 1 ति ए) दानखण्ड ५ग्रध्यायः।] SAT: I २९१ शम्भोः मुर ब्रजति चामरनायकः सन्‌ ॥ इनद्रत्रमप्यधिगतं त्यमभ्युपेति गा-भूमि-लाङ्गल धुरन्धरसम््रदानात्‌ | तस्मादघै।घपटलन्षयकारि भूमे दानं बिधेयमप्यतिभूतिभवोद्ववाय ॥ इति खोमस्त्यपुराणाकः पञ्चलाङ्लकदानविधिः। खोभगवानुबाच। अतःपरं प्रबच्यामि दानमप्यद्लतं तब । येन दत्तेन राजेन्द्र सव्वेदा नप्रदेाभवेत्‌ ॥ सव्वपापप्रणमनं सव्वसोख्यप्रदायकम्‌ | संयुक्त लपं तय! ख्यद्‌ानं सव्वंफलप्रदम्‌ ॥ fare शला प्रोक्ता हनस्य स्याञ्चतुय गम्‌; । सारदारुमयान्याददलानि दश परण्डिताः॥ सौव णपटडनद्धानि रत्रवन्ति एभानिच | युवानो वलिनोभनव्यान्नाङ्नहो नान्‌ सखलंकतान्‌ ॥ “वस्तका GAGA A चन्द नादिग्धमस्तकान्‌ | भद्राङ्ान्योजयेत्तेषु लाङ्गलेषु हषान्‌ ` पुमान्‌ ॥ योक्ताणि युगलम्नानि सहषा{ण च कारयेत्‌ | प्रतोदकोलिकाबन्धसर्व्वोपकरणानि TI एवं वि्ैरलैः कर्व्यांयुक्तां टलपंक्तिकां । खेटकं naz वापि ग्रामं वा सस्यप्ालिन ॥ # चतुगवमिति पुलकान्तर पाठः| २९२ देमाद्िः। [दानखण्डं ५अध्यायः निवन्तनशतं वापि ace वापि कल्पयेत्‌ । एवं विधां पव्बेकाले दद्यात्‌ प्रयतमानसः ॥ कार्तिक्यां वाघ वेशाख्यामुत्तरेत्रयने तथा | aaa wee वापि विषुवे चाय दापयेत्‌ ॥ AMUN बेदसम्पत्रानव्यङ्गाङ्गान्‌ SASHA | aifaaia fattata दलसस््याव्रिमन्त्रयेत्‌ ॥ दश्स्तप्रमाणेन BTCA AW बुधः | पूवद्यः कुण्डमेकञ्च हम्त माच्च गोभनम्‌॥ aa व्याहृतिभिहामं बुर्यस्ते दिजसत्तमाः | पजन्यादित्यरुद्रेभ्यः पावसन्निव्वेपे चरम्‌ ॥ पलागश्समिघम्तददाज्य कछष्णतिला-स्तथा | वास्य च ततः पक्ति धान्यमध्यगतां श्भाम्‌॥ ततः सव्वंसमीये तु स्नातः शक्राम्बरः शुचिः । हलप तिं योजयित्वा यजमानः समाहितः॥ श्त fra AMAA! BAA! | इमसुचारयेन्मन्त ग्टहोतक्सुमाचख्रल्िः ॥ ARAN: सव्वं हले तिष्टन्ति सववेदा | ठषस्कन्थे सत्रिहिताम्तस्माइक्िः भिषेऽस्त्‌ मे॥ यस्माच भूमिदानस्य कलां नाहंन्ति षोडगौम्‌ | दानान्यन्यानि मे भक्तिद्ैमं चाम्त्‌ मदा Ear एवमुक्ते ततः पंक्ति प्रेरयेदोदिजोत्तमः | बोजानि सव्वैरब्रानि सुवग' रजतं तथा ॥ स्वयं पथादले लम्मोविप्रहस्तेषु निवपेत्‌ । दानखण्डं ५अध्यायः।] SATE: | २८३ यायात्रिवत्तनं यावत्ततम्त्‌ facie: | प्रदक्षिण ततः कला विप्राणं प्रतिपाद्य च ॥ सदक्तिणबिधानेन प्रणिपत्य विसजयेत्‌ ॥ aaa विधिना यस्त दानमेतत्‌ प्रयच्छति | एकवि शत्कुलोपे तः खगंलोके महीयते ॥ सप्तजन्मानि दारिद्रय दौर्भाग्य' व्याघयम्तथा | न प्यति च yaa तथैवाधिपतिभवेत्‌ ॥ दृष्टातु दौयमानन्त्‌ दानमेव युधिष्ठिर । आजन्मनः कतात्‌ पापात्‌ समुच्त ATA सगय ॥ दानमेतत्‌ पुरा दत्त दिलौपेन ययातिना, शिबिना निमिनादैव भरतेन च धोमता। तेऽद्यापि दिवि मोदन्ते दानस्यास्य प्रभावतः॥ प्रयन्निन मही पाल दानमेतन्रपोत्तम* | दातव्यं भक्तियुक्तेन स्विया वा पुरुषेण वा ) यदि ufaataaa पञ्चचत्वारि वा रप | एकमप्यक्तविधिना इलं देय विचक्षणः ॥ यावन्ति लाङ्नलमुखोत्धख्दां रजांसि यावन्ति चात्र सुधुरन्धररोमकाणि ¦ तावन्ति शद्रपुरे स थुगानि तिष्ठत्‌ पडकिप्रदानमिह यः कुरते मनुः | युक्तां वे-रतिवले-ह लपं किभेनाम्‌ पुर्येऽद्ि भक्तिसहितां हिजपुङ्गवानां | ॐ दापयत्तत्रपीत्तम इति ahaa पाठः| २९४ SATE: | [दानखण्डं ५अ्र्याय; | इच्छन्ति ये सुक्तिनोवसुधासभेता स्तभ्रूमुजासु खमुपेत्य भवन्ति भव्याः ॥ इति भविष्योत्रोक्तोहलपंकिदानविधिः। अयेकाद्गघगदानसज्न महादानसुपवण्यंते। खोमद्छपुयणे HQ उवाच | अथातः सस््रवच्यामि धरादानननुत्तमम्‌ | पापक्तयकरं द णाममङ्गल्यविनाशनम्‌ ॥ कारयेत्‌ षथिवो' हेमो जम्बदौपानुकारिणौम्‌ | मर्यादापव्वतवतीं मध्ये भेरुसमन्िताम्‌ ॥ लोकपानाष्टकपे तां नववषंमर्मन्विताम्‌ | नदौनद गतोपेतामन्ते सागरवे्िताम्‌ ॥ “अनुकारि णणोम्‌, सट भौमित्ययः | इह हि जम्बुदोपसद गीं qatfeua निखिलनगनगरसरोवरव- नाद्यन्वितिमहोसादश्यप्राप्तौ मर्या द्‌पव्वतवतोमिव्यादिना तावन्मा- चाज्वितधरण्यनुकार इति गम्यते | इतरथा सामान्येनैव तदव- गतेविशेषानर्धकयप्रसङ्गात्‌, तद्यमथंः Sat पौ Gaifeaa सस हो पवत्या# प्रसङ्ग जम्बुदौ पानुकारिणोमिल्यु्तं तत्रापि नाना पव्वतान्वि्तानुकागप्रसङ्क म्यादापव्बतंवतौमिति" तथासति भेरो- रनुकारणप्राप्तौ मघ्ये मेरुसमन्वितामिति नानादेवगणानिहच्यघ ' लोकपानाषटकोपे तामिति, एवं च संस्थेयपत्ताखयण पराण- * सप्रद्धोपवत्याः करणप्रसङ्ग दति क्रचित पाडः + सत्तपपक्षाग्रयणं दति वा पाडः, दानखर्ड' ५अध्यायः।] देमादिः। २९५ न्तरोपद शिंतवषचतुष्टयादिपत्षपरि ग्रह इानि्तल्च्यथ' नववष- समन्वि तामिल्युच्यते | तत्र जम्बृहोप सुपवरितं विष्णुपुराणे । नववरषन्तु HAG जम्बडोपमिद्‌ं मया । लक्षयोजनविस्तार सस्पात्कयितं व ॥ जम्बद्ोप समाहत्य लद्वयोजनविम्तरः | Haig वलयाकारः खितः त्तोरोद्धिबंहधः ॥ जम्बहौपः समस्तानां दौपानां मध्यतः fea: | तस्यापि Hawa मस्ये कनकपर्वतः ॥ चतुर शोतिमाहस्रयोजनेरस्य चोच्छयः । प्रतिष्ठा प्रोडगादस्ताहातरिं गन्म धि विस्तः ॥ मूले षोडशसाहस्रो विस्तार म्तभ्य TATE ॥ पुराग्णन्तरे तु, अरष्टषष्टियोजने.च्छय Tara ॥ तथा । भेरोतुदिशंतत्र नवसारसखविस्तुतम्‌ | Sasa महाभागदत्वार शानुपर्व्वताः | विष्कम्भा रचिता मेरोयाजनायुतमुच्छिताः। Gat मन्दरोनाम Shaw गन्धमादनः | वेभ्व्राजः पञ्चिभे पारव सुपाण्डशोत्तरे स्मतः ॥ | मर्यादापव्वताम्त, AMIS पुराणे दशिता: । जाठरोदेवकूटय पूर्वस्यान्दिगि पवौ | तौ दत्तिणेत्तराथामावानौलनिषधायतो tt मध्यत इति पुस्तकान्नरः । २९६ देमाद्रिः। [दानखण्ड ५अध्यायः। लोलासोदहिमवांखेव दक्षिणे वरपव्वेतो | पूव्वपश्ायतावैतावशंवान्तव्यवस्थितौ | विशङ्गोजारुधिश्रैव उत्तरौ वरपवतो | पूर्वव॑पञ्चायतावैतावणवान्तव्यवस्ितौ I निषधः पारिजातश्च पिमो बरपव्बतो | तौ दक्तिणोत्तरायामावानोलनिषधघायतौ | नौ लनिषधपव्बेतौ तु, अये वच्येते | लोकपालाष्ट कोपे तामिति, लोकपाला इन्द्रादयोऽष्टौ, तेषां लक्षणं TARR ब्रह्मारडदाने, तव्रिवेशाश्च मेरोरुपरि प्रद- चरिणक्रमेण पूरव्वीदिदिन्त्‌ कत्तव्याः, नववषसमन्विताभिति | वघापवसंनञ्, ब्रह्माण्डपुराणे | उत्तरं यन्समुद्रस्य हिमाद्रेयेव द्तिणम्‌ | तदहे भारतं नाम भारतौ aa सन्ततिः ॥ भारतं प्रथमं ay ततः किंपुरुषं स्मलम्‌ | हरिव तथैवान्य' मेरोदं चिणएतोदिज ॥ रम्यकं चो त्तरेवषं ‡ तस्यैवानु दिरर्मयम्‌ ॥ उत्तराः HAGA यथा वेभारतं AAT | मेरोः पूव भद्रा केतुमालं च पश्चिमे ॥ वधे हेतु समाख्याते तयोमध्यमिनलात्रतम्‌ | नवसहसखमेतेषामे केक दिजसत्तमाः ॥ < apacaufafa पुनललकान्तर दानखण्ड &ब्र्यायः] = BATE: | २९७ तथा । हिमवान्‌ हेमकूट चच निषधैव chat । Ala, BATT ङ्गे च उत्तरे वषंपन्व॑ताः॥ सहस््रहितयोच्छायाम्तावदिस्तारिणञ् तें | लन्तप्रमाणौ द्यो मध्ये द्‌णश्होनास्तथापर ॥ लक्तप्राणावित्यादि, दइलात्तस्योभवपाभ्व॑वत्तिमौ नोलनिषधौ हो पवेतौ दष्यण लतत गुणौ विन्नेयौ, तहाद्यवत्तिनौ खेतदहेमकूटौ नवतिसदहस् योजनप्रमाणौ विन्नेयो, तथा तद्ाद्मस्यितौ गद्गोहिम- वन्तौ अगोतिमहस्र वोजनप्रमाणावित्यथः! अच युक्तिरुक्षा मद्छपुराणे, दोपस्य मरण्डलौभावात्‌ ङासठदिः प्रकौत्तितेति । व्रह्मा र्डपुराणे | भेरोम्त पिमे भागे नटसाहसरसम्िते | चत्स्विगशत्सषटस्राणि गन्धमा द नपवं तः ॥ चत्वारि शसहस्रारि परि दो महोतलात्‌ | सहस्रमवगादहे a सति दिगुणविम्तरः। पूवण माच्यवान्‌ ओ लम्तत्प्रमाणः प्रकौत्तितः॥ श्र शतसहस्रादियोजनपरिमाण्णानां एयिव्यादोमां कट मभ- क्यात्‌ याोजनमहस्नस्थाने अदङ्लादिमानं परिकरूप्य यथोक्त म॑ल्यातारतम्यमनुछयं | नदोनदश्तपेलमिति, मद्यो भागीोरयो- प्रश्तिकाः, नदाः Wares, तेषां साकल्येन विधातुमश्रक्यत्वात्‌ यावच्छक्यपमनुकारः कत्तव्यः। अन्ते सागरषेष्टितामिति, यद्यपि यावत्परिमाणा Bat तावानेव WAC तधा यतुकारमा त्रोपदटेगात्‌ शक्य(नुकारमाचमाचरणोय। #ल्चप्रमाणाविनिपुलकन्तर। ti(‘éSC*~*™S (२८) REG हेमाद्रिः | [दानखण्ड' €श्रध्यायः। म्ारल्समाकीरीं वसुरद्रार्वसंगुतां | Sa पलसहस्रेण तद्द वाथ शक्तितः ॥ WAAAY वा कुयादिश्तेन शतेन वा | कुयीत्पञ्चपलादृड मशक्तोपि वि चक्षणः ॥ तुलापुरुषवत्‌ कुयात्‌ लोकेशावाहनम्बुधः। ऋ ल्िद्धण्डपसम्भारसूषणाच्छाद्‌नाद्िकम्‌॥ वेद्यां छष्णजिनं कला तिलानासुपरि न्यसेत्‌ | तथाष्टादश धान्यानि रसां लवरखाद्कान्‌॥ तथाष्टौ TURAN समन्तात्परिकल् येत्‌ | वितानकञ्च atta फलानि विविष्टानि च॥ तथांशकानि tenia खोखर्डशकनलानि च। इत्येवं रचित्वा तामधिवासनपुवंकम्‌॥ शक्तमाल्वाग्बरधरः शक्ताभरणभूषितः। vefant ततः कल्या welaagarafa: ॥ महारल्नेल्यादि, मदहारनानि, माणिक्यप्रभतोनि. परिभाषायां दशितानि, वसुरुद्राकरूपम्‌क्त ब्रद्मारडदाने, श्राच्छादनादिकमि त्यािकश्ब्देन देश-कालठद्धियाद-रिवादिपूजा-त्राह्मणवाचना- धिवासनादिसर्व' तुनापुरुषोक्रमनुरेयं, पूणंकल गान्‌ खग्‌गन्धपञ्च रल ट्वा रच्‌तपह्नवान्वितानित्यवधेयं, वितानं पञ्चवरंमिति, प्रदक्तिणं aaa, चिप्रदक्तिणमाव्येत्यथः, प्रदस्तिणणादिकं च दितौयदिवसे परूराहव्यन्तकमशेषसमापौ सवष खानानन्तर- मनु सन्ध्यम्‌ | पुणयकालमथासादय मन्वानेतानुदादरेत्‌ ॥ दानखण्डं &ग्रध्यायः।| रेमाद्धिः। ree नमस्ते सव्वदेवानां GAH भवनं aa: | धारौ च सव्वभूतानामतः पाहि वसुन्धरे ॥ वसून्‌ धारयसे यस्मात्‌ वसुचातीव faa | वस्ुग्धरा ततोजाता तस्मात्पाहि भयादरलम्‌ ॥ चतुमंखोपि नोगच्छेयम्मादन्तं तवा चलि | अनन्ताय नमस्तस्म्ात्‌ पाहि संसारकर्ट॑मात्‌॥ aaa लच्छ्मौर्गोविन्ट fas मौरोति संस्िता। गायत्रो ब्रह्मणः पाश्वं weal चन्द्रे Tal WUT It बहिव्व॑हखतो ख्याता मेधा मुनिषु संस्िता | विश व्याप्य खिता यमस्मात्ततोविखम्भरा मता॥. vfs: fafa: त्मा alent एधो वसुमतो रसा । एताभिर्मृत्तिभिः पाहि टेवि संसारसागरात्‌ ॥ एव मुच्ाथ तां eat armen निषेदयेत्‌ ॥ धराद वा चतुर्भागं गुरवे प्रतिपादयेत्‌ ॥ शेषञ्चैवाय ऋत्विग्भ्यः प्रणिपत्य विसजयेत्‌ ॥ अत्रापि PATTAYA TAI दानमाचार्व्यानुज्ञया अन्येभ्योपि दानं दौनानाघपूरणं, स्वत्पेलकाग्निविधानं, भूमि पतिकर्तव्ये; कर्णि ग्रामादिदक्िणादानं अ्रशक्तकर्तके यथाशक्ति सुवणदक्तिणादानमित्यनुसन्धेय, 39 ब्राह्मण्वा चनानन्तरं टेव- ताप्रूजनविसजनानि कुथात्‌। भ्राघवंणगोपयत्राद्यणे, सथ रोहिण्यां स कल्यामुपोषितो aM यधाबोजरसरल्नगन्धावकोण- ta aufaaa के दृति पुस्तकामार | २०० sare: [ दानखण्ड €शअध्यायः। तौर्थोद्‌कप्‌ गंकलशमभिरष्टाभिषेकमन्तेय धोक्तेदौ ता रमभिषिद्धति व्रतिन लत्वं व्रतपत इति ब्रतसुपेत्यायाचिताशनावधःशायिनौ भवतो व्रतोपचारं यथाशक्तयेकरात्रं पञ्चरात्रं वा दादशरात्र व्रतञ्चरित्वा शोभते तन््रमाज्यभागान्तं RATATAT लु हयात्‌ Aaa Aad प॒रुषस्नक्षमित्वथ qataat भूमिं भूमेः प्रतिक्तति गोच्धमातां क्तलानोय वेद्यतरतास्यां वेदिमिः तयेपस्थाप्य गिरयस्तं पवता इति पवेवानवस्याप्य हिरखरज तमणिमुक्ताप्रवालकादिनिस्पशोभयेयदहः सप्रयतोरिति साम- न्दसानेति नदः कल्ययित्वा Tay परिपूरथेत्‌ अरपरमग्रमसि ससु- दरन्ल्ाभ्यवख्जामोति समुद्रान्‌ वमस्यतिः सद देवे# नंग्रायगत्निति बरहस्पतिन ति वनस््मरतोनन्यांघ यन्नेत्वा मनसा सद्भल्पयेन्मनसा सह्ःल्यव तोह भवति निधौ विश्रतौति नमस्कारयित्ना सत्य as स्परत्यनुवाकोये टेवासोदिव्येकाद्‌ शम्थेति years वाचयेत्‌ सस्थाप- येत्र च दि वो टेवज्नतेनेत्यभिमन्ता ब्राह्मणेभ्यो दद्यादातुरेषास्मे रोहिणौकामं निकामंवादुःखडति। यथा रोहन्ति बोजानि earae महो तले | एवं कामाः प्ररोहन्ति प्रेत्य fe मनसा सदा॥ सव्वंघामेव दानानां यत्फलं AASTHS | तत्‌ प्राप्रोति च विप्रेभ्यो द्वा भूमिं यधाविधि॥ श्रथ मव्छपुराणे। अनेन विधिना यस्त दद्यादेमधरां शुभाम | पणयकालतिमसप्रापे म पद याति awa ॥ Ae i OL foe = वि osimamensaerrerrs — ~ == 1 ~^ ree ~ re me caer wee १ i: 7.1 र मप्रापगतिति पारशह्तरः| दानखर्ड ६ग्रध्यायः।] safe | विमानेनाकंवखन किङ्किणीजालमालिना | नाराग्रणपुर द्त्वा कल्यत्यमथो वसेत्‌ ॥ पुतरपौतरप्रपौत्रांश्च तारयेटेकवि तिम्‌ ॥ दरति पठतियडइत्धं यःखणोति wagt- दपि कल्यवि मानेमुदेहः समन्तात्‌ | दिवममरवधूमि यांति संप्राथ्यमानः। “guage: सेवितं चन्द्रमौलेः | दति धराटानविधिः। लिङ्गपुरार, सनत्कुमार उवाच | सुवग्मेदिनोदानं प्रवच्यामि समासत. | ूर्व्वाक्तदेगकाललु कारयेन्मनिभिःसत्त ॥ AAV TAT कूपे वा मर्डपेऽघवा | afeat कारयेष्हिव्यां सहस्रेणापि वा पुनः ॥ VHA कत्तव्या चतुरस्रा सुश्योभना। सप्दोपसमद्रादयैः पव्वतेरपि संयुता ॥ सर्व्वतोधनगोपेता मध्ये मेरुसमन्विता | अध्वा मध्यतो TIT नवखण्ड प्रकल्येत्‌ ॥ पत्वेवतिखिलं क्रत्वा Wwe वेदिमध्यतः। सप्तभागैकभागेन सहस््ादिधिपूवकम्‌ ॥ ब्राह्मणेभ्यः प्रदातव्या दक्षिणा पूव्वचोदिता | सहस्रकलशाद्ये खच WHC पूजयेच्छिवम्‌ 1 सुवणमेदिनो प्रोक्ता लिङ्गेऽस्मिन्‌ पन्तं मतम्‌ ! (सुनिभिः, निवतामभिविप्रः सरहेत्यधः | ३०२ .. waite: | [दानखण्ड ६ अध्यायः | सहस्रेण, पलानामितिनज्ञेय, Fa पलसदखेशत्यादि पञ्चप- MIZE कुर्यादिति Hala, साच एकहस्तमिता चतुरा सत- होपवतो कार्या, अथवेति पक्तान्तर, खल्पदरव्याभिप्रायं तदेवाह सप्तभागेकभागेन, सहसखादिति weaanatita, नवखर्ड' जम्बदोपमावां कल्ययेदित्यथंः, ब्राह्मणेभ्य इति, बड त्वमनेकाग्नि पत्त विषयं, vaafefa, लिङ्गपुराणोक्रतुलापुरुषदानवदिव्यथंः कालोत्तरे, एथिवोदानमेवार खण ata षण्मुख | उत्तमा मध्यमा कन्या एरथिवो विविधा मना॥ शताङकोटिविस्ताराल्‌ त्तमा परिकोत्तिता। सप्तदोपावमानात्‌ु मध्यमा ससमुदाहता ॥ जम्बदहोपावधिः कन्या त्रिविधां परिकल्मयेत्‌ । उत्तमाः पञ्चभिभीरेः काञ्चनेन प्रकल्पयेत्‌ ॥ सहखदितयेनेव कन्या हादशपवताः | तददत्तारजङ्कमं तथा Ue समादिशेत्‌ । दाद गपव्वताम्त्‌ कालोत्तरोकरनरभरुदाने द्रष्टव्याः, तारजं रूप्यकतं, उत्तमा कथित Tt AIA मध्यमा मता । कन्यकात तिभागेन विहान्या qa ऋग्यज्ुःसामगानान्तु शिव- भक्तेषु; निक्ठिपत्‌ | चतुष्यादषट्‌ पदाथसंहितापाठकायच | तस्य पादः प्रदातव्यः TA FARA च ॥ शेषेषु च यथान्याय wa star निबेदयेत्‌ । aaa ग्रहणे zai शिवस्याग्रे निषेदयेत्‌ ॥ क fasafefa पाठः पुकार | aaa ema. |] देमाद्रिः। + क भेरुवत्‌ HAITI पष्वेतां ख चयःदभ | UES पलानान्तु तच मेस प्रकल्पयेत्‌ ॥ सहस्रदितयेनेव कल्पया दादर गपर्वताः | चतुःगशतसमायुक्राः प्रत्येकन्तु ग्रहाः स्मृताः A तथेव रागय: कल्पया नत्तत्रामि तद्तः । हौपास ग्रहवत्कल्पया जम्बसंन्नादिकास्ततः॥ त्ताराद्यम्त तधा सप्त देवयोन्यषटक तथा | AMAA यथा AKA ब्रह्मादयस्तथा ॥ पातालमप्तक कल्प water दिवसकं सस्र सखरण्ड' RNY नव खण्डं कज) द्व | एवं कल्या शिवस्याग्रे शिवविप्रेषु दापयेत्‌ ॥ सुव्रतेष्वदह ताङ्गषु वेदसिदान्तवेदिषु | दातव्या एथिवो तेषां बररूपं MCW ॥ बहनि अघोरओरतराशि रूपाणि घस्यासो बहुरूपो अ्रघोर मन्तः | अघ(रभ्योऽयघोरेभ्यौ घोर घौरतरेभ्यः सबत;शवसवभ्योनमन्ते अम्तरुद्रर्पेभ्यः राणा Wea सश्चविम्बेतु निपत्‌ | एव axa विधिवच्छिवस्य।ग्र प्रदापयेत्‌ ॥ परमाणवोयावन्तो ब्रह्माण्डस्य भवन्ति हि। तावत्काल्प्रसदसाखि शिवलोके महो यते ॥ पितरस्तस्य नन्दन्ति वलन्ति च यथासुखम्‌ | रुद्रायुयी वदन्ते च रुद्रलोके वसन्ति च ॥ देमाद्विः। [दानखग्डं espera’ मदोभजम्तदन्ते तु शिवभक्त्या भवन्ति हि | ara: प्रजायते तेषां शिवभावानुटोक्षया॥ ofa सुवणप्रथिवोदानविधिः, सूत उवाच | अतः पर प्रवच्यामि gain सुनिसत्तमाः। जभ्बदोपप्रदानाख्यं दानानामुत्तमोत्तम ॥ यस्य प्रदानान्मनतुजो वेष्णवं लोकमाप्रयात्‌ | सन्यपापत्तयकर WAAFARITAA ॥ आरोग्य खोकरच्चैवमायुवं नसुत्तमम्‌ | भुक्तिदं मुकतिददणमभौषटफलदं शुभं ॥ यथाह भगवान्‌ शम्भुः TE! पवेतकन्धया | तथेदं संप्रवच्छामि gure मुनिसत्तमाः॥ दगमासोनभेआान्ते Hare हिमदत्तता। प्रखिषत्य TTA पय्यषटच्छत सादरा ॥ भगवन्‌ fa at: काय्य सर्वदुःखनिवारणम्‌ | अनायासेन SAN सवंमङ्लकारकं ॥ दूेवमुक्लः पावंत्या पिनाकी वरषभष्वजः। यथाह भगवान्‌ Fay तत्‌त्सव' कथयामि वः ॥ ईश्वर उवाच | | ग्‌ देवि महादानं जम्बुहो पाह्नयन्त तत्‌ । याह भगवानद्य पश्चयोनिजनार्ईनः ॥ पुर ऽह्नि ए ण्यन्ते पुण्यकाले तु सवेतः | विषुव्यथनादौ च ग्रहणे AEA: ॥ दानखण्ड' भब्रध्यायः।] देमादधिः। व्यतोपातेऽध वा कुखज्नन्ब्त वा विेषतः | अष्टम्यां पञ्चदश्यां वा नित्यं वा दानमा चरेत्‌ ॥ पण्यदेशेषु way नदौदेवालयादिषु | दान WS वा दातव्यं खदा वा यत्र जायति ।॥ विप्रन्त्‌ वेदविदुघं गुरु म म््ज्य TAT: । भरनेपनादि यत्काय्य' सव्व विप्रेण कारयेत्‌ ॥ विनलेपयेत्व्वभरूमिं गोमयेन सवारिग्ण | तत्र वि शतिद्स्तन्तु लेषयेत्परिमण्डनलम्‌ ॥ लवणेनोद्धिं तच परितः परिकल्पयेत्‌ | wena बिस्तारादष्टदरोणेन पाव्वंति॥ तत्रा्नतात्रिविकिरेत्‌ श्वेतपुष्पः समन्ततः। AAA ATH धान्यभारत्थेण वे ॥ मेरुमहाव्रोहिमयम्त मध्य सुवणकन्पद्रमसयुतः स्यात्‌ | TaN मुक्ताफनवच्वगुको याम्येन गोमेद्कपुष् रागैः ॥ पाच्च गारुकलतनोलरलेः सौम्येन वेदूसरोजरागैः | खौ खण्ड खग्डेरभितः प्रवाल- लतान्वितः शक्तिश्िलातलः स्यात्‌ ॥ शक्ताम्बराखम्बधरावलो स्यात्‌ Tae पौतानिच दक्षिणे तु | वासांसि पश्चादथ कबुराणि (२९) ok २०६ Gaffe: [दानसखण्डं ५अध्यायः | रकानि चेवोत्तरतोघनाली ॥ ब्रह्मातु WA कमलासनस्थ- aqae: काञ्चननिमि तङ्कः | चतुभजश्वाव निवेशनोयो दधत्‌ सुच चात HATA ॥ away जपसाधनच्च कछष्णाजिन चोपरितख बिभ्चत्‌ | गङ्ग चतुद पतितात्रिधाय चतुदिशं चोदकपृणरूपाम्‌ ॥ रोप्यान्बदन्दरप्रश्तोनथाष्टौ सस्थाप्य लोकाधिपतौन्‌ क्रमेण । नानादिजीघानि च राजतानि ama सवत्र निषेशनोयाः ॥ पूवश मन्दरगिरियंवतण्डलाभ्याम्‌ Waray परितः परिषेषितान्तः। Wat काञ्चनमयेन षेण तद- sian ठत्तखगपक्ियुतो विधेयः ॥ याम्येन गन्धमद्नोत गिरिस्त कार्यो Gra जम्बतरुणा च हिररमयेन | saa यत्तपतिना च विराजमानः पोताम्बरेण परितः परिषेषटितख ti पश्चात्तिलाचलमधोपरि कवुंराभम्‌ वासः सपिप्यलदहि ररमयह सयुकम्‌ | दानखर्ड ५गरध्यायः] देमाद्रिः। श्राकारयेषहिपुलमन्द्रसुगन्धपुष्यम्‌ aay शक्तिघटितेन विराजमानम्‌ ॥ संस्थाप्य तं विपुलशेलमधोत्तरेण Te सुपाश्वमपि माषमयं gaa | न्यग्रोध्त्तमपि हेममयं सुधेनुम्‌ ay शक्तिघटितेख सुभं विधाय ॥ मेरोख पुष्पाभरणच्च कायम्‌ | तोद क प्र्रवणच्च fea | त्तोराज्यदघ्ना मधना सरांसि प्रागादि तेषां च यथाक्रमेण ॥ हिम हेमक्ूटनिषधाःक्रमश्च ara सौम्यं च नोलसितख्ङ््युताः WAT | प्राटेशमाचं परिनिरूतास्त प्रागायता WA वस्त्रयुताख्च स्वे ॥ VARNA वर्षच्छद्पवतानाम्‌ भारेण धान्यपरिमाणमणन्ति सन्तः | शक्तया च रोप्यक्तपत्तियुनाघ सव्व सौगन्िपुष्पफलवस्वयुगा विधेयाः ॥ अनोलनिषधायामो माल्यवहन्धमादनोौ | तेषां मध्यगतो Aaa च धान्यविनिभिंतौ i निषधः पारिजातञ्च मर्यादापवंताविमौ t भेरोः पञ्चमभागेन यथा तौ गन्धमाद्नौ॥ % प्रागायभत्यपरोति, कबितप्रारः 209 २०८ देमाद्धिः | [दानखण्ड ५ अध्यायः | गन्धमादनथेङोऽसौ पवेप्चाद्यधाविधौ | श्वेतलण्डलनिमाणौ दक्िणोत्तरतः सितो ॥ सितान्तःप्रसुखाः Va दक्षिणे ककुभादयः। शं खकूटादयश्चेव उत्तर परिकीत्तिताः ॥ ata केशरगेलां कत्वा धान्यमयान्‌ शुभान्‌ | वससैरावेष्टय Tae Renata वेष्टयेत्‌ ॥ efad भारतं वषः तत्‌ किपुरुषसम्बतम्‌ | हरिव ततः प्रोकं मेरोदंक्िणतस्ततः ॥ Salad हतं मेरो खतुध' वषभ तथा ! रस्यं हिरर्मय तस्मात्‌ कुरवश्चेति चोत्तराः ॥ भद्राश्वः केतुमाल पूवपञ्चिमतः सितौ । प्रोक्तानि नबवषाणि जम्बहौपे तु नामतः ॥ हिमाद्धिमध्ये can faag विनिवेशयेत्‌ | प्रासादाभिमुखात्रेतो काञ्चनेन विनिर्मितो ॥ शह-चक्र-गदा पाणि पोतवाससमच्यतम्‌ । किरोट-केयुर-धरं ओोवत्साद्गितवत्तसं । पद्मासने समासौ नां पद्महम्तां सुलोचनाम्‌ । प्रसन्नवदनां eat तस्य दत्तिणएतोन्येत्‌ ॥ कैनासमध्यतो माच्च त्वां चेव विनिवेशयेत्‌ | मां च शङ्धरनामानं ai च मोरों वरानने॥ चतुभज say जटिलं चन्द्रमौलिनम्‌ | खटूाङ्गशूल-वरदाभय-रस्तञ्च मां न्यसेत्‌ ॥ मदुत्सङ्गगतां त्वां च eat दौबरान्विताम्‌ | दानखण्ड ५अअरध्यायः।] देमाद्रिः। २०९ भद्रासने भगवन्तं हयरूपमुखं हरिम्‌ ॥ Taw स्थापयेषेवं भारते कूररूपिणम्‌ | वाराह केतुमालं वे मव्य Fey चोत्तरे ॥ सौवणात्रथवा रौप्यान्‌ स्थापयेत्त यथाक्रमम्‌ | एव WABI VT कत्वा चैव यधाविधि ॥ अघेपाद्यासनं BTA यथावत्‌ स्थापनं क्रमात्‌ | ब्रह्मादयम्तधादेवाः VAT. कल्पदुमास्तथा ॥ Walaa: YATE नमस्कारान्तदौपितेः । गन्ध-पुष्प- नमस्कार धूप-दौप-फले-स्तथा ॥ तथोपहरग्ा द्यश्च पूजयित्वा प्रयत्नतः | भद्राश्वं होमन्तु सपिषा च समाचरेत्‌ ॥ सखनाममन्चे हौ तव्यं स्वाहाकारसमायुतेः | दशोत्तरशत CAT ब्रह्मण ACT तघा ॥ दतरेषाञ् सव्वषामष्टोत्तरणतादतोः | SAY यजमानस्य पुरतः कलशच्सेत्‌ | आटकोदरपूर्णन्तु BHA वस्तवेष्टितम्‌ | गन्धाः सुमनसस्तस्य कुशाग्रान्विनिवेशयेत्‌ ॥ याश्च अेयोविधास्यन्ति ताश्वात्ावाहयेत्ततः | गङ्गाद्याः सरितः सवाः समुद्राश्च सरांसि च॥ आयान्तु यजमानस्य दुटितचयकारकाः | इत्यावाह्य ततस्तस्य कलशं विमलोदकम्‌ ॥ 4 एवं लम्भाह्यमिति.पुखलकामरं पाटः | हेमाद्रिः । [दानखण्ड ५ग्रध्यायः। AY गन्धपुष्प दयैः स्थापयेत्‌ प्रौतिपूकम्‌ | AAT WT खं तत्र दातारं कलशोदकेः॥ ऋ ग्मिर्व्वरुणदटेवोभिः पावमानोभिरेव च । दानकाले च सम्प्रा दाता नारो नरोऽथवा। खापितो गुरुणा तेन we दानं समाचरेत्‌ | fa: प्रद्तिणमाहत्य गरहोतकुसुमास्ञलिः ॥ प्रत्येकं पव्वंतान्‌ सर्व्वान्‌ प्रणिपत्य पुरःसरम्‌ | मध्यम गुरवे दयादिमं मन्वसुदौ रयेत्‌ | अन्यस्मै वा प्रदातव्यं तस्यानुन्ना मवाप्य च ॥ यथाच भरूरादिसमम्तलोका स्त्वयि स्थिता भ्रूधरराज नित्यम्‌ | अमोसुरा असुरा लोकनाथा ब्रह्मादयो canary faa ॥ ATR प्रदानादहमप्यशेषेः पापैविमुक्कम्त यथाभवेयम्‌ ॥ खयस्तयापव्वं तराजमद्यं कुस ual देववरेख are इतो-दसुक्ता weed मेरु सकाञ्चनं गजतवस्वयुग्मम्‌ | प्रत्येकभेकं दिजपुङ्गवानाम्‌ प्रागादि दद्यादितरान्‌ RAT i सुरासुराणामर्ता्थकत्ये लया कतं मन्दरशेल सत्य | दानखर्डं ५अ्ध्यायः।| देमाद्रिः। तथा चमां रक्त qq तव प्रसादादिरजा यथाद्॥ गन्पाद्विमादन इतोरितभूधरेन्द्र वेदे तवापि गस्डाय नमोस्त्‌ तुभ्यं | त्वत्‌सम््रदानहतपापसमस्तदोषं HATTA रक्त च मामजस्रम्‌ ॥ टेवालयाय विएलाय नमोऽचलाय हसाय वेदपुरुषाय नमोऽच्ताय | युमतप्रदाननिहताखिलपापराशि हसेन सादममराचल पाहिमांत्व॥ वन्दे सुपाण्वममराचलमप्रभेय- aay देवसुरभिं प्रणतोऽस्मि नित्यम्‌ | त्वदानभक्तियुतसत्‌क्रिययादहमदय तामेव यामि शरण्णर्थमवेहि मां a खौवत्सवत्तस-मनादि-मजंसमम्त- लोकाधिपं सकनलकारण्मच्यतद्ध | नारायणं शरणमेमि धराधरेन्द्रे ars. Fant हिमवतःस्ितिमादिमोड॥ टेवाय टेवगणपूजितपाद्‌पद्म- युग्मा भक्तजनद्‌ः खविनाशनाय | कैलाश लनिलयाय भवाय नित्य मौरोप्रियाय वरदाय aa: शिवाय ॥ चक्रो लनादिनिधनः शरणागतं मां। २१२ Sale: [दानखण्डं ५अध्वायः। भद्राखनामनिगतो हरिरच्यतोऽसो । Ma FATT न वपरुःसनकादियोगि पूगेरभिष्टतपुरातनकोत्ति युक्तः ॥ मध्ये मदा णवदहिमाचलयो निषख- कूम कति शर णमेमि भवाभवाय | पारावर मधितमव सदा दधाति यस्त्व नमामि सुरपूजितमप्रमेयम्‌ ॥ वारादहरूपिणमनन्तमनन्तकेतुम्‌ लोकसरूपिरमनेकशिरोक्तिपादम्‌ | बन्दे महोधरमभेयमपारकौत्ति यज्ेश्भेमि शरण हर मौशितारम्‌ ॥ देवस्तघोत्तर कुरुष्वपि नित्यमास्ते मत्यः सुरेन्द्रगणप्रूजितपादपद्म | रत्तत्रशेषजगतां पतिर च्तोऽसौ संसारदुःसचलित शरणागत At SHANA मघनाशनदानमन्त प्रतयेक-मेकं दहिजपुद््वानाम्‌ | wal शुभानि मनसेच्छति यानि वासौ गच्छेच्च qa न निवत्तयतीह मर्यः ॥ गुरवे efaut दव्यात्‌ qawsa वाससी | यागोपकरणं सव्व wee विनिषेदयेत्‌ ॥ SATE भगवान्‌ प्रोतः पावेत्या परमेश्वरः | अहमप्यत्रवे Wa TH मुनिसत्तमाः ॥ दानखण्डं ५अध्यायः।| Sate: | २१२ दति ब्रद्माण्डपुराणोक्तो जम्बहौपदानवि fa: । ब्रह्मा उवाच | खण टेव सुने दानं सप्होपादहयच्च तत्‌ | त्‌ क्त्वा एधिवीदानफलं सर्व्वमुपाथुति ॥ पुण्यकालेषु way चन्द्रसूग्रहादिष | 2ेवागारादिदेशेषु प््येष्वायतनेषु च ॥ विप्र गुरु वेद्विदच्च ea विव्याप्रद्‌ ्णयात्तच Faq | स कारयेच्छेवतदङ्गकायम्‌ ऋति दान गुरुणानेन सव्व" ॥ anata लिम्पयेद्नोमयेन सवारिण शचि तत्रापि मध्ये) लत्वा होपं WAIT यथावत्‌ aera अत्तनामा निवद्ः ॥ जम्नप्र्ाह्यो STA ATHAT तधापरः | HN: AYA WIAA पुष्करथेव TAA: t एते होपाः समुद्धेख सप्तसप्तभिराठताः | लवणे च सुरा-सष्यि-द धि-दुग्ध-जलेः समम्‌ ॥ ` HRT: समस्तानामेतेषां मध्यमः स्मृतः । तस्यापि भेद वर्षं मध्ये HARTA: ॥ wading विस्तारः बोडशाङ्गल द्ष्यते | पादाधिकस्तघान्येषासुत्तरीत्तरसु AA ॥ पोडशदरोणएधान्ये श्च wad प्रकल्पयेत्‌ | ( ४० ) २१४ Safe: | [दानखण्डं ५अध्यायः | ततः पादाधिकं प्रोक्तमन्येषासुत्तरोत्तरम्‌ । विस्तार एष दौपानासमुदधोनाख्च सवशः ॥ प्र्षादिपञ्चहौपेषु वषभूधरनिम्रगाः | प्रत्येक सप्तसप्त स्य: शखेततर्डलनिभ्धिताः । पुष्करे Wut aa मध्यतो वलयाक्ततिं | वषयं तथाचान्न्रामतः यतां सुने ॥ श्रते शान्तमय ay शिशिर सुखदं तथा | आनन्दञ्च शिवं चेव त्तेमक्षत्‌ सुखमेव त्त ॥ गोभेदपवतथान्द्रो नारदोदुन्दुभिस्तथा | सोमकः सुममाेव ATT: सप्त पर्वताः ॥ अनुतप्ता शिवाचापि afta fafeal क्रमात्‌ । अर्ता सुक्षताचैव समेतास्तत्र निस्रगाः॥ wag प्रथमे वषं मध्यतो विनिवेशयेत्‌ | पलेन वा यथाशक्ति ceva fafatad a तत्पाश्व देवदेवेशं सव्वलकणगु्‌' हरि | सोमरूपधरन्दं व सोवण वि निव शयेत्‌ ॥ श्वे तौ हरितजोमूतौ रोहितो वेद्यतस्तया | ANA: सुप्रभः WA AVA च पवता: ॥ कुमुदश्ोदनश्ैव ठतौयय वलाहकः | HEH महिषचचेव HAA सप्तमो{गरिः ॥ योनिस्तोया विष्णा च चन्द्रा शक्ता च मोाचनो, faafa: सप्त aaa arena परि कौत्तिताः ॥ उडद देणमांयेव ara लवणो तिः । दानखच्ड ५अध्यायः।] | SATE: | WUTRTS कपिलः पवतान्‌ खण नारद्‌ ॥ मणिद्रुमोहमगेलो दय॒तिमान्‌ पष्य्वांस्तथा | कुशोघमश्च हरितो मन्दरः सपमस्तथा ॥ धूतपापा शिवा चापि पवित्रा गमिता तथा, खद्म्भा मदिषोचैव सवपापहरए तथा ॥ कुशस्तम्बं कुशदहोपे क्रौञ्चे चंतात्रिवोधमे। वर्षीणि भूधरासेव विष्णु परएव च ॥ अन्धकारो सुनिशेव दुन्दभिः सपतमस्तधा | WIA वामनस्ेव अरन्धकारोऽथ पञ्चमः | युण्डरौको gure समेते स्युरिहाचलाः | मौरौ कुमारौ wars गाचिषैव मनोजव, ॥ यन्लादिः पुण्डरोकश सप्तसप्त उदाहृताः | WHAT शक्तो aay निम्नगाः | सप्तसप्त च देवप श्रयतां गदतो Aa | RACY कुमार सुकुमारो मणोचकः॥ कुसु मोत्तममोदख सप्तमय ARTA: | उदयो जलधारख रेबलथानुपवेता;॥ पञ्चमोऽश्रगिरिः गेलो अम्बिका केसरो तथा | सुकुमारी कुमारो च नलिन वेणका तथा ॥ इन्दुका रेणकाचेव गभस्तिः समौ तथा | पुष्करेतु महापद्मो धातकोति प्रकोत्तितौ ॥ मध्यतो वलयाकारौ मानसोऽच च USAT । न्यग्रोधकः YAY ब्रह्मणः UTA AA । २१६ देमाद्धिः। [दानखण्डः ५अध्यायः HAA: पुष्करदोपः ATEA समाहतः | एवं Fo ससुद्रेख सप्तसप्तभिराताः ॥ ariaa aaqes समाना दहिगुणाः परे । दौपमानान्‌ दमान्‌ सवान्‌ राजताज्िनिषेशयेत्‌ ॥ तथापक्िख गान्मव्छान्‌ पवंतोदधिषु fara | जम्बहौप्राधिपं विष्ण, aa चैव निवेशयेत्‌ ॥ Ga सोमं wae वायुरूपं कु गद्योपे ब्रह्मरूपं पुराणं | RMA TE MARIA aT ATS रूप पुष्करे टेव देव ॥ कत्वा चैक बहधा चारुमृत्ति हिर ण्यजं जगतामोशमादय | प्रक्षाल्य पूतेन जलेन मन्तः संप्रोच्य दर्भश्च निधाय देवान्‌ ॥ संवेष्य Aas धराधरेन्द्रान्‌ समन्ततो विकिरत्‌ guaeat | अर्घौदिभिरूव्ययुते ae: ase मेर Waals सवोन्‌ ॥ स्वनाममन्ते्च AAAS स्वाहायुतेः पूवंवद्योममन्वः | यथा पुरा तत्र तथेव Fat देवाधिशेलेन्द्रवनस्मतोनां ॥ qaaca विधिना समाप्य दानखण्ड' ५ग्रध्यायः।] VANE: | २१७ गुरुखय तच्राधिवसेत्निशयां | fanrg वेदानुमतस्तथेव वस्वादिदानच्ध ततः HAT ॥ ततः प्रभाते विमलेतुदान्‌ काले तदा सरापितोघातवस्वः यधा पूवे जम्ब संन्नस्य चोक्त तथादानं सादर इारयित्वा ॥ ततो विप्रान्‌ goa तेषां क्रमे तां दापयेश्न्छपूवन्तथेव | सोम वायु ब्रह्मरूपञ्च चन्द्र तथा GA ब्रह्मणोरूपमादय ॥ बोरूधोषधित्रक्षणणं wari जगतां प्रभोः। आद्वादरजननो यस्मात्‌ तस्माच्च पाहि मां सदा॥ अन्तवदहिख aaa’ व्याप्य योजगति सितः | सदागतिरमेयात्ा TA त्वं ATA Ai ॥ यः RA जगतां पाता ब्रद्मलोीकपितामदः | त्वत्‌सम्प्रदानादेवेग ATA सदा मम ॥ Tay ठेवदेवानां जगतामपि wes त्यातु िपुरन्दग्धं सदाम संप्रसोदर तत्‌॥ उदेत्यस्तमन याति नित्यं पाति aaa | WHA सवंलोकानां योऽसौ A संप्रसोदत्‌ ॥ रुशटिख्ितिविनाशानां कारणच््नगतामसौ | हिरण्यगभा भगवान्‌ सदा मे संप्रसौदतु | २१८ Sale: |) [दानखण्डं ५अध्यायः | saana विधिभिदहिंज yearara VARARY यथा क्रमेण | द वात्तदा गुरवे efaai च वासः सुवर्णीदधिकं सुवणः ॥ करत्वा सप्तदीपपयंन्तमूमि दा देवान्‌ जातरूपान्‌ क्रमेण | SIVA गुरवे दानशेषं साङ्गोपांगन्धान्यवस्त्रादि सव्वं ॥ आदावन्ते पञ्चभिर्विप्रव््ये; पुण्याच्च स्वस्ति इच्च ara! द्‌ व्ात्तभ्यो द्क्षिग्णं जातरूपं AAMT भोजयेद्ाद्मणां खच \ सप्तदोपाहवयं दानमेव HATA नारद्‌ | नारौ वा पुरुषोवाथ afefa लोकमाप्नयात्‌ ॥ उवाच नारदायैवं भगवान्‌ लोकभावनः | यथा मया पि तत्सव ' प्रोक्तं वे मुनिसत्तमाः ॥ दूति ब्रद्यार्डपुराणोकः सप्दहमोपदानविधिः। Ya उवाच | तचासोना सुनयः शोनकादयया- स्तेचारण्ये नेभिषे सत्रयागे | सुखासोनं सतसमुन्तरानोम्‌ गत्वाएच्छन्‌ यज्नकमोवसाने ॥ aaa, परिष्च्छामह लाम्‌ दानलण्डं yea: |] SATE: २१९ fa Mara पुरुषोवाय नारो, MAA Wey लभतेऽथ रोगौ वि सुते भृतिसुपैति wat दुःषप्रनाशम सहभोतिनागम्‌ दृष्ट तथा त्रिविधे चाहते वा । TITAS भयरौषप्रणाम्ति मभोष्टसिदि प्रददाति aa: ॥ दान व्रतं टेवताभ्यच्यनंवा कि तत्‌ कत्वा कतक्षत्योभवेत्ताः | शःुषवस्तववाक्यच्च यत्त वद्‌ास्माक सूतदानातिविहन्‌ ॥ इत्ये बसुक्तो सुनिभिस्तदानौो HAA प्रल्यवाचाघ तेषां | awe बः कधयिघाम्यहन्त- त्वेवं भूतं एथिवोपद्मदानं ॥ देवागारे ASAT तोरे ग्णदेऽन्यस्मिन्‌ परदेशे च कुयात्‌ | ACTH वा नन्दने वाच कुया दारामे वा रमते TA चेतः॥ विप्र गुरु वेदपुराणदक्त Aya वेतानि क्रमादरेण | दयात तसो गुरवेऽ वास) ॥ ee ~~ ७ # द्‌.ख्ननाशभिति कित पाठ | देमाद्धिः। [दानखण्ड' ५अध्यायः युगं शभ काञ्चनभूषणानि॥ अलङ्कतोऽसौ प्रकरोति सव- सतेदानं fafafzerfia कायः । गव्येन भूमिं WHAT जलेन चालेषयेडिं शतिहस्तमातां ॥ कूटभ्बषीतपत्राणां समं प्राकूश्चवभमेव वा! घोडशारनिमावरन्तु चतुरस्र प्रकल्पयेत्‌ ॥ यथेष्टं तच Fale wars परिकल्पयेत्‌ | चतुदारसमायुक्रं चतुस्तोरणभूषितं ॥ दभमालापरिवरतं मङ्गलांकुरगोभितं | वितानेनोपरिच्छत्रं शुभेन सितरूपिगप्‌ ॥ परितो लोकपालानां ध्वजाश्च परिकल्पयेत्‌ । दस्त रावेटयेत्‌ स्तम्भान्‌ safes विचक्षणः ॥ लम्बयेत्‌ पुष्पमाला सवेतस्तम्भसच्धिषु | प्रागुदकप्रबणः भूमि गीमयेगो पलेपयेत्‌ ॥ एवंकूटप्रपाच्चाय पटं वा धरिकल्यथेत्‌ | मध्य व्रीहिमयं गेलं महामेरु प्रकल्पयेत्‌ ॥ मध्यमं दशभारेर# Gata चेतरान्‌ | मन्दर पुरतः HT दक्िणे गन्धमादन i विपुलं प्चिभे गेलं सुपार्ण्वञ्चे(त्तरेऽचलं | विष्कग्बपर्वतौ हीतु पूव्वेषचिमभागयोः ॥ परितशान्तरे व्षपवताः ससुराृताः | # तृतोर्यारनति कचित्‌ पाठः| दानखण्ड ५अध्यारःः | | ware: | २२१ विष्कम्चपव्वतौ, मन्दरगन्धमादनाेवाभिप्रेतौ, वर्षपव्ब॑तास्त धरादानोपदिष्टा द्रष्टव्याः जम्बम्चाह्वथो STAY गास्प्रलख तथापरः | कुश MAT WHT पुष्करचैव सप्तमम्‌ | लवणेत्तसुरासपिदधिद्‌ग्धजलैः समम्‌ | ua दोपाः Wasa सप्सप्तभिराह्ताः॥ एवं त्रोहिमयाञ्छेलान्‌ पविः कारयेत्तथा | भारद्िनाय्वा शेलानितरान्‌ पिकल्ययेत्‌ ॥ TATA, TIAA: | सम्बेष्म्‌ शेलान्‌ वासोभिः सर्व्वीनेव महो दधौन्‌ | चतुरतुरः पाचान्‌ तत्तद्रव्येण संविशेत्‌ ॥ मन्दार पारिजातश्च सन्तानं इरिचन्दनम्‌। मेरोरुपरि सौवणान्‌ चतुदित्त निषैशयेत्‌ ॥ AMA कच्यतन्नच्च सौवणर कमलासनम्‌ | बरह्माणं दिभुज देवं प्राङ्मुखं विनिनेगयेत्‌ ॥ भेरु्श्डाणि चत्वारि राजतानि प्रकल्पयेत्‌ | सोवण' मादनं wa मन्दरे विभिबेशयेत्‌ ॥ हिरण्यं गरुडं जम्ब गन्धमादनपव्बते । Mary पुरोहंसमश्वत्यं परिकष्छयेत्‌ ॥ Borsa सुरं Pat न्यग्रोधश्च निपेशयेत्‌ | राजतानपि way खगपश्तिमहोस्‌हः॥ दतुचन्दनवग्डानि way विनिवेशयेत्‌ | रेषु कुम्भो जलबस्तथुक्ती ( ४१ ) ३२२ eae: [दानखण्डं भश्रध्यायः। फलेयुतै चन्दनखर्डयुकलौ | कोशेषु पूणं कलशम्तथेव चतुद शमिक्रसं निधाय tt aaa मद्विप्रवरांख टेवा नाराधयन्‌ चन्दनपुष्यधूपेः। खनाममन्ं ख नमोन्तरूपे- रभ्यच्य सर्व्वा नघ विप्रसुख्यान्‌ ॥ सादः तथा गुरुणा यञखभिस्तेः पुण्या क afaaty च ara ततोऽचदोमं गुरुरेव कुयात्‌ पूर्वोत्तरस्यान्दिभि भूधरारणम्‌ ॥ अगिन समाधाय षतेन SUT जुति देवाय त्त नामचोक्ता। तथा मिसेग्णमपि aan दशाइतोरधिकञ्चवभेकम्‌ ॥ पूत्रदयुरेवं गुरुरेव HAT निशां तधा जागरणं च कुर्यात्‌ | THWART जपन्‌ स आस्त ततः प्रभाते विमले waar i परासि Ga दानकाले प्रदाता कुशोदकेस्तिलमिगरेच विदान्‌ i स्रात्वा एचिग॑रणा प्रोत्तितोऽसौ तथा मन्त Bae: पावमानः॥ दानखण्डं ५अ्ध्यायः।] Sante २२२ Sag पुष्पाञ्जलि तत्र मेरोः Har प्रदकिणम्‌ | सम्पूज्य दद्याद्दिप्राय गुरवे वाहिताम्नये ॥ यस्माच्च लोकपालानां ब्रह्मणः परभेहिनः । आवासः सर्व्वदेवानां qatar पाहि waa’ ॥ rare क्ितिपद्यस्य कणिकार महौधर | Aare सव॑दा Wares यांसि प्रदटदस्व a इति दद्याग्महाभमेर विप्राय विदुषे ततः, प्रगाय त्तरपयंन्तान्‌ विप्रेभ्यः प्रतिपादयेत्‌ ॥ प्रथेकभेकं विदुषां चतुर्णा प्रतिकन्पयेत्‌ | दव्यात्‌ yurafaas कत्वाचापि प्रद्तिणम्‌ | यस्माच्च मदनावासो देवानामपि waa | सम्प्रोयतां मे भगवान्‌ मन्द्रः पवतोत्तमः॥ AMAT गरुडावासः सदा देवालया चलः | AMAA भगवान्‌ गन्धमादनपव्वेतः ॥ यस्मिब्रश्वत्थ्वत्तस्यो सरूपो सदा वसेत्‌ | तस्मात्‌ सम्प्रोयतां we विपुलः पवतो त्तमः ॥ सुरभिस्तिष्ठते नित्यं न्यग्रोघोमस्तके तव | आरामो देवतानां लं Bara प्रोतिमान्‌ भव ॥ saa एथिवोपन्दानं दानोत्तम तथा | दत्वा भुडनकेऽधिकान्‌ भोगान्‌ ब्रह्मसालोक्यमाग्रुयात्‌ ॥ gure afaafeg वा चयेद्ुरुणए सह । विदद्धि; पद्चभिर्विप्रे दंद्यात्तेषान्तु दक्तिणम्‌॥ दानोपदेष्टं aca दसिणां प्रतिपादयेत्‌ | २२४ देमाद्धिः। [दानखण्ड ५अध्यायः। उपदेष्टा षष्ठोभिप्रेतो वेतानिकस्य तु गुरोस्तषाञ्च ददा त्त efaufaaaa च दल्षिणदानसिषैः | दानमानसमं निष्क जातरूपं विधानतः | आसनं शयनं वस्त्र पातं भोजनसाधनम्‌ | पानौयसाधनङ्कांस्य गुरवे प्रतिपादयेत्‌ ॥ एतदानेऽप्यपयुक्त समस्तम्‌ दद्यान्तस्मे गुरषे वस्र जातम्‌ | स्वय wa a ea पाणिनोक्तं गुरून्‌ विप्रान्‌ भोजयेड टवर्गन्‌ ॥ एवं पुरा ऋषये नारदाय जगत्कत्ता वाव्रवीत्पद्ययोनिः। मयाचोक्र एथिवोपद्यदानम्‌ ततः किञ्च प्रन्रवौमि दिजन्द्राः ॥ दति ब्रद्मार्डपुरा णोक्रः एथिवोपद्मदानविधिः। शानक उवाच | शरन््यजागमने मत्य : पाण्डरोगी प्रजायते | वच्छामि तत्‌ प्रतोकारं दानदोमादिकश्चणा i पलब्रयेण कुर्वीत राजतेन वसुन्धराम्‌ | तङ नाघबा कुव्यादित्तशाटयत्रकारयेत्‌ ॥ सपवंतवनां छत्त्रां समुद्रपरिषवैष्टिताम्‌ | नवरन्रानि निचिप्य श्ेतवस्त्रेण वेष्टयेत्‌ ॥ कांस्यपाते विनिचिप्य पलाष्टकरविनिमिति। दानखण्ड ५ग्र्यायः] WATE २२.५ देवौमावाहयेत्तव सर्वाधारं इरिग्रियाम्‌ ॥ wife देवि धारौ a रुपेस्मिसम्यगाविश । सहिता पव्वतेर्दीप : qe: सुमना UZ | आवाहनमन्वः | एवमावाश्यतां दैवीं गन्धमाल्येःसमच॑येत्‌ । उपचारे; षोडशभिराचार्यः सवं शास्तवित्‌ ॥ होमश्चापि प्रकुर्व्वोल समिदाज्यतिलेरथ | भूमिभूमौति vara समिङडोमः प्रकोत्तितः ॥ तथा । भूमिभूमिमगामाना मातामातरमित्यपि | मन्तः प्रकोत्तिं त्वाग्न तिलाज्याइतिभिरहनेत्‌ ॥ श्रम्नेरुत्तरतसखापि Fa sat वे्टितम्‌ | स्थापयेदव्रणं शभ्चमण्वस्थानादिमत्तिकाः॥ प्रक्िपेचच ततः wearfou परिपूरिते । पवमाना दिभिमन्तैरभिषेकश्च कारयेत्‌ ॥ शत्रोदेव्यनुवाकेन शान्ति चापि प्रकल्पयेत्‌ | अभिषिक्स्यचाङ्गानि aera परिमाजयेत्‌ | अक्षोभ्यमनुवाकेन यथालिङ्गं सद्भ॑कम्‌ | आचायोयचतां wat दद्याद्रोगौ समाहितः॥ मन्वेणानेन विधिवत्‌ प्राम खाय द्युदङमुखः | धातौ ufeat भूतानां vere creat प्रिया ॥ रन्नगभसमुद्रैकवसना सव्वंगोभना | दानेनानेन सुप्रोता Uw व्यपोहतु | दानमन्तः, | aaa विधिना दा एयादानं प्रयतः | २२६ : SANE . [दानखण्ड'.५अ्ध्यायः aera वे कतं मने अश््यजा गमनेन तु ॥ तत्सवं नाशमायाति पार्डरोगादिक weg । WAY ब्राह्मणे WF Fay पुख्याहवा चन ॥ , इति पद्मपुराणोक्तः पाण्डरो गरः पथिवोदानविधिः | ay वि्वचक्रश्ब्द्िति इहादश महादानमाख्यायत) AYU A उवाच, अथातः सम्प्रवच्यामि महादानमनुन्तमम्‌ । विश्वचक्रमितिख्यातं सव्वेपापप्रना शनम्‌ ॥ तपनोयस्य Bee विषुवादिषु कारयेत्‌ | WS पलसदस्रेण AeA तु मध्यमम्‌ tt तस्याडन कनिष्ठं स्यात्‌ विश्वचक्रसुदाषृतं | अन्यि शपलाटृदैमशक्तोपि निवेदयेत्‌ ॥ घोडशारन्सतख्क्र' भ्रमन्नम्यटकाघठतम्‌ | नाभिमध्ये खितं विष्णु dared चतुसुजम्‌ | श इ चक्रोऽस्य UG टेव्यष्टक समातं | ‘OATH, नाभ्यन्तापक्रमान्तगामिशलाकाक्षतिरवयवविशेषः "नेमयः, waa: ज्रमन््ोवलयाकारे णावस्यिताः तासामष्ट केन तुल्यान्तरालेनाहतम्‌ | वेष्टितं, नाभिपद्मं faafata अषटदलप्ड्माकारा नाभिः तत्कखिकायां योगारूढमिति दे साव स्ापितहस्त इयं पाश्व खित शङ चक्रं fay विन्यस्य दला- टक पू्वादिक्रभेण aT प्रतिष्टापयेत्‌। तल्लक्षणं तु नार ava | दानखण्ड भ्रध्याबः।| , देमाद्धिः। ` ` ३२७ विमलोत्कषिणौ ज्ञाना क्रिया योगा तथापरा | प्रज्ञा सत्या तथशाना नवमो वाप्यनुग्रहेति ॥ wat दक्िणहस्तन वरदेन विराजिता ॥ सव्येन चक्र धारि्यः स्तोरूपाय्ारुभूषणा इति ॥ ` अच दव्यष्टकसमातमितिवचनानब्रवम्या अनुपयोग: | दितौयावरणे तहत्‌ पृवंतो जलशायिनः। अतिभू गुवशिष्ठ् ब्रह्मा कश्यप एव च ॥ ae: कूर्मोवंराहश्च नरसिंहोऽथ वामनः। गामोरामश्च AWE as: Hella च क्रमात्‌ ॥ जलशायिप्रश्तोनां, लक्षणमुक्तं ब्रद्मार्डदानदये | मव्छादोनान्तु पञ्चराते | वामे शङ गदां ead हिभुजोमव्यरूप्टक। नराद्धिमंव्छरूपो वा मद्रूपो जनार्दनः ॥ एतदेव कूर्मलक्तणं मव्छपद स्थानें कूमं पद प्रयोगे सति | मधपिङ्गलवणच् चतुर्बाह्वायुधेयःतम्‌ | नराङ्ग शूकरास्यं च मनाक्पौनं सुभौषणम्‌ ॥ ओोर्बीमकूपेरस्था तु धरानन्तौ पदानुगौ | एतद्रूपधर देवं वराह भुक्तिमुक्तिदम्‌ ॥ | उ्घलदग्निसमाकार सिहवक्त नराद्गकम्‌ | द्टाकरालवदनं safe सुभोषणम्‌ ॥ हत्तात्त जटिलं ae arate पौनवक्तसम्‌ | अरभेद्यतोत्रनखर वामोरूकलदानवं ॥ तदत्तोदारयन्तं च कराभ्यां नखरेभशं । ` देरट ` , aaife: [दान्खग्डं ५अध्यायः गदाचक्रधर दाभ्यं ATMS जगत्प्रसुम्‌ ॥ कुण्डो च्छ अधरो टहिद्याव्वी मनः परिकोत्तिंतः | च्षतान्तकरणं NCATE परशं करे ॥ -जामदग्नाः -प्रकत्तेव्यो रामो रोषारुणेक्तणः | युवा प्रसव्रबदनः सिंहस्कन्धो महाबलः ॥ आजानुबाडइः HUA रामो बारधनुरदरः | श चक्रधरः HAT नौलोत्‌पलदलच्छविः॥ AUT दोघे दिबाइश्च सर्वदैत्य ्षयद्करः | काषायवस्वसंषोतः स्कन्धसं सक्चौवरः ॥ पद्मासनस्य दिभुजो ध्यायो बद्धः प्रकौत्तिं तः | खद्धोदयतकरः Hel हयारूढो महाबलः ॥ WTA: Heat दिभुजः परिकोर्त्तित इति | ठतोयावरणे गौरौ माठभिवसुभियु ता ॥ गोरोलल्तणसुक्त' ब्रह्माण्डपुराणे | ACTA: सप्तमातरः | ATTY, THUR लत्तरससंग्ररे | गोरौ चतुमुखौ बौरा अचमाला सुचाज्िता। कुण्डाज्यपात्रिखो वामे बरह्माणो हससंखिता i गोरो, गौरवर्ण ब्रह्माणोविशेषणमे तत्‌ | fara Wee च जटाखण्डन्टमर्डिता | कपालमालिनौ शक्ता रुद्राणो दषसंस्थिता ॥ रका शकिधरा देवो शरकमातल्याम्बरान्विता। म oe न 1 त 1 ie ~+ alee = स क ८ मनम saath ot # धोर दूति कचितप्रादः | दानखण्डं ५अष्यायः।] देमाद्रिः। शिखिष््ठसमारूढा Hard न्दरूपिणी ॥ शङ्क-चक्र-गदा-शाङ्ग-खद्वहस्ता च AAA । श्यामा चतुभृजा देवो वैष्णवो वनमालिनी ॥ HUT पोनोदरा क्रूरा शूकरास्यानुकारिकौ। waar योवनोद्धन्रा नार्य्याभरणभूषिता ॥ वाराहो महिषस्था तु मदिरा दर्डधारिणो | खड्गखेटकसंगुक्ता ग्रघवापि चतुभुजा ॥ ACSIA गजारूढा हेमाभा वज्रधारिणौ | इन्द्राणी सव्वसिद्ा्था सर्वाभरणभूषिता ॥ गत्तात्तो BIT!SRT तु त्ामकुलतिभयङ्रो । ` विह्ठतास्या च दग्रा शिवे वा कौशिके स्थिता॥ लेलिहाना faqaral ज्वलत्केश्ाहिमर्डिता 4 हो पिचमीम्बरा Met चामुण्डा सुरूढ मालिनौ ॥ जटिला eet चाक्ता चतुषु बिभ्रतौ । कपालकत्तरो याम्ये पाणं शूलञ्च वामत इति ॥ वखष्टकलक्त णमुता ब्रह्मा रडद्‌ा ने% | चतुथं हादशादित्या वेदाश्चत्वार एव च। पञ्चमे पञ्चभूतानि श्द्राचैकादभेव तु लोकपालाष्टक ue दिङातष्घास्तयेव च | सप्तभेऽस्वाणि सर्वाणि मङ्गल्यानि च कारयेत्‌ | अन्तरान्तरतो देवान्‌ विन्यसेदषटटमे ya il # पुराण इति कचित्‌ ute: | ( ४२ ) २२० माद्रः | (दानखण्डः ५अध्यायः। आदिव्य-लोकपालादि-गजानां, लत्तरशसुल्त, ब्रद्मारडदामे | वैदख्रूपाणि, महाभूतघटदाने वच्यन्ते | पञ्चभूतानि, परथिव्यादौोनि। तल्लक्तणसुक्त विग्णुधर्मोत्तरे | भवणा महो कार्य्या दिव्याभरणभूषिता | AGUA सौम्यवपुखन्द्रंशुसटटशाम्बरा ॥ aula सस्यपातर पाच्रमौषधसंयुतम्‌ | Uy करे च कत्तव्य भुवो यादवनन्दन ॥ दिग्गजानां चतुणां सा कार्या एष्टठगता तथा | स्वौँषधियुता देवो शुक्तवसखौ ततः स्मता ॥ अपां रूपसुक्त, स्कन्दपुराणे | | ` तस्य ध्थानवतः yaa: प्रत्यत्ततां ययुः । Mea: शभ्चवस्पा ख दिभुजाः पवेतवाससः | दधानाः पाशकलशौ करयोमंकरासना ॥ तेजस्त्मग्निः, तस्य रूपमुक्त ब्रह्याणडद्‌ाने | वायो, अआ्रकाशरूपसुक्त विष्णुधर्मोत्तरे | AAA गगनन्तहस्पाम्बरधारि च । | चन्द्राकषटम्तं RUS दिभुजं सोम्य दर्शनम्‌ | दिरष्टवषाकारख्च स्तोएसव्य्ञनोजिभतम्‌ | द्रलक्षणमुक्त, विश्वकम॑णा | रक्षवणा स्विनयन्ना दिभुजा चन्द्रमोलयः। जटिलाञ्च प्रकत्तव्या रुद्रा वाणधनु्ैरा इति ॥ सप्रमेऽस्ाणि, सर्वाणोति, अच सत्यपि सव शब्दे पोडशकोषट- दानखर्ड TATA: |] हेमाद्रिः | २२१ सच्रिवेणोपयोगिल्यादष्टावस््राणि मङ्लयानि चाष्टाविले तावतामेव परिग्रहो न्याय्यः | TAM, गरुडपुराणे, OR शूल-गदा शक्ति कुन्ता-ुग-घन्‌ पि ख । afafaafa शस्वाणि तेषु चाप प्रणस्यत fan मङ्ल्थाण्याह पराशरः | दक्िणावत्तंशङ्श्च रोचना चन्दनन्तथा | सुक्राफल हिरण्यञ्च wag च | srewata विक्ेयं are मङ्गलावद्टम्‌ ॥ अन्तरान्तर दति पूर्वोक्तिः, wate सम्बध्यते अन्तराणाम- न्तरो मध्यदेश इत्ययं: अष्टमावरणे तु पूर्वोक्तान्‌ ब्रह्मादीन्‌ घोड- शदेवान्‌ विन्यरेदिति दानविवेककारः smite टेवान्विन्यस्येदिति केचित्‌ एते च देवताविशेषा विश्वचक्रनिमाणाथमवक्लप्स्येव सुवरस्य मध्यतश्चक्रारूढा निष्यादनोयाः न एथक्‌ सुवणन तधा विध स्येव चक्रस्य काथतयोपदेगात्‌ | तुलापुरुषवच्छषं समन्तात्परिकन्पयेत्‌ | ऋलिष्मण्डपसम्भार-भूषणाच्छादनादिकम्‌ ॥ विश्व चक्रं ततः कुय्योत्‌ कछष्णाजिनतिलोपरि | तथाष्टादश धान्यानि रसांश्च लवणादिकान्‌ tt qugarenaa वस्त्राणि विविधानि च । माल्पेत्चफलरत्रानि वितान वापि काग्येत्‌ ॥ ्रतादिशब्देन, वबि-खाद-शिवादिपूजा- QAR @atfe: | [दानखण्ड ५अध्यायः | ब्राद्यणवाचनाधि-वासनादरोनि TIT HT | भविष्ीत्तरे । अधिवास्य ततञ्चक्र पशादोमं समाचरेत्‌ | चातु्षरणिकासूचनब्राद्मसाखतुरोऽषटटवा॥ होमं क्यं ताकानो वस्तराभरणभूषिताः | होमद्रव्यसमोपेताः सुक्‌ खुवेस्तास््रभाजनेः ॥ चक्रप्रतिषठितानान्तु सुराणां होम इष्यते | > लिङजं > सर्व ant Atay s CAT MATT AMT ATS ॥ मव्छपुराणे | ततोमङ्गलशब्देन सातः शक्ताम्बरो Wet | होमाधिवासनान्तेषु wetagyarsata: ॥ इममुच्चारयेन्मत्र fa: कत्वा तु प्रदक्षिणम्‌ | नमो विश्वमयायेति विश्लचक्रात्मने नमः ॥ परमानन्दरूपो त्वं पाहि संसारकदमात्‌ | तेजो मयमिद्‌ यस्मात्‌ सदा पश्यन्ति योगिनः ॥ हदि aa गुणातोतं विश्वचक्र' नमाम्यद्दम्‌ | वासुदेवे स्थितं चक्र चक्रमध्ये च माधवः। अन्योन्याधारसूपेण प्रणमामि खिताविह | विश्वचक्रमिदःं यस्मात्‌ सब्वपापहरं परम्‌ ॥ ्रायुवच्चाधिवासस्य भवादुदर मामतः। इत्या मन्तयच योदद्यात्‌ विश्वचक्रं विमत्सरः ॥ faqa: सवपापेभ्यो बिष्णुलोके महोयते | दानखर्ड' ५ अध्यायः || wale: | २२२ वेकुण्टलोकसामा द्य चतुवांइुः सनातनः ॥ सेव्यते ऽप्परसां सङ्धेस्तिषठेत्‌ कन्पशतत्रयं | अत्रापि पूवेवदानवाक्यमभिधाय- यथाशक्ति सुवणदस्तिणासहितंजल- पूणंमाचार्यादिभ्यः सम्प्रदान प्रतिपादनं तदनुक्लयान्येभ्योपि दानम्‌ दौनानाथतपंणम्‌ सखवल्पेतवेकाग्निविधानमलिगा चार्य्या णां विभागव्यवस्था चेति wa प्रकतिवद्‌नुेय, ततः पणयाहवाचन- देव तापूजनविसजनानि कुर्यात्‌ | प्रणभेदा खयं कत्वा विश्वचक्र दिने दिने ॥ तस्यायुवर्चते नित्यं wary विपुला भवेत्‌ | इति सकल जगत्सुराधिवासम्‌ वितरति यस्तपनौयपषोडशारम्‌ | हरिभुवनसुपागतः ससिदें शिरमधिगम्य नमस्यते शिरोभिः ॥ असुदशनतां प्रयाति wat मेदनस॒द शताच्च कामिनौनां। समुदरणनकेशवानुरूपः कनकसुदशनदानदगम्धपापः॥ क्षतगुरुदुरितानिषोडश्रार प्रवरसुदशंनदरानता निरस्य, व्रजति च ससुरारिधाम भित्वा भवमतित्य भुवने भतान भूयः ॥ इति मत्छपुराणोल्तो विष्वचक्रदानविधिः। २२४ Safe: [दानखरछ ५अध्यायः। श्रथ कण्यलताभिधानं योदश महादानसुपवश्यते | ARTA | Tala. सम्प्रवच्यामि महादानमनु AAA | महा कल्पलता नाम महापातकनाशनम्‌ | qui तिथिमथासाद्य Wal ब्राह्मणवाचनम्‌ | ऋ तिग्म र्डपसम्भारभूषगणा VSS Hg | तुलापुरुषवत्‌ कुर्य्यात्‌ लोकेशावाहनादि क ॥ अदिशष्ट्व्याख्यान पुव्ववत्‌ | चामौोकरमयोः कुयात्‌ दशकश्यलताः War: | नानापुष्यफनलोपता नानांशकविभूषिता ॥ faqracguuiat भिथनेरुपशोभिताः | evatfeatas fax: फलानिच विहङ्गमे; ॥ चामोकर, सुवण कल्यलतास्तलाकारा विधेयाः, नानाफलानि, पस्त्रोगोगजवाजिप्रशतौनि, स्वरूपपुष्पफन्ानां तुलनाथतेनेवोपपत्तेः | ayatfa, वस्वाणि। सुपर्णः, afera: | एवं दगकल्यललां विधाय वेदिकयाम्‌ लिखितचक्रस्योपरि मध्ये हयः पूरवादिदित्त चाष्टौ स्थापयेत्‌ , लोकपालानुसारिण्यः कत्तव्यास्तासु देवताः । ब्राह्मो मनन्तशक्तिञ्च लवणस्योपरि न्यसेत्‌ | अधस्ताच्च तयोमध्ये पद्मगहकरे शुभे ॥ wecalfanfufcfa कचितपाटः दानखण्ड ५ग्रष्यायः|] दमाद्रिः। २२५ लोकपालानुसारिष्यो Saar, लोकपालशक्तथ दत्यधंः | अधस्ताश्च तयोरिति, मध्यस्ापितयोः कल्यलतयोरधस्तात्‌ पद्माकारा ATE, शङ््धरामनन्तशकिच्च स्थापयेत्‌ | लबणादिपरिमाण्ध, परिमाणविश्षा- निदेशात्‌ पुरुषेच्छया नियम्यते । लवणं स्तपयोन्यस्येदिति क्चित्पाठः तच्च aa cia हिवचनं रारिद्यापेत्तयेति | द्भासनस्थातु गुड Yaa: कुलिशणायुधा | रजन्यजख्िताग्नेयोस्तहोपाणिरथा नले ॥ पाम्यामदिषमारूढागदिनौ तन्द्लोपरि | छलेन AAT WAT HAE दक्तिणापंरे ॥ वारुणे वारुणौ BMX War नागपाशिनो | पताकिनो च वायव्ये ane शकंरोपरि॥ सौम्या निलषु संखाप्या शङ्किनो निधिसंखिता। माहेश्वरो हषगता व्वौश्पाणिः विशूलिनौ i दभो-गजः सच चतुर न्तो विधेयः, कुलिश, वख, रजन्यजस्थि- तेति, रजनो, हरिद्रा, अरजः, छागः, हरिद्रोपरिखयापिता च्छाग- वाषनेत्यर्थः अनले, आग्नेयदिग्मगे, एत्तिणापरे नेक तदिग्मागे नेऋतोपरेतवाहनेत्यवभेयं भाषस्धामकरवाहनेत्यथंः । निधिसंस्थितेतिनिधिरूपं कलशानुकारि | मौलिन्योवरदास्तइत्‌ waar वालिकान्विताः | शक्या पञ्चपलादूदमासङखात्‌ प्रकल्ययेत्‌ ॥ स्व्वासामुपरिष्टा च पश्चवणे' वितानकम्‌ | धेनवो दशकुम्भा ख वस्तयुग्मानि चेव हि ॥ २२ ६ हेमादधिः। [दानखण्डं ५अध्यायः। मोलिन्यो, FHT, वरदा इति, यथोक्तायुधधारिणः करा- दितरेख करेण बर दसुद्राज्वितादई्त्यधः। वालिका, कणभूषणं बालकाज्िता इति क्चित्पाठः तदा बामोत्छङ्खितवालकादति व्याख्या एतच्च पञ्चपलादिपरिमितकन्वलताकरणोपक्षप्तसुवण नेव विभज्य Wa कन्व्यं, VARTA कर्तव्या नुडपदेशात्‌ | मध्यमहे तु गुरवे ऋ तिग्भयोन्यास्तथेव च | ततो मङ्गलशब्देन ATA शक्ताम्बरो बधः । चिःप्रदक्िणमादरत्य मन््रानेतानुदौरयेत्‌ ॥ तत दति होमाधिवासन पुण्याहवा चनादि cata कमेकला- पूनन्तयं मुच्यते, खात इति कुर्डसमो पवत्तिकलशखितसर्वौषधि जलेन ऋलतिम्मिः खापितः, ग््होतकुसुमाच्लिरित्यपि ज्ञेय | TT मन्तः | नमोनमः पापविना्िनोभ्यो ब्रह्मा ण्डलो केश्वरपालनोभ्यः | आशसिताधिक्यफलप्रदाभ्यो दिम्भ्यस्तथाकल्यलतावधूभ्यः ॥ अध wa aq प्रयोगसुच्चाथ मध्यमे दे टेवतादिसदहिते कल्यलते गुरवे प्रतिपाद्य शेषा ऋ लिग्भयः प्रतिपादयेत्‌ | तदनुज्ञया अन्येभ्योपि दान दौना नाथ पूरणं, ` सखल्पेलेकाग्नि विधानं चति पूर्वोमनुसन्धेयं । ततःपुष्याहवाचनदेवतापृजन- विंसजंनानि कुबयात्‌ | दति सकलदिगङ्नाप्रदानं भवभय सूदनकारि यः करोति | दानखण्डं ५अध्यामः।] देमाद्िः। २२७ भभिमतफलदे स नाकलोके वसति पितामदवत्सराणि चिं शत्‌ ॥ अभिमतफलदे, इषटटफलदायिनि, । पिढशतमवतारयेद्रवाष्धेः सच दुरितौघविनागश्दटेदहः। सुरपलिवनितासहसख्सं a: परिह तमम्बजससदाभिवन्यः ॥ इति विधानमिदं सदिगङ्गना- कनककन्यलताविनिषैटने। पठति यः स्मरतौह agtaa “ म पदमेति पुरन्द्रमेवितम्‌ ॥ दति मव्छपुरा णेक्तः कल्यलतादानविधिः | रध सप्तसागरसंन्नं BAT महादानमास्यायते। Aq उवाच | अथातः सम्प्रवच्यामि ALTSTAATAA | सप्तसागरकं नाम महापातकनाशन। que दिनमधासाद्य कला ब्राह्मणवाचनम्‌ ॥ तुलापुरुषवत्‌ कुथात्‌ लो केशावाहनं बधः । ऋलत्विग्म णडपसन्धारभूषणाच्छादनादि कं ॥ आदिशब्देन, afeare-gurearaarfe | कारयेत्‌ सप्तकुण्डानि काञ्चनानि वि चक्षणः | प्रारेश्मात्राणि तधारलिमाताणि वा पुनः॥ ( ४२ ) २३८ देमाद्रि | [दानखर्ड ५अध्याथः। कुव्धा व्सप्तपला दूष मा षखराच्च शक्तितः | स शाप्यानिच सर्व्वाणि क्ष्णाजिनतिलपरि ॥ ङुण्डानि, भाख्डानि, प्रादेशादिपरिमाणं, तिगृहंपरिज्नेयम्‌ | एकविशत्यङ्क छ पव्वेपरिमितरन्विः vee प्रादेशः, तिला, द्रोरुपरिमाणः सौदणसंप्रदेयाखयाणं छष्णाजिनसम्बन्धिनां तेषां तथाव्यािदशनात्‌ | प्रथमं पूरयेत्‌ FE लवणेन वि चत्तणः | fadta पयसा तदन्त तीथं सपिषा पुनः ॥ चतुरधं तु गुडेनैव Vw पञ्चममेव च । षष्ठं WATT तदत्सप्तमं तौथवारिण्ण ॥ स्थापयेल्नव णस्यान्ते ब्रह्माण काञ्चन शुभं | केशवं WHY तु टतमध्यं महेश्वरं ॥ भारकरं गुडमध्य तु दधिमस्ये सुराधिपं। शकरायां न्यश््नच्छी जलमध्य तु पार्वतीं ॥ सर्वेषु सवरत्ानि धान्यानि च समन्ततः । ब्रह्मादि प्रतिमालतच्तणमुक्त, व्रह्मा रडदाने wana wa- धान्यानिच परिभाषायां | तुलापुरुषवदेषमचापि परिकल्पयेत्‌ | ततो वारुण्हःमान्ते स्रापितो वेदपुङ्कवेः | fa: प्रदक्तिणमाहत्य मन्तानेतानुद्‌ा हरेत्‌ शेषणब्द न पुणयाहवा चनमाचाव्यादिभ्यो जलपूर्व्वौक्ञ' दानं । , तदनुज्ञया चान्येभ्योऽपि दानं दोनानाथतर्पणं, खत्पेखेकागिनि विधानमिल्याद्यनुसन्धेयं | अयं विशेषः, दितौयदिवसे तुलापर- दानखर्ड ५अ्रध्यायः।] Safe ३३८ घो्कन्शेषस मासो पणौ इतेः पुवेमाज्यतिलैस्तलिङ्गमन्ेण सहस संख्योवार्ण्डोमः क्तव्यः | नमोवः सवेसिन्धूनामाघ।रेभ्यः सनातनः | जन्तुनां प्राणदेभ्यश्च समुद्रेभ्योनमोनमः ॥ त्तो रोदकाज्यद्‌धिमाघवनल्लापणेक्ल सारामतेन सुवनत्रयजोवसङ्ान्‌ | नन्दयन्ति वसुभिख वतो भवन्त स्तस्मा्ममाप्यघ्विनायमलविदष्व॥ यस्मात्‌ समस्तमुवनेषु भवन्त एव तौर्थामरासुरसुवदमणिप्रतानं | पापक्षयाम्बरविनेपनभूषणाय लोकस्य विभ््रति age ममापि लक्भेः | ततो, यथा शक्तिदक्तिणासहितसप्रदानान्ते visa पुखा- हवा चन देवतापूजनविसजनानि कुर्यात्‌ | दूति ददति रसामरसयुतान्‌ सुचिरविस्मयवानिह सागरान्‌ | अमलकाञ्चनवणमयानसौ पदमुपेति हरेरमरातः ॥ सकलपापविघ्ातविराजितः पिलपितामहपुच्रकलचका | नरकल।कसमाकुलमप्यलं ऋगिति सोऽपयते शिवमन्दिर । इति मत्छप्राणोक्तः सप्तसागरदानपिधिः | २४० warfz: । [दानखण्ड useara: | श्रथ रत्रधेनुसमाख्यं पञ्चदशमदहादानं प्रतिपाद्यते | मत्यपुराणे मत्य उवाच | अधातः सप्रवच्यामि महादानमनुत्तमम्‌ | रत्रधेतु इति ख्यातं गोलोकफलदन्रणाम्‌ ॥ gui तिथिमधासाद तुलापुरुषदानवत्‌ | लोकेशावाहनं क्रत्वा ततोधेनु प्रकल्पयेत्‌ ॥ भूमो कष्णाजिन कत्वा लवणद्रो णसं युतम्‌ | advan gata संकरप्य विधिपूबंकं ॥ लोकेशावाहनमित्यपलक्षणं अच हि 2 ग-कालठदिखाच-शिवादिपूजा-त्राह्मणवा चन गुरुकऋत्विम्बर ण-मधुपकंदान -ङुण्ड मर्डप-वेदिका-चक्रलेखन-वि- तान-तोरण्पताकादिक मव्छपुराणोक्रतुलापुरुषविह्ितं सग्ट- ह्यते wa प्रकल्ययेदिति लवणाद्रोणोपरि प्राञ्च खौसुदक्यादा- रेखाभिः सवत्सा ङ्गवाक्षतिम्‌ र चयेदित्यथः। स्ापयेत्यद्मरागाणभमेकाभौतिं मुखे बधः, पुष्परागग्रतन्तदचद्वीणायां परिकल्पयेत्‌ | ललाटे हेमतिलक मुक्ताफलशतं दशोः ॥ घोणायां, नासिकाग्रभागे, हेमतिलकादिष, सारतः, परिमाण तश्च फलविशेषे इति न्यायात्‌ ज्ञायते, यथाशक्तयनुष्टानं सुक्ताफन- शतत्रेत्रहये विभज्य स्थापनोयम्‌ | भ्वयुगे विद्रुमणतं wal कणहये स्थिते | काञ्चनानि च शृङ्गाणि शिरो व्शतालकम्‌ ॥ शद्ध णोति, वत्स ख़ क्पे क्षया बहवचनम दानखण्ड भग्रध्यायः।] देमाद्िः। - २४१ ग्रोवायां Aas गोभेदकशतामकम्‌ | द्द्रनौलशतं VE वेदूयं शतपाश्वेके ॥ स्फटिकेरुदरन्तहत्तौ गन्धिकशतात्कटिम्‌ । खुरा हेममयाः Hat: पुच्छं सुक्ञावलोमयम्‌ ॥ स्फटिकेरित्यतर, साहचर्यात्‌ तहदितिवचनाच्छ तसंस रित्यव- aa, सौगन्धिक, माणिक्यिविशेषः, सुक्ताफलानामपि शतसं ख्यत्वम- वधेयं | सूकान्तेन्दुकान्तौ च घ्राणे कपूर चन्दनम्‌ | grata च रोमाणि रोप्यां नाभि कारयेत्‌ ॥ गारुकतग्रतं arena परिकल्पयेत्‌ | तथान्यानि च रलानि स्थापयेनव्वसन्धिषु ॥ अन्यानि, माणिक्यादोनि यथा शक्ति यथालाभं स्थापयेत्‌ | कर्य्यात्‌ ग कंरया जिह्वां गोमयच्च गुडामकम्‌ | गोमूचमाज्ेन तथा दधिदुग्ध' स्वरूपतः॥ GSI चामरन्ददयात्‌ समोपे तास्ररीदहनम्‌ | कुण्डलानि च हेमानि भूषणानि त शक्तितः । कारयेटेवभेवन्तु चतुधांशेन वत्सकं ॥ एव मैवमिति, Tata घेनृकतेरत्ादि द्रव्ये रित्थ ; । तथासर्व्वारणि घान््ानि पादाधेक्तमयाःस्मृताः | नानाफलानि waite पञ्चवणवितानकम्‌ ॥ एवं विरचनां wat तददोमाधिवासनम्‌ ॥ ऋत्विग्भ्यो दक्षिणां द्वा धेनुमामन्तयेद्धः | गुडधनुवदामन्वा दरदद्चोदाहरेत्ततः ॥ २४२ | हेमाद्रिः [दानखरडं ५अधष्यायः, तहदिति, मत्छपुराणोक्षतुला पुरुषदानवदित्यघः | सर्वषधिख्रानादिकमपि ages ज्ञेयं दक्षिणां द चेति क्रमो- ऽचराविवत्तितः, दक्तिणाचात् यथाशक्ति सुवणं, पकन्तंके तु दाने ग्रामरन्नादय, इति गुडधे तुबत्‌ यालच्छमीरित्यादिमन्त : | at सब्बदटेवगणधाम यतः पठन्ति रुदरन्द्रविष्णुकमनासनवासुदेवाः, तस्मात्‌ समस्तमुवनच्यटेवयुक्ता माम्पाहि देवि भवसागरपोडमानम्‌ | Taal वेत्य मभितः परित्य भक्तया दद्यात्‌ दिजाय गुरवे जलपूव्वेकन्तां | यः Guar feawa aaivara: पापेर्विमुक्तनुरे ति पदं मुरारेः। परिवत्य, प्रद्तिणोक्षत्य ग्टहो तकुसुमाच्लिरित्यपि ज्यं | कतोपवासत्मधिवासनदिने, अशक्तौ तु नक्तमि्यक्तं गुरवे द दयादिलेकाग्निपक्तविषय । अनेकाग्निपक्ततु तुलापुरुषवदप वस्था CAAA पूव्ववत्पर्याहवा चन-देवतापूजन-विसजं नानि RATT | इति सकन्तविधिन्नो रत्रधनुप्रदानम्‌ वितरति स विमानं, प्राप्य देरौप्यमानम्‌। सकलकलषमुक्ता बन्धभिः Gaus: सहमदनसुकूपः स्थानमभ्येति शसोः ॥ इति मव्छपुराशोक्तोरल्रधेनुटानविधिः। ay महाभूतघटर्बब्दितं wen महादानमिष् निरूप्यते! दानखग्ड ५अध्यायः।] देमाद्रः। 282 A उवाच | MITA: सम्प्रवच्यामि महादानमनुत्तमम्‌। महाभूतव्रर नाम महापातकनाशनम्‌ ॥ पुण्यान्तिधिमधासाद्य कलवा ब्राह्म णएवा चनम्‌ | ऋलिग्मर्डपसम्भारभ्रूषणाच्छाद नादि कम्‌ । तुलदापुरुपवत्‌ कुर्यात्‌ लाकंशावाह नादि कम्‌ ॥ आदिशव्दम्त, पूववदेव व्याख्येयः | कारयेत्‌ काञ्चन FU महारलाचितं qe: | परादेणदङ्गलशतं यावन्‌ FATA प्रमाणतः ॥ त्तो राज्यपूरितं तदहत्कल्पघ्ठत्तसमन्वितम्‌ | सोर ्टते गये, समपरिमाण च स्थापनोये कल्यहच्नलत्तणं पञ्चशाखलत्वादिकल्यतसदाने द्रष्टव्यम्‌ | पद्मासनगतांस्तद द्रद्मविष्णुमहे श्वरान्‌ | वराहे णोदुतां तदत्‌ Fat प्रथ सपद्गजाम्‌ ॥ वरुण्ासनग्तं काञ्चन मकरपरि | इताशनं मेषगतं वायुहत्गासनम्‌ ॥ तघाकाशाधिपं Fata Waa विनायकम्‌ | विन्यसेहटमध्ये तान्‌ वेद्पञ्चकसंयुतान्‌ ॥ ब्रह्मादिलत्षण, वरुणदिलक्तणच्च मव्छपुराणोक्तन्र हार्ड - दानविहितम्‌ वेदितव्यं, वराहलच्णए तु पद्मपुराणोकषब्रह्मा रे । विनायकष्वरूपं हस्तिरघ इति । iar द्स्यात्तसुचन्तु aq दस्य Use | waaza AU Bau द्किणतोन्यसेत्‌ ॥ २४४ देमाद्धिः [दानखण्ड ५अध्यायः। अथव्व वेदस्य YA: सक्‌ GA कमलं करे । YUMA ae: सात्तसूतरकमण्डलः ॥ परितः सवश्वान्यानि चामरासनदपं णम्‌ | पादट्कोपानहच्छचदौपिकासूषणानि च ॥ शय्या च AIHA पञ्चवणंवितानकम्‌ t स्रात्वाधिवासनान्ते तु मन्तभेतसुटौरयेत्‌॥ पादुका, काष्ठक्षता, जलकुम्प्राः, घोडश, प्रकतौ TATSWATE | अ्रधिवासनान्ते aiafa पूवेस्मिन्‌ fea अधिवासनं विधाय दितौयदिवस्े पुखयादवाचनादिप ग्णदतिपयन्तं wag समाप्य सदवाषधिजले ; पूवेवदृतिग्भिः खापितो यजमानस्विःप्रदक्तिण- मात्य ग्णहौ तकुसुमाच्रलिः' वच्यमाण मन्वसुदा हरत्‌ | नमो वः सव्व टेवानामाधारेभ्यथराचरे | महाभूताधिदेषैभ्यः ान्तिरस्त शिव मम ॥ यस्माच fafgeufa महाभूतैविना क्तम्‌ | ब्रह्मा ण्डे सव्व भूतिषु तस्मात्‌ ख्रौर्तयास्त्‌ भे ॥ Taare महाभ्रूतघटं यो विनिषेदयेत्‌ | सव्व पापविनिर्मुक्ः प्रयाति परमां गति॥ विमानेनाकंवगं न पिढबन्धुसमन्वितः | स्तृयमानोऽमरस्ौभिः पद मभ्येति वैष्णवम्‌ ॥ अर च, TAR ` ब्राह्मणेभ्यः प्रदेये प्रतिपादिते तृलापुरूषवदिभागव्यवस्था तदनुज्ञया चान्येभ्योऽपि दानं दौनानाधपूरणं च कत्तव्य ्रद्तिणस्य कमं णोनिष्फललात्‌। दानखण्ड ५अध्यायः।| हेमाद्रिः | २४१ यथाशक्ति गुव्वादिभ्यो भ्रूमिसुवणीदिकं efaufa खस्पेवेकाम्नि- विधानमप्यवगन्तव्यं तदनन्तरं पूव्वेवतूपुख्याहवा चन-देवतापूजन- विसजनानि | सोडेतानि यः कुात्‌ महादानानि मानवः । न तस्य पुनराह्त्तिरिह लोकेऽभिजायते ॥ दूति पठति य इत्यं वासुशेवस्य पाशं ससुतपिठकलचः WINNS सम्यक्‌ | पररि पभवने वा मन्दिरे aaa चिरममरवधूभिमादतं सोऽपि कन्यम्‌ ॥ दति मव्छपुराणोक्रो महाभूतघटदानविधिः। इति खौोमहाराजाधिराजगखौोमहाटेवस्य समस्तकरणाधो श्वरसकलविद्याविशारदग्रोहेभाद्रिविरचिति चतुन्वंगचिन्तामणो दानखग्डे षोडश प्रहादटानविधिः। अथ TETAS: | So अथ पव्वेतदानविधिः | अयं लोकालोकः परमहिमवान्‌ शश्वदुददटयः £ सुपाश्वस्थायिओः कलितविपुलाभोगसुभगः | इतिप्रत्यक्तेऽपि स्फरदखिलशेलेन्द्रविभवः पर हे माद्विलवं प्रकटयति विगान्तविबधः । a ऋऋ धान्यशेलादिदानानामिह हमादिसरिणा। विचिच्रविधिविस्तारः' प्रस्तावः क्रियतेऽधुना ॥ तत्र धान्यपव्वं दानं तावदुच्यते तदेव पद्मपुराणे 1 भोष्रडवाच। भगवन्‌ खोतुमिच्छामि दानमाहात्मयसुत्तमम्‌ | aged परे लोके देवि गण्पृजितम्‌ ॥ पलस्य उवाच | मेरोः प्रदान वच्यामि दशधा मुनिसत्तम! यत्‌ प्रसाद्‌ात्ररो लेकानाप्रोति सुरपुजिता न्‌ ॥ पुराणेषु च देवेषु यन्नेष्वायतनेषु च | दानखण्ड €अ्रध्यायः|] दमाद्रिः। २४७ न तत्‌ फलमधौतेषु तेष यदश्रुते | एराणेषु वेदेषु यन्नेष्वायतनेषु च, कतिषु न तत्‌ फलमिति सम्बन्धः तस्मादिधान वच्यामि पव्वंतानामनुत्तमम्‌ | प्रथमो घान्यश्रलः स्यात हितीयो लवणदलः ॥ गाड़ चलस्ततौयम्त चतुर्थो हे मपव्वेतः | पञ्चमस्तिलशेलः स्यात्‌ षष्ठः कार्पासपव्येतः ॥ AAA PANAT रत्रगेलस्तघाष्ट मः | राजतो नवमस्तददशमः शकंराचलः वच्छे विधानमेतेषां यथावदनुपूव्वशः अयने विषुतै चेव व्यतोपाते दिनक्षये ॥ Vara ठतोयायां उपरागे शिक्षये । विवाद़्ोखवयन्ने वा दादश्यामथधवा पुनः॥ शक्तायां पञ्चदश्यां वा gears विधानतः | धान्यशेलादयो ar यथायदं विधानतः | ata वायतने वापि गोष्टे वापि ware a | मण्डपं कारयेद्रक्या ततुरसखसुदङसुखम्‌ ॥ प्रागुदक्प्रवणं तहत्‌प्रा्च खोवा विधानतः | मण्डपलक्षणन्तु, परिभाषायां प्रतिपादित | अव चायं विधानक्रमः दानदिवसात्‌ पूवयः wate क्त सरातादिक्रियो यजमानो असुकपव्वेलदानमहं श्वः करिथे इति- छतसंकन्ो हदि्ाबमाभ्युदयिकं विधाय ga वत्‌ पु्याहवाचनं कुष्यात्‌, तदनन्तरं तु अद्य ्रमुकस्मिन्‌ देशे असुकस्मिन्‌ काले ३४८ Safe: | [दानखण्डं caer | श्रमुकपर्मतदाने नादं TH TA तदङ्भूतहोमादिके अरमुकशमाशं असुकवेदाध्यायिनं ऋलिजं त्वामहं हरे इति | पुराणवेदविदाच्चतुणरलिजांवरणं, तथा ओम्‌ अय असुकस्मिन्‌ देशे असुकस्मिन्‌ काले असुकपव्वतदानेनाहं यच्छ तत्र॒ तदङ्गभूतानि wae कतुं कारयितुं च wana THAT श्रसुकषेदाध्यायिनं गुर त्वामहं हे दत्याचाय्ये award ठतोस््ौति सर्व॑ प्रतिवचनं तच तावत्‌ मघपकणाश्चये दितिसब्वपव्वतदानसाधारणोऽयं विधिः | गोमयेनो पलियां भूमावास्तौय वे HUTA । तन्मध्ये wad कुय्यौत्‌ विष्कग्भपवे तान्वितम्‌ ॥ धान्यद्रोरसदहसरेण भवेद्धिरिरिषहोत्तमः | मध्यमः पच्चशतिकः कनिष्ठः स्यात्‌ Fafa: गतेः ॥ द्रौणलक्तणमुक्त, परिभाषायां | प्रमाशस्थकरचरणस्य पसो दादगभिः प्ररुतिभिः कुडवो भवति अ्रनेन कुडवेन चतुगुणात्तर प्रस्थाटकट्रोणा भवन्ति ya! चतुःरदरौषच्ा कुडवेःणो भवतोति कल्यतरुणा व्याख्यातं | मेरुमहात्रौहिमयस्त्‌ मध्य सुवणवत्तत्रयसंयुतः स्यात्‌ । Taq सुक्ताफलवच्युक्तो याम्येन गोमेदकपुष्परागेः॥ UAT गारमतनोलरबेः सौग्येन वेदूय्यसरोजरागैः । दानखण्ड अध्यायः] warts: | २४९ खौ खण्डखण्डेरभितः प्रवाल लतान्वितः शक्िशिलातलःस्यात्‌ ॥ ब्रह्माथ विष्णुभगवान्‌ मुरारि दि वाकरोऽप्यत्र हिरण्मयः स्यात्‌ | मूद्व्यवस्था गतमत्सरेण कार्याः सुवणन तथा दिजौघाः॥ चत्वारि खद्ाणि च राजतानि- नितम्बभागेष्वपि राजतः स्यात्‌ | आद्रे क्॒वंशावतकन्दरस्त तोद कः प्रवर feq ॥ शलाम्बराण्यम्बधरावलो स्यात्‌ yaa Tafa च दक्षिणेन | वासांसि पश्चादथ कव्व राणि रक्रानि चेवोत्तरतोघनालौ ॥ रौप्यान्महन्द्रप्रसुखानघाष्टोा संस्थाप्य लोकाध्िपतोन्‌ RAT | नानाफलालो च समन्ततः स्यात्‌ मनोरमं माद्यविलेपनं च ॥ वितानकं चोपरि पञ्चवणे मम्तञानपुष्याभरणं सितच्च ॥ भेरुरिल्यादि, महाग्रौहयो, राजाब्रशालयः, तच्चयसयुत, tfa दक्षिणे मन्दारः, sue पारिजातो, मध्ये कल्यतरुरितिष्ठत्त- चयं, तथा gaat हरिचन्दनं, पिमे सन्तान इति तरुहयं च २५० atte: | [दानखण्डं ९ ग्रध्यायः। कुर्यात्‌, एते स््वपव्वं तेषु कत्तव्या इति शकरा चले वच्यमा शलनात्‌ सवषा ञ्च पञ्चशाखत्वमवधेयमिति | वज्र, SICH! गारुमतं, ATHA | सरोजरागः, पञ्चरागः। सुक्षाफलादोनि च यथादिशं वच्यमाणरयाजतगङ्गषु निवेशनौ- यानि। पुरारिः, महेष्वरः | ब्रद्मादिलक्षणमुता ब्रह्मा रडदाने | -मूदेव्यवस्थाः उपरिटेशखिता | गतमत्सरेण, वित्तणाढ्मरहितेन | दिजोघाः, पतिसमूहाः | दिवोशणा इति afaqars: | aa आरिव्यावसवोरुद्रादिवोशाः तेषु, वखादिलक्तणसुकं ब्रह्मारडदाने, रुद्रलक्षणएं विश्ठ चक्रे, Tata वंशः, छतमेवोद्‌ क, वस्त्रा रेव मेघसमूहाः कव्वराणि, चित्राणि । लोकपालनलत्तणमुक्त ब्रह्मार्डदाने | दत्धंत्रितेश्यामरगेलमग्रय मेरोश्च विष्क्गिरौन्‌ क्रमेण | तुरौ यभागेन चतुद शन्तु संस्थापयेत्‌ पुष्यविलेपनाटयान्‌ t पवये ए मन्दरमनेकफले ख युक युक्त' गगेः कनकभद्रकदम्बचिङ्क | कामेन काञ्चनमयेन विराजमान- माकारयेत्‌ क्रुसुमवस्त विलेपना ॥ त्ोरारुणोदसरसाथ वनेनचेव दानखण्डं exer |] दमाद्रिः। २५१ der शक्तिघट्टितेन विराजमानं | याम्येन गन्धमद्नश्च निषैशनौयो गोधूमसञ्चयमयः कलघोतजम्वा ॥ हेमेन यक्तपतिना एतमानसेन वस्वै राजतवनेन च संयुतः स्यात्‌ | पथात्तिलाचलमने कसुगन्धिपुष्प- सौव णे-पिपपल-हिर गमय-हंसगुक्तम्‌ ॥ स्रकारयेद्रजतपुष्पवनेन तद- इस्वन्वितं दधिसितोादरसस्तथामे | संस्थाप्य तं विपुलगेलमघोत्तरेण Kat सुपाश्वमपि away waa ॥ Yay हेमवटपादपगे खरन्त- माकारयेत्कनकधनुविराजमानं। माक्तोकभद्रसरसाच वनेन AE- द्रौप्येण भास्करवता च युत विधाथ॥ दूत्यत्रिषेभ्येत्यादि, एवं ae निवेश्य तचतुघभागपरिमितेन पृथक्‌ द्रव्येण waa विष्कश्मगिरि gatq न तु चतुधभागेन चतुरोपोति, तथाच लवणा चले वच्यति चतुर्धौंशेन विष्क्मपवं- तान्‌ कारयेत्‌, एथगिति, पूवण मन्दरमिति, सब्िधानान्न्दरो- ऽपि त्रौहिमथ्र एव, गर्यु्तमिति, पुरुषाकतिगणतयानित- faa: | अनेकफलालौ ga यवेरिति कचित्पाठः। तस्य ayaa यवानुष्टानमपि काथः | २५२ देभाद्विः। [दानखण्ड ईअध्यायः। कनकटितिन भद्रकदम्बाख्यन दक्षेण लितं | कामलकछणमाह fanaa | चाप-वाणधरः कामो रतिपरेयान्‌ सुमध्यमः । आलोटो नन्दनो राजी रूपवान्‌ विश्वमोहक दति ॥ त्ोरपूरितेन, अरुणोदसंज्िकेन रूप्यघटितेन सरसा वने- नापि रुूप्यघटितेन विराजमानमिति सम्बन्धः | याम्य नेत्यादि, गन्धमदनी, गन्धमादनः, कलधोतजम्बेति, सुवणेजम्बुहत्तेण | यक्षपतिरूपसुक्त खौ प्रभरे । सख मापिङ्नेवच्च गदिनं पोतविग्रहं | पुष्पकस्थन्धनाध्यक् ध्यायेत्‌ शिवसख सदेति ॥ छतमानसेनेति छतपूरितेन मानसाभिधानेन राजतेन सरसा। पश्चादिति, ufaaen दधिपूरितसिलोदनाम रजत fafadac इति, विपुलणगेलं, विपुलं नाम wad माक्तौकभद्रस रसेति, माक्षिकं, मधु मधुपूरितेन रजतमयेन भद्राभिधानेन सरसा युत भित्यर्धः। Tad कामदेवस्य प्रत्यश्म खत हंसस्य प्रासम्‌ खत्व कन- कथेनोर्दशचिणामु खत्वं च शकंराचलख्ितदिग्वेशेषसापेच्य' देवः तषु सव्व way वेदितव्य, चरमव्यवस्या कुतोपि शास्राहावस्थिति fefa | एते च कामदेवादयः कदम्बारोनां निजपर्व्वीतदठत्ताणा- मधम्तात्‌कत्तव्याः | डोमेशतुर्भिरथकेदपुराणविदि- दा न्तेरनिन्यचरिलाक्तिभिदिजेन्द्रः । टानखण्डं ६श्रध्यायः] | SATE | २५२ ya ण इस्तमितमव विधाय कुण्डं कायं म्तिलेयं व्टतेन ममित्कुरै च । रात्रो च जागरमनुदतगोततू्यैः रावाहनच्छ कथयामि शलोचयानां ॥ पूव णेत्यादि मण्डपस्य पूव्व भागे हस्तमात्रं कुण्ड विधाय तस्य एवीत्तरदिग्बिभागे तुलापुरुषोकलच्णां देवतावैदिं कत्वा aq विनायकादिदेवताभ्यः पृव्ववत्‌ पूजां विदध्यात्‌ अनन्तरम्‌ लिजो- ऽभ्निस्थापनान्ते werat लोकपालानाभिल्यादिवच्यमाणदेवता- भ्यस्तलिङ्गमन्त्ेस्तिल दि द्रव्येण होमं दुय्युः। सहस््रेलथ हातव्ये कुष्थीत्‌ कुण्डं करातमकमित्यकेर्र हस्तपरिमितकुण्डोपदे शादा- हतिमहस्र होतव्यमिति दानविवेकञारः | sa विनायकादयो दािगदेवा, दादगादित्वाः, cates द्राः, दरशलोकपालाः, WH वसवः, ब्रह्म-विष्णु-गिव-सूर्याश्चत्वारः काम-घनद्‌-ह स-कामधेनव-दशत्वारः इत्येवमेकाशौलिसंख्यभ्यो Say ग्रहाण ufaeaa चयोदशाडुतिहोमे चिपञ्चाशदधिकः मादहइतिसदहसरं quad ब्रषटणतन्तु होतव्यमिति ब्रह्मार्डपुराणे वच्यति तिलादरौनिचलत्राखखव। facet ताक्तानोत्यव- गन्तव्यं समिधः, साधारण्यादुदुम्बरस्य होःमानन्तर पुष्मोपहारा- नादाय AMAT मन्वधाक्रमं पव्वं तानावाहयेत्‌, aa भेरो- रावाहनमन्वः। त्वं wa टेव गणधामनिधेषि सड मस्मट्‌ टहप्यम Va त नाशयाशु | aa विघत्ल कुरु शणन्तिमनुत्तमात्रः। ( ४५ ) Safe | |दानखर्ड' espa: सम्पूजितः परमभक्तिमता मया हि॥ aaa भगवानौशो ब्रह्मा विष्णु्दिंवाकरः | मू त्त मूत्तंपरं daa: पाहि सनातनः ॥ यस्माच्च लोकपालानां विश्वमूत्तच मन्दिरम्‌ । रद्रादित्यवस्नाञ्च तस्माच्छान्ति प्रपच्छ मे ॥ यस्मादशृन्यममरेनारौभिश्च समस्तथा | तस्मान्ासुदराशषदुःख्संसारसागरात्‌ | एवमभ्यच्य तं मेरु मन्दर च्वाभिपृजयेत्‌ ॥ अरथमन्द्रस्य , AMBALA त्वं भद्राभ्वेनवसण च | शोभसे मन्दर fanaa पुटिकरो भव ॥ अथय गन्धमाद्नस्य | यस््ाञ्ुडामगि.जम्बुह।पे त्वं गन्धमादन | गन्धव्व वनज्ोभावानतः कौ्तिंटटास्त्‌मे॥ aq विपुलपव्व स्य | AHS केतुमालेन बैश्वाजेन वनेन च । दिरण्मया त्रश खस्तस्मात्‌ पृष्टिशरुवास्त मे | अथ सुपाश्वस्य | उत्तरैः कुरुभिय स्परत्‌ सावित्रेण वनेन च । सुपाश राजसे नित्यमतः खरोरक्तयास्त्‌ मे॥ TAMAR तान्‌ सर्व्वान्‌ प्रभात विमले पुनः। BAT गुरवे दद्यात्‌ मध्यम WA तोत्तमम्‌ ॥ दानखण्डं €ब्रध्यायः'] Was: ३५५ विष्कन्भपव्व तान्‌ दद्याटहत्विर्भ्यः क्रमशो aT गावोदव्याच्तुर्विंशदघ वा दश पायिव॥ शक्तितः सपर वाष्टौ वा पञ्च ददाद्शक्तिमान्‌। एकां वा गुरवे दद्यात्‌ कपिलाञ्च पयस्िनोम्‌ ॥ एवमामन्तेाति, दानदिनात्‌ पृन्बदिवसे स्व्वभिदमामन्त णादि विघाय गोतवादितादिभिनिंशमतिबाद्य ततः प्रभाते गुरुत्रशतयो विहितखानादिक्रियाः पूगणहतिपन्तं सकलकर्मशेषं समाप्य कुण्डसमोपस्थापितकनल शजनेन पूव्व बदयजमानं GUAT: | यजमानोऽपि शुक्ताम्बरपरिघानः vefamMaa वच्यमाण WaT यथाक्रमं पव्बतान्‌ प्रतिपादयेत्‌ | तत्र प्रयोगः| श्रम्‌ अद श्रमुकस्मिन्‌ काले अस॒कसगोतराय गअ्रमुकशम््मणे ब्राह्मणाय एतममुकपव्वेतं सोपस्करं अ्रमुकमगो चोऽदह WRT ्रमुककामम्तभ्यमहं सम्प्रददे नमः, श्रमुकसगोत्राय ARUN ब्राह्मणाय एतत्‌ पव्व तदानप्रतिष्ठाधेमिमां eau तुभ्यमहं सम्म ददे, Way दक्िणपेक्तायामखतदल्तिष्णन्तरकल्यनानुपपत्तेगो Veafefagqaaa efawaa सम्बध्यते विनापिदकिग्ण सशब्द्नमस्येव दक्तिणात्वमिति केचित्‌, सहखदर्‌ चिणं हलेत्यादि त्रह्माण्डपुरागे वच्यमा णएदत्तिणा ग्रहणन्तु युकमिति | पव्व तानामशेषाणाभेष एव विधिः स्मृतः । ` त एव पूजने मन्तास्तएवोपस्कंराः स्मता: ॥ ग्रहाणां सःकपालानां ब्रह्मादोनाख स्वंगः | २५६ हेमाद्रिः । [दानखक्ड ६श्रध्यायः। खमन्तेरेव WAY होमः WAY asia | उपवासा भवेन्नित्यमशक्तोनक्रमिष्यते ॥ सवत्राक्तारलवण्मसीयादिति वच्यमाणल्ादनक्षारलवणं नतं वेदितव्यम्‌ | विधानं सव॑श्चलानां क्रमश: खण पार्थिव | दानकानेषु ये मन्ता पव्वतेषु च यत्फलम्‌ ॥ AQ मन्तः | AA AB यतः प्रोक्तमन्रे प्राणा; ufafear | अन्राह्ववन्ति भूतानि जगदन्नेन वत्तंते ॥ अन्रमेव यतोलद्छौरब्रभव जनादनः। धान्यपव्वंतरूपेण पाहि तस्मात्रमोनमः ॥ एवमा चायादौन्‌, HUM तदनुन्नया अन्येभ्योपि दयात्‌ ततो यजमानो Fat YR aR AAT: सम्पृज्य TARA | गुरस्तान्विसिजयेत्‌, ततो यथाशक्ति ब्राह्मणभोजनम्‌ क्तोप- वासस्य यजमानस्य दानदिने क्षारलणवजंनं सर्वपवंतोपस्करा UY व्राह्मणण्हप्रापरणं शर्वाराचलोक्तं सवच द्रष्टव्यम्‌ | अनेन विधिना यस्त॒ ददयादान्यमयद्किरिम्‌ | मन्वन्तरशतं Ae देवलोके महीयते ॥ अष्षरोगणगन्धवे राके णेन विराजितः | विमानेन दिवः पृष्ठ मायाति सुरसेवितः॥ कञ्चक्षयाद्राजराज्यप्राप्रोतोदह न संशयः ॥ A AWTS पुराणात्‌ दानखण्डं esata: |] ₹े्मा{द्रः। २५७ योभगवानुवाच | अतः परं प्रवच्छामि धान्यपव्वेतमुत्तमम्‌ | यं दश्वा सव्व दानानां फलं प्राप्रोति मानवः॥ नदास्तोरे We वापि देवतायतने तथा। मण्डपं कारयित्वा च विधानं परिकल्पयेत्‌ ॥ काक्तिक्यामयने चेव ग्रहे वापि कल्स्नगः। अन्येष्वपि च कालेषु यदा खदाभिजायते ॥ महाप्रोतिकरङ्शयात्‌ TAA भलत णम्‌ | साहखिको wasp BETA तु मध्यमः: ॥ fafa. शतै; कनिष्ठस्त द्रोणानां टृपसत्तम | BAA वा AAA AT कारयच्रदयान्वितः॥ मध्ये yawaae महात्रोहिमयं Taq | विष्कग्मप्वतस्चैव यवेः कुर्यात्त ya तः ॥ efamary गौघमस्तिलः पञ्चिमतस्तथा | माषरयेवोत्तर कुय्योत्तरौयांशेन पवबतान्‌ ॥ सौवण शरिखरोपे तांस्तान्‌ सवान्‌ कारयंदधः। सर्व॑रत्विचितराङ्गान्‌ AITACAGAT | नानादुमलतोपेतान्‌ सुरभिच्चाप्यलङ्कतान्‌ | ag: प्रच्छादितान्‌ कत्वा गन्धेमां ेम्त, पूजयेत्‌ ॥ एवं विधं गिर क्त्वा नानामच्छै; समन्ततः | पजयेत फलमलेथ रसनांनाविधस्तथा ॥ DATES MAW, WAT सव्व AAT | ब्रह्मविष्णु शिवास्तत्र सौवणान्विनिथोजयेत्‌ ॥ २५८ माद्रः [दानखण्डं ६ अध्यायः Wed त: कारयेत्‌ FW हस्तमात्रं सुशोभनम्‌ | व्राह्मण स्तव्रह्ोतारो अष्टो चत्वार एव च ॥ EAT: साधवो दान्ताः सम्पृणीवयवास्तथा | ~ oN f; araiaaraaaa कटकाद्भिरन्विताः॥ चन्द्नादिग्धगात्राञ्च तथापुष्यैरलङ्ताः | एवं विधाम्तथाविप्रा होमं कु्युरतन्द्रिताः ॥ इन्द्रादया लोकपालाश्च तषां होमो विधोयत | > A > 2४ afagua aaa afafsca वा तिलैः ॥ पौरुषेण तु aaa awieiai विधौयते | oe 9 a ~ तथा व्याहतिभिदहामं तिलैराज्यनचेव fe ॥ अश्टशतंतु होतव्यं सव्वकामसमरडये। पूजयेत्‌ पव्बतं पञ्चात्‌ यजमानः Waal: ॥ Lf) स्नात्वा Vara war aramrafaafara: | aa प्राणा fe भूतानां बलन्तेजस्तयेव च ॥ जङ्गमाजङ्गमं सव्व Bea प्रतिष्टितम्‌ । ति >+ अन्नाद्रवन्ति भूतानि च्रत्राहडैन्ति चव fe ti तचधान्याधिकारेण अत्र बहुविधं भवेत्‌ अतो घधान्यगतो मेसः करोत्रमिमतं aa i नमस्त रुव्वलोकानामाधारः सुरपूजितः। विन्तहोनो मम कुले मा uafas wa a अत्यच्छित्र तथेवात्र मम जन्मनि जन्मनि । मायातु संक्षयं चैव दौोयमानमडहनि शम्‌ ॥ णवं सम्यूज्य VATA Fala महोमवम्‌ | दानखण्ड ६ ्रध्यायः।] देमाद्धिः। शङ्तुयेनिनारे ख गेयमङ्गलपाटकेः। ततः सव्वेसमौपे तु ब्राह्मणाय निषेद्थेत्‌ | सहस्रदक्षिण क्रत्वा शक्रया च विभवस्य च ॥ दलक्तिणारदहितो यन्नः शतत्वायाभिजायते । तस्मात्‌ स fat देयं यत्‌ किञ्चिदानसंन्नितम ॥ होतारम्तच्र ये तेषां ददयादिष्कममवान बधः | aaa पूजयेत्‌ पय्ाद्रोभिरष्वेगजेस्तधा ॥ अलङ्गर स्तथा मुख्यवस्तेः प॒ष्पानुलेपनैः | आचाय्यं पूजयेत्तं च भोजयिलला यधा विधि ॥ गावथालंक्तता Sat वदक्तौरा गुणान्विताः | रूपवत्यस्तरुण्यस् Garay जुह्वतां प ॥ अनेन विधिना av द्यादान्यमयं गिरिम्‌ | SUA चाना सादं स्वगमारोपयेत्‌ परम्‌ ॥ मन्वन्तराणि षड़्‌ वि शन्मरोदते विवुधेः मह । दिव्यं विमानमारद्य नारो वा पुरुषोऽपि वा॥ पुण्यक्नयादिहाप्येत्य सप्दौपपतिभ बेत्‌ | दणजन्मानि राजेन्द्र दापरे जायते युगे ॥ दशवधसहख्रायुः पुत्रपौचसमन्वितः | यशदं खणयादानं कोय मानं समाहितः ॥ दरिद्रः परया भक्तया सोऽपि सद्रतिमाप्र यात्‌ । भविष्यो तरात्‌ | अतःपरं प्रवच्मामि धान्यपव्वेतमत्तमम्‌ | र ३६० Sale | [दानखग्डं ६श्रध्यायः त्रोहिभिः कारयेत्तन्तु गे.धूमेरघ वा यवेः॥ सहस्रे णो त्तमं कुथात्तददन तु मध्यमम्‌ | तस्याप्यदत्‌ कनिष्ठन्तु कुव्यादिभवसारतः ॥ तषां पर्विधानेन सवव कुयात्‌ यथाक्रमम्‌ | फलं वापि तदा राजन्‌ पूवमेव समश्रुते I धान्याचलं कनक्रक्षविराजमानं विभ्कम्भपव्वंतयुत सुरसिदजुष्टं । यच्छन्ति ये सुमतयः प्ररपित्य विप्र ते प्राप्न वन्ति परमेष्टिपदालञयुग्मं ॥ दति धान्यपव्व तदानविधिः। ay लवणाचलदानविधिः। TAM उवाच | अधातः सप्रव्यामि लवणाचलमुत्तमम्‌। यत्‌प्रदानात्ररोलोके प्राभि शिवसंयुतम्‌ ॥ SHA: षोडशद्रोरः Haat लवणाचलः | मध्यमः स्यात्तदङन चतुभिरधमः स्मतः ॥ वित्तदहोनो यथा शक्तया द्रोणादह तु कारयेत्‌ ॥ चतुर्थांशेन विष्कन्धपवंतान्‌ कारयेत्‌ Tas ॥ द्रोशल त्ष णमु | चतुथ येनेति qe > €, गेललवणात्‌ VaR aH चतुधांशपरि मितेन लवणेनेत्वर्धंः | | ’ \ ~ | 1 Nh, विनं प॒वंबत्‌ कुर्यात्‌ ब्रह्मादीनां च सर्व्वदा | दानखर्ड ema || हेमाद्रिः, $ AY तददेमतरून्‌ सर्व्वान्‌ लोकपालनिवग्नम सरसि कामदेवादौन्‌ wears निवेशयेत्‌ ॥ तददितिधान्यपव्बे तवदिव्यथः | FATBACK ANY दानमन्तात्रिबोघत। सौभाग्यरससग्भूतो यतो य लवणोर्मः। तदामकलेनच मां पाहि पापात्रगोत्तम ॥ यस्माद्‌ ब्ररसःः AA नत्‌कटा सवगं विना। प्रियञ्च शिवयोनित्य तस्माच्छाम्ति प्रयच्छ भे॥ विष्णुदेहसमूहूतं य त्मादासेम्यवदनम्‌ | aaa पव्वलरूपेण पारि संसारमागरात्‌॥ अनेन विधिना यस्तं द्‌ दयाह्नव णपव्वंतम्‌ | Sarasin वमेल्कन्य ततो याति पराङ्गतिम्‌ ॥ दूति पद्यपुराणाक्तो नवस।चन्तदानविधिः। i) f aq गुडइपव्वतदानविधिः| पुलस्त्य उवाच | अथातः सम्प्रवच्यामि गुडपव्वतमृत्तमम्‌ | यत्‌प्रदानान्नरः मगमःप्रोति सुरपूजितम्‌ उत्तमो द गभिभीरेमंव्यसः पञ्चम एतः | ` विभिभरेः कनिष्ठः स्यात्तदङनाश्यवित्तवान्‌ ॥ भारः, परिभ।षायां व्याल्यातः। तहदामन्वणं TH होमहच्तरु रचनम्‌ | विष्कम्भपव्वां प्त त्सरांसि वनदेवताः | ( ४६ ) ३६२ | माद्रः | [दानण्डख' esraqra: | होम जागरणं तद्टल्लोकपालाधिवासनम्‌ | भान्यपव्व तथत्‌ क्ुादिमं WARP TAT ॥ यथा देषेषु विश्वात्मा प्रवरोऽयं जनादन | सामवेदस्त्‌ वेदानां महादेवस्त्‌ योगिनाम्‌ ॥ प्रणवः सव्वमन्ताणां नारौणां पाव्वतो यथा । तथा रसानां प्रवरः सदेशेचरसोमत ¦ ॥ मम तस्मत्‌ परां MAT cea गुडपव्वेत | यम्मात्‌ सौभाग्यदायिन्या भ्राता त्वं गुडपवेत | निवासश्चापि पाव्वेष्पास्तस्माग्मां पाहि सव्वटा ॥ अनेन विधिना यस्त॒ दद्यात्‌ गुडमयं गिरिम्‌। पूज्यमानः स गन्धर्रगरोलोके ABTS ॥ पनः कल्पशतान्ते तु सप्तददोपाधिपो अवेत्‌ | आवुरारःग्यसम्पत्रः गतभियापराजिटः॥ दति पद्मपुरागोक्त। गुडपव्वत दानविधिः | खोभगवानुवाच। अतः परं प्रबच्यामि गुडपव्वं तसुत्तमम्‌ | सव्व पापहरपुण्य सोभाग्यजननं परम्‌ | पृ्टिद शान्तिदन्ेवर gud दिव्यभोगदम्‌ | भारेम्त दशभिः कुर्या दयघागक्यापि वा waa 1 Ta वत्‌ AT क्तवा सर्वौ पकरणानि च | पूवं वदिति, ब्रह्माण्डदानोक्तधान्यपर्व्वतवदित्यर्थः | लोकपानसमोपत तप्राकाञ्चनगड्-एम्‌ | दानखण्ड' ६अअ्रध्यायः।] हेमादिः। २६२ सुक्ताफलविविकचाङ्ग वस्वालङ्तविग्रहम्‌ | प्रवालकलतोपे तं # Tat WWigaTayA | नितम्ब राजतन्तस्य म खलाकारसंस्कतम । कुब्धात्तास्रमय स्कन्धं नानाघातुविभूषितम्‌ क्रत्वा AMEN Ta सव्वधान्यसमाततम्‌ | सवेाषधिसमपेतं MIs समहादमम्‌ | कन्पयित्वा विधानेन सवितानं विचक्षे; ॥ कुण्डभेक ततः क्त्वा चतुःकोणं स्वनङ्क तम्‌ | नियोज्याम्तत facial ब्राह्मणाःशसितव्रताः ॥ पञ्चमो गुर्रवोक्रम्तान्‌ TAA पूजयेत्ततः, पूजितास्ते aurea होमं कुखुरतन्द्रिताः ॥ लोकपालान्‌ ग्रहां्चेव ब्रह्मादीं ख विधानतः | wafaging waa होमयेयुदि जोत्तमाः | महाव्याहृतिभियेव अयुतं तत्र होमयेत्‌ | आचार्थः सह वितर स्तेमानेन सुसमाहितः ॥ ब्रह्मघोषर तस्तम्मिन्‌ कारयित्वा महोत्सवम्‌ | एवं विधिं तदा क्षत्वा yaa: प्रयरदयान्वितः ॥ दद्यात्तं माघमासस्य ठतोयायां विशेषतः। चैत्रस्य वा विधानेन ठतौथायां प्रदापयेत्‌ ॥ ्रन्येष्वपि च कालेषु ग्रहणादिषु कारयेत्‌ | त्वं रसानां वरोनिल्यं देवाना सदा प्रियः॥ ag प्रयच्छ भे नित्य" नमस्त va तोत्तमं कक rn ceemented प्रवालकलसोपेतमति कवचित्‌पाढः। देमाद्िः। [दानखग्ड' ६ अध्यायः MAG! सामरा नयो याउचनद्रकंतारकाः | MAAS सुख यच्छ सोभाभ्यमतुलन्तथा ॥ एव सम्पूजयित्वा तं ब्राह्मणानां निवेदयेत्‌ | आचाय पूजयेत्पशचारीनाग्धक्तपणानपि ॥ विरज्य ब्राह्मणांस्तांस्त कत्वा चेव प्रदचिणम्‌ | तस्मिन्दिने च भोक्तव्यं मधर त्तारवजितम्‌ ॥ अनग्नालेपन्चेव कतक्षल्योभवेन्नरः | तस्मरादेयमिद दान फलमुत्तममिच्छता ॥ afag शलौ लोके सोभाग्य रूपमेव च। अनेन्‌ TA देव SIGS TSW \ विशद्वारस्त, HUA AY एव्येवदा चरेत्‌ | दानभेतत्‌ प्रशस्त स्यात्‌ Ba राजन्विशेषतः ॥ सौभाग्यराजकामस्य सव्वस्यापि विधीयते | पूर्वोक्तच्च फलं प्राप्य कछतज्ञव्योहि जायते ॥ दूति ब्राद्मर्ड पुराणोक्तो रुडपव्वं त दानविधिः । aa सुवर्णाचलदानविधिः। पुलस्त्य उवाच | श्रथ UGE वच्छे सुव्णाचलमुत्तमम्‌ | यस्य प्रदानाह्ववनं fafcfaaifa मानवः | उत्तमः पलसादस्तो मध्यमः पञ्चभिः गतेः । तद्द नाधमम्तहदल्य वि्नोऽपि शक्तितः ॥ ददयादेकपलाद्रद' यथागशक्तवा विमत्सरः | दानखग्ड erat: |] देमाद्धिः। २६५ धान्यपवं तवव्सवे' विदध्या द्राजसत्तम | विष्कग्भशे लास्तदञ्च ऋत्विगभः प्रतिपादयेत्‌ ॥ नमस्त ब्रह्ममीजाय ब्रह्मगर्भाय वै नमः। यस्मादनन्त फलद स्तस्म।त्‌ पाहि frais: ॥ यस्माद्‌ ग्नेरपत्य त यस्मात्‌ GA जगत्पते. | हेमपव्वतरूपेण तस्मात्पाहि नगो त्तमः ॥ अनेन विधिना यस्त ददात्‌ कनकपव्वतम्‌ । सयाति परम ब्रह्मल,कमानन्दकारकम्‌ ॥ तत्र कल्यशतन्तिष्ठेत्ततो याति पराङ्गतिम्‌ ॥ अच यदपि गुरवे wana दद्यान्‌ ऋ{खि.भ्या fast चलानौत्यक्त, नापि तुलापुरुषवषदिल्यादि सव्रते, तथापि पलस- हसखरादिपरिमितसुवणद्‌ानाहस्य एकस्यासुलभलरात्‌ अन्येष्वपि च बहुसुवणकेषु बहुभ्य :दानदशनात्‌ अत्रापि तुलापुरुषवदद्रचतुघ- भागादि गुरवे प्रदाय, तदनुज्ञया अन्येभ्योऽपि दद्यादिति गम्यते, प्रकतावदशनात्रैवमिति चेत्‌ माभूत्‌ प्रकतौ तुलापरुषादिख्ितभे- awa इति कोविरोधः, एकश्च विध्यन्तो भवतोव्येकस्य प्रकतिदयानुपपत्तिरिति चेत्‌ wa प्रक्षतावप्यदमेव व्यवस्येति व्रूमः । लवग्णचलादिसकनगेलदानप्रकति भूतस्य धान्यपष्वेतस्य aaa दति चत्‌ a प्रकतेरप्यद्गङ्धिसापेन्नतया घान्यपवतेऽपि कुण्डमर्डप्राचायंलक्तणादितुलापु रुषधम्भग्रहण- दशनात्‌ | ततश द्रव्यवबद्त् बहुभ्यो, FAM त्राह्मणपद्धकाय aad मले अचार्य्ययेव देयमितिसिह' | देभाद्वि ¡| [दानखर्ड ६अ्रध्यायः। इति पद्मपुरणोक्ः सुवषषाचलदानविधिः। aa तिलगेलदानविधिः। पद्मपुरा णात्‌ पलस्य उवाच | aoa: सस्प्रवच्यामि faana विधानतः। यत्‌वदानान्ररो्ाति विष्णुलोकमनु त्मम्‌ ॥ उत्तमोद शपिरद्राखेः पञ्चभिः मध्यमोमतः। विभिः कनिशोविप्रेन्द्र तिलणशेलः प्रकोत्तिंतः॥ एवं चापरं सव्वं छक्तविष्कश्म कादिकम्‌ | CIARA प्रवच्यामि यथावद्राजसत्तम ॥ यस्मात्‌ मधवने विष्णो दहखेदससृद्गवाः | तिल्लाः कुशा माषाश्च तस्माच्छन्नो भवलि ॥ हव्यकव्येषु यस्माच्च विलेरेवाभिलक्षणम्‌ | wget Hay तिलाचल नमोस्त॒ ते ॥ इत्यामन्तयाच यो ददययात्तिलाचलमनुत्तमम्‌ | स वैष्णवं पदं याति पुनराह्ठत्तिदुलभम्‌ | दोघांयुष्यमवाप्रोति इ चामुत्र मानवः। पिढभिद्‌वगन्धर्ेः पूज्यमानो दिवं व्रजेत्‌ A अथ ब्रह्मार्ड पुराणात्‌ भगवानुवाच | अरत: परं प्रवच्यामि तिलपव्बतमुत्तमम्‌ | Tela सव्वेदानानां परत्र फलदायि च ॥ दानखण्ड' amare: |] दमाद्धिः। २६७ तिलाः पवित्रमतुलं पवित्राणाञ् पावनाः विष्णोदंहसम्‌ह्ताम्त स्मादुत्तमताद्गताः | तिला भवन्ति tata जगतां तिरूणमपि | WRIA तु देवानां प्रदद्याद्यम्तिलोदकम्‌ ॥ छष्णपक्ते पिट णान्तु स्नात्वा खदहासमन्वितः। तिलैः warefaatfa समेतं तिलाच्नलिम्‌ ॥ तस्य देवाः सपितरः aat यच्छन्ति वाच्छितम्‌। प्वकाकोपदतं यत्त पतिताद्भिरेव च । तिलः wafsa सव्वं ` पवितं स्यात्रसंशयः ॥ एवं विधैस्तिसयं स्त॒ छत्वा पर्व्वतसुत्तमम्‌ | प्रददयाहिजमुख्याय पुखन्तस्यात्तयं भवेत्‌ ॥ विधानं तस्य वच्यामि areata चोत्तमम्‌ | व्यनोपातिऽयन चेव ग्रहणे शशि सूधयोः | wae विषुवे चैव देयं माघे विशेषतः ॥ तिलेव्यत्‌ क्रियतेमाघे दानहोमादिकं तथा | तदक्षयं भवेल्लोके तपणादिकमेव च ॥ . तथा नां टद वापि कत्वा मर्डपमुत्तमम्‌ | पर्वोतोन विधानेन कुर्या सव्वमरेषतः# ॥ पूर्वो केनेति, ब्रह्मारडपुराणोक्तघान्यपवतस्धिते नेत्यथः, शतच्रयेन द्रोणानां शक्तया वापि प्रकल्परेत्‌। पव्वेतस्य Waa भागेन परिकरूपयेत्‌ ॥ 1 प eet A wan ewes aes # विशेषत fa aac म्‌ | Ee sata: | [दानखरण्ड ईश्नध्वायः। दिशाचलान्न्दरादोन्‌स्तिक्रेव विचक्षणः | ्रह्मादिलोकपालःश्च सोवस्षान्‌ कारयेत्तथा ॥ SATE: समन्तात्‌ भूषयेद्या गमरडपम्‌ | कुण्ड भेक चतुष्कोणं पूव्व तः कारयेदधः ॥ हस्तमात्रप्रमारेन भेखङानाभिसयुतम्‌ । संस्था पयेद्भज। स्तत्र चातुश्चरणिकान्‌ Paty ॥ पूव्वोकेन विधानेन aa होमो विधोयते । पृजयेत्‌ पव्व तद्व माल्यवस्तविभूषेः ॥ मणिरत्प्रवालेशच प्रथमेऽहनियनटः | विष्णुदेहसमुडूते तिलेन कारितो war a देवालय USAT नमस्त भूतां वर ॥ wa जन्मानि यत्किञ्खिक्या पापमनुषितम्‌ | aa प्रयातु AMA लत्‌ प्रसा दान्रगोत्तम | एवं संपूजयित्वा तु प्राप्य चेवाशिषं भाम्‌ | राजौ महोत्सवं कता पव्व तस्यसमोपतः। पूजयित्वा दिजान्‌ सम्यक्‌ सोपाध्याधान्‌ सहाहितः ॥ ave दक्षिणां द्‌ याच्छक्या वापि प्रदापचेत्‌ । अच्रापि गावोद्‌ातव्या अष्टो चत्वार एव च॥ प्रदक्तिण ततः कला TAA ब्राह्मणंम्तघा | शिरसा एणिपत्याध यादार्वासु मनुत्रजत्‌ ॥ अनेन विधिना ae erated प्रयच्छति | स गच्छेत्‌ पिभिः are’ विष्णुलोकमलोपमम्‌ ॥ विमानवरमारुद्य किद्भिणोजालमरख्डितम | दानखर्ड eae |] warfe: ॥ 2 अरसरोगणसम्बोतं गन्धर्वे रतिशोभितम्‌ ॥ दशकोटयस्त॒वर्षौणां wea भोगान्‌ यथे श्खतान्‌ | पुणखत्तयादिदहागत्य राजा भवति afar: tt AIT AT तस्य val वा सुभगा रूपसयुता। दन्ना HAS चेव पुत्रपौत्रसमन्विता ॥ कतेयुगेऽभिजायेत पथान्ोत्तमवाघ्रयात्‌ । सगरेण कञ्‌ घेन WATT वे पुरा॥ मान्धात्रा यवनाश्वेन कात्तंवौग्यंण चैवहि | दानभेतत्‌ पुरा दत्त तत्यल्लोभिस्तथेव च ॥ प्राप्रमेश्वथंमतुलं alla aia च श।भ्वती । AMSA सदा दानं एतद्राजवरोत्तमाः॥ विधानमिदमाकण्य fata: यदयान्वितः | कपिलादरानपुणयस्य सम फ तमवाप्र प्रात्‌ ॥ afa तिलपनव्वतदानवि{घः | सनत्‌कुमार उवाच | अथातः सम्प्वष्यामि तिलपव्व मुत्तमम्‌ | प॒वाक्घस्थानकाले तु क्त्वा संपूजयेत्ततः | अत्र ganas लिङ्गपुराणक्रतुलापुरुषद्‌(नमव गन्तव्यम्‌ । qua yaa रम्ये वल्योकादिविवजिंते। दशतालप्रमारेन दण्डं सस्थाप्य वेमुने | अहविः ware cafe तिला स्तस्मिन्‌ विनिक्षिपेत्‌ ॥ ( ४७ ) Alb = | २७० warfz: | [दानखण्ड ६भ्रध्वायः। तालः स्मतो मध्यमया गोकणधाप्यनामयेत्यादिना ताल- aragqa परिभाषायां | MAATAAAA तन्देशं ब्राह्मणोत्तमः | awa कल्पये दि हान्‌ पूवं वत्ससमा हितः ॥ नववस्वं ख संस्याप्य Stage feats च । तस्मिस्त, पव्व तं कुर्यात्‌ तिलभारेवि शेषतः ॥ दण्डात्‌ Wenge उत्तमे परिकोत्तितः | WEA AS मध्यमे परिकीत्तितः॥ दण्डतुल्यः कनिष्टे स्यादण्डद्ोनेन कारयेत्‌ | वेष्टयित्वा aaa a: परितः पूजयेत्‌ क्रमात्‌ ॥ सद्यारौनि प्रतिन्यस्य पूजयेहिधिपूव्वं कम्‌ । अष्टदिन्न च कत्तव्या देवानां मूततयः क्रमात्‌ | विनिष्केण सुवणन प्रत्येक कारयेत्ततः॥ सदयादरीनि, सद्योजातप्रभशृतोनि, Sarai, लोकपालानां | दत्तिणा विधिना arat तुलापुरुषदानवत्‌ | slag पूवेवत्‌प्रोक्तो यथावन्मनिसत्तमः॥ तुलायुरुषोऽतर लिङ्पुरा णोक्त एवेति विक्तेयम्‌ | अन्चयेदेवटेदेशं लोकपालसमाठतम्‌ | तिलपर्व्वतमध्यस्ं तिलपव्व तरूपिणम्‌ ॥ गिवा्ना च HAA सदहरूकलशादिभिः। दशं येसिलमध्यस्थं टेवदेवसुमापतिम्‌ ॥ पूजथित्वा विधानेन ate च विसजयेत्‌ । खरोतियाय दरिद्राय दाप्येत्तिलपन्व तम्‌ ॥ eee €अध्यायः | = safe: | २७१ एवं तिलमथं प्रोक्त दानं सर्वाधिकं परम्‌ । यत्‌ लत्वा मानवो नूनं GAT aay विन्दति ॥ aaa क्तिः, प्रागुक्त मरडपवेदोमण्डले way: प्रोच्य दर्भान्‌ दवाण्पुष्यादिचावकीय्यं च aa THe यजमानो दशतालमितं ew निधाय यवात्ततश्डतिलेदं ण्ड मा च्चछादयन्‌ भैलाकति कुर्यात्‌ उत्तमे दण्डात्‌ प्रादेणाधिक्य, मध्यमे अष्टाङ्नलाधिक्यं, कनिष्टपत्ते तु दण्डसाम्य, तिलराणेरिति। ततो वस्वौराच्छादय तं awed ध्यात्वा तदुपरि शिवं पलत्रथावरस्वगंनिश्धितं संस्याप्य war- alfa aaa, तच प्रथमावररे पञ्च ब्रह्माणि, aR सवीदि मुत्ति daw, ace भूम्यादिमूत्तिः, तदहो लोकपाला इति, एते च aa निष्कवरेयपरिभितेन हिरण्येन विधाय awa: पूज्याः, ततर शिवलत्तणसुत्रा ब्रह्माण्डदाने | सव्योजातादिलक्तणमुक्त मयदो पिकायाम्‌ | सद्याजात सितं क्यार दाभयष्हस्त कम्‌ ॥ सोम्य' मोलोन्द्सम्पन्रः बालाकारं विलोचनम्‌ | वामदेवं सुरक्ताङ्ग माच्यवस््रोपवोतकम्‌॥ तुङ्गनासं च खद्राङ्ग खडगखेटकपाणिनिम्‌। बभ्वभ्वृश्मग्रमोलोन्दु द ष्ालम्बिक्तताननम्‌ | पाशखेटे षुखदाद्गका ययुक्ग चतुष्टये | शूल-द ण्ड-कुठारा-सौोन्‌ द दादृत्तषु पाणिषु ॥ पोताम्बरं quay नरं कुङ्मसत्रिभम्‌ । कुया ोलोन्द सम्पत्र पाशशूलधर हयोः ॥ स्फटिकाभ जगङ्तु' चिनेव चन्द्रमौलिनम t २७२ खेमाद्रिः। [दानष्र्ड ६ अध्यायः | ईशानं पञ्चमं कुर्यात्‌ विशूलाभयपाणिनिमिति ॥ सर्वीदिलक्षणमाह विश्वकमां | सवा भोमो महादेवो we पश्पतिभेवः | उग्रेशानाविति ae मूत्तिणाः शिवसत्रिभाः ॥ सगाङ्गचडामणयो जटामण्डलमर्डिताः | तिनेव्रा वरखद्ाङ्चिशूलाभयपा णय इति ॥ सूत्येटकमध्य तु पृशिव्यपतिजोवायाकाशानां रूपाणि cy महाभूतघटदाने निरूपितानि, warm वरदानप्रकरणे [द्‌ ii “~ फर वच्यन्ते, यजमानमूततिम्त विशषानुक्तेरित रपुरुषतुल्यव वदितव्या, लोकपालनलक् णसुक्' ब्रह्माण्ड दाने, ततः ूजानन्तरतत्तन्बन्तेः समिदादि vai एधकस्थस्य शिवस्य सहस कलभाभिषेक' क्रत्वा यजमानाय तिलपवंताग्र्य' शिवं प्रद्भयेदाचाग्धः। यजमानम्त शिवादौनभ्यव्ये तं tet faa प्रदापयेत्‌ | € f © aTatatfzefaatfe एव्ववत्‌ | FAG यजमानमधिक्षत्य कालीत्तरतन्देषु। प अथवा परमेणानमष्टोत्तरगशतरपि। > + 0 घि aan: खपयित्वा तु समभ्यये यधाविधि i FAT प्रदानमन्वेण गुरुर्टात्तर Fat: | महारवो AAs: WET नौोललोहितः ॥ surat बिजयो भोमो टेवटेवो भवोद्भवः | कपालोशथ विज्ञेयो र्द्रा एकाद्‌शस्त्िमे ॥ समन्तासकलेशस्य पूजनया यथाक्रमम्‌ | दानखच्ड €ग्रध्यायः।] माद्रः | २७३ क्षणाजिने सप्रपृज्य तिलानां पोडशाधिकेः ॥ सुवणत्रयस युक्त Taya वेष्टितं | शोभित पुष्यमालाभिः फले समलङ्क तम्‌ I VARS TAT क्रमेण परिदापयेत्‌ | शिवभक्ताय शान्ताय खोत्ियाय दिजन्मने॥ एवं यः कुरुते भक्तया विधिनानेन संयुतः | आयुःचिवं जयङ्गीत्तिं मनुभूय शिवं ब्रजेत्‌ ॥ इति लिङ्गपुराण्णेक्तम्तिलपव्व'तदानविधिः। अथातः संप्रवच्यामि तिलपव्व तसुत्तमम्‌ | यस्य प्रदानात्सकल Aaa पातकम्‌ ॥ सपतजन्मान्तरे यद्यात्पापं च्वृणवधादिकम्‌ | तत्सवं ` wana तिलपव्व तदानतः ॥ परयकालेपु HAG उपराग विशेषतः | queen waa दातव्य' तिलपव्व तम्‌ ॥ देवालयस्य पुरतो मण्डप कारयेद्धधः | प्रविभक्तचतुदारं चतुस्तोरणसंयुतं ॥ दण्दादणदस्त वा चतुरस सुसंखिलम्‌ | वितानोपरिसंछछत्रं दिग्वितोण्वितानक॥ दारेषु पणकलशान्‌ स्थापयित्वा हयं हयं । प्वस्मिन्‌ दिवसे प्रातः कुथान्‌, पुख्ाहवा चनं | ततःसङ्कल्पयित्वा तु गुरु बेदाङ्गपारग। वशिनं पुणचरितं युवानां कतलत्तणम्‌ ॥ ऋत्िजियाषट TAT वेदबेदाङ्पारगाः। २७४ दमाद्धिः | [दानखर्ड espera: तेषां निषैदयेत्‌ काय श्व.प्ररास्ये तिलाचलम्‌ ॥ ततौ गुरु महादेव पूजयित्वा विधानतः | विनायकमुमां चैव ततः wa प्रपातयेत्‌ | aw नवकोहछानि कल्पयिता समन्ततः | अष्टौ कुण्डानि arate ईशाने नवमं भवेत्‌ ॥ agar प्रविस्तो सितवस्वाणि सव्वं तः | faa: एद महामेरु मघ्ये काय्य प्रयन्नतः॥ उत्तमस्तिपलेभारेदाकाम्यां मध्यमाधमो | षड भागेन ततः कार्य्याः समन्ता दषपव्वं ताः ॥ माल्यवान्निषधञ्चव हिमवान्‌ हेमकटकः | गन्यमादनणेलथ BHAT खेतगेलकी ॥ wifey निघातव्या वासोमिञ्छादयेदरहिः। HUA सौवर्णः सव्वरतोपशोभितः॥ सव्वुष्यफलोपेतो न्यस्तव्यो HATE । zag खगान्‌ Tiara दुमांश्चापि fafafena ॥ सव्बशेलषु मन्दार ख्गपच्यादिकञ्च यत्‌ | निधातव्य प्रयन्नन तुरौयांशन Wea: सुमेरोदादश्पलं दशाद्टौ वाप्यनुक्रमात्‌। सुवणस्य प्रमाणंस्या दुत्तमाघममध्यमं ॥ अधस्तात्‌ HUTA सौवणकमसे TTA | Sada चतुव्वाहु' जटासुङ्कटमर्डितम्‌ ॥ faaa सौम्यवदनं सौवण न्यस्य प॒जयेत्‌ | शिवनामा तु मध्ये isa: शम्भ स्िल्लीचनः॥ दानखण्ड अध्यायः || देमाद्रि ¦ | २७५ स्थाणरौशो महादेवः श ङ्रःअन्द्रशे खरः | र््वादिषु महादेवमेभिनो मभिरच्च येत्‌ ॥ दिवाहविष्यभोजोस्यात्‌ सगुरम्त च तिजः | खेन aa विधानेन खह्योक्तेन विशेषतः#॥ इत्वाज्यभागौ जया यथोक्त सव माचरेत्‌ | वस्तं : प्रपूजयेतसवाद्रलिजो गुरुभेव च ॥ दिगुगं गुरवेदवात्‌ कुण्डलो र ्गलोयकः | उपानष्टच्छत्रशय्याभिरासनः पादुकेन च ॥ ततो विमूलश्रादिव्य पुणखयकान् उपस्थिते | अनुज्नातम्त तैविप्रेश्जमानः प्रसत्रधोः॥ सव्वापधिजलस्रातः BAA, MATA | uefa गिरिं कत्वा विप्रानाह्य यततः ॥ ज्ञानिनो गुणमम्पन्नानामनिषटानलोलपान्‌। ञेदबेद्‌ाङ्गविदुषम्तञ्च टेव प्रकन्या TI तस्य तस्य गिरेः ose तत्तताम्ना प्रपूजयेत्‌ । aa तत्प्र्रम catfea संप्रौयतामिति। गुणोत्कटाय विप्राय भावयित्वातु तं स्िवम्‌। एवं व्वा दिगेलास्त, AMAA प्रदापयेत्‌ I प्रौयताभिति तान्‌ विप्र(स्तत्तदेवं प्रकल्या च। सव" क्रियाकलापञ्च निवेद्य परमेष्ठिनम्‌ | पजयथित्वा दिजानग्रे दोनाग्धक्पणांस्तटः। अशोमङ्लसंयुक्तम्ततो बन्धसमन्वितः॥ य+ eee meer rus ~~ _ faufea इतिवा gra: ~ +~ -- ~ _ 298 eanfz: । [दानखर्ड' &अध्यायः अनेन विधिना यम्त द्‌ यात्तिलमयं गिरिम्‌ । न तस्य विदयते किञ्खित्प्रापं सप्रजनोद्ववम्‌ ॥ विमानेन शिवं गच्छेतिः कामो यः ममाचरेत्‌। सकामो लभते कामान्‌ यं यमिच्छति चेतसा ॥ इति प्रमरोत्तरतन्ोक्कतिलगेलदानविधिः | अघ कापासपनव्वतदानवििः। पद्मपुराण्णत्‌ | कपी सपव्व तस्तदवि शद्वारेरिहोत्तमः। दणभिमध्यमः प्रोक्तः कनि: पञ्भिः स्मृतः ॥ भारेसाल्यधनो द्यादित्तशाट्यमिवजिंतः। घान्यपवतवव्सब मासां राजसत्तम ॥ प्रभातायान्तु wast दययादिदमुरौरयेत्‌ | त्वमेवाचरणं यस्माल्लोकानामिह सव॑दा ॥ कर्पाोसाचल तस्माच्चमघाघध्वंसनो भव | एवं कर्पाीसशेलेन्द्र यो दयात्‌ पर्वसत्रिधो | Reais वरेत्कन्प ततोराजा भवेदिह ॥ ब्रह्मा ण्डपुरा णात्‌ भगवानुवाच | श्रत: पर प्रवच्यामिं कपांस।चलसुत्तमम्‌ | uta सव्व दानानां परियं सवदितौकसाम्‌ | देशकालौ समासाद्य घनं दाच्च यत्नतः | टेयभेतन्रहादानं ATAU कुलस्य च ॥ gage द६ग्र्यायः।| देमाद्रिः। ` ३७७ पवंतं कल्पयेत्तच कापासेन विधानतः | gaaa विधानेन wet सव्वं विधानतः a विशद्ारस्त्‌, कत्तव्य उत्तमः wat qa a मध्यम दशभिः कु््यांज्नघन्यं पञ्चभिस्तथा ॥ सव्वधान्यसम्बुहस्य मध्ये ह्यःवधिभि्ेतम्‌ | THAT संयुक' लोकपालाहतं तथा । ब्रह्मादयस्तथा we काञ्चनेन विनिमिंताः॥ कुलाकुलां थ चत्व{र थतुभीगेन HAI | सोवणशिखरान्‌ सर्व्वान्‌ waa umf ॥ नानाघातुविचिच्राङ्गन्‌ WA भोनज्यसमाह्वतान्‌ | कुण्ड वा स्थङ्डिले वापि aa होमो विधौयते ॥ ऋत्विजश्च तथानाष्टा; कारयेदेदवित्तमान्‌ | हामोव्याहतिभिश्चव अग्नौ तदे वतेरपि ॥ aaa सपिंषा aa तथा कष्णतिलैरपि। अयुतं PACS च पालागसमिघस्तथा ॥ शह तृ निनादे तथधामङ्गलपाठ केः | उत्सवं कारयेत्तच दिनिभेकमर्तन्द्रितः ॥ पव्व काले ततो दद्यात्‌ प्रजयिता विघानतः। नम: सर्वामरावाम aay claws: I ब्रह्मादयो मे वरदा भवन्तु विबधाः war | द्यवा नरो Taare वा विधिपूव्व कम्‌ ॥ पूजयित्वा दिजान्‌ सम्यक्‌ वासोभिभूषरौस्तथा | अनेन विधिना यस्त॒ दानमेतत्‌ प्रयच्छति a ( ४८ ) gor देमाद्रिः। [दानखग्ड ६श्रष्यायः। स गच्छशेचिदशावासं विमानोपरि सस्थितः | अर्रोगणसंवोतो ware Thaw fea: । aa मन्वन्तरं यावदुर्धित्वा विबुधालये। श्यक्षवादिदहाभ्येव ASAE ससागराम्‌ ॥ रूपवान्‌ सुभगोवाग्माो सोमानतुलविक्रमः। पञ्चजन्मानि नावो वा जायते नासं शयः ॥ भूयश्च ण राजेन्द्र दिव्यं कारपीसपव्व तम्‌ । तच्च भारग्रतनेव कुर्य्या ददन वा Ya: il _ शेषं पुवं विधानेन सव्व ` कुर्याद्यथाक्रमम्‌ | फलं पूवोदितञ्चेव SAA दूपसन्तम ॥ इति कर्पासपव्व तदानविधि. | अथ शताचनदानविधिः। पुलस्त्य उवाच अथातः सम्प्रवच्यामि एतदेलमनुत्तमम्‌ | तेजोऽखतमयन्दिव्य महापातकनाशनम्‌ ॥ विंशत्या एतकुम्रा मासुत्तमः स्यात्‌ छता चनः | टगभिमध्यमः प्राक्त पञ्चभिरधम स्मतः | अत्पविन्तः wala erat मरुविधानतः। विष्कम्भपश्च TATA TT aA WAI ॥ aifarean atin garait निवेशयेत्‌ | कारयेत संहतान्‌ wary यथाशोभं विधानतः ॥ वेष्टयेत्‌ शक्गवासोभिरि त्तद णड फलादि केः | धन्यपव्य तव चछषविधान मिद्‌ प्ठति।॥ दानखणर्ड अध्यायः || दहेमाद्धिः। २७९ अधिवासन gala तदहोमं Eure az । अत पलसहस्रपरिमितङ्क avaga: प्रसिहः कुम्भग्रहणे तस्या- नियतपरिमाणत्वादनवस्थित शास्त्रा यप्रसङ्गात्‌ तञ्च द्रवद्रव्यत्वा- दाधारमपेच्त इति | शालितण्डलपात्राणि कु्ोपरि निकेणये दित्यनेन तस्य कलगशाधारत्वात्‌ प्रतिपाद्यते "तन्दुलपा्राणोति' Ua तपञ्चकापे त्तया TATA | प्रभातायान्तु शव्व यां गुरषे विनिवेदयेत्‌ । विष्कम्भपवतांस्तटविगभ्यः शान्तमानसः ॥ संयोगात्‌ CAFTA यस्मादरुततेजसः | तस्मादृष्टतार्बिं(व्व श्वासा प्रोयतामच्र WET ॥ यस्त॒ तेजो मयं ब्रह्म Ua तच्च व्यवस्थितम्‌ | एतपव्व रूपेण aera: पाहि भूधरः ॥ अनेन विधिना दद्याहताचलमनुत्तमम्‌ | महापातकयुक्तोऽपि लोकमायाति शाङ्गरम्‌ ॥ समारसयुकेन किङ्धिणोजालमालिना। विमानेनाष्रोभिश्र मिडविद्याधरेहतः | विहरेत्‌ पिढभिः are’ यावदा हतसंश्नवम्‌ | इति पद्मपुराणोक्तो waar तदानविधिः | श्रथ रत्नाचलदानविधिः। पलस्य उवाच | ` अतः परग्प्वच्यामि रलाचलमनुत्तमम्‌ | सुक्षा कलसहस्रेण wa त-स्यादिडहोत्तमः | १८० Salle: । {(दानखर्ड' अध्यायः | मध्यमः पञ्चशतिकस्िशतनाधमः स्मतः | © + म चतुधोंभेन वि्कम्पपव्व ता; स्यःसमन्ततः ॥ पूव्व'ण वज-गोभेदे ई क्षिणे इन्द्र-नोलकीः, पुष्प रागयुतेः ata विददिर्मन्धमादनः ॥ > 6 =. वेदूय विद्रुम. vata afaat विपुलाचलः। EN =< ~ ~ पद्मरागः ससौपगसत्तरेण तु विन्यसेत्‌ ॥ मेर । क । 'वजगोभेदेः' समसं ख्यः, समं स्यादग्ुतत्वादितिन्यायात्‌ एवः सुत्तरत्नापि विज्ञेय ॥ = ५ AAT; गर्डात्मजः | सौवण रिति कचित्पाठः। भान्यपव्व तवत्‌ सव्व मत्रापि परिकन्पयेत्‌। तददावाहनङ्व्या दन्तान्‌ देवांश काञ्चनान्‌ ॥ पजयेत्‌ पुष्यपानोयेः प्रभाते च विसज नम्‌। wal बहुरुऋत्िग्म। LATA AST TAT ॥ यथा देवगणाः सव्वं wa taste खिताः । त्वञ्चरन्रमयो नित्यमतः wife महाचलः ॥ यस्माद्रतरप्रदानेन afe प्रकुरुते हरिः महारन्रप्रदानेन तस्मावब्रः पाहि प्व्वत॥ अनेन विधिना यस्तु दब्याद्रलमयं गिरिम्‌ | स याति awe लोकं अमरेशखरपूजितः ॥ यावत्कल्पशत as aafes नराधिप) रूपारोग्यगुणोपेतः सप्तदौपाधिपो भवेत्‌ ॥ दानखर्डं इश्रध्यायः।] इमाद्रिः। ब्रह्महत्यादि क कञ्चिद्‌ चा-सुच वा क्षतम्‌ | तस्सव्व ` नाशमायाति गिरिवच्वहतो यथा ॥ इति पद्मपुराणोक्तो tau तदानविधिः। अथ र्ूप्याचलदानविधिः। पुलस्त्य उवाच | अ; परम्प्रवच्यामि रुप्याचनलमनुत्तमम्‌। यत्प्रदानान्ररोयाति सोमलोक दिजोत्तमः॥ दशभिः पलसाहसरेरुत्तमो राजता चलः | पञ्चभिरष्यमः प्रोक्तस्तददनाधरः स्मतः ॥ saat विंशतरूद कारयेच्छकतितः सदा | विष्कम्पपव्व तांस्तदत्तरौर्यांगेन कल्पयेत्‌ ॥ पृव्व बद्राजतान्‌ Haid मन्दरादौन्‌ विधानतः कलघौतमर्यास्तच लोकेश नंयेद्धः ॥ ‘HANA, काञ्चनम्‌ | ब्रह्म विष्ण कवान्‌ कार्य्योनितम्बोत हिर रमयः | राजतंस्याद्यदन्येषां सव्व तदिह काञ्चनम्‌ | TA पव्व वत्कुयौत्‌ होमजागरग्णादिकम्‌ | द्व्या त्तदत्‌ Wala | गुरवे रौप्यपव्व तम्‌ ॥ विष्कम्भभेलान्‌ whan पज्यवस्तविभूषणेः | इमं wat पठन्‌ दद्यादभपाण्िविमत्सरः ॥ पितणां बल्लभं यस्मा न्धस्य WETS च । रजत पाहि तस्मात्र; शोकसंसारसागरात्‌ ॥ cq निषेश्य यो दद्याद्राजताचलमुत्तमम्‌ | २८१ २८२ देमाद्रिः। [दानखर्ड अध्यायः गवायुतसदहसखस्य फलम्प्राप्रोति मानवः ॥ सोमलोके स गन्धव; किच्रऽरोष्सर साङ्गरेः | पज्यमानो वसेदिद्वान्‌ यावदाहतसंञ्जवम्‌ ॥ इति पद्मपुराणोक्तो रूप्याचलदानविधिः। अथ शकंराचलदानविधिः। पुलस्त्य उवाच | Tala: सम्प्रवच्यामि शकंराचलमुत्तमम्‌। यस्य प्रदानादिष्ण कद्र स्तष्यन्ति सव्व. दा ॥ अष्टभिः शकंराभारे सत्तमः स्याग्हाचलः, चतुभिगैष्यमःप्रक्तो भाराभ्यामधरः सतः ॥ भारेण वादभारेण Fata: स्वर्पवित्तवान्‌ | विष्कम्भरपव्वं तान्‌ Fara तुर्यांशेन मानवः ॥ WITT तवस्सवमासाद्यामर संयुतम्‌ ॥ मेरोरुपरि तदच स्थाप्य हेमतर्यम्‌ | मन्दारः पारिजातश्च ada: कल्यपादपः॥ TATA AT afe waste faanaq । Sfeweaaarat पृव्व -पचिमभागयोः ॥ fate सव्व लेषु विशेषाङ्करा चले | मन्दारे कामदेव श्च प्रत्यग्वक्तः सद्‌ा भवेत्‌ | गन्धमादनणगृङ्गच धनदःस्यादुदडमुखः | प्राङ्मुखो वेदमत्ति ख हंसः स्याहिणुला चले ॥ हेमो Ma quit दक्तिणभिसुखौ भवेत्‌ । धान्धपव्व तवत्‌ सर्वव मावाहनम खादिकम्‌ | दामखण्ड emara: i] देमाद्धि. | ३८३ RATT गुरषेददया अध्यमं पव्व तीत्तमम्‌ | ऋतिवग्भा शतु रः गेलानिमान्बन्वा नुदौ रयेत्‌ ॥ सोभाग्याखतसारोऽयं परमं शकरा यतः! तन््रमानन्दकारो त्वं WALA सव्व दा | saa पिवतांयेतु निपेतुभुवि सौकराः। देवानां तत्समं सोमं पाहि न: शकराचलः। मम भवतु मध्या यदुदूताशरष्करा यतः | तम्भमथोमि महाशैल पाहि समारसागरात्‌ | यो दद्याच्छकोराशेलम्नेन विधिना az wa पापविनिमुक्ः प्रयाति शिवमन्दिरम्‌ ॥ चन्टरादित्यप्रतोकाशमधिरष्यानुजोविभिः | सहेव यानमातिषटेत्‌ स तु विष्णप्रचोदितः॥ ततः कल्यशतान्ते तु सप्द्वोपाधिपो भवेत्‌ | ्रायुरारोग्यसम्प्रत्ो यादच्जब्मायुतत्यम्‌ ॥ भोजनं शक्तितः वुर्य्यात्‌ wane विमतसरः #* ` सवत्राक्षारलवण मग्रोयात्तदनुन्नया ॥ * ` - भोजम guufefa, दानानन्तरं यथा afew भोजन- दानं कुादित्यधः | सखयमपि अन्नारलवणमश्ीयादिति | पवतोपस्करान्‌ सवान्‌ प्रापयेष्ाद्णलयम्‌ | पश्येदिमानप्यघनोऽपि भव्या स्पशेत्‌ मनुष्येरिह दोयमानान्‌ | णोति भक्षाय मतिं ददाति निःकरमषः सोपि fea प्रयाति २८४ देमाद्रिः | [eraew ६अध्यायः। eau प्रणमसुपेति पटप्रमानैः गेलेन्द्रेभवभयमेदनैम्यनुष्यः | यः, gang सुनिपु् वेह सम्यक्‌ ॥ aaa सकलगिरौन्द्र सम्प्रदानम्‌ । । दूति पद्मपुराणोक्तः एकराचलद्‌ानविधिः। aq भेवानि दादशभमेर्दानानि निर्प्यन्ते। तच कालोत्तरशेबशास्वात्‌ | अथातः सम्प्रवच्छमि भेरुदानययथाक्रमम्‌। आकात्तिकात्समारभ्य Aaa समाचरत्‌ ॥ कात्तिक्यां रत्रभेरश्च दातव्यस्त्‌ शिवाग्रतः | aa wea Heat प्रमाणं क्रमशः खण ॥ दच्र-पञ्च-मदहानोलनोल-स्फटिकसश्नकः | पुष्प मरकतंसुक्ता ग्राह्याः खविभवेनतु॥ प्रखमाचास्त संग्राह्या प्रस्धाददा्मेव वा । यथाशक्याथ वा देया वित्तगाठय विना सुत॥ aaa वच्यामि शिवस्याग्रे यथाचयेत्‌ | कर्कायां न्धसे्ेरु ब्रह्म्णि भूषितम्‌ | TRS मा्वानराम पव्व तं पुजयेत्तदा ॥ व तत्‌ पूव्व AACA अरष्लहच्चास्ततः परम्‌ । भेरुतः vet दिग्भागे पूव्व पर्व त्तरतरयम्‌ ॥ कथितं स पिरषण दच्तिणस्यान्ततः परम्‌ | निषधो हेमकूटश्च हिमवांश्च तथा तयम्‌ ॥ एव मुत्तरभागे त्‌ नौोलःखतय गृङ्वान्‌ | [दमखण्डं ६ अध्यायः माद्भिः, | ३८५ पिमे गन्धमादास्यं कतुः बे केतुमाल्यकम्‌ | एवं दाद गसंयुक्तं भेरुपवं नायकम्‌ ॥ सोपवासः शुचिभूूत्वा विशेषात्‌ पूजयेच्छिवम्‌ । BEATA THU महापुजाघवा सुतः । पूजान्ते देवदेवा ग्र aaa प्रकल्ययेत्‌ | प्रदद्याच्छिवविप्राय शिवमन्मनुस्मरेत्‌ ॥ महाल्रान महापूजा च लिङ्गपुराणे । महास्रानच् यः galas विधिनेव तु स याति मम सायुज्यं स्थानेषेतेषु सुव्रते ॥ खानं पलशत ज्ञेयमभ्यङ्ग' पञ्विं शतिः । यलानान्दे UTS तु महास्रामं प्रकोत्तितम्‌ ॥ aq लिङ्ग भदीयच्च गब्येनेव तेन च । विशोध्य RAZA यावद्धिरभिषिञ्चति॥ महास्नाने प्रसक्त Sraavyd way । जलेन केवनेनेव गन्धतोयेन शक्तितः ॥ अनुलेपनच् ata पञ्चविंशत्पलन वै । शसोपच्र' च विधिना बिलवपत' च पङ्जम्‌ ॥ अथान्यानि च पचाणि बिल्वपत्र न सन्त्यजेत्‌ । दशद्रोरेस्त नैषेदखमषटद्रोरेरथापि at i दशद्रौणएसमम्पूष्यमाठके तु विधोयते ! वित्तरौनस्य wae नाच कायां विचारणा) भेरोखदङ्सुरजतिमिलापटहादिभिः। ~~न ~ ~ = त भ ०० भ ## पुनरितिपाठाकर। ( se ) २८१ देमाद्धिः। [दनखण्डं ६ अ्रध्यायः। वादिबैविविषेथाभ्ये रान्दोलेदिंविषैरपि ॥ जागरङ्गारयेत्तत प्राथयेत्त तथाक्रमम्‌ | खश्टत्यपुचरदारेथ तथा सम्बग्धिवान्धवै; ॥ सादं प्रदक्षिणं लला प्राधयेलिङ्गमैश्वरम्‌ । द्रव्यहौनेः क्रियादोनैः खदारीमैः सुर्र ॥ कतं वाप्यक्ततं वापि चन्तुमहसि शङ्कर | Taal चेव रुद्रञ्च त्रितं शान्तिमेव च ॥ मं इत्येव महावीजं तथा पञ्चाक्षरस्य वे। भेरोरनुमन्तगमन््ास्त्‌ कालोत्तरणएवोक्ताः | नमः काच्चनदेवाय धराधराय वे AA | ब्रह्मविष्णोशण्ङ्गाय धरानाभिखिताय च॥ नगदहाद्‌शनाघाय सब्बपापापहारिणे | शिवभक्ताय शाय चाण भे कुरु स्वेदा ॥ निष्यापःपिठभिः ae शिवं गच्छामि = नमः) त्वं fara शिवस्याग्रे िवोहच्च शिवाय च ॥ निवेदयामि waar q पिद्धणां तारणाय बेति । `तथा वस््रा्वसहितो भेरुस्त तपुण्यफलें खण । लक्षयोजनमानस्य मेरोयं परमारवः॥ तावत्कल्यसहखाणि शिवलोके महोयते उदर त्ररकात्सोपि तिसघङ्लसन्ततिम्‌ ॥ तदटन्वथगता ये तु fearfearzat नराः महापातकरिनघान्ये तथा विश्वासघातकाः ॥ गुदद्राहक्षता ये तु णा; पिटघातकाः । [दानखण्ड' € Wea | खेमाद्रिः। ३८७ प्रसवे तु खता नारो कमारो शौलदूषिता॥ at at tee सामोप्यं स नयेेरुदानक्षत्‌ । मेरुदानच्च मनसा यः स्मरेत्त शिवाग्रतः ॥ यात्यसौ शिवलोकन्तु देहान्ते धौतकिल्िषः। हेमभेरुप्रमाणन्तु फलव WUT तत्‌ A पलानान्तु सहस्रेण AY AY प्रकल्पयेत्‌ खङ्गचयसमायुक्त ब्रह्म विष्णुहरान्वितम्‌ ॥ एकेकं पर्व्वतं तस्य शते केकेन कारयेत्‌ । मेरुणा सह पव्वण विख्यातास्त॒ तरयोदग ॥ एवं शिवाग्रतो भरु दतव्यस्त प्रयब्न तः | अथनेषु च सवषु ग्रहणेषु विश्षतः ॥ आचायाय प्रदातव्यः सहितापारगाय च पुवाज्ञस्य महामेरोः सनगस्य महामनः | शिवलोके वसेव्सोपि बावत्तत्मरमाणवः। freq fravagiaia तयेव प्रपितामहान्‌ ॥ पत्रान्‌ Wary प्रपौरांश्च तारयेत्किमतः परम्‌ | भोगान्‌ मुल्ला महो छत्रां yea च शिवभाविनः॥ दरिद्रो रूप्यमेरन्तु हेममानेन कारयेत्‌, पव्वेता दादश तथा AKAN रचनान्विताः ॥ But ह्ययने देयं ea वा ग्रहणदये | प्रागक्तन्तु फलन्तस्य भवत्यत्र न TUT: | भ्रूमिभेर्प्रमाणन्तु कथ्यमानं ष्व तत्‌ | विषयं Awe ग्रामं वा Tea स्मरेत gcc Safe: | [दानखण्ड' ६ अध्यायः ! शेषास्तदष्टमां शेन नगाःस्युरविसंख्यया | भूमिपर्व्वतपु्यन्तु कोवा वर्खयितु' समः ॥ परमाणुव्रजोयाकत्‌ क्ितोशेा भवति धृवम्‌ । तावत्कोटिसहसखाणि शिवलोके महोयते i भोगान्‌ Ya ततोराजा जायते योगिनां कुले ! Sia प्राप्य तदा तस yaaa न विद्यते॥ इस्तिभेरु' ततोवच्ये daar पाव्वेतौसुत | a ae न तथा वालं रब्नपुच्छ सुशोभित ॥ शूर सव्ब॑गुणोपेतं घर्टाचामरभूषितं | नच्तत्रमालासंगुक् शस्वध्वजविभूषितं ॥ दिव्यवस्वसमायुक्त सुवगरचनायुतं। Gag ग्रहणे ca मुरवे तं शिवाग्रतः ॥ तेन दत्तेन दत्तं तु लक्षयोजनपव्ब॑तं | युरुषत्रयसमायुक्ं पव्वेतदादशान्वितं ॥ qua aaa: शिवसायुज्यतां ब्रजेत्‌ ॥ पितरस्तस्य मोदन्ते र्द्रलोके समन्ततः | एतत्तव समाख्यातं हस्तिदान समासतः॥ अरधाशवभेरव्वा देयो Meat रविणा प॒रा । प्वेतेव्वि नतेः सवर्शः TIM पञ्चसंख्यया ॥ मध्ये Fe: कल्ितव्योरविस स्यास्त॒ पव्वताः | सवस्तरहेमदारे च सप्र वा ध्वजभूषिताः ॥ वैशाख्यां वाथ ahaa दातव्यस्त॒ शिवाग्रतः । विप्राय शिवभक्ताय संहितापारगायच।॥ [दानखर्ड' & अध्यायः | देमाद्रिः 1 २८९ तस देयो यथोक्ञस्त॒ यमे रुव्विधानतः | संपृज्य परया WAM हे मकङ्ण-कुर्डलेः ॥ रसनासुक्ुटेनेव अरङ्कलोयहथेन च । want दैव दाने तु मूषणेभूषयेत्तदा ॥ श्रकतिमेगरुषणेस्त्‌ राजा भेर विभरषयेत्‌ । अश्वभेर्प्रदानेन सुद्र लोके मौयते ॥ यावन्दश्डषु रोमाणि तावदर्षायुतानि च। महाकल्यसहस्राणि रुद्रलोके ATA I TATA दरिद्र स्त॒ गोमे रम्बा प्रकल्पयेत्‌ | श्रश्वसं ख्याप्रमाणेन फलं चेतत्‌ समं भवेत्‌ ॥ श्रध वा वस्मेरुख erase शिवाग्रतः। भारमात्रेण THA, ना नावः FIAT ॥ मध्ये मेरुः WHAM वस्त : शेषां स्त॒ कल्पयेत्‌ ' मेरवस्तस्य मानेन नानावर्शेः सुशोभितेः॥ प्रयेकं पव्वेताः कल्पया SAVE सुवणंका; | शिवभक्ताय विप्राय दातव्यास्त शिवाग्रतः ॥ दिवैष्वथपदं याति सहस क्रतुसम्भवं | दिव्यं वषशतं सम्यक्‌ FIAT यथेप्ठया ॥ चक्रवत्तित्वमभ्येति ज्ञानवान्‌ जायते तदा | शिवालयं ततो याति न भूयो ज चाप्रुयात्‌ ॥ TG वा WAAC, दातव्यः कथ्यते मया | मेरुः पलानां मध्येतु age: पञ्चभि हितः a Wa: पञ्चभिरेकेकं पर्वतं तत्र कल्पयत | २९० Safe: । [दानखण्ड' ६ भध्यायः। frag चिपल' भेरोः काञ्चनं देवतानं ॥ एक कपलिकं शेषपव्वेते वस््भूषिते । कत्वा पां विशेषेण शिवस्याये प्रकल्पयेत्‌ ॥ शिवभक्ताय विप्राय दातव्यः श्विमिच्छता । कुलमु दरति सऽपि पे तुकं माटक तथा ॥ दिव्यं वषेगतं सादं # रुद्रलोके ABTA | भारते एथिवो खण्डे पतिभंवति नान्यथा ॥ एवं वे खण्डमेरुन्तु सित खण्डेन कल्पथेत्‌ | रुद्रलोकपदं याति पित॒भिः सह मोदते I अथवा धान्यमेरुन्तु शिवस्याग्र प्रकल्पयेत्‌ | पञ्चखारौोमितं मध्यं मेरन्धान्येन कल्पयेत्‌ ॥ एकैकं खारिमातेण vad शेषमादिशत्‌ | पूववेवदेमगृङ्गन्तु सवस परिकल्पयेत्‌ ॥ शिवपूजावसाने तु शिवविप्राय दापयेत्‌ । कल्पकारिसदहस्राणि शिवलाके महोयते ॥ पितरस्तस्य Brea agers तथा चिर । एतदष्टाशमानेन तिलमेरु प्रकल्प येत्‌ ॥ शृङ्गाणि THATS तघाचान्यनगेषु च । तिलमे रः प्रदातव्यः शिवस्याग्रं गुरः सटा | प्रयाति शिवसायुज्य बन्धुभिः सहितेानरः। दशकोटिसहस्राणि भक्ता भागान्‌ यथेच्छया ॥ समस्तभेदिनीं yeu शिषे पञ्चात्‌ प्रलोयते | ॐ साग्रमिति क्षित We: | [दानखण्ड ६ श्रष्यायः। दमाद्रिः। २८१ दरति दादशसंख्याताः पवंताः कथितास्तव ॥ रघ मन्व तघाकाल AAT He प्रदापयेत्‌ । अयनेषु च way ग्रहणेषु विशेषतः ॥ भेरुप्रदानं कत्तव्यमुपाष्य सुचिरं सदा | दति शवदहाद्गमेरुदानानि | हस उवाच | भूय एव महाबाहो ण दानं महाफल | यदत्वा पुरुषाराजन्‌ नह सजायत पुनः ॥ मेर्हेममयश्च व तिशङ्गोराजतेाऽपि बा । पलत्रथेण सौवर्णी विंशत्या राजतैः पलेः ॥ ATE: पञ्चाशता प्रोक्ता पलानां काँस्यकस्तथा । साह भारमात्रस्त सोसकस्य TAT TA | लवणस्याप्येव मेव ब्रोहोणमेव Aas | भारहयेन MAS गोडःस्यात्मञ्चभारकः ॥ कास्तृरिकः पञ्चपलः कापूरः पलवि शतेः | MCA स्वा च्छतपलः कार्पासः षड्ति यभारकः ॥ एवं द्रव्यविशषेस्त मेरुः काय्याविजानता | यथा गमं तधा काय्यै नात्र काय्य विचारण ॥ विचारे क्रियमाणे च हेतुकतवं प्रसज्यते | हेतुप्रतिष्टा विज्ञेयः पुरुषारागदूषितः | रागादिदाषदुषटस्त, FRAT नात्र संशयः | तस्मा राः प्रमाणन्तु भाषितं ब्रह्मणा स्वयं ॥ रि ee # weg पो माषसुद्रमयो चव सप्रियङ्गख सप्तमो ॥ उपस्वारन्तु सर्व्वासु तिलधेनुवदटोरतं। एतासाभेव धेनूनामङ्गानि तिलधेनु वत्‌ | सपघ्तत्रोहिमयाः aa योददातोह मानवः। स याति परमं स्थानं वायुभतः खम्ूतिमान्‌ ॥ ABET च सुराप तस्करो गुरुतल्पगः) धेनुदानेन पूतोऽसौ याति विष्णोः परम्पदं ॥ दूति विशखामितरप्रोक्तः सप्त्रोहिधेनुदानविधिः। aq छतधेनुटानविधिः। वशिष्ठ उवाच । तिलाभावे तथा दव्यात्‌ छतभेनु यतव्रतः | येन भूप विधानेन तदिहैकमनाः खगा ॥ वासुदेवं waa एतन्तौराभिषे चनात्‌ , + 6 = 6 ee संपूज्य पूव्ववत्‌ पुष्यगन्ध पुष्यादिभिनरः॥ श्रहोराचेःपितोनाम्ना अभिष्टय छ्रताचिष' | ‘gafat जगत्राधाय देवाय नम इति मनुः | [दानखण्डं ऽ ्रध्यायः। देमाद्धिः। ४१३ गव्यस्य सप्यिषः gat पुष्यमालादिमूषितः । कांस्यापिधानसंयुक्त सितवस्वयुगेन च ॥ हिरण्य गभं सहितं मरणिविद्रुममोक्तिकेः | अच पलसहसख्रपरिमाणः HAT: | दाद्शपलाधिकानि पञ्चपलशवतानोति केचित्‌ | तदेतत्‌ परिभाषायामुपवणितं | कास्यापिधानसहित, कांस्यपात्रापिहित | हिर यगभसहितं, मध्यवत्तिना हिरण्येन सहितमिल्य्थ॑ः | मणिविद्रुममोक्िकेः सहितमितिगेषः | इत्तुयष्टिमियान्‌ पादान्‌ खुरान्‌ रोप्यमयां स्तथा | सौवण चात्तिणो Fata WH AT TASS ॥ अच, सुवणादेरनुदितसंख्यतया यथा शक्ति विधानं । सप्तधान्यमये पाश्च पत्तोणन च कम्बलं | दुर्या तुरुष्ककाप रपरा गं फल मयांस्त॒ तान्‌ ॥ तदच्छकरया जिह्वां गुडच्तौरमयं मुखं । awe घौतकौरेय, तुरुष्कः, सिद्धकः, ्ौमसूतरेण लाङ्गलं रोमाणि fered: | तास्रपाव्मयं US कुग्याच्छरदासमन्वितः ॥ ईटक्खरूपां aera vars नराधिप | तदत्‌ कल्पनया विद्वान्‌ छतवत्‌स प्रकल्पयेत्‌ ॥ तददेनु वत्‌, खुर ङ्गा दियुक्रमित्यथः। सच धेनोखतुधंभागेन कत्तव्य: | तच्च विप्र महाभाग मनसेव ताद, ४१४ देमाद्धिः। [दानखर्डं © श्रध्यायः। कल्पयित्वा ततस्तस्य प्रयतः प्रतिपादयेत्‌ ॥ एतां ममोपकाराय wee त्व दिजोत्तम | प्रीयतां मम देवेशो तालः पुरुषोत्तमः ॥ इत्युदाहृत्य fama cata नराधिप । स्कन्दपुराणे | अयं मन्व: | CARTS प्रसूयन्ते तं भूम्यां प्रतिष्ठितं । छतमग्निश्च cara wa मे waetaat ti विश्वामित्रः | छतमम्निष्टेतं सोमस्तन्मयाः wasaan: | wadgueraa waraeata देवता इति ॥ Bata Balai सम्यक्‌ कल्पनया कत | qua feat तु छताहारौ नराधिपः ॥ मुच्यते सव्वेपापेभ्यस्तथा दानफलं ण॒ | PTAA नद्यो यच पायसकदंमाः | तेषु aay लोकेषु TTA IATA | fuged नयेत्‌ सप्त पुरुषाम्तस्य येऽप्यधः॥ तास्तेषु नृप लोकेषु स नयत्यस्तकरमषः | सकामानामियं व्यष्टिः कथिता sara ॥ विष्णुलोक नरा यान्ति,निष्कामा तधेनुदाः । छतमनिनिष्टोतं सोमस्तन्मयाः सव्वटेवताः | टत प्रयद्छता दत्ता भवन्यखिलदवताः | सुवणंमच्र efaa । अनुक्तदक्तिणेषु तस्य यथाशक्ति विहितत्वात्‌ | दति विष्णुधर्म्ोक्तो छतभेनुदानविधिः i [दानखर्ड ७ अध्यायः देमादिः। ४१५ अगस्यउवाच | तिलाभावे प्रदातव्या सर्पिंघंनुविंजानता | साययित्वा भवानौ च छतन्नौरेयथाविधि ॥ पूजयेत्‌ पुष्यमालाभिर्नेवे दः सुमनोहरैः | आहरेत्‌ सव्व॑दरव्याणि suHaa aa तां ॥ गव्यस्य सप्यिषः Fa पुष्यमालाविमूषिते | HAA तया वस्ेन्डाद्यीत विधाय ais हिर ण्यगभंसहितां मणिविद्रुममीक्तिकेः पादानिक्तुमयान्‌ क्यात्‌ कुया द्रौप्यमयान्‌ शफान्‌ ॥ हेम VACA WE कष्णागुरुमये शभे | सपतधान्येख तत्‌पाश्व TATA त कम्बलं ॥ प्राणं लगुरुकप रेस्तनाः फलमयाः इभा; | Hay गुडक्लौरे ण सितां जिह्वा प्रकल्पयेत्‌ ॥ सिताः शकरा | qe alae aa’ रोमाणि सितसषपेः | arays विचिचन्तु इटटगरपां मनोरमां ॥ विधिना छतवत्छच्च कुय्याल्नत्षणएलक्ितं | एतः St तथा नल्वा पूजयित्वा विधानतः ॥ तद्क्ताय प्रदातव्या मङ्गला शस्वपारगे | इमां ममोपकाराय Wels मदनुग्रहात्‌ ॥ प्रोयतां नन्दिनो देवौ मङ्गला चिका उमा! CHa चाचंयेदेनु Hal नन्दां मनोनुगां ॥ saa विधिना देया सप्यिषोधनुरुत्तमा | हिरण्यरलरधेनुश्च प्रदेया विधिनामुना ॥ सुते सव्वपापेभ्यः सर्व्वान्‌ कामानवाग्रयात्‌ । ४१६ warfz: | [दानखण्ड © TATA: | यत्र STASI नदो यत्र AAI Fear: ॥ पायसा: HEAT यत्र तस्मिन्लौके महोयते | तेषां खामिलमाप्रोति सुदा परमया युतः॥ दश पूरव्वापरांस्ताय आमानं लेकविंशकं। भूयः थौशतां याति xe लोके स मानवः॥ सकामानाभियव्यषटिद् नोस्तावदुदाहता | देव्यालोकमवाप्रोति निष्कामो छतधेनुदः ॥ इति देवौपुराणोक्तो छतघेनुदानविधिः । गदाभावे तथा दद्यात्‌ WANA प्रयतः | येन काया विधानेन तदिद कमना ण ॥ आरित्यन्तु aaa छतत्तौराभिषेचनेः । संपूज्य पून्ववत्‌ पुषपरमन्धपुष्यादिभिनंरः ॥ श्रहोरात्ोषितो भूत्वा afirge ट ता्चिंषा | गव्यस्य सपिंषः Far पुष्यमालाविभूषितं ॥ कांस्योपधानसयुक्त' सितवस्बयुगेनच। हिरणयगर्भसहितं मणिविदुममौक्तिकेः 1 इक्तयशटिमियाः पादाः खुरा रोप्यमवास्तया | सौवण चाक्तिणो Faq WE चागुरुका्ठजे ॥ सप्धान्यमये पाश्वं VATA च कम्बलं | कया त्तरुष्कपृरं घ्राणं फलमयांस्त नान्‌ ॥ तदच्छकंरया frat गुडत्तौरमयंसुखं | चोमसूत्ेण लाङ्गल रोमाणि सितस्षपेः ॥ तास््रपाच्रमयं एं कुयाच्छडासमन्वितः | ¶दानखण्डं ७ war) देमाद्रिः। ४१७ Sea सुरूपां सङ्करप्य तघेनु नराधिपः | तदत्‌कल्यनया भेनोष् तवस प्रकस्पयेत्‌ ॥ तच्च विप्र महाभाग मनसैव watts | कल्पयित्वा ततस्तस्मै प्रयतः प्रतिपादयेत्‌ ॥ द्मां ममोपकाराय wea a दिजोत्तम प्रीयतां मम Sam ताचिमिंदिरोत्तमः ॥ इत्यदाष्त्य विप्राय ददयादेनुं नरोत्तम | दसैकरातरं खित्वा च ताहारोनराधिपः सुते सव्वपापेभ्यस्तस्व दानफलं खण | छरत्तौरवहा Alaa पायसकदं माः ॥ तेषु लक्षेषु नित्यं स सुपुण्येषु प्रमोदते | पितरूद' नयेससप्तपुरुषां स्तस्य येऽप्यधः ॥ इति यग्रादिव्यपुराणोक्तषी एतधनुदागविधिः भविष्योत्तरे | छतधेनुविधानन नवनीतमवोशभा | दातव्या पते qed नाधिक्यविवजिंता ॥ न्वः स एष निर्दिष्टो तधेनौ च यः स्मतः । ण पाथं महावाहो प्रदानफलसुत्तमं ॥ PARAS नद्यो AA पायसकहं माः | षटतयेनुप्रदरोयाति aa कामेः प्रपूजितः 0 पितुरूै aden पुरूषास्तस्य ये प्यधः। ATAAS षि लो केषु स नथत्यस्त कल्व्मषान्‌ ॥ ( ५३ ) ॥ + ४१८ देमाद्धिः। [दानखण्ड' o अध्यायः। सकामानामियं व्युष्टिः कथिता दपसत्तम । निष्कल्यघ पदं यान्ति निष्कामास्तत्‌प्रदाथिनः॥ WTS काल्यायनः। अलाभे योगवां दयात्‌ छतधनु यथाविधि | suite तारितोधेन्वा देवनद्यो प्रमोदते ॥ छतालामे तु यो द यात्तिलघेनुं समाहितः | UARATET नदः स्तं सेवन्ते दिवि स्थितं ॥ तिलालाभे तु यो ददययाज्जलधेनुं समाहितः | सर्व्वान्‌ कामानवाप्नोति नात्र कार्थ विचारणा ॥ छतधेनुं नरो दद्यात्तिलधेनुं यथाक्रमं । जलधेनु AAT ala शश्व त्रव्यवते fea: ॥ जितेन्द्रियाय शान्ताय वैष्णवाय यथाविधि | नु द्वा छतमयों विष्णु सालोक्यमग्ते ॥ पितरं चव धामा पितामहमथापि वा! छतधेन्वा परिताति सप्त aa a wa च इति vawaerafafa: | अथ जलधेनुटानं वशिष्ठ उवाच | जलधेनु प्रवच्यामि प्रीयते दत्तया यया | देवदेवो wala WaT: सव्वभावनः । TAHA नरव्याघ्र सुवणरजतान्वितम्‌ | रत्रगभमशेष स्त waste: समन्वितम्‌ ॥ [दानखण्डं ७ sera देमाद्रिः। ४१९. सितवस्युगच्छत्र दृव्वपन्ञव शोभितम्‌ | कुष्ठ-मांसो-मुरो-गीर-वालका-मलवे-युं तम्‌ ॥ fhayaaafed सितवस््रोपवौतिनम्‌ । qed स उपानत्‌कंदभेविष्टरसंस्ितम्‌ । चतुभिः dad भूम तिलपात्रे तुर्दिम्‌ । स्थापितं दधिपात्रेण छतच्तौद्रवता सुख tt उपोषितः समभ्यच्यं वासुदेव जलेश्वरम्‌ | # पष्यधपोपहार स्त यघाविभवमाटतः ॥ सङ्ल्या जलधेनु ञ्च कुम्भन्तमभि पूज्य च । पूजयेत्स कन्तदत्‌ कुम्भ जलमयं बधः ॥ एवं संपृज्य गोविन्दं जलधेनु सवत्सकां । सितवस्घधरः शान्तो बोतरागेाविमत्सरः ॥ zara दिजाय राजेनद्र प्रौत्यधे जलशणायिनः। SAU जगद्योनिः प्रीयतां मम केशवः ॥ इति were zara विप्राय प्रतिपादयतां । अपक्तान्नाशिना खेयमहोरात्रमतःपर ॥ जलकुम्मिव्यादि, कुम्भोऽच HAN: | सुवसंरजतयोरनियतपरिमाणतया यथाशक्ति विधानं पञ्च- रतानि धान्यानि च परिभाषायासुक्लानि श्रथ यद्यपि सामान्येनो- vex: तथापि तत्लामान्यादितरषु तथात्वमितिन्यायादितर घेनुवद्विरुद्ध्ानष्टानं वेदितव्यं aaa सुवणस्य खड्छतिल' ज अमिके वि भिरि गिरि * जनप्वरमितिक्रचित are: | ४२० ate: | [दानखण्डं ७ श्रध्यायः। रजतस्य wales, तिलपात्राणां तास्रपा्॑मयलव, दधिपात्रस्य कांस्यपाचमयत्वं, चानुसन्धेयं तथा ध्यान्धानि पाद्ये, कु्टादरीनि प्राणे, प्रियङ्कपन्र' खवर, यन्नोपवोतं creat ख्यापयेत्‌ | व्छोऽपि चतुथांशेन घेनवत्‌ काथः | कचित्त॒ पूजयेदत्कं तदत्‌ छतं तमयं बुध इति प्रादात्‌ तजलयो विकल्पोऽवगम्यते, दानवाक्न्तु पुर्ववत्‌ दक्तिणा चाक यथाशक्ति सुवखं मिति । saa विधिना cat जलधेनु नराधिप | सव्वान्‌ कामानवाप्नोति ये दिव्याये च मानुषाः शरोरारोग्यमानाघाप्रशमः सार्व्वकामिकः। कणां भवति carat जलधेन्वां न संशयः ॥ इति विष्णुधर्ममोक्तो जलभेनुदानविधिः । भानुर्वाच। जलधेनु प्रवच्यामि प्रीयते दत्तया यया | देवदेवो मयुखेशः GAT: स्वंभावनः ॥ जलकुम्भ समानोयेत्यादि fayaaqena, विशेषस्त ततःसंपज्यचादित्य' HAI सवत्‌ सकाम्‌ ॥ दद्यादिप्राय देवाय waa fafece तु । अ्रादित्यस्य जगदयोनिः प्रोयतां fafec: सदा ॥ दति चोच्चायय at arg विप्राय प्रतिपादयेत्‌ । अनेन विधिना यस्त जलधेनु" महामुने ॥ सव्वाद्वादानवाग्रोति ata ष्यायति मानबः। [दानखण्ड omer = Sax: | ४२१ wararafataeta: पितरं सपितामदं | प्रपितामद्ं यथापुव्वं पुरुषा णां चतुष्टयं ॥ Marat तनयं Wa तदघस्ताच्चतुटय | तारयेत्‌ स सुनोन्दरेह जलघेनुप्ररोनरः॥ aa waa विधिवत्‌ तस्याप्येवम्बिघाः कुले । चतुर्दश तथा चेव ददत्ानुमोदतः ॥ दौयमानां प्रपश्यन्ति जलधेनु चये ae: | तेष्यगेषाघनिग्धक्ञाः प्रयान्ति परमां गतिं ॥ दति श्रादिव्यषुराणोक्षो जलधनुदानविधिः। अगस्य उवाच | तोयधेनु TT Ta यथादेवौ प्रसौदति t gai तोयसुसंप प रल्वस््रयुगान्वितं ॥ समस्तबौजसयुक्ष' FATA AA | समस्तबोजानि, सव्व॑धान्यानि । दूर्वा्षतदधिशङ्कुष्टामलकचन्दनेः | मास्यष्कत्रसमायुक्त' तिलपातैख संयुतं ॥ दधित्तीरषटतं ara विधाननोपकल्ययेत्‌ | ARH कल्पयेत्तस्यास्तदत्तोयमय बुधः ॥ देवो मभ्य विधिवत्‌ सोपवासोऽथ नक्तवान्‌ | देवोभक्ते प्रदद्यायः Waly कामानवाभ्रयात्‌ & जयारिसूदनो देवौ देवानां भवनाशिनी | वेद मातव्वरे Sa Wad सुभगे नमः ॥ BRR देमाद्विः। [दानखण्डं © yung: | अनेन AMAA ARTATATAAATT | देवौ मे प्रोयतां faa यघोदितफला शिवा ॥ इति देवोपुराणोक्तो जलधनुदानविधिः। स्कन्दपुराण | जलधेनु च योद्दयात्तस्य दानफल खण | प्रपां सत्र तडागं वा कुषं वापि सुपुष्कलं | 64 > # कत्वा कुम्भान्‌ PAVIA गन्धमाल्येरलक्षतान्‌ ॥ प्रपा पानोयशला । (सचगश्ालाः सभाजनसमाखया 1 “सुव खोन्‌, गोभनवस्षोन्‌ | guy विविधाकारेरभ्यर्चप दिजसत्तमान्‌ | भच्यभोज्यः सुढप्तानां तिलपा तारि दापयेत्‌ # efaat पुष्कलां दद्यारेभ्यसत्वाशसयेत्ततः ॥ एभ्यः दिजम्यः | श्रापः शिवास्त्‌, सौम्याश्च तपंयन्तु fies | कामदाः कामदानाय भवन्लितिच वे बेत्‌ ॥ एव Sal q तां भनु पुनः कला च वं तदा) श्रावाडयेत्‌ प्रपां देवौ ब्रह्मलोकसमपिंणी' i तिलपात्राणि दा च तथावस््रयुग शभम्‌ | gave ख साब्निष्य' फलानि विविधानि च ॥ ततोदद्याष्टचिःज्ञातो ब्राह्मणेभ्यो यथाविधि । VASA ARTA ब्रह्मलके AAA ॥ [दानखण्ड' ७ अध्यायः। देमाद्धिः। ४२२ विष्वामिचः, शरोरारोग्यमावाधाप्रणमः साव्व॑कालिकः | करुणां भवति दत्ताथां जलधेन्वां न संशयः ॥ इति जलधेनुदानविधिः। अथ त्तौरधेनुदानं विनौताश्ब उवाच! तोरधनु प्रवच्छामि तातरिवोध नराधिप, wafer महो ष्ठ गोमयेन नरोत्तम ॥ गो च्ममात्रमानेन GUAT TAA! | तत्रोपरि महाराज GIA कष्णजिन TH A तचोपरि कुण्डलोकां गोमयेन कतामपि | चतौ रकुम्भ ततः स्थाप्य चतुधा शेन वत्‌सकं॥ सुव णमुखगद्गगणि चन्दनागुरुकाणिच | प्रशस्तपचखव शं तिलपाचोपरि न्यसेत्‌ ॥ सुखं गुडमयं तस्या जिह्वा शकरया तथा । पलप्रणस्तु दन्ताच्च सुक्राफल मेक्षणं ॥ द्तुपादां टर्भरोमां सितकम्बलकंवलां। तास््रपष्ठां क{स्यदोहां Waal तथां ॥ Jey दपशादूल नवनौतमयस्तनौं | सवण ड्ग रौप्यखुरां पञश्चरन्नमयां भुवि ॥ चत्वारि तिलपात्राणि चतुर्दिच्छपि स्थापयेत्‌ | सपत्रीहिसमायुक्तां fey स्वासु afar ॥ ४२४ dale ¦ A [दानखश्ड © Bra | ud लचणसयुक्तां MwA waa t आच्छाद्य वस्त्रयुग्मेन गन्धपुष्पे: समचेयत्‌ ॥ धूषन्दोपादिकं कत्वा ब्राह्मणाय निवेदयेत्‌ | WENA AAT सुद्विकाकणेमाच्रकेः | पादुकोपानहं छत्र SUT दानं HAUT त्‌ । सनेनेव तु AAT ्लौरधेनु' प्रकल्पयेत्‌ | या wat: सव्वभूतानामिल्यादि नरपुङ्गव | आ्राप्यायखेति मन्तेण ay प्रसादयेत्‌ ॥ waifa at देवि भक्तया ग्राहको मन्सु्चरेत्‌ | रवंधेनु' प्रदायाथक्लोराष्टारोदिनं चरेत ॥ चिरा चरन्तु पयोभक्षो ब्राह्मणो राजसत्तम | टोधमानां प्रपश्यन्ति ते यान्ति परमां गति ५ एतां हेमसदस्रेण तेनाथ सखशक्तितः | शताङमथवाप्यदं, TWAS यथेक्छया ॥ दा धेनु महाराज णु तस्यापि aqua | दिव्यं बषंसहखन्तु सद्रलोके महौयते । पिढपितामहेः सा ब्रह्मणोभवनं व्रजेत्‌, । दिव्य विमानमारूढ़ो दिव्यगन्धा नुेपनः ॥ क्रोडित्वा सुचिर काल विष्णुलोकं स गकति | द।दशादित्यसङ्ाशेविनानेर्बरमर्डितेः। गोतवादितनिर्षोषिरण्छरोगणसेवितेः | तच्रोपविष्टोऽसौ राजा विष्णुसायुज्यतां व्रजेत्‌ ॥ य इदं खृण्याद्राजन्‌ परेदा भक्तिभावितः | eae ७ अध्यायः देमाद्धिः, सव्वंपापविनिश्रुकषो विष्णुलोकं स गच्छति ॥। इति स्कन्दपुराणोकः स्षौरधेनुदानविधि-, अय दधिधनुदानं। विनोताश्ड उवाच, efaaa were विधाने wa साम्प्रतं) safaa महोभागे गोमयेन नराधिप ॥ WAAAY पनः पुष्यप्रकरसंयुतं। ARIMA वसुधां छष्णाजिनक्ततास्तराम्‌ ॥ efagaryg सस्थाप्य सप्रध.न्यस्य चोपरि | चतुथांशेन aaa सोवणमुखसंयुतम्‌ | प्रशस्तपचवखवणां सुक्ाफलमयेचरःम्‌ | चन्दनागुरुखङ्ानसुषंवे गन्थमालिम्‌ ॥ FHEl ARTA राजन्‌ घ्राणं Baws तथा | फलमनलमया दन्ताः सितस्‌त्रस्य सम्बला ॥ ATAUST दभरोमा पुच्छं स्‌ चमं तथा । स्वण खङ्गे Tag नवनोतमयम्तनौ ॥ qe ata सव्वाभरणम्‌धिताम्‌ | MSY AMPA TAA मत्‌ ण॒जिताम्‌ ॥ त्राद्मणाय Halas ayaa daa t समाभियमयुक्ाथ ताद शाय प्रदापयेत्‌ ॥ पुकदरेणोपविष्टाय सुद्धिकाकणमात्रकैः | पादुकोपानहौ छतं दत्वा मन्वमनुसखपरेत्‌ ॥ ( ५४ ) 82 BRE देमाद्धिः। [दानखण्ड" ऽ अध्यायः । दधिक्रावे तिमन्वेण दधिधेनु प्रदापयेत्‌ | एवं दधिमयौ aq car राजषिसत्तम ॥ एकाहारो दिनं faseur च कृपनन्दन | यजमानो वसेद्राजन्‌ तिदिनं च दिजोत्तम ॥ दौयमानां प्रपश्यन्ति तेऽपि यान्ति परां गतिम्‌! SHYT दशपरा नात्ानञ्चेक विंशकम्‌ | विष्णुलोकमवाप्रोति वावदाह्तसंप्रवम्‌ | दाता च दापकद्चैव तेऽपि यान्ति परां गति ॥ यतर WAR नदयो यत्र पायसकदमाः | मुनयो रषयः fasta गन्ति Baer ॥ य इदं खशुयादक्या खावयेद्ापि मानवः सोऽश्वभेघधफल प्राप्य विष्णलोकं स गच्छति ॥ दति स्कन्दपुराणोक्तो दधिधनुदानविधिः। अघ मघुधनुदानं। मधुधेनु प्रवच्छामि सव्वेपापप्रनाशिनौम्‌ | अनुलिे महोपृष्ठं छष्णाजिनकुगो त्तरे ॥ aq मधुमयौँक्ञला मंप्रणटपूरिताम्‌ | तदचतुधंभागेन वत्सकं परिकल्पयेत्‌ ॥ सोवखन्तु मुखं कला कङ्ाखगुरु चन्दनम्‌ | Oy तास््रमयं तस्य पुच्छं सूत्रमयं तथा ॥ पादास्तित्तमयाः काव्याः सितकम्बलकम्बलाम्‌ | सुखं गुडमयं कल्ला fret शकंरयाज्िता ॥ [दानखण्ड अध्यायः द्ेमाटिः। ४२७ मोक्तिकं नयने तस्या दन्ताः फलमयास्तघा | द्भरोमधरा देवी रूप्यसुरविभूषिता ॥ TAMIA नवनौतमयस्तनोम्‌ | सव्वलत्त णसं युक्तां सप्धान्यानि दापयेत्‌ ॥ चत्वारि तिलपात्राणि चतुद qa विन्यसेत्‌ । MAT वस्त्रयुम्मेन घरटाभर एभूषिताम्‌ ॥ कांस्योपदोहनौन्दक्वा गन्ध पषपेस्त्‌ पृजिताम्‌ | aaa विषुवे ga व्यतौपाते दिनत्तये ॥ संक्रान्तावपरागे च सव्वकालमतन्दरिता | द्रव्यत्राह्मणसम्पत्तिद CATT दापयेत्‌ ॥ ब्राह्मणाय दरिद्राय ओखोतियाय ge figs आर्ययीवत्तसमूत्यन्ने वेदवेदाङ्गपारगे ॥ तादृशाय प्रदातव्या मधुधेनु नरोत्तम | पुच्छदेशोपविष्टाय गन्धधूपादिपूजिताम्‌ ॥ आच्छादय वस्तयुग्मेन सुद्विकांकणमात्रिकाम्‌ t सशक्या द्तिणां ear वित्तशाठयविवजिंतः ॥ उदकपृव्व न्तु RAG TAA समपयेत्‌ | THA सव्वदेवानां सव्वमूतहितेरता ॥ प्रौयन्तां fretara मधधनो नमोऽस्तु ते । एवसुचाथ तां धेनु ब्राह्मणाय निषेदयेत्‌ ॥ ae ग्ह्ामि ai देवि acura’ विशेषतः | MACHA कामान्‌ मधुधेनोनमोस्त्‌ ते ॥ मधुवातेति मन्वेण प्रदाप्या यतचेतसा | ४८ ` Sale: | [दानखण्ड 9 para: | दत्वा UY महाराज इतकोपानङौ तथा ॥ एवं यः कुरुते भक्तया मधुषेनुं नराधिप | दक्वा दान पायसेन मधुना च दिनत्रयेत्‌ tt aTerinta विराचन्तु मधुपायससयुतः | एवं छते तु यत्य्यन्त' निबोध नराधिप ॥ यत्र मधुवदहा नया यत्र पापसकहंमाः | ऋषयोसुनयः सिडास्तत्र गच्छन्ति Teer: ॥ तत्र भोगान्‌ वरान्‌ YEA ब्रह्मलोके स तिष्ठति । क्रोडित्वा सुचिरड्गलं पुनरत्यसुपागतः। स भुक्ता विपुलान्‌ भोगान्‌ विष्णुलोकच्च aap fa द शपूरव्वन्‌ दग्परानानमानञ्धेकविं शकम्‌ | नयेत विष्णुप्तायुज्य मघुधेनुप्रसादतः॥ यद्द्‌ खृणयाद्नक्तया खावयेहापि मानवः। सव्बेपापविनिर्क्तो विष्णुलोकं स गच्छति ॥ दति स्कन्दपुराणोक्तो मधुधनुदानविधिः। अध रसधेनुदानं। विनोताश्च उवाच) रसधेनु महाराज कथयामि समासतः अनुलिप्तं agigs क्रष्णालजिनकुशोत्तरे ॥ रसम्यतु घट राजन्‌ HMMA वस्य च | तहत्‌ सङ्ल्ययेत्‌ प्रान्नतुधां शेन वत्सकम्‌ | इ््ुदण्डमयाः पादा राजतखुरसयुता | सुवण खङ्ाभरणा TAY एतस्तनौ ॥ [erage omar देमाद्धिः। पुष्यकम्बलसंयुका शकरासुखजिद्धिका | दन्तः; फलमयास्तस्याः पषटन्तास्रमयं शभम्‌ ॥ पुष्परोमा तु राजेन्द्र सुक्राफललछतक्षगां | स्रोददिसप्रायुक्गां चतुदिक्ु सरौपिकाम्‌॥ सर्व्वोपस्क रसंगुक्तां सव्व गन्ध विभूषितां । चलारि तिलपाताणि चतुदि च निवेशयेत्‌ ॥ ब्राह्मणे वेदविदुषे खोत्रियायादिताम्नये | पुराणन्ने विशेषेण साधुदत्ताय धौमते॥ ATEMTA प्रदातव्या रसधेनु; कुटुम्बिने | दाता स्रगमवाप्रोति सव्वपापविवजितः ॥ दाता वा ग्राहकोवापि VATS रसभाजनः | सोमपानं भवेत्तस्य सव्वएवफनं भवेत्‌ ti दोयमानान्तु पश्यन्ति तेऽपि यान्ति परां गतिम्‌ । धेतु च yaar गन्ध-धुपसरगादिभिः a Yaad च WATS तानेव प्रयतः स्मरेत्‌। एवमुचा रयित्वा तु दोयते वैदिजात्त ॥ दशपूर्वान्‌ परां चैव arena चैक विंशकं | नयेत परमं स्थानं यस्मान्नावत्तते पुनः ॥ एषा त कथिता राजन रसधेनुरनुत्तमा | Seta च महाराज प॒ क्ञोकानवाग्रि ॥ य ag पठते faa खृणएवादापि भक्तितः | सव्वपापविनिग्ं at विष्णुसायुज्यतां त्रजत्‌ ॥ इति क्कन्दपुराणोक्तोरसधेनुदानविधिः। ४९८ B Re देमाद्धिः। [दानखण्ड 9 अध्यायः) अध शकराधेतुरान। विनोताश्च उवाचं | ATA MATA राजन्‌ FAT यथार्धतः | अरनुलिपे महोष्र्े कशणाजिनकुशोत्तरे॥ धेनुः शकरथा राजन्‌ सदाभारचतुषटयम्‌ | उत्तमा कथ्यते सद्धिख्तुधांशेन वत्सकः ॥ ACE मध्यमा प्राक्ता चतुधांशेन कन्यसा | तददत्स' प्रकुर्वीत चतुधांगेन मानवः. ॥ ्रघवाधेनुतः FASTA तु वत्सकम्‌ | ANTM कारथेदेनुं TMA न पौड्येत्‌ ॥ सन्वबोजानि स खाप्य चतुदिक् समन्ततः | सौवरमु बश्ङ्माणि मोक्तिकेनयनानि च॥ गुडेन च मुखं काय्य fast पिष्टमयो तथा। कम्बलं पटटसूतेणए घर्टाभर णएभू षिता | दन॒पादा TIAA नवनोतमयस्तना ॥ प्रशस्तपचखवणा सितचामरम्‌षिता। पञ्चरव्रसमायुक्ता दभरोमसमन्विता ॥ कस्योपदोहना सम्यक्‌ गन्धपुष्येःसमन्विता | दैटकविधानसंगुक्ता वस्तेराच्छादितोपरि॥ गन्धपुष्पेरलंकछव्य ब्राह्मणाय निवेदयेत्‌ | alfaara दरिद्राय साधुठत्ताय धौ मते ॥ विदबैदाङ्गविद्षे विशेषेणाग्निहातरिणे | रीरि 01 8 1 mt 8 # कर्टाभरण संयता दृति प्राठः पुम्तकान्तर | [दानखण्ड' ऽध्यायः हेमाद्रिः) ६२१ अनुसूयवे प्रदातव्या न मत्सरयुताय वे ॥ अयणे विषुव ge व्यतिपात च घर्‌ ख । येषु पुण्येषु कालेषु यदृच्छावापि दापयेत्‌ ॥ सत्पाचन्तु हिज दृष्टा खागतं ahaa we । तादृशाय प्रदातञ्छा पूच्छदेशे निवेदयेत्‌ ॥ पूव्वासुखखितोदाता श्रथवा तु उद्दखः। धेनु" पूव्वसु wat वत्समुन्तरत न्यसेत्‌ ॥ दानकलितु ये मन््ास्तान्‌ पटित्वा समच्चयेत्‌ | श्राच्छाद्य चेव तं fan सुद्धिकाकर्वेटवौः । arma दत्तिणां दयात्‌ गन्धपुष्प सचन्दनम्‌ 1 धेनुं समपयेत्तस्य wag न विलोकयेत्‌ । ¦ एकाहं शकराहारो ब्राह्मणस्विदिनं वसेत्‌ | सव्व पापहरा धनुः सव्वकामप्रदाविनो | सव्वकामसख्दस्त्‌ जायते नात्र संशयः | दरौयमाना प्रपश्यन्ति तेऽपि यान्ति पराङ्गतिम्‌ 1 ase WMATA पठयते वापि मानवः) waa स्व्वपापभ्या विष्णुलोकं सगच्छति ॥ दति सकन्दपुराणोकः शकराघेनुदानविधिः। अथ कापीसधनुटानविधिः। वराह उवाच | अतःपरं प्रवच्यामि धनुं कार्पासको भाम | विश्वस्य गुह्यगुस्यथ ब्रह्मणण वाशुकङुःतम्‌ “ ~~ "~" नक [कि । = भल em = ए 8 ए शा । भच द्यणाच खयं एतमिति क्रचित ais: | ४२२ देमादि. [दानखर्ड ७ अध्यायः | कापासमूलन्तच्वापि तेनासावत्तमःसतः। साच कार्पीसभारेण घनुःखेष्ठा प्रकेत्तिंता ॥ मध्यमा च तददंन तस्याप्यदइन कन्यसा | पूववदस्वधान्यञ्च हिरण्यञ्च तथेव च ॥ वसकन्तु Wate दानमन्चोविधोयते। Gala पूवं वइत्स TAMA AAT ॥ पून्बेवदिति, वराहपुर णाक्ततिलघेनुबदिव्यथः | हम कुन्द CLAM ATU समुद्भवे | सोमप्रिये सुधन्वाख्ये सौरभेयि नमोऽस्तते ॥ ट्‌तेयमिन्द्नाधाय शशांकायारतायच । श्रचरिनत्रप्रजाताय सोमराजायव नमः॥ SAA | यस्व a परया भक्या ब्राह्मणाय प्रयच्छति। स याति सोमलोकन्तु * सामेन सह मोदत ॥ नरोगो न ज्वरो रुष्टो कुले तस्य प्रजाते | पुत्रदारसमोपतो Way शरद्‌ांगतं 1 इति वरादपुराणोक्तः कापासधेनुदानविधिः। परथ लवगधेनुदानम्‌ | युधिषिर उवाच | कष्ण AU महाबाहो सव्व शास्वविशारद | कथयस्व हि दानानामुत्तमं यत्‌ प्रकोत्तिंतम्‌ ॥ [| , ष ए. | 18 १.१ ` 7) ॥. ' श) (मि AUS a RY SRC RY OG १8 1 oe See 1 er 77) श) (कि. 7 ष त ed ee त त eet: drsnohepwdiiellinl जक Dal ॐ चन्द्रलाकन्तिति कचत पाठः| [दानखष्डं 9 अध्यायः। देमाद्धिः। ४१३ येन दत्तेन दत्तानि सर्व्वाखयपि wae ! सव्वकामस्द घ सर्वपापक्षयो भवेत्‌ | प्राय्िस्विखुद्ख तन्मे कथय सुत्रत ॥ SAW उवाच | WY राजन्‌ प्रवच्यामि cause कल्पितां t गोमयेनोपलिसे त दभसस्तरसंस्थितां ॥ पराविकनच्चन्म fare पूवा शाभिमुखां सिताम्‌ । वसे णाच्छादितां wal धेनु Gala मध्वर्गा tt अटङिनव कुव्योति बद वित्तोऽक्यवा नपि | खण्ग रोप्यखुरां इचपादां फलस्तरनीं ॥ कावा शकरया जिद्वा गन्धघ्राणवतौ तथा । ससुद्रोदरजां शक्ति wat च परिवेष्टयेत्‌ uy ङ्ग चन्द्नकाष्टाभ्यां मौक्तिके चाक्िणौ wa कपोलो सक्तपिण्डाभ्यां यवानास्ये प्रदापयेत्‌ ॥ कम्बलं पटसखतेण शरौ वायां छतरिका तथा | US वे तास््रपाचन्तु Waa गुडपिण्डकाम्‌ ॥ लाङ्गले कम्बलं दद्यात्‌ रसान्‌ क्षौ रप्रदेगतः । चोनिप्रदेशे च मधु सव्वतस्त फलान्वितां ॥ एवं सम्यक्‌ परिस्थाप्य लवणस्य छतां च गां | स्थापयेत्‌ वत्‌सकञ्चापि चतुभागेन मानवः a णवं धेनुं wars माल्पवस्हविभूषणेः । © परिकरूपयेदिति पुस्लकान्तरे | ( ५५ ) Sale: | [दानखर्ड' ७ अध्यायः, खात्वा देवानं कुधा दद्य णा नमि पूज्यच ॥ क्त्वा प्रदलिणशङ्गान्तु पुचरभायासमन्वितः। बराह्मणाय सुशोलाय ठत्तयुक्ञाय वे Zt SAI पव्वेसु सर्वषु मन्त्रेणानेन मानवः | लवणे वे रसा; सब्बे लवणे सव्वरेवताः ॥ व्वदेवीमयि दैवि लवणणस्ये नमोऽस्त ते । एवमुच्चाय्य मन्वान्ते विप्राय प्रतिपादयेत्‌ ॥ सम्यक्‌ प्रद््तिण कत्वा दक्तिणासहित कृष । प्रदक्षिण महो तेन कता भवति भारत ॥ सव्वेदानानि दत्तानि सववरत्तकफलानि च। सर्वं रसाः WAAR, सन्व॑भेतचराचर ॥ सौभाग्यच्च परां afe णरोरारोग्यसम्यद्‌ः। aut मवति द्वा तु रसधेनु न मशयः ५ wa च नियतं वासो यावदाहतसश्नवं॥ पत्तोखकम्बलगलां लवणोद केन कत्वा फलस्तनवतोमविचग्य Ts । zat दिजाय विधिवद्रसधेनुमेतां लोकं गवां सकलसोख्ययुतं प्रयाति ॥ दति भविष्यत्‌पुराणोक्तोलवणधनु दानविधिः | अथ कपूरादिधेनुदानं । oN a © Ti Py कपरधेनु वच्छयामि सव्वं गन्धमयीं wat | चान्द्रा VAAN प्रदत्ताः BUCA ॥ (eee ऽ श्रध्यायः = BATE | ४२१ चन्द्रश्रहे वाध भानोः कार्तिक्यां विषुवत्यय | चादश्यामयने YS दद्यात्‌ कपूरगां विभो ॥ ब्राह्मणाय दरिद्राय शोलदत्तपराय च ls भूमावास्तोय नेचन्तु शहशक्ताम्बर शुभं ॥ काया चतुष्पला धेनुः पलमातस्त॒ वत्सकः | अधवा पलिका Sarat काय्येस्त्‌ काषिकः॥ सुवण खङ्ग रौप्यसुरा YS FRAT | खगनाभिमया दन्ता ग्रनिपणंमयं सुखं a अत्तिणो सिद्धकमये कर्णो चागुरुकाषटजो | टेवदारुमयं Ye Fo गुग्‌गुलसम्भव ॥ कुष्ट कपोलकं प्रोक्तं Gt wa चव तु । उदरे चन्दनं CAAT खुराग्रे नखमेव च॥ एवं HHT कपू रान्धेनुं वस्ते ण पूजितां । विप्र संपृज्य करं रां वस्तयुग्मेन चेव हि । कपूरधेनु विप्रेण were मां सुपूजिता | सुष्पगन्धस्थिता सा भे कमला प्रौयतामिति॥ अनेनेवतु मन्तेण दानं विप्राय दापयेत्‌ | द्वा घेनुभिमां राजन्‌ गन्धव्वांणां समोभवेत्‌॥ कल्यत्रयं वसेत्‌ खग राजराजो भवेदिह | सर्व्वीन्‌ कामानवाप्नोति गौरौलोकं मरोयते ॥ तथा सखव्पकामप्रदा WA WHAT: प्रकोत्तिता। सर्व्बपापदरा चव तस्माद्यात्समाहितः ॥ [व व त RR ELI 1 conn SNES # च्रतटन्रतायचति कचित्‌ पाठःः। पोषि 1१ ४२६ देमाद्धिः। [दामखण्ड ७ अध्यायः । गुडधेतुवद जापि मन्तावाहनपृजन | दक्वा फलमयौ' धनु कामानां फलभाग्भवेत्‌ ॥ तथा कस्तूरिकां धतुः यदावित्तसमन्वितः | पात्रं दयानुपशचेष्टठ मन्वमेतसुदौरयेत्‌ ॥ इति विष्णुधर्मरोलतः कपू रादिधेन॒दानविषि ; । अध सुवणंघेनुदान। ग्पोभगवानुवाच | कथयामि रहस्यन्ते दानधर्मरीपतदहितं। सुवर्ण घेनुसम्बन्धि सर्व्वपापापशान्तिदं ॥ यदद्यापि राजेन्द्र विहितं विष्णु पुरा । तत्ते विस्तरतो राजन्‌ कथयाम्यनुप॒व्वंशः ॥ FAUT सुवणस्य शशस्य परिकस्पितां । एकः सुवण शब्दः, हिरण्यव चनः, परः परिमाणवचनः। रोप्यवल्सकसंगुक्लां सुक्ताफलविभूषितां । प्रवाल ङ्गेपयुतां पद्मरागाक्तिशालिरनो ॥ हतपावस्तनवतौ कपूरागुरुनासिकाम्‌ | णकरारसनोपेतां खृ्टाव्रमुखसंमितां ॥ WIA शएक्तिललाटस्थानकल्पितां | फलद न्तं वस्वयुग्मपाण्वा चोमसुकम्बलां ॥ CATS नालिकेरखवरणं गुडजानुकाम्‌ | पञ्च गव्यापानवर्तौं कास्यषष्टठसमन्विताम्‌ ॥ VEGI at सप्तधान्यसमन्विताम्‌ | दानखण्ड ऽ श्रध्यायः।] ears: | ४३७ ~, e “a, ~ फलयुष्यसमोपेता Balaracaafaary | सुवखंघेमु विप्राय प्रतिषायेहशौ वरः ॥ हिरण्यरेताः पुरुषः प्राणः रूष्णपिङ्घलः। तप्तहेमछविः खष्टा fara प्रोयतामिति nt AD =, क ¢ > गि © ° अनेनव तु aay धनोष्टान प्रकोितं। प्रश्वमेधसहखस्य फलमाप्रोयसं शयम्‌ ॥ 0. कुलानान्तु सहस्रन्तु खग नयति तदुधः। a ow, किमन्येव्वषभिदीने wate हेमधेनुना ॥ सुवसंघेनु' दत्वा हि क्ततक्षल्यो भवेन्नरः | हिरस्यगर्भो भगवान्‌ प्रौयतामिति कत्त येत्‌ ॥ उपवासविश्दामा दद्यात्‌ सोमर विग्रहे | रक्तः पिशाचास्तदेषं न पश्यन्ति नराधिप i 0 + ; © कात्तिक्या प्रयतो दद्यादादश्यां कात्तिकस्यतु। द्वा तत्पदमाप्नोति aa गत्वान शोचति॥ दति विष्णुधर्मरोक्तः सुवसखंघे नुदानविधिः। भगस्य उवाच | मनुनाय विधि war प्राप्ा लोका अनुत्तमाः। aaifa तदहं हेमभेनुदानविधि sy | Wat हे ममयोङ्गाच्च कारयेद्राजतान्‌ खरान्‌ ॥ शुभां शुसुवर्शेसत घटितान्‌, भ्र सुवखपरिमाणचतु्धीथ वस्निमोणादिरनुकाङ्ोपसंहारः, yataqaa घे नोरव गन्तव्यः | तां बस्त॒प्राहठतां कला प्राप्रयान्नोबसुत्तमम्‌ | ४३८ देमाद्विः। [दानखण्ड ७ अरध्यायः। विचितरचितरमष्येश्च गन्धधृपविलेपनेः | तथा MAAS वो' ATETATA समपयेत्‌ । देवि त्दौयादादेशात्तवभक्षेषु दौयते | पुनस्तां विप्रराजाय दापयेष्िवभाविमे ॥ शिवभाविने, शिवध्याथिने। अक्तव्यफलकामेन प्रायित्तविशदये | मनुना Weare सम्पतेयु नराः किल it सप्तपूव्वीपरान्वं शान्‌ रद्र किख्िषसंख्ि तान्‌ । VTA वानयेहव् देवौलोक ममुत्तमम्‌ ॥ दूति देवौपराणोक्तो हेमघेनुदानविधिः। वह्धिपुराणात्‌ | सुवं घेनुथाप्यत्र सुवखौ घ चतुद | सुनिरिंकसुवस्पे ख सप्तभिमध्यमा स्मता ॥ चतुभिः कन्यसा प्रोक्ता चतुर्थेन वत्सकः । गुडधेनुविधानेन द॒त्ता सव्वंफलप्रदा ॥ विश्वामित्रः | दिरण्यरेताःपुरषः पुराणः कष्णपिङ्कलः | tavuafa: eet विलासा प्रीयतामिति। हिर ण्यगर्भोभगवान्‌ प्रोयतामिति कोत्तयेत्‌ | सुवणधेनुन्दत्वा च क्ततछत्योभवेच्ररः ॥ इति सुवणं धेनुदानविधिः। अथाह ATMA: | धेन स्बणमयीं कात्‌ cae विधिना नतः । दानखण्ं ७ अध्यायः] देमाद्रिः। ४३९ qAVASl रत्राठयां तघारोप्यखुरामपि ॥ तथा च तकं FNCU THAT | ब्राह्मणं खतसम्पन्नं Aus च कुटुम्बिन ॥ arate fee दिजश्ग्रूषणोद्यत | wzeares पिधिवत्‌ पृजयेष्‌ पव्वं वच्च तं ॥ यथा विभवतोभक्तया हेमः पूव्ववदेव हि । HAG वेष्णवेः सम्यक्‌ पालाशसमिधम्तथा ॥ होमान्ते तां प्रद व्याच मन्ेणानेन मेहवान्‌ t चक्रा सुदर्भनं यस्य राजतजस्तथेव दि ॥ प्रमेहं हरतु सिप्र-विष्णुगं रुडवाहनः | दानमन्वः। दानं प्रमेहरोगप्रमेतत्‌ काय्य मनोषिभिः। कतेनानेन शाम्यन्ति प्रमेहा दारुणा ale a अत्र uaafefa राजतदरषभदानवदिति त्तं | दूति प्रमेदघ्रसुवणधेनुदानविधिः SATS ATA | सौवणौ' गां प्रकुर्वीत पलनार्दन वा पुनः | वित्तश्ाठंय न कुर्वत कुवनत्रैवं फलं भेत्‌ | Tag रौप्यखुरां नानावस्तरेरलङ्तां । ग्रहाणासुपरि खाप्य नव धान्धानि विन्यसेत्‌ ॥ होमस्त्‌ पुव्ववत्‌कार्यो गोविन्दपरो तथे हितः t एवं विष्णुप्रतदिष्णुविष्णोगुंकमितिक्रमात्‌ ॥ सभिदाज्यचस्‌'इत्रा परूणेहुतयन्तएव हि । ४४० दमाद्धिः। [दानखण्डः o wena! | ततस्तातु शचौ रोमौ ब्राह्मणं वेदपारग ॥ श्ुतहत्तोपसम्यन्र Kara धश्यवादिनं | दं न्नानोपसम्प्रत्रमनु्ेगकरः गणां ॥ भक्तया खयं समानोय पूजयेत्‌ प्रीतिपृव्वंकं । ae MAHI सुपानच्छ चकोरपि । मन्तेणनेन तां पाते दद्याद्रौगो यतास्वान्‌॥ गोविन्द' मनसा ध्यायन्‌ गवां मध्ये खित fos | बहीपोडकसंगुक्' वेणवादनतत्‌ परं ॥ गोपौजनेः परितं वन्यपुष्पावतसक | गोविन्द गोपोजनवक्नभेश कंसासुरघ्न तिद्णेन्दरवद्य। गोदानटप्रः FI A दयालो अर्गोविनाशं चषथितारिवगः॥ aaa | दानेनानेन नियतमशसां जायते a7: | तस्मात्‌ FATA प्रयतनेन सुखार्ध'्यतदश्ंसो \ दत्यर्गोघ्रसुवणं घेनुरानविधिः। श्रथ वायुपुरार | चतुविधाच या वन्ध्या भवे्ठत्‌सवियोजनात्‌ | aa तस्याः प्रतोकारन्ततस्वरूपं निबोध भे । दिरण्घेन यथा शक्तया सवत्सां कारयेदढां । धेनुः पलेन aay पादेन गुरुरव्रवोत्‌ ॥ भनु रोप्य्रां रत्र तस्याः पुच्छे नियोजयेत्‌ । { दानखण्ड' ञश्रध्यायः। चेमाः! ६४१ घ ष्टाङ्नले च बध्रोयात्सवत्सां area: whe: चन्दनागुरुकपूरगन्धमाल्यः सुशोभनः) उपचारे; षोडशभिनवेदं पायसम्भवेत्‌ tt मोदकं च तथा पूपं गुड़ लवणमेव च \ जीरकं तु सुविम्तौण सुप वैणमये es ॥ धेनोरे कं प्रदातव्यं areata चेव हि 1 षडष्टौ ST aT ददात्‌ तदनन्तरमेव च॥ ब्राह्मणं सव्वशास्तरार्धक्ुशलं ध्रमवेदिमं । विद्ाबिनयसम्पव्र' शन्त चेव जितेन्द्रियः ॥ Tae सनव्वजनप्रिय aaa a | आहय मक्या AUST वस्तराद्यगन्धपुष्यकाः ॥ तनव कारयेत्‌ पजामाट्रतो WIAA होमं च कारयेत्‌ तत्र समिदाज्यचरूत्‌कटम्‌ ॥ सोमोधेनुमिति मन्त aqara ततः पुनः | प्राञ्च खायोपविष्टाय प्रददयात्तामुदद्य्‌ खः \ मन्तेणानिन विधिवत्‌ ge ea faura wi सेनु्याद्विरसः सातु वशिष्ट get Tar हिताया तथाभानोरग्ने्च वरूणस्य च याश्च गावः प्रबत्तंन्ते TANITA च ॥ UIT AT HA WAT यु्रपौचप्रदाः YU I प्रयच्छति दिवारा्रमविच्छेदञ्च सन्ततेः ॥ Waa । एवं द्वा तु aera प्रणिपत्य विसजयेत्‌ ॥ इति बन्ध्यालदहर सुवणं घेनुद्‌ानविधिः। ( ५६ ) ४४२ चेमाद्रि ; | [दानखश्ड © श्रध्यायः। तथा । प्रखिन्रपाणिपिाद्‌ः स्यात्‌ deta रसादिक | वच्यामि तत्‌ प्रतौकार दानहोमादिकन््णा a पलादन AEA तदर्चनाथवा पुनः | FAV सुवणन वत्सस्तत्पादतो भवेत्‌ ॥ एव क्त्वातु तां धेनुं वस्व णवेच्छ शोभनां | गुडस्योपरि संस्थाप्य पजयेद्रन्धधुपके ¦ ॥ गुडस्य च परौमाणं चत्वारि ्त्यलं भवेत्‌ ॥ यदा ACTA स्यादययाविभवमेव at | इव्यकव्यादि च छतदधिक्ोर चतुष्टयं ॥ Mean स्थाप्य पर््वदच्िणतः क्रमात्‌ । ष्णि च पुनस्तस्याः कुद्कमेनानु लेपयेत्‌ ॥ एवं विधाय तां we आचार्यः खणरुपिरीं | होमं समारभेत्‌ कुण्ड ales वाथ पू जिते॥ श्रग्निप्रण्यनं कत्वा द्या चा थः सव्ववेदवित्‌ | wast यन्नवेदस्त्‌ कुशलः क्रोधवजितः ॥ अनुद गकरो टुं पुरााथविद कवित्‌ | समिदाज्यतिलेखापि मन्वरभिः क्रमेण A आयं मौरितिमन्वं ए समिदोमः प्रशस्यते ॥ प्रौभे येयदिमन्ेण ATTA बुधैः az | सिलरोमोव्यादहतिभिरष्टोत्तरसहस्र क ॥ एवं हमं च fare निया तस्याभिभेचनं | अग्नेः पूर्व्व त्तरे देशे स्थापयेत्‌ कुम्भमत्रणं | शितेन वाससा चव सत्तिकां WAS तधा । [दानखग्डं omar द्ेमाद्धिः। गोरोचना सम्भवे च पञ्चभङ्गसमिदते ॥ मन्त रथापोहिरेति तिखभिस्तन्तु रोगिणं | हिरण्यवणद्ति च पावमानेन चैव FE श्न्नोवातानुवाकेन शान्ति प्रथमभेव हि। करत्वाभिषेचनं कुयात्‌ शक्ताम्बरधरस्य तु । आइतीनां च सम्पाते; पाखिपादौ च लेपयेत्‌ | ततस्तां पूजये हनु रोगौ गन्धाक्ततादिभिः। गावणएव सुरभय इतिमन्ते ण भक्तितः॥ STATA तां दद्यात्‌ WT QT MTA | मन्ते wrist विधिवत्‌पूजितायां न संशयः ॥ आदित्यस्य सुता यास्त देवानां याश्च धेनवः । fra wate यक्षाणां गन्धर्वाणां च सव्वेशः ॥ TAU गुह्यकानां तु वर्ष्ठिसुरभिस्तया। VATA मम चिप्रन्धेनेारस्याः प्रदानतः ॥ रस चोय्यण gata वैरूप्यं पारिपादयेोः | तत्सव्व' नाशयन्त्याशु Yaa: सव्व तापिताः ॥ दानमन्वः | अनेन विधिना खणधेनुदानं करोति a: | पूव्वं कमविपाकोत्थं दुःखं सव्वं' प्रणश्यति ॥ दक्षिणां ब्राह्मे दद्यादयधाशक्वाध भक्तितः ब्राह्मणान्‌ भोजयेद्वापि बन्धूनपि च भोजयेत्‌ ॥ खयं साला च सुच्नौत रुष्टाहारेस्त संवतः | दानेनानेन नियतं पादप्रखेदजां रुजः । जयन्ति रोगिरः काय पाद्प्रखेदिना ततः॥ ४४३ ४ ४.४ चेमाद्रिः [दानखण्डं omens: ईति पादप्रखेदध्रसुवरंधेनुदानविधिः। TA खरूपतो गोदानं महाभारते | - दा नानांमिड सव्व॑षां गवां era विशिष्यते | Weer पवित्राश्च पावना ATS TAT: ॥ ऋते दधिष्टताभ्यां च नेह यन्नः vada | तेन यज्नमरेषं fe गो मूल सम्प्रचक्षते ॥ गावोधिकास्तपखिभ्यः सदा सव्वभ्य एव च । तस्मान्महेश्वरोटेवम्तदेताभिः सह faa: ॥ पयसा इविषा Sul शकताप्यय WHAT | अस्यिभिसोपकुबन्ति नारौ; WSs भारत ॥ ire न पश्यामि धनं किञ्चिदिदहाच्यतः | aaa att दानं ena चापि पा्थिंव। भवां प्रशस्यते वौर सव्वपापषर पर | गावोलदम्याः सदा मूलङ्गोषु पामा न विद्यते ॥ स्वाहाकारवषर्‌कारौ गोषु नित्य प्रतिष्ठितौ । गावो यन्नप्रणेचीवे तथा avs गोमुखं । अमतं waa दिव्य रक्षन्ति च वदन्ति च । अमृतायतभें चैताः सव्वलोकनंमस्कताः ॥ न गोदानात्पर दानं किचिदस्तौति मे मतिः। सा मीन्यीयाख्निता SMT RTARTA कुलं ॥ aaa वे गवां ज्ौरमिव्यवाच प्रजापतिः | तस्माददांति यौ षेनुमख्तत्वं स गच्छति १ लिक्भपुराणे | अन्न्यागाराणि विप्रशां देवतायतनानिष। दानखण्ड © TTT: दमाद्धिः 1 ४४ पूज्यन्ते क्षता यासां किं देयमधिक ततः i देवलः | विमानवरमारूटोरिव्याभरणसूषितः। योगन्तु' वाच्छति waa स गोदानं प्रयङकतु ॥ दानमप्यधिक घनोचिद्यते वा aaarfa | नियतचिदशब्बासः afaararea विग्रहे ॥ भविष्यत्‌ पुराण ब्रह्मोवाच | ्रादित्यदुहिता wife vata परिक्षिता | श्रेयोऽयं सव्वलोकानासुत्पत्रा क्रतुसि इये ॥ ब्राह्मणायेव Wag कुलभेक fear छतं | एकत्र मन्तास्तिष्टन्ति इविरेकजर तिष्ठति ॥ गोभ्यो यन्ना: प्रवत्तन्ते गोभ्योदेवाः समत्थिताः | गोभ्यो Jet: TARTU! सषडङ्नपदक्रमाः ॥ ayaa गवां नित्य ब्रह्मविष्ण समाचितौ । षाय सव्वेतौर्थानि स्थावराणि चराणि च ॥ भिरोमध्ये महादेवः सव्वभूतमयः स्थितः । ललाटाग्रे खिता देवो नासावंशे च षणमुखः ॥ कम्बलेष्वतरौ नागौ नासापुटसुपालितौ | कणेथोरश्िनौ देवौ waa. शशिभास्करौ | दन्तेषु वायवः wa जिद्धायां वरुणः स्थितः | सरसतो च इकारे यमयक्षो च गण्डयोः | सन्ष्याहयं तघधोष्ठाभ्यां ग्रोवाभिन्द्रः समाशरितः॥ ४४६ ee देमाद्धिः। [दानखण्डं © अध्यायः, रक्तासि कत्तरेशे तु साध्याशथोरसि सखिताः॥ चतुष्पात्‌ THAT खयं जहास सस्थितः | खुरमध्य तु गन्धर्व्वा, खुराग्रेषु च WATT! | guru पशिमाग्रेषु गणद्यमरसां सिताः | SEGA US वसवः Ws सन्धिषु ॥ योशौतरख्याः पितरः सोमोलाङ्गलमाभितः। आदित्यरष्मयोबालाः पिण्डोभता व्यवसिताः ॥ MARKT च गोमूत्र गोमये यमुना स्थिता | ait Baal Sal नदा दधिसंसखिताः। हुताशनः खयं सपि्त्रह्मणानां गुरुः परः । ्रष्टाविशतिदेवानां कोटगोरोमसु संखिताः॥ उदरे एथिवौ Far सथेलवनकानना । चत्वारः AAT TA गवां ये तु पयोधराः ॥ uate: कथितं wa यथा गोपु प्रतिष्टित । जगदे देवथादूल सदेवासुरमानवं ॥ सन्ट्प्रराण। णानि खादन्ति वसन््यरण्ये पिवन्ति तोयान्यपरिग्रहारि | दुद्यन्ति वाहयन्ति पुनन्ति पापं गवां रसेर्जीवति जौवलोकः ॥ तुष्टात्‌, गावः शमयन्ति पापं Vales गावस्िदिवन्रयन्ति | | दानखण्ड ॐ अध्यायः | हेमाद्रिः { 889 सरचिताश्चोपनयन्ति वित्त गोभिन तुल्य धनमस्ति किञ्चित्‌ ॥ शष्पसमभ्ाति ददाति faa पापापहं मिचविवर॑नं च । स एव चाथ्धः परिभुज्यते च गोभिन qe धनमस्ति किचित्‌ ॥ aufa शष्कानि वने चरित्वा पौलापि तोयान्यख्त wafer | ARTHAS पुनन्ति लोकान्‌ गोभिनं तुल्य धनमस्ति किचित्‌ ॥ हारोतः। TRAIT योगा वे ब्राद्मणयोपपादयेत्‌ | उत्तारयेत्स BATA सप्त सप्त Tafa Fi टेवलः। सुश्ोलां लत्तणवतो' युवति वत्षसंयुतां | बहुदुग्धवतो fact way दद्यादिचक्तणः ॥ वेदव्यासः | यश्चामविक्रय कत्वा गाः क्रत्वा संप्रयच्छति | आमविक्रयतुखास्ताः शाखतोः हद कौशिकः ॥ तथा | संप्रामेष्वजयिलातुयो वै गाः सम्प्रयच्छति | यावतीः UMAR: स तावत्‌फलमग ते ॥ तावदिति पूर्वोक्कतावद्ोरोमसस्ित। “सं वत्सर स्वग फलमित्यथंः | योव aa धनं जित्वा क्रोला गा संप्रयच्छति । स दिव्यमयुतं शक्र वषाणां फलमञ्र ते ॥ 'अन्तजाताः, सुक्रयक्नानलब्धाः ४४८ देमाद्विः। [दानखण्ड' ° श्रध्यायः। परणक्रीता निर्जितौ शचौ कज! च ॐ =^ > क HAAG, पोषणाभ्यागताश्च हार रतर्गोविशेषाः प्रशस्ताः | ¢ गभि 7 अन्तजाता whi दति भारतपदप्रकाशकारः। सुक्रयलब्धाः यघामुल्यक्रयप्राप्ताः, पणक्रोताः waaay :, निजिता युद्धादिना ओकजाः, ग्टहजातः; कद्टोत्ख्ष्टाः पोष- णाभ्यागतादति, व्याध्यादिकृच्छाक्रान्ताः सत्यः खामिना यास्य क्राः खयं च पोषण छता लाः | © रुष्टा दष्टा Saat व्याधिताच ॐ न दातव्या थाच WATS: | AALS , x 9 क्रशविप्रया फलः सयुनकि तस्यावोथाखाफलाश्वापि AAT: a a Tha ~ ~ मूल्येर दत्तः ataafa शेषः | तथा । AAU Wada वा बन्धयांरोगाजितां aar | * $ ॥ a न गामपरिखान्तां दद्यादा ब्राह्मणाय व ॥ न, 7t onN Teaguyarar जोखान्धेनुञ्च निष्फलम्‌ | तमः संप्रविशेदाता fest aa योजयेत्‌ ५ ब्रह्मपुराणे | पोतोदकां जग्धटणां दुग्धचोषां निरिद्द्रियाम्‌, VARMA PAA खतवन्ां महाशना ॥ केगवालपुरोषास्िक्रव्यादां सन्धिनोखलाम्‌। qeuq यमलसुन्नित्यं व्रणयितस्तनो ॥ न ददा दाह्मणेभ्यश्च सदोष हवषभन्तघा | पौतोद्कां जग्धमिति, seats | {दानखण्डं ७ अध्यायः देमाद्धिः। ४४२ AQT | दुग्ध चोषां, खकोयस्तनपायिनीं, महाशनाम्‌ बडभक्तां, पटेन वाल्यावस्थेष या गभिणौ fasatfaa: | = $+ zt + नकश्ङ्गाच्च foe yi wfearat चलत्‌सुराम्‌ 1 नो a + ~ न दयात्‌ चिस्तनौद्धव गां शभामेव दापयेत्‌ ॥ मदाभारते i अभ्वरोपोम्वां TAT ब्राह्मणेभ्यः प्रतापवान्‌ | अव्वेदानि दश कञ्च सराष्टोऽभ्यपतिवम्‌ ॥ Cal गतसहस््नन्तु गवां राजा प्रमेनजित्‌ | सवत्सानां महातेजा गतोलोकाननुत्तमान्‌ ॥ प्रासादा यच सोवस्पीः WAT रङ्ञाज्वलाम्तघा | वराखाष्डरसो यत aa गच्छन्ति मोप्रदाः॥ गोप्रदोनरकत्रैति पयः पौत्वाम्बजच््नलम्‌ | विमानेना कवन दिवि राजन्‌ विराजते ॥ AMAT सुखे; शतोवरयोषितः | रमयन्ति विमानस्' दिव्याभरणभूपिताः॥ Ty AT qaHlary नृपुराणाञ् निःखनः | हासे efcaratat qa: सन्‌ प्रतिबध्यते । यावन्तिरोमाखि भवन्ति धेन्वा स्तावन्ति वषाण महोयते खः | स्वगांचगतथापि ततस्विलोके कुले ससुत्यव्यति'गोमतां सः ॥ ( ५७ ) ४५० हमाद्भिः। |दानखण्डं ऽ sera | fay: ! गोप्रदानेन सखगमाप्रोति दश्घेनुप्रदोगोलोकं णत- प्रद्‌ ब्रह्मलोक | जाबालः | होमायमग्निहोवस्य योगान्दद्याद्‌याचिताम्‌ | fafaagmt ufaal तेन दत्तान संशयः ॥ याज्ञवल्काः | यथाकयिद्त्वा गां धनु वाधेनुमेव वा| अरोगामपरिक्किष्ट दाता wat महौयनं ॥ रङ्किराः। गारेकस्येव erat योतियस्य fanaa: | साहि तारयत Gaia सप्तसप्त च aA च। APTA अपात्रे सातु WIA दातारन्नरकं AA । कुलेक विं शत्याथुक्र WlATy तारयेत्‌ ॥ विधिना च यदा दत्ता पात्र घेनु: सदक्िणा। तदा तारयते TATA नु-नानामयतं ; गतः ॥ प्ात्रारयाष्यासि्ा सस्या सुश्दाथ्ागनिहःरिणः । देवताश AA मुख्या गदान द्येतदुत्तमं॥ मह्धाभारतं । afarara atefa चाति मात्रम्‌ RAUNT चादहामहतीः प्रसुत्यां । Yaa वा बालसं हये वा धेनुन्दद्यादेषकानो विशिष्टः ॥ eae ७ अध्यायः।] | Safes प्रसुन्यां सीमयागे, | तथा न AMMA प्रदातव्या न RATT न ना स्ति्घे। मोजोषेन च दातव्या तथा गौः पुरुषर्पभ ॥ कौ ना शो'हलवा हकः, | aaa: सौदते वदहगत्याय सोचियायाहिताग्नये | अतिथिप्रियाच दान्ताय देया धेनुम डाजिता ॥ ग्कुलौ नाय मखाय many पिशुनाय च । हव्यकव्यव्यप्रेताय गौन देया ATTA ॥ ay दानविधिः। ४५१ विश्वामित्रः । प्राङ्मुखीं गामवस्थाप्य सवत्सान्तां सपः) ¦ ५ पदेशे त्‌ दाता वे स्नातो बहशिखो waar sen विप्रः स्यात्मा्रलन्तणलत्तितः। आज्यपात्रं करे त्वा कनकेन समन्वितं ॥ fafaa पुच्छ तस्िम्त घतदिग्धः ware च ¦ सतिलं विप्रपाणिन्तु प्रागग्रन्तु निधापयेत्‌ ॥ सतिलं स angie wetar दानमाचरेत्‌। अनिनेव तु aa 8 WAR जलं fang ॥ यन्नसाघनभ्रूता या विण्वस्याघप्रनाशिनौ। विश्वरूपः प्ररोटेवः प्रोयताभनया war अनुत्रज्यतुतां धेनु ब्राह्मणेन समन्वितां। गोमतोन्तु ततो विद्यां जपेत प्रयतः शुचिः; ॥ उरिश्यःघ वासुदेवं प्रोयतामिति चानघ | 8५२ Sale| [दानखर्डः ऽ अध्यायः) पात्र मनसि सञ्चिन्त्य तोयमप्‌ विनिचिपित्‌ ॥ जलशायो बह्मपिता पद्मनाभः सनातनः। अनन्तभो गश्ष्यनः प्रोयतां परमः पिता॥ गोमतौमादह यमः | गावः सुरभयोनित्यं गावोगुगगुलगन्िकाः। भावः प्रतिष्टा भूतानां गावः Away महत्‌ ¢ अन्नमेव ut गावो Sarat इविरुत्तमं | पावनं सन्बभूतानां रक्षन्ति च वहन्ति च ॥ हविषा मन्तपतेन तयन््मरान्दिवि । ऋषौ णा मग्निहोढ.णां गावो होमप्रतिष्ठिकां; ॥ स्वेषामेव भूतानां गावः शर णमुत्तमम्‌ | गावः पवित्र परमं गावो मङ्गलमुत्तमम्‌ ॥ गावः WAS लोकस्य गावोधन्धाः सवाहनाः | AMT BAA: सौरभयोभ्य एवच ॥ नमो ब्रह्मस्ताभ्यस्च पविचाभ्यो नमो नमः| ब्राह्मणश्चैव गावश्च कुलमेकं दिधा छतम्‌ ॥ एकच मन््ास्िष्ठन्ति इविरेकच fafa | sata गोमती, मह्ाभारतोक्ा तिलधनुदाने दर्शिताः! ततखानयोविं कल्पानुष्ठानमिति | सन्वेगोदानसाधारणं मन्तमाह वशिष्ठः ॥ घछरतन्तोरप्रदा गावो तयोन्या तीडइवाः । PAA छतावत्तास्ता मे सन्तु सदा we ॥ [दानखग्ड ऽ अध्यायः माद्रः ४५३ छतं मे हदये faa va नाभ्यां प्रतिहित | wd मे मव्वत्चेव छतः मे मनसि सितम्‌ ॥ गावोममाग्रतोनिद्यं गावः पृष्ठत एव च । TIAA सव्वंतथेव गवां मध्यं वसाम्यहम्‌ ॥ इत्याचम्य जपन्‌ साय प्रातश्च पुरुषः सदा । ATS कुरुते पापं तस्मात्सपरिमुच्यते i Cc, दस्रिणत्ताचर सुवणः | यदाद वशिष्ठः । १ ( । + ९ सुवसख efauraredivera महाफल | Bay परमं द्यायुरच्िणाथे न संशयः ॥ मोप्रदानन्तारयते AA Ala नरास्तथा | aay efant ear तावदिगुणमच्यते ॥ सुवण" परमं दानं gan efaa परा । सुवण पावनं प्राहः परिमाण year अत सुवणशब्दस्य हिरर्यपयायते यथागक्तयानुष्टानं श्रपरे- SIE: सक्दुञ्चरितसुवणशब्दावगतपरिमा णाधपरिव्यागानुपपततेः सुवणंशब्दस्य प्राइरित्यादिक्रियाकगभुततया दितौयान्ततरेन लि- विशेष eA Lent ® gfansfaarcura परिमाणाधतेव न्यायेति wa च सत्य निवतानुष्टानप्रसक्गभद्गः तथापरिमाण्पर न्तथेत्येतदपि aaa स्यात | ~ aa कवित्चोदयन्ति। एतदेव विधानं स्यात्तएवोपस्वराः स्मता; । Fre हेमाद्िः । [दानखण्ड ब्रध्यायः| “Nn AN “~, विघधानमतदे ननां स्व्वासामपि ia इति वचनात्‌ प्रत्यत्तधेनोरपि सकलगुडधेनुधम्भप्रा्तौ एक्ति- mn क णक्तुपादादिलमाचरणोयमिति तदसत्‌ दशमो स्यात्‌ खरूपत दति स्वरूपशब्द एव सवसाङ्गोरूप धारिणौमुपकरणदिषिहौना न्धेनुमवगमयन्‌ एक्तयादि मयीं कर्णादि प्रतिति तिं निवारयति । ~ 1 सव्यंशब्दद प्रक्लतापेत्तोपि खरूपघेनुवजमवतिष्ठत तस्मात्‌ तत्‌ सरूपधेन्वा गुडधेनोरितिकक्तव्यता anata वच्यमाणसुवरणः क्रिकाविधिम्त faa एवेति सव्वेमनवद्य । दति गोदानविधिः। अध स्कन्दपुरारो। सवत्सां कांस्यदटाहनां हेमग्र्ो रुप्यखराम्‌ | दुकलक्तामवासितां शव्याम्तर णसम्पन्राम्‌ I वद्ुपष्पफलय ता ब्राह्मणान्‌ तपविलातु | at नरोगां प्रयच्छन्त गन्धमाल्यरनङ्कुतां। टेवेरप्यासिनां तां त्‌ सर्वेम्तदहदयेन तु ॥ म दुबन्धेन TWAT Wa A THAT | कुशान्‌ सुवण्वोजानि तिलाः सिचाधथकास्तघा ॥ प्ररयात्तान्ततोद्धिग्र मन्त गानेन सुव्रत | मनव्वदेवमयीं Any सर्व्बलोकमयीं तथा ॥ सव्वेलोकनिमित्तान्तां स्व्वदेवनमस्छतां | प्रयच्छामि ARIAT एभामिति ॥ दानखण्ड ७ अध्यायः. रेभाः | ४५१५ ण्वम्‌ दत्वा योगान्तु यत्र यत्र प्रजायते | aa तच TAT UT तान्‌ जन्त स्तारवते भयात्‌ ॥ सव्वलोकान्तरे गत्वा रमते च यघानरः | स त्रा मानवोजातो Was RIT ॥ $ \ wr, रूपवान्‌ घनवा&त ABYAY ATA | RATT AT | Maa सबनोत्तर)यां कांम्योपदोहां WARTATST | विप्राय eal भगवन्‌ प्रियाय प्राति लोकानस्तान्‌ रसुपुखान्‌ ॥ aad. | योददाति गकफरोप्यैहंमण्द्रोमरोगिग्ते' | सवत्सां वस्वमंयुक्तां सुणोनां गां वथस्विनीं॥ यावन्ति तस्या रोमाणि सवताया दिवङ्गतः | तावतो ARITA स नरोब्रह्धणो न्तिके ॥ टेवलः। चामोक्षरमये BE छते रौव्यमयाः खुराः। कां द्यं दोहन ws aa वस्वघुगाज्ित।( ॥ पष्यमालाघ्ता धूपर्टाचामरमण्डिता । elad पुच्छटेशेन यद्या दन्तिणान्विता | ead टत्तभोगाटोदिव्यस्तोन्दसंद्ःः | गोवत्सरोमतुल्ानि alia fefa area i इति ayprierafata: | ४५६ हदेमाद्धिः। | रानखण्डं ७ ब्रध्यायः। नन्दिपुराणे | योगां सुपरिप्रगङ्ं ₹हमग्ङ्गोमकोपनां। सुशौला राजतेः पादै शितरवस्वसुसंघतां i सलीदपातां कुतपे निविष्टचरणां तथा | कुतपोऽच नेपालकम्बलः | स दक्षिणं प्रदवाद्रां सोऽ्तय खगमा प्रात्‌ ॥ गवि रोमाणि यावन्ति प्रसूतिङकलसस्ितः। तावन्त्यब्दानि वसति aa erat न ang: | इत्यपर Saygterafaty: | एतच्छलगुणं पुण्य कपिलादानतः WAT | थ मव्छपुराणे | दगसौवणिके TF खुराः पञ्चपलान्विताः। पञ्चाशत्पलिकं कांस्यन्त।ख' वापि तथेव च ॥ दाता स्यात्‌ स्वगमाप्रोति यावदादूतसश्नवं | पञ्चपलानि' रोप्यस्ये ति faa । ताञ्च ष्टे काम्य दोहनं! अ(च्छादनाघ वासोयुगं gauefanata बदव्यं | दति nanyzyterafata: | ब्रह्य पुराणे । गान्द्द्यदेद्पूगणीय विप्राय खहमधिने। सुवणनलङ्तग्द्नो वस्वघग्टासमन्वितां । [दानखण्डं ७ अध्यायः ददेमाद्रिः। ४४७ प्रत्यग्रं चरिसमदा तु ललाटतटतपणां। राजतद्कत्रचरणां सुक्रालाङ्लभूषितां ॥ कांस्योपदोहां -ढप्ताञ्च लवणादिटग्णेदकैः। गवां gas ग्होत्वा च ससुवृणन पाणिनि! ग्टदहस्थोवेद्‌ विटिप्रो दापयेत्‌ तत्‌प्रतिग्रहं | भागसौख्यप्रदाय्ेता मोमाला पापनाशिनी ॥ RUT MUTI Rar गौरो च कुलवदैनो। रक्ता SANS War पोता दारिद्र्ातिनो॥ पुचप्रदा कष्णसारो नोला धम्यविवद्ैनो | कपिला सव्नपापन्नौ मानावर्ण च मोदा प्रत्यग्रा नववयस्का, तिसस्दा गोलन्नोरप्रसवगुणयुक्ता, लव- णादितृणोदकस्तृमेति सव॑दा लवणादिषु तुरेत्यथः। दति सुवण्द्धनेदानविधिः। भ्रादिव्यपुराणे। RUF यस्त. THAT खलङ्तां । घर्टामालाकुलां क्त्वा पुष्पैशचेवाप्यरस्कत१ ॥ विधिवच हिजालिभ्यो यमलोक न पश्यति) अआयुरारोग्यमेण्वय्ये दाता कामां मानसान्‌ ॥ श्वे ताद्गन्द्दते यस्त दिव्य रत्ेरलङ्तां | घर्टामालाङ्लां HAT GUA वाप्यदुतां ॥ सुख धूपः प्रदातव्यो Bday पूरयेत्‌ | सुवणंद्धाभरगण्ण तथा रौप्यखुरा शभा ।॥ ( ५८ ) ४५८ चमाद्धिः। | दानखण्ड ७ ATA: | VEGA इभाचैव दातव्या ष्यानयोगिने | यस्त दद्याञ्च गां श्वेतां तस्य सुखफलं TW ॥ oats यत्‌ पापं wea Wea च यत्‌ । कुलोदतस्य हस्तस्य तत्‌क्षणादेव नश्यति ॥ गान्ददानौह TAT वाचा TAT TAM! | पिता पितामहश्चैव तथव प्रपितामहः ॥ नरकस्थाः प्रमुखन्त सोमलोकं व्रजन्ति ते। गौरीं चव प्रयच्छतत यस्त गां वे नरः एचिः।॥ अहोरात्रो षित व कतभौ चोनरः सदा | सुवणं ङ्गे रौप्यखुरां मुक्तालाङ्गलभषितां ॥ घर्टामालाक्लां चव गन्धपुष्पे रलस्कतां । ुतप्चास्तरेत्‌ ATA FS wT प्रदापयेत्‌ ॥ भक्तभोज्यान्नपानेन ब्राह्मणान्‌ भोजयेष्टभान्‌ | गान्ददानौह इत्यव वाचा पयेत WaT: ॥ माढकं पेट कं चव wae RA भवेत्‌ । पापञ्च तस्य तत्‌ सव्व " द हत्यग्निरिवेन्धनम्‌ ॥ वषेकोटिसदखन्तु पमान्‌ स दिवि मोदते | TATA रलङ्धारैस्त्यते सव्वजन्तुभिः ॥ अरोग्ोव जायेत AWA च भवेन्नरः | नोलवणाञ्च Weer णौलगुणन्विलाम्‌। सुवणं गङ्ग" रौप्यखुरां सुक्तालाङ्गलभूषिताम्‌ ॥ पट्च्छतरां gui सौम्यां घगटादामे रलङ्ताम्‌ | VIET GAT गणवेष्टन शोभिताम्‌ ॥ दानखण्ड' 3 श्रध्यायः। देमाद्धिः। ४५९ रुद्रस्य प्रसुखे देया विष्णो awa =! गां ददानौह द्रलेववाचा पूयेत Tea! ॥ पिता पितामहे a तथेव प्रपितामहः | नरकस्थाः प्रमुच्यन्ते नौला गां ददते Fal वषेकोटिसहस्राणि लोके तिष्ठति वारुरे | दधित्नौरवद्ा नदो away सव्वतः सदा | VARA प्रपद्यन्ते नवनोतस्य asa: | कषिभागौ बहुधनो दुभच्यश्च न पश्यति ॥ afa नानागोदरानविधिः। महाभारते | समानवस्ां कपिलां धेनुं दत्वा पयखिनोम्‌ । सुव्रतां वस्वसम्पत्रां ब्रह्मलोके मरोयते \ समानवत्‌सां समानवणवस्सां । रोहि शोन्तुल्यवत्सां च धनु दव्यात्पयखिनी | Saat वस्वसंवौतां Tara महोयतं ॥ समानवत्सां शबलां Wy द्वा; पयसखिनो | सुव्रतां वस््रसंबोतां सोमलोके महोयते ॥ शवला, HAT | RAIA AUT VA Tart पयखिनो | gaat वस््रसंकौतां अग्निलोके महोयते ॥ वातरेणसुवर्णान्तु सवत्सां कामदोहिनौ | प्रदाय वस्संबीतां वायुलोके महोयते ॥ # यतान्तिङि afar पाठः| ४६० Salle’ | [दानखरड ऽ TT | समानवन्मां wary धेनु दत्वा पयखिनौ | सुव्रतां वस्स युक्तां यमलोके मरोयते ॥ अष्या हेमसवखान्तु सवत्सां कामदोहनाम्‌ | प्रदाय वस््रसंबौतां वारर; MARAT ते ॥ TA, गोः, MAMTA ब्रनायासदोद्म्‌ | हिरख्वखोां पिङ्गा चतौ" aaat कामदोहनाम्‌ } परदाय वस्सम्बीतां कौबेरं लोकमाग्रयात्‌ ॥ पलालधूमवसान्तु VAR कामदोहनाम्‌ | प्रदाय बस््रसंवीतां पिढलोके महोयत ॥ सवत्सां Mather सितकण्ो मल ताम्‌ ) श व बेश्वदेकमसम्बाधं स्थानं AS प्रपदयते ॥ सितकरो छष्णगलां | समानवत्सां गोरौन्तु चनुन्दखा पयख्िनौ' 1 सुव्रतां वस््रूबौतां वसनां लो कम्र ते ॥ “सुत्रता, सुखटोद्या । पाण्डकम्बलवखौन्तु सवत्सां कामदोषनाम्‌ । प्रदाय वेस्संवोतां साध्यानां लोकमस्ते॥ वतसोपपन्रात्रीलाङ्गो सव्वरत्रसमन्विताम्‌ | मन्धवाष्सरसां लोकान्‌ द्वा प्राप्रोति मानवः ग.प्रदानरतोयाति Mal जलदसच्चयान्‌ | विमाननाकंवणंन दिवि जन्‌ विराजते ॥ # कौरेवभिति कचित्‌ oe: | [दानखर्ड ७ अध्यायः दमाद्धिः। ४९१ तच्चारुवेषाः FIT: wea वरन षितः | रमयन्ति नरश्रेष्ठं गोप्रदानरतन्नरम्‌ ॥ दति समानवत्सगोदानविधिः। आदित्य GUT | कपिलां ये प्रयच्छन्ति Seat खलङ्ताम | सुवखण्रद्भो' wera qarate लभषिताम ॥ भ्वेतवस्वपरि च्छन्नं घरटाखनरवयताम्‌ ॥ AAA, घर्टा शब्द्‌ कोलाहलः | सहस्र Taare कपिलाच्चापि gaa | सममेव Yt प्राह ब्रह्मा aufaziac 1 यावन्ति रोमकृपाणि कपिलाङ्ग भवन्ति fet तावत्कोरिसदहस्राणि वर्षाणां दिवि मोदत । THIET रोप्यखरां सुक्ञालाङ्ग. लभृषिताम्‌ | कांस्योपदोहनां धेनु वस्तच्छत्रामलङ्क ताम्‌ ॥ दा दिजेन्द्राय नरः UMA महोयते | द शधेनुप्रदानेन तुल्येका कपिला मता ॥ याज्ञवल्कयः | Sart शफर्यः gata वस्सयुतां | सकास्यपात्रा दातव्याक्तौरिणो गौः सरक्िणा॥ दातास्याः खगमाप्रोति वत्सरान्‌ रोमसंमितान्‌ | कपिला्चेत्तारयति भूयसू्ासप्तमं कुलम्‌ i भ्याम: | ETE रोप्यखरा वस्वंकांस्योपदोदहनाम्‌। ४६२ हेमाद्रिः [दानखण्ड' ऽ अ्रध्यायः + सवसं कपिलान्दत्वा वंशान्‌ सप्त समुदरेत्‌ | यावन्ति तस्या रोमारखि सवताया भवन्ति fe सुरभोलोकमासाद्य रमते तावतीः AAT: |! लोकोत्तरे | घरण्टाचामरसयुक्ता किद्किणोजालमर्डिता। दिव्यवस्तरसमायुक्ता हेमदपंणभूषिता ॥ पयस्विनी सुशणोला च तरुणो वत्सकान्विता | कपिलेवं प्रदातव्या शिवस्याय्रं विधानतः॥ CAMA AGT | कपिले सव्वेभूतानां पूजनोयासि रोहिणि । तौघद्वमयो यस्मादतः शान्ति प्रयच्छ मे ॥ दति afaarerafafa: | कूग्धपुराणात्‌ | दशसौवणिके ङ्ग खराः पञ्चपलानिताः। पञ्चाशत्पलिकन्ताम्नं कास्यं चेतावदेवत्‌ ॥ वसन्तु विगुणनधेन्वा दच्तिणण च चतुग णा | एतेरलङ्तां धेनुः घण्टाभर णमूषिताम्‌ ॥ कपिलां विप्रमुख्याय दक्वा मोच्तमवाग्रुयात्‌ | दिगुणणेपस्क रोपेता महतौ कपिला स्मता ॥ द्वा सा विप्रमुख्याय स्तगमोत्षफलप्रदा | सप्तजन्लतात्मापाकमच्यते दथसयुतान्‌ ॥ [दानखण्ड ७ अध्यायः देमाद्िः। ४६३ यानन्यान्‌ प्राथते कामांस्तास्तान्‌ प्राप्नोति मानवः | अन्ते खगोण्वग चँ फलमाप्रोत्यसंशयः ॥ दति कपिलादानविधिः। श्रथ देवतोहेगेन wera | लिङ्गपुराणे । देवदक्षिणदिग्भागे धेनुः कार्या seq खौ । WIGS WAH RAT ATT च उदङ खम्‌ ॥ प्राङ्मुखो यजमानस्त्‌ पूजयेद्वाद्मणं ततः | कोटादितिचमंन्वेण ग्टह्लोयाद्राद्मणः खयम्‌ ॥ Sasa HET | wafaaraat cart याति दाता शिवालय | aa सुक्ता्षयान्‌ भोगानन्ते ब्रह्मेति शाखतम्‌ । देवोपुराणे | नोलांवा यदिवा श्वेतां पाटलां कपिलामपि। सदुग्धां बत्सलास्चेव सुखदोहां सुगात्रप ॥ आदाय fafaaeat पूजयेच्छभपद्कजे ¦ । धूपन्तु पञ्चनिय्यासन्तरुब्काुरुचन्दन म्‌ ॥ दत्वा तु AMAA न बैययसुपकल्पयेत्‌ | पायसं टतसयुक्तं त्तामयेच्च तधा तु ताम्‌ ॥ दिजाय शिवभक्ताय सवत्साद्गां निवेदयेत्‌ । सह मव स्तकां स्याञ्च महापुण्यमवाप्रयात्‌ ॥ ४६४ चेमाद्धिः। [दानखण्ड' © अध्यायः यावत्तद्रोमसद्यानं तावदटेव्या FTA | THA गतपापोऽसो जायते दपसत्तम ॥ विष्णुधम्मं मान्धाता उवाच | ब्राह्मणः प्रोणना्थाय केशवस्य शिवस्य च । यानि दानानि टेघानि तान्याच्तच् दिजोत्तम ॥ येन चव विधानेन दानं पुंसः सुखावहम्‌ । एेहिकामुखिकापि करोति न विदन्यते ॥ दसि उवाच | गेदानमादौ वच्यामि प्रल्त्तक्रमयोगतः। येनचेव विधानेन धेनु नाधिकविम्तरम्‌ । सण्यन्दिनिमधासादयय araraa पिटस्तया | क्रतोपवासः सम्प्राश्य पद्धगव्य नरेश्वर ॥ छतत्तोराभिषकञ्च कत्वा feu: शिवस्य च । तमभ्यर्चप यघान्यायं पुष्पादिभिरनुक्तमात्‌ | उद्ग्मुखो प्राङ्मुखौ वा we aar पयस्विनोः। "टरिः" सक्तत्‌प्रसूतेत्यथः | agai वस्स बोतां सितयज्नापवौतिनोम्‌ | atagt aac सुवग्णपरि संस्िताम्‌ ॥ शक्रितोद्सिणयु कां ब्राह्मणाय निवेदयेत्‌ | गावो ममाग्रतः सन्तु Wa A सन्तु पृष्ठतः॥ Wal H BTA सन्तु गवां मध्यं वमाम्यहम। | दानखण्ड ऽश्रध्यायः। ष्देमादिः। ४६१५ प्रदक्षिण ततः wat da हिजवरच्च awn द्मां नः ufaaete Gas ut मया तव | समे पापापनोदटाय गोविन्दः प्रीयतामिति ॥ वद्धिपुराणेतु अयमधिको मन्तः 1 या धनु; काश्यपस्यासीद्‌च व्वा गोतमस्य च! साभिकामफलाटेवि ce ala परत्र चेति॥ एवसुच्चाश् तं विप्र गोविन्द्‌ ao कन्ययेत्‌ | अनु्रजेत्त गच्छन्त पदान्यष्टौ नराधिप॥ अनेन विधिना wa यो विप्राय प्रयच्छति) सव्वंकामसग्रद।त्मा fay tia स गच्छति ॥ सप्तावरान्‌ सप्तपरानामानच्वेव मानवः। सखप्जन्मकतात्यापान्मोचयत्यवनोपते ॥ पटे पटे ऽश्वमेधस्य गोसवस्य च मानवः। फलमाप्राति राजेन्द्र Sata वच््नगो हरिः ॥ सर्व्वकामदुघा सम्यक्‌ WAAAY पाभिव। भवत्यथो पापहरा arafemraqen ॥ सब्वेषामेव पापानां क्लतानामविजानता। प्र यशित्तमिद्‌ं प्राक्तमतुतापपह (हतम्‌ ॥ सव्वषाभेव देवा नाभमेकजन््ानुगं फलम्‌ | हाटकसितिगोरोणां सप्तजन्मानुगं फलम्‌ ॥ are, तविमे केश्यः शूद्रे धान्धेश्च मानवैः | ( ve ) ७६६ wale: | [दानखण्ड' ऽ श्र्यायः। लोकाः कामदुघाः प्राप्ता दचेतहिधिना कृप ॥ गोभ्योऽधिक जगति नापरमस्ति किञि- इानम्‌ पविचमिति शास््रविदोवदम्ति) ताः GUS: सुरसदश्च समोहमाने zat wea विधिना हिजयङ्बेभ्यः। दूति टेवतोदेशेन गादानविधिः। अथ देवताभ्या गोदानम्‌ | स्कन्दपुराण | शिवाय विष्णवे चापि यस्त॒ दव्यात्ययख्िनीम्‌ | धेनु खरानोपद्ाराधं स पर ब्रह्म गच्छति 1 भविष्यत्यराणे । सौरीं ख्याय योददात्तरुणौच्च पयखिनोम्‌ | तेन दत्तं भवेत्सव्व ` जगत्‌ स्थावरजङ्गमम्‌ ॥ "सौरो, सूधसुता धेमुरिव्यधः | सानाग्निकाय्यसुदिश्य सुरूपां सुपयस्विनोम्‌ | कुलोनां कपिलान्दला दत्त भवति गोशतम्‌ ॥ य एवं गामलङ्खत्य TAA Gara मानवः। सोऽश्वमेधस्य ITA फलमष्टगुणं लभेत्‌ ॥ aa | योददयाद्भयसमुखो' सौरभेयौ दिवाकरे । सपदोपां महो TMI यत्‌ फल तद वाष्रयात्‌ ॥ पाददयं शिरोर्धच्च यदा स्यादेव निगतम्‌ | तदासा Baal Hat सथेलवनकानना॥ दानखण्ड ७ अध्यायः दमाद्रिः। ४६७ श्रय वषभेकादशोदानम्‌। शिवधम्भात्‌ | SM गावः स ठषभा ह्षभेकादशो War | शिवाय विनिषेदयवं विशु्नान्तरानमना ॥ सद्रकादशतुल्याला वलभोगादिभिगर्ः। शिवादिसव्बलोकषु que मोदते वश ॥ भविष्यत्यराणे । SM गावः स षमा दषमभेकादशख ताः) सूर्याय विनिषेदये ह यत्‌फलं लभते खण ॥ दादशादित्यतुल्यामा अरणिमादिगेखेयु तः | सौरादिसव्यलोकषु यथेष्ट" मोदते दिति ॥ अघ त्रषभाषिकगोश्तदानं। शिवधर््रोत्तरात्‌। aay गोशतं दद्याच्छिवायातौव शोभनम्‌ | त्रिःसप्तक्ुलजः साद्व To यत फलमाप्रयात्‌ ॥ सय्कोरिप्रतोकाशेव्िमानः साव्वकामिकः# | अनेकयानसख्यानरसुरासुरपरूजितः ॥ शतरद्रवलोपेतो TCHS इवापरः। Tat भिवपुरन्दिव्यमथेषाधिपतिभकैत्‌ ॥ भविष्यत्यृराणे | Wag Wud दक्वा भाखकराय नराधिप। aa Stee ae eS Spm Se + ~~~ ---- चन्न “न~~ = ~~ ee -~ ~~ FO me Serer मा ुहियजिभ Sp een, # uel alfaatcia कचित्‌ पाठः | ४८ देमाद्धिः। [दानखण्ड ऽ अध्यायः ॐ ‘ fa, BAHAR: सादं ण॒ FRAATAATA I a ~ € स॒थ्कोटप्रतेकाशद्िवाकर इवापरः | गलतादित्यपुर रम्यं क्रोडते BIT ॥ मुक्ता तु विपुलान्‌ भोगान्‌ प्रलये सव्वदेहिनाम्‌ ! मोहकञ्चुकमुत्स॒ज्य विश्षल्यादित्यमर्डलम्‌ ॥ © ~ # सरव्वन्नः qua; शदसवातमनि सस्थितः | स्वेगः परिपृखतव Tq सथवरौभिमान्‌ भवेत्‌#* ॥ इति देवतागोदानविधिः | अथय चिरात्रगोदानविधिः। विष्ण्धर्म्नोत्तर | हेम शरङ्गी रौप्यखुरां सुक्रालाङ्गलभूषणाम्‌ । अहताम्बरसंवोतां तथाकास्येापदोहनाम्‌ ॥ चिरात्रं खण्डिले gar विरात्र गोरसाशनः | © ~. 9 oN ~ sara तपिते ear वाससा daa fest ॥ सिख # Te सदस्तिख महाभाग facta गोरसस्ततः। प्राणसन्धार णद्धत्वा शिवन्लोके† मदहौयते ॥ यावन्ति घेनोरोमाखि तावदषाणि मानवः । ॐ + ४ ४ ead कपिलां विप्राः प्राप्नोत्यभ्यधिक फलम्‌ ॥ महाभारते | AGT त Sk i = cet: ~~ ~ --~ *~ —— * quae lfraraqartata इवित्‌पाटः । { nat qa इति कथित पाठः| ~~ = ~= ~= ~ - ~~~ ~ कर म न ज ^ | दान दण्ड ऽ अध्यायः देमाद्धिः। ४६९ तिखोरातीस्वद्विरुपोष्प wat ठप्रा गावः स्तपितेभ्यः प्रदेयाः | qa: पौताः सुप्रजाः सोपचारा सतयं दत्वा गोरसैव्व्ति तव्यं ॥ तथा । दिजातिमभिसत्क्ल्य खःकल्यमुपवेय च | प्रदानं नियुक्त रोहिणो नियतव्रतः ॥ ्वःकल्यसुपवेदय प्रातःकाल उपस्थानं कत्तव्य इति न्नापयिलवा, श्राद्वानच्च Wala समङ्गः बहुले इति | प्रविश्य च ग्वा. मध्यमिमां खुतिसुदादरत्‌ | गौम माता वषभश्च पितामे दिवं wy F प्रतिष्टा woe | प्रपदो कां सर्व्वरौसुख्यगोषु सुनिवी णोमुत्खज गेप्रदाने t समतामेति बे गभि: समसख्यः समव्रतः | एकाल्यगमनाव्द्यः कल्प्रषात्‌ दिप्रसुखते ॥ उनव्ष्ट्षवत्सा हि प्रदेया खथदशं ने | sae) mat षवत्तौ यया सा तथा, RAST ऊजमेधाश्च यन्ना गर्भो श्रसृतस्य प्रतिष्टा चितौ प्रवादाः पण्यभावाः प्राजापत्याः सब्वमिल्य्थवादः Fas सः I गावोममेनः WAS TAIT स्तथा सौम्याः खगेयानाय सन्त्‌ | ४७० देमाद्धिः। [दानखण्डं ऽ श्रष्यायः। शराहता मे ददतश्वाश्रयन्तु। तधा Hat: सन्तु सव्वांशिषो मे ॥ Taran ware vara Waa: खयि सम्प्रहत्ताः | qatar पुण्यकर्गमरोपवत्यः | fea a@ मे गतिमिष्टां प्रपत्राः॥ यावेयुयंसो STATS कभावो | युष्मान्‌ SMT चाहमामप्रदाता ॥ नमस्केता मन एवोपपत्राः | UTA सोम्यरूपो्रूपाः ॥ एवन्तस्यागरे ARE Fee | गवा दाता विधिवत्‌ पूव्वेटटच्या ॥ प्रतिभूयाच्छेषमवचं हिजातिः प्रतिग्क्नन्‌ गोप्रदाने विधिन्नः॥ 6 0 > पूव्व मड , याव युयमि त्यादिकं | गां ददानौति वक्तव्यमव्ये' सुखावसुप्रदत्‌। उधस्था नमितव्याच वेष्णबौतिच चोदनात्‌ । नाम संकौत्तयेत्तस्या यथासं स्य यथोत्तरं ॥ waza णदष्टो च सहस्राणि च विंशति | एवमेतान्‌ गणान्‌ वद्धा गवादौनां यथा कमं ॥ गोप्रदाता समाप्नोति समस्तानषटमेक्रमे | ‘ga wale, ‘Saray, गोधनं प्रदत्‌, प्रददत्‌, उधस्यं क्षौरं ATA STAT [दानखण्ड' ऽग्रध्यायः। देमादिः। अष्टमे क्रमे, गवि दत्ताया गच्छन्त्यामष्टमे पट । गोदः भौलां निभ॑यखाघदाता नस्योतौ वे वसुदाता च कामो। उषम्योढाभार नयश्च विदान्‌ | विख्यातास्ते वेषण वाचन्द्रलोकाः | गां बे द्वा Maat स्या्तिरात्र निशां sat सम्बसेतेह ताभिः ॥ काम्या म्यां वत्तितव्यं विरात गवां Wal WHAT Waal | वेदव्रतौ स्यादषभप्रदानें वेदावािगायुगस्य प्रदाने ॥ तथा, गवां विधि मासाद य्वा लोकानग्रयान्‌ विन्दते नाविधिज्ञः, वरदा द्व्यदाः। कामो, काम्यफलवान्‌ | 'उधस्योढा, उषस्याबाहयिता गायत्रा इत्यथः । 'काम्याष्टमो, रोहिणोयुक्लाषटटमो। रसर्टध्यादिभि ¦ । ‘gaat, सोरे; । वेदब्रतो, वैदव्रतफलवान्‌ | 'गवांयज्वा, गोप्रदाता | कामान्‌ सर्व्वान्‌ पाथिवानेकसंस्थान्‌ । योवे दात्‌ कामदुग्धाद्ध धेनु | Boe BOR wae: | [दानखणर्डं 9 अध्यायः सम्यक्रास्यरव्यकव्यौ घवत्य स्तासासुक्त आयसं संप्रदानं॥ न चाश्िष्यायात्रतायोपकुधात्‌ नाशान्ताय नच बक्रवडयं TUG सव्य लोकस्य war नमान्‌ Wala तच प्रकम्ययेत्‌ ॥ इति facramrerafafu: | अथाह ACMAA: | धेनु wafaal gat aermcmifaat | Saag रौप्यखुरां वामोभिवंष्टितां az: i नवधान्येः समायुक्लामे ककं द्रौ णपञ्चकं | afecut तु तां दद्यात्‌ ब्राह्मणाय कुटम्विन | अलोलाय शान्ताय धश्यन्नाय विशेषतः | होमश्च waaay Te समिदाज्यचरूत्‌कट [ aa afefa रूप्य्रषभदानवदित्यघः । . तस्मे Aaa ददात्‌ पूलितायांगुकौयकैः । गां कृष्णां छष्णरूपायमन्तेणानेन रोगवान्‌ | देवकीपुत्र चाण्रकमारिषटविनाशनः' नाशय ग्रहणं कष्ण गोपोजनमनोत्सवः ॥ दानमन्तः। ऊतेनानेन दानेन ग्रहणो शान्तिर्च्छरति। तस्मादेलत्त HAY ग्रहणौरोगिषणा सद्‌ा । इति ग्रहणोहरधनुदानविधिः। [दानखण्ड 9 अध्यायः देमाद्िः, ¥OR 04 aati धेनुं पयख्िनों erar लोहितां Tanya | तथा रूप्यखुरां रकतवस्तेण THA तां । TMU ATMA CHAAR मानवः ॥ पलेन वा पलाद्न ATSATAAT पुनः | GANA Jat Wai यहा खविभवेनतु॥ दिजोत्तमाय asa सव्बशास्तर.थवेदिने | UqAaalaTEsr मन्तेणानन भक्तितः i गावामे हदये सन्तु गावोभे wa ssa: | देवानायातु YUU) कछपयारूग्द्र मम I ead. | विनागशयत्यदोदानमपि AuaeiVeg | तेनेदं यत्रतः कु्थादरग्दरगदाद्दितः॥ इति अखग्टरनाशनधेनुदानवि{घः। a P अथ वंतरणोगोदानं। आह व्यासः। आसव्रसव्युना देया गौः सवत्सा तु पृव्ववत्‌ | तदभावेतु मौरेव नरकोदरणाय वे ॥ पव्वबत्‌, सुवण गृद्िकाबिधिना। तदा यदि न शक्रोति दातु वेतररींतु गां, शक्तोऽन्यो SHH तद्‌ा CASH योदयात्‌ BAS च ॥ अरुक, रोगरहितः | ( ६० ) gos SAE: | [दानखण्ड' ७ भ्रध्यायः। अथय STAND: | ~, ~ a Thi यमदारे महाघोरे*# क्ष्णा FATA AT | 6 ae 4 ~ # ® ~ at aq गां ददाग्येतां तुभ्य वतरलोनमिति ॥ AMAIA युधिषिर उवाच | AMET ASAT AT AT TATA नदी) किंरूपा किंप्रमाणा सा कथं सा गहिता किल ॥ कथं तस्याः WFAA कंषां वासम्त सन्ततं | कषां तथानुकूला सा एतदिस्तरतोवद्‌ ॥ खौमाकर्डेय उवाच | यासा AACT नाम यमदारे महानदौ, तस्याः प्रमाणं रूपं च BY सव्वभया वदं ॥ शतयोजनविस्तौणां vas सा महासरित्‌ । अरगाधानन्तरूपा सा STATA भयावहा ॥ पयशोखिततीया सा मांसकदमनिख्िता) छमिभिः Wet भयं व्वतुख्रयोसुख शिशुमार मकरवजकत्तर्सियुतः, अन्यच जलजर्घोरयेक्ता सा मकभदिभिः। पतन्ति तच वे मल्यस्कन्दमानाः सुदारुणाः | हा WIA: पुत्र तातेति प्रलपन्ती YHA इः ॥ चिरमन्तनिंमव्जन्ति म्लानिं गच्छन्ति देहिनः । चतुर्विधे ; प्राणिगरद्र्टव्या सा महानदी ॥ [ क था वा 1 11 पी # ant इति afea ure: | ae षि ए ne mee ee aon दानखच्डं ower: |] देमाद्धिः। तरन्ति तस्या दानेन sara तु पतन्तिति। धाथ्िका eramtara at तरन्ति नरोत्तम ॥ UAHA भवेद्येन नदौ वैतरणी sai । तत्‌ खषष्व नरव्याघ्र कध्यमानं युधिष्ठिर ॥ waa faga पुण्ये व्यतीपाते दिनक्षये | अन्येषु UHRA lad दानमादरात्‌ | पाटलामथवा wut gateacat’ शुभां | स॒वणङ्गो Chage कास्यपा चसुदोहनां ॥ कष्णवस्लयुगच्छन्रां सप्तरघान्धसमजितां | कापांसद्रोश्शिखर श्रासोनां ताम्रभाजने ॥ यमं हेमं प्रकु दे लोहदणड समन्वितं | महामदिषमारूढद्मूढ MATT पर ॥ दरद्‌ ण्ड मयं बद्धा VET पट्टबन्धन;। senate तां घेतु सूयेदेहसमुद्धवां | Ral प्रकाग्रयेदिदान्‌ छतोपानदसयुतां | yoy सप्तधान्यानि grva, परिभाषायां व्याख्यातानि उदं द्र नोका । इममुश्चारयेत्‌ मन्तं TM THAAwT | यमहारे महाघोरे SET वेतरणौो' नदी' ॥ | +> १ e A a e TUR ATA तुभ्यं TATA sat । ` अधिवासनमन्तः | ओं विष्णुरूप fea भदेवपंक्तिपावन । ४७९ दमाद्विः। [दानखण्ड' ७ श्रध्याथः। सदक्षिणा मया तुभ्य" दत्ता वैतरण नरौ ॥ दानमन्वः। wares a विप्र aaa वेतरणौ तथा! aq प्रद्तिणौक्लत्य ब्राह्म णाय निवेदयेत्‌ ॥ पुष्टं AT AAC क्त्वा च ब्राह्मणं | धेनुके तवं प्रतित्तख उमहारे महालये | उसतितौषरहं देवि बेतरण्ये नमो नमः ॥ अनुत्रजनमन्त. | WAITS गच्छन्तं WA तस्य गदे नयेत्‌ | एव क्रते महोपाल सा रसरित्‌ सुखदा भवेत्‌ ॥ तरते च तथा धेन्वा सा सरिज्जलवाद्दिनो। सरवीद्वादानवा्रातियेदिव्याये च मानुषाः । रोगौ तु रोगनिन्क्तः तथेबोपरमेत्‌ afar ॥ इतौदस॒क्त तव Waa: GQ मया वेतरणौप्रदानं | शृणोति भक्तया पठतो इ सम्यक्‌ सयाति विष्णोः पदमप्रमेय ॥ दति वेतरलौधेनुद्१नविधिः , अधोभयतोसखौदानं । स्कन्दपुराणे | प्रसथमानां योगां च दद्यादुभयतोमुरं | यथोक्तेन विधानेन स जातिस्मरतां लभेत्‌ ॥ [दानखण्छं ऽश्रध्यायः। दमाद्रिः। ४७७ नन्दिपुराणे | यश्चोभयमुखीं दद्याद्वा faa बेदवादिनि। ` टेवाय बवाप्यमोष्टाय स कुलान्येकविशतिः॥ समुदत्य नरस्तिषठेत्ररकात्‌ ब्रह्मणोऽन्तिके | युगानि रोमतुल्यानि यदि खद्ापरोनरः॥ AHIR | सवत्सा ोमतुल्यानि युगान्यभयतोसुखीं | द्वा खगंमव्राप्नाति cau विधिना ददत्‌ । gary विधिना हं मशङ्गोगफेरोप्येरित्यादिना TATA न, विष्णुः । श्रथ प्रसयमाना गोः एधिवौ भवति तामलङ्ग त्य ससुवर्णं विप्राय eur एथिवोदानफलमाप्रोति | अत गाधा भवति। सवत्‌सारोमतुच्यानि युगान्युभयतोमुखीं । द्वा खगंमवाप्रोति Beara: समाहितः ॥ महाभारते | यावदप्रसृता गौस्तावल्‌सा seat स्मृता | एृथिवौ तेन दत्ता स्यात्ताटगौ गां ददाति यः॥ देवलः | यावइतसमुखा योनौ नयायाद्रभेनिष्क,तिः । यावत्र जायते धनुस्तावह्भः सचराचरा ॥ aay त्योकविधिना सुवणंतरिपलान्विता | दातव्या दिपला मध्या VAT कन्यसा मता॥ दत्त्वेमां पुरुषः खगं बसत्यमरपूजितः | yor दमाद्रिः। [दानखण्ड ऽ अध्यायः) गोवत्सरोमतुलानि युगानौष्ितभोगभाक्‌ ॥ मत्‌स्यपुराशे | रकाशो रौप्यखुरां सुह्ालाङ्ग लभूषितां । कांस्योपदोहनां राजन्‌ सवत्‌सां दिजपुङ्कवे ॥ परसृयमानां योदय्याहेनु दरविशसंयुतां | द्रविण aa efaured, तच्च भूरिदकिणा शत्यग्रेऽमिधाना- दलप प्रदेयं | यावदहत्सोयोनिगतोयावदहभ न मुञ्चति | तावद्गौः एथिवौ नेया सथेलवनकानना ॥ प्रसयमानां योदययाडनु द्रविशसयुताम्‌ | सससुद्रगुद्य भमि: सगशलवनकानना॥ चतुरन्ता भवेदत्ता एथिवो ara संशयः यावन्ति धतुरोमाणि वत्सस्य च नराधिप । तावत्‌ सख्यान्‌ गुगगणान्‌ देवलोके महीयते । पिदुन्‌ पितामहा aaa प्रपितामहान्‌ ॥ उदरिष्यत्यसन्देदो नरकाद्ुरि दक्षिणः | छतक्तीरवदहाः कुल्याः दधिपायसकटंमाः ॥ aa तच गतिस्तस्य भवेचेख्ितकामद्‌ा | गोलोकः सुलभम्तस्य ब्रह्मलोकस्य aaa i fara तं चन्द्रसमानवक्ता प्रतप्तजांबनदतुल्यव णः | महानितम्बस्तनमध्यत्ता* । ~~~ _ ~ =+ श्ल न 17 त १11 11 १ य pag dt % नस्रादति afaa ute: | दानखण्ड ऽ अध्यायः] wast ४७९ भजन्यजसखं नलिनाभानेचाः॥ ATS पुराणे | सुव ग्गं यः wat रोप्ययुक्तां खुरेऽथ वा । ब्राह्मणस्य करे दत्वा सुवणे' रौप्यमेव ar कपिलाया स्त दापुच्छं AMUSE कर न्यसेत्‌ | उदक्च करे दक्वा वाचयेय्‌ दयान्वितः ॥ ससमुद्रवना तेन सगेलवनकानना | रतरपू ण भवैदत्ता पुथिवो नात संगः ॥ पथिवो दा नतुच्येन दानेनेतेन मानवः | तारिते्याति पिढभिवििष्णा ख्य पदमव्ययं । ब्रह्मसखहारको गो्नाञ्णहा पाकभेदकः । महापातकयुक्तोऽपि वञ्चको THETA: I निन्दको ब्राह्मणणनां च तेषां कश्माभिदूषकः। एवं पातकयुक्तीऽपि गवां दानेन शुद्धयति ॥ यश्लोभयमुखौं द यात्‌ प्रसूतकनकातां । तददिने पायसाहारः पयसा वापि वादयेत्‌ ॥ सुवणं स्य सहस्रेण तददंनापि तामिति, तस्याप्यद्व ` गतं aA पञ्चाशच्च ततोऽदैकं | यथा शक्या प्रद्‌ा तव्यं वित्ता ठाविवजितं | इमां हाणोभयसमुखो भवां खाता- ममास्त ॥ मम aqufages सदा खस्तिकरो भव। इरावती धेनुमतो च जएतवादेवस्य,नात्त.द नन्तरं ॥ ufazsifa at घेनुकुटम्बाधं विरेषतः। ४८० CAE: | [दानखण्डं ७ भ््यायः, स्वस्ति uaa a faa रुद्रमातनंमोनमः। वयोस्त प्रतिददामि प॒थिवौ ते प्रतिग्यह्वामि। क इदं कस्मादटेति Waa वसुन्धरे | विरुजेत्‌ ब्राह्मणं देवि गाञ्च तस्य गहं नयेत्‌। उभयगिरसं द्‌ द्यादित्यनु्ठत्तो Baa: | तस्याः प्रदानकाला प्रसवकालोनान्य काल Walaa व्यतोपात-विषुवा-यन-षडशोति-मुख-विष्णुपदो-ग्रहणन्ताः WAVE पुण्यकालाः AI यत्र चा्परसूता ततर खातो ब्राह्मणं ब्रूयात्‌ शुत-ओैल-सत्य भौ चठ त्त-जातिक्रिया दे गौगेरूपेतं च कालेन प्रणिपत्य gre दहमतोवार्तौभोतोऽस्म्रादगाधादपारात्‌ संमा- राणवात्‌ मसुत्तारयामि दगापरान्‌ दशपरानास्मानञ्च च स्वामिन्‌ भवन्तं दानपात्रमासाद्यस चानुग्रहवुहया नाधलिष्छ्रा wets दाता च तामनुमन्वयेत्‌ लवं महो मवनिं विश्वदेतुः wee कस्माद्‌ दति ख्होतायां efata पासिना वत्‌समाकर्षयेत्‌ गभेतु सले षामवेदमिति जपेत्‌ निष्कान्तेऽम्निमुपसमाधाय देवान्‌ पठन्‌ नदः पव्व॑तान्‌ वनखतोन्नदधोन्रागानोषधोस्तपंयं स्त ee न्तर AT मन्वपदानि भवन्ति वेदेवामो दिव्येजादगस्थाः उप्रन्तस्त्रनिधो महि इमंमे गद्धेयमुने सरस्वति ब्रद्रिभिः मुतोमतिभिशथ नादिते वनस्पते शतवत्‌ सो विरोह समुद्रज्येष्ठाः सलिलस्य मध्याद्हिरिवः भोगेः प्यति राद मघुवाताकतायत इति wear: तदनु पाथिः वौभिः fast त्पवेदे दवापुधिवौ पूवव faa’ ये मही या पथिवो च न; उव्व aut बहुले दरे अन्ते गौरौमि माय सलिलानि तचतोव्यादिभिश्यतुरणौत्याज्याइतीर्जहोति त्राणान्‌ भीजय॑त्‌ [दानखण्ड ऽ अध्यायः देमाद्रिः। BEE wed वाचयोत ware aatt afeqerecia अभच्य- भ्य मपेयपायिनं ब्रह्मन्न fiend सद्यएव पुनाति उपाध्यायिनीं सुतां मिच्रभायां मातरं माटष्वसारं मातुलान भगिनीं भागिनेयो शिष्यजायां धातीमन्धामप्वगम्यां गत्वोभयशिरसंस- परिकरां ब्राह्मणाय दद्यात्‌ परिकरोस्याः सुवणः रूप्य रत्नादि सेत्राणि ग्रामाणिवा धान्यानि वस््राणि लवणाद्ाशचन्दनाया गन्धाःशते गवां ACEAE वा Waal सहतया ब्राह्मणाय दद्यात्‌ महापातक सुकये, विमुक्तये | इति उभयतो मुखो दानविधिः 1 श्रव मोदानप्रसङ्गन वषभदानमप्यभिधौयते | तत्र स्कन्दपुराणे | उतपादय सस्यानि तणच्चरन्ति तदेव भूयःसकल वहन्ति | नभारखिन्राः प्रवदन्ति fafaq अहो हषरजीवति जीवलोकः ॥ AMY | gu fafaaata ब्रह्मा हषभ warefadt । WAIT AMS सल्रेकगुणधारणणत्‌ ॥ Wa इत्याह धम्म; स ware विधृताः प्रजाः । प्रजा धरत्ययं भूमौ ध्मृत्तिष्ठ पो यतः A अतो वषभदानेन दत्त स्यात्सचराचर। RAT ततपा्तस्तत्र छत्रोपानहकम्बलं | ( ६१ ) BUR इमाद्धिः। [दानखण्डं ऽ ver. ad dase प्॒ा द्य वित्तणाठपादते AT: । ACA चेव योदवयात्तन्रसुञ्चति TAS ॥ WAV PART दातारं योजयत्यसौ | श्रादित्यपुराणे | यो वे ददात्यनङाहं सुगीलं साघुवाहिनं | उभयोः Ua दं MISA ACHAT ॥ शोलबैदाङ्धसम्यन्रे हृष्टे शिष्टे fea नरः । पुथेच जग्मननत्तत्रे अयन विषुवेषु च ॥ TH तस्य WAS TALATATA | ZU तस्य श्रनद्वाहं तस्मि साने महासुने ॥ छत्पिपासादितस्यापमि saa: प्रतिपद्यते | दवा प्रजापतर्लो कानि शोकः प्रतिपद्यते इति ॥ AWS प्रलम्बगलकवलं तधा । TASTES ब्राह्मणायाथ घु दच्वायुवानं वलिन विनोतं | इलस्यवो टारमनन्तवोख' ग्राप्रोति लोकान्दशधेनुदस्य ॥ ACT | निवेद्य सद्रणोपे तमनड़ाह शिवाखये । दशधेनुप्रदानस्य फलं शोभनमामप्रथात्‌ ॥ बदस्पतिः | वेदत्रतौ स्याहुषभप्रदाने बैदावापिर्गोयुतस्व प्रदानं | [दानखष्ड ऽ ब्रध्यायः। देमाद्िः। ४८ देवलः |: ang वृष वापि द्वा गच्छेत्‌ सुरालयं | gen मन्वन्तरं भोगान्‌ दिगुणान्‌ युग्मलाङ्गलो'॥. WASTES तु योदब्यादिज सौरेण संयुतौ | अलङ्कृत्य यथा शक्तया सुवाष्टो शुभलक्षणौ ॥ सव्बपापविशहात्ा सव्यकामसमन्वितः | वर्षाणि वस्ति खग रोमसंख्याप्रमाणतः | यो ददति वलोवहमुकेन विधिना शभ' । अव्यङ्ग गोप्रदानाच्च Vea दशगुणं फल ॥ महाभारते | युवानमिन्दियोपेतं शतेन सह युधपं । गवेन्द्रं ब्राह्मणेन्द्राय भूरि गङ्गमलङ्गतं | ऋषभ ये प्रयच्छन्ति fara परन्तप ।' रेखय्यन्तेऽभिजायन्ते जायमानान्‌ पुनः पुनः ॥ शतेन, स्लीगवो नामिति शेषः । भूरिश, सुवण ष्क" | यमः | दान्तन्धुरन्धरं द्वा च्रोपा नहस युत | दशधेमुप्रदानाश्च यत्‌ फलन्तत्‌समरुते ॥ भविष्योत्तरात्‌ युधिष्ठिर sara | युमत्‌बाक्यासृतमिदं खणानोऽहं जनान | न तसिमधिगच्छामि जातङ्ोतश्लंहि मे.॥. ४८४ watts: | [दानखन्दं ° अध्यायः) गेपतिः किल गोबिन्दस्तिषुलो केषु विच्‌ तः | = AN MATA प्रदानेन चलोकयमभिनन्दति ॥ < , ॐ तम्ब TMA फल दकथधयाचय त ॥ खो क्तष्णडवाच | वुषदानफलं दिव्य णुष्व कथयामि ते । षवित्र पावनं चेव सव्वदानोत्तमन्तधा ॥ दशधेनुसमोऽऩानेकखेव धुरन्धरः | दशधेनुप्रदानादि sacar विशिष्यते ॥ SMTA युष्टाद्नोद्यरोगः WA । युवा भद्रः सुशोलश सव्वंदटोषविवजितः॥ धुरन्धरःस्थापयति एकणएव कुलं महत्‌ | ताता भवति संसारेनात्र कायां विचारणा ॥ TARA हष शान्तं ye sie ससु पश्थिते | रोप्यलाङ्कलसयुक्त ब्राह्मणाय निवेदयेत्‌ ॥ मन्वेणानेन राजेन्द्र तं शृणष्व वदामि a | TA SIRT जगदानन्दकारकः ॥ अ््टमूत्तरधिष्टानमतः पाहि सनातनः | टच वं efaugn प्रणिपत्य विसजणेत्‌ ॥ HARUKA पापं AHA AAA | aaa ` विलयं याति गोदानसुक्घतेन वै ॥ यानं षभसंयुक्ग दोप्यमानं इथोभितं | = १ "वाक Ee न्न ^ न जन कम ववका eevee damn tere क# ararefa पल्लकाम्तरे Wz: | [दानखण्ड o अध्यायः देमाद्धिः। ४८१ Mee कामगन्दिव्यं खर्लो कमधिरोहति ॥ यावन्ति तस्य रोमाणि Ware aera | ताबदषसदहस्नाशि गवां लोके महौयते ॥ गोलोकादवतौखस्त्‌ इहलोके दिजायते+ । AAAS महातेजाः सव्बन्राद्मणपूजित ; ॥ ्राजखिनं भरसहं टट्कन्धर च्च यच्छन्ति ये वषमरेषगुणो पपन्र' | दत्तेन यडवति गोद्शकन पुण्यः सत्य भवन्ति भुवि तत्‌फलभागिनस्त ॥ afa agera fafa: i सनत्कुमार उवाच | हिर णयष्षदान च कथयामि समासतः वषरूपं हिरण्येन सहस्रेणाथ कारयेत्‌ ॥ तद नाथवा भौमां स्तदरदेन वा पुनः । अष्टोत्तर शतेनापि aw घञरूपिणं ॥ अव्र तु पात्रपरिमाणविशेषस्य हिरण्यस्य सदहसादिसंख्यया- व्यवच्छेदः कत्त न Waa इति पूव्वप्र्रान्तनिष्कशब्दे नाकाङ्ापर- Ua लिङ्न्पुराणोक्दानेषु निष्करेव व्यवहारद्शनाच्। ललाटे कारयेत्‌पुष्ड मद चन्द्र॒ कलाछति | स्फटिकेन तु कत्तव्याः Ue रजतेन च ॥ एर तिलक, स्फटिकं, खरा रजतेन विधेयाः, म * ददिजोभवेदिति कचिततपारः। ४८६ दमाद्धिः। [दानखरडं © अध्यायः | TATA पद्चरागेण ककु्रोमेदकेन च । ग्रोवायां घर्टावलयं रतचित्र तु कारयेत्‌ ॥ वषाष्कड्ग रयेत्तचर किद्धिणोक्ततपत्रगं | ूर्व्वोकदेशकाले च वेदिकोपरिमण्डले | SEY, महेश्वरः | त सूत्तिलच्तणएमाह विश्वकर्मा | विनेचस्त चतुरबाइजटामर्डलमर्डि तः | शृलखटुङ्गवर दाभयपाणिमंहेश्वर दति ॥ पवोक्तदेशकालदत्यच, देश-काल-कुण्ड-मण्डप-वेदिकादि- लिङ्गपुराणोक्त तुलापुरुषदानविहितं वेदितव्य | षच स्थापयेत्तत्र पथिमामुखमग्रतः | ML THIN FTES AUT ॥ ठषेन्द्र पूज्य Maal AMAA समाहितः | ओरौ atararea विद्महे waorera धौोमदहि amaawdt दयात्‌ दति वरषगायचो। भन्तेणानेन संपूज्या वरषाधश्चविद्ठदये | होतव्यच्च ताद्य च यथाविभवविस्तरं ॥ हषः सम्पृज्य दातव्यो ब्राह्मणेभ्यःशिवाय च । दक्तिणाचेव दातव्या यथावित्तानुसारतः ॥ एतद्यः कुरुते भक्तया तरषदानमनुत्तमं | शिवस्यानुचरोभ्रूता सुचिरन्तत area. [दातखण्ड o अध्यायः, दमाद्रिः। ४८७ परत्यस्मु खच्च वषभ शिवाग्रतःस्थापयेत्‌ | शिवस्य तत्‌पञ्चिमे स्थापनात्‌ | तदुक्तं बातुले amy परितः कायं किङ्किणोवलयं शभम्‌ | दूश्वर पूजयेत्पञ्चात्पधिमान्दिशमाखितं | पूजयित्वा विधानेन हषयागन्त॒ कारयेत्‌ इति । शिवायचेति, चकारःसमुच्चये । कामिकेतवेकाग्निपत्तीपि | समिदाज्यचरूपे तमेकमग्निमघापिवेति | दचिणादिकं प्राग्वत्‌ | इति लिङ्गपुराणोक्तो हिरण्यवषदानविधिः। MAG उवाच, AGA समाख्यातं दानंसन्वेसुखा वहं | शश्वराणाच्च निःखानां तन व्याख्यातुमर्हसि ॥ वसिष्ट vara | येनेश्वरोष्रिद्रावा कराति विधिना a दानंसव्वगुणापेतं तच्छृणुष्व यथा तथा ॥ weet चिपलानाञ्च ae wart विधानतः, युतं धेन्वाधवा द याच्छक्तितादरपसत्तम ॥ या मया धेनवः प्राक्ताद्षास्तावन्त एव हि | e हरये ता नियोज्याः स्यं रायच तधा दषाः | धिष देमाद्धि-। [दानखण्ड © अध्यायः। सव्वभावात्ततोराजन्‌ तिलपात्राणि नित्यशः | सव्वपापविनाशाय दौयते दृपसत्तमः ॥ गेामयेन PAAR पट्वस्तसमाहते | aq हेममयं तच रोप्यं वा रननसंयुत ॥ तस्य नोलमये गङ्ग मोक्तिके Waal रदाः | दाति गच्छभवस्ताणि fagater च नासिका ॥ मरकतं विनिर्दिष्टं कशा वे इरि ताश्मके | पद्मरागस्य वं पादा खुरा रोप्यमयाः शुभाः ॥ राजतानि च रोमारि क्षोमवस्तेण कम्बलं | पादेन पुच्छसुदिष्टं सव्बघामप्ययं विधिः ॥ हषरे। स्फटिकस्यापि fag मणिः प्रकीर्तितः | तथा धेनुयथानङ्ान्‌ FATA तु कारयेत्‌ | अभोष्टदेवतापूजां कुर्व्वोत तदनन्तर | मन्तेणनेन राजेन्द्र तं दिजाय निषैदयेत्‌ ॥ योहठषेायन्नदानेऽभ्र च्छतानोकस्य निष्कलः | जातरूपमय साऽय तारितामां न संगयः॥ एतस्य विभवादहान भक्तया यः प्रतिपादयेत्‌ | Ta AANA वा तदनन्तफलं समत । निःखावाप्येवभेवं हि कत्वा दानमतन्द्रितः ॥ तत्फलं समवाप्नोति Maras संश्रयः | इति बह्किपुराणाक्तारेमहषदानविधिः। # watts पुखकान्तर {दानखण्ड' ऽ अध्यायः | warfe: | gte सनत्‌कुमार उवाच | आषादृपौणमास्यां तु कात्तिके वाध फाल्गुने | यद्‌ घानेजिंतक्राषेरयभेतदयथाविधि ॥ An. MAAC शस्य पलस्तिंशतिभिस्तथा । तदद्मद्गन तथा यथाशक्तया परख्िभिः ॥ दाभ्यामेकेन वा काया वषः सरव्वीङ्गशोभनः | पलादूनो न HUA दुःखशोकभयावद्ः ॥ मण्डपं कारयेदिव्यं पराद्धपटनिश्वितम्‌ | AU तन्दलेः VANS AIHA | ततः प्रभाते विमलं waeara जितेन्द्रियः t शक्ताम्बरधरःस्रातः शक्तमाल्यानुलेपनः | क्तनिव्यक्रियः शक्तमालारलविभूषितः ॥ aa at यदिवा नारो दिव्यभोगाभिलाषिणे। सितवस्त्रयुगच्छन्रं स्थापयित्वा ततो हषं ॥ सौवखंमरण्डपे तस्मिन्‌ सुवर्ैव्वहभिखितं | चन्दनागुरुकपरः सुमनोभिस्तधा सितः ॥ संपजयेत्ततः सम्यक मन्वेः पौराणसम्भवः | नमस्ते जगदाधार fra: पुणखक्ततामसि ॥ त्दिष्टोने जगत्यस्मिन्रक्िच्छभमखते | AAS धञ्मराजाय हषरूपधराय व ॥ @ मामुद्धर Sau दुगंसंसारसागरात्‌। यशः कौत्िचन धान्यं यदन्यदपि संस्थितं ॥ तत्तत्पु यच्छ देवेश परत्र च Wat गतिं । ( ६२ ) Seo खेमाद्धिः। [दानखण्ड' ७ अध्यायः । दति संपूज्य विधिवत्तं देवं हषरूपिणं 1 aag संस्तरे aa हविषा fara शभ | Rates मूलफलं सव्व ` देवसमन्ततः ॥ विषान्नेन भौत भोजयित्वा ततो दहिजान्‌ | RATS तु ततः कुव्यात्पष्यग्डहमनुत्तमं ॥ सितयु्येः शभगं ब्ल अन्मधुकरा कुलः | फलमलानि चान्यानि दौपाःएक्तदशान्विताः ॥ CATH कत्तव्याः संप्र्योतितमण्डपाः | Ta जागरण काय देवदेवस्य स्रिधो i वारमुख्याः समा नार्यो गान्धर्वान्‌ अ तिसोख्यदान्‌ | गौतवादि बशब्देन्‌ ब्रह्भघोघरवेरए च \ नपपलापे श लेख vada निशान्ततः ॥ अरुणोदयवेलायां समुत्थाय जितंन्द्रियः। पूजयित्वा fraters गोदहिरण्येर्नरोत्तम ॥ हषरूपं ततो wa प्रीयतां TATA | इत्यचाय्य पर wearer निवेदयेत्‌ ॥ द्वा दानमिद सम्यक्‌ विधिनानेन पार्थिव । garlefasa विप्रो teak समाचरेत्‌#॥ वेश्यः समुद्रगमनं TE. कम -यथेपसितं | फाल गुन्यामथवा दद्याद्ानमे तत्ररोत्तम ॥ रोद्रं wh विनिर्दिष्टं ब्रह्मणा शष्रस्य हि ।. णी कि त. त त 1 # समारभेदिति Gaara | [दानखण्ड' omer) दमाद्रिः। इति गारुडपराणोक्षः सुव - वषटान fafa: | अथ GU वषदान | TI FSSC Aa त षटाममनुत्तमं | यत्‌काय्य कु्ठरोगात्तः शरौरसुखकारकं ॥ पलेस्िमिसत्‌ geile दाभ्यामेकेन वा पुनः । राजतं हषभं Wa हम ङ्खुरन्तथा ॥ महे्वरेणोमया च कुर्व्वीत तमधिष्ठितं | सौवस प्रतिमे हेच प्वौक्तेन क्रमेण तु ॥ यथा विभवमानेन वित्तणाटयम न कारयेत्‌ । UATE RIANA स्थापये ते Tenens ६ गवेतपष्येर्तताभि; VATATATAF | ब्राह्मणं विद्यासम्पत्र खाचारं संयतन्द्रियं ॥ सव्वेशास्त्परवक्तारं प्रतिग्रहटपराङमु खं | दान्त FAA धन्यज्ञमनुद्ेगकर TU ॥ क्रोधलोभविषटौन्च सरव्वशास्तार्धकोविदं । ग्टहमा ह्वय भक्तया तं यथा बिधि समर्चयेत्‌ ॥ केयुरकटवीर्वसत मासे चवा ङग लौ यको | HAY TAA FAI मन्तं मरेश्वरेस्तथा ॥ उदम खोपविष्टाय महादेवस्य स्रिधो । प्राङ्मु खोव्याधितो दव्याश्मन्त णानेन धर्मवित्‌ ॥ अष्टमत्तिमहे शानः कपया वुंषभध्वजः । श्वेतमौदुम्बरं सव्वमघता चितरभेव च ॥ ४९१ ४८२ दमाद्धिः | [दानखर्ड' ॐ Wee | लम्दोषजनित यच्च मर्डलान्यधवानघ | aq क विपाकोत्धं पाव्बतीनाथ waz ॥ ASE भव स्ववश TH मां पाव्वेतीपते | दति वायुपुराणोक्तो रप्यवृषदान विधिः | आह बौघायनः। शक्तपक्तस्य चाष्टम्यां हादश्यामथवा पुनः | पलेन कुया दषभं सान्द्रलोम FIAT ॥ SAVY PII रतरपुष्यशभानन | महेश्वरे णोमया च सौवसखंन श्यधिषठित' ॥ अ्रधाविभवतस्तच्र परिमाण विधौयते | उमामहेश्वर रूपमव्र निरन्तरोक्त वषदानवद्वधेयं । पलाष्टके AIA TATA भक्षितः | देबस्येकां वृषस्येवां पाव्वत्या्चकमेव हि i खेतपुष्य रक्ताभिः कुद्मारारुचन्दनेः | पजयेन्म लमन्त ण APTA कारयेत्‌ ॥ अात्तरशतं चाज्यमिभ्रेण Bsa तु ! aaa वित्तसम्पत्रः खाचारः संयतेन्द्रियः ॥ सर्व्वशास्त्रार्धवक्लाच शान्तादान्तस्तथेवच । धन्प्रवोणोधिषणस्व नुदे गकरोदणाम्‌ ॥ बषदानप्रयो गन्नो हरोमाभ्यामधिष्ठितम्‌। वृषभं घरिटज्ोपेतं ददद्‌ ्रेबेयभूषितम्‌ ॥ SEU खोप्रविष्टाय महादेवस्य स्रिधो । [दानखण्ड omer) ेमाद्रिः। ४९३ पराञ्म सो व्याधितो भक्त मन्तेणानेन संयतः | अषटमूत्तं महेशान कपया वषभष्वज | उदुम्बर वाजिन वा दण्डमण्डलकन्तथा ॥ लग्दोषजनित यञ्च पूव्वक्मविपाकिनः। दह Hae ANT माटदोषेण वा पुनः॥ पिटदोषेण वा wa रक्रटोषोद्रवं तथा | विनाश्य शरोरोत्थ पाव्बतोप्रिय शङ्र्‌ ॥ aque प्रदानेन उभाभ्याधिदहितस्य हि । STAR! | ब्राह्मणान्‌ भोजयेच्चापि WIT परमया युतः॥ कते नानेन कुष्टानि ब्रजन्ति विलयं भवं । तस्मात्‌ कुष्टाभिनभरूतानां कर णोयमिदं जगुः ॥ इत्यपर रोप्यहषदानविधिः ॥ गारुडयुराण | पलाष्टकंन रोप्येण कत्वा वुषश्चमन्तमं । : सुज्ञाफलरलङ्कथात्‌ पद्मरागेः शएगोभनेः ।। © ५, 9 faa सुवण्तिलकोपंत चार्चामरभूषित। गत्वा शिवालयं सम्यक्‌ ast कत्वा शिषे ततः ॥ रुद्राध्यायं जपित्वा तु सषडङ्र हस्य वा | होमश्च शिवमन्तेण तिलाज्येन विधौयते ॥ soley दिजवर बेद्वेदाङ्पारग | ४९४ Safe! [दानखण्ड' ७ अध्यायः | वस्तालहारमाल्या यं : पूजयित्वा शिवं ततः ॥ उमापते विलोकेश जगत्कारणकारण | सखवाहनप्रदानेन प्रौतोभव AAV ते ॥ मन्ते Waa तन्दवाचेमदत्तिणयान्वितं | दानस्यास्य प्रदानेन शिवलोके महोयते i दति टतोयरूप्यषदानविधिः। स्कन्दपुराणे | रोप्यानड़ाृदानेन AT यानेन गच्छति । AIAN लोकानिन्द्र ण सदह मोदते ॥ चिंशत्‌पलात्‌ समारभ्य पलत्रितयमन्ततः | वृषं रूप्यमयं AAT सव्वरलेरलङ्घतं ॥ चौमवस्तरपरिच्छव्रं धान्यविन्धासभूषितं | यथोक्तकाल पात्राय पवित्रायोपपादयेत्‌ ॥ एवं छत्रा नरोदानं WAY कामानवाग्रयात्‌ | दानमन्मिमं प्राज्ञो दानकाले समचरत्‌ ॥ TAS वृषरूपेण जगदानन्दकारकः। ` अष्टमुत्तेरधिष्टानमतः पाहि सनातनः ॥ ua ददाति य भक्तया कलधोतमयं वृषं । सव्बपापविनिमुक्ती दे ववदिषि मोदते ॥ दूति चतुधरूप्यवषदान fafa: .t अध भूमिदानाख्यमतिदानमारभ्यते तत्र महाभारते । दानखण्ड' ७ अध्यायः देमाद्रिः। ४९५ Wray उवाच | अतिदानेषु wag एथिवोदानमच्यते | अचलाद्यत्तया भरमि shy कामाननुत्तमान्‌ ५ दौशि वासांसि रन्नानि age त्रोडियवांस्तथा । भूमिदः सव्बभूतेषु शाश्वतीरेधते समाः ॥ aaa मेरायुरिति तावह्ूमिद एधते | न भूमिदानाद स्तो पर किचित्‌ युधिष्ठिर ॥ भूमिमेव ददुः Val ये भूमिं भुन्नतेऽघुना । सखकम्मणोपजोवन्ति नरा इह परत च॥ य एतां efant दद्यात्‌ पुथिवौ पथिवीपतिः। gay जननं प्राप्य स भवेत्‌ परथिवोपति;॥ संग्रामे वा ASTON दद्यादा पथिवोमिमां। saat चतरवन्धूनां वदन्ति परमाशिषं ॥ पुनाति दत्ता एथिवो दातारमिति aaa | अपि पापसमाचारं ब्रह्मघ्नमपि araa ॥ सेव पापात्‌ तारयति सेव पापात्‌ प्रमुच्ति । अपि पापक्ततां रान्नां प्रतिग्टह्नन्ति साधवः॥ षथिवो नान्यदिच्छन्ति पावनं ae त्तमं | नामास्याः प्रियदत्तेति qe देव्याः सनातन ॥ दान वा प्यथवादानं नामास्याः परम fara | यः साधोभृमिमादत्ते न भूमिं विन्दते हि सः ॥ च-प * srenefa वा पाठः| BEE देमाद्धिः। [दानखण्ड' o wera: | भमिं car तु साधुभ्यो विन्दते भूमिमेव हि । स्य विप्रानुशासन्ति anita सदेव हि ॥ न तस्य शत्रवो रान्नः प्रशासन्ति वसुन्धरां | यत्किञ्चित्‌ कुरुते पाप पुरुषो व॒ ्तिकषितः ॥ अपि गोचमेमाचण भूमिदाने न पूयते । येऽपि सङ्गीखक्माणो राजानो रोद्रकमिणः ॥ तेभ्यः पर्विच्रमास्येवं भूमिदानमनुत्तमं । अल्पान्तरमिदं शश्वत्‌ पुराण मेनिरे जनाः ॥ योयजेताष्ठमेधेन SITET साधवे मह | सुवणं रजत वस्र मणिमुक्तावसनि च ॥ सव्वमेतत्‌ महीपःल ददाति वसुधान्ददत्‌ | सागरान्‌ सरितः गलान्‌ काननानि च सव्वंशः ॥ सव्वमेतत्ररग्र्ठ ददाति वसुधां ददत्‌, ओषधोःत्तौरसम्पत्रा नगान्‌ yA TAs ॥ काननान्धपभेलां श्च ददाति वसुधां ददत्‌ | अगनिष्टोमप्रखतिभिरिष्टाच खाप्तदल्तिणेः ॥ न तत्फलमवाप्नोति भूमिदाना्यदञ्रते | तपो यन्नः Aa भोल-मलोभः सत्यवादिता ॥ गरुदेवतपरूजा च नातिवत्तन्ति भूमिदं । भतुनिःखरे यसे युक्ताखत्यक्तात्ानो रणे हताः ॥ ब्रह्मलोकगताः सन्तु नातिक्रामन्ति भूमिद | यथा जनित MIU सखपुत्र भरते सदा ॥ ATTRA दातारं तथा सब्बरसे हो | [दानखण्डं omar: देमाद्रिः। zara किंकरो दण्डस्तापो वङ्कः सुदारुणः ॥ घोरा्च वारणाः पाशा नोपसपन्ति भूमिदम्‌ | पिद ख पिटलोकस्थान्दे वलोकेोऽथ दे वताः ॥ सन्तपंयति शान्तात्मा यो ददाति वसुन्धरा | क्िश्यमा नाय way वत्तिग्लानाय Tee ॥ भमिं वुत्तिकरौ' दला स्री भवति मानवः । यथा धावति waa’ aca सततं पयः॥ एवमेव महाभाग मूमिभंरति भूमिदम्‌ | फालक्षष्टां मरोन्दत्रा सवोजां सफलामपि ॥ उदयान शरण वापि तथा भवति कामदं | यथा चन्द्रमसोदिरहन्यहनि जायते ॥ तथा भूमिक्तं दानं सस्ये सस्ये विव्ैते । भत्र गार्थां भूमिकां कौत्तयन्ति पुराविदः ॥ यां Fal जामदम्नयन दत्ता भ्रुः कश्यपाय a | aut ददति मामेव मां दक्ला मामवाप्सपय ॥ अस्मिन्‌ लोके परे चेव ततश्चाजनने युन: । य इमां areal टेव areal ब्रह्मसरं खितां॥ खादस्य क्रियमाणस्य awe स गच्छति | aan वाभिशस्तानां eftenad महत्‌ i प्रायचित्तं महोन्द्ला युनालयुभवतो दश | यो ब्राह्मण इमं वेद वैदवादन्तथेव च ॥ प्रक्षतिः सव्वेभूतानां भूमिर शासतो मता अभिषिच्येव gata खावयेदिममागमम्‌ ॥ ( ६२ ) ४८. न e ७९८ Satz: | [दानखम्द © SATS : यथा LAT महोन्दयात्राददययासाधतख तां । स कुलोनः स युरुषः स बन्धुः स च युख्यक्तत्‌ ॥ सचदातास् विक्रान्तोये ददाति वसुन्धरां | श्रादित्या इव दौप्यन्ते तेजसा भविं मानवाः । ददन्ति वसुधां स्फौतां ये वेदविदुषे fast वधा बोजानि रोहन्ति प्रकौसषानि महोतले ॥ यथाकामाः प्ररोहन्ति भूभिदानसमाजितःः | आदिल वरुणो विष्णुः ब्रह्मा सोमो TATA: ॥ qantas भगवान्‌ भ्रभिनन्दन्ति भूमिद | MALT AT प्रासादा वासोधाराख कामदाः ॥ MAUI यत्र तच गच्छन्ति भुमिदाः श्रत्ाप्युदाहरन्तौमभितिहासं युरातनम्‌ | बृहस्पतेश्च संवादमिन्द्रस्य च युधिष्ठिर ॥ द्रष्टा क्रतुशतेनाथ महता दक्िणवता | मघवान्‌ वाम्मिनां Be पप्रच्छेदं वहस्मतिम्‌ ॥ SZ उवाच। भगवन्‌ केन दानेन खगत: सुखमेधते | यदत्तग्यमदायच् तं ब्रूहि वदताम्बर ॥ TUM: स सुरेन्द्रेण ततो देवपुरोहितः। वृदस्यतिवृहन्तेजाः प्रत्यवाच पुरन्दरम्‌ I बृहस्पतिरुवाच | सवणंदानं गोदानं भूमिदानच वबन्‌ | दानखण्ड' ऽ भध्यायः। = Satz | ४९९ ददाति यो महाप्रान्नः BAIT! प्रमुच्यते ॥ न भूमिदानादेवैन्द्र परं किञ्चिदिति प्रभा | वशिषमभिमन्यामि यथाप्रादश्चनोषिणः ॥ पञ्च पू्व्वादिपुरुषाः षट्‌ येच वसुधाङ्गताः | एकादश SER पवित्रातौह मानवः ॥ रन्नोपकौख† वसुधांया ददाति पुरन्दर | स मुक्तः waaay: सखगंलाके महीयते ॥ महीं स्फौतां ददद्राजा सव्वकामगुणन्ितां । राजाधिराज भवति तदद्ानमनुत्तमम्‌ ॥ सव्वकामसमायुक्तां areata यः प्रयच्छति । सव्वभूतानि मन्यन्त मान्ददातौति वासव ॥ सव्वकामदुषां भूमि सव्वकामपुरागमां | ददातोह सहस्राच स खग याति मानवः tt मघु-सपिः-प्रवादिन्यः पया-दधि-वहास्तथा | सरितस्तपंयन्तौह सुरेन्द्र बसुधाप्रदं ॥ भूमिप्रदानान्रपतिग्यु चति सव्वंकिख्विघात्‌ । न fe भूमिप्रदानेन दानमन्यदिशिष्यते॥, पुण्यां खदुरसां भूमिये ददाति पुरन्दर । न तस्य लाकाः सौयन्तं भूमिदानगुणच्जिं ताः ॥ सव्वेधा पाथिषेनेह सततं भूतिमिच्छता । yeu विधिवच्छक्र पाते सुखमभोष्सता ॥ अपि क्रत्वा नरः पापं afaear दिजातये। समुत्‌ङ्जति तत्पापं जोख्णोन्छ चमिषारगः ॥ yoo aT | Wate: | [दानखर्डं ऽ अ्रध्यायः । सागराः सरितः शेलास्तोर्धानि विविधानिच एतानि भूमिदानस्य कलां नाहन्ति माडभो' ॥ तस्मात्‌ प्राप्येव भेघावो दद्यादिप्राय पाथिव। न भूमिपतिना भूमिरधिष्ठेया कथञ्चन ॥ अग्निष्ामप्रतिभिरिष्टय, यत्नैः सदल्तिरेः। न तत्‌फलमवा्राति भरमिदानाद्दशते ॥ दाता दणानुग्ह्वाति en हन्ति तथा च्िपन्‌। पूव्वदत्तां हरन्‌ भूमिं नरकायोपगच्छति ॥ न ददाति प्रतिखत्य द्वा वा eta तु यः। al St वारुणेः aaa खल्यशासनात्‌ ॥ बिन्धायवोष्वतायासु शष्ककाटरवासिनः। HUAN जायन्ते ये हरन्ति वसुन्धरां ॥ पतन््यञ्णि रुदतां दौनानामवसौदताम्‌ । ब्राह्मणानां हते चेत इन्युस्तिएरुष कुलम्‌ | आदिताग्निं समादाय ane परियातियिं । वसुधां ये प्रयच्छन्ति नोपसपंन्ति ते यमम्‌ ॥ cafe: सततां भूमिं यव-गाधूम-शालिनों । गेष्टावाहनसम्प णां वडवौग्यसमाजितां ॥ वोजगर्भान्ददहूमिं सव्वेरतरपरिच्छदःं । अक्षथाल्लभते लाकान्‌ भूमिसतं fe तस्य तत्‌ ॥ विधूय कल्मषं Tey राजा स्यात्‌ BAA: सतां । लाके महौयते सहिर्यो ददाति वसुन्धरां ॥ aare पतितः शक्र Sefer प्रसपति , [दानखण्ड omer) द्देमाद्रिः। तथा भ्रुमिक्षतं दानं सस्ये सस्येऽभि वरते । छत्य-गौतपरा-नायथ दिव्यमालाविभूषिताः। उपतिष्ठन्ति देवेन्द्र सदा भूमिप्रदब्ररं ॥ मादते च सुखं खगं देवगन्धव्व॑पूजितः। ये ददाति wel सम्यक्‌ विधिनेह दिजातये ॥ शतमसरसाद्चैव दिव्यमालां विभूषितां। उपतिष्ठन्ति देवेन्द्र वद्मलाकं धराप्रद्‌ ॥ उपतिष्ठन्ति भूतानि सदा भूभिप्रदत्ररम्‌। WE भद्रासनं GA धराण्वा वरवारणाः ॥ भूमिदानस्य पुण्यानि हिर्यनिचयास्तघा | श्रान्ना सदाप्रतिहता जयशब्दा भवत्य ॥ भूमिदानस्य पुष्पाणि फलं खगः पुरन्दर I हिरखयपुष्पा्ोषध्यः कुशथ-काञ्चन-शादलाः॥ अख्तप्रसवां भूमि प्राप्रौति पुरुषा seq | नास्ति भूमिसमं दानं नास्ति यज्नसमा गुरुः ॥ नास्ति सत्यपरा wat नास्ति दानसमे fafa: | एतदाद्किरिसो क्रत्वा वासम वसुधाभिमां॥ वसुरत्रसमाकीखां TITAS तदा ॥ य इद खावयेच्छादे भ्रूमिदानस्य संस्तवं | न तस्य THAT नासुराणां भवत्यत ॥ Tay भवेत पिटभ्यख न सशयः | देवलः | खेष्टाच्छष्ठतर प्रोकं भूमिदानं दिजातिभिः॥ तत्वा पुरुषः खगे पूज्यते तिदशोत्तमेः। देमाद्धिः। [दानखण्ड' ऽ Hea: | वाञ्छन्ति पितरोप्ये वं खर्गलोके व्यवसिताः ॥ यद्स्मत्‌कुलजः कचित्‌ भवव्यवनिदानक्षत्‌ | नरकस्था HERA खगेखाः परमं पदम्‌ ॥ यथा वयमतौता ये ब्रजामस्तत्‌प्रभावतः। किमत्र चित्रं दातारं यत्समुदरते धरा ॥ प्रतिग्रहग्रहोतारमपि तारयति दिजम्‌। न तयैते दनैदढभि; फलमाप्यते ॥ अपि यत्तया भम्या द्‌रडत्रितयमाव्रया | यद्ानन्दौयते fafea aca स्यादिहव fe i भूदानेन पुनः सव्वदानानां प्राप्यते HATA | ते धन्यास्त सुक्ततिनः Haale न सं गयः ॥ सत्पाताय प्रदत्त येभूदानं विधिना नरे; । we ~ ड विष्णघम्मात्तर्‌ ष्ट सडउवाच 1! हस्तमातन्तु यो दद्याद्ववः पुरुषसत्तमः | तेनेव भरवमायाति भूभिदानफलं नरः ॥ गोचश्चमात्रान्तान्दत््वा वसनां लोकमाप्रयात्‌ । शाकमूमिं नरोदा लोकमाद्गिरसं लभेत्‌ ॥ आरामभरूमिं दा च मारतं लोकमाप्रयात्‌। जलाशयाः यो दद्यादारुणं लोकमाग्नयात्‌ ॥ यस्य SAW AW तस्य Cas Asya | उद्यानभूमिं SUI च गन्धव्वः सह मोदते ॥ रल्लाकरभवं दक्वा शक्रलोके महोयत | [दानखण्डं ७ श्रध्यायः। माद्रः | ५०३ अन्येषामाकरभव लोकानां यः प्रयच्छति ॥ तस्यापि गतिरूदिष्टा लोके हौताशने fear: | धान्याकरभुवं दत्वा नाग्रे मीयते ॥ ्रद्धनाकरभमिच्च यः प्रयच्छति वे fas: | पिहभि्य॑मलो कस्य: पूज्यतेऽसौ नरा त्तमः ॥ लवणाकरभूमिच्च सोमलोके मह्ोयते | ओषधाकरभ्रमिञ्च Wadia महोयते॥ शिखोश्स्यप्ररोद्ान्तु भुवं द्वा नरोत्तमः | साध्यानां लाकमाप्रोति नात्र काया farce | इन्धनाकरभूमिच्च वड्धिलाके मरीयते ॥ सव्वेदानभवं द्वा सद्रलाके ALAA | केदारभूमिं Was: यः प्रयच्छति AT | महत्पुखमवाप्रोति ब्रह्मलाकच्च गच्छति | दक्षभूमि नरा द्वा शालिभूमिमघापि बा ॥ सोमलाकमवाभ्राति सव्वकामां ख विन्दति । ग्॒मप॒ष्यलताकोस्छां यो भुवं संप्रयच्छति ॥ विमाने नन्दनेसोऽघ क्रौडत्यप्सरसा ङ्गैः | Gus फलदं त्तं cual एथिवीं ददत्‌ ॥ स्रगलाकपरिभ्चषटा नगराधिपतिभवेत्‌ । ब्राह्मणाय हं दत्वा वसुना लाकमश्युते ॥ सारामभूमिदा विप्रः करौडत नन्दने वने । ग्रामप्रदः स्यान्रपतिः WATS नगरदा भवेत्‌ ॥ [णि वा * वाय॒नामितिप्राठाकरम। ५०४ Saltz: | [दानखण्डं ७ अध्यायः | समग्रवरुधेणःस्याचक्र वत्तं च राज्यदः | सखदन्तां परदत्तांवायोा इर वसुन्धरां I अपेकाङ्लमात्रां वौ प्रमादाज्नानमेाहितः। बहृन्यब्द सहस्राणि धम्मऽपि पुरुषोत्तमः ॥ fasrat afaarata पिभिः सहितस्तथा | BUS परराष्ट वा Saarerwaaaat ॥ चिरं नरकमाप्नोति wat ूमिपतिभवम्‌ । भूमिं कत्वा तु यः कुथादेवत्राद्यणएसान्रः | MUAHHH पुरुषोऽपि सुदारुखः | षषटिव्वषसदस्राणि aa वसति भूमिदः 1 MSA चानुमन्ता च तावन्ति नरकं वसेत्‌ | पक्रसस्यां वसुमतो योऽलङ्कत्य प्रयच्छति ॥ कामगेन विमानेन amas स गच्छति | भविष्यत्‌पुराण | निवत्तनसदस्रायां सव्वसस्यप्रराहिणो' । cars fa फलेपेतां भ्रमिदानन्तदुचयते ॥ एकत्र wet कत्वा दिजेभ्यः प्रतिपादयेत्‌ | aye ये कृपः कथित्‌ भूमिद नन्तदुच्यते ॥ HUTT | गोचन््रमात्र भूखण्डमधिवा वा खशक्तितः | faureefad कच्चा दत्वा fragt व्रजेत्‌ । तिधासदत्तिणमिति, र्वो क-दि-वि सुवर्णः सह-दचिण- faa: | [दानखण्ड' ७ श्रष्यायः ददेमाद्िः। ५०५ awa: | अपि गाचरमातेण+ सम्यग्दत्तेन aaa: | घोतपापौो विश्डासा aaa APA ॥ दगदस्तेन दण्डेन acer निवन्तनम्‌ । SU तान्येव गोच ब्राह्मणेभ्यो ददाति a: II यत्किञ्चित्‌ कुरते पापं पर्षा लेभमेहितः। awa ` भूमिदानेन चि प्रभेव विनण्यति ॥ काल्यायन,। मच्यते ब्रह्महा ara: fart zeae: | ee ta £ “ ~ भूमिं सव्वगुणोपतां car पापात्‌ प्रमच्यते॥ व्वसिष्ठ =i दशद्हस्तेन CVA दणदस्तात्‌ समन्ततः | पञ्च चाम्यधिकान्दद्याटरेतद्ोचमग्ं कष्यते | मत्‌स्यपुराणे | सपद स्तन दण्डेन fanewt निवत्तनं | तिभागद्योनं गोचरखमानमाद प्रजाण्तिः॥ ~ a“, 0 माननानन योद्‌ द्यान्निवत्त नशतम्बध I विधिनानेन तस्याशु alaa पापसंहति; ॥ तदडमथवादद्यादपि Wawasan | OT, tse. न जोय यि ०१७०७ न क i न > ~ ~~न“ eter ~ म me ~ न i # गोकणं मातशेति पुरूकामरे। ( ६४ ) ५०६ Safe: | [दानखण्ड' © अध्यायः । भवनसानमाज्राष्गं सोऽपि पापात्‌ प्रसुष्यत्‌ ॥ तधा । afeafaq कुरुते पापं जग्मप्रशति मानवः | रपि waaay भूमिदानेन शयति । गवां शतं हषधेको यत्र तिषटेदयन्वितः | तदि गोच्ममाचरन्त॒ प्राहब्बदविदौो जनाः । अचचेतेषु गोचरप्रकारेषु उत्तममध्यमाधमभाषेन व्यवस्था वेदितव्या सवसार दक्षिण । यदाह मार्डव्यः ॥ a fe भूमेः पर वस्त॒ गोः gaara किञ्चन । अतो भुवि गवि प्रान्तः सुवे दस्ति मतेति । भरूमिदानमन्तस्त | मव्छपुराणे | तथा भूमिप्रदानस्य कलाव्रार॑न्ति षोडशीं | दानान्यन्यानि मे शान्ति भूमिदानादवलिह ॥ (| पतलव प्रयोगः at अद्य असुकस्मिन्‌ काले असुकस्मिन्‌ देशे श्रसुकसगोचयाय ्रमुकप्रवरायथ अ्रमुकश्श्चरे अमुकसगोत्ोह श्रमुकप्रवरः असुक- wat इमां भूमिं प्रियदत्तां विग्णुदेवतां असुककामस्तभ्यमह सम्प्रददे न ममेति सपुष्यं कुशतिलोदकं amuse निच्तिपेत्‌ तेन च मनसा भूमि प्रदत्तिगोक्तत्य प्रतिग्रहः कायः भूमिःसमौप (crew ° अध्यायः दमाद्धिः। ५०७ Tara vefatigaiq रां wa अ्रमुकसगोतायेल्यादि एतद मिदानप्रतिष्ठा् urged दचिणान्तभ्यमहं wage न ममेति | विशामिचः। मोचद्यमावां यः एं ब्राह्मणाय प्रयच्छति ¦ aye! स तु विज्ञेयः शक्रवदिवि मोदते॥ ग्रामं वा नगरं बापि विपभ्यो यः प्रयच्छति । Sa वा aaa सर्वपाप; प्रमुच्यते ॥ वद्हस्पतिः | श्रास्फोटयन्ति पितरः प्रगस्न्ति पितामहाः | मूमिदोऽस्मत्‌ कलं जातः सोऽस्माकन्तारपिष्यति ॥ नन्दौपुराणे | दखाच भूमिं परुषः स्रया सस्यभेदिनोम्‌* । FAM रम्यसस्थानां फलवत्षमनोरमां ॥ अनूषरामनावाघां पात्रे बइगुणान्विते । श्रप्येकपुरुषाधारां Tal भूमिं महात्मने ॥ दशकस्यानि वसति खगं विगतपातकः | महाभारते | भौत-वाता-तपसष्हां ग्टहमूमिं सुसस्कताम | “, ध क. प्रदाय सुरलोकस्थः पन्धान्तेऽपि न चाद्यते॥ पि पि पि AEC) aeons.) # सखदायिनीभिति पुरूकानरं qe: | ५०८ खेमाद्धिः। [दानखंण्ड' 9 tea | `तथा । प्रादेश्माक्रं ब्धूमिन्तु योद दयादनुपस्केताम्‌ | नससौद्ति कृच्छेण न च दुगांणख्यपागुते ॥ सुदित राजते प्रान्तः शक्रेण सह मन्दति | यावन्ति लाङ्लमुखन रजांसि ममे भासाम्पते ुहितुरङ्गलरामकापि | तावन्ति शष््पुरे स युगानि तिष्ठेत्‌ भमिप्रदाममिष यः कुरते मनुष्यः ॥ गन्धर्व-किन्रर-सुरा-सुर-सि्ध-सष्धे- राधृतचामरसुपेत्य महदिमानं | सम्पूज्यते पिढपितामष्टबन्धयुक्ञः Wat पुर व्रजति चामरनायकः स्यात्‌ ॥ खदत्तां परदत्तं वा यी इरेच वसुन्धराम्‌ | स विष्ठायां कमिभूुला पिठमिः सह मन्ति ॥ इति ufaerafafa: | 4 aa frag | यः शिवाय इलोपेतां सव्वं सस्यप्ररोद्िणो' | महौ महौयतिदं्यात्तस्य पुष्यंफलं का ॥ यावदण्डा Waals ओंयमाना समन्ततः। स तावत्‌कस्पसख्यानं GRAIN Ata ॥ एवं aaa विन्नेयं फलं दण्डप्रमाणतः | ग्रामं खेट yt चे विषयादि निवेदयेत्‌ | [ दानखण्ड ७ अध्यायः देमाद्धिः। सव्वसस्यजलोपेतं सर्व्वबाधाविवर्जिंतम्‌ | ग्रामं शिवाय योदद्यात्तस्य पुण्यफलं TT सव्वेतोध॑षु TYG ग्रामदानेन यत्फलम्‌ | सूथकारिप्रतीकागेर्दिव्यस्नीकाटिसंयुतः ॥ सयुः कारिाऽनेकेः सब्येकामसमन्वितैः | विमानेग्रमदानेन चिसपतकुलसंयुतः ॥ AUCH लाके क्रोडते कालमक्तयम्‌ | पण्यं नगरद तस्य ग्रामद्‌ानाच्छताधिकम्‌ ॥ देणदानेन चात्यन्तं न अक्र तत्‌ प्रकीत्तितुम्‌ | रत्रा-ब-पान-गा-ण्वा-दयं सव्व' भमो प्रजायते ॥ तस््रद्ूमिप्रदानेन नरोभवति wae: | दरति भिवमूमिदानविधिः। वरादपुराणे | विष्ण विषयं ग्रामं ararsafa शक्तितः | aut क्रौडति वेङण्ठापकण्टेषु निरत्ययम्‌ ॥ राजराजेश्वरः खोमानरोगः सुभगः सुखो । विद्यानां पारदसेव जायते कौत्तिंमानपि । निवत्तंनस्टखं यो विष्णवे विनिबैदयेत्‌ | सव्बगो्व्वाणदेेषुक् स क्रीडति युगावधि ॥ निवत्त नशतेनापि यः प्रौ णयति केशवम्‌ | शतयोजनविष्तोष्पं स राजा भूतले भवैत्‌ A et retainer i ® वदटेभ्विति छौचित्पाढः। ५९० देमाद्विः। [दानखण्ड' © teat श्रपि मोचश्मातां यो ददाति इरयेभुषम | सप्तजख्मानि राजेन्द्र स खोमानभिजायते॥ विष्णवे भोगसुदिश्य Ga वा गण्हमेव बा । यो ददाति स Gara सव्पापेः प्रमुच्यते ॥ इति विष्णवे भूमिदानं | भ विष्यत्‌पुराणे । यः सुथ्याव फलोपेतां सव्वेसस्यप्ररोहिसीं । महीं महहोपतिद यात्तस्य पुण्यफलं TT ॥ भभा गा व यावन्तो Was भान्ति सत्तम | तावद्यगसहस््राणि खगं लोके महोयते ॥ ud aaa विज्ञेयं फलं द्रव्यानुसारतः | ग्राम-खेट-पुर-लेच-विषयादि fates ॥ सब्वैसस्यफ़लोपेतं सव्वशत्रविवजिवं । ग्रामं सुखाय योद दात्तस्य पुख्यफलं खण ॥ सर्व्वतो्ेषु AA सव्वं व्रतेषु aqua | सव्वदानेषु Aaya ग्रामदानेन तल्लभेत्‌ ॥ सथ्चकोयिप्रतौकाभेदिव्यस्तीकोटिसंकुले ; ॥ , नानारनसमाकौरेः नानाकारसंमन्वितैः ॥ विमानैग्रीमदानन तचिःसपङकलसंदतः | यथेष्ट सर्व्वलोकेतु क्रोडते कालमक्षयं ॥ YA ATCA ग्रामदानशतदयं | # य्य लोके इति कचितपाठः। [दानखच्डं ७ अध्यायः देमाद्भिः। ५११ इदानि तदानन्त फलमादन्धनौोषिणः ॥ | इति भानुभूमिदानं । अध विद्यादानास्यमतिदानमारभ्यते। तच्रादिव्यपुराखे | तरणि तुच्यप्रदानानि तोरि तुल्यफलानि च। ¢ ® पो सव्वकामदुघा नूनं गावः TAT सरखतो | नन्दिपुराणे ॥ यस्त॒ पुख्यपरो मर्त्योजिगीषुः कौत्ति साधकः । ~ xs e o सविधानेन वं दद्याहिद्यां विविधकामदां॥ नित्यं वियाप्रदानं वे सर्वव॑कामगुणधिकं। यतेत पात्रे VAR रहस्य' चेतदुत्तमं ॥ उदिश्य देवतां दत्तं प्रदानं यतर कुत्रचित्‌ । तस्याः समस्तपुणयस्य फल केन निरूप्यते | गारुडपुराणे | दानानासुत्तमन्दानं विद्यादानं बिदुव्वधाः | ate: समस्तविद्यानां ियभेवाधिदवतं ॥ यधा वरिष्ठो देवानां विष्णुः कारणपरुषः | यधा च योषित्‌प्रवय कमला पङ्जालया ॥ #श्राडइव्वलवतां चेष्टो यथाज्योतिभतां रविः । जक i wy ष वायर्व्व लवताभिति क्रचितमाटः। ५१२ देमादधि-.। [दानखण्ड' © श्रष्यायः जलाशयानां प्रवरो यथायं सरिर्तां परतिः। तथा विद्याप्रदः er गरीयां गरोयसां ॥ quafa स सव्वतर यख faat प्रयच्छति। इ हामुवबसुखक्तेममाडविं दयाधनं धनं | विद्ययामलया युक्तो विसुक्तिं याति daa | विद्यया च सुख गच््छेदिद्या च परां गतिं ॥ विद्या प्रतिष्ठा भृतानां विद्यायोनिश्च देवता | तस्मादिव्याप्रदोलोके सव्वदः प्रोच्यते वध ` ॥ awata: । सहसखमेव धेनूनां शतं चानड्हा समं t द गानङ्त्‌समं यानन्दशयानसमो यः I दशवाजिसमा कन्या भूमिदानच् Aaa | ulagrarard नास्ति विद्यादानं ततोऽधिकं ॥ विष्ण धर्म्मो तरे | विद्या कामदुघा धेनुबििया wacq त्तमं । विद्यादानात्परं दानं नभूत न भविष्यति ॥ विद्यावान्‌ सव्वकामानां भाजनं पुरुषो भवेत्‌ | aatfear fe ददतासव्व'दत्तं भवेदिह ॥ पराध्यापनगशक्तो हि पुरुषस्त॒ Te | तपस्तत्परमन्तस्य ब्रह्मलोकसमं स्मृत ॥ दानानासुत्तमं लोके ATTA तथोत्तम | विद्यादानं मद्ाभागः सव्वकामपफलप्रद्‌ ॥ दयनखणर्ड ऽ अध्यायः] देमाद्रिः। तथा eal SAU | विद्याविवेकवोघेन शभाशभवि चारणणत्‌ | ~, © कक विन्दते सव्वकामासि यस्माहिद्या परा मता॥ वियादानात्परं दान चेलोक्येऽपि न विद्ते, येन दत्तेन alfa शिवं परमकारणम्‌ tt सिदान्तमोत्तणास्ताणि वेदाः स्वर्गादिसाघकाः। वेदाद़गनो तिह्ासाख ear धम्विष्ठदये ॥ गारुड वालतन्तच्च भूततन््ाणि Wes | णाम्बाणा पाटनादानान्मातरः फलदा TAT ॥ ज्योतिषं वद्यशाम्बाणि कना: काव्यं शभागमाः। दानादारोग्यमाप्राति गान्धव्व' लभते Tee | विद्यया ada लोका धर्माधग्मद् विन्दति ॥ विद्या तस्मात्‌ सदा देवा टदृष्टादृटफलाथिभिः | विष्णुघर््मो त्तर । WUNTAISIAA THN सह Alea | # श ¢ ~ ~ =~ सिदान्तानां प्रदानन ara प्राप्नाति afeaat ॥ Weal ear चान्यानि नरः खग मदहोयते | नन्दिपरुरासे | विदयाथतुदग प्रोक्ताः क्रमेण तु यप्रास्ितिः। * फलमिति क्चितपाठः। ¡ मोक्षमापुोत्य सश्यमिति कचित्‌ पु लकं | ( ६५ ) ARR Nel ete ० न+ NN OE A a NN ON TNT ETRY EE ae TUNA me Sul i ए त त, ५.१४ waltz: | [दानखण्ड ऽ ध्यायः) षडङ्ग घतुरोवेदा WAM पुरातन ॥ मीमांसा तक॑मपि च एता विद्याखतुदेश । wae, सतयः | पुरातम, पुराणम्‌ | आआसाभेवान्तरोत्पन्नाः परा विद्याः AFA: | त प ५५ भे e आयुव्वदः सस्यवेदोवदभेटः vatfaa: सस्यवेदः, कषिशास्त | Raat चाविद्या च संसारभयनाशिनौ। सव्वदुःखान्तकरणौ सव्वपापप्रणाशनो ॥ एता विद्याः समाख्याता बहुभटोपभेदजाः। कलाविदयास्तधाचान्याः गिल्यविदयास्तथापराः ॥ शिल्यविव्या, प्रतिमादिनिर्मी शास्त | सर्व्वा एता महाभागाः सर्व्वाः सर्व्वाधसाधकाः ॥ nara तारतम्येन विशिष्टफलसाधिकाः। आमविद्या प्रधाना तु तघायुवदसदहिताः॥ धर्गम्ाघरप्रणयिनी कलाः गिल्पार्थसाधिकाः । सस्यविदा च वितता एता विद्या महाफलाः ॥ ध््मधर्प्रणयिनो धम्माधग्मप्रसाधिका। ययेको जोवति प्राणौ कयापि किल कुत्रचित्‌ ॥ श्रप्रधानापिसा विदा कुलानां शतमदइरेत्‌ | दानखण्ड ७ अध्यायः] द्ेमाद्धिः। ५११ ्रप्रधाना, शवान्तरविदया। यापि साप्यववोधलादिद्या वे यच कुत्रचित्‌ | प्रयास्यत्यक्तवाल्लोकाज्िधिना वाविधानतः ॥ अववोधलत्वाद्वबोघहेतुत्रात्‌ प्रयास्यतीत्यन्तमीवितो wer: तेन प्रयापयियतोत्यथः । frufaar नरोदा यान्ति वे त्रह्मणोऽन्तिकं | कलाविद्ां नरो दत्वा awe लोकमाप्न ATT A कल्पमेकं न सन्देहः सखगंभोगसमन्वितः। सस्यविद्यां नरो दा तसिमान्‌ कामसयुतः ॥ प्रजापतिपुर गच्छत्ररकात्तारयेत्‌ पिन्‌ | श्रायुवदं नरोदा नोकान्‌ प्राप्रोति निखलान्‌ ॥ श्रखिनोदिव्यकामाद्ान्‌ दिव्यमन्वन्तरं नरः | तकंविद्यां नरो द्वा वारुणं लोकमाप्नुयात्‌ My: मौ्मांसान्तु aa दत्वा शस््रमिन्दूपुरे वसेत्‌ | VANE नरो SUT खगलोके महीयते ॥ SHAT AT AAT AACA पिन्‌ | वेदविद्यां att द्वा खगलकच्यं वसेत्‌ ॥ आलमविदयाच्चयो दद्यात्‌ तस्य सया न शक्यत | quae गदितुं सम्यगपि वर्षशतायुतेः ॥ एतावच्छक्यते A यत्‌कल्पायुतमुत्तमं | सत्यलोकं Taal AA ब्रह्मा वसेत्प्रभ्‌ः ॥ ~ ^ ~ न~~ ~ 2 1 सि १ = ~ = = = = * व्वगं कलप्रतथसिति कवित पाठः | ५१६ eae: | [दानखण्ड ऽ waa: | soy कं निस्जोक्तत्य जन्तु' यादटशतादशं | अआयुवद्‌प्रभावेन किन्न दत्तं भवेद्ववि ॥ शआस्यवेद प्रसादेन सम्पन्नाः शस्यणालयः | fai a ala क्तं तच पुखं भवति शाश्वत I मोमांसाशासरमाहाल्य TEI वे वेदनिसखयं । किंन नाम भं दातुयज्ञकस्प्रवत्तनात्‌ ॥' आत्विद्या च area धच्मशास्तात्िकाचया। एता विद्या सयोमुख्याः सर्व्यदानक्रियाफले ¦ ॥ THIS नरो बद्ध यत्किच्चिदन्धमास्रयेत्‌ | तस्य TY शतगुणं धम्छशास्तप्रदस्य Tt पुरा णख्यानविद्ांसः पिदेवाच्चने रताः | लोकान्‌ सव्वीन्‌ HAGA यान्ति सव्वेए़भोदयात्‌ | पुराणविदयादातारस्वनन्तफलभागनः। आ्मविद्याप्रदातारो नरा धरसमाखयात्‌ ॥ न पन र्योनिनिरयं प्रविशन्ति दुरत्यय | SAINT: सन्वपापेभ्य; सपुत्रपशवान्धवा; ॥ qua निरये घरेर संश्रया तनाव्केः | तथा सोकं प्रहेलिका गाथामन्यधा ar एभाषितं । ट्वा प्रोतिकरं याति लोकमष्छरसां शभ | वाराहपुरारे। रामायणं भारतच् द्वा खगं महोयते | . t पुराण AHN BVIATTAANAA ॥ दानखण्ड ७ श्रध्यायः।]| = Bare वेद मौ मांसिकान्दच्ा faraway वै a7 | सप्दोपप्रथिव्याञ्च राजराजो भवेत्त सः NJ afuta निरुक्तादि वेदाङ्ग सतयस्तथा । दत्वा ज्ञानमवाप्रोति वेदान्तच्च विशेषतः ॥ faa’ देयानि राजन्द्र गावः wat सरखतौ । इति विद्यादानप्रशंसा | रथ वेददान तावन्निरूप्यते। अ्रादिल्यपुरारे | सव्वषाभेव दानानां ब्रह्मदानं विशिष्यते | ८. ~ zy o~ 0 $ काय्यं न गोमहोवासतिलकाञ्चनसपिषां॥ ब्रह्मदानं, वेददान। यान्नवल्काः । © e ~~ A a सव्वधसओ्ममयं ब्रह्य प्रदानेभ्याऽधिक wa: t तददत्मवाप्रोति ब्रह्मलोकमविच्‌. तः ॥ महाभारते | योघ्रयाच्चापि शिष्याय wart ब्राह्मी सरखतीं । एथिवोगो प्रदानाभ्यां स तुयं फलमग्युते ॥ ATH, वेदार्थानुगमा | तधा अधौत्यापि च यो वेदान्‌ न्यायविद्यः प्रयच्छति। गुरुकर्मप्रशस्तोऽयं सोऽपि खग महौयते tt ५१८ दमाः । [दानखर्ड ऽ श्रध्यायः। विष्णुधर्मोत्तरे | वेददानादवाप्रोति सव्वयन्नफलं नरः | उपवेदप्रदानेन गन्धर्व; सह भोदते ॥ वेदाह्भानाञ्च दानेन शक्रलोकमवाप्र यात्‌ | गारुडपुराणे | विद्यानाञ्च परा विद्या ब्रह्मविद्या समोरिता। अतस्तदानतो राजन्‌ सव्वदानफलं भवेत्‌ ॥ श्रायुःषमस्तविद्यानां वेदविद्यामनुत्तमम्‌ | अतस्तदातुरस्ये व लाभः खर्गापव गयोः ॥ देबोपुराणे | वेदएव दिजातौनां साधनं खे यसः पर। अ्रतःखाध्यापनाभ्यासात्‌ परं ब्रह्माधिगच्छति ॥ तमेव शौलयेत्‌ प्रान्नः शिषयेभ्यस्तं प्रदापयेत्‌ । तदभ्यासप्रदानाभ्यां तत्‌ कि यत्राधिगच्छति॥ अङ्गोपाङ्समायुक्त यो वेद वेदक्षल्खशः। न स लिप्यति पापेन ददकरोन्तमवाप्रयात्‌ ॥ तथा मनुरुवाच | fa षेदरूपं मानश्च उपाङसहााभेदतः। अङ्गानि चेव वेदानां तत्रो afe सनातन tt ब्रह्मोवाच | श्रंकारप्रभवा Jet गायतो बेदसम्भवा। दानखण्डं ७ श्रष्यायः।] देमाद्धिः। ५१९ षडद्गस्ते समाख्याता सहोपाङ्गा स्तथेव च ॥ छन्दोलक्तणसं युका माटकागभनाः स्ताः । एकएव WASTAGAS: पुनः कतः ॥ शाखायमल्पयुक्तानां# ग्रहणाथातिविस्तरात्‌ | सम्बिभक्ता मया वत्स ऋग्यजुःसामाघव्वेकाः ॥ तत्र भेदास्त WAS दश्चेव प्रकौत्तिताः)। श्रास्तयाः+ साह्य चर्चा WAR चच कास्तथा ॥ अआवणौयावक्रमाषाःषटक्रमाःषडनुक्रमाः। SWS fa समासेन पुनरे कव पारणाः॥ शाखाश्च विविधा भूप शाकला-याष्क-माण्डुकाः। तेषामध्यापनं प्राक्त मर्डलानि च सप्ततिः ॥ चर्चानां परिसङ्या तु चतुचिश्च्छतानि = | अचां दशसरदस्राणि wat पञ्चणतानि च। ऋचामग्रोतिः पादख एतत्‌ पार णएमुच्यते | ऋग्वेदे तु भवेत्संख्या यजवदस्य खयताम्‌ ॥ बडशोतिविभेरेन मया भिन्नाःशिवान्नया | दशधा चरकास्तत्र क्ररकाहारिद्रवोयाः, कटाः प्रा्चठाञेव कपिष्टलकटास्तघा | नारायणोयाः खताः खेताण्वतरमे चायः ॥ पनः सप्त fanea सैत्रायण्याः प्रकोत्तिताः | मानवा TAT वाराहा Baar हारिद्रवौोयाः, ` श खाय्येमल पसत्यानामिति क्रचत्पाठः। t waar दति afaaure: | ५२० दमाद्धिः। [दानखण्डं ऽ अ्रध्यायः। WA श्यामायनोयाश्च तेषामध्ययनसुच्ते | अ्रष्टादणसहस्राणि पाठावेदविदोविदन्‌ i दिगुण पादपारौया स्िगुणं क्रमपारगाः । षडङ्गानि genta स षडङ्विदु चयते ॥ शिक्षाकल्पो व्याकरणं निरुक्ता छन्दोज्योतिषम्‌ | षडङ्गानि भवन््तान्‌ उपाङ्गानि Vrs भो ॥ प्रतिपदमनुपदं छन्दोभाषासमन्वितम्‌ | मोमांसा-न्यायतकशच उपाङ्गाः परिकीत्तिताः। परिशि्टाश्च संख्याता अष्टादश VII तान्‌ | युपलक्षणं छछागलक््‌णं प्रतिष्ा-नुवाकस ख्या-चर णव्यूह-खाइ- कल्यसूक्रानि परिषदख्ग्यजुषमिष्टकापूरणं प्रवराध्यायो- SEMI HACE निगमा यन्नपाश्वेहोटकम्‌ | AAG Wad CU ARTATUTAA | कथिताः परिशिष्टास्त्‌ दुयनविशतिसंख्यया ॥ कठानां पुनर्व्यान्याहश्चत्वा रि श्तुयतान्‌ | प्रायादरोच्ा निरुह्याञ्च वाजसनेयाम्त पञ्च च । द शभेदविभित्राश् द्रष्टव्या afagea ॥ जावालाबौधेयाकान्वामाध्यन्दिनाश्व शपेधाः | सुपायिनः कपालाख्याः पोण्डवसावटिकाः ॥ परमा रविकाः पराशरा ऋदयातराधायनोया; | आयोध्या आयोधेयाश्च तेषामध्ययनानिच ॥ feara शतन्यूने Fe वाजसनेयके । ऋ -गणोयं प्रसं च्यातस्त तोन्यानि यजू पिच ॥ दागखण्ड ऽ अध्यायः।] हमाद्रिः। ५२१ - एतत्प्रमाणं यजुषां केवलं । सखिलं सक्रियं परिसंख्यातं ब्राद्मणम्‌ | चतुर्गुणन्तु जानोयात्तसिरोया fear पुनः ॥ sual, खाण्डिकेयाख खर्डिकाःःच्चधा पुनः | कालेया बौधायनोया हिरण्यकशास्तयेवच ॥ भारदाजापस्तम्बाख तेषां wer: प्रकौत्तिंताः। अध्ययनं सोिकच्ेव प्रवचनीयं तथापरम्‌ ॥ सामवेदस्त्‌ विस्तोख्ख ; सषस्रभेद्ः पुरा , अनध्यायेष्वधोयन्ते तदा इन्द्रेण Waar ॥ वेण fear ओेषास्ता च्य छल सन्तम | रामायणोयाः कोध॒मास्तन भेदान्‌ पनः खृशु# रामायणोयाः सेव सुग्राद्यास्तपताम्बर | कालकेया महाकालवयालाङ्लबेद्यता ४ ॥ कोथुमानामपि सपर भसुरावानराथणाः | प्रजालादैनग्धत्याख परियोम्बाः परिकायनाः # अध्ययनमपि तेषां केषान्तु यथावत्‌ कथितं खख | श्र्टौ सामसदहसखराश्ि सामानि च चतुदश ॥ wel शतानि नवतोः दश सवालखिस्थकाः। समुप WAITS एतं सामगण विदुः ॥ रधो BATISTA नवभेदा भवन्ति हि। पिप्पलादा वस्दाख भूतायनाः RATATAT ॥ ATCA ब्रह्मवैदाख शौनको कनखो तधा | वेदक्छषिसौरविद्या तेषामध्ययनं खण ॥ ( ६६ ) RRR चेमादधिः | [दानखणड ॐ अध्यायः I TERT भवन्ति | मत्षत्रकस्योवेतानः संहिताविधिः आङ्गिरसं ! शान्तिकल्पश्च sare भवन्ति = । सव्वेषामेव वैदानासुपवेदान्‌ VIS तान्‌ । RATATAT ATA VARTA ॥ सामवेदस्य मान्धवश्रधगास्ताण्यघव्वं णः | WACMAG गोर सोमं देवं विदुर्बुधाः ॥ काश्यपश्च यजववद रुद्रदेवन्तु तं विदुः ! AAAS MAY भारदाजः-पुरन्दरम्‌ ॥ अधिदैवं विजामौयात्‌ वैतानन्तु ware । ब्रह्मदेव विजानोयाद्रपा्यस्मत्‌ खणष्व भो ॥ WaT, पद्मपवाश्तः प्रलम्बजठरः WES! | भक्तग्रोवः कुशितकेशग्मुः प्रमाणेनापि वितस्ती ॥ पच्चराजत मोक्तिकजोऽथ पून्योवरप्रदो भक्तियुतो festa | यजुन्वेदः पिङ्गलाचःछशमध्यस्यूलगलकपोलस्तास्ायतवखे, छष्ण चरणः प्रसादेन्‌ पद दौषतलेन, चित्र लिङ्ेऽथवा पूज्यः सव्वंकामानवाप्र यात्‌ | सामवेदोनित्यं AIH: प्रसादेन्‌ पद दौत्वेन, चिते सिङ्गेयवा पूज्यः सव्वेकामानवाभ्र यात्‌ | सामेदो निव्यं खम्बो सूत्रतः शविः, शचिवासा चमो दान्त माद ण्डोकाचरणनयन | आआदित्यवणा qaqa षडरत्निमावः, तास्रेवाध मणौ देवः पूजितः भदो भवेत्‌ | eee 9 अध्यायः] देमाद्रिः। ५२४ अधव्वेवेदस्तौच्छदण्डः कामरूपी विष्वामा विरजं चालः | Seat शास्तक्षतो खायो Arata वर्योवसंन खदार- ‘Ses । ULSI: पद्मराग वाथ प्रपूजयेत्‌ | सरव्वकामानवाप्रोति श्रथव्वेविहितानि च, य एतं नामरूपन्तु गोचवेद्प्रमा णजम्‌ ॥ aw quay थो विद्यात्‌ स प॒ण्यफलभागभवैत्‌ | गरुडपुराणे । अघ दानविधिं वच्य रस्यं परम मतं । a विधाय नरोघोरान्निरयाव्रोपसपंति ॥ श्रान्नायरूपाणि विधाय सम्यक्‌ हेमानि पूर््वोदितलक्षणानि | विशदमानामर्भिषितानि ऋगा दिकेद क्रमतो निवेश्य ॥ ऋ्वेदादिलक्षणं, महाभृतघटदाने दशितं, वासांसि देयानि यथाक्रमेण पतामि शक्तान्यथ लोहितानि। नोलानिचवं कुसुमानि द्वा संपूज्य गन्धाच्तधुपदौष ; ॥ ्रभोदिमोदकयुतं एतपायसश्च, ५२४ Saltz: i [ STUY O , मध्याः. । सकषौद्रमचमथ TTA HAT । तेभ्यो निवे प्रथितं विधिवत्‌ प्रणम्य । सम्यक्‌ प्रदचिणविधि faite विदाम्‌ ॥ तेषां पूजाविधिः कार्ययोगायक्या धौमतास्वर | ACS व्यादतीःङर्ययादावाषनविस्व्नने ॥ ` मन्तैरेतेस्ततः दुर््यादमीषामगुमन्त णम्‌ | ऋग्वेद TTT Ta Ta सिपाशभम्‌ ॥ शरणं at प्रपव्रोऽख्ि Sfe मे हितमह्ुतं | THAT नमस्तेऽस्त लोकच्राणपरायणः ॥ त्तप्रसादेन मे Gar: निखिलाः सन्तु aaa ॥ सामषेद्‌ मदहाबाष्टो तं हि arareuras: | पसादयसुखोभूतवा क्पयानुग्डाणमा॥ aay सव्वंभूतानां तदायत्ते हिताहिते | शान्ति कर्ष्व eau पु्टिमिष्टां प्रयच्छत ॥ दूति सम्प्राध्ये 2anrq विप्रेभ्यः प्रतिपादयेत्‌ | प्रदद्यादेकभेकस्मिन्‌ सुवणंज्रिपलान्वितं ॥ दद्यादेकपलोपे तभे केकमिह Tae! | aa खशक्तितौ वापि दानमेषां विधौयति ॥ पतदेव प्रमाणं स्यात्तेषां मत्ति विभिश्धितौ | श्रनघोतवतो वेदाम-वेरदामविधिसत्वयं ॥ सद्‌ाध्ययनयुक्तस्य शिष्याध्यापकमेव हि । स्मयं aia: gata विप्रान्‌ प्रातःखातो यतेन्द्रियः ॥ दभानादाय पाणौ तु पाठयेत्तां तथाविधान्‌ | दानखण्ड ° ध्यायः] = saris: | ५२५ अनध्यायान्‌ परिहरन्‌ नोचानखावयत्रपि ॥ एवं विधानतो यस्त॒ ऋचमेकां प्रयच्छति | चिवित्षपूणंसम्प्णा तेन दत्ता मधौ भवेत्‌ ॥ न तत्‌ कल्पसष्टसखरेण गदितं णक्यते फलं ॥ यदेददानादाग्नोति खल्पादपि मद्ामते | यावन्ति वेदगौतानि पुण्यषेदत्रतानिच ॥ तावन्ति वेददानेन प्रप्र याद्वक्तिभावितः | उपाध्यायस्य यो sfa दच्ाध्यापयते जन ॥ किन दत्तं भवेत्तेन धर्शकामार्धद्ितं। Baral भोजनाभ्यङ्ग वस्व भित्तामघापिवा॥ zal प्राप्नोति पुरुषः सव्व कामान्न सं शयः | विषेकी जोवितं दौषं धच्धकामार्थमाभ्र यात्‌ ॥ सव्वमेव भवेत्त Baru भोजने क्ते | वरह्िपुराणे | Wagar या वेदान्‌ वेदाङ्मपि पाठयेत्‌ | एृथिवीदानतुल्यं स्यात्‌ फल तस्य Baa ॥ aera पठमानानां करोत्यनुदिन ae | स यन्नफलमादत्ते दानाच्चछादनभोजनेः ॥ भविष्यत्‌पुराणे | aya लभते पुचान्‌ fatal घनमा्रयात्‌ | अरविहान्‌ विदां प्राप्रोति दुःखो दुःखात्‌ प्रमुच्यते ॥ सदाध्ययनयुक्ष स्त परे ब्रह्मणि लोयते | ५२६ Sars: | [दानखण्ड' ऽश्रध्यायः। ति acerafafe: 1 अथ शास््रदानं । aa नन्दिपुराशे | शास्ते यस्मान्नगत्सव्वं day Vary । तस्माच्छाख्ं VARA दातव्यः BARAT ॥ यमः। य sat एथिवीं दद्यात्‌ सव्वरत्रोपभोभिर्ता । दद्याच्छछास्नच्च विप्राणां तचे तानि च तस्म । तत्सव्वरब्रोपश्रोभितं ufaatera एतानि पूर्वोक्ञानि दानानि तदुभयं विद्यादानसममिव्यर्घः | शास्तं Vote लोकानां खग॑मागप्रकाशकम्‌ | aaa धायते नूनं चेलोक्ये सचराचरम्‌ ॥ योजनानां waste वषंकोटिशतेन च | सद्य स्तिरोहितं वस्त शास्त दशंयितु' त्मम्‌ ॥ रतः णास््नात्परत्रास्ति Fay लोकेषु fara | संसारनिविडध्वान्ततरणिस्तत्‌ प्रकीत्ति तम्‌ | दद्यादेततप्रयोगेण नरः सन्ततमाहतः | कि न दत्त भवेत्तेन शास्ररत' ददाति यः॥ तव सकलशास्तप्रधानतया धश्मशास््रप्रदानभेव तावदुच्यते | नन्दिपुराश । शरुतिः सति विप्राणं चक्तुपौ दे प्रकौत्तिते। काणस्तव्ेकया Stat दाभ्यामन्धः प्रषीत्तिंतः॥ arrays ere: (] देमाद्धिः। ५२७ तथा, HITE नरोदा नाकपष् महोयते | दशमन्वन्तरा श्य स्तारयेग्ररकात्‌ पिठन्‌॥ सआमविद्याच पोराणो धश्मशणास््नास्िकाः चया, तिखोविद्या इमामुख्याः, सव्वद्‌ा नक्रिया फले ॥ CUNT नरोवहा यत्‌किथिदख्धमाश्रयेत्‌ । तस्य धशः WAY ध्मशास्त्प्रदस्य च॥ भतः सद्‌ा बुधेज्जयं# wT विचक्षणैः | न तस्य पुण्यसं ख्यानं ब्रह्मापि afeq चमः ॥ अग्निपुराणे कपिलानां सहस्रेण सम्यक्‌ दत्तेन यत्फलं | तद्राजन्‌ सकलं लेभे CANTATA: I Al धश्रशासवप्ररेढटकधनदहारा तदनु MATEY: ग लिखितौ। स्मृतयो धन्यासि तेषां प्रणेतारोमगुः- विष्णु-वम-दक्ता-ङ्किरो-ति-ढहस्प-त्युशन-भ्रापस्तम्ब-वशिष्ठ- कालयायन-पराशर-व्यास-णङ्-लिखित-सम्बत्त-गौतम-गातातप- हारोत-यान्नवल्का-प्रचेत-सादयः। श्रादिशब्दा् वध-देवल- सोम-प्रजापति-दगाता तप-प ठौनसि-द्ागलेय-चवन-मरोचि- त-पारस्क र-पुलस्य-पुलदह-क्रतु-क्टष्यश् इन AAU VET | sre पठीनसिः। तेषां मन्ब-ङ्विरो-व्यास-मौतमो-लिखितो-यमः | क देयमिति वा qe: | ५२८ देमादिः | [दानखरण्ड ऽ भ्रध्याथः वसिष्ट-द ्ष-संवत्त-शातातप-पराश राः | विष्णा-पस्तम्ब-हारोता NF) कात्यायनो गुरः | प्रचेता-नारदो योगो बोद्ायर्न-पितामष्हौ ॥ सुमन्तुः काश्यपो-बभ्तरः -पटोनो व्याघ्र एव च। सत्यव्रतो भरदाजो गाग्य: काष्णजिनिस्तथा ॥ जावालिज्न मदग्निख arta: ब्रह्मसम्भव; । इति धर्प्रणेतारः षड्िंगदृषयः स्पृताः ॥ भविच्यत्पराणे । षडत्रिंशदतिरिक्षाः, स्मृतयः सन्तीति दशितं | अष्टादशपुराणेषु यानि वाक्यानि पुचक॥ तान्यालोच महाबाहो AMT AAA च । मन्वादिस्मतयो ara षडतिंशत्परिकौत्तिताः ॥ तासां वाक्यानि क्रमशः समालोच्य aatfa a इति। श्राह मनुः | विष्णुः पराशरो-द न्तः सवत्त-व्यास-हारिताः | शातातपो वशिष्ठश्च यमा-पस्तम्ब-गोतमाः॥ देवलः शङ्-लिलितौ-भर दाजो शना-्यः । WAR यान्नवस्काख TUTEY स्मृतिकारिणः ॥ तथा । भागंवोनारदौया च वाहस्मत्याङ्किरस्यपि । स्वायम्भवस्य शास्त्रस्य चतस्रः Hear मताः ॥ श्ङ्धिराः। जावालि-नौविकेतस स्कन्दो लौगाकल्ि-कश्यपौ | व्यासः सनत्कुमारश्च WAT -जंनक-स्तथा ॥ दानखणर्ड' oma | माद्रि, ५२२ व्याघ्रः कात्यायनय्यव जातकस्य: कपिच्नल मोधायनः कणदख विश्वामितस्तयव च ॥ sama इत्ये ताः प्रवदन्ति मनौषिणः | यमः। एतेर्यानि प्रोतानि wararearfia प पुरा tt तान्येवातिप्रमारानि न हन्तव्यानि हेतुभिः | स्कन्दपुरागे । स्मतयोघन्भम््रलं हि घश्चःसरव्वाथसाधनं | ्रतः सतिप दत्तासु सव्वदानफलं लभेत्‌ ॥ एकमेव समुदुत्य प्राणिन दुःखसागरात्‌ | अनन्तफलमाप्रोति किं YAR नदान्‌ ॥ किमतः स fe धम्मोस्तिकिवा ज्ञानं autfad | अन्यदा तत्किमस्तोद यदा स्मतिषु दृश्यते ॥ अरतस्तासु प्रदत्तासु ज्ञानवानभिलायते। पारं प्राप्य च शास्ताणां ब्रह्मलोके महीयते | इति स्मतिदान। AA YUU तच नारदीये। वेदाः प्रतिष्ठिता efa पराण््रात सशयः | विभेत्यल्पशुतादेटो मामयं प्रतरिष्यति, इतिहासपुराणे कतोयं निश्चलः पुरा ॥ यत्र दृष्ट हि वेदेषु age स्मतिभिः किल । उभाभ्यां यत्रदृष्ट हि तत्पराणेषु गौयते ॥ ( ६७ ) देमाद्रि ¦ | [दानषख्ड © अध्यायः | HATTA | पराण सब्वशास््ना णं प्रमं ब्रह्मणा स्यतम्‌ | अ्रनन्तरद् वक्तेभ्यो वेदास्तस्य विनिगताः॥ पुराणमेकमभेवासो दसन्‌ कल्यान्तरेऽनघ | चिवगसाधनं ge शतकोटिप्रविस्तरम्‌ ॥ fang च लोकेषु बाजिरूपेण दे मया ! ayifa चतुरो वेदाः पुराणन्यायविस्तराः ॥ मोमांसा-घश्यणास्वाणि परिग्यद्याससात्‌ क्तम्‌ | मव्छरूपेण च पुनकंल्पादावदका णवे ॥ अरथेषमेतत्‌ कथितसुद कान्तगेतेन च | खुला जगाद च मुनोन्‌ प्रतिषेद खतुग्छखः i vata: सव्व॑श्यास्त्राणां पुरा णस्याभवत्ततः | RA TEU CET एुराणस्य ततोक्पम्‌ ॥ व्यासरूपमहं क्त्वा संहरामि युगे Fax | उतुल्तप्रमाणेन हापरे दापरे सदा ॥ तदष्टादशधा कत्वा भूल केऽस्मिन्‌ प्रभाष्यते । sata देवलोके तत्‌ शतकोरिप्रविस्तरम्‌ it तदर्थो" चतुलच्त' dave निषेदितः{ । पुराणानि eurer च साम्प्रतं तदिष्टोच्यते॥ नामतस्तानि वच्यामि शणुष्वसषिसन्तमाः। मनन [विवा 0 eal # सम्मवामि युगे युमे दूति कवित्‌ पाठः। † सद्मथातेति चिम्‌ oe: | + निवेशित इति इचितपाठः। दानषण्ड ome: 1] ेमाद्धिः। ५११ वाराहपुराणे | ATS पाद्चं TUTE Te भागवतं तथा । तघान्यत्रारदौयश्च माकण्ड़यस्च सप्तमम्‌१ ॥ आग्नेयमष्टमं प्रोक्तं भविष्यब्रवमन्तथा | दमं agar लिङ्गमेकादशं तथा२ ॥ वारां दादश प्रोकं स्कान्दश्चात्र चयोद्‌शम्‌ । चतुर्दशं वामनच्च कौ्मम्प्चदटभं तथा ॥ AAG WISH ब्र्मारडमष्टादशं तथा# । कालिकापुराणे | शैवं यदायुना प्रोक्तं afcfe वैष्णवं तथा । यदिदं कालिकास्यच्च मूलं भागवतं खातम्‌ ॥ OCG नारदरौयश्च माकंण्डोयच्च वङ्किजम्‌ । वामन AN ARTY सप्तद णश्च गासडम्‌ ॥ ब्रद्माण्डमष्टादश ज्ञेयं YTIUY न संश्रयः | ACTA | यदुक्तं भानुना पुव्व ` सुराय मनवे दिजाः । तद संप्रवच्यामि BYS वदतो Aa ti arg प्रतिसगंख वंशमन्वन्तराणि च। वंशानुचरितं चेव पुरासं पञ्चलक्षण ॥ यन्न तोपपुरास्षानां लिखित्वा लक्षणं स्पत । ब्राह्म घराणं तचा संहिताभ्यां विभूषितं ॥ [पी ४.४.४७ म * grey ततः प्रमिति क्चित्‌पारटः| ४५२२ माद्भिः | | दानखर्ड' © अध्यायः WMATA दणसाहख नामापुखय कथायुतं | uta दितोयं कथितं त॒तौयं ad स्मतं॥ चतुथं' वायुना प्रोक्त' वायवीयमितिसम तं । ततो भागदय wa भागदयविभषितं ॥ चतुभिः wate: ta भविष्य' तदनन्तरं | माकंण्डयमथाग्नेय नारदौयमतः पर ॥ दशमं ब्रद्ययेवत्त' लिङ्गमेकादशं स्मतं । भागदयेन लिङ्च ततो वारादसुत्तमं ॥ संयुक्तम्टभिः खण्डं ; ergata विस्तरः | ततस्त वामनं कौ भागदयविराजिपं । WAY गारुडं प्रोक्त ARI! च ततः पर | भागदयेन कथित ब्रह्माण्ड मभिसंज्ञित ॥ खिलान्यपपुराणानि यानि चोक्तानि सूरिभिः) इद्‌ ब्रह्मपुराणस्य खिलं सोरमनुत्तमं ॥ संहिताहयसंयुक्त' ge शिवकथाओखयं | आद्या सनत्‌कमारोक्ता दि तौया सथ्यभाषिता ॥ AUIS | अन्यान्यपयुराणानि मुनिभिः कथितानि तु। aa सनतक्कुमारोक्त' नारसिदमतः परं ॥ aata aneafes कुमारेण तु भाषितं। चतुध' शिवधश्राख्य' साक्तान्रन्दोशभाषितं ॥ [1 क त) ae RY ne eet we: गभ भी नि त 8 lt al te eR "1 ए, aor ee ऋ dal भागवत प्रोक्तमिति पुखकान्तरेपारः। दानखण्ड ७ अध्यायः | देमाद्धिः। ५२१ दर्व्वाससोक्तमाश्चय्ये नारदोक्तमतः पर | कापिलं मानवं चेव तयैवोश नसेरितं ॥ ब्रह्माण्ड वारुण चा कालिकाह्वयमेव च माहेश्वरं तथा शाग्ब सौर सर्व्वाधसच्चयं ॥ पराशरोक्त WAL तथा भागवतं हयं । इदमष्टादशं प्रोक्त पुराणं arudha | चतुरा संस्थितं ga संहितानां प्रभेदतः | मत्‌स्यपुराणे। Urey UTS या प्रोक्ता नरसिंहोपवखना। तवाष्टादशसादहस्र' मारसिं हमिहोच्त ॥ नन्दाया VA ASAT कात्तिकेयेन वर्ध॑ते i नन्दौपुराणं तज्लोकोव्या ख्यातमिति wae ॥ यत्र साम्बं पुरस्वत्य भविष्यति कथा न कम्‌ । Waa तत्यनर्लके साम्बमेव मुनिव्रताः ॥ एवमादित्यसंज्ञच्च ततैव परिपठयते | अष्टादशभ्यस्त्‌ ZAR पुराण यत्‌ प्रदृश्यते ॥ विजानौष्व ‰ दिजसरष्ठास्तटेतेभ्यो विनिमितं | पञ्चाङ्वत्पुराणं स्पादाख्यानमितरत्‌ स तम्‌ ॥ ava प्रतिसगखच वंशमन्वन्तराणि च। वशानुचरितञ्चेति पराण पञ्चलच्णं ॥ ब्ह्मविष्ण कंरद्राणां ATSTAT मुवनस्य च । « विनिगेतमिति कचित्‌ wre: | ५२४ तधा | खेमाद्विः। [दान ण्ड" ७ wena: स संहारं प्रहृष्येत राणं पश्चवणता। wharera कामय मोष परिकौोलयं ते ॥ स्व॑ष्वपि पराणेषु तदि रुचे च यत्फलं | साविकेषु च कल्पेषु माष्टामामधिकं हरः ॥ राजसेषु च महासममधिकं ब्रह्म णोविदुः | तददम्नेख areraraaey शिवस्य च ॥ सङो णषु सरखत्याः fray निगव्यते | ACTEM पराणानि कला सत्यवतौसुतः ॥ भारताख्यानमखिलं चक्र cera हितम्‌ | लक्षे केन तत्‌ प्रोक्तं वेदाधैपरिहं हितं ॥ वारमोकिनापि यत्‌ प्रोक्त रामायणासख्यसुत्तमं | ्रद्मणाभिहिव यच्च शतकोरिप्रविस्तरात्‌ ॥ आद्त्य नारदेनैव वाख्मीकाय पनः पनः । ava faa च लोकेषु धभकामा्ंसाधनं ॥ एवं सपरादाः पञ्चत लच्यास्तेष प्रकौत्तिंताः। ARATE | ऋषय ऊच: । पुराणसख्यामा तचच्च सूत विस्तरतः क्रमात्‌ । दानं धन्ममथेषच्च यथावदनुपून्वशः ॥ सूत उवाच | दममेव परा प्रखर नोदितः पुरुषोत्तमः । Tears स॒विष्वात्मा सुनयम्तरतिबोघधत ॥ दानखण्ड omy] = GAT प॒राणानि दश्प्टो च Mga तदिहोच्यते | नामतस्तानि वच्यामि coma षिसत्तमाः ॥ ब्रह्मणाभिहितं पूवव ` यावन्मात्र मरोचये। ्राह्मन्तदृ साहस्रं प्राणं परिको यते ॥ लिखित्वा तच्च योद्‌ याजलघेनुसमन्वितम्‌ | a + et नोक्त ~ ATTA पौण मास्यान्तु AMAA APA | A एतदेव ARITA A RCA | c न तदत्तान्ता्वं तहत्याद्ममियु्यते बुधः ॥ OY तत्‌ पञ्चपच्चागत्साहस्राणोह पठते । तत्प राणं च योदद्यासवणकमलान्वितम्‌॥ A = > 0 ५ ~ oN wae मासि तिलयु क्र सोऽश्वमेधफल लभत्‌ | वाराहकल्य्ठन्तान्त अधिक्घल्य पराशरः) era ॥ यत्राह धम्ध्रौनखिलान्‌ तद्यक्त वैष्णव विदुः । तदाषाढे च वोदद्यादुतधेनुसमन्वितम्‌ ॥ पौखमास्यां विपूतामा सपद याति वारणं | # ४ + Q ४ तयोवि शतिसास्' तत्यु राणं विदुव्वधाः ॥ श्ेतकल्य प्रसङ्गेन WA वायुरिात्रवोत्‌ । TA तदायवोयं स्यादूद्रमादहाकपसयुतम्‌ ॥ चतुव्वि'ग्तसदस्राणि पुराणं तदिहोच्यते | ओावश्छां Aras मासि गुडधेनुसमन्वित ॥ योदद्याधिसंयङ्ग ब्राह्मणाय Fehr | शिवलोके सपतामा HARK वसेन्नरः ॥ र भें ON © त्राभिक्लत्य गायत्रं saa धम्मविस्तरः | ५२१५ ५३६ waltz: | [दनखरड © प्रध्याय, | हचासुरवधोपे तं तद्वागवतसमुच्यते ॥ सारखतस्य कल्पस्य मध्यं येस्यनंरामराः | तह त्तान्तोद्धवं लोके तद्गागवतसुचखतें | लिखिता तच्च यो द्यादेमसिहसमन्वितं | पोणंम।स्या प्रौष्ठपद्यां स याति परमं पद्‌ ॥ अष्टारशसषटखाणि पुराणं तत्‌ प्रकौत्तिंत | यत्राह नारदोघम्पान्‌ हहत्‌कल्पायितां स्वि ॥ पञ्चवि शत्सहस्राणि acta तदुच्यते | तदिदं पञ्चदश्यां तु योदव्यादमसंयुतं ॥ उत्तमां सिहिमाप्रौति प॒नरःहत्तिदुलंभं | यत्राधिक्लत्य WHAT ध्म धम््विचारणं | पुराणं नवसाहस्रं मा करडयमिदहो च्यते | | परिलिख्य च योदद्यास्ावणंकरिसंयुतं ॥ कात्तिक्या पौण्डरोकस्य यत्नस्य फलभाग्भवेत्‌ | यत्तदौ णन कल्पस्य ठत्तान्तमधिक्षत्य च | वरिष्ठायाग्निना प्रोक्मागेयं तत्‌ waa | लिखापथिल्वा योदयात्‌ हे मपद्मसमन्वितं# | arate विधानेन तिलधेन्वान्वितं तथा | एतत्‌ षोड शसादस्र' सब्वक्रतुफलप्रदं ॥ यत्राधिक्षव्य माहाकपमादित्यस्य ATs | अघोर कल्यतत्तान्तप्रसङ्गन जगत्पतिः ॥ * दमपूरङ्ग समन्वितमिति कचितपाटः ase ऽ mara i] aris: 429 नवमे कथयामास भूतग्रामस्य लक्षयं । चतं यसहस््राणि तवा cena च ॥ भविष्यञ्चरितप्रायं भविष्त्तदिषो्यते ॥ - तत्योषे मासि योदयात्‌ पौर्णमास्यां विमल्सरः । गडङ्म्भसमायुक्षमम्निामफलं लभेत्‌ ॥ , रथन्तरस्य कल्पस्य ठ सान्तमधिक्तत्य च | सावपिना नारदाय छष्णमाहामसंयुतं ॥ यजत्र ब्रह्मवराहस्य चरितं aw ते सुः | तदष्टादथसासर ब्रद्मवेवत्तम॒ष्यते | पुराण\व्रह्मवेवत्त ` योदच्यान्माषमासि च ॥ | पौणमास्यां स भवनं ब्रह्मलोके asta) यजच्राम्निलिश्वःमध्यसः प्रार्‌ टेवो महेश्वरः ॥ धर्माधंकाममोक्तायमाम्नेयमधिल्लत्य च । कल्य AAPA पुराण ब्रह्मणा स्वयं ॥ तदेकादरशसादस्र फ़ालगुन्धां यः प्रयच्छति | तिलघेनुसमायुक्ष स याति िवसामतां॥ महावराहस्य पनमाहायमधिक्तत्य च । मानवस्य प्रसङ्गेन कल्पस्य मुनिसस्षम | चतुव शन्स हरा तत्पुरा ण्मिष्ोश्यते ॥ विष्णुनाभिहितं dre तहाराषमिशोष्यते ॥ काञ्चनं गरड कत्वा तिले नुसमन्बितं | पौणमास्यां मधो SAT ब्राह्मणाय कुटुम्बिने ॥ ( es | भदे च्माद्धिः ॥ [दानखण्ड © अध्यायः); वराहस्य प्रसारैनः पदमाप्नोति वैष्णवं | यच माहेश्व रान्‌ धमा नधिक्तत्य च TAG | कल्ये तत्‌प.रुषे छतत चरिते रुप हितं | स्कान्दन्राम प्राणं तदेकाथोतिनिंगद्यते ॥ सदहखाणि शतं चै कमिति मच्यघु पठयते | परिलिख्य च यो दच्याहमशूलसमन्वित + wag पदमाप्नोति मकरापगमे रवैः, त्रिविक्रमस्य माहामपमधिक्तत्य HE: ५ विवगमभ्यधात्तव वामनं परिकौत्तितं | थराण द्शसाषसखर कूम्धकल्पागुग शिवं ॥ यच्छरदिषुषे दद्यादेष्णवं यात्यसौ पद | थच UMMAH AA WAT च रसातल ॥ माद्ासंय कथयामास FATSA TATE नः । दूनद्रदयस्रप्रसङ्गन षोणां शक्रसन्निधौ ॥ सक्रदशसशस्राणि लश्मोकल्पानुसङ्कधिक। योद दया दयने Ga हेमकन्धे समन्वितं | गोसदसरप्रदानस्य स फल प्राप्र ANAT: | Talat यत्र कल्पादौ ATTA जनाद नः ॥ ASN च मनवे मरसिं्टोपवणनं | अधिक्त्याव्रवोव्प्तकल्यठन्त' afaxan ॥ तम्माहात्मामिति sale agate चतुथ । विष्ण हममव्छेन धन्वा चव समन्वितं ॥ म-~र ~ mesg get ce कत त ५ tegen ज नमि = ~ = ~ x प्रदानेमति क्विम्‌ पाठः| age ऽ श्रष्यायः।] `. ्ेमाद्रिः। १.३८ यो दद्यात्‌ पुथिबो तेग दत्ता भबति वाखिला । ¦ यदा च गारुडे करं विश्वा ण्डाद्ररुडोद्वं ॥ श्रधिक्षत्यात्रवौत्‌ छष्णो wes तदि ष्टो यते । ACTIN WHY WAU पठयते ॥ सोव्ण-हेममिथनसंयुक्' विषुषै नरः । यो ददाति परां सिशिमाप्रोति faaafafe ॥ व्रह्म THAT HATA AA ATA ` तच्च दहादणसारस््र ब्रह्मा र्ड' दिणताधि कं ॥ भविष्याणाञ् कल्यारनां खयते aa विस्तरः | तद्रद्याण्डपुराणन्तु ब्रह्मणा AASTEA | योर्‌ दाश्च व्यतौपाते पत्तोणंयुगसंयुतं | राजसूयसहस्रस्य फलमभ्राति मानवः it SAV युतं तश्च ब्रह्मलोकफलप्रदं | MTT | तदेव पराणमधिक्त्याह | दयं पश्यतमाख्याता संहिता पापनाशिनौ ॥ बेवण्वताय मनवे कथिता रिष परा! दानमस्य पुराणस्य दाना नासुत्तभ दिजाः। सोदट्दयाच्छिवभक्ाय ब्राह्मणाय avast यानि दानानि लोकेषु प्रसिष्ठानि हिजोत्तमाः। want फलमाभराति चतुहंश्यान्र संसयः ॥ अन्याग्धंपयुराणानि सहिरण्यानि wala । ५४० चेमाद्धिः। [दानखर्डं ऽ अध्यायः) लिखित्वा यः प्रयच्छेत ख विद्यापारगो भवेत्‌ ॥ frawanifenrette यः प्रयच्छति gent: | सोऽनन्तफलमाद्नाति विवधन्धपकाशनात्‌ ॥ ब्रह्मपुराणे | धर्प-य-काम-मो्लाणां सारम्धारतमुच्यते | तदेकस्य प्रदानेन बेदशास््रप्रदो भेत्‌ ॥ रामायण लिखित्वा तुयः समग्र प्रयच्छति। AG प्रसत्रा भवति Tas सरस्वतौ ॥ ` बद्धिपुराणे । पुराण भारतं वापि रामायणमधयापिवा। दत्वा यत्फलमापोति न तस्व ETA! ॥ RUT | तदेष पुराणमधिक्षत्याद | ब्राह्मो पौराणिकी चेयं संहिता पापनाशिनी | fafeaara योदव्यादेशाखे मासि gaz ॥ विप्राय वेदविदुषे तस्य yar निबोधत | सव्वपापविनिग्धः सर्बश्वयथसमन्वितः ॥ Garg विपुलान्‌ भोगान्‌ विद्यावान्‌ धनवान्‌ भवेत्‌। इति पुराणश्दानविधिः। अध पराणश्यवणशदटान। तत्र मष्याभारते | ? श्रतः परं प्रवश्यामि यानि द्यानि area! वाच्यमाने तु faren राजन्‌ cafe cafe ॥ eae ऽ भ्र्यावः] | tare ५४१ खस्तिषाच्च feararel ततः काण wae a समाप wate ततः Mara तपयेदिजान्‌ | रारो तु वाचकं पूज्य इसगन्धसमन्वितम्‌ | विधिवद्धोजयेद्रा जम्‌ मधपायसमुत्तमं ॥ ततो मूल-फलप्रायं पायसं मधुसपिषी । श्रास्तिके भोजयेद्राजन्‌ दव्याश्चं व गुडोदनम्‌ ॥ A a > $ रथ धुपख पूप मोदकव समन्वित | सभापव्वंखि राजेन्द्र ₹विष्य' भोजयेदिजान्‌ ॥ ¢ आरण्ठकेशूलपलेस्तपये्च दिजोत्तमान्‌ | ्ारण्यपव्वष्यासाश्च TAFT प्रदापयेत्‌ ॥ तपंणानि च मुख्यानि धान्यमुलफलानि च । सव्वकामगुणोपेतो fara प्रदापयेत्‌ ॥ विराटपव्वणि तथा वासांसि विविधानि च। उद्योगे ALANS सव्वं कामसमन्वितः। भोजनं भोजयेदिप्रान्‌ गन्धमाल्येरलङ्कतान्‌ ॥ भौषपव्वर राजेन्द्र दा पानमनुत्तमं । ततः TANT WHIT सुसंस्कतं ॥ Sumer hy विप्रभ्यो भोजनं परमाजितम्‌। शरा देया राजेन्द्र चापान्यसिवरास्तथा। e © © कणपव्वण्यपि तथा भोजनं साव्वकामिकम्‌ | विप्रेभ्यः संस्कतं सम्यग दद्यालंयतमानसः ॥ ` © ९ “~ वि aA a Weyaly cae मोदकः ASA: | a er त + सधपंस्तपणेशेव CAAT प्रदापयेत्‌ ॥. ५४२ हेमाद्रिः। [दानखण्ड' ऽ waa | गदापव्वश्यपि तथा सुद्रमिख प्रदापयेत्‌ | ` ओओपव्व॑णि तथा रलैस्सपेयेहिधिवदिजान्‌ ॥ तोदनं FATS एेषौके दापयेत्‌ पनः | ततः सव्वगुशोपे तमन्रं Tae | शान्तिपव्वणि चु तथा हविष्य भोजयेदिजान्‌ । आश्वभेधिकमासाद्य भोजनं साष्वकाभिकं॥ aarsataara तु हविषा भोजयेदिजान्‌ | मो शले Bayles गन्धमाल्यालुलेपनं ॥ SIT तथा पाथ पायसं साकरुभोजनं | पारणे पारणं राजन्‌ यथावद्धरतषंभ ॥ समाप्य wat प्रयतः संहितां शास्तरकोविद्‌ः। शभे देशे निशेश्याध च्ौोमवस्ादिसंठतं ॥ शक्ताम्बरधरस्तत्र शचिभूतवा wage: | THAT यथान्यायं गन्धमाल्य: एयक्‌ एक्‌ ॥ संहितापुस्तकान्‌ रागात्‌ प्रयतः सुसमाहितः watery पेय च कौेतुकविवं विधेः मैः ५ हिरण्यच्च सुवणंञ्च दच्िणां तच दापयेत्‌ | देवताः कौत्तयेवस्व्वौन्‌ नरनारायणौ तचा ॥ ततो Wale मासैश waga इिजोत्तमान्‌ | auafefaa: कामैदीनरत्रा दिक्षेस्तथा ॥ Hara च विप्रेषु यथावत्स चारयेत्‌ | वाचकं भरतश्रंड भाजयित्वा खलङ्कतं ॥ ब्राह्मसेषु प्रसत्रेषु प्रसत्रास्तस्य देवताः | टानखण्डं ° श्रध्यायः।] शमादिः ५४२ वाचके परितुष्ट तु शभा प्रोतिरतुत्तमा | ततो विवरण काथ संहितानां भरतषम । इतिदाससमं शरुत्वा यथावदनुपूव्व शः ॥ संयतामा एविभूला पारक्ल्ा तु भारते, तेषां यहानि देयानि खुला भारत भारतं ॥ ब्रह्मणेभ्यो यघाशक्ति भक्तया च भरतषभ | महादानानि देयानि यानानि विविधानि च॥ गावः RMI RATS सुमनोहराः! सव्बकामगुणोपेता यानानि विविधानि च॥ भवनानि विचित्राणि भूमिवासांसि काञनं' वाहनानि च देयानि दया मत्ताख वारणः ॥ शयनं शिविकायैव स्पन्दनाश्च BARAT | यदयदगहे at किञ्चित्‌ किचिदस्ति महदसु ॥ aa देयं हिजातिभ्य aT दासा सूनवः | यद्या परथा हया क्रमशः पाटप्रारगाः ॥ शक्तितः सुमना भूत्वा Tare विमल्रः | एवं करोति यो विदान्दानं प्व प्रतिष्ठितं ॥ सव्वयन्नफलं प्राप्य स Sas सह मोदते। यदानेन प्रकारेण भारतं खावयेत्ररः॥ तदिद्ादानमादात्म्यात्‌ लीकानुदरति wat | इति पुराणश्रवणदानविधिः। श्रध सब्ब॑णाख्रसाधारणेदानविधिः। ४५४५४ मादि { [erawugy © अध्यायः) तत्र टेवोपुरणे । विद्यादान प्रवश्यामि येन तुष्यन्ति मातरः। लिख्यते दौयते येन विधिना तं खण प्रभो ॥ तधा । शृण्वतां जायते भक्तिस्ततो गुरुमुपासते | सच बिदयागमान्वक्षि विद्यायुख्वाितो aa i ओओताडपषक्े TY समे पवसुसच्िते | fafaaafaar ona wire सपुटौक्षते ॥ रक्तेन वाय Maa Gear रङ्कितेन च। दृढ सु्मिवद्ग न एव विधिक्ततेन च | यस्त॒ हादशसादखौ संहितामुपलेखयेत्‌ | ददाति चाजिगुक्षाय स याति परमाङ्गतिम्‌॥ पूत्वा त्तर्नवै देथे सव्ववाधाविवजिते | गोमयेन शमेनेव कुर्य्या ण्डलकं बधः ॥ धतुहस्तप्रमासछेन WAY चतुरस्रकम्‌ | तस्य मध्ये लिखेत्पद्च' सितरक्सितादिभिः।॥ सवरत्तकामजेः YURI सव्व तो दिशम | वितानन्दापयेत्‌ afe wafeafatafaaa । पाश्लतोसितवसश् ख सम्यक्‌ णोभा प्रकल्ययेत्‌ ॥ कन्दकेर्ैचन्द्रख SARITA | घण्टा किङ्किशिशब्टे च waaay ॥ तस्य मध्य Alea नागदम्तमयं शभम्‌ | अधः किञ्चित्रिबचन्तु जदैतोपि सुसंयुतम ॥ गोभितं हेठबन्धेन ay aie ब्िभान्‌ दानखण्ड' ऽश्रध्यायः।] zane: | तस्यो विन्यसेदिष्ान्‌ पुस्तक लिखितं शभम्‌ ॥ अलेख्यमपि ava पूजयेदिधिना ततः | निरूदकेस्तथा ga: कमिकौटविवजिंतेः ॥ चन्दनेन सदपेण भस्मना वावधूलयेत्‌ | “Oa ~ सदपण, सृगमदसदितन | भूप गुग्गलुद यम्त॒रष्कारु रमिखितः । दौपमाला तथाचाग्रे नैवेद्यं विविधं पुनः ॥ स्व दयं पेयं सितं लेद्यं चुष्यम्बा विनिषेदयेत्‌ । पूजयेच्च दिशां पालान्‌ लोकपालान्‌ यथाक्रमं ॥ कन्धा fare सम्पूज्य मातरः HIT वा । पुस्तक देवद बोख विप्राणं efaat तधा ॥ सखशक्या चेव दातव्या कृपः पौरांश्च पूजयेत्‌, तथा सम्पजयेहत्स TGR ास््रपारगम्‌ ॥ छन्टोलक्षणतच्छन्नं सत्‌कवि मधुरसखरम्‌ | प्रनष्टं सरति wat अष्टं पुस्तकलेखकम्‌ | नाभिसन्ततिविच्छित्र नच wera HT! | नन्दिनागर कव्व रै लेखयेच्छिवपस्तकम ॥ प्रारभ्य पच्च वं MAT Ea: णान्तिन्तु कारयेत्‌ । रात्रौ जागरणं Faas Tat प्रकल्पयेत्‌ ॥ नट-चारर-नग्नेख देव्याः कथनसं भवैः | सव्व al, सव्व VAAN | at पृजयेज्ञोकांस्तः सर्व्वा न्िसञयेत्‌ ॥ ( ee } ५४६ मादि \ [दानखण्ड' ७ अ्रध्यायः। एकान्ते सुमनस्केन विश्डेन fea दिने! निष्पाद्य विधिना qa नच शभवासर ॥ St, च्रुभनत्तच | ततः पूर्वोक्तविधिना सुनः .पृजां प्रकल्पयेत्‌ । तथा विद्याविमानत्‌ ससपञ्चविभूमिकं ॥ विचिचवखशौभाव्च शएभलक्षणएलच्ितं । कारयेत्सव्व awe किङ्किणौरवकाज्ितं | दपरेरर्चचन्दरेव घण्टा-चामरमण्डितं | तस्िन्‌ धप समुत्क्चिप्य सुगरधचन्दना गुर ॥ तुरुष्क # गुग्गुलं वत्स शकंरामधुमियितं। पूजयेत्‌ Tea TATA कन्या-स्तो-दिजदुःखितान्‌॥ तथा तत्‌पुस्तकं बत्स विन्धसेदिधिपृव्वकं | एवं कत्वा यथा विद्याः प्रोयन्तां मातरो मम ॥ स्येव सक्तं तच्छाखन्त' Ya परि कल्पयेत्‌ | यस्थेव सक्तं य्येव देवस्य wa सम्बन्धित पुस्त परिकल्ययेत्‌ gaa तं देय परिकल्पयेत्‌ भावयेदित्यथः। तथा तपलखिनः पृज्याः सव्व शासार्थपारगाः। शिवत्रतधरा मुख्या विष्णुघस्रपरायणः ॥ महता जनसङ्कन TA टृट्वाहनेः | युवभिश्चाभितो नेयं यस्य देवस्य चागमं | # अगुदभिति कचित्‌ पुलकं पाठः| दानखण्ड ऽ श्रष्यायः।] देमाद्रिः। ५४७ सामान्य सव्व^तीर्थेषु# ASU भवनेषु च । तस्मिन्‌ पूजां तथा wet देवदेवस्य शूलिनः ॥ समपयेत्‌ प्रणम्यं शं प्रौयन्तां मातरो मम । सदाध्ययमयुक्षाय विद्यादानरताय च॥ विद्यास ग्रदयुक्राय कतशास्राखमाय च। तेनेव aaa यस्त॒ तस्य त विनिवेदयेत्‌ ॥ जगदिताय वे शान्ति सन्धाय वाचयेन्तथा | तेन तोयेन दातारं aly सम्यक्‌ निभे चेत्‌ ॥ शिवं वन्दे ततः WAS जगतस्तथा । एवङ्गते महा णान्तिद्‌ यस्य नगरस्य च ॥ जायते नाच सन्देहः सव्व बाधाः शमन्ति च । अनेन विधिना यस्त॒ विद्यादानं प्रयच्छति ॥ समवेन्सव्व लोकानां दश्नादषनाशनः । waste गच्छति स्थानं त्रह्म-विष्णुनमस्कतम्‌ ॥ सपूर्व्वापरान्‌ वंशान्‌ रातनः सव्व मेव च | उद्य पापकलिलादिष्णुलोक महीयते ॥ यावन्ति पच्रसंख्यानि अर्षराणि भवन्ति हि । तावत्‌ स विष्णुलोकेषु ated विबिधेः सुखैः । ततः fafa समायातो टेव्या भक्केपरो भवेत्‌ | समस्तभोगसम्पस्नो विदुषां जायते कुलं tt नन्दिपुराणे t यदेतत्‌ पुश्यमाख्यात विद्यादानस्य साम्प्रतम्‌ | Se रिषि षे च्छ, ("षी s * शिवती्यैष्विति क्चित ae: | ५४८ Sale 4 [दानखण्ड' ७ aa देश-काल-विधिखहा-पाच्र-योगात्तथा बुधः ॥ प्राप्रोति कोरिशुखितं फलं वि्याप्रदानतः। गुरुमाराध्य यन्नेन विद्याव्याख्यानपारग ॥! शक्तया भक्तया प्रणामेन विद्यादानं समारभेत्‌ | तधा । frat च सुख्या दानानां गुरुतोऽस्य विधिग्बधः ॥ sat विद्याच्च विधिवत्‌ ख्या भाविताना । सत्पातरेभ्यस्त तान्दद्यादिशेषाहुणशालिषु ॥ उपयोग्यच्च यद्यस्य तत्तस्य प्रतिपादयेत्‌ tt सुरालयेषु सिदेषु यथाविभव विस्तरः | दातव्यास्त्‌ प्रयज्ञेन महायुण्यफलाधिभिः । अभे नक्षतरदिवके wa वापि दिनग्रहे i लेखयेत्‌ you देवेणान्‌ रु्रत्रद्मजनादनान्‌ | पूव्व दि ग्विजितो yar लिपिन्नो लेखकोत्तमः ॥ निरोधिहस्तवाहख मपोपाचावधार णात्‌ | एकान्तसोपकरणं AIA लेखकोन्तमः ॥ विद्याधार प्रकुर्वीत हे मरूप्यमयं शभम्‌ | नागदन्तमयं वापि शभदारुमयं तथा ॥ मनीन्नमगुरु' रम्य ` सच्णयन्तप्रयो गजम्‌ | सङ्ोचपन्रसयुक्त' विकासेन समन्वितम्‌ ॥ नागदन्तमयः, इस्तिटन्तनिश्ित ईत्यधः | aa विद्यां विनिहितां कुथात्‌ पुस्तकसंसिताम्‌ ॥ gare पुस्तकं तस्य लिखेदाङ्ग लविस्त॒तम्‌ | शभ AWE Tay ay मचकितञ्च ar दानखण्ड अध्यायः।] देमाद्धिः। ५४९ अधवा रक्तपद्माभ भेचकालङ्तं शभम्‌ | कापौससतग्रधितं नानागन्धाधिवासितम्‌ ॥ भ चकालङ्तं, मयु राद चन्द्रालङ्घतम्‌ । मषोभिखापि नेकाभिशत्‌व्व afta च। टृटस्तग्भनयुक्ताभिरमे चके ाप्यनेकशः | wad, मपोस्येव्यहेतु | लेखनोभिश्च दिव्याभिहमचित्राभिरेव च । afea aw कुर्व्वीत पस्तकस्य मनोरमं ॥ यौतेः ta: aut सुनिबद' विचित्रितम्‌ | रम्य' लघ सुविस्तोणं' निग्र्िग्रयिसंगुतम्‌ ॥ विदाधार ततोयन््रसंस्थितं पूव्व पस्तकम्‌ | Ze मनोरमे Ta सुधालेपितभित्तिके ॥ नानारागाह्करोपेते शदेविम्बमनोरमे | धूपामोदमनोन्ने तु वितानकपरिस्तृते ॥ लेखको बहिमान्‌ स्नातः शक्तपष्पांबरोज्वलः | सुव ंमुक्ताकेयुरो सुद्विकाशोभिताङ्ग लिः ॥ सुसमिद्धे मपषौभार्ड लेखनो णा स्तसयुते | आरभेत्तदघोषेण पूजां देवान्‌ fre स्तथा ॥ ब्राह्मणान्‌ खस्तिवाच्यादौो WAY खावयेदधः। ओकपञ्चकमादौ तु दशकं वापि लेखयेत्‌ ॥ ततो नक्षत्रयोगेन हितोयेऽहनि तलिखेत्‌ | तादृशेनैव बिधिना Tere: एभसंयुतेः । ततः समामे UTA तु पनः पु्याहसयुतम्‌ | ५५० चेमाद्धिः । [दानखकर्ड ऽग्रध्यायः। कुथात्तदहो रात्र च पानभोजनवस्तमिः॥ उभयं वापि que समीकुाश्च वाचकम्‌ | उभयं लेख्यं वाचयन्‌ समौकुथादित्यथः ॥ ऊनाधिक् संयुताः वर्णदा चादिभिस्तथा अनुखारविसगे खच युक्तायुक्त विं चारयेत्‌ i शास्र प्रकतया युक्तया पुनरुक्व विशाधयेत्‌ | अनाथोक्या WAFS छन्दयोगम्यतया तथा ॥ स॒चान्तराथबोधेन प्रयोत्तरविवैकतः । अस्‌चत्वाच्च UMA समुदायार्थवोध्रतः॥ प्रक्रान्तसूचनोद्‌ भो म॑दितसोदितरपि । बह्वर्था नाच्च शब्दानां योम्यासत्तिं परोच्य तु ॥ सव्व शास्ताववोधेन कारकायैरबि्रते 7 afes शब्दं वर्ज्॑व प्रकताथे' निरूपयेत्‌ ॥ छन्दसाञ्चापि बद्धा त aaa योगमौोष्ितम्‌। एव विद्यां तु मेधावौ शास्वं सत्कत्य Aca: I प्रद्व्यादिभवरिव्येः सुरायतनेश्मसु | व्यक्ताटेशलिपिन्धासं व्यक्तन्रागरसुच्यते | व्यक्तदटेशलिपिन्यासव्यक्तोद्‌ शानुसारिणौ । लिपिपचन्यासे, wacfaare सतया! आरोप्य याने राव्यं शुभवस्तपरिष्कृते | घर्टाचामरभ्ोभाव्य रत्रद्‌ण्डातपतिणि ॥ गजवाजिरथस्यं वा महाशभसमन्ितम्‌ । पुरतो गौतनव्येन ATATATAITAT च ॥ age ७ अध्यायः।] ददेमाद्धिः। प५१ मडन्लव्व द निर्घौषेदवाय विनिवदयेत्‌ t नानारूपोपहारेख सम्यूज्य तु दिवाकसः ॥ दा च पुस्तक तत्र पिणं धन्धसुददिशेत्‌ । बान्धवानाञ्च Carat अनन्तफलमिच्छया it ततोदच्वा विधानेन तां विद्यां शिवमन्दिरे | ततश्च भच्येदिप्रान्‌ quay मानवान्‌ ॥ यथाशक्ति च कत्तव्या SHAY वेश्मसु | रान्नातु नगरे काया यामे यामाधिपैस्तथा॥ WF WEG: कत्तव्य उत्सवो बन्धुभिः सह । ala: Wat समालब्धेः खभ्विभिः सुसमाहितैः | प्रोतियु कैस्ततः साव्यं Wet अहासमन्वितेः । वाचक cada यथाविभवविस्त तः ॥ गुरुच्च भक्तया मतिमान्‌ यथाशक्ति द्यमायया । ततः प्पे भूष खावकान्‌ सम्प्रपूजयेत्‌ ॥ याचको ब्राह्मणः प्राज्ञः FAUT महामनाः। अभ्यस्ताक्रविन्यासो दत्तशणास््रविशारदः। शब्दाथवित्‌ प्रगरभश्च विनौतो मेधया पनः ॥ Maw वाक्यसुशाञ्यः स्वरोनाविलभाष्कः। गुरुख CAAA प्राज्न; WANT विमत्सरः ॥ विप्रः प्रक्तिसश्ुदः शुचिः स्मितमुखः सदा । सुठत्ता ठत्तणस्वन्नः शब्द शास्विशारदः‰ | * सम्बशास्तविण्ारद दति रोचत Gea wa | ५५२ देमाद्धिः। [दानखण्ड' © अध्यायः | अभ्यस्त शास्तरसन्टोहः प्रकषताधेप्रवत्तंक; | FUTIAN, छन्दःशास्तवित्‌ । प्रता प्रवत्तंकः, प्रस्ततायाभिधायिना प्रक्रमक्तव्याख्या- पौर्वापथाथविष्टमो | अध्याय-सग-विच्छेद्‌-विभक्तयर्थप्रयोजकः । WATS ASAT पदक्चाकाथेबोधकः ॥ समुदायप्रकौ MAYAN ATTA | TARTS EER व्यपदिश्याथबोधकः ॥। प्रक्रान्तादिश् शास््राथविभागपरिनिष्ठितः। कष्टाभिमानगूद़ाथमङ्गेन च विरोधकः ॥ AAU TATA: ASTATATTA: | RATT संस्कतां विद्यां प्राक्रतेः प्राक्लतामपि । आलापमातररव्याख्यानैयं च शिष्यान्‌ प्रवो धयेत्‌ | दशणाभिघानविन्यासेबाघवेच्वापियो गुरुः ॥ सगुर्ःसपितामातासतु चिन्तामणिः स्मतः | यः शास््रोपायमाख्याय नर केभ्यः ससुदरेत्‌ ॥ कस्तन सदृशौ लोके बान्धवो भुवि विद्यते | यस्य वाग्रम्मिहठन्देन हदयान्मष्यते तमः ॥ महासंसाररजनोभव सोऽका महा दयतिः। नोदतेनास्य WTI च वेलोम्यमावरेत्‌ ॥ न चास्य व्याधिदुःखेषु मलेष्प्रोतिक्ष्वेत्‌ | प्रसादयेत्त कुपितं दुःखमग्न' ससुदरत्‌ ॥ डानखण्ड ऽ अध्यायः] «safe: | ५५२ रोगेभ्य्ापि यत्नेन परिज्राणे deta ॥ एव व्याख्यां शभां Far गुरुवक्तान्ररोत्तमः | विधेयं चिन्तये यस्त, परतर हितकार खात्‌ ॥ WYATT खडूया Fa: प्रयतोभिसुखोगुरोः | अनन्धसत्‌कथाक्तेपौ निष्युमादो ह्यतन्द्रितः | खदु संशये जाते एङ्दाक्यमुदोरयेत्‌। गुरुणा चोक्षमेकान्ते खदावान्वाक्यमाखयेत्‌ ॥ एतत्‌ छत खयं Hara ससमिदाच्लान्वितः। एतत्‌कतं, गुरुचषित | अप्रम्ततकथात्तेषं य: कुर््यादग्रतो गुरोः i स ब्रह्महत्यामाप्रोति गुरुवाक्येष्वनिश्यः | यख शुत्वान्यतः शास्त्र संस्कार चाप्य apg ॥ अन्यस्य जनयेत्‌ Aha स AAT भवेत्‌ । विस्मारयेच्च व्यामोषहायोऽपि शाखाथमुत्तमं ti स याति नरकं घोरमक्षयं Wawa | यम्तु TE नरः Wa किञ्चित्‌ gata शएभाशभं ॥ भवेक्तगुण az विकज्ञानेभ्योरतस्य च । एवं विधानतो वाच्यं वाचकेन विप्िता।॥ तपः समामकं सव्व ` सखरगादिफलसाधकः | शने विबोध्य त्रे वाच्यमध्यामादि च AeA I awfaqeddni धारावत्तन वाचयेत्‌ । ( ७० ) ५५ Sale| [दानखण्ड' अध्यायः, धारावत्तन, वेगेन । सरागं ललिते ्वक्ये्वा चयेदशसङ्मे ॥ नानाहत्तानुखूपे ण लालिल्येन च वाषयेत्‌ | AAMT WA च कथापय्येन्त एव वा ॥ प्रशब्द शब्दसंयोगे कुच्धादिति विरामण | समापे वाचके भो ब्रुयादेवं faq: ॥ अवधाय ATA ान्यदक GAT | सुत BIA Garea वाख्यातमित्यदः ॥ लोकः प्रवत्ततां WT राजावास््, सदा जयी । waaay धनसंपन्रो Fears निरामयः ॥ इति प्रो यथा जात गन्तव्यं च विभावितः | शिष्यैः परस्परं शास्त्रं चिन्तनीयं fazed: ॥ कथा-वस्तप्रसद्धेन नानाव्याख्यानभावनेः । युक्तिभिश्च चरेदयाख्यां चिङ्केखापि waa! एवं fea fea व्याख्यां खणयाचियतेा नरः समग्रशास्तयवरेन पुंसः खद्वाप्रघानं भवतोह चेतः | रागच्च शास्ासकमम्युपे ति दोषाश्च नाशं निमिषेण वान्ति ॥ यधा कथर्ित्‌ खणुयावब्रशास्त- मयखचयाचे्टितधगसङ्गः | ततः RANA शास्वसग कथोद्ये चापिःवितीतवद्धिः ti [ _ । pn aay रानखण्ड ७ अध्यायः।] देमाद्रिः। ५५५ शक्याचयेदहा द शकल्यमेवं गुरु भक्तया पिटवजिका्थीं | रष विद्याप्रदानस्य प्रधानो विधिरुच्यते | saaa विधानेन ब्राह्मणः शभोलशालिनि ॥ प्रबोधयति daa युक्त वेदवादिनि, विन्यसेत्त we शास्र महापुण्यजिगौषया ५ धनव्वा विपलेदंचर्गुर wat सुतपिं तम्‌ । अध्यापयेद्छभान्‌ शिष्यानभिजातान्‌ सुमेधसः | एव विद्याप्रदानं तु सव्वदानोत्तमं स्मतं ॥ WAST सर्व्ववर्णीनां नरकश्चवमुत्तमं | अनेन निधिना दत्वा विदां प॒ण्यपरोनरः ॥ यतफल्चाण्वमेधानां शतस्य सुक्ततस्य च | राजसूयसहस्रस्य सम्यगिष्टस्य यत्‌फलं | तत्‌फलं लभते wel विद्यादानेन भाग्यवान्‌ | सव्वसस्यसुसंपरूणां स्व्व॑रने(पोभितां |! ACCA महीं TAT ग्रहे VTA: | यत्‌फलं लभते wat विद्यादानेन तत्‌ फलं ॥ यावदत्षरसंख्यानं विद्यते शास्वस खये | तावहषेसदसखाणि खगं विदयाप्रदोभदेत्‌ tt यावन्त्यः पडनक्लयस्ततर पुस्तके रसं खिताः | यावच्चपचसंख्या मं पस्तके वियते शुभ ॥ तावद्युगसहस्राणि agar मोदते दिवि | तावतो नरकात्‌ कुल्यानुदुत्य नयते दिवि ॥ ५५६ चखेमाद्िः। [दानखण्डं ७ अध्यायः, यावच्च पातकन्तेन लतं TATA | aaa नश्यते तस्य विद्यादानेन देहिनः ॥ स जातोमनुजो लोके स धन्यः सच कौत्तिमान्‌ | योविद्यादानसम्पकप्रसक्तः परुपोत्तमः ॥ यथाविभवतो दद्यात्‌ विद्यां शाठाविवजितः | याति पुखतमान्‌ लोकानक्तयान्‌ भोगभृषितान्‌ ॥ afegure | अम्बरोष उवाच । गवां सुबहधादानं भूमिदानं तथा सुने । ब्रह्माणडादौनि सर्व्वाणि कथितानि त्या मम ॥ Teal खोतुमिच्छामि वियादानफलं महत्‌ | विधिवदहिविधं तदत्कथयस महामुने ॥ वशिष्ठ उवाच । विद्यादानं प्रवच्यामि यथातव्यन्तवाधूना | ANT फलं यच्च तत्‌ TUT षोत्तम ॥ एभेऽङ्कि एभनक्तबे मण्डपं शुभवेदिकम्‌ | चतुरखं विततान वा wart तच्रोपलेपयेत्‌ ॥ गोमयेनोपलिपे-तु पष्पप्रकर शोभिते | aa न्धस्यासननग्दिव्य दिव्यगन्धाधिवासित ॥ संस्थापा पुस्तक तत्र WNT धौमतः। ब्राह्मणान्‌ वेदसम्म सए ग्डन्टोलक्ष पारगान्‌ tt लिखापयिल्ा यनेन AMAT शएभाक्तरः। TASH ७ अ्रध्यायः।] हेमाद्रिः ५५७ TREAT वा सहुन्द्यनवासर ॥ पु्येङ्कि तत्‌ सुसम्यृन्य वस्त्रालक्का रभरूषरेः | छतधेन्वायुतं Tae व्याह णवति ततः ॥ शा स्वसद्वावविदुषं वाचकेति प्रियम्बरे | तच्छा waa नित्य जनानां नाशयत्यघं दातुस्त स्माह वब्रकफलन्तच्छण भूषत | यत्पुख्यं सव्व तोर्धप नां विधिवदुघज्वनां तथा tt तत्पुख समवाप्नोति विधिवच्छास्रद्‌ः पुमान्‌ | वाराहपुराण | विद्यादानविधिं aa यथातत्वेन ते पुनः। SHA तत्फल तस्य दातुरस्य समासतः ॥ Sa समारभेत्काख नि्नोत्रतविवजिंते | सुसमे भूप्रदेशे च गोमयेनोपलेपयेत्‌ ॥ पुष्पप्रकरसम्पव्रं गौतवादयसमाकुले | अमलाश्चतुरस्राग्बा चन्दनेनेव कारयेत्‌ ॥ पुस्तकं तत्र संस्थाप्य गन्धपुषयेः प्रपूजयेत्‌ | सौव णलेखनो Frat मषोभाण्डच्च रौप्यकम्‌ ॥ HAUS समुद्य भ्रारभेल्ल खकः Far: | विनौतघाप्रमत्त्च शास्वनिष्पत्तिमानयेत्‌ ॥ ब्राह्मणस्य सुतरत्तस्य वाचकस्य विजल्पतः । अनेन विधिना Sat दातुरत्रस्य यत्‌फलम्‌ ॥ तत्फलं कोटिगुणितं पस्तकेकप्रदायकः | ५५८ watz: | [दानखण्ड ७ श्र्यायः। rae Tas णां are यज्वनां णाम्‌ ॥ ame कोटिगुणित' विद्यादाने न संशयः | कपिलानां सडस्नेण सम्यग्दत्तेन यत्फलम्‌ । तदफलं समवाप्रोति पुस्त केकप्रदानतः ॥ अथाल्यवित्तस्य खद्वावतो विद्यादानमभिधौयते । aa देवीपुराणे | श्रामविन्तानुसारेण विद्यादानङ्रोति यः। TAM फलमाप्रति आय्यतुख्यं न संशयः ॥ wat वानेनेव विधिना विद्यादानफलं लभेत्‌ | wal चेवाननुन्नाता विधवा च तमुदिथेत्‌ ।। विद्यार्थिने सदा द्‌ यादस्तराभ्यङ्गच भोजनम्‌ | afanrqza रौप यस्मात्तेन विना wer ॥ लेखनोघटित तीर्णा autora Saal | दत्वा तु लभते ae विदयादानमनुत्तमं i पुस्तकस्तरणं दत्वा सुप्रमाण सुश्रोभनम्‌ | विद्यादानमवाप्रोति सूतवदश्च वुददिमान्‌ ॥ TAR AAA दण्डासनमघापि वा | विद्यावाचनशोलाय ea भवति राज्यदं ॥ Hat नतपादानां दत्त विद्यापरायणे | भूमोग्ं हश्च Bag खगराज्यफलप्रद | यस्य भूम्यां खि तोनिव्यं विद्यादानं प्रवत्तेत्‌ | तस्यापि भवति खगस्तत्‌प्रभावान्र संणयः ॥ दामखर्ड ऽ अध्यायः] देमादधिः। ५५९ नन्दिपिराण | येपि ot मपौपात्रं लेखनो सम्पुटादिकं ! लघुशास्वाभियुक्ताय तेपि विद्याप्रदायिनां | यान्ति लोकान्‌ शुभान्‌ AAT: THATS नराधिप | विष्णुधर्मोत्तरे | विद्यादानमवाप्रोति प्रदानात्पृस्तकस्य च । शिल्पानि शिच्येस्त्‌ पौ रडरोकफलं लभेत्‌ ॥ शिल्यभा रडप्रदानेऽपि तदिव्यादानज फलं । " अहितेषु प्रत्तस्य तधा क्ल्वा निवारर ॥ विद्यादानफलं प्रोक्तं नाच काया विचारणा पापहत्तस्य च तथा द्वा चैव परां मति॥ विद्यादानफलं प्राप्य सखगलोके महोयते | येन जवति भार्डन तस्मे तद्गा रडदायकः ॥ सव्मकामसम्दस्य THA फलमग्ुते | स्कन्दपुराण । दरिद्रः खा नुसारेण वित्तणाठगविवजितः | eat विधिमिमम्भक्तया विद्यादानफनं लभेत्‌ ॥ यस्य qagarea स तख्येहानुसारितः fata सुमदाभागैः शिवलोके महोयते ॥ पुस्तक्रास्तरणं दत्वा सहसरं ततप्रमाणतः | तदासे वितानम्बा शिवलोके महीयते ॥ Age देमद्धिः। [दानखण्डं ऽ war यावत्तदखस्‌ त्राणं परिसं ख्या समन्ततः । तावद्यगसहखाणि महाभोगानवाप्र यात्‌ ॥ यःखरौपणससुद्ृतं निस्रखात qaqa | दद्यासम्पटकं Har waurarha fala ॥ faasrarfaqara तदष्ययनदेतुना | saw फलक वापि विययादानफलं लभेत्‌ ॥ यः सौवण सुसम्य ण' सव्वरत्रोपशोभितं | सपिघानमुमन्नषं विद्याकाशसमाखयं | कारयेदापि रौप्येण aaa WTA | कांस्यारकुटलोहंवा दारुवशादिनिभ्मितं ॥ सुकषायातिरक्ेन वश्मणाभिनवेन च। अन्तवंहिश्च मटयेत्‌ विव्यादाननवं ग्ट ॥ Wee कटकोपेत दृटस्तमनि वेदनं | कुय्यां ्ालकसंयुक्त' विद्यारतकर ण्ड कम्‌ it va वित्तानुसारेण कारयित्वा तुतं aa विद्यासिंहासनं aa सम्यज्य विधिवह्‌,धः ॥ तस्मिन्‌ qurenaa farang न्यसेत्‌ | एवं यः शिवविद्यायाः कुादायतनं wa ॥ aaa! पातकैः wa व्विदयादानफलं लभेत्‌ । faatawaa क्त्वा विदाव्याख्यानमर्डपे ॥ तवाभ्य्ये शिवां विद्यां तदाख्या खणयात्ततः | सोऽपि याति शिवस्थानं सव्व कामसमज्वित ॥ अनेन fafaat ara यः खशोति प्रवक्ति च। दानखर्ड 9 अध्यायः] देमाद्धिः। ५६१ स सम्प्राप्य fra सोख्यं देहान्ते सुक्गिमाप्र यात्‌ ॥ नन्दिपुराणे | इति विद्याप्रदानस्य महाभाग्य प्रकोत्ितम | खत्वं तत्पातकम्मख्ये नि यतं WATTS: ॥ टेवोपुराखे | तस्मात्सव्व प्रयत्न विद्या देया सद्‌ा नरे: | इदेव कीर्तिमाप्नोति खृतोयाति पराङ््तिम्‌ ॥ यस्त॒ tar we fad विद्यादानं प्रवत्तयेत्‌ । सभवेतसव्वेलो का नां पूज्यः पूज्यपद्‌ व्रजेत्‌ ॥ वादाहपुराणे | ब्रह्माद्या देवताः wat faarera प्रतिहिताः । waaay न जानन्ति विद्यादानबदिष्कताः tt तस्मात्सव्वप्रयनेन विदादानं प्रयच्छति | चतुय गानि राजेन्द्र एकसपतियावता ॥ तावद्िष्णुपुरे राजन्‌ क्रोडते कालमक्षयम्‌ | सिितिच्चागत्य कालान्ते राजराजोभविष्यति ॥ Aaya waa जायते च पुनः पुनः | कुले महति जातश्च स राजा wiser भवेत्‌ ॥ हस्यश्चरथदानानां दाता भोक्ता fanaa | | भोक्ता छ॒रवराणख Surarea कोटिशः 1 “क ENT = ANS Meme te — Alte AIBN st een te Anne itn ne nt AR an Re 8 9 | a naa इति कचितपाठः। ( ७१ ) ४६२ हमाद्धिः। [दानखण्डं ७ अध्यायः । रुपसौभाग्यसम्पन्नो दो घायुनिरूजोभवेत्‌ । Vata: परितो alas शरदां शतं ॥ लेखके दत्तिणान्दव्यादस्रालङ्ारब्रषणम्‌ | ORY वस्तयुगमच्च टद्याच्छास्वसमन्वितम्‌ ॥ लिखापयित्वा तच्छास्त्रं Saya सदा । तपखिने धरते परिपालनतत्पर ॥ वस्तुयुग्मेन सवतं पुस्तकं प्रतिपादयेत्‌ | वाचकं पूजयेचचव वस्तालङ्धारभूषणः । त्तम्यतामिति वक्तव्यं लेखकः सुसमाहितः | अनेनेव विधानेन वियादानात्‌ फलं लभेत्‌ ॥ वङ्किपराणे | वाजपे यसहस्स्य सम्यगिष्टस्य aaa | ततफल समवाप्नोति वियादानान्र da it तस्मादेवालये नित्य धन््रणास्तुस्य वाते; | पठनङ्ारयेद्राजन्‌ यदौच्छेदस्ममाकनः॥ गो-भू-डहिरणय-वासां सि शयनान्या-सनानि च | प्रत्यहन्तेन दन्तानि भवन्ति BATA! ॥ waaay न जानाति लोकोऽयं विद्या fears तस्मादेव धर््मामन्‌ विद्यादा नरतोभवेत्‌ ॥ वेदास्तं रहस्यानां यदि नेव दृपोत्तम | ततोन्नानतमोन्धस्य AIA जगतो भवेत्‌ ॥ ब्रह्मादयः सुराः सव्वं ऋषयो द ग्धकिखिषाः | दानखण्डं omer: |] शखेमाद्धिः। ५६३ मनुष्याः पितरेव frarera प्रतिष्ठिताः ॥ चतुगानां राजेन्द्र एकससतिसंख्यया । वेदगास्त॒प्रदः सखग पूज्यते सुरसत्तमः ॥ सतु कालादिहागत्य राजा भवति धाञ्चिकः। हस्त्य -व-रथ-यानादम दाता भोक्ता Aaa ॥ रुपसोभाग्यसम्पननो रोघौयुनि रुजः सुखौ । पच्रपौते व्रतः कालान्मोक्तं याति न संशयः ॥ ara विशेषफ़लदं जगतोहनान्ध- feat विहाय वद्‌ नानक्षताधिवासां। गो-भू-हिरण-गज-वाजि-रथादिसव्व तद्यच्छतां fafafa yo uaa दत्त | इति faarerafafa: | दूति खोमहाराजाधिराजखौमदहादटेवस्य समस्तकरणा- धौश्वरसकलविद्याविशारदयीदहेमाद्विविरचिति चतुव्वगं चिन्तामणौ दानखणर्डे अतिदानप्रकरण ॥ दानखषडम्‌ अष्टमोऽध्यायः अथ दगमहादानान्य॒च्यन्ते r तत्तादृभ्िमलङ लं निरबधिविद्यानवद्याक्ञतिः aun haa aa aaa STAT yaya fas: इत्यन्योन्धजिगौषयेव गुरुतां यस्मिन्‌ भजन्ते गुणा- स्ते नायं विधिरुच्यते दशमदहादानषु हेमादििखा ॥ तस्षग्रहस्रोकास्त, TATA । Haag तिला-नागा-दासौ-रथ-महो-गहाः | aay aA कन्या च कपिला हादानानि व दश ti aa प्रथमनिदिष्टतया qaweraaa तावदुच्यते! वङ्किपुराण । दाम उवाच । क्रोधादिदं मणा कम्य छतं मुनिवरोत्तमाः | कथं तस्मादिसुच्येऽहं पापात्‌ प्राशिवधादिकात्‌ ॥ SUA WHAAAT: पापानाम्पावनं पर | SAVE सुवणस्य A AAGATIT: |! दानखण्ड' ट अध्यायः] | SATE ५६५ एतत्पवित्रमतुलं सम्भूतमिह SAA! | WANS ST परन्तजो अ्रपत्य' जातवेदसः ॥ ससं कात्तिकेयस्य रद्रशक्रससुद्धवं | पवितरत्वात सरैः सर्व धाति सुकुटादिषु ॥ अग्निस्त देवताः Wat: सुवणशञ्च तदामकम्‌। AMY’ Seat Ware सबव्वटेवताः ॥ द गपर्व्वान्‌ परांश्चव नरकात्तारयन्ति ते। सुवख ` य प्रयच्छन्ति प्रोवाचद्‌ avafa: ॥ सव्वम्‌कामान्‌ प्रयच्छन्ति ये प्रयच्छन्ति काञ्चनं | मरीचिभेगवान्‌ पृष्व" पितामहतोऽनवीत्‌ ॥ यः सुव णब्ररोनित्य' ara: प्रयच्छति | a चिरं विरजाविद्ान्‌ देवव्रहिवि area 1 सव्वषाभेव दानानामेकजन्मानुगं फलम्‌ | हाटकत्तितिगौरीणं सप्तजन्मानुगं फलम्‌ ॥ विद्यादानं सुवणन्तु यो लोभान्न प्रयच्छति | स सोदति च पापेन Sfeat नरकं व्रजेत्‌ ॥ क्त्वापि सुमदत्पाप जातरूपं ददाति a: | स सद्यस्तेन पापेन सुच्यते नात संशयः ॥ एतत्‌ कत्वा तु Wera सुवण देहि भागव | इत्यक्तोमुनिभिस्तेस्त॒ रामोधन्धताम्बरः | प्रादात्सुवणं' विप्रभ्यस्ततः पापादिमुच्यते । तस्मात्तमपि राजेन्द्र दिजेभ्यो देहि काञ्चनम्‌ ॥ विष्वकशेनं समुद्दिश्य यटोच्छह्ाखतीों गति | ५६६ देमाद्धिः। [दानखण्ड' ८ भध्यायः। ५ {1 ण्ड पु २।५।त्‌ | सुवणं परमं दानं सुवणं ' द्तिणा परा। पवित्रां पविचञ्च दानानां नात्र संशयः ॥ हिमवह feat wa सुमा नाम पतिव्रता ! पूजजन्मनि सा चासीदच्तस्य तनया सती ॥ SARI तत्याज सतो चातमकलेवर | हिमवदहहिता जज्ञे लोके गौरौति विश्रुता ॥ दत्ता तेनापि सा तस्मे प्रणिपत्य पिनाकिने | विवाहं कारयामास विधिवद हितुस्तदा ॥ वेवाहिकेन विधिना जुद्ावाग्निं पितामहः । Bay कुव्बतस्तस्य विकारौ मन्मथो भवेत्‌ ॥ SU Bl AS SAT रेतस्कत्र' AVIA! | प्व खदितं तेन वहुधा समपद्यते ॥ ततोत्यत्रा महात्मानो बालखिव्या Atay: | अग्नो च शेषमपतत्‌ चाभूदानलप्रभं । जाज्वल्यमानन्दोष्या च अग्निमध्यगतं तघा | शशंसििरं ततोदेवा दृष्ट्रा ga विभावसोः ॥ awe: शिरसा चैव gaara पुटान्िताः | ऊच्च देवगन्धव्वां FATT यतव्रताः ॥ विभूषणच्च ते देवा इषटापृत्त' विभावसोः । देवपन्नास्तथा चतद्ूषणेष न्ययोजयन्‌ ॥ एवं सुवणेस॒त्पत्रं ग्नेय ब्राह्ममेव च । दानखण्ड र अध्यायः] दभाद्धिः। ५६७ पविच्रमपरं लोके सुवर्न समं कचित्‌ ॥ न विद्यते द्रव्यजातं दानं वा भृषं तघा | अचादठदस्पतिः। गट हादिके Gua भवेखल्यानुसारतः | camara हिरण्यमधिक स्मतं ॥ यथा सान्तनिकादौनां हेम्ना सम्पद्यते क्रिया | तथान weeraa हिरणयमधिकं ततः ॥ वेदव्यासः | सर्व्वान्‌ कामान्‌ प्रयच्छन्ति ये प्रयच्छन्ति काञ्चनं | uafs भगवानतिः पितामदसुतोऽत्रवोत्‌ ॥ पवित्रमथवा yw पिठग्णमत्तयच्च यत्‌ | सुबणं' मनुजेन्द्रेण मनुना सम्प्रकोत्तितं | मरुः | भमिदः सव्वेमाप्रोति दौघमायुहिर स्यदः | aaa: । दिरण्यदीमहाहदि' Sears विन्दति । fay: । सुवरणप्रदोऽग्निसालोक्यमाप्रोति | aura: | श्रग्नेरपत्य' प्रधमं Faw | yaaa qagara गावः। लोकास्रयस्तेन भवन्ति दत्ता यः काञ्चनङ्गाञ्च APY ददात्‌ il विशखाभिच्रः। यास्ते लिखिता गेहे खण्दानस्व संसत fa | ५९८ माद्भिः | [दानखण्ड ८ serra: | रन्तो भूतपिश्ाचाद्यास्तत् पश्यन्ति पार्थिव ॥ देबोपुराणं | SAT मानं सुवणः पाचेषु प्रतिपादयेत्‌ | कामानिषश्टानवाप्नोति विधि-खडासमन्वितः॥ e on वसिष्ठः | तस्मादरग्निसुखाः सव्वटेवता इति waa: ब्राह्मणो fe प्रसतोगम्निरम्न रपि च काद्यन॥ तस्माद्ये व प्रयच्छन्ति हिरण्य सव्व टवतं। तस्य वं वेधसौ लोका गच्छतः परमां गति ॥ aaa राजराच्येन सोभिषियेत भागव | सुव णमित्यनुहत्तो कालिकापुराण | पूतभेतत्पर पर्य पुरा कायेषु नित्यशः | धारयन्ति यतः सवं मङ्लार्थमरोगतः ॥ अतः पापानि सर्व्वाणि पात्रेभ्यो विधिपूष्वकम्‌। दत्तं पुनाति काले WSR च हरसत्रिधोौ॥ खयतां येन रामेण विधिना प्राक्‌ तपोधन । प्रदत्तं काञ्चनं Ya रेचौक्येन महामना ॥ सव्वं ह ममयं यन्नमिष्टा विप्राः प्रतप्ताः हेमराभरणः पूज्य दत्त RANA तथा it भूय एव तुलान्तेन खयमारोप्य यलतः। हेमदितीयपाश्व च दिजातिभ्यो ददौ खयं ॥ भ्रुसोपि तन्मयान्येव सूथपा्राणितेनवचं। [दानखण्ड' ८ अध्यायः। देमाद्रिः। ५६९ प्रभाषादिषु तोष ब्राह्मसेभ्यो ददौ तदा ॥ TATE दशवखानां विप्र कला TTR एक्‌ | VES च सहस्र च सवत्सानां सुरूपिणां ॥ बहा कम्बलमाक्रम्य पलान्येकादगेव तु । एककस्य TAA दत्तं हेमन्तु तेने ॥ कारयित्वा सपद्मानि जातरूपमयानि च। भ्रमता तोधलिङ्ानां मनि दत्तानि तेनव॥ तन्मयाभरणः पूज्य शतशोऽथ सहस्रशः | सम्पूज्य तपिता विप्रा भूयस्तनेव मानद्‌ ॥ Ugg पताकाथ मांलाश्चव fanaa: | रुद्रादीनां नियुक्ताश्च कारयित्वा ze wz ॥ उपवोतञ्च य्टिश्च मेखला-पादुके तथा | लेखनो मभोपात्रच्च द्वा विप्रेषु तेन बे ॥ मानसोपस्करङ् तस्रमासनन्धानतन्मयम्‌ | feauta व दत्तानि कारयित्वा सहस्रशः ॥ ग्रहाणां देवतानाञ्च wat रूपाणि भूरिशः | न्यस्तानि विधिवत्पूज्य दिजाना्धेव मन्दिरे i काञ्चनो Weal Tet नगोद्धिसमन्वितां। quinfuaag at ददौ विप्रेभ्य एव सः ॥ एवमा रनकश प्रकारः कनकं पुरा | पापापनुत्तये दत्त पाचमासाद्य भूयशः ॥ Rana पिण्डदानपरितुष्टखप्रटृ्टस्पिटठद्‌ त्ापटेय- ( ७२ ) YSeo Sarg: | [दानखश्ड' ट अध्यायः कथने युधिष्टिर प्रति भोषवाक्यानि। वेदीपनिषदे चैव सर्व्कश्चसु दस्तिणा | सवव॑क्रतुषु चोदिश्य मूमिर्गाबोधकाख्चनम्‌ | carga परमा सुव टचिेति बे ॥ तदिदं सम्यगारव् त्रयाय भरतषभ) किन्तु BATTS सुवरणन्दौयतामिति ॥ एवं वयच्च WAR सव्व चास्पत्‌पितःमदहाः | तारिता वै तरिष्यन्ति पावनं परमं हि तत्‌ ॥ दण पू््वान्‌ दशे वान्धांस्तथातान्‌ तारयन्ति ते। सुवण ` ये प्रयच्छन्तौलेवं ai पित रोऽन्ुवन्‌ ॥ aa प्रति वसिष्ठवाक्यानि। सव्वरत्नानि fae तेजोराशिसमज्वितम्‌ | सुवणमेभ्योविग्रन्द्र ta परममुत्तमं ॥ एतस्मात्‌ कारणाद्‌ वा गन्धर्वोरगराक्तसाः। मनुष्याश्च faarara प्रयता धारयन्ति aq ॥ सुङुटैरङ्गदयुतरलहारः पथन्विधेः | सुवण विष्ठतेरत्र विराजन्ते waa ॥ तस्मराचसव्वपवितिभ्यः पवित्रं परमं स्मतम्‌ । एथिवोगाञ्च दचखाऽह तथान्यदपि किञ्चन ॥ विशिष्यते सुवण स्य दानं परमकं विभो, अक्षयं पावनञ्चेव सुवर्णमनुराजते ॥ प्रयच्छ दिजसुख्येभ्यः पावनं देत दुत्तमं | [दानखण्ड' ८ अध्यायः। माद्भिः, aay | e e ry ~ सुवणमेव was efaurg विधोयते i सुवणं ` ये प्रयच्छन्ति सव्व दास्ते भवन्त | नन्दिपुराण | BUA! पञ्चमाषास्त्‌ मापेः घोडगशभिः स्मम्‌ | सुबणमेकन्तदानादाता AAA TATA ॥ तस्मात्‌ स सव्वधा पाते दद्यात्‌ कनकदकतिणां | अपात्रे पातयेदृत्त सुवण ` नरकाणंषे ॥ प्रमादतस्त cae तावन््ाव' नियोजयेत्‌ | अन्यथा WAIN: स्याद wea विनाशिनि ॥ दाना्थभेव तत्‌ ष्ट यक्तिष्टं खगसाधनं ॥ दानात्परं सुबणस्य विधिरेव न विद्यते । सुवं परमं दानं HAN TAU परा i एतत्पवित्रं परममेतत्‌ खसत्ययनं महत्‌ | दशपूर्वान्‌ परान्व शानालमानख् विशांपति ।॥ अपि पापशतं क्रत्वा द्वा विप्रेषु तारयेत्‌ | सुवण ये प्रयच्छन्ति नराः शदेन चेतसा | देव तास्तेन सन्देहः समस्ता इति नः Zan अग्निर्हि देवताः wal: सुवण च इताशनं | तस्मात्सुवणं ददता दन्ना; Saas देवताः ॥ aaa च gate वदङ्किस्धानेषु काञ्चनं | सव्व^वेदःप्रमाणन्ञाः श्रुति शास्वनिदभंनात्‌ ॥ ये aa ज्वालयित्राग्निमादित्योदशनं प्रति | AOR YOR ेभाद्धिः। [दानदण्डं ८ अध्याय Ar [| दद्य व्रतसुदिश्य सव्नकामानवाप्रुयुः ॥ ange, व्रतमनतुसन्धायेव्यधः | © लोके ~ BAUS: खगलोके कामानिष्टान्‌ समश्रुते | विराजोवरसम्बोतःपरियाति यतस्ततः ॥ विमानेनार्वीवर्दैन wary विराजितः | अरष्सरोगसकोणेन AAA खेन तेजसा ॥ हंसव हिणयुक्तेन विमानेन नरोत्तम | =~ @ fequaae: खग परि गच्छत्रितस्ततः। तस्मात्‌ स्वशक्त्या दातव्यं AGA मानवेभुवि ॥ e ~ ¢ नातः परतर लोके सद्यः पापविमोचन। wala तु शस्य खणं यस्त॒ प्रयच्छति | वह्न्यब्दसदखराणि खगलोक्षे Alaa | सतय I सुव शंस्य सुव स्य wat यः प्रयब्ति । सव्व पापविनियक्तः स््रगलोके HEAT A खुबणद्ितयं eat saat गतिमाप्र यात्‌ | द्वा सुवणस्य शतं दिजेभ्यः खद्यान्वितः ॥ ब्रह्मलोकमनुप्राप्य ब्रह्मणा WE मोदते | प्रथमं सुवशंश्यब्देन, हिरणयमभिधौयते अपरेण तु तस्येव Qeatea प्रतिपादयति परिमाणविशेषः acta इति । अद चाय दानवाक्छप्रयोगः। [दानखण्ड' ८ अध्यायः देमाद्धिः। ५७ ञ्जा Ta अमुकस्मिन्देथे असुकस्मिन्‌ काले श्रसुकसगोचाय TAATAT ब्राह्मणाय असुकसगोबः wah दरदं सुवर्णः ॐ, e [| ® a“ m~ श्रम्निद्‌ वत्य असुकाय तुभ्यमहं Wet नमम। Br श्रमुकस- .गोत्रायेत्यादि एतत्‌ सुवणंदानप्रतिष्टाधं इदं सवर्स दक्िणान्तुभ्य महं सप्रददे न ममेति | सुवणदाने रजतं efaa ति केचित्‌ | TAQ टानमन्तः | हिर खगभेगभस्थ' हेम वौजं विभावसोः | अनन्त पुश्य फलदमतः शान्ति' प्रयच्छ A कमंपुरारे | a पलेकं fequ वापि विगुण शत्तयनुक्रमात्‌ | ° bis sy e e कनक स्यात्‌ सुवणन दाभ्यां fafa: wefaa ॥ पलाद्धो वा तत्‌ कुथाद्चिणा स्याद्यधार्चि | वित्ताधिकयात्मलाधिक्यमिति न्यायनिद्शनात्‌ ॥ दति सुवणेदानविभिः | श्रादित्यपुराणे | श्रादिलादयसम्प्रापे विधिमन््रपुरस्छत | ददाति काञ्चनं यो वे cay प्रतिहन्ति सः ॥ ददात्यदितमात्रे यस्तस्य पाप्मा विलोयते । HITS ददते Gar दन्ति पापमनागतं ॥ ५७४ Safe: | [दानखण्ड' ८ para ददाति पञ्िमां सन्ध्यां यः सुवण" wana: | रह्म-वायुमि-सोमानां सालोक्यमुपयाति सः ॥ सुवणमक्षयान्दत्वा लोकांचा प्रोति पुष्कलान्‌ | यस्त संज्चलयित्वाग्निमादिल्यादयनं प्रति ॥ दद्याद व्रतमुद्दिश्य सर्वान्‌ कामान्‌ TAA | यन्देवमचयेत्तेन यस्य चैव प्रयच्छति ॥ तस्य लोके निवसति faasa ददाति a: 1 © व्रतमुटिश्य व्रतमनुसन्धायेवल्यथः ॥ सुवणदः AUTH कामानिष्टान्‌ समग्र ते । विरजोवरसवौतः परियाति यतस्ततः ॥ विमानेनाकवणन भास्करेख विराजितः, श्ष्छरोगणकौणन भासखता सखेन तेजसा ॥ eaafeugaa कामगेन नरोत्तमः | दिव्यगन्धवहः खगे परिगच्छन्नितस्ततः ॥ तस्मात्खगक्तवयादातव्य काञ्चन मानवर्भवि । नातः परतर लोके सद्यः पापविमोचनं | सुवणेस्य तु शस्य are यः प्रयच्छति | बहन्यब्दसहस्राणि Busta महीयते ॥ दूति नित्यसुवणदानविधिः। वायुपुराणे | हेमदानमयो वच्छ AKA रतसा Aa | [दानखण्ड ट अध्यायः || BATE: | ५७१ श्रम्निगभ॑' पवित्रद्ध आयुरारोग्यवद्धनं ॥ निष्कमात्र' पवित्र वा तददं' पादमेव a ASA SHAM पाते पात्रान्तरे न्यसेत्‌ ॥ अाद्कतिलेः पूर तस्येपरि्टतान्वितं | तिलादमानतः पात ते तदेम विन्यसेत्‌ ॥ गोमयेनोपलिप्तायां भूमौ तदितयं न्यसेत्‌ । fang तदिरख्य च्च wa War प्रपूजयेत्‌ ॥ आतच्छायां हिरण्यञ्च तिलतण्ड.लमेव च । विनोक्य दद्यादिप्राय शिवः सम्प्रोयतामिति। द्व्यादनेन विधिना नित्यमास्ययनेपि वा | सम्बत्सरे चामावाश्यां मत्सायुज्यः परं यतः॥ आ्रायुरारोग्यसम्म्रोतिस्तस्मिन्‌ काले भविष्यति | एवं सुवणद्‌एनेन नित्यं ददयादनन्तकं | दरति हेमदानविधिः। कालिकापुराणे | अथायासविनिग्धक्तो द्रोमाकलितं पद्‌ tt अनेन विधिना देहौ गद्लोयाति मे खण ॥ Tala गु्ञादमात्र' वा नियतः प्रतिवासरं | कनकस्य fay q ब्रजत्तत्यदसुत्तमं Nl सव्वंसस्यवतीं दव्याद्ादसौ वा जलान्वितां। रोहिणो योर सायेव गच्छेक्षापि पदञ्च तत्‌ ॥ महाद्‌(नानि च तया UTA TAA: | हः Me 4 ५७६ Satz: | [दानखण्डं ७ maa दा भागां ATA प्रथात्यव न संशयः॥ WAT प्रथम ATT (> । भूवष्णवौ सश्यसुताश्च गावः। लो कत्रयन्तेन भवेत्‌ प्रदत्त यः काञ्चनं AY महोच्च TAL | दूति शिवसुवणदान विधिः | ब्रह्मा र्डपुरा णात्‌ | ऋषयःसब्रमासोना नेमिषारणयवासिनः। उग्रखवसमासौनमपुच्छब्ोनकादयः ॥ तत्तोऽस्माभिख arate warty विविधानि च। वथमिच्छामहे भूयः योतुन्दानमनुत्तमं | दत्य वमुक्तोमुनिभिः सूतपुत्रोमहामतिः॥ उवाच दानमाह्ासम शतमानमिहाङ्गत | नारदेन पुराण्ष्टः पर ष्टो WAT ॥ यदाह दानं awa प्रवच्यामि दिजोत्तमाः । AQ उवाच | णष्वावहितो दानं aalfa तव नारद्‌ | शतमानमिति प्रोक्त सव्व पापप्रणाशनं ॥ आयुष्य सोकर ge श्रारोग्य' सन्ततिप्रद्‌ | भुत्तिसुक्तिप्रदं सव्व खव्व माङ्गल्यकारणम्‌ ॥ पुण्यकारेषु सव्व षु चन्द्रसृग्रहादिषु | टदानखर्ड ८ अध्यायः ।| watz ¦ | yo = नित्यं वा कारयेदानं जन्मक्षषु विरेषतः॥ GWeEeRy aay we देवालयादिषु | Ta साघनसम्पत्तिस्त चदान समा चरेत्‌ ॥ aaa भुमिं क्षता जलेन आलिख्य मध्य सिततन्दले | सरोरुषट केसरभूषगटा सकणिंकं चाष्टदलं विलेख्य i तस्मिन्‌ हिरण्य शतमानमाचं निधाय तस्यापरि त विचिन्त्य । ब्रह्मा णमो NF AA AAR माराध्य गन्धादिभिरादरेण। विप्र तधा वेदविद विचिन्त्य विरिख्िबद्यात्‌ ana far दद्यात्‌ gan श्तमानमस्र सग्रोयतामाकम्ूरिन्युदौयय | योऽसौदानं शतमानं हरर दद्यादायुः सर्वमेते ति aa ! अतः कुधाग्रारद तसकङषदा faa मासं हायन शक्ितोवा॥ जाम्बूनदं जातरूप YAN काञ्चनं तथा | हिर ण्यश्चेति शक्तयातु क्रमादेतानि नारद्‌ | इति गशतमानदानविधिः। ( og ) Saif: |. [दानखण्डं ८ अध्यायः, अथाह बोदाधनः | शतमानमत्तयेण सुवणन fary यत्‌ । तत्कांस्ये नि्तिपे व्म्यक्‌ तिलाटकसमन्विते ॥ कांस्यपात्रपरीमाणं पलानामषटक विदुः | तिलानासुपरि स्थाप्य अक्ताः श्च णालयः ॥ आवाहयित्वा देवेशं qafe भानुमव्ययम | गन्धमाल्ये: सुरभमिभी रक्तमाल्यर्वविरेषतः | उपचारे पोडशमि रचयेत्‌भातुमव्ययम्‌ | अष्टाक्तरेण मन्तरेण सावितेणतिभक्तितः ॥ यदा afaafaga मन्त ण प्रणिपत्य तु | ब्राह्मणाय ततः पूजां Sareea: शभः ॥ aaa fafa सम्यक्‌ खकुटम्बाविरोधतः | AM दान्ताय HARA खाचारायामवैदिने ॥ WITS सखधन्चा दद्म खः प्रयतमानसः | मन्वेणानेन wean पापव्याधिविमुक्षये ॥ पद्मोडवः UHL: सप्ा्वरथवाहनः | MARAT दत्तेन तुष्टः स्वज गहन रुः ॥ इह waa यत्पापं श्रन्यजन्मनि यत्‌ क्षतम्‌ | तत्‌ प्रत्ययाप्र्ययाभ्यां Aaa चपयत्वसौ ॥ दानमन्बः | ततः त्षमाप्य तं विप्र प्रणिपत्य विसजयेत्‌ | यथा प्रसत्रोभवति तघ्ासव्ब ' प्रकल्ययेत ॥ दानखण्ड ८ अ्रध्यायः।] देमाद्धिः। ५७९ इति पापरोगदहरशतमानदानविधिः | वद्िपुराणात्‌ | इन्द्र उवाच | भगवन्‌ सव्बमाख्यातं घषदानक्रियाफलम्‌ । एच्छछाम्यन्यदद् YU सदा्षयफलप्रदम्‌ ॥ दानं चलोक्यनाधस्य हर प्रौतिविव्षेनम्‌ | तददख सुनें येन दत्तेने शः प्रतुष्यति ॥ . दिक्पालामाच सन्नित्यसदानन्दमयोहरिः । तत्‌ कथं भगवन्‌ भक्तोभवेदेममयो हरिः ॥ केन दानेन तपसा Ada यजनेन वा ॥ HUA पातकाद्ोरादाजन्ममर णान्तिकात्‌ | कथं भवेन्नरः खोमान्‌ धोमान्‌ yat प्रतापवान्‌ ॥ प्रमितायुस्तघारोग्यसकनेग्ववभाक्‌ सुधोः | कस्य जन्मायुतान्तेऽपि दानस्यान्तोन विदःते॥ केन तत्मरमाप्रोति विष्णोखत्यरज पुमान्‌ | खोतुमहास्मि वे wma awa aye यदि।॥ तत्‌ प्रसोदाखिलं रानन्तत्वमाचच्च मे गुरो | ब्रह्मोवाच | श्रानन्दो ब्रह्मणारूपं नित्यं वेदेषु Waa । स्व्वीवासोविमुः साक्तादानन्दन व्यवसितः ॥ तस्मादानमिद्‌ ge देद्यानन्दनिधिं परम्‌ । ८० देमाद्धिः। [दानखण्ड र अध्यायः | विप्रायायुतरूपाय बद्धयानन्दसुत्तमम्‌ | दानेनानेन ते शक्र धातुच्रथयुतेन च ॥ a उवाच | विधानं ब्रूहि भे ब्रह्मन्‌ दानस्वास्य महानिधः । यथा देयं बिशेष विष्णोरानन्दकारकम्‌ ॥ व्रद्योवाच | पुरान्तियि प्राप्य तु पौखमाग्यां तथोपरागे शशिसूग्ययोव्वौ | चतुयु गादिष्वअनदये बा प्रबोधने प्रखपनेऽथ विष्णोः ॥ कु्यीदथौदुस्बरमेव FAT हिरख्मारेण यथामशक्तया | तथाबिधानच्च सुराजतं स्या- हिर ण्यभारे णनतु पूरयेत्तत्‌ ॥ तददतोद्न तदद्ेतोवा स्र शक्तितः खणपलेः शतेन | तदद मदन तु वित्तशक्तया पलत्रयाद्देमपि परकुय्येात्‌ | तत्तास्रभार्ड कनक निधाय सवच्वनोलोत्पलपद्यराग। समुकव रसविद्र मच ARIA पात्मधोसुख स्यात ॥ दानखण्ड' ट श्रध्यायः।] ददमाद्रिः। १८१ एवन्तु त भद्रनिधिं सुविदान्‌ Halas प्रावर णो पयुकगे | कुशोत्तरे दपणचामरारेय सपादुकोपानरकचयुक्त ॥ ततन्तौमवस्वोत्तमयुग्मयुकत' सं पूजयेन्मन्तवररयेतैः | श्रादोत्‌ walwanrafay dura संसारदरं समय | AML पावकमेव इत्वा अ्रमन्तयेद्धदरनिधि ततस्त' ॥ योखण्डकपुरसङुद्मभेन पञ्चाच्तर नाम Pra: प्रलिख्य | ARMAS च पात तद्राजते प्य वमथाचयेत ॥ त्वया समस्तामरसिदयत्त विद्याधरेन्द्रोरगकिनरेनद्र: | गन्धष्व विद्याधरटानवेन्द्र * aa तं विश्वमिद नमसते ॥ समस्तसंसारकरो लमेव विभोः सदानन्दमयो च माया। समस्तकल्याणनिधिः समाधिः। हरिप्रिये भद्रनिधिनमस्ते | एवं पूज्य विधानेन ततो विप्रमथाच्चयेत्‌ | ५८२ @atfe:| [दानाखण्ड' ८ अध्यायः किरौटाङ्गदनिष्काग्राकुण्डलाङ्ग लिभूषणेः ॥ wage हरि यदत्मोताम्बरधर ततः | पूजयेदच्युतं ध्याता Wea णानेन भक्तिमान्‌ ॥ भ्रूटेवोसोत्यतो नित्यं नित्यानन्दमयो रे | हरमे THI AY ATA TAT ते॥ मरुदेव UTATH भवमङ्गकरेश्वर | भवम्पूतिकरोलिष्णो प्रभविष्णुनमोऽस्त्‌ ते ॥ एवं पूज्य हदि ध्याता तं हिज विष्णुरूपिणं | ततोभद्रनिधिं ददयाग्मन्ते णानेन मानवः ॥ सखगोचोच्वारणेनादौ AYATA महामनः यवदभतिलैः wegen संपरित्यजत्‌ | पिढसन्तारणाथाय नित्यानन्दविठद्ये | सव्वाघौघविनाशाय विष्णोदौनंमया क्त | तदनेन सरलेन धातुत्रययुतेन च । सक्तौ माम्बरयुक्तेन सादशपादुकेन च । आसनेन WHA ण चामरोपानदहेन च। सदानन्दविधानेन प्रयतां विष्णुरोश्व रः | एवमुच्चाय तन्दद्यादिजाय हरि रूपिणे | गोप्येन विधिना दवादमसंख्या न कौ त्तथेत्‌ | प्रकौत्तिते कोटिगुणायुतं फलं प्रगोपिते कल्यगुरैनं सं शयः । इतोदट्मान्याय न कौत्तयेत्‌ सुधी निधान मध्ये निहित ara i दानदण्ड' ८ ्रध्यायः।] देमाद्रिः। ५८३ TARA स्याग्प्रनुजः करताना तपेन्नचा स्यान्रणं कदाचित्‌ | प्रयाति विष्ण: प्रदमव्ययं तत्‌ शिवात्कानन्दमय ससंख्या || इति भद्रूनिधिदानविधिः। [प oN तस्मिन्नेव gure | गरुड उवाच | प्रभो प्रसोदाचत विश्वभावन प्रतापनित्यीसि सुरारितापन। Wie मे प्रञ्जमहकरोमियत्‌ सुकुन्द्‌ तस्योत्तरमुत्तम विभो कथं ATA जने निरन्तर मरोत्सवोस्या feral सुखो सदा | सुसपदानन्दपदोजरोमये निरामयोयेन भेन तं वद्‌ ॥ विभुस्तथाकण्यं वचो गर्त्तः प्रसत्ररूपः प्रतिवाक्यमाह त । सुपर यत्‌ प्रष्टमिद्‌ लया कतं ण्स AIT न दानतः पर्‌ । द्रहाप्यसुमित्रपि संष्तोनिधिः ataa केनापि कदाचिदाप्यते॥ युगायुतैः कल्यशतायतेरपि ५८४ देमाद्विः। [दानखर्ड' ८ seta: प्रभुज्ञतोदातुरहीन laa | afayq at यामपि atfa erar योनि aarga तथेह वापि ॥ तान्तामनुप्रेति तु दत्तमन्ते Sarwar यहिजपुङ्कवेम्यः। तस्मात्निधानं खण सव्वंदानतः quae नित्यफरलप्रदञ्च | Taue Waeaaad a दातु स्वयोभूतमने करल | कारयेतकात्तिकान्तवा माघ्यां वा माघकेऽपि ar | अयने विषुवे वापि मन्वादिषु युगादिषु | चन्द्रसूयापरागे वा खशक्तादुम्बरङ्टम्‌ ॥ पिधानं राजतं तहत्मध्य Marys | नानारन्नवरापुण' नानानानाभिराहतं ॥ डेमराजततामस्बरोत्यैःसवित्तेरपि पूरितम्‌ । नानानानशतामूहमयुतादपि शक्तितः ॥ एओोमानाशन्दो, बद्प्रकारवचनः दितौयं नानेति महाराष्टभाषायां नाणक. Aaa नानारूपनारकेःपुरयेदित्ययः। शक्तयापरलसहसरे ण शते नादशतेन वा | ACA वा राजन्‌ पलाद्यौन न कारयेत्‌ काय्यन्तदिजित हेम्ना विन्तषणाठमङव्वता। राजतनाघध ताण रत्व्वावस्लसतत। vt दानखण्डं ८ अध्यायः।] Saf | धान्यन्नानोपरि स्थाप्य कल्पोक्ेर चेत्‌ परेः | पौराणिकं FTAA खयं वा तद्नुक्नया ॥ ङ तक्रियोऽग्निसानिष्ये विष्णोरोशस्य awa । इमं ससुचरेन्मन्व' कुशपाणिः weary: ॥ ओं नमः सव्वं दानन्दसव्वंसम्मत्तिव्न | वदयास्मान्‌ WHATS आयुषा यशसा rar ॥ नमस्त ऽनन्तसन्तान सदानन्द सदोदय | सदोदित कुरुष्वेह सन्तत्या मां धनायुषा II नमो नमः पद्मनिधे was शतक्रतो WET AWA । गमन्रयास्मह्रित दुरिष्ट मभोषटदोमे भव शङ्गरेश ॥ नमो नमः ara AAA रामाय सुनामधेय | नमः समोराय इहताश्नाय नमोसत्वनन्ताय कजासनाय॥ नमः सुरश्रष्ठ दरोखराय नमोऽस्त साविति शिवे वेति | सरस्वति प्रीतिरतिक्रियेति सतुष्िःपुरटिस्मति-ान्ति-कौत्त ॥ सर्व्वामराणणं निधिरप्रमेय ana पिल-सनि-रोशवरारणां | x नानाधान्योपरिस्थप्यदति क्चित्‌पाठः। ( ७४ ) ५८१५ र्द देमाद्धिः। [दानखर्ड' ८ अध्यायः) प्रधारभूतोसि चराचरस्य विण्वस्य यस्मात्‌ प्रणतोद्यतस्ा ॥ aaa, सौन्दययनिधिः gem: नमोऽस्त TAT TT Bae । नमो नमः कान्तिनिधान इन्दो स्तेजोनिधे at प्रणतोऽस्मि भानो | नमः प्याय भद्राय नमस्तं खस्तिकायच। नमः शंखाय aug मखिभद्राय ते नमः ॥ नमो नन्दिविवत्ताय नन्दावर्ताय वत्तिने। नमः ACHAT करठावरत्ताय ते नमः ॥ नमो नन्दप्रतिष्ठाय नमो हेमप्रियाय च। नमो हिरण्य गभय नित्यानन्दाय ते नमः ॥ एवं पूज्य विधानेन नित्यानन्दनिधि सुधौः। afagraangatta: सकुगा-्तत-चन्दनः ॥ तिललाजैःसमं पर्य भ्रमावदकमुत्‌रुजेत्‌ | मन्तेणानेनं विधि वत्कल्याक्तेन खगेश्वर ॥ अद्येह पुख्यकालेऽस्िन्‌ दि ज-रेवा-ग्निसत्रिघौ | यशःगधोऽभि्रदपथं मातापिचोस्तथात्मनः ॥ पुराण-न्याय-मोमांसा-वेद्‌-वादिभ्य एव च । नमो विद्याविधाथिभ्यो नानामोतरेभ्य एव च॥ विप्रेभ्योऽनेकश्सचभ्या नित्यानन्दकर परम्‌ | # नित्यानन्दनिधिभिति पुश्ठकान्तर पाठः| are ८ अध्यायः।] माद्भिः ५८७ WE सम्प्रददे तेभ्यो नानानानाहतेन fi सखणरौप्यतास्रेण WAA सवाससा | सोपस्करेण पुरुषो ब्रह्म-विष्णु-शिवामकः | waat निधिदानेन खोयज्नपुरुषोऽच्यतः । एवसमुत्‌र्ज्य उदक विप्रेभ्यः प्रतिपादयेत्‌ ॥ स विभज्य यथाशास्त न कञ्चिटपमानयेत्‌। मादा नमिदं यस्मात्तस्मादेकोपि नार्दति ॥. अथान्ये केचिदिच्छन्ति समस्तविधिपारगाः | यन्नदानव्रतानां वा सोप्येकोऽहंति तद्ग हे ॥ ua यः कुरूते दानं नित्यानन्दनिधेः परम्‌ | एवं सम्पदमाप्नोति स WAL निरन्तरम्‌ ॥ दानानामप्यरेषाणमनन्तफलसुच्यते | निव्यानन्दविधानस्य प्रदानाद्पवगभाक्‌ ॥ यश्चैवं सकछलद्त्रे व सद्‌ानन्दविधानक्त्‌ | स करोत्यसङ्घद्राज्यमत्तये वेधसः पद्‌ Il यथा कथच्चिदतरेति स्वकश्गुणसं च्षयः# | तदाखिलमहोराज्य' प्राप्रोति व्रतसन्नके॥ पनः GAGA राज्य' RAT सहानुगः | प्राप्नोति पदमेशानं नित्यमक्तयमव्ययं | THIS VATU लभेत्‌ वेद्ाधरे पदे | MAMA: खोनिधानप्रदानतः।॥ * wea एति area पाठः yor eats | [दानखण्ड' ८ ्रध्यायः। पुनः प्रयाति कल्पान्ते वष्णवं पदमव्ययं । गतापि योगिनो aa प्राप्नुवन्ति पुनः पर ॥ एतदद्रनिधानाख्य माख्यातं देनतेय ते । मया प्रौत्या प्रयलञेन# किमन्यत्‌ कथयामि ते ॥ नित्यानन्द निषद्य नान्नित्यामन्दाऽभिजायते | यःकुर्यात्‌ सोच्यतायुः स्यारौषसन्तानमाप्रयात्‌ ॥ यस्त सकोत्तयेडइक्या यः खणोति.समाहितः। सदौघमायुराप्नोति सुच्यते सव्वकिल्विषः ॥ इम aig गदितं दयित महतां तव WATE ततम शमनं त्वघसां | सुलभमवाप्य काञ्चनभिहा चरतं प्रदमुपति वैष्णवमहो सुलभं ॥ इत्यानन्दनिधिदानविधिः। अथ स्कन्दपुराणे | यः प्रयति विप्राय रजतं वापि निखलं | स विधूयाश पापानि austin मररीयते | रूपवान्‌ सुभगः यो मानि लीके च जायते ॥ मत्‌स्ययुराे | frant राजतं पाच अधवा रजतान्वितं | शिवनेतोद्वव यस्मात्तस्मात्तत्िठवल्लभं | en ee "प्रीरि # प्रसब्रनति कवितं Fearne | दानखण्ड' ८ अ्रध्यायः।] | SATE | FAFA च्च TAY Santa 4 वर्जितं | रजतं efauare: पिटका्ेषु सर्व्वदा ॥ दतिरजतदानविधिः। अथाश्वद्‌ानविधिः। तच स्कन्दपुराण | अश्च यसत्‌ प्रयच्छे हेमचित्र सुलक्षणं | सतेन कमणा देवि गान्धव्व ' लोकमश्र ते! महाभारते। सर्व्वोपकरणापेतं युवानं दौषवर्जिंतं | aay | योऽश्वं ददाति विप्राय खगलोके asiaa । यावन्ति रोमाणि हये भवन्ति हि नरेश्वर | तावतो वाजिदा लोकान्‌ प्राप्न बन्तोह पुष्कलान्‌ | कालिका पुराणे | अश्व वा ale वा युग्म शोभने वाध areas | ददाति यः प्रदानं वे ब्राह्मणेभ्यः सुसंयतः॥ तस्य दिव्यानि यानानि रघा ध्वजपताक्रिनः। दुष्ट; पन्था न चैवेह भविष्यति कदाचन ॥ HUTT | ८ अर तन्मल्यमघवा कनौयोमध्यमोत्तम। रदादित्तानुसारेण तारागणपरिद |! तारागण दति, तारानुका्थण्वालङ्ारविशेषः। a = प्ये # शफे; पञ्चपल रोप्य; ATCA TA क्रमात्‌ | १८८ = । + ५९० eatfe: | [दानखण्ड ८ sera सदसतिणं सवस्तञ्च त्राद्मणायामिनिहोचिरे | BUS: WAI खगमश्वसालोक्यमश्वदः | ~ ~ © न es खदा 21a कालश्च सव्वदानेषु शस्यते 1 दानमन्बस्त मत्स्यपुराणे | उचः खवासत्वमण्वानां राज्ञां विजयकारकः। सूथवाहं नमस्तभ्यमतः शान्ति प्रयच्छ मे ॥ a ध © ~ + कनोयस्त्वारदितविष्य सुवखदानवदवधेयं | TUT | WAS पुराणे | ब्रह्महत्यादिपापानि उपपापानि यानि = तानि सर्व्वाणि नश्यन्ति हयमेधेन fafad | न कलौ करियते यज्नोद्यखभेधोऽपि गोसवः नरभेधोऽचता नारौ देवरात्‌ पत्रसन्ततिः | गहितं सप्तकं WAT WHA कमण्डलः ॥ अश्वमेषमसं यस्त कलौ कतुमनोभ्वरः | अश्वद्‌ानन्तु तेनेह कत्तव्य विधिपूव्वेकं ॥ fafa तस्य प्रवच्यामि बरह्मणा निरतं qo | शेतमण्व Yu Bla हेमपर्या णभूषितं ॥ aia कटकेः Ve: करिदन्तोपथोभितं । वचने खुरेस्तासरः Daye’ सुवाससं ॥ Wat पटकेनेव tad खायधान्वितं | दानखण्ड = अध्यायः] दमाद्रिः। ५९९ धान्यरलीपरिस्थन्तु aad सुपटकं | एवं सुतेजसच्चाश्व ब्राह्मणाय निवैदयेत्‌ | सुरूपाय सुत्ताय विदुषे च सुबये । दातव्यो मन्तसुख्याय दातव्यो भाष्कराय च ॥ मन्वादौ च युगादौ च waa विषुवे तथा, TEINS चवमभ्व दत्वा सुखौ भवेत्‌ ॥ TA पूजामन्तः | मात्तण्डाय SAMY काश्यपाय चिमूत्तये । जगदीजाय स्थाय तिवेदाय नमस्त ते ॥ qa श्रसुकसगोचायेत्यादि इमं wa सुवखन्तिकालङ्कतं ललाटं गेषेयकमसुप्यणान्वितं गन्धपष्पायलङ्गतं रौप्यकटक- रतोपशोभित anda agi क्ोमपच्छ सुवाससं Waue- ated स्वायुघान्विति धान्वरन्ोपरिखितं ana सुपटकं सगकामस्त॒म्यमहं सम्प्रददे असुकगोत्ायेत्वादि रएतदश्वदान प्रतिष्ठाध' efaufae yaw तुभ्यमहं wae | एवं समुचरेन्मन्त RA द यात्िलोदका | महास वे समुत्यत्न उच्च ;खवसप॒ चक ॥ मया a विप्रमुख्याय दत्तो हय सुखे भव | इमं विप्र नमस्तभ्यं aed प्रतिपादितम्‌ ॥ प्रतिखद्भोष्व विप्रेन्द्र मया दत्तं सुशोभनम्‌ । कणं समपणं कत्वा वि प्रहस्ते जलं faa | पञ्चादण्वपुरो गच्छेत पदानां सप्तसप्ति | HER _ चेमादधिः । [दानखर्ड' ट आध्यायः Wat मनसि ध्याता ्रालोक्यं खग्डं जेत्‌ ॥ MAAR यो दयात्‌ फलं TTT लभेत्‌ । वडवाच्च तथा दत्वा तुल्यमेव फलं लभेत्‌ it VARA नरव्याघ्र CIA AMAT: | ब्रह्म हत्यादियापानि तथान्यानि बहन्यपि | तानि सव्वारि नश्यन्ति द्वा यश्व विधान्‌तः ॥ . fanagal स्विशदपरां fens a परावरान्‌ | सम्यक्‌ TAT AIGA नरकादुदरेत्पिदुन्‌ ॥ autea पितरः aa वलन्ति च हसन्ति च | वाजिप्रदः कलौ जात स्ततो वैमानिका वयं । वाजिप्रदेन YIU उह ता नरकाम्प वात्‌ ॥ हयदानफलं छे तयज्ञोका AAA रणां | दति खेताश्वदानविधिः। अआदिव्य पुराण, दुर्व्वासा उवाच | दानघर््सत्वया देव प्रोक्ता विस्तरतो मम। अश्वानाद्ेव नागानां दानश्चेव दिवाकर tt भानुरुवाच | तपः-शौल-गुरोपेते पाच बैदस्य पारभे। सुभगे ufegaiy अस्निहोतरपरायणे ॥ परिपू खङ्मुदितमुदासौ नसमप्रभं | दानखण्डं ८ अध्यायः] दभाद्धिः। ५९३ सुविभक्त' सुकेणन्त सु क्षामं सुशोभनं ॥ स्वी लड्गरशोभाब्च दिव्यख गनुलेपितं | UAT र सव्वं लक्षणसंयुतं ॥ दन्तेषु सुक्तिकास्तस्य प्रवालमधरी-ष्टयोः | दवयादखन्तु नेाभ्यां ag चाप्यसंभवे । हेमरूप्यच्च हस्ताभ्यां ताम्र पादेषु विन्यसेत्‌ । शक्डजे ना ण्डजेववं स्त विचित्रैः परिषेष्टयेत्‌ ॥ qraaa waa पष्पेखापि विभूषयेत्‌ । वाहनाधिपतिं ओरोमान्‌ ane विनिवेदयेत्‌ ॥ आदित्याभिमुखं क्त्वा ब्राह्मणेभ्यो निवैदयेत्‌ । ` विविधेभं च्यभोज्यं 3 बलिं तच्रोपकल्पयेत्‌ ॥ भोजयेत्‌ ततर विप्रांस्त सथ्भक्रान्विशेषतः। प्रयतां मिहिरो नित्य मुक्ताचोत्थापयेत्‌ दिजान्‌ । अनेन विधिना कुथादश्वदानं महासुन | यावन्ति र्हरोमाणि तस्य सूतिञ्च यावतौ । तावद्य गसदृखाणि स्य्यलोके AAG ॥ इूत्यपरोश्वदानविधिः | अथ शिवध्मात्‌ । श्िवायाश्वमलंक्ञत्य यः wate निवेदयेत्‌ । सोऽश्वमेधस्य यन्नस फलमष्टगुणं लभेत्‌ ॥ दति faanaerafafa: | ( ७५ ) ५९४ eat: | [ervey र seme: ay तिलद्‌ानसुष्यते | श्रादित्यपुराण | SAAT उवाच । कथन्तिलाः AUAT: कथञ्च अवतारितः) एवं भे सं यय देव छे त्तमं स्यशेषतः | भानुरुवाच | शणुष्वाबद्धितो विप्र सव्व ' वच्याम्यशेषतः | पुरा कतयुग विप्र पितरः सव्व आगताः ॥ तपश्चरन्ति विपुलन्तिलिाय नात्र संशयः | # © । दिव्यं वषसदखन्तु निरादहारास्तपस्िनः ॥ . ०५0 तपः ga न्ति विपुलन्तिलाधं सुनिसत्तमाः। 0 „0 2 A ह तदा परिता: wa cage fanaa: ॥ प्रजापतिः faeafa: साक्ारेव पितामहः | परितुष्टोऽस्मिवो ददि ब्रूत यच्वे्टितं हि वः॥ पितर अचः । तिलान्‌ दद्‌ महाभाग काङ्धितान्‌ वै न संश्यः। तिलेव्विना न जोवामो नातिलस्तिष्ठते दिवि ॥ पितामह उवाच | od an + wees वे fama? want वो दिजोत्तमाः | परितुष्टश्च पितरस्तिललाभात प्रजापते ॥ दानखण्ड' ट अध्यायः] देमाद्धिः। ५९१ तिलान्‌ यस्तु प्रथेत पिट णाच्च विशेषतः | श्रम्नि्टामसदखस्य फलं प्राप्रोति मानवः ॥ A e © # “~ $ बेशाख्यां पौणमास्यां वा तिलान्‌ त्तदे ण संयुतान्‌ | यः प्रयच्छेदिजागेभ्यः WAU: WAM | कमिभागौ बदधनो जायते ATA संशयः | =^ घम्मराजाय च तिलान्‌ sai Was मानवः | यमलोकं न पश्यन्ति ब्रह्मलोकं ब्रजन्तिते॥ AVA © e ~ : wae मासि तिलान्द्वा पौणमास्यां विशेषतः | अश्वमेधस्य यन्नस्य फल प्राप्रोति मानवः ॥ माघे मासि तिलान्‌ यस्त ब्राह्मणेभ्यः प्रयच्छति | a ¢, a सव्वंसत्समाकौण' नरकन स पश्यति ॥ © A “~ Ao w सव्वकामः सं यजते यस्तिलेयजते पिन्‌ । न चाकामेन दातव्यन्तिलेः खां HAY न ॥ UST, RATA गात भ्यः प्ररुतास्तिलाः | ततो दिव्यङ्ताभावं प्रदानेषु तिलाः watt: y\ पौरिका रूपका व तथा पापविनाशनाः | तस्म्ाव्छव्वप्रदप्नेभ्यस्तिलदानं विशिष्यते ॥ आआपस्तम्बख मेधावौ Wea लिखितस्तघा | Ny ~ महर्भिगतमश्चापि तिलदाने सदा रताः। तिलद्धोमरता विग्राः सव्व" संयतमेघुनाः | सर्ववषाभेव दानानां तिलदानं पर स्मतं | अक्षयं सव्व दानानां तिलदानमिहोच्यते i महाभरते | ५९६ देमाद्रिः। [दानखण्ड ८ श्रध्यायः। तिलाःपतिव्रमतुलं प्रवदन्ति aaa: | प्रदाने यत्फलं तेषां तच बर. हि पितामह ॥ Wey उवाच | “Oo # e | Py सव्वषामेवदानानां तिलदानपर स्मतं । सव्व पापहरं तदि पवित्रं खर्ग॑मेव च ॥ मव्छपुराखे | विष्णोदंहसमुदूता ¦ कशाः क्रष्णतिलास्तथा | धर्मस्य रच्तणायालमेतत्‌ प्राहदिवोकसः ॥ व्यासः । “a9 Aw ५५ मषः कस्यपस्य ते गावरेभ्यः THAT: पुरा | तेच दिव्यं गता ara प्रदानेषु तिलाः सताः ॥ तिला wafaaara दोतव्याश्च विधानतः | पिपर ~ = ea भ्यश्च प्रदातव्याः खयस्कामनर HTT ॥ £ सम्बत्तः | नित्य नेमित्तिके काम्ये तिलान्‌ दत्ता खशक्तितः । प्रजावान्‌ yaaa धनवान्‌ जायते नरः ॥ वशिष्ट उवाच । नित्य दाता तिलानाञ्च नरः खगे मरोयते | महाभारते | gage ८ अध्यायः।] द्ेमाद्रिः। ५.७ ददतो जुद्धतथेव इरतः प्रतिग्ह्वतः । faa तिले तिलद्रोणसौवसीनां युधिष्ठिर ॥ अचराप्यदाहरन्तोममितिदहासं युरातनं | MATA च WAS यमस्य च महात्मनः ॥ AAST महाग्रामो ब्राह्मणानां वभूव = | गड्गयसमुनयोश्ष्ये यामुनस्य गिरेरधः ॥ विदांसस्तत भूयिष्टा ब्राह्मणाश्चावसन्‌ सदा | अथ प्राह यमः कञ्चित्‌ पुरुषं क्ष्णपिङ्लं ॥ रक्ताक्तमृदैरोमाणं काकजघाच्िनासिकं। TS A ब्राह्मणं यामं गल्ला ब्राद्यणमानय॥ अगस्तिगोच a विप्र नामतश्चापि शल्यलिं। समे निविष्टं विदांसमध्यापकसमाल्रत | सामान्यमानयेधासत् सगोत्र' तस्य पाख तः | स हि तादटग्गरिलविन तुल्योऽध्ययनजन्मना ॥ आल्या च तथा Sa! समस्तेनैव धीमता । तमानय यथोदिष्ट पूजा कार्य्या हितस्य मे ॥ स गत्वा प्रतिकूलं तचकार यमशासन । तमाक्तष्यानयामास प्रतिषिदोऽय' मे नयः ॥ aa यमः समुत्थाय पूजां कला च ध्धवित्‌ | प्रोवाच नौोयतामेष सभामानीयतामिति। एवमुक्ते तु बचने धश्रराजेन स दिजः | उवाच ध्मराजन्तं निविष्टो गमनेन वे॥ योमे कालो भवैच्छेषस्ते वशेयं त्या सह्‌ । ५९८ देमाद्रिः। [दानाखण्ड' र श्रध्यायः। यमउवाच | a é कै ae विप्र त्वमद्यव निलय तं मद्ासुने। qfe वादं यथाखेरं करवाणि किमल्यत ॥ ब्राह्मण उवाच | यत्‌ Gal सुमहत्‌ Fa खगे wi ब्रूहि तमम | aaa हि प्रमाण त्व ध््माधश्चविनिश्वये ॥ णु aaa fans प्रदानविधिसुत्तमं | तिलाः परमकं दानं TE चेवेह शाश्वतं ॥ तिलाः पवित्रमतुलं प्रवदन्ति महषयः | तान्‌ प्रयच्छख विप्रभ्यो विधिद्ृ्टेन कर्मणा ॥ वे शाख्या पौर्णमास्याञ्च waa चोत्तरायने | तिला भक्षयितव्याश्च सदामालम्नच् तेः | कार्य" सततमद्िरवे ओयःसव्वातना गहे | तिलान्‌ खाद प्रशसन्ति दानमेतदनुत्तमं । तिला faa’ प्रदातव्या यथाकति दिजषभ | नित्यदानात्‌ wa कामफलं निवत्तयेत्‌ युन: ॥ WY धम्भ्रहस्यच्च यरद कथयामि a | तिला; पवित्रमतुल मा area संशयः | तिलेभ्यः प्राप्यते खगः स्वर्गान्मोचस्तयेव च ॥ विष्णुधम्म | तिला गावो हिरण्य 2a कन्या वसुन्धरा | दानखण्ड' ८ अ्र्यायः] देमाद्रिः। ५९९ दत्तान्धेतानि विधिवत्तारयन्ति महाभयात्‌ ॥ तथा| मुलक्तगे WI माघे मासि प्रजापते | एकादश्यां कछंष्णपत्ते सोपवासो जितेन्द्रियः | दादण्यान्तु तिलान्दत्तवा सन्वपरापात्‌ प्रमु्यते ॥ तिलोदनत्तीं तिलस्नायौ तिलद्दोमौ तिलोद्कौ | तिलदाता च भोक्ता च षट्‌तिलाः पापनाशनाः ॥ saaq षट्‌तिलौ भूता सवपापविवजितः। विंशदषसहसरणि खगलोके महोयते ॥ FAUT | क्ष्णाजिने faarea gaa मध-सपिभौ । द्रोणेक वाससा तिधा azareferat it तिषेति हो न-मष्यमो-त्तमभेदेन gta दरोणदितयं Aw नरितयच्चेति तदत्‌ सदक्िणमिति क्रमादेक-दि-ति-सुवणंदक्िणा सहितमिल्यघः | आहिताम्नौ fea दत्वा सव्वन्तरति दुष्कतं । TeQla दानवाय | at अद्य भ्रसुकसगोतायेत्यादि एवं क्षष्णाजिनख्ितं gad मधुसप्पर्युतं वस्तत्रन्तित द्रोणं सवेपापक्यकामस्तुभ्यमहं सम्प ददे न ममेति ओं अरदयञ्रसुक सगोत्रायेत्यादि रएतत्तिल- © 9 0. + ° “~ दानप्रतिष्ठाधभिदं सुवण efaul quad wae न ममेति । इति तिलदानविधिः। ६०० माद्भिः । [दानखण्ड' ट अध्यायः | तस्मिन्नेव पुराण । सगं तिलमयं कत्वा सुबणरजतान्वितं | SAT कम्बलसंस्तोख कष्णमागाजिनेन वा ॥ सव्वं कामसखदेन fanaa दिवं व्रजेत्‌ AAAI राजराजो भवेत्‌ FA दति faaaaerafafa: | स्कन्द पुराणे | तिलपात्राणि यो ददाद्िप्रेभ्यः खदयाज्ितः | अमावास्यां समासादय नियतः सुसमाहितः ॥ स पिद स्तारयित्वाश नरकान्ररपुङ्गव | पिढलोकं समाप्नोति स चिर सुखमश्ते॥ अतिः। तिलपाचन्तु ww यो दद्यात्‌ सुसमाहितः | wa स गच्छति सगः नरो वे नाव संशयः ॥ यमः। fawaray यो दद्यात्‌ wae वाघ waa fa सदक्षिणं सत्रभावात्‌ हदि कत्रा जनाद नं । नाशयेत्त्रिविधं पापं ware बचनं तथा ॥ ब्रह्मपुराणे | ढ्‌ >, Q, Ae? ताख्रपात्र तिलः ga प्रखमातेंदिजाय तु। सहिरण्यञ्च यो दव्याच्छदया-वित्तानुसारतः ॥ सव्व पापविशबासा लभते तु पराङ्गतिं | eaee ८ अध्यायः] चेमाद्धिः। ६०१ Wat दानवाक्यं | at wa भसुकसगोतरायेत्यादि इदं तिलपूखं तास्रपात' स- CIN अगरेषपापक्तयकामस्त्भ्यमचं सम्प्रददे न मम | ai अद्य अमुकसगोत्रायेव्यादि एतत्तिलतास््रपाचदानप्रति- ea इदं सुवण efaui तुभ्यमहं सस्प्रदटे न मभेति। बति तिलपाचदरानविधिः। अधाहं विष्णुः | ताम्रपात्रे तिलान्‌ कत्वा पले पोडशकल्यिते । सहिरण्य waa वा विप्राय प्रतिपादयेत्‌ | नाशयेत्‌ तिविध पापं वाञ्चनःकाथसम्भवं ॥ HAT | तिलपूख ` तास््पात्र' afece दिजातय | परातर्त्ला तु विधिवद्‌ःच्वप्र प्रतिहन्ति सः ॥ तिलपात्रं निधा प्रोक्त कनिष्ट-त्म-मध्यमं | तास्रपात' दशपलं जघन्यच् प्रकोत्तितं ॥ feat मध्यमे प्रोक्त विगुण Traut स्मतं । खणभेकं sage हि गुणं मध्यमे faa ॥ विगुणं चोत्तमे तदत्‌ सुवणं' परिकीत्तंतं । सुवणं दक्षिणां दत्वा सव्व पापक्तयो भेत्‌ ॥ इति महातिलपाच्रदानविधिः। ( ७& ) ६०२ | चखेमादिः ॥ [दानखण्ड ८ अध्यायः पितामद उवा च | ृणुध्वन्देवताः WA WITT तपोधनाः | मुका भवन्ति येनेह मानवा माटजाटणात्‌ ॥ यन्नं सौत्रामणिं कर्तं यदि शक्तिनं विद्ते | महासर स्तथाबापौ' कयं ATT दौधिकां tt एवं छतं माठऋणागमल्लो भवति मानवः | सदक्िणं कांस्यपाचमथ दत्वा Nya ॥ os | अचु, । भगवन्‌ कांस्यपात्रस्य विधिं सम्यक्‌ प्रक्षय । यत्‌ प्रमाणं यत्‌स्वरूपं यस्मिन्‌ काले च clad ॥ AEM च दातव्यं दानभेतहिजातये। यादृशेन च दातव्य न ददययाद्यादृशाय Th पितामह उवाच) शङ कांस्यस्य wag प्रमाण पद्यवि शतिः । पलानामत्र निर्दिष्टं तिलानां प्रस्सप्तका ॥ © ६ ~ सुवणमाषाश्चत्वारः wraraf< विधारयेत्‌ | वस्त्रेण वेष्टयेत्‌ पातर प्रधानेन सुभक्धितः॥ जानं कत्वा निस्रगादौ fees Sata तपयेत्‌ | ततोभिपूजयेच्छम्भ्‌ wet हरिमेव च ॥ गोमयेनाथ सलिष्य गहमध्यञ्च सव्व' तः | लिखेत्‌ पञ्च दादभार ङद्धभेनाथ चन्दनः ॥ दानखर्ड' र श्रध्यायः।] |= Safe ६०३ ततोवह्कं स्थापयिलां होमं कुधायपैस्तिलः | तत पाच प्रतिष्ठाप्य पूजयेडक्तिसंयुतः ॥ गन्ध-चन्दन युष्या पूप-दीपेख शोभितम्‌ | तते ब्राह्मणमाहय TEU सुसंयतम्‌ ॥ Wee क शान्तमलङ त्य यधाविधि । दाभ्िकं वजंयेन्नित्यं परस्तरौरतिलालसम्‌ ॥ द्र ATUMNAY ब्रह्मभ्चष्टमभौ चकम्‌ | पादो ware विधिवग्माठखाष्' समाचरेत ॥ तत्र सम्परजयेदहिप्र पुष्य-धप-विलेपनः | वस्त्राणि परिधाप्योऽसौ सुभव्यानि खटूनि च ॥ अलङ त्व TATA माघ्यां वा रतवासरे । सृतवासर इति, यस्मिन्‌ fea माता ता भवति सखत- वासरः, ग्रहे रवि-सीमाभ्यां सक्नान्तिषु युगादिषु । तथान्यदपि यदत्त माष्यासुददिश्च मातरम्‌ | तदक्षयफल सव्वं पुरा प्राह महेश्वरः ॥ जोवन्तों भूषयेदस्तभाज्य रपि विभूषणः मतासुरदि्य दातव्यं माध्यां सव्व AA: अमावास्यां यधा दत्त पिदणच्च प॒रा मया । यथा माघ्यां मया दत्ता मादणां ATA सशयः + Sa जपं इतं सानं विधिवत्तप णं छतम्‌ | तद्तयफलं सव्व ' जायते मुक्तिरेव च । ६०४ माद्भिः [दानखण्ड' ८ अध्यायः । विप्रं सम्यूजयित्वा तु तत्माच् "तख दापयेत्‌ | प्रणम्य विधिवहश्या मन्वमेतसुदौरयेत्‌ ॥ BUA मया TA मातुरारृखकाङ्कया | भगवन्वचनात्त भ्य यथा मुक्ति सधा वद्‌ ॥ दशमासांश्च उदरे जनन्याः संखितेन मे | करिता वाद्यभाषे च स्नपानाहिजोत्तमः॥ गूय-मूतादिसंले पलिसा यञ्च जता मया | भवतो वचनाद सम सुक्तिभेषेटणत्‌ ॥ कास्यपाव' सुवण तिलान्‌ वस्त्राणि faa । सपधान्यं मया दत्तरृणान्मक्तिभवेन्मम ॥ कास्यपातप्रदानेन तलन्नान्‌शरौर कम्‌ | तथा हेमप्रदानेन परमामानमच्यम्‌ ॥ अआच्छादनन्तु ब्रह्मा र्डं गुद्यमेतत्छना तन | विप्राच्छादरनदानेन परमातमा सुपूजितः ॥ तिलसं ख्यातं दुःखं जनन्धा मम सेवितम्‌ | तिलदानप्रभावैन कंतमुक्रो भवाम्यहम्‌॥ फलादि खचित क्त्वा asta विभूषितम्‌ । एवमुत्‌क्रामतः पाच प्रददयाद्ाद्यणाय च ॥ ब्राह्मणेन ततो वाचे TAA TAA ATA | HAA पाब्रदानेन महे्वरवचो यथा ॥ zat विप्रस प्रा्रन्तु होमं कुयात्‌ प्रयत्नतः | सोपस्करं सताम्बलं ware विप्रं विसजयेत्‌ + अन्येषामपि विप्राणां भोजनादि प्रदापयत्‌ । दानखष्ड" ८ अध्यायः] देमाद्धिः। ६०५ भक्तया शक्या waaay पूज्य विप्रान्‌ wae it एवं छते ततो देवादृणानक्तिनं संशयः | जननोसम्भवादस्मात्रान्यथधा कविरेव हि ॥ + पएरामाठवधोद्धतपापश्ङ्धितचेतसा | जामदम््ेन रामेण प्रदत्तं कांस्यभाजनम्‌ | वशिष्ठ स्तनयान्‌ eur विश्वामित्र ण धौमता | पुरा दानभिट्‌ं दत्तं पातकत्रतशान्तये ॥ अक्त्वा माठ वचनं पन्नगः शाप संयुते ; । कौचिच्छङापरभल माता पञ्चात्‌ प्रसादिता A शापतो निष्कति gfe न वाक्यं यत्तं तव । शापोभि भवते देवि नाढृणानां दुरामनाम्‌ ॥ कथयामास सा तेभ्यः कांस्यपा्र' सविस्तरम्‌ | दत्वा दानं विनिमंक्तो भविष्यति न संशयः ॥ भजङ्गस्तत्‌ ad सव्व ` मादटवाक्येन गहिंतै;। कास्यपात्रप्रदानन्तु पापसुक्तस्त तोऽभवन्‌ ॥ विधानं कांस्यपातस्य सव्व मेतयोदितम्‌ | aaa किन्तरिष्यन्ति ऋ णान्माठससुद्वात्‌ ॥ वशिष्ठ उवाच | इति yar ततो देवा कश्यपादया wena! | प्रजग्म्‌ ; ख.न्यधिष्टानि हषयुक्ञा महोजसः ॥ इति तें सव्व माख्यातं पात्रदानं महोपते । करं सव्व प्रयतेन मावन्नां कचिदेव हि ॥ Rog wartz: ॥ [दानखण्ड ट अध्यायः इत्यादित्य पुराणोक्त कास्यपाच्रदानविधिः। STS यमः। सव्व UARASTA: कामतो बाप्यकामतः | ufs तस्य प्रवच्यामि स्रगसाधनमेव च ॥ A ~A € a fa शक्त : छष्णयथा लध्वेदतिंदङ्गलोत्धितः | ~ NV en रै राशिस्तलंः समे SI क्तव्यः पुरुषायतः ti e =~ यथाविभवविस्तार यदिवा शक्तितो az: | प्रतिमाष्टाङ्गला Wear सौवर्णे तत माघवो॥ € ५ माधवमृत्ति स्त, नारदोये । आरभ्य वामोद्करादपसव्यक्रमेणतु, We चक्र गदां पद्य दधानो माधवः GA MST पयसा दघ्ना छतेनापूरयेहटान्‌ | स्थापयेत्तत्र त SH पुष्यस्रम्बस््रभूषितान्‌ ॥ VAT AVIA ATA” ब्राह्मणे खोचियेऽधिनि | दद्यात्‌ Baa वेशा विषुव चोत्तरायणे ॥ अन्ञानादयदिवा मोदाल्लोभादा जन्न-जम्मनि। प्रजितं यन्मया किञिदुष्कतं मधसदन | aaa ' विलयं यातु दानेनानेन माधव ॥ एवमु चाथ aaa ब्राह्मणाय निवेदयेत्‌ | यावज्नोवक्ृतं पापं तत्‌क्नणादेव नश्यति ॥ इति तिलराशिदानविधिः। # nw हानखण्ड' cma] देमाद्विः। ६०७ श्रथ महाभारते | यम उवाच | सव्व यज्ञेषु ATA सव्व दानेषु यत्फलम्‌ | agar लभते विप्र aera कथयामि ते ॥ रहस्यं सव्व दानानां कथ्यमानं मया खण | यस्ेऽस्मिन्‌ भारते वष देवानामपि दुलभम्‌ ॥ तिलपद्ममितिख्यातं सुरा-सुरनमस्तम्‌ | माघमासे तु सम्प्राप्ते शक्तयत्ते दिजोत्तम ॥ गोमयं मण्डलं कत्वा चतुरखं महामते | नवं ae समास्तोय कष्णाजिनसमन्वितम्‌ ॥ द्रौणवरांस्तिलांस्तच निधाय बस्रनोपरि। पद्ममष्टदलं क्त्वा शभ तत्‌ करिंकोपरि ॥ निष्कत्रयं सुवणंस्य स्थापयेच ततौपरि | खो निवासं जगन्नाथं भक्ति-सुक्तिप्रदायकम्‌ ॥ ध्यायेदतुर्भजं दैवं प्रणतात्तिं हरं हरि । हिर ण्यगभ॑मखतं खोगभ' परतः परं ॥ शद्क-चक्र-गदा-पाणि पोतवाससमच्तम्‌ | खोवत्साङ््रगद्ोजं सव्व कारणकारणम्‌ ॥ कविं पुराणं faa ot युर्डरौोकनिभेक्तरं | आसोनं कणिकामध्ये सब्ब शक्तिसमन्वितम्‌ ॥ ऊकतानच्नलिपुटो भूत्वा नमस्कत्य पनः प्रनः | पजयेत्परमे शानं अदावित्तानुलारतः ॥ ९०८ Sale: | [दानखण्ड' र श्रध्यायः। इन्द्रनोलमदह्ानोलमरणिसुक्राफलादिभिः। आराधय यथाशक्या देवदेवं जनाद्‌ ai गन्ध-पष्यस्तथा दौपैरनैवेयष मनोरमैः । त्तोरात्रे् तपक्वेख फलेरियेरनेकधा te yore प्रकरैचचैव गोत-त्यादिभिस्तथा। दत्घमाराष्य देवेशं ताम्बूलं विनिवेदयेत्‌ ॥ पञ्चसोगन्विकोपेतं खदापूतेन चेतसा | AIS CATS दध्याठटकमतः परम्‌॥ स्थापये त्पाश्वंतस्तस्य धान्यपाताखि sew | एवमाराध्य aay तिलद्रौणमय भ ॥ एकरात्र दिराच' वात्रिरात् मयवा feat तिलादहारो भवैत्प व्व सुपवासमधापि वा॥ FAT स्का शदथ वासुदेवमनुख्ररन्‌ | ततो care तत्यद्म' शचिभूत्वा समाहितः ॥ ` विन्नातङ्कल-शोलाय ब्राह्मणाय कुटुम्बिने । जितेन्द्रियाय शान्ताय प्रसन्रायात्मवेदिने। राग-देषविहोनाय वेष्णवाय विशेषतः ॥ एतद्रणान्वितायेवं यथायोमं यथाक्रमं ॥ दातव्य तत्‌ waa न तिलपद्म' विधानतः। प्रीयतां माधवो देव Lara ARTA ॥ हिरण गभ देते पद्यनाभ जनादन) हिरण्या गुणाधार सव्वीधारधरे्वर ॥ धनधान्यसमदच्च सव्व सम्मल्छमन्वितम | दानखण्डं cami] | ati: पत्रपौत्रादिसंयुक् दासो-दास-समन्ितम्‌ ॥ aay सुमन्तरच्च सव्वेदुःखविवजितम्‌ | कुरु मां परमोदार भक्तोयसिति चिन्तथन्‌ ॥ Sey प्रसादय देवैश वासुदेवं सनातनं द्‌्ात्तिलमयं पद्म सव्व कामसमृदे ॥ त्राद्मणश्चापि गह्लौ या दा चयेत्त्‌ प्रतिय । कोदात्‌ कस्मा ्रदादिति वेदिकं मन्तसुरेत्‌ ॥ एवन्तिलिमय ay योददाति विधानतः। सव्वसल्समाकौस्ष ` नरकं स न पश्यति ॥ स्वयभ्भरवति qatar fray पितामहान्‌ | ufaaasia धर्मा तारयत्यखिलं ga 1 waa धशचमाप्नोति warat waaryare । ara मोत्तमाप्रोति ara arat विचारणा ॥ पातकौ मुच्यते पापात्‌ fred गुतन््गः। सव्व पापरतोवापि yaa नाच संशयः ॥ इच्छन्ति पितरः पुत्रान्‌ पौतांस्तदशसंभवान्‌ | अ्रस्मदहंगभवः कथित्तिलपद्य' प्रदास्यति i यस्त॒ राजा धनपति: सख्डोतौवधारिकः। आराध्य विप्रं विधिना वस्तालङ्ारभूषणेः ॥ बादहनादिभोरतेश ग्रामक्तेत्ादिकेस्तथा | यत्‌फल' जायते तस्य fea द्‌ानपरस्य च| परिच्छन्नं भवेत्तन्तु नाच काय्यं विचारणा॥ यस्त्विमं विविघदद्यात्‌ तिलपञ्चच्च धाञश्चिकः। ( oo ) ६१० खेमाद्धिः। [दानखण्डं ८ अ्रध्यायः। तस्य दानफल' यत्‌स्यात्र तस्यान्तोऽच विद्यते ॥ इति तिलपद्मदानदिधिः | लिङ्गपुराणे | अथान्यत्यरमं AA TU महाफलः | द्रव्यमन्तोपसयुक्ते कालेद्यस्य विधिः स्मतः ॥ काल इति देशस्याप्य पलक्षणं तेन यत्र यदा च द्रव्यलाभ- सतपा्रयो मौ ताषेषेतस्य देशकालौ न पूर्वो क्ाविल्य्थः | © ।९। क, ५ ~, सव्वज्र सव्व काल च कत्तव्यमिड कथ्यत ॥ तिकामिकोक्षतात्‌ | गोमयालेपिते देशे ्रम्बराणि wate च) ama निक्तिपेौमांस्िलभार वयं शुभं ॥ पद्ममषटदलद्ग त्वा कणिकाकेसरान्ितं | द निष्केण तत्‌ काथः तददादंन वा पुनः॥ तिलमध्य न्धकेत्पद्यं पद्ममध्ये महेश्वर | आराध्य विधिवद्‌ वं वामादौनि प्रपूजयेत्‌ ॥ शक्तिरूपं सुवणन तिनिष्केण तु कारयेत्‌ | तासाच्चं पुरतः काय्यं विद्येशाः प्रविभागशः tt पूर्वोक्त हेममानेन विद्येणानपि कारयेत्‌ | तानम्यदच्य विधानेन गन्धपुष्पादिभिः कमात्‌ ॥ पद्ममध्ये, महेश्वरमिति, सहसखरशतादिनिष्कनिश्वितं शिवं erage ८ भ्रध्यायः।] देमाद्धिः। ६११ पद्ममध्ये विन्यस्य तददमानहेमक्लतां मनोख्रनौ' शिवस्य वाम भागे न्यसेत्‌ : तदुत्तरे तदन aaa मनोखखनौमिति कामिकोक्तेः । तत्परितोऽ्टा बामादि शक्नौः पूजयेत्‌ तया । ATHY ST BT तथा रौद्रौ काला विकरणौ तधा! बालप्रथमनो देवो दमनोच यथाक्रममिति tt aera वियेशानकयेत्‌ ते च यथा | अरथानन्तश्च yas शिवश्वाप्येकनेचकः। एकरुद्रस्तिमृत्ति ख Saws गिखर्डिक इति ॥ पूवीक्तदेममानेन, विनिष्केशेत्यथेः । प्रविभागग इति, पूर चापि सम्बध्यते तेन वामादिशक्रौनां विदयेशानाच् रूपं प्रयेकं निष्कत्रयेण काथ, तवर महेशरूपसुक्त' | TRIS | मनोन्मनोवामादौनान्तु लिङ्क | wate दिभजाःदेव्यो वालभास्करसतरिभाः | पद्मगङ्घराः शान्ता रक्तम्बम्बस्वभूषिताः इति ॥ विदेशानान्तु weyers वच्यते | इत्यपरतिलपड्द्‌ान | वायुपराणत्‌ | अथातः सखमवच्यामि तिलपद्मस्य लक्षणं | यत्‌ क्रा सर्व्बपापिभ्यो सुते Ara संशयः ॥ ६१२ देमाद्धिः। [दानखण्डः ट श्रध्यायः faga ग्रहणे वापि व्यतौपाते दिनक्षये | अयने AAATA BRUIT We ॥ एषु कालेषु देशेषु पर्छेष्वायतनेषुच | तिलानान्द्रोणमातैए नववस्त सुशोभने | पद्ममष्टदलं कुर्य्यात्‌ कसिं कादलशोभिते । तस्मिन्‌ पद्म सुवसंन पलमातेण कल्पितं |! पलादेनाद्पाटेन कर्शिंकोपरि शोभितं | विन्यसेत्तत्र देषेशमावाद्य शशिणेखर i पाश्डराङ्ग Ware छत्तिवाससमौश्वरं | अर्च aq पण्डरीके ख पदे व्वा शतपतकैः ॥ धपच्य गुगगुल दयात्‌ छलताक्तं परमषश्िनः एवमभ्यच् देवेश क्त्वा Wa vefag |! ततोविप्र समाय प॒खकाल उपस्थितं | यथादेव तथा विप्रमच् यिता विधानतः tt मूलमन्देण कत्तव्यं सव्वभेवा चचैनादिकं । दमं मन्व ततः प्रोक्ता तस्मे विप्राय दापयेत्‌ ॥ एतत्तिलमयं पद्ममच सं निददितोदरः# एतत्‌ प्रदानादनिश शिवः सप्रोयताभिति॥ यथासौ भगवान्देवः सव्व HATTA: | तेन सव्येन मे पापं विलयं यातु waa: |! एवं यस्तिलपद्मस्य विधानं सम्यगाचरेत्‌ | oA COLTS i ` #@ सन्तमिति कचित्‌ पुखकपाढः | दानखण्ड' ८ ब्रध्यायः।] ददेमाद्िः। ६१२ सव्यपापविनिशल्तः सं याति शिवमन्दिर॥ तत्र कल्पशतं we शिववन््रोदते सुखः | यत्किञ्चित्‌ कुरुते पाप कर्मणा मनसा गिरा | तिलपद्मप्रदानेन तत्‌ सव्व. सयमेष्यते ॥ इति ama तिलपद्चदानं | श्रद्‌ बौधायनः | सौवण कारयेत पद्म पलेनांपलेन वा । यधा खशक्या मतिमान्‌ दटटमष्टदलं शभ ॥ वित्तशाटा न gala भवेत्रिष्फलमन्यया | द्रौणे तिलाधिके वापि areata’ जलाष्ठतं ॥ तस्य मध्येतु तं पड्म निदध्यात्‌ कुङमुमान्वितं । ब्राह्मणं yaaa दरिद्र चारिनिहोचरिणं ॥ आहय गन्धमाल्यादव्वि धिना चातिभक्ितः। ततः खस मयं WT दद्यान्न श संयुतं ॥ खगः पूषा पतङ्गोऽसो हादरणामा तयौतनुः। पश्चेनानेन दत्तेन प्रो तस्तरणिरस्त मे ॥ STITH: | छते नानेन मनुजो TARR UHRA । मृतरकष्छातुरस्तस्मादे तत्‌ Faq प्रयत्नतः | मू चकच्कररो गदर तिलपद्चदान। ६१8 ealfe:| [दानाखण्ड' ८ अध्यायः। वायुपुराणे | त्ये तु राजत पद्य ब्राह्मणाय निवेदयेत्‌ | तिलाटकोपरि यत्‌तज्जलं कास्यमये ze ॥ पलेनाथ ATTA यथाशत्तयाय वा कतं | निधाय तत्र पद्मन्तु ब्राह्मणाय निषेदयेत्‌ ॥ Vga राजतेनेह प्रदानाद्बिनेतज। | जातं wafaaraa क्षयं नाशय मे ऽनघ॥ दानमन्तः। | क्त्वे वं aa तु शौघ्र' रोगात्‌ प्रसुच्यते ॥ afa चथरोगद्दर तिलपद्मटानविधिः। श्राह वौद्धायनः। GIG न AHA ATTA वा पनः। पद्यन्तु कारयेच्छभ्न व्यक्तमषटदलं शभ ॥ मध्ये तु कणिकां कुय्यौ द्राजतेन च नालकं। पद्मभेवं विध कुष्थात्‌ स्थाप्यं दरौणएतिलोपरि ॥ वस्वेणावेच्य परया भक्तया प्रयतमानसः | ब्राह्मणं ज्नानवरत्तस्थं खाचारं wafer tt पद्मदानप्रयेःगन्न आरिल्येऽहनि कारयेत्‌ | आहय विप्रवयय"तं पूजयेदस्तपूव्वकं Ul saa च तिलेर्होमः काथबाष्टोत्तरंशतं । , पद्म नावाहयेदे वं भास्करं ग्रहनायकं ॥ दानखण्ड' ८ अध्यायः] माद्रः ६१५ uate भगवन्‌ देव ua ऽस्मिन्‌ सत्रिधिं कुरु | चरयोतनो दादशाकन्‌ सव्व प्राणिहितायच ॥ अवाहनमन्वः | आवाह्य तस्मिन्‌ देवेशं पूजयेद्रक्लचन्दनं ¦ । पुष्पे्रक्ञ रपरः कुकुमागुरु चन्दनैः | aa पायसं Caza न्नौरमेवच। मन्तेणानेन विधिवदयात्‌ way सिताम्बर 1 भगवन्‌ WA भूतेश THT लोकनायक | रक्तवः प्रतापेन्द्र रकस्तेलोक्यपावनः ॥ सत्‌पात्राय मया दत्त मम जच्निचेवहि | रीषधादि तु तत्‌ Wa नाणमायात्त दानतः ॥ ततः प्रदक्षिणो क्त्य ब्राह्मण विनयान्वितः | पायसं गुडसभिख' भोजनाय प्रदापयेत्‌ |! ततः खात्वा मङ्लेन पणयादहन तु भक्तितः । wut देववन्मन्ये asia टतपायसं ॥ ` एवं कतेन दानेन नाश याति न संशयः | संपत्रीषधदानेन रक्रशूलसुपाज्ितं | रक्तशूलयुजा AAT दान Alas aa: | इति cage तिलपद्मदान। आह Taz | गवां यः Grea Fara रोधनबन्धरैः | ९१६ माद्रः | [दानखर्ड = अध्यायः | ददरुरोगौ सति कर्डयुशषा भवति सव्वेदा ॥ वच्मि तत्‌ प्रतौकारं पद्मदानादिक्धखा | व्यावद्ारिकनिष्फेण TY HATA सुशोभनं ॥ नालच् राजतं कुात्तदद्वनापि करटकं | मध्ये रत्र प्रदातव्यं तदलाभे च मौक्तिकं ॥ खो गन्धकुड्माभ्याच् TATA ह्यनुलेपयेत्‌ | तण्डलोपरि संस्थाप्य aagqa तिलेषुवा ॥ तेषामपि परिमाण द्रौणचितयभमिष्यते | तदलाभे दयं ग्राह्यमथधवा खस्य शक्तितः ॥ उपचारः पोडशभिर ज येत्‌ मृलमन्ततः। आवारयेच Say भास्कर सुथमण्डलात्‌ ॥ देव देइ जगत्राघ DAW लोकपावन | कोकानां waa त्व पञ्चेस्िन्‌ सनिधिडरु i Wated मन्त. | एवमावाद्य GAA भानु सव्वजनप्रियं । उपचारः षघोडशभिर्च येत्‌ मूलमन्ततः॥ Saye waa आआम्नेय्यान्द्शि तस्य qi सभिदाज्यतिलःसम्यगा चाथः सर्व्व शास्तवित्‌ ॥ सथ्यन्ते चक्त्न्तेणए समिमं प्रकल्पयेत्‌ | अआज्यहोमं प्रङ््वात ga: शुचिसदित्यपि। area च तिलैः हमं कुर्या च्युतसं ख्यया | समिदाज्येयाष्टगशतम्टाविंशतिमेव वा । दानखण्डं ८ अध्यायः] दहेमाद्िः। ६१७ इत्वा चाइतिसम्पातान्‌ पात्रं चास्मिज्िनिचिपेत्‌ । तेन गात्राणि चाभ्यज्य ददुरोगार्दितस्य qt अल्तिभ्यामनुवाकेन यधा लिङ्ग वाससा ॥ 4 at wn माजयौ ताइतेनाघ ददो afear तथा t सम्पूज्यानन्तर भक्तया Ader पायसं क्षिपेत्‌ ॥ द्द्याद्रोगोतुतंपच्न प्राङमुखाय द्यदडमुषः। मन्त णानेन विधिवत्पूजितायातिभक्तित ¦ ॥ टेवटेव ATA टेवरूप परात्पर | जगतां परमानन्दकारक दमशे प्रभो ॥ प्रभाकर AAA टेषेशारुण्सारये | >+ 0 A We AN 9 लि ५५. रोधनेव्वन्धनेखवं वर्ष्य यच्छरोरके।॥ qa कर्मविपाकेन दटुकल्कादिकश्मलं | पद्मदानन TER नाशया WITH Il elated. | एवं eel तु aud दंद्ररोगविवजिंतः। विना aw विना qe त्वग्दोषेञ्च विवजितः॥ जायते रूपवान्‌ सद्य आदित्यस्य प्रभा यथा । जोवेदष शतं मर्यो धनधान्यसमन्वितः ॥ अनन्तरं ब्राद्रेभ्यः पायसञ्च निवेदयेत्‌ । एवं यः कुरुते दानं मौ तमोक्तविधानतः ॥ रोगे रन्धेव्वि gaa मोदते भानुवहुवि । इति दद्ररोगनघ्रतिलपद्मद्‌ानविधिः।॥ ( चर ) ६१८ Sale: | [दानखण्डं ८ wera: अथ ATTY | | सखरोपघातौ वाचाच्च TUT मकः प्रजायते । वच्यामि तत्प्रतोकारं येन सम्मदते सुखम्‌ ॥ FIA खणमयं wT पलार्दाैतद बतः । यधाविभवतः सम्यग्वित्तशाठंए न कारयेत्‌ | THAT Gary तास््रपात्रोपरि न्यसेत्‌ | ताखरपातपरौमाखं पलानामष्टकं fag: ॥ यद्दा स्वविभवेनेव पृजयेद्रक्त चन्दने; | तिलाठकोपरि स्थाप्य पौतवस्त्रण वेष्टयेत्‌ ॥ उपचारे; पोडशभिराचाय्यः सव्वं शास्ववित्‌ । wana विनौतश्च दयालः सत्यवाक्‌ शुचिः ॥ मन्त्रेणानेन विधिवत््राडमुखाऽलङ्कतः चिः | ब्रह्मणः सदनं a हि विष्णोरभिजनाभिजः॥ अभिप्रोतिकरं भानोरग्नेरद्रस्य safe | WII पूजाभमेतां त्व' सव्व केशविनाशकः ॥ TATA: | sit fafa वै होमः कन्तग्यामन्वपूव्व a: । समिदाज्यतिलस्चैव साविचपाष्टा्तरेण त्‌ ॥ समिदोमं प्रकुर्वीत सव्व रोगप्रणान्तये । आज्यद्टोमख्च कन्तेव्य्चित्रभित्यनया War ॥ तिलानायातिद्न्द्रति areatfucatta at अग्नेरुत्तरतोभागे कलशस्थापनं भवेत ॥ erage ८ अध्यायः] शमादिः ६१९ पूवाक्तेन विधानेन चाभिषेकादि कारयेत्‌ | प्रनोतामोचपयन्तं RA क्रत्वा प्रयत्नतः ॥ ग्रतः खातः चिः श्वेतवस्ता रोगो तु भूषितः TH इतवते पद्म ददात्‌ समवा चतुर ख ॥ देवानामथ wa ot पद्मलंप्रौतिकारणं। विशेषतो ब्रह्मणश्च सरस्वत्या हरेरपि ॥ यत्‌ प्राग्वाचान्निरोधेन sew मम देहजं । अरघभेदभवन्तोव्रन्दःख' रोगाकरन्तथा A तसव्व aes ब्रह्मस्‌थगिवाग्नयः | तिदशदयो ये च देवा हविन्तस्तया भवि ॥ दानमन्ते. | एवं द्वा त्‌ तं पद्च' ्राचा्यायातिभक्तितः। पृष्ठतस्तमनुव्रज्य ह्यघभे रादिमु यते ॥ एवं पश्योद्धवः प्राह नारदाय महानमने॥ दति मूकत्वहरतिलपद्मदएनविधिः । रघ तिपद्मपच्चकदटानविधिः। ब्रह्माण्ड पुराणात्‌ | अरघ दानंप्रवद्यामि favafafa विश्रुतं | MIT WHR Ga आरोग्य पापनाशन ॥ माघमासे विशेषेण aay च कारयेत्‌ | व्याधिग्रस्तं च दत्य दुःखप्राइतदशमे॥ ६२० हेमाद्रिः [दागखणर्ड ट अध्यायः अधान्यहा भयं पथ्येत्सव्वं दोष प्रणान्तये । भूमै मोमयलिप्तायां तिलै राट्कसं मितेः ॥ पद्ममष्टदलं कत्वा कणं काकेसरान्वित | तस्मिन्िघाय सौवर्णः ततः कत्वा सरोरुह ॥ वस्वेणावेख्य गन्धाय रचयेत्‌ परमेष्ठिनं | विप्र वेतानिकं wate शान्तमानसं ॥ अभ्यच्य दापयेत्तस्म मन्मेतसुरौरयेत्‌ | सम्प्रोयतां मे भगवान्‌ आकभूतुराननः ॥ दानेनानेन Vata जगत्‌खष्टा जगत्यतिः। तथान्यत्‌ तण्डुलेरेव SAT लवणेन तु | विष्णते स्था ण्व चेति द्‌ानमन्देवि बोधयेत्‌ ॥ सम्मरोयतां मे भगवान्‌ परमातमा जगन्मयः | दानेनानेन विखात्मा परमः पुरुषोत्तमः ॥ सम्प्रोयतां मे भगवान्‌ WHC: WHT मं । दानेनानेन विश्वाका चन्द्रादक्ततशेखरः ॥ दरतिमन्वान्‌ WAST दयादेतान्‌ TTT पथक्‌ | जातरूपमयान्‌ कत्वा ब्रह्मविष्णुमंहेश्वरान ॥ एवं छलं तु यत्पुण्यं जायते दिजपुङ्गवाः | न तदणयितृ" शक्य" कल्यकोटिशरतेरपि ॥ इत्याह भगवान्‌ ब्रह्मा नारदाय महात्मने! उक्तं मयापि awa Tara मुनिसत्तमाः ॥ अत्र ब्रह्मविष्णुमदेष्ठराणां रूपनिर्माणं धान्यपव्व तवद्‌ व्यः, दानखष्ड' ८ अध्यायः] शमादिः ६२१ इति चिपद्मदानविधिः । वायुपुराणत्‌ | तिलदानमघो aa दशधा देवि arena | TSW सव्व पापप्नं सव्व कल्याणकारक ॥ जन्मक्तषु चतुद ण्यां छष्णायाच्च समाचरेत्‌ | सत्रिघौ देवदेवस्य शिवस्य परमेष्ठिनः ॥ qa Tete दादशार सरोरुह | दलैदीदशभियुक्ं कत्वा afaacaa ॥ sat तिलसम्प्ण विन्धस्याभ्यन्तर शिव | चन्द्राकारञ्च* MAT मण्डले शक्रदैवते ॥ पूजयेदरन्ध-नेषेय-रीप-पष्यः-फलेम्तधा ॥ शक्रलक्षण लोकपालप्रसङ्गन त्रह्मारडदाने दशितं शक्रा टवतमण्डलं पा्धिवमण्डनलच्चतच्चतुष्कोणं विधेयं । धूपं सजरसं छत्रा gare भिवयोगिनि । भूगन्धपति-रौ गानः शक्ररूपो तिलाश्यः ॥ न्यासोत्थं एथिवौजातं स मत्‌पापं व्यपोहतु | दति क्रत्वा विनश्यन्ति पापानि त्ितिजानिच॥ भोजने धानि हिंस्यन्ते खावराणि चराणि च। कण्डतिवमने यानि शवमद्यादिगन्धयोः ॥ etna anette, निमा SA nee Ne oe ee ~ ~ ~ न ene = > ~= ५ न्ध = "न= ~ क टन्द्राकारद्ेति कचित्पादः। ERR wars. | [दानखण्ड ८ अध्यायः घ्राणे प्राणे गवां गन्धे खोविथस्पातुरस्य च, पुनः शिवपुरे तिरेयावदिन्द्राश्र्द ॥- इतरेष्वपि way विधिः साधारणः स्मतः | विशेषेण च वच्छामि तत्र तत्र शूचिस्मिते ॥ दति तिलारच््रकदानविधिः। वायुपुराग्णत्‌ ॥ तिलपौठमथो FA सारदारुमये TH! aie रतिदयायाभे तिलपूण सभित्तिके | व्योमाधिपं गगेगानरूपिगं शिवमचयेत्‌ ॥ गण गरूपमाहातयः। © रि चतुभु जोगजमुखो मूषकस्थश्च तुर्िलः | विपष्राण' चात्तसूव्रञ्च WY मातुनाङ्क दधानोविघ्रराजः स्यादिति, > CA © शक्त गन्धञ्च UIT AY. र धूपयेत्तथा | नोभे च वाससो दद्यात्‌ Grae तच विन्यसेत्‌ ॥ व्योमध्वनिपतिः weal गणनाथ तिलाखयः। व्योमश्ब्दश्यतिप्राप्तं पापमोग व्यपोहतु ॥ दानखण्ड' ८ ्रष्यायः।] देमाद्धिः। ६२३ दरतिदत्तेऽस्य नश्यन्ति पापान्याकाशजानि च ॥ अनियङकथोत्थानि परनिन्दाकथानि च । >>, कटसाकिससुत्यानि पन्यजनितानि च | ~ sats ¢ ae fies वेदनिन्दा गुरोनिन्दा तयोख Bava च। हन्ति पापान्यशेषाणि तिलपौटप्रदानतः। शिवलोके च कल्पां मोदते दशपञ्च च ॥ इति तिनपोटदानविधिः। तस्मिन्नेव पुराणे । Wad सम्प्रवच्यामि तिलदानमतुत्तम । yainafad पौरे चतु -कुम्भपरिग्कते ॥ आदशेविमनतं न्यस्य तत्र देवं मनोमयं | विष्णुरूपधरं शम्भ विन्यस्य प्ररि तोन्यसत्‌ i विष्णुरूपसुकर | नारदेन । TIA | शङ्चक्रगदापद्चधरो वामोदवाहुतः। विष्णुबिधेयो भगवान्‌ विशेषोन्यासम्‌त्तिषिति ॥ पोतवस्त्रयुगन्दिन चक्तादोन्यायुधानि Tt पञ्चलोहप्रतिष्ठानि तुलसोभिः समचयेत्‌॥ मनोमय नमस्तेऽस्त WAIST ध्वज | मनस्कुत्यानि पापानि सव्वास्याश्रु विनाशय ॥ इति दत्तऽस्य नश्यन्ति मानसानि कृतानि वै, ६२४ देमाद्रिः। [दानखणर्डः = अध्यायः | परद्रोद्दप्रत्तानि कामलोभोद्वानि च ॥ क्रोधजानि च aarfa पापानि च विशेषतः | अवाच्यवाचने यानि अध्ययध्यानजानि च॥ मदनोत्वजातानि क्रोधोद्ुता fa यानि a ध्येयान्याठत्तत्र त्तानि नश्यन्ति सकलान्यपि ॥ शिवलोके वसेदर्षा खथन्ददान्‌ दश कामतः ॥ दति तिलादशदानविधिः | वायुपुराणात्‌ | तिलकुम्भमघो वच्छ gu पूव्वेवदास्थिते । oS nN ॐ ७ Ca वारुणे मण्डले देवं वरुणाकारमचयेत्‌ | ~ ™~ ९ ०५ “ Wa: YA: फलेरगन्धेः BUTT | पूजयेत्‌ | वर्णलत्त णसुक्ता | ब्रह्माण्ड दाने | “वारुणं मण्डलं प्राप्य AWA’ तच्च अरं चन्द्राकारं कत्त व्यं । षडसान्‌ परितोन्यस्य ततोमन्तमिमं जपेत्‌ ॥ नमोवरुणरुपाय रसाम्बपतयं नमः | रसवारिनिमित्तानि यान्तु नाशम्घानिमे। faagameraa प्रसौद्‌ परमेश्वर ॥ दति ea विनश्यन्ति पापानि जलचारिरणं। हिसोडवानि स्रानेषु पानपाकेदेग,इने ॥ रसोपादानभत्ताणां ्पेयानाञ् वाज्छया | द्ानखण्डं ८ अध्यायः] देमाद्धिः। ६२५ कोषधच्चापि देवेश सव्वे'मेध्य' भविष्यति | शिवलोके वसेत्कल्पान्‌ शतपञ्द्‌शावरान्‌ ॥ दति faaaarerafafa: | वायुपुराणात्‌। करकं तिलसम्पण ' मण्डले वद्किटेवते | शिवं वङ्किवदाधाय पूजयेत्‌ करवौर काः | रक्तचन्दनगन्धेन fanaa च धूपयेत्‌ ॥ "वद्धिटेवतमर्डलं' चिकाणं मरण्डन्मित्ययः | ‘faa वङ्किविदिति' वह्किरूप्णिं frame | AE रुक्त ब्रह्मा ण्द्ाने निर्यासः, Aa! | MISTY ततोद्याष्ोपानाच्ख Wee | afseaufa: ग्वव्वङ्किरूपो farsa: तेजोरूपक्ततं पापं WAY व्यपोहतु | दति casa नश्यन्ति पापान्टम्निक्रतानि च॥ -पाकहोभेषु Hey (eae यानि वह्किना। अङ्गरवनदाहादिसभ्वानिच यानिवे॥ विरुदकरणोत्धानि रूपयोगोद्धवानि च । परदारपरद्रव्यपुवदशेनजानि J I ( se ) ९२६ देमाद्रिः। [दानखण्डं ८ अध्यायः। शवादिदश्यनोत्‌थानि मेतदोषक्ततानि च य णवं कुरुत दान शिवभक्ा यतव्रतः | शिवलोके aaa काल्पच्रयमश्रङ्ितः ॥ इति तिलकरकदानदिधिः। वायुएुराणात्‌ | रतः WAEETL नाम दानं वदामिते, पूव्वंवत्‌ कष्यते पीठे तिलानासुपरि न्यसेत्‌ 1 राजतं मण्डलं we विष्व गष्टा ्लायतं । aa देवमहं कार पविगशक्तिधराकतिं।॥ विन्यस्य राजतानन्यान्‌ कुमारान्‌ परितोन्यसेत्‌ । नेगमेशं विशाखश्च कुमार गुहभेव च ॥ ‘qaatefa, तिलपौठदानवदित्यधः | पविः वज्‌, श्रदृ्ार्च पुरुषाक्तिः दिभुजी वचगशक्तिधरो विधेयः | ने गमेषादिलन्तशसुक्तं faa | ततः GCI जाता दारणा विक्षताननाः। नेगमेषमुख्ठाः शक्तिधरा हिवाडव स्तयेति ॥ RIN वाससौ दद्यात्‌ Ferg परितो न्यसेत्‌ | SRA गन्धकाग्य स्यात्यष्मञ्च करवोरजं ॥ MERI देव THEY दुरन्तक | भभिमानक्षताहोषात्‌ waanrete मां प्रभो ॥ दानखर्ड cara: i] दखमाद्धिः। ९२७ दति दत्तेऽस्य नश्यन्ति यान्यष्टकारजानि तु | पारष्यस््ोनिषेध्यादि विप्र ्षत्रियजानि चख । तानि सर्व्वा खि नश्यन्ति यानि छ यविलङ्खनेः ॥ अनालन्यामवद्धया तु ग्टहक्तेत्रादिसद्कमे | अरन्यानि यानि पापानि तानि नश्यन्ति सर्व्वतः ॥ पापानि तानि नश्यन्ति शिवलीके वसेब्ररः। कल्पानां शतमेकश्च नात्र are विचारणा ॥ दति weercerafafa: | ब्रह्माण्ड पुरा णात्‌ | अतः पर प्रवच्यामि तिलदाममनुत्तम। यद्त्वा पुरुषः स्तौ वा afefy लोकमाप्नुयात्‌ ॥ श्रायुरारोग्यदं FS सव्यपापप्रणाशनं | शिवप्रोतिकरं कर्णा पुत्रतदिकर भं ॥ सदरैकादशवदया तु विप्रानैकादशान्‌ सुधीः । प्राडनसुखः प्रत्यगासोनान्‌ गन्धादिभिरथाचचयेत्‌॥ तिलप्रसदयं पाते प्रसेक निन्तपेत्तथा । प्रसेकं मण्डलं हेमं पातेषु विनिवेदयेत्‌ ॥ पात्राणि चवमाराष्य शिववुदया वधाक्रमं । रद्रेकादगशमन्देख दव्यादुदकपूर्व्वकं॥ रदरैकवदशमन्ा, बच्यमाकरैनामभिनमोन्ते्री तव्याः | ext Salis: | [दानखर्ड' ८ श्रष्यायः। खगव्याधश्च सव्व भ ऋतिश्च महायशाः | जैकपाददिवंप्नः पिनाकी च परन्तयः ॥ वहनोयेग्वर दैव कपालो च महाद्यतिः। स्थाणुभवस भगवान्‌ रुद्रा एकादशा fae: a दरति सदरेकाटशतिलदानविधिः। तस्मिन्नेव पुराणे | ga. परं प्रवच्यामि तिलगभेमनुत्तमं। यल्सप्रदानान्मनुजो दौघेमायुरवाप्रयात्‌ ॥ यपमत्यजयोपायो व्याधिनिम््ौ ्तसन्तमः | तिलगभद्तिख्यातो रहस्यः पापनाशनः ॥ यदा ग्रहोपरोधःस्याज्जम्पमक्तस्यातिदारुणः | व्याघौनाञ्च संमुतधानसुत्पातस्यापि चोद्यः ॥ तिलमभस्तदा काशः मवखदोचोपणान्तये । निमित्तानन्तरं कुग्योत्रेमित्तिक विधिक्रमं ॥ गोमयेनोपलिप्रायां faararaia वाससो | शालौ नामादट्कं मध्ये AACA न्यसेत्‌ ॥ तेषु ug प्रविम्तोयव्यमष्टपच' सुकणिकं | कणिकायां न्यरेत्द्य सौवण गक्ति तः छतं ॥ नवरतानि तत्पद्च निघातव्यानि यन्नतः। ततस्तद्ाद्यतः शान्‌ तिलान्‌ कुर्यात्‌ समन्ततः ॥ गभेवदाससा भूयः PATNA ततः शनेः! गभन्तं योनिमन््रेण समाधाय यथाविधि ॥ age ८ अध्यायः] देमाद्धिः। | ६२९ तत उपवेश्य परुषं कष्ण त सुमरि क | तस्याङ्गषु MAMA खत्यच्यमनुक्रमात्‌ ॥ तच्च देवं विरूपात्तमद चन्द्रविभूषण | कन्पयित्वाचं येत्‌ मन्त पञ्चतरह्मभिराद्रात्‌ ॥ योनिमन्वः | यस्ये यज्नियोगर्भो aa योनि हिरण्मयो्यादिवाजसनेयानां प्रसिः। खल्यच्यन्यासमाह गो नकः | त्रयम्बकं यजामहे शिखायां, न्यसेत्‌ सुगन्धिं yfeasafafa हदये. उर्व मकमिव वन्धनादितिवाद्न)ः, सत्यो dla माखतादिति नाभो, पादे गुल॒पोच जङ्को रुजघनं कटिभेदुयोः | नाभौ कुनिहदये पाश्वं क्तयोः कुचयोद्ध दि ॥ wa छकाटिकायाञ्च Tat मण्िन्धके | कनिष्टानामिकामध्यातजन्यङ्कटपाणिषु ॥ कर्ठेऽथ चिबुके वक्त नासिकाकणचक्तपि । ललाटे afe aera वर्षान्‌ मन्तस्य विन्यसेत्‌ । दति, देवोपुराणेाक्घोवा रल्यन्नयमन्तन्यासो wae, केतेन melee ‘Gates. | oe: यिप पिपी म & षरगृक्तनसुमुटिकमिति कविन्पाठः। क e ६२० eat: | [दानखर्ड' ट wera | सच गारुडपुराणोक्तनानारोगध्रतुलापरुषदाने द्रष्टव्यः | पच्च ब्रह्माणास्तत्‌परुषादिमन्ताः तस्य afe पनः पद्म सौवण yaaa कतं । विन्यसेदस््रमावेथ्य तिले रापूरयेत्‌ एनः ॥ तं wae येद्यिन्तयितम्तोडवं | अष्तखराविणं चन्द्र खेनमन््ेण मन्तवित्‌ ॥ ततः शताहतं मन्व सत्यच्यमनुत्तमं | तत उ्थापयेत्तस्मात्‌ गभस्थानात्‌ समाहितः tt TA ANS वारण्या पावमानौभिरेवच | qa देहिनि a: शंकरो सौति चिन्तयेत्‌ ॥ ब्राह्मणाय विनौताय ज्ञानिने वौतमन्यवे | ्रह्मनिष्टाय तत॒सव्व ` संप्रददात्तिलादिकं । aati भगवान्‌ शब्भुशवद्रमोलिरिति ्रूवन्‌ ॥ aa तिलगभडउपवेशन, ` शङ्ःरोस्मोतिच ध्यानमुत्धान, समन्वकं। तिलादिदटानं यजमानकर्तकं। अन्यत्‌ सव्व माचाय्य: कुर्यात्‌ । अनेन विधिना a तिलगभ' समारभेत्‌ | अकालसृत्यनभवेत्तस्य ATTA संशयः ॥ व्याधोनांविप्रमोत्तःस्याकहतामपि नियः | ग्रहदोषाख्च नश्यन्ति प्रस.दन्ति ग्रहा; पनः॥ उत्पातानां प्रणान्ति् चिविधानामपि णात्‌ | दानखण्ड' ८ भ्रष्यायः।] देमाद्रिः। ६२१ विविधानामपि भोमान्तरिचदिव्यानां॥ ` तिलगभदानविधिः। दूति ओोमहराजापिराजखोमहाटेवस्य समस्तकरणाधोषखर- सकलविद्याविश्वारद्‌ ्रोहमाद्वि-विरतिते-चतुव्वगं चिन्तामणौ-दानखण्डं तिलगभंदाना- त्तानि दानानि समाप्तानि) दानखण्डम्‌ नवमोऽध्यायः प्रघममारभ्यत। श्रध गजदानं। HATTA | aes पुराणोक्रमल्यं पञ्चगतानि वा | वित्तानुसारात्‌ तत्रापि कनिष्टोत्तममध्यम ॥ राणोक्त AMAA हेममाषशतदयं तघाखरूपगजदानेन सह वित्तानुसारातरेविष्यः तच खरूपगजदानं उत्तमः पत्तः पच्च शतानोति मध्यमः, शतदयं कनोयानिति पञ्चश्तानोद्यताद हेममाषाः संबध्यन्ते | रुप्यस्थेगालंकरण तारागणविभूषर । uefa वित्त शक्या car विष्णुपुरं व्रजेत्‌ ॥ SUT TH | तारागणो मोक्किकादिक्रतोगज। भूषण विशषः | दति गजदानषिधिः। दागखण्ड < अध्यायः।] देमाद्िः। ६३२ अथ लिङ्कपुरासे। गजदानं प्रवच्यामि यथावदनुपूर्वशः, दिजाय वाथ दातव्यं टेवरेवाय वा Yai ni गजन्तु TANGA रमं वा राजतं तुवा। सहसखरनिष्कमातरेण तददनापि कारयेत्‌ ॥ तद्दादन वा कुयात्‌ सव्वलक्षणभूषितं | qataenatea च tara विनिवेदयेत्‌ ॥ अष्टम्यां वा प्रदातव्यः शिवाय परमेषठिने। व्राह्मणाय दरिद्राय खोत्रियायाहिताग्नये | शिवमुदिश्य दातव्यः शिवं संपूज्य yaaa ॥ प्बवदिति लिद्पुराणोक्षतुलाएुरुषदानवदित्यथः | एतद्यः कुरुते दान शिवभक्तिसमन्वितः। सिल्ला खगं चिरं कालं राजा गजपतिभंषेत्‌ | दत्यपरोगजदटानविधिः। विष्णुस हिताया | कक्तारव्जभिरायत्तः शएभासनसमन्वित । ४ © e © A मणिकाच्चनमालाभिभूषित कण्चामरः॥, >, a : * (^ + सूत्रखर्डंख पुष्य य भूषितं दोषवजितं | यथालाभोपपत्रं वा यः प्रवच्छति दन्तिनं | ब्राह्मणाय दरिद्राय खगंलोके महोयते | कश्मच्तयादिहागव्य महाराजोगणधिपः ( ८० ) ६२४ हेमाद्धिः। [दानखर्ड' < अध्यायः । £ ( + सव्व पापविनिमंक्गोजायते नाव संशयः । अध वातुलणासं | गजदानमधो वच्छे संक्तेपादिधिना शृणु । इिजानामेव दातव्यं देवानां प्रोतिकारकं॥ ओकर परम wa aayfetared | रोगघ्र' सन्ततिकर जगदापहिनाशन ॥ गजं सुलक्षणोपेतं डटेगसमइव | युवानं रूपसम्पत्र' स्वभ रगभषितं ॥ ॥ ~ ~ मो क, पूव्वाक्तदेगकालेच टेवालयसमोपके | आनीय गजराजानमेरावतक्ुलोद्ववं | > क अभ्य गन्धपुष्पाद्य विप्रमुख्याय दापयेत्‌ ॥ प € + > पुखयाह aa कत्तव्य शिवपजा तथधवच | e ८१ वः © + MATA चातर कत्तव्य विधिपृव्व क tt अथ महाभारते। हस्यश्वशकटाटोनि यः प्रयच्छति शक्तितः | feara afafacra योतियायाहितागम्नये | यत्‌ फन समवाप्नोति तन्मे निगदतः wy ॥ षष्टि व्वषंसदसखाखि षष्टिव्वंषशतानि च । भोगान्‌ भक्लामरपुरं राजा काल्तयादिह ॥ Sz चावदानवाक्य | “AT Tel अमुकसगोतायेत्यादि | erage < श्रध्यायः।] ददेमाद्धिः। ईद दमं हस्तिनं कन्तारज्नखिरासनसहितं . काञ्चनमालाकौण' चामरगन्ध पुष्यालंक्तं प्रजापतिदेवतं श्रचथरसख गंकामम्तभ्यमह Wize, नममेति, Mi wa ्रसुकसगोच्ायेव्यादि। एतदम्तिदान प्रतिष्ठाय" दक्िणामिदं सुवरस' quad सप्रददे न ममेति | दति इहस्िदानविधिः। TAS AAA: | वाभ्विरोध गुरोः कछला समुखरोगो भवेन्नरः | तस्य दानेन विहितः प्रतोकारोऽयमच्यते ॥ सौवण ' राजतं तारं पलेनार्दपलेन वा | कारयेत्‌ करिणं सौम्यं यधाविभतोऽघवा ॥ तस्येव कारयेदन्तौ WAN रजतेन त | | पच्छस्बा मोक्िकेः कु्व्याद्रताम्यामक्िगो तथा ॥ AAT पोतवस्वेण गन्धपुष्या्तादिभिः। अच येदान्यराशिस्थं धान्य Sues मतं ॥ JAMIA वाद्यं संथतन्द्रिय | दान्तं कुलौनं घरिष्ठमनुदेगकर्‌ ग्ण ॥ AISA परया WAT TAACITUAT ¦ । पूजयेत्‌ प्रयतो भूत्वा तेमेतत्‌ क्र कारयेत्‌ ॥ समिदाज्यतिलैस्तेन होमं चापि प्रवत्तयेत्‌ ॥ अग्निनाभिनिं तधाधाय शुक्त चरति च क्रमात्‌| मन्ता एते विनिद््टा sa भराशत्यड्ष्यते ॥ BA चवाप्रणोम्यस्त तोस्य नं भवेत | ६२६ खमाद्धिः ॥ [दानखण्ड < अध्यायः। स्वा चान्तः कम्म क्त्वाघ प्रणोतामोक्लसं तथा ॥ ततः शक्ताम्बरधरः शुक्तमाल्यानुलेपनः | तस्मे इतवति ददात्‌ करिणं तं सदक्षिणं ॥ मन्वेणानेन विधिवत्‌ ore खाय विशेषतः | सुप्रतोकगजेन्द्र त्वं सरसखत्याभिषेचनं ॥ इन्द्रस्य वाहनं शश्वत्व्व देवै पुजितं | दानेनानेन दत्तेन सुखरोग विनाश्य i SAAR | ब्राह्मणान्‌ भोजयेदन्ते सां ` भृच्ोत बन्धभिः। दति सुखरोगदहरगजदानविधिः। TAS हदगोतमः। Uda वा तददन तदद्षीडन वा पुनः। कारयेद्ाहनं SA AAEM तु ATT | £ ec > € => 0 दन्ताःसखणमयाःकाय्या रल्ननानाविधयुता; | सर्व्वाभरणसयुक्त' करिण चोपकारकं॥ यत्तत्‌ सव्व प्रदाने तु तस्य पाश्च समाहितः | 3 ~, tS उपचारः षोडशभिरचच येद्गन्धप् केः ॥ © © ततो ब्राद्यमणमाह्य सव्व शास््राधको विद्‌ | खत त्तोपसम्पव्रमनुददे गकरं BAT ॥ भक्तया संपज्य वस्तादयेहामं तेन च कारयेत्‌ | > a ; PN मन्तःपौराणिकः सम्यक सहिताशस्चोदितः॥ दानखण्ड' < अध्यायः] || Safe: | चत्वारोदिगगजाये च पुष्यदन्तादयश्च ये! साव्वेभौमादयोयेच आद्ल्यातोषयामि तान्‌ ॥ सभिदाज्यति लेहमो गजस्य प्रोतये भवेत्‌ | तस्मै इतवते सम्यक्‌ एटणिप्रोत्यथंमाटतः ॥ मन्तेणानेन विंध्वद दयाद्वक्रिसमनज्वितः। MAI व्रणो चोदस् खायेन्द्रस्य वाहनं tt एेरावतशचतुरन्तौ गजानां नायकस्त॒ a: | दिग्दन्तिनां पूज्यतमो at पयतु प्रभुः ॥ अनन्तरमनुव्रज्य तमाचार्यं सुदान्ितः। ब्राह्मणान्‌ भोजयित्वा च May Ata वाग्यतः ॥ एवं छते ब्रणाबाधात्‌ तत्‌क्तणादेव सर्प॑ति । तेनेव व्रणिभिनूनं काथमारोग्यहेतवे ॥ दति व्रणशन्रगजदानविधिः। अध Saal गजदान। शिवधम्मात्‌ | निषेदयति योनां भक्तया सखस दलं ङतं | {शिवाय पव्वेदिवसे तस्य पुखखफलं wy ॥ A >$ €> OA A स मत्ते रावतप्रख्य WHIM: सुशोभनः | he EN 9 मः ०५ प्रक्रोडति महायानं श्तसख्यरनेकरश्ः। कल्पकोटिसहस्राणि कल्पकोटिशतानि च। ६२० ९२८ द माद्भिः । [रानखर्ड < अरध्यायः। रुद्रलोके Taare भवेदिह सुराधिप ॥ चतुय गसहस्ान्ते BA प्राप्य नराधिपः | भवेदिन्द्रसमः सोमान्‌ रूपवोयसमन्वितः॥ “ दूति शिविगजदानं | TESTU | योज गन्निधये नाग प्रयति महामतिः भद्रजातिससुद्धत पद्मनाभाय waa: | कुप्यक बलशोभाव्य घण्टाचामरभुषितं | वर चाद्कुशसंयुक्त अनेकस्वर णभूषणम्‌ | नानामर्ड नभूयिष्टः चारुडिश्डिमडम्बरं ॥ कत्वा fairest कार्त्तिककादमौदिने | हादण्यामप येत्त'तु टेवरेवाय चक्रिणे ॥ विलोकौ नाथ देषेण waa कपानिभे | गजदानेन तुष्टस्त्नं प्रय मम वाञ्कितं। TARPS दा तं प्रणिपत्य जगत्‌प्रभु । VTA AAA Alea कालमक्षयं । amacararin aitfear सुचिरं दिवि । ततोमृलोकमासाय साव्वभौमो BTA ॥ इति विष्णुगजदानविधिः। आदित्यपुराणे ॥ निषैदयति योनागं भक्तया खस्षा लङः तं | दानखणश्डं < अध्यायः।] द्देमाद्धिः। ६३८ € 0 ७, aaa पव्व दिवसे तस्य quand खरु I! र "ष 9 [> a स मत्तरावतप्रख्य WAZA) सुणेभनः। > व ~ ss परक्रोडति महायानः शतसंख्यरनेकशः | सपहोपसमुद्रायां faat नरपतिभवेत्‌ ॥ मुक्ता तु विपलान्‌ गोगान्‌ प्रलये सर्‌पर्छिते | > a सृब्थयोगं समासाय स तच्रषप्रलोयते॥ इति सूथधगजदानविधिः। रघ दासोदान। ततर बद्किपराणं । WIAA श्रुत राजन्‌ दासोदान ततः WY | तव भक्तया प्रवच्यामि मदहासोख्यप्रदायक | चतुखामाखमाग्णं fe wee: Ae saa | ZIM WE राजन्‌ Bus तु वरस्वियः॥ afSTWASTAAASATITAM TA | WeAINAT al नरकस्यापरो विधिः ॥ ्रद्‌ण्डवासिकं ग्राममदासोकञ्च यदुह । प्रनाज्यभोजन यच्च था तदिति मे मतिः॥ विभ्रमाभरषण दास्यो यद्गहं समुपासते | तचाम्त ड्जकरा Gat: चोरोदशायिनौ ॥ न तत्रास्ि we Wd a सुखं व्यावद्ारज। यत्र RUA नास्ति सव्वंकश्मकरो सदा ॥ किंकराणां छतं a न करोती aR । mene ६४० Satz: [दानखण्ड < अरध्वायः। THI कुरुते दासो VERA war सतौ ॥ बहुलो काङुलोग्रामोदासोदासाकुल WE | बदिदन्प्रकुला यस्य तस्य चेतः faarae ॥ यस्य भाग्य WE TAT Sal HTUAAAT | मत्याः सलत्नोयतकरास्विवगम्तच सिद्धयति ॥ qafevad लोकं यच्चास्य दयितं we । तत्तद णवतें देयं तदेवाक्षयमिच्छता ॥ एतदिचाय हदये दासो द व्ादिजातये । स्थिरनत्तत्रसंयुक्र सौम्ये सोम्यग्रहान्िते | दानकाल प्रणशसन्ति सन्तः पव्वणि वा पनः॥ TAFE A यथाशक्त्या वासोभिभषर्स्तधा | त्राद्भ णाय प्रदातव्या मन्त ण्भक्तिनम्तधा ॥ द्यं दासो मया तुभ्यं खोमतो प्रतिपादिता | सदा WARE भोग्या यथेष्ट ALATA ॥ दूट्मिदह दानवाक्व | त्रां Way असुकसगोत्रायेत्यादि इमां दासौ सुवर्णाीलद्ार वतौ गन्धपष्पा्लङ्कतां अरत्तयसुखप्रा्िकामस्तभ्यमहं सम्प्रददे । न ममेति | ai अद्य अमुकसगोतरायेव्यादि रएतद्ासौदानप्रतिष्टाये दत्िणामेतत्‌ सुवख' तुभ्यमहं सम्प्रददे, न ममेति । पञ्चवषाधिकासातु चत्वारिशव्समावधिः eal भि te oe ctwipte tent le ~~ ~~~ ~+ ~ ~ ~" ~~~ ~~ ere Oe शि क मोगमश्नते दूति बाचितपाटः। दानखंण्ड < अ्रध्यायः।] देमादधिः। Be दासो दिजाथ दातव्या दासदानेप्ययं विधिः | CUT ्षमापयेत्मशादाह्यणं वस्तकाच्चनेः ॥ ्रनुगत्वा तु dara fest विसजये त्‌ ततः । एवं दत्वा महाराज Raa भवेत्यमांन्‌ ॥ दह लोके परे चेवं सप्तजग्मान्धखर्छितः | WEANAT दयात्तरुगौ' रूपगशालिनो' | वदद्रव्योपसयुकां ग्रामवेष्मसमन्वितां i दासौ समोच्य बहशो ग्टहकम्मद त्ता यो ब्राह्मणाय कुलशोलवते ददाति । विद्याघधराधिपतिभिस्त्रभिप्रूजितोऽमौ मर; प्रयाति सजनः सह विष्णुलीक ॥ HATTA | a 3 दासो' ददयाद्यथाशक्ि मृल्येनालङ्घ तां शुभां । सुवर्णरजते; साद ` fafagefaurqai it वित्तानुसारात्तां द्वा विप्राय ग्टहमे धिने। मोदतेऽप्छरसां लाके यावत्‌कल्यशतचयं ॥ दति दासोदानविधिः। * अथ कारोत्तरे | योलंक्षत्य सिय शम्भोरुत्तमां विनिबेदयेत्‌ । MAHI यन्नस्य फलं शतगुण लभेत्‌ | ( ठ ) ६४२ waz: + [दानखस्छ < BUTT: | सुविनोतां faa दासीं तकाथ' निवेदयेत्‌ । ` नरभेधस्य AAS फलं WAR लभेत्‌ ॥ दूति शिवाय दासौदानविधि,। अध रथदानं । कूर्मपुराणे | ॥ € AS ह रयं चतुन्बलौवद रूट धान्याहतज्विधा | > ॐ © + वित्तानुसारात्‌ Way रधोपकरण्य्थत | agfawy विप्राय eur शिवपुर व्रजत्‌ ॥ धान्याहतमिति, अ्टाट्शधान्यानि परिभाषायां व्याख्यातानि, विधति faet- कसुवणदक्तिणानुसारादुत्तम मध्यम-कनिष्ट-भेदे न-चे विध्य रघोपः करणानि युगयोक्तप्रतोदवरत्रादोनि। तत्र दानवाक्य) अदय असुकसगोतरायेत्यादि चतुर्व्बवलोवर्ेयक्त' अष्टादशधान्य- परितं सकलसखोपस्करयुतं एतं wi विश्ठक्देवतं निरत्यय- स्व गीदिसुखकामस्तभ्य महं सम्प्रददे न ममेति । असुकसगोत्रायेत्यादि रएतद्रथदानप्रतिंष्ठाथ' दचिणाभिदं सुवण Gans सम्प्रददे न ममेति, STARA | दानखण्ड < श्रध्यायः |] Sars | ६४२ स्कन्दपुराण | रथाय रथनाधाय नमस्ते fare | विष्वभरूताय नाथाय अरुणाय नमो नमः॥ गारुडयुराणे | weal तुरद्गसंयुक्तां योरदाति दिजातये। सव्बकामसग्ृदामा स राजा जायते भुवि।॥ Teal ATA Tafa: | सचक्राख्यां युगोपेतां मत्तवारणमरुषितां । आस्तौणषक्तास्तर णां Araya स क्व रां ॥ युक्ता चतुभिस्तरगोदभ्यां वा शकितो युतां। वलौ वदृयु ताच्चापि दिजाय प्रतिपादयेत्‌ ॥ पण्येद्ि तिप्रमाहय wat वस्वादिभरूषितां | सदिक्षणां वधाशक्वा ददात्‌ प्रयतमानसः॥ दानमन्त. | गन्तोमिमां प्रयच्छामि विश्वकश्ाधिदेवतां | दानेनानेन भगवान्‌ प्रोयतां मे परः पमान्‌ ॥ एवं प्रदाय विध्िवहतो मन्तेण मानवः | विमानेनाकंवसन Zaafefa मोदते॥ इह लोके भवेद्राजा वलवान्‌ VATA ॥ ६४४ देमाद्धिः। [दानखण्ड' ९ अध्यायः महाभारत | प्रदानं सव्वदानानां शकटस्य विशिष्यते ॥ एवमाह महाभागः शारख्डिल्योभगवान्‌ ऋषिः । शकट दम्यसयुक्त' Tear दिजातये । तस्य खगे विमानन्तु सव्वंह ममयं भं ॥ दिव्याङ्गनाभिराकौण सबव्वरल्विभ्यूषितं | उपतिष्टति विप्रेन्द्र सव्वं कामफलप्रद्‌ ॥ इति रथदानविधिः। अथ रथदानप्रसङ्गन शिविकाद्‌ानमुयत tt वद्किपराणे । वसिष्ट उवाच | ण चान्यत्‌ APU महाद्‌ानमनुत्तमं | येन वै द त्तमा ण मुच्यते नरकाणवात्‌ ॥ मार्गशीर्षे शभे पत्ते wanes sites | माघफारगुनयोर्व्वापि AMG WATT | seni thas कलशोपरि संस्ितं ॥ शहा ङ्ग-गद्‌ा-चक्र-धर शक्तया हिर रमयं । शिबिकां वक्रवंशोत्था-जुदारमयोमय ॥ arta सन्निधि विष्लोाः शभच्छचसमन्वितां | सब्यूष्यचस तां भूषां जागरं तत्र कारयेत्‌ ॥ दानखर्डं € अध्यायः] देमाद्रिः। ६8१५ विद्याभिजनसम्पन्न' विदग्ध" णास्विन्तमं | TAM शचिन्द्च कलतापत्यभूषितं ॥ प्रातः सभायमभ्यच्चा वासोभिः कणभूषरैः | उपान-च्छरिका-खड्पट-कञ्चक-वे णिका ॥ आद्‌ शस्यगिकापानपाचञ्ख कांस्यभाजनं | चत्वारो THAT देया धेनवश्च सुलत्तणाः ॥ शिविकावाहनानान्तु तथेव छतधारि णः | afiear तथान्रच्र वर्षार्ह" ब्राह्यणस्य च ॥ वषं वष पनदं त्ाद्मगस्येतदेव तु | बस्तिरेव त्वसम्पत्तौ वष au पि वापिंकौ ॥ ददामुत्रातपत्ाण' कुर्‌ केप्रव मे प्रभो, छचन्त्वत्‌प्रो तये Sa व्राद्यणाय मया BH ॥ देव देव जगत्राघ विवान्‌ दत्तयानया। प्रभो शििकया टेव प्रीतोभव warea ॥ ala टानमन्तः। Tal तु ज्ञानविदुष सपत्ौकाय प्तिणे | सुरापःस्तनक्त्‌ सङ्ग ब्रह्महा गुरुतल्प गः ॥ शिविकादानमाहामात्‌ सुते पातकात्‌ स्फुटं faaud माढपत्तं cata तथेव च । MATA TITTY तारयेत्ररकाणवात्‌ ॥ + क त. । # fagtatafa केचित्‌ are: | ६४६ हेमाद्रिः [दानखण्ड' < qaqa! | yar तु विपुलान्‌ भोगानिहामुचसुखप्रदान्‌ | सपन्लोकः सपिटको विष्णुसायु TTA ते ॥ इति शिविकादानविधिः। शरध क्रमप्राप्तस्य महादानस्यातिदानप्रकरखे निरूपित लात्‌ रथदानानन्तरं ग्टहदानमारभ्यते | तच WAU: | ददात सुखौ MT su! सव्ववसतीषु । ्रन्ना-सुख-विदद्धयथध' पाते-देथमतोग्यहं ॥ दस्य तिः । $ ध on रसान्रोपस्करयुत we पिप्राय योऽपयेत्‌। न हीयते तस्य वंशः खगं 'प्राप्राव्यनुत्तम॥ वेदव्यासः | सर्व्पकामेः सुसम्पर्ण" क्वा वेम हिरश्मयं । सुद्रलाय गतः स्वग गतदयम्नो महामतिः ॥ HAG षाः दभा युवानोऽष्वाः प्रियाःस्ियः । रम्यमावसयच्चेव eargq लोकमाखितः॥ महाभारते 1. Aw 9 e e नेवैशिकं सत्वगुणोपपन्र ददाति यथैव नरो festa | दानखण्ड' < अ्रध्यायः।] देमाद्िः। ६४७ खाध्यायचारिऋ्गुणाय राज- Waa लीकाः कृरुजाङलेषु ॥ Taree शयनैरुपेतं TARE यः पुरुषो दिजाय । सु ख्याभिरामं-बहरतरपृण लभेदधिष्ठानवर स राजन्‌ ॥ तथा । यस्तु नेवैशिकं शं बराह्मणाय प्रयच्छति । चिं शत्कोटयोऽघ वर्षणं खर्गलोके महोयते ॥ ततोवतौरः कालेन मानुषं लोकमागतः। नगराधिपतिः त्रोमान्‌ राजराजोभवेत्‌ ध्रवं ॥ ATS UTA, | ग्टह-न्दोपप्रभो वयोात-शयना-सन-भाजनेः। उपस्कर च TIT सव्व धान्यप्रपूरितं ॥ सव्वधान्या -नयक्लानि, उपस्कराः मञ्चक-तूलिको-पधाना-सन- कांस्यादिभाजन-दौपिका-परेषणयन्वधान्यादिमानभारड-द्‌ णडो- लखल-मूषल-खर्मयस्थालौ-कलश्-वारिधानो-शूपं-व्यजन-च्छते]- पानह-खद्भास्पिचिका-सम्ाज नो-गोबलोवर्दाख महिषो-तण्डल- छत-तलपूणपात्र-दात्र-वस्त--चन्दनादि गन्धद्रव्य--ताम्ब लोपकरण- काष्ट-चनल्लो-दा्-दासोप्र्तयः। बराह्मणाय दरिद्राय सुशौलाय ददाति a तथाध्ययनभौलाय खण तस्यापि यत्फलं ॥ देवे; feantaa anfeaqate tr | ६४८ walfe: | [दानखर्ड' < अध्यायः) SAT वषेशतान्येव दशतिष्टन्यनामयाः ॥ तस्मादिह समागत्य सप्तो पाधिपोभवेत्‌। बदप्रदो बहुधनो इिजोबा वेद्पारगः॥ गसुडप॒राणे | tea दारवं वापि wea वापि शक्तितः सर्व्वोपस्करणोपेतं योद्‌दयादिपुल we ॥ ब्राह्मणाय दरिद्राय विदुषे च कुटुम्बिने । क्रौडित्वा सुचिर खगं मानुष्य लोकमागतः। A q भवत्यव्याइतश्वय्यः सव्व कामसमन्वितः ॥ RAFT | aN शक्तितः सव्ववित्तन gw ग्टहमपि तरिधा । सद्त्तिखं fe द च्चा व्रद्मलो कं AAT ॥ “स्व वित्तेन, सर्व्वोपस्करेणेत्यघः | “विधा, ya वदुत्तम-मध्यमा-दिभेदेन | ब्रह्मवेवत्तंवद्किपुराणयोः; न गारईखात्परोधन्ौ नव दानं ETT | नादरताद्धिकं पापंन पूज्यो ब्राह्मणात्मरः। धनधान्यसमायुक्त कलतापत्यसद्ग ल | गोगजाश्वगणाकौ ण we स्वम्हिशि्यते ॥ यथा मातरमा्ित्य सव्व slater जन्तवः | एव गहख मायित्य सव्व जोवन्ति चाखमाः ॥ दानखण्ड < श्रष्यायः।] खेमादधिः। gee धर्ड-मथच् airy भिखाख प्रथितं aw: | प्रासृकमेन॑र राजन्‌ सदा शेव्यो रहाखमः ॥ न wey विना घम्मानाथेकामो सुखनत्र च। लोकयात्रा यशः स्वगः प्राप्यते राजसत्तम ॥ न स्वग नापवर्भेषु नचान्येष्वपि धामसु | प्रस्य पादौ बद्रातरौ स्वगृहे स्वपतां सुखं ॥ दिनानि तानि गण्यन्ते यानि यान्ति wera | अपि शाकम्पमरचानस्य Awe परमं सुखं ॥ इति मला महाराज कारयित्वा सुशोभनं। भवनं ब्राह्मण देवं महतो भूतिमिच्छता ॥ ब्रदह्माण्डप रागो | गह HA Wawa aefaa सुशोभनं | सप्राकारप्रतोलीक कपाटागलयन्वितं ॥ सुधाव लिप्तं चतुर विम्तौण्गणश्ोभितं। शभप्रवेश-निष्काश-सुपकाय्यां दिसंयुतं ॥ मत्तवारणगोभादय गवाक्तादिविभ्रूषितं। zu दिजातिमुख्याय न गोचति कछताक्षते ॥ मद्छपुराणे | पक्षिष्टकामयं कछला ओैलजं वापि दारुज। awa वापि भवन एभलकत्तणसंयुत ॥ ea, A न्वितं प्रभूतबलिपुष्पाढय धेन्वा चव समन्वितं | ( ८२ ) ६१५० alg: । [दानखक्ड < श्रष्याय) श्रजैनेः सरले: सालेरन्येयैव मनोरमैः | तिमिरैः सजले कदम्ब; सह व्ल ¦ । शएभस्था नसमुत्यन्ररवास्तल त्त एसंगुतं ॥ खापनच्च यथान्यायं मुभेश्ैव तु शोभनं | मानं सिञ्चनं चवं सन्तानीयेन कारयेत्‌ ॥ मङ्गल्यानुपहा रां वास्तविदादितां स्तथा | देवतापञ्चकं तत्र चत्वार शत्मन्वितं | पूजयित्वा यथान्यायं ततोद यादं Ze ॥ वास्तलक्षणं, पञ्चचत्वारि शद्ेवता- क्रमश्च AAAI पुरागो। एकाभौतिपदङत्वा रेभिः कनकेन च । पश्चाव्पिेनातुलिम्पेत्‌ सूतरेणानलोडया सव्यतः ॥ द्शपू्व्वापरा रेखा दश चंवोत्तरायताः। सव्ववास्त॒विभागेषु विन्ञया नवका न च॥ एकाशौति पदुला वास्तुवित्सव्व वास्तु । पदस्थान्‌ WARS वास्ति ग-त्मञ्चदगै-व तु । दाति शदाद्यतः GA पूज्याच्ान्तस्तयोदग ॥ Saad प्रयोगः | $ ¢ पवन्तावदमेध्य-श्मशा ना दि रहितामन्‌षरां शएभवणशगन्धादि- लक्षणान्विता चतुरखां प्रागुदकप्रवणां भूमिं परोच्य गोमयादिः नरकायचंति @faaara: | दानखण्ड' < अध्यायः।] = tafe: ६५१ नोपलिप्य aa सुधालिप्तानि समान्तरालानि दश्सचाणि पात- येत्‌ तथेव en दिणोत्तरायतानि ततश्च नवकोष्ठकासु नव- पड्क्ञिषु सव्वं भेकाशौतिपदं मण्डलं पम्पद्यते, तत्र मध्यमकीष्ट- नवकमुकलज्य नवकभेव पदं विदध्यात्‌ ततपरस्थितञ्च पाख्ख्ित- कोष्ठदयाभ्यामेकौ FAN Atanas एवं दक्तिणप्ि- मीत्तराणि aie Tages कीणेष्वेकेकं परिशिष्य ब्रह्मखा- नस्य परिधि निष्पादयेत्‌ बाद्यतश्चेणानादिकोरेष्वेककोष्ठका- aa चत्वारि चत्वारि पदानि परिशिष्य प्रायादिरिकत्त कोष्टकानि ेणीभूतानि पञ्च पञ्च पदानि विदध्यात्‌ ततश्च पञ्चचत्वारि शत्‌- पदानि निष्पद्यन्ते | मध्ये नवपदस््वेकः चल्वारखिपदाः स्मृताः | विं शतिस्त्रे कपदिकास्तावन्तो दिपद्‌ाःस्मताः ॥ एवं प्रतिष्ठिता देवाश्चल्वारि शच्च पञ्च च । नामतस्तान्‌ प्रवच्यामि स्थानानि च निबोधत ॥ दणनको णादिमुरान्‌ पूजयेत्‌ RANT च। भि खौ FAA पजन्य जयन्तः कुलिशायुधः | सूथः सत्यभ श्व आ्आजाशोवायुरेव च! पूषा वितथश्चैव ्टहच्ततयमावुभो ॥ गन्धव भृह्गराजज्च# सगः पिठ गणस्तघा | दावारिकोऽघ सुग्रोवः VASAT वारुणः ॥ असुरः थव शोषश्च पापयच्छ्मावरोगकः Fre keer res eee नल ~ ~ “"~~ "~~ ® मगराजश्चति कचित्पाठः। { खमुरः राषपापोच रोगोहि सष्यएवच इति कचित्‌ पाठः म नि ernment क NSIT “OP TERE 1 त ue amEinnrsenmeten i ormemrnempmrated ६५२ देमाद्धिः। [दानखर्ड' < Tera: भल्लाटसोमनागौ च अदितिश्च दितिस्तथा ॥ फणावान्‌ सुख्यभवखाटो सोमनागौ तथापरो | अदितिश्च fefaga खाप्याः प्रणवनामभिः। afectfanea तु तदन्तश्चतुरः खण | आपश्चैवाथ fiat जयोरुद्रस्तयेव च । saat सविता चेव विवस्वान्‌ विव्धाधिपः ॥ मित्रोऽथ राजयच्मा च तथा एधौधरः क्रमात्‌ । अष्टमस्त्रापवत्‌ सस्त परितो ब्रह्मणः Tar: | Ma तावहातरिशत्पदे बहिःपरिधौ प्रथममौोशानकोणे श शिनं संस्थाप्य प्रदक्तिणक्रमेण पजन्धादिदेवां स्थापयेत्‌ तदन्त. age इति, पजन्धात्‌ पिमे एककोष्वक्षे पटे रापः, ्राकाशात्‌ पञ्चमे साविच्रः दौवारिकात्‌ ga स्मिन्‌ जयः, आपः पूव्वस्मि्‌ ax इति वहिः परिधिरन्त्चतुरोदेवांस्थापयेत्‌ परितो ब्रह्मण दति, मध्यपदस्ितस्य ब्रह्मणः पुरस्तादयथमण wera प्रदक्तिण क्रमेणा देवान्‌ खापयेत | श्रघोपसदहरति | आपञ्ेवापवन्छख्च पजन्याग्निदितिस्तथा । पदिकानान्तु वगोायभेवं arated: ॥ [ ९ शद ^ ९ a] aaa तु afefanferera q सव्वेतः। saat च fazata faa: ए्थोधरस्तधा I A ५ ब्रह्मणः परितोदिक्त जिपदरा घव सव्व॑तः॥ दानखण्ड' < अरध्यायः।] ददेमाद्धिः। ६५२ पदिकानामिव्यादि | अयभेकपदानां पञ्चानां देवानामौोशणनकोगे वगः qaqa एवमामनेयाद्कोर्ष्वपि एकपदाः पच्च देवता भवन्ति तन्मध्ये वहिरिति। कोणमध्ये वाद्यपरिघौ विशतिदिपदा भवन्ति अ्रव- मादयथत्वारस्तिपदा मध्य ब्रह्मा नवपदइति एवं पञ्चचल्रारिश देवान्‌ गन्धमाल्यादिभिः पूज्य वास्त॒विदयोक्तप्रकारेण ग्टहारग्भः Far | तस्मिन्नेव पुरारे) वास्तौ परिचिते सम्यग्वास्त गेहे fara | वास्त॒पशमनं कु्य्यीत्समिदिबंलिकम् च ॥ RMN AAA तथाच नववेश्मनि | नवप्रासादभवने प्रासादपरिवत्तने॥ इाराभिवत्तने तदत्‌ प्रासादेषु wey च । वास्त॒पग्रमनं व्यात्‌ Ts मेव विचक्षणः ॥ एकागौो तिप्‌ लिख्य वास्तमध्ये तु पिष्टके; । होमस्िमे खले काथः कुण्ड स्तप्रमाणके ॥ यवैः छष्णतिलेख व समिद्धः चोरहचजेः | पालाशः खादिरेव्वापामा दुम्बर संभवे; । qugaiaaaita मधुसपिं;समन्वितेः | काथस्त पञ्चमि रविपरव्वि्बीजेरथापि at ॥ होमान्ते WARTS वास्तदेशे वलिं हरेत्‌ | तहदिशेषनेवे यमिदं दद्याकभेणए तु । दशकण para शिखिने विनिबदयेत्‌ । ६५४ waifz: | [STHQW € श्रध्यायः। अदनं सोत्यल दद्यात्यजन्याय छताज्वित | जयन्ताय ध्वजं पोतं षटं कूम चच विन्यसेत्‌ ॥ इन्द्राय पञ्चरत्नानि UTE कुलि शन्तथा | वितानकञ्च सूर््यौय धूपं wa तथेव च ॥ सत्याय छतगोधूमं मत्‌स्यान-दद्याइगाय च! सष्क्ल्यञ्चान्तरि्ताय दद्यात्‌ Aa ख वाये ॥ लाजाः प्ण तु दातव्या वितथे चखणकोदनम्‌ | ग्टहक्तताय waa यमाय पिशितौदनं ॥ गन्धोदनञ्च गान्यबं ङ्ग मेषस्य जिद्धिकां । दौवारिके दन्तकाष्ठं te कष्णवलिं तथा । aaa यावकं दयात्‌ fase: छशरास्तथा॥ सुग्रोवे पूपकान्दद्यात्‌ पुष्यदन्ताय पायसं | कुशम्तम्बेन सयुक्त' तथापद्मच्च वारुणे ॥ ae हिरण्यं ददयादसुराय सुरासव | watery शाषाय यवान्वे WITT AAT ॥ BAAS HT रोगाय नागपुष्पं फणावते । भक्तं मुख्याय दातव्य मुद्रौदनमतः पर ॥ भल्लाटस्थानके दयात सोमाय मघुपायस | गाय भालिक पिष्ट दिये लोपिकास्तथा ॥ दितस्त परिकां दयादिव्येव बाह्यतोवलिः। त्ोरमापाय दातव्य श्रापवतस्ायव efy i सावित्रे लडडकान्दद्यात्‌ WAU कुशोदकम्‌ | सवितु गडपूर्पा ख जयाय तचन्दनं ॥ दानषण्ड' < अध्यायः।] देमाद्रिः। ६५५ विवस्वते पुनद द्याद्रक्षचन्दनपायसं | हरितालोलनं दयादिन्द्राय wadga ॥ गुडोादनन्तु मित्राय wera छतपायस। ्रमपक्रन्तधा मांस ST सखाद्राजयच्मणे ॥ एथौघराय मांसानि कुस्राण्डानि च दापयेत्‌ | शक रापायसन्दद्यादथन्ने पानमेवत्‌ ॥ पच्च गव्यं यवां दैव तिलात्ततदविश्चस' । wa भोज्यच्च विविधं ब्रह्मणे विनिवेदयेत्‌ ॥ एवं सम्पूजिता देवाः शान्ति कुवन्ति ते सदा VAI काञ्चनं दद्याद्रह्मणे गां पयखिनीं ॥ राक्षसानां बलिदयो मांसोदनसमन्विता । ईशाने नागमाद्टम्यश्चरुच्च विनिकेदयेत्‌ ॥ मांसोदनं सरुधिर हरिद्रौदनमेव त) अआमनेयौन्दिगमायित्य विदार्य fafaaeaq ॥ दध्योदनं सरुधिर मव्छखणर्ड श्च संयुतं | Wain बलिन्दद्यात्‌ पूतनाया तु Waar ti वाथव्ये पापराक्तस्ये RAN मांसं सुरासवं | पायसच्चापि दातव्य MAA Waa! क्रमात्‌ ॥ नमस्कारानुयुक्तेन प्रणएवाद्येन सव्वतः | प्राक्मांस्योदनं स्कन्दाय दक्िणस्यां तथापर ॥ कशरापालिकादानैमयम्ने मलमन््तः | मांसं सरुधिर दयात्‌ ज॒मरकाय तु पर्चिमे । पिलिपिच्छये रक्ताक्तपिष्टानन्तरतोपि च॥ ६५६ देमाद्िः। [दानखर्ड' < अध्यायः। भच्यभोज्येर्हिंमोशानां तन्मन्ेख बलिं eta | स्वासां पायसं साज्यं यथोक्तबस्धसम्भवे ॥ ACUTA दभपुष्पे ष्यत्तत्टतेबंलिः | गोमयेनोपलिमरायां away Yaa: feat ॥ गन्धादि ूव्व॑कं सव्व ' भौतिकञ्च बलिं हरेत्‌ | भरूतेभ्योऽथ fray राक्षसेभ्यो नमो नमः ॥ पिशचेभ्योऽथ ASA ग्भ्य VAR एक्‌ | दिव्यान्तरिकभौभेभ्यः प्रण्वाद्यनमोन्तकैः ॥ ततः Walaa यजमानस्य कारयेत्‌ | festa पूजयेद्धतया ये चान्य ग्टहमागताः | एतद्ास्तूपशमनं HAT WH समा चरेत्‌ ॥ प्रासाद-भवनो-द्यान-प्रार स्र परिवत्ते । पुरबेश्मप्रवेशेच सव्व टोषोपगान्तये ॥ वास्तूपशमन क्त्वा ततः सरेण वेष्टयेत | रत्तोघ्रपावमानेन Baa भवनादिकं॥ गरत्यमङ्गलवादये ख कुया द्वाद्वा णवा चनं | अनेन विधिना यन्त, प्रतिसम्बरं बधः ॥ We वायतने FAA स दुः खमवाप्रुयात्‌ | नच व्याधिभयन्तस्य नच बन्धुधनत्तयः। जोवेदषंशतं सभे ATA वसेत्ररः ॥ ॐ me अथ ब्रह्मव्रवत्त | कारयित्वा Wey रम्यान्‌ कतुवख कस SA दानखणर्ड' < अध्यायः |] हेमाद्रिः | ६५७ भवनाष्टादशतरि शत्तत्तत्र्ततरस SAT ॥ शक्या तददिगुणान्येव शतं यावक्छहखकं | कुडपरस्तश्भगवाखयादयाज्िचिच्रान्‌ वहभूमिकान्‌ ॥ सप्राकारप्रतोलोकान्‌ कपाटामलयन्तकान | सुधाधबलितान्‌ रम्यान्‌ विस्तोणणद्गणवाटकान्‌ ॥ सषधातुमतरै र्डः पञ्चरतेः समन्वितैः । चदकाष्टमय हस्ति न्तवस्तरमयै स्तथा ॥ मृखमयोपस्करा की स्षीन्‌ वस्तापकर णान्वितान्‌ | सर्व्वीपस्करसम्भारगणवल्कल राजि तान्‌ ॥ राजितांस्तण्पाषाणेः काष्टसद्यसंयुतान्‌ 1 सव्वधान्यसमायुकैः Fase विराजितान्‌ ॥ गो-महिष्या-ख-तवषभ-प्रे्-दासोजना-ज्वितान्‌। PACT AAA TATA ESTA हम्येवरान्‌ शुभान्‌ ॥ सम्परछीन्‌ सपधान्ये श्च एटततेलगुादिभिः। तिल-तण्डल-शालो-च-माष-गो धम-सषपेः । प्रियङ्गयव-नोवार-निष्याव-राजसुद्रकेः ॥ मसर-चणका-वत्तसकुषटककुलोत्यकः लवणा-दरक-खनज्नेरद्राक्ता-जोरक-धान्यकः ॥ दिद्-कुङ्म-कपर-स्रानद्रव्यः सचन्दनः र्प्यापस्करप्यङ्कतलोगर्ड,पघा नकः ॥ च द्नौच्छेदन-मन्यान-भद्रासन-कद्‌त्थकेः। पिठरो-लृखल-स्थालौ-स दप्य ए-यन्तकेः । मुषला-सि-कपाणो-षुद्‌णड-को द ण्ड मुद्रः ॥ ( ८२ ) ERS देमाद्धिः। [दानखर्ड' < श्रध्यायः). ग्णहटतापिकादर्वीँटषल्नोकद स्तकेः | चरकालकलोष्टौन्द्रदौपिकामििका घटौ ॥ ण्डनो पेषणौ तददुद्‌कुम्भप्रमाज॑नौ | nega लिच््नरान्दोलमुख्योपसकरसंयुतान्‌ । शक्तया सखणंसहसखरेणए गतेनाहवंसयुतान्‌ ॥ TMM रूप्ययुतान्‌ छतान्‌ निश्लचेतसा | इत्येवमादिसम्पखान्‌ wea दद्याहितातिषु ॥ वद्धिपुराणे | कन्त खन्द्रबलोपेते स्थि रनक्तत्रसंयुते | gasts विप्रकथिते दानकालः प्रशस्यते ॥ शुक्तपत्ते ठतौयायां पूणिंमायामधापि वा । एवसं्तसम्भारं ग्द कत्वा हिजोत्तमान्‌ | कुलग्ौ लसमायुक्तान शतस ख्यात्रिमन््रयेत्‌ i अधीतवेदशास्तन्नान्‌ पुराण्स्मतिपारगान। ग्टहधग्मरतान्‌ दान्तान्‌ निखान्‌ वहुकुटम्विनः | निराखयांस्तथारानस्तभ्यो दत्त महाफलं | TACT HUA वस्त्राभर णकुण्डलेः | कत्वाग्नियजनं भूयोवास्त पूज्य विधानतः ॥ aqutfae दाता facata गतस्मयः MATA गटहावासो गोविन्दः प्रोयतामिति | ब्रह्मवे वन्त WITT कारयित्वा कुणडभेक VAG | दानखण्ड ९ अध्यायः।] देमाद्धिः। ६१५९. ग्रहयज्ञः परकन्तव्यस्तचटिपुशटिकर > सदा ॥ ग्हयज्नविधानन्तु, ब्रतखण्ड विलोकनीयं | रत्तोप्रानि च सूक्वानि पठेयुत्ीह्मणास्ततः। वास्तोः पजा प्रकत्तव्या दिक्पालानां बलिं चविपेत्‌ ॥ ततः पुण्याहघोषेण ब्राह्म णा स्तेषु बे्मसु | प्रवेशयित्वा शय्यासु सभायांसूपेशयेत्‌ ॥ यजमानस्ततः प्राज्न; शक्ताम्बरधरः शुचिः | यस्य विहितं ga ane प्रतिपादयेत्‌ ॥ अतेददानवाक्य | ai wey अ्रमुकसगोत्रायेव्यादि इदं WE शयनासनभाजनो- Gaza सन्वधान्यप्रपूरितं सदे वतं ्रमुककामस्त्भ्यमह सम्म ददे नमभेवयक्ता इद UE ग्टटा गेव्यादिवच्यमाणमन्त' पठेत्‌ | ओं अ्रद्यासुकसगोवायेत्यादि एतद्र हदानप्रतिष्टारथ' दतिणा- मिदं हिरण्यन्तुम्यमहं सम्प्रददे न मभेति। द्तिणासंख्या तु, शक्या खर्सहसेशेत्यादिना दर्भिंतैव | प्रतिग्रहीता खस्तो वयक्ता को दा दितियजुवद प्रसि मन्तमु दाहरेत्‌ | TEWE WIM A UA VATA | तव विप्र प्रसाटेन ममासत्लभिमत फल ॥ एवभेकैकशो द्वा प्रणिपिल समपयेत्‌। स्वस्तोति ब्राह्मे वत्य कोद्‌ादितिच पूनितेः ॥ बहस्यतिसपतो पनरय मन्तः | ‘ ©१ + ue मम विभूत्यथ हार a दिजोन्तम | ६६० atte: | [दानखर्ड' < erat | प्रीयतां A जगद्योनिर्ववास्तरूपी wares 1 मव्छपुराणे | We दानदिने कायमेशान्यां हस्तसंमित | चतुरस समं कुण्डमेखलायोनिभूषित ॥ पूर्व्वो त्तरे हस्तमिता च वेदौ ग्टहादिदेश्वरण्जनाय अच्वौर्चनं ब्रह्मशिवाच्यतानां [1 big (| PAD काय फलपुष्यगन्धः ॥ ब्रह्मादिप्रतिमालन्न णमक तुलापुरुष | ~ ¢ ए इारषु arated तोरग्णनि पचेरपि तनचौरवनस्यतीनां | म्ध्येव CAITR खम्गन्धधपाम्बररलेयुक्त ॥ ग्द्ःक्लेन विधानेन क्षत्वाचाग्निमुखं ततः। aaa cael दिव्य स्थालीपाकं चर्‌ खपेत्‌ ॥ > ए ततश्च awa चर Tafa मध्यस्थिताभ्यो गट्हदटेवताभ्यः। afayq सम्यग्विधिसं प्रयोगात्‌ MALT धारापरितस्त्‌ दयात्‌ ॥ 9 न~ 6१ (॥ = राह्मण wear परि तृष्टं चमापयेत्‌ nat erwin तु सोपधानां सदोपिकां। "न ail fanaa शखच सदतां लच््मोनारायणन्वितां। दानखण्ड < अध्यायः] = watz: | ६६१ लच्छौनारायणलक्षण टेवतादानप्रकरणे PALA रायणदानेः वच्यते, तदूपश्च yaa मयं यथाशक्ति निर्माय, सिताम्बर कुण्डले मभूषितं कंयुर-कर्डाभर शा-भिरामं | पल्लोसमेतं च करे ग्टहीत्वा दाता पटेग्मन्तमिम ग्टहस्थः॥ uate नारायण दिष्यरूप सर्व्वामरेव्वन्दितपाद्पद्य | शएभाश्भानन्दसुधाम घोर MAMTA हि WE WET ॥ नमः कौम्तभनाथाय हिरण्यकवचायच | त्षोरोदाणवसुराय ATS नमो नमः ॥ नमोदहिरण्यगभय जगन्राधाय वे नमः। चराचरस्य जगतो ग्टहभूताय वे नमः ॥ भूक प्रमुखा लोकास्तव देहे व्यवसिताः; | नन्दन्ति यावत्‌ कल्पान्त तधा तस्मिन्‌ भवान wet | तत्‌ प्रसादेन देवे ya: पौन युतो । पञ्चयन्नक्रियायुक्ो वसेदाचन्द्रतारकं॥ एवमुक्ता तु fan सपलोक हिजोत्तमं | तिलप्रस्योपरिख्थायां गशय्यायासुपवेश्य च ॥ वदेदिदं ada सव्वधान्ययुतं fae | सर्व्वोपस्छरसयुक्त' we we दिजोत्तम ॥ तत्रोपकरणं सव्व ` दाभ्पत्यस्य निषेदयेत | ६६२ मादि । [दानखर्ड' < श्रध्यायः। पादुको-पानह-च्छच-भूषणा-सन-भाजनेः ॥ सम्पन्न चाधेसम्पर ह्म पस्कर भूषणं | सव्वसम्परखभेवास्त पठित्वेवं निषैदथेत्‌ | ब्र ह्ववैवत्तं | wearin दक्षिणा भवनं विना । उपरेषु रपौडन्ति तन्मूलला अहषेयः | सुयतौन्‌ पूजयित्वा तु ततः स्वभवनं व्रजेत्‌ ॥ दद्यादनेन विधिना वह्कन्येक्रमघो ग्ट | ससं ख्यानियमः ara: शक्तिरत्र नियामिका ॥ प्रौतवातातपहर दत्तवा ठणकुटोरकं। इष्टान्‌ कामानवाप्नोति Ta स्वं महीयते । ऋग्नितं वा यजमंध्यसामस्वरविभ्यूषिता । अत्यन्तसुखलव्धेन देया ब्रह्मपुरौ प्रिया ॥ गो-भरूहिरणय दानानि निवमाःसयमाम्तघा | ग्टहदानस्य कौन्तेय कलां नाह न्ति पोडशी ti वद्िपुराणे | एव दच्च! WE राजन्‌ सर्व्वोपस्करसंयत | 5 f ~ ~ ray नरोविष्णुपुर याति मेव्यमानोऽप्सरोगरः it तत्र HUA भक्ता भोगान्‌ देवे: सुदुलभान्‌ | कालादिह समायातो राजा भवति घाश्चिकः।। पुनविश्णुपुर ला सतरजन्मनि पाथिवः। रूपसोभाग्यसम्पत्रो दोघायुनिर्पद्रवः ॥ दानवण्डं ९ mare i] ददेमाद्धिः। ६६३ प॒त्रपोचय्‌ तोलच्छया वियोगरहितः सुखौ | NAAT मह्णराज WE तस्मात्‌ प्रदोयते॥ मद्छपुराण | qua aaa wae विनिदयेत्‌ | कल्यकोरि शतं यावत्‌ ब्रह्मलोके महोयते ॥ WAS दारुजं वापि योदय दिधिपूव्बेकं। वसेत्‌ चोराणवे रम्ये नारायणसमो पतः 1 मृरमयद्ैव योद दाद हच्चोपस्क रान्वितं | परेषु लोकपालानां प्रत्या मन्वन्तर वसेत्‌ ॥ कलिकलषविमुक्तः पूजितः सिदसडः रमरत्रसालावोज्यमानोप्ऽरोभिः पिढशतमपि वन्धन्‌ पुत्रपौवप्रपोत्रा- नपि नरकनिमम्नांस्तारयेटेकणएव ॥ दिव्यभोगांस्ततो yar राजराजी भवेद्ूवि | नारायणबलीपेतो नारायणपरायणः | नारायणकधासक्लो जोषेदषं शतं सुखो ॥ भविष्यतपुराणे | यः कारयेत्‌ सुदट्हम्यं वतीं ATA सस्सेवितां दिजपुरो सुजनोपभोग्यां | दिव्याष्छरोभिरभिनन्दितिचिन्तव्रत्तिः प्राप्रोल्यसावनुपसम्मदमिन्द मौलेः A ३६४ Safe: | दानसस्डं ८ अध्यायः ।| इति ग्टहदानविधिः | सुमन्तुरुवाच | मृरमयं दारुजं गेलं पक्षे्टकमधापि वा | कल्वानन्तग्हवापि यथाविभवसंभवात्‌ ॥ सर्व्वोपकरणोपेतं सवधान्यसमन्वितं | GUAT ग्टहं द्वा सव्वान्‌ AAAI यात्‌ |! दरति भविष्यत्यूराणोक्त सूचधग्णहदानविभिः। महाभारत | तथा गवार्थे MTN प्रोतवातदरं शमं | आसप्तमन्तारयित्वा कुल भरतसत्तम ॥ स्कन्दपुराणे | यः कारयित्वा ges विस्तीण" सुसमस्थल | शोतवातातपद्रं सिकताभिश्मदुत्तरं ॥ शरौरकण्डतिहर स्तभसंभारसङ्गल | भच्यप्रकल्पितानेकलणाधारवद्‌र्डक ॥ अ्रतौकताग्रसुखस्पथंदामनोशङ सङ्‌ लं । इरत MAY दंभारोन्‌ प्रष्टासममाखयं ॥ कतकूपनिपानादिजलाशयनिषेशन | aR ATTA CHART ॥ ZAG ट अध्यायः ।| देमाद्धिः | ल णोद्‌कादरिनिर्वाहत्तमकल्यितघ्वत्तिकं | एवंविधं महारम्य प्राकारदारभूषितं। सत्वा we गवामथ य: wala निषैदयेत्‌ ॥ स राजराजो भवति भाग्यारोम्यसमन्वितः। ` सुरभोलोकमासादय दिव्यभोगसमन्वितं ॥ क्रोडित्वा सुचिर कालं ततोमानुष्यभागतः। धनरूपममायुक्ः कुले महति जायते ॥ दति गोग्टहदान | अधघाखयदान। aa कालिकापुराणे | णङ्गात्यरमं नान्यदतम्तम्प विकन्यये | स्तोनामायय वापि कल्ला पक्क्टकामयम्‌ ॥ विकल्पः | HHT: | सुगौनं चारुनिवातं परिचारसमन्वितं। : Av 7 Sa , व्यास्यामग्डपसंयुकरमासनव्विविघ५ तं । पष्पाद्यानसमाय॒क्र VER शङ्रालयं | ४ a“ 0, nm न, “~ याम दोपेन्यनाद्यय प्रे्याग्णच्व चेतने | कौपोनोपानहादयथभा खये विनियोजयेत्‌ ॥ ततोभ्यच्चय ana भक्तया भोजयिता विशेषतः | » ~ ~ $ न (: ~*~, व चश्चव प्रपूज्यशं भक्तया तेभ्यो निवेद पेत्‌ ॥ ( 58 ) gag waz: [दानखर्ड < WATT. + प्रीयतां मे म्ारेव-अन्द्रमौलिमडेग्वरः | द्त्यक्ता पुय दिवसे euraaqa efaui ॥ अनेनाखयदानेन TARATATAT: | afamatiarai भोगान्‌ गद्कत्तदालय ॥ तदालय |} WETAT | ^ १ ५० शंवपुराणं | स्थावरं ayaa दिविधं लिङ्गमुयते | प्रासादे Brat काय्यं जङ्गमन्तु as हितं \ स्थावराजनद्गमं भरेष्ठमिति प्राहदहषंयः | दोत्तादिस्थापनरैव ज्ञानक्रियाप्रकाश्ननं ॥ SPAY प्रवत्तत तेनाधिक्यन्तु जङ्गमे । तस्माज्जङ्गमलिङ्गेभ्यो विद्यापौटस्य गुषये ॥ कारयिला मट दिव्यं शदगेखेष्टकामयं। शयनासनसयुक्त पुष्यारामादिगशोभन। ASMA पुण्यकाले समुत्‌ खजेत्‌ ॥ ब्रह्मवे वत्त | मटदानमधिक्षत्याहइ माकर्डयः | यावस्सन्तिष्ठते भूमौ स मठे अनरेविते | MATA कन्त च शभभागभवेत्‌ ॥ यः कारथेग्मटं Ne गिवायतनसत्रिघौ | दाखर्डः < sara] = Bare ६७ स गेवं पदमासाद्य कल्पायुतशतं वसेत्‌ ॥ तस्मात्‌पशयत्तयारेतत्‌ एथिवोमोखरप्रियः | लभेरीघायुरारोग्य' सम्पदे ्थ्थसन्ततिं | तरेतायुगे Bardi सहसखक्रतुछडषेत्‌ | विष्णोरायतने ye सत्रिधौ कारथेमटं | यः सः स्यात्स कलेष्वव्थसम्पदामालयः सटा! ity m~, भगवतोपुराणे | faanmaa कर्तव्यं पर्वाराममटादिकं। सजल कारयेत्तस्प्रान्मटारामादिकं नरः ॥ क्रत्वा मट प्रथद्नेन भयनासनसयुतं | guna ference यतिभ्योता निषेदयेत्‌ ॥ aad कामानवाप्नोति निष्कामो मोक्षमाप्रयात ॥ Tele 1 मटठ-ग्प्रतिययं-वापि सर्व्बोपकरणयुतं | कारयित्वा हिजातिभ्यः पश्यकाले समुत्‌ ख्जेत्‌ | तस्य VARA लोका Waa न कदाचन्‌ ॥ अगस्त्यः | @ “~ a a“, सञ्मकाममवाक्राति तस्य AMAA Ft | VaTMAAH al च यबोनामाखयस्य च।॥ सनम डपका री च Alea याति ण्डोत्मः A™ Alb sy wane: | | दानखणग्ड < अध्यायः) टेवोपुराणे | प्रासादमण्डपग्ह us चिचशिलातलें | Stal फटशालायां wa सं पूजयन्ति ये॥ स्ररामान्तजलोपेतं मठं भूमिचयोच्छितं | गरान्तिधामाग्निप्रस्येन विद्याकोशजपाददिभिः। Ya देवाय दातव्यं सव्वकामप्रदावकं ॥ महह्ापापारिशमन समम्तभूमलापह | राज्यायुःसुतसौभाग्यददनं RIAA AAT ॥ विजनं aa कुवन्ति मटार7मविवज्नितं | सर्वषां विघ्रदं कलु रपनलाकभयावदहं ॥ तथा । देवावतसकोरिस्थ' कुव्याचं मार्डसरषगे | एकं WANT धाम क्रतं लस्याधिकं फलं ॥ गङ्गोदके च TU स्नात्वा च परि कौ त्ितं | ame खजनः स्नाप्य तामोशानगतिं लभेत्‌ ॥ स्कन्दपुराणे | मटदानमधिक्तव्यादह | यः कारयेन्मदद्रम्य रुषेटोमस्थितं ass पच्चभौमन्तिभौमं वा शिवनज्ञानरतातमनां ॥ गुद्यापवर केयेक्तं मन्तख्थानममन्वितं । वाम्तविद्या विभक्त प्राकारपरिवांरतं ॥ धूमनिगमनोपेतं yaa: सत्मण्डलं । गन्धपुष्पं काथमेग्यान्यां ASAAA ॥ भार्डागारच्च AAT कोष्ठागारञ्च aaa t दानखरण्ड < अध्यायः || देमाद्रिः | ६६८ AAATY वारुख्यां वातायनसमन्वितं ॥ | oe समितकुशेन्धनस्थानमावुधानाञ्च नक्तो | अरभ्यागतालयस्चैव रम्यं शच्यासमन्वित | तोयाग्निदौ पसम्धरतेय॑ल्ञ' दल्िणतो भवेत्‌ ॥ ग्टदहान्तराणि सर्व्वाणि सजनः ASAT | [9 EN ८ न ^~ “, पञ्चवणश्च कुसुमः शोभितानि प्रकल्पयेत्‌ ॥ प्राकारच्च ASE AIT पञ्चदम्तप्रमारतः। 9 © प्राकागाच बह्निः Gata सव्वदित्त समन्ततः ॥ दिव्यं शिवाययं राम नानापुयोपणोभितं) WAU कुसुमापतं नानादत्तसमन्वित ॥ प्ियङ्गगिखराभोकपुचजोवकरिष्टकः पुन्रागवक्रुलंथ व पाटलाविल्वचम्मकः॥ भ्वेतमन्दारविजयजीतौ तगर कुष्ट कः | ~ ९ A BATT घौ भिव स्प स्रा नकुरण्टकः ॥ चौ A £ a Ce 56 "NN करवौोरः कशणिकारनांनावररनेकगः। „ ॐ ^ a स्थानविन्यासदरितः WOTUTAITSAA: ॥ 2 € ~ >> eae हि ॥ aaa viauqa दिग्िदिच जलान्वित । > it ~ a © - सितरक्तालङुसुमनालरक्तोत्पसयत ॥ सलतावितानग्टहकेः कचित्‌ कचिदवख्ितेः | a EN Ane # कदलःस्तम्भरखर्डश्च दाडिमादयविराजित। इति करत्वावहिम्तस्य प्राकारं ATTA ATA ॥ कपाटगोपुरोपेतं परिखावरटसयत | adler quge वि द्याव्याख्यानमरपं ॥ ६७० चेमाद्रः। [दानखण्ड < अध्यायः गवाक्षनिममोपेतं विचित्र' परिकल्पयेत्‌ ॥ सुराञ्च पञ्चमं ary शिवस्य वसतौग्टदं | षट्‌ हस्तमष्टहस्त वा दारुपदटविनिग्ितं i aa मदारुगेलं वा स्थापयेदिधिवच्छिवं | सव्वविदयाविधातारं wan कुलमोष्वरः ॥ aa शिष्यप्रशिष्येख व्याख्यानोदयतपाणिकं | पद्मासनस्थं सुतं प्रसन्नवदनं YT ॥ एव शिवाखमं क्रत्वा भक्तया वित्तानुसारतः | तत्‌प्रतिष्टां ततः कुयात्‌ प्रूजालङ्गारल न्ष णां 1 विद्यादानोक्कविभवेः भोभां कत्वा मढाग्रतः। पञ्चभिः पञ्चगव्येस्त' स्थाप्यैशान्यान्दिगि क्रमात्‌ ॥ स्रापयेद्रन्धतोयाद्येः शिवशस्वपरि श्तेः AMAIA AA स्थापयेत्‌ पष्यमण्डपे |! ततश्चन्दनपष्पाद्य : पूजयिलापिवासयेत्‌ | जघा पञ्चविध ara शिव विज्नञापयेत्ततः॥ अयाधिवासमनं टेव va: प्रतिष्ठा भवेत्तव | भक्तानामनुकम्पायः मात्रिध्यमुपकल्पयेत ॥ प्रातः सलराप्ठ टेषेश पजयित्वा प्रवेशयेत | पवित : wage पादादारभ्य पञ्चभिः | ततः सृगन्धगन्धादै्निंत्य' शोध्यं शिवालयं i fare quae: खानवस्तथु गाज्ितेः | सभि यस्त प्रणम्येशं गुर रा स्यां प्रवत्तं येत्‌ ॥ प्राञ्म बोदद्मसोवापि पु खाह,थ' शिवाग्रतः, aaa < अध्यायः] देमाद्धिः। ६७१ ततः सम्पजयेडक्या थजमानः WATT ॥ दक्तिणाभिविच्तिताभि भाजनाद्श्च पजयेत | निवेदयेत्ततः स्थानं सव्वषां शिवयोगिनां | सर्व्वोप्रकरशोप्ेतं प्रणिपत्य पनः पुनः ॥ एवं यः कारयेदाव्चः ओौमच्छ्छिवपरं महत्‌ । सर्व्वपापविनिभ्मुक्तः शिवलोके महीयते ॥ स्वगोत्रविंशकोपेसः सभव्यपरिवारितः पतमितादिसयक्तः शान्तःपरपरिच्छ्टः ॥ सुवित्तिचग्यहायानेरसस्येः सव्व कारिकः शिववत्‌ क्रीडते भोगेरण्मिादिगुणेयुतः ॥ ततः कालन महता विद्यादानप्रभावतः। ज्ञानयोगं समासाद aaa प्रतिसु्यते ॥ सपतिस्थापका तक्ता वलोवराख कश्थिणः। यान्ति रुद्रपुर wa तदध्यत्ताञ्चये नराः aura छत्तितकाः भिवायतनकश्चिणः तेऽपि याति खताःखगं' शिवकरमानुभावतः॥ भविष्यत्य । कारयित्वा दृद्स्तम्भ शभपक्र्टकामयं | HS कमटप्ष्ाभमाभासितदिगन्तरं | सुधानिलिप्त gaa सुखणशालावि राजितं | दद्यादनन्तफलद शबवष्णवयोगिनां। & OR ware: | |दानखर्ड € अध्यायः) वाराष्टपुराणे। Pais वा दिभौमं वा कु्यादथेकभूमिकं। मठं विचित्रणालाच्य बिराजन्मत्तवारण ॥ ध्यानाध्ययनदह्ोमादिव्याख्यानखानशषत । सुधया वा गिलाभि्व्वा सममङ्किप्तभूमिक॥ विन्यम्तपुम्तकाधारभूतन्‌ नस्क । नानाफलाकल्ीदयानराजिमण्डलमण्डित ॥ निश्नलसवादुपानोयसुसम्भतजला खयं | यतौनां पथिकानाञ्च निवासमुपसेदुषां ॥ पाद्‌ कोपानदच्छत्रकौपोनेन्धनवाससां | उपयोगिपदाथीनामन्येषामपि लब्धये ॥ ava वा विपुलां भमि प्रदद्याच्छरृदयान्वितिः। एवं समाश्रयं Hal तापसानां हितावद॥ अन्येषामपि लोकानां दुःखिनामायवाथिनां समाय्य प्रयच्छामि प्रोयतां मे जगत्रिषिः॥ एवं द्वा महाराजन्‌ afafaa ममायय। अष्वमेधसदहस्रस्य फलमाप्रात्यसं गयं ॥ गिव विष्णुपुरे feat तद्रूपबलविक्रमः। भोगानपि बह्कन्‌ मुक्ता पर निव्वांणमृच्छति ॥ य; कारयेदितिविचित्रविशालशाल | मालाकुलं रुचिरकृद्य वितानयुक्ष' ॥ दिव्याङ्गनापरिहतोऽथ भवेन्प्ररारेः । पारे भवाणवजलस्य स सोख्यमेति tt दानखण्ड' < अध्यायः।] दमाद्धिः। ६७३ दत्याखयदान। अध प्रतिखयदानं | तत्र भविष्यत्पुराणे । प्रतिश्रये सुविस्तौखं कारिते सजलेन्धने । दौनानाथजना्थाय ततः fara कतं भवेत्‌ ॥ वह्किपुराणे | कारयित्वा दृटस्तम्भं शुभं पक्षे्टकामयं | प्रतिखयं सुविस्तौण' guia waufad ५ सुधानुलिप्त gay सुखशालावि राजितं | दद्याद्‌ नन्तफलदं शेववैष्णवयो गिनां ॥ प्रतिखयं सुविस्तोण' सदरत्र' सुजलान्वितं | दौनानाधजनाधौय कारयित्वा WE Wa | निषैदयेत्‌ पथिस्थेभ्यः quert wares ॥ टेवोपुराणे | शक्र उवाच | पुरस्य पिमे भागे दक्तिणेचोत्रेऽघ ब्रा | qa वा मध्यतोवापि ये कुवन्ति प्रतिखयं ॥ देवतास्तत्र RE खाप्याः कान Wray दिजोत्तम। दिग्विभागगां ब्रूहि स भवेद्येन शान्तिदः ॥ ब्रह्मो वाच | दक्तिणोत्तरपूव्वेण ufata सुरेश्वरः। अथ मध्यगतःशक्रः HAA तत्‌प्रतिश्चयः ॥ ( ८४५ ) ६०8 माद्रि ¦ । | दानखण्ड' < अध्यायः। aa खान्ताञ्च feara विखाम्यन्ति हिजातयः। प्रतिखयस्य कत्तीरः aa तिष्ठन्ति ते चिर i तस्मात्‌ प्रतिखयः कार्ययो दृष्टाटृष्टफलाधिभिः | देवताधिष्ठितः शक्रः सव्वसौ ख्यप्रदोभवेत्‌ ॥ देवतानान्यं प्रोक्तं Waal नोपपयत | मदिषन्नीं तथा यत्त नायकं चात्र कारयेत्‌ ॥ afeaut भवेन्मध्ये ज्येटखाने नचान्यथा | वामतो नायकः कार्य्यो दस्तिणे यत्तराट्‌ तथा ॥ अथवा दिग्गता कावा तत्रापि कधयामिते। Tet संमुखं तस्य देवौ तच प्रतिष्ठयेत्‌ ॥ न यक्तं नायक काय्य दाराभ्यां मध्यतः faa t एवं छते फलं यत्त॒ वकत तत्केन शक्यते । केवलं फलमेतस्य सुख राज्य यशः यिय ॥ यमः | आसन पादभौचञ्च saad प्रतिखयं । ददाव्येतानि यः पञ्च स यन्नः पञ्चदत्तिणः ॥ TAS, UTAH रूपदोवस्द्‌ः स्मतः | a fe qaneiara योददाति प्रतिखयम्‌॥ अश्वभेघसदस्रस्य राजसूयशतस्य च । पुर्डरौकसदस्रस्य योगिष्ववसथोनरः ॥ विष्णुः प्रतिखयं तथा शय्ापादाभ्यङ्च दौपकं | परतयेकदाने नाप्नोति गोप्रदानसमं फलं ॥ दत्तः, आश्रमे च यतिथस्य विश्राम्यति मुहततंकं। age < श्रष्यायः।] देमाद्िः। ६७५ ककि तस्यान्येन wad कतक्योहि स Aa: | जन्मप्रशति यत्पाप दहस्येन तु afea | निखाल्जयति aaa एकरा चोषितोयतिः॥ - तधा । तपोजपे; कभौभूतो व्याधितोऽवसथाहं कः | वचोग्रहग्टहोतश्च तथान्धो विकलेन्द्रियः ॥ नौरुजश्च युवाचेव भिन्तुनौवसथाहंकः | नौ रुज युवाचेव ब्रह्मचर्यादि नश्यति ॥ ब्रह्म चय्यीदिनष्टम्त कुलं Tay नाशयेत्‌ | वसत्रवसथे भिचर्मयुनं यदि सेवते ॥ तस्यावसथनाशस्य मूलान्यपि fafa | तदस्ति; | आ्रगतस्यासनन्ट्‌ याच्छ्रान्तस्य शयन तथा | लषितस्य तु uate क्षुधितस्य तु भोजनं ॥ THE दयान्मनोद वाहा चन्दव्याच् GAT | एष साधारणोधम्मशातुव्वण्याऽव्रवौन्मनुः ॥ Wad स्वागतेनाग्निरासनेन शतक्रतुः | पितरः पाद्‌शौचन भोजनेन प्रजापतिः ॥ मनुविष्णुणतातपाः। येषामनख्नत्रतिधिःविप्राणां व्रजते ग्हात्‌ । ते वै खरत्वसुष्ट॒ तवमभ्वत्वं प्रतिपेदिरे ॥ यस्य चेव we विप्रोवसेत्कथिदटभोजितः। न तस्य देवाः पितरः हव्यं कव्यच्च Waa ॥ wf .---- ---- ~ [दि Sh, OT 1 त * तद्यालियिधस्णेति क्रचित्‌ ais: | ६७६ देमाद्विः। [दानखण्ड' < भ्रष्यायः | अतिधिर्यच वै ग्रामे भिक्षमाणः प्रयब्नतः। Ra निरशनस्तत्र aween विधौयते ॥ afa शाकम्परचानस्य शिलोञ्छेनापि stam: | स्वदेशे परदेशे वा नातिथिब्विमना वसेत्‌ | एकरावन्तु निवस्रतिथिव्रा मणः खतः | अनित्य fe fart यस्मात्‌ तस्मादतिथिरुच्यते ॥ यमः | तिधिपर्व्बीव्सवाः सव्व त्यक्ता येन महामना । सोऽतिथिः सर्व्वभूतानां शेषानम्यागतानिदुः ॥ वरती यतिं करार निवसदुच्यतेऽतिधिः | यस्मान्निव्य नवसति तस्मात्तमतिधि fae: 0 पव्वां खमावास्याटोनि उव्सवा विवाद्ादथः तिधिस्तदयतिरिक्ता दोपालिकाप्रतिपदादिः | एतान्यन्नविथेषप्रािहेतूनि येन wate त्यक्तानि सोऽति- चिरित्यधंः | गोतमः | असमानग्रामोऽतिथिरेकराचिकोऽधिठक्तसूर्ययोपस्थायोति ॥ ` एकरातिकः' एकराज्नवसनभोलः | ‘afar Qa; सायष्ासपरः, | दत्तः । सुधावस्तूनि वच्यामि free weaaa | मन्क्तमु खं वाचं सौम्यन्दयाच्चतुषटयं ॥ सुधावस्तूनि, अनायाससम्मद्यानि, ्भ्यत्थानमिह्ागच्छपूव्बालापः प्रियाग्वितः। दानखण्ड < श्रध्यायः।] | Barz: ६७७ उपासनमनुव्रज्या काथाण्येतानि यन्नतः ॥ (उपासन, समोपे fafa: | carafe चान्यानि भूमिरापस्तुशानि च । USMS तथाभ्यङ्माखयः शयनन्तधा ॥ ईषद स्तत्वं, चाल्मायाससाध्यतरात्‌ | fafeern यथाशक्तिरनौस्यानख्नन्‌ we वसेत्‌ ॥ मनुः | STAAL ATA AT ARTA वा | नास्य afaeaee शक्तितोनर्बिंतोऽतिधिः ॥ खौमाकघंरडेय पुराणे | garg प्रतिखयग्छह पथिकानां हितावद्धं | निजगेदेकदेशे वा साधन्‌ पान्धात्रिवासथेत्‌ ॥ अक्षयं पुण्यसुदिष्टं तस्य wala | सव्वंकामसख््ोऽसौ देवबदिवि मोदते ॥ इति प्रतिखयदानं | अरघ कन्यादानसुच्यते। aa लिङ््पुराणे | कन्यादानं प्रवच्यामि aA AAT AA । हहस्पतिः। सहस््रमेव धेनूनां शतच्चानड्हां समं | दशानडल्समं यानं दशयानसमो EA! I #द्गयानसमा कन्या भरूमिदानश्च तस्म | # दष्वाजिसमा कन्येति `` उ उ्नववन Safe जित्व । & Ou खेमाद्धिः। [दानखण्डं < ware: तस्मात्सर्व्वेषु दानेषु कन्यादानं विशिष्यते ॥ af: वालुकायाः कतोराशियावल्सप्तषिं मर्डलं । गते बषसदखे तु पलमेकं विभौते ॥ यश दश्यते तस्याः कन्यादाने न विद्यते ॥ महाभारते | करन्धमस्य Ya मरुतो दृपतिस्तथा | कन्यामङ्किरसे दत्वा दिवमाशु wara = 1 . bs राजा faaazatfa afsrsra महात्मन | दमयन्तीं प्रियां दत्वा तथा सह दिवङ्गतः ॥ मदिराश्वश्च राजषिदे्वा कन्यां सुमध्यमां । हिरण्यहस्ताय गतो लोकान्‌ देवरभिष्टतान्‌ T लोमपादश्च tafe: शान्तां eat सुतां Way: । ऋष्यशृङ्गाय विपुलां सर्व्वकामेरयुज्यत ॥ कश्यपः | अग्निष्टोमातिराचाणणं शतं शतगुणं शतं | लभते कन्यकां द्वा मन्तदोमेरलङ्गतां | अनडद्ां सहखाणं दशानां धय्यवाहिनां | aura विधिवदान कन्धादानच्च तत्सम ॥ देवलः । , faa: कन्या यघ्ान्यायं पाल्लयिल्वा fata च । न पिता नरकं याति नारो वा स्तीप्रसूयिनौ | दानखणर्ड' < अध्यायः] देमाद्धिः। ६७९ वशिष्ठः | सवषामेव दानानामेकजन्मानुगं फलं । हाटकचितिगोरोरणं सप्तजन्मानुगं फलं ॥ संवत्तः। अलङ्न््यतु यः कन्यां भूषखाच्छादनाशन ; । zal खगमवाप्रोति पूज्यते वासवादिभिः॥ वह्किपुराणे | Rai ये तु प्रथच्छन्ति waa Baa | ब्रह्मदेयां fess ब्रह्मलोकं व्रजन्ति ते ॥ RATT | कन्धामलङ्ुः तां eau Tal सकोतुकं | मोरौलोकमवाग्रोति विप्राय गुणशालिने a नारदोयपुराणे | चतुर्णमाखरमाणन्तु ग्टहस्यः AS उच्यते | WEUTA VE AS Wels BI वरस्तिः ॥ तस्मात्‌ कन्याप्रदानस्य नान्यदानस्तला स्मता। श्रत; प्रदेया fasts: कन्या सर्व्वाधेकाङ्िभिः॥ याज्नवल्काः । पिता पितामहोश्चाता सकुल्यो जननो तधा | कन्याप्रदः RAY WHAM: परः परः ॥ नारदः। पितादयात्‌ खयं कन्यां Brat वानुमते faq: | मातामद्ो मातुलश्च सकुल्या वान्धवास्तथा ॥ माता तरभावे सर्वषां प्रक्षतौ यदि ada gc © चेमाद्धिः। [दानखण्ड' < wea | AMARA AT TA: कन्यां खजातयः ॥ स्कन्दपुराणे | MARAT FATA परकौयान्तु कन्यकां । wa विधिना दातुमसमोचोऽपि युज्यते ॥ विवादहाधिकारिणमाह मनुः केदानधौत्यवेदौवा वेद वापि यथाक्रमं । श्रविश्चुतत्रद्मचर्योग्टहस्थाखममावसेत्‌ ॥ गुरुणानुमतः ख्राल्ा समादत्त यथाविषि | Seva fasta सवणां ल्तण्णन्वितां ॥ याज्ञवल्क्योपि | वेद्‌ व्रतानि वा पार्ौलवाप्यभयमेव वा | अविघ्रतव्रह्मचर्य्यो लक्षण्यां सियसुदहेत्‌ ॥ विश्वामिचः | कन्धामलङ्कन्तां Sal समाइय नराधिप | विद्याधिने ब्राह्मणाय कन्यादानं तदुच्यते ॥ भविष्यत्‌पुराणे | कन्यामलह्तां ददयाद्नादाय नराधिप | दिजाय वैद विदुषे कन्यादानं तदुखते ॥ ददयाद्गणएवते कन्धां नग्निकां धश्चचारिीं | अपिनो questa नोपरुष्याद्रजस्वला ॥ तथा,- कन्या टेया ओोजरिय्याय ब्राह्मणाय तपश्िने । दानखक्ड < अध्यायः |] warfe: | ६८१ सात्ताद्धोतकेदाय विधिना ब्रह्मचारिखे॥ ब्रह्माखडपुरागे | RAY परवरा भक्ष्या श्रलङ्कत्य प्रयलतः। कुनलोनाय सुरूपाय गुणज्ञाय विशेषतः ॥ कन्यां वरयमाणाय eareq विधिः wa: | गरुडपुराण । ` मुणोलाय सृ्ठत्ताय सुवियाय तपसखिन | कन्या देया प्रयत्नेन AAT कथञ्चन ॥ परिणेयकन्धालक्षणानि तु, स्कन्दपुराणे | सुरूपां ल्षणापेतामव्यङ्ाङ्गो कुलोद्धवाम्‌ t कन्यां भ्राढमतोचेव walalal aqeza ॥ विशालनेत्रा सुसुखो नोलङुच्चितमदैजाम्‌ | आतास््रपाणिपादागां HATA सुमध्यमां ॥ विगालजघनाञ्चारुनितम्बस्थलभूषितां | अस्थलगुल्‌फद्गनां ्राण्यामाधरतालुकां ॥ अपिद्गात्तौमकपिलामक्फरच्चरणां शुभां | अस्यूलगण्डनासागां शस्तामाहसनोषिरः | BES AEM! कन्यां रोगदोषविवज्जितां ॥ वज्जनोयकन्यानि रूपण वद्किपुराणे | महान्यपि सम्रदानि गोजाविधनघान्यतः। ( ८६ ) दमाद्रिः | [STAM < WATT | स्तो सम्बन्ये दशेमानि कुलानि परिवञ्जयेत्‌ ॥ हो नजातिसुपाषर्डसुजनोदेगकारि णां | कद्रामयसदावाच्यश्िविकरुषटिकलानि च॥ TATE न agar न त विज्नायते पिता। नापयच्छेत तां ura: पुचिकाधसख्मशडया॥ अथाह AAT: अष्टवर्षा NANT नवमे नग्निका भवेत्‌ | Zn कन्यका UAT दादश वरषनलो स्मता ॥ ATRUF: | अप्राप्षरजसा गौरो ata स्जसि Tifsat | अन्यक्ननक्तताश्यामा RASTA तु नग्निका ॥ काश्यपः | मप्तवषां भद्रो दशवष | कन्यका। We @ हाद्शे वष कुमारोल्यभिधोयते॥ TARA TAMA सोमामुल्नोत कन्यकां) रजःकाले तु गन्धब्बा; WHA HATTA तम्म्रादुदादयेत्‌ कन्यां यावत्रत्‌ मतो भवेत्‌ | विवाङ्स्त्वष्टवषौयाः कन्यायाः Waa वधः ॥ SATE मनुः) चतुप्रामपि वर््ानां प्रत्ये त्त हिताद्कितान्‌ | अष्टाविमान्‌ समासेन स्त्रोविवाहात्निब।घत॥ नाद्यो दंव MATA: WITT ATT! | दानखर्ड < अध्यायः] माद्धिः। ६८२ गान्धर्वो रा्तसयैव पेश्चाचघाष्टमोमतः 11% चतुरो ब्राह्मणस्याद्यन्‌ प्रशस्तान्‌ कवयोविदुः। Tae चत्चियस्येवमासुरं वेश्यशद्रयोः ॥ पञ्चानाञ्च aaa erawan fearfas | पैगाचथासुरघेव न AWA कथञ्चन | प्रथक्‌ waa विमिखौ षा विवाहो पून्वनोदितौ | Taal रात्तसथेव Wail क्षतस्य तौ स्मतौ ॥ पटोनसिः। WIAA राजन्यस्य, Tata aes, TTT: शूद्रस्य, सव्व षामाषेः प्रमाणम्‌ | STS UAT: | पेगाचःसंस्कतप्रमूतानां प्रतिलीमजानाच। मनुः । योव्षां विवाद्ानां मनुना कौल्तितो गुखः । मम्यक्‌ गृणत तं विप्राः सव्व कौत्तयतो मम ॥ दग VA परान्व॑श्यानालानक्ेकविंशकं | areitgat सुकछतक्छश्लो चयत्येनसः freq ॥ दैवोढाजः सुतयेव सप्त सप्त परावरान्‌ । आघाटः TAMA TSH कायोटृजः शतः ॥ ब्राह्मादिषु विवाहेषु चतुष्ववानुपव्वेशः | ्रह्मवश्चस्िनः पुत्रा जायन्ते शिष्टसम्मताः 1 “ धम दूति पुम्लनकान्तरः पाठः| ६८४ wae: | [दानखण्ड' € अध्यायः रूपसत्वगुणापेता धनवन्तो यशसिनः | पय्यौप्तभोगा धर्मिष्ठा जोवन्ति च शतं समः ॥ दतरेषु च शिष्टेषु कृशसादुतवादिनः। जायन्ते दुव्विवाहेष ब्रह्मधरमहिषः सुताः | अनिन्दितः स्लोविवाद्ेरनिन्या भवति प्रजा । निन्दितेनिन्दिता णां तस्माचिन्दयान्‌ विवञ््येत्‌ ॥ अध तेषां लक्षणानि तव fay: | AISA गुणवते कन्यां कन्धादानं BW ATW: | बोधायनः | खुतशोले विज्ञाय ब्रह्मचारिणे ऽधिने देयेति स ara: | प्रचेताः | सवन्धाय नग्निकासुदकेन दद्यात्‌ स aren विवाहः | व्यासः | आच्छादयालङ्खतां क्त्वा विः परिक्रम्य पावक | नामगो समुद्दिश्य दद्याद्यो विधिस्त्वयम्‌ ॥ मनु | यन्ने तु वितते सम्यक्‌ कर्यमकुवििति कत्वे ly, WAFA सुतादान देवं WH प्रचक्षते ॥ एकङ्गोमिथन दवा वरादादाध धमतः | कन्याप्रदानं विधिवदार्षो wa: स उच्यते ॥ # was wage ते दति पुलकाम्तर पाठः| दानखण्डं < अध्यायः] देमाद्िः। ६८५ हारोतः। अनिन्यमन्येरवितकंयन्‌ विधिवहस्युगं द्वा TAIT सद wagaatfafa प्राजापलः॥ मनुः, सहोभो चरतां धर्ममिति वाचानुभायतु। कन्यादानं समभ्ययय प्रजापल्योविधिः स्मतः ॥ ज्ञातिभ्यो द्रविण ear कन्याये चैव शक्तितः । कन्याप्रदानं खाच्छन्यादासुरोधश उच्यते ॥ दच्छयान्यान्यसयोगः कन्यायाश्च वरस्य च। aaa म च विज्ञेयो WaT: कामसम्भवः॥ हत्वा च्छित्वा च भित्वा च क्रोशन्तो weal ग्टहात्‌ | WAR कन्याहरण waa विधिरुच्यते ॥ enix मत्तां Teg लत्वा यतोपनोयते | स पापिष्ठो विवाहानां dara: प्रथितोऽष्टमः॥ श्रथ व्किपुराणे | ब्राह्मेण तु विवाहेन यस्त कन्यां प्रयच्छति । ; # ’ (~ EN ब्रह्मलोकं व्रजत्‌ fan ब्रह्मादयः पूजितः qe: ॥ ॐ, म ॥ e द्वेन तु faaea ae Hai प्रयच्छति, भित्वा हारन्तु सस्य waaay गच्छति ॥ गान्धव्वेण fava यस्त॒ कन्यां प्रयच्छति | गन्धव्वलोकमासाद्य क्रौडते देवविरम्‌ ॥ # सुतां aut vant वा रहोयतोपगच्छतोति पाठान्तरम ६८६ VATIZ. | (etaque < अध्यायः Wear Sal यः कन्यान्तां पश्ात्सम्यगच्चयेत्‌ | म किन्नर गन्धर्व; क्रोडते कालमयं ॥ भविष्यत्यरागो | विन.क्य गोत्रनन्नते रागिकूटादिक एभम्‌। स॒न्तग्ने मुमृडत्त च दव्याचंव यथाविधि i उभयस्यापि पन्नस्य मनोभ्यदयपूव्वकम्‌ I कुमाय्यास्व्टवषांयाः wad पाणिपौडइनम्‌ tt आह पटोनसिः | पाणिग्रहगसस्कारः मवम्पास्रपदिश्यते | अमवम्मास्वयन्नेयो अिधिरुदाहकस्मणि ॥ णर: UAT ग्राह्यः प्रतोदा वैश्यकन्यया | वमनस्य दशा ग्राह्या शृद्रयोत्‌कछष्टवेटने il ITE: | वरगोत्रं ममुचाय्य प्रपितामहपृन्वकम्‌ | नाम मङ्गौत्तयेदिदान्‌ कन्धायाद्चव मेव fe 1 तित्यव्वमुखोदाता वरः प्रत्य खो भवत्‌ । मधपर्का्वितां wat तम्म्ाद्द्यात्‌ Azhar । उदपात्रं AAW मन्वानेन दापयेत्‌ ५ गौरीं कन्यामिमां विप्र यथाशक्ति विभ्रृषितां। गोचाय शमे तस्र दत्तां विध्रसमाययां इति ॥ इदमि दानवाक्य | त्रा अद्य AARAMA अमुकप्रवगस्य WARMER, प्रपो दानषक्डः < अध्यायः।] माद्रि ९८ 1 ८2 त्राव, ब्रमुकसगोतस्य श्रमुकप्रवररस्य अमृुकगम््रणः पाचाय, अमुकमगातस्य अमुकप्रवरम्य BARMAN, पुत्राय, अमुकसगा- चाय असुकप्रवराय अ्रमुकशख्मणे वराय, अरमुकमगोचस्य अमुक प्रवरस्य अमकशम्मणः aT, श्रसुकममोचम्य अ्रमुकप्रवरस्य अमुकगश्णः al. अ्रसुकसगाचस्य WATT अमुक mam: yal, च्रमुकसगोचां भ्रसुकप्रयसां अपरुकाभिधानामि- माङन्यं सालक्कारा प्रजापतिद्‌ वतां ्रमुककामम्तभ्यमदह सम्प्र 221 एतत्‌कन्चादानप्रतिष्ठाघे efamfad हिरण्य ane? न ममेल्यचाथ्च दानमन्तपठेत्‌, प्रतिग्रहोता तु maga” स्रम्तोव्यक्ता Aretha मन्वमुदादहरेत्‌ | भ्रमिं गाव दासो वासांसि च स्वशक्तितः। महिष्यो वाजिनञ्चव दयातस्बर॒मणोनपि ॥ ततः खग्ष्मविधिना Para कम्म कारयेत्‌ | यघ्ाचारं विधेयानि मङ्ल्यकुतुकानि च॥ लिङ्पुरागे। कान्य ल्षणसम्यन्नां सव्वदःषविवजिताम्‌ | मातापित्ोस्त्‌ सम्बादं BAT TA धन मदत्‌ | आतोकत्यतु संस्याप्य वस Gal नव शुभम्‌ | भूपगो भूषयिता च गन्धभाल्येरघा्येत्‌ ॥ निमित्तानि समोदाघ्र गोत्रनन्तत्काटिकम्‌। उभयोथित्तमारोच उभौ संपज्य वत्तः ॥ दातव्या ओओतरियायेव area तपस्विने | gc Safe. | [दानखग्ड' < अध्यायः | साक्ताद्धोतवबेद्‌ाय विधिना ब्रह्मचारिणे i दासौदासासनायच्च भषणानि विशेषत; | चेताणिच धनं वापि तथान्यानि प्रदापयेत्‌ ॥ यावन्ति सन्ति रोमाणि कन्यायाश्च तनौ पुनः तावदहषंसदस्राणि Teale महोयते। वह्िपुराणे | एवं यच्छन्ति ये कन्यां यथाशक्त्या Baga | विवाहकाले संप्राप्ते यथोक्त AEM नरे | क्रमात्‌क्रमं कतुशतमनुपूव्व' लभन्तिते॥ खता कन्याप्रदानच्च पितरः प्रपितामहाः | विसुक्ताः सव्वंपापेभ्यो ब्रह्मलोकं ब्रजन्ति ते ॥ तथा। न मन्य्‌ङ्ारयेत्तासां पृज्याख सततं WE ब्रह्मादयो विशेषेण ब्रह्मभोज्यः सदा vaq i प्रजाया कन्धाया न AAA कदाचन, दौहित्रस्य सुख cer किमधंमनुशोचसि ॥ महासच्च समाको aaa ते नरकाडयं | AI’ Tas खेभ्यः पर स्वगंमवाप्स्यसि ॥ दोदितस्यतु दानेन नन्दन्ति पितरः wet! यत्‌ किञ्चित्‌ कुरुते दानं तदानन््याय WAG ॥ al कन्यां न शोचेत क्षधिता ताडिता पिवा। नानादुःखाभिभूता वा ATATATAT AAT ॥ GAA न चवास्या श्रागताञ्चव पोषयेत्‌ । दानखर्ड' < अध्यायः || हेमाद्रिः | gece. शोचन्ति aaa यत्र विनश्यव्याश् aqga | न भुच्ञन्ति ख यत्रैव निदइन्तप्रप्‌जिता ¦ । तस्मादेताः सदाभ्यच्पी भूषणाच्छछादनागनेः ॥ भतिकामेनैरैर्नित्य सुतापुतस्त सर्व्वदा | सन्तुष्टः स्यात्तथा पञ्यः स ादषत्सवेषु च ॥ afaa a कुलं नित्य कल्याणं aaa wad | इह कौ त्तिभवेत्‌ an awa हिजसत्तम॥ तिलरा्िः क्तोयावदिषाकरसमुच्छितः। वपन्त VHA तस्मात्‌ तिल एक स्त॒ यावता ॥ WaT लभते तावदद्यलोकस्य निथित । शतगव्यूतिमानेन सचितर्दषरोमभिः ॥ विश्रौथते तुरालिङ्ग' वष कन्याप्रदस्तथा | तावत्खगः लभेत्‌ यावत्सव्बलो्नान्तु AAT: ॥ महोदातुख गोदातुः कन्यादातुखये cat | कन्याद्‌ानानुगाः Walaa यान्ति त्र्ोरथाः ॥ अ्रयाचितप्रदातुञ्च सत्यवादिनि एवच | नित्य स्वाध्यायशौोलस्य समं यान्ति चयोरघाः tt कूकुद शाश्वमेधो च प्राणदाता fesg at समं यान्ति रथा देते aaa नात्र संशयः ॥ VIKA कन्याप्रदाता कूकुदः ।' कन्यादान दरिद्रस्य योददाति परिष्कत। पूत्तघश्मवाप्रोति यथावदहिधिकल्ित | * न ए्णेचन्ति चति क्चित्तपाठः। ( ८७ ) Ro? चमाद्धिः। [दानखण्ड < अध्यायः) तस्मात्‌ कन्या WIAA दातव्या य इच्छता ॥ स्कन्दपुराणे | वे वाद्िकप्रदानं वा योददाति दयापरः | विमानेन विचित्रेण किद्धिणोजालमालिना। मदेन्द्रभवने थाति सेव्यमानोऽष्रोगणेः | दति कन्यादानविधिः। aq हिजस्यापन aa दत्तः | मातापिटविदछोनन्तु सस्कारोददहनादिभिः। यः स्थापथति तस्येद Gude न विद्यते ॥ कालिकापुराणे | कारयित्वा तथोदा सरोज्रियाणं कुलेषु च । वेदवश्चछोलतत्तेषु दिजेष्वेकादगस्तथा ॥ “~ ay वाताण्दहाणि रम्याणि कुव्योदेकादशव तु। A ro “, कारयित्वा तु धान्यख विविधे प्रपूरयेत्‌ ॥ दासोगोमहिषोद्यापि शयनासनपादुकाः। भाजनानि विचिज्राणि तास्बख्रमयकानि च ॥ ॥ पात्राणि भोजनाच कत्खद्योपस्वरख्च यत | लोष्श्च कनकं चेव वस्त्राणि तु विशेषतः 1 > $ (4 क ~, सभ्येतं सुसश्यारं तदह षु नियोजयेत्‌ । wn, Ss e q x bd सोजयेञ्चव waa शकितो वा शतं शतम्‌ ॥ © एक्‌ एयक लाद्गलानां निवत्त नशतादइतः। विषयं HAS खेटं ग्राम ग्रामाशैमेव वा ॥ दानखण्ड' ८ अध्यायः।] =| BATS I योजयेतोममत्ति च चिन्तितेषु हिजेषु वे ॥ एकादशैव तास्तव दाम्मत्योमाहरामकाः | विचिन्तय परा weal aRey प्रमेशयेत्‌ ॥ ग्राहयेदग्निहो चाणि प्रवेश्येतान्‌ दिजोत्तमान्‌ | विधिपूव्वे यथान्धायमासनः at नरः ॥ अदृषटकुलजानाच्च बिधिरेषां चिरन्तनः | शिवभक्या विभक्रानां दिजानां कारयेत्सद्‌ा ॥ यश्च प्रेयान्‌ हिजान्‌ Ast योजयेदव्यकव्ययोः | न भवेत्तत्‌फलं तस्य वेदिकोयं यतिर्वा ॥ यज्नदानं व्रतायच्च तीययातादिकं च यत्‌ । यस्त्वेवं Rasy तेन सव्वंमनुषटितम्‌ | स यात्यकसमानाभं विमानं रत्रमालिनम्‌ ॥ MT तत्पदं YA सुरस्तोभिरलङ्तम्‌ । विमानेश्वापरेदिव्यैः aga: परिवारितः ॥ सव्वलोकगतान्‌ भोगान्‌ yar तस्मिन्‌ प्रपते । ज्ञात्वा खवित्तसामव्यं wa चोहाहयेदिजम्‌ ॥ तेन प्राप्रोति तत्स्थानं शिवभक्तो ach । थानेन सखथानसम्प्राभिविधिदत्तेन जायते ॥ अध राजस्थापन | भ्रारित्यपुराणे ॥ हहस्यतिशखतौ च । भूमिपालं चयुतं राज्यात्‌ यस्त॒ सं खापयेत्यनः | तस्य वासो मुनोन्द्र ह AHS न ANA: a EER चमाद्िः। [दानखण्ड'< wara | विष्णुधर्मोत्तरे | OTS ATA राज्यात्‌ खराज्य स्थापयेत्पनः | स याति शक्रसालोक्य' यावच्छक्राखतुदंग। ततो मानुष्यमासाय राजा भवति धाञ्चिकः | तस्मादानं ओ्रोविहोन दातव्यं भूतिमिच्छता । खरो विदहौनेषु यदत्त तदनन्तं watfaa | तथा, WAITS यः कुग्यीडूयस्वा रोपण नरः | नाकलोकमवाप्रोति विरन्तेनेह HAT ॥ कन्यादानप्रसद्गेन दिजातिखापनसुक्तम्‌ क्रमप्राप्तस्य कपिला दानख गोदानप्रकरणे निरूपितलरात्‌ पथवसितानि, दशमहा- दानानोति। दूति सोमहाराजाधिराजयोमहाटेवस्य समस्तकरणधोश्वर सकलविद्याविशारद-खोहेमाद्वि-विरसचितं चतु- ववर्मदिन्तामणा STARS दशमहा- दानप्रकरगा। अथ दशमोऽध्यायः e000 000 - — अथ क्ष्णाजिनदानान्यभिधौयन्ते | योमन्यते सततमध्वररौत्तणेषु त्ोमाम्बरादपि aga सृगाजिनानि। हेमाद्रिरेष तदेषमशेषम्‌तं क्रष्णाजिनप्रमुखदानविधानमाइ ॥ तस्ग्रहक्ञोकास्त | सोरपुराणे | क्रष्णाजिनं च महिषो wats दगघनवः। ब्रद्मलोकप्रदरायोनि तुलापुरुष Ta FI ~, aa कष्णाजिनदाने, Ta: | गोभूहिरण्यसंयुक्त मागमेक ददाति यः। AAT HARA सायुज्यं ब्रह्मणो ब्रजेत्‌ । ATIF: | क्षष्णाजिनोभयसुखौं योद यादाहिताम्नये , सप्रजन्मक्षतं पापं तत्क्षणादेव नश्यति | ६९.४ Wats [दानखण्डः १० श्रध्यायः। कात्यायन, | छष्णाजिने तिलान्‌ कत्वा हिर्यं मघुसपिषो | ये प्रयच्छन्ति fauna a a शोचा: छताक्तते ॥ wat ख लनोकांखरति कामचारविदद्गमः। MBA यावत्‌ खगेरोके महीयते i कष्णाजिनसमन्दानं नचास्ि WIAA | प्रतिग्रहोपि पापोयानिति aefaetfae: 1 कष्णाजिनन्तु योभक्तया ब्राह्मणाय प्रयच्छति | स तिषठेदेष्णवे लोके यावचन्द्राकंतारकं॥ कष्णा जिनन्तु यः पश्येदोयमानन्तु भक्तितः | सोपि पापैः प्रसुखे त श्राजन्मजनितेरपि ॥ ब्रह्मण पूरव्वंरूपन्तु क्ष्णाजिनं; विनिश्ितम्‌ | ससिदये च यागानां खाहानाच्च सुसिदये ॥ अङ्कोरूपं सितं तस्य aw राविमयं वपुः | बहरूपन्तु सन्ध्याया विन्नयं तब्रराधिप ॥ क्षष्णाजिनस्य सामानि शक्तानि च awa | यजूषि बहुरूपाणि श्ुतिदेरखरेन्धगः । स्वेच्छया रमते यच स Sat arf: wa: | इतरे न्नेच्छदेणास्त Ylawhfaaferan: | न awa विना यन्नो न area क्रिया कचित्‌ | भवन्ति घञ्मशास्ाणि बेदका््यीरि पाथिव ॥ * छव्णमारममिविक्क्ित पाठः| amas १० अध्यायः] ante: | ६<५ atta सव्वदानानामधिकं श्ुतिकणाम्‌ 1 आह विश्शुः। aq वैशाख्यां पौमास्यां कष्णमगाजिनं सखु tear रौप्यखुरं सुक्तालाङ्लमूषितं कत्वा श्राविकेन च वस्त्रेण प्रसारिते प्रसारयेत्‌ तत fies: प्रच्छादयेत्‌ सुवणंनाभञच्च कुयादहतेन वामोयुगेन प्रच्छादयेत्‌ सव्वगतरगन्येयालकु्याचतखषु च fea चत्वारि तेल मानि पात्राणि चोर-दधि-मधु-सपिः -पूस्षानि निधा- याहिताग्नये ब्राह्मणाय वासोयुगप्रच्छादिताय दद्यात्‌ | शरत च गाधा भवन्ति। ` यम्त्‌ छष्णाजिनं दयात्‌ UAL BHAA | तिलैः प्रच्छाद्य वासोभिः सर्नवरतरेरलष्कतं | ससमुद्रगुहा तेन सथेलवनकानना | चतरन्ता* भवेदत्ा पएथिवो ना TAT Il छष्णाजिने तिलान्‌ कत्वा हिरण्य मधसपि पो | ददाति मस्त विप्राय सव्वन्तरति दुष्कतं | मव्छपुराणे। मनुरुवाच) क्रष्णाजिनप्रदानस्य ववधिड्गलं ममानघ | ATS च MAIS तत्र मे स शयो महान्‌ | hee ay AT RYT shee 4 न~ ee = क [री eas रला दति केचित्‌ Te | ~ न~~ „~ -~ a = =-= जसम ae क न re wale e ६£ ^ ¦| [दानखगर्डं १० अध्यायः। मदस्य Said | वैगाखो पौणमासौ च ग्रहणं गशिखय्ययोः। प्रीणंमासौतु या मावे आषादौ कार्तिको तथा \ उत्तरायणदादभो वा तस्यान्दत्त महाफलं | आहिताग्नि जोय तदेयं तस्य पार्थिव ॥ यथा aa विधानेन तस्मे निगदतः 3a! गोमयेनो पलि तु शचौ Va च वाधिव ॥ ्रादावेव समासतो शोभन वस्त्रमाविकम्‌ | ततः सग्गं सखुरमास्तरे HWA ॥ कत्तव्य रुकश्द्च्च रौप्यन्दन्तः तथेव च) लाङ्गलं मौकिकेयंक्त' तिलच्छव्रं तथैव a तिलेरामसमङ्त्वा षाससाच्छादयेदधः॥ तिलस्त गिखरङ्‌ः तेति afar: सुव णनाभन्तत्‌ क्य दलङग्या हि शेषतः | रेगन्धेयधा शक्तया तस्य fea च विन्यसेत्‌ ॥ कांस्यपाचाणि चत्वारि दित्त दद्याद्यधाक्रम | ` खरमयेषु च पातेषु yatfey क्रमेण तु। wa wit दधि कत्तौद्रमेवं cur यधाविधि ॥ | aa सरल्लानि कांस्यपाज्राणि चतख्षु fee विन्यसेत्‌ न्या नि च सृरमनानि पात्राणि एत-त्तोर-श्धि-मधु gaifa यथाक्रम पूव्वादिदिक्ु खापनौयानोति | पञ्चकस्य तथाशाखामत्रण कुश्चमेव च | दानखण्डं १० अध्यायः] देमाद्धिः। £29 ब्राद्धापस्ध नकङ्कुत्वा एभवित्तो निवेशयेत्‌ | जो वस्त्रे dia सर्व्वाङ्गानि च माजंयेत्‌ | ब्राह्योपस्थान कमिति दानप्रदेणादादछछ, उप समौपे स्थानं यस्यस तथेति कुम्भविरशेषणं, माजयेदिति दानानन्तरं खाला जोर्खवश्वे ण प्रच्छाद्येदिवयघः। घ्ातुमयानि पात्राणि aaa प्रदापयेत्‌ | यानि काम्यानि पापानि मया लोभात्‌ क्तानि a a लोहपाव्रप्रदानेन Waa WATS वे, तिलगपूर्णन्तु aq wat वामपादे निवेगयेत्‌ ॥ यानि पापानि काम्यानि कणात्धानि लतानि a कांस्यपाचप्रदानेन तानि नश्यन्तु मे सदा). मधुपूणन्तु तत्‌ कत्वा पादे वे eat न्यसेत्‌ ॥ एतत्पावदयं, पथिमपादयोः खापनौय | परावयादपेशून्यात्‌ एष्ठमांसस्य VAT | तत्रोत्थितच्च मे पापं ताम्बपाचात्‌ weg ४ Wasa गवाखैव परदारप्रधपण। रोप्यपातप्रदानेनन्तिप्रं नाश प्रयान्तुमे) इनं पादे त्विमे ara ताम्रस्य रजतस्य च ॥ Reqs, अग्रपाद्यो; एकवचनमचाविवक्तितं | Va तास््रपात्र मधुपूम,दल्तिणपादे रजतपात्र, तिलपूर्ण"- वामपादे खापनोयं। ` जन्मजनासनखेपु छतं पापं, कुवदिना | सुवणपाचदानात्तत्राशयाशु जनादन ॥ ( st ) oN ~ ‘ । ६९८ . ` चंमाद्रः। _ |दानण्धे्ड १० अध्यायः) एतच्च सुव शपात्रमन्ततपूण' मध्यदेशे aaa! हेमसुक्ताविदूमच्च दाडिम बोजपूरकं। Lua खवर खुरे डगटकानि च॥ एवं क्त्वः wing सव्यशाकफलानि च | ` तत्‌प्रतिग्रहविदिहदानाहिताग्निदिंजीत्तमः॥ खातोवस्तयुगद्छत्रः स्वप्र त्तया GATE तः | प्रतिग्रहय तस्योक्तः Geet aviaa ॥ सुव नाभिकं दद्यात्‌ प्रीयतां वषभध्वजः ॥ दरदमिद् दानवाक्य। ओम्‌ अदय असुकसगोचायेव्यादि इद कष्णाजिनं कुगोपरिगत ऋम्बलोपरि fad, वस्ववु गप्र्टादिततिलराशि, sana, रोप्य खुर, रोप्यदन्त सुकाफललाद्भनं, सुवण नामं पञ्चरतालङ्कतं गन्धः पुष्याज्वितं चतुदिंगवस्थितष्टत-चोर-दधि-मध पू पा चतुष्टय 3 afed सकांस्टपा्रः faagad असुककामम्तभ्यमह सम्प्रददे, न ममेति, अदय श्रमुकस्लगोत्रायेत्यादि एतत्‌ छष्णाजिनदान afaeia दचिणामिदं सुवणन्तुभ्यमहं सम्प्रददे न ममेति, aaa विधिना द्दयादययधावत्‌ क्णमागगं | aa. स हिजोराजन्‌ चितियुपसमोहि सः ॥ दानेच weary दूरतः परिवन्जंयेत्‌ | AVE प्रेय तं विप्र मर्डके स्थानमाचरेत्‌ | asta qarafed नोता Aa चतुष्पथे ॥ अहत, मपरिहितमप्र्तालित च वोतः, कदपरिधानः! दानषुर्ड १० Ta] ` दहमाद्रिः। Sra ay गरडपुराखे | णतनिष्कसमोपेतं तदद्हंमयापि at | अतोन्यून न दातव्यमधिकं फलम्‌ ज्जित ॥ ~ A a SAAR WAAT मध्यमन्तु तददलतः। तददन afasa देवं कष्णखगाजिनं न वित्तगाटय Fala फलहानेम्त कारमात्‌ | HAGA | Aaalaa at afe a a WaT सुरेरपि। वक्रच्च टपतियेषठ TAS TA: VA ॥ ममयम्‌मिटानस फल प्राप्रोति मानदः | स्वाम्त्‌ कोकांथरति कामचारो दिहङ्मः। द्रादतसष्रवं AANA I | न पिद्ठप्रचमरण वियोगं भायधया az | धनदरेगपरित्यागं नचेवेदाप्रयात्‌ कचित्‌ ॥ कष्ण जिनं ष्पम्‌ गस्यचम्म ae feneta सराहितःय। यघोक्रमेतन्मरण न TAA प्राप्रोत्यभोषटट AAA, HAT ॥ वे ष्एवप दाधिकारं | कालिका ITT | afiaercua च दत्वा वद्धि aif a! fans र गपार्क्त वम्नयुभमिन वैत ॥ Hoo Safe: | [दानखणर्डः १० अ्रध्यायः। € © Ge ~ ‘ # पजादादमथाषं' वा वित्तमान्‌ हेमसंयुतं | सु ्मयुम्मेन वस्तेण अन्धेनाद्छादयेह्िज ॥ सोदकं चापरं wat सतिलं न्यस्य तत्‌करे | ततः क्ष्णाजिनं दयात्तिलद्रोणणन्वितद्ध यत्‌ ॥ दत्वा तु भोजयेत्तत्र नत्वा चैव बविसजेयेत्‌ | “~ ~ | ~ अयने विषुवे चव चन्द्र स्थग्रह तथा ॥ क~ ~ \ ~ qaaret at प्रयष्टन्ति विधिनायेतु वे feo तेपि तत्‌पदमासाद्य emis व्राद्यस्रायुषः | क्रोडन्ति विविधेर्भोगेः कलारूपगुणन्विताः | अनेन त विधानेन दशद्रौणप्रदायकः। आ्आब्रद्मारडभवं कालं मोदते स पुरोत्तमे ॥ * ©+ न ~ ५ योषटः पयसा पूण हमपद्मनियोजित | ‘ a, a“, * स पूज्य वस्ववुम्मेन TAA ब्रजेत्‌ Ys ॥ ्रादिल्यपुराणे | वशाख्यां पू मास्यां च तिलदानं द्द्‌न्तिय। छषणाजिनच aye wear तिलस्य व ॥ स्वस ङ्ग' रौ प्यखुरं मुक्तालाङ्गलभूषितं | खेतवस्युगोपेतं RTAAATE त ॥ लोहभाजनचतुष्कञ्च CAME पूरितं । द्धिक्चौरं तथा चैव संपू ततः पर I परित्तिते गुणाधारे AMT रसमाह्िते। अग्निहोतरते शन्ते उेवहिजपरायणे ॥ दानखण्डः १० अध्यायः] देमाद्रिः। निव्यस्नाते भौ चपरे सव्वेणास्वा a | तस्मे तदोयते दानं कष्णाजिनमन्‌त्तमं ॥ सप्तदोपसागरां वे सशेलवनकानना। ufaal रत्नसंपूर्णं -द चवा भवति यत्‌फलं | VET ATHY कुलान्येकत्तरं शतं॥ गदति ब्रह्मलोकच्च विमानेघन्द्रमतरिभेः | चामरेधूयमानस्य गौतवं शमनोरमेः ॥ saute, परिघ्रतः पताकाध्वजसङ्लः। जग्रपःपश् क्रियत तस्याग्रे सुरकित्ररः॥ ब्रह्मलोक ततः प्राप्य प्रविश्य च पुरोमिमां। मव्वरत्नोज्वनां दिव्यां मुक्ञाजालविभूषितां ॥ TUT AMMA MIMAT AT सुने | तरिंगत्कोच्यस्त, awatia अशोव्यभ्यधिका gu ॥ सिं सनो पविष्टस्त्‌ श्व तवस्तरपरि दः | वमति तत्र वे कालं यावदाहतसंश्नवं ॥ यदि मानुष्यमायाति कदाचित्‌ कालपयधये | चतुव्वदग्हे WA जायते महतादले ॥ रूपवान्वलर्वां रैव etaig: प्रियद्शनः। वल्लभः सव्वनारोशां दाता भोक्ता तथव च ॥ दति क्ष्णाजिनदानविधिः। अध वह्िपुराणे। वर्या SIT | विधिना कन दातव्या 'छणजिनयुता स्िनाः | a 6 Sate | [दानखणर्ड' १० अध्यायः ~ ¢ ५ { ~ uaa सव्वमाचच् यदि quila FH प्रभो॥ यम Sats | TEU WAIT संक्रान्तो AQUA | युगादिषु युगान्त्पु हाद्श्याच्नियतः ofa: it समुपोष्य WAAR HIG BTUs | STewing नतुदश्यां aura विशेषतः ॥ सलिप्य गोमयेनाघ चनुहस्तप्रमाणतः। वस्त्राणि प्रस्तरेद्ुम्यामजिनं तच विन्यसेत्‌ ॥ aw faa Wet BA ततापरि Az | मधसपियुतं पात्र हेमच्चौदुष्वरं तथा ॥ gam’ प्रसतिपेत्तच पलं वा चिपलं तं | श्रक्तितो दानमे हि afacara कारणं ॥ संछाद्य AGATE: पात्रं वज्नोपवोतिनं | Aaa तथा fea सवस्ताः पाच्संयुताः ॥ aire हवनङ त्वा विधिवत्प॒ज्य कंगवं | ऊष्णाजिनं समभ्यच्य ब्राद्यणायोपपादयेत्‌ ॥ am sha nant aw लणाजिनमतम्तिनेः कष्णर्युं vase क्ष्णः walgatfafa ॥ एवं दत्वा दिजेभ्यम्त दद्यात्यश्ाच्च दस्िणां। तिलादहारो भवेत्तव ब्राह्मान्‌ "भोजये सततः ॥ एवं कष्णाजिनन्टच्चा नर(वि गतकल्मषः | पितामहान्‌ aqua स्वग याति न संगयः। दानखण्ड' (omar i] हेमाद्रिः! ७०३ aa भोगांथिरं भुक्ता पिपितामहेहतः। म नरोऽस्य प्रभावाडि याति विष्णोः परम्पद्‌ ॥ द्त्यपरकष्णाजिनदानविधिः। i अरध्र मध्यमक्तष्णाजिनद्‌ानं। तत्र पुलस्यः। aaa: कष्णाजिनदानविधिं-वच्यामः। कार्तिक्यां पोर्ख- मास्यां वेशाख्यां वा, चन्द्रसूथ ग्रहे विषुवत्ययनयोर्व्वा, क्ष्णम्‌ गा- जिनं wat wy sat मनोहर हिरण्यगङ्ग रौप्यसुरं मुक्ञालाद्लभूषितं wera सम्बहिलाम प्राक्‌ गरोव स्यात्‌, गोमय- fanrat भुवि, कुतपानाविम्तोष्ये तस्मित्राविकं वस प्रसा, afaafaa facuart war, faa: प्रच्छाय तद्रूपं कतवा वस्वयुगेन तिलान्‌ प्र्ादयेत्‌ चतध fea चल्रारि पात्राणि | Tatiana atta यघाशक्तितः पूव॑स्यान्दिति चोर पूष", दत्तिगस्वान्दिगि दधिपूण, पञश्चिमस्यान्दिशि aqua, उन्न. रस्यान्दिशिन्नोद्रपूणनिदष्यात्‌, चतख्षु fea चरस गटोनिद्‌- ध्यात्‌, पिमे भागे सुसमिहमग्निं aa परिसमूह्य wera, परि स्तय प्रागग्र द्भ महाव्याहतिभिस्तिलान्‌ ताक्तान्‌ TEA, शूद्रस्य नमस्कारेणेति तत अ्आाहिताम्नये ब्राह्मणाय सववाह्गसम्य ण य पात्संयुक्ताव विदुषे बस्ैवुगोपच्छन्रायालङताय दद्यात्‌ सव्व - गुणविशिष्टं छ्णाजिनं ददामोति नाभि-्पृशन्नदितये कष्ण जिनं प्रतिख्हामो ति भ्रसावपि ख्यात, प्रतिग्रहं वाचयत । ७०४ ` देमाद्धि.। [दानसर्डः १० अध्यायः, aa हिररयश्ङ्मित्यादौ हिरण्यादिपरिमाण यथारूचि वित्तगाठारहितेनाचर गोयं । "बहिर्लभेति' 'उकूरलोमेत्ययः Haat: कुणः । आविक, वस्वकम्बलः । whe, एकवारप्रसूता गौः । नाभिं anfafa तिलमयो सुवर्ण लङ्क तां नाभिदाता सपृशत्नित्यथं; । अदितये छष्णाजिनमिति, प्रतिग्रहमन्वः । असा विति प्रतिग्रहोता खनामोचवारयन्‌ gue प्रतिग्टहोयात्‌ । विष्णु धर्म त्तरे | कष्णाजिनविधि ब्रूहि मम माघव एच्छतः। अन्यान्यपि त्‌ दानानि सव्वपापदरामि च ॥ यखयोभगवानुवाच्त | वेश्यां पोणंमास्याच्च काल्तिक्यां विषुवे तथा । अयने ग्रहणे वापि दद्यात्‌ क्रष्णसगाजिनम्‌ ॥ भ्रमौ मोमयलिपतायां salary मानवः। तचाविकं तधघावस्तं प्राग्य्रच प्रसारितं।॥ तस्मिन्‌ कछणाजिन qu निमासं सम्प्रसारयेत्‌ | प्रागप्रावमुत्तरमुखं ATH सखर तथा॥ स्वणग्ङ्गः रौप्यखरः मुक्ता द्गलभ्रूषितं | तिर: मेच्छा Ga wa यथ्ागक्तवा यथाविधि॥ wae dro पूज्वस्यान्दिशि दापयेत्‌ | राजतं दमिरःचन्तु shame read ॥ aaa raat afzarat निधापयेत्‌ | WE सुनाभं aya aga तग्रोत्तर ॥ दानखण्ड १० अध्यायः] देमाद्धिः। ७०१ चतरूषु तधा feq चतस्रो wheat: क्रमात्‌ | तत्‌ स्वरूपन्तु राजेन्द्र तिलान च्छाद्य वाससा ॥ पथिमे तु ततोभागे विधिना साप्य aaa | तिलान्‌ छताह्यान्‌ ज्यात्‌ व्याहृतिभिः समाहितः ॥ अआदितामनि ततोविप्रमव्यष्राङ्'सुपाठकम्‌ | प्रवक्तारं यात्निकच्च दातारं स्मृतिषित्परं ॥ UA वस्तयुम्मेन TAFT शोभितेः। दिशः water गाया तिलमिश्रेण वारिणा ॥ छष्णाजिणं दिजयेष्ठ सशिरो खुशटिभियेतं | ददामि प्रतिष्खह्लोष्व प्रोयतां घश्मराडिति। नाभि स्पशंस्तन्निनयेत्‌ प्रतिग्टह्वातसाविति । अदितिद्यारिति जपेत्‌ प्रणवेनाद्ना ततः ॥ सप्रणवं मन्त्र प्रतिग्रहा द्न्तयोः प्रतिग्रहोता जपेत्‌ | गोभृदिर ख संयुक्त मागमे तददाति यः | गोभूहिर णयसंयुक्तमित्यच यधाशक्ा मोश्रूहिरण्य दक्षिणा | स MATAR सायुज्चं ब्रह्मणे व्रजेत्‌ | sfa मध्यमक्षष्णाजिमदए्नविधिः। अथ मराक्कष्णाजिमदानम्‌ | विष्णुधर्मा सरे | खौोभगवानुवाच। afese at ay at प्रोक्ता प्रायश्चित्त पुराभवत्‌ । A ; हत्यायां ब्राह्मणस्यव तां -प्रवच्यामि मानद ॥ ( ce ) ॐ 9 ई खमाद्धिः [दानखण्ड ge अध्यायः) भूमि प्राकृप्रवणां शां गोमयेनानुलेपयेत्‌ | + हरित . स्तो 0 तस्यां दभा स्त॒ घनानास्तौय्ये यत्रतः ॥ मध्ये छष्णाजिनं राजन्‌ नाद्र स्व्वाङ्धिकं Est arena ङ्गसहित प्रागय्मोवं शिरसा सह | कतित ब्राह्मणं प्व पाव्रलत्षणलक्तित ॥ केतितमिति, निमन्वितमिल्धः | प्र्षाल्य पादौ तस्येव दद्यात्‌ HUG वासमो । सौवण FWA SY कण्डाभरणमेव न ॥ सौवण कङ्कण देये हस्ताभरणमेव च । AAU सम्पूज्य ङ्गयोग्ध्यदेशतः | पराङ्मुखं ब्राह्मणं साप्य खगं सौवण गरद्गिकम्‌ | तिलैः प्रच्छादयेत्‌ कष्णे हणं शिरसा सह ॥ यदाशिरो ब्राह्मणस्य मग्ने-भवति भूभुज । जपे हे सूलमन्तन्तु was’ वा समाहितः। पापं सिन्य वित्तेन इनन ब्राह्मणस्य तु | नाभिमात्र समुदत्य तिलः सञ्छादथेत्पुनः। सञ्छादिते पुनव्वि प्रे जपेन्मन्तन्तु पूव्वंवत्‌ | पनरुदत्य fang नाभिमाचन्तु orfaa i पुनः शब्द येत्तस्य शिरः क्ष्ण स्तिलिस्तथा | fanaa निमनज्यव दाता दद्यान्मुगाजिनम्‌ ॥ ara मनसि सच्चिन्तय तोयमस्‌ 'विनिचिपेत्‌ | प्रयतां वि्ठकम्प तु विश्वासा विश्वरूप्टक्‌॥ एवं छष्णाजिनं दत्ता व्र द्महत्यां व्यपोहति | TAGS १० अध्यायः] देमाद्धिः। पापिष्ठः परमं खानं थाति यतर न शोचति। इति तें Waarena दान सर्व्वाघनाशनं | afwaa तु aera ब्राह्मणे घातिते सति | सहस्र दक्तिणां दद्यातरियतं ब्राह्मणाय तु ॥ इति महाकज्लष्णाजिनदानविधिः। अथ कछष्णाजिनप्रसद्गन सृगदानमुच्यते | श्राह बोदायनः | इरिणं aware घनन्तु दशभिः पलैः | तदन तदच॑न WR रूप्यम्ये ze | तश्डलोपरि Gare ब्राह्मणाय निकैदयेत्‌ ॥ ्रटकचितयं वापि azé ar खशक्तितः। पादेषु चतुषु स्थाप्य कांस्यपात्रचतुष्टयम्‌ | वायुदेवतमन्ै्च होमं तत्र प्रकल्पयेत्‌ | समिदाज्यचस्‌ छत्रा शतमष्टोत्तरं दिज । अ्टाविशतिरेवाध दानमन्तेण कारयेत्‌ ॥ वायो चरसि भूतानामन्तस्त्र लोकपावन | वाहनस्य प्रदानेन वातव्याधि विनाशय ॥ अनेन क्रतमातरेण यथोक्तेन विध्मनतः। वातव्याधि विनिश्ुक्तोनौ रजः सखम्ते ॥ इति ङगदानविधिः | वायुपुराणे | गुरोरलीकनिवन्धादपतन्तौ भवेन्नरः | wate: | [दानखण्ड १० अ्रध्यायः। वच्छ तस्य प्रतौकार राम रोभादिसंयुतम्‌ ॥ पलेमवा ACTA तदर्दनाध वा YA: | कारथेचरिणं Sa षायो्वीहनसुत्तमं ॥ गङ्गेच राजते कायं पव्व्रयसमन्विते | तण्डलोपरि सख्धाप्य ब्राह्मणाय निवेदयेत्‌ ॥ आटृकतरितयं wet age वाध शक्तितः | पादेषु VAN स्थाप्य कास्यपात्र चतुष्टयम्‌ tt वायुदेवतमर्नवेख होमं तव प्रकल्पयेत्‌ | सभिदाज्यचरु' हुत्वा शतमशन्तर दिजः ॥ आचायः सव्वशास््रन्नः सत्वविद्यामु fatea | एतदानप्रयोगज्नो बेदबेदाङ्पारगः॥ अग्नरौोशानदिग्भागे BRA स्थापयेत्धौः | नवरल्नानि देयानि अलाभे स्वस्पमेव तु ॥ नित्तिपेत्‌ खत्तिक्षां वापि रोचनाङ्कगगुलं तथा । चतुभिंव्रा ह्मणेखापि शान्तिक प्रक्पयेत्‌ ॥ ्रापोदिष्टादिभिगन्त हिरण्यादिभिरेव च । पवमानानुबाकेन देवस्यलतिरैव fe ti ततः is समासोनमभिषिच्चेयुराटताः | वस्वेणावेशटित कुश्रमादाय चतुरा fear: a ततः शुक्ताम्बरधरो नरो शक्तानुलेपनः | wa समं पूजां हरिणस्य प्रकल्पयेत्‌ | वायोःशतेन मन्त्रे ए AF AT वा पुनः। ततस्तं हरिं दद्यात्‌ प्राङ्सुखाय UCEqG: ॥ दानखण्ड' १० mara] = Varies aauraa विधिना भातच्ाथायाथ भक्तितः वायो चरसि भूतानामन्तसू्व' लोकपावन ॥ प्राण-पाम-व्यानो-दान-समाना-दखमिधामतः। अलोकं यत्‌ छतं 2a पूव्वजस्भनि मारुत ॥ त्वं afa सव्वमे तदि परमामा यथेव हि । वाहनस्य प्रदानेन अपतन्त्र विनाशय ॥ ब्राह्मणानां चतुणीच्च Bala च Saat | आ्आचायसत्वदतं वासो wWelal शक्तमेव तु ॥ तेन तस्य यथालिङ्गमङ्गानि विरजेत्सधौः | ्रक्तिभ्याममुवाकेन यथालिङ््‌ प्रयत्नतः ॥ दर्भा ग्रसु नाचेव दर्भपिच्नलकैरपि | हिरण्यवर्णः श चयः srafecfa a पुनः ॥ पवमानानुवाकेन रापो श्रस्मांस्तथेव च, aay पावनं मन्त व्यजभिलोकपुजिते ¦ ॥ ब्राह्मणान्‌ भोजयेचापि यधाविभवतोनरः | एवद्कता तु नियतमपतन्तादिम्‌ चते ॥ आयुरारोग्यसम्मवब्रः सुख्थोभवति मानवः | महाव्याधिषु चान्येषु दानमेतत्‌ करोति यः | तत्तदोष विं निनो नोरुजोभवति प्रभो ॥ दूत्यपरख्गदानविधिः। रथ महिषौदानं | विश्वामित ६ ॥ afeal सुप्रजां राजन्‌ arent युवतिं तघा । Hof ७१० शमादिः । [दानखर्ड' १० TUTE: | = © yaw त द्वा चेव तु कात्तिक्यां घेनपस्करसंयुरतां ॥ दगधेनुप्रदानेन यत्‌फलन्तच्छ मश्रते । प्राप्रोति पुचपोतां्च सथलोकञच्च गच्छति ॥ भविष्योत्तरे | सखोभगवानुवाच। महिषीदानमादहात्म्यं कथणामि युधिष्ठिर | पं पवित्रमायुष्य सव्वेकामसुखप्रद्‌ | चन्द्रसुयग्रहे पुरे का्तिक्यामयने तथा | शक्रपक्षशचतुदग्यां सूसङ्ान्तिवासंर ॥ यदा वा जायते वित्तं वित्तद्ध कुरनन्दन | तदेव देया महिषौ संसारभयभौ रशा ॥ सुपयोधरा सुजघना सुखने FAC तयथा | प्रथमप्रसता तरुणौ सुशोला टोषवज्निता ॥ सुवणखङ्ृतिलका घर्टाभर सभ्‌ षिता । रक्तवस्वाहता रम्या तास्रदोहनिकान्विता ॥ पिख्याकपिटकोपेता सहिरण्या च शक्तितः | सप्तधान्ययुता देया ब्राह्मणे वेदपारगे : FINNISH तदज्योतिःशास्वविदटै तथा | देया न बदर दिते नबकत्रतिने कवित्‌ । द्रवयेरेभिः समायुक्ता gafs विधिपूर्वकं | TA Mes ण राजेन्द्र पुराण्पठितेन तु ॥ इन्द्रादिलोकपालानां या`राजमदहिषो शभा | दानखण्ड १, अध्यायः] || arte: ७११ महिषदा नमहात्म्यात्‌ area मे सर्व्वकामदा ॥ AUT AVA यस्याः Ta प्रतिष्ठितः | महिषासुरस्य जननौ या सास्त वरदा AA दानमन्वः। Zaid प्रदत्तिणौकछव्य ब्राह्मे तां पयस्विनीं | प्रतिग्रहः स्य॒तस्तस्याः प्रष्टटेशे waaay ॥ Vag दानवाक्य' । Sl अदय अ्रसुकसगोचायेत्यादि इमां महिषों-प्रथमप्रसूतां तरुणीं सवस खङ्ग, सुवसंतिलकां सुबस्षभर णां घर्टातगस््र- दोहनकाज्ितां पिखाकपिटकोपेतां सप्तधान्यपुतां पाद्‌कवतौ यमदेवतां अमुक कामस्त॒भ्यमहं सम्प्रददे न मभेत्युक्ता पूर्वोक्तः मन्तमुदाहरेत्‌ | ्रसुकसगोत्रायेत्यादि रएतन्महिषोदानप्रतिष्टाघेः दक्तिण- fac हिरख तुभ्यमहं सम्प्रददे न ममेति | एवं cal विधानेन व्राह्मणस्य WE नयेत्‌ | त्मापयेत्ततोविप्रान्‌ सुसतष्टो भवेतिच ॥ saa विधिना द्वा महिषो दिजपुक्गपे । सर्व्वान्‌ कामानवाप्नोति इह लोक परतर च ॥ at al ददाति महिषौ सा राजमदहिषौ भवेत्‌ | महाराजः FATA राजन्‌ व्यासस्य वचनं यथा | यज्ञयाजी wafen: क्षत्रियोविजयो भवेत्‌ ॥ Oo जनन क००० ५७ * खणष्टद्गनेभिति कचितपराठः। waltz | [दानखण्ड १० areata: t AIR, धान्यधनवाम्‌ शूद्रः सव्वाधंसयुतः | .. तस्माब्ररेण दातव्या महिषो विभवे सति ॥ सुचपौत्रप्रपोकार्थमाननः शभमिदता | दशधेनुसमां WAM sgl नारदोऽ्रवोत्‌ ॥ विंशदेमुसमां व्यासः सव्वं दानोत्तमां कविः | सगरेण AFTAA धन्धुमारेण गाधिना ॥ दत्ताः संस्कत्य विप्रेभ्यो महिषः सव्वकामदाः | मदिषोदानमहात्म्य यः waif wer नरः | सब्बे पापविनिर्खक्षः शिवलोके महोयते ॥ दुग्धाधिकां हि afew नवभेषवस्षां सन्तुष्टतख कवतीं जघनाभिरामं | दत्वा सुवख तिल कां दिजपुङ्गषाय लोकदयश्च जय तोह किमत चितं i दइतिमद्दिषोदानविधिः | श्रध Hales | Aa कश्यपः । योपि दव्यादषिद्चाच ब्राह्मणाय मनोरमां | सोप्यग्निलोकमासादय Yea भोगान्‌ सुशोभनान्‌ । विष्णुधर्मा ल्नरे | Agana दक्वा याति पर पदं ! ACT लोकमाप्रोति SATA नरोत्तम । ease १० अध्यायः] || Satz: | ufaaraz | योभगवानुवाच्। शृणु पां पर दानं सर््वकिख्विषनाणनं | यदशवा विविध पाप सदयोविलयग्ति | सुवशरोमां सौषर्णीः प्रत्यक्तां वा सुशोभनाम्‌ । सुवशेतिलकोपंतां सव्व ल्ग रभषिताम्‌ | कौशेयपरिधानाच्च दिव्यचन्दनभषिताम्‌। दिव्यपुष्पोपदारान्तु सर््वधातुरसर्थ॑तां ॥ सप्तधान्यसमायुक्तां फलपुष्पवतौ तथा | शतेन कारयेत्ताञ्च सुवर्सस्य प्रयत्नतः ॥ यया गक्चाथवा इय्यादित्तशाठाः न कारयेत्‌ । अयने विषुषे ye ग्रहणे wing ॥ दुः ्वप्रदशने चैव sare तिधिसंक्ये | यदावा जायते वित्तं चित्त खासमन्वितम्‌। तदेव दानकालः स्याद्यतोऽनिव्य'हि जौवितं, दद्यात्तोथं we वापि aa वा रमते मनः॥ तत्र संख्ाप्य देेशसुमया TE NATH | ब्रह्माणं VE AAAI SIH योधर तथा ॥ रत्या AE तथानङ्'लोकपालान्‌ ग्रहानपि। तान्तु पूज्य विधानेन गन्धपुष्यनिवेदमेः tt SATHRCETATE | विश्वकम्म | चर््ोम्बर बतुव्वाहः ASST AUNT | ( #e ) ०१२ ७१४ हेमाद्रिः [दानखण्ड १० अध्यायः) UOTE! WHEY गौरो वामोख्ङ्कः सिता भषेत्‌ ॥ ब्रह्मगायचरौरूपन्तु, पद्मपुरा णोक्तव्रह्मारडदाने द्रष्टव्य | ल्छोनारायणयोस्त्‌, हमहस्तिरघदाने । रत्यनङ्गयोस्तु, कल्पपादपदामे, लोकपालानाख्च, ब्रह्माण्डदाने, ग्रहरूपाणिच, गरहदामेषु वच्यन्ते नानि च यधाशक्रि सुवखमयानि waa: नोति। AST कारयेखामन्तिलाच्येन अदहोतले | maga fen शान्तं वासोभिः परिपूज्य च। afaraa होमश्च कत्तव्योञ्वलितेऽनलं | ततस्तास्तिलकुम्भस्थान्‌ लबणाभिमुखखितन्‌ | पूजयित्वा विधानेन मन्वमेतसुटोरयेत्‌ | रोमख्छश्नांसमस्वादीः सर्ग्योपकरेः सद्‌ा । जगतः areata aaa: waafes | वाश्मनःका(यजनितं यत्‌किंचिद्मम दुष्कत | तत्‌ सर्व्वं विलयं यातु लदहानसुपरसेवितं | एवसुषाय तां दद्याद्राद्मणाय कुटुम्बिने | दानवाक्छन्तु, मद्दिषोदानवदवगन्तव्य कवलं महदिषोखाने मेषोप्रयोग इति | नाभिभाषे्षतोदखा न सुखश्ा वलोकयेत्‌ | दुष्टप्रतिग्रहृतोविप्रो भवति पातको i नो््ीयुहंक्िणाङोना दातव्या नाविधानतः | दच्िणा विधिना डोना दुःखभ्ोकावदहा भवैत्‌ a पुरा द्तमिदंदानं Neat दक्ग्टडस्थया | दानखर्ह १० भ्रध्यायः।] देमादिः। तेन शभपतिलबः सर््वदेवन मस्कतः ॥ इन्द्राण्या खणरोमाणां शतं दत्तं विधानतः | सव्वदेवपतिलं बः साद्यापि दिवि मोदते + नलेन दत्तमेतहि राण्य! कत्वा दिवङ्गतः | रुक्िश्याहं पतिलव्यः सोभाग्यमतुलं तथा ॥ दानस्यास्य प्रभावेण gar agaarfeaar: | श्रुतो लभते ya अ्रधनोलभते धनं॥ द्त्वा दानं शभाङ्गन्ति fagare तथा खयम्‌ | य इम खणुयान्नित्यन्दानकल्पमनुत्तमम्‌ | श्रहोरात्रज्लतात्‌ पापान्न अते ATA GAA: ॥ मेषोमशेषकलुषापहराति यस्तां दाने सदेव रसधातुयुतां सधान्यां । तामादरेण कुसनन्दन देहि द्वा येनास्तपाप्रतिभिरः सवितेव भासि। दूति auterafafa: | , अथ मेषदानम्‌ । aa वोधायमः। amar भवेत्तस्य यस्ेताग्निविनाशकः | चश्यामि तत्‌प्रतौकार यथोक्तं ब्रह्मणा पुरा ॥ पलार्ेन ATTA तदर्डाडिन वा YA: | राजतं कारयेत्‌ सौम्यमग्नेवं ह नसुत्तमम्‌ | OPN ७१९ Gaz: | [दानखण्ड १० श्रध्यायः। MAMA सुराः कार्याः waaay वेष्टयेत्‌ । WARTS: श्वेतगन्धेधूषन्द द्याग्धुत्‌कटम्‌ | AWAIT संस्थाप्य पुनस्तं पूजयेत्‌ Tit: | तन्दलानां परोमाणं द्रोणदयमुदाषतम्‌ ॥ श्रागनेय्यां दिशि gaa समिदाज्यतिल्लेरपि | श्राचाययेण fanaa सव्वंशास्त्ार्धबेदिना i बदर चेनच HUAI मन्ानिमान्‌ ख | अग्निमूदति मन्त ण समिच्चोमः प्रशस्यते ॥ TA ALAC Aaa ea AAT: | Naas aaa ण चाग्निसखापन भेत्‌ ॥ रग्न: प्रागुत्तर देशे शभ कुन्तु विन्धकेत्‌ । प्रणौतामो्तषपय्धन्ते कते Gra विधौयते ॥ भ्रापोद्िष्टेत्यपि ऋच fecufa चतु चं। पवमानातुवा केन माजयेद्रोगिणं ततः ॥ शन्रोदेव्यनुवाकेन शान्ति चापि प्रकल्पयेत्‌ । तद्ये FAIA रोगौ प्राडमुखाय युदड.सुखः॥ पूजिताय aaa दयात्तन्तु सदक्षिणं | देवानां योमुखं हव्यवाहनः सव्वपूजितः ॥ तस्य a वाहनं पज्य देवैः सेन्द्रे अहिभिः । अम्निमान्धं पूव्वकनविपाकोरधन्तु यम्‌ | ama ` नाश्य fan जठराग्निं प्रवय ॥ दानमग्वः | एवं विप्राय योदय्यादनेषदनमुतल्तमम । दानखष्डः oma: i] सेमाद्धिः। ७१७ बलवामभम्निमा्र्यौ Massa पुनः | Cay at ततःखवन्धभिविप्र : Bal Yalta मानवः ॥ इति मेषदान | परध क्रमप्राप्तानां दशधेनुदानानां प्रागभिहितलान्मषौ- दानप्रसङ्गादजादरानमारभ्यते। Wale सुमन्तु, | प्रजा पतिस्तपस्तपा प्रजासुत्पादयय यत्रतः | ANG तसतं कप्य पशः यज्नसमुदतौ । दिरूपं त्रिपुर श्रू क्षष्णसार युवा नकं | असमापेस्त यन्नानां सत्राणं पिटकां | ama विदितं देवेस्तद्ानच्च निगद्यते । NAIA ASIA Wareraferwra: । अयने fagaua युगादौ ग्रहणषु च ॥ श्रमावास्यामजादान पौखंमास्याञ्च शस्यते | विधिं तस्य प्रवच्यामि विश्लामितेण निरतं ॥ सबव्वरन्रोपसम्पत्रां सप्तधान्योपरि सखितां । वस््रमाल्योपमालाख् भूषितां पण्जानकं ॥ वच्वनतां SATE AALS सदोष्नों | ससुतां रोप्यपादाख Her दव्यासिलोदकः ॥ गोदानवत्‌ Wawa मन्ध णानेन संयतः | मन्तवासे रजे WM यन्नसंपत्‌करे TH | SU a दशमे पापं जश्मान्तरशते; छतं ॥ ७१८ waz: |) [दानखखः १० भध्यायः। दानमन्बः | एवं समुश्वरेइङ्या हिजशस्ते जल faa | प्रोयतां यक्लनाधाय वासुदेवाय वे नमः॥ रव प्रद्तिणौक्तत्य सू'समवलोकयेन्‌ | ततश्च Tq BUTE हरि CYA मानवः॥ ये बालत्वे क्ताः पापाः कामतोवाप्यकामतः। यौवने वार्कोन्प्राटे प्रसङ्गनापि पातकं ॥ MATTIAS माहात्म्यात्‌ निष्यापोजायते नदः | प॒त्रपोतरसमायुक्लः सदाचारमतिथिरम्‌ | महाभारते | श्रजामलक्ुतां दत्वा वङ्किलो के मदोयते | तभेव लोकमाप्नोति cara विधिवन्नरः | सव्यान्‌ कामानवाप्नोति ये ये चेतसि संखिताः ॥ तथा | अञाविकञ्च महिष crt विप्राय शक्गितः। तन्तौ रवहा नयो यत्र यत्र स मोदते ॥ विष्णुधर्मोश्तरे | उष्टम्वा गदभम्बापि यः प्रयच्छति तु fra अजामुरभर तुमर यथा शत्या सदिणं ॥ TAA स समासाद्य यचेन्द्रं सह मोदते | सव्वं कामसष्डाता सव्वय्न्नफलं लभेत ॥ दामखण्डं १० श्रध्यायः।] देमाद्रिः। ORE AMSA प्रयच्छ @ ततः सव्वमवाष्समसि | wae णानेन fafragay त्य auf: ॥ त्व YR ब्रह्मण Ber afsar भवतो परं । तवत्‌ प्रसूतोत्थिता यन्नास्तस्मारान्तिकरो भव ॥ प्रतिग्टह्मौत aaa ween दिजोत्तमः। दानवाकान्तु, महिषोदानवदिक्चेयः। एवं प्रदाय विप्राय सव्बपापेः प्रसु्यते । अश्वमेधफलं प्राप्य मोदते वेष्णवे परे ॥ दूत्यजादानविधिः। इति ओ्रौमहाराजाधिराज-ग्रोमदारेवस्य समस्तकरणाधोश्वर- सकलविदाविशारद्‌ मौह माद्वि-विरचिते qaqa चिन्तामणौ दानखण्ड कष्णाजिनादि दानप्रकरणम्‌ ॥ अथ रकादश्ोऽध्यायः। qa टेवतारानानि। आहता यस्य यन्नेष्यनवरतपरोरम्भसम्ोगलोला- Th खमानिनौनां कथमपि शिथिलीक्षत्य तोकाव्रिहन्ताः | गोर्व्वा णखेणिमु ख्या स्विभुवनजयिभि्यं चरि जेः पवित्रः waaay सद्यः खभवनगमनं fafaar विस्मरन्ति ॥ विश्वोपक्ततिशोलेन तेन हमाद्विशूरिणा। क्रमेण टेवतादानमिदानौमुपवख्यतें ॥ तच वकोदायनः। ¢. : : . Maw राजतं ara कारयेत्‌ कांस्यतोपिवा | 0 ~ ° यहाकमूुलकाष्न विन्न विभवतोनरः ॥ . a ७ Ce # पुष्कर कण्पयेडमं Bag लोचनदहयं । आखुञ्च waaay यचा देवो विनिर्वितः॥ नागयन्ने(पवौतच् HIPAA, FMA | अनन्तर तं वासोभिखन्दनागुरूपूजित ॥ सहिरण्य ब्राश्मणाय स्वगल्या पूजिताय त्‌ | @ ओशास््नाधवै दिने RAIA शान्ताय सम्बशास्नाधवेदिने ॥ दानखण्डं ११९ अध्यायः।] SATB | ७२१ मन््ेणानेन विधिवदसिणाभिमुखायत्‌। विनायक गणेशान wae TARGA ॥ पाव्वलोनन्दन मम गुल्मा ara | laa | कते नानेन दानेन निरोगो जायति नरः ॥ इति विनायकदानविधिः। तधा | त्राद्मण्वासरोधेन PIA HAA: | qa तस्य प्रतोकारन्दानहोमक्रियादिभिः ॥ पनलेनवा तदन तदडन वा पुनः, विनावकप्रतिक्षति कुब्यात्‌ aaa शोभनां ॥ राजतञ्च तथा नागसुपवौोत प्रकल्पयेत्‌ | पुष्करं पद्मरागेख हस्तः रल; प्रकल्पयेत्‌ ॥ विनायका्चमानेन चाखन्देवस्य कल्पयेत्‌ | तस्याप्यङ्गः प्रदेयानि रलानि विविधानि a माणिक्येन प्रकुर्वीत weal तस्य शोभने । AC A © * पृव्वदय्मण्ड पङ्कव्थादस्त | पोडशभिट S ॥ यद्वा दादशभिः कुर्य्याद्‌ ्ाभिव्वीं प्रयत्नतः | मण्डपस्य चतुभागां वैदिकामपि कल्पयेत्‌ ॥ रात्रौ विनायकस्यापि द्यधिवासनमिष्यते | चतुभिरीह्मरैः सामा चाथ; सन्वशास्तरवित्‌ ॥ खयभेब हि त्राचार्ययो wae: सत्यवाक्‌ शुचिः | ( eR ) ९२२ wate: | [दानखण्ड ११ wera’ | कुलो नी नच awa सव्वप्राणिद्िते रतः ॥ रात्रौ जागरण क्त्वा मध्यरात्र बलिं हरेत्‌ | मल्छ मांसेन सहितं तथा क्षोरीदनेन च ॥ STAT: प्रयतोभूत्वा मन्ेणानेन संयतः | पूव्वेस्यान्दिशि तं दद्याहलिं वै साव्वंकामिकं ॥ ्रादिव्या वसवोशुद्रा देवा भूतानि स्वश: | सपः पिशाचा डाकिन्यः शाकिनः पान्यदेवताः॥ अपस्ममाराभिदैवख् वेताला ABATE | बलिदानेन दत्तेन wife gay सब्ब: ॥ बलिदानमन्वः | ततः प्रभाते विमले खात्वा खहतवाससः | भूषिताः कटकेः सम्यक्‌ उपव ताङ्कलेयकेः ॥ guia fea चत्वारि मेखलासतानि तु । gare षु प्रकुर्वन्ति होममन्त; सक; सदा । पूव्वश्िन्वह चः कु््यातसमिदाज्यचरूत्‌कटं | विनायकं wafer गणानांत्वेति मन्वत; ॥ तत्‌ पुरुषाय विद्महे वक्रतुण्डाय धोमहि तन्नोदन्तो प्रचोदयात्‌ अध्वययद्‌ fat Fw Fawr समाहितः | छन्दोगः पिमे वा पि aeaaa होमयेत्‌ ॥ आघब्बणद्ोत्तरे च कुण्ड होमं THETA | विनायकाय दैवाय सव्वभरूतदहिताय च ॥ गाणपत्ये नियुक्ताय इ फट्‌ सस्ति सधा नमः ॥ SAS ee Tea | || BATES | ७२३ समिदाज्यचर' इत्वा परणं हत्यन्तमेव हि । ्राचायः प्रतिमानां तु ब्राह्मणः सह संयुतः ॥ आसन वेदिकामध्य वितानादिसुशोभिते। तिलानासुपरि स्थाप्य गन्धमाल्येः प्रपूजयेत्‌ ॥ वस्र नानाविधः wat: केयरकटकादिभिः उपचारः षोडगशमिर्नवेद्याय च मोदकाः । यथा देवे तधा चाच प्यलद्रादि कल्पयेत्‌ ॥ आचायः परया भक्तया गणेशाय प्रकल्पयेत्‌ ॥ अपूपादि तथान्यच्च कारयेत्‌ भक्चकादिक। निवेदय पाव्वतौच्ापि देवदेवं महेश्वरं ॥ पूजयेत्‌ परया Naa आचाय ` खयमेव fe तथेव रोगवान्‌ भक्तया संपूज्य गणनायक | गणानान्त्ेति मन्त्रेण तृष्णीं RM पूजयेत्‌ I ततो मध्यन्दिने ura प्रतिमां दत्तिणायुतां | मन्व गानेन दद्याच्च स रोगो प्राञ्खः स्वयं ॥ उदद्मखोपविष्टाय त्राह्मणायातिभक्ितः। विनायक प्रपब्रा्तिष्टर विघ्नविनायक ॥ ल देवैः प्रथितः पव्व ` विघ्रविषघ्रपरायशेः। व्राद्णश्वा सरोधेन यज्जातं मम awa ॥ TARTAR PTAA ST | जाड्य" ara य वार्धिं नासिक्य ara भाषिणं। त्दर्चायाः प्रदानेन रोगमाशु विनाशय ॥ दानमन्तः। ७२४ eats: । [दानखण्डः ११ अ्रध्यायः॥ AGU ब्राह्मणानाञ्च यथा शक्या च दक्िणां । एवं क्रत्वा गणपतेदानं HS! सुखो भवेत्‌ ॥ दूति विनायकदानविधिः। सौवण राजतं ata’ कास्वपित्तलतोपि वा, यदाकमृलकाष्ेन विघ्रं विभवतोनरः ॥ पुष्करं AUACHA सौवण लोचनदय | आखुश्च कल्पयेत्तस्य पादेन च सुवणक ॥ नागाकारं चोपवीतं सुवर्णन प्रकण्पयेत | तिलाट़कदये वस्युग्मस्यो परि स्थापयेत्‌ ॥ WAT शद्धप्रदेणे तु भक्तया प्रयतमानसः | वस्त्ेणवेष्टा मतिवान्‌ Aaa विनायकं ॥ चन्दनागरुधुपेश कुमे नो पलेपयेत्‌ | पृजयेदाहनं वापि वा देवं त aa हि ॥ STATA faadia कुथादष्टोत्तरं शतं | गणा नान्तरेतिमन्ते ए तथेवाज्चाइतौः क्रमात्‌ ॥ तस्मे होमं क्ततवते शान्ताय प्रयतामने | धञ्मशास्तप्रवोशाथ बेदबेदा वेदिन ॥ स्राचारायातिशिष्टाय दक्तिणाभिसुखाय च। शकपत्ते चतुष्यान्तु सव्वमेतत्‌ प्रक्पयेत्‌ ॥ पूजयेत्त' तथाचाय्ये' aay प्रयतः शुचिः ॥ पव्वेकश्चविपाकेन दूह HARA च ॥ WIVYM sian उद्रव्याधयम्त ये | दानखण्ड १९ ब्रध्यायः।] देमाद्रिः। ७२१५ तस्षव्व ` नश्यते तृण दाने दत्ते न संशयः ॥ मन्वेणानेन विधिवद्भक्त्या परमया युतः | विनायक गेशान सव्वटेवनमस्कत ॥ पाव्वंतौनन्दन मम शमय व्याधिमौदर। qa श्रोहानमष्टौलं व्याधिजातं atest ॥ तव दानेन महता युक्रेनाखुरतेन हि। नाशयाशु मदेशानपुच भक्तस्य च प्रभो ॥ दानमन्वः। एवं कुर्य्याह णएपतर्दानं व्याधिविमोचनं ॥ दति विच्रेशदानविधिः। अथ सरस्बतौदानम्‌। वायु पुरारे । वाख्िरोधं BCAA भवैदहन्दवाक्‌ AT: | तस्य aa प्रतोकारन्दानेन afaarfaa ॥ पलेनाथ तदन ATETEA वा पुनः | aang प्रतिमां Fatavaqeat ॥ वरदश्चाक्तसृचं च frat fax करे पस्तकञ्चाभयं वामे दधानां हसवाहनां I अतिशस्रेण Cary Aaa वा भवेत्‌ | आसनच्च प्रकुर्वीत सौवण पद्ममुत्तमम्‌ ॥ तस्योपरि च aa sat वामोरौ पराम २९ रेमादिः | [दानखर्ड' ११ अध्यायः | सुक्घादाममूषिता्ं THI Tat | वागीश्वरेण मन्त्रे ण पृजयेत्‌ सिततण्डलेः ॥ श्वेतपुष्पैः wana: dea विधिपूव्वं कं । ब्राह्मणः सर्व्वशास्तन्नः कुशलः सव्बसम्मतः ॥ मन्तवादप्रवौणख तेन होमश्च कारयेत्‌ | पायसच््ुहयादष्टतं शालिमयं तथा ॥ yeaa समिधथापि तधाच्यच्च तिलानपि। सरस्तोप्रेटमवदतिवा मन्व TIA ॥ क्ते व्रह्मोदासने तामाचायाय निवेदयेत्‌ | मन्तेणानेन विधिवत्‌ wT STS दकष खः । सम्यूज्य ATT सम्यक्‌ TAT CAAT ॥ या वक्त AMT Sat AT Al वागो्ठरो परा। ब्ह्मविष्णुभिवैान्धेः पूजिता सव्ववन्दिता i तुष्टा भवतु दानेन दत्तेनानेन BAIT | वाग्विरोधं गुरोः Hal यक्मगद्रदभाषगं | तत्‌ सव्वं ` चपय fad ब्राह्मी लं लोकपावनौ ॥ तथा दानमन्तः। VAM ब्राह्मं तं स्वय Nata मानवः ॥ दति acadterafafs: | तथा | सखरोपघातो वाचाश्च BUA AR: प्रजायतं। व्ये तख प्रतोकारन्दानदोम नरोत्तमः |i टानखरड ११ भध्यायः।] देमाद्रिः ७२७ पलाद्न तदन तदन वा पनः | रजतेन सुशुद्धेन Faq प्रतिक्ततिं qui ॥ सखरस्वतौ' WEG पाथाद््शकमर्डलम्‌ | तथेवाभयदस्ताख्च शखेतवस्ेण संयुतां॥ श्वेतमाल्यः Randy लमन्तेण पूजयेत्‌ | WAY कारयेत्‌ aa समिदाज्यचरुत्‌कटः ॥ सरसतिप्रेदमव इति aaa चोदितः। WTI: सव्वशास्तन्नः स्वाचारः संयतेन्द्रियः ॥ WUT: सत्यवादो च मेधावो सुपदम्तया। एवंलत्त णसंयुक्तः सव्वं वाचाय इष्यते | प्रणम्य ग्टहमानोय पूजयेडक्निपूव्वेकं | एवं VAY AA तु पूजयेच्च सरसीं | सरस्वत्यै नम इति यथा लिङ्गन्तु मन्तः | तस्मे इतवते तान्तु देवौ cag सदक्िणाम्‌॥ मन्त्रेखानेन विधिवत्‌ प्राञ्च खाय USAT । सौम्ये देवि महाभागे सव्बेदेवनमस्कते ॥ द्मासनगते सव्बजगतामास्िहारिणि। BUT तान्नदोयन्तु प्रन्नाजाडमपानुद्‌ ॥ दानमन्त्रः | एवं fal तु Vala सरखत्याः प्रयत्नतः | सव रोपघातजनितात्‌ प्र्नाजाडपादिमुच्यते ॥ भेधाकरमिदं दानं सव्वर्षां च विशेषतः t ext Safe: | [दानखण्ड" ११ अध्यायः । विशेषश्ायसुदिवनोजपस्योपक्रमो भवेत्‌ ॥ तदेतत्‌ प्रथमं दानं कत्वा जपमुपक्रमेत्‌ | नैवेय पायसन्द्‌ यात्‌ खयन्तदुपयोजयेत्‌ ॥ ूर्वेय॒ रुपवासञ्च छत्वेवो पक्रमोभवेत्‌ | कायश्ुदि्च aaa यावतालवणोभवेत्‌ ॥ इूत्यपरसरस्वतोदानविधिः। अथ घण्टादानम्‌। र द्वेवत्तपु राणे | गुरुगाद्यननुक्ञातो यो वेदाध्ययनं चरेत्‌ | म प्रज्ञया faster संसार जायते नरः ॥ वच्यामि तत्‌प्रतोकारं शुदकांस्यमयो' eet शोभनां घाटयेहर्टां कभरेखाविभषिताम्‌ i पलेस्त कुथा शद्धिस्तिंशडिर्व्वा तद्रैतः। सुस्वरान्तामतिञ्चूणां एश्च गव्येन धावयेत्‌ ॥ waa सम्ब तान्तर्डलोपरि विन्यसेत्‌ । तण्डलानां परोमाणन्द्रोणानान्तयमेव च, तददंमथवा ग्राह्य परोमाण सखगशक्तितः॥ श्रा चाः सन्वणास्तन्नो वेदवेदाङ्गपारगः | Waa च कुशलः स्वाचारः सचख्छितेन्द्रियः#। AISA परया Waal खयमेव WE गतः ॥ [ # संयतन्द्रियि दृति gaara 5 दा नखर ११ Wary 1] wae: | DRE तेनेव कारयेत्‌ पूजां घण्टायाः थासरचोदितेः ॥ उपचारः घोड्गभिर्मन्े गानेन भक्तितः | MATES वागौशां घरण्टाथां परमेश्वरो ॥ wafe देवि सव्वशि घर्टायां सत्रिधि कुर्‌ । सव्वंसत््तोपकारो @ Was परात्‌पर ॥ अवाहन मन्तः | एवमावाद्य तां घण्टां ब्राह्मणश्चापि पजयेल । ब्रद्मयन्नानमन्नण घण्टां Tet तथाम्बरं ॥ मन्त्ाध्यायोक्तमागेण प्रतिष्ठाप्याघ भक्तितः | Sila कुर्व्यात्‌ waa समिदाज्यतिन्ेरपि i aaa पायसन्दद्यात्‌ देव्यै च ब्रह्मे तया । सरस्वतिप्रेदमिति मन्तः सव्व सम्मतः ॥ तस्मै इतवते दद्यात्तं घण्टां पूजिताय तु । मन्वे णानेन विधिवद्रौगो TAGE ¦ शुचिः ॥ उद्ष्मखोपविष्टाय सतोयामव भक्तितः! मुरोरवस्षया यश्च खाध्यायाध्ययनं क्तं ॥ सरखखति जगश्मातजंगज्नाडयापद्ारिण । सात्तादुह्मकलत्र ल विष्णुरुद्रादिभिस्तता ॥ AMAA AST इर वरानने | घण्टादानेन तुष्टा त TTT लोकपावनि ॥ एवं दानख SUl च तमाचाय Waray च। अन्येभ्यः शक्तितोदव्याद्ाद्भ रेभ्य भोजनम्‌ | ( ea ) ७३० देमाद्धिः। [दानखेश्ड' ११ cern: ततः खववन्धभिः साद ' साला aA मानवैः ॥ एवं यः कुरुते दानं प्रक्नारीनो जोध वा। ्रन्नावानजडोजन्तु जायते वाक्पतिय घा | जायते बाकूप्रवारष, सा्ातनङ्गाप्रवाहवत्‌ ॥ दति घर्टादानविधिः | अथ TATA | लिङ्गपराणे | लच्छोदानं प्रवच्यामि wee श्व्धवद्नम्‌ | लतादिव्रणनाशाय विशेषेण शिवोदितम्‌ ॥ yaad कत्वा वेदिकोपरिमण्डले | खोटेनोमतुलां war fecaa यथाविधि ॥ सहस्रेण तद्म तदर्ड्न वा पुनः | अष्टोत्तर शतेनापि सव्वेलक्षण्संयुतां ॥ awe बिन्यसे च्मो सव्वालद्गरसयुतां | तस्याम्त्‌ दक्षिरे भागे स्थण्डिले विष्ण मचचयेत्‌ ॥ ूर्व्वीक्तेति, कुण्डमरडप-मण्डलवेदिका-वितानादि-लिङ्कपुरा- , कीक्ततुलापुरुषविदहितमिति षैदितव्यं,ससख्रादिसं स्या चात्र निष्कः परिपुरसोया, लिङ्प॒रशोक्षदानेषु manta व्यवहारदर्भ नात्‌। लच्छ्योलश्षणमुक्त करपपादपप्रदाने | श्रचयिता विधानेन खौखक्ेन Beaty । अचयेदिष्णुगायजया विष्णु बिश्वगुर इरि ॥ eae ११ भध्यायः।] चखमादिः। ७३१ area विधिना सिहि पव्बेतोहोममारभेत्‌ | समिच॒त्या विधानेन आज्याहुतिसुपा चरेत्‌ ॥ एथयगष्टात्तरशणत VIASAT: ॥ खौ सूक्त, हिर ण्यवणां हरि गोमिल्वादि, fayaraat तु लिङ्ग- पराणएवोक्ता, नारायणाय विद्महे वासुदेवाय घौमहि तन्नो विष्णुः ॥ पे ~ wat प्रचोदयात्‌ इति, पवाक्तमण्डले wal विन्यस्य तस्या efaqa: ufea विशुदवत्वा गावा विष्णुदटेवमाराध्य ततः पञ्चदश- = a“ $... प्यं चन Waar यथाक्रमं घोडगोपचारेः fer पूजयेत्‌ आराध्य fafafufa, मिदिलच्सौः। कामिके त्‌) यो मन्ते ए aaa खौसृक्तेनाथ वाच्चथेत्‌ | 6 क ete पूव्ववद्छिवप्रूजाच होमश्चव विशेषतः ॥ uma वा Rata प्रागुक्विधिना गुरुः | A < ¢ (> सह कलशादयं थ शियमखा Prreetefa पो ~ xX e । होम योसक्तेनेव We यजमान तु तस्याः Ga दिशि स्थले | A ° Om ~ 7, ° त समैतां eMaeat Swag प्रणमेत्‌ faa । प्रणम्य विष्णु तत्रस्य शिवं पून्बवदस्चयेत्‌ ॥ 0 yaafeta लिद्गएराणोक्ततुला पुरुषवदित्यथः | * ~ प ~ © तस्या fanfare दक्षिणा बे प्रकौत्तिता | ~N 4, ia) ACMA FJ दातव्या इतरषां याहत, | ततस्तान्‌ भोजयेदिप्रान्‌ वेदवेदाङ्गपारमान्‌ ॥ ७३२ Saris: | [दानखण्ड' ११ ware) तस्या लश्छ्मोप्रतिमाथाः विशांशस्य समानतो ॥ भन्यद्नं गुरवे दस्तिणां दशांशमानं प्रलयेकर्लिगभ्यः इत- रेभ्यो हारजापकेभ्योपि ऋलिगद | तदुक्तं वातुले | ae प्रशस्य विदद्धयः ओखोजियेभ्यः समर्पयेत्‌! तस्माद शतिभागस्त॒ दक्तिणा देशिकस्य हि ॥ तदशां स्त दा तव्योजपता बैदविदाम्बरः | पुणयाहवाचकानां तु gata दापयेत्‌ तथा ॥ इति लद्मोदानविधिः। अथ नारायणशटानम्‌ | ब्रह्मप्रोक्तं | यन्नविन्नकरोमर््यजायते चान्तहदिमान्‌ | वच्छामि तत्‌प्रतीकारन्दानहोमादिकखणा ॥ कात्‌ खं मयीं मृत्ति' भां नारायणस्य तु । व्यावदह्ारिकनिष्काभ्यामेकनाघ asad: ॥ नारायणलक्षणसुक्त, हे महस्तिरथदाने । प्रचालख पञ्चगव्येन स्थापयेत्‌ ङुद्मोपरि | ATAU संवेष्टा गन्धमान्येः संमर्चयेत्‌ ॥ उपचारः पोडग्रभिराचाय्या वेष्णवः शचि; । सव्व शास्रायतच्छन्नो ्रद्मविदासुनिष्ठितः | दानखण्ड ११ श्रध्यायः।] देभाद्रिः। ७३ श SAT कारयेत्तत्र wri दिशि area: | समिदाच्यतिलेयैव मृलमन्ते ण वे समित्‌ ॥ आज्य नारायणायेति तिलान्‌ व्याष्टतिभिडुनेत्‌ । रोगौ तधाद्येहवं नारायणमनामयं | मकमन्ते ण विधिवत्ेवे्य' चर्रिष्यते । नमोन्तः नाम Met मलमन्चः प्रकौत्तितः ॥ ततस्तां MARTA ATH ra यदस खः | मन्ते णानेन विधिवद्धक्या परमया qa: | नारायण ATA गहु चक्रगद्‌ाधर | wast यज्नाटेविघ्रादयदेछतं मम । अन्वत्डिमहारोग दानेनानेन तोषितः | चक्रहस्त गदापाणे WAIT. TATA ॥ दानमन्वः। एवं दच्ला तृ तं देवं WAI ब्राह्मण aa! विप्राणां भोजनं ददात्‌ स्नात्वा yata gale: " एव wal समाप्रोति नौरोगत्व नरोसुवि। ्रारोग्ययुक्तोनित्यं स सुचिर सुखमेधते ॥ दति नारायणमत्ति द्‌(नविधिः । aa मोपालमत्तिदानं। तधा | AMAT जायते तस्य Maat नयनदहयें | ७३४ Safe: | [दानखण्डं ११ अध्यायः। करोति शुलप्रक्ेपं तस्व वच्यामि निष्कि ॥ विष्णोः खोमोपतेषस्य यधा शक्या च भक्तितः | सुवणन प्रतिक्ततिं केष्वादमतत्यरां | व्हीपौडकसंयुक्तां दिभुजामूदैसखितां ॥ कारयित्वा शभाकारां wares शभवारिणा | वस्तेण वेष्टयित्वा गन्धमाल्ये: समञ्चं येत्‌ | तण्डलोपरि सस्थाप्य यथा विभवतः खय ॥ Tae मूलमन्वेण कुादेवस्य भक्तितः | आचायः TAMAR वेद्षेदाङ्पारगः ॥ एवभ्रूतं समानोय तेन पूजां प्रकल्पयेत्‌ | होमं तेव प्रकुर्वीत समिदाज्यतिलेरपि ॥ दद्‌ विष: प्रतदिष्णुवििंष्णोनुंकमितिक्रमात्‌। मन्ाध्यायोक्षमागंण चागेः मंस्थापनं भवेत्‌ ॥ प्रणतौ तामोक्तपय्यन्तं कत्वा टेव प्रपूजयेत्‌ | देवस्य दया्रैषेदयं हविः wa ममन्ततः ॥ श्र्टोत्तरशतेनापि AAA T a यतं ¦ TEMA Tat J WIG: प्रयतः शुचिः॥ शक्ताम्बरधरः शक्तमन्यमाल्यानुलेषनः | achat च तान्दद्यान्‌ WG Vl WG GT: | मन्ते uaa fafaqaawmarfaafaa: गोविन्द गोपोजनवल्लभेश कसासुरन्न facta | गोवर्दनाद्विप्रवरे कस्त दानेखण्डं ११ अध्यायः।] दमाद्धिः। ७३५ संरखिता शओेषगभामनोक ॥ गोचक्तषां चातिनिरोधजेन पापेन भे नाशय आ्राश््यमेतत्‌ | तलदौयदानेन TEVSG नक्तान््यमेतत्‌ समुपाकरोत्‌ ॥ दानमन्ते. | UG RA प्रतोकार गोपवेषधरस्यतु | aq aurea fe सुखौ जायते नात्र संशयः ॥ इति गोपालमृत्तिदानविधिः। श्रय वराहटान | भविष्योत्तरात्‌ | खोक्कष्णउवान्व 1 दानमादिवराहस्य कथयामि युधिषिर | धरण्यां यत्‌ पुरा प्रोक्तं वराहवपुषा मया॥ yey पवित्रमायुष्य' सर्व्वदानोत्तमोत्तमं | महापापादरिटरोषन्न पूजितं मुनिसत्तमः ॥ देयं सङ्मणे UATE दादभौतिघौ | यन्नोखवविवाहेषु दुःखप्राह्तदभेने । यदा वा जायति वित्त चित्त' अहासमन्वितं | तदेव तस्य कालः Wrens जोवितं aa: कुरुत्ततादितोयंषु AFT नदौषु च । ७३६ चेमाद्धिः। [दानखण्ड' १९ अध्यायः गो देवालये वापि रम्ये वाध WeTFT देयं पुराणविधिना ब्राह्मणाय कुटुम्बिने । अव्यङ्गाय शशोलाय बैदषेदाङ्बादिने ॥ देश काल पातश्च यथावन्त मयोदितं | zy टानविधिं ger सव्व पापद्रं परः ॥ ूर््वोत्तरघचवां भूमिं गोमये नो पलेपयंत्‌ | कुशं रास्तोथ तां पां प्रणवाच्चरमन्वितैः ॥ उपरिष्टात्तिलेस्तेषां वाराह परिकल्पयेत्‌ । दरी रेचतुर्भिः सम्प्रणन्तदद्नाय वा पुनः॥ श्राट्केनापि कुर्व्वीत वित्तशाटप न कारयेत्‌ | सुवणन खुरौ कार्य्यो भुजौ चक्रगदाज्वितौ ॥ राजतौङ्ारणे दष्टा पञ्मरागविभूषितां | WEY स्थापयेत्‌ पाख वनमालां हिरर्मथी' ॥ पष्येव्वा कारयेदिद्ान्‌ पादौ Vaan तथा | दंष्टा ग्रलग्नवदुधां Maal कारयेच्छभां | सर्व्वधान्यरसोपेतां वस्तरालङ्क तविग्रहं ॥ द्रोणादिलल्षण qa, परिभाषायां | BRAATY धरादाने द्रष्टव्य | WHT वम्त TAU वराह Wa RATA | रोमराजिङ्गैः क्त्वा गन्धपुष्पे area ॥ नवग्रहमखः कार्य्यो Baars faa: स्मतः । एवं संस्थाप्य विधिवत्ततः स्तोत्रसुदौर्येत्‌ ॥ दागखण्ड ११ अध्यायः] देमाद्धिः। ३७ वराहा शेषदुष्टानि सव्वपापफलानि a मह मह महादष्ट भाखत्‌कनककुण्डल | गङ्चक्रासिहस्ताय हिरण्या्ान्तकाय च॥ द्॑टोदतच्तितिपते तयौमृत्तिमते नमः| TUT नमस्कत्य त्रिःकल्वा तु प्रदक्तिणं ॥ ततस्त ब्राह्मणे दयादयथालद्ार विग्रहम्‌ | प्रतिग्रहश्च तस्योक्तः पादयोः परमपिभिः॥ अनेन विधिना eat acre दक्तिणाज्वितम्‌ | अआआचाय्यमथ dasa प्रणिपत्य क्षमापयेत्‌ ॥ एवं Sl महहतोनाघ वराहं AAAS | यत्‌फलं AACA पाथ तत्‌ केन TATA ॥ सव्वद्‌ानेषु यत्‌ पण्य सव्वक्रतुषु यत्‌ फलं । तत्‌ फलं समवाप्नोति Sear देवं जनादनं ॥ यथा AYTAT देवौ वराहेण THAT | तथा कुलं समुइत्य विष्णुलोके महीयते ॥ बराह्मणक्तत्रियविगां स्लोणां शद्रजनस्य च। एतत्छाधारणं दानं ओ वतेष्णवयोमिनाम्‌ ॥ विप्राय वेद्‌ विदुषे ठवरादरूपं द्वा तिलानपि सुवण्मयं सुवस्त' | sea पव्वपुरुषान्‌ सकलत्रमितः प्राप्नोति विष्णुभुवनं सुरसिदजुष्ट ॥ दूति वराददामविधिः। ( <३ ) Oye ेमाद्धिः। [दानखण्डं १९ अध्यायः) अध नरसिंहदानम्‌ | कालिकापुरार | सिंहं चाय रोकान्तु कत्वा चतुभज fay । तासा प्रतिष्ठाप्य tte दष्ट प्रकल्पयेत्‌ ॥ Taal पद्मरागेग नखानां विद्‌मास्तधा | पुष्परागं waite शे कण्योरहींरकावृभौ I वरसिंहरूपन्तु विष्णुधम्म्ो तरात्‌ | का्यस्त्‌ भगवान्‌ विष्णनरसिंहदपुंरः | पौनस्कन्ध-करि-ग्रौवः ATA: ANT ॥ सिहासनो नदेहश्च नोनलवासाः प्रभाच्ितः। आलौदृख्थानसंस्थानः सव्वाभरणभूषग्‌ ; ॥ ज्वालमालाकुलमु खोज्वनत्‌केमरमग्डनः | हिरयकथिपोर्व्वन्नःपाटयत्रखरः खरः ॥ देवजानुगतः कार्य्यो हिरशक्रशिपुम्तथा। देवश्च गङ्चक्राभ्यां भरूषितादकरदयदति ॥ गन्धपुष्पेस्तथा qualita कारयेत्‌ | Usa च age इन्द्रनीलं सुमम्तके॥ क्रत्वा रूपमिदं रम्य तत्‌पाच्र मधुना वधः। पूरयेत्‌ खर्डमिग्रेण aa देव पुनन्यसेत्‌ | वम्तयुग्मेन Hea आमने विनिषरेगयेत्‌। aaq कन्ययेदग्रय' भच्छेनानाविषेर््वधः॥ वितानोपरि संयुक्त पुष्यदामभिरधयेत्‌ | दांनखशग्छ ११ अध्यायः] Mantz: | ७३९ गन्धपुष्ं स्तथाधृपेजागरं AAT कारयेत्‌ ॥ Bal समस्तमेतत्‌ हरये TANT । यत्किंचित्‌ प्राम्विनिदिष्ट कुर्यात्‌ wafaerta तत्‌॥ ulfafafeciafa बेष्णवमन्सण्‌ पूजन, मलमन्त श्ष्टो- wind तिलाज्यहौमः greta amie: सदकिणमन्रदान- fafa | : atfaaat वाघ वेशख्यामाजित्य eredtag | wat fafefaa सम्यक्‌ नूनं तत्मदमश्रते॥ अरण्ये वाघ संग्रामे aH (ela a न भयं जायते तस्य MHDS तदाचरेत्‌ ॥ विदाथ चापदो घोरान्‌ धनमायुः प्रयच्छति | सन्ततिं चव रूपञ्च सौभाग्यञ्च मनोरथान्‌ ॥ एव भवति यत्‌ ger नुसिहाक्तिदानतः | aa विष्णोः पद्‌ प्राप्य aa क्रोडन्ति देहिनः ॥ एतत्‌ चत्वा महत्‌ FA सर्गपापेः प्रसुयते | धनमायुविंव्रत आबकस्य विशेषतः । . खावके दचिणान्ददयाङ्कक्या चाल्मविभूतये tt afa नसिंहदानविधिः | अध लच््लोनारायण्दानम्‌ | ® aa वोदायनः। ARATTTT रूपं सुवणन प्रकल्पयेत्‌ । ७8० aattz: | [रानखण्ड ११ serra लच्छोनारायणरूपमुक्ं' कामिके ॥ पलेन वा तद्ब न तदडंनाथ वा पुनः, पद्मासनगतं ङुयाहे वदेवं चतुभज ॥ दक्िणाधःकर पद्म शङ्कमृषैकरे न्यसेत्‌ | वामोदं च भवेशवक्र VATS करोऽपरः । वामोस्ङ्गगता लच्छोरल्नपात्रकरा भवेत्‌ | दकल्िणश्च भुजोदेव्याः पृष टेवस्य चक्रिण इति ॥ TES राजतं कुव्यादेवटेवस्य वाहनम्‌ | पक्तौ च तस्य सोवा सौवर्णो चेव नासिका a वस्तं रत्यन्तरचिरेः परिधाप्यातिकौतुकम्‌ | मुक्ता दामपरित्तिप्त चन्दनारुरुलेपितम्‌ ॥ श्रयेत्‌ FRAT लच््ौनारायणातक। naa रमणौयच्च गक्डोपरि संस्थितं; ॥ ततो fan समाहय सुशौलं लक्तणान्वितम्‌ | आचारवन्तं-धर्मन्नं वेदवेदाङ्गपारगम्‌ ॥ प्रतिग्रहनिवत्तच्च य॒ति्छतिपथे सितं । खयं भक्ष्या समानो पूजये स्वकुण्ड लेः ॥ कङ्क मा गुरुक रेरुपवौताङ्ग. लोयकेः ! पूर्वोक्तेन विधानेन होमं तत्र तु कारयेत्‌ ॥ मन्ते UAT तन्दद्यात्‌ सव्व लोक नमस्कृतम्‌ | तच्छ्रो पते देवकिनन्दनेग सोराय्ि गाधिन्‌ वचसामगम्य | ॐ गर्डस्योपरिस्थितमिति कवित पाठः| दानखण्ड ११ अध्यायः] देमाद्िः। ७8१ गोषिन्ददाभमोदर वातरक्त | विनाशयाशू त्तपितारिवग॥ दरानमन्तः। लच्मो नारायणस्य वं मत्ति'द्च्वातिभक्तितः ॥ आरोग्यवान्‌ सुखौ faa जायते नाच AUT: | इति लच्छोनारायणमृत्तिदानविधिः | VANESSA | व्रह्माणडषु राण | aan राजतं वापि TAS कारयेत्‌ Gat | alam aT ध पलतः खशक्या वापि नारद्‌॥ नासिकां खणंमयीं कुर्यात्‌ कुर्यात दयं तथा | गरुड्मृत्तिलच्तणन्तु, तिधिदानप्रकर एख्धितैकादभौविहित् गारुडदाने विलोकनोयम्‌ | श्तेतवस्तर ए सम्बे्य aaa खितम्‌ । चन्दनारुरुकपूरेः प्वेतमाल्यविव शेषतः | पजयेत्यरथा भक्तया गायत्रा गरुडाह्वयम्‌ | होम gaara aaa समिदाज्यतिलंस्तघा॥ UMC. सव्व शास्त्राथङ्कुशलो | वेष्णवोध्रा अकः शान्तःखाचारः सज््ितेन्द्रियः+ | तत्‌ पुरुषाय faq? पर्तिराजाय Wate तत्रः सुपण; प्र्तोदथात। ~~~" ~ ~~ = ~~~ eee ~ > सयतन्द्रिय दति afaauis: | न्क "~ ~ = Yee ne + ney ~ 9 ७४२ देमाद्िः। [दानखर्ः ११ Temas | तत्‌ पुरुषाय विद्महे वायुवेगाय धोमहि.तन्नीरतमथधनः प्रचो दयात्‌ | तत्‌ पुरुषाय विद्महे वैनतेथाय Wafe तनत्रस्ताच्यः प्रचो- दयात्‌ | समिदानज्य तिलानान्तु मन्वा एते यथा क्रमम्‌ । ततः शुक्ताम्बरधरः‡ शक्त गन्धातुलेपनः | यजमानः खय भक्त्या Ufa: प्रयतमानसः | ब्राह्मणाय प्रदद्यात्त हदि नारायणं स्मरन्‌ ॥ मन्व Waa सम्यूज्य वस्ताद खशक्तितः। विहङ्कराज पक्तोश सुपरणतनय प्रभो ॥ auina farza पव्व जन्मनि यत्‌ कतं | eas ° "~ ॐ + टेवद्रव्यापदहरण तेन यदक्रत मम॥ विनाशयाश् मे सव्व ` सरोनारायणवाहन | ततो निष्कल्प्रषाभूत्वा नीरुजोजायते नरः ॥ सप्तजन्मक्तात्पापात्‌ यस्माञ्जातं हि वक्तं | ब्राह्मणान्‌ भोजयेद्क्या ANAT F विशेषतः ॥ इति गरड दानविधिः) श्राह ATTA: | कामनौ HAM: स्यात्तस्य वच्यामि निष्कति | GAMA गतमानाभ्यां वि्णो्कहनमुत्तमं ॥ सुवरनातिश्रदेन पल्षयोर्मौ क्तिकदयम्‌ | # Waar दति कलितपाठः। दानखण्ड' ११ श्रध्यायः।] ware ७४३ नाभरिकायां तथा वजसुत्तरोयच्च राजतम्‌ ॥ एवं Aa गरुमन्त छतद्रोग्णोपरि न्यकेत्‌ | RATT स वैष्य भेतमाल्ये: सम्येत्‌ | UHM AACA वेष्णवोधरपाठकः | ब्राह्म णसत्वचि तोभक्या यजमानेन शक्तितः ॥ उपचारः षोड शभिदिजमभ्यययेत्तघा | आग्नेयां दिशि होमश्च कत्तव्य सखर्डिले शभे ॥ समिदाज्यन्तिलेम्तत्र पलाशसमिधोपि च। मन्तोगरूड गायतो समिताज्यच् कीर्तिता | तिलदहोमोव्याह्तिभिः काथः faved थजेत्‌ ॥ गस्डगायतो प्रागभिहिता | स्थापयेदन्रण कुम्भ सितवस्वेण वैशितम्‌ | निक्तिपेत्रवरतानि afaat रोचनां तथा ॥ अष्वस्थानाद्जस्थानादल्मो काल्सद्मात्‌ दात्‌ | पञ्चत्वक्‌पन्लवानि स्यः पूरये त्तीधंवारिणा ॥ तिनाभिषेक gata आपोदिष्टारदिभिः क्रमात्‌ a हिरण्यवगति ऋचा पवमानेन रेव हि। ततः tal Bat रोगो विष्णोव्वंहनसुत्तमम्‌ ॥ सदच्िण मुदा युकः wre खाय निवैदयेत्‌ | मन्तेणानेन fafaderarata द्यदस्न खः॥ सौ क्षष्ण परमानन्द जगतः परिपालक। पव्वजन्मनि यत्पापं भक्त चौग्य' मया छतं ॥ O88 उम्र |दए्नखण्ड ११ अध्यायः। 1 A ४ e ४ तेनावाषन्तु Tea aay हतिदुः सह | कामलोयमिम टेव तव बाहनदानतः॥ विनाश्याशमे aw जगतां पालकोद्यसि। दानमन्तः। एवं गरुडदानन्तु क्त्वा AW! सुखौ भवेत्‌ | आ चाथ भोजयित्वा च प्रणिपत्य विसच्जयेत्‌ । दत्यपरमरुडदटानविधिः। अथ पद्मपुराणे | जन्प्रान्त रात्तिरोषेन जायते द्यत्तिवेदना | वच्यामि तत्‌प्रतौकार ब्रह्मणा भाषित पुग ॥ पलेन कारयेदम््रा गरुड विष्णुवाहनम्‌ | राजतौ च तथा पत्नौ रतेनंहौ सुविस्ततौ ॥ कत्तव्य च्ात्तिघुगलं माणिक्याभ्यां प्रकन्ययेत्‌ । पाद्यः स्बगेकटकं रत्राभ्यां परिकन्ययेत्‌ ॥ ग्रवेवकं WAT ग्रोवाय्ामपि विन्यसत्‌ | नामिकां वजवदूथ' मौक्तिकोपरि कन्पयेत्‌ ॥ वस्ता नाविपेनदमनङ् त्य एभाकतिं | स्थापत्य रतो विष्णोः प्रोल्यध॑ञ्च नगाधिपम्‌ ॥ गन्धपुष्पान्नतेनवस्त्; पूजयेद्राद्मणोत्तमः । वदवदाद्गकुगनो ब्रह्मविदयासुनिष्ठितः ॥ CAT तत्र कर्तव्यो मन्तेम्तदाचकेः मे; | दानखण्ड ११ WATT || देमादिः। 8१ यहा गरुडगायचया सभिदटाज्यतिलादिभिः। अग्नेः प्रतिष्ठा aa gq स्वग्डद्याक्तविधानतः॥ गरुडगायततो प्रघम गरूडदटाने दशिता | पण्याहवाचनं का ATTA TTT: ॥ aa इतवत दद्याच्छौरिप्रौत्यघमादतः | भक्तया सपूज्य विधिवत्‌ केयुरकटकादिभिः। मन्ते्णानेन्‌ विधिवत प्राञ्च खायाच्तिरोगवान्‌ ॥ टेवटेव जगत्राथ लच्छोप्रि् परात्पर | वाहनस्य प्रदानेन तुष्टः कमविपाकजं॥ grag ATA नारायण जगन्मय | ga at पटलं वापि वातरक्रमधघधापिवा। रता वाप्यथ नक्तान््य तथान्यदददादिकम्‌ ॥ STAM: | ततो विरुज्य विप्रेन्द्र शिष्ेरिषेय बन्धभिः | arat विप्रान्‌ भोजयिता सुखो भवति मानवः॥ दति गस्डमृत्ति दानविधि ; । अधोमामहेगशदान | आह बोधायनः | ्राह्यणाङ्गानि योश्िस्याददुरोगौ भवेत्त सः । तस्योपशमनं वच्छ सुवणन तु कारयेत्‌ ॥ AEA ATLA तदर्दहन वा Ya: | ( <४ ) € ४६ चखेमाद्रिः। [दानखग्ड' १९१ श्रध्यायः उमामहेश्वरं रूपं ANT त्वभिषितं ' चतुमृजन्तु दिभुजामुमां कुय्योदि च त्तः ॥ wade! भवेत्‌ गम्भस्विनेच्च महाभुजः | अत्तमालां विशूलचख तस्य दस्िग्दस्तयो. ॥ देवौण्ष्टगतखेको वरदश्चापरः करः | वामोव्सङ्गगता देवौ शिवप्रषटेकपागिका।॥ षभोराजतखात्र कार्ययोघर्टादिसंयुतः | स्वश्नया वित्तणाटगन्तु कुव्वतोनिष्फलं भवेत्‌ ॥ तत्राप्यारोप्य देवेशं उमया afea प्रभ । वस्ते मालये स्तथा गन्धम्‌ AAA ए पूजयेत्‌ ॥ ततो ब्राह्मणमाहय दरिद्र waarfad | श्रुततत्तोपसम्पव्रः श्ान्तद्धेवामेदिनम्‌ | वस््ाङ्कलोयकेस्तस्य पूजां भक्तया प्रकन्पयेत्‌ ॥ Sag कारयेत्तेन समिदाज्यतिनलेरपि | aaa र्द्रगायत्रौ aaafa विनिश्चयः a रुद्रगायत्रो तु लिङ्पुराम्पे | सन्वश्वराय विद्महे शलदहस्ताय Mate तव्रोरद्रः प्रचोदयात्‌ | यदा त्राग्बकेनेव समिधोजडयात्‌ सुधौः | AERA aH ण जडया दाज्यमाहतः ॥ faata मूलमन्त ग्‌ सव्व व*क्रमोभवेत्‌। तया त्रद्मोहासनान्ते मिथुनं बराह्मणाय तु ॥ auf: तिष्ठन्त भक्तया तु विनिषेदयेत्‌ । दानखर ११ रष्यायः] दमाद्धिः। wa waa बिधिवदृद्ररोगौ जितातमवान॥ ह > ie ~~ कलाशवासौ भगवान्‌ उमया सहितः धरः | भगनेत्रहराददुरोगमाश व्यपोहत्‌ ॥ CITA, | तत ब्राह्मण सम्यक्‌ प्रणिपत्य क्षमापयेत्‌ | त्राह्मणान्‌ भोजयेच्चापि स्वयं yaa वाग्यतः ॥ एवं दत्वा महादानन्ददरुोगादिमचते। इति उमामदेश्नरदानविधिः। श्रथ कद्रम्तिट्‌(नम्‌, वायुपुरागे । FACT WITS सोऽकस्मा जायते RT | वच्य तस्य प्रतोकारं दानदहोमाभिषेचनेः॥ पलनवा तददन ATSATAAT पुनः | सुवणन प्रतिक्घतिं gra wee भक्तितः । यदा विभवस्तारेण fata चतुराननं। चतुव्वा हन्या नपरं उपविष्ट सुखासने | व्याप्रचश्परोधानं नागयज्ञोपवोतिनम्‌ | waaay सं वेध्य तग्डलोपरि विन्यसेत्‌ ॥ तक्डलानां TTA द्राणानान्तु चतुष्टय | यता स्वविभवेनेव aa gat प्रकल्पयेत्‌ ॥ Taare सुरभिभिः श्वत नानाविधेरपि। 939 Og wattz:| [दानखण्ड ११ waa उपचारः षोडशभिरा चाः सर्व्वा स्वित्‌ ॥ aaa ण aay कार्यं पूजादिकञ्चरेत्‌ | होमञ्च aa कत्तव्य; खण्डिले सुपरिष्कुते ॥ मन्वाध्यायोक्तमागण चाग्नेः TAT भवेत्‌ | समिदाज्यतिल न्ानिमांस्तच प्रकल्पयेत्‌ ॥ ऋम्बक कद्रुद्राय वामदेवद्रति क्रमात्‌ | स ख्या चाष्टोत्तरशतं प्रे कमिह wee ॥ त्वा इत्वा च सम्पातान्‌ aa कृत्वा विधानतः | अग्नेः पूव्वात्तरे देशे स्थापयेत्‌ मकलं दद्‌ ॥ वाससा वेष्टयित्वा च पञच्चपन्रवसयुत | अष्वस्थानात्‌ गजस्थानादस्प्रौकात्‌ सङ्गमाददात्‌ | War मृत्तिका च रोचनां Wa तथा ॥ तेनाभिषेक Fala होमान्तच गुरः खय । आपोाहिषटादिभिम्तददहिरण्यादिभिरेव च ॥ पवमानानुवाकेन शत्रीवाक्षिन चेव हि । गरो राञ्यज्जनं काय्य ` सम्पातवक्येन. AAT: | ततः VHA: शुक्तमान्यानुलेपनः | ' यजमानः शुचिभूत्वा टेवश goa भक्तितः ॥ ~ > ~ VCs मूलमन्तेश च yaaa इतवतःऽचित। दद्यात्तं देवदेवस्य प्रतिमां शङ््रस्यतु ॥ मन्त गानेन विधिवत arg ख्य द्युस्‌, खः! देवदेव महगान AGHA TST ॥ =. * € 7 Z ~, AAQAMN यत पापं क्रतं जग््ान्तरे मया। दानखण्ड- ११ श्रध्यायः।] Vari: तेन यज्ननितं काष्यमसद्य' मम रजं | तव दानेन दत्तन पोनोसि रक्ष पापिनं | दानमन्तः। ua यो विधिनानेन शङ्रप्रतिमान्ररः। ददाति विप्रवय्यीय स काष्यीदिप्रमुच्यति ॥ Faas HAT ब्राह्मणानपि भोजयेत्‌ । इति रुद्रमृत्ति दानविधिः अथय दक्तिणसूत्तिदानं। वायुपुराणे) यतां परम गुह्य दानं सरव्वीत्तमोत्तमं। नमस्कत्य प्रवच्छामि देवदेवस्य शलिनः॥ सव्व षामेव पापानां येन नाशः प्रजायति । पापानां निष्कतिः प्रोक्ता मुनिभिः गास्वदशिंभिः। तपोदहोमजपप्राया सा हि कार्य्या प्रयन्नतः। एतत्त सव्वेपापानां प्रायञ्चित्तमनुत्तमं | महापातकदोषेषु पातके चोपपातके । अन्येषामपि दोषाणां निष्कतिः परिवत्तते ॥ पलत्रयेण देवैश सुव णस्य प्रकल्ययेत्‌ | sara दक्तिणामूम्ति wae लाकसाच्िणम्‌ ॥ गोमयेनोपलिप्तायां भमौ विन्धस्य oes | नानारजोभिस्तन्मध्यं पुर्ड रौकं न्यसेत्ततः | ७४८६. ७५० देमाद्धिः। [दानखण्ड ११ अध्यायः। तत्‌कणिकायां देवेशमच येते रूपिणम्‌ | VW सर्व्वगं शान्त सव्वकारणकारणणम्‌ ॥ सव्वेदेवनमस्कत्य ` सव्यषेदान्तवेदिनम्‌ | सव्येवेदान्तवेद्यश्च भक्तवतलमच्यतम्‌ ॥ पापेन्धनमहावड्कि' संसारार्णवलारणम्‌ | करुणोघमहासिन्ध चन्द्रमोलिं महेश्वरम्‌ | वरदानाभयकर सर्व्वाङ्च्च महाणवन्‌ | णवं सञ्चिन्त्य Sanne येत्‌ ब्रह्म UES ॥ wate कसितैः wa: सितउन्दनवारिणा | कपूरविदमगुस्‌ यृपायचच निषेदयेत्‌ ॥ ्तोमे च वामसो दद्यात्‌ पायसञ्च निवेदयेत्‌ । प्रद्तिणं aa: क्रत्वा निवेद्य परमात्मने ॥ श्रासमानमच्च यित्वा तु ततोविप्र समच्च यत्‌ । वेदवेदाङ्गविदुषं शान्त शिवपरायण ॥ stafae ग्धकरमागं नित्यनमित्तिके रतं । तमेव देवं aye पूजयित्वा faaran: | ufuaa qa देवं ततोमन्त्रमुदौ रयेत्‌ ॥ भगवन्‌ सव्वभूतन्न VAVSATET | त्वन्‌प्रसादेन मे शेषं पापं नश्यतु waa: ॥ ` यत्पाप बाद्नःकावसम्भवं मम WET | तव रूपप्रदानान्् विलयं यान्तु ‘aaa: | अन्ने परापे निराचारे लभेव शारगाङ्गते। मयि सर्व्वोघनाशेन fae मह श्वर ॥ wage ११ अध्यायः] दमाद्धिः। ०५१ दत्यामन््ा ततोदद्याच्छिवः सम्ोयतामिति। क्रियाकलापमखिलमासानं मलसञ्चयम्‌ ॥ सव्व निषेदयेत्तस्मे विश्वरूपाय शम्भवे | अनेन विधिना यस्त॒ प्रदद्यात्‌ सव्व॑निष्कृतिं ॥ तस्य सव्वाणि पापानि विनश्यन्ति न aaa | यथा नश्यन्ति ware सत्रिधौ सकनलन्तमः॥ तथा शिवप्रदानेन सव्वं पापं विनश्यतु । यथेधांसि समिदोग्निर्भस्मसात्‌ कुरुते WATT ॥ THT भगवान्‌ शम्भः शरणागतदुष्कतं | सव्वं धर्मविहौ नस्य सर्व्वपापैः WHA ॥ श्रपिचेव्छात स सव्वभ्यः पापेभ्यः कतमानसः | aa शिवश्नवेनेव जिनं सन्तरिष्यति ॥ तस्माद्यः सव्वमुतज्य शरण याति WETA | wan परमया तस्य न भयं विदयते क्षित्‌ ॥ जोवतो हि भवेत्पापमवण्य मानुषामनः। तस्य पापस्य वे नास्ति प्रायथित्तं विना aa: ॥ तस्मात्‌ कुर्य्यात्‌ प्रयतेन निष्कति प्रतिवत्सरं | श्रनित्यं जोवितं यस्मात्‌ सम्परदारोग्यभेव च! नरकोत्तारणं काथ तस्मादामदहितेच्छया ॥ दति दचिणामूत्तिदानविधि 7 अथ धरशुदानम्‌। वायुपुश णात्‌ | ७५२ Satie | [दानखण्ड १९ अध्यायः । FAY ऊच. | VAT नमस्तभ्यं AMA भवता व्रतात्‌ | प्रायञित्तमशेषेण तदस्माभिटटौकतम्‌ ॥ e वक्तमहसि म्ूयोनः प्रसादमुमुख प्रभो । यत्त मानसिकम्पाप बुहिपून्व ` सुरोत्तम ॥ वक्तमहसि दानेन तस्य पापत्तयोभवेत्‌ | वायुरुवाच | मनसोदुन्विचारत्वादहलाच्च तपोधनाः | अवश्यमेव भवति महतामपि निश्चयः a विना दानेन भृयोऽपि नरकाय Wat a | तस्मात्तस्य चयोपायं दान वच्यामि साम्प्रतम्‌ उपपातकसंयुक्र येन पापं विनश्यति | अष्टम्यां aaa yale शालि तण्डलेः ॥ भार त्रयेण कुर्व्वीतरूपं saa शूलिनः | चतुरव्वा इन्विनचच्च सुखासोनं सरोरुहे ॥ तस्य दस्ति ण्स्तेतु सुवणं पलनिभ्धितम्‌ | परश कल्ययिल्रा च ततः सम्प्रति पूजयेत्‌ ॥ TA परशुहस्ताय मन्ते राधनं भवेत्‌ | बिल्वपत्रैः कुगे थापि पूजयेत्‌ परमेश्वरम्‌ ॥ परग्च्च एक पष्य रङ्ञेरभ्यख शान्तधीः | दानखण्ड ११ अध्यायः।] दमाद्धिः। ७१५३ waa शिवभक्तच्च ब्राह्मण बेदपारग । अच्च यित्वा यथा पूव्वं ततो मन्सुदौ रयेत्‌ ॥ नौललोह्ित Soa सव्वेपापभयापद्ह | UNMIS तवाह शरण गतः॥ GRIT मनसा पापं छतमाजबन्मनःप्रभो। awa ` त्षपयारेष विभोपरशदानतः ॥ अनेन सव्व पापानि मानसानि विनाशय, मयि Qa द्यां देव दशंयाद्य प्रसादतः॥ इत्यक्ता त दिजन्द्राय पर न्तर्ड लादिकम्‌ । तिवेदवेदकलश भरूमिदेवं दिजोत्तमं ॥ Lam परशोर्खान मानसाघविनाशनं | यद्यत्‌करोति मनसा पापमाजन््मनः पुरा॥ निष्कतिस्तस्य पापस्य दानमेतत्‌ प्रयन्नतः | मासि मासि ततोदेय दानमेतत्तपोधनाः। वत्सरे वत्सरे वाणि सव्वंटोषापनुत्तये ॥ दति परश्दटानविधिः। रध WACTA वायुपुराणात्‌। WITH: | > समोरण जगत्‌ प्राण पवमानक्रियाविभो | वक्षमदसि area येन पापं व्यपोहति ॥ HUT मनसा वाचा यद्बदिल्तं भवेत्‌ | ( en ) ७५४ wate: | [दानखण्डः ११ were: पापं तस्य चयोपायं वक्घमहसि मः प्रभो ॥ यश्माहो गाहते नास्ति AA पापस्य ANT: | करदण्डेन वाचाथ प्रायधित्तेन वा पुनः | राजदर्डः प्रकाशस्य पापस्य कथितः पुरा) safe यत्पायं ्रन्नानाञ्च मौपते ॥ निष्कृतिनं wat यस्य तस्य वैवखतः प्रभुः । तस्मात्तस्य क्षयोपायो वक्तव्यथरताम्बर ॥ वायुरुवाच ।. ae व: कथयिष्यामि wee मुनिसत्तमाः | या निष्कतिस्त पापानां क्तानां प्रन्नया विना यत्पाशपतमाख्यातमस्त देवस्य शूलिनः | तस्य प्रदानात्कलं तत्याप सम्प्रणश्यति ॥ HUTA चतुदश्यामष्टभ्यां वा सितेतरे 1 कुर्य्या हाद श्निष्के ण चिशूलं लक्तणाग्धितं ॥ युगान्तकरण घोरमघविहसनक्षमम्‌ | नानारजोविरचिते चक्र षडारभूषिते॥ नाभौ निधाय सम्प ' तिलानां तास्ननिश्धितं | पाव्रमादृकसमानं तत्र शूलं न्यसेत्पुनः ॥ FMAAT AT ण तस्य पूजामनुक्रमात्‌ | विरूपाश्च तत्पाखं कमलोपरि पूजयेत्‌ | भवोरभ्योपि wat पूजान्ते प्रणिपत्य च अघोर मन्वस्त लिङ्गपुराणे | दानखर्डं ११ श्र्वायः।] Safes ०५१५ अ भघोरेभ्यो घोरेभ्यो घोरघोरतरेभ्यशखच waa, Taw नमस्तेस्तु रुद्ररूपेभ्य इति | विप्रञ्च क्षानिनन्तदत् पूज्य मुनिपुङ्गवाः nefan ततोगत्वा इम मन्सुटौ रेत्‌ ॥ भगवन्‌ भगनेतच्र दक्तयज्नविमर्हन । तवायुधप्रदानाक्न पाप AIG शङ्कर ॥ युगान्त येन लोकानां लमन्तकविनाशनं | विदग्धन्तश्मयाप्येतत्तन पापं प्रणागव ॥ येन दग्ध amea विपुर सुरदुजयं | नेन पाशुपतेनाश्ु मम पापं प्रणागय॥ यदबरिक्कत पापं मम चाक्तम्य मानसं, AMA SAAS तव शूलप्रदानतः ॥ इत्या मन्त्रा aaigared तस्मे दिजातवे | AMAA: GA पापमन्नानादयत्परा भवेत्‌ ॥ निष्कतिम्तस्य aaa शूलदानमिदं मतं । अवश्य कुरति प्रापमन्ञानाक्ानवोयतः | aq वं ततो SAMS तस्यापनुन्तये ॥ बति शूलदटानविभिः। SE SSAA: | seat विपाकोत् ae 'शूलविनाशनं । दान AEWA प्रोक्तन्तत्सम्यक्‌ कथयाम्यहं A सोवखं ` राजतं वापि we Fara प्रयत्नतः | ११ Saif: | [दानखण्ड 22 अध्यायः) यथधावित्तानुसारेण पलादंनायवा पुनः ॥ तास्रेणधायसरा वापि खदिरेषणघवा पुनः| महादेवप्रहरणं यथा तत्‌ प्रकल्पयेत्‌ ॥ HAIG ण संषेश्य TAWA तं | रक्रमास्येन सवेख्य तिलानासमुपरि न्यसेत्‌ ॥ तिलानान्तु परोमाण्न्द्रोण वाथ तदक | age वा यथाशक्त्या पूजयेद्राद्यणः TEA: अर््यादि मृनलमन्ते ए घोड्शेवोपचारकान्‌ | क्रियाविद्राह्मणं पूज्य कत्ता होमं प्रकन्पयेत्‌ ॥ शलस्य दसिणे पाश्वं दकिणाग्निः* प्रणौयते | समिदाज्यतिलान्‌ इत्वा पुरुषस्येति वं समित्‌ ॥ त्यम्बकेन च मन्ते ण ्राज्यहोमं प्रकल्पयेत्‌ | यतद्रन्द्रण च तिलान्‌ शत्रः शान्ति प्रकल्पयेत्‌ ॥ तेनोदकेन वा सिष्चेच्छलिनं रोगिणं नरं | ततो हतवते we Wasa च स्वशक्तितः ॥ दयाव्सदल्िगन्तन्त्‌ WG QT यदस्म खः । मन्ते णानेन परया भक्त्वा सव्व परं स्मरन्‌ I a शल ब्रह्मण Bea पुराणं विनाशकम्‌ t carat दानवानाञ्च शङ्धरस्यायुध सदा॥ कुचिसखमध पाश्वस्यमयवा पृष्टसङ्गतः । wa विनाशय त्वं मे महादेवेन धारितं॥ # स्प्रण्डिलिऽ{प्ररिति क्रचितपाठः। दानखण्ड ११ अध्यायः] देमाद्धिः। ॥ > > 6 ततः खाता च भुक्त व्राद्मणेववन्बभिः सह | गलदहिसाससुत्पन्रां वेदनामाश नाशयेत्‌ ॥ दत्यपरणूलदानविधिः' श्रथ सथमृत्तिदानम्‌ | श्राह दगौ तमः | विभ्वा प्रयति योमूढानोषधादिप्रयोगतः। भ्रामणं लायते तस्य देहिनोतौव दुःसहम्‌ ॥ वद्यामि तत्‌प्रतोकारन्दानहोमादिकश्णा | व्यावहारिकनिष्कैस्त तिभिर्हभ्यामधापि वा ॥ एकेन वा स्वशक्या च स॒थप्रतिक्तति शमां । कुय्यौदिहम्तामडन्तु पद्महयसुभूषितां ॥ रथोपरि feat रक्तवाससा समलङ्तां | कुङमेनाद्भितां सम्यक्‌ रत्रमाल्येरलष्घतां ॥ खापितां पञ्चगव्येन ताख्चपातोपरि न्यसेत्‌) पाचस्य च परोमागं लिलानामष्टकं विदुः ॥ age वा तदह'वा यथा विभवतो भेत्‌) पात्रन्तिलानामुपरि विन्धसेदभंसस्तते ॥ एवं भूतान्तु तां मृत्ति आचाथ्यः पूजयेत्‌ सुधौः ¦ गन्धमान्यः सुरभिसिरसः शएचिःषडनत्य चा ॥ उपचारे. पोडशभिर्नेवेय' पायसं क्तिपेत्‌ । ्आम्नेथ्यां दिशि Faa aaa शएभमोप्सभिः;।॥ ७५८ Sales: | [दानखर्डं ११ wen! afuzreafaaaa मन्वेरेभिव्यधाक्रमं | चिच्रदेवानां तच्वन्तुरुदत्यश्ञातवेरसं | यदस्य कश्चणखेति खिष्टक्षद्धोमडष्यते | श्रम्ने रुत्तरतोभागे खलशस्थापन भवेत्‌ ॥ परभिषकादिकं सव्वं शान्तिकश्पुरःसर। सुखासनोपविष्टस्य कत्तव्य aera! शभः ॥ प्रणोतामीक्षपयन्तं ब्रह्मोदासनमेव च | ततः खातः VOTES: शुक्तगन्धानुसेपनः॥ शक्रमाल्यं ; Mars श्राचायाय ULAG: |, प्राञ्च खायोपविष्टाय दयात्‌ प्रतिक्तति शुभां ॥ सदसखरकिरणो देवः खगः पूषा गभस्तिमान्‌ | सर््वदेवमयोब्रह्म जगश्वक्तस्तरयौततुः ॥ श्रोषधादिप्रयोगेण पुरा WIA क्षतं । विप्राणां पादमभ्यचचय aga भ्रमणं मम॥ प्रतिमायाः प्रदानेन तुष्टो देवोहषशस्पतिः | wan Set सव्व वा सुदेवोव्यपोडत्‌ ॥ दानमन्तः | एवं द्रा तु तद्ानमाचाय्यायातिभक्लितः। आसौमान्तादनुत्रज्य प्ररिपत्य मापयेत्‌ ॥ अन्येभ्योपि ब्राह्मणेभ्यो cares च दत्तिणां । एवं दानं परा प्रोक्त द्वा मर््योऽवतिभक्गितः। पृव्वं कश्मविपाकोत्य' WHAM सुसौ भवेत्‌ ॥ दानखष्डः ११ अध्यायः] खमादिः। ७५९ दूति स॒व्यमूत्तिदानविधिः तथा । ब्राह्मणं घातयेयस्त स FSt जायते नरः | वच्यामि तत्‌ प्रतौकार सूयदानं विधानतः ॥ पलेन वा तदन Azalea वा पुनः | सथ प्रतिक्ततिं gatq कदलौ चेव सत्रिधौ ॥ कुष्ठोपदहतदेहानां शानध कारये्छभां । सवेन Tae TAY रलङ्कतां ॥ aa हिभुजः कार्ययोराजतं च रथे feat रक्तवस्रेण स वेष्टय कुमे ना मुलेपयेत्‌ ॥ TAU खेतवस्त्रेण Ways ख चन्दनैः | त्डलोपरि संस्थाप्य नानाफलसमन्वितां ॥ तण्डलानाम्मरोमाणन्द्रोणमाव्ः प्रकौत्तित , स्युताध्यगनसम्पन्र ब्राह्मण शान्तमानसं ॥ सव्वंविद्यास कुशलं दरिद्र चाग्निहोजिरं। WEATRA भहा तं पूजयेहस्तमाल्यकेः ॥ ततो wie प्रकुर्वीत समिदाज्यतिलान्ततेः | aaa मधुना faargsar चाष्टोत्तरं शतं ॥ मनो देव गाया दुर्गाग्रहाधिदेवताः | ज्याञ्च ततोभक्तया समिदाज्यचरूनपि ॥ तथेव शाज्यसंपतेरत्तिता इत्यनेन तु । Wawa naa यथा fae शरौरके ॥ ॐ ९ © warts. | [दानखश्डः ११ अध्यायः, शत्रोटेव्यनुवाकेन शान्ति कुथादहिशेषतः ॥ ` A a“, तस्मे इतवते रोगौ दश्यात्‌ भक्ति पुरःसरम्‌ | wet णानेन विधिवत्‌ प्राद्र खाय यदस्म खः ॥ आदित्य सुभ gat सव्वेरोगविनाशक | सहस्रकर णाऽम्भोजबन्धो तिमिरनाशन ॥ इादशाम सत यौरेह जगचन्षुदि वाकर | पूव्वकम विपाकोत्थं कुष्टमाश्‌ विनाशय ॥ दति सुथ्प्रतिहति दानमन्तः। ATA सव्बेदेवानां मातां WATT | AA शा च पाव्वत्या टेवकन्याभिरवच ॥ सावित्रा रश्चयाचैव arate पूजिता पुरा। अङ्प्रत्यङ्गज सव्व ` कुष्टजातमपानुद्‌ | कदलोदटानमन्तः | ने ॐ © ततः ware wala ब्राद्मणेव्वघुभिः ae ॥ इत्यपर सुथमृत्तिदानविधिः। अध वङ्किमित्तिदानं। तत्र बोदायनः। सवगनाध ताम्रेण कुर्यात्‌ प्रतिक्रतिं au: | ~ ty ~, = „ ^€ + ay fawaart™ qaarea वा पुनः॥ दानखण्ड ११ श्रष्यायः'] चदमाद्धिः। ७६१ वह्किलचणन्तु लोकपालप्रसङ्गेन ब्रहमण्डदाने दशितम्‌ | बथा, MAHA रक्ष चन्दनेन विलेपितां | रक्तवस्त्रेण सम्बोतां मेषस्योपरि संस्थितां | THATS सञ्छन्ना मक्षा दामपरिष्कतां | कनकाचलव्णाभां हादशाकनिभां शुभां | ब्रह्मचय्योज्विते विप्रे कश्यनिषे ऽग्निदोत्रिखि | TPA RTA भूषिते at निवेदयेत्‌ ॥ मन्वेणानेन विधिवदम्निप्रीत्यथधमाटतः | च तारूपोऽग्निरौडयस्त्वमन्तखरसि वे कृण । त्व वेत्थ प्राक्रनं पाथमतोसार विमाय | एवं कत्वा नरः सम्यगतोसार व्यपोहति | नौसंजः सुसुखी नित्यं दौघमायुख विन्दति i safaafacrafata: | अथ कानलपुरष्रदाम। भविष्यो्तरे | युधिष्ठिर sare दानान्यन्यानि मे क्ष्ण कथयस्व ATU | arenfa ufaartn सव्वपापशराणि च । संसारसागरोल्ारषशेतुभूतानि area | wary परिक्लाने त्वदन्धोनेषश Waa ॥ ( ee ) oes देभाद्रिः | [दानखर्डः ११ अध्यायः) खो क्ष्ण उवाच | दानानि वहरूपाणि कथितानि मया aa पुनरेव प्रबच्यामि यद्यस्ति तव कौतुक ॥ कथितानि मया तुभ्य कथयिष्याम्बदं तव | मह तान fasifa प्रयन्ति महत्‌ फलं | काम्योदानविधिः पाथ क्रियमाणो यथातथं | फलाय सुनिभिः प्रोक्तो विपरोतो भवाय च॥ aq निष्कगत पाथं दानेषु विधिरुत्तमः मध्यमस्त ACSA तददनाधमः स्मतः ॥ मेष्याञ्च कापुरुषे तघान्येष मदत्‌सु च । एवं aa रश्रेऽण्डच धेनोः कष्णाजिनस्य च॥ अगरक्तस्यापि aura पञ्चसौवणिंकोविधिः। अतोप्यल्येन योदयात्‌ महादानं नराधिप | प्रतिग्ण्ह्ाति वा तस्य दुःखशोकावदहं भवेत्‌ | प्न्दिनिमधासाद्य ममिभागे ममे एमे | चतुद प्यं चतुर््याम्बा वि्याम्बा पा णडनन्द्न ॥ विष्टि, भद्राकरणं। © पुमान्‌ छष्णतिलेः कार्ययोरोप्यदन्तःसुवमाटक्‌ | सुव््ादिपरौमाण, मतर यथाशक्ति सम्पाद्नोयं ॥ खङ्गाद्यतकरीदोर्घोजवाकुसुमकुण्डनः | & तददरववर स्मरति पुम्तकान्रे। दानखष्डः ११९ mara] देमाद्धिः ७६१ रक्ताम्बरधरः खम्बो शङ्मालाविभूषितः। तोच्णासिपुचोबन्धेन विरूग्दारिकटौ तरः tls. “afaqat. च्छरिका। उप्रानद्यगयुक्ताद्धिः छष्णकम्बल पाश्गः | ग्टहोतमांसपिर्डश्च वामे करतले तथा ॥ एवंविधं पुमान्‌ Hal गटहोतकुसुमाच््नलिः | यजमानः प्रसन्रामा इमं HAA Taq ॥ सम्पज्य गन्धकुसुमे नेदं विनिवेद्य च। सव्व कलयसे यस्मात्‌ कानलस््वन्तेन DGS ॥ ब्रह्मविष्णुगिवादोनां त्रमसाध्योसि aaa | पूजितसत्व' मया भक्तया पाधिवश्च तथासुखं ॥ तद्ष्यते तव विभो ततृकुर्‌ष्व नमोनमः। एव सपरूजयित्वा a ब्राह्मणाय निवेदयेत्‌ ॥ व्राह्मणं प्रथमं पूज्य वासोभिर्ूषणस्तया | efami शकितो दयात्‌ प्रणिपत्य वि सच्जंेत्‌ ॥ efaui पृरव्वाक्तां निष्कादिकां | अनेन विधिना यस्त॒ दानमेतत्‌ प्रयति | नच खलभयं तस्य नच व्याधिक्लत भवेत्‌॥ भवत्यव्याहतेष्वश्चः सव्ववाधाविवज्नितः | देहान्ते सूव्धयभवनं भित्वा याति पर पट्‌ ॥ पुणखयक्तयादिहागत्य राजा भवति घाश्िकः। ~ न~~ me षी) a oar arene श); # विष्क.{रतक्टोतर दृति पाठः पु्तकाम्तर | ७4४ warfe: | [दानसच्डः ११९ wreata | सत्रयाजौ यिथा am: पुच्रपोतसमन्वितः 1 संपूज्य कालपुर्षं विधिवदिजाय दक्वा शभाशभफलोदयद्टेतुभरूत | रोगातुरे सकलदोषमयेऽव रेरे Sel न मोशस॒पगच्छति तत्‌ प्रभावात्‌ । sfa कालपुरुषदानविधिः। पथ कालचक्रदान। सत्यच्यात्‌ | क्र रोप्यमयं कत्वा सुक्तारञ्मिमयामकं। wear ale were रश्मिमध्यान्तरस्थितं ॥ agiafa तु रौप्याणि गात्रेषु च aaa: | एवं ध्यानवतम्तम्य स चन्द्रः कछष्णतां व्रजेत्‌ ॥ लतोप्यनन्तर पञ्चात्‌ fear विप्रप्रदक्तिण | तं ष्टहोत्वा व्रजदूरं श्रट्टत्वमपि व्रजेत्‌ A स्वयख्चामतसंघा पूण कायस्थितिखितः | कालचक्रमिद नारा दान सत्यविनाशन॥ इमन्ते राजतं चान्द्रः रश्मिजालसमाकुलं । अ्रपमत्यविनाशाय ददामौति समुशचरन्‌ ॥ सुवणं efaurae ब्राह्मणाय निषैटयेत्‌। एवं कते विनश्येत भपमल्युनं संश्रयः ॥ ततस्तस्मासदा देयमपमत्युभयाग्बतेः । उ्वरादिरोगग्रस्सै्वा महापत्‌पतितेरपि ॥ SAB १२१ WITT |] watz: 1 SEX ततो ग्ण्छ्योक्षविधिना स्धापयेखातबेदस | जयात्‌ Baar तु गशतमष्टोत्तरन्तिलेः ॥ ततस्त भोलयेद्रह्या विप्रान्‌ दादणसख्यया | म्वयमक्षारलवण YSla THeale | एवं wa नरोनून चिरजौवेव सशयः। दति क्रालष्क्रदानविधिः। अथय यमदान। त्य रयात्‌ | लोषपावस्थितं कांस्य aa पदन्तु राजत | ( Ae तस्मिन्‌ कालेश्वरः VY: पुरुषाकारताङ्तः ॥ यमरूपमुक्त | ब्रह्मा रडदाने। * ¢ वस््रालक्गारसंयुक्षो भयदास्नाणि TAA: | > निलोहाकारषुरषेः कालदूत UTA: | भयदास्राणि खञ्गष्छरिकारोनि fate ara कांख-पित्त लाख्य' कालदूताः, पुरुषाक्ततयो द्‌ रडहस्ता स्यः | RAT ल महिषं TS तन्दद्याद्यममालपन्‌ | श्रष्टम्याञ्च चतुषश्यां' करोति विधिनातु यः, स मुच्यति WS ATMA एतघटोत्तर ॥ यममानपलिति मरङिघियचटस्थित मोषपानो परिश्ित काथय ७६६ खेमाद्रिः। [दानखण्ड ११ श्रध्यायः। ^~ (| e zt © पाचनिविष्ट agree यम ददामोव्यच्चारयवब्रिव्यधः एतघटस्य उत्तरे दचिरणस्थाने यथेति दामविवेककारः परेतु मुवस्प- afaufa | इति यमदानविधिः। अधोटङ्म्भदान। MARAT | माकण्डय Sars | भगवन्‌ कन दानेन तपसा केन कर्मणा | अप्राप्य ATH FIC स्वगं प्राप्नाति araa: नरकेषु विपद्यन्ते जन्तवः सततं Aa | अल्पायासेन Say परिह!रोम्ति Bes ॥ सूतउवाच। एवमुक्तोऽथ भगवान्‌ माकण्डवेन Whaat | उवाच नारदादानमल्पवित्तं महाफलं ॥ माकण्डेय WYSE व्रह्म विष्णौ: पुरानघ | तदाद भगवाढन्भदहंयोः ष्टम्तयोस्तथा ॥ यवतामुद॒कुख्मास्य दानं वच्यामि सुव्रतौ | यत्‌ क्रत्वा पुरुषः ilar न arfa नरकं कचित्‌ ॥ स्वग्यं यशस्य-मायुष्य-मारोग्बः पापनाग्रनं। मम प्रोतिकरं पुण्य युवयोञ्च प्रियं तथा i दानखण्ड ११ ्रध्यायः।] = sare: | वेशाख्यां पौखमास्याच्च कात्तिकयामय तदिन | स्वजन््रदिवसे काय CANE तदशने | भूमो गोमयलिपतायां Sega न्यसेदधः ॥ पुष्पं; फले ख संवेष्य वस्ते ण सितसपिरं | विधानेन faafaa qu ` तत्रैव निक्िपेत्‌ ॥ धम्यराजं Bees Many शक्तितः क्तं | सुमुख feast ठेवमासोनं दर्ड़दस्तकं। वरद्‌ कपण युक्त भक्तानां हितकारिगा। एवं सप्तघटान्‌ Hal गन्धादिभिरयाच्च येत्‌ | विप्रेभ्यो दापयेत्‌ कुम्भानेभिग्न्तोयथाक्रमं। यमाय WALA BUT चान्तकायच। बेवम्ताय कालाय सन्बभूतत्तयाय च ॥ एवमाराध्य तान्‌ कुम्भान्‌ दद्यादुदकपूव्वकं। प्रोदताश्चगवानेवमन्ताति समुदाद्रेत्‌। एव कुम्भप्रदानेन देव देवः स तुष्पति। HM कारयिता स्वग प्राप्नोतीति न ana | न याति aca MT नप्राप्रो्यशभं कचित्‌, TRAE भगवान्‌ Wat भवति तस्य वै t यः eae विप्रेभ्योददाति च यथाविधि | दत्युदकुम्भदान विधिः, अरघ मकरदान। तत्र बौडायनः। =e warfz > । [दान ्ड ११ सध्यायः। त्त मकर सम्यग्राजत तास्बमंव च॑। पलचयेण Tai वा बदेकेन शभाकछतिं ॥ ye रब्नानि देयानि करि रूप्येण कारयेत्‌ | AT खशमये ara fret काथ्या प्रकल्पयेत्‌ ॥ पादयोः प्रषिपेत्तत छतपाव्र पुरोदयेः। कष्णयस्तेण TAY चन्द नागुरुचि तं | ताखेऽध जलपावऽष खापयेश्मकरः Wai | ब्राह्मणं वत्तसम्पत्र हदं दान्तमलोलपं | वस्र: कटककेय्‌ र: पूजयेदक्ुलौ य केः | होमोबा सणदे वत्य ANAS ATTA: | ततस्बौदरिकं विप्रे मकरम्तं fatcaa | जलाधिदेव देवेश पिमा शापते विभो । उदरव्याधिनाशं मे कुर दानेन तोषितः, षति मकरदानविधिः। अथ MATAR ETA । वायुपुराणे | दरिद्रो जायते awit दानविन्न' करोतियः, Grae जायते येन कन्यणा तच्छए्ष्व मे | पलादन AEA तददंनाथ क YA: | धनदस्य प्रतिक्ततिं Faq स्वशमयो शभा । दिभुजां वाशनोपेतां नयरनानन्दकारिगौ । दानखण्ड ११ अध्यायः।| देमाद्रिः) ७६९ घनदलक्षशं धान्य wad दानेद्रषटव्यं | गङ्लपद्मनिधिभ्याच् युक्तान्तां पाण्वमो्दयोः। BATA संवेश्य तण्डन्तोपरि विन्यसेत्‌ ॥ तण्डलानां परोमाणं भवेदागचतुष्टयं | aes at aee at वित्तगाठा न कारयेत्‌ ॥ wana गन्यैरनुलिप्य प्रपूजयेत्‌ | आग्नेय्यां fefn zag समिदाज्यतिलभंवेत्‌ ॥ मन्तोराजाधिराजायेव्येष योज्यः aaa । argent तिलदयोमख कन्तव्योधनकाद्धिभिः ॥ qa सव्वशास्तन्नो fata: aaa | महाकुलप्रस्तस WaT: मत्यवाक्‌ शएचिः॥ कारयेदच्चनं तेन घनदस्यानिभक्गितः। तदृवन्ेन WAM सच कामोण्वरोभवेत ॥ ` aw Sila कछलवबति प्रदद्यात्‌ प्रतिमान्तु तां) मन्त्रेणानेन विधिवत्‌ Wear BEET: ॥ SUITING टेव कुबेर ATATHA | aunefaatat a पतिः खोकर वल्लभः ॥ दानाद्येन यधा प्रासं दारिद्रय ममदुःखद्‌। तल्सव्वमामदानेन पापमाशु विनागथ ॥ टान्नमन्तः | va कुवेरदानं यः करोति विधिपव्ववा। धनदेन समोमच्येस्तत्‌ BUSA जायते | ( €७9 ) ७७० देमाद्रिः। |दानखग्डः ११ चध्यायः। इति धनद मूत्तिदानविधिः | अघ AMSA | तत्र हरवौहायनः | wae यः खादयति स विसर्पी भवेन्नरः | दानेनोपशमः कार्ययोहोमेन च विशेषतः ॥ पलेन वा तददन तददनाथ वा पुनः | FAA सुवस्य न फणापद्धकसंयुतं | मारिक्यानिच देयानि प्रत्येक फणपच्चके । Ta पुरे तधा Sa वचर लोचनयोस्तथा ॥ एवं कत्वा WH नाग कुङ्कमेन तु लेपयेत्‌ | THAT सवेध्य तास्रपात्रोपरि न्यसेत्‌ ॥ पात्रस्य च परौमाणं पलानामष्टक विदुः | BMT षोड गशभिरच्चये व्रा गसुत्तमं ॥ MUA सव्वं शास्तन्नो ध्मशास्तपरायणः। होमच्चापि प्रकुर्वीत समिदाज्यतिलंः शभेः ॥ नमोस्त॒ Baer इति त्रिभिरन्ते यथाक्रमं । अष्टात्तरसदखन्त्‌ अ्रष्टोत्तरशतन्तु Ar | अष्टावि गतिरेवाथ परिमागं एथधग्भवेत्‌ ॥ इत्वा चाहतिसंपाते; पाते चकौ क्षते खयं । खावयोगानिचाभ्यज्च रोगिणन्तु विस्पिणं॥ ऋग्भिस्त्‌ सपरान्नोभि भूमिभूग्ादिभिः क्रमात्‌ | स्वस्थो यथासौ भवति गातराण्णामप्यरोगतः॥ दानखण्ड ११ mara] देमाद्धिः। ७७६ गुगगुलच्छ सुगन्धिञ्च पञ्चिदार्‌ च नित्तिपेत्‌ | e m~ 6 A A प्रकरप्य कलशं कुर्यादभिषेकं जलः Wa: ॥ att aN A at नमः सर्पेभ्य इति चादस्तल्चिङ्करपि | हिर ख्यवस्ः चयः पवमानोनुवाकतः ॥ ्रापोदहिष्टामयदइति शन्रोवात इतोरयेत्‌ | _ bite Se > उत्सादिताङ्रुचिर लिम्पेदगुरुचन्दनः॥ ततः शक्ताम्बरधरः शएक्रमाच्यानुलेपनः | ततः समच येयननाद्न्धपुष्याक्ततादिभिः ॥ arn ~ way Ca, सपद वत्यमन्ते ण आचाय्योपि समच्येत्‌ | अनन्त सप राजन्तमाचार्व्याय निवेदयेत्‌ ॥ a “~ =, $ > + awa एथिवों acai सण्लवनकाननां | ~ © त्ोराग्ौ यस्य wat च वासुदट्‌वस्य शाङ्णः॥ सखोयदानेन नागोऽसौ तुद्टोव्याधिमपोहतु | aati 0 ey ‘ पकविकार मे वाग्दोषजनित aarti रक्लदटोषोडवं बापि area: पिनलोपि वा। aynaygaara विकार मे व्यपोदतु॥ दानमन्तः | एवं Vala a नागमाचाग्याथ सदक्षिणं । भूमो प्रणम्य शिरसा गने; शतपदं व्रजेत्‌ | आचायण MAMA: खग्दं प्रविशेत्‌ सुधौः। ब्राह्माशान्‌ भोजयित्वा च खयन्म्ननोत TAL: ॥ OR watfe:1 [दानखण्डः १९१ अध्यायः, दति नागदानविधिः। अथात्मप्रतिक्षतिदान | भविष्योत्तरात्‌ | क्ष्ण उवाच | आत्मप्रतिकतिनाम wala कस्यचित्परा | awe समरवच्यामि दानं मानविवर्ेनं॥ दानकालः सदा तस्य मुनिभिः परिकौत्तितः। पुण्ये: पुष्यदिनं पार्थं प्राप्यते जो विते चले ॥ ह मीं ufaafa भव्यां कारयित्वा ततोदप | अभोषटटवाहनगताभिद्टालङ्गारसयुतां | अभोषटलोकमहितां सर्व्वोपस्करसयुतां \ अभोषटटलोकसहितामिति, प्रियजनसदहितामिल्वथधः। तच पटटपटोवस्तेम्कादितां खग्विभूषितां | कुहमेनानुलिपताङ्ं कपू रागुरुवासितां । wat चेदृद्‌ाति शयने शथितां कारयेत्‌, स्वयं । यद्यदिष्टतमं fafaq awa पाण्वेतो न्धमेत्‌ ॥ उपकारकरं स्तो णां पुरुषा णच यडबेत्‌ । तत्सव्य स्थापयेत्पाश्व aa सद्धिन्य चेतसि ॥ एतत्‌ सव्वं Rafat खे खे खाने नियोजयेत्‌ । पूजयित्वा लोकपालान्‌ ग्रहान्‌ देवीं विनायकं ॥ दानखण्डः १२१ अध्यायः] Barf: ०७३ देवोशब्देनात्र दुर्गोखते, विनायकसाहच्य्थात्‌ ततः शक्ताम्बरः ख्राल्ा ग्णहोतकुसुमाच््रलिः। दरममु्ारयेन्मन्त विप्रस्य पुरतः स्थितः॥ त्रासनः प्रतिमा चेयं सर्व्वौपकरणये ता | सव्वरलसमायुक्ता तव विप्र मिषेदिता t रासा stat: शिवः शौरिः शक्रः शिवगणे्ुतः। तम्मादात्मप्रदानेन AR AAT प्रसौदतु ॥ दत्यच्चाय्य ततोदद्याद्राह्यणाय युधिष्ठिर । altaya weifa कोदादितिष Aaa | aletfefa, वाजमनेयप्रसिदमन्तग्रहण | ततः vefattiag प्रणिपत्य विसञ्जं aq ॥ विधिनानेन राजेन्द्र दानमेतत्‌ प्रयच्छति, यः पुमानधवा नारौ खण यत्‌ फलमाप्रःयात्‌ ॥ are वषशतं दिव्यं सव्वलोकैः सुरतः | अरभोष्टफलद्‌ामेन चाभोषटफलभाग्भवेत्‌ ॥ यद्रौबोत्प दयते जन्तुः प्राप्तकशभक्तयतच्तणं | ततं ब सव्वकामानां फलभाक्‌ स भवेच्रप ॥ इष्टबन्धूजनेः are न वियोग कदाचन । पराप्नोति पुरुषो राजन्‌ स्वगेञ्चानन्तमग्र ते ॥ यदात्मनः प्रतिक्तिं वरवाहनय्छां eat विधाय घनधान्यक्षमाक्लाच्च | सोपस्करं दिजवराय ददाति waar चन्द्राक्वहिवि विभाति स राजराजः ॥ ॐ re न्न te ` 7 क ee क 8 वि का 2 , a easter em re Satie: | [दानसखर्ड' ११ wera: zaranufantaerafate: | aafsaarera | AWIWYTTT | WATS SEN AT: सतसनु तदार नेनिषे सत्रिणः स्ते | उग्रख्वः परिएच्छामहे तां कथं विहान्‌ शमयेद्रोगपौडां ॥ एव ्षटोसुनिभिः सूतसूनु मुवाचेदं SIAATSTAT Aa | wy वः कथयिष्यामि दाम यत्‌ त्वासौ Waa रीगपगं ; ॥ श्रभौष्टसिहिभवतौड करत्‌- रायुखमारोग्य सुपेति चाग्न, उग्राणि सर्व्वारि शमं प्रयान्ति Fra तथा प्राप्रयादेन दाता। स्वभरनुना ग्रसिते चन्द्रसुे राश्यन्तरे संक्रमे वाघ UTAT: | ग्रस्त रोगस्िविधे चाति वा मनोनित्य' रमते यत्र भूमो ॥ तस्िन्‌ कुययादाश्विनं ata दामं ॐ जायत इति कचितपारः। AGT ११ श्रष्यायः| देमाद्रिः। Wat St गोमयेनोपलिपरे । वेदौदये SMA समन्तात्‌ EN A > कत्वा तिल म्तग्डन राटका ख्यः ॥ तत्र देवावश्विनो जातरूप 9 प्रत्यञ्च खोऽभ्यञ्चयित्वा जातरूपौ। जातरूपौ सुवगमसो ज्रशखिनी तन्नन्न मुता, विष्णुधर्म्रनत्तरे | feast देवभिषजौ aaa चारुलो चमो | तयोरोपधयः का्यादिव्या efameagr: ॥ वामयोः पुम्तको काथ्या दशनौयौ तथा हिज | एकस्य ठत्निणे oa are चान्यस्य यादव ॥ Ay प्रकर्तव्यं FETA Tee | तयोश्च नामनौ प्रोक्त BAM TATAla | रत्भाग्डं करे काय्य चन्द्रशुक्ताम्बरे तथेति ॥, गन्धर्वस् पष्यधुप प्रदौपेः प्रदक्षिण टेवमुख्यो च क्रत्वा | qarataar प्रदरे, प्रणम्य spat विप्रदयमादरेण | प्रयेकभेकन्तु हिरण्यरूपं COTA तस्यादकपून्वेमच | WACTAAAAT RAT 99१५ a Satie: | [दानखण्ड १९ ware दाता समाघाय मनः ATS | नासत्यदस्नौ युवयोर्हिं र्य रुपप्रदानान्नममशन्तिरस्त्‌ | यथायुवां देवभिषग्भवेतां तथाच मे रोगशमायदटेवो॥ इत्यश्िदान विधिः | & अथ चन्द्रसूय्यदटान। fata | भगवानुवाच | अतः पर प्रवद्यामि दान राजव्रराधिप। AE A वन्तौ राजा शक्रराज्यमतवाप ड ॥ शक्रश्च बलिनोराज्य' दत्वा पुनरवापडह। चन्द्रसूर्य्योपरागं च विषुषे यने यथा ॥ हादश्यां चन्द्रक्षये च aurea पुत्रजन्मनि | का्तिक्छाश्च महा माघ्यां सप्तम्यां जयाय।न्तधा ॥ चन्द्रादित्यौ च दातव्यौ सथः सौवणंडच्यते | Hey रजतस्येव nwa feanfan: ॥ हाद ग्याङलछरत्तन्तु उभयोरपि मणग्डन्व | तत्ता पद्यसमाकारौ मध्यचवतु करिका ॥ भानन्तास्रमयें पात्र छतपूण तु निंसिपत्‌ | सोमं शङ Arges उपरि स्थापयेडधः 1 etaqe ११ seara: | दमाद्धिः i 999 La गतकुसम , सोमं णलस्तयेव च । भ्रादित्यायतु धूपं वे सुगन्धिच्चैव दापयेत्‌ ॥ मामस्य गुग्गुलोदेयोगन्धः Baas उ | FEA तु पतङ्गाय दौपञ्चेव तेन तु ॥ wa संपूज्य aaa चन्द्रादित्यौ vam छतो । अ्रमृतम्‌त्तये सोमं नमोन्तेनेव पूजयेत्‌ | सख खोलकायेति वे सूच्यं नमोन्तेन पुनः TA | QISA AW UT वेदवदाद्गपारग॥ कुटुम्बिन दगिद्रञ्च aifsaria तथेव च रतेन वाममाच्छाद्य कुङ्मनानुलिप्य च। संपूज्य पुष्यधुपेय fest मून्यमिवापर ॥ ग्विविम्ब' चन्द्रविम्ब' paw favre a | ममपयेद्राह्यणाय मन््ेमानेम भूमिप ॥ . = SMY YEA पसप पुष्करमेव च । चयोत्‌ विद्यया माद्गातु यस्याह विश्वरूपिशः॥ सवे चण्डकरोद्ेवः प्रोयतां विप्र माचिरं | रवमु्ाय भानन्तु area निवेदयेत्‌ ॥ diva देवरेवख् fess तथेव तु| ग्रसृतमत्ति-भोतांशुः ददामि च दिजोत्तम॥ गायत्रयाचेव BT TET जायते विभो । सोमन्सरत्समन्दोयं जपन्‌ VFA चतसा ॥ एव चन्द्र-रविन्दत््वा बलो रान्यमवाप इ | CAMA त्‌ दत्त स्थाद्योदयाचन्द्रभास्करो ॥ ( ex ) द ware: | [STAM ११ अध्यायः, सव्वन्तेन कतं-राजन्‌ सब्वन्तेन च सं-शुत | सव्वं दक्तिण्या ae संसारे तु नरोत्तम | ~ aN a पूज्यते सिद गन्धन्व ऋषिभिदवदा नेः ॥ दूति चन्द्रादित्यदानविधिः। अघ ष्वजपाशगदान। UTS बोद्ायनः। ध्वज पाशं पलेकेन FATT रजतेन बे । पलाडइनाघवा शदस्फटिकोपममादतः ॥ रले रकतेः सम्यक-वचमद्ग षु सर्व्वतः | कुम्भञ्च य्थापयेत्तच तिलानां द्रौणपञ्चकं ॥ gaat संम्धाप्यो waaay गोभनः। सहिरण्यं हयन्तत्त ब्राह्यणा निवेदयेत्‌ ॥ वस्ते णावेष्टयेत्‌ Fal गन्धमान्धात्तताज्खि तं | यतव्रते; सख्दाय योत्रिय्ाय कुटुम्बिने ॥ वर्णस्य तथा वायोः प्रौत्य्र'विनिेदयेत्‌ | नमः UNA तुभ्य नमोध्वजधरायते। जलाधिपतये तुभ्य वायोः स्वजनप्रियः | युवयोः प्रोतये दन्तौ ्वजपार्शौ मुराजतौ ॥ श्वासकासौ Fiat मे प्रोतो मव्वजनाश्रवौ | एवं RAT VARA नौरोगस्तत्‌लणाव्‌ भवेत्‌ ५ दानखणर्ड' ११ रध्याः 1] हेमाद्रिः \ ७9७€. दति ष्वजपागदानविधिः। WA ब्रह्मविष्णुमहेश्वरदानम्‌। fay gare | अथान्यत्‌ सम्प्रवच्यामि मव्वदानोत्तमोत्तमं | पूव्ववहेशकाले च awy वा विधानतः ॥ प्रपाथां कूटमध्य वा स्र्डिले fraafa | पूवव -विष्णु-समाराध्य पद्ययोनि-ततः परं ॥ मन्वाभ्यां विधिना ताभ्यां प्रणवादिनमोन्तकं। अत्र पूरमवदछब्देन लिद्गपुरा गोक्ततुला पुरुषद्‌ा न विहितं कुण्ड- awufe aqua तचेतस्य तत्‌प्रकरणे पठितत्वात्‌ । प्रप्राकूटौ' मर्डपविगेषो | उक्मण्डपविशेमे, स्थर्डिलं विधाय शिवसव्रिधौ ब्रह्मविष्ण्‌ पूजथेदित्यथः शिवसन्निधावित्यनेनेव शिवग्रति- प्रकरणमपि गम्यते | तथा चीक्त कामिक । मण्ड लान्तःभिवं हेमं पाष्ंयो ARAN | तानुदिश्य प्रदातव्यं staat wa az ॥ उन्तमन्त्रिसदृखन्त॒ मध्यमन्दिसहख कं | सदस कन्यसं TN समासात्‌ WAT मया । qaafecaqat च ऋत्विगा चादि ॥ ७८० VAs. | [दानषण्डं १९१ TAT! मन्वाभ्यामिति वच्यमाणाम्यासुभाग्यां विष्णुब्रह्माणौ पूजयेत्‌ प्रणवादिनमोन्तकमिति क्रियाविशेषण | नारायणाय fags वासुदेवाय घोमहि तत्रो विष्णुः प्रचोदयात्‌ | AEE हणभेदाच AW VAST ते) शिवाय हरये स्वाहा सखधा-वौषट्‌-वषट्‌-नमः ॥ इति famaaaat | शिवस्यतु, जप्तास्‌द्रानिति azafa | परजयित्वा विधानेन पश्राड़ोम ममारभेत्‌ Ly. सव्वद्रव्यच्च होतव्यं wai aus विधानतः ॥ am रद्रौम्त नियतः ग्िवेकगतमानमः। ऋत्विजो रौ तु कत्तव्य गुणादौ वैदपारमी ॥ तानुद्दिश्च यथान्यायं विप्रभ्योद्‌ापयेदन | गतमष्टोत्तरन्तेभ्यः प्क पृथगमुत्तमं ॥ वस्ताभग्णमयुक्घ' ग्रधाविभतविम्तर | qa ऋत्िजौ चेव ब्रह्मविष्णु महे भ्वरान्‌ः | तेषां एरक पृथक्‌ द्‌द्याद्नोजयेदाद्मणानपि ॥ शिवाचचना च कत्तव्या खपनादि यथाक्रमं i सव्व द्रव्यमिल्यादि, wager लिङ्गपुरागोक्ततृलापुरुषटाने निर- पित, दाभ्यांकुण्डदति, enarafanat एकस्िन्‌ ge होतव्यमि- त्वधः, तानुदिष्येत्यादि, तान्‌ ब्रह्मविशुमरेश्रानुदिष्य प्रतिदेवतं #समचरदिति पुखकान्तर oe: दानखग्डं ११ mara] देमाद्रिः। ote gana sata विप्रेभ्यः एथगकक्रशो अ्टात्तरगतः संख्य धनं दापयेदिव्यथः अत्रानुपात्तजातिपरिमाणविशेषेऽपि- ~ e Aw क 4 धनशब्देन, TAA बदगोनिष्काणणं प्रक्रान्तत्रात्तरव अशात्तरगत AMINA! गुरुषेत्यादि, एको गुरः दो ऋलिज तेभ्यो ब्ह्मविष्ण- मरे ष्वरान्‌ सुवणमयान्‌ विधाय sary | तेषां लच्नणसुक्त ब्रह्मा र्ड दाने तेभ्यो दत्तिणादान ब्राह्मणभोजनं स्स्तिवाचनच्च are. faa qaaq संपूज्य ऋलिजावपि पूजयेत्‌ | पुख्याहवा चकान्‌ विप्रान्‌ पव्वैवत्‌ पूजयेदधः | इति बातुनोक्ते «| ण्व कतेन लभते सव्वेयन्नफलं नरः | मव्वान्‌ कामानवाप्नोति निर्वाणं चाधिगच्छति ॥ sfa ब्रह्मविष्णुमहेण्बरदानं। अश्च तिमृत्ति दानं | ब्रह्माग्डपुर! णात्‌ | Aqsa | ar A ATH aT सन्त नमिषारस्यवासिनः। सौ : a उग्रखवसमासौनं रोमहषणमादरात्‌॥ उक्रानि भवतास्माकं दानानि विविधानि च। © @ र मृत्तिदानञ्च नोक्त वे त्वया ब्रह्मविद्‌ाम्बर ॥ कदा वा PA AT काय यधा वा WMATA | अप्र warty: | [दानखर्ड' ११ अध्यायः । afe लवं wary दानशखषवोवयं ॥ इत्य वसुक्तोबलिभिः शौोनकप्रसु खस्तधा | उवाच दानमहात्म्य सुनोनां सूतनन्दन ॥ ANY मुनयः सव्वं दानं सर्व्वाथसिदिदं | सव्वेपापहरः यच्च Are सरवव॑सुक्तिद्‌ | UU देव युगे देवः प्रोवाच मधुसूदनः | स्बनाभिकमलस्थाय विरिञ्चये महामने॥ तघाहमटि वः सव्व वदामि खृखतानघाः | विमूत्ति दानं दानानामुत्तमोत्तममुच्यते | विषुवत्ययनें वापि चन्द्रसूव्यग्रहादिषठु।, नित्यः वा पञ्दण्याञ्च THA समाचरेत्‌ | देवालये नदोतौरे पुखयेष्वायतनेषु च । गहे वा कारयेदानं पञ्चभूमिः श चिभवेत्‌ ॥ चतुरस्रां समां भूमि गोमयेनोपलेपयेत्‌ | तत्राच्तताभिविकिरेत्‌ पष्याच्नलौन्‌ समन्ततः ॥ तचेकदम्ता दिदहस्ता वा विगुण देष्यतः स्मता | तरिवेदिका भवेत्तिष्यक्‌ श्वेततर्डलमििता | ब्रह्मा विष्णुभंगवान्‌ मुरारि हिरगमयास्तत्र निषैश्नोयाः | चतुभुजाः स्वायुधभूषणाढया किरौटिनश्चापि यथा क्रमेण ॥ तरद्मादिलक्षणमुक्, ब्रह्माण्ड दाने | सानार्थपादययाचमनौय वस्त दानखर्ड ११ अध्यायः | safe: | OTR गन्धादिभिस्तानभिपूज्य भका | प्रदत्तिणौक्षत्य सपुष्पहस्तः। प्रणम्य चाद्ास्य ततःप्रदद्यात्‌ प्रयेकमेवं ayer ॥ संपज्य द्‌ातव्यमनुक्रमेण्‌ त्या जगत्‌ख्ृष्टिकता स्वमतत्‌ | aaa सर्व्वस्य पितामहाऽसि aaa कन्त जगतां विकन्ती ॥ त्वमेव धाता जगतां विधाता लत्‌सम्मदानाद्नघो TATE | ल्या च सायुज्यमुपति टेव तथा कुरु त्व शरणं पपन्ने ॥ मयि प्रभो टेववरप्रसाद त्वया जगतद्चाप्तमिदं समस्त | a विष्णुरिव वदन्ति सन्तः त्वत्‌ खानि सव्वाणि वदन्ति देव i स्वया wa विष्वमनन्तमृत्त त्वल्सप्रदानादनघो भवामि, यधा जगत्‌ कारणकारणे AM कुरुत्वं शरणं vas मयि प्रभो देववर प्रसादं ल्या मरार्णमम्‌त विधाय i हालाहलं संहतभेव यस्मात्‌ देमाद्रिः। [दानखण्डः ११ warm तथारूराणां fageg दग्ध | एकेषुणा लोकहिताधमौग लद्रूपदानादहमप्यशेष | दोषे विसुकतास्त गणान्‌ प्रपद्ये तथा कुर त्वं शरणं प्रपन्न | मयि प्रभो देववर प्रसाद इत्येव मुक्ता विधिवददाति॥ स याति सायुज्यमथ विमत्त यःकारयेदिप्रवराय तस्मे | सुवसंसंर्यामणितं हिरण्य SATS वासोयुगमादरेग ॥ तधा कतेऽयं लभते फलं तत्‌ | दति तिमृत्तिदानविधि ¦ । aq जिपुरुषदानविधिः। गत्य च्नयात्‌ | 4 a ~~ ९ सुवस्मरक्तिकानाच् गशतेनकन afaa: | कार्य्योत्रह्माथ विष्णु WET त्थेवच। पलदादगशमानेन WS MSA कारयेत्‌ | देवानां स्थापनाघौय चक्रवत्यरिमगडल | तच ब्रह्मादयःस्थाप्या यमदूत परोन्यसेत्‌ | चतुग ख खतुव्वौ इः पद्महस्तः पितामहः! शङ्रोहिभुजः शूलो वषौरूटृस््रिलोचनः | दानखर्ड ११ WAT || watz >| ie. faqaqyuaamt गदागस्ड़ वाहनः | यमदूतः पाभ्रपाणिहर्डवान्‌ .विक्लताननः | aq लोहमयः कार्ययोभोतो बददवाय्रतः। ततो विधाय देवानां पूजां पुष्पफलादिभिः। यजमानः कर aR wera निशितिं नवं। इद भिरज्किनिद्योति दूतस्यास्य दुरात्मनः, saa father दूतस्य rales खः | ततथतुभिविप्म्त काथ ब्राद्मगवाचनं। ततो ब्रह्मादिदेवानां दान ara waa: | देवाने गहे वापि ata वान्द्रच कुत्रचित्‌ ॥ ब्राह्मणायत्‌ु तान्‌ दद्यात्‌ दिव्याङ्गाख a शौलिने, सुवसां दति णायुक्तान्‌ ब्रह्मादौ ननुपूव्बेशः | अपर्त्यभयात्‌ ART योद द्यादंवलातयं | तम्य सल्यव्विनभ्येत दानादस्माच Sma: | मत्यना ग्ण्यमाणोपि जोवत्येव नरः WE ॥ चामोकग्प्रतिक्तितितयं विधाय ब्र्मादिदानमिदह यः पुरुषः कगेति) रोगाव्रिरम्य सकलानपिदुनिवारा- न्ेवापमत्यभयमेति नरः कदाचित्‌ a इति पुरुषत्रयदानविधिः। ¢ QO ° अध चतुग्ड्तिदान । ब्रह्माण्डपुरागात्‌ | ( ee ) ote Satis: | [दानखण्ड ११ अध्यायः, ऋषयः सत्रमासोना नमिषारण्यवासिनः। उग्रश्रवस-मासोनं TSU MTA: | रोमदषे णसूनो त्वं CIAAAETTT: | दत्यक्तोमुनिभिः सूतः प्रोवाच वदताम्बरः। यथाड भगवान्‌ ब्रह्मा नारदस्य पितामहः | WY नारद्‌ भद्रन्ते दानं सव्वघनाशन। WAHT, TS TATA महामते | अनायासेन RAT संसारायिि समुत्तरेत्‌ ॥ नरः प्रब्रूहि दानं वा AAT श्रुतमेव AT | दत्यक्तोमुनिभि : सूतः प्रोवाच वदताम्बरः। यथाह भगवान्‌ ब्रह्मा नारदस्य पितामहः | WY नारद USM दानं सर्व्वाघनाशनं। aan त्तिविधानन्तत्‌ स्तो णां मङ्ल्यकारणं | धन्यमारोग्यमायुष्य भुक्रिमुक्तिफलप्रद | qa Wat पुण्यमभोषटफलद शुभं | wag पुण्यकालेषु warqérretfer | देवागारादिटेशेषु we वा दानमाचरेत्‌) चतुरखां समां भूमिं लिप्ठां-गोमयवारिणा। चतखस्ततर लेखाः स्यः प्रायोरो्श्च ताः समाः | नव कोष्टानि तत्र स्यः कोणकोष्टानि ter येत्‌ | ततर तेषु च मूर्ती चतुरि faanaq | प्रागाद्युत्तरपय्यन्तः AAS TAA : शुभाः । श्वेततण्डलपद्मेषु quay निषेगयेत्‌ | CTAGW १९१ भध्यायः।| eats: द्ध पुरतो वासुदेवञ्च सङ्कघं णमतः पर । प्र्यखच्चानिरुदञ्च चतु त्ति ' यथाक्रमं । शहन्चक्रगदापाणिं पौतवाससमच्युत | यौ वसाङश्चतु्वोड केयु रमुङ टोज्वलं | नोलाम्बरधर Sanaa मुशलायुधं । सङ्घं गं चत्व कटकादिविभूषणं | परदयस््रश्चानिरुदस शह चक्रगदाधयो। चोतश्वेताम्बरधरौ केय रादि विभषितौ। एवं क्रत्वा चतुग ति चतुव्बाह्‌ समञ्च येत्‌ | पलस्याचात्‌ सुवस्ंन यथाशक्ति विनिख्मित | प्रागायत्तरपय्येन्त' टेवानामचंनक्रमः स्वस्वमन्तेण टेवानामाराघनममुक्रमात्‌ | खानं वासोयुगं चाध्यंपादयमाचमनोयकं। गन्धसुमनसौ धपं दपं नेवे दमेव त्त | धारातयं शरदे जले स्ताम्बलद्च निवेदयेत्‌ | परितोलोकपालां ख गन्धादिभिरधाच् येत्‌ | तिः प्रदक्िणमाहत्य ग्टहोतङ्कमुमान्ञलिः | sere विप्रानाराध्य दयाकरन्तसुदोरयेत्‌ | नमोस्त्‌ वासुदेवाय जगतां पतये नमः। तव सष्ोत्त नहाना यः स्यात्त सदा मम | सङ्धंण नमस्तेऽस्त जगत्खित्यन्तकच्चण | तव टेव प्रदानेन सव्वपापहर भवेत्‌ | प्रयम्रायाखिललशाय भक्तानां दुःखहारिणि। ere दमाद्धिः। [दानखग्ड' ११ Waa: नमोऽस्त देवदेवाय भक्तानामात्तिंहारिणे | सदा नमोस्त्‌ जगतः Uefa’ | afaaata टेवाय विष्णवे परमात्मने | saute 9, यदिदं खाञ्चतुमूत्ति अदायुक्रस्त्‌ नारद | नारोवा षुरुषोवापि यथोक्तं फलमश्नते । ,. इत्याह नारदा्येव ब्रह्मालोकपितामदः | rar ममापि तत्‌मव्ब ` अन्रुवख्मनिसत्तमाः | arf ¢ दति चतुग्पर्तिदानविधिः। अग्र आयुष्कग्दार्‌ । व्रह्मा र्डपु र\ग्णत्‌ | सतउवाच। ay दान प्रवद्यामि su afaaaar: | ग्रायुष्करमिति प्रोक्तमारोग्य मव्वसिदिद्‌। यत्र साधनसिदः स्यात्तच दान समाचरेत्‌, ममो गोमयनिपायां दत्तिणोन्तरतः wa | निधाय aa पाणिभ्यां पृस्पानि सिततर्डलः | चत्वारि ay ह मानि मण्ड लानि निबेशयेत्‌ | Maal | ततो देवानचंयेचच थघाक्रमं | पूव्वमा भुवं aa विष्टर खवसंयुत | क्तिवामसमोगान वपामि ग्रतक्रत्‌ं | दानखण्ड ११ waa] दमाद्रिः। ote. आल्भून्रद्या, विष्टर खवा विष्णु; tara: शिवः प्रसिदः एतेषां लक्ष णमुक्त AWA, एते च यथाशक्ति सुवर्णमया विधा तव्या; | गन्धादिभिरचाभ्यद्य दश्विगोत्तरतः क्रमात्‌ । प्रत्येकभेक विप्रभ्यो दद्यादाराध्य भक्तितः तं तं देवमिति ध्याल्ला मन्ानेतानुदाहरेत्‌ | संप्रौयतां समभगवानामभूरित्यदोरयेत्‌ | मप्रोयतां जगद्यापो भगवान्‌ विष्टरखवाः। सप्रोयतां मे भगवान्‌ कत्तिवासा इति wa सप्रोयतां मे भगवान्‌ assaf. शतक्रतुः | VATS पुग AW! नारदाय सुरषये। प्राक्त मयापि aqua युष्माक मुनिपुङ्गवाः | दत्यायुष्करदानविधिः। अध पञ्चमूत्तिदानं। ब्रह्माण्ड पुराणात्‌ | अघ दानं प्रवश्यामि पञ्चमूत्तिरिति aa | यत्लत्वा पुरुषः स्मो वा सव्वंसिहिमवाप्न यात्‌ | यत्पापं मनसा वाचा RATT च पुरा Aa | जणान्तरसद्खेषु तत्रा याति waa: | यथा SS पुरा Val नारदाय BEA | पषटम्तनापि भगवाननलयोनिः पितामहः ॥ लधाशमपि aaa qua सुनिपुङ्वाः। See देमाद्रिः | [दानखर्ड ११ अध्यायः प्रवद्यामि aerea पञ्चमृत्तिरिति खतं ॥ णुष्व त्वं च Say दान asaya | दानमारोगम्यमायुष्य खोकर yfaafae a चन्द्रस्‌ ग्रहे वाघ विषुवल्थयनादिषु। Vay पुण्यकालेषु We वायतनेषु च। aaa बरयेदहिप्र तस्यानुन्नामवाप्य च विद्याविनयसम्न्नं सर््वन्तेनव कारयेत्‌ | waaay समां भूमिं मोमयेनोद्केन च ॥ चतस्रस्तव्र रेखाः DATA SAA ताः समाः | विहस्तमात्रास्ताः TATA स्यनवकोष्टकाः ॥ aa wag dare चतुष्को शानि वजंयेत्‌ | तेषु पञ्चसु कोष्ठेषु प्रत्येकं कमलं न्यसेत्‌ ॥ श्वेतत ण्ड लयुच््ेष WIA सकणिकं। तेषु तश्डलपद्नेषु Tee नि वे शयेत्‌ ॥ सुवणंनिश्िताः पच्च मृत्तौ; कत्वा विधानतः | ta सौवण मासोन केयु रमुकु टोज्वल ॥ WAAAY कटकादिविभषितं। दिखे परशुहस्त सव्ये तु BAMA ॥ श्रभयं दिशे सव्ये YA नेत्रत्रयं न्यसेत्‌ । सयोजातं वामदटेवमघोर पुरुष तथा i कवशेनेव Fala प्रदानादषमांनतः | सदय पञ्चादुत्तरे वामदेवं तथा Vela चाष्यघार। दानखर्ड ११ श्रष्यायः।] ददेमाद्धिः। ०९१ सद्य, सद्योजातमित्यथंः TET पुरुषं THT कोष्ठे ॥ तेषां मध्यं चेव मोशानमेव खानं वस्त्र चाध्येपादययाचमनौयं | गन्ध पुष्य धुपदौपौ हविः safe ताः पञ्चम्‌ ततीः क्रमेण ॥ मन्त :पञ्च ब्रह्मभिमौनपृव्वः सृज्य चेवं दिधिनोदितेन । सव्यादिदेवांख यथा क्रमे सयोजातादिलक्षणसुक लिङ्पुराणोक्षतिलपव्वतदाने, पञ्च ब्राह्मणाः सयोजातादि मन्वा, तेत्तिरोयाणां प्रसिदडाः। तेनेव विप्रेण च सव्व मेतत्‌ क्तैव दानं स्वयमेव कात्‌ ॥ दानकाले तु AUTH दाता नारौ AC AT | खापितो गुरुणा तेन wage कुशोदकेः ॥ अभ्यच्चाः विप्रह्गन्धादय मन्तानेतानुदौरयेत्‌ ॥ ्रयेकभेका दातव्या टेवमृत्तिरनुक्रमात्‌ | AAT सदीजाताय भवाय भवसङ्धिने ॥ भवभङ्गो भषेमद्न्तव SATTAA: | सोमाय वामदेवाय शिवाय शिवरूपिणे ॥ सदा मे शिव मेवास्तु तव रूपप्रदानतः। SER Stig: | [दानखण्ड ११ rete नमोघोराय घोराय जगत्‌ संहतिकन्णे ॥ शरणं त्वां प्रपन्नोहमशङ मम TET! पुरुषाय पुराणाय हराय वरदाय च॥ तस्य रूप UAT श्रेयसे स्त नमोऽस्त ते । ईशानोजगतामोशो टेवानामभवष्र ॥ रक्तत्वं शेषभूतानामोशो मां शरण गतं | विःप्रदस्तिणमाचत्य षहो तङ्कसुमास्लिः ॥ प्रणिपत्य ततोदय्यारेभिमन्वे यंचाक्रमं | मध्यमङ्गरवे SAAR वा प्रदापयेत्‌ a ` दक्िणाङ्करे ददात्‌ सुवर्णेव वाससौ | एतन्ररोधवा नारौ नारदेह समाचरेत्‌ ॥ qua सव्वंपापेभ्यः शिवसायुज्यमाप्र यात्‌ t TAI सृषयोदानं नारदाय AUS: ॥ यथोवाच तथा प्रोक्ष मया वे पञ्चमृत्तिकं | इति पञ्चमृत्ति दानविधिः, ay, दिग्दानं। fast att | ८ a ~ 0 aifaarataes भे विष्णोनंद्यान्तकस्य at | प्रायादि gata दिशश्चतसखः"पृथिवोयुताः ॥ ARTI कर्तव्याः पृसकुन्धकराः शुभाः | Tea पथिवो ara सव्वलक्षणसंयुता | दानखण्ड emai] = sate: ७९ छत्वा RATATAT: सुवणदितयेन तु ॥ पूजयित्वा दिजान्‌ पञ्च सुवस्राभर णेस्ततः। ताख््रपात्रं दले कत्वा Rear: पौटसंयुताः॥ योददाति प्रदत्ता स्यात्‌ पथिवो तेन पाथिव। पितरः पितृलोकस्था टेवलोके दिवौकसः ॥ संप्रोणयन्ति तं तुष्टा वसुपुत्रघनेख्ठितेः | भ्रमाषमत्र Yala द्वेतदिषिपृव्व कं ॥ sta दिम्दानविधिः ' अथ पञ्चदेवत्यदानं | ब्रह्माण्ड पुराणात्‌ | अथय za प्रव्यामि णन्तु मुमयोऽमलाः | पञ्चदेवत्यमिव्यक्त नारदाय स्त्रयन्भवा A शरोरारोग्यमायुष्य खोकर पापनाशनं | यत्‌ क्त्वा पुरुषः स्तौ वा सव्व मायुरवाप्र यात्‌ ॥ पुख्यकालेषु सव्व षु waaay विशेषतः | र्दे ze वाघ नित्यं वा दानमाचरेत्‌॥ दुःखप्राइतदृ्टो तु सर््वटोषप्रशान्तय | SARAH FABIA परया युतः ॥ खाता कुशोदकैः WAS aarar: प्रसब्रघौः। सपज्य विप्र विद्ठांसम्तस्यानुक्नामवाप्य च ॥ afm सोमश्च वरुणस्तथा देवौ aad | अग्निर्वविष्णरिति परोक्षो ब्राह्मणाः पञ्च Saat: tt ( १०० ). ९९४ ेमाद्िः। [दनखण्ड' १९ अध्यायः। अनग्न्यादिलक्षणसुक्तम्‌, ब्रह्मा ण्ड़दाने | ULAR लक्षणसुक्तं सरस्वतोदाने | अमिनिविष्णोस्तर लक्षण्मपराजितेनोक्त | अग्निषिष्ण प्रकत्त व्यौ कमले युगपत्खितो | aa शुक्पाणि रगिनिस्त साच्तसत्रकमण्डलुः ॥ गदापद्मधरो fay: णङचक्रगद्‌ास्तथेति | एताः पञ्च समुद्दिश्य विप्रानाराध्य दापयेत्‌ ॥ प्रयेकं वाससौ श्रे ससुवणं यथा क्रमं | सप्रोयतामयं देवो भगवान्‌ सोमदइत्यपि i तत्रोपदेष् विप्राय तत्‌ समां दक्षिणं ददेत्‌ । ण्यां afaafeg वा चयेत्पश्चमिशिजेः | तेषामपिच दातव्या दक्षिणा च qarea: ॥ दति पञ्चदेवत्यदानविधिः | अघ MRIWTA CASA | लिङ्गपुरएणात्‌ | लोकपालाषटक दिव्यं साचात्परमदु eT । सन्वसंपत्‌ करं यं पर घक्रविना शनं ॥ स्वदेश्रस्षण नित्यं गजवाजिविबशैनं | प॒तष्ठडिकरं पुष्य गोत्रा णि तावं ॥ पूर्वोक्तदेशकाले तु षेदिकोपरिमश्डले | Saw ११ श्र्यायः।] छेमादिः। ७९ मध्ये शिवं समभ्यश्चा यधान्धायं यथाक्रमं ॥ fefafeq प्रकन्तव्य खष्डिलं वालकामयं | mer विप्रान्‌ समाह्वय देदवेदाङ्ग पारगान्‌ ।॥ नितिद्द्रियान्‌ ङ्लोडूतान्‌ सव्वलकत्तणसंयुतान्‌ | शिवाभिसुखमासोनानहतेष्वम्बरेषु च ॥ a WROD वस्तं राभरणदिव्ये SARITA खमन्तकः | ॐ = act ^ गन्धः पुष्यः सधुपे aT aT क्रमात्‌ ॥ अच कुण्डमर्डलमण्डपवेदिकावितानादि लिङ्गःपुरारोक्त तुलापुरुषदा नवदेदि तव्यं श्रगनिकायमत fuaafearare परितः e + ५ e स्थण्डिसाष्टक विधाय aa थधाशक्ति gaa निशितान्‌ अर्टौलोक पालान्‌ शिवाभिसुखान्‌ नृतनव्तेषवासो नान्‌ Kara वसाः संपूज्य ब्राह्मणा नधाश्चयेत्‌ | लोकपाललचग्णमुत व्रह्मा ण्डदाने | पूव्वतोदो मयेदम्नौ नलोकपालाषटमन्कः । समित्‌ ताभ्यां होतव्यमग्निकय्यिक्रमेण तु it एवं इत्वा विधानेन ब्राह्मणनन्वेदपार गान्‌ । यजमानः समाहय सव्वाभरंणभरषितान्‌ ॥ क्रत्वा तान्‌ पूजयिलाथ दिजभ्यो erage | पथक्‌ WH खमन य दशनिष्कद्च भूषण | दशनिष्केण बस्त्ाश्यमासनं कम्बलं TIT | ard त्र कन्तव्य' शिवस्य विधिपूव्वक.! दञ्चिणा च प्रदातव्या यघाविभवविस्तर ॥ ७९६ Salle: | [दानखण्ड' ११ श्रध्यायः। अम्निकायक्रमः अग्निसुखादि पूखाइत्यन्तः, कामिकेतु एक- faq खर्डिले वाथ कुण्डे बा होममाचरेत्‌ | वातुल हि शक्रानु- पूव्वदिग्भागे देशिकोहोममाचरत्‌ | लोकपाला्टमन्तेस्त एथगष्टो त्तर गतं | सूमित्‌्टताभ्यां होतव्यमन्ते पृस इतिं ददेत्‌ ॥ दश्निष्के शेति, तान्‌ लोकेशान्‌ विप्रान्‌ यजमानोश्चयिला प्रयेकं दशनिष्कमितं भूषण तत्सम्मितदिरण्यामकदक्तिणथा सह- वस्तादि च दद्यात्‌ दत्तिणचेति, गरुदक्तिणश, साच यथा विभव देया), कामिकेत्‌। दक्िण दशनिष्का स्याइषणं य समन्विता । वातुले तु गुरनवमेभ्यः प्रत्येकं शतनिष्का दत्तिणोक्ञा | एतद्यः कुरुते दानं लोकेशानान्तु भक्तितः | लोकेणान स्थिरं सिला स्थानेषु स सुखं aT | कल्पं शिवपुरे स्थित्वा साव्वभोमोभवेहवि ॥ इति लोकपालाशटकदाएनविधिः। अथ ब्रह्मार्ड पुराणात्‌ | WY नारद्‌ भद्रन्ते दानं सव्वाघनाशनं | सब्वमद्गखमायुष्यमारोम्य' ओकर Wa ॥ erage ११ अध्यायः] चेमाद्रिः। ७८९. दानानामुन्तमं दयेतत्सव्वं सिदिकर पर | करोति दाननारौ वा सायुज्यं ब्रह्मणो व्रजेत्‌ | विषुवत्ययने राहो ग्रहे TATA: | अन्येषु पुण्यकालेषु ज शखअक्तषु विशेषतः ॥ देवालये ARAL WE वा दानमाचरेत्‌। पुख्यदेेषु WAY पुराणोक्तेषु नारद्‌ ॥ चतुरखां समां भूमि feat गोमयवारिणा। षटकरद्चाष्टहस्तम्बा दश STS AT करान्‌ ॥ प्रा्योदौ्यश्च ANAT रेखाबतखूकाः समा; | नव कोष्ठानि aa स्यः गेततण््टलपुष्क : ॥ सितैरष्टदल युक्तान्‌ कमलाच्िन्यसेष्टभान्‌ । जातरूपभयं देवं जगत्‌कन्तारमव्यय | तेषां मध्यमकोष्ठे तु कमलं विनिवेशयेत्‌ i कमलस्य ब्रह्माण | suf cage निऋतिं वरुणं तथा । वायु" wag wey प्रागादिषु यधाक्रमं॥ जातरूपमयान्‌ देवानष्टो खाबुधसयुतान्‌ | त्रिपला वा सुवो त्त, यथा शक्ति विनिश्वितान्‌ | ब्रह्मणेभिमुखान्‌ सर्व्वान्‌ wag विनिवेशयेत्‌ i जातरूपमयान्‌, हिर्मयान्‌, ब्रह्मणो लोकपालानाच् लक्षण मुक्त ब्रह्माण्ड दाने | प्रत्येकं वाससा atte कुशवारिण | < सेमाद्धिः। [दानखण्ड' ce अध्यायः | योऽसो कारयिता विप्रस वमेतत्‌ समाचरेत्‌ ॥ दानकाले तु UN दाता BIA कुशोदकैः | प्रसम्नचित्तवदमः परमेषिपुरोगमाम्‌ i खनाममन्ते रमितो नमोन्ते राराध्य गन्धादिभिरादरेण। विप्रां स्धाभ्यच्चप यथाक्रम सप्रोयतां भे त्वयमेव qa tt योऽसौकारयिता विप्रस्तस्मे zara द्तिणां । सुवणसंस्या गणितं हिरख्यदधैव वाससो ॥ Taq देवषिदानं लोकपालाद्वयं मया । HAT Maas a तदिद्‌ षद साम्मत॥ दूति लोकपालदामविधिः ¦ अध र्द्रा्टकदटरान। ब्रह्माण्ड पुराणात्‌ | BY देव सुने WwW सर्व्वां करणां | रुद्राटकमितिख्यातं तत्पतौ पुच्रसंयुतं ॥ मध्ये चतुश्खोपे तमिति ते भगवान्‌ हरिः | यथाह Ta 'तकछव्व ` वदामि तव नारद । aa भवख सव्वं ईशः पशपतिस्तघा | भोम उग्रो महादेव एते TET: प्रकोर्तिताः ॥ जटिलाचशमवसनाः सव्व खष्टाङ्गशलिनः। दानखण्ड' १९ भध्यायः।] safe: ७९९ तेषां arate पुता नामतः कथयामि a सोवश्चला-इनवादाच विकेगोच frat aa | साहा fem a Zara रोहिणो च तथा RATA | are witaurfte: स्व्वाभरणभषिताः। रुद्र पल्य दमाखाष्टो Gata खृणु नारद्‌ 1 WA ALA शक्र लोहिताङ्गो मनोजवः। वसन्तः खगः सन्तानोबुधयेव यथा क्रमं | ते वालवेषाः waar: शिखिनो दण्डपाणयः ॥ प॒ण्यकाले तु WAT नित्यम्बा भूतिमिच्छता ॥ जम्मु विशेषेण दातव्यं सुमिसत्तमः ॥ चतुरस्रां ममां मूमि fear गोमयवारिणा, VARTA रेखाः स्यः प्राकतिथक्‌ चैव Baa: ॥ हस्तमाव दिरस्तम्बा मवकोष्टसमन्ित | wfwa तत पद्यानि तण्ड लख प्रकल्ययेत्‌ ॥ बरह्माणं मध्यमे कोष्ठ, सौवण विनिषेदयेत | छन्दादेवोख् तत्‌ पाश्वं तदडन प्रकल्पयेत्‌ ॥ छन्दोदटेवोख्च, गायनो © ATTA TAR [द तयोलच्णसुक्त AWTWeia, सौवणौन्टौरुदरां ames विनिरितान्‌ । प्रागा द ्रपूरव्वौ ख परितः परिकल्पयेत्‌ ॥ तस्याप्य्चन SAU प्रयेकं CLITA: | pe, # , त तेषां 2itq पुत्रांश्च कल्पयिलाच्च येत्‌ पुमान्‌ ॥ Goo Salts: | [दानखण्ड ११ अध्यायः। स्वस्व मन्तेण पूजा स्यात्‌ नमस्कारयुतेन च । ब्रह्मादीन्‌ पूजयेहन्ध -पुष्य-धूप-पररौ-पके; ॥ प्रद्तिणं ततः कछला प्रणम्य च यथा क्रमं ॥ प्रलयेकभेक प्रागादौन्‌ विप्रान्‌ संपूज्य दापयेत्‌ | पूजयित्योपटेष्टार दद्याग्न्तेण मध्यमं ॥ प्रोयतां भगवान्‌ ब्रह्मा परमेष्टौ पितामहः । एव र्द्राष्टकोपेतं दानं ददयायथाविषधि॥ सव्वेपापविनिगक्षः सव्यसिहिमवाप्य च | ्रायुरारोग्यसयुक्तः पुतवान्‌ धनवान्‌ सुखौ | मुक्ता भोगान्‌ यथेच्छच्च aN मोक्षश्च विन्दति । दूति स्द्राष्टकरानविधिः। अध Tees | ब्रह्माण्डपुरा णात्‌ । सूत उवाच | aa: पर प्रवच्यामि दानं सर्व्वाधसिदिदं | परुषो वाथवा नारो स्वगे मोक्षश्च विन्दति ॥ नचतत्र्रह-पोडासु TANT दशने । निमित्तानन्तर कायः नेमित्तिकमितिखितिः ॥ यथाह नारदायेवं ब्रह्मा लोकपिनामहः। तथाहमप्यशेषं वो Tet सुजिसन्माः ॥ ब्रह्मोवाच | ग्रहदानमधो aa सर्ववसिदिकरं परं | दानखग्डं १९ waa || Safe: मव्वशान्तिकरनरषपा मव्वपापप्रणानं ॥ विषुवत्ययने राद्ग्रदणे णग्िसूच्ययोः। RMA सोमवारे वा पञ्चद्ण्यां तथेव च ॥ पर्वकालेषु aay Geen विशेषतः | गहदानन्तु wae नित्यं येयोऽभिकाङ्किग्पा ॥ चम्तमावां fess तिहस्ताम्बाघ नारद | नतुग्स्त्रां समां भूमि गोमयेनानुन्तेपयेत्‌ ॥ रखा: प्राच्य VEIT म्यय्तसखरम्तया समाः! नवकोषेषु पद्यानि विन्यसेत्‌ श्ेततग्डनलः ॥ आददिल्य-चन्द्रमा भौमो वध-जौव मिताकजाः। ae: केतुरिति प्रोक्ता ग्रहा नोकसुगावह्ाः ॥ vai हिरण्यरूपाणि कारयित्वा aatfafa | विनिष्केगाश्रवा Pay वथागक्तया पृथक्‌ TAR ॥ sifeq मध्यमे काष्ठ द्क्तिणे spice न्यसेत्‌ | उत्तरे तु गुरु" विद्यात्‌ व॒धमुत्तरपून्वके॥ भावं पृव्वंलोन्यम्य मोमं दलिणपूव्वके | पयिभे ऽकसनं न्यम्य गाद्‌ पशथिमदल्तिप ॥ पथिमोत्तरतः केतु सब्रिवण्य वधाविचि। तद्ग गन्धपुष्पादोरचयेत्‌ खम्बमन्तकेः ॥ दान शद्रा-यवा FAA MAY aT Aa | ANTE | भरून्पनादि यत्‌ का Hey विप्रेण कारयेन्‌ ॥ aR A AHA खात्वा तिलकुणोदवोः। प्रयतो TAMAR धोतवम्बः wast: t ( 202 ) देमि [दानखण्ड ११ अध्यायः अर्चयित्वा GI दद्यादहस्करमुखान्‌ ग्रहान्‌ । प्रत्येकभेक विप्रोऽसौ खस्वमन्मुदो रयेत्‌ ॥ पद्मासनः पद्मकरोदिवाद्ुः पद्मद्यतिः सप्ततुरङ्गवाहः | दिवाकरो लोकगुरुः किरोटो मयि प्रसाद विदधातु can श्वेताम्बरः अखतविभ्ूषणय श्वेतयतिदे स्डधरोदिवाद्धः । चन्द्रोऽख्तात्ा ate: किरोरो खथांसि ag विदधातु टेव ॥ रक्ताम्बरो रक्तवपु; किरोटौ चतुभुजोमेषगमो TET | धरासुतः शकिधरख weit सदा मम WETS: प्रशान्तः | पौ ताम्बर: पौतवपुःकिरौटो चतुभजोदर्डधरथ ETD | चश्मासिष्टक्‌ सोमसुतः सदामे सिदाधिरूढोवरदो वधश्च ॥ पौताम्बरः पौतवपः facet चतुभुजोटेवगुसः प्रशान्तः | दधाति swe कमण्डल्च तथात्तसत्र ACSIA मह्य ॥ @ ताम्बर: श्व तवपुः किरीटी STAG ११ अध्यायः।] देमादिः। चतुभुजोदेत्यगुरुःप्रणान्तः | AMAA AATAY wag विभ्वदरदोस्त मद्यं ॥ नोलदय॒तिः शूलधरः किरोटौ ग्टप्रसितस्राणएकरोधनु भान्‌ | चतुभुजः GAGA: प्रणान्तो वरप्रदो मस्त स मन्दगामौ ॥ नोलाम्बरोनोलवपुः किरोटो करालवक्तः RATATAT | GARAGUATA UWE: सिंहासनस्थो वरदोस्तु मह्य ॥ धम्परोदिवाइ व्वरदो गदात्‌ गघ्रासनस्थो विक्षताननसख। किरौर -केयूर-विभूषिताङ्गः सदास्तमे केतुगणः प्रान्तः ॥ CMT दापयेत्‌ सत्वान्‌ ्रादिव्याद्याववग्रहान्‌ | परुषोवाध नारौ वा यथोक्त फलमाभ्रयात्‌ ॥ मध्यमं acd दद्या दन्यस्य वा प्रदापयेत्‌ | श्रध वा eferat देया सुवणे वाससो शभे ॥ Avaya | LATE भगवान्‌ ब्रह्मा नारदाय महामने | तथाङमन्रूवं दानं युष्माक मुनिसत्तमाः ॥ ८ 9 2 eae: | [दानखर्डः ११ wate इति नवग्रहदानविधिः। अरय सम््त्‌करटान। AWA पुरर | अघ्ापर दानमङ््‌ aaifa MA सव्वं मुनयः AAA: | सम्प्रत्‌कर दानमतौव YU यस्मिन्‌ aa सम्पद्‌ाऽभ्य ति जन्तुः ॥ यथ पुरा रषये नाग्दाय जगत्‌कनत्त चाव्रवोदानमेतत्‌। च्युष्कर रोगदवबन्तु पाप- विनाग्न नाभशकर त्वघानां॥ म्बगापवर्गो कुलपुत्र faq aut ueeratefafs | fecwe: प्रप्र यादौषमायु रित्यत्रवौद्‌ात्ममूर्नारदाय॥ अतः gan इिजवगस्त दातव्यमेवामहित Baten: | कालेषु सूथग्रहगादिकंषु तारेषु जग्मचितयेषु कायम्‌ ॥ aay टेवायतनादिकेषु । WEY वा रमते यत्र FA | सरात्वाप्रातम्तिलमियेः Hues: दान्श्िगड १२१ mata: ) देमादधिः। शएविभूत्वा घौतवासाः प्रयत; ॥ सकनप विप्र वद्ष qay AWE तस्यानुमतेन काय्य | गव्येन भूमिं naa जलेन चानेपथेहिंगशतिहम्तमातां ॥ तत्रेव रेखाचतुरः समाःस्यः maa तिखकच वथ्रोपदिषट | नव कोष्टानि तत्र स्यस्तेषु पूर्णानि तण्डुल : । निघातव्यानि पाचाणि वासोभिरभिवष्य 7 ॥ पलस्याव्वाक्‌ त्रिनिष्कोड' यथाशक्ति विनिर्ितां दत्तिणोत्तरतो देवान्‌ जातरूपमयान्‌ न्यसेत्‌ ॥ पायात्यकोष्ठतरितये q faa तथा चदव वरूणद्य सोम | चतुग खं मध्यमकोष्ठकेषु जगत्‌ पति विष्णुसमा पति ॥ दिवाकर व्रतहणच्च afs संपृज्य सर्व्वान्‌ विधिवत्‌ क्रमेण ॥ aa मित्रलत्तणमाडइ fast | पट्चमभ समः कार्ययोमित्रः कमलसंख्ितः। अजोऽनुलो विनालान्तविकचाम्भोजधक्‌ प्रभुः ॥ वरुगादिलच्तणसमुक्तं | त्रद्याण्डदाने | eae: | [दानखण्ड ११ meaty: | ९ : = saga विप्रानपि waa: पथक च दातव्यमनुक्रमेण। सम्पौयतां मेत्ययमेव मुक्ता © ततोदसात सोदकपव्वे मच ॥ एकस्य aay हिरण्यरूपः Q. षि ¢€ प्रणामपव्व परिणौय Tare | पात्राणि ara: परिधाय aa Hawa Vistay Tar I नेष्ट $ ~~ 0 अभोष्टसिदि aqua सन्ब- मायुष्यमारोग्यसुपेति TT | ~ ~ ~*~ “~, C, ae गुरवे सुवण वासोयुगं दानसमच्च दयात्‌ ॥ वितरैस्तधावा चयेत्‌ खस्तिवा् ततोदव्याहस्तिर्णं वाच केभ्यः ॥ इति सम्परतृकरदानविधिः। अध दशावतारदान। aa विश्वासितः दानानामुत्तमं दानं ea विष्णो; स्वरूपकं | तस्मात्‌ genfuar देया sat विष्णोः स्वरूपिका ॥ मतस्य: कूर्म्मो वराहश्च नरसिंहोऽथ वामनः | रामोगामख ANY Te कल्कौ चते दश ॥ aa me गदा ey दिभुजो मत्‌स्यर्पश्क। दानैण्डः ११ mera) देमाद्धिः। ८०७ AUER ASR वा मत्स्यरूपो जनादनः 4 | एतदेव कूश्रलत्तणं मत्‌स्यपदस्थाने कूश्पद प्रयोगे सति । मधुपिङ्गलवसंञ्च चतुरबाहायुषेवतं | AUF शूकरास्यञ्च मनाक्पौनं Baty ॥ खोवमकूपरस्था तु धरानन्तो पदानु, रतद्रूपधर ea वराह मुक्लिसुक्तिद ॥ उ्वलद्‌ग्निसिमाकार सिदवक्त नराङ्कं | दष्टाकरालवदन लनलज्निह्ं Balas | हत्तात्त जटिल Heats पौनवन्नस । अभेदयतोत्रनखर वामोरूकतदानवं ॥ तददन्नोदारयन्तं कराभ्यां ASV | गद्‌ाचक्रधर Tat नरसिंह जगत्‌प्रभु | कुण्डो च्छचधरो दिरटौरव्वामनः परिकोत्तिंतः॥ त्षतान्तकरणः घोरमुदहन्‌ TITAS | जामदग्नः प्रकक्तव्योरामोरोषारुणे्तणः ॥ युवा प्रसब्रवदनः सिंदस्वन्धामहागलः। अआजानुवाद्हः कन्तेव्योरामोवाणधनुद्धरः॥ भ्रहचक्रधरः कार्योनोलोत्पलदलङूविः | HUA सव्व देत्यत्तयं करः ॥ कषायवस्रसवोतः स्कन्धसंसक्तचोवरः | पद्मासनस्ो दिभुजोष्यायो वः प्रकौ तितः ॥ खङ्गोदयतकरः क्रहाहयारूढो महावलः | न्नेच्छोच्छेदकरः कल्को दिभुजः परिकौत्तितः॥ eatfz: | [दानखर्डः ११ ert TATA प्रकुर्वीत सुवन विजानता | समेन घोड़गेनेव समान्येतानि कारयेत्‌ ॥ यथा शक्तया प्रङ्र्व्वीत सुवखन विजानता | विन्नानुरूपतो राजन्‌ तुल्यमाढददरिद्रयोः। सपूज्य नामभिस्तस्त पुष्यधूपनिवेदनेः | भकतिनस््रः प्रगम्याथ निवेद्यः खदया ततः ॥ आद्य ब्राह्मणान्‌ राजन्‌ पादो प्रचाल्य यनतः, उपवेश्यासने सव्व यन्न नानुले पयेत्‌ | सुगन्धे; HARV qa aig waa च। TRY AYA ग्रहयो VGA: ॥ अयने विषुवे वापि हादश्यान्तु दिश्षतः। उपोयेकादगीं काय्य why सर्वशः ॥ अन्यथा ATH aTataa are पितामहः ग्राहका विष्णुरूपाथ अहोयतविमत्सरः॥ UHH टेवरूपन्तमेकेकस्य BATA | अथवा विदुषः सर्व्वान्‌ ददयात्सपूज्य मानवः ॥ नानृते पिः कदाचिच्च दद्यात्पाषरिडिने तथा | देवरूपं मया विप्र कारितं काञ्चन We NN तद्गहाण प्रदानेन प्रयतां विश्वरूपश्चक्‌ ॥ एतदा विप्रस्य हस्त तोयं faa स्वयं | प्रद्तिणा ततो देया संपूज्य प्रधिशत्रुह ॥ अस्य दानस्य ASM AMARA! कथ | > नातब्रतपीति क्वचित्‌ ata: | दानखग्ड' ११ अ्रध्यायः।] देमाद्धिः। ८०९ सहस्रास्यः warat वा यदि शक्तोभिभाषितु॥ Bena: प्रवच्यामि भक्तानां भक्तिघ्वडये | दगावतारतौराजन्‌ विष्णोरेक्यं म गच्छति ॥ ale art ahaa पयः संहरते ऽनलः । तथा विष्णोः a eat a tay याति न संशयः ॥ AGE च सुरापश्च तस्करो Frau: | यथा मुच्ञादिषोकान्तम्तधा पापात्‌ प्रमुच्यते tt मख व WRATH इदं जगत्‌ | तस्मात्‌ प्रयच्छ गजेन्द्र विप्रेभ्यो विष्णुरूपकान्‌ tt येन मव्वेस्य टानम्य फलं प्राप्रोति aad । 4 aera farcara व्विहितेः प्राप्यते फलं ॥ विष्णोहशावलाराणां दानेन यद्‌ वाप्यते ॥ यः काञ्चनेन शुभनलतत्तणलल्िताङ- विष्णोःस्वस्ूपदशकं विधिवत्‌ विधाय | दयाहिजषु anda fe Ga दत्तं यम्माज्गन््रयवपुविंभुरेषघ देवः ॥ इति दशावतारदानविधिः। अध विश्वामरदान। ब्रह्मा क्ड पुराणात्‌ | रतः परं प्रवच्छामि दानं विश्वामराद्य। यत्‌ RAT पुरुषः स्तो ब ब्रह्मलोकमवाप्र यात्‌ ॥ ( १०२ ) Ze waltz: | (दानखण्ड' ११ अघ्पायः। © ii + ra) * - सव्वपाप्षयकर्‌ सव्वपापविमोचन | AQ यशोद WAT सोकर gases ५ अभोष्टफलदनतरृणां दुःखभ्नाद्त दशन | ग्रहशान्तिकर-पित्रय भुक्तिमुकिप्रदायकं)॥ यदाह भगवान्‌ ब्रह्मा नारदाय सुरषये | यथाहं छपया पृष्व पिता मे रोमहषंणः॥ वेश्वदेवमिति प्रोक्तं दानानासुत्तमोत्तमम्‌ | तदहं वः प्रवच्यामि weg मुनिसत्तमाः ॥ ग्रस्ते चन्द्रराहइणा वा पि सथ्य तथायने विषुवे जन्मतारे | व्यलोपाते विविधे ae a at दुःखप्र वा पञ्चदभ्यां च कुर्य्यात्‌ ॥ aa पापे निः कतिम्तस्य चत- इये जाते निभयाघंच्च कुथात्‌ । ग्रस्ते रोगेव्वे इभिः यमाणे faa कुयात्‌ वेश्वदेवं तु दानं॥ देवागारे AVS नन्दनेवा नदौ तौरे रमते aa aq | विप्र qa equa संग्टह् तस्यानु मतेन काय्य | विनायकं विप्रमुखेन 2a dasa दान विधिना समस्त | गव्येन भूमिं गता जलेन दानखण्ड ११ अध्यायः।] ` Ballz: | ८११ विलिप्य नोता दशहस्तमानां ॥ तत्रेव लेखाशतुरः समन्तात्‌ प्रायश्च तिक्‌ च भवन्ति aa नवात्र कोष्ठानि भवन्ति तेषु सकणिकानष्टदलान्‌ सरोजान्‌ ॥ war सितेराठकतस्डलेख सवेशयेत्तेष हिरण्यदेवान्‌ t विश्वांश्च देवांन्डरचापपाणो- नष्टौ समस्तान्‌ हिभुजान्‌ विधाय i मध्य महेन्द्र सुङुटादियुक्ं वायु ufaacfaa | t हारादि केयुरयुत प्रणान्त विश्वामराणामधिकं हिरण्यात्‌॥ सिंद्यसनस्थं जगतामधघोगश WARY SAE सुरेन्द्रः ॥ तेषां नामानित्‌ वायुपुराखत्‌ | क्रतु-्दचो-वसः सत्यः कालः कामचराचरोौ। पुरूरवाद्रवच्चैव far देवा दश Wat: | aizaa प्रयो स्ति तेषा मन्तिमियोदयोरिति । प्रागाददिमधष्यान्त AMAT सव्व ` करोत्यासनाघाच्चं नान्त । ८१२ Safe: | [दानखण्ड' ११ अध्यायः) संप्रोच्य HIT कुशोदकेन ऋचा तथा THAT वारुणेन ॥ वस्त रथावेष्टय च वासवाय वासोयुगं सम्प्ररिधाय az | TAG खान्‌ WAS एव सव्व नाराध्य दातव्यमथ HAT ti विप्रेण वा गुरणा सव्वमेतत्‌ wat मन्वविधिना ae । उक्तान्‌ टेवानचचयित्वा यथोक्त दाता खात्वा fafa: कुभोद्कैः ॥ quiafe wefaarsa are Away टेवानय FAA: | भूपप्रदौपे ख यथा क्रमेण प्रक Ray यथा दिरण्य ॥ सम्प्रोग्रतां भगवान्मे तिचीक्ता Taal प्रेरितः सोदपएूव्व | waa गुरवे AWAY सम्प्रोयतां मम चाप्यतव Sz: i सप्रौयतां भगवान्‌ बज्रपाणिः सप्रोयतां भगवान्‌ दे ISAT । एवं क्त्वा weitere ५ष्य दच्च खंस्तिमुद्धि' च aren VAR BCs efaqare दानखण्डः ११ अध्यायः] BATE: ८१२ तथा | विश्वे रेवा प्रौ णयन्स्य विप्राः ॥ दति विश्वामरद्ानविधिः। अथ AAS | ब्रह्मार्डपुराणणत्‌ ॥ सत उवाच | ५ अतः पर प्रवच्यामि दान मुनिवरोत्तमाः | साध्यदानमिति प्रोक्त दानानासुत्तमोत्तमं। यथाह भगवान प्व पिता मे रोमहषण | तयादच्च प्रवल्यामि soe शौनकाद्यः॥ आचाथवरणशादौनि way वे वेश्वदेववत्‌ | तयेव SHIA कुर्व्वीत साध्यान्‌ दाद गसं aT ॥ वायु पुराणे | ब्रह्मणो सुखात्‌ खटा यघा Sar; प्रजेष्छया | सव्व मन्तशरोरास्ते स्थिता मन्वन्तरेष्विह ॥ ब्रह्मशापेन त जाताः पुनः Stars जिताः । स्वारोचिषे वे तुषिताः सत्यायेवोत्तमे पुनः ॥ तामसे इरयोनाम उकुणठ रवतेऽन्तर | साध्याश्च AAT नामना छन्दजा BAT सुराः॥ WHAT महाभागाः खाघ्यायां हादशमरः मनोनुमन्ता प्राथ नरोपानश्च वौय्यवान्‌ ॥ ८१४ हमाद्धिः। [दानसण्ड ११ अध्यायः | A # चित्ति योनयश्चव हसोनारायगम्तथा | प्रसवो विभुश्चव खाध्या दादश जन्निरे ॥ स्कन्दपुरागे | AIM पद्यासनगताः कमरग्डल्वक्षसचिणः। GAYA मह्ममानो दादशमरपजिताः। ब्रद्याण्ड पुराणात्‌ | वश्वद्‌ानवदेवात्र साष्वदान विधिः wma: | दानचाभ्यच्चन मन्त्रः खयतां च विशेषतः ॥ साध्येभ्यथेति चोक्ावे देवेभ्य नमस्तथा सप्रोयतां मे भगवन्‌ साध्यादेबा इति च्ुवन्‌ ॥ एवं care विप्रेभ्योमध्यमं गुरवे तथा । WA RAT तु पुरुषो नारौ वा दानमादता | ames च यत्‌ प्रोक्तं फलं त्स्व माप्र यात्‌ ॥ दति माध्यदानविधिः। अथय इादगादित्यदानं। ब्रद्मार्ड पुराणात्‌ | WY नारद्‌ भद्रन्ते दानमादिलव्यसंक्नितं | यथोक्तं तोकगुरुणा विष्णुना प्रभविष्णुना ॥ कतुः WTS YMA tat शुभम्‌ । आरोग्यं AAAI दुःस्प्रादतनायनं॥ दानखण्ड ११ श्रध्यायः।] हेमाद्रिः, ८१५ सव्वेशान्तिकरं daq wafafenane | FAT x, सव्वरोगघ्र भुक्तिमुक्किफलप्रद ॥ विषुबत्ययने राहुग्रहे चन्द्रसग्ययोः | HUA MCAT वा पञ्चदग्यर्कमक्रमे ॥ समम्यां वाघ नक्ते सावित्रे ATMA दुःस्बप्रदशने कु्यीदहानमादरिव्यसंज्जितं ॥ देवालये नदोतोरे तडागे वरुणालये | अन्धेषु षुणयदेशेषु टेवदानं समाचरेत्‌ ॥ आलिप्य वे हादणहस्तरष्यी fafa aut गोमथसयुताह्िः | तस्मिन्‌ सिते स्तण्डलपुच्कं विम्तारयेदादग पड्जानि॥ प्रादेगमात्राणि शएभानि तानि मकखिकान्यष्टदनेषु तेषु | हिरस्यरूपाणि रवेनिधाय यघ्राक्रमादुत्तरतोपवगः॥ तषां लन्नणमुक्तं | ARITA | प्रयश्च खान्‌ WIG एव दवा wen गन्धादिभि रचयिला | ५ oe + ~ ~~ ~ = ^ wn # waaay भिति कविक्पाटः| १६ Saiz: | [दानंखण्ड' ११ vores दयादपूपं स्त गुडाक्त ` बसे Tareq यथाक्रभेण ॥ प्रलयेकमेक' दिजपुङ्गगवाना- माराध्य गन्धादिभिरादरेण i सप्रौयतामित्यप्यथ च RAW परत्यक Fara तदौयनाम। ; धाताच मिज्रश्च ततः परेण मात्तरडनामा च तथाय्यमा च। शक्रश्च देवोवरुणस्तथासो भगो विवखान्‌ नवम want ॥ ्रादित्यनामा सविता तघान्य स्त्वष्टा तथेक्ञादणमश्च तेषां । विष्णुस्तधादादशमथ मन्वे - राराधयेहेववरान्‌ festa u UU देवऋषे दानं प्रोक्ञ' कमलयोनिना, भा तधा मयापि यु्ाकं प्रोक्त सुनिवरोत्तमाः\ दरत्यादित्यदानविधिः' अध ठेवगणेशदान | ्द्माण्डपुरा णात्‌ | ्रधाण्ुनयः सुतसुमु तदारण्यं नैमिषे सत्रिण्सते | उग्रश्रवाः परिष्च्छामद्े at दानखष्छ ११ भ्ध्यायः।] देमाद्िः। कधं भर्वयोसुच्यत रोगपृगेः ॥ तधा एषटटोसुनिभिः सूतसुनु-' रुवा चेद प्रौतिषष्व तदानीं | यथा पुरा ऋषये नारदाय जगत्‌ WAT चात्रवौहानमेतत्‌ ॥ खगान्तु युय सुनयः समेता वदाम्य टेव गरेशदानं | ्रायुष्यमारोग्यमनम्तसमुक्ति मभोष्टसिरि प्रददाति क्लः । कालेषु सृयग्रहणादिकेषु तारेष जऋ्मवितयेष्‌ काथ, eng देवायतनादि केष EG वा रमते यत्र AG ॥ विप्रं गुर वैदपराणदक्तं AV तश्यानुमतिन काय. | गव्येन भूमि erat जलेन विलेपये हिं शति eararat i षट दक्षिगे प्रागपि वेद्रेखा- faa कक्तस्तर्ड लप्रष्लकंख | नस्मिन्विचिब्ाणि सरोरुहाणि Mareaany SuTy Ty a: प्रादित्या वसवो शद्रा विेऽश्िमरतस्तथा। धाध्या देवास्तथा देव सप्तमोगर उश्यते ॥ ( १०९ ) E(t शेमाद्धिः। || [errwe'ee अध्यायः) दौ हौ गयेभ्यः सप्तभ्यबतुष्टय सुरोत्तमान्‌ | जातशूपमयाम्‌ Bat कमेषु निवेशयेत्‌ ॥ मध्ये ae feat हिरण्यः -हिरष्यरुपादधिकं गणानां | बच्वायुधं देत्यहन किरौट- केयुर्टारादिषिभूषितञ्च । TAM खान्‌ WIG एव देवाम्‌ ्रादित्यवखादि यथा क्रमेण | सखनाममन््ेख नमोन्तरूपे- राराधये THAT पवग ॥ we ofa इत्यादि दच्िणोत्तरायताः षट्‌ रेखाः छता प्राकरपिमायताश्चतस्रच विधाय पश्चदशकोष्टानि सम्पादयेत्‌ | तेषु तावन्ति तण्डलमयानि कमलानि कतवा वच्यमाणान्‌ वान्‌ श्रपयेत्‌ | aa आदित्यवसलचणमुक्ग ब्रद्मारख्दामे, रुदरलक्तणमुह् विण्वष्क्े, एतेषां नामानि च तुलायुरषदाने, वि्वदेवलक्षण तैब्ामाजि च विश्वामरदाने, मरतां ward नामानि च मर्‌ हाने साध्यानां साध्यदानद्ति। ततो AG जगतामधोग- माराधयेदहेवगकं; समेत | संपूज्य AM गुर च दर्यं वासोयुगं काद्ठनभूषयानि ॥ AAMAS भषणभर्षिताङ्गः सानखष्छ' ११ भध्यायः।] समादिः) सेष्टितो बस्वयुगेन fan: | THI CATT Fat स्तत होमं प्रारभे वतानां ॥ खानं वस्त लाध-पाश्या-चमनौयं गन्धं पष्य-धूप-दौपे 1-हविध | दयादेषां मध्यम देवदेवं समश येदिधिना शास््रजेन ॥ म्नि समाधाय Tye दर्भैः परि स्तरे दाज्यमधी WHAT | सत्‌क्षत्य cat विधिना तेन प्र्ेकमेक्च दशादतौनां ॥ इत्वा गणेभ्यश्च तथा शतोनां शतं तथा दथवा UM Yar | wee होम विधिना समाप्य शेषास्तथा व्याहृतिभिः समस्ताः ॥ तयेव Faget काय दाता खयं दानमधात्र Fare | स्रात्वा वासो गुरुणा wifara कुभोद्कैः पावमानं जभिः ॥ प्रसेकमेकं दिजपुङ्वाना- ATA दातब्यमनुक्रमेण | प्रदक्षिणं Zante are. marata qaqa च दा ॥ १९. देमाद्विः। [दानद ११ अध्यायः | सम्प्रोयतां मेव्ययमेष चोक्ता ` ददेष्सव योद्‌कपुष्व मज । aafeae गुरवे erafsar fat: खस्तिं wefirateas ॥ दक्वा तेषां efaut वाचकानां A ततो विप्रान्‌ gat ह गङ्ख । तथा चेव टेवदानखच कल्ला > ^ = A ततः सव्व FAA TAIT: t क्रत्वा चासौ टेवगरगदान- मायु्य-मारोग्यसुपेति ary | a e भुक्ता भोगानद्िकान्‌ पुष्कलांथ ततो गण्डके ewe विश्यालं! एव पुरा गणेशास्य दानं मुनिवरोत्तमाः | उक्त देवयिभिखेव ब्रह्मणा वा IA वा ॥ = aA - e र न~ aa ye: पजयित्वा aaa विनिवद्य च। ततस्त ब्राह्म eared, प्रोयतामिति॥ * सभिवन्दिता स्ति कीचनपाटः, 1 म्नोकानत्रे दसमन्निनि cia क्रचिन yaa पाठ. ` वाग्विाञ्जति कचतप्ाद | ८५४ हमाद्रिः। [दानखष्डः १२ were: कार्यांरश्भेषु way तस्य विघ्नं न जायते a वार्ण सप्रजक्मानि wae मद्विद्रलाः। वारणन्द्र समारूटस्विलोकविजयो भवेत्‌ ॥ रच च) aay कात्ति केचत्दत्यादितिचिदानारग्मेऽभिहितोमास- नियमः aay भविष्योत्तरोक्रतिधिदटानेषु बदितव्यः। पञ्चम्यां पत्रगं सव्व aa केन कारयेत्‌ । त्तो राज्यपाच्रमध्यस्य पल्य विप्राय दापयेत्‌ ॥ fax amv arate: प्रणिपत्य चमाप्यच। Zz लके परे Wa दानमेतत्‌ Faraz i नामोपद्रवविद्रावि सव्बदुष्टनिबहगं। wafsa तथा Alia नागदष्टस्य शम्भना॥ षष्ठां गक्किंसमोपेत कुमार fafaarea | कारयित्वा FAM AA हेममालाविभषितं ॥ कृमारलत्षगमभिदहित विष्णुधर्मोत्तरे | कुमारः घरम खः काव्यः शिरखर्डक विभषितः | रक्रास्वरधरः कार्य्या मयरवरवादनः॥ कुट aan aw दल्िणडस्तयो पताका वजयन्तो च शकिः काया च वामयोरिति॥ न महन्नद्रोणश्ास्वृब वामोभि; पज्य शक्रितः । दानखग् १२ प्रष्यायः।| Batfz ८५५ नमस्कृत्य तनो-द्‌ दाष्ाद्यणाय FT fears दह भूतिच्च सम्प्राप्य प्रत्य स्वगं महीयते, शूद्राब्राह्मणतामेति ब्राह्मणो ब्रह्मलोकभाक्‌ ॥ UR भास्कर चवम्पच्य ब्राद्यणमुत्तमं | दश्यादलतय्मीव सपथाणं aefaq ॥ दानमन्वस्त। अश्वदान SLA | सथ्यनाकमवाप्रोति सूयण सह Aled | गन्धव्वस्त॒टिमाप्रोति दत्तेऽशि समलद्धः ते ॥ अष्टम्यां aay श्वेत मव्यङ्गाङ्कन्धरन्धर | सितवस्वयुगच्छव्रः घण्टाभरणमूषितं tt दद्यात्‌ प्रणम्य विप्राय प्रयतां हषभध्वजः। प्रद्तिणं aa aa श्र।गारान्तमनुत्रजत्‌ ॥ दानेनानेन gua शिव लोकोन दुलभः ॥ ठषस्कन्धेषु तिष्ठन्ति भुवनानि चतुष्। ARCATA दाता भवति भारतः ॥ नवम्यां काश्चन सिंहं कारयित्वा anfaa: | मुक्ताफलाषटकयुतं नोरवस्त्रावगुख्डितं u zareat मनुस्प्मत्य दु्टदैत्यनिवहीं । दिजाते प्रदायेत्थं स्वान्‌ कामान्‌ समर ते। कान्तारवनदुगषु चोरव्यालाङुले पथि । feanra न हिसन्ति दानस्यास्य प्रभावतः i ८५६ Salis: | | दानखण्ड' १२ अध्यायः । छ, क ‘ ( सतोटेवोपुर याति पृज्यमानः सुरामुरः। पुखयतच्तयादिद्ाभ्येत्य गाजी भवति aria: i # £. Q ओ दशम्यां Toes दच्वागाः खगनिर्खिताः। नवे च गुड़ जो रनिष्पावेष्‌ तिले oa गव्यत्रये तर्डलेष माषाणामुपरि स्थिताः | * (क ~ संपूज्य वस्तपुष्ाद्य दिजाय प्रतिपादयेत्‌ i आशा fear: | तासां लन्तगमुक्त | आशणादशमोव्रज। तयथा ¦ स्तोरूयाश्चाधिदटेवम्य weareafafsar इति- पूवीदिक्रमेण शक्तयादटेरधिदटेवस्य गम्तादिभि-थिङ्किता- इत्यर्थः शक्त्ानौीनामपि wea वादनानि ब्रह्मारडदाने evarfa रागाः BINT सदा सन्तु सिद्धतां मे मनोरचः। भवतोनां प्रसाटेन सदा कल्यागमस््विति ti पूजादानमन्वः। अनेन विधिना ata पुमान्‌ स्वीवाधवा पुनः| निर्वापयति राजेन्द्र तस्य Ga खु ॥ दह न्नोकेनवाप्याग्रात्‌ प्रेत्य स्वगे APTA | सफनाम्तम्य सर्व्वाशा याः का्चिख्मनसि feat i ततः स्वर्गादि हाग्येल् कुले महति जायते | एकादश्यां wen कारयित्वा हिररमव ॥ द्प्नखग्डः १२ अध्यायः।| देमाटिः। ८५७ यथा शक्या तास्रपाचरे छतस्योपरिपूजितं। पञ्चाग्न्यभिरत विप्र ava प्रविरेषतः॥ aul fa azaina विष्णुलोक agian | गसत्मतो रूपमुक्तं विष्णुघर्मरोत्तरे ॥ तार्चयोमरकतप्रस्यः कौशिकाकारनासिकः। चतुभृजम्त्‌ कत्तव्य हत्तनेत्रमुखस्तथा ॥ भ्रम्यजान्‌दजानु द्य पक्तद्यविभरूषितः | प्रभासंस्था त्‌ सौवणेकनलापेन विवजितः*#॥ SAM प्रूणकुब्भच्च कबयोम्तस्य कारथेत्‌। कर्दमं A ane तथा विरचिताञ््ञलिः॥ विष्णुः पुरधेत्‌ काय्यं मौ दिभुजोरचिताख््रलि रिति। गां ठषं महिषौ इमसप्तधान्य मजाविक॥ वडवां गुडरमान्‌ सर्व्वान्‌ तधा बहफनलान्यपि | पुष्याणि च पवित्राणि गन्धांस्रोच्चावचान्‌ वनान्‌ ॥ मेनयित्वा गथा WANT वस्राक्ाद्य तां नरैः दादग्यां दाद्रणेतानि त्राह्यणोभ्यो निवेदयेत्‌ । THY वा ATI यत्‌ wa तत्रिशामय | ण्वां STARA प्रकरणेष गवेषणौयाः ॥ इह कोत्ति' परां प्राप्य yaar भोगान्‌ यथेखितान्‌ | लल विष्णुपुरं वाति सेव्य मानोऽप्सरोगणः ॥ क्मत्यादिह्ागव्य राजा भवति धारकः यक्षयाजो दानपतिजीं वेच शरदांशत॥ * faafgar कचितपाडः' । ( gen) Safe: | |दानखण्ड १२ श्रध्यायः। ~ CAN ~ Dd ~ ~ रावणे MIP चेत वेशाखे फाल्गुने तथा, WRIT प्रदातव्यमेतच्छयो विवष्ेनं ॥ विष्छुधर्म्नोत्तर | wet चेवश्क्रस्य सिब्रवस्प्रदोनरः। aaa फलमाप्रोति नागलोक च गच्छति ॥ बशाखमासि दादश्यां रुकादानं तयेव च। छतोपानदहयो दीन श्ये्टे मासि मङोभुजः ॥ स्वास्तोण' WT द्वा प्रौणयेद्धोगगायिनं। अआषाटशक्तदादग्यां ष्रेतदौप AETAA ५ यवे वस्वदानेन विष्णुन्लोके महोयते | गोदः प्रयाति गोलोक मासि भादरपरे दिनाः ॥ प्रीषयेदश्वशिरममण्वन्दस्वा त्टाश्विन | बिष्णुलोकमवाप्ोति कुलमुदरते स्वकं ॥ सरोमवस्त्रदानेन कात्तिक दिवमाघ्न यात्‌, प्रदानं लवणस्येव मागो महाफलं ॥ धान्यानां च तथा पौषे दारूणां च aaa | फाल्गुने सनगन्धानां दादश्यां दानतः मुखी । एवं वध्रोक्तदानेन दाना AM AWA | वागाश्पुराण। मामजीर्घाऽय ATT Sl} Ala मम TMA | MAMA ATA दादग्यां नियताकवान्‌ ॥ 1 ila ect ataeal same [1 atl Lena aieieantinnaael * agrararfatea qfeaara: | रानखण्ड १२ अध्यायः |] खेमादधिः | ८५९. दादशानांतु विप्राणां योददाति वसुन्धरे | एकेकस्य {Ui Tei सब्बोपस्करसंयुतां i ge. SS वस््रोपानद्यगे चव RUA TIT च | WATT पादुके च श्रह्ःलौयश्षमेव च ॥ विलिप्य चोपवोतं च मां ध्यायन्‌ भक्तिसंयुतः | दद्यारशक्तो पञ्चानां agra च इयीरध ॥ A ~ a“ ~ WIM त्थ वकस्मिन्बेददेदाङ्पारभे। क्रोधने ब्रतख्यच चितेषु विशेषतः ॥ ६ किमे “, A ५५ arity war टेवि बशाखे मासि aac: | दथादनेन विधिना तस्य पुण्यफलं खशु ॥ मन्म्तराशां RETR CN WA च पञ्चच, मद्र ~ ७ . { रगतवास्से सव्वहदविवजितंः ॥ 6 - 4 © ~ > यद्यपि स्य ग्रहाः सव्व ate fay waa: | ति कि „ध ५ 6 aaa सोम्यतां arf हादश्यां fafwar qari RUF | एकादश्यां निराषरो ere Yara | अश्वयेद्राह्यणसुखे शवंराचतपायसेः | एषा fafa वेष्णवी स्यात्‌ ered शक्त पन्च । तस्यामाराधये दव प्रयत्नेन Hales | यत्‌ किचदेव मौशानमुदिश्य army एचो | दौयते विश्णुमेवापि तदनन्तफलग्रद ॥ तस्माटम्यान्तिधौ 2a wea शभाथिभिः। cas ्ेम्नाद्रिः) [दानखण्ड १२ wear! विष्णुः । पोषं च समतोतायां ज्ष्णपन्दहा दश्यां सोपवासम्तिलेः खात स्िलोदकं cur तिलैर्वासुदेवमभ्यश्चपतानेव इत्वा मुक्ता च सव्वे- पापेभ्यः पूतो भवति माध्यां समतौताथां छृष्णदादशीं सखव पराप्य वासुदटेवाग्रतो महावत्तिहयेन दौपदानं ददात्‌ दल्तिण- पाश्वं महारजतरफरन समग्रेण वाससा तलतुलामष्टाधिकां STAT ATAU AAA समग्रेण वाससा टततुलामष्टाधिकां दयात एतत्‌ कत्वा afaare ऽभिजायते यस्मिन्देशे यस्मिन्‌ कुन तत्रो ञ्वलो भवति | दस्तिगपाण्व इत्यादिना महावत्तिदवमेव कध्र्यति मदा रजतरक्केन कोसुम्भरक्रेन TATA | यमः | माघान्कारदादश्यान्तिसैडत्वा BAMA | तिनान्द्वा च विप्रेभ्यः सर्वपाप: प्रमुच्यते ॥ विष्णु घर्म्रत्तर | AAW WRIT त्‌ ele प्रोतये aa} गोप्रदानेन गोविन्दो aqger कथितं तव | फलं AMAA नात्र काय्य विचारणा ॥ भविष्योक्तरात्‌ | | स्रापयेद्राह्मणान्‌ प्रातस्तयोद्श्यान्तयोद | तानाच्छादयनवेवस्त मन्धपृ्येर्राचचयेत्‌ ॥ SAB १२ अध्यायः] Bah: ८६१ भोजयेदपि aera दक्तिणां विनिवेदयेत्‌ । यथाशत्तया हेमखर्डान्‌ ध्माता प्रीयतामिति a धन्राजाय कालाय चिचगुप्ाय waa | चयाय क्षयरूपाय अनन्तकाय यमायच ॥ प्रेतनाधाय रौद्राय तथा वेवश्वताय च। मरिषस्याय fasta नामानोत्धं तवोदश | उचा खदयायुक्लः प्रणिपत्य विसजंयेत्‌ ॥ यः कबोति महाराज पूजामेतां मनोरमां यमाय म सुखं मल्यभ्थित्वा व्याधिविवजिंतः॥ यममागगतं दुःखं पशावराप्रोत्यसौ पुमान्‌ | न पश्यति प्रेतएुर# पिटलो कञ्च wefan पुण्यत्तयारिहाभ्येत्य स सुखौ नोरुजोभवेत्‌ | तथा AISA सशुभं कुंञच्चतुद्‌ श्यात्‌ पथोखतं ॥ HARA च संयुक्त कु््यीत्रदस्वसंयुतं | चरग्टाभरगगोभाक्छ FIA समन्वितं | योद द्या्छिवभक्ताय ब्राह्मणाव achat माहेय, सरुमयं। पयोगतं दुग्धपूणै। HaHa daw कर्मपरि.- मागेन SAT सयुक्त | दयात्‌ FR सहमानं भृतायवादुग्धसंशतमिति-- वातुनक्तेः | vagal ace शिवलोके महोयते | aa far चिर कालं क्रमाटेत्य महोतनं | [मो पी १ क ष त "श yanrafufa क्चितपाठः' शमादिः । [दानखण्ड १२ भष्वाः) MUMIA युक्तः कुले महति जायते । ASR ARAVA यावस्लश्शततयं ॥ कूर्मपुराणे | यस्त छष्णचतुहश्यां खात्वा देवं पिनाकिनं । अआराधयेदिजसमुखे न तस्यास्ति gaa: ii ave विरेषेण धार्मिकाय हिजातये। ख्ात्वाभ्यश्चा यथान्धायं पाद्प्र्ालनादिभिः।॥ प्रीयतां A महादेव दच्याहृव्य स्वकोयक। रष्व पापविनिगक्तः प्राप्नोति परमां गति a दिजमुखे आराधयेदिति शिवप्रोतये हिजांस्तदानेन तपंयेदिलधः | द्रव्यं, गो-भू-हिरण्छारि | अध विष्य॒धर््मोत्तरे | स प्राप्य चैवमा सस्य GRIM नरः | faa वस्छयु गन्द दातो पवासो faa fers: ॥ ब्राह्म्णं नमस्कत्य मोभाग्यन्तेन ATH ATA | amet पौगमास्यान्तु ब्राह्मणान्‌ पञ्च AA वा॥ wizqa faa: छष्णोर्वाचचयेद्यद्ि Fac: | Maat धर्मराजेति यद्वा मनसि waa | यावस्लोवलनात्वापासत्‌क्षणादेव FAA ॥ bobs ४ ¢, ब्राह्मणान्‌ ताचयद्रिति afaaraa क्राग्येदिव्यध्ः) दामखण्ड १२ quart] @arfz: | ८६३ NIM |, मधुसहितेः छष्णतिने, satfefa. ata त्राद्मणान्‌ ataafefa शेषः । तस्मित्रेव यथा काले सखुर AMAT | तिलैः Were वासोभिः Pataca aa ॥ योदद्यात्तेम दत्ता Braet सवनकाञ्चना। एतदिधिविम्तरम्त्‌ क्ृष्णाजिनदाने द्रष्टव्यः| ATE TA: | बशाख्याभेव विधिवद्धोजयेत्‌ ara दश । ज्रिरा्रमुितः खात्वा कणर प्रयतः शुचिः) मौरान्‌ वा यदि वा छष्णांस्तिलान्‌ Mea संयुतान्‌ | eer दशमु विप्रेषु तानेव स्वस्ति वाचयेत्‌ ॥ प्रोयतां धममराजेति freq देवां ख तपेत्‌ । यावश्जोवक्लतं पापं ततृक्षशाटेव agian श्रयुतायुतख्च तित्‌ स स्वगंलोके AWA । aaa 4 म पश्येत्त न च पापंन निप्यते। जावालः | खृतात्रमुदकुग्भश्च ANTI च विशेषतः| निर्दिश्य CHCA गोदामफलमाप्रयात्‌ ॥ ताव, TATA | सुवयंतिलयुकैस्त प्राह्मशान्‌ सप्त पञ्च च। 0 e तपथेद्दपाजेम्त ब्रह्महत्यां व्यपोषति ॥ Sale: | दानवण्ह'१२ qe महाभारत | वास्यां पौणंमास्यान्तु तिलान्‌ sat fearfag | a faat भत्तवितव्याम्त, सदालालभनच्चतः। कायः मततभमिदद्खिः खयः सर्व्वातना we ॥ विष्णधर््मो तरे | सःपवासम्तथा ज्येष्टं पूणं तुनसौलक्षणे । उपानद्धो तधा इषं दचखात्यन्तं सुखौ भवेत्‌ ॥ श्राषाच्यामन्रदानेन WIAA तथा वद्‌ | जसधेनुप्रदानेन BAU AAT यात्‌ ॥ गोदानं प्रोष्ठपद्यां वा Waa महाफलं । wage कांस्यपात्र wage हिजातये । ससुवणं तथा sua दोप्तौजास्विह जायते ॥ कात्तिक्यां चन्द्रवर्णाभ अरन्यवणमधापि वा Tamar स्तथा धान्य वौजैवस्द waa च ॥ कत्वा WHAM sar दोप समन्ततः | चन्द्रोदये नरोदा AAU: TAWA ॥ ~, -~f ~, ~ ° कान्तारे यममागतु AAA ATA सुखं । प्राप्रोति पुचपोांश्च wate च गच्छति । मागेौष्र तथा मासि पगे भिंथिरदौधितौ। महारजतरक्तेन वाससा तु APTA । आच्छाद्य कांस्यपातेतु Hal सोम समाहितः, दानखर्ड (amar i] दमाद्धिः। ८६५ महारजतरक्त न, कुसुम्भरक्तन, चन्द्रलकत्तणं, वारदानषु पुर स्ता दच्यते | लवणस्य तु मुख्यस्य संपूण छष्णमागकं | मुच्यस्व लवगरेति, aaa: | दत्वा सुवणनाभन्तु तस्मित्रेव fearaa t सोभाग्यरूपलावग्ययुक्तो भवति मानवः ॥ गौरमघंपकल्क न पौषे उच्छादितो नरः | उच्छरादित. उदत्तित इत्यर्थः । न चात्रणेन कुम्भेन सोभिपिक्तथ् तत्पर | विरूपितम्तथ्ा स्नातः सर्व्ववोजयुतेर्जलेः ॥ faxfaa, sate हः | गन्ध-रल-फनोपेते शतेन तदनन्तर | सोवणंच्चे ततः कत्वा तत्‌ प्रद्द्याहिजातये॥ सुवगमध्य छते नाभिषिक्त इत्यन्वयः | तदिति, कुम्भादिकं प्रकतद्रव्य पराम्ष्यते | gaa सखापितं विष्ण, शक्तया संपूजयेत्तत१ । छतं च जदयादन्नो BA द दयादिजातये ॥ HA वम्बरयुगन्द यात्लोपवासः समाहितः, कार्ममणानेन CUM AAI: प्रमुच्यते ॥ माध्यां कत्वा fas: खादं सन्वपापेः प्रमुच्यते । ath शयनं दत्वा फाल्‌गन्यां त्राणाय च रूपदरविणसंयुक्तां भायां पक्षवतों तथा ॥ पक्लषवतोः, बहतर कज्ञातियुक्ता। ( १०९ ) ८६६ wartz: | | दानखण्ड १ २श्रथ्याप्रः। नरः प्राप्रोति wats: faaga यथोत्तमां । तथा । नाय्येपि wart नात्र काथा विचारणा ॥ पौणमासौषु sity मासर्कसहितासु च | एतेषामेव दानानां फल द शगुरं भवेत्‌ | महतपूर्व्वासु ताखेव फलमक्षय aya | मासनक्त्रसहितायां पौणमास्यां यदा गुरूवारस्तदा तस्या महत्‌पूव्वेते ति । मासक्तसहिता जौषे महापूर्व्वा तु पूर्शिभेति विष्णुधर््मो- सरक्त; । are विष्णुः । मागशोष पञ्चदश्यां शक्त सृगभिरोयुक्तायां च चूशितलव णस्य सुव्णनाभप्रखभेकं चन्द्रोदये ब्राह्मणाय प्रतिपादयेत्‌ waa कम्म णा रूपसौभाग्यवानभिजायत, पौषो चेत्‌ पुष्ययुक्षा स्यात्तस्यां गौरसंपकल्केनोद्छादितशरौ रोगव्यष्टतप गकु्मे नाभिषिक्तः सब्वा- षधिभिः wana: सव्ववोजेश खातः एतेन च भगवन्तः वासु- देवं खापयित्वा एष्य-गन्ध-धूप-दौप-नेवेदयादिभिचाभ्यच्चय awa: “UP वाहंस्यतैथ मन्त्र: पावकं इत्वा सुवणन तेन ब्राह्मण खस्तिवरा चयेदासोयुगं कत्र दद्यादनेन कर्मणा पुष्यति, माघी मघायुक्ञाचेद्छात्स्यान्तिलः याद कला पूतो भवेत्‌ भोजना ae तिलान्‌ दला सव्वेजनप्रियोभवति, फालगनौ फाल्गुनो भियुंताचेत्तस्यां ब्राह्मणाय संस्कतं श्वास्तो थं ययनं निवेदय भाया मनोन्नां पत्तवती द्रविशवतीं चाप्रीति, नापि भर्तारः AGS ्रेश्र्यायः।] देमाद्रिः। ८६७ चेव चितायुताचेत्तस्यां चित्रवस्बदानेन सौोभाग्यमाप्रोति, amet पौणमास्यां ब्राह्मणस्तं चतो द्रयुङ्ेस्वि्ेः waa घम राजान, प्रोण्यित्वा पापेभ्यः पतोभवति, ज्येष्टो ज्येष्ठायुताचेत्तस्यां चोपानत्‌प्रदानेन नगराधिपत्यमाप्नोति, आषाब्यामाषाटायु- तायामन्नपानदानेन तदेवाच्य माप्नोति, wae खवणयुतायां जलधेनुमन्रवासोयुगान्वितां द्वा खग॑लोकमवाप्रोति, प्रीष्टपया- न्तव्यक्तायां गोदानेन सव्वेपापविनिर्ुक्ता भवति, आआश्वयुज्या- मज्िनोगते चन्द्रमसि तपश भाजनं सुवणयुतं विप्राय zat दौप्ाग्निर्भवति, कात्तिकीचेत्‌ कत्तिकायुक्षा स्यात्तस्यां सित- मुच्छाणमन्यवमी' वा शशाङ्नोदथे सव्वसस्य, रल्र-गन्धोपेतं Ae मघ्ये ब्राह्मणाय दद्यात्‌ कान्तारभयं न पश्यति | भविष्योत्तर | पौर्ममास्यां ain कारयित्वा विधानतः, चन्द्रं रजतनिष्यत्रं पलेनैकन शोभनं | पजयेद्गन्ध कुसुमै वेद्य" विनिषेद्य च ॥ ACEI AAU, पुरम्ताद्ारदानप्रकरणे विलीकनीयं | द्दयादिप्राय VARA वासोलारभूषरैः | मन्तं णानेन राजेन्द्र तं निबोध मयोदितं ॥ त्तोरोदाणेवसम्ब,त ATP TAT | उमापतिसिरोरत' faarata नमोनमः॥ दानेनानेन नृपतिशभ्वांजते चन्द्रवहिवि। अरप्रोभिः परिततोग्रावदाहइतसप्नव।॥ ८६ चेमाद्रिः । | दानखर्ड १ २अध्याय;। स्न्दपुरागो | तिलपात्राणि योदया हिजेभ्यः शमा नसः | अमावास्यां समासा कष्णानां सुसमाहितः ॥ a faa स्तपयिला तु WAT ACURA: | पिललोकं समाप्नोति चिर च सुखमेधते। aura, तिलानाभितिशेषः । क्रम्भपुराणे | अमावास्यामनुप्राप्य ब्राह्मणाय तपखिने | यत्‌ कि्चिदे वदेवेशं carefesa गङ्र ॥ प्रोयतामोश्वरः सोमो महादेवः सनातनः | सप्रजन्मकछ्लत पापं ततृक्षणाटेव नश्यति ॥ सोम, उमासहितः। भविष्योत्तरे | दानान्यमुनि विधिवत्‌ प्रतिपत्‌क्रमेण यच्छन्ति ये हिजवराय्र fageaar: | ते ब्रद्म-विष्छु भुवनेषु सुखं विहत्य पश्चाद्रवन्ति भुवि भूपवराः सु BAT दूति fafaerarfa | aa युमारितिचिदानं। दानखण्डं yaaa i] देमाद्धिः। भविष्योत्तरात्‌ युधिष्ठिर उवाच | “0 On पुनम ate can aga भावितामनः। कथच्यमानमिदेच्छामि शुभं wafad aed | यचाण्रपि दत्ताहि aa वा सुमहद्‌ ॥ खोभगवानुवाच)। गए पाण्डव ते aa रहस्य टेव निमितं! यन्मया कस्येचिननोकतं सुप्रियस्यापि भारत ॥ वेशाखमासस्यत्‌ या Salar नवम्यसौ कात्तिक शक्तपन्ते | नभस्य मासस्य च AUT तरयोदमो पञ्चदभो च मापे॥ वेगाखटतोया, या शक्तपत्तजा माघपच्चद शो, कष्णपत्तजेत्यवघेयं | वेशाखस्य टतौीया या समा क्रतयुगेन q | तेतायुभेन च समा नवमौ कात्तिकतुया॥ ANTM नभस्ये तु हापरेण समा Har | माघे पञ्चदश्यौ राजन्‌ कलिकालादिश्च्यते॥ एताश्चतस्रो राजेन्द्र युगानां प्रभवाः War: | युगादयमस्त Had तनताः सव्वेसरिभिः॥ उपवासस्तपोदान पहोमक्रियादरिषु। यदासु क्रियते किञ्चिसव्वं' कोटिगुणं भवेत्‌ ॥ वैशाखस्य ठतोग्राथां Wed जगन्न र । ८७० eae: | [दानखण्ड' १२ब्रष्यायः) नारायणं पजयेधाः पुष्प-गन्धादिलेपनेः | वस्ता-लगरसम्भारै नैवे य a aN RTA ॥ ओओसमेतं नारायणं, लच्मोनारायस, तद्रूपं तु देवतादानप्रकर स्थित लच्छौनारायणदाने द्रष्टव्य! ततस्तस्याग्रतो BARAT SAAT तु | कार्य्या कुरुकुलखष्ठ चतुभौगेन वत्सकः ॥ अविचर्म्रोपरि स्थाप्य कल्पयित्वा विघानतः। ण्ास्तोक्तक्रमयोगेन ABU प्रापयेत्‌ ॥ श्रौ घरः tafe. खोमान्‌ खोशः सम्प्रोयतामिति | saa विधिना दत्वा धेनु, विप्राय भारत! गोसदसखदशगुख प्राप्रो तोह न संगयः ॥ तथेव कात्तिके मासि नवम्यां ARYA AT | खात्वा नदीतडाभेषु देवखातेषु वा ya: i उमासहायं वरदन्नोलकर्ठमथा च॑येत्‌ | पष्यधूपा दिने वेद्योरजिन्दं शङ्करं थिव ॥ उमा महेश्वरनलत्तणशमुक्त , टेवतादानप्रकरशसितउमामरेश्बरदाने। aq तिलम्थो दयात्‌ पुराणोक्कविधानतः। ष्टमृ्तिरनीलकण्डः प्रोयतामिति कौत्तयेत्‌ ॥ यदत्र प्राप्यते GW पाय तत्‌ केन व्यते | zal तिलमयीं धेनु भिवालोकमवाप्यात्‌ + ARN नभस्ये या aw त॑स्यौ-समश्वयेत्‌ ॥ कषयर पमुक्तं , विष्णुधर्मोत्तरे | HUARIT, Hla नौलोत्पलदलद्यतिः। दानखण्ड era] देमाद्धिः। दिवाहः सौम्यवदनः-कुण्डलाभ्यामलङतदति ॥ पिटमभ्योन्रप्रदानेन मधनाच aga 7! भोजयेद्ुाद्मणान्‌ भक्तया बेदवेदाद्गपारगान ॥ पिढनुदिग्य दातव्या सवत्सा कांस्यदोहना | TAA मौमंहाराज तरुणौ सुपयस्िनौ i पितापितामहश्े व तयेव प्रपितामहः | प्रोयताङ्कोप्ररानेन इति eat विसजयेत्‌ ॥ कते नानेन राजेन्द्र यत्‌ पुर्वं प्राप्यते stat तन्‌ केन गणितुं याति वर्षकोटिशतेरपि ॥ युत्रान्‌ wary प्रपौचःख धनं स॒महदौसितं | दह प्राप्रोति पुरुषः परत्र च शुभां af पञ्चदर्यान्तु माघस्य पृजयिल्वा पितामहं | गायता सहित देवं वेदषेषाङ्गभूषितं। ब्रह्मणो वेदाङ्गानां च, लक्षणसुक्त ब्रह्मारडदाने | गायचोलत्तणन्तु पद्मपुराणशोक्त ब्रह्मारूडदाने | गायन्नौ वेदमत्तिस्त्‌, AEA TATA | नवनोतमयों धनु फलेनां नाविधय तां | सहिरण्यं waaay ब्राह्मणाय निवेदयेत्‌ ॥ की त्तयेत्‌ Maas पद्मयोनिः पितामदः | यत्‌ खगं यच्च पाताले wae किच्च दुलभ ॥ तद्वाप्रोत्यसन्दिन्धं पद्मयोनेः प्रसादतः | यानि चान्यानि दानानि दत्तानि सुवहृन्यपि युगादिषु महाराज अ्रच्यानि भवन्ति fe ८७२ wale: | [दानखण्ड १२अध्याय; अन्यमल्पं fe aq किचित्‌ प्रदद्यान्निनोऽपि सन्‌ ॥ wary भवेत्‌ सव्वं युगादिष न संशयः! वित्तानुसारे ख' ज्ञात्वा विभवं पाथिवोपि सन्‌, अनुसारेण वित्तस्य असाष्येन समाधिना, गूहिर ख्यः we वासः शयनान्यासनानि च | छत्रोपानद्यगानि स्यः प्रदेयानि दिजातिषु । एव दच्वा यथा शक्या भोजयिल्ा दिजानपि। Tawa सुमहत्‌ वाग्यतः सखजनें: समं ॥ यन्‌ किञ्चिन्मानसम्पापं वाचिक कायिकन्तधा। aaa नाशमायाति quifefafaasrara ॥ प्रगोयमानो गन्धव: स्तचमानः सुरासुरः। रमते वान्यं काल WAI न संशयः ॥ यदोयते किमपि कोटिगुण तदादः aia जपोहवनमत्तयमेव सव्व `| म्पाद्षयासु युगप्‌वंतिधोषु राजन्‌ व्यासादयोमुनिवराः ममुदादरन्ति ॥ इति युगादिदानविधिः। aq वारदटानानि)। तच स्कन्दपुराणे श्रादिव्यादिषु वारेषु सहिरण्याः aza q | य: प्रयच्छति त्म alae तुष्यन्ति ब ग्रहाः 1 दानखकग्ड' १२प्रध्यायः।] देमाद्धिः। दव्यादादित्यमादिव्ये सोमं सोमे कुज कुजं | . दौः ~, ~ \ एवं वधादौन्मन्दे तु रादु-कतु-रनश्वरान्‌ ॥ ब्रह्मपुराणे | रान्‌ स्वगमययान्‌ Hal यो विप्रेभ्यः प्रयच्छति | afeay यथा शक्तया सर्व्वान्‌ कामान्‌ स विन्दति: तेषां लत्तगमुक्त ब्रद्याण्डद्‌ाने; | पट्यासनः पद्मकरः पद्मगभंसमद्य॒तिः। aaa: TAT हिभुजः स्यास्सदा रविः ॥ WA: श्वेताम्बरघरो दशाश्वः भ्वतभ्नूषणः। गदापाणिदिंषादश कत्तव्य ave? शणो ॥ रक्तमान्याम्बरधरः शक्ति-गूल-गदा-घरः। चतुभजो भषगमो वरदः स्यादरासुलः ॥ पीतमाल्याम्बरधरः कणिकारदलद्यतिः। ayaa गदा-पाणिः सिंहस्थो वरदो बधः । टेवदैत्यगुरुम्तदत्पो तितौ चतुभज | दण्डिनौ वरदो काया सात्तसच-कमर्डल्‌ ॥ दृन्द्रनोलद्यनिः शूनो वरदो WHATS: | वाकवाणामनधरः कन्तव्योऽकसुतः सदा ॥ करालवदनः GH WAYS वरप्रदः | 2 सतस्यपुरा tf qaqa दृतिपाठः ( ११० ) ८७४ देमाद्िः। [दान खण्ड १२अध्यायः। ata: सिंहासनख्श्च रार च प्रशस्यत । war हिवाहवः सव्वं गदिनो विक्षताननाः। खघ्रासनगता नित्यं केतवः स्यवरप्रदाः ॥ सव्वं किरौटिनः काया ग्रहा लोकहितावहाः | खाङ्कलेनोच्छ्िताः सव्वं तमोत्तरं सदा ॥ अष्टावादिल्यादयः शतं केतव इत्यभयेष्यष्टोत्तर शत, एकोत्तरः शतं केतव, एको वा केतु रिति कचित्‌, तच्र पक्तदये नवोत्तर- शतेन देवताप्रतिमा विभेयाः, aiqaa, यजमाना गुलेन, एतषां दानमन्ा ग्रहदाने द्रष्टव्याः WMA, आदित्यवारे सुवणमय- मादित्य कत्वा THA पद्मरागं च ब्राह्मणाय प्रतिपादयेत्‌, कपिलां वा सथलोके सर्व्वान्‌ कामानवाप्रोति, निष्कामो ara सोमदिने राजतं सोमं we वा, मडन्लदिने सौवण मङ्गल रक्ता धुरन्धरं वा, बुधे सौवण बधंज्ञानप्रा्येदद्यात्‌, गुरुदिनं सौवणं' aeafa पोतं aaa प्रदद्यात्‌, wafer राजत शक्र तेतं हयं वा aaa दयात्‌, Waar सौवण णनेशचरमिन्द्रः नोलयुतं BUTEA ततप्रोतये दयात्‌, afaaa दिने राह मायसेन समन्वितं दद्यात्‌, केतन्‌ च्छागसमन्वितान्‌ तत्‌प्रौतये ददात्‌, Wa राइकेतवोऽपि सौवणौ एव, एवं विशेष era GAY कामानवाप्रयात्‌ | अधाहं GH: | ~ A aifemart विप्राय हिर्यन्चसदवतु, यः प्रयच्छति प्य हि तस्य तुष्यति बै aa दानखण्डं १२ अध्यायः |] दमाद्रिः । TOY विष्णुधर्मोत्तरे | लवणाज्यगुदोपेतमपपं सृच्यवासरे | स हिरण्य नरो द्वा न रोगेरभिभयते ॥ ua विधच्चेन्ददिने द्वा सौभाग्यमाप्र.यात्‌ । ASA भोमदिने गच्रना्मवाप्रयात्‌ ॥ बुधैः क्रौडनक।नाच् दानं बालेषु शस्यते | are वस्वदानेन परान्तु्टि# wage il सब्व'वरतत्‌-प्राप्नोति शक्रे sar रतिस्िः। अभ्यङ्गं सोरदिवसे द्वा जोवितमाप्र यात्‌ । दति वारदानानि। अघ नक्तत्रदानानि। तत्र महाभारतं, युधिष्ठिर vara शतो मे भवतो वाक्छादव्रदानस्य थो fafa: न्तत्रयोगखेद्‌ानौं दानकल्य aatls मे॥ भोष उवाच | अत्राप्यदाहरन्तोम्‌ fafaeta पुरातनं। ~ a ५ देवक्याधेव सम्बादं SAW नारदस्य च ॥ [1 1 1 1, sie Mie fe * प्रां पृष्टिमिति कचित्‌पाठः। [ क ed ere tt म ति 1 री ८७६ Safe: | [दादखण्ट' १२अध्याय; | दारकायामनुप्राप्त नारदं देवदशनं। पप्रच्छेमं वद प्रय Saal घ्मदशिनो॥ तस्याः सम्पच्छमानाया देवि नारदस्तथा | आचष्ट विधिवन्सव्वं यत्तच्छुण वि शपते ॥ नारद्‌ उवा | afaarg महाभागे पायसेन ससपिषा | AA ब्राह्म णान्‌ AA लोकान्‌ AAT TATA & रोहिर्यां पार्डवयेष्ठ मापेगतेन, सपिषा | पयोनुपानदातव्यमादृख्याधं' दिजा तये ॥ दोग्धौ' सवन्सान्तु नरो aaa सोमदेवत, दत्वा दित्यविमानस्थः aa प्राप्रोल्यनुत्तमं। सोमदेवतनत्तच, BUNT | Terai anew तिलमिश्रं aatfea: | नरस्तरति दुर्गाणि सुरधारां् पव्वतान्‌ ॥ यूपं yaaa द्वा WATT सुपाचितं | यशस्बौ रूपसम्पन्नो THA जायते कुले ॥ पुष्यतु काञ्चनन्दत्वा कतं चाक्षतमेव च । अनालोकेषु लोकेषु सोमवत्स विराजते | a RR त १777717. ॐ ५ eet 1 * अभ्रनेति क्रचित्‌ पके पाठः, दानखण्डं १२ब्र्यायः।| हेमाद्रिः, ८७9 कत, घटित । अक्त, मघटित | FANE तधा रूप्यः षभ वा प्रयच्छति | स सव्वेभयनिग्बुक्घः शास्तवानभि जायते ॥ मघासु तिलपूर्णानि agaratfa मानवः, प्रदाय Wage पुत्रां प्रजायति | फालगुनोपूवसमये ब्राद्मणानामुपोषितः | भच्यान्‌ फाणितसंयुक्तान्‌ Sat मौभाग्यमच्छरति॥ छल-्ोरसमायुक्त विधिवत्‌ षष्टिकौदनं | उत्तराविषये Sal खगं लोके ALAA | यदा प्रदोयते दानमुत्तराविषये नरः । सदा फलमनन्तच्च भवतोह fafaaa | फारगुनो पूवसमये, पूर्व्वा फलगुनौसमय इल्यः | फाणितं, गुडविकारः, उत्तराविषये, उत्तराफाल्‌गुनो समय इत्यध: | हस्ते दस्तिरघं cat चतुय॒क्षमुपोषितः | नरस्तरति दुगाणि acacia पव्वंतान्‌ । चतुय तं, चतुभिं ह स्तिभियं्ं । चित्रायां वषभ द्वा पण्याङ्ङ्गगं च भारत । चरत्यप्सरसां लोके रमते नन्दने वने ॥ guy गामिति शभमनलत्तणलत्तितशरोर भेलुमिलण; cot Safe: | [दानखर्डं १२अध्याय;। स्वातौष्वघ धनं दत्वा afewanaraa | प्राप्रोति लोकान्‌ सुशुभानिह चैव महगः ॥ विशाखायामनडाह धेनु SATA TU | सप्रासङ्गच्च WHS मधान्य' वस््संयुतं ॥ प्रासगो युगान्तरकाष्टम्‌ | पिन्‌ gaia प्रोणाति प्रेत्य चानन्त्यमश्रते । नच sare वाप्रोति स्वगंलोकं च गच्छति ॥ zat यथोक्त विप्रेभ्यो छत्तिमिष्टां स विन्दति । नारक्यां सक्तेशाब्राप्नोतोति विनिखयः॥ अनुराधासु प्रावारवख्ात्तरसुपोषितः। द्त्वा युगशतं वापि नरः स्वगं महीयते ॥ प्रावारः, प्रवारपटः, TATU, परिधानवस्लादिक। कालशाकन्तु विप्रेभ्यो द्वा म्य : समरूलकं | oy Stat सत्य मुत्तादय गतिमिष्टां गच्छति ॥ मले मलफलं दा ब्राह्मणेभ्यः समाहितः स्वप्न्‌ प्रो णयेदेव गतिमिष्टाञ्च गच्छति ॥ अध gary षाटासुद्‌्षिपात्राख्यपोषितः । “ कुलघत्तापसम्परत्े ब्राह्मणे वेदपारगे ॥ प्रदाय जायते येष्ठ कुले बदगुणाकुले ¦ प॒त्रपौतेः परितः पश्मान्‌ धनवास्तथा । seam म सपिष्क' प्रभूतम्चफाणितं। दत्लोत्तराम्बाषाटास्‌ मव्वलोकानवाप्रघात ॥ दानखण्ड १२अध्यायः।] | BATE: | ७७९ उदमन्यः, उद्‌कमिश्राः सक्तवः, फाणित, दुग्धखग्डविकारः | दुग्धन्छभिजितो a car मधष्टतद्ुत | waaw मनोषिभ्यः स्वगलोके महोयते ॥ HARA | उत्तराषाटानत्तत्रचतुधपादः, खवणस्या यघटिकाचतुष्टयम- भिजिदययोगः। सवणे कम्बलं दत्वा वसवान्तरितमेवच। aaa थाति यानेन सखगेलोका नसं ततान्‌ ॥ गो प्रयुक्त धनिष्ठासु यानं द्वा समाहितः | वस्तरमस्मित्रव द्वा प्र राज्य' प्रपद्यते ॥ गन्धे शतभिषायोमे दत्वा सागुरुचन्द्रनं। WMA लोकं प्रेत्य गन्धां शाखतान्‌ ॥ पूवंभाद्रपदायोगे राजमाषान्‌ प्रदाय & | सर्वभच्यफलोपतः स वै प्रेत्य सुखौ भवेत्‌ ॥ श्रौ रश्वसुत्तरायोगे यस्त॒ aig प्रयति | fusq प्रौ णाति सकलान्‌ प्रे्यानन्तयं BATA ॥ Vial, भेषस्तस्य मांसमौरम्चं। RAMI WA रेवत्यां यः प्रयच्छति | स प्रेत्य कामानादाय दातारसुपतिष्टठति॥ रथमध्वस्तमायुक्त Talat नरोत्तमः | , इस्य-्व-रथसम्प्रत्र दचख्ान्‌ जायते कुले ॥ ato देमादिः | | दानख ग्ड १२ अध्यायः भरगोषु दिजातिभ्यस्तिलघेमु प्रदायवे। गाः प्रसूताख्प्राप्नोति नरः परेत्य यश स्तथा) ata उवाच) इत्येष MAME W. Wal न्षचसोगतः। टेवक्ा नारदेनेह स्त॒षाभ्यः सा aatfed 1 विष्णुघर्मो त्तर | छत्तिकासु FITS दानं TEA AA । waaay रोदिख्यां मौम्येभेलव णस्य च ॥ कशरस्य तथाद्रीयामादित्य रजतस्य च) तस्य तु तथा पुष्ये गन्धानामथ aga ii तिलानाच्च तथापचय प्रियगोभंगदेवते। aaa चाज्य पूपानां साविचपाग्रसस्य तु ॥ चितायां चिद्वस््राग्णां amai वायुद्‌वत | एिन्द्रम्नोचंव लोद्ानां मतं माल्यफनलस्य च॥ छत्रस्य च तथा WH BX FARA च | हेय मधयुक्तस्य दानमाप्यं महाफलं ॥ विश्धेश्वरेऽन्रपानस्य वणे वसनस्य च। धान्यस्य वासवे विप्रा वासणे चौषधस्य च। आजे पुराणवोजानां सस्यानां तद्नंतरे। गोरसानां तथा पौष्ये स्रानानामध वाश्विने॥ तिलानाञ् सदादानं UTUTY महाफलं । दानखण्ड' १२अध्यायः।] देमाद्धिः। ` cue रा faq: | प्रतिमासं रेवतोयुते चन्द्रमसि मधष्टतयुत परमात्र ATE णान्‌ भोजयित्वा taal प्रोणयित्वा रूपभागभवेत्‌ | यमः | मासि मासि च रेवत्यां बाद्मणखान्‌ छतपायसं | सदसिणं भोजयित्वा रूपभागभिजायते ॥ दति awaazerarfa | अथ योगदानानि। विष्णुघर्मनोत्तरे । ` ६ विष्कम्भादिषु योगषु SAT महाफलं | aug सप्रवश्यामि zo सृषिसत्तमाः॥ विष्के सववधान्यानान्दानं TaTATTA | प्रोतौ aara-arararary ata तस्य च ॥ कुङ्मस्य च सौभाग्बे यवटानच्च शोभने | अतिमण्डे च वस्त्राणां पायसस्य Gaara i तौ रजतदानच्च शले मृलादिदानक | गर्हे मण्डनदानख्च set गोदानमिष्यते | waa पश्चरत्रानां व्याघाते फाणितस्य च । ( eee } शमाद्रिः | [ervey crea: | SAT गन्धदानं स्थात्‌ वच्चे दद्याश्षशौोमपि । सिद्दौ सिचका देया व्यतीपाते तु Tea | वरौयसि तिलान्‌ दद्याडइस््ाणि परिषे तथा ॥ wager: fra ेयाः fae सिषा चभिष्यते | AY ऽलहःरणां च्च SITTA शमे wa ५ शक्र चोपानहो्दीनं शस्त्र awfe सपिंषः। te a दौोपकान्‌ Saw uA कमकं feat दानान्येतेषु योभेषु यचा शका festrear: | aufage fea zen लोके वसति afara: a दति aaerarfa | श्रध करणदानानि। विष्णुषन्प्ान्तरे | करणेषु प्रव्छानि दानानि दिजपुङ्कवाः। बवे पायसदान सख्यात्‌ शक्कदानं च बालवे ॥ कौलवे गोरसान्दद्यात्तिलास्ततिलनामनि | गराभिधाने लव्यं विज Vaart # विषौ ख षरटटिकाज्रानि ङ्कुनौ सपिंरवष। मधदानं चतुष्पादे WAT च वासर्सा ॥ दानं fragt: किन्तुन्र ase दिजोत्षमाः | दामखर्ड १ रभ्रष्वायः।] द्ेमाद्रिः। ८८३ इति करश्दामानि। अध संकरान्हिदानानि । | aa विश्वामिवः। भेषसक्रमरे भानोमषदानं महाफलं | gq संक्रमणे दानं गवां प्रोक्तं तथैव च॥ वस्ता-व्र-पान दानानि मिधने विहितानि च। एतधेनुप्रदरानच्च HHS परिशस्ते ॥ ससुवण' छषदानं सिंहे पि विहितं सदा । कन्धा प्रवेशे वस्त्राणां सुरभोशां तथेव च ॥ तुलाप्रषेशे wearat वोजानाभेव चोत्तम | RUAN वस्त्राणां वेश्मनान्दाममेव च॥ प्रच कोटो, विकः। धमु प्रजे AAA AATATY महाफलं | a भे MAAN Veal रानमम्नस्तथव च ॥ Wal, ABT | FUT दानं तु गवामम्बटठण्खतु। मो नप्रषेे Ararat माख्यानामपि aaa tl a fea दानान्यधतानि मया ( Wala काले तु नरः AST | टच देमाद्रिः। [दानखष्ड' ca wera: प्राप्नोति कामागमनसस्वभौष्ट- स्तस्मात्‌ प्रशंसन्ति हि कालदान i स्कन्दपुराणे | धेनु तिलमयो राजन्‌ दयादययस्चोत्तरायणे | सव्वकामानवाप्रोति विन्दते परमं सुखं ॥ विष्छुधर्मोसस्तर | SUC त्वयने विप्रा वस्दानं महाफलं |! faaquaagre cer रोगे; प्रमुच्यते & इति amrfereraria | अथ मासदानानि। विष्णुधर््ीत्तरे | तिलप्रदानं माघे तु area लोकंन गङ्ति। frag फालगुने द्वा प्रियो भवति भूतले ॥ aa चित्राणि वस्नाणि द्वा सौभाग्य मश्रुते | अपूपानां प्रदानेन MTS स्र्गमञ्युते ॥ खवदानात्तथा ws सर्व्वान्‌ कामान्‌ WATS | यावणे वस्त्रदानस्य कौत्तिंते सुमष्त्‌ फलं ॥ प्रोष्ठपदे तथा मासि प्रदानात्‌ फाणितस्य त | दानखण्ड ` १२अध्यायः।] SANZ: | uty आखिने wagiaa रूपवानभिजायते ॥ काति के दीपदानेन सव्वमौच्चस्यमा प्रयात्‌ | | © ~ ~ लवणं AAMT तु दत्वा सौभाग्य waa पौषे कनकदानेन परां पुष्टिं तथेव च । पुष्याणाञ्च सिते परे दानं लच्छोकरं खत | फलानाश्च तधा दानं लष्णपत्त महाफलं | वामनपुराणे | ara मासि तलाः शस्तास्तिलघनोख दानव) दष्मेन्धनादथद्ान्ये माधवप्रोरनायतु॥ फल गुने ateat गावो वख कष्णाजिनान्वितं | ग।विन्दप्रोणनाधौय दातव्य भरतषभ ॥ चेत्रै चित्राणि वस्त्राणि शयनान्यासनानिच | विष्णोः प्रोत्यधमेतानि देयानि ब्राद्मरेवष्वध ॥ गन्धाश्च मास्थानि तथा ame सुरभोणिच। देयानि दिजसुस्येभ्यो मधसूदनतुष्टये | उद कुच स्त# UAT AMAIA सचन्दनं | विविक्रमस्य Tea दातव्य साघभिः सदा ॥ तालघन्त, व्यजनं | उपानद्यगलं SF लवशामलकानिच | TINS वामनप्रोल्ये दातव्यानि तु भक्तितः ॥ 1 Maitre et wholly ae mite eran A nem, 1 Ainge oo reTERREITA bn A * उद्‌ कु भ्वति afar: | Shee fT EES ROR Se ie Pee en rere et pein ee ee Seeman, meq दमाद्धिः [दानखण्ड' १२अध्थाधः। way स्ोरकुस्भाश एतधेनुः-फलानि च | अवरे ओौोधरप्रीत्ये दातव्यानि विपञिति ॥ मासि भाद्रपदे दद्यात्पायसं मधसपिषो | षो केप्रोणनाघ लवणं wasted ॥ तिलास्त्रङ्गहषम दधि-तास्रा-यसादिक। Tas पद्चनाभस्य टेयमाश्वयुजे नरे: ॥ रजतं कनकं दौपान्‌ मणि-सुक्षा-फलादिक। दामोदरस्य Waa प्रदद्यात्‌ कात्तिके नरः । खरोषटाखतरान्‌ नागान्‌ शूकरा-्ज-मजाविकं। दातव्यं केशवपौत्यै मासि मागंशरिरे नरेः। प्रासादर-नगरादौनि ख्ष्हप्रावरणानि च। नारायणस्य qaqa पोषे देयानि यत्रतः ॥ दासौ-दास-मलंकारथाब्र षड्ससयुतं | परुषोत्तमस्य qa प्रदेयं साव्वेकालिकम्‌ ॥ यद्यदिष्टतमं किद्िदयधाप्यस्ति शभ ae t तत्तहि देयं wae देवदे वस्य चक्रिणः ॥ देवौ पुरारे | मागें रसोत्तमं TATA पोषे माफ ल । रसोत्तमं, लवण | तिलान्‌ माये सुनिये सप्तधान्धानि फल्‌ गुने । Qa a“ fafaatfa च वस्त्राणि चते cafe aa | SASH CATA |] शमादिः cto बेशाखे feo गोधमा ers तोयभतं घटं । आषाढ़ चन्दमंदेय CATT RETA | मवमोतं नभोमासि छत्र प्रौष्ठपदे मतं । गाढ़ शक CTU Ay Tes कानाश्विने सुने a दोपदागं महापुण्य काल्तिके यः प्रयच्छति | सव्वकामानवाप्नोति क्रमे रेदमुदा्तं ॥ व्रतान्ते गां Gat carat कांस्यदोषनीं | सयुगां wat वत्‌स दापयेहिधिनासुना ॥ देवौ fafefa a aa’ विष्णु ara यथाविषि। aaraan विधिवत्पृजयित्वा दिजोन्तम ॥ दातव्या बौोतरागेतु काम-क्रोधविव्जिंते। अयाचके सदाचारे विनते निवमान्विते ॥ गोदानाक्नमते कामान्‌ मोलोके च मनोरमान्‌ | व्रतान्ते मासदानाख्ये समापो नियमे तधा ॥ WINS तोयधेनुख छतं भाद्रपरैतधा | माषेतु तिलशेगुःस्यात्‌ यो दत्ता लभते हित ॥ यथा a तिलमर्वी माषे दद्या्स्तत्तरायथे | सर्व्वान्‌ कामानवाप्नोति cas तिलमयौ' तथा । पौषे wana care हाहे विधिना सुने a श्रादिश्यपुराणे। ae मासि तिलान्दद्यात्पौखं मास्यां विशेषतः amare यत्पण्यं तत्‌ प्राक्नोति न सं्यः। घ्य Safe: | [दानखर्डः १२अब्यायः । आह यमः | छतमाश्वयुजे मासि faa zarfearaa | प्रो णयिल्राण्विनौ देवौ रूपभागभिजायते ॥ are fay: | sifiaq सकलं मासं विप्रेभ्यः care छतं प्रदायाश्विनौ प्रोशयिला रूपभाग्भवति, तस्मिन्नेव मासि ्रत्यद्धंगोरसेब्रीद्मण कोजयित्वा आरोग्य भाग्‌भवति, तथा ~ # ( © ° मावे मासि nfa wae fads ar एतङ्ल्प्राष ब्राह्मणान्‌ मोजयिला दौपाग्नि भवति | STE Waar: | तिलप्रदः प्रजाभिष्टा पुरुषः wa विन्दति । ara मासि विग्षेण तत्तम विशेषतः | मषटाभारत | ara मासि तिलान्‌ यस्तु ब्राह्मणेभ्यः प्रयच्छति । ठ ॐ सबव्बसत्वसमाकौखं ATH न स पश्यति ॥ इति मासदरानविधिः। : श्रथ ऋतुदानानि। बिष्छुधर्मो रे | दानखण्ड' १२ अध्यायः] ATER: ete. स्राना-नुलेपनारौीनां वसन्ते दानमिष्यते | पानकानां तथा ate कत्राणां तदनन्तरे ॥ देवोपुराण | य: पुनव्विधिना वतस देवीमुदिश्य प्रा्तषि। fatty विप्रकन्या तिलादौन्‌ सप्रथच्छति | तस्याः सा तुष्यते दैवो अ्रविरेणतु विद्यया ॥ विष्णुधर्मोत्तरे | शर दात्रस्य धन्ना वस्ताणामपि हेमने। afeela नरः कत्वा सुस्योद्यनं प्रति a afeeta, भौतापनुच्यघै वद्धिदानं | शिशिरे सततं afe त्पयित्वा तथा fae: | कुल्प्राषरं AeA द्वा यथा शक्तया दिजातिषु । कायाग्नि-दोसिप्राकाश्य' शतनाशज्च विन्दति | शक्त सिताखश्डयुतं वपुषावारकान्वितं | लव णाज्ययुलं दक्वा तधा इरितकान्वित | mate प्रापि सातः सततं fey | जलकगश्भोपरि कतं waa TARGA ॥ प्रम. | aut भोजयित्वा q खशक्या शिशिरे दिजान्‌ t होप्ताम्नितर समाप्नोति सखगंलोक च गच्छति ॥ ( ११२ ) cee Safe: | [दानखण्डं १२अ्यायः दति तुरानानि। श्रध संव्सरदानानि। विष्णुधग्डौत्तर | संववरे तु sui तिलदानं महाफल | री ९ ° # $ परिपरूव तथा दान यवानां fees: ॥ परिपूववंदति, परिवत्सर द्त्यथंः | ददापूवें च वस्त्राणां धान्यानां चानुपूनकम्‌ | cage रजतस्यापि दानं प्रोक्त महाफलं | । । इदापू्वं इत्यादि, इदावत्सरः श्रनुवत्रः, इदत्सर इति | amare ज्यातिः शास्त प्रसिडाः। इति सवस्षरदानानि। दूति ओरोमषशाराजाधिराज-ओौमहाटेवस्य समस्तकरणा- धोण्वर-सकलविद्याविशारद्‌-ग्रीरेमादधिः विरचिते चतुव ग-चिन्तामणौ दानखण्ड-कालविशेष, दानप्रकरणम्‌ | ANT अध्यायः नि 09 प्रथ अनन्तफलदानानि। येनारामाभिरामाः परिसरलदहटरोमग्ननागासडागाः प्रासादाः सारयन्तो रविरथतुरगस्व रसच्चारलोलां | कपा भूपालसेनाशतसततपयःकनिम्म TST aaa anal हिजवसतिहिता निमिताहम्यमालाः येन खवःसरणि सञ्चरकोचितानि दानानि तान्यपि दशोरतिधोक्ततानि। हेमाद्विरद्वतविपश्चिदपश्चिमोऽयं सम्युत्यनन्तफलद्‌ा नसमृह माड ॥ कानि पुनस्तनोत्यपे क्षायां भविष्यत्‌पुरारे, संपाद्ये नियमादारोग्य' भोगसाधनं) श्रभयं पाव्यषग्रषामन्रो-दक-महोरुान्‌ | अनन्तफलदान्याइदोंमान्धेतानि ATA: ॥ अधु आरोग्यदानं। तत्रारोम्यदानन्ताब TAA | are विश्वामित्रः, ८९९ माद्रः) [{दानखर्ड ए२श्नध्यायः। आरोग्बदानात्परमं न दान विद्यते कचित्‌ । अतोदेयं रुजात्तोनामारोग्य' भाग्यहद्धये ॥ TT पव्यमाषहार तेलाभ्यद्गप्रतिखयं | य; प्रयच्छति fms: सभवेद 7ाधिवजितः ॥ + 6 सवत्तः। श्रौषं Beare रोगिणं रोगगान्तये। ददाना रोगरहितः सुखो दौ्घायुरेव च ॥ अमस्यः | श्रत्नो-षधप्रटातारः we atta निरामयाः) सौर पुराण | रोगिणो रोगगान्यथधमौषधं यः प्रयच्छति | रोगष्ोनः स दोघौयुः सुखो भवति सबव्वद्‌ा ॥ नन्दि पुराणे । wad यो नरोदद्यादक्तोव्याधिनिदत्तये। विप्राय स पुमान्‌ याति aerate महामतिः| श्राराग्यनयनो दिव्यः सुभगो जायते नरः॥ afaaa gure | दानखण्ड १२ श्रध्यायः |] चमाद्रिः | ८९ रे “चर्मा ्-काम-मोक्ताणां ्रारोग्य' साधनेयुं तः | अ्रतस्त्वारोग्यदानेन नरो भवति सव्बदा ॥ MUMIA कुरुते महोषधपरिकद | बिदग्धवे यसंयुक्ता भत्यावसथघसयुतां ॥ Aare शाम्तवित्‌ प्राज्ञो दृष्टौषधपराक्रमः। पौषधोमूलवणंन्नः समुदरणकान्वित्‌ ॥ रसवोय्यविपाकन्नः शालिमांसौषधौगखे | योगविदे हिनां देहं यो धिया प्रविशेदघः । धातुपथ्यमयन्नखच निदानविदतन्दरितिः | व्धाघोनां पूव्बलिङ्गन्नम्त दु त्तरविधानवित्‌ ॥ देशकालविधानन्ञधिकित्‌साशास्रवित्तथा | अष्टाङ्गायवद्बेत्ता सुषटियोगविधानवित्‌ ॥ aerayita प्रायुवदस्य। यथा शन्य शालाक कायचिकित्सा भूतविद्या warez मगदतन्व रसावणतन्त वाजोकरणतन्मिति सुयतोक्तानि । एवं विधः शुभो वेदयो भवेय त्राभियोजितः | आरोग्यशालाभेवन्तु कुर््यादयोधर्मस खयः ॥ स पमान्‌ धामिको लोकेस क्ताथः सवुहिमान्‌। सम्यगारोग्यशालधयामोषपैः Sasa: ॥ व्याधिनं विरजो क्त्य अप्येकं करुणायुतः | प्रयाति ब्रह्मसदनं कुलसषकसंयुतः ॥ ८९४ माद्रः [दाबद्डण्डं १२अध्यायः। श्राव्यो वित्षातुसारेण दरिद्रः फलभाण्‌ भवेत्‌ । दरिद्रस्य कुतः याला श्रारोग्याय भिषगयुवा॥ ~ ~ \Y x अपिमूलन केनापि महनाद्यरथापि ar स्वस्थोकते भवेत्त cilia लोकमव्ययं ॥ वात-पिन्तकफादयानां चया-पचयभेदिनां | यस्त खल्याभ्यपायेन मो चयेत्‌ व्याधिपौडितान्‌ ॥ सोपि याति शुभान्‌ लोकान्‌ अवाप्यान्‌ यश्नयाजिभिः। स्कन्दपुराणे | आरोग्य शालां य: FAIA AeA दपुरस्कतां | मर्व्वौपकरणोपे तां तस्य Faas शु ॥ WAT AA MATA साधनं यतः। तस्मादारोग्य दानेन तदन्त स्याश्चतुष्टयं ॥ श्रयैकमात्त' विष्ांसं ख्योक्वत प्रयत्नतः | प्राप्रोति सुमहत्प खमनन्त चषयवजितं ॥ ज्ञानयोगरतं शान्तं रोगान भिवयोगिनं । Tae Fea सोपि सब्बे दानफलं लभेत्‌ । द्या विष्णुः सुराः सव्व व्याधयः खजना Bur: | योगस्येते महाविन्ना व्याधयस्ते न योगिनां # 1 नरै सखन यागिनामिति बा aia: | ATW १२ अ्रध्यायः।] माद्िः। ८९५ ब्रह्म -सतरिय-विट-शद्रान्‌ Dara परिपाख्य च। ATR महदाप्नोति न तसमंहामसैः | आकाशस्य AAT नान्तः सुर रप्यपलभ्यते । तददारोग्यदानस्य नान्तो बे विद्यते कचित्‌ ॥ पुण्ये नानेन महता गत्वा गिवपुर नरः | मोदते विविपेर्भोगेव्विमानेः सव्बकाभिकेः ॥ एकवि यत्‌कुलोपेतः स्त्यः परिपालितः | रास्ते fragt तावद्यावदाहतसंञ्नवं॥ ततः खधम्ध्रशेषण AUTH: प्रयतः सदा | श्नानसुत्पद्यते तस्य रुदर भ्य: परिचारकः ॥ सानादहिरक्तः ससाराच्छ्िवष्यानसुपाखितः। सदे ठ णवच्यक्षा सव्वदुःखान्तमाप्रयात्‌ ॥ समस्तदुःखनिग््॒क्तः He, सखामव्यवस्ितः | aaa: परिपूुख्ठं ख am इत्यभिधीयते ॥ तस्माद्वो गापवर्गाच' DATA समुपाचरेत्‌ | वियेषणतु aie शरीरेण धनेन TI ofan नोदिजेत्‌ प्राज्ञो दुव्व॑लानपि wearer | तान्‌ पापाङ्गरुवन्नित्यभेवन्धचमः प्रवन्त ते ॥ योनुग्टष्टोतमात्ान मन्यमानो fea fea | उपसपंत TATUNG स्तन भवाणवः ॥ 9 दत्यारोम्यदान | श्रय रोगहरदानानि। ८९६ देमाद्रिः। [दादर १२अध्यायः। ब्राह्मार्डपुराखे | ब्रह्मोवाच | भगवन्‌ प्राणिनः सव्व रोगार्ता; प्रभवन्तः | एषान्तत्परिदारार्ध fa कत्त व्य" जगत्यति ॥ इत्येव मुक्तो भगवान्‌ ब्रह्मणा परमेष्ठिना । यदाह तस्मे aaa त्रवौमि मुनिसत्तमाः ॥ ada व्याधयश्ोव शरौरपरिगशोषणाः | gw तत्परिहाराथ' कन्तव्यं हितमिच्छता ॥ ज्वरातिसारो यच्छा च गुल्य-गूल-भगन्द्राः | कुष्ठा-ग्नियोगा aaa कण्ठशल-मसूरिकाः॥ कर्ठ-दन्ता-क्षि-कखषु शिरोरोगोपजिद्ठका । बिदोषसश्भवाः सव्व रोगाः प्राणिभयद्कराः ॥ QAM मूचक्च्छद्च बस्तिरोगो महोदर | एते चान्ये च वटवो महावेगा महाबलाः ॥ व्याधयः शतसंख्याका खत्योहतव wa at TIGA WH FATA काय मनोपिभिः४ ओषधं जपहोमादि दानं देषाच्चनादिकं। सर्व्वरोगप्रशमनं सोवसखदानमुश्यते ॥ ज्वरे waftarare राजयच्छमणि, चव तत्‌ | TRA तथायसं प्रोक्त कुषे राज तमुच्यते ॥ रतदानाच्छमंयान्ति गुदोव्मब्रा्च wea: | दानखण्ड १२ अध्यायः] WaT ८८७ शम. स्यादन्ततो व्याधे मूंटानात्‌ कमलासन ॥ WAY वातरोगाणां वासोटानं विधौयते । कश्डजिद्वोद्धवादौनां रोगाणां शान्तिमिषता ॥ धान्यं वासो fecer वा दातव्यानि प्रयन्नरतः। खवसखंटामं wae at रोगाणां मकाररं ॥ तस्मास्षव्वप्रयन्नेन दातव्य कमलोडव | अत्तिसस्रवरोगाणमाज्यं कनकसंयुतं ॥ पानौयं पायसं सुहवाः शकराष्टतसंयुताः | सर्व्वाह्तोद्कागेषु खण्ड वे सोपबहणं ॥ दयया कर्ठरोगाणां कम्बलं कमलोड्व | तथा च रत्ररजतेर्यथा शक्यनुरूपतः ॥ क्रत्वा च प्रतिमां व्याघेदश्यादिप्राय यब्रतः। शतेन वा aewa िश्चता निष्कसंख्यया ॥ जातरूपमयं व्याधेः प्रतिरूपन्तु कारयेत्‌ | निधाय पाते संपूरणं तरलैः शतरूपकेः ॥ aap च सौवण रूपग्गु रुलेपनेः ॥ वासोयुगेन संवैख हिर ष्यबड्भूषणेः | अलङ्कताय विप्राय द्वा मन्वसुदौ रयेत्‌ ॥ येमां रोगाः प्रबाधन्ते देहस्थाः सतवन्तताः। wzyre प्रतिरूप तान्‌ रोगान्‌ दिजसत्तम ॥ वाठमियेव तदरुषं'ग्ञोयादयाधिभिःसह । ता क * quematcis कश्वित्‌ पाठः| ( ११३२ ) कश्य, Ware: | [दानखण्ड' ! १ अध्याय; । aa दाता च दौधायुष्ट' प्रपद्यते ॥ एवं बहृविधं ard रोगाशां कमलासन | | ~ ~ कायसुक्ष मया तम्य किमन्यत्‌ कथयामि त ॥ एवसुक्छो भगवता ब्रह्मा लोकपितामहः | यदा नारदाथेदं मया तस्‌ स््वमीरितं a इति रोगदहरदानविधिः। अथ भोगदानानि। तत्र रन्रदानन्वावराष् | जावालिः । walfa च fea दद्यादडइमूल्यानि मानवः, अलद्यारनिमिन्तं वा देवताम्बोऽतिथवतः स पापताप निक्तो afta समश्रुते + न Tae: पर Te नचास्ति भुवनत्रये | TARTAR यश्यात्‌ फलं तत्‌ केन व्यते ॥ विष्वाभिजः। यः प्रयत्नेन रत्नानि विप्रेभ्यः संप्रयच्छति) ¢ स सव्वगुशसम्पनब्रान्‌ yar दिन्दति नन्दति ॥ 4 & संवसः। समुद्रजानि रब्नानि नसो विमतकश्पषः ॥ दच्वा विप्राय महते प्राप्नोति wed faa ॥ रानखर्ड' camera i] दमाद्रिः। वेदव्यासः रतदानश्च सुमहत्‌ Yaya जनाधिप । ` तानि विक्रौय यजति ब्राद्मणोष्यभयङ्रः ॥ स्कन्दपुराणे | fakarut प्रदानन रुद्रलोकं व्रजेन्नरः | सब्वपातकनिग्पक्षो सुक्ञादानेन जायते ॥ लोकमाप्नोति दानेन नरो FHS वजिणः । ष्पे A ~ ~ ‘N तथा प्रदत्तर्गोभेदर्मादत नन्दने aa ॥ सव्व ग्रहाः प्रतुष्यन्ति पृष्यरागस्य दानतः, गारुमतेमं रुत्वन्तं नितं जयति सिया ॥ > Ae + AZM CANARY पद्मरागेररोगतां। द्त्तेरितिशेषः | प्रदानादिन्द्रनीलानां लोलानां भाजन भवेत्‌ | सुखो शङ्कप्रदानेन शक्ति शू्िप्रदरानतः॥ ति रन्नदान। VIE ठदगोतमः। माणिक्यं पट्च रागश्च वज वेदूधभेव च । भक्तिकं MAS YAU मरकतं AUT | हरितश्च नवैतानि खणपात्रोपरि aaa ॥ अथवा राजते तासं राज्येन च प्रपुरथेत्‌ । be देमाद्धिः! [दानखष्ड' १ ३अध्ायः | नवग्रहाशां wae ब्रह्मणा नितं पुरा॥ 23 eda. A गन्ध-पुष्या-चतेधूषन वेद्यस्तान्‌ प्रपूजयेत्‌ | ar [4 ‘ © e स्लिङ्खव मन्व ख शोमः ATS पूव्बवत्‌ | ॥ © qaafefa, ग्रहयन्नोक्तमागं tare: | ततो ATMUATSA सब्बश्यास््ाधं कोविद्‌ | आदित्यादिग्रहाः wa नवरल्रप्रदानतः। विनाश्यन्तुमे wer: सिप्रमेव भगन्दरः ॥ दानमन्ः। अनेन कणा नृनं यथावहिहितेन तु। नरो नेरुन्यमागप्नोति निःसन्दिग्ध' भगन्डरो ॥ दूति भगन्दरहरदटान। तथा । माणिक्य वजुसहितमव्रणं जातितः शमं | रक्तवस्त ण dae खारिकापष्कोपरि | यडा विभवसारेण माणिक्य यवपुच्छके। निधाय गन्धपुष्याये रच्च येद्रतनिपूव्वकं॥ व्राह्मणं खुतसम्पत्र खाचार सयतेन्दरियम्‌ । विनोतवेषमा हय AA प्रयतमानसः ॥ सौवण नोपवौते न AeA ATA यकेः | पूजयित्वा तु विधिवत्‌ क्तष्ोमाय quay ॥ मन्त्र णानेन विधिवत्तश्मेदयादणौ शुभं ॥ देव Gl जगन्नाथ AAA HATA । माणिक्य-वजदानेन प्राशय मम व्रं ॥ दान १२अध्यावः।] माद्भिः SIAR | व्रणाः शस्ते ण ये पिस्य विषदिग्धेन संयुगे । तेऽपि शषाः प्ररोहन्ति यथा प्रोक्त तु वायुना॥ इति AWHTaeTS | वायुपुरारे। गल गण्डो गल द्रव्यद्त्तं भवति मानवः | दानन तत्‌ प्रतोकार वच्यामि सृणु भास्कर ॥ माणिक्य पद्मरागञ्च वज्‌ गोमेदमेवच | वटू पुष्परागच्च मुक्ता मरकतं तथा ॥ एभिमीलां wgala सत्रमप्यत्र राजतं | अलाभे मौक्तिकाद्यन्यतमेमीलां प्रकल्पयेत्‌ ॥ waa राजतं सूत्रमिति देवैः प्रकल्ययेत्‌ | araura fafafaa तिलानामसुपरि न्यसेत्‌ ॥ तिलानाच्च परौमाण द्रोणएपञ्चकमिष्यते | यद्या तदश्ैमेव स्यात्‌ MAM वापि कारयेत्‌ ॥ मष्टाशान्ति' तघा कुर्य्यात्‌ ब्राद्मणेक्दपारगैः | महाणन्तिः, नवग्रह शान्तिरित्यधः। “ © © © ्रचाखथ “fara: सव्वशास्राघतच्चविव्‌ | तह सोपसम्पब्रः सब्बप्रामिहिते रतः ॥ € ० ९०२ देमाद्धिः। [दानकणः ec aware: एवस्विध qafaar वस्त-मास्या-सुलेपनेः । Sag कारयेत्तेन समिद्‌ाज्यष्वरूत्‌कट ॥ सव्ये नतधामन््ो गणानामिदमित्यपि | मन्ता: RAW संयोज्याः सोमं राजानमित्यपि। aay स्िटकतं दद्यादहलगर्छो च वाग्यतः मन्तं णानेन विधिवत्‌ प्राद्लखाय Wea खः॥ मालेय सव्वदेवत्या ब्द्य-विष्छ -faarfefa: | सद्रादिलोकपालख तधा सव्बामरेरपि। सततं कण्टलन्ना या धारिता प्रौतिपव्वकम्‌ | व्राह्यणाय USS गलगर्ड ` व्यपोष्तु ॥ दामन नन्तः | ग्रहशान्तिः क्ता awa तेभ्यो care दलिणम्‌। पर्यादहवा चनं करत्वा zata ae वन्धभिः ॥ इति गलगर्डप्ररत्रदरान। अधघालष्ारदटान) a © ~ AWAIAGITT | दिजातिभ्यस्त योदयादलषयमरान समुख्बलान्‌ | सोऽलंक्षतः स्वगलोके क्रोडत्यष्छश्साङ्गणः॥ TACICUSIAA FEQ: सुभगो भवेत्‌ । सयानक्मरदानेन दोचमाधय विन्दति। aaa १२ waa] देभाद्धिः। नराभरणदानेन afe याति aerfaa: | ॐ a ~ योषिदाभरणदं सैः Waa हिमगललजा ॥ ACW | युवाप्यविकलाङ्ोपि दधानोप्यज्वलं ay: | faaragcada न धत्ते aaa यिय ॥ दुलभ मानुष तावत्तत्रापि शभवेषता | तस्यापि war तार्य जायते नरसत्तम ॥ VARA मनुष्याणां FAT स्याद्भूषणं | तस्मात्‌ सव्वप्रयन्नेन प्रददयाद्षणानि तु ॥ विष्णुधर्मोत्तरे | महाोभरणटानेन aor हाभिषिक्ञत i कणजेः HU: raat: करठरकुण्डिता ॥ पाणिजिंः प्रणिजंतः स्याञ्जघनंरजघन्धयजः | जातुजमंतुजेत' स्याश्चरणं VATA ॥ नालङ्तेभ्यो नरपुङ्वेभ्यः परं aera सहणोयमस्ति | न लभ्यते ae विना प्रदानैी- दतः प्रदेयानि विभरषणानि ॥ दूत्यलद्मारदान। देमाद्िः। [दानखण्ड १२अध्यायः। अथ वस्तदानं | देवलः | कान्तियुक्‌ सुभगः सरौमान्‌ भवत्यम्बरदा नकत्‌ | नन्दिपुराखे | ° ifa ~, ‘ aa aafad cares वापि यदच्छया। स भवेदनवान्‌ ओोमान्‌ avafayst वसेत्‌ ॥ ्रादित्यपुराखे | योगिना दरिद्राणंये च वस्रप्रदा नराः। तेषां दिष्यानि वस्त्राणि सुगन्धोनि agia च । वातद्चेव प्रवति सुगन्धोद्यखतोपमः ॥ लिष्कन्पुराण | वस्त्रं जलं ufaag दद्याञ्च शिवयोगिने | स महाभोगमाप्नोति Wt TTY शाश्वतं ॥ महाभारते | वाससान्तु प्ररामेन खदारनिरतो नरः | सुवस्वश्च Fang भवतोत्यनुश्ग्युमः। “भविष्यत्पुराणे | मध्यमो-त्तमवस्लाणि प्रदद्यादशतान च। ~ A ५५ : ॥ स तनवानुसारेण प्राप्रोति विपुल फल ॥ arraw १२ mara: 1) देमाद्धिः। faa aera | Sq उवाच | दानानामुत्तमं MA aaera wathad | वासोहि सव्वं द्‌ वत्य सव्य प्रायोज्य सुच्यते ॥ AMSAT BAT स्याद्र पद्रविणसंयुतः | युक्तो Wawwaraaaswrae तथा दिजः ॥ ala रक्त तथा जोषः न देयं ब्राह्मणस्य तु । देयं वर चाद्धिरसलोकं याति awe: ॥ दत्वा कापीसिकं वस्र स्वगलोके मरीयते | दत्वा सरोम तत्रापि फलं दशगुणं भवेत्‌ ॥ अविक वसन दत्वा want लोकमाम्नयात्‌। च्छागद्त्वा चाङ्किरसं सोमन्द्वा sea: ॥ वसनां लोकमाप्नोति कुशकौशेयवाससौ। कमिजच्छ तथा दत्वा सोमलोक मदोयते ॥ अग्निषटोममवाप्नोति दच्वेव खगलोभिक। Sal वल्‌कलजं वासो वसनां लोकमाप्रयात्‌ ॥ समोचककदल्यादि दत्वा चे तथालजिनं 1 वारवाणमुरस्तराणं शिरस्त्राणं तथेव च | पादलाणच ददतः एयग्यन्न फल लभेत्‌ ॥ qa यविचन्तु पिद्धृणामपितारणं ; MGI द्वा तु सोभाग्यमहदाप्रुयात्‌ | दानात्‌ कुङ्मरक्तस्य लावण्यं ACTA Aq | ( ११४ ) हेमाद्रिः दानखण्डं १३ ब्रध्यायः। रङ्गरन्येख ASS रक्त द्वा सुखौ भवेत्‌ | यथा यथा तु वस्तस्य भवतीह AETAAT ॥ यथा AMT | शभमता तघा YRS महत्‌ | TAMA दानानाभेतदेव प्रकोत्तितं ॥ स्वेद THT: Ma यतः TAA वस्ववान्‌ ! अवाप्नोति च waren तहि तस्माहिशिष्यते ॥ वस्लरदः सुचिर कालं भुक्रादेवसुखं भुवि। विमानेनाकवरणेन हंसयुक्तेन भाखता + मानुष्यमासाद्य भवत्यरोगः शो चान्वितः सौख्यपरोपष्टोनः। जनाभिरामसख तथा सुवेषः पूज्यश्च लोकं विदुषां सदेव ॥ sfa aqera | श्रथ शोचकोयात्‌ | ईश्वर उवाड । वासोदानं प्रवच्यामि ममप्रीतिषिवद नं | आयुरारोग्यदं दृशां सोख्यरेतु कमुत्तम ॥ ama सित gears प्रकश्ययेत्‌ | wareurai विप्राणां we कादशरूपिशां ॥ गन्ध -पुष्ये रलं लत्य भोजयित्वा विधानतः | उक्तमन््रमधेतेभ्यस्तानि वसनानि दापयेत्‌ ॥ | दानखर्ड १२ अध्यायः | || SATE ९०७ प्रसोद तु भवो नित्यमस्माकं कत्तिवासनः। वस्वाणखस्मत्‌ प्रदत्तानि प्रतिग्टह्लातु शङ्कर ॥ SAR AY नरस्तन्तुभिगेणिताः समाः | UTM वलौ भूत्वा रुद्रलोके waa tt एकादशणसरद्रनामानि, रुद्रं कारशतिलदाने द्रष्टव्यानि | दति रुद्रका दशवस््रदानविधिः | अध SARA AANA | aifeaq पुराणे। वदेव स्तप्रदामेन ब्रह्मलोकं प्रपयति , नन्दिपुराणे। वासांसि तु विचिताणि सारवन्ति wef च। खापितानि शिषे दयात्‌ दिकोषानिभ नवारि च॥ यावत्तदस्त तन्तनां परिमाण विधीयते। तावदषसदहसराणि शिवलोके महौयते ॥ वाराह FATT | त्तौ माम्बराणि योद द्यात्पत्तो्णनि च चक्रिणे । कापासजानि वा भक्तया दयादिन्तानुसारतः॥ तत्र वाससि AAA AAT परमाणवः | तावदषसहसखाणि खगंलोके ASAT ॥ * विण्णोकानोतिक्चित्‌ पाठः| Sala! | दानखण्डं १२ TTT | भविष्यत्‌ पुराणे । यो वस भानवे ददयाददतं च महाधनः | स हेलिलोकमासाद्य वन्यते शरिदभेरपि॥ देवो पुरारे । = > ॐ on, ्रण्छजर णडजर्वापि वस्त VAY शेलजां | TABATA: शक्र चक्रवत्तित्वमाप्रयात्‌॥ श्रध WMRETA RATS | ततर तदबोघायनः। विघ्नरकत्ती च भद्याणां शोको भवति मानवः | तस्य क्मविपाकोत्थं व्याधिनाशनसुत्तम | दानं वच्याम्यश्चेषण सव्वशोकविनाशनं | Sara समानोय बहमस्य यदहंति ॥ मुक्ताफलानि बप्नोयादस्तरप्रान्ते समन्ततः | कु्भेनाङ्ितं सम्यक्‌ कपूंरागृरुभृपितं ॥ तश्डलोपरि waa तण्डलांख खगक्तितः | उपचारः षोड़गभिराचाथः WHIT | युव युवासुवासाभ्यां मन्त्राभ्यां पूजनं fag: ॥ $ युवंवस्वाशोल्येकः | TATSARA TAIT A | BAGH 2 2 TATA 1] waite: | bod होमच्चापि प्रकुर्वीत समिदाज्यतिलेरपि | उडइदसव बद्‌ विष्ण रापस्मिन्‌ aa vad tt मन्त; क्रमेण Yea स्वि्टिक्षचच यदस्य च। यदस्यक्मणोत्यरोरिच दति aa U Fa: 1 Sal इत्वा च सम्पातान्‌ UTA Ballade तु, संख्या चाष्टोत्तरशतं ्रष्टाविंगशतिरेव न्त ॥ सम्पातिनाङ्गमज्वा च wana हि Afra | afaenfafiaaa यथा fay तथेव च ॥ वाससां माजनं कुथान्माजंयेदभपिच्नलैः | SIA तदस ददयाष्टोकौ.सदच्िणं ॥ aa uaa विधिवदत्तिणाभिमुखः ofa: । ऋष्ो णां प्रवरोगस्यो लोपामुद्रापतिः प्रभुः) तोमवस्तप्रदानेन तुष्टो व्याधि व्यपोहतु ॥ SAH | ब्राद्यणेभ्यस्तघान्येभ्यो दवा्क्या च sferui | ततः खातः शएविभूती वस््रमाल्योपभोभितः | ब्राह्मे ववं भिः are भुच्ीतातोवभक्तितः ॥ दति वसदान | अ्रथोष्णोषदानं | नन्दि पुराणे | € 2 0 @atiz:| (Ceraqw १३ श्रष्यायः। उष्णोषदायिनो awl जायन्ते मुकुटोज्वलाः | विस्तौण राजवंशे तु सितद्त्राग्रमलक्षशाः॥ विष्ण घम््रात्तरे | उष्णोषासखि विचित्राणि यः प्रदद्यादिजातिषु। रलानि वाय श्वेतानि कौसन्धान्यध वा पुनः । स area पर प्राप्य वनितावक्लभो भेत्‌ ॥ सुकेशाः सुमुखा राजन्‌ यस्मादुष्णोषदायिनः। तस्मात्‌ तेषां प्रदानेषु WATS महाभुजः ॥ अथोरणपटदानं। अद काश्यप, | are प्रावरणं योपि wan दद्यादिजातये। सोपि याति परां सिदि'मर्येरन्येः सुदुलभ ॥ यस्वकिच्धनठत्तिभ्यस्तपखिभ्यः प्रयच्छति | श्रीशेप्रावरण fear शौतवातातपापष्ं। निरस्तसव्व दुःखौघो जायते स महाधनी ॥ afe पुराणे नव wat सुविपुलं यः प्रयच्छति कम्बलं । भ्ोतादिने दिजेन्द्राय तेषां भागंसुखप्रदः ॥ नारदोयपुराणे | दानखण्डं १३ अध्यायः] देमाद्िः। निष्किञ्धनेभ्यो दीनेभ्यः णौत-वात-मद्ातपैः | अटितेभ्यः करुणया वस्वमोख ` ददाति a: t न तस्य gaa वक्तं शक्यते चिदगैर पि | आधिव्याभिविनिगभक्ः asa सुखमशुते ॥ अथ WATSTA | वेदव्यासः | सुगन्िचितास्तरणोपपन्न दव्यान्नरौ a: शयन festa | रूपान्वितां waaal aan भाग्योमयन्नोपवचितां लभेत्सः ॥ श्रथ विष्णुसहितायां। Talay योदद्यात्तस्यापि wy विस्तर | सव्वकालेषु STAI तथा पुष्यदिनेषु च ॥ गजदन्तः प्रवासैव्वौ सुवखरजतेन वा | कार्य्या Ware पादाश्च वलभ्यश्च wefan: a WAAAY कत्तव्यास्तल्यकाषटमयाः शभा सथ्यास्रपटलाकार TA MATT: शुभः ॥ भिरोधरैः सवितानैः प्राकारे व॑स्तसं युतैः | , मरिसौवसंपात्रैच de aaa संयुता | (ERE € १२ Safe: | [दानखण्ड १३ wet | फलं -पुष्य ¦ सुगन्येख ताम्बूलायैः सुविस्तरैः | दर्परीः पद्च्ारश नानाद्रयेर्विःमुषरैः I चतुष्कोणेषु संस्थाप्य यधाशक्ति युधिषिर | हत-ङङ्म-गोधूम-पूख पातर जलस्य च ॥ wai संपूजयित्वा तु ARM मत्पररायणः। छताच्लिपुटो भूत्वा कु््याद्ग्या प्रदसिणं ॥ नमः ware देष्येति प्रणम्य च चतुहि शं । ब्राह्मणाय दरिद्राय खुताध्यायनशालिने॥ तथा प्रज्नानविदुषे शय्यां द्ादिचक्षणशः। तस्य दानस्य यत्पण्यं विमानं कनकोञ्चलं ॥ नानारतसमाकीसष ` नानापुष्यसमन्वित। नानादिव्याष्रःसेव्यं नानार: समाहतं ॥ नानाद्रव्योपसंयुक्ं विमानमधिरोहति | तस्मादिन्द्रपुरं गच्छेत्‌ सेव्यमानोऽप्सरो गणः ॥ षष्टि व॑षंसदटसराणि क्रीडयित्वा यथासुखं | इन्द्रलोकात्परिभ्र्ट इह लोकं कृपो wag 1 ष्टियोजनविस्तौख स्रामो भवति मण्डले | wm जित wars तेजम्बौ रूपवांस्तघा i महाभास्ते। शग्यामास्तरणोपेतां सुप्रच्छादनसंहतां । ` wearer विप्राय खु तस्यापि यतृफलं ॥ सुरूपः सुभगः स्लोमाम्‌ स्ोसहस्राभिसंवतः | दानखण्ड १२अ्ध्वायः।] देमाद्रिः। ९१२ दणवघमदखराणि खगलोके मरोयते ॥ भ विष्योत्तर | शय्यादानं प्रवच्यामि तव UWS कुलो ह | qrewt शिवभागौ स्यादिह लोके aca च॥ . ४ ^ णय्यादान प्रशंसन्ति waza दिजोत्तमाः। श्रनित्य जोवितं यस्मात्पश्चात्‌ कोन्यः प्रदास्यति ॥ तावत्‌ स वन्धुः स पिता यावज्नौवति भारत | सतोखत इति न्नाता क्षणात्‌ wer निवत्तते ॥ तस्मात्‌ सवयं प्रदातव्य शय्या-भोज्य-जलादिक । आत्मेव चाकनो बन्धरिति संचिन्त्य चेतसि ॥ ॐ, > © (भ्‌ aaa यदि नात्ान द्‌ानभोगेनं पूजयेत्‌ | कोऽन्यो हिततरस्तस्माययः Tare पजयि्ति ॥ तस्माच्छय्यां समासाद्य सालदारूमयों टृटां t , # 9 क (र # # टन्तपत्रचितां रम्यां हमपट Ta Hai I ह सत॒लौप्रतिच्छत्रां एभगण्डोपधानकां । प्रच्छादनपटौगुक्तां धूप-गन्धादिवासितां ॥ 9 ° AN 9 fx faa तस्यां ससाप्रयेदमं हरि लच्छया सम । उच्छोषंके Paw कलश परिकल्पयेत्‌ | लच््मो-नारायणरूपन्तु, टेवतादान प्रकरणस्ित ल्मोनारा- यणदाने द्रव्य t ~ ~ AN. विज्ञेयः पाण्डवथेष्ठ सनिद्राकलगोवधेः। ATA GHA चो द्‌-कपूरा-गुरुचन्दनं ॥ ५ १५ ~3 ति ५ ( ११५ ) € १४ Quis) [दाभखर्ड १३अध्याय; दोपिको-पानशच्छ सतामरा-सम-भाजनं। Cay खापयेदक्षरुससधान्धानि चेव हि॥ शयनस्थस्य भवति यदन्यदुपकारक | खद्मरकरकाद्यन्तु पञ्चवणवितानकं ॥ शथ्यामेव विधां कत्वा ब्राह्मणायोपपादयेत्‌ । सपत्रौकाय संपूज्य पु्येड्धि विधिपूष्वेक ॥ यथा AGUIA शुन्ध सागरजातया। Way ममाप्यशून्धास्त तथा sala जखनि ॥ यस्प्मादशुग्यः शयनं केशवस्य शिवस्य च | TAT ATTA तथा जग्मनि ora ॥ waa anne प्रशिपत्य विसजयेत्‌ | एवं शय्थाप्ररामे तु विधिरेष प्रको सितः ॥ स्वगे युरन्दरग्यहे सुथपुचालये तधा | सुखः ATMS जन्तुः णय्यादानप्रभावतः ५ सूदपु्ालये चैव तथा वेवस्छति पुरे । पोड्यन्ति न तं याम्याः Feat भोषणाननाः ॥ न घमश न TAT वाध्यते स नरः कचित्‌। रपि पापसमायुक्तः खगंलोकं स mete ॥ विमानवरमारूढः सेष्यमानोऽष्छरोगखेः | आहतसंञ्जवं यावसिष्ेत्‌ पातकबलितः ॥ शय्याप्रदानममल तव पाण्डपुत्र सकलं तं सकषलसौख्यविधानभत | योव ददाति विधिवत्‌ खयमेव नाके WATS amare i] देमादिः। ९१५ ae विकल्परहितः स विभाति wert अथ शिवशय्यादान। fare | हंसतृलोसमायुक्ता महौ खटूमलंकतां । सर्व्योपकरणोपेतां शिव शय्यां निवेदयेत्‌ | शिवं ठेवोसमायुक्' de war निषेदेत्‌ i . शिवदेवौरूपन्तु देवतादानप्रकरणशख्ितउमामहेश्वर दाने- द््टव्य | गिवन्नानार्थतच्छन्ञ ware च दयानज्िते। सपूज्य AAG बं स्वालङ्गारचामरंः ॥ भ्यभोज्येरथेषेश्च ततः शय्यां निवेदयेत्‌ | तदूर्णीतृलौ वस्तां परिसंख्या त यावतौ t तावदषसहखाणि रुद्रलोके महोयते | AY CATA | भविष्यत्‌ GUT | इं सतलोसमायुक्षां खदुखटु सुकल्पितां | सर्व्वौपकरणेयोक्तां भृथ श्यां प्रकल्पयेत्‌ ॥ राक्नोरेवौसमायुक्तां ततः wai निवेदयेत्‌ ॥ .सौरन्नानायतच्वन्नमाचायन्तु caters । ९१६ Saltz: | [दानखणर्डं १ २अध्याथ. ‘ ९ 0 A संपज्य पुष्य-गन्धा द्ेवस्त्रा-लद्गार-चामरेः | भच्यभोज्येस्तथापेये रनेकरससंयुते; ॥ रान्नोरूपमक्त विण्वकश्णा.। राज्ञो च हिभुजा कार्य्या हरिणो च किरोटिनो। वरदञ्च निजे पाणौ विभ्रती पडूजस्थितेति ॥ ` तद्णाललवस्त्ारणां परिसंख्या तु यावतौ । तावद्य गसहख्ाणि Baa APTA सौरादि waaay भुक्ता भोगानरेषतः | क्रमादागत्य लोकेऽस्मिन्‌ राजा भवति भूतले ॥ अधासनदान। लिङ्ग पराणे | आसनं गयनच्धेव यो ददाति यशस्विने | समं सवषु HAY तस्य दुःखं न विद्यते ॥ स्कन्द पुराणे | आसनं यः Wawa सम्बोतं ब्राह्मणाय वै। स्वाराज्य स्ानमापोति तेजखो विगतज्वरः ॥ रादित्य पुराणे. सुगन्थचिचाभरगोपभोभित वस्त्वासनं वेदविद प्रदद्यात) " दानखण्ड' १२अध्यायः।] देमाद्रिः। ग्रामाधिपत्यं लभते स शोष कुले मरत स लभेत्समग्र ॥ विष्णुः | आसन दानस्य स्थानमिति, फलमिति शेषः । प्रथ द्पंणदानं। माकण्डेय पुराणे | ट्प यो नरो दद्यात्‌ निख्यनच् दिजातये। स चन्द्रलोकमासादय मोदते Wei एत ।। नन्दिप्रोके | गिवस्य परतो ददयादपंणं चारु faa | पश्चन्तशोभितं कत्वा श्वेतमाल्यः सचन्दनेः ॥ चन्द्रंएनिख्लः यमान्‌ सुभगः कामरूपष्क्‌ | कल्पायुतसहखाणि रुद्रलोके महीयते ॥ ~ AMATI | चन्द्रमर्ड ल सद्ग AWA विष्ण देवते । दा दश्यां पुण्यकाले वा विष्णु सम्यूज्य भक्तितः ॥ दर्पणं यो नरोददयात्‌ ख्रक्‌-चन्दन विभूषितं | रूपवान्‌ सुभगः MAT ज्ञानवान्‌ जाते नर; ॥ € १७ EUS wae : | [eTrawe aye: अथ AAAs | भविष्यत पुशखे। ata हिजेभ्यस्त यः प्रयच्छति भक्तितः | स दिव्यभोगसंयोगमरोगः सव्वद्‌ाश्ुते ॥ महातपपरिवान्तिषगननि्मूलन समं न तालकछन्तपवनाद्पर दृपरश्ननम्‌ ॥ पर रम्भोरुसम्भोगसम्भवं खेदमेदुरम्‌ | हन्तं AA AAA नान्यहमजनवौजनात्‌ ॥ अतःसदा सुदायुक्त Wrage fearaa | ददयादवद्यनि्मकसुक्तिखं ुक्तिहेतवे । महाभारते | यो ददाति दिजागेणभ्यो व्यजनं जननन्दनम्‌ | स नन्दनवनामोदमोदमानमना द्विः#। वसेद ेषकल्पान्तपयं MACHT: ॥ विष्णुधर्मोत्तरे | प्रदाय व्यजनं वांश वंशे मदति जायते | are aarti fale दत्वा aaa | > ~ a“ ~ ङो ~ ` तथव दत्ते AAC नायुरेतस्य ₹होयते | Wat पुत्रताभेति IAI स्ते वल्लभः | व्यजननेह दत्तेन vara प्रतिपादयेत्‌ | # स॒ चम्दमवनामेद्भाजलं मानवोदिरोति Gants: 'दानखण्ड VTA] | SANE: ९१९ अध चामरदान। महाभारते ॥ यस्त॒ भक्ष्या fara दद्या चामर ुच्चलं | स भूपत्यमवाप्रोति निःशेषावनिमर्डले ॥ वायुपुराणे | चामरं चामरेशाय यःशिवाय निवेदयेत्‌ | UTAH AUT: स्व गे लतलें वसेत्‌ ॥ मायुरच्वामरं योपि शिवाय विनिवेदयेत्‌ । स विमानवरारूढ़ो वोज्यतिऽस्थर साङ्गणो ; ॥ पद्मपुराण | प्रदाय चामरवर खया विष्णवे नरः | परम्यदमवा्नोति यस्मरेरपि TAT । एतत्सर्व प चारेभ्यो देवदेवस्य वल्लभम्‌ ॥ sy वितानदानम्‌ | कालिकापुराणे | चन्द्रोदयं सुवोस्तौणे वशं केशिजरितं तथा t a | e . wafaqaraaa, शोभितं रत्रसङ्लम्‌ ॥ ९२० Salle: | | दानखण्ड' CVA: | सुरक्त TE TAT CAMA MATIATA | सव्बतोभद्रमुख्यानां मर्डलानाम्विभक्तिभिः॥ विराजितं तधा चिच्रपत्रवज्नोसमाकुलम्‌ | यत्त राक्षसः गन्धर्वव-किन्नरदन्दसूरत्तिंभिः ॥ लिखिताभिश्च परितो महाविस्मयकारकम्‌ | एवम्बिघं वितान यो विधायाथ डिजन्मने॥ शिवाय विष्णवे ara gufs प्रतिपादयेत्‌ | स समुडरते न्‌नमालनः प्वपूरषान्‌ ॥ स्वयं शिवपुर रम्य भोगान्‌ भुक्ता मनोरमान्‌, क्रमादागत्य लोकेऽस्मिन्‌ सुखो न्नानो धनो भवेत्‌ ॥ THAI | qereaay यो भक्तया प्रयच्छति स पुखधोः। न तस्य श्रेयसामन्तः कदाचिदपि जायते ॥ अय गन्धदान | „ © Waa: | गन्धानाभरणादयच्च यः प्रयच्छति wafaq | स सुगन्धामोदयुक्रो थव asta saa स्कन्दपुरार | नरः सुगन्धटेहलव गन्धदानादवाप्र यात्‌ | भोगवान् जायते नित्य शरीरं नास्य तप्यति। दानखण्ड' शरेश्र्यायः।] देबद्धिः। ९२१ पद्मपुराणे | अनुलेपनगन्धानां प्रदानेन हि मानवः। न कद्ाचिन्मनोदादहं देहे वा crea ते | सुगन्धधपदानन लोकमप्सरसां ब्रजेत्‌ ॥ विष्णधर्नो त्तरे । अ्नुलेपनदानेन रूपवानभिजायते | नरखन्दनदानेन स्व॑ पाय: प्रमुच्यते ॥ सोभाग्यकारका प्रोक्त प्रदानं FTAA F | तथा कपूरदानेन सव्वौन्‌ कामानवाप्रयात्‌ ॥ सृगदपंप्रदानेन यशसा भुवि राजते, यत्तकर्मदानेन सास्बाज्यः प्राज्यमश्ुते ॥ AY लाम्ब लदान | भविष्यत्‌पुखणे | aaa यो नरो zarq प्रत्यहं नियमान्वितः। दषेभ्योऽय दिजातिभ्यो महाभाग्यं TAT ॥ . $ ~ * £ . se संसारिणां लोके मनुष्यत्व Fras | ताम्ब लदानात्तवरणामनायासेन जायते ॥ a, AMBIT । ताम्बलमुच्चलं दयादो विप्रेभ्यः समाहितः | खटाभाग्ध' wana इति चित्‌ प्राठः | ( ११६ ) ९२२ धमाद्रिः !{दादखण्ड १२अध्यायः। शिवय केशवायाथ नाकलोके स श॒ज्यते | विष्णुधर्मोत्तरे | ताम्बलस्य प्रदानेन सौभाग्यमपि विन्दति | eal जातफलं विप्राः सफलां विन्दति क्रियां i सुखवासप्रदानेन FSA गम्यमान यात्‌ । अथ Fara | ~ महाभारते | मनो wread aarfers चापि cerfa a: TAAAAT: aT AL: THAR: देवताभ्यः सुमनसो यो ददाति नरः wha © ~ a“, “en “~, waararaargifa Wa खग Aaa | तस्मासमनसः WAT यस्मात्तुष्यन्ति देवताः | यं यसुदिश्य दौयेरन्‌ 23 सुमनसः प्रभो । १, [ क ( | मङ्गलाय स तेनास्य प्रोतो भवति cara ii नन्दिपुराणे | wag: सुरभि नित्य Gas: सुभगः सदा | तस््नाहेवाय विप्राय दातव्यं तत्‌ सुखाधिभिः॥ लिक्कपुराणे | 0 r परिभवेत्‌ सराकाल+ प्रदानाहन्ध-माण्ययोः | तटिःपुष्टिमेवेत कामिति इवितपाढः। , दानखण्डं १२३अध्यायः।] देमाद्रः। ९२३ यमः | देवतापुष्पदानेन जायते ओौसमन्वितः | ऊदाद्गतिमवाप्नोति यञ्च धूपप्रदो नरः ॥ विश्वामित्रः | ue ~ > स्याः सुमनसो नित्य नरः पुण्यफलार्धिभिः | किमस्ति देवतन्ताटटक्‌ यत्‌ qua हि तुष्यति ॥ अध गोतादिदान। नग्दिपुराणे। सो मोत-बाद्य TAIT ब्राह्मणाय सुवुदिमान्‌ | स गन्धव्वंपुरे गच्छेदसेत्‌ तत्र युगचयं ॥ स्कन्दपुराणे | गायन्‌ याति पिवन्‌ याति खादन्‌ याति ze यथा। यो भाजनस्य वेलायां विप्राणं गेयमा चरेत्‌ i विष्णुधर्मत्तर | देवतायतने यस्त ब्राह्मणानां WHY वा । गायन्‌ Wa सुमधरं गन्व्वौणणं पुरे वसेत्‌ ॥ श्आतोद्यविद्या राजन्‌ प्रोणयन्‌ इजदेवताः। स खगलोकमासाद्य देवताद्येविंनोद्यति ॥ देवताग्रोदिजाग्र वा यो faa कृत्यमाचरेत्‌ | विनदन्ति तं खगे नित्यमष्रसाङ्गणाः \ £28 परादिः { [दानखग्ड १३गअध्यायः। यो गौत-वाद्य-गृत्यानि za दत्वातु कारयेत्‌) स शक्रभवने fas यावदाहतसंभ्चवं ॥ यो वापि सुखबाद्येन विनोदयति देवतां | स धौोतकल््रषमलः wi याति न संशयः ॥ वचनेन प्रियेणाध यः प्रौणाति च मानवान्‌ । विमव्छरमना yar यः म्तोति गुणिनो गुणान्‌ ॥ ala: परक्रतेवापि यस्तो : स्तौति देवतां | तस्य पुखयवतः पुख्यमगण्यः केन गण्यते ॥ श्रथ द्धतोपानहदानं) agata: | ्रसिपत्रवनं माग स्षरधारासमन्वितं | तोचएएतपच्च तरति इत्रो-पानत्‌प्रदौ नरः ॥ रादित्य पुराणे | निदाघकाले वषौयां ea यः सम्पयच्छति । नास्य afaaarers. कदाचिदपि जायते ॥ महाभारते | उपान प्रयद्राद्यो AAW प्रयच्छति , wea कण्टकान्‌ wala विषमान्‌ सन्तरत्यपि ॥ शकटन्दम्यसंयुक्त दत्त भवति तेन a | यानद्वा्ठतरोयुक्ल तस्य aT विशाम्पते) दानखण्डं १३ ware || देमाद्रिः। ERY उपतिष्ठन्ति कौन्तेय रोप्य-काच्चनशोभनं । ब्राह्मणाय, सुशोलाययो ददात्‌ काष्ठपादुवो | स वाहनेन दिव्येन दिवं गच्छति भोगवान्‌ । सूथधकरसन्तपरेणुक्रादणशनकोापितम्य. जमदग्नेः Bat सह सम्बादे , Gay उवाच | महष शिरसस्राण oa मद्रश्िवारण | प्रतिग्टद्भोष्व पड्ाच्च चाणं त्व चग्पादुके॥ अद्य प्रश्ति चैव तन्नो षु प्रचरिष्यति पुयकषु च कालेषु परमत्तयमेव च ॥ उपानच्छत्रभेतद भूर्यंणे ह प्रबत्तितु ॥ पण्यमेतत्त विख्यातं fay लोकेषु भारत | तस्मात्‌ प्रयच्छ विप्रेभ्यग्कवबोपानह मुत्तमं | GUM सुमहान्‌ भावोनमे arf विचारणा i कव fe पुरुषव्याघ्र यः प्रद्‌दयाहिजातये। YA शतश्रलाकंवे सप्रे सुखमेधते) शक्रलोके स वसत पूज्यमानो दिजातिभिः॥ अष्छरोभिख सततं देवै भरतषभ । दह्यमानाय विप्राय यः प्रयच्छत्युपानहौ ॥ स्नातकाय aerate: संशिताय दिजातये। सोपि लोकानवाप्नोति देवतेरपि पूजितान्‌ ॥ गोलोक वसते कन्य: प्रतिम्बगं तु भारत ERG Safe: | [दानखण्डं १२ अध्यायः “~, oa, we ee एतत्ते भरतख मया Alara कोल्तितं॥ छब्रोपानदहदानस्य फल भरतसत्तम | बह्किपुराशे। घश््र-वघा-तपत्राण wea द्द्याह्िजातये | सव्वव्याधिविनिश्धक्त : सिय yaia fafa ^ | विमानेन च दिव्येन fafeatarea मालिना। महेन्द्रभवमं याति सेव्यमानोऽष्ठरो मणे; ॥ दद्यमानाय विप्राय यः प्रयच्छत्य VTA | न तस्य मनसोदादः कदाचिदपि जायते ॥ यानमश्वतरोयुक्ष तस्य इममयं We | उपतिष्ठति विप्रं सव्वरत्रविभूषितं | लिङ्गपुराणे) वषपीसु कत दानेन तथा WIG च नारद्‌, सर्व्बाद्वादयुतास्ते स्यः WARY संयुताः ॥ पुरान्‌ faa च लभते area सप्रयच्छति। चन्लव्याधिं न लभते AWATTAAN AA I xy aura विषमाच्चव स च मोन्नमवाप्रयात्‌। पवमादह ABTA: गार्डिष्यो भगवानकरषिः || कात्यायनः। * वात-वपी-तपवागं हतर दद्याइिजातये। AGW १२ अध्यायः ] दहमाद्धिः।. €29 स सव्वेव्याधिरद्ितः faa gata fazefa nt देवलः | ङन्रदनग्कायया याति araararaene: | | यमः तदो खहमाप्रोति खुहदोनगरं तथा । जमदगिनिः। दद्यमानाय विप्राय यः प्रयच्छत्यपानहौ । aang महावाद्ो संशिताय हिजातये ॥ सोपि लोकानवाप्नोति टै वतेरपि पूज्यते गोलोके स मुदायुक्तो वसत्यपि fe area | अविः । ओदकालेषु यो दद्याद्गोजनञ्च उपानद्ौ | A , क + तस्य वं विप॒लं पुखयमश्वदानफल लभत्‌ ॥ स्कन्दपुराणे | थः प्रयच्छे द्विजेन्द्राय उपानत्‌-काहपादुके | स वराश्ेन महता सुखं याति ममालय i अध पातदान | सकन्दपुराणे। भाजनं वः प्रयच्छेततं हेमं रतरविभूषितं । ९२८ Saree: | [दानखण्डं १३ wera? aiswunadarefaara दिवि mez a राजत वः प्रयच्छतत विप्रेभ्यो भाजन waz स गन्धक्नपद्‌ प्राप्य उव्वश्या सह मोदते | ara यो भाजन दद्यात्‌ ब्राह्मणेभ्यो विशेषतः स भवेत्‌ यक्षराजस्य प्रभुव्वनसमन्वितः ॥ विष्णुधर्मोत्तरे । तेजसानितु पाचाणि ear सुनवणानि च। पाचमेति च कामानां लावण्यस्याप्रयान्बहत्‌ ॥ तजसानित्‌ पावाणि सतलानि प्रयच्छतः | आरोग्यसुत्तम प्रोक्त लावख्छमपि चोत्तम il तेजसानि तु पा्ाणि सताणि प्रयच्छतः | आरोग्यमुत्तमं Wa स्वग वासस्तश्रा दिजाः॥ तजसानितु पात्राणि समधनि प्रवच्छतः। AAG BUA प्रोक्त सौभाग्यमपि चोत्तमं।॥ अथ र्कादिपाकदान | कालिकापुराणे | fat चौ रान्वितं ara दधिपूणंञ्च राजतम्‌, मोक्गिकानां शतं सोध वस्त्रयुग्मं निके शयेत्‌ i ततः पुखाहवाये न जयथष्दादिभङ्गलेः । हरि द्वार्येत्‌ यत्नात्‌ era सोवर्यं पञ्चजे | विष्ुरूपमुक्लन्तु, तुला पुरुष दाने ॥ , दनखण्ड १२ अध्यायः] देमाद्रिः। ERE ततस्तत्‌ पाच्रमादाय वायन्रह्मखनः खयं । कुव्थात्‌ ्रदक्तिणं तस्मे विष्णवे प्रभविष्णवे ॥ ततश्ामन््ा विधिवत्‌ gaan विशेषतः | एव विप्रन्तु संपूज्य प्रणम्य च क्षमापयेत्‌ ॥ -बाद्यणानपरान्‌ भोज्य दच्ययेच्वेव Area | ्ेतिनथात्रदानेन वस्त्रा देःपृज्य तपयेत्‌ A दोना-न्-कछपणानाच्च अनिवारय्यौदनं ददेत्‌ उपोष्येकाद्भीं gat माघमासे तु wheat । कुग्यादिधिमिमं सम्यक्‌ स wea TAS । उपहसन्ति यो देवान्‌ ब्राह्मणां य तपसखिन: ॥ पाच्ररूपत्रतच्चेदं न देयन्तेषु कटिं चित्‌ । वद्दि-रूपप्रदं चायुदन-सौभाग्य-सम्परदाः ॥ पुत्रदं सुखदं चव विधिना चरितन्तिदम्‌ | व्रतस्यास्य प्रवक्रार शमयुता गुणान्वितं ॥ पूजयेदतिकामाये' पादुका-वस्व-का नेः । रोकममाज्ययुतं चाथ पात्र नोलमणोयुतं। अभावे q तथा Sa कषौदनाम्बरा्चिंतं॥ नीलमणेरभावे कर्षीहुमातिण Bar भूषितमध्यभागं विधेयं | + वस्वयुग्म' नवं ae पुष्यप्रकर चि तं । आ्आनौय aa त्था शचौ देशे निकैश्येत्‌ ॥ ततो जागरणं कु्यदो त-वाद्यादिमङलेः | प्रभाते तन्रथेत्मातरं हरेरायतनं महत्‌ ॥ ( ११७ ) ६२० हेमाद्रिः! [दानखण्डं १३ Wea: | are त्तौ रादिभिदव' विष्ण ` सम्पूज्य चेव तु \ निवेदयेत्त, aura प्रौयतामित्य दौरयेत्‌ ॥ ततो नानाविभर्भच्येः सुगसेनौदनेन च, दधिखर्डादययु क्‌ दत्वा नेवेव्यञ्च वलिं हरेत्‌ । ततो AAT WE गष्छेद्रत्वा च प्रणमेत्‌ पुनः। प्रणम्य भोजयेद्नत्या व्रतिन ख fea: सदह ॥ टोना-ख-कछपणानाच्च सव्वषामनिवारितं | आचाय्ये' हेमवस्त्रा या रद॑च्तयेद्िधिवत्तदा । यधा शक्या परा्धेव दीघमायुजिंजीविषुः | एतत्पान्नव्रतं Ha गुह्य चात्रप्रक्राित ॥ न देयं दुष्टबहौनां दिषलां पापकश्चणां । a ~, ~ क, (+ ख awa शिवभक्तेतु सौरे भागवतेसदा॥ देयभेतदिधानेन आयुदनविद्ठषठये । ये दिषन्ति नरा मढा विष्णुः वाघ हषध्वज॥ ते aa विष्णुभक्षास्ते विष्णु aq हरन्तिये। अनेनापि व्रतिनेव प्राप्य तत्पदसमुत्तमं | मोदते सुचिर कालमायुष्मान्‌ waarfag ॥ अथ भार्डदान) वशिष्टः । दाता ATA भाण्डानां गतानां भाजन भवेत्‌| लिङ्क पुराणे | दानखण्ड १२ WATT; |] Sale: | ९२१ तास्रा-यसानां भाण्डानां दाता यन्ताधिपो भवेत्‌ । ’ लभते चं पर खानं युज्यते च मदहाखिया ॥ ब्रह्मपुराणे | ओदुम्बराणि भाण्डानि यो दयादायसानि वा । महतौखदिमाप्रोति saat चिदभेरपि ॥ वायुपुराणे | ४ वक च “ce स्वणरूप्यमयं AW देवता ददाति यः। कुवरलोकमासाद्य मोदते बहुवत्सरान्‌ ॥ AAAS | भविवोत्तरात्‌- युधिषिर vara | तन्म कथय Sin येन दत्तेन AAT: | बहुपुत्री ALAA बह्व्यश्च जायते ॥ खोभगवानुवाच। पुरा भारतवषःऽस्मिन्‌ राजासोदभ्वरवाहनः । पिढपतामहं तेन राज्य प्रास्षमकण्टकम्‌ ॥ न तस्य देशे विहांसो न च वेरिभवं भयं । शरोरोतथा महाव्याधिः न चैवान्तरदायकः ॥ AAT FAA राज्य" पून्बेकम्प्जितं ws । <२२ देमाद्रिः। [दानखण्डः १ रेभध्याः नास्ति Walt भारसरः सव्वेराज्यधरन्धरः ॥ aga: fran कश्चिन्न मन्तौ मधुराक्तरः। न भित्र कायकरणे Taal न FETT | न भोज्यसमये प्रास भोजनं साव्वकामिकं। न पत्रफलसंयुक्त नाम्बल वसनं नच ॥ न धन जनसम्बन्ध कारितो Tawa: | तस्यैवं Baa राज्यमव्याहतिविचेशित ॥ santaa दिने विप्रः पिपर पलादाऽति विश्रुतः) आजगाम महायोगो राज्ञः asa महामतिः तमागतं मुनिं दृष्टा रान्ना TAT Baraat | पादार्घासनदानेन सव्वधा तमपृजयेत्‌ | तत्‌ कथान्ते च कस्मिथित्‌ तमुवाच शुभावती t भगवन्‌ राज्यभेतग्म सव्व बाधाविवजिंतं ॥ Hara गत्याः gar at मन्वि-मितादिकं हिज | भोगावासिन च तथा सब्यैकालातिसाथिनो । पिपपलाद्‌ उवाच | यद्येन पूव्व विहितं तदसौ प्राप्न ते फलं । कर्मभूमिरियं ufa नातः गोचितुमहसि। न तत्‌ कुवन्ति राजानो दायादा न च WAT: | न बान्धवा न मित्राणि यद्येन a get क्त । तस्माइवहिय दत्त प्राप्त तद्राज्यमुत्तम | त्य-मित्राद्‌-सम्बन्धो न दन्तः प्राप्यते कुतः ॥ .दानखण्ड ` ? रश्रध्यायः।] देमाद्िः। शभावल्यवाच | इदानीमपि विग्र कस्मात्तम्रोपदिश्यति | येन मे वहवः पुत्रा धनं wat भवन्ति च ॥ मित्र वा बन्धुयोगो वा व्रतं दानसुपोषित। कैथयस्वामलमते येन सम्पद्यते सुख ॥ ततः स कथयामास पिप्पलादो दिजोत्तमः। आपाकाख्यं महादानं सव्वं सम्पत्‌प्रदायकं ॥ AVI कुरुशाद्‌ ल नारौ वाप्य वा TATA । येन SAA भाग्यानां बहनां भाजनं भवेत्‌ ॥ ततः Yat ददौ राजा आपाकं दानसुत्तम। लभेत्‌ पुत्रान्‌ बहन्‌ uaa मन्तिमित्र सुहृञ्जनं । खोभगवानुवाच। आ्पाकाख्यं महादान कथयामि युधिषिर) दत्तेन येन कामानां पुता भवति भाजन ॥ ग्रहताराबलं ल्पा कुम्भकार च पूजयेत्‌ | वासोभिभूःषरेशौव युप्येथागुरुचन्दनः ॥ तूयात्तथेदं सामान्य यथा तुष्टोऽभिजायते | त्वः भे भाण्डानि faarfa गुरूणिच लघूनि च.॥ मणिकादोनि श्युश्ाणि Say सुमनोहराः | घटकान्‌ करक्िव WaT: कुण्डकानि च ॥ शरावादौनि पाताणि भाष्डान्युच्वावचानि च | अलिच्राः प्रतिघटामग्यनोकटहानि च ॥ 228 Salle: 1 ` दानखण्छ २ अध्यायः एवमन्यच्च यत्‌किञ्चिदुपभोग्ब' भवेद हे | सम्पादय महाभाग faaaan त्वमेव fe i भागवोपि yaaa भाण्डोधेरन्वितं शभं । आपाक waged विधिदृष्टेन कणा ॥ सहस्रमेकं भाण्डानां स्थापयित्वा विचनत्त णः | सन््याकाले मधित्वा तु इच्वावापि इताशनं ¢ राचौ जागरणं कुयाद्रौतमङ्गलनि; खनेः । ततः प्रभातिबिमले stat नि्व्बापितं शते: ॥ रक्तवस्वः समासाद्य पुष्पमालाभिरचयेत्‌ यजमानस्ततः खाता शक्तास्बरधरः WHA: 0 हंमरोप्यानि भाण्डानि तास््रलोहमयानि च। परितः स्थापयित्वा च स्वणक्या तानि षोडश ॥ तानि चत्वारि चलारि न्यशेत्पृव्वोदिदिक्‌क्रमात्‌ | पूजयित्वा प्रयज्नन wart वापि प्रयत्रतः ॥ नायश्ाविधवास्तत्र समानोय प्रपूजयेत्‌ | प्रदक्तिणि' ततः क्षत्रा मन्तेणानेन पूजयेत्‌ | आपाकन्रह्मरूपोसि भाण्डानोमानि जन्तवः । प्रजानां a प्रजापुष्टिः खग यास्त RATA: | माण्डरूपाणि यान्यत कल्पितानि मया faa | भूता सत्वानुरूपाणि उपतिष्टन्तु तानि वः॥ दानमन्तः। 7 पि 1117 0 eas deceteimsien etnaainennee mpniemtninadantinemy *"समाच्छादमति पुरकाकरे az: 1 -दानखण्डं १२ अध्यायः] रदेमाद्िः। egy श्रद्‌ दानवाक्य। St wa दइममापाकं नानाभार्डरचितं विष्णुदेवतं नाना- जनेभ्यः सोभाग्या-वेधव्य-सव्व'गुणोपे तरद्धप्रासि पुव्रपोचादिसन्त- ति खाम्ययोग्यसदासुखकामोऽहमुत्‌ख्जामोति। योहूर्धी येन भाण्डेन तत्तस्य प्रतिपादयेत्‌ | स्वेच्छया चेव हन्तु न निवाय्यस्त्‌ कञ्चन ॥ अनेन विधिना यस्त दानभेतत्‌ प्रयच्छति | विश्वकश्भा भवेत्त स्तस्य जग्प्रतयं कृप ॥ नारो च द्वा सौभाग्यमतुलं प्रतिपद्यते गह सव्व गुणोपेतं भत्यमितजनेहःतं | अवियोगं सदा wal रूपनच्चानुत्तमं लभेत्‌ ॥ प्रदानमेतरिरदिष्ट प्रकारेण तवानघ | भिद्यते az भिभरैमू मिरेषा नरोत्तम ॥ निष्पाद्य भार्डनिचयप्रवर प्रयता दापाकदानमिह या FCA बरस्तौ ! सा पुत्रपौत्र पश्हदि-सुखानिलमुा Wary भट सहिता सुखिनो aera a श्रथ WIAA | भविष्योत्तरात्‌। धातः सव्वपापन्नं Yas कचयामि ते। ` om 0 , , दानं Braet पुसां सव्वकामप्रदाथकं॥ ८२६ देमादिः। [दानखर्डः १२अध्यायः aa ताख्रमयो खालो पलानां पञ्चभिः तेः, SHAS ACCA VATA वा सुनः + सव्व शक्ति विहोनस्त खरमयौमपि कारयेत्‌ | सुगस्ोरोदरदरो दृटद्‌ण्डकडच्छकां ॥ द्ण्डकडच्छकशब्देन, दव्विरभिधौयते। मृदुतण्डलनिष्यत्रसिव्रत्तोरप्रपूरितां उपद णौद्कयुतां छतपात्रसमन्वितां॥ ठतपार्ण्वन्पौतवणां चितां चन्दनेन च। साप्य मर्डलकैर्गन्पः पुष्य -धपे रथा ञ्च येत्‌ ॥ आदित्येहनि संक्रान्तौ AE श्शषटमोषु च । एकादश्यां ठतीयायां विप्राय प्रतिपादयेत्‌ ॥ ज्वलत्‌ज्वलनपाश्वस्वेस्तन्द ले; TAA THT | a vagina fates तानां पिटरौः विना॥ त्व fafa: सिहिकामानां तन्तु्टिस्तष्टिभिच्छतां | Waal प्रणतो ara a a Fe वसो मम॥। ज्ञाति-बन्धु-सुषृहगं विप्रेषु स्वजनेस्तधा | अरभुक्रवत्‌सु नाखोयां तथ) भव वरप्रदा ॥ Tara प्रदातव्या दण्डिका fragya । ‘qfe-gfewer पुंसां way कामानभोष्टता ॥ वथिष्ठवचनं शरुत्वा सा चकार तर्येव तत्‌ । प्रादात्स्यालो ब्राहमणानां वहन ageferut i स्थाली विशालवद्नां waweare यच्छन्ति ये मधरणन्वमयो fro: | .दानख गड १ ३अध्यायः | waite: | € २9 तेषां सुद्टतृस्वजनपिप्रजनेन भोज्य" | संमुज्यमानमपि aw a याति नाभं ॥ अथाग्निषिकादान। भविष्योत्तरात्‌ | खोक्तष्णउवाच | अरग्निष्टिकामदं पाथं कथयामि निबीधतां। यधा येन विधानेन सव्व मत्वसस्प्रद्‌ं ॥ रादौ माग्गिरेमासि stata दिवसे qui afafeat कारयित्वा सुखासनवतो Zi टेवाङ्णे मठे हट्ट विम्तौण wat तथा | उभयोः सम्ययोः क्त्वा AWA काष्ठस्य ॥ ततः प्रज्वालयेदग्निं इत्वा व्याहृतिभिः क्रमात्‌ | ब्राह्मणान्‌ भोजयेच्छक्या तेभ्यो cara दिखा ॥ aaa विधिना छत्व प्रत्यह ज्वालयेत्ततः | यदि ऊत्‌ qarat स्यात्‌ भोज्यः aa प्रकल्ययेत्‌ ॥ इदमि दानवाक्य | at worfe हेमन्तगिभिरास्य ऋतुहयं यावत्‌ Wass या aga सर्व्बसलतप्रतापनायः इूमामग्नििकां विष्णुदैवतं श्रपरिमितकालभोग्यत्रह्मलोकप्रातिसर्व्वाधेसम्पन्रचतुमे द्‌ त्राद्मण- त्वकामोऽह मुत्खजामोति। | सुखासौनोलमस्तत्र विभो तोविण्वरस्तधा | ( १९५८ ) ९३८ | चमार ॥ [दानखर्ड १३ श्रष्यायः। at HOLA कथाः पाथ न ताः शक्यामयोदितुं। TATA WHATS HAAN TEST ॥ वरेल्लोकः सुखासौनो न केनापि faaraa । अनेन विधिना यस्त दद्यादग्निष्टिकां नरः ॥ तस्य पुण्यफलं राजन्‌ aaa निवोध्मे। विमानेनाकंसंकाशे समारूढो महावने ॥ षटिव षसषस्ाणि षष्टिववषथ्रतानि च । अचितोत्यन्तसन्तुष्टो ब्रह्मलोके मरौयते ॥ दह लोकेऽवती शख चतुव्वदो fest भवेत | निरज: सतरयाजो च अ्रम्नितेजःप्रभावतः ॥ चैत्ये सुरालयसभावसथेषु भव्यां येऽग्नि्टिकां प्रदरकाषटव्ती-प्रदद्युः। हेमन्तगेशिरक्लतौ सुखदां जनार्ना। कायाग्निदौसिममलं वपराप्र वन्ति ॥ VATA. 3 हेमन्ते शिशिरे चेव पण्याग्नि' यः प्रयच्छति । सव्व लोकस्य तापा स reat गतिमाप्र यात्‌ ॥ or" ५ यस्तापनाघ' काष्टानि त्राह्मखेभ्यः प्रयच्छति | सर्व्वाघौस्तस्य सिहयन्तिप्रेजखौ चाभिजायति ॥ व्किपराणे । य इन्धनानि काष्टानि ब्राद्मणभ्यः प्रयच्छति) -दानखष्डः १२ भरष्यायः।] BATE: | ९३९ ^ + सव्व लोक प्रताप्राध स पर्याङ्गतिमाप्रयात्‌ ॥ Gay: | zara शिशिरे afe agate प्रयत्रतः। कायाग्निदौपिं mary रूपसोभाग्यमाप्रयात्‌ । caratfa ख योदग्याहिजेभ्यः शिगिरागमे। नित्य जयति संग्रामे चया युक्तम्त्‌ star ॥ इन्धनप्रदानेन दोप्ाग्निमंदति संग्रामे शिवमाप्रोति। यमः। इन्धनानां प्रदानेन दोपाम्निभुवि aaa | महाभारते | aaa काष्ठानि प्राह्यरेभ्यः प्रयच्छति | प्रतापनाय राजेद्र प्रत्त शिशिरे नरः॥ सिदान्त्य्था; सदा तस्य काथाणि विविधानिच उपय्यपरि शच णां वपषा दौप्यते च सः ॥ भग्वांखाश सुप्रोतो afe भवतिनित्यश्चः। aa anf प्रशवः संग्रामेषु जयत्यपि ॥ श्रै दोपदान। महाभारत | ९ £ हेमाद्रि ॥ [दानखण्ड १२ श्रध्यायः। पप्र दाने वच्यामि फलयोगमनुत्तमं | यथां येन यदाचैव प्रदेया यादा Bu ज्योतिस्तेजः प्रकाशं बाप्य॒देगत्यापि व्यते | प्रदाने तेजसस्तस्मात्त जो वद्यते कृशां ॥ अन्धन्तमस्तभिखख् दस्िशायनमेव च, उत्तरायणमेतस्िन्‌ दौपदानं प्रशस्यते ॥ यस्मादू क्रमे तत्त तमस व भेषजं | तस्मादूदैगति दौता भवैत्ततेति नियः ॥ टेवास्तजस्विनो यस्मात्‌ प्रभावन्तः प्रकाशकाः) तामसा राजसाथेति तस्माहोपः प्रदोयते॥ आलोकय दाना STV प्रभायुक्रा भवेन्नरः) तं दत्वा नोपसेवेत न हरे त्रो पहि सयेत ॥ दोपदहत्ता भषेदन्धसम्तमोगतिरथाश्भा | दौपदः wa लोकेषु दौपमालौ विराजति ॥ मिरिप्रपाते गहने चेत्यसाने चतुष्यथे | दौपदाता भवेन्नित्यं य दच्छेदूतिमामनः + कुलदयो तविश्दातरा wwe स गच्छति ।' ज्योतिषां चेव सायोज्यं दोपदानरतः सदा ५ AKG राणे। शिवादिदेवलागारे यतौनामासखभेषु च। अग्निदो चिग्हेचव तयेव च प्रतिश्रये ॥ व तौ स्तत्र Wet: साक्लाहमनोति विचिग्य च) -दानखण्ड १३ नध्या्रः।| देमाद्रिः। 282 सततं दोपकान ददत्‌ Whaat wey च ॥ टेवलः। ~ oe टोपकाद्यातक्षदाजा AAA THARAT: | ° वेदव्यासः, यथा प्रशंसते दौपानम्मत्‌ पिठदितेच्छ्या । तसपमाहोपप्रदो निलयं सन्तारयति वे पिन्‌ ॥ दातव्याः सततं दोपाम्तस्माहइरतसत्तम 1 देवतानां प््णाञ्च Waar ti AAT: प्रभो । दीपालोकप्रदानेन TAWA जायते नरः॥ TA: | aTH प्रकाभो भवति ayerafa staa: | नन्दिपुराण | garam a लिलेरदीप-धूय-मनोरमैः | दोपन्दद्‌ाति योमर्त्यो सुरब्राद्णशषेश्मस्‌॥ aq दिन यानेन महाभानुप्रभासिना। गच्छति स्वग मतुलं वस्त्र समाः शतः ॥ AMAA AG घोर aay महाभयं | व्रजन्ति तेन afeat ये केचिद्ोपद्‌ायिनः॥ स्कन्द षुरागे। स्यातयन्तो दिशः wat यान्ति दोपप्रदाभिनः। ९४२ समादरः) ! Levee’ २३ भध्यायः। aquay चेत्य षु ब्राह्मणावमयेषु च ॥ वत्तमालेषु गोष्ठेषु कान्तारगद्ने षच । टौपदाना fe aaa महाफलमुपाश्रुते । विप्रवेश्मनि योदयात्‌ कात्तिके मासि Sas | afaqcrawa तस्यं प्रवदन्ति मनोषिशः ॥ सन्ध्यादोपप्रदो यस्त॒ स गच्छत्‌ परमं पद्‌, गारुडपराणं । गरो तेर =~ नोलकर्डस्य AA warary तिलोदकं; । वासु दोपशनेन पिद्धला मृ णोभवेत्‌ ॥ यस्त ब्राह्मशगेष्ष॒ दौपमालां प्रयच्छति | € faa ~ 6 surta # स face तमो घौर षां लोकमाप्र यात्‌ ॥ ¢ सम्बत्त; | देवागारे हिजानां वा दौपन्दच्वा चतुष्यथे। मेधावो च्रानसम्पत्रबक्तभांच सदा भवेत्‌ ॥ faquratacia | agrafa: सदा Zar मूभिपालमदाफला | away fraan amie च faitua: ॥ अमावास्या च fafe er ere च महाफला | आण्वगज्यामतोतायां aware वा waa ॥ टानण्ण्डं १२ श्रष्यायः।] देमाद्धिः। अमावास्या तदा प्या erent च fanaa: | देवस्य टंचिरे पाश्वं टेया तलतुलान्विता, ॥ पलाष्टकयुता राजन्‌ वत्ति म्तत्रेव दापयेत्‌ । महाराजतरक्षेन समग्रेण तु वाससा । ala च टेवस्य Sar wager aut पलाटकयुतां Wat वत्ति aaa दापयेत्‌ ॥ वाससा तु समग्रेण सोपवासो जितेन्द्रियः मङावत्तिडय मिद anew महोपते ॥ स्वर्लोकं सुचिर भुक्ता जायते भूतले यदा तदा भवति लद्छमोवान्‌ रूपसोमाग्यसंयुतः ॥ Ue च जायते यस्मिन्‌ SRY नमरे तघा। FA च Was ल तत्र स्यात्‌ दौपवान्‌ प्रभो । श्र्यञ्यलशचच भवति युदेषु RTS च । ख्यातिं याति सदा लोके सव्जनानां च सहु on यकामप्य थ योदश्यादभोषटमनयोदयोः | मानुषे सव्वं माप्नोति यदुक्गं ते मयानघ ॥ ay तथा समाप्नोति भोगं कालच यादव | सामान्यस्यतु SIT राजन्‌ दाम AHI ॥ fa पुनग््हतो यस्य फलस्यान्तो न विद्यते | दौपदानं पर पु्मन्धदेषेष्वपि धवं ॥ किं पुन दवदेव॑स्य अनन्तस्य महामनः | गिरिशङ्गेषु दातव्या नदोनां पुलिनेष च ॥ सतु ःष्यथेष रथ्यासु श्राह्मणानाख् वेश्मसु | €82 é83 | हेमाद्रिः | [eae १ २ अध्यायः) दक्षमूलेष WSS कान्तारे THAT च ॥ दौपदानेन Waa महत्‌ फलसुपाश्चते | यावन्य्तिनिभेषाणि eta प्रज्वलिते पुनः॥ तावन्त्व स राजेन्द्र वर्षौणि दिवि मोदति | दीपदानेन राजन्द्र WAU fae जायते ॥ रूपतो भाग्य-युक्तख धनधान्य समन्वितः । दोपमालां प्रयच्छन्ति ये नराः शाङ्कगोग्छदे ॥ भवन्ति तें चन्द्रसमाः स्रगमासादय मानवाः | केशवायतने दत्वा दौपठक् मनोहर ॥ Rata wiaa wea दिवमासाय मानवः दोपदान नरः HT कुण्डागारनिभं शभ ॥ केशवालय ATA नाके भाति स शक्रवत्‌, वधोज््वलः सदा दोपो दोपदानाञ्च मानवः॥ त्रा famine लोके नाकष्ृष्टेऽपि जायते। सदौपे तु यथा देशे wa fa फलवन्ति हि॥ त्रा दौपस्य दातारो भवन्ति संफलेचरः। यथरैवोदगतिर्निंव्यं राजन्‌ दौपथिखा पुनः ॥ , दोपदातुस्तयेवारं ` गति भवति शोभना | तस्मात्‌ सव्व॑प्रयन्नेन STAT देया नरेश्वर । आश्वयुज्यामतौतायां यावद्राजेन्दर ata at । तावदौपप्रदस्योक्र' फलं राजन्‌ विगेषतः॥ तावत्‌ कालं प्रयच्छन्तियेत्‌ दोप सदा fafa तुङ्ग देशे अहिम्तेषां महत्‌ पष्यफनं लभेत्‌ ॥ erage १२ mara: i] दमाद्रिः। ९४५ यस्यान्धकार WRA प्राकाश्यन्तु प्रजायते | प्राकाश्यं TENTS A तेन यान्ति fe तत्‌ सुखं ॥ यावे sae sea नदोदितयसङ्गमे। तेजस्वौ च यशस्वो .ख सूपवानभिजायते ॥ दोषा नदौष दातव्याः ऋत्तिक्यां च विशेषतः | अष्व॑युककच्णुपत्तश्य यावत्‌ पञ्चदगो भवेत्‌ ॥ विनहारेष दातव्याः wer टौपा यथाविधि | गन्यत्रापि मदा Tawar लभेत्‌ । यवगदादशोयोगे Awad faqua: | waa दौपा दातव्यास्तेने्व्वा यदुनन्दन ॥ वसामव्जादिभिर्टोपा aq Za: कथन | द्वा दोपं न कत्तव्य नन we विजानता ॥ faatang eve feaae faafea | यः कुग्योत्‌ HAM Aa स्याद्सौ पुष्पितेसणः॥ दोपडन्ना भवेदन्धः कासो निर्वापको भवेत्‌ | दौपद्‌ानात्पर दानं a ya न भविष्यति ॥ दौपड्ानञ्च कत्तव्य fanaa पर्छितेः । दिजवेश्मनि वो दद्यात्‌ कात्तिके मासि Aaa | ्रगम्निष्टोमफनलं तस्य प्रवदन्ति watfam ॥ प्राणिजां बोलरक्षाख दौप्व्तिच्च दयेत्‌ । विमेषण न कश्या पञ्चसूचभवा कृप ॥ पश्यसूग्रोहवां वससि" गन्धतेजन diag ¦ . विरोगः quads दस्वा भवति मानः + १९१६ ५४६ देमाद्धिः | [दानखर्ड' १३ अध्यायः, yal देवदेवेश कपर ग च्च Stas | अरश्वभेध्रमवाप्नोति कुलञ्चेव समुद्धरेत्‌ Wt UAHA तव दोपदाने फलं समग्र यदूवंश चन्द्र | Jar qaaraaaa fe देया दौपास्वया विप्रसुरालयेषु॥ , इति भोगदानानि समाप्तानि। अधाभयद्‌ान। aa दिष्णुः। स्व्व॑प्रदानाधिकाभयप्रदानं तत्‌प्रदानेनामोषटलोकमवा प्नोति | 9 ठ सवत्तः। भरूताभयप्रदानेन सर्व्वान्‌ कामानवाप्र यात्‌) दौघमायुश्च लभते सदा च सुखिनो भवेत्‌ ॥ नन्दिपुराष। मरतां सच्छटृहानां तथा च व्यापितामनां। Fearn सौम्यमूर्तोनां तधाद्यफलदाभयं ॥ वरभेकस्य स्वस्य जोविताभयरसण्ण | नतु विप्रसदसस्य drave wefan © ~, माकण्डयपुराण | खानखण्ड' १३ sara) खेमाद्रिः। £89 धिक्‌ तस्य जोबितं ga: शरणाधिनमातुरं । यो नात्तमनुग्टद्धाति व रपच्तमपि प्रवं ॥ ~ यन्न-दान.त्पासोड परत्र चन yas | भवन्ति तस्य यस्याधपरित्रागे न मानसं ; महाभारते, नोभा-देषा-दइया-दापि यस्त्यजेच्छरग्णगतं। ब्रह्महत्यासमन्तम्य पापमाहमंनोपिण ॥ (प £ गास्तेषु निष्कतिटष्टा महापातकिनामपि | शरणागतहन्तणां न दृष्टा निष्कतिः कचित्‌ ॥ मसतामपि ग॒न्नानां कानेन नीयते फन, ओताभयप्रदानम्य aa एव न विदाने | तग्रा | प्राणिनं वध्यमानं हियः शक्रः समुपेत्तते। स याति नरक घोर्मिति प्राम atfam ; ॥ चत्‌ःमागरपयन्तांयो दयात्‌ पएृथिवोर्मिमां। मस्वम्यश्नभय यथय तयोरभव्रदोऽभिकः॥ रामायगे | बदाखलिपुटं eta याचम्तमपराधिन। न हन्याच्छरणं VIA सतां धम्ममनुस्मरन्‌ | areat ar यदिवा चस्तः परेषां शरणागतः । सपि प्राणान afta रसितष्य. SATHAT २४८ सेमाद्रः। [दानखम्ड १३ श्रध्यायः। AMSA मोदा Braver तन्तु रक्षति। - खयं शक्या यथान्धायं तत्यापं arated ॥ पिनष्टः प्यतो वस्यार्ितः शरणामतः। आदाय Yar तस्मात्‌ Cay waa: ॥ सुपय्यीपतनिखृष्टस्य aware तत्‌फलं | TARA जातसन्तासे रक्षितं शरणागते ॥ ` सुपव्धाप्तनिरूष्टस्ये ति, goad saunter निस दान यस्य Baar! पद्मपुराणे सन्वषामेव दानानामिदमवंकमुत्तमं। अभवं स्वरभूतानां नास्ति दानमतः पर # चराचराणां भूतानामभयं यः प्रच्छलि। स सव्वभयनिधक्रः पर ब्रह्माधिगच्छति वह्किपुगागान | , गििरुवाच। ण्कतः क्रतवः सव्व ममाप्तवरद््लिणाः | गकताभय्रभोतम्य प्राणिनः प्राण्रक्षगं ॥ नातो गुरुतर we: कथिद्रन्योऽस्ति yaa । प्राणिनां भग्रभोतानामभयं यत्‌ प्रौयते॥ WRAY मस्वम्य प्रद जविनाभय 3 दानखण्ड' १२ ब्रध्यायः।] देमाद्रिः। न च विप्रसहस््स्य गोसहस्र मलत ॥ हेमधेमुधरादौनां दातारः सुलभा मुवि। दुलभः पुरषो लोके सव्व भताभयप्रदः॥ महतामपि यज्ञानां कानेन whan फन -मोताभयप्रदानस्य स्य एव न विदयते \ Wad सव्वसत्वेभ्यो यो ददाति दयापरः | तस्य zefeqaa aa नास्ति कुतखन॥ दत्तमिष्टं तपम्तसतन्सोधसेवाययं तथा । मरव्वाण्यभयदानस्य कलां नाहंन्ति Tent ॥ चनुःमागरपथन्तां यो दद्यात्‌ परशिबोमिमां। अभयं यस्य भूतेभ्यो यो ददाति ततोऽधिक॥ रयि त्यजे राञ्यमह शरोर वाभ्य दुत्यजं। Aaa भयसन्छम्तन्त्यजे दोनं कपोतकं ॥ यग्ममाम्ति शभ fafeda जगनि ज्मनि। भवेवाता महहात्तानामात्तिनागराय देहिनां i नद्मह कामये ज्य न स्वगं नाप्रनभवं। प्राणनां दूःखतप्रानां area Seana | AA ABA वाणोमहमेतामुदादरे | मव्येनानेन भगवान्‌ WHITA APT |: विष्शुघश्मान्तरे | ® स एकः पुरुषो लोके सव्वधम्मभतां बरः। वधभोतस्य यः कु्यापरित्राण नरोत्तमः | EVE eyo Safe: [दामखर्डं १३ wera: शक्रलोके स्थितिस्तस्य arafemraqe wt तमःप्रवेश्भोतस्य परिचाणेन मानवः। ` व्रह्मलोकमवाप्रोति नात्र काया विचारणा ॥ तमःप्रवेणनं | चक्षरुत्पमाटादिना अन्धौकरणम्‌ । वधादपि परं पाप चक्तषां तु वियोजनम्‌। पार्थिबेन न तत्काय्य कदाचिदपि कस्यचित्‌ ॥ तम; प्रवेशनं कत्वा परेषां पुरुषाधमः | ware भ्रवमाप्नोति यत्र यत्रापि जायते। अपि कण्पसदस्राणि तममा श्यभियुज्डैते ॥ अङ्गच्छेद्‌नभोतस्य war त्राणविर्निखतम्‌ । सटरतलोकमवाप्रोति कल्पाशषमिति शतिः | कल्पादिसग भवति ज्ञानयुक्तो ATTA: ॥ छत्वा वन्धनभौतस्य परित्राण नरोत्तमः | सव्ववन्धविनिमक्ञो वायुनोके महीयते । अ्आसेधनादिभोतस्य जणं क्रत्वा तधा aT: मब्वदुःखविनिशचक्रः साध्यानां लोकमाप्रयात्‌ ॥ ताङनायस्त्‌ भौतस्य त्राणं तत्र समाचरेत्‌ | सव्वदुःखविनिग्मक्ता गुणां लोकमगुते ॥ विषासनाच्च भोतम्य चागं क्रत्वा तथा AT: | सव्वेनोकमवाप्रोति AAW स्यानमुततमम्‌ । धनापहारभोतस्य AI क्त्वा नरोत्तमः दानपुण्यमवाप्रोति लोक दानद्भेवच॥ अवमानाच AIA त्राणं क्त्वा मरोत्तमः। दानखण्ड १,२ श्रध्यायः।] | BATS: ९५१ सखरगलोकमवाप्रोति पूजां देवगणात्तया i नरोऽक्त्तपरित्राणः ge किञ्चिद्‌ चरेत्‌ । भागो तस्यापरित्रातुः नरः पुण्यस्य कममणः ॥ पशनाच्च स्गाणाञ्च पक्तिणाञ्च तथा दिजः! , ठशहुम-लतानाञ्च जाणाडइवति नाकभाक। FIA गतं इस्त TT हत्वा नरोत्तमः | नाकनलोकमवाप्रोति सुखौ WAI जायते॥ यावन्ति पशुरोमाणि तावदषीणि मानवः मरव्वनोकमवाप्रोति यस्य त्राणं करोत्यमौ ॥ श्रपि कौटपतङ्गस्य त्राणात्‌ BARA | वहन्यब्दसदखाणि नात्र काय्य विचारण ॥ aaa gard रिपुग्रम्त विमोच्तयेत्‌ | व्यालग्रम्तं तथा विग्राः सोऽश्वमेधफलं लभेत्‌ ॥ व्याधि तस्यै षधं क्त्वा प्राणदानफलं लभेत्‌ ॥ उपदशं तधा कत्वा fuser विना fear: | प्राणदानफसं प्राप्य नाकलोके महोयते। ये रस्षणायाभिरता मनुष्या भोरून्‌ गतास्ते fazer | अवन्ति नाद्यापिचत sate: कालेऽपि तेषां waay नास्ति॥ दूवयभयदानविधिः। अरघ AAV TAT | ९५२ देमाद्िः। [दानखण् १३ wera गाकूडपुराखे | ५ ~ ta UIT परिचरद्यस्त शयना-सन-भोजनः, स aaa प्रयासेन जयति क्रतुयाजिनाम्‌ ॥ प्रतिश्रयं सुनिरव्वातं शुचिभूमितलं शमं | अध्वनौनाय wate wal दहति पातकम्‌ a वर्षाीयामु्लतमे हेमन्ते शिशिरेषु च। Te उ शौतलतले wa fears नाकभाक्‌ ॥ eu वासो faaara रोगिणे रुकप्रतिक्रियाम्‌ | auras जलं स्वादु TEAS वुभुच्वे। पथिकाय यथा वित्त सव्व न्तरति gene ॥ > ed अध्वन्यमनुमान्यापि शाक्मूलफलजलः, सकछत्‌ सत्‌क्लत्य वाचापि खसो भाजनं मवेत्‌ ॥ अध्वगानां सुखार्थीय मागसत्‌कारकारिषः। श्रगाघजलस्चारे तेषां नोकाधिक्षारिणः ॥ + ॐ „^ तन + ~ प्रपामपांरसदिकंः पूणां पथिकरेतखे। नि र AL a, © यं कुवन्ति नरो राजन्‌ aaa खगभागिनः॥. विष्णुधर्मे | नद mm $ « ~ + कः माग सतु सुख wal वङ्कष्टोमफनं लभेत्‌ | जनप्रतरगे मेतु यः करोति atraa: | ~ ¢ [ष = + सतो; सव्व दुःखेभ्यो नाकम्तोक प्रपद्यते ॥ दानसच्ड' camara] देमाद्रिः। ९१२ सधा) शकरा-लोषट-पाषाण-कण्टकानि तधा AT | मार्गाद्पास्व यन्न गोदानफ़लमाप्र यात्‌ ॥ खरान्तसंवाहनं HAT तदेव WAT A | वौ जयित्वा तधा पान्थ तालहन्तेन मानवः। स्कन्धेन श्वान्तमृद्यापि वाजपेयफलं लभेत्‌ | वाने नाघ यानेन Mea तथा वशन्‌ | साध्यानां लोकमासाद्य देवभोमानुपाभरते it ATA भोजनं TAT स्थानमाप्नोति शाश्वतं | ara a afaa तोयैः स्वस्तिमाप्नोति area: it SUARNY WAY श्रान्त Paley ATA: | संस्थाप्य शभटेशेषु सणाहइषहफल Bava ॥ भारान्तात्‌ तथा भार wetal बहते FA: | कर्मणा तेन fairer: स्वगंलोकमृयाञ्र ते ॥ मल्येन वाहयित्वा यः परभारं विचक्षणः | अश्वमेधस्य यज्ञस्य फलं SMT लभेत्‌ ॥ र्णं पयित ‘Ral UAT मानवोत्तमः। प्राप्य हरहि परां लोके Gaeta aelaa ॥ चौरेभ्यो TAT कत्वा शक्रलोके महोयते | नदटोतीरेषु ware, qaqa पथि तथा नरः ॥ शोघ्रन्तरति दुर्गाणि शषरधारांख पव्वतान्‌ । ae aay तथा नावं यः करोति मदौतदे |! | (age) 248 हेमाद्रि! = fetawer’ १३अबध्यायः । अ्रश्वमेधफल तस्य नरः wis wa: । सभास्थानानि रम्याणि यः क्ररोति विचक्षणः | उद्यानानि विचिश्ाणि शक्रलोके मरोयते॥ प्रर्तणोयप्रदानेन खाति मेधाञ्च विन्दति | पान्थानां fe दया कायां ara येन केनचित्‌ MATA पर पायः wererenfafaea: i लिङ्गो वा प्यथवा वर्णौ oran ofafaaqea: | उपाख्यान ख कत्तव्य: पान्यः पूज्य स्त॒ Ta A! ॥ पाग्यस्य पजा FANG क्त्वा स्थानं समासाद्य FETS | प्राप्रोति ge दिवि देवभोगान्‌ पान्यास्ततः पल्थतमा SATA 1 इति नानोपचाराः | TURAE STA | खदपराणे | तलेन Qua दस्वाभ्यङ्ग' दिजातये । free छभच्णेन wre eae वारिणा | प्राप्रोति चन्द्रसालोश्च' यावदाभूत wea ॥ यस्त॒ मागपरोक्ान्त' हिजातिं प्रामकधिंतं। तेलेनाभ्यच्चयेत्‌ ATE: स॒ सुखी मोदति चिर ॥ eau casa i] Sate | २५५ ay पक्षादितेलेन fast वा केशवं शिवं | संखरापयति gare fa तस्य वदभिर्मखेः | यो हादभोदिन विष्छुमभ्यच््यति ufaa | भगेन aaa शक्तितो गोष्तेन वा । तिलतेलेन वा लोके गन्धर्बाणां स मोदते सर्विंषा कपिलाघनोरथवान्येन सपिषा। उत्तरायणमासाय योऽभ्यच्यति wife” ॥ म्टापूजां तेनेव तस्मितेव fea शभे । क्त्वा मनुष्यो लभते राज्य निहतकशर्टकं ॥ afer: पलसहसरे् गोविन्दस्य शिवस्य वा । ACTA नर क्रत्वा ब्रह्महत्यां निरस्यति ॥ Gat णे | पव्वणि aggaa a: wraafa देवतां | तस्य पुणयक्ततो लोका a क्षोयन्त कदाचन्‌ ॥ पल्चामृतन यो नित्यं पुख्कारलेषु वा पुनः | खपनं सव्वटेवानां महापातकनाशनं ॥ amg पञ्चामत परिभाषाणां व्याख्याते! TRIG पुराशे | शिरोऽभ्यष्ेन विप्राणां प्रोषितानां fanaa: | सुरूपः सुभगः ओोमाम्तेजम्बो जायने नरः u , 1 ९५६ waite: | [etaaus १३अध्यायः। अथ पाद्‌ाभ्यष्न्टानं। कात्यायनः NX a पादाभ्यह्क: गिरोभ्यङ्गे दीन-माना-ंनादिभिः। 23, hk ~ ~ मृष्टवाक्येत्रिशेषख ganar fesraar: |! afequa | पादाभ्यङ्न्तुयो दद्यात्‌ पान्धाय परिषेदिने) स ऋभाभरकः पादैवन्दिभिर्नित्ववन्दितः | WISN महाभागो मण्डले द योजने | सवाद्यतु परिखान्त पादामभ्यङ्कादिना नरः) wa परमाप्नोति सव्व कामगुणोच्वनम्‌ | दक्वा वारि geen पादाभ्यङ्क हिजातये। ठच्छ्ष्टमाजंनाश्चापि मोदानफलमाप्रयात्‌ ॥ नारदौोयपुराणे। पाटाभ्यङ्ग fest cer यलिभ्यो वापि aaa: । सुरेन्द्रलोकमामादय मोदते विगतव्यथः॥ अर्वष्फटितपादानां परिचय्यां करोति यः, a सव्व भोगसम्पर्णः विमानमधिखोहति ॥ भरर ANGST erage १ अध्यायः 1 earfz: EX9 अह बोघायनः। यज्ञोपवोतदानेन जायते ब्रह्मवच्सौ । तस्मात्तानि प्रदेयानि area विपखिता॥ , विना यन्नोपवोतेन समस्ता निष्कलाः क्रियाः | विना यन्नोपवौतेन ब्राह्मण्यादेव saa | अतः पुण्यतमं प्राहम्तस्य दानं महषयः ॥ ufa: | SlaAW वाघ BUA पट्सूचरमधापि at | यश्नोपवोतं at दद्यात्‌ एतवण सुशोभनं | यथा शक्रा विधानेन अननिष्टोमफलं लभेत्‌ ॥ नन्दिपुराणे | यजते मामवो wal दगवषाष्यसं शयः | यन्नापवोतं ear सु विधिपूष्व ` हिजातये ॥ तधा) यज्ञोपवीतदामेन सुरेभ्यो ब्राह्मणाय Aq भवेद प्रषतुव्बन्दः एदधोनाीत्र संशयः ॥ fase सुपोतं वा पटृसूबादिनिन्धितं। Swagga SAT भवेदटाम्तपारगः। ९१८ Saltz: | [रानखण्डं १२ अध्यायः श्रादित्यपुरारें। MAA वाघ कार्पासं weqaaarfa ar | ददययायन्नोपवौतं यस्तेन feat वायसाः॥ वायुप्रोक्े | उपाकरण विप्रेभ्यो दयाद्यन्नोपवोतकं | के, म TIPU जायते तन HWA मानदो भवि॥ तथा| aay gare प्रतिपत्पृथति क्रमात्‌ । पविच्रारोष्टणं कुथादेवतानां यथधावयि ॥ अग्नि-ब्रह्मा-न्बिक-भास्य-पन्रम-कन्द्-भानवः। दुगा-यमे-न्द्र-गोविन्द-कामे-शाः- पितरः BAT ॥ दूत्यताभ्यो देवताभ्यः यावणेमलपक्चके | पवित्रारोपणं aa न्‌ याति विष्णोः परं पद्‌ ॥ ay शिरारोगत्नयक्ञापवोतदानं। ATA ZIT | उषवोतं हिरण्येन निमितं तु पनलाईतः। तदन तदन यथाविभवतोपि ay ॥ SUT राजतश्च तावत्या सस्या कनं | awry ब्रह्मविदे ग्रोवियायोपपादयेत | दानखर्ड' tamara] रेमादधिः। ९५९ मन्तेणानेन विधिवत्‌ पूजितायाङ्गलौयकेः | धाता विधाता जगतां परमासा AAT | विनाशयत्‌ मे fan रोगवेगं शिरोगतं ॥ STAR: | TY गभयखावन्नयन्नोपवोतदानं। amiuaad gala काञ्चनं तु anfma: | qaaangaa राजितस्योत्तरोयकं i AL ~t ene पलादन तदडन ATeSA वा YA | afanen faq wifaa वच्वमेव a i VAT पञ्चगव्यन AAA तास्रभाजने | मानप्रमाणं afar निक्तिप दाज्यमष्यतः ॥ 9 आआज्यस्योपरि संखाप्यमुपवोतं सुपूजितं | >» ar, । गन्ध -पुष्पा-चते-ूपेनवेद्यरतिभक्तित ¦ ॥ ततो UWUATSA VIA तच च कारयेत्‌ | तिन्तेराज्येन मधना facet यतं ॥ = ~ e ९ . aa इतवते देयं बस््राद्येः पूजिताय तु । मन्ते णानेन विधिवत्‌ प्राद्र खेनोपवोतकं 1 उपवौतं परमिद्‌ ब्रह्मणा fava gat | ~ 0, 5 ५ QAR दानेन WH ARITA शष्ट ti दानमन्ः। फलान्यपि ब्राह्मणेभ्यो यस्मिन्‌ काले प्रदापयेत्‌! | a ९६० eae: | [दानखण्डः १२अब्यायः। श्रनुव्रज्य तथाचायं" प्रणिपत्य क्षमापयेत्‌ गभयावभवादोषारेवं Rar faqua i. ay afvera | नण्दिपुराखे। afe sary A दद्यात्‌ पुरषस दयापरः | सदा AA भवैबित्यं गतभीः स्वगमाप्रयात्‌ ॥ श्रादित्यपुराख। afe & q प्रयच्छन्ति नेच हौनेऽघदुव्वंले। तेषान्तु विफलः war फल-मूलोपग्रौभितः ॥ 2 श्यी ब्रह्मववन्त। ये पङ्कभ्यशच पान्धभ्यो दौनेभ्योऽपि दयालवः | यषटिदानं ager न्ति MONS न कषशयः॥ पङ्गो्चरणशकाय्यौणि यिना कुरते सङा) गोसपादिनिहन्तिञ्च जायते afewrceny ॥ भीतानां शरणं वरिगच्छतां fafa at वमे, शङ्ा-पङ्कादिदोषोत्ामियभेव निरस्यति | रतः प्रविकशेयख यष्टि तुशिकरान्ददेत्‌ ॥ स्कन्दपुराणे ॥ दामखम्ड१२अध्याग्रः ।] warfz: | यतिभ्यो वेकवन्द्‌ ण्ड दिजेभ्योपि qfarraa | प्रदाय ULM asa यमदण्ड न गच्छति ॥ प्रददाति यथाव यो eee’ ब्रहमचारिखे। स महाब्राह्मणो श्रूत्वा ब्रह्मवचसमञ्रते ॥ अथ यत्यादिवपनम्‌। ATS ग्रमः । ब्ह्मखारि्-यतिभ्यश्च बपनं awa कारयेत्‌ | AaRHi कुर्व्वाणदचक्तष्पान्‌ जायते नरः ॥ fava faa: | गरतिभ्यो aqratfras: पथिकेभ्यम्तथेव च अन्येषामपि दौनानां प्रकुब्बन्‌ केशक्तन्तनम्‌ ॥ नस्वानां धावनं चव WaT Saget भवेत्‌ । AG सव्वेजनापय केश-श्मदु-नखखादिकौम्‌ ५ क्रियां wafesa सति नापिताय प्रयच्छति | दवागारेषु तोध वा AWAT परया Fa: ॥ स वसमेदाश्विने लोके VAM शतं समाः) WATATY VATA AH मोपरि चम्बा निरूप्यते | AX ब्रद्ापुराशे। amas पूज्या ख ग{वःसेष्यास्त्‌ नित्यथः | ( ere ) | | ९६२ खेमाद्धिः। [दानखण्ड' १९ अध्यायः, तथा ।. गवाङ्गोष्ठ खितानान्तु थः करोति प्रदक्षिणं प्रदक्तिणो कनं तेन जगत्‌ सदसदासकम्‌ ॥ Tt araafasargen गवि लोकाः प्रतिहिताः + गादो वितन्वते यख्ान्‌ मावः सव्वाघसूट्नाः ॥ गोमू गोमयं afer: शोर टधि च रोचना, षडद्मे तत्परमं ATS AIST गवां ॥ ayrea गवां ge सब्वाघविनिस्दनम्‌ | गवां कण्डयनश्धेव सथ्यकल्द्रधना शमम्‌ | गवां ग्रासप्रदामेन स्वगलोके मशोयते ॥ GWAC | सदा मावः प्रणम्यास्त मन्त UTA पाथिव! नमो गोभ्यः ओौमतौभ्यः सोरभयोभ्य एव च AAT AWA भूयो भूयो ममो नमः) AAS खर खादेव गोदानफलमाग्रपात्‌॥ श्रादित्यपुराशे। aaa च यथाश्ङ्गया nat st a ददाति ख) तेषा पुण्यक्षतां लोका गवां लोकं व्रजन्ति ति ॥ योग्र wen किचिद्प्रा्वश्या- Wear निस्य" गोव्रती सत्यवादौ | erage {ayers} देमाद्रिः। ९९१ शान्तो वो, गोसहस्रस्य TAT SAAC UATE NTT: ॥ देवोपुराशे | गोपालक गवां गोष्ठं गस्तु धूमं न कारयेत्‌ | मचिकालोननरके मल्िकाभिः स भच्यते ॥ मृतवल्सान्तु गां यस्त दमित्वा पिवते नरः। वाहितास्याशचिरं तिषटेत्‌ चार्ता वे नराधमः A मङाभारत। MPA ठषान्तस्य जलान्ते वसुधाधिप | उत्पादयति at विन्न तमान ह्घातकम्‌ ॥ कत्वा गवा शरणं शोत-वात-क्तमं महत्‌ | पसप्मन्तारथति कुल भरतसत्तम tt ब्रह्मपुराणे | सदोषा wee जाता परिपास्या सद्‌ा स्वयं । irate fea gay नतु शूद्रः सुसंयतः ॥ अनाथानां गवां यत्रात्काथस्तं शिशिरे as: Gary यत्र दौयन्तं ठण-तोये-न्नानि च ॥ हारोतः। हौ मासौ THe ema दिस्तनन्दरेत्‌ । कियति ज ५ क म्‌ mle 9००१७४४ भ ५५१०) १०५ ° मोरूषानासिति wraqars: | t w wnt बिजितर्न्दियि द्यि कषित्‌पादः।, गीर २६४ @aliz: 1 [दानखर्ड १६ अध्यायः) नड >. : व aqua जिस्तनश्चव यथान्यायं quae ॥ ब्रह्मपुराणे | ्राषाढयामाश्वयुज्याख्च Great माघ्यां च सवयदा | न welateai क्षौर सव्वं वन्साय नित्तिपेत्‌ ॥ न षण्डान्वाहयेश्चेव न गां भारेण पोडयेत्‌ | युगादिषु युगान्तेषु षडगोलिमुखषु च ॥ feta सूय्य तथा विषुवतादंयोः | सङान्तिषु च सव्व ग्रहणे चन्द्र aera पञ्चदश्याञ्चतुदं श्यां दादश्यामषटमोषु च। उपचारो गवां कार्य्यो मासि मासि aang लवणस्य तु चत्वारि पलान्यष्टौ तस्य च। परकोयस्य दुग्धस्य तथा टेयानि aren + इातिश्त्‌ शोतलस्यापि जलम्य च पनानि च, Riel विचा पयमः परिमाणं वलं ate a safe दातव्यं gery गवाङ्किकं | प्रभाते Aad ya दोयते च ततो wa ॥ ततस्त्रणानि भोज्यश्च पोषकं मांसवजितं। fafa दोपः सतन््ौको दिव्या पौगखिको तघा॥ एवं के महो get बन दंवा भवेत्‌ फलं । गोप्रदानाय FATS गवां ATT MTR Io मनुषयम्तण्-तोयादौर्गावः पाण्याः प्रथब्नतः | देयाः पृज्याद्च पोष्या प्रतिपान सब्द्‌! ॥ दानखर्ड शरश्रष्यायः।] देमाद्रिः। ९६५ ART | हणोदका येषु वनषु मत्ताः MIS गावः AAG Waar: | MC प्रमश्चन्तु सुखं way शोता-तप-व्याधि-भये व्विमुक्ताः ॥ wa मन्तं म शुडामा जपे त्रियं ममाद्धितः | गच्छन्‌ तिष्ठन्‌ जपन्‌ जिघ्रन्‌ भच््नन्‌ क्रोडन्‌ WaT ॥ महाभर्षु way समेषु विषमेषु च | प्रयाणकाले च तथा ओओतव्यमभयप्रद्‌ । तथा| घास-ग्रामादिकं ea fafa दोपः सुभास्बरः। दतिष्ास-पुराणशानां व्याख्यानं सौपवोणन ॥ अन्तस्तष्टेयथा शक्तया परिचर्या यथाक्रमं । ताडना-क्रोश-खेदाख wy ऽपि न कदाचन i तासां Aaya तु नोदेगः क्रियते कचित्‌ । wuts गोवाटः शष्कक्तारादिकेः सदा ॥ are wage वेग्म-गोतत्मेये famed | वर्षासु ave शिशिरे wera araafaa ॥ उच्छिष्टं wa-faz-a स-मलं जघ्याव त्र च। रजम्बला न प्रवेश्या नाग्यजातिनपुंखलो ॥ न सङ्खयेदस्स तरोः न क्रोडद्रोष्टसतिधो | न गम्सब्यं गवां मध्य सोपान त्कः सपादुकेः। ९९ सेमाद्रिः। [दानखण्ड'१२अध्यायः सत्य -रथ-यानेख सवितान्‌: काचन, A ॐ £ । दक्िणोत्तरगः प्रहगन्तव्यश्च पदातिभिः "॥ गावःलशातुराः पाष्याः दया पिट-माट-वत्‌ । गिरि-प्रपात-सिंश-र-सौ ला-तप-भयातुराः* ॥ माकोलाहले घोरे afer देणविड्वे । गवां aufa शेयानि stare तथा जलं ॥ ` वि्ुघासरात्‌। पुष्कार उवाच | गवां fe चालनं राका west wares | गावः पवित्रा argent गोषु लोकाः प्रतिहिताः ॥ गावो वितन्वते ow गावो विश्वस्य मातरः! TA aA परं तासामलच्मीतापनं पर ॥ तदि wear प्रयत्नेन aa arent: प्रतििता । SETA न गन्तव्यः TANT व्यजानता॥ गवां म +-पुरौषे-त वनाय न संत्यजेत्‌ | गोरजः परम पुणयमलच्छमौ विन्नरनाशनं a गवां AWAIT सर्व्वकलातनाशम | गवां गङ्गोदकं राम आहृवोजलसचिभं ॥ गोमृत्रं गोमयं सौरं दधि सप्थिः कुशोङ्कं । पवित्रं परमं Sa खाने पाने च भागव । पिरि ०10 * warndfa कखितपाडः , SATB १.९ qua || warfz: | ^~ & 9 Tawa a कलिद्‌ःखप्रनागनं | TAA FT AUT WATT TAL-We-TTTVFT यम्त्‌ कल्य समुत्थाय मुखमाज्ये निरौत्नते | तस्यालक््मौ; सयं याति ata नच fates ॥ , गवां ग्रासप्रदानेन पुसं स महद्र ते । यावतो: गङ्गयाद्नावः सुखं धारयतु we । धारयेत्तावतोनिव्यं धितास्ता न धारयेत्‌ । दुःखिता धेनव यच वसन्ति इिजमन्दिरे । ATH समवाप्राति नात्र कायौ विचारणा ॥ द्वा परगवे ग्रामं पुण्य म महङदश्रते॥ गगरं सकल कालं ग्रासं परगवे यथा, दश्वा स्वगमवाप्रोति संवन्सरश्रतानि षट्‌ # Naum नदो दत्वा लित्यमेव तथा wai | समाष्टकेन लभते नाकनलाकमभायुते॥ सायं प्रातश्यनुष्याणामणनं वेदनिरश्ितं। तथकमशनं erat गवां नित्यमतन्द्रितः ॥ feata a. सप्रय्राति तेन सवल्छराब्ररः। गवं लोकमवाप्नोति याव्मन्वम्तर दिजः ॥ MAMA गवां कला गदे पुरुषसन्तषम | गवां प्रपाने* पानोयं कलवा पुरुषससम | वारुणं लोकमौप्रोति क्रोडत्यणरसांगरेः1 ॥ @ wert एति कंचितपाठः। † gafemreqen रति whens: ware: | [दानखण्ड ' १२अध्बाय गवां पानप्रह्तानां यस्त विक् समाचरेत्‌ | ब्रह्महत्या कता तेन घोरा भवति भागव | परां ठसिमबाप्रोति aa तज्राभिजायते॥ गवां प्रचारभूमिन्तु वाहयित्वा इलादिना। नरक महदाप्रोतति याबदिन्द्राखतुंश्॥ सिंद-व्याघ्र भयत्रस्ता WEA जले गतां | गामुदत्य नरः स्वग करभो गानुषाश्र ते ॥ गवां लवकदटामेन रूपवानभिजायते | सोभाग्य महद्‌ाप्रोति लावख्यश्च दिजोत्तम ॥ प्रौषघद्ध तथा erat विरोगस्वभिजायते | saw लवणं तोयमादारख् प्रयच्छति # तासा दवरूहानाश्चरम्तौनां मिथो कने। यामुतञ्जत्य ठक इन्धात्रपालस्तज् किख्विषौ ॥ मोवधेन मरो याति नरकामेकविंशति। तस्मास्व्वप्रयब्नन कायः ताखान्तु पालम ॥ विक्रयाश्च गवां राम नरकं प्रतिपश्य, तासान्तु कौलमाटेव AT: पापात्‌ wywaA ॥ तासां SAIN VAT सब्वकखाषमाशम्‌ | दानेन च तथा तासां कुलान्धपि समुददरेत ॥ उदक्धा-सूतिकादोषौ गेव तत्र ze भवेत | भूमिरोषस्तथान्धेऽपि यनेका वसमे च गोः ॥ गवां निःश्वासवातेन परा यान्तिग्यङे war | नोराजनं तत्परमं सन्बस्थान्‌षु are त्‌ tt दानखर्ड १,३अध्धायः।] खेमादिः A गवां संस्मशथनाद्राम, TAG Alaa Tai ॥ Tay Wad we दधि afr: कुशोदकं | एक रात्नोप्रवासख श्वपाकमपि शोधयेत्‌ | थक्‌ च प्रत्ययाभ्यस्तमिति सान्तपनं स्मत ॥ , सन्वकामप्रद्‌ राम सव्वोशभविनाशनं। छन्नातिक्च्छ पयसा दिवसानेकविंशतिं ॥ नि्मलास्तन चौणेन भवन्ति पुरुषोत्तमाः ॥ चपदमुष्ण पिषेन्म a arequ ea पिवेत्‌ | अाडहमुष्ण पयः पोत्वा aqua: पर ATE kt तप्क्च्छरमिद प्राक्त सर्व्वाशुभविनाश्नन। गो तक्च्छरम्तयेवेष RASA: प्रकोत्तितः | स्व्वाश्भविनाश्ाय निलो ब्रह्मणा स्वयं; गोमूत्रेण चरेत्खानं ठति gata wea: । उत्धितासत्थितस्तिष्टेद्पविष्टासु च स्थितः ॥ RUMI नाख्रोवादपौोतासुच नो पबित) ताणं चवालमनः कायं WATUTS समुहरेत्‌ ॥ ्रामानमपि सन््ज्य Wad तत्‌ प्रकोत्तिंतम्‌ | मर्य पापप्रशमनं मासेनकेन भागव १ व्रतेनानेन पूषन मोलोक पुरुषो व्रजेत्‌ | सअभोषटमघवा राम यावदिन्द्राखतुहग ॥ गवामाद्ारनिरैक्षानञ्रन्‌ प्रतिदिनं यवान्‌ । मासेन तदवाप्ति खत्किखिन््नसेच्छति॥ गामतोश्च तथा विद्यां सायं प्रातस्तथा जपत | ( १२२ ) ९६९ €.99 शेमाद्धिः। [दानखण्ड ९रेश्रध्यायः। गोलोकमाप्नोति नरोनाज्र काया विचारणा ॥ उप्परि सब्देषां गवां लोकः प्रकोत्तित-' | न वसन्ति सदा aa गावसत्वाकाशगा दिवि। विमानेषु fafaty ठतेष्व्छरसाङ्गणेः ॥ fafettarafas gy वौोणशासुरखनादिषु। सद्‌ा कामफला AT: सौरपायसकद AT: ॥ शोतलामलपानोयाः gre hana | gafce: शभास्त र वेदक मलोत्यलाः । मानसौ च तथा सिदिस्तन्र लोके भगृत्तम । तन्तु लोकं नरा यान्ति गवां waar न awa 0 गोमतो क्तेत्तयिष्यामि सव्वपापप्रणाशिनौ। तान्तु मे गदतो विप्र wos सुसमाहितः ॥ गावः सुरभयो नित्य गावो गुगगुलगन्धिकाः। गावः प्रतिष्टा भृतानां गावः ARTA परं ॥ yaaa परं गावो रेवानां हविरुच्म | पावनं सर्वदेवानां रछन्ति च वशन्ति च ॥ हविषा मन्त्रपूतेन तपयम्यमरान्‌ दिवि ऋषोणामन्निषोषेषु गावो होमनियाजिताः ॥ सव्वषाभेव भूतानां गावः अरगमुसमम्‌ | गावः पवित्र परम मावो मङ्गलमुल्तमम्‌ ॥ गावः स्वगस्य सोपानं गावोधन्धाः-सनातनाः। नमो गोभ्यः Maal: सोरभेयौभ्य एवच, नमो awgaray पदित्रास्यो नमो नमः+ दानखण्डः १९अध्यायः'] देमाद्रिः। areas गावच.कुलमेकं हिधा aaa | waa aenfasfa विरे कच तिष्ठति# ॥ देवनब्राश्मण-गो-साध-साध्वौभिः सकलं जगत्‌ | धाते वे यदाकस्मासखव्व' पूज्यतमा मताः ॥ aa ata सदा गावः पिवन्ति टषिता जलम्‌ | उत्तर न्त्यधवा येन frat aa सरस्वतौ tt गवां fe तौच सतीह ET पुष्टिस्तथा रजसि प्रवडा। AMT. करोषे प्रणतो च धर्म स्तासां प्रणामं सततञ्च कुर्य्यात्‌ ॥ भवि TTT ब्रद्योवाच। गामालभ्य नमस्तत्य क्ुय्यादयस्त्‌ प्रद्क्िणं | uefa कता तेन Wala वसुन्धरा ॥ गवां इङ्कारशब्देन दृष्टिपातेन सन्तम । यापं प्रणश्यते यस्मा त्तस्रात्प्रश्यन्‌ TS ताः \ कुतस्तस्य भवेत्पापं we यस्व विभूषितम्‌ | सततं वालवस्ाभिरखनीभिरलङ्तं ॥ ames मेदिन्यामासमुद्रसरासि च। 1 iat ns IRR Nn: tart TTR IEN acetals Mba MADRS Opel sw ArHeniters, [ शि 1 च क्न , xfacaafawatin कचित्‌ पाठः ९७१ QHZ: ! [दानखण्छं १२ श्रध्यायः। गवां अङ्गोदकस्नानकलां नाह न्ति घोड़ो ॥ गवामसि न aa wa गन्ध न वस््येष्‌ | यावदटाघ्राति तदगन्धं तावत्‌पुण्येन युज्यते ॥ गवां RAF WY गोप्रदानफलप्रङ्‌ | तुल्यं गोशतदानस्व भय-रोगादि-पालन ॥ ठणोदकादिसंयुक्त यः wearwarfea | कपिनाश्चरतटानस्य फल fray संशयः ॥ पञ्चभते शिवे ge पविते सय्यसग्धरे | nated मया za सौरभेयि नमोऽस्तु ते ॥ वदना च किमुक्तेम गावः पाष्या; waa: | मावोदेयास्तथा TAM: TIT ATT सव्वं शः ॥ गावो ये ताडयन्तोह सव्व लोकस्य मातरः ते afer रौरवं नाम नरकं नात्र संशयः॥ ताखयेद्यस्त वे मोहात्‌ यो वा कञिव्रराधमः। स गच्छेव्ररक घोर warteafafa श्रतिः ्रायान्तौ इन्तुकामां a: सोरभेरीः विभावरै' | aa मातरिति gqareatfa परमं पद्‌ ॥ वाराहपुराक्‌ | यम उवाच । गावः पवित्रः area टेवानामर्धि रेवतः (नके “ arama wad इति कचित्पाढः, * ` दानखण्ड ९२ अध्यायः] ante! ९७३ यस्ताः VATA WHIT स पापेभ्यः प्रमुयते | waste क्रतं पापं तत्‌द्चणाटेव नश्यति ॥ लाङ्कलेनोचुतं तोयं महौ wana यो नरः । ia ~ ~, NCR WIAA: स पापेभ्यः प्रमुखतें ॥ waa यो गवां aay रोद्िख्यां मानवो भूवि। म व्वपापक्षतान्‌ दोषान्‌ ददहव्याशु न सशयः ॥ धेनाम्तनाहिनिष्कान्तां धारां चोरस्य यो AT | शिरसा प्रतिग्डक्कोयात् पापेभ्यः प्रमुच्यते ॥ दूति गोपरिचय्य | थात्रदान | विं महाभारते शान्तिपव्व' खि दानध्मात्‌ | afafe< उवाच | कानि दानानि लोकेऽस्मिन्‌ दारुकामो aerate: | गुणाविकेभ्यो विप्रेभ्यो दच्याद्रतसन्तम & केन तुष्यति ते सद्यस्तृषटाः fa प्रदिशन्ति च । शंस SAREE फलं TUR महत्‌ ॥ fa दत्त waaay लोके परत्र च, भवतः श्रोतुमिश्छामि तश विस्तरतो षद ५ ९.७४ | ware: ॥ [दानखण्ड ee year: | We Sars | CHAT पुरा पृष्टो नारदो Saewa: | UEMAMAMN AH गदतः VY भारत॥ नारद्‌ उवाच। अव्रमेव प्रशसन्ति टेवा ऋषि-गशा-सुराः। लोकतन्ता feeders सव्वं मनने प्रतिष्ठितं ॥ अनेन VET Va म ya भ भविष्ति तस्मादव्र विषेण दातुमिच्छन्ति मानवाः ॥ अ्रमूजस्कर लोके प्राणाघान्रं प्रतिष्ठिताः । saa धाते विश्वं सब्ब जगदिष्‌ प्रभो ॥ TAKES Mahar भिश्चवस्तत एव ख । अन्रात्यभवति प्राशः प्रत्यत नात सशयः tt gee पोडयित्वापि ब्राह्मणाय महाकने । दातव्य fared चात्रमामनो भूतिमिच्छता ॥ व्राह्मणायाभिरूपाय यो दद्यादखमर्धिने | विदधाति fafa as परलोके किमाखनः# . अआत्तमष्वनिवसन्त' oe हिजमुपखितं | , अश येदतिमज्विष्डन्‌ wife aware ॥ क्रोधमुत्पतितं हित्वा सुशौलो Perea | wae: प्राप्ते राजन्‌ दिवि रेह च "तस खं । नावमन्ये द्भिगतं न प्रणच्यात्‌ कश्चन । अपि ्ठपाकेनिवान दानं विप्रयष्यति 4 , दानखण्ड coma: i] देमाद्धिः। ९०५ यो द्यादपरिक्तिषटमत्रमध्वमि awa t खरान्ताखदृष्टपूर्व्वाय स महाधस्ममाग्र यात्‌ ॥ पिन्‌ देवां स्तथा विप्राम्तो्धानि च नराधिप । यो नरः प्रौ णयल्यन्नेस्तस्य पुण्य फलं महत्‌ | , क्त्वापि पालकं कश्च यो दद्यादनब्रमर्थिने। area विशेषेण न स पापेन युज्यते ॥ ब्राह्मणे ष्व्षयं CAAT शूद्रं महतफलं | maz fee च ब्राह्मणेभ्यो विशिष्यते o a पएच्छद्रोतचरणं स्वाध्यायं enka वा) fafad ब्राह्मणे चद दद्यादन्नं प्रयाति wi अव्रदस्याब्रहत्चाच सव्वकामफलान्िताः। भवन्तोषटाध चामुत्र ZA ATA TA: आशंसते हि पितरः qufefaa कषकाः। अस्माकमपि पत्रो वा पौत्रो are प्रदास्यति । awe हि axa aa देष्टोति याचते। WHAT सकामो वा दश्वा FRAT यात्‌ ॥ ब्राह्मणः सब्ब भूतानामतिधिः प्रथेताग्रसुक्‌ | विप्रा यमभिगश्छम्ति भि्तमाणा गष सदा ॥ सत्क्ताख निवसन्ते तदतोव प्रवर्तते | महाभोगकुले जका प्रेत्य प्राप्रोति भारत \ दश्वा BW AC लोके तधा खानमनुत्तम | दट-मिष्टाब-दायौ ख wa वसति सरक्तः ५ सवर प्राणा नराणा हि wana प्रतिहतं | € ७९ देमाद्विः [दानखच्ड ६९ अध्यायः) WAS: पशुमान्‌ GR धनवान्‌ भोगवानपि॥ प्राणवांश्चापि भवति ङूपवांख तथा कृप! HAs: प्राणदो लोके aa दः wiwa aa aa fe cearfaaa ब्राह्मणाय यधाविधि | प्रदाता सुखमाप्नोति रेषे चापि प्रपूज्यते ॥ ब्राह्मणो fe महद त waa पादवत्‌ | उप्यते यच यद्दोजं तशि पुख्यफलं मदत्‌ ॥ प्रत्पत्चप्रौतिजननं भोक्कशाम वरमेव च । सव्व ग्पोहाव्रदानानि परोक्ते फलवन्तः ॥ श्रव्राहि प्रसवं विहि रति ware पाथिव। धम्प्मधौवव्रतो विहि रोगनाशं तघाब्रतः। श्रव्रह्यङ्तमित्याहः पुरा काले प्रजापतिः) aa विभक्ति लोकश्य शरोर पाद्धभोतिक॥ wa fea q पर्ष wa wa ufafea | अवधरणाये भियन्त TOT पञश्चधातबः॥ बलं वलवतोपौड्‌ प्रलश्यत्यब्रहानितः | आवहा faaera यज्ना्ान्त wa wert न TAM ACTS ब्रद्मन्‌ GT प्रमोयते। , ae: सव्वमेतहि afahay argeya ॥ fag लोकेषु watuwe देयमतो बुधैः | अब्दस्य UAT यल-मोजो-यश्ः“ YS ॥ कत्ति् वेते यस्य fag लोकेषु पार्थिव । मेभेष्वदत्त' aaa प्राना, पतनं शिवः ॥ BIAS १२ ध्यायः] देमाद्रिः। £99 नच hana वारि शक्रो बषति भारत दत्ते च रसंभोममादित्यः स्रगभस्तिभिः। वायुरादिव्यतश्वान्तथरा ta प्रजापतिः ॥ तद्यदा मेघना वारि पतित भवति कितौ) तदा वसुमतो देवो fara भवति भारत ॥ aa: मस्यानि रोहन्ति वैरेनदन्तते जगत्‌ | aia मेद fea Qari प्रादुभीवम्ततः पुनः॥ मभवन्ति ततः शक्रात प्राणिनः प्ररथिवौपते। ,अग्नायामौ fe तच्छक्रं प्रजनं पुष्यतश्च = tt ण्वमब्रन्च HAA पवनः Aa एवच | णक Ua wat रागियतंा मूलानि aise ॥ ama दधाति स्यूनानां WATE भरतषभ । WRAWINAIAIY ना दय्ादत्रमयिने॥ भोष्मउवाच। नारटेनवम्‌क्तःटमदामव्र AST AT | रवं सथ्यस्त्वमप्यत्रः amizte युधिष्ठिर ॥ टकारं विधिवद्राजन्‌ हिजभ्यसत्वमपि प्रभो | यथ्ावद्‌नुरकुपेभ्यम्ततः स्वगमवास्सति। श्रव्रद्ानादिये नोकाम्तान्‌ BUS नराधिप ॥ भवनानि प्रकान्ते दिवि तेषां महात्मनाम्‌ | नानासस्यानरूपाणि नानाम्तश्भान्वितानि च॑ | याखरादत्य amie खरष्टवनति कचित्‌पाढः; क e १२२ ` ९.७८ इमाद्विः। ।दानखख्डं ?३बअध्यायः। चन्द्रमरडलश्ञ्चाणि किदहदिणोजालवन्ति च) तरुणादित्यवखौनि स्थादरासखि चराणि च ॥ ~ fx £ अनेकशतमभोमानि सान्तजलवनानि खं। agar नि कप्रकाशानि रूकारूप्यमयानिषख। सव्वंकामफलाघापि ठक्ता भवनम्स्थिताः। ~ ayer 0 A c वाप्यो ater: समा war दोिकायव aaa: tt घोषवन्ति च यानानि युक्तान्यध ayerm: | भस्भोज्यमया गाला गसांस्याभरणानिच॥ तौर eae: सरितस्तयाचैवावपव्वताः | प्रासादाः पाष्डराभासाः WATS कमको्वनलाः | तानब्रदाः प्राप्न वन्ति तस्मादत्प्रद्‌ः भव ॥ एते नाकाः पुण्यक्षतामन्रदानाग्मङालसनां | ५ क भ + a e तस्मादन्नं विशेषण दातव्यं मानवभवि॥ परम्निपुरानात्‌ | अव्रदानस्य महालय Bay faa: + मुख-प्रोतिकरं प्रोह कथयामि तवात्र a ददम्बाङ्ग ददम्बाग्रं ददम्वाब्र sara | सदास्त्टिकरं लोके किं दत्तेनापरेणते॥ पराकल्पेतु रामेश aga विधिनानुग) निवेदाद्‌ वदेवेन तथापि auarfa Fo एथिग्यामब्रपूशयां age aig: | Wind नुनङृसखाभिनं ब्राद्मणमुखे इतं ॥ , रानखणडं ve भध्यायः।] शमादिः | ९८७९ यदु प्यते खकदारे FATA फलं नरे: | प्राप्यते लच्छणाम्माभिनं ब्राह्मणमुखे इतं ॥ यत्र urea तत्‌ प्राप्य विद्यया पौरुषेण ar | सत्यं लोके प्रवादोऽयं न दश्तमुपतिष्ठते ॥ .भक्चपयोगादृब्रस्य दान ख यस्करं TT | प्रकारान्तरभोज्यानि दानान्यन्यानि पार्थिंव। ल्ञातानामनुलिप्तानां भूषितानाञ् भूषगेः। मसुखंन ष सम्तोषो Vacated णां ॥ -धश्मा-ध-काम-मोल्ाणामव'परमसाधन, अनर प्रजाप्रतिः साक्तादव् विष्णम्तथा शिवः) ama विशेषेण दातव्यः मानवेभुवि। aa ayaa: | अवदानं गुणकरं सव्वदानाधिकं sz | अदाहि प्राणुजननं कृशां वे जायते सदा ॥ प्राराप्यायनमानन्तु योविप्राय प्रयच्छति) दु भि्ेऽ्र विशेषेण दातव्य मानव fa ॥ टेवसः | क्त्वातु पातक कन्ययो दश्याद्‌ब्रमोष्ठितं। ब्राहणानां बिजेषेण स निष्टन्यासनस्तमः 1 भद्रेण च WANT च यद्श्रसुपदौोयते। तत्मो शयति गाताशि, नातं मानवजितं 0 SATS: 1 [दानखश्ं CQ ्रष्वायः) GANA सुदा दाता wWaleA सुदुलंभाः। सुदा दाता भोक्ता च तावभौ स्वगवासिनो ॥ asa बहुमतं भुडनक BIT नावमन्धते | aaa wad दद्यात्तस्यान्रमुपति्ठते ५ प्रोतितोऽब्र्चयो दयाद्रह्वोवाद्योऽभिपूज्य च । प्रोतितोस्षथमश्राति पूजितः स्वममशरमे # योदव्यादग्रियेणान्र agra नाभिनन्दति) तावभौ नरके मग्नौ वेतां शरदःगतं॥ स्कन्दपुरामे । RAUNT दानानामव्रहानं परं HA । सद्यः प्रौतिकर दिव्यं aa-afefaata ॥ नादानसमं दानं fay लोकषु विद्यते! श्रव्रादरवन्ति भूतानि खिवन्तं तदभावतः ॥ TAA जायमाना ATAASTA मध्यमाः) Seafarer टेव-टानवः तापमाः ॥ चधा हि सव्वरोगाणां व्याधिः ये्ठत॑मः wa: तम्यावौषघनेपेन प्रतीकाः प्रक) ्तित; ॥; waz: प्राणदः प्रोक्तः प्राणदथापि wage: | तस्मादव्रप्रदानेन सव्वंदानफनं भेत्‌ ॥ धनमा-ध-काम-मोक्षा शां दडः परममाधनं। स्वितिस्तम्याच्रपानाभ्यामतम्तत्‌ मव्वसाधनं | wa प्रजातिः साल्ताट्चः विष्णु; fare. era | ` दानकण्ड १९ ware] ेमाद्धिः। तस्मादत्रसमं Va, a भूतं न भविष्ति ।॥ विश्णुधर्मोन्नर | 4 वान) मध्वषाभेव दानानामब्रदानं {उगिच्यते | अन्रटानात्पर eta a ya न भविष्यति ॥ नात पात्रपरोस्षा wia कालनियमम्तया। न च tm: परीश्योऽ Sram wea तत्‌ ॥ mary शवपचेभ्यय पतितेभ्यम्तथेव च । क्ृमिकोटपतङ्गभ्यो टेयमव' सदेव हि॥ wa fe जोवितं लोके प्राणाशाव्रनिवन्धनाः | Bae! WIS लोके ASA AAAS: Il भुक्षा aa च यस्यात्र सन्ततिः स्यार्हिजोत्तम। Wray ATW ठ यस्यात्र तस्य सन्ततिः ॥ ` दात्य सव्ववसदभ्यो भोक्ष्यं ब्राह्मणस्य तु | गस्यान्नेनोद्रस्थेन ब्राह्मणो स्यते fear: | तान्तु योनिमवाप्रोति नाच काया विचारणा॥ WU: waaryifa WRATH भोज्यद्‌ः। लेश्यदोषठरघ्ां लोक वसूनामपि Tae: ॥ वारण सोकमप्रोति तथा पानप्रदो बरः। पानकानि सुमन्धोनि शोतलानि प्रयच्छति! WAR AIT AA काया विरारणा। ९८ ेमाद्धिः। [erage १,२ अध्यायः) परमाब्रप्रदामेन दसिभंवति शाश्वती) पिपासया म ज्यते गवां लोके मशोयते॥ गुप्रदस्तथारोग्य Waly कामान्‌ मधुप्रदः। waar जोवितं staat तैलदस्तधा | aay कामानवाप्रोति लवणं a: प्रयच्छति ॥ aN स्तपिमाग्रोति सिकतादस्तथा fz | अकौत्तितानामन्धेषां दानात्‌ खगेमवाप्र UTA # प्रच WIAA | + = , 6 wary wa तखं गुड fers area | कदुखुष्ड AMHY पत्र nay शोभनम्‌ ॥ zal सुखोष्यादिति Ra: | पद्मपुराणे | गुम Wee व लवणं awarta च। सुरभोखि पानानि cert सुखौ Haq श्राह Uw: | गोरसानां प्रदानेन ढतिमाप्रो्भुत्तमां। Wanita तचा ete विन्दति जौ विह ॥ लिङ्कपरारे । . दानखण्ड १९ भध्यायः।] देमाद्धिः। लवणस्य च दातार्स्तिलानां सपिषां तया | तेअजखिभोऽभिजायन्ते भोगिनश्चिरजोविनः॥ ब्रह्माण्ड पुराणे) IM मांसं वसां शक्र क्रमार्त्रात्‌ प्रवर्तते | शक्रादवन्ति भूतानि तस्मादृव्रमय जगत्‌ I हेम-रव्रा-ग्वनागेन्द्र-चन्द्रस्रक्चन्दना-दिभिः) | * = € ~ समम्तरपिसप्राप्तन रमन्त वभक्तिताः॥ नाम्ति ्चुधासम दूःख नास्ति रोगः WaT समः। नासत्याशारसमं सोख्य नास्ति क्रोधममो रिपुः॥ WA ण्व महत्पण्यमनव्रदानप्रदानतः। यतः च धाभ्निसन्तप्ा Ferret सव्वदेहिनः | अलोक्य यानि carta भोग-खो-वाहनानि च) भरब्रदानप्रदः सव्वमिष्ामुच्र समयते ॥ यस्याब्रपानपुष्ठादहः कुरते YA | रव्रप्रदातुस्तस्यांः RUA ATTA! | Aas ब्रद्मववन्त। यस्य wagqurafa ब्राह्मणानां गतं समाः ॥ ~ * 0. wea मनसा ew a a तिथग्गतिभवेत्‌ । . ब्राह्मणानां weaifha दय भोज्या नरषमभ | नरोऽधन्यात्‌ प्रसुष्डेत पापेष्वपि रतः wert भोजयित्वा दशतं नरो ब्रह्मविदां a ग्धायविचगी विदुषो छतिभाग्यविदां' तथा ४ € ८४ SRE: 1 [दानखच्छ १२ waa नयाति aca Wit Wats न सेवते । यजद्राद्मणपूव्वन्तु WAT सदा ण्डो, अबन्ध्यन्दिविसकुग्यीटब्रदानन मानवः॥ yaa ममाहत्य विप्रेभ्यो यः प्रयच्छति | स्वाध्याग्रनिग्तो विप्रो eae सुखमेधते | सर्व्वावम्य' मनुष्येण न्यायेनाव्रमुपाजितं ॥ काय्यं पात्रगतं नित्मनब्नं fe परमा गतिः a तद्या कौमुदे WRIA याऽब्रदान करोन्यनः॥ स मन्तरति दुर्गाकि प्रेत्य चानग्यमश्ते। नन्दिपुराणे | अत्राह्तानि जातानि दना श्बादयकाङ्किणः। न तस्य पात्रादिविधिव्विना याहं प्रकोत्तितं॥ तथा) afq कोटपतङ्कानां शुनां चार्डालयोनिनां।. दात्रं लाकमाग्राति प्राजापत्य समामतः॥ वएन्धवेभ्योऽलतिधिभ्योऽन्र fatwa प्रयच्छतां) दौनाग्धक्लपणानां च स्बगेःम्यादक्दायिमां॥ याममात्रं नरो दत्वा भृतानामचग्ट्नते । स्वगं" वसेत्‌ समानां तृ शतं भागेखनोरमेः ॥ रामे यासे फन श्ेतदिधिवन्प्ररिकीश्तितं। Age { २ेअध्यायः |] देमाद्धिः | ८५ एतद्वायते प्रोक्तं हिगुणं पुण्छगोरवं॥ aq विना क्शान्तस्य eur देशकालतः | फनं पञ्चगुणं प्रोक्ष' सव्वेभावसमन्वितं i ` राजसादिभावसमन्वितिमित्यर्धः | देवतानांतु यो दथ्ादब्रादय खहयाज्वितः। सिक्थामिकधादशेन्र्ं ममानाममरे; सह ॥ VAENY FAA व्यच्ननसयुते | यधेष्टटेवता दन्ता देनत्यण्यः walhera ॥ सो दद्याद्वाद्यणेऽब्रामि तस्य दिगुणितं फलं | aaife च cara हिगुणं nea a सद्रायाब्प्रदानेन फनलभेतच्चतृगणं | गरहा-कानममायोमाद्ाखनानाच्च योगतः | गतसष्यं VITA सम्यगन्रप्रदाथिनां। नबहारोतः | saga यधा waa समुपर्धिते | om . श ™ = अपोतग्मम्‌च्छिष्टि A Saas होमयेत्‌। Tes | यस्त्व wana विषमं ददाति Seraarer यदि nae: | देवेख ce सुनिभिख गोतं तां ब्रह्मइत्वां सुनयोवदन्ति ५ ( १२४ ) ecg Saiz: | [ दानखष्ड ` १३अ्या यः | भरि अव्रता श्मन्ा् यत्र AAT feat: | तं मं ewig दौरभक्षप्रदो fe a a wile चतुरो tery सर्व्वगास्ताघतत्ववित्‌ | नरेन्द्रभवने yw विष्ठायां जायते छमिः ॥ राजाच STAAR शूद्रा बद्व सं | स्लसुतान्रञ्च# यो YER स YER TATA; A रेवलः । qua भोजयन्‌ विप्रः eae सति सपिंषि। परत्र निरयं घोर weer: प्रतिपश्यते ॥ WEAN स्वयं YW पश्चात्‌ कदशनं लघ | ब्राह्मणान्‌ भोजये खा निरये चिरमावसेत्‌ ॥ यो avaa ferqrarat दयात्‌ सुराणामथबातिथिभ्यः। म पुचपौज्रेरभिवयैमानः | ममानतां safcatedfa + «fa uvaraerafafu: | अधामाब्रदानं | fawyanttercra | a sara! , 0 ष ष how he a ५ whe ° wating fa च वेशपुशके are: | + WHO, qa aneafasfia एति सदस [दता ure: |. STAs ay’? ३ अध्यायः ।| रे माद्भिः | धान्धानासमुत्तमं दानं कथितं feagya: | घान्धेभ्योऽपि पर धान्य रक्तशालिः प्रकौोल्तितः॥ दकगालिं नरो द्वा aaa neta | दश्वा तथा सुगन्धांख गन्धर्वं; सष मोदते ॥ कलमानां प्रदानेन शक्रलोके मदोयते | RIM a: प्रदानेन वसनां लोकमाप्रयात्‌ ॥ MUNN] तया दश्वा अलकायां प्रमोदते | वरोहौनां सस्यदानानां दानात्‌ स्वगे मवाश्रुयात्‌ ॥ यवप्रदानेन नरः शक्रलोके aaa | तथा मोधमदानेन वसूनां लोकमाश्रयात्‌ ॥ प्रियो भवति लोकस्य प्रियक यःप्रयच्छति | ददाति यस्त श्यामाक प्रोयम्त लस्य देवताः ॥ अन्येषां शुकधान्धानां vera नियतो ac: ¦ स्वगनलोकमवाप्रोति नाज कायो विचारणा ॥ मुदटुमद्‌ः WRATH यमनलाकन्तु Al: | यथेष्ट लोकमाप्नोति aur विप्रस्तिलप्रदः ॥ afenrdveiaa लोकं नेकऋतिकं लभेत्‌ | सचोनचणक SAT लोक वारुणमाभ्रयात्‌ ॥ वायव्यख्च मसूराण्ि राजमाषाणि धानदं। . अन्येषां शमोघधान्धानां दानात्स्व गमवाप्नय Ta J caer RATATAT MATT AT प्र यात्‌ ५ पक्ाब्रदानात्‌ BAS Bers DAT AAR डि aerfacara | माद्भिः, [दानखर्ड डं भ्रध्या्ः। A fest यजन्ति ante ततो हिजेष्रा- ward तत्‌ gaan प्रदिष्ट ॥ इत्यामावब्रदामांवधिः | BASHA | aa मनुः | मलिन यः प्रयच्छेत जोवानां प्राणधारणं | Was ग्मोष्मकाले तु तस्य पुण्यफल Ty tt कपिलाकोटिदानस्य यत्‌ पुष्यं fe विधौयते । तत्‌ पुण्यफलमाप्नोति पानौय यः प्रयच्छति | पूणं चन्दर प्रकाओैनष्टव्यां विमानेन रोहति ॥ सौरपुराणे) पानौ ; (9 ~ $ । यदानं परमं सव्वदानाधिक मतं । तश्मात्यानोयमानोय a wafser vari वदव्यासः। दुलभ सलिलं तात विशेषण परत्र व; पानोयस्य प्रदानेन ठसिभवलि शाम्बतो ॥ भविष्यत्पूागे | urate प्रारिनां प्राणा स्त aed etaate | सव्वषामेव दानानामेतटेवाधिकं aa: ॥ | शि प भणण पमि किति १७, ५ १००१०१७ ५ ५,७०९.८ न * प्रानःय पावनं agfefa mua; ¢ wees दानखर्ड.१ दश्रध्वायः| देमाद्रिः। „ तथा ! Tt ~ A ~, | गोष चव वमन्ते च पानोयं यः प्रयच्छति। वक्र जङ्ग सहस्रेण तस्य yw न शक्यते ॥ | पद्मपुराण | सुगन्धाः waarafa रमररिग्येः समन्विताः यः प्रयच्छति विप्रेभ्यम्तस्य दानफलं ण ॥ विमान सूचखसङ्गमगमष्ठरागणसेवित | सोऽधिरुष् दिवं याति वर्गस्य सलोकतां ! नन्दिपुराणे योऽपि afeaarata जलपानं प्रयच्छति । स नित्यढमो वसति स्वगं युगशतं at: ARITA | wa fe सव्वदांनानामधिकं मनुरत्रवीत्‌। garaifa मभवति पानोयं कुरुस्तम॥ atta fe विनातात न किचित्‌ संप्रवर्धते नौरजातश्च भगवान्‌ सोमो-ग्रहगणेश्वरः ॥ अमृतं वसुधा चेव ATT चाध खधा AA | BMA ALITA TAIT जलोद्वाः | परतः प्राणयतां wre: सन्धवन्ति fared | देवानाममतं WA ATATATY सुधा. AAT | ~~~ és € €. © "wa wewifa efenas: | हेमाद्रिः | [erveres ¢ ३अध्वाय fasure aur tar wey चापि ate: sana ममुष्याशां wrararyaratfan: | तश्च सव्वं ` नरव्यान्न Utara ॥. तस्म्रात्पानौोयदानादे न परं विद्यते शिवं, तञ्च cara नित्यं य इष्छद्वतिमाममनः॥ ua यश्चस्यमायुष्य' जलदा विशाम्पते शक्राखाष्टाधि% कौन्तेय स्वगं तिति तोयद्‌ः ॥ walq कामानवाप्नोति कौत्तिभेवेष शास्ब्रतोः । प्रेत्य चानक्दमाप्रोति पापेभ्यद्च प्रसुश्यते ॥ ~ तोयदो मनुजव्याघ्र AT WAT माद्यत | अक्षयान्‌ समवाप्नोति लोकामित्यव्रवौग्मनुः ॥ विष्डुधर्ममो्तरे | न 9 > = * # पानोयमेव सफलं अलोक्छं सचराभ्वर। विकारः सलिलस्येद्‌ wat aya तथा| पानोयेन विना afaata arene कडि चित्‌ ॥ ala-aiz-qagiat जलमेव परायणं | यज्रोद्क तज सुराः सव्धंएव प्रतिहिताः ॥ AAS Aa तथा ऋषयश्च मात्रता: | , ~ # ॐ कभ दुलभ तच्च लोकानां परलोके feathers ॥ गाङ्डपुराख | « Waa ae भण्धाख्रजलदानं प्रयच्छति | र ~ कलन ere is oe व्यानस्य । RING ¢ gata: || शमादिः | प्रयाति नतन्द्रसानोक्य शुभमालंश्काहठतः॥ तोर कुख्थ स्तमायान्ति तथा यान्ति मधस्रवाः | छत-द्ष्य-दकास्तस्य WHR वशवत्तिनः।॥ दिनानि वहजोवन्ति अन्नेन रद्धिताः किल | a fe तोयविष्ौनस्तं दिनमेकं fe जौवति॥ WATS ACMI जलदानात्‌ प्रकौर्तितः। उदके सव्व वोजानि इत्येवं गौरिक स्पतिः | स्कन्द्पु दाग्पे | तयारामपि लोकानामुद्‌क जौवन स्मतं! पदिव्रममतं तस्मालद्ेय पुश्यमिच्छता ॥ अथ करपजिकादिदानानि। टेवलः। सलोयां पथिके विप्रे यो दद्यात्‌ करपत्िकां। फलं WRIA मनमाप्रोति मानवः ॥ महाभारते | ठदस्यत भगवतः NTS भगस्य च | afaada ae a Whntafa भारत ॥ परमं ATH QAM ARATAA | पिपासया न जियन्त स्वोपच्छन्दख जायते ॥ न प्रान ATS व्यसनं करकान्‌ यः प्रयच्छति । <€ र Sarg. | [दानखर्ड१३.अध्यायः। UTS: ATW UMA: करक।न्‌ अहयायुतः । उपस्र् नषद्भागं लभते युरुषः सदा ॥ कात्यायनः | भोजयिक्वा हिजानन्र करकान्‌ यः प्रयच्छति, मुरो तसलिलोपेतान्‌ सोऽपि सदतिमाघ्रयात्‌॥ ्रादित्यपुराणे । योदद्‌ाति षटौपात्र कुण्डिकां करकांम्तथ्रा। दषात्तस्य तथा wa लभते भौतलं जनं |! स्कन्द्‌ पराणे यो घटं पयसा पुणः इेमपाचनियोजिनं | HIM वस्त्रयुग्मेन दद्यात्‌ स्वग व्रजेद्धरुवं ॥ अध ध्मघटदानं। are faq: | शौ तलेन yaaa वारिणा परितं षट | शक्त चन्दनदिग्धाङ्क पष्यदामापशाभितं। दष्योदनयुत कुबथाखच्छराव तस्य ass | उपानच्छब्रसयुज्ञं VAIS Hays ॥ पष्पाचतं were तु इमं BTA रयेत्‌ | at नमो विश्वरूपाय ममः सागरसण्धव। wat पर्णोदरार्ास्तर टुःखसंसारसागरात्‌ ॥ VASE Cem: |] Warfz: | ९९३ SEH मयसदु क्तो srw काले दिनि दिने, उदकुग्श्रदाभेन Maat मधुख्दमः॥ ` भविष्यो्रे | , प्रत्य Waza बस्मसंङेष्टिताननः | व्राह्मणस्य WE नेयः शोतामलजलः शुचिः ॥ वसन्त-ग्रोषयोश्चष्यं यः पानौयं प्रयच्छति | पले पले सुवरस्य फलमाप्नोति मानवः ॥ , माग भोषीव्मारमभ्य उदकुग्भन्तु यः चिपेत्‌ | दिने दिने सशखस्य गवां पुण्यफलं लभेत्‌ ॥ तस्थेवोद्यापनं काय्य मासि मासि नरोत्तम ॥ मरूकावेटकाभिख vara: साष्वकाभिकेः | sien met fry ब्रह्माशमथवा पिन्‌ ॥ सतिलं arafaar तु wat सानेन मानवः॥ एष धश्षटाद्नो ब्रह्म विष्शु-शिवाककः | अस्य प्रदानाक्छतत# मम सन्तु मनोरथाः ॥ waa fafgar यस्त॒ wig प्रयच्छति | वसन्तं ग्रोश्समये प्रपादानफलं लभेत्‌ | प्रपादानफलं सोऽपि aware न सश्ययः॥ प्रघधाश्त्थसेखन | ufadraz | , @ ऽक्ारति fey ores ( १३५ )\ शेमाद्रिः। [दरानण्ष्क'१२ अध्यायः | उदङुन्भप्रटानेऽपि शक्तो यः ward waz | तेनाश्त्थतरोगै लं Va fara जितानि ॥ सर्ग्वपापप्रशमनं TS GTI | सब्बरोगप्र शमनं नित्य' werferta ॥ श्र्लत्धरूपौ भगवान्‌ प्रौयतां मे wares: । TRUSTS AHA प्रत्यहं पायनाश्न ॥ य: करोति ACT सेकं मासचतुष्टय | सोऽपि तत्फलमाप्नोति अतिरेषा सनातनौ ॥ श्रध गशन्तिक्ादान। तथा । ्रथाग्यदपि वयामि जलटानविधि पर | वसन्तसमयं WAT WRT दरेवालयम्पर ॥ तत्र स्वायश्धवं शिङ्कमाषं' वा देवपजित | तस्य MTG घटन्तोयेन CUA ॥ कुाकरभिगन्पैव वासितं वद्छगांशितं | aaarg दिवाराचौ rene Teer: एवं यः कारयेत्‌ gu यदहा-मकल्िसमज्वितः fate विष्णोरकसख्य इृषटदेवख्य वा सुगः ॥ स्वन्तं कारयेत्‌ कुष्धमच्छिख देवमस्तके | अमेन विधिना cer नरोमास्तुरव ५ ततः ककटके प्राते देवं पच्चादतेन तु । fray पिनि साना इति कचिरतृषादुः VATE: | ९९५ dara पूजरेषन्ेनबेदय ख मनोरमेः | प्रणिपत्य मर शानं मन्तमेतसुदौरयेत्‌ ॥ St नमः WET: शग्धभवो धाता शिवोश्रः। Waal मे मादेव जलङ्श्मप्रटानतः॥ एव सङ्कल्पा Bal च Tareraa उेडमनि। स. शका शिवभक्ता विप्रसुख्षां च भोजयेत्‌ ॥ एवं य: कुर्ते We जलदानक्रिगं इरे । aafwefa लिङ्कस्य पतितानि न सशयः स वसेच्छाङ्करं लोके तावत्‌ कोटो नरेश्वर ॥ # । SASH १ श्अध्यायः।| अथ मरशिकदान। a4 टेवलः | गरौशप्रवेथे मणिक ददाति दिजसद्मनि। asa पूरितमाप्रोति स verre: फलं ॥ ` भविष्यो्षरे। affect उवाच | प्रपां दातुमथक्षेन विशेष white | afew कथं दानं कस्मिन्‌ काले च दौयते ।, किं HARTY STAN ARTA जनाह्‌ ॥ MAYS | ९९६ Vaile [दानक ९१ अध्यायः 1 प्रपां eiquaas दिशेषधगमोषत)। era तेन water afew युधिष्ठिर । aurea कतौयायां पौकंमास्वां दिषतः | वसन्ते awa च मखिक aw etaa ५. चत्वारि शत्‌षटे ; ओष्ठ fa ङ्धिश्यष्यम wa ! विंशत्या ware प्रोक्षमतोद्ौनं न कारयेत्‌ ॥ wage ततः कुखास्हिर ण्य स्वशक्तितः | शक्त चन्द नदिग्धाङ्ग पुष्यदामोपशोभितं ॥ वासोभिः सम्यरिच्छाय साच्रभाक्छक्ृतोपरि। तस्योपरि ate वं वरुणं हेमनिग्धितं | सदच्िशन्तु विप्राय दयात्‌ संचिग्य केशवं ॥ शापो नारा इति wet भादित्य-वरशौो यमः | मरखिकं एचिकवीसव्थं टातुः शान्ति प्रयच्छतु । पूजामन्तः | wt रापः पवित्र लोकानामख्थेते जनाहनः | afaara प्रदानेन प्रौयतां जस्ायक। ॥ दान AR: | _ waa विधिना cen afed feage’ । दाता यत्‌ फलमाप्नोति ae ee गरो तम ॥ वियोगो नेव तथ्यासौत्‌ पुत्र ara-wag ©) ग्टहसं भारवेकस्यं म प्राप्रोति मरः शद्ित्‌ ४ .. at Sit ददाति मखिकं awe gerne re | दानखष् ६ QUT: |] शेमाद्धिः। पुत्रा AHN दुभगा सुभगा भवेत्‌ ॥ विधवा भप्तजश्मानि न लायेत मणिकदा | ग्द नफलं प्राप्य विष्णुलोक मङ्योयते ॥ आश्वयुज्यां नवम्याश्च शक्तायां भरतम | , स रूदृपष्पके दिव्ये भ्राखण्डलपुरे वसेत्‌ | इति afemera | Wy प्रपारान। महाभारते | प्रपाच Rar ear faaay हिजसन्तम। भुक्ेभ्यव प्ररौोयन्ते पानोयानि faa: o जिदाधकाले पानोयं यस्य तिष्ठत्यवारिव | ९ fara ° ~, सदुग ae न कदाचिदवाप्रते॥ समः | कूपा-राम-प्रपा-कारौ तथा STA WIM! | mene: शैतुकारौ खगमाप्रोत्यसं शय ॥ यथा। Sat agra प्रपाः शभाशा- crare gure प्रतिजया) Wana मधुराचवाशौ Varad देवं परथ लोकः) - ९.९. ८ warfe: | [दागख्च्डं $ १ परष्यावः। लिङ्कयरारे । ad ५ सर्व्बामना ख सवनं Va चानौधमोदभं | एतत्‌ सुदुलंमतरं परलोके मराधिप ॥ तस्मात्‌ FATS वाप्य तष्ागानि प्रपास्तघा । कल्तब्यानि यथा शका भरेरालहितिषिभिः ॥ ग्रामे वा नगरे वापि ara बा areata | यः प्रपाह्ारयेदरम्यां स पु्ठां गतिमाप्नुयात्‌ ॥ faqnaatacry | प्रपां पथि gut mat नाकलोके wera | प्रपाखानं शमं WaT VATA ATA ॥ AW खानस्य संस्कारात्‌ weafe: प्रक्रीन्तिता | तजरोपलेपनं MAT सव्वपापैः प्रसुष्धते ॥ रच्छं द्वा प्रथाख्वाने गोरो भवति arava: | वारिधानौ तथा Tat तदेव Weary यात्‌ + ङुश्धप्रदा नाहवति सदा TAA: + प्रपायाश्च तथा दश्वा पुरुष परिषारकु । सव्वकामसमदस्य TWH फलमयते ४ वमानानि वो दद्याद्‌ प्रपाया feoenat । जिंविधां ठदिमाद्रति तेजसाः यद्या Frat ॥ शेव सस्य प्रदानेन रखान्‌ प्रप्नोति BEAT | am हरितदानेन wal लोकमवाङ्वात्‌ ५ फलप्रदानेन तधा वड्िष्टोमफलं शत्‌ | ergy ९२अध्यायः।] हेमाद्धिः। eee सक्ष नाश्च प्रदैत्नेन्‌.गोगतस्य फलं नरः | गोरसानैं प्रदानेन मोलोकं समवाप्रयात्‌ ॥ ware विविधाः छवा प्रपायामासनानि च । स्वमंलोकमवाप्रोति वसूनां नात्र संशयः ॥ , तत्र बहक तथा RST ATTA मानवः । कप्याम्निदोतिप्ाकाश्य सौभाग्यञ्च तथाग्रयात्‌ | द्न्धनानां प्रदानेन रिपुभिनौभिभूयते। तश्नोपयोगिभाण्डानां दामात्‌ स्मगेमवाग्र यात्‌ | " ब्न्द्रलोकमवाप्रोति ताम्बलादिप्रदानतः॥ भविष्योल्लर | युधिष्ठिर sara | प्रपादानस्व Berea वद San faze । ay Sat Met Sar era wera fa फल! aia उवाच | mate फालशमे मासि प्रासे चेव महोत्सवे । gusts विप्रकचिते प्रहचन्द्रवणाग्विते ॥ मण्डपं कारथेदिहान्‌ WATT मनोरमं | gear मध्ये पवि बा चेत्यहश्शतलेऽथवा tt सुभौतलवतलशं रम्ब विधितासनसयुत | तन्मध्यं खाययेडष्यान्‌ afegete चोभनान्‌ ॥ ere ene.) [दागखक्छं १ २अध्वावः। श्कालमूलान्‌ करकान्‌ TT राङश्िताननान्‌ | awe Maan अति दश्वा यथोदिता) प्रपापालः प्रकर्तव्यो बहुपुव्रपरिष्छदः॥ पानोवपानादखान्ताम्‌ यः कारयति मानवान्‌ । ` एवं विधां प्रपां wen waste विधिपूम्वेकं ॥ यथाशक्या ATAS TW भोजयेदिजान्‌ | AATAAA CTU खानेन मानवः ॥ Was VARTA भूतेभ्यः प्रतिपादिता, TU: प्रदानात्‌ पितरस्तष्वनतु ष्व पितामहाः ॥ cefae दानवाश्च) श्रद्यादि मासचतुष्टयंथावत्‌ Wy वारौ वा एकमेकं वा cat प्रपां पानोया-व-व्यश्नादि सहितां जिंशेदषकोटिपरिभित- कालभोग्बदनद्रलोकप्रासिकामो HAAR चतुववंदत्राद्मणत्वकामः- सब्बभूतेम्योऽइसुजामोति । अमिदारितं ततो देयं जल मासचतुष्टय | विपच्चम्बा मडाराल otarat जौदम्‌ पर ॥ गन्धा सुरसं श्रौतं Whar राजते feral | प्रदश्यादृप्रतिहत सुद्धा मबखोकयम्‌ | Tae कारये्तस्यां भोजनं शद्धितोदिजाम्‌ ॥ अनेन विधिना यस्त॒ ate तापप्रखथनं । पानोवसुलमं TIT yews श कपिलाशतदानस्य सम्बम्दलस्छं दत्‌ पशं । SASH VATA: | ] wattz: | १००१ तव्पण्यफ PACT fat aaa: सुपूजितः ॥ पूगोचन्दैप्रतोकाशं विमानमधिश्ष सः। ` याति Samant पूज्यमानोऽप्रोगशेः ॥ विंश्त्कोटो हि वर्षाणां यन्त-गन्धष्य-सेवितं | , पुख्यक्षयादिषागत्य चतुव्व दो fest भवेत्‌ | ततः परं पदं याति पनराहत्तिदुलभं ॥ सुम्वादुशोतसलिला क्मनाशनौ च प्राम्ते पुरस्य पथि घां सराजब्ूमौ | यस्य प्रपा भवति सव्व जनोपभोगम्या watat: म वन जोवति जोवलोक ॥ दति प्रपादानविधिः। अरय Reimar । ™ तत्र कूपस्य ATTA | विष्णुधम्प्त्तरे | उदकन विना afaatfea लोकदये सदा | तस्माश्जलागयाः कायाः पुरुषेण विपथिता॥ अम्निटोमसमः कूपः सोऽश्वभेधसमो मरौ | कूपः प्रहस्लपाभोयः सथ्य इरति दुष्कसं ॥ FURY MRA Waray भोगानुपाश्रते। तजापि भोगमपुण्ये . स्था नाभ्बासात्फवतततितं ॥ ( १२.६ ) , १००२ watfz:1 [दानखण्ड११ अध्यायः, स्कन्द्युराख | NAS यो नरः कुय्यौदवां ge सुशोभनं । Cay सुब्राद्मशेभ्यस्त्मोजयित्वा यथाविधि ॥ अष्टाभिः सविचिन्राभिः पताकाभिरलङ्कतं | faa ia पश्चाशत+ द्वा च नरोत्तम । याद्यष्ठरःखुगौतिन वरुणस्य सलोकतां ti afequre | यो वापौमथवा कूपन्देशे तोधविवस्विते । खानयेत्‌ स नरो याति म्बगे प्रेत्य शतं समाः | ५५, * £ टेवेरेकत्वमतुलं ठष्लाचषजितः सदा ! शाटदित्यपुराशे | सेतुवन्धरता ये च ala शोरताश् ये) तैडागकपकननोरो FAR ते ठषाभयात्‌ । fay: | : 0 [य १ भ्रव ATH TATA ear विश्यति ॥ _. तेडागक्षबरित्यटप्तो aren लोक मन्यते । HAWS, सदा षो भवति । तत्‌ प्रत्त, तस्यात्‌ कूपात्‌ HEA , 111 कानानानि @ cunfafa इचितपाढडः। “ » के array १३ भध्वायः i watz: i ५००२ | Tar | कयारामतदागेषु देवतायतनेषु च । पुनः संस्कारको ख लभते मूलिकं फलं ॥ टेवोपुगाणे | कपारामं यथा शस्तं कां लोके प्रजायते, तथा FAlY YAS यथा शोभायतं भेत्‌ ॥ पूव्वमाचित्य aia तस्यो्षरपयेऽपि वा । ' न पृव्वव्यत्ययं Satay देवालयाद्रषात्‌ i कतं भयप्रद लोके तथाचाग्निभयं जलं । वायव्यं वापि टस्य भयदं जायते aa ॥ STE गगः । gary पञ्चकरादूदै पञ्चविश्ात्‌करावधि) कूपं SAA ATM: सव्व भूतसुखावङ्‌ + दति qafaantufafy: | अथ वापोनिश्मौखं | faquaitat | यमलोकं प्रपश्यन्ति न जलाशयकारिषः। अतः HAY TIAA FET भूप कपक | HENTAAT बापो तषा च afeatferat ५ १००४ खेमाद्धिः। [दानखण्ड' १९ waa | देवौपरारे। कूपः पञ्चकरादृह ` यावहगेस्तदुदवः | वापौ दर्डमयादृह ` दशव्गी waa: ॥ - कर्तव्या we ara हिचि्ेकमथापि वा । fast सम्भद्रकख्ान्ये SUT वा चायथा तधा॥ अस्ना वा चाष्ैचन्द्रावा धेनोयक्रसमाकछतिः। HUA दरव्यसारेण गोपथा सव्व कामदा I वेदाष्टमष्यगोसारा कदसाडी यथा भरेत्‌! कूपोवा भौलयष्टौ वा देया नेमो यथाद्डा॥ भवने का्ठपाषारेरूदपौठससुष्छया | BIT तोरणोपेता मणनायग्डहाविता । नागयक्षग्टेदंव्यामू षिता करौडिताकुला । ATH भद्रा BLAS सव्व कामप्रदा करणां a भद्रा पञ्चा War कान्ता विखया मङ्गला तथा । जया drat भवेदापि waretat wataer 0 हत्तायता चतुरस्रा वाप्यः साधारणा मताः शेषा काम्याधिकारे ण कुपोदस्तः शभावः ॥ ` नन्दिपुराणे | यो artraferare ण विधिवत्‌ प्रतिपादयेत्‌ | कोेषदककुख्धस्यान्‌ समुद्रामश्चा अया ॥ चतुरयतुरन्तात्‌ तेन दक्षा महौ WAT | तक्षव्रिधो दिजानञ्च॑य विधिवस्‌ पानभोजने" । दागखर्ड'९र्रष्यायः'| देमाद्रिः। १००५ स याति वौतूण लोक दिव्यकामसमन्वित ॥ मथ भदर।तडागनिन््रीण | तच यन, | तडागे यस्य पानौयं सततं खल्‌ तिष्ठति । स्वंगलोकगतिस्सस्य ara काया विचारणा। तड गकत्त वसति स्वगं युगचतुष्टयं | यत्र विप्रोऽघ गौरेका पायिनौ सलिलं कवित्‌ । तडागन्ताटशं क्षत्वा खग द ययु गान्‌ वसेत्‌ | ARTUITA | खेवा waar: पितरो गन्धर्व्वो-रग-राच्साः। स्थावराणि च भूतानि संयन्ति जलाशय I कुलं सन्तारयेत्‌ सव्व AB खाते जलाशये | गावः पिवन्ति सलिलं साधवश्च नराः TAT तषागे यस्य गावस्त पिवन्ति afaat जलं | मृग-पर्ति-मनुष्याय सोऽश्वमेधफलं लभेत्‌ ॥ यत्पिवम्ति जलं त्र खायन्ते विश्रमन्ति च। तडागदस्य तस्सव्वप्रत्यानग्धाय कल्पते ॥ तधा | 8 वषौरातं तडागे तु alee यस्य तिष्टति । श्रमिषोचफलं AAUTATHEUATT ॥ १००९ हेमाद्रिः i [दानखष्छ १३ अध्यायः | वसन्तकाले पानोयं तडागे यस्य तिष्टति | अतिराजस्य यक्षस्य फलं स समुपाश्युते ॥ : निदाघकाले urate तडागे यस्य तिष्ठति | वाजपेयसमन्तस्य फलं महर्षयो विदुः ॥ . ` विष्णुधर्मोसरे । हत्वा तडा गच् तधा ase लोकमश्युते | दशवषंसहटख्ाखि aera festraa: | ततोऽपि gaamfa तडागकरणशात्‌ पथि ॥ मरौ तडागे arate यस्य तिष्ठति वे feo: विमानेनाकंवखेन ब्रह्मलोकं स गच्छति ॥ प्राहट्‌ काशेऽपि arate तडागे यस्व तिष्ठति | अग्निटोमफलम्तस्य yore प्रकौ्तितं ॥ शादशणाहफलग्तस्य शिशिरे यश्च तिष्ठति वाजपेयफलन्धस्य वसन्तं यस्य तिष्ठति | श्रखमेधफलन्तस्य निदाध यस्य तुदिलाः॥ सस्यानां सेदना्घाय नदौवाहे तथा Wa. WAS पानदषेव प्राणद तथा भवेत्‌ | wine लोकानां समवाद्वोत्यसश्ययः ॥ पानौयधोधयं क्त्वा टे देवविनिश्धिते । परुषः फलमाग्नोति दशथगोद्ागजं few: # दारुपाषाणरखिवतं सुखशैव्य ware | परां मानवः WAT नाकलोक wea ॥ eam १२ अध्यायः] दमाद्धिः। १००७ प्रणालकरकेतन्तत्र.ढकसिमाप्रोव्यनुत्तमां | महत्‌पुथ्य मवाप्रोति नाकलोके AEA ॥ स्ववाहुखात यः कुथानलाग मतिमाब्ररः | तत्‌ फलमाप्नोति क्ल राजसुया ARTA: ॥ Ula पुष्य यः garg किच्चित्तस्य जलाशये । पुण्यां शभागो भवति सोऽपि यस्य जलाशयः ॥ प्राप्रोति afa परमां मनुष्यो लोकां wear तान्‌ सलिलाधिपस्य | जलाशयेख्पऽपि कते fest तस्मात्त लोकं सलिल BATH ॥ श्रध हारोवन्धः। देवोपुराणे। ब्रह्मोवाच | देव्यः शस्ताः AIS सव्वकषामप्रसाधिकाः | तासां समुपभोगाषं' जलपाजाणि कारयेत्‌ ॥ STAT, शक्र TRS नगाः Wan: | तलखातं aera तु विपालौ afew मता। शोभाग्ा दौषिका प्रोक्षा चतुरा तु वापिका ॥ कपाः पादविहौनाष सपादा तोरशान्विताः। शक्रसावन्धकरसाभिरन्लो भिर्टिका मता॥ गिरेरन्तम॑ता हारां सस्फोटं हरकन्तचा | , अक्रमः; सथल. पगला चितिमाग्तिभः । १ eek wae: | दानखण्डः pawana: | व्नागमधघोगामो न सिददयन्ति कवन, SAAT च तथा चक्र सुखसाध्याः प्रकौत्तिताः।। उत्तमाधममल्या सा AMAT YOU! | Seale वन्धागाया तु साधमा परिकोत्तित ॥ शतसदहस्रपययन्ता हिदण्डाषटडिदण्डिका। हारो येष्टाघमा तात AIT च या भवेत्‌ I. मिकतापडसंच्छिद्रा सप्रजा परिवस्जयेत्‌ | wuife देष्यौत्‌ विस्तारं मिताव समाचरेत्‌ ॥ व्िपञ्चचाषटपय्यन्दः येष्ठो वन्धः प्रकौल्िंतः | NACA भा पालो कराणां सप्तघाघमा॥ दिस्तारः कथितः शास्रे पालोवन्धस्य पण्डिते; | प्राकारकटनलिका पुटका एषटसद्धय ॥ GEA भवेडन्धधन्म चन्द्रः सकम्बलं | भजिहाललते WH खाख्यानन्तोयसयमः ॥ araruafea वहमघटर विद्छकाष्टज । गिलास्तख्च निवदन्तु एथविमस्तो ख र्धितं a वखसन्धानखंयोग समवादान्तकम्पर्‌ | , कधाकालसह विदान्‌ कुचिषातन्तु कारयेत्‌ ॥ नः WEES खाते कम्बले वापि दापयेत्‌ । महा दोषकरं AM हारौकजुभयप्रद्‌ ९ प्रयवः Fea कार्यो मल्िष्ठा कुश्च नादिकं | नलिकासु प्रदातव्यं लोड सुग्रशघटितं\ समातिपययं यावदुपशान्‌ खातयेन्रषः | दानवषगहु ra पर्यायः | | हेमाद्धिः | १००९. ग्रन्था न MAST BIE IAT भवेत्‌ ॥ पालौन्त्माषटद HIE न घटितां | कश्मदषभकम्यादिकेमश्चादौ विनिक्तिपेत्‌ ॥ Wiel महापा श्येनकादिषु कारयेत्‌ | ATEN ANZA यागमन्वजपं सटा ॥ द्रानिष्यत्ति तु कन्तव्यमन्यया भयद्‌ भवेत्‌ | MAHA WH ETT SA Cat भेत्‌ ॥ eum प्रतिरूपाणि तदा fae’ विनायकं | "श्निः qalfn gata महालक्तोयेधा पुरे ॥ शुभदा भवने लोके नन्टातोयं शिवं तथा । श्रगमन्तोगगं AMT कुपम्ना AANA ॥ हारोवन्धेषु कत्तव्यमुसर्ग गो प्रदानिक | Marg शमं देयं ast Fag दस्िणां ॥ WAG नागयन्नश्च हारोषन्धे सदा We | चतुम्तोरणमंयुक्र पताकादिषिभूषितं॥ sam विहितं हौयामन्धधा न शुभोदकं | maa वज्िदंयः पशपातपुरःसर॥ HUM नागद्ृदयं मन्व तत प्रयोजयत्‌ | सेपूणं जायते सव्व ` न्युनाधिकक्लतश्च यत्‌ ॥ HAY हयमेधस्य यत्तस्य wafer | समग्रं सभतेतश्थ हारोवन्धे wa afer ॥ शह कौत्तिः शुभं सव्ये विधव भवैदुप । दारोवन्धप्रक्तीरो नन्दन्ति प्रजया स्‌ ॥ ( १२७.) , १०१० Ware: | [दानखष्ड १२ श्रध्यायः। तष्ागं मलकोपेत परिदा शइसमण्विङ्गन टेवतारामसयुक्ष सर्गबकामप्रदायकं Hoe हारोवन्धं सुविस्तोण परिङारशभः सदा । अन्धधा न भवेच्छक्र कृत्व पालिवन्धनं ५... मध्ये ore सुविन्धासं जलमाग' जलावङ्‌ | गेलं पक्षक वापि काय tyra भूगतां Wat चरोपणे gateway गोभनं तचा । सोपामपालिका काया विस्तोणा खान-भोलने) शोभाधिकेन gat कूच काया यथा विषि। TITS CST: काखः कालसष्स्तथा ॥ एवं पु्यमवाप्नोति स्थेथकालवगात्‌ छति ¦ वाजिमेघः क्रतुयहत्‌ मोपि पुश्यप्रदो भवेत्‌ ॥ इारोवन्धम्तदा तात परष्यदौ जायते wat | gare सिहते तच्च मन्दादोनां निवे्यात्‌ ॥ खजयण््यादितहागादि अष्टो पापडराणि a | तेषु हारौ utes wr देवा-रामस्मग्विता + कूप-वाप्रौ-जलोपेता पुतरायुःकौततिंदा सदा । | सा परिग्रहससथान भूपतेश्ागकल्पिता ॥ एरपसनदेवानां सिद्ध जायते शभा । सरिखिहाशयेया न विष्ुक्रान्ता वदुन्धरा ॥ सोभाग्यहारौवन्धख्य जशवेष्टाषटकन्नमा | fuatanqarat awe त्वभिग्न्दितं « पावनच््ायते आक्र अन्यथा निष्शं मतं | दामखष्ठं १२ च्यावय] देमाद्रिः। १०११ श्रगुख्धगितदयं रीषु अपेयं सलिल ' waa | तस्माश्चोतसगिक पेय वर्षौमूस्लमं शुभं ॥ तव्‌ पृष्व Sat संख्या रेणान्धां पव्वगापिवा दशिरे "चेव fray शिवास्या शुभदा सदा ॥ -पञ्चिमे सुभगा नाम at यचो्तरतस्तया न ङुब्युाम्य ने ऋत्या मागने्यान्त्‌ शुभार्थिनः ॥ प्रदिणेन पुथ et रोपितव्य शुभं सदा । अन्धथा ANGE खत्यम्बा लभते करतौ ॥ " तस्म(द्राण्यायुःशमद्‌ पत्रसन्ततिवचैन ॥ पिमो्तरपव्व च UUM जायते Aa tt erdtaafirciad शक्तिभिर्नौयकयुतं | तदा कूपजला-रामभूषितं सव्वकामद्‌ ॥ एवं विधं पुरोपेतं ब्रह्मसूर््याम्तकान्वितं | कुर्याः सुरथादूल स लभेदौख्ितं फलं ॥ sy कोस्ति शुभान्‌ पुकान्‌ परत्र परमाङ्कति। हारोवन्धात्‌ फल AWA इयमेधसमं भवेत्‌ ॥ सयम्तपातक्रोच्छिस्तिः कते भवति Qaaq | तख्माश्नपेण कन्लव्यं विधिना हारिगं जलं ॥ समन् WAST कश्या सफलं भवेत्‌ | श्येनकारैस्तथापला AME इदयं जपत्‌ । हा रोवन्धप्रसि्धाध waar न लभेत्‌ क्तं ॥ यतः Gee fate हारौवन्धः सुरोत्तम | अतः पुष्यकिधिः कार्णः अपडोम्॑त्रनादिकः ॥ १०१२ चेमाद्िः। [दानखश्डं ९ रभध्वायः | ४ देण रोगौकसङ्भाथ्य' शिषस्याटेशतः श्म | नागानां हारिसिहाध wergd भेत्‌ क्तं ॥ AMY HARA किन्तु संदेहसाधना । छता विशोयते कालान्तस्मात्‌ काया wer Esty दे शपञिमयाम्यस्थं तत्‌कतुमं as भवेत्‌ | जपं पश्िमपव्वण रति-पुज्र-धनप्रद्‌ | याम्य सौम्यमतं ew पक्रोधनविनाशम॥ यश्चवारुकगश्भद्र-गणय्यायुःपुषद Wa | पर्ग्बौत्तरगत देयं सुखदं धमद्‌ मतं ॥ ufaa ara नन्द waarnfaata | जलवायुगतां Sui रेमदच्च भवैदमं । रस्ोवायुगतं काकानुश्चाट कुरते Wa | श्रम्निवारुशिकं are ददनं कोत्तिवदेनं i टेणदाष्टगतं पापं घमतापकर तथा | वायुद्‌ाष्गतं AM धनरेमगजापष्ठं ५ एवं लक्तगमाचित्य area नाम दाटिका;। भावा सद कशूराज्धायुःदुन सिकाः ॥ ATA सदा लोके धनं क्तश्यदावह । पररा जने दोषाच्रहन्धादिधिना ws ॥ wea कारयेहारोः गक्ना्समन्बितां | जयश्च विजयङ्गायय सृष्टुकु््यात्‌ सरुदक ॥ नागाख्यं दयं WHT प्रस्फरत्‌ स्थापने Wri । सेना faaretary afaaen: प्रयःव्रते; ॥ ease १२ अध्यायः] Warf | १०१३ वसना कावि ¦ फल-घुय गगादिभिः। कार्य्य महोत्सवो वाटवां urattaarzerfa fa: | Zia Sa सदा शक्र ठृपरःष्रसुखावद्धं॥ गोदान भूमिदानच् कन्यादानं सुरोत्तम | Witla प्रदातव्यभेकं कोटिगुणं भवेत्‌ 1 गजा--रत्र-दानच् VACA प्रयतः) हारौ वन्धषु दातव्यं सव्वं" कोटिगुणं भवेत्‌ ॥ गोभेधे नरमेधे च WARE तपरा मखे । पुष्यं यत्जायते शक्र हागोवन्ध ततोऽधिकं ॥ वापौ-कुप-तडागानि टेवता-यतनानि च। एतानि वछरत्तिधम्प्रषु श्भानि फलदानि च ॥, दोनान्धऊरभोरूकां era 2a यथाविधि | एकं कारिगुग पुख्यं जायते ala ww: |! wan कथितं शक्र हारोवन्धस्य यत्‌ फलं । परादुभीवन्तु देवीनां Sareea कौत्तितः | भिवदूत्यास्तवा सम्यकप्रादुभौव TAS | यः णोति मरः wera Gem भवेत्‌ ॥ कूपा-राम-वहागारि प्रप्ाद्यग्नि प्रतिखयं | aq साधिष्ठितं aq श्रनन्तफलदायक ॥ यः कुाहारिषन्धानां तडागानां WA तचा सवश्वरजलं BAT रभेष्पश्छन्ततो ऽधिकं | गिव-सूग्य-हरि-व्र ्म-संयुक्षं सव्वकामद्‌ | Mare: परा शेषा ante मन्वमन्तगा 1 १०१४ माद्िः। [दानखण्छं १३.अध्यायः। “eo © bd ar * सव्वधां wade ब्रह्मादयः परिवारित स्थापितं जायते शक्र सवाघभयनाशमं ॥ इति हदारोवन्धविधिः। अद्य तडागादि प्रतिष्ठा | AAG | सूत sare | खलाथयगतिं विश्शुसुवाच रविनन्डम्‌। तष्ागा-राम-कूपामां वापोषु मलिताषु ख ॥ विधि qeatfa देवेश देवतायतमेषु «| के तत्र ऋच्विजः काव्या Set वा कौषटटश्यो भवेत्‌ ॥ दत्िलावलयः कास्‌ WIAATATAAA च। षूत्यादिकानि शस्तानि सव्व माचच्छ तत्वतः ॥ aay उवाच) गणु राजन्‌ महावाष्ो aginfeyg यो विधिः वह्किपुराशे । | wa fea guana awa gq weer! वापो-कप-तषागानां तस्िम काले विधिः सतः ॥ संपखतु कते कसः: सवणा स्वकनोरथाः WHS YMA Grey मकारे wiz ॥ मोने यगो-षलामस्तु कजे च सुवङ्कह्कं | दानखण.१२ अध्यायः] देमाद्धि. १०१५ हषे च faa हदित्र्िके निजल भवैत्‌ । पिठकषिस्त्‌ कन्धायान्तुनायां शाम्वतौ गतिः ॥ सिरा भमेषोधमुनीशं aaa दिज यच्छति | RAITT | माघपश् शुभं Wadia चोत्तरायणे | qe fe विप्रकथिति क्त्वा ब्राह्मगवाचनं॥ WIAA देशे ACTA समोपतः। Await Wat वेदों चतुरस्रां चतुग्धखीं ॥ तथा USM: स्यात्‌ मण्डप चतु दः | वेद्याथ परितो wat रब्विमाज्रा तिभेषखला॥ नवसप्ाथवा पश्च यानिव्वक्रा नपामज | वितस्तिमात्रा योनिः स्यात्‌ षट्‌ सप्ताङ्ग सविस्तता ॥ nate aa War स्यः स्वपर्व्वोख्छितमेखला | AAA: सव्वं वशः स्य: पताकाध्वजसयुता ॥ WAG SAT HA-AS-ATSTRATA J | मण्डपस्य प्रति दश दाराण्येतानि कारयेत्‌ ॥ छमास्तनाषटडोतारो हारपालास्तथाष्ट वे । अष्टौ तु जापकाः काया व्राह्मण वेदपारगाः. स्प खणसपन्रा amar जितेन्द्रियाः | कुल गौोलसमूयुक्षाः wears शिजोत्तमः । पुष्छेऽङि CASA ATHUTATY वाचन । . oftaratat दषटष्य १०१६ Sars: | [दानखण्डं १२ प्रध्यायः। @ £ १. ® तत्रोखगपून दिवसे तडागाश्यत्‌सगं . करिष्य ति विदित संकल्पो यजमानो ठहियादमाभ्यदयिकं विधाय ब्राह्रणवाचमं कुयात्‌ | £ TMA AT चात RAAT | यतम्तदकरणे मङ्गपुराणे दोषः ख्यते | वास्तपूजामङव्वा गस्तवाहारो भवि्यतोति ॥ तत्‌ WRIT LITA दशितः | शस्तादिलक्षण qm परिभाषायां) war, कुर्डानि। तानि च wawy foe चत्वारि, एिगान्यां owe, भाचाय- कुण्डमिति पञ्च कुर्यात्‌ | पताकास्त्‌ प्राच्यादिप्रदत्तिगदिग्विदिक्च पीत रक्ष्य नोलाख्नमिभणशक्त-लष्ण-हरित-सव्व वणः काग्यौः | wae किङ्किणोकालङ़ Att प्रा चार्यप्रमुस्ान्‌ wefanfaarerary भमुकोऽ्थयन्ने नाश ये, तत्र भे त्वमृत्विगृभवेत्वादि दश्वा मधपके शाभ्यश्च येत्‌ । a च 9 ufana y war amqncarfa च व्यजने चामने शश्रे तास्रपाजे सुविस्तरे ॥ ततस्वमेकवर्णाः Wass: प्रतिदेवतं ५ ¢ चिे्रजादनुयकाो . भाचायः प्रचिपेद्रुमावः fawere: 1 wefaarm aa, स्यात्‌ चौरहश्चविनिद्ितः | 9 * त STATS CEMA: 11 wart: १०१७ यजमानप्रभाणो वा awe भूतिमिच्छता); हे मालेढारिणः कायाः पञ्चविशतिऋत्विजः। मके कुण्डलानि च मानि केयुर-कटकानि च । तथा | अङ्गलोयं पवित्राणि वासांसि विविधानि च। wade ममं सव्वान्‌ ware दहिगुणं ga: ॥ ददाच्छयनमयुक्मासनय्ापि aq प्रियं | सोवा PARTY राजतो WAS esa ॥ aa कुखोरमग्डको वायसः शिशमारकः। WAAAY तान्‌ स््वानादावेव विरांपते ॥ शक्रमाष्याम्बरधरः शुक्रगन्धानुलेपनः | सन्वाषध्वदकख्जानघखापितो @eqya: ।' यजमानः AIA: पुत्रपौवसमन्ितः। ufad हारमाचिल्य प्रविशेद्यागमण्डपं ॥ ततो ayaa Vo निस्वनेन च। ufanaart, प्रतिक्षरडमासनदयं तास्रपावष्यं विष्टरहयं व्यजनं aad सकवन्दनमादिभूषितं पञ्चरत्रगर्भकलश्द्च खाप- येत्‌ । सन्नोपकरणानि, पविचच्छेद्‌ म-प्रोक्षण्णोपाव-प्रणौतापाव्र- स्ालो-सुक-खुवे-धवहिः-समिदाज्यःप्रभतोनि तथा सापयिष्य- माश-देवता्षवलोन्‌ ' भानावणगन्धधूप्ररोपमारधानि | atc निश्चितं बुपश्चोपकल्ययेत्‌ तच्च युपं -देवतावलिषरणानन्तर्‌ पूर्व कृषकान्‌ प्रा्यान्दिभि देभौनक्ततानि चावरे afar निखनेत्‌, ( १२८ ) १०१८ देमाद्रिः। [दानखष्ड' १२ wera: | इण्डभ-राजिल-कुलोर-ककंटक-कृन््ारौ ड पर्चरज्नगभायां gare: arate fafa स्थापयेत्‌ । एवमन्यदपि. प्रहतोपयोगि- कर्प्ारग्भात्‌ पूव्बभेवासादयेत | wate, परिभाषायां दशिता; | रजसा मण्डलं कुयात्‌ पश्चवणन तस्यवित्‌। NEN CAAT TT ATH TATS 11 watery परितो su मध्ये शुथोभनं। वे्या्ोपरितः कत्वा ग्रहाक्नोकपतो स्तदा ॥ विन्यसेश्नन्ततः way प्रतिदिचं विचच्खः | भषादोन्‌ WITTY वाद Aaah: + ब्रद्माणच्च find विष्णुः तज ब खापयेहुधः । विनायकच्च विन्धस्य कमलामब्विकां तचा i NY सव्वलोकानां भूतग्राम MITA: । पष्पभक्तफलेयु क मेवं क्त्वा धिवासथेत्‌ | gute रब्रगभा स्तान्‌ वाञ्लोभिरभिवेट च । TA FACTS CCT समन्ततः ॥ UaAwaA तान्‌ ब्रूयादाचायस्त्वमिपूजमेत्‌ । बहुषो gam: खाप्यौ दचिदेन wafer ato साममौ पिमे स्थाप्यो ents weed | eeuat elma यजमाम उपाविधेत्‌ ॥ tatarfe, रजसा तच्डुलारिचरेत । ततप्रकारख्छ परिभाषायां दितः | पि १ 11 | * कक्पयेदिति ufen-are: | जवि EERE AOI ` दान aware] | Saris: | १०१८ प्रान्‌, भ्रादित्याटोन्‌ भषिदेवता-प्र्धिदेवता-सहितान्‌ | Sra, TMA तेषा मावाइनादिविषि : तुलापुरुषे द्रश्टव्यः । भषादौन्‌, मकरारौन्‌ । , कमलां, wewy, what, eat: तानिति, कुण्डसमोपसधान्‌ कलशान्‌ | TaAFS THA होतारो स्थापयेत्‌ | दचिशदिङ्ष्डेषु यथावेदं equa लाप-दक्तहार- पाकलानामेष एव क्रमो वेदितव्यः) यजलध्वमिति तान्‌ ब्रूयादोदढकान्‌ पुनरेव तु | savas तिष्ठष्वभिति जापकान्‌ | एवमादिश्य तान्‌ सव्वोन्‌ प्रयुज्याग्निश्च मन्त्रवत्‌ ॥ शुयाहाङरे शन्त tery समिधं तथा । ऋलिग्म्यचेव होतध्या वारकरे व waa: | परहेभ्योविभ्रिषद्त्वा तचेन्द्रायेश्वराय च । मर्गो sada विधिवदिश्वकशमण । ` जड्यादाशाय द्तिशेषः | AT RCH | तत्वायामि awe वन्धयमान इति पञ्च) १ ~ a नो भग्न वरुणस्य विहाजिति © | vA मे.वर्ण Waifs च। १०२० देमादिः। [दानखच्छं १२ अध्यायः। होमसंस्या तु सभिदाज्ययोरो्तर्तं विधाय ग्रहादिभ्यस्त प्रयेकम्टाविंशतिराहइतयोषटोतव्याः | अरहादिमन्ास्त, तुलापुरुषेऽभिदहिताः। विश्वकम्धमन्वः | dean दमारुद्रायेत्वादि, पावमानन्तु aaa | waaay रोद्रश्च पावमानन्तु APS । जपेरन्‌ पौरुषं az पूव्वलो ज्यात्‌ TAR ॥ ufaaai, राव्रिवाख्य दायतौ इत्यादि | कनिक्रद ज्जनुषभित्यादि पुषमक्र प्रसिदं सष्ठ | TH रोद्रश् सौग्यश्च ATW WATT | Wa जपेरस्त efaua यजव्विदः ॥ शकरः सृक्त, इन्द्रनो विश्वतस रौत्यनुवाकोदुधनुशक्रमिति fara रोद्रसूक्र दमार्द्रा यःख्िरधन्बन दभि az | ऋ चः, NT सोमो धेनु भिति षट्‌ ऋचः | RUwWAR यददाटेवहेडनमिति चश्वारो | ्रनुवाकाः, जालकेदससूक्षः यख्वाहदाकौरिगेत्यमुवाकः aan सूर्ययोदेवोभिति az ऋष्वः एतानि सूक्तानि तेलिरोयाशां प्रसिहानि | ` ` वेराजं पौरुषं am daw इद्रसंडिता | गे अवं पञ्च निधनं aaa’ ज्येष्ठसाम, च ॥ वामदेव्य SER रौरवं सौरथन्तर | गवां aa fanny candy ययन ¢ दानखण्ड panera) देमाद्िः। १०२१ * गायेति dram राजन्‌ afawercarfaar: | aca पिकासौममिन्देत्यच प्रसि | सोपगौनि sqwefaga मघमित्यत, The, सामानि ag सहिता) , श्रावोराजानमिगयादिप्रसिद | > +» ~ + श्रव, Vara जातमन्धम इति प्रसिद् | uy निधने वा, वाम रेव्य कयानञ्िवत्यच्र प्रसि | गायचन्तु प्र सिह । wae सामानि ateara दोद्ानि वामदेव्ये ग्रामे गेय FE mravifae वाम्‌ इति प्रसिह। सौम्य सोमव्रत सन्ते पयांसोति प्रसि | रौरवं पुनानः Waar प्रसि | रथन्तरं अरभित्वा सूरनो मुम इति fae | गवां व्रतं त्वमन्यत प्रधम मितिहे सामनी, fans’ विका fea ufaw | TMP, यशः, सभेहददिन्द्रायेल्यत्र प्रसि । ्धर्ववस्थायोक्तरतः शान्तिकं पौष्टिकं तथा) जपेरन्‌ मनसा रेवान्‌ UTA वरुण प्रभु ॥ gare रभितो रात्रावेव कछतवाधिवासनं । गजा--रणष्याष्वरमोक-सङ्म-ङदगोकुलात्‌ ॥ मदमानोयङुष्डेषु प्रचिपेत्वरात्तथा | eae प्रसिष्टाधीन गन्धान्‌ गुग्बलमेवद्‌ | १०२२ दमाद्धिः। [दानखुष्कं ११ अध्वायः। + ४. . 5 खपनं तस्य कतव्य पञ्चभङ्गसमम्वितेः f Ta कन्त हामन्वेरेवं कलवा विधानतः + रोचना गोरोशनां। fawreat:, म्तेतस्षंपाः | QWHFT., अग्यत्वो-द्म्बर अस्त-वट-चुल-स्य पक्वाः | अभिषेकमन्त्राः, FATTER TAT: | अभिषेकम्‌, हितौयदिवसे विधेयः | शक्रादि देवताः, wet व्रह्म fay महेश्वराः | सुराख्यामभिषिदधन्तु प्रयच्छन्तु घनानि च) नारायणो जगन्राघस्तथा संकषंणो विभुः ॥ प्रय wafaqua wig यच्छन्तुते सदा) प्रादित्या वसवो war fase मर्हष्शाः॥ गन्धब्बा किन्नरा wen: सिद्धा विद्याधरोरगाः | पभिनन्द्न्तु ते सव्ये ` नद्यः सागरपव्बःता; & वेदशाख्रपराष्ामि मौमांसा-्छन्द्‌-भरांगभाः । ` हहत्कधादिका चान्धाः कथाः सर्व्वः सुभप्रदाः। TTEM चेव सावित्रौ यदी wen: सरस्वती | हानो मातरः सर्व्वा भवन्त्‌ वरदाः खदा ५ wifgeramar मोमो वधो जौवः विता्ंजः* | ग्रहास्वाममिषिश्न्तु cry: केतु तिताः । ` बभजोगखिता जा दति पुषकाकारे are: | * ere ! रश्रष्यायः।] देमाद्धिः। १०२३ wan वद्किथमसव निच्ति-वरणस्तधा | वायुः कविर दशनादिक्पालाः पान्तु सब्वदा ॥ संवक्षरा-यने मासास्तिथिव्बीराख नाडिकाः। मुह सौन्यभिषि्चन्तु नच्तत्राणि दिवानिशं | इत्येव सद्रकुश्चेन कत्सारमभिषिश्धयेत्‌ ॥ एव क्त्वा afaerafafaqaa कणा | ततः प्रभाते विमले wera वा गवां wa ti ब्राह्मनेभ्यः प्रद्‌ातव्यमषटषख्ययवा पुनः | पञ्चागदा् षट्त्रिंशत्‌ cuffs वा पुनः ॥ एता गावो दचिणा waar सम्पादिताः कश्माङ्देवताः प्रौयन्तामित्यद कपूव्वं दद्यात्‌ | ततः AAC: प्रोक्ते YE लग्ने सुशोभने, बेदथाख्न: warara stay विविपैः wa: | कमकाशङ्कुतां स्वा तच गामवतारयेत्‌ । सामगायचता देया ब्राह्मणाय विशाम्पते ॥ . VAYAMA: | xz सलिल पवि कुरुष्व । पूतो wan: सन्तु नित्य । मान्तारयन्तो कुर तौर्धाभिषेक। लोकालोन्रन्तरते तातेति # तस्पच्छाग्र यजमानः TAMARAC ! जलाय Peet सने परिवेष्टयेत्‌ । १०२४ इमाद्धिः। [दानखण्ड १२अध्यायः। पातोमादाय सोवा ` पश्चरब्रसमन्विर्ता ॥ ततो fafa मकर मल्छादींस्तांख warm! | छताख्तुभिर्विप्र केद-वेदाङ्गपारगेः ॥ महानदीं जलोपेतां द्ध्य-चछत-विभूषितां ॥ उत्ताराभिसुखो-न्युलां जलमध्यतु कारयेत्‌ | शराथरव्वरेन Aa च पुनग्मामित्टचति च । ,, आपोहिष्टेति मन्ते formate च ae ॥ ्ायनव्वणं सामा war देवोरनिषटये शत्च प्रमिहमरस्यगेय AMAT, AAMT: सर्ववोपयोगिल््वेन सब्ब भ्यो yaw AAA waa इतित्यागं कुव्यात्‌ । पूजयित्वा सदस्यांस्त वलिं caren: | पनदि नानि तव्य चत्वारि स॒निसक्तमाः ५ चतुर्घीकभ् कत्तव्य Zar तत्रापि यक्तितः। eferur CARTE A AGW संख्मरस्ततः॥ war तु यश्रपात्राखि यश्चोपकरशानि 7 ऋत्विगभ्यस्त्‌ समन्द्स्वा ROT farsa 7 हे मपाचोष्च aare स्थापकाय निषेदयेत्‌ । ततः ave fauraraaare way वथा ॥ भोजयेच zara Tyee faufa | एवमेव पुराणेषु wen fafaqes a कप-वापोषु सर्व्वासु तथा पुष्करिषौषु च । एष एव विषि्हष्टः प्रतिष्टास्च तथेव च ॥ मन््तस्तु विे्ःस्वात्‌ प्राच्ादौ.दानभूमिषु | SAGE ३ प्ध्यावः । | Saltz: 20 २५ पथश्च गक्रिवाचयन विधिद्टः स्वचश्भवा। म्बन्पेऽष्ये काग्निवत्काय्य' वि्तशातयाहति नृभिः ॥ प्रा्टकाने म्थितन्तोयमग्निष्टामसमं स्मतं | गरत्कानखखित NTA तदुक्लषफलदायकं it वाजपवा-लिरात्राभ्यां हेमन्त-गिगिरग्थितं | अ्रमेधसमं प्रादूव्वमन्तममये स्थितं | ग्रोष्म च यत्‌ स्थितन्ताय राजस्या हिगिथ्यते 1 ठलाश्महारान विशेषघम््ान्‌ करालि योध्यानध् शुदविः। Haifa azraqary ga: कन्पामनेकान्‌ fefa ated a पनेन MHD मदम्तपादोन्‌ भुक्ता पवाचदयमङनाभिः। मरति विष्णोः पगम ue यन्‌ प्राप्रोति लदोगवेनेन भवः॥ णवमय माधारंगम्तडागादि प्रतिष्टाबिधिर्क्तः विथेषस्त गाश्च विभूटेन परुम्त्रादहच्छते | त्ाविद्दधश्माणामेकन्रापसंहारेणप्रतिष्ठानुष्टानमादर्णोयं faqnumama तु स्बगावोक्षमनुषेवमिति। qq वेद्किपुरागे। {fea उवाच) ( १२९. )- १०३६ शेमाद्रिः। [दागच्डष्डं १३पध्यायः । याश्येषटि्जवा पेदे प्रोक्ता aren want | मोषो न जायते चैन तत्सष्य' gfe भे विभ ॥ यम उवाद | सुदिने शभन्तच प्राज्विप्रारुपके्येत्‌ | atwrarg च ऋमिदसं वत्‌ सरासि वे ow प्ाधोराजेति warfa भयं मडोत्यधव्वणा ॥ Ta areng वे cafes विष्णुरितलोत्यवा। CAAA हरय LIT संप्रदापयेत्‌ । amaraamay वि्टरोख्षोतिविष्टर | कांस्वपाश्ां ay area कुकुरोसोतिमग्लित a fa:aura wararrarare: पुनण्छिति । दद्यात्‌ wana चेवं सदसस्मतिमित्धवा ॥ ततस्तं ब्राह्मणा A: कर्वायुमङ्गि were: | NGA ततो वश्य खालोपाकं समारभेत्‌ ५ लोकिकाम्निं पुरस्कत्य शोको बलवान्‌ यतः a hes गामनदुाडं wary किव समाचरेत्‌ । ` च्वौ Te तो इत्वा aware ॥ चचषौ weer, दयात्‌ yatyat yet auternfed ततः | galaufirgrd च «ed wifcersn | Smee ११. सध्यायः।] Rare: | लतः पू हति cer forges’ नयेत्यरा ॥ भरि. दुत ठणोमदह carat दिशं नयेत्‌ | aay स्वाकरेति अग्नि दूतश्च पिमे । aay लासु्तर पवात्‌ भन्नश्रायाहि Raa | wage तं afe चचषौ व्यातौ इनेत्‌ + वारुगेरेय मन्व ख CURR च पञ्चकं | वर्गः प्राठताभुवसिम मे वरुणं qari उदुत्तममितिहाभ्यां ऋलनीतीति वा ततः । सोमं usrafaarees ure fe वार्ण॥ var gutefa द्वा यपं लद र्णं न्धेत्‌ । AIG वाद्यो कुमे शाकलं होममाचरेत्‌ ॥ ब्रह्मणो व्रहमजच्ानमतोदटेवेति fra | आशाते सष्तायेति जातारमिति Fora’ a au रोहिताश्वाय यमाय त्वेति मे fea | एष ति faw a चैव वरणस्य यादः पतेः # | वातोवाश्चतिवाताय कुविदाङ्मुदकपतिः | , $्यानमस्य शशस्य ग्रहाणां Te are । ara इति सखाय इम देवेति we? | gmdate शान्त उद WEEN ॥ गुरो ष्यतिव्या इः शक्रायाद्रातुपरिद्तः । ` अशोदेवो,तु MCA HATA इति TTS । केतु areata विग्रायुषिष्पशष्धखे | भूताय ति aaa tae तिच भूपतेः t १०२७ १०२८ watts: | [दानखष्ड १ २्रध्यायः। care aa मन्धारणि इत्वा ते; ATT ॥ शतं गतसदख््रम्बा तिलास्तत्र वक्‌ Zam, | समिहिस्त यवे्व्यापि cer पणाइतिं पुनः ॥ सर्व्वभागोपकाराय शान्ति क्रत्वा हिज.तमः। चरन्तु AAT GAT वारणं मव्वकामदं॥ वारुगेरेव Fay वर्णाय नियोजयेत्‌ | छर्षति तलो दत्वा कुण्ड कुड यथाविधि ॥ वरुण नमन्त सयादोभिः समन्वित | उत्सञजत्ततर Waal WARAWAA वा) वहृनामप्यभावतु एकां गत्र रनङनां) टव-पटठ-मनुष्येभ्यः पुच्छ तस्याम्तिनोदक॥ eva निवद्येत्पथान aaiagrrafant ऋत्वगभ्टो गुरपं va विगुगां दिकं wer ्रायाद्व््नायच पत्र-भाग्या-सुषहनः । प्रदद्याहक्तिणान्तभ्यो व्र्ागज्तधा तचा मवां॥ एव वः Fad राजन्‌ वाणेष्टि waaay: | स पृष्व पिमित: ot ब्रह्माधिगच्छति॥. एवमेतश्मया स्यातं sem afwar पुरा॥ दूति वारुणिः | वद्ुनपर्गिष्टान्‌। यातो वास्णविधिं antag व्याश्याष्यामः ee १२ ध्यायः] RATE: १०२८ पण्य वि (णङैरणे शमं न्तव प्राचीं दिशमास्थाय प्राक- रवण उदटकप्रवैण वा उदकममोपेऽग्निमुपसमाधाय वासणं चम्‌ AGAR WANT छवा भ्राज्याहुतोजहवात्‌। समुद्र Bl sia uae! ततो इविषा ब्र्टाइतोर्जदयात्‌ तत्वायामि यणा बन्द्यमान इति पञ्च, त्वनोऽग्ने sana fagrfafa दह, THe वर्णः ग्युधोङवति च fafend नवमं नवते प्राणा प्राणा वा ब्रापम्तस््ादानवभिजङ्ोनि‰ AWA धनुमततार aq! अषनायमाकान्तामनुमन्सयेत्‌ इदं सलिलं पविच कुरुष्व WHC पता waa. मन्तु नित्य भावयन्तो मव्वतो्थीभिषिक्त नाकालाकाम्तर्ते तोगतेचत्यनेन पुच्छाग्रे यजमानः WT लग्नः AMAT SRT आपो श्रस्मान्नातदः शन्धयन्परा- जितायां दिश्च त्च्रापयत्‌ । सूष्वसा भगवतो waate yn षति, यदि ar fe करोति तदाहि कणत) वसुमतो वसूनामिति जपेत्‌ । तां सचेलकश्टां areal anarst canst arg कांस्योपदोहां विप्राय सामगाय दद्याषितिरा at शक्या दक्षिणां भ्राचायाय देयेति ततः San कुर्यात्‌ टेजपषमनुष्याः प्राघन्ताःमन्यन्‌ख्ज्य इति श्राह WAR VHATAL ब्राह्मणान्‌ WHA APIA वादयेत्‌ श्रध तसारापक। Aa महाभारत | @ : न oa स्थावराश्च भूतानां जात्व: षट प्रकोत्तिताः। हस्त YH AAT A SH साराम्तणज।तयः ॥ | or em, { भ : ware जान्या वक्षणा aay गुोऽम्तिम। १०२. SRT: [दागखण्डं १९ tars कोक्तिख मानुषे लोके परेत्य चेव wa eet ॥ श्रतौतामागतौ चोभौ feeds च भारत, ATTACAAA च तस्माहन्षांख रोपयेत्‌ ॥ पुष्य : सुरगणान्‌ वक्ता: फलख्चापि तथा fara । छायया खातिधोग्तात पजयन्वि aereer: + किवरो-रग-रशांसि टेव-गन्धवव -मानवाः | तथा AEGIS Ss Wafer ANT TH ' gfaar: फलवन्तख तपेयग्तोह मानवान्‌ | wae पुत्रवद्तास्तारयन्ति परव ख । तस्मा त्तषागे रोप्या वे ठाः चरेवोर्चिभिःसरा ॥ पुबवत्परिपाश्याच पुत्रास्ते चतः WHT: | ware fay: | हच्चारोपयितुं wi: परलोके gar भवन्ति waa हन्तः प्रसूमेर्वान्‌ प्रोगयग्ति, फरेचातियौन्‌, काटयाम्यागतान्‌, देवै aa उदद्केन पिन्‌ | पश्चपुराग्े। WIVES च पचतं पादपा दृह कुश ते, यच्छन्ति रोपकेभ्यस्ते aria -त्पंणादिकं ॥ स्ता -पुश्रह्मतं avarfe दष्यादिन्न्ध फलं Crowe प्रय SETI: | ‘ wa नापि ख crim पिप्पलारोपशं ge! सतु पुवरसङखाणामेकएव कररिष्यति। दाग्डण्ड {श'अध्यायः।] वेमाद्धिः। पतसहस्रागां कन्तव्यमिति येषः घनो काश्मत्यहत्तेण हशोकः शोकनाशनः | रक्तो यज्ञपतिः प्रोकतचिच्चा चायु-प्रदाख्ता॥ जग्बको कन्दा परोक्षा Mater दाडमो तधा | रल्‌ TAA पलाभो ब्रह्मदस्तया॥ प्रेतत् जायते पुस; रोपयेद्यो विभौतक | aye कुसठदिःम्यात्‌ खदिरे चाप्यरोगता ॥ निम्बप्ररोपको यम्त तस्व तुष्टो दिवाकरः, ओहते शहरो Sa पाटलायान्तु wa att भिंश्पायामण्डरसः कुन्दे गन्धव्व सत्तमाः | fafergte दासवर्मो बकुलो दश्यदम्तया ॥ ओोहत्तः, विशव; | तिन्तिखो को हस्तः, We | पुष्यस््ोदायकय व चन्दनः पनसम्तधा | सौोभाग्यदशम्पकव HUT: पारदारकः, wos (शदम्तालो नादीशः Feasts: i वडभाग्बानारिकेली ra सववोक्सुन्दरो 1. रतिप्रदा तचा केतौ मोचको शवरनाग्कः॥ मोचकः, areata: | CATA tsa येनोक्ञासेऽपि दायक्प्ः) ufawon ममिष्यन्ति ये मरा ठच्चरोपकाः ॥ „ भविच्त्‌ Fre | १०३२ Sage: ) [दानख्ग्ड १३ अध्यायः वरम्भरमिरुहाः पञ्च नतु AHR SN: 4 पतेः-पुष्प; फनः सनः Hea न्ति fawaa w agfuaa wera: yataruataa: | वरमेकः पथि तरदत् feu जनाः + प्रानिनः प्रोणयत्््राच्छाम्वा-वल्कल-पललवेः । पष्यव्छदा सुतनवः पुष्यद्वान्‌ फले: पिन्‌ ॥ पुष्य पज्-फल-च्छ(खा-मुलवल्कन-दार्‌भिः। धन्या महोर्हा येषां विकता यान्ति arfaa: ts Jar. संवत्षरस्यान्ते खाद We far मानवाः। परत्यं urea: पुष्टिः weet जनयन्ति feu न ततक्ररात्यम्निङात्रमसाध्य' योचधितां ga: | यन्‌करोति घननच्छायः area: पथि सेवितः॥ सुच्छाया च सुपुष्याच सुफला पष्पवाटिका। कुलयोषेव भवति WHAM दयानुगा ॥ अशाकपल्नवकरा तिलकालङहृतामना मर्व्वोपभोम्बा वेष्यवयारिका रतिदषयका॥ aia सन्त्रोभवति सदा दानं प्रय्छति। सदा यश्च स यजने या रोपयति पाद्पं। | अश्वत्थमेकं पिच ममेक ‘marta en चिख्िणोक। ` कपित्थ विषश्वामनलकोज्रिपश् पच्चस््रवापो नरकं Hay Te | wre सक fone ae दौ eet dire Serig eRe agree कषान Teens मरकं was tefa पुशकानरे qa: | दान्ष्डः१३अ्यायः'} देमाद्रिः। १०३१ प्रि्रयाच्ान्तसमायिला- द्रमो च स्र फलदा Tyas I पपत्यभेते परलोकषतो- faa तत्‌ किं-तरवोन रोपिताः ५ न खानिता पुष्करिश्यो रोपिता न मशोरष्ाः | मातुर्यँवनचोरेण तेन जातेन किंक्तत ॥ द्टायामन्यस्य gate तिष्ठन्ति सखयमातपे | फलन्ति घ परार्थेषु न स्वार्धेकपरा दमाः | WaT ENT सदा रोप्याः सब्वेकामससद्ये ॥ {त वर्तागरोपखफननं | शय AMSA | स्कन्दपुराण | QA AM प्रकुरते काया-पुष्य-फलोपग | पशि fear नरः पापात्‌ सन्तारयति a far | ` ` नण्दिपुराणे। इमागं सोष तु योदखाच्छायाविटपसंकुलं | सक्कच।म्तश्खण्डेषु ACCU ASM | विनोदयन्ते सरोहन्देदंववश FATA ॥ माग योम, अध्वमुखे - zurfeaa हत्तमितिशओेषः | ( १३० ) १०९४ देमाद्धि ¦ । [दानणखच्ड १२ अध्यायः) WASAY यो दच्यादश्यमुहिष्य मानवः, स सर्व्वकामटप्ताला गच्छेदरुणमन्दिर ॥ . महाभारत | टेषेभ्योऽच हिजातिभ्योयो दद्यात्‌ Was Fa | स पौयषभुजां लोकं सेव्यमानो वरोरूभिः ॥ क्रौडते देववत्‌ कालमनन्तः पूव्वजान्बितः | सहकार टुमन्दत्वा किर; सह मोदते ॥ याति car fest जम्बमम्बिकायाः सलोकतां | वारगं नारिकेलेग GACT च UTA ॥ पूगदरुमप्रदानेन लोकं मारस्बतं व्रजेत्‌ | याति चन्द्रमसो लोक Sal waaay fagmeraat याति रुचिर लोकमाग्बिन। कपिल्ध-दाडहिमास्रात-कद्खा-मलकौलतरून्‌ ॥ दत्वा नसक्रलोकषु सुखखमश्राति मामवः | अन्येषामपि इसाखां सुमनःफलश्ाशखिनां | प्रदानतो नरा याति Ota Tae awa ॥ AaT 1 . , पृष्योपगम्बाथ फलोपगम्बा यः पादप-स्परश्यते हिजाय। स श्त्रोसमहं वडुरबपूषः प्राप्रोत्ययद्नोपनतं we Sy. दानखण्ड१२बअध्यायः।] माद्रः १०२५ Aq HEAT | STE वौधायनः। कारयेत्‌ कट्लीं-दिव्यां qu: ata सव्रता | फलपूगेन संयुक्तां सुवणस्य Fea तु | यग्ना विभवतः Sea WIRE सवकं; | वराद्मणान्‌ भौजगरेचापि भक्तनीनाविषैः wa: a MAY कारयेत्तत्र VAST च | हिरण्यगर्भदत्यादितनलिङ्ग; प्रा्चखंन तु ॥ aA at कदलोन्ददाईस्त -लङ्गारपूष्वि at gfaara दरिद्राय ्त्तिम्थायामवेदिन | धर्थन्नाया-तिद्‌ान्ताय wa Waa at Wat हिरण्य गभपुरुष परात्पर जगन्मय । रम्धादानेन San wa ्षपयमेप्रभो॥ , दानमन्ः | | oy an “se A ; FARA SA HA AMT द्पारगः। fav रिषेवन्धमिय सह भोजनमाचर्त्‌ ॥ > Tq UTA | तधा | “~ पि © ~ + am: शस्त्रेण येऽपि स्यव्विषदिम्धेन सयुग। तेऽपि शएडः प्ररोहन्ति यथा प्रोक्षन्तु वायुना | १०२६ देमाद्रिः। {दानखष्डः १२ wana: | सोवण राजत वापि तान्न कास्यमर्धापिवा। Cada चकम तदश माधवा पुनः ॥ न्ध ग्रो धत्तं Tala स्कन्धा खाभिरन्वितं | वस्त्रयुग्मेन संवेष्य स्कन्धे स्कन्धे TER पृथक्‌ | हरि द्रापुष्छके साप्य ब्राह्मणाय नियोाजयेत्‌# ॥ SUMING टेव FIC नरवाश्त | माष्ोत्रखं AWAY न्धयोधस्य प्रदानतः दानमन्त्रः, अधाश्लत्वदरान | वायुपुराश्। way स्कटितपादम्त्‌ योऽभिषिस्याहनद्मतौन्‌ eran aquaria प्रवश्छामि यचो ॥ TAA ATCA ACCU पुनः | swayed waia खन्धश्ाखासमग्वितं ॥ मारिक्ध-वच्वेदूरेः WAIN AACA | वस्त शावेष्य was धान्धस्योपरि विन्धसेत्‌ on WINE: WANE whntagiafen: | वेश्-वदाक्र-तस्वन्नो awanfe निहितः | पूजितो वस््रमाल्थाष्ये र्थं पूजयेनच्छभं + ५ कारुप-यदिति Geen | दानखर्ः९ इश्रध्यायः| warts: | प्रश्ठत्य श्वो निष्नदनमितिमन्वेण संयुतः, उपचारः Veneta कुथादनन्तर । ~ afaciafadta धदौषधय इष्यति | निच्रतिनामवतौभिस्तान्येव sfa च fafa: i wae इति nary हुनेत्‌ स्विषटक्तं तथा | श्टोत्तरगतं yar ब्र्टाविगशतिमेववा॥ सम्पाताज्यनपादौद्ो सक्तो HATS रोगिणशः। ray ५५. 1 न्लौ = waa कृ्धयुक्तन निगाचणन wa हि॥ (६ © ~ yalaisfa aaa aqe गश्भिरव a! =~ * => भि f gals कलशःखानं मन्त्रेभिः aarfe: tt oe 0 द्द्‌ विष्णुः प्रतदिष्णुविष्णोन्‌कमिति क्रमात्‌ | तचाचौषशिसुक्रन खातः शक्ताम्बरः शचिः॥ TATE: AAW SH नारायणाककं। मन्वेणामेन wear तमाचार्ययाय निवेदयेत्‌ ॥ पिप्पलाव्रक्राव श ग्निगभस्वमेव हि । $ 0 + प्रमुव्यनस्यतोनाश्च cat जद्मनि यत्‌ कत ॥ ङ्िसनं यत्‌ कतं यश्च वैरूप्य पादयोखम | नाशयाशचमे सिप्र त्व दानेनातिताषितः॥ दानमन्ते ४ श्रश्त्यमेवं cer तं प्रणिपत्य विसच्येत्‌ । ' पनः खात्वा तु Wala ब्राह्णेवन्धभिः VE ॥ Qare हडगोतमः। १०३८ दमाद्रिः। [दानखष्डं १२.अध्यायः TAIRA TA AW स नाडोत्रणत्रान्‌ भवेत्‌ । वच्यामि तत्‌प्रतोकारं सव्यलोकष्टिताय तु सौवण Hera स्कन्धशोभितं ॥ पलादन ATCA ASS AAT पुनः कुग्योटूप्यमय qa aaa परिवेष्टयेत्‌ ॥ तग्न्तापरि AWAIT पजयेदुपचारतः। अश्वत्थे वो faucafafa aw a चोदितः ॥ सा चार्य्य Wana वेदवेदाङ्गपारगः, पुरागन्नम्तथाशान्त) यज्ञविथ्यासुिषितः॥ तनैव कारयेत्‌ पजामाह्कय स्वयमेव fe | हामच्चा प्रकर्यो स{मदान्यतिनेरपि। रमेः संस्थापन काय्य मन््राध्यायोक्तमागतः। यदहं ara 4 afadia प्रकालनः | प्राज्य areifea aren व्याहृतिभिस्तिलाङदूलौः॥ ई्गानदेगे कनशम्धापनं भास्तनो WIA | तिनाभिषेक gata श्रापाङ्टादिमन्धद्ेः ॥ ग्रहशान्तिव MAST ब्राह्यगेव्वंदपारमेः | तनो ASAT खात्वा शक्ताग्बरधरः whe: ॥ BEET MEHTA uray निवेदयेत्‌! मन््ेणानेन विधिवत्‌ पज्ितायाङ्ग लौयकेः ॥ वनस्तौनां प्रवरोविष्शुस्पोऽतिपजितः। तस्य प्रदक्िणं wey नमस्यः स्व रेहिना। सव्व कामार्धहहं। स प्रीतो भवनु SAA. | दानखग्ड १२अअध्यायः।| शमादिः | इधादच्च्छरनेन नाडोत्रणं तदातनः) 0१, 9 + e “~ सव्य विनाशय fad aarat vatrafa 1 दानमन्तः। णवं Bal तु तानं Heat नाडोव्रणौ भवेत्‌ | अन्येभ्यो AWA ददाच्छक्चा च slat | नमस्कृत्य ATA शनैः शतपदं व्रजेत्‌ ॥ ततः सख्रात्वातिष्ृष्ट ब्राह्मणानपि भोजयेत्‌ | गिरे रिटरन्रभि स्वयग्भद््ोत वाग्यतः ॥ अघास्नतबदान। प्रार्‌ तदगोतमः। विद्रधिः फलता स्यात्‌ मनुष्यो ब्राह्मणस्य तु | वद्यामि तत्‌प्रतोकार दानदोमादिभिः ga: i UATE A ASE A ASE AAA पुनः, aarfawaaat वापि दुर्या दाख्रतस' श्रमं ॥ सखिग्धन्तयैव शाखाभिः सव्व तः संतं Ws | maa ण eae फलंरपि gate ॥ nage: समभ्यश्चा तक्डलोपरि afer | तण्डलानांगपरोमाणं NUATY चतुष्टय ॥ तदशमथवा ure तधाविभवतो ac: | आचार्योऽथ निनोतस्व स्व्वशास्तराघतत्ववित ॥ १०४१ Sale: | दानखष्ड १२बअध्ायः। धम्भन्नः सत्यवादौ च कुलोनो लाकङग्मतः | पष्य परया भङ्गया तेन पूजादि कारयेत्‌,॥ TAMA A AGA THAT | simat दिगि होमख समिदाज्यतिलेभषेत्‌ । मन्वा UWA CV जातावावतुमिव्यपि। faagial arefahiqeracarvaa ॥ यदषवायुमन्तेख भ्राश्चद्ोमः प्रशस्यते! गहशाग्तिथ कव्या स्वग्टद्योक्तविधानतः॥ Yar इत्वा च सम्पाताम्‌ पातरेऽन्यस्िदधिधापयेत्‌ | aa विद्रुधिरामं मे सम्यमाज्यप्रदानतः ॥ VIM सरता भामे कलशम्धाचनं भवेत्‌ | भद्रासनोपविष्टस्य अभिषकद्च कारयेत्‌ ॥ ततः शक्ताम्बरधरः शक्रगन्धान्‌नेपनः। MIATA ATA प्रदद्यात्‌ प्राङमृखायतु) marae: पूजिताय रागो म्वयमुदश्मख;। आम्लं ब्रह्मणा ष्टः सव्व प्राथिदधितायत्‌ु) हष्वाशामादिमूतस्व देवानां प्रतिवहः) RAAT यत्‌ प्राप्त TEU WaT: | सोचणव्रचदानेन तुशा wate टेवताः। ` विद्रधीनां गरोरोखयं arpa तधा | विनाशयन्तु सकनं ष्वाख्य' BIA Rae ॥ SIAR | दानखण्डः (amare 1] warfz: | १०४९१ एव दश्वा तु तहानक्मादायायातिभरक्धितः। >? A + Wai ware गत्वा प्रणिपत्य विसजजयेत्‌ # अन्येभ्यो arerenay cary waar च दिष्टा । ब्राह्मणान्‌ भो जचित्वाय स्वयन्धच्छोत बन्धुभिः ॥ tfa raarafaty: | नन्दिपुराणे । क्रोडारामग्तु यः कु्यीद्‌ दयान युष्यसकुल | तोखाखमममायुक्क WR फलसमदहिप्रत्‌ | ~ * ५ ख गच्छच्छदुःरपुर aay युगत्रख ॥ {विष्णुमया र | TREATS | उत्तरेण EN: FA वटः MANTA WA | उदृम्बरच याम्येन सोमस्येनाग्ठत्बएव च ॥ पते wufenaar दतसिखादिक्छमुहवाः | समोपलाताख तथा वज्यः कण्टकिनो Zar: वामभागे तथोद्यानं कुख्वदा सग्छ हा च्छ्म | ayaa प्राक्षिलाम्तत्र सदोकान्तांख पुच्पितान.॥ ततस्त रोपयेह षान्‌ प्रयतः सुसमाहितः आतो हुममथाभ्यश्चा ब्राह्मणा ख शिव तथा watfa पञ्च वायव्य इस्त एष्य GI | ` लत wa मिति, छित्‌ पाडः | ( ११३१). ` १०७२ शमादिः । (ervey १३ परध्यायः। Aes तथामूलं Tat Faces ॥' खद्याममजलं tra माभिरामं wer wer! | vandagarery yeafcery कारयेत्‌ ॥ सस्कास्यसुहिदन्तोय yar: काराः प्रयन्नतः | इस्तोमघा तथामे माप्य पुष्य सवास ॥ छकत्तराजितय राम तथापृष्वा BUTEA | ललाशयसमारण्ध प्रशस्त वारुणं तथा। संपूज्य वर्णं टैव विष्णु पलंन्धमेव ख | करपयि्वा दिजान्‌ कामे सदारण्भपरोभवेत्‌ ॥ अथोदयाने varie प्रशस्तान्‌ पादपान्‌ fre । भरिष्टा-गोक-पुचाग-शिरोषाः-सप्रियक्रवः ॥ पनसाभोककदलोजम्ब THT STS 1 मद्रल्थाः qaaitra रोपणीया wey वा ॥ wat वडुत्वभेतेषां रोप्याः way वनान्तरं | शाख्मलिं कोविदारश्च दलयित्वा बिभोतक ॥ दमन Saale पलाश yaya ; म विवज्यस्तयां किरं arora विजानता + aaa sya arent awerrat fretted | Brg mae घर्मान्ते शौतक्षासे दिनान्तरे ॥ पर्षाकातले भुवः भोजे Serer रोपिता Far: | खलम fanfatent मध्यमा drenrert $ खानात्‌ खानान्तर कायै weret wren | अभ्यासजाताम्तरवः सद्य गन्त: TOME | easy १ २ अध्यायः |] watz: | १०४४ अव्यद्मियसद्छच्वाहवन्ति सफला द्विज ॥ देषां अ्याधिससुस्पन्तो खण राम fafafed | शादो संभोघनन्तेषां किद्धिच्छस्त्रेण कारयेत्‌ । विङ्गनह तपाक्षाः सेचयेच्छौ तवारिणण | Waa कुलत्थै ख मामेरम्धे स्तिलर्यवैः | AAMAIAR, RAITT TAT ॥ आविका-ज-शक्श्चण यवण तिलानि च। गोमांसमुटकं चति सप्तरा चाव्रि्ापयेत्‌ ॥ उत्सेकं सव्व sara फल पुष्पादिषठदिदः | रङ्कतो योषितं sta रङ्तोयाच्च सेचित । azyuy भवति aad नात्र सशयः | aera सेकेन वदिभमति शाखिनां। दतः प्राधान्यतो वच्छे FATA दोददान्यह ॥ aenaa Waa Wearal सेकट््यत | मृोकानां तथाकायस्त्लनेन रिपुखदन ॥ पक्वासिहुचिरं -देव द्‌ाडिमान। प्रशस्यते | तुषो ae भव्यानां HAT वकुलटूमे ॥ gare कामिनोश्षसंसगास्‌ TUS यत्‌ प्रशस्तद्छाध ओकानां कामिनोपदताङ्न ॥ खगा शमांसतोखन नारङ्कोट्थोदकडित | मधुयष्टादक चव azul प्रशस्यत ॥ eee सगोर्मास RATA प्रशस्यत | ओोरासमेन भवति सप्पर्णोमनोहरः ॥ १०४४ देमाद्रिः। ([दान्ठण्डं १३ अध्यायः । मांसञ्च तोषसामस्वासेकः कुरुवके हितः : पूतिमव्छादह्ितं पूतिकापासफलमेवख ॥ अदिभिदश्य सेकोऽयं चारसेषु ख wera | खगारमष्छर्माखाभ्यां Vay च टापयेत्‌ a फले लतानां site “furs य शस्यते | कपिल्थविखवयोः सेकं गुडतोयेन कारयेत्‌ ॥ लातौनां म्िश्ञायाश्च गन्धलोय पर-हितं | तघाङ्प्यतजातौनां कूकमांसस्प्र शस्यते ॥ खलूरनारिकेलानां यं-शस्व कट्ख्वष्ड खु । लवणेन सलोयेन सेको ठदिकरः खातः 9 विङक्रतख्छशोपतं मव्छमांसं नरोतम | सव्वेषौमविशेषेश eee परिकश्पयेत्‌ ॥ एवं छते चारफलाः सपुष्पाः सुगख्धिनोष्याधिविषजिंताख | भवग्ति निस्यन्तरवः सुरम्या- विरागुषः खाटुफशाजिलाख् ४ शेबोपुराश्चे ¦ NT सजले सथाने पुमान्‌ Sasa वा असे | आराम -रोपयेतपमाश्नो falweean wher ॥ wad, भरतिचिग्धे । । सजले जलाशयसडिति | कालं Qu तवा पात्रं ate वौलद्धियाविधिः,। ergs’ (२प्रध्यायः।] देमादिः। १०४१५ s AURA खष्टमेवमा रोपितं भवेत्‌॥ फ़लभुष्पवि शुस्य विशं सव्य संस्कतं | धञकामाथमोक्षादिसाधने इन्यतिऽन्यथा ॥ विप्रिव्यत्ययवोजादिभूषिते भूपरिग्रहे। कुलादिभिः qos यजमानो विनश्यति ॥ पाच, बोजवापेयं | श्रायचायंवोजक्रियाविधिः, श्रहुरजननसमथवोजकरणप्रकारः | विधिब्यत्ययो, विधेरन्यधाकरणं | ्रारामं सषकाराटेनशषड्ा रयेत्‌ क्ष चित्‌ | चिताज्वलन संलम्ने चितिवश्मोकटूषिते | सष्कारवनं war याति aul यमालयं ॥ ग्टद्ात्परोचवा तात सखिते संरोपिते तथा । ufaqy भवेत्तव च््छिन्दाष्टा feafaseat ॥ अश्वतल्धवटश्रच्ता दि श्रो दुम्बर्यी विदिक्‌ख्िताः। लगतो भयदा TSUNA च्छेदथेक्मने। सोपयेदिश्व-वौरा-स्रकपित्थ-का पिला्जनान्‌ । ` , दाम बौजपरश्च उदगाघादुमात्परे ॥ war: प्राच्यां सदा रोप्याः सकासनसधन्वनाः। कदम्बो वायवे तालो विशूवाशोको च सव्वगो । वोरः, WATARAM: | कपिला, शिशपा। असनः, BIHAR: Bry, वायुदिम्माग। १०४६ SUE: | [ervey caw: मयन्दो माधवो TAT क्रौड्ास्थाने भिकेम्येत्‌ | जालो-नेपालिका-क्गन्द््‌-तगरा-गन्धमद्िका | शमाय कथितास्तात व्यत्ययाच्चयदा यतः ॥ YAU सुसमारामन्तथाचोन्तरतोऽथवा | पिमे wae wie वायव्यां कौोत्तिवदनं ॥ म कु्ै्याम्यने ऋये ये चाग्नये एभाथिनः। अन्यथा HAVE HCA लभते कतो ॥ तम्म्ाद्राज्थायुःश्ुभद पुत्रलन्तिव्ैम | न [| पथिमोत्तरपूष्वण श्रारामच्डायते क्तं ॥ पयवारामजाम्‌ दोषान्‌ चामुण्डा WIAA छतान्‌। षि £५ # ए ® मष्ाभय मशालच्योग्रहक्तत्य wares i VENT UIST | पुष्य-पद-कलानाख्छ वोजरेणसमाः AAT: | eal रेवसभावासं विधी याल्यविघो aw: a wat} us a@fzat भूमि uxt wramfwat | ufsara aarea aaara शिखिध्वज ॥ समश्च नागराजश्च aa: zanaicay | Latter मन्रहितं aaturatfeafaa ॥ atfad avarafe atte arated | AMA वापकाराय तथा जायेत aude ॥ wear ख इृल्धतु पञ्चमन्धवित । [1 nies, er A Re 3 1811 @ रंछतुरिनि qeerne are: दानखण्ड १ २अरष्यायः।] चदेमाद्धिः, १०४७ ॐ च्राम्बकेनै तु राजेन्द्र बीजं भवति शोभनं ॥ विध), कूपवाप्यादिष्ठननोकरशं द यत | aa न्ति सष्हकारादिरोपणन्तु नराधमाः | फल तषां लभेकपघामिद ara अधोगतिः ॥ येऽशचाः शुहविधिना कुर्व्वन्ति वनरोपणं | ते. भामट्पलोकानां महारंश्यकारकाः॥ कूपा-राम-तषागादि-प्रपा-वापौ-प्रतिश्रयं | सव्वशाधिषितं बस श्नन्तफलदायकं | छचान्‌ पद्ध समारोप्य शिवधाम प्रपद्यते ॥ ये ख पापा दुराचाराः योतरुष्छेदकारिणः। asa पाश्यादिनरके पच्यन्ते ब्रह्मणोदिनं। मतास्ते जोवमानास्त्‌ ब्रह्मप्ताःकौत्तिता भुवि ॥ तस्मिन्‌ देशे भयं नित्य राजानो न चिरायुषः। AQ AU लोको यच योच्छेद्न ॥ इूत्यारामरोपणम्‌ | aq वशप्रतिष्ा। ARGUS | ऋषय अचः । पादपानां विपिस्तच्र यथावहिम्तरादद्‌ | ar £ . र विधिना केन weer पादपोद्यापनं वधेः । ये mat खतारेषां वा निदानं वदस्व नः॥ १०४८ warfz: t [दानख्ड्ड'१२ भष्यायः Qasary ' पादपानां fafa वश्यं तथेवोद्यानमूमिषु ¦ तड्ागविधिवत्‌ सब्वंमासाद्य जगतीश्वर ॥ छ त्विग्समरडपसम्भारमाचायचापि aren | षूजयेद्राद्मणांसम्तइदेमवस्त्रानुलेषनेः ॥ . सर्व्वोषध्यदकेः fas rq पिष्ठालक्तविभूषितान्‌ | awiaecaga वासाभिरभिचैष्टयेत्‌ ॥ सूचा सोवकया काय सव्वषां aaqawa | Targa दातव्यं तदहेमशलाकया। फलानि सप्त चाष्टौ वा कालधोतानि कारयेत्‌ ॥ कान्तघोतानि suas | प्रयेकं सव्वडच्ायां वेदयान्तानविवासेत्‌। Una yaya: खेषह्स्तास्रपाच्रग्धिहितान्‌ ४ सववधान्यक्ततान्‌ कत्वा वम्त्रगम्धामुलपनः। Hala VAY सब्वेषु शापयित्वा Acme सहिरख्यामशेषांम्तान्‌ छत्वा afafaaga । यथावक्ञोकपाशाना्मिन्द्रादौनां विधानतः a वनस्मतेय facfaeta: कायो हिजातिमिः# “ ततः ` शक्तास्बरधरां सोषणंकतभूषनां | सरकास्यटाषहां सोकं गृहाभ्यामतिश्ालिनौ । पयम्विर्नो हत्तमप्यादुखज्च द्रामुदरमग्डी | AAA MART वाद्मङ्गनगौतनेः | दानखच्छं १२ अध्यायः] MATAR | १०४६ ऋ ग्ज UTA AMT वारुगेरभितस्तदा | तरेव Qa: war कुव ह्मणपङ्गवाः ॥ ST. शुक्ताम्बरधरो यजमानः प्रप॒जयेत्‌ | गाभिल्विभवतः सव्वौटत्विजः सुसमाहितः ॥ SAAT: सकटकैरद्गलौयेः IATA: | वासोभिः शरवनैश्चैव त्ोपम्करपाद्‌ु केः॥ सौ राभिषे चनं ददयव्योवदिनचतुष्टयं | मच सपिंषा काय्या यवक्रष्णतिलेम्तथा ॥ पनाशममिधः गम्तायत्‌यह्कि तथोत्सवः | दक्िणा च पुनम्तद्वद्ेा तत्रापि गक्कितः॥ qafecan कि{्त्तत्दयाद्मव्सरः | आचायः feqy gwar प्रणिपत्य विमजयेत्‌ ! अनेन विधिना aa कुययादत्तोत्सवं व । wala कामानवा्नोति azarae waa | यचैकमपि राजेन्द्र TA संम्याप्येत्ररः। aisfa an "वभेद्राजन्‌ यावदिन्द्राय्‌ तत्रयं 1 अनान.अद्यःय मनजांम्तागयेद्रागसमितः परमां सिह्िमाप्नोति पुनराद्र्तिदुलभां ॥ दूति तरत्तप्रति्ाविधिः। अथ तरूपुचटानविधिः। मच्छ पुरा । ( १६२ ) १०५० हेमाद्धिः। |दागखष्ड १२अब्यावः SURAT वाचो दशवापौसमो FA: | दशदुमसमः FAT TNGAAAT FA i नन्दिपुराणे | लरूपत्र' तु यः कुादहिधिवदह्िसन्िषो। > ; स महापातकन्धकः समुखत्य FAW | नरकेम्यो मरोयाति प्रलापतिपुर शभ ॥ स्कन्दपुराणे) care सद्रमरिषौ भमोरुषसुतम्तव | शुत्वापति faaranfacare पतिव्रता ॥ भगवन्‌ कम विधिना fadtat सारसागर। प॒श्रप्रतिकतिववुचः क्रियत wears ॥ aatarfafa wae: एच्छन्तोः विधिमु्तमं। महादेवो मशाटेवीमिद वचन मन्रवौत्‌ ॥ द्वि नागेन््रनास्लोर नागेष्ट्रगमतिगामिनि) axyq येन fafwar ग्टद्रतेऽषनिजः सुतः ॥ uafaaiae: | स्वपुवाय भूमिर aeteratia over ait | सोपवासा भवेश्रास शुखिवस्ता शचित्रता a ततेव सहसा गावस्तगृह्कगते रवो } उदिते विममे चापि तथादादिन्द्‌ ख्िमे । दिप्रानामन्ववेश्टानौ पावनान्‌ वेद्वौदिगः । SUSE १३. TATE: 1] @artz: | विप्रात्रिमन््यित्वा तु शुचिवस्त्रा शततिव्रता ॥ Tay सनमस्कारा Beat मूमिमागिता | गमयित्वा तघा रातिः सवितथ्थदितेऽपि च॥ भश्यभोन्य' समादाय व्रजेद्य त्र WAGE: | ततस्त खपयिला तु सातपत्र wae ॥ तृन्तरुन्तरुणोक्लत्य ततस्कायानुगामिनं | यज्नापपनब्रमन्रन्सान्‌ भोजयिता हिजांस्ततः । पुण्याह कारयित्वा तु ऋतिजा चाथवातमना ॥ , दानां ब्राह्मणानां वे चेतन्ते क्षत्यमालनः | निवेदय sage सहवावेन परेण तु ॥ HUA भगवन्सोऽड्‌ पुचरप्रतिक्रति तस्‌ । ग्होष्यामि ममानुन्नां कैमष्य सत्तमाः ततस्तेरभ्यनुक्नालं तन्तर्न्तरुणाकतिं | मूमिदटेवसमस्षः वे wwtaraad प्रिये i भुमिटेवसमक्त, ब्राह्मणाग्रतः। अनेन विधिनायस्तब्धहोततरुपु्रकः) , पिद निरयमस्थानां मधुधारांस afer it wetar विधिनानेन शभभूभिरुहामजः ।. शभे सुखाय भवति विपरौतेन दुःखदः ॥ म पुत्राणां शतं वापि पौनस्रोशिषयोधरे + एकोभूमिङ्गदः AS YAS कल्पितः सुतः tt wait aagryefae दृष्टाम्तपारिणि । यथाभूमिङ्हःपुजोवि्थिष्टः RET: सुते; ॥ १०५६ १०५२ Gare: [दानखष्ड १२ भध्यायः ततः भोकापडा देवौ तमगोकं विभावबिनो । RAGA संदष्ट WET: एथग्विधैः 1. श्रातपबद्छ तस्वाग्र सुक्षाभवमभास्कर ॥ , उच्छरयामास गिरिजा मयुराकक ; ae! मानावरंन चाप्यस्य चन्दनेन सुगन्धिना ॥ भामूलात्‌ प्रददोटेवो करपष््ानितम्ततः। जाम्बनद मयै arta पदे रब्रविराजितेः ॥ सव्वतोभूषयामास तमभोकतरु प्रियं | तस्व शखाप्रशाखासु सुक्षादामानि पावती? अवबन्ध सतंभाति नक्चत्रेरिव भास्करः | तखा वासोयुगेनापि तमशोकं गृष्टारषो॥ वासयामास शोकानां जननो पुत्रलाससा। ततो ARGU चारं गुमगुल तमेव च ॥ समवाययुतं धपश्चामरं धपनार्चिंतं | लतः nefaarea देवतखरवेख ख ५ नण्ड्िनिाच समानोता ग्राह्या ABTA | वाचयामाच YE SHIM स्वणमेव्‌ qe, ततः पुश्छाषहघोषान्ते भ्राभोर्वादस्यचोभयोः । अनुमान्द पति-देवीं समो -वाप्रोखयम्तदा + warn शौमगदामुवाच। भरतःप्ररं प्रवदामि इच्स्वोष्यापने दिधि. WASH १३ ध्यायः] माद्रः १०५३ सव्वपपिप्रणमनृं सव्वप्टभविनाशनं ॥ अपुत्रा पुरा पाथ पा्व्वैत्या मन्द्‌राचन्ते । WH: Wanaa gaa परिकलित ॥ aaa ऋ्ादिकाम्तस्य ar: क्रियाः कुलवहिमान्‌ ॥ खकारात्रिपुराणोक्ताः ayaa युधिष्ठिर ॥ मृतुवालो घनदलम्तथेव खृदुपन्नवः। गौतवातातपसमदहः सस्काथ्थम्तसगम्तसः ॥ BATH करटको कुनः-कीटखातमकोटरः। नोदाप्यः पादपः wa: शिष्टानां योन सम्मतः ॥ arate सुविहिते शुभे वाडचतुष्किको | शोधयित्वा तमुष्टेशं मुलिप्ङ्गारयेल् तः ॥ ततसोद्यापनं पाथ पादपानां प्रशस्यते । शभे; हि विप्रकथिते यहनक्षचरसंयुगे ॥ पताकालङ्त ठच्च पव्वदारधिवासयेत्‌ | CHAS | समाच्छाद्य WHAT वेष्टयेत्‌ ॥ facia: affaa स्वण सरव्बषध्या च पादपं | , स्थाप्नत्‌,पूव्व॑कलां यतुं विचक्षणः ॥ पन्नवालङ्तमखान्‌ सिल चन्दन च्चितान्‌ | सितवम्बयु गच्छवान्‌ समास्थान्‌ tara: भ पताकालङ््ताः सव्व कारय्यस्तस्सत्रिधो दुमा मूलविन्धद्लकलगा THAT वेष्टिताः॥ qnaiafageseufaar: सुमनोरमाः कलधोत्‌मयाश्वच फलानि दथ पञ्चच ॥ १०५४ eae: | [दानख्ण्ड १२ थय तास्रपात्सवोजानि सरन्नान्धधिवापसयेत्‌ | तय मङ्गलघोषेख चतुदिच चिप सन्‌ ॥ इन्द्रादिलोकपालानां carer Sra fawe: ! ततः प्रभाते विमले कुण्डः wart समेस्छसं । ग्रह्यज्नविधानेन सव्व ` खन्ध समाचरेत्‌ ॥ स॒व्गालङ्‌ लान्‌ WAT ब्राह्मणान्‌ वेदपारगान्‌ t वतुरोषौ यथाशक्रधा वासोभिरभिपूजयेत्‌ ॥ निग्लाज्येन च Fra: स्यालष्िपुटिकरः सदा, मातरः म्थापयित्वाग्रे पूजयेत्‌ कुसुमा सते: ॥ खपयित्वा चस सम्यक पयसा च परिग्नतेः | षोमयेवलातक्भादि गोदान यावरेव तु ॥ पादपं खपयित्वा 4 aaa स्तोधवारिभिः) जातक नामकरण-मखप्राशम मेव | gavage कुर्म्योत weed विधानतः ४ MASTS CET यथाक्रमं ¦ वभ्रौयाखसखलां मोष्ो-वासख पररिधौपयेत्‌ ५ WM वे तदयेषेख क््याहोटाममङ्गलं | यवाह केचिदिष्ग्ि माधवो तया तरोः 9 मालत्या सह TIT जम्ब -वा Tents विदुः | संस्कारः संस्कतस्येव पादपस्य तथार्धवत्‌ | एषा प्रतिष्ठा नानेति मन्ते erst: प्रयोलयेत्‌ ॥ यजमा नम्ततः जाला शक्ताग्बरर्धरः whe: | पुष्याच्लि समादाय मन्तमेतमुदौर चेत्‌ | (नख. १२ अध्यायः] दमाः, १०५१५ ध्ये खिन; शिखरिणां शिरसां-विभूषा न्नन्द्नादिषु वनेषु wanfasn: | "ये कामदाःसुरनरोरगकिन्रराग्णं ` तेऽनेन तस्य दुरितात्तिहरा भवन्तु ॥ एते हिजा fafwaga gar हताशाः प श्यत्यसावपि हिमदटोधितिरन्तरस्थः | त्व चच पुच्रपरिकन्पनयथा तोऽसि काथ सदेव भवता मम पुचकाय्य ॥ Ua मक्षा तं aa स्मशयित्वा पुनः पुनः! तपातचरम्ववद्न EY संप्रयोजयेत्‌ ॥ अङ्गाद्‌दगत्‌ सम्भवसि दयादधिजायसे | अकावे पुच्रानामासिस जोव MTS: WA A ब्राच््मणानां तता zat efaar ष्टमा नसे: | स्थापकाय Wat Fy SAT कुर््याग्महोत्‌ सवं ॥ दौैक्रै(नाथजनानाख्च भोजनञ्चानिवारित | ्तग्षान्तु दातव्य सन्तुेन सुरासवं) क्तातिवन्धजनेः ae: SIMA BAA: | तथा कश्चकराः स्वं भोजनोयाः wale ॥ एतत्ते कथित-पा्ं हक्ताां सुमहोसव | सर्व्यीन्‌ कामानवाप्नोति इ लोके परत्र च qyfaat शएभफलं न भवै्रराणां दुष्ुषकेरपि AMMAN AAT: | एतद्वा सुधवा परिप्ल्य ary १०६६ खेमादिः। [दानखण्डं anfira: | यन्नेन वैदविधिना परिकल्यनोयाः ॥ देति तरषुचविधिः | पय्थवसितच्च दान करणाधिपौ विजयते हेमाद्धिः | अवारिनिधिक्षीणोमण्डलमण्डलित स्वयभोराशिः, ॥ चिन्तामणे महाशाख तेन हेमादधिणा कते | ष्टानखण्डावखण्ड च जगाम परिपूर्णता ॥ येषामगण्यत्वमवेष्य कोपि नान्यो मुनिभ्यः प्रभूतासुपेति ) दानानि तान्धाचरितु प्रवन्धो हेमाद्देवेस्य जगाम परार ॥ ath योमशाराजाधिराजखोमहाद्वीय समस्त Wears सकलविदयाविशारद wears विरचिते चतु व्वगचिन्तामणा दानखण्ड सम्पण | + पयवसितं चानमद्‌श्रौकरणाधिपो विज्जयते इेमाद्विरषो विधिद्धोणोमण्डस मण्डलीशतयाषा र्मिः ॥ १॥ ~ † यद्मणनातिक्रमेति नान्योमुमिभ्यः भ्रभतामुपेति दानानि सान्याचःरितु' waa देमाग्रिदेवोष्टप्रार॥ २॥ पुखठका कए यद्ग॑खाति mata तान्बाद्दरे भमिति are: | आद्ंभूतय्न्धदयस्ितं खोकडवमिवासुलद्ममिति qqr agen dew war wrauparce face afed aa afe पुल्कान्तरो nfequret fafoute ace सुधोभिः क दथाभावे प्रन्धहानिनास्नौति | उपसदारः। चिन्तामणौ दानमहाप्रबन्धो ेमाद्विणाकारि सतां हिताय | वाणाश्चगेलेन्द्मिते सहस्य सुद्रीङ्कितोऽसौ WRT ॥ मंहारान्नो जोव्यात्‌ क्तयुगसमास्तोकसदहिता समाः साश्नाज्यानि प्रचुरघधनधान्यादिविभवेः। nagar तस्याः प्रकतिनिचयाः सन्तु हृषितः विपक्ताः सत्‌पन्ताः प्रकतिगुणतः सन्तु च वश . ॥ बेदादिणस्राण्खिलानि यानि प्रायोविलष्तानि धरातलेऽस्मिन्‌ | येय ्नतस्तानि aquaria जीव्यासुरेते कतिनधिराय ॥ विहानु्म॑किशोर आदिपुरुषस्तदइत्‌ सुतः शद्रः पज्ोरामतनुख्वंम्रव मतिमान्‌ तस्याकवंशोचितः ATMA: सचेममतनो्चिन्तामशि मुद्रया वाणाङ्गाद्विविधृम्िते शक पाब्देऽभोधयद्यत्रतः ॥ RUT TUT