This is a reproduction of a library book that was digitized by Google as part of an ongoing effort to preserve the information in books and make it universally accessible. Google books http://books.google.com † A " Da 4 INS ५6 1 अ त fae 11110100 110८6. श | a ~ ss (0 + + er eg a Pd ०६ | ie for 7 BIBLIOTHECA JNDICA: COLLECTION OF ORIENTAL ::-WORKS": PUBLISHED BY THE ASIATIC SOCIETY OF BENGAL. New Series Nos:—675, 702, 709, 734, 746, 763, 774, 790, 803, 855. CHATURVARGA CHINTAMANI BY HEMADRI EDITED BY PANDIT YAJNECVARA SMRITIRATNA, AND PANDIT KAMAKHYA NATH TARKAVAGI(CA. VOLUME III., PART II. PARICESAKHANDA CALCUTTA : PRINTED AT THE BAPTIST MISSION PRESS, AND PUBLISHED BY THE ASIATIC SOCIETY, 57, PARK STREET. 1895. चतव्वेगैचिन्तामणौ ` कालनिगधः | fer भागः arearizar विरचितः, श्रासियाटिक-सासाद्टौ-नामक-खमाखानुम्या GUAT च Waitara: | गदि ओओयच्रेखर-सतिरनेन ओओकामाख्यानाथ-तकवागीशेन परिशोधितः | कलिकाता राजधान्याम्‌ वापतिख मिशनयन्ते शुद्धितः THRE १९८१९ । To ९८९५ | ly CARPENTIER विन्नापनम्‌। ग्रन्थोऽयं चपुव्वेगेचिन्तामशिर्नाम सुविख्यातकौग्तिना एख्छितङ्लसिखफेन. - अहामहोपाध्यायेन भ्रमता ेमाद्िणा विरथितः। 8 किल दाश्विशाग्यञनपेदे ` AMT BATAAN AAAS । वासुदेवः वामनदेवश्च कमेशास्य पितामहः प्रपितामह area @afseq देवगिरिनगसरपतेः यादववंशावतंशस्य सुप्रथितनामधेयस्य महादेवमसूसुखः खक्रलकरणाधिपति- पचित शरासोत्‌ । स राजा पसग्रहधरेन्दुमिते गकनूपतिसंवत्सरे ayira- दान्‌ । हेमाद्विश्च ततखमक्षालिक्षं श्वासोत्‌ | चतुववं गैचिन्सासणिः व्रतखण्ड-दानखण्ड-तौ्थणखण्ड-मोरखय्ड-परि- येषरखग्डात्मक्पञ्चावयवसम्यन्नः । ततर Aas aay ासियाटिक- सोषाङ्टोषमालाच्यत्तमष्टोदयानामनुमत्या तचरभवतां पण्डिताग्रगरघ्यानां Y भरतच्न्द्रशिरोमणिमहोङयानां परिगश्ोघनप्रयत्रेन च सुद्ितं । तत उक्त- सहोदयानां परलोकावासो परिथेषखष्डान्तरोतश्राद्वलण्डं कालखग्डश्च उक्त- खमाजाष्यत्तम्ोङ्यानां श्रजुमत्या श्रावयोः परिशथोधनप्रयत्रेन च yfed | परिभोधने fife श्ादशेपुस्तकानि सहायम्रूतानि seq तेषां इयं क-ख- चिद्धितं वाराणसोख्यानाष्ुन्पं wiry कलिकातासस्कुतविष्यामन्दिरपुस्तका- लयादधथिगतं | haa पुस्तकानि शन्तरान्तरा परिशुद्धानि पूर््वीपरषकुति- रहितानि च श्रतो agg स्यानेषु स्मात्त-श्रूलपाणि-मन्वादिस्मतिनिवन्धानां खादहाय्यमवलम्बितं तथापि- महारणाश्छेढात्‌ परमपि कियच्छिष्टमपरं श्रतन्ेत्तदोघो न fe भवति भाव्ये fe विषये । वनन्यायादव्र क्रचिदपि भवेदुष्टमपरं वथः ay याचे विनतिततिप्रव्वे fe कृतिन इति ॥ ` wat परिग्रेषखण्डान्तगंतप्रायचित्तखणग्डस्य axa मविष्यति, सम्भाव्यते CHAU महात्मनासुपकाराय RY LAT पष्चवितेग | ST SPT: — TATA TMT a: — 818692 1 v दषोपभम्‌ । 9 । त 1 ( अ) विषयः | | we | afge । wfawtrarer ... 00... nt a CI wfietrram-areatarcnratraa vee ८१९। १। चऋनध्यायनियंयः ,,. व ve ine OUR | @ | शअगवलोमगकालः ० ae ,„„ ORR @ |. खअतपराद्रगकालः .-. „८ ^ BO] ६०। QUIET ,,* ० =“ WORT ORE SMUT Ne शौखाडनिगय cre Cc a १९] MTGE .., -.. 8९१। ५। च्धभ्यकुविदित-निधिडकालौ “ ,.„ ११६। =| WIT THAT et अोचादिनिमित्तेव माडकालनि्ंयः ० ५५१९। ९९। अश्चत्य-सागरस्पर््ास्पधकालः ., „=. ७०३। as CITA! sue क इ au BYR | R | ( चा ) च्यामलकखागकालनिगेयः ,.. ,., ,. ७१४ । श्‌ । ष्यावसथ्याधागक्षालनि्येयः ,.. „^“ ,., ८९४। wl eRe ale: 2 or == ॐ = @ @ भ > . es fara: | उत्यश्नैगकाणः दाह विकल्पः उग्भोलन्धाद्यदटमेदनिरू्पशं ,... उपमयनकालः उपनयनगैयकालः उपवासतिधिनिखंयः उपवासदिननियमः SUTRA TN ATT: उष्णो दकखानकालमनियौयः ,,, रकमक्कतिथिकाद्लनियायः ,,, रकादश्ोनिणेयः शकाद्ौविषये बतवाक्छनिषेधनियैयः a श्कादग्रोव्रलाङ्कपारयनिगयः ( ए ) रक्रादण्रौत्रते गक्तादिकालनिणंयः कगेषेधकरालः कणियगधम्भाः ... कलणियुगधम्भवञ्व्यानि कर्पादय ( क ) at6 कामनाविग्रेषाव्‌ faunfefate taarfate: कामनाविग्येषेय TITAS देवतापुजा —., काम्प्रप्रक्धैयंकालाः ye | 8 o® | o~y | Rgo | ७8५ । | o¢ | § | Lee । Ves | Rey | ७६२ । । । ०@ | १९५ । १४२ I Roe | Re | aan ९९६६ | ९७० | Si SOs | BRA । पङ्कः । S| 8 | € | १० । © | @ | a! R । € | ९९ | ९1 ९ 1 € | ९७! १। १५ । tI १। Cui १। २ | ( १ ) विषयः | काम्यवारमिरूपख ... ae काम्यश्रादधकालः ... . कालविशेषे aaa i कालस्वरूपनिरूपयां HATA: QATAR केशान्तकम्भकालः क क $ चयाहापरिच्चाने सांवत्सरिकाडकाशनिगेयः ... छौरकम्भनिभिडकालः ध (ग) गजच्छाया TIC Oo ( ख ) चतुर्था अमखीकारकालनिलयः चतुरविधयूर्व्वाङविवेकः AAMAS TAT चूडाकम्भकालः ,, च्ूडाकम्भनिषिडकालः ve | ४१७ | ४०४ | c° | VS, WHITH: २१८ | ११, यमदभिः ५७९ | द | ATHIEHT ९.६८ । LS, Res, २८8 । २४, २९५ । २, Boul ८, ade | १९, BOL । Ro, 89७ । ९४; 8८९ | RW, BER LY, ५१२ I ve, ६७२ । €, COR! LB, ६९५।.९२, ७०९१। ९७, ७१८ । २०, ७९१ | ( २8 ) RS, ORV । ९५, ORT । RE, ORE 1 ४, ORE । १४ ORO LL, ७४९ । LR, OBR ८, ७8६ | RB, ७८५ । ५, Seo 1 ९.४, योगियाच्नवसत्कयः Ore । ₹ | लल | लिखितः १७९ । १०, RS 1, ६, ४७९ । ५, ४८२ । ८, TERI २९१ ORB} १९१, ORE । १२, ७४२ । २२, ७8१५ । १९, WRI €, ७७€ | € , Sed | इ, MART २२ । इ, ९९ । ९, ५२५ । ९५, WRO । १६, WER । द, लौगाच्तिः ९०७ । ९६, BLS] ७, BVO] VS, RBS । VR, ३५९ । १, ७२२। २, BBL! BL, URE | RL, ६०९ । 9, ORB! २,.७४० | ९६, ७8२ | ई, ७४३ । द, ७8४ । CR, ERR । ९९, व। ALTE: Ge | १२, ATMS? ५०। १९१, €८। 8, RET] ७ । RR, BRR । २, BSI = ७२० | VL, 8२९ | UE, 8२२ । ८, ४२८ । ९, 8४० | UR, 888 | ५, BUS | VR, ४५०८ VU, WRI ६, BBE] Lo, UNS! र; CR | =» ६७६ । 8; eS] २, OU षः Sod | १५, ® ०७ | ५, ORB! ई; ORL । ९.९१ OUST २, SARI UR, OE US, ७७० | Be, SOX] ९९ । Re, ७८8 । €) OSE | VB, SE? | 8, SER । UL, SOR । इ, ८०५ । RB, Atay? OSS । US, ८०० । २ । द, ८१२ । €, वार्षायणिः २५० । Xk, | विष्णुः ५९ । २, URI RE, LOG । €, २२२ । २०) Rus । ८, ROE | ९९, ३८० । €, RRL ६, AE! US, BARI LU, ९५२। ४, 8५५ । €, 8७० | ९.४; 8७२ । १५; WELL, ५९९ । ५, WRI ( Ra ) १९, ५९२ । SURE । € । १५, ५९६४ । १६, ६२८ । LE । ERB | २१, EAC । ६९, ९६५ । १९, CAC । =, Kae । २९, CUR ९४, ६०५ । द । १९, OC । २२, ईस्ट । १, ६८४ । Ogee! २, G29 । २०, MLR । ५, ७२8 । UB, ORT । ९ । २२, ORS । १५, SRS । UB, ७२९ | UR, ७६३९ । २) ORV! ६०; ७३8। QB, RL । ९६; SR । 8 । ई; SFO] Re, ORE | RR, 9४० | ९१, ७8२ | 9, ७98 | २, ७७० | ८, ८०२ । २, ८०५ । ५, दिश्चामिजः ges । १७, ७०८ | Ro, OBE | <) वैयात्रपादः ७०० | २, ७०8 । ७ | वैजवापः VER । २, OBB । ९, ऽ दद्‌ | २९, 98२।१०। STs €e] Re | VATA wy | र<, aussie i व्यासः ud | 8, < ६ 18, € ७ । &, ९७७ | Ws, ९९४ | US, २२९ | ९९८५ २६२ । ९३, २५६ । ९, २५८ । २२, २८५ । US, ६२७ । €, १८४ ७। Rd, ४०९ । र्‌, 8९० । RS, BBO. २१, ५६० । RL, VSR । कः १९७ | RR, USGI RL, UBS | ४;५९६८ | ७; ५४८। 8; ५६५ ।६, ५८४ । ४, CBW १२, ९९९ । १४, Ks! ९९, ९८७। vy, deo} ध्‌, ६९२ id, ६६२) 81 9 | १६; ६९९ । ^ र, ELV ly, ७०४ | RR, ७०७ | ८, ORR! =, ORB! < । CR । ७२२। VS, ७४३ | १४, ७88 । <; OUR] RR, ७८० ! ७, OK! Re, OTT | १६; ©¢8 | ९.६१ ८१,० । = | श। 29 | Re, ९७६ | Fo, १८० । ६, BOL । ५, ५०९ । ९, ५०७ | 8, ५द३० । ६४, URIS, 4४० । ९७, ६०८ । ६१, ६८२। ९३, gen | RY, ७ ०₹ । FS, ७९२ । १०; ORQ Et LU, ORO । Ud, ७३५ । B, ७2९ । २, ORE । Uo, ORE | UR, ७६० । २, OBR | २२, ७४द | ( २९ ) २, ७8५ । १९, ७४६ । ३, ७५२ । १.०; । ई, CUR! २५, OU | ८, OER । YS, ७७२ | UU, OME | €; Sod । ₹, SVE | LR, WENT vee । €, ६९० । १३ । । प्ाद्यायनिः ४८ | ce, 848 | ३, 8६८ | १९१, Bes । २, URE IS, प्रातातपः इद्‌ । २, ६८० । €, १८६ । VR, BHO ९, ९९० । <, BE । 8) ४९७ । UW, 8२० । Us BRE । 9, ५०७ । ९६, VER! VR, ५७९ । १०; ५७५ । LR, ५७५ । ९8, USE । २, ६४३ । १, ९४९४ | २२, ६६९ । ८, Coe] 9, des! २९, ७४९ । VU, ८२९. 19, ८९२! १। प्रालङ्कगयमः gro । Rt शिवदत्तः ५९४।९१२ | PRAT Ro | Lr | क्ञोकगौतमः ७५६ । VS | WITH २५५. । 9, ४५२ । ह, ७६२ । ९, ७९६० । ७, OE} १, q | Baa: ३९ । ७, 881 Le, ५७ । ११५, २८५ । १६, ५८९ ILS, सनत्‌कुमारः Lee । ९९; Udo । 8, १७८ । ९६, १८१. । २९, १८९ | YE, CAS । र, । सम्बन्तेः २०५ । १८ । १८१ । १७ । ९९० । २ । ६६३ । १० । dea ।९१८। छमन्तुः ९९ । २९, LRT । RAL, CES । ७, RAR । US, २९८ । ९; ४१७ | १९, ५९० । १५, ५५४ । ७, ५७८ । VR, ७६८ । Lo, ८६२ | 8, TWIRIVE । TAT ७९० (Rl सोमः ORR । १२, ORS । <, ORO | १८, OBR । २ । ७४४ । ११; MAM GE । ९६, VER । ९९ | स्तोकविष्युः Rf । ८ । ost ।९ । “hy, x | ( Re ) Fi WALA: 82 | २९, VS । ९९, २६० १९०, RAC । 8, VBS । १५, RES ५, 88२ । Ud, Baul US, Bad | Ca, 88 | २, B85] %, 8५९।९०) URS IRR, ५२५ । VS, ५२८ । ५, URE] VW, ५8८। UR, USE । १५, VOLT ९९, USE | €, ५८ । LS, WER, 581 २०, ६६२ | LQ, ORM । द; ORY LR, ORE! Ue, OUR । २९, ७५५ । १०, OES 1B, CGE । २५, स्मृतिग्रन्धनामानि। | ST | आश्वलायनगएद्यपरिणिदः ORR । १४, 98R 1 ai ve, | a । काल्यायनर्तिः CSR | VR, काटकग्टद्यम्‌ २८। २, ९० । ८, ४७ । ६, ६१७ । १९, खं | खादिरग्रद्यं 9 ०4 | १२, | T | ग्द्यपरि शिं २८। ९९) BO] B, ४९ | ५, OBS | २९, प्द्यपरिशिटकारिका ₹२४.। ९, २९६ । ९७) J | चतुर्विश्रतिमतं vee 1 te, ७०8 । ९४, चयनोयग्रद्धपटिशिष्ं ३७० | १४, g | ऋन्दोकपरिगिट aoe । ९४, ८९१ । ९५, त | चिकाग्डमण्डनः Le । ९४, १५ । १७, e | देवलश्बमतिः १५४ । €» ४५१५ | २९ a. ष ( ze ) "TI परिशिकारिका ४०२। 9, परिथिषट gee | te, WYETH २९२ । ८, च| खहस्यतिद्धतिः २९८ | १७, बौधायगसखवः ४५९ । 9, बाजसनेयः 8९१० | २, विष्युखूतिः ९५६ । १५४, बेनवापग्टष्म्‌ ORR ।१९, 988 | =, भ | ग्दगुखतिः Bo | es, a ATMs 8७० । द» मेत्रायनौोयपरिश्ि्टं ०१६६ । १६ | | य| यमद्तिः ४९६ । ६, ४७० । €, | | ह | लौगालिख्तिः ४४७ | १८, | च | weata: sud । €, ग्राह्यायनग्रद्य ORB । १०, OBR | Ve, शातातपद्मतिः ५५ । 9, wok? le | WTA: ४५२ । ३, ( ई ) ध | षटर्चिंश्यग्भतं ९३५ । 9, BHR । ४, TSI २० ई< ० । ९४, REV । ९8; BOR | BR, ४८० । €, UKTI ५ । ९९, CSR । ९२५ 4०८० । द्र; Soy । UR, ७०६ । RR, ७१२ । VS, ७१५ । TI UK, SUE । 8, OLE । ९४, ai सतिः LER ILE, RET । द, ७९९। २१ ०५९ । द, ८२४५ । ६, WUE ९९ । ९९ ३९ । ४; ६२६ । ९९१ VEGI 9 २९८ । ५४, २८२६ । १०, २२९ | LE, ६२० । US, ARQ! ४, ३७० । a, ३८९ । ९४, REVI ८, ११ । २८२ । ६९, REL! AU, BRR IR, इद्धतिमहाणेवं ३९८ । १४ | खतिसमुश्चयः ६८६ । ३ । संग्रहकारनामानि। करयद्धवकारः ४४९ । ९ | कारणम्‌ SU 1 UR, TUS । १९७ SVE । € । कालोष्तरम्‌ ८५७ | १६ । कतुपञ्चराचम्‌ so । १७ | कियाकाद्धग्रेखरम्‌ Tyg । ९७, SUS । URI ग््चार्थ॑संग्रहकारः BO! LY, २८१. । LR, ARAL ९८, VBE । AU, २०२७ । =» VU । WI चतुःषद्टिपरतिषा =४४।२। तत्वसागरसं TAT ८५९१ | ८, VO । २९, SEVIS! जिकाण्डमख्छनः २९९ । 9, ९8६ । ₹। चम्भमाष्यम्‌ 999 | २२, . परिशिष्टं goo । २९, BOR IVR, Bodie | ब्रहमसिडाग्तः € 1 १५, १७ । र्‌, २२ । १५ २९ । १२; ३० । , REI १९१ ४८ । ११ भाष्या सं यद्कारः ३२९ । ४, BORIS | महापञ्चराचम्‌ ८४१ । LR, ८४२ । 9, ८६९ । ₹ । रललकोषः 98७ | ९७, Ode | ९९ | carafe: ses | श्‌, See । ©, ८४७ । ६, ८५८ ।९८ । ल्लशससुष्छयः ८९९ | Re, ८७० । ९, ८89 । १२७ | afasafeat २४६ | २९, वशिषसिडाम्तः २७ | १९ | वाक्तिकल्त्‌ ९७८ । ई | ( ar ) विधिरनह्लव्‌ gee | RR, ८७८ । ९; ८४९ । 8, eo] €, ०५२ । १८ | freee: ९१२। URI 7 व्रालसंडिता ८५९. । २। इ, ०५९ । ६६, ८५२ । Re प्यब्दविदः Ore | १८ | ण्ाच््रान्तरम्‌ {OZ । ९७ | सगतृकुमारसद्िता १२९ । VE | संकषेगोता ९२ । २, २९६ । ७ | संकषेगकागडः १२ । Ve | स्रः ८०९ । धं । ८१८ । ५ । ख्रह कारः | Bed | १४ । समुश्चयलच्तश Ore | १९०, ७६१ । € | सागरसंह्िता SyR | 8 | सारावलिः OTE | ९०, ७९९१ । | BIRT ८५७ | Re | | सौरधन्भः १९४ । २, १५० । ९६, १७९ । २, २७८६ ।२। श्योतिःशसखनामानि | भातका ८२७ | VR, ERS | १०, च्योतिःपितामः ge | er, च्योतिःपराशरः ४८ | २, ya 1 १७, व्योतिःश्रास््ननामानि २२ । Re, PHAM २ । ९९; 9३ । १५, BB । LE, ४०८ । १२, BRO । १३, dag) xt, ६१०७ । xe, deel १६, ६७२ । इ, ६७९ । 9, deo | €, CRB | १९; ६२८ । ₹, ७३४ । 8, Oe | ६, ove | ३, OBR | R, ७88 | १, ७8७ | €, OBS | 8, GOT | ७, ब्धोतिःशासत्रान्तरम्‌ RO 1 १९; श्योतिःसिङान्तः २६ । १७, ९०९ । ६; WEIMAR SRT | धृ, ATE aT aay ३० । १९, वेदा्ल्योतिः १७४ । ९, तेत्तिरौयश्चतिः ९० । ९8, निगमः ६७ । ८, ८१ । १६, ८२। २०, ८५ । १२, ११९ । VE, RAEI US, REO । ४; २९४. । UR, Bok | ७, ORG | १९०; WaT UA: ALL । १० 88२ । ९४. 8९१५ । ५, शतिः ada | ९, वैव्यवतन्नम्‌ ९४९. । ८, २८७ | 9, मागवतादितन्बम्‌ Roe | €, श्िवरङस्यम्‌ ६८९ । LR, BLU! LE, URE । ९, ५8७९ । २९, CRE , od, doe । ९०, ७२8 | १६, । ॐ aingara नभः | तुग्येगे चिनामणौ परिप्रोषणण्डे काखनिर्वथे संवत्धरायज-मासवि्ेषागां काग्थेविशेषोपयागनिरूयवम्‌ | प्रथमोऽष्यायः | ०० कर कखाणानि ददात वो मखपतिरस्मिन्नतष्े खति Saves safe प्रभविहं ब्रह्मापि जिद्यायते | जाते तचखरणप्रशामसुखमे सौभाग्यभाग्योदये रङस्याङ्मनङ्कुजा निविशते देवेश खष्मोरपि ॥ ९ ॥ अ्त्पष्छदडिरष्छगभेरसमाङिंहासगाध्यासिनो खेयं वागधिदरेवता वितरतु Batfe watfe वः । यतपादामखकोमलाङ्गुलिनखग्योत्छाभिरड छतः अन्दत्रकासुघाम्ुधिवुधमगष्ुच्डङञरं SSM + ९ ॥ nage विश्ोदथ-विश्य-रछाप्रतये गिवाब क्षे्नौषच्छिदुरपदपसरप्रशतये | श्रमन्दखच्छन्द प्रथितष्टथुखो लातनुम्डते जिवेरोवाचानमण्यपथनिजतत्वञ्ितिशते ॥ द ॥ 1 चतुव्ैगचिन्तामणो परि्रेषखण्डे कालनि्ंये [२ अ० | रागः wy नवस्व श्रुतिरियं चेतञ्चमत्कारिणौ मुग्धे वेत्य यथा भयाश्र भरते वेदग्थमाविष्क तम्‌ । जानोते दयितेव शा Gata यद्यदिधन्ते भवा- frant मधभिज्िरुत्रमुखः fre frat ag वः॥ ४ ॥ ते देवस्य गभ्यो दिगपतेरापन्खेदच्छिदो- fray तान्तपत्तमपयप्रसवानदौख्यानि वः | शैः सौवणमिवाखिलं करुणया निकमात मन्यतेः कोणखणेपरागरागघरितं रिकुचक्रमाखलच्यते ॥ ५ ॥ राजा राजौवचचुविजयति जगति स्फोतज्नोताश्वंन्- argu: शितोशः कितिपतितिलकः संवणः fiqntie: TON जजपालः समभवदवनोमष्डलाखष्डलम- रस्मादिस्मापकानां समजनि awat are कष्ग्पः ॥ ६ ॥ श्रसि प्रकमाशङ्धरमुक्टतरग्रा एरतरां शदण्ड- SHAG विराजत्यदय॒गखगलद्धवेनिर्वेरवीरः | arg ङ्गिःखोमसोमाद्ुतचरितशतारम्भदभ्भादशाघ्रा- भिज्िन्यस्सप्रभ्रस्तिसदतुजततुजः Serger: ॥ ७ ॥ श्रा कंलासादिलासालसगणतरणोगोतगो रोको श्रा च प्रङ्गोखपायोगिभिजखलल्रौ खेदवेखाकवेलात्‌ | शरा पूवेखात्परस्मादपि धरणिष्टतः कम्भागा ater श्रान्नां wat wate: करघुङुलमिलग्मनोलयः पालयन्ति ॥ ८॥ घं यामेष्वधमणेतामुपगता वौराः परद्ोरटयः सेवा-प्रोयुपपादनेन विविधागाधौजिरस रणात्‌ | Rao |] संवत्यरायव-मासविश्येषाणां कार्वि्ेबोपयोगनिरूपणम्‌ । श श्रस्रादाददते गिरत्ययसुखं तजेतदौयं वभो- दिक्पाश्ानिव afaat गमयितुं दिख्ण्डलोमश्चति te रेलासादितलक्षमागं गणं HAAS गण येषां अशिरनुखरनधदरदस्दष्टावदानाह्भुतम्‌ | तेषामेव aereayg fawat प्र्ययिनामर्थिना- मघ्ासाश्च ya त्रजम्ति विलयं सेन्यानि Zaria च ॥९०॥ शर्धो मभरमो रहगहनशहागन्तगजेनागेग्र- ासव्यासप्रसङ्गोखलनङुखङ्ुलव्याकुखव्यालमाखाम्‌ | वारं वारं इतेतदह्ुजङ्ुनगयुगेः सोतभोतञ्चरौषां भूच सटष्डन्ति शन्त चितिधरधरण्ो' खह्यन्तो दिषन्तः ॥९९॥ way चिन्तामणिकामधेसु- कण्पद्रुमागयिनमाय . दन्तान । विलोक्य we किमसुव्य a गोवाणनायोऽपि HUAI |e VU तस्यास्ति भाम Varig: सवेओकरणप्रञुः | निजादारतया यख सब्वश्नोकरणप्रसुः॥९ VN त्मादङ्ुख्ितयरिणपविषकोर्त- aa इदिमां एविशरधुतिराविरासोत्‌ | लोलावतारमकरोदिह वासुदेव सस्माद्धिजातिरुदजम्भत कामदेवः ॥९४॥ हेमादधिरित्यखिलग्डतखगोतकौन्ति wey gains वरिष्टमृलिः | चदुमेवं चिन्तामओो परिगेवखस्े कालवनिरंये ` [२ we | माश्ा मोऽपि बिनिक्डरितेन येन ज्ञाघादुपेति afe काञ्चन काद्वबाद्धिः ५९६॥ तस्य ओंकरश्णेश्रस्य कापि खेख्गवातुरो | य्.्रखिमिखे येन fefarveat आताः ॥९६॥ लिपिं विधाना लिखितां जनस्य भाखे क्त्या परिन्हव्य दुष्टाम्‌ | कच्याणिनोमेष खिग्डधयथेनाम्‌ चिक प्रमाङोङ्डते विधिश्च ॥९७॥ किन सञ्चिभध तरतदोयं धके मगो विश्मयमद्धदोयम्‌ | ATMA AQAA GA SU चणेन afkefaafa cer ॥९८॥ मन्ये तक्ततदागवारिखदरोपू्यमानोऽसवभिः कश्पा गतेऽपि म ओषदोषदिषमां धते कदाचिदच्ाम्‌ | fada wafufefaninyd fafa रेव्यारिशा निद्धिन्तेन भुजङ्गपुङ्गवतग्नचणवु संसुणते ॥ ६८ ॥ foi तत्छतदागरषटिपयखखत्नख्छ कि sunt यस्िन्नन्यवदान्वकौन्निरतुखा धत्ते एएत्रेएिताम्‌ aga पतितं गरसिष्णा जनतापद्धानि यच्ार्थिनाम्‌ न्यस्तं Waray भालफलके पापां लिपि लुम्यति ॥२०॥ THAME: स नून- Awa GRAS: सुधायाः | १ wei] संवह्सरादख-मासविरधेषाडां कायविरेषोपवोगनिखपणम्‌। ६ UU wee तरोयकोि- सखद्धासग्डद्धानि wemreata ie vl शराणामविनिपिञ्च qe: सन्यदाम्‌ दादृष्णं प्रथमः कलाज्ञर्यदं वेदग्धभानां YT! धौरेय विपित सृतिगामङे तवाद खदम्‌ मेवासौल च वर्ते म भविता डेमाद्विष्धरेः परः ॥ २२ ॥ विभस wi दिजवेवमेष ख एव डेमाद्विरितिप्रतोतः। खड्‌ारलन्ता मवतो यदस्य FMLA दशिणवाडमाज्चः ॥२द॥ NAG धश्यकथादरिद्रम्‌ ` रेलोक्यमालोक्छ कले्लेन | तस्यापकारे दधतातुचिन्ताम्‌ ` चिन्तामणिः प्रादुरकारि चार्‌ ॥२९४॥ तज च| खष्डेतभिगेत-दान-तोषे- मोकाभिषेवैगयतु gga । face तत्य रिजिषवस्दु- Maes MTSE ॥ २५ तारो देवताकाष्ड ततः काल्लविनिकैच; | विपाकः कमेणां पञशचाह्वदणानां eye: । महाप्रकरणानोच चला ताग्वलुक्रमात्‌ ॥९६॥ € चतुब्वैगंचिन्तामखो परिप्रेषखण्डे कालनि्ये तजोक्ब्रत-दामारिकमेजातोपथोगिमम्‌ । कुरते करणाध्यको हेमाद्धिः कालनिपयम्‌ ॥९७॥ तच्र काखखखष्ूपं Rage xu | अनादिरेष भगवान्‌ कालोऽनन्तोऽजरोऽमरः | सर्वगल्ात्‌ SVG सवा्मलाश्वहेश्वरः ॥ ब्रह्माणो बदवोरद्रा हन्ये भारायणादयः | एको fe भगवागोश्नः कालः कविरिति खतः ॥ कालेनेव च श्यनो स एव ग्रसते पुमः | AGATA Barat प्राकतोलयः ॥ प्रोच्यते कालयोगेन gata ¶ सम्भवः | परं ag चश्तानि वासुदेवोऽपि wee: | तस्मात्‌ कालात्मक विश्वं ख एव परमेश्वरः ॥ विष्ण धमौत्तरे । अनादिनिधनः काखोङद्ः TETU: खतः | RGN] सवेश्तानां स are: परिकौर्तितः॥ अनादिगिधनत्वेग ख महान परमेश्वरः | निमेषादपि ae खष्डासृष्छतरो इति ॥ तस सखच्छातिखश्छस्य कास्य परमेष्टिनः | दुविविभाग्या महाभाग योगिगामपि खच्छता it ayaa ger प भिद्यते यदा । anata तद्भिन्नमबुधो मन्यते जनः | कालक्रमण तद्धि सा तस्य हिज ganar ॥ [१८ | ९अ०।] सवल्छराय-मासविश्रे wai कायेविद्रेमोपयेगनिरूपयम्‌। ॐ एवंविधस्यानादिनिधमस्यापि qe यद्चयपरिष्छिश्नता तथा- याचन्वतोभिः खग्यादिगरहक्रियाभिः परिख्छिल्नतोपपश्चते aret क्रियाणां सन्तानस्य वौजाङ्ुरसन्तामवदनाखनन्तलादनारिनिधन- स्यापि कालस्य परिच्छेदः सम्मवति | तथाच विष्णधमोत्नरे । तस्य छश्छातिषश्छख्च तयापि महतो दिजाः | AME BHI यदगत्यनुसारतः ॥ तथास्मद्‌ रि प्रत्यलनिमेषादिक्रियादारेण परिच्छेदः काशस्य तजचेवाभिडहितः | SIVA माजा निमेषः परिकौन्तितः | अतः THA: कालोनोपलन्धोगटगृ्तम ॥ गोपलभ्य यथा द्रं GES परमाण्तः । at निमेषौ अटि्ेया पराणोदभरचटिः खतः ॥ विनाडिकास्तु षटप्राणाश्ततृषच्चा नाडिकाः wan: | शरहोराज्रन्तु तत्‌षश्चा नित्धमेव प्रकौर्ितम्‌ ॥ जिश्रद्क्ृाख्च तथा setae कीर्तिताः | तेऽज पञ्चदश प्रक्षा राम नित्यं दिवाचराः ॥ उश्षरां ठ यदा काष्ठां क्रमादाक्रमते रविः | तथा तथा भवेदद्धिरिवसख महाभुज ॥ दिवस यया राम efe समधिगच्छति | तदाभितसुहन्लानां तया “fe: भ्रकोिता ॥ ferefgaar राम दोषाहामिशचथा तथा | < चतुव्येगं चिन्तामणौ ufctuee कालिये [२ qe | तरदाथितसुहर्सानां efrstar तथा तथा ॥ दिशाञ्च यदा कारां कमादाक्रमते शविः । दिक्छस्य तथा हानिन्नातव्या तावदेव तु ॥ gaa तसय हानौ g AEM च राश्चाज्चिताश्च ag राजिड्ड्धिस्तया तथा थद्‌ा मेषं सदखपरम्दलाशचैव प्रपद्यते । ममराजिन्दिवं कालो विषुवच्छब्दवाचकः ॥ एवश्च भिमेषादिक्रियाकालदारेखावच्छिश्ा या दर्थक्रिया ताङृष्लौ इ fea ver: क्रियायाः श्रवयवो तत्कि यथा watts: काछस्तृटिरिति श्यवश्टारख्य विषयो भवति । एवमन्येऽपि प्राण- विनाडिकादयो श्यव्रहारा श्ेयाः, एवं चृच्याद्ययवदारेणाहोराच निष्यद्यते । aa fafad दशितं ब्रह्मसिद्धान्ते। सावनं WIA IAAT STN: । | vafang राश्टेश स्तिथिषम्भाग मेन्दवम्‌ ॥ विष्णधरभन्तरे ल्ोराजश्च saul दशितम्‌ तिथिनेकेन दिवषश्चाख्रमाने yatta: | gerade Sta सावनोदिवसः wa: ti श्रादिक्यभागभोगेन मौगोदिष्रम उश्यते । चन्द्रनक्तचभोगेग नाशजोदिवसः सतः ॥ तिथिभागयोलंच्णं ada दशितम्‌ | agar कालस्य परिङदो यदा भवेत्‌ | तदा तयोः waeenfa गतिमाच्रिव्य भागेव ॥ १ We ।] संवत्सरायख-मासविग्ेवाशां कायेविशेवोपयोगनिरूपयम्‌ । € ATTA समयश शेवा TSW राश्यः। जिंशांश्ख तदा Urata द्व्यगिधोयते ॥ श्रादित्यादिग्रश्ष्टन्तु भागं दादश्नक यद्‌ । wat: Bret राम तिचिरिव्यभिधोयते ॥ खन्द पुराणे प्रभाक्खण्डेऽपि । अरमाषोड्ग्रभागेम्‌\ टेवि परोक्षा महाकला । संखिता war माया देहिनां देहधारिषौ ॥ अमादिपौषमाख्छन्ता या एव wit: कलाः ! विचयस्ताः समाख्याताः वोड्शेव aaa ॥ एवं मासोऽपि पितामद्ेन जिविधो दशितः | दर्द शंखाखखिंध्रिवयस्तु सावमो माषः | रविसंक्राभ्तिविचिश्ः सौरोऽपि fared aes: 8 'दर्णादिति eat पञ्चमो द शात्परतः श्उक्तपरतिपदमारभ्ब अरमावाख्यान्त इत्ययः | ware ब्रह्मसिद्धाग्तेऽभिदहितम्‌ | wx: Walfeeuien: सावनस्तिंश्रता दिनैः! एकराश्रौ TATA TART: ॥ sifa:fagra तु माख्खतुर्विधो दभितः। प्रथमः सावना मासो दितौयस्चाष्रडच्यते | माचजस्ह ठतौयः खान्सौरेमासखतु्ैकः८९) ॥ (१) अमाषोडशभेदेनेति ख० | (x) चतुविध इति खर | 2 ) १० चतुव्बैगंचिन्तामखौ परिगेषखण्डे कालनिर्यये [२ qe | विष्णुधमात्तरेऽपि मासस्य चातुरविष्यमावेदितम्‌ | चन्रमा: पौणेमास्वन्ते भास्कराद तिरिश्यते | राशिषट्र तथा राम मासार्द्न न संशयः ॥ भागदादशकेनैव तिथ्यां frat क्रमेण तु | चन्द्रमाः WUT FAW सद य॒च्यते ॥ सन्निकषांदथारण्य सज्निकर्षादथापरम्‌ | GRATE दत्यभिधौयते ॥ सावने तु तथा मासि जिंशत्‌ स्््यादयाः war: | श्रादिल्यरागिभोगेन सौरी मासः प्रकीर्तितः । सरवचपरिवर्तेस्ठ नाभो मास उच्यते ॥ चाश्रस्त॒ दे शव्यवस्थया जिकाष्डमण्डनेन fare feu दर्भितः। चाग्धोऽपि श्क्रपचादिः wurfeata ख दिधा | कृष्णपचादिकं मासं माङ्गोङुवेन्ति केचन | येऽपोच्छन्ति न तेषामपौष्टो विन्ध्यस्य chee ॥ तथा च तेत्तिरौयके शरूयते । WATTS मासान्‌ सखन्पाद्याररत्सृजग्धमावाख्या हि मासान्‌ सत्पत्‌खन्ति पौणेमास्यया मासान्‌ सम्पादयाहरसृजनि Ute ee fe मासान्‌ सन्पतष्यन्तोति | तथा पौणेमासादकषिएगधसिन्महावाल्तिके पूामासोऽसिन्निति शब्द विद्धिरुकलात्‌ | IIR BUTT च ag काय्यै दिने fea दति लिङ्कद शनाच। अतएव दिविधचादमासग्रहाथं “यञ्जिन््ासे fea यस्मिन्‌ विप- , १ ° |) संवन्छरायल-मासविरेषायां काग्थेविद्येषोपयोगनिरूपयम्‌ | १९ जिरुपजायते | were: खच तु विज्ञेयो मासो नेमित्तिकं प्रति" ॥ इति व्योतिर्गाग्यिणापि water इति सामान्येनोक्तं । नेमिन्तिकं च प्रतिखांवत्छरिकमुश्यते, सांवत्छरिके च चाग्रमाख एव विनियुक्तः | “आब्दिके पिटकां च चाद्रो मासः प्रशस्यते” । दूति वचनात्‌ | मानभेदेन मास-दिनसद्ा विष्णधमोत्तरे fiat | माने माषस्ु ares anfanfafafes: | परिशेषेषु मासेषु arefaniea: wa: ॥ मासश्ष्दो यथोदितानां चतुणामपि मासानामनेका्गवादि- शरब्दवदाचका द्रष्टव्य इति केचित्‌ | Wat लाः मासशब्दयाग्- मासविग्ेषवचनः “योद श्रमाषाः संवत्छरः रसि wate are: agar देवा wom मासि मासि पिटभ्यः क्रियन्त दत्यादि- बैदिकप्रयोगस्य चाद विषयलान्तेन यव-वराषादि श्ब्दवश्न aay मुख्वलं । पशौ पूर्व न्तरौ श्क्ष-शष्णो मासस्तु तावुभावित्यमरसिंहे- मामिधानात्‌ | इतरथा चाण्मास इत्यभिदध्यात्‌ | एवमन्येव्बमि- धानेषु चाग एव arene इति निरूपितं । “मासः पच्द यमिति पुराण्ाद्चमिधानाच्च। AGW Awa मासलसामान्यम- नुग्यते उपपद्यते वा, AAT ्रयोगस्छ प्रकारान्तरेणाणेपपद्चत- CHARMAN एव मुख्योामासशब्द cf; श्च afecre: चेज-वेश्राखादिशब्दािचा-विशाखाद्यलुराधादिनचवाए- मेकतरनक्चजयक्रपौ फेमासौयुक्रमासवचनाः पाणिनिरलश्राखनादिति यथोक्तं “नचत्ेण am: कालः सान्‌ पौणंमासौति संज्ञाथामिति" eae विग्राखाद्न्यतरे ण, यक्रा पौणंमासौ वैग्राखादि्यपदे गभाक्‌ १२ चतुन्बयेचिन्तामयो परिेषखद्दे कालनिर्थये [१अ०। मखजयोगख म ana किगेकटेग्रेनापि व्यपदेशे हेतुः 1 तया शद्ूर गोता | आ्आदिपादाद्धंमाचे नलचस्यान्वये हसौ | fafargsfa शक्ता विपरौता न सा पुनरिति ॥ सा Uttara afd स वेशाखादिपदाभिधेयः, “संज्ञा यामिति रूढिष्दतां पुरस्करोति । तयप यवनः । अगधो पागधौ fet Het फार्गगदच fwit मतः । te मासा दिभा Su: रन्तिकादिव्यवसख्येति ॥ -सदह्ेणकाण्डेऽपि १ दे इ चिच्ादिताराणं परिपूरणन्दुसङ्गते । मासा्ैजादयो शेधास्तिकैः षष्टाम्तसप्तमाः ॥ तेन विश्राखादियोगादेश्राखादिलमिति नच्चयोगः श्रादर- शोयः । तथाच विष्णुः । माघो चेकमघाथक्ता eee Se श्राखायुक्षा सखादिति। यन्तु इत्निकारेण युखयोगात्‌ पौषौत्याषु- दातं तच्छिग्याणां सुखवोधाथे नायमञ्रकणशा दिवन्वन्पौ ea ware: किग्तुद्धिदादिव्ययाकथ्चिदवाप्तप्रठ्िनिमित्त दति तस्याभिप्रायः, प्रहृति-प्रत्ययाखखाख्यागमपि गो शब्दस्येव WAST गच्छ- तौति गौरितिवदवसेयं | arg freee पौर्णमासी वा wes वा तद्योगो वा agat वा पौषेमासौ wes वा ay पौणंमासौयक्ता वा तद्योग दत्यादिकच्यनावतारः । श्रागमप्रसिद्धि- WAM CTH दि शब्दतुव्यलादुपपत्तेः। तसादश्रास्यादिश्न्दाः Qe |] संवत्सरायल-मासविष्येषाखां काय्ेविधेबोपथोगमिरूपयम्‌ | १९ यथो दितमचजयक्रपौणेमासौल्णकालवचनाः, वे भराखादिशब्दाख करानि acta खितं। कथं तदहि done वैशाखादिपदमरडन्निः तजापि प्रखिद्धिभाव्मस्ि। तज afeere: अननेकश्क्रिकल्यनादोषाङ्ञै- Sift 1 चारे fe मासे वैशाखादिशब्दप्रसिद्धिः wheat ITAA, खोरे त मासे न श्ाखस्वा, wren च प्रसिद्धिवंलोयसो म खौकिकौ, तखा गौख्वेनाणुपपन्तेः । तचाचाङः “Hee afufanary प्रतिपन्तेवंलोयसो । लोकिकं प्रतिपत्तिस्तु ate लेनापि नोयते” इति ॥ तदत्‌ प्रसिद्धयोर विशेषात्‌ | तथा च च्यातिर्गाम्धैः | सौरेामाखोविवादयदौ amet waa: खतः | श्राष्दिके पिटकां ङ चार्रोमासः प्रशस्यते ॥ इष्स्यतिः | | fare सौरमासे श्रधिकामर्थसिद्धिं प्रार्‌ वराहमिदहिरः | Qa प्राह पराशरः कथयते पौषश्च रौर्भाग्यदम्‌ | आषाद़ादिषतुष्टयं न wud afanied दिजैरित्यादि ॥ बोधायनख्च । ` कष्टे AW सुते शकष्वजक्रियाश्चिने इति । तुलायां बोधयेदरवों fea त अनादंम्‌ | दिराषाढ़ः ख विज्ञेयः रेते च aration इति ॥ तेन बोधायनादयः सारमासे श्रावादिपदानि were तेनो- भयापि afafe: steer न विगरेषेश सौरमासगता ater इत्या १8४ चतुत्मैगचिन्तामणौ परिग्रेषखणे कालनिशये [१ wel समाभौयते प्रसिद्धिपभावष्याच्चागेकश्रक्रिकर्पना श्रचादिग्रब्द वन्न fae भ्यते, श्रागोपालाक्गनाजनपुरक्छता सौरमासे वेश्राखादिपदप्रसिद्धिः, केषाश्चिदेव तु चान्द्रे । तस्मात्‌ सौर-चाग्रमास्वचना एव qe awn वैश्राखादिगब्दा दति सिद्धमिति। aca उभयोरपि प्रसिद्योः श्राखखत्वाविग्रेषेऽपि wear वश्राखादिपदप्रसिद्धिः aafwat बला शौरे तु न तथा, TR श्रागोपालाङ्गनाजनपुरष्कृता च सौरे मासे वेशराखादिपदपरसिद्धिः गेषाच्चिदेव तु wx दति, तदपि मिथ्यैव विपरौतस्यैव दग्र॑नात्‌। तथा च पाणिनिः “नज युकः कालः साञजिन्‌ पौणंमासौति संक्षायामिति । न च सौर-सा- वनयोरोविंवधासि dy, तस्माच्चाखमाखव्ना एव चेज-वैशाखादि- शब्दाः | WARY सौर-चाद्रमानेनैव मासद्यात्मकाः। तच लार- मानेन विष्णुधमोन्तर । सोरमाखदयं राम खत्रित्यभिधौयते | चान्द्रमानेनापि नजिकाण्डमण्डने | DAMA: TAT: कुरय्यादा्रमासलषु । तदभावे तु चरन्तुखिति व्योतिविदाखतम्‌ ॥ waa चाग््रनिमिन्तलं मन्धवर्णात्रतौयते | तूनन्योविदधश्लायते पुनरिव्यतः ॥ सुनः पुम्ाजायते ख एव facueaq । चन्द्रः पुनः TAN ARRAN: ॥ होटप्रकरणे we प्रहत्य प्राह तित्तिरिः | ख WaT कल्पयतोति चान्द्रोऽयं ऋतुकल्पकः ॥ we ।] संवत्सरायड-मासविश्ेषाणां काय्वि ेषोपयोगनिरूपणम्‌ | १५ ते च षट्‌ हेमन्-शिश्रिरयोः समासेन oy षड्वा तवः पञ्चगवः हेमग्त-शरिशिरयोः समासेनेति च श्रुतेः, ते च वघन्ोपक्रमाः सुखं वा एतदृदनां wen इति श्रुतेः, ते च रत्येकं चेजादिमासदया- तकाः, मधुख माधवश्च वासन्तिकाट, way why fue, mY Wey वाषिंकाख्ढ, Cty wees, सदश्च सरस्य कैमन्तिकाद्व, ay तपसश्च Rice दत्याध्वग्येवादिश्रतेः | मधूमाधवादिशब्दासेज-वेशराखादिषु यन्वान्तरे प्रयक्राः । चेजोमासोमधः प्रोक्ता Surat माधवो भवेत्‌ । च्येष्ठमासय WH: स्याटाषाढ़ः श्रएचिरच्यते ॥ गभो मासः WA: ख्ान्नभस्यो भाद्र waa | दष श्राश्वयुजा मासः कार्तिंकखोजैसंश्चकः ॥ aware arta: awe: पौषनामकाः | माघमासस्तपः प्राक्त स्तपस्यः WT: खतः ॥ बोधायनेन युनर्मोन-मेषयोर्मष-टषयोवां वसन्त इग्थभिधामात्‌ मोनादिलं मेषादितवं च वैकख्धिकं वसन्तस्याङ्गोशतं, यदा लधिक- मासो भवति तद्‌ चाख्मानेन मासचयात्मकोऽपि aye: सम्पद्यते, तथाच जिकाण्डमण्डनेनोक्रम्‌ | चान्द्रे माने यदा चेचमासादिर्मलिनस्तदा | waste मलिने चेच प्रशाखेऽपि vera ॥ गतु सवेयमायाता मासचयवसन्तता | सत्यं गत्यन्तराभावात्‌ सेवाचाभ्युपगम्बते । गन्वजापि विकल्पः किं तद न्नाभ्युपगम्यते ॥ vd Uqaatanat wicteee कालनिरये [१ खर ¦ . मासास्वयो वसकखाः व्यक्ताद्यमयवान्तिमम्‌ | sited विकल्पा fe सौरमारेवु eat ॥ न तु शादेषु य॒क्राऽसौ मलमाखातुवक्तिषु । aiena हि ते मासाः ख्येसंकान्तिखमिताः & ददै मासाविरैकैकन्डतं शला तु rea | तवस मोनाद्ा मेषाद्या वा षडेव हि ॥ waxy मणिने मासे ATA माखास्योदश्न | विकस्पन्तेऽच यत्किचचि्माखमारन्च युग्मतः ॥ ` तषु क्रियमाणेषु मास एकाऽतिरिश्यते | किमसावनृतुमांखः किशचतः सप्तमो भवेत्‌ ॥ mea वा कापि प्रविश्रलिति विन्धते । aque न कालऽस्ति area: सक्नमः श्रुता ॥ ATES STATA इत्युत शल्यता । षड्‌ वा तव Tee श्रुतिः सप्तमवारिका ॥ रतः श्रुतेः सपतिर्बाध्या दै मासाडृतुरित्थसे | तस्नादधिकमासः Bay कु चित्‌ ॥ यत्षोऽन्तमवेन्मासः ख तुः स्यात्‌ जिमासिकिः । यदा षष्टिदिजै्मांस एक एवोभयात्मकः | श्रतोऽचापि aa VACA मासयोः ॥ श्रय ोरण्डतुजयेण तथा च शोरमानमधिष्टत्य विष्डुधमोन्तरे “त्‌ जयश्चायनं स्यादिति, तथाच सवत्छरोऽपि wRaltgrs: gran, सावनः Bre: छोर दति जिविधः। तथाचोक्तं ब्रह्मसिद्धान्ते । १ Ge |] संवत्सरायल-मासविश्येषागां काग्धविरेबोपयोगनिरू्पशम्‌। ve WRAY मासागान्त्‌ प्रभेदतः | चाद्-सावन-सोराख्थास्लयः संव्छरा श्रपि ॥ ते च दादश्मासात्मकाः “दादश मासाः सवल्छर इति श्रुतेः। चाश्रस्तु संवत्सरः कदाचिच्रयादश्मासाक्मका भवति, safe चयोदश्ो मास दृत्धाङरिति श्रुतेः | चाद्रमान एव योद श्रमासख्य सम्भवात्‌ | तथाच fener । सोरसंवत्छरस्यान्ते मानेन शशिना यदा | एकाद श्ातिरिश्यन्मे दिनानि श्गुनन्दन । समादये Beas तस्मा्मासोऽतिरिष्यते ॥ लाख्संवस्छरस्य चेजश्टक्गप्रतिपद्युपक्रमः । तथा ब्रह्मपुराणे संवत्छरारम्भविधिक्रमे | चेजे मासि रजन्‌ ब्रह्मा सखजे प्रथमेऽहनि | RATS समयन्तु तथा area सति ॥ प्रवत्तयामास तथा काशस्य गणएमामिड | गरहाज्ञागामद्मासाम्‌ THT TITANS ॥ ब्रह्मसिद्धान्ते। चे्सितादेरुटयात्‌ भानेदिंम-मास-वष-यग-कण्याः Barat खद्गायां wa प्रदत्ता दिनेऽकंख्य सौरः daar, पुनर्मीनादिमषादि- at वसन्तस्य विकल्पेन मौनादित्वस्य मेषादिव्ख्य . चो क्रलादसन्नस्य च WAGs संवत्सरसुखस्थैव शछतुमुखल्यो पपन्तेः | यत्त॒ विष्णुधमंत्तरे | माषश्रक्कखमारग्मे GAT वासवचगौ । : | १७ चतुगेचिन्तामणौ परिङधेषखण्ठे कालनिंये [९ अ०। लोवयक्रौ था erat षश्चाब्दादिरदा खतः ॥ दति माच्छएक्रपतिपदुपक्षमवं संवतपराणा, तज्ज्योतिः ्ास्ल- प्रसिद्धश्दभाश्दभकशप्रतिपाटमाथं म तु घर्मालुषानायेमिति मन्य | प्रभवा रिषष्टिसंवन्छराण्णं wafer: wert पञ्चानां यगसज्नकानां यथाशयं CATAL ETAT TTT Ta: | तथा ब्रह्मवे | संवस्छरस्छ weet दिनौथः afta: | ददावस्रशुतौथस्छ चतुथदानुबत्छरः । Seat: TEA arg यगसंज्जित इति ॥ तथाच कालस यथोकम कारेशावच्छेदसम्भवादनादिनिधनस्यापि यथाययं ब्रतादिधर्मानुष्टानाक्गलसुपपद्यतं इति fade: frat । तच संवत्छरादेः काशस्य शंवत्छरमरताके यथायथसुपयोगो इष्टयः | अद्यनस्य तु स VATE | देवताराम-वाघादिपरतिषटोदश्मखे रवौ । qfeurmgea कुवे तत्कलमवाभ्रथात्‌ ॥ सौर-खावन-चान्दर-नाचचाणां मासानां पुनः कुच teat दतवपेशाधायुक्तं विष्शधमोर्रे । एवं काशस्य Tre प्राक्त मासचतुष्टयम्‌ | ओन येन च मासेन यश्च कायं निमाधत ॥ अयायमत्‌-हवार कक्षौ सौरेण मानेन खद्दाध्यवस्यत्‌ | सचाष्पास्सान्यव ावनेने ९ we |] संवन्छराथय-गसविग्रेषाय। क स्येविदेजोदधयोगनिरूपयम्‌ । ९९६ SHSM WE, ETC ५ सात्‌ पूवेकाखश्यपूरणाभ्याम्‌ WY मानेन यमच ATT: | मचदस्ाद्धबनानि Sut aia कुर्याद गणात्मकेन ॥ WARY: | विवार-बत-अश्चेष WIE माब प्रपरसते | पावेणेऽग्वष्टकान्राद्धे चाद्धमिष्टं क्वाष्दिके + गधो ferertaal विवाहोक्लव-शचेवु सौग मानं qed | तथा RTA । हकोदिषटकिवाश्चदौ werel सोर-सत्वनो । wea पिठश्ग्यादौ HgTe: बः ॥ rary व्यो तिर्गाग्ये | सौरमासो faareret यज्ञादौ सावनः ww: । ऋष्डिके fiwara च चान्दामासः प्रहस्यते ॥ ‘arfeem’ खांबत्धरि कण्टतादश्वाद्धे | “विहका््य' वााश्विकिशरा- ग्द, चश्दागमास-बंवत्परघाभ्ये यश्चतिरिकरे wafer देवकवण्धं WRITE: प्रशस्यत इत्युक्तं | ewe पितामद्ेन | देवे aafe fial च aegrKae: Ga: ॥ we fagra | ९० चुम्बेमेचिन्तामणो परिगेषखब्डे कालमिवंये [२ we | Nea मासखाश्मसः Wa: ॥ ङस्य तिः | रवेरण्युदये मानं शब्दस्य पिरकर्मणि | ay खावनमित्याङरा के स्ववतादिष | व्योतिर्गाग्येः । ्रायुदांयविभागख्च प्रायञिन्तक्रिया तथा | सावनेनेव AAT yet वा्युपासना ॥ यथा पाण्डवैः कौरवाणणं ब्रह्मसिद्धाग्नात्‌ | ्रमावास्यापरिच्छिन्ञो मासः ख्यादुन्राह्मणखय तु | घकरान्ति-पौएेमासाग्धां तथेव qatar: 1 अनादि श्ब्टायेः ओौधरेणए दभितः। विवा्ापनयन-चुड़ा-तत-नियम-प्रतिष्टा-गटहकरणए-चौ र-याजा- महाषष्टो-महासक्तमो -विजयद शमो -द गरदरा-यगादि-मशाव्ये्टा- प्रव्यादि ग्रब्देनोपादौयते, यज्ञादावित्यादिग्रब्दन याग-दान- हाम-गभाधाग-सोमन्तोन्ञयन-जातकम-खए-कय- विक्रय-व्यवहार- ग्रहणं । तथा-“खटेव पिटत्धादौ मासखाग्रमसः सतः” दत्थ पिरहृत्थादा वित्यादिगब्देन टद्यमिषेक-संव्रशरादध-पारवष्णष्टकादे- वग्रयन-चुड़ा-अतनियम-प्रतिष्टा-ग्टशकरणए-दौर-याचा-ग्कोत्‌सवा- दिग्रहणं | तथाच प्रथमराशचितः प्रश्टतिगोचराष्टवर्गामुसरणक्रमेष्ठ तत्तद्रा िभोगसम्बन्धेन शटभाग्टभोपभोगात्‌ । मङ्गलेषु विवादेषु कन्याखंवरणेष॒ च | दशर मासाः प्रशस्यन्ते चे्-पौषविवर्जिता इति ॥ ९ Gol] संवल्यरायय-मासविग्रेषाशां कायेविग्रेबोपयोगनिरूपयम्‌ । २९ मासपदे etre सावनस्छ च मास्य नियतजिंश- दिवसत्वाश्निषेकदिवखात्‌ प्र्टतिषु षष्टा्टमासेष पुंखवनादे विधानात्‌ “मासमग्नि डाच जहोतोति “चातुर्मास्येन यजेतेत्धादिष्बनियतदिवस- मासपरियहामुपपत्तेर्मिंयतपदेन सावनग्रहणं । तथा “मासि मासि पिष्डपिटयन्नेन चरन्भोति 1 “meant पे तिथिषोड्षकञ्च यत्‌” इत्यादि तिथिखम्बन्धेय विदहितपिदकाय्येसितासितविधिनियम- मन्तरेण सांवद्छरिकं प्रति नियमानुपपन्तेः was तिधिभोगे चाद्ध- मासाश्रयणएमिति । 92 पण्डितपरितोषक्षतोक्र श्रादिशब्देन व्यव- सिताः यथा परिगणिता विवाहादयो गडोतग्या दूति ङुतोऽवगतं शरव्यवख्ितग्रदफवाधकप्रमाणाभावाग्तया हि सौरोदेवश्यनादिष विदहितख्चाश्रमासा्रयणए च दइादश्यादितिचिवश्ेन श्यनादिषु क्रियायां इश्यते, यदाह AM: | दिराषाढ़ा क्रिया तावद्‌यावद्िष्णोः waren | प्रबद्धे तु हरौ काय्यां खु्येगत्येव सा क्रिया ॥ श्रथ च “विष्णुः खपिति ane इति दिराषाढृऽपि रा्चिभोग- एुरख्कारो दृष्यते, म चोपनयनान्नप्रा्मादिषु सौरमास दल्यैकान्ति- कगभांदिखद्ा वर्षाणां “गर्भाष्टमे ब्राह्मणएमुपनयोतेति, “षष्ेऽकञप्राशनं मासि ““शर्टवषां भवेद्रौरौ नववर्षा तु रोदिष्ण" इत्यादि गौतमव- चने: सावममासपुरस्कारान्न च सावने मासि सितासितपच्परिदरण- मस्ति । सति श्र तिथिपरिग्रहे चाद्मासा्रयणएमपि शक्यते वक । किञ्च “यासौ वेशाख्यमावास्या रौ दिष्छा सम्पद्यते तस्यामाददौतेति UE मास्ञाधागविधानाद्वन्नादो खावनविधिरनेकाग्तिकः | श अतुच्येमं चिन्तामसौ परि रेषखष्डे areata {१० | विवाङ्-क्ल-थच्चेषु सौरमानं swe इति | anata सौर भानं दभंबति | अनेन विधिना arg जिपेजमिह निर्वपेत्‌ | कन्धा -कु्भ षेऽ के शष्णपचेष सर्वदा ॥ कन्यायोगाद्छवितिरि पिषटयश्चालु शासनात्‌ | तावत्पिदुरौ शज्या यावदुचिकद नमिति ॥ सोरमानेनापि freararem न च सांवत्षरश्राद्धे चाण दृत्यैकाग्तिकं | afer राश्रौ गते सूर्य्ये विपत्तिं थान्ति मानवाः | तेषां तत्रेव कन्तेव्याः पिष्डदानेादकक्रियाः इति व्यात्रवथनं हि लौरमाने दग्रंयति | प्रचेताः पुनरा | प्रतमासस्य यः पक्स्तभ्तिथौ प्रतिवन्छरम्‌ | यावत्‌ समरति पौल्लाऽपि तेषां ata दापयेदिति । ल च्‌ व्रतमियमादिकं सौरे कियते इग्धेकान्तिकं, चलुरमाख्य- erat इरिशवनवशेनाररखमाध्युपदे शात्‌ मासापवासस्य चाश्धिन- UVR SIGMA तथा विधेकादश्वमतसुपवासात्‌ शावम- चाश्रवोरेकतममपि नियतं, न च देवशरवमऽ्रक्रोत्छवारि errand विहितमयेकाम्तिकं, fae: खपिति ame ।, लुलार्थां बेधयेदेवों धिके तु ores | कन्याथामम्निकां Sat FAS चेव पुरन्दरम्‌ ॥ afer Gu वदा विष्छख्ठखायामपि टिके । १ च्यै* |] संवत्सरा्यश-मारपिरेवाणां काय्यविषेषोपयामनिखूपणम्‌। रद vente बौधायनवचनगरेन हि सौर प्रतौयते | यट षि पठन्ति | दश्डरासं नेत्कषेखतुष्वेपि युगादिषु | उपाकम्मे तथा षष्ठां छलदिष्टं वादित इति ॥ तदणनेकाणम्तिकं प्रौष्ठपद्यां ₹स्तेनेापाकरणं श्रावण्यां प्रपां वाणुपाशृत्य यथाविधौत्यादिगोमिलादिवचनाक्चाद्ध मासावगतेः | यदपि पितामहवचमम्‌ | कार्जिंकस्य तु wear are मासि fasten: | were जियमामाश्च चाद्रमान प्रमाणतः ॥ दति तदनेका मिक “तुला-मकर-मेषेषु प्रातःखानं विधौयते" दूति पश्रपुराश्वचमात्‌। म च aera नियमे वाद्धमामममेकाणन्तिकं तषा हि arereae naw ममुः | यथाकथञ्चित्‌ fresrat तिखोऽशेतिसमाहितः। मासेनाश्नन्‌ “free चश्रसयैति सथोकताम्‌ ॥ दति वदन्‌ सावनमासं पुरस्करोति | “तिथिद्द्या चरेत्िष्डा- fafa धाश्चवल्वधस्चाण्दायएं दशयति | तथा पतितेन तु सम्पकौं मासं मासाङ्धमेव वा | मोमूज-यावकाहारो arate विग्ररध्यति ॥ इति सावनं भासं दशंयति। wana कतिप्यदिनाधिके मासर्वसगेमिमिन्नप्रायचिन्तकसयनामूलमासानुसारेण सौरवादयो- रनियतदिवसतया कर्नानुपपन्तर्नियतदिनसावनमासाश्रयोख्यते। ud वर्षमितेऽपि प्राचञिन्ते सावनमासगरहएं । तस्मात्‌ सौरो भासा Re चतुव्बगं चिन्तामण ufitwee कालमिखंये [१ we | faareretfafa | विवाहश्ब्देन यथापरिगणितेन विवाहादयो aya इत्यन्यथा वशंनोयं । तथा fe wa मेषादिरागिभोगगयप- ana कमैविधिः तच सौरमासा्यणेन कमांष्छनुेयानि, भाद्र- पदादिव्पदेरेन यदि तान्येव यथा “amt mae © मासि भाद्रपदे” दति, तथा “श्रक्रसुपसखापयेद्धाभेति, तथा “fae शक्रष्वजक्रियेति | तच विंहभाद्रपदयोः सामान्य-विगेषन्यायेनाविरोधाद्‌भयसमावेशः सुकरः | यत्र सामान्येन “द श मासाः प्रवन्त चेज-पौषविवष्जिंताः” दरति श्रुयते तच चेनादिगन्दानां सोर-चाग्साधारणत्वात्‌ सन्दे विवाहे सौरराश्चिगम्यते । तद्धाथिवप्रेन हि soma शूयते । “सौरोमासा विवाहादाविति वचनात्‌ सौर एव य॒ब्धते। सौरे च ama गमाफे यदि ay चिचाय क्रपौणेमासौोखनन्धो gral तदा qantas निषेधविषयलवं wrens निषेधस्य च पौणेमाससन्बन्धेना्युपपत्तेः। सदपि चे्लमखत्कण्यमेव तथा “गर्भादिखद्या वर्षाणामिति यद्यपि सावनपरियहः तयाण्ुपनयना- दिषु रागरिभोगजन्यश्ररभाशभफलानुखारेण शद्ाद्युपपादमवश्ात्‌ सौरग्रहोविरोधादुपपद्चत-दत्यमिपेत्योक्षं । “सौरमासा विवाहा- दाविति a पुनरन्यस्य माषस्य विवाहादौ निराकरणमवगम्बते | तथाच वराषमिहिरः । “awaat शओोभनगोचरखे विवाहमि- च्छन्ति fe दाचिष्याव्याः” 9 ai) दादश्नौनिगेयप्रकरखम्‌। ` Ret अवणदरादभौयोगे बुधवारो भवे्दि । ROMA नाम दादौ सा प्रकीर्तिता ॥ खानं ज्यं तया दान Vass BUSA । ` खवंमच्यमाप्नोति तस्यां श्टगङुलेदह ॥ तस्मिन्दिने तथा खातो यच कचन सङ्गमे | ख APTS राम फलं प्राभ्रोत्यसंशयम्‌ ॥ maa सङ्गमाः ef परिपुष्टिम्रदाः षदा: | विेषारद्ाद्ोयक्े ब्रतयुक्े विगरेषतः ॥ बुधश्रवणसंयुक्ता सेव चद्राद शो भवेत्‌ | अतीव मतौ तस्यां wa दत्तमिराच्यम्‌ ॥ अवणदादश्ौयोगे पूजयिता अनादेनम्‌ | दानं दत्वा ख विप्रेभ्यः सापवासा जितेग्रियः॥ महानगदौसङ्गमेषु प्रतिवषे यधिषठिरः खकार fafuagra ततो दिष्टान्तमागतः ॥ अव्ययं परमं स्थानं दुलंभं TATA: | यत्र कामफला ST: TIT. पायसकहेमाः | खदेवामलपानोयाः पुष्करिष्छोमनोरमाः ॥ तं टेग्रमासाद्य वणिद्िहात्मा इ सुब्टष्टजान्तूनदग्धषिताङ्गः | | HG TAT खुरसुन्दरोभिः साकं ख रेमे मुदितः सदेव ॥ FUTIAN दादौ सङ्गमोदकम्‌ | RER चतुव्वैगचिन्तामयौ परिथेवखद्े mratne [eo qe} दानं दध्योदनं शस्तं उपवाखपराविधिः y खनरेण कडुत्सेव धुन्धुमारेण गाधिना | एतैचाग्येख राजेश कामदा दादौ छता ॥ था दादौ बुधयुतश्रवेन सादे ara जयेति कचिता क्षुनिभिनमच्येः | TASS TAU मरोहि सम्यक्‌ पराप्नोति बिद्धिमणिमादिगशोपपश्ञाम्‌ ॥ पौष्करे TET च । खवेकामञ्जवे विष्डुबध-अरवणवासरे | went मोएनोयः स्याजिव्गासक्गमे कचित्‌ ॥ तयाच्रवणदाद शौ ABA नारदौ यपुराफे विष्युरदस्ते च । इादण्सासुपवासाऽच चयोदणष्यां तू पारणम्‌ । ` निषिद्धमपि कन्तेव्यमित्यान्ना aac ॥ TITS ARV: | अवणचंखमायुक्ता Lat यदि wad । Swe दादौ तज जयोदश्याक पारणम्‌ ॥ इति ॥ इयञ्च दादश्ौश्रवणटयोगमाज्रेण wef ger भवति यथा रोहिणोयोगेनाष्टमो | तथाच मद्छपुराणे | Wat खवणायुक्रा BT Tear निधिः | मतु सा तेन aM Maas प्रशस्छते ॥ केचिदेवं areas यदा wa अवणयक्षा तदा पुछा मतु तेन \ eq |] दादश्रौनिखयप्रकरथम्‌। REE युक्ता तावत्येव षष्टिनाद्यवख्ितेव ger भवतौति | तर्युकरं अवण- युका खतो Wea TET म तु यावतौ AWA तावत्येबेतय्चप्रतौतेः । एवं श्रमो तायाम्‌ | न्तिका दिभरण्छन्ता तारावारविसक्नकम्‌ | म ते संथोगमाकण पुनम्ति सकलां तिथिम्‌ ॥ इति।॥ तेन यावत्काखा तिचिनेचनेण ged तान्येव पु्येव्यवधाय्येते, तेन अवणडादश्लामपि तथेव प्राप्नोति, acifacgn “amar MVE खकला युष्तमेति म तु यावतो ae तावत्येव प्रशस्यते” इति । अवणस्पष्टेति पाठे तु स्ुष्टशष्दपरव्यालोचभयेव च सा तथ्येन अवणएयो गापः स इति प्रतोयते । तथाच अवकषदरादश्रों sean नारदोयपुराशशे | तिथि-नच्चयोधौगो योगयैव नराधिप | दिकशो यदि waa स श्ेयोद्याष्टयामिकः ॥ तस्छादस्मदु केव व्याख्या चक्का । विष्णुपुराणे । याः काञिल्िययः ater: Ter नच्चयोगतः | aaa Aaa Ba अवण्दादशीं विना ॥ Ware: a: काञ्चित्तिथयो येन केमचिन्नखच विेषयोगेन ger: भ्ोक्ास्तास अदिदितं tarda ङुर्यात्‌ न तिश्यन्रे vee यथा फाख्गुमश्एक्कपचद्ाद श्रो TAIT यक्ता Magram नाम तस्या- guaran विहितं तत्‌ तस्यामेव कुर्यान genfaaret एकादण्यां, ise अवणदादश्नो विना नियमः। श्रवणदादग्नौनतन्त अवणेका- दश्यामपि भवतोत्यथेः । ow २९8 waite परिग्रेषख्डे कालनि्ंये [eget omg भवि्यत्पुराण्े । ओष्ण उवाच | arama विधिः ate: श्रवणेन युधिष्ठिर ! सर्वपापग्रशमनः सवंसौस्यप्रदायकः ॥ एकादश्नौ यदा च स्याच्छरवणेम समन्विता | विजया at तिथिः प्रोक्ता भक्रानां विजयप्रदा ॥ नारदौयपुराणेऽपि । यदा न प्राते खं दादश्थां वेष्णव कचित्‌ | Waren तदोपोय्ा want अवणन्विता ॥ उभयोरदेवता विष्णः पुराणपुरुषोत्तमः | विभेदोऽपि a कत्ते विभेदात्यतते नरः ॥ अन्ये वेवं व्याचचते यास्तिथयो' मच्यो MTN: कथितास्तास तद्रतं ुख्यादेव, अ्रवणदादश्यान्तु न क्रियते बरतमिति, नित्य-काम्ये- arama हि वैष्णवा भवन्ति, तजैकादश्पवासानन्तरं दादश्यप- qe: UAV: पारणान्तलादट्त्रतस्व, WAT ब्रते Vana अन्यत्रतनिषेधात्‌ | तदु क्रं विष्णधमौत्तरे । पारणणन्तं Ad ज्ञेयं व्रतान्ते विप्रभोजनं । waa ब्रते पूर्वे कुय्याननेव त्रतान्तरमिति ॥ तेन वैष्णवाः केनापि कारणेन ग्टहोतेकादगनौव्रतास्तेषां श्रवण- areal उपवासोन युच्यते “श्रवण्दाद ओ विनेति चोपलच्णार्थे, तथा प्ारथषष्ठौ-षप्तमो-चतुदं ग्ौत्रतानां मचजयक्रसप्त-पौणेमाखयादि- © Wo ||] दादशौगिययप्रकरणम्‌। २९४ तिथिलामे तद्गतोपवासानुष्ठानं arava acura व्रतं ज्ेयमित्या- देरपपन्तिकलापस्यातख्यलात्‌। यथा wears AA AAA रोडि- ष्टम प्राप्तौ कथमुपवासधिद्धिरिति। तदयुक्तं | एवकारानाश्च्यात्‌ उपलच्णातस्यार्येप्यऽयपपन्नौ TATA | तस्मात्‌ पूर्वैव VT GAT | एकाद ्रौयुक्रा अवरुदादश्नौ महापुष्ठा AAG । REM खवषस्युष्टा स्शेदेकाद गों यदा | स एव वेष्णवो योगो विष्ण्रटङ्खग्लसंशितः ॥ तसिन्नुपोग्य विधिवन्लरः सङ्खगेएकस्तषः । maria सिद्धिं पुनराटत्तिदखेभां ॥ अवणस्पष्टाः अवशेन amt | अवणश्रब्दस्तिलिक्गोष्यऽसि | “श्रवणस्पुष्टेति वदन्‌ खर्पश्रवणएयोगेनापि द्वादणश्युपवासादियोग्या भवतौति गमयति । विष्णधभौत्तरे | एकादश Bem च वेष्णव्यमपि ay चेत्‌ । तदिष्णुश्रङ्खलं माम विष्णुसाय॒च्य्डवेत्‌ ॥ तस्िनुपोव् विधिवद्गच्छेच्छेतपुर भुवं । इादश्ामुपवासोऽज चयोदश्ान्त॒ पारणं | निषिद्धमपि कन्तदयमान्नेयं पारमेश्वरो ॥ नारदोयपुराणे | संस्का शौ राजन्‌ we यदि संसपेत्‌ । अवणं ज्योतिषां श्रेष्ठ ब्रह्महत्यां यपोरति ॥ यद्रपवासाखमयेः खौरतेकाद गोत्रतख तखेकादश्यामेवोपवासौ इादश्छाक्‌ प्ूजामाजविधिः “mane पूवमित्युदाइतव्नात्‌ | २९६ चतु्य॑गंचिन्तामकौ ufcitwee कालनिर्थये [ewes तथाच WATT | दादश्धां wars तु aay yaw यदि । उपोग्येकादभ्नौ तज द्वादश्यां Wale ॥ चमः | अवणेन लिता ay cient लम्बते कचित्‌ | उपोगयैकाद भं तज इादश्वामचेयेडरि ॥ यच्दपवाशद्रवाषमथेः शस्यो हतेकादग्ौत्रतख स इारश्वामेवो- पवसेत्‌ | तथाच नारदौयपुराणे। site went gut विष्ुष्छखेण खयुतां | एकादश्डद्धव TS गरः प्राभोत्धसंश्रयं # वाजपेये तथा ae कमेडोनगोऽपि दौकितः । सवे फलमवाभ्नोति अच्ञातोऽप्यऽङतोऽपि TA i sua इति aenife: | | एवभमेकादण्यं FH wert समुपोषशात्‌ | पूरववासरजं Ga सवे प्रापोत्यसंश्रयं ॥ थस््रपवासदयसमर्थस्त प्रति भविष्योत्तरे दिमदयेऽणयपोषषं विहितं । URSA As इादश्ामण्ुपोषयेत्‌ | a चाज विधिलोपः स्यादुभयोर्देवतं हरिरिति ॥ अखमाभे अते पूरव नेव कुर्याद्‌ तान्तरमिति । जिचेधास्माशचिख्च पारणेन विमा नास्ति, तदभावे उपवादे © wei) CGC LECCE २९७ इतो wats विष्णश्टद्कलयोग लेकस्मादेवोपवासाश्छरवणदादभो- बतकाय्थैमेकादश्नोव्रतकाय्यै ख प्रसङ्गात्‌ सिध्यति । wa केचिदाङ्जः यदा तु भाविदिनगेषे wet वा अवणयोगस्तदा “प्रातः aE दिदालुपवासव्रतादिकमिति सङ्ूख्ययोगाभावादतुपोयेव सा तिथि- रिति तदयुक्तं अवण्योगेन रृत्सतिथियुष्ल्वाभिधानात्‌ तेन यथातौतेनापि अवण्योगेन quar तथा भाविनापि अरवणेन पुष्छता वित एव, तथाच विष्णु्टङ्खलयोगेगाष्यामेकादगश्याग्तत्‌च- मेव दिवसयुष्छत्वात्‌ नानाद्वादशौत्रतग्रणएसङ्कखपः क्रियते । तथाच नखनोपवासे श्रस्तमयसम्बन्धिनो भचबस्योपोयव्यतात्‌ वस्य च प्रातर- प्राप्तावपि त्रतयशणसङ्कन्यञ्च पूर्वात्‌ प्रातरेव ae म च तचापि विप्रतिपत्तिः, सकलाहोराचयुष्थलाभिधामात्‌ तस्मात्‌ “मुहन्तेमणय- दोरा afar an हि wad) weal रो रिणोच्छचं तां सुपुण्णा- सुपावसेदित्थनेमं न्यायेन श्रवणयोगमाभेण दादश्यपि सकला खभ विजयामिधाना पुण्यवतामनुषेयकर्मा्हति | व अथ पारणकालनियमः | खन्दपुराणे | तिथि-नचचनियमे तिथि-भान्ते च पारणम्‌ | श्रतोऽन्यया पारणायां ब्रतभरङ्गमवाप्रुयात्‌ ॥ तथा | याः काञित्तिथयः प्रोक्ताः पुण्या नेचनसंय॒ताः । साने पारणं कुर्य्यात्‌ विना श्रवणएरो हिणोम्‌ ॥ 88 शश्च चतुब्धेगं चिन्तामओौ परिगेगखण्डे safely [oqo | वङ्किपुशाशषे | खांयो गिके ब्रते प्रापे यचैकोऽपि वियुख्धते । aaa पारणं qaied वेदविदो विदुः ॥ मारदौयपुराणे | | तिचि-मच्बसंयोगे उपकसो wager । UCU म HA TAIT VHT, ॥ इति अरवणद्धाद शौ नियः । अथ शिवराजिनिखयः। स्कन्दपुराणे | रष्णाष्टमो wast शिवराज्िखतुदं शो | हताः Faget: काया स्िश्यन्ते Wee भवेत्‌ ॥ raga Ufeat च भिवराजिष्तथेव च । पूवे विद्धेव कर्तव्या तिथि-भाग्ते च पारणम्‌ ॥ श्रवणौ दुगनवमौ तथा दूवां्टमौ चया) पूवंविद्धा तू ana शिवराजिकंलेदिनम्‌ | जयन्तो शिवराजिख ara भद्रा-जयाण्विते॥ तज awufrafactarea: के चिद्‌ाः | यदि तावन्निचिद्धायास्लरयोद भनौ युकावाखतुदं शाः प्रतिप्रसवोऽयं ततः श्रक्ञपच्चतुद गोविषयता स्यात्तस्या एव पूवे विद्धाया निषिद्ध- लादितरज तु “छन्णपद्धऽषटमो चेव eure चतुद शोत्यादिना w- विद्धाया एव ower । श्रयोपवाखविषये ्रमावाख्ायक्नायाखतु- ewe |] शिवराधिभियगप्रकषरणम्‌ | Ree dar श्रपवादोऽयं तदसत्‌ उपवासाश्रवणात्‌। निवराजिग्रष्देभोच्यते इति चेत्‌ । एवं afe यत्र चथोदश्सासुपवासो विहिततखतुदंश्यां जागरणन्त दिषयं शात्‌ । su जिवराजिशब्देन आर्मरणममि- waa Safe नेदमपवादकमुपवासा विधानात्‌ 1 भुक्ता जागरणे गक्ते चनद्राद्यरथत्रते तथा । ततो were सर्वेषु राचियोगो विशिग्यते ॥ दति जागरणस्य पूर्व॑ विङ्कायामेव बिधामादगर्थकभिदं ae तच्तुस्धाथेमिद मिति te, वचने शिवराजिपदस्या विवख्ितत्य्रस्गात्‌। तस्माद्य दितौयेऽदजि चतदेशौ न विद्यते श्रादित्योदयसमये at विद्यते तच प्रवं विद्धाया निषिद्धलादमावास्यायणे प्राप्ते | जयन्तो चिवराजिख ara भद्रा-जयाश्विते | TA, यदा gen: पञ्चभिर्विद्धा यराद्यवेकादश्नौ तिथिः | तदद्धंविद्धान्यन्यानि दिमान्दुपवसेदुधः ॥ ay तदद्धेविद्धाया एव तियेयेहणे ay लेधिक विद्धा भबति | we ““डउपवासमिषेधे तु aay fafeunwafefa angqaearet प्राप्रायामिदमुश्यते “जयन्तौ शिवराजिद्येति। यदा तु दिनदयेऽपि चतुदंशौ विद्यते दितौयेऽहनि राजौ न विद्यते राजौ च जगरणं विहित तदा एकाद शौमुपोषिला दादशोमणुपोषयेत्‌ । ` fara विधिणोपः स्यादुभयोरदेवतं eft: ॥ दति न्यायेन समानदेबताकलवेमामावास्यायामेव जागरणं कायै Bee चतुव्यैगचिन्तामडौ ufitwee कालमि्वे [७ Ge | सदृश्रलाद्यथेव हि । अष्टम्यां वा चतुटेश्ां यः शिवं शंङितव्रतः | Bey: पूजयेज्जित्थं स॒ लभेदो शितं फलम्‌ ॥ दूति शिवव्रतं चतुरश्यां end | तया | पवेश्छपूच्य देवेशं गुरुमभ्निश्च भक्तितः । अदत्वा ख बलिं aa शिवस्याष्टशतं जपेत्‌ ॥ इत्यमावास्यायां इष्यत wal रपि च शिवराजिशब्देन उप- वा-गिवपूजा-जागरणान्यमिधोयन्ते, दे वा एकं वा We पे उप- वासस्य या निदिता सेवेतरयोरपि, दितौयपके यथुपवासब्यतिरिक = श्रमिधौयेते तर्ंकमवास्यायां भविब्यतौति दितौयेव स्यात्‌, ware: प्स्तावदुपपन्नः | यदि जागरणस्योत्पन्तौ ग्िवराचि- श्रब्दवाश्यस्य कालविशिष्टस्य विधानं श्यात्‌ तताऽधिकारवाक्ये गिवराजित्रतस्य फलसम्बन्ध उच्यमाने जागरणफलसम्नन्ध उक्त भवति ययोत्पन्तिवाक्ये षसामपि यागानां काणलसम्बन्धेऽवगते दशे-पूण- मासाभ्यां खगेकामो यजेतेति दभे-पूणमाखवाश्याः wa फले विधौयन्त इतव्यवधारितं, एवमिहापि स्यात्‌ । म च तथास्ति । यथ तावत्‌ प्रथमं salwar ary प्रति। | ware went न किञ्चिन्छरगमण्वपि | प्राप्तवान्‌ प्राणयाजाधं चुधासम्पौ डितेऽवश्ः ॥ इत्युपक्रम्य । | ` धनुः काव्याहतान्येव विश्षपचाणि मानद | © qe |] शिवराचिनिगेयप्रकरखम्‌। Red पतितानि महाराज wait: शिरसि मिप ॥ तस्थौ स एव awa सर्वेराजमतद्धितः | MITT महाराज नछगलिष्युरदद्धुतः | राजिग्रेषं feat व्याधः सब्धदृष्टिरनामिकः ॥ दत्यपवाख-भरिवपूजा-जागरण्णानि प्रासङ्गिकानि तव जातानौ- व्यमिधाय | प्रभाते विमले जाते दृष्टा AAT शङ्करम्‌ | aren सरसि Use पूजयिता महेश्वरम्‌ | farts कन्दमूलेख पारितम्‌ ॥ इत्येतावति कथिते केन विषेण भगवान्‌ जागरणमेकफण- aaa ब्रवोति , यदपौश्वरवचनं पावेतौ प्रति ब्रतनिङूपणे | माधे रृष्णचतुदश्यां कन्तेवयं व्रतमुत्तमम्‌ | दत्युपकरम्य । | जयो दश्यां विश्रालाकि एकभक्तं समाचरेत्‌ | उपोषितो acts चतुटश्धां वरानने ॥ इत्यादि गन्धसन्दभेण खापम-गन्भ -पुष्यादिभिरग्यषेनं पादादा- ca सर्वाङ्गपूजाममिधाय गोमयमण्डलं दौपमालाभिवयिवा्य- प्रदानान्तम्‌ | सवे wafa पापेन जिविधेन aaa | इति प्राशस्यषहितममिधाय “जागरं तज कर्तव्यं गौतवादिज- मङ्गलेरिति जागरणममिधाय “कर्तव्या यामपूजा च चामं पञ्चा- श्रतेन लित्येवमन्तेन ad, चज प्राधान्येन कञ्चिदिगरेषः, तस्मात्‌ Ree’ चतुव्यगं चिन्तामण परिथेषखग्डे कालनिणये [७ खर | प्राधान्यं Veet जयां दइयोवां श्रा्यपकदये “gel वा पूर्वचोदना- छोकवदिति न्याचेनोपवासदिन एव स्गेवामलुश्टानम्‌ | ठतौयपके तु “चतुदभ्वां ठ्‌ कौनाशसपय्यो येन मे इता । तथा जागरणं afar जागरशस्येव राजौ श्रवणात्‌ । इतरस्य वतुदंश्वामेव अवणात्‌ । यदि परखण्डतिथौ चतुदंश्यनुरोधेन दिवेव पूजा श्रारभ्यते तथापि दोषो नास्ति, श्रसि च qua न्तरे “यमपूजातो frat feargeafa feda aden: पूजायाः प्रारम्भः । वद्धतस्तु WITUTHA प्राधान्यं इत्ययमेव Ts: | मम भक्रोजंगो देवि गिवराबिमुपोषकः। wwe मोखदं दिव मचयं feaureaq | सर्त्वा तु TYR भोगान्धतसन्भवानिति ५ तया । तुष्टोऽहं vane शिवराजिमुपोषकः। at ददामि ते aa देव-दानवदु खेभम्‌ ॥ इत्येवमादि वडवचनानुखा रादु पवासख्यापि प्राधान्यमेव तस्ना- चयाणामपि फलसम्नन्धिलात्‌ | माघे शष्णचतुदश्यां क्त्य त्रतमुष्तमम्‌ | इतौ ह प्रधानानां ब्रतशब्दवाश्यतवात्‌ ae च चतुदेश्छां fafea- लवात्‌ SSUES पञ्चद श्रौ यक्षाया उपवासे यदएदन्य्र जया- चिताया एव छबष्धलतुटंश्ला aworfey च तदसम्भवादेकस्मिलेव दिने उपवास-पूजा-जामरणानाच्च क सेव्यलादवश्छमन्यतरकाख- बाधायामापतितायां पूजा-जाग॑रएकालसछ पाञ्चाल्यस्य बाधा TAT । र ।] शरिवराचिनिबयप्रकरणम्‌ | RoR उपवासस्य च तयोः पूगबेमयनुषेयलाद रुपसंजातविरोभिलात्‌ ख- काल TATE युकं । ्रपि चोपवासस्याहाराजव्थापकस्य तक्म गतकाणेकदेभेऽनुष्टोयमानयोः परूजा-जागरणयो सियिविषचे श्रपरयो- कयोः प्राधान्या विश्रेषेऽपि arena am नेापवासकाशख्छान्या- गन्तन्ेतलाद्यच guard विना grace gat । यया, कञ्चित्‌ पुष्विशेषेण Petit च यः पुभाग्‌ । जागरं कुरते AS स सद्रसमतां बजेत्‌ ॥ इति | तज भवतु पूथ्वेविद्काया ग्रहणं । owe “war जागरणे मके इत्यादौ | wai तु न्यायसिद्धेऽ्ये पुराणएमेवं vsti | averted शतदिनं दि राजम्‌ खपेति योगं यरि पञ्चदश्याः | Tag न तु जातु क्या- च्छस्य राजि प्रियशृच्छिवख्य ॥ दति। तदेतदपेश्रखं। एकादश्य्टमो षष्ठो उभे पचे चलतूर्द्॑नौ । SAAT SANA च ता Sater: परान्िताः ॥ इत्यादि मिचद्वभिष्ठा दिविचनैरपवासतियिनिणंयमरसलावद्‌ भित रमावास्या विद्धायां चतुद ष्छाञुपवाखो वथा विदितः तथा चयो- quifagrarafa तस्वां । ` BUTEA रेव Baga चतुर्दशो | wafer तु कर्तव्या पर विद्धा ग कखचित्‌ | Ree aqaatanmat ufciwee arafraey [य° उपवासेषु कालेषु एष धमेः TATA: ॥ दूति निगमवचनेऽभिहितः, एवमविेषे सति । ` जयन्तो शिवराज ara भद्रा-जयान्विते। इत्येवमादिप्राग्‌ दाइतवचनवश्रा च्छिवराजिचतुदं शौ पूव्वेविद्धा zya | श्रतएव शिवराजिव्रतस्य राजिप्राधान्यसुक्र स्कन्द पुराणे | fafa भ्रमन्ति शतानि wwe: शूलब्टद्यतः | अ्रतसतस्यां wae सत्यां तत्पूजनं भवेत्‌ ॥ “निशि भ्रमन्ति" "विचरन्ति" । शराक्रयः' Say: | ‘Men’ शङ्रः, यतोऽतस्तस्यां चतुदश्धां eat तेषां त-ग्रक्रि- शिवानां पूजनम्‌ | मागरखण्डे | माघमासस्य शष्णायां चतुदंश्छां सुरेश्वर | श्रं यास्यामि wee रात्रा नेव दिवा कलौ ॥ लिङ्गेषु च समस्तेषु चलेषु Baty च, संक्रमिग्याम्यसन्दिग्धं वषंपापविग्ररद्धये ॥ तस्माद्राजौ हिमे पूजां यः करिष्यति मानवः | waa: gore विपाप्मा ख भविग्यति ॥ तथा | माघ-फाल्बुनयो मेध्ये या स्याच्छिवचतुदं पौ । अङ्गेन समायक्षा HUM सा सदा fate: ॥ ‘aap: Wate | यत्त॒ वचनम्‌ । ` माघासिते तदनश्च राज- ` शुपेति योगं यदि weer: | °|] श्िवराजिनिशंयप्रक्रयम्‌ | १०५ जयाप्रयक्तां ग तु जातु कुय्धा- fete राजि प्रियरृख््छिवस्य ॥ जयाः जयोदश्नौ, म तु wet Ue योद गौयुक्रा चतुद भौ । तथा चास्मिन्नेव Tea जयायुक्षां राजिमिति प्रतीयते । तथाच WITT | जयोटश्नौ यदा देवि दिनभुक्रिप्रमाणतः। जागरे faa: atfefa पणां चतुदश ॥ श्रनेन॒जयोदनोसभ्मिन्ना यदा चतुद भोराजिने भवति किन्तु दिनभुकिप्रमाणतः दिनपरव्यात्ना तटा जागरोप्वा्ादि कन्तयमि- त्युक्तं भवति । एवश्च माघस्य wage राचौ जयायोगस्य निषिद्धबात्‌ । | TSUN पुरस्ताचेष्मयायोगो यदा भवेत्‌ । पूवंविद्धेव aver शिवराजः गिवप्रियेः ॥ इति वचनं माघव्यतिरिक्रविषयमिति केचित्‌ । भिवराजिग्रते माघमासव्यतिरिकरे शष्णचतुदेग्ामणपवासविधाभात्‌ । “mat मामेशिरे मासि दौपोत्छवदिगेऽपि च | wera माघमासे वा दाद गेवमुपोषयेरित्यादिना | दौपोत्वेऽथवा माच्व्णायाग्त॒ चतुद शौ । दादश्रखपि मासेषु प्रकुग्यादिड जागरम्‌ ॥ दति सद्याद्विखणष्डवचनेन जागर णस्यापि विधानादिति । तदयुक्रं माघमासव्यतिरिक्रचतुदेभ्ासुपवासविधानेऽपि न सा गिवराजि- शब्देनोच्यते शिवराजिश्रष्दस्य माघमासद्टष्णचतुदेश्ां रूढत्वात्‌ | 39 चतुव्यगजिन्तामणौ uftiewe say [owes AMY सखकन्दपुराणशे | माघ-फाल्ननणो मधय असिता था Wien | गिवराजिच्ठ खा erat बवेयशशो्मोन्तमा ॥ तत्रेव स्या दिखण्डेऽपि। माच-फाश्गनयोमेष्ये SUT या च हदो | दन्ते शिवफलं यस्मात्‌ तेन VAGTTET | श्िवराजिरितिस्थावा मत्कशेव vera feat ॥ तया | माषशासष्य शेषे या प्रथन्त काशम्‌ शस्व च । - BUT wet सातु शिवराजः wath # भागरखण्डेऽपि | माभस wand चा तिथिखेव चदं शे | तस्या राजिः waren शिवराजिश्सुद्धवा | vet aay faye शदा संक्रमते इरः + तथाच AVA SUAS शष्णचत्‌ दं ग्नो ASAIN | दानि कान्य शिक्घावि चलानि ्थावराणि च। तेषु dent देवसस्यां राजौ यतो ws गिवराजिखषतः ater सेन सा इरवद्मभा ॥ शरिवरदख्े | त््श्वत्यथ SAF माधशब्णवतुदं शनो । भिकराजरिरितिख्याता frad जिपुरद्धिषः ॥ तस्मादचेवं विष्यव्यवद्या । थदा दिनद्रथेऽपि प्रदोषन्यापिनो eg] शिवराजिनिकयप्रकरयम्‌ | Roe म्रथमदिम एव वा जयोदश्नौ च feaqerar तदा yaa चतुदश्रो “योदश यदा देदोति वचनात्‌ । यदा प्रथमदिन एव प्रदोष- व्यापिनो watemt च दिनपर्याप्ता तदा yaa) प्रदोषव्यापिनौ aren शिवराजिचषतुद शषौ । राजौ जागरणं यस्माशषष्माक्तां ससुपोषयेत्‌ ॥ दति वच्षनात्‌ | मसु यदा दितौयदिन एव प्रदोषब्यापिनौ तदा ` किं “ae- राजात्‌ पुस्लाश्चेदिति वचनात्‌ पूवा याश्चा, उत ध्रदोष्या- पिनोति venquifa कथं fade: । उच्यते यद्यपि “श्रद्धंराजात्‌ एुरस्ताचेदितिवाक्थं दितौयदिने प्ररोषव्थापिलाभावेऽणपपद्यते “प्ररोषव्धापिनोति arergratrareart जयायोगेऽपि तथाययेवं विधे विषमे दितौयचतुदं शो परे प्रागदाइतपूव विद्ध शिवराजि-प्रति- पारक-बडवाक्यसङोचप्रसङ्गः, पू्वेगरिवराजिगद्णे तु तदभाव इति लेव याद्या । किञ्च पूर्वां बङकमेकाशब्धापिनौ उन्तरा तु न तयेति चेव ग्राह्या । बदा तु दिनदे प्ररोषकाले चठुदंश्छभावस्तद्‌ापि agua पुरस्ताञ्चेदिति seq पूर्वैव । यस्तु माघासितवचनं तदेतद्ाक्पपयेशोक्भयाद्धं राजाद्‌ परिजधायोगनिषेधकं | भिवरा- जित्रताकग्धेतमाभमासन्यतिरिकरशन्शचत्‌ दं गो निषयस्वेवं । “एका- दष्डष्टमो षषटोतिवक्षनादमावाख्याविद्धा सा प्राप्ता “हन्शपखष्टमोति बनात्‌ चयोदशोविद्धा। एवं विरोधे सति राजौ यामथतुष्टये. पूजाविधाभाण्जागरणविधानाश्च तदमुसारेण बहूकमेकालव्यापिनौ WE । यदा तु तत्कमेकालब्धा तिरतो विग्रेषस्तदा | १०८ चतुव्यगंचिन्लामथौ परिग्रेषखब्देकालनिणये [७० + way सवेषु awe संसुखौ तिथिः । अन्येषु ्रतकल्पेवु पू दिष्टासुपावसेत्‌ ॥ दति ब्रह्मवेवन्तंवचनानजनिर्णथः | अच केचिद्‌ाडः | यदा पारणपय्थो प्रामावाख्ा तदा पूवा नोचेत्‌ परा | ताष्टम्योटिंवा भुक्ता राजौ Yat तु wife | एकादग्वां दिवाराजौ भुक्ता चाष्दायणञ्चरेत्‌ ॥ इति भोजननिषेधात्‌ | जधोदशो यदा देवि दिनभुक्रिपरमाणतः | आगर शिवराजः स्याभिभि पूणा चतुर्दशो ॥ 'दिनञुक्रिपरमाणतः' दिवसभोजनातुरोधेन, get witcat उपोषिता्यां तिथ्यन्ते विदितं पारणं राजौ गोपपद्यते साच जथो- दभो दिगधुक्तिप्रमारत इत्युच्यते इति । तदयं सुक्रिशब्दस्य भो- जमवत्काशमराप्तावपि तिथि-गच्वज-वारभुक्रिरित्थादिषु श्योतिःग्ाख्ले मिरूढलात्‌। एवश्च भुक्तिग्रष्देन भोजमग्रहणे ““श्रद्धंराजात्‌ पुर- स्ताश्ेदिति सद्धाचप्रषङ्गः, arewenfaueet तु न aera इति wars शुक्रिशष्देनोच्यते i किञ्च “योदश चदा देवौतिवाक्यात्‌ तिश्यन्ते विदितं पारणं wer दिन एव सम्भवति तदा पवौ याद्ये- waa awafead विना खन्यते । दिनशष्देन च सन्निहित जयोद शोसम्बद्ध दिनपरित्यागेभ भवत्ये दिनाग्तर ong दितीव- दिनभोजमप्रमाणच्योदशौ यदा पूर्वदिने तदा fafa wut UAT WHI च यदा चथोदश्नौ ufsarfeafefanit- € खर |] शरिवराचिनिगेयथकरखम्‌ | ३०९ जनप्रमाणा तदेव Win wie! areata waa | aay प्राग्‌ दाइतवाक्धविराभः। भरचेवमुष्यते gat जयोदश्धां उपोषि- तायां दिवा भोजनं सम्भवति सा ग्राह्येति तदपि ग सर्वस्यापि जयोद्‌ श्वामुपोषिताखाण्डिवाभोजनसम्भवात्‌ । श्रथ तिश्वन्त विहितं भोजनं यदा दिवा शश्भवति तदा पूवे याद्येति, तन्न शक्तशाप्रसङ्गात्‌ राजिभोजनेऽपि बाधकाभाव । निषेधस्य रागमाघ्रभोजमविषय- लात्‌ wormed विधिखष्टे निषेधाप्रतेविंधिवेषम्यविकर्पा- दिप्रसङ्गात्‌ श्रग्रौषोमोयदिंसादिवत्‌ । उपपादितद्चेतसेलाभ्यक्गा- दिकाशनिणेयप्रस्तावे । तस्मात्‌ सकलदोषपरिहाराथं मुक्निशब्देन कारब्यािरेवोच्यते न भोजनमिति fag एवश्च शिवराज सकलवचमपभ्यालोचनया व्वस्थायां काल्पनिक स्य तिखखतिरी- काङृतोक्ता व्यवसा हेया । भिवपूजाजागरणकाणबाधञ्च विना कारणं wet उपवाखस्यापि प्वेविद्धायामुपपादितलात्‌ बडतरवाक्यसङोचप्रसङ्गाचच | शिवराजिश्ष्देन चोपवास-पूजा-जाग- रणान्यभिधौयन्ते। जयाणामपि प्राधान्यप्रतौतेः | तथाच स्कन्दपुराणे | एवं दाद श्र वधौणि शिवराजिभुपोषकः। यो at जागरते राजिं मतुजः खगंमारुङेत्‌ ॥ शिवश्च प्रजयिल्ा यो aha च चतुदश । मातुः पयोधररसं म पिवेत्‌ ख कदाचन ॥ नागरखण्डे | उपवासम्रभावेन बलादपि च जागरात्‌ | ६० चलुन्बगे चिन्तामणौ षरिरेषखब्डे कालनियंये [७ we | faacrfs तया ve शिंङ्गस्यापि प्रपूजयेत्‌ | तत्तौ राच्यं शमासाश् पिद-पेतामंहं मत्‌ ॥ नागरखण्डे | | सखवम्भूखिङ्गमन्ध्य सोपवासः जागरः | अजानन्नपि निष्यापो निषादोगणताङ्गलः ॥ अन्यान्यपि चयाणां प्राधान्धप्रतिपादकानि वचनानि प्रागृदा- इतानि | इति ओमहाराजाधिराजभ्रौमशदेवौयसकणम्नौ करप्णघोश्वर- सकलविद्याविश्रारद-ओरौ हेमा द्वि विरचिते चतुव - चिन्भामणौ परिेषखणष्डे काशनिणंये शिवराजिनिणयः समाप्तः ॥ [ age ] अथ पवसन्धिकालनिशेयः | तच पर्वं faut पौेमासौ अमावास्या चेति ।. तथोद् खरूपं गोमिलेन afta | यः फरमो farad: galexaet: er dtearal यः परमः सज्िकषंः arararefa । खद्यन्तग्‌ च | यदा we गते सं qe अभ्बुदिथात्‌ सा पौरमासौति । तच. पू शिमानामनिवंचमं ब्रह्माष्ड-मब्छपुराणएयोः | urea व्यतौपाते feared परस्यरम्‌ | चन्द्रादित्यौ TS ठ्‌ पूणेलात्‌ पूरिंमा wT ॥ श्रमावास्या निवेदनं शतपथञ्ुतौ । ते देवा अशुवश्मा वै नोद्य वखवेखति यो गः प्रावास्सोदिनलयु- पक्रम्यते देवा WANG वा CHS ea SARA संभ- रामेति। AR सोमं BUTT वे सोमो राजा देवागामनलं यच्च- माः स यशेष एतां राजिं न पुरस्ता पखादङ्ओे तमिमं शोक- मागच्छति स य दृशापद्यौषधौख प्रविशति ख वे दकानां «aay eat ayes एता राजिमिहामा वसति तस्मादमावाद्या नामेति। अच प्रथमवाक्ये टषवधानन्तरमो षितेश्धसमा गमादेवानासुक्ता वसुनेगरेए श्रमासहनिवखाद मावास्येति, दितोयवाक्पे तु क्सोखन्- १९२ चतुव्धेगंचिन्ताममो परि गरेषखण्ड कालमिेये [८ ० । मसोऽस्यां राचावस्िंल्लोके निवासादमावाख्येति दिधा निवचनं । पदमपुराणे । afaare दति ख्याता यष्वागो यश्चसंखिताः | श्रच्छोदा नाम तेषान्तु मानसो कन्यका नदौ ॥ तमथामावसुन्ञाम पितरं वच्य सङ्गता | aa वराथिनौ सग्गं कुसुमायुधपोडनात्‌ ॥ angel ठू तेनासौ व्वभिचारेण भामिनौ | धरां न ama पूवे पपाताथ भुवस्तले ॥ तिथावमावसु्यस्यामिच्डछाश्चकरे म at प्रति। वर्येण va शा we अमावास्येति विश्रुता | farut amen यस्मादन्तस्याच्यकारिण्टो ॥ परमसंयभिपिगणामिमतन्रह्मच्वाप्र्य निहेत्‌रतामावसधेय्यै- निवरेणप्रतौ तमडिमवाद मावा सेत्यच्यते इत्धेतदितिहासतात्पय्ये | खान्दे मागर खण्डे | अमानाम cacti: सहसप्रमुखः खितः | यथ्यास्य तेजसा स्यः प्रोक्स्तेलोक्यदोपकः | afar विश्रति येनेन्दुरमावास्चा ततः खता ॥ मखछ-वाय-ब्रह्माण्डपुराणेष | अरमा वसेतां रष यदा चष्-दिवराकरो | एषा पञ्चदशोराजिरमावास्या any सा ॥ MATTE एकनरत्ययेः | स्कन्द -ब्रह्माण्डपुराणथोः | cq |] पथ्बसन्धिकाजनिलयप्रकर यम्‌ | RRR अरमा माम Tathinexete प्रतिहितः | TANGA वसत्यस्याममावास्या ततः खता ॥ मव्छ-वायपुराश्योः | sri ताममावास्यां wary समागमौ | अन्योभ्यं wE-ger तौ तदा ते दशे उच्यते ॥ भगवतोपुराणे। कलशाः षोडश सोमस्य Wa agua रविः | श्र्टतेनाग्डतं wu प्रौवते विबुधैः क्रमात्‌ ॥ कचल्चामाद्यां पिवेदद्िदितौयां तपनः कलां । विशवे देवाखतोयाश्च waite प्रणापतिः ॥ पञ्चमो aquaria षष्टी पिवति वासवः | सप्तमौग्टषयो दिव्या वसवोऽष्टौ तयाष्टमौ ॥ मवम wurge पिवतौन्दुः कलामपि | दश्मौं मरुतख्ापि इद्र एकादशं कलां ॥ दादौ पिवते कालः धनाध्यशः जयोदरं | चतुरश पश्टपतिः कलां पिवति नित्यशः ॥ ततः पञ्चदश चेव पिवन्ति पितरः कलां | कलावश्िष्टोनिष्यौतः प्रविष्टः Gree ॥ अमायां विशते यस्मरादमावास्या ततः खता | gale प्रविशत्यकं were च वनस्पतिं ॥ sare विश्त्यश्य खां योनिं वारिसम्भवः। अमां प्रविष्टः सोमस्तु शेषया wean ॥ 40 are aqenitenaat परिगेषखब्डे कालनिर्येवे (८ अ° । दए-गुरम-खता-ठकान्‌ निष्यादयति चौषधौः । तमोषधिष्धितं गावद्चरन्धापः पिवन्ति च ॥ तदङ्गानुगतं wha: चोरत्वसुपगच्छति | ततृचोरमग्टतोग्धला wag दिजातयः | खाहाकार-वषरकारेजंत्याङतयः कमात्‌ ॥ इतमभ्निषु समाय पुनः ata विवद्धेयेत्‌ | एवं salad सोमः चोण्डाप्यायते पुनः ॥ ते च पूणेमास्यमावास्े दिविध पुराणात्‌ | राका चाजुमतिखेव पौणंमासौ दिधा खता | सिनोवालतौ geeda श्रमावास्या feu लिति ॥ अचानुमतिः लिनोवालौ च चतुदं भोमि, राका कुह्टख प्रति- afar | तथाच काठटकञ्चुतिः | या पौणंमासौ सानुमतिः, यो्नरा सा राका, या पूर्वामावास्या सा सिनौवालौ, योत्तरा खा कुष्करिति ॥ दृद्धवसिष्ठः | राका डाजुमतिश्ैव पौणेमासौदयं विदुः | राका सन्पूणचनरा स्याकलोनातुमतिः खता | राजिदृष्टे पुनस्तसिन्‌ सेव राकेति ati ॥ भगवतो पुराणे | यदा TAA: प्रणेखेन्ुरपागमत्‌ | यगपत्धोक्षरा राका तदा भवति पूणिमा ॥ ` ~ \ cael] पव्मेसम्धिकाजनिवयप्रकरबम्‌ | ३९४ मतस्य-ब्रह्माष्डपुराण्योः | यस्माश्सामनुमन्यन्ते पितरो cad: खड । तस्मादजलुमतिर्नाम पूणिमा प्रथमा खता ॥ अत्यथं राजते यस्मात्पौणेमास्यां निशाकरः | THT WRG राकेति कवयो विदुः ॥ Seats: | दृष्टचन्द्राममावास्छां fattarat weed | तामेव च Qearwiewnt awa: ॥ म्य-ब्रह्माष्डपुराण्योः | विनौबालोप्रमाणब् शोणशेषो निशाकरः | sararat विशत्धके सिनौबाशौ ततः खता ॥ ‘faay सिता श्रवसितेति यावत्‌, weit are: बालो, feat चासौ बालौ चेति विनोबालौ । .िनौबालोप्रमाणःः बालायमाज- इत्ययः । afafa कोकिखेनोक्रे यावाम्काखः खमाप्यते | तत्काखसंज्िता देषा अ्रमावास्वा |e: खता ॥ AUT यावनुमल्या दौ लवौ का उच्यते | wat दावेव राकाया Hea: काशोऽपराङिकः ॥ तथा । at wat श्रमावास्यायाः स काखः पर्वसन्धिषु | द्मशरस्ठ कुमाः पवंकाखखच स खतः ॥ तथा | ^ ऋ २६९६ चतुन्पेगं चिन्तामौ परिशेषखब्डे कालनि्वये [5 अ० | अनुमतो च राका च सिनौबालौ gee | एतासां डदिखवः कालः BATA |S: War | cae पवंषन्धोनां कालो वे दिखवः Ge: ॥ भगवतोपुराणे । अनुमल्याञ्च राकायाः fettarenr: as विना । एतासां Aaa: कालः BRATAT BE: खता ॥ तच सन्धौ यजेतेति सन्धौ यागः ae इति | तख चातिष्खवेन कर्मानुष्टानायोग्यवात्‌ सज्धि्रब्दः साये- सज्निहितकर्मानुष्टानयोग्यं पूर्वापरं are शख्यति | मतु सन्पिममियजेतेत्यमिशब्दस्योपरोत्यथेः प्रतिपदि aia लात्‌ सन्धेरपरि धागकन्लेव्यताप्रतोतेः सन्धिपूवंकाले यानो न प्रा- भ्नोति । भेव दोषः निपातानामनेकार्थ॑लात्‌ sare सज्िमभि- wry जेतेति वाक्धायेः, अन्यया प्रतिपदममियजेतेत्यजापुपय्बे- aaquren:, प्रतिपदि वयतौतायां aa उपरि दितौयायां aga मिति प्रषज्येत । तस्मात्‌ पूर्वापरभाविनि काले सन्धौ यजेतेति श्ुतिर्यागं विधत्ते, wea श्रुत्यन्तर “शज्धिमभितो चजेतेति | तयार बौधायनः । waar सन्धिकाशस्य सन्धर्विषय उच्यते | सामौणं विषयं प्राहः Gaara परेण वा ॥ aay सन्धिंसज्निडहित एव काले साङ्गस्य कमेणोऽनुष्टाने प्राते वयवस याये मियममार श्रुतिः ““पूव॑शुरि ्राबदिः करोति afta area tetera ति । तथा “wager wari उत्तरमदयैजतो ति । = qe |] पव्यंसन्धिकाजनिगयप्रकरणम्‌ | १९ ७ तदप्ययं प्रतिपत्पवंखवंभोत्याइ गोभिखः | Tern उपवस्तव्या प॑खादयोऽभियष्टव्या इति i ‘CEI GEER, ताखम्यन्वाधामादि कन्त, "पक्लादयः” प्रतिपदः | निगमः | eum यजेदाटि teat: पचचिन्क दति | प्राहः wtareter: | aifcqrng varet यश्िया इति। MUTE: । पचादौ ware tia’) | भरदाजः | Tarn यष्टव्या wala | आपसतभ्बेमापि । अरमावास्यायां zrer यजनौये वा पौणमास्यां arte वा SETAE: | | इति पौकशेमाख्यमावास्योपरितनदिनख परतिपद्रपख यजनौव- त्वसुकरं | लौ गाक्िणाज विशेषो दर्चितः। नोमंशरानौपवस्तस्छ यागस्य चतुरो विदुः । दावंशरावुद्छजेदगधौ यागे च ब्रतकमेणोति ॥ (x) weet यददिचरतौति कर | arr aqaaifenaal परिेवखब्छे wefay (८ खर । UTA उपवासस्याग्धन्वाधानादेसौमंशान्‌ विदुः । थागच्छ चतुरेाऽ-शाम्‌ विदुः | श्रगधावंशौ' पञ्चदनौ-मतिपत्‌षन्पौ, तौ ‘ema परित्यजेत्‌ । weet पञ्चदश्छा बरतकमेफि, at च परतिपदश्चदुथेमंशं । श्रपरे तु ““दावंश्रावुतसजेदन्याविति पाठसुदा- इत्य ॒व्याचचते। We: पादः पञ्चदश्या उपवस्ते अन्वाधानादौ परिहनत्तव्यः, पशादेखाग्धः पादो यागे परिडरणौय दति । एतच्च सम्पुणोपञ्चद शौव्यतिरिक्षविषयं, तस्याः प्रथमपादएवागाधानानुष्टा- मात्‌ । अरन्ये लस्िन्ेव पाठे प्रथमातिक्रमे कारण्णभावादग्धः पादः पञ्चदश्धाः रतकर्मणि परिहरणोय इति वयाचचते | एतच्च सद्सकाख- पौणेमासोव्यतिरिक्रविषय, तस्याः परवंचतुचैश्र एव तदगुष्टानात्‌ । कथं तहिं यागे चतुर इत्यपेशिते यश्पाश्वः | पञ्चदश्याः परः पादः Tare: Hwa: | काणः पवि यागे स्यादन्यथा तु म विद्यते ॥ कात्यायनः । म यष्टयं wats यागेः प्रतिपदः कचित्‌ । ` रठांसि तदिलुग्पन्ति श्रुतिरेषा सनातनौ ॥ तथा | प्रतिपदं शाखयोग्तः पादक तिष्ठति | यातयामः स विश्चेयो म fe भस्मनि इयते ॥ म॒ च पर्वचतुथाशादिके GTA चागकाले गट्यमाणे सन्धौ थ- जेतेति शरूतिविरोधः, सन्धेरतिरच्मत्ेन तज साङ्प्रयोगातुपपन्तेः सन्धिथुत्यपेकितसन्धिसमौपावधिविषयलात्‌ wat: । म च धावति = 4 < ° |] पव्वसन्धिकाशनियप्रकर खम्‌ | are काले UE शक्यते तावाम्कालः सन्थिविधिसामर््यारिव सिद्ध इति किमवभिविधानान्भरेणेति वाश्यं। सामर्थ्थानुसारेण व्यवस्थायां कस्य- Prema पञ्चमोपव्न्तमयोगं समापयितुं wma: पश्चमौ- पयन्तं काखावधिर्जात इति कालातिक्रमनिमिन्तपयिद्धदेश्ानरादौ- नामप्रा्िः खात्‌ । नच यः Wht शमापयितुं शक्रसदौयसा मथ्य सामोप्यावधिपरिच्छेदकं अतोऽन्येरपि तज यष्टव्यमिति wa क्व॑ get प्रागुक्त कर्मेति are कथिकाहन्तेणयेण समापयितुं श्र इति सुन्तचतुष्टयेन समापयतः कालातिक्रमो जात दति पथिद्ठदादिप्रातिप्रसङ्गान्तस्मात्ामथ्थेस्याव्यवसख्ितपरिमाणलान्न सा- मोप्यावधिपरिष्छेटकत्वमिति स्माग्लंमेव वचममवधिपरिच्छेदकं | श्रतएव बौधायनेगोक्षं “न खलु fa: दपपादयतौति। किञ्च we विशेषाखेपसम्ीऽपि विधिदुर्बशप्रमाणप्रापितं विशेषं खीक- रोति यथा “क्राः wha उपदधातौति वाक्रेषोपस्धापितं एतं यथा च “पशना येतेति मन्ववणप्रापितं छागं तथा “सन्धौ यजे- तेति भ्ुति-खतिवाक्धप्रापितं पर्वतुथाशलादिकं शन्िपरिष्छेदकं सखोकरोति । तस्मात्पवंचतुर्थाशरादिकाले यष्टव्यं तेन ““पौमास्यां पौणेमास्या यजेत” “श्रमावास््ायामावाख्यया यजेतेति गुतिदय- धुक्सस्धिपरमिति केचित्‌ । रपरे तु पवचत थीं शतेन व्याचचते | तजाप्यहनि यागः ame: ““पवेुरभिं गाति उक्नरमररदेवतां , धजेतेत्यहर्विंधानात्‌ । तथाच सकर्षण्नं “श्रहनि वा agrena- मिति। तच्रापि पूर्वाह्न एव पूर्वाह्णो वै देवानामिति अतेः । त्रापि प्रातरेव “qautegauia sre: प्रतिपदस््यः। याग- aR चतुव्वेगेजिन्तामणो परिथेषखद्डे कालमिदंये [ख श ° । काशः स fase: प्रातङक्रोमनोौ षिभिः? ॥ दति इद्धग्रातातपवचनात्‌ “प्रातथेजष्यमश्विनाविति watery | तथा “श्रङ्गिरसोमास्य aye प्ातरशुवाकेरवन्हिति च । “न॒ तस्य aerated परातर्चच्छ- माणः खादिति Wee यागसन्बन्धावगमाच | तया काल्या नेनापि “स्यो वा प्रातरिति सथस्काखः कथितः। तथाच शुत्यन्भरे्टापि “तच यजेत येनं पञचाद्तमितं पुरस्ताारिल्थो- ऽ्बुदेतो्या दि्थोदधकाले यजेतेत्यवगम्यते । “उदित रादित्य EATS प्रकमतोत्युद चानन्तरमेव यागानुष्टागमाप्तम्नमोक्ं | TY प्रागुदचादमावच्यायाल्लन्लकरणसुक्र “भ्रागृरयादमावाश्याया- भिति, तदुदयाप्मागुपकममाजमेव म लिष्टिरेव, “प्रागदयादनष्टा- नेष्वित्यदविधानविरोधात्‌ | अच गोमिलः। नयः पौण॑मासोकाला भव्ति सन्ध्या वास्तमितोदिता वोश्चैवा सन्ध्योदिते GE बन्ध्यास्लमिते रवौ चरोदये उत्तरा प्रायव्यस्तमथा- दुशचेररेति तासुपवसेत्‌ | तथा | सन्ध्यापौणंमासोसुपवसेदा उन्नरा नित्येके | RITA च । पूवोदिते कलारोने we पूवीं विचक्षणः | इपावसेटिति we: | काल्यायनेः | पूवं dtersignet चोपवखेत्‌ | a ८० |] पन्बसन्धिकालनियप्रकरयम्‌ | RR as fea पवेसन्धौ पूरवधुरपवासस्तद द्रागः । राजिपवंखन्धौ तद इरपवासः WHAT: | तथाच बौधायनः । अजोदाररत्यडंमङ्धरा जात्यौ UCAS CRA: Wt स एतं चापरराचं प्रणा भवति सवे चाहरुष्भरस्या राचेरा मध्यराचादमावा- STAT पवसे श्य मध्यन्दिनाच्न््मसादित्यो रभते स एतं awa भवति सवां चेतासुन्तरस्वाश् श्रा मध्यन्दिनादेतं सन्धिमभियजेतेति | were: | “aatarecte’ श्रुतिमिति शेषः । "पौणमाख्धामिति विषयनि्दगः, ऊङंमद्धंराजाच्वन्रमाः प्येते पौमासौ प्रवन्तैत- Caw भवति । “ख एतमपररार्च", TTY “सवेमहः', उन्तरस्या- रा चेरा मध्यराजात्‌, श्रनुवन्तेने, ततो विच्छिद्यते, sod राजिसन्धि- सक्र, ्रयामावास्ा विषये श्रौ पवखयोयेहनि यागदिनात्पूवुः ‘aid मध्यन्दिनाच्न्रमसादिद्यो रभते' RATAN Waa, ख UAAATIW’ IAC wat राजि, Savers’, “श्रा मध्यन्दिनात्‌”, अनुवर्तेते, ततः प्रतिपद्भवति, ख एष दिवासन्धिरुक्रः । एतं सन्धिमभिव्याप्य सन्धेः पूर्वेचुरद्मौनन्वाधायोन्तरेदुरयजेत । तथा एवं fearefara- भिशच्छय तदहः प्रात्यजेतेति | एवं ्रुतिसुदात्य ag मध्यराज-मध्यन्दिनशब्दौ व्याख्यातुमाह, राजि पौणेमाख्यां सन्ध्ये या भवत्धहरमावास्यायामिति | तेन afer मध्यराच-मध्यन्दिनिशष्दौ राजिसम्थि-दिवा- अग्ध्यो रपलककौ विवकिताविति प्रतिपादितं भवति। ` 41 ARR agora चिन्ताममौ ufituwa कालनियये [ ८ ० ।] पव्वसन्धिकाखनिकेयप्रकर वम्‌ | BRE भित्यविरोधः, gee, अन्यथा eras अतिखवै तद दस्तण किश्चिदूने चतुद शधटिकासाजे watt भवति तदा ata तिथि- द्धौ कदाचिच्छोडग्रनाडिकोऽपि चतुथा थो भवति तजावन्नेनाद्‌- परि भटिकामाजसन्धादुष्सरेद्युरेव यागः प्रस्धेत । न च AUN, AT विदहितकाखसम्भवात्‌ “a यष्टव्यमिति निषेधात्‌ प्रंधुःसम्भवाच्च । अतोऽबापराङशम्दसदोच एव व्यायाम्‌ , “आरा सप्तमान्सु्न्सादे देवं कायै प्रशस्यत दति वचनं प्रातःकालविधानान्तद्यतिरिक्रविषवं भवताष्येतदङ्गौकाये अन्यथा चिधा MATYAS भागे प्रातरा- तमके भवता यागाङ्गलेन खौहृतेऽतौतेऽपि यागप्रसङ्गात्‌ । तस्मात्‌ द्वेधा fewer: पूवापरभागागेव yateraceray ग्होतव्यौ, तच्रापराक्ञादिगते परवसन्धौ परेयुर्थागः yaw पवेसन्धौ aze- ain: | यदा तु पूर्वापराश्योः सन्धौ wafer तदश्रेव याग इति प्रतिपादनाय wera । मध्याङश्ब्टो fe पारिभाषिकं मध्याङमुल्यच्याो मध्यमं खणमेवाज प्रतिपादयति | श्रत एव श्राता- | तपोऽपि मध्यमशब्दमेव पठति । yale मध्यमे वापि यदि पवे समाप्यते | तदोपवासः पुर्धधुस्तद दर्याग Tat ॥ aa “वाः प्रहर सद्धं मध्याः प्रहरकथा । श्रा दतौयादप- TW: SATE ततः परं” ॥ इति गोभिखव्माच्तुरथौ विभागः, य “जुहनकेजितयं प्रातस्तावानेव तु सङ्गवः । मध्यास्तिमुष्टग्तः स्यादप- राक्ोऽपि argm: | सायाकः Fagatig सवेधमेवदिःव्कृतः” ॥ इति व्यासवचनात्पञ्चधाविभागः santa जिधाविभागवत्‌ कर्मान्तर- 42 Ree aqeafentaat परिद्चेवखद्ेकालनियंये [swe विषयः, श्रभितखायं fan विभागः waegersefeisfacta मिबन्धष्टद्धिः, युक्षसेति स एव खौकायेः । तज राजिसन्धौ परेदुरोव यागः “अपरा यवा राजाविति लौगाखिवचनात्‌ “पचान्ता उपवस्त- a: पलादयोऽभियष्टव्या इति गोभिलवशचगाच | Peau पव - सन्धौ चतुदेश्ामस्तमयात्‌ ATA वा समाप्तायां ्रमावाख्यायाः BR राजिथो गित्वे ava दोहादि am “ages एतां राजिमिदामा वसति तस्मादमावास्या नाम तं गोभिरलुष्टाप्य खमभरज्िति शत्या राजरियक्रायाममावास्ायां दध्यादिकूपस् खो मस्व खकातिदे वेः waay- क्रलात्‌। म च “पचादयोऽभियष्टव्या इति aeafacte:, चर्ोराचव्या- पिन्यामपि तस्य सम्भवात्‌ । म च “श्रपराङेऽथवा राजाविव्येतदिरोधः, तस्य पौणमास्यामपि सम्भवात्‌ waar Tawar उच्यते। राचिभ- ष्टस्य तियेरुपशलशकल्वात्‌ “तद हरेवेष पुरस्तान्ञ दृश्येत तदहर पवसे- दिति क्षचिददःशब्दस्यापि दशनात्‌, “a यथैव एतां राजिं न पुरस्लाख TATE तदशरूपवसेदिति कचिद हःशब्दस्यापि दश्रेनात्‌, “स aay एतां राजि पुरस्तान्न पञ्चाददु शे” Tere wafer रा जिषे पुरस्ता- TEMA उन्सरराव्थादौ पखादेकस्यामेव वा पुरस्तात्पञ्चाचादगरेमं ama! श्राद्धे पडे या दिवामावास्या सेव श्यात्‌। दितौये पचे उन्त- रराचावपि axa विद्यते इति 8a भवेत्‌ । site उन्तरराचौ प्रतिपदो विद्यमानवाश्छास््रतो zat प्रतिपद्यपि भवतौति । आड ककौपाध्यायः | दशनं wre: प्रतिपदेव भवतौति | कात्धयायनस्बमावास्याशेषे ATE | = ० |] प्बंसन्धिकाकनि्ंयप्रकरयम्‌ | RRL अष्टमेऽग्रे Meet: Set भवति xa: | शरमावा्ाष्टेऽगे च ततः किल wage: ॥ इति । तदसत्‌ थदि राज्िषम्नन्धादपि शासतो fafag fag तत उद- arena, प्रतिपप्रवेश्ः तजोपवासो म ade: yafea चतुदभ्ो राज्रावपि विद्यत इति awfa चद्धसद्भावान्न wre एव | CME रतौ | wafer चतुदटेश्वां अमां gaff ये fem वि्ार पिदयश्चश्च awa निष्फलं भवेदिति ॥ ‘faery विहरणमिष्चथं श्राङ्वनोयादेः दत्य्थः | तजर TMG: We तस्मात्‌ “Ter उपवस्तब्याः पचादयोऽभि- यष्टव्या इत्येतदेव यक्तं तस्ाद्राजिसन्धौ परेदयु्यांगः । ननु राजि- द्यो गिन्वामपि पञ्चदश्ां प्रतिपदि जिसुह्धर्नायां दितोयायां ““जिसु- eu दितोया चेदिति वचनात्‌ पश्चदश्णां यागः कस्मान्न क्रियते ` वि्रेषावगमादिति ga: | यद्यपि राचिसन्निशाख्ं शृतायां पिन्यां प्रतिपदि सावकाशं, जिमुहन्तंदितोया शाखं दविवासन्धौ सावकाश, यद्यपि च “पचादयो यया त्येतदु पमर्हनैव इननेरेतद्बाधकाभ्रित- रोषाभावस्तथापि ` राजिषन्धिशास्लस्यानन्यथा सिद्धत्वात्‌ “qercat यष्टव्या इत्यत एवोत्तर दिने यागे प्रापे पवेचतुथां शस्छ प्रातः wafer परा्यभावादयागप्राद्यभामे genre यावत्‌ पूवस्िन्लहनि प्राप- पितुमशक्धमपेचते तावद्राचिसन्धिशाखं ger विषयान्तर मेव चिन्त- यति, तच्चोपरिष्टादच्छामः। तस्मात्‌ राजिन्धौ परेदयु्यांग दति सिद्ध, अपराषसन्धावपि परेशयुर्यागः | RRR wanifermtaal ufcitves कालनिबंये [८ qe | मतु, wade चटुयमि wa यच म दृष्यते । what प्रतिपद्यच wat कव्यादिकौ किया @ इति वचनात्‌ gaa कस्मान्न गण्यते । तथाच क्वनाग्तरं । SSN चतूर्यामममावाख्वा न खभ्यते | ahaa प्रतिपत्‌ स्यात्‌ yale कारयेत्‌ ॥ दति ॥ यद्यपि चतुदं श्वा यामचतुष्टययापिन्यमावास्या ग wat किन्त नदेकदेग्रव्ा चिन्येव तथापि शोभते प्रतिपदस्ति चेत्‌ पूवंधुरेवोपवाख- TU: । ATTA eA पञ्ादग्यद खं श्रमावाखेनेष्ेति, यजोप- वाखदिने प्रतिपत्‌सग्भवः aw जिरविष्केष्टिः प्रायञ्धिन्तलेगोक्रा । Swe | ren: प्रतिपदि eRra दितौयाखद्धावेऽणुपपन्तिरन्यथासिद्धा- पराङग्रब्दस्ताज बौधायन SAT, तसमाद्वितौयेऽइनि ATT: | बतु TST Vy पातः पववत प्णम्वः Wee प्रातः पर्वचतूर्थो्रः act कस्मिन्ेहनि ara: feet म तावल्‌ पूरवेधुः तजर प्रातःकाले पर्व चतुथों शादि समावेगशराभावेन यागकालाभावादपराश्पर्वसन्थितवाख | मापि again: तत्रापि विहितकालाभावात्‌ । ` wy केचिदा: श्रपरेचुर्यागः ate: we: पवैचतुर्थो रादि विदितकाखसम्भवात्‌ प्रतिपशचतुथोंगरे जाम निव तंकाभावाञ्च | we यमस्ति निषेधो निवन्नैकः | न यष्टव्यं चतुथोंगे यामेः प्रतिपदः कचित्‌ । रचांखि तदिलुन्पग्ति श्रुतिरेषा सनातनौति ॥ owt मध्याङ्ृरन्धिविषयोऽयं प्रतिषेधो नापराकषन्धिविषयः, ae नि < अर |] पन्भेसन्धिक्ालनिरेयप्रक्षरयम्‌ | RRR परधुयागविधानात्‌ । AT श्रपराकसन्धावेव परधयु्यागप्रापेसज च प्रतिप्तयै सम्भवात्‌ प्राप्तिपूवंकलाश्च fatwa ava aera मध्याकषन्धौ त्‌ पूर्ेुर्यागविधानात्‌ परतिप्चतुथों गन्धोऽपि नास्तोति निषेधानुपपन्िः । श्रजोच्यते । “पश्ादयोऽभियष्टशया rare खम््णायां तिथौ खष्डतियो वा साधारणं, तच दितौयेऽदनि प्रतिपश्चतु्थों शस्व Maas सम्भवात्‌ प्रा्िपू्वकल्वं प्रतिषेधस्य चटत एव । न चेतावता प्रतिपश्चलु्वीग्रे यागानुष्ठाने प्रव्यवायभाक्घं। “पखादयोऽभिवष्टव्या इति aw यागस्य विडहितल्ादिदितप्रतिषेधे च fare एव श्यात्‌ । उक्श्च टदा न्तिके | यद्यपि प्राप्य यत्किञ्चिद्‌ विधिना aera: । भरत्यवायमतिं कुग्ादिकस्याख्रयणान्न तत्‌ ॥ ` दृष्टौ विधि-निषेधौ हि तुखवोर्देकगोचरौ । विकण्येन तयोरेकः प्रामा्यमनुतिष्ठतां ॥ शङ्गोरतनिवेधानां नेष टोषोऽख्छलर्वतां | चोदनाश्णलनतु न sare विधेखदा ॥ विधेः प्रामाण्पच् तु प्रतिषेधनिराश्तेः । चोदनालक्णं wa न दोषोऽच्छनुतिष्टतामिति n न च “CUTCASTER इत्यस्याः प्रतिषद्धागचतुष्टयेऽपि साधा- रणते सावकाश्रत्ात्‌ “AISA चतुर्थो ण इत्यश्च प्रतिपद्चतुर्धीग्रविष- wan निरवकाश्लात्‌ विकख्यो म्‌ यकर दति awe) यतः सामान्य- विषयस्ापि विधेर्विगरेषनिषेषेन नात्यमबाधः क्रियते acide STAT । are aqaatenaat परिशेषखब्डे कालनियंये [८ अ । rem वा्तिककारेस्तच रौकाथां । श्न्तदु बेलोऽपि विधिस्तदघोनात्मलाभेन प्रतिषेधेन तुखबलो भवति प्रतिषेधः प्रदेशेमारग्यविधाने Sara वच्छत इति | तस्माच्छास्तप्रा प्राथस्याव्यन्तप्रतिषेधाखम्भवात्‌ “नानुयाजेवु ये TAY करोतौ MAA, न तु तददेव, तरं पर्वुदासाश्रयणण- fea: परिशकनं शक्यते । vente साक्लाञ्चोदितकालस्य पवंचतुचै- शप्रतिपदाद्यभागजयात्मकस्य प्रातःकाले दिनदयेऽप्यविद्यमानतवेन यागालुपपत्तनित्यचो दितकमेएः परित्धक्रमश्रकयलात्‌ प्रयोगवचनसा- waa किञ्चिदधिगुणेऽपि काले यष्टयमित्यापतिते vate: प्रातःकाखे पवेचतुथो ्राभावेऽपि पवंमाजसद्धावाच्ष्टवयं, We वा परेयुः प्रतिप- दाद्यभागजयाभावेऽपि प्रतिपन्माचसद्भावाद्यष्टवयमिति xfareqai- ओेऽपि wfwat प्रा्षिन देवेरपि वारपितुं शक्यते। तस््ाश्कणया पयैदासप्रतिपादने विकच्यस्वापरिहाय्येत्वादर सुख्याथेलाय faa प्रसक्तावपि प्रतिषेधवाचक एव मस्त । किञ्च पयेदासासम्भवा- दपि प्रतिषेधः । तथाहि यदि तावत्‌ प्रतिपञ्चतुधों ग्रख्य वजितल्वा- विग्रेषात्‌ । श्रथ .चतुथों श्वजितायां प्रतिपदि यजेतेति तरिं पर्वचतुर्थभि चागो म wtf! wa प्रतिपच्चतूर्थी ्रवजिते चोदिते काले यजेतेत्युच्यते AGA हपवेसन्धावु्रमरखोदितकालस्तजापि प्रतिपञ्चतुधोंशमाभमेवावशिष्टमिति तत्‌पयेदासलेन gare विधौ- यते। श्रय मोद्यन्तमादित्यमोकतेति धालर्थेन नमः सम्बन्धादनोक- छसङ्कच्पवद था गसंकर्पो विधौयते। उच्यते | युक्तं तज रागप्राप्तमोखषणं पयैदस्यत दति । इइ लपराषपवेसन्धौ agate: शास्लप्ाप्त इति ब = Ge |] पव्वंसन्धिश्नाजनिशंयप्रकर गं | ३६५ पयुद सितं wed | न चा यथा चोदकमरा्स्ार्वेथवरणख्य “ade wala” दति प्रत्यचोपदे शन बलोयसा पयुदासः तथा न शक्ते व । उभयोरपि प्रतिप्तुर्थो शप्रापकपयैदासयोरूपदे शशास्वत्वात्‌ । म च चया यागमाजे प्राप्य ये ANTAL TIA यागविशेषेष्वतुयाजेषु w- दासस्तथाज सम्भवति । न हि पयैदासशास्तष्य पूरवाङ्कापराश्ञादि पर्ववन- स्थिसाधारणस्यापराहादि पवंखन्षिशास्तं प्रति विग्रेषश्रास्वता सम्भवति म च पथुदासग्रार्लस् शुतिलेन बलोयस्तं, श्रुतित्वासिद्धेः । तथाहि भाव्यकारेण चतुर्था शरनिषेधः कात्धायनवचनादिन्युक्रा “न यष्टव्यं चत्‌- Usucfa श्लोकः पठितः । त्माच्छतिमूललाभिप्रायेण “श्रतिरेष्ष खनातनोन्युच्यते। AT पयुदासवचने तयप्रत्ययश्रवणेन विधेः सष्टवा- दपराादिपवेसन्धिवसने वन्तमामापदे शतेन कर्प्यविधिलादिलम्ब- प्राप्तौ वैषम्यं, Hae, प्रतिपदा पयुदसखते waist वा यागो वेति सन्देहो यावता विम्बेनापनोयते तावतेतरत्ापि वन्तेमानापदेशो वा पञ्चमशकारोवेति सन्दे होऽप्यपमोयत एव । पयुदासे नजोपखचलणार्थत्वं इ्यधिको दौषः । तस्मात्‌ पयृदासासम्भवात्‌ प्रतिषेधोऽवश्छम्भावी | wd faae स्थिते मध्याङ्कसन्धिविषयत्वे गिष्रेधस्यापराङसन्धिषिषयतवं विधेरिति । यतो खो गाणा पूर्वाद्वापराङसन्धिविषयमेदेन पूर्वी- सरदिमयोयागग्यवस्छा war “gate वाथ मध्या इत्यादिना | यत्तु “पवेशोयखतुयोशर दति वाक्धन्तदपि म प्रतिपश्चतुथोशे यागं निवारयति । तथाहि म aay निषेधति, श्रविदितला- जिषेधलेनाप्रतोतेः। मापि पू््रामन्येषामंग्रानां विधायकलेनार्थादि- तरमंशं निवारयति, विधिविभक्रिशन्यलेन विधिवत्श्याणप्रौतेः | Raq चतुव्वेगचिन्तामणो परिशयेषखद्डे array [८ we | माणुपरि fe देवेभ्यो धारयतौतिवदिषिः vega, सिद्धवदगुवादात्‌ ्रमाणान्तराविरोधाश्च विधयः Heya) इइ तु ““पवेणोयसखतुौं श इत्य प्रतियद्वागचयविधामे चतुथों शरनिरन्तिप्रथोजने seq “न्‌ यष्टव्यं चतुथा” इति चतु थां शरस्य पारञिकाभ्वलुश्चा शाखं विङ- ध्यते। न च are fasa इति विधिप्र्ययः, “ae waewg- त्यहाथेलेनापि warren, भवतु वा विधिप्र्यथः, aaa पेकिते wat न तु यजतौ । अरय निरव॑पत्धाख्मतिवदनपेकितधा- गतोऽपि विधिरिष्टमथ विधन्त इति । उच्यते । सापि जि्ट- awe वेति ग विस्यष्टचतु्ां शाभ्वरुश्चशाखबाधने सामथ्यं । तथाहि wat: श्रुत्या विधौयते तदसम्भवे धालथीऽन्यज विधोयते ured वान्यत्‌ विधौयते । यज aaa विमीयते तदतिक्िष्टं । wa तदोषपरिशराथं wear waa विधौयते कथं तरिं are wif अथ art विभौयमानं ज्तेयसंसकार रूपमिति श्चानसंस्काय्ेखख ` काशस्य यागे विभियोगमन्तरेष्णगुपपद्यमानं विनियोगविधि कण्य- यतोल्युच्यते | तज्ञ संस्कारानुपपत्या संस्काख्वेविनियोगकश्पनायाः सक्गधिकरणे facade! मनु “सोमाभावे प्ूतौकानमिषृण- यादिति तमसे भकं प्रयच्छेदिति च भच्ाभिषवसंस्कारान्यथानुप- क्या फलचमसस्च पूतो कानाञ्च यागविनियोगो यथा कख्ितस्तये- हापि श्नानसंस्कास्येस्य aree विभियोगविधिः कस्मान्न क्ष्यते | उच्यते | य॒क्र तज सोमेन यजेतेति क्रप्तविनियोगख्छ stare खोममभिषुणोतौति शोमचमख इति च समाख्यया भक्वामिषव- संख्कार विधिने विध्यते इति, सिद्धे भच्छामिषवयोः wasn ) = qe || व्वेसन्धिक्षालमियेयप्रकरलम्‌ | aRe निरूढसंसकारणख्य द्रव्यान्तरसस्कारविधानेम Gnas Tare पूव॑द्रव्य- समानकायेल्वकण्यने, TE तलनिरूदोश्चा मसंस्कारः संस्कारस्य कालस्य बप्तमानाम्तरलभ्यविनियोगादृते न निवंशति सक्रधिकरणन्याया- दिति युक्रमेव | किञ्च सोमद्रव्यस्येव विजियुक्रस्य कदाचिदलन्यमानस्य प्रतिभि- धयुपादामे प्राप्ने नियममाज्र कियते “्ूतौकानभिषुणथादिति, a agar विनियोगः क्रियते । a fae विमियोजकाभ्भरेश विना सिद्यति, तस्मात्‌ “समुद्रं मनसा ध्यायति एथिवौश्च मनसषा ध्यायति tary मनसा ध्यायतो तिवदारादुपकारकत्वमेव काश्ना- मविधानस्येति म काले प्रापकत्वं । भवतु वा ज्ञागसामसोसान्निध्य ज्नानस्यायेसिद्धत्वेना विधेयत्वात्‌ काणलविधिलमेव कालन्ञानविधा- weafa । तथापि यागकाल दत्येकस्िन्‌ पदे किशिद्दिष्य किञ्चिद्‌ पाटौयत शत्येतद लुपपन्ञमेव, यथेतत्‌ ae: faved यजतोतिवदषटतः प्रथमभच् दइ तिवच्च, यथा fe aazefanty- तभच्णे प्रायम्यसम्बन्धा विधातु म शक्यते तया पदानरोपान्तपवै- चतुर्था शादि विगरेषितस्य कालश्ष्दाथेस्य यागकाल इति समासपदे कदेश्रप्रतिपादितस्येकदे शान्तरार्थेन सर पयात्ग्बन्धो विध्षीयत इति मोपपञ्चते समस्यमानपदयोः परस्य रसम्बन्धात्‌ प्राक्पदान्तरसम्बन्धा- नुपपत्तेः “परिपणे पदं पदान्तरमाकाङ्खतोति न्यायात्‌ । श्रथ “"पवंणोयखतुथाश्र are: प्रतिपदस्य इति पदान्तरोपान्तस्य कास्य यागेन सम्बन्धा विधोयत इति । उच्यते । तथापि चागकाल- दूति समास्पदगतेनोपसजेनोग्डतेन यागेन सर सम्बन्धः प्रात्राति। 43 ३९८ “aqafenaant ufctwee काशनिकये [cee | किञ्च फलेन वा कारकेण वा क्रियाणां ख्बन्धो भवति । न च कालो थागस्य फलं, असाध्यलात्‌ | नापि कारकं, कारकविभ- किमिदेग्राभावात्‌। म हि (प्रतिपदि चलेतेतिवत्‌ पवंचतुथाश्ादे- रथिकरणएविभक्रिनिर्द शो gaa) तस्माल्चण्याधिकरण्णाथैः कल्य नोय इत्यपरः क्तेः । ` aq वा काखविधित्व, तथापि प्रतिपद्‌ाद्यभागजथविधानं गोपप्चते | तथाहि KE कालदयमुपात्तं पवेचतुथाश्ः प्रतिपदा- waaay | म लोभयमेकेन वाक्येन विधातु शक्यते, यागानु- वादेम areca विधौयमाने वाक्यभेदप्रसङ्गात्‌ । श्रय कालस्य निमिश्नखरूपकलत्वात्‌ कालयोर्योगोविधौधते 4 तु यागे arerfa- area, तरं सुतरामेव वाक्धमेदः। तज कालभेदेन यागसम्ब- न्धभेदप्रतौतेः। श्रय प्रतिग्रहं date विधोयमानेव्बपि यथा म वाक्यभेदस्तददिहापि प्रतिकाखं यागे विधौयमानेऽपि `न वाक्यभेद- इत्यच्यते । AH यक्तं । AT यहल-संमागंयोरेकेन यत्नेन सम्बन्धं विधाय ओते विधितात्प््ं पय्येवसिते सत्या्थिंका व्यापारभेदः प्रतियहसुपजायमाना श्रपि म वाक्धं मिन्दन्तोति। ty तु पवंचतु- धौं ग्रस्य श्रतिपदाद्यभागचयस्य aq ओतविधितात्पर््यण यागस- wat येन शब्देन विधौयते तथाविधः शब्दोनास्छभयोः एथगपाक- ाससमातमापतसय यागस्यानेकस्मिम्‌ सम्बन्धे विधोयमाने रेवतौ- वारवन्तौयाधिकरणपौ णंमास्धिकर णादिपूवंपलवदाक्यभेदः । मनु तददेव afe विशिष्टविधानेन वाक्यभेदपरिहारः aerate | उच्यते | विशिष्टविधानेऽन्पगम्यमाने यागानकतरापक्तेने दशे-प्ूेमा- ` भै < we |] पव्बेसन्धिकाकनिलेयप्रकरयम्‌ | Ree autre arefafu: सिद्यति | दशे-पूषेमास्थोः शास्वान्तरपरात्त- योरेकेन वाक्येन कालदयसम्नन्धे वाक्यभेद उक्र एव । श्रय “WE ममर्वेदि faterg afters खचणया सन्धौ मिनोतोति विधाय यथा वाक्यभेदः परि इतः तदत्‌ पव-प्रतिपद्वागाभ्धां समन्धि- STC वाक्पभेदपरिहार TA! तकन युक्तं । तज fares खखितेऽयप्राप्तत्वेनाम्तवं दि-वदिर्वे दि श्ब्दायेयोर लुवादसम्भवात्‌ | इह त सन्धिकाले शदितेऽपि न पवंचतुथो श्र-प्रतिपद्भागबरयस्यालुवादः सिद्धति | पू्वापरथोरं श्योनियतयथो विंषमयोरथेप्राच्यभावात्‌ | किञ्च सम्बन्धविधानस्य किं wena “सन्धो यजेतेति yar सन्धिकाले विडितेऽपि प्रयोगाषोग्य इति तव्छमोपशखणायां प्राप्राथां fa पन्नः काल दत्धवध्यपेचाथां पूवापरवामोष्यावधिविधानाथें वाक्धमागतमिति वक्रब्यम्‌। यदि पर्वचतुथाश्रादिविधावकमेतदाक्ध भवेत्‌ ““पवेणोयखतथाश sre: प्रतिपदस्लय इति, तदपौदानौम- मुपपद्यमानं | afe पुनरपि तमेव सन्धिं जखयितु गच्छति तदा fe तेन eat भवति, तस्माद्यागस्छ काशदयसम्बन्धविधाने वाक्यभे- दोऽपरिशब्धेः। श्रय यो यागकाल दति यागकाखममद्च स पवंण- खतुयीऽ are: प्रतिपद स्वयो ऽग्राखेति विधौयते । तरिं याग- are दति विशिष्टागुवादे एकस्तावदाक्यभेदः, पवंचतथोश्च्य प्रति- पद्धागचयसख चोभयोर्विधानादपरोवाक्यमेदः। THAT इव्यपरोदोषः। अय पवंचतुथेश्ं प्रतिपद्धागचयं TY तथोरभ- योर्धागकाखल्वं विधौयते । एवं तहिं पवंणोयद्तुथाश्न इति fafy- छालुवादादेकोवाक्यमभेदः, arg: प्रतिपद्ये शा इत्यपि विभि- 8० चतुख्धरगचिन्सामखो परिशेषखन्डे कालनि्येवे [< we | टागुवादाश्दितोयोवाक्यभेदः, तयोरूभयो्यागकाखलविधानान्ततो- वायोक्यभेदः, पवेचतुथे शस्य ॒प्रतिपद्धागज्थस्सय च विधायकान्तरा- भावाद नुवादोऽपि न शक्यते कलतुमित्यपरोदोषः | किञ्च कालस्यानुपादेयलात्‌ कालविधिपरेषु ary काखसु- दिश्छ कर्मेवोपादौयते, तदिह यदि पवेवतुथाश्रमुदिश्व स ara काल दति विधोयते तहि विधेयस्य यागकालस्यापि कालङ्ूपत्वेना- मुपादेयत्वादुदेश्टत्वमेव प्रप्नोति म aera मिथः सम्बन्धः सम्भवति | न चानयोः समुदायोकरणणाथेः एकः ग्रष्टोऽस्ि, येन समुदायस्य यागसम्बन्धविधानादाक्यभेदः परिष्ियेत । नलु याग- काश इति काशश्रब्दनोभयमेकरूपतया पराग्टश्च यागसबन्धाविधौ- यते | तन्न । याग-कालशब्देन याग-काशयोः सम्बन्धविधानमश्न- क्यमिन्युक्रलात्‌ । fry चाग-कालग्रष्देन पवेचतुधोश्रादिकाशोऽनृश्यते Tae शब्देन यागस्य काखसम्बन्भा विधौयते, तदा वाजपेयोक्रं वेरूष्य- मापद्येत। म Waters वाके एकमेव वस्त॒ तद्धाक्यगतमेव किञ्चि- दपेश्छामृद्यते किथिदपेच्य विधोयते दति सम्भवति । यदि a बेरूपपरिहाराथे प॑चतुथाश्रपादिपरामभ्रमन्रेण wees का- we यागसंबन्धो विधौयते | तदयुक्ं | कालसम्बन्धविधानमन्त- रेणशपि fag: श्रथ “यागकालः स fava इति तच्छब्देन पवै- प्रतिपद्धागान्‌ ara यागसंबन्धविधौयते, तजापि Wik sea तदवस्थमेव | किञ्च ख इत्ययन्तच्छब्ट एकवचनान्तखतरः कालभागान्‌ परा- ` पै < अ» i] पम्बेसन्धिकाखनि्वयप्रकरडम्‌ | Rex we न शक्रोति । ्रथानुवङ्गन्यायेन एयगेककं पराशश्रतौल्युष्यते | मैवम्‌ । एकञ्िन्वाक्ये प्रतिपदमतुषङ्गेशेकश्यानेकेष wag zy- माणव वाक्यभेद प्रसङ्गात्‌ | किञ्च एकवचनान्त स इत्यस्य तच्छब्दस्य “sre: प्रतिपद्‌ we इत्यव बडवष्वनप्रतिगिर्हेशात्‌ अ्रनुषक्गोऽपि नोपपद्यते । यथा मच्छतामित्धस्य THIN नानुषङ्गः । ` fay यन्तदेार्ित्यामिखग्बन्धात्परवेषणोयश्चत्थाश्च इति weir WHT स एव तच्छब्देन TAS युञ्ते न प्रतिपद्धागाः | अथ तजापि यच्छम्दोध्याद्धियते श्ुत्यध्याइतयोः श्रुतेः शो घ्रं सम्मत्ययात्‌ पुनरपि न ae परामशः । भवतु वाध्याहारः तथापि प्रतिषद्वागा- दति बडवचनाग्नस्येव यच्छब्दस्याध्याहारादेकवषनान्तेम तच्छब्देन पुनरपि कथं सम्बन्धः । अरय पवप्रतिपद्वागससुटाय एकवचलनाग्तेम ARH TAS WHA LSA! AH | एकावच्छेद मन्तरेण समुदा- वासुपपन्तेः | अथेकेन तच्छब्देगोपादानात्‌ समुदायत्मियुष्यते | यथा faxarey पौणंमास्यादिश््टो पादानादाप्रेयादौनां ससुदायत्वसिद्धिः, अथा वा राजस्ूयश्ब्येनोपादानादमुमत्यादौनां aati) पवि- आदोनाश्च यागादौनां समुदायलसिद्धिः। तन्न । तच्छब्टोपारा- मात्‌ ससुटावलवं खसुटायत्वादे कवचमान्ततश्छब्दोपादा ममितौतरे- तराश्रयापन्तेः । श्राग्रेवादरोमाग्बेकश्ब्दोपादानव्यतिरेकेणापेको- पाथिसम्बन्शोविद्यत एव । aan कालविग्रेषथो गित्वं नाम तदुक्रम्‌ । ““एककाशाभिसंयोगाद्धिज्ञालामपि कमेशां । aya ` (९) श्नुमल्ादौोनामश्हादौनामिति we | ३४य््‌ चतुग्यमेचिन्तामवौ षरि ेवशद्छे कालनिसये [< we | श्क्यमेकटे शखदचवत्‌"” vf! राजस्येऽपि प्ररुततलविगिषटयागना- पाचिसद्भावात्‌ समुदावत्वं भविखलत्येकफखसाधनलाद्धा । नन्वज्रापि प्रतलविशिष्टकालत्वोपाधिसद्धावात्‌ weirs प्रतिपद्वागचयच्छ च समुदायलं भविव्यति। मेवं । किं पदायरूपेर कालयोः sea, किं वा वाक्धा्ेङूपेश, न तावदाक्छाचेरूपेण, महावाक्येऽवानरवा- कधाथेविवकाभावा दिवच्छमाणेऽवान्तरवाक्यभेदप्रसङ्कात्‌ । मापि पडा- येरूपेण, न हि पर्वणोयञ्चतुथेा र way कसचिदेकख Ward: पव चतुथी श्रः ्रतिषद्भागजयं वा, तस्मान्न प्रशततवावच्छेदात्‌ SYA पवं-प्रतिषद्धागानाम्‌ | नलु यागसाधमलेकोपाधिखद्भावात्‌ शबुदायत्वं भविति | WAVY । यागसाधमलात्‌ समुदायत्वं, बमुदायतवादेकवचना मतेन तच्छष्देन पराम, तच्छष्दपरामर्राद्यागदिधाने, यागविधानाद्याम- Ww, यामसाधनलत्वात्‌ सशुटावत्वमिति शक्रकापन्निः । ऋत एवेकावच्छेदमन्तरेणए समुदायलानुप््तेः काखद्धप्रतिपादकागेव शब्दा WAITS wea दत्येतदपास्लम्‌ | जथ “पर्वरं acta तु कन्तयेहिरदिंजातिमिः इति पर्वचतुथीज्स्य याम- साधनलावगमात्‌ “पडादयोऽभियष्टव्याः, “न ष्टव्यं worse’ ट्ति Tenet infer यागसाधमताबगमात्‌ “qauteqadion इति वाक्छप्रमितेः प्रागेव कालावयवानां er लाधनत्वशखणएच्योपाधेः सिद्धात्‌ “wvtegaim इति बाष्पे तेषां शञुदाखापादनननामु पवन्नमिति भ चक़्ठकापन्तिरित्युष्चते । तदयुक्तं । एकेनानेकेषु काखभागेषु यागखाधनतयाभिधौ यमानेषु < qe |] पम्बेसन्धिकालनिवंयगप्रकर az | R88 वाक्यभेदापन्तेत्परिहाराथे समुदायरूपतयथाप्येकल्वापन्तर्विंधेयानां कालभागानामपेच्छते यागखाधनत्बमेव विधातु । ay यदि पर- भिदानौं चसुदायतापन्तेः प्रागेव वाक्यान्तरेः कालभागानां याम- साधनं fag किमिदानों समुदाथत्नापत्या fat | किच्च काशदथमिदं विधौयमानं fai समुश्चयेन विधौयते, किं वा विकश्पेन। न तावत्‌ षसुञ्चयेन काशदयसम्बन्धः, तथा सल्युभयोर पि का- खयोयांगानुष्टानप्रसङ्गात्‌ | नापि fan, विकश्यो हि विरद्धाथेयोः शाखयोः went विधानखामश्याविभांव-तिरोभावादिना facg- व्यापार श्तुष्टवदयेन HI सम्पाद्यमागोऽपि गत्यन्तराभावात्‌ खेदे- Hanged) तजेकेनेव विधानात्‌ तावत्‌ङ्गे शोऽसुखयत इति किमे- ALTAIR TH, एवं काखदयाभ्युपगमेन सरवेमेतदुक्ं | freq प्रातरात्मकशतोयोऽपि कालोऽजेवोपास इति तस्िशपि किविच्छमारे पू्वीक्ेषु qwity सुतरां वाक्मेदादथः सम्भवग्ति, तस्माद तिमन्दशक्रिलारस् वचनस्य न प्रतिपद्धागचरयविधानसुखेन watine crane, fa तद्धनेन वचनेन करियते, म किञ्चित्‌ क्रियते | fang “पवेशोऽगे atte तु कत्ते टिरिति wea प्रापे “पका- दयोऽभिष्टव्या इति प्रतिपदि प्राप्तायां “प्रातयंजध्वमिति प्रातःकाले Wea “म यष्टव्यं wats ग इति पू क्रपरकारे प्रतिप्चतु्थांत्रे विकश्पेन निषिद्धे वेकस्पिकनिषेधेन खितो यावत्काखराथिरवशिव्यते, नाना- ्राखपराप्तः स a4: पिष्डौशत्येकेनम याञ्िककारिकावाक्येनम कथ्यते, wearers “पवेणोधखत्य थ इति । यथा स्येन बेदिसुद्धन्तो- त्यादिभानाग्रा्लपा्षोऽयेः पिष्छोर्यानुद्ते “एतानि वे दप्रयन्चाय- Rae aqeitanraant ofcitwway कालनिर्बये [८ ° | धानोति। यथाह वाज्निंककारः, “स्यायादेरत्पन्तिखम्बन्धः कार्थेरद्धग- मादिभिः। तच यज्ञायधानोति प्राप्तमेवानुकोत्येते॥ तथा “पवेणो- agadisn इत्यपि मानाशास्पिष्डौरतासुवादः म पुनः wets marae विधायकमेतत्‌ येनार्थात्‌ प्रतिपच्चत्थेश्रं yee | किञ्च “उक्ोमनो षिभिरित्युग्रब्देन वाक्धान्तरोरक़् एवाथः रणे सौक्याधेमेकज पिष्डोशत्यागूखते न लपूवोऽथौऽनेन वचनेन विधो- यत दति दशेयति। तस्माग्मतिपदादचभागजनयस्यैव यागकाशत्वमिति विधानाभावात्‌ “न यष्टव्यं चतुर्थेऽ श इत्यनेन निषेधेनापि चतुथोशस्य पाशिकप्राघ्याभ्नुज्ञागपायान्नाव्यकमयागकाखलवं VT STATE | यथवश्छमनेन वचनेन विधायकेन, भवितव्यं afe प्रातर्विधान- मस्त सवेमन्यदाक्धान्तरम्राप्तमनृदयते । मनु प्रातःकाशोऽपि “nta- यंजघ्वमिति शास्लप्राप्न एव । नेष दोषः । न हि पौरुषेयवाक्यानां वेद मूखत्वापराधेन fares विहन्यते, सवेखतोनामप्रामाण्छप्रशक्गान्‌ | येषामपि वक्रश्चानानुमापकानि पौरुषेयवचनानि तेऽपि कथित्‌ पौरुषेयेषु वचनेषु॒विष्यनुवाद विरोध्यतुवाद विवेकं gata म पुनः सर्वानुवादकलवं मन्यते । येनेवमाडः यद्यादनाखखण TUG स धमे दति विधोयत इति । नतु यदि वाक्धाकरप्राप्नोऽणथा- विधातु wea तरिं परव॑चतुथोाश्रादिरपि कस्मान्न विधौयते | खच्यते । म पव चतुथा श्रा दिर्वाक्धान्तरप्राप्न इति न विधौयते किन्व- नेकविधामे वाक्धभेदभयाद्ाक्यान्सरप्राप्तलेन कथञ्चिदमुवदितुमपि wear विधौयत। ननु यदि एक एव विधातव्य इति पवै- चतुथोश्रादि कालस्य वाक्छान्तरविहितत्वात्‌ प्रातःकालो विधो- नि ce || पन्यसन्धिकालनिजं प्रकरणम्‌ | ey. यते तरिं विषरोतं कस्मान्न भव ति । उच्ते। “पवंलोययतुथाश्र- दति चठुरथाग्रस्य यच्छब्दो पवन्धाद्‌ विधेयत्व, प्रातःकाशद्त॒ तद्‌- भावादिधौयते | | faq were “sr: प्रतिपदस्य इत्येत द्धिडितस्ख यागकाशः ख इति तच्छब्देन परामश इत्यपरः कंशः | किच येनैव Quen वाक्यमेदभयादिगा कालजितयमेतेन न वि- Wad तेनेव पवैचतुथोश्रादिरेकोऽपि काशो न विधौयते, तथाहि पवेणखत््यौऽश इति, चय एते wal: किं तेषां अर्रेकशायनोन्यायेन प्रथमं fara सह संबन्धमनुग्धय पञश्चात्पाष्थिंकः परस्परसम्बग्धः, चअहोख्िष्रथमं परस्यरसम्बन्धः पखाण्कियथा ay सम्बन्धः दति warfa प्रथमं क्रियया ewer: तदापि किं विथिष्टविधानन्यायेन क्रियया सम्बन्धः, अरहो खित्कियानुवादेन तेषां सम्बन्धः दति । यदि तावडिशिष्टविधानं an सति कर्मान्तरापन्तेनै दशे-पूणंमासयोरयं कालविधिः सिध्यति । य श्ियामुवादेन पदेणतुथीश्रस्ध च सम्बन्धो विधौयते, तदा प्राप्तक्रियानुवादेनानेकगुएविधानादेकस्ता- बद्ाक्धभेदः पुनस्तेषां परस्परसम्बन्ध विधानेऽपि स एव टोषः। अरय वाक्धभेदपरिशाराथै चत्‌ थाश्रादिविशेषणमनादुत्य पवंमाचस्य याग- सम्बन्धो विधौयते, afe wife यदा कदाचिद्यागः प्राप्रोति । aqurmayey विधिवेनानुवादतेन वानुपपद्यमानं व्याशन्यते। मनु पर्वणि यदा कदाचिदौजानः कटाचिश्चतुथाेऽपि यजत- इत्यगुवादः सम्भवति । नैतदेवं । पाकिकानुवादस्य न्यायविदाम- WIAA | 42 Rad चतुग्येगं चिन्तामओौ परिेषखय्दे कालनिखंये [cae | अय चतुथा श्यागयोः सम्बन्धो विधौयते, तदपि ve कस्छचिद्‌- द्रव्यस्य चतु थाश्ो यागाथ इत्यक्त Vr म लभमिखषितोऽथः सिद्यति। भन्वंगरविधानेस्यांशिना विनानुपपन्तेरशिनि afefgerara बुद्धिम्धः पवरूपोंऽशिविगेषः किमिति ae उच्यते । बृद्धिश्वोऽपि विष्यस्युष्टो न खिद्यति । wa यदि विधिना gma तरिं तदे- वानेकविधाममापञ्चते । मनु विधिना स्युश्छमानोऽयथात्‌ ead म शत्या भ तजानेकविधानं दोषः। मैवं । न इनेमां शि विगरेषेण विनां- शदिधेरलुपपन्भिथनार्था दि ममेवां शि विषं wae 1a fe साधार- शस्लागुपपन्िरमिधानमाजेण बुद्धिखे विशेषे पयेवश्छति, तथा खति way गश विधेरसादः “सामेन जेतेति array विधाच विधौ qaafad था साधारणौ. इष्याकाङ्खय सा विधानममरेषटेव बुद्धिखे xufane समे प्यंवख्यतो ति कथं विगरेषविधानं स्वात्‌ । चापि प्रापे कमेष्छनेकगणविधानादाक्यभेदः प्रसच्यते तजाप्येकग्‌- शविधानमेवास्ठ, tg गृविशेषः, खामान्यानुपपत्याप्याकियत- इति वकुं शक्धलात्‌ | | waa तहिं ““पवंणेऽगरे atta ठु कण्नव्ये्टिदिंजातिमिः” | इति वाक्येन कथं पवंचतुथेाशो थागाय विधौयते तचापि wi- क्रानां दोषाणां अविशिष्टवात्‌ | उच्यते । “परवणे ऽजे तुरीय दति wired wad परस्यरसम्बन्धविशिष्टमेकौग्वतं यागाय fa- Wer इति विधेयभेदाभावान्ञ वाक्यभेदः। नमु “पवैण्ेंऽगे तुरीय दति wine: परस्यरसम्बन्धा विधिव्यापारमन्तरेण 4 faa fa wei म सिद्यति। किन्नु विध्यन्त रमेवानयोः परस्यरसम्ब- न्धविधायकमसि तद्या | as [९ c get] पव्वंसन्धिकषालनियंयप्रकरकम्‌ । | ३8७ पञ्चदश्याः परः पादः Tala: प्रथमास्यः। कालः पावेणयागस्य अन्यथा तु न विद्ते ॥ ee दूति पञ्चदश्याः पादः इत्यनयोः सम्बन्धा fadtat wed wast श्रादयेऽपि we aa: प्राप्नोति श्रय परः पादः इति fafwert af वाक्यभेदः । नेष दोषः । “सन्धौ यजेतेति सन्धि- कालस्य था गाथे विडहितस्यायोग्यत्वात्‌ सन्धिसमोपव्सिनि are wefata करियासमौपकाशो afer: किं नाडिका किं वा प्रदर- fang तिथिकत्यपेवायां पञ्चदौपादः सामौप्यविशेषाकाङ्कापरि- पूरणाय विधोयमानः सामोष्पावष्टम्भेन सन्धिप्रत्यास्लतर एव विद्यति WTA | गन्वच वाक्ये म केवलं पञ्चदश्रौपादयोः सम्बन्धः प्रतीयते किन्तु यागसम्बन्धोऽपरः प्रतोयते | सत्यमेवं | किम्त्‌ “पव्ाऽ9े तुरीये तु कन्तवयेष्टिरिति विधौयमानेऽमृ्ते श्रागामिन्या श्रपि प्रापनेरतलुवा- दसम्भवात्‌ । तस्मात्‌ पञ्चदगोवाक्ये पञ्चदश्नौपादमां विधौयते | AS सम्बन्धस्य यागसम्बन्धमाचं “पवणंऽगे तुरौये fan विधौय- ते। we पर्वशस्य तुरोयत्वमविदहितमपि सन्धिध्रास्लारिप्तमगृद्चत दति qaaate । “पवेणोयञखतुथों श इत्यनेन प्रातःकाशसम्बन्धमाचं विषै यते शवेमन्यदगृद्यते | तस्मात्‌ कचिदप्यनेकाथंविधानाभावान्न वाक्ध- भेदः । ननु WEST: पादस्य सम्बन्धो वाक्यान्तर विदितो यागसम्ब- न्धविधानपरो वाक्ये वाक्यभेदं न करोतौति sea तदं “पर्वो- यद्चतु्योंश्र दति वाक्येनापि पञ्चद शोपादश्य यागसम्बन्धो विधातं wed एव । सत्यं शक्यत wa) किन्वसौ विशिष्टकालो यागाय विधातव्यः स चाविशिष्टख्य प्रातरात्मकस्य काशस्य विधानेनापि Ves | चतुग चिन्तामणौ पररि थेषखष्ये काकनिगेये [=< qo | वाक्योपपन्तौ न am: विशिष्टस्य वाक्यान्तरसन्पादितलेन विशिष्ट- विधाने वाक्यभेदे परिइतेऽपि खरूपमाचविधानापेचथा किश्चिदि- पिगौरवस्यापरिहास्यलादिशिष्टापादकवाक्याग्भरबापेशत्वाश्च । यज तु खखूयमाचविधासयोग्थं किचिदुपात्त नास्ति तत्र गल्धभावा- दिशिष्टमपि थागाय fatten एव यथा “पवर्णोऽते ave लिति | ननु यदि area: विशिष्टलमेकम वाक्येन क्रियते ae विजिष्टस्व थागलशम्बन्धोऽपरेण वाक्येन तद्धेनेनेव प्रकारे प्रतिपटाच- भागगथच्य यामसम्बन्धः कस्माश्नेव्यते। तथा fe “eye: परः पाटः wate: प्रथमाखयः'। इति पच्छादेः पादा श्रपि सस्िखानो- प्याखेपवलात्‌ सस्थिप्रह्यासन्नाः पादाः प्रथमा एव सिद्धयन्ति | नेतदेवं । इह कालावथवदयसखम्बन्धः प्रतौयमान MA) न चेक- fata सम्बन्धे विधेये इतरस्मिन्‌ wae प्रयमप्रतौतं Teer: पादश्व च aay हिला पञादवगतः Geld: पादामाञ्च अम्बन्धो क्भौयत इति कोऽयं नयः । किञ्च पञ्चदण्लाः पारख च सम्बन्धः पाठटशिङ्िः wie weary सम्बन्धोऽ्याहास्यै इत्यपि ae vite! किञ्च विभौवतां नाम कामं were: पादानाश्च सम्बन्ध- स्तथापि के वाक्येन संयोगो विधोयते, ग तावन्तेनेव, वाक्पभेद्‌- magia) नापि “पवणो agadisn ara: प्रतिपद स्य ware, TS AUT ATA TITAN चरिता्यलमिल्युकलात्‌। न चान्यदा- mate येन प्रतिपद्वागजवस्छ यावान्‌ सम्बन्धो विधौयते तसमाद्भा- यजयविधानासम्भवात्‌ “न यष्टव्यं चतुर्थे ओर" Cael चठ्थेाशनि- बेधकमवभिष्यते। तच प्रतिप्चतुथे शस्छापि विकल्पेन प्रा्तिमनु- < qe |] प्बेसन्धिक्षालनिगेयप्रकर यम्‌ | Rad जानातौत्युक्। तस्मात्‌ पूरौ कवयवस्धयापराङ्ा दिपवेसन्भौ प्रतिपच- auint न निषिद्धयते पूर्वाहृपवेसन्धौ तु निषिद्यत इति सिद्धं । सयाच जिकाष्डमण्डनेमोक्रं | सन्वि्यद्यपराष्े wren प्रातः परोऽहमि । gate: परतिपद्वागे चतु्ःपि न दुव्यति॥ तदेतज्िकाणष्डमष्डमादिमलमन्ये मानुमन्यग्मे। कस्मात्‌ पूर्वाङाप- राङश्न्ध्ययोरुभथोर्ृपवासे दितोयेऽहनि च यागेऽनुष्टोयमाने TET देः प्रतिप्चतुथश्रस्य च सम्भवात्‌ “पच्लादयोऽभियष्टव्याः” | “न यष्टव्य wads” इति शाखद यस्याप्यनुगराद्मला ऋध्याङ्सन्धावेकमपराश्च- सन्धावपरमिति व्यवख्ायां प्रमाणभावात्‌। न च छौगाक्िवा ङ इयं प्रमा, तख पूवौन्सर दिमदययागव्यवस्धापरतेन विधि-निषवेधव्यव- श्यायां तात्य््घाभावादसम्भवाश्च । तथाहि श्रादित्योदयसममम्तरं Weal तद ₹र्यागे क्रियमाणे पचादि शरास्तस्य निषेधानुयहद गनात्‌) अपराश्नसन्धावय्यर्वागसतमयात्पवंसन्धौ दि तोयेऽहमि यागानुष्ठागेऽण्‌- भयोरदुग्रददगेमात्‌ | एवं राजिखन्धावय्युभयोरलुयदः । अय प्रतिपचतुथोगे यागाभावात्‌ yaiweat पक्लादिशास्त- Usa मासतौ्युच्यते, तद्पराश्चसन्धावपि प्रतिपदाभागे यागो मास्तोति प्चारिशासखखमनुग्रहान्तसुच्यते | तथा शास्त्ाम्तरवश्रादाथे भागत्रये यागेऽनुषटिते “पच्चादयोऽभिवष्टव्या दत्यस्या्याऽपि कियत- एव । तथा हृष्शपचादिदशेपूणंमासयागो म Balen एव- मनुष्ठामं | azfa “न यष्टय्यं wasn” इति मिषेधान्यथानुपपनश्चा afar यागकल्पनं तदण्यचरा्ष॑यस्य हानं खा दित्येतदधि- Rye चतुत्वेगंचिन्तामणो ufcquee कालमिर्यये [< अर । करणविरद्धम्‌ । अच यायं ठणोते cae चम्‌ aaa दत्थ- स्मिन्‌ विद्यमाने न चतुरो auia इति निषेधकच्पविधिपरत्वं म सम्भवतोत्यक्रं | तदिहापि “पक्ादयोऽभिवष्ट्या cere “Tere: ware इत्धस्मिन्‌ विद्यमाने “न यष्टव्यं चतुर्ेऽ श्र इति निषेधा- दिष्यन्तर कर्पा 4 सम्भवतो ति । तस्मात्‌ “न यष्टव्यं wae a इति मित्यानुवादोऽवं 4 चतुरो sala इतिवत्‌ | श्रथ वा पयेदासोऽवं, “qaeatsfraser इति प्रतिपदि यागकाख उच्यमाने “म यष्टव्य wats श दत्यनेन चतुथा श्वजिंते प्रतिपदि यध्यमिन्युच्ते, wea खष्टोरतं स्पत्यन्तरे “Tare: प्रयमासय इति, “aren: प्रतिपदस्वय- दति च । एवश्च सति “पचादयोऽभियष्टव्या इत्यस्य “a aga चतु र इत्यस्य च प्रतिपद्धागचयसत्या सेकशरुतिमूललं भविव्यति | यन्तु wages दूषणम भिदितं अपराङपम्भेसन्धौ षड़्‌घटिकातक च तियिद्ये way: पवेचतुथाश्राभावेऽपि पवदतौयांभे यष्टव्यम्‌, wy: प्रतिपदाद्यभागजयाभावेऽपि चतु येभागे यष्टव्यमिति प्रयोग- वचनसामर्थ्थादापतितो विकल्पो a देवेरपि वारयितुं शक्ते, पयेदासख न नजो Fence: किन्त wawafa । तद सत्‌ । यदि fe पवेदढतोयभागवत्‌ प्रतिपषतचोशो 4 Tice: स्थात्‌ तदेवमपि भवेत्‌, द तु “न यष्टव्यं Waa श्र इति पयुदाससद्वावात्‌ पवेदतौय- भाग एव यागः aati i ग च पय्यैदासे खलच्षणत्येकाद भौ भिषेये afad, अनेनेव न्यायेन मिषेधपच्छेऽपि पूरवधुरेव यागः प्राप्नोति । अनुपपत्या हि पवदतोयप्रतिपचतुयभागयो विकल्पेन at प्रापने “न यष्टव्यं चतूर्थे ऽ इति प्रतिपत्य यागस्य निवारितलात्‌ | = qe |] पय्यखन्धिकालजिययप्रकरणम्‌। RLY, अन्यथा ggufafafuan माषाणां य्दणे प्राप्ते षष्ठेऽध्याये जेमिनिनाभिडित “प्रतिषिद्धं वा विशेषेण विहितं तु श्रुतिरिति, काल्यायनेन च “श्रतिषिद्धं प्रत्ययादिति, anfa वकु शक्यते प्रतिषिद्धानामपि माषाणमस्ह॒ गणमिति । यस्तन परिह रो- ऽचेप्राप्ने निषेधो बाधक एवेति स दह समान दति। यत्‌ fafe- देतत्पवेतुथो्रस्य ज्रुततल्मसिद्धमित्युक्कं । तश्च । कात्यायनेन “श्रुतिरेषा शनातनौत्यमिधानात्‌। यत्त॒ भाव्यकारोण कात्यायनव- चनादिल्युक्कं त्ंतित्वेऽप्यविरद्ध “श्रुतिरेषा सनातनोत्यच्य कात्याय- area) दिष्मा्मज दशितं यन्धविस्लरभयादिति। तस्मात्‌ aim एव काले याग इति fag! अन्ये सयवमाडः “न॒ यष्टव्यं चतूरथेऽशद्ति यदचनं तत्पु्वा- इसन्थिविषयमिति ere) म च पूर्वाङ-मध्या्ृसन्धिशास्वं fe wdequiss यागविधायकं म ततः प्रतिपञ्चतुधां्रे यागस्य प्रात्भिरस्ति अतः प्राष्यभावेन प्रतिषेधानगयक्यं प्रा्धिपूवेकत्ात्‌ प्रति- quate are ततः प्राष्यभावेऽपि “पचादयोऽभियष्टव्यादल्यनेन भ्रा्भिसम्भवात्‌। न च “are: प्रतिपदस््य इत्यनेनास्यपसंहार- दति वाच्यम्‌ । we कालारोपलच्कलेना विरोधादुपसंहारपर- लालुपपन्ेदिंगदयेऽणक्षयागकाखचदुष्टयालाभे त्ववश्यं यागकालान्त- रमभ्युपगन्तयम्‌ । न च तस्यान्यत्मापक शाख्वमस्ति । व्यवस्ाश्रा- खलाणं व्थवस्थापरत्वेनापूर्वकालविधायकल्वानुपपत्तेः उभयपरते वा- क्थभेदप्रयङ्गात्‌ केवलकालविधिपरलवे च व्यवस्था निष्यामाणिकौ स्यात्‌ त्मात्काशाम्तरोपणचकमेवेतदिति fag । तदयुक्ं । विना BUR चतुम्बेगेचिन्तामओौ परिशेबखग्डे कालनिये 8 [sue कारणं लचशाप्रसङ्गात्‌ यागकाशसम्बन्धस्य feqent दितोषा चेत्यादि शास्वेणयेखिद्धः, wat 4 वाक्छभेदोऽपौति यक्किथिदेतत्‌? ware प्रतिपञ्चतुथौश्रे याग इति बिद्धम्‌ | गतु VMAS VTA aay faery aqenafent- ary wav भवति, तज fafeagt wat षोडश्रनाङिकोऽपि परवंचतुयोग्नो भवति, तच तनग्लोपक्रमकाशादारभ्य प्रातः | WE थोशोऽस्ति दितौथदिने च प्रातः प्रतिपत्ततौर्यांश्स्तव कुज यागः। wy केचिदाडः श्रपराहपवंखन्वितात्परेधुर्थाग इति । aaa “qagtse aca त॒ कन्तययेशिदिंजातिभिः। दितोयासहितं यस्ा- दुषयनधाश्चलायनाः” ॥ दति हारौतवचनात्‌ “faen दितोयां चेत्यादिवाक्यविरोधाश्च | श्रपराशसस्धिश्राखवं तु चिसुहन्भास्वा- fang विषये व्यवतिष्ठते । नन्वपराङषस्धिश्रास्लाविर्दधे विषये पूर्वा- इपवेसन्धौ जिसुहन्त रस्यं किमिति न व्यवतिष्ठते । wet) पूर्वा - weal निसुहन्तौनदितो याप्रसश्वभावात्‌ जिसुह्न्तेयशणम विव चितं स्यात्‌ । जिसुन्तदितौयाशब्देन व्यवदहिततरनिषुप्रयोजनपूवांशपर्वस- ज्थिलखणापवङ्गाश्च चष््दशेनदिने यागनिषेधकबड्वाक्य विरोधाच्च | अपराषपवसन्धि विषयत ठकदोषाभावात्‌ तदिषबतेव aw । किञ्च aera सन्धिसामोप्यं ace तन्नास्तोत्येतावान्‌ fase: | तस्माप्रातविंडितकाच्चस्भवात्‌ तत्रेव याग दति। यदातु we प्रहर इथं किथिद धिकं चतुद श्रौ पञ्चदश्यां सुदन्तं जयं प्रतिषत्मरतिपदि सुहलेजथं fatter तदा पूर्वस्यां यागः “यस्यां तिथावस्तमियात्‌ gay जिमुहन्तेकः। थाग- दान-अपा दिग्व्ामेवोपक्रमेत्‌ तिथिं" ॥ s qe |] waafanratrarracag | Rus इति awry । गनु,- पञ्चदश्याः परः पादः पशादेः Nyaa: | काखः पावेश्यामख अन्यया तु म विद्यते ॥ इत्येतत्मतिपादितयागकाखब्यतिरिक्रे ATS यागो न युकः, तस, यचा पशादयोऽभियष्टव्या इत्येतक्मतिपादितथागकाखव्धतिरिकरे BS AUN वचनान्तराद्याग इत एवमिहापि भवि्यति। यदा तु wel चतुरहं भ्रौ wee) भतिपदादित्थासखमथादंवागेव समाष्यते, दितोबाप्रशतेवेत्यन्तिकः खयः तदा feta चागः। ` चतुदश च शम्पा fetter waft । चर्रिष्टिरमायां श्यात्‌ ऋते कथ्यादिक्षौ क्रिया ॥ दति वचनात्‌। थदा ASM सनपरणं पञ्चदग्तां न्वृनचिसुद्न्ता प्रतिपत्‌ प्रतिपदि बिसुष्हन्ता fatter तदा पूर्वेधुरेव यागः। जिसुष्टन्तां fatter Safacerccieat | शरन्वाधानं weedeat परतः सोमद्रंनात्‌ ॥ इति वचनात्‌ | तचा । ` | . a श्रादियेऽस्तमिते ox: wate उरयाध्दटा । ` प्रतिपद्यतिपन्तिः श्यात्‌ पञ्चदश्णां यजेत च ॥ इति। यरा पश्चद श्छ ुहन्ते्रयाधिका प्रतिपत्‌ प्रतिपदि च तावतौ - fatter ततोऽधिका वा तदा पूर्वालुष्टागमिति aise: fuag सुह्न्त॑षु विद्मानलात्‌ yeaa यागः | agi. | | प्रतिपदि मुदिता Vatteraredin. wafer | 45 aus चतुव्वेग चिन्तामगोौ परिरेषखद्डे कालनि्येये [wes विरमति पवंदिवा चेत्‌ सथ्ःकालं तु पौणमास्यां 4 अग्यापि। WIR चेव श्रोपवस्थासनं मतं । भरतिप्सु यदा magn वाभ्डदितः wit ॥ इति ! मतु यदेतत्‌ ““चर्रिष्टिरमावाख्छां ते कव्यादिकौ किया” ति, तथा “प्रतिपद्यतिपत्निः स्यात्‌ पञ्चदण्सां यजेत च” इति, तथा “a ग्वाधानं चतुरेश्ां परतः सोमदशेनात्‌” इत्येवमादिभिः पञ्चदणष्टां चागव्रिधानं हृतं तत्परवेचतूर्थोशे प्रातर्विद्यमाने तु भवतु । “qaete- wauin इति wuquines यागकाखत्वेम विधानात्यरवटतोय- VATA चागो FAM इत्युच्यते | अवागस्तमयाद्यज featar तु प्रदृष्छते | तज यागं म gala विश्वेदेवाः पराश्ुखाः ॥ दत्येताव्माज । यदि तु qua तदं पवचतुरयो र एव पूर्वस्िन्नशनि चाग ay स्यादिह तु “Faget दितीया Sfanfetafrafaae wget aaa न पवेचतुथों ्रानुरोधेन बाधो UM: | तस्माद्ययोक्र- एव ara arr दति fee थदा तु सौश्मदिनाग्धधरिकायथां . पवंखन्धिसु ह सेबयष्ासाश प्रातः पवंदितीर्या्नः Wufageni fxatar तदा पवंदितौ्यांओे ars: | AUSTRIA: | | uation दतोये त क्वये्िर्दिंजा तिभिः | दितौथासदितं चस्माददूषयनगवाश्वशायनाः ॥ ` भ © we ।] पव्बसन्धिकाजनिर्वेयप्रकरयम्‌ । ` २५४ यदा तु AWG Way: Waive wae: tay gutegie sfacqqute: ख्यात्‌ तदा परेचुर्थागः, qe षट्ा्राक्‌ प्रवेशे तु Wee: । UATE ATI: । चश्चकाखस्िचिदेषे uget यदि लच्छते । पवं तजोकर कायं WR पूर्वसुपक्रमेत्‌ ॥ were gah ग तु चटिका “fageul faater चेदिति श्राख्विरोधात्‌ | खतिप्रदोपहरूताप्यज aera genuine । पराश्ररवाक्ये तु wey विद्यत इति पाठः॥ wy वाक्ये केचिद्धिवदन्ते। तथाहि waza थागः सवैचैव ग॒ ae: किन्तु तत्पवेदिने थागः पूवंतरदिने लब्वाधानमिति TS aT: प्रतिभाति, स चायक्रः आपस्तम्बोद्यन्वाधाम-याग- दिनयोरन्यतर् विकल्पेन exer परिहरणौयमित्याह न पननिवमेन थागदिने weet परिहरणटोयमिति । any ` अदने दृष्यते तदहरमावाख्ां श्वो न द्रष्टार इति वेति । वाजसनेयिनोऽणुभयोरन्यतरभेव चन्दनं नियच्छन्ति न पुन- दभयचापि | यवादः | AER दृष्टोपवसन्ति तस्माद्देषेनं न पुरण्लाज च पञ्चात्‌ पश्येत तद्चैवोपवसेदिति च | | TTT SATE । ` चण्रादशनेभामावास्वामुपवसेत्‌ ayia पौणंमासौ मिति केचित्‌ । aud uqetenmat ofxquaes काखनि्यये [= अर । शोगा बिरण्याइ । UTR चन्रमा न CRA ताममावाख्छां डुर्वोत दृश्चमाने- ऽप्यनागतादा भवन्तीति । तथा सोमदगेनदिने थागविधायिका निषेधाधिकारशरुतिष्श्पते, यदहः पञ्चाचच्छमा खध्वुद ति aces इमान्‌ शोकानन्यु zane एषा वे नना नामेश्टिवंमयेानं पञ्चाचणमा अण्वदे- wafay काले Te Saga भवतोति यस्िजहनि पुर स्ात्परतख श्ोमो ग gaa aqua इति | तदेतेषां fragureret waar प्वेविकारे प्रतिपादिता वहा- MUNN eet सोमदगेवदिनिः qq देति । feed gat न्लरासुपवरेदनिखाधेति | were, fa gaiquendt देत्धनिखोय aw एलां निचितं wa मास्ति तचोश्रामेबोपवसेदिति 1 एवं अन्देरेऽफि चेदु क्तरमेव परवोपवभनोयं किं पुणवेडा पबे विचारोक्षया व्यवेखशोग्त- रमेव पवं भिञ्धितं प्रतौयत इति, तदलुसारेखेव “fegurnt दितौया चेदिति वाक्यं wren न qu, यदि तु खमहिम्मभे कथ्यते तावदथ्याहारक्तेशरेन प्रथमतो विधिषदितमास्ञाताणेषद- wae afawasta पुनरनायाषेन fafyct म swat) तथाहि यदि चतुदंश्वामन्वाधानाय कौ विधौषते तदेवं wenn, चलतुदं्ा- सन्वाधानं aie परतः खोमद गेनादिति । asad । अन्वाधा- गोत्कषंः ware विधौयत इति । तथाहि प्रतिषद्यापराकिकौै र । क्र i] चष्यैसन्यिकाजनिडयप्रकर बम्‌ | ays यद्यपि दितौधा तथापि wadat dtacwarawatsaraad परज fis ककव्यमिति exe यागनिषेभवदभ्वाधागब्यापि fafagery । वद्मथा ““यदेवेनं म पुरस्ता यद्चात्पश्चनतरद्खवोप- वणेदिति र्द गेनेनामावाष्छामुपवशेदिति, “acyl दृष्येत तद- इरमावाख्ामिति च, तस्माचलतुरेभ्सां सोमदर्रनाक्तत्परिव्यागेनान्वा- धानोत्कषं विधानसेव युकं । नन्वेवं चतुदभ्वां सोमदभेनाचतुद भौत; परख दिनेऽन्वाधानं anefafr चतुद ज्ोयदर्ख्योभचन qaqa दइाक्यभेदखतुदेभोत इति विपरिणामकख्यना च स्वात्‌ । ` ख्यते, म तावद्धिपरिणमकख्यभा wei खोमद शेना रिति व्यवहितान्वय- शादु हलादाक्यभेदोऽपि नासि शुत्य्थाभ्डां सम्न्धदयाग्बफगमात्‌ | यथा | खुल्य्ाभ्यामनेकाषे विधानं ग विध्यत दति । ओताग्बयबानाले डि वाक्यभेदो भवति, ययाद् । gurite: अौतव्यापारनागाले श्रष्टानामतिगौरवमिति | अतणएवाविकलाद्धितोयसम्बन्धस्य wee विपरिष्णमकख्पभारोषो- ऽपि न प्राक्ोति। चचा रारिखजाथेवादलेगोपच्चौणापि प्रतिष्ा्यात्‌ प्रतिषाकाम इत्यधिकारे faved भवन्तो ग ara fifa, ae विपरि्मटोषं जगयतिं । नु व्यवहितकच्पनादयो दोषाः maa राषन्भवेऽभ्बुपमग्धन्ते | अखि लिह गत्यन्तर चतुरटश्ामन्वाधानापकार्द- विधानं नाम । उच्यते । यदि अवहितकख्यवादिभयादन्वाघधानापकर्ष- विधानमाओ्रोयते तदि तवापि कियन्तो दोषाः प्रसव्यन्ते तदाकर्यैतां। ३५८ चतुन्बेगेचिन्तामणो परिथेषखस्दे कालनिर्बवे [८ we f तथाहि तज fe va सोमदर्नादिति a सम्बध्यते, fa चतु eat शओोमदश्ेनादिति, किंवा wea: we दिनि इति, कि वामावाख्यायाः परतः प्रतिपदि, किंवा परतः परस्वं fefy सोमदशनादिति, ग तावच्तदेश्वां सोमदग्ेनादिति, सम्येतोऽसब्य- तलादेवं विधान्वयस्य सोमदग्रेनस् टरोषलेगेष्टताच । कथं ace दिगेऽन्वाधानं विधौयते। नापि water: पर fet सोमदशेना- दिति, श्रग्वाधानयोग्यवतुद्नौतः ws दिने कदाचित्छोमदभेमा- भावात्‌। भापि प्रतिपदि सोमदशेनादिति, तथा सति परात्परतः सोमदशेनादिल्युच्येत भ पुनः परतः घोमदग्ेनादिति | श्रय we णया ख एवाचः परत शइत्यगेगोच्यते, तरिं शचणेव दोषः । श्रथ प्रतिपदपि शतुरदंश्नौतः परा भवतौति परत इत्यनेन सुख्येव arn प्रतिपद च्यते, afe पञ्चम्यां सोमदशेमादपि चतुदेश्णामन्वाधानं विधौयेत। we प्रतिपद्चापराङिकोत्थज् साादुपाक्तेन मरतिपदोत्य- नेन सम्बन्धं wen प्रतिपदि सोमदगेनादिल्युच्यते, तथा सति प्रतिप- च्छन्दस दितौयाश्ष्येन सोमरशेनेन च सम्बन्धाद्वाक्यभेदो व्यवहित कर्पा च परतःशब्दोऽणनयंकः प्राप्रोति । प्रतिपदि च कटाचि- दपि शोमदगेनाभावादसंभाव्यमानार्यतं sata श्रय “तदेके दुष्ठो- पवसन्तोल्युपवासदिने सोमदशेनख् way गुएलवमेव न दोषल- भिति चतुदेश्वामन्वाधानं aia weet सोमदशरनादिति यचु- qa, तङि चतुदं शनौयदणस्यान्वाधानं सोमदश्र॑नादिति यदि या- waa ततः afaraeatifa amar) न तावञ्चतुदंश्छा, परतः सोमो कृष्यते येन तजराग्वाधानं विधोयेत । मा्यमावास्यायां, परतः सोम- © Ye |] मव्वसन्धिक्षालनिणंयप्रकर बम्‌ | Rye anerfefa, त्ाजातुपाश्लारन्वाधानयोग्यवतुर्दश्वनन्तरायाम- warearat सोमदश्नाषम्भवाश्च । भमापि प्रतिपदि wet दिभि वओोमदग्ेनादिति, तज पूर्वेवाक्धभेद-व्यवहितकर्पनयोः प्रसङ्गात्‌ | तज नियमेन परख्ामेव fafa dtacud भवतौति परत इत्येत दपि अरुवादमाचलेनाप्रड्ति विग्रेषकर otf) श्रय पौणमासौ- परतिपज्निदृश्यथें परतः wet दिशि खोमदजैनादिति यद्युच्येत, तद- en पौ फेमासौप्रतिप्चणशोराजे परस्यां दिशि सोमदगरंनख्य विद्यमा- मलात्‌ । श्रय प्रतिपदि परस्यां दिशि पूवेराजे सोमद्ंनादिति वा, प्रतिपदि रेखामाभस्व दशनात्‌ प्रथमद्ंमादिति वा, राक्तप्रतिषदि ओोमदशंनादिति वा शुष्डप्रतिपजिरृत्यथं व्याख्यायते। नेतदेवं । पूव- राजादिग्रहणानामध्याहारप्रसङ्गात्‌ ata पदे खज द्ष्यशचणाप्रस ज्गादा पूराह्टानामपि दोषाणां acawary उक्रयोः qe: परतः शब्दानथेक्यमसङ्गाच श्एकञप्रतिपदि कदाचिदपि gia भावेनासम्भवायेलमरसङ्गाचच | अथ शएक्षदितौयायां सोमर्॑नादि- wad wai दितोयागष्देन श्ञदितौयाखकषटप्रसङ्गात्‌ प्रथमा- मदितोयाशरब्दस्च wae विपरिणमपरशङ्गाच्च। finda सत्धगपेकितेऽपि विषये कदाचिदन्वाधागापकर्षः sean तज. werd थं कञ्चिदेव वारमधिषटत्य तिविकु्षिरदाह्ियते, आदित्य वारे छदयाखमय्थापिन्याममावास्वायां, बोमवार उदयास्तमयग्या- frat प्रतिपरि, aywat उदयाखमयबापिन्यां दितौयार्थां सोम- दशेनाच्तुदेग्ामन्वाधानापकषेः प्रसच्येत दितीयासोमदरथनलावि शेषात्‌ । we प्रतिपदि चा शृङ्खदितोया vet सोमद गेना दित्यश्यते। ३६. चनुन्वेगेतिन्तामखो परिेषखद्धे कावनिरंये [cee तज, अमनारेकदोषवजं पूौक्ृवेदोषाणां तदक्खलात्‌ प्रपिषदि कदाचिदपि. fered स्यात्‌ । अष भतिपतसवुक्रायां fetterat सोमरभ्रनादित्युच्यते । तञ्च । wer अपि दितोजााः परतिपत्ंय॒कलायवि्रेषेणाविगरेषकलप्रसङ्गात्‌ पूरी क्रानामपि दोषाणां तदवसखलात्‌ । श्रथ दिवैव प्रतिपक्षा श~ तौवायां सोमरर्भेनादिल्युच्यते । तजन । अमनरकदोषवभं पूरौ - ऋटोषाशमन्यचाप्यपरिदहारात्‌ | किञ्च आदिद्यवारे afenfenreramarerat wai प्रति~ पटि afenrcafasara सोमवार व्याप्य मक्गलबारे चटिकादय-. माजाथां प्रतिपदि wet feaa प्रतिपस्ंयक्षा fetter जातेति aw मोमदगेनाचतुरग्यामन्वाधानमपरखेत | श्रथ जिसुदर्साथां दितौ थायां सोम्रदथेनादिव्युश्यते। am मदि कदाचिदपि .चिसुङ्रतव दितौवा भवति । quarry मवति तथापि जिसुङू्ा+ fren granary सपर्वि्रतिङुङ्गतन्यूनदितौवा म कदाचित्‌ . सभ बति । we यज्ञिन्नहनि भिसुहरतेव fatter तज . सोमदगेनादि- qt) we) दतोयायुक्षा दितोया बस्भिन्दिने तच etree दपि डि चतुदर्श्वा श्रन्वाधानापकर्षैः प्रसज्यते। आथ -प्रतिपदिन- afeat fegentat सोमदशेनादिल्युच्यते, ate -षण्जहर्तायां बा प्रतिपदि fxdterarafa च्तुरंश्वामन्वाधानापकर्वे न विकौी- येत । य नयुनत्चुदासाे जिमुहन्तेग्रदकं . नाधिकव्यदाखाये- मिवयुच्यते, तश्चेष तावदेको रोषः संख्याशब्दानां न्यूगाधिकनिव- ेकखभावानां न्यूनमात्रनिवक्तैकलमिति चथमाचन्यगकिसुङनायां ~ के <° |] ` बरम्बसन्धिकालनिखंयप्रकरखम्‌ | REL सोमद श्रना विशेषेऽपि श्रन्वाधानानपकषैः weed । श्रयापराडिक्यां दितौयायां सो मदभ्ेनादित्य॒च्यते। Fada । न हि कदाचिदपि तिथिः केवलपूरवाज्सम्बन्धिनो विद्यत इति, सवस्या श्रपराह्सम्नन्धित्वा विशे चे ॒व्याटश्यभाषेनं व्यये विगरेषणतवप्रसङ्गात्‌ । शरथापराश्माचेश या fatter सेवापराकिकौ तस्यां सोमदगेना दिल्युष्यते। नेवं । श्रपराङ- माजवस्िन्यां दितौयायां कदाचिदपि खोमदश्रेनामाषेनाथंसम्भवादथं- स्वमुक्रं श्यात्‌ । आ्रापराङिक्यां दितौयायां सन्ध्या दिवन्तिन्यामेव सोमस्य pean) श्रथापराङिको दितौया यस्मिन्दिने विद्यते तदौय- सन्ध्यादिकासे सोमरगेनादिव्युच्यते, तदहि तदौयसन्ध्यादिवह्नां पदानां श्रष्याहारः प्रसज्येत । पू्वीक्रवाक्यान्तरव्यवहितकण्यभादयो रोषा aft तदवश्था एव । तस्मात्‌ सोमदशेनदिने यागनिषेध- अुतोनाभग्तदिने यागविधायकञ्तौमाश्च वह्वाचाव्वेमतातुसारोश Bz खितविकषण्यः पवैविचारे प्रतिपादितस्तयेवेतदपि वचनं नेलव्यं न खातम्व्येण | तस्माज्ियमेन चतुदश्यामन्वाधानापकषेविधायकमेत- दिति qm! तदयुक्र । “यस्िन्नहनि पुरस्तात्यरतः stat न gua तदहथेजत इति श्रत्या यागस्य चग्राद शेनदिने विधानात्‌ | तथाच तिः | यदह नम दृष्ेत VAY यदा भवेत्‌ | स एव कालो यागस्य एतेम हविषा यजेत्‌ chan उपवासोऽपि तस्मात्‌ “यदेवेतश्न पुरस्तान्न पञात्पन्येन्तेवोप- wefefa वचनेन चशग्राद शंमदिने विहितस्तयोरेकजावश्न्भाविभि चन्द्‌ शेन ङ्गगणविरोधे च तादर्थ्यादिति न्यायेनाङ्गकाख एव 46 हषण चतुन्यगं चिन्तामयौ परिग्ेषख्दे कालनि्ंवे (<< qo) परित्याख्चः, प्रधानविरोधनाङ्गमपि परित्याज्यं किमङ्गगशमपि । अतएवोपवसेदित्थसुवदत्थापस्तम्बः । खद इने दृश्यते तदहरमावास्यायां श्रो न द्रष्टार इति गेति । खम्ु्णायाममावासावां तजोपवाखः, weet तु fet उपः वासः, चन्द्रादशेनदिने याग इत्ययः, अन्ययाङ्गकाशानुरोधेन प्रधान- काशबाधप्रसङ्गात्‌ | | मनु “यदहः TK श्रभ्वदेति aed इति wa नेऽपि यागं द्श्रंयति । उच्छते। इयं श्रुतिः च्ण्रोदयदिने array, न्‌ चन्द्‌ प्रेमदिगे। तथापि चन्द्रोदयात्‌ प्रागेव चाग इत्याह अतिः, “aang अषधौग्यः समभृल्याङतिग्योऽधिजनां जनयतौति । छदितच्च जना न तसिन्ञदनि wafer किन्तु दितोय एवेति । am: खण्डतिथावपि तथेव aaa अन्यथा अूतिविरोधः। acy “ख एष श्राहतिग्धो जातः पखाददूओे” इत्यादिभ्ास्ामिग्रायेखेव | अरय वा प्रतिप््चाङतिभ्योजातः पञ्चाद्वितौखदिने zen रत्यर्थः, अत एव wfaanry शदन््रदशनदिने यागकरणादित्यत wy: । अन्वाधानं चतुरदैभ्ां परत. शोमदथंनारिति | तया | यजनो येऽधि सोमखेदारुष्थां दिशि दृश्यते । aa arefafaser ce दद्याहिजातय दति ॥ कसार भ्रेनदिने VAS यागो न कर्तव्यः, TTA यागमिषेधे- नेव प्रतिप्तुर्थोशे fren तस्िजिषेधो गुरुूलस्यापनार्थः। एतेन “जिमुद्भ्ता दितौया चेति वाक्यमन्वाधानोत्कष विभायकमिति face < qj] पम्बसन्धिकाशनिं यप्रकरजम्‌ | शद्‌ किञ्च ्रन्वाधामोत्कवोा विधाने चत्दंश्वां सोमदशेनाशवतुदं गोतः परच दिने अन्वाधानमिति ग्यवदहितसम्बन्धदय प्रसच्धते भवद्‌ क्रदोष- मसक्गा्च । यदि प्रतिपद्यापराङिको भिस्त दितोया तदा चतु- darren ade परतः प्रतिपदि जिसुषहन्तं दितोयायां सोम- दशरेनादित्य्यं खोक्रियमाखे श्रन्वाधामापकवैविधामेऽपि दोषाभावात्‌ न हज प्रतिपच्छब्दस्य वा दितोयाश्रब्दस्य वा सोमद्॑गादित्यनेन सम्बन्धः येन वाक्यभेद-विपरिशम-ग्यवडहितकख्यनाः भवेयुः परत- CAAA AMAT चतुदंश्ामन्वाधानं परतः सोमद्ेना दित्युक्त यत्‌ दं्नोपरतः तिचिग्रशे ara ्रमावाख्यायाः प्रतिपदि चन््रदर्ना- सम्भवासु दितौखा ञ्जते तस्या रपि चठुदं शोपरलात्‌ तदतिक्रमेण तिश्यन्तर गणे प्रमाणाभावाच्च । ग दितौयामाने सोमदशेनं चतु- दौग्ामन्वाधाने डहेतखिञुह सं्यहणविरोधात्‌ तस्माखतुरष्यामन्वा- धानं, परतसख्विसुहत्तदितौोयायां staginfead? खोकिवमा- के टोषाभावात्‌ प्रतौयमानानग्वयनिर्वाहादङ्गकालानुरोधेन प्रधान- काखवाधाभावाच्ान्वाधानापकषं विधागमेव यकर । किञ्च चण्ड्रदश्रनदिने यागे खोक्रिवमाणे वञ्वाक्धविरोधोऽपि TESA चाराचशोवगटद्मपरि शिष्टात्‌ । यावत्पूवेख् सनते याक्न्नास्तमितोदवः | ओपवसतखच ang तावदिदुरिति श्रुतेः ॥ थावत्पूव॑स्य पौपंमासौचनद्रमघो Chr ग भवति तावदौपबसं कायेमित्ययेः | यावश्चामाखायां चच्रमखोऽसखंगतद्छ प्रतिपद्युदयो म भवति तावद्छगकाख TAT: | ace aqafenaal परिशेषखखेकालनिण्ये [owe | पूं श्रशिन्यौपवस्तं यागश्च समसप्तके | wey कुर्यात्‌ args ॥ इति पूरौक्रएवायौऽनेन वाक्येन स्ष्टौ क्रियते, पौकंमाख्यां पूरं चण मथि शओरोपवस्ताख्यं अतं काय्यं तदग्रं चन्दराकंयोः समखप्तके प्रति- पदि यागः कायैः इत्यथः । उदितो afe वा win gaa यदि exe: | प्रतिपत्सु भ are: खात्‌ विश्वेदेवाः पराश्मुखाः # छदितोदशरप्रतिपदि Sta: पौणंमासोप्रतिपदि चचमा yaa तदा यागो न RNY: थतः सवं देवास्त Creer भवन्ति । तथा | पुरा ठु सूर्यास्तमया fetter यदि qa: TTT ग दृश्येत विश्वेदेवाः पराञ्मुखाः ॥ अ्यापवादः | निश्रायां प्रथमे भागे gaat पूता तयथा । agra दिवा नास्ति तच यागः परेऽहनि a Tig प्रथमे भागे भ qaqa तथा । रौगोदितो दिवा यम तश्चा यागमादिभेत्‌ ॥ अजर afects: अतिपदि atacua सतौष्टेरकरणं प्रकरिका द्रष्टव्य, यदि fe प्रातः प्रतिपत्‌ढतौ यांग खमभ्वमानेऽपि घोमद्ेनेनेव ewer: प्रतिषिध्यते तदा । यजनोयेऽजि सोमसखेदारष्ां यटि इष्यते | तच arefafasat दण्डं दद्याह्विजातये ॥ cq |] प्वेसन्धिकषालनिगयप्रकरखम्‌ | १९५ दूति कात्यायनवचममसङ्गताथेमेव ख्यात्‌ । “fageut दितौया चेदित्यनेन चतुदंश्धामन्वाधानं विधाय पञ्चदश्यामर्थादिडहिते यागे we दितोयेऽशनि प्रतिपदि यजनौयेऽनि सोमखेदिव्युष्यमानमसङ्ग- तं स्यात्‌ । ARTY यजनौयत्वाभावाक्त्पुवांस्य तद्‌ यजनौयत्वात्‌ “तच व्याइतिमिङत्रा दण्डं दद्ाद्िजातये” दति यागाभावे arefa- होमो दण्डदकिणादानं विधौयमानमपि आ्राकस्मिकलादसक्गतं, वोम- quay तु पाचके यागप्रतिषेधेऽग्यपगम्यमाने चन्रदग्ेनेऽपि सति यद्यनेनेव वचनेन व्याइतिषोम-दण्डद चिणादानसदहितो यागो विधौ- यते तदेवमथेवन्ञान्यया | तदयुक्तं । तथाहि किमयं प्रायचित्तविधि- fafarafafual, श्राद्येऽपि किं यजमोयदिमे चन्दने प्रायसिक्नं, उत चग््रद शने HIYA, उत चन्दरद शनदिने यागे म तावत्‌ प्रथमः कल्यः, यो हान्ञानाञग्धदगशेनदिने यागं अनुतिष्ठति तख पञाचब््रदभेने प्राय- चिन्तविधायकलेनास्योपपन्तः ओरौ त-स्मान्तंनिषेधयपाकिकलापादनसा- मथ्यांभावात्‌। fry satan विडहितनिषिद्धातिक्रमे भवति, aw यदि यजनोयदिने wxena प्रायधिन्तमिदं भवेत्‌ तरिं तज्िषेधकश्यना yaa यदि wxciafer यागे ददं विधौयेत। उत चद्धदश्रंन- दिने चागे निमित्ते mei भवेन्तदा तन्निषेधस्य yaaa काचित्‌कच्यनेति asad प्राय्चित्तं । मापि दितीयः मिषेधपाचिक- त्वाभावप्रसङ्गात्‌ | भिमिन्नविधित्वेन fa यजनोयदिने चद्रद्ग्र॑न- निमिन्तमिदं विधौयते उत चब्द्र ग्रनदिने यागे निमित्ते दति। नो- भो पवौक्रदोषात्‌ | दितौयपके यजनोयदिने चन्द्‌ शननिमिन्तव- प्रतोतिरपि area) तस्माश्वन््रदग्रंनदिमयागनिषेधो न पाकिक- ११६ चवुष्वेगंचिन्तामलौ परिरेषशव्ये wrefesy (८ अर । cfa aw केचिदाडः सवेदा प्रतिपचेव यागो a दितीयाविद्ध- प्रतिपदि यागः, मापि पवैचलतुधोभ्रे याग दति | दाइ कात्यायनः | पकाटावेव Baia सदा पशषादिकमे यत्‌ । yalw एव छुवैन्ति विद्धेऽथान्ये मनोषिणः । इति ॥ अये गरहणं framers अन्ये म कुवन्तोत्यथैः, यथा वषडि- येके सलामनन्ति वौवदित्येके इति । तदण्ययुकरं । पूर्वासन्धि- निमिन्लपूवेदिनयागविधायकपवंचतुथों ्रयागविधायकदितौयाबिङ- प्रतिपजिषेधचन््रद भरेनदिनया गनिबन्धननिन्दावचनबजतर TAT वचनसंकोचप्रसञ्गात्‌ अनेकदोषद्‌ टविकस्पप्रषङ्गाच । न चार विधि- विभक्रिरस्ति, श्राचारमाजोपरेशात्‌ । न tere स्यष्टविधिविभक्षे युकं बतरवाक्याथेविकल्पापादने सामथ्यै, तद्मादेतदाऋ्षममनो षिण इत्यकारपरह्ेषेण SSA) ATTA TIT यका | अज बोधा- अमदूचगिवन्धकाराः केचिदपराशचगतेऽपि पवंसन्धौ पृैधुदयोच्च az इर्वाभानुष्ठानं वदन्ति तजाप्पपरा एव बथ्थिषमोपे यागमिच्छन्ति। तदनुपपन्नं | प्रातथेजध्नमितिमन्ल खिङ्गविरोधात्‌ | मनु प्रातर्यजमाभेऽपि सन्धौ यजेतेति विरुध्यते । नेव दोषः। षम्मि- श्ाखख सामौप्यपरलात्‌ sata चापेशिकत्बा्रातःकालोऽन्यापे- wer sata दति वक्षं शक्यत दति म सन्धिश्ास्लविरोधः, रपरा a कथञ्चित्‌ प्रातरिति aq wert इति श्रपराश्यागानुष्टाने भवति प्रातःकाखविरोध दति न तत्र यष्टुं यज्यते । मतु यावष्ष- न्थिरतिसामौप्यं भवति तावन्धन्िश्रास्लमनुग्टश्जतौत्यपराकषगतखन्धौ = qe |] पन्बसन्धिकालनिणंयप्रकरकम्‌। age TSA एव यागापेखा। WH राजिगतेऽपि waat तजेवागुष्टानं भाष्यते । श्रव पूर्वेधुरभिं aerate यजत दत्यदर्विधा- MAG साकचादिधानाभावात्‌ सन्धिखमौपस् कथञ्चिदशन्यणुपपन्ते- नै ct यागानुष्टानमिति। इन्तापराकषगतेऽपि सन्धौ तत्र चागेऽलु- छोयमाने प्रातर्विंधिदिरोधादपराहखछ साशाद्धिधानाभावात्‌ सन्धि- WANTS प्रातरष्युपपक्तर्नापराङे थागानुष्टानं | रव सन्धौ यजेतेति अत्थ्विधिलात्‌ प्रातयंजध्वमिति माग्लव्िकोऽस्पष्टविधिद्‌ बखः | अजोक्तरमरदंवता यजत इत्यपि व्लंमानापदे शलेनास्पष्टविधि- त्वात्‌ दुबेलल्मविशगिष्टं। श्रयो च्यते। विरोधे सति बलाबण्धिगधते राजिगतस्व खन्धेरदरपि समोपं भवति इति खन्धिश्ासस्य धामौोय- TATUM AAC, WH तत॒ एव Bit: प्रातः गास्ेशणय- विरोधः | faq efanrere ent न guise, किमु लाचणिक- दति, तचापविशिष्टमस्पष्टलं । म च प्रातर्विधेरम्रकरणाभो गलं दोषः, अप्रकरणाधोनमपि स्माकतेदक्िफाचारादिकं प्रकरणधोनाच्छरो- तात्‌ प्रत्यासत्यपेखकात्मयोगश्ास्ताद्बलोय vem शिष्टाकोपा- जिकरणे | तस्ाञ्चो दितरेश-काशाद्वाभेन थावत्छामोप्यं सम्भवति तावदेव Zaria । अन्यथा खामौपष्यशोभेन प्रातःकालवासे करियमाखे छवाङ्गा्रबाधोऽपि प्रश्यते। तस्मात्‌ सन्धिसमौपवन्निंमि पर्वचत्‌- थाशरादिधोदितकालानुरोधिनि प्रातःकाले यष्टव्यं | नमु “न सायम- fa gaara जुष्टमिति सायंकाले यागनिषेधादवशिष्टोऽपराशा- दिरग्बसुज्ातो मम्बते fetes गेषाभ्यनुज्ञापरलात्‌ यथा वामेन uc चतुम्बेगचिग्तामयो परिेषखण्डे कालनियये [स qo} waa wate sews न प खतोति गम्यते । भबेदेवं यद्ययं नि- षेधः are ae frau: एकसिन्नेव वाक्ये प्रातःकाखविधिः सायंकाल- निषेध दत्यमयपरत्वे वाक्यभेदप्रसङ्गादवग्वमेको विधिरितरोनित्या- मुवाद इत्धग्युपगम्तव्ये । तच यदि सायकालनिषेधोऽभ्युपगम्बते तदा पारिशेव्यात्‌ प्रातरपराादिकालः wash यागाः पादिकः प्राप्रोति इति न प्रातःकालस्य मित्यवद्यागसम्बन्धागुवाद उपपद्यते | अथवा यदि प्रातःकालविधिरभ्युपगम्यते तदा तद्यतिरिक्षामां सवे- कालानां भित्यमेव निटत्तल्ात्‌ सायंकालमिटन्तिरपि नित्यानु- वाद्‌: । fey प्रातयैजध्वमिति Swear प्रेषस्य च प्रव्तमात्मक- लादविधिकस्यनमेव gua, न सायमसोति तु वन्तंमामापदे शत्वेनं ्रवर्तनालेश्षः प्रतीतिरपि मास्तोति मेदज्जिषेधविधानं निषेध स्यष्टमनवगतेः प्रागृद्‌ाइतप्रातःपूर्वाक्े यागप्रतिपादकबडवचमविरोध- प्रसङ्गात्‌ | मनु यदा प्रातः परव॑चतुथों शोऽस्ि तदेवं भवतु, यदा तु तस्याभावः तदा किं प्रातःकालो बाध्येत उत पवंचतुरथोश्र दति कथं निणंयः। उच्यते । sae यागे क्रियमाणे पूवाहप्रातःकाख- तन्प्रकमकाला बाध्येरन्‌ , प्रातस्तु क्रियमाणे पवेचतुथों शमाजबाधः इति बाधलाघवाय स एव am: | तस्मादपराकगतेऽपि पवषन्धौ परेुरेव याग दति सिद्धं। मध्या्ृसन्धौ तु तदहरेव यागः प्रागदाइतलौ गाच्छादिवचनात्‌ । ` अज केचिदाहः | प्रतिपद्यप्रविष्टायां यदि विष्टिः समाप्यते | © ye |] पव्वेसन्धिकालनिखयप्रकरथम्‌। ३९९ पुमः प्रणेय wage ततः कुर्याच्च नान्यया | | इति wiawts पञ्चदश्धामिष्टिखमाक्तौ युनयाम विधानात्‌ दितोयेऽहन्येव चागो चुक्रः | मध्याङसन्विशास्तं तु ख्यगामिम्यां तिथौ छच्छर दिने यागकालाभावे “प्रतिपञ्चप्रविष्टायामिल्यनेम wy विकलर्य- लादुपपद्यते, दद्धिगामिन्धां तु परतो यागकाखस्य सम्भवे मध्याङृ- शाखं म प्रवन्त एव “पचार योऽभियष्टया इति नियमञ्च वाध्यते९)। तदथा । “fagent दितोया चेदित्यादिबहवाक्यविरोधात्‌। बि- ROMINA, | AAAI चमथा प्रातःकाले षमा- frasi सवै wer face प्रतिपदि प्रविष्टायां ब्राह्मभोजनमगध- पदा्ंसमाश्तिश्च ane) श्र केचिदिवदन्ते । साङ्ग sure gare एव कन्त द्राङ्णएतपेणस् चाङ्गलादिरम्य व्यापारे चाङ्ग- प्रघानवत्थां भावनायां विधिना प्रवर्तितल्ाश्नदिरोधः। वान्तिक- MITE यावच्नौवाधिकरणे पौणंमास्यतिरिक्राख्न्यवच्छेदपरा Bla: | “meraafa तदत्‌ area fata प्रतौयत waaquinarea on, यदि तजाखूपत्वात्क्मणः yalweizaaia पौणंमासौ न area न fafagentia वदद्विरिष्टिसमाभ्िरपि galt दर्भिता। तस्मात्पौमास्यां quart “पूवां dda} उत्तरां वोपवसेदिति पूर्वापबाखपच्े खद्स्काखता नास्तोत्येतदयेमिदं वषमे, यावता दितौयदिने प्रतिपदः yatwe च विद्चमानत्वात्युनःकरणं यक्रमिति । acon “श्रतिपद्यप्रविष्टायामितिवाक्यखंकोचप्रसङ्गात्‌ प्रयोगवचनाचिक्ताङ्गप्रधानेककालस्य TAI हेयत्वात्‌ न agua (१) waa इति we | 47 Bee waqefarntrant ofctwaay कालनिरवेये = (oqo | weet an: “afarafaat धजेतेति afafacturg: सा इड घन्धेद्भयतो यागप्रथोगो यथा भवति तया यजेतेति प्रतिपादयवति। तथापराश्षादिपवैषन्धौ तदहःप्रातरण्वाधाय परेथु्यागेऽनुषटौयमाने खन्थिगभेता भव्येबेत्यविरोधः । पूर्वापवेसन्धौ ठु पूरवेय॒रण्वाध्वाय ACURA: WAR समाप्तौ सन्धिग्भलवं Cat तेभोष्तमः re eafimearent ब्राह्मणएतर्पेणात्मकः केवखं aes उत्क्रष्टव्यः, तावता प्रयोगे सन्थिगभेता सेचयति म तु मध्ये विरामः कस्मान्षन्धि- गर्भशास्छव्रा दिति a: | गतु खन्मिगभेवसुकल्लव्यमाणमपि eager WA प्रयोगनैरन्तम्याये, TH प्रातःकालबाधप्रसङ्गान्नरम्तयै हि प्रयो- गवचनेनार्थादाचिष्यमाएं स्यष्टचोदितकालादि पदाथैविरोधे cae तदेवंविधोदाहरणे प्रातःकाले समाभिवज fra विरम्ब सन्धिपयन्तं प्रतत्य सन्धेरपरि प्रतिपत्‌काले खमाश्भिपदाथं wa केवलः area: लस्माकाध्याङसन्धौ परेुर्थाग इति । पूर्वाहपर्वसन्धावपि तदहरेव arm: साराणौयग्टद्मपरि शिष्टात्‌ | fared परे यागः सज्जिकं परे तथा | mas: समाख्यातो सुभिभिस्तत्नदशिंमिः ॥ घष्टाष्टऽपि च यागः श्यात्‌ तथा दिरादशेऽपि a qatenaa: पूर्वै gate खज्िकर्व॑तः ॥ were पौणंमा््या, fasten त्वमावास्यायां, रूर््ाचन्दमसोः परस्पर yale यदा सन्निकषः तदा यागः कर्तव्य इति वाश्याः | तथा | आगतां तिचिमुक्छव्य तिचिशरेषन्न्‌ योयजेत्‌ | “> [१ © ge |] पञ्बेसन्धिकाशनियंयप्रकरकम्‌ | Ror aa unguaia न हि भस्मनि waa ॥ <प्रतिपदचप्रवि्टायामिन्ुक्षपरिहार | अच केचिद्‌ाड्कः | शोश्रकालेऽकामतिदीषेनात्‌ किञ्चिद धिके षोरग्रचटिकं श्राव- wai भवति तजर fafasta सति कदा चिष्वतुदं शच टिकः परवंचतु- Gis: तजावन्ननशमोपे पूर्वाक्षे पवेखन्धियैदि भवति तदा खधौदय- WALA तन्लोपक्रमकाले पर्वंचलु्थो भावेऽपि प्रभानयागावसरे प्रातः- काले विध्यमागलासषजरेव यागः न WY: प्रातः प्रतिप्तुरथोभे “न wea चतुरश्च इति निषेधात्‌ । यज इहि प्रधानयागाङ्गगतवि्ि- छकाखविरोधो भवति ` तजाङ्गगणविरोधन्धायेनाङ्गकाखपरित्थागसधेव थुक्रवादरतोऽ्र ग परेधयर्यागः। यदा त्सिशेव विषये परेद्युः भातः afarqatate: तदापि न तज यागः “fageut दितोया चेदि- व्यादिशाख्ाच््रदशेनदिने यागनिषेधकबडवकनविरोधाच, तस्मा- दुकविषये yafen एव याग इति । यदपि वचनान्भर । ayes Tyre | चतुरो अचन्येष्टिः पापा सप्तदशेऽहनि ॥ इति | तेन anencefa tfe a gag arculafa । नन्वाधान्‌- aa निषिध्यते न यागः, तथात्वे तिचिदद्काविष्टेरमनुष्टागमेव eq | अतो यजनोयाटारग्ब सप्षदेऽइनि stared कमं न कायैमित्य- वगन्््य । अतएव बौधायनः । अतएव BSA warm stew न तु जयोदश्रौ खप्तदनौति । gee चतुब्वगं चिन्लामयौ ufcituaa arefae [८ @e | तथाच वर्नाभरे । यजौ पवखथं कमं थजनौयात्‌ WTA । भवेत्छक्तदओे वापि तत्रयनेन asa ॥ इति । भनु च दि गदयय्य चथ-टृद्योरसम्भवात्‌ चथोदशेऽइनि सपनद वा कटदाचिदयोपवसथं कमं न कार्यमिति कथं निषेधः, ware SENT frafe भाकरिखे म feafaafearane इति। मनु षोडश्ामुपवसये feared “पान्त उपक्सग्या एति Tea विरुध्यते पञ्चद श्दिनात्मके fe ve: तज प्राक्रमयभनौधदिनारा- wa पश्चद शभिः पशे गते षोडश्नयमतिरिष्यते। अय वा प्राक्रगयज- लौयोपरि तमदिनादारभ्य ve: क्रियते तरिं प्राक्षनयजनोयात्पका- fea Vat । इच्यते । पञ्चदश्रभिशियिभिः पशो भवति, गतु पचर श्रभिदिनेभ्यौ तिर्बिंदां सरणान्तथाच fave: कटाचिशतुदं्रसु दिनेषु ware पञ्चदशसु षोडशसु वा aaa Testa तच पादि शब्देन प्रतिपदुच्यते पचन्तश्ष्देन vert तिथिः aa चरोडशादिदिनगताथामपि तथ्यामेवोपवसथः किवत इति । यदास वचनस्य पू्ाद्धममावास्याधासुश्राद्धे पौणमास्यां वेदितव्यं पौषै- माख्यादिखद्स्कालपच्स््ापि विद्यमागलात्‌ । प्रतिपद्यौषवशथं कमं arg तजायं सप्रदशौति निषेध cera | om | समे पञ्चदश्यौ याच्या मासे याच्या तु stew | ऊने वाप्यधिके वापि नेज्या सप्तदशो कचित्‌ a अज काशमाजस् विगेषवयभेरेव ere खय- ट द्िवचगसन्य विषं । 3 = @ |] प्नं सन्विकालनगियेयप्रकरशम्‌ | ROR चय-टद्धो म जानौते तिथौनां चन्द्रमण्डले | यातुधानः स विश्चेवो यथा भस्मनि saa wae चथ-टद्धिक्चागविधेरयक्षपयोग छन्तरदिगशय-लद्यो- teat: yafzanawafafa | तचा QUT | fre: परस्या afeare याः स्यु- ्यृनास्तथेवाभ्वधिकासत्‌ तायां । ` wg fated ख तथा प्रयोख्यं दासे च sgt प्रथमे दिने तत्‌॥ इति । परख्यासिथेः' प्रतिपदः, या घटिकाः पूर्वस्यालियेर्न्यना अधिका वा समानादूञ पूवं सिन्दिने इखेऽख faetey wget च संयोष्यमि- त्यथेः। तदनेन पवेखन्धिन्नानं aif भवति । पौणमास्यां वाप- स्छबेनोक्रो fava: | यः पौणमास्यां लान्वाधानपरिसख्तरणोपवाखाः eet वा सद्सका- छायां aa क्रियत इति, Tere: सद्स्कालाथां पोरंमाखां अन्यन्वाधानादौनि सद्यः लषः क्माणेऽरनि कियन्ते weal तज स्वै ऋद्याणत्वेशान्तं कियते तेन तदेकभिति। omy भोायेसंगरहकारेष | श्रन्वाहितिष्वास्तरशोपवासौ पूरवयुरेतत्‌ खलं पौ मास्यं | आक्न्लनाश्राक्‌ यदि wate: queer वा करियते मस्तं a ty aquafanaal ufciese arefaee (= अज | “श्रावन्ेनात्‌ प्राक्‌" ayaa fata wea: । सज्विखेत्‌ सङ्गवादूद्ं प्राक्‌ प्यावन्तनाद्रवेः । at पौंमासौ विश्ेया सद्स्काशविधौ तिथिः ॥ इति काव्यायनस्मरणात्‌ | एतच wore safes “auger वा क्रियते समस्तमिति वचनात्‌ । तयाचापसतम्बः | खर्विकां तोयां वाजसनेयिनः बमामभन्ति | ‘afaat sfearfata चावत्‌ । waaq feregerfa- ल्वाभावात्‌ | ^ SHY गरटद्याचंसंग्रहकारेण | | मध्यन्दिनात्‌ ख्वादरहनोह यस्मिन्‌ प्राक्‌ WAU: सन्धिरियं ठतोया । सा खर्विंका वाजसनेयिमन्या तख्ासुपोव्याय परोधुरिष्टिः ॥ इति । केचित्‌ ““पोष्ठमाख्ा मित्थादि “agttdac एकं gi ayy “सदयस्काखायां सवे कियत दति वदन्ति, तज wet पौणेमास्तां अग्न्यन्वाधानादौनि सद्यः weal कियन्त इति पूवे स्ूषस्याथः, दितौवस्य तु ware fasfaeet सवै ब्राह्म maar क्रियते मेडान्तादिकमिति। Faq । श्रपराकषन्धौ सद्यस्काखपके ““सन्विमभितो यजेतेतिश्रुतिविरोधात्‌ | विधिरबहताणुक् । 4 ~ १ < @ ।] पव्वसन्धिकालनिययप्रकर शम्‌ | Roy meaty न कदाचिष्द्यस्काशत्वमिति | TUTE | प्रतेरन्यथाभावं न प्रशंसन्ति पण्डिताः | सद्योवा शवेमित्येतददिश्त्य्थमु दा इतम्‌ ॥ इति । तदयुक्र प्रकरणबाधप्रसङ्गात्‌ | एवं प्रकताबुक्र, विकृतौ तु यद्यपि 'दग्ै-पूकेमासाविष्टौनां प्र्च- तिरित्यनेन दशै-पौणंमासिकविध्यन्तातिदेग्रात्तजापि स एव चतुर्था शादिखचएः are दरति प्रतिभाति, तथापि “ache यदि azar चदि सोमेन aaa, श्रमावाख्ायां पौणमास्यां वा qatar विद्धतौ पुनः काशविधानात्यश्चदण्यामेव यागसमाभ्भिरतौ थच संपूरदैव पञ्चदशो प्रतिपच तज पञ्चदश्यामेव विहृतिं शखमाप्याननारं प्रहतेरग्न्यन्वाधानादि | खष्डतियौ तु यदा yale पर्वसभ्धिस्तदा पूर्वचुरुपदिष्टकालासन्भवात्सम्भवेऽपि कमौपक्रमद्‌ शायामसम्भवेन सा- करप्रधानव्या पित्ासम्भवात्‌ “awe: प्रधानं 22 काले ककैरि faféen carrera ayes विदितकाखसम्बन्ध विधानादुन्त- रेधुरपि प्रतेः पूरवीक्रलात्‌ “Tada स्ादित्थापस्तम्देनेव fawe: ga प्रहृतिविधानात्‌ तद्नन्तरमेवातिदे शिके प्रतिपदाद्यभागवये- ऽङ्गप्रधानपय्थोप्रे विरूक्टनुष्टाममिल्यवगन्तव्यम्‌। यदा त्वपरे राजौ वा पवेखन्धिस्तदा तद्‌ इरेव यागः तचेवोपदिष्टकाखसम्भवात्‌। एतत्‌ सवंममिसन्धायोक्र | आवन्तमाश्राग्यदि पवंसन्धिः wert तु तस्मिन्‌ प्रति विहव्या: | १७६ चतुव्वैगेचिन्तामखौ परि देवखब्दे safe [८ qe | तदैव यागः परतो चदि खात्‌ afer विहृत्याः swt: परेचुरिति ॥ अच केचिदाहः | । WOE: Ween: wet ठुद्धिः परेऽहनि । जिसुह्न्तंमपि arg यस्यां pre: परेऽहनि | जिषुष्ठन्तं म awe Ce तज्ापि निरदिशत्‌ ॥ दति । afar सक्गवादूद्ध प्राक्‌ पर्थावलेमाद्रवेः | सा पौणंमासौ विश्चेया घच्चस्काखविधौ fate: ॥ इत्यनेमेव सरतिवचनेनाग्रयणा दि विद्छतितियिषु सस्कालत्वेन विहितास दितौयदिने प्रतिषदङ्ौ wafer सद्य्कालतवं माखौति । तया । | fagent दितौया चेत्‌ प्रतिपद्चापराङिकौ | अन्वाधानं Wert परतः सोमदशेनात्‌ ॥ इत्यस्मिन्‌ वचने प्रदशितो चागभिषेधः प्रतिपदि तिचिष्द्धौ भास्तोत्यस्पते “sae जिसुहनत्ते aqaafa वशनदयस्याभिप्राय- इति । शअनोच्यते anaes “सस्धि्ेत्‌ सङ्गवादृद्धैमिति वचनं विहृतिविषयमिति। तदयुक्तं । इदं हि वचनं द-प माखप्रकरक- ufad वा अनारण्षाधोतं वा उभयथापि विङ्तिमिवेश्ो न aay वति । न च विङतिविग्ेषप्रकरकपाठः सवेविशृतिविषयत्रमङ्गे- gaat खोक्रियते विद्यते वा। न च स्वंविृतिपाठः सन्भवति, तेन प्रति विषयमेतत्‌। म च तचापि सद्यख्काखत्वापवादः aaa, तद- भामे fa प्रतिपदि यागस्तस्मिन्‌ पवंणि वा, म प्रथमः एवं विध- भ स्र ।] षन्बसन्विकाशनिडेयप्रकरकम्‌ | Res fawe fertafet aftaggrafa fegenifinferaregras “fagent fetter चेदित्थाटिवचगकरोधात्‌, न बाजसमेयि- मताभिप्राचनिरं “Regeti a कर्लंथनिति sere wenstq अक्पवेखन्धौ अतिपर्डद्धौ तजर चागो न ania: किगवन्वाधागने- बे्येतदचेप्रतिपादकलाभावात्‌ । we प्रतिपदि जिसका fetter चेत्यस्येतदश्ेन ङा सविषयेत्यभेन संकोच इति निरं । “ware: वण्मृक्लाः witef वचनं भेतद्थंप्रतिपादकं, तस्प्रादेवभिदं awed व्याख्येयं बणसुद्धम्तंमपि अदा चतुद प्नौदिनसम्बन्धि अन्वाधानेन ae चदि दितौयदिने aga pre तदपि are | अन्यथा “fegent fetter चेति awe खच्धदध्ेनसाङ्कनिषेध वाक्धविरोधः। एवं “fag a करनव्यमिति aqrrncrfact- धेनाग्वाधानविषयमेव ब्धास्येयं | अपरे त्वाद्यं वचनं पवेव्यतिरि क्र विषयमित्याञ्कः। किं awa - बञ्जवाक्षविरोधाश्न ater wren gear इति | एवं पञ्मदपि AEG, अतएव तणाणक् “agigat भवति नियतः पर्वेखन्िः परस्तात्‌ war तस्िशनदनि च पष्ट सद्य एव हयं वा WoT प्रतिरथ चेत्‌ wefan पुरस्तात्‌ war त सिन्‌ प्रति- मय तु MTT: स्य एव" इति, पूरवांसन्थावुकषरेधर्विदितकालास- वात्‌ सद्य Ua । श्रयं च श्रविदितविग्रेषकालासु faufay पष्टवु च नियः, ow कालविशेषो geared वा शूयते तज तथवामुष्टानमिद्यवमन्तव्ये | श्ग्रथकेश्छानत्‌ श्रुतौ विग्रेषो दर्भितः। 48 Res चतुव्बगंचिन्तामणौ परिशेषखखे कालंनिखये [= खर । यस्मिन्‌ काले श्रमावाख्ा सम्पद्येत तयेष्चाथेतया यजेत यदि पौणमासौ ara प्ूणमासेम यजेतेति । ofa काल caravan पूर्वै, "तयेत्यमावास्यया, “ एतथे- व्ा्यरष्या, यदि पौणमास्यावत्तमात्पुवै सद्यस्काला च स्वाद्‌ तथाग्रयरेष्याय पूणंमासेन AAA: । Tem वा्तिंकटता । पौणंमास्छां तु पूणः स्यात्‌ fettasts शिश्ये | यजेत्‌ Wa पूणेमासादूद्ै देन चेदयजेत्‌ ॥ इति । श्रबेष्याश्ब्देनाययणे्टिः | उपवस्तदिनवर्श्धानि परिशिष्टे दशिंतानि | श्राकं मांसं मखरांख THR कोरदूषकम्‌ | माषामधुपरान्नानि BHATT ॥ पवंश्नागोपायो गोभिलः | अभौयौत afagit वा परवांगमयेत्‌ । दति ओमहाराजाधिराजग्रौमहादेवोयसमस्तग्रौकरणाधोश्वर- सकुलविद्याविशारद-श्रोहेमाद्भिविर चिते चत्म्बेगे- चिन्तामणौ परिगरेषखण्डे areata पवेसन्धिनिणंयः | WY मवमोऽध्यायः। ~~~ 0०० अथ ग्हशकालमिशं यः | तच ARTIS । GR-GITS Aryl शाला तु Awa: | अविमुक्रास्तंगतयोदृष्ठा खात्वा परेऽहनि ॥ अरज केचिदाहः | सक्र-सग्धयदशरष्देन तद्यक्षमहोरा जं शच्छते शातातपादिवमे- खश्र-सय्ययहे TWIT भोजमनिषेधादिति। तदयुक्तं चश्र-सूय्येयद- शब्देन सखसम्नन्धकालललचणाया एवोचितलात्‌ | वाक्धान्तरस्याणथी- ऽजेनेव प्रतिपाद्यत इति च मिष्यामाणिकं माक्ंष्डेयादिवाक्येख aware यामचतुष्टयादिषु भोजननिषेधात्‌ तदु पलषकणताया अपि प्रसङ्गात्‌ | | विष्णुरपि । चन्द्रार्कोपरागे माश्नोयादविश्ुक्रयोरस्तंगतयोदुंहा शाला परै- ऽहनि | ब्रह्मपुराणे | नान्नौयादय तत्काले यसयोखश्र-सूग्ययोः | GRA GS: पखाहूञ्यात्‌ Saale ॥ यब तु “agqreatiefa पाठः aarnafafa विपरिणतमनु- घञ्यते | विष्णुधमेन्तरे । exe यदि वा भागोयेसख्िश्नहनि arias ` agente परिेषलद्दे काणनिर्यंये [९ ० | ग्रहणक HITT म पूरवे भोजनश्रिया ॥ इति । गाचरेत्सपडे चेव तचेवाख््ुपागते | UAT TATA नाग्रोयाच्तावदेव तु । सुकरं TET तु Baia खात्वा Va यथाविधि ॥ ‘aw तस्मिश्नहोराजे | शरङ्ख-शिखितौ । afarnefa नान्नोवात्‌ card यावदेव तु । बुक दृषा तु Vain खाता चेव अथाविधि ॥ विष्णु-प्रात्तातपौ । TUT ATTN चख -सु्येसहे सद । बुक इषा तु अुखोत शानं war विधावतः ॥ सर्याचगश्रमसोलाकानच्यान्‌ याति area: | धौतपापो विष्डद्धात्मा मोदते त्र रेवत्‌ ॥ ` भाचयाष्ु्येखहात्पूवै wits are शरभि्थात्‌ | ग्रदकाले VATA TATA ATH Bw: ॥ qn ufafa gaia यदि न eraerfir | खाला इषा परोऽ्य्याहलतास्तमितयोस्तयोः ॥ ब्रह्धवेवन्तं । श्ङ्कराजादधनषं TIS नारद्‌ । ` तदा मुक्तौ प्रकर्तव्यं सद्भिरेव च भोजनम्‌ ॥ पद्मपुराणे | श्रद्धराजादभखोओ VAT GXG भवेत्‌ | éqe |] यष्ककाखनिवेयः। Qrt पै yan street Senta च ॥ ‘qaw yal, ‘ent छन्तराशेऽपि। ` खन्दपुराणे | यदा waeaeera firiteracat भवेत्‌ । भोक्रग्ये तात GATS TATE wee ॥ पू नि्ोथाद्यरथं wer wre वे भवेन्‌ | तटा fear न awe भोजनं शिखिवाहन ॥ माकंष्डेयः | ग्रहणम भवेदिन्दोः प्रयलादधियामतः | श्ोतावर्शाव्‌ qi प्रथमे wrarew: ॥ न रिगमथ्यं। अनेन यस्मिन्‌ चाले चरथं ततः पूरय थामभयं त्यक्ता THEM भवति । YA | सन्ध्याकाले यरा Tess अ्रशि-भाखसे । चदा feat न भोकग्यं आतुर-खौ-जिष्यूनं विना जहवेव्तं | ` VR-QUUY AWETSTG यामचतुषटथं | केचिक्ितथमित्याजस्ंगयो werent ॥ डङ्कमौतमः । स्यसे तु नाग्रौयारा्ं यामर्तुष्टयं | सग्रये तु बाममांख्लोन बाख-खद्धाचुर रिणा ॥ भाकेष्डेयः | Qce चतुर्ग चिन्तामओो ufcitewes कालनि्ेये [< qos साया UR Vara म भोजनं | अपरा न TNH मध्याकेन तु सङ्गे । Fala Bays चेत्‌ are पूव भोजनक्रिया ॥ एतद्बाशादि विषयं श्रखमथे विषयं वा are तु भोजने प्रायशचित्तमुकं कात्धायनररतौ षड्‌ जिंशव्मते च | चन्द्र-सुय्येयरे भुक्वा प्राजापत्येन wuts | तसिन्ञेव दिने yar जिराजरणेव प्टध्यति । AMAT । | साया BAAS -संङ्गवादधः | Tee परतोऽस्नौयान्लोपवासो र विये ॥ ‘MTS’ पराह Tae, यद पराकं शरदिति अतेः, “रविग्रह इति शशिग्रहस्याप्युपलचण, एतच्च पु ्रवद्ग्टशस् विषयं | तथाच जेमिनिः। आदित्येऽहनि संक्रान्तौ ग्रहणे चक्-खूर्ययोः | पारणं चोपवासश्च न कुर्यात्‌ gaara wet ॥ इति | खत्यन्तर | आदित्येऽहनि संक्रान्तौ ग्रहणे चश्र-सूर्ययोः | उपवासो म कन्लव्यो wzheur gear तथा ॥ नतु यदा सण्ध्याकाले सग्येय्दस्तदा दिवा तावदुक्रवाक्धाम्न भोजनं मापि राजौ, “श्रमुक्रयोरस्तक्रतयोदं्टा खाता परोऽदनोति वचनात्‌। माणेपवासः पुच्वतो ग्टहखस्य तन्निषेधात्‌ wa: सन्ध्याकाले यणे गस्तास्तसमये quan ग्टहिणा किं का € Ge |] यहदकालनिगयः | Rca उच्यते। तदा मा कंष्डेयाय्युक्रः “Aare गहणं चेत्‌ स्यादिति we आश्रयणीयः | ; | SRR चतुम्बंगं चिग्तामौ ufciuee कानि खये [१९ ख०। उदग्दक्िणायनयोरतौतानागतथोः gatas तत्कियति are- इत्यपेच्चायामा₹ | जिंशत्ककंटके नाश्यो मकरे विंश्रतिः इताः | वन्त॑माने तुशा-मेषे नादद्धमयतो दश्च ॥ GATT | यगाग्तेष तु wefan षड्श्नौतिमुखे तथा | Owe विं्रदेवाद्ा मकरे निशदुन्तराः ॥ वसिष्ठः । वड़ग्रोत्धां ग्यतौताथां efsanrg भारिका | quran विष्णुपद्याख्च पञ्चादपि च वोड्श्र ॥ कचित्‌ “afegarg नाडिका इति पाटः । aw वद्न्नीति- gaint सक्रान्तोनां सतद्शमे्केकय्याः पञ्चदश पञ्चदशेति | तेन gare: षष्टिनाख्ौो wafer) एतदाक्धपर्वाशोचनया केचिददन्ति “श्रतौतानागवो भोगो नाद्यः पञ्चदश war इति देवौपुराणवचनं षड्श्नोतिविषयमिति | agen, देवौपुराणवखभं अतोतानागतमोगप्रतिपादकं इदग्बतोतपु श्छग्रेषप्रतिपादनायेमित्य्‌- पसंहारानुपपन्तेः । तथाच satura on “वड्श्चौतिसुखेऽतोते तथोदगयने च aftwefata । fa च देवौपुरारे संकाम्तिमा- अथधमेप्रकरशमेकःं woe विगरेषसंक्राजिधमेप्रकरणं | ay सामान्य धमेपकरणे इदं वाक्धं पञ्चते “Marat भोगो नाशः पञ्चदश खता इति | तजोक्डंङारयखे प्रकर शवाधोऽपि EER | तस्माष्डद्‌- Whey परत्येकमतोतपश्चदश्थरिकाड पुष्छविगेकत्रतिपाद- ar ae |] खंक्रान्तिकालनियंवप्रकर बम्‌ | RR minafete नोपसंहारः। यदि amen: षट्टिनाद्यः TET Tae: धात्‌ तरेतसूखगुत्धन्तरकल्पमामरसङ्गः | यदा तु Te TESTES ATG पुष्छविगेषप्रतिपाद बाथेमेतद्ाक्धं लदा न मृखभल्यन्तरकख्पनं | “श्रतोतानागतो भोगो नाद्यः पञ्चदश सताः” | इति वच्नेनातौता- afa पञ्चदश्चरिकासु पुश्यप्रतिपादमाथे “वङग तिसुखेऽतीते तथोदगयने ख शरिफालमितिवचनेनानोते कश विश्ेषप्रतिपादनाव्‌ mya “षड्घ्नौ तिमुखेऽतौते A पञ्चदश खताः” | इति सकन्दपुराणएवचनात्‌ | RTE व्याख्या व्यासो । बौधायनः | qe विषुवति प्रोकं द श्पूवां दश्रापराः | पुष्वकाशोऽकंसंकाग्तो खाम-दान-जपादिषु ॥ टृस्यतिः | भविखखत्धयने gerfanea तु zfaa | Bata SHC नाद्य इति प्राहः पुराविदः ॥ गौतमः । अर्वाक्‌ षोडश AY पराः शोडश एव ठु । तावेव दि gaara चो्भरायणे ॥ सवेसंकान्तिष पूवं षोडश नाश्यः परतख षोडश्र नाद्यः GUT: तावेव समूहो षोड्श्दयलशण्यौ द चिमे पु्यतमोौ । “ala चोक्तरा- qe” चकारात्‌ पूवंमधोल्ययेः। कचित्तु “ता एव cfwe पूवैमिति पाटः GA एव । aay army पू्वापरविभागेन संक्रान्ति विगेषे पुष्काशप्रतिप्रादनं लद पि पुष्छातिश्रयप्रतिपादनाथे ग नियमार्थ- ७२४ चतुन्मगं चिन्तामयौ परिगेवखण्दे कालनियेये [१९ wes मित्यवगन्तव्यं । “मध्ये विष्वति दानं विष्णुपदे दचिशायने चादा- वित्यादेनिंयमपरले ““पु्ास्था विष्णुपद्याच्च प्राक्‌ पञ्चादपि षोडशेति “तद्योगखाप्यधयोष्यै जिंशल्ाद्यः पविजिता इत्याद्यसक्गतं ख्यात्‌ । गोभिलः । राजौ संक्रमणे भानोदिंवा gate तत्वियाम्‌ । yaaa वापि प्रव्धासन्तेख तत्फलम्‌ ॥ केचिदेतद्वाक्यं श्रदधेराचजातविषुवद्िष्णुपदौ विषयतया व्याच्ते तयोरेवाद्धेरानातयोः ae दिनदयस्य पुश्छलादिति। aye शअद्धंराचिसंक्राम्तौ पूरवापरदिनदययोः werent विगेषाभावादिषु- वद्िष्णपदौव्यतिरिकाद्धेराजिसंक्राम्तौ दिनदयपुख्छत्वस्य eared तप्ममाणएलाख | तस्मात्‌ प्रवापरकाशभाविषवसं क्राम्तिविषयमेतत्‌ “प्रत्यासन्तेश्च तत्फणमिति वचनात्‌ | गाग्यैः । काले न्यूनेऽदधेराजौ तु यदा संक्रमणं भवेत्‌ । तदहः पुष्यमिष्छम्ति गाग्ये-गालव-गोतमाः ॥ देवौपुराणे । Rect were दिवा पु्छममागतम्‌ | स्पूं श्रद्धेराजे तु उदयेऽस्मयेऽपि च ॥ Wag भास्करे पुण्यं श्रपणं सरवेरोदले | are उभयोदेयमतिरेके परेऽदनि ॥ म MTA नागतं, संक्रान्तिकालेन नपुसके भावे क्र, अप्रा सक्राम्तिकाल दति चावत्‌। उदयः प्रातःसन्ध्या। श्रस्तमयः' साषंसन्ध्या। गमि २ १९ अ, |] संक्षान्तिनि्ेवप्रश्जरयम्‌ | sey मवद" were, mec’ for, भाररोपलकितन्त्‌ we करोतीति थुपन्तेष्, «ae wid दलनं weg अद्धराज- TW: | घन्थाकादे राजौ च संक्रमणे टिवमतं cece पुच्यमि- wre: | wage were उभयोः पूरी रदिवक्योः प्रहरदधे देख ferret । wfat® शङ्धेराणात्यरतः eae परोऽहणि प्रहरदन quiere: | अस्तमये पूवेदिनप्रहरदयं ae, छदवे दन्तरदिन- परर प्रलया सन्ते, कचित्‌ “ant wide इति पञ्चते । श्रत्ते मेवं पठन्ति | जए रचे तु उदचेऽस्तमयेऽपि ख । ATE भास्करे TS पूं शवेरौरखे ॥ इति । werigasgrre रण्यनेनेव wey पवरोरके इत्यं । चवापि यत्पुनरच्यते तत्पुश्सम्न्धाये चथा दिवायुष्ठं तथा winwifa WATS पुश्भित्य्ंः | अच केचिदाडः। श्रद्धराजिसकमणे उभयोरशोरेव संकरान्ति- चिभ्रिनतस Gree A faire हदर्टानासत्षसुयः, MART fewet forse तस्ाटदोषदु टात्‌ तस्ान्यव्या wae परोऽ वा खनादिषुष्छविकण्यो वेरित्यः। WH कवष्याकारणलेतदाण्थं | ब्रद्ुद्ौ तिलुखेऽतोते ww च त्रिषुवदये | भविष्यव्यथने Qala WATT ॥ न ॒ताव्रहेतद्राकयं उदयाखमयन्त्रणाद्धे राजका नि विचेषविषधं तज प्रहरद्चपुश्खलश्योह्लात्‌ । नापि दिवकसश्नान्तिविषवं “ware: GuUaregy sigur: wer इति वमगविरोधात्‌। यदि च 64 ४२९ चतुग्येगंचिन्तामयौ परिगेषख्े कालमि्यये [९९ wel दिवसे caret “वड तिसुखेऽतौत were: तटा “वड तिङ्खे- तौत इत्येतावदेव ववयं किं “वोड्श्रोभवतः कला इत्यनेन, अस्मिन्‌ सति षोड़श्कलातिरिक्रख्वापि area यु्ताप्रसक्षिरिति चेत्‌, म्‌, Titans TUTTE पुष्छलादर्थादन्यचापि fader Tener ae: षोड्ग्नाङौतुद्लारिति, awegas ayutingent अ्रतौतायां परदिने ge विष्वदये च on war परदिने पुष्छमिल्थेवं दिणायने श्रद्धराजे भविति पूर्वदिनं we उत्तरायणे श्रद्धराजे wala खति परदिनं पुष्मिति avert wi पूणं श्रद्धंराजे यान्यथनादौनि तानि “षड्भनौतिसुखेऽतौते इति वाक्धेन पूवदिनाद्धे sucfeme च ववख्ापितानि, विष्डपदौ तु अवसखावचनाभावाद्यवर्वां प्रति साकाङ्क सतौ अननरवाषयेन कमवख्छाप्यते | | mat पुं विजानोयार्थद्चमिन्ना तिथिभवेत्‌ | अङ्कराचे ग्यतौपाते विश्चेयमपरेऽइनि ॥ weet पुण्यं विजानोयाट्यदयदधेराकेऽभिन्ना पूर्वदिगतिश्था एकेव तिचिभेवति यदि संक्रान्तिकाले तिचिरन्वा ern दा- वहनि न पुष्छमित्ययेखिद्धं किन्तु परदिन एवेति। बरद्धराजे ea एुन्िंशायामभिन्नायां वा fret संक्रमणे परेऽइन्वेव we चेयमिति ATTN, षड्ग्नो तिञ्ुखे विष्णौ विषुवे sence पूर्वमपि पुष्छकाशख् प्रतिपादितलात्‌ | न च विष्णुपद्चपि exert प्रति षाकाङ्य, तश्चा शपि प्राक्‌ एुख्यलम्रतिपाद कवचनस््ोदाइतलवात्‌ । ग च देवौपुराणौयेनेव खाकाङ्खुलपरिहार इति नियमे प्रमाणमल्ति। नच तानि वदनानि ~ 1 १९ Ge |] संक्रान्तिनि्वेयप्रकरयम्‌ | gee दिवासंक्षाज्तिविषयाणि “agiifagestia इति देवौपुराणवथनं अद्रा जिसंक्राभ्ि विषयमिति वयवस्वायां प्रमाणमसि । तस्मात्‌ रादौ qu विजानगेयादिति खवेखंक्षान्तिसाधारणं | अतस परिशेषात्‌ दिवा- संकान्तिविषयमेतत्‌। ग ख तदिषयले “संक्रान्तेः पुष्यकाशस्ठ वोञु- शोभयतः कला दति वचनगविरोधः। पुष्यविशेवप्रतिपादनपरल्वात्‌, न च दिषासंक्ाग्तिविषयले “षोडशोभयतः wer cae aaa, चटिका- विगरेवलाभा्ंलात्‌। म च राजिसंक्राज्िषु setae पुष्पलादर्थाद- म्ब्ापि विग्रेवापेशायां तच्येव ग्रह, अर्याज्ञाभेऽपि शब्दतः प्रतिपाद- मख्य GMAT । न च तस्मादपि लाभः, वोद्ग्रदय-प्रहरदययोभंदात्‌। ` एतेन चत्‌ Thee “आदौ Te विजानौथादिति वाक्छमङ्धराचजा- तविषुवदयविषयं तड्धि मध्ये शभ्पादनोयलाद्मवखामपेखते, विष्णुपदौ तु प्राकपुष्छाभिभानाशिराकाङ्खति न तदविषयमिति तदपि निरारूत। अन्ये लाड : “आदो पुष्यं विजानौयादित्यद्धंराचभवत्‌सम्वेसंकान्ति- विषं भवतु “aguifagestta इत्यपि भवतु बाधकाभावादिति ATER । यदोकरभागा संक्रान्तिः श्रद्धराजे भवति पूरवंदिनतिथौ कि- सि्सदा तदशमदयविरोधप्रसङ्गात्‌। एकेनेव वचनेन व्थवखा सिद्धेन वल- गदयादव्यवस्ेति तस्मात्‌ “met पुटं विजानौयादि ति वचगमद्धराज- भवतसम्वेसंक्राभ्ति विषयं “षड्गौ तिसुखेऽतौत इति तु दिवासंकान्ति- विषयमित्थन्ये, तदप्ययक् अद्धेरा्जातयोमेकर-ककंटयोरिंनदयपु- ष्छलाभावस्छ वच्छमाणलात्‌ तदभावे व्यवस्छानपेखणात्‌ ग तदिषय- लेतदाक्धं किन्त मकर-ककं टसंक्राज्तिव्यतिरिक्रादराजभवन्धकान्ति- विषमिति fag | श्य चतुव्येगं चिन्तामखौ ufciteee कालनिख्ये {१९ Ge विहः | | अङि संक्रमे पुष्यमहः रन्ते प्रको नितं । राजौ ame we fare खान-दागषोः ॥ अद्धेराचादधस्तस्मिश्वष्याकख्लोपरिज्रिया | खे संक्रमणे योद्धं STATA ॥ पूं Maguey तु अदा शंक्रमते रविः | प्रा्ृदिगदथं पुष्यं Gan मवार-ककेठौ ॥ अद्ध रा चातप परत संक्रमे पूीम्तर दिनपरहरदथुखालवकनं ` विदुवनधाभविवयं ग त्‌ विष्यपरो -बद्भौ तिविषयं । frquut धसुर्मौग-गयु्न्वासु वे aT । पूवौष्सरगते राजौ भागोः Grad भवेत्‌ ॥ Wate पश्चमाणशस्ठ Ter: star मनो feta: | अपराङेतु was ओते ara च वर्मक ॥ इति निममवयनविरोधात्‌ | नाप्मथमविषय तज enafere quay | तथाच GWA: । आसकशेक्रमं ge frag शान-दानबोः | शाभौ dare भागो विंषुकत्धथने दिनम्‌ ॥ चंच तु “विधुवत्यथने दिन इति पाठः vere: दिने राजोषा wane विवुवदवमवो दिनाक gua, असिम्‌ ws लथनविवव- तापि खीक्रिवते । अन्तु केवाचिद्याख्थामं efwetucraeetfen एष wma सति दिन एव पुश्ठकाल इति तत्‌ कुटनादु पेषकोवं । १९ ae |] वंकान्तिनिदयप्ररवम्‌ । = ont अपरे त frre gerfawenftraenrefete मन्व मानाः सवेखंकान्लिव्व्धराणाननामुदधै वा जातां दिगाद्धं ge निच्छन्ि। खन्दधराखे , धतुर्मो गावतिक्रम्य कन्याश्च भिथनं तथा । पूकापरविभागेन राजौ संमते यदा 4 ferret पञ्च WES तदा पुष्तमाः खता; | UCT ख तथा WE 2a fas च क्ख ॥ | “eq gua इति वचनात्‌ पर दिनं पुख्धनभिति at । “पूं Vagus लिति वचनं केचिदेवं qreet, agus पूरं षटि सुक्र न्तिमिवति तदा fered ge प्राज्ञ, पूरवेदिनं ज्रावेनादुपरितेन, छन्तरमावतेनात्‌ पूजे, “ad agua लिति शेवो बुरारवचगाशु- रोधात्‌ GS WET जातौ मकर-ककंटौ gar गहाय तथो- दिंमडयं ga ग भवति किन्तु राजिः ger, anes neti Tare) भत्वणोकं किश्चत्‌ “gan मकर-ककंटा विति वचनेन मकाद्‌~ ककंटयोदिंगद्यख्छ Gea Went न तु राजौ qeaqea एकपदस्यायेदयासम्भवात्‌, भ हि भवति देवटन्तं ya मोना विप्रा आकारमितग्धा we देकदन्त् asa भोग चितध्य इत्यप Uist इति, तदय, “Gat मकर-ककटाकिरस तवीरिंगदयम- एष्छमित्यज न तात्पये fay राजिः Ter `इत्वजाम्बया तयोः एष्काखप्रतिपादनं न इतं स्यात्‌ सवेसक्रान्तोगां युष्छकाखपरतिपाद- गक च महलात्‌ । एवं दृष्टान्तेऽपि देवदतं Ga . देवडततेना- GRe अतुम्येगं चिन्तामयो ufctuae srefrea [९९ qe} कारयितव्य cry न area किन्तु असौ ata भोजयितग्ध cers अन्वया तख निमन्नितख्छापि भोजनरानप्रतिपादनं न wi खात्‌ जि- मणग्लितानां स्ववां भोजनदानप्रतिपादनस्य च Wee AST ae पदा्ंदथे तात्पर्थाभावाश AYRE: | धकं मापतमेव पवस्ते ग च fracas Goa प्राप्तं feargea पुष्यलोकेः, तेन fermen frag wufenafagatsta रोव दति, तदप्यधुक, सुख्यासम्वे ere- शिकाचेपरिषस्यादोषलात्‌। भ fe caret संक्रमणे सत्येकस्येव ferergaa पुण्यं तस्मिन्नेव व्यवहिते तु fenced खमयं इति सम्भवति। तेनावनदथे राजौ पु्छमिति तदयुक्तं, “gar मकर-ककंटावित्यस्छ मकर- ककंटथोः राजौ पुष्छमित्येवपरले प्रमाणाभावाग्मकर- ककंट- व्यतिरेकेण fe दिनदयं पुष्छमित्युकते, तथो दिनदथयुष्ठलाभावमाजं सिद्धति न तु राजौ Gea! ततख वचना रपर्याशोचनथा मकरे न्तर fea qa दिनान्रमिति wae च पूर्वदिनमिति एकैकदि- गपुख्खल्यप्रतिपादकवचमवत्केवशमकर-ककं टसंक्राज्तिपुख्खव्प्रतिपादक- वनान्तराभावाच्च | तेनायनदये शद्धेराजसंक्रागावेकस्मिशेव fea Te Aaa एव राजौ पुष्छमिति | were बोधायनः | अखं गते यरा ga we थाति fearac: | प्रदोषे argue वा तदा पुषं fearnca ॥ इति । अन्न केचिटाङ्ः | अस्मिन्‌ वचने “प्रदोषे वेत्यनेन वचनेन यदि प्रदोषनातावा- मकरखक्षाग्भेः परदिने भोगः प्रतिपाद्येत तटा आसमशसकमपुख ` भ १९ we |] wantin frances | ०३९ “feargfaanfen awire-afasreaa “धनुर्मोनावतिन्रन्वेत्या- Fron स्कन्दपुरावचनेन “wage अद्धा छदवेऽशमथेऽपि Ve दिना देषौषुरावाक्येन च विरोधः wee । “Te गते दा सथं इत्यारिक्वने च असं गते इत्यनेनेव प्रदोवाद्धराजबोखंभतात्‌ एवक्ग्रदषममथेकमित्यपरो रोषः । ABTA ered दोषे Ferd वाग्रब्दो eure “वोपमान विकश्पयोरिति निषष्ड- WCW | तदवं दष्टाग्त-दाष्टभ्तिकथोरथेः बथा प्रदोषे wife- WE Ga तथाद्रा पर दिनं ge । दिितौयोऽवं वा श्रब्दसथाचें अथ्धवानामनेकायेलात्‌ । wa ae गत इत्यस्य वेषन्येमिवाग्बथा Breed, अशं गते प्रदोषे च थथा पूरवंदिनं TS एवमद्धराचे WG मकरखंकमे पर fea qufafa | अपरे तु TTT AAT TUTTTS प्रदोषे मकरसंकराग्तौ दिन waste fancy युष्छमिच्छन्ति | wa ae: प्रदोषे waar परदिगपुख्छलाभिधानात्‌ “धनुर्मोनावतिक्रम्येतिवचनं netwafaftergcwgdarefrre- भिति, तदक, “धनुर्मीगिावतिकरम्बेतिवाक्धगतस्त phe मक- रखक्षाग्तौ प्रदोषग्धरितिकराद्धेराषपू्ंकाशपरले संकषानधन्तरे लङ राभपूरवंषमण्काखपरले वैङूप्वापन्तेः | अनवे Tw: TET इत्थ wile इति Wee “वपं डभवोदेथमतिरेके परोऽहनौ तिवनात्‌, ATTN, We Sa विषवलात्‌ “प्रादिनदयं qe gat मकर-ककंटाविति वचनात्‌ एर Wefan वरिदेषखब्दे कालनियेये [१२ Ge BIEL । काडशग्तु परिचय at सेकञते रविः | प्रदोषे Agus क तदा भोगः परोऽइनि ॥ मिथनात्कवोङुका किर्षंदि qresyarferr: | प्रभाते वा निकरे वा छधांदरनि yar: ॥ तेनाद्धेरा्रवातथोमेकर-ककंटथो दिनद्वये न पुच्छं किन्न मकद- संक्रा परदिने wae च प्रवैदिमे qufafe | | afd agin इति वाष्वमद्धेराकनातविष्डुषदो विषयमेव व्याचच्ते। vara fe विष्णुपद्यामेव व्यवसा ferret पुष्छन्िति we लद्राज्यात विषुव विषरथलेन खाशचश्ते। vat fe विषुव एव वद्या दिमंद्ये पुं । अतएव मकर -ककेटयोः पर-पर भोगसंक्रागधुपशकणत्मिति तद्‌भयमप्ययक्त विषुवद्िष्डुपदौवतिरि- कषक्रान्तावपि wre दिनदचपुष्यग्वद्य प्रतिपादितलात्कारकं विना संकोचप्रसगाच मकरककंटपदथौर्बिना ATCRqueqewn- TE दृर्धितमामेश वचन्ार््वेगेषोचपन्तेः । we Gd खाचचते wee पशं वदि serfs war दिनंइयं Ge अध्यापनाध्ययनयोग्यं प्राः, ‘Gar Ten, TE राजे oat नकर्‌-ककंटौ Te Ta a भवति fee अध्यापनध्ययनायोग्यमित्ययेः, APSARA इति wafefa 1 . तथाच दतिः । | अकि चेद्राजिययां शाद्राचौ चेदाबरदषं | `) द अर |] खंक्रान्तिमिखवैप्रकरकम्‌ | ety संकाभ्तिः ofaet Hear दानाष्ययमकर्मसु ॥ BAA वाक्येन मकर-ककंटयो हिंनदयस्वापुष्छत्वसुक्क, तत्‌ दाना- च्थवनकर्मविषवं द्रष्टव्य, “दान' श्रष्यापनं ace, श्रष्ययनमपि तस्येव, यानि कमणि तेव च दाना्ययनकमे ख fered ga वेदि तव्यं । तथाचाध्यापकानाम्येदणणां च समाचारः । ते हि राजौ मकर-ककवं- टबोदिनद्यं नाष्यापथन्ति नाधौोयन्ते च। ATEN, परकरणखमा- वेशसम्मवे agestercterenr । fared दिवा wt वा wart दिवापुष्छप्र्तिपादकानि बाक्धानि द्रितानि, अधना राजिपु्छप्रतिषादकानि वाक्यानि प्रदण्डन्ते । भविष्यत्पुराणे Gre । राचौ खानं न gata दानं चेव विग्रेषतः | नेमिन्तिकष्च ङुर्वोत art दानं च राजिषु ॥ TEU दा इ-संकाग्ति-याजा्तिपरसवेषु च । wae चेतिहाखस्छ राजौ दानं Wwe ॥ विषुः । विवाह-ब्रत-सक्राग्ति-प्रतिष्टा-खूत्‌-जग्सु | तथोपराम-पातादौ शाने दाने fas श्भा ॥ ‘aa’ गर्भाधानं | “ara व्यतोपातः | ait fire: | | राङटशेन-खक्राम्ति-किवाशात्यय-टद्धिषु । चान-दानादिकं कुगयेनिभि काम्यत्रतेषु च ॥ अच केचिदाडः | 55 ४द४ चतुव्नेगचिन्तामओौ परि रेषखब्डे कालनिये [११९ we | एतानि वाक्यान्यकंतरसंक्राम्तिविषयाणौति | maya गोमि- लेगोक्कं | राजौ संकमणे भानोरिव gata तत्‌ क्रियाम्‌ ॥ इति । आसन्ञसंकमं ga feats जाम-दानयोः | राजौ संक्रमणे भानोर्विंषवत्धयने दिनं ॥ इति च। राजिवाक्येष तु यशटविग्रेषनामर हितं संक्राग्तिमाज अयते तेमा- केतरस्क्रान्तिविषयमेतदिति | तदयक्र | Garant ayy तथा संक्रमणे रवेः | Teg दशने खानं प्रशस्तं नान्यथा निशि ॥ इति वश्ििष्टव्न विरोधात्‌ । यच्चा जितामिज्रादिमतं राः स्वैकर्मामङ्गलात्कयंविदिवा खानाद्यसम्भवे राचावपि प्रव्यवायपरि- हाराय संक्रान्तिमिमित्तकमवण्यं खानाद्यनुषेयमित्येवंपराणि राजि- वाक्यानि | राजौ संक्रमणे भानोदिंवा gira तत्‌क्रियाम्‌ | इति दिवाग्रहणेन राजिव्यदासात्‌ राजिसंकमणे दिनाद्धेषुष्ठ- लामिधामाश्ेति | यथान्येषां मतं परमसूच्तमसंक्रान्तिकालान्तभविम खान-दाना- दिकं येन राजावपि aa wert तस्यातिश्रयफलं, अनमाग्देत- संक्राम्तिराजिष्ठ कालः कर्मानङ्गमेवान्यया fe राजौ संक्रमणे afe- हितनाङडौपरित्यागेन waren दिमदयसखामादिविधाममनुपपन्नं प्रह- रदयपुख्छलवचनाच्च | एतश्च कुतोऽवगतमिति चेत्‌, पौराणिकादा- wea | TATE । ११९अ०।] ` संज्रान्तिमिययप्रश्षरयम्‌ | rh ह wate aga ायुराव्य-युल्ल-इखादयः 1: suaisnfa-matfe fagararefeut ॥ दति ॥ न च परमसूश्छेण सक्रान्तिकालेन खड कञथित्कख्यवित्यदाथेस्य सन्निधानं सम्पादयितुं समर्थः, तदन्तभविन तु क्रियमाणे कमेणि सिद्धस्वसख सन्निधिः । अतः खान-दानादौ प्रयोगस्यान्तथंतसंक्रा- म्तिकाशब्येकस्य राजावनुष्टानमिति। तदप्ययं । संक्रान्तिनिषेधस्यो- भयतः षोड्श्माडिकापुण्छत्वस्य राजिसंक्रान्तावप्यनपायात्‌ । wat संकमणे भानोदिवा gala afewat । ` पूवंस्मात्परतो वापि प्रत्याखन्तेख तत्फलम्‌ ॥ इति ae राजिसंकान्तौ प्रत्याखश्दिमपुष्यप्रतिपादकस्य राजिव्यद्‌ाषकत्वाभावात्‌ दिनाद्धवचनस्यासन्नदिनाद्धपुष्यत्प्रतिपाद- कस्य राजिनिवन्तकल्वाभावाञ्च | GHIA पुष्यकालशस्तु षोड्शोभयतः कणाः | श्रतोतोऽनागतो भोगो नाद्यः पञ्चदश WAT: | या याः afafyal ATS: पुष्यतमाः wat: ॥ इत्येवमादीनां वाक्यानां संकोचप्रसङ्गात्‌। Ut चानादिप्रति- घादकानां भविच्यत्पुराण्ण दिवाक्यानां विना कारणेन संकोचप्रसङ्गात्‌ । तस्माद्रा जिसंकरान्तौ राजौ दिवा च ge प्रल्यासलिविगेषान्त फछविग्रेष दति सिद्ध । अपरे ary: wae विषुवे च दिमद्धये पञ्चनाद्यः | धनुर्मीनावतिक्रम्य कन्यां च fart तथा । ` ूर्वापरभिभागेन राजौ संक्रमते यदा ॥ end wqsnifemaat परिभवे कावनियंये [ee ae दिनान्ते TEARS AT TSAR: WAT: । उदये च तथा wy देवे पिते च Hae ॥ दति VRAIN | विष्धपद्यां wyiifrga सरवख्िन्नपि ओते सारं च anifes राजौ अरत्याघश्चतवात्पुष्छमिशेषदिनदयपश्च्टिकासख युष्यमामिति । विष्णपदयां धसुर्मोन-गथकाक्र्बास बे war । FATHCAA राजौ भानोः संक्रमणं मदेत्‌ # ue पञ्च नाखस्तु Ter: ster मनोषिभिः | TTS तु WaT ओते खान्तं च कर्मणि ॥ इति निगमवचनात्‌ । यत्रानिषेधेऽपि पूर्वाप्रगाडोग्रषटम- विशिष्टं संक्राज्तिकालब्ातिरष्छलात्‌ | विषुवादिङ्ष्छतमं पु्छमाह area: | fart विष्डुपदं व्ग्रौ तिञुखं दितनुमे तुलामेषे विषुवे aa fount ahaa शय्यं | Pawan | we । अयनां शकलुखेन कालेनेव स्मरं भवेत्‌ । म्दमकरकादिगे aa याग्धोद गये खलति | तदा सक्राजमिकालाः woe विषुवदाटयः ॥ अयमर्थः | ute प्रति finda भवन्ति aifise प्रतिदिन- Raat सुद्धे । तज चावद्भिरभेरथनच्युतिभवति तावता ae भोग्यकालेम भाविना विष्णुपदादिकानां श्युनिभेवति ary दइाद- < को ne qe |) सं्षान्तिनियंयप्रकरणम्‌ | age जभिरओेरयनच्य॒तिभेवति ` तज भाविन्याः संकरानदादशमिदिनेररवाक्‌ wenret भवति तस्तिन्‌ संक्नान्तिनिमिन्तं दानादि कैव्यमिति। चव म्युनातिरिकरेऽपि बोद्धव्यम्‌ । तथाच wise: | wwafater wit wane पद्‌ खिरोकनतैमशरक्रवग्तः । Wey त्तस्य तयोपदिष्टं भव्ति नित्यं परिप्रणेकामाः ॥ गडाकरसक्रमसमयस्यापि Wasare जमिमिः | MEAT रविशंकर स्य- रवांक्परज्रापि रसेन्दुमाद्यः | पुष्धास्वयेन्दो सिधरापलेये- waa ast मुनिभिः weiter ॥ MQ: सपलाः कुजस्य que तिखोमनवः पलानि | साद्धाखतसः पलसप्तयुक्ा- गृरोख WR सपलाखतसः ॥ दिमागनाद्यः weeny: नेखरस्वामिदहिताः Byer: | आरद्यन्ल-मध्ये जप-दाम-होमं HIRATA fa AOU ॥ mee Tat वा Gee संक्रमणे सति waa: परतोऽपि रषेन्ु- gee wquafemaalt afcitwas कालनि्ंये [१९ we! नाद्यः" Sywefearg, qware:) tate “जिधरापलेयक्‌। योद भिः Taywr, एकव घटिका । Qxr मङ्गलस्य, तु एक- पञखयक्राद्चतखो घरिकाः । que चतुदे शपखय क्राः तिखः। रोः रस्पतेः, सप्रजिंत्पलयक्रा्तसः । शनेखरस्य पखसप्तकयु नः ‘ferme? मागा wet दिराटृन्ता मागाः “fear | इति ओमदहाराजाधिराजश्रोमहादेवोयसमस्तश्रोकरणाधोग्र- सकशविद्या विशारद-्रौहेमाद्भिविरचिते we चिन्तामण्णै परिशेषखण्डे areata सक्राम्तिनिणंयः | अथ TSUNA: | क अथ आ्राङ्कालनिरेयः प्रारभ्यते | रादौ मित्यश्राद्धकाशनिणंयः | तच अ्रमावाख्यानिषेयस्तावक्कियते । तया श्रमावाश्यायास्तयो- भेदा आदिपवंनिणये efit: । तच सन्युणंयाममावाख्यायां श्रप- Te राद्धं कण्तव्यम्‌ “wae: पिदृष्णमिति श्रुतेः । तथाच शातातपः। ZINE तु THM पार्वणं तप्रकौत्तितं | अपराहे पिदरं तु तत्प्रदानं प्रशस्यते ॥ यमः । पचन्ते निर्वपेन्तेभ्यो पराके तु पटकम्‌ । यदा तु दिनदयसम्बन्धिनौ तदापि यस्मिन्दिने च्रपराश्व्या- पिनौ awa श्राद्धमनुष्टेयम्‌ | ` तथाच कान्दोगपरि शिष्टे काल्धायनः | पिष्डान्वाहायेकं arg चो णे राजनि शस्यते | वासरस्य ठतोयेऽ ओ नातिषनग्ध्यासमोपतः ॥ ‘frerawaa sag’ पिण्डपिटयश्चागन्तरं करियमाणं, ‘eta राजनि" Nt GS arareararfagy: | ‘areca दरतौयेऽ गे" fanfare दिवसस्य उतो यभागे woe Tae) यदा च चतुव्येगचिन्भामणौ परिदेषखण्दे कालनि्यंये [२२ ख| दिनदयेऽणपराष्व्यापिनो a भवति तदापि पूर्वदिगसषंवन्धिनो सिनौवाच्छेव याद्या | तथाच स ware | यदा चतुरं शोयामन्त्रोयमलुपूरयेत्‌ । अरमावाख्या चौयमाण्ण तदेव आद्धमिव्यते ॥ 'लोयमाण' अ्रपरस्मिन्दिवसे सर्वापराश्व्यापिनौ न भवतौत्यथंः। तथाच यन्नपाश्चीऽपि। ag चतुर्दश चच We पञ्चदशो भवेत्‌ | चत्देश्छवसाने तु पिदयश्न्त्‌ कारयेत्‌ ॥ ‘ag’ रिवस्योच्तराद्धं । SEMANA: | VASAT: HUN VATA च दृष्यते | ahaa प्रतिपद्चज ते कव्यादिका क्रिया ॥ तथाच गोभिखः | यः परमोविप्रकषैः gatesaet: सा पौरूमासौ यः परः सन्निकषैः सामावास्या यदः खे चश्मा म दृश्छते ताममावाख्तां कुर्वत शृष्मानेऽयेके श्रमावाख्यायां भवतौति | व्यासोऽपि | ween सिनौवाखो नष्टचन्द्रा कुः war: | श्नोवालौ eat fog बुष््देवे तु कमणि ॥ अतख्तुदंश्यन्तेऽपि पिष्डान्वाहायैका्थौ निर्वापः कर्तव्य दति fea केचिदाहः नैतदस्ति चतुरंश्ां तजिर्वाप इति fre पिटयश्चागन्तरं हि afafed पिष्डपिटयश्खामावाख्यायामपराश ११ we |] BBA aI RCA | ४४९ विदितः, “श्रमावाख्यायामपराङे पिष्डपिदटयशेन चरन्तोति कन्य सजकारवचमात्‌ | ae मतं भापवसथ्यदिवसोपलचण्णथीऽमावा साष्ट इति, 7, ख्णायां प्रमाणाभावात्‌ विधावन्याख्मलाच्चास्याः। या च af: | “तस्मात्पकंयुः fine: करियते उत्तर मदर्देवान्‌ थजन्ते fae एवं तर्यश्चं निष्कं यजमानः saga इति । तथा अग्न्यन्वाधानं rer “say पिण्डपिटयन्नेन चरन्तोति कण्यसूजकारवचनं, तदे- तद्यिश्लोपवसण्येऽहनि sare श्रमावास््ास्ि तदिषयमिति शवा a पूवेदिनमाजपर, न तु खछशणायां प्रमाणं भविठ्मरेति । अन्ये लाः चष्धशयोपणलदितदिनाग्सगेतायाममावाश्चायामपि पिष्डान्वाहार्येकं a ae तश्च पिण्डपिटयश्नानम्भरं विहितत्वात्‌ | पिष्डपिटयश्चखच चब्डराद शेनवत्धाममावास्याथां विदितः । तथाच afa: “adda 4 पुरस्ता पञचादषृशरेऽय तेभ्यो ददातौति। सज- कारवचनं “यरश्यन्धमसं न पण्छन्ति ace: पिष्डपिटयन्चं कुरते Cf न चाजाद्‌शेनं चयोपखच्णएयर, “Ste राजनोत्थस्ादभेने- ऽयमतिक्रमात्‌ । म च क्रमोऽविवकितः प्रमाणाभावात्‌। श्रय मतं धदेकस्िन्‌ fea इयं तदायं क्रमो गान्यदेति, यद्‌ा चौपवसथ्य एव श्द्राद शेनं तदेकस्मिन्‌ दिने इयमन्यदा पिष्डपिटयश्चो यजनोय- दिन प्रलयु्छब्यतदति । तज्ञ । ACTEM STAT ETH aT CTR षात्‌ । यन्न जलौ गाकिवचनं | सिनौवालो faa: कार्या arf: पिदकर्मणि । सोमिः We: हः कार्य्या तथा चान्निकीरिंजेः॥ इति। 56 9७२ चतुय चिन्तामण परिरेवखद्छे wafer [rr ae, - तव्‌ पिष्डपिद्रयज्चपिष्डान्वाहायेकान्यपिटकाचेविषयमस्च । तरे- तदयुक्तं पूवौदाइतवचनविरोधात्‌। ययोक् चतुद ्डन्ते न निवाप इति, ATI यतः कन्दो गपरि शिष्टे पिष्डपिटयन्नं UIT E ATTN: । यथयोक्रं Twarasfa न चतुदेष्सपेखवा | अमावश्या waited तदन्ते वापि fata ॥इति। wy दृश्ठन्नानेऽपि wx पिष्छपिदरयश्चः, तदयुक्तं दृष्छसाने- wa इत्यादिभिांक्धेवां न चतुदं शौ विवचया, ‘aca चतुदंश्छन्करो | टा वपरदिने श्रपराशन्यापिनौो तदा च्रमावाश्वां प्रतौकेतेनि दृष्समानेऽपि we निर्वापः, तथा “श्रदहददयश्रमसं ल wai ace: पिष्डपिक्वन्नं gua रत्ादिश्रुतिविरोषः erfearsq] ऋदगेन- शरुतिः, चयोपखचणं मला स एव, यदुक्त “अदरः स्व दशनं नेति wa: ततृक्रियोपखचणं Sd चो coma, wae aaatari चण्रोदयोप्रशद्धितदिनान्तगंताचां warareraafy ब पिष्छपिरचन्नाग्वाहायेक इति तदपि ययोक्ृङ्ष्छमानेऽपोत्यादि- कात्याचमवखनेन निरारतन्नेव, इष्छमानेवष्वेकरेच्यनेन मोभिखोय- वचने च इारोतेलापि faced | धसां weqrya: stat Ve इव Fw | TTS यस्तस्यां पिष्डानां करणं भुवम्‌ ॥ vary पिष्डानाभिति निर्दरः पिष्डपिग्यज्चं afrafia- AeA । पुनः RTA: | यदा चतुदं परौभामं तुरोममनुपूरयेत्‌ । ™ १९ Ge |] काडकाशनिणयपकर णम्‌ | ४8४ अमावास्या Serer तदेव आदधति ॥ इति । fag यजनौ यदिनात्‌ gafea हिं पिष्डपिरयश्च-खरद्धे विदिते “तस्मात्‌ foes: ye: करियते” दति । यदा च प्रतिपिने पूवाष्ेऽयय मध्या केऽमावास्या समाप्यते तदा तदहरेव योगं दति wat wricreat पिष्डपिश्यन्नारि, “fanart दिजः काया arfan: पिटकर्मण्णेत्यद्य पिष्डान्धाहार्यकव्यतिरिक्रविषयसे प्रमा- एाभावाश्चेति | इन्दु ्यस्ठ कदा भेवतौत्यपेशा्थां सं एवाह | अष्टमेऽ शे चत्दश्सां Ser भवतिं शक्मा: | अमावास्याषट्मेऽे तू पुनः किल भवेदणः ॥ इति ॥ दूइ खलु awacfadt राशि्चश्रंिः इोदेशभिर्दादश- मिखद्रमसः wa: तदा wuraaa Saar तिथिर्भवतौति वणै- यन्ति, अतत्र वा श्रमावाख्या वा wet भवतिं। aq संतुरेभ्वामष्टमां प्रान्ते wx: चौ यते श्रमावांखा्टमेऽमे पुगरणभ्वैवा जायते। कि लश्ब्दोऽच व्यौ तिषिकैः किख तदास्यायतदृत्येतदर्थमाह | अचर शतपयश्चुतिः | ख एष संक्तछरः प्रजापतिः षोडश्कलसस्यं॑सन्धथ एव पञ्च दश्कला भरुवेवास्याः stew कला स राज्रिमिरेवापू्ेते थच saa सोऽमावास्यां राजिमेतया षोडश्या कलया स्वमिदं प्राणष्डदनुप्रविश्च ततः प्रातर्जायते तस्मदितां राजिं sree: प्राण न विच्छिन्द्यादपि शकलासस्येतस्या एव देवताया श्रपचित्या इति | अनायमाश्रयः षोडंश्कलस्य CLES प्रजापतेः हष्णपच्प्रतिप- दमारण्य चतुरद्॑डन्तासु तिथिषु क्रमादेकेककलाख्येऽपि चतुरदश्- eee uqenifantat ufcituwa काशनि्यये [१२ qo} HAT: Get wala चतुद शोटतोरयांशे तु पञ्चदश्यपि कशा stad तत्तोऽमावास्यायां yaa अविनश्वरया षोडश्या कलया खोक मागत्य सै प्राणिजातं प्रविश्रति ्रमावाख्याटतोधांओे तु aaa ater कशया दिवसमपेच्छ पुनः प्रादुभंवतोति | अ्रमावास्या विशेषे चन््रष्यस्य AAAS कात्यायनः | श्रागरहायष्यमावास्या तथा VSN या भवेत्‌ | विगरेषमस्या nat weercfaet दिजाः ॥ अनाद्य एव प्रहरोऽवतिष्ठते TAU न कलावशिष्टः | az एव चयमेति TE: | एवं च्योतिश्यक्रविदो वदन्ति TU: BQ चन्दे erase टिके चाग्रशायद्छ- aan इति, ते च TRE परमोच-नोचखामे, तदश्राखन्दस्व गतिवैलचष्छं, यदन्याखमावास्याखष्टमे प्रहरे खरूपं तदमयोरमा- area: प्रथम एव भवतोति । ये तु चन्द्रादभेन एव पिष्डपिटय- श्वादिकं मन्यन्ते न तस्य waste afer कदाचिद्धितौयाया- मपि चन्द्रादभेनं qatar | यस्तिन्नब्टे इादशैकञखच मध्य तसख्िन्‌ तोयापरतो न gaa | एवश्चार waaet विदिला Qa तस्िन्नपराहे च ददात्‌ ॥ RN: | मध्ये मासो यस्मिन्लब्दे दादश्राधिको भवति afe- १९ अर i] ` भाडकालनिखयप्रकर बम्‌ | ४९५ कन्दे awa aaa श्रपरस्यां दितोयायां fact चन्द्रो ग दृश्यते ग चेतावता wxaiafatea: पिष्डपिदयन्ञस्तज कियते । श्रतखक्लार विदिला तस्मिन्‌ ease चतुदं्नोमिथ्ा- याममावास्वाया्मपराक्े पिण्डपिदरयन्ञादिकं ङु््ादिति , एवश्च चापि श्रातपयौ श्रुतिः । तदा एक्तश्मासि area fret ददाति यदैत्रष न arene पञादष्शरेऽय तेभ्य ददाति एष वे सोमो राजा Parnas यञ्च माः ख एतां राजि stadt तस्मिन्‌ Se ददाति तथेतेभ्बोऽघमदं करोति अय यदा Te ददातौति। यानि तु सिनौवालोगिषेधकानि तानि निरभ्रिकश्ाद्धविषयाणि। wa US: तानि वचमान्यपराष्मरविष्टचतुदं शो विद्धसिनोवालौ- विषयाणौति। अरनेमाभिप्रायेशड खद्धमसुः | यद्ामस्त र विर्याति पितरस्तासुपासते | तिचिन्ते्धो यतो दन्ता Eas खयम्भुवा ॥ दति # श्रपरा्व्यापिनौ चेत्‌ सिनोवालौ तदेव खा ग्राह्या श्रन्यदा SRA TBA भवति । TATE WTI: | WITS पिदर यापराालुयायिनौ । सा aren frend म पूवौह्ानुयायिनौ ॥ यदाणुभयदिनेऽप्यपराकषम्बन्धेसतदापि seed निणेयमाइ स एव । 9४६ चतुम्बगं चिन्ता परिथेषखद्े केलिनियंये [reget सिरा या waster श्रभावाश्था भेत्‌ दाचित्‌ । खर्विकान्तां विदुः केचिदुपेन्दुमिति aac ॥ यस्मिन्दिने चतुद श्ां सतधामह्योयस्यमावास्या भवति सा रवि त्युच्यते खवेश्टद्मश्पवाचिलात्‌। wha चशब्देन waver दभिता। wa: केचिदयादयतयेवं' विदुः, रपरे त्‌ उपेन्दुमु्टानाय want कुरुष्यमित्धेवं frefcerd: | एवं सन्देहे निकंयमाह | बद्धमानाममावाश्वां शच्येदयरेऽइनि | areata वापि पिदरथश्खदा भवेत्‌ ॥ अरमावाखाडृद्धौ afta नान्ययेत्धर्थः। च्य ferd त वद्धि तापि शिनौवाखुपेयेति । वेडौनदिरपि | आदित्यच्योदये या वा werarer विवदते | अपरेति च fare faut ened ॥ या WAST भवत्यपराश्व्यापिनौ wae aga wet पिदरणान्दन्तमच्चयमित्ययेः | तया WITT: । fegent तु कन्थः पूवां eat च व्च | डुष्टरष्वयुभिः कार्या we साभगौतिभिः ॥ पवेणोऽओ fara तु कायां दष्टिविंजानिभिः | दितौयासहितं यस्ादुषयनधाशचलायनाः ॥ बोधायनः | सिनोकलोञुपोखाय हते्टिश्च परेऽहनि | frau तदा ga: सकाले तैनभिरोयकाः ॥ १९ Ge |] मङकालनिडयप्रङरयम्‌ | 980 VaTe चेदमावाश्या wus ग Gufs | जच च हारोतवचनं | प्रतिपद्यपि awe are आद्कविदो विदुः॥ इति ॥ अच अ इरिदरेकोक, अनिश्वातस्खमिदं वचनं वरस्य रव्याइत- पदोपबद्ध चेति। तथा fe “पूर्वाह्ने चेदित्येतावत्‌ प्रतिपदिनविषयं, पर्वाृशब्देन च दिवसख् ठतोयभागो वा पूर्वाद्धे वा, we सति ware किंञ्जिदपराश्चे न भवेदित्यत्र युष्यते यस्मात्‌ प्रतिपदिने पर्वाहमाजावख्ितायाद्वतुदं भ्रौदिने अपराडसम्ग्धश्छावश्यकलात्‌ षड घटिकाधिकतिचिषासस्याभावात्‌। we चदि प्रतिपहिकापरा- wea wifequa तरिं “पूर्वा चेदित्यमेक च्यादिति । तेनैवं ered fafragt परतिपचुक्नायां warareraaa आाद्ध विधान, तथा पिदयन्ञामनतरं भनुना fare, पिष्डयपिद्ठथश्नखागङ्गते शरुत्या woe विदितो नान्यया ay we: ae चिरकाखलात्‌ तेनेव सकलखापराडव्याप्रावमावासख्याओ्राद्भख्य का गतिरित्यत जदं yale दति मापराञ्चे Be LN) एवं चाधराहव्यापिन्वां सिनोवाष्या- ममावाष्याथां आद्कविधानमभ्निमदिषयं, श्रगद्भिकानान्तु कुतपकाल- व्यापिन्यां इहाममावाख्यायां sargfaura | ware शौ मारितो सौरपुरत्छे च । सिनौवासौ fea: कार्यां सारिकः पिक्कमंङि । wife: शदेः Oe: कायां तथा wefanhia: ॥ व्यासोऽपि । Tawar सिबोवालो areal fang साक्धिकिः t 9०४ चतुग चिन्तामयो परि वदे कालमि्ये [११ ae) नष्टचना OH: कार्या शरद वप्ेरगभ्निकैः ॥ बौधायनोऽपि। सिनौवालौ हदव yam श्राद्धकर्मणि | afungy चिनोवालो as: कार्व्या्यनभ्निकैः # दति ॥ कुहरिति कुतपकाखव्यापिनो | ` तथाच WITT: । ग्रतविद्धाष्यमावास्या प्रतिपस्धिभितापिवा । fax कमेणि विदद्धिः कार्यां कतपकालिकौ ॥ कुतपलच्णन्त AAT | =Bigant विख्याता दन्न पश्च च वंदा | अनाष्टमो FRAG: स कालः कुतपः खतः ॥ एवं खति दिनदयसम्नन्धिन्यां श्रमावाखायां सत्यां था gay काखब्यापिनौ सेवामभ्निकेयेदधेत्युकतं भवति । अरत एव बौधाथनः । . | WB परतो यज चतुरेभ्यलुवन्तेते | fattest तुसा ser पिटकां तू निष्फला ॥ दृशस्यतिरपि | मध्याार्‌ या लमावास्या परस्ताल्घंप्वन्तेते | गतविद्धातुसा नेया न च पञ्चदश्नौ भवेत्‌ ५ कार््णाजिमिरपि । । गत विद्धाममावास्यां मोषशादन्नानतोऽपि art | agate ये कुयुतेषामायः प्रहोयते ॥ ११५ अर |]. ` जाजकालनिखेवप्रकरयम्‌ | : ४४९ : यदा तु दिनदयेऽपि इतपकाशब्यापिनौ न भवति नदा ग्तविद्धेव ग्राह्या | तथाच बौधायनः | चरिक्रेकाणमावाश्छा प्रतिपत्तु नं चतरा । तविदापि कत्ता दैवे feat च कर्मणि ॥ प्रतिपत्तु घटिककापि कर्मकाखसम्नस्थिनो यदि न शला दित्छथैः। जावाशिरपि | प्रतिपत्छष्यमावाश्वा पूर्बाहब्धापिके थदि । ` wafaga खा कार्य्या faa कर्मणि water ॥ aa तु दिनदयेऽपि कुतपकालव्यापिभौ श्रमावास्या gate तदा sgt शम्ये वा परा UE, We पूर्वां । लयाच प्रचताः | मिनोवालो geda Fun ख्ाद्धकमंरि । STMT Ve मध्ये श्राद्धादि स्यात्‌ कयं तदा ॥ .. तिथिच्ये सिनौवालो तिचिष्ड ge: सता । . . .: साम्येऽपि च कुहर्चंया वेदवेदाङ्गवेदिमिः ॥ इति। काल्यायनोऽपि । ` चोधमाणम्मावास्यां प्रयसेऽदनि weed | बदमानाममावास्यां दिलोयेऽहनि च्च्येत्‌ ॥ =. . - टद्धवसिष्टवचनम्‌ | । 7 श्रदरोदयतरेल्ञायाममावाश्या Wat भवेत्‌ । | if स काशः परमो ge: पिदणान्दकमश्चयम्‌ i tf |. 57 aye चतुग्ैगं चिन्तामओौ परिप्रेषखददे wrefeay [१९ qe । . तत्पिदरतपेणदि विषयम्‌ | यदपि निगमवचनम्‌ | | मुह्टत्तमप्यमावास्या प्रतिपद्यपि चेद्वेत्‌ | तदानौसु तमं जेयं परवभ्रेषस्ड परवंवत्‌ ॥ इति । तन्तलापुरुषादि विषयम्‌ । | अतएव च .पश्मयुराशे । war वा प्रतिपदयुक्का सवेपापदरा तिचिः । . चन्द्र-ख्य्येग्रदेष्ठस्या लान-दान-जपादिष ॥ अन्य तु. “तहानमुत्तममिति निगमवनपाटः | यदपि प्रचेतसोक्म्‌ । . afenaruararear -भवेश्दि eet. | तदा Bi मतं दवे fay nate चोदितम्‌ uta तदपि 2a-ftenuritvaranfefare । ननु पिटका्ैविषय- मेव किमिति a भवति! उच्यते। यदा safes एवापराड्व्यापिनौ तदा तावत्पून्वबेति निरूपितम्‌ । | जिनौवालो तदा पिच्य देवे च सततङकु्ठः ॥ दति जावालिखतेख, शतविद्का frezal wea ay तुखादिषु ऋत विद्धापि gata ` परिसश्छानमुपपल्ञं । नापि दिनदयेऽपराशव्या- पित्वाभावविषयमिदं, उक्रादेव हेतोः। म चे पू्वान्सरदिनयोरपराह- व्यापित्वे श्रमावाख्या श्लविद्धापि पञ्चेति व्यक्खा घटते ay fe तिथिसाम्यवद्धौ परा are, fafewa च पूर्वेति तुश्नादिपरि- सद्धानमनेथेकम्‌ । तस्माहेवकाय्येपर मेतत्‌ ~ च yee) Scr oie Of । ` ७४९ तथा स्कन्दपुराणे दर्शितम्‌ | षश्पेकाद श्वमावास्या पूर्वविद्धा तथाष्टमौ । ` सप्तमो परविद्धा च mute तिचिपञ्चकम्‌ ॥ ईति । ; ATE प्रचेताः | : नागविद्धा च था षष्ठो सप्तम्या च तचाष्टमौ । दशन्येकादशौ विद्धा जयोदश्ां went | ` भअतविद्धा wararer न aver gfigya: + इति । तेनोपवःसादिरेषकां wafagrar अमावाश्ाया चअ्पूज्यत्ो- पदे्ात्‌ तुखादियोभे wanfagr. gare । Woe: सरति “प्रतिपर्धिश्रा wigan gaia, तुलामकरयोगे.लविद्ध्‌ पि पूज्ये भनु देवकाब्येविषयत्वेऽपि बाधेनेव faan इति पिढकालविष- चताकिजामोयते। उच्यते । बाधगौरवमिया तावदेकस्िन्ेव ` कां fam । ग च विभिगमे कारणाभावः; | चतः का्यायनेन | + नागविद्धातु या wet दश्रभ्येकादशनौ तथा |` ग्डत विद्काणमावाख्या aaa freee: ॥ CAM | तुखा-मकर-मोगेषु कन्यायां मिथुने तथा । ` भरतविद्धाषषमावास्या . पच्या भवति यन्तः ॥ नेतत्‌खाश्थोदेतदपि देवकायेदिषयमिति तस्य च अतोपवा- सादिरेवकायविषयनं खामान्बतिचिप्रसावे दश्रितम्‌ । . ` दति अ्रमावाश्यानिणेयः | ७१२ चतुव्यगे चिन्तामखौ परिथेबलद्दे कालनिर्येये [१९ ae) ! यटा; | । अष्टकाशब्देव मार्गश्र्षादिमाधचतुष्ठथापरपखारटभ्बः ““रेमन्त- शिभिरयोखंतुशशभपरपच्ाणामष्टभोष्वष्टका इति श्रौभकस्मरणात्‌ anfgaa faa vara: तिखयाग्वष्टकाः 1 | तथाच विष्णः | श्रमावास्या सिशऽष्टका सिखोऽग्बष्टका दूति | श्ष्टकाभाभनु TATA STA MERA AAT नवम्बः। FATT | saTaTerearfers: पौषमासादिष्ट Fey | तिखलख्चाग्वष्टकाः Ger: माघो पञ्चदशौ warn इति | विष्णधर्मीन्तरे | आग्रचायण्यतिक्रान्तौ छष्तास्िरलोऽषटकारयेति | अय पूरवाक्रा्टकाचतुष्टयष्यतिरिकापि भाद्पदापरपण्ेऽष्टकीा तस्यासेतिरासपूवंकसुत्पत्तिः प्रशंखा sea पदापुराशे । sfraqrat दति ख्याता यज्विनां अञ्चसख्िताः | अच्छोदा नाम तेषान्तु मानसो कन्यका गरौ ॥ तमया मायस्रश्ञाम पितर they सङ्गता | am वरा्थिनो स्रं कु्धमायधपोडनात्‌ ॥ योगं दृषा तु तेनाय व्यभिचारेण भामिनौ । धराश्न स्पशते पूरवे पपाताथ Yas ॥ श्रयो श्रधोघुखो दौमा लसिता तपः च्वात्‌ । ` सापि तं प्रायेयामास पुमरात्मश्ष्डद्धषे ॥ ` | २९१९ Ge |] खा डकालनिर्येय प्रकर बम्‌ | 9५३ विशष्यमाना frefafteqar तपखिनो | ददमूचमेहामागाः प्रसरष्ठभवा निरा ॥ ` serfan भाषिनौ a दवापरे aeietfas | मखा सत्यवतो श्थाता VTS जननो रभा ॥ व्यतिक्रमात्‌ faces कष्टङलमवास्यसि | ASEM at: कन्या aa भविस ॥ प्रीष्टपद्यष्टका wa: frees भवि्यसि | mera नित्यं सवेकामफलप्रदा ॥ a -वाधपुराश्यौः | श्रथ कालं प्रवच्यामि आआद्धकमेणि प्रूजितम्‌ । काम्य-नेमित्तिकाजलं आद्धधमेविधायिभिः ॥ Gua धनमूलाः स्युरष्टकस्िख एवै च | wuge धनिष्टाटिपरवां Set उदारता | प्राजापत्या दितोथा खात्‌ दतौया Beast ॥ श्राया ya: सदा कार्यां ater भवेत्‌ सद्‌ा । शाकैशन्या Sal arsed द्रव्यगतौ विधिः ॥ अन्वष्टका पिणं वे fata विधौयते 1 a वान्या तु चतुर्थौ Bare कु्य्यारिगोषतः ॥ तासु WE बधाः He स्वखेनापि नित्यशः | पर जह ख सर्वेष मित्यमेव सुखी भवेत्‌ ॥ व = ==. = --- = = = ~~ + eee SS =-= afast afafa wo | ४४७ चतुव्येगं चिन्तामओौ परिश्रेषखब्डे.कालनिर्वंये [re ae पूजकानां खदोत्क्ी नाशिकानामधोगतिः। . पितरः शवकालेषु तिचिकालेषु देवताः 6 मवं पुरूषमायान्नि निपात मिव tea: । यस ते प्रतिगच्छेथरष्टकाभिरपूजिताः ॥ . “` aaa weet खम्धश्चाश्छ विनश्ठति । Zatey दाथिमो यान्ति ति्यंगच्छग्यदा यिनः ॥ अ चतुथं फाल्गमहृष्णपच्ाटमो ““हेमन-भिशिरथोखतुर्ण- मपरपच्चाणामष्टमो AeA दति शौगकसमरशात्‌ | पौ षमासषृष्णाष्ट- मौमारभ्येति तिखोऽष्टका इत्येतक्मतपरिग्रडे weal भाद्रषदमासाप- Teresa सन्िहितदर्गितपद्मपुराणेतिहासारुषारात्‌। ब्रह्मपुराणे च सतर्व्वष्टकासु कमेण देवतानिरूपणे पिटतपेकद्रव्यनिरूपणे ख भाद्रपदापरपचाष्टम्या ग्रहणान्‌ | Rega प्रथमायाश्च wre: सन्तपयेत्‌ पिन्‌ । प्राजापत्था दितौया ery ate: wee तर्पयेत्‌. ॥ वेश्वदेव्यां उतोयायामपूपेदच धथाक्रमम्‌ । वर्षासु मध्ये शाकंख ` चतुर्याभेव सवदा ॥ इति | अज wears: श्राद्धारेस्य were भोञ्यसख तन्तद्रव्यप्रधानकलत्वप्रतिषादनपराः, न तु TAMAS wa: यतो विधेरेकविध्यम्तराबाघेनेव तावद्ूतिन्यायं मन्यन्ते किमुत ay- तरविष्यन्तरबाधेनेति । इष्टं हि शाकप्रधामख्च dee तपेकलं म तु केवलश्राकष्येति | आइ वचिष्ठः । १९ Ge |] भाडकालनिखयप्रकरणम्‌ | | ४५५ खआवश्छाग्रङायण्डोाग्वष्टकासु faa ददात्‌ | अष्टकान्वष्टका- afa शावश्यकमेव age | यदाह पितामहः | | अमावास्वा-व्यतौपात-पौरंमाख्यष्टकासु च | विद्वान्‌ argagatet aca प्रतिपश्चते ॥ इति । वायपुराणे | ` “तियेग्‌गच्छगधदायिम इत्यष्टकाओद्धमङुर्वाणस्य तिर्यग्योजि- प्रातिरूपाजिष्टाभिधानाश्च | विष्णना च “wararer: तिखोऽ्टकाः जिरोऽ्वषटका माधौ- storys शबष्णजयोदट शे तौ दि-यवपाकौ वा दत्यलुकरम्योक्षम्‌ । warty argarers fare प्रजापतिः । विष्णधम्तरेऽपयक्तं । । ओआद्धकालममावाख्या faa पाथिवसशम | पौणेमासौ तथा माधो आवौ च ache ॥ ` पौषपद्यामतौतायां तथा रृष्णयोदग्नौ ।. आग्रहायण्छतिक्राग्तौ शष्शासिखोऽषटकाखलया | TRG प्रयमा कार्या मासे तदनन्तरम्‌ । eater च तथाप्रपे्ित्यमेव विजानता ॥ एतानि आद्धकालानि faarare प्रजापतिः । ` आद्धमेतेव्वङ्कवाणि मरकं प्रतिपद्यते ॥ इति । देवलख्रतौ । मामवः ATER मनुना समुदाइतः | oud aquifeamat uftiaee कालनिखये [६९ अर । qufegrear च ereafaer ठू arent ॥ दति) aq वपिण्डेकपिण्डश्ब्दौ पार्वणेकोदिषटदिभिनिषेध्पदौ | ब्रह्मपुराणे | TEND च कजत्यं राद्धं हेमन्तिकाख्ध वे | WIA कमशो माद्रपूवन्तरिथते uci. ` श्र खतिः | | ` अन्वष्टकासु इद्धो च ferent तथा । अन मातुः yaa आद्धमन्यच went बड़ ॥ इति । . . TERA: | went तया माहुः आद्धं रेव. वेऽहनि । ` एकोद्दिष्टं तथा मुक्ता My नान्बत्‌ Tay भवेत्‌ ॥ इति, faquarat चाद्धिन्‌ arene एयमिकिरक्ः । श्रन्ष्टकासु FAUT WE काय्य तयेव च | . . श्टकाविधिना डला कलेणेतास TAT ॥ माने राजन्‌ पितामश्चे are कारय यचादिधि। .. तयेव प्रपिताम्ये वैश्वदेवपुरःखरम्‌ ५ पिष्डनि्विषणं ard qea पिद्रयशुप ।. . . : ang च faite तच कम निवोध. मे ॥ . , प्रादेशमाचा THE VATE MATT: | तावदेव SYRAT: TAHT कारयेत्‌ ॥ ` त्येवं WTS त्‌ परिस्तौणंडताश्नः। : .. अद्रोषोमवमासाञ्च THAT चथा पुरा.॥ : . १९ We |] ऋडक्षाकनियंवधकरकम्‌ | aye कषूदलोषमलेवु TUNE कारयेत्‌ । पिष्डनिवेपकं प्राम्बदेककस्मिम्‌ यथाविधि ॥ वर्ूां fered ae चोराज्ाभ्वां प्रपूरयेत्‌ । कषूंनितयमूले च wiet figs भवेत्‌ | द्रा मासेन veer aferda प्रयेत्‌ । श्रजोदकविमिश्रेणए काय्यै मनुजयपुज्गव | भवतौभ्यो भक्लेतदखष्यमिति तत्‌ es ॥ इत्यष्टकाभिरूपणम्‌ | अथ ददिश्राद्कालनियोयः | afgata पुच्जन्भादिनिभिन्ोपलकितः काशः । वया खद्धवसिष्टः | पुच्लग्म-विवाहादौ ठद्धिश्राङ््‌ gered | जाबालिः । यशोदा -प्रतिष्टासु मेखलाबन्ध-मोखयोः | पुच्रजगा-टषोत्सं seats समाचरेत्‌ ॥ विष्णुपुराणे | | जातस्य जातकर्मादिक्रियाकाष्डमगरेवतः | que gaia पिता आद्ूश्चाभ्यदयात्मकम्‌ ॥ काद्यायनोऽणाइ । खपिदभ्वः पिता दथात्‌ सुतषंसकारकर्मसु | पिष्डागोदहनानेषां तस्याभावे तु तत्मात्‌ इति | अचर GAIT: | 58 ४५८ अतु्वगंचिन्तामडौ ufctuwe arafeae [१२१९ we | ग्भाधान-पुखवन-सोमन्तोल्यन-जातकमे- नामकरण-निषक्रमण्ण- खप्राशन-चुडोपनयन-त्रतचव्याध्ययन-समावन्तेम-विवाइ-गोदाना नि, तजेतेषु विवाहान्तेव सुतमंस्कारेषु पिता खपिदृन्धो ceri रेषे संसकाय्यं एवेत्येतदिस्तरोणोक्रमेवाधिकारिमिरूपणे श्राद्धकन्पे। विष्णुपुराणे । कन्या-पु्तविवाहेषु प्रवेशे मववेश्छनः | नामकमेफि बालानां चुडाकर्मादिके तथा ॥ सौमन्मोश्ञयने चेव पुल्लादिमुखदशरभे | नान्दोसुखं पिद्रगणं पूजयेत्‌ प्रयतो ग्ट ॥ UHM सुखदगेने पुच्चजग्मनोत्ययैः | ब्रह्मपुराणे | RACIST A माङ्गल्ये चातिशोभने । ` अकान्ययोपमयने विवादे quae च॒ | पिदमान्दोसुखान्लाम तपंयेदिधिपूवेकम्‌ i वशिष्टः | ूर्वधु्मादकं श्राद्धं wale Gea तचा । SHUG: प्रवत मातामदगण्सछ तु | शअर्यामुकल्पमाइ । SEMTATAT: | ए्रयग्दिमेष्वशक्रखेरेकस्मिन्‌ Warez | आद्धनयन्तु Bitar वैश्वदेवश्च तान्तिकम्‌ ॥ एकस्मिश्नपि दिने कियमाणानां कालभेदेनानुष्ठानमाइ | १९ we |] आडक्षालनिगंयप्रकरकम्‌ । ४५९ Tae माट कं WE मध्या पेटकं तथा | ततो मातामहागान्त्‌ बद्धौ आद्धबयं उतम्‌ ॥ एवं विधस्यापि काशमभेदस्यासम्भवे लाइ | SUNT: | । | were मिञ्कालानां भान्दोआद्ूभये qu: । gaya प्रहुवौ त gale माद पूवंकम्‌ ॥ बौ धायमसुजे | बेदकमेरि प्रयोगात्‌ पूर्वैरेव way ब्राह्मणाम्‌ भोजयेदिति । “Mager एवसुक्रा भवन्ति, नेकारेन faa 2a gif यद्य काङ्ा freer रवश्च कुवन्ति प्रजा अस्य प्रमाया भवन्ति, तस्मात्‌ way: faa: क्रियते यत्थिदण्यः gay: करोति fama एव ages निकरौ घ यजमानः प्रतसुते” इति ब्राह्मणं । अच वच्छयमाणएसकणशश्राद्धकालोटेश्रश्वानौये याश्चवख्वधवाक्ये ट द्धि्ब्दस्या शेषनान्दोसुखम्राद््‌ कालोपलचणएपरत्यात्‌ कममाङ्गग्रादू- काला श्रपि ग्टहोताः। तानाह पारस्करः | निषेककाले सोमे च सौमन्तोख्जयने तया । ` Ba पुंसवने ag कर्माङ्गं ठद्धिवत्कतम्‌ ॥ जिषेककाखः षोडश्रराचत्मको भार्य्यया खतुकाखः। तच पुष्छमचजजाग्वितदिने गर्भाधानस्य कर्माङ्गं age कायम्‌ । सोम- ग्रणमाधानाि शेजादिकमंणामुपखचणाथेम्‌ | इति इद्धिमाङकाखनिरूपणम्‌ | ४९० चतुव्यगचिन्ताभजौ भरि देषखस्े setae [९९ me, अथ HUTA Saas: | तज वाजसनेयसजेव कात्यायनः । अपरपचे AE Bats वा चतुर्थां wee: रन्पयेसेति | TITS VARANASI SUT BE वा eel: afe- avis sarge: afewet arg gata । गौतमोऽपि । ` अमाचाच्छाचां feat दचात्‌ पञ्चमोप्रति वापय अथा- WIE Wala वा द्रव्य-दे श-त्ाह्णसम्वे कालनियमः whe इति। अपरपछे एकस्िलल इनि खाद्धमित्येकः ve: Reefer: | ‘qrafaern: whet: Garena काञ्यवच्छेत्धर्थः। अच च वितं WEA | STS कात्यायनः | भाकेकापि मापरपशमतिकामेदिति | यत्तु माकंण्डेयपुराणदिषु | “प्रतिपद्धनलाभाय दितौया दिपदप्रदेव्या दिभि्ेचनेरषरपषषा- walang सर्वापि तिचिषु mala फलसम्बन्धे eat ग तेनापरपक- age नित्थता head दशे-पौलंमासा दिवन्नि्यल-काम्बवयोरुप- aw! यदापि चेतदेकस्मिशेवाहनि क्ते तदामावास्ाखाद्भात्‌ TWIN कारम्‌ | अमावाश्याष्टका वद्धिः शष्यापशोऽचनद्थम्‌ । इत्थ GATT GATT: छग्धपक् एयगपन्यासात्‌ । १९१ we |] काडकावमिर्वयप्रकरखम्‌ | $ श्रतो यत्कं यिदुऋम्‌ । “Sener सह श्रापरपचिकं arg विकष्यत इति, acre । ज्िममख्जरणं “अध्ये यदहः सत्पयेतामावास्ताथां विशरषेण्रेति, तत्एणक्धऽष्यभक्रवचादिरोसोति न fare पम्रमारुमिति खतिचण्डिकाकारः। केचिच्ल॒ विकण्पकेष सग्न्त | TUTTE: मासि मासि काेमपरपशापराषः ओवर पष्ठ -जथ- न्यान्यहानि इति । अन्यानि दश्रम्यादोनि, a गक्रधालोकमन्यतमामे- warfare, fay wae: प्ररो ऋेहतम्पक्पतियादनाथै। तदेतत ग्नो वजेगिलाह eT: | wus ट श्रम्यादौ वेयि wet । MTS WTR अचेता ग शयेतस इति + रभ चतुद ओो नित्यं ग वचोनोतया fare `प्श्वारिषकल्तिरिक्र- जिरेक्कजद्धे एवेति । आद च क्ऋच्चछ्मः | प्रतिप्मष्टति Gant atten watstte | WAU तु WAT ये वे Mags प्रदीयते॥ शति । अखलगहणमन्बेवामपि केवाश्चिच्छरणक रालानाशुपलक्णा यमिति ~ वच्छत्‌ । ४९२ चतुम्यगचिन्तामौ ofcitwea काशनि्वंये [१९ खर | अथ भाद्रपदापरपष्षः। wy यद्यपि “gama ag gala शाकेनापि नापरपखम- तिक्रामेदित्थादिमिर्ादश्ापरपच्यारकेः सामान्यवष्नेभाद्रपदापर- पशोऽपि eela एव तथापि ae पुष्तमलवप्रतिपादमा्थे तदतिक्रमे प्र्यवायातिश्यप्रतिपादनाथं च सूति-पुराणादौ विशेवतस्तस्या- मिधाने शतम्‌ | तद्या विष्णुधमौ रे | उश्नराद यनाद्राजन्‌ HS स्याहकिणयमम्‌ | UMMA तज सुपे तु केशवे ॥ परौषटपदापरपशस्तजापि च fanaa: | पञ्चम्यन्त तजापि TUS ततोऽप्ति | मचघायक्का तु तजापि Ber राजम्‌ जयोदशौ ॥ दति । उक्नरायणहचिणायनं WERT Hey । तस्माद्किरायना- दपि तन्ध्यवत्येपेनिद्रादिनादाषाख्ाः पौणेमाख्याः प्रति- मासचलुषटथं Bee । तस्मादपि wien प्रोष्टपदमासापरपश्चः | तापि vert we दशदिवखाः। तजापि era अङ्के पञ्च । तजापि मघायुक्ता जयोदश्ोति । ब्रह्मपुराणे | अश्वयुक्हृष्णपके तु WE कायं दिने दिने । Parrett we वा fart agaa वा | wratayg faite प्रथिष्ठ faethe: 1 अच विष्डधरमीन्तर पुराणे । १९ अ ।] आाडकाजनि्वंयप्रजर यम्‌ | 9६३ प्रौपदसंगन्धिनि weary arg fee | ब्रह्मपुराणे त “शरश्चयुक्संबन्िनोति, सोऽयमनथोविंखंवादः परिष्टियते। तथा fe ce खण इक्तपचपरतिपदुपक्रम्य माखना- मप्रव्निकां पौणेमासौः मध्यावववोरुत्यामावाख्चाग्तं = ex दाचिषाल्याः परिकण्पवन्ति। ा्राग्ड॒हृष्णप्परतिपथुपकरन्व मासनामप्रवकेकपौ एंमास्वन्तम्‌। एवश्च सति दाकिएात्यग्यवहारेण प्ौषपदयुक्रायां पौणमास्यां प्रौषटपद मासस्या्यप्षसमाङौ तदु करः पलः श्रखयुड्मासमध्ये भवति । एक एवायं पशो व्यवहार दयेन व्यपदेश्डय खभते | आदिव्यपुराणे | magn यमः परेतान्‌ पिदर शाय यमालयात्‌ | विखजेयति मानु war Wei खकं पुरम्‌ ॥ धान्ताः कोक्ेवन्तख aT सथं शतम्‌ | काहन्ति पु्च-पौ तेभ्वः पायसं मधसंयतम्‌ ॥ aerate विधिना तपेयेत्‌ पायसेन तु | मध्वाच्य-तिखमिभेर तथा श्रौतेन चाम्भसा ॥ यसमा पर AG दत्तं यः AAT: । भिशामाचेण यः प्राणान्‌ सन्धारयति वा खयम्‌ ॥ यावत्‌ सन्धारयेदेहं प्रत्य खात्मविक्थात्‌ | ्आद्न्तेनापि ate awe: gefea: ॥ इति । अ नागरखण्डे fray भति ब्रह्मवचनम्‌ । WIM: पञ्चमे पशे कन्था दिवाकरे | e¢s चतु्वगचिन्तामखौ wfcitres arafrad [१९ अ०। यो वे श्राद्धं नरः शंव्यरिककिल्लिपि वासरे | तख संवत्सर यादत्‌ कर्ताः खः पितरो भ्वम्‌ A RTETAARTY | नभखस्यापरे Te fafwetgwag यः | कन्धागतान्वितखेत्‌ Wey स कालः आ्राद्ूकर्मखि ॥ ब्रह्मपुराश-माकौण्डेयपुराण्योः | दिग्य-भौनान्तरोशाशि खावराखि चराणि च। पिष्डमिच्छन्ति पितरः कम्याराभ्निगते रवौ ॥ कन्यागते सवितरि चान्यानि तु षोडश | तुभिस्तानि genta Sat नारायणोऽजरवोत्‌ ॥ राजद्धवाश्रमेधाभ्बां य CR, Tee फलम्‌ । श्रयन्त, were: पिन्‌ कन्धागतेऽकयेत्‌ ॥ यद्यपि कन्यागमनं मासमाचे भवति तथाणपरपशखचेव पैचला- दचनाग्तरसंवादाञ्च तेव argh | श्रादिव्यपुराण्णेऽपि । कन्यागते सवितरि ares तु वोङश्र | चतुमिस्तानि quarts प्दिणं दसमखयम्‌ ॥ दति | We य्चपि वचनेषु पशच्छेव आकाललमुक्ष, पचद्यायं पञ्च- दशतिष्यात्मकोऽपि कडाचिन्ि चिदृद्ौ वोडश्रदिनात्मको भवति | तचेकदिनदहानिमाग्धत्‌ दृत्यनेनाभिप्रायेणाज तिचिषोद़गरकमिल्युष् श्रमावाख्छोल्षरप्रतिपदमपि वा शंगरौतुं पूवी पौर्णमासौः वा, ret डि मान्दोञुखानां age वच्छते। श्र Gwe ofa कस्िंखि- के tt अ |] सआडकाशनियाय प्रकरणम्‌ | ४९५ दष्यहनि कन्यासंक्रमणे खति प्रतिपदादिषोडश्राशान्युपादेवानि xed वेदितव्यं । भ तु क्रमणात्‌ पवश डेयानौत्येवम्‌ | अतएवाह SEN: | we वा afe वापयन्ते थच कन्यां रवि्रैजेत्‌ | स पचः षकणः ge: arg तज विधौयते ॥ इति । श्र कन्यागतत्वस्योक्रिः प्रशस्ततरत्वप्रतिपादनार्था न तु कन्या- गतरा हिव्येऽणेतत्‌ परिद्यागार्था । श्रादिव्यपुराणे | | | पच्ाम्मरेऽपि Hara रवौ arg विधौयते | कन्यागते पश्चमे तु विगरेषेशेव कारयेत्‌ ॥ इत्धादिव्धपुराणेऽपयेतरेवोक्रम्‌ । आषाढोमवधिं Bat यः स्यात्यचस्त पञ्चमः | तच आद्धं Nyaa कन्यां गच्छतु ay ary cia काष्णांजिभिः । पुत्चानायुस्तथारोग्यमेशवयेमतुलं तचा । प्राप्रोति पञ्चमे द्वा शराद्धं का्मांस्ठ पुष्फलाम्‌ ॥ एवं भाद्रषदापरपच्छे are ते fafuserfaew) तस्िन्नशशते त्मिष्टप्राततिमाह कार्ष्णाजिनिः | warada हिंसन्ति पञ्चमं यो व्यतिक्रमेत्‌ | तस्माज्ञातिक्रमेदिदधान्‌ TER Gea विधिम्‌ ॥ मागर खण्डे | श्राषाद्छाः पश्चमे पके यः श्राद्धं न करिति | 59 ०१९६ चतुग चिन्तामणौ परि रेवखद्छे wafer [ee ae । manta दरिद्रोऽपि सोऽनग्धजतवमुपेव्यति i आसनं शयनं wiley WH सम्भाषणं तथा । तेन are करिष्यन्ति ये ते पापतमा गराः ॥ afrafia म सन्देहः wera च विवजिताः। न सुखं धन-धान्यञ्च तेषाम्भावि कदाचन ॥ दति | WATTS | aa कन्यागते र्यात्‌ wre थो ग गटहाओ्रमौ | धनं gu: gree पिदरनिश्वाषपौडया ॥ म सन्ति पितरखेति wer मनसि यो नरः | WEA ACA तज तस्य we पिवन्ति ते ॥ अरय केनचित्रकारेण श्राद्धमम्तरेणोक्रस्य पशस्या तिक्रमे afe- fare sarge तदुग्लरदिनेग्ववधिविग्रेषावच्छिशेषु कर्तव्यतोश्यते। cat | इसे वर्षासु कन्याख्े शाकेनापि we वसम्‌ । पञ्चम्योरकरे दथादुभयोरपि पयोः ॥ ‘war Gea उभयपपश्चम्योरणन्तर इति भाद्रपदशव्डपश्चम्वाः परस्तादाश्रिनग्णक्तपञ्चम्याः पूवंमन्तरालकाल इत्ययः । waar fea WAIST TI आद्धमग्वनुक्वातं भवति | ABTS । | यावच कन्या-तुशयोः कऋमादास्ते दिवाकरः । तावत्‌ ATES कालः स्यात्‌ शुन्यं प्रेतपुर तदा ॥ तथा । क १९ Ge |] आडकालनियेयप्रकरयम्‌ | 9९७ कन्यागते खवितरि पितरो यान्ति वै सुताम्‌ । शून्या Rage सर्वा यावत्‌ ठखिकद्‌ भनम्‌ ॥ ततो ठथिकसंप्राप्नतौ निराश्राः पितरो गताः | पुनः खभवनं यान्ति शापं दत्वा सुदारुणम्‌ ॥ मागरखष्डे | a ददाति मरः श्राद्धं पिदणं wxaye | चत्पिपासापरोताङ्गाः पितरल्तच्च दूषिताः ॥ प्रतपं प्रतौचन्ते गरूवाञ्कासमन्विताः | ata vee यदहिवा-नक्षमतद्िताः ti प्रेतपचेऽप विक्रान्ते यावस्कन्यागतो रविः | तावत्‌ ATE पवा्डन्ति दन्नं खेः पितरः Gea: kt ततस्त॒लागतेऽप्येके सूयं वाञ्छन्ति पाथिव | ATE Barta चत्पिपासासमाङ्गलाः ॥ aferata व्यतिक्रान्ते काले टिके रवौ । निराशाः पितरो Caveat arin गिजाशयम्‌ ti Aaa AAG ग्टहदारसमाजिताः | arpa: पिपासा चुल्वामाः पितरोनृष्णम्‌ । यावत्कन्यागतः BE AWAY AVN ॥ समग्त्राइ | Rt महाराज यावन्तिष्टेत्‌ विभावसुः | ARAM HATS ठिक यावद्‌ागतः ॥ येयं दौपान्विता राजन्‌ श्याता teem शुवि। age waatfemtaat ufciawas कालनिर्खंये [१९१ we 4 तस्यां cara Gen fart वे महाशये ॥ अरज महाखयो भाद्रपदापरपचः | यत्तु MARCA । ्राकाङ्खुम्ति सखम पितरः पञ्चम पच्चमाभिताः। तस्मान्तजैव दातव्यं Saas निष्फलम्‌ ॥ दति । तत्फलातिश्यहानिपर न सवया फला निप्रतिपादकम्‌। एत- चापरपचश्राद्धं मलमासे न away इति मशमासनिरंये fire- पितम्‌ । श्र चेदं विचा्यंते। किमयमापरपञिकस्य एकस्येव श्राद्धस्याटन्तस्य प्रयोगः, किं वा fart श्राद्धानां एते प्रयोगा- इति, om पच्दयमपोति । wa केचिन्तावदाडछः। एकैव आद्धस्याय प्रयोगः यदाद शाखायनिः | नभस्यस्यापरे पे fafaatenag यः | HUTA PAG] स्यात्‌ कालः स आद्धकर्मणि ॥ WT सञ्चायुकेषु समुचय दूति न्यायात्‌ तिधौनां आदधे षमुच- योऽवगम्यते । न WHITH श्राद्धे तदुपपद्चत दति, तदेव श्राद्धमा- aaa । तेन सोमयागे विहिताङ्गसम्पत्यथेमाट़न्तिरभ्यपगता चथा एवभमिापोति । “mamas श्राद्धं gala वा चतुर्थ्यां यदः सम्पद्येतेति वाजसनेयद्धचकात्या यमवचनात्पचस्छवाङ्गलमवगम्यते, पश पञ्चद श्रतिश्यात्मकः, एवं समुचय एव | तया गौतमोऽपि । अरमावास्यायां fier दात्‌ पञ्चमौप्रश्ति वापरपचस्य यथा We Talay वा द्रय-दे श-ब्राह्मणसम्भबे कालनियमः wher दति। tt Ge |] अाङधकालनियेयप्रकर खम्‌ | ९६९ we चापरपखपञ्चमोप्रतिपक्षामावास्यानां fare: प्रतोयते | AMAAMASH HA WE समग्रः शष्णपर्तोऽप्यक्ंमेव | ततख तस्षिद्ययमाटत्तिरेव युक्ता । अश्वयकृष्णपके ठ्‌ श्राद्धं कायं दिने fea जिभागरोनं ad वा जिभागं agaa वा ॥ दूति ब्रह्ापुराणएवचने दितौयाअरवणादत्यन्तसंयोगावगमारदैकमेव आङ मावत्तमोयमिति प्रतोयते । wad सति “यराग्रेयोऽष्टाकपाणो- -ऽमावास्याथां पौणेमास्याश्चाश्युतो भवति" carretera यागे Rages: स्यात्‌ arg षड भागप्रसिद्धिखन्विदां ae | उच्यते । तचापि समुचय va qe, 4 aga, षड्भागप्रसिद्धिसलारस्यमिप्रायेणेति । न तु इतति वान्तिक-निबन्ध- शद्धिरेवं afyen, तेनैक एवायं प्रयोग इति । अन्ये ary: | भिन्नानां आद्धानामेते प्रयोगाः आद्धूभेदात्‌ | aa वा यदि वा मध्ये aa कन्यां रवित्रेजेत्‌ | स पचः पञ्चमः we: खरद्धषोडगश्रकं प्रति ॥ इति । अरज च सद्या कमेभेदः प्रतोयते । न चेयं “एकादश प्रयाजान्‌ यजतो तिवदभ्यासाओ्रया, तच प्रकतो सश्चान्तरश्रवणदेवमाभितम्‌, न लचरा्युदाइतवाक्धेरेकलावगमादभ्वासाश्रया भविग्यति । भवेदेवं यदि तान्युत्प्निवाक्यानि इदं चोत्पक्ने कमणि गणएविधायकं भवेत्‌, न त्वेतद स्ति, श्रनेकगुएश्रवणेनोत्पत्तिवाक्यलावगमात्‌ | तएव “प्रति- पद्धनलाभाय दितौया दिपदप्रदेव्यादि सिवचनेरपरपचान्तगतासु सर्वांख्लपि तिथिषु nen फलसम्बन्ध om: । तेन भिन्नानां श्राद्धा- 8७. चतुव्वगं चिन्तामयौ ufciwee कायनियंये = [ee qe! मामेते प्रयोगा इति । वयं त qa: | उदाइतागन्ययासिद्कदिविध- aria पचद्यमपि युक्षमिति । तेन प्रयोगेषधपके warfi- fen एव cfu देया प्रयोगाङ्गलादखिणयाः, प्रथोगभेटे तु प्रतिदिनमेबेति | अथ चयादभौश्राइनिखेयः | मुखतौ । यत्किथिग्मधना मिश्रं seer त योदभ्रौम्‌, तदप्य्यमेव स्यादर्षासु च मघासु च॥ यमद्धतौ | गाथाश्च पिदमिर्गोताः कौतैयन्ति पुराविदः | अपि नः स कुले शयाद्यो गो दथाच्योदश्रौम्‌ ॥ पायसं मध-सपिभ्वां mR HATA च | अजेन सवंशोद्ेन वर्षासु च मघासु च॥ ay पिटढरगाया भवतौन्युक्राह विष्णुः । अपि जायेत सोऽस्माकं कुले कथिश्लरोष्तमः | परादा सिते पे जयोदणश्यां समाहितः ॥ मधृत्तरोण थः WE पायसे समाशरेत्‌ | कान्तिकं सकलं वापि प्राक्काये SATS च ॥ तज पेटोनसिरणयाह | Eig सवंलोरेन वर्षासु च मघासु च| gut वा यदि वा पौच्ोयो at दद्याच्नरयोदग्रौम्‌ ॥ ११९ Ge |] Se TCO CLES Cm ger जायते किमसौ कञिद्धार्मिको वंश्रवद्धंनः ॥ महाभारते | अपि नः ख ङुले waren गो दचाच्योदशौम्‌ | मघासु सर्पिषा युक्तं पायसं cfwurge: ॥ शङ्ख-खिखित-यमाद्याङ्कः | पिता fratawaa तथैव प्रपितामहः | जातं पुं प्रशंसन्ति frost wear इव ॥ मधु-मांसेन खडगेन पयसा पायसेन वा । एष areata नः ag वर्षासु च मघासु च ॥ ATT ST । यहदाति wary VATA । तया वर्बाचयोदण्यां warg च विशेषतः ॥ भष्टपद्यामतोतायां मघायुक्ता षयोद ओम्‌ । पराय ATE THA मधुना पायसेन वा ॥ area चेषा तियिर्भाद्रपदपरपशकेभ्यः तिश्यन्तरेभ्यः | तथाच ABTS | यो वा सव्ये wae खात्मविक्रयात्‌ | arg तेनापि ata तेसेदरेयेः सुसश्ितैः | अयोदश्धां विशेषेण वर्षासु च मघासु च ॥ मास्मात्परतरः काणः आद्धेव्वन्य्न विद्यते | यद Bafa ग्टशगधन्टतमख्यम्‌ ॥ माकष्डेथपुराणे | 9७९ चतु्धर्गचिन्तामबो परि्रेषखख्डे कालमि्यये [et ae | उन्तरादयनाद्राजम्‌ FE स्वाद्चिणायमम्‌ | चातुर्मास्यं तु तजापि vga केशवेऽधिकम्‌ ॥ प्रोष्ठपदाः परः पश्चस्तचापि च विश्रषतः | wayag तजापि दपूव ततोऽप्यति । मघायक्षा च तचापि शस्ता राजन्‌ जयोद्रौ ॥ इति । अन "पञ्चप्रवै' पञ्चमोमारण्व, 'दश्पूवैः दश्रमोमारभ्येत्यधैः | RAAT THE | on fe faquairat | श्राद्ध कालममावास्या नित्यं पाथिंवसन्तम | पौणेमासौ तथा माधो Braet च नृपोन्तम ॥ म्रौष्ठपद्यामतौतायां तथा SUT जयोद्भौ | शरष्टकान्बष्टकास्तिखस्तथेव च नृपोत्तम | एतास्ठ आद्धकालान्‌ वे निन्यानाइ प्रजापतिः | आद्धमेतेग्वङकर्वाण्णो aca प्रतिपद्यते ॥ इति । विष्णुः | श्रमावाख्ासिखोऽषटकास्तिखोऽगवष्टका माचो-मरौष्टपशदधै ष्णा THM wig आद्धकालानित्यञुमेव श्लोकमुक्रवान्‌ | sure निषेधवष्नानि। ज्यो तिहर तिः | BUI जयोदश्ां श्राद्धं यः कुरते AT! Wa तस्य जानोयात्‌ aeque निचितम्‌ ॥ षट्‌ जिंशन्धते | १९ aes) BISA TAIT ALAA | 9७ ग्टङौ चोद श्रो आद्धं न Faiequarafa | उपवासश्च संक्रान्तौ ग्रहणे wea: ॥ वाममपुरण्े। चयोदश्वानत वे arg न gaily पुल्लवान्‌ रहौ । नेग्यतेऽजोपवासख केचिदप्ययमदये | आपसान्बः । | योद श्यां wget बहूमिज्ो दशेनोयापत्थो युवमारिण्ठ भवन्तोति । काद्यायनसखादह | यवानस्तज्न fae इति | स्कान्दे मागरखण्डे | यो arsefa नरो afm पिटभिः सह ere: | VIMY यस्तस्य We प्रोक्ता जयोदशो | TAME यः Fay तस वंश्र्थो भवेत्‌ ॥ Wat उवाच | जयोदश्ां छते BE कस्मादं श्यो भवेन्‌ | WAH सवेमाचच्च विस्तरेण महामुने । भटेयश्च उवाच | श्रासोद्रवान्तरे He पूवे पार्थिवसन्नम | faarat नाम पाश्चाखदेशोयः पिदभक्रिमान्‌ ॥ - मधना कालश्राकेम खङ्गमांसेम केवलम्‌ | सहि arg चयोदश्सां कुर्ते पायसेन च॥ 60 9७8 चतुग चिम्ताममौ परिगरेषखण्डे कालनिरेये [९९ | कदारिद्भाद्यशेश्धंयः सं््टः कौतुकाणितैः । अन्नेषु विद्यमानेषु विचिचेषु कुतो नृप ॥ sae खद्धमांसं नः कालशाकं प्रयच्छति | WITS: श्राद्धे दन्तं इविदिंजेः a इति तहूष्यतेऽस्राभिसतदाने कारणं वद । Ura वचस्तेषां ब्राह्मणानां मपोऽत्रवौत्‌ 9 अवाच्यमपि वच्छामि sued सुखमाडिताः। अहमासं पुरा fear warn: पिदभक्तिमान्‌ ॥ भ्रमन्‌ कदाचित्प्राप्तोऽहमभ्निवेश्राश्रमं निशि | स भि्धानादिशरम्‌ विप्रो gen मवा शरुतः ॥ अग्निबेश्च उवाच | we Ue यदा चन्द्रो Weea करे खितः। watery सा दाया विश्रवा कुश्चराङ्या ॥ आ्द्धेऽप्यतिप्रशस्ता षा पिदशं afiarfret | ATA: आद्धषम्भाराः सख्कियन्तामतः प्रभाः ॥ "वेशग्डवं' मघा । ‘Wa सूरः । "करः इतः । सिताश्च उवाच | दूति तस्व मुेर्वाक्थमाकष्याहमचिन्तयम्‌ | अदश्चापि करिष्यामि प्रातः आद्धक्रियामिति ॥ ततः प्रभाते WRIA पय्यटम्‌ वने | Vyas कालशाकं AY च प्राप्तवानहम्‌ ॥ Age दश्यां समाहितः | १९ Gel] श्ाडकालनिशयप्रकरथम्‌ । निजाम्‌ fray समुदिश्च खजातोयानभोजयम्‌ ॥ आद्धेन तादृशेनापि पितरो दादश्ाब्दिकोम्‌ | इत्षिमापुरहश्चापि aut जातिस्ररोऽभवम्‌ tt अतो मघाचयोदश्यामेतेरेव हि साधनः | करोमि AFA श्राद्धं तप्रभावमनुखरन्‌ ॥ qe तदनं रुला ये चान्ये च अना मुवि | अग्रपन्त WaT आङ्ककटेन्‌ चधान्विताः ॥ है्गयाखवस्ततसेषु वसु-रद्रादयः सुराः | MAU ileal श्राद्धं कतुुदान्विताः | maga परमां सिद्धि wearat: Btw: ॥ seria यः श्राद्ध चयोदश्छां करिश्यति | कन्यागते STAT तस्य AI VPA: ॥ इति श्रापेन देवानां निद्धेयं महातिथिः | ततः प्रति नैतस्यां क्रियते आद्धमुन्तमम्‌ ॥ यः प्रमादाच्च BCA AW AFA BF: | UAMATMAS वंशोच्छदस्य कारणम्‌ ॥ अतः arg विना 2a तददिने मधुपायसम्‌ | खङ्गमांसं कालशाकं मांसं वा््रौणएसस्य च्‌ ॥ ‘qratway? इदच्छागः | तस्याभावेऽपि दातव्यं लौरोदनमनुन्तमम्‌ | तसिश्नहनि विप्रेभ्यः पिदणं तुष्टये नप । तस्याभावेऽपि दातव्यं जल तिलविमिभितम्‌ ॥ इति। ¢ ४७ चतुव्येगंचिन्तामणौ ufctawa कालनिर्वेये [९१९ wes अच केचिदाडः जयोद शो्आद्धनिषेधेवाक्यानामप्रामाष्छमेव “aftafgaun मिश्रमित्यादिमनुबलन विरोधात्‌ । मनुरूतिरिं खाध्यायवत्प्रसिद्धतरत्नात्‌ asf: सन्प्रदायेन पञखमामलाखाषथष्ट- पाढासम्भवाश्भूलान्तराञ्च FAC माममाचेका्यप्रसिद्धभ्वः केन- चिदणपव्यमानेग्बाऽनवख्धितपाटेभ्बः सम्भा वितग्चागधादिमूखेभ्यः स्व- विरोधे प्रत्यकशरुतिवदलोचसोति। अतएव zeae: | वेदाथेप्रतिबद्धलात्‌ Ware तु मनोः Ga | मन्बयेविपरोता तुया wf: at a wed 1 इति। HATE | यः कञ्चित्‌ कस्यचित्‌ wal मनुना परि कोन्तितः | स सवौऽभिहितो वेदे खवेश्चानमथो हि सः । इति | उच्यते । यन्ता वदुक्र मनुरूतेः wires विरद्धख्छत्यन्तरेभ्यो बलोयस्वमिति तत्कख्यनामाजे | ठस्य तिवचनन्त॒ मन्वयं विपरौतानां बद्धादिखतोनामप्रामाख्मार, म तु जिष्टजेवरिकलोरुतकाल्या - यनादिदतौनां बेडाथप्रतिबद्भवमादित्छस्य प्रामाश्छद्ेतोस्ताख्पि विद्चमानवात्‌ | Sat मनुश्ब्देनाभ्र वेराथखमर्नारः कात्धाचनादयो- पयुपलच्छन्ते । श्रथवा मनुञ्चाने दूति धातुपाढात्‌ Frege मिमेनुरुच्थते। तस्ममाक्मतुरूति विरोधेऽपि काल्धाथमादिद्छलोगां नाप्रामाश्छं भवितुमरंति । | sa ae: | कखचिदपि age निषेधानुपपन्तेरिं वेधवाक्या- aTraretata | तथाहि न arafearea sarge fatutsa | १९ Geo |] आडकालनियंयप्रकर बम्‌ | geo अत श्राह AT: | LUCAS आ्राङ्कमन्ञाेगोदकेन वा | wetye-waalfa flaw: पौतिमावदन्‌ ॥ TUTSATE | TEA WIA च श्रद्वा यः समश्रुते | देवादौनाग्दण्तोभत्वा सप्रजः स व्रजत्यधः ॥ इति । पण्डितपरितोषे तु “नरकं स बरजल्यघः"' इति चतुथः पादः USA: माकंष्डेयपुराणठे | ASTRA तुष्टेन देव्षिं-पिढ-देवताः | तानि qafead पोग्याणि खतनुयेथा ॥ तथा “श्रहरहः खधाकुर्म्यादोदपाजान्तयेव च पिदरयन्नं समाप्रो- MARAT आद्धख्याहरहर्विधानगादकरणे चाधोगमना- भिधानात्‌ witeet तदुष्टानं न प्रतिषेधः प्रतिषेद्धुम्ेति | नापि नेमिन्तिकस्य निषेधः । न ताव्यताइनिमिन्तकस्छ । यत WIE AYE: | warefa तु दातय ufaare तु व्रम्‌ । प्रतिसंवत्छरं चेवमाद्यमेकाद गऽहनि y इति । काल्यायगोऽप्याइ | ततः शंकर प्रेतायान्नं दयाद्यस्मिन्नहमि sa: स्यादिति । आद्धाणां चेव सवधां ओष्ठं सांवल्छर इतम्‌ | AMG पे ग्यां दङवश्ञर कं ब्रजेत्‌ ॥ एवमब्भाख्ञपि wig च पुराणेषु च anwufefafeae get agqeifamaa afcqawaey कालिये [११ ee | ग्टतादहदादिष्बपेडितलान्तदनुष्टामे न प्रतिषेधः मरतिषेद्महंति । नापि टृद्यादिमेमिन्तिकसख्य | awe मादयागन्त वेदिकं थः समाचरेत्‌ | तस क्रोधसमाविष्टा इन्तुमिख्छन्ि मातरः | ठद्धिओाद्धन्त्‌ कतते्यं जातकर्मादिकेषु वे । तच युग्मान्‌ दिजानाङमेटपूवोंख मावत्‌ ॥ दति । TaN RU जातकमंसमं AT: ॥ इत्यादिभिवक्छेः पुचजनग्मादिकालेषु जातक्मवदावश्वकतयेन विहितलान्तदनुष्टानमिति न प्रतिषेधः प्रतिषेद्कमरेति। नापि योद भौनिमिन्तकस्य पावंणएस्येव | यतः | नेच्छे च्रयोद्‌ श्राद्धं GHA यः सुतायुषे | एकैकस्य न Haig पावंणन्तु समाचरेत्‌ | इति तस्याप्यावश्छकलवेन विधानात्‌ । एकस्यैव तु aie न कुर्य्यात्‌ que समाष्दरेत्‌ frase मातामवगेख्ध चेवं वं द्यस्य तू कु्खा दित्यर्थः । न चेकवर्गाय दौयमानस्य sarge निषेधः, तचा- विधस्य तन्नि मित्तकस्य श्राद्धस्य प्राप्रेरभावात्‌ | पितरो aw पच्यन्ते तज मातामहा भ्रुवम्‌ । दति धौमवचनेन वर्गद्यस्येव शआ्राद्विधिदश्ेनात्‌ । मापि कान्यस्य, तस्यापि जयोदभौ सम्बन्धेनेव विहितलात्‌ । तदेवं विषया- सम्भवात्‌ प्रतिषेधवाक्यानामप्रामाप्छमिति । उच्यते । नित्यनेमिन्ति- कस्य च कदाचित्‌ प्रतिषेधो भवति यथा सूतकादौ । विेषवि- हतस्यापि चयोद शौ निमित्तकस्य विशेषवचनेन aarefarqae १९. Ge |] खडकालनियेयपकरणम्‌ | ४७८ प्रतिषेधः सम्भवति । यथा ^नातिराचे षोडशिनं zeae ग्रइणएप्रतिषेधः। जयोद शोओ्आद्भश्च च नित्यवाद्चयाकथस्चिदनुष्टान- प्राप्तौ सत्यामपि धौम्बरतौ व्यामोहादेकवर्गोयश्राद्धस्धानुषाने mem प्रतिषेधसम्भवात्‌ । तस्मादिषयासम्भवात्‌ प्रतिषेधवाक्यानां WATS मतम्‌ | ARIST व्यवस्था वक्रव्या | तच तावच्छञ्मन्धरः | मलाजयोदश्नोओआद्ध विधिवाक्यानि वगेदयोरे्ेनानु्टौयमानं आद्कमा्रयन्ते निषेधर््ेकवगीदे गरेनामुष्टौ यमानम्‌ | अतएव कार्ष्णाजिनिः | आद्धं Ware जयो द श्वासुपकरमेत्‌ | न ठप्तासे wat यख्य प्रजां हिंसन्ति तस्य ते ॥ इति । ware पिजादिमाजस् atone faq मातामहादि- aferea gaiq vat पुरुषाणं argad न जयोदशोप्रतिषेध- दोष Lye: | श्रन्ये लाहः। सन्ति प्रमौतानां पिटभावङ्गतानां वगाः पिट- वौ wreath मातुखवगे wares: । श्रवा पिदपचौयाणां सपिण्डानां वौ माढपक्लौयाणां खपिष्डानाश्च वं इत्येवं वगंदयम्‌ । ` एषां वर्गाणां मध्ये कस्यचिदेकस्येव aie सवेषां वर्गाणां my शभाधिकारेण पुरुषेण दिनान्तरे कस्यचिदरगेस्य ag शतं करिग्यते च कस्यचिदित्येवमादि किञ्चित्कारणमनुखन्धाय मघा- wateet न क्त्यं किन्तु सर्वेषां वर्गाणां कर्तव्यम्‌ । यतो मधा- wiger: पिददश्निकारण्डडतानां तिधौनां मध्ये च्रे्टतमलात्‌ ४८० चतुष्वर्गचिन्तामणौ परिप्ेवलण्े कालनि्यंये [१९ अर | स्ववां पिण्णं मधमिख्रपायसादिद्रव्येए दौ यमानस भ्राङ्ख्ा- पेचितत्वात्‌ aa एव म chad त एव कुपिताः aga प्रजां नाशयन्तो ति वगेदयस्य विषयत्वेन सङोचश्र॒तिः प्रामाणिक । तदेवं निषेधवाक्धानामेकस्थेव वस्य क्रियमाणं arg विषय दति सिद्धम्‌ । wa त्वाह: पुच्रवतापि zea कियमाणं waanterg विषव- tf यथाह ञ्योतिरेहस्पतिः | BUTE चयोदण्यां यः Ae Haid मरः | पञ्चलं तस्य जानौयात्‌ wegue निचितम्‌ ॥ wefan | ae wiawbrEe न Falquarafa | उपवासं च SETH Gee चक्र-सुग्येधोः ॥ सरन्ति च। योदश्यान्त्‌ वे श्राद्धं न Halquary Vw । aad चोपवासख कथिदष्ययनदये | आपस्तम्बः । चयोदग्यां बहपुच्लोदशेनौ यापत्योयवमारिण्ष्ठ भवन्ोति | काल्यायमञ्ाह | युवानस्तज वियन्ते इति । गो विम्दराजस् पुषल्लमरशरूपेए दोषेण जयोद शोश्राद् निषत्त मन्धते । स Waa, नियोगिकलादस्य wee काम्बमानमेवेतद्ध वति, न लेवमेव । तदुक्म्‌ । काम्बमान Se ज्ञानं नानिष्छोखद्धविव्यति । इति। क ६ १९ He |] संक्रान्तिनियेयप्रकरणम्‌। ४८१ तस्मात्‌ क्रियमाकेऽपि As न पुच्लमरणरूपमकाम्यमानं कमेफलं भविष्यति, इति zfeur quanta काय्यै जयोदश्नौश्राद्धमिति। ACTIN | जयोदश्यान्त वे ag न कुय्यात्पुचचवान्‌ wet । इत्यादि निषेधवाक्धेऽपेकितानथैङरूपफल विशेषप्रापणं “पञ्चत्वं Te जानोयाञ्ज्येष्टपु चस्य निखितमित्यादिवाश्येः कियते न पुनः कस्य चिक्मरणे श्रभिचारशूपं चयोद शोओाद्धं विधौयते, निषिध्यमाग- जियाफलध्ानयेरूपलान्न कथिदिच्छति । न च खरूद्‌्चरितं वाकं कञ्चित्पुरुषं प्रतोष्टायेत्वेम कश्चिच्च ्रत्यनथेत्वेन पुश्चमरणं बोधयितुं शक्त, वाक्धभेदप्रसक्गात्‌ | पण्डितपरितोषकार खखेवं गो विन्दराजमतं प्रतिचिचेप | न तावद स्वगंकामो यजेतेतिवत्‌ कामपदं श्रयते । न चामिचरम्‌ यजेतेतिवत्‌ फंखसम्बन्धमोधकं वचनमस्ति । न च विश्रजिद्राभिसजवदध्याहार-विपरिणणमौ सम्भवतः, अन्यथाणुपपन्तेः। मघायां पिष्डदानेन aye: gat विनश्यति | इत्यादिश्रुतौनां वन्नमानापदे न्यायेन पवश्राद्धनिषेधब्डतानां निन्दा्थेवादतयोपपर्सेस्तच कतोऽच फलपदप्राधिदूरे च काम्यमा- मता । तदाह | न Ga काम्यशरष्देन विना युक्ता फलग्रुतिः। वक्मामापदिष्टेन करणत्वं न गम्यते ॥ दति । तस्मात्‌ | BUTS जयोदण्यां थः श्राद्धं रुते मरः । Wa तस्य जानोयाञ््येष्ठपु चस्य fafyaq ॥ 61 ४८२ चतुव्बगेचिन्तामौ परि्ेषखद्धे कालनिखये [ye wel इ्यादिश्चतोनामथेवादतयोपपन्तिः, थथा “atefe रजतं म देय- मिति श्रुतेः “पुरा शाखं संवत्सरा हे रोदनं भवति चो aera रजतं ददातौति। किषचेवंवादिना“नेच्छन्नयोद भौ खाद्धं TAIT थः लाये) एकस्येव न Hairy ष पारवंणम्तु समाचरेदिति कथं समथेनौबम्‌। तस्मा- दविशारितमनोहरे गो विन्दराजब्याख्याने नातोवादरः करणष्टोयः | ay कं्िदुक्तं मघाजेयोदभ्ां ओआद्धाचरकष्ठ ween] ATTA Teas फलं भवतोति न चमिति। सथा तताः wer: पितरोऽनिष्टं फलं प्रयच्छन्तोत्यपि न युक्रमिति । तन wwe] । यतः शास्छवोधितोऽचा न युक्रिमाजे निवन्तेचितु अयते WTR HTT THAT TAT । यक्त महाभारते दानधरमेषु | WAT भवेच्छ्रेष्ठः FIT WE जयोदग्ोम्‌ | MA STATS प्रमोयन्ते ATT VT ॥ इति Guaqeeue दोषखापस्तम्बाुक्षस्व भिराकरकं wi, त- दपि नात्यग्ततं। नावश्यमित्य भिधाने etre पासिकलाभ्वगुज्ञानात्‌। ware न fran एवेति स तिचदिकाकारण्ड ere तदयक्रम्‌ । उदाइतवाक्यविरोधात्‌ । तस्मात्‌ एुच्चवता Aiea योद गौश्राद्धं न कशव्यमिति । तदयुक्कं । पुचवतोऽपि गडिशे- ऽनेकवर्गश्राद्धासुष्टाने रोषाभावस्च पूवेवाष्धावगतलात्‌ | afey तत्‌पायसादिद्रयव्यतिरिकदरग्येण argrece निषिद्ध- मिव्येवंविधं विषथमाडः। तदयक्ष । पायसादिद्रव्येशपि ओआआाद्धकरण्े नागरखण्डे दोषय्डोक्कवात्‌ । waste ग्टहिरोऽनेकवगेश्राद्भा- —, ११९ wei] संक्राभ्तिनिडंयप्रकरम्‌ | sce मुष्टाने दोषाभावस्य पूरवेवाक्यावगतलात्‌ । इरिशरस्छजवं दूषणसु- WI । श्रथुक्रमेतत्‌ अपदाथेवाक्धापक्तेः। THT सहो ATE a कुर्या रिव्येते पदार्थाः पायसव्यतिरिक्रद्रेश sre भ कन्तव्धमिति च वावधाय दति | । SIEM व्यवस्यामाइ । भाद्रपरापरपशाम्तगेतमघाव्वित- witcet निद्यं महाफलश्च wei तद यमेव च पिणं पौरा- शिकौैमाचास quart महता प्रबन्धेन Fat । we चयोदग्ो- आङ्संबन्पो जि निषेधवाक्यानि सामान्य्ास्लरूपलाद्वाद्रपदापरपश्च- waigat परिच्छश्य गेषाखेकादश्सु watewly छतायेयनधात्मान- मिति । wre विषतो भाद्रपदापरपच्जयोदश्वामेव ओद्धनिषेः धस्व गामरद्धष्डेतिहासे स्पष्टमेव द्‌ शितलरात्‌ श्रनतिश्चाचनोयं | दें fate एकस्येव wie क्रियमाणओाद्ध विषयमिति fag तथाच वचनाम्तरम्‌ | नेच्छेन्रयो द शोख्ाद्धं TAIT यः Gras | एकस्येव न Haig पावंशन्त॒ समाचरेत्‌ ॥ wa afeers: किमयं मिषेधः afefe रजतं न देयमितिवत्‌, उतोक्कानुवाद््‌ः म भिरा भिरेति भ्रुयादितिवत्‌ । - wafer कच अभागिप्रतिषेधः, म खल wad कुरम्बादित्युक्ते Tea tia परवंशि श्रमावाद्यायां क्रियमाएत्वात्‌ wae) aq शं जिपौरुषेयत्वविधिः। यदा UHI: | at दैवे प्राक्‌ चयः fast एकेकञुभयभ वा । 8८8 चतुन्यगं चिन्तामणौ परि रेवखब्दे कालमिंये [२९ wel मातामहानामप्येवं तन्तं वा वैश्वदेविकम्‌ || इति । अवश्यकन्तेव्यतया भ्ुतेरेकवगेख्खापि यथाकथश्धिश्माधिरिति चेत्‌ न। तच सर्वेया WIAA: | तदार wea: | पितरो यज ger त्र मातामहा War । अविशेषेण कन्तव्यमन्यथा मरकं AAT ॥ इति । किशेवंवादिना निषेधो विधिचेत्युभयमपभ्वुपगन्तव्यम्‌ । नि- षेधे सति तावत्पावेणातुवादो म aya) aaa टद्धिआद्ध- स्यापि प्रातः wad galfeta विधिरणभ्युपगन्तव्यः। म Saat दितौधाभ्युपगमो qaqa aareceantgea म॒ गिरा भिरेति ग्रयादितिवदनुवाद्‌ एवा स्िति चेत्‌ । म । ्रनथेकानुवादामुपपन्ते | गत्यम्तराभावे हि पिष्डपिदयश्नेन होतारं टरौत इति नित्यानु- वादोऽभ्युपगतः । इह तु न सत्धाङ्गतौ भवितुमहेति। तथापि wad कर््यादिल्युके जयोद शौकाशस्यापि प्रशस्तलात्‌ | सपिष्ड़ोकरणे विप्रान्‌ भोजयेत्पावेशे यथा | इति we: पारवेणेतिकन्तैवयताकं arg प्राप्नोति तद्थीऽचं मिषेधः | यन्तृक्षमनियतकाललात्‌ सपिष्डोकरणस्यामरा्निः । तदसत्‌ । यदि fe नियतदिवखमेतचचचयोदणश्ां प्रात्रुयादेतदगंमेव निषेधो गत्यन्नराभावादवतिष्ठेत यतसखू्लनियमेनाजापि प्राप्रोति तदा fa- वेधो yard । तस्मादे कवगंखपिष्डौ करणप्रतिषेध एवायं | WRIT म WE जयोदण्ामुपक्रमेत्‌ । इति । ग are ये यस्य प्रजां हिंसन्ति ve ते । दति । १९ Ge |] संकरान्तिनियेय प्रकर बम्‌ | scy afte कथं बोद्धव्य afaftst इतरटतेरसम्भवात्‌ नेतत्काखखापि fray तत्काले खवेएव मातामहादयस्त् ठत्भिमाकाङ्घुन्तिः लज ततृपरिशरेण नान्यदिवसेऽपि warned आद्धमिति ware- श्यामेव क्रियत इत्यभिप्रेत्याह “म sare ये यस्य प्रजां हिंसन लख्य a” इति | अतएवाह | एकस्येव म gate qu समाचरेत्‌ । एकस्येव WA CHE AH FA) wena श्राद्धं सपि- waamey कचिदिहितमस्ि । तस्मा्तस्येवायं विगरेषतः प्रतिषेधः पुच्रमरशनिन्दाथेवादोऽपि तस्येव acd सम्भवतौति चेयं मतु पावंश्श्राद्धकरणे | ay कात्यायनवथनं “युवानस्तज fron” इति vere: + अखयटतिफललान्नयोद्ौ खादकस्य तस्व युवानोऽपि avifereeiin ग तु सियन्ते इति। तयाचापस्तम्बः । जयोदण्यां बङपुत्तो wre सन्द शनौ यापत्योऽपुच्चमरणख भवतौति | श्रपुल्लमरण Ta: । अन्यया बहपु्ादिश्ुतिर्गिरु्येत | यथोक्रम्‌ । | थु कुवम्‌ दिनेषु सर्वान्‌ कामागवा्रुयात्‌ । sag तु पिटश्राद्ध प्रजामाभ्रोति पुष्कलम्‌ ॥ ‘ay दितोयादिषु | wae’ जयोदगौप्रतिपदादिषु । way’ इत्स चतुयगंचिन्तामखौ परिधेषखब्डे काजनि्ये [१९ अर) भरष्णादिष्‌ | किञ्च arses wiser चयोद भखाद्धषशसुक न तु च्छेष्टपुच्रमरशम्‌ | TEATATE | दादभ्यां मूजनिसन्पलः जयोदग्छां Twas: | saw प्रजाश्चैव धनं aay विन्दति ॥ तथाच मघाचयोदग्नौश्राद्धं विधायाइतुः शङ्खलिखितौ । प्रजां पुष्टं am: quart गतिमेव च | नृं श्राद्धे तथा war: प्रयान्ति च पितामहाः ॥ slag alse: कुवन्‌ आद्धं चयोदग्रौम्‌ | mae य॒वागोऽख्य प्रसियन्ते नरा रण्डे ॥ इति । तदेतदय॒क्रम्‌। तथाहि तच यत्तावदुक्तं नेकवगेाद्धं सपिष्ड- wate कचिदिहितमस्तोति। aan) कयाहश्राद्धसाष्येक- वर्गधिसछ विधानात्‌ | यत श्रा GEERT | MAI कालस्तु श्रमावास्यादिनेदितः | श्रविग्ेषेण faqe तया मातामदस्य च ॥ gare स विश्यो व्वनाइच्छमाएकात्‌ | कालमेदेन तन्तं शादेश्रभेदेन चेव fe) mares विधानान्न यौगप प्रतौयते ॥ अरमावाख्यादिकालेषु कालेकत्वात्‌ सक्रिया | ATE तदाभावाश्न SET TETRA ॥ अस्यायमयेः | “wararersaratetcenfear चाश्चवख्क्ध- Ue Ge |] सक्रान्धिनिये यप्रकरकम्‌ | . 8८७ aay पदिश्राद्स्य सामान्येनामावास्यादिकाल उक्षः | ख चं चन- -पदनुष्टौोयमानयोः पिट्शराद्ध-मातामरश्राद्धयोरङ्गलेनगाकमन्तययः | ""जातामदहाबामणेवं wei वा ॒वेश्वदे विकमिति तस्िखेव ware वैदे विकतन््ला भिधानस युगपदनुष्टान रवोपपद्चमानलात्‌ | ऋत- CRAG एवानुषोयमानलेमावमत॑योः पेदक-मातामद्श्राद्धयोः ख- मानतन्ता युज्यते । ATE तु प्रतिपुरुषमायुःप्रमाणएभेदात्‌ पिद मातामङख्यारभेदरेम मातामरशाद्धस् पिदच्वाहो म are दति AMAT TPH म a) मन्वेतेभेव aaa पिर- पितिामहादिक्यादभेदात्‌ faeware पितामशारौनां are न BUG स्वात्‌ | मेवम्‌ । “gala द शेवन्क्रादमित्यविरेत्रवचनात्‌ पतिम प्रफितामहयोरयि fiaware रेवताल्नात्‌ । 4 च are दशेव टिल्धतिरेश्रवकषमादेव | पितरो चच पच्यन्ते तत्र मातामहा भुवम्‌ । इति वचनात्‌ मातामहादरौमामयि देवतालमिति | अत श्राह व्यासः | दशेवस्धाच्चयोदेश्रः सपिष्छो करणे शते । श्राह पारस्करः | faiae देवत्वमौरसस्य जिपौरषम्‌ | सर्वचानेकगोजाशामेकस्येव ग्डतेऽहनि ॥ देक गतस खपिष्डोकरणेन यपिदरलं प्राप्तस्य पितुः उखाइनि uw gua fated जिदेवत्यं ag an अनेकगोचाणां ४८८ चतुव्यगंचिन्तामयौ परिश्ेवखष्डे काशनि्ंये (२९ ० । भिन्नगोचाणणं दौहिबादीनामनपत्यमातामहचयारादिश्राद्धमेको- दिष्टमेवेत्यथेः । तेन द शेवदित्यतिदेशप्रापते wea जियौरुष- fafa पुनरभिधानात्‌ पिदटच्याहे पितामहादौनां परिखा भवति। मनु यस्चिपुरुषं तदौरसस्येति नजिपौरूषोदेशेनोरसस्य नि- यमालिलस्येवचो दे श्छ विगरेषणतवेना विवकितलात्‌ गन माताम्ादि- परिषा | Raq चयाइनि चिदेवत्यश्राद्धपाघ्यभावात्‌। “दश्ैवछाचयोदट श- इति वचनात्‌ सपिष्डोकर णोन्तरकार श्टताहेऽपि सामान्येन जिदेक- चप्राभिरिति चेत्‌, एवं तद्धेनेनेव मातामहादौनां परिसा भवि- व्यति । किञ्चौरसस्य जिपौरुषमिति wa frowwerfafeaa वाक्धमेवानर्थवां स्यात्‌ a हि जिपौ रुषमजिपौ रुषश्च आद्धमस्ि येन -जिपौरुषमो रसस्य अजिपौ रुषमन्येषामित्येवं यवस्थानान्ञान्थकं वाकधं भवेत्‌ । एकवौं यसकलविदितच्राद्धनिषेध एवायं भवलिति चेत्‌ ¦ म्‌। व्यामोहादेकवगोंयश्रद्धप्राक्नेरपि प्रागभिडहितलात्‌ तचापि मिषेधप्रतिपत्तेदुनिंवारकलात्‌ । owe उभवजापि गिषेधप्रडत्ति- रिति चेत्‌ । न। विधिवैषम्यप्रसङ्गात्‌ विधिप्राप्षप्रतिषेषे शाख्ा- न्तरबाधसापेचलयात्‌ व्यामो शप्राप्षप्रतिषेषे च तज्िरपेच्लात्‌ । वेष- म्यपरिश्ाराथ विधिप्राप्रसैव निषेधोऽस्लिति चेत्‌, श्रास्तवाधं विना निषेधसम्भवे तद्वाधस्यानुपपत्तेः । तेन वथा रागप्राप्नलाभे विधि- qe निषेधो म मरवत्तते एवं व्यामोरप्राप्तलाभेऽपौति न किञिद- quad “पितरो यज पूज्यन्ते” इति धौम्यवचनेनेव चयोदभ्ञामणे- कवर्मश्राद्धनिषेधसिद्धिः, विग्रेषनिषेधोऽयं दोषविगेषप्रदग्रैनार्थैः । १९ wes] काडकाशनिगयप्रकरणम्‌ | exe स चच दोषविग्रेषः “mg Baie कार्ष्णाजिनिवचनेन दभितः | - यश्वयुल्ञमरण दत्यकारग्रकषेषेए व्याख्यानं रतं ACTA । उदा- इतनागर खष्डेऽपि इतिहास-कालत्यायनादिवचमविरोधात्‌ । यस्तु foam दत्धस्येच्छायेतेन व्याख्यान तदपि लणाप्रसङ्गादथक्तं । यन्तु Wiel बपुच्ादिफलखश्रवणं तदनेकवगेश्राद्धविषयं। यथो- क्रम्‌ निषेधे सति पावनुवादाहपपन्तेनिषेधो विधिञखेति इयमभ्यप- न्त्यं, गचेकसमवे तथुक्रमिति, तदप्ययुक्तं । विधि-मिषेधयो- सभयोरपि प्रतौतेबाधकाभावात्‌ । एकवगेखाद्धनिषेधेन aware ठद्धिआद्कख प्राभेखद्वाधनाये “ww समाचरेदिति विधिरण्बप- Ty: | अन्यया MATRA वैयथ्थं स्यात्‌ । स्यादेतत्‌ एवं षति खयाहश्राद्धमपि व्यावन्तंते त्य षाट्पौरषल्ाभावात्‌ । श्रयोच्यते षाटपौडवतवाभावेऽपि पार्वैणविधिना करियमाएलात्‌ wad) तर्द afesrgafa न erate तस्यापि पावेणएविधिनानुष्टौयमानलात्‌ | उच्यते । जयोदश्ां क्रियमाणस्य भुख्यपावंएविधिना क्रियमाणस्य सुख्धपावषलाभावात्‌ पावंणसदृश्रं पावेएमित्यभ्यपगन्तव्यं | चयाइ- Wey सदशं इद्धिआराद्कम्त॒ भ तथेति तदेव व्यावन्तेते भ ware- arefata केचित्‌ । तदयुक्त। षाटपौरुषस्य ब्राद्धस्यातिखसदृग्रस्या- लाभे चयाहादि आाद्धश्याटृक्ेर पि amar) एतेनेव सिद्धं waa are सवेमपि न कन्नेव्यमित्यपरे। aaa । मिषेधो हि व्यामो- इप्राप्तञराद्ध विषय can) तेन तत्पयाखलोचनया तावत्सपिण्डगच- ATCA RTS न Baa | मापि “TTA समाचरेत्‌ इत्यस्मादड- 62 थी णो gee waeuifeniaat परिदधेषखब्दे wrefrey [२९ qe! wiefgaree warufengmry aefa: बयोरण्सामावश्छ- कविहितश्राद्धविग्रेषविधितयोपपन्तेः। तथाहि “argarwerarar- wrfafa, “warererfretsoat इति विष्ठधर्मा्ञर -विष्ड्‌- सतिव्माधासुदाइतजयोदग्यामावण्छकं ae विहितं ae ard एमेबेत्यमेनोच्यते | एवं चासिखुपपद्चमाने ae न आङ्धाग्छर- जिषटन्िपरले प्रमाकमस्ति। तेनेतल्िद्ध व्यामोहप्राघ्येकवनेशाङ्क- जिषेभोऽमेकशयेव म guifefa wit समाचरेदिति तु ज्मो दश्ोविदिताबष्छकशाङ्कविशेषविधिरिति। wa तजायतिदेश्रारेव प्रा्ेशषिद्धिरिति fa fafa) इच्यते पिट्व्यादोनासेको दिष्ट Ara तहाथनाभरैमधं पावेषटविधिः | तजर कात्यायनः । सपिष्छोकरणादुदधे पिणोरेव fe पाशं पिदव्य-भाढ-मादणामेकोदिष्टं ख्देव तु ॥ इति । एतत्थिढव्यादिखममिग्याहारात्‌ मादरसपन्नोपर्‌ बेदित्य । अपुच्राणं सांवत्छरिकश्राद्धमाहापस्तन्बः | gut से ann: केचित्‌ feet वा पुङ्वाख चे | चेषाभपि a देयं स्ारेकोदिष्टं a पावें ॥ जिक्-बन्षपिष्डेन्यः सतो-कमारोभ्य एव च । ददयादे भाषिक ag खांवन्छरमतोऽन्यथा ॥ प्रचेताः | खपिष्डोकरण्शाद्ङ्कमेको दिष्टं farted | अशुतताशानत्‌ खव षामपन्नोनां तथेव च ॥ ११ Go |] आडकालनियेयपकर शम्‌ | 8६ "अपन्न, अहतविवाहानां | afm: | are भभिन्पै qera wet aera चं पिदष्यगरवे श्राद्धमेकोदिष्टं म पावंणं ॥ एवमेभिवांश्यैः पिदव्यादौनाजेको दिष्टं प्राङ्गमितिं dere पावंशविधिः ¦ तेन “पिटव्य-भाट-मादणमपुज्लाणं तथेव च । मातामहस्यापुश्स्य राद्धं तत्पिटवद्ववेत्‌"” इति जाठक्वयनं जयो- द्‌ भौ विषयं शेयं । “पिदवदिति पावेणविधिनेत्यथेः। यतु “पिशवद्भबे- दित्यवण्कन्तव्यता्योतनाथेमिति व्याख्यातं तदयु । freaqa- दितव्यस्यावश्छकलमाचयिषंयत्वेन sare कारणाभावात्‌ पिहव्यादि्ा- देको दिष्टविधोनान्तु अवोद ग्ौष्थतिरिक्रविषयलेन संकोचः जातक द्टीवचनस्य च जयो दभो विषयतेन संकोच, Was समत्वरेरित्थ- भन्ययासिद्धलायुक्षमाअयित्‌ । तेन निषेधवाकधान्ु्ेकवणे आद्धवि- षयाणोति fag । अन्ये तु | | warfare arg विषुवदितये तथा । यगादिषु च wate पिणष्डनिवंपण्टाडूते ॥ दति पुशद्छवचनाद्वाद्रपदापरपक्चनयोदभ्लाख चुगािलात्थि- ` ष्डनिवंपणं विना are कन्लैव्यमिति, निषेधवाक्धानां पिष्डडानसदहितं arg विषय इत्या | काम्यश्राद्कविषयलेन वा प्रतिषेधवचनानि व्यवस््ापनोधानि | धतः BRAT एव WIE दोषः GAA | तथाहि witewhwg- 8९२ चतुव्यगेचिन्तामणौ परि शेषखब्डे कालनिेये [१९ अ० । ae: श्ञातित्रेष्टव-वपुल्ललादि फलं कोशेवद्वां व्यालापच्तन्बाग्वां quae दोषोऽपि तजैवोद्धावितः | दति श्रपरपख्जयोदगशोओ्आाद्धनिशेयः | अथापरपक्ष रव चतुद शौशराडनिखैयः ॥ तच ATA: | ufaamafaaeat वजेयितवा चतुरं शौ | TAT तु WaT ये वे तेभ्यस्तज्र प्रदौयते ॥ इति ॥ माकंण्डय-ब्रह्मपुराण्योः । यवानः पितरो यस्य शताः AG वा इताः | तेन काये चतुटोष्यां तेषां ठभिमभौष्ता a ब्रहमवेवन्ते-वायुपुराणएयोः | yaaa ग्ट यस्य ग्डतास्तेषां प्रदापयेत्‌ | waU च इता ये वे Aut दथाचतुरभौम्‌ ॥ इद्धम | चलुदं शो वजेयिला wae आङद्धविश्रारदाः | rama पितरस्तस्य ये च श्रता रणे ॥ काम्योपकरमे च मनुः | wifes जयोदग्धां wader सुप्रजाः | प्रोयन्ते पितरञ्चास्य ये च wawar रणे ॥ इति । शरख्छग्रणसुपलखणं | अतएव ब्रह्मपुराणे | १९ Geol) आङकालनिदंयप्रकरयम्‌ । 8९९ प्रायोऽनश्म-श्रस्लाग्नि-विषोदन्धनिनान्तथा । चतुदेश्यां भवेत्‌ आद्धं setae नियः ॥ इति, मागरखण्डेऽपि । श्रप्डत्युभेवे्ेषां शख्खन्हत्युरथापि वा । उपसगेन्दतानाश्च विषग्छत्यञुपेयषाम्‌ ॥ वद्किना च प्रदग्धानां जशब्ल्युञुपेयुषां | सपे-व्यात्रहतानाश्च शटङ्गेसदन्धनेरपि ॥ आङ्धन्तेषां प्रकन्तव्यं WAST मराधिप | तेषां तस्मिन्‌ we ठर्चिसततस्तत्पलजा भवेत्‌ ॥ Tag: WHY: श्रप्ाप्तजरसामेव शखल्युरित्ययेः। यच- WAAAY यन्मरणं तदुपसर्गाऋरणं | “ae w- अिश्नपरपचे श्राद्धकरणार्यावतौ ठसिस्तावतौत्य्ैः | मरोचिरपि | विष-सपे-श्वापदारि ति्येगृब्राह्मणएधातिनां । wert किया: कायां sere विगरदिताः ॥ विषादि मितो येषां ते vate: । श्रनेन wenfewarnaa चतुदं गोकाणलमाषं नियम्यते, न तु चतुदेश्यामेव warfewrt, किन्तु तेषामन्यश्िन्नपि काले भवत्येव आआद्धमिति | प्रचेतापि। टषारोहणए-शो हाशेर्विशुव्नाला-विषादिमिः । मख-दं दिविपन्ञानां तेषां शस्ता wae ॥ इति । आदिशब्देन गिरिशिखरादिविषमखानारोहए-खगड्जुटा्च- see चतुव्येगं चिन्तामणय fete कौलनि्जये [et aes भिचातोदन्धमोपपातादयः प्रोक्षसधर्माणो मरण्णोपायाः Saya | यनतक्षविरङ्धाथे ग्राकटायनवच्ं | जलाग्निग्धां विपन्नानां सन्यासे वा ze पथि | arg gata तेषां प वनैधिलां wrest ॥ दति । तप्रायञित्तायंविदितजलान्धादिमरणप्रयुक्प्राणिविषयम्‌, चे तु पाप्डत्यवस्तेषामेव wast शराद्धं aie । “टखारोरणेत्यादौ प्रचेतोवचने पापछलयुपा्यपाठात्‌ । श्रतएव भ्रमौते पत्थौ विडि- ताभिप्रवेशविधिनानुमरणडतां योषितामपि न ॒चतुर्द॑शोश्राद्धं | तदेवमविहितेजल-उ्वलमादि मिण्ठेतानां मनु-ब्रह्मपुराणवचनप्रामा- Ny संग्ाम-प्रायोपवेश्रनन्डतानाश्च शष्णवतुदे शौ श्राद्धमिति सिद्धं | AAA ATTA दिष्टमेव TKS | यदाह ATW: | MAST यत्‌ ATS खपिष्डोकरणात्परं | एकोदिष्टविधानेन तस्काये शस्धातिनः ॥ xfer अतुः । ` एकपिष्डौरतानान्तु एयक्लं नोपपद्यते | सपिष्डौकरणादृञचै सते छष्णचहदं शम्‌ ॥ इति । भविष्यत्पुराणे । समल्वमागतस्यापि पितुः श्रस्लहतस्य A | एको दिष्टं Ga: काथं चतुदश्धां महाखये ॥ प्रतलपरित्यागेन faes प्रामः पितामषशादिभिः षड सपिष्ड- करणे प्रेतलपरित्यागेन पिदलप्राद्या सारू्यमागतस्यापौत्यबेः। we ९९. Ge |] Crew ina eC, | Beg wre पितु महालये चतुरंभ्भानेको हिषे waste franz qWawnrg कायं -एकोदिष्टञआद्धेन farraufaagies: + wala सतादेऽप्येको दिष्टे शते पावेण्ाङ्कमपि पितामहारिदत्तिडि* दमये ave सात्‌ । मेवं । पितु्धेलादे पितामरहारेकछपेष्टोयला- खरणाकान्षष्यये ARATE खात्‌ । बहा्णे तु । wg in युपो तेभ्यः पाजदं मधशंषुतं । तस्मान्न विधिना तपंयेत्याथसेन तुः ॥ मध्वाच्छतिशमिच्रेणेति पितामहाहैरपि तपेणोजलस्मरशान्‌ तस्ये दिनान्तरे पावे्शराद्धं कायंमेव। ae तु पितामदोऽकि शखादिहतसस्च महाशय पितामदमाद्धमपि चतरेश्वामेकोदिषटं कायं । तथाच WAT । “एकस्मिन्‌ श्रथोर्वैको दिढविधिरिति । एकस्मिन्‌ पितरि पितामद्े वा werfer स्ते पिषादिभग्रमध्य इथोर्वां wenfen इतयोखतुदंष्लामेको दिष्टविधिना wet श्राह arate: | इयोरोको दिष्ट विधानेन प्रत्येकं आदधे छतेऽपि भरपि- तामढक्तिषिद्ध्ं दिबान्तरोऽपि arg काथ । पचादिषु fer शसा दिना wy एथगेकोदिष्टान्येव कार्थाशि । अज्र Hears | “एकस्मिन्‌ इयोवेव्यभिधानान्िषु fre-frerene-nfearaee नेकोदिष्ठषिधिरिति maa, तेन faq अस्तादिष्तेव॒चहुरेषयां पाव्टविधिरेव । om चेतत्‌ । षपिष्डोरूतानां चयाणशानपि चहरगो- विदितरूपकाखसम्भवे weft गशस्वरतारि प्रात्तिक्मेककाशासकाव- निवन्धमस्वेको दिष्ट विधेरगवतारात्‌ । अ्रनेनेवामिप्रायेशापरार्कौकागया् seg wyetfenraat ufcitewa raise [शर ae) “ay Uae wawa एकोटिष्टविधानं न तु जयाशा, तचाले तज तु पावकमेषेति | जयां "तथाते" श स्लहतल्ये, नेको दिष्टविधान किन्त तज पावेमेवेति vera: । अन्ये TS: । श्रयुक्रमेतत्‌ । “एकस्थम्‌ इयोवयस्योपखचष- लात्‌ एकोदिष्टविधैख्च werfewafafirnare कालासम्भवनि- वन्धनलं कालाशम्भवस्याश्ुतलात्‌ । एकोदिष्टविधेखन्निवन्धभतवे ae मामाचमूखलापन्तेः। अतणएव देवसामिनाभिहितं, “fafa शअरख्लारि शतेषु एथगेको हिष्टबयमेव कायं म तु पावें ्राइतवचना- भावादिति | AIH | उपलकते ख्णाप्रसङ्गात्‌ । ` अच warfewnrat चतुदेश्यामेव एकोदिष्टमिति वाक्या- ्यावगमात्‌ ऋताहादौ पावैणं ae ये तु चतुदंभ्ामेव weT- दिमिन्देतास्तेवां ame किं पावणमेकोदिष्टं वेति संश्येऽभिधौ- धते, चतुदेशौगिमिन्तिकस्य सताहनिमिन्तकस्य च शआ्रादकस्पौय- काणसमवायप्रकरण्टोक्षन्यायेन भेदेऽपि युगपदनेकनिमिन्तोपनिपाने wana Afafuan कुतपादिकाशविरोधे दितौयस्यागवकाओे रे्- काश-कटे-देवतेक्धे विगेषागरणटन्तग्छेण नेमिन्तिकानुष्टाने सति खकुखटृद्कपरग्परानुसारा ऋ ताद्ेऽपि येरे को दिष्टपच्चपरिग्रहः रतः तेवां खताहनिमिषस्कमपि चतुटेश्यामेको दिष्टमेव । ag wae- परियः कतः स तेरदितहोमवद्ावस्जोवपरिग्टरोत एवेति चतुद arate म तेरसौ परित्थाच्यः । यस्तु eat पावंणएनिषेधः wee स चतुरे शोनिमिन्तस्य ग ग्टताइनिमिन्तकस्यापि। मनु wag ग ॒पावेणमित्यज चतुद शो निमिन्तकं यच्चतुदंश्वामिति faren- = ९९ Ge |] माडकालनि खेय प्रकर गम्‌ | | 820 ध्याहार-वाक्यमेदौ wat! ati प्रश्तलादिना विगेषलाभ- स्योपन्यस्लटोषानास्पदलात्‌ । श्रन्यथावघातादिनियमोऽपूर्वोयेण न सम्बध्यते। यच्च नागरखण्डे चतुद श्यां क्रियमा शस्य पावंणस्य वे फलय- qm तद पि चत्‌ गोमिमिन्तकस्येति । श्रय स किं चत्दंग्रौनि- मित्तमेकोदिष्टं खताहनिमित्त च पावंएमिति aged gaiq एकमेव वा श्ह्गवेधर्म्यारग्टहयमाएविशरेषतयेन त न्ानुष्टानासम्भवात्‌ संशयः । तज समानेऽहनि नेकः aged कर्यादि त्यस्य निषेधस्य भिशमिमित्तकश्राद्धगोशरलाभावात्‌ aged र्यात्‌ । मेवं । 2 व- तेक्याकधानदयसहानुष्ठाने यसां आद्धघर्माणमनुयदहाय पार्वए- धरेरेकोदिष्टधग्ेवाधे Waa नैमित्तिकदयसिद्धौ ग भेदेन आद्ध- इथासुष्टानमिति । aq काम्यमपि चतुदश्ोश्राद्धमस्ति कामप्रवण- प्रहन्निलाश्च गराणां काम्यप्रटत्तेरत्कटलाच्चतुद शो निमित्तके ATE- squad सत्यको दिष्टधमां एव प्राप्नुव्ति, भवेदेव यदि खयसामतुय- होऽ fara नावगम्येत । wa वाख्यान्तिथौ निमिन्तमेदात्‌ नेमि- fanz श्राद्कदयमिति। महाखयपके च कथश्ित्दग्यां आआाद्धा- सम्भवे तत्यच्चमध्ये कस्मिंखिदपि दिने श्राद्धं ave प्रश्रसतर- मुख्धकालासम्भबेऽपि तत्यर्कन्तव्यस्य आराद्धरटावश्यकल्वात्‌ दिनान्तरे च श्रस्वहतानामपि wiwaa चतुदंश्वामेवेकोदिष्टविधानात्‌ | चतुदभ्ां werfewrnaates anata कारणमुक्तं भागरखण्डे | श्रानन्तं उवाच | कस्माच्छ सतरतानाच्च प्रोक्ता आदधे WSs । 63 ars Uqaifamaalt परिग्रेषखब्डे कालनि्ंये [१२२ qe एकोटिष्टं कुता कारणं waite मे। HATH उवाच | SUR पुरा राजन्‌ Fecarat महासुरः | THA बणवाम्‌ शरः स्वदे वभयङरः ॥ ब्रह्मा प्रतोषितस्तन विधाय विविधं तपः | wars चतुदेश्ां awe मासि संखिते ॥ ब्रह्मो वाच। परितुष्टोऽसि ते ae प्रार्थयस्व यथेख्ठितं । अदेयमपि दाख्यामि cent यच्छुराखुरेः ॥ डहिरण्या उवाच | wat: प्रेताः पिश्राचाञखच रासा देत्य-दानवाः | बुशुङिताः प्रधावन्ति मां मित्थं पद्मसम्भव ॥ fuera शते are कन्यासंख्वे दिवाकरे । एतसिशञहनि प्रायस्तृ्भिः स्यादर्वसम्मवा | तदेषामज्न दिवसे द्युपाचं कुङ्‌ प्रभो ॥ ब्रह्मोवाच | थः कञिन्मामवः are खपिदभ्वः प्रदाश्यति | पिदरपच्चे wadet awe मासि संस्थिते ॥ प्रेतानां राचसानाश्च शतानां तद्धविश्ति | मम वाक्यादसन्दिग्धं ये चान्ये कौत्तिंतास्या ॥ Sa‘ ता ये च संग्रामेषु wary a) एकोदिषटे BAe तेषां ठभिभ॑विव्ति॥ शश ख|] मडकाशनिखयप्रकर शम्‌ | ४९९ एवसुक्का ततो ब्रह्मा AGTH YT । हिर ्याखोऽपि aye: खमेव भवनं ययौ ॥ यच्च शसलदतानाञ्च तस्िन्नहनि दीयते i एकोद्दिष्टं मरः आद्धं तन्ते वच्छामि कारणं ॥ सञ्चये Wawa घे च निर्विकल्पेन चेतसा | युध्यमाना भ ते म्यां जायन्ते मनुजाः पुनः # UST घे न्यन्ते पला्थनपरायणणः | ते wafer मराः प्रेता एतदा पितामहः ॥ ager wht वै दैन्यं हन्यमाना acim च | VATA च वा I. प्रहारेजेजंरोरुताः | तेऽपि प्रेता भवन्तो मतुः खायन्भुवोऽत्रवौत्‌ ॥ कटा चिचिष्तचखनं शअूराणमपि जायते | तेषामपि fea तज देयं Haare ॥ शपछत्य॒ग्डतानाश्च सवषामेव Seat | Was जायते यस्मात्‌ तस्मात्‌ तेषां डि तिनं ॥ आद्धारें पार्थिवश्रेष्ठ विग्रेषेश प्रोतं | एकोदिष्टं प्रकर्तव्यं तस्ाक्जः९ fet भरे; | सपिष्छोकरण्णदूद्धे तन्ते वच्छयामि कारणं ॥ अटि प्रेतलमापन्नः कटदाचिग्लत्पिता भवेत्‌ | Bae तज कर्तव्यं ATE तच दिने मुप ॥ पितामहाद्यास्तजाडि arg गारेन्ति किंचित्‌ । (१) se asta ग ° | wee चतुन्धगचिन्तामओो परि गरेषखण्डे कालनिर्थये [२९ ae! श्रय चेद्वान्तितो दश्ात्‌द्ियते Wade तत्‌ ॥ जह्मणो वचनाद्राजन्‌ श्त-प्रेतेख दानवः | तेनेकोदिष्टमेवा् कन्नैवयं भ तु Wad ॥ पिदरपच्े wast marae दिवाकरे | एतस्मात्कारणात्‌ श्राद्धं wat नेव कारयेत्‌ | एतस्मिन्नहनि प्राप्ते यथे आद्धं भवेद्यतः ॥ इत्यपरपच्चतदं शोकालनिएंयः | अथायनादयः आदइकालाः | aa विष्णुपुराणे | saga चन्द्रमसो Tay जिब्बष्टकाखषप्ययमदये च | पानोयमप्यज तिलेविंमिश्रं दद्यात्पिदरभ्ः प्रयतो मनुव्यः ॥ श्रद्ध श्तं तेन समाषदसखं रदस्यमेतत्पितरो वदन्ति | gq faa “पानोयमपोति वषनादावश्कता ओआद्धस्योच्यते fa मन्यन्ते । यन्तु “श्रा दित्यसक्रमं विषुवदयं वतौपातो जच सन्दर-सर्ययरस्तथा | एतांस्ठ॒आराद्धकालान्‌ वै काम्यानाह प्रजा- पतिः” इति विष्णुवचने aye: काम्यश्राद्धकाललसुक्त, तज्ञ नित्यलनिराकरणएच्वमं वाक्य दयबलेना्िहोजादिवन्ित्यत्-काम्यल- थोर विरोधात्‌ | १६ Ge || साडकाकलनिशयप्रकरगम्‌ | ` ५०१ श्राह शङ्खः | हस्तिच्छायासु यदत्तं यन्तं TET | विषुवत्ययने चेव सवेमाननधमुष्यते ॥ अज्रायनदय | “विषुवत्यूयसंकम इत्यस्िन्‌ याश्चवरुक्थवचने श्रयनयो विुव- rity संक्रान्तिपरेनेव संगरसिद्धावपि यत्पुथगभिधामं त्संकाग्यन्त- oat विषवत्‌, विषुवादयनमिति यथा ya प्राश्च्यातिश्यप्रति- पादमाथमिति मन्तव्य | तथाच विष्णुधमनत्तरे | Bie संक्रमणं भानोः प्रशस्तं एयिवौपते। fagafead aa श्रयने इं विग्रेषतः ॥ विषुवतोरयनयो श्च लकणं भागरखण्डे । यदा MAM भानुसख्ठलां वाथ यदा ब्रजेत्‌ | तदा स्यादिषुवाख्यस्त॒ कालखाच्यकारकः ॥ मकरे ककंटे चेव यदा HAART | तदायनाभिधानखच विषुवाञ्च विगिव्यते ॥ श्रस्मिंख काले पिण्डनिर्वपणं fata ag कन्त | UTE Tq: | saafaad arg विषुवददितये तथा । संक्राभ्तिषु च॒ क्तं वय(९ पिण्डनिवंपणदृते-इति ॥ एतेषु कालेषु पिष्डमिवेपणं विना श्राद्धं कन्त वं । एतत्काल- (९) य॒गादिषु च सर्वांश्च इति we | ण्न कु yer चतुव्वगं चिन्तामो ufiquee wear [२९१ अ०। fafan एव आदधे पिष्डमिवेपणप्रतिषेधोऽयं, भ लाहादिनिमि- कलक प्रङ्गादयनादिष्वापतिते, यस्मात्‌ “श्रवनदितये आद्धमित्यनेना- यमादिभिनित्याज्ितं आद्धमवगम्बते। तज्िमिष्तकमेव च afa- aia नान्यत्‌ नित्यान्वय्ा नित्यान्याद्बलोयान्‌ भवति | fang | ay हि विधौवमागस्य श्राद्ध frofraqurg इति fared न भ्रसङ्गात्‌ तत्काखपतितग्डता हादिआआद्धमाअयितुमरति wea विधं आ- ङमेतेषु कालेषु विधौयते, तथाहि भावाथेविभिरि्येष wet भवति | श्रातातपस््तौ लिक्गपुराखे च । सर्वखेनापि Ai श्राद्धं वे Wee | अकुर्वाणस्तु थका ve गौरिव सोदति ॥ tfaaet आद्धस्यावश्चकतां गमयति | कूमेपुराणे we wage मेमिभ्तिकलेनावश्डकलं प्रतिपा काम्यत्व प्रतिपादितं | अमावास्याष्टका सिचः पौषमासादिषु fee । तिखखान्वष्टकाः पुष्या मानौ पञ्चदश्यौ तथा ॥ जयोदश्ौ मघायुक्ता वर्षासु च विशेषतः | तस्य पाकश्रादकाला feat: प्रोक्ता दिने feta नेमिन्तिकं तु कर्तव्यं गरणे चन्द्र-सू्धोः | बन्धवानाश्च मरणे मारकौ श्यादतोऽन्यया ॥ काम्यानि चेव श्राद्धानि we शणादरिषु | अयने विषुवे चैव व्यतोपातेऽप्यनन्तक ॥ १९ ख° ।] अाडकाथनिद्यप्रकर वम्‌ | ५०३ संक्राग्धामच्य आद्ध थथा अन््दिनेब्बपि। waa च सर्वेषु are काम्यं विगरेषतः-एत्थादि ॥ माकंष्डेयपुराणे | वििष्टबाद्यणएप्राप्तौ सर्थन्दयररेऽयने | विषु रविसंक्रान्नौ खतौपाते च पुञ्चक A श्राद्धारेदरव्यसन्पन्तौ तथा TATU | WAIN आद्ध कुर्वत चेच्छया ॥ दति i अ उयग्रहणादिकालेषु तथा इच्छया we प्रति रुच्या वा RTE कुर्यात्‌ । रवा पूवौक्व्येव AAT इच्छया खर्गादिफणलका मनया BE यादितौच्छयेत्यस्यायः। म पुनयेदौ च्छति ae तरि कुर्यादिति | दत्ययनादयः श्राद्धकालाः | अथय द्रव्य-ब्राह्मणसम्यन्यपलश्ितः कालः | तज हारोतः। तीर्यं FAITH च न काशमवधारयेत्‌ | पाच्च ane प्राप्य ae: are विधोयते ॥ "तौ" गयादि । ‘xv’ wafe ओजियत्वादि विशेषण- विशिष्टश्च ब्राह्मणं प्राय म areret vated | किन्त तस्मिन्नव काले श्राद्धं र्यात्‌ । wy च सद्य दति वचनाद्‌ावश्यकलं प्रतोयते। यन्तु माकंष्डेयपुराण्े | ५०8 चतुव्वेगं चिन्तामणौ परिेषखण्डे कालनिखंये [१९ we विरशिष्टब्राह्मणएमराप्तौ खर्यन्दुगरहणेऽयने | खराद्धादद्रयसम्बन्लौ तथा SATA ॥ HHA, WE Fala चेच्छया ॥ दति । अज चेच्छापं नित्यलेन विध्यते, तथा ग्याख्यातमेवायना- दिखद्धकालनिशूपणे | ब्रह्मपुराणे, यदा च ओजरियोऽभ्येति we बेद विदभ्िवत्‌ | तेनेकेनापि कन्त व्यं arg विषुववच्छुभं ॥ श्राद्धौयद्रव्यसन्प्रा्ियंदा स्वात्साधुसम्मता | पार्वणेन विधानेन arg काये दिजोन्तमेः ॥ विष्णुपुराणे | RST yaaa काले काम्यमपि AT" | तथाहि | तत्र काम्यान्‌ श्रणब्वेत्यनन्तर भवति वचनं। अद्धादेमागतं द्रव्यं विगिष्टमयवा fas | arg कुर्वीत विज्ञाय यतौ पातेऽयने तथा ॥ दति ब्राह्मणएखम्यत्यपलकितकालनिरूपणं | चथ गजच्छाया | स्कन्दपुराणणदौ । ave: पिददैवत्ये Yana करे स्थितः । fafaaaamt या ख गजच्छायेति सा wari इति | १९ qe |] eer Cre ce ५०५. इन्दुः" चन्द्रमाः, ‘flaca wey मघायां, ‘Wa’ सवैः, "करे" wares | “तिधिर्वे्रवणोया" watent | नरिंपुराणे | WR इंखख्िते चा त ATER जयोदशौ | तियिरवेवसख्तौो गाम खा च्छाया Swe तु ॥ ब्रह्मपुराणे | योगे मघाजयोदण्ां कुश्जरच्छायसंश्चकः | भवेग्मघा्यां संखे च afresh करख्धिते ॥ इति | अयमथः सथं इस्तखिते चन्दराधिहितामिमषाभिः जधोदण्सां योगा गजच्छायसंश्चकः स च ATI सम्भवति । “विभाषा सेनासुराच्छायेति ङायाश्रब्दश्य गपुखकलं | हंसे हंसस्विते था तू अ्रमावास्या कराश्विता। सा Ha Hacer इति बौधायनोऽत्रवौत्‌ ॥ ‘wa’ सूयः, इंसदेवत्वात्‌ इस्तनशचचमपि ‘wa’ ‘actin’ TREC | सेंहिकेयो यदा qa गरसते पवेसन्धिष्‌ । गजच्छाया तु खा परोक्षा Tat Ars WHT ॥ इति । ंहिकेयः' राः । पवंसन्धिषु" श्रमावाखा-प्रदिषदोः सन्धिषु । अथ प्रकौरे कालः | मद्छपुराणे | wa: परं प्रवच्छामि विष्णुना यदुदोरितं | 6४ ५०९ चतुव्ैगं चिन्तामय परिशेवलब्डे कालनि्ेये [१९ ० । ओआद्ध साधारणं गाम भुक्रि-सुक्रिफलप्रदं ॥ अयने विषुवे थगय सामान्ये वाकंसंक्मे । अरमावास्याष्टकायाञ्च eure विशेषतः ॥ श्रद्रा-मधा-रोरिण्णेषु द्रथ- गजच्छायाव्यतोपाते विष्टि-वे्टतिवाखरे ॥ तथा । वैशास्थासुपरागेषु तथोौत्वमहाखये । ब्रह्मपुराणे | mg देयसुश्न्तोह मासि MST । पू्ेमासेऽपि च Barge कन्तवयग्ट्चगो रे ॥ नित्यं arg विधेयश्च मतये रिह गौयते | ठद्धिशराद्धश्च क्त्यं जातकमादिके बधः 1 कन्यागते सवितरि दिनामि दश पञ्च च। पावेणेनेह विधिना arg तन्तु विधौयते ॥ श्राह जाटूकणेः | ग्रहोपरागे च सुते च जाते foxy मघायामयमदये च । नित्यञ्च शङ्ख च तथेव पद्य दन्त भवेलिष्कसहसतुख्यं ॥ wy च निलयं द मित्थन्वयावगमात्‌ यदहोपरागादिषु आद्धारेनि- त्यतां ब्रवते । wear “नित्यमरदर्यावल्नोवं fay मघायामिति ` भाद्रपदापरपचश्ितमघा HTT । १९ we |] आडकालनिदयप्रकरवम्‌ | wee शरङ्ख-पद्मथो शेणमपि स Vary | शङ्खमाङरमावास्यां sloext) feat: । अष्टकासु भवेत्यस्मं तज दन्तं aurea ॥ इति | THF ATE | wat fafeaatarat भातुवारस्तथेव च । पद्मकं नाम तत्मोक्रमयनाच्च चतुगेणम्‌ ॥ इति | विष्णुधमान्सरे | srfarerat पकं प्रथमं arian तु । ay We सदा ङुर्यातोऽश्वमेधफखं weir । गिद्रान्यजति सर्वात्मा थसिन्‌ काले TSA: | तच आद्धमथानन्तं माज कार्यां विशारणा ॥ था | weuy ततः ate विन्नैयं Tena | नो दिपाकेन Hie थवपाकेन पाथिव) न तौ वच्य महाराज विना आद्धं कथद्चन ॥ श्रातातपः | मवोदके HATS च गटदप्र्चापमे तथा | fart: queers वर्षासु च मघास च। लस्मादथात्धरोधुक्रो विदत्छु ब्राह्मणेषु च ॥ are पितामहः) अमावाख्ा-व्यतौपात-पौणेमाख्यष्टकाख् च । (१) ऋौक्योमामिवि we | ५०० चतुरव्गेचिन्तामखो uictwea कालनिदेये [२९ अग विदाम्‌ आद्धमङ्र्वाणो मरकं प्रतिपद्यते ॥ दति प्रकौणेकाखः । इति निद्यश्रादकाखः | अथय काम्यश्राडक्रालः। तज तावन्निययः । श्राह कात्यायनः | | श्रय काम्यानि भवन्ति, स्ियोऽप्रतिरूपाः प्रतिपरि। दितोयायाश्च इतोयायाश्च सर्वान्‌ कामान्‌। ALT FINA: | TUT: पञ्चम्यां । षष्ठं आद्धभागो | शषिः सप्तम्यां । वाणिष्यमष्टम्यां । एकश नवम्यां । दशम्यां गावः। परिचारका एकाद शां | दादश्णां धम-धान्य-कुलं । न्ना तिष्ठं हिरण्यानि चयोदश्यां य॒वानम्तज fret) शस्लहतस्य wert | अ्रमावास्यायां सवेभिति। ्रपसतम्बः । ` सवेष्वेवापरपशस्यादःसख॒ क्रियमाणे freq प्रौएयन्ति। कमतः कालाभिनियमात्‌ फलविशेषः। प्रथमेऽहनि क्रियमाणे सखौप्राथम- पर्थं जायते। दितौये Sor: | SATS eT fea: | चतुथं चद्रपण- माम्‌। पञ्चमे ayatet बहृपत्यो न चानपत्यः प्रमोधते। षषे दुःगौ- शख । सप्तमे कषिः। श्रष्टमे पुष्टिः | मवमे THAT: | दशमे व्यवहारि एकादशे रृष्णायसन्पुसोसं। ATH WIAA! जयोदओे च बडणुन्चो बमिजो दगनौयापत्थो युवमारिणब्ड भवन्ति । चतुग तु श्रायु- afg: | पञ्चदगेषु पुष्टिः सततं we ङुवल्ाप्रोतोति। ^ चो L १९. Ge i] RRS AAIGTATA | १०९ अधिकारे विष्णः | ay सुरूपाः fra: प्रतिपदि । कन्यां वरां दितौयायां । सर्व्वान्‌ कामान्‌ दतोयायां | चतुय भियं । पञ्चम्यां धुतविजयं । ष्यां रषिं । सपम्या वाणिव्यि। wert वाजिनः। पश्न्‌ नवम्यां । दशम्यां गावः। GU: ब्रह्मवचंखिनसख्छेकादश्यां । कनक-रजते semis सौभाग्यं watt । सर्वान्‌ कामान्‌ पञ्चदश्छां। waa शआआद्धकमेणि चतुदश शस्ता | WE कुर्याितव्यधिकारं woe: | पञ्चमो Gwar: | ष्टो धनकामः। सप्तमो पश्कामः | WEA शस््हतानामारोग्यकामः | नवमौ सेनाकामः | दश्रमौम- Wee: | एकादभ्नौगख्ठद्धिकामः | दादौ सखलोकामः। witeny यशस्कामः। UAT UT खतिकामः। खस्िकामोऽमावाख्यायां सर्व॑कामः। पेठोनसिः। पञ्चम्यां पुच्रकामोयजेत । षष्यां ware: | सप्तम्वाद्छद्धिकामः। अष्टम्यामन्नाद्यकामः। नवम्यां ब्रह्मवचंसकामः | द शम्यां स्वंकामः | एकादण्ां धनकामः। इादश्सां चेजकामः। witout खो वभत । चतुदेश्ां शस्त्रेण इतानां | सवेकामोऽमावाख्यायां | मनुः | gay प्रतिपदि we सरूपान्‌ खभते सुतान्‌ | कन्यकान्तृ दितोयायां ठतोयायान्त्‌ बन्दिनः ॥ पशम्‌ चद्रांचतुग्यान्त्‌ पञ्चम्यां शोभनाम्‌ सुताम्‌ | षष्ठां धूत कृषिं वापि स्तम्बं भते गरः # ५२० चतुम्नैगंचिन्तामणौ परिेषखखे काशनिकये [१९ Ge! अष्टम्यामपि वाणिज्यं लभते Age: शटा | स्याश्नवम्यामेकखुर द शम्यान्तु GT FS ॥ एकादश्छां तथारोग्यं ब्रह्मवचंखिनः सुतान्‌ । इादण्यां जातरूपश्च रजतं Bua च ॥ जातिच्रेध्ये waiter चतुदेश्ान्तु सुप्रजाः | Mea पितरा ये waa इता रणे ॥ carly विनिरिंष्टान्‌ विपुखान्‌ मनसः प्रियाम्‌ | श्राद्धदः पञ्चदश्ान्त्‌ सर्वान्‌ कामान्‌ समश्रुते ॥ "बन्दिनः" स्तावकान्‌। AB पुराणए-माकंण्डेयपुराणएयोः | कन्यागते सवितरि दिनानि दश् Ty TI पावैरेनेह विधिना आद्धं तज विधोयते ॥ प्रतिपद्धनलाभाय दितौया दिपदप्रदा | afin eater तु चतुर्थौ शचरनाभरिनौ ॥ भियं प्राप्नोति पञ्चम्यां ष्या पुष्टो HART | गणाधिपत्यं सप्तम्यामष्टम्यां बुद्धिमुत्तमाम्‌ ॥ fast नवम्यां प्राप्नोति दश्रम्यां पूणेकामताम्‌ | बेदांस्तथाप्रयाछर्वानेकादश्ां क्रियापरः ॥ arena प्रजालाभे प्राप्रोति farses: | mt aut wi द्धं ara qfeguat ॥ दौधैमायरथेगयं Haley अथोद्‌शों | अवाप्नोति न सन्देहः WE माद्धपरो गरः ॥ १९ अर] आाडकाशनिगयपकरवम्‌ | . wrt धुवानः पितरो यद्य क्ताः WAT वा इताः | तेन काय्य जयोदश्थां तेषां दतिमभौष्ता ॥ ME कवेलमायां तु wan पुरुषः wis: | स्वाम्‌ कामागवाभ्नरोति खगे चानन्धमस्रते ॥ विष्णुधमग्लर । fas: Gey ZY कन्याजन्म तथा धनम्‌ | सर्वान्‌ कामान्‌ args भियं चूतजयं ृषिं ॥ वाणिच्छं पश्वेव वाजिमख तथा सुतान्‌ | सुवण रूप-सौभाग्यं प्राप्रोति श्राद्धदः क्रमात्‌ ॥ प्रतिपश्मरशटतिष्वेतद्यावद्राजंस्वयादश्नं | madara कर्तव्यं ये मराः शस्ता तिताः ॥ mg सदा TETMTY Bay कामाम्‌ THN लभते ATT: | तस्मात्‌ प्रयनेन AU काये राद्धं खदा THM तश्च: ॥ कुष कन्यागते सवितरि छष्णपशेऽ्टमो तु या। सा च पापषरा gen शिवस्यानन्दवद्धिमौ ॥ खानं दामं जपा हमः पिट-देवामिप्ूजनं | wa प्रौतिकर स्याद्धि कतं तस्यां चिलोाचने ॥ विशेषतः wd श्राद्धं Brag विधिवन्भमने | तस्माच्छ्राद्धं प्रयनेन तस्यां कुय्यादिचच्णः ॥ ५९२ चतुव्व गे चिन्तमो परिरेषलब्डे काजनि्ंवे [२९ qe | Uy पञ्चम्यां षां गकं विद्धाः | उपवासस्द सप्तम्यामष्टम्यां पूजयेख्छिवम्‌ ॥ पूजचिला भिव wear पितुः आद्न्त॒ कर्पयेत्‌ । छला तु विषिवक्काद्धं yatta faceted ॥ weet कुरुते are पूजयित्वा frares | तस्य वर्षाणि aa: ख्यः पितरा em पञ्च च॥ दति काम्यास्तिययः | ~अ न्षजाणि। तजर मनुः | qe कुम्बेन्दिमक्ेषु wae कामान्‌ समश्रुते | अयच च पिद्नचेन्‌ प्रजां प्राप्नोति Genera ॥ ‘qq समेषु, aay’ विषमेषु | यमः । यु gay foray स्वान्‌ कामानवाभ्रुयात्‌ | गजच्छाया पिद्नचेन्‌ प्रजाः प्राप्नोति पुष्कलाः ॥ UTTER: । 7 खगे पत्यमेाजख wa Bs बलं तथा । सुतान्‌ Ferg सौभाग्यं wafg सुख्यतां इभाम्‌ ॥ प्ररत्तचक्रताश्ैव Aways | Mia amatamtnat परमां गतिम्‌ ॥ धममविद्याभ्भिषक्‌सिद्धिं कुयङ्गामप्यजादिकम्‌ | ११ अर I] अडकाशनियेयप्रशरयम्‌ | ure worry विधिवद्‌ यः arg सच्मयब्छति ॥ सत्तिकादिभरख्छम्तं स कामानान्नु यादिमान्‌ | आस्तिकः ACUTE BIAATAGT: ॥ SSAA श्रप्रतिदहतश्चानश्ाधिल | विष्णः । खग रृन्तिकासु। wae Ufeele । ब्रह्मवचसं ete) Marat चिद्धि OF) भुवं पुनवेसो । पुष्टं qa Pre सार्पे । ware कामान्‌ पिव्ये। सौभाग्यं भाग्ये। चनमा्ेजे। wifey इसे । रूपवतः सुतां- were । वाणिव्सिद्धि वायौ । कमकं विश्राखास । सुमिच्राणि asi wii मूले। समुद्रयानसिद्धिमाये । weary कामान्‌ वैश्वदेवे । गरेच्य- मभिजिति। सव्यान्‌ कामान्‌ HAT) बलं वासवे | आरोग्यं वार्णे। कुणद्रव्यमाजे | VTA) गाः Tt aaa) जोवितं थाग्ये | | ‘ae anfic: ‘Czy wali ‘ey wi ^पिव्यं' wat) wa? yew । “ae? उन्षरफव्गुन्यः । ‘are चिजा। वायुः' खातिः । भेजम्‌" श्रसुराधा । UTA च्येष्ठा । शआ Garret! वैश्वदेवम्‌" उन्तराषादुा। ‘area’ धनिष्ठा । "वारणं" शतभिषक्‌ | “राजं yaaa | “आराडिवु्रम्‌' उत्तरभाद्र- पदा । "पौष्णं" रेवतौ । afar अश्विनो । “are? भरण 1 विष्णुधरमौन्तरे | खगे qoanrfa तथा ब्रह्मवचसमेव च । Carat कषमं सिद्धिं yd पुष्टं तथा त्रियं ॥ 65 ४९२४ चतुन्मैगचिन्तामओो परिेषखब्डेकालनिबेये [९९ अ०। aay कामांख सौभाग्यं wal ज्ञातिप्रधानतां | ूपयुकांख तनयाम्‌ वाणिच्धं धमसन्पदं ॥ कनकं सुषदा राच्यं सफलाश्च तथा ate समुद्रयानलाभश्च WHT कामांस्तयेव च ॥ Req कामां स्तया सव्यान्‌ बखमारेोाग्यमेव च। gua VY गावस्ठर ङ्गाव नोवितं ॥ शन्िकादिभरण्यम्ते क्रमाद्‌ ङगणे गरः | एकैकस्मिन्‌ AT AAT ॥ माकंण्डेयपुराणे | eran पिठ्नचेन्‌ aarti मानवः | अपत्यकाम Ufeat सौम्ये तेजखितां खमेत्‌ ॥ शौ्यमार्द्राख्वाप्रोति Safe च पुगवेसौ | gfe ya सदाग्यव्थं WHaTY वरान्‌ सताम्‌ ॥ मघासु SIM सौभाग्यं फाष्गनोषु च । प्रदानश्रनौखो भवति सापत्यस्ोग्तरासु षे ॥ प्रथाति Seat way Wel श्राद्धप्रदो AT: | रूपयक्स्त॒ fwrg तयापत्धान्यवाभ्रुयात्‌ ॥ वाणिच्िशलाभं खातश््य विशाखा पुश्चकामदा | वेतां चालुराधास दध्खक्रप्रवस्तितां ॥ आआधिपत्यञ्च व्थेष्ठाखु मूले चारोग्धसुन्तमं | श्राषादढ़ाख् यश्ःप्रा्धिः उश्तराखु विशोकां ॥ श्रवणे तु शएभान्‌ लोकान्‌ धनिष्ठासु wi aes Ut Ge |] आाडकालनिगेयप्रकर यम्‌ | ५९५ वेद वित्रं त्वभिजिति भिषक्िद्धि च वारुणे ॥ अजाविकं प्रौषटपरे विन्देत्‌ भाथे तथोक्तरे । रेवतौषु तथा ज्ुप्यमश्विनोषु तुरक्गमान्‌ ॥ ME PATA भरणोष्वायरत्तमं | तस्ात्काम्यानि gala waaay तत्ववित्‌ ॥ wate | wag थाजि arg प्रोवाच शशविन्दवे। तानि लवं ष्टण काम्यानि मखेषु एयक्‌ एयक्‌ ॥ BEAT तु यः BE करोति सततं aT: | अ्निदाराख धभौमाम्‌ यो जायते ख TAIT: ॥ अपत्धकामो रोदिष्छां सौम्ये तेजखिता भवेत्‌ | कूराणं कमं सिद्धिमाद्यां ्ाद्कमाचरेत्‌ ॥ खेजभागो भवेत्यु्नौ WS कुवन्‌ पुमवंसौ । पुष्टिकामः qafaa arg Bala मानवः ॥ आश्ञेषाखु पिदगचेन्‌ वौरान्‌ पुच्चागवा्रुयात्‌ | Set भवति श्नातोनां मघाओ्राद्धं समाचरेत्‌ ॥ arent पिद्रनचेन्‌ सौभाग्यं खभते गरः । ` प्रदानग्ोशः सापत्य SHIT करोति यः ॥ संसत्सु gan भवति wa यस्तपेयेत्यिदरन्‌ । fwarat चेव यः कुर्यात्‌ TRE TAT: Gary ॥ arity चेव थः gaiq वाणिष्ये लाभमाप्रुयात्‌ । ware तु विश्राखासु आ्राद्धमाहितमानवः॥ URE aqenitanaat परिेषखब्डे कालनिदये [९९१ Ge । शरनुराधासु वाणो Yaga ATH | आधिपत्यं खमेत्‌ Seq erg सततं तु चः # मूलेमारोम्धमिच्छम्ति अषाढासु AVA: | SHUG WASTE तौोषेशोको भवेश्मरः ॥ शरवे मलुखोकेवु प्राप्रुयात्परमां मतिं। राच्यभागं धनिष्ठासु प्राभ्रुयादिपुलं धनं ॥ arg वमभिजिति वेन्‌ वेदान्‌ वाङ्गानषान्रुयात्‌ | wee वारुणे र्वन्‌ see सिद्धिमा्रुखात्‌ i पूरव॑प्ो्टपदे wet विन्देाजाविकं ब | उन्तराखन तिक्रम्य विन्देत्‌ गावः Tea: ४ awed xe विन्देत्‌ gia रेवतो | WUT YE मरण्ठामायुरन्तमं ॥ इमं श्राद्धविधिं gaa श्रग्रवि्दुर्भहोमिमां | erarg खेभे सोक्छष्टो werd ware ate FATS | wig waa wert aferarg दिजोन्तमः | अरपत्यमथ रोद्िष्ां ate तु mT I रोद्धा awet धिद्धिमाद्रायां wtdita च। quiet चेषसिद्धिं ya पुष्टिमवाभरुयात्‌ ॥ सर्वान्‌ का्मास्तथा सार्पं विष्ये सौभाग्यभेव च । चा्येम्खे तु धनं विद्यात्‌ wreqeat पापनाश्ननं ॥ जातिननषच्यं तथा से चिजायाञ्च बरह्‌ GATE | १९ Ge |] WIAA IATA | १५९७ वाशिच्यविद्धिं ष्लातौ तु farang खवणेगां ॥ aa बहनि मिशाणि राच्यं we तयैव च । मूले जिं शभेत्‌ wre सिद्धिनाण्ये ससुद्रतः ॥ ` सर्वाम्‌ कामान्‌ वे देवे Fa अवे पुनः | धनिष्टायां तथा कामान्‌ वारणे च परं कशं ॥ WHATS शुषं श्यादाहिवेपरे VY we । Tat बवोमावः अरचिन्याुरगां स्तया | wa तु जोवितं awe यः arg संप्रयच्छति ॥ अचान्यान्यपि ब्रह्मपुराण्टवचनानि वैश्ख्ेऽपि घवा पूर्वक्रान- तिरिक्षायानोति न लिख्यन्ते । ब्रह्मपुराणे | मघासु ह्वम्‌ श्राद्धानि सर्वान्‌ कामागवाश्रुषात्‌ | प्र्च्मर्धितासतेन भवन्ति पितरः सदा ॥ दति कान्वानि wawrfa | WT ATT: | अज्र विष्णुः | सततमा दिल्येऽग्ि घाद इवंन्ारोग्यमाप्नोति। सौभाग्यं चाद | समरविजयं कौजे । सर्वान्‌ कामान्‌ बौधे । विधामभोष्टां A । धनं शोके । जोदितं शनैश्चरे । "कौजे" मङ्गक्दिने । Ne avafafer | विष्णुधमौन्ते | As wqaafamaal परिगरेवखब्छे कालनि्ये [११ अ०। अतः काम्धानि वच्छामि आदधामि तज पाथिव। आरोग्यमथय सौभाग्यं समरे विजयं तथा y सर्वाम्‌ कामांस्तथा faut धनं जोवितमेव च । ्रादित्थादिदिनेग्येवं srg कुर्वन्‌ सटा नरः । करमेखेतदवाभ्रोति भाच कार्यां विचारणा ॥ कूमेपुराणे | च्रादित्यवारे aca सोमे सौभाग्यमेव च। कुले away विजयं सर्वाम्‌ कामान्‌ que तु ॥ विद्याममौष्टान्त गुरौ धनं वै भागेवे पुगः | WAAC शभेदायुरारोग्यश्च सुदुभं ॥ भविच्यत्पुराणे ब्रह्मोवाच | ये लादित्थदिने प्रापे are gata मानवाः । सप्त want ते जाताः सम्भवगधविरोधिमः ॥ पञ्चतार भवेट्यच IT गोटषध्यजे | वारे तु देवदेवस्य वासरः Tue: सखतः ॥ उपवासो भवेद श्राद्धं कायं तथा भवेत्‌ । wai वापि पिण्डस्य were waif ॥ सोपवासय् प भक्षा yaaa गोपतिं । धूप-माखोपहारेस्ठ रिव्यगन्धसमन्वितैः ॥ एवं wy विवखन्तं त्येव पुरतो fafa शमौ खपिति 8 वौर जपन्‌ शेतं महामते ॥ WARTS च चानं Bal Taye | Rt Ge |] आ डकालनिखेयप्रकर यम्‌ | ५९९ रक्षसन्दगसंमिन्रेः करवौरेगेणाधिपं ॥ Wey शदण्डतेश्रमोशानं तु जिलोष्वनं | ave पूजयित्वा तु ततः are प्रकश्पयेत्‌ ॥ पञचमिर्ब्रा्मशेदव दियेभीमेख ga | दिव्यमङ्गेखलज देवं ange: परिकच्पयेत्‌ ॥ पिश्ांस्ह ब्राह्मणाम्‌ भौमान्‌ प्रकस्प्यान्धकस्ूदनं | ङुयदरिवं ततः WE पावंणं भासक र प्रियं We लय समाप्रे त ्रद्यात्पिण्डं सुमध्यम | पुरतो देवदेवस्य खित्वा wee सुव्रत ॥ स एष पिण्डो देवेश योऽमौषटस्तव सर्वदा । ` अश्नामि apd येन मे सम्भतिभवेत्‌ ॥ प्रसादान्तख्छ देवस्य यस्मे प्राथेयते मनः | दूत्यं संपूजितो इन भास्करः Tuet भवेत्‌ ॥ WAST Taet वारो देवस परिकीर्तितः | एवम सदा TH भास्करं पूजयेश्रः। उपवासपरः WE ख युच्रं खभते भ्रुवं ॥ धनं धान्यं डदिरष्धञ्च wit सुखमुष्तमं | खगंलोकं सथं प्राप्तस्ततो राजा wy ॥ भया दिजसकाश्नः काना अम्बकसज्निभः | aie गोपतेस्धस्यो wane: कशशोद्धवः ॥ अविरोधिनः wager: । रोदिष्छश्षेषा -मघा-दस्तास्यानि चलारि a गच्जाणि पञ्चताराणि | ओष्ठो गौः गोषः ख ध्वजो यस्य सः ४२५ चतुग चिन्तामयो परि ेषलस्डे कालनि्ये [११ ख*। "गो टष-ष्वजः'। टष-व्याप्र-पु्गव-ङुश्चराानां ओषटयवाविनासुष्भरपदे भरतषेभादिषु THe | Satay’ TE: उपवासोऽज अने्चरदिने आ- इ मादिव्यवारे। एतश्च “श्रातरत्थायेत्यादिना गन्धेन व्यक्रोभविषति। HT PSA MAY THAT HST प्रतोयते, ATTY त पत्या वि- हितलात्‌ तत्कटेकमेव | अन्ये तु Cat: पुच्चकामयोः चहाधिकारा- दिगरेषाभिधानात्‌ इथयोरपि पिष्डप्राग्ममिति am | gad च Tats कर्मान्तरे इयोरपि इविःगरेषप्राश्रमं। तद्धा । श्तपये। “चौरोदनं पाचयिता स्विंश्मन्तमन्नोथातामित्यादि। तथा तभव होमाननम्भर “इलोद्धत्य प्रान्नाति प्राश्येतरस्याः प्रयच्छतो ति । गोपतिः" ख्यः, स च सुवर्णादिप्रतिमादिभविश्वत्पुराणशेक्षमकारेण व्योजि वा पूजनोयः। Ga? AAAS: Feet: Guess: St शश्वोखाय नमः इत्येवंपसिद्धः । अष्येदानमम्बरश्यस्वाभिसुखो तवा ass कुर्यात्‌ | "पूजयिवेति पुगः पूजनोपादानात्‌ पूच्चान्तरावगतो गरदथतेश्रादयः पञ्च॒ देवताः swafefraqern: खनामभिः HS yeq: । fear मङ्गा भोजकाख्या ब्राह्मएविशेषास्तेचान्तरापये प्रसिद्धाः, तदन्ये war) we वेश्वदेविकस्धाने मङ्गानुपवेश्छ -पिश्चस्थाने ब्राह्मणन्तरानुपवेश्रयेत्‌। एवमज्र सदेति विशिष्टफलखाभायं श्राट- Ferree, रभा श्रौषं, दिजः" चरमाः । कान्तिः” तेजः जम्ृकः” वरुणः, “वरणो वे अम्बक दति Fa: | वरुणस्चादित्यः, “वरुणो माघमासे तपतोति दशनात्‌ । गोपतिः' पद्ररपतिः waft । ‘emg Wer, स च गम्मौरतरससुद्रपानादतिगभौरतया विवकितः | १९ ae ।] |. का डकालनि्वेयप्रकरवम्‌ | ब्रह्मपुराणे | श्टक्षाञ्गारकयक्षा या चतुर्थो जायते यदा । अद्या आद्धशदिप्रो न प्रेतो जायते बतः # SRG | warat चदि सोमः ery anat वे दिवाकरः। wast We वा वारः खाग्भ्गशस् तु । तदा arg. rane foret उत्िमिच्छता ॥ ufuatewerfe षष्टिवर्षशतानि च | wafer पितरः ait विमानवरमाखिताः | areal कालं हि MEANT फलम्‌ ॥ इति काम्या वाराः ॥ । ane अथ काम्याः प्रकौरकाणाः । तज विष्णुपुराण | मासि माष्यसिते पे tyzmat नरेश्वर । तथाष्टकासु BAA काम्यान्‌ कालान्‌ Wo मे ¢ आद्धारंमागतं ze विशिष्टमथवा दिजम्‌ | WE Bria faura व्यतोपातेऽयने तथा ॥ विषवे वापि dora awe शभि-दव्योः | खमस्ते्ेव पाख राभिव्यकं च गच्छति ॥ मचच-ग्हपौडासु दुषटखप्रावलोकमे | इच्छाओद्धानि BIA AAG तथा ॥ 66 ~ क BRR चतुव्वेगेचिन्ताभणौ बरिशेषशरे कालनिंये [१२९ we | माकंष्डेयपुराणे | का आद्धममावास्यां मासि माख्ुडुपये । तयांष्टकाख्ष्यवग्यमिष्टं कालं निबोध णे 4 विशिष्टतराह्मणएप्राप्नौ सयन्दगरणेऽयने | विषुवे रविसंकरान्तौ व्यतौपाते तु awn ॥ MST तथा TATA | जभ्धच-ग्रहपोडास AE HATA केशा ॥ विष्णुरप्याइ | संक्रौन्तिविधमे केव वि्रेपेणाथंनदथम्‌ | SATA TH THIET fi इत्येतान्‌ BZA काब्थानाई प्रजापतिः | आद्धमेतेवु यदत्तं तदानगधाय कर्पते ॥ जरहवे वन्तं | अमावास्यां प्रयनेन ATE कुर्याच्छचिः wer । ` सर्वाम्‌ काभागवाभोति खगे चान्ते At # , छतं दद्फदभःरवाश्यां सोभश्याप्ययनं we7 । एवमाप्यायितः सोमखोन्‌ etary अरयिग्धति ॥ सिद्ध- चार श-गन्धरेः सयते नित्थपूणितिः । सवे: पुष्येनेनोजेख Wena TRS: ॥ MEANT WHT: TTS: | छपक्रौडदिमानश्चः पिदभमक्तो SEAT: ॥ स्ट्भन्ति देव-मन्धरम्वाः सिद्धस्य त लटा | १९ Go । सआडकाशनिखेयप्रक्ररयम्‌ | RR पिटभक्षस्वसावास्ां सर्वान्‌ ararrarqara | पिद्न्‌ रेवान्‌ aay भशवा वतोऽस्यामख्य Tey ॥ ` तथा | पुष्टि प्रजां तिं मेधां Tarawa च । gee: पौरुमाच्छान्तु शवे adage ॥ ब्रह्मपुराणे | मान्दोसुखानां प्रत्यब्दं कल्बारा्चिगते रवौ 1 USAT Hee वराइवचनं यथा ॥ भाद्रषदमासान्तमेते यज wer दिने कन्याराशौ cide जाते तक्मासमष्यवल्तिन्बां पौ फेमास्वां मान्दोबुष्वानां पिदणं wg कर्तव्यम्‌ | ean ““प्रत्यब्दमिति awn | नोग्दोमुखशष्देव um प्रपितामहात्परे विवखिताः यस्मादस्मिखेव qerase श्रवन QATAR । चे स्यः frraege ते walaigarere: | प्रसनसुखसंन्ञास्ठ मक्रलोया ag ते ॥ tf अ पितामहवरचनेम प्रपितामहः ख्रलोयः TER ब्ापुराण- वचनात्‌ | पिता faarawaa तथेव प्रपितामहः | जयो wager we पितरः wernt hee: | wa: पूर्वं जथोयेतुतेतु Melgar: war: i che! अस्य बान्दोश्चुखबथनसखेतत्यौ पंमासोगिमिलकसाद्धविधिनेकवा- कतापरलाच्छराद्धानरे wwehgerey प्रपितामहात्परे wit न dee wamifenmaat ufcauwe कालनिंये [१९ al ane: ) Waly गाग्दोसुखसश्चाः किमर्थाः। we थथा चशब्दः पितरौ गताः इत्यादौ च यदिग्रब्दावचनस्या्यभेददुिविधाना्यैः, तथाच वाराहकण्पोथः पिदगणभेदप्रकरणटोक्रनान्दोमु खास्यपिङम- शाभेददुष्टिविभिनाथे उच्यते । तेन यतोऽज प्रसन्नमुखसन्ना इत्था- दिना नन्दनसुखयोगामान्दौमुखग्र ब्द निष्यन्तिरभिप्रेतेति १० चख °|] ufsererafiadaracey | ` मन्त्तन्लप्रकाश्रे । gate शटभदं कम arg वापि निगद्यते । wearer नाम arefe: शाज्तिकं तथा | श्रायुषो वद्धेनश्चेति षट भानि weer ॥ ATR | | प्रदोषो afgerare शम्मभञ्चापराङिकम्‌ | विदेषाय Ware wee तु श्वराय च ॥ उथाटना्चथि नपेग्छ्या्छात्‌ परतो मनुम्‌ । मारणं तु प्रकरं यामादूङक ठतौचकात्‌ # इति व्सावश्वारिकमं विशेषेण काशविग्रेवः | अथ विष्णु्यनादिकालनिखंयः। तच भविग्यत्पुराणे । आभाकासितपेवु भेज-अ्रवक-रेवनौ- | श्रादिमध्यावसानेषु प्रस्ञापावन्नेगोत्छवः ॥ भारदौषे | मेजाद्पारे सपितर विष्णः अते भ्ये परिवनमेति। पौष्धावसामेन सुरादिरन्ता ` प्रवुष्यते माससतुष्टयेन ॥ अश्पकाेषु मासेषु मयरे माधवश्च च । 118 cee चतुव्वेगेचिन्तामयौ परिणेगखब्डे कालनिर्यये इादश्णां एक्कपरे च प्रखापावन्तेमोद्छवः ॥ पौष्णपौषें यदा ate मेचा्मपि नोनिभि ।` इादण्छामपि नो gaily उत्थानं शयनं इरेः ee इादश्ां तथा यादिति पटिला । fafa खापो दिवोत्थानं सन्ध्यां afta । अन्यच पादथोगेऽपि इादण्ामेव कारयेत्‌ # faquiirnt | विष्डुदिवा न खपितिन च राजौ विबध्यते । ` इादश्बाग्डकसंयोगे पादथोगो भ कारणम्‌ ॥ पुराणात्‌ | | उत्थाने waa चेव तथा पाश्चेविवन्तेने । दादश्वाग्लसंयोगे पादयोगो भ कारणम्‌ ॥ वाराहपुराणे | । न पाट्नियमस्तज Bre वा परिवन्षने । पादयोगो यदा re खचेणापि तदा भवेत्‌ ॥ मल्छपुराणे | Vaal waa मेषचन्द्रावशो किते | उन्तिष्ठन्तं इवौकेशं योगनिद्रा faafa a रेवत्धग्तो यदा राजौ Tawa च समन्वितः | तदा विबुष्यते विष्णुदिंगान्ते प्रा्य रेवतोम्‌ ॥ रेवल्यादिरयाम्तो वा इादश्ला च विना भवेत्‌ | खभयोरप्यभावे तु सन्ध्यां तु ALT: ॥ [re Ge! १० ०] © प्रतिदाकाकनिञ्यप्रकरयम्‌। ft ५९९ पुरा्शत्‌ | ` रेवत्यग्तो यदा राजौ प्राते wrasse | पादथोगमनादूत्य खच एव WANA ॥ रेवत्यन्तो यदा राजौ गतः पाटान्सरेऽपि च | अपराहे तदा विष्णुधौगनिद्ां व्यपोडइति ॥ रेवत्यन्तो यदा Ut aera विना भवेत्‌ । । उभयोरष्यभावः श्यात्‌ सन्ध्यायां तु Awa: ॥ वाराहपुराणे | इारश्धां सन्धिसमये मनकजाणामसम्भवे | आअभाकासितपरेषु श्यनावक्मनादिकम्‌ ॥ अयमथः | . इरिश्यनादो शक्ता दादौ आ्षाद्-भाद्रपद-कान्तिकाना- मतुराधा-अव्च-रेवतौभाम्‌ अादिमध्याग्तपादयुक्षा राजिषण्ध्यां fearqwant च प्रभर्ता, चदा तु थयोपदभितकाखे पादयोगो न प्राते तदा डादभौनकजयोग आआदरणटौधात्‌^। पादथोरङभ- योरत्छवेन we विग्रेषः । दिवा रेवतौ-दादश्नीयोगे राजि- गामिनि गच्च गेषदिनान्ते विष्णोरत्थानं यदा तु रेवत्या विनां इादशौो तदा इारगोषन्ध्याथासुत्थानादिकं भवति | - -तदुक्र । | इाट्सां सन्धिसमये नखजाणामसम्भवे | ्रभाकासितपचेषु श्रयमावन्तेनादिकमिति ॥ (x) Secale इत्ययं पाठो युक्तः | ase चतुव्वगेचिन्ाप्रलौ ufctewe काचनिरये [rege aw केचिदाहः | यदि awetfa wate creat विषाय watesat मयकि तदा wadeat तदनन्ाराणि weretia ततः wtearet ace मराणि मूलादोनि, तचा वति arerg इति विद्येत तच vee यक्ता पौणमासौ बमििण्ये्ा दिषेः भाद्रपदमासख कचाकथश्ित्‌ प्राते, “श्रादयोपान्ौ निभौ aut फागुन विभौ मतः । Tar मावा दिना Wer’ n दति बनात्‌ । न धनिा व्वेहारौ इरिश्यनाटि भविखखति | cam faqudirnt | निभि erat दिगोत्यानं qveret परिषकनम्‌ । पादयोगादग्धतिथो दादश्याग्टच्चयोगत इति ॥ - आारशारे तु “दरादश्ताकसङ्गमा हिति पठितम्‌ । वेनाग्बतिचि WARWAt WEVA करटद्रादण्वां सजिवमे अचनादिख्िया | ऋच ओकर प्रा यडा mare अमागष्ठादणं भवति लदा निधनादितरेकावादौभावात्‌ 3 grexgal owarcwer- Rareat यटि षा शतुदष्यां भवन्ति तदापि ‘wecat: बो वाग विज्ञोकप्रषिद्धेशच धु शोहनम्‌ । तदा हचिने equa qua क्रियमाणे पञ्चममासपराप्तौ “परब्ते मासरतृष्टयेनेग्धच्छा दष TH: पादयोगादन्यथात्यय एव कस्ष्यत्वादमादरण्टोयः। दारणा सन्धिखमय इति तु साचुरकण्पाअ्रथणेनोक्षम्‌ | दिवा दि वेष्डवाना- (९) ward ्द्ंसममतभेव gid परनिवदमाद॑दोमेाबन्त- परिखडमिति | (२) लेति गजिद्धितपएष्ठङे पाठः | १० अग] परविषाकराचनिटेवप्रवरकम्‌ । ९०९ weet wer भाचुरच्च तदितरतञ्च तत्‌ । मारो दादश्नौ- पुरख्कारेक wwwamaieey च इति तु नचचपादथोमयुर- Wty दादण्छपेखावश्रेन च fafirewtey च पथदये qe तेन वैदिकन्नालाविकस्यन्यायेनोपपन्तिः । तदायं तिचि-गखचवश्े- भारुहागविकश्पः । कथं तदि इरिशड्धरयोः ewienaare मान्या- fafucfta तस्मात्‌ दवेमनाङ्ुलमिति । sw पण्छितपरितोषडता quenfafed अशुपपन्नमेतत्‌, तथा डि पादयोगादन्यतिथौ द्वाद ग्ाकच्योग इत्यस्य Bist: LSAT चन्या एकाद witewt एकादग्नो-दारोत्छो च ग तद्या भखचसंयोन-पादवोमादरः | ren विष्ुधमे प्रे । एकादा wat च नित्यं afafeat efx: | तज AQT पादयोगो न कारणमिति ॥ अज बोट श्ामिति awe तथाषल्याभाका इति विद्ध्यते | न स काज्िकश्ष्डोनाखतुष्टयप्रबोधनारुरोधेन प्रायिक: “श्राभाका- Tt qawrerenfegu नियतलाग्मासचतुषटयेनेत्यद्येव प्रायि- काहुवादलं qt तथा च कार्भिकोदवप्ाप्ाबुन्तरमाषाअ्रय- चेन कार्षिक एव विन्णप्रवोधे watt मिथनादित्ये eat अधि- मासे सति पौरंमालोदयख्छ warm) पञ्चभिरपि aden ग विद्ते । वश्ापि दिवसे्माख इति चतुःसं पपन्तिः, दिराषाड विषेखकं दथेकिग्यामः। न ख Utrera: सरहोत्थानमिति wte- भिङ्धिनियानिका, wer: wranfufgat दौवेखात्‌ । किच्चैव- वादिना wat किं ary यटानुरोधात्काचममाणं इवादित्ये भवति & ०९ चतुव्गेचिन्तामयौ पररि्ेषखस्दे कालेगि्ेये [१७ ख+। -तदा किं ava इरिश्यनं sag steele: । तचापि we dat नचचप्रापनौ इरि-्ङ्करयोः सहोत्थागमिति खोकप्रिद्धिनिं थामिका, तस्याः wre किं लोको न जल्पति, मिथगादिव्ये ग चतुर्ामतुराधाभाप्तौ तजावादृशरकरपौणमासोखकितमासापेकित- तथोत्थाने कया SWAT कृता तस्माच्छयनादावाषाकृभरतिनिचमात्‌ Ser नखभरलाभेऽपि अयनादिनिमिन्तकरणं तदाधिमाखपाताः वश्भावात्‌ दिराषाढ़कष्पनमाजित्य तद ुष्टानानम्तरब्धतिरेकेष -लयाविधनचचभराधान्याजुपपत्तेः अथापि भवति तथापि श्रामाका- दश्यस्यावश्ादरण्णैयल । किश्चैवंकदिना ्यञ्चिनेऽपि wtanfeg ace देवोत्यापममभिदधता खयं शिखितमपि vert वष्चापि दिवर्माबो भवतेति तस्मादन्या वणेनौयम्‌ | तज यदुक्रम्‌ । | fafa खापोदिवोत्थानं खन्ध्यायां परिवन्समम्‌ । पादयोगादन्यतिचौ इादश्बाग्ट्योगत इति ॥ AQAA: | पादयोगादन्यस्यां जयोदश्वामपि पादयोगे सण्व्या्यां परिवन्त- नम्‌ । इादश्ां नचजयोगे सति निशि खापोदिवोत्वानं भवति। 4 पुनरत्वादिकमणन्यतिथौ. .नचनपादयोगादेवं खति शअाभाका- ति माखचतुटयेनेति च इयञुपपदयते, -एवशेकादश्वामपि awe योने वचनान्तरबलेम ्रयनाधाचरणौयम्‌। यत्तु “दादश्ामेव तत्‌ कुया दिति, तन््ायुरकच्याख्रयणेन, यदि इादशनो विषाय एकादशं esque: तथापि दादभौषन्िखमय एव शयनादिकमनुेवम्‌ | ॐ ध्र] प्रतिष्टाकाजनियंयप्रकरगम्‌ | ` ` 7 श्ण ययेकादष्तां नवयोगो यदि वा चयोदेष्वां स्व॑नाभाकाप्राप्तौ दा- द्ण्यां afuwe श्यनादिक सन्ध्याथाखच राजि-दिवसोभयात्मकलात्‌ “fafa खापोदि वोत्थानमित्यपि नात्यन्तं faqen इति = ur मथुरमाधवकल्पेन HUTA एकादा वा नचजम्राप्तौ wwe तमलेनान्यतरानुष्टानं जयोदश्छां वापि कार्भिकाविरोधेनेव्युक्मिति, तदेतदय॒क्त, “निभि खापोदिवोत्वानमिति वाक्ये भवदुक्रा्थस्ौकारे व्थवडितसम्बन्धप्रसङ्गात्‌ TATA TITS: तग्ासानामन्तरा- धिमासमिपाते तुखा-टिकयोर्विंकष्येन दिवोत्थापमविधायकवचनस्छ . बच्छमाणलात्‌ | तदभिप्रायेणाख्य वचगसाजवेनो पपन्तेगे भवदुक्ाथै- स्लोकारे कारएमस्ि | तेन ओोकराणां मतमेव साधु । कार्निंक- meq ge एवा विकण्यामिप्रायेणोपपद्यते । aq क(न्िकस्या- धिमासत्वे wearin एव विष्णुप्रबोध cen तदपि fae वच्छयमाण्लादयक्रम्‌ | वस्माद्यथोक्नमेव साधोयः। ` भविग्योक्सरे । | aa भाद्रपदे मासि एकादश्धां wa दिने । कटदानं भवेदिष्णामेहापातकमाश्गम्‌ ॥ acer’ शयानस्य विष्णोरङ्गपरिन्तिकरणम्‌ | तया । ` | : कालिके श्एक्रपचस्य एकादश्तां warfea: | मन्त्रे चेव राजेश दे वसुत्यापयेद्धिजः ॥ वारादपुराणे।. `` ` + CIM इादशो देव प्रवोधार्थक्‌ निमिता । ९०8 चतुव गेचिन्तामयौ परिशेवखके arated (zea; weer adetarat fend Sewrferar ॥ एवमणेषामपि देवानां Wewtafaftawe wewuawey च जरयनाद्यादरष्योधमिति | TEN FAQS । qe qu तु tau euey तिचिख था । we gaa तिष्ठ शयनावर्नाटिकमिवि ॥ केचिन्तिचिगकेम Afewqwata सवेषां श्रयनाटिकनाचरन्ि। . प्रतिषदारिपश्चरश्तिचयोधनदादौनां Sarat, es ति चिरमेक- रेवताका चथा प्रतिषदगनतेन्जर्च धनमद च । तचारहागविकशय- हवान्धाय्यः बत विंद्रतिनक्नाण्छपि meee अापौनोति माश्यत्या- कोना vqenia च शयनारिकमाचरण्णोयम्‌ | भवति यिमेखनं ¢ axraiat श्रयनादावाषाडादरौ गोग्छवः, ब हि कटाचिश्वतुरंशा- मावाख्ां Voge |] विष्यागामकौ्तगकाकः | ERR गौरे्ेतेषु कालेषु कमे चोदितमाचरेत्‌ | प्रायचिन्तप्रकरणप्रोकां मिष्कृतिमाचरेत्‌ ॥ कालानतरोदितं कमे UAT पूव कषशचरेषु गौ णकालेग्वाचरेत्‌ । पश्चान्तरमपि तेनेवोक्त । प्रायसिन्तमहृल्रा वा गौणएकाले समाचरेत्‌ | अभारलेत्यज पूवकाशताप्रतौतिरविवक्धिता । तदेवं wear गरे प्रा्नेऽभिधौयते way सप्तम्यमनिदिष्टस्य कास्य सुपादेयत्व छरश्येकस्रभावस्य निमित्तलेनाभिधानाद धिकारि विगेषणएले विडित- काशमन्मरेणाधिकाराभावात्‌ कालान्तरे शतमरतमेव स्यादिति गौ णकालग्रणं भ काय्यं विदहितकालाभावेऽधिकाराभावः घाक्प- नोयाधिकरणे प्रापणाख भिमिन्तस्येत्यज a प्रतिपादितः | अत एव लौगाक्िः | गण्ठिताज॒श्ायते are: काले तिष्ठन्ति देवताः। ` वरन्त्वेकाङतिः काले नाकाले शच्कोटिशः ॥ ay चिकाण्डमण्डणेन गौणएकालयरणमुक्तं तत्‌ पूवेप्न्यायस्येव सिद्धान्ततामभिमन्यमानेनेक्रमिल्युपेचणोयं | यत्त॒ यथाकयञ्चिदि- ल्यादिख्मरणं न तज गौ णकालगरणं प्रतिपाद्यते किन्वग्रहणमेव | यतस्तश्यायम्यीऽवगम्यते खकालप्राप्नश्य कमंणोसुख्धद्रवयाद्यषन्पम्ति- वश्रादिलोपोऽननुष्ठानं न॒ काय्येम्‌, किन्त खकाल एव॒ चथा- कयञ्धिकस्यद्रव्यसदृ गोपादानेन किञ्चिदिकलमपि कन्तेयमिति । यदपि “दिवोदितानि कर्माणेत्यादिवचनं न तेन सर्वेव्वपि कर्मसु स्वेषां च गौ एकालानां गौ एकालयुका गदणसुच्यते किन्त केषु- चिदेव कमसु किञ्चिदेव कालान्तरमनुकश्यलेन सुख्थकालवद्याया- दपाप्रमेव विधोयते । wat नेतद्वनबलेन संवत्परत्त्‌-मास-तिथ्या- ९२8 'चतुव्व॑गं चिन्तामशो परिेषखब्डे काखनिर्ये [ro qe; fearafanafatenta कर्माणि anenrerfana काशान्तरेऽपि कन्तुः Vee | UH सन्ध्या-राश्योः श्राद्धनिषेधः सोऽपि रागतः प्रा- HS भच्चणादेरिव न्यायाभासोत्पादितमोशप्राप्तस्योापपद्यते। शथवा। “cai ब्राह्ुणसम्पन्तिः are मरतिङ्चिस्तथा | अकाले यदिवा काले arenes सदा ae: ॥ mata हि ate” । इत्यादि भिरपराादियतिरिककाखप्ाप्तख sarge सन्ध्यादिकालेव्वयं प्रतिषेधः । यन्त॒ सुख्यकाखा तिक्रमे मित्य-जेमिन्तिकानां गौएकालेऽनष्टानं दृश्यते तत्‌ कचित्‌ गिष्ट- गर्हापरिहार-मनःपरितोषाथरथे, कचिचानुकण्पत्वेन कशान्तरविधि- रिद्यनवद्यम्‌ | उपदिष्टकालातिक्रमे चाधिकाराभावादेव gee शोभागूसुखयकाशातिक्रमो म Ae, एतदेव च सन्दे इपूवेकसुपन्यख जिकाण्डमण्डनेन निणौतम्‌ | मुखधकाले fe gee wu गेव wad | तत्काश-द्रव्ययोः कश्य Fat गौणतापि वा ॥ सुख्यकाखमुपाजित्य गौणं मुख्यश्च घाधनम्‌ | न मुख्थद्रव्यलोभेन गोणकालप्रतौखकाम्‌ ॥ तदेवसेतसिषद्ध वचनमन्तरेण Te MTG न कासे खति तु वचने MUS, तस्मात्‌ परस्यापि गहणं Arafat | ` इति ओौमद्राजाधिराज-ओौमहादेवौयसमस्तकरणधौश्वर सक- छविद्याविश्ारदश्रोडेमाद्धिविरचिते चतूर्वगं चिन्तामणौ परिगरेषखण्डे कालनिणेयः समाप्तः | ग्िवमस्वु । Digitized by Google 7 + 1 |