BIBLIOTHECA INDICA ;

COLLECTION OF ORIENTAL WORKS

PUBLISHED UNDER THE SUPHRINTENDENOE OF THE

ASIATIC SOCIETY OF BENGAL.

THE SANHITA OF THE BLACK YAJUR VEDA, ' WITH THE COMMENTARY OF MADHAVA AOHARYA., EDITED BY DR. E. ROER AND E. B. COWELL, M. A. VOL. I.

KANDA I. PRAPATHAKAS I,—VII.

CALCUTTA : PRINTED BY C. B. LEWIS, AT THE BAPTIST MISSION PRESS. 1860.

PREFACE.

Tue present edition of the Taittirfya Sanhité was originally commenced by Dr. Réer in 1855, but its publication was stopped on the temporary suspension of the Bibliotheca Indica in 1857 and 1858. When the Bibliotheca recommenced, Dr. Réer found himself precluded by an increase of official duties from undertaking the sole editorship, and from p. 768 the work has been continued under the joint charge of the present editors.

The following are the MSS. used in the preparation of this edition.

For the text—

A.—An old and accurate MS. belonging to the Benares College Library.

B.—An accurate MS. containing the Pada text, also belong- ing to ditto.

C.—A recent but correct MS. belonging to Dr. Réer.

D.—An inferior MS. belonging to the Asiatic Society of Bengal.

For the Commentary—

A.—A MS. in the Tailinga character presented to Dr. Réer by W. Elliott, Esq. of the Madras Civil Service. This MS. was very correct in the earlier prapfithakas of the present volume, but has many omissions and corrupt readings in the latter part.

B.—A MS. copied for the Asiatic Society from a MS, in the Benares College Library,

( ए )

C.—A MS. purchased by F. E. Hall, Esq. for the Asiatic Society. This wants the 5th and 6th prapéthakas of the present Kénda

D.—A MS. of the first Kanda, in the Asiatic Society’s Library, (No. 765).*

Of these MSS. A, when it is accurate, represents the best text. The others are all of one family, and frequently repeat the same errors ; but their occasional differences, in addition as well as omission, prove that they are not immediate copies of

any one original.

* Besides this MS. the Society possesses large fragments of an- other copy beginning with the second Kanda, and a badly written copy of the Commentary on the third and seventh Kandas.

t+ The opening lines in p. 1, ascribe this Commentary to Madhavé- chdrya, which is the reading of the Tailinga MS.—but the Benares copies add, after the 8rd ‘sloka, the following lines |

स दयार पतिं Cray सायनाया ममानञः।

खयं sway येदानां qrenea नियन्ता ॥ CY माथवायर बीरव्क्षमरोपतिः PINT सायना चाय व दायस्य TAIT I In the 4th ‘sloka (as printed from the Tailinga MS.) these MSS. read खायनाचार्या for arwaretat. The same difference occurs in the

epigraphs at the close of the different prapdthakas.

ai

BAVA Wa: |

बागोजाद्याः सुमनसः सव्वाथानामुपक्रमे ।

VTA BABI: WAT गजा नमं ॥ ९ ॥

wa निशितं वेदा या वेरेभ्ाऽखिलं जगत्‌ ।

निगमे aay वन्दे विद्याती्॑मरेश्वरं ॥ २॥

चत्कटाचेख तद्भूपं दधद्ुद्षमहोपतिः।

आदिश्माधवाचा् वेदार्थ प्रकाशने । ₹॥

ये पुन्व्रमीर्मांसे ते वयास्यायातिषङ्गहात्‌ |

रपाखमाधवाचार्थ वेदाथ ayaa: ॥ ४॥

बराह्मणं कर्परे दे मीमांसां eras तथा ।

उदाष्त्याय तैः ward: खष्टमोर्यते ॥ ५॥

नन कोऽयं वेदा नाम, के वास्य विषयप्रयेोजनसम्बन्धाधि-

कारिः, कथं वा तख प्रामाण्छं । म खस्वेतसिन्‌ सव्व॑सिसलरसति वेदो arena भवति। अत्रोच्यते दृष्टपा्यनिष्टपरि- हारयोारलेकिकम॒पायं यो यन्धा वेदयति स वेदः। श्रज्ञाकि- कपरन WSCA व्यावक््ते | अरनुभूयमा नस्य खक्‌ चन्दन-

R तैततिसीवसंहिताभाव्ये। [का०१।४०१।अ०१]

वनितारेरिष्टप्रातिरेतलं, ओषधसेवादेरनिष्टपरिहाररेतुलश्च waefeg । खेगामभविव्यमाणस् पुरुषान्त रगतस्व च तया- व्मगमानगम्यं | एवं aft भाविजश्मगतसुखादि कमपि श्रनु- मागगम्यभिति चेत्‌। म । तद्धिशेषस्यानवगमात्‌। म खल च्याति- ामादिरिष्टप्राभिरेतः कखश्चभच्णवजंगादि रनिषटपरिशार- ₹ेतरित्यमुमथं वेदव्यतिरेकंणानुमागखसरेणापि ताकिंकजि- रामणिरष्स्यावगण शक्राति। तस्मादलेकिकापायवेाधकोा वेद इति wwow afar । अत Wary |

““प्रल्यकेणागुभित्या वा SAIS न बुध्यते |

एतं विदज्ति वेरेन तख्मादेदस्त वदता ॥ इति॥

सएवापासो aqw विषयः | ASIN एव प्रयाजनं । तदा-

धार्थी च श्रधिकारी। तेन ee उपकार्ापकारकभावः सम्ब- न्थः। wed खति स्त्री द्र सहिताः wal वेदाधिकारिणः स्यः, ve मे स्वादजिष्टं माभूरिति आशिषः साग्वैजनीगल्वात्‌। मैवं । ABRAM: wae बाधाथिले Yate वेदाधिकारस्य मतिबद्धलात्‌। उपनीतस्येवाष्यथनाधिकारं जुवच्छास्मनुपनो- तयाः स्नीश्चद्रवेर्वे दाष्ययनमनि्प्रािदेत्रिति बेषयति। कथं तिं तयेाखदुपा्ावगमः, पुराष्ठादिभिरिति ब्रूमः । अत Tarn |

“eyxfesaagat जयी भ अुतिगाचरा।

tfa भारतमाख्यानं afer शेषया छतं" ॥ इति ॥

तस्मादु पनीतेरेव चेवशिकेरवंद ख waar: | aaa त

[Tea reg ieee | eredveanit | श

weer खत wa fag । पारुषेयवाक्यं त बधकमपि सत्‌ एरषगतथाज्तिस्यख त्वखम्एवनया तत्परिहाराय मूखप्रमाणम- पेषते, न तु aq: we नित्यलेन व्ुन्दाषश्द्धानेरयात्‌। wea जेमिणिमगए खचितं “amard बाद रायष्स्वामपेखि- लात्‌” इति । wa Gusta काखिदासारिवाक्यवत्‌ Weta एव ब्रह्म- काय्येलश्रवष्छात्‌ “we: सामानि जजिरे कन्दा शसि जञ्चिरे तद्त्‌ यजः तख्छाद्जायत'' इति Ba: । अत एव बादरा- we. “arararfrera” इति aie ब्रहि वेदकारण- ल्यमवेचत्‌ \ भवं । afawfrat नित्यलावगमात्‌। “वाजा विष्ूपभित्यया'” इति wast “श्रनादिभिधना नित्या बाग्‌- TSR Waar” इति खतेख । बादरायष्छाऽपि देवताभि- करणे सूचयामास । “wa एव च faa” इति। तर्हि परस्परविरोध दति चेत्‌ । म । नित्यस्य व्यावहारिकत्वात्‌, VUES संशारात्‌ प व्यवहारकाख रूसिघत्यन्तिविनाज्राद- अवात्‌) कालाकाशादया यथा नित्या एवं वेदाऽपि ग्यव- ware काणिद्‌ासादिवाक्येवत्‌परूषविरशितताभावाज्जि्यः । aifeger तु कालाकाश्रारिवरेव ब्रमणः सकाब्रादेरात्प- न्िरालायते wat विषयभेद्‌ान्न परस्यश्विरोाधः। wwer निरौषलेन वेदस्य वक़्दाषाभावात्‌ खतस्िद्धं ware az- Sl तस्मा खणशप्रमा सद्धा वादिषथप्रयाजमसब्नन्धाधिकारि- * कं इति ते|

82

. तैत्तिरीयसंडिताभाय्ये। [का०१।१०६।अ ०१]

सद्भावात्‌ प्रामा्छस्य सुखताचख वेदो व्याख्यातव्य एव । AUT विषयादि बद्धावमभिपरेल्य खाध्यायोऽषेतवय रत्य्ययनं विधी- यते | पाठमाचस्याध्ययनशष्टवा लेना यावमाधस्याविहितला- देदव्याख्यानमयक्रमिति चेत्‌ । न । विधेवाधपग्यवसायिलात्‌। Taw भट गरुमतानुखारिभिबेधा प्रपञ्चितं । werat च ‘qewmafand निगदेनेव श्ब्धते। अनग्नाविव waar म तञ््चवलति कहिंचित्‌” ॥ ““स्वाणरयं भार दारः किलाभूत्‌ | अध्य वेदः म विजानाति येऽथ । योऽर्थ Cane aA माकमेति ज्ञानविधूतपाभ्मा ॥ ब्राह्मणेन निष्कारणो wel: Tee वेराऽधयेया Hey” इति। एवं afe were एयग्विधानाद- wat पाठमाचमिति चेत्‌। ws नाम वष्यग्धेव we T<- शनागुसारिणः। कत॒विधिभिरेवानष्टानान्यथानु पपत्या वेदाथ॑- wire प्रावितलान्ञेतदि पेयमिति चेत्‌, afe तदिधिबलाद- दनमाजेण खतन्तं किञ्चिद पुष्वमस्ठ । भूयते हनष्टानन्नागयाः eat एयक्‌ फलं । “we पाप्मानं तरति तरति ब्रह्महत्यां योाऽशमेभेम यजते य उ सेनमेवं ae” इति| अल्यप्रयाषसाध्येन वेदनेन तख्षिद्धे ब्टायाससाध्यमगष्टाने व्यर्थं स्यादिति चेत्‌। ग। तरणीयाया ब्रह्महत्याया मागखिककायिकत्वारिभेदेन तारत- म्यापपन्तेः । मनसा सद्ल्पिता वाचाभ्यगन्नाता वा TT way कारिता खयं कता पनः पनः Bat चेत्येवं तार तम्येमावख्िता ब्रह्मरत्या अनेकविधा, अतस्तरणमप्यमेकविधं यथा खगा बङ्- विधखदत्‌। ““अग्निराज जुङयात्‌ खग॑कामः' ^“दश्रपासंमाशा-

(कारर।प्र०र.्च०र] werdvane | ५

wil खनकामा यजेत “च्यातिष्टामेन खर्गकामोा यजेत'' cat- दाव्ावचकब्धण्ठा मेकविधफलासम्भवात्‌ खये बडविधः। TH कष्यानष्टामकाखोभं वेदनं ane एवातिशयं दशंयति। cain कडतेः waned वेद चख न वेद” इति विदद विदष्म- खाने waa, “ada विद्यया atria तरेव वीर्ययवन्तरः भवतिः? द्त्वाानात्‌। अङ्गा पास्तिविषयमेतदाक्यमिति चेत्‌। ग । न्याय खमागल्वात्‌ | श्रस्ति इसा यस्यापोदलकं fay) प्रजापतिः किख वामवामेग्याऽव्वाचीनानग्रिरापाणंमास्यामावास्वनामकान्‌ प- रस्यरमच्वावचान्‌ VTA Gas । रामयार्गां्चाभरिराजादिभ्यः म्रोडागभ्ि्ोमोाकब्थातिराअगामकान्‌ परस्परमुखावचाम्‌ war प्रथमखषटेव्यग्निहजादिव्वभिमामविरेषेण वगदयं तुखयेदं मिमते । wags विजानतोऽग्रिराचादिभिरग्िष्टामादि- फलं भवति । तथा चख त्राद्यणमालायते। "प्रजापतिर्यंन्ान- waa) शरिद चन्चाग्रिरामशच्च। पाणंमासोञ्चाक्यञ्च। अ्रमा- वाख्ाञ्चातिराज्रच्च। तानद्मिमीत। चावदग्रिहाचमासोत्ता- बान्चिषटोमः। यावती पोर्णमासो तावानुक्च्यः। यावत्यमा- aren तावागतिराबः। च एवं विद्ानभ्निडहाचं जहाति या- acfadratrarsifa | तावदुपाप्नोति। य एवं विद्धान्‌ पाण- मागे ama | यावदुक्शोनेपाञ्नोति। तावदुपाप्रोति। थ एवं विद्धानमावास््ां asa यावदेतिराजणेापाञ्नाति। तावदुपा- ia” इति। तरेतदेदमगस्य waa खतम््रफस्वकल्वं fag किञ्च तश्तदिधिखमोपे य एवं वेदेति वचनानि वेदनादेव फलं

¦ तेतिरीयसंश्विताभाष्ये । [का०९।प्०१।अ ०१]

waa | तान्यर्थवादरूपाणोति चेत्‌ । wera, सहेम Waaa- पराधं तेषां वचनानां विधेयार्थप्रश॑सापरलात्‌। afe "यत्परः शब्दः स श्रब्दाथः' दतिन्यायेन खां प्रामण्छं मासतीति चेत्‌ । म। aware विधेयविषयलतेऽप्यवा म्सरतात्प्थस्यखार्यविषय- वानिवारणात्‌, गरावाणः वन्त इत्यथवादस्यापि खार्थप्रामाष्टं प्रसच्येतेति चेत्‌। म । प्रमाणान्तरबाभि तलात्‌ । fe: सम्बत्छरख् VS पच्यत दत्या््थैवारख तु बाधाभावेऽणनुवादलान्न खार्यं Wares । वेदनफलवचनानि तु मागुवादकाजि। मापि बाध्या- जि । तस्माद यवाद लेऽष्ख्येषां QTd प्रामाण्यं । अन्यथा मन्तारं atarfand देवादीनां विय्रादिमक्वं ग सिध्येत्‌) अत एवाङ्गं । “विरोधे गृणवादः स्यादगुवादाऽवधारिते | भूतार्थवाद सिद्धानामर्थवादस्तरिधा मतः" ।॥दइति॥

किं बना । विद्यत vara वेदनमाजादपृष्ये । wit वेद- भाय वेरा व्याख्यायते याऽयं विषयरूप दष्टप्रा्यनिष्टपरि- इारापायः सामान्यता निर्दिष्टः ख faite स्यटीक्रियते। वेदस्तावत्‌ BSAA: | तच पभ्बैस्िन्‌ काण्डे गित्धनेमि- ज्िककाम्यनिषिद्धरूपं चतु विधं aw प्रतिपादं । “नयावश्णीवम- त्रिरात्रं जहाति" इत्यादिकं नित्यं ae नियतनिमिन्तलात्‌ । “qe TU द्रत्यग्रये चामवते परोडाश्रमष्टा कपालं भिवंपेत्‌” इत्यादिकं ेमित्तिकं तस्ाभियतनिमिन्तलात्‌ । “fewer अजेत aaa.” इत्यादिकं काम्यं । “'वस््माशलवडाससा म | भवडानादितिक्षा०।

[का०र।घ०र९।च्छ० र] बेदार्थपका्च | e

Wada न खडासोतः इत्यादिकं निषिद्धं । तेषु Hfafrare- छानादकरष्छे प्रत्यवायङूपमनजिषटं परिदीयते। सख प्रत्यवाथो WHS Waa ।

““विहितस्ताननष्टानाज्जिन्दितिख च सेवनात्‌ । अनिग्रडाखेद्धियाण्षां गरः पतमन्टच्छति'°॥ दति ॥

यावव्जोवादिवाक्येव्वनुक्राऽणवजंमोयतया खाभीष्टः खगं राप्ते । तथा चा पस्तम्बः। "तद्यथा were fafaad च्छाया मन्ध care । एवं धश्यऽपि चब्धंमा ऽथा wera” ईति काम्बखेटप्रात्िरेपुलं तददिधिवाक्ष एव we. दविचातमनि- eure परिद्रौयते। निषिद्धवनंनेन रागम्राप्ननिषिद्धाग- Wawa नरकपातः परिङ्ौवते। न Rae नित्यनेमित्तिका- भ्वामागवङ्गिकसखगेपास्भिः, किन्त धी शटव्यादि विविदिषोत्पाद्‌- WAIT ज्रह्मश्चानरेतुलमपि तयोारख्ि। तथा च वाजसनेयिनः खमामनणज्ति “तमेतं वेदागृवचमेन ब्राह्मणा विविदिषन्ति egy दानेन तपसा नाशकनःः इति। एवं तिं THATS एवाजेवपर्वार्थसिद्धेः किमुलतरकाण्डेनेति चेत्‌ । ग । श्रपन- रानिखच्शस्या्य निकपुरुवाधंस्य तजासिद्धेः । अत एवाथर्व- feat: “afater दकिखमागेल waa great चाम- गन्ति, सामलाके विभूतिभगु मू पुगरावन्तं के" tii श्रत उष्रकाष्ड Weare: | श्रात्यन्तिकपरुवाथसिद्धिख दिविधा warafm: कममुक्िखेति। वन्तंमानरेदपातानम्तरमेव सिध्यति बथामुक्किः | क्रमाम ख ब्रह्मलोके चिरं भागागनुभूव तजा-

< afuctudfeania | [ater प्र०।यअ०१]

त्पन्नज्ञानस्य ब्रह्मलो कावसाने fafa क्रममक्रिः। TaHTTAT- काण्डे ब्रह्मोपरेभ्र ब्रह्मो पास्िञख्ेत्यभयं प्रतिपाद्यते, ब्रह्मोपास्ति- भसङ्गाद्रह्यदृष्चाप्रतोकमुपास्यलेन्सांबारिकफलकामिगमदिभ्व प्रतिपाद्यते । ब्रह्मोपाखकप्रतोकापासकयोः समानेऽयत्तर मागें प्रतीकोपासकस् ATE ब्रह्मलाकगमनाभावेन करम- मुक्रैरष्यभावाद्सि पमरादत्तिः। एतच प्रतीकालम्बर्नां मय- तीव्यधिकरणे Tai मग्वस्सेवं पव्वौस्तर काण्डयोस्तत् तजा- चितप्रयाजगं फलविशेषख, तथापि पृल्वैकाण्डस्यादौ कथ न्तरं परित्यञ्य दशपणंमासेष्ठिरेव कुतः प्रतिपाश्चत इति चेत्‌ । प्रह तिलाज्िरपेचलाशेति ब्रुमः । प्रकषण अङ्गापदेशेो यच क्रियते खा प्रकृतिः रृत्ाङ्गविषयत्मुपदेशख्य प्रकषेः । विङतिषु त॒ विभेषाक्माजस्यापदे शः क्रियते। श्र्गाम्तराणि त॒ प्रतेरति- दिश्यम्े, अत अतिदेजस् प्रकषाभावः। प्रतिस्तिविधा। अग्रिराजमिष्टिः सामसेति। जिष्व्येतेषु अ्न्यनेरपेच्येण ary जातं VATS । तच सामयागस्य सखरूपेणान्यने रपे च्छेऽप्यङ्गषु दोचशोयाप्रायएीयादिषु दभरपुणमासे्टिसापेशलान्न पब्वेभा- विलं aml CEQ मामयागनेरपेच्छात्‌ समात्‌ wera am | UTP चस्य खरूपेणाङ्गेषु च गास्लन्यापेच्चा तथाण- भिसिष्यपेललादा वनो वाद्प्रीगाञ्च पवमानेटटिसाध्यलात्‌, पाव- मागेष्टो्नां द्श्रपुएंमाखविकृतिलात्‌ परम्परयाऽप्निशजस्य THT शमाखपेख्ाखीति प्रथमभाविलं न युक्त द्शपूणमाखयेरत्रिषा- ध्यलादप्रिखाधकमाधानं प्रथमतो amafata चेत्‌ aa माधा-

[Woe We Veer | SAITAMA | <

जमातरेलाग्रचस्िद्धन्ति किन्तु पवमानेहिभिरपि । ary दृष्टया qiowarefaatrara साचादेव दर्रपुएमाखावण्शन्ते । <w- ware तु अ्रद्मिद्धारा पावमाभेष्टिखापेच्लावपि म arena पव- मानेष्टिरपेखते, war निरपेचलाद्‌ शंपुणंमामेष्टिरेव प्रथमं वक्त- ग्धा । ग्वेद खामवेदयोराद दरपर्थमासेष्टिाखाता, दति चेत्‌, वाढं । यजुर्वेद मपेच्छ द्ंपणंमाखयोारादिलमृक्ं WATS विषये यजुर्वेद स्येव प्राधान्यात्‌ | wrayer awet खरूपं यज्‌- वदे समाखातं। तज तज विश्रेवापेच्चायामपेकितायां याच्यापुरोऽ भवाक्यादये चरवदे * समादायन्ते, स्ताजादोनि तु सामवेदे । तथा सति भित्तिखानोया य्र्वेदः, चिच्रखानीया वितर, तस्मात्‌ Say यजर्वेर स प्राधान्यं, aferg दशंपृणंमामेशिरारोा खमाखाता। यद्यपि weargurarar वेदः तथापि arg- शस्य मग्छव्याख्यानरूपतवाक्मन्ता एवादो VATSTAT: | मन््ाख्च जिविधाः, we: खामानि यजुषि चेति aa यजुषामच्वग्यु- वेदेऽतिबड़लतात्‌ कचित्‌ कचिदू चां सद्भावेऽपि यजवेद दत्ये- वास्यायते, अ्रष्वणंवेदल्श्चास्यामादिसिद्धयान्िकसमास्याबला- दवगन्तव्यं। अस्मिम्‌ वेदे समाख्याता दशेपुणं मामेटिमन्तरास्ति- विधाः, श्राध्वव्यवा याजमाना डाकाञ्चेति। दषे" carer प्रपाठके पठिता आध्वर्यवाः | ‘azar सिश्चामि' दत्यादोा पठिता याजमानाः | “सत्यं way इत्यादौ पठिता Yaw: |

* wae, इति ato |

ve तित्तिखवर्सश्विताभागथ | Ricoh ०१]

शेषां मध्ये याजमानाननां हैजाणाञ्च चिषरस्वागोयलार्‌ भि~ स्िखानीयानामाष्व््यवाणामेवारौ पाटा aera इति । तेऽपि श्राध्वर्यवाः^ट्षे ला' इत्यादिषु जयोादश्रखन्‌वाकेषु श्राज्नाताः। तज प्रयमेऽनवाकं वन्छापाकरणशाथा मन्ता: । दितोये बरहिःख- व्यादनाथीः। ठतीये रोादनाथाः। चतुय दविनिंवापा्थीः। पश्चमेऽवचाताथाः । षष्टे तण्डुलपेषणाथाः। सप्तमे कपालाप- धानाः | अष्टमे प्रोडाज्जनिष्यादनाथाः। नदमे वेदोकर- UTM: | TWA प्राधान्येनाञ्छग्रदणाथाः प्रसङ्गात्‌ पल्लीषनह- नायाः । URITH प्राधाग्रोमेष्मसन्ररमा्या ब्हिराखरणाय- याख। WET आचारायाः. wa लानिसेनीप्रयानाञ्य- भागप्रघानयागादि मन्तं प्राप्तावसरव्ेऽपि Fat हाजलात्‌ ताजुपेच्छापरितनप्रयो गाङ्गभूता Wawa: खगपे हनादिम- IBMT Tara: | तदेतत्‌ सम्भ विनियोगसङ्ग हकारे- चेत्यं सङ्गीतं ॥

“ये दशपुणमासाङ्गंमश्वा ठते खमासतः।

दषे त्वाऽऽद्यनवाकषु watery वशिताः ॥

वत्यापाकरण्तं afearer निर्वापकष्डने।

पष कपाखानि प्रोडाज्रस बेदिका॥

च्राञ्यग्रडश्सन्लारावाघारापररि तन्लके |

Tama अनवाकाथाः प्रतिमन्त्रं क्रियेच्यते'" ॥ इति)

किमिदं ब्छापाकरणं, कथं वा तस्य प्राथम्यमिति चेत्‌।

waa) शन्ति evar Wie प्रधामदवींषि, पृणमासयागे

(व ०रप्र०र।यअ ०९] बेदाथंपक्षाङ्ग | Lr

ख Wife aIaatsuraare Os chy te varia chara आप्रवाऽष्टाकपाख अाच्येन प्राजापत्य उपां याग waters एकादश्कपाख दति Tears | aa प्रतिषदिने दधि हातुं दथिषन्वादनायामावासख्वार्यां रात्र गवे रोग्धव्याः। तरा- We प्रातःकाले सकिकदारनगादूङ्खं aurea: सर सञ्च रन्ता वन्धा मादभ्योाऽपाकरणोयाः। तदिदं वत्छापाकरणं यथयाक्रोत्या, तस्व AUT । तच वत्छापाकरषं सद्यग्दिलिया पलाञ्न्राखया कर्मव्यमिति। तच्छेदमार्थाऽयमिषे त्वेति मन्त Wel समाखायते। अस्य ख ANG तच्छेदनाक्रलं are ष्टव्यं Wa एव सब्राह्मणाः मन्ता ज्ञातव्य cfs कन्दागा अभिधोखन्ते “at हवा अ्रविदिताषंयश्छन्दा Saaargaa wee वजति याजयति वाध्यापयति वा खाणं च्छति wet वा पत्यते प्रवामोयते पापीयान्‌ भवति । तस््नादेतानि are मश्ते विद्यात्‌ इति । wide षि सम्बन्धः । अतीद्िवार्थद्रष्टारा षयः । ast वेद दर लव स्मयं ते | ““खमान्ते afe तान्‌ वेद्‌ाम्‌ सेतिहासान्‌ महषयः । खेभिरे तपसा पव्वेमनु ज्ञाताः Gaya” ॥ दूति । दवे लवादोगाश्च मन्लाणां प्रजापतिष्ैविः। तथा च का- ष्डामक्रमख्िकायासुक। "्ाखादियाजमानच्च रदन्‌ दाच्च fas | तद्धिधोन्‌ पिदमेधश्च नवाङ्कः कस्य तदिद: ॥ एति |

wiatfafca लादिप्रपाठकः। जायमानं ara fa qrat- c2

RR तेततिरोयसंशिताभष्ये। [का०२।प्०९।यअ ०६]

व्यादि) ware: चिश्िखगित्धादयो मन््ाः। wal प्रपद्च इत्यादिकं «fda Wri तदिघयः मराक्रामाश्चतर्विधम- ग््ाणां चत्वारि ब्राह्मणानि। पिढमेधः परे युवा ममित्वा- fe: तान्येतानि गवकाण्डानि प्रजापतिना इृष्टाजि। इन्दा- विशेषाख वेदाक्गभृते इन्दानामक ग्रन्धे द्रष्टव्याः। मन््रपद- व्याख्यानादेव तत्‌प्रतिपाद्याथैरूपदेवता विज्ञायते । ब्राह्मण्वि- Way तन्तक्मन्तव्याश्यागावसर एवादाद्धियते। यद्चपि मन्त- fafaarar ब्राह्मणे सर्व्यंऽपि arava: तथापि कशर्पदनका- रेत्राह्मणामरपग्यालेाचनया wasfufear: | WaT बाधाय- MCAT त्राह्मणागुसारेख AAT योज- UTA: I

Si तत्सत्‌ |

दषे ATH त्वा वायव स्थोपायव स्थ देवे वः सविता प्रापयत्‌ ओेष्ठतमाय HAW श्राप्यायभ्वमधिया देवभा- THERA: पयस्वतीः प्रजावतीरनमीवा अयश्ामा व- स्तेन CMA माधशरसो रुद्रस्य हेतिः परि बा wag भवा afer गोपते स्यात बह्ोर्यजमानस्य पशून्‌ पादि wen इषे चिचत्वारि<शत्‌ ॥ १॥

इति तेत्िरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे प्रथमप्रपाठके प्रवमोऽनुवाकः ॥

दथंयागञ्िकोषरमावास्यायां प्रातनित्याग्रिहातचं शला तता evearara “aarnae.” इत्यादिभिर्मन्चेवंक्रिषु समिदा- धानरूपमन्वाधानं BAT वक्छापाकरणाथं HRY qarquraf डिन्ात्‌। तदाह बाधायनः “तान्‌ ferrets लाज ar’ xia wig तदे तदभिधाय मन््रभदपच्चमपि किदाभरित्य fafrarsazare, “xa लाजंतलेति तामाख्डिनित्यपि वेषे a- त्याच्छि्त्धजं लेति सक्लमयत्यनमाष्टिं वा"'दति। सन्नमनग्टजुक- रणं । अनुमाजंन मानुलान्येन संल प्रध्या चपनयनं। साऽयं मन््- azqer जेमिमिना ददितीयाष्याये प्रयमपारे सीरतः। तच

१४ तैत्तिरीयसंहिताभाये। [का०१।प०१।अ ०९]

पलाश्ग्ाखायाः प्राशस्त्यं Awe समाखातं 'टतीयस्यामिता दिवि साम श्रासीत। तं गायच्चाररत्‌ | we पणेमच्छिद्यत। तत्म्णौऽभवत्‌। तत्परस्य a” दति (Are देका ०।९्र०।९अ ०)। दशव्दस्याकाओे प्रसिद्धतात्‌ तत्परित्यागेग ख गला कविवत्तां दभ यितुमितःप्रथिवीतश्रारभ्य गणनया aataut दिविसामखता पवेमासोदिन्युक्ं | गायच्याः शोमाषरणं ae वे gual चति (ख ६ का०।९१्र०। ६ अनवाके । “शमे वै राजा गन्धवै- aaa’ Tafa बह चत्राद्मणे च प्रपञ्चितं। तद्‌ाहरणाभि- खातेन सोमस पणं wat पतितं । पर्षिरूपाया area: पकः पतित इति चेत्‌, पतितस्य ee पलाण्ट्चद्पेणाविभावात्‌ तस्य SVT WATa WA | न चास्य पंस कयं टृक्षत्मिति विस्मायितव्यंविधातुरीश्वर स्वाचिगधज्क्रित्वात्‌। अन्यया Tze carafe क्र st कुच वा ae: tae विद्यः कंन aaa सवज Wa Ty: प्रसञ्येतेत्ययमतिप्रसङ्ख रशरसद््स्पाभावेन परिशरत॑व्यः। स च UREA कार्यैकसमधिगम्यः। AAT gaat Mand शाखया बत्छापाकरणं विधन्तेः.ब्रह् धे gw: यत्पणंन्नाखया वत्छानपाकरोति । ब्रह्मणेतवरेनानपाकरातिः" (त्राण्देका०।रप्र०।६अ०) | यथा नगन्निन्पाद्कं ब्रह्मरसं तथा UTMAT TAY पलाश WAIT ब्रह्मलेन Gia: | वेशब्देनार्यवाद्‌ान्तरोापपादिता Vara ब्रह्सम्बन्धप्रसिद्धिः Baal दवेषु परस्परं ब्रह्मत्वं निरूपयत्सु पलाशट खः awa- ष्टणादित्येतादशे AYIA: । श्रापानुवाक्यकाष्डे TES वण-

[Women epee ] aerduart; ` १५

विला fafawerseare श्रुयते “देवा वे ayaa । तत्पणं उ- WUT | सुश्रवा वे माम। यख्य पलंमयो जहर्भवति।न पाप चकर wetfa’ cf एवं यज aaa प्रसिद्धिखचका वेशरब्द डिश्रब्दादयः waa aa ata सति समवे खाकिकप्र- विद्धिः, अन्यथार्थवादान्तरप्रसिद्धिरितिद्रष्टवयं। वव्ापाकरण द्व मेोप्रस्ायनेऽपि wret विजियङ्गेःगायतरो वै पर्णः गायनाः पश्वः) wares Why gee पलाघ्रानि। जिपदा araw | चत्पर्ाख्वया माः मापयति quasar देवतया प्रार्पयति, दति (ATVB RAV) We गायचोखम्बन्धा Aza: सा- आादइरषदारजः। स च GSAT: | अरभुमानगन्याऽप्वपरः सम्बन्धाऽस्ि मायजोपादेच्विव पलाञपरंषु जित्वावगमात्‌ WRITE मायनोदेवतेत्धयम्थाऽन्यच Fey: | Syvar: पला- जजाखायाः बडपणंलमप्रागय्रलादि गणान्‌ विधन्ते “यङ्कामयेता- om: स्टादिति। आपणां met ्व्काय्ामादरेत्‌। अपशुरेव भवति । यं कामयेत पञ्रमानक्छादिति। TE तदो बड़ बाखामाहरेत्‌ । पश्मकमेवेगं करोति । यस्माचोमादरेत्‌। देवशेाकमभिजरेत्‌ | यद्दीचीं मन॒ब्यलाकं। भाचोमदीचोमा- इरति। उमयालाकयोारभिजिल्ये''दूति (त्रा रेकां०९्र०।१अ०)। यं यजमानमुदि श्याध्चय्येः कामयेत | समनयत्‌ | ययाक्रधाखा- ECT कं मन्तं पठेदित्याशरद्ोदादरति “दूपे ATT ATE” दति (त्रान्सका०।२प्र०।९अ०) | afm विजियोगामसा- te द्िनद्मोति पदमध्याइत्य वाक्यं पूरणोयं । यदन्नं सरमः

X¢ तेत्तिरीयसंडहिताभ्ये। [का०९।प्०२।अ ०१]

प्राणिभिरिष्यमाणत्वाद्‌ बखरटर्‌ रसः ऊजंबखप्राणनयेरिति धातुः | ऊयते बलं सम्पाद्यते wear रषरूपयेत्धुकं | रहे पला- WITS *देवान्नरूपदथ्यथे लामाच्छिनद्धि। aw देवस्य q- Wary लामाङिनदमीति वाक्यार्थः, मन्द्यपरे विनिया- गानुखारणाओं त्वामनु मार्ज ATE Nal) एत्मन्व साव्रकमर्थं- वादमाद'“दषमेवाओं यजमाने दघातिः"(जा०रेर्कां*।९प्र०।९अ०)। WANS पटन्नष्वय्युः भाअनायान्नं बलाय THY यजमाने सम्पादयल्येव। न चाच प्रत्यचविरोधश्राष्रद्नीयः, “श्यावाः wae” इत्यादिवरस्यायबादस्छ प्रश्साङूपगणवाद तवाङ्गोका- Ta मन््ाम्तर विनियोगमाह बोधायनः “तया वल्छानपा- करोति वायव स्छापायव ख इति । वान्ति गच्छन्तीति वायवे गन्तारः,डपसमीपे यजमान हे पनरा यन्या गच्छन्तीत्युपायवः | डे वत्छाः दणभक्णाय प्रथमं माटसकाशादपेत्य खेच्छयेवारण्ये गन्तारो भवत सायं पुनयंजमामणग्टरे षमागन्तारो भवत। अथवा वत्सानां परण्परया वायुदेवताकल्वादभेदविवक्या वायु Bas ब्रवन्नध्वय्यं सद्र षाथ वत्सान्‌ वायुदेवतायेव समपंयति | श्रनेनेव प्रकारण AMS पुष्वैभागेो ब्राह्मणेन वयाख्यायते“वाच- TSE वायव भ्रन्रिस्याध्यक्ताः। श्रमरि चदे वत्याः खल्‌ वे पश्चवः। वायव एवैनान्‌ परिददाति'दति (ज्रार्देका०।२्र०।९ Me) अभ्यक्ता tia वचनब्यत्ययः। वायः खप्रचारेणान्तरि कम- fufasfa । awaits च बिखम्मसश्चाराय बह्कलमवकाशं प्रय-

गणश सी

ष्णी

* देवानां भामेति We |

{क्त ०र।प्०६।खअ ०२) केदार्थ॑प्रकारे | Le

RA TOT पालयति सेयं प्र्यलप्रसिद्धिर्थवादान्तरगतख- स्वामिभावेए वा Raw ची त्यते। तस्येव मन्त्रभा गस्य प्रकारा- MCV आआान्नायते“प्र वा एनानेतदाकरोाति। यदाह वायव स्येति (्रान्द्का०।२्प्र०।९अ०), अध्वर्युरिमं भागम्‌- शारयति यदतेनेचखारणेन agra वायतादाव्यलच्णप्रृ्टा- कारवतः कराति। उत्तरभागं व्याचष्टे ““डपायव सेत्याह | यजमानायेव पश्चनपडयते' इति (जार्श्का०।२ग्र०।९अ०)। विनियोगमाह बोधायनः “adat are: मेरयति। Zar वः खविता प्रापयतु जेष्ठतमाय क्ण आआघ्यायष्वमत्निया देव- भागमूजंखतीः wet: प्रजावतीरनमीवा अयच्ामावस्तेन twa माऽचज्नध्सा रुद्रस्य हेतिः परिव टणक्"दति | आप्रसत- ग्बस्तु जोनेताकन््ानभिपरेव्य fafeararaaare zat वः सविता आपंवलिति शाखया गाचराय गाः-प्रखापयति, प्रखितानामे- का? जआाखयेापस्यु्रति, द्भदंभपुश्रीखवी' “gravee” दति, “exe हेतिः परिव cufafa प्रश्िता wera” oft डे मावः प्रेरका देवाऽन्तयामौो परमेश्वरोाऽव्यन्तश्रे्टायेश्राय दधिरूपाव Fae युश्मानरष्ये घासमन्तु *प्रापंयतु WIAA Sl: 1) तस्व मन्त्रस्य पुवेभागे सितस्य सविद पदसा तात्पयें ares “Zar वः सविता प्रार्पयवित्याह waa” (्रार्दका०। २य्र०।२अ०)। मेरणायेत्यर्थः | SHCA व्याचष्टे “AAAS Saw care) यन्ना fe Sead wa | AGTSAATH” (ब्रा °.

+ प्रेरयत्विति ae |

१८ तेत्तिसोयसंबिताभाव्ये। [का०९।१०९।अ०६]

इ का०।२र०।१९अ०) | दितोखमन्लस्यायमथैः । इ अत्रियाःगावेा aera दधिरूपं भा गमाप्यायध्वं प्रभूतघासभक्चणेन WEE कुरुत । TUTATES SAT मेत WHT मा yA ATE M- यंञ्मान्‌ । श्रत्यन्तरसा श्रधिकचीरा THIET: क्रिमिदेषरदिता रागान्तररोनाश waar भक्षफादिना तीत्रपापेन घातको व्याघादिरपि wat मा भूदिति। we मन््रख प्रथमभागे देव- भागमिति पदतात्पशै व्याचष्टे “ाणायध्वमन्निया देवभागमि- व्यार । TTY वा एताः पुरा मनय्यभ्यञ्चा्ायन्त | देवेभ्य एतेना इ ख्राया्याययति"” इति (त्रा ° देका०।२प्र०९अर) | या- MUTA: पुव WITT ATA मनव्यभागख् प्रृद्धा भ- वति Sew Wea देवान्तरभागे दधिरूप इद्रभा- गख vada एवकारेण मनब्यभागव्याटत्िः। feats भागसु- पपार यति “SHAAN: पयस तीरित्या इ | HILFE पयः TaT- म्ति""(त्रा ०।२का०।य्प्र०।९अ०) परभूतजासभक्तणेन रसाधिक्यष- wie चोराधिक्यसम्यादमश्च लाकिकदेरे प्रसिद्धमिति few- ब्द खार्यः टर तोयभा गस्य प्रयोजनमाह 'श्रजावतीरममोवा Wa- च्छा CATE प्रजाद्यैः"(जा०।रका०।२्र०।९अ०)। वन्ध्याले क्रि fazray रोागान्भरे च मास्ति प्रजात्पत्तिः तदभावे तु विद्यते, चतुर्यभागख्च प्रयोाजनमाइ.“मा aay द्रत ATIC TATE गद्ये” (त्रा ° शका ०।२प्र०।\अ०)। चे 1रव्याच्रारेरशक्रा गाता T- शिता wafer) ठतौचमन््रस्ायमथेः। इद्‌ नामकख्छ क्ररदेवस्या- युधं awry परिररलिति। Tam SHAT IETS हेतिः

[Mod (Wed eqon } चेदार्थंप्रक्षारे | १९

परिया शक्तित्थाड । उद्रारेवेगास्तायते,, (जा ० शका ०।९०। Wwe) चोधायनः “भुवा अस्मिन गोपती ara बङ्ीरिति यजमा- ममते” इति ! आपस्तम्बः “gat afer गापतै ana बहोरिति aware एहानभिपयावर्ततःः इति । हे गावे भव- a भक्त्छामिनि चजमाने स्थिरा भवत, ग तु अरप्रोतिदाना- पहाराद्यायुमियेजमानं परित्यजत, अपत्यपरम्परथा बद्धस मवत । Wares waa “war श्रिम्‌ गोपती स्यात बूीरित्याड । war wafer बङोःकरोाति” (त्राग्शकाम। श्र ०।९ अ °) | बेाधायनः “अर्थतां शाखामयेणा दवनोयं पर्यादत्य WaT दारा प्रपा जघनेन गारपत्धमभ्मिरेनसि,उन्तरारध वाऽ- ग्धानारस्ञादरुहति, वजमानस्छ पञ्चम्‌ पादि" दति । आ्रापखम्बः “चजमामख पशुम्‌ WETS TIKIT वा पुरस्तात प्रती- सोर शाखामुपगृहति Tara wet वा" cit wire ना Rivera हविषा वादकं wast) मन्तपाटप्रयोजनमाह ˆ खजमानस्छ THT पारोत्याद। Twat गापोथाय | तसात्‌ सायं WHA उप समावतेमे” (व्राण्देका०।२प्र०।१अ०)। गेापोयोा Tee तखाच्छाखाया रकितिला च्छाखाया भूमे खापनं नि- वार्यते । तज्जिवावरणफथमाद““अनधः सादयति । गभाणां एत्या श्रप्पाराय। AGENT: प्रजागामम्रपादुकाः” (त्रा०दका०।२९ प्र०।९अ ०)। उच्चर्‌ ्खापनं तत्फल श्चा “sata जिदधाति। उपरोव fe सुवर्ग Gre: Gate Sra Taal” (ब्राण्क्‌

STR MMe) | LAWS एवकाराथंः। खमहिः सम्बगव्यास्तिः | D2

९४ तेत्तिसीयसंहिताभाव्ये। [का०१।प०९।यअ ०६]

safe waar खितानां मन्त्राणां विनियोगः संण्द्यते। “ce भाखाच्छिनल्यजं माटिवा एति वल्छकान्‌ | MATA देवा गाः प्रखाप्याणेति गां स्पृशेत्‌ ॥ रद्र खेत्यभिमच्यैतान्धुवेति गटहमात्रजेत्‌। यजेति भाखोापगृ द्रत्यष्टावनुवाकगाः॥ दति । aad ब्राह्मणं च विरोधाथमुदा इतं | सन्देदस्ापनत्यथं मीमां षाप्यज् awa” ॥

अय मीमांसा । लाके तावद्िषारेण सन्देदनिदटन्तिः भरसिद्धा वेदेऽपि तच तच तत्वविचारपुव्वंकं सन्देहापनयनमप-

खभामदहे । तथा हाम्बपखानविषयविवादे विचारः प्रथम- काण्डे पञ्चमप्रपाठकं नवमे उनुवाकं श्रूयते | “डपख्येयोऽ्री रे

ATM CATSATAT Bsa याऽदर ररा इत्यायेनं याच- faa र्न्वेतमुपाच्छत्यथ को देवानहरदयाचिष्यतीति तस्मान्‌ ATAA SA खस्वा रा शिपैवेकं यजमानो यजत दत्येषाखल- वा श्रादिताग्रेराभशौयंदभ्निमृपतिष्ठते तस्नादुपस्येयः' cf अ-

स्यायमयेः । प्रतिदिनं सायं प्रातरभिदाजमनुष्टायोापप्रयन्ता

ऽष्वरमित्यादिभिमंग्न्ेरम्नि ्रार्थनलक्षणमुपस्थामं aie नवेति twa: | न कन्तंव्यमिति तावत्‌ प्राप्तं । कुतः । उपखागेनाप्रेर- पद्र वप्रखंगात्‌। तथाहि “श्रायुद्‌ श्रग्नऽस्यायुभें दहि वर्चादा waste वची मे देहि तनुपा waste तनुवं मे पाि"द्रत्यादिषु. परान मन्लेषु चायुरादीनि बहनि याच्यन्ते। तज यजमानः au tater बहनि याचमानः कथमभ्भिं न areal लोकेऽपि

[Storie won] वेदार्थप्रकारे। Rr

wafactts aren यत्‌किञश्चिष्लम्बीरफलारिकः areas we ्रतिदिनमुपायनमानीय cat तं trend प्रति ससख- waa घन चासति,ख याचकस्तं राजानं पीडयत्येव सचराजा तं कुणति । यद्‌ मन्‌ सथेव्वणेवं तदा का नामाग्धादोन्‌ देवा- कहाप्रभावान्‌ प्रतिदिनं याचितुं wer भवेत्‌ तस्माद प्रीनाप- wea दति wits WTA राद्धान्ताऽभिधोयते। tt a भूयादिद मे मूयादिव्येवं साभोटमखिखमाज्ञासितु मेव यजमानः प्रजा- पतिरूपभिममभ्भिं यजते । श्राडिताग्नेयंजमानख मनग््ेरुपखा- नमेवाश्चोः।! न चाच हविषाऽचल्पत्वं wets, मन्तसामथैन वर्धमानलयात्‌\ तथा च अ्रुयते। “धान्यमसि धिनुहि रेवानि- व्याड \ Waa यजघो वीर्ये ख । यावदेका देवता कामयते याव रेका) तावद्‌ाङतिः प्रथते। न fe तदस्ति । यन्तावदेव ara यावच्छदाति" इति (ब्रार्देका०।९र०।६अ०)) त्राम्‌ AA ग्ाकां क्रयविक्रयाविव यजमानदेवतये यागततफले विसर ण* व्यव तु wea | ्रतणएव भगवद्गोतार्यां दतीयाध्याये Hara- हानकर्तवयता WEFT सयते | “देवान्‌ भावयतागेन ते देवा भावयन्तुवः। परस्परं भावयन्तः अयः waaree’ i इति, aargfaa जम्बीरफलादि वे लखष्छेनाक्रदोाषाभावादभ्रि- wee एवेति राद्धान्तः । एतदेव द ढयित वाक्यशेषे cry ta रेवतावाः कोापप्रसङ्गा माखीत्यभिपरेव्य अयते “न तत्र जाम्य-

* विखंम्मेय इति ate |

RR तैत्तिरीयसंहिताभ्ये। [का०९।प्०९।अ०१।]

सोल्याङ्थ ऽर दरूपतिष्ठतेः, इति | यथा पञ्चमकाण्डख पश्च मप्रपाठके प्रयमागवाकेऽप्रिचथनगतस्य कखचित्‌ पञर्देवता- विशेषा विचारितः “वायव्यः कायाःदे प्राजापत्या ईत्थाङ्ः” दइति। तत्रैव दतोयागुवाके सोयमानस्ाप्ेरधामुखलम्‌ष्वैम्‌- खलं वेति विचारितं ब्रह्मवादिनो वदन्ति न्यत्रिखेतव्याश उश्लानार्‌ इति" | वष्टकाण्डख प्रथमप्रपाठक चतुथागुवाके rar विचारितः “ब्रह्मवादिना वदन्ति trae दीकितस्छ aera इ म रातव्याद fafa ata मवमानुवाके Raa ara पतितदणाटिकमपनेयं वा गतेति विचारितं "ब्रह वादिनो वदज्ति विचित्यः समार ग विचित्यादे दति") तस्मिन्नेव काण्डे दरतीयप्रपाठकेऽ्टमानुवाकेऽष्वयुथजमागयोः पञ्चस्यभा विचारितः। “ब्रह्मवादिनो वदन्धन्वारभ्वः THR Areca cia’) तजेव पञ्चमप्रपाठके गवमानुवाके सेम- ame दतीयसवमे हारियाजनगनामकमय्रहं प्रति erat विषा- रितः। “a व्चिकिलछ्लुवानीर माहषारे मितिः । ata षष्टप्रपाठकं द्वितीयानुवाकें देवभागनामकं मुनिं मरति साच्य- दव्यनामकेा म॒मिः पप्रच्छ । यज्ञाङ्गे रेवा गातुविद दत्येतस्म- ग्रामे सोमयागं खमापितवानसि यजमानो वेति Ware: 1 ख भन्न एवं अयते । "वासिष्ठा ड साद्या देवभागं पप्रच्छ यत्‌ शयाम्‌ बडयाजिनोऽयोयजे यश्च ay प्रत्यतिष्ठिपारे *यश्च- पतादे विति ख rare’) सक्तमकाण्डश्य प्रथमप्रपाठके सत्नमानु-

* छया Ae |

Rig ON Oe) SATII | Re

वाके जनंजिराजिनामकस्छ are cfeared Trea चरम- धेनोारनम मनं wird वेति fruits “away सदसख्ततम्ब- wate खखतमो र aware fafa’) aia पञ्चमप्रपाठवे बत्तमानुवाके मवामयम विकतिरूपस्मतखगिंखामयमसख्छ सम्बन्धि किञ्चिद हः परित्याच्चे न वेति विचारितं, “उन्मुखा र्‌ ने त्सज्यार्‌ मिविमोमा खन्तेत्रद्धवादिनः” इति। एवं ब्राहणान्तरेव्वपि विचारा खदादरषीयाः। तदेवं वेदवादिनां विचारपुवैकऽथं- faga तात्पर्यातिश्यदर्गान्‌ adisfa वेदार्थ विचार्यं faw- तवय टत्धन्‌ मम्बते। तथा खति पनः संश्रये नेदेवयति, अन्यथा कदाचित्‌ wagr पूर्वंपशयङ्किप्रतिभागे खति विपरौतनिर्षंयः GWAT वह WER | अतणएवो क्र “Wa प्रमीयमाणे हि वेदेन कर- चात्मना" इति क्त॑व्यताभागं मीर्मासा प्रयि्ति। खयृतिरपि। “are घर्मापरेज्रश्च वेदश्रास्ताविराधिना। यस्तव लान सन्भको स धमे वेद नेतरः” ॥ दूति । आपे WeETs । तखमारस्ञेमिनिबादररायशाभ्वां मीमांसा afear® । येषु वाक्येषु dwar माख्ि तेव्वपि मीमांसया fafe- qua जश्चन्यते | अतएव Wad “rg व्याद्ुस्ते वाचं ag मोर्मांखतेऽध्वरं | तावभो पुष्यकमाणो पद्किपावनपावने"॥ इति । लख्जार सख्माभिख्न्तदमुवाकेषु सम्भाविता मोमां बदाद़्ीयते। प्रवमग्ावत्‌ खवेवेदसाधारणान्‌ विचारागुदाइरिध्यामः। यदु-

* तस्य We | * प्रवत्तिंताका°।

28 तेत्तियीयसंडिताभाष्ये | [का०१।्०१।अ०२ |]

क्रमलाकिकार्थबाधको वेद दति । तजर sever दिविधः। war ब्रह्म च। aarda प्रति विचारितं, ““प्रत्यच्चादि भिरप्येष गम्यते विधिनाऽथवा | अक्षादीनां प्रमाणएलाग्मेयघमावभासिता॥ वन्तमानेकविषयमचधर्मस्त भाव्यत * | अच्मृलानुमानास्युसेन विष्येकमेयता” ॥ इति । Uae: | Wa Aya प्रत्यष्येवं विचारितं). '“श्रन्यन्यमेयताणखच किं aaenaaar | घटवत्‌ fagagare ब्रद्मान्येनापि मीयते। सूपलिङ्गादि रादहित्यान्नाख मान्तरयोाग्यता। तं लेापनिषदित्यादौ frm वेरैकमेयता"॥ दति “a ले पनिषदं पुरुषं एकामीति याज्ञवल्क्यं शाकल्यः प- we तत्र उपनिषत्छेवाधिगतः परुष ज्रपनिषदः । आदि- शब्देन “नावेद विन्धनुते तं न्तं इति श्रुतिविवकिता। तस्मा- दलाकिकार्यबेाधका वेदः तस्य प्रामाण्यं विचारितं। “वेद वाक्यममानं Breas वा मास्य मानता। एथक्‌ सद्धतवी क्वा या मनपेल्चलवजनात्‌ ॥ वेरेऽपि areata वाक्याथ सङ्गतिः थक्‌ । ` THAN तता वाक्यं प्रमाणं नैरपेचछतः” ॥ cha अभ्रिमोले पुरहितं इषे लेव्यादिपद्‌ानां wag RAV: are सरसङ्गतिः दद्धव्यवहारे दीतेति पदाथ बुध्यन्ते।

कर > तदद्य का०।

Rit oO Oe, येदार्थ॑प्रकाष्। श

तेति पदार्था बुध्यन्ते, व्येातिषटोमादि वाक्यस्य सत्यज्नानादि- THE च खाथाभ्यां wingeat सङ्गतेरण्रोतत्वादसख्ि एयक VEIT, तस्मा द नपेखत्ल खणं Ware मास्तीति चेत्‌, मेवं, ara तावद्भवादिषपदानामेव aia सङ्गतिग्टद्यते म तु गामा- मवेतिवाक्यानां, तथाऽपि वाक्याच बुष्यत एव, तददेदेऽपि बाषसवादर स्येव भे रपेक्षं | ठद्धव्यवशागे लीकिकयारेव पद्‌- पदार्थयोः शङ्तिग्डयते, ग तु चैदिकयारितिश्द्ं वारयित विषार्यते। दृद विचारितं,

“Me acuzrer ar मतै उरे ऽथवाऽच Are

खूपभेदात्‌ पदं भिशमृष्लानाद्यभिधा स्पुटा it

वफ कलात्‌ wae क्ाचित्को रूपभिन्नता ।

प्रायिकेण पदैकेन पदार्ेक्यं तया wea” ॥ इति।

वैदिक पदपदार्थौ लोकिकाभ्यां भिन्नो कुतः रूपभेदात्‌।

wrwyer इति छोकिकपदख्य रूपं वेद ब्राह्मणासः पितर द्व्या खायते। शर्थमेदोाऽप्यस्ति अवाचि लोकिकागावेा वदन्ति वेदे तु “उन््ानाये देवगवा वदन्ति इति श्तं । ्रतराच्यते। थ एव छोकिकाः पदपदाथीस्त एव वेदिका । कतः । म्रह्यभिज्ञानात्‌ | यथा प्रयोक्ृण्णां पुरषाणां भेदेऽयेककपुरषस्ट बकल उच्ार- कमेरेऽपि त एवामी व्ण दत्यवाभितप्र्यमिजश्चामादर्णैकलं त- भित्यतवादिभिरभ्युपगतं तथा गवाश्चादि पदानां लोकवेदयो- रवाधितप्रत्यभिश्चानात्‌ परै कलं । काचित्का रूपमेरा बडङूत- गप्रा्भिश्चथा बाध्यते, उन्तागवदमाशयर्थभेदख wife: |

२६ afactrdfeanns | [का०१,प्०२।अ०९ J

fagqrarrezawmzaaquarg भेदे नासि age भेदादेरे एथग्बयत्यल्तिनापेकिता । तथा Baw । '"खेकावगतसाम्यः अब्दा वेदेऽपि वेधकः ॥ दति ॥

adarareurarel वारयितुमिदं विचारितं,

“eda न वा वेदवाक्यं स्यात्‌ पोरुषेयता । काठकादेस्समाख्यागादाक्यला खान्यवाक्यवत्‌॥ समाख्यानं प्रवचनादाक्यत्वं ठु ITN | AAT स्या ताऽपोरुषेयता° ॥ दति ।

aerate वेयासिकोयमिव्यादिसमाख्यानाद्रामायणभा- रतादिकं यथा पेरुषेयं तथा काठकं Fred तेन्तिरीयमि- त्धादिसमाख्यानादेदः पीर्षेयः। किञ्च वेदवाश्चं धर्षय वा- wad कालिद्‌ासादिवाक्यवदिति चेत्‌, मैवं, सम्पदायप्रत्या समास्योपपत्तेः | वाक्यलरेतुख्मपलसि विरद्धकाखाव्यवाप- दिष्टः । यथा व्याखवास्लोकिप्रश्तयस्तद्रन्थनिश्जाणावसषरे के- खिद्पलमभाः, अन्येरष्यविच्छि ्रसम्दायेनापलभ्यन्ते, न तया वेदकन्ता परुषः कचिदुपखमभः | yaa aca नित्यलं afa- छरतिभ्यां पूव्वेमुदा इतं । परमात्मा तु वेदकन्ताऽपि न लकि- कपुरुषः, तस्मात्‌ कटदाषाभावान्नास्लप्रामाण्छग्रङ्ा तेब्येतेषु विचारेषु ब्रह्मणा मानान्तरागाचरलं वैयासिके शास्ते प्रथ- माध्याये प्रथमपा रे“ज्रास्तयोानित्वात्‌'' Tae बस दितीयव- wasfafed, अवभिषटन्त्‌ जेमिनोये। तजापि लोकवेदाधिकरणं

[Blo R Tee Weg] वेदाथंपकाश्े। २७

भथमाथावख टतोचपादे, इतरत्‌ प्रथमपादे | ATS प्रमा- शभृतख FS भा गद्धयं HUTT We “Awargwar- वेदनामधेयं” दति । तयोर्म॑णे wearer मन्तविगेवाणा- खमादोनाञ्च wae द्धितोयाश्यायस् प्रथमपादे विचारितं, “we नृभिय मन्तरं ati ware लक्षं | were ase arate ararecfaarcena i याञ्चिकानां समास्यानलच्षणं दोाषवर्जितं। तेऽनष्टानखारकारौ AAMT weea” ॥ इति । ्राधानप्रकरख्दृदमा्रायते““श्रहे वजिय Bae a गोपाय एति । तच मन्त्रस्य लशं नाखि । कुतः | अव्याध्यति्याघ्यावी- रथितुमञ्रक्यलात्‌। विहितार्थस्याभिधायकोा मन्त Tam ““वस- न्तायकपिश्चलानाखमते'" tae were विधिरूपलादव्यात्निः। WTA इत्युक्तं ब्रा द्मणेऽतिव्याप्निरिति चेत्‌, मेवं, arf कषमास्ानबखान्‌ निदेरषलचणवाच समास्यानममष्टानसार- कादीनां मन्तरं गमयति। उर प्रथखेव्यादयोऽनुष्टामस्रार काः! श्रध्रिमीखे प॒रोहितमित्याद वस्हतिरूपाः। दषे सत्यादय ता Wa ware वीतय दव्यादय श्रामनग््णेपताः । एवमन्येऽुा- wat: । ैदृशरष्वत्यन्तविजातीयेषु षमास्याममरेण मान्यः क्िदनुमतो ध्मऽस्ति wa लल्णएलमुच्येत, तस्मात्‌ समा- स्यानं मन््लचणं | गादिखचणे TAT ATTSTATE | “चक्‌ सामयजरषा ल च्यसाद्धयादिति wfes |

पादस गीतिः afwer पाद इव्यस्लसङ्करः"'॥ टति। E 2

Rc तेततिसोयसंडिताभाष्ये । [का५९।प्०९।अ०९ |

द्दमाखायते। “we afwe aa a गापाय। waq- यच्छेविदा fag: 1 we: सामानि aayfe” दति । ओन्‌ वेदाण्‌ facenfa विविदः। जिविदां सम्बन्थिनेाऽध्येतारस्ते- विदाः ते च धं wear खगादिरूपेण जिविधं विर्ग्ति तं गेपायेति aren जिविधानाग्डक्सामयजषां व्यवखितं See मासि कुतः age दुव्यरिहारतवात्‌ | अध्यापक- प्रसिद्धेषु म्बेदादिषु परिता छगारिरूप इति fe वक्रय, तश्च सङ्करे । तथा fer “wre मश्यमानायानुरूहि । इवि- gant प्राद्ममाणाभ्यामनुब्रूदि"” दत्यादोनि यजुषि wast समाख्ातानि । “eat वश्वितेत्यनालच्छिद्रए पविजेण वशा- qae रभ्विभिः"” इत्ययं मन्तो wag सम्प्रतिपखः, चजुवा- we च पठितः। म च तख यजुषटुमस्ति खगृपत्येन तद्राहयणे qaqaara ।““सा विश्च खंति हि ब्राह्मणं । एतत्‌ arate are” दति afawra “ere a ere Fura gy” दत्यादिकंसाम यजु az गतं। wfeanaquafa wey wfaaafa’cia चीणि wife खामवेदे खमाखायन्ते। तस्ाल्लासि weefata चेत्‌, म, पादादौनामषङ्नीणंलकणलात्‌। पारेनाद्धचन चेापेता z- WIE मन्ता चः, गीतिरूपा मन््ाः सामानि, ठ नलगोति- वजिंतलेग प्रचिष्टपटिता wear यजुषि, इति ग्यवखितं लक्षणं | प्रथमाध्यायस्य दितोयपारे मग्छेव्वन्यदिषारितं।

“amt उर्‌ nadia किमदृटेकरेतवः | यामेषु तु पुरोाडाभ्रप्रयनारेख भाख्काः॥

[श०९१०६।ख०१] Var | Re.

myentte तद्धानाग्डन्लाः waa aa: | TITS CSAs TS परमदृष्टतः'ः॥ cia

Ree कि ग्धग््रस्तस्यायमर्थः। भा yee लं छर्‌ विपुलं यथा भवतति aur कपालेषु प्रसरति tgwaan वागप्रयोगेषुषाय्यं माष्ठा अदू ष्टमेव जनयन्ति, न लर्थप्रकाञ्न- गाय ACUTE | UT STINT aCe ब्राद्मकवाक्येनापि मादइमानलात्‌। SE WHMla परोडाजं प्रथयतीति fe ब्राद्मण- वाक्यमिति चेत्‌ \ Rage. शर्थग्रत्यायनस दृ टप्रयाजगच्य wea सति केवस्लादृ ष्टस्य कणज्ययितमग्रक्यलात्‌, तस्माहदा्- WESTER यएमप्रयागे HAT TTS प्रयोजनं । मन्त्र- बराद्धखवाक्येनाप्ययानुस्मर सम्भवे मन्तेशेवामु सर णमिति चा निवमस्तख्ाड््ं पभ्रयोजनमद्ध न तु मन्ताणामनषेयार्थस्मार- wn कचिद्धाभिखरितं । तथा डि । “fear वा विष्डवत वा एचिष्यामहा वा विष्णवृतवाम्तरिचाद्धस्ते एल सख बहभिर्वस्े- Tea दिष्ठा दातसव्यात्‌""दत्यस्िकमन्ते घनमा शास्त दत्य- चमः प्रतोयते | WAY ्रकटखापनावाधारगतकाह- Sra तन्तु ager विधीयते“दिवोवा बिष्णवतवा yferen दव्याज्ीर्वंरणयसाद्जिषस्म इविधानस्य afi frefer” दति। नावं देवः, अद्छधाधिकरकसख्छ लिङ्गविभियेगविषयलात्‌, उदा- we मन्त्रः अत्या विनियुष्धते। दितोयाध्यायख् प्रथमपादे मनग्ेव्वन्बदिचारितं।

“देवां्याभिचनत caren wa” |

Re तित्तिरीयसंडिताभाव्ये। [का०१।१,१।अ०९]

विधायकं न वाक्येन * a मन्त्ाल्दिधायकं॥

यच््छब्दादेःलोणशक्रिनं विधिख्तिविधस्ततः।

श्रास्यातमभिघानञ्च प्रधानगणकशेणि”॥ दति,

श्रयं मन्त आ्रश्नायते। “देवाश्खयाभि्यंजते ददाति चख

च्या गिन्ताभिस्मखते गेापतिः ae” इति । श्रयमथंः । गेापति- यजमानो याभिभौभिरदैवान्‌ यजते ary गा ब्राह्मणेभ्य द- दाति चिरमेव afaae arasafava इति। aa aur ब्राह्मगतमाख्यातपदं प्रधानगुणककाणारन्यतरविधायकं तथा मन्त्रगतमपीति चेत्‌, मेवं, यच्छब्दादिना विधिधक्रेः चीणलयात्‌। सति fe यच्छब्दे तस्य वाक्यस्यानुवाद कलं प्रतीयते न तु fa धायकलं | यच्छब्दाद रित्यादि शब्देनामग्ल णोत्तमपुरुषाद यः । वायव स्थेत्यामग््णं | ्रग्रये जष्टं निवंपा मील्युलमपुरषः | तसा दाख्यातख्छ प्रधानकख्मविधायकलं गणकम विधायकल yard दावेव प्रकारा न मवतः किन््भिधायकत्मपीत्धस्ि ada: भकारः | तते मन्लतगतमास्यातं न विधा यकं प्रधानगणएकक- शास्त लक्षणं वच्यते | एवमेतैविंचारैरयं निणंयः प्रते wT दषे ATH ला, ब्रह्मविदाप्ाति पर, दति काष्डदयप्रतिपाद्यारा म मानाम्तरगम्यः। काष्डदयगतवाक्यस्य नालि एयक्वङ्ता- Tet | तजत्यै पदपदार्थौ सकिकावेव तद्वाक्यं च ग read अभियक्रसमाख्यानं wee wad) प्रचिष्टपाठो मनग्त्रविशरेषस्य

* समवावादिति ate |

[का ०११०९०२] चेखदप्य॑परकाश्र। RL

चजषो ww! ftrearfefa ara खायानष्टानकाले GUTS प्रयेाजमं \ सनग्लगतश्च वायव ख सविता प्राप्यलि- afc न fauraafata 1 इत्यं मन््सामान्यं विचायं वि- war विषार्थंते \ “दषे त्वादि जग्छ war भिना वेकः कियापदं । FATA ACHAT ESS कल्पनात्‌ ॥ aca माने Sar विनियक्री क्रियापदं | अध्याते स्मारकलाक्मन्लभेदोाऽयंभेदतः'* i wht दषे aI Sars क्रियापदाभावेनार्‌ प्रथखेति मन्लवदर्थ- खआारकलाभावाददुष्टार्थत्वे सत्येकादृष्टस्य AWA खाघवादक एव मन्त इति चेत्‌ । मेवं । शाखा नरे दषे वेत्थाच्छिनत्युजेले- व्नमार्टीति विनियोागभेदखवणात्‌। तदनसारेणेषे लाच्छि- मद्धि। ऊजं लाऽनुमार्ज्ाति क्रियापदेऽध्या इते सत्य्थद्यस्मा- रकल्वा*द्विखाऽयं मन्तः । अरय ब्राह्मणविषया विचाराः aa- we दितीयाध्याये प्रथमपादे विचारितं । ""नाख्लेतद्रा हरटेऽत्यज waa विद्यते+यवा | मास्लीयन्ता वेदभागा इति HATTA: ॥ HAR ब्राह्मण्ञ्चेतिदोा भागे तेन मन्ता | ्रन्यद्राह्मणमित्येतद्धवेद्रादणएलक्षएं"” ॥ इति । WATS श्दमाल्रायते।.“एतद्राद्यणशान्येव Te wate fa”

# क्रियाभेदात्‌ Ale |

३९ तेत्तिरीयसंडिताभव्ये। [का०१।प्०६अ ०९]

tf तच argue wed afi कुतः । वेदभागानामिय- न्ानवधारणेन ब्राह्मणभागे ्वन्यभागेषु च खल्तणस्याव्या्यति- aren: चाधयितुमश्क्छलादिति चेत्‌। न। भागदयाङ्गोका- रेण मन्लव्यतिरिक्रा भागो ब्राह्मणमिति लक्षणस्य निदाष- लात्‌ । नन्‌ ब्रह्मयज्ञप्रकरणे मन्तत्राह्मणव्यतिरिक्रा इतिषासा- दयोाऽपि भागाश्राायन्ते।““यद्राह्मणागीतिहासान्‌ पराणानि कल्पान गाथानाराश्र्सोः'"दति । मैवं । विप्रपरि व्राजकन्यायेन ब्राह्मणाद्यवान्तरभेदागामेवेतिहासादीनां ए्यगभिधानात्‌ | “Za; सुराः संयन्ता रासन्‌” इत्यादय इतिशसाः। “es at श्रयेगेव किश्च नासीत्‌ न Greta” इृव्थादिकं जगतः प्रागव- स्थामुपक्रम्य सगंप्रतिपादकं वाक्यजातं GIT | कन्ाखवारुण- केठुकच्चयनप्रकरणे समाजायन्ते। “ईति WAT: HST ATS | यदि बि हरेत्‌”'दइति। अ्रभ्रिचयमे यमगाथाभिः परिगाय- तीति विदिता मन्वविशेषा गाथाः मनब्धटत्तान्तप्रतिपादिका चछचानाराश्स्यः। तस्माक्मन्लन्राह्यणएव्यतिरिक्रभागाभावान्नच्तणं Sei ae argu दिविधं। विधिरूपम्थवादरूपस्चेति | “aq पणशाखया वत्छानपा करोति" इति विधिः। “edtaer- भिता दिवि सोम रासीत्‌, इत्यादिकोाऽ्थवादः। तच विषः Waray प्रथमाध्यायस्य प्रथमपादे विकारितं। “MaTWRT बाधकोावान तावद्ाधके विधिः। धरकेरलेकिक ध्यं गणं edz यतः।॥ खमभिग्याइते wa शरक्तियदण सम्भवात्‌ |

Rigi Ot Oe देदार्थप्रका्े | Rg

बोधक विधे* मोगमनपेखतया fed” ॥ इति ॥ WH THERA ARTI वा तख्वाकेकि- way गवादर्थव हृ द्धव्यवदाराविषयलात्‌ wpfrawd af wa विधेरबोधकल्वादप्रामा्लमिति चेत्‌। मैवं । भ्रसिद्धार्थैः पबाखादिपदः समभिव्याहतस्यापाकरोतीति पद सतापुर्व्वप- खवदायिन्ब्े अक्रियहकस्ममवात्‌। यथा प्रभिन्नकमखादरे मधूनि मधकर: fortes मधुकरपदस्वायेमजानान इतर- VTS AGATA कमखमश्वगते मधु- पानं qefa wat मधुकरब्ब्दख्य सङ्गतिं ceria, axa, अते नोाधकल्वाग्मुखप्रमाणानपेचलाख विधिः खत एव प्रमाणं। ब च ““वव्छागपाकरोति"' tara विधायकानां लिडनलार्‌तवय- भव्ययानाममावाद्‌ विध्िलमिति wets करतवङ्गपनीतपदपू- aaa पञ्च मलकाराखयणे विधिसम्भवात्‌, way दरती- याणायच्वतुर्थपारे विचारितं। “"उपन्ासेग्डनवारा वा fafuatsser यतः War We मेवम Ysera mat खेटा विधीयते” * ॥ दति ॥ दजपुकमासप्रकरणे BAST वस्त्स्यापवोतलमेवषमाणा- बते “देवानामुपव्ययते दवखच्ममेव agen” इति । तरिर वाक्छमुपवीतवस्तानु वादकं वा विधायकं वेति सं शचः, निच्यो- दको निव्ययश्चपवोतीति war प्राह्तलात्‌ । विधायकानां

*yalaafa wie) *+उपथ्याने डति का०। #वेदादिधीयत डति का०।

¥

Rs ेत्तिरीयसंडिताभाव्ये। [का ०९।१०९।यअ ०९१]

किखगदौीनामभावाचानुवादकमिति प्राप्ते ब्रूमः। पुरुषार्थ Wat प्राप्तावपि wate प्राष्यभावात्‌ पञ्चमखकारेख द्र पणंमासाङ्गतया विधीयत दति राद्धाभ्तः। तेनैव न्यायेन वत्छानपाकरोतीत्ययं ग प्रथमलकारः किमत पञ्चमलकारः। तस्य च विधायकलं fast लेडिति qaw fag । मन्बेवमपि यत्‌ परश्राखयेत्यनुवाद कत्गमकन यच्छब्देन विधिशक्तिः प्र तिपादते ““देवाखयाभि्यंजते" इति वदिति Sai मैवं । रिधारशन्यायेन यच्छब्दस्छबाधितलात्‌ । स च न्यायसूस्िलेव पादेऽभिदितः।

““धारयन्धुपरिष्टाद्धि देवेभ्य इति संखवः।

विधिव ऽधे्टतेः free मोक्रायाः पुव्वेवत्‌ हतिः ॥

was विधारणं ard समिधा मान्यमागतः।

अते हिषब्द खन्या गार पव्वो्थौ विधोयते" ॥ इति et

मतानि श्रुयते। “श्रधस्तात्‌ समिधं धारयनुदर वेदुपरि-

टाद्धि gaa धारयति" इति) wa fast vfatra wa धारयम्‌ यदे द्रवति तदानीमुद्धूतख्याधस्तात्षमिधं धारयेदिति यद्विधीयते तदेतद विकमापरिधारणेन खयते। कुतः fF अब्देनामुवादलप्रतोतेः। waa waynes “्राचोनावीती रारयेच्न्नापवीतो fe देवेभ्य ददयति । ये पुरोदश्चादना- wreafeurat qatar” दत्यस्िन्ुदारणदये यज्ञापवीति- ल्ोदगग्रलवाक्ययो दिं्ब्द यच्छब्द यक्रयेविंधायकलमपे चार्थवा- <a निर्थोतं। तद्दचापोति att ब्रूमः। विषमे yer:

[शा०र।१०६ ०१] वेदा्प्रकादे | । \

रेकिके वश्नाप्वीतिलाद गग्तयोामाना न्रप्रा Aa Ewe TE ब्दावबाधितलात्‌ तचा्येवादलं Hated, उपरिधारण्े लभा- त्रलाद्धिजन्दं परित्यज्य विधिरेवाभ्युपगम्तव्यः । एवं सति वत्छा- THAT TAT TAT यच्छब्द्परित्यागेन विधिरेव am: । गन लाके USAT शार्थिंभिः Waa गेाभ्धाऽपाक्रियन्ते, TAT लोकत शव प्राप्तत्वा वल्छापाकरणं विधेयमिति चेत्‌ । मेवं ! अवधातवन्निव मापव्व॑रे gas विधेयलात्‌। अवघातन्या यख दि- तीयाथावस्व प्रयमपादे वर्णितः | “रवा तादिगाऽपुव्वमुत्पाचचं विद्यते न वा

यजत्धादिवदस्येव वाक्यवेवथ्यमन्वथा ॥

दृष्टे -तवविमाकऽस्ति गा प्ये द्रष्यतम्बता ।

सखा चजत्धारि वेषम्यं नियमापुब्व्टद सः" ॥ दति ॥

था समिधे यजतीत्यच या गजन्यमपुव्वमस्ति तथा त्री-

डीगवदन्वादित्य जापि तदभ्डपेयं, अन्वया विधिवाक्यवेयथ्यप्र- सङ्गादिति Wii) इष्टे खम्भवलत्यद्‌ टकख्पनस्यान्या्लवात्‌ | न चाज यजत्थादि विधिसाम्बमस्ति aware द्रव्यत- कलात्‌ । यागस्त॒ प्रधाजकं। TTY Haat भेदा जेमिनिना araae watea: ॥ “तानि दघं गणप्रधानश्यतानि'" “ag xa feared गुणस्तच प्रतोवेत तस्य द्र व्यप्रधानलवात्‌” । “AG द्यं ग feasted तानि प्रधानभूतानि gare away” दति) ae कर्काभिद्र॑व्यमत्यादयितुं sed वेष्यते तेषु aay

read | कुतः AS AAW द्‌ व्यप्रधानलवात्‌। Ta प्रधान- ry 2

R¢ तेत्तिसीयसंश्िताभाव्ये। [का०९।प ०९।यअ ०६]

मस्येति were: युपं तशल्यावरनीयमाद्‌धातीत्यारे यूपा- खवनगोयादिद्र यमृत्पादयिठुमिव्यते। त्रीरोगवडन्ति तण्डुलान्‌ पिगष्टीत्यन ब्रीद्यादि द्रव्यं संखसुमिष्टं। राज्येन प्रयाजा दज्यन्त दत्यादिषुक्वैपरोत्यात्‌ प्रधानकर्ालं, श्रते यजति पैवभ्याद्‌- बघातोऽपुरववजनकः । न स विभिवाक्यवेय्यं। गखविदखनादि- मापि तण्डुलभिष्यश्तिसमभवे सति अवचातेमेव तण्डुला निष्या- दमोथा दति तन्नियमजन्यमपृब्वे बेधयितं विधेरपेकिततलवात्‌ । तदच्छास्तोयापाकरणेनेव सायं दाहः सम्पादनोय इति faa- afafarg 1 ony विधिसामान्यविषारश्वेते निर्णयाः सन्य- at. विधिरलोाकिकधकबेाधकः पञ्चमखकाराञ्चचणेन विधा- uaa) Burge चच््छष्टादया न विधिबाधकाः। संखकार- ककम Tard सम्भवेऽपि नियमापुन्वीयंमपोति। भराखाषहरपे त॒ worse दितोयपादे किञच्चिदिचारितं,

“भप्राचोमाइर तीत्धत्र दिकञ्नाखा वाऽस्तु दिकश्चतेः।

arerae दिशा मास्ति शाखा तेनापलग्यते"" ucfan

यप्माचोमाइरोदिति वाक्ये प्राचोण्ष्देन मख्या्लादिभ्वि-

वक्तेति चेत्‌ । न । few आरक्तं मश्रक्यतवेन दिक्यम्बस्धिन्याः ज्राखायाः उपलचणीयलात्‌। तस्मिन्नेव पादेऽन्यदिषारितं।

“aTat हित्वो पेषञ्च मृखे gata अाखया।

गरेदत्छान्‌ कपालानि स्थापयेदुपवेषतः ॥

दयं प्रयोजनं fetaerarafata वा।

अआदोग्रमृखयारज विभ्य विनियेामतः॥

[Wreermexyareny) वे दार्थ॑प्रकाद्चे | Re

उपवेषं करोलोति साकाङ्खोऽन्यार्थमुखतः। qaiasatsaferarfz ख तस्मा खृव्यतेऽज्तिमः'?॥ इति ॥ ददमायायते। wea: avat परिवास्वापवेषं करोातोति । तसखावमर्थः 1 येय मिचेतेति मन्तेणावच्छिन्ना wre at पुगमूले few तं मृख्वभागसुपवेषं कुय्यादिति। wa तयामलाययोाः vafafrara आाख्डा यते । उपवेषेण कपाखान्यपदधाति । भा- खया वब्छानपाक रोातोति । अच ख वक्छापाकरणं कपालापधामं चेत्युभयं WTSTR TAS प्रयोजकं । कुतः । श्रयमृखयेोः साम्येन fare विजि गादिति चेत्‌। मेवं । उपवेषं करेतोत्ययं विधि- खपवेषखछ प्रषछतिद्र व्य मपेच्चते। खा WET मूलेन पूयते । तख ae जाख्वाये इषे लोर्जेलेति तामाच्छिन्तीत्यज fearar: Waa: wearer: सोकव्थौयं परिवाखनवाक्ये न पुनर्मुंला- Wes ae श्रुयते । न चासति मूले मूलापादागकं Sea wmafa । तस्माच्छाखार्थमेव मूलं न gaara । watsa4rd- मृखान जनिष्यत पवेषेष्च करियमाणं कपालेापधानं म weary प्रयोजकं, किन्त वत्छापाकरणमेव तत््रयोजकं। तथा खति यत ्राखायाः प्रयमद्धेदनेनैव Saat सम्पाद्यते तजापवेषबिद्धये पुनः प्रयब्नेन मूलं न सन्पाद नीयं, किन्तु खाकिकेनेव कमचित्‌ काषेन कपाखान्यपधेयानोति विचारश्छ फलं सिद्धं । ब्रामण विकिभागस्व खामान्वविरेषविचारः प्रद्भिंतः। श्रयार्थवाद- विशाराः wee वायवा इल्येवमारेर्थवादख मागता ।

Rc तेत्तिसोयसंहिताभाव्ये। [का०६।१०९।अ ०१]

म विधेयेऽस्ति धरं fa किंवाऽसा aa विद्यत ॥

विष्य्थवादश्ब्दानां भियापेापरि्यात।

नाद्लेकवाक्यता VA ATATS सम्भवेत्‌ कुतः ॥

विध्यर्थैवादेा साकाङ्ख प्रा्रस्लपुरूषार्थयाः।

तेमेकवाक्छता तस्मादादानां Walaraar ii इदति।॥

काम्यपष्ररुकाण्डे विष्यर्थवादोा aaa । “वायव्य खेतमाख-

मेत भूतिकामः'” दति विधिः। “वायवकतपिष्ठादेवता"” इत्ययम- Ware: तच वायब्यादिशब्दा श्रथेवादश्ब्दनेरपेच्छेणेव वि- चिष्टमथे विदधते अर्थवादबरब्दास्ेतरनेरपेच्छेरीव चिप्रगा- मिरेवताखक्षणं विद्धा थमग्वाचचलते | श्रत एवेकवाक्यलाभावा- arequararat wal प्रामाण्छमिति चेत्‌। म । पदेकवाक्यलाभा- बेऽपि वाक्येकवा क्यलवादिधिवाक्येन परुष प्रटत्तिसिद्धये खावक- मयंवादवाक्यमपेखते। श्र्थवादवाक्यस्यापि पुरुषाथेपग्यवसा- नाय विधिवाक्यापेश्ठा | अता वाक्ययाः परस्यरमन्वयारेकवा- we खति विधिभागवदर्थवादभागेऽपि धश्च प्रमाणं | अभेनेव न्यायेन “इ तीचस्छामिते दिवि सोम रासीत्‌” इत्थाद्र्थवादस्य “शयत्प्थंशा खया वत्छागपाकरोाति'" दव्येतददिधिस्तावकलादिधि- गम्ये नियमापुतं प्रामा्छमस्ति । ग्‌ saree विधिस्तावकलं कचिद्मभिचरति। “प्राचीमुदौीचोमाहरति। उभयालाकया- रभिजिल्यै, xa फलखविधिप्रतिभागात्‌ दति चेत्‌ aa । ओदुम्बराधिकरणन्यायेन स्तावकलात्‌। ख च न्याचसस्िन्तेव पारोऽभिहितः।

[Wlod red ek | बेदाथंपका् | Re

""उजावरष्या cae विधिवल्तिगरो a fai | युयोदुम्बरतां स्ति ria वा तदधिधित्छया ॥ चतुधा फलता भानादपोदुम्बरता फलं | SAAS कथयन्‌ कथं सुतिपरो भवेत्‌ ॥ अष्ठतेदुम्बरत्वख्यविधानात्कस तत्फलं | WISE वाक्यभेदस्तेन स्तावक एव सः" ॥ दति ॥ ददमाख्रायते। “HEAT यपा Waa उदुम्बर ऊर्क यञ्व अन्ञवास्ममा ऊजे पश्नाम्नोल्यजौवङ Behe । अचावरो- वाद्येन किं फलमेव विधोयते, किंवा यूपोदुम्बरमपि स्यते, नाचः । ज्रदुग्बरविध्यभावेन तत्फलकथनायेगात्‌। न चाजेा- दुम्बरत्वख्व प्रत्यच्ञो विधिरस्ि, खिडन चत्रवणात्‌ | अ्रतस्तल्यैवाज विधिङन्नेयः। न चाच afaagracifa न दितीयः। we भेदेनाटृन्तिलखष्वाक्यभेदा पत्तः | तस्मादूगंवरोधः स्तावकः । तदडदुभयलाकाभिजयेनाणे्रागदिक्‌, प्रठदधायशषणादिभिः wear ज्राखाविधानाय waa तदेवं वेदसामान्यतददिशेष- योर्मग््रताञ्ञण्यामंन्तविद्ेषवाणशाग्डगादोनां ब्राह्मणविन्रेषयोर्वि- ध्यशवादयाखापेकिताः सामान्यविरेषविषारा अस्मिल्लनवाकं उद्‌ाइताः, वच्यमाणानुवाकेष्वपि ते सव्वं यथायागमृदाहर- War: | “sqtwara मोर्मांणं wafaraafarta | अर्थे व्याकरणे सिद्धं ag तत्मक्रियाच्यते'”॥ नश्च व्याकरणप्रामाष्छे ana वा विवदितर््य, amrar-

ge तैत्तिसोयसंहिताभाय्ये। [का०१।प्०१।यअ०६ ]

ue wane निर्णोतलात्‌ । amare च काल्यायनेम अभिहितत्वात्‌ तथा fet "गवाश्चादिषु साधुत्वे प्रयोगेवा म कञ्चन । नियमेोऽस्छस्िि वा नाछ व्याृतेमूंखवजंनात्‌ ॥ साधूनेव प्रयुश्लीत AAG एव साधवः । cafe नियमः पुष तेन व्याङतिमूखता”” ॥ दूति ॥ निमुंललेन विगोतलाद यः पुष्वैपच देतवाऽणुपलचन्त | “निमूंखलादिगीतलान्ैष्फष्यादेर वाधनात्‌ | पुव्वो पर विरोधाच्च नाख्यप्रामाण्यसम्भवः”॥ दति ते हेतवः उक्ताः व्याकरणस्य पोरूषेयलात्‌ मृखम्रा- माणमपेलितं । aa एव बुद्धादि वाक्यानां म्रामाण्छं दूषितं। “प्रायेणानुतवादिलात्‌ vat चाग्यादि षम्भवात्‌। चादनानुपलबधेख अ्रद्धामा चात्‌ प्रमाणतः” ॥ दति ॥ म तावत्‌ प्रत्यक्षमूलं गवादिग्रब्दा एव साधवः। न ठु गा- व्यादिशष्दाः। साधूनेव प्रयुञ्जीत नापशब्दाभित्यस्ायेदयस्व कनापीद्धियेण श्रोतुमणशएक्यलात्‌ । यामिग्रत्यकखातीद्िय- लवात्‌ तद्भारकल्मिति चेन्न | “qarenfawat दृष्टः स खायानतिखह्नात्‌। अयोग्येनेद्ियग्माद्चेग रूपे ्राचटत्तिता॥ इति श्रा चार््रक्लात्‌ | विमीतलमपि व्याकरणे ase उपख- ग्यते । अनादि सिद्धेऽभियुक्रव्यवदारे एदीतखङ्गतिका गवादि- weal एव साधव दूति भगवते मतं । पाणिनिसत wrerera-

[wlourme gator वेदाथैधकाच्चे | ४९

Wwe तददिपरोताने वापञ्ब्द्‌ान्‌ SAT ARTE’ "(पा०६।६।९)) ““चेडिंति'"(पा००१।१११)\“स्ता are: "(पा ००।१।४०) । EAT ष्टुः" "(पा ००८४।४९) टत्यादिगप्रयागात्‌ | न च ध््ाथकाममेाखा- fey किञ्चित्फलं व्याकरणे vara: | वेदस्त॒ yaaa व्याकरणं बाधते । “तस्माद्रा erat न ब्खेच्छितवे मापभाषिततर 1 Wear इ वा एव चद्‌ पञ्चन्दः*` दति। परस्यरविरोध्च ग्छयानस्ति चिमनि व्धाकरख्मित्यभ्यपग च्छति । तच पाणिनीये उक्तं । “'दन्विभवति- भ्वाञ्च""(पा०२।२। ई) । “क्वत्‌ कर्मणा त॒ ष्यक्रियः'” (पा ०१।९। ८९) टूति तत्कात्या यनेन दूषितं “इ न्धेच्छन्देा विषय ला ह्रुवोा- वकानित्यत्वान्ताग्वां fac: किदचनमानय्यं fage प्राङू astara’ इति । कचित्‌ पाणिनिः ari खयमेव दूषया- मख “acfae सञ्न्ञाप्रमाणत्वात्‌ः' <fai तस्मान्न व्याकरणं

अमाक्मिव्येवे प्रापने ब्रमः। न तावदिदज्निग्ुलं, पर्व्वव्याकर- शानामेव मूलत्वात्‌ | सन्ति हि पृष्कै्याकरणानि, पाणिनिभैव तक्तदातानामृदाइतलात्‌ । “द षिग्टषिहषेः ATTA’ "(पा ee a1) Wal भार दाजस्यः "(पा ०।२।६२)..चिप्रतिषु शाकराय- नख ”*(पा ०<। ४।५०) “AIT: शाकल्यस्य **(पा ०८।३।१९९८) “नाता mre? (पा ° =।२।२०) इति छुदाहतं । तन्तद्चाकरणानां पूरब वयाकरण मृस्लत्वेऽपि वीजाद्ुरवदनादित्वेन मूलचयाभावा- क्रागवस्यादराषः। म च “Sfefa’ दत्यारेरपशब्दलं साङति-

* भूतं इवि का०|

२ तेत्तिसोधसंहिताभाष्ये। [का०र।प्०१।अ७ ०९ |

कानामवि सखश्चर्विषये मवादि पदवत्‌ guar) ware “चवरेः wrarefecaraan” रग्थादेरपश्रष्टप्रसक्घात्‌। भापि भिवष्यं । “wa: mez : सम्यक्‌ श्षातः Gere: खर्भे लाके कामधेग्भवेति' दति साधृशव्दावभाधतत्रयो गार्भ्थां wilteq- ज्तिज्रवेशात्‌। नापि बेदेवाधः। न न्ेच्छित वा टत्ारेगा- श्थाधपशष्द विषयलात्‌ । "“नानष्धायाईष्टम्‌ weary वाता fa- ग्वापमं fe तत्‌” tarwer निषेधः carfufirs wy याजि- विषथः । भाषि परस्यरविरोधः, उक्षानुक्रदुरुक्रचिन्तारूपं बा- feta goin: कार्यायनस्य कचित्‌ कचिदूषयितमुचितलात। मापि Qrwarefa:, पब्बौततरपचाभिप्रायेर तदुपन्वाधात्‌ । तस्मात्‌ प्रमाणभूतव्याकरणागुसारोशं गवादिज्ष्टा एव साध- बः । तानेव प्रथुश्चोतेति गियमदेयं fog । प्रशटतिप्र्यथविभागे तवय दत्धनेनेवाभिप्रायेश वेदे तच तत शअ्ब्दनिर्वचगमृदा- दियते) तथो fe ब्राह्मणे प्रथमकाण्डे प्रथमप्रपाठके जुषते “प्रजापतोरोदिश्यामध्िमखजत। तं दे वारोादिण्छामादधत। तता वैते eer रोाहागरोशन्‌। तद्रो दिष्य रोरिकि्लः' इति ata दतीचागुवाके भ्रेजापतिं प्रस्हत्यं श्रुयते “ख वराहा रूपं रलोा- THAT स एथिवोमध WA | तस्या उपरत्याद मष्जत्‌। तत्यव्कर पर्थेऽप्रथयत्‌। यर प्रथयत्‌ । तत्‌ थि एचिविल ! श्र- भूदा इदमिति । age aad” इति ud सर्वजोर्‌ाहाे ) न्याकरखय्यैकस्छ यद ख YT AAT aga Za: प्रार्थित TRI व्याकरणं निगमे Urey wares चतुथप्रपाठक Bx-

[कारप.र्छ०९] वेदारचेप्र काड्े । at

MUWCUUNTYS अयते “AT परा न्याहृतावदनते रेवा इकर अन्रवच्िमां गा वाचं व्याकुर््विति मोत्रवीदरं ce ay Ve बावे च खड Dera इति wee Karas: VY Twa ता- fret मष्वताऽवक्रम्य च्याकरोन्तस्ादियं याता ayy’ दति were प्रतिप्रच्ययविभागरडिता मध्वताऽवक्रम्त विभा waa: । अ यव्वंखिकास्तु waefcagraceafy वेदित- ग्यमिल्वामगज्ति “ड fay वेदितव्ये दति ew agyfaer कद्न्ति। परा चेवा परा च। तथापरा । WRT चवर: ara बेड ऽचष्वेववेदः frarae areca fren wer व्याति कमिति। खच चरा । यया तद चरमधिगम्यते'' इति। arare- मोऽपि ष्याकरचप्रयोजगान्वदाजडार ““रखाहागमन्रनवन्देहाः अथाजनि खरवणशंविपव्या सरूपा विश्वमा वेदख मा भूदिति व्थाकरशेन चेदा cadre: | विवे तु बाधं पठन्ति

‘amr Qatar वर्णता वा मिखाप्रयक्छो म तमथमाड । व वाग्बयो खजमानं feafe WITT खरतापराधात्‌ ॥ इति । faweqarars लष्युः TafaRt जवान । षच ला jae afers नापाहयत । इकच यश्नगिनघ्नं war बलात्‌ ममं पोता waves श्वज्रिटेन रोामरमेगेकष्यामिषारं ककु aria चवं धंख्नेश्थभेन मन्तेकाजुरेत्‌। तच weed घात- माचष्टे । स्मेह STURM पद्व ree wae वर्धस्ेति @ 2

99 ते्तिरीयसंडिताभाष्ये [का०१।४०२।अ ०१]

fasfeat मन््रमु्ारितवान्‌। तदनं तन्पुरुषसमासलाद्‌- न्ता दात्तेन भवितव्यं | प्रमादात्नेनादयुदान्ता मन्तः WIM | स्व खरा बहव्रोहि षमासलभ्यः। ततश्च CRT चातका यस्ये व्यसिन्ल्थै पय्थंवसानादिद्धेण बध्यो ca उदपद्यत। तस्मा Aq रचा BAT । तथा प्रते द शेपुणंमासेष्टो “प्रये जुष्टं निर्वपामि, इति मन्त areata: | सच fanataxtierafa- दिष्टः | तच क्मसमवेतायंप्रकाश्ननायाग्रये जष्टमिति पदं परि- व्यज्य ““दृन्द्राभि्यां जष्टं निवेपामिः" TANT स चाहा व्याकरणानभिन्ञेम saw: | तथा “वेदोऽध्येयो Hay” टल्या गमेन Had fafed । तख प्रङतिप्रव्ययादिनिणयमन्तरेण म सम्भवति | तथा ङृहस्यतिना ्रध्येष्यमाण car दिव्यं वष॑स- इख मधीयामाऽपि यदा शब्दामामतं न जगाम । तदानोमिद्धा- दिभिधातुप्रातिपदिकप्रत्यया रेक्रादिरूपालघुपायाः कल्पिताः उपायमन्तरेण सर्वव शब्दाः कथं AY शक्यते । तथा ““स्णुलष्टव- Haren” सत्यत्र ख्लाचास एषतो चेति विये पशुशरो- रगतस्थेसमुक्ं भवति । wert एषन्ति wera शरीर ग- तवणविङ्गेषरूपाणां विन्दर्ना स्वो खमुक्रं भवति । सोऽयं wey: खरनिणंयमन्तरेण गापेति। agai पश्चुप्रयाज- मानि। तदेवं प्रमाणत्वात्‌ ख प्रयोजनलाख व्याकरणमारभव्यं। “eq त्ेत्यादिश्नब्दानां प्रक्रियां WUT । अवाचं खरमाचक्‌ वेश्याय पुमन्रेवे ॥ दूषिति प्रातिपदि कमत टकारः “फिषान्त उदाश्तः'' (सिर

[More reer | वेदाथेपक्छाश्चे | 9४

Sto qe Ree) cara: 1 फिडितिप्रातिपरिकख ee | द्वित्व वकारष्ान्तिमलेऽपि खरविधा ayarafaqaraa- रिव्छुकवादिकार wa फिडन्तिमः। एकारस्य Gara “श्रम्‌- दान्तो afar” (पा ° २।९।४) दत्यनदात्तलरे प्राप्ने तद पवा- दः । “खावेकाचस्तलोयादि विभक्तिः” (पा०६।१।२६८) सन्त मोबडवचने परतः fara यश्प्रातिपदि कमेकाचकं तस्नादन्तरा

ठतीयादिरविंभक्िरूदात्ता भवति । “ster पदमेकवजः' (पा ० ६।९।९५ ८)! उदात्खरिता वा wa ave विधोयते | तं वञ्जयित्वा जष्टं wavered भवति। aati पदे एकार- च्छादात्तत्वविधानादिकारोऽनदात्तः। नज्िकारस्यापि पु्बैम्‌- दान्तत्वं fated ततं वजेचित्वा विभक्तेरोवानुदा ्लमसख्लिति चेत्‌, मैवं । प्रथमतः प्रातिपदिक खरेऽवख्िते षति पञचादिधोय- area विभक्रिखरस्य प्रबलत्वात्‌! सति शि्टखरो बखो- यामिति हि मग्याद्‌ा । तस्मादनदात्तादिकम्‌दात्तान्तमिष दति पदं fag त्वेति पद मनदान्त। य॒म्मच्छब्दस्याष्टमिकापाद्‌ादावा- रवात्‌ ““श्रनदान्तं सर्व्वमपादारोः (पा०८।९।९ ८) दतिडि तत्रागुवन्तंते। संहितायां दान्तादेकारादुन्तरल्वेम AS “उदा- Were स्वरितः” (पा ०८।४।६६) इति खरितव्ं । ततः खरितान्तमिदं वाक्ये waa तवेति वाक्यं योज्यं । तयावाक्ध- arefearat ““ज्राहुषः" इति (पा०६।९।८७) Brae we प्राने “qerar fog” सृति (पा *८।९।९) खरितस्धाखिद्धवात्‌ ्रनदायेषः पूर्वं सरवणश्योः ara विहित त्राकारोऽनदात्तः।

vw

७९ तेततिरीयसंडहिताभाव्ये। [काण।प०१।य्ध ०]

AAMT खरितलवे WF तदपवादः, “Sere FCAATS THAT: (GTS Uizige) | यस्राद नदा UT परत उदातः. खरिता वा वस्ते तखागदान्तस्यातिनीचाऽनुरान्लेा भवति । एतावता यथालरातभिषे ars लेति fag । उणानो- न्बव्यत्पन् प्रातिपदि कानीति मते वायृश्रष्दख्य फिट्खरोणन्ता- दा्तलादवभ्नि्ट Water: | विभक्रैः सुघादनदान्तत्वं VACHS ATA खरितल । ख्ब्रब्दस्छ “.तिङ्ति ङः” "(पा ° ८ ९।२८) अतिङन्तात्‌ परं fen निहन्यते । निघाते नामानु- दासः। ““खरितात्‌ संहितायामनरान्ताां'” (पा०९।२।९९ ) दति स्दश्ष्द गतानदा्तख्ध खरितादुर लेने कश्चतिभ॑वति। at HTT दत्याचकतेऽध्यापकाः | एवमुपा यवसख्येति वाक्यं याच्यं । तयोावाक्ययाः संडितायामाकारः wwe! यद्ययमाकारः wear योरभयाः स्वाने विरहितः तथापि Tee यग- परसम्भवात्‌ varie तथात्वे श्वा निवद्धा वादे कस्मिन्‌ परे प्रचयः। पचान्तरे त॒ शागिवद्धावाभावादनदाशले “खरितात्‌ afeararararerat” (पा ०९।२।२९) दति प्रचयः । Tw ब्दस्य गख्रतरलं। Tame फिर्‌खरणान्तारान्तत्रात संड्ि- तावामेकारोऽण्रान्तः TWA: संहितायां खरितः । “fear” (पा. ६।९।९६२) चित्मत्यययुक्स्व समृरा- अश्याम SET: VA | ततः Sfarwey’ ठसप्र्यवस चका- gat ufazace शदबग्तल्वेन प्रातिपरिकलादा अन्तादा- wa dfearat qe vee: वि्रब्टस्रादाश्परलादि-

[का०र।७०र।च्ध ०६] जेदाथप्रख्ान्चे | ge

कारः Fant 1 ““खपखमीा भिव" (खि ग्को ०प०२२२) अभिश्ष्टयतिरिक्ना उपसगा wer श्यः! इति प्रनष्ट खटात्तः । wae निघाते । “एकारे उदाक्ेनोादाकः'” (षा०८।२।१) । खद्‌ात्तेग TY य एकादेज्ः ख उद्‌ाक्स्तात्‌) इति शव्द were: 1 तस्माद्षलरेवां खरितप्रथये । awe dftaral eat अओष्टतमायेल्यच “स्मि ल्यारि- निधं" (are aie): जितिभिति च waa परतः el wiqeraera दति ओष्टज्नब्टगतय्येष्टन्‌ प्रत्यस्य faar- Wea आदिरुदात्तः, श्ेटेत्धस्यानदा्सखरिती | तमपः fara विभक्तेः garerrerae घति camara षल- aca पव्वैवत्‌ । “न जिषवस्तानिसन्तस्यः' (विन्कोा०प०२२९) इशन्लव्यतिरि कस्य नयुंसकलखिङ्गविष यस प्रातिपरिकखादिर- दान्तः ारित्वमेन कर्मन्‌ चब्दस्वादिरदात्तः। उत्तरये- der येगजमनुद्‌ा लले कति खरितप्र चये watery प्व कष्‌। जणावध्वभित्यणेपसनं उदात्तः | fase निघाते सति खरितप्रये । ^“ श्रामग्तितस् च” (पा०८।१।९९.) पदाद्‌ रख शम्बोधनान्तस्छ THAT: स्यात्‌ । दत्यत्निया ब्दस्य निषाते खलति dfearet winat weanat we प्रचयः। देव- मामगन्डे “समर स्यः (पा०६।९।२२९द) दति श्रन्तादान्ते षति विमन्वाखदहेकारे्च खरः स च संहितायामाद्ै ड wear | दनीणः WHAT. \ अ्जस्पयसृश्ष्द यी म॑पुंखकलवादा ददा ae | नहयेरयनिजखं Trees तता यथा यागं खरितप्र-

ec तेत्तिरीयसंडिताभाष्ये। [का०१।प्०१।अ ०१]

चय सकतराः। HTM प्रातिपदिकमन्तादात्तं टावनुदाकः। तयेरे कादेश्र उदात्तः | HG Tera | “STEM” (पा ६।२। YOR) I aEmte समासे नञ्‌ सखु दत्येताग्यामुसलरस्य पद- स्यान्न उदास QT! TIAA अ्रयस््शब्दयारन्तादान्तते सति गेषमन्नेयं । न च तच समासस्येत्यन्ताद्‌ा लवं सिद्धयति । "“बह्व्रोद प्रत्या पव्यपदं"' (पा०६।९।९) TAM! पृव्वपद- प्रकृतिखरत्वमपवदितुं मञ्‌ सुभ्यामिति खतस्यापेक्ितलात्‌ । "निपाता आश्युदा साः" (fae are पा०२।३२) दति माशब्द उदात्तः । व दत्येतत्पृव्वैवत्‌ | Game facet: | twa- we निघातः | मेति पूर्व्ववत्‌ waa arate विश्रसनं बधा यस्य मोाऽयमचघश्ञभ्सः। aat बह्व्रीहिखरेण wa दत्यन्ता- दात्तः र्द्रदेतिशब्दयाः फिर्खरः। परिश्ब्दागिपातला- दाद्युदात्तः। वे! टृणएक्रितिशब्दावनदान्तो । धुवश्ब्दस् फिट्‌- खरे सति टाप्रत्ययेन विभह्यासहेकादरेश्र खरः । श्रस्िन्नित्य् विभक्रेः '“सावेका च" (पा ° ६।२।९ ६८) टव्युदान्तत्वै | गापतावि- व्यच ““पत्यावेश्ैः (पा ० ६।२।९८) । रेश्व््याथं पतिश्ब्दे परतः THIS प्रतिखरलवं भवति । तते गेश्रब्द स्या दय॒दात्तत्वे खति भिष्टस्यानदा त खरितप्रचयाः। स्यातेत्यस्य निघातग्रचथो । बहोरिति रच डेष्‌ प्रत्ययस्यादान्तलेन रुवणदीघाणुदात्तः। यजमानस्यत्यच UTA: (पा ० ६।९।९ ६२) | धातारम्त उदा- तस्यात्‌ दति अकारात्‌ पब्बाकार Sera: | शपः पित्वादनु- sare । भान चः “Fae (पा ° ६।९।६२) दृत्यम्तादान्तले प्राश्न

[का ०श।घ ०रच्ड्‌०रे] वेदाथप्रच्ाणे | 9९ .

तद पवादः | ““तास्छन दान्तेरिकिद दु परे भान्रसाव्व॑धानकमनुदा- wanfast:” (पा ० ६।९.।२ ८६) । तासिप्र्ययाद नदा्तेताधा- नार्िंताघातारकारापटेज्राेात्तरस्य लकारस्य साने विहितं खसाब्वेधातुकमनुदानं भवति । डः Wied TSE Wwe, Taal धाद. वञ्जयित्वा अच अवन्त यजेत्यराद्‌परेग्रलात्‌ तदुत्तर: ्रानच, Ware: | प्रनित्यत्र facet एकादे्र- ऋरच । aware निघाते सति खरितप्रचयो ॥ “सम्बन्ध श्रुतिव्याख्या मोरमांसा arafaae: | चतः प्रकारो राद्याऽयमनुवाकः समापितः” ven ति ओविद्चातोचमरेखरापरावतारग्रोमद्राजाभिराज- यरमेश्वरश्रोवोरनृक्महाराजखाज्ञापरिपाखकश्रोमाधवाचाय्यं- विरचिते तेज्निरोयसंहिताभाये वेदार्थप्रकाओ प्रथमकाण्डे प्रय मप्रपाठक प्रथमोऽनुवाकः ॥

ame घोषदसि प्रतयु्ट श्रः प्रत्युष्टा अरातयः म्रेयम॑गाहिषखा ARCS मनुना कृता खधया वितष्टा त ara fot कवयः प्रस्तादैवेभ्या जुष्टमिह बर्दिरासदे carat परि घुतमसि वर्षृडमसि देववर्हिमा त्वाग्ब- gn तिर्यक्‌ Ta ते राध्यासमाच्छे्ता ते मा रिषंदेवं- बिः आलय खभ विरइ सहस्वरणाः ॥ ९ ॥ -

ae तेत्तियीयलंड्िताभाव्ये। [का०९।प्०९।य.२। ]

वि वयर रुहेम परथिव्थाः सम्प पाहि सुसम्भतात्वा सम्भराम्यदित्ये रालाऽसीन्दाण्ये TATA पषा तें ग्रन्थिं TITY TF A MRA त्वा बाहभ्यामुदयच्छे टह- waa शराम्यव्वन्तरि छमन्विडि देवं गममसि॥ र सहस्वरश्ा HEAT ॥ २ ॥ इति वैत्तिरोयसंडितायां प्रथमकाण्डे प्रथमप्रपाठके दितीयोऽनुवाकः॥ प्रथमेऽनुवाके व्छापाकरणमुक्रं । दितीयेऽनु वाके afeécr- WTVH | तथारनुक्रमे पाठः प्रमाणमिति मीमां सिग्यते । पणोमाख्याग्त॒ साल्लाय्याभावे वल्छापाकरकप्रयाजनाभावाद्‌- ग्वाधानस्धागन्रं अमावाद्यायामषन्नयतेाऽपि afeta प्रथमं WTA । अरत एव बोधायनः “ag वै ग सन्रयति afe: प्रतिषदेव भवति” इति शरख्िन्ननवाके awe धाषदसोव्य- यमासा AM ब्राह्मणे तु तस्नात्‌ FAA मन्तः चाखान्तरा- दिशागीय ये arena: ae विजियोागमाह बाधाषनः “wy जलेन aaa favefacauas वाऽऽरन्ते tae ला घ वितः प्रशवेऽभ्रिनोबाङ््या एष्या दस्ताभ्यामारदे"दइति। ्राप- स्तम्बः ““उन्तरोर गा दंपत्य मखिद ऽ खपश्टुरनडत्‌ पश्व गिरते भवति रेवख्छ त्वा सवितुः प्रसव इति असिदमश्वपश्प बाऽऽदन्ने ढष्डोमनडत्‌ UN इति | अखि दर्भच्छेदमसाधनं शस्तं vey: CAS AY STH VWI TAT वमे THe | सग्वस यमर्थः।

[eto Rae een] वेदार्यपरव्छाशे | uh

Wl खवनखाधन प्रेरकख्छ Saw प्रेरणे सति Canrwafanat arsut रस्ताग्वाश्च त्वां खोकरोामोति । aferarcwear Qe) उपरितमेए खस्ता ! अच ATYS “देवस त्वा षवितुः wae CAM wee | अश्िनाबाङभ्यामित्याइ। अशनेः डि Taverne Wet Ter wenafaare aa” दूति (जा०क्कां०।२अ०।९अ०)। यतिनिचतिः चञ्नलाधनमपादेयं। aes Wise देवस्य इस्ताभ्या मेवेति गियमः। Weer ay बहिः रान wep fafa लायंवारेग वाक्येन बिधन्ते.्या at जाषधोः qaar वेद । नगाः स हिनस्ति। प्रजापतिवा ओषधीः qeiar येद । ख रुमा ग दिण्ति। wards aftcee fa प्राजापत्यो वाज्श्वःख चनित्वा Sravtarafeoera”’ इति (बा०। रका ०।२१्र०।९ ऋ) प्रजापत्यकिपरि लामोऽ्च इत्य मेधविधो अर यते “HITT ACCT तत्परापत्तत्‌। तद ATS TT वद चथत्‌। तद TT fe AAT SRS प्राजापत्यलात्‌ प्रजापतेद्यावधीपुतन्तत्‌ Tea fawae veer: सन्धो eet TENS पम्येभश्जकत्याभावेनाश- wit varqfreqer que? fear म भवति दति। sare- CULT गेना खपश्ंसीका र सद्या निभूतप्रजापतिलादित्थाथे । wie चतत सादिष्धं कारणस कार्थैऽगुगलववात्‌। AAA प्रजाव-

forte कन्तु शिखारोवाभाव उपपद्यते अश्वपर्रभिमन्धरे

wea wea बेधा यमे! fafrag “आदायाभिमन्त्रयते। oye चोवद खि? +इसि। जापस्छन्बष्ठु we Cage जावद सोति arta

wafer’ Sie ।खाषरिति wre गयम। मेाऽगखपर्डा लं awe ws 2

ye Sfrctrdfwania | [कार९।४०१।अ०२्‌ ]

साधनं द्व्यमसि। भा artaafa ar योाच्यं। wa ब्राह्मणं “य- We चोाषदसील्यार । यजमाम एष रयिं दधाति" दति (ar BRT we) रयिं घमं बोाधायमः ““गादंपत्ये प्रतितपति प्रह्य्ट< TS: WET SUAS fa आपस्तम्बः “श्रा ङवनीये गारपल्ये वाऽसिदं प्रतितपति न पश्रः'दति। श्रस्िम्‌ लवमसाधमे निगूढं राक्षसस्य वेरिणाञ्च खरूपं saat दग्धं भवतु । मन्त- प्रयोजनमाह “श्रलयुष्ट ‰रचः WEST श्रारातय TAT! रत्त- सामपरत्ये'"दति (त्रा ०। देकां०।२प्र०।९अ ०) | बोधायनः “y- यादवनोयमभिग्रेति । प्रेयमगाद्धिषणा aftr मनना रतां स्धया वितष्टा त ज्रावन्ति कवयः पुरलादुवेभ्या ae” cha स एव wand एथस्विनियुद्भः “re बर्िराख्द इति वेदिं प्रत्यवेकते इति । श्रापस्तम्बस्त wage arena विनिया- mare “प्रेयमगादिल्युक्गाष्वन्तरि्मनिदहीति प्राचीमुदिर्थों वा दिष्मभिप्रत्रञ्य यतः कुतखिहर्भमयं afecrecta” इति। द्यमश्वपश्विंारूपतयेगाभिन्चा सती बहिः arg writ ग- wefa कीदृशो खा प्रजापतिरूपेष मनुना सखचशषा नि- fat, अशभक्तितास्रखश्षणया quart विग्रेषेण तीचर्णोरता यस्मातते पु कवये विरदासाऽनुष्टातारः पन्यसा fear afe- रानयन्ति तस्मादियं met गच्छति। देवेभ्यो ₹इविर्भुगभ्यः faa afefcte वेद्यामासाद्यितव्यं। we मन्त्रस्य प्रथमभागे पदाथ तात्प्ञ्चा ह “प्रेयमगाद्धिषणा बरटिरच्छेत्या₹। विया धर विषण्णा । विद्ययेवेनदश्छेति' इति (त्रा०।दकां०।२प्र०९।अ०).

क ०रपषररच्िन्र्‌] येद्शप्रकाे | ue

दिलोवभागखाचं ्चत्यनम्सर प्रजिद्धिमनममानप्रसिद्धि gre ara छता quer वित्तषटेर्थाद । मानवो fe पक्रं; खधा कता” एति (ब्रा०रेकां०।र्प्रा*२अ०) । शअरक्नेनाखाश्युपचयोऽन्वयव्यति- Cafes.) ठ तोयभागे पदाथ पुरकाच्कब्दतात्पयं are “त ऋआवरन्ति कवयः परस्तादित्या₹ | waa वे कवयः । TW: ULV) Hat एव यज्नमारभते” इति (area HTS Vel २अ०)) हामाधारस्वादवनीयसख पूव्बदिग्व्तिंलाधश्चः पर- erga इति उच्यते तच्छब्टपाठेन परस्तादेव TH WAT अवति । आपि च तत्पाठे fortran वेकस्य माखीत्याड “wal AAC यतः कुतखाररति । amr एव दिको मवति, दति (रा०।रकां०।२प्रा०।२अ०) | शतुथ॑भाग Brat ति परश तात्पग्धमा ₹^“द्वेभ्मो जषटमिर बरिंराखद care | afew: Wau) कर्काणाऽनपराधाथ” शति (त्रा०।दर्कां०।२ आ०।९अ०)।आआषार्‌यितवयमिन्यक्रे यावदेद्यामास्तरणाय TATA तावतः खचितत्वादेतन्पराशारणं ware सम्पद्यते i तते न्मुम- waee: कर्शेऽपराधा म भविति । बाधायनगः “aaa परिष्ट्ाति यावन्तमखं प्रस्तराय मन्यते देवानां परिषृतम- बीत्वथेनमन्छा्टिवषंटद्धमसोति"" इति । ्रापस्तम्बस्ह इवेर कतन्तलममिमरत्येकमेव विनियोगमाह “Sarat परिषृतम- सिव्ंटद्ध मस्मै ति care परिषीतिः इति। मो दभेजात लव देवानाम परिग्टहीतमसि न तु मया खग्टदाच्छारनार्य तति न मे AMAT) ade पुमः इृद्धिसम्भवात्‌ तवापि

us तित्तिरीयसंडिताभाव्ये। [wteyiqee ieee]

ण urfe: | परिग्टरीतस्य शत्छस्यापि देवार्थलं न लेकडेबस्ये- waa मन्ताभिप्रायं cata “Sarat परिषृतमसोत्थाद | चदा xg किञ्च।तदेवानां परिषूतं"'द्ति (जा०रेका०।रभ्र०।२अ)) अपि च। यथा शाके कचित्‌ walt राजनियागाद्‌ ग्रामेषु गला अलाद्रहामाणमिदं दधिशीरादिद्रव्यं वसुमप्तमाय शाने न त॒ मर्‌ यमिति प्रजानां अरे प्रतिपश्य fia: सर््वरेदं करि- च्चामि दति * aa तदत्‌। दूदमिल्यभिप्रायान्तरमा इ “weit यथावस्ठसे प्रतिप्रश्यारेदं करिब्यामोति। एवमेव तदष्वग्यः भ्रतिमाश्य बर्रिदाति। जत्मनाऽदहिशर्सायै'"इति(त्रा०।रकां०। श्प्र०।२अ०)। Wawe कम्बस्तेकलं रसखवगश्च विधन्त “चा वतस्तन्थान्‌ परिदिभेत्‌ | यक्तेवामच्छिटग्धात्‌) अति ae we रेचयेत्‌ एक wa परि दिधेत्‌ । त सव्वं cram यद्ञस्साऽनतिरेकाय इति (जा०।हकां०।२प्र.।२अ०)। सश्च सम्बन्धि यद्रष्यं तस्व यज्ञात्‌ वहिभावेाऽतिरेकः, ख चायुक्रः। अषृटपच्छानां दभादीनां तटाकाुदकमगपेच्छ बर्धेखेव ufg: प्रसिद्धेत्या ड “adagadiare । वर्षटद्धा वा चाषः, दति (त्रा०।द्का०।२प्र०।२अ.)। बेाभधायनः ““च्रिरेनाष- अच्छति gaaftar लाग्वस्मा तिय्ध॑क्‌ पम्पैतेराध्यासे” इति। विनियागदथमाशाष स्तम्बः “tq afta aren तिर्यगिति संयच्छति प्वतेराध्या समित्यसिद मधि निदधाति ति हेरेव

सम्वेयेदः इरिष्यामि xfa का०॥

[wrey pace peqea] येष्ठा प्रका | १४

afte wee तिग्येमपि मा fefed किन्तु चेन तव पव एनः अराडखानं wars यथा मयति तथा खापथामि हिषया a 4A Ce Share: facing खानां खष्डानां ence वरिवो रेवसम्नन्धस्छादग्येखूप दत्यभिप्रायमा इ “Za afefr- Bre) देवेष्व वेनस्‌ करोति? इति (त्रा ०।दका०।२१्र२अर), निषेधा treufeercraare “ar arren तिर्व्वगित्याडा Fexere afer (जा०।दका०।२०।२अ.)। पनः प्ररोदरूपबण्ड- दये न्वंखाधगसित्या च “qelacrerefaares” इति (ate) VSN Wee) | ATTEN: “wifes ra मा रिषव- fafa’ इति। wecrowarsfa । इत अद्ध यच इयोर्विदेवाभा- wee wana विनियोग उदा हरि खते। रे रवव शवा इ- आाच्छेष्ताऽपि मकसामध्यास्मा दिंङिषं। we मा रिषमिल्येतं we पढतसख्छद थाभिञ्जस्व ख atte किमपि न fara mare “arpa a ar रिषमित्याह। area मीयते। ज wa वेद" दति (जा०।शका०।रप्र०।२अ०)| BEE “Saas: waaee fatrearearafaaufa” इति। खमावभिटमृला- ग्बाखवाः जतवल्करं अतज खं afta: पजादिवदुपका रकलेन तत्न Creda: Grad भवतीति awe “देव aft wa wen विरो हेत्या । प्रजानां Wea” Tha (wT RTE WI eel कनपः “खहरूवशन्ा विवद हेमग्या्मानं weafae- अतीति" । werent: we wefaary “avesemfe- वब देमेत्वा इ । UrTferahararary”’ ct (त्रा र का०।२१्र०।

५९ तेत्तिरीयसंश्िवाभाष्ये | [का०१।प्र०९।अग्य्र |

Ra) कल्पः ““एथियाः ware: पाहोत्यनधोा निदधाति? cher भा दणकाष्टाच्ाघार एथिव्याः arated दमे रल | LAT न्तरस्य परिस्वापने प्रयोजनमाह “waar: सम्पदः ay व्यार ufafea”’ इति (जा०।रका०।९प्र०।शअ०) । चदि wat मिमं दभ एयिग्थां निदध्यात्‌ तदागीमुच््छिष्टादि स्थेन area सति दभीऽप्रतिषितः खात्‌ | प्व WUBI THA: समन्त्र- कखवनं प्रपञ्चितं इदानीं म॒ध्चन्तरा्णं मन्तमम्तरेेव खवनं विधन्ते “sagt ayrad लनेाति। मिधुनलाय प्रजातये” दति (ज्ा०।द्‌का०।९्र०,रअ०)) अयुङ्गलं युम्मरूपसमस्श्यारा- हिद्धं। अच विषमसष्यापकाणां बहविधलादरेवसक्गुहायो ayer ताम्‌ पलान्‌ दशयति बोधायनः “Galata ASAIN APT . watfa Wat we at a वेकादशवा"' इति। अ्रमन्लकल- वमे ब्राह्मणन्तरमुदाजहार | WIS: “AGTH मन्लेख दाति दष्णोमितरदिति वाजसनेयकं› द ति। aerate वमयादिंलेन मिथुनलं तेन ख लाकिकस्त्ो परुषरूपमिथुनस्मर - शात्‌ ACU प्रजेत्प्षये WANG TIGA) अथ दर्भमयं We war wera afer सूनामृष्टयो निधातव्याः । तच पाटक्रमादर्थक्रमोा बलीयानिति न्यायेन मनग्वदयस्य व्यत्यासेन विनियोगः wet दभिंतः “श्रदित्येराशषासील्युद्‌ ग्रं वितत्य Bear at खम्मरामोति तस्िल्ञिधनानि waa” cf इ Tet लंश्मेः afeguaritar cafe हे दभमुषटिषम्‌- ata at Baye योग्यया रब्रनया सङ्गुटामि। ब्राह्म

[Slower ae] TeTUIATH | ४५७

WR पाठटकमेखेव व्याचष्टे “GIA वा स्मरा मोत्याइ | ब्रह्म शेवेनत्‌ सम्भरति! आदित्ये रारासोत्याद। इयं वा श्रदितिः, असा शवेनद्राख्ां करोति'' (जा०।२का०।९प्र०।२अ०) ट्ति। दर्भमयवेन प्रञ्नस्त वाद्‌ जजे।बरह्मलवं | एनद्‌ दर्भजातं एनरेनां रञ्ननां। कच्यः “ogre सन्नदनमिति wagfa” दति wa मलारयार्मखखारूपं बन्धनं सन्नं | ae fra विशद - यति “care wqeafaare | इन्धाशो वा श्रये देवतानां समन्त BWIA ष्ये सन्लद्यतिः (जा०।रका०।२प्र०।२ ०) दति, येयभिदानोमिद्रष्य val देवतानां मध्ये ओषा THA खा पूव्वद्छिन्‌ waft अतसद्याकान्‌ mara fren यजमानेन AMAA BHT AYIA तदन्धनसामथ्यादिग्राणोतवं रूप- wafg प्राप्नवतो। ward बन्टध्यर्थमेवाध्वर््यदर्भेः wwe fey afeq: प्रजारूपत्वादिदं equa warataxfaura * भवति । aatxggeatata प्रजा wafafarairat जायन्त <- ave “प्रजा वे APE: | प्रजानामपराभावाय। तस्मात्‌ खावख- MAT: WAT जायन्ते" (ज्रा०।२का०।९प्र०।२अ०) टति। WA: ‘on ते यनच्धिक्ुध विति ग्रन्धिङ्रोति""दरति। हेसन्नद्धरष्णोा aa यन्िंपेषकोादेवः करोतु । हे दभतिवायेाञ्यं। देवता- विवख्या THA NET ST प्रयोगेऽभिप्रायमाइ“^"पुषा ते Ups ग्रा fare पष्टिमेव यजमाने दधाति?"(ब्रा"।दका०।२्र०।२अ०)

-~

* पराभावयति ate |

yc afactrafeaniray | [का०१।प०२।य्घ.०र्‌]

इति। ae: “ea at खादितिप्रस्तातप्रव्यञ्ङ्गन्िमुप- wefa पञ्चात्‌ are at” tia ₹े aH तव निबेन्धकारौ ख cafe: चिरं मा तिष्टतु। <aragaufcertr निषेध- फलमित्याह “aa a स्थादित्यादादिश्टसाये'' (ब्रा०।दका०। श्प्र०।२अ०) tia wet fare “Tara ्राञ्चमुपगुखति। que प्राचोन रता घीयते। warara प्राचोन रता दधाति" (्रा०देका०।२प्र०।२अअर०) दति गन्धिग्रेषोा Tere ग्रता दि गणीशत्य र ज्लुवेष्टनस्यान्तःपञ्चादाष्टव्य यथा प्रागयं भवति तथापग्‌ रेत्‌ । पुरषाऽपि यञच्चादवस्याय प्राचोनं रेतः सिञ्चति । तसमादोदृधं गुदनमपत्यार्थिंयजमानाथे रेतः धिञ्च- गरूपेष व्यवस्सन्ति । कर्प: “CLT ला बाङ्भ्यामद्च्छ द्व्य यश्छतेः'श्ति। इग्द्रश््दप्रयागणेन्रवससस्य सामर्थसिद्धिं रथं यति “CRE त्वा WTAE Tare tira यज- माने दधाति (त्रा०।दका०।२प्र०।२अ०) Tha | कल्यः “TE- aaa इरामोति श्रीषंन्नधिनिधन्ते'' इति | प्राशस्वताद्रद्य- लेन रस्यति साति “ट स्पतेमूभ दरामील्याइ । ब्ह्मवैदे- बानांहृहस्यतिः। ब्रहमरोवेनद्धरति'* (ब्रा ०।दका०२प्र०।९२अग०) दति । कल्यः ““उब्बन्तरि चमन्वरोति ufa” । गच्छेदित्यथैः 1 डे द्भ विस्तलोएंलाद नरि चं गमनायानुक्रूलं श्रतस्तं गच्छ । इ दीत्य - श्वश्रब्दविवखां दशंयति““उव॑न्तरिलमण्विदीत्याह गल्यैः"(त्राम। दका०।२प्र०।२अ०) दति कल्यः ““एल्यात्तरेण गार॑पत्यम- मगधः साधयति देवं गममशोतिः इति। तस्य warfare

[Weg Meorxpwex] SATIVA cts

द्वति “दवे गममसोत्या इ । दे वानेवैतद्ध मयतिः› (जरा ०। शका ०। excise) रति i पलाच्रन्नाखाया इव afta भूमे सखापनं जिविष्येचग्ररे शस्वापनं विधत्ते “way: सादयति। airet VAT WAVES । TAKA: प्रजागामप्रपादुकाः | उपरीव गिदधाति। sadta fe सुवा लाकः। सुवर्गस्य area समश्य, (बा०रका 1 रप्र ।स्अ०) इति। अत्र विभियोागसङ्गहः।

“चश्च स्देत्धच्चिमामच्च We दास्य तापनं | wa जपति देवानां दभसोमाच afen: ॥ देवेति caraway प्व dara crag | wre feqres aa Gia GE eta: ॥ उचिद्युपग्येवस्वाणादिव्ये Te प्रसारयेत्‌। पठुष्षदभ्यम्धाय carer इति बन्धनं ॥ यवा Ufa गृहा इन्दरा्म्ब ररेत्यतः। मृष्छाधाथोरगनयष्ये खा पेदे वमित्यतः ॥ अनवाक दितीयेऽस्िनक्रा एकोागवि्रतिः” । अथ Mata) अचर पाठाऽनष्टागक्रमे प्रामाष्ठमित्ययमयेः। यञ्चमाष्यायस् प्रथमपारे विषारितः। “wary क्रमा नाखि विद्यते वान विद्यते। शरु याभावता मेवं wa: पाठान्जिवम्बते"" ॥ दति॥ अयाध्वयग्टे पतिं दोचयिला ब्रह्माणं दौक्यति तत उडूा- लार्‌ AAT VATA AIA TAMA च क्रमः प्रतो-

अतेन तया प्रयाजेषु रतिरस्ति। “afar यजतिः" “तनुम्‌- 1 2

rc तैत्तिरीयसंहिवाभाष्ये। [का०१।प्०१।अ ०२]

पातं यजति इत्यत समिद्यागतनुनपाद्यागयोः क्र मवाचिनः ws ब्दस्यादशंनात्‌। यथावा AMVs जरति Vara पचतोत्यत्र यवाम्बा हामसाघधनत्वेन परव्वभावितवमा्थिकं। न तथा afa- आगस्येतरयागसाधनतमस्ति। अताऽथापन्तर्यभावान्नास्िक्रम षति चेत्‌। मेवं। वाक्यपाठेन प्रतीतस्य क्रमस्य बाधाभावेना- भ्यपेयता द नेनैव न्यायेन प्रथमदधितोयानुवाकाग्या मुक्रयावक्छा- पाकरणबर्चिः सम्पादनयोाः Mal TVA: | पाटादथक्रमोा बलो- धानित्येतदपि तत्रैव विचारितं।

“अग्नि हा जहातीति यवागूं पचतीति च।

कमः पाटठादथता वा पाठात्‌ wae दर्भनात्‌॥

शा मद्र TAA प्व पाकोऽवगम्यते |

यवाम्बेति अता ₹रामद्रवयताऽताऽयंतः क्रमः इति ॥

यवाम्बा्चिरातरं जहातीति शहामद्र्व्यतवं wat wiry

न्यायेन अदित्यै राक्ञासोति wae रश्नुप्रसारणं पूर्व्वभावि Bayar ल्वा सम्भरामोति मन्तरेण दभवन्धनं पञ्चाङ्धावीति zeal धिषणा बर्दिरच्छत्यादो afew: प्रथमाथायस्य अतुथपादे विचारितः।

"“बदिंराज्यपुरोडाभ्ण्व्टाः मंस्कारवाचिनः ।

जात्यौ वा शास्तररूढासे स्यः संस्वारवाक्िनः॥

जातिं त्यक्ता न संस्कारे प्रयुक्रा लाकवेदयाः।

विनापि vata ara gearentfaarfea:” ti दति

quadatwar: yaa बहि लुनाति । राज्यं विलापयति।

[०९१ ०९।यअ ०२] वेदाप्रकाश | rey

aires पन्थि करोएतोति। aa aftafemerat wraret wars Gudea द्रष्ठादिषु प्रयोगात्‌ tenfemeg जा- खोवरूढिप्राबल्यस्ता वकत्वात्‌ युपा दवनीया दि ्रब्द वतसंख्कारवा- fear बर्दिंरादिश्ब्दा cfs चेत्‌ । ad अन्वयव्यतिरेकाग्यां जातिवाचित्वात्‌ । यज यच बहिंरादिष्ब्दप्रयोागस्तच ततर afaftaaradra az च नास्ति व्यभिचारः संसकारव्या- WS लखाकिकप्रयोागे व्यभिवारा gaa कचिटे्रविवश्षायां शछोकिकव्यवहारे जातिमा जमुपजीवय विना vere ते weer: weet STATA गाया गताः, Waa IT ड्राय मलाः, माता waa ददातीति 1 तस्माव्नातिवाचिनः। वि- शार प्रयेाजनन्त॒ afyer युपावटमवसुणातोत्यच विनासंस्कारेण wrufafe: | श्रथ व्याकरणं । यज्नदेव्यच फिर्‌खरशेषानदान्खरिताः। चाषदित्य् फिर्स्रानदात्तसन्नतराः। sites निघात- सख्वरितप्र्यसन्नतराः । wa विभ्रेषमेव वदामः | प्रत्यष्टमित्यच ““खमासस्यः' (पा ० ६।१।२२२) दत्यन्ादात्तले प्रापे तदपवाद्‌- गाव्ययपुव्नपद्‌ प्रकृति खरत्वं ATH | तस्याणपवादः। “.मतिकार- कापपद्‌ात्‌ छत्‌" (पा ° ६।२।९२९) तत्पुरषसखमासे गते; कार- SISAL कृतमत्य यान्तं पदं पररृतिखरं wade ` रपट प्रतिसर प्राप्रे तस्याऽपवादेः । “गतिरनन्तरः” (पा ° &।२।४८) कर्डवाचिनि क्रान्त उत्तरपदे परतः vars: ध्व्वेभाविगतिसञ्न्नकः wee: प्ररृतिखरो भवति । प्रतिश्ब्दस्य

q2 तैत्तिरीयसंडिताभाव्ये। [का०९।१०१।यअ ०८ ]

“guaran (ate faze प° २९२) दत्याद्यदात्तः Wer तिखरः । रश दत्य च “.नब्‌ विषयस्य (are फि*प० २२९) TAT द्यदान्तः। रातयो धनस्य दातारः तददिपरोता अरातयेद धनापशारिणः शजवः। “AMY तल्यार्थंटतीयास्तम्दपमा- नाव्ययं दितीयाछत्याः”* (पां ° ६।२।२)। तत्पुरुषसमासे तुखाथं कतीयाग्तं BHAVAN उपमामवाचकमव्ययं दितोयाग्नङ्त्य- प्रह्यया ग्न ञ्च यत्पृव्वेपदं तत्‌ प्रतिखरं भवति) दति गजः पर्छ प्रछतिखरल्वं तच समाषस्ररस्यापवादा गज्‌ खरः “निपाता Tyra: "(are फिट्‌० we RRR) दृत्याद्युदाग्तं । धिषखेतय ज "पवाद रादौनि यथोपदिष्टं” (पा०६।३।९ ०९) शति मथा- दातं aftiuqdenay गपुंसकसराभावात्‌ फिरखर एव । अच्छेति निपातखरः। ava शब्दः ““टषादीनाञ्चःः (पा ९।९।२० १) दत्याद्यदा लः | वितष्टेति veer पर- सखादित्यच “श्राद्यदात्तञ्च' (पा०द।९।९) यः प्रत्ययः स aT- gare भवति दृत्यस्रातिप्रल्ययखादिरुदानः। जषट्ष्दस्य “fray मन्ते" (पा० ६।९।२९०) मन्ते विषये जष्टापितश्नब्देा निय माचुदाग्ता भवतः | TEMES इ प्रत्यय उदान्तः। आा- सद vas श्राषादयितव्यमित्यस्िन्‌ agua विहितस्य arya निलात्‌ खद इव्येतत्पदमाद्युदात्तं। ततः समा- सान्ताद्‌ान्तं बाधिता तत्पुरुषे पु्वंपद प्ररृतिखरल्े प्राप्रे तद- We गतेरक्तरस्छ हृद कास्य प्रृतिखरलं । परिषृतमित्य च परिश्ब्दा निपातलाद्‌ाद्यदाकः। Game: षपेरण Ty

[SoU We Wee | SATUTATS | qk

WAU QUATE Tg: MMT TTA: । ““धाताः' (पा ° ६।९।९६२) | UAT Sera: स्तात्‌ । कप्रत्ययोाऽपि “werwy’” (वा० २।९।२) taare: । खति जिष्टवाद यमेव जिग्यते। wa: “PATTA’? (पा ° ६।९।२९२२) दत्यमोदान्तले प्राप्रे तदपवादे “तत्पुरुषे DAT "(चा ° ६।२।२)दति छतेणाव्ययपुव्वेपद प्ररुति- खरल wri acare “गति area” (पा०६।२३९) दति wae छृद्‌ तरपद प्रनिखरलवं प्राप्नाति । afar “afa- रमन्तः” (पा० ६।२।४८ ) इति पुगः पूब्येपदप्रशतिखरे प्राप्रे तख्छाष्यपवादः | ‹“परे रभिता भाविमष्डलं' (पा०६।२।९८९) परिबरष्टादुक्तरमभितेा माव्यथवा चकं पदं मष्डलपदच्चाना- दातं ष्ठात्‌ परिताऽभितः wae षतं खोह्टतमिति तख Uwe: | वर्ण SF WEF तच कारकादुलरसण Bz- we wa wafaarta प्रापे तद पवादः | “adlat कष्य" (पा०६।२। ४८) कर्ंवाचिनि क्रान्त उत्तरपदे दतीयान्तं ued षटं प्ररुतिखवरं स्यात । रेव afeftara षष्टाध्यायाक्रग ““श्राम- feraw’’ (पा० ६।९।९८ र) इति खचेणाद्यदान्तः | ha Li ASAATAAA TTA WT परलेनाष्टमाध्यायाक्ेन ““्रा- afane”’ (पा०८।९।९८ ) दति जेष्य निघातः। दृह तु वाक्ारिलाच् पदात्‌ परत्वं श्राच्छै्ेति छदु्त रपद प्ररति- खरः । areata “awa प्रहत्य wal पदं" (पा ६।२।९) इति प्न्यपद्‌ परहृतिखरलं। अ्रतशरन्दस् फिर्‌खरः । avowed: एवेद राद वाकध्योदा्ः । एयिवीजरब्दात्‌ Fe:

६४ तेत्तिणयसंडिताभाय्ये। [का०९,घ०१।ख०२]

प्रत्यखरः ““उ दात यणा WH TTA”? (पा ° ६।९।९७४) SAAT स्थाने योयण्‌ इल CH: तस्मादु त्रस्य नदोसञ्ज्- कप्रत्ययस्य जातिविभक्ेखोादत्तखरलनं स्यात्‌ सम्यच caw कििष्पुत्ययान्ततलेन छृद्‌ रपद प्ररृतिखरत्वं । तद्त्‌ सुसम्भूतेति weatsfa दितिः खण्डिता न दितिः श्रदितिः। “तत्‌परूषे Beare”? (पा ० ६।९।२) दत्य यययपुष्व॑पद्‌ प्रहृतिखरः। राखा- weet टषादिः दर्रा्या Tara ““डर्‌ा्तयण'' (पा०६।९। २७४) tfa विभक्रिरूरान्ता । सन्न नमिद्यच “fafa” (पा०६। ९।९९ २) इत्सङ्श्कलकारोऽपेते प्रत्यये परतः wire ara सन्नद्यतिधातोारपरि खट प्रत्यस्यानादभ्राऽपि we भवति । ततः कदुत्तरपदप्रकतिखरलं । waar षादः) ङरस्यतेरि त्यज “उभे वनस्पत्यादिषु यगपत्‌'* (पा०६।२।९४०) वनस्यत्यादिषु समाशेषु पुब्ब ्रपदे यगपत्‌ प्रतिखरे भवतः | eran: पतिशब्दख् ठषादिः। alas ““श्रनुद्‌ा्तस च TAT AST”? (पा०६।९।९६९.) वस्िन्ननुदान्ते परत उदा- न्ता ख्यते तस्यानुदात्तखादान्नः स्तात्‌ दति विभक्रेरदा- wa । अन्तरि्शष्टः एषादरादिः। सब्वेवागतिक अ चुदा- कः एषादरादिः। अगतिका मध्यादान्तः एषादरादिरिति द्रष्टव्यं । देवं गमं Las प्रातिपदिकलात्‌ समासलात्‌ छृद्‌ ्त- रपद त्वादाऽन्तादान्तलं॥ ॥ दति माधवीये वेदार्थप्रकाे तैन्तिरोयसंडिताभाये इितीयोाऽनुवाकः ॥ + ॥

[का०र।प०९।्ध ०३} ] वेदा्॑प्रकाष्े। ९५

Wei cara कम्मे देवयज्यायै मातरिश्ना धम्माऽसि योर सि vista विश्वधाया असि परमेण भानाहरडस्व मा Vlad पविचमसि शतधारं वस - नां पविचमसि weeny इतस्ताका इते RAIA Std नाकाय स्वाहा यावाष्थिवोभ्यार सा विशा युः सा विखव्यचाः सा विश्वकम्मौ सम्यच्यध्वग्टतावरी रूम्मिखोमधमत्मा मन्द्रा धन॑स्य सातये सामेन त्वा- तनऋ्मोन्द्राय द्धि विष्णा wary cere ॥ १५ सोम नष्टौ च ६३॥

इति तेत्तिरीयसंडितायां प्रथमकाण्डे प्रथमप्रपाटके ठतोयेऽनुवाकः ॥ दाज्वा मनुवाकान्याममावाखायामहनि यत्‌ कर्तव्यं ATH | रतोखेग राता कर्यो दोह उच्यते। wet तावद्राद्मणेन afta: कालो विधीयते “पु दरिया बर्हिः करोाति। awa- वारभ्च एृहीलोपवसति""(त्रा० दकां०।२प्र०।९१अ०)दति। यद्यपि दर्भयशमामेष्टिः अतिपदि aver तथापि परनबष्येवेशं afty सन्पादयेत्‌। तावता wy: प्रार एव भवति। म केवलं mea: किन्तु देवता एृदीला arat समोपे निवासः war भवति। waa टदेवतापरियदस्यापि watyta ate tfa wa- ते। तत्मकारस्त॒ याजमानकाण्डे वच्यते । दथ्रमन्ास्तु यत्ल-

९१ तेन्तिसोयसंडिताभाष्ये। [का०र१।प्र०९।अ.द]

WEY छलेव्यादयः, ते चान्यताक्लातलात्‌ ततैव व्याख्यास्यनो। अरय दोहनाय Zaza विधत्ते “प्रजा पतिर्॑न्नमखजत | तस्याखे अ्रखःसेतां । यज्ञा वे प्रजापतिः, aerarara भवतः | aw- सैव ATA SITUA HALAS (HT o दरकां०।२प्र०।९अ०)दति। यजा Cite: sarafafa दधिपयसोानंम | यश्नमम्बस्धिन्याः HMA VTE मष्टवात्‌ Vy: प्रजापतेरपि are: | कुन्ग्याः सम्पादने une खन्पादितलात्‌ प्रजापतेरेवाविनाशायेतत्‌ स- mga) aga भवत इति यदस्ति तत्‌ तेनाखाख्न्पादनेनेति याच्यं) बाधायनः “oute गार॑पत्यं दणानि eve तेषु चतुष्टय संसादयति दानं पविनरं सान्नाग्यतपन्ये wrenfa- ति?।““श्रचेनान्यद्धिः प्रो चति शृडुन्धष्वन्देवयाय कर्मणे देवयज्याया दरति जिः'' इति श्रापस्तम्नः “'सान्नायपाच्ाणि प्रशाखखान्- रेण गाष्पत्यं दर्भान्‌ awit दनद न्यञ्चि पात्राणि प्रयुनक्ति gary aver पविच्रमभिधानों मिदामे दारूपा द्‌ारनमय- are crear वा पिधानाथैमभ्भि हचडवणीमुपवेषं wang दणश्च। ष्एद्ष्यं care क्षण दति fa: प्राच्ति'"ट्ति। रे पा- चाणि देवयञ्यात्मने Sara कर्मणे wana Warf भवत, विभ्रेषेण प्रयोजनमाह “Rand Tare कर्णे देवयज्याया इत्याह । देवयज्याया एवेनामि warfa” (are eato iro} ewe) दूति MIAME: | तेन दामव्रतादिरूपं arate aa देविकमस्ति तम्मा ufafa fated | बेाधायमः “ae जघनेन गारंपल्यमुपविग्या पवेषेणादीचोऽङ्गारान्निरूरति मात-

[Weyer paeg] वेदाथप्रकाशं | १७

रिशना wdisifa तेषु सान्नाखखतपनोमधिश्रयति चरसि vfeafa विश्वधाया असि परमेश धाचा दरेइख माडः" ti) श्रापस्तम्नस्त्‌ एकमन्लवमािव्याह ““मातरिशना wait- ऽखोति तेषु gaitaftsrafa” इति) ₹े कुक वायोः सश्चार- खानप्रदानेन दौपकाऽयमन्तरि चखाकणद्र परव मसि | तवेा- दरोऽणन्तरिख्सद्धएवात्‌। किञ्च ्लाकअन्य टणष्छरकात भूखा- कखद्त्तिकायाख सन्पादि तवेन लोकदवदूपाऽसि। किञ्च वि- wea बच्ोरधारवसामर्थयेन वि्धारकट्ष्टिरूणाऽसि तत्ता इटा Wa UAT ar भूः । Fen Tar ब्राह्मणेन वि्रदीक्रियते “arafcaat घ्ाऽखोत्यार । अ्रन्तरिकं प मातरिश्वना aa: | wat खाकानां fara Orefa एयिव्यसीत्यार । दिवश wa sfaarg watt यदुखा । तस्नारेवमाइ । विश्वधाया अखि wae waar) टि विश्धायाः। दष्टिमेवाव- C1 दूरदस्त माङारित्याह wal” (are ware ig yey ame) इति दारसि vfaaafa इयाखंकयावा चकञ्नब्द- ATMA खाद चर्ये ण चमम्ब्देऽन्तरि परे सति कुम्भे चया- wi warat fatguy धारणं सिध्यति। विश्वधाया द्युचा- रकाहृष्टेरनवरोधसा नधोनता भवति । कल्यः “Tat प्रागयं जराद्धापविकषरं निदधाति वद्धनां पविज्रमसि अतधारं वद्धा vfavafa weautt” इति at: शखापविच् gaze verfva a प्रानिवासरुदरनां चोरांशानां पवित्रं irysata,

AQAWaAy SSI at चोरेण we gaat qaat प्रतिब- x 2

६९ तैन्तिरीयसंहिताभग्ये। [का०१।प्र०९।य्ब ० |

ध्यमानलवात्‌। म च चोर मध्येवं प्रतिबध्येत दति weer । ae: पविष्ट; gaat पतन्तोनां शतखदखसश्छानां चौर धाराणां सद्भावात्‌ । श्रधकल्वमादन्तु वद्धर्नां पविज्मसोति दिरूक्छिः । AQUI षच्यभिप्रेतं सम्बन्धविरेषञ्च ware “aaat पविज- मसील्याद। प्राणा वे वसवः। तेषां वा एतद्भा गसेयं। यत्‌ यविचं। तेभ्य एवेमत्‌ करोति"? (ब्रा ० रका०।२१०।२अ०) इति। धनवा- चिना agua ay ve विवकितानां लोरावयवानां utefa- वासलक्षणजोवमरेतुलात्‌। प्राणएरूपलं भाधकं पविजमिति यदर्स्ति तत्‌ प्राणानामेव सम्बन्धि । कुतः । प्राणार्थमेव fe सर्व्वा जनः पिपोलिकामकिकाद्यपनयनेन चोरगाधनं ati) गतस खश्ब्ददयसवितमथं द्यति “शतधार बखधारमिल्या- Wi प्राणेव्वेवायुदंधाति सव्वेलवाय' (ज्रादका०।रप्र०।दअ०) इति। शतायभेव बडस्तायुभवेत्येवमाश्रोब्वोदेा लाके प्रसिद्धः! ख चापण्डल्युपरिहारेणायषः कायो य सम्पश्यते गणजयवि- fas पविचं विधन्ते ““जिदटत्पलाशश्राखार्यां दभंमयं भवति?" (त्राण्देका०।२प्र०।३अ०) tf. क्रमेख Werwarerare “fage प्राणः । fagaaa प्राणं waar यजमाने दधाति। साम्यः पणैः स्यानिलाय | साल्ात्पविचं दभाः' (ज्रा०रका०। श्प्र०।श्अ०) Cal ATI AAT AH Sta सा मध्यठश्तिख- शपेरवाम्तरभेदेः प्राणवायास्िलं कायं पलाये कारणस सामस्लामुगतियं निसहितलं | तदर्थमेवाच पलाब्रश्ाखायामा- दरः TUTE Tega श्द्धिरेतवन तु इव्यान्तरसन्ा-

[का०र)प्र०९।य् oe वेदार्थप्रकाश | dé

saa wae खन्ध्यावन्द्नादिशस्वेषु प्रसिद्धं ज्राखापवि- we चितन जि््ाष्ठप्रकारः दूते cia: “fascia प- विकचं छता वद्धनां यविजमसोति श्राखायार जिथिखलमवदजति मखे सखान्यगोऽग्राखि न uf atria” दति । तख wrerafa- WS कालभेदेन HANTS खापनप्रका र भेदं विधत्ते ““प्राक्वा- चमधिजिदघाति, तपप्राणापानया ed) ति््यक्प्रातः । तद्‌ - MSW) दाश्च छेतर हः | अन्नं वे VAT: | अन्नं प्राणाः । उमयमेवेाचेत्धजामिलाय | तस्माद य Waa: पवते" (Ate दका ०।श्प्र०।रअ०) दति अ्रमावास्यादिने घायन्दोाहेकुबथा waft भ्राखापविनरं प्रागयं पञ्चाकूलं निदध्यात्‌ तथा सति आखापानखद्ञ्ं भवति! प्राणवायुः qed Haat निव- खति श्रपानवायः ofgaed acert मलं निःषारयति aen- दस्ति areas प्रतिपदि orate तिय॑ङ्किदध्यात्‌। प्राग- wre दौधत्वादुदगग्रलं frais तश्च दशंनविषयेण wey qaqa टदृश्ते। श्एक्तपचदितोयादिषु दक्षिणात्तरवन्तिश्टङ्ग- carga यद्यपि प्रतिपदि म दृश्ठते तथाघेकया कलया waa: wafegar द्रनयाग्यलादेतदश्खन्रदभनस- safe भवति। न च WE: प्राणरूपते प्रयोजनाभावः तयोा- TARTAN सम्रयाजनल्वात्‌। STAAL A TETAS मालदार arg भवति। प्राणएस्ा्यन्ेनोपचोयमानलात्‌ Was | तच्च मयोरपि काल्याः प्रागय्त्मेवास्त॒ तावतेवास्नवसिद्धेरिति चेत्‌ । मेवं । श्रनाखस्याय विखलचण्योः प्रागगरलोदमग्रलयेाः

we तिततिणीयसंडि ताभाव्ये। [का०१।प्०१।अ ०३]

कन्तंव्यलात्‌ | यस्ादाखस्यमवश्छं WTS तस्ादेवायं वाय्‌- Tas: | Way देषु eq कालेषु पवते। बेाधायनः ““दाद्यमानामन्‌ मन्त्रयते छतस्ताका BAT द्र ष्सोऽप्रये TVA नाकाय खाहा द्यावाण्टथिवीभ्यांः`इति। ्रापसम्बस्त॒ que gaat भअाखापवितरे सेचमकाले वहिः पततां विन्दुनामनिम- ग्रे मन्तं fafrag ““तस्ताका wat द्र दति विप्रषोऽनु- waa” इति । श्रल्यो विन्द्‌ःसाकः परोढा विन्द्रः तद्‌- भयं नाकनाने खगैवासिने प्रढायाग्रये wars तथा चा- वाषटयिवोग्यामपि खाडहा तमस्‌ | अज इतग्रब्दप्रयागाद- faga प्रतितिष्ठति । ततः Gazal न भवतोल्याह “wa- स्ताकोा Bat TU care प्रतिष्ठित्ये। विषा खन्दाय। म हि way QTE aay खकन्दतिःः (Ate VHTo iW देअर) इति। दविषेोऽगर प्रलिप्तलवं sad । देवते दे्प्वैकल्यागवा- कसा राश्ब्दप्रयोगेण विषयीषटतलं खाहाटतलं | न च खा- हाकारमन्तरेण शविःप्रकपा नास्ति इति wend, वषट्‌- कारेणापि तत्मकतेपात्‌ | wa एव वाजसनेयिनो वाग्धेनारू- पास्तावा मनन्ति “aa द wat रेवा उपजोवन्ति a@rer- HITS वषट॒कारद्ेतिः'। fawerg तयोः शास्ते चिन्तितः, एवच्च ति दिधापि देवतानामृपयुक्रयाङंतखादारृतयानौ- fa नाश्दोषः। ग खलं लाक कञिदपि भृक्रमन्तं ग्टमिति ब्रत । नाकाय विग्रषां हामम्‌पपादयति “दिवि नाका मा- माभ्निः। we विग्रषो भागधेयं । waa इहते नाकाये-

[wtey ree arog) केदार्थप्कान्ने | ७१

Wve) माकमेवाञ्चिं मागसेयेन खमद्धवति'"(नत्रा०दक०।श्प्र०। उश्र)ट्ति। नाकस्व भागः कथं द्यावाष्थिवीर्यां दन्त इत्था- we न तयानेाकवद्भोक्ृलं, किन्तु खित्याधारलेन पाखकल- fare ““खाडदा wrarfadrafaare चावाष्टथियोारेवे- गत्‌ प्रतिष्ठापयति? (जरा०्दका०।प्र०।दअ०) दति) खपविचे Oa चोरसेचमं विधन्ते ““पविचवत्यानयति ! श्रपाञ्चैवाषधो- arg रख खर जति । wer sinter पड्ुम्‌ प्रतिष्ठाप- यतिः" (त्रान्दका०।ण्प्र०।१अ०) इति वर्षधाराभिरागताना- aut रसा <a) गामिभ॑लितानामेषधीर्नां रषः रोरं। तद्‌- wana Vag भवत्येव | किञ्च दमं पलकिताखाषधीषु चीरोा- wafeara ws प्रतिष्टापयत्येव । गेदोहनकाले कुमस्यन्न- ase ara विघन्ते “अन्वारभ्य वाचं यच्छति । awe wal” (त्रा०्श्का०।श्ग्र०।अ०) Cf पविचरधारणं विधन्त “धार ware | धारयन्तद्व हि Tule’ (ज्राण्दका०।प्र०।९अ०) दति! लाके दोाग्धारो वामहस्तेन वा जानुभ्यां वा पातं धार- चन्त एव द्‌ दन्ति, तथाचापि ofad धारयन्नेवाषोत | कम्भोख- अनपविचधारणयार्विकल्पः wa cia: ““कुम्मीमन्धारभ्य वाचं चच्छति पवित्रं वा धारयन्ञारे” इति। गां दुग्ध्वा gait परति शीरमागयन्तं दोग्धारं wefefa विधन्ते “कामधु श्याहाटरतौयच्छे | VACA Var: | दमानेवलाकाम्‌ यज- माने ZS’ CHToRHTO RAMS) दति। विद्यमानानां मवां मध्ये कां at दुग्धवागसि। aise प्रञ्रखुतोयगेपय्धन्ः |

OR तेत्तिसोयसंहिताभव्ये। [weyimereree ]

गे्डेरादिलाकषश्टपलात्‌ i गवां चिलेन लाक यदे रा लभ्यते । दग्धुरन्तरं विधत्ते ““श्रमूमिति नाम aerfi 1 भद्रमेवासां काविष्करोातिःः (त्राण्रेका०। Moiese) दति अम्‌मि- तधङ्गल्यानिदिश्च तदीयं व्यावहारिकं नाम weiara । सन्ति Fe गवां व्यवहाराय तत्छामिभिः सङकेतितानि गङ्गायमनाखर- खतील्यादिनामानि frat) तन्नामयषणे वङ्त्ोर प्रदान ख- शणमासां भद्रं कन्माविष्कुतं भवति। wa वा मन्छद्यमच्छिद्र- काण्डे षमान्नातं “का मधुकः प्रणो ब्रूहि। इन्द्राय दविरिद्ियं'' way । “यस्यां देवानां vat fe a” इति wi तयार WAAC प्रतीकग्रदणमस्तु। श्रापस्तम्बेन तयोः पटि- AAA | कल्पः “MY पुरस्तात्‌ प्रत्यगानयन्तं च्छति कामधु दूति । अमूमितोतरः ware | तामनुमन्त्रयते घा विश्वायु रिति। इदितीयामानयन्त एच्छति। कामधु दत्य मूमिव्येवे- तरः प्रत्या । तामनुमन्तयते खा विश्वव्यचा इति । ट तीयामा- नयन्तं ए्च्छति। कामधूच दूति। अमूमिन्येवेतरः प्रत्याह | aT मनुमग््रयते। सा विश्वकः" इति। fed wet ्रायुयंखाः सा विश्वायुः | विश्वस्य ae व्यास्भियस्याः सा विश्वव्यचाः। विश्वानि watfu wer: सा विश्वकमष्मी । परथिव्यन्तरिख- ्लाकाभिमानि देवतानां क्रमेणोक्रगषणपेतव्ात्‌ तदभेदेन गावः Bat इत्यमुं Bafana द्‌ यति “खा विश्ायुःषा विश्वव्यचाः । खा विश्वकर्मत्याइ। दयं वे विश्वायुः) अरन्त रिक्षं विश्वग्य्ाः। wet विश्वकन्मी । इभानेवेताभिसाकान

[का०र।०रास् eg] Tera aATs | ee

यथा US TH’ "(ब्रा ० श्का०।रप्र०।दअ्र०) Tht | दुग्ध इत्यर्थः | किञ्च बङचीरप्रदए्नेन ener विश्राय्ादिकमाशोववीद प्र SE दत्यभिप्रायान्तर मा “श्रयो यथाप्रदा चे पुष्छमाशासे । शवमेवैना एतद्‌ यस्ताति। तस्मात्‌ प्रादारि्युन्नीय वन्दमाना उषब्हवन्तः पश्चन्‌ ददन्ति” (ब्रा०दका०।श््र० शश्च) द्रति यथा खाक wad धनं दत्तवते we बिरश्नीवल्िव्यादि श्राश्नो- erg एराधाः करोति एवमेवेतेन we गाः fa. aa च्छास्तीयटेए्डने स्हतिराब्ाता तखाच्चीकिकदेारनेऽपि प्रभूतं ` चोरं पुवद्यरदादिति faye wea वन्दमाना वाचा मम माता मम भगनोल्येवं गाः Waar ददन्ति, एतत्‌ काण्ड- मतेषु मन्त्रेषु ware कथिकन्तरमुत्पाद्च fafrag “ay- दुग्धो्धाय gan ₹विरिति वाचं faena यथा देवतमेव प्रशति। STS च ATTA च ATA” (Aro pate eye eae) र्ति) द crmefagra तदनु चरेग्यश्च gha: प- गन्तं बङ्‌ चोर सम्पादयितुं fawa sac ar दाग्धि। तच खमन््कगे यदे ₹न मिन्द्र य, अरमन््रकमितरगोरा दनं तदी- यानचरन्य इति चथादेततं प्र्तल्वेन मानुषदे नार्‌ arefa: । कल्ये लच्छिद्रकाण्डाक्र एव तक्छमाना्था मन्ता fafram: ““बडदुग्धोन््राय देवेभ्य इव्यमाष्यायतां पनः । वन्धा मनृयेभ्यः पुनदेपहाय कल्पतामिति चिवो fay” दरति । ाद्धणेऽप्येतख्छेव मन््रख प्रतोकमस्त॒। श्रता faz- आद्धविरि तीष तूपाठभेदः | मन््स्या ठत्तिं विघने “जिराइ।

L

ee तेत्तिरीयसंडिताभाव्ये। [का०र।प्र०र।खग्द्‌]

चिषत्या fe Zar.” (जरा०रेका०।२प्र०।श्र०) इति । Fan सत्यत्वबद्धिचषां ते fava: मेनं कु भोस्पश्च न विनेव fae- ग्याऽयिका गा रायेदिति विधत्ते “ware यमाऽनन्वारण्या- ATT: | अ्रपरिमितमेवावरुम्धे'" (त्रा०रका०।र्प्र०।२अ०) Thal उन्रासामपि wat दामे बङ्देवसदह्ितायेग्द्रायापरिमितं चीर सम्पादितं भवति। ठष्णोमुन्तरा दरादयिलेव्यमग््कदा- नं कल्पे दितं । पुरव्वप्तल्ेन दारुपाजन्निषेध्ति “म द पाज दुद्धात्‌। श्रभरिवदे दारूपाचं। यद्रूपा दुह्यात्‌ । यातयान्ना हविषा GRA’ (Alo देका ०।२प्र०।२अ०) दति AA मेनाभिव्यच्यमानेऽपभ्भिः पुष्ये दारुणि met वन्त इत्यभ्रिसडितं zea तचल्धाभ्चिना चोरस्य खीरतलवाद्धविषो गतसारल्वं । सिद्धान्तरूपेण acre विधन्ते “wat Gers: । परोडान्- सुखानि वै watyfa गेत दतः पुरोडाशं इविषा यामे शीति । काममेव दारूपाचरेण दु द्यात्‌ः"(ज्रा० रका ०।२प्र०।दअन०) इ्ति। प्यं निषेधवादिने दविषस्तलवं न जानन्ति । अरतसद्नाठ- च्यथाऽयमये शब्दः । अ्रभिज्नाऽस्वेवमाड्ः | लाकं तावदपपा- दमादीनां शुन्निवन्तकलयात्‌ प्राधान्यं दृष्टं । दधिक्ोरादीनानु सरकारिलमेव । तते यागेष्वपि पुरोडाशचरुमांसान्येव सार- वन्ति watfa न त॒ परोडाशादव्बौचीनस्छ दीरादि दविषः कित्‌ artis ten याऽभ्रिना खोक्रियेत। तस्माद्‌ रुपाजद्‌ा हनं न विरभ्यत इति।““यदुपच्यंपरि भिरो दरत्‌) श्रधाऽधः शिरो हरति" दत्यादाविब Ta Ta: परोडाश्रमिति Tar दितीया च। We

(श ०२१ *श pare | केदार्थप्रकाश्े | |

रेड जादत्यन्मन्वा चोनख्ेत्यर्थः । FATT पूरव्वप्चमा इ “ae व ग दुश्चात । खता वा एव सम्भूतः | TET: | WY fata afcars: 1 यच्छद्रो Safa’? (त्राण्देका०।श्प्रग। que) tial अ्रखतेाऽधमावयवात्‌ पादात्‌ जातः। शिद्धान्तमाह “afayraaa न दु द्याच्छद्रः। तद्धि गेोन्पुगन्ति। वदा खख बे पविचमत्छेति। अथ तद्धविरितिः' (त्रा°र्का०।२प्र०।३श्र०)] अग्रिडाचटविष उत्पवनाभावान्ास्ि शूद्र सप्र Ris: | ददक्‌ इविङत्यवनख्व fase पविज्रमतिश्रयेन प्राग्रोतोति we- मेव । कल्यः “दने चप श्रानोय खङ्खुखनमानयति सष्- च्छष्यस्टतावरोरूखधिंणीमं धमन्तमा मद्रा धनच सातय दतिः" , तजरब्देग सत्यवाचिना जखेनावश्छम्भावि चालनसामय्यैमप-

खच्छते। हे खाम््यैवत्य श्राप युयं कुम्ओोगतेन चोरेण सम्प्रा wan SER युयं । ऊषिमत्तेनाच्च माधुयं ल इषं रेत्‌- त्वेन व सीरषद्ष्छः | किमयाऽयं was) सान्ायलचण्धम- wri: । खाम्था्धिंमाधु््गणोपन्यासादच रससम्पकौ frafear म तु दव्यमाचरसग्पकं इत्याह ““सम्पुच्यष्वग्टतावरौी- रित्वा । wargarmiterg रस सर्जति तस्मादपा- ओचषधोनाञ्च रखमुपजोवा मः" (जा ° शका ORT BW) इति, दाहनपाचल्ाखनेन खादुतमोाऽपां रसः कुम्मीगतकसीरखरू- पमेव माभिर्भखितागामेषधीनां रसस्तद्रसदयं Bast was | ब्नादुभयमेखनं WAS तस्मादयं सवव तद्‌मयमृपनीवामः |

एतच ara अधिद्धं। दन्दागासभयादपजोवनं विश्रदीरव्या- L 2

og ते्तिसीयसंडितामण्ये। [का०र।्र०श। च्य हे |

मनन्ति “शश्रन्नमभितं चधा विधौयते ae यत्‌ स्विष्टिः घातु- सूत्‌ रोषं भवति a मध्यमस्तन्ांसं याऽखिष्ट खनः । आपः पोतास्त्धा विधोयन्ते तासां यत्‌ खव्ष्ठि wawayd भव- तियो aaawerfed योऽणिष्ठः सप्राणः” इति। werer- भोक्रिप्रयोजनं दश्रंयति “मन्द्रा घनस्य सातय Tare! पष्टि- मेव यजमाने दधाति (्ाण्देका०।२प्र०।३अ०) दति। कल्यः ““अ्रथेन्प्चाद गदास्य Wa कला तिरः पविचं दध्यातमक्रि सामेन त्वातमचोन्द्राय दधति F MNT दधिदूपेण सामेन लामातन- fai तेनातश्चनेन frre दधीन्राय हाव्यते। मन्व सामशब्देन मस्यसेमं परित्यच्य कुता दध्यपलच्छते । ब्राह्मणान्तरबसादिति Wa: तच यातञ्चमद्रव्यविशरेषेदेवताविशेषाणणं wifi रवतो शरुतिः।दभर ox प्रियलं ovata iad पुतिकैवौ पणंवलकोव ऽऽत- Wid मामे तथत्कलेरा चसं ATA प्डले्गश्चदे व । तद्यदा तञ्चनेनं मानुषं । तद्यदा तत्‌ SR तद्यट्घ्रातगक्ति Sarg” इति। Wagar मुख्यं दधिजब्दं परिश्थज्य गणस्य सोमशन्दस्या- पादाने प्रयोजनमाह “सामेन लातमच्ोन्द्राय दधीत्याद। साममेवेनत करोति" (जा ० VHT Ho Re) इति AAA सोमोकरणं प्रयोजनं। तस्यापि warswary “at Ff Bra भच- यित्वा संवत्छर! सामं न पिवति। grease भामपोथेा भवति । सोमः खल्‌ वै सान्नाययं । य एवंविद्वान्त्षान्नायं पि- वति । WARIS Baar भवति (ब्रारद्का०।रम्रर। awe) tf Stade: पातव्यलेन विहितः साम care:

(का ०९) ०९ ।य्ध्‌र डे] VEIT ATT | ee

अद्धिष्टेममनष्टाय संवन्छरमतिवान्न sare a म करोति तेनावश्छममेा कर्तव्यः | वसन्ते वसन्ते व्योतिष्टामेन यजेतेति तदिघानात्‌) यदि इ व्याभावादिनिमिन्तेन प्रतिबध्यत तद्धाव- गया Batted | ara पिवतस्देकखं परिद्धियते। अस्ति अनष्ट तु मशक्रस् खव्वैचभावनया agra: | चरत एव ङददा- रष्छके wfenata ब्रह्यचारिणा artaqqua वाञ्तसूद- ward सत्युपाखनया तत्सन्पन्निराख्रायते ““एकाको कामयते जावामे खाद्य प्रजायेयाय fad a uray कश्मङर््वीयेति च यावद्‌ पयेतेषामेकेकं न प्राग्रात्यकृत्छर एव तावन्मन्यते तस्या- BHAT मन एवास्यात्मा वाग्‌ जाया | प्राणः प्रजा । चच्ृमानषं fad च्छा fe तद्धिन्दते। रो जं देवं वित्तं। ओ्रोचेणैव हि तच्छ च्छाति। watare कं) warat fe wal atria” cfa | द्मा Set वेदगम्यं | मन््लादिकं देवं विन्तं 1 अतः सामभाव- मया वेकच्छपरिदारो युज्यते कुडा: पिधानाय पाजविग्ेषं विधत्ते “न सटदयेनापि दध्यात्‌ यद्धण्छयेनापि दध्यात्‌ | पिट- रेवत्य? श्यात्‌, Waray वा दारुपात्रेण वा पिदधाति। तद्धि add (्रारश्का०रप्र।दअ्र) cf पिदा BMT चमद्‌- कुकशराद्धादो fag i दारूपा चस्य सदे वत्वं देडनपाकेऽवगतं म- MATE । तचेवमाचायते “MTs दे वपां यज्ञस्ायपि प्यब्यतां` इति। श्रवस्या ्याप्येतद्र वयं । पिधानपावख शाद- क्वं वि्षन्े““उदन्वद्भवति। पे तरै रकाऽघ्नीः। रचसामपदद्यैः (जा०दका०।श्प्र०।दश्र°) इति । खामिमानिदवतामुखेना्पां

or तेत्तिसीयसंशिताभाष्ये। | [का०१।प्०१।यन्द्‌]

Tet we | पिधानाय waaay व्याचष्टे “श्रदखमसि विष्णवे Sere) यन्ना वे fam | यज्ञायेवेनददखं करोतिः, (are VAT RNase) Tht | श्रद्समनुपक्लीणं। कल्ये तु प्रतोक- मिदमित्यभिगरव्यादधिद्रकाण्डगतेा मन्त्रा विनियुक्रः ““्रयैनद्द- न्वता क्सेन वा चमसेन वा पिदधाति) श्रदस्तमसि विष्णवे त्वा यज्ञाया पिदधाम्यदं श्रद्धिररिक्रन wae चाः पूताः परि- aca” tfai weave हे सान्नय्य विष्णवे ar पिदधामीति अध्याहारः | कल्यः “तदुपरोव निदधाति यज ग्त्मन्यते विष्णो vay रकखेति”ईति। ज्र रसषफाथेमेव विष्णशम्बो धमं | न विन्द्रवद्धविः खोकारायेत्यमुमभिप्रायं विश्रदयति “विष्डो way रचखेत्याह wy” cia शाखा afearita सान्नाेऽपि faut “are: सादयति। गभाण्णां त्या श्रप्रपादाय। तस्ना- दभाः प्रजानामप्रपादुकाः। उपरोव facurfa sata fe gat ara: | gate Grae सम्पेःः (Ato Vato! ९प्र०।द२अ०) Tha we विनियागघङ्गुहः। “शरूुन्धसान्नाखपाजाणि प्राच्य मातेति कुम्भिका । darara वख्ज्राखापविजं तच निरिपेत्‌।॥ ङतविन्दुन्‌ सेति are दुग्धासि्ाऽभिमन्तयेत्‌ | सम्पसङ्खालमं सिधा सोमे दभ्रातगक्ति fe विष्छोऽनधेा दधात्यस्मिन्‌ ढतीये ew वणिंताः"”॥ अरय मीमांसा, उतीयाध्यायस्य ठतीयपादे fafa | “qrutgfafa मन््ोऽयं पारोडाजिकशेाधमे।

[Wea Wor weeg] वंदा्थेप्रकाशे | <

QAI वा ब्रथमोऽस्ड समास्या ii पारोाडाजिकमित्यच we तद्धितेन बा । सन्निष्यनुश्ितः कर्य: क्रप्तलाखचरमः क्रमात्‌" ॥ दति, Wag Gare eae रेवयस्धाया cared मन्तः पैरो- wifsefafa याञ्िकेः समास्ते are पठितत्वात्‌ । समा- STA पुरोडाग्रकाष्डाकानामुलुखखजुड्ादीनां ओाधनेऽङ्ग- fafa चेत्‌ । मैवं । पोारोडाभजरिकमिति creat प्रतिः यरोगडाश्रमन्ल्रमभिधनत्ते । तद्धितप्रत्ययस्च agains | ग चैतावता परोडाश्चपाचाणां मन्तरसन्निधिः प्रत्या भवति, fe त्वथापत्था कस्प्यते । यद्युक्रसन्निधिनं स्यात्‌ तथा ae we चारोडाजिकष्मास्या न खात्‌ । म Waraefafear- atfag लादिमन््लाणामाग्मेयकाण्डषमास्या भवति । सज्िहि- तानान्त्‌ THT: प्रथमं मन इत्यादि मन््ाणां waaay समा- ख्या । तस्मात्‌ काण्डखमाख्यया सन्निधिं परिकल्प्य तत्छन्निष्यन्य- WAIT परस्एराकाङ्जुगर्ूपं पारोडाजिकपाचप्रकरणं क- waa agi वाक्यलिङ्गश्तिं कल्ययित्वा तया श्त्या fa- faa इति समाख्याया विप्रकर्षः सान्नाखपाचाणां wry- नमन््रसन्निधिष्ठ sare दृश्या बहिः सम्पादनस्य मुष्टिनिवापस्छ WAITS खान्लाय्यपाजाणां Tw: 1 waa बर्रि्निंवा- पविवययेोर्मन््ानु वा कयोा्मध्यमेऽनुवाकं प्ते। तेन च प्रत्य- चशन्निधानात्‌ प्रकरणादीनाञ्चतुणामेव कल्यनात्‌ सन्निधिः अज्निट्णते | तस्मात क्रमेर समाख्यां बाधिला सल्ञाच्पाचथा-

Se तेत्तिरो यसंहिताभाष्ये। ` का०१।्र०९।य् = ३ |

धनषा मन्त्र THs चरमः पकञाऽभ्युपेतवययः। तस्मिन्नेवा ध्याय षष्टपादे विष्ठारितं।

'“श्राखाच्छदादयेा दादधम्भास्यायं wafear:

wag सन्तिवा सायं स्थानात्‌ ते पृव्ववत्‌ खिलाः ॥

आनर्थ॑क्यप्रतिहतिः पृच्यैवस्नेव विद्यते ।

बलिनाऽतः प्रकरणात्‌ प्रातदेादेऽपि सन्तिते"॥ दति।

दशपृणंमासप्रकरणे पलाश्रश्राखाच्छदनं तया ्ाखया व- त्छापाकरण्मिव्यादयो दादधण्माः समाल्राताः। TTet wW Ser विद्येते । श्रमावास्या्यां राचाठेका दोहः । प्रतिपदि प्रातरपरोा ` दाहः । तच पु्वन्यायेन स्यापनबलात्‌ प्राथनमिकनायं देवरे प्रयमश्चतास्ते wat व्यवतिष्ठन्त ईति चेत्‌। मेवं । वेषम्यात्‌ । पव्वैच fe सेमे पश्रटुविशसनादिकग्भणामनन्वयात्‌ प्रकरणटमा- wen प्रतितं । ततेाऽग्रीषेमीयपशा सखानबलात्‌ ते weir व्यवसिताः । दह तु नासत्यानर्यक्यप्रतिदतिः। ततः प्रकरणेन सानं बाधिता <arereare wal wader: । दश्मा- ध्यायस्याषमपादे विचारितं।

“खा ेत्युकतिदं न्विमे संहारस्वान्न arfaa: | पव्वेन्यायेन Aa खाहाका राविधित्वतः॥ विधिल्वेऽपि नियद्यैव न बाध्या स वषररूतिः | हामान्तरे वषड्भारखाहाकारविकस्यमं॥ इति |

WATT BAG | ATYITY वा देवेभ्याऽन्नं प्रदोचत दति, दविद्ामविशरेषे श्रयते एथिे खादान्तरिक्ताय खाति,

Wow Ot Ce SRT RTH | ८६

wa Genfuare यथा sarc fafere खाप्तद्स्य प्राकर्‌- fea wacufataar sade सति विष्ठत्यन्तर ara- wai मास्ति तथा ददाप्यमारभ्यवादेन विहितस्य खाराकारख दरविंहामप्रकरष्पटितमन्ल गतेन खाहाग्रष्टेनापषंहारे War- रेषु नास्ति खाहाकार इति WH! ब्रमः \ufaat खाति म- ऋपाटठाऽयं। न त्वच STRATA SAT CTS MAH HS aT AS विधोवते। न खस ““यमादित्था श्ररप्रमाणाययन्ति"द्त्यारि चाञ्छामग्लमता श्रादिल्यादिश्रब्दाः कस्यचिदथंखच विधायका इष्टाः खथा सिद्धार्थवाचक श्रादिल्यभ्रष्दा न fare, यथा क्रियावाचित्वे$पि वन्तंमाना्थं आआघ्ाययन्तौति न विधायकः तथा वैदिकविर्विंषयोा देवस्य दसमित्यसिन्नयं वन्तंमानः ख्खाहाशन्दो areca विदधाति। तथा सल्युपंहा यापसंहा- Taartafaqaaweral श्रयभावान्नास्येवाच पववेन्यायः । wa watetfen ware हामे faframara खाहशाकार- विधिरथाक्भ्बत इति चेत्‌, एवमपि ब्रा्मणवाक्येन पले ura: खाहाकारो नियम्यते श्रसिन्नपहामे खाहाकारेशेवान्ं प्रदी यत दूति । ततः पाक्तिके वद्धा रोऽथाज्जिवर्तते। किञ्च “पर- खात्‌ खाहाकारावाश्रन्येदेवा उपरिष्टात्‌ खाहाृतया ऽन्ये" दूति ब्राह्जण्टाक्रन्यायेन खाहा प्रथिवा इत्यपि ae: पे प्रा- afi तच एथिव्ये खारेत्येव पठेदिति. नियम्यते । श्रथाह्- त्वा जिवन्तंते , तस्माद विधिलविधिलयोरुपसंहारा भावेन शामाग्तरव्वनारग्ब विदिता वषडारखाहाकारविकख, सुखिता

cR तततिसीयसंहिताभाष्ये। [का०र।प्०९।अ ०१]

भवति । एवश्च सति “wa: सकः” “Carer चावाण्थिवीर्भ्याः? दति मर्वांशाभ्यां खचितस्य खाडहाकारविकसल्यस्य न कदािद- नुष्यपपल्तिः | प्रथमाध्यायस्य दितेयपादे किञ्चिदिचारिवं। “aa qafata WRT वादा हेतुरुत ala: | हिमा श्रुता हेतुता ऽतः श? पादन्यख साधनं ॥ बर्पसाधमता Brat Ararat सा विकस्प्यते। mat निरयंके। हेतुः स्ततिस्त॒ स्यात्‌ प्रवर्तिकाः इति।

दद मा्रायते “sgdw जरे ति? “तेन छन्नं fad” इति । sandal विधेयश्रएपं tqaarefa हिशब्दस्य हेतुवाचि- ल्वात्‌। यस्माद नरसाधनं तस्माच्छेण हातव्यमिन्युक्ते यद्यदन्नणा- धनं दर्वीपिठरादिकं तेम सर्वण दातव्यमिति waa ततः पिढरादयः एप सद विकस्प्यन्त दृति म्रा्ते। ब्रूमः । wie डामघाधमलवं Ba तोयया तदवगमात्‌ पिटरादीनां ar- नुमानिकं। अरताऽषमानबखतवाम्‌ न विकश्या aM: | तता इेतु- व्यथः । स्ठतिस्त प्ररोचनायापयक्रा | तस्मात्‌ स्ठतित्ेनाकवयः। अनेनेव न्यायेन प्रटतेऽपि “अभ्निराजमेव न दुद्याच्छद्रः। तडि arash इत्य ज दिभब्दस्य देतलाद्यज्र यत नाख्॒त्पवनं तजर तच द्र स्यौ निषिद्ध दति व्यान wat उत्पवनरडितानां जीडियवादीनां कदाचिच्छद्रेण स्यष्टानां यागयोग्यलं ग खा- दिति ga: wes) तद्धने त्पृन न्त्य यवाद ख खावकलेन हेतु- प्रतिपादकलाभावास्नाक्रदोाष दति राद्धान्तः

अय व्याकरणं | प्टन्धष्वमिच्यचब धातुरदाकसलः। चपप्र्ययस्य

[करर pao} SSTUTATH | cz

प्षिलवदनदाचलः। अदु पदेजादु्लरं खसार्वधातुकमण्वनृदा कं । Sawa चञन्तलेन स्नित्यादिरिति (पा ०६।९।९९ ७) च्राद्ु- दाः मातरिश्चनजब्दा धिवणतिवदमष्यादात्ः। घमाऽसील्यो- कारद्ादात्तानदा्लतयारकारयोः खाने पतितलादेकादे्रख- रेक जित्यमद्‌ा्तते प्राते तदपवादः खरिता वानरान्ते पारो (षा ० ८।२।६) | खन्तरपदस्ादावनदाक्ते परत उदात्ानदा- ware एकारे ज्रः स विकल्पेन खरितः स्यात दृव्योकारः खरितः, viata च उदालसरितयो यंशः खरिताऽनदा लश्च (ate = R18) SAWS वा खरितख् वा साने या चक्‌ तस्रादुष्लर- Wee aS Vita: खात दत्धाकारः खरि तः | विशस धाया WITS यच्छा SS: सा विश्वधायाः,तच पुवेपद प्रहन्ति रः प्राप्त, विश्ननब्टखच खत wryern: “विश्वे देवा warey”’ caret तदंगात्‌। ददतु eee विं Sarat (पा०६।२।९०६) दति विश्वमिन्छेतत्‌ पूव॑बद मन्ता दान्तं । पर मनरब्दा नपुंखकलिङ्घा ऽपि नित्धनपंसकलाभावात्‌ फिर्‌खरे्ान्ता दान्तः। ट्‌ ५दखेत्यज wearers पदात्‌ परत्वाभावान्न निघातः, किन्त धाठतुखरब- रख साव्वैधातुकखराः। परमेण धाला FY खेत्ये वं एकवाक्य- नेऽपि ge wearsiitia खमुखयविवच्ा्यां चकारख् wnat चादिखलापे विभाषेति (पा ०८।९।६ ३) निघातस्य विकच्या द्रष्ट व्यः। gwar cafe: | पविचमित्यच यवर wrafata (ato VL ८१५)पुञृधातोरि प्रत्यये सतोकार STM: | MAUTT MT: WATAMASTAA RUSS CHI VASA fag rare: खरि-

ॐ 2

तेत्तिरीयसंडिताभाव्ये। [का०९।प्र०९।यव्ध- श |

८2

तः। टृ ग्रतार्पसंख्यानं (पा ६।९।९७२।९ वा ०) दति ड हज्च्छ- areata श्रजादिविभक्ररुदानलं | कं सुखं ्रकंदुःख्वं ag विद्यते यस्यासौ नाकः पर्वपदप्ररतिखरः । खाशाच्रब्दा नियालः। द्यावाषटथिवो शब्द स्य,देवतादन्दे च (पा० ६।२।९४९) दत्यभयप- दप्रतिखरत्वादाद्न्तावदान्ता। विश्वधाया इति वत्‌ विश्वा युरि- व्धादयः। चता वरोशब्दस्य ्रामण्तितलाक्निघातः) ऊग्मिनअब्द्टस्या facet: उोेबनुदात्तः । मधुशब्द ठषादिः | मठुप्तमपावजु- STAT धनश्रब्दा नपुं सकखरः। से मेश विष्णुशष्दा ठषादिगताः। व्यस्य Was Bw व्यं प्र्ययख्रः ॥ इति माधवीये वेदा- प्रका तेन्तिरोयसंहिताभाग्ये ठतीयाऽनजवाकः te ॥

ॐ ¢ अ

HAN वां देवेभ्यः शकोयं वेषाय त्वा UAEK रक्षः प्रत्युष्टा रातये धूर सि पूवव धुव्यन्तं Yor तं येऽसान्‌ धूर्वति तं weal य॑ वयं धूव्वामस्ं देवानामसि सक्जित- मं पर्परितमं जुष्टतमं वहं तमं देवह्ृतममहतमसि इ- विधानं हरस माद्ामिंचस्य त्वा VET aa माभे- मासंविक्या मा त्वा ॥ ९।

हिश्सिषम्‌रु वाताय देवस्य त्वा सवितुः प्रस्वेऽश्ि- ATAT Yt पुष्णाहस्तामभ्यामम्रये जुष्टं निव्वेपाम्यद्रोषो- म॑ाभ्यामिदं देवानामिदमुनःसह Wile त्वा नार्यै सुवरभि fred Sarat ज्यातिहेःह॑न्तां Tay यावा

(=I ०९१ १९६ १, | वेटार्थप्रकान्ने | Lt

पथिव्याख्व्येन्तरि छमन्विद्धदित्याल्वापय्ये सादयाम्यः RWS शस्व ॥ २ ॥ मा त्वा षरचत्वारि रश्च ॥४॥ इति वैत्तिरीयसंडितायां प्रथमकाण्ड प्रथमप्रपा- SH चतुथाऽनुवाकः ॥ 8 । अगुवाकजये पवेदि गकर्तव्यं खमापितं । खन्तररंबभिरम्‌- ae: प्रतिपदिनकरत॑व्यमभिधातव्यं | तच प्रथमं तावदस्मिंखत्‌- ंऽनवाके हवि्निंवापोाऽभिघोखते । Graven. “ra प्रातज्ज- तेऽच्चिरचे दस्ता स्पशते क्ये वां देवेभ्यः waafafa” दति । WIG: SNe वां देवेभ्यः शकेयमिति इस्ाववनिच्ः' टति। डे Wer रेवानां waft कर्णे प्रलाखिते युवां wary war ward । विनापि प्रचाखनं लाकिकञ्नक्रेः TATA RTE aww याऽयं मग्छः प्रलालनरेतुरित्धभिप्रेव्याह । “add वां देवेभ्यः अक वमित्थार wwe? (ATo देका ०।२प्र०।४अ ०) दति कञ्िकन्त- ware टणास्तरखे विनियुद्क “awe वे सनतिमम्‌ प्रजाः प- वा यजमानस्य सन्तायन्ते | यज्ञस्य विच्छित्तिमन्‌ प्रजाः पश्वा amare विच्छिद्यन्ते, यज्ञस्य सन्ततिरसि awe ला ong quia waa ला यज्चस्ेत्याइवनोयात्‌ सन्तम ति। यजमागख् HOTS THATS सन्त्ये" (त्रा ° ART HG Me) Tia यश्च बा ema इत्येषां wrarareciaa दिरभ्धासेन भूमियंचा ब दृश्ठते तथा स्वरणोयमिति qeafa । अत एवान्यज्ाखातं

<¢ तेलिरीयसंडिताभाष्ये। [का०९।प्र०२।य ०९ ]

“sfagay सृणाति'” दति । खरणप्रदे्स्ताद्यकी ne दिते ^“गाहेपल्यात्‌ क्रम्य सन्ततामुखपराजो५ सत णात्था इव- मोयात्‌'*दति | उपरा जिस्तृणविशेषः । प्रणयनं विधन्ते “रपः प्रण्यति'"(त्राण्देका०।२प्र,।४अ०)द्ति।तत्मकारः SU दभिंतः “mary गारंपत्यमुपविग्य कसं वा चमसं वा प्रणीताप्रण्य- नमानीय तस्िंस्िरः पवित्रमप आ्रागयन्नाह । ब्रह्मन्नपः प्रणे- ग्याभि यजमागवाचं यच्छेति Wa समं प्राषपधारयमाणेऽ विषिश्चन्‌ इलास्सरेणखाद्वगोयं cay सादयिला"'दति।प्रणयम्‌- विधेरथेवादमाद““्द्खावा WIT: | अद्भामेवारभ्य प्रणीय त्रच- रतिः। (ब्राण्देका०।२प्र०।४अ०) Thal श्रपां HET अद्धारूपलमुपचयंते। तव्जनकलच्च गत्यन्तर Varad “श्रा पाऽदाख wet TAM TATE eae” cit दृष्यते खाना च waite श्द्यतिश्रयः | पुष्वौक्रमेव प्रणयमविधिं पुनः पुनर- गुध बधा स्तोति “अपः प्रणयति । चश्च वा ATT: | यश्षमेवा- Te प्रणीय प्रचरति। रपः प्रणयति) वजा वा श्रापः। वञ्जमेव wee: प्रत्य awa प्रचरति। sa: प्रणयति रणात TAH: | रलसामपशद्ये । अपः प्रणयति । श्राया त देवानां प्रियं ura देवानामेव प्रियं धाम प्रणय प्रचरति अपः प्रणयति | पावै ae देवताः। देवता एवारभ्य प्रणीयप्रच- रति" (त्रा देका ०।२प्र०।४अ०) इति, यज्ञो यथाभीष्टखगं साधनं तददपामभीष्टप्रीव्यादि साघमलत्वाथश्ञलं। प्रणोताभिरद्धिः asa संयमनं प्रचरणं, यया वजा afce वारथति तददापसुष्छां

(क ०९९ ०२१०४) केदार्थ॑प्रकाङ्के | <e

wrcafen ter wal पुरेवेकरं । ठष्छुदकख रेवप्रियधाणे दुखा- कादुत्पख्लादर्ां तद्धामलं। रेवास्लावद्निं प्रविश्च तद्भावं प्राप्नाः। तथा च श्रुयते “देवासुराः संयन्ता WIT! ते रेवा fangarsfit पराविशन । तस््ाद्‌ाङरभिः wet देवता” इति “a चाध्निरणु प्विष्टः। ख जिखायत। साऽपः प्राविशत्‌" इति श्रतेः । recat WALA लं । ब्राद्शाक्रादा तथाल द्रष्टव्यं । कन्य: “WITH <faunfaerawadty सव्येन wg aaraafa” इति। तदेत- दमयं चज्चाचुघमध्यपाति, तानि यज्नायुधान्यन्यजेवमाखातानि “erg कपाखानि wired च ate ठष्डाजिनश्च अन्वा चोलृखखञ्च wey” Frere च एतानि वे दश्रयन्ना- अधानिः*दति। तेषां प्रयो मप्रकारः खरे दर्भितः “उत्तरेण ary- ware दमान्‌ खर सोयं we aly पाजाछि ree warts दअपुव्वीखि cag कपालानि चेति यथा षमा- खातमपराकि way aa जुष्टमुपग्तं भरवां वेदं पाजीमाञ्य- खारी प्राडिचररर्मिङापाचं प्रणोताप्रश्यनमिति पवि तान्ब्तरेशावर्जि्टान्वन्वाहा्य॑स्थालीं मद नीमभ्सागमुपवेषं प्रा- तदंाइपात्राशोति प्रणोता प्रकयनं पाचसःरसादनात्‌ Yo स~ मामनमन्ति'*टति। तत्राग्नि कहवष्यादामे ्ाखान्तरमनग्व उदा इतः “वानस्पत्यासि cwaaafatra दवणोमारन्त, इति ।. तसात्‌ “वेषाय ला? दति ae अपंमाद दीत | वेषो afar WAGES रे ज्रपत्वामाददे्रजाथावकबाधकाल एव वाक्यपर्तये WTAE: | ग्टानकाले तु म शाकिकं पदमध्याररतग्यं।

cc atatadfemia ; [का०१।प्०९।य्छ 18 |

श्रमाशातसोारहादिवदमन््लात्‌। अरववुद्धसा्थंस्य वाक्यैकदेशे नापि संखारोद्रधे सति Maat: | wwe तङ्कार कृत्या नास्लदृषटं किञ्चित्‌ । ware we निवेपामीत्युष्छादी- ममन्लानपि प्रयुञ्चते । भ्न्यथाऽग्रये जुष्टमित्येवमालातस्येव प्रयागे च य॑कश्समवेतच्यान्धंस्य सृत्य भावप्रसङ्गात्‌) we aye नि- वापावचातादो प्रसिद्धमित्यार“ वेषाय लेव्या इ। वेषाय छनद्ा- TH? (त्रा०्रेका०।२प्र०।४अ०) दति, कल्यः “ney रच्छः WHS ्रारातय दत्थ हवनीये गापत्थे वा प्रतितण्य'" दति) व्याचष्टे “AYSY TS: प्रत्युष्टा श्ररातच CATS | CHAT ATE” (त्रा ° देका०।२प्र०।४अ०) Shai कल्पः ““जघनेन गाहपत्यम्चि- मने भवति wernt युगधुरमभिग्टश्ति धूरसि धुवं धृवम धुव तं योऽख्नान्‌ धूवेति तं wa द्यं वधं धूवामः fa त्रोरहिरूप- इविधारकञ्चकट सम्बन्धिना ore बली वदं वदने ee afafg- waste: शास्तद्‌ष्टाऽस्ितं प्रार्थयते । खे ae a fe सकाऽसि ततः पापश््पं fe aa विनाश्य । fag at रालसारिः याग- fanarera जिर्धासति तमपि विनाश्य। यंवा श्राखस््ादिरूपं वेरिणं वयं fautera: तमपि विनाश्य वज्याधारभूताचा are धुरः संसभ fart “धुरसोत्यार । एष वै धुर्थाऽभभिः । तं चद गुपस्युश्लातीयात्‌ | WAY यजमानं च प्रर रेत्‌ । उपयु WALA | अरध्नंयाख्च GHATS चाप्रदाषहायः (Hre Ato} ९१्र०।अ०) इति । तन्धूरवैति वाक्ययोः Grew निवार- यति “usta योऽस्मान्‌ धूर्वति तं yd चं वयं धूर्वाम CATT!

[Wleumeryees | werdwane | mE.

द\ वपव ET ea धूवेति। यद्येनं wdfn तावम शुचार्पयति {जाण््का०)र्प्र०।४अ०) Thal जकन चोजयतोत्यसैः। कश्यः “्रमाऽभिमन्तरवते लव देवानामसि उक्ितमं पप्रितमं sare क fens रेवह्तममतमसि दविधानं cove arer:’ tia रे wad a Carat wafea भवसि ततः इए तब Mele: Gaara जरिखतमं दविषो areand देबानामाह्ादतमञ्चासि। किञ्च ओरिमारापादितवक्रलरदहितं हविषो धारकमसि ऋता दृं Mal WH AT 1 Ae प्रथमभागे स्पष्टार्थं दशंयति “a waraTafa सखितमं पप्रितमं wea afead रेवष्तमभि- MATE । यथा यजुरवेतत्‌'” (जराण्देका०।२्०।४अ०) CA WAITS यथा प्रतीयते श तथैव, म we Sharan विवाविक्ेषाऽखि। दितोवभागे ब्रीहिभारप्रयक्तं feel वा- da care ““चरइतमसि इविर्धागमित्यारहामर््येःः (ares का०।२प्र०।४अ०) Cia दतोयभागे खयमण्यारोढुं wares BG सम्पाद्यत द्याह ““दृ६द्ख माङ्ारित्याड wa’) (त्रा दका०।रप्र°।४अ०) Cia त VAIN: उन्छरखछ भागस्य मन््राकलरत्वमनभिप्रेव्याड ““श्रइतमसि efadrafaartrefa” इति । कल्यः“ श्रथपुरोडान्नोयान Tea fase त्वा चख्षा प्रे मा भेमा संविक्था मा ला fer fad” fa रे ब्रीहि way wafers Zea चकवा व्ामवलाकयामि न तु वैरि चचा । ठता मा भवी; ara कष्िष्टाः wee at 9 मारयामि wr- कूशोऽवमिति बध्यत्मादनाय fawn cary “faze

N

ge तैत्तिसोयसंहिताभाव्ये। [का०शाप्र०राखं ०४ |]

त्वा चचषा Te इत्याह भिजलायः› (ब्रा°देका०।२प्र०।४अ ०) इति । भयकम्ययारपि हिंषावाम्तरमेदत्वमभिपरेल्यादमममामेमीा संविक्था मा at हिसिषमित्यारादिश्सायेःः (त्रान्दका ०) शप्र०।४अ०) दति। कश्यः “'उरूवातायेति ofcureaqargy”’ इ्ति। & करिव्यमाणदार त्वमेतेन पिधानभूतद्ाद्पनमथयनेग वायुप्रवेशराथै विस्तीर्ण wat वायुप्रवेशे प्रयोजनमाह “ae किञ्च वाता माभिवाति। तत्‌ स्वे वरणरै वद्यं । उरुवाताये- WIE | अरवारुणमेवेनत करोति" (्रा०।दका०।९य्र०।४अन०) इ्ति। यद्रव्यमाटतल्ेन वायुनं nfs तद्य सम्बेख्ावरकेा वरणः खामी aw खामिलं वायुगा भगिवल्धंते। we: “wy निष्यैपति देवस ला बवितुः प्रखवेशिनाबाङग्यां gear दइला- भ्यामग्रये जष्टं निब्वेपामिः' इति । amare: oe afila: “ged ufat भिधाय afarafatrayacar वी शटषि frais तया वा ufawamr’ इति। ares “देवस्य ला सवितुः प्रसव इत्याह naa अश्िनाबाङ्भ्यामिल्याह। अश्मा fe देवाना मध्य आस्तां। पष्णो दश्ताभ्याभित्याह यद्ये we we निब्व॑पामीत्या । श्रग्रय एवेनाम्‌ we जिर्व्वपति" (जरा ° दका०।रप्र०।४अ०) इति । एतान्‌ त्रीहीन्‌ प्रियं दवियथा भवति तथा निन्यपति । आटन्तिं fart ““जि्यजषा। wa द्मे लाकाः। एषां Sarnara wel चतुथे । अपरि- सितमेवा वर्न्धे" (त्राण्देका०।२प्र०।४अ०) टति। ्रपसूम्बः ““एवम्‌न्तरं चथादेवतमप्नीषामाभ्यामिति पैरमास्यां” इति।

[ शार।प०६।यखअ ०8] वेदार्थ॑प्रकाद्े। et

तदिदं खष्टोचकार गेाधायनः “एतामेव प्रतिपरं waraiear- माभ्वामिति tréarenfaxra Faure चेन्दाचिग्वामित्यमा- वाखावामसन्नरयत इग्दरायेति waa मरेद्धायेति वा ufea- ₹श्वालो भवति" दति । fae वेत्येतमेव मानमपक्रमं छना . we निब्वपामोत्युपसंहार रला तयेखंष्यऽद्योषोामाभ्वामिति ware) एतत्‌ खर्व्वमभिप्रेत्याइ “a Cada: दवोर्षि जिव्क्पतिःः (्रा०रका०।२पर०।४अ.) टति। wer “xe रेवा- गामिति जिदन्नागभिष्टब्रतोदम्‌ नःङरेत्धवजिष्टाम्‌"' दति | wd किङप्नमिदं Sarda खं इदन्तु ware देवेखडितानामखाकं खं यानाक्राण्टामस्नाभिः करिगमाक्वाद areqarware: मागयारखाडग्धाय मग्छदयमिव्याद “दूद्‌ देवानाभिरदम्‌नः Weare arama’ (ज्रान्का०।२प्र।४अ०) टति। wa: “wre ना नारात्या इति fawartarfaare” ति। 2 विः अभिदधे खामभिमग््रयामि। तजराभिवद्धंनमरानाच ग भवति faa देवेभ्यो दातुमेव। साऽय wea इविधाऽवखछन्द- मेन चया मा भूदित्येवं रकां care “सादये लानारात्या TATE गद्ये" । CAT RST Weise) टूति। बेाधावबः “अथा tattered सुवरभिविच्येषं वेश्वानरं च्छातिः* cfr आपसख्तम्बस्द॒ मन्तरभेद मभिप्रेत्याह ““सुवरभिविच्येषमिति wa विहारमनुवीचते। Sarat च्थातिरित्या्वनमोदं ” दति 1 खर्म- ग्राधगलत्वात्‌ Viet सर्ववयागप्ररे ्मभिता विद्वेष warts;

arena खगंख प्रकाशकं व्यातिःखरूपं पण्यानि । wae- 2N

९९ तेततिरीयसंडितामाप्ये। [arenes |

स्यापरिभागे परितः azafea aafafa प्रदेशेऽवखितस्य afe- रवलाकनमण्यपेखितमिन्याड “anda वा एषाऽक्खरति + यः परीणहि । सुवरभिविस्थेषं वेश्वानरं च्यातिरित्यार । ga- , रवाभिविपश्ठति ¦ aarat serfs: | ्राण््का०।श्प्र*। 9 अर) दति i वोाधायनः “aq aerated great दया द्यावाष्टयथियाः'' इति । भरापसम्बः “geet gare ए्यि- ग्यारिति प्रत्यवरः" दति । द्इ्लाकपरलाकयोारखद्रहा द ठोभवन्त्‌ । अदाद्चेप्रङ्ायाः सद्धावाद्‌ाच्छैमाशंसनोयमि- व्यार “grarfan शविषि wha उदवेपेतां। दश्रननां दया चावाए्यियारिच्याइ। हाणां घावाण्चिदयोर्टैतये"> (्रान्देका०।श्प्र०।श्अ०) fy | गृडोतदविष्कः किवादिग्ड यच्यतोष्यज्ञानालाकथेाभेषेन कन्य: प्राप्तः । दुःरदम्तामित्युक्के सल्येतदिनान्र sew न भवतोति भिखयाङ्केयं मवति।

ae: “vaafteafavifa दर ति, दति। व्या चष्टे “ङब्बेन्तरि- तमण्विदीत्यार wal”? (त्रान्द्कार।र्प्र०।४अ०) Tha | HAT:

“WHINE मापत्यमपसाद यत्यरित्यास्लो पसे wear” दूति) अदितिष्ब्दख्छ मिरथं care “्रदिल्यास््लापस्ये सा- दरयामोत्याद ) दयंवाश्रदितिः। wer एवैनदुपस्ये खादयति"

(जाण्श्काण्श्प्र०।१अ०) इति । Hw “गादपत्यमभिमन्ल्- चते aa way cuefa” दति । अच इविषा रामां वि- वक्चितमिष्याद “wi रव्य रच्खेत्यार TA” (ब्रार्श्का०। शप्र ।भ्अ०) टति। अज fafrarraye:

[का०र१अ०र।च्ध०४] येदार्खं प्रकाशे | €

‘age waar: श्रद्ध वप्रहपंपरियशः। भ्हयुटमिति खन्तपय धृस्पजैच्छकटे भुर ॥ त्वमोषां Saas wad वधिरोाहति | खमब्यैन्तधिं मपच्छायं fasfa हविरो लते ॥ देवेति निब्वपेद प्नोव्यपि पुष्वीनष्छनात्‌ । ददं भिर्प्रतच्छंधेा ia स्फात्याभिमन््णां ॥ खवव्विंहारवोकाथ Far gars | ड़ शहावर्द्मार गच्छेददिण्डमा fe सादयेत्‌ ॥ अद्नेऽभिमन्वणं मन्ता उक्रा एकोनविंशतिः” | अथ water) तच कचित्‌ सामान्यविषारा उच्यन्ते, य- BNE Sasa ते वक्रव्याः तथापि सञ्चा रव्यत्पत्तये तच्दनुवा- केषु awa दादशाध्यायस्य दतोयपादे विचारितं, "अनध्याये मन्त्रपाठः Ral ALS at TT: | तत्पाठटस्य fafagazfa तत्रानिषेधतः' *॥ दति। wife माध्येतव्यमिति निषिद्धलादरनगध्यायेषु क्रतुप्रयोगे wat नास्तीति was | निषेधस्य ग्ररणाथाशष्ययनविषयलयात्‌ ऋतु प्रयोामे तद भावात्‌। अन्यथा प्रतिप वेष्टेभ्विदितत्मेन मन्त- पाठाभावे तदध्ययममनर्थकं स्यात्‌, तस्मात्‌ प्रतिपदि कर्णे वा- नित्वादया ae: पटितव्याः। तच्रेवान्यदिचारितं। “att wat भाषिकः किं ara प्रावचनिकोऽय वा,

* - तत्पाटस्यानिषेषः स्यादख्ि पाठनिषेघता इति Ate पाठः|

€9 तेति रीयसंहिताभाये। [का०१।प०१।्० ]

ब्राह्मणे क्रेरादिमेाऽन्यस्तदुक्रेलंषणलवतः'* ॥ द ति। त्तदे MATT भाषिक इत्युच्यते | तदुक्रमा TER | “Saal बहचाखेव तया aware laa: | BUMNIaAt ys: स वे भाषिक saa” ॥ टति। साऽयं UPAR क्रते HAY WATMA | कुतः। ब्राद्मणेनाक्र- ata * मन््रविनियेगस्याङ्गन सिद्धतया खर विगेषविधान7येव ब्राह्मणे मग्र उपादोयत दति ws ima नहि ब्राह्मणे मन्तः waa किन्त प्रवचनप्रसिद्धसखरा्युपेतं waar way म- न्मृपलक्यितुं तदुपलचणसमयानि मन्त्ोपक्रमसदृश्रानि का- निचिदकराष्यचायन्ते। तद्यथा ““द्मामर्ग्णवन्ननाग्डतस्येत्य- आभिधानोमादरन्ते” इति । सतमेवाभिप्रायं gqafadq कचित्‌ कचित्‌ शब्दान्तरणोपलच्धन्ते। तद्यथा “सावित्राणि जरावि waa” इति। यच fagfegr विनिथेगस्तच ब्राह्मणमन्‌- वादकमस्त | तस्मात्‌ प्रावचनिकः खरः क्रतो क्षणे वामिल्या- दिमन्ताणां प्रयाक्रव्यः। तचेवान्यशिभ्तितं। MPU ज ख्य" भाषिकोाऽयवा | आ द्याऽन्यमग्छवकीवं खरा न्तर विवजंमात्‌'” ॥ दति ॥ वामस्यत्यासोत्ययं AAT ब्राह्मण एवेत्यल्लः। तस्यान्यमन्छवत्‌ प्रावचनिकखर इति Gad) मन्त्रकाण्डे AIST तत्छरा- भावात्‌। तस्माद्धापिकस्रः । यद्यपि ane षनम्ततिरसीत्ययं

* wee लिङ्षिनियोज्यतया इति ate }

क\*२१७०९।य््‌ ०8} सेदार्च॑परकाषे | ey,

APUG STAT मन्लस्ते सखये शेवा यते तथापि sare राच कताय AMATO AMAA TH TAT ETT wareret wa भाविकः खरः । अन्यदपि तत्रैव चिन्तितं,

“यदा कद्‌ाचिग्मन््ान्ते वा कम्मानिक्माद्ववेत्‌।

आद्या मेवं छक्छजन्यख्तेरक्रलतेऽन्तिमः'° ॥ इति ॥

दषे त्वेतिमग्धः warecate | दमामग्रभ्णल्निति रज्ज-

Wes | तच तच Gwe: | किं weet ae AHS, उताग्ट- waned fare कर््छप्रकाश्रकमम्तस्याशारणकाखे, किम्ना ae कस्छथित्‌ पदस्छाशारककाखे, ्रहाखिकमन्तान्ते, अथवा तताऽपि कञ्चित्कालं विखम्बेनेति। तच faaraarararget कदाचिदिति प्राप्ते) ब्रुमः । शुत्छमन्त्रजन्यमयेख्मर णं BATTS । तख मन्तरसमास्ेः प नादरेति विखम्नेदढत्पश्नापि विमश्तीति ततः परिभ्रेषात्‌ ave वाभित्यादिमन्छान्ते ae सन्निपतेत्‌। कतीयाष्यायख्छ प्रथमपादे चिन्तितं।

“eS दा ववनेनिक्रे सुणा्युलखपराजिकां ।

दभंस्तरश एवाङ्गंदस्तष्रद्धिरुताखिखा ॥

तक्मचाङ्गलमन्तस्यादाननम्तया्मकात्‌ क्रमात्‌ |

लिङ्गप्रकरणाभ्यान्त्‌ सव्वानुष्टान रेवतः” ॥ दति ॥

दभपुष्यमासप्रकरणे श्रुयते WarTaaifay उलपराजो-

खणातोति। वेद्यामास्तरितं सम्पादितः खन्न उखपराजी तत्र इसाशद्धि दभख्तर णवाक्ययोर्नर नतरथेण पाठात्‌ क्रमप्रमाणेन ¥- श्टद्भिरास्तरणमात्र्ताङ्गमिति चेत्‌ । मेवं । अवनेजनं इस्त-

eq तेत्तिसीयसंहिताभ्ये। «= [wrerpreriezes |]

संस्कारः | संते च WHT सव्बीनुष्टागधोम्यावित्येताड््ं खा- aufay दशपुणमासयाः WE wa wena सिङ्गप्रकर- णार्भ्यां कमबाधात्‌ सव्वेशेषो ₹इस्तश्एद्धिः | we न्याया वाग्य मेऽपि zea: 1 चतुथाध्यायस्य दितीयपादे विषिन्तितं।

“waa प्रणयेत्‌ कामो निच्येऽणेतदु तेतरत |

sate मज्निधिञ्चास्ति तस्मान्निव्येऽपि ख्यं |

का मा्थलारये। ग्यत्वं सामान्यविदहते न च।

आकांलाया frowarfaerifartgaa” ॥ दति ॥

अपः प्रणयति इति प्रत्य मरुते । ade प्रतिष्ठाकामस्य

प्रणयेदिति । तजार्पां प्रणयनस्य भित्धप्रयागेऽपि aqaursaa साधनं । कुतः! नित्येऽपि पाच्रश्याकांकितलात्‌। न च लाकषिद्धं किचित्‌ wa उपादीयत इति वाच्यं । जराते क्ष्छश्रताच्छतस्स सन्निहितलादिति wre । ब्रमः, STAY wWeaarard | त सति ara ari a fe पालिकं कामं निभिन्तीष्य wari fafarre योग्यं भवरति। पाचाकाङ्कण तु सामान्यताऽविदितेन निवन्तते । अपः प्रणयतीति हि पाचमनुपन्यस्छ विहितं । तथा- न्यथानंपपन्नं खत्पा चं किञ्चित्‌ सासान्येन कर्पयति। तस््राज्नित्य- प्रयागे तत्काम्यं sare नान्वेति | किज्वितरत्‌ पाचं afafe- दुपारेयं। चमसेनापः प्रणयेदिति नित्ये पाजं विधीयत इति दत्‌ तर्दिला चिन्तासत्‌ । दितीयाध्यायस्छ प्रथमपादे चिन्तितं

‘tae लेतिमन््स्य भिख्रलमयतवेकता |

एेक्यप्रयाजकस्या च दुर्बाधलेन भिन्लता ॥

सन्‌, e

जायमानं .. ..

बाद

. निवार. . .. .. . faery .,. ,. .. व ee, hos She, . शाकल्यः .. ... पुष्पक देतवः .. . .

ue षहा कारिबः „ 2 . बाधका „ श. Brat ५. ATTY द. .. छान. . ® . . बाजमानं eee . We.. : त 7a ; a ss

ys A @ 4 @ MN @ ^ PH 6 ॥ = 46

so 7 i ©

(Wo Ud states} वेदाचप्रशञाग्न | ée

विभामे खति खाकाङ्कु्देकार्थवं प्रयोजकं | तस्मादाक्येक्यमेतेन यजुर न्ताऽवघार्यते' ॥ दति ।

द्थेपकंमाखये राखायते “ere त्वा सवितुः wea she arirsat पण्या ₹दखाग्यामग्रये जष्टं निरवपामि'' इति । as वाक्यानि fafa भवितुमरन्ति। कुतः। एकलनियामकखछ Sareea । wee वाक्येक्ये प्रयोजकमिति चेत्‌ । न । एकस्िम्‌ Ug fred: । WAALS वाक्यत्वे समृदानामच बहनां Tay वार्‌ वाक्यभेद दृति प्राज्न ब्रूमः चददिभागे साकाङ्खमविभागे Sara तरेक वाक्यमिति नियामकं । विभागे ware faa sferanfa: शात्‌ “erat ते सदनं करोमि चुतस्य धारया gad कख्ययामि तेः", “'तख्िनक्छोदाग्टते प्रतितिष्ठ व्रीं मेध wares.” cars तस्िमक्छोरेत्यादिप्रदसमृषरख्य विभागे खति प्रतवाचितच्छब्दस्य निखयाय पृवेपद मृच्छ साका ज्ञ वनमस्ति । अतस्तद्रावच्छेन्त मेका यवमिल्युक्ं । ग fe तजरेका्यैल- मस्ति । पूव्वेखमूरस् सदनकरण मथः | उन्तरसमृूहस प्रोा- डाभप्रतिष्टापनम्थंः। VWs wits सुभ्वं ge सेवितं या- ग्यमिति प्रथमवाक्यस्याथः। ब्रीरीर्णां मेध ब्रोहिसारण्डतपरो- डान इत्यथः । WT उयोसममूदयावोाक्यदयत्वमुभयवादिषिद्धं तदेकाथंमिल्यनेन व्या वर्श्वते | एकाथंमिन्युक्रऽणतिव्या्िः ख्यात्‌। “a वां विभजत”, “पूवा at विभजतु” दत्यनयोभिश्ञमन्त- तेन Tava: पद समृदयासात्पग्यविषयख द्रव्यभागरूपस्यार्थ-

* aad मावधायंवदति क्रा |

€< तेत्तिरीयसंहिताभाष्ये। [का०१।१०६।अ. 8 ]

Saar aan विभागे खाकाङ्खमिल्युक्ं । waa तु ware जष्टमित्यादि खम ए यक्षते war दे वंस लेति aay: UTR EET भवति। एकीषते त॒ शत््ञस्येक एव frararsd: । एतेनेकवा- क्थवनिर्थंयेनानियतपरिमाणख्य यजषोाऽवसानं frag अकयं । अरतरेवान्यखिभ्तितं |

“Ql A WH रजेत्यष्याहारो यद्वाऽगषश्ननं |

तम्रित्थष्ठ गेषल्वादध्याहारोाऽच खजीकिकः॥

ACTATHT पुरणीया वेदेनेत्यन्‌षच्चनं |

we गेषाऽपि बुद्धिख्छा Sang ग Mew lea

व्थतिष्टामे उपसद्भामेव्वेवमाश्नायते"“या ते NRcarwar त-

नृवषिष्टा गङ्करषटायं वचा अपावधीं लेषं वचा श्रपावधोर्खाहा। याते WH रजाशया) याते ae इरा्या'' cf wea: | saa रजतेन हिरण्येन च fafatar श्रद्रेक्िखलस्तगवः, ताखा- द्या येयमक्ता सा अतिश्नयेन प्रबद्धा WET तीच्णद्रव्ये सारे च feat, तया तन्वा चुत्पिपासे गाबधाद्युपपातकं वीररत्धादि- कञ्च महापातकं दतवानस्मीति। तथा च ब्राह्मणं “उग्रं वचा quay लेषं वचा अपावधौ९ arefa | अन्रमयापिपाशेडवा उग्रं वचः। ure acearg at वचः" इति Wa a: खाहा- न्तः प्रथमे मन्तः ख पृरणवाक्यलानिराकाङ्घः। दितीयतीयमन्त- योाराकाङ्कं पूरथितुमुचिते लाक्रिको वाक्यरेषेऽध्या दन्तव्यः। म fe तम्वविंहेव्यादिभागसयारन्वेतुं याम्यः तख प्रथममन्- शेषलादिति माने. qa: वेदि कयो मन्लयेाराकाङ्घा वैदिकेनैव

{९०९१८ ०९।च्ध्‌ ०४ | जेदार्थं प्रका | €€

वाक्यडेषेख पुरकोया । ततस्तनु॑विंेत्यादिभाग इतरथामंन्त- खारगवच्चते | eae: तथापि बद्ध खः सम्‌ कल्पनो- यादथथाहारात्‌ सिरत, तस्माद गुवङ्गः क्तः । एवश्च सति अहतेऽणद्नोचे माभ्यामिल्यस्जिम्‌ at देवस्य वेत्यादि पव्वेभागे जषटमिव्यादसरभागयानुषश्चनोयः.। मवमाध्यायच्छ प्रचम- are बिग्लितं। “arfaar erg wate ग वाऽर्थः सङ्गतसखतः। wer नाविरुतदधैव निब्वापाश्वथसम्भवात्‌"” ॥ इति । द्ंपुष्णमाबयोः अयते “aq ला सवितुः प्रसवे'` इत्य fawa we खवित्रश्चिपुवन्‌ यब्डाः wife vy रेवतारूप- म्मनमिधातमरंन्ति । तथा aff qararrenitsfiiry कन्चंञचमकेता रेवता । ततः कयाचिदपि व्युत्पत्या न सविन्रा- दिषरब्दैरग्रिरभिधीयतां। ्रयाच्यते। अभरि्नब्देनेव अर्रेरमि- धानात्‌ पनखदभिधानं wei किञ्च देवतान्भरेषु Vers ब्दा माधिमभिधड्युरिति। wa afe atfeer रेवता अग्निना बर aula विकख्यन्तां । ततः were ware विक्तिष्वति- za बति विचादिन्रब्यखाने तक्सहेवताबाचकः we उष मोद दति प्राते ब्रूमः। नाजेाहः weer कुतः। अरविशृतद्टेव awe निग्वापरधेवत्नाग्बयसम्भवात्‌। म हि प्रकतावभ्चिना we दविचादिदेवतानां विकष्पो वाक्यभेदादिदेव्रप्रषङ्गात्‌। तस्मान्निग्बी पस्तावकानां सविचादिशब्दानां क्म्समवेतार्य-. नान्नाख्युरः । तज्रवान्यचिन्तितं

o 2

९०. तेत्तिरीयसंहिताभय्ये। [का०९।प०९।यअ ०७ |

““तचाभ्निश्रन्दो नद्धः UTES बा खावकलतः। सविचादिवदाथा नो समवेतार्थवसेनात्‌› ॥ इूति।

तस्मिन्‌ damm एव मन्ते श्रग्रये जुष्टमित्यचमभमिन्रष्दा fae fog areata: | कुतः | देवतान्तरवाचिसविचादिश्रब्दवदभभि- wera frearraragaa पाठादिति प्रापे qa: | विषमे दृष्टान्तः। क्ंपसमवेताथाः afaarfewser: | wfqwearane waite खमवेतमथं मरते । नन्वच अष्टशब्दाऽसमवेता्थंः निवा- पात्‌ ua दविषो जुष्टलाभावात्‌, तच्चागादभ्चिश्नष्डाऽपि तथा सादिति चेत्‌, मेवं जष्टं यथा भवति तथा निर्वपामीति farfarqwas भविय्यव्णेषटपरत्े सति समवेतार्थवात्‌ | तसमात्‌ खें यागे Gata oe निव्वपामल्येवमूहनोयं | एवञ्च सति प्रहतेऽपीष्धाय वेखधायेत्याचुः कर्तव्यः । दितीथाध्या- aa प्रथमपादे विज्तितं।

““दप्रवरनार्ां किं मग््ताऽस्खथवा न वा | मन्त्रास्तवेकवाक्यलात्‌ *न त्लक्लणवश्लंनात्‌ः ॥ दति ।

wae जुष्टं निब्ब॑पामोत्यस् शाग्येवरा ख्याय अष्टमित्येवं पदान्तरप्रखेप GE: | श्रदीखिष्टायं ब्राह्मण टत्यस्य मन्तस् way प्रयोगकाले दवदन्ताऽयमिति ब्राहमणमामसयविगेषं तरीयप्रवरञ्चैव पठन्ति। WaT दे वदन्ताऽमृख्य पुत्राऽमु्ख चाजा SAM मन्ना, HAST: पजाऽमुखाःपोजाऽमुष्या AAT रेवदन्ता

* तदेकवाक्लत्वादिति का° We |

{९९९५ ०९।्ध्‌ ०४) चेटार्च॑प्रकार्े। १०१

safafa ब्राह्ञशनमामधेय विषं पठन्ति । तथा वरखमन्छेषु आङ्ोरसवारस्यत्यभारदाजमोाचं ब्राह्मणं at टणोमर इति अवर wafer एतेवामृप्रवरनामधेयार्ना Waa! कुतः, waw सरेकवाक्यलादिति चेत्‌ । मेवं। याञ्िकप्रसिद्धिरूपस् मक्रखचष्स्या हादिव्वभावात्‌ । न छाष्येतार HUTT मन्- काष्टेऽमिधीोयन्ते, aqrafe मन्लत्वं । तया सतीद्धाय 4 मधाव कुष्टमित्धाययुरस्छ मग््नलाभावात्‌ खरवेकच्येऽपि wer era दत्यारिना उक्रटोाषो न ufaafa । aca मनग््रसम्भाविता विचारा दर्जिंताः।

अथ याकरथं | कर्ये वामित्यारिश्गब्देषु गविषयच्येव्यादि (विको०२२९प०) फिट्‌खचे पूव्वीकखरादिकं यथायो- ममगसन्धेवं | वेवभब्दो ठषारिः | प्रथमदितीययेर्धववब्टया- व्वाक्यारिवेन पदात्‌ परं मास्तोति निघाताभावः। ढती- चख तु तं yaad परादु्तरत्वादख्ि भिघातः। येोख्रान्‌ qafa चं Waa दत्यनयोर्यश्छब्दयोा गाज्निघाता निषिद्धः । निपातेर््ं्यदि दन्त कुविलेजेणकश्चिद्यच युकं (पा०८।९।२)। हतेः यदादिभियक पदं fread सङ्िपप्रिश्रब्दयोाःकिम- neers निलादाद्युदान्तः। जष्टब्रब्दाऽदण्तः । वङ्किब्रब्दा wnfe: । देवानाहयतोति <agitas तत्पुरुषे त॒ खार्थेति (पा०।६।२।२)। दितीयान्तपुव्वेपद प्रतिखरः प्राप्तः स च टद्‌- स रपद प्रतिसरो वार्य्यते । अ इतमित्यव्ययपूर्व्वपद प्रतिसरः, हविष्छैनमित्य न GANA THAT समासे रदु ल-

RoR तेत्तिसोयसंहिताभाये। [का ०१।्र०९।य्ध ०8 |

रपद प्रहृतिखरः । इ \<दस्ेति गतं । मरे इत्यजा ्तरपदाद्टे Ta दाल्येऽपि खरता वानुदात्ते (पा ० ८।९।६) इत्यस्य विकस्व्वि- तलाद्‌ेकादेज्न° (पा०८।९।५) TART: | माङ्कारिव्यन ा- दिशाप० (पा०८।९।६ ३) दति खत्रेण निघातस्य fanfea- तवाद्धातुखंरः। वातश्ब्दा टषारिः। सवित्तरिद्यब urfa- पदिकान्तारात्तश्छ विभ्वा सरहेकारेगरे सल्युकार उदाच्त: । प्रसव tara दखधातारप्रत्यये सति au पिष्माद्धाहखर wa शिव्यते | ततः समासे छद्‌ लर पद प्रतिखरे ATH तद पवादः । याथ घञ्‌ क्रा जविज्रका्णां (पा०६।९।१४४) | गतेः कार- कादुपपदाचान्तरेषां थादीनामष्टानां प्र्ययानामन्त उदात्तः स्यात्‌! TH TAY VATA च यचादाकललापः (पा०६। ९।९६ ६१) इति विभक्रिरूदान्ला । अद्मीषामाग्धामिल्यच अग्नि शब्दस्यान्तेादाललात्‌ SATS चादयुदान्तलात्‌ खमासेरेव- ता इन्दे चेति (पा०६।९।९४९) anager: प्रतिखर त्वं । उश्ष्स्यानुदा सत्वं खरादिपाठे निपातितं। aera नि- प्ातलाभावेन fazat: | Sra इत्यब स्फायिधाताष्छंन्ा- दुक्तरस्य क्िम्‌प्र्ययद्य निलेन स्फाशब्दस्सादान्ललप्राप्तावपि उदन्तस्य णिचा लप्तलाद्‌ दाशलनिटृ्तिखरेण विभक्तिरदान्ता | अरातिशरब्द स्य नञ्‌ तत्पृरषलया र व्ययपब्वेपद प्रति खरत्वं । सुव- रिति दषादिः। अरभोति फिर खरः वीत्युपसगंख्रः | दू - warfafa वाक्यादिलान्निघाताभावः। शचावाश्टयिष्यारित्यच उदाकयण ईति (ato ६।९।९।७४) विभक्निरदाा। उपख-

[HUT ०९१०५ ेदार्थप्रकारे। १०३

अब्दः पृयादरादिः ॥ इति माधवीये वेदार्थप्रकाजे प्रथमकाण्डे प्रथमप्रपाठके चतुथोऽनुवाकः ॥ # ॥

देवे वः सवितेत्पुनात्वच्द्ेण पविचण वसेः Fae रश्मिभिरापे SATATA SATA इमं Tei नयताग्रे Uf धत्त युष्मानिन्द्रो wala दचतु यूयमिन्द्र मड खीध्वं उचत प्राधिता स्थाप्य बो शुषं ्रााग्बद्नोषोमाभ्यार शुन्धध्वं Zara aaa देव- TATA अव॑भुतःः रश्षोऽव॑धूता अरंतथेऽदित्याल्वम॑- सि प्रति त्वा॥ १।

पथिवी वेंष्वधिषवंणमसि वानस्पत्यं प्रति त्वा- दित्याश्चग्वेत्वभेस्तनुर सि वाचा विसर्जनं देववीतये त्वा ग्ह्वाम्यद्रिरसि वानस्पत्यः स इदं THAT Waly सृषमिंश्षमि्ेषमावदोजंमावद मह दत वयः UE भेम वर्षटं्मसि प्रति त्वा wed वेत्त परापत र्षः परापूता अरातय रक्षसां भागेऽसि वायुर्वा विवि- न्तु देवा वः सविता दिर ण्यपाणिः प्रति्ज्ञातु ॥ २।

त्वा भाग रकाद श च ॥

इति तंत्निरोयसंहितायां प्रथमकाण्डे प्रथमप्रपाठके पष्वमोऽनुवाकः ॥

१०8 तिततिसीयसंहिताभाप्ये। [का०९।प०१।अ०५]

चतुर्थऽनुवाके ब्रीहिनिव्वापः प्राक्षः। निरुप्ते ave रशे- भागलात्तदपनयनाथाऽवघातः पञ्चमागवाकेऽभिधोयते। मरा- चितानामेव ब्रीदीणा मव्रावघातयेाग्यलात्‌ | प्राणस्य चोत्पता- दकसाध्यत्वादुत्यवनमन्तरस्य चावघातख्ाङ्गिन्य॒ल्पवनेन wary ल्ाद्‌ त्पवनमग््रव्यास्यानात्‌ प्रा गेवोात्पवनं विधत्ते “ORT ठब- महन्‌ । साऽपः । अभ्य चियत। तासां यन्मध्यं afay स देवमासोत्‌। तदपोदक्रामत्‌। ते दभा waar) wT उत्प॒नाति । या एव मेध्या यञ्ियाः सदेवा ara: | ताभिरे- FAT SATA”? (Wo VATA) दति। TRG डि qa इचस्यादकाभिमख्येन ब्टतलादुदकसार निगेतं। we ae दिविधं दैवं मानुषश्च । तज मलमप्र्तालनेापयुक्तं मामुषं । रैवश्च दिविध, खानादिना पापशाधकं प्राचणादिना द्रवयश्ाचकञ्च। तद्‌भयमच Heatran विवक्षितं । ae निग॑ल्यगरने दर्भरूपेणाविबं्धव | तस्मादुर्भेरत्पुनोवात्‌। दभ॑सस्यां विधन्त “दवाग्यामुत्पनाति । ददिपाद्यजमानः प्रतिषिद्धे” (जा ° दका ०।९ Wow) दूति । wars विधीयमा मद्धिल्ेन विरोधात्‌ पुब्बैस्िन्‌ वाक्ये दभरिति बहवचनं जात्यभिप्रायं area) यजमानो खे केन पारनेन ्िष्ठन्‌ प्रतिष्टां न लभते, दवाभ्यान्त्‌ लभते | तता दभदित्वमपि afafea भवति । कल्पः ““श्रथैतस्यामेव सुचि तिरः पविचमप आनीय उदीचोना्रार्यां पविकरार्भ्यां जिरत्पनाति aaa: सवितेात्नालच्छद्रण पविते वाः gaw रभ्जिभि- रिति पच्छः"› दति wa Gane निब्वापरेतरभिदाचद-

[ का०१।प्र०१।ख ०५] वेदार्थ॑प्रकार्चे | १०५

वो विवकिता। “खश्ूकायामचिाचहवष्यामप आआनोव'"ष्त्य- न्वचाभिधामात्‌। ₹े श्रापः अध्वर्युददयेऽवश्ितपरेरकानग्यामौ gure पुनातु । केम साधनेन | आरित्यरूपलभावनाबलाद- च्छिद्र दर्भपविजेशल। orci केन। लगज्जिवासरेताः gaa रभ्िच्रब्येन भावितैदंभावयवः। aan aaa विश्नदरयति “gar वः खवितेत्य॒नालित्था ₹। सविद्रप्रखत एवेमा उत्पुनाति | अच््छिदरए पवित्रेणेव्याहइ 1 war वा आआदिल्योाऽच््छिद्रः ofa ata उत्पनाति । वसाः wae रभ्सिभिरित्थाइ । प्राणा वा श्रापः। प्राणा वसवः। प्राणा Ta: | प्राशेनैव प्राणान्छ- wef” (ना०्रेका०।२प्र०।५अ०) इति। उदकनाणायिताः प्राणा इत्यपां प्राणलं । आदित्याचपिष्टाठदेवतानगगरडेखक्रा- दीनां प्राणार्नां दहे वाशितलात वसुन्नब्दाभिधेयानां देवता- waeret wed । आदित्यरश्ीनां प्राणव्यवहडारोापकारि- लवात्‌ Wwe । ततः ख््य॑रूपग्रा खलेन भा वितेदं भ॑प्राणेखूराद क- ST: प्राणा उत्पवनकाखे सम्युक्ता भवन्ति | मन्त्रस्य खविते- त्यनेन लिङ्गन यत्‌ खा वित्त्वं यच्च पादबद्धलात्‌ Wore तदुभ- यमच सप्रयाजनमित्या इ ““सा विजियचौ । सविदप्रखतं मे कम्भा- सरिति सविटरप्रखतमेवाख क भवति। पच्छा गायजिया जि- ष्वण्टदभलायः'(त्रा०दका०।श्प्र०।५अ०) Sha | ममेदं He नि- खिलं सवित्रा प्रेरितमस्लित्धभिप्रेत्य साविवमन््रणोत्पृनोयात्‌। तेन तत्‌ तथेव VTA | खगूपलेन तचन्यं-कन्दा श्रातं अक्य- ते। इन्द्खद्चाच लचणता गायचौलात्‌ गाया Fare.

P

१०६ तेत्तिसोयसंहिताभाव्ये। [का०१।प्र०२अ ०४ ]

भ्रतिषाद मृत्पवमे खति जिरादत्या wef: अतिज्नयेन कच्छ फलं wag भवति । आदटृन्तिप्रकारः aa दितः “Zar वः सवितात्प॒नालिति प्रथमे, अच्छिद्रेण पविचेणेति दितोयं, वखाः खरस्य रश्मिभिरिति तीयं” इति । बषाघधायनः “agar डगऋअदयस्नुपान्तिष्ठति रापो देवीरग्रेपवा श्रगरगवेऽय दमं यनं मयता यश्नपतिं धन्त quire eit चवर युयमिश्धम- outed saa इत्यद्धिरेवापः मराति arfeare इति जिः” fa श्रापलम्बस्ठ मन्तेक्पमभिमेत्यार “Mir रेवोरयेपुव cafe’ टति। दे wee ar यूयमिमं यज्चमविन्नेन परिख- He नयत यजमानश्च खगं खा पद्यत | कीदृश्या aa शङ्धि दे- aut दभादौनामपि areas भ्रधकलादगे पुम कोत्य येयुवस्तेन aw समापयितं खमथाः। पनरपि कीदृशः, पुमः पुगः प्रवा- रूपेण भ्रोघ्रगामिलवाद्‌ गन्तुभ्यो मन्‌ स्यादिग्बाऽणये गच्छन्तो maT यमानं खगे नेतुं समथौः। किञ्च दजासुरबसे युञ्राकमिद्रस्य च परस्प्रापे्ठा जाता । अरत द्ग्समाना यूयं किं नाम HARTA: | अस्य मन्त पूव्वेभागे तचत्श्ष्द ख - evant महिमागमभिधाय ्राटत्या स्पष्टयति । तता नाज किञ्चिद्यास्येय मस्तील्याहइ “जपा देवीरथेपुवा WUT TATE | खूपमेवा घा मेतकदिमानं व्याचष्टे, (त्रारद्का०।एप्र०।१अ०) इति । मध्यमभामे प्रार्थितं area Aree care “ag ta ay नयताग्रे. यज्ञपतिमित्याह अप्र एव ae नयन्ति। अग्रे यज्ञपतिः" (त्राण्द्का०।रप्र०।५अ०) इति ब्राहणान्त

[ Wo [eR ion | aarduanre | १०७

रप्रखिद्धं परखरापेच्त्वमेव एरतीयभागे ciety “aw- जि शीत चद यं युयभिद्धमटणोध्वं टचतूय्यं इत्या । ठह हनिग्धज्िष्डध शपा वत्र । ait Ss वतिरे। षश्चा- मेवाखामेतन्छामानं व्याचष्टे" (त्रा०श्का०।श्प्र०।५अ०) इति। रपा वत्र Casa ङान्दसा दीधः उजाद्ीतायेश्राय प्रजा- पतिष्यैखमद्धि : ware ददावित्यसाविष्रस्ादकापेचलप्रसिद्धि- ठंच९इ दतिशनब्देन aaa अत एव श्रूयते “तस्मारिन्ध $ऽविमेत्‌ ख प्रजापतिमृपाधावच्छवर्भेऽजनीति aa tay fear प्रायच््छरेतेन avifa तेनाभ्यायत'° इति प्रजालितखयापि AWARE अयाव्यलारपामिग्ापेखेत्येषा प्रखिद्धिरापे tay इश्ब्देन Wad अपे मम सरकारिण् इव्येतदि द्रस्य सम्यग- ऋनं । द ग्रोऽख्माकं सहका रोत्येतदुक्रदेवतानां खम्बरश्चामं | तामेतामर्पां संज्चामिण्रेख समानां मन्त्रं प्रस्थापयति । दीर्ध वव्ययण्ड्छान्दषः। AMIS एवा्पां प्राचणमित्याह “शग्रालि- ता दखेतयाह । तेनापः far.” (त्राग्रका०।रप्र०।१५अर०) इति । “ufaefa ₹रवो९्षि प्राखति। ब्रह्मशाप cafe प्रातिः” दति saree । ब्रह्मा अनिमन््रणं AACA: | अद्ये वा जं प्राचाम्यद्मोषामाणभ्यामित्यस्य wi परथिता विनियमः wee दितः “wu परोडाशोयान माशति tae ला वितु: प्रसवेऽश्विनेवा र्यां Tea दस्ताभ्वामग्रये वो जष्टं माचाग्वद्मीषोमाभ्याममुश्ना saw इति यथादेवतं चिः" thay

aa anced द्यति “awe at जष्टं प्राक्ाग्यद्मीषामा- ४2

१०८ तेत्तिरीयसंदहिताभग्ये। [का०१।०९।अ ०४ J

भ्यामिल्यार 1 यथा दे वतमेवेनान्‌ प्रातिः” (are श्का०।९प्र० + १४०) इति । arated विधत्ते““जिः प्रा्ति! यादद्धि aw: ॥ अया रचसामपहत्ये'?(व्रा ० दे का०।२१्र०।५) इति । तिख आद- भया थस्य यज्ञस्य असो श्यत्‌ । "दिःप्रयमामन्वार faqw- at”? vanfesranfafs fewer यातयति रजाघ्रतमपा- RVR । ae “उन्तानानि पाचाणि छता प्राक्षति warped रेव्याय कर्णे देव यज्याथा दति fa:” cha प्ववद्याचष्ट “er we दैव्याय कर्मणे देववव्याया care दवयञ्याया wa- मानि wefa जिः प्राचति। दद्धि aa: । wat मेष्य- लाय (ब्राण्देका०।२१्र०।५अ०) दति मेष्यलं yea कश्यः “हृष्णाजिनगमादा यावधूतररकोऽवधूता अरातय इत्युत्करे चिरवधनातिः' इति। अवधतं विनाजितं। प्रत्यु्टमिति agree “MAURY रचाऽवधूता अरातच CATE! रच्खामपहल्ये” (जा ०९।९प्र०।५अअर०) इति । we: ““श्रथेनत्पुरस्तात्‌ प्रती- सोनय्मोवमत्तरसाम उपस्तृणात्यदि त्यास््गसि प्रति ला waar वेतु" इति। & छष्णाजिन a शमिदेवतायास्लयूपमसि तते श्मिस्ां प्रतिख्हय मटरोयेयन्वगिनत्येवं जामातु । मन्लस्याक्राथे- परत्वं दशयति “श्रदिव्यास्व गीत्या । ta ar श्रदितिः। wer एवैनत्‌ ae करेति। प्रति ला एयिवी वेललित्यार प्रति- fea’? (जाण्देका०।२प्र०।५अ०) tf यदि खकोयल- गूपेण न Miya तदानौमपसारयेत्‌ तता न प्रतितिष्ठेत, अतः प्रतिष्ठायाऽयं Wart: । रे्रादिगुणविशरिष्टमाख्रणं

[कारर।प्र०। ७०५ वेदार्थप्रकाग्चे। Ree

विन्ते “qTerd प्रतोचोनगीवमन्तरखामापसतणाति मेध्य- त्वाय । तस्मात्‌ परस्तात्‌ Way: | war मेधमुपतिष्ठन्ते | तस्मात्‌ FAT BA UTBRT” (त्रारर्‌का०।२्प्र०।५अ०) Tha AQIS WaT aS पृ्वेभागे छष्छाजिनं पञ्िमभिरस्कम्‌ष्व SATA तस्मात्‌ ATH एव सन्ता युपे बद्धाः पश्वा यश्च सेवन्ते qa wef: gat aw: तस्मादेव प्रत्य- वायभयरदिताः Sal: WT यश्चा मटगयदणग्रीखा भवन्ति | छष्छाजिगष्टेवेाद्‌र ₹तुंत्रुवंस्तदिश्िटमवघातं विधत्ते “यज्ञो waar निखायत । Ba So छता । यत्‌ हष्णाजिने इविर- च्यवन्ति! खज्चादेव ams wage) दविषेाऽस्कन्दाव' (ate ्का-्प्र०५अ०) दति । aware केनापि निमिक्तेन देवेभ्वाऽभिमख्ा यदामच्छत्‌ तदा तिरोधानाव खयङ्कष्ड- wat wer vets रूपमात्मनः सम्प इतवाम्‌ ततः ष्णा जिनख्छापरि ₹विरव न्तीति यदसि तेन यश्च्ररोरात्‌ छष्डा- किनादाराय water an: प्रयक्ता भवति, किञ्चिद धःपतित- मपि छृष्छाजिनेनावर्द्धलात्‌ दविर सकन्नमेव भवति । कल्पः “तख्िक्मुखखलमधिवस्तंयति अधिषवणमसि वानस्ल्यं प्रति लारित्वास्लम्बेन्तु"" tf रहे उल्खल त्वं अधिषवणसावचात- खाधारग्तं वनस्यतिनन्यञ्चासि । area at छष्णाजिनर्पेसं amen ufazq मदीयमिति जानातु) भरवचाताधार कञ्लुमधिषवणविेषणमित्या इ “शरधिषवणमसि वानस्यत्यमि- my अधिषवष्डमेवेनत्‌ करोतिः" (्रा०्देका०णप्र०।५अ०)

९१० तेत्तिरोयसंहिताभाच्ये। [का०१।प्०१।अ.५]

दति । श्रविरोधेन सम्बन्धायेयमाग्रीरिव्याइ “ग्रति लादि्या- स्म्बेलित्याङ सयलाय'” (नरा०देका०।९प्र०।५अ०) इति। सथः संबन्धवान्‌ । षिञ्‌ बन्धन द्त्यस्माद्धातारत्यन्नलात्‌ | कल्पः “तिन पुरा डाज्नोयानावपति। अरप्नेखनुरसि वाचा विसजैनं देववोतयें at एृह्टामोति'* । भाः परोड़ान्नीय Mhe- समृ aan, शरीरमसि । यता दाष काष्ठमिव लां wre- व्यादराग्निराहवनोयाग्रिञ्च पटुभेवति, किञ्च वाचः प्रटन्ति- कारण मसि, तदौोयरसेगापविताया वाचः शब्दाचखारणे wa- तलात्‌, अत ted at देवभक्तणाय उल्‌खखे प्रकिपामि.। aan ward दग्रंयति ““्रग्नेखनृरसीत्याह । अभव एषा तमू: । यदेषधयः। वाच विसजंनमित्यादइ । यदा fe प्रजा ओषधोना मनन्ति । अथ वाचं विजते | देववीतये at एशा- ware | देव्रताभिरेवेनत्‌ धम्धयति (त्रा०ेका०।२्र०। ५अ०) दति । देवेर्भ॑च्यले सति ““यावरेका देवता कामयते या- वरेका । तावद्‌ाङतिः प्रथते" इति न्यायेनाभिदद्धिः। कश्यः ““मुखखलमवदधाति अ्रद्भिरसि वाभखत्यःसद्दं CHa way g- ज्रमिशमिष्य'' दति। हे मसलपदा थ लं वगस्पतिजन्याऽपि cer पाषाणोाऽसि। ख ल्व देवाथेमिदं शव्यं भच्फविरोध्युग्रतुषाञ्यप- मथनेन ge aural यथा भवति तथा waa एतदेवाभिपे- wre “श्द्भिरि वानस्पत्य इत्याह | यावाणएमेवेनत्‌ करोति, स दद देवेभ्यो दव्यसुज्रमिश्मिव्वेव्याह ar” (are Varo! ९प्०।५अ०) दति ° aman लिङ्गद्वचितं. विनियोर्ग

[शा ०९। o& (Hoy | वेदार्थपरकाष्े | ६९१

प्रकरुखति ““इविष्नुदे होत्या । य एव देवाना? ₹विष्कुनः । लाम्‌ Safa Fasafa । जिषल्या fe देवाः" (त्रारदका०, २१०।५अ०) इति \कख्यः “Ney दृषदुपले Tar रवेशाखेः समा- रन्ति । दवमावदेाजंमावद्‌ WHIT वथ BETA TH” दति । तस्मकारोऽन्यन स्यतः 'श्राग्रीभ्राऽभ्मानमादायेषमावरेति quque warefea fagafe ष्र्दुपलायां चिः सञ्चारय- जवल: सम्पादयति, इति हे पाषाण ₹विःखरूपमिदमननं तदोयं wreat tag यजमान wedi ear बद डे wwreoufa vate युयं रशाभियक्रिमरिदं इविरिति Saar wa वयं aaa पाषाणाषेणाविनीतं वेरिसंातं जेष्याम । अमेन मन्तेणष्टप्रा्यजिष्टपरिषशारो दशयति “cH ावरोजंमावदेत्याइ | LIRIAS यजमाने दधाति। VARTA जय खातं THANE थाटव्याभिण्डितये (त्रा०्रेका०।२्र०। amc) tfai sure न wean xcafa “मनोः ACTS जयमानखासुरप्नी वाक्‌ यज्नायुधेषु प्रविष्टा SMA ते SST: । यावन्तो वज्नायुधानामुदद तामुपाश्रष्ठन । ते पराभवन्‌ । तस्मात्‌ खां मध्येऽवसाय यजेत । यावन्ताऽख asa यज्नायधानामुद्दतामुपश्टण्ठन्ति। ते पराभवन्ति" (्रार्द्का०।२प्र०।५अ०) दूति। श्रद्धालत्ेन यामं कुव्वता HAT: अभावादिदं wa सम्पन्नं । तते ्रातोनाममङ्ूखानां प्रतिकूला- माञ्च मध्ये य ta टत्तान्तं निचित्य अ्रद्धालुयंजेत तख न्ना द्रव्याः षराभवन्ति। प्रषमन्लमृत्पाद्च विगियागं तात्पयंश्चरभ्र

११२ सैत्तिरीयसंहिताभाय्ये। [का०१।्र०१।् ०५ ]

यति “oe: ware a श्राह fafa ae एषामिणियं वोयं। ओष्ट एषां भवतिः” (Bre VHT ie Wo we) thal डे आभ्रीप्र लदीयदस्तगतेन पाषाणेन दृ षदुपलायमग्ममेस्ताङनो- यमिति ware: | तं मन्वमध्वर्युः पठेत्‌ स च पाषारष्वनिविंज- याय भवति यजमानरचर्षां afcurfafed बलश्च विनाशयति सखयच्चर्षा ज्ञातीनां मध्ये शरे भवति। ae: ae वितुषान्‌ Sareea: श्एप॑मुपयङति वषटद्धमसि"”दति। रे wo eg वेणनिष्यन्नतया लवमपि वषंटद्ध मसि । कल्यः “cafe पुरा- डान्नीयामुद्पति i प्रति ला वषेटद्धं an” इति। ₹े ब्रीहिखमुह वषटद्धलात्‌ खकोयलेन शुपेमभिमन्यर्ता । मन्तरदये TEMA स- ग्दद्धिर्थात्यत इत्याद" "वषंटद्धमसि प्रति ला वरष॑टद्धं afaare । वर्षटृद्धा वा ्राषधयः। AUST दषकाः सण्टध्ये""(ब्रा०देका०। ९प्र०।४अ०) इति दषीकाः AHA: | HT: ““ज्रथाद्‌ ङः WaT परापुनाति परापत TS: परा एता ATTA’ इति। रचा $चर Way उपन्यस्य मन्तं व्याचष्टे “यन्न रल्ारस्यन प्राविशन्‌ | ara aa निरवादयक। तषैरोषधीभ्यः। परापृतः र्षः परापुता ्ररातय TATE | रचसामपत्ये"" (त्रा ° दका ०। ९प्र०।५अ०) टति । देवाः warty रुधिर तद्धा गलेन afe- Wart ware: Tafa निष्कामितवन्तः।तुषत्यागेन च GT GTS Sa: कल्यः “मध्यमे परोडाश्कपाले TITATA TS- at भागेऽसौति, अधस्तात्‌ छृष्णाजिनस्यापवपल्युत्तर मपरमवा- न्तरदेभ्रंवानिरस्य'*इति“दस्तेमेापवपतोति बह चत्राह्ाएमितिः

[Met rmeayweog | Servet) ` ९९३

विष्करषयनाथे wanetafata द्वति “cwet भागोऽवी- Wie तुचेरेव Care fa णिरवदवते."(त्राण्रेका०।२य्र०।५अर) ति । fatwa उपर्ुत्रति मेष्यलाचः"(त्रा०दका०।२प्र०। awe) tis wea, “aredr विविन क्किति विब्िष्व'' इति, डे AGA: वाख युद्चान्‌ केभ्यः VaR करो तु । इटुष्छापादकलेन वायावाद्र इत्था ₹ “वायवी विविनक्कित्या इ । पवितं बे वायुः । WARM? (व्रा०देका०।२प्र०।५अ०) दति । कश्यः “EAT a: चिता fecwafe: प्रतिृङटालिति wet तष्डुलान्‌ प्रख- न्दविलाः' दति, दिरष्छमङ्गुलोचकं wer carat दिरष्छपा- शिः, wufcwra gaat व्ाषलादीनामिषाखखाभखिता- "पात्‌ पततां सण्डुलाणामित्ततः पाते सत्थप्रतिहितलेन दवि- faatar मा ufgefanag सवितुः भतियदड care “अन्त Fowrfes बा एते प्र्छन्दग्ति। ये एयात्‌ । देवा कः विता दिरष्छपाखिः sfsayrisare प्रतिहिल्ये। इविषोाऽच्छन्दाय” (ato RMT Mews) दति । प्रेष्रमन्लमुत्पारयति “fa Wile war are | wrefe यश्चः। wat मेध्यलायः' (so का र्प्र०।५.अ०) th & यजमानपननि लवा ae wifeat फशोककंव्याः | शेद्याच्छादरकराषापगयनं कलो- Bre । ऋज विनियोग्रसक्गुहः । “दवे त्र उत्पृनाल्यभ्ेल्तिमि रापोऽमु मन्यत्‌ | WIG sat Via: माच्च ददुसेरेश्चागप्राज्कं ॥

WA च्रंात्करे YAT wigareddafn: |

a

षेः

अध्यल्खणमाद ष्यारप्रेखच दविः fer

तेत्तिसीयसंशिताभष्ये। [का०१।०९।अ०& |

अद्रिमेष्लमादक्त दवं दृषदि वादनं |

ae भपमुपेाष्याच प्रतिला हविरावपेत्‌ tt परा ब्रीहीन्‌ पराप्य रथखामिति wie: । waged कपालेन चिपेदायब्विविश्यते ॥

wa: feagfa: पाश्चां aan: सप्तदरेरिताः।

अथ मो्मांशा।) ठरतीयाध्यायसखय दितोपारे fafa:

इविष्कद दीति मन््स्तिरवन्नम्‌ समाङ्येत्‌ |

विगिये माऽवचाते स्यादाने वा ऽवचातके ॥ रेणिवग्मन्तमाह्ानं गारं efasuraer ।

ares प्रापितं जितं हयतेरूप्ारगीः a _2

` जिरभ्याखा विधातव्या faaaracaram 1 ` दन्तिना ख्यते are: wratsat ङयतिशख्थया ॥

विनियोगे बाक्यभेरोा खिङ्गाराहानन्ेवता। एखिम्मायश्व्यभावा दर्दिन्यो येन wer: ॥ इति । `

द शपुखंमा सयाः श्रूयते ““इविष्कदेीति fatanarse- fa” दति । देवानामथ या मिः सम्पादयति सा इविष्कत्‌ तामेनां सम्बोध्य अध्वर हीति Ba | तथा चायं मक्ता ATE चेन व्याख्यायते ““दविष्कदे होत्याइ | ष एव देवाना इवि- ष्छतः । ताम्‌ इ यतिः दति । तमिमं मन््रमुखाययाष्वर्युच्िवार- मवलातं BAe: | अनेन वाक्येन मग्णोवचाते विनि-

Gua ग लाङ्काने । Uhre पर माङ्काने TAT न

[Were ० च्छ्‌ oa | बदार्थप्रकारे 1 ` ११;

wears इति चेत्‌ लस्डावचातलककलात्‌ 1 वथा पीदा ङ्ग तावानेन्दाष्टखि warweat जशः तद्दे रीति षदं मन्तमतले- गावात are मविग्यति | अन्वया मन्तत्राञ्जश्याराहानपर- ara wearenantata WAGE VTA प्राप्तमक्वात- afore तच मनग्लस्य जिलबिधै arg इति Wai म। जितस आक्तलेनानवादत्वात्‌ | कस्ताखिच्छा खाया मयब्यन्ता मन्त्रकाण्डे चिवारमभ्बस्याश्ातः | ङयतिप्दं लेरोतिवद बचातपरतयाप- चारे मेयसिति we ब्रूमः 1 Prone नित्यवत्‌ ara: wearee ग सिष्यति, senfaqrarat fewer कसा- fFewrerat warren, waset नित्यवददिधोयते। म wisaafaqare वेयग्थे तख काललचकलात्‌ | arwarfe विधी arene इति चेत्‌ ग । अप्राप्तवात्‌।. म छवचाते wear wre wafer: are भवति, तताऽयंप्राप्तः काखः) आ्ह्ा- wafa मन्लखामथ्यादेब प्राप्नलान्ञ विधेधं ia te दति मग्- US आह्ानमम्भरणापपद्यते। ARAM TH TAs ANTS. BIT, अवचघातकाले यदाष्टानं ae favre: क~ wie दति) wa: reat विस्यष्टमाह्ानागुवादेक अभ्यास विधीयते “favtafa जिषल्या fe gar इति) wa सति wererty विनियोगे वाक्धभेदः ara खङ्गेन areta बिनि- qaqa मावणाते। न चेद्धिन्यायोऽच प्रसरति कतीवाश्रत्यभा- वात्‌ । वर्िंदवसदनं crete तु न्यायेन मुख एवाङामे खङ्गेन मकादिनियेागे म. aque? गेकाङाने। तखाः

2

९१९ तैत्तिरीयसंश्िताभग्ये। [weyers]

सावा तज्जषोाऽचग्मन्तः | दादज्राष्यायस् दितीवपारे चिज्तितं 1 सवबगोये पुरोडाशे स्यादाष्तिरविष्कृतः । न वातिरदेशात्‌ wid पश्वाहामात्‌ प्रसद्धितः॥ इति सवनीय परो डाश्रख्ाग्रेयपरो डाशविषटतिलवात्‌ | प्ररुतिवदि- ofa: कर्वयेत्यतिरेक्ेन ₹विष्क्दाङ्कानं तच क्लंव्यमिति चेत्‌! Aq) पञ्च रतेन दविष्कदाङ्ानेन तत्काखीमे परा ओेऽपि असङ्गसिद्धलात्‌। यथ्यघेपधा्यं इविष्कदा्ानं पा भासि लथापयेषा wafer) तवेवान्यजिन्तितं । अस्तलाह्कतिखरे aia नास्ति वा asa: | frewerefa भेवमनिटत्ते परोत्वितेः॥ इति! दतीधश्वगोये रोम्बव्वादयः तेषु ways पनः Wee, पन्नावाह्कताचास्लस्साः was गिटृललादिति चेत्‌ मैवं । प्रता पलीसंयाजेभ्य ऊध्व इविष्कतः wea उत्यान- ८ काललनेन पश्चावपि ततः ce निदत्यभावात्‌ । तक्षत्‌ तत्का- मेषु पोम्यचम्बीदिषु मास्ति WTS) एकादजाध्यायच्छ अमपादे चिन्तितं | | | ""शवघातः qaqa वाऽखकदिधिषिद्धितः । कृष्टा तण्डलनिष्यस्ि सदर न्ताऽभ्यसडता मयं” } इति । जीदोगवरम्तोत्यन सरुकसलघा त मा जख fafurqwen- प्ख सिद्धेननं ख्याटल्तिरिति चेत्‌। मेवं । तण्डुलनिष्यत्तेद्‌"ठ- WAHT ATA AAT GAGA तच्चापि HTT AY | एवं तष्छुलपेवलशाद्ाबपि ee । तचेवाग्बजिनितं 1 .. .

\ LRA ९७.०९ सेके | अेद्थैप्रभाष्चे |

earmuraare: किमावन्तः aed व wrefe: पच्येवन्मेव दृष्टार्था ज वर्जना wfawat अयते ““उदुमबरमुलूलखर म लाकहनवथेनद्‌ पदातिः दति । श्रचादृष्टम WHSAAAA: । एकादश्राध्यावद्च चत॒थपादे ““क्रवचातार्थंमग्तः feared सहदेव व जहारमेदादाटन्तिः HARA Wagan ऋक्रणछा feaqia वध्यारमिव्यवशन्तोश्यः मगर चावरकगोयः | कतः | श्रवघातखय प्रहार राशाद्च faaearfefa wa Wa: | तण्डुलनि गाखि्लप्रारम्बासयुक्रस्ा वघातस्येकलात्‌ तच | चातापक्रमे waza पाठः | asarafefad | “ATATAAY THA: TZ ASTAT VA जंकोर्वेकयात्‌ प्रयोगाणां fasarzeay राजद्धयेगागावोजेषटिषमुदाचे BAA ATS ` खाज्रमषाएकपाखं निष्येपति wart mifeery लये ज्तामाकश्चरं' Terie तच साऽवचा QRS: Qa: 1 उन्धादघा तदिषषायामेकस्वा werfafa ura Wa: \ समन्लाऽवचातखादका QUA THAT ASMP ख BATE: षः जारे तष्छेलनिष्पन्तचे दमन्डद्ाचघातसख पयो पाडः, CAAT TS ब्रथमचादरे चिन्तितं ।

Ww तेततिसीवसंडितामण्ये। [का०९।्०२।य्ध °

warn, wererarafia ना वास्ति पाकवत्‌ 1 ` अत्थ चरेत्‌ साकमवघाते तु arf साः इति) विरुतिरूपाणां कान्ये्टोगां are पद्यते “पराजापर्थं चते we निरगवपेच्छतरष्णलमायव्कामः' इतिं छष्णलग्रब्दःसुवर्धवकस- वाचि । ग्रत ब्रोहोनवहम्सोति प्रोडाग्ररेतनां fears वघात विहितः । सेाऽब चरुरेत्नां कष्णलामाश्चोदकवभराद स्ति गो वेति dwa: । अस्तीति पुव्वंपशप्रतिश्ञा वितुषौकरशं तत्छ- तचरूपकारः। लभेऽष्टपकारे तत्छन्तायां पाकवदिति निद शमं । waste विक्तेदनोापकारे पाकः प्रतिवादिनोाऽभिमतः ? तद्द वधाताऽथस्तु चते पयतीति प्रत्यक्षा पाकोऽभ्यपगतः 7 अवघाते त॒ arfantrentfa वैषम्यावदवधघातेा मास्ति नवम च्छायस्छ प्रथमपादे चिन्तितं) | “श्रवधाते ज्रोदिरूपविवक्तत न वा ज॒तेः।. आद्यः साघनतामाचमवञ्यैत्वादिवच्छयते”” ॥ इति।

rears sree खरूपं ्रयमाएतादिवसितं। तथा बति नेवारखरुभंवतीत्यच गीवाराणमन्रोहितादवचात मा सील्युर नारभ्येत | प्रारतागामवधातविषया्णां ब्रीं परित्यागेन जओहिस्थामेऽवचातविषयव्वेन गोवाराणां प्रयाग ऊषः । यदा Wheaa नियताऽवचाते ग्रीहिनिदटन्तो निवत तदा क्रत ऊंहावसर इति प्राप्ते ब्रुमः । ब्रीहिखरूपविवका- यामपि ज्रीहिगतोा पुष्बैखाधनत्वाकारोा म वजंयितुं ww, अन्ययावबाततैयष्थापन्तेः | ततो य्दंसाधनगलाकारोऽबष्ठं विव

रि प (SERENE Seraaers t

Taner. we प्रोददिष्टयस्छापि विवक्षायां a7 : Caawrarea Marcreraty विदितलेन wer qepraanrafaraaare: सिध्यति। तवेव “मृक्लाग्यु्णं इत्यै खार पुम्यो यवे कितः! wry: प्रकरच्छारण्क यथे तस्मादिष्ान्यथा 1. latin iil र कज्लख्लमृख्खद्रव्यदाराववाताय | कुतः | वा अकीनेरिति Ga मैवं । FRCS प्वंशेषत्वा वः we weve द्रति we, WANT ary yee यचावघातः aaa Free) तः awe खष्डानां जो होशासद्डनिर्भिल्लमिति wa: मेहने छिद्धान्ते लपु मयेजकलादस्ि तजे marae विचारा उदाडइताः | We ग्याकरष्ठं। देवे वद्त्धादरिषु खरागता उ बड त्रोडिपच्छे नञ्‌ सुरभ्यां (पा ० ६।२।९७२) were: wre ततस्तत्परष एव कन्तंब्यः | देते ag भवतीच्यद्धिद्रं तचा वथपुन्वेषद्‌ प्रहृति WX अत्थयस्वरः | Aen ठषादो ` वाक्छारित्वालामग्ितस्तर frame । दवोरित्य wuufafaars amas (पा०द।२।९८्) इ faat. \ Ti ठते रिस्तेऽश्जिन्जिति cas आताः Bamana wt aefa

१९१ लेसिरीवसंडिताभव्ये। [का,+९।प०९।य्ध्‌ -¶ ]

यतप्रत्यये सति प्रव्ययखरं atfwar तित्छरितं (वा &।९। १९८५) इति खरितप्रासनो तदपवादः यते गावः (पा &।९। RIL) मेशन्दव्यतिरिक्रस्य यक्मत्ययाभ्वख्छादिर्दाा wafer | तते टजेव्येपपद सद्भावात्‌ समासान्तादाललं वाध्वा गति- कारकं पपद्‌ात्छत्‌ (पा ° IRIE) CMT ALITA a त्यं । म्राङिता इत्य गतिरनन्सरः (पा ०६।२।४९ ) इति पुम्बपडम- छतिख रत्वं । श्रवधृतमिव्यजापि तदत्‌ । अधिववणमित्यच waa wee खयर पर्यया कत्वेन खिति (पा ० ६।१।६९ ३) इति प्रत्यात्‌ पू्व्यपदस्तादाभ्सले सति समासे छद्‌ रपदप्ररुतिखरत्वे । वानः wafaas वभस्प्तेविंकार cafmay विदितस्तद्धितमप्रत्थथं SETH: | वाच इत्य घाबेका च (पा०६।९।९९८) cfa fa afaxarnn अरभिवणवदिषजमं। Jana इत्यब दावीभा- रादिलादासीभाराणाश्चेति (पा° ६।२।४२) Satin paar अतिखरे aff समाश्स्वरोा बाध्यते सुश्मोव्यजान्तर पदस्य प्र- ्ययसखरेणाकोदान्ततात्‌ BTATITAATL तदेत्र UAT प्ररा- -दिज्डन्दसि Tet (पा ° ६।२।१।८९) दन्यु्ञरपदा दाल श्मदित्प््र मतुपःपिलादनुदातले प्राप्ते तदपवादः। इमु महच्‌ (चा ०६।९१।९७९) रखा नाशङागमाचेालरो प्रतवरा- लः खात्‌ | अवधृतवत्‌ परा qa हिरष्छपाणिरिव्य Twa Feary पु्वपदसखरः | हिरखन्रन्दसायुदाक्ेषु निपातितः + दति माश्रवीये वेदाधप्रकात्रे प्रथमकाण्डे प्रथमप्रपाठके WERNER: ॥

[ का०९।प०१यअ ०६] वेदां | १२९

अवैपुतः रक्षाऽवैधुता ्रतथोऽदित्याल्बग॑सि प्रति तवा एविवी वेत्तु दिवस्क॑म्मनिरंसि प्रति त्वारदित्या- स्वेत धिषा सि पर्वत्या प्रतिं त्वा दिवस्वम्भनिवेत्त धिषशासि पार्व्वतेयी प्रति त्वा पर्व्वति्े्तु देवस्य त्वा सवितुः प्रसवेऽश्छिनौवेहभ्यां Geir इस्ताभ्यामधिव- पामि धान्यमसि धिनुहि देवान्‌ पणाय त्वा sara त्वा व्यानाय त्वा दी्ामन्‌ प्रसितिमायुषे घां ठेवो वः सविता हिरं ण्यपाणिः प्रतिष््णातु ॥ ९ । पाणाय त्वा पञ्चदश च॥ € ॥ इति तैस्तिरोयसंडितायां प्रथमकाण्डे प्रथमप्रपा- SH षष्ठाऽनुवाकः

पञ्चमाऽनवाक ब्रोद्यवधात उक्रः। अ्रवहतानाश्च awarat पेषवात्‌ पुव कपालेपधानख निष्यूयोजनलेन तदु पधानात्‌ पै चष्टे पेषवखमनिघधोयते। कन्य: “qu wifey चिष्फलीकूतेषु त- येव रुष्छाजिन मवधूनेल्धष्वंगोवमुद गाद्या, WAY रजोाऽव- धता अरातय दति चिः,अयेनत्पुरस्तात्‌ प्रतोचोनग्रोवमृन्तरलो- मोापस्तृणाति, sfcareafa प्रति ला एथिवी वेन्त'^दति। पुष्य वद्मा चष्टेश्रवधृतः, राऽवधूता श्ररातय TAT WI रचसामपदल्यै। ्रदित्थाख्वगसोत्यार। ca वा श्रदितिः। war एवैनत्वच करोा-

ARR afagudfeanira | [का०१।१०१।यअ. द]

ति। प्रति ला एथिवी वेलित्या इ प्रतिषटि्यै। परस्तात्‌ प्रतो चीन- ग्रोबमुकललर खमोपस्तृणाति मेध्यलाय | तस्मात्‌ पुरस्तात्‌ प्रत्यञ्चः Uma मेध मृपतिष्न्ते। तस्मात्‌ प्रजा Wa माका: THT देवेभ्यो निलायत । छृष्णोरूपं Gar यत्‌ ष्णा जिने इविरधिपिनष्टि । यज्ञादेव AT WIR) इविषेऽस्कन्दायः"(्रा०।दका०।२प्र०। Qc) इति | wayawara पेषणस्य विशिष्टविधिः । कल्यः "'तस्िक्लदी चीनङ्ुम्बा रणम्यां निदधाति, दि वस्करनिरसि प्रति लादित्धास्वम्बेन्त” इति । गदया समानाकार erarand- परिमितः काष्ठविशेषः war तां छृष्णाचिनस्यपयंदौ चोनजि- रस्कां निदध्यात्‌। साच पेषणद्धेतेद्‌ षदः पञ्चाद्धागधारणेम agmarqa करोति । दे शम्ये तवं ्लाकस्य धारयिश्चषि । aera छृष्णाजिनसूया या श्ढमेस्वगियं त्ामभिमन्यतां 1 q- म्याया दयलाकाधारकल्वमुपपाद यति “ख्ावाष्थिवौ सदास्तां + ते शम्यामाचरनेकमरर्येता५ शम्यामाचमेकमदः | दिवसकमभ- facia प्रति लादित्धास्लम्बेवित्धाहइ। ावाएयिषोर्वोल्ि"' त्रा०।दका०।२प्र।६अ०) efi प्रजापतिना we चावा- एयिये पूर्वे जगत्‌ काष्ठवत्‌ परस्परं fee wrat ते पञचा- cafe दिने भरन्याप्रमाणेन परस्परं वियुक्त शरभतां प्रति- fet तथेति विवचया ayer) तयाः पुमः संहे याग- सावकाश न स्यात्‌ । तता विद्चेषाथेा दिवस्कम्भनिरित्यु्यते। कश्यः “wat प्राचीं दूषदमध्थेहति, धिषणासि war प्रति त्वा दिवसानि" ' xia हे पेषणसाधमभूते दृषद्रःपे लं

[eter Weg] येदायंप्रकाष्े। RRR

बेषटुमभिश्चतया frrersfe । दृढतया परवतावन्वामरुचि । ता- दो at च॒खेएकध्याजिका शम्या अभिमन्यतां मेयं दृषन्‌ दृढतया खाकदयधारष्छाय awa cary “धिषणासि wan प्रति a frawafaad fame 1 wrarsfaanfavar’ (ज्रा०।दका०) श्अ०।६अ०) ट्लि। कल्पः “qryyarawefa, धिषणा चावेतेयो परति ar पवंतिर्व्तुः* इति । पूर्ववत्‌ पवतिः पवेतसम्ब- fart ङूषन्‌\ तयेव व्याचष्टे “fuverfe पावंतेयो afa at पर्व- निवे च्ित्धाड 1 द्यएवाग्थयियेषटत्येःः (ब्रा०।दका०।२प्र०।६शअ०) दति! नेाधायनः “aut पुरोडाज्नीवान्‌ निवपति, देवस at खवित्‌; प्रखदेऽख्िने नाङभ्यां gat ₹स्ताभ्या मभ्रये जुटमधिव- पाग्बन्नोषामाग्यां, Waa wea दति यथादेवतमधिवपति, धान्दमखि faafe Zara” xf aay धान्यमसोत्य- aq खडहेकमग्लता मा ज्रित्या इ “देवस लेत्यनुमच्य, Ws जुष्ट- मधिवपामोति यथादेवतं दूषदि तष्डुलानधिवपति Fraser ठग्लोद्तुथे" दति, wa वाक्यपुरखायाप्रय इत्यादिकमध्या इते । अता ययाद्ातमेवानूद्च व्याचष्टे “देव्ख त्वा सवितुः प्रखव इत्याद प्रख्ये । अश्विनाव ङ्भ्यामित्याद । अशिवे चि देवानामध्वयुं श्रास्तां | पृष्णा हस्ताभ्यामित्या ड aa चधि- वपामोत्याद | यथयारेवतमेवेनामधिवपति!"(व्रा०।र्‌का०।र्प्र०) ६अ०) tai रेवान्‌ प्रीखयेति eqn ae ना खनु पपिः | अ्ङतोरूपस्छ धान्यस्याश्पलेऽपि मन्छरसामर्थयेन तरभिटद्धरि-

ary ““लान्वमसि धिनुहि gafaare | एतष्य WATT धि 2

१२४ तेत्तिरीयसंडिताभाव्ये। [का०१।प०१।ख ०1९]

वीर्येण । यावदेका रेवता कामयते यावदेका। aracrsfa: भ्रयते। ग डि तदस्ति। aurea eq यावश्जहातिः (त्रा०।दका०।९प्र०।६अ०) दूति | AQT सर्व्वचानुगमार्था I यदिद द्रव्यं यावच्छहाति तावदेव देवान्‌ प्रा्रुयात्‌ त्तदा कथमिदं कल्पं देवान्‌ प्रण्येदित्याश््कोत, न तु तावद्वेति भियमेऽस्ति, किन्तु यावत्‌ काम्यते तावत्‌ wage, ततः स भवत्येव प्रीणनं | बोधायनः “favefa, प्राणाय लाऽपामाय ष्वा व्यामाय ला” इत्ति । श्रापस्तम्नः प्राणाय लेति प्राचो- मुपलां मेात्यपानाय afa प्रतीचीं यानाय लेति मध्यद्तर च्चवधास्यति प्राणाय लाऽपामाय ar व्यानाय afa सन्ततं पिनि” इति । ogrefraranefarrar ठन्तयःप्राणापान- च्यानाः। अय यः प्राणवायोः afar: a व्यान दति व्यन्तर | षे विः टृल्िचयं यलमामे चिर यापयितुं at पिगभि। एतदेव दर्शयति 'भ्राणच ल्वाऽपानाय Sey, प्राणानेव यजमाने रधातिः। (ब्रा०दरकाण।रप्र०।६अर) दूति। बाधाः थनः “श्रथ बाह अन्ववे्ते, दीचोमनुप्रमितिमायषे धां"द्रति, sige: “प्राचीमन्तताऽनुप्रोद्य इति । प्रमितिः प्रबन्धः कमसन्तानः | यजमानस्यादुर्‌भिदटद्ययमिमामविच्छिन्नकमस- न्ततिरेतुखूपामुपलां धारितवानस्ि | तदेतदाह “Cra भखितिमायुषे धामित्याह । च्रायुरेवाखिन्‌ दधाति? (बा०। रका०।२१्र०६अ०) दति। कर्प: “Sat वः सविता हिरश्पा- fe; प्रतिग्ट्टाविति. छष्णाजिने पिष्टानि प्रस्कन्दयिलाः दति।

[ऋा०९।प्र०२।यअ गद] केदार्थप्रका्ने। ९२५

wages “अन्तरि च्वादिव वा एतानि प्रखन्दन्ति । यानि दृषदः । देषा a. सविता fecunfe: प्रतिण्डालित्याह अतिषटित्ये। ₹विषे ऽस्कन्दाय” (त्रा ०।३का०२प्र०।६अ०) दति। wait दासों वा अति त्रेषमन्त्रम॒त्याद्य ered “श्रसंवपन्तो fay- वाखूनि qeatfeare मेध्याय" (ब्रा०।रका०।९प्र०।६अअ०) दति! तया चच afad ‘aegefa दासी पिनष्टि पल्ली वापि वा पल्ववदन्ति अद्रा पिनष्टि” इति । श दासि तष्डुलेष्वन्य- ze किमप्यप्रवे्नयनम्तो पेषणं aq तानि च fier खच्माखि ङुङ्‌ । तमिभं त्रैव मध्धयैः पठेत्‌) पिष्टस्य खचदमले परोडाज्न- द्वारा यञ्चयेोग्यता भवति। wa विनियोगसक्गः । ‘matey पुव्वंवत्‌ तच wat wrod fea: | fare = तथाश्मानेो रेवेत्यधिवपेद्धविः ॥ प्राणायेति fafa: fost daa उपो इति | रेवेाऽजिने स्कन्दयेत पराक्रा एकादशेद a” chan aq water! age विश्रेषाकारण विचारा बद्वा मेरपखमभ्यन्ते तयापि सामान्यविचाराः पन्न क्रा अ्रनुसन्धेयाः। दषे वेत्यत्र वाक्यपुरत्तये यधाध्याहारः तथेवाधिवपामोत्य्राय- wa अष्टमित्यादिकमष्या हतंयं श्रध्याइतस चाना्रातलेनाम- ग््रतमादूरादिखिव खराद्यपराधो नास्ति किञ्च नवमाध्यायख प्रथमपादे विन्तित। “नद्ध SA वा STINT नासङ्गताकितः। HA खचशयायंख arose सद्गते" ॥ इति ॥

१२९ तैत्तिसीयसंडहिताभाव्ये। [का०६।प्०१।अनद]

दषदि पेषणाय तण्डुखावपेव्वयं मन्तो fafen: धान्यमसि धिनुहि देवाजिति। साऽय धान्यश्ब्दः समवेतमर्थं ब्रूते fag- षाणां तण्डुलानां धान्यश्रब्दायलाभावात्‌। ततः सविच्रादि- शब्द वक्नाहनोय दति चेत्‌ मेवं, लचणाटत्या wae तण्डुलरूपेऽयं समवेतलात्‌ । यथा च गावः Tawa cas मुख्यटत्थभावेऽपि नासमवेतायैलं लाका वयन्ति, किन्तु var खक्षयिलाऽथे समवेतमेव प्रतीयन्ति तदत्‌ । तसाच्डाक्याना- मयने षट्‌जिंशत्‌ sagt धान्यश्ब्द Getta: । तच Wa- माख्ायते dfeasefa weafadaat याति। स तत्र यान wary न्ति तेषां तरसा सवनीयाः Teta भवन्तीति तत्र दृषदि पेषणाय मांखमावपन्‌ मांसमसि fuafe देवाम्‌ cara WAAL | भ च NAMING BMT RY प्रयोक्तव्य दति वाच्यं, aaurefa: प्रनाथलेन afagerareana | AAA समित्येव धान्यन्नब्दस्याहः।

अय व्याकरणं | श्रवधतमित्यादये गताः | wae पर्वतमरति इत्यस्मिन्नयं कन्दा विषये तकाररदहितस्य यप्रद्य- यस्य विधानात्‌ प्रत्धयत्वरः। पाव॑तेयोत्यच डगेषदान्तः । पवेति- रित्य तदरंतोत्यसखिनेवार्ये कान्स दकार प्र्ययः। धान्यन्न- ब्दस्य तिखखय शिक्य मत्यं AWS घान्यकन्या राजन्य मनुग्याखा- मन्तः (फि०।सिन्का०९२९प०) दत्यन्तखरितलं । धिनुोत्यन् सेद्धपिच्ेति (पा ०२।४।८७) सिपृस्याने ्रादिष्टस् fee पिलजिषेधात्‌ प्र्ययखरः 1 waft विकरशप्र्ययस्छ उकार

[ का०९।प्०१।यअ ०७] बेदाथपका्े | १२७

wet: सतिशष्टसथापि व्यत्यये zee: प्रसिभिमित्य्र az- तरपद ग्ररृतिखरे प्रापने तदपवारः। तारो च नितिशव्थऽने (पा०६।२।५०) । तु प्रत्ययव्यतिरिक्र तकारारा fafaafana- ये परतः पूवपद प्रकतिखरं भवति ॥ ° ॥ दूति माधवीये बेदा- GARTH मरथमकाण्डे मथमपाढकं षषठाऽनुवाकः॥ ° ॥

धृष्टिरसि ब्रह्म यच्छापाप्ने ऽभ्रिमामाद्‌ जहि निष्क- व्यादर सेंधाऽऽदे वयज वह fren Tat निर्दग्धा च्र- रातये भवमसि परथिववीं दुहायुदं TUM RE स- जातानस्मे यजमानाय TIE धर्चमस्यन्तरिष्षं ह प्राणं दरदापानं SLY सजातानस्मे यजमानाय Ty धरुणमसि fet exe चकुः ॥ १॥

XW ATELY सजातानस्रै यजमानाय Vay ध- wife दिशे हरइ योनिं exe पुजां हइ जातान यजमानाय wae चिर्तस्थ पुजामस्म रयिमस्मे स॑जाता- AG यजमानाय पयं शगुणामङ्गिरसां तप॑सा AU यानि धमं कपालीन्युपचिन्वन्ति वेधसः, पूष्णस्तान्यपि वृत इन्द्रवायु विसुं्वतां ॥ २५

WAST चत्वारि ध्र ॥ on

२८ तेत्तिरी यसंहिताभः्ये । [का०श।प्र०९१।यअ०ॐ |

दति ते्िरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे प्रचमप्रपाटकं सप्तमोऽनुवाकः ॥

षष्टाभुवाकं पेषणम्‌क्रँ | STAAL Great निष्पादनी- यस्तथाष्यतप्नेषु कपालेषु पुरोडाशस्य अपयितुमश्क्यलात्‌ सप्तमे कपालापघानमभिधीयते | aa: “छष्टिरसि ब्रह्म यच्छत्युपव- षमादाय'” दृति । पलाशभ्नाखामृले fea: प्रादे्रपरिमित उप॑- वेषः । दे उपवेष तं श्रङ्गाराणां wit समर्थाऽसि । श्रते ब्रद्श्च- ब्दोदितंपरोाडाण्रर्पं देवानां प्रयच्छ। whew धेर्यदोतना- यत्या “ufecfa ag amare wal” (त्रा०दका"।रप्र। em) इति । ae: “चपाग्मेऽ्चिमामादः svifa artqar- दाषवनीयादा ब्रत्यञ्चावङ्गारो fade, faanqyiafa तयेारन्यतरम्‌त्तरमपरमवान्तरदेशं वा FATS, श्रादेवयजं वरेति दक्िणमवस्थाप्य” दति । दे गारदपत्याग्रे योाऽत्रिः शा- स्लीयपाकमन्तरेणामं द्रव्यमत्ति न त॒ wwe yaa पाकं करोति तमपनय मारय, ay लेकिकं ateafa तमपि निषेधय, यस्तु दवान यजति तमावद यथोाक्तस्यार्न्यानयनख कपालेापधाना्येतां दशंयन्‌ प्रशंसति “्रपाद्नेऽद्चिमामादश्जष्ि निऋव्याद मेधा ऽऽदेवयजं वदेत्याह | य एवामात्‌ क्रव्यात्‌ | तमपरहत्य | HAA कपालमुपरषाति"” (ब्रा रका०।२प्र*।७अअ०) दूति ““जिदंग्ध car निदग्धा अरातयो भ्रुवमसि एयिवीं CLUIFLE प्रजां TLE TMA यजमानाय पयं

[शा०९।प्र०१।यअ ०७] Saray | १२९

दववेतयोामंगब्छयोारर्थकमेष्छ fara: we chia: “wanda afer मध्यमं युरेडा्कपालमुपरधाति, frevay रशा बिर्दम्बा अरातयः, इति कपाखेऽज्गारमव्याधावः, इति । रे कषा a भरंवमखि ऋतः ए्थिवखादीन्‌ कृढोङ्ङ्‌। Wa य- मानस arava परितः सेवकान्‌ कुर । afar कपा sifea रखा निःजेखेष दग्धं qarmawy निरग्धमन्व- मादा ares “faves car निर्दग्धा अरातय cary carve गिदंदतिः- (ज्ा०्दका०।२प्र०।७अ०)दति) कपाखा- वधानं विन्ते -श्रभ्िवलत्युपरधाति। असिनेव Gra व्याति- TH? (जा०द्‌का०।२प्र०।७अ०) Ti) ययोक्राङ्गारयक्ते प्ररे कपाखम्‌पद्घाति | कपाखापरि Wares aaa fa WR “ayrcafwatafa) अ्न्तरिल एव arf” (are शका०।९ग्र०।ॐअ०) दति कपालसाध ऊष्वंन्न feanarayt- That Graces खज्योतिषले ततेऽणुष्वंमङ्गारस्थापगासम्भवात्‌ दिवे च्यातिनं स्वादिति म ब्रहनोयमित्थाह ““श्रारित्यमेवाम्‌- fare व्यातिर्धन्तेः (ज्राण्देका०।२प्र०।७अ०) इति। पत- डुन्ताक्श्चानं wets “arfawaisa इमे खाका भवन्ि। य एवं at” (त्रा०द्का०।२प्र०।५अ०) इति, गेाधायनमः “wa पुव्वाध्यंमुपदधाति, धचंम्यन्तरिकं TLE We Ty: हापानं TLE CMA यजमागाय age tfai ‘war परार्थ्मुपदधाति, uqenfe दिवं gee चद. भ्राजं कूर्द सजातानस्मै च॑नमागाय पयं ह इति। श्रय दंचिशा-

{ke Sferaqedfeanita ; [का०र।प०९।ब्ब० =]

warqurt, धमासि feat gry ae दरद प्रजां ew wareraR यणमानाष wee इति we पूरमुपदधाति, fare प्रजामस्मै tae wera यजमानाय wie’ इति । आपस्तम्बः “wantin पे दितीच खरस्य, we- waitin ot aditafata, धमसोति सप्तमं, चितखेत्य्टम'” इति ai तज धर्जधर्मभधरणथब्टाधारकल्वं ठरते Ted we- यन्ति रे अषटमकपाख ले feretsfe तता ware भादिकं परितः खण्यादय। wae: अर्थेकमुपशथचयविवकवा प्रथग्बाक्यलं wefan wer इति wurefe: 1 feats बडबचनमादराथे | Mae wary ares ““छुवमसि एथिषीं द्‌? रत्या । एयिषीमेवेतेन ददति) wiaewafcd द - Ware | अनमरिखमेवेतेन द दति । wewafe दिवं द्‌ ware । रिषमेदेतेन दररति। धमासि few ड रेत्याइ । feu एवमेतेन Teefa”’ (त्रार्शका०।२प्र*।७अ०) एति। खषपंहरति “मानेवेतेलाकादु RET” (To BATT) oye) tir) Unease प्रशंसति “Tye समा इमे Gar: अजया asf: । च एवं AE” (HT RAT Re /OWe) इति। ate faterd केनापि भकारे war. अड wrest ग्यत्पाद यितु कपालापधागं बधा सेति, सणाथमेकः प्रकारः “Wed कपाखान्वपदधाति । we इमे शाकाः पवां चाकानामाद्येः, त्रान्डेका०।रप्र० ज्ज) दति) PSI STATS AAS) अथापरः मकारः

[खा ०र।घ ०९।य् ०७] Werder | १९१

“earl कथाखमुपदाति । we बा अरो कथां cere - दरति । wa Si aw Wifes अश्च खलारि। अथा । WORST SATS cea निरः (NT ERT RAs eWe) दति । wed प वमयोत्ये्ं कपाखमुपभोयते । तता wie ae we Zi चरुयमदीव्यनेन चह fe 1 wire व्वनेन सह नारि i ततः Safed चितश्येत्यमे से वाच fornfs warcherer भवन्ति । qererfa गभं see निरोक्यनखष्छं wqreaqud) पञ्चात्‌ कमेक tenfate- WEN warty emt खला revert छाति “येवं sureraqgurfa । wet बे प्रजापतिः | wane ywer- यतिः wroestria । श्राह्मागन्रेव तन्धरस्करोाति । ay क९- rere । अभुञ्जन्‌ लकं swath’ (ब्रा ०श्का०।९अ० we) रति । srw warty चंवु, तदारा तस्था We: Ufa! WWETTT Wy: प्रजापतेः कंखारः । तेन Wrenner तेवां dara: we Weer waft) तच्च set खें ere गणक मणु ककदा- नाच We: अजापतिच्पधारी कथित्‌ gar waft) wor: मकारः “waarvewta । गाद्रजिधा तत्‌ afer । aaa चिष्टता तत्‌ । बहतर । विराजा तत्‌। वरेकादत्र । freer WU! खदा | wearer तत्‌ । दन्दः सङ्िलाणि क were कपाल जि। इलां छोष्ठातगुपृषये दिगो fem gee: werg: प्राचाम्‌ म्रा जलन यकन दाति । च बातात्रक्ा waar

8 2

११ तैत्ति सीयसंहिताभा्ये। [का०९।्र०२।य्ध -७ |

weary करोतिः (ज्रा०।१का ०।प्र ०।७अ ०) cfs | जिग ष्टः स्तामवाचि। स च साम उपास्मै गायता मरे्यायुग्भि- नवभिसम्यच्चते | कन्दः ब्दः सोाममण्पलल्यति । ares विरार्‌ चिष्टुप्‌ जगतीनां चाष्टला्लरसंस्या मिद्ध । seq USC UTS | गन्वचाप्रेयख्य Wt कपालानि शअग्रोषो- aaa चेकादश्चन तु गवादिसद्चा खभ्यत दति चेत्‌ । वाढं) तथापि wanes विद्यमाना प्रसङ्गादिह waa) wareutf< wer न क्षायस्ि । एकादिका सत्तपर्यन्ता सद्या अन्यचाक्लीति चेत्‌ तरिं तस्या्यनेनेव न्यायेन स्हतिरन्नेया । tcurft कपाला- न्युपदधानोाऽध्वयुरनक्रमेण एथिव्यादीन्‌ rary प्रागादिदि- शख दढोकरोाति, Sagar कपालानां खापितव्वात्‌। अत इद्‌- ` मृपधानं Grafaval भवति । किच्च आयुरादौम्‌ भादपबा- faq यजमाने सम्पादितवान्‌ भवति । mania स्यष्टार्थलं दर्शंयति ““चितस्येव्यार । यथा यजरेवेतत्‌" (्रा०।रका०। श्प्र०।देश्र०) इति) कपः ““ख्गुशामङ्गिरसां तपसा तप्ध्व- fafa वेदेन कपालेव्वङ्गा रागभ्यद्ध”” दति । रे कपालानि रेवतातपोारूपेणानेनाद्चिना तप्तानि भवत । cada we यति “अगुणा मङ्किरसां तपसा तणध्वमित्याह । देवतानामेव नानि तपसा तपन्ति'' (त्रा०्देका०।२अ्०।५अ०) | “arf Bal कपासान्युपचिग्वन्ति वेधसः । पुष्णस्तान्यपि त्रत इग्वायु faq wat” tia अयग्मग््ा यद्यपि arrears पठगोयः तथापि कपाखप्रसङ्रादिदाश्नातः। तदिगियागः ae cia: “यामि

[का०९.्र०९।य्ध ०] SATIN | ११४

wi कपाखानोति चतुष्यदयचा कपालानि frre सद्यायो- दाशति खन्तिेते दंपुषंमास"" दति। waded fuer वामि चर्ंकपाख्ानि rein व्क घुवमसीश्यादिमन्वेरपसखा- पितवन्तः, TTY बङवचनं, aerate कपालानि विमेत बम्थाविद््रवायू पाषकस्य यजमानस्य arsed Aa wars ख्ति विमुञ्चतां 1 weranwfafed विमोाकं fart “तानि लतः खरखिते । याजि wal कपालान्यपचिन्वन्ति वेधस दति अतष्यदयचा विमुञ्चति | चतुष्यादः पश्वः । पश्रव्वेवापरि- टात्‌ प्रतितिष्टतिः” (जा०रेका०।रेप्र०।७अ०) इति) wa fe frdraaye: । ““छष्टिरादायेापवेषमयाङ्गारौ वि याजयेत्‌ ।

गिष्कापसारयेदेकमादेवान्यन्त॒ Rae I

wd कपालमाधाय निदाङ्गारं तचयेापरि ,

धघचंडितीयं धरणं ठतीयं wa सप्तमं i

चिताऽ्टमं wa तेषु wearer |

यानि खकाले सम्प्राप्ते कपालानि विमुञ्चति,

WHATS सप्नमेऽसिनुक्ता दाद त्रमन्त्रकाः” 1 इति ।

अथ मी्मांषा) चतुथाध्यायस्य प्रथमपादे चिन्तितं | ‘soe तुववापञ्च कपालस्य प्रयोजके |

खत अपशमेवाद्या वापार्थलात्‌ SAAT ॥

पुरोडाश्रकपाखेति नारा स्ा्छपथार्थता |

प्रयस्य प्रयुङ्के ve वापे weet”? ॥ इति ।

९.९४ fated fears | [Woz Wor To ws]

कपालेषु अपथतीति अपणं GCTVTWS शरुतं | तथा GLTST- ्रकपाले तुषाग्‌ पवपतीति HITS तुषधारणं We | HY WaT: सकपाला रचघाम्ागेाऽसोति wee warfarenrere- वखापनोयाः । तज BIT यथा कपाखलन्पारनस्च प्रयाजकं va तूषावापोाऽपि nurse: |) एकरायन्येति दतोयया चथा ar: RUT एवं कपालेगेति दरतीयया कपालस् तुचापगपार्थ- व्लावगमादिति चेत्‌ । मेवं । नाज कपालमा जख ठुचापवापसाथ- मलं खतं । किमदं । चत्कपालं पुरोडान्नस् अपणायापखापित- मासादितच्च Ted कपालस्य TTS | एतञ्च परोाडा ब्रकपा- सेमेति सविशेषणमाखा तद्धिधानादवगम्यते। तथा खति प्रचम- अपणेन HIT VITA | म च प्रयुक्रस् पुग स्हुषवापनप्रयुक्तिः सम्भवति, THI cee कपालं त॒पो पवापे veya सिध्यति | प्दमेवाङ्गलं दरतोयाश्रत्या awa |

अथ व्याकरणं एरटिषब्दः क्रिन्‌ प्रत्यया AAT UTA: | WUT छत्रः | तथेव दे वयन्‌ we: । निदं ग्घमिति wey वत्‌! सजाता द्रव्य च खमानं जातं जम Vet ते सनाताः। वा जाति (चा ०६।९।१९०९) MAY GATT ABM समाषा- न्तादान्ता भवति। अग्नङ्धिरः wear caret suf erates यागोद्यनेन यच्छब्देन यागाजिषाताभावः | विकश्णप्रल्य- यखरस्य सतिद्धिषलात्‌ उदा्लयख (पा०द।९।९७४) रति खपरितगम्नोकारस्माद्ाषः। TU LY VTS च यजादाकज्ाप (ATs ६।९६९) इति िभक्रिडदान्ता । CATE

[कान्द ee aoe] Parehreni | ६ ।

इच देवतादन्दे चेति (वा०६।२।९४९१) ysaqqeuafaae WA तद पवार, गेषष्तरपदेऽनुदालादावश्यिवोरद्रपूषमच्धिषु (पा०।६।२।९०२) अमुरा लार एथियादितादि तिरि उल- रपरे रे वताद्धन्दे स्वरा ग भवति | ततः GATS (पा०।६ ९९२९) CAPATS TT: ।

इति areata Serine’ प्रथमकाण्डे भरथमप्रपाठके खत्तमाऽनवाकः ॥ ° १

संवपामि समापा fac समेाषधयेो TAA स= रेबतीजम॑तोभिर्मधुमतीर्मभुमतीभिः रूञ्यध्वमद्भः परि प्रजाता ख समद्भिः Yes जनयत्यै त्वा संयेम्यग्रये astra मखस्य शिरेाःसि धम्माऽसि विश्वायु RE प्रयस्याङ तें यत्नप॑तिः प्रथतां त्वच॑ श्ङ्ीघ्रान्तरि तश रक.न्तरिता अरातय देवरा सविता अपयतु बषिषटे अधि नाकेऽभिस्तं तनुवं मा ऽतिधाऽगम्रे दव्य tae सं ब्रह्मणा Teams Ber हिताय SINT चिताय ख्वाडा॥ १॥

सविता दाविःशतिख ॥ ८ ॥

इति तेत्तिरीयसंडितायां प्रथमकाण्डे प्रमप्रपा- SH अष्टमोऽनुवाकः ॥

१९१ तैतिसीवसं डिताभाय्ये। [च्छा ०९।४ ०२।य्घ ०]

सप्तमे कपालेापधानमक्तं | ततस्पेषु WITS Y खन्धावसर- MISA प्रोडाशत्रपणएमभिधौयते संवपामीत्यस्वाखातस्व म- नतर we पुरयिता विनियोगः कर्प दर्शितः “weracy गापत्यमपविश्च वाचं free तिरः पविजं पाञ्थां रुष्णाजि- मात्‌ पिष्टानि संवपति । देवस्य ला सवितः प्रसवेऽख्िनेाबाडङग्वां WUT ₹स्ताभ्याममप्रये जुष्टः संवपाग्यग्नषोमाभ्या ममुन्मा WA भ्रा" इति। श्रपेखितस्थाने प्रयाक्रव्य दत्येवमथे द्॑यितमेव जिवापपेषणयोर्दे वस्स लेति wet facrara: | awareraa- च्यनेनेवाभिप्रायेण व्याचष्टे “gee ला सवितुः waa care wae | अशिनो बाङभ्यामिल्या द । अखिने fe देवागामध्यवूं रासतां । पृष्टो ₹ख्छाभ्यामित्यार aay । संवपामीत्या ङ । वथा- देवतमेवेनानि संवपति, (ब्रा०।देका०।रप्र०।स्ञ्०) इति। गे धायनः “AGATA: ख्वेणापदत्य वेदेनापचम्य पाणिं वाकधो- येवं मद न्तीभ्यस्ता उभयारानीयमानाः प्रतिमन्वयते, TATA श्र्धिरग्मत समैषधयोा रेन सररेवतीर्जगतोभिमंधुमतीम- धमतीभिः छञ्यष्वमितिः' इति। प्य चमसे सङ्गीता श्राप अ्रणणैताऽऽपः MAT श्रापोा मदग्धाऽऽपः | श्रापस्तम्नेन तु प्रणषीता- ara we मन्त्रा विजियुक्रः “aa प्रणोताभ्य च्राद्‌ाय वेदेन पयम्य, समापा अ्रद्धिरग्मतति पिष्टेव्वागयतिःः इति । प्रषीता आपा मदन्तीभिरद्धिः सङ्गच्छता पिष्टूपा Brewer दिवि- धादकरसेन Beat 1 fag Barat युयं सर्व्वसस्याभिट- दधि रेतलात्‌ तद्वारा waa: खभावते माध्य वत्य । श्राष-

ee ee = = os

[Free pWoypqor]} VETS UNTH | ११९०

was जङ्गमसूपपश्मिदटद्धिडहेतुतवा पश्रूपधनयक्ाः ख- भआवशिद्धस्वादुत्वेन arweaaryg ततः पिष्टरूपाभिखाभिरोाष- Wa: deel Waa मन््सख पृष्व मागे जलावधिषङ्गमफल- are ““खमायोा अद्धि रमत समेषधये रसेनेत्यार्‌ । ज्रापावा अषधौोजिग्वज्ि । खषध्याऽपा जिग्वन्ति। wear at एतासा- मन्वाजि जिग्बन्ति \ तस्मादेवमाद'"(्रार्दरेका०।रप्रं०।स्ज्०) इति ) जिन्वन्ति street) यद्यणयलेतनानामपामेाषधीनाञ्च wife Nf: तथापि remedy gafratqara तदुप- wet: a fe केवखेम जलेन पिष्टेन वा पुरोडाशः watafa कि- व्वन्मान्यमेखगस्खयेष्ठ प्रीणनेन । यस्मात्‌ तासामपामेषधीनाश्च मध्ये अन्या asa Sah: प्रीयन्ति, अन्यादोषधयो अन्या आपः ओखयन्ति aaa: समावधयारसेमेत्थेवं ब्रते । SUA माधर्यसम्पादनं फलमाह ““सरेवतीजंमतीभिम- धृमतोमंधुमतोभिः carafaare । श्राप वै रेवतीः । पश्वो जगतोः ) ओषधयो मधमतीः। ATT श्राषधीः पञ्चन्‌ । ara- WAT CHT खर Say । मधुमतः करोति(त्रा०।दका०।२प्र०। ome) टति। गेाधायनः “sare परिज्ञावयति, wap परि- waren ख wate: प्च्यष्वमितिः इति। आपस्तम्बः “श्र्वः प- रिभरजाता दति तन्नाभिरनुपरिब्ाव्य'"दति। परिञ्जावनं fase weia श्रारद्रीकरणं । ₹हे पिष्टरूपा ओषधये युयं yeaa ख- aT ख तताऽद्याष्यद्धिः सन्यक्घा भवत | aay परिञ्जावमं faut “sq: परिप्रणाता शख खमद्धिः एच्यध्वमिति प्बा-

T

tre तित्तिरीयसंहिताभा्ये | [कषा ०९ पर ०१।य्ध्‌ ०८ |

आवयति | यथा gee टमा मगुविषत्य । श्राप ओषधोमंखय- fer ताद्गेव aq” (त्रा०।रेका०।रप्र०।स््र) दति। यथा पन्ये Gee sand खमिमनम्रविष्ड ओवधीववद्धंवन्ति तथा- faufae परिज्ञावनं जलेन पिष्टे asia: wifad षति ott डाश्रनिष्यत्तिः । कल्यः “darfa, जन यत्यै ला संथोामि इति । हे परिश्चावित foe लां शसाङ्गुलिमदंनेन सम्बक्‌ भिग्रोक- tifa ww यजमानस्य श्रएक्रशाणितमिश्रणेन प्रजेात्पन्तये सम्पद्यते । एतदेव विशदयति ““जनयत्ये ला संया मोल्याह । प्रजा एवैतेन दाधार" (न्रा०।र२का०।९प्र०।८्अ०) That we: “day व्यद्याभिद्टज्रति, SWS लाग्मीषोामाभ्वा AAT saw दति यथादेवतं” दति at we qeritta We:) मन्वदयस्य प्रयोजनमाह “aya तवाद्मोषामाभ्यामि- त्था Baa” (जा०।श्का०।२प्र०।स्श०) इति । कश्यः “fag करोति, awe facta” इति। fancier व्याखष्ट ‘aga fatrdtare: यक्ना वै ae: 1 तस्येतच्छिरः। यत्‌ परोडाश्नः। तस्मादेवमाह” (WTlRHTe 1k He ioe) द्ति। ae: “aaitsfe विश्वायुरित्याप्रेयं पराडाशमष्टा- कपालेव्वधिख्रयत्येवमुन्तरेषु” इति । दे पुरोडाभर लं तक्ष कपाखावद्यानेन दीप्ता देवतायाग्यलेन BATT: प्रर्ासि। विश्वमाय्यसूति बडब्रीरेरायःप्रदलमेवाता्थं द्या ““वश्ञा- ऽसि famefrane विश्मेवायय॑जमाने दधाति” (ate) दका०।२प्र०।स््र०) दति। क्यः “GE प्रयख्ार्‌ ते यज्ञ

[aod [Wer Wor] चेरार्च॑प्रशादे | १९९

पतिः प्रथतामिति पुरोष्डाज्ं प्रथयन्‌ खम्वाकि कपालान्बूभिप्र- अयततुङ्खगमगपुपाकूतिं कु््स्तेव प्रतिरतिम्न्रफमानचं करोा- far श्ति। हे युरो त्वं as चया भतति तथा विछ भमव । नद्या amararsfa प्रजादिभिः प्रथिताऽख्ह। ख्च्रप- afaart दज्ंखति ."उखप्रचखरङ ते यज्ञपतिः प्रथतामिद्याइ। जमः गमेव प्रजया Tafa: प्रथयति" (त्रा° दका०।२प्र०।८्अ.) ति \ swe: “ay गच्छोव्वेत्यद्धिः चअश्योकरोत्यनतिखार- wa”? इनि। Watters त्वमद्धिः wana ad खोड | faarqaaraaicerte त्वकसादृष्ते सति crate: eter ज्वतोखाड “AY खङोव्ेत्याह । सर्ग्वमेबेन सतम्‌ atria” (जा०'रेका०।रम०। स्र) इति wanared विधन्तं “w- चाप गोव परिमाष्टि। मास एव aed दधाति | awa न्वा ALS SA’ (ATVB RW स्न) Cha) तत्‌ तेन arsaa विष्टसू्पमांस एव qeumeat ad amas तते wrest तथा quad | ae: ““अ्न्तरितर Tatsmfom ररा aa ति wearfe wayfa जिः पर्थ॑त्नि aar’cfa) ज्वखद्भिदं- wefe: Gtretwe परित teat जोधन पर््य्मिकरणं अनेन पर्यदचिकरख्येग राखसजातिः व्यवहिता waar व्यवहिताः | तदेतदिधन्ते “aatr वा एषा चान्तः अर्धमासेऽधंमामे प्रत्‌ न्यते । यत्पृरोगडाअः। स दशर यजमान इठुचाऽप्रदरः। पर्य॑द्धिकरोाति | पच्रडमेबेनमकः | भाशया अप्रदाहायः' (रा

VHT° 12 HO ।स्क०)द्ति। पराडान् याऽख्िषसणव दीषयमा- अ 2

९९. तेत्तिरीयसंडिताभाये। [का०१।य् ०र।च् ० र]

नाऽजिंला भ कदाचिदपि श्राम्यति प्रतिपत्तं तप्तकयाखेः स- न्तप्यमागल्वात्‌ । ख च तेन यजमानं VET समर्थः | AAS UIT पयं्निकरणेनम arent aye सति म्दीत्ता- त्रिलरूपपरित्यागेन शान्ता wert यजमाभं न प्रदहति । अ्- fa fara “fa: vifgatiia । श्याटद्धि यज्ञः अथा रच STATE” (त्रा०।रका०।२प्र*।प८्अ्०) cil Aw Bras Sgurftay TSISMiCTaT अरातय द्याह | रत्खामनम्त- fea” (त्रा०।एका०।र्प्र,।स्रर) टति। बेाधायनः “aTt- way अपयति, fae सविता अपयतु वर्षिष्टेऽधिनाके । अ- fra तभवे मा ऽति धाक्‌" इति । आ्रापस्तम्बो मन्त्रभेद्‌ माह “tae श्विता अषयलविल्युल्लकेः प्रतितपति, afre तनुवं माति धागिति दर्भरभिञ्जखयतिःः इति । & Utrera अति- Wes wana ल्ामधिञ्िव्य सविता Za: पक्त करोाततु। अथम्चिस्तव शरोरस्य भखमोभावरूपमतिदादं मा करोतु! ष- विदपद खय माकपदसछ मातिधागित्यस्य चाभिप्रावमार “यरो- wie वा अधिभित रच्ारस्यजिचघा खन्‌ । दिवि भाकोा नामा- श्री रक्ताडा। स एवाखमाद्रकतारखपाइन्‌ | दे बरस्वा सविता अपः ufaare सविद्रप्र्धत waay अपयति । वर्षिष्ठे अरधिमाक CATE रशसामपरत्ये । wire तनुवं माऽति धागित्यारान- faztera”’? (ज्रा०देका०।२प्र०।८्अ०) इति। बाधायमः ""गाडपत्यमभि मन्लयते, अग्रे दव्य Tae” इति | श्रा पस्तम्बष्ठु प्यमन््स्तेव र घं मन्वते । पुव्य॑वद्या चे “WT CY ररुखेत्याइ

[का०९। ०र।य्च ०८] वे दाचैप्रकाङे | Ver

We” (जा ० ।र्का०।२भ ०1 स्र) ch) whi प्रति Fe- मखमत्पाद्य व्याचष्टे <“आअविद न्तः श्रपयतेति ary fags | वज्रमेव दवो? ग्यभिव्या इत्य ward पुरोरुचमविदााय अहै करातिः (न्रा०!देका०र्प्र०।प्र) दूति | संवपनकालेया बारङ्जिवमस्तमिदार्गो परित्यजेत । विशेषेण दारा मषीभावेा waaay तं परित्यज्य सम्यकपाकः अपणं । श्रत एवान्य जाच्ठातं “या विड्ग्धः ख twat योऽश्टतस्छशद्रो यः wa: ख खटेवस्तश्म्रार विला Wage: waaay’ cia wfacwa रति बहवचनं cardi afer are afaare सति यश्च wafer तजापि प्रधाम्धतानि इर्वंषमिलच्छ are सारं ay विस्तारितवान्‌ भवति किञ्च विदारराषनिद- wa सभ्यक्‌ पाकगुणखिद्धये चेतपेषमृचार यन्‌ रविः सोकारात्‌ ata ar रूचिं रतवाम्‌ भवति । परोडाजाच्छादमं fare afer वे पुरोडाः । तं यन्नामिवाशयेत्‌ | श्राविर्मस्तिष्कः ख्यात्‌) श्रभिवासयति। तस्नाहुहा मस्तिष्कः” (त्रा०।दका०। प्रप्र) दति । मस्तिष्कः facwafear मेदसः खष्डा भरागढः, आच्छादित Tay: | छाद्‌ नयोाग्यं द्रव्यं विधन्ते “a wa ऽभिवास्यति। तस्माश्नारटसेनाखि ea” (जा०।२का०। Rvojcme) दति | यस्मान्नेदस्वानीयः परोाडाश्ना मांसख्ानी- येन मखना सशादितः aatwasufeefar मेरे मांसेन aa भवति। पुरोडाभ्रस्छापरि भखमनेद्धनने साधनं विधत्ते “वेदे नाभिवाखयति | TAT के; भिरग्डनलं"› (न्रा ° IRAT OR GOI

९४्‌ तैततिसोयसंहिताभाय्ये। [weitere]

owe) इति । दर्भमष्िनिमिंते वेदोसन्ाजंनरेतर्मैदः। असि fe दभाणं कः wre) एतदेदनं wwf “अखखति भावु- का भवति। य एवं वेदः (जा०।देका०।२प्र०।प्च्र०) इति। कशरदहितभिरो um: खलतिः agate न भवति। ww: “घं ब्रह्मणा एच्यख, tft वेदेन पुरोडाशे साङ्गारं भसमाध्युद- तिः इति। भो Utrera ate aM भव | समन््रकल- THINS मन््रमन्वयव्यतिरेकार््या व्या चष्टे “प्रवे प्रतिमा पुरो- डाञ्नः। स नायजुष्कमभिवास्धः | Sea खात्‌ । ई खरा यज- ATTA Wa: WAT: । खं ब्रह्मणा एष्यस्ेत्याद । प्राणा वे WY प्राणाः UMA | प्रा्ैरोव पशन सम्पणक्ति । न प्रमायुका भवन्तिः" (त्रा ०।दका०।२०।८अअ०) इति। पग्येभ्निकरणेन परोा- BING Wada WTS मन्तसंस्काय्यत्वाचजुषा विना ऽभि- वासनमर्थकं Wy) न केवलं Fae किन्त यजमानस्य way मते समथा भवन्ति) साऽयं face: 1 उक्रदोषपरिषशाराय HAT सम्प च्य खेत्येवमयं मन्ता aa aa सभ्यकप्रतियागिमनग््ः पञ्चम्‌ मरणात्‌ पालयतीति TEAST: | पञ्चवख प्राणाधा- THA प्राणखलङूपाः, Wat येग्यलात्‌ ages सति पञ्चवे ATW न भवन्ति साऽयमन्धयमनग््ेण यथया सम्यकंस्तया भखमनापि सम्यक GH UATE ““चजमाने वे प्रोडाः | प्रजाः पञ्चवः परोषं । यदेवमभिवासयति । यजमानमेव प्रजया पष्टभिः समर्धयति (व्रा०।दका०।२प्र०।८अ०) इति । पुरीषं भख | कल्पः “ata TATE मा ईपत्याद्‌ङ्गारेणाभि-

[areqimee oc] जेखार्यंप्रकाद् | sR

तच yarmafe लोकों faay खेखासु निनथति, एकताय साहा दिताख wrer जिताय arm” दति । तेभ्य ददं पाचश्रचाखनेादकं SAAB 1 -एकतारौनासत्पन्तिप्रकारमाह “रेवा वे “fader जवम्‌ । कस्मिचिर खच्यामद इति dts farwaya ata लमू: खच्िदधष्वं) we वस्तं anfaenfa | wie खच्छध्व cf तेदेवा wa तनूः सन्वदधत । तस्मा- ZTE. \ अञ्जिः खवषटेवता दति। सेञक्ारेखापः। अभ्वपात- यस । तत रकनेोाऽव्वाखल । ख दितीयमभ्वपातयत्‌। तते fear satan ख ठटतोयमभ्वपातयत्‌ | ततस्तिताऽजायत। यदद्या ऽजायन्त | लदाच्यानामाष्यतवं | यदातभ्याऽजायग्तं | तराव्श- wrareqa”? (जरान्र्का०।रप्र०।स्त्र०) टति। देवाः पूमत्री- वातादिना विः सम्पाद्य वीजवधादि पापलेषः किम्‌ पर्णे anita दति विचाग्यभ्रिवचनेन खवोर्यमभ्नै खापि- लवः । ततः खाऽच्चिः ष््वदववोयय॑धारिणशङ्ारे शाब्देवताम- भिखच्छ तदो्ंमपातयत्‌ । तस्मादुत्पक्लामामेकतादिनाम- कानां रेवविज्ेषाष्ां अपा मातरो देवा wars: पितर दत्था- ना मकत्वमा कयना मकलश्च GH! ख च लेपः परम्परया जीव- जातिनि axa पर्यवसित care “ते देवा आेब्बद्धजत। राया श्रब्टजत ब्ाग्युदिते। खयाग्युदितः खयोभिनिधकके। खर््याभिनिखक्रः कुगखिनि । grat श्ठावदति। श्लावदन्नय- fefutr यदि धिषुः परिविश्लं । परिषिक्ता aeefe । acer werefe । तद्रद्मरष्यं MATa” (त्रा०।रका०।

१९४ तैत्तिरीय संहिताभाव्ये। [का०९।प०२।ख गख]

शप्र०।८्श्र°) th | श्राणा एकतादयः। उदटयास्तमखकाखयोः gat wear अ्रभ्यदिताभिनिघुक्रा | तथा चक्रं । “ga यस्मिन्लस्तमेति सुकते ufaracta च । शरष्ठमानभिनिवृक्राभ्युदिता at चयाक्रमं??॥ xfer i नखवक्रलनग्दन्तमालिन्यञ्चा च Ciara । ज्येष्टायामन्‌- ढायां कनिष्ठामुङका ऽवश्ितेऽग्रदिधिषुः। ऊढवति कनिष्ठे ofa faarecfear qe: परिवित्तः वीरकचियस्यषश्न्ता वोरा ब्राह्मणस्य न्ता ब्रह्महा | एतेव्वाप्यानामेकतादीनां देवानां पापलेपमा्जगायेव Gear | तेषु तस्मा्जनमुचितं । खग्धाग्युदि- तादीगां ब्रह्महान्तारनां पापप्रवणत्वाज्िश्नगाजखस्मेव सखेपस्यापि तेषु प्रवादा युक्तः । ब्रह्महलायाः पापाधिक्यतार तभ्यविश्रान्ति ufaaraa ब्रह्मणं गातिक्रामति। प्र्तालनादरकस्य रेखासु निनयनं fart “श्र््र्वेदि निनयत्यवरथ्ये"ः (त्रा०।दका०। शप्र०।८अ०) इति । एतेन निमयनेन कर््मफसप्रतिबन्धकषा- पलेपश्ापमोतल्वात्‌ फलसम्पाद नायेदं निनयनं सम्पद्यते | तख जलस्य वद्ितापं विधत्ते ““उच्ममकनाभिण्षाति श्ुतलाय | अतका मा द्व हिदेवाः” (ब्रा०।देका०।र्‌प्र०।स््र०) ThA अतं पक्षं । “यः अरुतस्ुखदेवः'› दति पृव्यसदा इतं | wa विनिः SATIRE: । “संवपामि दविष्यीपः समा तत्र जलं faq | अद्याः सम्क्ञाव्य तक्ताभिजंलं संयोात्यभ्रषतः ॥ sam निरिशेद्धाभे मखपिष्डं करोति fe |

[Neqinetrmew} वेदाणा) १०

we: ware fafeq प्रच्येद्रबन्ततः ॥ we अत्तोकरोत्द्धिरब्सःपष्यंग्रथे aftr: । अषयल्यास्मकरवे भिस्ते TSA कुरः ॥ wer वेदेन चाङक्रारमस्मनाच्छादचदैविः। --शकोन्ग्ये दि खेख्ाष्ठु wot मिगयेत किमिः ॥ WAAR STA SRT सन्ताः प्रकोर्तिताः' 1 हति ॥ ` अथ waters अचाविदडन्त scan afer wm: नेकमण्ा इव fe देवा weraaicy | wafers argera- शवानि at free vapfzeagred तत्र किञ्जित्‌ wararerae ट तोयपाटे चिन्तितं । “पडि च्किवमिद्युक्का वदद erent चतं रवं wa पिच्यमिटाङ्का गक्नोतकं ॥ यो विदम्घः WTS परोाडाच्स्ध पक्ता, काति पूरव्रो ver योजनीयो निवीतवत्‌” ॥ दति wasreg weitere भूयते “अत्‌ पदति दिनं we wat, चद्म्तरा तच्छगु याका, यत्‌ समूजञं तत्‌ frewt, समूलं अर्दयति arom” इति w: wafet कण्डितं । व्याति gra Shenag श्र यते “चतं देवानां we feet faa we wet तदा एतत्‌ Ween यज्नवनीतं ee gay इव देवताः Trai (earn wig) cf मण्डं ThA ne । frow facta weg रेवद्िलीनं नवनोतं ad ar we कमायाः . युर डाशत्रषणे भूयते . “या विदग्धः ब Far

tg

१४द्‌ तेनिदोवसंदहितामाष्ये। [का०९।४०९।य्ध० =

याऽष्टतः स रोद्धा षः we स etawercfaceat wa शत्यः सदेवलाय” इति । विद ग्पाऽधिकपकषः, अग्टताऽपक्ः । तज वर्िवि -समृखच्छदगस्ाभ्वङ्गे ग वनीतस्व पुरोाडा्चे चथोा- खितपाकस्य च विधेयतया स््वमवजिष्टं स्तावकः | we पथ्वी- रपसा न wafgar wea wea प्रथमाभिकरये fa- वीतवाक्ये प्राक्रयोरेवाज्ापि teeta) aeanrTrce- ष्याराहरश्वाङव्यमनेनाधिकरणेन प्रपद्यते | अथ व्याकरण। सम्बपामीत्यार खरा AAT आप दत्व far ररः, afgicars ऊङिदन्यदाश्चप्युे wa: (पा ° ६।६।९७६) दति 1 उडादेश्रादिदं ब्दात्‌ पदजित्या्यारेभेन्वः woweqry dwg र्रब्टादिवब्दाचा्तरमसर्वनामसावमदाशं भव- ति। यद्यपि शावेकाचस्तोयादिः (are ६।९।९ ६८) इति खने- waa सिद्धं तथापि.दितीयावडङवचमा्थमसख Urea वहव्य- त्वादनेनं विेषदखबेणोादाक्नोा विधेयः । रेवतौरित्यच रष्वा GNII उदान्तलं IW (पा०६।९।९०६वा०) इति मतु- STURT: | प्रजाता cary अमाभावितखयोत्‌ कणि जिः stat गतिरनन्तरः (पा ६।२।४९) इति पकप दप्ति रत्वं wera ca शिन्‌ प्रत्वयान्तलेन स्मनित्वारि्निंद्न (पा ° ६।९।९८ 9) इत्याचदालः | Tee नित्थनधुरकला- भावात्‌ facet: | यज्ञपतिरित्थ् पला वैश्यं (पा०६। ९।९८) एति पूर्पद प्रहतिखरत्वं । अन्तरितमित्थबामःअष्दख भतिलात्‌ गतिरनकहरः (पा ° ६।२।४<) इति -पृज्वपदग्रहति-

J

ष्च ०र्यन्ड] ` जदं पवा 1 ९७अॐ छरणं aie द्व्यच इष्टम saree निवाराद्रा्तः। एवे wards ॥ ° 8

इति माधवोये वेदार्थंप्रकाते प्रथमकाण्डे उथमप्रपाग्के ञडनेाऽनुवाकः |

SIRS TRS गार सि caw: सहसि; शत- wan जायुर सि fenton: viata देवयजन्वोषष्यास्ते मखं मा हिसिषमपहताऽररः एधिव्ये वजं गच्छ गा- स्थानं वर्धतु ते aaa देव सवितः परमस्थां पराव- ति waa CMa देष्टि यच्च वयं दिष्मस्तमता मा मौयपडतेऽरङः एचिव्ये दे वयजन्धे वुजं HS

गच्छ गोस्थानं Tg ते योधान देव सवितः पर- wert षरावति शतेन पाञ्यीऽसान्‌ Ze ae वं दिष्मस्तमता मा ATT CASTS: Via देवयजनो aS गच्छ गेास्थानं Tag ते Beara देवसवितः पर मस्वां परावति शतेन Waa Ve यण्डं वयं दिद्मस्मता मा।२॥ ` मौमरबस्ते दिवं aera seer flag बाचेख बन्टसा waren परि णड्धन्तु tea वम्दसा-

v2

ण्ट तेततियीवसंहिताभाष्ये। [कध०१।१०६।अ०९ ] ऽदिन्यारूवा परि लन्त ा॑तेमजन्दसा Ser सवितुः सवे कम्म neta वेधस कतमस्य तसद्टनमंस्य तशी tifa a afean ्रस्यर्वीचासि वस्वींचासि परा कुरस्य विरूपे विरण्िलुदादाय एथिवों जीरदान्‌- यामरयण्वद्रमसि स्वधाभिस्तां धीरासा अनदहश्य य- जंन्ते॥ ३॥ । न

देवयजन्धं TH तमना मा aT KMART TSM Gwe

शति -तैत्तिरीयसंडितायां प्रथमकाण्डे प्रथमप्रपा- SH नवमोऽमुवाकः ॥

शरष्टमे परोाडाशश्रपणमक्र । अय पक्तस्य दविषो वे्चामा- साद गीयत्वान्नवमे वेदिरुच्ते। azz इत्याखातसश्य मन्तस्य शेषं referer, विभियोगः aet chia: “ag sate Gearfeet इफ्यमाद ते, TAG लत्वा सवितुः प्रसवेऽज्िने बा ङभ्वां war इ- स्ाग्वामादरे""दति। यथाक्रमारानं fara ‘Tae त्वा सवित प्रसव इति रुफ्यमादन्ते waa) अश्धिनाबाङभ्यामिल्याह | अशिना हि देवानामध्वये श्रास्तां। पुष्टा दसाभ्वामिल्यार Ga” (WLBT iV Hole wo) दति बषेघायवः “श्रादा- यामिसन्त्रयते, wee sTeche दिः aeaafe: अ्रततेजा, eee विवा सशखूषति, वायुरसि frente xfer इति}

४ +) ९} ।) ९) ^ 3 ot tee

Sqft erg लभ्‌ कररेरलि। -एकमन्तरतामाहापन्म्बः “TKS wee zfoe र ग्यजिखन्ययते''इति । ₹ ea मिद्धस्य र~. fewar arefea aararsfe ety a गाङः सरखमदयाकाय wet we: पाके मारणं ward erawfs: | पनः कोदू- धः? waqgrareraarfa तेजेयुक्रानि werd अततेजाः । मं twfexe arsagy: किन वासदूभाऽप्यसि । यथवा- यु खच्कःभचिव्या खा मत्पाद यंस्तियातेजाः तथा vaste वच्छ- अखखाम्नच्छे द कूपं ली प्रद दुनयेखिग्मतेज र्त्युच्यते। ware Wa Cawsey विवकामाड “ac दकस्य वाङरसिं zfew इक्या । र शिवमेव यजमाने curfa’ (aro ie ate श्ज्र०।९् ऋ) रति । saree इतिपदं awed ad werd 1 cxefa werfe: 1 दितीयभागे मग्न मतज्नम्द खर्‌ थमेव areTE KS cae महिमानं ervey “स हख- wfe: water tare! कपमेवारेवन््हिमानं व्याचष्ठे", (जा ०। शका०)रग्र०।८अ०) Ch | दतोयमागे ठरेजाननकतया तेजा- wie बाया बाङतुखसरूप उपमिते सति यजमाभे तेजा waters “aracia तिग्पतेना care) तेजा वे वायः | तेजं warfart दधाति” (जा ०।रका०।९र०।९ we) एति कर्प; “कथान्तर्थद्ुदीचोगायं दमे विधाय afaveaa weit, vfefa देवयनन्योषध्पाख्े ad मा fexfad” इति । हे देव warren viata लदीयाचा tren मृखमकिनाकयामि । wi. देकदननोकि . fants वानखोदहितभ्वानप्रारि तम

१५७ । तेत्तिरीयसंष्िताभाष्ये। [wregrmetmtee]

श्रचिलं निवारयतील्या ह “विषादे गाभाऽसर आवीत्‌ & ऽबिभेत्‌ । यज्ञेन मा रेवा अभिभविग्यन्तोति । ख एथिवोमग्धव, मीत्‌। सा ऽमेष्याभवत्‌। श्रयो यदिन्द्रो नमन्‌ । तच्छ ख ङतिं एथिषौमनव्यधावत्‌। खा ऽमेष्याभवत्‌। एदिवि दवय जभर्थ इ + मेध्यामेवैनां देवयजनीं ati”? (Aro IZHTe [Voie Bo? tf fawawifa विषात्‌ । oucame wararary “चषध्यासते मलं मा fey ferfaare trnteraferere” (ब्रा०।शका०।२्र०।९ Go दति। कश्यः “MIEATSTE: WII दति ew awery पाशखनपादायःः टति। अरखूगाम कोा- FST: सोऽ रजाऽपनयमेन एयिव्याः षकाज्नादपहतः | कथ्यः “ज्जं मच्छ गासागमिति wef ca अस्त जओषडित्यनेन म~ क्ले ग्मः प्रत्याख्रावणं afm सेयं avers area विवदता । AQT वाचः SMA GRTSAT ब्रजः। रे ठशसद्ितयांण तं जलं गच्छ । अ्रपरताऽरङः एचिव्या Kars पृष्वमन्लखषटा्थला- ear व्या चे “व्रजं गच्छ मे ख्ानमि्याइ । कन्दा ९- fa ३ war Trea: | चन्दारस्येवाख्मे ws Frere करोति” (ज्रा०।दका०।२१्र०।८अ०) इति। गयश्यादौीनि कन्दांखव aL ज्रब्दाभिषेयानां वाचामवस्यागयोाग्या जजन्ब्दाभिधेया रेच्वि- HT: | तजाथदयखाधारणब्नष्दोपेतं मन्तं पटशु्तररे्ं HRT पं सम्पादितवान्‌ भवति । कश्यः “Cady a द्यौरिति वेदि भव्यवेते'" इति । इ ae तवाहानाव दयुधरब्टा पखकितः पं न्यो aig पजन्याधारतथा तद्रपलेपचारो दिव इत्याह

[wewimeqraee] : ` Rerduert) ` ` १४२

“ata ते Grice: खर्ट यीः। afeaaaea” (त्राण श्का०।र्प्र० स्र) दूति । वतीति दिः Wie) wer “yarat जिवपति,बथान रे वखवितः परमस्यां परावति कतेन बाया ऽस्मान्‌ दष्ि यश्च वयं feweatt मा मामिति, इति, © दवितरव wa खठखर्यासुरूपेषावखितं tart tay पाः WANNA MTCTEN बधाग तत्‌ परूषदवनतेा TAA मुञ्च ws येाऽख्ान्‌ यश्छेति ग wie: | दषं मति कटंलेन wal नेन यड्वमेदादित्था षह “बधान देवखवितः परमां परात्र नोर्वप्ड। दा वाव पुरुषै । waa दष्ट । येनं देटि। वादना wurfa) परमस्यां परावति waa oe: 1 योऽस्मान्‌ इटि ay wa feweraat मा atfregrerfrqm” (are RT ०।२ ०। ऋआ) दूति, परावति दर्मो अनिश्यक्तिरनिर्जीखः। व्याः वातान्‌ मन्छजयात्‌ पवेमावोयो मन्तः सष्टाथवुष्यपेकितः1 तं qa: सिंङावखोाकनन्बायेन अनिन्ुक्रः ्ठारिति war व्याचष्टे STEN मामाखर आसीत्‌ । स एचियामुपकतनोऽजयत्‌ | सं देका ऋपहतेऽररः एथिया इति vier sone भाः Wa वा axe: 1) अष्दताऽरङः एचिष्या cf यदाह. NT कष्यमेव एयिव्या wae” (त्रा०।रका०।रश्र०।९अ०) af } erenfeirfea: | कश्चविघाताव youre ग्म ware लात्‌। अत Uae Bree: wT we देवाः तम्मन्लाखा- THIS azerat पांङ्नामपनयनेम qaufe | कर्प “fena aucfa, एथिवि रेवयबन्याषध्यासते ae मा डि‰-

we तेतिर्तेषसंडिता्ीष्ये । [का द्‌) घ ०२१०९]

किंषभिति, अपरतोाऽरसः एथिषये cana cree, ऋणे ग्ड गेखाभमिति इरति, वेदि अत्ववेते, ata ने Uric werent निवपति, बधान <q उदितः परमस्यां परावति wan पा्णे्धीाऽखान tf यश्च wd feweant मर मजिजि दति; अनथाः दितीयवतोययोः चचिर्दिक्यजयेच्यख्भा WHR माखातः, तथापि पम्रथमपखायादग्ष्लनोखः । ` चथा ares परिपूर्ति अल्दानारमभुवच्छते तथा प्रष्यगपररिषुः शथे मन््रागुवक्ञो व्या्छः 1 अशरूश्यकेनोापडहता वेष्टते नि. utes: किथयन्ताऽपि प्रथपयायेऽपनीताः। तावता नेरिः करेगा यागयेोग्यः wag: | अनगेनेवाभिप्रा्ेय ferred Bsaearsce: प्रथिध्ये रेवयणन्धा इति श्थिखे faa s उतोयपय्याये. aera द्धरर्विन्रवषं । तदेवभषदताः weciear amaze यक्िसुदम्देभे facet w दे SRT दत्युच्यते । कच्छः “TTS दिवं माखाजिति arate ग्रीभोऽ्जिनाभिष्ङाति" ci: ₹ पाखषमूररूपोत्कर तवै wafer चोाऽयमरदः ख खमे मा गच्छत । दवितीबडतीषपः area: अचमपययाचवर्‌ arg अक्यतथा तावुपेच्छ मन्म व्याचष्टे “a am । दिवं वा wafsa: पतिखतोति । are KO दिवं भाखछयानिति दिवः षन्यवाधन । Tw वा अररः =xee दिवं माख्कानिति बदाइ। मादव्यमेव fea: oft वाधते" (त्रा०।रका०।२अ्र०।८अ०) Thal ते देवाः कनाषवाः चेन waded feat कशविवाताय wi ममिग्यतौतिं

[श०६ण्द।च् ०९] वेदा्थ॑प्रकाङ्ञे। ११९

मला मन्लेष्च गन्धम Tete fea: उकान्नात्‌ यथा परिता बाधिता भवति तथा यलं aaa: | तस्मात amare fen wots frag aft area: खगाद्वाधिता waft war व्धास्यायानषछटानं विधत्ते “सम्नयज हरति । एयिव्या एव जाट वयमपडन्ति । दितोय हरति । अन्तरि्ादेवेनमपरन्ति। ` कतोयर इरति ! fea खवेनमपरन्ति। aut wade ऋअपरिभितादेदैनमपर न्ति,” (व्रा०।देका०र्प्रा०।९ Mo) That क्जर्मन्धकोा दर्भं स्ठम्बयजः तच स्तम्बरूपं स्परेन fATHTTT Wa. चिवरमेवं्रणे erase area दता भवति । ऋमन्तकेष्च यतु येदरणेनापरिमितात्‌ Ayre way खाद खच्छागबाएतः | wer “श्रय ys परियां परिष्डाति, waa यरिग्रन्त्‌ wate छन्दसेति दक्षिणता, सद्रास्ता परि ष्ङन्त्‌ जषटुमेन न्दमेति पञ्चात्‌, ्रादित्याख्ला परिणमत जागतेन कन्द सेत्युत्तरतः' इति । आवनोयगा पत्ययो मेध्ये वेदिं अमनयितुं वदिनाखाऽवबाधाव वेदिमानाय wat दिक्रये रेष्ठाचयं wel साऽयं वेदेः परिग्राहः । परिप्रडोताऽध्वयैः दिच्ये mae भावनया वखादिरूपः परियदणशषाधनगग्डतः wary कन्द स्त्रयरूपः | तमिमं परिग्राहं विघन्ते सुराणां वा दवम Wea यावदासोनः परापश्यति । तावदवानां। ते रेवा wae wala भोाऽख्छा मपीति । wer दाख्छथेति । waa खयं परिणो येति । वखवस्ल्ेति दलितः पर्थं ष्टक्कन्‌ | wareifa पथात्‌ । आरित्याख्लेत्यु सरतः.। तेऽभ्भिना माशोजः

॥ /

१४४ तैन्तिसीयसंहिताभाष्ये। [Are ewer woe |

यन्‌ । aafadfwar । Ue: were: | जआदरित्येदरदञ्चः। य्य विदा वेदिं परिष्डम्ति । भवत्यात्मना । पराच wrear भवति" (जा०।द्का०।२प्र०।८अ०) इति। षरा कद्र्ङिर- सुराणां विजये खक्छेषा एथिवी wart तेषामेव खग्ना आ- सीत्‌, ङेवानान्त्‌ काऽपि wet नात्‌, fara Sr देवा यच यदेपव्ष्टि यावदूर पश्यति तच तावान्दे्स्तस्र See तदा सखा धोने ऽभवत्‌ | तते देवा अखुरान्‌ अयाचन्त | यद्चदधीना- यामस्थां एथिव्यां काऽंशाऽखखयाकं नियते safer: । तच किव- ब खा नमस्मभ्यं qraafa । ततेाऽखुरेरनु ज्ञाता देक म्रद ख कोयत्ेन खसीरतवन्धः। त्यास वदेः प्राच्यां wreadter sfa: पाखकः, दचिफादिषु वसादयः, तत्तु wafe- तानां रेवानामम्ादिसुखेन विजय एव । तस्ारेवंकद्षि यस्य यजमानस्य अध्वर्यवे यथशाक्रमग्लेण वेदि परिषशीयः Basalt: खेगेव सखूपणाभिप्रख्याता भवति । तस्व wee: पराशचवति। परिणीति बङवचनं पाये प्रयोगमेङाभि- प्रायो वा। बोधायनः “wy प्राचीं सफेन वेदिमुद्धज्ि,” ‘gaa खवितुः खवे ae छखन्ति वेध cia” ईति। we खम्बस्ठ अाखानरमन्तेश ze: उपरिभागावख्िताया खुश fearar aq उद्ननमभिधाय वते. “gee wag: खद एति wafe” cin, परमश्ररस्यानु जायां wat वेधबः ware श्रध alt TERT Ged हि कं gales. र अरागुश्च- या ज्रः डाटा किवत इत्येतत्‌ facet मसिद्धमित्याङ

é

[ श ०र।् ०२१७०९१ जेट प्रकाशै | tan

“qua सवितः wa Care New क छनि aye cary tfwarfe wel क्रियते" (जा०।रका०।२प्र०।अर,८) इति। केदेडिं क्ये fret विधन्त “यिव मेष्यञ्चामेष्यञ्च ग्यरक्रा- नतां । ब्राचौगसृदोलोगं मेधयं । प्रतोलोनं दसिशामेध्यं। प्राची- were, wast करोति मेष्यामेवेनां द ववजर्नों करोति" (are vemreiemeie We) tai ब्युदक्रामतां विभागमान्रुतां WRT Rrgrarte च काणोषु wae Fraaj विधन्त “आश्चो सेय कावखखति। आआदवनोयख परि ए्रीतये | परतीचो ओष \ नारपत्यस् परिषटरोत्धे । war मिथुनलायः" (are RTRs ewe )दति। WTA: अ्याख प्रयेकं waa forerrat \ च्यदा garter स्तौ ओणिरिति मिधुगल्ं | ऋमेरूष्वं- WINS AES स्फेनापसारणं विधे“खडधन्ि | चरे- aren ware । तद्‌ परन्ति” (प्रा ०।दका०।२१्०।९ अ ०) इति। तरेवंविधिमन्‌द्ाथेवाद्‌ा नरमा ''उद्धन्ति। तस्नारोाषकधयः Weal ey” (त्रा RRS RAW) इति | Aa TTA fasrewan afttreceufacereafactriuar विनगण्ठ- fa ware निरूढानां उणमूलार्नां खड्नगमाजे ऋपनमानावात्‌ | waaay भेदनं विधम्े “ad दिनन्ति । weeds मूलं दिगि । ae वा श्रतितिषठद्र चा रन्‌ त्थिते (ा०।ङ्का०।९प्र०।८अ०) इति। वैरिणा qe भिवाशाधि- करणं इृारिकं । यरि दशमृलं मिमतोत्य किञ्चिद वति्ेत लदा तदनु CHARIS । AHS देदनीषं । रेदमलाध `

vy 2

१५९ ते्िरोयसंडितौमाद्ये। (का०र।प्र०१।यअ.९|

fart “agen fea: कुगखिनोः प्रलाः ei wae faafer | वा वै स्फ्यः । agea यज्ाद्रलास्यपद्टन्ति (रा । दका०।२१्र०।९ ०) इति। स्फ्यस्य वञ्जलमन्यजापि wear खातं “RT CATS AY प्राहरत्‌ | स त्रेधा वयभजत्‌। रुप श्लतीर्य । रथस्त॒तीयं । area’ इति । प्रादेश्परिमितं वेदि खमनं विधन्तं ““पिदटदेवत्या निखाता । इयतीं खमति। भ्रजापतिना यज्ञमुखेन सम्मिता” (त्रा०।दका०।र्प्र०।९अ०) इति। यदेयं वेदेः प्रारे्परिमाणमतोव्यखाता खात्‌ तदा पिद्ररेवत्यलात्‌ इयं देविकी म भवेत्‌ । इयतोमिति प्रारे्- प्ररिमाणस्याभिप्रायः 1 प्रजापतिः प््टतया axa यश्ञपरषस्य मख, तच प्रादेश्रपरिमितं, ्रतस्त्छभ्मितां वेदि खमेत्‌। पला- wat विधन्त "वेदिदेवेभ्यो निखा्त। तां watye च वि- न्दन्‌ । ARTHAS Sal’? (्रा०।दका०।९प्र०।९अ०) दति । कलापि निमिन्तेन देवेभ्यो विमुखा वेदीदेवता wat निखोना सतौ चतुरङ्लमातरं खननेन खमा तस्माचतुरङ्गुलं खनेत्‌ । तं विध्मिनृद्यायवादारमार “चतुरङ्गुलं खमति। WATTS हयोषधयः प्रतितिष्टश्ति (त्रार।दका०।रप्र०।९अ०) इति । श्राषधिमूले मेरन्तखतुरक्ुलं प्रते सति ता श्राष- wat म वायुने न्मष्यन्ते । wernt विधन्त . “आरा प्रतिष्ठायै मति । यजमानमेव प्रतिष्टां गमयति, (ग्रा०।देका०।२्र०। ewe) इति । यदि चतुरङ्गुलप्रमाणेभ प्रादेगप्रमाणेन वा सिकतादियुक्र्ष्यरदिता ग्मिनं win तदा तल्लाभपर्यनां

[eroqmet raed) वेदार्थप्रकाङ। VEO

waa <fewet fefa Sree विधन्त ““दचिषता वर्षो wat करोति । रदेवयजनस्सेव eas.” (्रा०।२का०।२्र०। ewe) इति। weal प्रवणां करोातोत्थनेगेव fags waa पनरपि कद्याकरेण प्ट्तिकाप्रयो विधौयते wa: हतवान्‌ भवति । खेाषटभावरदड्ितां सिकताखदृ्नो सटल्िकां aet way विकिरेदि त्था ड “पुरोषव्तों करोति । प्रजवे प- वः पुरोषं । प्रजयेवेनं osha: परोषवन्तं करोतिः" (ates देका०।२प्र०।९अ०) इति। कल्यः “sat परियां परि- wifa, waadifa <foen, तखदनमसौति vara, तश्रोरलोत्युलरतः”› इति । तं सत्यं । ae wad frafe aut हविषि we च । अरसुरदानात्‌ पुव्वंमासोने देवो चावन्तं ute wala ae देवयजमल्वं नियतं, ततोऽन तलं बेरेरद ल- लात्‌ तश्च यर्‌वन्तंत teas) तता ₹हे वेदे लं खतमसि। विवः फखरेतुलं 4 कडद्‌ाचिद्यभिचरति cafe waa aw wq facet वेद्यां defai aat शे ae लं खतसदमममि, फशस्तावश्ग्भ वित्वाद्‌ ख्युतल्वं | तच्च फलं efaarty वेद्या Wil तता ई वेदे लं तश्रीरसि | fard “owt परिग्रां परिण्षटाति। एतावतो वे एयिवी । यावतो af: 1 ae इतावत wa ares) निर्भज्य । श्रातमन उक्र परिग्रादं परि- aerfa”? (्रा०।दका०।२प्र०।६अ०) इति। वेदिवतिरिश्नाया अरमेराख्धरतेन क््ष्यनुपये गाद्‌ पयुक्का afad ta । तथा बति पु्वपरिग्राेण महग्धमिषम्नन्विने बेदिरूपादेव तावतः

११७ तेतिसीयसंश्िताभाय्ये। [ का०९।प्०२।अ ०९]

मरे्ादेरिशं frgra खार्थमष्रपरिगारं ख्यात्‌ । मन्लार्थेव मनग्लपदेव्येवाभिव्यक्ष LAITY ““खतमच्यतखदनमनख्यतशीरलो- MATE । यथा यज्जरोवेतत्‌'` (HTT Red we) THM I भाधायमः “ay प्रतौर्थो वेदि eat araad, धा अकि स्वधा weaferfe वखीचासि पुरा शूरस्य विपे विरपजि- शरादाय एथिवों जोरदागग्यमेरबम्‌ wrafe खभाभिख्तां Wea अनद्ष् यजन" इति । wea मन्तमेरमाह “ur असि aur श्रसोति प्रतीर्चो वेदि सफेन चायषते, छदादाय एथिवीं जीरदानरिति वेदिमनबोखते' " श्ति। ar- aaa समोकरोति। विविधं tre शम्दमृेरर्पांश्यलादिभेरेग मन्ते्ारणठं विरपशि तदनः विज facaw: लशेमन्रष- म्दवद्रष्टवयं। ते विरपभ्राः विज wat Gut सा वेरिर्वि- cafe तत्सम्बोधनं area facufafafa | इ ag AS SR Td ge weiifsadarfetarra wet लं Sfa- करविर्षां धारयिश्यसि । खधाग्नब्देम एतत ते aa a चलामः ज्वित्यादिनगोक्रं पेद कपिष्डादि कम्‌पख च्छते | तेनापि युक्षासि। अत एव शत्छ्रधारणाद्‌ विस्तीखा चासि। प्रोडाज्रारिरूप- धमवल्ादइसी चासि द्रव्यवव्यसि । अराजोवगश्रोोखा दानवा हविषां दातारो यावचख्छीवादिश्ास््प्रेरिता यजमाना wet sfeat खा एथिवी जीरदानुः । दितोयार्थ प्रथमा । यदा जराते दागक्ख। BST वचनव्यत्ययः agar: पूर aaa वेदिरूपतयेनानीय यां wat wensacrgere:

[श०र।प्०९ [च्वि*2 } येदाथप्रकाद्चे | १४८

ख्कायात्‌ खर्व्यमाद्‌ाय wraeeafae: साधे खापितवन्तः, ददएनोन्त ग्दाच्छ यौ मग्लस्ामिमां वेदि aver fafa qat अथग | wettece fart “acfaa वा एतत करोति | खरि करानि, ur अचि eu wits खायण्यते wrag’’ (MP 1र्का०)रप०।८ Wo) इति। fatvecay genifa- QIAN aE सन्पाद्चत tare “ऊर्वो चासि aw writen: wataaat adi करोतिः" (wre aaron ge) ewe) इवि। feet ota ऋरूरप्रयक्रमश्टुचिलं faaraia cere “ger are fear facofefaary aware (mre iRST Rw we) Ti | चच्रमशेरवन्नियगुसन्धानख wereware “ocrate एथिर्वो जीरदानर्यमेरयम्‌ wx: afe wwifafvary | चदेवास्ठा wae) तरपरत्व | wat देवयजं wat! यदद खद्मसि ae: तदस्छमे- cafe” (ऋ०।रका०।२प्र०८अ०) इति। Urea wre: । ऋअनद्ञ्देति पद स्याभिप्रायमार “at: घोरासो अभु- कष्ठ यजन दत्याहागुखा््येःः (त्रा०।देका०।२प्र०।९अ०) दति \ अनुखन्धानायेव्यथैः। आनो प्रति प्रैषमन्लमत्पादयति। ““ऋकशोराख्यदय | दध्रावरिंड्पसादय । ary awe wale । पौर THM । आज्ये ना देरीरयाहानपव्मैवायै'" (ऋ०।रका०।२प्रा०।९अ०). दति । बङ््यविषयः प्रेषानक्रमे- च्नष्टाना येप्पयुव्यते। waiters fart “Tred: सरवति. \ ऋपा STAT । रशा सपरहत्ये । रपय सख वतः

tee. तेनिरीयसंदिताभाव्ये। [का०१।प०९।अ०९]

म्खादयति । TWA समत्थे (जा०।रका०।२प्र०।९अ) इति i प्राणीनामपां arse विधन्ते “उवाच हासिता देवलः। एतावतीवा wafer खाक आप wren) यावतीः प्रषणोरिति | AASSITTATST: ” (WT VHT (Role Wo) दति । अरस्मिन्‌ यागे यावत्यः Aree ्रासाद्यन्ते तावत्य एवा- afwera Mi मवन्तीति टेवलेनाक्रलात्‌। IseaAy क- Wal) उत्करो ene परित्यागं ध्यानविशिष्टं विधत्ते ““रुपवम्‌- दस्यन्‌ ) यं fearq तं ध्यायेत्‌ । प्रचेवेनमप्पंयति? (त्रा ० ।रेका ०। ९प्र०९अ०) इति। यथोक्तप्रेषकाले waa ति्ैग्धारणं वि- wa “वश्यो धै स्फः । यदन्वश्चं धारयेत्‌ । वञ्ेऽध्वर्य; eA यरस्तात्‌ fray धारयति। वज्ञा वै wa: | Tada यज्ञस्य <- fawar tare शन्ति । अग्निभ्यां प्राचख प्रती चख । स्प्येना- दीेचद्ाधरा चख | WHT वा एष AR UTS पाप्मानं भाद यमप- wa उत्करधि प्रटञखति। ययापधाय gawd” (are! रका०रप्र०।९०अ०) Thal स्फ्यस्य वञ्जलप्रतिपादकश्चुव्यन्मर पुव्येमृदा इतं । श्रवञ्च मभिमुखं । seta सियेत । तत्परि हा- राय But wears fay धारयेत्‌। तथा सति <feara- ay वेदेदंचिणदिश्रवख्ितानि caife तानि भवन्ति । w- वनो याभभिना पुव्वदि गवसख्ितान्‌ श्रसुरान्‌ दन्ति । गादंपत्था- faut पञ्चिमदि गवखिताम्‌ । रुपस्य मूलेन उन्तरदि गवस्थिताम्‌ TST दन्ति, CHAT धारणया अधस्तमान। ऊष्वधारण्या उपरितनान्‌ इत्यपि ea एवं तिययेश्चन्धार वन्नष्वग्थेः पापरूपं

[ateqimegiwee] ` ‘Ferdvanit; ९११

हैरिणमस्वा वेरेरपर्थेात्करे किमत्ति wer are afeife- CTH ऽवखाण्य खाकाण्डिन्दन्ति aca) wavered विघने “egrantam i चत्मानमेव waa’ (areas) १००) दति । warenfa तदिधन्ते “on प्रकालयंति aw- ना । अया पाश्मन wa wleqe न्यङ्गं feafa” (are इका०२प्र०।२०्अ०) tial wefan ayarar भ- वति किञ्चानेन पाप्ररूपस्य वैरिणः wht fed भवति | ्ग्रीप्रसाऽनु ष्टागं विधत्ते ^“दश्रावरहिंरुपसाद्‌ यति युषे । a we मिथुनत्वाय । war पुरोरुचमेवैतां दधाति । site क- अंकोाऽनख्यात्ये (जरा ०।र्का० रप्र ९० अ.) दति दृश्रख बर्हि वञ्चामयेाः Seq सादनं परस्परं Arava | तेम ख यागेन यज्ञ- wafa faut भवति । किञ्च एषां उपसादेनरूपां Ais परः करोति; वया Sarat कर्तव्यं ख्यापितं भवति । तयोारुप- खादने wre feet “न पुरस्तात्‌ प्र्यगपादयेत्‌। यत्‌ WTA अव्यगपसाद्‌येत्‌। अन्यचाङतिपथादिश्ं प्रतिपादयेत्‌ प्रबाव्रै बिः । अपराभ्रथादरिषा प्रजानां प्रजननं । पञ्चात्‌ प्राजपबारयति | शआङतिपयेनेश्यं प्रतिपादयति । saa बर्हिषा werent प्रजगनमुपेति” (त्रा गर्का १।२्र०।९० अ) Thar wersfaqe: प्रा गग्रलं । प्रत्यमगरेण बहिषा प्रंजानाम्‌त्पत्ति- किगष्ेत्‌ 1 ततः खयं पश्चाद वचाय उभयं मरा गग्रमुपसादयेत्‌। तथा खति इ-अन्छा ड तिपथा नापेति। waa समी चीगेम ale धा प्रनात्पन्छिं arate ca ate: परस्परं दिग्भेदं विधन्त

x

RER Sfectrafernas | {का०१।घ ०१।यअ ९]

“efqufard wut af | Gram at ca: | ner aft | भजा WTA SHTATT MG । तते मेधमृपगीय | यथारेव- तेवेनत्‌ प्रतिष्टापथति। प्रतितिष्ठति प्रजया पश्डमिर्धंजमानः'' (जा०।रका०।्प्र०)९०्अर) इति, पित्त्यंजमानस्य दचि्ठस्ागोा Qa: | प्रजाया SACHA: | तथा सल्युभवं तीयं Gras सम्पद्यते | ततच्छदुभयं TY गोला तन्तटेवतामनकक्रम्ब स्ापि- तवाम्‌ भवति । एतेन च यजमाग्य प्रजापश्दसब्दद्धिभंगरवि)। we विथोगसङ्गुरहः। “MIS UN CATH TFTA yaaa ।

एष्यो खम्बयजुभ्डिला Wrewiis ATs: ॥

Wa wea वर्षं वेदिं सोचते |

बधा yfe चिपेदेवं पुनस्म्बदति इयं ॥

रथाच STAT अराद्मोभाऽश्चला धरेत्‌ ।

वस निभि Agta वेदिं खनेदमुं ॥

तेाष्छरपरिग्राहा धा सोति खमी छतिः।

उदादायेति वेदीलामन्ताक्राः पञ्चविंशतिः ॥ इति)

aq water! दतीयाध्यायख प्रथमपादे fafa । Teas वेदादेः प्रयाजा चङ्गताऽपि वा ।

तदाक प्रक्ियायक्ं सुस्था गलस्य बाधकं ॥

मुख्थाङ्गख्यापि वेद्यारि प्रयाजादिषु चाङ्गता |

मृख्था्ैलात्‌ भक्ाजादेचापृव्वेव्यवधागतः ofan

दशंपुषंमाखयोाः भूयते ।. aut witerarcefa बिक

(wiegrmegree;] Parduard १६

सर्वो ाणादटयतोति च । तथा agar: अयन्ते । वेदिं खनति अरिखंगाति दत्वादयः । मुखानि उवी थाग्रेच परोारबारी- बि! wrereatfe ठ प्रजाजाथानि। तज खखधमेसहिताभि केशादोनि प्र्छरष्गखाखरहविषामेवाङ्गानि । tut wifar- शारजतोति काकात्‌ सवेहविरङ्तेति चेत, प्रकरणेन वाक्य अद्धा दमोथलात्‌। चदि वाक्यं प्रकरणम रपेच्छेश Gat खात्‌ लदा सादनसाचयपर््वघानेन यामा मावे Fare ष्ठात्‌, लेमि- करविषामष्येतद्धेद्ा खादनं ream, caret रविः अङ्ग के्या- fxsfafa प्राप्ने qa: अस्त वेष्वश्यातिप्रशङ्गपरिहारोख we- तापुव्वंसाघ्नभूतडविष्यु वेथ्ारेरङ्गलं । प्रयाजादि इविष्ण्बपि खकोयापूयदधारा मृसापुम्येखाधनान्येवेति तरङ्गलमपि aqre- an एवश्च उति वा्यद्ात्यकब््धाचो ब भविति । पञ्च araree प्रचमषारे डिन्तितं ; न्पुरोडाज्ाभिवाडाशखापकर्वीाऽख्ति THe | ग वायाख्छपल्ष्टाया Rares ॥ अमिवाकशात्‌ परा वेदिरिति तन्कमबाधितः। श्रागेव विहिता वेदिनताषपकषंशं, tin | दर्भं माख्याः पुराडाञ्ख wordy अपितस्दाच्छादन- arent अस्मनाऽभिवाङयतोति । तत SE Afra | Wq wae Gras चाजे प्रतिप्चनुष्ठानं छतं, Tea त॒ बेदेरषकं wera: । wgcararerat दें करोतीति | नष वेदेः पूष्णा किगेऽभिवाषनानखाङ्गखमुरष्ठापवङ्ः काः

x2

१९४ तैक्तियोवसंशिताभाव्ये। [का०१।४०९।अ ०९]

कंव्यः, अन्यथा वेदेरवेग्प्रशक्गादिति भ्रा wa: । चदि दकः मूखंमाखविकारः GIA तदा पो्शंमास्वां कतः कमे TH sfafe- श्वेत, न ला विकारः | तस्मात्‌ कञित्कमाऽच खातन््ेशाख्नेवः | करमराश्नयनच Ay पदार्थेषु श्राखातेषु पञ्चात्याठादिभिः सन्य wa |. वेदिपदा्थंखाभिवासनादूष्वे दजेपंमादसाधारष्येमा- आतः, faxerg qwrt वेदिः yaytararad | तथा ea faarenatr: marmite द्‌ाशिकवेदेः qefereqare मात्‌ तरेव acer: qrafafa वेरेरपि तावना सछपकषंः । तला 6भिवासना न्तस्ाङ्गवमु दस्ता पकवंः | HUTT चस चतुर्थपादे चिन्तितं । . |

“areal संछतिजेतियागे वा सव्वभूमिषु ।

. तथोक्ते संक्ततिजातिः खादर: WEST: ॥ . अन्यान्याञ्रयतेा नाद्या न जातिः कंप्तथक्तितः। यागख्धाङ्गप्तश्किलात्‌ afrarncengaa” uefa

दशर पुमाख्या: yaad प्रचणोराखादखति । ay माक णीश्ब्दस््राभिमन्ासाद मारि संस्तिः प्रट्तिभिमिष्छ । कुतः। avg वैदिकम्रयोगप्ररेकेषु संख्कतानामेवापां Frewpwesar- AMAT | Las STH जलक्रोडायां माकणोमिरदेजिता ख LadMATSyY प्रयागदज्नंनात्‌ बहिरादिणम्दवष्वात रूडि- लात्‌ उदकललातिः प्रठन्तिनिमित्तं। न च प्रकर्चेणा चते feet wifufcfa Sarasa शद्गोयः। रूढेः प्रबखतारिति पला- नार ।. तच ATA संखारो .युकः, अल्प न्ा्चकयात्‌, विदिलेः

[ ऋ०श।घ ° र।च्छ =€ ] a |. ` Rit

ग्वयिभनग्ष्डादि वद्छारेग्वगु शितेषु vary संक्तताखस म्राख्णो- BUSTA: | ASIST सत्यां मो खकब््देनापोऽग्चाभिमन्त- खादिचिधिरिव्यग्धान्बाञ्जयलं। नापि जतिप qm: । उद- कजात मराखणष्योश्रब्दस्त टठद्धव्यवदार पुष्वमक्प्तलेनेतः परं क- ख्वनोययात्‌ लता मेाजष्टवद अकर्वश्ब्द वच्च SET न मवति | HAASE ANKE कपरः सेोपखगाद्धातोाः करणे we प्रत्येन TATA | AMT प्रचलोब्रब्दा यागिकः। gars: Fre- wa vara fedrararaa प्रथमपादे fafera | “grewiciacefa fanafafacrefe: | awatrequde मेदारस्य चतुर्यता tt पर प्रलयच्नार्थलादुखलतवं UAT खः । wewes यषलाजविश्यमिति सुखितं” ॥ दति ।

मोखूकोरा खादय | इ्यायरदिंरप्डादव | BMW PTET aftedierarce -जिमरा svarat: | परखम्नाधवाथा eran निगदाः ने च. पर्व्वभ्य eusemar afern- खतु्थंप्रकाराः। कतः | पादगोत्योष्छंकसामखलणयोारभावात्‌ अचि्टपाठटख यजसंचण्खल. सतेऽपि. usta aera woe: | wat जवा उच्चे निंगरेनेति fe धर्मभेद इति जके गरुः) वरहित्राञ्चला wre तां परित्राजकास्तन्तरित्यकः सेव परित्रप्यकानां त्राञ्मले पृजानिसित्ता. fare. यया तथा निमडानां यजुलं्षणापेतत्वेन यजुषामेव सर्ता परम्रत्था-

वननिमिन्त wwaud: | तता मन्त्राणां जेविध्यं सुखितं |

१९९ तेतिरोयसेंशितामाण्छे। [का ०।प्र०९।अ ०९]

अथ व्याकरषं | आदद carer खराः असिद्धः । दिक इद्धम खाक्राख्धाबामादिष्वा (सिग्कोान्फि०।श९्२०) इति। द््याद्यदाषः। एथिवील्यच बाक्यादिलेन षाशिकामन्निता- चुरा ्तलं । आअरदरित्थब असििधाताःरस्प्र्यय TUT | गेख्ासमित्धन छद्‌ सरपट WAALS प्रापे तदपवादः । AF FRAT STAIR TATA: (पा ° ६।२।९ ५१) इति। aaa किलन्तं व्याख्यागारिखतुष्टयं arsarfere: क्रीतन्ब्द चाष्तरपदमन्तारान्तं मवतीव्यन्तादाच्ले NTH, प- रादिग्डन्दसि wwe (पा०६।२।९८९) eff उन्लरपदा- warn: | वषेलिति वाक्यादिः। तथा बधामेत्यापि जान- जारेश्रस्य चितलादन्तादा्लः। पाज्न्रब्दाचथन्तः | दत्व यच्छनब्दम्रागाल निचातः | mean चप्रलयामलात्‌ अरत्यथ सखद | चै षुजा गतशब्दये त्यये सति आखा लः | खर्बाशिष्दा षमः | वद्लीलष्दा षादः | vee स्निपत- त्वाभावादन्तार्‌ान्लः। विदप दृव्यजाष्रपदस्व wey प्रत्य चाभ्तत्वादादिरूदकः। उद्‌ादायेव्यज Vay: पिदा त खराः ae wae: । जीररानब्ष्दा दाशोगारारिः। एरयजिरव कच्छम्टयामाजिघाताभावे खति ज्राडागलस् विदितमुदा तं सति fae । चक्धमसेति एषोादरादिः। गुड्‌ शेति छत्छरः ॥०४ दतिमाभ्रवीखे Actas प्रथमकाण्डे प्रथ्मप्रपाठटके नव- माऽगवाकः॥ ° ॥

LoUuoD ०१०] गदां प्रक्षा | १६७ रुष्ट: रचः प्रत्थुष्टा अरातयेऽत्रषसतेजिेन सेज- सा निष्टपामि Are मा निरं वाजिनं त्वा सपन्न- साह सम्माज्मिं ATS Tre WE TT पजां योनिं मा fates वाजिनीं त्वा सपव्रसाहीः सम्माञम्याश- साना सौमनसं पुजा? सौभाग्यं तनू । अग्नेरतुत्रता भूत्वा CAG सुकताय कं । सुपुजस॑खूा वयः सुपनी- उप ॥ १७ सेदिमा । WH सपनदम्भममदन्धासोा श्रदाभ्यं | wi विष्यामि वरूणस्य पाशं यमर्बभ्रीत सविता सुकेतः। धातुश्च at Gavel जके स्योनं मे सह पत्था करो- भि। समायुषा सम्यजया समग्ने वच॑सा Ya: | सम्प- बरी पत्वा sr समात्मा तनुवा मम। Ata पया- खाषधीना € रसस्तस्य तेश्ची यमाणस्व निः ॥ २। वपामि महीनां पयोस्यारषधीना€ रसोऽदग्ेन त्वा CHAT SAY सुप्रजास्वाय ASS a AH STA ्यभरिस्तेते- जो मा विनेद्म्रेजिंङ्गासि सुमूर्देवानां धान्नंधाने SHAT यजुषे UT भव शक्रम॑सि ज्योतिरसि Asha देवा + सवितेान्पुनात्वच्छिद्रेण. पविभेख rat: Fae T- मिः speech शुक्रायां भाज धाने देवेभ्या यजुषे य-

१६९ | तेनिसोयसंहिताभा्ये। biG OF Veo 7] जुषे varia ातिरूवा च्यातिष्यर्चिर्वाधिधि धाम्न

Wat SHIT यजुषे यजुषे wana ॥ ३। उपनी रश्मिभिः शकः षोडश च॥ १० ॥` इति तेल्िरौयसंहितायां प्रथमकाण्डे प्रथमप्रपाठक

दशमोऽनुवाकः

नवमे afar | we वेद्यामासादनोयस्या्थख “fast यशशमभिधोयते । बोधायनः “wary ` खवः समार दखिशेन सवं जप्त सव्येन wat wifwarecd वेदपरि- बासनगानोति weve प्रतितपति, warey रचः प्रत्युष्टा अरातयो ऽग्रव्वस्सेजिष्टन तेजसा fascia’ दति । श्रा क्स्तम्बस मते ्लयुष्टमग्नव्यै car हा मन्तो तै च सन्नार्जनात्‌ प्राक्‌ पञ्चाख क्रमेण ख चान्तापंने विनिय॒च्येते। saat व्ा- स्यातः ₹ सुच यद्मानतितीद्णेनम्रस्तेजखा निः्रषेण तपा- fa. अजिष्टपरिषहारायष्टश्ड्धिये च Tat मन्ना वित्य ““्रल्यु- BX रचः प्रत्युष्टा आरातय CAT रकसामपरत्ये | WAG जिष्टेन तेजसा निष्टपा मोत्याइ मेष्यलायः› (ब्रा ०।दका०।दप्र०। que) tial कल्यः “श्रय ad warty, ard मा fade वा- जिनं ला खपनसार? सप्मार्जीत्यथ ae warts, वाचं प्राणंमा faad वाजिनं त्वा aumarey समार्ज्जोल्ियापभतं सम्मा, wea मानिनं वाजिलासपन्रसाइः सम्मार्मील्यय वां

[आ०९।७८०१।अ०९६०] केदा्प्रकाश्े। aye

wae, प्रजां aft arfaredw वाजिनो ar waartiy wafer’ रति Waa wat wre मा विनान्रयामोत्यमित्रेख wari देरिष्यामभि भवितार at wen Anverfai एव- भयेषु tree, डदिलोयकत्ोययेाश्ंन्लयामीनिर्खटचनित्यादिर- waa weet areata तद्ञाखागमुपेच्छानुडानं faut “we: खमा" (्रा०।देका०।शप्र०।अ०९) इति। तज wa faut “gana युमा २वमेवाभ्वः wyatt fereprara”’ (जा०।दका०।श्र०।रअ०) इति । खवः पुमान्‌ अहाचाः fara: were. Yatra ere em hala सम्यक्‌ तनुक- रोति अवदहाररश्च Sestriterd । weretat Gira Faw “wey ores \ WeTT a । अथ भ्रुवाम्‌” (WT OLR STON दप्र०।९अ०) wha मरखति “war वे जकः! अन्तरि कचमुप- त्‌ | एथिवौ wari दमे वे छोाकाः खचः। afe: सम्माजं- गानि। afar इमगल्लाका नगुपु werafa | ते ततः ज्ञाः WAH” (जा ०) रका०।दप्र०।१९अ०) इति । कमावस्थानसा- शेन yet Grad eqn खुदा चेवेदायोखानि ear- जवामि !\ पे aude शला acute ufcare तानि az- front wet warsera खापितानि 1 तेषां afew aur vfesus । ठशिर्ूपेरंभवेशकरू्पाणां aerdint इमेव varraa ofa ठहिरोवानुक्रमव्तिनेा छकान्‌ धान्या रिष्श्चाम्‌ करोति ततस्ते Great: सन्यलाः ज्वगमिवरध्ते | वेदनं ब्रथंखति “ख मेधनोऽखा इमे लोकाः प्रजया पद्भिः ।

Y

१७० तेत्तिरीयसंशितामाष्ये | [का १।प०९।अ ०१० ]

य एवं वेद्‌” (व्रा०।दका०।१र०।९अ०) tf वेदपरिवा- सनानामयमलभागये व्यवस्थां दशयति ““यदि कामयेत वषुकः wie: स्वादिति। waa: सम्भृव्यात्‌। इष्टमेव नियच्छति | अवाचीनाया fe ठदष्टिः। चदि कामयेताऽवषुंकः स्यादिति | मूलतः ways | ठष्टिमेवा यच्छति” (त्रा ०। दका ०। प्र ०।१९अ ०) दति । नियच्छति न्यम्भावेन प्रवन्तयति। उद्यच्छति । ऊङ्खा- क्षणेन वारयति । aferaa विषये सम्परदाथवि्दां aaare “नतद वा आहः | अग्रत एवोपरिष्टात्‌ षषाज्यात्‌ | मृखताऽध- Sra | aqCTTe कर्पते | au at भवतिः (Alo WAHT IRA awe) इति। उपरिष्टादिति qer विखभागः । श्रधस्ता- दिति तदुष्डभागः। एवे सतिं परिवाषनानां सुवर्चा अ्रग्र- गेण सम्बध्यते, मेलं मूलेनेत्यनपू्व्गं wat भवति। पजन्य वर्षति । विलभागे भिःगेषमाह भ्राचीमभ्याकारं | अयरन्त- तः। एवमिव हल्लमद्यते | War अ्रयादा Senay प्रजा उपजोवन्ति । ऊजं एवान्नाद्स्या वर्ध्ये ” (त्रा ०।दका ०।२प्र०। wae) ट्ति। विलभागे पसिमापक्रमां प्रागवसानां wears afwat wat विलविलस्याभ्चन्तरे सन्तत आ्रावयाव्य VATA यथा WHA: TAT इस्तं पुरतः पाने प्रसाग्याभिता माञ्या- न्यारृव्य म॒खविले प्रक्षिपति agai किञ्च प्रजा Brat ग्रभागादानोय तं समुपजीवन्ि तद्त्‌ । तत्र परिवाखनायैः सष्मा्जनखण्ूपस्टान्तुः Moar waa भवति । दण्डभागे विश्नेषमाहइ “avery way । दण्डमुत्तरतः। मृखेन मुखं

[wreniret swore | Taras | १७१

प्रतिहन्य" (जा०।दरका०।श्प्र०।१अअर०) दति। श्रधसादव- fed ce प्रति प्रागयपक्र्मां पञ्चिमावसानां सम्माजनक्रिवां ewan दभंमागन क्यात्‌ । तथा सति दभंमूखेन सचे qe woud । तख प्रतिष्टाये भवति । विलदण्डयार्क्रां वय- wet लोकिकलिङ्गेन xeafa “ameter प्राच्युपरिष्टा- हामनि । WTS | area:”” (ब्रा०।रका०।दप्र०। ९अऋ०) tf मखिबन्धादूष्ये खकलामानि areata । अष्ान्तु प्रतय नखानि i एषा हि लेकिकलुक्‌ तदृष्टेन वैदिक्धयामपि war यथाक्रप्रकारो द्रष्टव्यः) wa केचिदा: ऊर्ष्वविखललेग दस्त तायाः खच ऊष्वाघाभागे waqraay- रिष्टादघस्ताच्छन्दाए भ्यां faafeati म तु विखभागदणष्डभागो। दवं धारकदस्तेऽष्यध्वाधोदेशा | तथा Va ले मखिङ्गमनुज्र- खमिति । तदं atarg ख चष्य प्रथमतः wa ूपकल्य- मयोपपादरयलति “area खवः | जृदंचिणा इस्तः । qa श्यः। WUT भुवा । Way सब्धाजेनानि मृखतेा चर प्राणो ऽपानो श्डल्वा । आत्मान मन्नं प्रविश्च । वाहयतस्तनुवः शठभयति । तस्मात्‌ खवमेवाये अम्मा । मुखत fe प्राफेाऽपाने wary श्रात्मानमन्नमा विश्रति” (त्रा०।दका०।रप्र०।९अ०) दति । ्रा- MUAH SAAT | HST CIT वायोः मराणापा- माभि दे ow) उच्छामङूपेण वहिगिंगंच्छ्न्तो प्राण्टन्तिः, निश्ाबरूपेष्या म्तः प्रविश्रव्यपामडत्तिः ।. तच प्राणशूपा वायुः

arent परितव्यञ्य सखयमपाने wat मुखे .प्रचिप्नमन्नयासं म- ॐ 2

१० तेकतिणीवसंडिवाभाव्ये | [का ०६ ०।यअ ०९०]

WANT waa warfeed wet ver strife करोाति। AGCTTHRGATTT: प्राणरूपख GPIB TAA Hee | तथा wa शति प्रथमतोाऽल्नप्रवेशः, पञ्चार्‌ sre woere Ware: शभत्येतदु पपन्नं । wayTa प्राणापागकेदमं wwafs “Ar प्राणापान; GUYS: प्राणापानाग्बां भवति! य रवं केदः” (ज्रा०।दका०।रप्र०।९अ०) tia) way afectraria are: | अपके शाम्तरनित्यपान waa दज्िभेदरात At wt शापानोा सन्पश्ञाविति वेदितुरकाखे प्राणापानाभ्यां वियोगो wren म भवति, मन्वमुत्पाद्च fafraR “fea: fawa- aaa एथिव्याः ककुभि; जितं । तेन aay aeweqenay ava मा्यामसि खारेति aaa प्रहरति” (att देका०।शप्र०।९अ०) इति। दिवः सकाष्राडदिरूपेशाधः प्रङ- तमिदं दर्भरूपं चिभवस्ह भूमेरुपरि aris अतश्राखेन तेन द- अण वयं वेरिणं area: |S THEY WAY, WHA ARS केदपरिकासनाग्धग्रो प्रदिपेत्‌। afer we सन्मा्जनानि न प्रतीयन्त इति wet वारयति “rar & zat.) Saat wraaafeart व्याचष्टे” (त्रा०।रका०।दप्र०।रशअर°) एति, अ दिषाऽवततमित्यगेन टष्टिरूपा ata: प्रतीयन्ते, wre दभरूपेणेत्यश्तिः TAA AMAT TA दर्चिंता। तश्मारेत- काम्लगत्रब्डखरूपमेवेवां दभा दिवः शिश्पलादिखचयं म- हिमागं प्रस्थापयति | We मन््स्ागुहुपढन्दखब्टगृपलश्चानु- सन्धेयनित्याद ““जागषुभचाः"(जा०।दका०।द९अ०।९अ०)द्ति।

[Slog swore Pope | SETI | (eR

weanfefa वः fedewred दति “atrga: प्रना- षतिः। Brera Se: । acer खक्सकाजंनानि । खेने- वेषा इन्दवा ! war zara खमर्धयति" (जा०।दका०। weinwe) दति । wg प्रजापतेरनषुरकारिणोति ापन्येयेशपमजिवदि आयते ““खदा तं मन्लराजं arefeqarrg- ward | तेन वे सर्ग्वमिद्‌ मणजतः, दति | तस्यात्‌ मरजापतेरा- wean । ““प्रजापतेवै एतानि wa fe | ate.” इति aaa तखादेदस्छ प्राजापतव्यलं । तथा खति वेदायख खकोयं कन्दः खकोवा च टेवतेत्य कयं सन्डद्धि हेतुर्भवति । म कवलं EE: wees कि गवुचेएऽपोत्था ह “wer खम्बाव योषा । दभो दषा । तश्धिध्ुनं । fareprdare aay करोति प्रजमाय। प्रजायते weer wef: (जा०।दका०।रप्र०।रअ०) इति) इषा tenga: पमाम्‌ । अरज खलकसब्ाजनानामुक्रमन्तेणभनी WW care: पथः द्धिः प्रथाल्यारक्‌ परित्यजेदित्धपरः पशः। त रक ख कारोऽ TCA पनरष्मार ““उत्करे वा न्य- डतिः" इति) दमं पशं विधको ““तान्येके डथेवापाद्यन्ति। तत्‌ तथा न काये । आचरणस्य यज्ियस्य wee: स विरोहः यथेनानि waar sfafate: । न तत्‌ wpe कं । श्रद्धिमजंचिलोत्करे wet ae यज्रियसख्छ क्ाणाऽन्यजाङतीभ्वः सन्तिष्ठते | उत्कर वाव कख प्रतिष्टा । एता fe aa प्रतिष्ठां देवाः समभरन्‌ । बदद्धि्मायंयति । तेन चामं! यदुत्करे न्यख्ति। प्रतिष्टामे- पेवानि तद्धमयति । प्रतितिषति प्रजया पद्टभिर्थजमानः ”

१७७ तैत्निरोयसंडिताभाव्ये | [का०९।०९।अ ०१०]

(जरा०।दका०।९प्र०।दअ्र०) tia | कचित्‌ प्रलाखनमङलेव थच कापि परित्यजन्ति तदयक्तं। य एषाऽनुष्टानप्रकारः ख कर्कशा विपरोतफलं दा ग्धि। श्रप्रलाखितदभोाक्रमणे aygat रोगा- त्पत्या सुखं न भवेत्‌ । माजंनेन तच्छान्तं भवति | आङ्ति- व्यतिरिकस् यन्नोयद्रव्यस्यात्करः समा्िख्थानमिति <2: स- म्पादितलात्‌ asa परित्यागे प्रतिष्टा भवति। श्री प्रदरण- पल्लमेव gefaq उत्करे परित्यागं दूषयति “war are वा UAT | चत्‌ खुक्स्माजेनानि। स्तम्बा वा श्राषधयः । तार्षां WTS पश्वा म TAM) अग्रियो Wat aces: | यावदप्रियो ₹दवेजरत्ककः पश्ूनां। तावदप्रियः wat भ- बति । चस्वेनान्यन्यत्राग्नेद धतिः (जा ०।९क ०।९्र०।२अ ०) दति। Bares उत्करपशव्याटव्यथैः। ओषधयो दिविधाः। सम्ब- SN मवदाव्यरूपाख्च | कामखठणाभावादखादुजेरत्कचस्त- म्नः। दावाग्निदग्ध॑प्रदेगे श्चा सषमत्यन्नः AAS: खादतर- QUA नवदाव्यः। तजर aaah Ge लूगतया ASIN | यद्येतान्यद्न रन्यत्रात्करे DITA तदा AT तच विकीलानि तामि बङ्स्तम्ना ओषधयः सम्पद्यन्ते | ताशामा- षधीनां सम्नन्धीमि जरत्कक्ते प्रोत्यभावात्‌ जरत्कत्तवर्‌ यज- मानेऽपि पश्ूनामप्िय दत्यपश्ररोव स्यात्‌ WH प्रहरणपल्ं द्रढयति “नवदाव्यां खवा ज्राषधोषु Gwar रमन्ते | गवदावे Wat faa) यावत्‌ प्रियो ₹इ वै नवदावः पश्चूनां। तावत्‌ faa: पष्ूमां भवति चद्टोतान्यध्न प्रदरन्ि। तस्मारेतान्य-

[का०र।प्र०द।यअ ०१०] वेदार्थप्रक्ाश्े। १७४

waa प्रहरेत्‌ | यतर स्मिन्त्सषयव्धात्‌। पशनां त्यै" (त्रा ०। इकार ।रप्र०।२अ०) Sha गवः WATTS पुब्बेकाखभावि दा- aie कामखस्त्ोवधि समृदस्य सोऽयं नवदावः तादृशोषधि- वद्यजमामोाऽपि सब्माजनामामम्नो प्रहरणे पशनां परिया मव- ति तस्मादा द्वनोये areca वा यस्िल््न ae: प्रतितण- स्यष्टाखष्धरिलेव प्ररणं यजमानणृे पशनां बह्कनां धार- काय मवति। खक खब्प्राजंनप्रसङ्गा दभ्रिखब्प्रा्जनामामपि कञ्चि- weary fafrag “ar श्डतानामधिपतिः | शद्रखन्तिचरोा दवा । पश्चगस्माकं मा fers: | एतदस्त॒ ङतं तव खाहेत्य- िषब्दा्जनान्यद्नेए प्रहरति" (त्रा०।शका०श्प्र०।२अ०) tia | afer. क्पसन्तानं aw चरतीति तज्तिचरः। टवा देवेषु शरेष्ठः! हे सद्र ख त्वमस्माकं पशून्‌ मा हिंसीः । एतदग्निषब््ा- SIG तव WANG | aay: Geir अब्दः | चेदभे(र्रः खसरद्धस्तेरेवाग्निं way GATS सम्प्राप्ते तानि सश्या- जंगान्यद्नोा. Weta | प्रथमतेाऽग्रोत्परिधोनभ्रिश्च fafa: wee खति प्रधागयागादूर््वमन्वादार्यंङूपायां <feurarafanar carat अनूयाकरामात्‌ पुरे दितीयमग्नी was सति तत्‌ परहरशकाखः। अरभ्निदग्घप्ररेशरे THEY सम्यम्बद्धं मागलादद्रा दमाशां प्रहरणं य॒क्रमित्याह ““एषा वा एतेषां यानिः । एषा प्रतिष्टा । खामेवेनानि aris । खां ufaet गमयति । प्रतिति- हति प्रजया TIAMAT” (जा ० RAT HR Bo) Thay एषा afeec i न चागिप्रहरणे रद्र विषया wear afy-

१०६ तेततिसीयसंडिताभाष्ये। [कार०।्०र.क ०६०]

करक दूति ave, अन्नेरोवाच CEMA, “इद्र का UM: | बद far.” इति अत्यन्तरात्‌। “शाऽरोारीच्चदरादीत्‌ ARTS TA" दति निर्वचनाख। कश्यः ““्र्ेनां पव्रोमन्रोण केद्युत्करो प्रपां away चिरेन गाह पत्यमदोचोमपवेष्ल awe sae, अआधासाना Stans wary सोभाग्य तमु । WH CTA SAT wae सुरताय कं" cia) या पनी वहेरगसर श aa Sra- मस्यारिफलान्याश्ासाना THA तामेतां जामनकर्णे Ge यथा भवति तथा awifa | याद्कवन्धनाय गार्दपत्थख्मीपषे Tat उपवेगं fart “WAST वा एषः चा Gala: । ग प्रभाः प्रजाचेरम्‌ । पल्बग्वास्ते। यश्चमेवाकः प्रजानां प्रजननाय (ATS | RATA MSRM) TM अकः अनुतवाम्‌ मवति। बन्धगका- सवेऽ्युपवेश्रनमेव न द्त्यानमित्था इ “aa तिष्ठन्ती सन wea निब ज्ञाति रुच््यात्‌। आसीना eae! आसीगा War वोम करोति?” (त्रा ०।रका०।देप्र०।२अ०) दति । रज्ध्यात्‌ माज्थेत्‌ | चिरम्वस्ातुं शक्यत्वादासोनायाः arauiafe | few विधन्ते “aa पञ्चात्‌ प्राच्यन्बासोत | अभया eae दधोत | देनानां पलिखा wad दधीत। Zurefeen उदोच्यन्वाले) MAA मापोयायः, (त्रा०।रका०।११्र०।२अ०) chy | समदः RAE: । खा MUTT पखाद्वागे yee खति मा चीनप्रव- war वेदिरूपथा waar ay कलहः स्यात्‌ । पलीसंयाज्ेः मेषु वतीया ङतेधा रेवता रेवपल्ली wen अपि तदेव anatase सया VE WAY कुग्यात्‌। अते दकिकशर सरचा्थमदमुका

[आ०९।०९ख ०९०] ये दाथैप्रकाद्च | १००

तिहेत्‌। ra ख्व अपि योषितः सोमगस्लादिकमाद्ाशते | we को विजेषोऽख्वा tang मन्ते wirgenfasraare CaraTaTar छामनसमिव्याह। मे ध्यामेवेनां केवलीं Wars आ- fem wagafa”’ (ना०।रका०।देप्र०।१अ०) इति। टरेवचज- waaay waanat पायचयेख aaa] war पञ्ादाज्नासागेति wer खत्थयाईऽजरिवा wagt करोति । अगुब्रतद्धचितमर्थमाइ “मअदचेरन्‌जता भत्वा SIR Gare कमित्याइ। एतद पलिये warren । तेनेवेनां बअतमृपगयति'” (wre श्का०।श१्र। दक) इति। weet: खाते कर््मौधिकाराभावात्‌ पन्वा खड तदधिकारे खत्येतरेव Gra तस्ता अनु्रतसौकारे fay । war विवादे ferar: कष्ठे मङ्गलङचधारसं तदत्‌। असिम्‌ परे खाकिकवेदिकप्रसिद्धिं दर्ंयति “तस्मादाङः। wed वेद चख ग) योज्छमेव यते। eae) तखामृञ्जिक्लके भवतीति UWS” (जा ०।२का०।द०।२अ०) Tia यस्मात्‌ Gre खकवेदया्निंव मख्ीकारखिङ्ग, खोक डि दूररेब्वर्भिंरेवतार- WW oageraa: wi वन्ति, वेरेऽपि खपनयगत्रते मेश्वीं wife, तस्माद्‌ यो यागं जानाति we न लानाति तानाः wa eaars: । एयं TM ArmA यते मि्यति बज्राति चं पतिमन्येवा अतं Weare तस्व waft मङ्गलद्धतरेणाम्‌- जिश्ञोके ear भवतोति । मकाराकरेश याक्रबन्धनं सोति ‘wer ख यागः । UTS ख चेमः। यागरेमख कु" (रा ९।र्ा ०।दप्र०।९अ०) दति । BATTS Ter: प्रात्तिचीागः;

१०८ तित्तिरी वसंडिताभाय्ये। [का०२९।प्र०१।यअ०९०]

प्राप्तस्य रणं SH | अते चोक्रबन्धनमुद कुखाखनश्चे भवकि- ga भवति। मनसि किमभिप्रेत्य wer चथ्यत canwere “ani क्रियाता anit: कामे युच्याता दति। राजिकः wae” (त्रा०।दका०।१्र०।९अ०) fa) मया ्रास््ोयं wel क्रियते, अतः सामभगस्ादिरूपा ममेयमाश्नौः we युज्यतां, अनगेनाजि- maar: सण्डद्धा भवति । faust “afd agqrfai ज्रा- faa varet ofcaerfa पमान्‌ वे न्धिः स्तरो पनो। त faut. भिथ॒नमेवारू तद्यज्ञे करोति प्रजमाय । प्रजायते अजया पद्ुभिर्थजमानः | TIT WET वा UT ATTA: | चत्‌ Gal! UWS VAT Baus भावाय” (ब्रा०'श्का०।१प्र०। ewe) tfa | Stararefas: var रपि यक्षगन्धिना vet परिग्टदोता भवन्ति। GMAT ESSAY पनी ततस्तदीव- afer यज्ञा प्रीयते न तु fafuer भवति ae: “जघनेन गारंपत्थमुपविश्चति, सुप्रजसा वय सपन्नौरुपसेदि म | wa सपल्नदम्गमदमभाश sera” cf ₹े अग्ने वयं at उपदी- दामः। BIST AG सुप्रजसः जेाभनप्रजपेताः शोभनः चति- drat ताः सुपल्यः वप्मरषादात्‌ श्रदभासः Rare cea: | कोद्प्ं लां । sacar वेरिविनाजिनं अद्‌ाग्यं केनाणतिर- स्का । प्या उपशोदने प्रयोजनं Tala guna Tay सु- VAIS मेत्या द । यश्चमेव तश्धिय॒मो करोाति। ऊनेऽतिरि्ं धीयाता इति प्रजात्यै"(त्रा ०।देका०।२्र०।९अ °) इति | RINT: fader इत्यभिधानाद्श्नं .मिथुगवन्तं atria ufafagt

[शानद।प०९।च ०१०] येदार्थप्रकाङ्े। ` Ved

vat waarwteaana खति wong सेव अननु हितं caret? waft तचानप्रदेके acyafates तेनाननुटितं अनया पल्या fred चरमृष्टोयते। अत एव पन्नोकन्त वय पृषं पाचधारषमाथा- wat “weer पुलंयाजमामयति । ta varat प्रजां दधा- far इति, शवमन्यद पि तत्कन्तंव्यमुदााये | अत ऊनं पन्नी वरिप्रनीतिप्रयो जनेन cert: प्रवेश्रगे सति तस्धिथ॒नं प्रजन- माच GaGa | WaT सकप्तमानवाके कपालापधान प्रसङ्गेन तद्धि- माच्समक्ोाऽप्याखातः, एवमचापि चाक्रवन्यनप्रसङ्गन Urw- किमाकमग्ब wravaa “ca faarfa aqua पाश यमब- Wr सविता gar: धातुश्च याने Gaas खाक खानं मे WU प्रत्या करामि दति । faenfa wari कतः gure खविता ) बद्धेऽख्मिन्‌ योाक्छरूपे वरूख्पागे fram खति धातुः ज- WS येने wera श्रगुष्टितस् कणः wena लाके पत्या श मे सुखं करोमि । we च योङ्खख्य विमोकः खकाखे ada: | पिश्ेपणलोकरणदहमाग्वाम्‌दधे भायच्चितहामेग्वः पव्वैमश्च Were: \ Wa एव कश्यद्धनकारसत स्मिन्‌ wee पठति “दमं विष्छनोति पनी anwar विमुञ्चते, wer: ख याक्गेऽश्जन्ता एंपाजमागयति, waren. सम्परजचेत्यानीचमाने अप्रति" दति । शपि मन्लोाऽजेवाननकरमालातः “समायुषा Tawar aR TWAT पुगः.। सन्पन्नो पत्या दं गच्छे VATA ASAT aA” tin: डेश्द्मे अहमाय॒वा BFS प्रजया ays arfana-

* uae भववि। डवि are) + fananarerad | इति ate, z2

१८० तेचतिरोगसंडिताभाव्ये। [का०२।प ६।यअ ०६०]

संश्ेन wey eye अनेन पतया पुनः पुगः यलो. ला wy वियोगः कदाचिदपि मा खदिल्य्थः। मम अरौरेख Marat चिरं षक््छतां। कश्यः “avirt पयोाऽख्यावध्ोगा Tawa ते ऽशोयमाणस्य निर्वपामि देवज्यायेःः इति। aat पविचागम्तडिंतायामाञ्यसखा खा माच्धं fareafa ) यद्यष्च Aa काण्डे Taare इति पदं area तथापि ब्राह्यण्ठानुषारोष तत्‌ पठितं । मरीष्रब्दस्य गार्थः अत एव खक्षमकाष्डेगां प्रखत्धाश्नायते “तखा उपोत्थाय कष्ंमाजपेरिङे caishea खरखति fire प्रेयसि महि विश्च्येतानि ते fae भामानि” स्ति। दे arg त्वै महीनां wat पयोसि खाचात्‌ as व्यलादेषधीां रसश्चाखि परम्परया AMMAN! ATTA शयरदितस्व तव खरूपं Zana पार्थां fedora शमं विष्यामि समायुषेति मन््रदयस्ाजाप्रासङ्गिकलात्‌ agen ममुपेच्य WATS wea yur wardat <wrefa “agint vareravtaty रस इत्याह, Svaareiaanfeart वाचषे" (ज्रा०।श्का०।दप्र०देश्०) दति उन्सरभाने a सीयमाणसेति पदस्याभिप्रायमा₹ “we ते eae नि- anfa देवयाञ्याया Tare श्रारिषमेतेतामाद्रास्ते'* (ate! देका०।रप्र०।दअ०) इति। ्राच्यस्छ यागाङ्गं" fare ^ तश्च वें मधु च: प्रजापतिरायीत्‌ । यतो मध्वासीत्‌ । ततः प्रजा अखजत। तस्मान्धषि प्रजगगमिवालि। ARTA

* qrequtatyai | दति ate |

[ ०र।प ०६।य् ०६०] ये दाथेप्रकाच्न | (st

ब प्रचरण्ति। यातयाम fe: area प्रचरन्ति wet at WS WH Vy प्रयरन्धयातयामलाय'" (WTe1eRTe! २३०।४अ०) दति! प्रजापतिः पूवे चागसाधनं खष्ठिसाधन- wha खयमेव qwaeqaan wey avery च वरितेाऽभत्‌। यस्मादुत्पन्तिवोजलमभिपरेतय ania तस्मा- ऋधुवोजेन प्रजा era) अत एव मधुनि नानाननृत्पा- eae विते, तेनात्यादनेन यता गतसारं तता मधुमा aT न gelfar । सारवत्वादाग्येन यागं gal: | way तुलादा- ब्द UY तद्भे तुल श्च वच्छते “AAG वा एतद्यन्नाय Twa | wyareraray”? इति। अता बश्चयेग्यसाधनेनेव यश्चला- बहागाचाख्छि मतखारलदेषः। कल्यः ““श्रथेना माय्यमये्वति, atiat पथयाऽष्धावधीना९ रणो दमेन ला Test वेत्त सप्रजा- wre” इति । अदन रागानुपहतेन । विधन्ते “cera शते | जिचनलाय प्रजातये । यदे पनी wwe करोति । fre तत्‌। अथा Vara एवेव AMAT TASER” (त्रा ° ।

दका०।रप्र०।४अ०) दति। GWA पर्वतात्‌ तेन सड WAT

भिधुगलं । किञ्च पत्था ्राव्धावेचणङूप एव यजमानमम्‌

Survey: | दम्पत्यादयोरष्यारम्मे खति यन्ना न विच्छिद्यते

we: ““श्रथेगङ्धा इपत्येऽधिख्यति, तेजोऽसीति समिधमुपयत्य

पराग्बरति, तेजऽनुमे दील्यथेनदारवनीयेऽधिञ्रयति, wire

तेज मा fanaa” इति। Fey लं तेजोरूपमसि Airey

स

© म्ना नानावौजोत्पादनं | इति ate |

SR कवेनिरीवसंडिताभाव्ये | [का ०९।य्०९।यअग्९्‌ ०]

सा दवनोयमनुप्रवेष्टुं गच्छ, MIATA खव दीयं तेजे- SG aT ऽपनयतु। अनुष्टागविधिपव्वकं मन्त्रान्‌ व्याचष्टे “रमेशं वा एतत्‌ करोाति। यत्‌ पल्यवेचते। मा देपत्येऽधिञ्यति मेथ- लाय। आहवनोयमभ्यद्र वति । awa aaa) तेजेाऽखि तेज ऽनुम्रेदीत्याइ । तेजा वा wig: | तेज wre) तेजसैव Ae: wagata | अग्निर तेजा मा fatiearenfeeata” (ato! इका०।शप्र०।४अ०) tia area: ““श्रयेनद्यथाइतं प्रति परिदत्य उरा 8G निधायाध्व्य॑रवेते, wafsterfe सदेवानां we wre Tae यजुषे यजे wa” दति । जा- yes: ““अग्ेजिंह्ासीति wre वत्स गाद यति” इति। ्राह- awa स्वितख्ाञ्यस्यादणग्देे समागेतुं स्फ्येन काञ्िट्रखां war wat सादयेत। दे आज्य ज्वाखाङूपाचा जिहाया उत्पाद- कत्वादग्रेजिंहासि, देवानां Gara भवसोति qa: । ewe मकि । विधन्त “wwe व्मन्सादरयति। aye aay’ (are! देका०।दप्र०।४अ०) Ui तन्तदाङतिखानाय TAHT व्वकग्रदणाय ward भवतति व्याचष्टे “wafsietfa सुग दवानामिच्याद्‌ | यथा यजुरेवैतत्‌ । Wa UTS देवेभ्यो च MP GAT भवेत्धाह । आरग्िषमेवेतामाश्ाखेःः (त्रा०।श्काण। दप्र०।४अ०) इति । कश्यः ““अथेनदुदयाभ्वां पविचाग्धां पुन- रारारमुत्छमात्ति, एटुकमसोति प्रथमं, च्धातिरीति. दिती, तेजासीति ware” एति । शुक्रं दी्निमत । आञ्यष्सात्पवनं fawe “at wa पविजचाभ्यामेवोत्पृनाति । चजमानोा वा

[कार्रप०९।यअ०६०] गेटांप्रकाद्न | १८३.

wre) srerarar पविते \ अजमान एव प्राकापाक दधा- fa” ज्रा०ार्का०।र्प्र०।अ०) दति यता योाषिदोशणे- THe मेध्यत्वाय गार्रपल्याथ्धिञ्रयणं छतं अत एवा- कन्तदरद्यथमुत्प॒नोयात्‌ | प्रकारविशेषं fart “पुनराहारं | वमिव हि प्राणापान सञ्चरतः" (जा०।रका०।२प्र०।४अग०) इति \ wreq enfaa पविते wet ire पनः THT YT wargentera । wd चिवारमित्यमिप्रायेण are कमृलमत्ययः प्रयः) मन्त्राणां werdat ovata “am afe enfacfa नलेजेऽसोत्याद । Suaaraanfearst व्या- W” (त्रा०)देका०।रप्र०।४अ०) इति। प्रतिमन्तं एथक्षिर्या विघन्ते “च्ियंजूषा । चय दमे Grav: | wat लाकाना- MAE” (ज्रा०।रका०।दप्र०।४अ०) दूति, चिलमनुद्याथवा- दारमादह “warefe यञ्चः | war मेध्यलायः, (are) Wrewoiswe) इति। कण्पः “Ty पराचणीरत्यनाति, देवो वः सवितेात्पनालच्छट्रेण पवितेण वशाः gee रश्वि- जिः इति । तदे तदुत्पवनं पविज्रविशिष्टं fare ““चअयाञ्यव- तोभ्बामपः | ङूपमेवासा मेतदरषे दधाति | safe ar vary: चथा हवे ara gauy fery twa विभ्रती रूपेषासते। एवमेता एतर्हीति” (ज्रा०।रका०।दप्र०।४अ०) thal eat: पविकाण्वा माग्धमुत्पूतं ताश्वामेवाखिप्राभ्यामप उत्वनोयात्‌ | away स्ोखिङ्गतवं । एतद्‌ाव्यं खविन्दुभिरासामर्पां ad- farted ged खम्पादयति। wa < ताजादिकाखबरा-

९८९ तेत्तिसीयसंश्िताभाश्ये | [का ०र।प्र०९।अ ०१९० ‘ij

दिव्येन शामगव्पेतं acarerercerade tee feces feat योषेवेमा wa weyfaecae tefrear भवन्ति ॥ मन्लगतच्छन्दःप्रतिकमगुसन्धेबतया fawet “gtr वे way देवताः। एषा हि वि्ेां देवानां तनूः । यदाच । तचामवेा- कीमाश्सा। जामि सात्‌ aera चजवाप उत्पनीयास्‌ + कन्दसाप उत्पनात्यजामिलाय । wear मिथुनलाच । सावि- जिया । सविदप्रद्धतं a avrefefa । afaenquaare wal भवति | पच्छा गायजिया faoqagara । ब्रद्धिरेवाष- धोः श्रयति । चषधोभिः swe पण्डमि्नमानं ” (Are) दकरा०।दप्र०।४अ०) दति उदकरूपेश वोर्येश देवता wO- THEA | ओआङतिरूपेणाव्येन तत्‌ Gea . तसरादाच्ये- दक्रथोः सब्यैरेवताङूपले समे खति किमेतदुभयं चजदैवेोत्पगी- यात्‌। डत आप सेति मीमांसार्यां चालस्निवारशार्थम्दचेति युकं wait मिथुगलमपि ered | चिवारमुत्पूता खा दरातिश्रयात्‌ ताभिरद्धिः कमेशाषधिपश्टयजमानाः wagt भवन्ति, wer: “दके दचि्ेन खवं aan oe वेदे प्रति- Bray तसा THis 1 * OH AT शुक्रायां Te wre Taw अजषे. यजुषे ए मीत्येतेन यजुषा WWE THAT TY WT- स्रयच्छति। warts गोते, wefan व्यातिवि wre wre देवेभ्यो यजुषे यजुषे गडा मीत्येतेन यजुषाऽष्टरहोतं wat चसा यहान्‌ VWI: कनीय आज्यं VHA, तथेव खकाश्वा- # उद्धति । इति ate |

[अ०र।प०र)व्व०१२०] येदाथंग्रकाङे। .. ९८५

caret) we warat गोते, अर्विस्लार्चिवि wre ure 2- TR चवे खञ्चे ररा मोल्येतेन SAT Wee गटदोला- few wea awermaefa” cf | अन wee Ue are दत्धादिकमनु षञ्यते। इहे wey ete at Marat तकल PRCASTCGTS तन्तङ्ाम खानाव weird werfa, wafs- warded) Graft arg wreres: wezerafyrarenre- ware ‘338 त्वा Karat afer arfraftenteirare SHATS । TAT अमम्तरायायः (जरा ०।रका ०।९प्र०।४अ ०) इति arefaarse aia एकेकस्छामाङतावाण्चवा जख पयात्तिः | SISA: WAT जअषलेपोऽनन्तरायः | बरेतदा- जायें eqn, तज fate ay तत्‌ प्रसौति “Sarge: STAT WEL स एतमिन्र आच्धस्ावकाज्रमपणष्ठत्‌ | तेन।- ककन । ततो रेवा wren परासुराः। य एवंविदानाञ्च- HAGA । भवत्याक्मना। परास भाट मवति, (are RAT oy दप्र।अर) Cl WITH: प्रकाञकेा मन्तः स wp ङादोच्छादिकः । अभिचारणरूपलक यमेनाकेकथा प्रशं सति “ae वादिना acini यदाज्येनान्यानि खवोरखमिधारयति। we केनाञ्धमिति । स्येनेति ब्रूयात्‌ । चच सत्थं । wae: गेगद्भिचधारयतिःः (तरार ।देका०दप्र०।५अन) tf) an: farwerwararsg ated कर्‌ाचद्भिचरत्यपि meq न गचति, KEGE ea शएक्रिरजतरण्जुसपादिव्यभिषारख

काचकामथादिद्‌पःखकः। अवले निमोखननक्छपं farg Za

८१ तेत्तिरीयसंडिताभाष्ये। [का०९।प्र ०९।यअ०१०]

fart “ईरो वा watsait भविताः। वज्चकवाख्धमयेकते । भिमीखावे खेत | दाधार ञ्चुः | wary चारयति?" (wre: शक्छा०।९्र०।१५अ०) tia आख्यस्यादित्यमष्डयवन्लेजसख्िला- ओैरम्तरयवीर्फेनान्या भवितुं प्रभुभवति । तज निमोखमेव खा तमम्यविनष्ट च्चे *धारणादन्धा न भवति। वोखष्ेगाज्वमे निषारवति। fawa "श्राज्ये गाति । छन्दार्खि वा ञ्य, इन्दा “येव प्रोशाति” (ना०रका०।दप्र०।१ऋअर) इति। राज्यस्य यश्चसाधननेन SVB | खुम्विभ्ेषेषारन्तिकि जेषं विधन्त “egaet एृकाति । चतुष्पादः awa: । WE मेवावर्न्धे ! अष्टा वपश्ति । चअष्टाकरा मायो । नाथकः भाषः | प्राशमेष oy दधाति । चठजुवा्ां। क्ठन्यादः यश्वः) पद्रव्वेवापरिष्टात प्रतितिष्ठति" (त्रा०।रका०।श३०। ame) दति गायश्या रखितलात्‌ प्रणा maw) Ww ख वाजसनेयिभः खमामनन्ति “प्राणा च गयासत्प्राशारशमे संद्यद्या रसत तस्मादयजोनाम”” इति । खाधोनलेनावङ्ङडधेषु ayy पञ्चाप्रयोगेन प्रतितिष्ठति । प्राञ्जखाग्धसख खजिवित्ेषेव चअष्याधिकपरिभाषं विधन्त “यजमानदेवत्धा वै जह्कः। at waaay) चत॒जां म्‌ ग्या awa । wet quia एम्‌ waite: । यजमागायेव शराद्रव्यमुपसिं + दाति" (त्रादका०।दप्र०।१५अ०) टति। उपकमीपे श्य anfe तिष्टतोल्युपश्छत्‌ । wet पुनः अकारान्रेक रतिं

ए ण्ण

* wimnfazre gate इति are |

[आ०९।्०९।अ ०२०] «= Ferdwwrw | १७ॐ;

"जोव ww: । wet erin । waTwTEy । Wera- पति । ASNTTET WET) चतुर्क्रा्यां । were खना । नामेव सक्टक्करानि। UTS द छतेवमणे दु दे(जा ० 1H 2१०।५अ०) दति + अभिमतदाइनात्‌ wet मारूपलं-सज्ला- खा तदवथवकाण्ये च। ततः STATES चः संखारखेन मामेव संखछरोाति । साच जाः पकारूपभखमाञ्चस्प्रं TTY qi Wires यथोाचितमाङत्धङ्गलं दजंयति “aer- st wwf भरयाजेभ्वस्तत्‌। वदुप्डति । wernaate- WE । CSR वा LAUT TWA! V_aTaraw” (्ा०।द्का०।रअ०।१५ अ) इति। TaS WAY चवं जे-- साज्येन faurrd, इयं लेापडताद्धंन, fads लन्‌यान्नाः ।- We द्रष्यायेष्छा तज wee dre । we विनणियागसङ्गुहः । “way Wwetcndees जन पित्‌ ।

are वाचं तच्चा अः प्रजां माष्टिं कमास्‌ खु +

RET WIT पीं eae auf.

gifs पन्युपविद्रेदिमं काले विमोचनं ॥

खमावषा° geste sary afegara ।

चते free aaa तेलेधिजिल्य पञ ॥

कहे तेषो Uefa: पृथ्वी प्रा वधि जचेत्‌।

ag emaain faa sosara जिभिरान्धकं ५

eee = ~>

* eau fa Ble We | 2a 2

१८८ तेत्तिरोयसंडिताभण्व्ये। [काररपि०द।य्.६०]

श्रदज्धाचिं स्विभिराञ्चस्य या जः दिके wan दन्नमे लनवाकेऽख्िन्‌ जयाविंश्तिरोरिताः*> इति। qa मीमांसा । डदितौीयाध्याथस् प्रथमपादे fier 1

“‘wafe सच vara किम्प्रधानास्धकर्वाता t

weawaay वा Ter भावेऽदबातवत्‌ ॥

wad ग हि Garey प्राघान्यम्न्‌ प्रयाजवत्‌ ।

अदृष्टकल्पमेभापि wed. स्याह तीयया'” ॥ इति)

दभपृलंमासयो्ह्टादीगां दर्भैः सश्मार्जनमाणायते av.

wavetta | TT VATS प्रधागककं। कुतः | गश्कर््लचष- tferara प्रधागक््यखचशयक्रतवाख । तथा fe अवचातेव amet तषविभमोाकोा दष्टः sare: तया सकार्जगेन जु- sifeq afacfawd न ware: । Watsrenrag ewe: मास्ि। ae zufgatda गुफस्तज miter इति गृणकषो- खखरसराभावात्‌ प्रयाजादि वददृष्टार्थतवेल प्रभागकश्येत्वमस्ति) ag द्रव्यं femda तानि प्रधानण्डतानि tae प्रधा- मक्षालशणस सम्भवादिति प्राप्ते aa खु दति दितीया awarvafateat | कालञ्च ण्एिततमले सति भवति । कतु रोख्िततमं wal (पा०९।४।४८) दति) ककसंल्ज्ञादिधानात्‌ ऋतु साधनत्वेन च स्वां युक्रमोण्ठिततमलनं। wa: प्रधागण्ताः wu: | तथा सति स्ाजेगक्रियाया गणकक्लमवघालवद्धवि- खति। चदि सुख दृष्टाय म खात्‌ तश्चपभ्वे कश्पनोणं । दा- द त्राष्यायच्छ प्रथमपादे Fafa |

[का०१।०१।यअ ०१२०] STUNTS | १८९

"पल वलस्नं are चोदकारिति चेन्न तत्‌। बन्धवासाधारंखयाचाक्षबन्धगसिद्धितः"॥ cf द्॑पुशंमासविकारेषु शोमिकेषु प्रायशोयादिषु चादका-

fagura पलोख्ल डमं काय्थेनिति चेल । मैवं । प्रसङ्गखिद्धलात्‌। wayera बन्धः, यदिवा वासाधारणशं दृष्टप्रयाजनं, उ्भव- चापि सभिकेन ये क्मन्धनेनेव तत्‌ fous, trae wal wauain हि सामे विधोयते! aaned oeftwraest guy Ba | गकमाष्यायस्त एतीयपारे fated

“wattfata दिषन्वादावुद्धं ना argasda: 1

arw2we wrarenrgfadera wefera:.” uefa

रर्धेयु्ंमाखयेमन्त आखायते पलो; सज्ञद्धेति। ata-

SSS AAAS प्रयागे कमवेतार्थ एकव चना गः पन्रोज्ब्दः। ख ख दविपवोकस्छ बडपनीकस च प्रथोमेऽ्थवशादूहनोय इति Wadd) किमपरेश्प्राप्नखा रः, अतिदेन्रप्राप्तख्य वा । are: 1 उपरे खम्बे्रयागषाघारणलात्‌। यथेकपनोकप्रयोगार्थ॑मे- We मन््ापद्‌ ब्रःखात्‌ तदानो मेकव चनं विवच्छेत, न लेवमस्ति। wom डिवङपत्ोकमप्रये गयोर्मन्त va नापदि शेत i तज कुतः ऊहानृड चिन्नावकाश्चः। साधारणापदेगरे सब्वैप्रयोगसमवेता- चतथा पल्नोमितिपरे प्रातिपदिकं wal arc afanfagaa- waa विवश्ितं । एकवचनं agerdaar खर्वप्रथोगेषु बया- वञ्ितमेव word | नाणतिरे्रप्रा्तस्यार इति द्वितोयः wey

tee तेलिरोवसंडहिताभाव्ये | [ate च ०२।च्ध ०१९०]

दिवङ्पन्ीकमप्र्ो गचारविङतिलेनातिरेजा यानात्‌ । तस्मादत्र मा ख्युषदः । तचेषान्यचिभ्तितं । “ष्या नो चैव faanragir पाठा भ पाजवत्‌ । META WS ङ्ान्दयता ग fe”? uefa इक्रवचनाग्ः wae faa दिबड्पन्नोकप्र यागयार- UST ऊदनोवः । कुतः । पाठाभावात्‌) प्रह्तावथोागु- VALE ATATSAT: सम्वेप्रमा गक्षाधारणेन मन्तपाटेण बाचि तः। विरते तु बाधक पाठटसखाभावेन WarTaw WaT अथानु सारोष्ठाहे UM: । अत एव THe दि प्रश्डयुक्रावां विह at “अदितिः षां प्रममेक्र अदितिः पानाम्‌ warare’’ ca RAV बडव्नाग्तख wae ales इति सेत्‌ । Aa पल्लो मित्येकवष्वनस्याविवस्ितलेनं waaagerdaal यथाव fean? सति विषशतावणदृ टाथ यथावखितस्येव ufsne- त्वात्‌) अयेष्येत। प्ररतो हा म्द सलेनेकवचगमेव, waxes दिलवडलयोरथयवं त इति । एवं तदं विटतावख दमनारे- Wa दविलबहलवाचिलाका age । न चेवं पागरऽणुहा मा ऋदिति जनोयं, प्रताषेकवचमबङवचनयारकस्िन्तेव पि वेदिकम्रयोगदन्नगात्‌, दिले तु तदभावात्‌ । तस्मात्‌ चाद्रे fewarafa ग तु wale) यद्यणयस्ि्ननवाक पीं श्ल Bae Hewat area: varie परष्कमुवाकब्राह्मके तदा- wrarfee omieqerepey faurced दिं चतुध- were प्रथमपादे चिन्तितं |

[ateqwotiqers| ` Waredvanra | ९९१

‘Eee yaaa wearey वा wafer |

wetaufatearg wiq प्रयाजे fe area ॥

TATA AATH SY VTS माज्धकं ।

त्रावमन्बारदमिलयेवा aaa ayaa’? ॥ इति।

“aaast ceria: अष्टावपद्डति। चतुभंवार्था ` दद्येतेषु

खइथवाक्येवु एत दर्थमिति विग्रेवनियामकद्याञ्जवखात्‌ पाच mana द चेमिति ta मेवं । “यच्छा ceria प्रया- -येग्बखत्‌'' दत्वा दि भिवी्येवयवखावगमात्‌। तजरेवाग्बिन्तितं |

“अष्टावपश् ates किमष्टेके विधिः।

चतुडवग्रहा वाद्यः स्ादषञ्चुतिमुख्यता #

चतु रंरोतं हामाङ्कफलवलाल wea:

उतर्डिलवं खच्यतेऽतः Tertedaen” ॥ इति!

सशर वाच्छे चत॒जंां Dery यथा चतुःबज्लावि्नि-

मेक इवि दषं विवचितं । तथेव अावपद्तोत्य जापि wee- wifafaedwefrive विधातव्यं तथा सत्य्लमुतेर्मखलनला- भात्‌ ऋषटसह्वावयवभ्रतयाखतः सङ्खया विधाने खति श्रष्टलनज्नष्ड- ख्ात्रयव खया प्रखज्यतेति WH AA: मरश्च्यर्तां नाम सला | PAGAL रे मनवाकाविरोधापन्तेः। WHAT जराः APTN वाक्यं इाममाचेादेग्रेन चतु खंदीतं विदधाति, अद्यणेतत wa ₹रामपिषवतथया लामान्यरूपं, श्रापद्तन्त्‌ प्र- वाजान्‌का अविकयतखा विशेषरूपं, तथापि tae wee

* ad इति ate We;

PER aftectedfernna | [का ORT Vie ० |

प्राधान्यात्‌ TENS Vasa अरधानाभुमारेश चतु गहोतमेव GH न ठपसजनानुसारेणाष्टशरीतं | तसा दप्ति चतुररुहोतदयं विधीयते । तजेकं चतुरहं दविच- तर्थ॑पञ्चमप्रयाजा्थं अवशिष्टं तनृयाजाथे । नन्वेवं खति इतु- werd म सिध्येत्‌ अथ तदपि वाक्यानरेष विधीयेत । तदा- Hana: प्रथमेन चतु हीतेनावरद्धलात्‌ fearae पा्ा- wcafaaa । यद्यपश्डति wae रीतं विधीयेत तदा चत- गरहीतद्यस्य एयगेवागुष्टानात्‌ उपशत्येक प्रयन्ञागयनं न fe WA । WA BAAS सहापष्डल्यागयनाथ अष्टावुपर्छतीष्ष्यते | तमात्‌ सादित्यार्थंमषशष्द प्रयोगेऽपि इविष्खिद्धये डे चतु गोते wa विधीयते। |

: अथाज व्याकरणं | प्र्युषटभिव्धारिपु खरामताः । वाजिन- मित्य प्र्ययखरः | सपन्ञान्‌ सत इति VITAE Tape प्र्यथाम्तलात्‌ प्रल्ययखरः। सपनल्नेखारोमिव्य् serwia- afraty ङीप उदा लत्वं । आ्राज्रासानेत्यज ज्ागचिलाद- ग्तोादातले प्रापे लसाग्वेधातुकानदाश्ते (पा०६।१।\८६) थाथादि (Gro ६।२।९४४) सखररभरेषे WATS रतरः | शोमा- ग्य शब्दस्य ware जिल्छरः। बतमनुगता अनुतरते- UTA AB MAT: | सुहृतायेत्यज मतिरनन्तर (T° ६।९।४९ ) दति गतिखरल्े ae तदपवादः खपमानात हः (ATs ६।२।९४१५)। सु इत्येतस्मादुपमानात्‌ परं क्ाम्तमुकर- watz भवति । सुप्रजस ईत्यजासिचप्रत्ययाग्तख ft

[ऋा०१।प्र.र।अ०११९) «= werduaret | ६९ ह

Mt ware weet.) ओभनः पतिया्शं ताः सुपन्रीरि- PTA AAG (पा ० ६।२।९७२) द्त्यु्तरपदान्तेदालखा- पवादः | WATE RT (पार ६।९।९९८)। WT दान्तं UIE यद्सरपदं तदडब्रोदो घमामे सङलरमा- waren भवति | सकत दत्यवापि तदत महडीनामियचय्या ग्डन्दसि बलं (पा० ६।९।९ ७८) ख्वन्ताच्छन्दसि विषये wee गाम्‌ उदात्तो भवति । WTS WTS TAT अगेदात्तञ्च (पार ८।९।२) दत्थाघेडितमन दान्तं । स्ये तिरि त्यख अ्रद्धन्‌प्रत्यवा- ग्तत्वाल्ित्छरः ॥

इति माधवोये वेदार्थप्राग्ने मथमकाण्डे प्रथमप्रपाठके दद्माऽनवाकः ॥

wa sareteisnd त्वा स्वाहा वेदिरसि बिष तवा खवा afetfa खग्भ्यरूबा खा दिवे त्वान्तरि- षाय त्वा एथिव्ये त्वा स्वधा पिदभ्य ऊग्भेव बर्दिषद्धं उओ feat गच्छत विष्णोाःस्तपोऽस्यशम्बरदसं त्वा A णामि स्वासस्थं देवेभ्य गन्धन्वाऽसि विञ्रावसर्विशचसमा- दीषता यजमानस्य परिधिरिड ईडित इन्द्रस्य बाह- रसि ॥ १॥ |

दधिखा यजमानस्य परिधिरिड xfer मिषाव

2

१९१ तेत्तिरीयसंडिताभण्ये। [का०।प्र१।च्ध ०११]

रलौ areca: परिंधत्तां waa धर्मणा यजमानस्य परिधिरिड शंडितः qareat पुरस्तात्‌ पातु कस्या द्भिशस्या वीति त्वा कवे यमन्तः afar Gea at विश यन्त्रे स्या वसना र्द्राणामादित्या- . ax Uefa सोद जह रपषटद्वासिं FAM नामा पि येण ara पिये सद॑सि सीदता रसदन Bare ara ता freer पाडि पाहि यत्तं पाडि यच्रपलिं पाड मां यन्ननिय॥ २॥ ` बाहर्‌ सि पिये सदसि पष्बदश्च॥११॥

दति तेत्तिरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे प्रथमप्रपाठके रकाद शाऽनुवाकः ॥

दश्रमेऽगवाके शआराज्यष्टविषागयडणमक्रं | एकाथ दथा बदिःपूल्वेकं वेद्यां हविरासादममुच्यते । तच छष्णाऽस्याखरे;ष दति श्राद्धा wea ततः Gaara देवोरित्यवमुदकाभिम- UA BAY Calan पृष्वेवद्या चष्टे “श्राप देवी- NG Yat wa गुव इत्याह । रूपमेवाखामेतन््हिमानं a षे । aa इमं ay गयताये चज्नपतिमित्धाह। wow aw नयति। wa यज्नपतिं। यद्मानिद्धा णोत cad युथमिख्मदणोधष्यं Cae Caw! TIX इ vfrufax BGT वन्रे। च्रापा Ux बजर, संज्ञामेवाणामेतन्धामानं ‘AT-

[ कर ०९।४०१।अ ०१९] ` area: १९५

we 1 arfenraare + तेनापः ओदितः" त्रा०।दकौ०।३- meiewe) टति। we: “wow frau प्र चति; watsat- wrnssa at wie” इति| हे cw वह्किप्रियतमवात्‌ Beasts wer म्टमाऽसि । तथा arafaenss. acisaa fad at trwifa तरेतत्‌ कन्तंव्यमिति qatar शर खतो BA । सोऽयमर्थः Weary: | waTarfyere- Wwe ware: खकोयया वाचा wee संवादः Wanreran तं वागम्धवर ष्व ङषोति । मोऽत्रकोत्‌। कसल मखोेति | सेवते वा- जिर नवत्‌ । माऽजङत्‌ स्वा देति | करखादहाकारस wa” एति, थवा नागार्थवासी खाहाजरष्दाऽज WISE ब्रते, अयाङ्- लग्ताथे cwafa “afue aa मिखायत। wat र्यं रला । ख UGA TAWA छष्ाऽस्ाखरष्टाऽग्रये ला खा हेत्याह | अभ्व wat oe करोति । Wer श्रगरेरोव मेधमवरन्धे"” (जरा ०। २. का०।शअ्र०। ६०) इति। aw: “afe प्राखति, वेदिरसि q- रिषि बाखाराः'दति। 8 वेदे लं लमासि। ""तदिमामविन्दनक अरिनाभविन्दन तद्ये afea” इति wa Wer बरहि चारयितुं लां प्रालामि। रूपकेणाधाराघे यभावं दज्यति। “afecfe af€a त्वा खार्या ङ । ्रजा तरै बिः एथिवो वेदिः। अजा एव vfear ufasrqafa”’ (ज्रा०र्का०।शप्र०।६अ०) tia कष्य: “aft: प्राति, बर्दिंरसि ङग््यस्ला are” दति। Val लं वेदेष्टहशमसि। अतस्वयि ae: खापयितुं लां मला fa पूर्व्ववदाधारलं दयति “aferte खग्भ्यस्ला STRAW |

2B 2

१९६ तेनतिरीयसंश्दिताभण्यि। [का०द।१०१।य्ब ९९]

प्रभावे बर्हिः । यजमानः GE | यथमानमेव WY प्र-तष्ा- पयति" (ज्रा०।देका०।श्प्र०।६अ०) इति। am: ““च्रम्लर्वडि परो गन्थि बहिंरासाद्य, दिवे at cad परोचति, च्रन्तरिच्छाय ष्वा शति मथ्यं, एथिये ला दति qe” दति । बर्दिंयेव लेक चयं भावयित्वा साकार्थता प्र्षणस्येव्याद “fea लान्तरिचाख ar wfaa लेति aftcrare मोक्ति। एभ्य एवैनं ले केभ्यः प्रोखति (ज्रा०रेका०।दप्र०।६अ०) इति । विधत्ते “are ततः खद स्तुष्व पुरस्तात्‌ प्रत्यञ्चं ग्रन्थिं waefa प्रजा बै बर्हिः यया aa काल wo: पुरस्ताद्यन्ति। तादृगेव तत्‌?” (त्रा०।१का०।९प्र०।६अ०१ ति अ्रप्रादिजयप्राचणाननमरः |: He प्र्णएरेषणादकम ay दस्तखितप्राखणपाजेख wy बर्चिवः पृरसाद्धसतं प्रसाय्यं उदकं थथा प्रत्यक सिच्यते तथा- स्किपेत्‌ । चथा मनु्याणां गवादीनाञ्च प्रद्धतिकाखे प्रथमत चापा निगच्छन्ति AMD * ताद्गेव भवति । क्प: “ata शिष्टाः भरचणीदंकिणाये sutracar: Ara: सन्ततं निम- यनि, खधा fae sida afteg ऊजा परथिवी aa” efi रे जल मया a foe दत्तमसि, अता बर्दिगब्य्रम्वितेभ्वः पिहभ्ये THEI भव । ेजलावयवा भवदोयेन रषद््पे एयि- वीं गच्छत । मन््रव्यास्यानपव्वेकं fara aur fre carey सखधाकारा fe पिद्रिणं। ऊग्भंव afeaq स्ति दक्िणा वै aratrace निनयति wnat मासा वै पितरो aftes: |

* adres शति ate |

[च्टारशच.१ ०११९] Pardue; ree

आाखामेव प्रीराति । मासा वा त्राषधो्व॑द्धयन्ति। माषाः wefer waa | श्रनतिस्कन्दन्‌ इ पजन्य वर्षंति। यत्रैतदेवं कियते war प्रथि्वों गच्छतेव्यार ¦ एयिव्यामेवाजं दधा- ति। लस्ात्‌ एथिव्या ऊजा waa”? (रा ०।दका०।१प्र०।६अ०) लि 1 खधाकारः पिदखां प्रिय दत्ययसया वाजसनेयिश्ा- wrat ufag: “gat उपजोवन्ति खादाकारश्च वषट्‌का- US हन्तकारं मनुखाः खधाकारं foat:” दूति शतिः, qal- म॒दाइता वेददखिरब्रणोमारभ्याक्रभ्राणोपर्यन्तेन निन- अनेन यजमामस्य अविच्छिन्ला war भवति। ararfaarfaar देवा शव बर्दिषदः पितर इति। asta सव्यामभिमभ्भययः काखादक्मका मासा श्राषधोवंद्धयिला फलं सन्पादयन्ति। त- नाऽखण््द्धिः। afar ta निनयनमेवं क्रियते तश्मिन रेन waster सस्यमविनाज्नयन्‌ ययाकालं यथाचितं व्व fa) उदकख्खययोाः एथित्रोगतलात्‌ एूथिवोजन्येन waren भागं खन्यःदयम्ति। sfue विधत्ते “af विखश्सयति | प्रजनवत्छेव तत्‌” (ज्रा०।९का०।१प्र०।६अ०) टति। बन्धनङ्‌- and saferre afear विखंसममेवेात्पादनं | शियिखद्य fa- मोचनं विधते “ag weage प्रत्यञ्च मा यच्छति। a- जात्‌ प्रा चोन रेता धीयते। wit: प्रजाजायन्ते" (are; र्का ।रेम०।९अ०) दति। पञ्चात्‌ प्राञ्चमुपगुदतीति हि पू विहित भश्च Sse गन्देरयं लेमुत्टय्य Tay E- लेन. कर्ेत्‌ । we: ““ विष्यो: ्ुपोऽखि, cfr क्॑ज्निवा इवगो्ं

tex afectad fee | [का०१।प्०२।्‌ १९]

प्रतिप्रस्तरमुपादन्ते"" ti हे प्रस्तर लं व्यापिना awa w- हितरूपा धारकाऽसि | तदे तद्‌भरंयति “विष्णो सपाऽसोत्याह + यश्चो वे विष्णुः। wwe wal’? (ज्रा०)श्का०।दप्र० igo) ईति। विधत्ते “पुरस्तात प्रस्तरं auifa | मुल्यमेवेनं करोनि” (जा °।द्का०।द१्र०।६अ०) दति वेदेः Ta ब्रह्मा चज- मागो वा प्रकरं धारयेत्‌, तच खचऽभिरितं “ब्रह्मा wet wr Tafa यजमानो वा? इति। धारणाय मृखसमानेक्रत्यं इसेमा- भिनोय विधकते“दयनतं श्ङाति। प्रजापतिना awa ofa” (ा०।श्का०।दप्र०।६अ०) इति । देदिखनमवाक्य द्वाव मभिनयः प्रारे्रमाजपरत्रेन व्यास्येयः। तदेवानुद्च प्रशंखतिं “पयन्तं werfa | यश्परुषा सद्धितं। द्यन्ते गृह्णाति एतावद्ध eed ai ` वोग्य॑सन्ितं” (ना०,रका०।च्प्र०।६अन) cit परः पर्ब । तख यज्नपड्षस्य इरूकूपंरयारभयतः Ag waTA भवति, प्रखारितयोार ङ्ग्टकनिहिकयोर गुखो वावन्ध्यं ताव देष पर्ये सामथ्ये । ₹रानापादानादयग्रेषव्यापाराशां ata नि- qa पक्ान्तरं विधत्ते “परिमितं गशति। waft- भितस्यावर्प्मे', (त्रा०।शका०।शप्र०।६अ०) Ti यावरोक्नत्ये खस्य Hae तावदेव गृष्ोयात्‌ 1 तचापरिमितफलंसम्पलये भवति । ` उत्यवनषेलाः पविचयाः wat खापनं fart “a- fam पवित्रे afa खजति । यजमाने वै were: । प्राणापानेो gfat | यजमान एव प्राणापाना दधाति (त्रागर्का०। श्०।६अ०) इति । RITE यजमागव्यन्नरिद्धिरंतलात

Lereumeqaent) Ferment; १८९

लददमेदापचचारः | wer: ““बिवंद्ारसणाति, देव बिः, weracd त्वा werfa area देवेभ्यः" दति । अर ्ाखान्त- Treaty देवश {ंरित्येतत्‌ पदं पुरितं। देव बिः ले कम्बल- वच्छद्‌रोमन्ूपः देवानां सुखे नासितुं Brad तव aut खणा- fa area “ऊ्लघदरसं a खकरामीत्यार | यथा यजरेवेनत्‌ । wee Tha TATE । टेवेभ्ब एवेगत्छासस्यं करोति" (wre) दका दप्र च) दूति । विधत्ते ““बिस्तणाति । प्रजा वै afer vfant वेदिः । प्रजा wa feat प्रतिष्ठापयन्ति" "(त्रा ०।९का °\ encigue) सति।तचेव faded विधन्ते “शअरनतिदृ स्र स्तृणाति अभेदेन पश्टभिरननिद्खं करोति"? (त्रा०।दका०।दत्र०।६अग) इति । भमिखद्ूपमत्मन्तं यचा ग द्‌ श्रतेतया बलं qe चात्‌ । ENT weed यजमानेऽपि वैदेजिकरदृश्णः अभभवति । कश्यः “wea प्रस्तरपाणिः प्रागमिढल्य परिधीन्‌ परिदधाति “गन्धव्वाऽसि विश्वावसुर्विश्वस्मादोषतेा यजमानस्य ufcfufes ईडित दति wad, (इस्त बाङ्रसि दश्िणा यमागच्छ परिधिरिड tfsa दति दक्षिणं, .मिजावर्णी नेत्रतः परिधज्नां wae weet anata परिधिरिड tira cant” इति। ह मध्यमपरिधे लं विश्चाव्रसुगामतोा wadisfa तदद्रककलात्‌। तेन सम्पेसाद्धिंसकाद्यजमानस्य बरिपोषकोऽन्नरूपय्ठता भव, एवमृल् रयायंञ्दं । yao wal- का.अनुष्टोयमा गनित्थकयां निमित्त | विधिपूर्वकं व्याचष्टे “ur car weet प्ररिभोम्‌ परिदधाति। amar वे war: |

ied Rfactadfeerira) [का०२। प्र ०र।ष्ध ०२९]

धजमान एव तत्‌ खयं परिधीन्‌ परिदधाति। गन्धव्वाऽसि विश्रावस्रिव्याद। विश्वमेवायर्वजमाने दधाति । oe नाज रमि ददश care: tfeada यजमाने दधाति । farat- वरुणा लेकलरतः परिधन्तामित्याङ। प्राणापानैः farara- श्रो प्राणापामावेवास्िन्‌ दधाति” (areiareiaweig gs) इति। बाधावनः “श्रय eau पुरस्तात्‌ परिदधाति, ख- यस्वा ured पातु कस्याश्िदभिधस्ये" दति। arava: Caryganaqafuag, कस्यादिदभिग्रस्ये'' दति । waar अपि f¥arar अगेगेवाभिप्रायेण व्याचष्टे “goer पुरस्तात्‌ पाविद्यार । रलसामपदत्ये, कस्यासिदभिग्रस्ला care । अपरिमितमेवेनं पाति'' (ज्रा०रका०श्प्रण ६) ofa । कन्य: “ag प्ाधारषमिधावादधाति, वोतिहाचं ला कवेद्युमन्तर सभिधोमह्यमरे ह रम्तमध्वरेः' ईति । डे feat त्ामध्वरं fa- भिन्तोशव्य समिधोमडि । ated at वोतये व्याप्ये saga Sia सामा यस्य तं Aaa एवमेवा्थे द्यति “afa- हाते त्वा कव care ्रप्निमेव erae षमद्धंवति। ga- न्त समिधौ मरोत्याइ समिध्यै wh हरन्तमध्वर tare ष्ये” (ब्रा०।श्का०।१्र०।९अ०) दति। करपः “रन्ते युदो- श्ोनागे fave facet श्राखादवति, विक्ना are.” इति। रे cee fava युवां प्रजाया निवामिके भवयः। एत- देव दर्भयति “fam यन्लेख care विधां प्ये (are दका ०,९प्र०।६अ०) thal विधन्े “उदोचोनाग्रे गिदधाति

कार्द्र,१ख.११] वेदार्थ॑पश्चानचै। . ९०६

ufafea” (त्रा शका ।प्र०।६अर) इति। we: “वसना ख्द्राखामारित्धाना सदसि शोर, षति तथाः प्रसरमत्याद- wife’ tf विष्ठतिदयमेव ve दरव्धभिप्रेत्याह “agate “grerarearary सदसि सोटेव्याष्। Saaaraa सदमे Wate weafa’ (त्रागरका०।९प्र०।६ अ.) इति 1 कन्य “Tat जहर मादयति, ज्रसि चताचचौनाखा प्रियेण नादा भिये uefa शोदेति। wi sued उपष्दसि धताच्ोनाखा भिये नखा प्रिये vefe Wefai swti wat ध्रुवासि च- arétarar faaw arent faa सदसि aie” इति) प्रथमदि- Waa घृता रीत्यादिकमनुषञ्चते । व्याचष्टे “ogee घ्‌ ताशोमामेव्याह । wat वे जुः wafewaqey । एथिवो भवा । ताखामेगरेव भियं भाम । यद्भूताचोति। यद्ुताचो- ware) प्रिसेरेेना नाशा खादयति" (ज्रा०।दका०।रप्र*। ६अ०) tia कव्य: “away: मला अभिन्टशति, एता अस- [gars ara ता विष्णा पाहि afe ay पाहि यज्ञ पतिं पाड मां anfre” इति लाके अवश्वम्भाकिकलं स- दषेन भावोति wat खुचाऽव॑सखिताः । एतदेव रर्भयति “EH असद नडहृतस्य शोक CATS | Vai वे GaAs लोकः ` सत्यं vant: सुहतस्य Ba वादयति ता fae aw ave) अशनो वे विष्णुः, awe ya पादि ad पाहि awifd पादि at-unfaafaary ) यज्ञाय यजमानाया-ः

कवे | तेभ्य एवानिषमान्रासे$गात्येः" (Are दका०।शप्र०।६अ०)- 2 ८

RoR ते्तिरीवसंदिताभाय्ये | [आा०९।०६।य्ध ०९९ J

दति 1 धुतिर्यशचपुरुषकटक qui पो षणं । we विनियोगखङ्क्‌ ङः | “ou ww वेदिवेदिं बिविः समृकति। दिवे विभिरवर्दिषोऽमध्यमुखानि चाखति ॥ सधा ae चिपेद्धूमे विष्णोः प्रस्त रमन्नयेत्‌। ऊणा बरं सतिगन्धजिभिस्तोन्‌ परिधीन्‌ चिपेत्‌ # खगयाऽभिमच्य venti वीत्याचारखमित्खितिः | fart ्राधाय विधुती वष्ट प्ररखादनं॥ जहृपभ्रमिरासाद्च सुच CATS मन्त्रयेत्‌ | एकादन्नानुवाकरऽस्मिन्नोरिता मन्तविं्तिः' ॥ इति। BY मीमांसा | प्रथमाध्यायस्य चतुर्यपादे चिन्तितं “AHA: प्रस्तराऽच गृणा वा नाम वा WEA: 1 घामानाधिकरष्येन सधादकस्यान्यनामता ॥ गणे वा यजमानेाऽष््‌ कायं WATS CA | चंशांभरिवा भावेन पव्वेवज्ञाज Sayfa: ॥ अथमेदार मामल्वं गणसेत्‌ प्रद्धियेत सः। ` यागसाधकतादारा विधेयः प्रसरस्द्तिः"॥ cfs इदमाश्चायते awa: प्रस्तर tia! अच यजमानस्य VACUA नामेयं प्रस्तरस्य वा यजमामज्नब्दा ATAU कुलः । उद्धिद्ागेनेत्थाद्‌ाविव सामानाधिकरश्धादित्येकःपचः। गणविधिरेष raat: । तथापि अजमानकार्यें जपाद प्रर रख्छाचेतगस्य साम्याभावात्‌ प्रस्तरगणकप्थं स्लग्धारणादो Gaara अक्रलाद्चजमानरूपा wat विधौयते । एवं षति

[कारर।प्र०र।ख्ध०९२] गेदार्चपरकाष्चे | Roe

प्थाच्छर तस्व प्र्सरज्रम्ड्स्त srareqwwashy vaqwt यज- wee मुख्स्तिर्भविष्यति। न चाज पुम्वेन्दायेन सुतिः waafa । ऋष्टाकपाखदारज्रकपालयारिव प्रसरयजमानयेार- wifwararara\ “वायु Ufaer देवता ऊञाऽवङध्यै'' इत्या दिवत्‌ wfafefa चेत्‌ । ग । जिप्रलादिधश्मेवत्‌ कस्यचिदुत्कषं- ष्टाप्रतीतेः \ तस्माल्ामगृकया रन्बतरलमिति प्रापे A) गा- मद्टिवयेारिवार्थमेदखात्यन्लप्रसिद्धलाख भामलं चक्रं । गुणप wat अहरशख प्रस्तरविषयलाश्चजमाने प्रते चति क्म॑सापः Wa) aww: WATT यजमानन्नष्देन Waa यथा भिं रेवदन्त cara funda Brenfearaar रेवद funy Vad तथा यजमानमणेन यागसाधनत्वेन UM: WHT यजमानन्रन्देन Waa | एवं यजमानो वा एककपालं इत्धारिषु rea

we Wate Bwana सेत (faeagre fie cate) इति wee wreera: | wate tae प्रातिपरिक- SCS वा समासखरेख वा छत्रेण वा हतप्मल्ययाम्तलेन या- wifeete वा अन्तोादाग्तलयं। वेदिष्रन्द दूमप्र्यान्तत्वेन नि- war: | विष्धुशब्दाऽमुप्रत्ययान्तः। सदरपन्नन्दा tafe: | ऊला- wae षादितवा दाया तले सति उपमागपुत्व॑पद प्रूतिखर- 41) खासस्यमित्यच ASG (पा ० ६।२।९०२)द्रत्यन्तदा सः, विश्वावसुरित्यज बङग्रीरे विशं surat (पा०६।२।९०६) इति पूर्मंपद्‌ा गोदा सलं । दैवता यजमागद्ुभषन WITS:

2 € 9

Roe तेति सौवसंडि ताभाव्ये। [का०९।४.१।य्द = २.२ )

धातुकस्छरः। सिजावङ्णाविल्यब रेवतादन्दखखरः। उन्छरल द्त्यज अतसुच प्रत्ययान्तत्वेन चित्खरः। wits मनिन्‌ भर्यया म्तलाज्नित्खरः । AAMT निपातलाद्‌ायदासः। WAT श्त्यव सावेकाच० (पा०६।९।९६८) दति विभक्रर्दात्सत्वे Wa न गेश्वन्खछाववणं° (पा०६।२।१.८२) एति प्रथमेकवन्वये साववस्ाम्तयेन निषिध्यते अभिशस्ला cara ताद च fafae (पा०६।२।५०) दति गतेः प्रजतिखरः | बोतिरहा मित्य मग खपेषपसममविदग्डवोरा उदा कः (पा०३।३।९ ६) इति । कविधा- लारदाकत्वे frame उति वङत्रोि et: चुताचोतथच Brae. । | |

दति माधवोये AQIUIATH प्रथमकाण्डे प्रयमत्रपारण्े छकादषाऽनुवाकः ॥ ॥

भुषनममसि विप्रथ स्वाऽग्ने यष्टरिदं ममः। 7 इभिः स्वाक्चयति देवयज्याया wate Saar सविता दयति देवयज्याया श्रभाविष्णु मा वामवक्रमिषं वि- जिष्टाथां मा मा सन्ताप्तं लाकं A लाकरतो खतं विष्णोः स्थानमसोत इन्द्र अ्रकृणेादीय्याणि समार- VT अध्वरो दिविस्शमहते BA यत्चपतेरिन्रा- वान्त्ा बुद्धाः पाहि ATH. दुखंरितादामा BE

{कारर।प ०२रय्ध्‌० २] जेदार्थप्रकाशे | ९०५ रिते भज wee श्रेाऽसि सं च्यातिषा श्यातिरङ्गं vt

श्रहत रुकवि? शति ॥ १२ ॥ इति वैत्तिरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे प्रथमप्रपा- SR दादशऽनुवाकः ॥

शकारङेऽगवाके इ प्रावदिखुवां प्रोशशादितन्भसक्रं | तजा- we इविषा पृखानां eet यद्‌ासादनमुक्ं तेन धुरोडान्र- wraraertha वेचामासादनमपख च्छते । aaa: eave zea: way इविष्ष्यासादितेव्यग्रावभ्या- हिलानामिश्नकाष्टानामुपरि Uaarartr दइादशेऽभिधीवते। Ber. “TGS SRW प्राञ्चमच्चलिं करोति, भुवनमसि विग्रथखाद्रे यष्टरिदं नमः" इति। जक्पश्छद्यां पुथ्वस्िन्‌ द रे ऋ इवनोयं प्रत्ययमञ्जछिः। हे यागभिष्यादकाम्मे लं भुवनमसि; WIM भुवन, अता भूतकारणलादिष्युता wT! छभ्यमिदमश्खिरूपं नमेाऽस्य । अद्य wae दितीवाचारबेषः स्वाद मग्छकखछ प्रथमाघारख TAA AAT a विधित्सुः ततः य॒मे tart प्रति व्रषमन्त्रमत्पादयति “after a kre Sar आदुरागमग्वमवम्‌ | श्रग्रय समिष्वमानायानुब्रूरीत्याइ भाद व्याभिखत्ये"* (ज्रा०।दका०देप्र थश्च). tft BF हेतरि- ware: उमिख्मानद्धाप्स्नुरूपान्‌ मन्तानं, ब्ुहिः। तमिमं

Rog तेनिरोवसंडिताभाष्ये। [का०र।प्र०२।य्ध ०९२ |]

प्रैषमध्वयं ्रुयात्‌। देवाः पुष्य खकीयेषु यागेषु वड हाना war तमुखेनासुरागजयन्‌ । अताऽध्ापि वैरितिरसख्ाराव समन्तकैः arectia: प्रज्वलितः aren venfafaefad fare “unfaeufafracrefe भर्वान्ति। wafayar 2 एरुषः। TTA” (ब्रा ०।दका०।दप्र०।७अ) एति । “Z- ACA WFAA दशपदा Wasa” इत्यन्य चाश्थातं। हाताग्रवा वाजा अभिद्यव दत्यादिषु खल्‌ सामिधेनोखं जका- खगुच्यमागासु काष्टानामग्नै WY ew “TECHwere- Gat दधाति। TYTH A WATTS Tray: अद्धंमायन्नः सेवत्छर waa’ (त्रा०देका०।श्प्र०।७शअ्र०) इति। किय व्यद्ेरङ्धमामेयतुविश्रतिसद्याकेरिव्यथः | wafeerat wel aterat विजियोागमाद “चम्‌ परिधोन्‌ परिदधाति) ae समिधावादधाति । शअ्रनुयाजेभ्यः समिधमतिर्निगहि। षड सम्पद्यन्ते षडा Waa) Wana प्रीणातिः' (aro lame! दप्र०।७अ०) efi गन्भर््वाऽसीत्यादरयः परिधिमन्लाः । वोति- हाभमिव्यादिरूड्धममिख्न्लः । ते च पुष्वानुवाकेऽभिडिताः.। अ्रिप्रश्वाखनाय वायृत्पादनं विन्ते “वेदेनापवाजयति | प्राजापल्यो वै वेदः | प्राजापत्यः प्राणः | यजमान BT KAT: | यजमान दव प्राणं दधातिः' (त्रा०र्का०।रप्र०।७अ०) इति। ace प्रजापतिष्षटलात्‌ प्राजापक्यलं । प्राणवायोः प्रजाप- तिखष्टतया प्राजापत्यत्वं । आहवनीयस्य प्रसरन्यायेन यज- माननं । mete विधन्ते ".जिदड्पवाजयति । जमाने त्राणाः,

‘Heyamermaere) येदाचेप्रकाद्धे | Ree

wertatferr zurfa”’ (त्रा०।श्का०। दप्र० श्र) इति। प्राऽषानेा व्यानखेति भरारानां जित्वं । अभेकगशविशिष्टं प्रथमालारं विधन्ते ““वेदेनेपयत्य aay प्राजापत्यमाचारमा- घारख्ति\ खन्ना वे प्रजापतिः | यज्ञमेव प्रजापतिं मखत चारभते! अया प्रजापतिः खम्बादेवताः। war एव Zam: प्रोखातिः' (ना०।र्का०्श्प्र०।७पअ०) इति | उपयद्य वेदश्ा- परि खवमवस्ण्ठेव्धथः | आआहतोनामादिलादयमान्रारो च- we मखं afey मखे यज्ञरूषटलेन weed प्रजापतिमेवार- अवान्‌ भवति। प्रजापतेः स्वदेवतारूपलेपपादनं वाजसमे- किमि warranty ““तद्यदिद मा ङृरम्‌ं यजामुं ase रव- मेनष्येव wfaefets ख शेव सव्यं tar.” cf wi प्रति प्रेषमन्त्रमुत्याद बति “afranifafe: wager | MTSE WH: 1 श्रय रखसामपरत्ये" (ATO RSTO ETS, owe) tf 1 Safe: qe wag: तेरप्रिजाला्थां खब्छा्जंन ममिनेतव्यं । रे witfafa सम्बोध्य rarer waa | fafafcfa are परिधिष्ष्मा्लंनापेचा । तदिधन्ते “afer. खण्डां । पुमाल्येवेनान्‌" (जा०।दका०।रप्र०।९अ०) दति, प्रतिपरिथि faced fauw “fafer: warfe । श्याठदड्धि BU: । अया मेष्यलाय। war एते वे Tara: | देवाश्चागेव wees | Gata साकख्छ Tam” (wre pare aye; owe) Ufa रेवाश्लेन भाविताः @antna भवन्ति। इया- रए्चारथोः कमेव yeas विधते “जाशोनेऽन्वमाचारमा-

२०८ तैत्तिरौयसंदि ताभ्य [का१।प्०९.अ ०१२२ ]

चारयति | fase । Waser वा Ta वा युयात्‌ | Was तंरष्वययंे्ञं खगक्ि। सुवगेखख Sway” (We रेका = शप्र ०।ञअ०) इति) शकटस्य प्राथमिकं बलोवरदंयगमुपर चम्ने- नेन प्रयते दिती यढतीचादिकन्त शमे fear, तददाघा- ररयः सख्गंलाकमभिलच्छ वनाय भवति। एतद्र यवेदनं प्रभं- सति “quart area: awa) य एवं वेद (ज्ा०।दका०। दग्र०।७अ०) इति, बलोवहाश्वादयेा urea: | तिष्टक्नन्मिति विहितस दितीयाघारख्छ सम्बन्धिषु nag प्रचममन्छं व्याचष्टे “भुवनमसि विप्रथस्ेत्याइ | यश्चो वे भुवनं । यश्च एव य ज- मानं प्रजया पशुभिः प्रयति! wa यष्टरिदं va rare | अर्नव देवामां यष्टा। य एवदेवानां ष्टा) तंसा एव ममखकरोातिःः (न्रा०।श्का०।दप्र०। ७०) इति। पूर्वी करनि- ववचनेन श तेत्पन्तिकारणव्वादम्धभिनला यन्ना भवनं यष्टा दृव- पुकः अधिख इव्यवहनेन देवाम्‌ पृजयति । कर्य: “'शअया- दन्ते दक्चिणेन oe, we हग्रिस्बाहृयति देवयञ्छाये? इति | 'शष्येनापभ्टतं, suuafe caer सविताकयति रेवय- ज्याय" इति । अनयो्मग्लयेरग्निसविद्रव्यवखा युक्तेत्याह ‘we wirergafa देवयच्याथा उपभृरेहि fae षवि- areata रेवयञ्याया दव्याद। WM वे we खा- विश्ुपश्त्‌ । ताभ्यामेवेने प्रत WIE” (ऋऋर०।रका०। दप्र०।७अअ०) tia अग्निरुवितारो खक्षभुतोः खचारमि- मानि रवते । जधायनः “अत्यक्रासम्‌ जपति, अग्राविष्णुमा-

[Mout श।च्छ ०२२] वेदाचंप्रकाने | Ree

waaetad विजिहाथां मामा ward लाकं मे areetr ea” ति \ अत्थाकमणप्रकार woes शितः “अग्ना विष्डमावा मवक्रमिवमित्ययेख खुचाऽपरेण मध्यमं परिधिमन- तिक्रामम्‌ प्रस्तरं दखिष्ठेन पदा दरकिणातिक्रामल्युदक्सव्येन wea युरताऽवस्वितः श्रावनोयोाऽधिः, ततः पञ्चात्‌ खयामद्नभागेन ऋस्तंदुषच्छाऽवख्िता यश्ानिमागो विष्णुः । डे warfaeg ्रघाररामाये यवयामध्ये मच्छल पादेन wal मावक्रमिषं मम गमनावकाश्नाय युवां वियक्रा भवतं । मां प्रति बन्तापंमा कुरुते । किञ्च खानकारिश wat मम समगखानं छरुतं । यथाक्रम chats. “wor विष्णू मावामवक्रमिषमिद्याड । शद्धः प्रख्ात्‌ | fawey: प- WTA ताभ्यामेव प्रतिग्रोच्याल्याक्रामति। विजिहाथां ar ar खन्लाप्तमिव्याहाहिश्याये। लाकं मे लाका छणतमित्या- Wii wriwe मेवेतामाजास्तेः"(त्रा०दरका०।दमर०।७अअर०) Tf | areray: “wr कल्पयति, विष्णा arate’ टति ar wee: “fran सखानमसोत्यवतिहतेनर्विदि दिशः पादो भ- awa: सव्योष्वसिष्टन्‌ द चिं परिधिशन्धिमन्ववदत्य” इति। हे wien सं anv स्वानमसि। यज्ञपुरुष प्रय॒क्रमतिभ्रयं wwafa “विष्णोः सखानमसीत्याह। यश्चा वै विष्णुः। एतत्‌ खलवेदरेवानामपराजिनमायतनं । aay: | देवागामेवापरा- जित श्रायतने fasfa’(ate ।दका०।दप्र०।जअ०)दति। देवयज- गग्यतिरिक्रश्छमेर छराधोनतया तच देवानां पराजयेऽपि वच्च

2D

are तित्तिरीयसंडिताभाष्ये। [का०१।प्०२।अ ०१२]

प्रदं भाऽपराजितः। बाधायनः.“अ्न्वारसे यजमाने मध्यमे परिक aay पज तिष्ठ्‌ जमा घारयति सन्तं प्राञ्चमव्यवच्छिन्दन्‌, TA CRT श्रटशेदौीयाणि समारभ्याऽध्वा अध्वरा दिविस्यत्रम- Ear यश यश्पतेरिक्धावान्‌ ner chs ्ापखन्बः““समार- भ्याऽर्वी swat दति प्राञ्चमदश्च we, षन्तं ज्यातिश्मव्याऽऽघा- रमाचारयम्‌ sare wares शरस्यशयतिः'दइति। अरस्य मते श्त tx दति वाक्यं पुव्वेमन््गेषः। इता दवयजनखान- बलादिक्धाऽसरबधरूपाणि वीयाणि अकरोत्‌ | यश्चपेय॑म- मानस्य QW WANT: Swe देवताये दन्तः | AIT WT ww! इश्ररेवताकतेन CMT AAT Cred feaet समारभ्य दीधी अध्वरो दिंसाश्पेण विच्छेरेन रहितः Barat रैविकों feu quia अहूताऽकुरिलः। cameafad द्यति “दत TMT अशृणादोयाणौल्याद) इद्िथमेव यजमाने दभाति (ज्रा०।श्का०।दप्र०।७अ०) tia) उद्खशब्देन afy: खचि- तेश्याइ “समारण्याऽ्नौ Matt दिविस्यथमित्याद Ta” (wre दका०।२१्०।०अ०) दति । समारग्येति पददचित* द्यति “आधारमाचार्यमाणमनसमारभ्य। एतस्मिन्‌ काले देवाः सुवे लोकमायन्‌ । षाल्लादेव यजमानः सुवगें लोकमेति । अथा शष्टद्धेनेव यज्ञेन यजमानः Bau लाकमेति'' (त्रा०।श्का०। द१।७अ०) इति । रेवा; खयं यागं कुर्न्ताऽध्नर्थं मनु तमाचघारं ag विखम्बमण्तरेण aia: माक्लारेवा विखम्बेभेव । किञ्च

# gaitucafad डति काग Ue |

[Wee Rwore] वेदा्ंचकाद् | RRL

ramet wate: खिता । अदुतबब्दाये ovate “OBERT यक्ना यज्चपतेरित्थाहानार्यै” (जा०।श्का०।३र०। owe) रति, दग्द्रश्ब्दार्थमाह दन्हावाग्त्छदेत्याइ। दढ वमेव यजमाने दधाति" (ा०।श्का०।रग्र०।ज्अ०) xfs, wer “र द्धा दति qeagerfa” रति) अनेनाचारेख जा- ered यथया eugain तयाचम्निमाखते तता ज्मारन्न- नामि्युद्धकाति । च्रधिकभाष्नेन खगं प्राणत इत्याह "डष्द्धा CATE | सुवमाचे लेका wear: gate खाक wy”: (WT VVST Ao ONe) इति। BA: “Qyrvus argu- करङबत्छाकऋ मम्‌ जपति, पाड ard दु्चरितादामा खुदरिते we? इति । भज खापय । जहपगताः परसरमस्यन्नेयम्‌ विजिष्टं भरसिनिदत्धागमनं विधत्ते ““यजमानदेवत्छा वै जुहूः | ग्नाढग्यदेवलयोापश्त्‌ | प्राणा WaT: | यन्छरै स्यश्नचेत्‌। भाठ- ase प्राशान cata) Wevadan प्रत्याक्रामति। as- wre दतर Te दघातिःः (त्रा०।र्‌का०।१प्र०।७अ०) दति। खजसागवद्यामे इ्यासललात्‌ अहः वजमानेाऽभिमन्वने । ऋगचब्तच्छास्यस्स ea tra दूति व्यवहितलमपषडतः। We अरायो रेवता | WaalermMe वा एतरेवद्रष्टव्यं। म- we पटार्थंवाक्यार्था द्यति “पादि मारे दु्रितादामा सुचरिते waares अभ्मिवंाव पवित्रं । ठृजिनमनतं दु रितं । जकर त्य सुचरितं । अध्िरेवेनं दजिनादनुताद्‌खःर- तात्पाति। Wane सत्ये ख चरिते भवति । तस्ादेवम् शाके,

2 ४ ८

ELE तेत्तिसीयसंडिताभाष्ये। [are y weraere]

आमने Ardara” (ना ०।शका ०।१अ ०।७अ ०) दूति । काचिकं मिषिद्धाशरथं टेजिनं विरिताचरणम्टजकम्मं । वाचिकं wat- नुते । ae: “rer भ्रुवां समनक्ति, मखस्य भिरोखि सं ज्यातिवा च्यातिरद्भामितिजिः"" इति । देश्राघारश्रेष तवं awe fatra- दुकममङ्गमसि । भतसतद्रपेण तिषा प्रोवाञ्यरूपं च्यातिः स- agt संखव्यतां। स मञ्जनं विधत्ते “शिरो वा एतद्यज्ञस्य । यरा- चारः । श्रात्मा WAT । च्राचारमाचघग्यं wary समनक्ति रा तन्नेव wre fac: प्रतिदधाति" (ज्रा०।श्का०।एप्र ०७.) दति। योषादधसमा देश Brat पुन्वेपलवेन दिरार्टश्छिं fawtt “fe: समनक्ति । St हि प्राणापान" (WT RAT OW eo poo) दति fagreare “wars: fata सर्मश्यीत्‌। जिधातु fe fac इति भिर एवैतदन्ञस्य 1 war war 8 aren: प्राणागेवासिम्‌ zutfa” (ब्रा०श्का०दप्र०।७ऽअ०) इति। , श्वगण गखिङूपा विख्ष्टास्वयोा धातव यख्य स चिधातुः । मन्ले- गतश्येतिः शब्द विवक्तं दशंयति “मखस्य fatrfa सं श्ये तिषा च्यातिरडतामित्याह । च्योातिरेवास्मा waftercurfa | Gaia लेाकश्यानस्यात्यै” (जा ०।द्का०।९प्र०।७अ०) Thar we पो वाज्यशरेषस्सो परि स्थापितेना घार थि ्टाग्येनात्युजवलं खन्‌ प्रदोपेगेव खर्गलाकः प्रकाञजिता भवति। श्रच विनियोगमङ्कहः “भुवोऽभ्रिर जलिं रला जप द्ाभ्बां तये ग्रहः । अद्रा दल्िणदिग्गामि विष्णो feat समातिः ॥ evar wage पाड प्र्तिनव्तते।

[Wexiweraqsee] Terduars | ९

we धवामगक्िचिनं वमन्ता दरेरिता'' इति॥

जथ मांखा । “ay वष्टरिर नमः ““श्रथिर्वे Zant यदा” दव्यमयो मंन्लन्नराङ्जणखयारग्रिदेवताया यागाधिकारः प्र- तोते । तदयक्रं | गवमाध्वाय प्रयमपारोाक्र रेवताधिकरण- बिराघप्रखङ्गात्‌। तज we चिन्तितं ।

“Sa. प्रचो जच्छ Wel वाञ्चोसू फलद वतः | म विधेयो मष्टा Wet प्स फलतेाचिता"” इति #

आग्रेयाऽष्टाकवाख दृत्यादिषु कंस्‌ मन्त्रतस्रूपाखामन्‌- ठेगानामङ्कागामन्धादिरटवः प्रयाजकः । BA: याभेन पूवि- ताश देवतायाः फलप्रदल्वात सम्भवति फलप्रदं मन्लार्थवा- fear चिद्धादिपञ्चकावममात्‌ | वियद्ां दविः खोकारख- gre इश्चिः प्रणादजखेत्येतखेलनस्छाचितं पञ्चकं ‘averer मे जभिदखवाङरिति विद्यः, “शअभ्निरिद २ हविरजुषतेति दविः ख्छोकारः, अद्धारि्प्रखिते मा wants विभजनं, aa waaforg: अजया यपश्टभिस्तपंयतोति दस्ति प्रसादा, ततः खे वितराआदिवत्‌ एजितदे वतायाः फल प्रदलवेन अधान्यात्‌ तेने- aryrat अथोजकतेति प्राप्ते ब्रूमः । fa देवतायाः फलमप्रदतव- SOS प्राधान्यं अन्दादापाद्यते वस्हसामच्ादा । नाञ्च: | खगं कामा यजेतेति अब्दे विधेखख्य ada फशलप्रदत्वावममात्‌। दव्यरेवते तु fegaa fawafei तज यथा cae विधेयं प्रतिगखभाथः तथा देवताया अपि। खरि यामख कालान्तर- भाविफल्प्रति wafead aft तक्छाधनश्ता रेवता ततोऽपि

९१४ तेततिरीयंडिताभच्ये। [का०र।प.९।यअ.र२]

व्यवहिता । का तिं फलस्य गतिः । -अपुवभिति वदामः तख अत्या अतायापत्या वा प्रतोयमानलाच्छाब्दमिति तस फलप्रद त्वमुचितं । न fe* वस्तुसामर्वीट वस waned | वि्र- हादिपञ्चकप्रतिपादकयो मन््ार्थवादयाः खाच तात्यव्याभा- वात्‌ । Baar "वनस्पतिभ्यः खा हा" awa, खा हा" । “Ae: खाहा' इत्यादि मन्तेव्वपि देवत्वं विग्रहा दियुक्षं ava । तख yeafacg 1 श्रता म राजादिवत्फलप्रदल्वं। fag faa- हादिमदेवताया श्रपि विना water फलखमन्युपगच्छति । ततः भराप्ताप्राप्नविधिकन उभयवादिसिद्धुस्य यागखेव फथप्रदल- we | किञ्च मातापिटगुवोदि बरुभरुषाथा देवतां विभेव फषम- दत्वमुभयवादि बिद्धं | तस्मात्‌ फलप्रदलमपूवेमेवाङ्गानुष्टाने भ्र- चाजकं। रवस्य प्रयाजकतवे सति श्राग्नेय यागे उपदिष्टानि yar- लाद्ङ्गानि सागौदियामेष्वम्धभावादमद्यानि। aqd@ भ्रयो- अकले तन्च्वादू wai fave: | तदिदं रेदताक्िकिरणमम्था- दिदेवानां कश्चाधिकारे विरुध्यते 1 अतएव वेयासिकरेवताचि- करखद्त्रेषु जेमिनिपच्च एवमुपन्वस्तः ““मध्वादि व्वसब्भवाद न- धिकार Sfafafcfa’ | श्रष्यायमर्थः। असतिहि arfeary- विद्या इन्देगेराख्लातलात्‌ | तस्यामादित्यो away ध्वात- व्यः। वस्वो र्द्रा श्रादित्या मर्तस्याष्यायेटोते Zane: | afta उपविश्य `तन्करधुपजौ वन्ति । trie warf<- महिमां प्राज्रुवन्तीति yaa wet faqrat arerera-

* aia xfa ote |

[Meme eR] «—- Fardaanw | ९१४

शिकारः weafa aenfeganrg कानन्यान्‌ वखादोगपा- चोरम्‌ कञ्चान्ये वखारि महिमानं प्रा्रुयः। ादिव्यस्च कम- म्बमादित्यं मधतयेभापाभौोत । तसाद वानाममधिकारं जेमिनि- vera इति । तहिं विद्याकरोऽधिकारोऽस्ि carr उन्र- मेवं खितं । “anrfafa ararefa’ i म खस्वारित्यो ara afquaar विद्वान्‌ देवाऽस्ति। किन््रस्मिन्‌ दृ षछमाने च्या- fade मवत्यादिव्यन्रष्द प्रयागः | एवमङ्कारेख््मिश्ब्दः यदि क्ग्चइवती देवता खा लदानोग्टति मारि वत्कमण्णपखम्येत | कि- Saxe rare यागे इवि: Waders तदानोभेव wast यानेषु मणौ न MEATY । चरत Vaasa | “SS वा इदेवा अन मामच्छन्तिकख्ठवा म बहनां यजमानानां" इति | fare | fareag देवेषु wag वेदिकागामध्रीद्रादि ब्ब्दानामभिेया भावः खात्‌ । भेर ख्ाप्रामा्छं Wes । तस्मान्‌ Baars काक्धेख्िव aware गोचभिदि त्यादिवाण्येषु कथिदिकश्यप्र- maa area wenger fan tf | WSS | a | ““ब्टमटब्लाासि खातः. खपष्यरृतश्े खरः | एव वण्ध्या सुते याति अञ्षटङ्गघनगर्धरः' दति ॥

अच fata वाद्वस्डना यथा कञिदाकारविष्नेषा मगसि अतिभाखते naa देवतावाक्येषु । तस्मादद्धिर्वे रेवानां यष्टेति वाककलाटेवानां चामाधिकारं वषु न way: | अचेच्यते | देवागामधिकाराभावः कुत इति वक्यं । रे हाद्यभावादा wale

Rid तैत्तिरी थसंदिताभ्ये। [We wmey goer]

देशाद वर्भिष्णलसामथविध्ारूपाणामधिकार रेदनामभाकत्‌। weaty तेषु uray मनिषिद्धलात्‌ । प्रथमपकलेऽपि देहाद्यभावः कुत इति are | प्रमाणाभावाद्राधकसद्भावादडा। नाद्यः t मन्ना्थवारेतिहासपुराण्योगिकप्रत्य खले कप्रसिद्धीनां तत्रमा- एलात्‌ “sar वः सविता प्रापयतु" “axe हेतिः परिव ड- णक्र''इत्यादयसखंतनेाचिता कवदहदाराभिधायिनो बद्वा HAT: पव्यंमदाइताः । MH यष्टरिदं नमः" । इत ERT WATS याणि" canza serfgam | “ser सपन्नानिद्धाग्न a fa- षुचोनान्‌ seat’ । “ai ay छजाष्टडि” targa ezTw- रिश्ते “तं गायश्या हरत्‌ । “पुरुषं षे देवाः Tare’ “SAU: SRT आसम्‌, इवयादयाऽयेवाराः | CASA भा- रतादिः। पुराणं ब्राह्मपाद्मवेच्णवादिः। Gtfanaye यो गजाख्प्र- मिद्ध ave ज्यातिषमिव्यादि खजेषु प्रसिद्धं । लेकप्रसिद्धिख चि- जकारादिषु त्तक्पूनिंलेखनादिभिद्र car: । न दितीयः। बाच- कस्याम्‌ पलम्भात्‌। वनस्यतितम्मुलादीनामपि विय हादि मल प्रस- FT बाधक दति चेत्‌ तन्न । तस्ये्टलात्‌ । प्र्य्विरोध दति चेत्‌। न। स्थावर पस प्रव्य्लेऽपि तदभि मागिदे वरताना मप्र्यशलात्‌। सन्ति fe way वस्हव्वभिमाजिदेवताः। अरत एव waa “अन्त- रिखरेवत्थाः खल्‌ वे awa.” “यजमान रेवत्या वै अङ्कः" UT- दव्यदेवन्यापण्टत्‌'ः इति । माच Gear अल्यरिशयजमान- भ्नादव्या afaafen: किन्त तदभि मानिदेवताः। एवश्च सत्यभि- मानिनीभिः aura विव्य “वाचवच्यो पावषख ' “अज्ञे मभि

[मर | Wet oR ] WUT} -- ९७

स्लाङवति रेवयच्चाया sawefe Tawar सविता wala” द- ग्वाङोनि चेतने चितानि खम्नाथन ग्बृदपद्यनो | किन्निमि्ते(ऽ रेक्ताभश्षभि गिवे इति चेत्‌ । तव किं निभि avant ne wafwaw: । “ज्योतिषि arare’ दति जेमिनिनतख खजित- त्वादिति खेत । किं बादरायणस्य मतं न पश्बसि। ख gad Gre माक “श्रभिनानियपरे्स्ठ fatarrafnat’ cia) weraa- Vr वाकचवरादोख्ियाशां परखरकखहश्चतिषु “ana” carersmen”? tartan fry चाभिमागिदेवता व्थपरि शसन्ते स्खिवसम्पा तवा क्धस्सा दावेवारेता टे वता इति देवताञ्जब्डेन faa- -वितमात्‌ wars tafe मुखं भ्ावि्रत्‌, वायः ater अला नाखि राविशत्‌, आदित्य चसर्ंलाचिचो प्राविन्रत्‌"द्त्या- दिभः why इद्ियेषु रेवतायु गतिकवकादिति । काधकानरन्‌ बादरायक शवा द्य Urea | तदीयं ख चमेतत्‌विराधः कर्म wif Ga ai अनेक प्रतिपन्तिदभंगात्‌" इति! wager यः कमि fetre: साऽपि arf) एकल युगपद ङग इमेाजनाश- अविऽपि वङुकटकनमखारखोकारः स्धत्रतोत्यनेकप्रकारद्र नात 1 इद. TTR TM ARAN TERT HATA युगपरेकां देवता मुरि ग्य इर्वोषि त्यजेयुः। चय वाटेव- aret खगसामथ्याद्युगपरनेकशरोरप्राक्निः waaay मते ae WO GME, चायेषु. eRe | ग चान्‌भववि- राधः काखामन्तभानादिब्रक्िमलेन अयेग्यागुपलसेः। मापि

विदहवतीषु रेवव्यक्रिवु खता वेदिकन्नब्दस्यायाभावः। जा? - 2£

ate तेत्तिसोयसंशिताभाच्ये | [का०९।प्र०९।यअ ०६२]

Tameqruara | WaT ANU ATK TTY IAAT AY सरमैव्वभिमानिनोनां विद्वतीरनां चेतनानां देवतानामभ्वपन- मेऽपि न are | कञ्िच्छुगदष्ठिकाखपुष्यादिषस्वपि वनस्यत्था- दिष्विव दे वताभ्युपगमः प्रसञ्येतेति चेत्‌। यदा खपृष्याय खा हा गटष्णाचे खा हेति वेद वाक्यं दज्रंचिव्धसि तदाग्यपगभिबामः, अतः प्रमाणसद्धावादाघकाभावाचख aaa देवतानां faaer- दयः। माय्यर्थिलाद्यधिकारिकारणाभावादिति feta: पच्छा am: | श्रादित्यवद्ादोगां खस्पद स्य प्राप्तेन ahr ears पाखने यागे वाऽ्थिंलाभावेऽपि फलाम्तर हेती तत्सद्भावास्‌। सत्य सङ्क्यामां तेषां सङ्णर्पादेव फलसिद्धेः म यागादिप्रटज्तिरि- fa Sais ewe ca यागादावपि प्रायो बध्वभावेन प्रठन्ति- सर्मावात्‌। yaw fe asa वेदवाक्यानि ““श्रग्रषटमेन वै भजापतिः प्रजा WENA’, “aigerata पर्यब्टङात्‌' इति "“ङृडल्यतिरकामयत HHS वा दधीरन गच्छेयं प्रोधामिति ख -एनच्चहर्विःअतिराचमपश्छत तमाहशत्‌ तेना यजत तता वै ती अदेवा श्रदधतागच्छत्यरोधाः" cf इदानीं मख्यम णव खन्‌ भाविन्या सञ्ज्षया प्रजापतिषटरस्यत्थादिजब्देशच्यत इति चेत्‌। अस्येवं rete तज हि यजमाने रेवता चेत्युभयं एकेनेव ब्न- ब्देन maya ““श्रप्निवौ अकामयन्‌. अललारो रेवानाशस्लामिति। स एतमग्रये रृश्तिकाग्यः परोाडाज्रमष्टाकपालं नि्बपत्‌"› इति। इह तु बाधकाभावात्‌ मुख्या एव प्रजापतिषटरस्पत्यारयः |

* wag ula We Ue

[wreeimeeimere)] वेदार्थप्रादे | २९९

ae afugfated विरष्थेत । तथे वमाखायते “afeat | want कामयत fasta wai?’ इति तस्मादर्थिना देवा बाग्म- feq प्रवर्लंरग । वामच्यमयपि समवत्वं anaes उपनयनपर्- काष्ययगामावेऽपि खवम्भतवेदानामपीङषेथत्वमस्ये व | निषेधश्च ब पण्डामः। AGT RT THT AHH दतिवहवा WIS AT दत अवात्‌ प्रत्युत “SATA यदचज्ञेऽकुग्वत तदसुरा wesia’”’ cht TEs. शते । WTC Ese प्रदे्ाम्तर एवं शयते “रेवा वे सामिधेगोरन ay नाग्वपश्चन् प्रजापतिद्धन्लोमाघा- रमाजारयत्‌ तते वे रेवा ayaa” इति “agg 2 खश्च wey तं रेवाद्ठण्लोर रामेमाट्च्चतः इति सथ्वाऽप्व- अर्थवाद द्रति चेत्‌। वाढं । म खल्‌ वयमणेतममथेवादं ब्रमः । auras विधिं प्रजन श्वानरतात्पर्थेख खार्चेऽपि प्रा- arena सखताथंवादले का तव हानिः यदा प्रजापतिरभ- WH प्रथममाघार प्राजापत्यमनुतिष्ठति तदा कमम्बं प्रजापतिं मखा ष्याखेदिति चत्‌ watch ब्रह्माष्डान्तरे वकमा at Mag यथा देवरः खयममग्बद् पितापि सन्‌ विद्ा- wremifeia: खपिचराबमानाऽपि.सखम्‌ खपितरं नमस्करोति अथावा MYVAER WY तराह्मणवामरं माग्यते ava दि तच खख्मागख् पिठनषह्ाशामारसय च पूजया तुष्टः परमे- अरः फणं दशात्‌ तडि ख ₹ प्रजापतिः फलदाने विस््मरिग्यति fagiwefa ati “an waafae: परजया wofaadefa”’

इव्छचापोश[वग्ररेऽवग्छितेाऽन्तग्धाम्येव फलप्रदाता । अत एव 27 2

Ree तेनिसीोयसंङितामाग्ये। [कारर।प.र। व. र|

बादरायणः “फलमत CII’ ईति सूचयामास | fave फरद्‌ाढलेऽपि नाऽपूवतरेयथे, wafers तत्तारतन्दे वा अ- पववदव नियामकलात्‌ | जेमिनिखापृष्वाङ्गोकारेख परितुष्टा म देवतां इदेषि तावतैव सखापेकिता weraercafas: । भ च प्रजापतिकर्टंक यागे खलिजामभावः, रेवामराशाग्ड- :लिकल्वात्‌ warfetey विप्रस्ेव। तथा च इादज्राथायखा- वसाने चिन्तितं । ` “carfaey fat Frawe विप्रगाग्येव नापिमः। विद्यावलान्न तथं argerea तत्‌ ea” ॥ टति।

प्रतियहाधिकोा fait याजनाध्यापने तथेति तिः । नायं Sra तच लजियवेश्रयो रार्विच्यं नास्तील्येतावरेव faafed ग जु देवानां तज्निवाय्यते, मन्तत्राह्मणएयेसूदवगमात्‌ । ““एथिवो -शता। Orca: | रुद्राऽग्रीत्‌। ह स्यतिरुपवक्राः^.“धद्निीता। अञ्धिनाध्वयं । erate fara cramer” इति मन्ले ।““शरज्िने fe देवानामध्वय्यु आस्तां" दति ब्राह्मणं | चेवर्फिकानामेव वस- -म्तादि काखेष्वाधामविधागादेवामां वसाअ्माभावालास््याधाग- ‘fafa Sai तद्धिधामस मनुग्विषयलात्‌ । वखाअ्रमप्रयुक्ठा विधयो मनश्याणामेव सन्ति देवास्त ग aitqausiaafasten | किन्त काम्यकश्बंशि आआधानमपि रेवानामालातं “प्रजापती रोदिष्याम्मिमङ्धजत। तं रेवा रोर्खखिामादधत। तं पृषा- WW RENT तं ANTI तं rare” इति। देवां ागाधिकारे विज्नाभावात्‌ “afta Zarat यष्टा" caafee

[ लन्दप्रनद न्ध्व) «= anivaret, RAY

wheat । स्येव च ज्रन्तब्राज्ञणेतिराशपुराशादिवादाः सुतरा- खचव्योकिताः । awarare चतुर्थपादे चिन्तितं।

“MATRA जुरात्याघारमाचःर यतीत्यम्‌ |

विधे गसं खारावा ङ खित्‌ कमना मनी ॥

waa राचमचति बडत्रीरहिगताऽनलखः।

wer दिधेथे मामले रूपं ग सात्‌ UT EA ॥

संङ्किवाधार माघारयतोल्य॒क्रा दितीयया |

wratafaersta aia RTT

ufwenfafcia भराक्ता. मन्वादेवस्तथया Fi |

च ठुःग्येहोतवाक्मोाक्रं दितीवायाख्वियङ्गतिः ॥

atatfua हि .घालर्थे करशलनोतेाऽख्य at | |

साष्यतां.वन्नि संस्कारो गेवाद्द्युः कियालतःः'॥ इति। - Site! `जहातीत्यचािहाजन्रन्दस्छ कष्यमामले द्रव्य ष्देवतथारभावाद्ामस् खरूपमेव -ग सिध्येत्‌ तत्ताऽग्मिरेवता- ऋपा गुकाऽनेन दविहामे विधीयते अघारणशब्दख घशर- करोघ्योरित्यस्माद्धातेरत्पश्नः सरहुतमाचषटे । तसिश्च धुते दिलोवाविभत्वा dares wired we dw घुतमुर्पां शट- यामे द्रव्यं भवति। तच्मादग्निहोचाचारब्रब्देा गणसंस्कारयोा- विंधायकाविति मरा बूमः ““अश्रिच्धोातिच्यीतिरभ्रिः arer’ इति ered aris “खयं च्यातिच्धौतिः Gal: खारा? दति प्रातरिति विखितेन ware प्राप्तलादटेवता न विधेवा। aatsfi- Tas Waynes क्ण

RRQ तेत्तिरोयसंश्ितामाष्ये। [का०द।प्र१। य ०९२]

ऽरिहा जमिति aria arated 1. यान wemfeer <fi- तः। WOVE वा एतदग्त्‌ तख्ाथाखं माचा reggae भराप्ततथा खरद्रतसंसकारष्ट भिधेयलात्‌। आ जारबब्दाऽपि यागिकं करना मभेयं । यसि wife नक्तो रदिव्मारभ्येनरानां दिन मवधिं रता सन्तत्या चुतं चार्यते ae कश्य एतन्नाम । गम्‌ araa सति उद्भिदा यजेत । च्यातिषटामेन asia’ tanretfae धात्वर्थेन करणेन सामानाधिकरष्छायाग्नि हाचेख अजरातोत्या- चारेणाघारयतीति ठतीयया भवितय्यं । भेष देवः । अन्‌- BINGE धालर्धस्वाखिद्धलकारणकरखलेऽपि ततः we सा- warart वक्तमग्मिहाजं आराजारमिति इितीयाया यकलाट। न चाब दितोयानुखारेण ब्रीहोम्‌ माचतोत्थादाविव संस्का रः wetta: | त्रोदिन्रषब्दवरग्रिदाजाजारब्रब्दययाः प्रसिद्ध द्रव्यवाचकलाभावेन क्रियावाचिलाभ्वुपममात्‌। awe firer- जाचघारअन्दो दर्विंहामेो्पाश्यागयेर्गृषसंख्कारविधायिनो ज भवतः किन्त्‌ क्नरयोानामनो। दितीवाथायस्य दितोक- पादे बिन्तितं।

““अरभ्निहाजाचार वाक्यममुवादेाऽय वा विधिः।

अद्ूपल्ात तु दध्यादिवाक्येनाक्रमनद्तें ॥

aefegr न दध्यादिगृो दुष्टो विशिष्टता |

ed दथध्यादिमन्त्ाभ्वामतेाऽसे afeatr विधिः'" इति

द्दमाच्नायते “श्रभमिाजं जहाति" । “पयसा जहाति" ।

“gut जहाति" ।द्दमपरमाख्रायते “srarcararcafa”’ |

[न्श।प,। र्शर] «= - Sarwan) RRE

me माथारयतिः। “waararcafa’’ दति च । aarfirtr- ware दध्यारिवाक्छविहितस्य कश्चंसमृरायस्छागुवारः। ara शवाक्छश्च अद्धारिवाक्यविहितस्छ तस्येति । म fe तदा क्यदयं क~ wifauraa | कुतः। उव्यरेवताखचलख्छ यागरूपस्ाभावारिति चेत्‌ तच वक्रव्यं fae दध्यादिवाक्येन award विधौयते, किंवा wefafas eas माद्यः। अ्रिहाचादिवाक्यस्स aaa कर्॑वि- arenas afer: कस्लचिदयिद्धो गख्छनुवादपरःखरख जखमा चविधागस्ाखग्भवात्‌। दितोये विधिगोरवं खात्‌ । ae खत्धाङ्गतावखक्रं । अतेऽग्रिजादिवाक्यं asifauras, तज xa दथ्यादिवाक्ये्लंगभ्यते। देवतात माग्छवणिको श्राघार$- चेवं Rasa Sara cwararae टतो यपारे चिन्तितं । “Perea च चारे पुष्षैस्िलुततरोऽथय वा ।

fayr<Ta aa fax कप्रकाय्ंवतेऽन्तिमः॥ fa qreauat ““हिरश्वगर्भस्समवन्तंनाय,” cfs “wrarcar- चारयति" इति weit मन्तः पव्वंसिक्लाघारे GIA! Bat म- wafayra | प्रते प्राजापत्यः Ts राचारः अख्िश्नपि मन्त fecepniweea प्रजापतिरभिभोवने। प्रजापति fered दति वाक्यदेषादिति प्राप्रे wa: अन्तिम ज्राघारेऽवं मन्तः! कुतः। क्ुप्तका्येलात्‌ | प्रङूतावमन्तकः प्रथम चारः प्रजापतिं भगला षवायन्‌ चधारमाचारयतोति ध्थानमाजस्ताऽभिधाः- मात्‌. करव्यो माथार यतोत्य मन्नं खाशादेव ad feats ला- चारे “SATUS ISAT,” Hae मम्ताऽविडह्ितः । अता

श२8 तत्तिसीचसंडिताभोष्ये। [का ०रप०९।यअ.०९९]

amare तज ae Aare दितीवाघारे हिरष्छगभंमन्तविधिः। aw प्रजापतिदेवताखिङ्खं afexsta wart । cxrsfa fe अजानां पतिः। तस्मादूद्धाऽध्वर इति मन्त्रं बाभिला ferer- दिमन््सज विधीयते । कतोयाध्ायस्याष्टमपारे चिन्तितं । ` “मामा सम्ताप्तमिल्येतत्‌ कल्िन्‌ खामिनि* पूष्वैवत्‌ ` अध्वर्ेवेस्त॒तलेन स्ाभिकद्ौ पयागतः' ॥ cf | मामेति wer खन्तापाभावरूपं फलं यजमाने खान्‌ waar वेति सन्देहः | पूव्योधिकरणे ममाग्नेवचै CONTEST पचमामेऽपि aa ममेतिभ्दोऽध्वथ सखामिगं यजमानं ख यति। खगकामेा यजेतेव्यात्ममे परे ayaa wie यथमानगामीत्ववगमात्‌ | तता चया वर्चा यजमाने भवनि तथा सन्तापाभावेऽपि धजमागगानोति मानते WAS । चअध्व- ग्धोवसन्तपे संत्यवि्निन सञामिनः कं eared, तसाद ष्वगथं- मतेऽपि सम्ापाभावे यजमानस्यैव फथमिति नाज पूर्ववद्‌ स्तापचारः। | - अथ व्याकरणं । warner fraraduafayaqaret- gern) अद्र care बाक्यादिनयान्न निवातः। अमन्लितं पुब्बेमविं्चमा गवत्‌ (पा ० ८।९।७९) इति तस्व अदिद्चमानद- इावादष्टरित्येतस्य पदात्‌ परलाभावान्न fae: 1 fan वाहिकमामग्बिताद्यदाशललतवं । wafers इत्यचापि तदत्‌ । न विद्यतेऽध्वरो विन्न f¥er वा we Brat: 1 wT

* ara xfa T° Ue |

Teroumegiwote) , वेदाचप्रकाद्चे। RE

(पा ° ६।२।९.७२) टत्यु्रपदान्तादा ललं । विदि स्युभित्यष BST | WHA Caw अव्ययपृव्वपदप्रशूतिखरः। द्‌ चरिता- दिव्यजापि तदत्‌ ॥ =

इति माधवोये वेदा्ंप्रकार्े wuaasdfearara प्रथम- काण्डे प्रथमप्रपाठक इादशाऽनवाकः॥

वाजस्य मा प्रसवेनेोङ्गाभेरोादग्रभीव्‌ | अथा सप- नार इन्द्रा मे निग्राभेणाभरार चकः ॥ TET नि MRA ब्रह्म देवा अवीषटधन्‌। अथा सपनानिन्द्राप्री मे विषुचोनान्‌ व्यस्यतां। बसुभ्यल्वा रुद्रभ्यस्वाऽऽदित्ये- भ्यस्वाऽक्त£ रिहाणा वियन्तु वयः। प्रजां योनिं मा निः STAM AAA ओषधये मरुतां ware दिवं ॥ १ ॥ . गच्छ तते नो दष्टिमेरं य । aan श्च्रस्यायुमं पाहि waar च्रम्रेऽसि waa wife भवासि यं परिधिं waysar wa ठेव पणिभिर्वीयमाणः। तं त रतम- नु जेषं भरामि नेदेष त्वदपचेतयाते यत्नस्य पाथं उपसमितः सखावभागास्येषा बृहन्तः प्रस्तरेष्ठा ब- ईषद ख ॥ २॥ `

देवा इमां वाचमभिविश्ं yea ्सथ्ासिन

2.8

ARE तेति सैयसंडिकमरप्ये। [wre ९।४०६।९१ १]

बरिंधि मादयध्वमग्रेवामषन्रणदस्य सदसि सादयामि सुन्नायं सुन्निनो सुने मा धतं पुरि yea TTT SANT योऽशीततनेो पाहि माऽद्य दिवः पाहि प्रसित्ये पाहि दुरिं्चै पाहि curd पाड दुचरितादविषं a: fag BY CIT योनिः खाहा देवा गातुविदो गातुं वित्वा गातुमितमन॑सस्यत श्रमं ने देब देवेवुं यत्नः स्वादा- वाचिखान्नावातेधाः॥३१॥ .. -.: दिकष् तिन्ा मारत चर्योद श शं ५ १३ ॥

दति मेलिरीयसंहितायां प्रथमकारडे प्रथम्रप्रपा- SH जयोादशेऽनुवांकः

7 STW STATS आचारावक्रा। अय WE प्रयाजा | । डा वाच्यभागोा | चयः प्रधानयागा;। एकः खिष्टटत। इडाभा- गसं | नयाऽनयालाः | इव्येतावदक्रव्य॑* 1 ` त्वान्त स्त. हा- अलाद्श्वगकाड Uaferararan | उपरितनास्छु लण्चयष्ट aiff श्राख्ब्धंदल्लादिड अयोाददेऽनवाके आच्वाव्रन्ते.1 कल्यः “MUTE: WAH ब्र्ायतनं Wer शादयिकु वाजवतीभ्यां सुच व्यति, are मा प्रसनोद्वाभेणारय- भीदिति दचिणेन जुहमुद्ङाति। अथाऽसपनाः TRI मे

* सतेतपवदनद्ठथं Efe wre UIs | .

Tereqrsuece] वरदा्॑पवाके। ` ee

frarteratty अकरिति eatrawd farwfas ezt- waft जङमखच्छति | frortgerred | बद्मरे को witee- Fafa भावों qerefa । war crarhrantt ने विषु्ोनान्‌ः eunfafa mimiarved wavfa’ । wee प्रसवदेतुबाः STA TET HZAVSAR मां मामज मयदीत्‌। Warvsar गोचग्रहषेन मम after निखष्टाम्‌ बद्धानेकरोत्‌। Tl ब्रह्म Vary वैरिणा निकषेखं मेमात्कपै afar: | weed मंम weary विग्बम्बतया ‘aurea यथा wafer तथा वि~ चेक waver । एतद्मखयासवनात्‌ पुथ्वेमिडाभवशा दिके बिघोवते aw खुग््हनात्‌ प्रा गगुषेवलात्‌ । तजेडाभागस् पु- राङाशादपच्छेदः fart “faferat वा एते ग्यष्यन्ते। यर्‌~ WEE | यद्धाता। यदध्यययः | Vega: यद्चजमामः । ae Wemetara | Wrarrs arerzaggda | प्रमायकः Gra + QUITITATTE सञ्चरव्यष्वय्यः | यजमानायैव तलाक. चि~ बलि! ave अआरार्दद्धषेति। न प्रमायुका मवति” (जार शका शेप्रर यशर) cia विष्डिया मामकाः केचन देवाः डोम रकाः! तथा च अयते “चिष्डिया वा अरमुश्भिकञमे wrancen” इति ! मे च. िष्डियाः सामकागे वेदिकाषदृज्ाः ewer: किय भो* “ware धिष्डिवागुपवपति', इति अतेः । tery fefearratiend waa निषिद्धं “ret ar एते। ufgiwer:t weowe: yaefefwarmfaeda) प्राण-

+ ararat eft ate ate yp ` -* :“" 272

eee Rte fetrea | [aren megieregey

शस्वत्‌" tft । तद्द जापोडामागभकशव्या्थे वेधा उन्तरभागे खितानां ब्रह्मादीनां मध्ये wert प्राणापडारं बाधकमुप- MS तत्परिहाराय ey प्रोडागभागमपच्छिद्य तेग्वः प्र- दानाय रसो war खद्चरेदि ति विधीयते तेन यञ्चविन्रामा- aera खगंलाकमवगरेषयति । Ce STH प्राणबाधान भवति wa we ““द्डापाच उपस्तोग्यं waar ₹विभ्य cer- सवद्यति” । अवाकरोडां विधन्तं “परस्तात्‌ म्रव्यङ्ासोीनः 1 इडाया इडामादधाति | CTY हाजे। Gwar at CVT! प~ Wa, परुषः | पश्व्वेव पथम्‌ प्रतिष्टापयति। इडयेवा एवा भजातिः। तां प्रजातिं चजमानेऽनुप्रजायतेः" (त्रा ° देका०।९प्र Sao) tfai पाच्रखिताया Kyra: पूव्वेभागे Taye उपदि भ्व र्व्वंसाधारणष्या इडायाः waturyrs विभच्छ प्रदातुं तड खशयेग्यामस्पामिडामवदाय ava आदध्यात्‌ गोवा असे अरोरभिति दडाभिमागोदेवतारूपञ्चवण्णात्‌ aye) नरमेधे पुरषस्याऽऽखण्यलात्‌ साऽपि पण्डः | मह्या दडाया एषा च- AMCV प्रजाता। तता यजमानस्य प्रजा भवति | We Te “पुरस्तात्‌ WAETHT CWA हतु रंरेऽवान्तरेडामवधति' ईति! हतुः uefa: car: पव्बणाराञ्येनाश्चनं विधन्से “fE- रङ्गलावगक्ति पर्वणः दिपाद्यजमानः प्रतिषिद्येः"(त्रा०।श्काग। enojcye) इति crat पादाभ्यां खेय॑णाऽवस्यानं अति- हितिः। अवान्रोडायां प्रकारविनेषं विधत्ते “eugrget- ति। दिरादधाति। सरङ्दभिघारयति। चतः waa) च-

{नहत द्.९द] मेदायैप्रकाचचे।. शशः

anf वे पाः प्रतिष्टानानि। थांवानेव पशः । तमपडयते'” (त्रागशका० रप्र ० स्र) इति । प्रतिषहानं पादः | चरनेन च~ त रवन्तेन तञ्चतष्यादं पश्एुमुपाङवते । दडाभागभकच्णाय अशश्चापितवाम्‌ भवति । अन चतुरवन्तं पुरोडाघ्रभागं दाता इष्ठे टला ww” रात्रकाष्डे पटितमगुवाकमुपष्तं रथन्तरमित्यादि पठेत्‌ तकाष्येऽध्वयरयजमागस् परत्युपह्ानरपं मन्त्रान्तरं पडठ़ेत्‌। तदिदं fart “म॒खमिव nated । we: WTA WITT BAA” (त्रा°।दका०देप्र"।प्च्र°) दति रात्‌ संखखमेव च्रभिवोच्च पठेदित्ययथः। अध्वययंयजमामयाराटह- मतेडास्य शनं विधन्त “qwar at Cer) Aaa साऽण्वारश््रा।. wearer ख यजमानेम चः, (ज्रा०।दका०।शप्र०।स््०) इति) पाद्यं तक्मन्त्ान्नरमत्पादयति ““उपड्तः पश्टमानसानोत्धाइ। खपद्यगा यते War Cra देवतागाम॒पड्ते"" (त्रा ०।शका गः द्प्र०।स्अर)द्ति। aera acre: | तत इडाभच्णेन agar भवानि । यजमामेऽघेवं Urey) afar काले we: AUIS: | CVG देवतानामनन्ञापने हाजा क्रियमाणे सति wry एवाध्वग्ययजमाके यदेपङ्यते तदा पठेत्‌ । “देया ्ष्वग्यव GIRAT: | उपडहताऽयं यजमागः'› दति मन्ावयवा- भ्वामाग्वां तयोारूपवः तदनन्तरं पटेदित्य्थंः | ace wwa- fa “उपहतः पण्मान्‌ भवति । य एवं aq”? (ज्रागश्का०। शश्र ०।स्अ०) इति अवान्तरोडाया अवदानं तदुपाङगश्चः वाकूप्राकरेवतथोा; भयमिति सतेति “at वे wenfarrn-

RRS Strcwdfearara ) Career ywere]

देधाति। वाचः सा भागधेयं arargefa । प्राणान ar वाचद्चेव प्राणाश्खावरन्धे'ः (न्ना०रका०।११्०।८्अ०) Tht पुरोडाशस्य बरहिंषि खापनं विधात प्रसेति “श्रवा एतं षष्तायामिडा्यां | परोडाज्ररटेव बरदिषदो rarer” (wer श्का०।शप्र०।स्०) दति। इडावद्‌ानाननम्र हाना aarfa- डायामुपषतायां vat अवरिष्ट परोडाशस्येतस्जिल्ेव are बरखा पनसम्बन्धिनो का चिन्मोर्माखा मवति । fa परो afefa खापमीया न वेति। तजर प्रयोजनाभावादस्थापभमितिः ara प्रयोजनं देवतानां कभागवलमिति मला fare “ow art रेवा अश्नवन्‌ । हवन विर्वपेति । नाहमभामे निरव॑द्या~ मोल्यत्रवोत्‌। म मया भागयाऽनुवच्छयेति वाग्रवोत्‌ ।. AT EAS भागा पुरोगुवाक्या भविथामीति पुरोनुवाक्या । गाडइमभागा याज्या भविष्यामीति याच्था। म मया भागेन वषरक्रिग्यरेति वषरकारः। यद्यजमानभागं निधाय प्रोडाशं बिवदं क~ राति। तानेव agit: करोतिः" (्रा०।दका०।श्प्र०। स्र) दति । यजमानमागाद्यभिमानिरेवता भागरडिताः खखव्या- पारं गै कुब्बेन्ति तते यजमानसकं परोडाज्रभागं एयक्गि- wrerafas परोाडाभ्रं बरिंषि स्यापयेत्‌। तेन खापगमाजेख वयै भागिन इति देवानां तष्टिभिवति। anfare विनामे fart “चतुधा करेाति। चता few: टिच्छेव प्रतितिशतिः" (ates, श्का०।द्रर८अ्न+) दतिः पुमः पुव्वविधिमंभुशच पर्वति ब~ fled करोाति। चजयाने वे पुरोडाः ।. प्रजा वहिः । यंभ.

[mtoniteuiwern) तेदराप्रकान्ने। ` ` RRQ

मानमेव wary प्रतिष्टापयति । त्मादश्द्ान्याः wart: प्रतिति- win । नाट सेनान्राःः' (ज्रा०।रका०।दप्र०।८अ०) दति। बः wry afore aftfe खापितख otras दुन बिः we संयोगः awry ewer: काचित्‌ कटिनेनास्द्रा प्रतिः तिष्ठति । श्युलक्रायाष्ठ मसेन । प्रकाराकरण तमेव विधिं | अंति “aur खल्वाङः। fear वा एता इविचज्ञस्याक- वंखतर्यन्ते । चत्पुरोाडाग्रं afta करोति” (्ा०।रका० दैप्र०।्अ०) इति । पुरोडाच्नदटविष्ठा इविर्यश्चः। यस afefe प्रोडाश्स्यापनं यत्‌ एता लिजे वेदिमध्ये <feur एव अवदद्धाः | व्िष्वन्तरमनुद्य प्रभर्रति “चतुद्धा. करोति। च लारो WA इविंश्रख्लिजः | ब्रह्मा हाताध्वर्युर प्रोत्‌” (त्रा ०। द्क्रा०,।दम्र०।स्श्रर) इति angie fared विधन्त “aa faawa ददः ब्रह्मणः इद Ba: इदमध्न्याः | ददः मद्री दति यथेवादः Sais?) श्ररेणग्डविरश्या cfs Bla | लादूगेव AA” (जा ०।रेका०दप्र०।८्श्वर) दति, mar सोमयागे माष्यन्दिनिम्रवसे दज्निशाानि safe agi wat प्रायं द मस्येद मच्येव्यादिभ्यारिश्च दलिणा गोमन तददिर fatwa zed: fafeerat भागामां aravefa- वारुखाय क्रम विधे “Mite प्रथमायादधाति। अभिमुखा aig; अप्रिमृखामेवद्धिं यजमान भातिः (ate iat 9 । ८०) tial wT: रत््लयागनिष्यादकदेतुलयत्‌ w- दिङेहः। तमश्जिं दन्य cerita । RASS ATU यजं । WT

RRR तेति यसंहिताभाव्ये। [का०१।प०१।य् ०२९]

Tre we मागाधानप्रकारं fart “बरद पसो दिराद- wal उपसतोग्यं दिरभिघारयति । wera | षड्धा तवः । तूनेव प्रीणाति” (त्रा०देका० रप्र ०८०) दति | We विधेस्तात्पय्ये बाधायमः एकप्रकारे णाइ “gosararfasr- | धथामम्मोध आदधाति षडवत्तमृपसतणात्यादधाव्यभिघारयतिः दति । आपसखन्बस्त्‌ अन्यथा मूते “दिरपसतृणाति । दिराद- धाति। facfararcata” tfa i विधत्ते “aga wwe wy- भागं परिहरति। waraayt वे वेदः । प्रजापत्यो ब्रह्मा । सविता UNG VE” (त्रा*।रका०।दप्र०।८्अर०) दति, परिशारः Wet | यथा प्रजापतिरन्तयेमितया मेरकः एवं ब्रह्मापि तदनु ञ्चया UNS प्रवन्तंक दूति ब्रह्मणः yaaa | वेदव्य- तिरिक्रशाधमेन येन कमापि प्रक्रान्तपाचेण भागान्तरं देय- मित्या “रय Brana”? (जा०।द्का०।२प्र०।८्अ०) इ्ति। दातर्रद्णाऽगम्ये fawe “adr Wa मध्यं वा waw- MU यङ्काता। मध्यत एव ay wrarfa’ जा०।रका०। देप्र०।८्अ०) tf सानमिसनीरारभ्यापरिष्टारेव डातुव्या- पाराचन्नमथ्यलं | अध्वर्ीराचानमाय्य विधन्त "“श्रथाष्वथंवे। अतिष्ठा वा एषा uw यरभ्वयुः,” (To IMT WIS Ro) «fai. प्रतिष्ठा मार्जिः | स्मिष्टयज॒ह मपग्न्तं aaa: प्रमापयति । आद्मोध्रमारभ्याध्वग्युपय्धन्तं कममन्वाहाम्यादि द्‌- हिणायामतिदि्रति “aergfadwearaareaaa । wat efeur गोयन्ते । wwe प्रतिष्ठित्यै (ज्रा०।दका०।२प्र०।८्अ०)

¶ का०९।प्र०१।अ ०१९] बेदा्ंप्रकाङ्। RRR

तति) sramare: | wee प्रति प्ेषमन्वमत्पादयति । fs BM Veg ट्येष्यप इ । पराडिन्व Waly aw”? (जा ०। श्का०।रेप्र०।८अ्र०) दूति, Mea परिधिसश्माजंनमपि ल- waa । अस्िन्‌ काले शमापतत्रायलाच्न्नः TITS टव वसंत दति बन्सन्याजनं प्या पनं । wa Bart wafe कथित्‌ प्रेष war: “efter Sar Grae ware प्रेषितो मानुषः खक्रवाकाय खकरा Wie” दति भद्र We तस्व वाच्यं वखमं लदथंमग्िरदय्ता। faa रेता canfesfafegr gar डातारः परमेश्वर प्रेरितः ददः wrarefan भद्रमणभ्दि- व्याञ्चनुवाकः खक । तर बकग वचनं । ATY मगनुषोा हाता wafer: । अते इताः रे ervey खक नदि । तमिमं मन्वम्‌- स्पाद्म तजेषितपदसख भद्रवाचखायेति पदस्य च श्रभिप्रायं व्या- we “ट्वितः देव्यर रेरतरर इत्याह, द्वित हि wa करियते, अद्र वाच्छरय BeAr AAT: खक्तवाकयय WAT रीत्या 4 आशिषमेवेतमदश्रास्तेः (ना०।दकय०१२प्र०।८अ२) इति आसि दातार प्रत्यषरः परेषमन्तः “खमा रव्या हाठम्यः खस्ि- vrata: शंयो क्रदि” दति + दैव्या्नां हेतृशामयं यज्ञः खाधी- ने मानुषेभ्यो Sra: GENT! ¥ हासश्छं धवे वस्य॒ खम्ब- fat तच्छं येररः ट्ण मड दत्यनुवाकं ute । श्रस्मिम्‌ मन्ते ख- गाअन्दखस्तिश्न्दशंयभरन्दानामभिप्रायं क्रमेण दश्रेयति “खगा देव्या Wael TIT) यज्ञमेव wean करोति । खस्तिमानु- ` Bw Tare | आजिषमेवेतामाशस्े। WAAC ATE | waag

2G

Ras तेति सीयसंडिताभाव्ये। [का०र।प्०१।अ ०१६]

बार॑स्यल्यं भागस्येन सम्धयतिः' cfs (ज्रा०।रका०श्प्रम। पश्र) शंयुष्टंइस्यतेः Ta: | इत्यमिडाभागाच्न्‌ष्टानं विधाया- सिन्‌ काण्डे आखातान्वां वाजस्य मेत्येताभ्याष्टग्भ्यां wrayer विधन्त “wy खचावनु्युरभ्यां वाजवतोन्यां uefa । ufast aT ्रनुष्टक्‌। We वाजः प्रतिष्टित । अन्राद्यस््रावरुध्ये" (ब्रार। दका०।३प्र०।८अ०) इति। wafd: पारे्मवादोनां afafea- त्वात्‌ तद्दनष्टुग्‌भ्यः प्रतिष्ठा रेतुलं । वाजग्रष्दस्याक्ञवाबिलात्‌ त- दत्धाट चावन्तुं योग्यस्यान्नसावरोधाय भवतः। सामान्याकारेण विहितं खुग्ब्युदनं विभेषाकारण fanzafa “प्राचीं जुष्टम्‌ इति । जातामेव भरादव्यान्‌ प्रणदते। VATA | जनि- व्यमाणानेव प्रतिनुदते | सविषृच एवाणा ह सपलान्‌ यजमानः! afqtrn प्रतितिष्ठति" (त्रा०।रका०।दप्र०।८अअर०) द्ति। a- रिणः परस्यरवियुक्रा विविधदिकपलायिता एव चथा भवन्ति तथा तानप प्रतितिष्ठति। वाजवतीग्धाभिव्येतद्धिव खनगार्यममु्च maata “द्वाभ्यां दिप्रतिष्ठे fe (जा०।श्का०।देप्र०।९ Bo) दति दाभ्यं पादाभ्यां प्रतिष्टा aarer द्विप्रतिष्ठः wa: “set परिधौनमक्रि। वसुभ्यस््रा इति मध्यमं | qe दति afed) आदित्येभ्यस्ला cant” इति । जिव्वणनञ्मोत्य- ष्याहारः। स्यषटार्थतां दशयति “'वसुभ्वस्वा शद्रभ्यस्वाऽऽदि- तयेभ्यस्खेत्याद । यथा यजरेवेतत्‌' (त्रा ०। देका ० देप्र०।<९अ०) इति arava: “ag प्रस्तरमगक्ति । we रिहाणा द्ति जह्ामयाणि । fara वय waa मध्यानि । प्रजां यानि

[ आा०९।प्०१।अ०१९] वेदाथप्रकटि | २३५

सा जिग्ेलमिति घ्रुवायां मलानि" ईति। ्रापस्तम्बसूा द्द्धिती- यमन्त्रावेकोलछल्याह “amy रिहाणा वियन्त वय दति जङा- मयं । परजां योनिं मानिग्डैचमिल्युपष्ति मध्यं । अआायन्तामाप ओषधय दति yarat ae” इति । आव्थेनाक्रं WATT खेखिदहाना विविधं मागे गच्छन्तु । रहं ठु प्रजां तत्कारणश्च मा विनाञ्रवामि। आच्यरूपा श्रापः प्रसतरमूलरूपा ्राष- धोरा्याययन्त्‌ | fare “ag प्रस्तरमनक्रि। दमे वे लाका QU | यजमानः WHT: | यजमानमेव तेजसाऽनकि TUT Safe । चयद्मेलाकाः। Wea एवेनं लाकभ्याऽनक्रि। अभि- युवेमगक्ति | अभिपू्वमेव यजमानं तेजसाऽनक्रि?* (त्रा ०।दका०। र्प्र०।८अ०) दूति । शअभिमुखमयं ce थथा भवति तथा भर्ठर म्यात्‌) यजमानोऽपि मुख एव समासु वक्र aa ते लखी भवति । मन्तगतस्याक्रश्रब्दस्याभिप्रायमाइद “amy रि- QT CATH | तेजा वा Wey | यजमानः प्रसरः। यज- मागमेव तेजसाऽगक्रिः' (व्रा०।२का०।दप्र०।८अ०) दति। fa weafad दशयति “fara वय Tate) वथ एवैनं तवा । gat Sra गमयतिः' (जा ०।देका०।रेप्र०।८अ०) द्ति। मन्ते प्रथमाबडङ्वचनान्ता विश्ब्दः पशिवाबि। ब्राह्मणे a दिती- येकवचयनाग्ा वयः ब्दः | मा मिग्डलमित्येतस्याभिप्रायं द्र चति “प्रां योजिं मा fadefaare ) wera गापोथायः (्रा।दका०।देप्र०।स<्अ०) इति । ओषधय दति इडितीयाः

विवञिःेश्याद '"च.यायन्तानाप आरषश्य cary । श्राप 2cG2

a हरदी OO NS

RRs तेततिरीयसंहि ताभाव्ये। [का०९।प०९।अ०२९्‌]

एवैषधीराप्या ययतति" (त्रा०।श्का०।दप्र०।९ we) इति WT बहवचनं Zea बोधायनः “तम॒षरीव प्रहरति नात्य प्रहरति न पुरस्तात्‌ प्रत्यस्यति न प्रतिश्टकाति न faery विधे- त्ूडंमृकैति आणा्तामापं Sewer मरतां एवतयः स्य दिवं गच्छ ततान टष्टिमेरयेति” दनि) श्रापस्तम्बः “अनुच्यमाने amare मर्ता एषतयः सैति सड भावया प्रसरमादव- ara प्रररति'" दकि। wa weenwal नाव्यग्रमित्यादयेा मियमविक्रषाः \ मावनोयाव्ययः प्रसराग्रस्य न कायः | प्र- wre पुरस्तादन्यत्‌ किमपि न प्रङिपेत्‌। oie कस्चिच्छ- zea feat न कायौ । दर्माणां परस्परवियेागा म कार्यः किन्तु Wet प्रस्तर मु च्छत्‌ | ्रापस्तम्बस्य तु मरुतामिति wer मन््ादिः। खड WISI वत्सापाकरशरेतुग्मया | प्रस्तराब- aat Zur यूयं वायुप्रेरि तट ्टिजन्वेतया वायूनां विन्दवः ख । दे प्रस्तर a दिवं गत्वा दृष्टिं प्ररय। व्याचष्टे “मरतां एषत-

यः MAIS) मरता 2 ष्या शते टष्टिमेवावर्न्धे। दिवं गच्च तते ने टष्टिमेरयेत्या | afea चाः । ठष्टिमेवावर्न्धे'” (त्रा ०।स्का०।दप्र०।९ ०) Ch) कषयः ““च्रयापात्थायाइव- मोयमपतिष्ठते। आयुष्या शरन्नेऽस्यायुमे पाहि! चचुष्पा श्पनेऽसि। wea Were) Magee: पालमोयतां दशयति “ar- वदा अध्वय्युः. प्रसरं प्रहरति। तावदस्यायर्मीयते। आयुष्या अशनऽसा युं पादीत्याइ । आयुरेवात्मन्‌ wa । यावदा Maa: wet प्रहरति। तावद्‌ चुर्मो यते। च्या wate चलथ

[रान्ध०द।यअ०१द] वेदाथंप्रका्चे। २१९०

पाडोत्थाह । WSCA A धत्ते" (ज्रा०।देका०1दप्र०९ We) दति 1 कल्यः “शरुवा सीत्यन्तवे दि एथिवीमभिदटश्नति'" दति । व्या- ae .-छवासीत्यार प्रतिषि्ये(ज्रा०।श्का०।श्प्र०।९अर)दति। कश्यः “ae परिधिमनुप्रहरति यं परिधिं प्रयधत्था wi देव ufefadtaare: तं त एतमनु जेषं भरामि नेदेष व्वद्‌- पे तयाते । इत्ययेतरावपसमसखति । wwe पाथ उपसमितं” इ्ति। डे wa देव स्हतिभिः mae खयं यं मध्यमपरिधिं ufgaata स्थापितवानसि तवानुकूलतया framed परि- fi लयि भरामि। एष ववत्ताऽपरक्रा नेव । ₹े दकचिणात्तर- परिधो aya फलद्ूपमन्ं wrayer” । पय्यधत्या इत्येतत्‌ सत्यमित्था इ “a परिधिं que Kare: यथा यजुरेवैतत्‌ (जा०।रका०।३०।८ अर) दति । परिधावन ्रोलुत्यादमाया्रिषम्बोधनमित्याह “ma देवपणिभिवींधमाण CUTE BTA एवैनं जटं करोति" (रा ०।दका ० Ae eA) दति । Brut च्ञातीनाममरकतं TTA CATE “तन्त एतमनजेषं भरामी त्या | सजातानेवास्मा WRATH करोतिः (त्रा ०।दका०।१्र०।९ अ्र०) दति । अरपराधनिषेघ WTS care "नेदेष त्दयचेतयाता career” (ate दका०।दप्र०।९अ०) इति। ganar, परिध्याः सद कथनं बजरिव्यानुब्रूलायेत्याद “awe पाथ उपखमितमित्याइ | भूमागमेवेचेति (जा०।दका०।दप्र०)९अ०) इति । विधत्ते ""परिधोम्‌ प्रहरति । ware समिध्यै" (्रा०।रका०।दम०।

२६८ Shade fears | [का ०१.०९.१९]

emo) दति। efafe: षम्पर्तिः । wer ““श्रयेनाम्‌ eyera- खाभिञजजराति जहा मुपश्तं खर स्लावयति। खरलावभागाः खेषा etm: water बर्दिषदख्च देवा cat वाचमभिविशचे com आख्यान्‌ बर्हिषि माद यध्वं” दति। इ विश्वेदेवा qa खंला- वभागा ख । weal feqary अञ्यशेषः Tera: | स एव भागा येषां ते संस्ावभागाः। ATA Sats) तं भागं खसुमिच्छावन्ता Be महान्तः सर्म्राराधनोयाः | तच केचित्‌ प्रसरम्टो तिष्टन्ति अन्ये arene बर्हिषि सीरन्ति। अस्माभिः करियमाणामिर्मां स्तुतिमभिखच्छ समोचोने यमिति शन्त युयमस्िन्‌ wy उपविश्य wer भवत । विधत्ते “सुच सम्य खावयति । यदेव तच क्रूरं । तन्तेन अमयति | WHAT | अजमानदेवत्या वै जष्ठः। भ्राटव्यरेवल्योपश्त्‌। यजमानाथेव भ्राढव्यमुपस्ििं करोतिः" (त्रा०।श्का०।दप्र०। €9o) Tit व्याचष्टे “सश्खावभागा QTY | वसवो 4 Cet आदित्याः सश्छावभागाः। तेषां तद्भागधेयं तानेव तेन प्रीणाति” (ज्रा०।दका०।श्प्र०।८अ०) इति। अ्रस्िग्मण्ले देव- तासम्बन्धग्टचण्डन्दे विेषञ्च प्रषति “anced wa fe विशवेरेवाः | जिदुगभवति । इड्यं वे चिषुक । इख्ियमेव ay माने दधाति (जा०।शका०।९प्र०।८अ०) टति। एते वल्ञादि- St eure: “श्रय मद्चिरमाटत्य प्रत्यङ्गाट्व्य घुरि सचे विम्‌श्चति। siamese सदसि षादयामि। gare सुखिनो सुखे मा धरं धुरि yer पातं" इति । रे eT ar

[का०१।प०९।ब्ध ०९९] «= - Farewane Ree

wi अविनञखछर ग्रस्य ्थिव्यभिमानिनो ag: खाने wac- रूपे यजमा मस्ख सुखाय सखापयामि। रे gaaa ga ai खाययतं । य्भारवाडिनावेते दग्यतो Ted | TaN मन्ता दर्थयलि <“ऋग्नेवामपनलगरस्य सदसि सादयामोच्यार। wa चा afacagqes: | wer एवेमे सदने सादयति | सुखाय सुखिनो ae मा wafaare: प्रजा चै awa: gai प्रजा- मेव पञ ना त्मन्धत्ते। धरि धी पातमिद्याह | जायापट्या्गा- Ware’? (ज्रा०।३का०।१ग्र०।९ अ ०) शति | अ्रजापसम्बेा मग्लभे- रमाजिव्था्ेवामिति ware पूरव्वभागे eer खादचिला धुरि धृग्धाविति यगधुरोः प्राेदिति मन्यते। wer “अपरं चतुर Va VHA WAHT TAA एवेष्प्रत्रखनान्यभ्याघधाय फलो- HCATATY फलोकरणं ज॒दाति | श्रगरेऽदव्भा योऽज्ञोततने पाहि ary दिवः पादि प्रसित्यै पाहि दुरिष्षे पाडि दुर्मन्ये पाहि द्द्रितादविषं मः पितुं wo सुषदा योनि aren” इति | तष्डुखेयु खरे क्रियमाणेव्वपनेया मालिन्या; फलोकरणाः। इ wa मां दिवः पाडि। दयुलाकवासिने देवा मय्पराधं ययान wefan तथा aq: azarar afefaasifaa श्रशोततमा उ- ष्छश्ररीर प्रसिल्ये Ware बन्धात्‌ फलविघ्रात्‌ पादि! दुरिष्यै द्‌- टात्‌ श्रययाभ्रास्तानृष्टानात्‌ UTE दुरद्मन्ये यागाधिकारविरोा- धिद्‌ टेतुभो जनात्‌ पाडि। दुश्चरितात्‌ निषिद्धाचरणात्‌ aft पितं we अ्रस्ररोयं ्रविषं aad कुङ्‌ सुषदा सुखापवेश्रनेन निमिन्ेन यानि खानं oe ददंफलोकरणद्रष्यं तुभ्यं खारा

न econ na ~ 111 @(1 > /_ NF AYA

7 = SS ee न~ ee

भ म -न eae tian ee ieee

२४० तैत्तिसीयसंहिताभाष्ये। [का०९।प्र०१।अ ०१३]

तमस्तु | Was व्याख्यानपर्म्वकं दामं विधन्ते ““श्रगरेऽदथाये ऽशोततनो TATE! चथा यजुरे वेतत्‌ । पाहि arg दिवः पादि प्रसि पाड दुरिण्वे पादि cae पारि दु्रितादित्यारि- त्था । ्रञ्गिषमेकेतामाज्नासे। अविषं गः पितं we सुषदा या- fay लारेतोप्संत्रभान्यन्ाहायेपचमेभ्याधाय फलीकरण- Sra जहाति | अतिरिक्रानिवा ow संत्र्नानि। श्रतिरिक्राः फलोकरणाः | afaftmareredd | afafom एवातिरिक्र दधाति। अया अतिरिक्रनेवातिरिक्रमाश्चा satay "(व्रा ०।९का ०। श्प्र०।८अ०) इति दषो शास्ताक्रप्रमाणेन हिने सति तच््छेष- काष्टानि इ्मसंख्व्रनानि। तानि दक्षिणाग्नौ प्रिय तेषामुपरि waaay स्थापिताम्‌ फलीकरणान्‌ Kwara | यागेपयक्र- द्रव्ादधिकवमतिरिक्रलं अधिकट्र वयहामेनाधिकं फलं प्राण AMAT करोतीत्यर्थः | इत्थं फलीकरणरामे भिष्यन्ने aay- नन्तरं पल्याः BANG वेद प्रासनं विधातययं । तद्विधा बद्धे सति तक्मसञ्जगदेदस्य प्रशंसकः afar surgi खच प्रदेश्राम्रविषयतया विभियज्यते “वेदि देंवेभ्याऽभिलायत। at वदेनान्बविन्दन्‌ । वेदेन वेदिं विविदुः एथिवीं। सापप्रथे ्ट- थिवी पाथिंवाभि। गभे faufet qatar: । तता यज्ञो आयते विश्वदानिरिति पुरस्तात्‌ waanit वेदेन वेदि साश्यंनवित्ये। अरयो यद्वेदञ्च वेदिख भवतः। मिथनलाव Wate? (व्रा०।दका०।१्र०।९अ०) दूति केनापि कार- wa देवेभ्यस्तिरोाहितां वेद्यभिमानिटोवता वेदाभिमाभिदेवता-

[Wreqimoeyaqore] वेदाचप्रकाशे। २८९१

मखेन देवा Wey) तमेतं Ace महिमानं वेदेनेत्यादिके we, भरकाज्यति। ward | असुरुदन्तां ष्थिवों Zar: UST UCase sey aeage । ary वेदिं देवाः पुन- रेगास्लम्भन्लस | सा च वेदिः एथिवोङूपा सतो पार्थिवानि त्रो- weit विस्तारितवती । किञ्च खा एथिवोदेवता wag भृव- Taree गमे विभक्तिं । carpi ade wee दाता SOVIET STG TA । WAT मन््ेखाषटमानुत्राकोक्रार परोाखाञ्जनिष्यादनादूद्धं गवमान॒वाके TAIT सम्बबजुं- Vara aang Tina वेदेग वेदि खानं खमज्यात्‌ तच्च वेदि- खदभाय। किञ्च वेदवेदिरूपं fret प्रजननाय भवति। प्रासङ्गिकं wars प्रूतमनगुखरति “्रजापतेवो एतानि wale) यदेद्‌: । यशिया उपख श्राख्ति। भिथनमेव करोति । विन्दते wat” (जा०दका०।दप्र०।<श०) इति। Walaa प्राप्नस्य acta पमरास्तरणं विधन्त “वेद ९ हाताऽऽइवनोयात्‌ quafa i च- अमेव AGATA FAIA | AY सन्ततम॒न्तरऽदड्ं- मास श्राखभते। A ATS काल MAA यजतेः" (Area दप्र०।८शअ०) tf वेदस्य बन्धनं fare गारपत्यमारग्बा- CHATS श्रा मामिप््वपर््यन्तं wy: सन्तते भव- fai पुमः परनव्छन्बाधानादिकं wet मरतिषदि तं सनतं ayy HATTA | एवं पुनः पुगस्तत्तत्काखे समागते खति यजत इव्यविरिक्ना wer भवति । गाधायनः “aurea दकिणे

पडा वेदिमवकम्य भरुवया समिष्टयथजहाोत, मध्यमे. खयडहा- 2

९४९ तेनिसीबसंहिताभाय्ये । [का०६।१०१।अ०१६]

कार बर्िरमप्रहरति, Zar गातुविश गां विला गातु- मितमनसस्पत ta ने देवरेवेषु way खादा वाचि arer- वाते धाः rer” इति । श्रा पस्तम्बः “Sar गातुविद इत्थ म्तरव- यृ्धसिष्न्‌ भुवया समिष्टयगुजहाति, मध्यमे खाहाकारे वरि रनप्रहरति"" इति । श्रन्तेऽपि बोाधायनेन खाहाकारस्याध्याइ- तलात्‌ तेना्वभिष्टं सव्ये दातव्यमिति waa) जष्ादीनित यमानेन यावदायुः waranty । watfeatfirafifade- fa anaaafa area दे गातुविदा मार्गविरा Zar: Ty यं गातुं मागे Weyl समागताः पनः प्रतिभिद्य तं गातुं मागं गच्छत । Y मनमस्पते रेव भवतेक्रेषु देवेषु ca At ay निधेहि ददमाञ्छं wang | सर्म्वक्रिवाप्रधन्तंके वाये निधेहि टद्रदमाश्यं ङतमस्त॒ । वायुविषयेणानेन aie wy- शमात्िमृपपाद यति “ह्यवादिनोा वषदन्ति। षला weya lA यो wat ay प्रयुद्कै। age प्रतिष्टापयतीति। ar- तादा अध्ययनं way! देवा गातुविदो ard विल्ला मा- त मितेत्याह । यत एव uy waR तदेनं प्रतिष्टापयति। प्रतितिष्ठति प्रजया पष्ठभि्यंजमानः'” (ate शका ०।दप्र ०।<अ.) इति । याऽध्वयर्यस्माट्‌ वाथ्यश्चमपक्रमते तसिन्नेव देवे ay थदि समापयेत्‌ afe स एव aera: स्यादिति weaT- दिनामक्िः। श्राणष्नय्युः सब्क्रियाप्रव्कादायारोव यन्न मृपक्रमते “रेवा गातुविदो गातुं awa विन्दत) मगसख्य- तिना Zan वाताश्च: प्रयुज्यतां" इत्ये तखा च्छद्र काष्डगतख

[WeumeqmeeR] «= Fara) २०३

waa अयसं जपितलात्‌ अतः कमाह्लावपि इवा गातुविद इत्येव वायुचिषवयोा WAT यक्तः। यद्यणेतावता चयेोद प्रानुवा- काकानां जन्लाकां व्याख्यानं ward तथापि दश्रमाभुवाके पलीख्लरखग प्रसक्तेन पत्रीषिषयेो डा मन्लावाखातेा | तदानो- मनुपयेगास्‌ ब्राह्मणेन तै त्र ग व्याख्यातौ उपवेषत्या गाथ मन्लात्यच्छिरपि कन्तव्येति । तदुभयमच्र याक्रियते । प्रथमं wears Wires याचे श्यो बा ज्यया रेवतं चञ्चमुपष्यरति। a Taare wa । पापीयान्‌ भवति। Qt aurea म Tanna श्रायते । वसीयान्‌ भवति | वर्ष्या घै पाशः, इमं faerie aqve पांशमित्यार । वड- वाज्चारेवेनं मुञ्चति सविद प्रता यथादेवसं । ग देवताभ्य अटठख्येते । वसीयान्‌ भवति” (ज्ा०।र्का०।देप्र०।९०अर०) इति । Grae वर्णा देवता agave च षवता देवता | तते “Alea पाशं यम्नबप्रीत सविता'इति पदाभ्यां यथारेवतं WRITES देवताभ्य च्राट्श्यते। न व्रिच्छिनना भवति मापि रिदा भवन्ति। सविदप्रता वयादेवतमुपचरतीति देवः. दतोयपारे पदार्थवाक्या्थीा द्यति “wag चाना ware सोक cae अभव धाता। पुण्यकं gaa चाकः अभ्रिरेवेणां war: va कर्बाणि सुरत लेके द- धातिःः (त्रा०।श्का०श्प्र०।९०्अ०) दति | दुःखनाशाय Ga- प्राप्ने चतुर्थेपादेाक्रिरित्थाद “art मे सह पत्या करोमौ-

व्याह । VIMY SIA Vala wary’ (Ho ieHTo| 2H 2

Se ना ~

२४९ तेसिरीयसंडिताभाष्ये। [का०९।१०१।.२१द्‌]

द्प्र।९०अ०) tial wat: पंपाचविमाकार्या या मन्त्रं व्याचष्टे “समायुषा सम्प्रजयेत्याइ । आशिषमेवेतामाशास्े पंपा” (ब्रा०।श्का०।९प्र०।१९०अ०) इति । समानोयमामे इति wa ward कन्दः प्रशंसति “च्रनताऽनष्ुभा। च- ठष्यदा एतच्छन्दः प्रतिषटितं पक्िये पुखेपाजे भवति। श्र सिम्‌ ara प्रतितिष्टामोति। श्रिस्व लाकं प्रतितिष्ठति" (त्रा ०।९का०।१प्र०।१०अ-) दति पल्लोकमश्ंव्यस्यावसामे विदितं यरिदं पुंपाज्राभिमग््णं अनुष्टुभा क्रियते तदिर कन्दः पादचतुष्टयोपेतल्वाद्धारिव प्रतिहटितं भवति। कस्िन्‌ विषये । vert खम्बस्धिनि पुखंपात्रे विषये मन्तं जपन्याः कोऽभिप्रायः । wera प्रतिषहितास्यामित्यभिप्रायः । तच मग्लसामथ्यात्‌ सा प्रतितिष्टद्येव । प्रकारेण प्रशंसति “war वाम्बा अनुष्टुक्‌ । वाक्िथगं । श्राप रतः प्रजमनं। एनसां मियमादिचातमा- मः स्तनयन्‌ वषंति। ta: सिञ्चन्‌ । प्रजाः प्रजगयन्‌”" (ज्ा०। द्का०।रप्र०।९०्अ०) Tit न Hawa: कन्दा रूपत्वं किन्तु वायुषत्वमप्यसि। सा च वाम्याषिष्छन्दारूपेख पुरुषेण सह मिथुनं सम्पद्यते । arg पृं पाजगता रपसा: अजात्य- ज्िखाधनं रेतः । एतस्मादेव यागानुष्ठानगता्िथुमादुत्पच्च आअआदिल्यपरेरितेा मेघा ट्िदारेण प्रजात्पन्ते पर्य्यवस्यति तया ख॒ Waa | | “mat प्रास्ताङतिः सम्यगारित्यमुपतिष्ठते । आरित्या्नायते इष्टिषष्टेरश्नं ततः प्रजाः” ॥ इति । `

[wroqrrenyerene] «= Fariuare | २९५

विमु्येः क्ख पुष्पातरोदकस्छ च सहकारः पन्या aay रत्या ङ “यद्धे WHS ब्रह्मणा युज्यते । ब्रह्मणा वै तर faar- कः । ऋद्धिः writ: विमुक्तं वा एतदहं Sra ब्रह्मणा । श्रादा- चेनत्‌ ल्ल सददाप SIDS भाग्ये, (त्रा ०।२कारदप्र०।९०अ०) दति \ यथया मग्धेणोपदितानां कपाखानां मन्लेणेव विमाकः क- 4a: तथा येाक्रस्यापि योागविमाकवत्था रष्वा छतसख्यापद्र वस्य af: जाजिर्य्षा । याक्रञ्चेदानों ate सुक्र । ware त- Swarts तेन सापे गृङ्ञोयात्‌ । तद्रहणएा यान यनं विधन्त “अच्छे पूरंपाचमागयति । रेत एवास्यां प्रजां दधाति । प्र- जया हि मनुयः Te” (बरा०।दका०)र्‌प्र०।९०अ०) इति। शोभत इति we) पुर्थंपाताद्कन पल्वा मुखप्रचालनं वि- we “ad fags अरवश्यसेव ed छलेा्तिठति (Atel देका०।रेप्र०।१०अ०) इति! उत्तिष्ठेदिति विधिः | wird चेषा waw परिग्यक्रव्यः। अतः प्रसौति '्परिषेषी वा एष VTA । ATTA”? (त्रा ०।६का०।दप्र०।२९अ०) Tat पलाञ्रश्ाखामृखे त्यक्तभाग उपवेषः | ख च सर्व्वां वनस्पतीनां परिता anata । वनस्यतिभिद्‌सयाध्यस्छाङ्गारवियोाजनतप्त- कपालापधानादेरनेन छतलात्‌। वेदनं wiafa “a wd ax विन्दते परिवेष्टार'' (त्रा०।दका०।९प्र०।१९अ०) दति । सेवक- जनमित्यथेः | मन्न्नात्पादनपुर सपर मृपवेषत्यागं विधन्ते ““तमु- त्करे । यं देवा मगुब्धेषु। उपवेषमधारयन्‌ । ये श्रस्भ्यमपचे- तसः । तानस्मभ्वमिहा कुङ्‌ । उपवेषो पविह्नः। प्रजां पषिमथे

ee ee a = pip eee eee - ------ ------- ~ eae See

Rag लेति रोयसंहिताभाव्ये। [का०९।०९।यअ ०९३]

धनं । दिपदा न चतुष्यद्‌ः। भुवाननपगान्‌ ष्विति crea परत्यश्चमुपगुदति | तस्मात्‌ पुरस्तात्‌ प्रच्य ञ्चः WRT Waele ` (त्रा०।श्का०रप्र०।९९अ) Th | नमुत्करभुपगृहतीत्यन्बयः । चभित्यादि म॑न्लः। यं पलाश्थाखामूलभागं देवा मनुग्यसम्- न्थियश्चेषु क्पालापधागासयुयकम्मंकारिणमुपवेषमकल्पयन्‌ । रे उपवेष खलं ये पन्नभायंादयेोऽखन्ताऽपरक्रास्तामसादयैमि- हानीयानरकरान्‌ FTI दे ase wera समोपे प्रजादिकं fafe ani कुरु । wie ine चिरजोविने विधागर- feat कुर्‌ । waa wey उपवेषमत्करे ग्टष्छननादिरूपे surfers पृव्बभागे wage गूढं Hala | यस्मारेवं लस्माल्ञोकेऽपि उपवेषवत्‌ TANT: WaT: खाम्बभिमुखाः खामिनः पुरस्तात्‌ eater अवतिष्ठन्ते निःथेषेफ aw fa- ye ““स्थविमत उपगृहति । अप्रतिवादिन एवैनान्‌ कुरते (ना०।रका ०।दप्र०।९९अ०) दूति । श्यमुत्करे प्रवेश्य मूलं व~ दिम वगरेषयेत्‌ किन्तु विष्ठाम्‌ मूखाद्‌ारभ्य wal प्रवे्येत्‌ | तथा सत्यताम्‌ warm श्रप्रतिवादिनः उक्रकारिणः get अभिचाराय मन्लाग्तर मुत्पादयितुं प्रसति “ष्व उपषै- षः। श्एचर्ता वचो ब्रह्मणा सडुगरितः'ः (त्रा०।दका०।९्र०। ९९अ०) दृति । अयमुप्रपैवः wa एव wralem: | तत अद्ध वञ्जिखन्तापेन युक्रः। पुनरपि amy meter: aye: | अतेाऽभिषारयोग्यः। तच aera विभियद्ध “qa wa सा ऽमुण्टच्छतु यं few द्रति wae माम

[का०र।प.०९। ०६९] बेदार्थप्रकाश्े | age

WA प्रहरति, (त्रा०।दका०।१्र०।९२अ०) दति। WANT: अरसमित्यच या Se: ae नाम THAT तमुपवेवमध Wt रेत्‌। पनरणरथां जबमभिचाराथंमेवेत्पादयति “ary गुद rae: पन्नो यः एतम्बति । निबोध्येन दविषा । ox एणं पराच्रोत | रहि fare: परावतः । che पञ्चजना afar दि तिखाऽतिरो खना यावत्‌ । ख्य ्रबदिवि। परमां ला परावतं। TRI नयतु Sa यता न पमरायसि। ब्ाश्नतोभ्यः समा- va cf” (जार ।दका०।दप्र०।६९अ०) इति यः Medea अमुं aaa 4 निःसारय मिःशषेण जगहाध्यं येम तजिबाधयं MEW हविकूपवेषरूपं तेन द्र एनं we पराटत्य fefaa- वान्‌। USER दूररेशवाचि स््ौणिङ्गः। रे war लं frat Saar feria, जीन्‌ दूरदेजान्‌ त्राञ्मणादीमतिक्रम्ब चष्ड़ाखादिषु गच्छ । यावत्‌ छा दिव्यस्ति तावन्तं कालं श्रत्रि- खग्यं चर रूपास्िखा दीप्तोरतिक्रम्य मरत्यन्धकारे गच्छ । ठ चरे- सषामत्यम्तदूरदेत्रं ATT दूरदेशं THI! TTT AITARW: संवत्छरेभ्य agafa म पनरागमिग्यसि। wnfafeefa: warquad aera दूरता निरसेत्‌ + card विधिसावके- मार्थवारेनान्नयति “fager एष वजा ब्रह्मणा avfaa । wean विध्वा War raat frog । वज्ञे ब्रह्मणस्तृणते'" (व्रा०।दका०।१प्र०।९९०) इति। मग्छजयेण तीश्एीकत एष SUITS aaferner भवति । एतन्निष्टेग जकन एनं वैरिणं छाकचयात्‌ निःखायं मन््ा्मकेन aye अभिदिन, Fate

Ras ते्तिरीयसंडिताभाष्ये | [का०९।१०९।अ ०१९]

खाला तजेपवेषं wet यजुदयरूपं मन्बमुत्पादचयति “इते ऽखाववधिद्मामुमित्यादइ सख्ये (त्रा०।रका०।द्‌प्र०।६९अर०) दति । सृतिरिंसा । wa खतं “पञ्चभिर्निंररोक्तिखनेदधा” efi उपवेषश्याप्रो प्ररे दूरदेशे निरसने war खनने च ध्यानं विधन्े “ad दिथात्‌ तं ध्यायेत्‌ । इएचेवेनमर्पयति (जा०। शका ०।१प्र०।९१९अ०) ट्ति। अच विनियागसक्गहः॥

“वाजद्वाभ्वां aa yer वखड्यात्‌ परिधी स्िभिः।

अक प्राऽस्याज्रिभिः ay प्रस्रायादिकाश्चनं॥

मर प्ररषामोाऽयम्नायुरन्धभिमन्लणं ।

vat afi ted wee परिधेङतिः ॥

यज्ञान्ययेर्दयोदामः sera araarsfa: |

ai खच सादयिला धुरितो प्राशयेत्‌ eer ॥

अभ्रे फलोरतेामे देवा दषटयजङ्तिः |

बाचि बडिंङतिवाते afatrarss faufa:” 0 ofa

अथ mata cwargrae दतीयपादे fafa i

“क्रियायाः ufaqa वा qaeerfeaey |

क्रियायाः पु्वक्वं चागोये खत्ववजेनात्‌ i

अक्रोत यजमागस्य भक्षसत्बाख तेन घा।

प्रतिपन्तेः dafaara wag म निवर्तने दति ॥

अस्ति सामे चमस्भक्णं अखि चष्ट इडाप्राज्चिच्रादिभलः।

सज wey Marat खाधीनलसम्भवात्‌ | दकिणेन क- ary भष्वणमिति qed: प्ः। यागदेवताये सुङश्पितेऽपि xa

[ आा०र।प०९।अ ०१३९] बेदायप्रकाश्न।| Ree

खलमलभमानो यजमाना म तेम क्रेतुं शक्राति। किञ्च यञज- मानपञ्चमाः खमृपष्टयेडां भकयन्तीत्यक्रो तस्यापि ware भकः शयते । तत्घारचय्व दृलिजामपि भक्षणं न क्रयायंमिति गम्बते । aera प्रतिपर्यथै we इति । तेन क्रयायंवाभावेन परिभिखमाणा ar प्रतिपत्तियागापयुकरद्रव्यसंस्कारलेन सवेषु | म area | ठतोयाध्यायश्च चतुर्यपारे* चिग्तितं।

“चतु घा कां rite: परोाडाश्न इतोरितं।

चतुधा करणं सव्व॑श्ेषोा वाऽऽग्रेयमाजगः॥

उपलचणताऽऽग्रेये य॒क्राऽतः TANT |

अप्नोषामोय Very यताऽग्द्याग्रेयता ततः॥

नाप्रेथलं AAAS केवखाम्धगु पा्रयात्‌।

aaa पुरोडाशे चतुधा करणखितिः*॥ इति।

दभेपुणमाशयोः yaa “चाग्नेयं चतुधा करोतिः" दति 1

तजाग्रेयवरैनराद्राग्रोषोमीययोारपि परोाडाश्रयारग्निसन्बन्धात्‌ MRAM प॒रो ङडाश्रत्रयमपलच्छते। ततस्तया्णां जेष दति Sai मेवं। न छयाग्नेय श्त्ययं तद्धितः सम्बन्धमा ऽभिहितः fay देवतासन्बन्धे श्रग्निख कवलः । दिरेवत्ययाः परोाडाशया- मँकरेवतालं | war रेवतैकदे रेन रत्र देवतापखचणाभावादा- यत्वं तयोगे मुख्यमिति qe एवाप्रेये चतुधाकरणं व्यवति- Bai ada चतुयंपारे चिन्तितं |

“xg ब्रह्मण Tate: क्रयाथे wears वा।

* प्रथमपादे इति Fo ute | 21

२५५ ते्िशोयसंडिताभाव्ये। [का०१।प्र*१।अ ०१६]

भक्ताश्ुतेः क्वाथो ऽते यथेष्टं नैर्निथश्यतां ॥

रेवताये समखस्य क्तत्वात्‌ arf म fe

fre प्रतिपत्यथे weed तज यज्यते" ॥ इति । अतु घीहतस्य were भागान्‌ यजमान एव fate: Raed ब्रह्मणः, षदं रातः, ददमध्व्याः, cei cf Sra निर्देशो न भक्षणाथः भक्शस्याश्रुतलात्‌। तते खतिदा- नेन तानुलिजः परिक्रे त॒ मयं fate: । क्रयश्च तदङ्गोकाराग- सारेण खष्पेगाष्यपपद्यते। तस्मात्‌ खकोवभागसेरिच्छयेप- यात्रं शक्य दति प्राप भ्रमः “ara जष्टं निर्वपाभि""दति रतस हविषा श्वताथे सद्धख्पितसेम तच यजमानभस्य खाभिलाभा- ara am: afore: | भवन्तु प्रतिपस्यथलाशुकतं । wafw- ठस्य बः काऽणुपयेरगः प्रतिपलिः। utters भकणाडला- quan कर्थकराणामुत्साहजगमा चख तद्धल्णा्थौ agit a श्यते। तैजैवाष्टमपारे चिन्तितं

“ATS मेत्यमुं ब्रयादेको शा वेष्यताऽ्य॑तः। एकः काष्डदये पाठादष्वय्यखाभिनावुभोा” ॥ दति ।

दशपुलंमाषयोवाजस्व मव्ययं मन्तऽध्वययुकाण्डे याजमाग- काण्डे Ware: | तजैकेन पठने सति aera बरितायलादित- रस्तं ग पठेदिति चेत्‌ मैषं। काष्डान्तरपाटवेयर्थप्रसङ्गात्‌। तसाद भाभ्यां पठनोयः। तयाः पठतो राशयभेदेाऽस्ति । water WAT IATA MRT TAY TET ATA Ta शत्र म प्रमदिव्यामौोति यजमानः, wade दितोवपादे चिन्तितं,

[शा ०१।४०३। ७०६१] = वेदाचे्रका्न | दद्‌

“gat weer are प्रतिः wefaferd | ऋाखावामर्थकमं ara ्रतिपन्तिरयाकता॥ प्रतिः प्रस्तरे यागः ज्राखायाः सारवय्यतः | तथा ब्यारर्यकमले चते wret प्रयोजचेत्‌ ५ हरतिय्यागवा चौ गो प्रतिपश्तिखखते भवेत्‌। trentet तला गेव इतिः ऋाखां प्रयोजयेत्‌" ॥ दति द कपु माखयेाः श्रुयते “ख बाया प्रस्तर प्रदरति""हति, तच जाखा हरकमथेकर्फकः, प्रदरतिशब्टेन यागस्साजिधानात्‌ | कुतः। छक्रवाकन प्रसरं प्ररतोल्येतदाक्वभद्‌ा इत्य चिन्तित। प्र STALLS यामले ATC GSAS GC THY याम ए- वेग्य्थकमा Ve wre क्रतुलाकश्छप्रयोजना व क्रियमाण्मये- कर्यं । ततः अहरणेन पोषंमास्यामपि genet wee रकिः प्राते ब्रूनः) EMH wee प्ररतीत्यज्र इरतिधाताया- मवाचितवं Fri, fan मान्तवर्धिकदेवतामुपलभ्य इव्यरेक- anal यागः कल्पितः | भाखाप्रहरणे तु नास्ति रेवता । तते are aafaquemaa दर तिधातुर च खवाच्थायेपरि- व्यासमेवाचष्टे । तथा सति वष्छापाकरशणापयक्नायाः पलाश्र- ्राखाच्ा उपयोागान्तराभावाद्‌ यागदेब्ेऽवकाडलाभाय यत्र क्राप्यवश्छे परित्यामे प्राप्ते जशास्तेखादवनोये व्याग नियम्यते तेन च ब्राख्लोवल्यागेभ न्राखायाः प्रतिपत्ति भवति । प्रतिपत्ति- नम GVSITES दृष्टार्थः | यथा Tra रवितस्छ ताम्बूलस्य tad पतद्भरे म्रज्ेपस्तद्वत्‌। ततः were प्रतिप्रत्तिकमेतया

212

248 तैत्तिसोयसंहिताभाष्य | [Are Rie iwote |

तदभावेऽपि कतुतैकष्यामावात्‌ trdarat efeqtaaat wet म प्रयोजयति, षष्ठाध्यायस्य प्रथमपारे चिन्तितं।

“स्तिया नास्ति सखामिभावः पिङ्गेन तदौरणात्‌।

प्रछटत्ययैतया लिङ्ग सड्यावन्ना विवक्तं ॥

अम्य शगतलेन सद्या VTA: |

ag विभक्रिविकारादे*र्थस्तत्‌ seat a” ॥ इति ।

खगकामा यजेतेति पुलिक्गण्देनाधिकारिणा विधानात्‌

साऽधिकारः स्तियानास्ति। म च प्रहेकलवलिङ्गमविवकितमिति ave एकलवश्िङ्गस्य प्रत्ययायलाभावात्‌ म्रछत्यर्यतया तु avaafeated युलिक्गमिति ara ब्रूमः cafe जिया: क्- धिकारः । कुतः । पुलिङ्गस््ाविवकितलात्‌। न fe एकलख्य अव्ययायलमविवच्लायां fafa, किन्त stead इदापि अदीयखगकामः ख यजेतेति वचनव्यक्र पुदिङ्गसद श्वगतले- भकत्वसदूशत्ात्‌ नास्ति विवकितलं । म च प्रत्यर्थी लिङ्गं । wifeyare टावादिभिः स्तोप्रल्ययेरभिधीयते । पुशिङ्गः त इल्ानिच्यस्िन्‌ दितोया बङवचने विभक्रिविकारेण नकारा- द बलक्षणेनाभिव्यज्यते । एवं कुलमित्यस्िन्‌ प्रथमैकवचने न पुंसकाऽभिवयक्तिः । तस्राशिङ्गख प्रकृत्यर्थलाभावादुरेश्यमतलेना- विवकितलाख स्िया अ्रस्धिकारः। तज्रैवान्यचिन्तितं |

“द्‌ म्यतीरभ्यां एयक्षाग्थं सह वाऽऽस्यातसञ्या |

Viana करचेक्धा दे वतैक्यवत्‌” ॥ इति ।

* टाजिभक्िविकाराद इति ate ate |

[ का०९।प०१।अ०१९] वेदा्प्रकाश्च। Rue

यजेतेत्याख्यातगतप्र्यवगतायाः TBAT SE श्चगतत्वाभा- वेन विवदाया वारयितुमशक्यलात्‌ | एककट्रवाय दन्यतीन्यां शृथगेव कक्गष्टेयमिति चेत्‌ । मेवं । वेगण्छप्रसङ्गात्‌ | कर्णि तज तज ATS यजमानावेक्षणं CHAIR । तच यजमा- प्रयोगे TITY खष्येत, पन्नी प्रयागे यजमानावेणं खुषयेते- MATA इयोः सहाधिकारः। न च यजेतेव्धेकलं fag WMATA रेवतेल्यज यथा व्यासक्रयोादिंवादेवतेक्धं तथा <- MAHA कटंवमिल्यङ्गोकारात्‌ | ART TAA: सरा- धिकारः तथा eapistafem धीयाता इति वाक्येन कर्मणि उऊनाङ्गपुरषं wet क्रियत दरति age तत्‌ सुखितं । अथय व्याकरणं । वाजस्येत्य ज वजव्रजगतेा दत्येतस्माद्धातारू- mara: क्यंणि esr: तते जिलादाद्युदा्तः। प्रसवशब्दाऽप्रत्य- UH: | ततस्स थायारि VT: एवं सव्य यथायोग्यमनसनेयं । "दषे are andar: काचित्‌ काचिदृगोरिता। तान्ताग्डचं विविखाज्र वपि छन्दाऽवबुद्धये""॥ इति! fae WUT वेदे यदेति ब्राह्मणेन व्यास्थातलान्‌ सर्वयजषां मध्ये समाख्ाता चः । देवे वः खविता प्रापेयलिति' ददा विराट्‌ गायजो । आघ्णायध्वमिति मथे व्यातिचख्िष्टुष्‌ «xu हेतिरित्येकपदा faery wat श्रसिन्‌ इत्यपि तदत्‌ ।. प्रयमगादिति चिष्टृप्‌ । weaarat cancer चिष्टुप्‌ । ve- नरि लमित्येकपरा गायो) सम्पुच्यघ्वमिति गायजो। Tat वः खवितेत्पुमालिति गायत्री । अवधूतमिल्येकपदा गायत्रो ^

२४४ तेत्तिरोयसंदिवाभाग्ये, [ क्रा०१।०६।अ०९१]

परापता cae दोघं मजच्िल्येकयद्रत्‌ freq) यानि घर्म targa ward श्रद्धिरिव्युपरिष्टाद्‌ wen । द्यः परौ- व्येकपदा माथी । अन्तरि तमि््येकपदा मायो । देवस्य ख- fag: षव इति दिपदा मायी । पुरा करूर खेग्येकपरा free \ उदाद्‌ायेति चिपदा चिष्टुप। शआ्राग्रासाना । खुप्रजसख्छेव्यन्‌- eat दमं विथामोति चिष्युप्‌ । खमाखवेत्यनुष्ुप्‌। Tar कः सवितोत्छनालिति गायची 1 वीतिहाजमिति गावची। एता अखद्चिष्येकपदा जिष्टुप। शप्र य्टरिल्येकपदा area + wife ara दति दिपदा गायत्री वाञ्छ atgrergurr- eats यं परिधिमिति पुरष्ताञ्ज्यातिच्िषुप्‌ | शरखावभागा दति freq) नन्वितरोषामपि मन्वाणाममेन न्यायेनाशदम्म वा सङ्का विश्ेवमुपजोव्य यत्‌ किश्चिच्छन्दः कस्यतामिति Wai vs यवां कन्दः sue अतिविरोधप्रशक्गात्‌। तथा च ब्राह्मणं पव्वमेबोदाइतं "तच्ाभयेोर्मीमाश्या। जामि थात्‌ यद्य WATS | GATT GUNMA! Bey उन्दुबाद्यजामि- लायः' इति । तच चजुगिषेष्य इन्दे विधीवते । ततो चणुर्षा कन्दो ग अ्तेरभिमतं। तथा ति खन्ना किञिखुतमं कन्दः कश्पयितं a शक्यते । किन्त पव्वसिद्ध बम्बदायामत- न्दा weet uy यजासि तसां त्याख्टचि छन्दा जामो- याक्च्टचामेव कन्डाविधानात्‌ |

इति माधवीये वयेदा्ंप्रकारे प्रथमकाण्डे प्रथमप्रपारकेः चयादजाऽनुवाकः॥

[का०राप्र०१।अ०९७] वेदारथंप्रकाशरे। ॥

खमा AAA SERA उभा राधसः. स ATTA | उभा दातारा विषा रयीणामभा FHA सातये हषे at) setax fe भूरिदावत्तरा वां विजा- मातुरूत वा घा स्यालात्‌। अथा सोमस्य प्रयती युव- भ्यामिन्द्रान्री सतोमं जनयामि न्यं । इन्द्राप्री नवतिं पुरा दासपनीरधूनुतं | साकमेकेन HAT! शुचिं नु स्तोमं नव॑जातमयेन्द्र परी STC जुषां ॥ १॥

उभा डि ark सुवा जषवीमि ता वाज स्च उ- अते Tet) वयमु त्वा पथस्यते रषं न वाजसातये । धिये पूषन्न युञ्छहि | vrata: परि पतिं वचस्या का- मेन कृता TASH | स ने रासष्छरुधखन्द्राय्रा धियं धिय सीषधाति प्रपुषा । छेजस्य पतिना वयः हितेनेव जयामसि । गामश्वं पेषयित्वा स नः । ॥ २॥ |

मृडातोहशे pata पते मधुमन्तम घेनुरिव पये WATE Yet मधुश्च्युतं gata सुपूतम्‌तस्य नः पतये BMY | AH नय सुपथा राये श्रस्मान्‌ विच्ानि देव वयुनानि विदाम्‌। युयोध्य॑स्ज्लुहराण- मेने भूर्िष्ठां ते नम॑ उक्तिं विधेम । आ देवानामपि

Rud तेत्तिसीयसंहिसाभाष्ये। [का०१।प्र०९। अ ०९९] TATA यच्छक्रवाम ATA HATS | अभिरविंदान्तस- यजात्‌ ॥ ३ ॥ |

सेद्‌ हाता सो MATA स ऋतून्‌ कस्ययाति | यः aifed तद्भयं gees विभावसो । महिषीव waz यिरू्वदाजा उदींरते। मने तवं पारया न्ये AAT न्स्लस्तिभिरतिद्गाणि विश्वा । पुं पृथ्वी बहुला न॑ उर्वी भवा तोकाय तन॑याय शंयोः | AH तपा श्॑- सि देव आरा मर्त्या ।त्वं RAS: यदे वयं प्रमिनाम anita विदुषां दवा ्रविदुष्टरासः। ्चभरिष्टदिश्वमा- णाति विद्यान्‌ येभिद््‌वा ऋतुभिः कल्पयाति ॥ ४ ॥

TIAMAT यजादात्‌ चये विःशतिख ॥ १४।

दषे त्वा यत्नस्य शुन्धध्वं कम्मण वां देवाऽवधूतं धु- fe: संव॑पाम्यादंदे प्रत्युष्टं waste भुवनमसि वाज- WNT वां चतुदश ॥ १४ । |

इषे SLE गुवनमष्टावि<शतिः ॥ र८ ॥

इति तैत्निरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे प्रथमप्रपा. रके चतुदंशाऽनुवाकः ॥

इति तेन्निरीयसंडितायां प्रथमकाण्डे प्रथमप्रपा ठकः TATA: ॥ |

[ ा०९।प०९।अ ०१९8४] बेदार्थप्रकारे | ९५७

अयोदज्रभिरनुवाकदं्पूखंमा समन्ताः समापिताः । अरय तदिषृतिमन्ता वक्रव्याः। faafag च आध्व््यवमन्त्ाणामतिरेशच बेधप्राप्नलाद्धाजा एवामुजि्बन्ते | ततः प्रपाठकामामन्धानुवा- केषु काम्ये्टोनां याज्यापुरोाऽनुवाक्याः क्रमेणे च्यन्ते | ATTA दितोयकाण्डस्य दितोयटतोयचतुथप्रपाटकेषु क्रमेए विधीचम्ते। त जासिन्नमवाकं दिती यकाण्डसदवितीयप्रपाठकख्य साद्धप्रय- मामुवाकोक्रकाग्येष्टीनां याच्याप्रोऽनुवाक्छे उ च्यन्ते | काम्ना- याज्या इति याज्चिकषमाख्याबलादिष्टिकाण्डस्य याज्याका- @e अच परस्यरं सम्बन्धः । इष्टिविश्चेवमग्तविशेषसम्बन्धस्तु खिङ्कमाभ्वामवगकव्यः | यद्यप्येकेक एव we: खसखरेवता- प्रकाशकः तथापि cafyrasarana प्रतीष्िमन्तदयं प्रया- We) एत वाराष्यतीयरामप्रस्तावे wararad “"यदेकया जुहयाद्‌ aera कुग्यात्‌ | प्रोाऽनुवाक्यामनुच्य याच्या जदा- ति a gaara’ cfs | एतयोाख खचणमाञ्यभागब्राह्मणे प- गिते “'वरस्ालच्छा परोाऽनुवाक्या भवति । जातानेव भा- दव्यान्‌ प्रणुदते। उपरिष्टालष््ना याञ्या। जनिब्यमाणानेव प्रति- waa’? दति । यस्या चः qed देवतालिङ्गं खा पुरोाऽन्‌- वाक्या । Swe तच्रिङ्गश्चेत्‌ सा याख्या भवति एतस्य aque senna) कचित्‌ क्रचित्‌ व्यभिचरति। तच सम्वत्राखागक्रम्ग नियामकः | पुरस्तादाखाता पुरोऽनुवाक्या । पादा खाता याज्या । तस्मादिष्िक्रमं wanag परोच्छकै-

कस्यामिषट एकेकं WHT प्रयेच्यं | ममु यच युग्मा दधिक- 2k

Rye तेन्तिरीयसंडिताभाष्ये। (का०।प्र०२।यअ ०९४]

WPA Pa मन्त अद्यते तच कमानुसारेणक- User मन्त्योजने fay बाध्यते 1 Gar verre क्रमो बाधे- दितिचेत्‌। ब। बाध्यतां ara क्रमस्य ote. यदि ca Sat दतीयमन्तद्य एयक प्रयोजनाभावः तरिं तज area विकस्ष्यतां । यच ठु युम्मान्तर पृम्बेयुग्मेन समागलिङ्ग तज याव्यापुरोाऽमुवाक्वा wae विकश्याऽब्ह॒ । यदरिष्येक्ये मग्त- यग्माधिक्ये युग्मविकश्पः तदग्मग्लय॒ग्मसेकतवे शति तदीयरे- वताविषयाणामिष्टोनामाधिष्ये ता दृटयाऽपि fanart | तद्यथा । इडेव तावत्‌ तादृशमुपलभ्यते । उभा afar यादय इ्राग्मोखिङ्गकाखलारो मन्लाः। Barra श्एयस्तुफ- VASA वड़ालाताः। तच प्रथममन्युग्यविषये fare आथा wear विकस्ष्यन्ते । तासु तिष्षु प्रथमामिष्टं विधातुं भ्र- स्तोति “प्रजापतिः प्रजा GSMA ताः WET CRT अ्रपागु- डता शोऽचायत्‌ प्रजापतिरिष्रायो वेमे प्रजाऽपाच्युतामिति ख एतमेन्द्रा ग्रमेकाद ्रकपाख मपग्छत्‌ तं निरवपत्‌ तावस्मे प्रजाः प्रासाधयतां'” (खं०।र्कां०।र्प्र०।९अ०) इति। “चअपागृह- तामाच्छादितवनौ | अरचयत्‌ अचिन्तयत्‌ | प्रासाधयतां प्रक- टीङतवन्ता । प्रस्हतामिदि fark “cert वा एत्य प्रजा- सुपगृहता याऽलं प्रजाये खन्‌ प्रजां न विन्दत रेशराग्रमेका- द्रकपालं निब्येपेत्‌ प्रजाकाम cant एव खेन भागषेयेगोा- quiafa ataara प्रजां प्रसाधयते विन्दते प्रजाः, (ae! एकां०।९प्र०।९अ०) इति । यः परषे योवनादिगा प्रजात्या

[का०९।प्र०१।अ ०१४] बेदार्थप्रकाष्। २५९

दमसमर्चीऽपि सम्‌ प्रजां ग wad veel प्रतिबन्धके । त- rata om: Utrera at खेवते । दितीवामिषटि विधन्त ‹“हेषा व्रमेकादशकपालं निष्यैयेत्‌ स्यर्धमानः SF वा सजातेषु Tent एव खेन भागपेयेनापधावति ताभ्वामेवे्ियं are wieee ष्क पिपाप्रना भाठयेण जवतेः (सं०।२कां०। ९प्र०।९अ०) इति, खजाताः समानजन्मानो बन्धुगट्यारयः । seat खेषविषयं चेतनं त्यविषयञ्च षैरिणा यल्घामर्थे त- द्भयमिक्राप्नो बखादिना्रयतः ary पाणिष्टिनेव भ्ैरिषा विदडध्यमानोा अथं ब्रा्ाति। दतीयाभिष्टिं fara “wa ar एतस्मारिश्छियं वीये क्रामति यः सङ्गाममुषप्रयाटयैषराग्ममेका- दभ्रकपालं निवपेत्‌ बक्ाममुपप्रयाखल्निक्धाग्नी एव खेन भाग- waarqurafa ताथेवास्मिजिखणियं वीये we: सरेशियेख वोचं शपप्रयाति जयति ay egret” (सं०।२्का०।२अ०। ९अ०) दति । agra परशैन्यखमोपं प्रयाखते भयावेाद्ध- इपादादोशियगता afacanrafa cari तसय सर््मृत्पाश् thxanf waren: एतासु faefafeq परोाऽगरवा- कामा “sur वामिद्धाग्नी areal खभा राधसः TE मादयध्यै । उभा दातारा विषा रयोणामुभा वाजस्छ सातये wa at” इति । ड cant यवामुभो wa श्रयामि । किमथे । आङवध्ये were रातु । ग चाजाश्रमेधपदवमेधा- दावश्वादेरिव थबयारहामद्रग्यलं अङ्गीय) अखि इच राधः

WIA पुरोडाबद्रव्यरूपमनं। AMT VATA परस्पर 2x 2

२९० तेत्तिसोयसंहिताभाग्ये। [का०१।्०९।यअ ०९४]

यक्त भाजयितुं wifad आङ्यामि । इष्टाभ्यामावाभ्यां किं तवेति चेत्‌ । युवा मभावन्नानां धनानाश्च दातारो | WATSAS ware युवासुभावाङयामि | श्रय याज्यामार “श्रञ्रव९ हि रिद्‌ावन्तरा वां विजामातुरुत वा घा स्यालात्‌। WaT WAT vam युवनभ्यामिष्धाग्रनौ aa जनयामि म्यं" cf लाके fe खदुदितुरत्यन्तप्रियविश्िष्टा जामाता दोहिषूपाबङ्ोः प्रजाः प्रददाति weg खयं car भगिनीखेरेन गरदधनर्- णाय दासदासोखूपा बहीः प्रजाः प्रददाति anarafy at भूरिदावन्तरो अ्रतिश्येन बडप्रजाप्रदो युवाभित्यश्टणवं। WET अते VCR यवभ्धां यवाग्वां शमस्य प्रयती sawys- Bre wives प्रदानेन भवदीये fer नृतनं दषं रूप- चिग्सट्न्तीर्नां सामं सारं सम्यादयामि। अ्रजादाहतयाराया मन्त्रः पुरोऽगुवाक्या | यागात्‌ परस्ताटवताहानाय अध्वग्य- भेषमनु Wat वक्षव्यलात्‌ । दृन्द्ार्निभ्यामनुम्ररीत्येतादृशा saaie: । दितीयो wer याज्या, cat अनयेति agra जिः wa vars यजति प्रेषः पञ्चते उत्तरासु frefafeg प्रथमां विधन्ते““वि वा एव इद्धि येण वीर्चैणध्येते यः सङ्गमं ज- यत्थेद्राग्र ARTE HITS निव्वपेत्‌ सङ्गा मं जिलेख्राग्री एव खेन भागधेयेनोपधावति तावेवाक्षिन्निद्धिवं Te wat trae वीयण व्यष्यते(खं ०।२कां ०।२१्र०।९६अ ०) ईति यद्धखरमेणेडधिय- गतस tae इद्धः । दितीयामिष्टिं विधन्ते “a वा एत- ादिन्छियं वीयं क्रामति च एति जनतामेश्राग्रमेकादशकपाखं

[का०९।प०९।अ ०९४] «=—|-TEreranrst | २९९.

निर्ग्वपेष्जनतामेव्यल्िन्द्राप्नो एव खेन भा गधेयेनापधावति ता- aarfafafed ara घन्तः wifeae वीर्येण जनता मेति" (सं०।२कां०।२ग्र०।९अ०) दति। विजिगोषुः कथासु खविद्या- प्रकरटनाय वा wat जिगनमिषोर्धर्यंभ्नेशरूपं वीययापक्रमणं भव- fa तीया लैगराग्ष्ठिः पोष्णचरुकैचपत्य चर्या मध्वे विधा- wa तासु तिखष्विष्टिषु पराऽनुवाक्यामा₹ “carat नवतिं पुरो दाखपन्ीरधुनुतं | साकमेकन waar” इति दासाः प्रजा नामपल्तपयितारः तस्कर प्रभवाः, ते पतया यासां ना- रीणां प्रोण्णांवा ता दासपल्यः। दे are तादृभोनंवतिं नवतिख्याकाः परा युगपदेकनेव प्रहारेण क्रषांणा यवां श्र धृभुतं चपयतं । याच्यामा₹ “एति नु Gra नवनातमश्े- RIM TAWA Ait उभा fe are gwar जेाषवोमि ता वाज wy उश्रते usr” इति इ टचदणे cari wy सामं seat सेवतां । कीदशं चिं । निद षं नवजात नवः अन्ञविेषेर्जननं HH यस्य तत्‌ AANA | सुवा रोषगव्वीदिर- हिततया Gan हातुं शक्यो य॒वाम॒भो यस्मात्‌ जाडवीमि w- यामि aa at sat युवां कामयमानाय चजमानाय वाजं सद्या धनं दन्तं तदिदमुत्तराचाक्ं नूतनं अन्नं गस्ताचं। ययोाक्रककाप्रयोा गान्तःपातिनमपरं यागं fara “Ura चर्‌- मनु farang पषा वा दद्ियस्य वीर्स्यानुप्रदाता पृषशमेव खेन भागधेयेनोपधावति स एवास्मा thee वोग्यमनुप्रय- च्छति" (सं०२।्का०।२्०।९अ०) इति। वीये प्रदद्ागा-

२९ Shaded fears | [का०९।प०१।ख ०९१]

feat wr पुषा प्रयच्छति । तत्र पुरोऽमुवाक्यामाइ “वथम्‌ ल्वा पथस्यते रथं न वाजसातये । धिये Tae asafe” tfat ह खन्द म॑पते पूषन्‌ वयमेव at रथमिव योजयामः । किमथे । धिषे धोयतेऽमुष्टोयत इति धीः कम्मं । कोड षे धिये । वाज- RTT सातिलामा war: सा वाजसातिः aay याच्यामाद् “quay: परिपतिं वशस््ा कामेग Bal अभ्यागरखकं। घना राषग्डरधद््राया fad धिव सौषधाति waar” इति । कामेम छतः फलकामेन प्रेरिताऽं तस्य तस्य are परिपतिं परिपाखकं पुषापर प्या यमके वचस्या स्तो रूपेण वचसा श्रभ्या- मट्‌ अभिव्याप्नवागख्ि। सः नाऽसखभ्वे wee: भरौकनिरोधिका रासत्‌ प्रयच्छतु । कास्ताः। GATT: WALT HTT AAT UAT aret at च्रोषधीः। किच्च पूषा धियं धियं auferat wat परसीषधाति प्रकर्वण साधयहु cant fare ““सै जपत चलं जिष्वपेष्णगतामा गव्येयं वे शे चस्य पतिरस्यामेव प्रतितिष्ठति.*(सं ०। र्कां०।२य्र०।९अ०) इति) Surat भागलाद्गूमेः सेजयतिलं अथेवादगतप्रतिष्टाकामेोऽचाधिकारी । तच पुरोाऽगुवाक्यामाइ “ewa पतिना aay feata जयामसि । गामश्वं पाषयिला wat aerate” इति। तेन पजादिना यथा गवादिजय- स्तथा Gwe पतिना गामश्वं पाषकमलादिकच्च वयं आ्आसमन्ता- SIA: शे बस्य पतिः few गवारा मः at avr सुखय- च । वाश्यामार “Que पते मधुमन मूं घेनुरिव पयो अस्मासु yeaa चुतमिव wea मः पतये avec

[आ०१।०१।अ०१४] बेदार्थप्रकाणे। शद

डे Gwe पते धेनुः पथ टूव तमस्मासु मधुमन्तं माधब्यं रसापे- लमू्िंवत्‌ पनः पुगराडन्युेतं द्रव्या सरेग्वपि खमाधुग्ध्ला विषं | wafer पथ्य षितलदेवाभावेन सुतं नारिकेखफलेचलुदष्डगडा- दिभोम्यपदा्थेषमृं VS | IWS WAST टड्यन्तु ख- यन्तु । wafastaxtafe ford ““रेश्राप्रमेकादन्रकपालम्‌- uftarfadazeras प्रतिष्टायेच्छियं वीयं मुपरि्टारात्रयत्ते"* (स= एकां०।२प्र०।९अ०) इति | छेजपत्यचरोरूड मेवेयमिष्टिः। अन्रापिक्वोयकामेाऽधिकारी 1 अजनतामागत्येति शेजपत्यस्य are: उपरिष्टादित्स्छ कालः। चच याच्छानुवाक्ये पूर्वमे ami. want fawe “ova पयिषते treme ure निर्वपे्ो दभ॑पृकमासयाजो सन्नमावास्यां वा वर्णमासों. वाऽतिपादयेत्‌ पथे वा एषो ऽध्यपथेनेति ये दशेपुखंमासचाजी eqararet वा पीर्चमासों वाऽतिपादयल्यभ्निमेव पयित सखेन भा गपेयेना पधावति ख एवेनमपथात्‌ पन्धामपि नयत्यन- दाम्‌ दकिणा वहो दोष ame” (सं०रका०।रप्र०।२अर) इति, wafe पव्बै्यप्रमादेन तदिष्टेरगुष्टानं विद्यमानः पन्वा कङ्धिंखित्‌ पव्बणि ममारेनागुष्टानाभावोऽपयः। तसन्‌ वि- वये yrafquecafafe: यस््ारेषाऽमद्धान्‌ भारं बहति awa waa भवति, तच पुरोऽनुवाक्यामाहइ “aT नय सुपथा राये wary विश्वानि देव वयुनानि विद्रान्‌। qers- खच्वुङराणमेने wfast ते नम उक्ति fain” cfa डे aa a qdadarafeneenta राये धनाय BT अविपारदोा-

२९४ | तैत्ति सीयसंडहिताभाष्ये | [का०९।प् ०१।च्ध ०९४]

वरतेन सुपथा सुमार्गिण नय । रे देव लं विश्वाम्‌ वयुनानि airy विद्धान्‌ वेष्छि। मरकडेत॒लेन ज॒ङराणं कुटिखमतिपा- TSI एनः पापं wa wa युयुधि वियोजय ufast asaat मम उक्तिं ममस्कारोक्रिं ते तव विधेम करवाम। तन याच्यामाडह “sar देवानामपि पन्धामगग््म यच्छक्रवाम तदम vag अभिर्विदार्सयजाष्छेदु हतासो wares war seria” दति । यसमात्‌ पयो वयं पू wet: तमपि देवानां wat ward इदानीं अगन्म आगताः किं eT यत्‌ कथागुष्टातु WHITH अक्तवामः तरम क्रमेण WATS विच्छेदे माजुष्टानं प्रवारः यद्यष्यदं म जानामि aa पथिषटदभ्भिर- - पराधं समाधातं विदान्‌ वेन्ति। अतःऽसदथे यजात्‌ यच्छति BAT खएव हेता देवामामाह्वाता। स एवातिपन्लान्‌ अर MITT VAT घ waa क्रलादिकाांख्च कच्ययाति कस्य चिश्ति । carat विधत्ते “aad त्रततपये परोडाशमष्टाक- पालं निवंपेश्च आआारिता्थिः सन्ञब्र्यमिव चरेदभ्चिमेव ब्रतपति खेन भा गयेन पधावति स एवेमं व्रतमालम्भयति त्र्या भव- fa” इति । ana यागत्रतविरोष्यनृतवदनारिकं शोऽभ्रिरेवे- Nanas wa प्रापयति । तत उत्तरेषु यागत्रतेषु योग्या भवति । अज्र मन्त्रकाण्डे पथिकलिङ्गकं aaa पुम्बमाका- Wawa | बतखिङ्गकमुपय्यदादरिब्यते । मध्यव्िंनं त॒ aa विश्रेविङ्गाभावेऽणभयसाधारणाचङ्गदश्रनात्‌ कचित्‌ 7a विकश्पितमिर मत्याः) अपरे तु sats faafea-

[आा०श।प्र०९।द्ध ०१४] बेदार्थंप्रका्ने | Ra:

fafa wart आ चाग्यीस्ठ पूर्वत्रैव खिष्टकतः dare दति. मन्वन्ते । AT पुरोऽमुवाक्यामा₹ “यदादिष्टं ATTA THCY विभावा । मरिषोव बद्रयिस्वदाजा उदोरतेःः इति। चत्‌ प्रापदोयं रविः; तदग्रये Cegaa i & विभावम फलप्रदा-. गेन मां पूजय, यथा महिषौ मया दन्तं कापासवोजं तिलपि- ufea खादित्वा बहलोरादिना पूजयति तदत्‌। तथा सति लदनग्राद्धनं खभ्यते। अन्नानि चाम्कवेण eae) याञ्या- माह “at लं पारया wat अ्रस्मार्त्छरिभिरति cafe विश्वा। Ty vet eset न उर्वीं भवा तोकाय तनयाय yar.” द्ति। & wa मदोयापराधपरिहारायेदानीं प्रटृललात्‌ गयो ग तमस्व मस्मान्‌ BAIA कर्मणां पारया पारं नय। किं wm । सखस्लिभिर्यथान्रास्तागुष्ानेरतिपादरूपाष्यत्रत्यरूपाणि वादुगंशिपापानि विश्वान्यति अ्रतिक्रमय। किञ्चास्नाकं निवा- साथे Te नगर थिवी fag भवतु सखनिष्यत्ययेमुवीं ब- wer भवतु | किञ्च लमस्मदोयाय तनयाय gare Arata <- हिदरूपापद्याय च्याः सुखप्रदा UI! WY त्रातपत्ययाग- स्याखाधारणे WH पुरोऽनु वाक्यामा इ “aay रतपा श्रसिदेव wate | लं away.” इति। ₹े wi aaa मनुयेषु अतपा व्रतपालकोा देवाऽसि। आसमन्ताद्यश्चेषु a qarsfa याञ्यामाडइ “adr वयं प्रमिमाम व्रतानि विदर्षांरेवा ्र- विदुषटरासः। अभचिष्टदधिश्वमाष्णाति विद्धान्‌ afutary w-

वभिः awarfa” इति । & देवा विदुर्षां य्न कं. सनम्बन्धी- 1.

Re : तेतिसीयसंडिताभास्ये। [का०१।०२।अ.-१२७]

न्यस्मदनेयत्र सानि अविदुष्टरासः अत्थ ममविदांसा वयं प्रमि- नाम प्रकर्षेण विनाञ्रयाम इति चत्‌ afed age विदानभिः आष्णाति ्रापरयतु। येभिः थैः खतु भिः तपलशितकाल- विजेषेर्देवान्‌ vfatiin कच्ययाति कल्पयति a: काखविश्रेषे- wa UTIs | wa fafrarraze:

““अनग्यानवाके याञ्याऽगवाक्याः BTS IyAT: | काण्डस्य तु faatae दितोये प्रखर tea: i sagas यग्ममिगद्रेश्रा प्रचये तथा । वयं पौष्णे चरौ रे quad चरा तथा ॥ wa पाथिष्टते यदा व्रातपतये दियुग्मकं । विकणष्येगेति gat: श्यरनुवाकं wade” u |

अथ date | दतीयाष्यायस्य डदितीयपारे बिन्ितं। `

““शिष्राप्रादोष्टयः काम्या याज्या अ्रणुदिताः क्रमात्‌। काणर्डयास्ता यथालिङ्क सञ्चाय्य नियमेऽखवा॥ fay क्रमसमास्याभ्यां प्रबलं तदश्ादम्‌ः | अकाम्याखाप स्या याण्याः Vas ar Via: tt VASAT काष्डयागःकमादिष्टिषु योजनं । पेते देवमा चश्रक्रिः कान्येकतास्ततः” ॥ इति ।

कार्टेटयसत्‌काण्डक्रमेणाखाताः “^रेष्धाग्रमेकादश्रकपाखं fadawe सजाता faa” इत्यादिनां । षजाता waa: | वियुविमता विप्रतिपन्ना care: | इष्राग्नोरोषमेत्याङ्कि मन््- काण्डे याच्यानवाक्याः क्रमेषालाताः | AAS काम्पयाच्यामुबा-

॥ रर ~ बर शः = -------~ -- --

[wtegrmsqiwene] वेडांप्रकान्ने। २६७

wrarefafa atfsarat ware अवमस्यते । तयोारि- छिकाच्छमन्तकाष्छयोाः waarafaer प्रथमपरिते area वाक्ये Yair | क््मखसूपमाचप्रकाच्जनं fey 1 म च तावन्तरेण मनक्नकन्षारङ्गाङ्गोभावः | ततः TATATTATAN- ग्लकाष्डकश्यकाष्डयाः सम्बन्धा वगमेन सामान्येन मन्लकर्दाणाः सम्बन्धो ऽवनावते | विेवतस्छद्धिन्‌ प्रथमे. asad प्रथमे मन्त दति कमार वमम्बते। रेषा Darra वश्वानर धेश्वा- करमन इत्येतद्‌ भा fawar लिङ्गेत्रैव अवमम्बत इति चेत्‌। न।. खिङ्गाशधारण्ये कमापेत्तष्यात्‌ ।““रेाग्नमेकादश्रकपाखं नि्वणड्‌ अाटव्यवाम्‌?* इति दितोयेष्िरपि । तमेग्राप्नौी परितं । मनग्धकाष्डे ऽपि दन््राद्ोनवत्तिभित्यादिकमपरमेन्राप्नं चाग्धाऽनुवाक्यायग- खमाखातं। ज डि तच nace fda wed i म चक्रमे शेव तज्धिद्धेखिंङ्ग मप्रयाजकमिति are, afefeyaa व्यवस्था - षकत्वात्‌ । एश वारष्यव्येष्टिरेकेवाश्ाता “यं का मघेव राज- wayulat जायेत ठवात्ररखरडिति तसा एतमेषा बाद. we चदं निवपेत्‌" इति । चं राजपुरं saat, Ure: परो- डिवख वा काम एवं भवति, we arena रेवल्नतविन्नेम को- वाप्यज्रलिवद्धा जाबतां जात WW मारयन्‌ सद्यरदिति तद्भाजयुवार्येऽयमिष्ठिः । aware. तदिष्िक्रमे यच्यापरो ऽवा शिश्रय बारंखत्ये दिविध wera “ददवा are efa:” Cee यमलं । “eat car ewer” दत्यादिकमपरं | तयाः म्मयुगखख wae निनियोजेपि दितो यमखं लिङ्गेनेव fa ॐ ४, 2

कई तेत्तिसीयसंदिताभायये। [का०२।०१।अ०७

नियोक्रव्यं। तस्मात्‌ कमसमास्थासरषृतेन लिङ्गेन काग्येषटिष्वेवेता an नगियम्यन्ते। इादश्राध्यायस्य च दितोययारे * चिन्तितं। “eg ar yaar: far ara साहित्यं वा विकश्पभं। afeal qsiagia देवतावेधनैक्यतः° ॥ xfa | शष्धाबारस्पत्ये कमणि “ct a are vfa:frafaere- waal” दति याज्धाऽनुवाक्ये दिविधे areas तयाः सार- खल्यादिवत्‌ समृ खयः । यथा सारखतोमन्‌च्य वाग्यग्तष्या धष्छवी ममच्य ॒वाग्यन्त येत्य श्रद्ष्टाथलात्‌ सम्वयर्णडदिति चेत्‌ । मेवं । Terre रेवताबेाधनस्ेकलात्‌ awfe- ae: । तजरेवान्यचिन्तितं। ““पुरोाऽनुवाक्धया याज्या विकखष्या वा समशिता | ` पुरे वाञ््पमाख्था नार्‌ वचनात्‌ त॒ समयः ॥ इति । ` देवताप्रकाशनगरूपका यखेकलाद्युयेो्यंथा ग खमुखयः किन्तु fawn एव तर्थेवेकयुग्मग तयोरिति चेत्‌। मेवं ।पुरोऽनुवा- क्येति समाख्याया उत्षरकालोगवाच्यामनरेणामुपपन्तेः किञ्च ““पुराऽनुवाक्छः मनच्य याच्या जुहाति" दति प्रत्यव चनेन दे वतापखचणं विः प्रदागका्यभदेक्िपुरस्छर साहित्यं वि- धीयते। तस्मात्‌ Taw: | दश्माध्यायस्य चतुर्थपारे चिन्तितं। “qaraetta रेवाक्रिर्वेषेमेव पदेन वा । .. शरथामेदादादिमेाऽगधः ब्द प्या वचिलतः ० ॥ इति । दशपृषंमास्यायं निगमालेव्वन्ादिदेवताः किं पावक- * चटु चपाद डति Mle पुश्शषान्तर° |

[mregimeqmees] वेदार्थप्रकाष्े | Ree

wafer येन कनापि पययायेणाभिधातव्याः, किं वा aw- fratenda यागेन अम्धादिपदेनेवेति संश्रयः । त श्रब्दा्थ- भ्रत्याचमा्थलात्‌ प्याथाणां खरूपे भेरेऽप्यथाभेदाद्धेन कना- भिधागमिति पुर्वः पशः । यच We कायथंमासाद्चते तज WERT suinarerarar भवति | ज्र पुगः weg एव काय्ये तजर कायंस- ware wee एव प्रत्यायितः, तद्यया। Tacs शारवातिश्- यमापादयिहुं राजसभायामाचायापाध्यायादिब्रब्देस्तं वथवदर- ज्तिपिदमारमाठलादवख त्त्छम्बन्धविद्नेषवाचिद्नब्देन यथां वन्ति तथा तन्लामयहेन wT कुणग््येव । तद्द चापि अम्बा- feauwez एव कायमा सक्कं, विधिं विना यागदेवतयोाः सम्बन्धा- भावात्‌ । fafwea तु agar वेध्रब्दस् प्रयाककलं दु वैरं | अरत एव श्रयार्‌ खाहाकारोष्विल्यादिनिगमेषु नियमेन वेधा एवाग्धादिजब्दाः weal ““अयाड्ग्नः प्रिया धामानि. चाट खामख प्रिया धामानिः",“खाहाभिं @rer साम॑" ““रगने- रदइमुष्वितिमनच्णेषं",““लोमस्या इमुष्विविमनु्णेषं" इत्थारि- गा । तस्माद्‌ वेधपरेरेव तन्ते वताभिधानं | तज्रैवान्यखिन्तितं । “faaa aaa: faafg: खादथवेाभयं। अद्धिचारकते मेवं वेभाऽच्चिः सगणा यतः" ॥ दति ।:

आधाने भ्यते .“श्रग्मये पवमाना परोडाज्रमष्टाकपाशं जिर्वपेद प्रये पावकावाग्रये wea”? एति । क्व गश्वगणिनेः पावकान्धो मंश्येऽभ्निष्रष्द एव निगमेषु nara: | कुतः । nwa Srqanrawofsrar, । मेवं । . पावकगक्यक्दायोरवेधलेन

Ree तेति रोयसंङ्िताभाकं। [का०श।प०१।अ ०१४]

सन्वप्रयोमेषु ALT आत्तमात्‌ । तखा च्छन्द दयं पठितव्यं । अनेय न्धायेन प्रङृतेऽपैन्ाप्न यागे दृष्राप्नोकष्देनेव निणरेषु रेवताऽभि- धत्तव्या, पाबिक्लतयामे लभ्रिपयिशच्छन्द इयेगेति cea अथ व्याकरणं CHAT STC HATA | CRT mufaarafenfrara: | आ्रहवश्वा caw तुमं विहितस कच्येप्रत्ययस्यादिरकार VET: ततः समासे BRAT: | UA Wee aaa aia प्रथमप्रपाठके MATH ia Sy: प्रिता, साकस्येन तु ग्रतिप्रत्यकविकरखतन्लरादनाटिपरिश्ावमम्त- रक.दुषे भलात्‌ तम्ब च सर्वस्यास्य भिदि कद्मम्दप्रकाचे णिर्‌ पिबल्लादजापि तज्िरूपण्े गन्धगेरवप्रसङ्गात तचेव सबव्व॑मवम- mrad तदिदं याच्याकाष्छं वेरं | तथा चागकमकलिकावाम। ;. COMTI ब्राहणः पण्टुबन्धः. wees: 1. CUTTS UTE अश्वमेधः सत्राह्मखः ॥ ख चायणश्च रामा सक्राजि च wefefar: | सोजामणो सद्ाच्छिदरः wae ey Grew? दतिः. | MRR Verve मख्काष्डसोऽषटमप्रपाठट- RT TIER: 1 च्रनुमत्या catfem fafwarear: ys- VAATSANIMTSHTMAIST TWIAGs: सत्राहणं वायव्य शतमा सभेतेत्यादि प्रपाठकाक्राः woes: 1 त्रलापतिः प्रजा अनत ताः Wer इत्यादिमपाठकवयाक्रा vee: 1 प्रजा प्रतिर का त्रत WH: खलेयेत्यारि कमृफागवाक्ं । ख माव भिक्वापौ. career वाच्याः ।. जोमूतष्ेतयादि कखन . तजा ष

[ का०।प०९।् ०९७] वेदां प्रकाशने | Rey

Say: | STW caries तर्‌ ब्राह्मणं | प्रजननं ज्याति- रिद्यादिप्रपाटकपश्चकः सचायणं। जष्टादमूगा दत्यादिप्रपा- ठकडयाक्रा HAT रामाः, पगार theese: सुमेधा दव्या- दिषाद्धप्रपाठकोक्रानि खक्राजि। अभ्रिवौ अ्रकामयतेव्याद्- ङम्रपाठटकोक्रा दृष्टयः) खादों ला खादुनेत्यारिः शेजा- मिः । सव्वम्‌ वा एषेाऽ्ा कामान्‌ प्रवेश्यतोत्या दौन्यच्छि- दाणि) श्रश्चन्ति त्वामित्धादिकः पष्टः ब्रह्मणे ब्राह्मणमा- arena टत्थादिनंरमेध इति। wa याश्यानां faa Zar षयः । उभा वामिति इ जिष्ुभोा। carat नवतिमिति गायतो, श्चि wgratafa freq । वयम्‌ लेति araw.t. पथस्य दति freq Swe पतिनेत्यमषुप्‌ । eae पत दति fae: च्िष्टुभः। यदादिष्टमित्यनषटुप्‌ । wit लमिति जिद्‌ । त्वमग्ने व्रतपा इति met यदा वयमिति freq । fanny तन्तगमन्ठव्याख्यानेनेव प्रकाशिताः। ता एता खषि- चं न्देरेवता अनष्ागकाल HTH IST: | इति माधवोये वेदा- प्रका प्रथमकाण्डे प्रथमप्रपाठके चतुदंशाऽगवाकः॥ ade warty तमेाहादैः निव्रारयन्‌ । पमर्थाख्तुरो दयादिद्यातो्ंमरेश्रः ॥

दूति ओविद्यातो्य॑मदेश्चरापरावतारस ओ्रीमद्राजाधिरा- जपरमेश्वरख्य श्रोवीरवुङ्घमहाराजखाश्नापरिपालकेन माधवा- weiw विरचिते मेदाधंप्रका शष्लयजःसंहिताभाग्ये प्रथम- काष्छे प्रथमप्रपाठकः Tee: to ॥

अीवेदब्ासाय नमः॥ श्रय तेत्िरीयसंहिताभाष्ये प्रथमकाण्डे दितोयप्रपाठकः। We ॐ ॥ आपं उन्दन्तु stead दीधायुत्वाय वर्चस ओषधे जायस्वेनः स्वधिते मेन fexdigery रतानि प्रवपे स्स्यु्तराणयशीयाऽ'पे। AAT मातरः शुन्धन्तु घृतेन न vaya: पुनन्तु ferred wey रिग्रसुदभ्यः शुचिरा पूत रमि सोम॑स्य तनूरसि तनुर मे पाड महोनां पयेाऽसि vere ifs वचः ॥ ९॥ मयि if qwel कनोनिकाऽसि wae असि च- aa ute चित्पति्वा पुनातु वाकपतिक्वा पुनातु देवल्वा सविता पुनात्वच्छिद्रेण पवि वसोः que रश्मिभिस्तस्य ते पविचपते oferta wate पने तच्छै- RAAT देवास ईमहे TAIT अध्वरे यदे देवास BAT यच्नियासा हवामह LATA चावा- थिवी श्राप ज्राषधीरबं दीक्षाथामधिपतिर सीह मा सन्तं पाहि ॥ २॥

[ का ०९। ०२।यअ ०६] केदाचप्रकाद्ने | ` ROR

TG RITNRTHY च॥ १॥ दति afectrdfearat प्रजमकार्डे दितीयप्रपा- SH प्रजमेऽनुवाकः | ग्रीगशाधिपतये नमः ॥ ॐ ॥ - we निश्वसितं वेदा या वेदेभ्वाऽखिलं जगत्‌। निमे ant वन्दे विद्यातो्थंमरेखरं ॥९॥ आश्चप्रषाठकं दभंपुलंमाश्षटिरीरिता । प्रपाठकजरयेशाय ओामयागः प्रवच्छते ॥ २॥ तरिदं शोम्यकाष्छं। तयाचागुक्रमष्िकायामुक्तं | “च्रध्वरप्रश्टतिचोणि तददिधिवौजपेयके | सवा; अ्ुक्रियकाण्डे च नवेन्दारिति धारणा" ti दति, रप उन्दन्तित्यादिकमध्वरकाण्डं। Wes ग्रावासोत्या- दिकं यदकाण्डं) उदुत्यं जातवेद समित्यादिकं दकिणाकाण्ड। तान्येतानि Whe) भराचीनवश्शं करोातीत्यादिकं चयाणमे- तेषां fafa: 2a सवितः प्रसुवेत्यादिकं वाजपेयस्य मन्त्र काण्ड | देवा 2 यथाद्भे यज्ञानादरन्तेत्यादिकं वाजपेयस् विधिका- Gi चित्‌ erat भवतोत्यादिकाः war: । TAT ATS aT चादितेत्यादिकं श्टक्रियमन्काण्डं। देवा वे सत्रमासतेत्या- दिकं तदिधिकाणष्डं। तान्येतानि नव सह्याकानि wee का- ण्ड़ानि । श्रतस्तेषु चन्द्र खषिरिति ध्यायेत्‌ । ‘Gare Satya: दशमन्लातिदेशनात्‌। aiiga तस्य amafaeraisa qua” |

2M

fog तेततिसैवसंडिताभय्ये। [का०१।१.९ ७०१

। जिविधः. सामयागः। रएेकारारीगसननामकः। एकसि- सेवारनि सवमजरयेण fury एकारः | दिराज्मारमग्व एका-

दश्रराजपर्यंन्ता WHAT: | जयोादशराचमारभ्य षरसखसंवत्-

रपय्यंन्तानि शचा crew दिरूपः तच ्रहीगद््‌- पेण fecrarerst प्रतिः, सचरूपेण जयादश्राजादौगां। तस्य च दइादशारख् एकारषरूपा स्यातिष्टामः प्रतिः । श्त एवाच्ायते “Ua वाव प्रथमा Ut यज्ञानां where: tfai यद्यपि wader च्यातिष्टामः, अद्िष्टामेाऽव्यत्रिरोाम sey: चाङश्तिराच भायामा वाजपेयसेति aurafyEra छत्छाङ्गग जातस्य पदि ष्टलात्‌ स एवेतरेषां प्रतिः । wa: प्रथ स एवाभिधीयते । तज मपाठकचयस्याभुवाकाननां चार्थमेरेा विनियोागखङ्ुरहे <faia: | |

"धद्ितोयप्रश्नमारभ्च WIT Slee |

सामयागे मन्त्रजातं तजावान्तरमेदतः ॥

कथः पद्येति प्रञ्रभेरोाऽवगम्यतां।

RETR: स्य॒रर्थमेदाचतु दं ॥

प्राम्बंशवेश्रनं De सखाहोवयञजन्हदः।

सामक्रयश्ागयनं तदीयपद सङ्गुहः it

शओमेश्मामं RITA जरकरारोापणं गतिः;

आतिष्यापखद खदद्धवेदुषतरवेरिका ॥

विधानं काञ्याच्धा cart अभुवाकगाः'” ॥ दत

तच प्रथमानुवाकं शारादिभिः See चजमानस प्रा

[wrex region } TATU ATN | Ry

Wrrdurequrarmantsfariveaa । चाप उन्दज्वित्धादयः खारनन्ताः । चारात्‌ waa राला निकातव्या। तते dre यना रोकासाधनगद्रव्यसभ्वादनपृय्येकं wrerfrareary ““अ्र- प्िहिमेन awarer भवति ख उपकशर्ययते हष्णाजिन च्च wa- विषाण्दं वाख मेखलाञ्च'" इति “ae देवयजने बाला का- रिता मवति" इति च । आ्रपख्वम्नाऽपि “सामेन awgqarer बाद्धकानाचें यान्‌ विला कोते” इत्युपक्रम्य वरणं रेवयजना- waar दोकलोयेटिद्ाभिषायेदमाडप्थ्राचोनवरन्रं करोति qwrt पञचाज्िगत win: परिजितं” दति । एतदेवा- जित्य वपभविषेः get wret विधन्त “attra? क- राति ganar fear ero प्राचीं रेवा दचिष्ा पितरः प्रतीचो मुख्या उदीचोनर शद्रा वत्‌ Wray करोति टेवष्छाकमेव तद्यजमान उपावन्संते'' (वं०।६का०।९प्र०।९अ०) इति । प्रागायतः yeant wa ग्टरविेषख् ख प्रालौगवंन्नः | केचित्‌ त॒ wa देववजनस्छेति fay क्छ दरेवथजनविधिमेत- माङः | टेवयजनेकरेशरूपगट TTA Awl रेवयजनसम्बन्धा भवति । वंशस्य प्रागग्रत्रेन age यजमानो देवलाकं करोति, खस्य कु दयस्थानोयमावरणं विधत्ते “aftsaqaf<ar fe देवलाका AAMAS” (सं०।६का०।९प्र०।९अ०) दति, खगस्य arate ware चापि तदथं परिश्रयणं। arcrfe विधत्ते “नास्म्ा्ञोकात्‌ खेतव्यमिवेत्या्ः का fe तदेद यद्य

मृशन्‌ masta वा न वेति दिच्छतीकाश्ान्‌ .करोत्युभयोा- 9» 4

२४६ तेततिरी यसंशितामा्ये। [का०१।०२।अ ०१]

draarcfafsay” (सं ०।६का०।११्र०।९अ०) इति TE are तावत्‌ खलं naefeg, ग्टदशेनपजमि जादि भिस्तदुत्पादात्‌। खगं तु सन्दिग्धं | यद्चयिन्नेनेरं aaj ary समाप्येत तदा सुख- afa गाम्यया तदपि तत्‌ सुखं नेदानीं भवति, किन्त मरणा- दूद्धं। तथापि wren केगचिश्जरकप्ररेन कर्ष्वा प्रतिबन्धे सति, ततताऽपि विखम्येत । तख्मादिदागीमेषाश्मास्चोकात्‌ न सब्ब त्मा निगंन्तष्यमिति बुद्धिमन्त wre: तत एतक्लाकरर्बनाय दारेषु शतेषु Sagara भवति । क्यः “TUTE ATES zfwa ेदाममद्धिरन्‌ ब, आप खन्दनतु जीवसे Mhirgara ava” इति.। गदान निरस भागः । जोवनाचडद्धिनन्- ata आपः जिर आर्द्री इवम्‌ wer: “ogre बर्दिर- agate Sree wee” इति।“ धिति ति्यश्चं निदधाति “खधिते सग faxes” इति । “mrad देवशर रतानि प्रवपे" इति । खधितिः oc: देवेषु प्रषिद्धलेन yaa इति Sax: ¢- वमापितः तदु VISE वपनं oe एतानि aurea) बाधा- OF: “खख्यसरा्छन्रोय Cat तं प्रव्यभिद्रते" | area: “खष्टन्तराख्ठद्नोयेति यजमाने safe’ दति! wfawatrerct— fe aatfa भाश्च । विधन्ते “aay वपते नखानि निरुक्ते तावा UNT SAT चत्‌ ANA तामेव त्खममेध्यामप- इत्य यश्य war मेधमुपेतिःः (सं०।९का०।९्र०।९अ०) दति, tives: “शदेगमङ्धिरभिषिश्वति श्राप were मा- तरः WAT घुतेन AT Gera: owe "इति “सम्पा रजः.

[areqmeneg)] वेदारच॑प्काहे। २७७

भशाख यति विश्व मदत्‌ प्रवन्त foufafa” इति । ्रापसम्बखे- SPT मन्वते । अस्ममानख्मदीयान्‌ यजमानाम्‌। चरदुदक- मग्र घतं । तेन onion पञजन्यादया sara: | रिप्रं पापं । टमा आपः TS पापं अमसाऽपनयन्त्‌ । कर्प: “Cerna: इचिरा- पल एमि दृतयहवाहमाने जपति" । सानाचमनाभ्यां वदिरन्तचं QE सम अद्ध उद्रम्यागच्छामि। fart “afyce: gaat Gra चन्ताऽपु दोशा aad प्रावेज्यननष्ठ लाति साकादेवदौका तेपलौ जवदेग्धे'" (स ०।६का ०।९१्र०।१अ०) इति । मृष्डनादि- संखारो दीशा । आरहारादरिभिवमख्पः। श्र खानेन ATH यभव्यवधानेनेष प्राप्नाति | waacenes fare “are खाति we रिते at wawan”’ (सं०।६का०।९प्र०।९अ०) इ्ति। तामेव ret उक्रनेवार्थमनुद्य सोति “Ae खाति तोथंमेव स- मानानां भवतिः" (लं ०।६का०।९१्र०।९अ०) इति! ज्ातिषच्छा- fiat wararat तीर्थवत्‌ सेव्या भवति । शआरचमनं विधन्त "“श्रपोाऽख्रात्यन्तरतं एव मेध्यो भवति (सं ०।६का०।९प्र०।९अग) दरति। कल्पः “qu प्रदक्तिणमइतं वासः परिधत्ते शमस्य तनू- रभि तनुवं मे wife” sf नेमवस्तस्य मेोमेऽभिमानी देव दृति तस्य वस्तं शरीरं । विधत्ते ““वाससा दीच्यति ara वै Sie देवं तया rave देवतारूपेति ये दीच्तते'” (खं ° eater १अ ०।१९अ०) इति । दोच्यति संसख्रोति। मन्तस्य पृव्वात्तर- भागे व्याचष्ट “शमस्य तनूरसि aaa मे uae खामेव देवतास्पैत्यथे आभिषमेवेतामाश्रासते'' Hog atin yes

Rea तै्तिसोयसंडिताभाष्वे। [का०१०२ ०१]

awe) इति awaftfere माम wa खा रेवता भरकषा- TITS wars ““अद्नेस्द्वाधानं वायोवीतपानं विदशां गी- विरोषधीनां vera atfearat भाचीगतागे विनश्येषां रेका गामातुमलज्ाणामतीकाश्रासदा एतत्‌ Wiese] यदास चद्दाससा दोशयति सब्ब भिरवेनं रेवताभिर्दीख्यति (des ६का०।९्र०।९अ०) दति । बरलाकापधानं SAT: तच तन्तूनां पुरणं BATT | वायुना Meee वातपानं | नोविवंन्धगविजेवः। अरचाता दण्डेन चखाकापधानेन वा WHIT: | भरासोनतानेा दीधतनुप्रवारणं। चातः तिर्यक्रशुप्रसारण्ं। अतीकाच्राज्डि- द्राणि। एतेषु कमेणाम्बादयोाऽभिमानिरेवताः । भाजनं बि- we “afe: wer वे avaqeret माणोऽखाति ख are एव TTWA” (सं०।६का०।९प्र०।१अ०) tits wrefefare augur was) मिचबन्धवादिभिः माति ws wei- तेति । fare “arfatr भवति यावागेवाख प्रशस्तेन ae Awatfa”’ (सं०।६का०।१०।९अ०) tit) बाधावनः “च weaned विचितमुरज्नराव उपर्ेरते ae पाशिण्यां ष- wa मखमेव waa महोनां पयोऽसि षरचाधा असि वचा मयि धेड दत्यगुखाममा पादार्ध" इ ति। आ्रापखम्बा मन्त- मेदमा₹ “मदोनां पयाऽसोति दर्भपुच्वीखाभ्वां नवनोतमुदोति व्चाधा असीति तेन cir frog” cf रे sacra त॑ गर्वां पथःकाययं मसि। क्िग्धताङूपं wrt अखि धार- अखि अते मवि ब्रह्मवर्थंमं भेडि । way विधन्त “qd दवाणां

[कआान्दापन्शन्ट्‌] वेदाचपकारे। | Ree

aye freet निष्यकषं मनाला तदा एतत्‌ wigaal चन्त aid यलवनोतेनाग्धक्र wet एव देवताः प्रोणाति? (बग) ६का०।९प्र०।६अ०) इति। ware पाकजन्यासिच्छाऽवस्ाः qe tae निःरेवपकच्च । द व्यान्तरप्रशपेक सुरभि निः aq Ue) अत एव wee: पठन्ति “ares वे देवानां ache चतं मगखावामाघतं पिष्टां नवनीतं गभा" इति । प्रका- Tate watts सोति “प्रयतो वा एषाऽस्ासा- कारगता faeta खा रीखिताऽन्रोव anita तसख्रालवनीते map? (खं ०।६ का ०।११्र०।१अ ०) इति । दोकितच्य खर्गला- घने प्रटकललादेतक्लाकम्र्युतिः | यागख्ासमाप्रवारेवलाकप्रा- waa: | गवनोतमपि चौरमावात्‌ wea चतभावं न प्रा- Ria) अताऽन्तराखवर्भिलसाम्बात्‌ तेन तस्याज्वङ्गा यक्षः 1 awed विधत्ते “area यजुषा Mea” (सं०।६का ०।१्रू। que) ईति । मनब्याणां arene नियमः । न way मन्ताऽस्ि। तस्माद्ञादृत्ये तद्‌भय मतेति नियम्यते । कल्पः" “श्र- था खैतदाच्ननं पिष्टं दू षद्‌ पले सद्धलया च शरोषोक्या चास्य पराङ्मुखस्य ways उपविश्य सव्येन पाणिना दक्िणमच्छ- नक्र ‘ere कनीनिकासि qeat च्रसि चलम पादि'!दइति । मन्ता विशदयन्नञ्जनं विधत्ते “ca टचमइन्‌ तस्य कनीनिका परापतत्‌ तदाज्ञनमभवद्द ङ्के VITA BIAS TH (सं °। &कां०।९अ०।१अ०) इति । विनाश्यतीत्ययः। क्रमेण गृणा> विधत्ते ““दक्चिणं wang way दि cH aver wea न

gece तेततिरीवशदितीभाक्चे। [का०१।अ०द।अ ०६]

जिधावते नोव fe aren wie Tee अद्ध Teer uf: पाकर यजा यश्चमेवावर्न्पे ऽपरिनितमाङ्गे sufcfaay fe मन्या area षदूलयाङ्गे svawar हि aver ज्ा- Ga area” (सं०।६का ०।९्,।९अ ०) इति । wag चा- विक्त अञ्जने बामभामपूम्ेलं भषिद्धं। Wwe: we वि ewer पुनः पुनः पय्योवन्लेनं निधावनं। aw aren: कु- afr धनच खवनोयपरोडाग्रद्रग्याशां खवनो वसम्बन्धिनां प- सञ्जाकनात्‌ पद््िष्डन्दा नताचरसान्याद्यश्चस्पाङ्कलं | तथा च पञ्चमप्रपाठके वच्छते “ब्रह्मवादिना वदन्ति wer a च जषा पद्िराणते ऽय किं यज्जखपाङ्कलमिति धानाः करकः परिवापः प्रोडाः weer तेन afer aways वा- Ha” (सं०।६का०।५प्र०।९०अ०) इति wc wy- wef qatar । न ad नियमो मनुगयेग्बकि | waefear अरषोका eer मनुखाणामिषीकानिवम wa नासि कुतः exanfran: | fare arama aad निगमयति “च- दपदलमा Say Ta Cs खलात्‌ aware मिलाय," (do) ६का०।९१्र०।९अ०)। BaCieawceawe Alegre शमलं । कर्प: ^ अयेनमेकविश््त्या cages: weft Feaftren पनात बाक्पतिख्ला पनात्‌ देवा बविता ष्‌- मालच्छिद्रेक पविचेण वसाः ख्ख रश्िभिः"” इति प्रचम- दितीचमब्लयो रच्छ द्र शेत्थगुषण्वते । रे यजमान feat wr गानां पतिर्मना रेवां भ्र धवत्‌ । वाचां अब्दानां पतिः खर-

८

[शा०१घ०९। ०२] वेदा्ंप्रशार्े | act

wit war वा wizarsfex पिशं तद्भपाऽयं THAT: | aafaaratar: gee रभ्िरूपा दभाः ciarafafae मार्जनं faut “CRT ठजरमरन््षारे Grarew जियत aret ware यश्विय सदे वमासोत्‌ तदपोदक्रामन्ते इभा अभवन्‌ अदर्भपश्चोखेः पवयति या एव मेथा afar: ष देवा आआपस्ासिरेवेनं पवयति” (सं०दका०।१्प्र०।९अ०) दति, ae sg यश्चियं यज्नाके etd रेवताप्रियं। ore We दभंत्य्तिव्याख्याता । wierae wepfaware fe wt “anet पवयत्यराराजाग्वामेवेनं पवयति निभिः qe अति चथ ca साका एभिरेषैनं Gre: पवयति पञ्चभिः षव- यति पञ्चाखरा fg: पाङ यजने चज्चायेवेनं पवयति aly: वयति wer waa छतु भिरेवैनं पवयति सप्तभिः पवयति शप्नकन्दाश्सि कन्दाभिरेवेनं पवयति नवभिः पवयति. नव वै परुषे प्राणाः स प्राणमेवेनं पवयत्येकवि एत्या पवयति दश हस्या अङ्कलया दशप्रद्या आ्रात्मेकविध्णेो यावानेव परूषस्तम- परिवगे पवयति (मं०ईका०।९प्र०।९अ०)। गायत्रो ष्टुप्‌ WHATS VAI सडह इ हत्युष्णिदा ककुप्‌ ख चोभिः शम्यन्तु खा दत्यश्चमेधे किन्न आख्नायते | तचाष्णिकिकुभारवा- न्तरभेदपरित्यागेन सप्तङन्दा९्सि सुचारस्थानग्डतक्िद्राभि- आयेण पअआणानाञ्च wad) ्रपरिवगें निःशेषं wafay- श्त्या दभेपञ्ञीलेः पवयतोति वह्ग चत्राह्यणे ्राच्रातलात्‌ प्रशं

खार्थेमितरे पक्ता च्रवयुत्यान्‌वादाः। मन्त्रं are ““चित्प- 2N

Rick तेत्तिसीषसंडिताभा्ये। [का०९।०२। अ ०१]

तिला पुभालित्याड wat वे चित्यतिर्भगदेवैनं पवयति वाक्‌- पतिख्ला पावित्थार areas पवयति द वस्वा खविता यना- fete afaznga एवैनं पवयति" (Ho ६ का०।९प्र०।१अ ०) fai ae: “asad वाचयति awa ते पविब्पते पविजेषठ खद a पने तच्छकेयं" दति । आदित्य रूपस्धाच्छिद्र पविभस्छ | पतिः मरेरकोाऽश्यामी। रे पविचेपति तादृ्रस्य ते पवित्रेण we अभनिटोमकर्णे कं mami डोधयामि तेत्‌ कन्तः WHT भ चासं | wefan दशयति “तस्य ते पविजपते पविजेण यथौ कौ पने तच्छकयमित्याहाभ्निषमेवेतामाशासे"' (सं०६का०, शप्र ०।६९अ०) tf) Maram: “wad षये पाणावभिपाथ शा- खामागवति ar ar gare पमे सत्यधश्चाणा wat यद्ध देवास wat थश्चियामा हवामहे" इति। weve: “mar Zara tae इति पन्वा दारा are afew’ cir, रेरे eure सम्बसिविन्वस्षिन्नध्यरे वयं emquararsag भाव्यनष्टा- WITT श्रागच्छामः। रहे यश्चरुनबन्पिने देवा wary अग्र .कर्चाद्यमे य॒भ्नानाकास्यामः तस्ाइवमचागच्छामः | बोधायनः "पवया दारा शालां अषादयति want ्ावाएथिवौ आप Sad.” इति wre: “curt चावाएटथिवो जराप ज वधीः इत्यपरेणारवनीयं दचिएातिकरम्बः' इति! दे wxrce urate fa: । वेाधायनः “श्रचेनमयेशारवभों पव्याशोयदचिषत उदर.मुखमपवेद्य अ रवनोवमीखयति* tf. लं दीकाणामधिप्रतिरसोद मा सन्तं afer दति 3

[ शा०९।्०२। अ ०९] बेदाचंप्रकाशे | RER

आपस्तम्बः “a दोखाशामधिपतिरसि careattaqarafs जरति" इति। डे areata लं दौलारूपार्णां नियमानां पा- काऽसि अतखछत्छमोपण्चितं मां पाव । पृव्वाक्रपतलम्रज्ंसा- gee प्राोगवंअपरवेश्नं fart “यावन्तो वे देवा यज्चायापु- जत त एवाभवन्‌ य एटविद्धान यज्ञाय पुनीते भवत्येव afe: पवचिलाग्तःप्रपार यति मनग्यखाक wast पवचिला पूतं शेव- खाक प्रणयति'" (सं०६का०।१प्र०।२्अ०) इति । अभवन शय Wat भक्द्येव रेणे प्राज्नोल्येव । अच विनियागसङ्गङः | “^ शापः जिर उनन्याव दमाऽजान्दर्ितः खधि। gt निधाय देवशरूवंपेत्‌ afer तदा जपेत्‌ ॥ अपः खावादूदा ज्ये लाम वश्तपरिग्रहः। मरीति मवनोतख्च गा wife Soe i इजेत्याद्धे जित्यतिख्ला चिभिदं भंण पावयेत्‌ । लष्यति वाचनं खामो Wal प्राग्बंशवेन्नमं ॥ ware <feu गला लमित्युपविश्रेदिह। प्रथमे खनुवाकऽस्ि मन्त्रा wareefcar: i अथ waar) चतुयाध्यायस्व ठटतलीयपादे चिज्ितं। “fa दगरपूषयमाखाभ्वानिदटरा सोमेन arta: | ayifgat वा काला वा WATTrara चाङ्गता॥ <urfeafea काले सोमयाग विधीवते। खतन्लफखवत्वेन न युष्काऽङ्काङ्गिता तचः" ॥ इति । Keararad “qaqdarerafagr सोमेन qin’ 'दति।

2 न 2

Ros afavradfwarara | [का ote eR [Go र|

तच उभयोाराप्रिमाहतानूुयाजवदन्याधीनत्वाभावाङ ्पूशंमा- SR: पारार्थथपरिषहाराय सोमस दशपृछमाषाङ्गलवेाधकाऽं dara एति रेट । मेवं । खतन्त्ंफखवतः सा मया गस्ाङ्गला सन्ध - वात्‌ । wean worn तदङ्गमिति न्वायात्‌। न चाच हरस्यतिखवन्यायेन सामधमकमफलं कर्मान्तरं विधोयत इनि wel a । Sramze ह दस्म तिखवशब्ट वला मलाभावेन Wt तिरे ्रकल्वाभावात्‌ | aI way aaa माज्रेणापपद्चते | ATEN पूलमाखश्ष्द सू पार्यं मख्डपेत्धाविं afequefea उसरकाणे सामविधिरयं । एतदेवाभिप्रेत्य रथरूपकमाशाथते “ue वै रेवरये upiqdarer घा <- श्प मासाविहा सामेन UMA रथस्पष्ट एवावसाने qe देवा- नामवस्छति'” (सं°रका०।५प्र०।६अ०) ti) अवदामे नि- faa at art चया रथेन we में गन्तुः कष्टकपावा- शादिवाधरादित्येन ga भवति तथा प्रथमं दज्नपूषमासा- विष्टवतः wwrare afefefanfaq सामाङ्ग्रलरीलण्णेया आयणीयादिषु sare wat waited: | तसात्‌ wrerd: wars: 1 पञ्चमाध्यायस्य चतुर्यपारे चिन्तितं 1 ० शाविद्ा सामवागक्रमाऽयं नियतागवा। | SMUG ग सामस्यम्धानागन्तरता यतेः" + इति ।

दश्पूर्णमासाविष्टा सामेन यजेतेति ्ाप्रव्धयेगावगम्बमागः

क्रमे नियत शति चत्‌।मेव1“रामेन यश्यमाशाऽद्गीना दभोत'

1 हि

[Steqigerimoe] aarivart | ` Rca

ति आधागानन्तरताया अपि खवणात्‌। aafafearaa: Grenqa ग नियतं। तजत्रैवाग्यजिन्ितं।

“fave छो मपृष्वलं frac ata ar ऽचिमः।

खत्कर्वता नेवमप्नोचोामोयसेव तच्छतः" ॥ दति ।

tepid डा मपव्यैलस्च विकषर्पिलमिति यदुक्तं aa ब्रा- WSS सामपृष्वैलमेव frac कुतः। TRV वचाम्‌ । “च प्रेयो ब्राञ्ष्छ देवतयाऽनसेमेगेषटा श्रप्मीषामोयोा भवति यदेवादः विगशंमासं विखत्‌ त शमु जिग्वपेत्‌ तरिं स उभयर्‌वते भवति" डति । weread: । प्रजापतेर्मृखाद भत्र इाकदत्यभावत्पश । गता ब्राञ्जणखेकोव रेवतेति Waa एव ब्राह्मणानतु Bre: Rta तटेबतालाभावात्‌ | यदा ष ATYG: सामेन यजेत लदा Warsqe देवतेति श्रप्रोषामीया भवति तस्छाम्रनौषोामीन प्व wrywerred पामां wartime इविषछो मादुष्वमेवानु निरवंयेत्‌ । तदा ख ब्राह्मणो देवतादवसः walt: भवतोति । यद्यप्यज कमागार किञ्विदिधीयत इति afemaa तथापि tread vfafcfa विखष्टं प्रव्यभिनज्ा- नाच्च wernt । किन्तु दश्रपुशमासयोाः शामादृर्वमत्कंः । तस्माद्र सेमधृभ्येलमेव नियतमिति पराप्ते भ्रमः । नाज wimg: udaremar वा कचिद्यागवास्ो yaa पेषं माख्मिव्येष तद्धिता न्ता इविविं ष णलेने पन्यस्ते । तख efa- र प्रीषेएमोचपुरोाडाज्रङूपमिति देवतादयेग मंस्तवाद वगम्यते! तस्मारेकष्ेव WAT walt नग तु रक्छयेद्यादंंपूमा-

Rod तेततिरीयसंदिताभाय्े | [Wtee pa ०२।द््‌ *१]

wer: । तया सति तराह्मणस्येकस्मन्नवाग्नोषामोयपरोाडानने ar मपुव्वैलनियमः दतर चचियवैश्यो रिवाजापोषटिपम्वैबशाम- aaa विकस्थेते । कतोथाध्यायस्य चतुर्चपारे चिन्तितं | | fet Wat मभा यभजन्तेत्यतो विधिः।

वादा वाऽ पुरा Haut विधिमति ॥

प्रासोगवंब्रवाक्यो करेविंधावस्यैकवाक्धता |

दिम्बिधावथेवादायमुपवोते निवीतवत्‌”* ॥ इति ।

श्यातिषटामे श्रुयते “प्राचीनवज्ं करोति देवमनमुग्यादिन्ा

व्यभजन्त प्राचीं देवा दचिणा पितरः प्रतीचीं मनवा खदोची- MYER यत्राचीनवघं करोति रेवखाकमेव तद्यजमान उा- WHA” (सं ०।९६का ०।९्र०।९अ ०) दति । तच रेवादीनां कमा- भवधिकाराख तज विधिश्रा। मनुष्याः प्रतोचीं विभजेयरित्थेव विधिः ख्यात्‌ । कुतः । पुरा कलर्परूपेणार्थैवारेन Maar | पम्वपुरषाचरितलाभिधानं पुरा RT: । व्यभवन्तेत्यमेन BAT Unfer तदभिधीयते तस्मादिधिरथमिति पथ्यः पललः | चच मष्डपविशेषस्यापरिवं्ाः प्रागया भवन्ति स प्राचीगवं्ः। तदिष्येकवाक्धलान्धपगमादर्थवादः साथङ्ालोगाध्यादौ प्रवीषीं प्राप्ता | दतीयाध्यायस्च सप्नमपादे fafa |

“प्रवतौल्युपकारः किं इये मस्थाङ्गवोरत |

मुख्य एव CUTS श्ल कटंगततल्तः ॥

यः WITT मश्थेऽस wearer: | . fornia daft दृष्टं sda re orig षः" इति ।

[ wreR eR Seg] TGV) Rxe

व्यो तिष्ठमे केभ्य वपनययाज्रतारये जवमागसंसखारा

आताः | TU सोमरामे ज्धातिरामे मख्वः। अद्रोषामो- चपश्वादिकमङ्घं तज उचोमस्ाङ्गयारेते वपनादय उपङ्कग्य॑न्ति। Qa: कटं धमेलवात्‌ । यजमाने fe कतया वपनारिभिः dfeaa | कटंलच्च चया मुख्यं प्रति we विद्यते vary प्रश्य- afe तश्मादुभयोारुपकार इति चेत्‌ । मैवं । ई हि यजमा werertr क्रिधाकटलं फलम करलं चेति तयोरदृष्टः फल- भामः ज्रिवाजिष्यन्तिख दृष्टा। तया उति वपवादिरताषप- कारख्ाप्कृहलाद्धेकशरेषवा वपमादवः फलमभोागखाधने. मुख्ये एव प्वख्छति । वपनादिसंख्कारर हिते लि ग्भिः aise: fefarg जिष्याद्यप्नाना दृश्ते। ततस्त कडढलाकारे वना दितः अ उपकार गाख्ति। तस्मादङ्षटफखभोाजिभा यल- मानस वोऽयमदृष्टरूपः WATT: sd मृस्थे way यक्ता नाङ्गेषु । गाज पव्वेवदाक्छमस्ि येन परस्यरथा we- खाधनाङ्गेषु वपना्युपकारः WHA प्रकरणन्तु Teresa न ayiat तखा तेषूषकारः | तत्रवाठमे पारे चिन्तितं ।

“dearer वपनाद्ाः किमष्व्थीाः arfattse वा ।

WATT AWA NETTING तस्ते ॥

संस्कारो ीग्यतां पाप्य ware arate:

wrarecar किया तेषां संस्तिया यजमानमाः॥ इति

आप See Mae carer: संस्कारमन्त्राः तदिधयः

weneae कष्छकाताः। क WIAA नखानि fran afar

Qe Sfrctewfeana | [का०६।प्.२।अ,९]

अकचाभ्वयं दपनादो wana तेखाध्वसीर्वपनादिसस्कारा एति चेत्‌ । मेवं । वपनारिसंस्काराः यजमानगतमाखिन्यमप्रनोय थागयोग्यतामुत्पादथितुं क्रिवन्ते। तथा च ब्राह्मणं “away वपते नखानि निष्टन्तते ar वा एषा लममेध्वा यत्‌ SANA सतामेव लचममेध्या मपरत्य ufwer war मेधमुपेति”° (vo CHM) । न ष्वणवपमेन यजमानगता war स्वगपेति Grae fe क्मौधिकारे सति पञ्चात्‌ प्रयाखरूपेषु व्यापारेषु Baa: खन्‌ कमकरानुलिजः परिक्रोणाति। w@rasta रागिणः सखामिन जओषधानयन एव wares - वगदानेव परिक्रोयन्ते। न तु तराषधं गव्याः सेवन्ते । लस्मादितरा किया wast संखकारस्त यजमानस्व कजत तं अश्गादूलिजामपि संख्कारोऽस्ठ । चतुथाध्यायस्य कतीययादे Tafa 1 “war, wears म पाप अतिरश्जनात्‌।

वरि स्वजनं वश्यं wars: पुरुवाय किं ॥

कतवेचायिमोा भागात्‌ wee न डि eres.

विभाति क्रतवे तस्नादयवादः we waa’? ति ॥

ष्दमाशायते “ae veda जहकर्भवति न प्रापर Wray

ब्टशेोति । UTE । चक्रव WIE AE । यत्‌ प्रयाजा waa । aa तद्यश्नाय क्रियते। वश्वजमानाय arearfe- wa” इनि। तच cere: weferd पर्षदं यचाश्जनेन NY: -सुग्कारः यख प्रचाजानुयाजारूपं ae तत्‌ चितयं TE

WUE

arfaarent ** ,.. ee समेषधयेा ee @ @ ® @

aicfa ..

mica

खाप... ee ७ @ eo ० ° ne NMI र. =° .

WYN ..

नयमान ee @ ® ® 8 ।

चाजा र,

श्रुदिपचं | UE

साविच्वश्व्या

समाषंधया.. , .

. श्रीरसि GHD .. ce cs ee विर्ण्डि.. .. .. .

ay qaqa... @ @ ee

. विंरण्नि .. .. , नादया ow. .* रसस्तस्य ..

, डखिततमत्वे , . . uw निधिः ..

“ie

. warrtsfa.. .. . atwcfa ....

पुरस्तात्‌ . .

° (श्र). ,. ,.

Red ००७ १ॐ

., Waa 2४ ,. =. ee € देव ,. .„ .. ९२५ , १५ ‘ द्वा Ss २४६ ० € खपि .. .. .. Ree १९

. प्र्ायनाचा.. ., २९९ ,. ५ , WHIT Ree , „ tc , यजमान .. .. २८७, „ ९ " UH .. .. °,» RE Re

१९

[व

१५

.

५५

ur

[आा०र।प्र,२।अ ०१] येदाथंप्रका्चे | २८६

वार्थलेन विधोयते कुतः । पापञ्च कञ्चवशरादित्धादेः परव- सखम्बन्यिफलस्य प्रतिभागादिति चेत्‌ । मेवं । we fe ere भवति, न चाच साध्यता प्रतिभाखते। न श्टणाति ag ae क्रियत इति anarmafagurca: maar एते विधयः । तच पषंमयीलस्यानारभ्याधोतस्यापि वाक्येन MATA: | संखार- SUV प्रकरणेन क्त्वथानां क्रतुनिष्यादनव्यतिरेकण फ खाकाङ्काया असम्भवादन्लंमामनमिर्दे्रा विपरिणामं waste we कल्पयितुं म शक्यं । तस्मात्‌ फललभ्चमहेतुः पापनञ्चाक- अवशराह्िव्यारिरर्थवादः | fedtarerae प्रथमपादे बि-. fara | | “arragisnagt वाऽच्छिद्रेणेत्यस्य wher | Feafreiarrrargraar areas ॥ करणलं क्रियापेचं क्रिया चेका पुमाविति | मग्तदये SAAT सम्वैेषोऽग वच्यते" ॥ दति ।

च्धातिष्टामे दीक्षाप्रकरणे प्यते “चित्पतिस्ला पुनातु वाक्पतिख्छा पनातु देवस्वा सविता पनात्वच्छिद्रेण पवित्रेण ` वशः ख्यस्य रश्सिभिः'' दति । तत्र ठतोयमन्रेषाऽच्छिद्र- शत्यादिभागः प्रथमदितीयमन्त्योगनुषच्यते। कुतः । न इहि. चित्पतिस्ला garg वाक्षतिख्खा पुनावित्यनये मन्योः भे- षिः osama: काचिच्छेषाकाङ्गाऽसीति प्राप्ते ब्रूमः मा भृच्छेषिशेाऽऽकाङ्घा तथापि aiverargife, पवित्रेण chafafta । कर लवं क्रिया मपेखते क्रिया च पनातु एषा

20

Res Afactwefearara ; [का०र।प्र०९।च्०र |

faafa -मनग्छेव्वेका तथा च क्रियया wae: aq: कियादारा तीय मन्ते जिरपेकेऽपि खथाग्वेति तथा THAT तखा Hay: |

अय ae: । श्राप उन्दन्ति दिपदा गायची। ToT sarfafa हिपद्वा विराट्‌ । विश्वमिल्धेकपदा विराट्‌ । vena इति तदत्‌) चित्पतिरित्यनषङ्गं सति तिखो गावश्यः। श्रवा देवा ख दधनुषटुष्‌ ॥ ° ॥

एति माधवोये वेदाथंप्रकाश्चे प्रथमकाण्डे दितोयप्रपारक प्रथमेाऽनुबाकः॥ ° ॥

वत्य प्रयुजे HA खाहा मेधायै मनसेऽ्रये खा- UW Sara तपसे ऽप्रये aI सरं स्त्ये ya saa STs Shwe wrrefadt उ- waht रषस्यतिना इथिषा ठधातु खहा fad देवस्य agar ein wei fea राय इषुध्यसि ya ₹ंणीत पुष्यसे खाहक्सामयेः शिस्पेस्थस्ते वामारंमेते मा॥१॥ `

Wada यत्रस्योहचं vat भियः भशिष्माणस्य देव क्रतु Tel वरु सरभरिशाधि ययाति विश्वा दुरिता

[ wte श।प्र ०२।च ०२ | जेदायप्रकाश्रे { RER

तरेम सुतम्भाखमधि नाव THATS RTT SHH यच्छ पाडिमामामाहि्सीर्विष्णाः शम्मोसि शमं यजमामस्य शम्मं मे यच्छ नक्ष चाणां मातीका- शत्‌ पाषीन्द्रस्य योनिरसि ॥ २।

मा मा हिसीः कृष्य त्वा सुसस्यायं सुपिष्यलाभ्य- सचौषधीभ्यः सुपस्था देवा वनस्यतिरूद्खा मा पाद्या- हषः स्वाहा यत्वं मन॑सा स्वाहा यावाएविवीभ्यार स्वाारोरन्तरि शाखा यत्नं वातादारं भे ॥ ३।

मा योनिरसि चिरशञचं ॥ २॥

इति तेक्तिरोयसंहितायां प्रथमकार्डे दितोयप्रपा- रके दितीयेोऽमुवाकः ॥

प्रथमानुवाके भ्रारीनवं्रप्रवेजाऽभिदडितः। wa प्रविष्ट बोलानियमरूपख aver wag सत्यां पथादेवयजनखो- कारादियेग्यतेति दितीयानवाकं Stet विधौचते। aw दोक- Wael आआश्चग्यैवमन््ाणामतिदे शतः प्राप्तात दोशाङत्यादि- मन्ता एवेाच्यन्ते | कल्यः ““आज्यस्था खा स्लवेणापघातं दोचाङ- MAA, WA Wiss छाहा Aura मगसेऽग्रये खारा WA तपेऽप्रे STU खर खत्ये WISTS साहा cay wie WNC aver सचा ved जहानि, wa THe

Ree ेन्तिसीयसंडिताभाव्ये। [का०१।४.२।अ ०९]

तीर्विभम्भुवे चावाणथिवी ciate र दस्ति इविषा धात्‌ SIR’ दति । aw करिगव्यामीत्येवंविधो मानसः सङ्कर आकूतिः | लत्छम्पतयर्थमविननेन मां प्रेरय ते वये हविरिदं SAAT । BAIT: फलसाधमयोाधीारणाग्रक्तिरमधा, afer मदौयमनेऽभिमामिने asa waag । दौला त्रतमियमः, लस्य मदोयश्रीरतपाऽभिमानिने aga waaay म- warercunte: सरसखतो, तद्छिष्यथे वागिद्धिययाषकाव .व- wa waag | इ रस्पतिरस्ाकं हविषा agai । ₹े ard भ- वत्थोाऽपि वद्धंन्तां । द्ावाष्टयियेा वर्धतां । विस्तीषंमम्तरि खश्च वद्धंतां । कीदृश आपः Sh: टृष्टिङूपेण लाकादागताः | रहती; बलाः । faa: सस्यपाचनेन GE जगतः सद्धं , gam: । श्रा ङती विधत्ते '“श्रदीचित एकयाऽऽङत्येत्या जः सवेश चतरा जहाति दौोकितलाय खवा पञ्चमीं पञ्चाचरा पद्ध UT यश्चा यश्चमेवावकशन्धे" (सं०्६का०रप्र०।रअर०) cfs प्रथमे मन्त श्आङ्र्युपयेा गमा “आकूतय प्रयुनेऽग्रथे खारेत्या- हाकूत्था fe परुषा aware यजेयेति'"(खं ° aati Te} amo) cf यदा मनसा ऽऽङ्गूतिभंवति तदा परषः लिजा- मये यश्नमभिलच्छय यजेयेति am sag । feta we मेधोषयोगमाङ “Aue मनखेऽग्रये खारेत्यार मेधया fe मनसा पर्षा यज्नमभिनच्छति' (सं०ईका०।रप्र०।रअ०) इति। श्तयो: फणणाधनयोारविस्मरणग छ तयामंगसा यश्क- vaat प्रतिपद्यते, तपोऽभिमानिनोा वदेरमुयरेण दील्ा-

[ का०र।य् ०२।यअ ०२] वेदा्थेपकाशरे | RER

fafe: wa aufana ठतोयमन््ा न व्याख्यातः | चतुथमन्ते पडवाक्यथारर्यमाह “araa पष्णेऽप्रये GRATE aA खरसतो want gar area एथिव्या as wag” (we ६्का०।९प्र०।रअ०)दति। वाचा wararcufafe: | wua4r awe देवथजनन्रीद्यादिद्र व्यसिद्धिः | पञ्चममन्लदय पुष्वेभागे बङविशेषशाभिप्रायमार “रापो देवों तीरविंशघरम्भुव इत्था यावे वब्धाखला war Sat quatfdawara:” (सं°६का०। १प्र०।२अ०) इति । ae भवा वगाः | विपरे बाधमाड “यर त- wat ब्रयादिव्या आपेऽ्ान्ता दमं लाकमागच्डेयुः” (Te दका०।९प्र०।श्अ०) इति। दिव्यल्ादनशमिवदपामन्राम्सलवं। यस्मात्‌ मन्लोक्रगुणषस्ठत्या जखदेवतायाः WIP ARTA. सुखकारिष्छ दति। तं खपशमुपसंदरति “श्राप रेवीष्टंदती- fangs दत्यादास्मा एवैना लाकाय अमयति तसराच्डाना इमं खाकमागच्डन्तिःः (सं०६का०।९प्र०।२अ०) Ti 1 A न्त्रस्य दितौीयदतो यभा गयेरूपयेगमाइ द्यावाएटथिवीौ इत्याद द्ावाष्थिव्याडिं यज्ञ उर्व्व॑न्तरिच्तमित्यादान्तरिक्ते fe यज्ञः" (सं°ईका०।१प्र०।९अर०) इति । शमो देवयजनं अ्रन्तरिक्तेऽन्‌- छानाय wart: | दिवि फलमिति यज्ञस्य लाकचयवत्तिलं। मन्त्रस्य चतुथभागाभिप्रायमाद “ब दस्पतिनौ इविषा टधा- लित्याइ ब्रह्म वे देवानां qeafasge वास यज्ञमवरन्धे'" (सं ० &का०।९अर०।२अ०) इति । देवानां मध्ये बदस्पतेगुरुलेन पर्‌ब्रह्मखरूपलवं । दविषा विधेरिति शाखान्तर मन्लपाठः। तं

२९8 तेत्तिरोयसंश्िताभाव्ये। [का ०२।्०२। प ०२ ]

निन्दिला word प्रशसति “यद्रुयादिषेरिति यशञ्जखाणुष्डच्छेव्‌ sulfaare यज्नस्खाणमेव ofcaufm” (सं०६का०।९प्र०। gue) इति, इरस्यतिविदधालिल्यक्रे सति ्रभिटद्धेरखचि- तलाद्चन्नविन्नं यजमानः प्राभ्रुयात्‌ । ठधालिद्यंल्ला तत्‌ परि- WIT: वाधाचनः “aay wows एररोलाञ्छपुरछन सचा gwd लाति विश्वे देवश्य नेत्त awa सख्यं विश्व राय tafe wet sera wae लाहा'' इति । आपस्तम्बः “इादभ्रग्टहीतेन get पुरयिला fae देवस्य नेतुरिति पुथी- ति wit” इति । विश्वे विश्वाद्मकख् नेतुजंगन्निवारकस्य faq सस्थमगग्रहं मन्ते ATA यजमानः सरसा टणीते तख सख्यमोदृशचेन Baw खभ्यते। fag हे विश्रात्मक राया धनस्य दषुध्यसि tft gar gas यश्षपोषणाय we धनं area इदं रविस्छव इतमस्तु । तमिममोाहरणडामं विधास्- लाख्याचिकया पटं fadfe “प्रनापति्यंन्नमङजत सोाऽसा- कष्टः WSS प्रयज्रङ्गोनात प्रसाम तब्टगुरथच्छयदृगुरय- च्छन्तरौद्रणसेद्रणलं'” (सं०दका०।९प्र०।२अ०) इति, पलायमानं aqued zeta प्रजापतिना प्रेरितानां जिविधं- मन््रपुरषाणां मध्ये. यजुस्सामपुरषै F यज्ञः TEP OTA MSI | Wea त॒ तं यज्मुदग्रात्‌ त्मारेतद्क्या- ध्यमनष्टानमैद्रदणं | तदेतद्धिधक्ते “wa जुहाति wy स्यात" (भं ° ईका ०।९१्र०।९अ०) इति । तदोयं कन्दः UW- खति “रगष्ुप्कन्दामृद वच्छरित्याङसस्मादमुषुभा जहाति

[आा०९।प्०२। ०२] वेदाथंप्रकाशे | Rey

खशस्ताथतये"*(खं ० का ०।९प्र०।९अ ०) ef एतकान््गतग्डक्क कन्दख यथा nwa तरेव परषड्यामपि प्र्॑सति “arew वा- UATE SATA ब्रभिवात्छबन्धविरा दीक यन्तिः, (जं०६का०।९प्र०।श्अ०) efi यथा aw एकन पा- ग्रेन बध्वते तथा fae रेवस्येव्यारिषु दादश्पदेषु एकेकन पदन war बध्यते अतस्तानि पदानि वाश्छबन्धानि। aaa वन्धा वाक्छवन्धः। तदौयागि पदानि away शीतया ङः | पबे ऽभि- ज्ञासदधिरेाऽष्य णव certafe तैः परः जति । पुष्बमभि- भूप्रभिष्या इन्दवः WWAT BAT | Cara वागाक्मकलेनकन्द्‌ः श्रयते “ar वा एषर्गमुषुग्वा गनुदुग्यदे तद चौ .दोशयति वाचेवे- न weer दौ यतिः" (सं ° इका ०।६्र०।९्अ०) Th) अनटुभा वाग्वि्ेवलेन arya) कन्दऽन्रख्छापि तत्‌ सममिति चेत्‌, afe wey बति तदपि तथा स्लातव्यं । जिङ्गापजीवनेन ad सोति “faa tae नेतुरित्थारइ घाविश्ये तेन मन्ता टशोत wafers पिदररेवत्ये तेन fra राय दयु्वसील्था ड वैश्वदेशय तेग ea cela wae care Trew तेनसा वा रएषक्धेः zal यरेतदचा दशयति warfatad देवताभिर्दोकख- यतिः, (सं०द्का०।९प्र०।९अ०) tial प्रथमपादे सविदष- way नेट ब्रष्दप्रसागेण साविजोलं। दितोचपारे WUT म्टतयिढखचनात पिढ रेवत्थतवं | कतोयप्रादे faumeze प्रया- meagad । चतुर्थपादे wae दन्युकलात्‌ Grad) अशर- सषा मपलीय्य सतति “उत्तार प्रथमं पदमष्टाखराकि wife

२९९ तेत्तिसीयसंहिताभाव्ये। [का०१।प्०२।अ ०२ ]

चानिचीणितान्यष्टावपथयम्ति यानि चलारि तान्यषटि यदष्टाशरा तेन aM यदेकादश्राचरा तेन जिषुग्यदादश्राच्रा तेन ज wat a at एषक्संगणि कन्दारसि agar दलयति स्थ भिरेवेनं कन्दाभिरदीशयति' (सं ° ६ैका०।९१्र०।२अ०) इति, प्रथमं qcafe प्रथमः पादः दितोयादिषु fag पादेषु रस्ति प्रत्येकमक्रगता seaegnr | दितोयपारे सखियमिति अलरचयेणाषटत्वं पूरणोयं | प्रथमपाद Tur विभच्य नोष्- राणि टतोयपादे warft खतुथंपारे गणनोयानि। तथा afa दितोयदतोयचतुयंपादा श्रररसज्ञाभिमायश्यादिसमा इति ठंन्दस्तवःसन्पन्तिः गायश्चादनां चयाणां सवनचये प्रधान्यात्‌ स्यन्दः सन्पभ्तिः | सक्नसद्चामुपजोव्य सोति “e- क्षार प्रथमं पदर सप्रपदा शक्रो पश्वः चक्रो पद्मन qaqa’ (सं ° ६का०।९प्०।२अ०) tha विशे देवस बेतुरि- त्यज सप्राक्लराणि | Hae परो रथमिन्धरस्यां च अक्षया चि सप्तपादाः WHAT: पश्ुप्रदलात्‌ WVSEI | अरेवजगडावदहार- समलेग ae स्ताति ““एक्स्मादकरादनाप्रं प्रथमं पद तस्मा- Vertis तन्मनुब्या उपजीवन्ति qa जुति ye दव fe प्रजापतिः प्रजापतेराष्य न्यूनया जुहाति न्युगाद्धि प्रजा पतिः प्रजा WIAA प्रजागा WA? (सं ° ६का०।९प्र०।९अ०) fai यद्मादस्याग्डचि प्रथमः पाद एकेनाशरेण नयृनख- MATS वाचः खरूपमनाप्तमसन्पूषमुपजोवन्ति। मुला- WITTER वायः मूधोपग्यन्तं ASAT वक्रलात्‌ तन्तत्खानेषु

Ric a | . Rig

वशानुत्पादथति । afed satfrafmred वाचखतुथे पदं | पृष्यणि तु Wife were एव गृढतवाल्तामि्यञ्जयितु ¥- क्ते । तथा चालाचते “गृहा wife निहिता नेङ्गयन्ति तुरीयं वाचा werent वदन्ति” इति । एतेनासन्पुशंवाग्व्यवहारसाग्े दर्भ्ितं। किञ्चेयग्टगुत्तरेषु पादेववकरपखा तेन wfeqe- प्रजापतिसाम्बात्‌ तत्ाक्तये भवति | प्रथमपाद यदशछरन्युनतं बेन खष्टिश्न्यजग दरौजखाम्बात्‌ प्रजात्पज्ये भवति । कश्यः “श्रथ यजमानायतने छष्डाजिनं प्राचोनग्रोवम्‌लरलामाप- खणाति ve waew wana शएकेऽङ्ु्टा भवति oe Syfe. । शक्या मयोः fret ae वा पातमाख ayerge:” tf इ शक्ष्ये Ce युवां ्टक्यामयोः सम्बन्धिनो चिज भवतः, एतच ब्राह्मणे खष्टोभविखति, तादृक्रो ते युवां w आमि) we awe येखन्टगन्तमा तयेपखक्िता या ara कौसमापेस्तत्पययं न्तं ते यवां पातं wea | दमं मन््रमवता- रवम्‌ आस्ायिकथा fas विक्नद यति “wagra वै Zar amrerssavaat wared शलो पक्रम्यातिष्ठतां तेऽमन्यन यं वा इने खपावर्य॑सः ब दद भविव्यतोति ते उपामन्तयन्त ते अहाराज्यामेडिभागमपिधाय रदेवाजुपावतंतामेष वा चोः वद्ध च्छक छष्लाजिन रेष साचा cere” दति (do दका०। Loewe) । कामे देवते केनापि मिमिक्तेन देवयज्नायं- मातावमप्रका्वमाने ज्रात्मतिरोाधानाख wut war

AP wR केला दिवग्वाऽपकन्व वैचिद्ुढेऽतिष्ठतां । देवां 2 8

Res तेन्तिरीयसंडिताभा्ये। [का०र।त०९।अ ०९]

विचारितवन्तः घं पुषुषमिमे खकलामे wren: ख षदं यश्च we प्रा्यतीति। देवास Wars रसि केनाणपायेन उप- चिन्तितवन्तः ते उभे श्रराराचमहिमानं इरक्शष्णवल्वंद वं खकोये शटगश्रोरे खा पयिला देवसमीपमा गच्छतां शष्णाजि- गस्य USER स एष चा Giese वः, wad स एव वाल्ला खीरे राजेव: । भि र्पलम्‌पपाख मन्तं वाचषे “w- क्सामयोाः FHA ख CATE क्षामे एवा वर्ने (सं ° ६का०। ९प्र०।देअ०) दति। म केवखम्टकसामप्रा्षिः किन्बहाराच- arcarfaaare “UT वा अहा वलौ यच्छ छब्णाजि- नखैव Ufsat ae यदेवेनयास्तज wae तदेवावङ्न्धे"" (सं०्९्का०।१प्र०।२अ०) दति) एनयारदहाराजयाः सम्बसिि wat तज खक्सामयेगंढं तदपि ` प्राप्नोति fart “genfaaa दीक्षयति ब्रह्मश वा एतद्रूपं यत्छष्डाजिनं weead दीष्यति" (do ६का०।९्र०।दअ०) इति। ब्रह्म वेदः, तदप ष्णाजिनस्य, खक्‌ सामजिरपधारित्वात्‌ तदुपप, दोचयति छष्णाजिनेन यजमानं याजयति । याजनं fafay | Way शरास्तस्य छष्णाजिनष्यारोारण मन्यस्य ष्या जिनस्य Watley | amare saws दशितः "'शब्डाजिनेन यज- ara दोखयति trary eae Creaiadteenat afear— माभ्यां यद्येक खाद्‌ चिणं qi पारं प्रतिषीगेदित्यन्तं” | aw: “sy द्िणं जान्वाश्याभिसर्पति, इमां frey fawaree देवक्ृतुं दशं वरूण avfamfy यथा ऽति विश्वादुरितातरेम

[arog Woe Won] TATGVATT | Ree

gaarwafuaray cea’ इति i दे वर्णरेव दमामचिषटाम- favat धिवमपाडदानख्ड अजमानसख सम्बन्धिनं दषं खण्डदध- मध्िामं ऋतु संजिन्नाभि सम्यमृपदिश्छ पारं नव। वयमपि पारं गन्त wenfe विनत्ररूपदुरितानि चया नावा warat तरेमं ut सुखेन ave खमयाभिमां छष्याजिमङूपां नावमधिर्रेम। मग्छश्व खष्टार्थतामाइ “taf धिय frenrwa Taare खथा BATA” (He ६का०।९्र०।दअ०) दति | AUTH: “efeut मेखलां पर्यवस्यति 1 wiaferars a oe पाडिमामामा हि्सोरिति'। “wey यजमानं वाचसा परा- छाति, far: waltfa wal यजमान wal मे यच्छ", इति। ‹'वषनख्यातोक्षा्ेषु यजमानं वादयति, नखशवाणां माऽतोका- शात्‌ पादि इति । दे मेखले त्वं अङ्गिरसां बम्बन्थिन्वसररसशूपा कम्बलवन्द्दुरसि अताऽन्नरसं मे प्रयच्छ। at पाखव fret लद्धन्धनेन वेदनारूपां at कुर्‌ । दे वस्त a far: खुखप्रदर- मकि, यजमागस्व सुखं प्रयच्छ, ममापि सुखं प्रयच्छ | हे वस at गखवप्रकाश्चात्‌ पाडि। ाखानकरानुशारेण © उष्डोषेति व्याख्येयं । तदि दं बाधा यनेन मन्तक्रममनख्त्योक्तं | WIAA AWARE aaa: पेवेपर्व्यमाहइ “fae: waTsaaa aaa दक्तिणमभ्सं यजमानः रोण ते। नसचाणां माऽतीकाशात्‌ पाति शिर sare प्रदक्षिणं बेदवति ति वाजखनेयकं'* ““अरमयो मेच्ञी वा मेखला freq एच्य- न्यतरतः पाशा तया यजमानं दौच्वति योक्तेण परीं अरग

2९८१

६०० तेकतिसीवसं डि काभाव्ये। [का०१।४०२। अ ०९]

सोति" । रष्णुसदृश्नो मेखला । जटासदुत्रं Ura । वन्त प्रावष्यं विधत्ते “ग्भ वा एष यदित eel वासः मराषते तैतु नभाः WSAT जायन्ते" (सं०६का०।९प्र-।देअ्र०) एति दी- चितस्य ग्भ॑रूपलं sewage प्रपञ्चितं “omar एतण्डविजे गभे कुर्वन्ति यं दोकल्वन्तिः' इति । wage गभ॑वेष्टममरूवं ¢ fave बाधकपरःखरं आच्छादनस्यापनयनकालं विधन्ते “मः णरा समश्य कथादपोर्ष्षीत चत्पुरा समस्य कयादपोर्ीतं गभः प्रजानां परापातुका स्युः क्रीते सामे पर्णते जायतं शव तदथा यथा -वसषीयासं मत्ययोर्णते तादूगेव तत्‌" (सं०4का०।९प्र*दश्र०) दति। मामे करोते awe जायते तते वस्तरापनयनं am । किञ्च त्यंन्तधमवन्तं राजारिकं भरति अमानां fecerat wteerfsariefa: खमभाया war श्रो यथापनोयते तादूगेव तदिति इष्टं ऊनेव्याङ्कि- रसोत्य सार्थमाख्यायिकया दश॑यम्‌ मेखलां विधन्ते “अङ्गिरसः gai लाकं यभा ऊ व्यभजन्त तता acafwan तेरा अभवच भरा यश्छरमयो मेखला AAA ATA "(Go Garo. woiewe) दति wiecear मामकानाग्डषौषां प- रस्यरेमन्नरमे विभञ्यमामे acafad तच्छरगामकद णविक्रेव- खूपेणा विश्वत तस्ादृ गंसोत्यादि मन्न उपपन्नः | मेखलाबन्धन- भरे विधन्ते “मध्यतः सन्नद्यति मध्यत एवास्मा ऊज द साति aaa BIA” (सं°६का०।१प्र० इर);

दइति। we यजमानस्य भ्ररीरमष्ये रसं स्ापवति। तस्मत्‌

ict, Ce Rok

weisfa a ऊजा waa रसं धारयन्तीत्य्थः । प्रकाराकरेण wade सोति “ag Fare नाभ्ये मे्मवाचोनममेधयं aaa: wayla ae चेवाख्ाऽमेष्यञ्च aaiafa”’ (de ६्का०।१अ्र०।२अ०) इति। weasel wiefs “cet Tata वकं प्राहरत्‌ स त्रेधा व्यभवत्‌ CHAM रथस्तुतोयं युपस्तु- तेषं चेऽग्तः रा अधीयन्त ते अरा अभवम्‌ तच्छराणा अशलं वदा वे WU: शुत्‌ खख वे area भाद वच्छर- मथो मेखला भवति वञ्जेशेव Urea चभं uae मध्यतो SIGA” (Fo ६ का०।९१्० ।३अ०) tf ये agar: शोषाः WATT: ते अरास्ाखुखरूपाः शरा अभवम्‌। ae वि- we “faszafa fase प्राणस्विटतमेव प्राणं मथतेा यज- मामे दधाति" (सं०्दका०रप्र०।दअ०) इति भराणापान- श्राजदक्तिभिः mee fare । wernt विधन्ते “vent भवति vert area” (deqatenweigme) दइति। tat wearet खदादिखितानां । मेखलायाक्गयाव्यवखां विधन्ते “मेखलया यजमानं दी लयति योक्केण पल्लीं मिथु- Wars”? (सं ०¶का०।९्र०।६) इति ABST यजमानस्य स्त, awe: wet: पुमानिति saat मिथनलं । बाधायनः ‘marwar awufaarer जिवखिः पञ्चवलिवा wrer रज्वा afteut तां यजमानाय प्रयच्छति oxe यागिरसि मा भा दि९शोरिति यजमानः प्रतिग्ह्णाति'" cfai श्रापसखम्ना ate) . मेने । wafamerar दद्यानिवमाण्थायिकयाः

१०९ तेत्तिसीय्सशहिताभाध्ये। [का०९।१०९।अ ०९]

विश्रदयन्‌ faust “यज्ञा ररिशामन्यध्यायत्‌ तार समभवत afextsaraa सा ऽमन्बतयोा वा इतो afraa ख xe भविष्यतीति at प्राविभ्रत्‌ तखा इण एवाजायत मा ऽमन्यत खा वे मदितेाऽपरो अनियते ख ददं भविष्यतीति wer अभ- ae योनिमाच्छिनत्‌ सा छखतवन्ना भवत्‌ ता्पूतवश्राधे जश्च ary WR न्यवेष्टयत तां Big न्यदधात्‌ सारृष्डविवाशा भव- fexw afrcfa मामा दिश्सोरिति छष्णविषाणां प्रच- च्छति सयानिमेव ay करोति स्यामिं दङिषार सथयाजगि- taxy warfare” (सं०६का०।९प्र०।दअ०) दति) wy- wae zfaur Zar खड संयागमिगश्ा$वमत्य तता जातः, सर्ग्वमिद मेशरग्ये प्रातीति निखित्य खयमेव <feut प्रविश ततेाऽ$जाथत | पुनरपि खस्मादपरसया जनियमाकः सथ प्रा- स्यतीति मला मातुरयागिमाङ्धिगत्‌ | खा च माता सषतुप्रशता पञस्चाददियामितेन बण्ध्याऽभवत्‌। तता लाके पञ्चाल्वीजा खलतवन्ना AAT । ततस्तां aft wa वेष्टयित्वा warafafa- amt at योनिं ष्णष्डगेषु निदो । तत दयं ृष्छविषावा यज्ञस्य भाग्या याभिः दलिशाया अषथवण्धता यानिः, tre कारणता याजिः। we: “sa at guera इति तया गेरेख्मद्धन्ति” । चे Gre भाभगसस्तापेत wad arag- fa मन््रसामर््थे दवति “ae ला सुससाचा इलाह तस्मारङृटपच्या WTI: GR”? (Wo दका०।९प्र०।२अ०) दति। नीवारादयेऽचष्टपच्याः। we: ““सुपिष्यलाण्वस्यै-

[का०६।०्२। अन्द्‌] =| Sarena, १०९

witha ced we जिरसि कण्डूयतेः इति। वदा कष्डुब- गप्रयोजनप्रसङ्किः तदा aan) हे शिरः at ाभनफ- Gta श्रषध्यथे कष्डुये । अतः पिप्यखज्ब्द खचितं मन््रसा- aa द्भवति “gferenadirnina rere तस्माराष- we: फलं wef’ (सं०६का०।९१्र*३अ०) इति। fare बाधकपुरख्छरं इयं विधत्ते ““यद्ध स्तेन कष्डूयेत पामनं भावकाः मजा: श्यत्‌ wa मद्रं भावुकाः रृष्छविषाशया कष्ड्यतेऽपि Zw wea प्रजानां गापीयाय'ः (संन्दका०।९प्र०।३अग०) दति । पाभाख्यरोगयुक्का दारि्चेण वच्ररहिताशेत्यथंः | fave बाधकपूरवकं छृष्णविषाणायाखयागं विधत्ते “न पुरा दरिषाभ्या नेतः छष्विषाणामवचतेचत्पुरा <feerdr wat. छब्डविषाकामवच तेद्यानिः प्रजानां परां पातुकाखया- श्रोतासु <feerg ware छष्टविषाणां प्राति afd aye ward यामिः रष्णविषाणा यानावेव afs दधाति awe warfare” (संन्ईका०।९प्र०।९अ०) tia cfa- ener मेता: दकिष्ठानाष्टलिग्मिरपनयनगात्‌। ्रवचुतेत्‌ परि- त्यजेत्‌। “चालालाद्धिष्णियान्‌ पवपति' इति चालालनामकात्‌ गतीद्धिष्खानामत्यन्ते विधास्यमानत्वात्‌ चात्वालस्य यज्ञयानिलं। बाधायनः “sara ऊषध्वाग्रमेदुम्बरं दण्डं प्रयच्छति, मुखेन afaavave देवे वनस्यतिरूष्वा मा पाद्योद्च इति यज- मानः ufavetfa”’ दति ्रापस्तम्ना मन्तेक्यमाद “aoe देवो वनस्पतिरिति तं यजमानः प्रतिगरद्यःः इति। दण्डखूपा

६० तेततिसीयसंहिताभाथ्े। [काण्डात्र०९।अगश]

वनस्पतिकार्थौ देवः खंपखाः | सुष्टपखायते ऽवषटग्ते मैषा- वरुणेन प्रेषकाल दूति खपखाः । डे ताद्ब्दण्ड anes ्रसमाप्रेनां पालय । यजमानाय दष्डप्रदानं विधन्ते “ara देवेभ्याऽपाक्रामद्यश्ञायातिष्टमाना खा वमस्यतीन्‌ प्राविभत्‌ः शेषा वाम्बनस्पतिषु वदति या दुन्दुभौ .याद्वणवे या aera चहीलित दण्डं प्रयच्छति वाचमेवावरुन्धे" (सं०दका०।९्र०). oy) vf णवो वेणः । कमेण गणा विधन्त “च्रादु-. AU UM उदुम्बर उच्णंमेवावरन्धे मुखेन ahaa भवति मख त Vara aH दधाति aqiaad weit YMA”: (खं ० का ०।९्०।४अ*) Ma) यजमानस्य cece विधन्त “ma सेमे मेज्ावङूणाय दण्डं प्रयच्छति मेजावरुणे fe पृर-. साङूलिग्भ्या वाचं विभजति तागलिजेा यजमाने प्रतिहाप्-ः fra”? (SoeaToiQueisse) इति। मेजावङ्शस्तच as गरष. Swear war wer विभजति। ते च विने यज्नमा-. नार्थ ताम्‌ मन्लान्‌ पठन्ति WaT मेजावरुणड्य aga दण्ड Sm: | TUT SM: MT यज्ञस्ान्ारमभं वाचयति।खाहा बन्न मनसा GET चावाषए्टयिवीग्वार खाहारोारन्तरिरूत्‌ Ter. यज्ञं वातादारभ इति woe: ““अधाङ्गुलीन्वेद्धति.). खाहा uy ममसे्ि डे साहा दिव cfs € arer. ए्चिश्या. दति इदे खारारारमरिषादितिदेखाशहा यज्नं वातरारभः दति मुष्टीकरोति वाचं यच्छति” cf रूारहाजष्डेनाव्यषेन अथाग्राद्णमधौ उप्रचणीयाः | मनसा यजममिगच्छामि

[का०६।्०२। wer | वेदाचेप्रकाह्ने। ` १०४

aa vfsarcafca च यज्ञ श्राच्ितः साकादेव ay वायोः प्रमादारारमे सेोऽयमुपकशक प्रकारः | तरे तद्‌ शंयति “@qrer uy मनसेत्याह मनसा fe परुषा यज्ञमभिगच्छति खारा ावाएथिवीग्यामित्याइ धाषाएथियेादिं ay: artr- Cremfcurfeareraeg हि TH: खारा जश्लंवातादारभ दव्याहायं वाव यः पवते स यञ्नस्तमेव खाचखादारभतेः" (संर ६्का०।६प्र०।४अ०) इति । वातख क्रियारेतुलात्‌ यज्ञरूप | अच Taree: कनिषठिकामारभ्य चतष्टणामङ्गुलीगां च- तर्भिंमेनसेन्येगभावः। पञ्चमेन मन्ेकाङुष्ा््वां इृटमष्टिवन्धा वाङ्कियमख्च । तरेतदिधन्ते ““मृष्टौकरोाति वासं यच्छति are wa’? (सं ०६का०।९१्र०।४अ०) til wae यज्ञ तिः 1 अध्वा; कञ्चिक्मन्लमुत्प्रा्य fafrag ““श्रदीलिष्टाऽयं area इति faaureare faq wat प्राह चिर्चेरभ- येभ्य Wat देवमनुख्ेभ्यः wre” (ं०दका०।११्र०।४अ०) दति । were वाङ्कियमस्त्र मक्षभ्रादयात्‌ परा faara निषेधति “न परा west ary fame await are fagayy fafegrqra”’ (संन्द्का०।रप्र०।४अग०) vfa. arefase बाज्विमाकं विधन्ते विमाककाले च ana कञ्चित्‌ मेष मन्लमत्पायति “sfeaq away ad कणतेति वाचं विद्धजति यन्ञत्रतो वे दी्तिता यज्ञमेवाभिवाचं fae- जति"*(सं= ६ का०।२१ प्र ०।४अ ०) इति । यज्ञाय Sad वा ङ्क-

यमादिरूपं Ad यस्यासा BHAA: | तथा सत्य क्षोर सम्पा- 2a

१०६ ते्तिदीर्यसंश्िताभण्ये। [का०६।प०२अ श]

दगप्रैषस्सापि यन्ार्थलात्‌ नायं वाभ्विमाका रावकारी। गख जादथात्‌ परा लाकिकवागु्ारणे arafeware “यदि वि- खणेदेष्णवीम्टचमन्‌ ब्रूया्क्तो धै विष्णुं नेव चश्च सन मातिः" (सं०&का०।९अ्र०।४अ०) दूति । वेष्णवी “Pawar लखा अनमः, इति कचित्‌, “xe विष्णविंचक्रमेः" cara अचर वि- नियोगसङ्गदः । OTA जयात्‌ षद्धिच्छैक षामेत्यजिन स्पशे त्‌ । इमामजिनमारोहेदभराल्यूगिति weet विष्णोव॑स्तेणाणेते सन्नरेत्थावेष्टयेच्छि रः | CH दथात्‌ BUF wa Mergfawer ॥ पि कण्डुयनं aft ar दष्डपरिग्रहः। BUFR पञ्च मन्त भेदेन विंद्तिः'*॥ इति । अय मोमांसा। पञ्चमाध्यायस्य ठतीयपारे चिन्तितं। “cfecuretudter किं वेष्यावोक्ठितः क्रमात्‌ Om: संखार Ha TETRA” ॥ रति, व्यातिष्टमे दीलाप्रकरणे अयते ““चाम्मावैष्यवमेकारज्रक- पाणं fadugifeaary:” इति । अन्यर्पि अतं “दष्डेन दोखयति मेखलया रौशयति ङृष्णाजिगेन cisafa”’ इति च) तज इषव ष्डादीनामपि साधनलाभिधानात्‌ waft दौरेति चेत्‌ । Aa देः कियारूपलात्‌ खंखकाररेत लं GH - -दणष्डारयस्ठ TVET ग पर्वं संखे प्रभवन्ति । न चेता- वता Tay Fae । दी किताऽयमितवभिनष्धाक्ङ्पसख eee

[आ०१।्०२।दअ ०२] Serdar | ` १०७

अेजनस्त Tyas | तख्यादिष्येव rer fafa: उतीवा- wree सप्रमपारे fafa |

"दष्छरीका tfeet a wa दारब्रभि्यैतं ।

waa wae मामखेलयुक्तिसरवात्‌।

म॒ख्ाङ्गदयगं मेवं पारम्पर्यं विडम्बना ।

वचन न युक्का ऽतः प्रधानार्थमिति Fert”? ॥ दति ।

च्धातिष्टामे टोकादखिष्ठ अयते “esa दशयति तस्व इा-

quwd दिशा" ति च| त्र रोका मस्याङ्गयारभयेारयक- राति तथा दिषापीति। ग च वाच्यं “Stent Straw cfeur”’ areata वाक्ये वषया मुख्धसम्बन्ध 'एवाऽवमम्बते ग लङ्गसम्बन्ध इति Crerefes area arta सम्बभरोतां स मामः पन- TH: सम्बध्य इति परम्यरथा रौीशादख्िणयारङ्गेरपि aaa ऽशि, marquee दीक्ादिकमिति wit qa: अ्यवदि- तसम्नन्थ एव Te अभिषेयायंः | तदसक्वे ठु परम्परया सम्बन्धः कथञ्चिदरञञेत | इहतु त्म्भवात्‌ पार्ये म युक्तं । तस्मात्‌ marred रीशादिक। चतुर्थाध्यायस्य दितीयपारे Fafaera

""मेजावद्खके दष्डटामस्य ufaafaar |

VATSURAATSUTSS धारणे रतलत्यतः ॥

युक्रापयकसंस्छा रादु पये Maa BHAT |

खित्वा परेषागवचने Tater sae तत्‌" ॥ इति ।

sarfrera शरुते (कोते aa मेजावदणाय दण्डं प्रय

2२

ec तेत्तिरीयसंडिताभाण्ये। (का०र।०२।अ ०९]

ऋति, इति तरेतद्ष्डदानं प्रतिपन्तिकमं। कुतः। Tee यजमानधघार णेन रतछत्यलात्‌। यजमाने इष्वयुणा दीशाबि- wy cet दण्डमासामक्रथाद्धारयति। wavarara “cay दोत्तयति” cia, “agiferces प्रयच्छति" इति। वस्मादुप- क्स्य cae दां परतिपन्तिरिति चेत्‌ । मेषं । दण्डे afaa- दुषयोगद्धापि सद्धावात्‌। यदा मेजावङ्णः खिला प्रषानन्‌- avafa तदागौमवखम्बणाय दष्डाऽपेखितः। अतरवाचातं “ew Tarrare” दति । तथा प्रतिपज्िरूपादुपयत्रस॑ख्का- राद्यक्मरूप उपयाच्छमाणः GATT: WwW । खपथाजकनि- मेव fe ees सेखकारस्य wef: । sven त॒ प्रतिप्ि- BIS संखारस्वादरमानपर्यवसायिलेन वत्कार्यपर्यवसाना- ALATA | तस्मायोजावदणसंखकाराय रणष्डदागमर्थकर्म। तथा खति निरूढ पश्ावसत्धपि Ofer द ण्डबष्पादनस्येतद्‌ां प्रयाजकं | ठतीयाथ्यायष्य दितौयपारे चिन्तितं |

“stron प्रवरेद्मीदग्रीनित्यादिकं war |

wud त्रतमिल्येवं पठन्वाचो विमश्चते it

wat विधेयौ काला वा मन््रावुत्यानमेाकयोः ।

विभियोच्या म कालस wear यच्छते विता ॥

मन््ा्यागन्वयात्‌ तज तदिधिर्गेव शक्यते ।

अगत्या लचणाष्यस्त तेन कालो विधीयते ॥ इति

ज्ातिष्टामे समामनन्ति “ofasare अग्मौरग्रीिन्‌ विद्र

दति । तचा “ad कृणेति वाचं fagaa” इनि । तचाग्मी

[Steger] वेदाथ पाष | Ree

ware afafaecetiziwed: wersta au कत्था waeret fafrqeya । तथा afe छना निधमितवाचा दी- fore वाज्विमाकं wi wuafa aa विनियच्यते। न चा- जत्थागविमेाकश्न्दो कालखचका । तत्काखयेो विधेयत्वे षति खदण्ाया श्रन्याय्यलादिति प्रान्ते qa: श्रग्निविहरणमेषे पयः- पानरूपतव्रतघम्याद गप्रिषे चाज्ितावेत मश्व मं Bere वागि- मेके च । atts समथयोर्विनिचोागाषम्मवादगत्या खणाम- wyiae sre: fated wa ee: 1 श्रापा देदोति fa- ver बिराद्‌ । विश्वे देवस्तेत्धगषप्‌ । cat fuafafa freq

दूति माधवोये वेदार्थप्रकाक्ने प्रथमकाण्डे दितोयप्रपाठके द्वितीयोऽनुवाकः ॥ ° ॥

देवीन्धियं मनामहे सुषडीकामभि्टय वचां यत्चवाहसः सुपारा AT HART | ये देवा मनेजाता मनोयुजः सुदक्षा दश्च॑पितारस्ते न॑ः पान्तु त ASAT तेभ्य नमस्तेभ्यः AVA त्वः सुजाणडि वय सुम॑न्दि- ate गोपाय नः AMA प्रबुधे नः पुनद दः। AH व्रतपा श्रि देव श्रामर््येधा । त्वं ॥ १॥

URE विश्च देवा श्चमि ATA ETA पषा सन्धा सामो राधसा देवः सविता TATA ATA राखेयत्ता- माभू भर मा पुखम्‌, Fait विराधि माहमायुषाः

१२०. तेत्तिरीयसंहिवाभाष्ये। [का०९।१०१।अ ०३]

चन्द्रमसि मम भोगाय भव वस््रमसि मम ममाय भ- वेखासि मम भागाय भव इयाऽसि मम मोगाय भव WRI द्वागेाऽसि मम भोगाय भव मेधीऽसि मम भोगाय भव वायवे त्वा वड्णाय त्वा नित्य त्वा MATE त्वा देवों रापो sat नपाद्य ऊर्भिंविष्य इन्दरियावादि- न्तमस्तंभो मा ऽव॑क्रमिषम्िमं तन्तु पथिव्या अनु गेषं भद्रादभि श्रेयः परेहि इस्यतिः पुरणता ते ्रसत्वथेम rer वर श्रा इथिव्या srt शचून्‌ wate सर्भवीर रुदम॑गन्म देवयजनं Viren fea देवा यदजुषन्त पुरै छक्तामाभ्यां यजुषा सन्नरन्ता रायस्यापेण समिषा मदेम ॥ ३॥

area याऽसि मम मागाय भव स्य aed fares तिश्च ॥ ३ ॥

इति वैत्तिरीयसंडितायां प्रथमकार्डे दितीयप्रपा- `

टके तृतीयोऽनुवाकः ॥

| दितीयानुवाकं ब्रतखन्पादनदी्ा विता । दीकितिन रेव- यजने wiad खति सामक्रयणादिखूपः करतुव्यवहारस्तत्र कटेः waa इति दतीयामुवाकं देवयजनखोकारो ब्र्डते। तत्‌

(wroteon een] बेदा्चप्रकाङ्ने। ` REL

खोकारादुष्वे समार्य देवयजने Bawa वक्षमुचितलात्‌ MARAT पुष्वैमनुवाकारो त्रतपानद्रव्यषन्पादनेऽभिधो- चते । बेाधायनः “qua च्राचाति, Zafer मनामहे सुष्टखोकाममिष्टये वचधां यश्ञवारस सुपारा नो असद a” इति । sve: “Safad मनामह इति waraa- fray? इति । अमीष्टाथेखिद्धये वं देवता विषधां कमागष्टा- गबद्धिं अनया qa खन्पादयामः | कीदृशो बुद्धिं खष्टडी- कां Geta ब्रहमवचेसधारणडेतुं वश्जनिवं हिका । सेयं बहिः खष्टपारङ्गता अस्माकं aw भवत्‌ । खुन्टरीकामिति पदखा- भिप्रायमाड “देवों fad मनामह cary awa तश्धद- यति" (सं° ९का०।९र०।४अ०) इति ्दुकरोतील्यर्थैः । खुपारेतिपदेग यत खचितं तदाद “garer ar ween इत्याह श्थुषटिमेवावरन्धे'” (सं दका ०।१०।४अ०) इति । बयः सुप्रभातं रतयश्ञप्रकाश्रगमित्ययेः । कश्यः “qa खौ ave वा चमसे वा fafre wa प्रयच्छति तद्‌ सितः परिभ्ित्य -ज तवति । चे देवा मनोजाता मनोयुजः wear दचरपितारसे गः पात्‌ तेना ऽवन्तु तेभ्यो Aes: Ure” इति । चशु- शादिप्राशाभिमाजिनोा ये देवाः सन्ति Acar पयःपानङूप- warrerfearsmifty एदि सन्पादनेन पालयन्तु । stew ‘Zany खत्पश्िकाखे मनसा सशात्पलाः। व्यवहारकालेऽपि म- नखा Gere | Wa चथशुरादिभिः सज्िरितविषया- waaay । सति तु मनः awa खखविषयेषु gre:

ALR लेततिसेवसंडिताभाव्ये। [का०१।्०९, य °ह]

जराः दशः प्रजापतिर्त्पादका aut ते दशपितारः वि- वारपरःसरं Wa विधन्त ‘omarfaar वदन्ति रातय लोकि- AS BTV ca तव्या a मिति दषिर्वे दोचिता यश्लुङ- AGAMA जुखयान्न जुडयाद्यश्रपररकरियाशे रेवा मभाजाता मनोायज इत्याच प्राणा वै रेवा मभेजाता मना य॒जसेनग्नेव परेशं जहाति AGI Wa गेवाङतं?*(सं° ६का०। दप्र०।४अ०)रति। Mifare इविदमथवादा न्तर भूयते “qe खल वा वेव मेधायाश्मानमारणभ् चरति चा दशिता यद- व्रीषेोमीयं ware आत्मनिष्छरयण एवास्य स तसात्‌ तद्य AT परूषनगिऋयणए दव हथो खल्वाङूरग्रीषेमार््या बा TH ठबमडजिति यदद्मीषामोयं पश्डमालभते वाजंन्न WATS स तद्छादाणश्यं वर्ष्या परिचरति खयेवेनं देवतथा परिक रति" (सं*६।का०।२प्र०।९१अ०) दति ज्राखङान्तरेऽपि “ख BNA वा एषं रेवताभ्य ्र्मानमाखभते चो Sifen:” इति! तथा उति दौचितख्व ve जदयद्रिशों जयात्‌ तरिं चज्नमान एव Ba wag wera त॒ faanfHitrwa awe we: प्रति- दिनानष्टानरूपं wa fafeda) ततर पष्॑प्रधिद्धेन aay आहवगीचाप्मो घो रामः स ware capa | way पराक Sfreratra: | saree प्रायाभचिषु इ वभामलात्‌। जत तोखकाटिवेन मुब्धयादहानाहामयारमाबानलाकरोवदवं, ते wigaa amy wai कुधादित्यनिप्राषः। Ararat: “we डंवे्रनयजजपति। अग्रे ay Grate वयर सुमण्दिषौमहि गा-

[ wtegts ०२ ०₹ | वेदां प्रका | ९१९९

पाचनः Wa । प्रबुधे गः पुनदंदः”” टति। wae: “UR ay Grae खंप्यन्रा वनी यमनि मन्लयते' `इति समन्दि- Safe निमयाः वन्तः खयामः, मः अस्माकं were विभाज्रा- भावा WHY जामरखाय ददः साम्ये Tf भयप्रसकति zw- यन्‌ मन्तरं वाचषे “सखपन्तं वे Difeay रासि जिधाःरख्न्यद्निः खल वे राहा श्रे ay EMU वय उमन्दिषीमरीत्था- चशाग्रिमेवाधि्पां wer खपिति cwarerrwa]” (वं ६ का ०।९प्र०। ४ऋ°)। He ““श्रयाध्वयर्मव्यराचे wee wee यथुवाच यकि । aaa जक्पा अविरेव wt amar) नं चञेव्वीख्ः'' इति । काच्चाख area we: | जतयं्प्रसकतिं रर्धयम्‌ प्रथमं ag व्याचष्टे “wwafaa वा एक करोति या दीखितः खपिति Ba जतपा असोत्धारा्भिवै रेवाां त्रतषतिः र एवैनं त्रत- म्ल कायति" (संन्द६का०।१प्र०)४) tf अविकलं करोाती- me: मभु्येषु fae जतं मबग्थावतारे फलयतोति wet निवारयन्‌ दितोयपादं ares “देव wt adfaare शेवः WF सम्‌ मखेषु” (सं ०६का०।९प्र०।४अ०) एति, अता तरतं वमाधातु warfa | अभिया दिवः wafcerfcarert पुरो अम काक्धादि मन्धेव्वयम्भिः स्यत इत्यभिप्रायं ठतीक्पादे खयं दककति “a अन्नग्मी ख tareay fe यन्नेव्यो उतेऽप ३ दौशि- तात्‌ were ia द्‌ वताः. क्रामन्ति" (Go ६का०।९ब्र०।४अअर) दति । बेाधायनः “we सनिहारान्‌ afeerta © थं मन्क्तेन at ्रत्वाख्णास्तीकि तं wenafanfearfa : विने रेक अभि

2 ष

-

१६४ तेत्ति सीयसंडिताभाष्छे। [का०९।प्र०२।यअ ०३]

मा माऽवदजन्‌ पुषा खन्या सामा राधसा Ta; सविता वसावसु- दावा द्याहरणमतं दृटा जपति, Arar era । राखेयत्‌ सोमाऽ WaT AT मा एणम्‌ ger विराधि माऽदमायषाः› इति। afara- aaa दिर ष्वा रेयद्रष्यमच्यते । सनिहारा द्व्याणामाने- ATT | श्रापस्तम्नस्त प्रकाराशरेण मग्लविनियोगविष्छेदावाद “विशवे देवा अभि मा माऽवद्टचल्निति प्रबुध्य जपति । पवा सन्येति सनिशहाराग्त् ५ शास्ि। wanda: प्रतिमन्तं यथाखिक्ग प्रति- aerfai 2a: सविता वसेावखुदावा twats’ इति। ed Tar अभितः पालयितु at जात्य तिष्ठन्त। पुषा पोषके देवा खन्या देयेन हिरष्णद्रव्येण सदहाऽऽयात,नामोा राधसा साधकेन aay सदहाऽऽयातु, वसेवखम्नरस् गवादेः राख Frat देवो वसु- दावा वसुप्रदः WTA | ₹हे सोम असिम्‌ कर्मणि अपचितं दयदेडि पला waa मा मां एन्‌ पुरयम्‌ ग्य आभर श्रा- हर । अं Breer मा विराधि वियुक्ा मा ost) प्रबुद्धा अपे- fering व्याचष्टे “ay वै दौकितात्‌ सषुपष इड्यं देवताः कामन्ति fay रेवा अभि मा मावदटबजित्यारेखियेशेवेनं रेव ताभिः सलयति"” (सं०्६का०।रप्र०।४अ०) xf aqua: gua wiifeanada तदभिमानिरेवताभिखायं ae संधाजयति । विपरसे बाधकयुरःखरं wr wat भरेव्यमं we भागं व्याचष्टे “वदेतद्यजनं ब्रयाद्यावत एव पथ्एगभिदीरेत तावन्ताऽख पथवः स्यराखेयत्‌ arses भरेल्याहापरिमि- तामेव प्ट गवरन्धे"' (सं ° HT eo swe) इति i रोशाकाे

[कऋा०९।प्र०२।अ ०३] वेदां प्रकारे | | ९१४

विद्चमानान्‌ यावतः पश्एूनभिप्राण Sea मन्लागुक्ते तावन्त एव S:, मन्ता तु तस्षामथ्यादपरिभिताः पराके भवन्ति पष्ठभिद्रं यानराण्छपख च्छन्ते | ““सच्मसि मम सोमाय भव वश्मि मम arava warerfa मम भागा भव warsfa मम ware भव हाभाऽसि aa भामाय भव मेषोाऽसि मम ममाय मव" दत्येतेर्मन्धेर्यथाखिङ्घं ag Vara ws दिरण्छं । Sart भाः । तेन तेन मन्ते तन्द्र व्याभिमानीरेवताब्डयमको- व्याह “axafa मम मामा भवत्या यथारेवतमेवेनाः प्रति- uwifa” (सं०्द्का०।९प्र०।४अ०) इति एना fererfe- war दिष्छिता दकिष्ाः। कश्यः “ताः समुदायत्य रचन्ति। तारां चा vata faad वा वायवे त्वेति तामनुदिन्रति,याष्‌ वापा वावरूषायलेतिर्तां,चासंवा Waa मते वा पतति fawa- लेति at, यामिव व्याच्रा वा न्ति इद्रायलेतिर्तांः' cfa: अगदिन्रामीति te: विप खपच्योदूंवणण्षणे wala “वा wa ला वर्णाय लेति यदेवमेता नागुदिजेदयथारेवतं <fe- वा गमयेद्‌ CAAA THA यदेवमेता अनुदिष्नति वथारवत- मेव दिष्ठा ममयति ग देवताभ्व श्राटख्येतेः (सं ० ६ का ०।१प्र०। gue) इति। गेाधायनः “aq यद्यपरिथाणा* श्राप उपा. सिगण्डन्ति werafa । देवीरापो पां न पाञ्च ऊर्मिंईविष्य इण्ियावाश्यदिन्मसं वा माऽवक्रमिषमच्छिलं तन्तुं ए चन्या अमुमेषमिति सं वा गाहते खं वा aca” इति। ्रपरियाणा

* बद्यपरिवाग इति Ge | ४६2

दरद्‌ तित्ति सीयसंडितामाष्ये। [का५१।प्र०।अ०र्‌]

भममविरोाधिग्ध मा्गमरसिवन्धकाः | आपस्तम्बः “प्रयाणे दवी- राप इत्ययेाऽवमाइते। अच्छं ae एथिव्या अनुरोषमिति हस्तेन wre विष्छद्राद्यापारातः' दति wear कनापि निक न्तेन रेवथजगादन्यश्र चेत ATTA एथनरणोबद्नीन्‌ खमा- राण्य रेवथजनं गच्छच्छ्ये प्राप्तायां wayne | अः पालपादित्यग्मिषम्बाधनं । रहे देव्य Ara quia च wfad यारेन मा ऽवक्रमिषं । Stew aia: | ्रीञ्चा्त्पादनेन दवि- Gra: खकोयजछपानेन इदङ्ियशक्तिकारौ eat गिवतंयम्‌ अ- fren: afe Greed एथिव्या अच्छिन्नं तन्तु सेतुमगुप्राण लस्यापरि गच्छामि | ufaawearfanraare “'दवोरापा अ~ पालपादिव्यादड यदा में ufsyay aed तदा माऽवक्रमिषः+ fafa वावैतदाह": (सं°ईका८०।९प्र०।४अ०) एति ₹हे अप कूति*। तभुद्रब्दाभिप्रायमाह “च्रच्छिलं तन्तु, एथिवया अ्रमु- गेषमित्याड सेतमेव शलाऽच्येतिः (सं°शका ०।२प्र०।४अ ०) fa} aruran:“‘ewufaaaar प्रयाति wzizfase: पडि we सूतिः पुर एता ते owe” tf “ay aw वद्यम्‌ भवति लद वस्यति अयेमवस्य वर शआाप्रथिष्या"” इति। ^“अथादित्यमु- मामुपतिष्ठते, Wt wee wary सर्म्ववीर tha” दति । श्राप WAG जीन्‌ HTT eT fafrrayg "छ्य गरणिष्वप्रीन्‌समा- Tig रथेन प्रयाति तदभावे रथाङ्गमादाय भद्रादभिशेयः? इति । अचार्थक्रमेण देवीराप दरत्धसमात्‌ पूवंमेवायं मन्भाऽवग-

* वाव RMF कार UI |

[क ०९।०२।यअ oe Saraswats | RLe

WS, । हे रथ भद्रात्‌ प्र्सादस्माज्निल्याप्मिडाचच्वानात्‌ Fe: wfanf< sfauwa सामिकं देवयजनममिप्रयाडि 1 we स्तिः पुर एता लव पुरता नन्ता असु भवतु Wy प्रयाणः दूष्ये एथिग्याः सम्बस्धिम्या wary वरे AE खाने E cat गतिं wae ख्मापच । हे रथाभिमाजिन्‌ wigs राच्चसादीन्‌ आरे टेवथजनादुरो HR | क्यः “त्रय यज aware भवति लद वख्छति एदममग्ध रेवयजनं एथिव्या दत्यन्ादमुवाकख्ठ'" ईति। a4 we Usararaa “.एरममग्म देवयजनं yfuar faa देवा यदलवन्त पुर्वं क्या माभ्यां यजषा TTT राय स्योषेशषमिषामदेमः, दति । vfwar: सम्बन्धि चट्‌ वयजनं एद्‌ तरिङममन्छ वयं Wat: | यदे व्यजने पुवं fey wa देवा क्सामाग्वां यजषा अजुषन्त असेवन तद्य मागत्य वेद जय- SAA: सामथागं TCH: सम्बक्पारं नयनो रायस्येषेण WATT VAM समोचीनेनान्नेन च मदेम इव्यास्मः | भदरा- दभीत्यादिमन्वार्थः we vafata बाह्मणेनाच्र व्याख्यान मुपेचितं । श्रोपानुवाक्यकाण्छे तु दीकितिनियमप्रसङ्गात्‌ व्या ख्यानं तं । तज ङरस्यतेरपया गमा ““अभ्निवै Afera देवता शाऽसख्मारेतरिं तिर इव afé arfa तमोश्वर रासि © न्तोभद्रारभिञ्चेयः प्रेहि ewafa: पुर एता ते अस्ित्याह we वै gaat डदस्यतिस्तमेवाग्ारभते स एन amr दति" (कं०्दका०।१प्र०।१अ०) दति । यदा Hifearsfa- Bwana प्रथाति तदा sfafecfea इव Ht पाल-

ars Sfercterefearars | [का०१।्र०२।खअ ०९]

थति। तते Tete art इन्नुमीखराणि wafer तच हरइ Wat युरते च्छति सति अभुगच्छन्तमेनं रच्ावाधपरिदारोक ख बरत्यतिः खन्बक्पारं गयति। owe Vay भागेषु प्रतिपाचाऽथैः प्रसिद्ध care “एद मगश्छ facet एथिथा tare देवयजन ५ छेष प्रथिव्या आगच्छति या यजते विशे रेवा थरजषन्त gs care विश्वे Wagar Grew चद्‌ नान्मा WHITH यजुषा GTM CATE खक्धामा- ग्या, छेष चजवा सन्तरति या यजते रायय्ताषेख समिषा म- रे मेत्याहाज्िषमेवेतामाज्रास्ते” (सं्दका०।९्र०।१६अ०) ch अध्वयमरखलयो जाह्ञणा वरेवथजनमिदानीमधितिष्टन्ति त- देवाः खयं सेवमाना एतान्‌ Say | ST अजते स एव षन- रतीत्यन्वथः । अज्र विनियो गखङ्कुहः । “2H wt ओधयिला 8 wave: पेत्‌ अग्रे ल्यज्ञप्रिमाइ लं प्रबुद्धा जपेत्‌ तथा ॥ विश्च cata पूषेति खनिहारानुज्रागं । दवा वसुग्डखण््रं षद्धिस्तब परिग्रहः ॥ वाय नष्टामष्यु wat सन्वा WHat च AT YA देवीरापो विगाद्याच्छं खोष्टमण विमद येत्‌ ॥ भद्राद्रयेन यालेर याग्नि व्यवख्ितः। अमुवाक कतीयेऽस्मिन्नदिता एकविं्तिः”॥ इति। अथ मोर्मासा। एकादशाष्यायस्य equa चिण्तितं। “Sqr मन्त्रा चवत्धाना वा ऽऽघाख्छन्तरायतः।

[ का०९।प्०२।अ ०३] बेदाथ॑प्रकषार्े | Rte

BE ब्प्रटष्तलाजिनमिन्तामेदतः waa” ॥ tha

Ofers wwrrgucesfancarr sawed fr fea wuss: पठिताः | aan व्रतपा असोल्यादिकः qya- mi) रेवीरापा अपाल्पादित्यादिनगदौतरणमनग्तः | उन्दतीर्बखं धन्तेत्यारि रंशिक्तेद नमन्तः | अबद्धं मन र्लारिरमेष्यद्मम- न्त्रः । यदि* निद्रामध्ये प्रमोधेरश्पेव्यवधोयेत गदी च वडब्नःसा- ताथुक्ापि दोपः इष्टि रेभः अमेध्यानि च TH: तद्‌ तैरन्तरा- चेनिंमिन्तषु विद्यमानेषु गेमि्तिकमनग्ता ज्ावतनीया इति परापत aa राजिगर्तां weet निद्रमुदि ष्वमन््राभिधागालिमिकमे- कं । एवमुन्तरजापि चार्यं rarer खाट न्तिः । तचेवान्यचिन्तितं।

“gare were मन्ता भिन्ना मो art faa wa: | प्रथाणभेराद्धिल्ा नो sararat नि afera:” eta

axiefasia दत्यादिप्रयाणमन्तः। aw Mifare निर्ग मगमारभ्च पुनः प्रवे्पर्थन्तं विञ्रमब्धवधागेऽपि प्रयाजमेक्या- THAI प्रयाणं, तता न मनग््ाटज्तिः |

अथ कन्दः, रैवीन्धियमित्थग्रे लमिति चेते अनगष्ुमो। wag इति गायनी । fea रेवा इत्येकपदात्‌ जिष्टुप्‌ । एदमग- कोति freq +

दति माधवे वेदाथंप्रकाञ्ने हष्णयजः संडिताभाखे प्रथ- ware दितीयप्रपाठटके उतीयोाऽमुवाकः ॥ ° ॥

» यदि faxraw carte पद्किदयतात्प्वायं सन्देदवश्चात्‌ खाद पुरूकषयेऽपि तयेव विद्यमानल्वात्‌ सं्ोधनमङ्ृत्वा वधा प्रतिद्ापितं। r ऽर विखमैः इति ate पार |

BR तत्तिरोवसंङिताभाष्ये। [का०र।प०२।व् ०९ |

द्यन्ते शुक्र तनरिदं वस्तथा सम्भव UIT गच्छ जूरसि धृता मनसा HET विष्ण॑वे तस्थास्ते सत्यसवसः प्रसवे वाचो यंबमशीय खाहा शक्रम॑स्यशटतमसि वेश देव इविः सूथेस्य चधुरारशमग्रष्णः कनीनिकां यदेतशेऽभिरीयसे भराजमाना विपश्चिता चिदसि म्‌- नासि धीरसि दधिणा ॥ १। - असि यच्निवासि कछ्षचियास्यदितिरस्युभयतःशी- wit सानः सुप्राची सुप्रतीची सम्भ॑व मिषसूवा पदि बे भातु पूषा ऽध्वनः पाव्वन््रायार््यश्ायानु त्वा माता म॑- न्धता मनु पिताऽन्‌ साता सगभ्याऽनु सखा सयुश्यः सा देवि देब मच्छ्ीन्द्राय सोमः UTI म्िबस्य पथा fet सोम॑ सखा पुनरेहि सहरय्या ॥२॥ दक्ठिणा सोम सखा पञ्च च ॥ ४ ॥ इति तेत्निरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे दितीयप्रपा- TH चतुथाऽनुवाकः ॥

तीये देवयजनं Stead अथ तसन्‌ देवयजने सामथागा- पयोागिसाम्‌ं क्रतं सोमक्रयणणेदिषयं होमादिकं चतुर्यऽभिचधीयते। द्यन्ते waaay ITAA: । प्रायणीयासंम्बन्वि यर्प्रा- वाज्यं तेमाज्येन सामक्रयणोमीचमाणेा IAA) तता मन्व

[चार श।प्र*२। wo 8 | बदार्चप्रकाद्च 1 RRL

STAT पृथ प्रायणीवा सोमक्रयणो चानुवाकदयेन ब्राह्मणे- wisfaritad तच प्राचणो्यां प्रक्षोति^“टेवा § रेवयजवमध्व- aura दि म प्राजागम्‌ तेर्‌ र््यान्यमुपाधावन्‌ त्वया प्रजा- माम ब्रयेति तेऽदित्धा समभियन्त लया प्रजानामेति खाऽब्रवी- WC शे मह्मायणठा Ua at यश्चा मदुद्‌यमा असन्िति तसखयादा- दित्यः प्रायशोये यज्नानामादिद्य उदयनोयः” (do ear १्र०।५अ०) दति) टदेवयजनायंमयं vse: समीचीना न लितरं दति fred afta नं प्ररं मिखित्य परिभरमणेन fen प्राण प्राचोनवंन्रादावषमथाः WaT.) ततख्छमेव दिशं ज्रापये- wa परस्परं वदन्ता दिभ्विलाकन*ब्रक्रिमदित्यं भिचितवन्तः। ar चादितिरभ्रवोत्‌। सामयागानां प्रारम्भखमाध्यार हमेव देव- at warafafa वरमयाचत | प्रयन्ति प्रारभन्ते अमेन देवता- स्येति प्रायणं । उद्यन्ति उल्िष्टज्ि समापयम्धमेगेति उद- aa) अहमेव प्रायणं आरारम्भदेवता येषां यज्ञानां ते amr- WUT: | अश्मेव उद्र वनं खमात्िदवता येषां यश्नानां ते मद्‌द- amt: | तस्मादेवं ठतलाददितिदेवताकः प्रायणोययागः क~ wey: | तक्मसङ्गादुरयनमयागेाऽपि faired: चअ्रदितिरोका प्रधानरेवता चतल्च्ङ्गदेवता cafe wat विधन्तं ““प- अदेवता यजति wafer fant awa wat पञ्चाच्तरा Of: WT यन्ना यज्ञमेवावहन्धे" (Fo CATIA T 1 Wo) दति । fefiady देवताविशेषं faurag want "पथ्या afa-

# दिग्गाधक aT. |

QR तेत्तिरीयसंडिताभाय्ये। [का०१।,२। अ ०९

मयजम्‌ प्राचीमेव तया fet प्राजानश्नग्मिना दिष्ठा सामेन प्रतीको सविचादौचीमदि्योदा"' (सं०६का०।९्र०।५अ०) इति । खरिसञ्न्ना देवता पथ्या पथि साधुः) दिण्विप्रेष- बाधनशूपे मागं ङुत्रलान्‌ fare “पथ्या खस्ति यजति प्रा- waa तया दिशं प्रजानाति पथ्या afafagrsatarart यजति weit वा एते यज्ञस यदप्मोषोमे ताभ्यामेवागुपश्च- त्यप्मोषामाविद्रा सवितारं चजति शविद्धप्रखत एवानु पश्चति सवितारसिषटादितिं andra वा afefaceraa प्रतिष्टाया- mamta” (सं ६ कऽ०।९्र०।५अ०) दति । श्रथानुसारेणए* ₹ा- मविभरेषा दिग्विशेषेषुकेयाः । चदं यरूपेण प्रजं सितमद्मोषे- मयोः सद fadte:) Wag तयोः क्रमभावी दिगभेदाद्ाश्या- मुवाक्याभेदाख | ततेाऽप्निमिदरा सामं यजतत्यपि वाक्यं द्र्य । तये खश रदार्गिंकाच्यभागव्राह्मणे प्रपञितं । श्रत्रादिते- खरुदामः, आदित्यः प्रायणीयः पयसि चर्रिति शाखाग्भरेः समाशानात्‌, WI तु रेवताम्तराणां। तथा च wi “चतुर्‌ अचज्यभागान प्रतिदिभरं यजति इति। ख्छगनवचम- मध्वर्थे विंधन्ते “afefafagr मारुतीगचमन्वाह मरता चैः tant विशि देवविभरं खलु वे awa मनुग्यविश्मनुक- श्यते यश्ारतीम्टचमन्वाइ विधां we (संर दका०।१अ्र०। ume) इति। मर्ता aga caer मारूतीति। त्याच खं ““मार्‌तोग्टचमनग्वाह मर्ता यद्वा दिव इतिः इति ।

* अर्थवादानृसारय इति Fo qe |

[ा०९।१०२।ख ०९] बेदारचप्रका्च | BRE

एकागपश्चाज्रत्‌ URNS: सप्रगकरूपा मरता मनु्धवेश्वहे- वानां धनबण्यादकाः प्रजाः। अनेन मन्लानुवचनेन देवविशा समरः खव्यापारे कपा भवति तच्च कच्यमानममगङ्ल्य मन्य WNIT: करयते | War array प्रजानां wg भवति। uaqgan चादकप्राप्रं fafacyavacia “agatfeste वदन्ति प्रयाजवदमुयाजं प्राचणोयं काय्यमनुयाजवदप्रथाज- सुदयगोयमितीमे वै प्रयाजा रमी अनुवाजाः 84 घा य we सन्ततिः” (सं°ईका०।९प्र०।५अ०) th: प्रमुखे य~ व्याः समिधादिनामकाः पञचप्रयाजाः। अनुपश्चात्‌ BATH यष्टव्या बर्हि रादिनामकास््रयोऽनुयाजाः | तदुभयं प्रायणोया- दवगोवयेारिष्यारतिरे्तः wi तच प्रायणोयायामनुया- लागृष्टाने यागः समाणेत। तदत्‌ उदवनोवायां प्रयाजानु- छाने STAHL प्रारभ्येत। तथा सति सामयागेा मध्वे बि- feqai खभयव्जने तु सामयागस्छ प्रारमङूपार्यां प्राच- Wasser अनृष्टोयमाना CA प्रशा: प्रयाजाः .समा- भिरूपा्थां उदयनोयेष्टावमष्टौयमाना जमी परोशा w- ाजाः । तथा खति प्रयाजानूचाजदयेन TWAT या खनति: tare सामयागश्छ मध्ये विष्छेदरादित्यलक्ा सा खमातिः सन्पद्यते। पव्वप्ं दूषयति “aq तथा न कायंमा- त्मा तै प्रयाजाः प्रजानूयाजा चत्‌ प्रथाजानन्तरियाराक्मान- मनग्तरियाथ्दभुयाजानन्तरिथात्‌ प्रजामन्तरिया्चतः खल्‌ वै

wwe fare. करियते तदनु यज्ञः पराभवति ay परा- 98 4

RRB तैत्तिसोवसंश्टिताभाष्ये। — [aterimeniaes ]

wat यजमानोाऽगे परा भवतिः (So gate ge) cia) आत्मने वा Targa नाऽन्नरायः Fre शक्यते wat ed acpfaare: | fagrnare “प्रथाजवदेवानूयाजवत्‌ प्रायणोयं काये प्रयाजवदमुयाजवदुदयनीयं नात्मानमन्त- रेति म प्रजां न aq: पराभवति न यजमानः (do ६का०।९प्र०।४अ०) इति। विच्छेदपरिडहडाराय विधन्तं “भ्राय- wre निष्कास खदयनोयमभिगिवंपति शैव सा aya स- wifa:” (सं०्६का०।१प्र०।५अ०) til प्रायणोययागसम्ब- ` fa चरूपा्रमप्रशाच्य मिष्कासे wafensa fadrary ave al सक्तिः सेव सामयागस्याविष्छदखूपा सा सम्ततिर्भवति। प्रायणोयोादयगोययेर्देवतरेक्येन याञ्चया Tas यत्या संविधन्ते “थाः प्रायणोयसख याच्या यन्ना उदयनोवस् UAT: कुयात्‌ परार्म खाकमारोहेत्‌ प्रमायुकः STU: प्रायणोधसख् परोाऽनुवाक्धास्ता seas याख्या; करोत्य- faa ara प्रतितिष्ठति” (अंन््का०।१प्र०।५अन) दति। खस्तिखद्धिं प्रपथे अषटेत्याच्चाः प्रायणोयस्य ary उद्‌- wraurfa तथेत्येवं afears: | तथा सति प्रतिभिदन्ते- THTATURATAT SAT RTARTA OUTHS: Glas ससा fata, तस्मात्‌ तेषां wer न am: 1 arg खलति गः पथ्यत्याच्चाः प्राचणीयस्छ पुरोऽनवाक्धाः तासां षाञ्याले सति खखिडोत्यादीर्नां पूीक्ानां परोाऽनवाष्यालाय प्र तिनिटृत्तेः । यजमा नेऽप्यस्िम्‌ सेके प्रतितिष्त्येव । शत्यं

[ wteq Wen च ०8 | वेदा्थंप्रकाशे | | | ३२५.

मायणोयष्ठिमुक्का शोमक्रयर्णो ay Braet सोपाख्यान- माह “ory वे खुपशीं चात्मरूपयाररद्धंताः खा कद्र; सुपर्णा मजयत्‌ खाऽज्रवीत्‌ ठतीयश्चाभिते दिवि सेमस्तमाहर तेनात्मानं निष्क्रीणशव्वेति"” (doeatonmoieme) tf Sx: सुपर्णी Wa पन्यो पराजये दासीलं अभ्यवेत्य aaa area मभेवेत्थरूद्धेतां । तच मध्याः कट्रजयमुचिरे। खा च कद्र: सुपर्थोः aman परिग्रहम तयो चनापायं खयमे- arefegu टताऽस्मात्‌ शेकादारभ्व गणनायां तीया खर्गलाकसरस्मिन्‌ सामा वन्तेते ayaa: सत्थमित्येतेऽपि Sar: चुषष्टाभिधेयाः। तख्ारितसतोयशामिति विभे- eal साम त्य दन्ते ष्तिलां मञ्चामि cf. सामा- रशं wanafad तिरा “xa वे TATE सुपर्णो ढन्दा- ` शसि सापरंयाः”” (संन्दका०।१प्र० ६०) इति | गलाक- Bway कद्रुः TATA न अकरोति सुपर्णं त yee ङ्वैलाद्त्यतमखमथानां मायश्चादिरूपाशां अपत्यानां सद्धा- areata | य घा सुपर्णी खपत्राणां गायश्चादोनां अगे GTM स्यष्टोकरोातोत्याह “वात्रवीदस्मै पितरो wart बिष्डतख्लती यस्ामिता दिवि रमस्तमाहर तेनाह्मानं जिण्क्रोणीष्वेति मा कद्रवे चत्‌" (सं०६का०।९प्र०।६अ०) दति पुंनाभगरकापलङिताद्‌ fare दुःखात्‌ गायन्त दति पजा: सान्‌ पचागसते एलादृक्ञापद्रवपरितराणाव माता- fantt gaa: रे maize: कद्ःवचगमवगत्य यदु-

art तैत्तिरीयसंहिताभाष्ये। [का ०९।०२।अ ०४

चितं त्‌ कुरुध्वं । मायश्यादीगामेच्छिकश्रीरधारित्वात्‌ पत- aafacg | तज प्रोढल्ादादरै जगतो wasa cary ““जम- ल्युद पतखतदं भारा सतो शाऽप्राप्य way AS FT TT अमोयेतार खा पष्टमिख war चागच्छत्‌ तस्ाव्णगती दन्दसां WIAA तस्मात्‌ Wart दोच्ापनमति' (सं ` ६का०।१्र०।६अ०) इति पुरा जगत्याः पादस्य चतुदत्रा- STAI | तादृशी जगती wera गला खानभ्राजादिभिः भामरखकेः TY युध्वा सोाममप्रा्य श्रद्रौषोमीयख्वनोयाम्‌- wera दशिसाष्यदौलाञ्च wile खकोये wets arifefuatra खति पराजित्य शमागता। यस्माष्जगती aaa तस्मात्‌ शेवात्यन्तपश्टप्रदा यतः पष्भिः सह दी- लाऽऽनोता। ततः पश्चधिकखाधोन wear eat रीखायां waa) तथैव fess युद्धं दर्भयति “जिष्टुगद पतत्‌ war- THTSTT सती खाऽप्राण न्यवन्तंत तस्ये इ VIT श्रमोयेताश सा दक्िशाभिख तपसा चागच्छत्‌""(सं* ६का०।९प्र०६अ०)दइति। गाखेत्यश्चदयेत्यारया <feur अश्नपरित्यागमृष्टिबन्धवाग्यम- नवमोताग्य्छमङृष्णाजिनप्रा वणादिक्तेशसदिष्णुलं तपः । प्राण- afmae गवाश्वादेद्‌नमधिकं तपः । चिष्ुभा तदागयनममुप- पादयति “तस्मािष्टुभो Gra माध्यन्दिनि सवने दक्िणानी- यन्त एतत्‌ खलं वावतप द्यावः खन्दरातिः' (सं०६क०, ९प्र०।६अ०) दति । माध्यन्दिनसवनस्य जिष्ठुगभिमानिनी द- वता। ततखदेव Faget लेकः खानं अ्ररौरप्रथाखाद्पि धन-

[ateqimenimes] वेदार्थप्रकाष्। ३२७

इानिरृतख्य मानसप्रयासस्याधिकत्वादगन धनेन परोापओीव- ना दानमेव महत्‌ तप दृत्यभिन्नाां मतं । गायश्यास्॒ युद्धे जयं द्यति “गायश्युदपतखतुरचरा सत्यजयाज्ज्येोतिषा AAA अजाऽग्वरन्धत्‌ ATMA WAY aT ae चाररख- aft चाऽखराणि aratsetr waqga’ (सं०्का०।१प्र०। ६अ०) इति। सहायरडहितयोः gear: पराजयं इष्टा गा- यचो स्तयं TAT सह उद पतत्‌। साजा May खकोयेन च्यातिषा तं शाममभितेा try) तस्ाद्रोधनपयायचेपणा- यादजधाताः अजति माम frag waracrat गयीं प्रभंसति “ब्रह्मवादिने acim कस्मात्‌ सत्यादयो कनिष्ठा इन्दसा सतो aaa परीयायेति षदवाऽदः साममाररत्‌ AGTUMAS Tir, तस्मात्‌ तेजखिनो तमा? (He ईका ०।६अ०। que) इति) तस्मात्‌ सत्यात्‌ कारणात्‌, कनिष्ठा न्युना्रा य- wae प्रातःसवनं । तच बदिष्यवमाननगान्ि प्रथमस्ताचे उपाक मायता मर इत्याद्या छता गायश्यः सेयं VHA: | ब्रह्मवादिव्बेव बुद्धिमन्ता aaareatars: | यस्मा- दिवमद्‌ाऽमृश्नाक्नाकात्‌ शोममाइरत्‌ तस्मादखा मखप्रा्ति- GWT | मृखल्वादटेवाद्या खेजाबाङख्यं | आहरणप्रकार द्यति “पद्यां दे खवने समण्शटाभ्‌ मुखेगेकं agen समग्टात्‌ तदधथत्‌ AGE दे सवने इटुक्रवती wire माध्यन्दिनं ख तस्मात्‌ कतीयसवन खलोषमभिवुठन्ति धोतमिव हि म- ww” (सं०्दका०।९प्र०दअ०) दति afwear. गायो

RRS afectrdfeanira) [कार९।प्०२।अ१४]

BATAVIA BATT vat day ठतीयसवनपम्याप्ं सामभागं weuenat dom तदोयं रसं पपोा। यस््नात्‌ Vat धता शामभागा न पीते तस्मात्‌ प्रातःखवनमाश्य- न्दिन सवने श्डुकषश्म्दाभिपेचेन सोमर ेनोपेते | चस्ात्‌ ठतो- भागः पोतः तस्मात्‌ पीतलं मन्यमानाः AAT ws जोषमभिषुणयरिति प्रासङ्किकं किञ्चिद्विधाय तजापरं विशेषं faut “श्राशिरमवनयति ख प्रटक्रतवायाऽयोा सम्भरत्येवेनत्‌' (सं०्दका०।१प्र०।६अ०) टति। आभिरं खीरं Woe षर- wa किच्च शछोरमेचनादृजोषगतमामरसरूपरटविः सम्भरति waa पाषयत्येव | पनरष्यन्यत्‌ विधन्त “ay माममाद्िव- माणं vara विश्वावसुः पय्यमुष्णात्‌ ख fret wat: परि- हूषितेाऽवसत्‌ तक्मात्‌ तिलो राचः क्रीतः सामा वसति" (सं०ईका०।१प्र०९अ०) इति पउपसदिवमेषु जिव्वभिषवम- eat सामं जिवासयदिव्य्यंः । शत्यं सामां freq माम- क्ृयणीं निरूपयितुः आरभते “a रेवा Haw स्लोकामा वे गम्धव्वाः स्तिया निक्रोणामेति ते वाचः स्तियमेकराचरनीं षा तया निरक्रीणन्‌"" (सं ° दका ०।१प्र०।९अ०) cia एक- संवार वयस्या स्तोरूपखा वाग्देबतया saw नियः हतः । गन्धर्व्वव्वपरक्रायाः तस्याः स्तिया tifea मोारूपर्ता दशयति “ar रो दिदं Bat गन्धर्ववभ्याऽपक्रम्याऽतिष्टत्‌ तद्रोा- feat जग्म (खंर्दका०।१प्र०।९अ०) Til देवेव्वमुरक्रायाः qreaarati दशयति “a देवा waaay यश्नर्‌क्रमोक्लाख्ा-

[ का०९।प्०२।अ ०8] केदा॑पकाग् | BRE

waravia fagataer दूति ब्रह्मगन्धग्बा अवदन्रगायम्‌ दवाः सा रेवान्‌ गायत उपावत्तत तस्माङ्गायन्तर. fers: काम- ama” (खं ° ईका ०।१प्र०दशअ०) tia fagarae विखशणं यथा भवति ada आकारयामः। ब्रह्म AT) Vague wiufa “कामका uny स्तियेः भवन्ति य एवं वेदाऽथा य एवं विद्धानपि जन्येषु भवति ta एव ददत्युत VEE wafer”? (सं०्दैका०।९प्र०।६अ०) दति। वरख fer: वरायै कैन्यामन्वेषुः प्रत्ता बान्धवा जन्याः। तादृ्रानां व- न्यानां डा at) तज्रैकस्मिम्‌ वभे यथ्ोाक्रवेदन रहिता अरभेक- गकाम्तरोपेता Tear वरा यद्यपि afer तथापि तं वगेमवेच्छ येषु जन्यव्बेकाऽधयवेविद्धान्‌ att भवति तेभ्य एव अन्येभ्यः Hart तत्यितरो ददति। सोमक्रयण्या गणं विधत्ते ““एकशायन्या wrafa atary estar surfs तस्मारेकरहायना aver वाचं वदन्तिः" (सं०६क०।९प्र०।६अ०) fal वाग्देवतायाः चो म॑क्रयणोरूपसीकारात्‌ सव्यंवा चा क्रय उपपद्यते | एकसंवत्छ- carat afer वयसि सति वचनव्यवहारोापक्रमः। वच्य दाषान्‌ fawzafa “श्रङ्टयाऽकर्णयाऽकाणयाऽच्ञाणयाऽसन्तथ- Wat क्रीणाति, (सं०्दका०।रेप्रा०।६अ०) chai कूटा कुरि- खड्टङ्गो, अकषय दिनक पेता, काणा लेकाकी, ज्ञाण कुष्टा- दि दूषिता, खक्तश्रफा न्युनाङ्गो, एता वच्धाः । उपादेया दर्शयति “"स््वयेवेनं maria’ (सं ० ६का०।९प्र०।६अ०) दति । सव्वाव-

यवसब्पर्त्यथंः । fare बाधक्पुरःसरं ewe विधते “यच्छे 2

१९० तैत्तिसोयसंडिताभाव्ये। [का०६।१०२] ०४]

तया MAA ESM यजमानः ख्यात्‌ ङष्णया ऽनुखतरष्त शात्‌ प्रमाथका यजमानः स्याख्चदिरूपया वार्च॑प्नी ख्यात्‌ ण वान्यं जिनीधात्‌ तं वान्यो जिनोयादरुणया पिक्का चखा क्रीण- @agz सोमस्य Say खथेवेनं देवतया क्रीणाति” (सं०६का०। ९१्०।द६अ०) दति हतं पुरुषमन्‌ दन्यमाना गाः अभमखूरण 1 इष्णाथास्ताष्क्राद्यजमानो सियेत 1 वषष॑दयापेता यद्यपि वि- रोधिचातिनी तथापि यलमानतद्धेरिणेरन्यान्यविरोधित्वात्‌ कौ रन्ति वा न्यते इति न ज्ञायते wees fiftereery मदे वतायाः खरूपं, अतस्तादृच्ी जाः सामक्रवाय wet भवति | इत्थं चठुयोनुवाकाक्र मन्लव्यास्यानस्य उपो दाते ब्राह्मणेन प्रायशीयारोामक्षवण्छायन्‌वाकाञ्यामभिदिते ! अच मन्त्रा व्याख्या तव्याः । कल्पः ““श्र्ेत ह वाज्य माण्याय्य खचि चतु- awa दोला aie हिर्यं fren बद्धा दर्भग्डं प्रबध्य खष्यवदघाति। इयं तं rome FTE वचस्या सम्भर Urs गच्छति । ₹े शटुक दो्िमद्धिरणष्ठ तव दसं Gee: Te चुतं तव तेजः, अतस्तया TET सङ्गच्छ waa | रे हिर wreyeat भ्राजं दों प्ाभ्रुहि। wa at हे एक ae इयमाव्यरूपा तम waite हिरण्यं तब तेज इत्येवं ब्राह्मशानुखारेण areas शचाघामव्राहयणाक्रं हिरण्यस्य महिमानं तचत्यपद चया खा- रणेन wafama अ्चंसति “तद्धिरशखमभवत्‌ तस्ार्िा feral पुनन्ति" (शंर्श्का०।१६्र०।७अ०) दसि आशान WW STATA “Ma बरस WW आसम्‌ । त्रा

[ला०९।प्०२।ख०४] | TETWAUTEE | RAE

afaverarag | ताः समभवत्‌ | तस्य रेतः परापतत्‌ । तद्धिर- ममवत इति) aenfgrtae afe: पिता writ मातरः, agra खतः Ke हिरण्यं यदि कदाचिद्रजखलादिखरेन arene भवति तदा 3H: cafe, waa चे धयन्ति, न ठ काखतामारेरिव मसमाम्ादिकमपेखते। जहां feta- प्रलेपेख fafwet tra fawe “agate वदज्ति कसना दनख्िकन प्रजाः भ्रवीयन्तेऽख्न्वतोजायनम्त इति afetea भुतेऽवधव्य जहति तसाद नखिकम प्रजाः प्रवीधन्तेऽखन्वतो- Brae (सं०्६का०।९प्र०।७अ०) दति) तस्मादमख्धिकेन Tag प्रजाः Waa wait fae, उत्पत्तिकाले तमखियुक्ा जायन्ते। नन वीर््यषद्श्ं wey weed हिरण्यं । तदिदं arya fa- ae, र्खरेशाख्िनिर्खायत care: । वद्धिशम्बन्धवेाधमगपरतथा मन्नं व्याचष्टे “एतदा WH: fra घाम चद्ुतं तेजा ferafa- यन्तो टक ANTS वचं CUTE सतेनणमेवेन ९ सतनुं ATT Wat सम्भरत्येवेनं” (सन्द्का०।९प्र*।७पअ०) thai पएन- afa स्वरति सम्यद्धरोाति। एष wa वह्िसम्नाधनेन तदोः यतेनारूपेशव हिर स्वमम्तः प्रकाश्यते । दिरण्यस् जेण बन्धं fart “यदबद्ध मवद्ध्याद्रभाः प्रजानां परापातुकाः wig मबदषाति गभाणां wal’ (संण्दका०।९प्र०।७अ०) इति! खजरायाकवंेग खथा सहसा मुच्यते तथा बभ्री्ादिति चिश्ेवं विधक्ते “foe बज्राति प्रजानां प्रजननाय: (do दकार)

१प्र०।७अ०) दूति fwae went arena fran | 27 2

३९९ ` तित्तिरीयसंडिताभाष्ये | [ का ०९।१०९।अ०९]

कश्यः ““दर्भ"काण्डे VEST BAY wets wera ITS यजमाने, athe ता aver जुष्टा विष्णवे तस्यास्ते सत्यसवसः प्रसवे वाचा यन्मभ्रोय ater’ tfai ¥ सा- मक्रयणि arat a जवे गयुक्रासि aaa निथमितासि यज्ञाय भियासि। तादृष्डा अरमाचप्रेरणायास्तव प्रेरणे सति मन्लाखा- Tween वात्ता चन्तं नियमं ate प्राञ्रुयां इद माश्च ङत- मस्त Vay wa दर्धयति “वाग्वा एषा यत्‌ सोमक्र- यणो शुरसीत्याद यद्धि मनसा जवते तद्वाचा वर्ति war मनसेत्याह मनसा डि वाक्‌ धृता मना अष्टा विष्णव इत्याह unt वे विष्णयैक्ञायेषेनां wet करोति wera सत्यसवितुः प्रसव ware सविदरप्रखूतामेव वाचमवर्म्पे (सं०्दका०। ९ग्र*।७श्र०) इति। जवते ठरे कर्स॑व्यमित्यवगच्छति | बाधा- यनः “रयेण शालायां तिष्ठन्‌ यजमानमाच्यमवे यति, शक्र waaaate वैश्वदेव इ विरि त्याञ्य मेते" इति । श्रापसम्बः “सामक्रयणीमीक्तमाणे जहाति जुर सोल्यपरं aque ग्ट War, ्एक्रमसीति दिरण्ठं घतादुधत्य Futay दविरित्याग्य- wag’ इति । won दोत्तिमत्‌। wee विनाश्ररहितं । दे श्राय रे fecafa वा ara रे ary त्वं सव्वैदेवप्रियं efacfa | तदिदं स्यष्टलान्न ब्राह्मणे Brera | कश्यः ““श्रथेनद्धिरण्छमम्त- द्धाय श्रादित्यमुदोचयति, gale चक्षुरा रु दमगर र चः कनो- faat यदे तद्नेऽभिरीयसे भाजमाने विपञ्ितेति"” इति। खग्यं-

* UTST Alo To |

[का०र।प्रण्२।वअ०8] |. वेदा्ंप्रकाशे | RRR

सम्बन्धि मदीयं चश्रिद्धियं, कनोनिका लभ्निषम्बन्धिनी, तद्‌- भवमा wash । यते ₹े ख्यं लमेतश्ननामकेः Wes च्छ fa, tan त्वं विपसिता तेजसा भाजमानोाऽसि तस्मद्रशा- निवारणाय wat उभा प्रापनाऽसि। एतदभिप्रायं द्यति Carg काण्डे वे क्रियमाणे यश्च यल्ला्सि farang खल TAIT इतः पन्या योाऽग्रेख wT «qe चश- दारुदमग्रे र्णः कनीभिकामित्याहइ य एवारल्ा इतः पन्धा- स समारोहति (संन्दका०।९प्र०।७अ०) दति are काण्डे त्तदुपाङ्ेयुक् एकंकस्िम यज्ञाङ्गे । बघाचमः ““त्रथे- तार सोमक्रयणोमयेख भ्रालामृदौी चोमभिवन्तंयन्ते तामनुम- waa, चिदसि मनासि इत्थन्तादमुवाक्स्य, इति । सच मन््मेवमाश्नायते “चिदसि मनासि धरसि cfeurfa चञ्जि- यासि सजियास्छदितिरस्यभयतः शीर्ष्णी सानः सुप्राची सुप्र तकी सम्भव fave पदि बभरातु पूषाध्वमः पालिदराथाध्य- WAG A Aral मन्यतामननु पितानु भाता खगन्धाऽनु सखा aye: at रेवि रेवमच्छेदीख्राय सेमर ङद्रस्लाव्नयतु fave पथा खस्ति सोमसखा cathe खड tar” इति । ` ा- weg जधा विभव्य fafrag “चिदसि .मनासोति सोम- कयणीमभि मन्यते कणंग्टहोता पदि बद्धा भवति । fave पदि बभ्रालिति fou पुष्पां Hea पूषाध्वनः पालिति -भ्राचीमायतोमभुमन््रयते* दति । हे वाम्देवतारूपे सेामक्रयलि लवं चिद्‌ादिगब्दप्रतिपाद्चाऽसि । .श्रनःकरणस्य चिन AAT

Bae तित्तिरीयसंडदिताभाष्ये | [आा०१।्०२। ०९]

बुद्धिरिति frat ठन्तयः। रेशादिशङ्गातसख wars araw चेतनत्वं सम्पादयन्ती वाद्वस्तुषु वा जिविकशर्पकङूपं सामान्य- wart जनयन्ती sta: few fea, we पदाथ एवं भवति ar ब वेति विचारङूपा ठश्तिमनः, मवत्येवेति निखयङूपा afy:, एतचन्ितयमि ह चिक्मनासीश्ष्देर्च्यते। दलिणा ewer, रेच- TBST वा। afar सोमक्रयदारेण यश्जसम्बन्यि गो । चजिया देवेषु सोमः कजियजात्यमिमानो | तथा च वाजसनेयिन ्रा- anf “यान्येतानि Satie Saree वरणः सामे रद्राः wie यमा शट्युरौशागः' इति । तेन सोमेनाभिमन्त यस्त सामखताद्रव्यख् क्रयरेत॒लेन चजिया । च्ातिष्टामखयाद्यन्तयाः प्रायणोयेदयनीययोारदि तेद वताल्ात्‌ सखेयम॒भयतः wref aga लमखि। सा तादृ त्वै wae सुप्राची gar सम्भवे । प्रथमं सोमस्य क्रेतारं प्रति सृष्ट West गला पञ्चा- car रति सुष्टु TAR समागत्य ्रस्ाभिः सक्गच्छख । ययोक्रमथे we दशयति “वाग्वा एषा यर Stamey चिदसि मनसीव्याह भ्रास्ेवेनामेतत तस्माच्छिष्टाः म्रजाजा- यन्ते (खं ईका ०।१अ्र ०।७अअर०) इति । एतेन wee वागाल्षि- का सेमक्रयणी चिदादिशष्टवाच्या भवति। एवमन गासि च- छमादेवं तस्माह्ञाकेऽपि प्रजा अनुभिव्यन्ते। रत्न्रसात्पग्यं- aml प्रत्यवयवं व्याचष्टे ““चिदसोत्याह यद्धि मनसा चेतयते तद्वाचा वदति ममासोत्याह द्धि मनसाभिगच्छति तत्‌ क- राति धोरसीत्थार यद्धि मनसाधथायति acre वदति दकि

[ का०र।प्०२।अ ०४] बेदार्थ॑प्रकाग | Rey

write <feur War afserdare यज्ियामेवेनां क- रोति werarttenre wher देषादितिरस्वभवतः wre; wre uate: प्रायणोया यश्चानामारिल्य उरयमोय- WASAATE” (सं०६का०।९प्र०।७अ०) इति। मनसा s- ज्तियकारणेगान्तःकरणेन चेतयते सामान्यतो जानाति श्र- भिजच्छति विष्वारयति श्थायति भिखिनति। sata अयमथः | दे सोमक्रयण faar हितकारो gaat दि पादे awa एतकाग्वविर द्धं vera व्यावश्लंवम्‌ ae व्या- we ““वदबद्धास्यादयता way पदि TEMA aa WAGRT CHAT: ST कहता ATA WA स वाऽन्यं जिनीयात्‌ तं वाऽन्यो fartratfaweqt यदि airfare भिः वे श्वो देवा देवानां तेनेतवैर्नां पडि वभ्ाति”"(सं°६का० रमर ०1७०) दति) अज्र पादबन्धनं कणशंगहणश्चामन्वकमङ्गे- wartafatra: i wa वा अकपंखदोता अपटिबद्धेति वज UST: । उतीयमन्बस्यायमधेः । ह धामक्यि at पुवा पो- षका भयेापेतात्‌ मागात्‌ कषालयतु । BATA at सोमक्रथसाधनेन मादठपिवादयोाऽममन्यन्तां 1 TAU सड एकस्मिम गर्भं afer: & रवि at लमिन्द्राथै Sri देव मममच्छ। तां लां Cet देवारखान्‌ प्रति पनरावन्ेयत्‌ श्राव- waft स tine मार्गेण foe मिच्छ ver ततस्ते खरि सुखं मवतु)! We: सखा ware a लं Bawa war धनेन खड waa प्रति पुनरा गच्छ । श्च इद्रस्तेत्यादि एय

३९९ तेस्षिरीयसंडिताभाव्ये। [का ०९।००२। अ ०8]

Waa Mamas wer: प्रत्यावन्तं नमिति केचित्‌। म- ग्रस्य. भागान क्रमेण व्याचष्टे “पषाष्वमः पालिल्यारेयं वे पषे- मामेवास्या अधिपामकः समन्या दद्रायाध्यखायेतव्यादशेद्रमेवा ऽस्या WAG करोत्यनु ला माता मन्वतामनु पितेत्यष्डानुम- तयेवेनया कोणाति सा रेवि रेवमच्छेरीत्याह देवी Wor देवः शाम इनाय साममिल्यारष्ाय fe माम आ्द्धियतं यरेतद्चजुनं ब्रूयात्‌ ATT. सोमक्रयणोयाद्रदर्‌ स्लावन्तंयलि- त्या CRT FRU देवामां तमेवा परसादधात्यारृल्यै कूर- faa वा एतत्‌ करोति यद्रुद्रस्य कीन्तंयति fave care जन्ये वाचाव। एष विक्रोणीते चः शेमक्यण्ा खि सेाम- war पमरोहि सह Tae area विकौीय पृगरा्मन्‌ वाच धन्ेऽनपदादुकास्य वाग्भवति य एवं az” (सं ° ६का०।६्र०। owe) tf) समश्य सम्यक्‌ प्राप्तये सुद्र स्वावन्तंयलिति यञः* तमेव क्रं रुद्रं GST: सामकुश्छा श्रावर्तये परस्ता. तान- fawgy परभागे खापयति । अ्रगुपदा सका खयरड्िता । तद- तदेदमस्य. प्रशंसनं | Ws विजियागसङ्गुहः । : “दयं लिघा qa खणे जुरसोति जुहाति हि ।

wats खम त्य Tareas ॥

खयं खय॑मृपस्थाय चित्छामक्रयर्णो जपेः |

मिज इटा agar पूषा तामममग््येत्‌ ॥

सद्ररूलामावन्तयीत Hat: सङ्कोतितामवा। chai

* cay सद्रस्येति यजुः दति कार |

[ का०१।प्र०२। ख ०8 | वेदायंप्र्ाद्चे | RRO

अथ sinter! Ustewrarae समतुर्धयारे fafa | “grawtee frente ar frdrarsdarad तत्‌ | निष्काखप्रतिपरति्वादयनोचस्य awe: ॥ CATE: WATT ANY THAT: | WAS मापयोंकरन्यः SATS TWA” ॥ ch च्पातिष्टामे अयते “aredtre निष्कास उद यनीवमभि- निव्यैपतिः'दति। aa पु्वेन्यायेग निष्कासद्रयकमदयनोययमा- नकर्मंकं अन्यदर्थकर्भत्याचः पणः | HATTA प्रह्लत- MAMA AAW awa ae way उट यनोचधमीातिरे- ज्रासग्मवाला्थंकर्मलं। चदि तरिं निष्कासप्रतिपन्तिरिति म- wa; wee साऽपि न owas उपयुकषंस्कारादुपये च्छमा- WESITS गरीयखात्‌। तस्मादु यनोयस्य संस्कारः | ठतो- अाध्यायश्य प्रथमपारे fafa | ““कोशात्यङ कयेत्येतत्‌ CES वा कचेकता | कयेकानन्वयात्‌ कोणं wagaly रक्तिमा ॥ KAIST क्रे योगात्‌ ARTA: पनः । खाशात्‌ कये THUY a सज्िडितेऽखसेा'"॥ इति । व्योतिष्टामे श्रुयते ^श्ररुया पिङ्गाच्छेकहायन्वा सामं को- wife’ xf i तजारणबब्दाऽदकि मानं awaree । मुणिविषय- तवा wepqarrerfe भाष्रोतविश्ैवशाविभिटे बुद्धिरिति ary ` नथत्रोधकलादन्वययतिरेकान्वां गृणमाचे yoy |

TO WANES उती वा जुन्या ager प्रतीचते | 20

Bg तेत्तिरीयसंडिताभाय्ये। [का०९।प्०२। ख ०४

तदम पपं, अमृतंख्छ. गणस्य वासे हिरण्यादि वत्‌ कथसाधन- त्वासम्भवात्‌। AAAI TAA aA प्रकरणस्याच विनियाजकल्वं वक्रव्यं । प्रकरणश्च ग्रदचमसा चख लद वयेष्वर- fwart विभिवेशयति । म च अनेन न्यायेन पिद्धा च्छैकहायनी- warty सष्वेद्र व्यगामिलं wetted तयोः श्ब्दयेोद्रःव्यवा- चिलात्‌ । पिङ्गलं वे रिणो ger गाः सा Fr: पिङ्गाली। एवमेक दायनी। चद्यथ्येकगे वाचिना शब्दा तथापि विश्रेषणो- भतधर्म॑मेदा ACTS | TS SAIS त्‌ धम्मंदयवि्रिषटं गा- द्यं.कथसाधमलेन विदधाति ग. चेतद्रव्यभितरद्र चे निवेश चितं अकयं । अङणिमगण्ठो द्र व्येषु विशेषणलेन wed याग्यलात्‌ केषु fated) तज्रैवा चरयेाजना । श्र णयेत्येतत एयम्बाक्यं । तच waren प्राकिंकानि साधगद्रव्याि। तानि wire भ्रातिपदिकन गणे विधौयते, यानि च्यातिष्टामे साधगद्रव्याणि तानि सब्वौ्रुणानि कन्तव्यानोति,तस्मार्‌ गणसङ्धीणं दति प्रात ब्रूमः । चद्चप्यमृता गणः तथापि हायमवदक्िवख wats fexfa, तख xa साधनमिति, तद्रारा गणस्य क्रयेशाग्वधोा wafer एवं सति वाक्यभेदा ग भविव्यति । मनु वाक्यमेदा- भावे लक्षणा दुवारा, गुणवाचिनः wee गणिवद्रव्यपरलाङ्ग- कारात्‌ । मैवं । गुणख्ेवाज् ठतीयान्रुल्या साघमलमुच्यते। तथ द्रवयद्दारमन्तर ग सम्भवतीत्यथापत्या दर्‌ व्यावच्चछेद्‌ कं कस्प्यते। तरि श्चमसादि द्रव्यमवच्छिद्यतामिति चेत्‌ । न। तच्छ Tee कयसाधमलाभावेन तद्वच्छदकगुणस ग्रूयमाणक्रयसाघनला-

[का ०९।प्०२।अ ०५ | FATIMA | BRE.

सिद्धः। तरिं वासा क्रीणाति अजया क्रीकातोति वस्त्रादीनां क्रयमाघनलात्‌ तद वच्छ राऽस्िति चत्‌। न । तेषां क्रवान्तरसा- ` धमत्ात्‌। न हि तज अभिहत पयोाद्ध्यादि बिकश्पवत्‌ कयान्‌ aren वस्लादि विकल्पा युकः, अमुवा शस्य क्रयमाचस्याग्निशाचव- दन्यच्राविधामात्‌ । तते वच्तादिद्रव्यविशिष्टाः क्रया म्तरविधयः। म fe खवाक्यगतमेकद्ायनोद्रवयमुपेच्छ TSHR IT YM: | तस्मात्‌ क्रयेख साच्ादज्वितयेद्रव्यगणयोः पञख!दन्यथानुपपल्या परस्यरावच्छेदकलेनान्वयः। तथा सति आर्ष्छविभिषटयेकदा- यन्या क्रीणातोत्ययम्थैः पर्यवस्यति, तसमा दार्यगुणः क्रयदेतुमे- क्टायमीमेव भजते। श्रथ इन्दः । TVA चद्ुरारुडमित्धनुष्टुप्‌।

इति माधवीये वेदार्थप्रकाश ष्ण यजुःसं feararal प्रथम- are दितीयप्रपाटकं चतुयाऽनुवाकः॥ ° ॥

वस्व्यसि रुद्रास्यदितिरस्यादित्यासि शकासि च- agifa हस्पति्वा सुननरंखछतु रुद्रो वसभिराचिकेतु efor मूर्दन्ाजिधम्पिं देवयजन इडायाः पदे धुतवति सखादा ufifafenx रक्षः परिलिखिता श्च- रातय इदमः THAT ग्रीवा अपि रन्तामि Arse fe यच्च वयं fam दरदमस्य ग्रीवाः ॥ १ । |

अपि छन्ताम्यस्मे रायस्ता ते रायः wefagai- वंश्या पश्यस्व त्वष्टौ मतीते सपेय सुरता TAT दधाना

2४

Ree ते्तिरीयसंशिताभाव्ये। [का०१।प्०२।अ ०५]

धीरं विदेय तष संहशिमाइः रायस्पोषे ख fear १२।

चरस्य गीवा ware चिःरशच ॥५॥

इति तेत्तिरीयसंश्ितायां प्रथमकार्डे दितोयप्रपा- SR पथ्बमोऽनुवाकः ॥

चठरयंऽनुवाके waned प्रति सोमक्रयणीगमनमुकं । गतायां त्यां कयाय सामाश्मानस्मावसरः, सप्रमपदसङ्गुख्छ गमममध्य एव क्षयः ततः पञ्चमे सेऽभिधोयते । wer “तसै षट्प- दान्बनु निष्क्रामति, बस्व्यि शद्राखदितिरस्याटित्याखि war- सि चद्रासोति गच्छन्तीं सामक्रवणोमनुगच्छन्‌ षट्सु तदीय पदषु षड्चिरेते्मन्तेः सपादं मरकिपेत्‌'ः दति । agextf<can: सवमगचयदेवता | अ्रदितिः प्रायणोयाद यनोययोरेवता । श्ट ब्देन दीक्तिमाम्‌ सेमा षिवकितः। ewe अहारकारि खव । रे सामश्षथणि ल॑ वस्ादोगां खरूपमसि तदपेखितश- AUTH aT | कर्प: “ara पद्मश्च लखिनाभि गष ति, ce सपतिसवा Ge रण्वतु सद्र वसुभिराचिकलितिः, इति। रे सा- मक्रयणएीपद्‌ at हरस्यतिरस्िन्‌ सुखे प्रदेशे रमयतु बसुभिः खिता रसद्रस्लामगजानातु आवन्तंयतु वा aw: “aia स्न्‌ परे हिरं निधाय सन्परिखोयाभिजुराति एयिया- खवा मृधललाजिघिं tae इडायाः परे घतवति खाडहेति"" fai दे चुत cere गेारूपायाः gramaq: परे सम-

[का०राप्रग्शाख^१] बेदार्प्रकाे | Ret

न्तात्‌ चारयामि। AEH पदे। एथिखा मृधंखानौये देवानां ATA चतयुक्रे | तथान्यजाज्ञातं “सा यज यच न्यक्रामत्‌ ततो धघृतमपीद्यत तस्माद्ध तपदयुच्यते'" इति wert व्याचिख्या सखुराद्‌ावमुष्ठानं विधत्ते “acura निक्रामति wey aTyT- तिवदल्युत सम्बत्परस्यायने यावत्येव वाक्रामवङ्न्धे'' (सं ० ६का०। ९्र०।य८्अ०) cf अस्ति कथित्‌ vey: षडहास्था यागः। तज षिधानि एष्वयस्ताजाणि बुर, दइथम्तर, Feu, वैराज, भादर, रवत, मामकैः सामभिः साध्यानि। तानि चक्रमे षटसु दिगेषु गीयन्ते ग तु सप्तमं एषवस्ताचं afecafea ततः TATA TST वाग्देवता षडषगतां Taras न कापि वद्ति। अपि च संवल्छरकालसम्बन्यिनि गवामयनेऽपि गाधिकं were वदति । तसा दायृपायाः सेमक्रयच्याः षट्‌- पदानामनुक्रमणं युक्तं । तस्मादागृपलादेव सर्वां वाचमवरन्धे। वि- we “Ne US जरति सप्तपदा शकरो पश्वः WATT TIT- ने वावरन्धे सप्तयाब्याः YHA: सप्तारण्याः सप्तढन्दारस्यभयस्ता- ATH’ (So RHO ocwe) दति। गवाश्वादयोा YAM! I BUSTY ANC: | तथा चख बेाधायनः “ayaa: प- WAT GAT SUT Arafear वराहा रस्यश्चतरौी चः, cfs) श्रथ सप्तारष्टा fearreagrrye पशिणख सरोखपाख weary भ्र- Tas मकटाञ्ेति। गायचो fae इत्यादोनि सप्तङकन्दांसि । WMHs कन्दोजातोयद्धेत्युभयमपि सप्तस्य याऽवर्ध्यते | ्रथममन्त्रगतशब्दखरूपेणेव सोमक्रयण्या मदिमा wrenaa

ger Sfrctrefena) [का ५१।१०२।अ ०५]

इत्या द “वस्व्यसि tartare खूपमेवाख्या एत्महिमानं व्या- We” (संर्दका०।९प्र०स्र०) दति । fete बृदस्य- तिब्दमाचिकंलिति शब्दञ्च व्याचष्टे “quafrer सुषेर- ष्वलित्याड ब्रह्म ३ देवानां eral aa पश्ूगवरन्पे “al वसृुभिराचिकंवित्याहाट्द्ये” (खं०्दका०।९प्र०।८्अ०) tfa । दतीयमन््ार्थस्य प्रसिद्धिं दर्श्यति “्यिव्यास्वा मू्ञानजिषमिं देवथजन care एथिव्या We alt यदेव- ्रजनमिडायाः पद दत्यारेडाये Baas यन्सा मक्रयष्मे चत- व्रति खाहेल्याह azarae पदाद्धतमपोख्यत ASTRAY” (खं०६का०।९प्र०।त्श्र०) इति। सओामक्रयणोपटे हिरण्यप्रशेपं विधन्ते “यरष्वयरनग्मावाङतिं ज॒ङयादन्धाऽध्वयैः खाद्रका- ofa any ₹न्यरष्छमुपास्य जेत्यभ्भिवत्येव जुहाति गा- न्धाऽष्वयुभेवति न यज्ञ रशा श्नमि” (वं० दका ०।९०। cue) दूति । wer: “warge हिरण्यकेन वा हष्वि- aqua at पदं परिलिखति, परिखिखित ve: परिखि- feat stray ट्दमश रक्षसा भोवा रपि amfa ar sary इष्टि यञ्च वयं faw इदमस्य ar aft छन्तामिः दति । परिखिखितं गा्चितं रक्त इति जाद्यभिप्रायेणेकव चनं । ar दति व्य्मभिम्रायेख बङ्वचनं। इदमिति ₹इस्ताभि- मयः । ata दिगद्धि। रसः wef पूर्वां array मन्तं व्याचष्टे “काण्डे काण्डे वे क्रियमाणे यश्च रासि fawyefa uftfefear ce: परिखिखिता आ्रारातय

[wot eRe | वेदाप्रकाश्न | Rex

इत्याह .रशसामपदत्या Cray रसा war श्रपि रुका- fa tsar tf यञ्च वयं few care द वाव पर्षा aga ifs waa देटटि तयारेवाऽनम्तरायं Tat: कन्तिः (सं०६का०।९प्र०।स्श्र०) tfa | WATTS Taray एक- तरस्वायन्तरायोा यथा न भवति aay: । we: “we राय इति खायां. यावत्‌ aay vara ल्वेराय इति यजमा- माय प्रयच्छति तेते cra tia faa” ofa | waa घुतेनाञुतं तादृशं रजः सेमक्रयष्याः सप्तमपद स्थाने यावदस्ति तावत्‌ समै पाज चिपेत्‌। असिन्न्व्यीा रायः Tired धनं तिष्टत लवे लचि ` चजमाने ताते कचे ¦ श्रनृष्टागविधिपरःखरं म- भान्‌ व्याचष्टे “पञ्चतो वे शोमक्रयण्छे पदं यावत्‌, त्मृतः संवपति पश्एुनेवावरन्धे सराय दूति संवपत्धात्मानमेवाध्वयः प्रभया aratia ले राय इति यजमानाय प्रयच्छति यजमान एव रयिं दधाति तोते राय इति पल्निया wit a एष श्रा- त्मने at यथा. ृेषु निधत्ते तादृगेव तदिति (do ६का०।९्र०।८अ०) कश्यः “Qy qal सामक्रयण्छा समो यति। संरेविदेयावश्या पश्छसेति" इति। देवि सोमक्रयण AAA देव्या सहेमां WIS रयं HT: स्यष्टा्थवार्‌ age नोापेकितः। बेाधायनः “ay पल्लो यजमानमीोचते; वष्टीमतो ते सुपेय खुरेतारता दधाना वोर्‌ विदय तव संदू! cia mye: “Blan ते aaa wat सामक्यणोमनिमन्त- थते" इति । खे यजमान ET खड AI CPST । अथय वा इ

288 तै त्तिसीथसंडिताभाग्ये | [का०९।प्०२। अ ०५]

खामक्रयणि ते तवान्‌ ग्रहेशा हं पत्या SPR | कोद्र aT मती | खीपरुषमिथगरूपाण्टां पश्टमनुव्यादीनां भररोरनिमेता लष्टा। तथाच अन्दुपखागप्रकरणे शरूयते “चावच्छा वे रेतसः fawa लष्टा रूपाखि विकरोति तावच्छा वे तत्मजायते*दति। MEMS लष्ुरमु्ेणापेता बोभनममेाधं खकोयं रेता यष्टा खा सुरेताः ATE पत्युः रेता दधाना तव पत्युः माम- weer वा agian nite वीणं adam वीरं खाचितग्‌- Wg शरं oy विदेय शभेष । त्टोमतीत्यस्य पद ख अ्रभिप्राय- माह “Agta ते सपेयेत्धाह wer वे पशूनां भिथनाना खूपरदरःपमेव पद्रषु दधाति (सं०६का०।९म्र०।८्श्०) That aurea: “Sramadtwiea, माइ राय्याषेण faare” इति) arawe: “arey रायस्याषेण faarefafa पल्लीपदं भदौीवमानममुसन्त्रयते"' cia । मा वियेोषं fram ar ware अयं A ब्राह्मणेनापेङितः। wre सामक्रयणीपदरजष- खतीयं भागं areca afer भागाग्तरमाइवनोय इति विधक्ते “sal वे लोाकायमारंपत्य आधीयते waa आद- वनीयो agree उपवपेदस्मिम्‌ लाके पश्टमा गखाद्चदारवनो- येऽमु्बिन्लाके पश्ुमागखावुभयोरुपवपलयुभयेरेवेगं शाकयोः ama करोति” (सं°ईका०।९प्र०।८्अ०) Cf अज सज “पद रभस्तेधा विभज्य उतोयम्‌कलरते areas भीते भस्न- न्यपवपति दतीयमाडवनोयख wie ve प्रयच्छति तत्‌ षा uty दधानि” इति, we विनियोगषङगुहः । ..

[शार १।प्र०२।यअ ०५ | TATU | १४४

“वर्‌ पदामुक्रमा TAY र रस्तत्पदसङ्गदः।

एयिग्या खत्परे wat परि dae Tear ॥

wa स्थाल्यां पदं fear ले cara खामिने पदं ।

तेते vel पदः दद्यात्‌ STU Wasa ॥

war तां मन्येत्‌ Tal मारं तदीयते यदा ।

पद तदा AMAA War: पञ्चद्श्ररिताः”” ॥ इति ।

ay मीमांखा। चतुथाध्यायस्य प्रथमपादे fafa | ^"सामक्रयण्यानयने पदकमंप्रयोजकं |

म वाद्याऽक्ताश्जनस्यापि maagfaada: ॥

द तीयया क्रयाय गाः तद्धारानयनष्छय च।

ATS तत्रयुक्रलवं न प्रयोजकता पद्‌” ॥ इति ।

च्थातिष्टामे tras wrerea “cara area sta

सेयमेकहायनो AIT Ba wa गीयते तदाष्वयैखस्ाः Weal च्छति । तरप्यालातं “.वट्‌्पदान्यमनि्रामति'' इति। ततः सप्तमे पद डिरष्यं भिधाय wart तत्पर गतं रजे Tetara । एतदपि जरयते “सप्तमपद मध्वयुर Safa seria” एति | यदेतद्रजः wgua दविधाभयोाः श्करयारकते तेम रजसा युक्रमश्चनं लिपेत्‌ । एतदपि श्रुतं “ayy वा एतत्‌ सम्भर ति यल्सो मक्रयश्छै पदं unaay vias यिं इविधाने प्रा चौ प्रवन्ं येयस्तरि तेनाचमपाञ्यात्‌” दति! रजः STATE: । तज यथा क्रयः सज्निह्टष्टः तयेव पद कमाप्यला श्नं efane | अयाचत दध्या-

aaa arfagear यथा SIM म तथा ITAA सामक्रयण्या- 2x

Raq तेत्तिसीयसंडिताभाव्ये। [का०१।प्९. weg]

नयने ंयुक्रमिति । तश्च । केऽपि पदसंयो गख तुखलात्‌ | अथासयुक्ताऽपि क्रयो गवागयनेन निष्या्ेत त्डंशाश्जनमपि तेन निष्याद्यत इति समानत्वात क्रयवत्‌ पदकमापि सामक्रय- were रथोजकमिति प्रापे Ha: | एकहायन्या क्रोणातीति SAAT गाः कयाय गम्यते । Were तदानयममपि क्रया य॑मेवेति क्रय एवानयने WAHT: | भ च THAT गावी तदागभयभस्य वा Boe तस्मात्‌ तर प्रयोजकं । अस्मिश्लनुवाके aafe यजुव्येवेति बास्ति इन्द इति।

दति माधवीये वेदा थेप्रकाथे छष्णयजुःसंडिताभाय्ये प्रथम- काण्डे दितीवप्रपाठक पञ्चमोऽनुवाकः ॥ ° ॥

aA ते अरुः पच्यतां परुषा पर्गन्धस्ते का- म॑मवत्‌ मदाय रसो AAAS शकस्ते ग्रहा ऽभित्थं देव सवितार मण्याः कविक्रतमचामि सत्य- सवस रत्रधामभिप्रियं मतिमा यस्यामतिभा &- दि्ुतत्सवींमनि हिरण्यपाणिरमिमीत सक्रतुः रया- सुभः | प्रजाभ्यस्त्वा प्राणाय त्वा व्यानाय त्वा प्रजा- ` कबमनप्राशिंडि प्रजारूवामनुग्राशंन्तु ॥ १ ।

अनुसतत खं ॥ € ।

इति तल्तिरोयसंडितायां प्रबमकाण्ड हितीयप्रपा- SH षष्ठाऽनुबाकः ॥

[ऋ ११।प्र०२।चअ ०६१] te १9७

पञ्चमाभुवाके सामक्रयण्छाः WIC मागंमध्येऽभिहितः। अरथाऽऽगतया सामक्रयण्या सामः RAT: ख च सामक्रय खश््रान- qaa दूति षष्ट सामोकानमभिधीयते। बेाधायनः ““हिरण्छवता पाणिना राजाममभिग्न्रति, west ते ayy: reat परुषा WIAA काममवतु मदाष रसा श्र्यताऽमाश्योऽखि TMS यहः" ` इति । आपस्तम्बः “MATT ते श्रेष्टः एच्यता- fafa चजमाभो राजागमभिमग्यते' TATE | AVIS: TAT ऽवथवः। परः पमं । हे साम तवेकर्मांश्टनाऽन्ये शरुः taeat, कारं ऽब्रुवाय्नाचुपणातेन मा वियुष्तां । तथा परुषा परः संयु- wat. warty पर्षा विभागा मा त लदीये गन्धो चजमागख् कामं पाखयतु, Ata रश मदाय Sarat ware fanra- रहिता भवतु । लममात्योाऽखि,यजमानेन रेवताभिख खड सब्वंदा तिष्टसि । तव Ware: wat हिरण्यषाध्यः। एतं मन्तं व्याचि- MITTS सोमविक्रयिणं प्रत्यष्वर्थीः प्रैषमन्वमुत्पादयति “ब्रह्म वादिनो वदन्ति विचित्यः समार ग विचिव्यार इति सामा वा ज्राषधौगार राजा तख्िन्‌ यद्‌ पन्नं गरसितमेवास्य aafete- मयाद्यथा aigfed fafacia दादृगेव तद्यन्न विचिन॒या- uuregray विधावति तादूगेव ततच्छाधकोऽध्वयैः खात्‌ चा- धका यजमानः ओामविक्रयिन्त्ताम ओाधयेत्येव ग्रूयाच्चदीतर यदीतरमुभयेनेव सामविक्रयिष्रमपयति agra सामवि- क्रयी STH”? (Fo wT Wedge) टति। विचय माम

wae दशारेरपनघमं। तस्िन्नाषधोमां राजि सामे यत्‌ 2x2

१४८ ते्तिसीयसंश्िताभावष्ये। [का०र।प्र०२यख नद]

कणादि कमा पन्नं पतितं तत्‌ दणादिकमस्य trae ग्रखितमेव यास एव भवति । तथा सति यदि विचिनुयात्‌ णादि कमपन- येत्‌ तदानीं थथा शाके ग्रसितमन्लं निख्िदति मखिकाड्यपद्र वेष वमति तश्ृणाद्चपनयने तादृक्‌ ea) यदि न विचिनुयात्‌ तरानों यथा चषि पतितमितस्ता विधा वनेन aut जन- यति तदविषेषमं तादक्‌ स्वात्‌ तते दाषदयपरिशारायणा- मविक्रयिल्ित्यारि Reet ब्रूयात्‌ aferat सति षदोतरं विखयरषः, यदि cat तलविचयदाषः, तेगाभयेन रोषेण सामविक्रथिएमेव योालयति तस््मादसा लाधुका न रक्ते भवेत्‌ । लज at ““उन्लरवेदिदेश उपरवदभे वा afta चर्मानडुहं प्राचोनयोवमृशरणेामाखीयं Thea wits रा- जानं निवपन्यु्तरस्ि्तुपविश्रति शामविक्रग्यदङ्म्भ९ राजानं arafanaufafa aaa: परिभिव्योष्सरेक दारं छता fa- चित्यः सामा ta, सो मविक्रयिन्‌ शामः जाधयेलयुक्ता प- राङावन्तंतेः* इति| aa aa विधन्त “अररणा © साश- qafa: सामक्रयण एवां ठ तोयसवममवरन्ध दति पशनां समंम्मिमीते पश्छूमेवावरन्धे पश्वा fe तोय सवनं, (wo द्का०।६प्र०।८अ०) इति। अ्ररुणनामकः कञख्विदुपवेश्नस्य पचः, पद्ुचमंणि शाम मिमीते, waa fe दतीयसवमं सम्यादयि- ग्धामोति तच्याभिप्राचः। सवनमीयानुबण्ध्यास्ययाः पश्चास्ततीच- aA सद्भावात्‌ पञ्चवखतीयखवनं । श्रत: पशुचमेा तत्रातः सामेग्मानं तच कुयादित्यथंः। wwe उश्रलामासतरणं

[का०१।प०२।अ ० ] केदार्थ॑प्रकारे। Ree

fart “यं कामयेतापशुः खादित्युरतखखय मिमीते वा waza भवति यं कामयेत पष्टमान्त्छयादिति ला- मतस्तद्छ मिमीतेतदे पश्या रूपं ङूपेशेवास्मे पष्मवरन्धे पशुमानेव भवतिः (सं०६का०।९प्र०।८९अ०) इति। waa: we पर्वे निखा मभागे खामतः ख लामभागे। उदक्‌मस- जिधिं विधन्ते ““अ्रपामन्ते क्रोणाति सरसमेवेनं कोणाति,, (खं ° ९्का०।९प्र०।९अ०) Cf मन्ते Saya व्याचष्टे “aT ar ऽसौत्याहाऽमेवेनं BCA WHS TY इत्या WAT छस्य यः"? (खं०६का०।९प्र०।९अ०) ef) Waa Vea व्यःखित Taye: | मख खोकारः wat fe gaterar Ward: 1 wade aE ara wid गच्छेदिति fart “ज्रनखाऽच्छयाति afear- नमेवाख्वाऽच्छयाति* (Fo ६का०।९्र०।९ wre) इति । शक- SEE Tsay मामस्य महिमा प्रकाशिता भवति। तमेव विधमन प्रशंसति ““अ्रनसाऽच्छयाति तस्मादा वाद्य wa Mat (सं°्दका०।९प्र०।९अ०) इति। समे प्रदेशे जोवनसाधनं धान्यञ्च शकरटवादयं तदत्‌ सामः 1 विषमे a प्रदेश facer सामवहमं विधत्ते “यच खलवा एतः dar wtf तस्माष्डीषंहायै गिरौ tat” (सं०दका०।१्र०। ewe) दति । aw यदा wad सामखतात्पन्तिप्रदभ्रे सामं क्रीणन्ति तदेति शेषः । लोकेऽपि दुर्गमे गिरो धान्यं शिरसा वन्ति wa इनं ““उद्कतपुन्नेफखकेनानसा परिजितेन छ- दिश्रता प्राञ्चः सोममच्छ यान्ति शोष्णा गिरा ata इरन्ति

२५० तेन्िरीयसंडि तराभाष्ये। [का१९।४०२।अ ०६]

अपरेणात्तरोण वा राजानं प्रागोषमदगीषं वा TITY was चुबुकप्रतिठितं'” cfr) afer अकटे पुष्वंखापितं मध्यमफल- RAZA नूतनं फलकं खापनोयं | अथ वा खद्धुतमुज्नतं qe UKREG मुखं चस कट स्र तदु द तपुब्धेफलकं | परिज्रयः बकट- स्यापर्ग्रदकुद्यवत्‌ परित वेष्टनं । हदिरुपरितनमाच्छाद भं | array: ““श्रयैनमतिष््छन्द स्ता मिभीते एकयेकयाद्गे मि- मीतेऽयातयान्िया यातयान्नियेवेनं , मिमीते तञ्माक्लागावोया TPIS सव्या सङ्गु्टमुपनि एकातीति, afra दे व सवितार- ner: कविक्रतु मामि सत्यसवसर रब्रधामभिप्रियं मतिमूध्वै अस्या मतिभा अदिद्युतत्वौमनि हिरण्छपाणिरमिमोत सक्तः am सुवः शति, पञ्चश्ले यज्वा मिमीते vewererall” इति 1 area: “कामं वासे दिगुणं चिगणं वा प्राग्दश्मुक्त- रदं चमश्वासुणात्युदग्दशं वा afer हिरष्छपाणिरङ्ष्ेन कनिष्ठिकया चाङ्गं गुन्सङ्गृ न्यश्चन्‌ अभिल्धं रेव सविता- रमि्यतिद्कन्द सववा fasta’ षति | तं Camara । stew देव॑। HOt: द्ावाण्थिवीरूपये रंस्ये: सवितारं Ara कवबो- विदा येविदां क्रतुयागे we rae माऽयं कविक्रतु; । श्रत एव सव्यः फलपर्व्यवसायो सवः प्रेरणं qarsat सत्यष्वाः | रव्रानि दधातीति carer: । श्राभिमुख्येन eset प्रियमतिः सर्बेर्मनव्यः age देवमचामि। यस्य सवितुः ऊर्ध्वखाकवतिंनो दीपिः अमतिः मन्तुमथ्रक्या aa प्रकाशते खगेवर्ती सदेवः पया at समागद्य हिरश्पाणिः ara भिमीतां | एतख्याग्टचि,

[ का०१।१ ०२।अ ०६] बेदाथंप्रकाङ्ग | २५१

वन्तंमानं कन्दः wiefa “sf देव सवितारमिव्यतिच्छ- न्द स्वा fama अतिच्छन्दा वे सवण ढम्दा सि सवभिरेतेगं कन्दाभिभिंमीते वश्रंवा एषा eat यद तिच्छन्टा यदति- चछन्दयचा मिमीते avaty वमानानां करोतिः" (सं०द६का०। शप्र०।८अ०) दति । अचराधिक्येन गायच्यादिडङन्दांग्यति- क्रम्य ada इत्यतिष्कन्दाः। awar श्ररोरभिव। WHA प्रकारविन्ेषं विधन्ते “Qataangr भि मीतेऽयातयानज्िया यात्तयाशियेवेनं fata तस्माल्लानावोया अङ्कखयः” (सं * ६का०।९प्र०९८चर°) tit) Tai wage कनिष्टिकथेव ` अथमप्याये अनामिकयेव दितोये मध्यमयैव तीये तर्जन्येब wad, एवं सति सषरत्टत्ताया अक्ष्याः पुमः प्रटृ्यभावा- waar गतघारलं न भविति । यस्मात्‌ पयायेण we- ताः तस्मात्‌ प्रल्येकमक्गटेन ware gaara अर्पिताः | ayee पयाया माखीत्यमुमथें fart “सव्व खङ्कुष्टमुपनि शाति तख्जात्‌ समावदौयाऽन्याभिरङ्गुखिभिस्तस्मात्‌ wir अनसश्चरति (खं०दैका०।९प्र०।८अ०) tia कनिष्टिकादिषु व्यौ खङ्गुलो षु प्रत्येकं wes संयाजयेत्‌ | समावद्धौय श साम- यः ABTA व्वदारोऽपि प्रत्येकं सब्वा अङ्गुलीरन्‌सश्चरन्ति। fare बाधकपूरव्वकं पुनी करं ATER ETH “यत्‌ VE सना भिभिंमोत सरङ्िष्टा wyeer जायेरन्नेकयेकथात्छगे निमोते MASUR BAM”? (सं०्दका०।९प्र०।८अ०) Tha | षम- ग्वकामन्वकयाः aT विधन्तं “पश्च

३५९ ते्तिरीवसंडिताभाव्ये। [का०१।१०२।य् गद]

war usar मिमीते पद्धाक्रा पद्रः we eet यश्चमेवा- ata VERA दश सम्पद्यन्ते दभ्रा्तरा विराडन्नं विरा- द्विराजेवान्नाश्चमवरन्धे यद्यजुषा मिमीते भतमेवावरन्धे यत्‌ wan भविष्यत्‌” (सं°६का<।९प्र०।९अ०) इति। यद्यणयति- न्द सर्चेत्याख्ानात्‌ WUE खच्णस्य सद्भावा खाभित्यमि- wer waa तथापि युज्यते प्रयच्छत इति व्य॒त्पि मभिप्रेत्य यजुषेत्युक्रं । wyea क्रमेण कनिष्ठिकादिभिः सर चलारः पयायाः,खमम््के प्रयोगे कनिष्टिकाव्यतिरिक्रया कयाचित्‌ सड पञ्चमः पयायः, waren तु कनिष्ठिकयेव ae) तथा च ख चं “यया प्रथमं न तया पञ्चमं तथैवेत्नमं' ईति । विरार्‌- छन्द साऽखप्रदत्वाद खलं | खमन््कामन््रकयोः प्रयोगयाः पुम्बा- च रभावसाम्येन ग्डतभविव्यदस्तुप्रार्भिः। कश्यः “'अथातिर्जिष्टं राजानं प्रजाभ्यस्तेद्युपसमुहति, बमुखिल्य arena प्र- दक्षिणसष्णोषे्ा पसस्रद्यति प्राणायलेति, व्यानायलेत्यनुश्टन्ध- व्यथापरिष्टादङ्लावका्ं fret यजमानमोक्यति, ब्रजाभ्च- खला प्राणाय ला व्यानायत्वा प्रजाख्लमनप्राणिडि प्रजास्वाम- नुप्राणन्तिति" ईति। हे ara अशेवप्रजायं लां समृदहामि प्राणायै लामुपनद्यामि व्याना्थे at विखंखयामि । प्राण- तीः प्रजाः wa त्वं प्राणि हि we a af अमु रजाः प्रा- एन्तु । WANTS वाधं ब्रुवन्‌ aM समुहनादिकं विधन्त '्यद्धैतावामेव सामसख्या्यावन्तं भिमौते यजमानस्यैव ararfa सदस्यानां प्रजान्वस्लेत्यपसमृहति खद ख्यानेवाऽन्वाभजति वा

{ ा०१।प्०२्‌ अञ] «=—|- Fareed | BUR

watorgia wadaa वै are: घव्वाभिरतेनं देवताभिः ष- सधंयति gwar वै ata: प्राखाखतवेऽल्युपन दाति प्राणमेव Ty दधाति व्यानाय लेत्यनेग्न्धति व्याममेव TITY दधाति तस्मात्‌ खपन्तं प्राणानजरहति” (do ६का०।रप्र०।८९अ०) Thal <- बहृलेऽङ्गखिभिमिंतात्‌ सामस्यानाभिक्ये सत्थेतस्मिन्‌ खदस्यव- श्वितानामपि सोमा 4 ary WAU समृहने तु यजमामममु खदस्यान्‌ सेमं प्रापयति भ्राण्व्यागयोाः ay स्वापितलात्‌ खापेऽपि गाक्िप्राणपरित्थागः। अच विजियोागसङ्गहः | ‘aut सामं मन्लये ताभिल्यं aa fasta at i प्रजा Tay तच्छेषं प्राणाचत्वेति बध्यते I an विख प्रजेरेत षण्डन्त्रा TE विता" । इति। ` असख्िन्नमुवाकं सन्दिग्धा्थादाहरण्ाभावात्‌ नाच विश्वेण किञ्चिदपि arated) सामान्यविचारास्तु qatar वथाया- गमगसन्धेयाः | इन्द स्त॒ श्रुतावेवावतिह न्द सचति स्यटमुदा इते, दति माधवीये वेदार्थप्रकाश्रे रष्णयजःसंडिताभाये प्रथम- are दितीयप्रपाठके षष्टोऽनुवाकः ॥ ° ॥

साम ते क्रोणाम्यूजंखन्तं पयस्वन्तं वीय्थावन्तमभि- मानिषाद शक्रं ते शुकंण कीणामि we चनद्रेणाख- wala सम्यतते trea चन्द्राणि तपसस्तनूरसि WANTAGE MATS सडस्पोषं पुष्य न्याश्चरमेणं प- शुना aurea ते बन्धुर्मयि तेरायः wea

2 श

wig: Sfadtwdfemara | [का०९।प्र०२।यअ $)

श्चातिः सोमविक्रयिणि तमे मिजो न रि सुमिचधा शन्द्र॑स्योरुमाविंश दक्षिंणमृशक् शन्तः स्योनः स्योन स्वानभाजाद्धारे बम्भारे स्त सुहस्त कुशणानवेते वेः सोमक्रयणास्तान र्ध्वं मा व दभन्‌ ॥ १।

उरं दाविःशतिञ्च ॥ ७ ॥

इति सेत्तिरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे दितीयप्रपाः TH सत्तमोाऽनुवाकः॥

QSAR क्रथाय मामस्याम्मानमुक्रं। सप्तमे लब्धा वखरः क्रयाऽभिधीयते। बाधायमः “wat स हिरण्छेन पणते, era a कीणाम्यर्ज खन्तं पयखन्तं वीयावन्तमभिमातिषारर we ते गरर- करेण क्रीणामि wx चण्दरेणाग्टतमम्डतेन aaa गारितिः' cia. Mae मन्त्रभेदमार “सामविक्रयिे राजामं प्रदाय ष- शते, सोामविक्रयिन्‌९ mae सोमार दति, wea इतीतरः प्रत्याश, सामं ते करोणाम्यजंखन्तमिन्युक्का कलया ते क्रोणा- मोत्येवमाइ भूयो वा waerar राजारतोति wg पण- मेषु सामविक्रयी प्रत्याह, सम्वदा गवा ते क्रोणानीत्यम्ततः, WH ते इटक्रण क्रोणामीति जपिता हिरण्येन क्रीणानि इति, डे सामविक्रयिन्‌ अहं acta सामं क्रोणामि। aye । aaa रोरबखमप्रदं। Waa पञ्च्डतरसेपेतं* | वीय्यावनं ददि

* प्रभूतरसापेतं इति ate |

[ wrey ia oR'Gos | चेदायेप्रकाशे | ९81

चपाटवरेतुः। अभिमातिषारं पापरूपस्छ वैरिणि ₹न्नार । He "न्द्राब्टत्रन्देरभिधेयासेजः सुखाऽविनाश्ाः। aga सामे a दोय दिरष्येष्व समाः, wat हिरण्येन सामंक्रीणामि। म केव~ Sere तुभ्यं दीयते किन्तु खमोचोनं गारेकष्ायनोखरूपमपि पथे रसं तस्मात्‌ तव दिरष्लाभेाऽधिकः। कल्यः “(अरस wxiwifa सामविक्रयिणे हिरण्छमपादम्तेः' टति। अस्माखेव fecarfa wafe तिष्ठन्त बडवचनं व्यत्ययेन द्रवयं । बा- धायनः “at प्रतीचोगयोवयाऽजया पणते, तपससगूरसि प्र आापतेवंकं सस्या IHGA पष्यग्याखचरमेण WIA क्रीणा- मि"?दति। “wa ते वन्धुः दति यजमानम कते, मयि ते रायः शय न्तामिल्यात्मानं'* दति | चापस्तम्बखेक मन्ता मार “ATE: तनूरसोति अपित्वाऽजया क्रोणामि" दति । हे अजे लं तपसः yee ्ररोरमसि। यश्चनिध्ादकस्छ सोमस चुल कं ल्यैवाव- qgare aaa दूति वर Su: | प्रजापतेरव्णौऽसि प्रजापतिवत शर्वदेवात्मकलात्‌ | तचापानृवाक्छकाण्डे Wael “AT ar एषा wacaagt acm” इति। किञ्च वमपत्यपरम्परया ewaagy- पतिं पष्यासि agar: तव सम्बन्धिना चरमेण सरसूतमेनं पष्रटना सामं क्रोणानि नतु लया। WE तव बन्धुः लल्षन्या- दितस्व trae adie प्रटत्तलागकमवि लदीयान्यपत्यङूपाणि धनान्यवतिष्टन्तां । wart atresia निरा- शत्य साभि मतपणनमन््मत्पाच्च विनियद्कः “यत्‌ कलया a

फेन ते क्रोणानीति पणता गे$्दर शमं gaz अरे 2x 2

we तेनतिसीयसंडिताभष्ये। [wreqiwenaee]

यजमाममगेा wad गास्‌ महिमानं arafatgat ते करीणागीत्येव Yargr अर्ध॑मेव सोमं करोति गे अर्धे यजमानं गे widens न गामंडिमानमवतिरति'" (सं*दका०।९१०। ९०१०) इति। WH: तस्याष्टमावयवः कला कोाऽप्यवयवलेशः* कलया WHT वा पशमे दाषजयं खात्‌ | सामे Fred qe atin, घजमागसदातुः न अक्ताति, way म दापयतीत्थेवे सामयजमानाष्वयवा ओ wacfeat इति craw किच्च शमस Fras CaN गेमंडिमाधिका भवेत्‌ । अतः तं मा- वजामोयात्‌ | परमते लसाववन्ञाते भवेत्‌ । गवा ते कोणा- Hain wey a खमाडहितं भवति । यथेयं सामक्रयणो ओ थेव ameifa मवद्रव्याणि कऋयसाधनानि क्रमेण fa- धते “amet क्रोणाति सतपसमेवेनं क्रीणाति रिरष्सेन करी- चाति सप्रक्रमेषेनं क्रोणाति war करणाति सारिरमेवेनं कोणात्युषभेण करोति saad क्रीणात्यगङुहा क्रीणाति afedt श्रगद्धान्‌ afta afedwe क्रीणाति भिथुनाभ्यां ीखाति मिथुमस्यावरष्ये वाससा क्रोणाति सम्व॑रेवत्धं वे ara: wang एवेमं देवताभ्यः क्रोणाति दत्र सम्पद्यन्ते रश्रारा विराडन्नं विराद्धिराजेवान्नाद्चमवरहन्धे'ः (सं°का०।१९प्र०। १०अ०) इति । तपसस्लनूरिल्युकलात्‌ WIT करोत Ae सतपस्तं । एवमृश्षरवापि याच्यं arias दध्यादि गारमापेतं। ax tfhrauada वङ्किव रकः awe व (ङर्यश्ननिवा हकं सामं।

* कला अल्पादप्यल्पौयः काऽप्यवयवलेश्ः इति ate |

[ का०र।प्०२। ख ०७] बेदाथप्रक्ाष्े | १५०

मिथनार््वा seat वत्छतरो चेटेताज्यां मिथुना वथवाग्वां धनाः सवत्छाया विवक्ितलात्‌ दबद्रष्यसन्पज्िः। मन्त्रजयं स्यष्टायेव- बष्ठापेच्छ waaay “awa प्रजापते- वणं दूत्या ह पदञ्च एव तदध्वय्‌ निक्त अ्मनाऽना बस्काव"' खं०६का०।९प्र०।९०अ०) इति। त्तेन मन्पाठेन Wer ग्योऽजाप्रशतीम्‌ freA अपखपति। न जा परमार्थतः तप- खस्तनूभवति नापि प्रजापतेवंणेरूपं तेनापलापेनाजेपचरिता भवति । षखचापचारः खस्छापराधरादहित्थाय frat पञ पथारवेदमं awefa “गच्छति fed प्र प्नाप्नोति च एवं वेद” (सं०्द्का०।१प्र०।१०्अ०) एति । cwe feraa पनरादामं विधित्सृदिरष्छप्रकाश्रकं दितोयमन्त्रं स्यष्टाथेमपि पनरमुमन्धक्ते “WE ते शक्र क्रोणामोत्याह यथा यज्र- aaa” इति । पुमरादागं विधन्त देवा चै येन fete शओाममक्रोणन्‌ तदभीषहा पमराददत at fe तेजसा विक्र- wa इति येग हिरण्येन शमं क्रोणोयात्‌ तदभीषद्ा पनरा- ददीत तेज एवात्मन्धस्ते” (सं०६का०।२१प्र०।९०्अ०) Tha WATE वलछात्कारेण। काऽरीत्यादिदेवलाभिप्राचः । करप: ‘aa च्थोतिरिति श्क्तामुणास्हकां यजमानाय प्रयच्छति at are दभ्रापविजरस्य arf aca” एति। श्रविलाममिनिंर्भिता AMSUTBRT सा च शक्ता waren तज्ज्यातिरसखयाख- वतिष्टतां। a=: “कृष्णा मृण स्हकामद्धिः acfaat traey सपाण दन्द कानां गोवा उपम्न्बामील्युपग्णय सा मविक्रचिख

३५८ तेत्तिरीयसंङिताभाष्ये। [का०१।प्र०२। अ ० ख]

विध्यति सोमविक्रयिणि तमः इति! aad व्या चष्टे “wa anfa: सोमविक्रयिणि तम care airfata चजमामे दधाति तमसां सेमविक्रविशमपंयति' (Ho amen wey owe) दति । fave बाधकपुरःसरं यथनमन््रम॒त्पादयति “यदम्‌- पग्र ₹न्याद्‌'दश्ुकाखा सुमारसपास्युरिदमरः पाणां द- MEAT गोवा STUY TART ममारखपा wafer तमसा arafanfaud विष्यति, {सं०्द्का०।९प्र०। ९०अ०) इति । हृष्णया विध्येत्‌ तां समां तं सम्बत्छर्‌ wets ्दमरमित्धादिमनग््ेण सर्पदंशस् परिशारः। कल्यः “Arar xray, भिचा a ufe समिधा इति तं यजमान॑शे- रादकषिणत च्रासादयति दक्सासमाविन्न दकिणमुशलुजन्र समानः arafafa”’ | ज्ामगं मिचंसामरूपं यस्य यजमानस्य ख अजमानःसुमिच्ः a दधाति पाषयतीति सुभिनधाः। & ta सुमिच्रधाः लं अस्माकं fad frat war समागच्छ । हे सान दन्दस्य यजमानस् दङिणं ऊर्माविभश। AEH | Twa काम- Uae स्वाम सुखकर तमपि तादृशः | HT: “wy सामक्र- थाननुदि्रति। खानभ्वाजाह्ारे बभार दस YRS wares ते वः Gra maura रक्षध्वं मावादभन्निति'। खानादयः SATIS: | सामः क्रीयते येगंवादिभिसे Grawaar: 1 डे खानादयः.तान्‌ सोमक्रयणान्‌ पाखयत.। केऽपि Mafra awa मा ईिंसिषत। wat aencary सोमक्रयणाननुरिग्ब पद्यात्‌ सोम्रलोकारो युकः । STOMA. मिज 4, eae

[का.९९।प्०२। ख ०७] . Farewat) Rue

खमिति मन््दयमृपरिष्टात्‌ Srerea । THe AN व्याचष्ट ““खम्मभ्राजेत्यारेते वा wafer लाके साममरचम्‌ तेभ्योऽधि साममादरन'' (खं०ैका०।९प्र०।१९०अ०) Chai अधि धिकं mid) बिपत्तस्पच्चयेदेषतक्छमवधाने द्यति “adm: सोमकयरक्नानुदिभेदक्रोताख शामः स्ान्ाख्येतेऽमधिम्‌ लाके Way रखयुयरेतेभ्यः से मक्कयणएागगुदिश्ति क्रोतोऽख शमा भवल्येतेद्धामुभभिम्‌ लाकं साम cafe’ (dota iy Ho. १९०अ०) tf सामं सोमयागः Se) Qa सामसीकारस्य -गराप्नावखरलात्‌ तं मनं व्याचष्टे “वारुणा धे ata: शम उप- agi सिचा a एडि सुमिजधा care wee”? (Soe ates RHUL Ge) टति। बन्धनस्य वर्णपाञ्नरूपलात्‌ AYM: सेमा वारणः । अता वर्णवत्‌ करूरलप्रापा तच्छा कये मिजलं प्रा- ते* । ऊरखानं Bar चार प्राप्रमिण्धा “cxareatfaw द- foufaare देवा वे ay साममक्रोणम afaxartr <feu अआखादयन्नेष खल्‌ वा Tahar यो यजयते तस्मादेवमाह" ि०दकार।९्र०।११अ०) दति) we भिनियागबङ्गुहः । “सामं जपेत क्रयात्‌ ua शक्र पद्येत AT ।

WH खणामपाद के तव जणं क्रयो ऽजया ॥

असो च्याखामिने दद्याच्छक्रामृणास्त्‌ BAT |

ara विध्येत्‌ छृष्णयाणस्तुकया क्रयकारिणएं॥

# प्रतिपादयतिडतिक्षार। +t खर्गेगदडति ate |.

aq तेति रीयसंडिताभाष्ये। [का०१।०२।अ०८]

fas: षाममपादाथ इश्रोरावपवेश्रयेत्‌ | खागमृखयागगुदिशेदिमे मग्तागवादिताः''॥ इति, अथ मीमांसा wesrarae चतुथंपादे fafa | ""ऋयणेषु fare: ara साहिल्यं वाऽचिमेा यतः | कर्येकधमानतेशाभाद्रोक्रेय खमु खयः” ॥ इति । अजया क्रीणाति fecaa क्रोणाति वाससा क्रीलातीव्या- दीनि बहनि सामक्रवसाधनानि gerurerafa तेषां कार्येकयादधिकल्प इति चेत्‌। मेवं। बङभिद्र विक्रेतु रागीतेः trangia: क्रीणातीति सद्धाक्रेख समृखयः। wa स- भ्वाि asf । गाकि कञथिच्छन्देा fare: | इति माधवीये वेदाथंप्रकाजे रष्णयजःसंडिताभा ये प्रथम- काष्ठे प्रथमप्रपाठक सप्तमोऽनुवाकः ॥ ° ॥

उदायुषा स्वायुषादोधधीना रसेनोत्पजन्धंस्य श्ु- Garena अनुं | उर्वन्तरि्षमन्बिद्यदित्याः सदास्यदित्थाः सद शआ्रासीदास्तभाद्या्षमे अन्त- रिश्चममिमीत afcard एथिब्या ्रासीद्दिश्वा भुव नानि सखाडिखेत्तानि वरुणस्य वुतानि aay व्थन्त- रिषं ततान्‌ वाजमर्बत्सु पयो अधियासुं Way ॥ १।

aq वरल frei दिविसूय्थमदधात्‌ सेोमम- द्राषुद्त्यं जातवेदसं देवं व॑हन्ति केतवः | हे विश्वाय

[का०र।प् ०२।च्छं ०८ | वेदाय प्रकारे | २६९

सरे । TEA धूषीदावनभ्र ्रवीरदशे ब्रह्म चाद- नौ वरणस्य स्कम्भनमसि वरुणस्य स्कम्भसजनमसि प्रत्यस्ता वरणस्य पाशैः ॥ २।

हृत्सु TTS ॥ ८ ॥

इति तैन्तिरोयसंडितायां प्रथमकाण्डे दितीयप्रपा- SH अष्टमाऽनुवाकः ॥

सप्तमेऽगवाकं सोमक्रयेऽभिरहितः । we क्रीतं सामं प्राचो- wat AQAA ्रकटारोापणं सेमस्योश्यते | HG: ““श्रथेनमा- दायापेातिष्टति, उदायुषा खायुषोदाषधीनाः रसेनेत्पर्जन्यस्य बरश्ेणार खा मग्टता £ अनु""इति। अ्रहमन्डतान्‌ देवाननु खच्या- छरादिविश्ेवशविश्रिष्टेन सामेन ae उदख्वां उज्िष्टामीति। चिरजोवनमायुः, ्रजापि रोगाद्युपद्रवरदितं खायः, तदुभयप्र- दलात्‌ सोमस्य तदुभयरूपलं, Brat WaT च सामः सारः इतरो षधिवद्भूमिविश्रषाष्मायमामलवाद्‌ श्चा वध॑मागलाख | चतुभिंर्विंगेषकेः एयक्क्रियापद मन्वेतुं wart उच्छब्दाः | अम्डतश्ब्दानग्नम्दयारथंमारह “उदायुषा AYN देवता एवान्वारम्धान्तिष्ठतिःः (संन्दका०।र९प्र०।११अ०) दति। we: ““"उव्वेन्तरिक्तमज्िदीति चकटायाभिप्रत्रजतिः इति। उत्थापनमारणग्य war खापमपयन्तं सेमेाऽन्तरिचाधार इत्यभिप्रायं द्यति ““उ्व॑म्तरिकमन्विदीव्याहाकरिचदरेव-

re जद्येतरिं सामः" (सं°९का०।९प्र०।६१अ०) दति, 2 2

द्‌ तेत्तियीयसंडिताभाव्ये। [का०९।प्०२्०्८]

बाधायनः “ae we छृष्याजिनमाङ्शाति, wire: सदाऽस्यदित्याः az आसोरेति छष्छाजिने राजानमासाय्ाये- नम्‌पतिष्ठते, werareragat अन्तरि लममिमीत वरिमाणं एथिव्या श्रासीदङद्धिा भुवनानि सबाद्धिशचेत्‌ तानि वरूणस्य wate? इति । ्रापस्तम्बेा दितीयद तीयमन्लावेको चकार । इ जष्णाजिन सवं अदित्या wa: सदः श्थानमसि। छे साम तस्याः सदः urgfe | waa: Hers सामः यथा खक न पतति तथा स्तम्भनं Beart अन्तरि कमेतावदिद्यमिमीत ए्थिव्याः परिमाणं गरूलं विस्तारञ्चामिमीत। स सोमदेवः खमदिषा सम्य्राजमानो विश्वानि भृवनान्यासोदत्‌ व्याप्तवान्‌ विश्वेत्‌ तानि सव्वाण्येवाक्रामि safe सब्वात्कलेन सव्वावरकतेन aqy- गाणा सामस्व व्रतानि त्रतवज्ियतानि । प्रथमद्वितोयमन््योाः स्यष्टार्थतां दशयति “अदित्याः etisufean: सद श्रासोरे- व्या ₹ GUT यज्रेवेतत्‌ः (सं ° ६ का ०।९्र०।९९अ०) दति दि- MIAMI वद्‌ाऽऽसादमं तदेतत्‌ ठतीयमग््रेणापि कन्तंव्य- famaad देदपन्यासणरःसरः fare “वि वा एनमेतदर्धयति चद्वारुण £ सन्तं ad करति वार्ण्यचा सादयति ख्ेवेनं रेवतया समर्धयति” (सं°्ईका०।१प्र०।९१अ ०) इति | उपनद्धः सामे वरुणा यदिषये मिजन एरोति मन्तं पठन्‌ भमैचंकरोा- तीति चदि एतेमेनं सामं व्यधंयति सण्डद्धिरोनं करोति बार्ष्यचा तु wadafa | wea: “aaa वाससा परितनाति,

* fax डति ate |

[का०९।४०२।अ ०८] बेदार्थपरशरारे | द्र

वनेषु व्यभ्तरिकं ततान वाजमवत्छु पयो sfrarg we कतं वर्षा frefi दिवि खयमदधात्‌ साममद्राविति"" दति, वितताभेति प्रतिवाक्धमन्वेति। वर्णना मकः Grazer जमदो- अरेणाभिलः wi fada fe fei वनेषु टलमध्येष्वन्त- रिं अवकाश्च विततान wig वाजिषु art वेगं गतिविशनेषं पथा arg इदयेषु चित्तेषु करतुः ewe fag प्रजासु जठरा YAS खये wala सो मवक्रीमर धात्‌ weary । wa म- way aa विधते “area varia सब्वदेवत्थं वै are: सर्वाभिरेवैनं रेवताभिः समर्धयत्यथा ceararway”’ दति। waradt जाकप्रसिद्ध इत्याह “aaqg व्यन्तरिं aartare वेषु हि व्यमरिशं ततान वाजमवंत्छित्धा इ वाजः Way पथो sfrerfewre पथे wfnarg इत्यु क त॒मित्वाह wa fe wo वर्का वि्छग्निमित्थाह वरुणा fe faufa दिवि ae- faare दिवि fe खयं साममद्रावित्याडइ प्रावाण्ण वा रद्य स्तेषु ना एष सोमं दधाति यो यजते तख्मारेवमाह (de ६का०।९प्र०।११अ०) Cis अद्धिष्ब्देनाच पाषाणव्शे fafcfdafer: 1 werwefarg सेमस्ात्प्तेः अजमानस्तेषु धाषाणेषु सामं प्राप्नोति 1 aw: “oe af जातवेदसमिति सा- चसा कृष्णाजिनं परस्तात्‌ WATT BAA afeafeuar”’ vfs स च मन्त एवं पद्यते “उदु त्थं जातवेदसं देवं वर्दम्त तवः ya विश्वाय wa” इति । कतवा र्षयः । त्यं तं

Ute जातवेदसं उत्पञस्य wie अगते At Ge रब- 2 2

१६४ तेति सीयसंडिताभाय्ये । [का०१।प्०२। ०८ |

मृद दन्ति anew प्रापयन्ति किमथे । विशाय दभ्र we जगतो दर्भनार्थे। srawae cafe निवार्यन्त care “sq a जातवेद समिति sree कृष्णाजिनं प्रत्यानद्ति रत STATA’? (संन्दका०।९प्र०।९११अ०) ha कश्यः “त्रय खस्लावेतमिति य॒गपदनद्धा हा वुपाञ्य सामवाहमावानीयमानो भरति मन्यते, उखावेतं Yaa A अवोरदहणे ब्रह्म चा- दमो इति। ₹े ver बलीवदंवेतमागच्छतं । कीदृ । धूषोहा भारं समामे | अनश्रु ्रनसि was WaT स्थात, अवीरदणा वोरं शकटख्ितं सोममबाधमानीा 1 ब्रह्म Beat BY wa रषिद्रारेणान्नप्रवन्नंकोा | awa स्यष्टार्थतामाडह “sarad warerfaare चथा यज॒रेवेतत्‌ (do gare! ९्र०।१९अ०) दति । बाधायनः “तयेादं चिणं पुष्ये aafie वरुणस्य स्कम्भनमसीति, are सकम्भ सजेगमसोति wara- वगृति प्रत्यस्तो वरुणस्य पान्न दूति aren’? इति । ara wa: “वरुणस्य स्कम्भन मसोति wat प्रतिमेच्येलावेतं धूषा- Wary दत्यनद्धाहावुपाच्य वारुणमसोति येाक्रपाजं परि- इत्य wa वरूणस्य qa इव्यभिधानीं म्र्यस्यतिःः इति | भ्राखान्तरागुखारेण वारुणखमसोत्यक्तं एत च्छा खान सारेण “'वर- एस रकम्भसजंनमसि'” इति cea) युगच्छदरे wae: WE: शम्या । ₹े शम्ये तवं aque उर्णा निवारणोयस्य बलीवर्दस्य wear निवारणं कुव्वैत्यसि । गलबन्धषाधनं Gree & यात्र ल्रमपि पलाघनान्निवारणोयस्छ श्रम्येव निवारणं gfe

[ का०९।्र०२।अ ०€ | वेदार्थप्रकादचे | १९५.

SCT: पाथः सच प्र्यस्तः श्करस्धापरि प्रसारितः एते wat wat ware इति ब्राह्मणएनेापेकिताः । wa विनियोा- TIFT: | ““'डङ्ायु साममादाया*ङ गच्छेच्छकटं प्रति । अदि खल्वाजिनं सोममदित्थाः मेति संविभ्रे?.५ ॥ वमे वस्तेण aera प्रत्यानद्ति चमणि। खख्ावमड्केार्थीगे वर wat विनिशिपेत्‌ ॥ व बध्वा योत्करपाश प्रतिधानोमपाखति । WITH इ एमेऽस्मिन्‌ मन्त्रा एते दभ्ादिताः+ दति । wa water मालि) अथ छन्दः । उदा युषेत्यमष्ुप्‌ | उर्वित्येकपदा गाजी । अखतन्नादिति वनेख्िति च Faget । उदुत्यमिति aaa | दति माधवीये वेदाथप्रकाभरे छष्णयजुःसंडिताभाये प्रथम- are दितीयप्रपाठकं श्रष्टमाऽनुवाकः ॥ ° ॥

प्रच्यवस्व भुवस्यते विश्वान्यभिधामानि मा त्वा प- रिपरी विद्न्मा त्वा परिपन्थिनौ विदन्मा त्वा टका अघायवो मा गन्धर्वौ वि्ा्वसुरार्दषच्छयेना भूत्वा परापत यजमानस्य ना गृहे दवैः सस्कृतं यज-

, मानस्य खस्ययन्धस्यपि पन्धामगस्महि स्वस्तिगाम॑-

-* Zara इति ate, * सादयेदिति ate |

९६६ तेत्िसेयसंङिताभाश्ये। [का०१।प्,२।अ ०९]

aed येन विश्वाः परिद्िषे cafe विन्दते वसु नमे मिस्य वरुणस्य चक्षसे महा देवाय तहत Wein दूर हं देवजाताय केतवे दिवस्पुचाय सूयय श- सत वरुणस्य स्कम्भनमसि वरुणस्य स्कम्भसजंनमस्यु्- क्ता वरुणस्य पाः॥ १ ॥

भिजस्य warfaxnfire ॥

इति वै्निरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे दितीयप्रपा- SH नवमोऽनुवाकः ॥

अष्टमेऽनुवाके शमस्य ध्रकटारोपणं ew) आरोापितख नवमे गमग मुच्यते | बेाधायनः “gnygute इति चिरुक्रायां प्र्यावयश्ति"" ware भृवस्यते विश्वान्बभिधामानि माला परिपरी facan at परिपन्धिगोा facet ar aet Waraart मा weal विश्रावदुरादचघच्छ्येनोा WaT परापत यजमानस्य णा गरे रवेः स wa” इति । प्रदङिणं राजानं परिवषहन्धथेता- षश्च सापसद्कामताऽष्वयधंजमानख यजमाभस्य Beaty पन्थामगस्महि खस्ति गामनेहसं येनविश्वाः परिदिषोा cafe विन्दते वख्ितिः' एति wae: ona Get विभ- शति । प्रच्थवखभुवस्यत दति प्राञ्चाऽभिप्रथाय प्रदक्षिण मावस्तते Wat war परापतेत्यभ्वयुं राजानमभिमन्धवते ऽपि पन्धाम- गद्मरीत्यध्वर्ययजमाभख्च दरिणेनेात्तरेण डि राजानमतिक्रा-

[का०१।प्र०२। eee ] बेदायेप्रकाष्े | ३६७

मतः दति । aman गमो ferris तानि यजमानाष्व- anaemia Srey । तेषां च तानां पाखकलात्‌ पतिः सामः । Baar सेम विश्वाजि धामानि प्राचोगव्शदहवि- wafers अभिखच्छ प्रक्पेण च्यवसख गच्छ्‌ । परिपरो माभ बाधकः तसकरप्रभः स at ar जानातु । परिपन्धिनसत्‌- warasta लां मा जानन्न । टका WIAA: WA पापं वधरूपमिच्छनीव्यघायवः तेऽपि at मा जानन्त्‌। विश्चाव- grad, खर्ममार्भे Stared साऽपि at ar cea मा प्रतीतां । डे साम लं श्ेनवत्‌ उत्पतमगसमया गला अस्म OIA BY GT परापत Wie मच्छ । देवखदृचे- cere fart: तवे पवेश्रगाय आआसन्दोरूपं स्थानं sad ख- स्तिञ्ेयारूपा aa: तस्य अयनं प्रातिः acarenfa away amare यजप्रापकाऽखि । अपिच वयं पन्धानमनुष्टानरूप- मगद्यहि प्राप्ताः | कीदृ । खस्िगां खयःप्रार्चिकरीं | अनेहसं गकारस्य व्यत्ययेन इकारः | अगेनसं पापरदहितं। येन पथा जनः विश्वा दिषः wire afta: परिष्टेणक्कि estar व्जयति। किञ्च येन पथा Tal GNA ATES पन्धानं HAT: | प्रथममन्ते य- याक्रमथे प्रसिद्धतया ख्ष्टवति “Tae भुवस्पत इत्या ता- ना२ छेष पति्विंश्वान्यभिधा मागोत्धार विश्ाजिद्चे र एषाऽभि- धामानि प्रच्यवतेमा ला परिपरी विददित्याह यरेवादः साम- carfgaare गन्धव विश्वावसुः VAAN तस्मारेवमाडापरि- Brava”? (खं०६का०।९्र०।अ०९९) इति । प्व गन्धर्वेण

१९८ ले्तिरीयसंडिताभाष्ये। [का०१।प्०२।ख € ]

सामसख्यापद़्तलाद स्ति तस्कर प्रसक्तिः agra लेत्यादि awa | दितीयमन्ले खस्ययनीशब्देन ayurfafaafeaare “यज- मामस्य खस्ययन्यसोत्याद यजमानदेपैष यज्ञस्यान्वार म्भाऽनव- fea’? (do ६का०।१प्र०।९९अ०) दति । ठतीयमन्ता ब्राह्म खेन उपचितः | कल्पः ““श्रथाग्रेण शालां तिष्टल्ुद्य मानं राजानं प्रति aaa | नमे मिचस्य वरूणस्य चच्तसे मरा देवाय ag- ay सपर्यत दूरे द्रे देवजाताय केतवे दिवस्पजाय gure असत" tia अ्रस्िन्‌ मन्ते Gaede सोमः स्तयते | faze भिजाय wa ews) वरूणस्य खरश्विभिजगदाटएते | पमः कोदृशाय | WHS सर्वज्ञाय । रे छलिजे मते तस्मे देवाय दे वप्रीत्यथें सपर्यत wet sat कुरुत । किं war तज्ज्याति- टामरूपण्टतं सत्थं अ्रवश्छफलप्रद कमं wat fay aura शंसत खर्य्रीत्यथ Vii कुरुत । HEAT Bara दूरे दश्- मानाय VARA जाताच। केतवे श्रह्धापलक्तए्छताय। YATRA प्रवसियाय । afar wa वरुणज्नब्दाभिप्रायमाह “वरणे वा एष यजमानमभ्येति यत्‌ क्रीतः सोम उपनद्धानमे fave वर्णस्य VII इईत्याड WIA” (Go दका०।प्र०।११अ०) इति। यः साम उपनद्धः स वरुणरूपःसन्‌ यजमानमभिल च्य समाग- ऋति श्रता वरुणममसकारेण aaa उपद्रवः शाम्यति । यद्य

प्यप्नीषो मीयस्य पञचोनायमनष्टानकालस्तथापि प्रसङ्गात्‌ तं I

fafurg: । way तावद्‌ शयति “ward वदन््य्चिना प्रतिति- Ba ते सम्भवन्तौ यजमानमभिसम्भवतः परा खल वा वेष मे

[का०१।प्र०९।चख ०९ | बेदाथप्रकार | १६९

धायाक्मानमारभ्य चरति ar दौङितः''(सं्दका०रप्र।११अर) दति । was: प्राचोगवेश्र गतस्यारवमीयस्यापरेः समीपं प्रति भाममागयन्ति स च Sash waa प्रतिहिता भवति। ते चाऽग्नोषामे परस्परं यदा सङ्गच्छते तदा यजमानमभि- Wy SWAT भवतः। तदेतद वगत्य परा किल यो दीक्षितः ख एष यज्ञा खात्मानमेवा लभ्य पद्ररुलेना पात्य प्रचरति, Ise neg: इदानीं । विधत्ते “agate पशमाखमत w- त्मनिश्यण एवास्व a” (संर द्का०।६प्र०।९९अ०) इति । अस्य यजमानस्य पञ्चाल आत्मनिष्यणः। wy मूखले- ATMA TAT तेन तयाः खण्डतमाव्मानं निक्रोणाति। अज दविः गेषभच्णं yaaa मिषेधति “तस्मात्‌ aa ATR पुरुषनिषक्रथण दव FE’ (Go AAT ONT Ae) <fa यस्मादयं पञ्चः WETS मुखमेव तस्मात्‌ AG THT: सम्बन्धि viet भचणोयं agua मृख्यनान्रप्रसङ्गात्‌ | सिद्धान्तमाह Coa वखव्वाङ्रग्मीषोामा्ग्यां acer टजमरन्िति az- ग्रीषोमौयं पश्रुमाखमभते वाजरंन्न Wars स aGTaTR” (wo ६का०।९०।१६अ०) इति । अथाग्ब्दः पुरव्वपचव्या त्यथः | अभिन्नास्छद्मोषेामाथे wet जं इतवानिद्याङः । अयमु उन्तान्ता दितीयकाण्डस्य पञ्चमप्रपाठके लटा इतण Tay- मुवाके प्रपञ्चितः | यस्माद ग्रीषोामा्य॑मिन्रो त्रं इतवान्‌ त- खाद ग्रीषे मोयपशाखम्भोा यः साऽस्य यजमानस्य वैरिघाती।

award तदीयं. इविभ॑क्षणोयमेव । एवं प्रासङ्गिकं परिसमाप्य ॐ A

३७५ तैनतिसीयसंडिताभाव्ये। [का०र।प्र०२।यअ ०१२०]

प्रह्नतमेव ममे favdfa मन्तं विगियद्क “वारुष्छचा परिच- रति खथेवेनं देवतया परिचरति" (सं०६का०।९प्र०।९१अ०) इति surge मामस्य वर्णा देवता, परिषखरणं नमश्का- राद्टपचारः। AAT वारुणमन्लेण तदनुष्टानं GAH) अयप्रा- aa साममाखन्द्ां प्रतिष्ठाप्य तस्मिन्‌ काशे एवाबन्दखं वर्णं श रज्तमितयेतया त्वाया मोत्यनया वा वाद्छ्चीपसखानरूपं प- रिचरणं कन्तंयं। भाधायनः “wag सामवाहनमग्रेण w- शामद गीषमुपस्धापयस्ति तदुपस्तन्नाति वरुकस् खञ्मममसोति TRUS खम्मसजंगमसीति WANA WAAR वरुण पाञ्च दति ara” टति। आपख्वम्बस्ठु शम्यायाक्राभिघानीनां क्रमे शानो चमं मन्यते । अख fafrarraye: | “Way प्राम्बंन्नगमनं पना ऽष्य्स् Awa | अष्यतिक्रम्य राजानं नम एनं प्रतीशते I वर्येण WAIST AGA सक्ता च HHT” । इति । wa afe विश्ेषमी्मांसा। we eee: | प्रश्यवसखेति षर्‌पदा अतिजगतो | WaT WaT अपि warfare अ्रनुषटुभो । गमे fave जगती । इति माधवीये वेदाथंप्रकाओे छष्णयजःसंहिताभायये प्रय- Hare दितीयम्रपाठकं नवमोाऽमवाकंः ॥ ०॥

श््नेरातिथ्यमसि विष्णवे त्वा सेोमस्यातिथ्यमसि विष्ये त्वाऽतियेरातिण्यम॑सि fret ana wT

[का०१।प०२।च ०१०] वेदाथप्रकान्चे। ROL

रायस्योषदावन्े विष्णवे त्वा श्येनाय त्वा Saya विष्थवेत्वाया ते धामानि इविषा यजन्तिताते विश्वा परिभूरस्तु यत्नं गयस्फानः प्रतरणः सुवीरोऽवीरहा प्रचरा सोम TATA ea: सदेऽस्यदित्याः सद्‌ ATUL

सीद्‌ वरणाऽसि धृतव्रते वारुणमसि शंयोर्देवाना ससान देवानामपसग्डित्सद्याप॑तये त्वा Tafa परिपतये त्वा wants aay त्वा Zaria शक्राय त्वा Tafa श्कान्नोजिष्ठाय त्वा शज्ञाम्यनाश््टमस्य- नाधृष्यं देवानामेोजंऽभिशस्तिपा ्चनभिशस्तेऽन्यमनु मे दीक्षां दी्षाप॑तिर्मन्तामन्‌ तपस्तपस्यतिरश्जसा सत्यमुपगेषः सुविते मा धाः ॥ २।

START ॥ १० |

इति तै्तिरीयसंडहितायां प्रथमकाण्डे दितोयप्रपा- SH दशमोऽनुवाकः ॥

गवमेऽनुवाकं सोमस wae प्रति गमगमुक्रं । Twa त॒ समोपमागतख्वातिथिष्ूपस्य शमस्य warcrafaufec- Wai aw: “sifaa निवव॑पत्यन्वारथायां पल्यामथय देवख

ल्वा सवितुः waa दति प्रतिपदं सतवा, श्रपनेरातिथ्यमसि विष्णवं 3 A 2

६७९ तेत्तिीयसंडहिताभाष्य। [का०१।प्०२।ख ०१०]

त्वा we निर्व॑पामोत्येता मेव प्रतिपदं wet, सोमस्यातिश्वमसि विष्णवे ला ae निव॑पामीत्येतामेव प्रतिपदं wer, अतिये- रातिश्यमसि विष्णवे ला जुष्टं निवंपामीत्येतामेव प्रतिपदं Sal, WS त्वा रायस्माषरावक्ते विष्णवे ला निर्वपामोव्येता- मेव प्रतिपदं छला, Ware ला शोमग्छते विष्णवे ला जुष्टं नि- वपामि" इति । पाठस्तु “श्रग्ररातिश्यमसि विष्णवे वासाम- सयातिश्यमसि विष्णवे ल्वातिथेरातिश्यमसि विष्णवे लवाग्रये ला राधस्छाषदवन्ने विष्णवे ला were ला सेोमब्टते विष्णवे ला” offi पञ्च्टले यजुषेति प्रतिगते wae जष्टं fad पामोत्येतस्िन we wlagtura प्रापे सति तचरत्यदेवतापरस्े- वाच पञ्चभिः पय्यायेरापारितत्वात्‌ पञ्चमेऽपि सावित्रं जष्टं चागुषञ्चति । we विष्णुरेक एव दविषो देवता warzay तदनुचराः, Wat सततं गच्छतोत्यतिचिः ace क्रियमाणं सत्काररूपं कम्मं wife aa afar दीधमानेन द्रव्येण तदमुचरा रपि परिठव्यन्ति तस्नादजान्धादौनां षदं वि- भवत्याति्यं । हे विस मतिथिरूपस्याग्मः सत्कारखूपमसि ता- qu at विष्णशरब्डाभिधेयाय sara निर्वपामि | सामस्येत्यज् प्रधानण्डतः मामः न लपरः कित्‌ तन्नामा अन्‌ चरः श्रतिथि- नामकोाऽन्यः। रायस्याषदावा धमसणग्टद्धदाता कथिदग्धिना- मकाऽन्यः । सामं बिभति पोषयतीति मामश्त्‌ | श्वेननाम- काऽन्यः। एतावुभावपि समख राश्नाऽतिप्रत्याखन्नावनु चरावि- व्यभिप्रे्य ane ला श्येनाय लेति चतुथा ATMA च प्रधा-

[ का०द।प०२।अ०९०] «= Farum) ` gon

wanna fafeaai wart व्याचिष्यासुरारा arefa- जेषसहितमातिथ्यं aa ford “acd faquenfae ृो- यादशं विच्छिन्दा चदुभावविमुष्य यथाऽमागतायातिथ्यं क्रि- यते तादृगेव तद्दिमुक्रेऽन्याऽगद्धान्‌ भवत्य विमुक्राऽन्योऽथातिथं ग्टक्ाति awe ama” (सं०्६का०।रप्र०।९अ०) दति) दयोार्बंलीवहं यरविम॒क्रयोाः war: सोमगमनरूपं wa सर्व्वथा परित्यक्तं भवति, शआ्रातिश्यकम्मं त॒ उपक्रान्तं, तता qaqa war विच्छिेत। अविमुक्रयदयास ममनस्याखन्पुणलादनाग- ताय सोमाय आतिथ्यं छृतं भवेत्‌ । एकस्िम्‌ विमक्रे च विमुक्त- mea गमनं wae भवति cate विभाकाभावांत्‌ qa अपि a aq saafer काले गिवापा्न्नः सकता भ- वति। गिवापकालेऽध्वग्यं मम्‌ पल्याः waza faud ““पल्य- ग्वार भते पल्ली fe wttegen पल्नियेवानुमतं निर्वपति यद्व पली ane करोति fae agar feat एवैष यन्नस्या- MTT M SM apa? (सं ०दका०।२प्र०।९अ०) इति, परिणत्‌ BE तजर भवं ब्रीद्यादिद्रव्यं atu aaa wal किञ्च aw: पमान्‌ पनी स्तीत्येतम्मिथ॒नं । किञ्च याऽयं ge: श्र- कटरूपस्य यज्ञाङ्गस्य wi: म age fawecufeara भव- ति। मन्त्रान्‌ व्याच “यावद्धि राजानु चरैराग च्छति Tee वे तेभ्य ्रातिथ्यं क्रियते कन्दाभ्सि खलु वे सोमस्य राज्ञाऽ नृचराप्रेरातिष्यममि विष्णवे sare गायच्या एवेतेम करोति सोमस्यातिच्यमसि विष्णवे sare fase एवैनं करोत्यतिथे-

Ros तेत्तिणीयसंहिताभाष्ये। [का०९।प्र०२। ०१०]

राति्मसि fawa Aare जगत्या एवैतेन करोत्यप्रये ला रायस्याषदावृन्ने विष्णवे लेत्धाहागषटुभ एवैतेन करोति श्येनाय a सोमगते विष्णवे Aare गाया एवैतेन करोति?” (deo दका०।२प्र०।९अ०) दति। साम्य शल्यीरन्धादिभिष्टंत्यन्त- राणि गाचश्चादोन्यण्पलच्छन्ते । उपल चकविशेवाणामग्न्वा- दीगामृपछच्य यिगरेषेगोवश्थादिभिः म्रातिखिकसम्बन्धेविश्ेषे प्रमाणमिदं ब्राह्मणमेव । निवापाटज्तिसद्यां fara “वच्च wer गाति पञ्चालरा पच्छः onget यन्ना यश्चमेवावरन्धेः (Ho ६का०।२अ्र०।९अ०) इति । ्राद्यकय म॑ग््येो गायश्या दि- ङपखसितलं ्र्रोत्तरान्धासपपाद यति “'ब्रह्ुवादिगेा वदन्ति कस्मात सत्याद्भायच्या उभयत आतिथ्य क्रियत इति बद- वादः सममाहरत्‌ तस्माद्भायश्ा उभयत wine frat परस्ताचापरिष्टाखच" (सं०दका०।२प्र०।२अ०) इति आति क्रियत इत्यथैः | निर्पसतष्डुलेनंवकपालः प्रोडाः कार्यत दति faut “fatr वा vague यदातिभ्यं नवकपालः पुरोडाशा भवति तस्माक्नवधा धिरो fae? (daar. ९्र०।दअ०) टति। श्रातिच्यषटेः सत्काररूपलेन भिरोवदुल- WAFS यस्माद्र AUST गवसक्ला aware serenza चिरा ऽपि नवभिः muretfatae ai पारोडाजिकत्राद्मणेऽणेव- werd | तस्नादष्टाकपालं cere fat दति। aarserat

* gate इति Be |

[कारश \Weoxz Qe १० | बेदार्य॑प्रकामे { १७५.

कपालानां परस्यरमष्टधा स्यूतिः ततम्तत्छ मृदरूपस्य शिरसे sumtin कथनेन atau ala: | उक्तमेव विधिमनूद्य प्रभंस- ति “नवकपालः पुराडाश भवति ते जयस्तिकपालास्िटता सामेन सम्धितासतेजस्िससेज एव awe we दधाति? (do शका०।२प्र०।९२अ०) दति। जिदश्लामकस्तामेजीणि छक्रामि, तेग्बेकेकस्िन aM fae ख चःःअतः सद्या साम्टल्वकपाखस्य जि- exid Frew प्रजापतेमुंखादभ्रिना सह जातलात्‌ तेज रूपत्व, तथा उति यश्चभरिरोरूप afte तेजः स्थापितं भवति। पनर- aay प्रध्॑सति “range: परोडाभ्रा भवति ते जयख्िकषा- wifargat प्राणेन afeatferet प्राणस्चिटतमेव प्राणमभि- प्ये ume शीषे दधाति” (से°६का०।२्र०।९अ०) इति। fafa: कपालैः संतः पुरोड्रस्तिकपाखः तादृशाख परोा- डाश्रास्तयः गवसद्यार्यां बिभज्यमामा्यां एवं सम्पद्यते । तथा सुति यत्कपालगतं जिटलं यख पुरोडाज्जगतं तेन eee प्राण- स्या प्राशस्याङ्धा धा मथट्न्तिभिख्िगुणलात्‌ । अथवा भवसु faery वक्लंमानतया wae: प्राणः, Te चधा विभागे सति पररतनवकपाखसादृश्ठं भवति, Tew प्राणमभिपृग्यै अनुक्रमेण ane facfe आतिथ्ये खापवति। अ्रस्यामातिष्येऽष्ट प्रश्ण तिवत्‌ प्रसरस्य favairg कुश्मयले प्राप्ते तह्वाधितुं carat fara 'प्रजापतेवा एतामि vanfe यदश्चवाखा रैचवी ति- रसो यदाश्रवाखः Warr भवद्यैकवीतिर्यो प्रजापतेरेव त- WE: ATTA’ (Go ६का०।२प्र०।१अ०) दति । पद्माख्छङिरोा-

Rog Afedad hear | | का०१।प्र०२।ख ०९० |

माणि | wrqarer: araven दभविशरेषाः | Quart इई चृपजिके facet wae: चर्पुटिक | यथा खोमप्ंस्त पलाद्ररूपेण टच- रूपेणात्पत्तिः यथा ary मेध्यां भरा दर्भरूपेणा तपनः तथेव प्रजा- पतेः Teel ware: काश्ररूपेण दखपज्ररूपेण चाविभावा ऽथवारान्तरे द्रष्टव्यः। एवं Vi प्रणसत्वादर प्रस्तराष्यखूख- म॒ष्टिराश्चवाखः क्तव्यः | Tarra तिक श्राधारलेन खा- wate वि्टती Dear क्रयात्‌ तावता प्रजापतेः AWS: सम्या- fea भवति। परिधिषु ्रीपणंटलं faut “gat 3 ar ्आ- तीरजश्वस्ता Watt निष्कावमादन्‌ ते देवाः काश्म्यम- wey कर्कया प कर्मोभेन कुर्व्वीतेति ते काञ्व्यंमयान्‌ परिधो अक्व्वत Aaa रशाभस्टपाघ्नत यत्‌ काम्यं मयाः परिधया म- वन्ति रच्सामपडत्ये” (सं ° ईका०।२प्०।९अ०) इति । fears निः अब्दं । चव्व॑णादिशब्देन देवा न्ाश्यन्ति इति मत्वा Say अभक्षयन्‌ काञ्चयटक्ता Tat निवारकलेन ee: । ATA तेनेव ad कुर्वीतेति मत्वा तद्मथाम्‌ परिधीन्‌ wgeia । तथे- वान्येनापि aia. मध्यमपरिधेदंशिणाश्तरपरिधिश्धां we wan विधन्ते “सस्प्रंयति ररसामनन्ववचलाराय' (खं दका ०।२्र०९अ०) fal स्यन्राभावे परियाः सन्धो रशवा- मम्तरानप्रवे््यात्‌। wat दि चि ce: प्रवे्निवारणटाय प्रसक्तं चतुयेपरिधिं निषेधति “न पुरस्तात्‌ परिदधात्धादिव्यो war- न्‌ VTA STL ATE” (सं०्श्का०।२प्र०।९अ०) इति। श्राघार खमिधादंयोराद्वनीयात्‌ GAT ATTA विधन्त

[का०१।प्०२।अ ०१०] वेदार्थप्रकाङ | Res

‘ag समिधावादधात्युपरिष्टारेव caryerefa”’ (सं °. शका०।२प्र०।१९अ०) इति यद्यया दिशि ceat निवार- शायापरिष्टादेव समिधौ खापनीये तथापि याजि स्थापयित्‌- मभरक्यवादूडंदिग्बुष्या दूरे Batts | ay कञ्िदधिशेषं वि- धन्ते “यजुषान्यां ठष्णोमन्वां मिथुनत्वाय” (सं ° ६का०।९्र०। emo) tfai वौतिदाचं लखा कव इति मग्लेण दल्िणामाद- ध्यात्‌, AMAT, खमन््रकामन्तकयोाः स््नोपुरषवदिलच्तण- लास्मिथगलं । समित्द्चां विधत्ते “दे श्रादधाति दिपाद्चज- मानः प्रतिष्ठित्यै" (षं०६क०।२प्र०।१अ०) इति। fea qr दद्वयप्रतिष्टाये भवति। नन्‌ संस्ग्रादिविधयः प्ररतो दभु माख्ष्टावपि खन्तीत्यतिदेश्रादेव तदनुष्ठानस्य च WHATS एय- म्विष्यम्भरापेकेति चेत्‌ । म । उपसदथे विधेयलात्‌ । तदं तत्रैव विधीयतामिति चेत्‌। न । ्रातिथ्या पदोः परिष्यादिमेदं वार- fad साधारणशतेनाजरेव विधेयलात्‌ | चाधायनगः “अय अजमाने गोडाद्राजानमपादन्ते, याते घामामि इविषा यजन्तिताते विश्वा परिण्रस्ह यज्ञमिति पृम्बेयाद्वाराभ्रालां प्रपादयति। गयस्फानः प्रतरणः सुवीरोऽवीरहा WATT GTA sara”? दति, आपस्तम्बो मन्तेक्यं मन्यते “याते घामाभोति Gear दारा was vfs’ इति रेसमयाते धामानि लदीयेषु येषु स्थानेषु प्रातःखवनादिषु इविषा यजन्ति यन्नमदिष लाते विश्वा adrafe यामि सव्वाणि परिण्डरस्ठ परितः

WIAA भव। ₹हेसामलं TATA एहाम्‌ प्राचोनवंश्नरूपाम्‌ 3 8

yor तेत्तिरीयसंहिताभाष्ये। [का०१।प्र*२।अ ०९०]

भ्र प्रा भरुहि । ete wel गयस्फानो ए दामिवद्धकः। प्रतरणा want प्रति प्रक्णास्मान्‌ तारयिता । खवीरः आभनाः लकसादखश्धा वीरा TAMA यस्स तव स तवं सुवीरः | अवीरहा यथाक्रानां वीराणां अहता परिपाखक care: | कल्पः ““श्रथेतामासन्दोमयेणाहवनौयं पयं शत्य दकिणता भि- दधाति, तस्यां छृष्णाजिनमासुणाति, श्रदित्याः सदऽखदित्याः खद आ्रासीदेति छष्णाजिमे राजानं offi बाघधायनः “a- धेनम्‌पतिष्ठते, वरुणोऽसि vara वारुणमसीति समित्य कृष्णाजिनं तस्यां तान्‌ war विग्रथ्य पाञ्ेवु* घ्राति, शं- योदंवागा सख्यादित्यय परावासन्दीपादावन्तरेण ब्राह्मण ऽभिषिश्चति uz: प्रलाल्यति मा रेवानामपरूित्खदि'' इति ! श्रापस्तम्बाऽतर प्रथममन््ात्तरार्धस्य दितीयदतोयमन्व- या खैकतां मन्यते “aqua तत्रत इति राजानममि aa यते, वारुणमसोति वाससा प्यानद्यति” इति। & ara लं वरुणपाशस्य निवारकोाऽसि। तं awed wi येन त्यास लवं VAN: । दे साम तमुधनद्धखरूपत्ाद रु फसम्बन्ध्यसि तथा सति त्वदौोधाच्छयोाः सुखमिश्रादरूणादिद वतानां सस्यात्‌ वयं मापसा मा च्छित्छाहि।खकारान्ताऽपसशब्दः HATS | TAT कम्म विच्छदा माग्दिल्य्थंः।चाते धामानोत्यादये मन्ता ब्राह्मणे- नपेकिताः। श्रातिश्येटिमध्ये वद्िमयमपुष्वेक माडवनोये मथि-

* aa इति ate |

[का०र।प्र०२।अ०१०] वेदार्थप्रकाशे | Boe

afauay fara “ब्रह्मवादिने azeafire at एता trary कथया सामायातिथ्यं कियते माग्रयदति चद प्रावि मथिला we- रति तेनेवाग्रय आतिथ्यं क्रियतेऽया खस्वाङः'* (Heo ६का०। ९प्र०।९अ०) eta stig सोमसत्येतावुभावपि यागनिर्वीदकीं देवा तयाः are सति कथमग्मय ्रातिथं नेति wa: 1 afd मथित्वा waite प्रहरेत्‌ तदिदमादवनोयाग्नेरातिथं । aa नस्य कालं fered “sar खस्वाञ्करन्चिः ear देवता दति यद्धविरासाद्या्निं मन्यति दव्यायेवाषन्नाय सरग्वी देवता अन्‌- यतिः (बैण्दैका०।२प्र०।१अअ०) इति। श्रपि चेते ब्रह्यवादिमः कालषिवक्ावन्तः ACU द्धा तत्वेन a8: सव्बाह्मकलत्वमा ङः | AW स्येदेवतात्मकलं एकदितचितानामुत्पन्नौ विस्पष्टमाकातं | यदां आतिखपरोडाशं वेद्यामासाद्यते तस्मिन्‌ काले aft मघ्नोयात्‌ तदा मध्यमानाग्रावन्तग्डंताः war अपि देवता wraaqwfaar- क्रमुत्पादिता भवन्ति तस्मात्‌ स एव कालं इत्ययः । मयनम- भ्तास्वाष्वयवा च्रग्नीषोामोयपप्रदप्रसतावे समाख्रास्यन्ते Vrarey भङ्कचव्राह्मणे श्रातिथ्येष्टिसमोप एवेदाइताः । कल्यः “्रथेतद्‌ प्री वमाज्यमाप्याय aye वा चमनं वा याचति तमन्त्व॑दि निधाय तस्मिन्नेतत्‌ aad समवद्य farerfa, saad ला ग्टामि परिपतयेत्वा eerie तनुमघरेलाणृष्ामि शाक्रराय त्वा wzetfa शकान्नाजिष्टायला seria” इति । आपतिः नि- श्वासद्ूपेण वहिगेतं watts म॒खेनान्तःपततीत्यापतिः wre: |

डे रज्य प्राणा्थे at safe पाच उङामि। परिता माना- 3 9७ 9

३८० तेत्तिरोय संडिताभा्ये। [का०९।प०द।अ०९०]

विषयेषु पततौति परि पतिमेनः। तनु. शरीरं न पातयति ग विनाश्यतीति तमुनक्नाजाठरा्चिः । waite: wat: whe मान्‌ परुषः तस्य सम्बथ्धिभाकरं शक्तिरूपं | अव्छान्‌ शक्तिमन्छु धरोाजिष्ठं TH BUA ATMA घातुः तस्य लारमेाजिष्ठं तदव- wana श्रक्तिरवतिष्ठते एतेम॑ननेस्तानुनमन यायं तानु eS जाटरवङ्किविषयस्य WUART ₹ेतुग्डतमाच्यं तानननत्रं तस्य awe विधातुं प्रसौति “देवाः सुराः संयत्ता आसन्‌ ते देवा मियो fafwar ्रासन्‌ तेद एन्याऽन्यखी च्येष्ठायातिष्टमानाः पच्चधा व्यक्रामन्नभिरव॑सुभिः सेमा रदैरिन्धो मरुद्धिवरण आदिद्यैंरस्यतिर्विदषेसते मन्यन्तासुरेभ्या वा दरं भाटव्येभ्ध रध्याम यम्य वि्रियास्रायान दमाः प्रियाखनुवसाः समवद्यामरे ताभ्यः स निष्च्छाया न प्रथमे 2 Brarsaa बरुद्यादिति तस्माद्यः ख तानुनन्निणां प्रथमे guia स श्राति areR fa” (सं°६का०।२प्र०।९अ०) Cia संयत्ताः सङ्गमं प्राप्ताः। मिथः परस्पर । ते च देवाः सर्म्वैऽपि खातिरि क्ख व्येष्य- ममद्गेकुव्वाणाः पशञ्च्युहा ्रभवन्‌। तेषु वयुदेव्वन्थारयः पञ्चदे- वताः सेनान्यः वसादयः पञ्चगणाः सेनाः | ते कञ्चित्‌ कालं पर- स्यरविरोाधिने wen vated विचारितवन्तः यदि बयमन्यान्य- विरोाधिनस्तदा भ्ररिणामसुराणां इदं waed काये वयमेव साधयामः। ततसतदिरोाधपरिहारदेतुं शपथं कन्तु श्रस्मदौयाः frat: पुजभाग्यादिरूपा दमाः तमुरोकच सङ्कु इति विचायं ania ण्पयमेवं परिभाषितवन्तः, wats मध्ये य; प्रथमं

[का०१।प्०२।य् ०१०] बेदाप्रकान्ने। १८१

Zula सः ताभ्यस्तनुन्धो निगंच्छत॒ wer भवलिति। घस्मारेवा- नामेवे SH तस्मान्मनव्याणामपि शपथं कृतवतां मध्ये यः प्रथमं xufa स विनाशं प्राप्नाति। समाने एकस्मिन्‌ विषये तानृनजनिषः अपथवन्तः स तामूनजिणः । इदानीं विधत्ते “यत्‌ तानुनब्र- ९समवद्यति wigan भवत्यात्मना पराख टया भ- वतिः" (सं° ६का०।२अ्०।२अअ०) दति खमवश्चति स्भूयावद्‌ामं क्यात्‌ । खयं तिमान्‌ भवति att त॒ पराभवति । इयमेव भ्रादव्याभिग्धतिः। watt agi fara ‹"पञ्चरताऽवद्चति पञ्चधा fe ते तत्छमवाद्यन्ताथा पश्चाखरा off: पाङ यन्ना यश्मेवावर्न्धे"” (सं०्६का०।२प्र०।२अ०) इति । ते Tar: तत्‌ तदानीं पञ्चधा विभक्ताः पञ्चात्‌ सन्भूयेकवत्‌ भिचतनू- रवाश्च खापितवन्तः। मन्त्रान्‌ व्याचष्टे “Mas ला ए्का- Mare प्रण वा ओ्रपतिः प्राणमेव प्रीणाति परिपतथ Tare मनो वे परिपतिमन एव प्रीणाति THAT CATT तनुवा fe a at: समवाद्यन्त शाक्षरायेत्याइ we fe A ar: समवाद्यन्त wanratfaeraarenasy fe ते तदात्मनः सम- ara’? (सं०€का०।२अ०।र२अ०) इति । श्रापति परिपति तन्‌ मन्नघ्राक्र शक्छनाजिष्टश्देदे वटन्तान्तः TIA । ATTA जिष्टश्रब्देरेव SWIM: खच्यते। ते देवास्तदानीं खात्मसम्बन्धं पचादितनमरूपमाजःसार समवद्यन्त | कल्पः “सयावन्त खलि- अः त एतत्छमवन्दश्रग्धनाश््टमस्यना्टयं देवामां ज्राजाऽनिन्न- fan wafawage”’ इति। हे ara लं इतः पुय

ASR तैत्तिरीय संहिताभाष्ये | [० UIT o’Wore ]

कमा्यतिरस्तमसि । ta: परमथ्यतिरस्तं रेवानामेाजः सार- मसि। श्रभिशस्ति सारूपादन्यान्यविरोाधादस्मान्‌ पालयसि । ल पनरभिग्रस्ेरविषयमसि। wae warmed: प्रबिद्ध care "“श्रना्टटमस्यनाटटमिव्याहानाषटष्ट देतदनाश्य्यं देवाना- माज care देवाना शयेतरदोाजाऽभिनश्स्िपा अनभिन्नस्तेऽन्य- मिल्यादहाभिश्रस्तिपा दयोतदनमिशस्तेऽन्यै (सं०दका०।२ब्र०। ९अ०) दति कर्पः“यजमानमति वाचयति, रनु म Stat रीला- पतिमेन्यतामगु तपस्तपस्यतिरञ्जसा सत्यमपगेषर gaa At धा इतिः, इति दोलणीयेश यो देवः स दौखापतिः। ममेमां दौला मन्‌जानातु | तप उपख्त्‌ aaa दे वस्तपस्पतिः। मदीयं तपोऽनुजानातु | अर्श्चाश्चसा सत्धमुपगेषं श्राजवेन तानुग- waved शपथं प्राकाऽसि । शे तानुनब्र सुविते war art यश्कम्मणि मां खापय । wae सष्टाथेतामाइ “श्रन्‌ मे det दौक्षापतिमन्यतामित्याद यचायजरवेतत्‌'” (सं ° ABT AIRS) इति) चन्र विभियोगसङ्गदः।

“OTTER AATIT याते प्राम्बंशवे्नमं।

अद्यासन्द्ां चिपेचबम हदि ara g सादयेत्‌॥

aq तं मग्येद्धार्‌ वाससा परिणयति)

आप arrears समवद्यति पञ्चमिः॥

अमा स्वै wfang ara quater डि

्रनु खामी स्पृशेदेतत्‌ इति waawica:” wu chat

अथ मीमांसा सप्तमाध्यायस्य दतीयपारे fafa |

{का०द।४०२।अ ०१०] «= - Farelwenrit | aca

“Gara चिकपाले awarqanqred: |

uaitfage: स्यान्नो वा fawisnfaervaz ॥

ख्या वरष्वशब्दाऽयं देवताया विधावकः ।

न नाणटठ्ज्िमाज्चित्य ध्मागतिदिश्त्यतः”॥ इति।.

आतिथ्ये dwar गवकपाला विडितः। तजर अव्या

वैष्धवशब्टा Tagan awa चिकपाले प्रयव्यमानेाऽभनि- हे जवलवकषा लधब्ागतिदिश्रतोति पूर्व्यः पचः । विष्णुरे वता- स्येति fave सति विहितस्तद्धितप्रव्यये देवतामभिधन्ते नतु war तस्मान्ञातिरिश्रति। चतुथाध्यायख द्वितीवपारे fe fora |

“यद्‌ तिथ्या बदिरोतदुपसत्छतिदे नं ।

साधारणविधिवाद्यः तदीयस्यापसंतेः ॥

बर्हिः अ्त्येकताभागाज्ञातिरेशस्य eat |

श्रातिण्ययोापसद्धिख्च बर्हिर तत्रचञ्यतः"॥ इति।

व्थोतिषटोमे yaad यदातिथ्यं बरिसतदुपशदां axe

Mae चेति क्रतं सामं was संख्या प्राचीनवंषं प्रव्यानो- यनेऽभिम्‌खे afafe निवैपति सेयमातिथ्या । तत we fy दिनेषु अ्रनष्टौयमामा उपसद च्रपवस्ये दिनेऽगुषेयाऽश्ी- anna: । तजातिष्येटै fafed यदर्दिंस्तद्यदोतरस्या ट्टेरा- च्छि्ापसत्ह विधोयते तदानोमातिश्यायां विधानमनयंकं ष्यात्‌ । यदि च तजरापयुक्रं इतरत्र विधीयेत विनियुक्रविनि- येगङूपा विरोधः स्यात्‌, तस््मादातिथ्यब्िषो ये walt जा-

ace तैत्तिरीयसंडिवाभाष्ये |. [का०१।१०२। अ ०१९]

अवालादयः ते Wr उपसत्ृपद्धियन्त दूति अ्रतिदेश्परं वाक दति we ब्रमः। aftwee धब्मतिरेशपरते लक्षणा प्रस- Ba | रत्या तु बर्हिष आरतिष्यापसद प्रीषो मयेषु एकलं प्रति- भाति wa: साधारणम विधेयं । ्रातिश्याथे चदर्दिंरपा- दयते aq केवखमाति्या्थं किन्तृपखदयैमद्नोषोमोया्ेशचो- uweafafa विधिवाक्यार्थः। तस्नाद्‌ातिथ्योपषद ग्रोषामीया- स्तयेाऽपि wea afea: प्रयाजकाः । एवं परिषिसन्िख्यन्नादि- विधौनां साधारण्यं द्रष्टव्यं |

Ba Gea: याते धामानीति चिद्टुप्‌।

दति माधवीये वेदाथप्रकाशरे छष्णयज्‌ःसंडिताभाये प्रथमः काण्डे दितीयप्रपाठकं दशमेऽमुवाकः॥ °॥

BUG देव सामाप्यायतामिन््रायेकथन- विद्‌ श्रा तुभ्यमिन्द्रः प्यायतामा त्वमिन्द्राय प्यायखा- प्यायय सखीत्सन्धा मेधया स्वस्ति तें देव सोम सत्या- मशीयेष्टा रायः प्रेषे भगाय्तग्टतवादिभ्यो नमे दिवे नम॑ः एथिव्या aa व्रतपते त्वं वतानां वृतपतिरसि या मम AAT सा त्वयि ॥ १॥

या तवं तनुरियः सा मयि स ने व्रतपते त्रतिने- santa या ते ae सद्रिया तनूस्तया नः पाहि तस्यास्ते स्वाहा या तें AA ALA रजाशया WIM तनुर्व-

WUE नभि शामा 9 6 ee 9

चाल्वायं ., ,, उल्ाब .. 4...

बेतेसन्न .. मिदव ... Wasa. .

रायस्साषय,., .., 1 ASW 8 55. a's

न्धवतंन

afer |

Ne

. ma...

चात्वालं ..

° ल्ादय ® @ ee e en, 9

‘ कतस न

. मनिष्ये .. ., .. City | ..‹ ,. .. Taare .. मच्छेहीशाव .. .. , aaa. सामाइर्यं .. .. , WE... . aaa „ नव ., .. .. .. Warf .. .. .. , बस््नाद्य ,. .. . „ स्तान्‌ ., .. ..

. Owl... oo. wr” इति .. .. .. feata . पोाततिष्ति. . .. .. ˆ सरखछुतं "` ee ve _ Req .... „ TAT... .. .. , Sarat .. ..

शहा

Joe ९६८ ,. ,. " ,., शन्ड्‌ ,. ,. „ ०५ ,. ,, ,, am oe „ rn

Roe ,.

© RRR

ॐ ° °

BRe , .

क ` 2९७ ,, ,. ,. RRS... ., BRL ,. ,, ` BRE ˆ“ .. . ae, .. . ३९९ . .. ., , Re. .,„ RUS. , ३५५ ,. - BUY. BUS .. we ,

Bus ..

व (>

२९१ --

Req `

„ ३६९ . - व REV eho on

ace ..

RRIRR " १

५ ° / ~ 9 „+ = =

a

el

[का०९।प्०२। ७०११] वेदायप्रकाश। ३८५

fet TYG वचा चरपावधों त्वेषं वचा अपाव- धीर खाहा ॥ २॥

त्वयि चत्वारि रशं ॥ ११ ॥

इति तेत्तिरीयसंहितायां प्रथमकार्डे दितीयप्रपा- SH रकाद शाऽनुवाकः |

दश्रमेऽनुवाके श्रातिथ्येष्टिहक्रा। aaa सोमः प्राग्व शापतः तेन सामेन करिव्यमाण्स्य ame fayarfror ऽसुराः waa जेतव्या इति । तदधिजयायेमृपसद एकाद व- स्यन्ते, waret तावदतिथेः समस्य बन्धनोापद्रवपरिदारणा- ग्यायमाश्युपचाराः क्रियन्ते । बाधायनः “श्रथ मद्‌ न्तीरुपस्यु- armaara बिख्स्य टिरष्मवधाय राजानमााययति, अ WINS देव सेमाऽऽप्यायताभिन््रायेकध्मविद श्रा तुभ्ब- farx: यायतामा afaxra यायस््ेति यजमानममिवाचयति, waa सखीन्सन्या मेधया afa a देव साम सुव्यामभी- येति" इति । आपस्तम्बस्य तु एक एव मन्तः । मद न्तौस्तप्ता पः ye: च्छाऽवयवः | रे सामदेवते Aion: Wafa या इः चीयते यजमानेन सरववाऽपयंइर्वद्ंतां। किमथे care BTU CRT UH AS Was सोमरूपं धनं वेत्ति Ta कधनवित्‌ तद्ये । इहे tra ga aca rx श्राायर्तां। लां पातुमुन्घहतां लमपोन््राथं ्राप्यायख वद्धंख । सखीन्‌ खलिजः

खन्या धनलाभेन मेधया WHAT च Aa ara Fa A ala 3 0

Reg तैत्तिरीयसंडिताभव्ये। [का०१।प्०९।४ ०९१ |

प्भमस्ह॒ लश्रसादेनाहं सुत्याभिषवतन्त्रमशोव agar | एत- नमन्तं Brag प्रस्तोति “घतं वै रेवा वै war माममन्नन- जिकमिव खल्‌ वा अस्ये तरन्ति धत्‌ तानुगम्रेण प्रचरन्ति" (सं°€का०।२प्र०।२अ०) दति प॒रा कदाचित्‌ सखसामथ्यात्‌ वज्जीङतेन घतेन सामस्य देतैस्ताडितवात्‌ मामा चुताद्धिभेति । wfany वेद्यां तानुनम्रेए wea प्रचरन्तीति यत्‌ तदस्य शमस्य श्रभ्तिकं यथाचरंज्ति श्राहवनीयदकतिणभागे मामस्य स्थितल्ादतो भीतः भाम श्रायाययितव्यः। ्राणायनश्य प्रसदः द शयिता तन्मन्त्रं ares “श्रशव्एरशष्दस्ते देव Srararaar- मित्या यदे वाश्छाऽपवायते चश्मीजते तरेजाख्येतेनाणाथयत्यां aufax: प्यायतामा afaxra चायसखेत्यारामभावेवेन्रश्च सेमश्चा्याययत्या्ायय aay सन्या मेधयेत्यारलविंजा वा TQ सखायस्तानेवाप्याययति खस्ति ते देव साम सुत्यामशीष इत्याहारिषमेवेतामाशास्ते (सं०्६का०।२प्र०।२अ०) इति, we wae यद्‌क्रमपुवायते षटुव्यति qe मोचते। कल्पः “न प्रष्णरा्यां्रा वयति न बहिंरनुप्रहरति तं दक्षिणाय वेदय निधाय तस्मिन्‌ दक्िणिन्तरोण fsa wer रायः प्रेषे भगायर्त्तग्टतवादिभ्या नमे दिवे नमः एयिवेःः दति । श्रा- fragt चः प्रस्तरः aw तत्रत्यं aftercare न प्रडर- wre, किन्तु wat वेद्या <faurg निधाय तस्मिन्‌ wat दचिणपाणीन्तानान्‌ रला सव्यान्नीचः wat acta निग्- वमपलाषषद्शं ममस्कारोपचार Gai AMUY TT we

[का०श।प्०२।्०१९] बेदाथेप्रकाण्र। aco

ceqraa चवाषएटथिवयभिमानिनं देवमाच्टे; स fe दमाल्‌- तया भक्तेषु पुरुषेषु ई च्छावान । हे ताङृग्रेव त्वं waaay यश्चवादिग्याऽखमभ्बण्टतं यन्नं प्रहृष्टं रे दोत्यध्याशारः । किमथे | राये राये धमाथ, इषे WHT, भगाय शखयादिषडगणाथै, तेच गृणा एवं व्यन्त । “Qyae समग्रस्य dew owe; भियः | ` च्ानत्रैराग्ययाखेव vat भम carrer” ॥ cfr)

ववं पुनञुरेवतायै wana च नमस्कु; । नाबमकाष्डे नमखारः fan ve निमित्तमखोत्यार “भ्र वा एतेऽख्रा- Wat wae ये साममाथयाययनग्धन्तरि देव्या fe ara wr- wifaa एष्टा रायः प्रेषे भगायेत्याइ दावाषटयिवीभ्बामेब नम- त्यान्‌ खा के प्रतितिष्टन्िः*(सं० ६ का०।२अ०।२अ०)इति, अआावितय्य aaa नाभिरघ्रयामासग््ां पय्यंवखितत्वादक- fraqama तादृशस्य सामस्या्ाययितारोऽपि तथाविधा दत्यस्माक्ञाकात्‌ प्रच्युता अताऽसिन्‌ लोके प्रतिषिल्ये नमस्कारः करियते। कल्यः “अथ वजमानमवाम्तरदीलामृपगयति, Wi त्रतपते ल व्रतानां व्रतपतिरसि या मम तनूरषासा लवि या तव तमूरिथं सा मयि ay नो व्रतपते त्रतिनेोग्रंतानि""दति अनेन मन्लेणाहवनोयोापसखाने | Wa अवान्तरदीखापक्रमः। ₹े WH ्रतपते लं ज्रतपतिरसि tae aaa पतिः किन्त स्व्व॑षामिति

# शमस्य डति ate |

gcc ते्निरोयसंहिताभाष्ये। [का०१।्र०२।अ ०१९]

विवक्षां घातयितु ब्रतानामिल्युक्त । ्रतमाचर न्नी मदीया तम्‌- सवयि मनसा समपिंता,लदोया तु बतं पालयन्ती तनूमेयि म- मसा स्ापिता,तथा शत्यावामुभावपि प्रति ने सन्पद्यावरे तया- व्रतानि षह प्रवत्तं । कश्यः “Mat सश्शास्ति सन्तरां मेखला! समायच्छसर सन्तरां aga तप्तत्रता एधि म- दन्तोभिमौजंय Gres aqad dew a a we रुद्रिया तनस्तया नः Ue TAS खारेत्येतेनेवात ws * बतैयति'” fai या मेखला पूवे मध्यसन्नद्धा सा सङ्कुचिततरा यथा भवति तथा नियन्तव्या । ये च मष्टीरृते ते श्रष्यतिसद्धाचेन TARAS SUNT भवेदुष्णादकम माज॑येत्‌+ पे wd म- MACIT तच याते WY इत्ययं मन्त्रः । अनेनैव मन्लेणात we wi पिबेत्‌ हे wa या तव तमुखूलयि afar करूरा AACA पालय त्दोयायासस्वास्तन्वा ददं BANG । Wi तपत इति ame स्यष्टायतामभिप्रेद्यावान्तरदोकारम्भं विधत्ते “देवासुराः संयन्ता रासन्‌ ते देवा विभ्यतेाऽत्निं प्रा विशम्‌ त्मादाङरभचिः सम्ा देवता इति तेऽप्निमेव वरूथं छल्रासुरानभ्यभवन्ञग्मिमिव खल वा एष प्रविश्रति योाऽवान्त- रदीच्ामुपेति weaning भवत्यात्मनापरास्य wear भवति" (सं°६का०।णश्प्र०।९्अ०) दति। परकायप्रवेश्रदेतुमा खागश्नास्तप्रसिद्धेन संयमविश्ेषेण देवा भ्र्निश्रीरं प्राविशम्‌ त-

+ wa नेवाताऽधि स्ति ate) * उव्यादकी भवेत्‌ इति ate |

[का०श।प्र०२।चअ०११] बेदाथप्रकाग्न। १८८

पाङूपलेनाभिसमाना अवाकरदीचा ततसामुपेयात्‌। पुष्करा ret इदानौमुच्यमागामवान्तरदीखाश्च प्रशसति “ara मेव दीक्षया पाति प्रजामवान्रदौचवा"” (सं०्६का०।््र०। awe) इति। अवाकरदोलामियमान्‌ विधे “सन्तरां मे- खला समायच्छते प्रजा दाद्मनेाऽम्तरतरा तप्रत्रता भवति मद म्लोभिर्माजंयते निद्धंभ्निः भोतेन वायति समिध्यै" (संर ६का०।२प्र०।२अ०) दति । सब्वीाऽपि जनः खाद्मानं क्रशयिला अपत्यानि सम्यक््परिपाखलयति, अतः खस्मादपि प्रजाया श्र भ्यन्तरतमलं मेखलायास्ठ प्रजाखानौयलेगा म्तरतरलात्‌ संक्षि- तरं चथा भवति तथा समाच्छाद्यत शोतेन चीरेण शी- ताभिरद्विखाभ्रिर्निवापयति तस्मादुदराभ्रिखमिन्धनाय tae WTS माजंनरेतारुदकस्य Gra’ ava) Aare रद्रया weaifanraare “याते wa tiger anftare खयेवेन- देवतया व्रतयति स्योनिलाय qr” (सं०६का०।२्प्र०। श्र) tia खादराप्रेरपरं रूपं रद्रया तनूर्या दुगे तप्ते ofa तया देवतया सदेव दुग्धं बरतयति aR, तश भाजनं watfaara योानिण्धतेनाग्निना साहित्याय, aw afeqa- TAT: wry भवति । HM “श्राञ्यखाल्याः सखवेणापहत्य प्रथमामुपखदं जरेति | चाते अग्नेऽयाशया रजाशया ₹रा- War तन्‌ वेषिष्ठा गहृरेष्ठाऽय्रं वचा श्रपावधों ae वचा श्रपा- वधौ खादति दति। wa याते श्रप्रेऽयाश्या रजाशया दरा्रया तमुूवषिष्ठा wEteaarga wrara: | aferqar-

Ree ते्निरोयसं्िताभाव्ये। [का०९।५०२्‌।अ ०११]

शयादिपदचयेण चये मना मवन्ति। तेषु प्रथमे मन्ते तनुरि- व्यादिरनुषञ्खते | feat ata aa दति तनूरिति चोाभ- यमनुषञ्यते | Bia ठ या ते WN इृत्ययमेबानुषश्यते । तेरेते- स्विभिर्मग््ेखिद्धषु दिनेषु क्रमेणापसदाञ्या Waar raw: | अयसि शेते दत्धयाश्रया सारुनिश्िंता। तचा cia wa दति रजाशया। हिरण aa दति दराभ्रया। वर्षिष्ठा टद्धतमा गहरे SRAM तप्ते STE तक्तरजते तप्ते feces वा तिष्टतीति गङ्- र्टः अन्नपानयोार लाभेन Slade पिपाखितोाऽइमित्युक्रिरुगरं वचः तरेतदेडिकं, Walmer लेषं दीपकं मगः स न्नापजगकं aq 1 तत्‌ तु जना इत्यं वदन्ति BE गाबधाद्युपपातकललण- मेनः प्राप्तं विदद्‌ब्राह्मणवधादिरूपा acer प्राप्ता इति। CI पदव्याख्यानमन्यच ब्राह्मणे सखषटमाच्नातं““श्रश्ननया पिपासे डवा उग्रं वचः एनश्च away” ad ae” दति, ware वाक्यायेः। हे WH या तव Warman तनुस्तवादं इऽपि वचसी आपावधीं नाशितवानस्ि। एवमन्रयोारपि योाजं। AG WHA ददः ङतमस्ह । चोनेतानुपसद्धमाम्‌ विधातं wants “तेषामस॒राण्णं fae: एर आसन्नयसेग्य बमा ऽयर- छताथहरिणो ता रेवा जेतुं नाशरवन्‌ ता उपखदेवाजिगी- षन्‌ तसाद ग्य gs aT यञ्च नोापसदा वै मद्ापरं अयन्तोति त दषु समख्ुम्येताभ्रिमनीकः मोम we विष्णा तेजनं ते aay क दइमामसिब्यतीति इद्र द्युवन्‌ रद्रा वे क्रूरः ase fafa साऽत्रवोदरं gu अहमेव पद्एूनामधिपतिर-

[का०्द।प्र२वअ०९६] «=| - Fara). १९१

सानीति तख्माद्ुद्रः पश्ूमामभिपतिस्ता र्द्रऽवाखजत्‌ स fare: परो faa लेकेभ्याऽखुरान्‌ प्राणद तः" (खं ०६का०। एप्र०।दअ०) श्ति। चे पुम्वेमग्निनावङूयेन पर्छता असुरा- सेषामसुराणां एयिव्यन्तरिलथुलोकेषु word fre: पुरो दुगेरूपा way, तासु एयिवीवन्तिगो लाहप्राकारवेष्टिता, अरम्भरि चवज्तिंगो रजतप्राकारवेष्टिता, चलाकवल्तिनौ हिरणख- प्राकारवेषटिता। तादृशः परो देवा ्रद्मिनावदूथेनापि जेतुम- wat युद्धं परित्यव्येपवरव ओेतुमे च्छन्‌ EH परितोऽवरुध्य चिरं तत्छमीपेऽवसखाय तमृपवखल । चिरावस्थाने सति दु गेमध्य ऽख्रवानादिखयादन्तर्भदादा war भवति aareafacarar जयोापायलेन विचारितख्मालाकेऽप्याङः । के किमाडः । य जाद्यणादिवेद्‌ाथ्वयनेन वेदविचारं जानाति यञ्च water जानाति a सरम्बऽपि युद्धेगाजेयं महापरमपंसद्‌ा जेतुं शक्यमि- WS: । तते देवाः काखविखम्बोा मा ्डदिति विचायं युद्धमेव जेतठनिषुं dearer: wht सोमं विष्णुश्च सकयेकबाणां ला तेन नेत मदयक्राः। TAHA बाणस्य प्रथमभागे काष्टमा चष्टे | TA- शब्दा शेर । तेजनत्रष्टस्तद र॑। ताभिमां देवताचयसमषटिरूपमिषु स््लौबालसदितशटत्छ्ासरचाति्गीं का नाम areata विचायं शक्ता निश रुदर इति fafa तस्मे वरं द ्तवन्तः। स रद्र शा- fay सक्ता तया तत्राकारचयं विच्छ Feat tra सरा- ज्निःखारया मास विधन्ते"“यदु पसद उपसद्यन्ते ATE TA” (सं° ६ का ०।२प्र०।२अ.०) इति । वैरि दुरगापास्द नकार्य॑कारिष्वा-

३९२ तेत्तिरीयसंहिताभाय्ये। [का०र।०२।अ ०१९]

देता श्राह्भुतय उपसद इत्युच्यन्ते) तचाग्निः मामो विष्णरिल्येवं- रूपासिख देवताः | ताखां याच्या पुरोऽनवाक्या हाच एवा- aram | श्रयाद्यादि तनु धारिवद्िखतुर्थी रेवता। तरौयमन्् ्राष्वग्यव लाद्‌ चेवाक्ञातः | उपषदा माञ् इविष्कलतेन उपां श्वा- जवद्मयाजाञ्यभागाद्याङतिप्रसक्रा प्रतिषेधति “arararsfa पुरसाच्जुङयाद्यरन्यामाङतिं परस्ताश्ुडयादन्यखं Fara” (सं०६का०।२प्र०।श्अ०) दति । अद्मिमनोकमिति बाणव्या- जेन Wh प्रयमभावितखन्षणं qaqa । तत्र प्रयाजादि- Wa awyed हीयेत, अत श्राङत्यन्तराणां सर्वषां नि- ay amet काञ्चिदाङतिं विधन्ते ““स्वेणाघारमाचारयति यज्ञस WHT” (Ho ६का०।रअ०।२अ०) टति। दभ्पूंमा- सादिवन्नानां श्राघारोपेतलादुपसदामपि यश्चलप्रत्यभिन्ना- नाय Gravatt: | तिषणामुपसदां Graver विधन्त “quefama जाति परा च एवैभ्यो Seat यजमाने WISI WHA”? (सं०€का०।शप्र०।दअ०) दति। WE watrefacfen वेश्या दवनोययोमेष्यमतिक्रम्म <faeut fefa saga: खिला MAU: Wag विष्णाख fra आङतीजंङ्यात्‌, aut सति वैरिणाऽपि पनराटन्तिरदहितागेव रुला लोकयान निःसारयति । चतुथाङतिप्रकारं विधन्त पनरत्याक्रम्यापसदःं जहाति “प्रणदचैवेभ्या Grae wear जिला भ्नादरव्यलाकमभ्वाराहतिःः (खं०६का०।श्प्र०।रेअ्र०) दति। <faurgurat दभि समागत्य चतुर्थीमुपसदं जङ-

[ का०१।प०२।अ ०१९] वेदाथेपरकाषे | RER

यात्‌। तथा शति Pfcar fer खयं जिवा* वैरिस्थानं पुरयमधितिहति । wa छतं “्रोवादष्टो wet werfa चतुरुपभ्टति | धुतवति we जहपभ्डतावादायद्चचिणा स्छद्‌- लिक्राम्त SULIT WITHA HVA UH ee लोममेपण्डतं जङ्कामानोय विष्णुमिद्ा प्रत्याक्रम्य याते wt ऽयाज्रचा तनूरिति रूवेणोापसद जहाति" इति areca तदनुष्ठानं fart “देवा वे चाः प्रातर्पषद उपासोदरन्रङ- स्ताभिरसुरान्‌ प्राणदन्त याः साय राजये ताभिचैत्‌ सायं भ्रातर पषद उपसदयन्तेऽहाराचाग्यामेव तद्यजमानो बरादव्यान्‌ प्रणुदते" (He ६ का०।९्र०।देश्र०) दति । उपासोदन्‌ अनटित- वन्तः प्रातरनुष्ठिताभिः wer वेरिजिःसारणं सायमनुठिता- भिस्ठ राचः | कालदये याज्यानुवाक्या यत्यासं विधत्ते “ar: Waa WET: सायं परोाऽनुवाक्याः कुगयादयातयाम- त्वाय” (सं°&का०।श्प्र०।२अ०) इति | यातयामल्वं गतर- खलं तदजेनाय व्यत्यासः दिन चये तदनुष्ठानं विधत्ते “fre उपख्द उपेति चय दमे लाका इमानेव लोकान्‌ प्रीणाति" (सं०६का०।श्प्र०।देश्र°) Tia fay दिमेषु काखद्यानष्टानं परश्च खति ““वर्‌सम्पद्यन्ते षड्धा तव दनेव प्रीणाति" (सं° द६का०।शप्र०।२अ०) इति । प्रसङ्गादददीने दिरावादावपसदि- मसष्खयां fara “दादश्ाऽद्ीने शम उपैति दादशमाखाः मं वत्छरः संवत्छरमेव प्रीणाति (Go sate ieqoiawe) ThA 1

7 * खगे गत्वा इति ato | 3D

२९8 तित्तिरीवसंद्दिताभाव्ये। [का०९।००२।अ ०१९]

अहः सहेन निष्याद्यः Grease: स चयमण्णनेनाप- ख च्यते | अरः समुरस्य सदाखताद्रादज्रदिनेष काखदयान्‌- wrt प्र्नंसति “चतुर्विशतिः सम्पद्यते चतुर्विशरअतिरद्धंमा- मा अर्धमाखागेव प्रीणाति” (संग्का०।रप्र०।दअ०) इति। एतेषु उ पखदिगेषु अवान्तर दोकाङ्गे व्रतपाने waeat वि- wa “श्राराग्मामवान्तरदीक्ामपेयाचः कामयेतास्मिन्‌ मे खाकेऽधंकःस्यादित्येक मयेऽय इावथ चीगथ चतुर एषा वा ज्रा- CATA MATS TA SAAATR खाक sua मवति" (सं०६का०। श्प्र०।२अ्०) इति। बथोवर्दप्रतादनं Great accaad सुखं यसाः सा ATTA | अधृकं ब्टद्धिभीखं फलं । Stee दिने सायमेकं खनं दु श्यात्‌, परेः प्रातरद स्मै, यायं चीन्‌ WTA, WE प्रातखतुरः। यस्त॒ परलाकसष्डद्धिकामः त- स्वक्रवेपरीत्थं विधत्ते ““परोवरीयलोमवाम्नरदील्ामुपेयाद्यः कामयेतामुद्भिन्‌ मे लेकेऽधकरस्टादिति चतु राऽयेऽथ चीन द्ावधैकमेषा वे परोवरीयस्यवाम्तरदीचाऽमभ्भन्नेवादै लाके suai भवतिः” (सं०्ईका०श्प्र०।दअ०) wf परःशब्दे- ary अओष्टलाद्‌ क्रमा विवक्ितः। उपक्रमे वरोयोऽधिकं यस्याः खा परोवरीयसी। श्रयं पलः Se उपन्यस्तः “are: सामं क्रोणीयखतरः सायं wets wast wads उत्तमः” xf) Wee लीरत्रतादूद्धमाहारमख्मनजानाति “gaa वा wa Ga यन्ति य उपसद उपयन्ति ast य उन्नयते Waa एव सनेदनेषोति wetafaa’? (सं०्दका०।स्प्र०।

[का०९।.२यअ ६१] वेदाथेप्रकाग। १९५

gue) टति। उपसदां खगेप्रात्निेतुलात्‌ तरनष्टायिभिर- afeadfana । तेषां मध्ये यः काऽपि Wawra ware WAGE भ्रादगादिकमन्तनंयेतस खगेङ्ोयत एव । तस्राद- क्तोऽपि agree Areata न किश्चिदपि ब्रताबृडधं ्र- मागेव्यामीति यदि मन्येत तेन ङक्ीयमिव Bart वाक्यान्त- राभ्बनुश्चातं वश्ढरल्लोतमिव दुग्धात्‌ । अश्रक्रिपरिहारमातराप- am किञ्चिदेव Mate aerate कू्माष्डरामप्रक- रणे खमाश्नायते oat ब्राह्मणस्य व्रतं यवागू राजन्यस्यामिखा aware पैम्येऽ्यष्वर एतदुतं warafe मन्येते पषदस्ा- ATTA धानाः सकम्‌ धतमित्यलज्रतयेरात्मनाऽगपदा- सायः" इति । उपदस्याग्येपक्षीणा भवामि । ward कृतेऽपि weet aaa दृष्टान्ममाइ “ar वे खाय तां यता रान्ना हीयत उत स fagra सह वसतिः" (do ६्का०।२प्र०।४अ०) इति। wren गच्छन्तोति aria: wat खार्ये ati यतन्त इति यतस्तेषां eat) मकरमासे Wag Rafe खायः तं प्राप्तं प्रयतमानानां waaay निगत्य गच्छतां मध्ये यः कञ्चित्‌ TT गन्तुम्क्रः सदा ज्लिकारोनस्ञागाद्धौयते साऽपि निष्वाय परेदयनिर्मत्य तीर्यं गला तेखीर्थवासिभिः सहावशिष्टं माकं वसति तदरयमष्येके- मानुत्रतेन अश्रक्तिं परिइत्य fad नियममनुतिष्ठेत्‌। तमिम- मये निगमयति "तस्मात्‌ WTA नापररुकयेत' (We

६्का०।९प्र०।४अ०) इति । engqaa xa fart “दभा- 3p 2

acd तै्षिरोयसंडि ताभाव्ये । [का०१।४०२।यख ११]

नयेतेतदे WATY रूप SATA TAA” (Fo kare | श्प्र०।४अ०) tfat wa साभिकीं af विधातं werfa “यन्ना देवेभ्यो निलायत fawed छृला ख एथिवीं wrfawq तं देवा दस्ताग्तसररन्येच्छन्‌ afax उपय्ुपयंतयक्नामत्‌ सा sata का माचमुपय्यपग्यत्यकमोरि त्यं दुग ₹न्तेत्यय Te fay दुगोदाष्तंति सेऽ्रवीदुगें वे warstreat वरा- Rise वाममाषः सप्तानां गिरीणां परस्तादिन्तं वेद्यमसुरार्णणं faut तं जहि यदि दुगे रन्तायोति ष दर्भ॑पुश्रीखमुदग्य सप्तगिरौन्‌ भिला तमहन्न्तोऽत्रवोत्‌ दुगौद्धा आरन्तवावथा एतमादरति तमेभ्यो ay एव aware afew वेद्य- मसुराणामविन्दग्न तदेकं वेद्ये दिलं” (सं०्६ैका०।श्र*। ewe) tia ware feat यज्ञपुरुषः fatrarata विष्णु- ला वैष्णवं रूपं ae हला Tae: पलाय्य feat प्रावि- Wl Tay wa एव समागत्य wary प्रसार्थीद्धत्तंमै- “ET । अभो THT यज यच गच्छति तजर ततरनद्रस्तमतिक्रम्य टरो मागेमवर्ष्यातिष्ठत्‌ | कोऽयं मामल्यकमीदिति यञ्चेना- forte: कनाप्यगम्ये दुर्गे गला विरोधिनं ताडयिग्यामोति ख महिमानं प्रतिजन्ञे। wad मच्छक्रः परीश्कः का मामः लमसीतीद्धेणाप्याचिक्ना wwarguretia तं विरोाधिनमा- दरिव्यामौति खशि प्रतिज्नाय खकीयं पृव्व॑टन्तान्तमिन्रस् UTA: सव्वेमवा चत्‌। पुरा कदाचिदसुरप्राबखं TET ATH तदीक्ताद्यभिमानिनः asta खर्गलाकवासिनेा मन्ता fasta

Biot Oy OOP | १९७

vfuat प्राविशम्‌ । ते च ai eae दौखास्तिख उपदे एका- gafa अष्टदि वखषाध्यानि कश्माणि i तच दोक्ापसदः सप्त ष- faat गला गिरयाऽभवन्‌ । सुत्याभिमानी रेवा वाममेषः वामं कनीयसं सामिकवेदि चमसा रूपशचैवंविन्तं मृष्णाति अपररतोति वाममेाषः। स च म॒षितं तस्व्वमसुरेग्या द्वा खयं acre war सप्तभ्य गिरिभ्यः परस्तादसुराणणां afad विभक्तिं र्ति, तश विन्नं वेद्यं दवेः पनं, wat Fox त्व यदि दुगे खितं विरोधिनं इन्तासि aft तं acre often TRI दर्भसम्बेमेव गिरौन्‌ fae वराहं ताडितवान्‌।ततद्द्रा यज्मुवाच विरोधिनमाइरिब्यामोति चत्‌ प्रतिन्नातं तत्‌ कन्त धरकराषि चेदेनं विरोधिनं वराहमाशरेत्यक्ता यन्ञाऽभिमान्येव तं वराहाकारं वेदियदचवमसादिविन्तोपेतं यश्चमेभ्या Za आहत्य दर । यस्ाटवैलंथव्यमसुराणां तदेदिरूपं वित्तं देवा श्रविन्दन्त श्रलभन्त aatigaa लभ्यत इति aq वेदिरिति नाम aaa वच्छमाणएमपे च्छ अयमेकः प्रकारः, aurea वेदि वमक्रा प्रकारान्तरेणापि वेदिलं दश्रंयति “श्र gut at इयमग्र wera: परा पश्यति तावद्‌ वानां ते देवा श्रत्रव्नस््लेव नाऽस्यामपोति faegr दास्याम दति यावदिय aerem fa: परिक्रामति तावन्ना cata स oR: सलादकीरूपं aaat fa: wan पय्यक्रामत्‌ तदि- मामविन्द्न्त यदि मामविन्दन्त aad afea” (सं०६का०। शपभर०।४अ०) इति। दारिके वेदित्राह्मणेऽणेतमुषाख्यानं BA

३९८ तेत्तिसीयसंहिताभाव्ये। [का०१।प्०२।यअ ०१९]

तज्र वश्वस्छेति मन्छेयावाम्‌ प्रदे भ्रः परि ग्टद्ोतस्ताक्येव वेदिः, शन तु wey wfadfefcia fate: 1 aquaafa ऽपि यागेपयक्प्ररे्ः एधक्षष्पनीय दति विधन्त “खा वा दय सर्गव वेदिरियति श्च्छामीति ला waare यजन्ते" (सं०६का०।२प्र०।४अ०) thai श्मिः war यद्यपि वेदिरव तयापि a यच कापि यष्टव्यं, किग्ेतावति प्रदेशे सटा श्वि- धानादिकं faara श्च्यामोति निखित्य तावन्तं प्रदेशं अव- माय पदः परिमित्य तस्िन्‌ neta यजेरन्‌ । तच पदस्या विधत्ते “जिरशत्पदानि vera facet भवति षर्जिश्च्रत्‌ प्राची चतुर्विंशतिः परस्तात्‌ facet दश Tw TE दभा- चरा विराडन्नं विराद्धिराजेवान्ञाद्यमवरन्ध' (सं°६का०। शप्र०।४अ०) दति। चअचाक्रपदसद्यार्यां wat मिखितावां vargas दशकानि सम्पद्यन्ते | ata वेदिप्ररे्प्रमाणं म- wa उपसदिने प्रातनःकालीना या उपसद GE कर्यं । तया च चं “WaT मध्यमे प्रवग्धीपसरो वेदि gata प्रागवं- शरस्य मथध्यमाल्लालारिकात्‌ WT भ्राचः प्रक्रमान्‌ प्रक्रम्य WE निदन्ति amta पञ्चदशसु दक्षिणत एवमृलरतखते ATV परथमनिहिताच्छद्ाः षट्जिंश्रतिपुरश्तात्‌ तस्मात्‌ TENG दित एवमन्रतस्तावरसाः इति । यथोक्रपरिमाणवति प्रदेशे उपरितनम्डत्तिकाथा wort fara “उद्धन्ति चदे वास्या Waa तद्‌परज्िः' (सं०्६का०।श्प्र०।४अ०) Tha | निष्टोवमादि जत मश्ुचित्वम्‌द्ध मनेनाऽपेति। तमेव विधिमनुद्च

[का०र।प०२। ०११] वेदायंप्रकाशे | Ree

प्रशसति “ogi तस्मादेाषधयः पराभवन्ति afters ASAT: पनराभवन्ति"” (खं ° देका ०।रप्र०।७अ०) इति । पूय afer wee समुत्य्नास्तणविशरेषा उद्धननेन पर्ता wafer तस्मात्‌ शतछरवेद्यां बरहिंराखलरणाटोषधयः पनरागता wafer । तस वरव उपरि arco fee सरवेदि प्रदेशे सुष्ोयादिति विधन्त “ont बिष oar aftaeria प्रजा तै बर्िर्यजमान उन्तरवर्दियंजमानमेवा चजमानादुन्तरं करोति तस्माद्यजमानोाऽयजमानादुन्लरः” (सं०६का०।२अ्र०।४अ०) इति | उक्ष इत्यथैः | यत्‌ प्य विदितं fae उपसद उपेतीति aa विपच्तसपचयेा वाधाबा- धावुपन्बस्यति “यद्वा अनी्ानो भारमादन्ते वि वेस शिते यद्रा रच्रसाङस्तो पसदः स्यसिखाऽरीमस्य यज्ञस्य faara कियेत तिख एव Weegee इउारशाशोनख aya सवीर्यवता- याया सखम faa’? (सं०६का०र२प्र०।५अ०) टति। खोकर augue: कथित्‌ ire भारं वादमाददोत तदा स विलिश्रर विशरेषेशारयोभवति उत्थातुमष्यश्क्रा war पतेत्‌ तददजापि याज्यते WET षर awa Tha साङ एकादा Basta अहः संसाध्य: अरीन दिरात्रादिः। त्र यद्य्पस्य MTHS Tey a: याद्‌ वा श्रधिकस् avira तिलः स्यः तदा विलाम विपरीतं श्रयेत । तथा डति eee वीये हीयेत ae ठु नालि तद्‌- भयं यचान्यत्‌ पुय fafed, श्रारायामवान्तरदीक्तामपेयादिति तत्‌ प्रशंसति “व्सस्यैकण्नेाभागी fe ोऽथेक स्तनं ्रतम्‌-

ec तेत्तियीवसंडिताभाष्ये। [का०१।प्र०र।खअ ०१९१]

Tae दाव VA चतुर wae छरपविनाम wa येन प्र जाताम्‌ भ्रादव्याद्ते प्रतिजनिय्यमाणानथा कनोयकेव wa उपेति” (सं ° &क०।रप्र०।५अ ०) दति । aga भागा चः सन- afar पया यजमानशतुरचै पयाये खोकराति। तता sa चतुस्तननियमः सिध्यति । तदेतदे कस्तमादिकं wa ल्रप- वीश्युच्यते । पविवेखः तेन तोच्णत्वमुपल च्छते लुगवत्‌ पविस्तेचण्ठं VUNG AAG तेन Hay YATRA वैरिणा faarts- यति, जनिब्यमाणांख प्रतिबध्राति, fargqrasta HAUT wa: फलं WR Vaasa वीजेन Ts aed we arsifa तदत्‌। य ्यन्यत्‌ we विदितं परोवरीयसीमवान्तरदीचा- मुपेयादिति तप््रशंखति “चतुरो स्तनान्‌ ब्रतमुपेत्यय W- नथ द्ावयेकमेतदे BHAT नाम AA तपस्य सुवग्धेमयेो प्रेव जायते प्रजया asia: (सं०६क०श्प्र०।५अ०) tft यथा सूपवत्या योषिता जघनमरदेश्रः खलः तस्योपरि सच्छा मध्य- प्रदेशः तददस्य त्रतस्याधाभागः चतुस्तमः उपरिभाग wat इति सुजघनमिति माम तप्यं । उन्तरात्तरमाहारच्चयात्‌ तपसा योग्यै wa एव खगसाधनं । किञ्च । सुजघनलारेव प्रजाः weg प्रजनयति। चेवर्फिकानां मध्ये चचियस्य दवं विधत्ते “यवागु राजन्यस्य ब्रतं Hla वै यवागूः करूर द्व रा- जन्या ATA रूपः BIW” (सं° इका०।२प्र०।५अ०) इति य- वाग्वा श्रादनवत्‌ दश्तिडेतुलाभावात्‌ रूरल । राजन्य दुष्ट शिक्चकलात्‌ at: | उभयं मिलिला वञ्जसदृशं । तच्चाऽनिष्टनिव-

[ का०श।प०९अ०११] वेदाथंप्रकाश् | ९०१

Maan wae भवति । fara ““श्रामिका dae पाक- awa रूपं TR” (सं ° ६का ०।२प्र०।५अ०) इति । aR पयसि दधिप्रेपेण what भाग आमिक्ला cea चरूपरोडाथा- दिना wat यज्ञः पाकयज्ञः । आमिष्ायाः aac निष्यक्ललात्‌ पाकयज्ञस्य रूपं अतः OW भवति । विधन्ते““पये ब्राह्नणस्व तेजा ते ब्राहमण सेजः WANs तेजः पय अ्मनधन्तेऽया पयसा तै mirage गभ टव खल वा एष यदौकषिता यदस्य पयोव्रतं भवल्यात्माममेव तदद्धं यति” (सं०्द्का०।र्प्र०।५अ०) दति न्राह्मणाऽध्यापभादि रूपेण ARI GM: पयसस्तेजे वत्‌ खच्छरू- पात्‌ खयमेव safe पथि पीते सति खकीयेन तेजसा सड पयोारूपं तेज श्रात्मनि धृतं भवति, किच्च दोक्ितख्य गभरूपलात्‌ पयसा टदिर्यञ्यते मथ्याग्डमष्यराजयोत्र॑तकाखलं विधातुं म- स्तौति “Pawar वे मनुरासीत्‌ दित्रता wet एकत्रतारेवाः भरातर्म॑ष्यन्दिगे सायं तकमने्र॑तमासीत WHITE Ed यदमी ware सायञ्चासुराणं निमंध्यं gat रूपं ततरे पराभवन्‌ मध्यन्दिने मध्यराजे देवानां तते भवन्ढूवभे लाकमावन्‌”” (सं०्६का०।रप्र०।५अ०) sf अटनि जिषु कालेषु wa भाजनं Baa मनाः vafaaa काले wd gaat देवानाञ्च मध्याकृकाले AAAS ख च कालः खधःखरूपं तस्मिन्‌ त्रत- रहिता अराः TILA: | बतयुक्रास्ह मनदेवाख पष्ट GAG AA: | तता मध्याककाखः wwe: 1 विधन्ते “यदस्य

मध्यन्दिने मध्यरात्रे wa भवति pact वा अन्नेन भुजते 3 E

gor तेत्तिसोयसंह्दिताभाग्ये। [का०१।प्०९। ख ०९१]

मध्यत एव age we wearer भवत्यात्मना परास wear भवति" (संर्द्का०।रप्र०।५अ०) दति । मृखमध्ये FAS भोजनमररमथ्ये च धारणं यथा लाके तथेव warty! ANS मध्यरात्रे च व्रतं कर्तव्यं, दीखितस्य खनिवासखा- मात्‌ प्रवासं निषेधति “गर्भा वा एष aeifear येमिर्दी- चितविमितं यद्रोचते दौीचितविमितात्‌ wader योने ग॑भं- खछन्दति तादृगेव aq प्रवस्तव्यमात्मना गोपीथाय" (go व्का०।ण्प्र०।१५अ०) दति । दीखता विश्रेषेण मोयते प्रखि- प्यते यस्मिन्‌ शालाख्ाने agifeafafad ae योजिरूपलात्‌ तताऽच्छ निर्गमनं गर्भखावसमं तत आद्मरला्थे न निग॑म्नव्यं | एतमेव निषेधं प्रकाराग्तरेण प्रशंसति “एष 3 are: कुल- art यद्िरूख्माद्यटीशितः प्रवसेत्‌ स एनमोश्वरोऽमूल्धाच इन्तो प्रवसव्यमात्ममा TY’ (सं०द्का०।२प्र०।५अ०) इति एष एवाहवनीयाऽभिः प्रवसता व्याच्रवद्धिंसकः निवसतः कुखर्कः, तस्मात्‌ खाऽग्रिः प्रवसन्तमेनमनुवश्यं उत्याय इन समथः प्रवासाभावस्ला्मनोा रक्षणाय भवति | शआ्रारवनीयद- feuds weary fawn “दल्िणतः wa एतद्वै यजमागस्याऽऽ- यतम ख एवाऽऽयतने WA” (खं०६का० श्प्र०।५अ०) एति गेत Ta । यजमानस्ा *इवनीयाभिमुख्यं विधन्ते “श्रभि- मभ्यादटत्य श्ये देवता एव यज्ञमन्यष्टत्य wa’ (खं ०६का०।

* waa इति ate |

[का०१।प्०२।शअ ०११] बेदाथेप्रकाषे | Bek

शप्र ०।१५अ०) इति। wy काम्यानि देवयजनानि fara | aa पृरोषटविरादयः सञ्ज्ञा विशेषा उक्च्यषाडश्तिराजा- garam: स्लगंप्रातिकामिनं प्रति विधत्ते “atrefafe देवयजने याजयेद्यं॑कामयेतेपैनमृत्तरो यक्ना ममेदभिसु- वगे लाकं जयेत्‌? (सं° ईका०।श्प्र०।५अ०) दति) अनेन भ्रकारेख यं यजमानमुदिश् कामयेत तं पुरोरविनं मके याजयेत्‌। तस्य खचणमा₹इ “Yat पुरोशविर्दैवयजनं we हाता प्रातरनुवाकमन्‌ब्रवज्लप्निमप आआदित्यममि fanaa’ (सं०६का०।श्प्र०।६अ०) tial यख्य देवयजनस्य इविधान- मण्डपे ्रासोनः प्राङ्ुखेा हाता प्रातरनुवाकनामकं Wel प- aq परोवर्तिनमाहवनोयार्भभिं ततः waist नदीतटाका- दिजलं ततोऽपि प्रग्दिश्य्न्तमादित्यञ्चाभिमस्येन युगपत्‌ पश्छति एतादृक्‌ दे वयजमं पृरोइविरित्िच्यते । कामितफल- सिद्धिं द्श॑यति ““उपिनमुपेनमृत्तरो यज्ञो नमल्यभिसुवगे लोकं --जयति" (सं०्६का०।र्प्र०।६अ०) दति i श्रन्यदिधन्ते “ard दे- AINA याजयेद्‌ भरादव्यवन्तं'” (Ho HT Wo lee) TA | आप्तनामकस्य लक्लण मा इ “qatar ऽधिस्पर्शयेत्‌ we वा याव- SISTA यात्रे न TUTAAST Wl देवयजमंः "(To ईका०।रप्र०। que) fal Bré राजमाभे ire wa वा विलाक्याभिक्येम AGUA यथा भवति तथा देवयजनं faaraa | देवयजनग- HATA शकटस्य वा TITS वा यातवे गन्त यावदन्तरं म प-

Qld तावदेवान्तरं ANY साऽयमधिस्यशः। एतद वाप्तनामकं | 3 2

ह वेन्तिीयसंडि ताभाष्ये। [का०१।प०२।अ ०९९]

कामितार्यसिद्धिं दरयति “araraa area मेनं भाटव्य च्रा- मराति (खं०दका०।२प्र०।६अ०) इति। Wamu: | विधन्त “Rad देवयजने याजयेत्‌ TATA” (Go ६का०।र््र०। ६अ०) tin प्रभ्र॑खति “एके न्नतादं देवयजनगादङ्गिरखः TH नखजम्तः' (सं ०्दका०।शप्र०।द६अ०) Th | AAVATY “MAT wat efadia waaay स्यादेतदा एकान्तं देवयजनं? (wo CHOIR Meee) इति । प्राचीगवंभ्रात्‌ परतः प्रत्यासन्नं TE, उ्रवेदेः पात्‌ प्रत्यासन्नं विधानं, तयो मध्यमन्तं FATA फल माइ “'्पत्ररमामेव भवति" (शं ६ का०।रप्र०६अ०) दति। fawe ““श्ुश्नते रे यजने याजयेत्‌ खुवगंकामं'› (सं ° ६का०। श्प्र०।६अ०) इति। प्रशंसति “aaare देवयभनादङ्किरसः सुवे खाकमायम्‌*' (सं ग्दका०।्प्र०।६अ०) thal खक्तण- माह “'श्रन्सरादवनयञ्च दविधानश्चोन्नत स्यादन्तरा दवि- Urey eq सद गार्दपत्यश्चेतद wad देवयजनं” (सं *का०।शप्र०६अ०) of) उन्तरवेदिहविधौानषदः प्राचोन- awrat चतुखामन्तराखमप्रदेनेषु faqad gaia) फखमाइ ““सुवर्गमेव लाकमेति” (सं० ६ का०।श्प्र०।६अ०) tii fara ““प्रतिषटिते देवयजने याजयेत्‌ प्रतिष्टाकामं” (Seg का०।२०। am) इति। wauare “wag प्रतिष्टितं देवयजनं यत्‌ aaa: wa” (सं०६का।२प्र०।६अ०) tf । फलमाह “waa ति- हति” (सं°ईका०।एप्रगरदच्रर) tii wa नाम विश्रेषमभ्‌- क्रा लचणपुरः सरं faye “qwrt अरन्या Sewer व्यति-

[का०९।१०२। ०१९] वेदायेप्रकाशे । ७०४

UAT स्छस्तद्ाजयेत्‌ wR’? Hoe HT Allee) इति । यवगेधुमप्रियज्कुकं द्रवादिवीजानि परस्यरविखल- फाजि यस्िम्‌ प्रदे सरोात्पद्यन्ते तच aera याजयेत्‌। भं सति “एतद omy रूपं रूपेेवारो पथूनवरन्पे'' (सं ° ६का०।श्प्र०।६अ०) tf1 फलमाह “्पष्रमानेव भवति (सं०६का०।श्र०।६अ०) दति विधत्ते “frwfanwa देव- यजने याजयेद्यं कामयेत निच्छत्याऽख ay area’ (vo ६का०।२प्र०।६अ०) दति नि्छतिर्यश्चविघाती राखखः | खचणमार “uae निकंतिषटडोतं देवयजनं चत्‌ सदृ सत्था We” (सं०््का०।२प्र०।६अ०) इति । निकाक्लतभा- गरारित्येन VERT: सत्या wa: सम्बन्धि यदुदणादिभन्यं खानं तन्निक्तिग्टंहोतं। कामितार्थसिद्धि माड “निश्छेत्येवाख्य यज्ञं गाइयति' (सखंन्दका०।रप्र०।६अ०) tii विधन्त “agen देवयजने aware य॑ we वा aw ar मोमासेरन्‌”* (सं°ईका०।९प्र०।९अ०) दति । पाचेापलकिते सह ofgaraa तच्पोपलचिते विवाहे वा बन्धुमित्रादया यं पृरुषमदिष्य मीमा्सेरम्‌ सन्दिदधेरन्‌ स परुषः खन्देद- हेतारपवादारदेः पाप्रना वयादटत्तिं कामयते तं व्यादत्ते याज- येत्‌ । व्याटृष्लस्य लकणमाह “प्रा चीगमा हवनीयात्‌ प्रवण सात्‌ प्रतीचोनं गार्पत्यादेतदे व्यात्तं देवयजमंः, (go ६का०।२प्र०।६अ०) दति | उभयतः प्रवणं क्रमनिन्ं। फल- fafgare “विपाप्मना श्वादव्येशावक्ते नेमं पाते म ae

४०६ तेति सीयसंहिताभाव्ये। [का०१।प्र०२।अ ०११]

Ware’? (सं०द्का०।९प्र०।६अ०) इति 1 पापरूपेण वैरिणा व्यावर्तते विज्यते सता न efeewa । विधत्त “कायं देवयजने याजयेद्‌ ्तिकामं'” (We € का ०।९प्र०।६अ०) दति ara सखच्छिलादिभिरुस्नतीकरणोये | प्रशंसति "कायै वे परुषः” (सं° ६का०।२्र०।६अ०) इति । उपनयनादिषं- सकारेरुन्नतीकरणोयः परुषः ततसखेदं योग्यं । फलिद्धिं द्यति “भवत्येव” (सं°<का०।२प्र०६अ०) इति) Qa भा्नोत्येव | तदेतत्‌ स्वै या ते श्रग्ेयाशयारराशया रजाश्रये- व्यमेन मन्लेण साध्ययाः प्रातःकालोगसायद्ाखीनापसटोर्मश्ये eval) we विनियोगसङ्गुः |

“भअप्ररुरा प्या ययेत्‌ साममेष्टा wercfawa: ।

चरभे पुष्वद्निमामच्य या ते माजंयते तथा ॥

AAG तेन कुरुते या ते्युपसद्‌ाममी |

श्राञ्यहामा अयाश्रोति रजेति चरंति wa

fafaut मन्तभेद स्याक्मन््ाः ate वसिताः | (संग्दैकाण०।२प्र०।६अ*) दति॥

श्रय मीमांसा । पञ्चमाध्यायस्य इतीयपादे चिन्तितं | ““च्राटृत्तिरूपसत्छेषा सदसे क गाऽयवा |

जिरध्यायं पटेत्यादाविव स्यात्‌ समुदायगा॥

प्रथमा मध्यमाक्येति प्रा्टतक्रमसिद्धये |

wane fara’ षरस्ापि प्रसिध्यति ॥ इति।

WaT श्रुयते षडुपसद tia सत्रे चादकप्राप्तानां तिद-

[शा ०१।१०२। ख ०१९] वेदाथेप्रकाशचे | 8०७

wrayagt शव्वेन्यायेनाट्ल्या षर्मह्या सम्पादनीया यथा पृव्वौधिकरणे प्रयाजेषु सह्ाटृत्येकादग्रसद्या सम्पादिता तद- द चाण्याटृ्तिदं ष्डकलितवत्छमुदायसख य॒क्रा। यथा दण्डेन गप्र Sa सश्िमानः पुरुषः aed छंछ्ञदण्डं पुनः पनः पात- यतिन तु दण्डस्य प्रत्यवयवं एयगाट़न्तिं करोति। यथावा faart {areas जपतीद्यज waq एवाध्याय आवर्ते म त्वध्यायेकरेश एकंकाऽनुवाकः vara fa: पद्यते तथा fae- araqeet समदाय श्रावन्तमोय इति चेत्‌! मैवं । प्राकतक्रम- बाधप्रसङ्गात्‌ । प्रता fe दीक्लानन्तरभाविनि दिने हातव्या प्रथमेापसत्‌ । तत ऊध्वंदिने faatar | ततेऽणष्नदिने दतोया | ता एताः सछदनुष्टाय पुनर्परितनदिने अनष्टोयन्ते चेत्‌ पुनः अनुष्टीयमानायाः प्रथमायाः प्रथम लमवैति चतुर्थी लमा- याति। aara प्रातक्रमसिद्धये प्रथमां face तता fz- तीयं दिरभ्यस्मेव्येवं खथ्ागटध्या ताषामाटत्तिः काणा । म च अध्याय दृष्टान्तो Ue: श्रमुवाकसमुदायस्रेवाध्यायतादभ्या- यस्ववा टन्तिविधागात्‌। म fay सम॒द्ायचापसल्मस्ति तस्मात्‌ प्रत्येकमुपष्दावन्तनीया HAA न्यायेन इादश्ारोनसेत्यजैक- कापसखतुवार मावन्तंनीया | दतीयाध्यायसख wrasse चि- fanz |

“fre एव fe are STU इादगरेव्यदः।

च्धातिष्टामे इादशलमथवाषगणा भवेत्‌॥

WZ प्रकरणादाघ्ा ava विद्ध्यते।

8०८ केत्तिरीयसंदिताभाव्ये। [का०९।प०२। wore]

प्रकतित्वान्न केनापि Hatisatsa विकस्ष्यतां ॥

सकाद्धि्नारोनषङ्न्ञा खूढेषाऽदगंणेा भवेत्‌।

wera cane प्रक्रियाताऽपरूग्यतां'' ॥ इति।

श्यातिष्टोमप्रकरणे ओ यते तिख एव साङक्रस्यापषदरोा इाद-

areata एक नाडा भिष्याद्यलात्‌ साङा व्योातिष्टामः दीचा- दिवसात्‌ wel सोमाभिषवदिवसात्‌ पुषव्व॑क्तंव्या हामा उपसदः aret इादशलंप्रकरणबखाञ्ज्येो तिष्टोमे fafawa webu” afaaa करयते । श्यातिद्धामस गिखिलसामयागप्रखृतित्वेन म सरभ्वषामङ्गा्ां aires सति तदुपदेश्चविकलविहृतीनाम- होगलाभावात्‌। अते crews जितलयोाविकसश्प इति प्राप्ते ब्रूमः । श्राटन्ःसमयागरूपा दिराच जिरानादिररगणस्स्िन्रहो- amet रूढः । यागिकत्वे aa tr दति fare समासे BA अयज्नादिष्रब्द वदाचुरान्ः खात्‌ AMT HATA | रूढि वियरनिरप्लला च्छोच्रबद्धिरेतः 1 wat च्यातिष्टाम- वाचिनः साङबब्दाद्धिनेयमदीनसञ्ना ग्यातिषटामादधिलमर- गणमभिधस्ते । तसिन्नरर्गणेवष्ठो sar aq दादशलं निवे- श्यते तत्‌ खिद्ये प्रकरणादिदमनलेतव्यं* | दतोचाष्वायस सत्त मपा बिज्सितं।

“waren शोमिकी वेदिङ्भया्थीात sear |

चिकौषितलाग्मस्धस्स वेश्यां तक्छतिसम्भलात्‌ it

* द्पनेतव्यं इति Ale |

[wreqimegreqony] वेदाथेप्रकाश्े | Boe

म॒स्वपोष्कसरेतुलात्‌ तदङ्गञ्च चिकोषितं। मख्यवत्‌ तेन ?दंदि रङ्गव्व्ुपकारि णि ॥ दति ।

दािंकीं वदिं मश्टेऽन्तभीव्य प्राचीन्वभ्रा मण्डपाऽवख्ितः, ततः wet fefe स्ददविधानादीनां पथं ऋभागवि- Re तेः सदःप्रण्टतिभिः सद सेभिकी बेरिरिव्युच्यते । सेयं मुख्यस्य सामयागस्यैवोपकारं करोति, न लमृख्यानामग्रीषोमी- याशङ्गानां , कुतः । मस्यस्याचिकीषिंतत्वात्‌। ग च रङ्गान्यपि चिकीषिंतानोति वाच्यं चिकगेषाखरूपस्य वेदे नेवाभिहितवात्‌। एवं जयते ““वट्‌तरिंश्मक्रमा प्राचो चतुविंश्तिरगेण तिभ्रष्णघ- नेनेति अच्डामहे"* इति । waraad: । ूयमाणेभानेन देष्यैप्रमाणेन तिर्यकप्रमाणेन च ufad wart weed सा- waa ककः wiarae इति नित्य ततं तयैव कुयादिति। सेयं चिकोषौ मख्यविषया । इति शच्यामह दूति परिमाणस्य गकरं खे(पन्यासात्‌। जङ्घानां पञ्चनामिष्टीनाश्च सदोाविधानादि- मण्डपनिरपकाणणं यथाक्रपरिमाणमन्तरेणाणयनुष्टातुं चक्य- त्वात्‌ ख उपन्वासख्तअ निरयेकः। सोमस तलनुष्टामं यथो क्रवेधा- मेव सम्भवति, ग वन्यतर, तस्मात्‌ सा वेदिमंस्यसेवपकरोतीति We Ba: दयति शच्यामद दत्य साङ्गप्रधानानष्टाने अक्ति सक्ता तादृशद्धेव फलं प्रति दृष्ट-फलरहेतुलात्‌। अते मुख्या क्रयाखिकीषायास्तख्यलादिधिरूभयाया । न चाव वपनादि- WH CHAT दृष्टापयेागाभावस्य तताक्रवात्‌, दृद तु इवि-

# Tere इति ate | 3 F

are तेततिरीयसंडि वाभाष्ये। [का०१।प्०२।अ ०९९]

रासादनादिदृष्ट उपयोगः स च Fryar: सम दद्युभया- wai षष्ठाध्यायस्य श्रष्टमपादे विन्तिति। .. °“श्रन्याभावेऽप्यभावेऽपि पयेाभकादयोाऽयिमं। fafatt सत्यनष्टानान्नियमादृषटताऽन्तिमंः॥ इति। च्यातिष्टामं श्रुयते “qar ब्राह्मणस्य Ad’ इति। तदेतदस- wafer भक्ते सति कन्तवयं । कुतः। अ्रन्याभावसख निमित्तवात्‌। निमित्ते सति नैमित्तिकस्यावश्छानषटेथलात्‌ दूति चेत्‌ । मैवं । न हयाचान्याभावेो निमित्तत्वेन अतः, तसात्‌ सत्धन्यसिन्‌ We भियमादृष्टाय पय एव व्रतयेत्‌ । तचेवान्यशित्तितं। ““अ्रजोतिंसन्भवे. कायै wa नेवागिमे विधिः। रागेत्यत्या प्रधानस्य विरोधान्न wat व्रतः ॥ दति, च्या तिष्टामे saa ““मध्यन्डिनि मध्यराजेत्रतं त्रतयति""दति। तज यस्य अ्रजोतिः सम्भाविता तेनापि विहितलात्‌ पयो त्रतयितव्य- मेवेति Gai मेवं प्रधानानुष्टागविन्नप्रसङ्गात्‌ | तस्मात्‌ तथाविध- वेलायां पया asad) wa सवशि यजुंब्येवेति नाकि ec: - दति माधवीये वेद्‌ाथप्रकाशे छष्णयजुःसंडिताभाये प्रथम- काण्डे दितीयप्रपाठकं एकादभोाऽनवाकः॥ ° ॥

वित्तार्यनी मेऽसि तिक्तायनी मेऽस्ववताग््ा नाथित- ware व्यथितं विदेरभिर्नभानामाभरे श्रक्गिरो यौ sat ४थिव्यामस्यायुषा arate यत्‌ asad नाम यत्नियं तेन त्वाऽऽद्धेऽग् ्र्गिरा यो दितोय॑स्यां तृतीय-

[कार१।प०२।अ०१२] «= Fardawrst | ४११

स्थां एथिव्थामस्यायुषा arate यत्‌ तेऽनाधष्टं नाम॥१॥

afad aa त्वाऽऽद षे सिरहीरसि मदिषोरस्युरुप्र- असवार तें यन्नपतिः प्रथतां भरुवासिं देवेभ्यः शुन्धस्व दे- वेभ्थः RMT TAT वसुभिः पुर स्तात्‌ पात्‌ AAT जवास्वा पिठभिर्दश्चिखतः षत्‌ प्रचेतारूबा रुद्रः प- खात्‌ पातु farrell त्वाऽऽदित्वंरुत्तरतः पातु fare रसि सपल्सादही खाष्ा सिर्डीरसि सुप्रजावनि eae सिष्डीः॥ २। |

असि रायस्याषवनि स्वाहा सिडोरं स्यादित्यव निः खाहा सिटदीरस्याव इ देवान्‌ द्‌ वयते यजमानाय स्वाहा भूतेभ्यल्वा विश्वायुरसि एथिवीं exe भुवि दस्वन्तरि षं हरङाच्युतक्िदसि fed हरहामभस्मा- wa: पुरौंषमसि ॥३॥ |

नाम सुप्रजावनि स्वाहा fast: TTS ॥१२।

इति तेत्तिरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे दितीयप्रपा- TH दाद शऽनुवाकः ॥

एकादगरेऽभुवाकं उपसदेाऽभिदहिताः | तत्र मध्यमे पसदिने वट्‌चिंशत्यद परिमिता योऽयं वेदिप्रदे्ः Waa: तस od

भागे उ्रवेदि दादशेऽनुवाकेऽभिधीवते। बोधायनः “उत्त 3F2

ere तेतनतिरीयसंदिताभाव्ये। [का०९।्०९।अ .१२]

रेख वेदिं इथे faq वा प्रक्रमेषु सपवेनाद्धत्याति च, शम्यया चालालं प्ररिभिमोते विन्लाथनौ asia परसादुदौोचोगकूु- उ्रयान्तेरितः सफेन लिखति, तिक्राचनी Asafa दच्िणतः प्रा- छुम्बयाऽन्तरितः स्पयेनाछिखति, श्रवताग्मा नाथितमिति पञा- दुदी सोनङ्ुम्बयान्तरि तः स्पयेनालिखति, ्रवतान्मा यथितमि- Bata: भराचीगकुम्बयान्तरितः स्फयेमेशिखति'' इति । आप- स्तम्बः “परेश युपावरदेगर सच्चरमवभिग्य वेखामु्तर- वेदिं दशपदा सामे करोद्यरदीयसीं पुरखादिव्येके at यगेन धजमानसखय वा परैविमाय शम्यया परिमिमीते wararay fa- SSINQIAV Aaa: wai परखादुदग्रां निधाय प्येनादी- सोमभ्यन्तरमपसखिखति, वित्तायनी मेऽसीत्येवं दक्षिणतः प्राचीः तिक्रायनो मेऽसीति पञ्चाद्‌ दौशीं, ्रवताश्मा नायितमिद्य॒त्तरतः ATT, MIATA ष्ययितमिनल्यु्तर स्माद्च॑साद्‌दकूप्रकमे WTS श्तमुन्तरबेदि वत्‌ aw शम्यया प्ररिमित्य'"दति। पारमस्त “far यनी मेऽसि तिक्रायनी मेऽस्यवतास्मा नायितमवताश््ा व्ययित" दति।श्रचान्तरवेदेदावाकारो महावेद्या; पाग्भागे कत्तिकाम्रक्ते- येण निष्याद्यमान एक WATT: | श्रापस्तम्बमते तदिषया मन्ता उक्राः। ग्टत्तिका चात्वालगतेति तद्भःपाऽपर श्राकारः। तददिषया बेाधायनमते HAT दे उन्तरवेदे लं मम वित्तायनी afee- पश्य fawe प्रापिकासि । fame वङ्कितेजसा उषालाषूपस्य प्रा- पिकाऽसि। नाधित afsarea मामवतात्‌ Ta) व्ययितं वद्य- लानाङ्गीतं मां रच मन्त्रान्‌ व्याचिख्यासुः awe वेदिपरिमाशं

[का०।१.९।अ ०६२] «=| - TATU NATW | ७१३

विधाठुमाख्यायिकया वेदिं wager प्रसङ्गद्माचारशं विधन्त cma उक्र वेदिः fared छलाभयाननम राऽपक्रम्धा तिष्ठन्त देवा अमन्यन्त यतराग्वा द्यमृपावक्छति त ददं भविदमनोति तामुपामन्यन्त खाऽत्वीदर SU सवान्‌ मया कामान्‌ व्यश्नवय wat ठ्‌ माऽद्मराङतिर वता द्रति तस्मादु रवेदि पृवोमभ्रे- व्याघारयन्ति वारे SALW’ (To ईका ०।रप्र ०।७अ०) Tha | अचाभयेरन्नरेणेत्यभिधानात्‌ तेभ्य रेवासुरेभ्य दति wad त देवाख्ामृपामग्यन्त प्रार्थितवन्तः मया मदनग्देणख भाठव्या- भिभवाम्‌ सवान्‌ कामान्‌ युयं स्नव विशेषे प्राए्यय । AT लाचाङतोद्याचारणष्टपा युप्नामिङता प्रणेयमाणादद्नः पूवंभा- fart मां वस्रवते fatty ararg मामेवेादिश्य इयतां Sts वरः (UME ठतः तस्मात्‌ तथा याचारयेयः ल्मरकारस्ठ सिश्टशटोरसि महिषीरसील्यादिमन्वव्याख्यानावस्ररे aaa । fay “weer परिमिमीते area ast रक्रेनेव य॒क्त- wat” (मं०्६का०।२प्र०।७श०) इति 1 गदया सदृशी जाह्पररिमिता wet तया चतुहि चुत्तरवेदिं परिमिमीते | Wel BHAT: सा दयं भूमिः शम्यया परिमिता निर्ण तामाचेव ग वयुना गरचमशादिप्रचारस्व प्याप्तलात्‌। माण- धिका वथोाक्रमरचारानुपधक्षभागस्छाभावात्‌ | किञ्च atte योग्येनेव छत्र्तरेदिप्रमराणेन येोग्यफलं प्राप्नोति । war व्या- we “fanradt asmare विन्ता wat नावत्‌ तिक्ाथनी मे SMe तिक्रान्‌ छना wacaarar माधितमित्याडइ arfa-

ie तेतियीयसंहिताभाव्ये। [ae ewer अ ०१९]

ATS श्येना नावडवताम्‌ मा व्ययितमित्या इ व्यथितान्‌ warar- वत्‌” (सं ° ६ का ०।२्र०।७अ °) दति । वित्तं वद्िरूपं । विन्ञा- fda एताम्‌ anager वङ्किप्रापणेन इयमन्तरवेदिरर कत्‌ । तिक्तं बद्धिश्वाखारूपं तेजनं, तदर्थिन एतान awa । बधा- यनः waqare बर्िर्निधाच तस्मिन्‌ स्फ्येन प्रहरति, faz- रभ्रिनंभागामाप्ने अङ्गिरो aset एयिव्यामसखयायुषा arate’ इति। तत्‌ इला खरवेद्यां निवपतिःयत dened नाम afer तेग arisseusa अङ्गिरो चा दितीयखां एचिव्या मस्याखवा arate अत्‌ तेऽनाषटष्टं गाम afwe तेन लाऽऽदे दति। ्रापसम्नस्ते- -कमन्वतामाईइ “दल्ली जामद प्नं fafaafe वा araracae- म्‌ aan हरति विदेरभ्रिरिति"” इति। विदेरुरवेदेः स- watt .याऽग्रिः तस्य नभ इत्येतन्ञाम श्रङ्गार्ना.रष इत्यङ्गिरस्‌- भब्द सख fase तथा च इन्दागाः प्राणापास्तावा मनम्ति.“एत- मेवाङ्गिरसं मन्यन्ते अङ्गानां यद्रश्स्तेमेति'दति। वाजसनेयिनो ऽष्यघीयन्ते “य ्ङ्किरिसाऽक्रानार रसः इति। waar: सा- माङत्याधारलात्‌ गाइपत्यद्किणान्या्ङ्गानां मध्ये सारः 1 इ श्रङ्गिरा यस्वमस्यां चालाखगतश्डद्रुपायां एथिवयां खि वतसे स त्वमायुःप्रदेन नभनाखा खदित एडि उशरवेद्चामा गच्छ । यत्‌ ते अनाधृष्ट कमाण्यतिर र्तं नाम यश्सम्बद्धं तेन नाजा VIC लामन्तरवेद्यामाद घ । बाधायनः ““डितीयं प्रहरति । विरेरम्मिनंभानामाग्रे अङ्गिरो ये हितीयस्यां एयिव्यामसी- व्यार के, Waa TeV, इले तर वेशचां मिवपति, यत्‌ तेना-

[आा०१।प.०२।खअ ०९९] बेदाथंप्रकारे। 8१५

we ara fae तेन लाऽऽदधे इति end प्ररति, विदेर- भि्गमानामाप्ने ्रङ्गिरो यस्तया yaaa, ्रा- यषा ATS इतो रवेशां निवपति, यत्‌ तेऽनाधष्टं नाम य~ fadaa लाऽऽदध दति,द्रष्णीं चतुथे रति सं बर्दिषेति"दति। आपस्तम्बः “vata या दितीयसयामिति दितीयं यखतीवसा- मिति ard aut वतु य॑ wafa’cfa । ward अङ्गिरो ar दिसोयस्यां cared दितीयमन्वरतस्यारा विररित्था्नुष- ज्यते । wart च पथिव्यामित्यादिरगुषञ्यते । ढतोयस्यां दत्यादिखरममग्लः। तस्य विररित्यादिरेवानुषन्यते | चाला- खख्ितायाः sfuar श्र॑श्भेदन दितीयलं दती यतश्च द्रष्टं | विधम्ते.“विदरब्निनंमानगामाप्ने अङ्गिर इति चिररतियशए्वेषुला- कोव्वग्मय स्तागे वाऽवरन्धे SU चतुर्थ दरत्थनिरुक्रमेवाऽवर न्धे", (सं*ईका०ग१्र०।अअ०) cf साकबयवन्तिंनां Wareragrar- मवरोधाय चिदरणं एतन्लाकवर्म्ीति fafa वक्रमश्क्यतयेन अनिरक्रस्याश्िषामान्वद्यावरोाधाय ait हरणं । बाधायनः ““श्थाष्व युरन्तरवेदये पुरीषं सम्प योति,खिदोरसि मरिषीरसि" इति । सम्प्रयाति प्रथयति मिश्रयति। श्रापकम्बः “सिरदीरसो- ल्युक्त रवेां निवपतिःदति। वेदेः सिंग्टगलं दयति “सि डो- रसि मददिषीर सीत्यार सिंदीद्धवा रूपं छतलाभयानभराऽपक्र- म्यातिष्ठत्‌"' (संग्ईका०।प्र०।७अ ०) दति । महिषीमंती महनोया ब्राद्मणान्तरे वा मद्दिषोजातिलं Tea | Ha“ ST प्रथखोरुते यज्ञपतिः प्रथतामिति प्रथञिला, भुवासोति भ्रम्बया संहत्य,

४१९ तेत्तिरीयसंडितामाये । ([का०९।१.२।ख ०१२]

देवेभ्यः इएन्धखेत्यद्धिः प्रच्छ, द वेभ्यः श्रदम्भखेति सिकतामि- Tamra” इति | WIS प्रसर। WAT दृढा भव | WAS ET मव | wae श्ामिता भव। areeTed क्रमेण fara “ae प्रथस्ार्‌ ते यज्ञपतिः प्रयतामिल्यार यजमाममेव प्रजया प- wf: प्रथयति भरुवाऽसोति सरन्ति wa देवेभ्यः ware दे- केभ्यः श्रम सखेव्यवचाकतति प्रचकिरति we” (सं०६्का०।२प्र०। ome) दति । कस्पः“प्राचणौभिरतरवेरि प्राचति, wxtra- सूखा वसुभिः पुरस्तात्‌ पालिति TCM, मनो Taye पिदढमि- दंचिणतःपाविति दचिणतः,प्रचेतास्ला Ur: पशात पावितिष- ara, fauna लाऽऽदिन्येहन्तरतः पाविल्युन्तरतःःदति। द्र चोाषादिमामका देवाः परिढाः तदनु चरा वस्ादिगणा सग॑रः सद्ितास्ते देवाः पान्तु | प्रस्तादित्यादि दिम्बाचकशब्दप्रयोागेष दिग्देवता तुष्टिकरं aiwefaare “द्चाषस्वा वसुभिः परस्तात्‌ पावित्यार दिग्भ्य एवैनां प्रोक्षति” (Heo ६का०।२प्र०। emo) इति। प्रोचणं विक्षातुं werfa ““रेवाखेदुत्तरषे- दिरूपाववर्तीँ हेव विभयामदहा द्यसुरा ayaa देवान- भ्यायन्त तानिश्चोषो वसुभिः पुरस्ताद पानुद्त मनोजवाः fuaefudfaua: प्रचेता we: पञ्चादिश्वकम्मादिद्यैरत्तरतःः (सं०शका०।२प्र०।७अ०) इति । श्रपक्रम्य दवासुरसेगयेोम॑ध्य तिष्टकीमु्तरवेदि चदा देवा उपामन््रयन्त तदानौोमद्धरा एवमचिक्रयन्‌ यद्येषा देवामपावन्ंत तदा त एव विजयेरम्‌ तस्नादि देवेदामी मेव तदुपावन्लेगात्‌. प्रागेव देवान्‌ विजवा-

[का०१।१०२।ख १२] वेदार्थप्रकाग्ने) | ४९७

ay षति विचिग्य aqaua रेवानभिलच्छ प्ररतुमागताः तानसुरानिद्धघेषादये दिग्भ्याऽपाङ्खवंन। fare “यरेवम्‌- Wate माति दिग्भ्य एव तच्चजमाने भादव्याम्‌ HUTA” (सं०६का०।२प्र०७अ०) ईति। प्रशणरेषस्य निनयनं fay “CRT यतीन्तसालाटकेभ्यः प्रायच्छत्‌ तां दशिणएत उन्तरवे्ा आदम्‌ यत्‌ मचणोमामच्छिव्येत तद्क्षिणत उस्रवे्ये निनये- देव तच HC तत्‌ तेन Wala” (Ge ६का०।२प्र०।७अ०) इ्ति। यतयो देवाम्‌ इन्नु सवदा प्रयतमामा THAT WEFT असुरास्तान्‌ इता सालाटकभ्य WCQ दन्त- वान्‌। निगयनकाखे ध्यानं विधन्तं “चं दिग्यात्‌ तं ध्यायेच्छुचै- वेगमर्पंयतिः' इति (dogareieneiome) इति । wer Wray wala याजयति । क्यः “saat टिरण्यममधाया- णया Teas व्याघारयति, सिष्टदीरसि सपत्रसाशी सखा- vfa zfausya, सिष्दोरसि सुप्रजावनिः arefa उश्तरस्यां aret, fayvicfe रायस्योषवमिखारेति cfawet Frat, भिरश्शडोरस्यादित्यवनिः खारति उत्तरेऽसे, fay Witaray दे- वान्‌ देवयते यजमानाय खादेति we’ Xia sy “fay w- रसि सपल्रसादहो खाहा सिरश्शोरसि सुप्रजावनिः arer fa- शछीरसि रायस्पोषवनिः खाहा सिरदीरस्यादित्यवनिः खाहा शिर डीरस्वावड देवान्‌ देवयते यजमानाय are” cfs हे उत्तर वेदे लं सिंदरूपधारि्छसि सपल्नसाशो वेरिघातिनो । सु-

प्रजावनिः ओाभनापक्यश्टतव्यप्रदा। रायस्याषवनिः पश्चादिधनस- 3G

8१८ लेत्तिरीयसंडिताभाष्ये। [का०९।प्र०२।ख०१२]

ग्टद्धिप्रदा। आदित्यवभिः श्मिमम्नच्धिप्रतिष्टाप्रदा। टेवयते द- वानिच्छंते यमाना रेवानानय तवेद BAND) उन्तरवेरेरव- रवाक्धमनु त्य एकेकया आल्या प्रा्ुवभ्भित्येतं मन््रखध चित मये दशयति “सेान्तरवेदिर ब्रवीत्‌ सवान्‌ मया कामान्‌ व्यश्नवयेति ते देवा अरकामथन्तासुरान्‌ भाद्रवयानमिभवेमेति तेऽजदवः सि- भडीरसि सपल्नखादो Beis AIT श्वादव्यानम्बभवन्‌ ते ऽसुरान्‌ भ्राटष्यानभिण्डयाकामयन्त प्रजां विन्देमदोति तेऽजु- इवः सिरसि सुप्रजावनिः artis ते प्रजामविन्द्न्त ते मरणां विलाऽकामयन्त aya विन्देमदीति asses: िश्दी- रसि रायस्तषवनिः खादेति ते पश्ूगविन्दन् ते ae विला ऽकामयन्त प्रतिष्ठां विन्देमहीति asrea: fax दीरस्ादित्य- वनिः खञारेति त cat प्रतिष्टामषिन्दन्त त cat रतिं वित्वाऽकामयन्त देवता श्राशिष उपेचामेति तेऽजुखवः fay- हौरस्ावह देवाम्‌ देवयते यजमानाय area a रेवता mifea उपायम्‌?" (सं०६का०।रएप्र०।८्श्र०) इति। आशिष दव्यमाणा इविःखीकारिणीदंवता उपथाम प्रा्रुयामेति का- मयमाना BBC देवाञ्चरमाडङ््धा तथेव प्राप्ुवम्‌ कमं wera वा ्रजाभीःज्रब्देन Gert श्राङतिषद्यां fara ““प्रञचष्टला व्याघारयति पच्चाच्रा पद्भिः पाका यज्ञा aH मेवाऽवरन्धे”” (Ge ६का०।२्प्र०।स्अर०) दति गुणान्तरं वि- भक्ते “ह्या व्याजारयति तस्माद च्छया पश्चवोाऽङ्गानि प्र- wefan प्रतिहत्य" (वं०६का०।२प्र०। प्र) दति । अच्णया

[का०र।प्र०२अ०१९] बेदार्थ॑प्रकाणे। ere

वक्रगत्या दशिेऽषे ouctafefcanear वक्रगतिः, पशवः जयनकाले पादाद्यक्गानि anaa प्रहरन्ति areata, अत आ ङतिवक्रलवं परतिषित्ये भवति । we: “भूतेभ्यस््ेति खु च- AAU’ cis जुङ लां भूतेन्यशिरन्तमेन्ये देवेभ्य उङडामि, fart “तेभ्वस््वेति सु चमुद्रश्ञाति य एव देवा गतास्तेषां तद्धागयं तानेव तेन marta’ (सखं०६का०।श्प्र०।स्श्रर) दूति । तादेभरेन GAGES सत्ताः सन्तः प्रीयन्ते । कथ्यः "श्रय पोातुद्रवान्‌ परिधीन्‌ परिदधाति, विश्वायुरि एथिवीं Teta मध्यमं, भुवचिदश्यकरिचं Tees दक्षं, अच्यत- चिदसि दिवं qyeqat’ cfs weg “विश्वायुरसि एथिवीं

दृद घुवकिदस्यकारिचं द ५हाच्युतकिदसि दिवंदृरद्‌''द्ति। रे मध्यमपरिषे लं रत्छायुः प्रदोऽसि एथिवीं दृढां इर्‌ । रे fa- णपरिधे लं श्विरगिवासाऽसि। रे उन्तरपरिधे वमविनष्ट- निवामाऽखि । विधन्ते “Graxara परिधीन्‌ परिदधा््येषां लोकानां विधृत्यै" (सं ६का०।२अ्र०।८अर०) दति । परिधि- wae जया लाका विधृता भवन्ति। पेतुद्रवा रेवदारः। ae: “शच्रयातिशिष्टात्‌ सम्भाराजिवपति, गग्गल सुगस्धितेजनं Raga, wear: wea” ci दे सम्भार Wey त्वमग्नेभाखकं पूरकञ्चासि। सम्भारान्‌ विधातु wairfa ““श्रगनस्तयो च्वायार्सा भ्रातर आसम्‌ A Tay व्यं वदन्तः marae शाऽग्रिरविभेदित्थं वाब ख्य श्रत्तिमारिव्यतोति स

निलायत ख यां वगस्पतिय्ववबत्‌ तां yaar यामेषधीषु ता 3०2

४९० ले्तिरीयसं हि ताभाव्ये। [का०१।प्५२।अ ०१२]

खगन्धितेजने at wey तां पेलस्यान्तरा WE तं देवताः प्रष- मेच्छन्‌ तमनविन्दन्‌ तमन्रवन्‌ उप म श्रावतंख श्यं ना वरेति साऽत्रवीदरं शे यदेव Whhaarsae बदिः परिधिः कन्दएत्‌ am भाढषणं भागधेयमसदिति तस्मादयङ्ुहोतस्याङतस्य बदिः परिधिः सन्दति तेषां तद्भागधेयं तानेव तेम प्रीणाति सा- ऽमन्यताखन्न्तो मे पुर्वे भातरः प्रामेषताख्यानि भ्ातयाद्ति सयान्यखान्यश्ना तयत तत्‌ FORMAT Lay ART” (संण्दैका०।रप्र०।स्०) दति। भ्रातरो शविवेदनप्रयासेम यथा गताः इत्यमेव wa श्रन्याऽपि afa प्रतीति भीता ऽभ्रिनिगुढा वनस्पत्योषधिपग्ररषु wnat राजिमवसत्‌ देवदार- Zo सुगन्ध यक्ते ढे पेलस्य मेषस्य प्ररङ्गयमंध्ये च। करमेण तं वस- waa देवा efaawa प्रेरयितुमेच्छन्‌। तमच्िव्यालभन्त ग- गीतस्य विषे cared होमात्‌ पुरे परिधिभ्यो वहिः च्विः स्कन्देत्‌ स भाटभ।गेऽस्लिल्धप्रेवंरः seat त्वग ख मांसाप- ताः प्रामेषत war: तदौयान्यख्ोनि मांसानि च araa परित्य- करानि तानि पृतद्ु गुगगुख्वभवतां । विधत्ते “यदे तान्छन्मारान्‌ सम्भरव्यभ्भिमेव तत्‌ सम्भरन्ति? (सं० ६ैका०रश्प्र०।स्श्र०) ThA I मन्तगतेन पुरीषशब्देन सम्भाररूपं वद्िपुरणं fasfaataqre COT: प्रौषमसीत्या हाग्रेद्धतत्‌ पुरीषं यत्‌ सम्भाराः” (सं ०६ का०।२प्र० ame) ofa | गुग्गुल सुगस्िंतेजनं प्रक्ताएास्काः सम्भाराः किञ्च देवदारूपरिधिरूपेण वह्किभातरोाऽख खज्िधो- यमः श्त्या A खख्वाह्करते वावेनं ते भरातरः परिशेरते यत्‌,

[का०६।प्०२।् ०१९६] वेदाथप्रकाश | ९२१

Waza: परिधयः" (संन्दका०।श्प्रण्स्च्०) इति। एन- afi परितः शेरते। wu विनियोागसङ्गुहः।

““विन्तोन्त राख्यवेरथे चतुर्भिः परिते शिखेत | विदेखिभिरुरेत्‌ vier खि दीवि यां विमिक्तिपेत्‌ ॥ Squad वेदिं yar संत्य शम्यया | देते प्रच्छ तथा देवे सिकता चावकोर्यय॑ते ॥

TK प्रच्छ Wofes सिंदीरंखदये तया । Sife<a च मधये च व्याघारयति पञ्चभिः॥ wae: Gaga fe परिधयस्तयः | Bt: संस्थाय सम्भारान्‌ wear: afyufaaar: i इति। ara विश्षमीोर्मांसा। नापि aa: | इति माधवोये वेदाथप्रकाग्र छृष्णयजःसंहिताभाय्ये प्रथम- काण्डे दितीयप्रपाठके दादशाऽनवाकः॥ °॥

1 _ धिये ~ युश्ते मन उत wae frat विप्रा विप्रस्य इता विपश्चितः। वि हाचा दधे वयुनाऽविदेक इन्दी देवस्य सवितुः परिष्टुतिः । सुवाग्देव द्याः BIAS देव AT > ee AION ~! वीरो ~ 1 i e es! - Nic देवेघ्ाघेषेथामा AT वीरो जायतां करम्म॑ण्याऽयः सबं ऽनुजीवाम्‌ या बषटनामसं दशी | इदं विष्णुर्विचक्रमे चेधा निदधे पदं। सम्ढमस्य पाधसुर इरावती धेनु- ~ = मती हि भूतः सूयवसिनी मनवे यशस्य | THAT.

४२२ । तेत्तिसीयसंडहिताभाष्ये। [का०१।प्.२।अ ०१९]

दसी विष्णुरेते दाधार एथिवीमभितें wae: | प्राचो Ramat कल्पयन्ती HE यज्नं न॑ यतं AIH रतम रमेथां वमन्‌ एथिव्या दिवि वा विष्णवुत वा एथिव्या महो वा विष्णवुत वान्तरि क्षा स्तै Wea TEE.

ॐ. । सव्यैराप्रयच्छः ॥ २॥

दक्िणादात wane विष्णोर्नुकं वीय्थाखणि wars यः पार्थिवानि विममे रजासि या अस्कभायदृत्त- र< we विश्वक्रमाणस्तधारुगाये विष्णारराटमसि विष्णोः श्न्यप्रखयो विष्णोः स्युर सि विष्णशभ्रवमसि q- ष्णवमसि विष्णवे त्वा ॥ ₹॥

अस्य यच्छैकान्र CARTS ॥ १२ ॥

इति तेत्तिरोयसंहितायां प्रथमकाण्डे दितीयप्रपा- SR चयादशाऽनुवाकः॥

दादभरेऽनुवाके उन्तरवेदिरभिहिता। तत्समौ पवन्तिंरवि- धानं जयेाद्‌श्रेऽनुवाकंऽभिधीयति । कर्प: “age श्रा विलाष्योत्पूय सुचि चतुग्टेदीतं डोला शालामुखीये सावित्रं जदात्यन्वारमे यमाने, युते मन उत waa धियो विप्रा विप्रस्य रता faufea: । वि Wat द्धे वय॒माविदेकं दन्‌- मदी gaa सवित; परिष्टुतिः खारति'? दति। हमारे ला-

[ का०२।प०२।अ०१९द] बेदाथंप्रकाणे। ९९४

इहा कारोऽध्यादन्तंव्यः । fare ब्राह्मणस्य यजमानस्य सम्बन्धिना विप्रा arqert खविजे मने awa लेाकिकचिन्ताभ्यो मना निवाययं यश्जचिन्तायां, तत्‌ प्रथनं युञ्जते मियमयन्ति। तता भियः दड्ियाण्यपि andy खखव्यापारेषु नियमयन्ति। को- दशस्य fava हरता विपञ्वितः अ्रधोतवेद लाद्‌ ह इलं ्रथा- farwarfaafar । कीदून्ना विप्राः Ban हामकन्तारः तदिदं विप्राणां मनानियमनादिषामथ्य। एक ट्दिदधे एक एव ससजं। age | वथुगावित्‌ arity वेत्ति weary cae न चैकस्य स्वश विस्मायितव्यं यतः खवितुः मरेरकस्ान्य्ा- मिणो देवस परिष्टुतिः सब्ववेदोक्रद्धतिः महोमहइतो । तया शाथर्वणिका अभिधोयन्ते “न्यः way: स सम्वंवित्‌ यसय ज्चा- waa au” इति । वाजसमयथिनख “a एष स्थस्य वशो we खटा सब्वेस्याधिपतिः wafac प्र्ाख्ति यदिदं किञ्च" दति, शेताञ्चतराख “are शक्तेविंविधेव श्रयते खाभाविकी ज्ञाम्‌- बखक्रिया च टति। एवं सर्ग्बजादाहायं। एतं wet विनि- arm उपोाहातलेनानुष्ेयं विधत्ते “बद्ध मवस्यति वररपाश्ा- देवने मुञ्चति wean मेध्ये एवेमे करोतिः" (Go aT RTO! emo) इति । दविधौननामक्याः भ्रकटयोर्यदकतं gi बड़ मासोत्‌ तदवति मुञ्चेत्‌ । प्रणेगेक्रि प्रकालयेत्‌ । अच नर “रयुक्रपृब्वं शकटे नद्ध य गेऽप्रतिडहितशग्ये प्रसाद्य तयोः प्रथमय्- यितान्प्न्ीज्विस्तस्य नवान्‌ प्रज्ञाताम्‌ BAT BAG प्राम्न॑श्नम- भितः एष्या मव्यवमयन्‌ परिजिते सत्‌ कदिषो श्रवखापयति””

४२९ तेत्तिसीयसंहिताभाय्ये। [का१।०२।ख ०११]

इति vat वेदि मध्ये प्राक्‌ प्रतीच्याः शङ्खाः बद्धां रष्न मध्ये श्र- व्यवयन्‌ व्यवधानमङुन्वेन्‌ | मन्त्रविनियोगपुष्येकं श्रकटमपरेरणं वि- धत्ते““खाविचियचा डला ₹विर्धाने प्रवन्तंयति सविदरप्रद्त एवेने प्रवन्तयतिः' (सं०६का०।र्प्र०।९अ०) इति । we: “are- दे शब्दः खुवागित्यन्‌ुमन्तयते'' thal स च मन्त एवमाखातः ““सुवाग्देव galty आवद Zagat रेवेष्वाघेषेरथां” इति, Vong रेव cary गृहान्‌ प्रति BANAT समन्ताच्छरेयखरीं amd वद्‌ । हे देव श्रुता प्र्यातावशी यजमानोाऽयं युश्नाम्‌ यजतीति देवेव्वाघेषेथां | सुवाक्कब्स्य उपयोगं दशयति “वरुणा वा एष दुव्वागुभयतेा बद्धा yey: स यदुत्सजद्यज- मानस्य गटहानभ्यत्जत्‌ सुवाग्देव Tale ्रवदेत्यादग्डहा F Sat: MTA? (सं*्का०।२्प्र०।८अ०) दूति। WIA बन्धन- हेठपाशापेतलात्‌ ACTS ARTY TAT TAR SING शब्दं HAA | कल्पः “It gat पदटठतीयेणाज्यमिभ्रेणापानक्ति, tat वीरा जायतां" cfa i स Saarara: “at At Aer जायतां कमश्याऽयष्सवे ऽनुजीवाम या बह्नामसदभीः" इति, wate साधुः कुला वीरः श्रालस्छरहितः प्राऽस्ाकमाजा- यतां asrara यञ वहूनां awl नियमनशक्रिमान्‌ भ्रमत्‌ भ- वेत्‌ तादृशो जायतां । wa कल्ये पदटढतीयश्रब्देन सेमक्रयणो- पदरजष्सतुतीयांः पूव्यं aya विवक्ितः। श्रक्तापाञ्जनं वि- wa “पल्य पानक्ति पल्ली fe vie fad भिच्रलाय यदे पत्नी ane करोति faut तद्यो पत्निया एवेष यज्ञखान्ारक्मा

[का०६।प्र०द। ०१६९] बदार्थप्कषा्े | rt

wafea’’ (सं°६्का०।शप्र०।८अ०) tft we: “cfewa विधानस्य पश्चादचमुपण्ष्य <fewet वत॑न्बा९ रपेनाद्ध- त्याऽवे च्छ हिरण्यं निधाय सन्परि लोय्याऽभिजुरेति, दरं विष्णु- विचक्रमे aut face az | समूढ मख पाटसुरो खारेति, we WA wiarnve vais पञ्चादुपख्यान्रस्यां बक्न्या खेनोद्धत्यावाच्छ हिर्यं निधाय सम्परिसखीर्यं ज- हाति, इरावती धेनुमती fe way इयवशिनो मनये awa: wegen विष्णुरेते दाधार एथिवीमभिता मयूखः श्छारहेति' ट्ति 1 विष्णुच्तिविक्रमावतारं wad fay fare waa Gi warn पदमन्तरिखे दितीयं fefa दतीयमित्येवं Sar पदं निदधे | पांसवो werfeermeut awe wee afin सत्‌ wet we faatrafay पद्‌ fed wae सम्यगन्त- wa किञ्च cera अन्नवती धेनुमती चेनबंञचोरा Fr: Tea । खयवधिनी केभनेयैवतेरभ्यव हार्य मनवे मागव- WHY ara यज्ञानिमिन्ने भवतं । एते रोदसो चाव्याष्यिखां विष्ुव्यसभनात्‌ force खापितवाम्‌ nerd ताञ्च एचिीं मयू- खे: खकोयतेजरूपेगमाजीवेरभिते दाधार पुपाष। स विष्णु- रगयादङिणाक्रहविधानमा गाडत्या प्रियतां । fers “aalq- नावा अणक्वित्य any ceryfe जिधा९सन्ति देष्डवीग्याष्टर््या वक्मगोजराति यद्वा ३ विष्ुर्यश्नारेव रता५खपदन्ति” (सं * ६का०।९२प्र०।८ Me) टति। वर्त्मगा इकटमार्भेङ। अरजित्य अग

प्रविश्छ। यशा ca निलायत विष्डुर्पं WAG TS 3 घ

४२९ लेसि सैयसंडहिताभा्ये । [का०१।प्०२।अ०९द्‌]

faye) wa एव वेष्णवमन््लाऽत न व्यधिकरणः | यज्ञादेव fa ष्णङूपयश्ञदारेणेव | हामाधारलेन हिर्धप्रकञेपं विधन्ते “यद- ध्वव्यरनप्मावाछति शुङयादन्पाऽष्वयं ¦ स्याद्रला्सि ayy ¥- स्िरण्मुपास्य जुात्यभ्निवत्येव जुहाति गान्धोऽचवर््य भ॑वति ग any रचाश्सि wf’ (सं०्द६का०रप्र०।८अ०) दति। KW: ““अयेने सम्परिग्रह Bray, इविधानार्यां प्रवन्त भागान्यामनुब्रुहीति चिरक्षायां प्रवन्तंयन्ति, प्राची प्रेतम- tat कल्पयन्ती Be चश्च नयतं माऽजीङरतं” दति । हे waz Wye गच्छतं | MTT wat aga Zane araciead gare feegarftaticarm प्रति यज्नं wad at y- fea भवतं श्रसुरान्‌ मा प्रापयतं। प्राचीश्रन्दतात्मगयमार "प्राची प्रेतमध्वरं कश्ययम्ती त्या सुवग॑ंमेवेने लाकं गम- यतिः" (सं०ईका०।२प्र०।९अ०) दति) कर्प: “श्राडवगोयात्‌ nave: चीन प्रक्रमानुच्छिव्य, अज रमेथामिति mae खाप- fear’ इति । rama फलकजचयेपेते चक्रं नाभियक्रं मध्यम- फलकमुच्यते। afer यथा waz तिष्ठति तया खापयेत्‌। भरा- शीगरवशस्ये यः पुरातम आषवनीयः तस इत SE मा हंपत्यलं। आदवनोयस्तुत्तरवेदिख एव तजत्यपरातमगा प्यस्य भ्राखा- मुखीयलमिति। तथा च छनं ““प्रवग्येमुदास्य पश्टबन्धवदस्भिं परण- यल्येष समस्या हवनीया यतः प्रणयति ख area इतिः मन्त- uses “wT रमेथां व्रन्‌ एयिव्या” इति । हे कट देवयज- ATS एयिव्याः WOT उ रवेथ्ाः पथिमभागे प्रकमचयमवरेग्य

Rit OC वेदायंप्रकाद्रे। ४२७.

यत्‌ स्वानमस्ति we खाने क्रोडतं देवयजगरूपाया वेदेः एय- Rete “चदि मामविन्दन्त ate वेदि त्वं” cafe ब्राह्मणे भिद्धमाद“श्रज रमेथां TW एथिया इत्या इ व्रं ह्येतत्‌ ए्थिव्या यदे वयजनं” (सं ° ६ का ०।२प्र०।९ अ) टति। कश्यः “fear वा fa- ufrenaadfous हविधागख्य द चिणं कणातदं मन्‌ मे चं नि- दन्ति तस्वामीषां मिनद्मल्येकमुन्तरस्य रति meat विष्णोनक- मिन्यु्तरख्ात्तरं कणा तदं मनु" इति। are दच्िणात्षरभागोा करस BVM तयारातरं ई्षाभ्यां ey दृटबन्धनं । cfowqarreait मेश्रो निखातव्या । wer ते पठिता “fear वा विष्छवृत वा एथिव्या महा वा विष्णवुत वाऽकरिचाद्स्ा we बङभिवबव्येरा प्रयच्छ दचिणादोत सव्यात्‌ । विष्णोनैकं वीर्याणि war a: पार्थिवानि विममे रजासियोा अरखभा- यदुरः धसं विचकमाणस्तेधाङूगायः” इति । = व्रष्णा दयुलाकाद्धा wararar मरखाकादा च्रन्तरिच्लाकाद्वा समा- नीतेवंभिधेनसमृैः खख पूरय । रे विष्यो पुषदा <fe- WIA सव्याखं रस्ताद्‌ाप्रयच्छ | Feat Wea was मशि- aufca tf wafaererd aware । विष्णोर्वोग्धाणि ware ware ब्रवोमि। कानि तानि wattfe | ये fae: पा- धिवानि रजासि परमाणुन्‌ विममे fafeinary परिगशि- wate पनरपि यो विष्णः oat उपरिव्तिं cae देवानां सड वासस्तानं लाकं WTA ययाऽधा न पतति तथा ख- fear । पुनरपि aaa विचक्रमाणः fay लेकेषु पद्‌ चयं

3H 2

ate ते्तिरीयसंङिताभावे। [का०२।प्.२।अ०११]

निंदरी उरुभिरम॑शाह्मभिर्मीयते च । मेश्या निखननं fare “fatr वा एत्चश्चख्य agfairt fear बा विष्णवत वा एयिव्या vertices: दिस दविधामस्य मेथीं निशन्ति wrda एव awe यजमानम आभिताऽवर्न्पे" (सं०्६का०। शप्र०।९अ०) दूति) यथा facie wares गालकानिनि- भौयन्ते तथा wfacerfe waz निधीयन्त इति विधानस्य अशभ्िररवं , wah एए खाप्रयच्छत्याभ्रीर्यस्याः we: परेषु अरतीयते gawd । aude मेधो म प्रकाशयति तच्चापि वाचभिकेाऽज बिजियागः) wate are यश्शिरसोा efadrargsara wnfae: ura. srance fart ‘cera tirana दविभागस्य कषट कारोणादमच्छिल- खत्‌ कतीयं कदि विध नयोरूदाद्धियते करमीयसछ efadrrar- AGM” (Pog sonore अर) tft) दण्डा नामकः afe- दसुरः उपरभामकस्मासुरख Ta: aagitw देवेन wy मेनो BAT AQT Ufa दरलीयखछ भ्रकरस्याचसच्छिगत्‌ ्रतखतो- awaze अतिनिधिलेन vane waza curfefafaa कदि; स्थापयेत्‌ । तज दरििन्तरपार्धंयोः परिश्रयणा्थं 2 fet wow इतीयं । श्रय wad अभाव्यर्विधानाख्यं मष्डपं निग्भातन्धे। wa cfeuwser wat यदहाखादना- चाऽवकाञं शिष्टा दङ्णित्तरदूपेए वरसद्याकाः wer नि- खातव्याः । एवं VTE षर स्का freraar: | तयोः ख्येणा- WRU पं्ावादभाति। अन we: “areca वंश

[का०र।प्०२।व ०२६] वेदाथप्रकान्न ७२९

भरात्याष्यख्छति परस्ताद्रराटीं, विष्छारराटमघोतिभिरो ar ware यद्ध विधानं" दति हविधानमष्डपस्ध विष्णुदेवता- कलात्‌ विष्णुलं । पुब्वेदारवस्तिंखम्भयोामष्ये काचिद्भमाला waa, तां द्भमालां तद्न्भनाधारं faaedt वा सम्बाध्य परूषलखखाटत्वेनापचरितुं विष्याररारमसोल्युच्यते । कल्पः "प्राञ्चो वेन्ञानव्याधाय, विष्लाः षष्ठमसोति तेषु मध्यमं कदि- रध्युहति अरि विस्तरं मवाऽऽयामं' दति । यश्परषस्य दवि- धानाख्यं मण्डपं गिरः agra aaeaa tare “शिरा वा एतद्यश्नस्य यद्ध विधानं विष्णाररारमसि विष्णा; एष्ठमसो- त्याह तस्ादे तावद्धा भिरे faa” (खं०दका०।रप्र०।९ We) दति । एका रराटी एकं efe: दा रराखन्ताविति। या- वन्ता मण्डपस्य प्रकारा एतावद्धा एतावत्मकारं fact विश्र- aaa fata wii भिरस्याच्छादिका त्वगेव करिः खाप- नोया । कर्पः “qnareien निदधाति दिष्णेाग््यन्चेम्यः'' द्ति। कल्पः “विष्णः स्र शोत्यध्न दं चिणं ars समूला, विष्णा- भरंवमडोति ward afd करोति, वेष्यवमसि विष्णवे लेति afa- तमभिमश्रति' इति । सीव्यते wrar रख्वेति स्यः ह बन्ध- नता a विष्णुदेवता कस रव्जरसि। € यन्थिषूप तवं विष्णुष- म्बन्थि qeafai ₹ मण्डप लव विष्छ॒देवतीकमसि श्रता विष्णु ea at waifa we विष्णारिति ष्या देवतालखचणः waar faafea care “fair: स्यूरसि faunjand- are वेष्यवः fe देवतया Ufadta’’ (do ६ का०।२प्र०।९ Wa)

४९० तत्तिसीयसंहदिताभ्ये। [का१।प्र*२।अ०२३]

tf) प्रन्नातयन्येविखंखनं विधम “ad प्रथमं ग्रन्थिं यश्रीया- क्तं विस्त सयेद मेहेाध्वर्य ; ममोयेत तस्मात्‌ स feew:” (सं०६का०।२प्र०।९शअ्र०) Cha Weer मूजनिरोधेम। WT विनियो गखङ्गुहः। “दुश्चला Gare अब्द सेन््रयेत ता । अगा चमञ्याच्जुहयात्‌ पथारिदमिराद्यात्‌ ॥ प्राचो प्रवर्त्य wae श्रवेति खापयेदिमे। ` दिग विष्ण डयाग्छेथ्यावनसेा विनिडदन्धुभे ॥ विष्णेमंष्डपनिग्नाणं पञ्चभिदारिवंब्रकः। referer र ब्ज स्यूतिख बन्धने ॥ चैष्ण gia fafad ते wer: पञ्चदभादिताः इति। अरय मीमांसा) दज्रमाध्यायस्याष्टमपादे चिन्तितं। “faaagd बाध्यते वाऽऽहवनगोयः पदादिभिः। . सामान्यस्य विशेषेण प्रत्यक्ताक्रित्साम्यतः ॥ लिङ्गयादकवद्वापा नास्ति तेन विकस्प्यते। विञ्नेषार्थे ललणाख्यादरते मुख्येन बाध्यते ॥ इति। अनारभ्य श्रयते ““चद्‌ाइवनोये जुति तेन शोऽख्वाभीष्टः ओतः” दूति । ज्योतिष्टोमे ad “पदे जुहाति salle जुहा- fa” xia राज्ये yaa “वल्ीकवपारुद्धत्य जुहाति” इति । तथान्ये अयते “area पन्नीसखंयाजान्‌ जुति" दति) तजानारण्व वादेन हामसामान्यमनद्याहवनोये विहि- तः। अकरणनियमितेः पदादि वाश्वेख्छदगुबन्यविभिष्टठा हमा

|~ वेदाथप्रकाश। ७३१

विहिताः | गांपत्यवाक्येन trafateary areca fafe- तः । तच पद्‌ादिहमेषु धामान्यश्नास्तेण प्राप्त ्राहवनोया fatawremns: पदादिभिः we विकख््यते। कुतः । प्रत्य चवचनेा क्रतेन समागवखलात्‌ | न चेन्द्रा मारंपत्यमपतिष्ठतं द्व्यच यथा अत्या लिङ्गं बाध्यते यथा वा चादकातिदिष्टा्ां कु्नानामुपरिषटैः अरोबाधः तथा सामान्यस्य विशेषेण बारा ऽस्लिति चेत्‌। म । वेषम्यात्‌ fay विखम्बितलाहुरग्बलं । चा- दकद्चामुमेयतया दुर्बलः | wad Tarawa विलम्ब्यते माष्यनुमोषते, Wat दोबंद्याभावाद्िकण्य दति प्रापने ब्रूमः, होमसामान्याऽनुवादकं यच्छास्तं तत्छामान्ये मल्यलाद्धामवि- ्रेषामवादे लारणिकतया दुबंखं, विशेवश्ास्तं त Herat विधायकत्वात्‌ प्रबलं i ग च पदादिश्रास्तमपि रामसामान्य- aay पदादि विधायकं सत्‌. समानबलं सादिति wee प्रकरणनियमितत्वेम विशिष्टविधायकख्छ खामान्यानुवादाये- MA तस्मात्‌ प्रबलेन विज्रेषेण सामान्यं वाध्यते । दतीयाध्या- यस्य सप्रमपादे चिज्तितं।

“विधाने feat ब्रूयात्‌ सामिधेनीरिदाङ्गता । खविधामस्य ATAU तदे भाऽनेन ख च्यते ॥ वाक्येक्यादङ्गता मेवं waa पञिमाभ्नितः।

TW: UAT खाचवेन खच्छः शकटसनिधिः' ॥ इति। च्यातिष्टामे yea “sa agin खामिषेनीरूदन्वा ञः” इति । विधानमण्डपगतयेादशिणोान्लरभागावशितये देवि-

७३९ लेत्तिरीयसंदिताभाष्ये। [का०१।प्०२। ख ०१९]

चामनामकयोाः शकटयोाम्ये दखिण ज्रकरटमज यकच्छब्दा- भ्यामभिधीयते तत्‌खमीपे sae अभिषवः | gad w- ब्दाऽथ भष्दार्ये awa अथ यक्षिन्‌ दविधोने साममभिषु- win तस्िन्‌ सामिधेनोरमुम्रूयुरिव्यथः। ce दकिणस्य इ- विधौामस्य सामिधनीव्वक्लं प्रतोयते। नम चाचार्धंमन्तर्वेदि- भिमेत्यधं बदिर्वदीव्युदाहरण ca वाक्यभेदे देषः fed क्थः एकवाक्यतायाः सप्रतिभाखादिति प्राप्रे qa: 1 सा- मिशेनोनामि्डङ्गतया <iqdaretas प्रतिः । प्रते चा- हवनोयाम्मः afgar cu: afautat खानं इहालरवे- रे राइवनोयलात तदपेखथा विधा नस्छ पञिमदेगेऽवस्ानात्‌ सदटेश्योादकेन प्राप्त दति न द्रस्य सामिभेन्यङ्त्वं विधातर््य, किन्त दकिणोान्तरडइविधागसमोपदेशयारमियमपरातन <fe- we विधानस्य समीपदेशं गिखनु ₹विधानेन सजिधिल- च्यते तथा सति नियममाचविधानाल्ञाघवं भवति ane त्भिषवेा पलितस्य दचिशस्र दविधौमस्याव्यममप्रात्तं सामि- ware विधीयत दति area | Aare waar | द्ादश्ाष्या- यस्य प्रथमपादे fafa | Cefauaraare किमेषधायंमनेाऽग्तरः। नास्यस्तिवा ग शक्यलाट्‌ ्रभेदाटितेऽज्तिमः"॥ fai च्यातिष्टामे दविधौाननामक्योाः शकटयोाः प्रवक्नादूष्व- भेषधद्रव्यकार्णां wren निर्वीपाय तयारोव अक्र My शकटान्तरमन्बेव्बमिति चेत्‌। न रेप्रमेरात्‌ Away

[कां ०श।प्०२।अ ०१8४] «= - Farivar BRR ass va दविधानमष्डपे इविधानास्थे wae स्थापिते frearag मुस्यगाडपत्यात्‌ पिमे ga किञ्च wears waite Was, श्रनांसि YAMA aA बहव चनक्र, तस्ाच्छकटान्तर निब्वापः। | 7 . अथ 1 wea मन cia जगती । अनोावीर इति विरार्‌ मायौ, ददं विष्णुरिति arash ईरावतौति Pres भ्राचोप्रेतमिति दिपात्‌ Fagg aw रंमेयाभित्येकपदा fa- रार्‌। feat वा विष्णानकमिति जिष्ूभा॥ ° ॥ इति areata वेदाथप्रकाे छष्ययजुःसंडिताभामे प्रथम- काण्डे दितीयम्रपाठके जयेदशाऽनुवाकः॥ ° ॥

wee पाजः प्रसितिं न get याहि राजेवाम॑वा इभेन | atta प्रसितिं दरखानाऽस्तासि विष्यं रश्षस- RTS: | तव VATS आशुया पतन्त्यनुस्णश भूषता शशु चानः AKA TAT पतज्गनसन्दितो विरज विषग्र्काः। प्रति erat विरज तूर्खितमे भवा पायु- विशा WAT ASA | AT AT द्रे च्रघशःसः॥९।

a sat माकिष्टे व्थिरादधर्षोत्‌ | wea तिष्ठ प्रत्यातनुष न्धमिचाः Street तिग्मषेते। at नो अरातिः समिधान चक्रे नचा तं herd

31

8३४ वेत्तिसोयसंद्दिताभा्ये | [का०र।प्र०२।च् ०९४ | न शुष्क | Sel भव प्रतिविध्याऽध्यऽसद्‌विष्व्‌ ay दैव्यान्यग्ने | अवखिरा तनुहि यातुणुनां जामि- मजामिं प्रखटणीदहि WHA । स ते॥ २।

जानाति सुमतिं यविष्ठ य ईवते ब्रह्मणे गातुमेरत्‌। fara सुदिनानि रायो warrant वि दुरा च्च- मि यत्‌ fea स्तु सुभगः Terrien नित्ये न इविषा य Te: | पिप्रीषति सख श्चायुषि Scie विश्व दस्मे सदिना सासंदिष्टिः। श्रचामि ते सुमतिं घो- ष्यवीक्‌ सं तें वावाता जरतां ॥ ₹॥

दयं गोः। SRT सुरथा मज येमास्मे श्वाणिं धारयेरनुदून्‌ | इइ त्वा भूग्धाचरोदुप तन्‌ दोाषावस्त- दीं द्वाःध्समनुद्यन्‌ | कीडन्तरूबा सुमनेसः सपेमा- मि ger तखििवाध्सोा जनानां | RAT खशः सुद्र ण्या Sq उपयाति वसुमता रथेन | तस्य बाता भवसि तस्य सखा यस्त आतिथ्यमानुषक्‌ जुजाषत्‌। महा र जामि॥४॥

बन्धुता Wife पितुर्भातमादन्वियाय |

wat शरस्य वचसशचिकिंडि शातयविष्ठ सुकरता दमू- नाः | असख्वप्रजस्तरणयः सुशेवा ARISTA च्र-

z वेदा॑प्रकाशे | ४३५ श्रमिष्ठाः । ते पायवः afer निषद्याग्ने तवं नः पान्वमूर। ये पायवे मामतेयन्ते AH पश्यन्त अन्धं दुरितादरं न्‌ | ररक्ष तान्‌ सुरते विश्ववेदा दिखन्त इद्रिपवे ना इ॥५॥

देभः। त्वया वय सधन्यसत्वोतास्तव प्रणीत्यश्याम वाजान्‌ | उभा शध्सा Yea सत्यतातेऽन्या AU दहयाण | च्या awe समिधा विधेम प्रतिस्तामर शस्यमानं भाय | द हासे रक्षसः पाद्चस्मान्‌ दहो निदो भिंचमरहो अवद्यात्‌ | TaTed वाजिनमाजि- घम्म fad प्रथिषठमुपयामि set) शिशानो ofa: ऋतुभिः समिद्धः स ना दिवा net

सरिषः पातु नक्तं। वि ज्योतिषा हता भात्यभि- राविर्विश्वानि कते afer! प्रादेवीमायाः स॑- इते ट्रोवाः शशोते ङ्ग रक्षसे विनिक्षे । उत खा- नासा दिविषन्वग्रेस्तिम्मायधा tad इन्तवा उ। मद्‌बिदस्य प्ररुजन्ति भामा न वरन्ते परिबाधा अ- eat: Won

— STE स ते जरताः रुजामि इ दिवेकचलत्वा- रिश्च ॥१४॥ `

3132

७९६ तित्ति सीयसंडिताभाव्ये। [का०९।प्र०२। यअ ०९४] आप उन्दन्वाकृत्यै दैवींमियं ते वस्व्स्यः्थुना ते सोम॑ त उदायुषा प्रष्यवसाभ्नेरातिथ्यमशुररशुरवि- MAAS FRA कणधघपाजश्चतुद्‌ श ॥ १४। आपे वस्व्धतसि यातवेयंगीश्तु स्वि?शत्‌ ॥ ३४। Wt: ॐ ॥ इति वत्तिरीयसंडितायां प्रथमकाण्डे दितीयप्रपा- TH चलुर्दशाऽनुवाकः ॥

जयोदनेऽमवाके दविधान मण्डपनिर्धाणमुक्ं | यथपि नै- तावता किञ्चित्‌ प्रमेयं परिखमाप्नं तयाणध्यापकम्प्रदायपर- MTA प्रपाठक उक्षरानुवाके समाप्ते इत्यन्तिमानुवाकला- WAL काम्या सामिधेन्यः पुरोऽनुवाक्या याच्याञ्ाच्यन्ते। त- चष्िकाण्डे ्रातप्येेरूष्ै राच्ोप्नष्टिरेवमाखायते““शरप्रये TAR परोडाज्नामष्टाकपारं fadtqy रका सि सेरन्नप्निमेव रजा- इणः सेन भागयेभेनोापधावति ख एवासाद्र्ा९स्यपरन्ति"” (सं°्एका०।२प्र०।२अ०)द्ति। सचेरन्‌ BHAT: बापेरन्नित्य्ः। मध्यराचिकाणं विधत्ते “fafwarat निव॑पेन्निशिताया fe रासि प्रेरते सम्पेणौन्येवेना fren” (संरर्का०।रप्रर। ame) दति। प्रेरते प्रकषण चरन्ति। श्रतसस्यां वेलां fdas प्रलारवन्येवेनानि रशांसि xfer यार्गण्ठमेः परिता वेष्टनं {धको “परिभ्रिते चाजयेद्रचसामनग्ववचाराय" (deo

[का०र।प्र०२।अ ०१४] बेदार्॑प्रकाश्चे | ४९७

र्का०।रप्र०।२शअ०) इति) अनुप्रवेश्ाभावायेत्य्थः। राणं वाजिनं विच्यातिषा eeaatar मनग्ा । विधन्त “cant या- व्यान वाक्ये भवता र चसा सत्यै" (सं ° एका ०।२्०।२अ०)दति। हिंसाथमिव्यथैः । श्रस्याभिष्टो weet पाज इत्यमवाकः waa $पि fafrem: 1 तस्िगचोऽ्टाद, तासु पञ्चदश्रसाभिधेन्यः, एका परोाऽनुवाक्या, इ are विकल्पिते इति। ate प्रथमा “aug पाजः प्रसितिं न एवं याहि राजेवामवा ६ दमेन । ठ- stra प्रसितिं द्र.णानोऽस्तासि विध्य रचसस्तपिष्ठेः"*दति। कृणुष्व Strays: बलं । प्रसितिं न म्टगबन्धनदेतुशतपा श्वामिव vey ्रसारितां | श्रमवान्‌ अमात्ययुक्रः | Tas दस्तिना द्रव्यो तिमर गामिनीं प्रसितिं weedeat द्ःणाने हिंसन्‌ । रका GUT धाव- यिता teat crear तपिषटेरतिषम्तापरकैाणेः। हे अग्ने स्टगव- sara प्रसारितां पाश्चामिव रक्तानिराधायप्रोढं बलं कुर्‌ | श्रमात्ययुको जेन सहिता राजव रष्ठसामपरि याहि।्तिप्रगा- fat परकोयसेनां अनु एता गला मारयन्‌ श्रवश्रष्टाया धा- वचिता भव पलायमामानपि राचसान्‌ बाशैसीच्तरोरविंध्य ॥ ९ ॥

wa दितीया “तव भ्रमास श्राया पतन्धनुस्पश्र षता WUT: | तपुर व्यग्रे जा पतङ्गानसन्दिता विरज विष्वगु- er ofa मासे भ्रमणश्राखिने विस्ुखिङ्गाम्‌। असन्दितिा ऽखण्डितः। sige श्रोघगामिनः। wear धा्च॑म । भोाद्ररुचागोा सगन्दीष्यमानः। aay fa सन्तापाम्‌। पतङ्गान्‌ पतनशोलान्‌ । fren विशरेषेशात्पाद य। विष्वक्‌ सर्वतः। उसका महाव्वालाः। ₹

8३८ ले्तिरोयसंहिताभाव्ये। [का०९।्०२।ख ०१४]

wa तव सम्बन्धिन विस्फुलिङ्गाः भन्रगािनः ada: पतन्ति । त्वमपि wa दीयमानः तेरविष्फुलिङ्गस्तानसुरान्‌ धारयन अ्रत्य- म्तगाढं WH पनरपि yet तेन ₹विषा त्वमविच्छिलः सम्‌ सन्ापान्‌ विष्फलिङ्गान्‌ मरान्वालाख्चासुरबाघनाय स- dal ASAT उत्पादय ॥२॥

श्रय तीया “प्रति wat विज द्वणितमे भवा पायुरविशे WA RTA AT TT WaMVa: ये way माकिष्टे वययि- रादधर्ीत्‌' स्ति aw: पाञ्चान्‌। दणितमोऽतित्वरितः। पायुः पालयिता। विशः प्रजायाः रदः कनाष्यदिंसितः।श्रघश्ध्सा fafeaayard afer समीपे माके वयथिः यथां माकार्षीः। आदधर्षीत्‌ स सर्वता Wal भवतु) Fan चिरबधकारो रासा याऽसमाकं वेरो दूरे वतेते यञ्चान्तिके तं प्रति लमभि- त्वरिता qatar aura विविधान्‌ ज, कनायदिंषितसख्व- मस्दधोनाया BAT: प्रजायाः पालकोा भव, काऽपि qy- यिता (ree: ते समीपे सर्वच धृष्टा मैव भवतु ॥ द॥

रथ चतुर्थी “sea तिष्ठ प्रत्यातनख्वन्‌ यमिन त्राषतात्‌ famed) ar ar अराति समिधान चक्र नोचा तं धच्छतमं ग wen’ tia ₹े wi लमन्तिष्ठ waa प्रति waa: प्रव- कख । ₹ तोच्छणायुध त्वं अमित्रान्‌ नितरां दह । दे समिष्य- माग as Sas दन्तं wage रतवान्‌ तंनोचा ला RR अतसं न We काष्ट्िव भस्मीकुरु ॥ ४ ॥

` श्रथ Tyagi भव प्रतिविध्याध्यखमद्‌ाविष्कुणष्व देव्या-

[का०र।प०२।सख ०१६] वेदा्थप्रकाे। eRe

aq safer तनुहि धथात॒ज॒नां जामिमजामिं vawfe wat” दति । हे aa तमद्धा भव उद्युक्ता भव। श्रस्मदधि श्रस्माकमपरि ये waa: dont: तान्‌ मरति विध्य । डे wi रेव्यानि tafe ्राविष्कुरु। यातुजूनां यातुधानानां खि राणि वी्याण्यवमतानि यथा भवन्ति तथा aafe कुर । जामिं युगः पुगश्ताडितः श्रजामिमताडितललादृ भान्त्सन्वान्‌ HATES ATTA tt YI

अय षष्टी “a a जानाति सुमतिं afae a tad age गातु्मैरत्‌ | fearaa सुदिनानि रायो garaar विदुरो अभि चात्‌" इति। © यविष्ठ युवतम या यजमानः ईवते ख- शं प्रति गममवते aye परिटृढाय तुभ्यं गातुं इविलंचण- अन्नमेरत्‌ प्रददाति स एव यलमामस्सदमयशयक्षां सुमतिं जानाति। waa: खामो wat रायो धनानि warts यशांसि दुरो गृ्ांखाभिलच्यासमे यजमानाय विश्वानि खदि- भानि यथा भवन्ति तथा चोत्‌ प्रकाश्य अ्रनुणृहाण ॥ ६॥

अथ सप्तमी “Set we सुभगः खुदानुयंस्ला नित्येन इविषा य sah 1 पिप्रोषति खश्रायुषि दुरोणे faze सु- दिना arafefe:” इति। t wa यो यजमानः ख श्रायुषि यावन्नीवं दुरोणं खणे नित्येन प्रतिदिगमनुष्टेयेन विषा at पिग्रोषति ओण्यितुमिच्छति agra शस्ते: पिप्रीषति स एव सुभगः मेभाग्यवाम्‌ सुदानुः शेभबदागवानण्यस्त॒ श्रम अद यजमानगष् सा सब्बपौष्टिः खुदिनेवाखत्‌ भवति ion

४2 तेत्तिसोयसंहिताभाव्ये। [शा०६।प्०२।ख ०१४]

अयाषटमो ““श्रचामि ते सुमतिं Grad सं ते वावाता जरतामियं गोः। खश्वास्ा सुर थामजंयेमाखे wate yr रयेरमुदयन' दति Fat तव सुमतिं अनुग्रदरूपामचामि amet पुजयामि। अवाक्‌ अवाचौनापि चाष घाषवती इयं स्हतिर्ूपा मदीया गोः वावाता पानः पुन्येन agar ते afa सम्यक्‌ जरतां Meat लां विहायान्यच मा गच्छतु । वयन्तु त्वत्‌ प्रसादाच्छाभनेरशरेः THY युक्ताः सन्तः लाम्जयेम खेवे- afer वमथ्यनुखम्‌ safest श्रमो wars Safe सामश्यानि धारयेः धारय ॥८॥

अरय मवम | “KE ला ग्या चरेद्पत्मन्‌ राषावसर्दीदि- वासमनु धन्‌ । क्रोडन्भस्वा GATT: सपेमानि दुखा afeary- ख जनानां xf Sat दृहाख्िन्‌ लाके याऽथ परुषः त्वामेव aft asa aaa उपचरेत्‌ त्मन्‌ अत्मनि खनि- भित्तं mga ati दाषावसर्दीदि्वांसं रातिं दिवं दीण- ara | कियन्तकारूमृपचारः । wre wate । तस्मात्‌ वं SAT इष्टमनसः at सपेम waa भजेम । किं gern: | जनानां मध्ये द्युखानि धनान्यभितञ्धिवांखः लस्मसादादधि- fanaa: ॥ < ll |

श्रय cum “Gen खश्वः gferer अग्न उपयाति a- सुमता Tat । तस्य जाता भवसि aw सखा यस्त arfae- area जजेषत्‌"› इति, Vad वत्मसादाच्छाभनेरश्ैः स- मोचीनेन हिरण्येन च PA या यजमाना दविखरूपधनवता

I TIUAATT | ost

रथेन सडह व्वामपथाति तख लं जाता भवसि । fay ae वातिथिसत्कारमानृषक्‌ प्रतिदिमं जजेाषत्‌ प्रीतिपुरःषरं क- रोति we लं afeaa खाधीना भवसि ॥ ९०॥

waste “महा रुजामि बन्धुता safe पितु- नौतमादण्िवाय। aa wa वरषथिकिद्धि शातर्यविष्ट सु- कतो दमूनाः” दूति 1 ₹े अग्ने बन्धुता लदोयवन्धुलेन महाऽसु- रां तेजाविकेपरूपेष्ययाभिरेव इजामि भश्चयामि।. तत्व- दोयं wats गातमात्‌ गातमसदृशाध्यापकात्‌ पिठमामन्‌ द- चाय प्राप। इ ₹हातदंवानामाह्ातः यविष्ठ वतम gwar area यागनिष्याद्‌क दमूना दान्तमना लं नेऽख्रदीय- स्यास्य वचसाऽधीतवेदसख्छ tee चिकिद्धिजानासि॥९९॥

अथ SEM “्रखप्रजस्तरणएवः सुवा BaKTs saat wafaer: । ते पावः सपियश्चो निषद्याग्ने तव नः TTA” द्ति। Uwe तवते CMA Aras TAT) लदीयास्ूथा- विधा रथोऽखान्‌ पालयन्तु । TATA fates । yee MATH AT: ततोऽन्वलाद मुरः AS सम्बोधनं | A FATS र- we: । @wysrenrar मिथ्याण्ता न wafer Caray: । व्यत्य- येनेकवचनं। तरणयो दुरितरूणं तमलारथन्ति। सुवा: सुखेन सेवितः wears) चअतन्रासा श्रप्रमजाः। Wear: श्रहधिंखकाः। wafer: श्रमरदड्िताः | पायवः wear: | afyag: ae प्रवक्रमानाः। निषद्य यागप्रदेके खिला॥९२॥

अथय अथादौ “a Waal मामतेयं Aaa पश्यकोा Wa 3 ‹

te ee ee

४8२ तैति लैयसंडिताभाष्ये। [का०९।प०२।््‌ ०९७ |

दुरितादरक्षन्‌ । (Ts ताम्‌ gaat विश्ववेदा दिष्ठन्त tiga वानाहरेभुः"दति। ewe तव घम्बन्िगः पालका ये र्यः ममतास्यायाः कस्यासिध्ाषिता पत्यं कञ्चिदन्धं wait दुरि- तादाश््यललशाद रन्‌ | TH लास्थायिकाक्रापि ब्राह्मणाम्तर zea) विशं वेत्तीति विश्ववेदाः । argat भवान्‌ सुकृतः शा- भमकश्मकारिणः तान tata Tce | रिपवे Weare ary feum इत्‌ परिभवितभिष्छन्ताऽपि ना इ देभुः नेव परि- wT: ॥ ९२ ॥ |

श्रय WIM “aa वयर सधन्यस्त्लातास्तव प्रणीत्यश्याम वाजाम्‌। उभा ALA दय स्यताते ऽनुष्ठया BUY ऽया? दति Saat वयं तव प्रणीती प्रेरणया वाजानन्नान्‌ अ- WAL ATTA वयं तया सधन्यः we aga नयनीति सधन्यः । लताया cfaat: | ₹े सत्यताते सत्यविस्तारक खभा MYT लदयेऽस्माभिः भ्॑सनोये रेडिकामभ्भिकपरूषा्था- वी BI TS! दे अ्रह्याण भक्तानां अलब्नाकर Wagar कृणि शाभनानृष्ठानेन तावम FTN VS

अथय पञ्चदशी “wat ते aa समिधा विधेम प्रतिस्तामर WAT WATS | दहाशसो रसः प्यस्मान्‌ दुरे निदा faaaer अवद्यात" इति । रे श्रमे war समिधा अ्रमया सामिधेन्या ते at विधेम परिचरेम। अ्रस्ाभिः शस्यमानं सामं Vrs प्रतिगरभाय प्रतिश्दाण । ्रशसे ्रप्रशस्तान्‌ TIT राच्साम्‌ Te मिजमपकारकं AEST VATE मिजमडः।

[ऋा०१।०्२।'अ०१७] «= Tareas | ४8२

ड faaae दरा वेरिङ्ृतात्‌ द्रोहात्‌ निदा निन्दायाः श्रव चात्‌ aeTeftarseracrararara पाडि॥९५॥ दति पञ्चदश्रसामिधेन्यः ॥ ° ॥

By ATTA सा ठु पुरोऽनुवाक्या “cared वाजिनमा- faut fat प्रथिष्ठमुपयामि wal जिज्नाने श्रभिः क्रतुभिः समिद्धः ख्मादिवाखरिषः पातु मक्र दति। रक्षां wart saan afi च्राभिमृख्येन दौीपयामि। जगतां fat प्रथिष्ठं विस्तोणेतमं wa ्ररणमपयामि मजामि एतदादिभिः क्रतुभिः समिद्धः dsafaa: faurreireu: साऽग्निदंवेा रिषः fte- कारस्मान्‌ WT) सष एव AMA YT Lett

श्रय सप्रदशो। सातु याज्या “fa ज्योतिषा इता भा- व्यभ्रिराविर्विंश्वामि wut महिला । प्राऽरेवोमायाः षते दु- tar: fama we रसे विनिक्ते दति waafaeen च्छातिषा विभाति। विश्वानि महिता माडाब्येनाविष्डुडते । अदेवोराखुरोदुरेवा दुरत्ययां मायाः प्रखहते विनाश्यति। रक्षसे treaty विभिखे विनाञ्रयितु ze इ wre fa. तीश्णोकराति it ९७॥ |

शयाष्टादभशो। षा ह विकश्पिता याज्या “उत Qrarar दिविषन्छग्रश्िग्मायधा cae wa वाउ । मदेचिदखप्ररज- न्तिभामामवरन्ते परिवाभा azay. tfa तिग्मं तीर्णं लमे- वायुधं येषां cattat ते तिग्मायुधा । ते तव are: नेन

Utrera ध्वनिं Gera arg an: र्य उत द्विषन्‌ 3K 2

४88 तेति रीवयसंडिवाभाष्ये (का०१।प्र०९अ ०१४]

दयलाकेऽपि vaca किमथं। रक्षसे दन्धवा उ रासन्‌ दन्मुमेव we अग्रेभामा भासो र्या मदे चित्‌ wages west प्रतिपकरिण भञ्जयन्ति । श्ररवीः sarge: परिबाधः स्म्वतः रताः बाधाः ग वरन्ते मेवास्मानाटण्ठन्ति | अज KVM fanfeaar साजिधेगो । तेन arewerfada इत्यपि पचः | Swe याज्यानुवाक्ये दति कंचित्‌। तथा aT As wa विनियागश्गु्ः | SUTSHR यागे सामिषेन्यस् ew! याच्यानवाक्ये दे अष्टादन्नमन््ा इडादिताः'* ii इति। मोंमांसा तु। उभावामिद्धाग्नी casa way याच्याकाष्डे धाजनोवा) ढन्दोाऽपि सब्वीसान्टचामज जिष्टमेव | “वेदार्थस्य Waray aarere निवारयन्‌, पम्थांखतरोा देयादिद्याती्थमरेश्ररः ॥ शति श्रीविष्यातीर्यमरेश्रापरावतारस्य ओमद्राजाधिराज- परमेश्वरष्य ओवीरवक्षमहीपालख्याक्ञापरिपाखकन माधवा- wate विरचिते वेदाथप्रकान्े छष्णयजःसंहिताभाये प्रथम- काण्डे द्वितीयप्रपाठके चतुदगरोाऽनुवाकः॥ ° ॥ समाप्त प्रपाठका दितीयः॥ ॐ तत्सत्‌

आसर खगे नमः। अथ तेनिरीग्रसंडिताभाष्ये प्रथमकाण्डे ठतीचप्रपाटकः | हरिः ॐ ॥ देवस्य त्वा सवितुः प्रस्वेऽश्िनेवी भ्यां पुष्या इ- स्ताभ्यामाददे Furia नारिरसि परिलिखितः रक्षः परिखिखिता अरातय इदमह रक्षसो गीवा अपि छन्तामि Tis Ve यश्च वयं दिष्य इदमस्य गीव्रा अपि रन्तामि fet त्वान्तरिक्षाय त्वा एथिव्धै त्वा शन्धतां लोकः पितृषदनो BAST यवयासदेषः॥१॥ यवयाऽरातीः पितृणा सदनमस्युदिवः स्तभा- नान्तरि श्चं एख एथिवीं exw युतानस्वा मारते मि- नोतु मिषावरुणयेभरवेश धर्मणा ब्रह्मवनिं त्वा छच- वनिः सुप्रजावनिः रायस्पोषवनिं पामि बरद हरइ GW EXE पुजां ह६इ रायस्यो् हरइ घुतेनं या- aie आश्खेथामि््रस्य सदेाऽसि frre दाया परिं त्वा मिव गिर दमा भवन्तु विश्वत FAT:

ge¢ तेत्तिरीयसंहिताभाये। [का०र।प्०३।अ ०९]

युमनुदडया FU भवन्तु श्य LAS Baia भरवमस्येन्रमसीग््राय त्वा ॥ देष इमा अष्टादश च ॥२॥

इति तैत्निरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे ठतीयप्रपा- TH प्रथमोऽनुवाकः

MATATATSA AA: | यस्य frafad वेदा ये वेदेभ्याऽखिलं जयत्‌। निमे aay वन्दे विद्यातीयंमर्ेश्वर i fama प्रपाठके सोमक्रयं प्राधान्येन प्रतिपाद्य तता इवि- धानमण्डपनि म णपर्यन्तं कर्मजातं प्रतिपादितं । अरय दतीये ऽखिन्‌ प्रपाठके अ्रद्नोषोमोयपग्ररः प्राधान्येन मरतिपाद्ते। आदा तावत्‌ yee: सदामण्डपमिमाणादिः प्रतिपाद्यते | aw शनु- वाकाथा विनियोगसङ्गुदकारेणाभिडहिताः | “QUT द्रतोयेऽस्मिन्‌ अनु वाकाञ्चतुद्‌ T । सदसापरवा fae Sess freer ॥ य पच्छेदखत्रतिष्ा पथुपाृतिदिंखमे | वपोात्खेदा वपादामा गदकाण्डाहङतिस्तया॥ | वसतोवय्यपादानं सामेपावदइतिखथा | काम्ययाञ्या दति पराक्रा श्रा शअ्ानवाकगाः**॥दति। ` करप: “HUT: प्रदचिएमाटत्य MSTA चालामखी- याच्छद्ारनुस्यन्द्यां षट्‌ प्राचः प्रक्रमान्‌ प्रकरामति,दङिणा BAA

[ का०१।प्र०३।अ ०१] बेशार्थप्रकारे | 889

तथाभे निदधाति «Brew कालः Graeme कालादभि- age, देवस्य ला सवितुः प्रसवेऽश्िनामाङभ्धां gar wen- भ्यामादरे' इति । अभ्यादानं fare “gee ला खषितुः प्रसव इतधसिमादन्ते nea श्रथ्िनाबाङ्भ्यामित्याशाथिना fe देवानामध्वयं रासां पूष्णा इसान्यामि्याड यद्ये” (de दका०।२प्र०।९०्अ०) दति | ae शश्रादायाभिमनग्यते, अभिरसि मारिरसि” इति । खननमाधगन्धता arse तो- च्णमुखाय्रा अस्निरिन्युख्यते। यद्यपि लमसिरसि तथाणस्माम्‌ प्रति मारिः awatfa भारिभरष्दप्याजनमार “वज xa वा एषा यदभिरसि मारिरसीत्याह रागये", (doa atoy रप्र०।६०अ०) दति । कश्यः “area अवटं परिलि- खति, परिखिखित ce: परिलिखिता श्ररातय way रसा सवा श्रपि छन्भामि Aer Ae यश्च वयं दिश्रदद- मश्च drat रपि amfa”’ इति परिशेखनप्रयाजममाद “Carag काण्डे वे क्रियमाणे any रखार्सि जिघाश्सन्ति परिशिखित ce: परिशखिखिता अरातय इत्याह रचषामप- इत्या इदमह र्मा Mar श्रपि छन्तानि योऽस्मान्‌ zfs ay व्यं few xare दा वाव पुरुषो awa इटि येनं इटि तयोा- Carre गोवाः छन्तति'"(सं० ६ का०।रप्र०।९०अ०)दति। बाधायनः ““उदुम्बयें षा YT प्रचालिता प्रपन्ना प्रागवटात्‌ उप- wa तां परस्तादवाचीं परो च्ति,रिवेतवान्तरिकायत्वा yfaa ar” द्ति। श्रापस्तम्बः““दिवे Aad म रव्यनरिक्ताय लेति मध्यं एथिये

gts तेत्तिंसीयतसंशिताभाष्ये। [का०९।्०३।अ०९]

लेति qe” दति । म कामोत्यध्याहारः। भओदुन्बरौभागानां खाकचयात्मकलं मन्लेणाभिप्रेतमित्याडइ “fea arvafcare ar एशि लेत्था ग्य vant Grae: Aref’ (सं ° ६का०।२प्र०। Lome) दूति, अग्रमारभ्य मृखपय््त area विधत्ते “परस्ता- caret पर्ति तस्मात्‌ परसादवौ चों मगुव्या ऊजमुपजोवन्ति” दति) ऊद्धंवन्तिनेा मुखधादारग्यावाचोमुदरावषानं। ww: ‘massa निमयति, wuat ra: पिदषदन इति । पितरः सीदरन्धस्िश्िति पिदषदनाऽवरास्ये खाक: WET भवतु) अ्रपा- पनयमं fart “श्रुरमिव वा एतत्‌ करोति यत्‌ खनल्यपाऽवग- चति wrt? (सं०६का०।२प्र०।९०अ०) That कश्यः “यवान्‌ म्रसकन्द यति, चवाऽसि यवबाखदरषोा यवयथाऽरातीःः, इति । हे धान्य लं यवेाऽसि अभिओकन्ताचि । शते देषिशा creer तलरागपि अजगसखन्ता वियोजय | पुष्वाक्षाखष् यवप्रखन्दनं विधम “ववमतीर ANTE यव अर्गंदुग्बर ऊर्जवाजं सम- Safa” (सं०दका०।२्प्र०।९ण०्अ०) इति। saaan निखा- तभागादूद्धंभागे प्रमाणं fart “यजमानेन सश्थितादुम्री मवति यावानेव यजमागखावतीमेवास्मिनुजे दधाति” (dod का०।२्र।९०अ०) दति UNAS यावत्पवयान्नं aac waiter: | wer ^“बदिदसं वदरतिषनव्यावखृणाति, faery सदनमसि" इति । afteen afeute: 1 हे बिः पिदरं ख्वानमसि | विधत्ते “पिदरशा सदगमसोति बरंरवस्तृणाति पिदररेवत्था९ दतद्यज्निखातं”” (सं०्६का०।२प्र०।१०अग०)

= QerUyATwT | 98९

दति ) निखातच्य पितरो देवतेव्य्थवादाणग्तरादवगन्तव्यं | कश्पः “अथेनामच्रयति, उदि वःः सलभागान्तरिकं एण एयिवीं gee” दइति। रे उदुम्बरि दुख कमूद्ध रे farce waft परव एथिवीं दृढीकुड्‌ wad विधन्त “यदददिरमषस्तोय्यं far- चात्‌ faetaen निखाता खाददिंरवसखीष मिनोत्यस्ता मेवेनां मिनात्या खारुरमेवेनां करोतिः (सं०६का०।२१९०अ०) द्ति। चदि बरिरसणीली प्रथमत एव तामृच्छयेत तदा fra- wt निखातं मनुग्याशामृष्वे निखातादिल्ययं विभागे नखात्‌, कि wage पिदढररे वत्यैव खखापिता भवेत्‌। वरिवः एथि- बोजन्यलेम तत्पिदररेवत्यमेवं छतं भवति । किञ्च खसम्बद्धा- स्वेना करोतीति नेोक्रेाषः; । ae frafaenfeverat पये गमा ₹ “afeay स्तमानान्भरि-लं एणेव्यारेवां Sarat faye” इति । कल्यः want आरा चीनकणामुङरितामवटे प्र- fein, warren मारतो भिनत भिजावरणयो भवेण ध~ aw” दति । & शओरादुम्बरि fawaqean सम्बन्धिना yea लदोयधारणेन दतसतः पतितां at मरतपजो श्युतानना- wart टेवाऽवरे म्रकिप्रतु । इतरपरित्यामेन द्येतानखीका- रकारणमाह “Yaa मारुता मिनेविद्याइ warat इ wa मारुता देवानामेदुम्बरों मिनाति तेनेवेनां मिना- fa” (So ६का०।र्प्र०।९ण०्अ०) टति। we: “Neat प्रद foe एरोतैः परति, ब्रह्मवनिं ला ख चवनिः सुप्रजावनिः

रयस्य प्रब्रनिं पयूहामि'" इवि। wy argent वनति 3 ए,

8५० लेत्षिरोयसंडहिताभाव्ये। [का०१।१०३।यअ ०१]

भजतीति ब्रह्मवनिः। इ भ्रदुम्बरि ब्रह्मदेवता ब्राह्म्यादिप्रदां at परितेा afaat प्रिपामि।मग्ख werdat crate “a वनिं ला नकल्षचवनिमिल्याह यथा यजुरेवेतत्‌” (सं°६का०। शप्र०।९०अ०) fa) कल्पः ““मेचावरुणद ण्डेन wef wey

ve चं दू प्रजां Tye रायस्याषं दूश्ड,) इति। हे दण्ड ABUT FHC) BISA न्राह्मणेनेापेचितः | am: “ver विभ्राखे fete निधाय, घृतेन urarefaat sTviufaxe vente विश्वजनस्य arafa खवेण हिरण्ये Tel श्राकमैदुम्बरोमन्ववद्डावयति'' इति। ₹हे araryfea- wo श्रादुम्नया श्रग्रमखे चुतेनाभेन समन्तात्‌ टरा । विधन्त “gaia wurarefaat आष्येथामिल्योदुमर्यौ जहाति wrar- थिवी एव रसेनानक्रि?” (सं०६का०।रप्र०।९०्अ०) इति। रये तस्याञ्यस्य मृलपर्न्ततां fara ““्रान्मन्ववखावयल्या- MAT यजमानं तेनसा ऽनक्ति" (Go ६ का०।२१्०।१९०अ०) दति, यजमानस्य शिर BIT पादपर्यन्तं तेः सम्पादितं भवति। बाधायनः “UAT उच्छ्रयणमनु प्राचोनकणाः Bar उचछ्व- fa तख्यादीचे वेशान्‌ प्रादनधध्यस्यन्ति, मध्यमं aefefitxce सदाऽसति, विश्रजमस्य कायेव्यभिता भवतः इति। आप- साम्बः ““उदीचः ATTY वभ्शानल्याघाय teanfa तेषु म- watfa Wife दीर्य ध्यति, विश्वजनस्य कायेति wife द- foutfa, इदस्य सदोाऽसोति चीष्युत्तराणिः'दति। tensa ्राखामरेऽवगते AMAT: | उत्तरयेरमन्तयार MATT AIT AT B-

[का०९।प्र*६।अ ०१] वदा्च॑प्रकारे | But

शानरानसारोण क्रमव्यत्यवः। विधन्ते हेमसोति इदिरधिः facwrarxy fe रेवतया सरा विश्वजनस्य sraare विश्व जनस्य शेषा काया uwar नव कदि” (सं०्द्का०।२प्र०। १००) इति | cM सदोाऽसीव्ययं aw vafaa: | षदः- warat कामनामेदेन efeat wat fawe “"तेजस्कामच्य भिनुयात्‌ जिता स्तोमेन उभ्मितं तेजल्िट तेजस्व्येव भवल्धे- काद्र कदोदियकामद्धेकाद्रालरा fagfafed जिष्ठुगि- fxaraa भवति ween इरि भाटव्यवतः पञ्चदशा वका yrange सप्तदश afe प्रजाकामस्य सक्तदभरः प्रजापतिः अजापतेराघ्या एकवि९श्रति कदि प्रतिष्टाकामस्येकविश्शस्ता- मानां प्रतिष्ठा प्रतिष्टि्ये” (सं०¶का०।२प्र०।९०अ०) इति, मवसह्लाकानि कर्दींषि au सदः तश्नवक्दि मिनुयात्‌ क- uma चिदत्पञ्चदश्प्तदेकविशगश्ष्टेः erat भ्राठन्लिमे- देन fanart: सेमा उच्यन्ते, fra लोमे षामादत्यभावेऽपि aut वलात्‌ सद्या साम्यं । प्रजापतिमुखादभग्िना बदात्न्न- तया चिदतस्तेजस्लं । वीर्यवतः प्रजापतिबाङत उत्पन्नतया 'पञ्चदभ्रस्य वञ्जलं। श्राञ्चावयेव्यादि मन््ाकच्षरा्णां प्रजापतिखद्ू- पाणां सद्यायाः समत्वात्‌ सक्तदश्रस्य प्रजापतिलं। जिददादी- नामम्तभावेन एकविषय प्रतिष्टालं । जओदुम्बरौखापनख्य -खरामणष्डपमध्यप्रदेशं विधन्ते “उदरं Faq ऊगृदुम्बरो म- श्यत reed मिनाति मध्यत एव प्रजाना मून दधाति a-

स्मान्‌ मध्यत ऊजा WHA” (सं °¶का०।९१र०।६०अ९) इति, 37.

suk तेत्तिरीयसंहिताभाव्ये। [ater megan]

दचिणदिम्मतकरिषामग्राण्यर्तरदिग्गतहदिवामुपरि qaat- ara eratarnta fart “थजमानलाफे व <feurfa eviefa भाटव्यलाक उन्राणि दचिणाग्युष्तराणि atria यजमानमेवायजमानाद्‌ AT करोति ARIMA SAHA aTewMT:”? (सं०६का०।२्प्र०।९०अ०) इति) खोाके ATA | SUNT SHE) दिषामम्तराखच्छटरेषु दणपुतेः पिधानं fart ““अ्रमा््वन्ताम्‌ करोति area तस्मादरण्छं प्रजा खपनोवन्ति"” (सं०६का०।श्प्र०९०्अ०) दति पलानां fa- wowererqrr व्याटृन्तिभवति। यस्मात दणमरण्यजन्ये तस्मात्‌ दणकाष्टलाभाव प्रजा अरण्यमुपजोवन्ति। wer: cmon परिश्रयन्ति, परि ला गिवणा गिर इमा भवनु विश्वत TETTATSZST जटा भवन्त्‌ yaa” दति । गीर्भिः wfafa: वन॑गोधोा anita wx: aeisfirarn गिवंशः। 2 गिर्वण इमाः Grasaem गिरः waa: azveta लां परिभवन्‌ वेष्टयन्त्‌ । HY दीधायषं लामनु खयमपि z- दधिमत्यः। किञ्च । wea: असत्सेवाखव sat: प्रिया भवन्तु । wee wernt द्यति “परि ला fader गिर care यथायजुरेवैतत्‌” (सं ° ६ैका०।९र०।२०अ०) दति । we?

* कल्पः इन्यारभ्व श्चा चदे | रखतावत्प्यन्तं curious एषदये fafe-

द्यूगपद्िप्चकात्मकन्यस्य काश्ोखधयुर्तकदये विद्यमानेऽपि Tews wares भावात्‌ विशेषतः य्रन्धपयजेाच्चनायामपि खडाखड- aay इति रत्वा ययाप्रति संख्यापितस्तच्न्ब्मन्थः।

| अ बेदार्यप्रकाङ्े | suk

‘ay <fauarater queqwaafary cid करोति भ्रव suf, THe warfare स्यूरसीति wxe पुवमसौति गन्धि करोति तं तदानीमेव विस्वा हाङुरवन्तो इस्तान्‌ यन्धकाश्खे- निंखिष्टन्ति एवमेबाष्छर दाबाङमेवमेवापरो इङ fafas- न्तीति ग्याख्यातं विधानेन | व्या चे। इनस्य UTES भरुव- मसीव्यारेख श fe देवतया eT: (सं ०६का०।९१्र०।९०अ०) fa, प्रज्ञातग्न्देविखं सनं विधन्तं “यं प्रथमं afd agraraa तंन विख स्येदमेहेना्वस्ः प्रमो येत mary ख विखख्छः (सं ° ६का०।श्र०।९०अ०) Kf we विनियागसक्रुदः। ““देवस्धेत्यधिमाद के इभथिरित्यमु मन्त्रणं | परौत्यावर माखिख्य feast मथमृलयेः i ओके रदुम्बरौ Wawa मन्तँऽवनोयते। war यवं क्िपेत्‌ aw पिटरदर्भण संखतिः॥ उरोदुममगुच्छयाऽथ gat तामवटे fear we uty चिपेङ्गन्तं ब्रह्म aw दृटीष्टतिः ॥ घतेनदुम्रीदाममिन्रविश्चदयादिननेाः। ददो यधूद्य ara: परि लेति परिञ्रयः॥ caver चिपेदिष बध्येभिति मण्डपं । सगश्ेद्ध स्तेन wary विरतिः समुदीरिता” इति) अथ मीर्मासा। दतीयाध्यायस्याषटमपादे चिन्तितं | “वृष्टिकामो सरा नोचेभिनुयादिति कामना । अ्रष्वथाः खामिना वाऽ वाक्या्मातुः ष उच्यते।॥

४४8 ति्तिरीय संडिताभाष्य | [क्रा १।प्र०६।् ०१]

परसपदतेऽध्व्थं यौपारख्य परार्थता | श्ुतिता वाक्यबा घेन तपोावत्छामिनोऽस्त॒ ततः दति । च्यातिष्टामे शयते “afe कामयेत aga: पजेन्यः स्यादिति We: खडा मिनुयात्‌ इति । यथा पुरस्तात्‌ पञ्चाशावखितेा दविधामगप्राचोगवंच्रावृच्वो तथा सरो are किन्तु नोचं का- व्यमित्यथंः । wa ठष्टिकामना wader) यः कामयेत स मिनुयादिति वाक्येन कामयिदमाज्रारेकलावगमात्‌ .मा- लश्च श्रष्वय्यारित्यविवादं। तस्मात्‌ ख एव कामयेतेति चेत्‌ | मेवं । मिनुयादिति परखीपदेन श्ध्व्ैव्यापारफणस्छ परगा- मिता प्रतीयते । तते टष्टिलच्णएफलस्य यजमानगामिलात्‌ प- रखीपदशरव्या वाक्यं बाधित्वा कामस्य यलमागकढलं दर्यं । यजमान काभितां इष्टं पजन्य: सन्पादयविल्येवं याऽष्वगयुः का- waa स मिनुयादिति are area एवंविदुद्गाता sat वा यजमानायवा यं कामं कामयते तमागायतीव्यृलिनेऽपि काम दति चेत्‌ तरिं तक्िसुद्रोयोपाखने वचनात्‌ तिजेाऽपि RIAD | | अथ न्दः । परि ला गिवंख cared इति माधवीये वेदाथंप्रकाशरे कृष्ण यथुःसंडिताभाये प्रथम- BUS SMASH प्रयमेऽनृवाकः ॥ ° ॥

[का०२।प् ०३।खअघ ०२ | वेदां प्रका | 8४१५

Taredt वलग्नं वैष्णवान्‌ खनामीदमरं तं वलगमुदपामि यं नः समाना यमसमाने निचखा- नेदमे नमध्वरं करोमि या नः समाना योाऽसमानेो ऽरातीयति Tate ढन्दसाऽववाढा वलगः किमच भद्रं wat स विराडसि सपना warefe भात्‌- =a खराडस्यभिमातिहा विश्वाराडसि विश्रासां रा्ठाणा\ इन्ता ॥ ९ ।

रश्षाशणेा वलगहनः Refs वैष्णवान्‌ TaT- WUT वलगहनो व नयामि वैष्णवान्‌ यवेाऽसि यवयास्म- दषे यवया राती रश्षोदण वलगहनोऽवस्तृणामि बै- WaT रसादे वलगरनेाऽभिजुशामि वेष्णवान्‌ रार वलगहनावुपदधामि वैष्णवी TATHAT व- लगना TUT वैष्णवी रोर वलगहनो परि स्तृणामि वैष्णवी र्चा वलग Teast बृड- सि Fe Arar दृहतीमिनद्राय वां वद्‌ ॥ २।

इन्ते द्राय देच ॥ २॥

इति तैनतिरोयसं हितानां प्रथमकाण्डे ठृतीयप्रपाः ठके दितीयोऽनुवाकः ॥ ° ॥

avg afattrdfeanns | [का९।प०द षध, |

प्रथमानुवाके SA ire eA । एतावता टजिंद्रतापरैः परिमिता्थां महनेचां निग््रात्यान्य॒न्त रषेदि डविभ नद्‌ पि anata | तस्याञ्च महावेद्या उन्लरदङिणभागय्याराप्रोभी- यमाजे खीययेोर्मन्ला न सन्ति war नि्भितेषु स्थानेष्वभ्यन्तरे यदन्यत्‌ तत्‌ समन्तं जिद्धौतव्य भवति तद भिधेयं। तचो तरवे- ut सम्बख्याभिदहितलाद्धविधनाभ्वन्तर डपरवा दितीयानुवाके उच्यन्ते iam: “fare इविधानखाधष्तात्‌ ote चहुर उपरवान्‌ ्रवान्तरदेभेषु WMHS प्रारेणान्तरालाम्‌ करोति, Tarwer वखगदहना वैष्णवान्‌ खनामि xfat विष्णाद'वता येषामुपरवाणणं ते Feat: | जोणंकटपटादिखष्ड- बद्धा ्रखिनखरोामपादर्पांसुप्रटतया विरोधिनां arcerd ये भूमौ निखन्यन्ते ते वखगाः तान्‌ pana वलगहनः । र~ wife प्रन्तोति Carew: । तादृशानुपरवनामकान्‌ गजाम्‌ खनामि । fara “fatr वा सतद्यज्नस्स यद्भूविधोनं ure उपर व्रा Vary खायन्ते TATA प्रणाः” (खं ° ईका०। शप्र०।९२अ०) tia उपरवविलानां म्रोचगासिकादिदिद्र- गतप्राणखानीयलाच्छिरख्छा नी यरविधीने खननं दुक्तं । विधन्त MYM Sw TATU: त्राणाः” (Fos aro! प्र०।९९अ०) इति, यस्मा विधानद्धाधाभागे ग ्नाक्पर- वास्ञाज्चछिरषयद्धकपाखादध इव प्राणसश्चारः । दरष्छवानिति तद्धिते देवतावाचीत्याड “TATA वलगदना वेष्णकम्‌ खना मीत्याइ वैष्णवा fe देवतयापरवाः'” (सं०्द्का०।श्प्रण।

[का०।प्र०द।खअ ०२] वेदार्थप्रकाशे | 8५७

१९अ ०) ef वितस्तिजयप्रमाणं विधक्ते “सुरा वै नियन्ता दे- वानां प्राणेषु वगा न्यखनन्‌ तान्‌ वामा ऽन्वविन्दन्‌ तख्रा- SISA: खायन्तेः(सं ० €का०।९्र०।१९अ०) दति । नियन्तः पलायनेद्युक्ताः। प्राणेषु प्राएविनाश्ननिमित्तं न्यखमम्‌ नितरां श्रमावन्तद्धावितवन्तः | बे धायनः “Mee: पांदनुदपति,दद- मदं तं वलगमृदपामियंनः समाना खमसमानो निचखामेद- मेनमघरं करामि या नः समाने याऽखमानो ऽरातोयति गाय- चेण Sea ऽववादा aa.” शति | आपस्तम्बो मन्वभेद माह “रद मदं तं वलगमदपा मीद्युपरवाः खन्यन्ते AIIM WAIT कन्दसाऽवबाडेा awa.” इति i ware विनाशयितुं विद्यावि- ्त्ाभाग्धादिभिः समानो SAATAT वायं वलगं भिचखानतं वलगं अदं द्दमुदपामि। किश्चास्मानुदिश्छ समानोाऽसमानेा वा यः arsucifaaeracfa एनमिदानीं अधर यजमानपाद्‌- स्याघावन्तिनं करोामि। गायचच्छन्दाऽभिमानिना देवेन वलग ऽवबाधितः | Wasa ETS खमानासमानगन्दावुभावपुपा- देथावित्याह “ददम तं वलगमद्पामियं a: समाना यमस- माना नि चखानेत्या ह St वाव पुरुषै चञ्चेव समाना TAT ऽस- माना यमेवाद्मै at वलगं निखनतस्तमेवादपति'" (Wo €का०। ९अ्र०।१९१अ०) दति । चतुणोमपरवाणां श्रधरछारेकोकरणंवि- धत्ते ““सन्तुणत्ति ता न्संढटथा अन्तरतः माणः ” (सं०्श्का०। शअ्र०।९९अ०). ThA | प्राणपानचचुः HIATT: सर्व्वं शरो- रसाभ्वन्तरे दयेकोष्धय. vie उपरि waUt एयक्षरणं

3 M.

suc लेतिरीयसंडिताभाव्ये। [का०र।४०३। ०२]

fara “a ufaafa तस्मादसथ्थिलाः प्राणाः" (संन्द्कार०) ९्र।९९अ०) Cha सम्मद एकीभावः aT कुयात्‌ awry afe: खसगेाखकेषु तिष्ठन्तो मेकीभवन्ति we: “afew. aa यनमानेोाऽमिनष्डशति,उ्लरमपर मध्वय्येः, BY यजमानः एच्छति matt किम शति, भद्रमिल्यध्नयं: मत्या र, तन्न सरेलयकरा” दति। अध्वयो दत्यभ्याद्धियते। अरजा परवेव्वस्मदु पयुकरं किमस्तीति WR | भद्रं सामामिषवद्ारेण भजनीयं सब्व॑मस्तीति cat | लद्धद्रमावयोाः wy भवलिति यजमानकः । क्यः “श्रये मानु पस्युशति, विराडसि खपव्रहा सम्राडसि भ्रादरव्यहा खराड- efaarfrer विश्वाराडशि विश्चार्षां राशा इन्ता'!दति। रिष्ठपवेमुपक्रम्य मद चिणक्रमेण way चलारो wer: | वि- विधं राजते, सम्यग्राजते, खयमेव राजते,. विश्वेषु राजते, इति विराडदयः। विरुङ्कद्धियषृन्तिरारः wa:, तते वाञ्च विर- ्जातिः,ततोाऽपि वाद्या यामसीमारो विवदमानेऽन्यगाजखः, ततोऽपि वाद्या ;परराद्मेनाः स्वनाश्देतवः एतखत्षटयं स- पल्लादि अष्टेविंवशितं । aw: ““अयेनामद्धिः माति, रणा- Wr वल्गनः Arai वैष्णवानिति सब्वोनेवानुपुष्े, अथे- तेष्वपावमयति, Tawar वलगन ऽवनखाभि वैष्यवाभिति waaay, wag यवान्‌ प्रखन्द यति, यवोऽसि अवया स्म- देवो यवया रातोरिति खम्यभयेवाुपूम्े, wine बददिंषा- बखणाति, रशणा वलगन ऽवद्छणामि वैष्णवानिति स- म्वोगेवागुपूये, अनान्‌ हिर्मन्तधाय सुवेणाभिजराति,रणोा-

[का०९।प्०द।् ०२] STUUR | ewe

WHT वलग ने sree वैष्णवानिति Vater Tes ef fansanfe wear sufent: । trauiee जखद्य उपरवेग्व- पनयंनं fare ''श्रपाऽवगयति तस्मादादौ अन्तरतः WaT” (He ६का०।९प्र०।९९अ०) ईति । मुखनाध्िकाचशरादिगाखल- केषु अपां ola प्राणानामाद्रःलं | want जे eared विधन्ते ““यवमतीरवगयतधूर्ख यवः प्राणां उपरवाः प्राकेग्वेवं दधाति'"(खं०्दैक्रा०।२प्र०।९१अ०) Lia | चा आआपोाऽवनयन्ति ला चवसंयुष्ठाः कय्यादिति याजना | उपरवेषु ganas विधन्त “विंरवश्ष्ाति तस्ान्ञामशा WTA: प्राशाः (de QT RWI Re) दति । अक्षिपच्छनासिकादिषु खामदबंनाशाम- शलं! रामं fart “area व्याघारयति तेजा वा ्राच्यंप्राणा उपरवाः प्राणेव्वेवं तेना Turf” (सं०{का०।रप्र०।१६\अ०) इति) कश्यः ““श्रथास्येते wea रोधंसामे ways भवतो sere एकारे ते dee उपदधाति, रकाशे वखगरना- aucurfa वैष्णवों ईति, waa wef: परिनिदन्ति दाश्वां पुरात्‌ इज्यां पञ्चात्‌ दाभ्या मभितोऽनवसपंखाथ, श्रये प्रद- चिं पुरीषे पर्यूहति, career वलगन प्यहामि Fema दति, अथैने after परिस्तृणाति, career वलगदनौ परि~ स्तृणामि वैष्वो दति, war अ्रभिष्टशति, राणे वलगन aun दति" इति । weafaivefarear रचारषाविति पुंखिङ्गनिरेणः । era ब्राह्मणे निरूप्माकलात्‌ वेष्णवो इति wifagfada: | we: “श्येने अर्यफलंकयाः प्राचीनग्री-

322

९९० तेत्तिसीयसंडिताभष्ये। [का०९।प्र०६।अ ०२]

वमसरलेामापखणाति यश्नप्रतिष्टेति वा aut वा तिरक फलक रावण उद्वादयति, wwafa ugar खरतोमिष्धाय वाचं वद्‌ दति । उद्वादयति पाषाणएेम फलके wed जनयेत्‌। हे पाषाण लं वीरण षन्‌ मद्ानसि। किञ्च टदन्तोाऽवयव- शता यावाणो Tae ys खशद्वावाचि cars) CRI थथा guia. तथा zeal उच्ध्वनिमस्मद्यञ्ञविषयां वाचं वद्‌ त एते मन्ता उपेक्षिताः, फल कयो रत्य म्नसंद्ञेषं निषेधति “इन्‌ वा एते UNE यद्‌ धिषवणे न खन्तृ एत्यसन्तुखषे fe” (सं ° ६का०।९अ०।११अ०) दूति। इन्‌ मुखस्याधरो्रफखकं रच सामाभिषवाधारफलके wage रच्छुबन्धमादिना दृठसंक्ञषः aaa न gatas तत्‌ facraret प्रसक्गादिधन्ते “श्रयो खलु दीर्घसोमे सन्त्ये wa’? (सं०६का०।र्प्र०।९९अ०) इति। आटत्तलात समस दीर्घं अभिषवबा ङल्यादाव्धोथे सन्तरदनं। अथरूपकेण उपरवान्‌ प्रशसम्‌ प्रषङ्गात्‌ सनिमिन्तं सदसि शम- weg विधत्ते “शिरा वा एतद्यज्ञस्य यद्धविधौनं प्राणा उपरवा इमु. अधिषवणे जिका चये WATT दन्ता मखमाडवनोयो मासिकोत्तरवेदिरुदर\ सदा यदा खल वे जिया ऽदत्छधि खादत्यय ad गच्छति यदा मुखं गच्डत्यथादर गच्छति तस्माद्ध विधाने चल्ञधि यावभिरभिषुत्या दवनोये Bat प्रत्यञ्चः परेत्य सदसि भचयन्ति"”(सं ० ६का०।श्प्र०।११अ०)दति।्रदा- भिषवहामे विधेयस्य wave निमित्तं waa प्रकारान्तरेण पकं faney ater uwafa “ara विराजा

[का०९।प्०द्‌)ख०२] वेदाथेप्रकाशे। ` ९९१

यश्नमखे दें वेद दु एवैनामियं वै विराट्‌ ae awaits धाऽधिषवणे स्तना उपरवा ग्रावाण वत्सा whasit दुदम्ति सामः पया च एवं वेद दुद Waal” (सं ° {का ०।२्र ०।९१अअ ०) इति । afgeTa दादग्रसु Gray विद्यमाना we श्रावत्धमानाः wait नवतिः सम्पद्यन्ते । तच नवसु दशकंषु प्रत्येकं विरारङन्दाऽ्त- र सश्चा स्तोत्ययं यश्चो विराडव्युच्यते। एतदेवाभिप्रेत्य सप्तमका- We प्रथमानुवाके समाखायते “विराजमभिखम्पद्यते” इति । सोऽयं यज्ञरूपा faces कामधेनुलेन निरूप्यते ca महा- feta विराडाख्या धनुः। तस्ता ttre लक्‌ तदिदमा खतं wal ऊध श्रापीनभारः। AKG फलकद्यं | एवमन्यद्ोज्यं | परेयुः कर्तव्यस्य UNAS HU masa afar मुखं । त- far मखे विराजे धेनाः दोहनम्रकार tt ag स एनां कामधेनुं सर्ग्या दुग्धे। थ एवं वेद दुह एवैनाभिति पनवै- गमुपसंहाराथं | सेयमुपरवम्रभरंसेति केचित्‌। खतग्छो पास्ति- विधिरित्यन्ये। यथा सप्तमकाण्डे ऽमेधप्रकरणे““ खषा वा TTS मेध्यस्य fac.” इति खतन््ापास्तिराक्नाता तदत्‌ । तथलाख खा- wa इर्दार्यकस्यादो विखष्टं । wargurat वाक्यानां कश्चप्रकरणादुत्कषं उन्तरमोमांसायां गणेापसंहारपारे मम- अिदाद्यधिकरणे निर्यातः, तस्मादुत्कषं खा तव्यं, अ्रनुत्कर्षे तु स्ठतिलेन उपर ववाक्याङ्गवमित्याकारदयमग्धपेयं । अथवा शे खातुम्ास्यानाश्च राजद्यान्तःप्रयागवदहिःप्रयागा यथया तद- देव द्रष्टव्यं । we विनियोगसक्गहः।

९६२ तेत्तिरीयसंहिताभाष्ये। [का०९।्र,१।अ ०२]

““खभैदुपर वान्‌ रक दद तं BCAA | गाय तचजावबाधेत किंखामी एच्छतीतरः ॥ भद्र मिद्याह तं नाविद्या खामीतरं प्रति। विराट्‌ चतुभिः tet te: पञ्च स्फ़ुटक्रिया ॥ रसाऽधिषवणास्ये त॒ फलके खापयेत्‌ तथा । we च परि ख्ववा मन्त्रये ह न्निति Suing सदनाश्षानं सादयदिंश्रतिखमताः” ॥ इति। अय Water) दतीवाध्यायस्य अष्टमपादे चिन्तितं | “ag wal सहेत्येतत्‌ afer, स्वाभिनि qaqa | दिलश्रत्या मवेदेतरष्वग्यं जमा नयोः "° ॥ दति। ज्योतिष्टोमे यूयते ‘efairrawy सामाभिषवाधारयोाः HAKATA ASAT HAT gies चतुर उपरवनामका गन्ता बाङ्माजखाता अघाभागे परस्यरमिखिता ऊ््वभागे परस्परं प्रारे्माचव्यवदडिता वरन्ते, तेव्वेकस्मिन्तुपरवे यजमागो दजि- शस्तं प्रसारयति तथेवा्वय्यरन्यस्मिन्‌ खसं प्रसाय अधस्ा- WAAAY गृहणाति तदा यजमानः किमजेत्यमेन मग्तेण फी एच्छति। श्रष्वरट ख मद्र सित्येनेन मन्तारं मूते । तते oT मानसे सरेत्यनेन WAU तत्फलं खकीयलेन खीकरोाति। तस्राद्यजमानस्येतदिति चेत्‌। मेवं | ना विल्यमेन दिवचनेन शद्दे- त्यनेन चामयगाभितयैव सखीकारात्‌। asa द तीयपादे चिग्तिते। Came दीर्धसेोमे तत्रते विहतावत ! Cae साम CaM: Way तदनं tt

का ०९।१्०९।अ ०२] वेदाधंपकाषे | ४९२

सामानाध्िकरश्छस्च estat बलवत्वतः रेष्ययक्ेऽन्य Gare SH as बाधनात्‌ ॥ इति | ज्योतिष्टोमे शूयते “Crees सन्त्ये wal”? दति सोमखग- विशेषे दीधंणमः। तस्िन्‌ मामाभिषवाधारयेरधिषवणफल- कथाः wast कायें अन्यान्यवियेगेन Thee मा ufefa दू टसंसेष; सन्द मं | तदेतत्‌ प्रकरणएबलात्‌ waar निवेश्ठते न च तज दीधंसामलानुपपत्तिः। da शेम इत्येवं दघं wee यजमानविग्रेषणलवेनाणयुपपन्तेरिति प्राप्ते WA: | ष्टी समासात्‌ कर्मधारय बलीयानिति वच्छते । तथा सति Mea सोमस्य धर्मान तु यजमानस्य । नन्वेवमपि प्ररतिश्तस्य rare दृष्टिपश्चपेचया. दौ्धंलमस्येवेति चेत्‌ समशब्देमैव तदवगते द्धेशरम्देव्यात्‌। न रदीष्टिपश्चपेचया ye: कथित्‌ से मेाऽसि यस्य व्याठत्तये दोघं शब्दः VIHA, तस्मात प्रङतिरूपदसखसामं व्यावन्तयितुमयं Cremer विृतिषुक्व्यादिपु warfare दी- da, तखाददराक्येन प्रकरणं बाधिता विकृतिषु afaaw: | Waar STUNTS बाधः WHAM: | सन्तदनबाधद्च era श्रुयते “Cl वा एते awe यदधिषवषे ग सन्तुणत्यसन्तृखे दि दमु" दति । तस्मान्न waa faaw: । ततैव पञ्चमपादे चिन्तितं। ““च्राख्यातव्या* वषटर्‌कारा एव किं HIRATA: | , किं वाभिषवरामे च तजादाऽख्टक्यादिश्रा॥ . इविधोनेऽभिषुत्याय wat सदसि भक्तयेत्‌।

* साख्या Tal KET ATo पार |

8६9 तैत्तिरीयसंडिताभष्ये। [का०१।१०३।अ ०२

द्रति श्रुतलतस्तो yaaa awe!” ॥ दति । रातुख AI दत्यच समाख्या भकरेतुः । ₹शारियाअजनवा- eI वषड तः प्रथमभक्त दत्य च AIT दइत्येवम॒क्रलात्‌ चय एव wae दति चेत्‌ । मेवं । “विधाने ग्रावभिरभिषुत्याइ- ama लवा प्रत्यञ्चः परेत्य खदसि भक्तयन्ति" इति ख्यते, SAAT: प्रतीचीने सदः प्राचीनमण्डपेऽभिषवः उत्तरवेद्यां era: दसि wat | तचाभिषवहामयेव्वचनान्तरप्राप्तयार- भिधेयतया at निमित्तलेनानुद्य भक्षणं विधीयते, तस्मात्‌ स- माख्यादिवत्‌ एतयोरपि हेतुलमस्ि । वषष्टाध्यायस्य चतुथं पारे बिन्तितं। “अभिषुत्य तता इला खारेरेकेकरेतुना।

खं हत्य वा निमित्तोक्र साहित्याविधिताऽगिमः॥

रामाभिषवकताच waryaa Vue |

निमित्तताऽऽर्थिको तस्मात्‌ afer Sat aa’ दति।

व्योतिष्टामे wad ““इविधाने urafatiage खदसि भ-

यन्ति" इति तचाभिषवरामयारेकेक एव भच्हेतुः सा- रित्यस्याविधेयलात्‌। अभिषव माव निमित्ततवेनेच्येते aa साहित्यविपौ वाक्यं भिद्येत अभिषवदामै भक्तणरेल। ar च सहिता वित्येवं age: । तस्माल्ादित्यस्याविधेयलादरभिषवडा- मयोः प्रत्येकं भक्तणनिमिन्तरेतु लमित्येवं प्रापने ब्रूमः। गाज निभिन्नमपन्यस्छते । किन्तु डामाभिषवयोाः कचभक्षणं भ्रत्य- गलेन पुव्यमप्राप्तलाद्विधीयते। तथा wa भिषवदामयार्यन्ि-

[aroqimegiaog] वेदाप्काशे | ४९१५

fawa प्रतीयते तदार्थिकमिति वाक्यभेदराषांभवात्‌ सादि श्रतो यमानं faafeafafa सदितयारेव anfafanafafa । अच स्ववां यजद्राल्ास्ति कन्दः |

द्रति माधवीये Sarena छष्णयञंःसं हिताभा ये प्रथम- काण्डे इतीय प्रपाठके दितीयाऽनवाकः ॥ ° ॥

विभूरसि yarwar वहिरसि इव्यवाहनः TAT ऽसि प्रचेतास्तयेऽसि विश्ववेदा उशिगसि कविरङ्का- रिरसि बम्भारिरवस्युरसि दु वस्वान्हन्धूरसि मा- sree सखाडसि कृशानु : परिषयाऽसि पवमानः Wala नभस्वानसंखष्टाऽसि इव्यसृद ऋतधामासि सुबैज्यातित्रह्यञ्योतिरसि सुवधामाजेऽस्येकपाददिर- fa afar रोद्रेणनीकेन ate arse पिपृहिमा मामाहिध्सीः।॥ १॥

श्रनीकेनाष्टौ च ॥

इति तैत्निरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे ठृतोयप्रपा- SH कतीयेाऽनुवाकः ॥

दितीयानुवाके हविधोमगतेपरवनिग्ाए मुक्तं । अथावभि-

टेव्वाग्रीभरापसदःप्रतिखानेषु धिष्णियाः ठतीयेऽनुवाकऽभि-

aw FU: “MANS खाला सपछेनाद्धत्यावाच्छ चालाखे- 3 तव

०९१ तिति रोयसंडिताभाष्ये। [का०९।्.६।य्य ह |

acid सिकता इति निवपति, fascia wareer Trp aT पारि art fasfe ar ar मा हिश्सीरिति a परिमण्डलं धिष्णियं atifa शिकताभिरभाजचितं करोच्ययातः सदिं सिष्डियाच्निवपति era: प्रथमं afecfa दष्यवादन दति, खाताऽसि प्रचेता इति दशितो भैचावरणस्य, त॒या ar विश्ववेदा श्त्यत्तरते ब्राह्मणाण्डंरिम, उशिगसि afafra- रतः पातः, अरहृारिरसि बमरारिरिव्य॒त्तरता मेष्ुः, अवस्य- रसि दुवस््ानिल्यन्तरता कावाकस्य, अथ दच्िशे वेद्यन्ते मा- जलीयं faqefa श्एण्ध्यूरसि माजालोय द्रति, सर्भ्वष्वेब रोद्र- भगुवर््तयत्ययाष्टावनुदि गति, warefe हवानुरित्यादवगोब- मुपतिष्ठत, परिषद्याऽञि पवमान cared, अतक्षासि मभ. सखाजिति ware, wdaersfe शव्यद दति पष्टुश्चपणं, अरय सदसे aft तिष्ठम्‌ खतधामासि स॒वञ्यातिरित्थादुम्बरोमृपति- छते, व्रह्भच्योतिरसि सुवधामेति ब्रह्मसदनं, अथा वेव तिष्ठन्‌ गा- दंपत्यमुपतिष्ठते, ्रजेस्येकपाददिरथि ब॒भियष्नियं wert भवन्तिः इति । तच रोद्रेणेति वाक्यं सम्बवमन्वेषलार को ख्मा- श्रायते | श्राग्वाशचितं खमन्ताद्यया ब uefa तथा करोति wa वा करोति। ₹े अ्ग्नीप्रीय लन्ताऽन्यद्धिष्णियविहरणात्‌ लं वि- म्ेरसि विविधं भवसि । इविर्षां प्रवाहयिदलात्‌ प्रवा दणाऽसि | रे write लं वद्धि दव्यवारनः तद्रुपोऽदि। हे मेचावरणी- ware मिचः wear वरणस्तवुभयरूपाऽखि। रे ब्राहमया- Wfvenfare तया हस्मत विख्वेदा देवानां <cfeet

[का ०९।१०३।् ०९] वेदाथेप्रकाश्े | 9९७

विभ जतोत्या्ातेा विश्राभिश्ची यस्हुथसद्रपोऽसि। & ante लसञिक्‌ कमनीयः कवि्विंदानलि। रे thre सामरचकेा यावहारि बमारिनानकै agatsta रे werarsaafare WIG ते त्वा वाताय QTV Tas A Al वाताय खाहत्याख्ा- ताववल्य दुवखन्तेा बातविज्रेषो agate दे माजालोव लं Key धकः पाजप्रलाखनेन खेपमाजंकल्यानण्डताऽसि । खे आहवनीय सम्यक्राजमानः WATTTHS हे श्राख्ाव साज- शाम परिषद्यः परितः खदयोग्बः पवमानः पताऽसि। देषा लाल छृष्डविषाणल्यामाथे ब्रतक्राऽलि vasnaafararsfa । AMI अन्तरवकाश्रवाम्‌ WAITS Tat Vas sha रे wage इद यादि रथया चकोाऽसि । हे Greate wautar सामगामाग्टतमवश्यसावि घान उपवे्रनथा्मं यखाः are wT gasitfa, उक्ततेलेन ख्गप्रकाशिकाऽभि। ₹े ayaa लं बरह्मव्योतिः ब्रह्ममामकसर्लिंजः मोखणादिकश्माभ्यमन्ञामरूपं ञ्य तियस्िन्‌ स्थाने तादूश्रमसि gata waged स्थानं यस्य तथाविधमबि। हदे मूतनगाष्पत्य at देवः प्रोष्ठपदा नच- जमन UTS TTA: तद्भुणाऽसि । पुरातनं भा रपत्यमित eredafas: परिव्यशच्न्ता wafer हे arene a देवः Hreqar ved afedfwar देवतेत्याखातः तद्भःपेाऽि। ्राद्मोच्धौयमारणभ्य पराणगारपत्यान्तेषु Gere arg ्रभि- AMA SWE वरोधेन रोद्रण saa राश्मेभ्या at पारि कर्फलम्रदानेन at पाडि । पिष्टि पुंमनेरथं gi afe-

38N 2

४९६८ तन्तिरीयसंडिताभष्ये। [कारर।प०दख०द्‌]

गाश्ूपां feet मा gq तानेतारत्छवोनुपेच्छानष्टानं वि- wa ““चात्वालाद्धिष्णियानुपवपति यारि wre sare यशस्य सयानिल्लायः' (सं०्६का०दप्र०।९अ्र°) Thai परौ वमादायेान्तरवेद्याः करणाच्ालालं यज्ञस्य योनिः argur- चत्वालाद्धिष्णियाद्धिष्णियनामकानां लविशेषाणां निवपन ay: eerste खयानियुक्तो भवति । कालान्तर श्रनुष्टेयान्यपि कामिचिड्धिष्णियप्रसङ्गादि विधीयन्ते । तच्राग्रोभीयधिण्णिय- खितादङषह चियादिधिष्णियेषु अरभिस्थापनं विघन्ते “tat वै UE पराजयन्त ARTA पुनरपाजयन्नेतदै यन्नस्ापरा- जितं wert यद्ाम्रीभाद्धिष्णियान विहरति यदेव यन्न- स्ापराजितं तत एवैनं area” (सं° ६का ०।दप्र०।१अ०) इति । पराजयन्त पराजितमकुव्वन्तं यज्ञमसुरा VIET पुनस्तं यज्नमाग्रीभदेवतासामर्थगऽसुरभ्यः अवच्छिद्य देवता wast अद्रीप्रस्यापराजितस्थानलत्ात्‌ तता विषरणं aw । प्रेषमन्त- मत्पाद यति ““पराजिल्यैव खलु वा एते यन्ति ये वरिष्यवमा- ay सर्पन्ति वहिष्यवमाने स्तत श्राहाद्रीदग्नोन्‌ विर बर्दिंख्‌- wife पुरोडाशाः we करुव्विति यजश्ञमेवापजित्य पनस्तन्बामा यन्तिः (सं°६का०।दप्र०।१अ०) tia बरहिष्यवमामंनाम MAG सामगेगायमानमुपाख्मै गायत caren सों तन्न॒ गायन्तं fast धावन्ति । यथा Sta पराजित्य पला- यन्ति तदत्‌ । ततस्ते समर्पिते सत्याग्रीभं सम्नोाध्याभ्चिविडह- रशादिरषे उक्ते थञ्चपराजयादपादत्य पुनः प्रसारितवनोा

[ का०९।प्र०६।९अ ०९] FAUT | ade.

भवन्ति | विद्रे विशेषं विधन्त “agit? सवने विरतिं शखाकाभिखतोय८ सद्ुकल्वायायेा समभरत्येवेन त्‌ (सं ° ६ का ०। देप्र॑१अ०) इति, प्रातसवनमाध्यन्दिनसवनयाराग्नोपभौय- गतेरङ्गारदंग्घकाष्टेविरेत्‌ | ठतीयसवने तु श्लाकाभिर्दीप्ना- भिस्तृणमुषटिभिविंदरेत्‌। तच सोमस्य गायच्रोमृखेन पोतला- खास्तिसेामेन* तेजः । दीप्तासु शखाकासु साररूपतेजाऽस्ोति सष्रक्रलाय VATA तथा gar । किद्चैतत्‌ इतो यसव- afaataga लला सम्भरन्ति सम्यक्‌ पेषयन्ति। germ fafqary प्रथ॑सति “fufeer वा श्रमृभिन्‌ लाकं शाम "मरन्‌ तेभ्याऽधि साममाषशरम्‌ तमन्ववायन्‌ तं पय्येविश्नन्‌ (सं०्६का०।देप्र०।१९अ०) इति। खामब्राजाद्‌य इव fafa यदेवता आ्रपिशामं रन्ति ्राद्टोयमाणं सोममनु खयमघणा- मत्य परित उपविष्टाः तस्मात्‌ प्रशस्ता धिष्णियाः | uated प्रशंसति “a एवं वेद विन्दते परिवेष्टारः (do ैका०।दप्रम। १अ०) इति । सेवकजनमित्यथैः | कंषुचित्‌ धिष्णियेषु सामा- तिं विदधाति “ते सामपीयेन व्यार्थ्यन्त ते देवेषु मामपोय- ASU ताम्‌ देवा श्रन्रवम्‌ ददे नामनौ कुरुष्वमय प्रवाखय गवेत्थप्रयो वा we धिष्णियास्तस्ादिनामा ब्राद्यणेद्धुक- स्तेषां ये नेदिष्ठं पथ्यैविश्न्‌ ते Brats प्राग्रुवल्नाहवनीय MTA Waray माजाखोयसस्म्रात्‌ तेषु wefa”’ (we ६का०।रेप्र०।९अअ०) दति। ते धिष्णियाः सामपामेम fa- | ग्नानिरेलेग्तिकान्पा०

aoe तेत्तिरोवसंड्िताभाच्ये। [का०९।प्र०१। ०१]

अक्ताः लते देवेषु मध्ये रो मपाममस््माकमस्लितयैष्छन्त। TH कनाममात्रधारणेन YR Baraat waar नाकि, नामदये तु Mea पालिक ताग्धतेति देवेरुक्रा wfrara- भिष्णिवनाम च छतवन्तः। यस्माज्ञामदयम्‌त्कषं हेतुः तस्रालाके देवदस्तादिनाम प्रथमं टला पञ्चात्‌ तपोविद्यादिभिराचा- यापाध्यारिकं द्ितीयनाम दधत्‌ सत्कारेण wagr भवन्ति विप्राः। नामदयघारिणां तेषां मध्ये ये ware श्रादवनोयादयः शमस्याल्यन्तसमीपे निविष्टास्ते समोपवन्तिंलेन सामपागयेाग्षा दति तेषु मेमं asa. दिनामधारिलेनेतरेषामपि wan सोमपानं मारयति ““श्रतिहाय वषट्करोति fawa सोमपो- Ware”? (मं०६का०।दम्र०।६\अ०) इति। ये वूरवत्तिनो मेचावङूणएयिष्णियादयसानतिखद्ृ खमोपस्येम्ब एव aa रखथापि अनुवषट्भारप्रदानाम wag रेतरोयत्राह्मणशरुती तदाङ्तिरेवतात्वेन चतुलामेव अवणात्‌ तानतिद्ायवषट्रे- तोद्यक्तं य॒क्रं। सा च अरतिः “araardt वि दोत्यनुवषहूरोति तेन धिष्णियान्‌ प्रीणति इति । तस्मात्‌ aut वषटूकार्‌- yest tra: | इतरे तु सामपानेन वयाध्व॑न हि यस्मात्‌ qarwe विये गस प्रतीकारं मामोष्यखचरं न खन्यादितवनः। दितोयनामप्रयुषर्दत्कर्षस्ेषां सामा भावेऽणयाच्चव्याघारणादे- कषपद्यते | सामाङतोनां दिग्वयवस्ां faust “Tar षै याः भाचोराङतीरजङवयं TAT HTT Way लारसाभिः प्राणु- SM याः HAMA TTT EU आखन्‌ ताश्साभिरपाभदन्त

[का०र।प्र*द।अ.श] सेदाचप्रकाशच | ४०१

प्राचोरन्वा Awa saw प्रत्वङ्ासोगा पिष्णिवान्‌ ब्बा- चारयति TETea परसा यजमाना भ्रादव्धान्‌ प्रण॒दते तस्मात्‌ पराचीः प्रजाः प्रवोयन्ते प्रतीचोज यन्ते" (सं०६का०। दप्र०।१६अ०) इूति। MYST ह्यमानाः प्राचोः उन्रवे- दिमताः यस्म्मादाङतिषु दे fas तस्माक्ञाकेऽपि प्रजाः frat ayaa प्रवोयन्ते निषिच्यने तद्दिपरोतदि शुखा उत्पशचन्ते। अध्वः म्रत्यामममं गिषेधमिन्दाभ्वामुन्लयति प्राणा वा wa afeferar age: wae धिष्छियागतिस्प॑त्‌ प्राणाम्‌ BETA प्रमायकस्मान्नाभिन्बौ एषा यज्ञस्य यद्धातोध्वेः खख वे wad प्राणे Tews यदध्वय्थैः were हातारमतिषप- दपाने प्राणं दध्यात्‌ प्रमायकःख्यात्‌"” (To awMelaweiy we) दूति। अ्रतिषर्थेद तिक्रम्ब गच्छेत्‌ हाता awe नाभिः मध्यदेशे awa प्राणवन्‌ प्राज्वन्तिनाऽप्वयीः प्र्यम्नमनमयुकं । ` खलिज उपगायन्तीति विधिप्राप्तगानमध्वथीर्निंवेषति “नाष्वर्य॑रप- WATTS वा swan RIMNASAIA AY Wya- चछदुपद्‌ासुकाऽस्य वाक lA”? (He AAT oa Hoi wo) That Sarat सामानि भीोयमाने प्ष्टतस्तदं गोकरणमपनामं उप- TIGR 'उपकल्यश्रोलाः । प्रकारामरेखाच्वर्थाः प्रल्यगगममं वि- धातुं चाचमद्धात्रयति “ब्रह्मवादिना वदन्ति areyfed TAs: मरत्यडसरातीयादय कथा दाकषिलानि रात॒मेति" (संग्दका०।दप्र०।१अ०) इति। श्रष्वयाः सद Gag प्रत्य- wat विषिद्धं राकिश्दामः arid न॒तनमापव्य

७०९ तेत्तिसेवसंडिताभाष्ये। [का०१।१०६।अ-इ]

HUY: तत्कतथं घटते श्रसंखिते swara कथा केन प्रका- TU wage परिहाराभासमाब्रद्ूते्यामाडहिसतेषा- मितिः (सं०्६का०।दप्र०।१अ०) श्ति। याम varar यस्मात्‌ स दाक्षिणडेमः। तेषां देवानां सम्बन्धिनः कर्मण उपरमकाखोनः श्रता लीकिकगमनलादवा अनृन्चासखछन्ति। दत्यमन्तराभासं दूषयति “कस्मा श्रह देवा चामं वाऽथामं वानुन्नास्यन्तौतिः(सं°६ैका०।२प्र०।९\अ०)टति। श्रदेग्युक्रविष- यम॒न्सरवादिनोकतं तन्न भवति कस प्रयोजमाय कर्बाणे उपरति मनुपरतिं वा श्रनुश्नाखन्ति, न हि तदमुक्ञया देवानां किञ्चित्‌ प्रयोजनं पश्चामः। ततः प्रत्यम्गमनस्य निषिड़लाद्‌ाचिणडदेमा म घटत एवेति चाद्यं सुखितं | तस्य मुख्यं परिहारं द्यम्‌ परत्यम्गमनं fara “outer जाति दाक्िणानि ग भराणान्‌ सद्षंतिः (सं०्६का०।रेप्र०।९अ०) thai अग्मीभ- विधानयामेभ्ये गला यत्‌ सदाऽतिक्रमणं तरेव निषिद्धं । रयं aay वामतः परित्यज्य तस्मादुक्रतः Wael गला भाचीमवेश्च दाकिणानि esa । तता Arete: | इत्थं भ्रासङ्किकं परिखमाप्य प्रष्टठतमनुसरति,। ay चात्ाखाद्धिष्णि- खानुपवपति ईति सामान्यत्रास्तेणाम्मी्रादीनां प्राजरहितान्तानां षाडशानामपि निवपने प्रसक्ते माजालोयाग्तानामष्टानामे- वेति fan fara “aq धिष्णिया gaa नान्ये यान्निवपति तेत तान्‌ प्रीणाति" (से०६का०।रेप्र०।६अ०) cai Tat षामादवनोयादौनां wate तान्तानामष्टानामुपखानं fart

[काण्१।प्०्द्‌/अ०९] «=| Fareiviatrat | 298

“arg निवपति acafeufa तेन ary? (सं° €का०।२१्र०। awe) इति। प्रणातीत्यनुवत्तंते | अनुदेश मन्वेणापस्यानं। wa विनियागशङ्गहः । ` 7 | “fax: पदचयात्माना AMAT: षोडन्न निर्वपेत्‌ fueenfeiw सर्व्वेषु रोद्रेणेत्यन्‌दि श्वत, ॥ ईति |

wa मीमांसा नास्ति इन्दसी उक्रैव ।

<fa माधवीय वेदार्थप्रका्े छष्णयज॑ःसंहिताभाये प्रयम- काण्डे एरतोयप्रपाढके दरतीयाऽन्‌वाकः ॥ ° ॥

` त्वः सौम तनृहद्धो SUA sarees उड यन्ता- सि वरूथ स्वाहा जुषाणा अपतुराज्यस्य वेत्‌ खाहाः wat श्रभ्निवैरिंवः रशोत्वयं खधैः पुर रतु प्रभि- न्दन्‌। HAL WEA जयतु MPAA ऽयं वाजं जयतु बाजसातो। उरु चिष्णो विक्रमस्वोरु BATS नः कधि, wa एतयोने पिबं प्र amie तिर। सोमे जि- गाति गात॒वित्‌ ॥ १। देवानामेति निष्कृतमुतस्य यानिमासद्मदिन्धाः सदेऽस्यदित्याः सद्‌ श्रासींदेष वै देवसवितः स्ोम- x Cane मा AT द्भदेतत्‌ त्व सौम देषो देवानुपागा इदमहं मनुष्ये मनष्यान्‌ स प्रजया सड रायस्येषेख

30

४७४ विततिरीवसंडितमिष्ये। [का०६।प्रद।यअ०४]

नमे Gaon: खधा fas दमं निवेङणस्व पा- शत्‌ सुवैरमि ॥२१

fear वश्वानर ज्धोतिरग्रं व्रतपते त्वं रतानां व्रतपतिरसि या मम तनृू्वग्यभूदियभ् सामयिया तवं तन्‌र्मव्यभूदेषा सा त्वयि यथायथं ने व्रतपते जतिनेव्रेतानि ॥ ₹॥

गात्विदभ्येकचिः.शश ॥ ४ ॥

दति तैत्िरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे दतीयप्रपा- SH चतुथाऽनुषाकः

ढतीथानुवाके धिष्णिया विता: । एतावता वेदिगतवि- रेषरूत्छ्लावाम्तरनिमाणं ward । अथ wet वेद्यामग्रोषोामोय- ascites तद्य चाद्मीषो मयोः प्रणीतयः पादषुमृचितलात्‌ तंप्मणथनय वेसर्जनरामखतर्थैऽभिधीयते। कण्यः “ate चतु- OC Teen ्ाखामखोये वेख्णनरामं जरेति, ay समते गृद्धो डेषेभ्योाऽन्यटतेग्य उरु यन्तासि THUY खा रेति qaury -अख्छन्द यति, जुषाणा ऽजुराज्यस्छ वेतु area qaar दइारा- पनिष्करामति, waar श्रभि्बेरिवः रणालयं BW: पुर एत भरभिन्दन्‌। अय अजरम्‌ जयतु जषा ऽयं वाजं जयतु वाज- तदित्थं थारवनोये खवाङूति अराति, we विष्णा विक्षम- शद चथाय गः छ(ध । धतं eats पिज प्र ceed जिर

[का५९।य्०श।च्ध ०४] मे दां प्रका | ७०५

wrer? इति, तणुं बरौर wafer किन्दन्लोति तजरन्ति ewife | fewenta देवाचि। अन्येरखदिराधिनिरथिषरद्धिः छतत नि पेरितागोष्यग्यश्लताभि। रे Sra लं argwzear fire न्हावि। चथा ताङदृ्रानि नामान्‌ बाधन्ते तथा WETS gcfernes श्वापयिला पालयसि, तस्मात्‌ लमेवास्ताकं उच्‌ awa aed बल मि we afd wry) Wy प्र्क- न्दयलोत्थमातु म्द wreafergaray, मन्ले ल्य TAT । E fra सं get अरा प्रोतिमान्‌। रजकामदशनाचापुर- RE: कन Were वेतु विन्दुः fay तत्रेदं BHAT पूरः gies fasta यमि प्रयन्ति suafacers वरिवः wary अयः करोतु । wa war वेरि्ः प्रभिन्दन्‌ घर एतु जपे गच्छत्‌ ) अदयं जवार: इ्टामाःकरशः WE जयतु । वानख्छाञष्य जातिललाभो afer बङ्काने स वाजलातिः ति- gy waed वाजं wag वध्रीकरोत्‌ । ३ free थापिन्‌ आरबनीय अखादमुयचाथे र विक्रम वेरिषु wed पराः कमं कुर्‌, uaa ware गिवाखा्थे उद्‌ शधि wee शष्ध्रनादिकरं सम्पादय | घृतेन MISHA Tala: | ह gaat इऋयमराममिदं wa पिब, यज्ञपतिं aware प्रतिर afanda agai wee afearguer ta fare “gaara ब एतानि लाकाय waa wearin” (सं०& का०।दप्र०।२अ०) इति। अवान्तरदौचाया faasiardare- तानि सेन्नकस्मान्ि ठेसजंगानि। AMAT: जे Tika: we

30 2

४७९ तेत्तिरीयसंशिताभाव्ये। [का०१।घ०दशअ ०१]

+ ~~ ज ¢

WHT WITT BIA स मयि जतानां ङ यध्वमिति.सम्परे यति यज्- मानस्यामात्थान्‌ WRAY यजमानोऽन्वारभते यजमानं पल्ली पल्नीमितरे पुचभ्रातरोऽइतेन वाससा अ्रमाल्यान्‌. सम्प्र च्छाद्य वाससोऽन्ते सुग्द्‌ ष्डमृपनियम्ब प्रचरण्या वेषजंगानि जरा- ति xf ) ब्रतामात्यशब्दे बन्धवा चको प्रचरणो जुङासदृक्ी, विशेषान्‌ कमेण विधन्त . ““दाभ्यां गारपत्ये जहाति feare- मानः प्रतिष्टित्या -आप्मीभरे जरात्यन्तरिकल. एवाक्रमत आह- ata जुाति सुव्मेवेनं सोकं गमथति"” (सं ° ६का ०।द्र०। ९अ०) इति द्वाभ्यां । By सोम AAT WTA sa उङ्‌ यन्तासि वरूथ खाहा, जषाणे VATS AT BTV”? Te anat anit रामसय मन्ता विधास्यते । ्राहवमीये उरू fa- व्योरिति मन्तः, रामात्‌ yaaa ब्रह्मणा सोम श्रारन्तंवय दति fart “देवान्‌ परै सुवे सावा यन्तो रघारखजिचाःसन्‌ ते सोमेन रान्ना र्ताश्खपरत्याप्नमात्मानं wat gat शा- कमायन्‌ ररसामनुपलाभायात्तः सामा way वैसर्जनानि जाति रल्सामपरटी' (सं ° ६ का ०।दप्र०।९अ०) इति | यतता गच्छतं AH ररामिरुपलब्धमशक्यमरूपद waa भवति खो- छताऽभवत्‌ तत रष्वं छता रामे र्चास्यपरन्ति | प्रथममन्ते प््वभागेऽभिपरेतं सोमस सामर्थयमुषपादयति “ay साम ay BA Cae MABE” . (सं० ईैका०।दप्र०।२अ०) Tha I तमच्छिदां cearate तनुं रणन्ति feria Bases wre AAU पारितं समर्थः । दितीयभागे

higttob oe वेदा्च॑पकार्ने। ` 8७७

fave पूरयति “erases दत्यारान्वहता fe र- शा<्सि'” (सं०्६का०। देप्र०।२अ०) इति । दतोयभागे उर्‌ बर्ह थमिद्यस्य वाक्यस्य शेषं पूरयति “eq यन्तासि वरूयनि- WIRE AWWA वा षै ACTH” (संन्द्का०।दप्र०।२अ०) इति। बङवलमस्मदथं कुम्वित्येतदेव सभागा wat । दितीयमन्ते ल्ुभब्दसचितमाइ “जुषाणा area वेलित्या हाप्नुमेव यजमानं ला सुवे लकं गमयति. रकसामनुपलाभायः' (सं०६्कार।देप्र०।२अ०) दति। प्राचोमवंत्रात्‌ जिष्क्रन्थाप्मोभरे जिगभिषुभिरगषटेयानि मेमखोकारादोनि षर्विधन्ते “श्रा चामं ददत WMG श्रावायव्यान्याद्रोणकलग्रमत्पतीमाग- यणधन्वना९८सि' प्रवन्लंयन्ति. यावदेवास्यास्ति तेन सह gat ले कमेतिःः (सं°्द्का०।देप्र०।र्श्र°) इति। रमं दविधौनें नेतमाददौरन्‌। यावा अ्रभिषवाथाः। वायव्यान्यलुखलसदृ- ज्ञानि ग्ररपा्राणि । द्राणकलश्नः TS Hews | एतान्याद्‌- दौरन्‌, Wa खथ्वानादुत्धाप्यानयेयः। त्रो द्या्ोषधद्र यां यत्‌ इतीयं wae तदेवं सरद ठ त्तत्वादर्नासोति . बडव चनना- Gai तदनु पमः पुमः प्रवन्तयेयुः, एवं संति यजमानखख स्तं यावदस्ति तेन wha सह खगे mata । विधक्ते.“नय- वत्य चऽऽप्नोपर जरति Gata ला कस्याभिनोल्ये'" (Go eater प्र ०।२शअ्र०) टति। अग्ने नय सुपतये नयवती। तच खजं 'न्रालामुखोये प्रणयनीयमिश्रमा दीप्य सिकताभिरूपयन्ब अद्मी- भामाभ्यां प्रणोयमानाभ्यामन्‌त्रूहोति सम्परेखति प्रणीचमाना-

gax Rfrcteefwarne ) [का ०२।८६०६।अ ०४]

यानुनबहीति वा प्रथमायां जिरणं थं wr श्रद्निष्दैरिवः werfeata: प्रथमा सामप्रथमा बा प्राञ्चाऽभितत्रजकन्धा जा- ashi प्रतिष्टा wa नयेव्यधंमाज्चयेवख wera” इति। प्रचरण्यां चतुग्रोतस्धाज्यष्वाधे ata मन्तदयेन wee बथिषटेऽचरमाव्यमाग्रीपे डला इ्तरदादवनोये शातं शेषयेत्‌ । fart ““यावष्डा वायव्यानि द्रोणकशश्माग्नीत्र उपवासयति"? (सं०€का०।दप्र०।९२अ०) vfs शापयेदिग्यथंः। तद्म च्ञापि wrerarat aercfad aed विधन्ते “fag Auden चत्‌ सहापवासयेद GA”? (Wo gsroiRwoigwe) Th | एनं मामं Adrarfefafiees नेतुं awe wie कश्चित्‌ टः खड स्थापयेत्‌ तदामौमभिषवभीत्या से मख्यादरं पूति भवेत्‌ । आ चास्धद्रेषद्याइवनोये रामाय se faa «fa चया aw: यञ्ज लतः पुष्वीऽथं ना अभरिरिति ये मन्तररावुपेचितेा । aw: “ब्र Wer राजानमादाय पुम्बेया इारा wats प्रपादचति, Stat जिगाति गातुविष्ेवानामेति निण्ड्तन्टतसख यानिना- सदं ः+इति। माहविन्‌ भागं नः सोमे जिगाति vein a oe गच्छति आसीदत्य्िन्‌ दविधानरेत्र care: देवानामा दमेति। कीष्गं । निभ्कुतं weg wre ewe योनिः कारश प्रह्वमसादि रविवामजावश्ितलात्‌ । fart “ताम्वचं प्रपा- दयति quan देवतया प्रपादवति"ः इति। we: “vy <feee इविभागद्ध गोटे रष्लाजिगमाङकाति, दिल्या अखदःऽष्ठदित्याः कद आ्रङोदेति शष्याजनिने राजानं" इवि ।

[ खा०१।प्०२।अ ०७] चेदार्च॑प्रका्े | | 89

werunt दत्र यति “afew: सरोाऽखदिताः षद आषीर- WG चयायथुरेवेतत्‌"” (Go ६का०।दअ०।२अ०) टति। कचः ‘uty Caan: सम्प्रयच्छति, एव at रेव wlan. समस्त Tow ar at cara” इति) एतावन्तं कालं यलमानः साम- भरत । दत ध्ये हे रेवा quate सेमं eats ceed । यद्यपि शषादयेा रवाः wa सम्बाधनीयाः तथापि ufre- ठंल देशे गोपलवणा्थे सवितेव सम्बोध्यते! भा वे दभत्‌ सामं रमाणाम्‌ यद्मान्‌ कञ्चिदपि मा हिषीत्‌) खबिदसम्बोघम- तात्षष्धमार “यजमानो वा UTS परा गोप्ता Waals ये रोव समितः साम care efaeraa एवैनं Vanna: कम्प भ्र्छतिः" (सं०र९का०दज्र०।२अ०) cit बेाधायबः “सभ्य दयोपतिष्ठते, waa लश शोभरेवे टेवामपागा इदमहं म~ HSI मगुष्याग्‌ VE प्रजया VE रायस्योषेण” दति 1 Vata a Sa; चम्‌ भवदीयाम्‌ Tay एतरिदानों प्रपरेरऽसि, wats मः We सम्‌ Beary aera ददमिदाभीं प्रााऽसि। AER SHiqurigurey पश्चादिधगपष्या च सह weary: | wat wera: प्रसिद्धिं कतीषभागे faowerng ewtata “ert wy सोम रेवा रेवाययाना Care रेवा Bu सन्‌ रेवागपैती- THE WaT मनव्बाजितयाड weeny Bw सम्‌ मगा भुषेति वरे त्नं ग्रुथादप्रजा wear: स्तात्‌ Te F- जया WE राथख्ेचेशेत्वार wards पशुभिः wed चाक- Hata” (Go ६ का ०।९ ०।२अ) दति । Ararat: “ममे

eco तेत्तिरीयसंडिताभाव्ये। [का०९।१०४। weg]

fa tia प्राञ्चमञ्जलिं करोति, खधा fred दति दर्णा; मल्यञ्चमथोापनिच्रामति, रद मं नि्नरणख पाज्ात्‌ इत्यथा- हवनोयमुपतिष्ठते, सुवरभि विख्येषं Sorat च्यातिः'' दति । श्रापस्तम्बः “ददमदं मन॒ब्यानिति प्रदक्षिणमाटत्य, नमे Saw इति प्राचोगमश्चलिं छता, खधा पिदभ्य इति दक्षिणे, ददम निर्वरुणस्य पाज्नात्‌ दृल्युपनिकम्य, सुवरभि विस्येषं इति. स्ये वि~ हार मनवीच्ते, वेश्ानर anf: दत्यादवनोयंः" इति । मन्व- इयार्थप्रसिद्धिं द्यति “नमे देवेभ्य इत्याह नमस्कारो हि देवाना खधा fara tare खधाकारोा डदि ` पिदा"? (सं*६का०।२्र,।९अ०) इति । निरव्वरुणस्य पाश्ादिल्यच. नि- म खचामोति अध्यादन्तययं | एतदेवाभिप्रायं द्यति “cray frsiqua पाश्ादिल्याद वरुएपाशादेव frye” (dog का०।रेप्र०।२अ०) Mal HM “My यजमानोाऽवान्तरदीर्चां विषजंयति, wa ब्रतपते लं तानां व्रतपतिरसि या aa a- मूखखव्यण्डदियः; सा मयि या तव तनूमग्य्रेषा सा त्वयि यथायथयंनो व्रतपते त्रतिनो््र॑तानि"' इति । अवाम्रदौीचाया आरा यजमानः Waa wears wate afaqreara ay त्रतनियममुपचक्रमे, ददानन्तु शरोर- व्यत्य यस्यासमाडहितवादरतिनारभ्रियजमानयोाः सखोचितनत्रतमे- वास्तु। अचर ““सुवरभिविस्येषं Jaret sia: द्ये मन्धो यरोडाशरत्राद्मफे सष्टला दुपेकिते। अस त॒ AAT प्रतोक्रदण- पवक तात्पग्य॑मा इ “ग्न ्रतपत अत्ममः पन्वा तनुरादेयेत्या-

[का०९।प्०६। वअ ०७] वेदाचेप्राश्र | Sct

डः का fe ate वसीथाम्‌ S वभर aa पुभम्बा ददातिन वेति" (ं०६का०।शप्र०।९अ०)ट्ति। WH व्रतपत द्त्धेतावत्‌ प्रतीकं। water yar तम्‌ रभ्रिखकाश्नात्‌ सषश्सा कार्येति बुद्धिमन WS: । कुतः । वलोचाम्‌ अत्यन्तधभिकः wa: erate weft wanna सति om: ख प्रभुददातिवाभ वेति यत्‌ तत्का जाम वेद्‌, तता वच्रोभावात्‌ प्रागेवारेथा | श्रावादौीगामाग्मी खा परमं चत्‌ पुम्नमृष्ं तत्‌ प्रजसति “बाणो वे सेम राज्ञा मलि्डसेना च एवं fear mae ante उपवासयति मेनं afeqaar विष्दति” (सं ° दका०।श्र०।२अ०) इति afe- weer विरे भितख्छरसेना । we विनिषेो गसङ्गुहः | “a जका पश्िमे बके येवर्वनङति्दयं | जाखामखीयते बकं war wrarsfirerfar fen UE Bal asta SAT साजागमग्तः। viata weary wal celta शादयेत्‌॥ . अदिद्यादेष शमं fafeaa freee । ददं दकिणमाटच्य नमः प्रागश्नलिः खधा॥ दशिणाश्चखिरे तखा जिग" मण्डपाटिकं॥ खवम्विहारमोकिला वेधा पू्याप्निमोकलते | | aD वङ्ेखपश्वागं wat: Frew कीर्तिताः? 1 इति। ` ay mater) प्रयमाध्यायसख कतोवपादे दिन्तितं। °"वेष्जगास्यरामोयवाससे ग्रडषश्ङतिः ।

प्रमाणं वा ्रुत्यबाधात्‌ प्रमाखादष्कादिवत्‌॥. - 3

ye तेत्तिसीर्यसंडिताभणष्यि। [का०१।.३।यअ०४]

". दृष्टलोभेकम्‌ललसम्भवे year | सब्वेवेष्टनवद्वाधषीनय्येषा न fe प्रमा? ॥ इति

ददः Wea “वैसजनवासाऽष्वय्य गंहाति" दति। सेयं सतिः सववेष्टनस्तिवत्‌ प्रत्यकषश्रत्या न बाध्यते | ततेऽ्टकादिखति- वत्‌ मृखवेदानुमापकंम प्रमाएमिति प्राप्ते ga: कदाचित्‌ कञचिदध्वयुला भादेतदासेो जया इ । तनभूलेवेषा रूतिरित्यपिः कर्पा BHI दृष्टामुसारिणो चेयं कल्यना दक्षिणया प- रिक्रोतामागटलिजां . लाभद भेनात्‌। तथा सत्यस्ाःखतेरन्यया- wae अरष्टकाडिमलश्रतिवत मलश्रतिर्गं कल्पयितु शक्यते । Wal बाधाभावेऽपि मखवेदाभावाश्नेयं wa: प्रमाणं |

अय इन्दः लर सामेति गायची। wa a1 अरभ्निरिति जिष्टुप्‌ । उरू विष्णारिव्यनष्ुप्‌ । सेमे जिगातीति गायतो,

दति माधवीये वेदाथप्रकाभरे छष्णयजःसंहिताभाये प्रथ- ARGS ठतोयप्रपाठके चतुयाऽमुवाकः ॥ * ॥

अत्यन्धानगान्रान्धानुपागामबान्षा परै TAS परोा- ACH त्वा जुषे वैष्णवं दे वयघ्याय देवसू सविता म- ध्वानक्षो षे चायसेनः खधिते मेन हिः्सीदिवमग्र श मा लंखोरन्तरिं क्षं मध्येन मा हिसीः एथिव्या संभव वनस्पत शतवलशे विरे ससंवलशा वि वय, WA

[का०१।प्०३।अ ०४ | बेदार्च॑प्रका्े। ‘OR

यं त्वा ax खधितिसेतिंजामः प्रणिनाय awa सौभ MARAT रायः सुवीरः॥ १। यं दश च॥५॥ ध | इति तैत्तिरोयसंहितायां प्रथमकाण्डे ठृतोयप्रपा- SH पथ्वमोऽनुवाकः ॥ * ॥

auras वैषजेगदामे ऽवान्तरदीखां विश्वा ग्नोषोम- चराग्नोप्रीये हविर्धाने च प्रणयनममक्तं। अय पञ्चममारभ्येकाद- शान्तेषु सप्तखन्‌ वाकेषु प्रणीतयेर प्नीषो मयोः TITS MwA: | TAT सम्‌ पञ्चमेऽमुवाके पश्चङ्गस्य युप ङेदनमभिधोयते। arate अमः “पुनः gear दारा उपनिष्क्रम्य at दिशं यन्ति यचाखं युपरष्टो भवति यत्र वा वक्छगमन्यते स यः समे WAT खाधाने रूढा ब्पणौ बडशाखा प्रति श्टुष्काणा प्रत्य गन्नतस्तम॒पति- छते, अल्धन्यागगां नान्यानुपागामवैक्का VC TAT परोवरं at जपे Sead दवयच्धाये दति” इति। ्रापफमः ^श्रति- कम्य युष्याऽन्य Sad, तमभिमन्त्रयते, . त्यन्यानगानिद्य- द्ेनमुपस्॒शति, तं -ला जुषे वैष्णवं देवयज्याय" दति। cer दिविधाः युष्या अ्रचूणाञ्च | पालान्राखादिरादया quar: | नि- म्बजम्नोराद्यौ WITT: | हे atria AIS लन्ताऽन्यान्‌ aifaqariafa समप्रर शजन्प्ादिलचणरहितान्‌ weal च्र-

न्बांखमयष्यान्‌ Ararat at तु अविर्‌ लब्धवानखि । MTw | 3५2

gcs तेलिरोयशंङिताभाष्ये | [का eR eR eeg |

पररग्याभ weedeat: snares awewersfine': । पवः कोद्र । Wat: निरुटटैरंलशेः डूर वर्तिंगं ax feats: | डेद्चतंलां विष्णुदेवताकं देवयजनाथं रेवे । विधन्त “aw- व्यचो war यूपमच्छंति वैष्णवा वे देवतया युषः quay देवत- arses fa’? (सं ६का०।द्प्र०।दअर)दूति। BE विष्णो विक्रमखे- ति खवेणाहवनोये यपाडङ्तिं wat nat ad wry गच्छेत्‌ । ययाक्रमन्त्रार्ये प्रसिद्धिं दशर्यति ““श्रव्यन्यानमां नान्यामपागा- भित्थाहाति ज्ञन्यानेति नान्याणपेत्यम्वीक्‌ ला परैरविदं षरोा- वरेरिव्याहावा्येनं परेविष्दति परोवरेखं ला जुषे वैष्णवं रेक SIU TATE TAGS WH जवतेः" (सं gare awe awe) इ्ति। ae: “tae सविता मध्वानद्धिति wae waar ae wef, Grow waeafagd रभंड- wamura धिते aay fexdifcia खपितिना प्रहरति" द्ति। मध्वा भधुरेशाव्धेन। एतदेवाभिरेव्याद “ae ख बिता मध्वागङ्धित्याइ तेजरेवेनमनक्यावपे जावद्येन ट खभि- ते मेन fexaticare वको वे खधितिः भाग्ये" (सं ° दका ० देप्र०।दअ०) tia fart ““खधितेषेशख्छ faa: प्रथमेव WHET GE तेजः परापतति यः प्रथमः BHT परापतेत्‌ तमप्याहरेत्‌ उतेवसमेवेनमाररति'' (To awe gH eT) इति। खधितिभयात्‌ पतितच्च seine आहरणाय waer- रणां । HM “प्राक्च वादश्च वा प््यकमनुमन्लयते, दिवम Ge मा aaa मध्येन मा शोः एथिग्या wa”

[का०६।प्र०द।अ ०४] केदांप्रकान्रे । शय

इति @ fewre लं चतन fea at Set: मा किदारीः। vfear ware संयुज्यस्त wafree । अप्रसकपतिषेधवृहि वारथति “दमे दे Star पत्‌ प्रवता fafa ईिवमयेण मा खेख्ठोरब्डरि खं मध्येन मा ददिशर्वोरिव्यहेश्व एवैनं खा- कश्यः अमयति (संम्९कार।दप्र०।२अ०) दति waa: पललः | aw: “अथा ऽऽज्रञ्ने शिरं निधाय सम्परिसोग्या- भिति, area अतव fatre खारेति'' इति । विधते “AA अ तवशा विरोदेत्याजखने जरति तस्माद्‌ात्रङ्बना- Fuel wares efwefew’ (de agate ame ieee) इति। wed wat warm aerfearres गर्वा बडवा दन्ना: पलाभ्रञञाखा faye: । ae: ““स दच्टवशशा कि वथ? द देमेव्या त्मानं अरत्वनिम्ड ऋ", इति, विरारेवेव्याश्ोर्थी faafwa इत्या “.खहखवखत्रा वि say qeaurerfaraa- arararer’ (सं०्दका०। शप्र) अ.) tia) क्यः “wayy ्राखाः vata, चं ला चर सधितिस्तेतिजागः ufeare मरते सभ नायेतिःइति। रे feaae afters: तीख्षाऽयं धितिः. खं लां मते Grime दश्ंगोयलाय तिर्यकन्राखाच्छेद्नेन अशिनाच प्रहृटचुयलं प्रापयामास AAT लया STATA भेतव्यं । कचः “afar रायःसुबोर vad परिवासयति" vin हे येप wafer भव । मन््सामर्थेन Eze तक AT A WES BAT: Rrra वीरा चजमागपचपाजा- दथा Ay लया खण्यन्तेस लं सुवोरः। aTEw राया चनानि

४८६ तेतिरीयसंडिताभाय्ये [का०१।्०३अ ०५]

यजमानाय She । यं BSAA राय Twat मन्तो उपे-' fear योऽयं and qua: TM: तच Le SULTS प्ररं fart ““श्रनचसङ्ग ठखेत्‌' (FeqaTo ewig we) tfa 1 feqrafare मृषस्यापरि गच्छतः शकरस्ाक यथया म प्रसज्यते तथा मोचं मृखमवखाप्य fea) fave बाध- HATE “"यद्कर्सन्गं टखेदध CF यजमानच् प्रमाय॒करः खात्‌ (सं°६का०।शप्र०।दअ०) इति) यदि हिन डचम्‌खे न्रकटे-. च्याः प्रसज्येत तदा यजमानसम्बन्धि गावल्छादिकं रेवाया ~ धामरणश्रोखं भवेत्‌। CATS प्राचीनं दीधेकाष्टमोषाज्ाखाया पार्थे कदनं निन्दति “a कामयेताऽप्रतिहितखादित्यारोरं AR टखेदेष वै वमस्यतोनामप्रतिष्ठितेऽप्रतिष्ठित एव मवति? (संग्दैका०।र३प्र०।२अ०) ti इरमारूद्या जायत tar ररा WAT स च उमावनुत्पन्नलादप्रतिष्ठितः TA युपत्वेन यजमामाऽप्रतिष्ठित wa भवति। श्रपणमपि निन्दति “ad कामयेतापद्ररः Wy wa Wed टखेदष वै वनस्प- ल्ीनामपशव्याऽपद्ररुरोव भवति'"(खं०६का०।२प्र०।९अ०)दति। armada मध्ये एष पणंरदितः श्रटष्काग्रश्चापश्व्यः पद्भ्या म॒ fea: बहपशे विधन्त “ad कामयेत पश्माग्खादिति TSG तसम TEs टसेदेष वै वनस्यतोनां wa: पष्ट- सागेव Hala” (संन्ईका०।दप्र०श्अ०) दति । Wat सम- wee खवीजाद्‌त्पन्ञं विधन्ते “प्रतिष्ठितं टखेत्‌ प्रतिष्ठाकामस्येष तै armada प्रतिष्ठिता यः wa we खायोाने ee: प्रत्येव

{जा ०१।प्०१।यअ ०१५] वेदां प्रकारे | ४८७

तिष्ठति" (सन्दका०। शप्र श्अर) दति। खाथानेरित्यनेन Sawa शाखा व्यावल्यते। पथिमदि श्चाखतं विधन्ते “यः प्रत्य- ङपनतस्तं ठखेत्‌ स हि मेधमभ्युपनतः (सं ° ६का०।रप्र०।द.) tia मेधा यन्नः स चेत्तरवेद्यां क्रियमाण यूपस्धानात्‌ प्र- ल्यग्भवति | wat मेधमभिलच्छेव sora | ave काम्यानि परिमाणानि विधन्त “carci तस्मै cay कामयेतापेन- मत्तरो यश्चा नमेदिति पञ्चालरा पड्भिः WRT यश्च उपे- ममन्तरो यशो भमति षडरन्निं प्रतिष्ठा कामस षड्धा तव खतुष्येव प्रतितिष्ठति सप्तारलिं पश्कामस्य सप्नपदा watt UNA: WHC! पश्रुनेवावर्न्धे गवारननिं तेजस्कामस्य facar स्तामेम सस्मितं तेजस्तिदत्‌ तेजखेब भवलत्येकादन्रारनिमिल्ि- चका मन्धेकादज्राररा चिष्टुगिद्धियं जिष्टुगिद्ियाव्येव भवति पञ्चदशथारनि भादठव्यवतः पञ्चदशा वका भाटव्याभिश्रल्यै सत्न zurtfa प्रजाकामस्य सप्तदन्न प्रजापतिः प्रजापतेराध्या एक~ विश्जव्यरल्िं sfasraratafaywerarat प्रतिष्टाप्रतिशि- WH” (So ई का०।दप्र०।दअ०) Cit) चठुविश्बत्यङ्गुला we fa: i ower यज्जः drafaafa: । fara ““श्र्टािभंवत्य- BIW MAM ATI गायतो यज्ञमुखं Avda ara- जिथा awada सम्मितः” (Wogaroiaqeiase) इति। मायश्चास्तेजस्वमभ्रिना सदात्यश्ललात्‌। यन्नमुखलश्च प्रातःस- वे प्रयाञ्यलात्‌ । श्रताऽष्टषद्यादारा तेजागायनी यश्नमखेः

eee लेषिरीयसंश्िताभायये। [का०र।प०द।यअ ]

समाना भवति। तस्मात्‌ AVI BIS अष्टावश्रथः कायाः | we विनियागसङ्गुइः | | ""अतिदट्क्लं wafer a aT अपतं सेत्‌ । देषख्छण्पूलमण्यज्च होषदभीन्तरायतः ॥ सखि च्डिन्याहिबं प्राच्यां चातयेदनज्तेकितते | मृले ला सरहेव्यात्माख्ौ यं लाऽङ्गकानि चा च्छित्ययश्च सच्छिन््याद्‌भ art उदौरिताः”॥ इति, अथ mater) पञ्चमाध्यायस्य प्रथमपारे चिन्तितं | “युपच्छेदा पकं; किं तदन्ते श्त एव वा । भयाजवन्तदङ्लासयनं सापहटव्यतां ॥ अग्रीषोामप्रणयनं सोभिकं पादकौ farce | मयाजाघारवेषम्या AAT aT ॥ eft y व्यो तिष्ट मे yur वेवजंगहा मकारे प्राचीगवंबगते fie THT प्रणेतव्यः srry aes परव्व॑सापितः इरानी ₹- पिधाने प्रणेतव्यः। area: were य॒पच्छेद्‌ आखातः तदेतत्‌ we सुत्यारिनात्‌ प्राची श्रीवसथ्ये दिने wrt ay यपच्छंदा दिम चथात्‌ पूर्ग्वक्मिन काले प्रषः । रौोशासु यपं किनन्तोति तदिधानात्‌। तस्िन्नपटे प्रयाजन्यायेन तर न्ताङ्ग- सम्‌ हस्य weedy म्रलयनमण्यपरख्यताभिति ATA BA: | प्रया- जाघारादोनामेकमेव TATA | क्रवङ्गलेनेकप्रया मान्तः पातितवा- Taw भागौ परस्परक्रम दति Taras तदन्ताङ्गखभूरा- पकषेा युक्रः। दह तु प्रश्यनं सोमयागाङ्ग। यपच्छेरस्लब्रीषा-

[ wregiwen wen] वदार्थ॑प्रकाष्े | sve

srraunicpfata neaneecarmrarcanar faafea: | a- SHS युपच्छेद माजस्तापकर्षः | warareay दतोय- पारे चिश्तितं। । “श्रग्रोषो मोयभिन्नेषु युपा भिन्नाऽथ तन्तता | उपरे्ातिदेभ्राग्यां faust at कालमेदतः'॥ tf | ष्यातिष्टामे wea शअरद्मोषामोथखवनोचानगुबन्ध्याश्चया fare ताः, तेषु युपद्धेदा UM: । कुतः। अद्नोषोमोे प्रह्यरवचनेन त- Cay, द्तरयेखादकाभ्यामतिङेश्रादिति प्राप्त ब्रमः ज लावदभ्रीषामीयपच्ाः कमणः काले थपस्ात्पस्तिः.। ततः प्रागेव यूपोत्यत्तिकाखः । दीच्वाख qd किन्ति क्रीते राजनीति तत्का- खविधामात्‌ | अत array ward सम्भवति | यथा खकालं erga तदाष्धविशेषेसेष तेषु aig मम्नध्यते तया खकाले ठेदगाडिना निष्पन्ना यपः wastzarfimat तच तज विगियज्यतं | तस्मात wee ययः सम्पादनीयः | तत्रेव दितीयपारे चिन्तितं | शयुपेकादभरिनो युपाङतेभंदाऽय avant सामीणमेदारायेाऽग्धाः सामों ofeat यतः? ॥ इति). यूपेकादश्चिन्यां चोदकप्राप्ता युपाडतिः प्रतियूपं भिख्ते। कुतः । युपस्ाभिकोऽधिं मचिला चूपाङतिं जुरातोति तद्दिधा- गात्‌ सामीष्यानाश्च भेदादिति wre. Wa: । ग तावद्य षा- मोषं सम्भवति यपदाइग्रषङ्गात्‌। अता यावता अवधानेन यूपा

दृष्टिगोखरा भवन्ति तावता देख खमोपनमभ्युपेयं । तथा 3 ५

“gee तेत्तिसीयसंङिताभाष्ये। [का०९।प्०३।ख ०६]

खति देगेक्यसम्भवादाङ्तेस्तन्तता अष्टमाध्यायस्य दरतोयपारे विज्तितं। “are संते aaa कि ग्रा मेतयोः । अमुख्य खचणाद्युपः खादिरस्त्षणात्‌ पमः'* ॥ इति। चदा यूपाथ खादिरमखन्धा खादिरे तचण्ठादिना संते खति rare: खादिरो यदि पश्नियाजनात्‌ प्रागेव waa तरा तश णादिषख्क्छतः प्रतिगिधिरणखादिर एव ग्राद्यः, अर्द तात्‌ सं्तस् प्रज स्तलादिति चेत्‌ । मेवे । म॒स्लादि रे wrere- चादिर खारः कन्तव्यः। तथा सति संद्तस्छ मुख्यस्य खाभात्‌ अतिनिधिः सं्छताऽपि परित्याज्यः । तन्रैवान्यशिन्तितं | “qat fram खादिरलामे कायं yt वा । खाहुष्ठाय पुनः काये HET टस्तिगुणान्न fer ॥ cha यदा संते प्रतिनिधौ ugha तत wet खादिरो चदि खभ्येत तदापि पुव्न्यायेन HST साहुख्ाय मुख्ये यपे एगभिंयाजनं काय्थेमिति चेत्‌। मेवं । गुणतो युषः पष्र- भिथाजनं प्रधानं। ग हि गृणानुसारे warren eters क्रा तस्मान्न नियोजनं पुगः कायं । तजेवान्यिन्तितं | ^“श्रमृख्यमच्ये संस्कारयोग्यायेग्ये तदा तु किं। अते बङगणालापाल् Tears Bay”? ॥ chai यदा अरुख्थाऽखादिरः Gear तक्षणादिसंस्कारयोग्यः ASS खादिरः खच्छलादवाग्यः तदा तक्षणादिबडगणलेपो. . # TENT डति Alo Ure |,

[का०१।प्०द। अ ०६) | जेदाच॑प्रकाण | Ber

मा ufefa प्रतिनिधिरेवश्रआादरशोय इति चेत्‌ । मैवं। मुख्य सिद्धये aware Be अक्षलात्‌ तस्मात्‌ छभाऽपि मुख्य एवो- पादयः । तजेवान्यिन्तितं । “भिये जमेऽप्याग्यखेत्‌ खादिरः किं तदा भवेत्‌ । HSA ख एव स्वात्‌ तदेय्थेन हेतुना * ॥ इति । यदा लन्धन्तरश्नलात्‌ तक्षणादि रडितेाऽपि खादिरः Bra मेऽपयोग्यः तदापि मुख्यलात्‌ खारिर एवापादेय इति चेत्‌ मेवं carve were वेग्वथ्यात्‌ प्रयोजनाभावात्‌ नियोजन- arg: ufafafuta arg: 1 aa afer कन्दः | दति माधवीये वेडाथंप्रकाओे छृष्णयजुःसं हिताभा ये yea. काण्डे एतीयप्रपाठके पञ्चमेाऽनु वाकः ॥ * ॥

पुथिव्यै त्वान्तरिंश्ाय त्वा दिव त्वा शुन्धतां लोकः पितृषदनो यवऽसि यवयासदेषं यवयाऽरंातीः पि- तणा सदनमसि स्वावेशःस्यत्रेगा नेतु णां वनस्यति- रपि त्वा स्थास्यति तस्व वित्ताहेवसूना सविता मध्वा- Aq सुपिषप्यलाभ्यसत्वौषधीभ्य उदिवः स्तभानान्तरि्ं प्रण एथिवीमुप॑रेण exe ते ते धामन्युश्मसि ॥ १॥

गमध्ये गावे यच भूरिङ्गा WA: | WTA: गायस्य विष्णः परमं पदमवेभाति भूरेः। विष्णोः

* म इतरत्‌ इति Alo Ae |. 3a 2

Bee तस्िरीयसंहितत्भाष्ये। = [wteumea tog]

कम्माणि पश्यत यतं बृतानि पस्पशे । इदस्य युज्यः सखा। तदिष्णौः परमं पद सदा पश्यन्ति TE feata ATTA aware त्वा छषचवनिः सुप्रजा- वनिः रायस्योषवनिं प््युामि ब्रह्म exe ae ELE at Exe रायस्पोषं exw परिवीरसि परि त्वा देवी विंशे7ऽव्ययन्तां परोम£ रायस्योषोा यजमानं ममुष्या अन्तरिक्षस्य त्वा सानावर्वगृहामि ॥ २।

उश्मसी पाषमेकाश्र विशति ॥ € ॥

इति तेत्तिरीयसंडहितायां प्रथमकारडे ठतीयप्रपा- SH षठाऽनुवाकः ॥ ° ॥ wea sara युपच्छंदे afaa: | दिक यूपस्य ara ष्टेऽमृवाकं वरयते । कश्पः ““युप एष प्रचालितः प्रपन्नः अम्पशच- OTe: प्रामवटादुपशेते तमुत्तरेण डवनोयं तिष्ठन्‌ पराच परा्- यति, एयिव्ये araftere ar दिवे ar” इति। मराशामीति WE चषाले यूपाय प्रतिम॒च्यमानः Rem: | खाकचयानभिमा- गोरेवताप्रोत्यथ परशुणमित्याड “waa लान्तरिक्षायला दिवे Sareea एवेन सा कभ्यः प्रातिः (सं०६का०।दप्र०।४अ०) द्ति। माजोदुम्बया दइवाग्रमारभ्याधेोमृखप्रा णां किन्तु मूख- मारब्यार््वमखमिति विधन्त. “awe प्रोशति पराङ्िवि fe सुवा Ara: (सं०६का०।देप्र०।१्अ०) इति। कश्यः “mas

[का०१।प्०९।अ०द६] «=| WENA | 8९३

अपाऽवनथयति, wat लोकः forage एति यवान्‌ प्रस्छब्दति, watsfa qauTeear यवया रातोरिति वरिस व्यतिषण्या ऽवसतुष्ाति,पिठणा २ सद्नमसि"दति। युपस्छापनाथ ये अवटः afer मरारुषगेषं निनीय यवान्‌ प्रकिण बहिमृेर् प्रागप- मृष्येमुद गगरमिल्येवं प्रतिषच्छ बहि रवच्लुणोयात्‌। एतानथीन्‌ विधन्ते “mcfaa वा एतत्‌ करोति त्‌ खगत्यपोऽवनयति आभे यवमतोरवनयदयू्म थवा यजमानेन यूपः सम्मिता wrarta यजमागखावतीमेवास्मिसुणे दधाति पिटणार षद- ममसोति बरिरवरृणाति farzae द श्रारदयेत्ज्िखातं यदृरदिरनवस्तोगथं मिनयात्‌ पिढरेवल्यो निखातस्यादिंरवणीयं भिनोा्यस्यामेञनं मिनेाति'" (खं००६का०।दप्र०।१्अ०) इति। धद्यप्यच पावर खननं नायातं तथाप्य दुग्बयामाकातं TS arama यत्‌ खनतोल्यमदयते तदनु नये समानग- विषयत्वं प्रत्भिश्नापयितुमेब तच विहितमण्यवनयनादि कं पन- रज विधीयते । कपः “quarmeaarea, खावेन्ञाऽस््रयेगा veel वनसपतिरधि ला arefa तस्य fawra” इति। भा- wr आवे चूपावटख्ितिखलख्णा चस्मिन्‌ प्रथमज्नकले ख wae: | ₹े wae लं सवेश ऽसि। ETE War नेतारः प्रय- AWE: खर्खषाखसेति तेषां Aqui मध्ये aaa: wa- मभावी षनस्यतिरूपा युपस्वामधिष्ठास्छति तस्य fara तं at अनजागोहि । विधन्त “यूप्रकल मवाद्यति खतं maaan. भिनति" (खं०६का०दप्र-।४अर) ci चत्‌ yeaa,

242 तेत्तिरोयसंड्िताभा्धे। [का०१।१०द।अ.९]

"“सधितेषं सस्य बिभ्यतः प्रथमेन कखेन सह तेः परापतति?” इति शकले प्रतिभ खति तेजसा सहितमेवेनं gd खापितवाम्‌ भवति । क्यः “अथय Wey चषाखं यूपस्ाग्रमगक्रि Sze सविता मध्वा sam”? Xf मध्वा मधुरो तेजारूपेणाज्येम । तदिदं दशयति “caer सविता मध्वा safaare तेजसेवेन- nat’ (संग६का०दप्र०।४अ०) इति । ae “waar wway wan हला चषालं प्रतिमुञ्चति, सुपिणपलाभ्वस््ा- ata: इति । यूपस्याग्रभागः getafear रायः gate दति मन््ेण दिल्लस्तेन निष्यादितख्तुरङ्लच्छितः सदिद्रच- are: | | ware at युपाय प्रतिमश्चामि। किमर्थे । ओाभग- फलसंयुक्रोषधाथ । विधन्ते““खुपिप्यलाभ्वस्त षधोभ्य दति चषालं प्रतिमुञ्चति तस्नाच्छोषेत च्राषधयः फलं Dela’ (सं ° ६का०। ग्र ०।४अ०) इति। aa फलायमये चालः प्रतिमक्तः तस्माच्छिरस्ये waged । विधन्ते ““शअनक्रि तेजा वा राज्यं यजमानेमाग्िष्ठाभिः सम्मिता यदग्निष्टामभिमनकरि यजमानमेव तेजसानहषान्तमनत्यान्तमेव यजमानं तेजसानक्रि'' (सं०््का०। ३प्र०।४अ०) इति । तक्षणेन निष्यादिताखष्टासु wy मध्ये येऽयमादवनोयाग्चिषमीपे खिता साऽद्चिष्ठा तामाच्छेनामक्छि। तदेवमश्चनममग्लकमिति quae मतं “wy aaurfqer- afyafrarcaagry, युपायाऽज्यमामायाम्‌ बरूहि" इतिएता- वता एवाभिधानात्‌ | आपस्तम्बस्ह॒ समनग््रकतामाह “Sager सविता मध्वाऽमङ्किति aw बखमतमवङ्धिन्दल्द्चिष्टामभिमम-

[का०९।प्०३।अ० ६] वेदा्चपक्षाङ | ४९१

क्षा परात्‌" * दति। wae चिणमाणेा मूलभाग उपर Haat तष्ट- मुपरमिति | विधन्ते “ade: परिष्ट शत्य परिवगेमेवास्िन्‌ तेजा curfa’cfa यजमाने कमथ्यवयवमवजंयिला तेज दधातोति। कश्यः ““ उच्छ्रयति, उदि वर स्तभानान्तरिक्षं एण एथिवीमुपरोण ङ्द” दूति। वाक्यचयप्रयोजनमाद्‌ “उदि वर स्तभानान्तरिक णेव्याहेषां Ararat faa”? (सं ० ६का०।२प्र०।०४अ०) Thal माधायनः “wad वेष्णवीभ्याग्डग्भ्यां कल्ययति, ते ते धामानि, विष्णोः watfe, tf दग्धां सयचाग्मिष्ठाम्चिमाहवनीये स- न्पादयति । तश्युपस्य चषालं परौचयति, ‘afsait: परमं प- द सखदापश्डन्ति ata: दिवव wate” दति । ्राप- we: “ते ते धामानीत्यवटे ऽवदधाति विष्णोः कम्माणि पण्- तेति दाभ्वामावनोयेनाग्निष्ठा wfaatfa” इति। ava we ware: “a ते धामान्यश्षसि wae गावा aw wfcaryt अयासः | ware तदुरुगायस्य विष्णोः परमं पद्‌- मवभाति we: इति। ते तानि ते तव धामानि खानानि GMs कामयामहे | गमध्ये गन्तु गावा गन्तारः WETIVFT बजखदीत्रयः | अयासः श्रनपाया अत एव उर्गायस्य मदात्म- भिर्मीयमानसख ग्रे मंहतः। डे युपाभिमानिन्‌ विष्णा तव ताजि खानानि गन्त कामयाम यदि गन्तारो बदीप्तया वन्तं मे ग कदाचिदपयन्ति। Waa खानेषु महाक्मभिर्मीयमानस्य महता विष्य सत्परमं पदमवभाति तादूशश्ानप्रा्िरेतके wate युपोऽज्जिन्नवटे तिष्ठतु । विधन्त Gyay कल्पयति

७९१ तेततिरौवखंदिताभाग्ये। [का ०९।्०द।अ ०९]

वेष्वा तै देवतथा ua: सखयेवेनं रेवतया कश्पयति" (deo ध्का०।शप्र०।४अ०)द्ति।तेते चामागोद्यसे swat कश्पयति THI | मन्ताग्तरं लेवमाश्नातं “faa: कर्माणि wea wat warfa can CG यच्धः ear’ cia | जना विष्णोः काणि खषटिखितिखंहारचरितानि aaa यता चेः कमभि: त्रताजि भवदौयलाकिकवैदिककमाफि पश्यञ Geary निमि तवान्‌ सविष्णारि ख युज्य चाग्यः सखा । तदिष्छारिति मन््- स्ायमथेः सरसा विदांसेा वेदान्सपारं गता विष्ोास्तत्परमं यदं खरूपं सदा wi ates दिवि आकाशे भिरावरणशे vad wafta wad व्याप्तं तादृशस्य विष्यारनुगरहात्‌ वेष्णावस युपद्याभ्िष्ठामभिमा रवनीयेन स्मरतां खाप्रथा मीत्यथेः। अस्मिन्‌ खापने विष्णाः कश्माणि तदिष्णारिति मन््रदयं विनिवृङ्क““दाभ्यां कश्पयति दिपाथ्चजमागः ufafea”’ (सं*दका०।१अर०।१अ०) दति । aa धामागनोल्यादरोनां waret मन्ता्णां पदाचा उपे- शिताः । श्रञ्मिष्ठात्रि थापने gece दभति “यं कामयेत तेजेन रेवताभिरिङियेण qigefaafast varfare- वगोधादित्थं वेत्थं वाऽतिनावयेत्‌ तेजसेषेनं रेवताभिरिण्ियेक ग्यद्ध यति” (संद का०।१प्र०।०अ ०) Chl तच्तणवेलाचामष्टा ख- faq काश्चिदभ्रिमियं wfaefa प्रभातां gaira ara aoe प्रखिमभागे खितादादवनीयमतिखद् cfeur swear वा मावयेत्‌ न प्रापयेत्‌। तथा सति तेजसादिभियं्धयति वियोजय- fai fagrai caafa “a कामयेत तेजेन देवताभिरिङिभेख

[wreqimegiteg] . Ferdwaree | Bee

wriaafaa fret rerfyarenttae efararq तेजचेषेनं देबताभिरिद्धियेण समर्धयति” (Seats lamers We) दति" ae: “quad uzfad पूति, agate ला चज्रवनि सुप्र- arafay रायस्मो षवमि पर्युडामोति मैं चावरुणदर ण्डेन defer, WH TLE लं दूर प्रजां दूर रायस्पाषं इर" टति। waa: स्यषटार्थतां दच॑यति ब्रह्मवनिं ar waafafaare यथाथजुरे वेतत्‌” (संर ्का०।दप्र०।४अ०) इति। कल्पः “शिः ucfew परिव्ययति, परिवीरषि aft ar eae व्यथा परोमर Weed यजमानं wren” दति । Fare परिवीरसि परिता caver वीता Bfearsfa 1. Safaar रेव म्बन्धिन्यः प्रजा मरद्णादयः at परिता व्ययन्तां वेष्टयन्तु, तद्टदिमं यजमानं धनपचश्व्यादि मनुब्याः परिवययर्म्ा । ae: ""खदमाद्‌ाय,अन्तरिलस्य ला खागाववगृदामि दद्युन्तरोणाग्रि्ठा मध्यमे रथरमाग्छेऽवगृहति "° दति । इ खरो लं अनरिचलेाक- बन्ति रज्गागस्य खाने पाञचऽवगृढं करोभि। मन््रयोरथ उपेकितः। faut “परि यथया्ुम THAT यजमानेन YW: ufaat यजमानमेवेजंा समर्धयति" (do gateiaqeis Ge) दति । ओषधिविशेषैदर्भैरत्यन्नलान्‌ Ceara ऊयपलतया युप सम्बन्धे सति युपप्रमाणहेतुर्यंजमान warn मण्ड भवति" Twa मध्यमगुणस्य रें विधन्त “नाभिदत्ने परिव्ययति माभिदप्र vara ऊजं दधाति तस्ान्नाभिदत्र ऊजं भुश्च-

मोः" (Ho ६का०।शप्र।०अ०) इति । TR TA GIANG 3R

ees तेत्तिरोयसंडिताभाष्ये। [कार१।१०१।अ०द्‌]

गाभिदत्ने उदरे अजे स्थापयति । ततः सनं तच ऊजे were म्ठासृ धारयति । wears fare पलमृपन्बख्यति “यं काम- येतेर्जेनं वर्धयेयभि्ुष्वी वा तस्ता arg वा वेदेदूरजवैनं |- Hata” (सं. ६का०।श्प्र०।४अ०) इति| उद्रष्ड्शाज्ाभिद- Wrewaar वा र्रगावेष्टमे यजमानुमन्नेन वियोजयति | का- मनाभेदेन cufand faye “यदि कामयेत aya: पञजैन्य- स्तादित्ववाचोमवोरेहृष्टिमेव निवच्छति यदि कामथेता वषक- ख्या दित्यध्यौ मद रेष टिमेवाचच्छति"” (मं०६का०।दअ०।४अ) cf) भाभिदत्रदेभ्रादवाचोनमधोदेभवङ्खां पमरणवोारेत्‌ अ~ anda: तेम afa मियच्छति न्यरभावेम प्रवन्तंयति। ऊष्वै- पररेष्रबद्ध पुमरण्दृ देत्‌ उत्करषेत्‌। तेन ठष्टिमुचच्छति ऊध्व wawafa निवारथतीत्यथः। यूपं सव्वरेवताप्रोतिरे ततया सीति “frewt निखातं मनुावामृष्ये निखातादार्ननाया Baier, रब्रनाविशररषां Saray रब्रनाया आचषा- कादिग्रस् चवाखर aratatafafimy स वा एष aee- वत्या यदुपा aye सिनाति wet एव Saar: प्रीणाति, (संर ६का.।रप्र०।४अ०) इति। निखातमपरं fagut fra नि- VATA मगुखाणां weiss sett तदे- woreda fegat देवानां wreew wre अतिरि साध्यानां । तच oF दर्िंतं““यावदुकभममङ्गुःखिकाष्डंतावदूष्यै चंचाख दयुपद्छ श्रतिरिक्र इङ्गुलं ङ्गं चतुरङ्गुलं a’ दति। पुनरपि खगेलाकावगतिरतुतचा युं सतेति “ate 2 रवाः.

[कान्दापरन्द।खन्द्‌] , वेदाचंप्रकाचचे। eee

सुवगे खोकमाथन्‌ तेऽमग्धन्त मनुखा ने ऽन्वाभवथ्यन्तीति ते युपेन यापयित्वा सुवभे लाकमावम्‌ तम्टवयो युपेनेवारप्राजागन NEVE que wed मिनोति सुवगंख सकस wae” (सं* ६का०।शप्र०।४अ०) इति देवाः पुरा कद्ाचिध्यश्नं तवा AA यश्चन सुवं गच्छन्तः ATA अ्यस्मागन्वागत्याखमतसदूभरास्ते भविख्न्तोति मला युपे ares योापयिला arefaat खव- मेव खगे गता युषः VATA CAMA काष्टमाजसूप दति afgare: | wrag य॒पमादहदाक्यस्यातोद्धियसूछापि द्रष्टारः | aaa विदिततलेन युपेन देवा गम्‌ तं खगे प्रन्नातकन्तः। तत्‌ तक्छाकनु खमे इगरेतुलादयुपस् area wae । युपविभे इनं COTE TATS Teg faqa: 1 wag सति fafeaarer- wre Goes VA: मरश्नायते | अआ इवनीयात्‌ Tage are पणाय विधके“परकान्‌ मिनेतिपुरसाङडि यश्चखप्रन्चायतेप्र- wray fe तद्यर तिपन्न aisles कार्थमासोदितिः"(संग्दकाम दभ्र०।४अ०) Tia we जं “Magee यपावरं Saye: मर्मर्वि्धं afeate stay विधिवाक्ये पुरणाच्छष्दः पूर्वैर ्वा- चो । अर्थवारे ठ पुष्वेकाखवाची | awe सम्बन्धो यत्‌ कन्तव्यम- TAT तत्‌ THETA पूर्वमेव मरज्ञायते। तथा च ब्राह्मण- न्तर ““श्राचतुयात्‌ कणोाऽभिसमीरेतेरं करिवयामीदः करिग्या- fa” xf चत्‌ तु पृथ्व न ard तत्‌ पञ्चादुद्धमपि सत्‌ waa: मेव saree विष्मरणेनान्यथा करणेन वा कञिदनुष्टेये अति-

धको विणे सति vara fam आङरिदं गमनारिकं अध्च- 3 ४2 2

Rea Thrtadfeanns | [का,२।प्०३।यअ गद]

wifes बा afwaa दिने areata ग earfracrat ्रश्चातभिति। तस्मात्‌ पृष्कालद् ETT हलेन प्रशस्तलात्‌ ye देणाऽपि पूर्गवल्साग्येन प्रभः । अथ Gen चवालादतिरिक्ं साध्यानामिति तत्‌ कम्यते “साध्या वे रेवा यज्नमत्यमन्वमत ताम्‌ यज्ञा नास्पृशत्‌ ताम्‌ यथज्नस्ातिरिक्रमासोत्‌ तरस्यश्रद- fafca a एतद्यश्नस् यदद्मावभ्भिं मथिता प्रहरत्यतिरिक्रमेत- gw Age दषाखात्‌ Aet तद्भागधेयं तानेव तेम प्रीणाति" | (सं०्६का०।देप्र०।४अ०) cia) साध्या मामका देवाः पुरा ay कक्तं यन्ञभागमतिखद्ाधिका भामेऽसाकमस्वित्य मन्न ! तराम्‌ अधिकलिश्छमानान्‌ wat मास्युशत्‌ । तहिं किं अस्सश्त्‌ । एतत्‌ चश्नस्यातिरिक्रमि हासीत्‌ तत्‌ तानस्युन्रत्‌। किं अतिरिक्र। थदग्रावभ्निं मयिला प्रदरणमस्ति तदन्ययज्ञेऽभावादिहातिरिक यदपि चषालादूष्ये yard तदपि यजमागपरिमाणादधिक- त्वादतिरिक्रं । तदुभयं साध्यां wifata: | युपप्रसङ्गात्‌ ख- RTS Geta विधन्त “देवावे ayfaa sa Vs wre aud ते ऽमन्यन्त awawd वा ददं ga इति ते प्रसर au निक्रयणमपश्छन्‌ खरं यूपस्य खरख्यिते सामे प्र प्रस्तर रति जुहाति खरुमयश्नवे्साय' (सं ९का०देप्र९।०अर) इति परा देवाः समाप्ते मोमयागे खुचा युपश्चाप्री प्राहरन्‌ शग प्रतेः Veter: | तते यश्नविनाशाःमा अदिति विचायं प्रसरेण खवः खरुणा युपञ्च गिष्करोतवन्तः। तसात्‌ खामसमाग् AVTAR HULA ACT FWA | खरः युप-

[ का१९।य १३।यअ न्द] te केदाचषकाचे ! | ४०६

GEG, BAH: AHS तथा चं च “marge खरम- furan” इति we विनियेगषङ्गदः । ` “gfard परे वाज ara अथयमपातितं | wee लवटे fear दवाऽगिष्टाभिकाश्चमं ॥ खष्यारोषच्षा wre wie qd उमुरयेत्‌ । ते ते ऽवरे चिपेदिष्था erat qe कच्यनं ॥ WAG गता aay Ta sana परि। wat ae तच गृरेदिति सप्रदशैरिता॥ ¶ति। अचय Wala | ढतीया्ायख् सप्तमपारे विजितं | “amd दि मिनोत्यधं युपाङ्गमुत wea | रशं युपाङ्कभावेन वेदि भागेाऽच चादयते॥ ` afd ्धमिव्येतदाश्यं भिद्येत तदिषो , मोयमानख्छ युपर तावान्‌ देाऽच खच्छत' ॥ इईति। श्रपरीषोमोयपथा ut मिनेति दति प्रत्य yaa wid त्वरि मिनेोत्यषे बदिविंदीति। ad खंखखापचितु किथदिलार- वागवटऽपेकषित tf ayerat तन्न्याय युपमूखख ar- स्यमङ्कल्यादिभिमातयं । तख ख मोयमानस्य वेद्यभ्धन्तरभागो span विधोयत इति चेत्‌1 मेवं। चथा dwar वेक र- भागे ऽर्धमन्तर्वे दौत्यनेन वाक्येन विधीयते तददद संक्छता वेदि- afedtrar cad बरवे दीत्यनेन वाक्येन विधरत्यं । तता ae fata चदा तुवेरेरग्यन्तरवाद्मभागाभ्यामुपलबितेा Swat लोाकिकेा दे मोयसागयुपोचिते fared तदा

WR तेति सौयसंडिवाभाष्ये। [का०२।१.१। अ ०७]

मासि वाक्धभेदः। त्ा्ञाकिकदे् एवा यूपाङ्गलेन दिधी- यतेन तु संक्ततवेरिभागः।

अथय ढन्दः। ते ते धामानीति feeds विष्णोः aairfe तदिष्णारिल्युभे गायश्यो । इति माधवीये वेदायप्रकाश्रे रष्ण- यजःसंह्िताभाये प्रथमकाण्डे दतोयप्रपाठकं ष्टाऽमत्राकः॥*॥

दषे त्वपवीरस्युपे देवान्‌ द्‌वीविशः MPT HE- शिजे इस्यते धारया वसुनि want a खदन्तां देव त्वष्टवस te रेव॑तीरम॑ध्वमम्ेजनिचमसि इषणो ख उर्वश्यस्यायुर सि FETA धुतेनाक्ते टष॑णं दधाथां गा- ae छन्दाऽनुग्रजायख Ted ढन्दाऽनुप्रजायख आ- गतं LAHAT भवतं॥ १ ॥

मः समनसो समेकसावरोपसेा | मा यच्च हिः fee मा ance आतवेदसा frat भवतमद्य नः। श्प्रावभिश्चरति प्रविष्ट षीणां पुज शधिराज रषः। AMAT ब्रह्मणा ते जुरामि मा देवानां भिथुयाक- भागधेयं ॥ २॥

भवतमेकचिरशज्च ॥ ७ ॥

इति तरि रीयसंहितायां प्रथमकाण्डे दतीयप्रपा- ठक सप्तमोऽनुवाकः ॥ ० ॥.

[का०६।प०द ख ०७ |] Targa | ४५०

षष्टेऽमुवाक युपस्छा पनमुकं | तस्मिन्‌ युपे I निचे हं war- करणमस्मिन्‌ सप्तमेऽगवाकऽभिधोयते। बेाधायनः “wad पशं पल्पुखितं अन्तरेण VATS प्रपा्ागेल यपं पुरखात्‌ अरत्यनुखसुपखापयति, तमिषे लेति बरिषौ आदायेपाकरो- ति, उपवीरस्यपो रेवाम्‌ Safle: प्रागुरवकीर्भ्िजा इस्यते धारया वद्धनि yet ते खदर््तां देव व्ष्टवसुरण्ठरेवतीर मध्व॑” xf पञ्यूलिर्तं शापितं। wre: “cq तति afedy दन्ते, BUNTHfa wanat, afsat yarraar ख पुरखात्‌ प्रत्यञ्चं पशुमुपाकरोति, खपे रेवान Saifdw:”? cfar डे वर्हः एषे पद्चवायान्रायेयमाणशायलामादरे,बरिरिति जातावेकवचनं | STH येति ग च्छतोत्युपवोः। ₹े अचश्राखे ल- BINT | उपा SANG परागः प्रात्नाः। के । उपाक्रियमाणपश्ट- सम्बन्धिइद याञ्चवयवा LUT TA | काम्‌ प्राप्ताः) रेवागद्नो- rarer रेवीर्विं्ः रेवखब्बन्धिनीः प्रजा किञ्च वोः अागनिवेडकान्‌ Star: चेवभचणकामाम्‌ प्राप्ताः रे wea. वद्धि इदयादिद्रव्याकि भारय पेषय। ₹रेपत्ाते az अनि व्यानि छदनां खादूनि भवन्तु & देव लष्ुनामक- वसरु WT TS Taste et! इ Tam: शोरादिधमवन्तः | इ पञ्चवः रमध्वं WHAT TE क्रोडध्वं । A: “शरग्रेजनिचमसो- त्भिमन्यमन्रकलं निदधाति, aver खदति प्राद्धा दभ, उवश्यषोत्यधरारणोमादकते, TET इत्युश्रारिं, GATT दषणं दधाथामिल्युमे ऽभि मन्द.भायुरसीति खमवधायेति'"दति।

५०४. तेत्तिरोसंड्िताभाय्ये। [का०९।.१।अ ०७]

हे शकल तमप्रेजनिजमसि। scar wat wer वोग्थसे चका खः। रे अधरारण लं eal eee भवसि। हे उश्तरारणे a TET- वा समानासि। हे उ अरणो युवां gare watt सेचनं पोषवतां। ¥ अररणिदिव मातापिदस्कागोय लं आखरसि | यच्च- स्टायुखागोयमति पुचलागोचवङ्किमत्पाद यतां यज्नाभिदद्धिक- रतलात्‌ थथ्पि तच पाटक्रमेशं दषे NTS उपार श मन्ाः प्रथमं व्याख्यातव्यः तथापि पुच्यीनुवाक प्रसक्गाशचदुकरं “अतिरि वा एतद्यश्स्य यद प्रावरं afuaraecia” इतिं तदिख्यष्टयितु- मारो अभ्निमन्यनमन्लान्‌ व्याचिख्यासुः मन्यनदिशि्टमभिप्रह- रण विधक्ते “बाध्या वे देवा wien साक wraq नान्यत्‌ किञ्च न मिषन्तेऽप्निमेवाग्मये मेधायालभन्त न अन्यदाखलभ्वमविन्दनम्‌ AAT at Cat: प्रजाः प्रजायन्त acyrale मथिता प्रहरति परजार्मां प्रजगनायः' (खं ° ६का०।९प्र०।५अ०) इत्ति | Hea पश्वादिर्ष्टेः परा लोके साध्यनामका देवा wren) अन्यत्‌ कि- मपि रषत्‌ प्राक्िजातं मासीत्‌ । ते च साध्याः प्रजाकानास- द्धेतवे यज्ञाय Wer अन्यदालम्भनयाग्यै पद्डजातमणग्छर afar waa श्रग्रये रेवताये wren BETTE न्यायेन पर्थग्निकरणशाग्ताम्‌ संम्कारान weeds | तथा चाश मेधकाण्ड अयते ““पग्धग्निरतं पुरुषं चारष्छारचोत्खजन्यदिर- खाये" cfs) तथान्ालम्भगरूपाद्यन्नात्‌ एष प्रजा WEA । तस्मात्‌ पृवसिद्धापरै मथिताग्नेः sere wire भवं- fai wa मन्थवकाखञिगधते! उपाकरणमारभ्यमारप्यंन्ते

[का०९।प्र.श।अ०७] वेदार्थ॑प्रकाशे | yey

Bat आलम्भन्नब्दार्थः, किं awrereagaafa- aia, आदहाखिदुपाकरणागम्रमिति । तच प्रथमपशे राषमाह “EXT वा एष uefa पष्ुय्ेत्‌ पद्ुमा- wana मन्येद्ुद्राय यजमाममपि दध्यात्‌ प्रमायुकः खात्‌” (सं०दका०।देप्र।५अ०) इति । रद्र RT । पञ्ायजमान- जिन्रयणष्पलात्‌ TAHA: | तत अखम्भादुष्वमग्मिमन्धने efata यजमाभमपि रूद्राय दद्यात्‌। तता यजमाना AT- wate: eral तस्िन्नेव पक्त गुणमपि दशेयति “war ख- सवाङ्रद्निः wear देवता रविरेतद्यत्‌ पश्रिति यत्पश्टमाख- waft मन्ति शव्यायैवासन्नाय welt देवता जनयति" (we ६का०।रप्र०।५अ०) दति । “तेदेवा रग्न तन्‌: संन्यदधतं AGITTET: wat ढेवताः? tfa श्तेः | अद्म ® सव्व॑द- वताखूपत्वं प्रावि ufos i तथा arene मन्धने प्र- weary विषे wat देवता जनयति सनिधापयति । fe aad सिद्धान्तलेनोापारण्ते ““उपारुट्येव मन्थसतसेवा ल्यं मेवाऽनाखमं'” (do ६का०।दप्र०।५अ०) fa | उपाकरणेना- ey उपकाम्तः अता यथोाक्रगणः सिष्यति। अरमारणेनास- माप्तलाद्चयोक्रदोषोा न भविष्ति इयामन्छयारयं प्रणि द शंयति“श्रभ्नेजंनिचमसीत्या हाप MATT ठषरो ख CATE Sq War’ (सं ० ६ का०।दप्र०।५अ०) दति | Wrage मन्तवत्‌ समवधानमन्तर्भिंथनलसिद्धिं दश्रयति ““उग्बश्ठस्यायुर-

VTATE मिथनलाय'' (qe ६ का०।रपर०।५अ ०) दति। zaq- 38 ;

५०६ लैत्तियोयसंडिताभाव्ये। [का०९।प्र०३।अ ०७]

अब्देन निषिक्रवो्स्वानोय ` उत्पाद्या afefaafea इत्याह “gam षणं दधाथामिष्याह षणः wa दधाते ये अरिं" (सं०६का०) दप्र०।५अ०) इति ये अरधरोन्रारणो afe धारयतः एमे ere सिक्रवीय्यं दधाते इति मग्ल्ेणा- wa) भेाधायनः “we प्रजातीवा चययति, गायतं कन्दाऽम्‌- प्रजायख Ug कन्देाऽनप्रजायख जागतं कन्द ऽनप्रजायसख दति xefewafa मन्यति" इति । आपस्तम्बः. “saa ae मानायानुज्रहौति ayaa, मव्यमानायानुम्रुडीति वा, प्रथ- मायां चिरनुक्तार्यां fare fewaty मन्धति, गायन कन्दाऽन्‌- प्रजायस्वेति प्रथमं, जेषभमिति इतीयं, जा गतमिति eile wat अथाप्रादरु मन्धति"दइति। हे we हाजा पद्यमानं aes Seat ऽनु लच्छ त्वं narra एवमितर चापि योज्यं । प्राष् किपभरमित्य- सः Sat साधनत्वं अमेन wae द जिंतंमित्यार “areas क- न्दाऽनप्रजायस्ेव्याइ ढन्दभिरेवेगं प्रजनयति (सं eater दप्र०।५अ०) tf Wart year, प्रेषमन्तरमुत्पादयति Saya AQAMATUTHN Te” (To ईका०।दप्र०।५अ०) tfai tracfa at fa afaafcaaras fawn "“षाविजीग्ड- चमन्वाइ afaanga एवैनं मन्धति' (सं° ६ का ०।१्र०।५अ०) दृति । पुनः त्रषद्यमुत्पादयति “जातायानुब्रूहि प्रद्िवमा- ष्टायानुन्ुरीत्यार काण्डे काण्ड waa क्रियमाणे wagafa”. (सं०६का०रप्र०।५अ०) tf) मथनकाण्ड एका afuaw, जकाकाष्डाऽपरः जातस्य GAH FUTURISTS: | तच

का ०।प्र०दे। ख ०9] बेदा्थंप्रकाश्े। ५०७

खर्व प्रेषे खति wate: खण्डा भवति। रातुर्मन्ान्‌ विधन "गायनः स्वा अन्वाह गायचचख्छन्दा वा अधिः खेनेत्रेनं छन्दसां wagafa’ (सं०६का०।२प्र०।५शअ०) इति। मन्यन काखेऽनुवचनोया अनित्वा रेव efaafcaren: 1 जाते सतिं उत ब्रवन्तु HAI इत्यादिकं प्रइरणकाखे प्रदेवं देववोतय दृत्यादिकमनुब्रूयात्‌, ताः Bear WAT गायच्छः। अभ्निख गा- Ul सडात्पन्नलवाद्रयचङन्दाः। क्यः “wad नः समनषा- विद्ययेणाष्लरपरिधिमाहवनीोये प्रति सन्धिना वा, sara- प्रिखचरति प्रविष्ट इति प्रइत्य खवेणाभिजुहातिःः ci मन्ता लेवमाकातेा “aaa मः समनस TATHATAT Tay | मा यश्च fecfad at यश्चपतिं जातवेदसा faar भवतमद्यनः। श्र प्रावभ्रिखरति प्रविष्ट षीणां ` पजा ्रधिराज.एषः। खा- Uae ब्रह्मणा ते जामि मा देवानां भिथुयाकभो गधयं" इ्ति। atsfa:. पराऽऽवनोये aa येदान. मयितस्त- स्पिन प्रदोयतं ait य॒वामस्मान्‌ प्रति सुमनसे षमानमनस्का विप्रतिपन्तिरहित्री earner समाननिवासस्याना। पापलविर- रदित भवतं। awe यश्चपतेख feat ar ged warfare: कषटौणि नोऽस्मान्‌ प्रति शत्र शानौ wai एवं मथिते ऽत्रिः areattarar भविष्टख्चरति। कोदरः waret a- न्णां wast वा पुचस्तेरुत्पादितत्वारधिकं राजत इत्य धिराजः। हे मयिताप्ने ते तभ्य खारान्ब्दमुशाय्यं मन्ते

जरामीति देवतानां भागधेयं. मिथुयाकः fauna माः 3 8 2

५०७ तित्तिरोयकंडिताभष्ये। [का०र।्र०द।ख ००]

कर्तं । शत्रो भवतमिति प्रार्थनाचाः प्रसिद्धि दशंयति “अधिः पुरा waft मथिता प्रहरति तै सम्भवन्तो यजमानम- भिषम्भवता भवतं भः समनसावित्याहइ शराग्रे, (संर दका०। हप्र०।५अ०) tf) wnat भत्तयितमभिलच्य परस्यर्‌- eum rere wear । अद्नावग्निरिति मन्त उपे- चितः । विधन्त “प्रइच्य जराति जातायेवास्मा अन्नमपि <- Urea जद्येत्दा अग्नेः प्रियं धाम यदाच्धं frawaet UTST समङद्धयल्ययोा AMI” (घं०्दका०।रप्र०।५अ०) इति, खमङ्धं यतोत्यग्वचः । उसरभाविनेऽपि मयनमन्त्रा जल्यक्ये- णार व्याख्याताः | अय पूब्बभाविन उपाकरणमन््रान्‌ या- frargfud “cd सेति बदिरादकन इच्छत ta We ar UMA”? (सं °दका०।दप्र०।६अ०) टति। एष यजमागो देवेभ्या हातुं पद्रूपं इविरिच्छत्येव तस्मादिष cya । पष्ट्- समीपे देवामाङयतोति सचणाखा उपवीरिग्युच्यते। aagw- ति “'उपवीरसीत्याराप द्येनानाकरोाति" (सं०६का०।दप्र०। Que) इसि इदचाद्यवयवा देवाम्‌ देवप्रजाख प्राप्ता इति यद्‌ व्याख्यातं तत्‌ ufagfaare “उपा रेवान्‌ दवीर्वि्ः भ्राग्रिष्यार Sagat विश्वः सतीदं वानुपन्ति' (घं ° ६का०। anciewe) इति, war इदयादय एव पदार्थलेन देवप्रजा WaT देवान्‌ प्रा्रुबन्ति। वद्िशब्दा वाहकवा चोत्यभिपरत्य दर्शयति “avifas इत्याह लिना ३ aga उभ्िजख- सारेवमाड' (घं०्दका०।दप्र०।दअ०) दति । श्च पश्ठुप्ररलेग

[का०९।प्र*३।अ ०७] STUNT | yok

wuafaniafare “ह इस्यते धारया वरूनोत्याइ wy वे देवानां vwafadguang ware’ (सं° दका ०। शप्र०।६अ०) टति। इदयादीनि agen इयमागीरित्या- ड “war ते खदम्तामिव्याह azuaaat’ (सं०६्का०। ९भर०।६अ०) एति। मिथ॒गङ्ूपपश्एुप्रदत्ेन we: प्रा्थ॑नमिल्याह “देव लष्टवैसुर्तेत्याइ set तै wget मिथ॒नाना रूपर- द्रपमेव पशुषु दधाति” (सं*्द्का०।देप्र०।९अ्र०) इति रेव- Weg: पष्टुपर Kare ““रवतीरमध्वमित्याहइ anwar वै Cam: पश्ूगेवास्मे रमति" (खं०्दका०।देप्र०।६अ०) xia | अच विनियो गसङ्गुहः। “cq बर्दिः gaze उपेति woutfaat | SUT WAIN WH: शकल संखितिः ॥ Suse दर्भौ Pare उवीाऽरणिमधः चिपेत्‌। परूकरां waren श्राय॒रित्युपरि शिपेत्‌॥ aa सम्बन्ध गायेति चिभिमभ्राति निक्िपेत्‌। भवत्‌ पूव्यौऽगलेऽचाप्ने हमे मन्ताञ्तुदं्'' ॥ रति । अज्र विक्नेषमी्मांसा नास्ति। अय इन्द्‌ः भवतं गः समनसाविति of: । warafa- रिति freq । दति माधवोये Aarne शष्यज्‌ःसंडिताभाये प्रयन- काण्डे दरतोयप्रपाठके सक्तमेऽनुवाकः ॥ ° ॥

५९० तेत्तिरौयसंशिताभाच्य | [०१ नशयन्न] ` TSS ऋतस्य त्वा देवविः पाशेनाऽऽरं मे WaT मा- नुषानद्ल्योषधोभ्यः पोकषाम्यपां पेरुरसि सखा्तच्छित्‌ सदेवः WMATA देवीः खर्दतेनर संते पाणो वायु- ना गच्छता सं यजचैरङ्गानि सं यन्नपतिराशिषी धु- areal पशं चायेथा रोवतोरयत्तपतिं fire विश- तेय अन्तरिश्ष सजर्दवेन ॥ १॥

वाते नाऽस्य VATA यज समस्य तनुवा भव व- afar वर्षोयसि at यन्नपतिं धाः एथिव्थाः सम्युचं पाहि नमस्त श्रातानाऽनवी प्रेहि धुतस्य क्धामनु सइ THAT सह रायस्योषेणाऽऽपा देवीः शुङ्गायुवः शद्धा यूयं देवा Wax Wet वयं परिविष्टाः परिषेष्टारेा वाभयास्म ॥ ₹२॥ |

देवेन WAALS ॥ ट ॥

इति Afadiadfearat प्रथमकाण्डे ठृतीयप्रपा- ठकेऽष्टमेऽनुवाकः

सप्तमेऽमुवाके पशारपाकरणं प्राधान्येनोाक्तं । अथापा- ane -विसेखनमष्टमेऽनुवाके विधीयते । बेधायनः “wa र- अरनामाद्‌ से, देवष्य त्वा सवितुः प्रसवेऽखिनोाबा ङ्य पृष्णाह- साण्यामादद्‌ दतिः दति। wa areata size इति मन्ता

[का०्र।प्रण्दच्न्ट] वेदाप्रकारे। ५१९

देवस्य Away. पूयेत । ara: “afte रशनामादाय qurefewarer परिवोयार्ध्वमृत्छ्य, waa at रेवदविः usatssta इति, दकिणेऽधःशिरसि पाशेनात्तृएया प्रतिमुच्य धा मागुषानिन्युक्रतेा wre जियुनक्रि, दक्षिणत शेकाद- faara”’ दति। ₹े रश्ने arated | देवशविः पशा तस्य awe सिध्ये at पाशेनारमे ania रे विनियन्यमानपश ददलम्राष्या.मानुवानुपद्रवाम्‌ ताडनादोन्‌ we श्रभिभव।वि- wa “tae at सवितुः प्रसव इति रञ्ननामादनत्ते waa अखनो इनग्यामिल्याहाश्छिनेा हि देवानामघ्वययं आस्ता प्रू ष्यारस्ताभ्यामिल्याइ aa? (सं०६का०।देप्र०।६अ०) ¶्ति। चतशष्टायमार्‌ “wae त्वा देवहविः पा्रनारमभ TATE सह वा WAY सल्येनवेनग्टतेनार भते” (Ho ६ का ०।दप्र०।६अ०) ta अवश्वम्भाविफलापेतलार्‌ यश्नसखरूपं सत्थं । तेन निमिन्तेन एनं aay बभ्राति । बन्धनप्रकारं fart “weer परिदरति, aay fe sry प्रतिमुञ्चति area” (सं०ईका०।देप्र। ६अ०) इूति। अरणया Tae RAT दकिणपादादिभिरोाभाग- पय्येन्तया वक्रया परिष्रति वेष्टयति । शाके तु मांसभकिणि बध्यं ut way खाभिमृखमवस्थाप्य गले पाशं प्रतिमश्चन्ति। अतश्च ठक्च वक्रबन्धनं विधन्त “war मानुषानिति निथुनकरि तये" (सं ° द का०।दप्र०।६अ०) tia नियुनक्ति युपे निरन्तर बप्रीयात ay बन्धमं त्यये पलायननिब्रारणाथं। aw; ““श्र- aaah: म्राडामोति माति, wot पेर्रसोति पाययति,

WLR तेत्तिरीयसंङिताभाष्ये। [का०९।,९६।य ०८]

खाचलश्िदेव शव्यमापा देवीः खद क्तेनमिन्युपरिष्टादध- स्तात्‌ सर्ग्वतख are” एति ₹े पचा लामद्धिरोषधोभिरखं मरोक्षामि। दर्भरपामुत्पूतलारस्योषधीनामपि Beware पिदमाढ खीषटताग्यां दणादकाग्यां पञ्ारत्यन्नवेन Free यक्- मित्याइ “श्रद्यसाषधीभ्वः प्रालामोल्याहाद्चो We ओषधीभ्यः सम्भवति यत्‌ पष्टः” (खं०६का०।दप्र०।६अ०) इति, Tene: पाटढवाचोत्यार “wat पेर्रसोत्यारेष wat oar ar मेधा- यारभ्यते” (सं०६्का०।श्प्र०।६अ०) cfs चन्नार्थमाखलग्य- मानस्य पारित wa उदकपामाभावादिदानीमेव पालं । डे आपा we: खाक्तश्चित auras सदेवं देवता wae हातुं योाग्यमेनं पष्ट खदत खादकुरुत। अगेन मन्ते area भवति ware “arufey सरेव£ चव्यमापो देवीः खद तेनमिल्यार खद यद्येवेनं'' (सं ० ६ का०।९प्र०।६अ०) Ca I िभिर्मन्तैरगुष्टेयानि विधन्ते “उपरिष्टात्‌ प्रेच्युपरिष्टारेवेगं मेध्यं करोति पाययत्यन्तरत एवैनं मेध्यं करोत्यधस्ताद्पा- चति ama एवेमं मेध्यं करोति" (सं०्दका०।दप्र०।६अ०) द्ति। अथ tart प्रति swat: प्रेषमग््मत्पारयति cofoat व राजा देवा असुरानभ्यभवन्लग्रये समिष्यमा- मायामुबरुरीत्यार ISAT”? (Ho HTH Owe) इति । afm: समिद्धा arearafaaafa) wi: समिन्धनाय रा जाङ्च्यमानानाग्टलां चादकप्राप्तानां पञ्चदश्मद्ामपाच् सादश wet fart “argu सामिधेनोरन्वाद सप्रद्व

[काणद्०६अग्] वेदाचंप्रकाद्े। are

जापतिः, TATTATIA” (सं° ६का०श्म० ७०) दति WI आवयेत्यादिभिर खरैः प्रजापतेः arewe | नमेव विविधमनूख अभ्रंखति “GHENTATY इादश मासाः पञ्चतेवः अ Page: खं वस्रं प्रजा अभुप्रजायन्ते प्रजानां प्रजननाय" (सं््का०। anciowe) दति। tamfufarar: समासेनेति ब्चत्रा- इणाखानादृटठनां पञ्चषद्या। प्रजाः संवत्सरं गमं खिला पञ्चात्‌ प्रजायन्ते । wae प्रथमाघारं विधन्ते “gar 2 सामि- धनोरनुच्य TH नाग्पश्चन्त प्रजापतिखन्लोमाघारमावार+ त्‌ तता बै रेवा ana यत्‌ ष्णोमाघारमाघा- रयति ween” (सं० ६का०।दप्र०।७अ०) दति) अनि यमेपेतसामिधेन्यगवचनेन AAT: समः पञ्चात्‌ कर- aed werner) ततः अजापतिखष्णोमाघारेण wer विषयव्यापारजन्यनुद्धेः अममपनोतवान्‌ । तमेव विधिमनृद्य अशंसति “अद्युरेषु वे यन्न आसोत्‌ तं Satay हामेगा- ङश्चत यत्‌ ठन्णीोमाघारमाघारयति भादब्धस्येव aay ट (सं०्६का० दप्र०।७अ०) इति। असुरा गृढचारिणाग्ला देषैरगष्ितमवगल्य खयमपि तथेवामुतिष्टन्ति। तथा च शुनं “Zar वे यद्‌ यश्चेऽकुर्व्वत तदसुरा wes” दति तं TAT WAIT देवा गृढचारिणामगे प्रयममाघारममन््कं Wa- म्भः | तं दृषटवन्नाऽसुराः सहसा गला HG यनं AUT अला नाजितवन्तः। तमनिपेद्य तं टरेवाख्णष्योश रामेनादटश्नते-

qua: waret परिधीनां amt waa aqrefrg 3 T

¥,

६९४ तेस्तिरोजसंडिताभाष्ये। [कआा१९।०द।अ .*]

fart ““परिधोव सम्या पना्येबेनां fafer: wanfe wre इद्धि WHSA रश्रामपरत्यै CITA सम्पद्यन्ते दादश माषाः WIT: Vaasa प्रीषात्यया संवत्धरमेवास्मा उपदधालि gaia Sma sam’ (सं ° CHIR yo tome) tfai परि- भिषु पतितस्य. भस्मादेरपनयनन ते श्रद्धा wafer i fae ओआ- wwe ward area, fe: प्रथमामन्वारेत्यादिषु तत्म- सिद्धं । अत्या तदादर Yet wat warfawar भवति। fog परिधिषु नव सम्माजनान्यक्षानि । तजागुक्रेख्िभिवज्जि- BAIA: सह ciel: । अत एव द कपृशंमासत्राद्यणे mea “प्ररिधीन्स्छमाष्टिं । परनाद्येवेभां । fader) जयो वे प्राणः | प्राणानेवाभिजयति । चिरकिणाथ्यं । wa ca खाकाः। दमागेव साकानभिजयति। चिरूकराश्ये । war 3 देवयानाः पण्चानस्तानेवाभिजयति । . चिर्पवाजयति | जथो त रेक्लाकाः1 रेवलाकानेवामिंलयति | दारच BIER” cia | तया सञ्खा waacaeaat. awafa fargre यजमामख wana तु संवत्छरदेवतामुपदधाति समोपे. समान- चति पु Srarettr विहितः। wa सुचाऽऽधारं विधत्त “चिरा वा एतद्‌ SUNS यदाचारोऽभ्निः sat रेवता चद्‌ा- चारमाघारयति WHA एव UWA यजमानः Tar रेवता Waa? (सं १६का०देप्र०।७अ०) Ui आधार रकेषु भ्रथमभाङ्तिन fatreca । यद्चपि पञ्रारििव्रिहतिलादषाः- चारं इथं प्राप्रोति तथापि afenfraaa fred `तेदोच-

(कार शप्र०द।अ ०८८] RUT | ५१४

fagaare onfdfed कण्वः “Geared warn ला इष्ट WHA, SA aTEt वायुना गच्छतामिति निरि, सं कल नेरङ्ा गीतय शसाखलयोः, सं यज्चपतिरागिषेति arerfa- -ति""इति। ड खलधब्देव agg) इ पको ते तव प्राण्ड वायुना ayant) इदयाङ्गागि यजेवागवि्रेषेः लंय॒ज्यन्तां । ww -दतिराजिषा शंयन्यतां । खुचाऽऽचारप्रषेण wow faut "भिरा बा UNE VHS यराघार WAT BTCA ae Uy warmers one fax: प्रतिदधाति (सं०्ईका०। शप्र ० ।श्न्ज०) इति। खाद्मा सोवाया Baw Tw: | प्राणस्य बाद्यवाचसङ्गमा यक्त CATE “A A प्राणा वायना गच्छता- fare वायदेवत्यो वे प्राणो कायावेवाख प्राणं जाति (सं०्दकं०।शप्र०।७अ०) ti | अस्य. GY HAT यजमाना waa waaaafaia मन्तरं दभ्रंयति. “a यजवेरङ्गानिं सं यन्ञपतिराश्िषित्याह यश्चप्रतिमेवाद्याञिषं waft (de ६का०।शप्र०।७अ०) Ti | AAAS इदयादयङ्गाति चाग- विभरेषर्वीज्रयतोव्येता वदुल्ेयं । पुश्य भिर खञ्जनं विहितं.। द््ानीं ककुदि trang अश्न fers we at पूर्ववविधेः घाधार- कलात्‌ तमेवानु प्रशंसति “विरूपे वे लाइ.खपरिष्टात्‌ पष्ए- मभ्यवमीत्‌ तसाब्रुपरिष्टात्‌ परशेगेवद्यन्ति ब्रदुपृरिष्टात्‌ पण्ड -समगक्रि मेष्यमेवेनं करोति" (Go gare iene rows), इति। BE: TH fewer: wafers softer एष्टमागे वमन- +सुकरोत्‌। Bae ah wat इदवाडिवदुपरिभागाम्‌ नात्रद्यल्ि

37 2

५९६ तैततिखोवसंहिताभाव्ये। [का ०१।प०६।अ०८]

तं भागमश्चनेन ng करोाति। fara “waar णीते छन्दा रस्तेव णीते" (सं०६का०।१र०।७अ०) इति । वच्छ माशसङ्ला साम्यात्‌ विजा कन्द स्लं । सप्तलां fart “aq SOA सप्त यान्याः Ta: VATE: सत्त कन्दारस्वभमयस्ा- वध्ये, (सं ०६का०।दप्र०।ऽअ०) इति। दाताऽग्नीमेऽष्व्य॑म- चावरणे ब्राह्मशच्छंसीपातानेषठा देति। सप्तय्ाभ्यादिकं व्या- Vlada | चार्‌कप्राप्ेषु प्रयाजेषु wart fawe “Taree प्रया- ary यजति दशे प्राः प्राणा अत्मैकादन्ना यावानेव awed प्रयति" (सं०्६का०श्प्र०।७्अ०) दति | प्राणशब्देन तदाधारण्डतानि दिद्राष्यच्यन्ते। तानि च शिरसि सप्त ae स्तात्‌ fa: गाभिदं्रमे आत्मा देहः श्रत एकादश्रसञ्चायाः gen प्रं प्रति यजति अश्िमप्रयाजस्य कालान्तरं fara "वपामेकः परि wa श्रा्मीवात्मानं परिश्रयः” (खं०दका०। कम्र ०।७अ०) इति। वपां परि वपाहामखमोपे wa Ta तस्मिन काले यजेदि व्यथः | चरमप्रयाजे sear निरूपितलात्‌ पथा रात्मा वपापि मस्यावथवलादात्मा Wawa: arate) wis we: “Tet खर्खधोतो wife, दिः खरु बषत्छधिते- रम्यतरा धारा खरूमम्तधाय खपितिना पशुः समनक्ति, BAMA पशं चायेथामिःत fircfe” इति। रे खर्खधि- ती इति सम्नाधनोयं। खरखधितिधुतामामुपयोगं द्यति “वो वे खधितिव॑द्ञो युपभ्कला qd खल्‌ वे रेवा ay war शममन्नम्‌ चतेगाक्त Wy चायेथासिल्याह. वोणेवेनं वधर

[का०६।०३।अ ०८] बेदांप्रकाद्े | ure

eearssaaa”’ (सं° ६ का०।शप्र०।७अ०) इति। जिविधेन

wqed ot व्रीरुत्य मारयति । fart “cdf, करोति सरवैङतमेवेनं करोत्यखन्दायाऽखलर fe raga wala” (सं०६का०।दप्र०।७अ०) इति। अच प्रकारः सजे sfafer “आआइवनोयादुषूछकमादायाद्रीभरः, परिवाजपतिः कविरिति fa: wefee cafe करोति wa युपमाशवनोचः wifi gw चालालमाच्यानि daa’ इति । तेन पर्य्चिकरणेन एनं प्रं शरब्बमपि ॐतमेव करोति । तख तलं खन्द नदोषरा- दिव्याय भवति । Qrarged खन्दनेऽपि तदेष न भवति। wiefe विधन्तो “fe: पर्यभि करोति दद्धि यज्ञ sat रशसामपडत्यै” (सं ०६का०।शप्र०।८्अ०) इति। कश्यः “ae तोर्यन्चपतिं प्रियधा fawafa वपाश्रपणोभ्यां पष्रडमन्वारभेते ऽध्वच्व्यंजमागख'” इति । ई रेवतीः धनवन्तः पश्चवयवा यज- मानं प्रति fraurfcer भवत efaga यज्ञं ्रात्रिन्रत।. तज विकारं द्यति “ब्रह्मवादिनो वदन्छन्वारग्यः पश 8 माग्वा- रभ्यार दति" (सं°६का०।११्र०।७अ०) दति। प्रथमपक्ते दोष- माद “aaa वा एष Arad चत्‌ पश्र यद न्वारभेत प्रमा- चका यजमानः GTA” (Gog का०।एप्र स्र) इति। दिती- अपक्तेऽपि Taare “HAT SUT: सुवगाय वा एष Sara मीयते यत्‌ पष्टुरिति यन्नाग्वारभेत सुवगाक्षाकाङ्‌ यजमाने Waa” (सं०६का०।९प्र०।स्अ०) tf. रोाषद्यपरिशाराय अकाराग्तरं fart “'वपाश्रपणोग्वामन्वारभते .तेवाण्वारमभं

९१५ तेततिरींबचंितामा्ये । Levey er]

WAST Ta” (Foe HT erage awe इति | arat दारक Prat वपा पश्यते ते acre } बेषनन्लमत्पादयति “ae प्रेष्य trea देवेभ्य द्व्यारेषितर fe कं क्रियते, (संर ६्का०।शप्र०।प्रअ०) द्रति) ₹े Rracaer वयादौनि दल्याकि करतुः VIS GEG बमिदम्‌ Treat Se fe ay मषितं wa सद्मा क्रिवते। wwe ward care “Ram: चं पतिं पिषधा faqaary qaraqtaaay”’ (ं०६का९। RW (CH) TAHT BLATT TRATES: TR प्रतिपच्चते, शमिता ox नयति, उरो श्रन्रिलेव्यन्तरा जरावा; erence wt गनयति" ci मकारे वमाकातः “खनति अनारिख सदं वेन वातेगाच्छ ULTRA यज समस्य तनुवा भत्र वर्षीयो वर्षीयसि as यज्ञपतिं घाः इति । अच अन्तरिशश्र्वेग पाः ओजारिच्छद्रव्यवख्वित इङ्ियसमृद्‌ाय उपल च्छते। ह खरो waits faeitfasaqra we पञोरजिम्नानिदे- केन वातेन प्राणवायना आत्मना जोवात्मना चं षजुः सड इविषा wa विदं हि । किञ्च अरस्य पञ्चाख्गवा भविव्यता टेव- रोर समाव sama ह afar विस्तोणेग्ियसमृदाञ्च atfafa अतिदिसोणे as यश्ञपतिं यजमानं धाः ara | मन्ताऽयमुपेद्ितः। विधत्ते ““श्रभ्मिना "पुरस्तादेति रकवामप- WH”? (सं०६का०।रप्र०।स्श्र१) Tha) TyRy सद VAT: QUST गच्छेत्‌ । SS. ““अभिपय्यं प्रित Ta says facuia स ज्रानिचस्तं ददधिणेन yard qagaaey, via:

[ान्द।च grace] eo |, . ५६५

eye, avis वरिडपाखल्युपाकरशथोारणभ्यकरत्‌'” इति । हे we: wa: ewer cee) fare “ofaer: ware पाशोति वर्रिंदवाखग्यस्कन्दाचाऽखल fe aushife कन्द द्यथा बर्दिंषदमेतेनं करति (सं०्दका०।देप्र०।प्श्रर) एति" षष्ट सम्बन्ि acy बर्हिषि खन्देत्‌ तत्‌ खमे पतभाभावादग्न- मेव । ऋय sufgey: यतितेऽेनं बिं वरमेव करोति । विध- को “परार वक्ते swear: पराः सञ्जप्वमादात्‌ पशुश्च एत्र तं निक्त ्त्मनाऽनाब्रखाय' (खंन्द्का०।दप्र०।स््र०) इति, अध्वशयुमायमाकं पशं YET ततः arya: प्वावन्तंते । तेन wena fart at न सारयामील्मेवमपखपति । स च श्र पञ्ञाय We टाषाभार्वाय भवति । वेदनं जं सति “गच्छति fae मर पड्ूनाप्राति य वं जेर (सं०९क०।एब्र०। प्र) इति। अज दं ^प्रव्यक्जिरक्मदीचीनपादममायु we अक्द्चपयतेलुक्का पराावन्ततेऽध्वदयुरितिः' cia wea: “तसः अतिप्र्चाता प्रनोमदागवति, ware आतानेति पल्बाडि- mace” efi आसमन्तात्‌ तेना waifidea खथं- TM: घ grat: | एतरेव दध्यति “qgrerar ar war पराश्युदागीयते wy Va ware अआ तायेत्याादित्यस् वै रश्मय आतानगास्तेभ्य एव्‌ नमखरोति' (सं ०९का ०।१्र ०।८अ०) इति | पञ्चात्‌ प्रतीच्यां दिभि जिश्विता चला छोकनिबासखानं TET: सा फर्क ATE Vet aes गच्छति तद्‌ानीमा- जिमृस्येन खयर न्जिभेकतीति तन्नमस्कारो ee । मधायनः

wre तेत्तिरोवसंहिताभाव्ये। [ategmegiqee]

“SETTRTS चालालेात्करावृर ङ्परि निष्कम्य प्राचोम्‌- दागयन्‌ वाचयति, नवी प्रि चृतस्छ Gerry TE प्रजया सद राघस्योषेणेत्यागता मघ्वयुरषठु वाचयति, श्राप TH: श्एद्धायवः Wat युयं देवा उङ्क wg वयं परिविष्टाः परिवेष्टारो वे aera” इति) आपद्म्बः “अगवा प्रेदीति प्राचीमुदान- यल्यनुमख्लयत CAS, WIT दवीः इएद्धायव इति ware पन्यपोवन्डश्रति'? दूति | हे पत्नि लमनवा अज्ररडिता सतो घुत- WATKAT प्रजया TY WaT सह प्रयाहि । चतस्य gurfa- त्यनेन Tage खानमुपलच्छते। हे wir Tar युयं AHF थागग्ररेभे प्रापयत | कोड धयं । इएद्धायुवः श्एद्धि- मख्मदी या्मिच्छन्तीति श्ठद्धादवः। GIy खत एव श्एद्धाः! वमपि युप्नाभिः परिषैष्टिताः शएद्धाः wait युश्राकं परि- बेहितारो शयाख्ज। एता मन्त्रो व्याचष्टे “च्रनवी मेरीत्याह WIA वा WT भरादरव्यापमुल्यै YAR ङुख्धामन्‌ सह प्रजया BY रायस्योषेणेत्याहाभिषमेवेतामाज्नाख्त wear देवीः wer चुव त्याह यथा यजुरेवेतत्‌”' (सं ६का०।दप्र०।८्अ०) दूति, अज्र fafrarrexe: |

“met Taga wa aurfa ay |

ud युपे नियुकेऽद्धः मरा च्छापां पाययेदपः &

खातं स्वन सम्प्रा च्छ समे मृद्धिंसमञ्चन।

vai सयाः संय पञ्चात्‌ gaa खर्भ्रस्् कं ॥

रोव अपद्छपस्मश्र उरो उभ्भरता नयेत्‌ |

[wrerimegiaec] = ere) URL

vfa aftcaara नमः पलोरविं waa अनप नयेदापः Gay aay sew” ॥ ति । अथ Mate दितीयाश्ययस्छ प्रथमपादे चिन्तितं । “म च्छतामिति शब्दस्याऽनुषङ्गाऽस्ि म arate 4 यज्रपतिरित्यच योग्यवात साऽ yea र लदेकवचनं मध्ये मन्लेक्गानीत्यनेन हि। arate agra नेपवग्यनुषच्यते'? 1 दति । श्रप्रोषोभोयपन्ना शयते “संते प्राणो वायुगाः गच्छता यजत्रैरङ्गानि सं यश्ञपतिराहिष्रा'' इति | wear: | मा पका तव प्राणएवायवं way सङ्गच्छतां | तव इदयाद्वङ्गानि बाग- faze: सङ्गच्छकां। यश्ञपतिराश्िषा संयुज्यतासिति। तज यश्जपतिरित्थस्जिन्‌ ठतीयमन्त्े खमिल्युपसगंस्य क्िथापरा- aya प्रथनमग्नगतस्य गच्छतामिति परसेकवचमानास्य यश्चपतिञ्रन्देनान्वेठुं योग्यलात्‌ पुब्वेवद्‌ बद्धिखलेन सन्निितला- <rargrefafuanuarat सम्नन्धादेतत्‌ क्रियापद मनुषज्यते दति ura ब्रमः । मध्यममन्तछे बङवखना गेन BETA AV त मयोग्बलात्‌ तद्यवायेन बुद्धिसन्निधिलापाश्ञाद्यमवङ्गः | तते ` दितोवदढ तीवमन्लयोर्थथाचितं वाक्थकरेवो ऽया रर्तष्यः) अषटमा- wrae प्रथमवादे चिन्तितं) “x पञ्चातैष्धिकः स्याद्‌ वाग्न कपााद्यभावतः। SIE व्यक्द् व्यद वत्य प्रयाजलच्ययाम्बतः ॥ ईति । .

णि

~क ^

*. दकं स्यादा इति का" पाण | Ju

WAR Sfectedfwara | [का०९।प*द्‌/ ates]

अद्रीषोमीयप्चावेिकविष्वन्तरं af । छतः । तस्व णएव्वै-

acy निवापकपाल्ादि लिङ्गाभावादिति चेत । मेवं । ““च्राप्रेय- मष्टाकपाश्ं निर्व॑पेत्‌” द टेत्पतिवाक्ये यथा द्रव्ये बलेव्यक्र त- याग्रीषे मौषं पद्ुमित्यजापि, न तु शमेन यजेतेव्यचेव देव- ताया waned, तरेत्‌ व्यक्रद्रव्यदवत्वमेव fay Tacs प्रथाजाम्‌ यजतोति wars दितीयं खच्यमाघाय्ये, जहा ष- WY समनक्रोत्यानाराञ्जने feyrat, awa विक्रान्तं cerafa तेषामाख्म्म इति दज्॑गात्‌ तस्मादख्ि wafear विध्यन्तः । Tyararae उतीयपार* fafa |

“प्रथाजेव्वपक्ी ऽनु याजेषुल्कवं इत्थम्‌ ।

AAAS तद नेषु तदाच्चेषु च वाऽग्रिमः॥

अन्येषां मख्यकाखलाम्‌ मेवं व्यतमबक्तितः 1

प्रथाजान्ते इगूथावारिकं चेता ween: ॥ दि ।

wire प्रयाजानामपकरषंः अयते तिनं ox

अथजन्तोति i near शविष्यासादिते पञ्चात्‌ प्रथाजा दब्धो इहापि wgesworgea रविवासादिते पचारेव प्रथाजा- BSH ATA: ते चाब वचनाख्वीवश्येव WNTATH A | तथा उवमोयपन्नावनुचाजाना मृत्करः श्रुयते राभ्रिमारूतादू ष्वंमन्‌- याजेखरग्तीति। AT प्रथाजमाचस्लापकर्षः श्रुतः रग याजमा- जष्यात्कर्षः लावमे अतयु ATTY तथेवाङ्गोकन्तंये | यदि मबा-

* प्रथमपादे दति कार we |

[ा०९।प्र०६।अ०८] बेदार्थप्रकाश्े | , ६ |

आन्तस्याऽङ्गकलापस्तापकषंः स्पात्‌ तदा प्रयाजेन्यः -पुष्वेभा- विनामाचारशामिसेन्यादीनां ततेाऽयपकषादत्यन्तव्यवद्ितामां प्रधानकालोगत्वं ग स्यात्‌, प्रयाजमाचेऽपषशषटे सति आरघारा- दोनां मुख्यकाखोनलवं न ख्यते । एवं ्रनुयाजमाजे उक्षे तते ऊर््वभाविनां खक्रवाकथंयुवाकादीना मगुत्कर्वात्‌ प्रधानसजि- धिन विमश्चति । तस्मात्‌ प्रयाजमाजस्यापक्वा ऽनूयाजमा च~ Greg दति wh ब्रूमः । प्ररतो पदाथाऽनुष्टागक्रमस्य BH लात्‌ सक्रमाणामेव पदाथानां चारकेगातिदेज्ञाद्‌ Bena सति qae पदार्थेन उत्तरपदार्थस्त बुद्धावनुपखितत्वादनुष्टानमेव खेत, AGA प्रथाजानसख कर्यसमुस्ापकर्षः श्रनुयाजादे- रङ्गसमृरस्तात्कर्वः । ata कतीयपारे fafa । ““शकाद्जअप्रयाजआः किं प्रत्येकं स्वाद्‌ तान्यथा । सद्याटद्धिरि दा चोाऽस्ह प्रतिमुखे गुणे यतः॥ प्रत्येकं WETS बा खरूपेणख म faufa | सद्याडद्धिः प्रयोगात्‌ त्‌ साऽऽढ्व्या सम्मविखति'"॥ cf WHATATA THT श्रुयते एकादशप्रयाजान्‌ यजतीति । तच चोदकप्रा्नषु पञ्चसु प्रयाजेनष्येकेकस्छ प्रयाजस् इ्यमेकादश्रल- ख्या यक्ता । कुतः । प्रयाजानुदिष्प षड्धागुणे विहिते उति y- तिप्रधानगणस््ाभ्यपेयत्वादिति प्राते ब्रूमः । न Weare प्रया- जस्य खरूपमा जम॒पजोव्येयमेका TAIT सम्पादयितु शक्या, मापि पञ्चप्रयाजसमुदायस्य खरूपं षास । तस्मात्‌ प्रयोग-

दारा Veta | wwe चावन्तंयितु waaay ayy $ u 2

ee तित्ति रीयसंश्दितामाण्ये [ates o8 moe }

asta faxrea पनरपि खरमप्रयाजे eactafma क्ये RITUMVI VITA |

श्रथ eq: 1 उरा अन्तरिति faga) चापा देवी बडङ्ध बुव CAAT | .. इति नाधवोखे aqrdvara® wees: यं डिताभाये प्रथस- काण्डे कतोकप्रपाठ्के WEATHTATH: ॥ # ॥

. बाक्त श्राप्यायतां पाणस्त्‌ आप्यायतां चुस्त aT: ` प्यायताः BIW आप्यायतां या ते पाणाम्ढुगजगाम या WHAT ATS यत्‌ ते! करं Aether तत्‌ त आप्या यतां तत्‌ त रतेन शुन्धतां नाभिंस्त ज्राप्यायतां पायु्त ATTA शुद्धाञ्चरिजाः WRT: ॥ १॥

शमोषधीभ्यः शं एथिव्ये शं महेभ्यामोषपे जाय॑- स्वेन स्वधिते मेन\ हिः्सी Terai भागेऽसीदमहः रक्षाऽधमं तमे नयामि येाऽस्माम्‌ Ve यज्च वयं दिष्य इदमे नमधमं तमे नयामीषे त्व TAA यावांष्टथिवी पखोधाम््िन्ना रायः सुवीरं उव्व॑न्तरिंशमन्विहि वाये वोहिस्ताकानाः WEA मारुतं गच्छतं ॥२॥

ऋद्धो वोह पण्ड च ॥ € ॥

[का०१।प्०्ददअ०९] - वेदार्थप्रक्ाहे ` ४२४.

इति तेत्तिरीयसंहितायां प्रबमकाण्डे वृतोयप्रपा- SW मवमोन्नुवाकः ॥ * ॥

अह मत्यवाके CONTA | VENTS पञ्चाः वपार्खेरो नवमे वियते । बोधायनः “ere पकाः प्रावानापाव- अति, वाक्र ओआआप्यायतासिति are, area ऋष्यायलाभितिं We, सख श्राप्वाकतामिति चः, ओजं त श्राप्यायतामिति ओज, तामेव पुनः SEs, या ते प्राणार्ह्ुग्जमाम चा चरथ Br यत्‌ ते wt अदाखितं तस्‌ त श्राणायतां, तत्‌ त एतेन बरदग्धतासिति, aire श्राष्वायतामिति arf, aera श्रा पायतामिति पायु, ayy पदः प्रशालयति, श्टुद्धाखरिषाः aq: रमाषधोभ्यः शं एथिखे चं महाभ्यामिति, शिष्टा cfew- तेऽगुष्ं निगयेत्‌'दति। भ्रा षरम्बे ऽज किञ्चिदिगेषमाद“्याते प्राणान्‌ हग्जगा मेति खद यदेश wereafca इति पादामे- Saar जपति, wag दति, पुरा स्ताकानां wa: प्रवणा- wearer: ज ए्चिव्या tfa, ary ae frre” इति। रे wat लदवा arfafcd माखकत्यागङ्ाकं easy खसोकरि- व्नाण्देवतारेरे सुखेनाप्याथयतां agati waaay i afe- ज्ियाकर्काले इदयपुष्डरोके सद्ुचिताम्‌ तव प्राणवायूम्‌ we रादीद्धियाङि च चः राका जगाम यच्च बन्धनं मृखनिरोा- धादिक grawifa: wi यदपि देदादिकमाखितं कत सुपख्डितं तव तच्छव्वमाष्डा््ता wag । किञ्च तावत्‌ तब त-

ard तैत्तिरीयसंड्िताभाष्ये | [का०९।प्०३।य् ०९]

स्ाशादिकमेतेन जलेन waat भाविदेप्रषेन्राच wg भवतु, चरज्येभिरिति चरिजाः पादाः तेऽपि war: सक्‌ घाभि- द्धिः मर्षणं क्रियते urgrawar aft:qete पशार- धः शापिताः था ख ए्थिवी नियमाणं ot विभन्तिःयोा QT पद्रएमारणकाखतथा wufear तेषां wat w Ba wag । Saale Swen व्याचष्टे “awd आखयस्य प्राणान्हुष्च्छति am श्र्या्तां wwe आआप्यायतामित्याह प्राणेभ्य एवास्य wey च्रमयति' (सं्दका०।देप्र०।९ अर) इति । svat fare “ar प्राणेज्याऽपि एथिवी wa ufaafa अमरेाभ्यामिति निमयत्यराराचाग्वामेव यिय wey रमयति" (सं०६का०।दप्र०।<अ०) इति। wea, $पगोता wa एयिवीमधिष्टाय तदीयरेवताधरीरे प्रविशति! एवं aTeret naw: | प्रविष्टायाः we: शान्तिनिगयनेन भवति । कल्पः “ge जायखेगमिल्युपाकरणटणशयोार वरिष दल्िणेन नामिमन्तधाय खधिते aay ferdifcfa खधि- तिना पाश्वतस्तियेगाश्यंतिः इति। मा fexatfraaenfir- भ्रायमाह “Aree जायस्ेन afua aay ferdifrare war वे खधितिः जाणे ada areifa मध्यतो fe aver wef तिरखोगमाण्चत्यनूचोन fe मनुष्या ref Brea’ Haareiencicae) tia) वपोात्खेदना्थे <fe- ward ferqra) मांसाहाराष्ठ amar नाभिदेशे fascias AUG पशनर्ष्यमनुखत्य तदुभयत्रेल चष्छमिर Bra |

(ateqiwegimee] वेदारचप्रकाद्े। ४२१

बोधायनः “wanda affenfeagua खविमद्‌ भवता ले हितेनाद्का cat fat निरस्यति ceet भागेऽषोदमहर रक्षाऽधमं तमे गयामि योऽस्मान्‌ इटि चश्च वचं few टद मेममधमं तमा werfa” इति । आपसखम्बः “afetrsd स- ब्येन पाणिनाऽऽदन्तेऽथ मध्यं यत wreifa तदुभयते लाहि- तेनाङ्का Teat भागेाऽसील्यु्तरमपरमवान्तरदेशं निरस्या- sua सब्येन पदा ऽभितिष्टति, इदमह र दति" cit | विधन्त “twat मागेोाऽसोति खविमता बरिरङ्का sareay- Ga रासि निरवदयते (संर्६का०।दप्र०।९अ०) इति, wee भावः सवमा , तसात्‌ सप्तम्ययं afe: खविमतः। खविमच्छब्देन बर्हिषो मलभागः स्थुखलादु पल च्छते । तस्मिन्‌ मागे रक्रेन बर्िंरङ्का निरसेत्‌, तथा सत्थख्जेव रक्तांसि भिः जेवेख भागवन्ति रला worafa । feted मन्तं व्याचष्ट “दूद्‌ मह रशाऽधमं तमा गयामि योऽस्मान्‌ fe यश्च रयं few vane दै वाव पर्पै यश्चैव इष्टि यैनं fe ताव्‌- भावधमं तमा नयतिः" (सं०्६का०।देप्र०।९अ०) tft अधमं तमे ATES | Fe: “ee लेति वपामृल्ि्य, घतेन चा- arsfuay परोष्र्था, दति वपया fasgat प्रच्छाद्य, इति, रे वपे ware gana geany सिष्यथं aafe- दामि। रे लदयरूपे चावाषएटयिवी qasfarqge वपा- अपश्चो घलसमानया वपया भवदीयलखरूपं प्राखोाथां आ- च्छाद्यतं। विधन्त “दषे लेति वपामुद्िदतोच्छत इव हेष

{ec तत्तिरीयसंरिताभाष्ये | [आ of [Wee of |

यो यजते” (सं ° ६का०।२्र०।८ अ०) इति) wa अटूलाये्ष aut ङिन्यात्‌ न वेति विचार इदि निधाथ पच्दबेऽपि दूषणम्‌प- MAA ““यदुपटन्ठाद्रद्रोऽख प्रन चातुकख्ाद्यल्तापटन्या- दयता खात्‌" (संन्का० एप्र०।८९अ०) ch | ठेदनभनारोख तापि नियनम्तमनक्यलवारितस्तता पतेत्‌ रेषदयाखष्टं॑प- चामरं विधन्ते “अन्यथ पड णंत्वन्यया म wa” (dee ator श्प्र०।८अ०) दति waar शाखया feanfeartat म fara: तथा सति तापि भवति रुद्रश्च न हिनस्ति वपा- आब्द अूल् NT परित्यञ्य चुतशष्द प्रये गस्य धा वाषएटथिवोगष्द y- यागस्य च तात्पयंमाडइ “gay चावाए्थिवो प्रषणरचामिरयार द्यावाए्थिवी एव carafe” (सं०्दैका०।दप्र०।९अ०) बति + ae: “suera परिवासयति, अच्छिन्ना रायः सुवीरः" tf we बपाभागः ्िद्यमानेऽपि मन्धसामर्थेन यथानत्प- wan fag.) कीदृशा मागः) ओाभना वीरा ayaa पज्पोजादया थस्य खः सुवीरः तादृशः राया धनानि प्रय- SF | र्ार्यमाह ““च्रच्छिश्ना रायः BRT CATE चधा- यजरोवेतत्‌” (सं ० दका०।दप्र।९अ०) दति | कश्पः ““उर्वेन्त- रिश्मनिरोत्यभिप्र्रजति' इति । & पवे लमुत्येदनरूपस् Arde arene विरोवंमगारि्मभु पविश्ा रवगोयरेशं मच्छ | इमेव द्यति “grisea एतत्‌ करोति यद्दपामुत्वि- दत्युवमरिकमन्विरीत्धाह जाने, (संर¶्का०।दप्र०।९अ०) दति । वपाञ्जयश्छाः aw विधन्ते “war एषा ऽसा स्ाकाद्यवतेः

(arcumenyce] «= Fernand; ५२९

थः पश्र Vaya मोयमानमन्वारभते TUAW पनरन्वारभ- नेऽख्िन्ञेव are प्रतितिष्ठति (oe ate iano ie अर) इति। वपायाः परतः पशोरिव af विधते “afgat प्रश्छादति रख्सामयशत्या श्रयो देवता एव इवयेनाश्वेति" (Gee काश्प्र०( emo) दति 1 We: सर्गवदवतात्मकलात्‌ TA पृष्ठतो वपामयने wat आपि देवता इव्येनानुगता wafer) कल्पः “ATER गोयखान्िमेब्ङ्गारेषु वपाये प्रतितणयमानाये बर्दिषोऽमुषा- ष्यति, वायो वीहि erarat” इति। दिष्राखया जांखयाघा- यंमाणाया वपाया उपरि “ara a दधिरे दति मन्तेण आज्ये Ba उति agarata पतन्तो विन्द्वः श्लोकाः । ₹े वायो तामः साकान्‌ विकाम्‌ छुर्‌ पिवेत्यर्थः। यतिरोकमखेना दवनोयखेा- करपाशंवन्तिंव्यङ्गमरेषु वपायाः wae विधन्ते.नान्तममङ्घारम- तिररेर्‌ यद ममङ्गारमतिदरेदेवता श्रतिमन्येत'' (खं ० ६का०। दप्र०।९अ०) दूति । WAITS सम्बदेवतात्मकलात तदवज्नयाः देवता एवाऽवन्ञाता भवन्ति, तस्माद स्मिन्नेवाङ्गार वपां अ्रपयेत्‌। aware fara दशयति “ara afe साकानामि~ व्याह तख्मादिभक्राः साका wag” (सं०्द्का०।शप्र०। emo) tf) पतन्तोत्यथैः। वपाया अधस्ादर्डिरयसखापन~ विधिमर्थवारेनोाख्रयति “sa वा एतत्‌ पश्एनां चदपाग्मा- चीनां बरिररेणेवाप् समर्धंयत्यया wets पशन अरतिष्टापयतिः' (सं०्६का०।रेप्र०।९अ०) दति। श्रयं a6

Saas बर्दिषा पग्ययरूपाया वपायाः way ओषधीषु 3x

४६५ तेत्तिरीयसंडिताभाव्ये। (का०९।प्र*३।अ ०९]

चश्टप्रतिष्ठापमार्थे बर्हिरयं वपाया श्रधःस्थापयेदि त्यः | अ्रथा- न्तिमप्रयाजायें मेचावरणं प्रति अध्वः प्रैषमन्तमुत्यादयति ""ख्ाराङतीभ्यः प्रयेव्याद यज्ञस्य सभिष्ये" (eo eatery eae) दति | खादाशब्दयबङखा रतिरमन्प्रयोागा याशामग्ति- मप्रयाजरेवतानां ताः खादाङृतयः तदथं हे Aaraee रा- लार ATG | मेजावरणस्तु “rar यक्षदभ्निं साराञ्यस्य' दत्था- दिमन्तेण हातारंप्रेष्यति।खचहाता “wears व्यमिमोत' द्त्धादिकां arent पठति।ततेऽष्वय्येरश्िमप्रथाजं यजति। ए~ वमयं प्रेषा यशस्य समिन्धे सम्यगिष्ये equa प्रथा जगेषेण दवि- रभिधारणं विधत्ते “प्राणापान वा war पञ्चटूनां यत्पुषदाच्य- मात्मा वपा एषद्‌ाज्मभिचा यं वपामभिचारवत्यात्मश्नेव पूगां प्राणापान दधाति'' (संण्दैका०शप्र०।९अ०) tia दभिभि- WAY एवदाञ्यं | VARTA वपायाख्चाभिचघारणेय वपाङूपें Waris vaste पशूनां प्राणापाना खापयति। कश्यः “प्रतिप्रस्थाता आहवनीये वपाञ्चयणो प्रहरति, खाहाध्वनभसं मारुतं गच्छतमिति, प्राचीं दविश्यूलां प्रतीचोमेकश्एुलामिति" दति। हे वपाञजपच्यै यवां छारा Ba सत्यो Gee qa HRs गच्छतं । ततप्राप्तावुपयागं whale “खाहे्वनभसं मारतं गच्छतमित्याहाध्वनमादसरवे मारते Sarat वपाश्रप- शो प्ररति तेनेदेने प्रदरति'' (सं०६का०।दप्र०।८९अ०) Kft wmeruat frum “विषूचो प्रहरति तस्नादिव्वच्ौ प्राणा- UAT? (सं०ईका०।दप्र०८अ०) Cf भाण area

ॐ 6

[ शा०९।प्०६।अ ०८] ` Farge) URL

रपानेा ऽभाटन्तिरिति wareere: । wa विनियागसङ्गुरः 1 “arrararaa wa महा निनयेहुवि। ष खधि agra रक्त qu सलाडहतं॥ त्यजेदिद बाधनोयमिष उत्खिद्यते वपा चते अप्यावाच्छाच् whee weed वपा॥. उद्‌ पव्या नलं WAT वाया दभमधः feta | [काः खाहा अपण्यपचेपा war warafanfa:” ॥ इति। Ba मीर्मांसाक्न्दसो FG: | इति माधवोये aqredvare aay: dfeararTa प्रथमः काण्डे SMASH नवमेऽनवाकः1॥*॥

संते मनसामनःसंपाणेन पाणे FE देवेभ्या व्यं TAA SS: पाणो A अङ्ग CASAS ZIT ना अङ्गं अङ्गे विवेभुवदेवं त्व्टभूंरि ते स Wa fa षुरूपा AMARA भवथ TAM AAAI सखायो sq त्वा मातापितरो मदन्त ओ्रीरस्यभिरूबा श्रीणा- त्वापः समरिखन्बातस्य ॥ १॥।

त्वा भज्य पुष्णा TABI अपामाषधीनाः रोिष्य धृतं घ॑तपावानः पिबत वसां बसा पावानः पिबतान्त- frae इविरंसि aie त्वाऽन्तरिक्षाय दिशः प्रदिश

3x2.

ARR तेत्तिर्थोययंडिताभाव्ये। [का०१।१०१।अ ०२०]

sifeat विदिश उदिशः खाहा दिग्भ्यो नमे दि- NT WRU |

वात॑स्याष्टाविःशतिश्च ॥ १० ॥

इति तेन्निरीयसंडितायां प्रथमकाण्डे दृतीयप्रपा- SH दशमोऽनुवाकः ५ मवमेऽनुवाकं वपायागेाऽभिदितः। रथ दशमे वसाहोम $भिधोयते। कल्यः “अय ण्मितुद्ंदयणशूखमादाय तेन इदय- मुण्छिद्य* तं शमित्रे प्रदाच एषदाच्येन इदयमभिषारयति, सं ते amar ममः सं प्राणेन प्राण जष्टं देवेभ्यो शव्यं घुतवत्छा- रेति” दति। शे इद य. तव मनख्यानोयेन एषद्‌ाज्येन देवानां मनः सङ्गतमस्तु । एवं प्राणेऽपि येच्यं । व्यं at देवानां मियं घृतवद्‌ यथा भवति तथा खादहा श्रभिधारयामि। सऽं मग्र उपेक्षि- तः । अभिचारणं विधिद्छरादो वपात्खेदप्रयुक्रङधिद्रापिधानश्पं way परोडाशं विधत्ते “पद्रुमालभ्य पुरोडाभरं निव्वपति समे- रमेवेनमालभतेः, (सं०६काणरप्र०।९ owe) cfs Aw: सारः| UUs ब्रीहिखारलात्‌ सारेोपेतं पश्ुमा लमवान्‌ भवति। मिरुप्तस् Waar विधत्ते “वपया प्रचयं पुरोडाशेन प्रचर- यम पुरोडाश अमेव wat मध्यता दधात्यया पशेरेव faxafa cutfa” (सं०्ईकां०।प्र०।२०्अ०) टति। “जात

* उपडृन्द्य इवि कार Ue |

Tareeinegiqene] वेदार्चप्रकष्रि। + 1 1 कि

वेदा avert गच्छ रेवाम्‌” इति AAG वपां डला पञ्चात्‌ BT Wars: | वपाराकहदयादिशामयेामेध्यं पष्एनामदरस्छानं अतष्तज्वाजे परोााग्रङूपमन्ं wife भवति। fry वपा- eae wanes तत पिहितं भवति 1 wae इदया- fevfa: पचन्तं fant ग्रति प्रञ्जमन्मुत्पादयति “gee च्यर्‌ पल्य जिः प्रच्छति, war wh: २ ufaafcfa जिक्र wife दत्रः": (खं०्६का०।९प्र०।९०अ०) cf एषराच्यश् Una खष्णापरहत्य wR Wray way निः इ- च्छत्‌ । wa पां) सुतिः ward) fret सत्यमिति बुद्धि- Gat ते fewer: व्यतिरोकमख्नात्तरविधिलनयति “a SHAK WATE घ एनसा" (सं० CFTR Teme) ThA qua दूति te: ता च्छरते wert nari gin मल्युलतरविधिः) अच Gs “aw प्रतिपखाता एवदाज्वद्धापराय* जहां समानो- SAVE चालालात्करा वद ङःपनि रम्य VaR, शतः CATR शमितरिति, अमितैव waar चद वजुखं धारकम्‌ तिष्ठति, स शतमिति ware, तं तथेव दितोयमुरकम्ब इच्छति, तै तथैवेतरः TN, तं तदेव ढ़ तोयसुत्कष्य ए च्छति, तं तथेवेतरः प्रत्या इः" Cit wa “सं ते मनसा मनः" CHE मन्तायमुपेच्छाभिणारदं 'विधन्ते“प्आाकापाने वा एता पूणां चत्‌ एषां पशः खलु का alee इदयमात्मा ऽभिसमेति यत्‌ एषटाज्छेन इदयमभि-

# विदत दति ato एर)

aes वेनि रीवसंश्िताभष्यि | {का०६।१ ०३०१०]

-जारयत्यातन्नेव Vat प्राापाने दधाति" (खं०६का० श्प्र०।९०्अ०) इति । अभिसमेति श्राभिमुस्येन Mara इद्‌. यरे्रमागच्छति SFA | सथमामकख जाानवद्‌ागाधार- aa विधत्ते “agar तै देवाः wad लाकमायन्‌ ते aa aren जे ऽन्वाभविश्धन्तीति ve शिरण्डिला ay प्रालास्यम्‌ @ प्रा भवत्‌ AANA NGA यत्‌ GeuTarncefe भवनि ख मेघस्येव पक्ठारवद्यतिःः (सं०द्का०।दप्र०।९०अ०) एति Qt अह सभे गच्छनो देवा मनयाशां.खेः खरहाममनं मा ufeafaie तारयितुं पशः fat: feat मेधं रसं पभाललारयम्‌ अष्ठा वयन्‌ | स रखे aa पतिला Wasa saa तसात्‌ प्रठारणादुत्पलष्ठ ख्नाम VIG) तच्छालां. बर्हिष ay शापनादुन्त र बर्िरिद्युष्यते | तद वस्नेन सर सद्धेव प- जरविर वन्तं मवति । wt wt “जहपष्टतेरडहिरण्यक्कखमव- धाय afefe सशश्ाखाया मवद्‌ानान्यवद्चम्‌ सम्पेम्बति, ममे ara खविषोऽबदीयमानसाजनु ग्रदीति, इर यस्यागेऽवचत्यथय -जि्ाथा wy वणा यथाकाममितरेषां मध्यतो गडस्ताकद्यति”" दृत्युक्तमिति । पक्षस उदयादि विष श्रा इवनोत ्रत्यामखण मा रविश्रेषं विधक्ते"“पश्टं वे हियमाणःः रार खग स खमते ATT यपश्चाऽऽहवनोयञ्च इरति CHATATEA”’ (सं ० CATIA! ome) chan जन स चनो अन म म्ति। यपस्यादवनोयसख च TST -जातिलात्‌ तयेारनम्सराले भयं नास्ति! दातारं मवि म्रषमन्छमुू- त्पादयति aaa आलस्य मननोाऽपक्ञा मति मनोताये हविषो

[का०९।प्र०१।अ ०९०] बैदा्थप्कारे | . ४९५

ऽवदोवमान खामु HUTTE मन एवाद्यावरन्धे'” (सं ° CHT oA शप्र०।९०अ०) Cal Baa AAA, “AY WA प्रथमो waa Ch मन्त्राक्लानात्‌ | ANAT सम्बद्धा AA TAT | सद्चा- fafeormacrnfa विधन्ते “ustewracraraqufa cH 4 पशः प्राणा WSCA Barta पश्ुलस््ावद्यति'' (Fo ई६का०।शप्र०।९६०्अ०) tia बाभिसहितामि द्र च्छद्राणि भ्राणाः, TE RIA, अत एकादज्सञ्यया aearsla पष्एर- वता मवति । तान्येकादश्ाङ्गागि षेऽभिदहिताजि “wea fast वा Gage सव्यं दाङूमयप्राश्ं cfaur Sirf <- ठ तोयमिति दैवतानि", इति । क्रमं fart “इद्‌ यस्यायेऽव- way fasrat अय वचसा यदे इदयेमाभिमनच्छति तसि- था वदति ufergar वदति तदुरसे ऽधिमिग्बदत्येतद प- भयंधापूष्ये, (सं०६का०देप्र०।९०अ०) इूति। लाके प्रथमं इरयेम fafaaria तत्पञ्चाश्विह्ृया वदनि । पुनरपि aga निःषरषेणोशध्वनिना वदति agitate ऊध्वंदेश्गतबलेन वदति| तस्ाद्धदयादीनां warat च्ंअक्रमेशावद्येत | एतदेव ऋमावद्‌ामं WITTY यथापुष् भवति। aur सोकं afa- वद्मब्यवहारः YH WEN: तथेव भवति । उन्तरोङ्गेषु इ- दयादिवत्‌ wan क्रमं वारयति “चस्येवमवदाय यथाकाम- मु्तरषामवद्यति यथा पूर्व्वमेवाख पञ्चारवन्तं भवति" (de &का०।१प्र०।६०अ०) इति। उक्प्रकारोश्च यस्य पराद्‌ wit .जीशङ्गान्ययदाय उन्तरषामेिकक्रमेऽपि we इद-

१९ तैसिरीयसंङ्िताभाय्ये । ` [का०९।१०१।'्ध ०१०]

arag यथा न राषकारि तयेव उन्तरमपि भवति । एकाद. AAT गद काण्डरूप मङ्गमृष्तममध्वमाधमभागस्तधा विभ्वं fag तेषु wag मध्यमातल्तमभागयेविंकल्येनावद्‌ानं faut «मध्यतो गदस्यावद्यति मध्यतो fe प्राण उन्तमस्यावद्यव्युत्तमा डि प्राणा यदीतरं यदीतरम्‌भयमेवाजामि'* . (Yo arel श्प्र०।९०अ०) tial प्राणवायुर्मुख मध्ये ad खयं जोवन- डता त्‌। च्लरादिषु Taq AT । TAT यदीतरं ayaa sara यदीतरम्‌त्तमभागं तदुभयमपि ` जामिर भवति निन्त wares दषरदितमिव्यथैः, इदयाद्यवदानानि we सति “जायमाने वे बाह्यणस्तिमिखेण वा जायत ब्रह्मचर्थणं च्छविभ्या ana देवेभ्यः प्रजया fama एष वा TAT चः gat at ब्रह्मशारिवासो तदवर्‌ानरवावदयत तद्वद्‌ाना- मामवदामलं'” (सं०६्का०श्प्र०।९०अ०) Tha | ayaa वेदाभ्यासेन ब्रह्मचारित्वेन WATE वसतोति ब्रद्मवारिवासी देदाभ्यासादिभिरपाकत्तव्यं यदृणं तत्‌ इदयाद्चवद्‌ानरवापाः कसति णमवद यते एभिरित्यवद्‌ानलं | खिषटरूदय WHI वद्‌ानं विधत्ते “देवाऽखुराः संयन्ता WAT तद्वा sifaa- नरवन लया वीरेणासुरानभिभवामेति मऽब्रवोदरं Ve पर द्धारमद्धरा इति घ एतमुद्धारमृदहरत दाः पुन्वाचख मदं gua, ओराणिं अघनाद्धंस्य तता देवा अभवन्‌ WIG करा सा; समवद्यति areata भवत्यात्मना पराख भ्रादया भवति" (वं०&का०रप्र०।९०अअ०) THT GEE

[कागद प्रण्दध्ं.१०] Faragert; — ५१९७

wwe भियमाणं उन्तमभागं set खोकारवाणि। पशः प्व Wa सम्बन्धि fee मध्यतः पश्रुमध्यभागसम्बन्िि गदं श्रपरा- aw सम्बन्धिनं arf वक्रमतिं faust ““श्ररुणयाऽवद्यति तस्मा- दत्तया पञ्चवेाऽङ्ानि प्रररन्ति प्रतिषिल्येः" (सं०६का०।दप्र) ९०अ०) tial गवादयः अयनकालेऽङ्कानिं पादान अ्रत्तणया वक्रलेनावखापयन्ति | अच बक्रगतिः खच दिता “efad st: wat suferzamtafata atfas watfa” दति । विधन्त “agar qe प्रजाति मेरारूपा वे पश्वा रूपमेव wy दधाति? (de ६का०।र्र०।९९१अ ०) दइति। जीणपरसदू्ं NCUA AZ, सचा ञह्पग्ट्ता इद यमेदसा, श्राच्छारयेत्‌। सति मेदो बाङ्ये gwar रूपवन्ता wafers तच afafard faust “सुषल्लवधाय परति रथा वा एष पशनां ay समेव पष्षु दधाति (संर्द्का०देप्र०९९अ०). दति, यूषलनब्देन मांमेन सर पक्क जखमुच्यते। तस्मिन्‌ जले मेदः भरि तेना च्छादयेत्‌ । कल्यः “अय पञ्चारवदामानि स्म fa, रद्ध प्राणा रङ्गे अङ्गे fatwa ऽपानो ay अङ्गे faar- भुवदेव Saale ते स्समेतु fagen यत्‌ eget भवथ देवचायन्तमवसे सखायाऽ ला मातापितरो मदनु" इति, दश्देवताकः प्राः स पञ्रास्तस्िन्‌ इदयाद्ङ्ग निर्‌ष्यत्‌ fa- धोयतां wraat । तददपानाऽपि विबेभुवत्‌ विद्नेषेण भवतु तिष्ठत । & रेव age तव अनुग्रहेण aft सम्वैमङ्गजातं संष-

‘AY Geta विशिष्टमपि समवेतं भवतु \ ₹.इदयाचवअवाः 3 Y

age तैलिरोयसंडिताभा्ये। [का ०१।प०१।अ ०२०]

qu विषुरूपा frequen अपि सखच्ाणे efaga समान- wer भवथ । यद्यस्मात्‌ wt विषुरूपा: त्मादित ae ewe waite । हे oat faa देवेषु यमां waa at ware: Tat पश्वा मातापितरञ्चानुमदम्त्‌) fats wae agen सर्गप्रा्या खकुलं ws sfag | बाधाचनः “अय दकि- शेन पान वसारामं प्रयाति कुम्बतः, Wrefver ओणा- WIT: समरिणग्वातस् त्वा WH पृष्णारर GT शपामेषधोनार Ufea” इति meee: “श्रीरसोति पर्न वसारामं प्रथी- ति, वातश्य त्वा प्र्येदति, तेभेवापि दधाति, इति। मांसपाक- भाण्डे खितः Geurmat cafanear वसा,साःचइयतद्तिखा- अग्रष्दाभिभेया। wanes तजत्थमस्वि faafed, waregtse भागः We: कुम्बजनब्दटाभिधेयः, तेन वसाङूपं Waza ww श्‌- Cra प्रयाति sretrwafefa ब्राभधायनगवाक्धार्थः। waray ₹ ae ओओीरसि आश्रयणीयामि aararearrarsfa: at aera WHIT VATA wy at समरिणन्‌ सम्यक्‌ WHI तव Bret at aa Bad लामपि दधामि। feat ave we वायेार्मतये। TT र ५ wifeae गतये । अप्सम्बस्थिगोना- मेषीं रोदिषि प्राहाथ त्यि पिधानेन सुररितायां लदीयसिमः Gary वायुगमनगादिरूपा nagar: सखिते भवतोति waa) आलाडनं विधन्त “ards वसाहामं warts we वा एतत्‌ पशूनां चत्‌ dy रख एष पदां चदा चत्‌ wide वसारेामं प्रेति मध्यत एव पुना रथं दधाति"

[कआाणर।प्र०३।अ०१.०] बेदार्चप्रकाषटे | are

(सं०६का०।दप०।९९अ०) टति। अवदानसंमन्ननमन्तस्य प्यं भागे रत रेकः carer तद्धिते रेवतावासोत्था इ afer वा एतत्‌ ant यत्‌ daw: खल पे देवतया प्राण Br ऽपान Oe: प्राणो ay ay facafeagre प्राशापागावेव ay दधाति" (संग्दका०।१प्र०।९२अ०) इति। सञ्न्ञपनं इनमं गखनिरोा- धाद्यपधातेन सम्पद्यते तेनापद्रवेणापनोतयोाः प्राणापानयोः पमः स्थापनं कर्तव्यं । दितीयभागे ag शब्दाभिप्रायमाइ “देब sedft ते ayeafaare लाहा fe देवतया awa:” (सं* ६का०।श्प्र०।२९अ०) दति । दतीयभागे इदयाद्याकारख qaey eager सालचष्यश्च प्रसिद्धमित्याइ “विषुरूपा चस्- werst भवयेल्याड विषुरूपा qa सन्तः सणक्छ्ाण एतर्हि भवन्तिः" (घं०६का०।रप्र०।९१अ०) टति। चतुयेभागे अनगम- द नुबब्दस्याभिप्रायमाइ ““देव्रायन्तमवखे सद्धायोाऽनु तामा- तापितरो मदन्बित्याऽऽहाऽनुमतमेतरेनं माजा frat सुवर्गे लाकं गमयति" (संन्दका०।शप्र०।११अ०) इति। ओरसि वातस्सेत्ये- तै मन्तरावुपेचितेा । बेाधायनः “सेद्धुं area वसाहामं aria, चुतं चतपावानः पिबत वसां वसापावानः पिबतान्त- रिख रविरसि सारा arafcera artis, wena इविजं aaa हाममन्‌ प्रतिप्रस्वाता वसाहमेद्रकेण दिध खाति, feu: अदिन्रश्रादिधोा fafen sfew arer fenar ममे दिग्भ्यः, इति । आपस्तम्बः “aregqrar अधं प्रतिप्र- erat aera जहाति, चुतं wana: ` पिवतेल्यद्रकण 3¥ 2

५१. तत्तिखेयसंष्दिदाभाष्ये, [का०र।प्०१।अ.१.]

दिशः ufafew इति प्रतिदिशं जहाति, मध्ये पञ्चमेन प्रा- अमन्म शरस्थापयति, नमो दिग्भ्य दृतयुपतिष्ठते"' इति । STH: Ha: | धथतपावाने देवा भ्र्रत्यं घतं पिवत। हे वणा- चावानः इमां वसां पिषत। ₹े वसे त्मन्रिकचवासिनेा रेव- गणस्य ₹विरसि ्रताऽन्तरिचवासिने at arer जरहामि। दिशः प्राच्यै few arefa aa: प्रदिश दक्िणाये। एवमन्यत्रापि। षष्टे तु मन्ते सव्याग्या दिग्भ्यः खारेति याज्यं Weary | मन्ता उपेखिताः | विधन्ते “ad वसारामं weradr वा wey द्‌ wage दमे एव रसेनागक्ति दिभे जुहाति few एव रसेमान- wrat दिग्भ्य एवोर्जं £ THAATA” (सं ० ६ का ०।३प्र०।९९अ०) `इति । ` चाज्वायाः पूव्वत्रयेरद्धंचंयारभिमाजिन्यो देवौ शावाएथिव्याविति। मध्ये दामेन उभेऽपि Taare waar खद्रकष्ामेभ दिग्देवता स्यन्ति यजमानस्यापि feat घकाशा- दश्नरसप्रा्षिर्भवति | WARTIME 1 Rewer aarace प्रति खत्पाद्ति प्राणापाना at War पडटगां यतं एषद्‌ाच्छं arma: खल पर देवतया पश्वा यत्‌ एषद्‌ाव्यस्योपरत्याऽऽ₹ बणस्पतये ऽनु ब्रूहि वनस्पतये प्रेषयेति प्राणापामावेव पद्ररषु द- धाति” (संदका०।दप्र०।९९अ०) इति । एषदाज्यस्यापदत्य -पा चगततं एषदाअ्यं सुवेण जङ्ामवदायेत्य्थः प्रेषयार यमैः | रे मेचाषर्ण ल॑ avafacaara arate पुरोाऽनुवार्ां पठ, तता याज्यां पटटितुं दातारं Fafa, एवं सति बनखतिदेवता करेषु WIG ६वराच्डख्पो प्राणापान दधाति । wierd तद्य

[कान्दप्रन्शअर्द०] वदार्चप्काशे। १४१

तस्य इद याद्यक्स्यांशमेकच समवद्यति । विघन्ते “waar खमवत्त समवद्यति AATATATS IN: पश्वः? (सं०दकण०।एप्र°। ९९अ०) दूति | समवत्तं श्रद त्तशरेषं अवदेयामामङ्गानां बङवि- ward) ससाद्धामखन्याः पश्चवाऽपि बहुविधाः । सन्व॑व्ववदा- भेषु मांसमिख तजखेनापसेचनं विधत्ते ““युष्णेऽपसिश्चति रखा वा एष पशूनां यद्र समेव ayy दधाति" (संनद्का०षप्र। १९अ०) इति । Uaioe CAM भक्तणायेडापाङ्ानं रा तुर्विधन्ते “Ceased पशवो ar TST पश्चनेवापक्यते q- तरूपड्यते चतुष्यादेा fe पश्वः” (Hog To दप्र०।९९अ०) श्ति। दडारेवताया गारूपलात्‌ पश्रवा वा tea यद्यपि -तथादकादेव wd तथा्याघारवदिष्टिविरतित्वद्यातनाय पन- -विधामं | wa दड़ावदाने मेदसा उपस्तरणाभिघारणे विधातु - ल्मतिरेकं निन्दति “ad कामयेताऽपश् स्यादित्यमेदसखं तस्मा ्रादध्याकोदोरूपा वे पञ्चवेा खूपेणेवेनं ager fads Mita भवतिः (सं ६का०।दप्र०।९९अ०) tha ल्िग्धद्रव- रहितं मांसममेदख्छं एनं यजमानं पश्मां निभंजति निर- ष्यति । wat यजमानः पष्रुरदिता भवति विधत्ते “a का- मयेत पष्टमान्त्छादिति मेदखत्‌ तस्मा आदध्यागोदेरूपा वै Guat Suwa पथूनवरन्धे पष्टुमानेव भवति?” (सं०६का०। शप्र ०।९९अ०) दति। अच खनं “मेदखाऽपसीयं मेदसाभि- ` चारयति इति । एवदाच्येनाऽन्‌याजरामं विधे “प्रजापति- UMAGA स आव्यं परस्तादख्जत WS मध्यतः Wey

wer efactadfeana | [का ०९।४०२।य्ध ° १०]

पात्‌ AAS प्रयाजा इष्यन्ते पश्टना मध्यतः VETTE भाऽनयाजाखस्मारेतभ्मिश्रमिव पखात्‌ wey हि” (संस्कार द्प्र०।९१अ०) इनि। यथा प्रयमङ्ष्टेमाख्येन प्रथमभाविभः प्रयाजा CH, यथा वा मध्यतः इष्टेन GLA मध्यता ख- जते, तथा पञ्चात्‌ CSA एषदाञ्येन पञाद्धाविनेऽनुयाज्रा य- wat: | wate द्रव्यं न पय्थोप्तमितिनुध्या पञाद्रूवयान्तरेश सहेतद्यदिरितं तस्मारेतत्‌ एषद्‌ाञ्ये दधिमिश्रमेव चादकप्रापतं। जिलखड्यामपाख्च agi विधत्ते “एकादक्ान्‌ याजान्‌ यजति दन्न वे पञ्चाः प्राणा आ्र्मेकादशे यावानेव पश्टस्तमगयव- ति”(सं०्६का०।९प्र०।९१अ०) tial एषदाग्ये Wala “Riot वाएतत्‌ पश्र यत्‌ सञ्न्नपयन्ति प्राणापामा खल वा एतै प- शूनां यत्‌ एवद्‌ाच्चं चत्‌ एषद्‌ाख्धेनानुयाजान्‌ चजति प्राणलापा- भावेव amy दधाति" (सं०्६का०।शप्र०।९९अ०) टति। अक विनियागसङ्गहः । “aa ऽभिचायं इदयमेष्रोा ऽवन्तामिमश्रंनं। ओः पार््न वसां योतिवात पाश्वौ दृता वसा ॥ धतं वसाङतिः षड्धिदिंग्बामा नम raya: | दि ष्यपखागमचेते मन्ता दादश वताः, ॥ दति, By water: दादजाच्यायसख्छ प्रथमपादे चिन्तित। "“पश्चथामुष्ठितेनास्ति पुरोडाश उपक्गिया। अस्ति वा विध्यभावान्न शम्लवा्यंतवताऽध्ववत'*॥ दति। BMA rah चादकप्राप्तानि प्रयाजारीन्यङ्गान्वमु-

[का.र।प्०३।अ०१२०] वेदायंप्रकादे | uae

हितानि तेः owotrerwaraartt मासि । कुतः । cfefae- तिलादुपकारबेधकस विघेरभावात्‌। Srqag दजंपूरंमास- बत्‌ WTI इत्येवंरूपलात्‌ TATA तदुपकारं बोधयति । म त पष्परोडाश्स्यापोशिविृतिलात्‌ तवापि रादकाऽखीति चेत्‌ । वाढं । तएव भिन्नचेदकबलात्‌ पुरोाडभ्रापकाराय प्रथाजाश्ङ्गानि एथगनुेवानोति प्राते a: यद्यपि पद्रथः यरोाडाजरस् VIRUS इ्येतादृशं शातं मास्ति तथाणयम्‌प- कारोाऽथतः भ्राता न वारयितुं waa! यथा प्रदोपस्य वेदि- yar’ fafinenifeg माग प्रकान्रकत्वमनिवायें तथा प- aaa RGA TS UTIVING प्चर्धरङेरपकारः कग बार्थेत तश्ादन्यार्थैरस्दरपकारः। तज्नवान्यशिनितं | “आञ्यभागो VETS TAG वाऽखचादकः। uA ते मेवं प्रयार्गां रख लापनात्‌' ॥ इति। ति न पञ्चा करातोतिमिषेधादाच्यभागयाः grads यरोडाजञे प्रसङ्सिद्धिगस्ि। ततस्तौ विचार्यते । तज पुरो आव्यभाजै नस्त दति तावत्‌ WH | कुतः परोाङागश्विषयस्य VIHA लतवात्‌ | अन्यथा प्रयाजादीनामपि पुनरमुषटाना- पकेरिति प्राप्ते ्रुमः। न तावत्‌ पुरोडार्भा् खारक aa सोदकाभावात्‌, पूर्वे क्रपसङ्गसिद्धिष्ठ प्रथो मवचनमेव बाधते ग WER | अन्यथा प्रथाजादोनां परडाप्राङ्गलाभावेन प्रष- करखिद्धेरप्यवक्रवयलात्‌। wr प्रसङ्खवासेऽपि अज्यभागेा नस दति चत्‌। ग । ज्ाग्यभाभे प्रति बाथितावाः प्रसङ्गचिद्धरभा-

५४४ तत्तिरीयसंडिताभा्षी । [काण१।प्र,शअ०६०]

वात्‌। ततः प्रसिद्धाङ्कविषयप्रयो गां्रख्ेव बाधादबाधिते न प्र- यागवचर्नाछन श्राज्छभागावनष्टा्येते | यथा देवदत्ते यज्लदक्ते त यश्ञदन्ते यानमारूढे देवदत्तयानं निवर्व्यते न तु बस््राल- दारादि तदत्‌, दषमाश्णायस्य दतीयपादे चिन्तितं।

“प्रयाजेकाद शत्वादि .विद्ेषविधिभिर्ते |

warel सामिधेन्यादिविष्यन्ता नाख्यतास्छसे ॥

विचिष्टाङ्विधा नासे चादकस्ाप्रन्तितः।

लाघवाहुएमाचस्य विधेः साऽख्यतिरेषतः" ॥ इति। + अद्नीषेमो यपश्नावेकारशप्रयाजाः Fat: WATS wa, ्रथाजाः BAT: | यथा AAAI FETA दत्याघारमन्लः) दव्यादिभियतेषु पश्वादिषु आङूतेतिकन्तव्यता सामिबेन््रादिऽ नासि । कुतः । सद्धयामनग््राद् गर विधिश्च प्रायाजाघारा्ङ्गस्त प्रत्यत्तविधे सत्यपरिटेमेवाङ्गेन farcry पञश्चारा चादरकणा- परृन्तेरिति ws: ve पश्चादिविधिल्तावदितिकर्तव्यतामा- argfa i aa प्राताङ्गान्यतिदिश् वा तदाकाङ्खा पूतां fa- धास्यमानान्यक्गाम्त रा्छपदि श्वेति बिवक्षायां क्ुतैपकारतया प्राशटताक्गगतिदेश एव न्याखः aagrfacwa: प्राप्तप्रयाजाश्ः FATT गणमाजविभा लाघवं भवति। गृण्विण्िष्टाङ्गविधे a Trea खात्‌ AAT सङ्लान्रमन्तान्तराभ्यां पष्वयोाः सद्छा- मम्तयाबाघेऽपि प्रयाजाचारसामिधन्यारोतिकन्तंव्यता AAT वातिदेश्रादिति राद्धान्तः दत्रमाध्वायस्य सक्तमपार्‌ चिन्तितं,

agg: ere दविः किंवा wey दविर न्यता व

[areuineg mone] 8 «=—- Sardines | ४8४

चद्यश्चादरनया मैवमवदानष्यक्कतः॥ दति | अग्नोषे मीयं पद्मा ल्मतेत्यच SATE INTHE यक्त । क्तः । अग्रीषोमोयरेवतां प्रति द्श्यलेन पञ्रेखेदितलात्‌। ग fe weuragtia साकात्‌ पष्रएभंवतीति ara WA “इदयद्छाये ऽवद्यति, wa जि्ाथा अवद्यति, रय वरसाऽवद्यति, दाष्छाऽव- अति, yraarcaufa”’ दत्यादिना इदयाद्यक्गाना मवदानामि एय गाणायन्ते | अबदानशच्च इवि प्रयाजकः GAIT: परोाड- बरार रातं अवदीयमागल्ररर्थनात्‌। इविःश्रष्टख्य कर्मशिष्यु- त्पव्या Wass Ta Fa । पश्वाषटतिचेादनात्‌ त इदच्रा्मङ्ग- दारेण रेवतासम्नम्धादुपपद्यते तस्मात्‌ nay “fac: | ते- वान्वखिभ्तितं | | ""एकेनाङ्न weir यर्‌ कादग्रभिर्धजिः | wan यागघ्ंसिद्धर॑विषां भेदताऽखिकैः॥ एकाद बभिरन्येषां परिषदा भवेद्यतः ।' ष चिरोवा गत्वभावारशुतोक्रद्च सोचिता" ॥ इति । aeg wale fea सति जधायाने we: । तज्रानि- feefsatea येव Ravage चानः ate: ताव्रतेव यागस्य feg tras: पशः । चादितपश्वङ्गलं परिगणितेषु इदयारिष्वङ्गेु utefac: प्रष्डनिधु समानं | तता इदथादिवदंसादोनां रवि dzare द्ागमन्ररोश इधयमागलललवरविदरुखखापर्यवषानात्‌ warcqera इति faite: पचः । ददयादिभिरोकारप्रनिर- area: awa: | ga.) waet शसादीनां परिष्ञ्ा-

3 2

५०९ तेत्तिरीयसंडिताभाष्ये। [कार९।प्०३। अ ०९०]

तलात्‌। कुतः चोदकेन सर्व्वषामङ्गानामवदाने प्राते इदयादि- वाश्येनां सोदयः परिषद्यायन्ते। गमु परिसंख्यायां विधिः are जद्यात्‌ परार्थे. Hea प्राप्तश्च बाधेतेति रोषचथं प्रसव्येत । अखज्यतां माम सति हि गत्यन्तर तेषां crea । परिसंस्यायास्त ते जयः खरूपमिति शला न creat भजन्ते । किञ्च i दयानजि ataafraufa श्रताश्रुतानोति कंषाञ्िन्‌ मां सामा मपक्षल- मुच्यते । wag दविषो मांसस्य प्रति नियतः । तस्माद श्चतलोा- क्रिरंषादि परिसद्यां गमयति । एतद वाभिमेव्यांसादि प्रतिषेधः शत्या awa “नां ख्योारवद्यति न fata” इत्यादिना । तस्मा रेकादश्रभिरेव यांगः ae: | तत्रैवान्यजिन्िते। “"दज्याओेषै रगेषैवा ङ्गैः खिष्टकते ङतिः। आद्यः प्रहतिवच्ेवं पुवोरधलयुक्गिगेषतः”*# दति ।

पथा श्रूयते ङ्गः खिषटकतं यजतीति | तचेच्याथीनां इद- या्ेकादन्ाङ्गानां मध्ये येः कंचिच्यङ्रिज्यागेषभतेः fas- छद्धातव्यः । कुतः । प्रकतिविभ्र षेण otras लिष्टता wa- लात्‌ । warfa चादकन तथालादिति wre wa: | “दोष्णः प्यी ध्यादग्रये समवद्यति गस मध्यतः ओष्ठा जघनः" एति वाक्यशेषेण इदयादिग्य एकाद शगम्याऽन्यानि चोष्छङ्गानि fag- Ba समाश्नायन्ते। न च इदयादिव्वपि गदादीन्याख्रातागो- ति wewttd तदिभ्ेषख्य amarante दभनिंतलात्‌ “yd fret वा vagal सव्यं दौङभयप््चं दति ब्रोखिगंद- दतीयमिति gaatf, <fad: er: ear श्रोणिगदढतीय-

[का०१।प्र०द।अ ०६१] «=| Pardue) .. ५४७

fafa भाविष्टकृतानि"' इति । तस्मादनिञ्यागेषेश्टयङ्गैः खिष्टङ- glial अष्टमाध्यायस्य ania बिन्तितं। “QTTSING AAAI वा घमः पशा यतः। रेवैश्यमाचस्तसमान्ना दवि्जन्मादिषाम्बतः ॥ इति । ` शअद्रोषोमीयपनची श्रग्मीषामोयपरोडाश्स्य Wea: कायैः, कुतः दैवतेक्यादिति चेत्‌ । मेवं । सान्नाययं पोरत्यन्नं। पर्रुरपि पञ्चाङत्पचः अवफा्थमुखात्‌ | साल्नाय्यपश्चाः wait ‘fa: घा- म्बञ्च बलोय CEM । तस्मात्‌ VTATAS धमः कायेः। श्रव छन्दा गाख्ि। इति माधवोये वेद्‌ायप्रकाश्र छष्णयजः संडिताभाये प्रथम- काण्डे ठतीयप्रपाठटक दशमाऽमवाकः॥*॥

समद्रं गच्छ सखाहान्तरि षं गच्छ BUT देवर स- वितारं गच्छ खाहाऽहाराचे गच्छ खाडहा मिजावरणौ गच्छ ATCT ATH गच्छ ATCT यत्नं गच्छ साहा ARTE. सि गच्छ TET UATE गच्छ स्वाहा नभ दिव्य TS -खाहाऽभिं TAAL गच्छ्‌ स्वाहाऽद्ार्वोषधीभ्यो मने मे हार्दिं यच्छ तनु त्वचं पुरं नघ्तारमशीय शुग॑- सि तमभिशच येऽस्मान्‌ Vf यश्व वयं दिष्य धान धामा राजन्ते वरुण ने मुच्च यदापो WHat व- ङखेति शपामहे तता वरुण नो सुश्च ॥ १ ॥

322

ec तेत्तिरीवधंडितामाय्ये। [का०१।०३।अ ०१९]

असि ufeinfire ॥ ११ ॥ दति तेत्तितीयसंहितायां प्रथमकाण्ड तृतीयध्रपा- SH रकाद शऽमुवाकः ॥ ° ॥

दशमेऽभवाकं वसाहामे afar: | एकादशे गदकाण्डेन उप- धरटलंन्ञका War उच्यन्ते। कर्प: “-शअद्रौभारोपयजानङ्गारा- नाहरति erate उपयज उपयजति भामिभानिरूढयग्दवन्पे, surat वेदि श्राणा गदकाण्डमेकादक्नधा feria feat अ सभ्मिन्द कपया वतंयक्लनुया जानां वषट्ते wea एकेकं गद काण्डं प्रति प्रख्याता wea जुहाति समुद्रं गच्छ TRA: प्रति way wafe sar, agers, दति afefe ad fa- ण्य, मणे मे wife we तणुं इति जपति” इति । मग्धा- कयेवमाखाताः “Tag गच्छं खादाकरिकं गच्छं Gre Tax सवितार गच्छ खाहाऽराराचे गच्छ BET मिजोावरूणेा गच्छ QV सामं गच्छ खारा ay we arer sayfa गच्छ खारा wrargfua गच्छ साहा wat feat गच्छ खा- ₹द्भास्योषधीभ्या मने मे रादि यच्छ तनुं ae TY गत्ारम- लीय," cfr हे हविः समुद्रादि्गाभकान्‌ देवान्‌ गच्छ | डरेप लामपृकार्यैषधिसिष्यथे वर्दिंषि frarfed 1 wee भवो दाद we: सेऽख्यासोति wit हे समुद्रादिरेवतासमुद मे wife WHAM ममः प्रयच्छ । SHAT तनुं उत्तमजातियुक्ं ATT वचं काज्तिमद्रुपं तथा गुणवन्तं पुत्रै तत्‌ पाचश्चाभोय प्रा्ुयां।

[का०्२।प्र०।व्ध०१९] «= - Fardwane |. wee

` उपथलेा fart “age वे प्रजापतिः wear अद्यत ता उप. चद्धि रोवाऽङणत थदुपथज ङपयजति मरना रव तचजमानः wan” (सं०्का०।४प्र०।९अ०) tia ग्यातिष्टामयश्चख्य efeerarasfa arora area STATA अभूवाजसमीप दश्यते श्त्धुपयजः | WET: पाञ्चाव्यभागं इव्यलेग fara ''अचभाधारवद्यजन्ति जचनाद्धाद्धि प्रलाः प्रजायन्ते" (wo द्का०।४प्र०।९अ०) tia चधा विभक्रेमुदकाष्डे rears fart “afanat ऽवद्यति ख विमता fe प्रजाः प्रजायन्ते", (qo CHT ONM OU Bo) इति । निगंमभकाे गिगक संकरात्‌ सवृखात्‌ feexre प्रजा saree कमेक दिनानां भागानां साद्य वारयति ““जअघभ्िन्द जवद्यति प्राणानामसम्मेदाथयः” (सं ° (का ०। प्र ०।९अग०) दूति | WIAs प्रयमनेा ऽवदाय TATA canes विपयासं निषेधति “न पयावक्तं यति यत्‌ पयंवन्तंये- दुदाव: प्रजाय्ाङकः WA”? (Wo ईका०।४प्र०।९अ०) दूति, उदावर्तो रोागविद्धेवः। खमद्रादिमन््राणां atat मजेत्य- वपया गं विवशः षमुद्र जलस्य ta: साम्बमभिगरव्याच “स- मुद्रः गच्छं सख्ादेत्याह ta एव तद्धाति (Ho are ४प्र०।९अ०) tfai अग्लरि्स््माऽवकाश्रप्रदानेन छपयामं atufa “quafte गच्छ स्ारेत्याहाऽन्तरिशेशेवाख्मे प्रजाः अजनयनयन्तरि च, WT प्रजाः प्रजायन्ते" (चं०६का०।१अ्र। १अ०) इति मेरकलवेन सवितुङ्पयाग cary “Tay घवि- तारं मच्छ खारेत्धाड सविषप्र्धत UG प्रजाः प्रजनवति?"

wes तेनिरीयसंहिताभाव्ये। [का०१।्०९।अ ०९९]

(स०्दका०।१ग्र०।९अ०) इति। उत्यभ्तिकाखलेनाहाराचा-~ पयागमार “WATTS. गच्छ खादेत्याडहाऽराराजाभ्यामेवाखम प्रजाः ` प्रजनयत्यदाराजे इन्‌ प्रजाः WATT”? (Fo dato इप्र०।९शअ०) दति | प्राशापागप्रदतेनम faaraquareqar- गमा “मिजावरूणा गच्छं स्ारेत्यार प्रजास्व प्रजातासु प्राणापाना दधाति” (संण्दैका०।ण्प्र०।१अ०) इति । रेव- तालेन शामापयागमाद “सामं गच्छ सवारता rar fe रेवतया प्रजाः” (संन्दका०।ण्प्र०।१अ०) Thai म्रजापते- AMAIA, यश्ञस्यापयागमाह “Ay गच्छं खाेत्याइ प्रजा एव यज्नियाः करोति” (eo gatos yon We) इति । पश्एुप्ररल्ेन कन्दसामुपयागमार “छन्दासि गच्छ -ख्वारेत्या पश्वा वे छन्दासि THAT SARA” (सं ० ६ का ०। धप्र०।१अ०) fai धारणाय ावाएयियारूपयागमाडइ न््यावाषटयिवी गच्छ सखार्त्याह प्रजा एव प्रजाता Ury- यिवीग्वामुभयतः परिग्टाति (खं०्श्का०।९प्र०।९अ०) इति। ठृष्टिप्रदानेन मभस उपयागमाड "नमा fra गच्छ्‌ खारेत्याहइ NIG एव प्रजाताभ्छा afe faaesfa’”’ (संभ ६का०।४म०।९अ०) इति| प्रतिष्ठाप्रदानेन वेश्वानरस्वापयाग- ary “nf वेश्वागर गच्छ GLAS प्रजा wa प्रजाता wat अविष्टापयति'" (सं०६का०।४प्र०।९अ०) इति | अ्द्धास््ोष- wha इति मन्व उपचितः । मने मे Urfe यच्छेति प्रायथनाखाः भ्रसङ्गमाहइ प्राानां वा एषाऽवद्यति वोाऽवद्यति ae मना

[का०र।प्र,१।अ०१९] . बेदाप्रकषादे।. . . | ५४९

मे हारि यच्छेत्याह प्राणानेव ययाखानमुपङ यते"? (सं° ६ का०। ४प्र०।१६अ०) इति we प्राणाधारव्येन तदवदाने सति स्छागथष्टाः प्राणाः पुममंन््ेण auras स्थापिता भवन्ति । TA GIT यूपं स्पयेने दभत्याऽवेो च्छ WHI Wee च सन्धा इद यगृखम्‌दाखयति, श्टुगसि तमभि च योऽस्मान्‌ टे्टिः चञ्च वयं दिन, इदययाऽद्धिमाजंयन्ते, धा धाता राजन्निता वर्णना we यदापो श्र्चिया वर्णेति पामे तता वर्ण at सुश्च" दति हे इदयगूल लं Kafe शाकरूपमसि war देष्टारं सेव्यञ्चाभिप्राय शोचय) ₹े वरूण त्वमितः war ara: AUNCAV SAAT ANIA WHIT मोचय |. HATA हे afnar ₹े वरूण. इत्येवं वयं तदा AZT BATH दटपराछ्य- निषटनिवारशाथं देवं at woTa’ बाधामरे। मरतां wed नामय्हणमेव तावन्महाद्रोहः | तथा च श्रूयते “यो वै वसी- यासं यथानाममुपचरति। genta वै ख तस्मै कामयते" इति । न केवलम mane किन्वस्मदपेकिततत्तत्कार्णसा- धनप्रयासश्च तेनाभयेन जन्यं यत्‌ पापमस्ति. ₹े वरुण ततः पापात्‌ अस्मान्‌ मोचय । मग््ावेतावुपेकितो । शुखाद्धासनं विधन्ते “ata णस्य उदयः श्एग्टच्छति खा इदयगल- मभिसमेति यत्‌ एचिव्या६ इरयष्एूखमृदासयेत्‌ एथिवी WGN: NIGGA WRT च सन्धावदास- यद्युभयस्त amg” (संण्दैका०।१प्र०।९अ०) fai उदा- समकाले ध्यानं faust ““यद्दि्यात्‌ तं ध्यायेच्छ चेवेनम्प॑यति'"

wae तेत्तिरीयस्तडिताभाव्ये। [का०६।६ ०३।अ ०१९२]

(सं° ६का०।४९१्र०।९अ०) th: अष विनिधोमषङ्गरः। “TAL गुर काण्डस्य हमा WTS TST Qi arfe मना जणः इएक्पन्धावाद्रश्टष्कयोः ॥ Wat we wre भवेत्‌ पञ्चदन्रादिताः"॥ दति । अज मीर्मासा कन्दसीभगस्तः। इति माधवोये वेडार्थप्रकाभ्रे छष्डयजःसंडिताभाथे प्रयम- BTS 2तोयप्रपाठक एकादभाऽनु वाकः ॥ * ॥

इविष्मतीरिमा आपे इविष्मान्‌ देषो अध्वरा हविष्या आविवासति इविष्ार अस Be: | अभे वाप॑शण्हस्य सदसि सादयामि सन्नाय॑सुजिनी सने मा धनेन्द्राप्रियोभागधेयींः w भिचावरखुणयेाभाग- dat: ख्य विशरषां देवानां भागधेयीः ख यत्ते जात ॥१।

इवि्तीखतुख्ि <त्‌ ॥ १२॥।

इति तन्िरौयसंहितायां प्रथमकाण्डे तृतीयप्रषा- SH दादशाऽनुवाकः ॥ ° ॥

URC SAAR गदकाष्डरोामे वितः | एतावता wt Wray: Cae 1 अरय सेोन्नाभिषषेपयक्रर्नां वसतीवरो- सं्चकानां अपामृपादार्ब creworare ऽभिधीयते । ave: “ay a बीडितः gare याचति, तमादायान्नरेण चाला-

[का०।प्०द।अ०१२] वेदार्चप्कषारे | ५५१

खात्करावदङ्पनिष्करम्य यज्रापसदेति, गाकमावरन्तोरत्येति, न wracret गटडाति, प्रतीपं तिष्ठन्‌ ग्टशाति, कायाय चातप- तख सन्धा गहाति,विभ्मतोरिमा war Ufawian देवा अध्वरो इविभ्रा५ आविवासति efawy we ga.” cf वीडिता दृढः | LAT VATU वख्तोवरोसंन्ञका अपः खसंख्कारेष शमेन vfawan भवन्तु । देव CRG इविद्नागस्दु। श्रध्वरो यागेऽपि दविभ्नान्‌ आविवासति समन्तादिग्रषेख प्रवता , वसतोवरीणां प्रकाशकल्ेन garsfa इविश्रानस्तु। निधीयते “देवा वे away व्यभजन्त ततो यदत्थभिग्यत तदब्रुवन्‌ वसतु म न इदमिति तदबतोवरौणां वखतीवरिलं afar प्रा तनं समजक्तुवम्‌ ATT प्राचेश्रयम्‌ ता वसतोवरोरभवम्‌ वखती- वरोर्हाति att वै वसतीवरीर्यश्चमेवारण्च हील पवसतिः" (सं०६का०।४प्र०।२अ०) Cia प्रा कद्‌ाचिर्‌ रवा श्राग्नी- प्रमण्डपे fear यश्च्ाखां wen इदः भम ce ममेत्येवं व्यभजन्त । ततः सरैः खसलभागेषु विभक्रेषु चदवचिष्टं तद्‌- fom परस्यरं ्रन्रवम्‌ टदमवश्िष्टं इदानीं साधारण्ेनास्राक- मेव तिष्ठतु प्रातविंभागं करिग्याम इति । चस्मादसलिति देवै- ` क्रं तस्मात्‌ तरस्यां्रस्य दवेक्रियागात्‌ वसतोवरौीतिमामसमन्पश्ं। वसत्ित्यकया उर्वरितं यत Saud तदत्य आपो वखतीवयंः। ततः मातःकाले पुनः समागत्य afaaafas विभागं कठं नाज वम्‌ तस्याख्पतवेन बना मप्ीप्नलात्‌। TA साधारणख्यैकग श-

हीत्‌ मन्रक्यलात्‌ wy तत्‌ परित्यक्वमः । ताञ्चापों qadtaar 4a

४५४ तैसिसीयसंह्िताभाष्ये। [कार१।प्०९।अ०१२]

भवन तमे यरज्ञान्नलात्‌ वसतीवरो रुशोयात्‌ । तद्भशणेन यन्ञमे- चोपक्रम्य दृढं धारयित्वा तत्समीपे वमति। तस्य गणस खयास्त- मयात्‌ ware व्यतिरेकमुखेन विधत्ते “यस्याऽग्होता ्रभि- fear चेदमारभेाऽखय ay are यश्च विच्छिद्यात्‌""(सं०६का०। ४प्र०।२अ०) tial अग्रता एता shaw निघा चद्स- मियात्‌ तदा wales यज्ञाऽनपक्ान्ता भवेत्‌ । ततः परे ध्॒रनष्ठिताऽपि विच्छिन्न ua wa) कथशिद समये सति तदा त्रतोकारं faun “anfaar वा गृोयद््रष्यं वा ऽवधाय स ब्राक्राएामेव गह्ातियावा ब्राह्मणा Tari aw g- मथागां शृङ्णोयात्‌ स शृोतवसतीवरीकः'” (खं ६का०।४्र । ewe) दति, BRET द्यातिताः इत्याद्यः Ve: । इमम हिरण्य maura तत्‌ खिता इति दितीयः we: सामयाजि Ze g- वगता इति ठतीयः पकः । उक्रमेव विधिमनुद्य प्रभ्र॑सति “"वसतीवरी खष्टाति पशवे वै वसतीवरीः पथूनेवारभ्य रो लो पवसति” (सं०६का०)४प्र०।२अ०) cia पश्ररप्रा्िशतु- तया wa । गरणकाले प्रवादाभिमुख्यं विधत्ते `यद्‌ खीपं ` तिष्ठन खहोया-रमागका We पशव स्यः प्रतोपं तिष्ठन्‌ द्राति प्रतिरुध्यैवासम पष्ून्‌ ग्टङाति' (सं०दका०।४्र०। ew) दति । प्रवाहा ard aaa wets तदप- Cra watt निमोगका विनञ्चराः प्रतिरुध्य विनाशं निवावं। भ्रवाहगतादकं विधत्ते “THT ठचमदन्त्तार ऽपार ऽग्यियत avai यक्ध्यं afmax सरेवमासौत्‌ तदव्यमुच्यत ता वद

[का०१।०३।अ ०६२] वेदायंप्रकाे। ५५५

म्तोरभवन्‌ वदन्तीनां weifa at एव मेष्या यञ्जियाः सुदेवा अआपस्तामामेव weifa’ (सं०्६का०४्प्रर्र्कर) Ufa प्रवा ेष्वत्यन्तसमीपस्थं जलं व्यतिरेकमुखेन faze “araar- वषम्तोरतोयाद्दग्नमावडन्नीरतोयाद्श्नमतिमन्येतः' (संर ६का०।४प्र०।२अ०) Cia waar ्ज्तिकतमाः। अतिमन्येत अवजानोयात्‌ | वदक्तोष्वपि AAG या इदव्तिन्यः खावरा BIG: ae azratfefeararat aye निषेधतिम्मयखा- वराणां waa वर्णड्डहीता वे खावरा यत्‌ खावराणां WEVA वरूणेनास्य यज्ञं यायेत्‌,” (Ho Ble BAe Nye) दति। wat agua arama: सन्धिदेशं विधन्ते “az fear भवल्यपा राजिः प्रविशति तस्मात्‌ arat war fear TTA TAM भवत्यपोऽशः प्रविशति aarext आपा aA ZEH SIA Waray wal गशा्यहाराजयारेवाद्मी aw auifa” (सं०६का०।४प्र०।२अ०) इति। weUer ada तदानीम राजिः afar तच जखवरण॑ख्य gas राजि- qty छष्णस्य च मेषखनादोषन्तासा इवापो fea Faw) यथा TEU WH तालं तदत्‌ । यदातु रातिः Wawa तदा- MAY: WE प्रविश्रति। तज श्रटुक्तरष्णवण्योभेलनादापा राजा UIA श्रतिन्धेता दृष्तन्ते तस्नादषंदये पेते Bagg ृशोयात्‌। aufarquy मन्तगतरविश्मच्छनब्देन Ufa: सम्पाद्‌ कलं faa- faafaenre “विभ्नतीरिमा ara care इविष्क्ृतानामेक

गह्णाति" (सं०६का०)४प्ररअ०) Cf) इययेन्रब्देनापां प्रका- + ^ 2

५५९ तैन्तिरीयसंडिताभाष्ये। [का०९।प्.द।अ०२२]

ननोापेतल्वं faafeafaare ““इविश्रार श्रष्ठ खयं Care asz- क्राणामेव wetfa” (सं*६का०।१्प्र०।२अ०) tf) मन््रग- तस्य छन्दस उपयागमाह “श्रमुषटुभा zerfa वाग्‌ वा श्रनु- षटम्बाचवेनाः स्म्वया Teri’ (so gators weg we) दूति। करूपः “श्रव पल्लग्टशरः सदसि सादयामोत्यपरेण werg- शीयसुपसादयति, सुखाय set: Gi मा wefa, wy वसतीवरीणां सारनेषु यजमाना जपति जिन्रायां वसतीवरीः परि दरव्य करव चासोने यजमाने पन्याञ्च नादीकितमभिपरि- इरेत्‌ सर्थेऽमे अत्याधायापरेण प्राजिहितं परिक्रम्य पूर्वया दारोापनिहत्य दकिणेन वेदिं गला दङिणेन माजाणोयं धि- feed परोत्य दशिणस्रामृन्तरवेदिभ्राष्छार सादयति, टद्रा- प्रीयोभ गेयो च्छेति, दकिणेरसे अ्रत्याधाय यथेतं गला पृम्वैया दारोपनिरत्योश्रेण वेदि गवेात्तरेणाग्मीप्रीयं धिष्णियं परीत्य लरस्ामुशरवेदि्रे ष्याः खादयति, मित्रावरुण्या- भ गेयो Via, सव्ये से अ्रत्याचाय aad गलाऽपरणाग्रीभीयं भिष्णियमुपसादयति, विशेषं देवानां भागधेयो सेति, यश्च जाग्टतेति सला अभिमन््यतेः दति । पाठस्तु “श्ग्नेवे पन्न ग्रस्य सदसि सादयामि ger gfe: ge मा धन्तेद्धा- धियाभागसेयो ख भिजावरूणयाभं गसेयी ख faget देवानां मागसेयी ख यन्न जाग्टतःःद्ति। दे वखतोवय युद्मान्‌ अविन- रण्रष्य भ्राखामृखोयस्ताप्नेः we समीपखाने खापयामि। रे आपः gare सव्वप्राणिसुखाय van: grat: खय-

[का०२।प०३चअ.१द] «= - FATT UAT | ५५७

मपि geaar युयं मां यजमानं aa सुखे wa ग्यापयत | ययं यच्छमाणानामिद्द्रादिदेवानां मागरूपा ख । तस्माद्यज्ञे आाग्टत रशा निवारणाय सावधाना भवत) WHS: सुन्रायेति दै मन्त्ावपेकिते । दविभश्रतोरिव्यारभ्य we: पादेषु या चतुः संख्या या च भ्ालामखीयान्रवेद्याग्रीप्ीयखानवय- विष्टा सादनसह्या तदुभयं we प्रशंसति “चतुष्यदयक्ता aefa जिः सादयति सप्त सम्पद्यन्ते खक्तपदा शकर पश्वः BHU पष्रुनेवावर्न्धे'' (सं*६का०।४प्र०।२अ०) ThA | शा- खामखोयेत्तरवेधाः सादनं विघन्ते “wat वे लोकाय are- पत्य आधीयते saw ्राहावनोयो aged उपसादयेद

सिन्‌ Gta पद्रमान्द्यार्‌ यदादवनीये ऽमुभ्मिन्‌ लाके पण्ु- मान्खादुभयोरूपसादरयल्युभयोरेवेनं लोकयोः WIAA क- रातिः" (सं०६का०४प्र०।२अ०) टति। Baas खचकर यत्‌ परिभ्रमणं तदिधन्ते “ada: परिररति `रच्सामपरल्यैः" (सं०६का०देप्र०।२शअर०) इति मन््रदतुषटयस्पष्टार्थतां दर्भ यति “दृद्राग्रियोभागधेयी Gare यथायज॒रेवेतत्‌” (मं दका०।११्र०।२अ०) दूति fara “श्राद्मीप्र उपवासयत्येतदेः यश्चस्यापराजितं wenn यदेव यश्ञस्याऽपरा जितं तदैवेना उपवायति" (संदैका०।४प्र*।र्‌अ०) tir तदेव तस्िन्तेव ufafed वहन्तीनां ग्टह्ातीति तदेव प्रशंसति “यतः ख्व une विततस्छ म क्रियते तदनु any रल्ारख्छवचरन्ति य- ददन्तोनां Ves क्रियमाणमेव तर्‌ यज्ञस्य wa रचसामन-

१५५८ तेन्तिसे यसंडिताभाव्ये। [का०१।प्.द.अ-२३]

न्ववददारायि' (संन्दका०।४प्र०्९्अ०) टति। विततस्य fa- MII wy यता acy faa a क्रियते तदेव faz- मनु प्रविश्छ रकांस्छवदरग्ति श्रपकुव्येन्ति वष्न्तोग्रहणेन acy क्रियमाणमेव wa तेते भवति । अप्मीभं मादितानां दतोयसव- नगताभिषवपर्यन्तं चारणं faze “a दता team ठतो- सवनात्‌ परिभेरे UWE सन्तत्यै” (सं*दका०।४प्र०।२अ०) vfai रता ait म छवगमयन्ति किन्त परिग्ेरो अवति- हन्ते खापयेदित्यथेः। अच विगियोगसु्कुहः | “efaderfa वसतीवरोरमरेस्ह सादयेत्‌ भालामृखोयतः पात्‌ सुखा Gel® जपेत्‌ पुनः ॥ इद्रभिचदयादेदि श्राष्छारा सादयेत्‌ क्रमात्‌, faa wits धिष््यस्य पञादाखादयेत्‌ पनः ॥ यज्ञेति AMAA मलाः THAT इृडादिता"॥ cha अच मौमाखा नास्ति। अथ च्छन्दः दविन्नतौत्यनमुषुप्‌। दति माधवीये वेदायप्रकाञ्ठे रष्णयजःसंदिताभाये प्रथम- काण्डे द्रतोयप्रपाटक इादथाऽनवाकः॥ FU

हृदे त्वा मनसे त्वा दिवे त्वा ana त्वाद्खमिम- wat afy दिवि देवेषु हषा यच्छ सोमराजन्नेद्यवं- राह मा भेम सं विंक्धा मा त्वा दिरसिषं pn

* eal शति का |

[का०२।प्र०्द।अ०१३६] वेदाथंप्रकाङ्े। ५५९

Way पृजारबामुपावरोइन्तु UTAH: समिधा- wa मे खख्ठन्वापेा धिषणा देवीः। खात ग्रावाणो विदत्‌ ॥ १ ।

यत्तः BUG देवः संवितार्वं मे। देवरापो्पा- ज्रपा्य ऊम्मिविष्य इन्दरियावान्मदिन्तमस्तं देवेभ्यो देवचाधत्त शकः शुक्रपेभ्यो येषां भागस्य सखाहाका- षिरस्यपापां मुभ समद्रस्य वेत्था Wars यम॑ग्ने Tea मावे वाजेषु MAT | सयन्ताश्श्चतीरिषः PRI नु areca । इति तैत्तिरोयसंडितायां प्रथमकाण्डे ठ तीयप्रपा- SR चयाद शाऽनुवाकः ॥ * ॥

इादज्नऽनुवाकं सामाभिषवाथानां वखतोवरोणां ग्रदण- मुकं । श्रभिषेातव्यख् Vara WHITE TAT दस््यादशे ऽमु- वाके ऽभिधीयते । अथ महारात बुध्वा सामपाब्र्यासाद्य माममवरोयेत्‌। कश्यः ““श्रथेतच्मफलकयोः प्राचीनयोव- मुत्तरखामाप्तणाति, यज्ञप्रतितिष्ठेति वा aut वा तसन्‌ aware ग्राव wat दकिणस्य हविधामखान्तरेषे सामः

राजानमपावडरति, इदे ला मगसे लेति erat” cha मन्त aaararat “ez at aaa at fea at दयाय वाष्नमिम-

५९० तेत्तिरीयसंडिताभाव्ये। [का०१।०१।अ ०१३

मध्वरं afy दिवि देवेषु हारा यच्छ Gracia ware मा भेमा संविक्था मा ला fexfad प्रजास्ल म॒पावरेाह ्रजा- स्वागुपावरोरन्तु” । Fata लां we इदयवद्भो मनयेभ्या मनसे ममखिभ्यः fama fea द्युखाकवासिभ्यो विशचेषतः a- wre चापावदरामि। afaa wend अध्वरः विनाज्ञररितं Se Tas समाप्तं धि कुर । दिविखेषु देवेषु Irn we दीयान्याहानानि स्ताजङूपाणि यच्छ अवस्थापय। रे साम राजन्नेहि अ्रभिषवस्थामे समागच्छ | WHSTTATTC! मा AM: | मा च संविक्था; afer.) away at मा ईिंखिषं। अतसं देवलके गला TN: प्रजाः उपावरोह प्राभरुहि प्रजा लामु- पावरोाइन्त्‌ प्राञ्रुवग्तु | wa उपावष्रोदिति विधिं लयम्‌ इद यादिशब्दानां etree द॑यति ब्रह्मवादिना वदन्ति सत्वा Waa: WE यः शेमसुपावहरग्स््वाम्यो देवताभ्य उपावहरेदिति इदे Aare मनुखेभ्य Wade करोति मनसे aare faew एवेतेन करोति दिवे ar gaara aare ठेवेभ्य एवैतेन करोलत्येतावतीर्वे Zaarena wary ear उपावहरति ”(सं०्ईका०।०१प्र८। शश्र०) टति। ar ye तेति मम्हेण सर््वदेवतार्थमपावदतं जानाति @ wa मृख्याऽष्व्थरिति ` ब्रह्मवादिनामुक्रिः खोमराजल्िति मन्त्र उपेकितः । विधन्त “परा वाचः प्रवदितोः प्रातरगुवाकमपाकरोाति यावल्यैव वाक्‌ तामवरुन्धे" (सं्दका०।ण््र०।श्अ०) इति crear निद्रां BIA ATA उषःकाले प्रबध्य परस्परं वाक्‌ प्रवचनं कुवन्ति

[ा०२।प्०३।अ ०१३६] वेदाथप्रकषानने। ४६९१

पिणः wet शुर्वन्ति तद्धि वाचः wage प्रातःकाखात्‌ of डाजाऽनुवक्रव्यद्छक्यमृरः प्रातरनुवाक: | खपाकरणं ATH VT- तारं प्रति प्ैषोक्रिः। अच खजं “पुरा वाचः पुरावा वयोभ्यः प्रा- तथोवभ्यो देवेभ्य ऽनुन्रुहीति इति । प्रवदितोः प्रवदनात्‌। प्रा- तरनुवाकस्य warad विधन्ते “mars ऽभिव्याररति यन्नो वाज्रापा यञ्चमेवाभिवाचं fawnfa” (सं०६का०।४प्र०। दअ) इति। अपाऽभिलच्छ तत्मतिपादिकाण्टवमये प्रथमं व्याररेत्‌। आपा रेवतीः ख यथा हि वख दृत्टेताग्टचमिल्य्थः । तत ऊध्वं क्रव्या wea विधन्ते “aatfe कन्द्‌श्स्यन्वार पश्वो वै कन्द्‌ाश्सि पष्नेवावर्न्धे"ः (सं०्दका०।देप्र०।२अ०) ThA अज AMBIT WIT: ग्रन्यबाङस्यभयादङ्ग चत्रा- We Weare माचादाहियन्ते | प्रातरमवाकख्य VATA पठ- Waray कामनाभेरेन विकल्वितां विधन्त “arafaat तेज- सकामस्य परिदध्याचिष्टुभेदधिय कामस जगत्या पष्टुकाम- ष्टानष्ुभा प्रतिष्टाकामख WRIT यन्नकामस्य विराजाक्ल का- मस्य” (सं०६का०।९प्र०देअ०) दति। परिदध्यात्‌ समाप- येत्‌ । कश्यः ““यचाजिजामात्यन्डदुषार्ब्रत्पद्टुरिति तत्‌ प्रच Tar जहाति, worafy: समिधा wa मदति" दति! रष दुषा Laat प्रातरनुवाकस्य परिधानौयातां हाजा पयमानां यदाध्व्युजामाति तदा AKITA! मन््रस्ेवमाश्नायते “श्रणा- afa: समिधा wa मे एटणन्छापेा धिषणा दवीः | श्रणेत यावा विदुषेाऽनु यश्च श्टणातु देवः खविता वं मे" 4B

५९९ ते्तिरीयसंहिताभाव्ये। [का ०१।प्०३।् ०९द्‌]

दति । शम्यगिध्यते अनया श्राच्याङत्येति समिधाडतिः । तया afagisfa: मे wa मदीयमाह्कानं ष्टणातु । दे रापः ग्रहोव्यमाणा यूयमपि qua ate: । धिषणा विद्यो- पेताः। देव्या देवताखूपाञ्च। डे ara: अभिषवार्थमिरा- पस्िता युयं विदुषा मु facta एव सन्ता ay प्रणत | सविता देवा atlases श्टणातु | अन्यादिञ्रवणप्रयोाज- ame “urafq: समिधादवं म care सविदप्रत एव देवताभ्यो निवेद्यापोाऽच्छेति? (सं०द६का०।१्र०।२अ०) इति। एकधनसंन्नकाः पन्नेननोसं HATS ST BAA, श्रता wT देवताभ्यो विन्नाप्य ता wa: प्रा गच्छति। त्रैषमन्तरमुत्पा- दयति “ag ta हातरित्यादेषितः fe कचं क्रियते" (zo ६का०।४प्र०।श्अ०) Tia ईह हेतः ्रानेतव्या wa view प्र देवच्रा ब्रह्मणे गातुरेलित्यादिका we: दव्य पटेत्यर्थः। arasfa दवितमभीोष्टं कमम सम्यक्‌ क्रियते। मरषान्तरमत्पादय- ति “"सैचावरुणस्य चमसाष्वर्यवाद्रवेत्या्‌ fasraear वा gut नेतार ताभ्यामेवेना श्रच्छैति'ः (सं०ईका०।४प्र०।दश्र०) दति । दमसिनाग्टल्ििजां परिचारकाखमसाध्वर्यवः। तच aa aquata चछलिजे यञ्चमसाध्वय सतं सम्बाध्या गच्छति ब्रुयात्‌ । तदनेन प्रेषेणेाद कप्रवन्तंकमिचावरुणएदेवताद्रयेन Veaat WTI: we, गच्छति। कल्पः “श्रपरं wae war बर्हिरा- दाय संप्रेषमाह “aq tay हेातर्मैचावरणस्य चमसाष्वयवाद्र-

[ा०६।प्०३।अ ०१३६] वेदा्थंप्रकाश्। Ugh

वैकधनिन एतं नेष्टः पनलीमदागयाग्री द्धा ठ चमसेन* वखतोव- रोभिख्च ware प्रतयुपलम्बखेति यथा did ते कुवन्ति, य- जापस्तद्यन्यथाण््र बहिः प्रास्याभिजुहेति, देवीराप अपानपा sfaefaa ददङ्ियावा्मदिम्तमस्तं Saat रेवा Wa WHY शरटक्पेभ्था येषां भागस्व खा हा "दति । न WATT HA गृढ- तया feast तदुदकं न विनान्रयतीति नपात्‌ श्रपान्पा- दिति वद्किविश्रेषस्य संज्ञा । हे wit देव्यो, डे az यंय sfddudtagd देवजा देवेषु ww खापयत । किमे । देवेभ्यः Tard, warfag वागदिभ्व Vata: | eee wis: विचयः हविषे सामरूपाय fea: इद्धियावान्‌ प्रीतः सन्निद्रियददड्धि- कारौ । मदिन्तमः पौयमानोऽत्यन्तषंकारी | कीदृशं तं। शत्र Ciftaat । कीदृशेभ्यो देवेभ्यः । Gat युयं भागग्ता ख तेभ्यः Wary: Wats: Cay BMY wary) ग्रडोग्यमा- warait मूष्यलेग दविदसम्पादमेन द दयमाङ्तिरपयुज्यत Care “"देवोरापा श्रपान्नपादित्यादाङत्यैवेना निष्क्रीय ग waar ₹इविष्क्तानामेवाभिधुतानां zetia” (संर &का०। ४ प्र०।दश्र") tf कल्यः '"कार्षिरसोति दर्भैराङतिमपश्चा- ` ata कारषिंरखपार्पां स्टभरमिति मन्तपाठटः। ₹ेश्राज्य लं ay ङतं सत्‌ afd: कर्षणीयमनपेतव्यमसि wot भं वुद्धा-

* प्रीमुदानयोत्ेतहढ चमसेन इति de | 4 8 2

१९६ तेत्तिोवसंश्ितामाय्ये। [का०र।प्०३।अ ०९]

पललिताजिष्टूपं त्वामपनयामि । "एतम दभ्रंयति “का- षिंरसील्याह शमखमेवाखामपज्ावयतिःः (doe ately qe) ewe) इति । wae मलि्नांशं | कल्पः “समद्रस्य afer उन्नय दत्यभिङतामां मेचावरणचमभेन werfa” दति। z अपः समद्रवदयुश्राकं WTA पव शवेखतीवरीग्टेहोलाति पनरिदानोमृन्नयामि। श्रषितिं विश्रदयति “खमद्रख वा- चिव्या Gay इत्याह तस्मादद्यमामाः पीयमानाः wrart म चीयन्ते (सखं०६का०।४प्र०।दअ्र०) इति । यथा चमसेन जलं avila तथा चिभिः कु्ैरेकधना गज्ञोयात्‌ waste aga । तथा च छनं “Mawar शाति, Taxa at Wary गृष्ामोति वा aut वा ऽथ पल्लेजनीगटातिः' इति । fara “fa awe werd यज्ञा वसतोवरोर्ठटबम- aq मैचावरुणचमसश्च euN वसतीवरोग्यानयति awe सयोानित्वायाया खादवेना ata: प्रजनयति" (doaator ४प्र०।३अ०) दति। उन्तरवेदेनिष्यारकतया चालला यन्न याजिः। देवविभक्रयज्ञावशषलादसतोवरोणां awa । ara- यति व्याप्ता ्रधिकाः करोाति। amare: इब दशितः “era- मसे वसतो वरोभ्या भिषिच्योपरि ware eieqawey” aat- वरुणचमसञ्च BUR वसतोवरोव्धानयति, समन्यायन्तील्य- भिन्नाय राट चमसात्‌ मैजावरुण चमस ्रानयति, मेत्रावरुणच-

* मलापलख्ितानिररूपमिति शाध पाठ We |

[ere mega] बेदाथप्रकाशे। १९४

मवाद्धाढरचमसे'" इति । पभ्रम्ोष्तरमन्त्रावत्यादयति ““श्रष्व- वयौऽवेरपा २ दग्याहातेमनंगमुरतेमाः wale वाते acre” (संर ६का०।४प्र०।दअर०) दति। जतिः waren) रे wager अपः fa अवेः लब्धवानसि सोऽयं दातः wa | उतेममंनम्‌- रिद्यष्व्थारुन्तरमन्तः सलमथवानस्मोत्धेतावदरेव म भवति उत अपितु दताः Wee: उपसम्प्रान्नाः दू रवन्तिंलेऽपि खलमात्रेण लाभो भवति तदुपसम्प्ाभिलाभादतिरिश्यते। उतेमा इति- MR AMA व्याख्यानं हे Ela: म कवलं Aqyaaray विश्वसिहि किज्छिमाः पुरोावन्तिगौः पश्डेत्येवमेव ख्वमन््ेणा- ध्व रत Laer, ““च्रध्व्ये ऽवेरपारे इतिद्धाता wear प्रच्छ त्यु तेमनस्रमुरिति प्रल्युक्रा प्रचरशोयशेषात्‌ क्रतुकरणं जुहाति यमग्ने ve मल्धंभिति" दूति । पाठस्तु यमग्ने wag मर््यमावे वाजेषु यश्जुनाः । सयन्ता waite: | ₹े WH यं Aa एक्‌ सङ्गमेषु आवः tafe किञ्च asaafafad यं aa जनाः गच्छसि walla weld यस्य सकाशे मच्छसोत्यथंः । समत्य स्वदभगररुण श्रश्चतोरिषः नित्यान्यज्ञानि धनरूपाणि यन्तानि sata प्राखतीत्यथेः । मन्छ्ाऽयमुपेलितः | अस्य च क्रतुकरणा- ख्यस्य tray विषयविशेष वयवस्ितिं विधत्ते “aufaerar जाति were: परिधे frente यद्यतिरा यजुवदन्‌ भष wa wyeart व्यादठत्ये'" (सं०६का०।४प्र०।२अ०) इति। अनुष्टोयमानस्छ क्मणोाऽप्िष्ठोमले ART क्रतुकरणं जुडयात्‌ | sega परिधावाञ्चखेपं निगधन्धात्‌ । अ्रतिराचले तु ae

५९९ तेसतिरोयसंडिताभाष्ये। [Weyer]

पठन्‌ इविधानं प्राप्नुयात्‌ । एवं त्यग्ि्टामादीनामनुष्टाख- मानानां परस्परं व्याटृत्तिरिदानौमेव अवगता “a ad gata मना मयः प्राणश्रोरो भारूपः" दत्युपमि षदि । “'तक्कछतुकूल्या दति श्रैय्यासिकद्धचे चापास्तिव्वपि क्रतुशब्दप्रयोगात्‌ तद्भाव SITY यज्नन्रव्दप्रयोगः। द्रव्य यश्चास्तपायन्ञा योागयज्ञासलथापरे। खाध्यायञ्नानयन्ञाख यतयः शंसितन्रताः॥ Tara तपः प्रम्टतिष्वपि यज्ञश्बद प्रयोगात्‌ aT TTA maneuver: | ay विनियागसङ्गदः। ET सामदयात्‌ मामं WHETTATT LATA | QUSH TSMTENTY BAY TUR: it अप्पुपञ्चावयेत्‌ काषः समद्र BIA जलं । यमय करतुरद्धामे Hat: THY वर्णिताः” ॥ इति। श्रथ arate ठतीयाध्यायस्य सत्तमपादे fafa | ““खमसाध्यर्यवा नान्यच्छलिरभ्याऽन्येऽयवायिमः। यो गिक्या संज्ञया मेवं षटवा तेभ्य विभेदनात्‌” ॥ दति, च्योातिष्टामे श्रुयते चमसाध्वयय म्‌ णीत इति । ये पु लचकाय्ीनेसारेणाध्वय्यु्रमुखा was उक्ताः तेभ्यो न व्य तिरिक्राख्चमसाध्वर्यवः। कुतः येगिकसंज्ञया तद्धेदप्रती- तेः । यथा देवदत्त एव पचिक्रियायोागात्‌ पाचका भवति तददध्वय्युप्रमखा एव चमसयागाचखमसाध्व्यव इति चेत्‌ । मेवे, मध्यतः कारिणां चमसाष्वर्यवा मन ₹राचकाणां चम-

[का ०६।प्र०९।ख ०९९ वेदायंप्रकाशे | 9९६७

anqaua दति षष्ट्या भेदावभासाशखमध्यतः कारिणा erat- दयो राका मेचावरणादयः | तस्माद्‌ लिग्भ्योऽन्ये। तत्रैवा- न्यश्िज्तितं। “ara टणोतेति बङता नास्ति वास्ति य्ेक्यवत्‌ | नेवेति चेन्न वेषम्यादुत्यन्तो बता war” ॥ दति समसाध्वय्यन्‌ वुणोत इति यत्‌ ase श्रुतं तन्न विवचतितं । यदेकल्वदु दे श्लगतव्वादिति चेत्‌ मैवं । यदवेषम्यात्‌ गरदं सम्मा दत्येतन्न यद्ाणामुत्यत्तिवाक्यं । चमसाध्वर्णुणां ले तदेवोत्यत्ति- वाक्यं | ततस्तेषामुपादेयलात्‌ तद्गतं asa विवक्तितं । तजेवा- न्यश्िम्तितं | "नेय नास््यस्ति वा तेषां ग नियामकवजेनात्‌। चमसानां दशत्वेन चमसाध्ययंवा cw’ ThA | Wass: | Waar: श्टएोलद्चिरिति जिष्टुप्‌। यमय ufeafa गायनो । दति माधवोये वेदाथप्रकाओे कष्णयजःसंडिताभा ये प्रयम- काण्ड SAI SH जयोादभाऽनुवाकः॥ *॥

त्वम॑ग्ने रुद्रो AAC महा द्वस्वः शी मारतं Tey ईशिषे । त्वं वातैररुणेयासि शङ्गयस्तं पुषा विधतः पी. सि नुत्मना । आवो राजानमध्वरस्य रुद्र हातारध ` सत्ययजः TAT: | Be परातनयिनारचित्ताि-

१९१८ तैत्ति रीयसंडिताभाव्ये। [का०२।०३। च्य ०१४1

रण्यरूपमव॑से aya | अभिहता निषसादा यजो यानुपस्थ मातुः सुरभाव्‌ लाके । FAT कविः पुंरनिष्ठः ॥ १ ॥

ऋतावा धत्ताङष्टोनाम्‌त मध्य इद्धः । साध्वीम॑क- देववीतिं नो sa यत्नस्य जिह्वामविदाम quit । स आयुरागात्‌ सुरभिव॑सानो UAT AAR ना BU) अक्रन्ददप्निस्तनय॑न्रिवदयौः छामा रेरिश्दी- रुधः Wa! सयाजन्नाना विहीमिञ्ञ sere रोदसी भानुना भात्यन्तः । त्वे वसूनि पुर्वणीक ॥ २॥ हातदाषावस्तेा THT feat सः। क्षामेव विश्वा भुवनानि यस्मिन्त्सः सौभगानि दधिरे पावके। तुभ्यं ता अङ्गिरस्तम विश्वाः giana: एथक्‌। अने कामाय येमिरे। अश्याम तं काममग्ने तवेत्यश्यामं रयिः र- fara: सुवीरं । ्रश्यामवाजंमभिवा जयन्तो श्यामं चु- MATT जरं न्ते। शरेष्ठं यविष्ठ भारताग्ने युमन्तमाभरा ॥ ३ ॥

वसे FRY रयिं । सश्ितानस्तन्यतूरे चन- स्था अजरेभिनामदद्वियंविं्ठः। यः पावकः Tea:

[ का०र।प्र०३।खअ ०१९] वेदार्थप्रषारे | ude पुरूखिं पुथुग्धभ्िरनुयाति भर्वन्‌ । आयुष्टे ferwat दधद्यमभिरवरेश्यः। पुन॑स्ते पाश श्रायति परा ye सुवामि ते। ATT Seat what शुषाणा घतप्रतीका धृतयानिरोधि। धृतं पीत्वा मधु चार rel पितेवं पच- aft neu

रश्षतादिमं। तसम ते प्रतिहयं ते जातवेदो विचर्षणे | अग्रे जनामि Gel दिवस्यरिं प्रथमं अनने अभिर- सहितं परि saver) ृतीय॑ मषु मणा अज॑सख- मिन्धान शनं जरते स्वाधीः । शुचिः पावक वन्दा इहददिरे चसे। त्वं धुतेभिराषं तः। शानो रुका TAM व्यददमषमायुः श्रिये चानः | अभिरते अभ- वहयेभिः ॥५॥

यदेनं दोरजनयत्‌ ALT: | आ यदिषे पतिं तेज mraz शुचि रेते निषिक्तं चौरभोकें । अभ्रिः शबंम- मवयं युवानः SUS अमयत्‌ FAAS | स तेजंयसा मनसा त्वोत उत शिष्ठ स्वपत्यस्य FT | अभर रायो RUA प्रभूते भूयाम ते EMIT Tet | अग्रे स- इन्तमाभर TRS पुसा रयिं | विश्वायः॥ & ॥

चर्षणीरभ्णसा वाजेषु AAV | तमे एतनास-

4c

५७५ तेतिसेयसंडदिताभाष्य। [का०।प्र०दे।च् ०९४]

हः रयिः सहस्व श्राभर | त्वः हि सत्यो RAT दाता वाजस्य गाम॑तः। उक्षाद्लाय वशान्नाय सोमष्ष्ठायं मेधसे । स मैर्विधेमाम्रये। वद्मा fe सुने अस्य Wee चक्रे -अप्रिजंनुषा sara) स त्वन्न उजंसन ऊजं धा राजव जेरवृके Bere: । अग्न श्चायूःषि ॥ HON | पवस आआसमेार्जमिष॑भ्ब A: | BIT बाधस्व TTT I

श्रमे wre सपा | असमे TS: सवीथे। दधत्‌ पाष रयिं मयि। AR पावक रोाजिषा मन्द्रया SAT TAT | ot देवान्‌ af यधि wi स नैः पावक दीदिवो देवार इद्ावइ। उप यच्च इविखं नः। ate शुचि" त्रततमः शुचिविपः qfe: कविः। श॒ चोंरोचत arg तः। CER शुचयस्तव शक्रा UTA LTA | तव ज्या-

र्ष्यः ॥ ८ ॥

पुरुनिष्ठः पुवणीक भरामि वयौभियं च्रायूरषि fan: शुचिश्वतु दंश च ॥ १४।

देवस्थ॑ TAT WaT विभूरूवः सोमात्यन्धान at एचि न्धा दषे त्वाददे वाक्ते सन्ते समुद्रः इविष्ठतीष्ंद व्व. भग्ने श्द्र्तुरदंश ॥ १४ ॥

[कारर।प्र*दअ०१७] वेदार्थप्रकाङे। wot

` देवस्य गमध्ये इविष्प॑तीः पवस रकिः शत्‌ ॥ २१५ इति तैलतिरीयसंडहितायां प्रथमकाण्डे तृतीयप्रपा SH चतुर्दंशाऽनुवाकः ॥ ° ॥ हरिः ॐ । | समाप्तश्चायं ठतीयप्रपाटकः ॥ ° ॥

अयोादशेऽमुवाकं खविधागशकटादच्रिषवणफलकयारूपरि सामेऽवरोादितः | अ्रयाभिषवोा वक्रव्यः। तथायध्यापकशम्पदा- ` ग्रेन प्रपाठटकसमा्तिरूपलाचतुदपेऽनुवाकं ATI: कमः मापना अभिसोचन्ते । तच कान्येशटिकाण्डे रखारेटेरूष्ये दश्य- mt विधत्ते “wad इद्रवते परोडाश्रमष्टाकपाखं निनव्बेपेद्‌- भिजरक्नेवा वा अख BIT AIRE खसा छवैनमा ठति लाजमगारतिंमाच्छंतिः (वं ।२का०।२१०२अ०)द्ति)-श्द्रवकमे SATS | अभिचरन्‌ WY मारयन्‌ ते इद्र बते अद्मर एनं wy आटुखति Tanta प्रयच्छति ताजक्‌ तदानो- मेव । तन्न पुरोऽनुवाक्या माइ “AAT रुद्रो WHTT महा दिव- wy Wet मारतं एच tfatia qatevary शं WS पवा विधतः पासि ware” Cf रे श्रे A HRT चारतनूयुक्ः । असरः शचा निरसिता। दिवो yarna अर उत्सवर्प्रः विवे इनेन ्छवकारिलात्‌ । त्वं मारुतं बद्धा मरतां सम्बन्धि au newer प्रसिद्धानां मरदणानामपि लद मु यदेत aw

wat. ऋतः डश Sie मरद्धिः eye: तदोयं सेन्यं निव- 4¢2 त

४५७द्‌ तेत्तिसोयसंडहिताभष्ये। [का०राप्र*३।ख०९४]

ae) किश्च। लं भ्रं गयः सुखं war वायुवेगैरङणवर्थैर श्चासि । किञ्च पाषकः। लं warn खयमेव पासि। कान्‌ । विधतः इविषा परिचर्यां विदधता यजमागाम्‌। अथ याव्यामाडइ “aT at TMAAITS Cy Vlay षत्ययज रोदखयाः। अग्निं पुरा तनयिन्ारचिन्ताद्धिरष्यरूपमवमे weed cia । हे wia- WHAT: वे युभ्राकमवसे रक्षणाय अभ्रिं Wao वशोकुरुत। wet तमयित्नोरचिन्तात्‌ न विद्यते चित्तं यस्मिन्‌ मरणे तद- . चित्तं wer विस्तारितात्‌ भवदौीयमर णात्‌ पृष्येमेव । कोदुब्- मभिं wate राजां यज्ञखामिनं। रुद्रं अचम्‌ via me I NANT फणदानाय भक्रानामाह्ातारं | रोादख्ाः TAT चु- खाक ग्लाके च सत्यमवश्यम्भाविफलं यजति ददाति सल्ययजः aifeceet aged फलं । cant fart ““अरग्रये सुर- भिमते पुरोडान्नमष्टाकपालं fate धस्य गावा वा gee at प्रमीयेरम्‌ यो वा बिभीयारेषा वा wa भेषच्या तनय॑र्सुरभि- मती तयेव wast करोति सुरभिमते भवति पूतीगन्धस्षा- पत्ये” (सं ०श्का०।२प्र०।२अ०) tia सुरभिमते भेषब्वा- तगुयक्राय । यस्य URATH गावा ar wer वा रैविकेन रोगमाङस्येन बद्वा सियेरन्‌ ख्यं वा कदाचिदपश्व्योरभी- तोऽभदेत्‌ तादृज्ो fatty पुतीगन्धखय शवगन्धश्य frewa सुग- न्धयुक्राय कुयात्‌ । तज पुरोऽनुवाक्या ““अर्मिहता निषादा चजोयागपस्ये मातः सुर भावके | wat कविः पुरुनिष् खता- वा धन्त ृष्टोनामुत मध्य tg” इति । अथमभ्रिमे दर्पं

[का०९।प्०६।अ ०९१] वेदार्थप्रकाशे | wer

a: समोपवज्तिंनि सुरभावलाके सुरभिगन्धयुक्र एवादवनीथ- श्वाने निषसाद उपविष्टः कोदचाऽभिः। हाता दवागामाङ्ाता। यजीयाम्‌ मागुषाद्धातुरतिश्रयेन ari war नित्यं तरणः | afadurat | पर्निष्टः yey गारंपत्धादिख्छानेषु बङषु खितः। तावा सत्यवान्‌। शृटीनां weit aaaret वोषकः। अपि च मध्ये मनगबाणामुदरे इङः जाटराभ्रिरूपेष दीप्तः । अय amen “arnpaseanta ar we wwe जिहामविदाम met ख श्रायरागात्‌ सुरभिवंखानेा भद्रामकरदेवहतिं Fr अद्यः <fai qaafq: we at रेववोतिं अस्नाभिर्देवेभ्या cut भच्छां परोडाशाङतिं साधष्वीमकः लादुमकरोत्‌। अतो TWA fost जिङ्ाखानोयां ret गा्याम्चिरेवतां अविदाम वयमय waa) सुरभिः पुरोडान्राच्यारि सुगन्धापेतः सेाऽभ्रिरायु- वखागः श्रस्मदीयमायुराख्छादयन्‌ गपायन्लागात्‌ WAT | अर्च नाऽखरदीर्यां रेवति भद्रामकः रेवाथे रामं Taras करोत । eat विधते “me शामवते परोडान्रम्टा- Kare निर्वपेत्‌ शक्कामे dae भागधेयेनेवेनः ्रमयिला परा- गभिनिदिश्ति यमवरेषां fafa जीवति ख्यं परेषां प्रस- मीवते जयति ay सङ्गमं” (संन्र्का०।२्०।२अ०) That waa सुधायुक्राय । युद्धे प्रत्यासन्ने सति जयार्थं निवेषेत्‌। खदन्तेनाप्निभागेन खविषयमभिं चान्तं शला पराम्‌ अचम्‌ वहेराभिमख्मेन निदिंति we प्रद्रेयति। तथा बत्यव- रेषां ater we यं पुरषं wear विष्यन्ति सः जोवति।

१७४ तेति रीवसंडि्ाभाष्ये। का०२।प्०र।अ०९४]

परेषां wadarrrat म्ये चं पुरषं cat विध्यन्ति खः प्र- मोथते अता यजमानो जयति । यथा जथार्थिंन wife: तथां बङबन्धमरणनिवारणाथिनोऽष्ेतामिषटिं fart “aftr वा एष एतागुच्यति येषां gaat अन्वञ्चः प्रमोचने वरुषाङूति- We प्रियतमाग्रथे शामवते परोाडाश्रमष्टाकपालं fadagra- भेयभेवेनः शमयति नैषां पुरायषा परः प्रमो धते" (Ge एका ० ९्०।९अ०) दति । पुष्वीपरा wer: कनिष्टाख । were fa- azcfeat: aut बन्धूनां मे बव बिच्छदमन्तरोर fram एतानभिखच्छ एवः चामवानभ्निड्च्यति समवेति । कुतः । पुह- दाङूतेरोव afsraara परोाडाशेनाभ्निः शाम्वति। तत एषां बन्धूनां मध्ये ee जीवति सति अपरः Sire: ऋअयुःसण्यतंः पुष्येमपग्डत्युना न frat गटरदाहादिनिमिन्ौरत्यापि ता- aafe fawe “श्रणि वा एष Ure गृहानुच्यति ww ण्डान्‌ द दायग्रये Way Gervais निर्वपेर्‌ भागधेयेने- any waafa नास्यापरं were ददति" (खं०श्का०।२्रर। ago) इति। खषटाऽरयः । परं अथा मवति तया न दरति gel र हतोत्यैः । wat fefauret शामवतेषा पुरोऽनु बाक्यामाड ““अक्रन्ददप्रिखनयज्िव Gr: शाना रेरिददीदधः CA TST जज्नाने वि हीमिद्धो wearer रोददी भानुम arene: Cha waar) अष्मद निष्टनिवारणाथें गजं- च। किमिव। qorefea । थोः यथा Garner मेभ He सख wraanfa निव्रारघति तद्त्‌ । किं gas) चात्र दाइक्मस-

[का०र्प्रण्देष्यन््‌8] «= Farduar® |. ५.७५

दिश्डधं रेरिहत लेखिशानः। वीरुधः समश्चन्‌ पष्य लतावद समद- गक्ूलानि सम्यगभिव्यश्जयन्‌ । -हि चस्मात्‌ अज्ञान उत्पद्यमानः ay: रै इदागीमेव दद्ध ate: se विविधं जगत्‌ प्रस्थाप- चति। रोदसो ावाएटथिव्यारग्भभानुगा रभ्जिना खयमाभाति समन्तात्‌ WHTHA श्रथ QT A Tale Tata eras reat अस्तार रिरे यञ्ियासः। waa विश्वा भवभानि aferray श- भजानि दधिरे पावकः" fa रे पव्बेणोक Tapa we रातः रेवानामाह्ातः दाषा राजा वक्ता दिवा च यश्चियासेा यज्ना- Wife वदनि इवींपि एरिरे ्रागच्छन्ति। लद नुण्डात्‌ प्ये ST मेव दग्धपटादिकमिव विशा. भुवनानि favercrfe wat पा- वकं खयि saaerfa सति पञ्चात्‌ शभगानि सन्दधिरे साभार WAY ताड WATT Tera: | cere विधन्ते ““्- Wa कामाय परोडाञ्नमष्टाकपाखं निग्बपेद्‌ य कामे नेपनमेद- fada काम खेन मागभेयेगापधावति सख एवैनं कामेन समर्ध- अल्युपेनं कामे नमतिः"(सं०एका०।२्प्र०। दअ) CfA कामा कामप्रदा काभिते्यौ थं यमानं भ urge स निव षेत्‌ । तच पुरोऽमवाक्या “तभ्य ता अङ्गिरखम विश्वाः gfe- तयः एथक्‌। UH कामाय येमिरे । रे अङ्गिरस्तम अतिश्रयेग अङ्गसारोषेतं wn gfaaar वेदि रूपश्नाभगग्डमियक्रा विश्वाः सवासाः प्रजाः एयक्षामयमाना विविधकामिता्थंसिद्धि प्रदाय Uw येमिरे fread सीरतवन्तः । अथ ae “wara तं काममप्ने बवेाव्यण्लाम रवि रयिवः सुवीर | अश्ाम वाज-

५०९ तेत्तिरीयसंडिवामाव्ये। [का०१।४०९।यअ०१४]

मभिवाजयन्ता cara चुखमजराजर न्ते” दति । ₹े अग्ने aa ती लदीयरख्या तं काममभीष्टफलं wart व्यान्रुयाम। किश्च । ₹हे रयिवः हे धगवन्‌ सुवीरं गाभगपुचपोजशुपेतं रथिं धनं wera faq वाजयन्तोाऽलमिष्छन्ता वयं वाजमन्न- मभि अभितेाऽश्लाम । किञ्च । रे अजर तव प्रसादादजर- म्यं न्नं यजाऽश््ाम । दृश्यन्तरं विधन्त “wa यविष्ठाय परोडाभशमष्टाकपालं निर्वपेत्‌ Weare: सेच वा सजातेषु वा- fata यविष्ठ र खेन भागसयेगापधावति तेनेवेखियं Ter भा- eae युवते format भादयेक जयते" (सं°र्का०।२्ब्र०। awe) इति । यविष्ठायातिश्रयेन वि्ोगकारिणे यवते वि- यालयति। यजमानः पापिना वैरिणा वियुक्तो जवति । एता- aafe पर प्रयक्राभिचारमिवारशाय faut “waa चवि- हाय पुरोडान्रमष्टाकपाखं निवेपेदभिचर््यमाणाऽभ्रिमेव यवि- BX स्तेन भा गधेयेनापधावति स varenzetyfe यवयति भेनमभिचरम्‌ सृते" " (सं रका ०२ ०।९अ ०) इति । यवयति वियोजयति । ्रभिचरन्‌ वेर एनं दष्टिकारिणं न qua Tay म wari | एतद्धां दिविधायामिह gtrovararary “ate यवि arcaTs यमममाभर। वसे vegey रथिं"? ci 1 रे wt रयिमाभर wrareti यविष्ठ अरतिच्चयेन विये गकारिम्‌। भारत खलिग्भिभेरणीय । वसा श्राङतिगिवासण्डत । ates रयिं। अष्टं weet । चुमन्तं दी्िमन्तं । परस्प प्रभिवं- भिः स्पृरणीयं । मणिमक्षादिरूपं । श्रय याज्या “ख शितान

[eteriveR Gots] बेदायंप्रकारे। Zoo

wag रो चनखा अअरेभिनागदद्धियं विष्टः । यः पावकः पङ- तमः पुरूणि एथन्यभ्निरनुयाति भवेन्‌" इति arse: पावकः ्राघयिता। एम्तम आदवनोयगा इंपत्यादिमामभिर्य॑विष्टादि- विकेषणेखात्य न्तवङ्गविधः । परूणि बह्ृनि । vata विस्तृतानि परोडाभ्रादिदवोंषि भर्वन भक्तयन्ननुयाति यजमानष्टहमनुदिमं गच्छति, साऽभ्निवंच्छमाणगणापेतः। शिञ्िताने दोणमानः। तन्यतुः फलानां विस्तारयिता। रोचनखा दौक्षिमह्स देवय- जनेव्ववखितः। ्रजरोभि्जरारदितेः। नानदद्भिः स्हतिं कुव्वीणे- <a: संयतः । यविष्ठः अतिशयेन वेरिषियोक्ता । cat विधन्ते “श्रग्रय आयु्रते पुरोडाश्रमष्टाकपालं निवेपेद्‌ चः कामयेत सब्वैमाय॒रि यामित्यभ्निमेवाय॒म्न्त£ खेन भा गधेयेनेा- पधावति स एवास्िन्नायदधाति सब्वमाय॒रेति'" (सं*रका०। शप्र०।दअ०) wf | sawed आ्रायुःप्रदाय। तत्र परोऽनु- वाक्यामाइ “sree विश्वतो दधद वमभ्निवंरेष्छः | पनस प्राण आयति परा amy सुवामि a” इति & यजमाम a तुभ्यं avy: श्रष्ाऽयमभनिः विशत श्रायुदंधत्‌ सम्यु्मायुदंधातु । अपण्द्युना गृोताऽपि ते प्राणः प॒नरस्ामु्रेण श्रा यति ase समागच्छतु) ते तव awa व्याधिं परासुत्रामि faarwarfa | अथ याच्या “श्रायुदं we waar जुषाणः घतप्रतोकोा घतया- निरेधि । धतं War मधु चार्‌ गव्यं पितेव पृत्रमभिरक्ततादिमं'' द्ति। हेश्रप्रे लमायुद एषि वजमामस्यायुः प्ररो भव । कीदृ-

असं । दविषो जषाएः परोडाश्रं शेवमानः। घतप्रतोका चता- + 2 ।

‘Zoe afadird fear | [का०९।प्र०३। ख १९]

पक्रमः अचारप्रयाजादौनां घृतेन हयमानलात्‌ | चतयोानिः अवसानेऽनुयाजादे चतमेव योनिः जन्म उत्यत्तिकारणं चसा ऽसे चतयेोनिः तादृशस्त। मध BINA चारू भो धिततेन निग्म॑लं। गव्यं चतं Tet पिता पुरमिव टमं यजमान मभितेा tai दृष्यन्तरं fara “ana जातवेदसे पुरोडाशमष्टाकपालं निवपेद्‌ खति- कामेाऽद्िमेव जातवेदस सखेन भागसयेनापधावति ख vad ufa गमयति waa’ (सं०२का०।२प्र०।३अ०) टति। जा- तवेद से GUANA | Wadia तिं प्रान्नात्येव | तच परोाऽनु- वाक्या “am ते प्रतिदर््यते जातवेदा विचर्षणे । aa जनामि सुष्टति' दति । विविधाखषंणये मन॒ग्या यजमानादये wearer -विचषंणिः। रे विचर्षणे जातवेदाग्ने ufaeaa प्रतिदिनं यज- मानगृदं गच्छते तस्मे ते GUAT स्तुतिं जनामि जमयाभि। अथ याज्या “दिवस्परि प्रथमं जज्ञे ्रभ्निरसख्मद्भितोयं परि जातवेदाः, waaay नु मणा ्रजखमिन्धान एनं जरते ard” दति । अग्निः प्रथमं दिवस्यरि द्यलाकस्योपरि ay इयं रपेणोात्पन्नः | अरत्यरि च्रसदीयमनव्यलाकस्यापरि जातवेदा दितीयं अश्न प्रथिद्धूम्मिरूपेण द्वितीयं जन्म प्राप्तवान्‌ WE समुद्र तीयं HH बडवानलरूपेए उत्पतः । we चिष्वपि way TAIT नुषु यजमानेषु मनोऽनुयदबुद्धि यस्यास TAT: | VAAN A af इन्धानः पुरोडाश्चादिना gaz खाधोः खायन्न- fami जरते scram परिचरतोत्यर्थः। दव न्तरं fara “sya Tend परोड़ाश्रमष्टाकपालं निर्वपेद्‌ रक्ामा ऽग्नि

[ का०९।प०३।खअ०१४] चदायप्रकार। %‰७€

ANA

मेव रसक्छाम्न सखेन भागधेयेगापधावति ख एवास्मिन रुचं दधाति trea एव", (संण्र्का०।रप्र०।२अअ्र०) ईति, Tana काम्तिमते । रोचते कान्तिमान्‌ भवति। तच पुरोऽनृवाक्या “रुचिः पावक वन्यामे ङददिरो चसे i ल चतेऽभिराडङतः' ति । दे पावक शेधयितरग्रे whe: वन्य लं चतप्रष्डतिभि- व्यैः समन्तादधुतः मन्‌ TUT | श्रय याज्या “दृत्ाने TM उव्या व्यद्योहुमषंमायः भिये रुचानः । अरध्िरष्डता AIT वयोभिर्यदेनं Wc सुरेताः" fa | Sarat दशंनीय- GU । TaN: सुवणंषदृभाऽभ्निः। Gar महत्या Set wag विद्चातते। किं कुवन्‌ । que दूतरोरतिरसकाय्ये श्रायुः az faa अयितुं रुचाना वाञ्छन्‌ तथाविधोऽभिः वयेोभिरन्नै- ईविभिरण्डताऽभवत्‌ यत्‌ यस््मादेनमभिं थाद्यलाकवासो देव- गणः सुरेताः सन्नजनयत्‌ तस्मादस्याग्टतलं युक्तं । Tat विधत्ते “ava तेजखते पुरोडाशमष्टाकपालं frata तेजस्का- मोाऽग्रिमेव तेजखन्त सखेन भागधेयेनापधावति स एवास्मिन्‌ तेज दधाति तेजस्व्येव भवतिः! (सं ०२ का०।२प्र०।३अ०) इति तेजखते प्रभावते नियमनखामण्छेवते वा । aa पुरोऽनुवाक्या crafted नृपतिं तेज ware she tat निषिक्रं Greta अग्निः श्रधमनवद्यं यवानः खाधियं जनयत्‌ aaa” दति, यत्‌ तेजः दषे च्रभोषटसिद्धये नुपतिं यजमानपालकमग्निं ्रास- मन्तादानर्‌ व्याघ्रोत्‌, यदपि wh ta: we वोजं मातापि-

° 9 N ~ ~ रजे a ~ ~ eat निषिक्तं तेन तेजसा तेन च वीजेन द्याः द्यलाकस्थाऽभ्चिः 1 4 0 2

४५८० तेत्तिसेयरुडिताभाध्ये। [का०१।प्०३।अ ०९९]

ws प्रत्यासन्नकाले शद्धंादिविशरेषणापेतं पुरुषं जनयदुत्पा- दयति । ucae विरोाधिपापं गाशयत्यपि। शधं बलवन्तं । अनवद्यं दषरडितं। युवानं तरूणं । .सखाधियं खायन्तचित्तं। अता यजमानाय तेजा दातुमभचिः शक्राति। श्रय याज्यामाद “भख AMI मनसा aia उत fag quae fear: 1 WA रायाऽन तमस्य WHAT श्यामते सुष्टुतयञ्च वखः'*दति। सः यज- मानः लात: लया रङितः। कन साधनेन | तेजोयसा श्रत्यन्त- arama मनसा । उत किल । किञ्च हे wi quae ओाभम- पत्रपेःचारियक्रस्य भिका; अक्रमिच्छतः नुतमस्य मनग्यतमस्य aay ioe यजमानस्य रायः fae धनानि Sfei ते प्रता त्वदनयदेण प्रभृत्वे सति वयं वखः वसुमन्तमाः Boar" ओाभनस्हुतियक्रा बज्यागानुष्ठानेन साजश्स्तेः प्रता war- Wi cat विधत्ते ““श्रग्रये weary परोाडाश्मष्टाकपालं निवपेत्‌ सीक्तमाणेाऽ्चिमेव wey सखेन भागधेयेनोपधावति सेनेव मदते ay area” (सं०्२का०।२प्र०।दअ०) इति। सारन्याय afeua वेरिणामभिमविचे। सोल्माणः शाढुमभि- भवितुमिच्छुः। यं वेरिणं dea तं तेनान्‌ ग्रही तेाऽभिभवति। तत्र पुरोऽनुवाक्या “WH खदन्तमाभर द्युखस्य प्रासहा रयिं। विश्वा यखषणोरभ्याखा वाजेषु सामदत्‌ दति । Faz Te AAA us: wea ्रभिभवितारं षेरिणं seer Ray WUT WHAM Baranya रयिं तदीयं धनश्चामय। Ul भवान्‌ चषंणो मनव्यसेना विश्वा weaufaqeear:

[ का०९।प०३।अ ०१९] वदा्थप्रकाण | ५८१

walt श्रभ्यसा सदत्‌ अ्रभिभवेत्‌। किं निमित्तं । वाजेव्वस्मदीये- aay निमिच्तश्धतेषु। कन साधनेम। श्रासा लत्स्निधानेन परा- भिभवाय wafaufafanaar नापचित दत्यथः।श्ययाञ्या Saag एतना खड, रयि सख aati ay fe सत्या श्- हुते दाता वाज्य गामतः''द्ति।₹श्रग्रेतं ws सदख श्रभि- भवस | प्रतना VY परकोयसेनाभिभवक्तमं रयिं धनं gut श्रादर। fe यस्मात्‌ लं सत्यः WTA बाघरहितः, AAA: आ्राशचधैचरि चः | तस्माद्गामतेा TEATS वाजस्यान्नस्य दाता त्वमेव । teat विधत्ते ^श्रद्रयेऽन्नवते पुरोडा्मष्टाकपाखं निवपेद्‌ चः कामयेतान्नवान्क्यामित्यञ्चिमेवा वन्तः खेन भाग- सयेनापधावति स एतैनमन्नवन्तं करोत्यश्नवानेव भवति” (de RST Hose) Cit | WHAd बङक्लयुक्राय। तत्र परो- SAAT SIGS ATHY सामष्ष्टाय FUG स्तोमेविधेमा- wa” tfai sna स्तामेस्ताजविंधेम परि च्या gat) tears SHAY वशान्नाय SAT SIM; ANT वन्ध्या तत्पशुदयं कचिद्यागे wfaga waa “ar arawareagra स सपधंमानो वेष्णावर्णीं वक्रा मा लभेतेश््रमुचाणं Cia Vyas दवता अरन्या तयापि इ- facaraa waa दति श्र्चिरुकान्ना antag एतदमश्नान्तरस्या- प्पलच्वणं | से मयुक्रानि ए्ष्यस्ता चराणि यस्यास Frage: | अने- कस्ताचषत्छतदे वतासंयुक्रः सोमेाऽणस्यान्नमित्य येः। वेधसे WH विधाञे। रथय याज्या “agqr ड Gat Ve Yaar चक्र अ्रग्निज- मुषा PAS | ख लन्न ऊजेखम ऊजं धा राजेव BTSs Gam”

५८२ ते(तसीयसंडि ताभाष्ये। [का०१।प्र०३।अ ०१४

इति। इ ने पुरवदभिमतकारिज्ञग्ने लं amfe वद्यन- येति वद्मा वाक्‌ तदभिमानिदेवत्रेन तदरुपोऽसि । शअसिल्र्ं श्ुत्यन्तरप्रसिद्धिदयोतनाय feweg: ““श्र्चिवीग्‌ ला we प्रा- fama” इति श्रुत्यन्तरं । साऽभ्रिरसरद थमन्नं अर्म गृहं चक्र । त- aia सुपाठात्‌ faarerfasiraara एव गृहाश्रमं कारयति t कोदुशेाऽचचिः। श्रद्मषदया waa tage तस्मिन्नद्मनि सोद- तीति श्रद्मश्टा। भृक्रमन्नं जरयितु जटराग्मिरूप्ण अतर सौ- दति। SA MNCS श्रज्छ चक्र । ATT WATT TF व्यापारान्तरेण i न fe agafage व्ापारापे्ताऽस्ति। हे HHA रसप्रद त्वं ATS BH रसं धा ate, राजेवजेः राजा यथा जयति तदव्नय। saafguat टकः waa fe- सादाषरदिते यजमाने aay” रकः fe निवससि, cat विधत्ते “श्रप्रयेऽन्नादाय परोडाग्रमष्टाकपालं fade यः कामयेतान्नादः स्याभिद्यग्मिमेवान्नाद सखेन भागधेयेगा- पधावति सख -एवेनमन्नादं करव्यन्नाद एव भवत्यग्मयेऽज्नपतये परोडाश्म्टाकपालं निवैपद्‌ यः कामयेतान्नपतिः स्ामित्यभनि- मेवान्नपति खेन भागयेयेनापधाव्रति ख एदेनमन्नपतिं करा- व्यन्नपतिरेब भक्ति (संन्र्का०।२्प्र०।४अ्र) टति। अन्नम ्ीत्यन्नादः | तोत्रदोपनयुक्रः अनस्लपतिः बलखामो । ्रन- योरपि दश्योरक्नमात्रलिङ्गषाधारण्यात्‌ एतदेव याच्या at STATA युगलं द व्यं । यद्वा शाखान्तरेग्वक्ञादलिङ्गकं अ- सपतिलिन्रकश्चान्बेषणोयं । cant दविस्तयापेतं विधन्त

[का०९।प०३।अ ०१४] वेदाथप्रकाशे | UTR

“qyg पवमानाय पुरोड़ाशमष्टाकपालं निवपेद प्रये पावका- aaa Wea व्यागामयावो acre पवमानाय निवपति -प्राणमेवास्मिन्‌ तेम दधाति aaa पावकाय वाचमेवास्िन्‌ तेम दधाति यद्ग्रये चय watafar तेन cura यदीता सुर्भवति sama’ (सं०२का०।२प्र*।४अ*) दति पवमानाय पापानां wrufass पावकाय पापानां ब्रद्धिर- लवे । श्ट चये श्र ज्वस्मरेतवे | दितीयढतीयवाक्ययोारपि परोाडा- शमष्टा कपालं निवंपेदि त्यनुवतते । ज्यागामयावो दीधरो गय॒कः। उल श्रपि च यद्यपि vargdargdad तथापि maa, तच ` नीरोगा भवतीति faa ama, पनरण्येतामेवेटिं फलान्त- राय fart “एतामेव fratequarar यदप्रये पवमानाय मिवैपति प्राणमेवास्िन्‌ तेन दधाति यदग्नये पावकाय वा- चमेवास्िम्‌ तेन दधाति शदग्रये wee watafaq तेन दधाति उत await भवति प्रेव पश्यतिः (संग्स्का०।२प्रम। ese) ईति । aa फष्वमेदन दिविधायामग्बाभिष्ट प्रय- महविषः पुरोाऽमवाक्या “oy ara fa पवस आसुवोर्जमिषं चमः। रारे बाघख दुच्छुना cf हे श्रग्रे श्रायुंयस्मदी- यजीवनानि पवसे यथा वधते तया शधयसे। GH ्षोरादिरमं Tea HaHa च्राभिमुस्मेन प्रेरय दुच्छनामुपद्रवं WIT दूरे मौला ave विनाशय i wy याज्या “wi पवश खा BH व॑ः BG दधत्‌ पोषः रयिं मयिः इति। UW श्ाभनमपः कथं यस्यास रूपाः aT WS | असो

४८8 तेत रीयसंहितवाभाव्ये। [का०१।प्र०६।खअ ०१७]

श्रस्मदीयं वचा ब्रह्मवर्चसं Bata wut wawg पव wee wae: i पष्ट रयिं धनञ्च मयि दधत्‌ ख्या- पय । दितोयहविषः पुरोऽनुवाक्या mg पावक रोचिषा म- खया देव जि्या। आ देवान्‌ afe ufee” cf Ba पावक शओाधक देव येतनाद्मक Cifear दोर्चिमत्था मन्वा weua जिया वाशा देवान वि afe aay यज च। अथ याज्या “a नः पावक दीदिव ग्रे रेवा दहावद। vq थश्च? tfag =” इति | ₹े पावक stan दीदिव दीषयमा- नाग्रे नोाऽख्मदथें cafe कथ्मणि may) अरस्राकमिमं ay विख उप दवसमीपे maa) दतोचडविषः पुरोऽनुवाक्या "अग्निः प्ररचिब्रततमः श्ुचिरविप्रः चिः कविः। इषो trea आतः," दति । श्रयमद्भिः wad तावच्छचित्रततमः खत एव परएचित्रततमः अतिशयेन ब्रद्धं ्रतमाचरणं दाषपाकप्रकाष्रद्पं यस्छासे Alem: | तत ऊध्व विप्राभिमानिल्ादपिश्रटुचिः। तते sass विद्धदभिमानिलेन wha ततेाऽणयष्नंमाभिमुस्येन wa: ्रएचिर्दीतिमाम्‌ रोचते Maat | अय याच्या “उदग्ने We यस्तव wa भराजन्त tia तव airfavasa:” इति। SV प्रचयः Weis Wat WARS भाजन: प्रका- Waar: उदीरते उङ्च्छन्ति। तथाचंयः पूजकाः च्यातों- षि भासकानि देवताषूपाणि urgafer | we विनियाग- सङ्गः | “a याश्या इद्र वद्यागे wha: उरभिसंयते।

[का०१।प्र०३।अ ०१९] «= -TETU GATT | ५८५

अक्र त्तामवते तुभ्यं कामिनि अओेष्ठमित्यसा ॥ यविष्टयुत ree ्रायुश्नति तथोपरि । जातवेदयुते AR प्रच CaN युते तथा ॥ WIAA प्रः सा दग्धगुणसं युते | उष्ान्रसंयते WH वपमानयुते तथा ॥ aq पावक्वत्यय्िः wuaer च faufa: 1 cfa | अ Water afi wa a: 1 wag रुद्र इत्या- <a: षट्‌। Warad, सञ्चितान, आरायुदौ wz, दिवस्परि, दुज्ानोा can, wrafed, सतेजीयषा, वद्माहि wat इति च faga: । तुभ्यं ता, जष्टं यविष्ठ, aa ते, fe: पावकाच्ा- न्ाय्ेव्येता, WA way fe, दव्यादयख्च षट्‌ way: | भ्रायु- Oa षन्तं, त्वमग्रे एतना avfagar अनुष्ुभः | इति वेदाथप्रकाे छष्णयजःसंहिताभाय्ये चतुदंशाऽन्‌- वाकः ॥ * ॥ “वेदार्थ प्रकाग्रेन aarere निवारयन्‌ । पमर्थाखत्रो देयाद्विधाती्थमरे शरः" ॥ इति ओमदिदयाती्यमदेखरापरावतारखख ओमद्राजाधि- राजपरमेश्वरश्रोवीर ब॒क्घमाडाराजस्वाज्ञापरिपालकन माध- वाचार्यण विरचिते वेदार्थप्रकारे ष्णयजुःसंडिताभाये प्रथ- ARTS टतोचप्रपाठकः TTT lie ॥

* aa xfa ate |

श्रीवेदव्यासाय नमः। अथ तेत्निरीयसंडिताभाष्ये प्रथमकाण्डे चतु॑प्रपाठकः। हरिः ॐ ॥

आददे ग्रावास्यभ्वरङदेवेमभ्यौ गम्भीरमिम्मध्वरं इंध्युत्तमेन पविनेन्द्राय सोमः सुषुतं मधुमन्तं पय॑- खन्तं दष्टिवनिमिन्द्राय त्वा CAH इन्द्राय त्वा टच- तुर इन्द्राय त्वाभिमातिध्र इन्द्राय त्वादित्यव॑त इन्द्रा य त्वा विशदेव्यावते AMT स्थं टचतुरो राधं Ait अगतस्य पलौस्ता दे वीदं वचेमं यन्न WaT AT: सोमस्य PTA AT युष्माकं ॥ १॥

ara: पिबतु यत्‌ ते साम दिवि ज्योतिर्यत्‌ एथिव्यां यद्रावन्तरिं्ठ तेनास यजमानायोरुराया Beare are arar धिषणे वीडू सती वीडये AAS दधाथाम्‌- जं मे धत्तं मा वार हिरसिषं मा मा fexfes प्रागपा- गुद गधराक्तारूबा दिश श्राधावन्वम्ब fet) यत्‌ तें सामाद्‌भ्यं नाम जाण्वि तसमै ते सोम सामय TET ॥ २ ॥

[ का०।प्र०९। ०] बेदार्थप्रकाषे | yoo

युष्माकः स्वरयत्ते नव च ॥ इति नैत्तिरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे चर्थतुप्रपा- ठकं प्रथमोऽनुवाकः ॥ ° ॥

ओ्ओवेदव्यासाय AA: |

aa निश्वसितं वेदा ये द वेण्याऽखिलं जगत्‌ | निर्ममे तमं वन्दे विद्यातीथंमरे खरं ॥ दर तीयप्रपाटके प्राधान्येनाद्मोषामीयपश्टुः प्रतिपादितः। तत Ae वखतीवरोयरणं दाक । तावता सुल्यादिवखात्‌ पूवं दिवसेषु aa weal तत्‌ ward) तत उपरितनेनानुवाकेन सुत्धादिवसकर्कंव्यप्रारम्भाय सामेपाव्रणमक्ं | अथ चतुर्थ- प्रपाठके सुत्धादिने ana गहाः प्राधान्येन प्रतिपाद्यन्ते । तच अभुवाकाथी विनियोगसङ्गहे <fitan: | “'गप्र्नेऽनुवाकास्त चलारिं्दिशादिताः। सामाभिषष एकस्मिन्‌ पञ्च frag age: ॥ दाक्षिणानि समिष्टाख्ययजुंग्यबश्यसथा | काम्ययाच्या इति प्राक्रा WaT ्र्रानुवाकगाः'"॥दति। प्रथमानुवाके WAY रखग्रशणाय पुष्वैमुपावइतस्य साम- सख्ाभिषवे विधोयते । कश्यः ““श्रथेतेषां ग्रावणां यः सतन्त्‌- रिव तमादन्ते । देवच त्वा सवितुः प्रषवेऽथिने बा डन्यां पृष्ो-

इस्ताग्यामादद इत्यादाय अभिमनग्धयते, aarawucaz- 4 £ 2

yc तेनिरीयसंहिताभाष्ये। [का०९।प्र०।४अ ०९] वेभ्यो ग्नीरमिममध्वरं ध्यलमेन पविनेष्राय समर सुषुतं मधुमन्तं quan ठष्िवनिभिति' आदद tararar wer देवद्छ aman पूरितः । हे ग्रावन्‌ श्रभिषवखाधम लं यन्न- निष्यादकोा दृढः पाषाणाऽसि तत इमं ay Taw: देवार्थे गम्भीरं WET कुर्‌ | खउक्छषटेन वखसदू येन त्वयाऽहं साममी- TH करोामि। कोदृशं सुषुतं सम्यगभिषुतं। मधमन्तं खाद्‌- त्रपेतं | waa चौरवत्‌ card इष्टिवमिं wrefaae- द्वारा sfans i तथा च Wald | | agi mersta: सम्यगादिल्यमपतिष्ठते। श्रारित्याव्नायते afede ta ततः प्रजाः ॥ cha

इन्द्रार्थमेव सामं करोानमि। विधन्त “eae ar सवितुः प्रसव दति ग्रावाणमादन्ते प्रलया अश्िनाबोाङग्वामिल्याशा- श्विना fe देवानामष्वय्युं आस्तां Tat दराभ्यामित्या₹ यत्यै"? (सं०६का०।४प्र०।४अ०) इति। ग्रावासीति मग Gute: | awe: “aaa प्राञ्चं प्रजरित्य विस्य राजानं orarequtsy- सवनमभिमिमोते, TATA ला चतर Tara लाभिमातिन्न. दद््धाय लादिव्यवत cata at विश्वरेव्यावते दति & साम ल्ामिद्राथं मिमे कीडूग्रायेग्राय। can मेविदार- faa, gaat ठचासुरघातिमे । अ्रभिमातिघ्ने पापचातिने। आदित्या ठतेयसवने शृद्यमाणएलादादि त्यवते। प्रातः सवने विश्वान्‌ देवानुदिश्च ए्द्यमाणलवादिश्वदेव्यावते। विधत्ते “प्र wat वै सामे व्यान .उपारष्रुसवमोा यदुपारश्टुख्वनमभि-

[का०९।प्र०७।अ ०९] STATUTE | ५८९

fasta व्यानमेव agg दधाति" (षंण्दैका०।४प्र०।४अ०) vfai पश्एुप्राक्जिरेतलात्‌ समख पद्टुलं । “प्राणापाना वा एतौ aaa व्यान eee.” इति रूपकं वच्छति । अतेऽख व्यानलं | उर्पाश्नामकग्रशा्ें सामः खयते येग पाषाणेन स उपांग्रुसवनः तमभिलच्य सामा मातव्यः। THA ख्िन््रबब्द प्रयोगस्य तात्पर्व्थमाड “द्धाय लेष्राय लेति भिमीत cata fe ata श्राद्ियते" (सं०६का०।४प्र०।४अअ०) दूति सामिकरेवेखिनब्रस्य प्राधान्यं इद्पीतस्येत्यादि ave च प्रसिद्धिं fewer दयोातयति। विधन्त “पञ्चता asa मिमीते पञ्चा्रा af: पङ्का यश्चा यज्मेवावर्न्धे पञ्च- way <x wage carer विराडन्नं विराद्धिराज- Taya? (सं०का०।४प्र०।४अ०) इति Brat यथा क्रीतः तददयमपि मातव्यः। कल्यः “guy fad राजानं हादसमसोयाभिरूपखूलति, wat ख Sage! राधा THT श BAA पल्नीख्ता दे वीदे वजेमं ay धत्तापष्ताः समस पिब- तापहृते युश्राकर भामः frag” इति । दे writ युयमेवं- विधा ख । fa विधाः ख कोदूष्यः। ara: शोच्रकारिण्छः। डतरो ठबघातिन्यः। राधाऽन्नं गताः सन्पादयितमु्चताः। Wane aw पनीः पालयिश्चः । ताखयाविधा यूयं देवो- दंवताखूपाः। fam देवेषु Canad ay खापयत। किश्चापङ्कता wera: सत्यः सामरस्ाभ्ं पिबत सामखानु- भाता युभ्राकमंभं frag उप्ताः trae पिवतेत्यख म-

५९० तेत्तिसीयसंडिताभाच्ये। [का०१।प०९।अ ०१]

ग््ंशस्याभिप्रायमार “ATA S| ठृजतुर दत्यारेष वा Wary Gratis” (सं०्६का०।४प्र०।४अ०) इति। अस्मिन्‌ मन्ते पिबतेति यदु ते तदेवाब्देवतानां सोमपानं । वेदनं प्रंसति “gud वेद माखाल्तिंमाच्छंतिः(खं ° ६ का.।४प्र०।४अ०)दति। जले मरणं म प्राप्नाति । मेाधायनः “Mast प्रयोति,यततेखाम दिवि ज्योति्त्‌ vfaat यदु रावन्तरिक्षे dare यजमागा- यारूराया छष्यधि eva वाचः" इति। aaa: “aq a ata दिवि च्यातिरिति राजानमभिमन््यते' इति ¢ ata fry साकेषु लदौयं यञ्ज्यातिरस्ि तेन श्छातिषा wet यजमानाय राया way wate ae विस्तीणं खानं afy कर किञ्च ्रधिको यं यजमानो wala दाते फलप्रदायेद्राय ब्रूहि । दिवोत्यारे- स्तात्पर्यमा द“ aaa ara दिवि च्योतिरिव्धारेभ्य एवैनं लोकेभ्यः सम्भरति" (खं०६का०।४प्र०।४अ०)दति खाकचयेणेनं सामं सम्यक्पाषयति । कल्पः “तिर खकमफणखकं अभि्टञ्रति । धिषण वीडूषती वोडयेथा मृज दधाथाम्‌ मे धत्तं मा वा दि६सिषं मामा fevfas” इति । ₹हे धिषणे समख चर्माणा वा धार faatr वीखुखतो विष्टे सत्यै वौडयेथां पुनरष्यभिषवादि aaa विशेषो माश्छदिति ee Warad | ऊजे सोमरसं दधाथां युवां धारयतं । ऊजं मे मद घनं प्रयच्छतं । we यवां मा fey- सिषं । युवापि मामा feyfad 1 मन्छ्ोऽयमण्कितः। ae: “एकयदहायाप्त राजानमुपरि aa हाद चमसे ऽ६बएन वधाय तस्मिन्‌ गावाएमुपाश्टुसवनमृपरि निधायनजिः प्रदक्चिणमुपरि-

[का०।प्र०१।अ०१ ] वेदाथप्रक्षारे | ५९९

परिञ्ञावयन्‌ निग्राभमुपेति, प्रागपागदगधरागितियां भायां कामयेत तां मनसा ध्यायेत्‌, wa frat facta | “प्रागपागुद- गधराक्रास्ला fow आ्राधावन्तम्ब frat’ इति मन्लपाठटः | भ्रागादयोा ar fewer: wat: = ata लां प्रत्याभिमुख्येन धावन्तु । Vw weet सोम निव्वर aye रषाद्मना निर्गच्छ । प्रागादिमग््तः सोामनिगरणडेत्‌लान्निग्राभ care उपरवाऽभिषवाधारः पाषाणः | तस्मिन्‌ साममवस्थाणख निग्रा- ward पठेत्‌ | दिभ्रामाधावनोक्रस्तात्प्यमाद "समाव राजा दिओोऽभ्यध्यायत्‌ स दिशोऽनुप्राविश्त्‌ प्रागपागदगधरागित्याह दिग्भ्य एवैन स्मरत्यया fea एवास्मा अवरुन्धे” (do ६का०।४प्र०।४अ०) ia अम्ब मातरिद्यादयः wet: स्ती- ामुपलालनाय प्रयुज्यन्ते, च्रताऽम्नशनब् प्रयो गेणाच तद्यान- विधिः waa दत्यभिप्रेद्य व्याचष्टे “sq faratare” (सं० ६का०।४प्र०।४अ०) दति | चस्ादम्बद्युपलालन माड तस्मा- द्यायेदि व्यभिप्रायः । वेदनं प्रथंखति “कामुका एन fear भवन्ति य एवं वेद” (सं्दका०।४प्र०।४अग०) दति, क्यः “प्रतिप्रखाता राजन्येवं दै दावपि जति, यत्‌ ते सोमा- दाभ्यं माम जाग्रवि तथैते सम Bara arer”’ cfs चः सोम उर्पाष्ुयदहाय पयीाप्न उपरेन्यप्तः खाचा स्येति मन्त्रेण वसतीवरोभिरूपख्ष्टसस्मात्‌ सामादपाद्‌ाय wa: स्ापि- ताः। तथा चाक्र “saa राज्ञः षड९प्एूनाद्रानसश्ि- टानाद्‌ाय wife निधाय इति। जिष्वपि सवनेषु महा-

५९२ वेत्तिरीयसंहिताम्ये। [का०१।्र०४।अ ०६]

भिषवेषु तेषां षलाम॑ष्ूनां मध्ये fr दावं dasa रे शेम add यन्नाम श्चुभिरदाभ्यं अतिरस्काये जागृवि WASH हे साम aH सोमाय ते तादृक्सामनामधारिणे तुम्यमिदं शमां इयं are wanes । सामायेन्युक्ेरभिपरा- यमाह “यत्‌ ते मोमादाभ्यं नाम जागुवील्याहेष वै समख arava: (संन्दैका०।४प्र०।४अ०) इति | यथा वा दाममन्तरेशेवापां सोमपानसुक्तं तथा शेमस्याप्येष एवे we- णा व्ुदयप्रकेपः | सोमपानवेदनं प्रशंसति “a एवंवेद न सोाम्यामान्तिंमा्छति'" (सं०्का०।४ग्र०।४अ०) Thal Bra- यागविनाशं न प्राप्नोति । षलामंश्रूनां era yaad विधत्ते “ft वा एतत्‌ सामं यदभिषुण्वनधप्रएूनपगृहाति जायत एवैनं” (खं०६का०।४प्र०।४अ०) tia अ्ंबएनामप- नयमे ख अभिषवरूपा दधाटेनं सामं पाखयति । महाभिषवे amas विधत्ते “ATUT वा श्र्वः पशवः STAT ITT पुनरपि खजति प्राणानेव aya दधाति" (सं््का०।४प्र०।४अर०) दति । चिषु सवनेषु एथगं्ुसंसगें विधत्ते “द दावपि जति AWE ST ST प्राणः (सं०६का०।४्प्र०।१अ०) fA च्‌ ATIC ASEM: प्राणाः प्रत्येकं दो TT शला तक्ष aa | wa विभियोगसङ्गदः।

“MITS SWTTATSTS प्रावासोत्यभिमनग्बयेत्‌।

SRT Galata: wy arar निदाभ्यसेचनं॥

यत्‌ ते ata wafaen fudfa फलकं Ue

[का०१।प०९।अ ०२] वेदार्थप्रकाे । yer

प्राक्‌ चिः vzfeurgrar we vat विचिन्येत्‌ ॥ यत ते मरेत्यभिषवे इंष्एयोागा नवेरिताः' ॥ इति। दूति माधवीये arma ष्णयजःसंडिताभाये प्रथम- काण्डे चतुयप्रपाठके प्रथमोऽनुवाकः ॥ *॥

वाचस्यत॑ये पवस्व वाजिन्‌ इषा SAT अश्ुभ्यां गभ॑स्तिपुते देषो देवानां पविचमसि येषां भागोऽसि ART स्वाङ्कुतेऽसि मधुमतीनं दषः कथि विश्ेभ्य- सवेन्द्ियेभ्ये दिव्येभ्यः पार्थिवेभ्यो मनस्वाषर्वन्तरिं छ- मन्बिहि खाहा त्वा सुभवः सुय Share मरीचि- a ष ते योनिः पणाय त्वा ॥ १।

वाच॑ः सप्त्॑त्वारि शश्च ॥ २ ॥

इति तैत्तिरीयसंडितायां प्रथमकाण्डे चतुधप्रपा- oh दितीयोऽनुवाकः ॥ * ॥

प्रथमास्वाकं «Suing सामाभिषवसनाराऽभि- fea: । अय fama ठूपषाष्एयराऽभिधीयते। बेाधायमः “"अग्तदंधाति प्रतिप्रस्वाता प्रथमाग्यामंश्एुभ्या मा मयल्य्वर्यवी- चस्तये we वाजिक्जिव्यन्तदंघाति, प्रतिप्रख्ाता मध्यमाभ्या- मर GTA ATT टवा SUT अशश्ग्यां अ्रभस्िपुत इत्य-

म्तदंधाति प्रतिप्रखातेकमाभ्या मरप्ुग्यामानयत्यध्वयुदेवा 4 ह

५९९ लैल्तिरीयसंदिताभा्ये। [का०।०६।अ०द्‌ ]

देवानां पविच्रमसि येषां भागोऽसि war’ दति । श्रापसत- म्बस्त्ेकमग्ततामा इ “WET रलोऽयेऽभिषुणोत्यय प्रतिप्रस्याता- UUs धारयश्लुपात्तानामुपरि sayy श्रन्तदधाति तसिन्भिषुतमध्वयुर श्चलिनाऽभिग्टहाति वाचस्पतये पवस वाजिन्नित्येवं विदिता दितीयस्तुतोयश्चापि वा एकादश्ररलेा डितोयमभिषुणिति इादशरकलसखतोयंः* इति। ₹े वाजिन्‌ श्रन्न- भरद सेामपतये waaay वाचः सम्बन्धिनां मन्त्रेण qe Wel भंव । षा Ceca वषंणख मथः तवं गभक्िपृतः पूर्वव ave खर्यरश्िना पूतः इदानीन्तु टष्णोर्वषंणष्म्सय साम- सा ग्या मन्तधापिताग्यां wae) किञ्च । त्वमपिदेव एव सम्‌ देवानां मामां पवित्रं श्द्धिरेतुरसि । येषां देवानां भागाऽखि तेभ्यो Theat गटक्ामि। विधन्त “प्राणा वा wa चदुपा- इट्यदु पा खया यहा VA प्राणमेवान्‌ प्रयन्ति” (सं ° ६ का ०। ४ग्र०।५अ०) Tia) GHA प्राणख्यानोय SALW: | श्रपान- वागादिस्थानोयास्वन्तयामेन्रवायवादयः। अतः प्रणतेन सुख्यलात्‌ प्रयमतस्तद्नदणं aw । fay पयायेषु विलच्णसद्चा- विशिष्टमभिषवं विधत्ते “अररणा © स्मारापवेजिः प्रातःसवन ware यज्ञ सर स्थापयामि aa ततः सटख्ितेन wom Bal छलाऽयेऽभिषुणाल्यष्टारा गायनी गायतं प्रातःसवनं प्रातःसवनमेव तेनाभ्नाव्येकादश्र wat दितोयमेकादशाच्रा चिष्टुप्‌ चेष्ुभं माध्यन्दिनि सवनं माध्यन्दिममेव सवनं तेना- प्राति दादशङृलस्तृतीयं दादशाच्षरा जगतो जागतं दतोयसवनं

[का०१।प्०९१।अ ०२] वदा्॑प्रकाणे | ५९१५

दतीयखवनमेव तेनाप्नोव्येता दवा व स awe सशस्वितिम्‌- वाचाऽख्कन्दा याऽस्कन्न fe तद्यद्यज्ञस्य सरम्थितस्य खन्दतिः' (खं०६का०।४प्र०।५अ०) इति । उपवेश्रस्य wa: कथिद्रुण- नामा यथयोाक्रचिविधाभिषवदूपामेव awe warfraare | तदेतदविगाशाय सम्पद्यते, wanes aya सम्बन्धि यद्स्तु मश्यति तद विनष्टमेव । faafa पयायेष्वष्टसद्धवेति vatat विधत्ते “aur खस्वाङ्गायत्रो वाव प्रातःख्वने भातिवाद्‌ दत्यमतिवादुक एनं भरादयो भवति य एवं वेद तस्मादष्टाव्टी रलोाऽभिषल्यं” (ं०६का०।४य्र०।५अ०) दति) भ्रतिवादे गायश्येव म ada । चिष्टुप्‌ जगत्यै तु वर्तेते । अरधिकाक्लर- युक्रतया पञमानत्वमतिवादः। म चासावन्याकराया AAT: aaafa । यद्यपि प्रातःसवने कन्दटाऽन्तराण्यपि शम्भवति तथापि गायश्येवाभिमानिनो देवता। गायथा श्रतिवादाभावं यो वेद तंप्रति भ्रच्रर्यनतिवादुकोा भवति, अनिन्द्का भव- Mage: । यस्माद्गायच्येव सवनमभिमन्यते तस्मात्‌ तदीययेव सङ्खया प्रातःसवने fafa प्ायेव्वभिषोातव्यं। मन्त्रस्य प्रथम- भागे वाकशब्दतात्प्यमाह “ब्रह्मवादिना वदन्ति पविचवनोा ऽन्ये ग्रहा ग्टडान्ते fa पवि उपाश्शरिति वाक्पवित्र दति व्रयादाचस्यतये पवस वाजिजनित्यार वाचैवेमं पवयति? (सं° दका०।४प्र०।५अ०) fai suimafafem ग्रहा दशा पविचनामकेन aay शओाधिता wy म द्वार्पाक्णः। तस्य

fa tiwafafa was मन्त एव गाध कभमिद्युत्तरं । भागा- + ह 2

४९६ तेत्तिरीयसंहिताभाष्ये | [का ०९।प्र० 8। शद्ध ०]

मराणामयेः प्रमिद्ध्‌ Tare “ट्ष्णा अर प्रुभ्यामित्याइ TUT Waray या सामस्य गभक्िपत care गभस्तिना गं पवयति देवा देवानां पविच्रमसोत्याइ देवो देष सन्‌ देवानां पविचं येषां भागाऽसि तेभ्यस््ेव्याह येषा Wa भागस्तेभ्य एनं ग्टाति' (संन्श्का०।४्र०।५अ०) दति बेधायमः ““प्रतिग्रस्ा तयंदमादन्त खाङ्कतेाऽमीत्यथेनमवेचते मधुमतीनं इषशधोच्धयेनम्‌्वमृन्मारटिं विश्वभ्यस्लेद्ियेन्या दिव्येभ्यः पा- थिवेभ्व इति" दृति । श्रापस्तम्बस्त्वेकमन्त्तामाद "खाङ्कता ऽसी्यष्वयगं मादाय tia ₹े उपांशुग्रह खाङताऽभमि मया खीषरृताऽगि | मधूमतोरिषो मघ्राण्यन्नानि नाऽसमदथं कधि Qt दे वजन्मनि मनव्यजग्मनि च fede: सर्वेभ्य char feara at खीकरोामि। खाङ्तश्नरेनप्राणएद््पस्य ग्रस्य खा- धीमत faafed । मधुमतीण्ब्देन area । दिव्यपार्थिंवशब्देन जग्मदयमिति द्यति 'खाङ्कताऽसीव्या प्राणमेव सखमछ्त मधमतोनं इषः कधीत्य (इ सव्वमेवासना दद खद यति विश्वेभ्य स्सेख्ियेभ्या fear: पार्थिवेभ्य दृत्याहाभयेय्येव दे व ममु्येषु प्रां दधातिःः (सं०्दका०।४प्र०।५अ०) tha बाधायनः ''उपा- त्तिष्ठति मनसा दित्युवं लरिमन्िरीत्या दवनोये जहात्यका- TH यजमाने, खादा ला सुभवः wera” इति। आपस्तम्बः “simfcagafavifa दक्िणेन हातारमतिक्रामति येन वा हाता प्रतिपादयेत्‌ arenstefa दशिणताऽखाय <fud परिधिखन्धिमन्ववदत्य खाहा ला सुभवः छय येति दितः

[का०प्र*४।्०२्‌] वेदाथप्रकाश्रो | ४५९७

प्राञ्चग्टजृर सन्ततं दीघं, war देवेभ्यस्वा मरीचिपेभ्य एति मध्यमे परिधो लेपं farsitfer’ xfa । wwedratgway at मनः अषु व्याप्नोतु | विख्तोणंममरिलतमन्‌ खत लमादवनोय- रेरे गच्छ। रे सुभवः शेभनभवः सद्भावः शाभनममध्यवखिति- खचणा VI प्राणस्य साऽयं सुभवः । FAW ar aed यख याय वहिःप्राणरूपाय BU जहामि । CA प्राणरूपत्वमा- यर्वशिकेराशातं “sifear दवे वाद्यः भाण उदयत्येष Wa ताचषं प्राणमनुग्टष्ाति नः" दति । Bag at मरीचिपेभ्यः मरोचिपालकदेवताथें परिधौ माच क्रमेण मन्त्रान्‌ व्याचष्ट ''मनस्लादित्याङ मन एवाञ्त उवन्तरि लमन्विरीत्या दहान्त- रिकटेवल्येा fe प्राणः खाहा ला सुभवः खयायेत्यार प्राणा तै ayaa देवा सष्बेव परो जरति Tare मरौ चिपेभ्व इव्याहादित्यख्य वे र्मया देवा मरोचिपासेषां तद्धा गेयं तामेव तेन प्रीणाति" (सं०६का०।धप्र०।१५अ०) tial खभवसः स्न्नरोरे wafeat देवाः प्राणएवायषः। तच Aha: खार त्यक्ते तेषां wast भवतीति तत्परित्यज्य खर्यायेल्युक्रवा- दयं परोाखरामः। यदा खभवस इति ama सति सुभवस द AMT परोाखल्वं | रश्विनामकाद्चेतना देवा अ्रचेतनानां मरीकचो- मां पालकाः। VIA दमास्याधामुखलं उर्नमुखलच्च फल- मेदे म विधन्त “यदि कामयेत aga: wie: स्यादिति नोचा- waa frasrgfeaa नियच्छति यदि कामयेताऽववषुंकः स्ठादित्युन्तानेन निग्टब्या ह टटिमेवे चच्छति"” (do दका ०।४प्र०।

१५९८ तैक्तिरोयसंडहिताभाव्ये। [का०१।प०४।खअ ०२]

५अ०) इति । वैरिणं प्रत्यभिषरता wae रामान्‌ प्य पायं मन्त्रमत्पादयति ““यद्यमिचरेदम्‌ं जद्यथ ला हाव्यामोति न्रयादाङतिमे वेनं प्रयम्‌ Ufa” (खं ° ईका ०।४पर०।५अ०) इति। रे प्रारूप gd wa देवदन्तादिनामकं वेरिणं प्रथमता मारय vara at प्रतिहाग्यामि। waned ज्रुवा देव श्राङ- तिमपेचमाण एवं वैरिणं मारयत्येव । वैरिणा दूरदेश्रवत्तिंत् सल्यभि चर ताऽनुष्टान विशेषं विधन्ते “यदि दूरे स्यादातमितेा- स्तिष्टत्‌ प्राणमेवास्यानुगत्य दन्ति" " (सं ° {का ०।४प्र०।५अ ०) दति, अतमितेराम्लानेः, यावन्तं कालं निरुच्छासः स्थातु शक्राति तावत्‌ तिष्ठेत्‌ । ततेाऽयं fatrirse वैरिणः म्राणएमनुगत्य मार- यद्येव । array: “ay प्रदिणएमादटत्या श्राग्यणस्धार्व्यां यदश सश्सरावमवनयति, एष ते येानिरिव्ययेतसिन्नुपाभश्रपाचे अश्रु भराख्यति, wiagfawa उपाप्रसवनेन सरस्यष्टं सादयति पा- णाय afa’ tia) was: ".सव्वैमाग्यणस्थाखखां सम्पातमव- नोय, एष तेखाजिः प्राणाय लेति few qraaraat सादयिला तस्मिन्न ष्टमवाख्च तं ठ तोयख्वने श्रपिष्ज्याभिषुणयात्‌' दति, डे dara एषते श्राग्यणास्यस्ते तवयोाजिः खानं । अथवा उर्पाश्एपा एषः खरस्य दकसिणांसप्रदशः ते खानं | अतः प्राण- देवतासन्ताषा्थे लामच सादयामि खरो नाम दल्षिणस्य विधानस्य पुरस्तान्भ्द प्रधि निष्पादिते देशः पाजचम्रयोगा- यः। तथा Wat “at पाजाणि varie अ्रध्निदेवतेति दक्षि Wes उपाःच्रपाचरः सामे देवता इति उन्तरासेऽन्त्थामस्छ

[का०९।प्र०९।अन्द्‌] , वेदा्प्रकाष्रे। ५९९

रन्नसोति ते WATT ग्रावाणमुपा६सवनं दकिणामृखः ay- we wanat तमपरेण प्रत्यञ्चि दिदेवत्यपाजाणि'" इत्यादि | एष ते यामिः प्राणाय amd am उपेक्षितः । अभिचरतः पाचासादभाय मन््ाक्रमत्पादयति “यद्यभिचरेदमुष्य at प्राणे सादयामीति सादयेदसन्ना वे प्राणः प्राएमेवास्य साद- यति" (सं०६का०।४्र०।५अ०) इति। हे उपारगुपाज प्राण- wi लाममुब्य वैरिणः प्राणे सादयामि सखापयामीन्युक्े षति असन्ना विनाश्ररहिता यजमानः प्राणो वैरिणः प्राणं साद- यति विनाशयति ्रभिषुतः शामरसः प्रतिप्रस्थादरस्तगत उपांष्पाचे यदा ष्यते तदा गर्टानरवदस््ेण ओाधनं न भवति किन्वंश्नभिरितीति faust “afgreufa: पवयति षड्धा waa wafatay पवयति” (सं ०द्का०।४प्र०।५अ०) दति । नाज serdsgat थगपत्‌ प्रयागः किन्तु चिषु पयी- येष्विति विधन्ते “fa: पवयति wa दमे लाका एभिर वेनं Gia: पवयति" (शं०६का०।४प्र०।१अ०) tha नाच वच्छमाणग्रहेखिव द्‌ श्ापवित्रेणभिखुतया धारया यणं किन्त॒जिय्वपि पयं येग्वध्वयथार छ शिनेति विधत्ते “ब्रह्म वादिनो वदन्ति कस्मात्‌ सत्यायः पश्रुना ₹रस्तादाना दति यल्िरुपा प्र wea fazetfa तस्मा चयः पश्- ना इस्तादानाः परुषा दसीमरकटः” (सं०६का०।४प्र०। भअ) दति । गेामदिषादयः सव्वं पश्वो म॒खादानाः 1 एते त चयो इसादानाः। पुरुषोऽपि “ब्रह्मणे ब्राह्मण्माख-

९०८ तैत्तिरीयसंहिताभाग्ये। [का०१।१४०४।अ ०३]

भते" इत्यादो wear og.) wes विनियागसङ्गुरः। “वाचा छपांश्ुगृणं समाद केऽन्यहस्ततः | उरू गता aria ace fauafafa: खाहा etfs देवेभ्यो मध्यमे परिधा तथा । खेपनिमार््षपाचरं सादयेत्‌ सक्तविताः'°॥ दति । रच मीर्मांसा नास्ति) दति माधवोये वेदार्थप्रका्े छष्णयजुःसंडिताभाये प्रयम- काण्डे चतुयंप्रपाठकं दितोयोऽनुवाकः ॥ * ॥

ॐ ॥ उपयाम UMASS मधवन्‌ पाहि सो- म॑मुरुष्य रायः समिषा यजस्वान्तस्ते दधामि यावा थिवी अन्तर्वन्तरिंश्ष सजाषा देवैरवरः परान्त- यामे संघवन्मादयस्व खाङ्कताऽसि मधुमती CVE fu fasta दिव्येभ्यः पाथिवेभ्योा मनसूबा-

श्व्यन्तरि समन्विहि ATS त्वा सुभवः Bala देवेभ्य- र्वा मरीचिपेभ्य रष ते योनिरपानाय त्वा ॥ १॥ देवेभ्यं : सप्त च॑ ॥ ₹े॥ दति वैत्िरोयसंडहितायां प्रथमकाण्डे चतुथंप्रपा- SH तृतीयोऽनुवाकः ॥ ° ॥ दितोयानुवाकं उ पार ्रटग्रहाऽभिदितः | ज्रथदतीयमारभ्य षटचिंशान्ते्वनु वा केव्वन्तयामादिकाः Wea TET WTA

[wteqimesiaeR] «=| SETA ` १९

धौयन्ते तज Uda पाठ एव निचामकः । कल्यः “खदित arfeasmara एङूात्यतिपावमानस् रान्न उपयामग्टदीता- ऽस्यम्तयंच्छ मघवन्‌ पाड Stance रायः .समिषा चजखा- wa दधामि चावाण्थिवी अन्तरर्वन्रिच्र air दवैरवरः परखान्तयामे मचवक्मार्‌यसखः'दति | श्रतिपवमागख्य दरशापवि- चषात्थन्तशद्धस्य। दे सोमरस ल मुपया मग्टशोताऽसि। उपयामः एथिवो “xed वा उपयामा"” इति ad: एयथिवयामुत्पलं दार- मयमम्तयामसञ्ज्ञकं पाच्रमृपयामब्ब्देनोच्यते । हे मचवन्‌ BMH CT WIAA भादयेगभ्याऽन्तधानं यथा wala aut नियमर्थं । ततः सामं पालय । war wf sa रच । समिषः खसमीचीनान्यल्ञानि यजख She द्यावाएटथिवे तवानुग्रहादक्दंधामि व्यवधायकं करोमि । विसलोणंमन्तरि- लमण्यन्तदधामि | रे मघवन्‌ अवरैः परै TTS: सजाषा TE अरस्िन्ञन्यामयहे मादयस्न लं इष्टः waurafy wig । अन्यं मपाचे सोमरसग्रदणं विधत्ते “देवा वे यद्यन्ते कुव्वैतः तदसुरा BHAA ते रेवा BALA यज्ञः सस्याणयमपश्छन्‌ WANG समखापयन्‌ ते खुरा WAT देवागभ्यायन्त ते देवा बिभ्यत दृद्रमुपाधावन तानिन्दराऽन्तचामेणणन्तरधत्त तर न्त्या मस्यान्तया मलं यदन्तचामे गद्यते भादव्यानेव ay- जमानाऽभर्धंत्ते' (संन्श्का०।४प्र०।९अ०) Tia देववद्या गमभृतिषठतामचराणएां Bares उपांग्टयरे यश्च .समाप-

WA मला रदसि दवारं तया चक्रुः तं प्रकारमन्नाल्ा H- 4 ©

Co% Airadferag | [आा०९५्०१अन्द्‌]

डानसरागिरधोाऽन्तयामयरेशाकर्दितागकरोत्‌। तते भराठ- ष्याकद्धानाय अन्तयामा गडोतव्यः | aaa यावाण्यि- aR: weary “wee दधामि erarvfaa wees afcefaarefata लाकेर्यजमानोा भराटव्याननार्धकेः> (घं०ईका०।४१्र०६अ०) इति। सजाषेव्यादेः प्रयोजनमाह “A देवा अ्रमन्यन्तेका वा इईदमग्ड्यदयः सम दति तेऽन्नवम्‌ मघवन्‌ भनु म आभजेति सजषा रेवेरवरैः प्रर ओेत्यत्रवीद्‌ ये चेव देवाः परेये शावरे तालभयागन्वाभजत्‌ सजोषा TATAT: परै्ेत्याङ ये चैव देवाः परेये erat तानभयागन्वाभजति'*(सं°९का०। ४्र।६अ०) दति । यरे ये प्रां वयमिक्छावन्तः खः एदं सव- fax एवाण्डत्‌ प्रा्तवाभिति wat a देवा aaa हे मघवन्‌ लाम्‌ warafa भागिमः कुर्विति तत इन््रःसजेाषेव्यादि- वाक्येनानुजक्नो । तथानुश्ञया ये Sree देवाः ये च नि हास्तार्वाम्‌ भागिनेाऽकरोत्‌। अताऽजापि THAT GT waa भागिनः atti मादयख्वेत्यत्र यथा भागलाभेन zarat दरष॑स्तथा यश्चविघ्राभावेन यजमानदश्यापि द° Gra अति “wade मघवन मादयस्ेव्याड ames यजमानं ना मरेतिः' (सं०६का०।४प्र०।६अ०) thal मन्त्ापक्रमगतस्य. WHAM प्रयाजनमाद “उपयामग्टशोताऽसोव्यारापानस्छ wa” (सं०.६का०।४प्र०।६अ०) tf. ऋपामदेवताया w मर्यामाभिमानितया afer weld प्राङिनामपानेा war भवति [ -नाजेपांशारिवाञ्जजिना aye किन्‌ दश्ापविच्र-

[का०६।प्र०३।अन्श] वदार्चपकषान्चे) ` . १.३

माभिखतया धारयेत्यमिप्रेव्याइ “वदुभावपविश गश्ेधीर्ता माकमपानेऽनुन्युच्छेत्‌ प्रमायुकः स्तात्‌ Ufa ware AT गाते आलापानयेारवविं्टदयै'" (सं०्दका०।४प्र०।६अ०) इति। प्रा efa: खभावता वरिगच्छत्यतः srweqaraiat: पविते निंथमनं नापेकितं। चद्न्त्य मेऽपि तददपविचः खात्‌ wefan यमिसलात्‌ तद्रयोऽपानेऽपि जिगेच्छम्तं area निगेच्छेत्‌ ततः श्राणापानयारभावात्‌ सियेत। afate नियमिते लपाने श्रय तद विनाग्तः aver निर्गच्छस्रपि ara रें परित्यजेत्‌ । तस््ादुभयेाधारष्ठाय दब्रापवितरेणाग्तयामं WAT । तत्‌बप्र- कारः Ga safer: ““शअरदाज्वाशश्रमुपाष्रडुपावनो चापि व्य viswdar दिग्भ्यो महाभिषवमभिषुष्ठनि अभिषुतमध्वच्यर- लिना axfrgia तमुकेतान्तरेषेणेद्धत्यो लरत आधवनियय अवनयन्युद्रातारो द्रोणकखभं प्रतिष्टा ager दशा पविचं वितग्वम्ति पविजस् 4 यजमाने aif wet तसन्‌ ₹ा- waaay धारा खावय्यति उदचमेमाश्ञेता चघवनीखाद्भा- दमस ्रानयति बन्तता धारा खावचितव्या धाराया अरन्त यामं खडाति सवाते यरहानाभरुवात्‌ दति। “awurged- मन्त यामे पाअ वत्छाङकन्तादि मन्ध प्रयो गः HAA | खा ङ्क तेाऽसि मधुमतोनं crate विश्ेन्वस्लेदियेभ्ये fees: पार्थि- बेग्या मनसा दवेन्नरिखमनिहि खडा ला सुभवः Waray 23- wer ached एष तेयागिरपागायला'' xfa एते मन्ता

उपेकिताः । उर्पाशन्लधामपाचयोरासादने मध्यगतेनेा पर - 4०2 |

{oe तेतिरीयसंडिताभाष्ये। [आ०१।प०९।अ०8]'

सवनेन we we विधन्ते “प्राणापाना वा TAT aay wa drat यान उपारश्टुमवनेा यं कामयेत प्रमायुकःस्यादि त्यख- wel सस सादयेद्यामेभेवाख् प्राणापान विच्छिगन्ति ताजक्‌ प्रमीयते चं कामयेत रुष्वैमा्युरियादिति खरस्पुषटो तस साद- येद्यानेगैवाख्य wera सन्तनोति सब्बमायरोति” (संर ६का०।४प्र०।६अ०) tf wa at "'सव्वमाग्रयणस्वाल्यां सन्पातमानीय एष ते योमिरपानाय afa रिकं पाचमायतने सादचिलाव्यानाय लेति ते ्रन्तरेण यावाणएमपा ब्रुसवनं द- fourad खरस्य want” दति । wa विनियागसङ्गुहः । . ““डपान्तथामकष्ठज BHM त ws” । इति

WT MATa Secs A TM: | |

इति माधवो वेदारथप्रकारे छष्णयजुःसंदिताभाये प्रथम- काण्डे चतुथेप्रपाठकं दतीयोऽनुवाकः ॥ *॥ |

श्चा वायो भूष शुधिपा उप॑ नः सहस॑न्ते नियुते वि- अवार | उपे ते अन्धा मद्यमयामि यस्यं टेव दधिषे पूर्व्वपेयं। उपयामण्ीताऽसि वायवे way इमे सताः। उप प्रयाभिरागतमिन्द वो वामुशन्ति डि । उ- पयामख्होतेाऽसीन्द्र वायुभ्यां त्वेष ते योनिः सजाषा- wat TAT UR

्रावायो चिषंत्वारि\शत्‌ ॥ ४ ।

[wteqwosiqes) Farivarty . १०५.

इति तेत्तिरीयसंडितायां प्रथमकाण्डे चलुथप्रपाठके चतुर्थाऽनुवाकः ॥ ° ॥

कश्यः “Qearad wera वायो ष ब्रएचिपा उपमः सहन्ते नियत दत्यनहत्यपयाममग्टदहीताऽखि वाचवे लेति गीला उपयन्येद्धवाय CH GAT. CTE ATTA ATH AT Sa गद्रवायभ्यां लेति गोला पविचदशाभिः परिषच्यैव ते यानिः शजेषाग्यां त्वेति सादयति" दति were पन्ते “ay वाये we fear पनः waa नियुतो विश्ववार उपा ते अन्धे मद्यमयामि we रेव दधिषे पुष्वेपेधं । उपथामग्टहोता sfa वाथवे बेष्रवाय्‌ दमे ताः। उप प्रयोभिरागतमिन्दवोा वामुज्ज्ति fe उपयामन्टहीताऽसीष्वांथुन्यां aa ते योनिः सजेाषाग्वां ला? cf) Barat लमागत्य ग्रहान्‌ we अशं खुर । Ufo: WE सोमपासख्लं नो असान्‌ पगच्छ । हे विश्च- वार विश्वव्यापक ते खलं नियतः afer नियुच्छष्देन वायुवा- हनण्ता WAT SAR | तत अन्धः सोामरसर्पमन्तं मद्यं इषकरं तस्मादपो समोपे लामयामि waif <a यख saree wafay Texel wsigd प्रथममेव पातव्यमिति मने दधिषे धुतवागसि तादृशेन सोमेन लामुपया मोल्यन्वयः। ₹े सोमरस लमृपथामेन श्थिवीरूपदारूपाजेण ग्टीताऽखि लां area zetia ₹दृन्वायु दमे Star: Gat: अभिषुताः wat युवां प्रयाभिः एतेः सामरलदूपेरन्नेनिभिश्नणतेः उप समीपे ्रा-

१०३ तित्तिरी वसंशताभाय्ये। [ा*१।०8। ख]

अतं आ्रागच्छन्तं fe यस्मात्‌ इन्दवः Sacer वामभि wat area | इ साम दाङ्पाजेण ग्टहोतेऽसि cxarena at zwifa; रदेपाज एषः खरल्येकरे्रसेयानिः तव खानं अता sy शजावाभ्यां कमागभरीतिभ्वां oxaeat इनद्रवाय्यथे लां सादयामि। एते मन्ता safer: दिदे वव्धग्रेष्वस्य प्राथम्यं fart “anat खषा यरेश्रवायवेो यरेनद्रवायवाया यहा z- wa वाचमेवानु wafer’ (सं०्का०।४प्र०।७अ०) दति। शिवाथवमेजावरुणाश्विगग्रहाणामभिमानिरेवता | aways: ओआजाभिधाः तस्माद Kaas वागिल्युश्यते । we wae सति ard परतः प्रयन्ति चश्रादयाऽनु प्रयन्ति। तत्‌ प्राथम्यं प्रकारान्तरेण प्रशंसति “वाय॒ दवा श्रत्रवन्त्ताम राजान हनामेति साऽत्रवीडरं Te मदया एववा ग्रहा Vy इति AGS KAT AAA TET द्यन्ते तमप्तम्‌”" (सं EATON प्र ०।७अ०) इति । अभिषवः खामदेवताया wast 1 तरेव we द्रढयितु पुनरपि वायु wwefa अथवा वाय॒ख्ठत्या वा- wa wvrafeta विधिङश्नेया ““शाऽपूयत्‌ तं देवा बेऽपाधष्णु- बम्‌ ते वायुमश्रवज्निमं नः खद येति साऽ्रवोदरं ce मदेवत्या- न्येव वः पाचाण्यच्यन्ता इति तस्माल्लानादरे वलयानि सन्ति वाब- STII तमेभ्यः वायुरेव खद यत्‌ तस्मा यत्‌ Tafa तत्‌ प्रवाते विषजन्ति arafe aw पवयिता खद यिता" (सं ° ९ का०।४०। ewe) दति। we सामे इतः खन्‌ waa दुमेन्धाऽभवत्‌ asa धुष्णुवन्‌ Teas माश्रक्ुवन्‌ मै्रावरूणाश्चिनादीग्यपि

[शा०१।प१०९।अ०९] वेदाथंप्रकाद्ने। १०७

Uwe aerated) अत Varad ““श्रायांवच wrarearfa cia । लाकं aay द वाधिक्धात्‌ पुतिगन्धोपेतं भबति aerated yee वाये विषजन्ति प्रसार्य खापयन्ति, अतश्छादृशख्य THA वायुः शोधयता खादुकता चअ सव्व पदषाधारकमुपयामन्टहोताऽसोत्यमुं मन्त्रं याचे “ae विः अण्णं ला विन्द्‌ गछादितिरत्रवीदरं हणा अथ मया विग्टकोध्ं मदेवत्धा एव वः सोमाः सन्ना अखन्निश्युपथामग् हीताऽसीत्या- हादिति्ेवत्यासेन यानि fe creanfe qareenta Sra: सम्भूतानि यानि ण्मयानि ereraaTae awTea- are”? (सं०६का०।४प्र०।७अ०) fai विविधदेवताथेल्ेन WY तेन AVC तादशं wet नाखभन्त। अदितिः wari मया उऋमिप्रतिपादकमन्छेणये युश्राकं सामास्ति ea shy tra- काले GWE वत्यलेऽपि श्रासादगकाले मदे व्याः waa wa- वरः! उपयामग्टशोताऽसि caarga we wfacre: उप- यामेन गढमिसम्बन्पिपाजेण ब्टडोत इति ware: | तनेत्ध- ग््प्रयोगेश पूरव्वाक्ृवरेण च सामा अदितिदेवत्था द्विविधानि सओआामपाजाणि दाङ्मयाणि यदरूपाणि agai चाययश- wreratfa | तजास्या wa: सम्बन्धिनो या ceed यानि- wear: संग्धतानि geet ares तुसारारेव मेः कायीपि। तस्मादु पयामग्डशोत.इ्येवं मग्नो मरूते । Taree ` रेकञश्डिम्‌ पाज. सहग्रहणं विधन्ते “वाम्बे प्राश्यवारुतावदत्‌ ते रेवा इक्मव्रवन्निर्मांने वां व्याकुविंति शाऽब्रवीद्रं ze

qos Sfectrefernira | [का०र।प्र०९।यअ०६]

ay Jaq वायवे yay ग्टद्याता इति तसख्ारेन्रवायवः ae awa तामिन्द्र मध्यतेऽवक्षम्ब व्याकरोत्‌ तस्मादियं araar वाग्यतः" (सं०ईका०।४प्र०।७अ०) दति t येयं वैदिकमग्ल- SU वाक्‌ खा पन्य पराचिष्मुद्रघाषवदैक्यरूयेण दष्डाच- माना तस्यां वाच्येतावदेकं वाक्यं! afar वाक्येऽप्येला देकं ud afaa पदे मन्ते प्रहृतिरयं प्रत्यय tard विभ्य wee: करणं व्याकरणं तद्र डितलाद व्याङतेवाऽवदत्‌ प्रज्ञा तां मध्य- तेऽवक्रम्य वाक्यपदादिरूपेण aq तच विच्छिद्य विचिन्नं aa- वान्‌ शेनद्रवायवग्महणम्‌पसंरति “तस्मात्‌ सद्दिन्राय मध्यतो wea दिवायवे दा fe ख वरावटणीतः' (सं°६का०।४्र०। ome) इति । aanfex एकमेव सदगद्णरूपं वर मदश्‌ ABTA सदेव इन्द्रस्य सामयदणं aare वाचं maar fa भक्रवान्‌ तस्मादुभयोर्वायवर्थग्रदणएयार्म्ये CAM TES) ऋ वायो ग्दषेति केवलस्य वायारादै wet TRAY दमे Gat Tat वायुः पञ्चात्‌ Waa तस्नादिष्ख मध्यं खानं तस्मादा- याग्रंडाग्रतवमेकोा AT: | सव्वपाजाणां वायव्यलं दितोया वरः तश्मात्‌ तख द्विः सामग्रहणं इत श्रारभ्य विनियो गसङ्कहः ““वट्‌- चिंश्रानवाकस्वान्ते उदा षरि ग्यते: इति, श्रय मीमांसा दग्रमाध्यायद्य पञ्युमपादे चिन्तितं “पुरो पांशारुत खस्य खाने स्यादैद्रवा यवः | आद्याय्यलविषेर्मेवं धारा करो ग्रताक्रितः'"॥ ofa |

[का०१।प्०8।अ०४] वेदायेप्रकाश्न। १०८

स्यातिष्टामे श्रुयते “Oxqraaray गरदा wy’ इति।

मन्तकाण्डविधि काणष्डयागंहाणामयं पाठक्रमः Baty wae: प्रयमः। अन्तयामग्रहा दितीयः । शेष्रवायवग्रदसतीयः। मैजावरूणग्डखतुर्थं tafe. तच Bxaraqaraafaur- नादुपाशग्रगर्ात्‌ परव्व॑मेव ग्रहणमिति qe: पकः । TAYN । गलस्य धाराण्डापेखतारेन्द्रवायवादया धाराग्रहाः तदा- क्यधारया weifa श्रतलात्‌। एवं षति पाठक्रमो न बा- श्यते । तस्मारेन््रवायः Baa खाने CHa: | तचेवान्य- fafa |

“Qasl खस्य वा खाने काम्यस्यारेष्रवायवः।

धुनविधेरादिमेऽन्धः कामायेतदिघानतः'?॥ Tf

व्येतिष्टाम एवं sae “Raa याम्‌ ग्टहीचाद्यः

कामयेत याप्य प्रजाः कल्पेरन्‌" दति । सेाऽयं ara शेद्वा- यवः सर्ववामुपारश्एुप्रश्तोनां ग्रहाणामारौा खात्‌। कुतः । धाराग्रहादिलख्य पृ्व॑मेव सिद्धा सत्यां पनर्ययताविधाना- दिति प्राप्ते Wa: 1 नाच सवी ग्रलं विधातुं शक्यं urcraerut WOASTA | अते यथयाप्राप्नायलमोपेतानां धारायदहाणां काम- संयागमाचं fanaa इति ears एवायमेख्धवायवग्रदः | दि- तोयाध्यास्छ दितीयपादे चिन्तित ।

^" थन्तर साम सामे भवेत्‌ तदह इव्न गत्‌।

शेग्रवायवद्टुकराग्यणाऽग्राखच GAT: WaT: |

र थन्तरादि खंयुक्रमन्यत्‌ कमा यवा AW: |

4 घि

qre तेत्तिरीयसंशिताभाष्ये। [का०९।प्र०४।यअ०8]

गायचारिथुतात्‌ पृम्बादन्यद्मा न्ते गुशैः ॥

सोमचब्दप्रकरणे ज्यातिष्टामसमर्पके।

ग्रहायवं गण सच व्थाटठभ्सिस्ह TU’ ॥ इति ।

ज्योतिष्टोमप्रकरणे श्रयते “यरि रथन्तरसामा सामखाढे-

श्रवायवाग्रान्‌ गशोयाद्यदि रनामा waa यदि जग- wat आग्यणाग्रान'' दति मेामन्रब्देन सामखलतासाधनका यागेाऽभिषोयते। afey थागे माध्यदि नसवने waar रथ- न्तर र्जगन्नामकामि सामानि विकल्पेन विहितानि अभि ल्वा शरेत्येतस्यां यागे उत्पन्नं Tanti लामिद्धि wane दत्ये- तस्यामुत्यन्नं ह इत्‌ । जगतीङन्द्स्कायासत्पन्नं जगत्‌ Wraraa- भेचावरुण श्चा श्चिनष्रक्रामन्ध्याग्रयणञउकयथ्या भुव दृत्यादिगाम- का ग्रहाः प्रातःसवने VAM TEI Fatwa अद पात्‌ ग्रहा भवन्ति। सामयागस्य रयन्तरसामेापेतल्रपचछे ay गरेव्ेष्रवायवः प्राथमिकः, इ रत्छामेपेतलपकते wR: प्राय मिकः, जगत्‌खामापेततपचे आग्रयणः प्राथमिक दूति विषय- वाक्यस्याथः। तज ग्रता wifasrar गायचादिसामेपेतः तद्चाठत्यथंमिड रथन्तरादयो गणाः कीर्त्यन्ते त्मारेष्धवाय- वायत्वादिगृणोपेतानि.कमन्तराणि विधोयन्त इति प्राप्ते ब्रूमः।. यदि रथन्तरखामा सामरूारिव्युक्षी यः सेोमन्नष्दः तेन प्रक~ रणेन चाच श्यातिष्टामः समस्थते। afaa समथिते ययाक्रय- wraanar विधीयते ग च रथम्तरारिगणागवादेन च्यातिष्टा- मस्य aia: waraft तश्च प्रातःखवगादा गायचादिषाम-

[आा०१।प्र०१।अ ०४] वेदाचप्रकाश्चे। ६९१९

येतात yaaa रथन्तरादियागस्यापि सम्भवात्‌ fa तर्हि व्याटत्य इति चेत्‌, afe रथमरष्टरव्व गतां परमा्थेता ar- ठस्तिरिति वच्छामः। रथन्तरादयः veers विकन्िताः | तच रथन्तरानुवादेनेतरौ परा व्यावर्तेते, एवमितर चापि, verze गुणविधिः | ननु यः प्रहता च्यातिषटामः राऽन्ये्षां सोमयागानां प्रतिः । ग हि प्रते sega साम वि- feaafai aa एव दन्रमाध्णयष्य पञ्चमपादस पलाशा- करणे प्रथमवणंके यदि जगत्ामवाक्योाक्रमाय्यणाग्रते वि- em विचुत्रनामके मस्थेऽइनि व्यवश्यापिते, वाढं, तजापि ata किद्‌ विरोधः। आग्यणाग्रववाक्यं न कमाग्तरविधायकं किन्तन्येन विरहिते सोमयागे wa जगत्‌खाम स्वति तत्र गृण- विधायकमिच्येतावत vara ufaarwara | दउतीयाध्यायस्छः पद्चमपादे fafa | “रेवा यवनश्रषस्य Taye उ ताऽमरत्‌। पवन्वायात्‌ सहृडधष्ो दि भके वचनाञ्धवेत्‌'” ॥ दति,

aqfaara याऽयमश्रवायवण्डः तच संस्कार्य॑स्य Fae कलात्‌ खशटरेव जेषका्यमिति चेत । मैवं । दिरेश्रवायवख भच- यति, fawaa वषटूरोतोति वखमाद्िर्भकत्तण।

अरय कन्द; । ware षेति ष्टुप्‌ दृद्धवायु दति गा- खनो,

दति माधवोये aqrdvare कष्डयजुःसंदिताभाये प्रयम-

BUS चतुर्थप्रपाठके चतुचाऽनुवाकः॥*॥ 4H 2

| § 8.२ तेलिसीयसंशिताभाव्ये [का*१।प्०४. wey |

sri वां मिचावरुणा सतः ATA ऋतादधा। ममे- दिह yay wa उपयामणुोताऽसि मिचावर्णाभ्यां त्वेष ते योनिंकतायुभ्यां त्वा ॥ १॥

aa at विरशतिः ॥

इति तत्तिरोयसंडितायां प्रथमकाण्डे चतुथप्रपा- टके पथ्चमेऽनुवाकः ॥ ° ॥

कश्यः “ma at मिचावरूणेति मेचावरूषं Vita एरतश्ची- तेन पया sar एष ते याजि तायुग्धां लेति षाद यति'"टति। मन्तपारटस्तु “wa वां सिजावरूणा सुतः सोम Waray aa- दिह yay इवं | उपयामगदहोताऽसि मिजावरकान्वां लेव ते afawarpat av’ दति । डे wareur ware ager मिचावर्णो वां यवयोाः सामः सुताऽभिषुतः इति हता य- स्ादमिषुतः तस्मादिह कमणि मम दवं मदीयमाङामं अतं य॒वां Baa | ताया सत्यमिच्छद्यां faaraqurat । खष्ट- मन्यत्‌ । WAHT WHAT सामरखस् ल्ोरमेखलनं tafug: अस्लोति “fas देवा wearray राजान इनामेति माऽज- aarey wie वा अहं मिज्मस्मीति तमब्रुवन्‌ इना मैकेति खाऽब्रवोदरं TT पयसेव मे Gray ओ्रोएन्निति तस्मान्‌ मेजाव- रुणं पयसा ula तस्मात्‌ पश्नवाऽपाक्रामनम्‌ fas: सन्‌ क्रुरम- करिति", (सं०्दका०।४प्र०।स्श्र०) Ufa इनाम लया Bear

[का०१।प्०९।अ ०५] वेदाधप्रकार। {re

वयभित्यथः। नाई सामं walfa we: स्ग्वमिजलमरनमे Qa: अतणए्वास्माकमपि fawara दनामैव Wasa कायं ₹- AAG तया षदेव Ha: | Mos भिश्रवन्‌ क्रं saad wa- वतस्तस्मान्‌ fawrgrat: owarsamreat: | विधत्ते “atfaa SS वा एष करोति यः सोमेन च अते तस्मत्‌ पश्ठवाऽपक्रामन्ति यनोचा वरुणं पया ओणाति wefata afaay समद्धंयति पग्रुभिर्यजमानं' (सं०६का०।४प्र०।८्अ्र०) इति। तत्‌ तेन अचणेन मिचदेवयजमानयोाः परत्रटुषम्टद्धिर्भवति। we यज- मामस्य पग्रुमष्डड्धिः fave कुतस्यत्याज्रद्य acdaa च तस्य टतलारित्याद “पुरा खलश वा वेवं मिज ऽवेदपमत्‌ करर खक्रुषः पशवः क्रमिव्यन्तोति तस्रादेवमटणोत'' (Goa ate! ४प्र०।८अ०) Tia क्रूरं मोमवधं तवतो AHA ASAT wane मिज: शेमवधात्‌ uta खल्‌ wad विदितवान्‌ तस्ा- देव कारणात्‌ weaged खोरमिश्रणमदटणोत। श्रय भिचावरुणयारे कमैव पाचेण aed विधक्ते “वरुणं देवा श्रब्रवन्‌ BUY AAT साम राजान नामेति मे त्रवीदरं ze ay- Gas मिजाय च सह wear इति तस्माङनावरणः ay ग्- Wa तस्माद्राज्ञा राजानमरअभृवा ia वैश्येन aay WEE WE” (सं०९का०।४प्र०।८्शअ्र०) दति ) tw द्रवयभागं भवति ब्राभ्नातोल्यं्डर यादः सामा ARTE परस्पर दायारा^श्दा वर्णः सामे Uz: इत्यादिना ङहदार प्यक उजियलेनेककु- खवल्ित्वख समाखातल्ात्‌। यस्नादंश्भवा वरुणेन सडह सामं

६९१9 तैलिसेयसंडिताभाच्ये। [का०९।प, 8।यख्‌ ०५]

हनामेति रेवैरक्ं तस्माच्केऽपि तया gate | तद्यथा रामो विभोषणेन श्रं्रभृवा सदत trad जघान । वेश्वशद्रयोरण- दाहाय मेजावरूणग्रशश्येष््रवायवानन्तयें विन्ते “मवा cz दिवा न गक्रमासीदव्याट्त्तंते देवा faaraqaranafag a1 विवाखयतमिति araqat at ठकावद्ा एक एवावत्‌ पूवा यदा UTA दति तस्मारैष्रवायवः पू मेचावरणाङ WA” (सं ° ६का०।१प्र०।८्अ०) दति! ददं कालखदरूपमव्यादटन्तं ्रवि- भक्तं Tara । एतावद हरिति fear गासीत्‌ एतावती रा- faftfa am गारोत्‌ दं अविभक्तं area@ed गा श्रसमरथे विवासथतं विभञ्छ स्थापयतं। श्रवत्‌ श्रावार्ण्वा ्रष्मरोवग्रडा- दित्यथैः। नमु उरपांशकयामावभावपि मेचावरुषखात्‌ पमेव ग्डोताविव्धाण्द्याड “arwrarar War aeary wararay” (खं०६का०।४प्र०।त्अ.) Tha | प्राणापानयोः Bat: TET- दितरेद्धिथस्वितिरिति तयोः qautfaaafaarg । दतरेषु त प्रववेश्रवाचव एक एव मेज्ावरुष्ात्‌ TH: वरं खन्ध्रा चअ- शाराचयाः विभागं जमगयत care “मिचाऽदरजनयडर्णा Tifa aat at ददं व्या च्छ्गमोनावरुषा गद्यते TA” (सं ६का०।४प्र०।८अ०) Tia) खयेदयमारभ्य बदस्तमवप्यम्तं काखाऽद्रिकवं मिचः कल्पयामास । तत ऊर्व पमः खयाद- पर्यन्ता राजिरिव्येतदरुणस् say | तत Wa उदव- कालरूपं दोच्छत्‌ विभक्रमासोत्‌ | eee अहार।चविभा- गाय । अरय न्दः अयं वागज्न्यिषा गाचन्रो।

[काण्दाप००अ०्५] विदा्थप्रकाद्े। १९१४

दति माधवीये वेदार्थप्रकागे छृष्णयजःसंदिताभाय्ये प्रयम- काण्डे चतुर्थप्रपाठके पञ्चमोऽनुवाकः॥ w |

या वां कशा मधुमत्यश्चिना सुतावतो | तया यन्न मिंमिक्षतं | उपयामणख्दहोताऽस्यश्िभ्यां त्वेष ते या- निमोध्वीभ्यां त्वा ॥ १॥

यावामष्टार्द श ॥ € ।

पातर्यज विसुच्येथामश्चिनावेह गच्छतं | श्रस्य सामस्य पोतये। उपयामणकोता,ऽस्यञ्िभ्यां त्वेष a यानिरश्िभ्यां त्वा ॥ १॥

TAY AAR AAT ॥ ७ ॥

इति तैत्तिरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे चतुधप्रपा- TH षष्टठसत्तमाऽनुवाको ॥ ° ॥

कर्प: ““श्ाश्धिमं werfa ar at कञ्चेति यहणएसादनी द्रोण कलश्रादधारा UU: परिञ्चवया VA वचनादन्यतः" इ्ति। पारस्तु “at वां कश्चामधमत्यश्चिना छनुतावतो। तया यज्ञं मिनमिक्लतं | उपया मग्टशोताऽख्यश्िन्यां वेष ते योानिमष्वोर्भ्ां ar” एति ₹े अश्विना अशिना देवे वां aaa: ar AAT UT वाक्‌ तया ay fafaad सेक्रमिच्छतं निष्पादयतमिद्ययः। कञ्नासमानया जिहयात्पस्ललादागेव श्च. कथा| BTA |

५१६ तेत्तिरोयसंहिताभाय्ये। [का *१।प्,९।अ ०६,७]

मधमतो परूवश्नब्टरहदिता। दग तावतो प्रियवषनोपेता मना पला अतिमाष्यी तादृश्नोभ्यामश्िमस्तिभ्यां at सामं साद- यामि । atfaraera अन्या विकख्िता we एवमाल्लायते “Haga विमृच्येयामश्धिनावेद गच्छतं । we समख पो- तये । उपयामग्टहोतेऽस्यश्रिग्यां ay ते यामिरञ्धिभ्यां लाः” tfai & अञ्चना यर्वां wads प्रातःकाल एवानेन यज- मानेन युका सन्तो दटूतरयंजमानेविमृच्येथां । ce कर्मा गच्छतं | किमथं। अरस्य समख Tad पानाय। wea । एतान्‌ मन्त्रा नपेच्छयाञ्िनग्रडणं विधन्ते “awe fatr हिद्यत ते देवा श्रञ्चिनावन्रवन्‌ भिषज प्र | ct awe fat: प्रति- धन्तमिति aragat at ठा वहे ग्रह एव नावत्रापि wwat- मिति ताभ्यामेतमाश्चिनमग्छष्टम्‌ तता वै ती awe far: अत्यधन्तां यदश्विना द्यते awe निष्कैः We gate ४प्०।९अ०) Cf) यज्जपरुषः पुरा कदाचिद्‌ देवानां वस्त ग्टदला दवेः स्ह याद सज्यं धन॒वामडस्ते ला धनुष एकां कारिं war डितीयां कारि गले च प्रतिष्कञ्याऽतिहत्‌। a- दानोमुषदोकागा मभिजंन्तुभिष्मिस्पष्ट ज्यामागे भक्तिते सुति चटितच्याकस्य धनषः ऊध्वा काटिः खयं उद्च्छन्तो aE fatisfa हिला खाद्मना षद ऊङ्धमुद्‌गमयत्‌ | साऽय ठन्ता- म्तः प्रवग्यैत्राह्मणे समाखातः “तस्य धनु विञ्जवमागभरिर उद वन्तं यत्‌? इति । तदिदमजच संग्टइयते यश्नचिरोाऽच्छिथ्तेति। अनाप्य द्रषटामेऽपावयेाड एव ग्रहोतव्यः। अद्याशनं इिक-

[काण्द।प्र०।ख०द,७] Feria) qxe

we wher yaweraareada इति दृहिपन्चारच्छावयो- विः aurafeera पूष्वै नास्ति तजापि खेपमाजनादिना नावया: परिताषः किल्‌ ग्रदेशेवेत्यभिप्रायः। तस्मादाश्िन- ग्रइगररणं ane निष्कृत्ये भवति । आश्िगपइणख्य खोजा दूष्वकालं विधत्ते “at देवा अन्ुवश्पुत वा इमा मनुख- चरो भिषजाविति तस्माद्‌ ब्राह्मणेन भेषजं ग कायंमपुतेा WY बाऽमेष्ये योाऽमिषक्ना बरिष्यवमानेन पवचिषवा ताभ्वामेतमा- चिगमणश्कम्‌ तस्मार्‌ बरिष्यवमाने qa आशिना aad द्का०।9प्र०।८अ०) इति। SQA Ta IMAG NAAT Waar नर दृत्यादिकमाशाते तच्च गायत्रबा्ा rag तदिदं वदिष्यवमानख्ाजं। यावश्धिना fefaure- पेष मनुग्ययारिचेश gma तयोः सलोजेष NTA ततः Sg तदोचगदस् कालः । विधन्ते “तस्ारेवंवि- दुवा बरिष्यवमान उपसद्यः पविचं वे बहिष्पवमान भअाक्मानमेव पवयते" (खर ६का०।१प्र०।८अ०) इूति। दवंविदुषा Give शद्धिरेदुलं जानता उपसथ्च waite: | तत्प्रकारः जे द- भितः “eog: प्रा बरिष्यवमानाय wefan: समण्वारथाः अर्पनभ्वय प्रसतोताऽग्वा रभते, प्रष्तातारं प्रतिरन्ला, afar" कारमङ्गाता, SRTATT ब्रह्मा, ब्रह्माणं wary.” इत्यादि । अच प्रशंगासकिकचिकित्छा्यां अदृ्टापकारजगकं afacy विधन्ते ““तथोस्तेधा doe] विन्बदधुरपभ उतीयमणयु र्तं

ब्राह्मणे ठ तीयं तस्मादुदपाचमुपनिधाथ ब्राह्मणं <fewar नि- +

११८ तेतनतियीयसंशिताभाव्ये। [का०९।प्०९।यअ ०१,७]]

ay मेषजं कुथाद्यावदेव भेषजं तेन करोति समद्धुकमस् छतं भवतिः (सं०्का०।१प्र०।९अ०) इति। अन्दृदकब्राह्मणेष्व- CVA HTS यद्धेषव्यं जेधावख्वितं तद वास्वयारश्िनाः श्लापितवन्तः । तस्मादशिनारमु्रहाय लाकिकोाऽभिषगुदङ्ग्ं समोपे भिधाय त्राह्मणमुषवेष्ठाभभिं चापसमिष्य dea कुर्यात्‌ तया सति यावदङक्रजातमावश्चकं तेन सर्वेण VE रतलात्‌ was भेषञ्यं भवति । अच दिरेवत्यानामेष्धवा यवमेजावङ्णाश्धिनग- wet त्ततप्रतिनिग्राद्च पाजः सह रामविधिमय॑वारेनानेत्‌- कामः प्रञ्रमुत्यापयति “ब्रह्मवादिना वदन्ति कसमात्‌ षत्या- रेकपाजार्‌ दिदेवत्या wwe Karat Raw’ ala (se ge Tot भ्प्र०।९अ०) Ti | ग्रहकाल सामानामेककपाजवसक्रीत्या द्रष्टव्यं । Vane fears Be दर्धिंतं ““इविधीनं गच्छन्से Fafa, वायव wxarpararafe, उपयामनग्टहोताऽि वा- सर सौल्यादिल्यपाजेण प्रतिप्रस्थाता द्राणकखन्रारेष्वायव्यस्व श्रतिगिग्राद्यं 2¥rer सादयति। रेऋवायवमादायाष्वयद्रेपण- Sours परि ञ्ञवया राजानमभे निष्क्रम्य दक्षिणताऽवख्ाय zfaw परिधिसन्धिमग्ववइत्याध्वरा यश्ञाऽयमख्ठ रेवा इति परिञ्ञवया ्राघारमाचारयति, आश्राव्य प्रल्याश्राविते संप्रेख- ति, वायव wxareat iim, इति वषट्ते जुहाति पुगवंष- Zea asa एवमुन्तरार््यां यहाभ्यां प्रचरतः" दति। प्रत्र स्यार द्यति ““यङरेकपाचा THR तस्मारेकाऽम्नरतः प्राश ferret wast war दा डा बदिष्टात्‌ प्राणाः" (सं°दका०।

[ आा०१।१६००यअ०द,७] = बेदारचप्रकाे | qte

भप्र०।८अ०) दति। चलरादिप्राणानामन्तरकात्मकत्वार्‌ व- हिरारभेदेन दिलात्‌ ततषाम्बायेकपाचलवं दिपालश्च कुया- दित्य्थः। wa सवनोयपुरोडाज्नानां खिष्टृति छते सति दिदे वत्ययदप्रचारो विदितः। पुरोडाश्रसम्बन्थिन इडापाडा- warfa खष्टकदनन्तरभावी सादकप्राप्तः are: तं बाधित्वा दिरेवत्यगरेषभक्षणादूरष्वमुपाङ्ानस््ात्कषै विधन्ते प्राणा वा एते यद्धिदेवत्याः पश्व cer यदिडां पूवीं दिदेवच्येभ्व उप- waa पश्भिः प्राणानन्तदंधोत प्रमायुकः स्याद्िदेवल्यान्‌ भखयिलेडामुषक्यते प्राणानेवा त्मन्ितल्वा पशुमुपड्डयते'” (ee ६का०।श्प्र०।९अ०) इति। दिदेवल्यग्रेवभचलणएोभ्यः प्रागिडा- धाः TSI उपाहाने प्राणेव्यवहितला्जमागो लियेत Vase तु नायं दोषोाऽखि। wee विशेषं विधन्त ara वा हिद्रवायवखचर्मेजावरुणः ओओा्रमाश्चिनः पुरस्तारंद्- वायवं भक्यति तस्मात्‌ परस्तादाचा वदति पुरस्ताकोनाव- CU तस्मात्‌ wae waft esa: परिहारमाश्धिभं तस्मात्‌ Baa, TIE wry? (सं°द्का०।४प्र०।८अ०) इति । पुरस्तादग्रते यथा गटहोतमेवेत्धर्यः। सम्बेतः परिहारं भिरःप्रदकिणोरूत्येत्यथः। पाचारण खादने पुरोाडा्रश्कला- दि सरहितलं विधक्ते श्राणा वा एते यद्िरेवत्या ्ररिक्रानि पाजाणि सादयति तस्मादरिकरा अमरतः प्राणा चतः खलु वि यन्नष्य विततस्छ म क्रियते तदनयन्नर रलार॑खवचरन्ति

wefcutfa पाणि वादयति किवमाणमेव तद्यश्नस् शये 412

६२० तेततिीवसंडिताभाग्ये। [का०१।०७।य् ०द,९]

रच्लामनन्ववचाराय'' (सं०्दका०।णश्प्र०।९अ०) एति । war wigan: के दशितः “प्रोाडाज्रकलमेग्धवायवस्स पाज suis पथस्यामेश्रावर्णदय धाना where” इति । अ- मरतः प्राणानामरिक्रलं गामाद्रंस्ानोा Gas पाचाणामरि- waa uy विश्मुतम्यङ्गं क्रियमाएमेव सन्तिषठतीति रखसां egret नास्ति सादनस्ानं विधन्ते “cfawe हविधा- मखाश्तरस्यां वतेन्यार सादयति area वाचं दधाति (go ६्का०।४प्र०।८अ०) Tit! SATS चक्रस्य मागे सादयेत्‌ , बर्ताङूपा्यां वाश्थेव ग्रइरूपां वाचं खापथयति । सादि तार्णं qer- णामवखानावधिं विधन्ते “श्राढतोयस्चवनात्‌ परिभेरे awe WM” (सं ६का०।४प्र०।९अ०) दति । भेर TIME: । we विनिचोागशङ्गुहाभावः। अय मीमांसा) पञ्चमाध्यायस्य चतुर्थपादे fafa

‘mrfatt Wa: पाका यवाऽग्बा रेख्छिकः mA: |

नियते वाऽपिमः ote: श्रत्यथानां समलतः ॥

पाठात्‌ क्रमः HMA: WIIG श्रतेः Wa: |

क्षिं ufmaegy सव्य प्रबला ततः ॥ इति।

ब्योतिष्टमे शेद्रवाथवादि यदेव्वाचिनग्ररस्तुतीये खाने प-

fan: | तस्यच दश्रमखानलं वाचकनैव अब्देन Wars “AT- श्विना दशमो ama” दति । तच क्रमबोाधको च्ुतिषपाटोा सम- बले लथाभ्निराजहामादूष्वे यवागृपाकः पटितः। Bwana GS प्राप्तः । ARTS CATT । तस्मादुभयचेचछिकः क्रम

[ का०श।प्र०९।य्' ०८,९ | सेदा्प्रकाश्चे | ERE

दति wa wa: 1 wat डि ग saerfirures: किन्छन्य- थानुपपत्धा क्रमं कल्पयति.। cH इत्येषा way area कममभिधन्ते ततः पाठादपि श्रुतिः प्रबला। wa: पाठक्रमं कल्पयन्‌ वस्ता मण्यैमनुङ्त्यैव aerate । असमर्थ॑ञ्च यवाम्बाः पष्वमद्िहाचं निं दरव्यमन्तरेण दामासम्भवात्‌। ATTA पाठेन वस्हमामथ्थंलचणाऽथं उपजीव्य इत्यर्थस्य पाठात्‌ wy अत्ययी पाठं बाधिला कमं निचच्छतः। at at कशा प्रातच्‌- जाविच्येते गाय |

इति माधवोये वेदायप्रकाङे कृष्छयज्‌ःसंडिताभाये प्रथम- STS चतुर्थप्रपाठके षष्टसप्तमानवाकै ॥ ° ॥

अयं वेनश्चौदयत्‌ एन्निगभा ज्योतिजेरायु रजसो विमाने इममपा सङ्गमे सव्यस्य fan a fam a- तिभी रिषन्ति। उपयामणाताऽसि शण्डाय त्वेष ते निर्वीरितां पाहि ॥ १।

अयं वेनः पश्चविःशतिः ॥ ८ ॥

तं vas yaa विश्वथेमथा च्येष्ठताति बर्हदिंषद्‌? सुवविदं प्रतोचीनं वजिनं Sree गिराशुं जयन्तमनु यास वसं | उपयामण्हीताऽसि मकाय त्वेष a योनिः पजाः पाडि ॥१॥

az षड्िर शतिः ॥ ९ ॥

| वैत्तिरीयसंदिताभाव्ये। [का०९।प्०९।यअ ०८,€]

इति तेत्तिरीयसंडितायां प्रथमकाण्डे चतुर्थप्रपा- ठके अष्टमनवमानुवाकौो ॥ ° ॥

कर्प: “Re anarcafeta wa श्ङीतवा feces योता, एष ते याजिर्वीरतां पारोति सादयति! cia weg “wa वेनञ्चोदयत्‌ एञ्चिगभो च्यातिजंरायु रजसा विमाने । इमम- पा सङ्गमे gue faxt न fam मतिभीरिरश्ति । उपयाम- zwiaisfe शण्डा यलेव ते याजिर्वीरितां afe इति wafa- arat भिर्दिश्छते । वेनः कान्ताऽभोष्टः विनकाम्तावित्धस्माद्धा- तेरत्पश्ललात्‌ । एृ्चिरादित्यः तख ग्भश्धता WIT: | तथा चा- न्यच प्रञ्चान्तराभ्यामयम्थः श्रुयते “gat wrar fafawen | यदित याज्ति सम्मति" tf प्रश्नः “ata: Ga समाहिताः। अभ्ा्छपः प्रपद्यन्ते इत्युत्तरं । अयं वेनः what: चाद्‌- यत्‌ अरपो वष॑तोत्यथंः । कौोदृजोऽखं । afters: विद्यस्षणं तेज जरा यवदनं यस्यास च्यातिजेरायुः। gars alfa रजसे विमाने । धूले्विंशेषेष निमाणं afer wet परदे तत्र aufa । wat aa गर्भोभावः कथं सम्पन्न दति चेत्‌ । तजा- च्यते। विप्रा was: । खर्यस्यापां च सङ्गमे निमिन्तश्डते सति Cafaxtan स्तनन्धयं figfaa खलालयम्ते मतिभिमंग्तस- दिताभिराङतिभिः frefa यजन्ति cau: । आ्आङतिदं वता- भिरिमा आपो mama एतदेवाभिप्रव्य maa ‘af पर्जन्या fafa fed जिन्वग्यद्मयः'ः इति । डे say दार्पा-

[ का ०९।प्र*१।य ०८,९ | बेदाथंप्रकारचे | ९१२४

चण awarsfe gars ware लां हामि एष खरे Sena aia: स्थानं aera यजमानख वीरतां क्म॑श्एू- रष्वं पालय । कल्पः “a प्र्नयेति मन्धिनं गटहोला emf: श्रीखाति “wa ते याजिः प्रजाः पाडोति सादयतिःः इति। wise “a प्रयन्नथा wer विश्वथेमथा Heart बर्दिष- द Balas प्रतीचीनं टृजिनं Brees गिराशुं aeMATaTY aga) उपयामग्टदीताऽसि aara लष ते योनिः प्रजाः पाडि”द्ति । cxrarrsatcia ब्राह्जणएवाक्धादय मन्व tx: afas wa दति रेषः। प्रनयेव्यारोा ure sare: | WAT: परातनाः म्नादयोा यथा लामस्टुवन्‌ तथा बयमपि at स्ठमः। पूर्वया पिजादय cai विश्वथा अतीताः ष यजमाना इव | TAU वर्तमाना इमे यजमाना Ta | कद्र fas Seat are तातिप्रल्ययः। बर्िंषद' यागे afafe- तलेन तिष्ठन्तं । सुवर्विदं यजमानाय दातव्यसखभे ava ga- वित्‌तं। इ दक्र wel aaNet प्रतिगमनमसत्‌ प्रतिकूलं ठ- जिनं atta ्आाखस्म्ाखद्धादिक Trea रिक्रीकरोाषि विनाश्न- यसि arg at Wa Hoga arg क्रियासु लं aT किप्रकारिणं saat सम्बगगष्टानेन यजमानान्तरादतिश्येने- पेतं यजमान मनु सोमपानेन Bary aga arg क्रियासु afak Ga । दे मज्धिगरह त्वमपयामग्टहीतेाऽसि ware मकमामाय at गामि | एषः खरप्ररज्रस्तव खानं लं यज- ATS प्रजाः पालय | मन्त्रागपेच्छ ग्रहा विधत्ते ““₹ इस्पति-

९९४ तैत्ति सीवघंश्िताभाष्ये । [का०र।प्र०७।यअ०२,६]

Sarat पुरोादित आसीच्छष्डामकावसुराशां weet देवा अस्म्‌ ब्रह्मण्वन्तो Grae एन्यान्यं नाक्तवन्षमिमवितुं ते देवाः श्रष्डामकवुपामन््रयम्त तावन्रूतां वरं ठृणावरे Ter वेव नावजापि खद्येतामिति ताभ्वमेतो इरक्रामन्धिनावग्टङ्म्‌ तते रेवा अभवन्‌ परासुरा यस्टेवंविदुषः ्रकामम्धिनो waa मवत्याद्मना पराख waar भवतिः (खं०्दका०।४प्र। como) इति) Wyrm: पुरोाहितागषटितमन््रवामपेताः SHAMIM र इष्यपच्छन्दितवम्ः | यद्यणन्यन अरष्डामक- ardwarat wife तथा्यजाण्द्मिष्टामे खाऽख्ह तापि qer- चेवमतु खेपादिः।) wa ग्टद्योतानिद्येताबरेव शण्डानकाश्वां ते, 4 तु wamfafa i तता रेवा यदणमातरेण qare साधितवन्तः | अथाथंवादेन ग्दयारधस्ताक्नद्मानां पांखनाम- quer विधा तुं विधिम॒न्नथति “ar रेवा WT ETAT CRT जहवरपन्‌ नौ श्रण्डा मके सहामुनेति Kary दिखा यमेव देष तेमेने सदहापमुदतः'' (सं०६का०धप्र०।९०अ०)दइ्ति। Tar: खकार्यसिद्धेरूष्ये ता श्रण्डामकावपसाय्ं खकोयायेद्धाय At इरकरामन्िग्रहा GAT: तस्ाद्रशयारधा wat धूखिमपध्यंस- यम्‌ अन्ध्र समाक्ञातमपनुकलाविति ae Kary | WHAT tae देषु ara व्यायेत्‌। अत्र खजं “Ar प्राकिताग्वां wae लाग्यामपिधायाप्राकिताश्धामधसात्‌ पार सखनपध्वरखयतापनुः को अण्डामर्क सहामुनेत्यपमन्तः we इति वाध्व्ुदेयं मन मसा ध्यायन्‌ अपनन्लोमक दति प्रतिप्र्ाता” ti we

[wregigea Were] वेदार्थपरक्षारे | ९२५

जाच्नातेम waw getrae विधिमयंवारेनाश्रयति “a प्रथमः सङ्कुतिविंश्चकर्मेत्येवेनावात्मन दनरायाजव्रिद्धा W- तानि खूपाणि करिक्रदचरत्‌'' (सं०६का०।9्प्र०।९०्अग०) इति। मन्त्रपाठस्तु “a प्रथमः सङ्कुतिर्विं्कमोा। ख प्रथमे भिचा वरुणा af: 1 स प्रथमे हदस्पतििकिल्ान्‌ | तस्मा इन्द्राय सुतमाञहामिः cia ख इन्द्रः प्रथमे देवानां मस्य: सव्वाधि- पतिलात्‌ समीचोना छतिनिंमाणं wearer सदङ्कुतिः । तादृशे विश्वकमंनामको देवेऽपि a ox एव मिजा aqursfa: ख एवं चिकिलामभिन्ः छरस्पतिरपि स एव तादुशाय cara अभिषुतं सामं सवेता जामि । यस््नादिच् एतानि विश्चकम- ल्वादीनि रूपाणि करिक्रत्‌ were कुवन्‌ जगद चरत्‌ तस्मात्‌ तक्प्रतिपादकेनानेनेव Wee डमे wad | kara परा- ग्रहावादायाच्छायाऽष्वयप्रतिप्र्ातारौ WIGS निर्गच्छता- मिति विधत्ते “nar वादित्यः waaexat मन्च्यपि zy- are निक्रामतस्तस्मात्‌ प्राञ्ची यन्तो न पश्यन्ति (खं ६का०।४प्र०।९०अ०) xia | पञ्िमदिश्छलं गत्वा पनरुदयाय AT HSA गच्छन्तः खया चद्रममे Tew केऽपि waar ee | तसाद्र्योराच्छादनं YH Ware waged faut “TMA TAA प्रत्यञ्चो यन्तौ wale” (खं ° दका०।१प्र०।९०अ०) इति wage भत्युखतया ग- “EM सुयाचन्द्रमतेा सव पश्यन्ति, अता गदयारष्डाद-

ममवनीय्य प्रत्यक्मुखलेनाटत्तिहामाया युक्ता TATATT- ‡

deg तैनिरीयसंङिताभा्ये | [का९।४०१।अ०८,९]

भितः परिक्रमणं faut ““चलुषौ वा एते awe ear मन्धिम नासिके रवेदिरभितः परिक्रम्य जङतखस्ादभितेा मासिकां wort तसा ज्ञासिकया weit fava wea: परिक्रा- मता रखसा मपरद्ये' "(सं ०६ का०।१प्र०।९०अ०)दति। अच खतं cgeycafe परिक्रामतः खवीराः प्रजाः प्रजनयन्‌ परीहि wom: प्क्रओाचिषेति दचिेनाष्वयः प्रतिपञ्चते सुप्रजाः प्रजाः प्र ama परीहि मन्धो मन्थि थचिषेत्युत्तरेण प्रतिप्रखाता'दति। तदेतत्‌ सर्वतः परिक्रमणं रक्तावधाय सम्पद्यते अत्र चमख- Wa urged wtra प्रद्युषूुखलश्च विधत्ते “at a ar: प्रा्ीराङतीरजशवरय पुरखादसुरा Wey तारसताभिः प्रा शदन्त याः प्रतीचीं पञ्चादद्धरा श्रायम्‌ तारसताभिरपानु- दन्त प्राचीरन्या आतयो यने प्रत्या इरक्रामन्धिना qarea पुरस्ताच यजमाना WIA प्रणदते ATTA घराचोः प्रजाः प्रवीयन्ते प्रतोचौजायन्तेः' (Wo CHToaHey come) दति । WH खजं “पुर खात्‌ ETAT Fw: wer माञ्चचमसेञ्चमसाध्व्यवेा wefa” दवि वाक्यं तुधि- IHGA गतं 1 खचकारेणेदा इते परिक्षमणमन्त्ो प्रद- जाकर; समाखाताविद व्याचष्टे “्रुक्रामन्धिना वा wr प्रजाः भ्रजायन्तेऽजोद्चाद्याख्च सवीराः प्रजाः प्रजनयन्‌ परीहि aM: WNT सुप्रजाः प्रजाः प्रजनयन्‌ WAY मन्धो मन्धि- जाचिषेल्यारेता ब सुवीराया AWitar: सुप्रजाया sare” (सं०६का०।४प्र०।९०अ०) इति) अ्रचीभद्य उलमजातचेा

[arr ites Roxie] वदाय प्रकारे | xe

ब्राह्मणादय BUM भाग्या गोचजातयेांत्यक्मकरादयः। मन्त्राश्‌ LAAT वीरा डक्माया्ां ताः FRM: | शोभनाः सेवाड्ब्लाः प्रजाः पुजादया थां ताः सुप्रजाः | | A ,. गरड लवं यजमागस्त WIA MIMT: प्रजा खत्पादयशुलरवेद- दंकिणतः परोद हे May त्वं ्टकदेवतासम्बन्विना तैजसा रचशामपचातं कुविंति wa: ) रे मन्धि्र लं यजमानस्य न्रा भगसेवकरूपाः प्रजा उत्पाद यन्रु्लरवेदेहक्षरतः परीहि । हे मन्धियर स्वं मम्थिदेवतासम्बन्धिनां तेजखा ceteaste एता धे सुवीराया इत्यादिकं मन्लव्यास्थानं । वेदनं प्रशंषति “a एवं वेदाऽ्स प्रजा जायते गाधाः (संन्द्का०।8प्र०।२०्अग०) इति। मन्धिषाचद्ध विक्त सलं सक्रमेखसन श्च विध '्ते““प्रजापते- -रच्यश्चयत्‌ तत्‌ परापतत्‌ तदिक्कतं प्राविशत्‌ तदिकड्ूतेनारमत तद्व प्राविश्चत तर्‌ चवे रमत तद्वस Yat यदेकङ्तं मन्वि- ured भवति सक्रभिः जओ्रोणाति प्रजापतेरेव awe: स्मरतिः (सं०६का०)शप्र०।९.ण०्अ०) टति। amar यवपिष्टानि। भ्रा हवगोये war प्रत्यञ्चः परेत्य श्दसि भचयन्ति इति वच- मादितरपा चवक्मन्धिपाचस्यापि संदःप्रवे्ः writs, तज्िषेधं WAAR “ब्रह्मवादिना वदन्ति कस्मात्‌ सव्या ग्मन्थिपानमः सदा ART दत्यातंपातर हीति ब्रूयाद्‌ ATA- PASTS aT HAT MY तस्मान्नाञ्ुतेः?(सं ° ६ का०।९्न © | ९०अ०) Cia) अआत्तपाजं trae waaeufad पाज ।

अथ Matar द्रमाध्यायस्यं पञ्चमपादे fafa | - 4« 2 |

4

१९८ ते्तिरीयसंष्िताभाव्ये। [का०९।प१०४।ख ०८, |]

“@uUra प्रतिकधौ वा ware: waza | चाने मैवं तद यलात्‌ प्राप्तेः स Ufa” ॥ इति । च्योतिष्टामे श्रूयते “aaa शृ्णोयादभिचरता मन््यान्‌ सटदीयारभिचर्यमाणस्य'" इत्यादिः | शद्रवायवन्यायेन श्रएका- दीनां wars ग्रदणमिति wa wa शेद्रवायवश्छ धारा- ग्रहा ग्रलं GTA पाठादेव we wT तन्नेति वैषम्यं । तथा सुति विधीचमानमग्ल पाटक्रमबाघमन्तरेणानुपपन्नलात्‌ प्रतिशृव्यते । तजे वान्य्चिन्तितं । | gq स्वादावैन्रवायवादोा ATATAT TA: | सर्वया वाश्रयारेद्रवायवादो Warten इति। warm: प्रतिकषेः सवषामुर्पा खादीनां यदाणामादौ युक्रः। कृतः । विश्रेषाञ्रवणात्‌ | सामान्यतः श्रुतमग्मतमनापेक्िकलात्‌ स्वारौ HS Haga प्रहतान्‌ धारायहानाश्चित्य फलाय शटकरा्यय्रलविधानात्‌ | किञ्च “शधारयेयु्तं यं कामाय were: Varad दीवा सादयेत्‌” दति श्रयते | तत काम्य yA देधारणादा श्रनन्तरमेन्रवायवस्य हणं विवचितायं fas | तस्मादेद्धवायवादौ प्रतिकषः | तचेवान्यचिन्तितं। ““नापकंपक वा सादकस्याञ्चुतवतः। न मेवं गरगेषत्ात्‌ तच्चाशक्यं हान्तर'” ॥ इति । सवज शहा ग्टदीला खाद्यते । तथा सति यच काम्यस्य यष्स्ापकषः तच WTA, न शङ्नोयः। कुतः अ- खरुतताच्छक्रा्रानिल्यच् WIA यया Targa: श्रूयते न

oe

[का०र।प्०९।अ ०१०] वेदार्थप्रकाश्। CRE.

तथा सादनापकर्षप्रतिपादकः कथिच्छब्दाऽस्ति। तस्मान्नाप- HE: HATH सादगस्य-ग्रह्गेषलात्‌ AS RIAA TINA | a fe ua ग्ररमसादयिवा यदान्तरं ग्टहीतं शक्यं। अरताऽच यदहाणामपक्ं ARIA सादनमष्यपश्व्यते | अथय ert: i श्रयं वेन इति चिष्ुप्‌। तंप्रन्नथेति saat. दति माधवीये वेदाथप्रका्े कष्णयजुःसंहिभायये प्रयम- काण्डे चतुथप्रपाटके अ्रष्टमनवमानुवाको॥*॥

ये देवा दिव्येकादश स्थ एथिव्यामध्येकादश स्थाष्ु- षदा महिनेकादश स्थ ते देवा यन्नमिमं जुषध्व। उपयाम रीतोःऽस्याग्रयशे7ऽसि सखवाग्रयणे जिन्वं यतं जिन्व यत्त- प॑तिमभिसव॑ना पाडि विष्णर्वां पातु विशं त्वं UT न्दरियेखेष ते योानिर्विंशवभ्यसू्वा देवेभ्यः ॥ १ ॥ ये द्‌वास्िचत्वारि रशत्‌ ॥ १०

wary गणिना weit दि वर रुद्राः एधि

वीश्च सचन्ते। रकाद्शसं AAI: सुतः सोम जुष- न्ता सवनाय विशं । उपयामण्ीतेःऽस्याग्रयणेऽसि खाग्रयणेा जिन्व यत्नं जिन्वं यत्नपतिमभिसव॑ना पाहि विष्णसूब पात्‌ विशं त्वं पादीन्दरियेशेष ते योनिर्विे- WRT Saw: | चिःशदिचत्वारि रशत्‌ ॥ ११।

९९० वेल्तिसोयसंडिताभाष्ये | [का०९।प्०४।अ ०९०,१९१ |

इति ते्िरोयसंडितायं प्रथमकार्डे चतु्प्रपा- SH दश्मरकादशामुवाको ॥ ° ॥

कर्पः्ये देवा दिवील्युपरिष्टादुपयामया पुरखादुपयामेन वा यजवा इाभ्यां धाराभ्यां स्याद्या माग्रयणग्रदं गटडा्येष ते रा- निर्विशेभ्यस्खा gaa इति सादयिला' दति। wee “A Zar दिग्येकारश् ख एथिव्या मध्येकादजर स्थाष्टुषदे मरिभैकादथ ख ते देवा यज्ञमिमं yet उपयामग्टहोताऽस्या प्रयणाऽखि खा- यणा जिन्व ay जिन्व यश्नपतिमभिसवना पादि feat पातु fat लंपाशोद्धियेेष ते arfafaaere देवेभ्यः” इति।. अष्पषदः अबुपखल्तितेऽन्तरि चे Agana: । महिना खल- afeat तच धोदन्ति। हे देवा ये यूयं fry Gray प्रच्येक- भेकादश्रावस्थितासे सवं यज्ञमिमं Gad इ रोम लमप- यामेन स्थालोरूपेण पार्थिंवपाचेण wrasse श्राययणना- मासि। सुट्‌ श्रं Te तस्य प्रापकः aT ETS Vy प्रीणय यजमानश्च wa सवनान्याभिमृख्येन पालय । fa- ष्णुना tea यजमानस्य प्रजामिद्धियेण qaqa पालय । एष खरप्रदेशस्तव सानं faa देवेभ्याऽज् at षा- दयाभि। ये रेवा आग्र्यणोाऽसोल्येती मन््ावापस्तम्बमते वि- afeaat । माधायममते ये देवा इति awe श्रागयणाऽसो- त्यधिषरेत्‌ ये देवा waa खामेः भाद्व्यवतेा मन्लानर- माज्ञायते ^जिरअच्चयश्च गणिन रुजन्ता दिवश इद्रः एयि-

[आ०९।प्र२।यअ०१०,६९] मेदार्थप्रकाद्चे | cet

Ag सचन्ते। UHTeaTat अर्यवदः खतः घोमं जुषन्तार सवमाय fag । उपयामग्टडीतेऽस्याग्रयणाऽसि waar जिन्व oy जिन्व यञ्चपतिमभिखवना पाहि विष्णुस््ां पातु faw a पारोदियेणेष ते afafiserer देवेभ्यः" इति। एकादश्रात्मकास्तया गणा येषां सन्तीति गणिनः । ते च चय- स्तिं्क्छद्याका qa: wae विनाशयन्तः रद्राः शचनारोणां रादयितारः। तग्मध्ये aaa दिवं सचनो सेवन्ते कम एयिर्वां सेवन्ते ्रवशचिष्टास््ेकाद्रसञ्लाका अरनुपलकितेऽन्तरिक्ते मोदन्ति! a विश्वे wa सुतमभिषुतं इमं सामं षवनाय दतोयसवमे से- वन्ते, ware व्था्चिख्यासुराग्रयणस्य ग्रदणं fan “Zar 3 aus gaa तरसुरा कुर्वत ते देवा श्राग्यकायान्‌ ग्रा. age तामग्टषत तते वे तेऽयं पायम्‌ यस्येवं विदुष श्राय WUT खद्यन्तेऽग्मेव समानानां Tafa” (सं०६का०।४प्र०। ९९अ०) दति । आआग्रयणमगं प्रथमं Bara श्राग्रयणाऽयाः। अच खजं “Cafe रथन्तरसामा सोमद्ारेश्रवायवाययाम्‌ TW ाद्यदि ररत्‌सामा aru यदि जगत्छामा आआग्रयशागरान्‌ कटभयखामा याथाकामी" tha माध्यन्दिने सवने एच्यसा- Wet STE सोते रथन्तरस्य शाम afer सामयागे सयाम रथन्नमरसामा। एवमन्यजापि याच्यं । एकस्मिन्‌ भागे रथन्तरं भागागरे इरदिव्धेवमुभयसामलवं । wi पयायम्‌ ae प्याप्ताः। faywaeefa मन्छस्य विषयं दरयति “<- ग्खवत्धचा wea गुशोयाद्धादव्यदखेव रक्राग्रस समा-

इय्‌ देसतिसोयसंहिताभाव्ये । [का ०दप०३।अ ०६०,१९]

मागां पर्येति" (संन्६का०४प्र०।९०्अ०) दति । Era रुजिधातुः साऽस्यासीति ङग्णवती गणिनो era इति र्जि- धातुमेन्ले दृष्यते | सक्ता रोागमुत्पाद्च 1 तयोम॑न््रयोदे वसञ्चा- क्रिः। तान्‌ सवामुद्ष्ठ ग्डोतुमित्याहय्ये देवा feaarew स्येत्यारेतावती प रेवतास्ताभ्य एवैन wana रृष्कातिः (सं०६का०।४प्र०।२९अ०) tia alana विश्वेभ्य दत्य भिघानं यक्रमिल्याइ “एष ते afafamaet देवेभ्य इत्याद वैश्वदेवा Wa देवतया (सं०्६का०।४प्र०।१९अअ०) इति। वाम्बिसगे विधन्ते “and देवेभ्यापाक्राम दयज्ञायातिष्टमानाते देवा वाश्यपक्रान्तायां BUT यरानग्टह्ृत साऽमन्यतवागं तयति व मेति साऽऽग्रयणं प्रत्यागच्छत्‌ तदाग्रयणस्याग्रयणलते तस्नादा- Uae वाभ्विखच्यते यत्‌ awl पव ग्रहा गह्यन्ते (सं ° ६का०। ४प्र०।९९अ०) इति। केनापि भिन्तेन वाग्देवता यज्ञार्थे ख- कोयं रूपं ्रप्रकाश्मागा दवेभ्यपक्रम्ब Saat गृरीतेस्ढष्णोमेव गीतेषु सा वागिद्ध्‌ममन्यत एते. देवा वरदानादिना ae समादधते) किन्त मयि निरपेशा एव खकायं कुवन्ता मा- मन्तर्य॑न्ति परि त्यजन्येवेति। तता देतैरनाह्कता खा वामाययशं भ्रति खयमागच्छत्‌ । तसाद ग्रमभिमृख मयति गच्छति वागि- GMA तजर दीचव्यत्ययाद्‌ाययणं नाम way) यद्यस्मात्‌ पुवं ष्णां गीता वाक्‌ नेदानोमागता तसाद वचाऽख्िन्‌ काले वागागमनाद्‌ाग्रयण्े गृदोते वाचं विषजेत्‌ नतु पूवै- वदु लरग्रं Sa गुणोयात्‌। ननु qawaly प्रतिय

[का ०९।४०१।अ ०१०,१९] वेदांचे प्रका | ९९१

मण्लाशाभालातलात्‌ कथं set ग्रथ । एवं तरिं दन्ो- न्रष्ड वाम्विसर्गश्म्दाभ्ां waiwer ध्वमो विवकेयातां । अतः RATA MSS समाखायते “वान्‌ प्राचीनमाययकाद्रहाम्‌ STAT तानुपा yy VHA Ure खानुपिमतः'*इति। wface छाकिकद्ष्टान्तेन farcafa “ar तसारीयति म We cafs गापराक्छामीव्युपाबङ्जत्येवमेब -सदप्ववराययकं WET UAT TI वाचं (TAA "(घं ° ६का०।४प्र०।९९अ०) स्ति । aa evyafaere: ऋरच्छषद्गताविति धातुः ख wrar अनसार विचायं cere वाकानपावदङजति awfa वराहान्‌ गलान्‌ पातयित्तुं। मर्भे यो मतं चाचामेग Waa wwe: ममेतावति दूरं wefesfa, at लोषत्‌ पुरो मत दूचति दूर fear गापराञञामि। वराादिभिः we भारषमेकाऽपरधिः GATT FRI CIES: पलाबनम- न्याऽपराधः खेन AWS ATS Weragcarnt एतत्‌ wifaafa gt मम म ufaedifa भिखित्य मतिः तच खिला पञ्चादवसरे aff पश्चादुत यथा बाणान्‌ मृच्तिवत- देव तजाभ्वयंरध्वनिः sifaqery utter ai esate पश्चाद्धनिं प्रकटोकरोतीव्येतदुपपचते । fad “जिरि राद्यद्रादगेव तह णीते" (खं ६का०।४प्र०।९६अ०) इति । feerve wag प्रखिद्धलवात्‌ खाममानां तेन वरणं aH frerce ary विधन्त ““प्रजापतिवा एष बदाप्रवयणा यदाग्र-

ae एृरोतल्या fewtiia प्रजापतिरोब्र तत्‌ प्रजा अभिजिति # 7

que तत्तिरीयसंङिताभाष्ये । [का०दप्०४।अ०६०,११]

तस्मादलं जातं Achar’ (so ६ का ०।४र०।९१अ०)१ति। च्राग्रयणदिष्कारयोः पेर्वापये यदस्ति तत्‌ तेन प्रजापतिरेव यजमानख्य प्रजानां मृद्धंन्याच्राणं करोाति, अतएव पष्रष्व- प्येतद्ो च्छते । जिष्वपि सवनेषु श्रा्रयणं विधन्त “ara वा एष यशस्य यदाय्यणः सवने सवमेऽभिगरहात्यादन्नेव quay सम्तनाति'” (संर्ईका०।४प्र०।९९अ०) इति। दश्रापविब- स्योपरि मामरसस्व श्रवमयनं विधन्त “'उपरिष्टारागयति रेत एव तर्‌धाति' टति (संग्द्कां०।४प्र०।९९अ०) द्‌जापविब- स्याधस्तात्‌ Baa धारया amet विधन्त ““अधस्तादुपग्ट- काति प्रजनयल्येवै aa”? दति (सं० दका ०।४य्र०।९९अ ०) सव- नजयगमाग्यणं wiefa “ब्रह्मवादिमोा वदन्ति कस्मात्‌ सत्धा- द्ायची कनिष्ठा ङन्दसा£ खती सवाणि सवनानि वतीत्येष चै arafea aer यद्‌ाग्रथणस्तमेव acfufaady सवाणि सव- नानि वहति तस्मादत्छमपारृतं गारभिनिवतंते"* (सं ६ का०। ४प्र०।९९अ०)दति। AMIGA कमिष्ठा | प्रातः सवमे वहि- ष्यवमानदक्रानां उपास्मै गायतेत्यादीनां कन्दा WAM | मा- ध्यन्दिमिसवमे माथ्यन्दिमिपवमानदखकरस्य Weld जातमन्धस इत्यस्य गायनचीदतौयसवनस्याभंवपवमानदखक्रस्य खाटिष्टयेत्यसख गायनो एव म॒दारर्तगयं । यथा गोः wad खवत्छमभिख च्य दणादिकमपि परित्यञ्य निवर्तते तथा गायत्री खवत्छमाययणं अभिलच्छ पुनः पमभिवल्यं सवनानि निर्वहति । थे देवा दिवि जिश्नच्यसेव्येते Pres |

[का०द।प्०७अ.११] वेदायेप्रकाश्र। qa

इति माधवीये वेदाथ प्रका रष्णयजःसंडहितामायये प्रयम- काण्डे चतर्यप्रपाठटके THAR TATTATAT Ul @ it ।

उपयामगहतोऽसीन््राय त्वा FTAA वय॑स्वत उ- RGA यत्तं WR वहदयस्तसम त्वा विष्णवे त्वेष ते यामिरिन्द्राय त्वोक्ायुवे ॥ १। ` उपयामणहीताऽसि दविः शतिः ॥ ` इति त्ैनिरोयसंहितायां प्रथमकाण्डे चतुेप्रपा- SH दादशाऽनुवाकः॥ ° ॥

कल्यः AAG एृडात्युपयामण्डरोताऽबोख्धाय ला बृरदधते saad दति गरणसादने'' इति। पाठस्तु “डपया- AAVASHACKT ला Feat वयखत उक्याचुवे यन्त CK दय ससतो त्वा faa aa ते यानिरि कराय लाक्यायुवे"र्ति, डेसाम उपयामेन aren ग्टदीताऽसि दद्यां zetia SENET queda रत्पामपियाय, तत्सा मयोऽन्यार्टचि “at टलेख्िग्डर सत्पतिं" इति डि श्रतं । वय खते ates सोमरूपं तस्म तत्पानाभ्चै लां प्रार्थय इति we: |S साम विष्णवे at ग्ट ह्ञामि। एष खरप्रदेश्नः तव स्थानं उक्थ्नस्त्प्रियायेद्राय at खरे सादथामि। मन्तव्या स्यानायादावुक्च्य रणं विधत्ते “दना

इना व्जमुदयङत्‌. स ठते AMT TUTTE fai मे Swat AT 4 1 2

१९९ तेत्तिसीवसंश्िताभाष्ये। [का०६।४००य्. १९]

मे प्रहारश्िधा इदं मधि वीर्ये तत्‌ ते प्रदाष्ामीति तखा उक्थं प्रायत्‌ we दितीयम्‌दयष्त्‌ srowiten मे प्रहार fa at इदः मयि वीये तत्‌ ते प्रदाख्यामीति तस्मा उक्थ्यमेव WIS A AG ater gaya विष्धरग्बतिष्ठस जरीति मा $्रवोखा मे werefe ar ee भवि वीये तत्‌ ते प्रराखामीत्ति ला उक्व्यमेव mae तं favre wae बे fe तस्य मायासीखदुक्ष्छा waa इखियमेव wae यजमाने WISH TE” (सं०्दका०।५पर०।१अ०) xfs | ara wer: at at mwat:) वो्यमुक््यरूपं Te वस्त॒ उक्यपस्वा ख्यां मन्ते WEA: सोम SRY दत्ययैः। तस्य सवनजयापेचया जिः प्रदानं | अग्निष्टामे ठतोयसवने उक्थ्या भावेऽपि संस्वाग्तरेषु विद्यते । अथ बा प्रातःलवन 'एषोाक्च्यस्याखा Gans fadeae सद~ Gear चिः wert एतीयप्याये विष्धजंदीत्येवं वरज्निक्रमन्य- तित सहकारी esafert उक्थरूपा यज्ञा ewe माया ख~ आदुक््यलोभेग afta दन्दो जं भ rar चिष्वणक्येषु दकेषु निमयं मारयितुमसम्थे oa Waar तस्ादिषकद- रिगतमिद्धिथं सामथय विनाअ्चितमुकच्यं रषोयात्‌। टचेखेदाव earn sty दृश्रायेष्युक्तियनेत्थार “SRS AT Tee क- wear दृत्यारेश्राच हि स तं प्रायच्छत्‌" (Seguro ze) १अ०) शति विष्णोरपि सरकारिलेग भागिलात्‌ weet ste यक CTE Ae ला विष्डये Mary चदेव विष्डुरन्वति्टत ज- दीति नखादिष्डुमन्वा भजति' (संग्का०।४ we १०) of, .

[areqwesimonn] वेदार्थ॑प्रणाे | (३०

erat दीवा सादितख माम्य शामकाले पनदाङपाचे चि- arcoes fara “जिर्निंश््ठाति जिरि सकं तस्मे प्रायच्छत्‌" (सं०६का०।११्०।९अ०) दति।.ख टचरमुकथयं AR इन्दा जिः प्रायच्छत्‌ । ततः सखाखोगतं सामं बेधा निष्कृष्य पयायभयेष QRH | दाङ्पाजे-गृहोतस्ासादगमन्तरं STATHAM न सन्तं चेत्पा व्याचष्टे “एष ते योनिः पुनरविरसीत्थाइ पुनः; पुन- ुंखाजिरणडाति'"(संग्दका०।५्र०।९अ०) इति ₹े दर्पाच शीत सोम wae: खरप्रदेः खानं अनेन AM सादयेत्‌ | डे eres साभ लं Svat पनग्टंह्ममाणशलाङूविर- वाचि wera खाखोगतात्‌ सामार्‌ attend पयोयदय- मरेच्छ पुनः पुणरित्धुक्किः । अच खनं ''इपयामनग्टदीताऽषि भिषावङणाभ्यां ला अट ग्टहामि Tha देवायुवमुक्थेभ्व उक्या- यवभिलयुकश्चास्‌ itd attest योनिमिंजावरकाभ्धां लेति जादथिला पन्विरलोति खाणौमभिन्डश्नति, एवं विहिता- व्ल पयायो ताज्वां प्रतिपरख्वाता चरति” इति । wre रामचमसहानान्‌ विधन्ते “चकौ एतद्यन्स्य यदुक्थ्यः ATT- शुक्रः way सोमा अन्वायन्ति तस्मादात्मा SECs त- ies यन्तं बदवेऽनगयन्ति तस्मारेका vant भद्रो भवति तस्मारेको बङ्ोजाया विन्दते (सं०६का०।५प्र०।९अ०) ThA I चथुःस्ानोये sea BA खति अमनरमेवेतरानो वाञ्चमसा Va: आरत्या खर्वी वयवसक्घा तरूपः पुरषः | भ्रवयवेषु मुखस्य wot दृष्टिः परते मार्ग aac | ततः TETAQT Weis

९३८ तत्तिरीयसंडितामाख्ये। [arenes rong]

गच्छति Ua मख्थं परिटृढं गच्छन्तं व्वा WaT ्रमुगच्छन्ति। एका मस्यखक्रिव भ्वापकाचार्याऽपि went fearet wa मद्रः पच्या भवति। एका मुख्यः VAM: पुरुषः परतन्त्रा बह्ोजा- या खभते। एभिदृ्टाकैचमसानामुक्श्ानन्तरहामेो युक्तः । अच aa “पहमध्वयरादन्त चमसा८यख मसाध्व्यव WATT प्रत्याओ्रा- विते खम्पेव्यति, saqut यज मेामार्नां, इति वषह्कतानु वषड खटति भवान इरम्ति" दति, मुख्य चमसे सम्पा तस्यावनयनं वि- धश्ले“यदि कामयेताप्वयरात्मानं यञ्चयज्नसेनापयेयमिल्यम्तरा- eared च विद्धा नं तिष्टल्ञवमयेद्‌ा मानमेव यश्चयश्रसेनापंयति यदि कामयेत यजमानं यश्चयश्नसेना्पयेयमित्यनम्तरा सदा ङवि- धाने तिष्टक्चवनये यजमानमेव यश्नयशसेनापयति यदि काम- येत सदस्यान्यश्नयशसेनापयेयमिति सद्‌ अखभ्याऽवगयेत्‌ खद्‌ - SAI यज्ञयन्नसेनापयतिः(संग्का०।५प्र०।६अ०) Cal यश्च aad यञ्नफलं । Bray प्रविश्छ। Wa छनं “Tawar Tar uaa एण awarag इति ae सन्पातमवनयति यदि का- मयेताध्वय रात्मागं यश्चयश्सेनापंयेयमिनल्युक्" दति

इति माधवोये वेदाथप्रकाग्रे eas. संडिताभासे प्रयम- काण्डे चतुर्थप्रपाठके दादध्राऽनुवाकः ॥*॥

ara द्वि चरति एथिव्या वैश्रानरमृताय जा- vata | कविः सम्माजम्तिथिं जनानामासन्ना पाच जनयन्त देवाः। उपयामण़्ीतोऽस्वम्रयें त्वा बेशान-

(Stoqmesiqeng] वेदाच्प्रकाडे। ९४९

राय भवोऽसि भुवितिर्भुवाशां भुवतमेऽ्युतानाम- wafer रष ते यानिरम्रये त्वा वैश्वानराय ॥ १॥ Tara पञ्चविः<शत्‌ ॥ १३ ॥ इति वै्तिरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे चतुधप्रपा SH चयेादशेऽनुवाकः ॥ ° ॥

ae: “agrt fear श्ररतिं ufaer xf aren भुव पष aera ते योानिरग्रये at व्श्चानरायेल्यायतमे हिरण्ये खादयेत्‌! दति।पारस्त॒ “agit fear acfa एथिवयां वेश्वानरणग्टताय जातमभ्निं। कवि सघाजमतिधिं जनानामा- BAW WHAM देवाः | उपयामण्डोताऽख्छग्रये ला FaT- मराय waste yafefniaret भरुवतमेऽच्यतानामच्यतचि- wa एषते योमिरग्रये ला वेश्रानरायः' दति। wa Thar पचाद्रवाऽसोष्यादिकं पठेत्‌ | ATH बेघायभेन ““श्रयेनमधि- वदते भुवाऽसोति मृद्धानमिति मन्ते qa दति पदमथयाइ- anf वचं qa दति येजनोयं। argwafa) feat agrt fatragaa a खयंरूपेणावस्थाय द्युलाकस्य भासकं । अरतिं vfaar अरतिरूपरतिः तद्रहितं म हि प्रथिवा उपरि कदा- चिदष्यभ्निरुपरमते किन्तु दाहपाकप्रकाञजैः सव्वौनन Ie सव॑दा ada । ख चा्विश्धानरनमामकः। यथा दिवि नाका मामा- faftarard तथा एयिव्यां वेश्वानरः। ताय जातं यञ्चा-

९४ तेतिरीवलंड्ितामाण्े। [का ०१९००१२]

च॑मारवनीोयादि रूपेखोत्प्ज । कविं खभक्तागनणरीत मजिनं । Vara सन्वम्दोखमानं जनानां दजमागानामति्चिं रविर्भिः खत्कारयोाम्ये | आसन्‌ ईद्‌बख्याप्रेराखे हतं देवाः पाचं मा- AUIVVATST आ जनयन्त सर्वत शेतवायवादिच्लानेषूत्पा- दितवन्तः। ta खालोरूपेणापयामेन ग्ट रोताऽसि तैश्चान- रमामकायाप्रथे लां ग्टह्ामि। Paw लं भरवोऽसि भरुवनाम- पके ऽसि । भरवकितिः खिरनिवाखः । आवेश्वरे व्नंसनमवग्ा- नात्‌ भुवाणामादित्यखाश्यादीनां मध्ये ` ऽतिज्रयेन भुवस्तस्य व्याख्यानं अरच्येतानां श्रच्युतचिन्लम दति + एवोऽनुपोप्ररोश् व खानं तच वेश्वानरायाग्रये लां घादयामि। वप्रं विभक्ते “जयवौ WUE T_T Twa याणां द्यते तच्या- दायः MTV Ha (सं०९का०।५अ०।९अ०) एति । Sx- वाथवाद्या चथा AIS वागादिप्राषषूपास्तथा भुवाऽणावः- सरूपः, ख च भुवेाऽन्तवामेखवा यवादीगां धारायदहाणामुकलम- चरमे चथा भवति तथा गटरीतव्यः । ऋत एव भुवग्रप्रखवावे Wace “ae भारा विरमति" टति। चद्मादायःखा- नोयो WaT ग्रहावामुन्तमः तस्मादागादौनां प्राणानां we Marea | उति fe जीवने प्राणाः ब्रोाभन्ते। मण्ते मड ब्ब्दप्रयोगेव WHat मध्ये अजमानं अष्टं करोतौत्लाह “agin fear अरतिं एयिव्या cere मूङ्धागमेवेनः< वमानानां करोति" (Go ६का०।५प्र०।२अ०) दति। WERT वेश्ागरा- निभाविदेवलाराचुः खावोवच् भुव UES वेागरन्दा युष

| [ का०९।४०१।अ ०६३] Terese | est

care ‘“Suracaara जातमभ्निभित्यार चेश्वागररट fe रेवतवाचुः"' (सं ° ६का०।५प्र०।२अ०) xii Tarawy- feat यजुषि च वैश्वानरबब्दप्रयोगेा नामेरूष्वधेवर्ति्रा- कसाम्वा येत्याह “उभयत वैश्वानरो wwa तस्माद्भवतः राशा wwarerafcere” (खं०६का०।५प्र०।२अ०) इति, चथा वाकचुरारय उपरि भागवत्तिना मूकलान्धलवधिरवलादि- छतागस्यान्‌ व्थवहारनिरोाधान्‌ acai रे दस्छाद्ध wed fers: uf तथा अधाभागवर्नी त॒ प्राणा मखमूजनिरोधं aera निराधं frarcaggual निवंहति । तथेवान्ये गरा wwerg faixfen । wrenifafa wiefa “afta यदा ग्ट्डान्ते saf yaweredare sratseet प्राणानां” (do qare, uncinwe) इति। ufgafafs देवः yreacireed wererergrery fart “Caress याः साञ्चनोऽमपेोप् wasurceyrar: प्रजाः प्रतितिष्टण्ति are darear:” (संग दका०।५्र०।९अ०) इति। उदमुपाष attad wee aer- WITT खादनं Rawat YTS खादमं। TTT वेलं agrersaer गवादिरूपाः प्रजा अख्िवत्कदिगेन ate भमै विहन्ति । SATS मनुखरूपाः प्रलाः पादतखगतेन मा खेन. अवतिषन्ते । wat वाद्यमागख्य धुवस्ञा सरह्विधागवमीप- दें विधन्त “age वा owes: waa पयाचिकोष॑न्‌ ताम्‌ देवा MMV ARTS Yad age उलरतः बाद्यते ya” (सं ° ६का०।५०।२अ०) Ch । पयाचिकोर्वन्‌ पर्यी-

4 2

{eR तेत्तिरीवसंदिताभाव्ये। “[areqinesieees]

BAAN आक्रषुमेच्छम्‌ । भुवख्ाकलररे् Gees खा एयिवी धता भवति । अच खजं “once ₹विर्धानस््ायेषणा- Tea भुवा लो" इति wasafeae समख हा- क्मरेऽवगयनं विधन्ते “areal WATTS चद्व राता हाता यद्धादरचमसे भुवमवनयत्यात्मन्ञेव यज्ञस््ायद धाति" (we द्का०।५प्र०।२अ०) इति । अवनगयनख् कालं विधिक्छुमता- मारा पन्यस्यति “पुरस्ादुक्यस्ाऽवनोय CATS: यरसाद्या- षा YR मध्यतेाऽवनीव इत्याङ्मग्यमेन TET मङ्ग Tw रार्धंऽवनीय इत्याङरूकमेन दाये भुङ्के" ° (सं ° ६का०।५१अ० ९अ०) इति । उक्थं wet) तच चधा विभञ्छ पूर्वभागे Were Saree) एवमितरयोरपि | आयुषः पूर्वभागे ATR THAT Waa मध्यमे भागे बलं भज्यते। उमे भागे अरह्ममाचेऽपि बङूमाक्मिच्छति । cert विधन्त “वे खरेव्याग्टचि अस्यमा- नायामवनयति Seca वै प्रजाः प्रजाखेवाथदं धाति (we स्का०।५०।२अ०) tf) उत गेडिवुंभियः इटणाखिल्येषा बेशरेवी | agra दिवे अरति एचिव्या दति Freq .

दति माधवो वेदार्थप्रकाभरे रष्णयज्‌ःखंडिताभाये प्रथम- काण्डे चतुथप्रपाठके जयादजऽनुवाकः॥#॥ ` ` -

aye माधव शक aide नभख नभस्यखेष- ओजं सदश्च सहस्यश्च are aaa Aish AKAN AWTS त्वा॥१॥ : ` ` :

(wreqmeciaons] «Farivar | ९०४४

मधुखिरशत्‌ ॥ इति त्तिरौयसंडितायां प्रथमकाण्डे WATT SS खलुदेशानुवाकः ॥ ०॥

- कण्यः“खतु ग्रहैः प्रचरत द्रौ खकलजार्‌ TAR म साद्यन्ते Gay weet: पुरवीऽष्वयुरटे्ाति चन्दः प्रतिप्रखातेापयामद्रहोताऽसि मधसखेत्येतैः प्रतिमन्लर सर- शपे ऽस्यरशस्यत्याखलेति wateweqder waa’ इति, wuret पाठस्तु “मधं माधवञ्च श्रफुकख Key नभ NYAQIQAY WY wey avy तपश्ययापयामशदी- asta wyetisaywoaraar”’ citi wa aatieweer: way चरेजादिमासानां . वाचकाः सरसपाशइस्यतिश्रब्दयो- रथाऽग्धत्र efter: | चअसङ्खगन्तावेकव्ं दा चेत्‌ aad आदिमः चयमासे feegra: ख र्वांइस्यति ara tia मन्त्ादावु- बथामेति प्रयुञ्चीत। & tra लमुपयामश्रीते मधाखि। शैवमन्यजापि ary) "छतुग्रहं fawe “awe वे देवाः सवे खाकमायम्‌ ते मन्यन्त मभव्या नोऽन्वाभविवन्तीति ते संषक्षरेण यापयित्वा सुवे लोकमायन्‌ are खतुंयहैरेवा- भप्राजानम्‌ यदृतु्हा WHR GAAS छकख प्रन्नाद्येः› (घं * दका०।५प्र०।२अ०) इति। संवत्छरेण यापयित्वा काखवि- am मेादथिला यता wear मनजेव्वभि ज्ञाः | स्यां fre

ष्टद्दनन DUM ITN मासाः संवन्धरः Tata Ww” 4u2

qos तेलतिरीवसंडिताभग्ये। [कारराप्रश।ख०९१]

जयो रन्रयतुदबथारष्येतद्ुपशचवं | अत रव जकार Wwe “इदन्न अयोदत्र चतुर्ट्र वा शद्यन्तेःः इति । आदावन्ते च carived विधन्तो “ay प्रथमा wea सराकमे ager WIR” (संदका०।५प्०।९अ०) et । AWE माधवसेत्येता प्रथमा । ATE तपशटेव्येतावन्तरो | GATE cat: सारि्य- मज विहितं vane डा डा माक waaear | पाञ्खथामं बहो rafed fawe andere मखे विधक्ते“ख भयते मृख- agus भवति ar fe तडद यत wart qe” (खं ° ईका ०। ४अ्०।दअ०) इति। Wart मुखं खतुघर्मप्रडव्यारन्नो यते चस्मात्‌ कालादारभ्य भवति तत का ATA aT त्यात्‌ खतु- ITS aE कुयात्‌ । अध्वयप्रतिप्याजाः प्रैषमन्तावुत्पा- दयति “waar प्रेखेति wea We वद्धा waa Wana ओीकाल्युतभिरिति wows एव wat प्रीशाति fe: पमखंतुमाइ fore एव प्रीणाति?” (do ६का०।५अर०।रअ०) ए्ति। रे मेजावरङख तुना fafa Gent Fai त- भिमं मन्तं प्रथमढती यपश्च मेगववध्वयुुयात्‌ | दितोयचतुर्थवटेषु प्रतिप्रखाता Bary! एवं षट्॒टलः तद चमं । तेन भद्यृदनां Wa wofa: Tafa सक्तममवमयेरध्वरय्रंयात्‌ । wea- quae: प्रतिप्र्याता। तेम चतुरावन्तंमेने पश्ूनां प्रीतिः। तुमा ेेतयभ्वयरो काद्र व्रूयात्‌, प्रतिप्राता TSA | तेन दिरावक्तनेन मनुख्याणां ufeary प्रीतिः पुव्वोहठामेव षट्‌- अतु ftegt उपनोथापनोवक भावेन प्रशंसति “waa प्रजेति

[आा०९।४०४।यअ ०१४] वेशार्च॑प्रकाशे | (५ , |

वटज्ञव आरनंभिरिति चतशस्माचतुष्यादः qa खटदनुष- जीवन्ति fe: पनकतनार तस्ाह्विपादख्तुष्यदः पश्एनुपनो- afer? (खं०्दका०।५प्र०।दअ०) Ufa गवादयखतुष्यारः शीतेाष्डादिनुधन्यानुपजीवन्ि। मन्या fears: पश्ुगतची- रादीगपजोवन्ति। खगारेदणसापानरूपेण पनः प्रशंसति ““ख- amt vafa षट्कल arenfufeta wofe: gregqaru- mawag तत्‌ खेतं यजमानः कुद्ते gaia खोकख vay” (वं०६का०।५प्र०।२अ०) इति । आश्रम्ये प्राणते खगाऽमेन खेत॒नेव्याक्रमणः सेतुः यथा खेतारधाभागेो fawe: अद्ध wen: ugfea: तथेवाज षट बतुदिस्ला दहा । शापाने- waaay समानं । अध्वयप्रतिप्रखाजायेगपड्मनं निषेधति ‘AAAI यदन्यान्यमभुप्रपद्येतन्तुं खतुमनुप्रपद्येत- wat Arwen: द्यः" (सं ०।६का०।४ग्र ०।९अ०) chy) अध्वर्य्‌- प्रतिप्रखादभ्वां प्रथमदितोयोा गहा सद्ग्डहोता। तता इवि- धानाल्जिक्रम्ब गला ऽऽइवनीये डला पुमः ware दविधीभे सहामारं TEAS | AMR: पुरेताऽन्ः yen Tas युगपन्न ama, fay garde) तु यदे यदि तयाः सहगमनं खातं तरागीमेकण्डतुमन्येऽनुप्रवि्रेत्‌, ततः STRAY तवे माहे तवे भवेयुः | कालभेदवद्‌भयेम गभेदं विधत्ते “प्रसिद्ध मेवा- ध्र्यदं कियो प्रपद्यते, प्रसिद्धं अतिप्रखातेःरेण, तख्मारादिन्यः बष्मासा द्चिेगेति षडुक्रोष'” (सं ० ६का०।५०।रअ०) दतिः, प्रथमतः feg प्रसिद्धं आदित wrod’: | यखाद-

९१९ तेततिरीवसंडिताभाश्ये। [का ०९१ .९।अ०१५,१९]

faarfearntr हा ann तस्मादादिल्यस्यापि दङिषशाय- ATCT AS भवतः । अज छनजं “aerarerarafaewraar दकिकमेवाध्वर्यावाछं जिश्रयमाश -उपनि्करामल्यन्तरं प्रति- पभ्रखाता wars निख्रवमाण खपरमत्थथाष्वयं राश्रावयति श्रा- MATS Bree तुगा पर्येति वषट्ते जहाति निकाम wa प्रतिप्रश्छाता प्रपद्यते aurerg:” दति । यदा दविधाभात्‌ श्रतिप्रखाता निष्क्रामति तदाध्वयुरविधानं प्रविशति। wa व्त्ययेनाभयोगंमनं | मधृखेत्यादि मन्धैरेव इदन्न मासानां भोतलात्‌ ware निर्विषयलमाशद् व्याचष्टे “डपयाम- ग्टरीताऽसि सथ षर्पाऽखखरदस्यत्याअतेत्याङास्ति जयोादथा माष इत्याङस्तमेव तप््रीशातिः' (संन्६ैका०।६प्र०।रअ०) tf अधिकमासस्तयादन्नः ॥

इति माधवीये वेदार्थप्रका्े ewes: संहिताभाये प्रथम- WE चतुयप्रपाटक चतुदंजाऽनुवाकः॥ * ॥

Ran श्राग॑तः सुतं after ate we पातं धियेषिता। उपयामण्हीतेऽसीन्द्राभिभ्ां त्वेष ते योनिरिन्द्राभिभ्यां त्वा ॥ १॥ ॥१५॥ आओमासञर्षणीधतेा विश्वै देवास aria दा- AKT दाशुषः सुतं। उपयामण्होतेऽसि fare War Saad शष ते योमिर्विश्ेभ्यस्वा रेषेभ्यः ॥ १ ॥

[ereqimeomorged)] वेदा्थप्रकादे। १९०

WRIT ओ मासे विश्कतिर्विशतिः ॥ १६ ॥ ` इति तं्तिरोयसंहितायां प्रवमकार्डे wena SR पथ्वदश्षोाडशानुवाका ॥ ०॥

ae: “अभक्तेन aerate राति । cart आगत सुतमिति ग्हणसादमे' एति। पारस्तु “earrat आगत सुतं गीर्भिर्नभो ate) we पातं धियेषिता । उप- चामणश्दोतोाऽसोदधाभरिन्धां वेव ते यागिरिद्धा्चिभ्यां ला” इति। हे can सुतमभिषुतं सामं प्रद्यागतं ्रागश्छतं)। West Bal Ahr स्हनिभियुंकरमिति शेवः । गमो नभ- fea: खर्गगिवासिभिरेवैबरेष्ं प्रायगीयं । we tae सम्ब- fart खकोथरमंजं पातं यर्वा पिबतं। Steet wat) धिया wer दुध्या इषिता प्रार्थिते । Wea कश्पः ““वेश्दे वः एरुकपा- जेण ग्ट्ङालयामाश्खर्षशो्टत इति गहशसादने'” इति। पा- Se “ज्रामाख्खर्षशोधते विश्वे देवास आगत दशर्य ISI: सुतं । उपयामण्रोताऽसि favre saa एषते यानिर्विशभ्यस्वा faa.” इति S विशे देवाः arava ्राग- EA STENT: रामार Theme: | wee TAT मनुखपाष- at: । अजिष्टनिवारणं cea इृटप्रापणं पाषणं। gaafa- पुतं TQS दक्तवता THATS TTATLT: फलं पूय दन- वन्नः | स्यष्टमन्यत.। मन्लाग पेद Sxrgay fare “ga- fre वा एव Ware wwe बदृतुगदा च्यातिरिदाद्ली

९४८ तैतिरीयसंडिताभावे। [का०९।्०७।अ०१०-२९]

अरेकाप्रग्टतुमाजेण ayia ग्यातिरेवाख्ा उपरिष्टाह- धाति gaia Grae Grarerrend” (vee ate ide ewe) Tit UAT तुपाजमध्य्ुंरखे भकशोयेन सामेनेापेतं Are Ura | तथा सति तुयः wa: wa: द श्ाचचि- eifaar प्रकारिता भवति। बखप्रदस्वेनेकराप्ं uvefa “ar- Srwzar ar war देवानां afexral wearer waa Ira एषावरन्धेः" (सं०६का०।५प्र०।४अ०) ef 1 गहान्तरं faw- चो ^वेशरेवर इरकपाजेण wef Pusat वे प्रजा अरसावा- दित्यः WaT यदशवरेवर WeaTee शृषाति तष्मादषावा- दित्यः wet: प्रजाः प्रत्यङ्देति तस्मात्‌ we एव मन्वते मां भरलयुदगादिति'" (सं &्का०।४प्र०।४अ०) इति | शुकस यत्‌ पां तेन वेश्रेवं were) वैश्वदेवः war: प्रजाः प्रति- शकग्रडाभिमानिन्या आदित्यः seems अभिमख set । तरेतस्स्बस्वा्यगुभवसिद्धं | तेजः प्रद स्वेन वेश्वरेवं प्रशंसति “वे- अरव प्रएकपाजेख ayifa Sugar वै प्रजासतेजः wer खर्‌ अदेव ्रुकपातरेण weifs प्रजाखेव तेजा दधाति" (सं ६का०।५प्र०।४अ०) Cit | LRT ओआमाष इत्येते गायश्चो॥

दति माधवीये वेदार्चप्रकागरे wera: dear प्रयम- काण्डे चतुर्थप्रपाठके पञ्चद्षाख्ाऽगवाके॥*॥

मरत्वन्तं Teal वा इधानमक वारि दिव्य शास- मि । विश्वासाहमवसे नूतनायोग्ररसंहादामिद त

[ का०९।प०९।य्ध ०१७-२२ | | वेदार्थं प्रकाश | ९४६

Yan) उययामखहीतोाऽसीन््राय त्वा मरुत्वत TIA यानिरिन्द्राय त्वा मरुत्वते ॥ ९ ॥ मरुत्वन्त र UHL: WOU इन्द्र मरुत्व इह पडि सोमं यथा शय्यते Bias: ससस्य | तव प्रणीतो तवै श्र शम्म्॑नाविवासन्ति कवयः GAN: | VATA Aas त्वा मरुत्वत एष ते योनिरिन्द्रय त्वा मरत्व॑ते ॥ १॥ १८ ॥ .. मरुत्वः इन्दर ETAT रणाय पिबा साम मनु्धं म- era, श्रा सिंष्बस् जठरे aed ofa त्वः राजसि पुदिव॑ः सुतानां | उपयाम रुीतोऽसीनद्राय त्वा मर- त्वत खव ते यानिरिन्द्राय त्वा मरुत्वते ॥१॥ इन्द्र AVS ATA AAALAC का AAA ॥ ॥ १८ ॥ | महा इन्द्रो य श्राजसा WT इष्टिमा६ इव | स्तोमैर्वत्सस्य aes | उपयामण्ीताऽसि Wega त्वैष ते AAAS RTS त्वा॥१॥ मदहानेकान्नविरशतिः ॥ ₹० . महार इन्द्रा नुवदाचषखिप्रा उत feaer अ्रमिनः सङामभिः | अस्मद्ियग्बादधे वीग्यायोरु ve: gen:

4N

९४. तेत्तिसीयसंडिताभाष्ये। [का०र।प०४।अ ०१९० २९]

कठंभिभूत्‌ | उपयामखडीताऽसि महेन्द्राय त्वेव ते योनिर्म॑ेग्द्रायं त्वा ॥ १।

महानृवत्‌ षदिरशतिः॥ Re

इति तेलतिरीयसंडितायां प्रथमकारडे चतुर्थप्रपा- ठे सप्तदशाष्टाद शेके नविंशर्विंशेकविंशानुवाकाः॥ ° ॥

aw: “acamfafa Saga saree: पे मरल्वतीयं व्याति cx axe इति खेन प्रतिप्रथ्ातेश्लरेषाश्रः,' इति | Use .मर्लन्तं qed बादधानमकवारि fray ज्रासमिष्। विश्वासाहमवसे न तमाय खडहादामिह ay वेम । खपथा- मग्रङीताऽसीश्धाय त्वा ALAA एष ते याजिरिद्राय ला मङल- a? इति । “ox मदत इ afe ata यथा wana अपिबः सुतस । तव प्रणीतो तव We ब्रष्मलाविवासन्ति कवः सुथ- WT उपयाक्ऋटद्धताऽयोष्राय ला मर्लत एव ते याजिरि- शाय ला मरलते" इति । cular कब्र afrqars- याम। कोद्र । मददूशेर्पेतं जस्य वर्षितारं कामानां azg- यितारं wafent ठजादीनां शचृणामतिप्रबखत्वादि विभवं दुष्टानां wifeart fat पालयितुं दिष्य अगखसमित्पर्थः। अवसे र्थ्य । नृलनाय ee दृदानीननेभ्य वैरिभ्या अय- मानं रचितं तदैरिषश् मित्यर्थः | सादा wane । चे ae-

[आा०९।४०४।ख०९०-२९] वेदार्ेप्रका्ने। ११९

इशयक्तेखः लयिहास्िन कर्थणि सेमं wife fra) ver a ग्ातिनामकसख्छ सम्बन्धिनि कश्यंष्छमिवुतखच सामश्ां ्मपिषः तदत्‌ इर तव प्रीती AGATA HST Gay: Fs कववः तव wafe सुखे निमित्तश्ते सति आभिमुख्येन विवासन्ति यरि श्यन्ति तडद यमपि यजमान cae: । स्यष्टमन्यत्‌ । we: “gufeay पात्रेण अष्वयसतृतोयं मर्लतोयं गृ्ठाति मर्‌~ ary इन्द्रेति ग्रणसादने'” इति । Wee “मरूला दक्‌ waar cera पिबा सोममनुव्वधं मदाय । अासिश्चख जठरे aw ufa ay राजासि प्रदिवः सुतानां उपयामग्टडो- तरा ऽसोन्द्राय ला मरङ्तल्लत एष ते योागिरिद्धाय ला aqaa” इति। रे दष मरद्धिर्यक्नो वर्षिता चलं Tara Mere सामं पिव । alee | अनुष्वध GUINEAN खवनोयपरोाडा- ज्ानाचष्टे, ताननु ल्य वर्तमानं । किञ्च मदाय इषाय मध्वा मधुरख्छ Tae खामख्यामिं सारं actanst आ्रसिश्चसख खा- wala प्रदिवः प्रास खर्गख सुतानां समानाश्च राजासि अत एव प्रायसे | MSA SA: “ATHY MITA wera BUY THI ओ्रजसेति TEVA Ta” cia पाठस्तु “AETyY CHT AH wear ष्मा ta स्तामेवन्छस ary SUTASeaAsfa ACR लेष ते याजिर्मरेन्धायला"्द्ति। दृष्टिमान्‌ पर्जन्य द्व य दर WIT बलेन महान्‌ ख OE: ABUTS BRATS स्तामे सो वेव टधे वर्धतां । खष्टमन्यत्‌,

afeaa arexue विकसितं मन्लामरमेवमालाषते “a- ion 2

९४२ तेत्तिरोयसंडिताभाष्ये, [का०श।प्र०९।यअ०१७-२९]

हार wR मुवदाच्ष॑शिप्रा उत दिवा अमिनः खराभिः। असाद्रियम्बाटसे वीयायोाङ VU: सुरतः कटं भिशंत्‌। उपवाम- avast महेशाय लेष ते यामिम॑रनटाय ar” दति we aufagr मुवच्छन्‌ वद्‌ चवखिप्रा wives अति तद भोषटमागेः पूरयतीति चषशिप्रा। यथा राजामाव्यारि- wre: सेवकागभीटटमागेः परयति agai अपि चायं इयोः nefafaafaeguar: समया गयाः avr दिरय॑स्येति दिगा । = हाभि्वेले रमिः अमितः डपमानरदितः । अश्मद्भियक्‌ श्रसन्ष- दः Way द्धि प्राप्तः, यया वयमसानयहाहृद्धिं wa: तथेवा यमष्यञ्मदी यें विभिं्विंटद्धः | एतदेव प्रपद्यते | वीर्याय साम्यर्ड्िये कढरंमिर्यजमानेरयं yaar wa सष्टवद्धिंताः त्‌ । कीदृश्यौ तच्ाजिद्द्धिः। उरू यशसा विपुखः। ve: wes वितः । स्य एमन्यत्‌ । मन्त्रा उपेडिताः | चौ खरूत्तीय- awa fawet “दषा मर्धि; षां विद्धेन माध्यन्दिने सवने waaay, माध्यन्दिनि . खवने मरूलतोया WwW वाचद्ना एव ते यजमागस्व TWH” (सं०द६कां०।५पर०।५अ०) इति। खां विद्यं सम्य तिपन्तिरेकमत्यं । तेषां याणां पाचं विधन्त “ae टच WAT Waal मुद्यन्स wate मङलतीयानगुषात्‌ तता वे ख खदन्‌ प्राजानाद्यदृतुपाच्ेण मरूवतीया AWA want ware’? (संदकां०।५प्र०।५अ०) tf रचयं ay wie प्रसति “aay वा ud यजमाने भ्रादव्याव प्रहरति चनारलतोया उष्टेव प्रथमेन यच्छति प्रहरति दितोयेन qua

[का ०९।प्०४।यअ ०९.७-२९] बदार्थप्रका्ने | | ९५२

ठलौयेन'” (सं ° ६कां०।५०।५अ०) tia qua दिगस्ि'। धमःसन्पारनगरूपेक पमः प्रशंसति “aad वा एतञ्चजमानः सर खरते यश्मरल्वतोया धनुरेव प्रथमो च्या दितो इषुखु- तीयः” (खं०६का०।५प्र०।५अ०) tia सन्पादितसछ धनुषः प्रथो गरूपे पनः प्रशंसति “aaa प्रथमेन we विरटजति दितीयेन विश्यति advan’ (घं०६का०।५प्र०।५अ०) दति) प्रतिशत एव are सन्द्धाल्येव । प्राणादिप्रोणएविदलवरूपेण पुमः प्रजसां कतुमाख्थायिकामार^ दक्र Tay wat परां परा- वतमगच्छड पराधमिति मन्यमागः स इरितो भवत्‌ उ एतान्‌ ACSA AAT MAYTAG ANA प्राणमेव प्रथमे- नास्युणताऽपागं दितोधेना त्मानं eaten’ (He ६ का ०।५्र०। ५अ०) Cit प्रबखेन वेरिकुलेन सद विरोघर्ूपमपराधं छत- वानस्मीति भीत्या परां परावतमत्यन्तदूरं पलाय्य संश्रिता विव ऽभवत्‌। श्रत्मंस्यरणाम्‌ ae भोतिजिवारणेन प्रीएयि- दम्‌. अरति जग्राह प्राणापानचेचश्चानां Mfc) इदानीं परशंसति “श्राह्मस्यरणा वा एते यजमानस् Ta यन्मरुल- fer: प्राणमेव प्रथमेन स्पुणुतेऽपानं दितीयेनात्मानं ठतो- येनः' (खं०६का०।५प्र०।१अ०) एति । श्रय arexay वि- WH CRT टजमद्न तं रेवा WHA महान्‌ वा WARE द जमवधोरिति'तख्मरेक्रख मरेख्रवः स एतं मारेमद्धार- aCe Say Waray देवताखधि चग्मादग्रा रहत उ- ङ्धारमेव तं यजमान उद्रतेऽन्यादुः प्रजाखधिः" (de ato!

que तेततिसीबकंडिताभाष्ये। [का०द।प०५यअ गश]

५प्र०।४अ०) दति feed awa cargicr प्रदः तमुद- इरत अण्डात्‌ । ठचरगनेनोद्धारेखेवाचमन्वासु रेवताष म- ष्येऽधिकोा ऽभवत्‌ area ard विधन्तं “शुक्रपा चेक ग्टहाति जमा नरेवत्योा वे माङण्स्तेजः WH यन्मा KTVT व्याति यजमान एत्र तेने दधातिः"(लं०६का०।५ब्र०।१५अ०) मरूतवन्तमिषरमरलवा कदल महार CRT ग वदिव्येताख्िदुभः। BUY CRI य Asafa wa |

इति माधवोये aqrinarnt इष्लयजःसंडिताभाये प्र चमकाष्डे चतुयंप्रपाठके सप्तदब्राष्टादङ्नेकागविंचरवि्ेकविन्ा- ` भुवाकाः॥ ९७॥१९८॥ ९८ MRO HRA

कदाच न स्तरीरसि नेन्द्र TALS Tye | GATT म॑घवन्‌ भूय LY ते दानँ देवस्य एष्यते उपयामखं- होतोऽस्वादिल्येभ्य॑स्वा। कदाच न प्रयुच्छस्युभे निषा- सि wart) वुरौंयादित्यसवनं त इग्दियमातखाव- त द्वि। यन्तो देवान प्रत्येति स॒ब्बमादित्थासा भ- वता ASIA | STATI सुमतिर्वटत्यादर्डाचि- श्या afcat वित्षरासत्‌। विव॑स्व ्रादित्येष ते सोम- पोवस्तेन मन्दस्व तेनं तृप्य तृप्यास्म ते वयं तंप॑यितारो या दिग्धा इष्टिस्तया त्वा stare ॥ १॥

[ काः०द।४०भसअन्द्द्‌] बेदाचप्रकान्े | ९४५

वः सप्तविः.शतिख ॥ दति तेलतिरीयसंडहितायं प्रथमकार्ढे चतुर्थप्रपा- SH दाविंशाऽनुवाकः ॥ ° ॥

कश्यः “grease य श्रादिल्यखाश्यां दिटेवल्ययर- संयातासतेभ्यः सामं गाति कदाच a सरीरसीति कदाचन प्रयच्छसोति sora दधि aw देवानामिति पनः sre z- tren fava आ्रादिन्येति तस्मिन्‌ यावाणमुपा शटुसवनमवधाय aaa aafaar या रिव्या उष्टिस्तया ला ओशामौति war तद्योग दभ्रा पयसा वा ठष्टिकामख् war warwagerta यचुदरहोतख्य ताजक्‌ विन्दुः WARES: पर्जन्यः खाद्यदि खरमवषुंका न सादयति, इति। प्रथममन्वपाढस्ठु “acre मसख्रोरसि नेर ससि Te! TITY मघवन्‌ श्वय TE A दानं रेवच yaa उपया मग्रशोताख्ा दि व्येग्यद्छा? इति । रे wx त्वं कदाचिदपि wt: हिंखकोा भ भवसि, किन erga हविदलवते यजमानाय फलप्ररागा्थे wafe गच्छसि। कुच, SUIS यजमानस्ात्यन्भखमोप एव । रे away गय इनु Tate Saw तव दानं देयं शविः एष्यते सम्बध्यते यजमाने- ग इविर्दीयत card: । स्पष्टमन्यत्‌ । उर मन्छस्त॒ ““कदाच न yaw निपापि wait) तुरीयादित्यख्वनं तद्रि यमातस्ावब्छतं दिवि" इति । प्रब्द निषधाः । यच्छि चातुः प्रमादा्थैः। रे दक कट्‌ा.चदपि न प्रमाथि किन्त

cud तैततिसीयसंडिताभाश्ये | [कारर।प्र* 8।अ्‌ ०२२]

व्तमागमागामि Ya यजमानस्य watt निपाखितरां -णा- खयसि। वतोयमित्यस्िर्ये वष॑व्यत्ययेन तुरोयशब्दः vem: | हे आदित्य कतीबखवनं ते तदीयं afer सवने इङ्ियाभि- उद्धिकारशं अब्हतखमानं दधि दिवि चुखोकसमाने विधाने आभिमुख्येन खितं । satay “ast देवानां प्रष्येति सुखमादित्यामा भवता सखयन्तः | war gafaagar- दर्हेञ्धिद्या वरिवे विन्लरासत्‌"' दति, wa यज्नपरवोा रेवानां सुखं सुखं प्रत्येति जानाल्युत्पादयतीत्य्ः। रे आआरित्या अ- WT ग्टखयन्तः सुखयन्ता भवय । awa सुमतिः wae- बुद्धिरवाचीनेव्वस्मासु sew उती अ्वदत्यात्‌ आवर्ततां या सुमतिरेवाशर्डाखिदस्मरोयपापात्‌ sada पापं fanrwedt- wu: सा सुमतिः वरिवो विन्सराख्त्‌ अतिश्रयेन परिचयथोा- भिश्नामवत्‌ | suraag “faze आआदिल्येव ते सामपी- UGA AVA तेन Sy sary ते वयं तपंयितारः' दति। हे विवखः fafacfaara रादित्य विवश्श्नामक एषः ठतोय- सव Vala: was Wasa मामद्रनेन मन्द्ख wer भव, तेन सामपागेन Sat भव, तव aufaarty aaafy war Was! उन्तरमन्तस्त्‌ “at fear दृष्टस्तया ar ओणा- fa” इति। हे साम feuefetam ow at सिञ्जयामि। wufeaay fawrgaretfasrary “श्रदितिः पचकामा UAT TANT WYTITAARIVT Hal GRATE AA प्रा- AA AT TAT धन्त AS चलार श्रादित्या अजायन'*(सं०्६काम

Git ON Ce es ae ९५७

प्र०।५अ०) cfs Bw: साथ्थनामकन्यः। श्राधानप्रकर- साष्विधानेन सम्पादिते बरह्योदनः। उच्छेषणं डतर | पुच्- squaarafret कामे पमः प्रयक्रवतीत्याडइ “ar दितोयम- पचत्‌ खा मन्वताच्छषणाम्‌ aA SHA ae प्रात्रियामौते मे वसोथाश्सा जनिग्यन्त इति साये wear at tat wa AS ष्यद्धमाष्डमजायत'' (सं ° ६का०।१५गर०।६अ०) Cf इने cua चलतवारोाऽजाचम्त अत्यन्तधनिकपुत्रात्पत्यपेच्तथा | Sara, Waa प्राञ्नेनैवापराधेन तस्ाऽऽष्छं गभखामं AF migga- भर्भवत्‌। afgfaarcera oa: vamadtarre “ साऽऽदित्येग्व एष उतोयमपचडधोगाय मदद आ्राकमस्विति Asmar वरं SOAS याऽता जयाता अस्माक ख एकाऽषयाऽख प्रजाया- waar xara भोगाय भवादिति तते विवखानादिलत्योा जायत AS AT इयं प्रजा य्मनुव्यास्ताखेक UIST Ar यजते शच देवार्नां भोगाय भवतिः" (सं०्द्का०।१प्र०।६अ०) cfs EATS AT गभाभावेन पुरा wa ्राखोत्‌। इदानीं मम गभ॑भारणेन अ्रदितेभंगाव अख्विद्युका ब्रह्मोदममादि- WASHV । ततः WITS जायते Wears मध्ये TH अआरित्याऽष्ठ अरस्ारिव्यस् सम्बन्धिन्यां warat यः wag: सा sara भामा भवलिति at: | तत आ्राष्डादिवखान्नामक श्रा दित्य खत्पसः। खे aren: तेऽण्यारित्यस्य प्रजाः efeartar- त्पादकलात्‌। ATE प्रजासु यो away Ua ष्डूलादेवानां

भामाय मवति । दत्यमाख्छायिकया ग्रं taat freq ग्रड- 490

ce तेत्तिसीयसंहिताभास्ये। [का०९।०४।यअग्२२ |

शायादामं frecfaqarenfaarnrvare “Sat वे awe रुद्र मन्तराऽऽयन्त्छ आदिश्यामण्वाक्रमत a दिदेवत्थाम्‌ प्राप- दयन्त ara प्रतिप्राचच्छन तस्मादपि वध्यं wae न प्रतिप्रय- च्छन्ति (सं०द६का०।५प्र०।६अ०) दति । देवा ay कुर्वत सिम्‌ ay <x विद्तवन्ः । स च रद्र आदित्यागमुप्राण अबाधत । तेन बाधिता आदित्या शेद्धवायवादिगशाम्‌ अरणं प्रपन्नाः।ते च ग्रददेवतास्तानादित्यान्‌ रद्राय गेव प्रत्यपिंतवन्तः। aerere पर्ब्॑याऽपि चारारिवैदि अरणं प्राप्नुयात्‌ ae तमपरेभ्या मैव प्रत्य्पयज्ति। च्रादित्ययरं fart “aarfge- age श्रादित्यो भिशद्यतेःः (संम्दका०।५प्र०।६अ०) इति। यस्मादादित्या दिदे वत्ययदान्‌ प्रपल्ाससाार्‌ दिदेवत्धग्रदेभ्वो जिषिच्य आदित्यग्रह ota । शआ्रादित्यानां wavee ज्रह्मारनेनोत्पन्ललात्‌ तेषां चिरे वल्यशेता युक care “यदुच्छ- UTM AH तस्मादुच्छेवणादद्यते (सं ° ६का०।१ प्र ०।६अर०) ष्ति। यदे कदा चमेत्धादिमन्लान्‌ विजियद्घं “तिमिः farterfa माता पिता पुजसदेव तकिथुनमृरूबं गर्भे जरायु nga afi” (सं*६का०।१प्र०।६अ०) that मातापिद्र- eo faut cae we तदेकं चयात्मकं। गभवेष्टनादकमुरू्ं AVF VEUTW जरायुनामकं। तदुभयत suey मिथनं WAY WE Walaa, तेन सदृग्रमिदग्टकचयात्मकं | Ufa ये दधिमेखनं विधन्ते “awa वा एते यद्‌ादिद्य cafe cer मध्यतः ओ्रीणा्यूजमेव पद्मां मध्यतो दधाति (Ge gare

(areqimes eRe] वेदार्थप्रकाषे | gue

४प्र०।३अ०) tii आदित्यस्य दष्टद्ारा पशुपकारिलात्‌ WIA, TH भोष्यलात्‌ तद्र पलं | तेन दभ्रा सामं we मेख- येत प्रथममन्वेस सह्‌ सामं AMAT दतोवमन्छेण TTT ware मध्यममनग्न्े दभि प्रकिपेदित्यथः। cw: fafagd वि- धज RATA मेष्यवाय तस्नादामा TH TY’ (Te eaters ५प्र०।६अ०) इति। “ata awaraafe” दति वचनात्‌ सा- BAAS सोरे सम्यकख्िते सति पञ्चादातश्चनोयं ce तु Sq एव Vt यदातश्चमे न निष्पन्नं दधि तेन मेखनीयं | यस्ा- Taree चोरं तस्माशाकेऽपिश्रामा पाकरहितागेः wa धारोा- WEE चोर दे दुग्धे प्रयच्छति। यरस्याच्छादनं fara qr वा एते यद्‌ारित्यः ofthe गृह्णाति प्रतिरुध्येवास्मै पन्‌ गृ - छाति (संग्द६का०।४प्र०।६अ०) tial wa: पथम्‌ free यज- मागा्॑सेव तान्‌ गृोतवान्‌ भवति । ्रच ON Ta हसेन वा faurarforefa’ ofa | तरेवारित्षयषपरिभ्रयणमनु प्रं - सति “quat वाएते यदारिव्य us tat uefa: परिचित्य गङ्धाति रद्रारेव पश्एनम्तदंधाति'ः (सं०६का०।५प्र०।६अ०) दति। अनेन ग्रदरूपार्णां पशूनां घातकाद्रुद्राद्यवधानं भवति। मन््रगतमादित्यपदं यावपरतथा व्याचष्टे “एष वे विवखा- नादित्यो यदुपाष्डसवनः स एतमेव सामपोथं परिश्रय आआदरतगेयसवनादिवख श्रादिल्येष ते सामपीथ tare faa- amaafgay सओोमपोथेन समर्धयति” (सं° ६का०।५्र०।

ame) इति । विवद्ञान्नामकस्ादित्यस्ट ग्रहाभिमानिला- 402

६९१ तेततिरीयसंडिताभाष्ये। [Steg regi ०श६-२६ |

हावृशलद्रःपलं। स च ग्रावा एतमेवादित्य्ररगतं शाम पातुं हती थ रथन समात्भिपय नतं चरितः FA श्रता याव्रविषयल्वं were Um! श्राम्बदधिख्पशं समन्त्रकं विघने “या fear afe- सवा ता ओ्रीणामीति टष्टिकामस्य ओणौयाहुष्िमेवावर्ग्धे यदि ताजक्‌ needa: पर्जन्यः स्याद्यदि चिरमवकर्षुकः” (सं°६का०।१प्र०।६अ०) tia ware: yaaa खे खष्टम्‌- दाइतः | aera सादनादि प्रसक् प्रतिषेधति “न सार्‌- waaay प्रजाः wea नानु वषट्करोति यदनुवषट्‌- VAL प्रजा अन्ववखजेन् जला ONG यदग्धोेत wera भ्रमाथुकर. ख्यात्‌ ABTA.” (संण्दैका०१प्र०।६अ०) tin इष ते याभिरिति amare ates खादनं fag । few तथेव प्रचारः । अ्रबनाद्भाश्यग्धतिरि- WEA पतितात्‌ । War Gert वषट्कारामववह्धारयेर्भिंनं Baa नाच तथा | किन्तु Gaga अन॒वषट॒कारे तु परजा WHT TR कूर प्रेरयेत्‌ । अन्वीषष्ेऽध्वयुरम्भाऽभवेत्‌। इत WE इन्दे TTT दुन्नेतव्यः।

दति माधवोषे वेदार्थपरकराभे ृष्ठयजुःसंहिताभाये प्रयम- ATS चतुधप्रपाठकं द्वाविशोऽनवाकः॥ # |

<

वाममद्य सवितवामम्‌ रादिव fea वाममस्मभ्य£ erat: | ane हि छयस्य देव भूरेरया धिया वाम-

[का०२१।०७। अ ०२-९६] «Tarawa | १९९ भाजैः स्याम | उपयामरुहोतोऽसि देवाय त्वा ATT ॥ १॥

वामं चतुर्विशतिः ॥ २३॥

अद्‌ न्धेभिः सवितः पायुभिष्ठभ शविभिर्य परि- urfean wa | हिरण्यजिन्चः सुविताय नव्यसे TATAT- किना SIA ईशत | उपयामण्दीताऽसि दवाय त्वा सविचे ॥१॥

अरन्पभिस्येविशरशतिः ॥ २४ ॥

हिरंणयपाणिमतये सवितारमुपशच्चये। सचेता द- वता we | उपयामखंडीताऽसि देवाय त्वा सविचे ॥ १॥

दिर पाणिं चतुद ए ॥ २५ ॥ |

quate सुप्रतिष्ठानो बृद्खे नम रष ते योनि- वि भ्यक्वा देवेभ्यः ॥ ९ ॥ |

AMAT दाद ॥ २६ ॥

दूति व्ैनिरीयसंदितायां प्रथमकाण्डे चतु्थप्रपा- gu चयेाविंश चतुविश satay षड विशनुवाकाः॥ _

aw: “araayg खवितरिव्यन्लयामपातरेख ब्लाविवमाग्रय-

UTE WAT a सादयति" cf Use “aang सवितनामम्‌ aq fa fea वाममखमभ्य खावोः। ara fe gee ea म

११।। तेत्तिरीयसंङिवाभाय्ये। [का०१।४००।अ ०२९-२९]

रेरया धिया वामभाजः स्याम। उपयामगशोताऽसि देवाय त्वा सविः, इति ₹े सवितः were ara वननीयं कर्मफलं सावोः प्रेरय रेदोव्यथैः। ओाऽपिवामं सावीः । तत Galea वामं सावीः । & देव वामस्य वननोयस् रेर्विस्तोणंस्य चयस्य सखगंगिवाससछ CHIT नया अ्रद्धायुक्रया बुध्या वामभाजा वमनोयकमीनष्टानवम्तः VTA । स्पष्टमन्यत्‌ । waa faafea- ते दितीयो मन्ध एवमाच्नायते “श्रदसेभिः सवितः पायुभि- gy शिवेभिरद्य परिपाहि at गयं दिर जिः सुविताय नव्यसे रकामाकिमेप wanya twa) उपयामग्रहिताऽखि देवाय at सवि इति & सवितस्े azafacfefaa: पायुभिः पालकः faafadge: अनुयदविशेषैः नोऽस्माकं we ze परिपाहि स्वता ca! fecufas: fear रमणीया च fast aq सः at sara fea त्रियं.च वदतीत्य्थैः। aTEWS सुविताय सुष्टुगमनाय Vi नव्यसे नूतनाय तदिद कमं रल नेाऽस्माकं WANA: पापापवाद निन्दको भवान्‌ माकिरोग्रत शक्रा मा गत्‌ salar aw faafea एव- माखायते'" हिरष्छपाणिमृतये सवितारमुपञ्छये । ख चेता दवता ys | उपयामग्टहीताऽखि देवाय ar सवि, इति ward दातुं fece पाणा wa स हिरष्छपाणिः age सवितारं उपगम्य कये यामि । किमथे । ऊतये रश्णाय। सविता देवता QUIT aR चामं चेता ज्ञाता कल्यः “yaaa सभरषेण॒वेश्देवपूतश्तो ज्ञाल्युपयामग्टहीताऽखि

[का०९।प्र०४।अ०९२-२द ] येदायैप्रकाशे | (ck

grasa aeeager’ इति । weg “gwatfe सुप्र तिष्ठाम Cece wa एष ते चोानिर्विशेभ्यस्ा देवेभ्यः” इति । हे परश्रेव यदभ्ाभनं wa सुखं यस्य तव स तवं gwarfa | सृष्टुप्रतिष्टानं पाचे खितिर्यस्वासे सुप्रतिष्टानेाऽसि ce wer जस्समानाय तुभ्यं CHASD | स्यष्टमन्यत्‌। साविचग्र्ं वि- WH ““अन्तयामपा मेश साविजमाग्रयणाद्ृष्ठाति प्रजापतिवा एष यदाययणः प्रजानां प्रजननाय" (सं०दैका०।४प्र०।७अ०) दति । आआग्रयश्यस् कम॑निष्यत्तिद्रारेश प्रजापाखकलवात्‌ प्र लापतिलात्‌ आयथण्ाद्ग eG प्रजेत्यन्तये भवति । सादनादिकं पष्व॑वन्निषेधति “न सादयत्यसन्नाड्धि प्रजाः प्रजायन्ते नानुव- षटकरोति यदभु वषर्‌ कुयोद्ुद्र प्रजा Weagin” (संम ६का०।५्र०।७अ०) इृति। विदितं साविचग्रं प्रशंसति “एष वे गायत्रो देवानां यत्‌ सवितिष arated लेक गद्यते यदा- uaa यद कयामपातरेण साविच्रमाग्रयणाङ्ष्धाति खारेवेनं या- नेनि रातिः (खं दका०।५प्र०।७अ०) दति । तत्‌ afaga- tufaqraraarearat मध्ये सविता गायच्ौखम्बद्धः । ्रा- प्रयणद्च गायश्चाः साजे प्रातःसवने ग इते | अनेन सम्बन्धेना- uae: साविच्रस्य aaa यानिः। साविज्रस्व दरतोयसवन- सम्बन्धं fawn” विश्वेदेवा सख॒तीय९ wat नेदयच्छम्‌ ते खवि- तारं प्रातःसवनभाग सन्तं ठतीयखवनमभिपयंणयन्‌ तता वे ते इतीय सवगमुदयच्छम्‌ यन्तृतीयसवने सावित्रे aya दतीयस्ध खवन साध्ये” (सं ° ६ का ०।५अ्र०।७अ ०) दरति | fae

१९४ तैत्तिरीयसंचिवामाव्वे। [का०१।प्,९।यअ ०२९१-२]

TAG WHE ठतीचखबनं ATI SIT THAT प्रातःसवने भागः सवितर्कः AS Waray | ताङूश्षमपि धकारिलेन समानीय उतीचसवनम्‌द वदन्‌ । अताऽच सा- जिका on: | वैश्वदेवं fara “सविद पाजेण वैश्रेवं कल- wre wuifa Guta वे प्रजा Suga: Hew: सविता प्रष- वागामीभ्रे थत्‌ सविहटपाजेण Gags कलघ्राट्‌ ग्टशाति सविट- WEA Ware प्रजाः प्रजनयति” (संदका०।५र०।अअ०) दति । यद्चपि पृव्वमन्तयामपाजरं तथापि इदां खविढ पातं UMS | कलशात्‌ दरो एकलब्रात्‌ | प्रजानां ARLa: पाख्यलेग चेश्वरेवतयं | खवंदेवसाधारणसामाधारलात्‌ Tawa Fy वलं | erfrat? सामे Seed दिधन्ते “era सोमममिगृष्णाति ta एव acurfa’ (सं° ६का०।१प्र०।७अ०) टूति। Wa एव मन्त सु प्रतिष्टामिव्येतदु पपन्नमित्या द ““सुष्रमासि सुप्रतिष्टानश्ग्याश ara fe सोममभिगृक्णाति प्रतिषटि्ये” (सं° ईका ०।१प्र०।०अ०) ति | भन््परानां afeferd दज्रयति ^.एतस्िन्वा अपि ue area The: frew: कियते सु्रमाखि खम्रति्टाग Cae भभुयेभ्य एवैतेन करोति Tufeare देवेभ्य एवैतेन करोति नमे tare fae Uday करोल्येतावतीर्वै देवता- ष्य ज्य एवेन र Tara wari” (सं ० ६का०।१५प्र०।अअ०)दति। रपि fafa वेग्देवगररे मन्तपरे्मगवादोगां छचितलात्‌ स्वीर्थमिदः aed | तज सुजमाग्रष्येग वमीलीनसुखा्थिनेा म- ग्धाः सुचिताः।खरच्छन्देनाधिकतममदिमेपेता देवाः। गमः-

(wteqmesWexe] = Fxrewearet । ९९४.

अब्देन ममच्कारपिधाः faat: 1 wana fate ईैत्येतत्‌ मन्या येला ृकमित्यार “ua ते योजिविग्वस्ला देवेभ्य Tare केश्रेवे Ba.” (Wo CATV Alege) इति)

इति areata वेदाथेप्रकान्ने हष्णयजुःसंहिताभाय्ये प्रथम- काण्डे चतुर्थप्रपाठके जयोाविंशचतुविंशपञ्चविधष्िंभ्ामाचत- राऽनुवाकाः॥ *॥

हस्यतिसुतस्य त इन्दा इन्द्रियावतः wall art We णह्लाम्यप्रारेद पलीवाः ३ ARIA ART सोम॑ पिब स्वाहा ॥१॥ |

स्यतिः THEA ॥ २७ |

इति तैत्तिरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे चतुर्थप्रपा- SH सत्तविंशाऽनुवाकः ॥ ° ॥

aw: ““उपया मग्टदोताऽसि इ रस्पतिसुतस्व त दृल्युपा६ब्ए- पाज पालीवतमाग्यकषङ्गुरोतला म.सादयत्यप्रादेद्‌ पञ्ञोवाद्‌ दति वषट्ते अहेति नानुवषट्‌करोत्यपि arora वषट्कु- यात्‌" cia पाटमस्ह““बुदसखतिखतसछ दन्द इद्ियावतः पनोवनतं UE ग्टाम्यद्माश्द् पत्रीवाः२ सजदे वेन लदा सामं fry awe’ दति & Keel STH तव सम्बन्धिनं यरं zuifa | area | पा- ल्लीवदवताकं | EWS तव । Ciaran: वीयेवतः। वृस्यति--

यजमानः, ब दते awe परिपालनात्‌ तेन सुतस््ाभिषुतद्य | 4 &

५ 8 ४। तित्तिरीयसंशिताभाच्ये | [का०र।प्र. (a ०२७ |

हे पन्नीवल्प्े बद्वा देवेन सजुः ay सामं पिब खाहा wafa- TAG | पाल्लौवतग्रदस् पां विधन्त प्राणो वा एष यदुपा Wea say प्रथमो ्तमख गरदा wea प्राणमेवा- anata प्राणमनु खन्ति'' (खं०६का०।१५प्र०।य८्अर ०) इति | SULT: प्राणवं YAW! वाचस्यतये Wasa ZIT: WAT ग्रहः । बहस्पतिखुतसखयेति Vagal यदा यद्यपि दसिय्रहः पू््बभावी तथापि नामे समग्रः अदाभ्या सोाम- urate गते fran, तसमा्जिल्येषु खे मदेषुपारश्टुरव प्रथमः,

शहारियाजनस्य qargifaasufgeratarfa समापने सति यश | शेषतेनानुष्टानं । तस्नादग्रिष्टो मापेक्षया। पान्नोवतस्छात्तमलं । तयोः TUATHA ae wed कुयात्‌ । तथा खति भ्राएमेवामृत्य प्रयन्ति प्रारभन्ते उद्यन्ति समापयन्ति । पानो aaa विधत्ते “प्रजापति एष. चदाग्रयणः प्राण SUK: Vat: प्रजाः प्रजनयन्ति TAT UTA पान्नीवतमाग्रयणाद्‌ zetia प्रजानां प्रजननाय तस्मात्‌ प्राणं प्रजा श्रन॒प्रजायन्ते'' (सं०६्का०।१प्र०।८्अ०) इति पलीरिति प्रथमा, प्रणमन्‌ भ्राणयुक्राः प्रजाः उत्पद्यन्ते | विहितं ay प्रशंसति “Sat at ca दतः पन्नः Bast लाकमनजिगासन्ते Gast लोकन प्राजानन्‌त एतं पा्नोवतमपश्यन्‌ ANE तता वेते Yast लाकं प्राजा- मन्‌ यत्‌ पान्नोवते VHA GATS लाकस्य WHA (Fo ६ का०।

* alata इति ते° Ute | a ~ (3 T खअम्मोषामापेच्चया डति ao Ute |

[wroqimeereene] वेदाधंप्रकाे। ६९०

धप्र०।८अ०) इति । पन्नोरित ca: पात्रौवतय्रदमृपे च्य च्रन्व- यस्माद्रहादित्येतत्‌ TET BUA Uae waaay fare “ख सामा मातिषटत Ghat WATTS चतं ay छलाऽघ्नम्‌ तं निरिद्धियं श्तमग्टद्न्‌ तस्मात्‌ fear भिरिद्धिया अरदाया- दोरपि पापात्‌ gee उपस्तितरं वदन्ति द्रुतेन पालीवतर शओणाति वज्ञेणेवेनं वश्च कता wetfa” (खं०६का०।१म्र०। cme) इदति। नातिष्ठत स््ीदेवताकत्वमसहमानः ara म प्रकाञ्नितवान्‌। अघ्नन्‌ अताडयन्‌ निरिद्ियं तं Frater जातं यच्त्‌ स्त्रीदेवताभ्यो ware: सामे निःसामथ्यः त- witra faa: खामर्थ्यरहिता wag दायभाजे न भवन्ति | पापात्‌ पतितादपि पुंसाऽपि vafeat शोणएतरं स्लीखरूपं वदन्ति were बृरस्यतिखुतस्टेति wae Ty पूरयिता व्या चष्टे ““डपयामणहोताऽसोत्याषयं वा उपयामस्तस्मादिमां प्रजा Wears? (सं०६का०।भ४प्रर।स्श्रर) Tha उपेताः. प्रजाः *यमयति उत्पादनधारणादिना व्यवसखापयति दद्यु प्रयामो wurnfate: | qeufameea प्रये गेऽभिप्राय- are “बदस्पतिसुतस् त tare wy a देवानां दस्य तित्रद्मणेवासखमै प्रजाः प्रजनयति (संग्द्क्रा०।१प्र०।म्श्र०) इति, दृन्दुशब्देो द्रवलसाग्येन रेत उपलचयतीत्याह “न्दा TATE रोतो at Cae रेत एव तद्धाति'" (खं°दका०।५अ्र०। च्ञ) दति। ददङ्ियश्नब्देन तत्कार्यभ्रताः प्रजा उपलच्यन्त

* यच्छति दति ate Ute | 48९

ees तैत्तिरोयसंहितामाष्ये। [का०१।प्र०५।अ ०२०]

द्व्या “Cfraraa इत्याद WAT at Cis प्रजा एवास्य प्रज- नयतिः" (घं०६का०।१प्र०।य्अ०) टति। whore पल्ीवच्छण्द- सारभिप्रा्रं दर्धयति “sare carerfaa रेताधाः vata इत्याह fawrara” (संण्दका०।१प्र०।स्अ०) fal तषट गदप्रयोजनमार “सजुदवेन wy भामं पिबेव्यार sar वे पशनां भियुनानाः रूपहृद्र पमेव cag दधाति (खं०६का०। धप्र०।स्अर०) इति, पाद्नोवतयदख्छ VAAN BY: पराम न यक्क दूति wet arcafa “Zar वे ल्ष्टारमजिधाशसन्‌ qual: प्रापद्यत तंन प्रतिप्रायच्छन्‌ तस्मादपि बध्यं प्रपल्लंनं प्रतिप्रयच्छन्ति तस्मात्‌ arated लद्रेऽपि गद्यते” (सं ०९का०। ५प्र०।प्अ्ज०) THT यस्मात्‌ Val: चरणं गतः तस्मात्‌ बा पल्लोरनुभामो भवति | सादनस्य प्रसक्ता तदारयति “न शद- चत्यसन्नाद्धि प्रजाः प्रजायन्ते (सं०्द्का०।१५प्र०।८अ०) दति । अनुवषटकार तु sugared विधन “ary वषटक- रोति यदनु बषट॒क्योद्रुद्रं प्रजा अन्ववर्जेद्यक्लान्‌ वषर॒कुणा- दज्ान्तमद्रीक्छोमं Watery वषर्‌करेाति म रद्र प्रजा Wasi भान्तमद्रीत्छामं भक्तयति” (खंग्दका०।१५्र०। wwe) टति। अन्ववङ्जेत्‌ warm wie कारयेत्‌ श्रभ्ान्त- भनिष्टकरं । whiraarg प्रेषमन्ला उत्पारयतोति “्र- प्रोजेष्टरुपखमासयोद Fe: पन्नीमदप्नयेत्याहाप्मीरेव Fale रेता दधाति war पलियां, (संन्दका०।५प्र०)स्खर) इति। SWIM नेष्टुः समोपमागत्धोपविभ्र। हे tu: पन्नौीम॒दागय

(aregimesiaene] वेदार्थप्रकाद्रे। ९६९

पल्ली मुत्थाणेह आमय अमेन प्रेषदयेन रेतः प्रजत्पादनसामथ्थ स्थापितं भवति। मेषुकारयिदकं उम्दादढकद्रकं पल्लीविषयकं दर्भनं fard “evra सङ्खापयति प्रजापतिवा एष यद्‌- म्दाता प्रजायां प्रजननाय” (सं०६का०।१५प्र०८्श्र०) दति। पलोकढकं VY VISE जलस्य wand विधन “aq खपप्रवत्तंयति ta एव तत्‌ सिञ्चति" (सं ° ईका०।१५ग्र०। uwe) tfa प्रवच्छनाय तज्नलप्रलेपश्य स्थानं fawn “aE एोपप्रवतत्धुरुणा fe ta: fewa’ (सं* ६का०।५्र०।८्अ०) इति । wenen लावितं जलं गद्यपयन्तं vata) खोाकऽपि ऊरुखद्दितेन प्रजनमेन ta: सिच्यते । Benge वस्तापन- at विधत्ते “at छृत्योरमुपग्रवन्तं यति यदा हि भग्र ऊर्- wae मिथनोमवतेाऽथ ta: रि्यतेऽथ प्रजाः प्रजायन्ते" (do ६का०।१५प्र०।८्अ्र०) इति) अय मीर्मासा। दतीयाध्यायस्य दितीयपाटे fafa “fegane अ्रादिद्य खाश्यामाययणाभिधा। खाल weg: पाल्लोवतस् aes afa it agee दिरेवाः किं arg पान्लीवतेन at SUS न वा GATT ATTY I अन्य आग्रयणात्‌ Wataat Fae विध्यते । Wary पव्वंदेवेषु पठ्लोवानेव खच्छते"”॥ इति, शेदवायवादयोा दिदेवव्याः | तेषां येष श्रादित्यखालीमा- च्छति, पनरपि तस्याः खाचछा श्राग्रयणखालोमागच्छति।

१९० तैनिरीयसंडिताभाष्य | [का०।प्र०९।अ ०९०]

तस्या अरययणस्थाद्याः पान्नीवतेा WHA | AS पालीवतसख भ- ee दक्वायवादरय उपलचधोयाः। पुष्वोधिकरणे यथा मिचा- वरणादिभिसेकर उपलकितखददिति wa ब्रूमः । “यदुपा पूएपाचेण पान्नोवतमाग्यणाद्‌ ग्टङ्ाति' दत्याग्रयणएपाचस्ता- पादनलवखवष्ात्‌ तता निःतस्य सामरसस्य तत्छम्बन्धोऽपेते मति पञ्चात्‌ पन्नीवदे वताय ग्रहणं भवति । तथा सत्यत्यम्तभि- सस्य पात्नीवतस्छ पृव्वेदेवेष्वाकाङ्खा गासि । पष्वोधिकरणेा- BE पनरभ्यल्लीतः साम श््शेषेण dae: | तस्य संख्य wat मे चावरूणादोनामिव cera सम्बन्धा नापेतोति वेष- म्यं । तस्मात्‌ पाल्लीवतभच्णे दृद्रवाय्वादया नापखचणोयाः। तचेवान्यशिन्तितं | “ay पन्नीवता ल्ष्टा age awa म वा। ay ant पिबेत्युक्रेदें वलात्‌ साऽपि ख च्छते ॥ सरत्वमाचं त्वषुस्ाख्पादठलमश्रब्दनात्‌ | चादनायामभावाश्च न रेवाऽता न लच्यते?॥ दति, afaaa पाल्नीवतग्रदे शरेषभक्षणमन्ते पतोवता we वष्टा- प्यपलक्तषणणेयः | कुतः | लष्ुरपि तद वलात्‌ । तच ₹हाममन्ाद्‌- वगतं ““श्द्मादद् पन्नोवाःश wag वेन ay ara पिब खाहाः cafay aa पान्नीवतमम्निं sare पदेन सम्बध्य लद्रार- वेन ee पिबे्यभिधानात्‌ wean celta दव लद्ुसहद वलं | ततः पन्नोवल्षटुपोतस्येव्युपलक्षणमिति ara WA: | पानकाले सद्ावखानमाजं AE: सजुरित्यनेन परेन प्रतीयते म तु Wee,

[का०६।प०४।अ ०२७] वेदार्थप्रकार | ८७१

असम्बाधितस्छ ay: पिबत्यनेन शब्देन सामानाधिकरण्याभा- वात्‌। न च पाटसहभावमातेण पाटलं, “ata दश्रभिः पुतरे- भीरं वहति wea” इत्य waret वोदुलादग्रनात्‌ । श्रासतां war विधिबलात्‌ व्वर्देवलमिति चेत्‌। न। पालोवतमाय- णाद्‌ दहाति TAT ALTMAN: | तख ददेवतालात्‌ AUT नेपलच्णीयः* | तच्रैवान्य्चिन्तितं | ““पन्नीवन्तस्व यस्तिं्रदेवास्ता साद यत्यमी | खच्छया न वा याञ्ययेोक्तिर्ेवलादुपलच्षणं॥ एकेऽग्रियजमानेन मादिताञन्ये त॒ बद्धिना। अतेाऽप्निरेव देवलान्नान्येषामुपलक्षणं” ॥ ईति । तस्यैव पाल्लोवतयदस्य याज्यायामभ्रिं wang qalaaqra- धारिशस््रयस्तिंश्हेवान मादयेत्यभिधौयते पल्नीवन्तस्तिशतं fiwg देवान्‌ अ्रनुव्वधमावहमादयसखेति मन्त्रे अनुव्वधं WTA धानं | अच इयमानेन सामरसेन मादनीयता चयस्तिंशतां तदे वलं अतस्ठेऽपि ARV लकलषणीया इति चेत्‌। म। यजमानेन मादनोयस्याग्रिरेव तदवल्लात्‌ wafeiugarg वद्िनाशा fagt दति न तेषामच्र tad | तस्मान्नापलच्तणं ॥ दति माधवीये वेदार्थप्रकाथे wares: संडिताभाये प्रय- ARTS चतुप्रपाठकं सप्तविभराऽनुवाकः॥ # ॥

* azargl तचे वान्यशिन्तितमिबादि रका मविंशतिपङत्यन्तं या मीमांसा लिखिता सा काशीख्यपुश्लक नास्ति विचायमाये सति यन्धः स- माचौमतया den इति Ber पूवाक्ताधिका मीमांसा santa इति।

१७ ते्तिरीयसंहिताभावयये। [का०१।प्र०१।अ *२८]

हरिरसि हारियोअनेा WAT: स्थाता AHA भक्ता

| क ५.०९ सेमे | र| Ta: प्रेता तस्य॑ ते देव सेामेऽष्टयजुषः ERAS श- are इरिवन्तं ग्रहं varia इरोस्थश्याधानाः सह सेमा इन्द्राय स्वाहा ॥ १ ।

wfc: षञ्डिरःशतिः ॥

इति तेत्तिरीयसंडितायां प्रथमकाण्डे चतुर्थप्रपा- ठकेऽ्टाविंशाऽनुवाकः ॥ ° ॥

कश्यः “परिधिषु swaqeat हारियोजनं गङ्ात्युपयाम- ग्टशोताऽसि हरिरस्ति genesis सव्वमाययणं ग्टरीला न खादयति बद्लीभिधानाभिः ओला ररोख्यश्याधाना दति वषर्‌ृतानुवषयर्‌छृते Bar इरति we” दति । पाठस्तु “e- रिरसि हारियाजनोा ख्या; स्याता वञ्जस्य wer wa: मेता तस्य ते देव Wavy: स्ठतस्ता मस्य अ सो क्थस् दरि वन्तं गरदं ग्टह्ामि erat: सद सामा इषाय खाहा' इति । दे साम a दरिरसि दरितवरणाऽसि। ₹रितमश्वं रये युनक्तीति दरियाजन ox: तस्य सम्बन्धो हारियाजनः दन्द्र- देवताक THU: | CATO: खाता “oat waerat यक्त रये तिष्टतील्य्थंः । weirs एव रथे तिष्टति तथापि तदी- ward समोऽपि तिष्ठती्युपचय्येते। इन्द्रेण पेयलवादिन्राभे- देन AGU Gea) इ्जिरन्नं aa प्रेता यामखाधनदारे

[का०१।प्र०९।अगन्दस] = tarda) COR

प्रेरयिता। हे Brava we a argwe तव सम्बन्धिनं ग्रं ग्टहामि । ated । ₹रिवन्तं इदेवताकं। कीदू्स्य तस्य | दटयजषः TE THAI VIM ग्ररणसादमादि मन्लरूपं ease माऽयमिष्टयजुः। ष्ठताः चित्य चद ्रसप्तदज्ेकवि- मामकाः सामा यस्यासा Gaara: | असानि उक्यप्रडगा- च्यनिष्केवदखयमरूलतोयवेश्रेवाग्निमार्तनामकानि warty य- सासे WRT: | अरष्टासणष्डुखाधानगाः । चे धानाः युयं ₹- यारिष्डरथयवाषकाश्याः सम्बन्िलेन ₹रोरंरिग्रब्दायथेन रूढा ख्य । सामेन मिञ्चितलात्‌ खहसामाः ख । argufad शविरि- श्राय खाहा wang । हारिथाजनग्रविधिमथैवारेनान्न- यति “CRT चमरहन्‌ तस्य शोषंकपाखमुरा जत्‌ स द्रएक- साऽभवत्‌ तस्मात्‌ सामः खमखूवत्‌ स हारिचाजनाऽभवत्‌” (सं०६का०।५ग्र०।९अ०) इति। उरौजत्‌ उत्षागमभवत्‌। अस्माद्‌ चभ्निरसा frag ददरोणकखगात्‌ खतः ममरस इारियोाजनाऽभवत्‌ तस्मात्‌ द्रोणकखनेन हारियोजनं ग्गो यात्‌ । धानामेखनं विधे “a यचिकिल्श्जुदवानोर्‌ मा- हाषादमिति Bawa w_rararay राग्यामि यन्न ह- ग्धाभि anid करिब्यामीति aafgaa हतु शाऽग्रिर- wis मयामःर॑ हाव्यसीति तं धानाभिरश्रोणात्‌ त श्रतं खतमजहेा चद्धानाभिहारियेाजग£ श्रीणाति अ्रुतलाय श्टतमे- वेनं श्वतं wera’ (सं°६का०।१प्र०।९अ०) इति) तं हारि-

याजनग्र्ं प्रति आ्राममपक्े anand यश्चविधघातकं अद्धवियत। 4a

gos तेत्तिसोयसंडिताभाष्ये | [का०र।प०१।अ.श]

ख इन्द्रं uy रातं भिखयमकरोत्‌ न रायसि a het: Ta गतं पक्षं जातं धानानां बाङश्यं fers “asnfa: ्ीशा- AMAT शाकं कामदुघा भवन्यथा खख्वाड- रेता वा ORG VHA: कामदुघा यद्धारियोाजनोरिति तस्माइ- Sif: ओ्रीणीयात्‌"” (सं°दका०।५ग्र०।९अ०) इति । स्या QA चानास्ावल्यो थलजमानस्य खभ कामेन भवन्ति किञ्च हारियाजनोधामा cxq कामधेनवः। wa अरस्य तनवः | सवनोयख् पथाः परिधिषु प्रइतेषु हारियाजम- काल दत्येतददिधन्ते “ward वा इषस हरो Brauer तयोः परिधय srart यद प्रइत्य परिधीन्‌ ज॒ख्यारन्रा- weanrat घासं प्रयच्छेत्‌ wea परिधीन्‌ जहाति निराधा- नाभ्यामेव घासं प्रयच्छति” (सं०द६्का०।५प्र०।९अ०) दति waqraaal CRU, aay सामं पिबतः, अत wa earn इत्युक्तं । सवनोयपश्चङ्ग्धता चे परिधया ततिं प रित आद्त्य तिष्टन्ति ते तचोारश्धाराधानं । श्राधौकते मुखे ateaasd निय कुमित्याधानं खलीनं । मखस्य म्खितमा- धानं बयारश्रयासान्वामन्तराधानाभ्थां परिधिप्रररणादूखं हमे गिराधाबलात्‌ सुखेन घासाऽकतुं ward | नाचाध्व्ये- tra: किनृज्ेतरिव्यमुमथं fart “veer जहाति यातः यामेव Gavhar: खगारृता चद ष्वय्यजं याथा विमुक्तं पमथंगङ्कि तादूमेव तत्‌” (सं०६का०।५११०।८जअ०) इति। एतसिब are ater खगोदतः स्ञाधोन गतिः. कतः

[का०९।अ०४।यअ ०९८] 6 Farag} -१०४

प्रधागग्रहाणां समाप्तलेन पारतण्त्याभावात्‌ तस्ञारयं मतणा- ररूप A तथा Waa Tea मुक्तस WAS AAT पमः war योग इव भवति, wire हारियोजनस्य श- मात्‌ yet facie धारं विघ्ने “्ोषंज्ञधिनिधाय जुहाति wat fe स समभवत्‌,ः (सं°६का०।५प्र०।९अ०) इति, अज छनं “agifadrrfa: ओला ज्ोष॑न्ञधिनिधासोपनिः ware”? इति | ₹ामकारेग्वाश्रावणरेष्ा दोषत्पुरतेा WS रत्वा दातव्यमिति विधन्ते “विक्रम्य काति fare दोरा ठचम- wry” (सं°६का०।५प्र०।८अ०) दति । भषशकाखे हा- -रिचाननधानानां मानकं wad ford “quar वै हारिमा- अनयत्‌ wfapareen एनं पशवे we उपतिष्टेरम्‌ यक खश्धिग्धाद्व एनं प्रवे wearer उपतिष्ठेरन्‌ मनसा स बाधत उभयं करोति बहव एषेनं पश्वे भृशम TTT (Fe ६ का ०। च प्र०।९ श्ण) tft, पष्ुप्रा्िरेतुलात्‌ धानाः waa: afa- गाहन्तः खष्डयेत। तथा खति कतिचिदेव पश्व एनं यज- मानं शोरदानादिभिः पालयन्तः प्रा्रुयुः, असम्भोदे बहवः मराभ्रुवन्ताऽपि कोरादिभिनं पालयन्ति | मानसच्वंणे तु खम्मरेदनमखन्भदनश्चेत्युभयस्य छतलात्‌ पश्यूनां awe मापि शीरारिरादित्यच्च । उशेटहस्तगतं wats wey wefaq- सजे तरनु ज्ञामपेखेरन्निति विधे ““ख्नेतय्येप दवमिच्छन्तो स उव तज सामपोयख्मेवावर्न्यते” (सं ° ईका०।१५प्र०।९ श्र °)

दति। saufearawaret दाणकलग्रगतशमानां निनयनं 4 ५2

९७६ तेततिीयसंहिताभाव्ये। [का०र।प्र०१। यअ ०र८्]

विधन्त ““उन्तरवेद्यां निवपति पश्वो वा wucafe: पश्वा हारियोजनीः cavers पश्एम्‌ प्रतिष्टापयश्ि”(सं ° ¶का oy we) ewe) दति, aeera परिसमाप्ते सति wert wets “राम्‌ वा WHAM: पश्वः प्रजायन्ते (खं*द्का०।५्र०।९०अ०) द्ति। अत एव विभज्य weafa “उपाशखन्व्यामावजावयः रक्रामन्िमो TENT तु गरहानेकञ्जफा शआदित्थपदं गावः” (संग्ैका०।५प्र०।९०अ०) इति। दिव्यस्य warg सा- कुष्सप्रर््रनेन away गवां जन्नापपादयति ““च्रादित्ययशा गयिषहटाभिग्खम्मिग्टहयते तसखाद्भावः wsgat शविष्ठा" (de ६का०।५प०।९०अ०) इति कद्‌ाचगसख्रौरसोत्यारिका चे ऋयिष्ठाः। उपापुयदमम्‌ जातानां Tee सह fra cH- थति “aq चिर्पाग्रः£ wee विग्टज्ञाति तस्माद्ध जोगजा अगतिः (सं०६का०।५प्र।९०अ०) cfr दावा जीन्‌ बा ग तु जिभ्योाऽभिकमपत्यं सा averafa |. यस्मादक्गयाम- TS षड्धा चकस्ह्याविश्रषो म श्रुतः तस्मात्‌ तमन्‌ जायमाना- भामवीनां wfass युगपद्युक्* मित्या ^“च्रयावया यसो.” (सं०दका०।५प्र०।९०अ०) इति । wa कथयञ्धिदाप्यशात्‌ सामः चीयेत तदा प्रोएकलशात्‌ aged fawe “fear ar एष AIAG: पुः कलशा यदा्रयण उपद रोत्‌ TIME ष्टङ्ोयाद्चया पिता पुवं जित उपधावति तादृगेव aq’ (ds ६्का०।४प्र०।९०अ०) thal waarqaariagqu: पिता

* युगपदत्ंका० Ue |

[का०्श।प्र०१।अग्श्र] वेदां प्रकारे | aoe

पञचाज्ञावितया sew: ga: चितः पिता areata: जोवमाथें उपधावति ङपसपंति ga) कशब्र सामये Fda faut ‘CHa उपद सेद्‌ ययणाद्‌ zrarwa पुजः पितरं fea उपधावति ताडूगेव aq” (सं°दका०।५प्र०९.०अ०) इति। कलश्रन्यार्यं cesta दध्यति “ara वा एष awe घदा- VIG यद्वरो वा RANT वेापदसछेदाग्रयणार्‌ गषोयादात्मन warfare भिव्करोाति" (संग्क्का० प्र ०९००) Th खश्च मध्यवन्तिंलादाग्रथणा UNAM | Farman Tawa पमरूपादानं TS यश्चमनेन प्णेनात्मन उपरि पुनः षन्द्‌- धाति, अथ wren ₹रामसाधनल(भावेन ताज्िन्दज्िव राम aut दारूपाजं प्रशंसति “afayrat वा एष गद्यते चदा- यणःस्वाखा सटाति वायव्येन जराति तसनाद्र्भणाविश्चातेन WHC? (सं°६का०।५प्र०।१०्अ०) Cha श्रा वाया wealr- दिग्रशश मनग्तेषु यथा देवता खनामविण्षेण विश्चायते न तथा ये देवा दिव्येकादन्र aa नामविज्ेषश्चतेः। तस्राद्विन्नात WUT: स्थाल्या AMAA गटडात्येव, न तु ज॒राति, वायव्ये- गतु दाङ्पाजेण जहाति यस्माद्‌ येदेवा दति weary शअरविज्ञातनामकान्‌ जयस्तिं्रता देवामदिश्व wret zeta: सामो दणमात्रेण तदवता aarafa हामाभावात्‌ परित्यक्त दव । तस्माच्चाकेऽच्यविन्ञातेन गर्भेण ayer भवति । मरोकिते WAT जारजन्योा गभा भतार प्र्यविन्चातस्तेन गभं यात्पनं wy दहाति एरित्यजतीति ब्रह्महा । अविश्चातयोागेभाय्ष्योाः

ge तिचिसेयलंडि ताभाष्ये। [का०९।०४।च्ध ररर]

परितव्यागख्खयः। तञ्च UTS सामं पनदारमयेनाम्तया- nares सावि erat जराति। तते reas प्रं | प्रकाराग्बरेख रदाङूपाजाणि प्रशंसति ““अ्रवब्धयमवबन्ति परा स्वाशोरस्मगयदा यव्यानि ect तस्मात्‌ fara जातां परा- VTA LAR ₹रन्ति” (लं* ६का०।५प्र०।९०अ०) Tha | यदा अवश्यं गच्छन्ति तदानीमाययण्णाङ्च्यश्चुवादित्यख्ाली- qaal वेद्यामेव परास्यग्ति परियजति वायव्यानि तु दाङ पाचाण्यद्धरन्ति wees गयन्ति। तस्मात्‌ खालोवक्ञाके- $पि fart दुहितरं faares वरकुखे परित्यजन्ति पमा- सन्तु वाचव्यवदुद्धरभ्ति खम्यक्‌ पाषयन्ि। पुरोर्चयशएं सा- दनश्च क्रमेण swafs “aq पुरारुषमाह चथा TE wW- इरति तादूगेव auge zetia यथा वस ya प्राह aga तद्यत्‌ सादयति खथा वस्य उपनिचायापक्रामति तादृगेव तत्‌" (सं ० का ०।५प्र०।९०अ०) दति 1 उपयामग्द- Wasaga प्व पव्यमाबलादा वायो गरषेव्यारदिका परोादक्‌ | वस्यस वसुमकलमाय रालामात्यादिकाय wet शाक धनिकायापानयमाइत्य एतदेव ममे्टक्का परता नि- wre गच्छन्ति तथा पुरोङमादित्रयं Tee । चजःसामनो निन्दन्निव gtied प्रज्ंखति “OF यज्ञस्य साखा aaa fie यते fafae तर्‌ ager are पुरस्तादुपयामा awa ग्ड इन्त खपरिष्टादुपथामा Wer wwe wa” (doqate ४प्र०।६०अ०) इति। यज्चसम्बन्नि यदङ्गं यलुःषामज्धां कियते

[ateqimesi@eea}] = Fareinenit) ` gee

afesfaafaa । वेशेषु wee frurera agaqananfa- त्युच एवोदाररणात्‌। उपयामग्टदोताऽखन्तयं च्छममचवन्नि- त्यादि मन्ैरु्माण्ाः पुरखादुपयामाः। आ वायो भषेव्यादि- भिखपरिष्टादुपषथामाः | 7a weet दाच्योर्थमुपयामपुब्यलवं 1 WUE खयमेव Leary ass | तदुभयं TS Wa भव- ति। शमपाचासि प्रशंसितुं इधा विभजति “qreanfa पात्रा- णि युञ्छन्ते नान्यान्‌" (सं० ईका ०।५प्र०।९९अ०) दति कानि- चित्पाचाणि प्रकषण युग्यन्तेऽनुष्टो वन्ते gata Care: | अथा उपारे खन्तव्यामपाजयाः प्रातः खवने प्रयुक्षयाः TATA खवनेऽपि प्रयागः ““यदुपारष्टुपाजेष पान्नीवतमाग्यणाद्‌ ग्ट Wiis) अन्तव्यामपाचेण लादिजमाग्यणार्‌ werfa”’ दत्याशा- नलात्‌। अन्ानि त नावत््न्ते किन्त सशरेवानुष्टो यन्ते । तच्चथा। fecaucfuaudifa तेषु सद्दनष्ठितेषु खगेनयः* । ्राट- कोखेतक्ञोकजय इति प्रशंसति “यानि परा चनानि प्रयञ्चन्ते- $मुमेव तैखाकमभिलयति पराडिव इषे शाका यानि पुगः मचुग्धन्त इममेव तेशाकमभिजयति पुनः पुनरिव wa खाक, (सं ०द्का०।६प्र०।१९अ०) इति 1 पराखौनान्धनिदटष्लामि तानि wi: पराङिवानाटन्त ta खगं ferrari पगज॑ग्माग्तरोऽपि खगेः WH TUITE AVES fers तु बनरे- वदर्थस॒ध्मेऽख्छोति तश्च Gaga | भकारान्मरोण प्रभेखति “areata पात्राणि qe जान्बानि थानि पराचीनानि

* तेवां सषटदन्‌ रागात्‌ Ae Ae |

gee तैत्तियीयसंशिताभाव्ये। [क्षा०र।प०१।अ०र८]

Wee तान्यन्वोवधथः पराभवन्ति वानि पुनः प्रयुश्यनो ता- न्यन्वाषधयः पनराभवन्ति"' (सं°ईका०।५प्र९९अ०) इति। फलपाकं faare: पराभवः। संवत्सरान्ते agai: पुनरा- भवनं | warty प्रशसति “arate पाचराणि saa मान्यानि यानि पराचीनानि प्रयञ्यन्ते तान्यन्वारश्छाः पन्- वाऽर्छमपयन्ति थानि पमः प्रयञ्यने तान्यनुग्राम्याः प्रा गाममृपावयन्ति" (Ho KHTML) Th! WAT areca ऽर्यमेवापयन्ति म aerfecfa ura | uray गवाद यख मन्तुमरण्छे गला FAT ATTN | war avafa “at a ग्रहाणां निदाभं वेद निदामवान्‌ भवत्याञ्- भिन्युक्थं तदै ग्रहाणां निदानं aque बसति तदुपा- अन्तय मयेर्यदुचेखदितरेषां यरहाणामेतदं aeret facta य एवे वेद निदानवान्‌ भवतिः" (संग्दका०।१५्र०।९१अ०) इति । श्राज्यमिन्युक्ये । श्राच्यप्रडगादिनामकं शस्तं प्रध॑सादवारा हागुष्टानप्रयोजकलाद्‌ ग्रहाणां निदानं मृखकारणं। ATATT वेद स भिदागवाम्‌ चिरजोविभिमातापिदख्लामिभिः dant भवति। शस्तेष्वपि aqui शस्ते तद्योगदयािंदागं | यदुशेमादितरेषां सर्वेषां । cad fate गतेऽपि तदेव फलं । सखाशोवायव्यसू्पं <e प्रशंसति “ar 2 गडा faut वद wave पद्टुभिर्भिंथनेज यते खाखोभिरन्ये ण्डा awa weary uae प्राणां मिथनं य एवं वेड awe पद्ररभिर्मिंधुनेजा यतेः" (सं = ६का ०।५ ०।९१अ ०) इति । ्रायय-

[का०्६।प०९।अगर८] वेदाचेप्रकाश्च। ६०८१

खाकष्यादिग्डाः स्तीरूपामिरटसययखालीभिगद्यन्ते, उपा अ- मया मादिग्रास्ह पुरुषरूपैदारुमयेवा Ts: | वेदने त॒ मनुग्यमि- wa; पदटुमि नेच प्रजायते युक्ता भवति । य एवं वेदेति पनर- भिधागम्‌पसं हाराय | अथ सवमीचपरोाडाच्रान्‌ विधक्ते “दनद- We: सो ममभोवहा ऽपिबत्‌ ख विष्वङ्‌ व्याच्छंत्‌ स आ्रत्मन्नारमणं माविन्दत्‌ स एतानगुसवमं पुरोाडाश्नानपश्वत्‌ तान्निरवपत्‌ ते- चस श्रातमन्नारमणमङ्ुरुत तस्रादमुसवनं पुरोडाशा निरुणन्ते AAAS पुरोडाशानां प्रा्रौवादात्मस्तेवारमणं कुरुते way सामेाऽतिपवतेः (सं०६का०।५प्र०।११अ०) टति। इन्द्रेण विश्वरूपाभिधेयलघुः पुचे wa सति कुपितस्ष्टा विनेद्रं सोम- यागं कते HAM: ALTAR sare बलादेवाऽपिबत्‌ । स दः खला Wate sae उदरमथ्यं इतस्तता विधावनाद्‌ area विविधामातिं प्राज्नात्‌। Aare: ब ox: खात्मनि ्रा- रमणं सुखं भाखभत । ततः जिष्वपि सवनेषु खवनोयपुरोाडाभः oe प्राप्तवाग्‌ | तस्मात्‌ परोडाज्नान्‌ निरुप्य तच्छेषभक्षणेन सुखं भवति। drag नातिपवते नेतस्ततः सञ्चारेण बाधते। तेषु खवनोयप्रोडारेषु पञ्चद्रव्यविधिमथवादेनेाल्लवति “ब्रह्मवादि- गा वदन्ति मचा न युजषा afta ऽथ किं awe पा- कुलमिति धानाः करम्भः परिवापः wre: waar तेन पङ्किराणते तद्यश्चस्ये पाङ्कतः (सं ° ६ का०।१५पर०।६९अ०) दति। पञ्चा्तरा पङ्रित्यादातलात्‌ पञ्चसद्यायो गेन WES वक्ष्य

Wer ayer वा मालि काचिजियता पश्चा । नच मागत 4

४१ । तेत्तिसोबसंडिताभाव्ये । [woes weg]

पाङ्कूत्वमिति are, wer ae ईति सर्वजाद्धाषणात। अतः किं वाङकूतवनिति wa: धानादिद्रग्येषु नियतया पञ्चसङ्खखा पाङ्कूवमिल्यु्तर | भरष्ट VAT: धानाः चाग्यसयुक्राः सक्रवः करस्मः। Mier खाजाः परिवापाः । पिष्टविकारः qer- डान्नः। रसोरविकारः पवस्या। अथय मोमांसा। उतीयाध्यायस्य पश्चममपारे चिन्तिते | “fa स्ाशमसिनामेव डारियाजनभचणं। waat alaadet प्येवाक्येन सज्िधेः it faga सम्ब एवेति हारिसाजनगवाक्धतः। गरावस्त॒ताऽष्यस्ति uqgufaaaarce” ॥ इति | °“ हरिरसि ₹रारियाजनः'` इत्यनेन मन्ठेणष्टद्माणे Wer हारियाजनः | राटत्रन्नादयथ्मखिनः। यस्त wut weet मध्ये चतुय यावस्ुज्नामकोाऽस्ि नासा चमसो | aw चमसि- मामेव हारियाजमे ae । कुतः, यथा चमसमन्वांखमसिनोा भख्यन्ति ware शारियाजनस्य wa एव fauna cars year wafant सत्निहितलेनेा लर वाक्ये atin तेषा- मेवाभिधातव्यलात्‌। wat मास्ति तच aaa we इति प्रापे ब्रूमः। अरय शब्देन एव्रकारेख च समसिमाजितवश्ङ्ा मपो वाक्येन विहितस्य सर्व्वभकषणस्य सन्निधिमाज्छ सद्धाचायामा- दस्ति य्रावस्तताऽपि ag: ) तख्माखमसिलं न भक्षणे कारणं । दति माधवोये वेदार्थप्रकाओे रष्ययजःसंडिताभाये प्रच- ARTS चतुयप्रपाठके श्रष्टाविभाऽगवाकः॥ *॥

[ का०१।४ ०९।अ ०२९-8२] वेदा्चंपरकाशे | 7 द्द्‌ अप्र TALS पवस ATARI A: | BIT AAT SAt | उपयामशरहीताःस्थम्रयं त्वा तेजस्वत रष ते योनिरप्रये त्वा तेजस्ते ॥ १४ BR यें विध्श्तिः ॥ २९ ॥ उकतिष्टज्ञोअसा सह पीत्वा भिरं अभेपयः। सेाम- मिन्द्र चमू aa उपयामष्ोताऽसीन्दराय ATTA रष ते योनिरिन्द्राय Maa ॥ १ ॥ उल्तिषन्रेकविश्शतिः ॥ द° तरसिर्विश्वद्‌ शता धातिष्कदं सि aa । विश्वमा- भासि रोचनं | उपयामणंहोताऽसि BATT त्वा घा- HAN रष ते योमिः TATA त्वा राजंस्ते ॥१। तरखिर्विध्शतिः॥ ३१ ॥ आप्यायख मदिन्तम साम विश्वाभिरूतिभिः | भवी नः सग्र्भस्तमः॥ ९॥। अनव ॥ ३२ ॥ taed पूर्ववतरामप॑श्यन्‌ weit मुषसं AAT सः। श्रस्माभिरूनु प्रतिचख्याऽभूदा ते यन्ति oa रीषु पश्यान्‌ ॥ १॥ ` बयुरेकान्नविःऋतिः ॥ ३६ ॥ -

422

१८४ तेलतिसीयसंडिताभष्ये। [wees spare se]

च्यातिष्मतीं त्वा सादयामि श्यातिष्कं त्वा साद्‌- यामि अ्यातिर्विंदं त्वा सादयामि भाखंतीं त्वा साद- यामि ज्वलन्तीं त्वा सादयामि मस्मलाभवन्तीं त्वा सादयामि Saari त्वा सादयामि रोचमानां त्वा सादयाम्यजलां त्वा सादयामि बुहश्ज्येतिषं त्वा सादयामि Brat त्वा सादयामि ssf त्वा सादयामि ॥१। |

ज्यातिष्मतीः षडडिरशतिः ॥ ३४ ॥

पयासाय खाहा यासाय खवा वियासाय TV संयासाय स्वाहायासाय स्वाहा वयासाय स्वाहा शुचे स्वाहा NTA ATCT Aa खाहा तपते खाशा ब्रह्महत्याये स्वाहा TA खा ॥ १४

पुयासाय चतुर्विर्शतिः ॥ ३५॥

चित्तः सन्तानेन भवं यक्ता रुद्रं सनि पशपतिर स्यूलहृद्येनाभि £ हदयेन रुद्रं लाहिंतेन wal मत- anal महादेवमन्तःपाश्चनोषिष्ठहनः शिङ्गीनिका- TATE ॥ १ ।

चित्तमष्टाद ए ॥ ३६ ।

आतिष्ठ SHUTS युक्ता FAA इरी । WAT-

[ का०९।प्०९। यअ ०द<-8 श] वेदार्थप्रकाद | ९८५

चमः सुते AAT WAT सातु ATA । उपयाम हीताऽसीन्द्राय त्वा षोडशिनं रष ते योनिरब्द्राय त्वा पाडशिने ॥ १॥

आति षञ्चिर तिः ॥ BO

vafaadl वइतेऽप्रतिधृष्ट wari स्तु तीखप॑यच्रष्ड मानुषाणां । उपयामख॑होताऽसीन््राय त्वा पाडशिमं रुष ते योभिरिन्द्राय त्वा षोडशिने 1 ॥ ९॥

इन्द्र अयाविःशशतिः॥ sey

असावि सेम इन्द्र ते शविष्ठ धृष्णवागडि | आ- त्वाषएटणक्किन्द्रिय रजः wa म Chafee | उपयाम फंहोताऽसीन्द्राय त्वा षोडशिन रष ते योनिरिद्राय त्वा षोडशिने ugk

raha: सप्तविर शतिः ॥ ३९ ।

सर्व्वस्य प्रतिशीवरी भूमिस्वोपस्थ ्राधित । स्यो- ATH AUST भव ARTS शग्मं सप्रथाः । उपयाम- खंहीताऽसीन्द्राय त्वा षोडशिनं रष ते योनिरिन्द्राय त्वा षोडशिने ॥ १॥ |

| weer UF शतिः ॥४०॥

ई लत्तिरोयसंडिव्राभाव्ये। [का०१।६०४।यअ ०२९-४२ ] महार इन्द्रा वज॑वाहः Greet wary | aie AT मघवा करात्‌ Way पाभ्मानं याऽसाम्‌ दें । उप- यामणंशोतेऽसीन्द्राय त्वा पाडशिनं रष ते यानिरि- RTS त्वा षोडशिनं ॥ १५

महान्‌ षद्धिरशतिः ॥ ४१॥

सजेषा इन्द्र VTA मरुद्भिः सामं परिब wre छूरविदान्‌। जहि शुः Tre नुद्सवाथाऽभयंस- ufe विशते नः। उपयामगडीतेऽसोन्द्राय त्वा षौ- इशिन रष ते योनिरिन्द्राय त्वा पोडशिनं ॥ १।

सजाषाख्ि\शत्‌ ॥ ४२॥

इति नैत्तिरीयसंडितायां प्रथमकाण्डे चतुर्थप्रपा- उक रकोानविंशजिंशेकिंश दाजिंशथयस्तंश खलु- संश पञ्चविंश षड्जं सप्तजिंशाष्टजिंशेकानचत्या- रिश्कष्त्वारिश दिचत्वारिंशान्ताः कमेख चतुदटंश- नुवाकाः॥ २९॥ २०॥ ९१॥ २२।३२६। २४॥ ३५॥ ३६। &७ ॥ इट ॥ ३९॥ ४०।४१।४२॥।

am: ““जोनश्मिषटोामे -अतिग्रहान्‌ aerfa, आग्रेयमैष्धर

सायमिति, श्रग्र WEY व्यन्तिष्टंख्तरणिरिति गदणसादने” efi प्रथममन्तपाटस्ठ “we श्रायुद््षि पवस आस्वाकेमि-

[का ०९।प,8।अ ०२९ -४२ ] Pareles | que

वश्च गः 1 We Tee दुच्छनां । उपवामम्टहोताऽख्प्रये ला asqa usa याजिरम्मषे ला तेजस्ते" इति । & wa a भक्नानामायूषि पवसे Streets वद्धं यसीत्ययेः | wera टव- मन्नं उं बलं आसुव प्रयच्छ । दुच्छुना वेरिखेनां wrt दुरं यथा स्वात्‌ तथा ATS | खष्टमन्बत्‌॥ * ॥ दत्येकोागजि्ाऽन्‌- वाकः ॥२९॥*॥ दितीयमन्वपाटस्ठ “डस्तिष्टलेजखा सह frat fad अरवेपयः। Grafs चमू खतं । उपया मन्डहीता sirera लोजख्त एव ते यानिरिशराय area” इति । इ इक सुतं Ma पोला जसा वशेन weiss चमू मलक coud fat we, अवेपयः wea) तचाखगजिङ्गेन ठषटमा- वऋानमस्माकं cae: | wea ॥ # ॥ इति जिंशाऽनवाकः Wee HOH ॥ इतीयमग्धपाढस्ठ पाठटकसम्परायानुषारोष तरणिरित्याधेकजिं्नानवाक मारभ्च मन्दं Tere aa wi संडितापनिषल्यु प्रयमप्रपाठकलवेन खोता तुरा चचित्या- वथारष्यकदतेयप्रपाटके समाखातत्ालाज व्याख्ये ॥ *॥

"तज उतोषाख्यप्रथममन्न्ा वथा “तरशिर्विंशदनेते ज्योतिष्क दसि adi विश्वमाभासि trea) उपयामग्टहोताऽसि ~ चायता खाजसखत WA A Alias, इयाय ला भाजसते', इति।

* यद्यपि माधवाचार्यः तरणिरविंश्दशंत डत्यादिमन््रषटकं संडि- ताप्रनिषत्तु प्रथमप्रपाठकलत्वेन खीकतचाएडहा्चित्याख्यारण्कटढती य- प्रपाठके समान्नातत्वादच्र न व्याख्यातं तथाप्यत्र संडिताक्रममनष्टत्य TUT CH केवलं TSE लिस्खते |

19 लेततिसोयसंशिवामाष्डे। [का०९।प्र०१।अ०२९-8२ |

Nell © gd लं तरिः अन्धकारो्तरणरेतुः । विशद तः विः wer: माकिभिदं नोयः । व्यो तिष्छत्‌ शसि सम्यम्‌ लाके प्रकाश्र्टदलि। विग्धं wet जगत्‌ रोचनं रोचमानं Area aur भवति तधा आभासि wea: भ्रकाश्रयसि। ¥ अतियाद्च- रूपग्र ड धाजखते दोत्षियक्राय यथाक्मरिमेोपेताय इयाय ला at zutfa i लं तदथं उपयामग्टशोतः उपयामेन एथिवी- कार्चष पाजेष् ग्टहीताऽसि। एव हविधागमष्डपश्ः खरप्ररेथः ते तव याभिः खानं war भ्राजखते दीतिमते खाय at at तज wen षारयामि। ईैदृक्ाऽयमतियाश्चा we ख्याय wet किम्‌ amet तस्त माहाद्यं ॥ ॥ इत्धेकजिंशाऽनुवाकः॥ ३९४ ॥ ॥ चतुर्थाख्यदितीवमन्पाटम्ड “saree afewa tra विश्वाभिरूतिभिः । भवा नः सप्रथसमः इति। रे मदिन्तम अतिशयेन wa सोम विश्वाभिरूतिभिः स्ैभ्रकाररखदी- अरजे: आराप्यायसख सम्वत वद्धंख। नः असनान्‌ प्रति सप्रथ- स्तमः। अतिन्रयेन प्रायुक्त भव ॥ ॥ इति दाजिशाऽनुवाकः ॥द२॥ ॥ पञ्चमाख्यदतीयमन््पाटमस्त “Tag चे पुव्वेतराम- पश्न्‌ व्यच्छ न्तीमृषसं awe: | wafer प्रतिचश्छाथ- रेते यन्ति ये अपरीषु ware” इति ये awe: ara: meat प्रभावं gaat उषसं खषःकालदेवतां पुष्बैतरां Tatas पूर्वां wee wat ते aver ध्यः तां देव्ता प्राभरुवन्ति। werfires wanfata प्रतिचच्याऽ्त्‌

wae । से way अप्ररराजिषु राबोषा-

--------- --- TS ननन ~ ~ -- —

[का०रप्र०९।यअ ०९.५९] Ferdwane | qve

मवसानेषु पश्छन्ति। ओं तेवन्ति तेऽपितां Cant श्वा aTy- afr ॥ इति जथसखिंजाऽनवाकः ४ ९९॥ ॥ अथ वावशे दादे विभिशक्रानि चलं ग्या द। व्ासवच्चतुया मन्तरयाउ स्द.“ज्धातिश्रतो ar शादथानि ज्ातिष्कतं ता शादयामि च्थातिर्बिदं लाखाद्‌ः चानि wreat ला सादयानि sswatt a वादयामि मखा wait ला खाद्यानि Crenret a सादयामि Crearat ला साद याग्दजरष्ला ला acuta wesefad ला सादयामि बभव ला सादयामि लाचतीं ला वादयामि" cfs परेतं दग्धु चा समित feud तां ware ज तु ग्रहयो WE इकापधाने वा wera । Gree आसादननितर्ध्यः। इ ay wt इविधीगमष्डपे खशप्ररे ये च्य तिश्तीत्यादिभिर्विजेशशेः भादयामि। qwaerasfafrsra sree, आवस्थानविक्रेवा श्यन्ते । आष्यख्यप्रकानोपेता Nhe । ईैवदधिकप्रकाजरोपेतग श्यानिष्कत्‌। तताऽप्यभिकप्रकाज्नापेता च्पोतिवित्‌। एवं भाखल्या- दिषु योजनीयं मख्मसेति दद्यमागकाष्टादिवस्तष्वनेरभुकरणं, लिङ्गानखारेशायं aa दृटकापधानेऽपि विनियोक्रव्यः ॥ ॥ इति चतुस्तिंधेाऽनुवाकः ॥ ९४ ॥ ॥ अयाङतिमन््ा Tee | अव सप्तमास्यपद्चममन्छपारस्त (प्रयासाय स्वधाय BTU वि्याखाय Qe संयासाय ख्ाद्याषाय खाहाऽवया- साय खारा WS Ger ars खाहा awa खारा तपते TET ब्रहमदत्याये खाहा सर्वसमे खाराः इति। विष्यक्रकब्धान-

छसातुयजमागच्छ ATUTUT GaGTR FART <4. WATST- 4s

९९ तेनिरीयसंशिताभाव्ये। [का०१।प०९।अ.२६-४२]

दिशष्दवाच्याः। तन्नि्वचनानि त॒ यथायागम्‌न्ञेयानि। ae wea देवतायै गरषटीतमिदमाञ्यादि “fa: खाहा sang मन्तखि- केन देवताविशेषः ae: uct पश्चजिंशाऽनवाकः॥९५॥ ॥ श्रथ हविषे erat मग््ानुवाक उच्यते अष्टमा स्थषष्टमन्तर- wee “चित्त सन्ानेन भवं यक्ता रद्र तजिखा पश्यति स्थल इदयेनाग्रिः दयेन tz लाडहितेन we मतखाग्यां म- हादे वमन्तः पार्ंनेषिष्ठरम जिङ्गोगिकोश्यार्या"' टति। अच दितीयान्तादिग्रब्दा देवताविगरेषवांचिभः | वतीयाम्ताः सम्ा- मादि श्ब्दाः पशवे atefatearfer: | सन्तानास्येन `मांसवि- शेषेण ferme देवताविशेषं परितिषयामि इति areata: | एवं स्वज ये जनीयं 1 स्यष्टमन्यत्‌॥ ॥ इति षट्‌ चिंकराऽुवाकः ॥ ३६ ॥ ॥* कश्यः ““शगयणएप्रदं ग्णहीतलाऽय षाडशिनं ग्टडाति आतिष्ठ टजदम्‌ रयमित्यनहव्य उपयामग्डदीताऽसोद्राय AT पेाडभिने जष्टं शडामीति परिष्टव्याखादयत्येष ते योनिरिक्राय त्वा षोडशिन इति” दति। गवममन््रपाठमस्हु “arias cae रयं यक्ता ते ब्रह्मणा हरी | VAT WAY सुते AAT Alar Btrg APA | उपयामन्टदीतेाऽसीष््राय AT षोडभ्रिन एष ते arfa- foxta at arefat” cia) द टजरम्‌ ददर AT UCT WRT ब्रह्मणा मन्त्रेण रथे युक्ता योजिते war रथमातिह ANI |

* इति संहतापनिषत्ष॒ प्रयमप्रपाठकत्वेन खो छतचातुद्चचिग्या- ख्यारणधकटटतोयप्रपा SH व्याख्यातपाठकसम्मदायानसारेखाच्र पठित. तरखिष्र्त्यादिषग्मन्ार्थंस्ततः समानीयात्र fafea: 5

[wToqitegimone-se] वेदा्च॑प्रकाशैे। ६९२१

श्रयं यावा aya वचनेन ्रभिषवध्वनिगा aan: सुते ्रभिवुते भामे narrating ACT | पाडगशगद्यापुरकं VF A- ey vaxare war sre । wena इति सप्तचिशा ऽनृवाकः ॥ १७ ॥ ॥ असन्नेव ग्रहे आ्रषटचिंश्रदनवाकमारभ्च

दिचत्वारिशदनुवाकान्तं agua विकख्प्यन्ते। तज प्रथमः । “cafagtl वरताऽप्रतिषट्टशवषग्टषोणाश्च सतीरूपयश्चद् मागषार्णा। उपयामग्टदोताऽसोन्धाय ल्वा षोाडगरिन एषतेयोा- fafcxra ar षोाडभ्िमे'"दति। खषोणां aaret स्हतोख मा- गषाणां यश्द्चोपेत्य श्रप्रतिधुष्टशवसं केनाप्यतिरक्ततबलं दनद्रमेव डरो रयन वदतः ॥ दत्यष्टजिंभेऽनवाकः ॥ ३८॥ श्रय दितीयः “sata tra ox a शविष्ठ ेष्णुवागदि । at ला एणक्तिर्ि- ay रजः सयं म रश्िभिः। उपयामगटरोताऽसोद्धाय ला षोाडश्रिग एष तेयानिरिद्राय at षडिमे, दति ₹ अविष्ठ अतिश्रयेन बखवन्निद्र ते acy सामः असावि सुतः रेष्टष्या धाष्येयक्र wate च्रागच्छ। Cie गक्रिस्वामाटणात भापूर ag. किमिव। tials: Gre रजः उदकं wa न इयमिव । एतच्वार कं GATT “रापः खयं समाहिताः | अभ्राशषपः प्रप- न्ते''ट्ति॥ दच्छेकागचयारिऽनुवाकः।॥३८॥ NY SAT: “सर्वस्य प्रतिश्रोवरो afaarea श्राधित्‌ | are सुषदा भव TSH WH सप्रथाः उपयानखदोताऽसोद्धाय ला षोा- डिम एषते arfafcata at षोाडगिनि'द्त। सर्व॑स्य भत-

जातस प्रतिग्रोदरो .ाभिम्र्मद्रायिनो. गमिः त्वां Te उपय्ये 482

६९ तेति सेवसंशिताभाव्ये | [का०९।प्र8।अ ०२९४९]

उपरितनगखाने श्राधित आदधातु। रे wa WR ere स्तना सुखप्रदा सुषरा शेभगनिवालंखाना च भव । असी यभमानाय सप्रथाः श्रतिविक्लता तौ wel सुखं प्रयच्छ in दति अतवारिग्ाऽनवाकः॥४०॥ NWA WA! मार TAT वञ्ज- as: पोाडन्नो शकं यच्छतु। सस्ति गा मथवा करोतु रम्‌ षापानं योाऽखमाम्‌ Visi उपथामग्ट्ोताऽलोश्धाय त्वा षोाडञचिम एष ते यामिरिद्राथ ला चोाडजिने"' cir) स्य्टाऽयंः ॥ दल्येक- VaR ATH: UBL अय पञ्चमः “खजेवा इन्द्र सगणा aig: सामं पिब चरम्‌ शुर विद्धान्‌ । जदि way te: ऽनु खाथाऽभयं रृणुहि विशता नः । उपयामग्टहीताऽसो- न्द्राय at refer एष ते योाभिरिषश्धाय खा Urefaa” इति । रे दजन wer दथ षजाषाः ्रीतिखदडितः भर्द्धि- क्रतया wee यजमानभक्तिं विद्धान्‌ ज्चाला सामं fre अस्माकं मारणेाद्यताम्‌ Way मारय इतरान्‌ wer वैरिणा अपमुख | WTA THAT भथराहिन्यं BT । अच विनियो गखकरुहः। |

““शे्रवायव WATT इन्र TS WATT: |

मेचावर्णके ऽयं वामाश्धिने Br faafeaar ॥

wom afta चेकेकः प्रागिवाग्यणे इथं ।

एकेक उकष्य वयात तु WaT: ॥

तग्रदेषुपयामः wearer म्र wa

शकारो वेश्वरेवश्च Wat माङलतयद्ाः ॥

[का०९।प्र,६।अ०४९] ` वेदार्थपरकाष्े। १८९

«Referer Or ree धद {5ऽदि्ययरसषथा। wer spew WH: सोमं षणः चिषेत्‌ ५ ` faa भ्रावृणा खोडयेदा कम्ब भ्रः प्रतिञ्रयः | जया विक ख्या: सावित्रे वैश्रेवे परे छसे ॥ पान्नीवतग्रस्यास्य रामाञग्रा इति मन्वत: । ` हाररिंयोजभनाकनस्दं ररी स्येति तिभवेत्‌ ॥ अगरेऽतियाद्य arta उजिष arg tea: | | wfeutar: सोडजिनि पडकाण्डं wares” ॥ ci 1 इति fewenftarsrars: + + ॥ दति माधवोये प्ेदाथंप्रकाथे छष्ण यजःसंडिताभाखे प्रथम- BIS चतुथंप्रपाठके एकोागचिं्ानुवाकमारभ्य दिक्लारि- जरदगवाकान्ताखतुरभ्रानवाकाः।॥२९॥२०॥ ६९९२२1९६) 2४।२५॥।२६॥ २७॥ २८३८ ॥ ४० ४९।४२॥ wT

ॐ ॥ उद्‌ त्यं आतवेंदसं देवं वन्ति केतवः | TH वि- शाय wea | चिं टवानामुद गाद नीकं चश्ुमिंचस्य बरखस्वाम्नः। आप्रा यावाषएथिवी अन्तरि षर शये आत्मा जग॑तस्तस्युष॑शच। अग्ने नय॑ सुपथं राये असान्‌ विश्वानि देव वयुनानि frets युयोध्यस्म्छुहराण-

मेनो भूविष्ठां ते मम॑ wit विधेम । fet गच्छ सुव पत BUT ॥ १ ।

4९४ वेचतिरीवसंड्ितामाय्ये। [का०१।प०४।अ०७द

वे रूपमभ्येमि वयसा वय॑ः। तुवो बौ विश्ववेदा विभजतु वषिष्ठ अधिनाकें। wrt अग्रे राध रति सामच्युतं तन्मिचस्य पथा नयर्तस्य पथा प्रेत चन्द्रद्‌- शिखा यत्तस्य पथा सुविता नय॑न्तीनह्यशमद्यरंाध्या- स्षिमार्पेयं पितृमन्तं tana सुधातुदष्िलं वि सुवः पश्च व्यन्तरि शं यतः VACATE Sau. ग॑च्छत॒ मधुमतीः प्रदातारमाविंशतान॑वहायासान्‌ द्‌ वयानेन पथेत सक्तां STH सींदत तन्नः AeA | HRI

रूपेण सदस्यैरष्टाद श "च ॥ vs |

दति तेत्निरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे चतुर्धप्रपा- ठके चिचत्वारि भाऽनुवाकः ॥ ° ॥

दविचत्वारिभ्रे ऽश्रमवाकं यशाः समापिताः । -fawarfta दकिणा qed कल्यः “nate दाकिणानि seria’ हिरण्यं प्रबध्य चुतेऽवधायोदु ल्यं चिचमिति दाश्वां ariaa जाति", दृति । तच प्रथमा “उदु ल्यं जातवेदसं देवं वहन्ति केतवः । दृशे विश्राय we दूति । केतवो Tara a जात- वेदसं तमभरिसद्रघरं खये देवं उदश्न्ति ade एवः प्रापयन्ति । किमथ । विश्वाय HEYA जगतः खयं TT द्ष्टु। wa दितीया “fas देवागामृदगादनोकं चच्मिंचस वरुणस्ाप्नेःः आप्रा

[काण१।प्र०४।अ०४्द्‌] वेदार्थपकाशे | १९१४

ावाषए्टथिवो अन्तरि खयं war जगतखद्युवख' दति, fea रक्ृश्चेतादिविविधवषं देवानां रश्नोर्मां अनीकं Gamage मण्डलं उदगात्‌ उदयं गच्छति। कोद्र । मिचादिदेवापल- fare ware प्राणिजातस्य इद्धियाधिष्टाढला चकःस्थानोयं तच्छष्डलखः ख्यः जगते अङ्गमस्य TIT: स्थावरस्य चाद्या सम्‌ खाकचयं ara: पुरितवान्‌ । कन्पः “NT नयेद्याद्नीभौये जहाति" cia ase ae नय सुपथा राये sare विश्वानि देव वयुनानि विद्धाम्‌। य॒योष्यस्मव्णहराणएमेना श्यिष्टान्ते नम ofa fata” दति। ₹े at राये पारलाकिकधनप्रा्य- daa tary माण aa ₹े देव लवं विश्वानि वयुभानि सव्यम्‌ aria विद्धान्‌ जामासि। जुञ्कराणंक्रुरिलं एनः पापं अरखद्ययेाधि विजय । ते तुभ्यं wfast बहृतरां नम oft गमस्कारोाक्किं विधेम gat बहतरां ममस्कारोक्वा परि चर- Hae: crarawera विधन्ते “gatra ar एतानि लाकाय Bam यद्‌ाकिणाजिः' (सं०्दका०।दप्र०।९अ०) इति। xfe- शां fear दातव्यानि द्‌ाङ्णिनि। रामापिकरणं विधत्ते “anat areca जहाति द्विपा चजमानः प्रतिष्ठित्या arith जदेात्यन्तरिच्ल. armada’ (सं०दैका०।दप्र०।९अ०) इति। wnat वच्यमाणाभ्यां। आग्रीभरेामादूष्वे। az: wav वि- धन्ते..सदोाऽभ्येति सुव मेवेनं लाकं गमयति'°(सं०९का०।६प्र०। wae) tha मन्त्रान्‌ विनियुङ्खं ^सारीभ्याग्डर्भ्वां aaa लर त्थमृमेवेनं लाक. समारोदयति wae जराति

१९६ तेनतिरीयसेश्िताभाष्ये। [आा०६।०४।'अ ०४९]

gui साकश्धाभिनोयये'” (खं ° ईका ०।९ब्र०।९अ०) इति । उषु व्यं चिजमिल्येते शयी । wa गय सुपथेति गयवती । we: “fed गच्छ सुवः पतेति दिरुष्यर wargerfa” दति । ¥ दिर्छ saree प्रति गच्छ ततः खमे प्रापरुहि। अनेन य- मानस्य wintfafcare ‘fed गच्छ सुवः पतेति feruy Barguria सुवर्गमेतरेनं Gra waafa’ (लं०्शका०।६ब्र०। que) tf यद्धिरण्यं प्रषध्य धुतेऽवदितं afgre चतशा- ATTY हस्तेनाद्करेत्‌। We: “Ede गे खूपमभ्वेमीति द- four अस्येति" इति ores “रेख a रूपमभ्यैमि वयणा wa.” इति । रे दचिणाः अनेनेद्धूतरिर रूपे सह age: fewurasafearet sara खूपमाभिमुख्येन aratfa । को- cen fereete) weer कमनीखेन । Wet GwEI वयः कमगोयं । खूपेरेत्ययं wear हिर पर दत्येतद्‌ शयति “ete षा खूपमन्येमीग्यार रूपेण gray रूपमभ्येति यद्धि रष्तेन? (सं०दका०।६प्र०।१अ०) tir fecan यद्रुपमन्येति तद्र चेण ar wufafa मन्वेराच्यत cae: । कश्यः (तुया ar विश्वषेदा विभजलिति ता यजमागञख्चतध शृष्डाजिने aga चतुर्थमध्वयुभ्यो विभजति यावदध्वयवे ददाति । avert प्रति- TEs | wird मेदे चतुर्थमसेजे एतेनेतरेषां दागमुक्रं"* इति । use “ae a विश्ववेदा विभजतु afte श्रधि- ara” इति i & दशिष्षाः wea सरे अधिरूटस्दयनामका देवः waar awry चथाचितं विभजतु । एतमेवार्थं agate

[का०६।प्०९।यअग४द्‌] Farduart; | ६९७

“gar बा विश्ववेदा विभजविव्याहइ तुया हस्म वे विश्ववेदा garni <feur विभजति ते एवैना विभजति” (do gates ९प्र०।९अ०) इति, कश्यः “Car a se राधद्तिदचिणा निमखति” इति । fared मन्तेणेति जेषः ase “Tay ते श्रग्रे राध एति सोमश्छतं तख्धिचस् पया wade पथा प्रेत wx <four aya पथा सुविता गमयन्ती" tii ₹हे Wa <feer xenfe ते राधः तव सब्डद्धिकारणं सामच्यतं ग- aura प्राप्तं एतद्शिणा द्रवं एति आगच्छति axa fare पथा WING तव मानै नय । हे चद्धदशिणाः ygaurf<- द्व्यरूपाः Was WIS पथा मागेख प्रेत प्रकर्वेष्व गच्छत । सल्यफखकम रवेन बथा यथं विभक्ना गच्छतेत्यथः। कोदृत्रा- wxcfeu: | सुविता ाभनगमनयुक्रन awe पया यन्न wre मार्ज सरे गारंपत्यये र्मध्यवन्तिना मयन्तोदं किण- रे्रादु्छरदत्रे नीयमानाः । ow खनं ““डहिरख्छपाशिरगेष जाहपत्धं नयति जघनेन सदोाऽन्तरा Why सद ar wee.” cai दशिषाद्रव्यस्य शामच्यतत्वं म्रस्मित्याह “era wa राध एति शेमच्यतमित्याइ सामच्यतःः we राध एति" (सं०्दका०।६प्र।९अ०) ti भिज्रष्दप्रया- aware “तक्रस्य पथा - नयेत्धार जन्ते", (सं०६का०। ६प्र०।९अ०) tia Tar इद्राऽध्रिरितिः श्रतलाद्द्रखख पथा Senin: era wat मिभसह्यच्यते | wae नाज यन्न-

बाची किन्नु सत्यवाचोत्याइ “wae ger परेतचन्द्चिका 4 ¶

ट्छ afectesfeararal | [का०९।पण्भयण्ड्श]

UATE सत्यं वा way सत्येनेवेना wan विभजति” (go स्का ०।दप्र०।२९ॐ०) दति । wats विभजतोति हला were afta: इतीयिनः पादिगख wasnt यथाचितं विभजतो- wed: । <feurat खदा गारंपल्ययोर्मध्यवर््तिना agate गमनं ufegfaare “awe पया सुविता waenfcare Wwe होताः पथा यन्ति aefewr” (संन्दका०द्प्र०।१अ०) tfa ae: “argeayg राथ्यावमिल्याकयाय प्रथमाय हिरख ददाति दितीधाय डतीयायवा तदभावे य wide: afafen: aa दद्यात्‌" इति । जिदिधा arte: प्रवरे प्रथिताः wa: अधमायेत्यादि विभ्वं | ws ““त्रान्ञण्मद् राध्यायशटवि- mde पिढरमम्तं पेढमत्यर सुधाठरकिणं" इति । warferr anfet ange अजिगेजात्यनं राध्यासं हिरण्येन साधवानि तेाषयामीत्यथेः । stew विं । वेदान्न । आदेयं बेदाचविदः Ovi पिदमकौं fra खम्यमनुशिषटं। पेदरमल्यं पिढ मत्याः we मभुशिष्टायाः पतिग्रतायाः ot) tat धातः स्वंधातुभ्ब owa feral <feur चस्याऽमे guracfew: तादशं, बा- WUiewagdeareacyar frafea इति दशयति “arg Way राश्याखण्टषिमाें afagqres पे ange खविरार्वेया खः ह्वा लस्मादेवमाइ'” (सं ° €का०।६अ०।९अ०) tf) we “we एत्य वि सुवः पन्नेत्यनुवोचतेः' इति । एतरेवाभिप्रेख खदेाऽग्येतीति पमे विहितं । wey ““वि सुवः we ्मारिशं परतः ख WES” इनि । रे यजमान wi विफल wnfreg

[wregiwosiwosg] वेदा्ंप्रकान्ने। ९९2

fara सदखवख्ितर्िभेः खर wre अगति । सवः Te च्यष्वामिप्रायं रश्यति fa सुवः पश्च ग्यन्तरिकमित्याह सुवगमेवेनं शाकं गमयति (संण्दका०।६प्र०।९अ०) इनि) सदरेरित्यनगया सहाथंढतीयवा fawn विवखितेत्याड। ure सदस्येरित्वाहइ farwara”’ (dee Steg Hoi Be) द्ति। कल्यः “Saag tat गच्छतेति Mar ware’ दइ्ति। wise “waerat देवजा गच्छत ayaa: प्रदा- तारमाविश्रताऽनवहायाऽख्नान्‌ देवयानेन पथेत Beat खोक सीदत तन्नः सश्चते", cia दे दकाः अस्माभिदंज्ाः स्त्या देवेषु लि्‌ नच्छत | हे गवे मधरशोरोपेताः शत्यः पर- लाके प्रदातारं यजमानं GATT afar) अशान्‌ अन- वदाय अपरित्यव्च रेवथानेन पथेत सुतां मागे गच्छत गला च पष्छष्टतां स्थाने सीदत तत्‌ खानं ने WATE सरक्तं सम्ब- गुपमेगयेोग्यतया निष्यादितं । प्रदातारमाविश्रतेत्यस्वाचेमाइ ““श्रस्महाजा CAAT गच्छत मधुमतीः प्रदातारमाविश्रतेव्याह वयमिह प्रदातारश्माऽस्नानमुज मधमतोराविश्रतेति ar 4 ATU” (सं०्९का०।६प्र०।१अ०) इति प्रथमता दातयं वि- we “fore ददाति ब्योतिषे हिरण्यं ज्योतिरेव पुरणा- QU Bara Beara’ (de (कार दप्र०।९अ०) इति। ave प्रतिप्महीढसम्बन्धं fart “mile ecrafira- खनेवदोन्‌ Worf’ (खं दका ०।द्र०।६अ०) इति। wir

मुखान्‌ अभ्भिखहितान्‌ जआधानकाश्लोगवसन्ताङुदम्‌ । अच डज 472

७०० तेनतिरीयवंडिवाभाष्धे । [का०९।४०४।यअ ०७९ ]

“fere पुणंपाजमपवरंश सावद्ध जमित्यद्मोधे ददाति" इति, 'लिगन्तरे दानं fart “awe ददाति wae राके ददा- व्यात्मा वा एष UWS चद्धोताऽऽत्मागमेव wwe heute: खमधेयति"" (सं ° ६ का ०।९्र ०।६अ०) इति, प्रत्ये अनद्चानाव VIG: बजमन््रपाटेन GUAT | एवं खलिमम्तरे TATE ।

3a fafrerareye: ।

““छदुजिभिदकिणानां erat दिवमते घतात्‌।

हिरष्णमुद्गृदयरूपं दिष्ठा अभिगच्छति ॥

Guar a fawaefa भिन्याशब्मणि ciwers

हतन्ता faqager ह माङऽज्रयाय यच्छति tt

वि सुवः खद आलोक्य इसा जाऽनृमन्कणं ।

Freatftarrara दशमन्ता उदोरिताः'” ॥ इति।

अथ मोर्मांसा । cwargraze दितीयपादे चिन्तितं)

““शविग्दागमद्‌ छा यैमा गलत्येवाऽधिमश्चतेः |

वेरूष्याजियमाकीवं ड्‌ ठलादागतिः अतिः ॥

wat च नगियमादेतदद््टं ख्यादिरूपता ।

वचनात्‌ तेन सेषु खामिलाख्र तिः कचित्‌ ॥

ऋलिग्भ्या <feut ददातीति प्रुत yaa । तत्किम॑-

इृटा्ैमानत्यथे वेति संजयः त्या परिक्रीय aware w- afa: | श्रदृष्टाथे तत्‌ स्यात्‌ | अल्लहिरण्यादीनामदृष्टा्थं त्याने दागबब्दस्छ परखिद्धलात्‌। aunt तिः खात्‌ तदानोम-

[आा०्१।अ०६।अ ०७१] वेदा्थपकाष्े | woe

स्पाधिककष्यखूपेण go रेयं teu ay दृष्यते । Se कर्मणि अधातवीये awe Ze) अधिक कब्मंणि ward qa साम- खमसमाचं दीयते। तथा इादश्श्तादिपरिमाशमियमे मन्त- नियम war नोपपद्यते क््मकरानुमत्या न्युनाधिकभावस- अवात्‌ तख्करजकादिष्टता मन्लादर्धनाख । TATE STs भित्यचिमः ve: प्राप्नाति । मेवे । आगतेङ्टप्रयोजनलात्‌ | दागश्रुतिख्लु दृष्टाथश्टतावप्यस्ि श्टतिदे येति प्रयोगात्‌ । परि- माणमन्तनिमाददृष्टमख्ह दृषटस्याभावात्‌। वेरूणन्तु वचनब- खादभ्यपगम्बते। दक्षिणाया wierd प्र्थकवेद वाक्यादण्य- वगम्बते। <ifaaacifear cfaur परिक्रोता विजने याज- येरिति। तस्मादूविग्दागमागत्यथे । एवञ्च सति सजे afaat सर्मर्वां यजमानलात्‌ waren <faut न क्षापि देखेत्येत- दिषारफलं sea) ava दरतोयपाद fafa “efeur arquwd तस्येव्येतद्वादिषु | सथ्यैषु aafecrea waa भिखितेषु वा ॥ सद्चागृणख्छ WHR गवा न्वयताऽपि वा । ` वाक्यभेदा तत्‌ किन्तु मिलितेषु समृ्चयात्‌ ॥ प्रस्थाथचित्यता धान्ये सर्वषां म समृखयः। अरसम्वैष्विति परेऽपि पश्या वेकमेव वा ॥ ` खद्धो चित्येन. प्रवे मेतत्‌ तस्येत्यमन्यात्‌। एकत्येऽप्यच य्त्किञ्धिख्माषावा ara wa aril ufeafefaqaatarararat: सलिदिनलतः |

eck Sfetweaferrira | [काच 9०४९ ]

मावा भिरारता ara: प्रायम्याखापक्षारतः ॥

तष्ठेति ATTRA न यन्नः प्रतः कतुः ।

agrvafaaal खाद्रवां araarfae’ a इति।

च्वतिष्टामेऽपि रेचद्रव्याख्यगक्रम्व स्या विशिष्टा दद्िषा वि-

Waal traqreatre मरंभाखानासख्ाजावयसख व्रीहय aarg faery माषा ae इादरचच्रतं cfeof | ctew- धिकं wi wiewatl) wa dw: सेयं ag किं गवारि- wazafaver किंवा कतिपयदिषया। wataesfa प्रति- xafad wen उत मिलितानां । तज गवादिद्रव्याणि प्रधा- मानि। Ga त॒ तद्गते गृष्ठः। प्रतिप्रधानं गणाटन्तिन्दीग्या । तख्मादवादिद्रयेषु way प्रछेकमियं सदेति suave पथमसद्ाविकल्ये प्राते ब्रुमः । Hage वाक्यभेद प्रशकरात्‌ | अता भिखितागामियं weifa दितीयः aren fewer पगन्तव्यः । तथा समुखयवाचिनञ्च अब्दा अनण्द्यने। एत- द्यन्त अरनाचित्यात्‌। म बरीडियवादिधान्येषु दादबाधि- कञ्चताषगेता दिबादिश्छ्याचिता । परिक्रोतस्धलिंज दिे- affe वीजः प्रथाजनाभावात्‌ प्रखाधिकलाग्यादिसद्या aar- चिता। न चेयम gar तस्राशिखितानां wat समुचय इत्ययं पल्ला न युकः | कतिपयद्र व्यविषयासङ्जेत्यस्मिन्ञपि पके, fa गवाद्याः षद्धिधाः owa:, किंवा दशसु गवादि खेग्वेकं द्रव्यं। AY Wy ूचमाकाघाः सद्याया उचितत्वात्‌ पथ्चव इति प्राप्ते gas) मेतदयुक्ठं । aw aque Theta a तखे-

(wreqrmsaraeen] . Sarda) ark

qanaaerran vat मवादि पष्ूमामन्वेत मयेग्यलात्‌। शकलवपरेऽपि यत्किश्चिदेकं किंवा मावद्रव्यं उत गोद्रव्यं तज जिध्ामकाभावात्‌ यस्किञ्धिदिति urd | तल सन्निधेनिंयाम- कत्वात्‌ । ATG aE दादघ्र्तं दक्षिणेति माषाः उजि- feat: | AWS माषद्र व्यमिति Hai न wenf<ufcare- सङ्क चिल्येन निरारूतलात्‌। aarg गेद्र खमिति पचः परि- जिव्यते प्रथमञरुतलोपकारो तच जियामके। अस्ति fe महाः मुपकारः। खलिनः परिग्टद्ोतु गेकेराजकलोरादिभिः अरभ्नि- होगदर्भपषंमायारिखिद्धेः। ननु तरू BAG KATIE AAA ददिेत्यन्ववात्‌ aia न प्रतोवत इति चेत्‌ । बद्‌ Axa we दारब्रन्रतमिति वाक्येन ata: | वाक्ये fe प्रकरषार्‌ बलीयः । तस्मात्‌ wat डादन्नन्रतमिति शिद्धाम्तः। विहृतिषु aq मादबिणायाः सङ्ान्तरं अतं AATST: सह्यायाः बास्मि गिलारफणलद्च । तजवान्यशिग्विति।

"'मार्‌ागेऽभिडिते खे च्छा frafaar ऽज्तिमेऽपि fay अविभामे विभागे वा निवमानुक्तिताऽचिमः॥ अविभागे ब्लोक वंज्त्वं म faafet | विभागः खात्‌ परखतसिद्धेखिङ्गञ्च दू छते" ॥ इति ।

पुव एकर एव गवां दामे daa: खविग्भ्बा देथानामुक्र- agit गवां विभामाविभमामयोा्ंलमानेच्छेव प्रयोजिका खताख्छन्यतरा नियतिः। यदापि नियतिखदायविभागो fa- मागे वा । ay किथमद्रानुक्रलान्‌ इच्छेति तावत्‌ प्रां । ख-

७०8 तेत्तिसीयसंशिताभाष्ये। [का०९।०९यअ ०8]

fanar दिशां ददातीति बङवचगशअ्रवणेन ware प्रति- ग्रहोदढलादविभाग ति पलार । ग्ररेकत्मवदुदेश् गतलार्‌ बङवलमं न विवछितमित्येकेकः प्रतियरहोता। तया सति fa- भागोाऽवश्ठं भवति । षमृराय दन्ते सति एकस्य खामिवाभा- बात्‌ परखलत्ापादनलच्षणा दानश्ब्दार्था म सिष्यति। “qar at विश्ववेदा विभजतु" इति we विभागलिङ्गः दृ ष्ठते । तसखा- दिभागगियमे राद्धान्तः | तजचेवान्यचिन्तितं। “सविभागः समानमा वा विश्गेषाश्रवणात्‌ षमः | वैषम्यं Taras मेवं तत्‌ खात्‌ समाख्या" ॥ इति।

germ: सविभागः समः च्छात्‌ । कुतः । वेषम्बहेतोविजेव- श्याश्चवणात्‌ साम्बरेतुस्ठ लाकिका न्यायः । लोके fe पिटधमे पाणां समविभागे दृष्टः । तस्मात्‌ खम Cae: पत्तः । ae करेषु प्रयाखानरूपेण whantad दृष्टं तदद जापीति fe- तीयः पः । दादशाहे दीचायामेवं warenaa “श्रद्धा दीलयग्तिः' <i श्रद्धे येषाख्लिजां ते अद्धिनः। एवं पा- दिगो योाजनोयाः। afawet चाज्चिकम्‌खाद्‌ वमन्तग्य" | ततः खतसमाख्यानुरूपेण कंषाञ्चिदद्धं केषाश्चित्पाद इत्यादि वि- wart विभाग दति राद्धान्तः,

दति माधवीये Farivar कष्णयजःसंहिताभाये प्रथम- काण्डे चतुर्थप्रपाठके जिचल्वारिंाऽमवाकः॥ # ॥

धाता रातिः सवितेडं जुषन्तां पृजाप॑ंरि्निधिएति-

[का०९।प०७।अ ०७९] वेदायंप्रकाशे | ` Soy. न अभनिः। त्वष्टा विष्णः पुजया ALTTTAT यजमा- नाय द्रविशं दधातु। समिन्द्र णा मनसा नेषि गोभिः ay सूरिभिर्मषवन्त्सः स्वस्त्या | सम्बह्धणादेव हतं य- दस्ति सं देवाना सुमत्या यत्नियानां | स वचसा पय॑सा सं तनुभिरग॑न्महि मन॑सा सर शिवेन । त्वष्टा ना च वरिवः BATA ॥ १॥ अनुमाष तनुवा यदिलिष्टं | यदु त्वा प्रयति यन्न Saran हातारमटंणोमदहोह । WATS eA च्मिष्ठाः प्रजानन्‌ यन्नमुपयाहि विदान्‌ | खगा वा देवाः USANA य AHA सवनेदं जुषाणाः। नधि ¦ पपिवाशर्सश्च fase धत्त वसवो वखनि। या- ALTE उशते दंव देवान्तान्‌ WRN | प्रेरय सवे AT सधस्थे । वहमाना भरमासा इवो" fa वरस धर्म्मः दिवमातिष्ठतानु | यन्न यज्ञं गच्छ UE प॑तिं गच्छ स्वां यार्निं गच्छ खादेष ते यन्ना GAIA स Gas: सुवीरः स्वाहा देवा गातुविदो गातु वित्वा गातुमित मन॑सस्पत इमं AT देव दवेषु AMX खाहा वाचि खाहा वातं धाः॥ ३। HAT तानष्टा चत्वारि ःशच्च ॥ ४४। 4 ४

५० तेततिसीयलंहिताभाव्ये। [का०९।प्र०७।अ ०९९

इति तै्तिरीयसंडिताथां प्रथमकाण्डे चतुथप्रपा- TH चतुखत्वारिभाऽनुवाकः ॥ ° ॥

जिशतवारिंज्े अनुवाके दलिणा निरूपिता । qaowarfta afagantrar fread | करः ““जु्कां गवग्टहोतं ग्टरीत्वा | धाता रातिरिण्य तव थध सिष्टनम्भतः; समश गव समिष्टय- जुरपि जुहाति" cf तज ree: नीणि यजुरषि geri षट्सु प्रथमा तावदेवं पठिता “धाता रातिः afte जुषन्तां प्रजापतिर्भिंधिष्रतिनौ अभ्निः। ष्टा विष्णुः प्रजथा सररराणेां यजमानाय द्रविणं दधातु" इति। घाता afaat प्रजापति रभ्रिस्छष्टा विष्णुसेत्येते षडरेवा ने असमा कमिदं थि्जंषर्ता । STENT धाता। रातिदागशोलः। stew: प्रजापतिः नि- धिपतिः निधीनां महहाश्रङ्कखर्वेपद्मादिनामकानां वानां नि- Wait पालयिता । सयं देवगण चजमाभसम्बन्धिन्या प्रजया शरराणः सम्यक रममाणः | तथा यजमाना द्रविणं दधा- तु पोषयतु ॥ अथय दितीया “afarx Wt मगसानेषि गोभिः ay खरिभिमधवन्सः WET) सम्बह्मणादेव हतं ache सं देवाना gaat afwerat” इति। ₹े cx लं अनुगह- युक्तेन मगा AT अस्मान्‌ गोभिः सन्नेषि संयोजय खरिभि- विंदद्धिरदगप्रमुखेः संयोजय) रे मघवन्‌ ae चेमेण + याजय । ब्रह्मणा वेदेनार्थ॑न्नागसरितेन Tard रेवाथे wat ucfe तेन dara) यश्चसम्बन्धिनां tart gaat अ-

(wretimee Woes] «=| - FaTwuatret | ere

गरबुध्या savas अथ इतोया “शं वचसा पयला सं तम्‌- भिरगक्मडि भनसा स शिवेन । ष्टा at अच वरिवः war aqarg तनवे ufefea” इति । वयं देवताऽनुगहवलाद + शंसा wan aga च waar शोरादिगा समगकाडि सङ्ख- ave: | तनुभिः WET: Sree: wear: | जिषेन ETE मनसा VHA: | Sat Sar ना अस्माकं अजास्मिन क्कि afta avers धनं wera wera! किञ्च ava: wererfe wrare wruag । afefed पापं तद्‌ यनुमाद्टं जा धयतु ॥ अच्च चतुर्थी “acy a प्रथति यज्ञे afaaqa रातारमवु+ Werte! warareyaar weer प्रजानन्‌ चशमुप- wife विद्धान्‌'' टति। Vat sewer कारणात्‌ we- farr दिने xe देवद्रजगदेजरे अस्थन्‌ oH प्रयति प्रवन्तंमाने खति at रातारं ₹रामनिष्यारकं wawrafe तस्मात कार- चात्‌ धक्‌ Tag यथा भवति तथा Was Wars: | उत अपि च लं खश्रक्‌ vag ्रजानम्‌ अ्रधमिष्टाः अस्दिन्रन्राजतं अकार्षीः अतसं विद्धान्‌ अस्म्धक्रिं जागन्‌ इमं यशं उपयाहि argfe nwa पञ्चमी “खमा at Tar: UTTAR च WAH ward sare: । ofwaye: पपिवा सख aR धन्त वं war बद्धनि ति । हे देवाः ये युयं जुषाणाः प्रोयमाणा इदं went इमानि खक्नानि ऋजम्मश्रागताः तेषां वः दनं खानं ना खाधीनं अकडमा बयमकाश्ं। fee ते खये युद्धं जिवा दषः wares भवितदन्तः पपिवारवः बामं पीतवन्तं

42

७०८ तेनतिरीयसंडिताभाद्ये। [कौ ०९।प०४।अ०३९]

₹े वसवे निवासरेतवे युयं fase ware वदनि घनानि धत्त स्थापयत ॥ अय षो “यानावड्‌ उशता रेव देवान्‌ तान्‌ प्रेरय च्छे wa We) वहमाना भरमाणा इवीर्षि ay wa दि- वमातिष्ठ ara’ इति । हे wa देव उशता ₹र्वोषि कामय मानान्‌ यान्‌ देवान्‌ वहः आवहः वणव्यत्ययात्‌ आहवः, अष्तवागसि, ताम्‌ देवाम्‌ खे खकोये awe सदमभिवास- wert प्रेरय । ₹े देवाः walfe avarn रथादिभिनंयभ्तः भरमाणणः पाषयम्तः ay जगक्िवाषरेत्‌ चै आदिं ्रातिष्ठत आआगच्छत। अनु अ्रमन्तरं दिवं लगेमागच्छत en अथ जयाणां यजुषां मध्ये प्रथमं UNITE “ay यज्ञं मच्छ यश्ञयतिं गच्छ at aft गच्छं are” ci शे यश्च लं खप्रतिष्टाथे यश्चमामकं विष्ण गच्छ । फलप्रदानाथे यज्ञपतिं यजमानं गच्छ । खमिष्यत्यथे खां यानि खकारणभ्र्तां वायाः fratafa गच्छ्‌ सादा Baal wy दितौयं “एष ते यन्ना यश्नपते सद amare: सुवीरः rer’ cfr रे uwqua धज्ञसामिन्‌ एषेऽनष्टोयमानस्ते यन्नः खकवाकैः Gra: स- fea: | Sra वोराः कम्बकुश्रला त्वजा यस्या सुवोरः | तंत wary afa QIU BARD ll Wa sare “Tar गाहु- विदा ard विल्वा गातुमित area <a M1 Za Tay यश्च wrur are खाहा ara ur.” tf हेगातुविदा are Zar: गातुः विल्वा भवदागमनमागे ज्ञात्वा eh vars षति mafaa पुगसूमेव मागे. गच्छत | ₹ मगसस्पते रेव परमेश्वर

-

[का०१।प्०४।अ ००४] Faraway; . ` O62

ar अस्माकमिमं ay Zag इविभुचु खाहा प्रथमं ापय। तता वाचि aweurat वाब्दे वतार्यां स्ापय। aar वाते क्रियाप्रवर्न्तके देवे धाः सखापय | यथाक्रमन्लसाध्यं era वि- धत्ते “.समिषटयजुष्षि जुहाति are खमिश्ये यहे यश्च कूरं afsfad यद त्येति amafa यदतिकरोति aarfa करोति तरेव तेः मोणाति'” (सं०्६का०।९ग्र०।२अ०) इति। सम्य- ग्थजनं समिष्ट युज्यन्ते प्रयुज्यन्त इति यजूंषि । धाता Ufa रिव्यादया मना यजुषि समिष्टायानि यजं खुला याच्यं जड- यात्‌। तश्च ane सम्बमगुष्टि्ये सम्पद्यते क्रूरादिरोाषाण्णं waa खमाडितलात्‌ । qt woftafefafee विहितस दकिणादिद्रव्यखाल्योभावः। श्रत्ययानत्यया कालता । तया fe पाश्ुकाभां प्रयाजानां काद्कवश्नेन दविरासादनादूद्धै मनष्टानं we तत्‌ त॒ तिष्ठतं प्रं प्रथजतीति वचनेन प- ्रःविशसमात्‌ प्रागेव sted तदनादृत्य चाद कवेनेवान्‌- हाममन्रास्तीयः कालात्ययः} तथा ठतीयसवमोपक्रमे खव- नीयपन्ारङ्गप्चारानकरमेव अरमुयाजासखादकवभ्रेन प्राप्ताः | ते लाभ्रिमारूतादूद्धं ममु याजैखरन्तोति वचनेन दती यखवगख समाप्रिकाल SWS: | तद्‌ नादृ्योपक्रम -एवानुष्टानमथास्ोयः कालाद्ययः। waafte: प्रयाजान्‌ यजतीति वचनेनावश्टयेषि अहिंनामकखतुथेः प्रयाजे निषिद्धः | तन्निषेधमतिक्रम्य तस्या- गष्टानमतिकरशं। विहितस्य कस्छचिदङ्गख्छ विरतिरकरणं । अपिधरष्टः कऋूरादीगां समुखयाथेः। तत्‌ श्टूरादिकं Ata

ere तत्तिरीवसंङितामाव्ये । [का०।प०४।यअ ०४० ]

tra: समांदधाति। wreftagt विधन्त “wa जुहाति गव Baad प्राणाः पुदषेण ay: खिता चावागेव awe प्रौ- खाति" (संग्दैका०।६प्र०।९अ०) दति प्राणास्तदाधारङि- Kifw नवसु way खग्यजषोाः अवान्तरसद्यां विधन्ते ““वड- fararfe जुहाति wet तव wats प्रोणाति जोरि चच षि जय दमे साका इमानेव लाकान्‌ प्रीणातिः' (dea ares दप्र०।२अ०) इति। une यजमानप्रात्तिः खकारश्प्रात्भिखं AUST सम्पद्यत aly “ay चज गच्छ यश्चयतिं गच्छे व्यार यश्चपतिमेवेनं गमयति खां याजि गच्छत्या खामे- वैनं यानिं गमयति'” (सं का०।९प्र०।२अ०) एति सुवी- THe TUATHA: खच्यत Tae ““एष ते च्चा यश्चपते सह OMT: सुवीर इत्याह यजमान एव TG दधाति? (सं ६का०।९ग्र०।२अ०) tha रेवा गातुविद waa सायमाख्यायिकामाड “वासिष्ठा ₹ षाव्यशथया देवभागं पप्रच्छ VERT बङयाजिनेऽयीयजे यज्ञे ay wafafsare यश्चपता ३ विति aerare थश्चयताविति ware Sear: परा बश्वरिति होवाच aw वाव ay: प्रतिष्टाण write धज- न्नानस्यापराभावाेतिः (खं्दका०।६प्र०।२अ०) इति। afe- VATA: शत्य दवस FA देवभागनामानं ale wT) यदा WHIT wary बजविधसामया गामुष्टायिनेा याजि- तवागसि। तदा किं any arta unfaya देवा नात- विद cain. wat यशं उमिटववरमं समापितवागधि खत

[का०्६।४०९।अ०७५] «= Farewarst 5 any

यश्चपतिं weaa anufafaga यश्च यज्ञं गच्छेत्येतस्िगामग्ने tfai तच दितीयपच्े षति यस्मात्‌ सत्याद्यश्चात्‌ पराभवन्‌ aaa प्रथमपच एव उपादय इत्युत्तरं | अच विनियागस-

Te: । ""धातानुवाके wafer खमिष्टाख्या यजूंषि fe ।

9 ० ढे Ca

We षडाद्याः Torfw ayadaetta fen दति। इति माधवीचे agregar छष्णयजः संडिताभाये प्रयम- RTS WUT SH चतुदनारिंशऽनवाकः॥ ४४॥*॥

Tax fe राजा वरुणश्चकार AA पन्धामन्बतवा उ। श्रपदे पादा प्रतिधातवे करुतापवक्ता इद यावि- Ufa | तन्ते राजन्‌ भिषजः awed गम्भीरा guise अरस्तु । are देषो निरतिं पराः कत- feta: प्रसुमुर्ध्यसत्‌ । ्रभिषठिंता वरुणस्य पाओ {भरनींकमप ्राविवेश। अपान्नपात्‌ प्रतिरक्षन्रसु दमं दमे।॥१। |

समि wert | प्रति ते fret ृतमुच्चर णयेत्सम्‌द्र ते हृद यमण्छन्तः। सन्वाविश्न्ोषधीरुतापे1 यज्ञस्य त्वा aera इविभिः। सूक्तवाके नमोवाके विधेमाब- vafaway निचेरूरसि निचद्धलाय दे वे्दवरंन

श्‌ तै्तिरोयसंहिताभाष्ये । [का०१।०४।यअ ०२५]

मेनेऽयाडव TAMA AT देव रिषस्माहि सुमिषा AAT TITS: WRI

सन्त दर्भिंच्ास्तस्म भयासर्यैाऽस्मान्‌ दष्ट यश्च वयं faa देवीराप wa वा गर्भस्तम्बः Galax सुगतम- कम्म देवेषु नः सुरते ब्रूतात्‌ प्रतियुतेा वरणस्य पाशः प्रत्यस्ता वरुणस्य पाश रधौऽस्येभिषीमहि समिदसि तेजंऽसि तेजा मयि Twa अन्वचारिषः रसेन सम॑- wate | पयार Ba ्रागमं तं मा सः संज वर्च॑ सा॥ ३। |

दमे दमे ज्राषधय ्ाषट्‌ WN BY `

इति तत्तिरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे चतुर्थप्रपा- SH पथ्बचत्वारि शाऽनुवाकः ॥ ° ॥

चत॒खलारिंशे xara समिष्टयजद्ामे ऽभिहितः। पञ्चच STH ऽमुवाके श्रवग्छतेा TEA । कल्पः ““उर्‌ हि राजा वरूण- अकारेति वेद्या अभिप्रयाकोा वदन्ति चाल्ालादा"” दति। पा- sy “sty Fe राजा वरुणखकार Waray पन्धामन्बेतवा उ। अपदे पादा प्रतिधातवे ऽकङताऽपवक्रा इद याविधञित्‌? इति। खश्रब्दाऽवधारणे। वरुण एव राजा खयाय qearaaa अगुक्रमेण गन्तुं अपदे भिराखम्बे रमरि उदं पन्वां वि-

[का०१।प्र०४।अ ०४५] ` वेदार्थप्रकाश | र्‌

ee मागे यस्माशकार तस्मात अस्माकमपि पादा प्रतिधातवे पादं wey मागेमकः BIT | उत wl च यः ज्रञरपवक्ा निन्दकः wa इदयाविघोा इदयापलल्तितं शरोर ताडयति, चिच्छन्दः समुखये, सोऽपि प्रतिबन्धमृला मागे करो वित्यर्थः | कश्यः “wd ते राजन्‌ भिषजः सदखमिल्यपे get जपति" fai wee “श्तं ते राजन्‌ भिषजः षदलमुरवीं गम्भोरा सुमतिष्टे wei बाघधस्र tar निश्तिं पराचः छरतञ्िदेमः प्रमुमुम््यद्मात्‌' इति। ₹े राजन्‌ वरुण तव चतषरससद्याकाः भिषजेऽखमदुपद्रवनिवारकाः af) wary तव सुमति- रमुयद्बुद्धिरस्ठ कीदृशौ । seat विपुला साव्वंकालिको | गम्भीरा ्राररयुक्रेत्ययेः। Tar sheer ave) निच्छतिं यज्ञविघातिनों पराचैः तिरस्कर cay: । श्रस्माभिः छतमपि पापं Wad: प्रमाचय। कल्पः “afafsar वर्णस्य पाश दत्युदकान्तमधितिष्ठन्तेःः इति । जलमध्यवन्तिंखच्मतन्वाकारा बन्धगहेतुर्जीवविशेषा aquars: साऽयमभिषहितः पादाक्रम- णेन face | ae: “श्रग्ररनोकमप भ्राविवेशेति खच्यमा- धारयति, इति। पाठस्तु ““शरगनेरमोकमप आविवेश । qT aud प्रतिरच्ल्नसुयं दमेदमे समिधं यच्छभ्ने। प्रतिते fret qanetan” इति । wate qeay प्रविष्टं । ₹े ्रपा- QUA एतन्ञामकाग्ने दमे दमे तत्तत्‌ ग्रे aes WET: छतं यश्चविन्नं रतिर्न प्रतिनित्यं यश्च पालयम्‌ समिधं सभि-

smart चुतं यत्ति सङ्गतं छुर्‌ । ते तव जिह चुतं प्रति 4x

er8 तेततिसोयसंहिताभाे। [का०र।प०५।अ ००१]

STAY VOR भवतु । उर रोत्यादिमन्तान्‌ व्या चलथः प्राचीनमनुष्ठागं विधतो “श्रवशययज९पि जरेति यरेवाऽ्वी- SARITA: करोति तरेव तैरवयजते'' (सं०द६का०। Coe) Th श्रवश्यास्थं ककं ककं उदकसमीपे जिम- fay: आयदा दत्यादिभिस्तिभिमन्ेजयात्‌। तथा च खजं “magt wi इविषा जुषाण दत्यवश्चयमवरेयम्‌ जुङयाद- awufragufa च, ममे रुद्राय वासल्लोष्पतये, आयने विद्र वणे। उद्याने यत्परायणे । waist विवन्त॑ने । या गाषा- यति ay wa” दति। इतः qatar संवत्सरे रतं पापं तरे तैर मेर वथजते विनाशयति । अरवष्टथमुदि ष्व उदकखमीपे गमनं faut “रपा ऽवम् यमवैत्यण् वै aqwe पाजः सा्ा- देव वर्णमवखजते (सं०्९का०।६प्र०।रअ०) इति wat प्राच्या तदभिमाजिनं वरुणं सालादव्यवेधाभेमैव अवयजते पुजयति। मभगकाले NST: सामगानं विधन्त "वद्मा वा safe way रचासि जिघाश्यन्ति aver प्रस्ताताग्ववेति STH SF CSTR ररषामपरत्यैः' (खं०दका०।१प्र,।९अ०) दति, गीयमानेन साखा सह गच्छयुरिति जैषः। साकेाऽकोऽवख्ि- तस्य निघमनामकस्व भागस्य facreft feaegire fare ““जिनिधनसमुपेति चय ca लोका एभ्य एव लाकंभ्ये रचा - च्यपरन्ति" (सं ° ६का ०।द६प्र०।९अ ०) इति। खखिग्यजभमाभनानां सर्ववां निधनेशारणं fara “पुरवः पुरुषा गिधनम्‌पेति पुरुषः परुषा दि TWAT रसा मपरल्ये'” (सं ०६ का०।६०।

[wreqimeaioon] वेदाधप्रकाशन। ७१५

awe) cf TAS सर्वेषां wa बाधकं रकरेाऽलोद्यर्थः। अच we “वध्वं सरपवोका fer: eran निधममुषथन्ति, अद्धाष्वे दिलों, प्राय ठतीयं'' इति । मन्लाक्रा मागंविस्तारः पादप्रतिष्ठां इत्याद "उरू fe राजा वर्णखकारोप्याद ufafem” (सं०६्का०।दप्र०।१्अ्र०) दति । fanny यलमानख्य पापापद्रवपरिहारः GAA TATE “ay a रा- am भिषजः सरखमित्या ड मेषजमेवाखे करोति" (Fo ६का०। 4प्र०।९अ०) इति। weea aqua: परिद्धियत cary Cafufsat WCU पा इत्याह वर्णपाज्रमेवाभितिष्टति,' (० ६का०।९प्र०।१अ०) दति। wy बहिः af तखापरि लृङयादिति विधन्ते “बदिरभिजदेत्याञृतोनां प्रतिषित्था अया अग्निब्र्येव लुहाति'" (संन्६का०।९प्र०।देश्रर) cia “afaara वे cea.” tfa य॒तेर्नियुष्कलं। अच ङ्ज “aw प्रत्य खो वमाचारचति यरि वाऽपरो दष स्यात्‌ afer wear” इति। Senay पञ्चसु प्रयाजेषु ब्िनामकं दतुर्थप्रयाजं निषेधति “aa बर्हिषः प्रयाजान्‌ यजति प्रजा चै बदिः प्रजा एव वरूषपान्राम्‌ EA” (खं ° दका ०।द०।२अअ्न०) दति । यथ्यप्यजाञ्भाना चादकारेव watt तथापि भन्धवि- अषमभिगरत्य पुनरविंधन्ते “चआञ्यभागे यजति area wert ्रान्तरोति” (सं०६का०।दप्र०।दअ०) दति श्राख्धभागयोः चभ्रचकहमन्वज अतं “AEN वा एते ewe यदाज्यभामे वद्‌ाज्वभागो दूति । प्रहृते ShareMe GUT

4 ॐ 2

ord वेतिरीयसं शिताभाव्ये। [का०१।प्०४।अ ०७१ ]

दह त॒ “wen खधिष्ठये"' इत्यादिके । तथा च खतं “WEA न्तावाच्यभागे यजति WA इत्येषा WY मे सामो श्रत्रवीत्‌”' ` इति । प्रधागदेवर्तां विधन्ते “aed जति वरशटपाज्नाेवेनं Huta? (do ६का०।६प्र०।दअ०) इति fasacaat वि- we “salad: यजति साच्षादेवेमं वरुणपाभ्रान्‌ मञ्चतिः” (सं०६का०।९्र०।२अ०) Cha | साल्ताच्छोघ्रमेवेव्यथैः। चादक- wag जिव्वनुयाजेषु ब्दिना मकं wearers निषेधति “रष बरिंावम्‌याजा यजति प्रजा वै बर्हिः प्रजा एव वरूलपा- भान्‌ TELA’ (सं ° ईका०।९प्र०।रअ०) The | प्रयाजानूयाजान्‌ प्रशंसति “चतुरः प्रयाजान्‌ यजति इावनुयाज षट्‌ सम्पद्यन्ते wer waa "छ तुव्वेव प्रतितिष्ठतिःः (do cate ie wo दअ) दति । बेाधायनः “wary खुं प्रतिष्ठापयति, war ते दयम करि व्यथेनामद्धिः परयति, सन्वाविन्न ग्वे षधीर्‌- ताप दत्यखं वापा जाति, awe ल्वा यज्ञपते रविर्भिः; amare ममेावाकं विधम इति। आपस्तम्बस्छेकमन्वतामाह ““खजीषस्य we पूरयिलाष्यपमारयति, wag ते इदयमख- न्तरिति, तता या विन्दुरुलञ्ञवते तमुपस्पुशेत्‌ः' इति। हे qs ते इदयं विखं समूद्रषमाखघ्ु अन्तर्मध्ये प्रतितिष्टतु | WHIT ओषधयस्वां सभ्यक्‌ प्रविशन्तु, अपिच war fe अन्त्‌ । अथ वा वरुणं सम्बध्य व्याख्येयं “te यावाण्यिवी भद्रमण्डत्‌ इत्यादिका मन्तः BATH: | “नमे are खा चादिता" इत्यादिका मन्ता नमेावाकः। रे यश्चपते यनमानं

[का०।प०४।अ ०७५] वेदार्चपरकाग्र। ७१७

Baath देवता; wad लां खक्वाकनमेवाकदयेनेाक्र- we विसम खापयाम। गोाधायनः “अरथेतमवष्ये संप्रकि- रन्ति यत्किञ्च trafed भवति, अरवश्धथनिखद्ुण Preece नि चङ्कुशाव देवैर वकृतमन sare मर मेलयृतमुरोरा AT देव रिषस्याद्दि"” दति । आपस्लमबष्ठ “get WH, TAT सद्राय वास्ताष्पतये” इति मन्त्राभ्यां wed मन्तं हामे विनियुक्रवान्‌ तख पुब्वमुदा इतं | ₹े अवश यक्मोभिमानिन्‌ वरुण निचङ्ुष qreaugara नितरां ध्वनिं कारितवानसि। निचेरुरभि शखाद्र लाथ निगृडलमचर एजीलाऽचि । दे निचङ्कुण श्र्मानभिः रवेषु छतं एनेऽपराधं ATS: सद तवं ्रवयार्‌ विनाश्य | a ay लिचु wa एनोऽपराधं Aaa: we अवाद्‌ विनाशय | रे रेव उरोारधिकात्‌ रिषः देवम्यंशृतह्िंसनात्‌ मोऽस्ान्‌ आसमन्तात्‌ UTE | पाठक्रममनादत्य एतन्मन्तमादो व्याचष्टे Cqarufegeare यथादि तमेव वरुणमवयजते, (सं ° का ०।दप्र०।दशअर०) इति, निरचेर्निचद्कुणादिश्ब्दादित वर- शमवयजते उपचरति । धाद्वमामनेका यत्वा था दितं व्याख्येयं । वबरूणसम्बेधन माभित्य BV “TAF ते इदयमखन्तरित्याइ मुद्रो WAIT.” (सं०६का०।६प्र०।२अ०) दति संशन्देन चज मानस्वाद्धिरषधीभिख सब्टद्भिः ष्यत care खं ला विशन्तैषधीरताप इत्याराद्धिरेवेनमाषधीभिः ay दघा- fa’ (सं०्दका०।१प्र*।दअ०) दति बाघधायनः “च्रयान्न- ferry उपसङ्गु्य, सुमिजा न आप Greve: खन्िति तां

७१८ तेकतिरोवखंडिताभाष्ये। [का०९।प्०१।अ ०४१]

few faqufa, cet fewe tar भवति, दुभिंचा ख्ये wer- सुथीाऽस्मान्‌ इषि we वयं few cia” इति। wee एका wa मन्तः ““सुमिचजा न आप Sraue: af: प्रगाद्ध cf) खटा मन्त्रार्थः । we: “देवीराप दव्यवग्डयं यजमानो ऽभिमग्व्य' इति । पाटस्हु"देवोरापणएष वे गभंस्तम्बः सुप्रीत सुग्टतमकमे देवेषु मः सुकृतो Hara” इति! हे श्रापो Sa: एष वरूण awa गभंवद न्खितः अता वे ywra परि- तेषाय तं वरुणं विषा सुप्रीतं ead अुष्टपटञ्चाकमं वयं कृतवन्तः | स वरुणा AT WAT GaN: सब्यमनष्टादन्‌ AAT | werdara gfarwr इति मन्तरमपेच्छ देवीराप cere साष्टार्थतामाइ “TACIT एष वा गभं LATE यचायनरेवे- तत्‌” (संर Cao Mego) दति । WATS अ्र्ठुप्रहा- रेण उद्धतानां विन्दनां भशणाभवणयोदेवसद्गावात्‌ तत्‌- ufcertra उपल्यश्चनं विधत्ते “पशवे वे शामा feat WPA पष्ररमा म्कछयादरुणस्वेनं गरकोयार्‌ यश्च weary: wat वरुणा गरकोयादु पस्यष्मेव पद्मान्‌ भवति मेनं वरुणा णाति (सं०्दका०।९प्र०।श्अ०) thi सामस्य पश्एप्रार्ति- साधनत्वात्‌ we भिद्यत cfs विन्दवा sewer: । वर्ष VEG नाम मरादरास्यरोागात्पज्िः | wea ““अथापामन्तं भ्रतिथोति,प्रतियुते वरणस्य पाथः, प्रत्यस्ता KSSH इतिः" दति । बन्धनरेतुवंरुणस्य पाशः प्रतिदतः एक्‌ छतः । प्रत्या बिनाज्नितः। weurdeda weary “प्रतियता व्-

[wreqinceimosy)] वेदार्थप्रकाद्। ७१९

WS पात्र Tare वरूषपान्रारेव निर्मुच्यते” (dog are; ६प्र०।देअ०) इति। अखान्निगे्य पुमरूष्वलमदृ टव देवयजन- रेजे गन्तव्यमिति fara ““श्रप्रतीलमायन्ति वरुणस्यान्तर्ि्ये" (खं०६का०।६प्र०।३अ०) इति । wafefaccuay | कल्यः "“पसाऽस्ेधिषीमरोत्याहवनीये समिध श्राधायापोाऽन्वचा रिष- मिल्युपतिष्टन्ते” इरति wes “एधाऽख्येधिषोमहि समिदसि नेजाऽसि तेजा मयि wea चअन्वचारिष रसेन wawafe | पथखा९ WH WT तन्मा सर्ज वचसा'दति। ₹े समित्‌ a एधाऽभिदखद्धिरे तुरसि श्रता वयमेधिषोमहि अभिदद्धिं ara: अथमाद्या ae: समित्‌ समिन्धमसाधनमसोति feta: | तेजः काज्िसाधनमसि । कान्तिं मयि सेदीहि eta: 1 एतेखिख्लः समिध Wee! अपो अमु जलममम्राप्य अरचा- रिषं अवध्ट कमे wafenaafa । रसेन फलेन समखच्छहि ayarste । रे wi wear शोरादिसण्डड्धियक्र आगमं ्रा- Wash a मा वर्सा बलेन संयाजय। समिदाधामेन वहिः यञ्छ CATE “एषो ऽद्धेधिषीमहीत्याइ समिधेवाभ्भिं wae उपायन्ति" (सं०्द्का०।६प्र०।१अ०) दति | AAU: पूज am: मयि नेहोल्यस्याभिप्रायमाइ “astsle तेजा मयि WUE तेज Waa” (सं०्दका० प्रद्र) दति, wifwa: रष्टलादुपेकितः। अच fafraraege: | “ee वद न्ति mem: Wasuawy nia | Wa Eel WS TAMA तव्जखं ॥

७९० तेत्ति सीयसंहिताभाग्ये। [का०९।१०९।अ ०७५]

ay सचाऽऽचारयतः wad जले चिपेत्‌।

Waa गमने रामः सुमिचा wares ॥

देवीरित्यभिमन्व्याय प्रत्युद्गच्छति तव्जखात्‌।

एधः समित्तेज एतेरहाम आ्रदवनीयके ॥

शपा श्रप्रेरुपस्थागमिति मन्वाखयादन्नःः ॥ इति |

यद्यधेतावता सोामिकमग्काण्डं तद्मास्यानरूपं ब्राह्मणश्च

समाप्तं ie ॥ तथापि सन्ति ब्राह्मणश्रेषा अष्टावनुवाकाः। ते aaa त्रित्रियन्ते। तेव्वनवाकंषु कमेण एते रथाः प्रतिषायन्ते। quate fast ॥९॥ wear faery we पा्लीवतपश्रुः॥२॥ Srawatizsn ४॥ waren TE ५ ॥ अरदाग्यग्रः Wee AE: ॥ ७ ॥ पाडश्ग्रश्खेति॥ ८ ॥ AW खमनन्तरानुवा- कप्रतिपाद्या युपोकादभ्रिनी एकयूपेन सह विकसिता | तथा चा- न्यजर यते एकयूपो वेकादभरिनो वा अन्येषां यज्ञानां युपा भव- न्ति “एकवि९अिन्यश्चमेधसय | gare ल कस्याभिजिद्ये” इति | अद्मिष्टोामे यः सवनीयः agar सड उपरि तनानुवाके वच्छ- माणा एकादशिनः पश्वा विकश्पिताः। तथा च चं “्रतु- qua एकादज्िनख fanaa’ इति । तजचेकादशिनः ere युपेकादभिनौ at विन्ते “oan afgagia रथाचेण वि- मिमीते यूपं भिनति चिद्तमेव ayy सम्भृत्य भादवयाय प्रहरति सुत्ये” (So ६का०।६प्र०।४अ,) दति । मेरुपरि- तनममेष्यमपशन्तं वेदिखागमुङ्कन्यात्‌ । afar स्थाने वेदिरे- कयुपपक्ते पदे विमातव्या । तथा च पुग्बैमु्‌ा इतं । faywe-

[का०।.००अ ०४५] वेदार्यपक्षारे | ORL

दानि पञ्चात्तिरखौत्यादिः। एकादशििगो we ठु ्रवकाशस्य पथ्यप्तये TU वेदि मातव्या | तथा was “aa प्राम्बेदि- BATT तत्‌ BAT TW रयाक्ामेकादशोापरा TH AAT” दरति । .उपरशब्देन प्रारेशपरिमिता यूपावटदेशा faafear: | दयादयेारवर देश्यार्भष्यरेज रयाक्तेण परिमितः argu वेदेः दक्िणांसमारणग्य उन्रांसपर्यन्तेषु पङ्किरूपेणावख्थितेष्वेकाद- अ खवटेषु युपान्‌ उ छयेत्‌। य॒पमिति जातावेकवचनं । स्फर थाच्- SUTRA THA भागाः । तथा च श्राखाते “इनदर Tara वज्ज प्राहरत्‌ स BUT BAIA WAAAY Tags aaa” इति 1 तेषां जयाणामचर ena वञ्जस्विटत्‌ सम्पद्यते । wa हिंसायै । युपावरस्याद्धं aut we afedad तदेभरं विधत्ते “यद न्त्वेदि मिनुया दे वख कमभिजयेद्‌ यददिवैदि मनुव्यलाकं quae सन्धा भिने्युभयेालकयारभिजिद्यै" (खं ° दका °। द्प्र०।४अ०) tfal अन्तःसमीपदेशः वेदिखान्तख aya त- BATA । उच्छ्रये काम्याम्‌ कांथिदिक्ेषान्‌ fart “उप- Tafaat मिमुयात्‌ पिटलाककामस् रशनसग्धितां मगग्यलाक- कामस्य चषाखसब्धितामिद्धियकामस्य सन्वैग्समान्‌ प्रतिष्टा कामस्य -ये चया मध्यमास्ताम्नछमान्‌ WRATH’? (We CHT oI दपर ०।४अ०) इति । तच्शरदितानि यूपमृखानि उपराणि। तेरेकादजिनी efaar सदृशो wate यावागायामस्ता- वानेवेतरेषां दश्ागाभित्य्थः। रथनादे TAA समाना TAA- सम्मिता । चषाखविस्तारेण समा चषालसम्मिता। अत एव

+ द

ORR तेन्तिरीयसंडिताभाण्ये) [काण्शप्र०अर्४्‌]

SITTIN “आयामत उपराकि समानि afew म- ष्यामि cary प्रथिखखवाशानिः' इति । सम्बागुपररब्नना- दे्रचषालविस्तारान्‌ | CHIE षष्टो मध्यमः तत्पा्ंवन्तिंजा दधा तेषां जथाशामेवापरादि साम्यनियमे भेतरेषां । तथा ख सति पष्एप्रा्चिः । तामेव aga दर्भयति “carer war una उपतिष्ठन्ते पद्रुमानेव भवति” (संर का०।६प्र०) ome) दूति । एतान्‌ जोम्‌ समान्‌ श्रम यजमानं पश्वः प्राप्न afer जिग्योाऽतिरि केव्वष्ट सु aan विधन्त ““वयतिष- जेदितरान्‌ प्रजयेषेनं पश्ररभिर्यंतिषजति'” (सं०६का०।६्र०। ewe) इति । युपेकादभिन्वाः कामनाभेदेन दिदे परवणत्व निन्दित्वा उन्तरदेश्रप्रवणत्व विधन्ते “a कामयेत ममायुकः स्यादिति गन्त॑मितं तस मिनयादुत्तराभे वपिं्मय इसोया६- समेषा वै adfawed भिनति ताजकप्रमीयते दचिणाध्यै व- fad मिमयात्‌ उवगकामस्याऽय इसीयारसमाकमणमेव THe AHA: कुरुते Gala लाकस TAM” (सं ० este la yor eyeo)tfa गन्तंशब्देन cfaucufaad श्मानं faafee | गतेवन्‌ मोयन्ते युपा warAarefanfate गतंमित्‌ arya म॒च्छयेत्‌ । श्रग्निष्टनामका यो मध्यमो यूपः तस्मात्‌ THU खितं युपपञ्चकं वषिंठं अत्यतं । qfeurg खितं पञ्चक इसी- यासं इखं । Tew varie गतंमित्‌ तख्ामच्छरितायां तदानीमेव ियेत | खगेा्थमक्रवेपरीत्यं कुयात्‌ | आक्रम्यते आ्राङ्‌- Wa खगा अनेन सेतुनेच्याक्रमणः। सकिकद्टाम्तेनेकस्पिशधिषे

[का०र।प०९।यअ ०४५] वेदाथपरकारे। ORR

र्रनादयवेष्टनमग्निष्टदये एकरब्रगावेषटमनिषेधदारा परुषस्य विवाहदयविधिः स्तिया विवाशटदयनिषेधञ्च विद्‌ घदेकस्िन्युपे Taree faut “यदेकस्मिन्‌ युपे दरं tea परिव्ययति तस्रा- देके इेजाये विन्दते यक्षैका्रब्रनां इयेर्युपयोः परिव्ययति तसख्मासेका द पतो विन्दतेः (सं०६का०।दप्र०।श्अ०) इति, खषटाऽयः । अरगिषटो यषः । तथा च तरं “sige दाभ्या TH anai परिवीयेति” । Crater: स्तोलादेकस्मिन यपे रब्रनाद- CUMS WASTE कामनाभेदेन faust “a कामयेत WU Meare aa व्यतिषजेत्‌ Saray wad यं काम- aa ware Marea तख प्रवेष्टयेत्‌ Tahara waa” (सं०्द्का०1द्प्र०।श्०) इति। अन्याः समोपे उपान्ते। Sway Ufa रत्रनादयभागं | एकादज्भ्याऽतिरिक्रं उप- चास्यं युपं विधन्ते “ager 4 देवान्‌ दक्धिषत उपानयन्‌ ताम्‌ देवा Gaara पागुद्‌ क तदु पन्नयस्मापन्नयलं यद्‌ किलत खप- रय SURAT भ्राटव्यापनल्येः' (सं०४का०।९प्र०।४अ०) ThA पुरा कडाचित्‌ अरा देवाम्‌ Wan ला अभ्चष्टाञ्चपात्‌ दकिशभागे समानयन्‌ तागखरान्‌ रेवा उपनयेन एकाद- जिनोखमीपे थानेन धपेनापानुद्न्त । खमोपन्रयनादुपश्य- माम WTS | CIWS TRA ्यानलेन पातयेदित्धर्थः | अज खतं “sang qeary रञ्रनाभ्ां परिवीयायेण fad ud wre निदधाति" इति। fe aaa faf<aifefa विधन्त

“स्वै वा wa युपाः WAR ITTY Ways यज- 4x2

२९ तेत्तिरीयसंश्िताभा्ये। [का०१।०९।यअ ०४१]

मामः पश्ररर्यन्ननिदिंरेदान्तिमाच्छर्‌ यजमानेाऽते ते पशुरिति जिर्दिशे्ं दिव्याद्यमेवदष्ि aw प्ररं fafeufa” (secre! दप्र०।४अ०) दति श्रद्निष्टादय एकादश्रयुपाः वच्य माणेराभ्ने- यादिपश्ुभिरूपेताः उपशयेतु पश्चन्तराभावात्‌ चजमागसख sifamfa: ca निदिंश्व तदधारयत्‌ । देव्याभावे मुषकं निदि शेदिति विधत्ते “यदि न दिग्यादाखखुस्ते पश्टरिति ब्रूयान्न ग्राम्यान्‌ Gage हिनस्ति नारणान्‌"*(खं०्द्‌का०।दप्र०।४अ०) इति । विदडितामेकादञिनों प्रभ॑सति “प्रजापतिः प्रजा was Vasa Alea स एतामेकादभिनोमपश्छत्‌ तया वै साऽक्ला- धमवारुन्धत यदश युपा भवन्ति दशाक्तरा विराडन्नं विरा- िराजैवान्नाद्यमवर्न्भे य एकादश्नः सतन एवास्ते wee एवेनां

तिः" (संन्कारदूप्र०।४अर) इति दश्य॒पानां विराड- पलेन धेनलाटोकादशभा यपः सना भवति | पानीवताख्यं चया- दशं ad fawn “ag at एषा सम्मोयते यदेकाद्जिनी से- रा पुरस्तात्‌ प्रत्यञ्चं यज्ञः खक्मदितार्यत्यालोवतं मिनाति यन्नस्य vee सयत्वायः' दूति (Wo ईका ०।दप्र०।४अ०) इति । सेकादभरिमौ वखरूपा सती पर स्तादवखाथ प्रत्यगवखितं uy मदिंतमीश्रा भवति । मदितस्छ पुगः समाधानं way तथिः। war बन्धः षिजबन्धन Lae द्धाते TT AAT | ख- यलाय दृढलायेत्यथेः | युपेकादभिनी निरूपिता ॥ * ॥

aq पश्धेकाद जनीं विधन्त

“प्रजापतिः प्रजा श्रङ्धजत स रिरिचानाऽमन्यत ष एतामे-

[wrogimogwoen] वेदायप्रकाश्र | ORY

कादञ्िनीमपभ्त्‌ wat a स श्रायरिद्धियं वो्यंमात्मन्रघत्त TH दव खल्‌ वा एष जते यो यजते स uate रिरिचान ra यदेषैकादभिनी भवल्याय॒रेव तयेद्धियं वीये यजमान च्रातम- wa” (सं०६का०।६प्र०।५अ०) दति। प्रजापतिः प्रजाः we वोय्थादिचयात्‌ रिक्राऽहमिति धोः। तथा यन्चप्रयासे- मापि, waatefacat तत्छमाधानं । ते च पश्रविश्ेषा देवता- सहिता अश्मेधप्रकरणे समाखाताः “त्राप्रेयः Bata: षा- रखती मेषो we: Sra: Grey: श्लामः fafaver बादस्पत्यः जिच्या व्रेखदरेव रेषा SUT मारतः कल्माष Vary: av fear ऽधारामः सावित्रा वारुणः पेलवः'' इति । छृष्यगरोवत्वादिभि- विषिताः स्वंऽजाः । मेषो लेकेवान्यजातिः । विशेषणानि च तस्मिनेव प्रकरणे व्याख्यास्यन्ते । तानेतागचर oye विशरेषे- wifaarty प्रशंसन्‌ विञ्ेषविधिमुल्तयति “Sarda वाप- यति faery सारखल्या करोति रेतः ara दधाति प्रज नयति Grae बारंस्पत्यो भवति बह्म प देवानां शस्य ति- Swear प्रजाः प्रजनयति वेश्वदेवा भवति sacar 2 अजाः प्रजा waa प्रजनगयतोष्ियमेवैन्द्रेणावरन्धे विशंमा- द्तेनोाजेबखमेन््राग्रेन प्रसवाय सावित्रा faaqwara वा- रुणः” (सं०६का०।६प्र०।५अ०) Tha 1 प्रवापयति वीजं खतः खम्यादयति | waive पुंसः खारखत्या fear सह भिथ॒नो- करणं साम्येन Arfafa Tat धारणं पाष्णेन प्रजात्पत्तिः। TeV ब्रह्मण उत्पन्तिसाधनलं । वेश्वरेवेन प्रजानां तदेव-

७९६ तैत्तिरीयसंडिताभाव्ये। [का०१।प,९।अ ०९१]

तानः | शिनद्रेणेश्ियपाटवं। मारतम जनपदप्रा्निः 1 रेरा tm देश्पष्टिबेलञ्च। साविजे्णानष्टाने Hee) वारुणेनेापद्र- वराहित्यं। श्र षष्ठसप्ताषटमानां पशूनां वेशरेवे्रमारता- नामितरपद्वत्पाठत एव क्रमा चद्यपि ura: तथापि तं wa- arg wiefa “मध्यत शेकमाखभते मध्यत 'एवेन्ियं चज- मागे दधाति परस्ठारश्रस्य वेश्वरेवमाखभते वेशवरेवं वा अ- GAT परस्ताद्न्ते तस्मात्‌ पुरस्तादन्नमश्चत रे्रमाखभ्व मारूतमाखभते विद्धे मरुता विश्मेवास्रा श्रनुवभ्राति'' (खं ६का०।६प्र०।५अ०) दति ॥ वै खदेवमारतये HATS खानं | तेन मध्यमे एव वयसि बसखाधिक्यं यजमाने खापथति । faa देवा अरन्ञाभिमाजिनः। वेश्वदेवस् पुरसादमुषितलात्‌ तत्छन्ब- डमलमत्तं परस्तादेव स्थापयति। तथान्नं पुरखास्मुखेनाश्यते। मारुत खेन ममुवत मानलात्‌ मसद्रुपाः ग्रामनिवासिनः प्रजा अस्य यजमानस्य wage: करोति । कामनाविष्रेषेण कम- व्यतया dara “यदि कामयेत योऽवगतः साऽपद्यतां ar NE: साऽवगच्छ लित्यैश्रस्य GR वारुणमाखभेत वारुण खाक US य एवावगतः साऽपरूष्यते Asweg: साऽवगच्छः- ति” (खं०६का०।६प्र०।५अ०) इति। अवमतः प्रापरैशर््यः। अपरष्यतां शेश्ग्थाट्‌ भ्रश्तां was: कामः। vaferaler sa: कामः तस्िज्ञभवविधेऽपि कामे सप्तमेकाद शसखानयेारे- RATT: WaT कुयात्‌ । प्रजानां व्याकुलोमाव चेत्‌ कामयेत तदानोमेकादश्रानां पशनां ware विधे

[का०द।प्र०१।अ ०६५] येदाचेप्काश। ०२७

cafe कामयेत प्रजामुद्धेयुरिति wer व्यतिषजेत्‌ प्रजा एव मारयति (सं०६का०।९प्र०।५अ०) Tal BRITS खवापिताथा एकाद श्युपपक्कदंिणयुपे WET Way fara “यदसिवारतेाऽपां वाङ्णमालभेत प्रजा वरुणा ग्डो- यादकिणत उदञ्च माखभतेऽपवाशतेाऽपां प्रजानामवरणग्रा- era” (संग्श्का०।दप्र०।५अ०) दति। अपामभिवाहः तम्र वारख्ागश्धता frat te: | तजावस्यित उत्तरयूपे वारुणा- warn प्रजानां वरुणग्रडशङूपेा रागः श्यात्‌ द किणयुपे पशा- CCHS माल ममी रागा म wafa | ददधिणयुपसोक्लतदे ्व- ian आअपामपवारतः प्रवाशस्थानाभावादित्यथः। अथ खजं corp छष्छग्रोवमग्निष्ट STH TAAL ACSA ag दलि Bred aay एवं व्यत्यासं दकधिणापवगोन्‌ पश्नुपाकरोति वार eamat दचिणत seu” इति पश्चेकादथ्िनी निरूपिता। ॥ #॥ ॥ we पान्नीवतपश्रं विधन्त

‘om पञ्मियामनमयाजयत्‌ तां पयग्नितामुर जत्‌ तचा मनु रारभी चत्‌ Tafel पा्नोवतमृरखटजति यामेव मगुष्छद्धि- मा्री्तामेव यजमान भराति?” (सं ° ६ का ०।६प्र,।९अ०) इति, wa पल्लीभरब्देन पालीवतसंड्ज्ञक युपे उपाकृतः लवृदेवताकः पश्लंच्यते शाखान्तरे तथा विधानात्‌ पश्चैकाद्भिगौ गत- पल्लीसंयाणानन्नरभाविलादस्छ यूपस्य Walrad | अच खजं “जाघनीभिख Tat: संयाजयन्ति अनूबन्ध्या वपाया? BATA aay ब्राश्लामखीयं पान्नोवते मिमेति यथाधानाभिमन वसी

७९८ तेतिरीयसंड्िताभा्ये। [का०९।प००अ ००५]

चषालं तस्मि स्वाद्रं साण्डं Grad पिङ्गलं पद्ररमु पात्य पय्थ- भ्रिकतसत्‌ खज्याज्येन Way समा पथेद्यावन्तिपशरवदागानि स्यस्तावत्‌ रलाच्छ्यावद्यति पश्धन्माञ्यं भवति शालामुखीये भ्रषरन्तोति विश्चायते'' दति । तस्मादिद्धः पाल्नीवतरूपे जिख- क्न पशुना मनु मयाजयदिति व्यास्येयं lve पश्नाव॒ल्ड्ट सति कमंश्रेषस्याऽऽञ्येन wali विधत्ते “यज्ञस्य वा aufafear- द्यश्च: पराभवति ae पराभवन्तं यजमानो ऽनु पराभवति य- दाज्येन पाल्नीवत सस्यापयति यज्ञस्य प्रतिष्ठित्ये यज्नं प्रतिति- न्तं यजमानोाऽन्‌ प्रतितिष्ठति?” (सं ° ईका ०। ९प्र ०।६अ०) दति। अप्रतिषितात्‌ अ्रसस्ापनात्‌ अ्रसमाप्नात्‌। Wa पञ्चाः कालं वि- Ua cs वपया भवत्यनिष्टं वशयाऽथ पाल्लोवतेम प्रचरति are एव प्रचरत्यथो एतद्चवास्छ ara”? (सुं दका ०।६प्र-६अरर) दति । वश्चावन्ध्या खा चाऽनबन्ध्येव्यनेन AAT | तदीयवपाहामा- दूष्ये इदयाद्यङ्गदामात्‌ Wea WATT: काखः सच तीैमुचितं श्वानं । fae तसिन्तेव काले अ्ननबन्ध्यास्यस् पशा यामः उपरमः warfavafa wea चान्तिमपद्ररुलात्‌ तस्मा प्रागेव पाल्नोवतप्रचारो am: | देवतां विधत्ते “ल्वाद्रे भवति त्वष्टा वे रेतसः fame रूपाणि विकरोति तमेव sary पलो- व्वपि जति asm रूपाणि विकरोति" (खंद्का०।दप्र०। ््र०) इति। विकरोति fafaurfa करोातीव्य्थैः। पान्नोवत- पथाः aye सति तमेव यजमानं लष्टा card ta: सिश्चम्‌ यजमानस्य पल्लोष्बपि संयाजयति । स चास्मे यजमानार्थं

[का०२।१५०४ख ०७५] ; बेदार्चप्रकाणे। . ere

eufe विकरोति विविधानि: wtrnfa u cfs पान्नोव- angfretaa: 1 अथ area fard “Hf वा एतत्‌ ara यदभिषुखन्ति यत्‌ erat भवति यथा सतायाऽनु- स्तरणों घ्रन्ति ताङूगेव तत्‌ः" (सं०द्का०।६प्र०।जअ०) Thar शमस्छाभिषवे wert: | अ्रताऽमुख्रणोखानोयः st wat: कर्तव्यः | wd दोकितममुस्तोय्येते waa इत्यम्‌ सरण काचिद्धाः। दीकितश्रवच्यावयवेषु इदयदस्ञादिवु tare इद या्चवयवान्‌ dara तं दीकितं दहत्‌! acy काचिद्रेन्यते | चरोहामस्थामं विधत्ते “यद्रा ar सध्ये वा जङयाद्‌ देवताभ्यः vag इष्यात्‌ दङणाधं जा far वे fawei दिक्‌ खायामेव fafa पिन्‌ निरवदयते" (संग्द्का०।दप्र०।७अ०) दति) वेरुत्तराद्ंमध्यरेश्यार-+ arsfaqraara तच पिश्चहामे देवतादिभिः ae fare aad HAY कुयात्‌! अतः निरवदयते । रेवरेग्रात्‌ निष्कुण पिन्‌ यजते। weave दानं fare ““उद्गादठभ्या दरन्ति सामरेवत्या वे ara aga साखग्डम्बर्‌ Qala तस्यैव सत्रा न्तिः" (खं० ६का०।६प्र०।७अ०) thai Waa Beavers भिमानिदेवता । तया सति सामवेद सम्बन्धि यदक्गं उद्गातार इत्थं छम्बट्‌ कुग्येन्ति we कुब्ैन्ति तस्य रोषस्य चरः प्रती- कारः! तसिन्नाग्यपु्े चरो उद्भादभिः खदेदच्छाया इष्ट व्येति fart? “wawa पविचं वे Sra ्रात्मागमेव पव WM” (सं ° ६का०।दप्र०।७अ०). एति । शाम्बचरोाः whye

42

५६० तेततिसोयसंडिवाभाष्ये। [का०९।्र०७।यअ ०११]

तलात्‌ तदवेष्ेन SRIATT: खरें धयन्ति अज Ts “आज्येन चरमभिपुयं rare Wier तमङ्गातारो Sq” इति आआञ्यस्यापयात्री एनरष्मन्वत्पूरणं विधन्ते ““च आत्मानं ग परिपणष्येदितासुः स्यादभिदरिं war saga afer w- मामं परिपश्छव्यया wmarragy qa” (सं०्६का०।द्प्रग। ome) fi Kare: गतप्राणः ara) अभित दौयतेप्रकि- प्ते श्राग्यमस्मिं्रावित्यभिररिः। ara waz मन्लविक्रेषं fawe “Qt मतमना: खात asada wat मनः परागतं यद्ामे अपरागतं राज्ञा सोमेन तद्यमस्मासु धारवामसोति मन एवात्मन्‌ दाधार न गतमना भवति" (संर्दका०।६प्रर। eyo) इति। मतमना: श्रव्यवखितचिन्तः। उङ्ाद्णां aa या गतमनाः wR मम इत्यादिमग्लेशावेचेत | मदीयं मनः यदि मन्ता निष्क्रान्तं यदि वा निष््रमणेद्धखं तदिदानीं निच्राम्तस्य समस्य राश्नः प्रसादात्‌ वथं तमने अस्माखेव witaTa: | मन्तसामथ्याचिग्तसवमाधानं भवति | अग्राविष्णु महिधामेत्यगयचा चतयागं fart “श्प वे उतीयखवने यश्वः कामतीजानारनोजागमभ्याग्रावेष्डयचा चतस्य चजत्य- fa: wat रेवता विष्णर्यज्ञा Zarda wre cerca” (सं°६का०।६प्र०।७अ०) Cf 1 ईजानात्‌ दृष्टवता यजमा- मादनोजानं परषमभिखलच्य यज्चाऽपक्रामति तत बमाधा- गाय ओआद्मावेष्णवमन््रयागः। तज नो चष्वनिं विधन्ते “gar- vay यजति मिथ॒गलायः' (खं ० ६का०।द६प्र०।ऽअ०) देति

[आा०१।प्र०३।अ ०६४] वेदां प्रकाशे eRe

ताम्वचरगतेनाखध्यनिगा सहारपांश्एष्वनेमिंथनलतवं । wept विधन्त “ब्रह्मवादिना वदन्ति भिज awe fad यवते वरुणे दुरिष्टं क afe aw: क यजमाने भवतोति यकोचा- वरुणं वश्रामाखभते भिचेणेव une खिष्टर शमयति वर्‌- शेन दुरिष्टं मात्तिमाच्छति यजमानः" (सं०कका०।६प्र०) ewe) इति) awe acy सम्बगिष्टं तस्याधिपति्भिंचः। सख्यमनाराधितः तदङ्गं दुरिष्टेन मिश्रयति दुरिष्ट्याङ्गखा- भिपतिवरुणखचामाराधितसदुरिष्टं सम्पाद्य खष्टेन मिश्रयति, तया सलभा्वां fase विनाभितलात्‌ यज्ञः काऽवतिष्टेत अन्नाभावे यजमानेऽपि कुज फलेपेतेा भवेत्‌। बशालम्मेन Ter मिन्नः fae पाखथति। वरणा दुरिष्टं नाशयति i तता ane सुखितलान्निष्यलखरूपामान्निं यजमाना म प्राप्नाति । अच खजं “awaqu at वथामनुबश्ध्यामाखभेत” इति । तामन्‌ बण्ध्यां प्रज्ंसखति “यथा वे लाङ्गखेगेर्वरां प्रभिन्दग्येव- ग्टक्यामे uy प्रभिन्ता यकोचावद्णों वन्नामाखभते यज्ञायैव प्रभिनश्नाय म्यमन्ववास्सति भाग्ये" (सं ° दका ०।९प्र०।अअ०) दति | खब्वेसख्छोपेता गमिरग्वेरा wat werat कषंणमम्‌ ay मत्यं अह्वाधानसाधनं गामयादिद्रवयं aa, मदभिमतं फल- avait मलयं, तददुक्यामाभ्यां कर्षणेन वधसाम्यतामापदि- तस्व UWE ANTE मत्यप्रखेपवत्‌ फलजगगब्रङ्किभंवति, तेन च wafwewee दावस्य जरान्तिर्भवति। पुनरपि ant

wiefa “araqrnf वा ure इन्दाश्सि य tar- 422

Re तेत्तिसीयसंश्ितामाग्ये। (खा ०शपर९।अ ०४]

भग्डन्दसामेव रसा यदशा wwe वज्ञामालमभते s- न्दा स्येव पमराप्रोणात्ययातयामलायायोा Besa रमं दधाति” (संन््का०।दप्र०ज्अ०) दति ईजाना ay way एतस्य कन्दांसि vase भवन्ति am 7 Sal सारः वषट्ारदरेवताया warawizaarar: शिरसि fea पतितेन र सेनेत्पन्ललात्‌ | vag ATMA खमा- ard) श्रता वशालमोन कन्दासां गतखारल्राभावात्‌ W- तिर्भंवति । प्रत्युत छन्दःसु वि्रेषरसः waa) दति dre अरघुतया गान्‌बन्ध्या निरूपिताः । अथाऽतियाद्यान्‌ fa- wa “car ar दद्धियं dete व्यभजन्त तता बदल्य- भिद्यत तदतियाद्या अ्रभवन्‌ तदतियाद्याणामतियाद्यलं य- दतियाद्या wera इद्दियमेव asta यजमान ्रात्मन्ध्ते (सं०्६का०।ईप्र ०।स्श्र०) इति। wag मिचावरुणादि- Za: इड्दियगतसामण््ता सामरसे विभक्रे सति अतिरि क्राद्रसादते द्यन्ते । तद्रदणेन wad यजमाने शाप्यते । विडितानामतिाश्याणां अ्रन्धादिदेवतासम्नन्धं विधन्ते “ay BRAAKAARY त्रहमवषष Bq’ (सं०्६का०।६्र०। ome) इति । यजमान आत्मन्धत्त waged । तेजः कान्तिः fxd we ब्रह्मवचसं अताष्ययनसम्बत्तिः । भातःखवने शआ्रययणासादनादूश्यै wa चया गीताः । अच त्रं “एष ते यानिर्विशेभ्यस्ला देवेभ्य इति सादयिला Magara अतिदाद्यान्‌ were writes चैर्य॑मिचय्न ¢; X

("Te श।प्र ०९ [खर ev | चदाच॑प्रकाशचे | SRQ

weaftrexectsitia ग्रहण azar’ tf व्यतिरेक Hen yey: षडेता नतिग्राद्यान्‌ विधत्ते “orEa वा एतद्‌ यज्ञस्य यदतिय्राद्याशक्रे veri यत्‌ yea ग्टीयात्‌ प्राञ्चं यज्ञं पृष्टानि aysula.” (सं०ईका०।द६प्र०।य्श्र०) इति, यश्चरूपस्द रथस्य अरतिय्ाद्या उनत्तम्मनकाषटस्थानीयाः | षटसु दिनेयु क्रमेण रथन्तर हदत्‌ THI व्रैराज४ भाक- Tw रेवत साम मामकैः साध्यानि एष्यसेचाखि चक्रखा- नोयानि। ततः Tey: USS अतियाद्यरूपात्तम्मनाभावे तामि षष्टामि तं यश्चरथं परः पातयिला सष्टणीयुः विमाश्नयेयुः तसमात्‌ तान्‌ ग्टहोयादिव्य्थः। उक्ये चादकभ्रात्नान्‌ श्रति- थायाम्‌ प्रतिषेधति “agea aera प्रत्यञ्चं यश्नमतिग्राः छाः BLM” (खंनदका०।दप्र०।स््रर) टति। waa नमन्तरेरेव पुरत उन्नतसदृश्च BAM: | तस्िन्‌ ग्टहीता श्र तिग्राद्याः परस्तादस्यान्नत्यमापाद्य यज्ञरथं प्रत्यञ्चं पातयिवा विनाश्रथेयः | तस्मात्‌ are गड्णोयादित्यथः) yey: षडहे शक्या सद्धावादेतं अतिषेधं वारयित ववा क्यनेते विहिताः 4 तदत्‌ विजिद्ागस्यापि उक्श्य संस्वस् खान्तरो स्खावात्‌ लचापि निषेधं वारयितुं विधन्त “विश्वजिति ave ove तव्या VA -सवीग्धंलायःः (खंण्दका०।६प्र०।८अ०) दतिः रथन्तरादोनि षडपि पृर्यस्तोजाणि यख्िन्‌ सन्ति स स्व॑ षष्ठः । अभ्निषटामे सान विन्ते “प्रजापतिदेवनग्या यन्नान्‌ व्या- ferq ख प्रियाखनुरपन्यघधक acfaarg अभवन्‌ वितनु-

exe Afeiadfeanna | [का०र।प्र०१।यअ ०७५

सस्य ay दत्याङ्र्यस्यातियाद्या न zaqw taufgera गररीतव्या AHA सतनुलाय” (Ge दकार प्रप्र) cia 1 व्यादिशत्‌ farreq दकस्लवान्‌। तदा ख प्रजापतिः ay- सम्बन्धिनीः rere: aa श्रपनोय कचिद्भापितवान्‌ | तासमवेाऽतिश्राञ्चाः | तस्मात्‌ अ्रब्रिष्टोमस्य शखतमलाय तान्‌ ग्टहोयात्‌ । श्रत्रातिग्राद्याणणां way: षड़हादि विरूतिसम्बन्ध- प्रतीतेः प्रटतावद्रिषटा मेऽपि विधीयन्ते । व्याटृत्तिकामसख ताम्‌ विधन्ते “देवता वे war. खदूश्रोरासन्‌ तामव्यादटतमगच्छम्‌ तेदेवा एत एतान्‌ यदा नपश्छन्‌ तागग्छइताग्नेयमद्चिरेद्रमिनद्धः aay खर्यसतेा वै तेऽन्याभिर्देवताभिवय टत मगच्छन्‌ weed विदुष एते गरा ग्टद्यन्ते व्याटेतमेव पाञ्मना शरादव्येण गच्छति" (संन्शका०प्र६०।स्श्०) इति | wa देवाः VIM: GUT: wey aed शेश्गाधिक्यलचणं। tate aad ate- ary शेयं धिक्यमेतेरतिया द्यः wath । ताम्‌ श्रतियाद्यान्‌ udefa “ca लाका च्यातिग्मन्तः खमावदीयाः काया द्त्या- छर भ्रेयेनास्मिन लोके afer weeraits crag fe सयजा सेर्येणामुभ्िम्‌ ara व्योतिङ्धंको व्यातिश्मन्ता खा द्मे साका भवन्ति समावदोयोानेनान्‌ कुरते” सं ° ६का०। ९पर०।८्अ०) Ti 1 दमे एचिव्यन्तरिखथुखाकाः ते चाग्वादि- Saale ज्यातिप्रमब्दससामण्छाः । waftea वाय वता न विद्ध द्ति चेत्‌ । न wearer: aerate. बायवप्रहे तद्भेगात्‌ | प्रकाराश्सरोण तान्‌ प्रचरति “एताव्‌

[काण१।प्०७।अ ०४५] वेदार्चप्रकाशर | ७६५

वै यहान्‌ बम्बाविश्ववसावविन्तां anafaa साका; परा- waargg प्राभयश्येवं विदुष एते ग्रहा AWA प्रासा इमे शाकाः पराञ्चखावाञ्चख wafer’ (सं०६्का०।६प्र०।य्अर) इति । wag विश्वया gar: तयारतियाद्यमदिमाभि- लात्‌ तदरय॑मृकमाधमाखेमे लाका: प्राभुः प्रभाव सम्प- लाः 1 इत्यतिग्ाद्यग्रहा निरूपिताः ज्रयादाग्ययरद्ं वि- we “Zar वै ame waa तदसुरा wea a देवा werd छन्दासि सवनानि समखापन्‌ तता रेवा awa परासुरा यद्येवं विद्षेाऽदाग्धा Ta भवल्यात्मना परास waar भवति (सं०्६का०।६प्र०।प््र०) Th 1 असुराः away देवैरनुष्ठितं amy खयमण्यनुहितवन्तः | तदा- ऽखर वश्चनेन रेवा: गायचीचिष्टुप्जगतीभिर्निंष्याद्यानि जोषि सवमानि ्रदाग्यग्रे समापितवन्तः। aw हि “aquaqr परन्तु mate ger” दत्यादिभिख्तिभिर्मन्तेः जयः Gains: WR TAIN. | Wa Bt “sarge राज्ज WIT ALIS NSU, वसवस्त्वा VIE गायजेण ढन्द- waa: मरति मन्त्रं तेरोनं चदराधूनोातिः' इति । तदिद्‌ ect सवनानाश्च समापनं । an carat विशतिः श्रसु- राणां पराभवात्‌ | aware भवति | निवंचनेम प्रश्नंसति “ag देवा अुरागदाभ्येनादषुवम्‌ त- दराग्बस्याऽदाग्यलं' (संईका०।६प्र०।८अ०) tia. wWe- way हिवितवन्तः । असुरदम्भगरेठुरयं पहः | सब मन्येन

ong. तेनिरीयसंङि ताभाष्ये। [का०१।प्०४।अ ०९१]

केनजिदपि दभ्ितुमख्क्यत्वाददाभ्यः | एतदेदनं प्रशंसति “a एवं वेद Cala भावयं नैनं भ्ादव्यो Tarifa” (deo ६का०।दप्र०।९अ०) Ti अदाभ्यस्य कालं विधत्ते “एवा रै. प्रजापतेरतिमेाकिणी नाम agers उपमद्धख दृषा व्यतिसे" (सं ° ६का०।६प्र०।८ me) इति । अतिशयेन पा- पामरा sfaare: साऽस्यास्तीव्यतिमेल्षिणो प्रजापतेस्तादृग्- USGA: तस्मात उपनद्भखख वस्तेण बद्धस्य wag बन्ध- मात्‌ अ्रतिमुष्षथे Uva | ्रकटादवरोपिते वस््रबद्धसेम अधिषवणफलकयेारपर्यवतिष्ठते | तस्य च मामस्य बन्धमर्पा- गूएरकासे faae cara तला can दव्यादिभिर्मन्तैः शमं मिमोते। तस्मादिखंसनात्‌ प्रागेव azar योतय cat: | water प्रशंसति “aft ww भरादव्यं aed य एवं aq” (सं°&का०।६प्र०।८अअ्र०) इति। पापरूपं वेरिणम्‌- me AMAIA | BITE सामव्यतिरिक्रं दरव्यं fara “afer वा एतत्‌ ard यदभिषुणठन्ति सामे न्यमाने यक्षा न्यते यश्च यजमानो ब्रह्ावादिगेा वदग्ति किन्तद्यन्न यजमानः कुरूते येन जोवग्ढ्सुवगे लाकमेतोति dager ar एष यद दान्धाऽनभिषुतस्य गह्ञाति जोवन्त मवेन! ya लाकं गमयति," (सं०६का०।६०।९अ०) tii अनभिषवेण sae तत्वात्‌ GH इते यजमानो Wawa भवति । तादृम्बध- मन्तरेण Gina उपायान्‌ ब्रह्मवादिना विचाय्यं and निञखितवम्तः। ख च. जोवनगापेता ग्रहः । तस्मात्‌ श्रनमि पुतद्य

[का०१।प्र०४।अख ०8६५] वेदार्थप्रकाष् | eRe

अभिषवशूपवधर हितस्य द्रव्यस्य रसं aq टटङ्ोधा?. । अन खजं “sya वा प्रथमं गाति yarn HU गा मीति दभः पयसा निय्याग्याणां a” इति | अ्रदाभ्यग्रदसख्याध- वमरेदनां sratgat चयाणां सवमच्रयगतेषु महाभिषवेषु aed faut "विवा एतद्यन्नं छिन्दन्ति arena सरस्धा- पयग्धरबरनपिखजति यज्ञस्य aaa” (He ATO MH ole We) दति । असुरवश्चमाय वसवस्लेव्यादिभिमन्लेरष्टचयं एथक्ष- TET सवग जय मापल्लं देवे: छतं । तददन्येनापि aa षति पां अन्तया मादौनामगष्टामाद्श्ो विच्छिद्यते, तत्परिहाराय एथक्घं तानं एन्‌ श्रभिषवेषु मेखयेत्‌। अच खजं ““श्राधवना- मशम्‌ unary निधाय, उभित्कं देव साम गायत्रेण छन्दसेत्येतैः प्रतिमन्त्रमगसवममेकेकं महाभिषवेग्वपिङ्जति | दइत्यदाभ्य ग्रहा निरूपितः 1 wate विधन्ते “gar वे प्रबाङगगुहामग्टकत ख एतं प्रजापतिरटप्रमपश्छत्‌ तम- Win तेम 8 स witrees विदुषोरश्रर्द्यत wit त्येव (Mog ttolanoigeme) दरति । WISH त॒खख- खमावान्‌ । प्रजापतिष्त सण्टध्यथं fawqguaqay गृहीता खब्डद्धा ऽभवत्‌ | इतर ग्रददेलचष्यं क्रमेण द शयन्‌ अ्रभिषवस्छा- sw विधन्तं “ancfaqrea zerfa स हद्धि ख तेना- Ware (संदका०।६प्र०।९०्अ०) cit | WaT wast sfaqertatfeat qerat अ्भिषवाटृत्तिः wat न लच्‌

तथा Bara fa wees | यस्मात्‌ ख प्रजापतिः सदेवा 9 ५

ore तेत्तिसीयसंडिताभाव्ये। [का०१।प०७।यख ०४५]

भिषुत्य तेन aew सण्डद्धिं गतः। यहणमग्तस्याशारणं निवा- रयिहु मानखमनुसन्धानं विधते “मनसा owia मन इव fe प्रजापतिः प्रजापतेराष्ये'ः (सं०६का०।दप्र०।९०्अ०) दति। सङ्ख्पमाचेख AGATA WNIT: WW | TETAS विधन्ते ^“्रादुम्बरेख ग्टङत्युम्बा उदुम्बर ऊजंमेवावरन्धे"” (शं ° ६्का०।६प्र०।९०अ०) इति | पाचस्याकारं विधन्त “agate भवति दि श्वेव प्रतितिष्ठति" (खं०६का०।द६प्र०।६०अ०) इति। चतु ष्का णमित्ययेः। वामदेवेन gow कयागञ्िज आभुवदि त्य - Glare उत्यन्नस्य साखा ग्डणमन्ततामाइन्या वा अरजा रायतनं वेदाऽऽयतनवान्‌ भवति वामरेव्यमिति सामतदाशच्र- स्याऽऽयतमं मनसा गायमाना गङणाव्याऽऽयतमवागेव भवति? (सं०६का।६प्र०।९०अ०)दति। Darl aay: | ्रनुच्छासं य- uate विधन्त “यदष्वयर रटङल्नार्धयेद्‌ भाभ्यां नर्धथेता- wea च यजमानाय च यद्घयेदुभाग्वाष्द्धोताऽनवानं गाति Garey.” (सं ° ६का०।द६प्र०।९०अ०) टति। अंद्टुनाधयेत्‌ समग्टद्धं म कुयात्‌, तदानोमध्वयैयजमानयेः सब्डद्धिनं सात्‌ । अगुच्छासण्दीतिरेवाथाः सन्डद्धिः । श्र खयं “श्र ग्रु गृडसे- HUTA राजानमपरि wa सरृदभिषुत्य वामदेव्यं aver गायमानो ऽनवानं aerfa” ईति । कथञ्चिद्‌ च्छासखेत तद्‌ाष- भिवारणाय विधौयते “fecuafiafaaad ३ fece- मायुः प्राण आयषरेवाग्टतमभिधिगेाति' (सं°्का०।६१्र०। ९५०अ०) इति डिरण्छस्याभिमख्येन सासं gard) तथा सति

[का०१।प्र*४खअ ००१५] वेदाचंप्रकाङ्। ere

आयस्रूपेतेव प्राएवायुना दिष्यकूपमग्टतं wantwafa डि- रश्छस्येयन्तां विचघन्ते “aaare भवति ware: परुषः भतेडिय श्रायव्येवेद्िये प्रतितिष्ठति" (खं ०६का०।६प्र०।९०्अ०) ThA | wafrenafcfad waaraafcfad वा हिरण्यं भवति। carat HABA एककस्य दश्नाडङोषु सञ्चाराच्छतेद्धियलवं। ayaa "भ्यदिव्यवाने दामः प्राण एतु परावत इति ्रतमा- न दिरष्छमभिव्यतीयाता मष्वययेजमागञ्च*" दति । श्रष्रु- यरादाभ्ययदशटयाः चीव पये विकल्ितं अतएव Banter "“चअप्ूदमदाभ्यं वा waa wzetfa”’ इति। इत्यंष्ठयदा निरू- पितः। श्रथ Grewtay fare ““प्रजापतिदेवेभ्यो awry arfeuq a रिरिषागाऽमन्यत स यन्नाना पाडगशधद्धियं वीयय॑माह्मान मभिषमक्ठिदत्‌ तत्‌ षाडश्छभवन्न वे Frew माम यज्ञाऽस्ति यद्धाव Qrewy Gray arene शस्तं तेन षोडशो तत्‌ arsfar: Grvfard यत्‌ Grew wea इदियमेव तदये यजमाम WAT UA” (खं०दका०।६प्र०।९०अ०) इति। देवेभ्य यज्चाज्िभच्य car aie कस्याप्यभावात्‌ रिक्राऽद- मितिमन्यमामः खाद्मानममिल च्य सर्ग्वयश्नसम्बन्धिनं इदड्िय- सामर््प्रदमंश्ं पाड्रभेदभिन्नं समक्ठिदत्‌। WAITS TA AAT ऽभवत । तख साम्ये सेडश्नोनामकः क्रतुरभवत सचसाम-

* यदि खवाने दानः अस्मिन्‌ खव AAAI खथयनाधान नात SAAT ज खिद्कदेश्रीयमुस्तके च खकरा द GA वतत इति we उपयंधस्लाच Gained चिडडय छत्वा ग्राचनमल्ल-

त्वेव संख्याप्तिमिदर खक । $ ^ 2

ope तेततिरीयसंडिताभाष्ये । [का०१।प०९।अ ०७५1]

चागव्यतिरिक्तो यज्ञः कञिन्रुतनान । प्रकारान्भरेण प्रभरंसति “देवेभ्यो वे सुवगौ लोका न प्राभवत्‌ avay षोडञ्िनमपश्छम्‌ ARIA तते वै तेभ्यः सुवन लाकः प्राभवद्यत षाडश्री गर्ते eae खाकस्याभिजित्ये'" (सं ईका०।६प्र०।१९अ०) इति। भ प्राभवत्‌ म खाधीनः। पनः प्रकाराम्तरोण प्रशंसति “इन्र वे देवामामानुजावर्‌ श्रासोत्‌ ष प्रजा पतिमपाधावत्‌ THT VAY साडभिनं भरायच्छत्‌ तमग्रक्णोत तते चै isd देवतामां पर्थे््ेवं विदुषः षाडश्नी एद्यतेऽग्रमेव समानानां Gifs’ (सं ० ६का०। ९प्र०।१९१अ०) दूति waar निरृषटेभ्याऽवरोऽत्यजिषृषटः आनजेतिरोर्धच्छान्दसः, wa TA । कालं Aaa ara सवने ग्रक्ञाति AR वे षोडशो Ty: प्रातः षवम्‌ खादेषेनं Arafat व्टङ्ञातिः' (सं°६का०।६प्र०।१९१अ०) इति | वञ्जवदनिष्टमिवा- रकल्यादुभयेोवैख्ञल्ं | तस्म्ारेव साम्यात्‌ प्रातःसवनं aqa खयानिः । पल्ला्रमाइ “सवने खवनेऽभिष्टह्ाति सवनात्‌ सवमा देवेनं प्रजनयति (संन्दैका०।दप्र०।९९१अ०) WT सतं “qrufaal यदृणं प्रातःसवन उत्तमा धारायशाणा सवने सवने a’ ईति । मित्यलेन fafeaaa काम्यत्मपि fa- we ““टतीयसवने पष्रुकामस्य ग्होयात्‌ वजो वे षोड पवसतोयसवमं वखणेवाख्मे ठतीयखवनात्‌ पश्एनवरुन्धे'" (° ६का०।दैप्र०।९२अ०) Th यथा खारिरो यूपो भवति खादिरं वोयकामस्व युपं कुर्वीतेति श्रुतिवचनदयात्‌ एकस्येव नित्यलं काम्बवञ्च तदत्‌ । उक्यक्रतावपि शाखाम्तरानुषा-

[ आा०९।पर०४।य ०९५] बेदा्थप्रका्च | eat

tw wen प्रतिषेधति “area ग्टक्ोयात्‌ प्रजा वै पश्व उ- कानि यदुक्थे ग्ञोयात्‌ प्रजां ware निद हेदितिः (संर ६का०द्प्र०।९१ अ.) इति | उक्थक्रतुगतानां WATUT प्रजा- पश्ुरुपलार्‌ वखरूपेश षेडशिना दाहः स्तात्‌ । शाखान्तर विधानात्‌ xe निषेधा । विकश्पः छने दभ्जितः “नोक्थ्ये ग्टक्ञोयात्‌ wearer” इति षोङशिक्रताविवातिराचक्रतावपि arent fauna ““च्रतिराजे पशुकामस्य zwar वञ्च वै Wem ae were राचियोापरि्टाख्छमयति'" (सं०६का०।९प्र०।१९अ०) एति। ayarefaar पश्ूमामवरोा- usa मास्ति बाधः । षोडशिन्नस्रस्लापरिष्टादनुष्ेयेन राचि- शब्दे पलकितेम शस््रसमृरेन तदाचापन्नमनात्‌ पष्टुकामस्ेति fataurq अन्यस्यातिरा जे षाडशिग्रहा मासि । अधिकारि- विषे ग्रं faust ““शर्य्िष्टामे राजन्यस्य गटङ्ोयाद्याद- त्कामेा fe राजन्प्र यजते” (Foestoiguencwe) दति दादगश्भिः साः sarQraarsfrerar वणंचयस्य साधारणः Tag विपरतेष्याभ्यां व्या टृत्तिमुत्क्ै कामयते तदये av मेतं wera safe षाडशिग्रस्ताजस्य एकविशअ्रति मामकं सामं fart “साकृएवाख्मे ay zwfa स एनं वजा wen ta fad दरत्येकविश््रर शां भवति प्रति fowl” (संण्द्का०।९प्र०।९१अ०) दति) WHT सड ata दति ave: | एकदिवरूभिष्याद्चः खामयामः are: तस्मिन्‌ VR खखमामाथं Wad: काडग्रिरूपं ay हाति। षच

७8९ ते्षिखोयसंशिताभाव्ये। [का०१।४१०१।यअ ०९१]

वजा वेरिविनाशाय wen एनं यजमानमैखव्याै प्रका यति। Wa at प्रयोगे कोञ्रलाभावात्‌ wfeaa यजमाने परिता निःश्ेषेणेनमेव दरति । रतः पारिकदारमिदटत्या यजमानस्य प्रतिष्ठाय एकर्विंश्सताचं सम्पादयेत्‌ । प्रगीतमन्लषा- च्यस्त॒तिः स्ताजरं। तख गामं ee aaa | एकं साम se क्रियते स्ताजोयमिति विधानात्‌ षोाडञ्धिस्ताचस्य ““श्रषाविजोाम xa” TH|R wat “cxfagdaa’ इति दितीया। “श्राति aww” दति उतीया । सोऽयं ठ चः fafa: पयायैराठतन्ति- विशेषो Maar एकवि्रल्युगाद्मकं भवति। प्रथमे पयाये प्रय- मद्धितीययाष्डंचास्िस्तिगानं । ठ तेयस्याः wart । दिती- AIRY प्रथमायाः VARTA | उती यप्याये मध्वमायाः wa- जानं तथा ख इन्देागन्राह्णे ararad “apar fex- tifa सतिषखभिः सतिषभिः स एकया । amar feet स एकया सतिखभिंः सतिखभिः । ama feetria afte भिः सएकथा सतिषभिः । सप्तसभ्िमेकविभ्रस्य fagfa:” दति। सप्तभ्यः सप्तभिच्छंग्भिः डहिङ्राति गायेत्‌ यथाक्राटल्िविशिष्टा waaafavamanea aaa सम्बन्धिनी विष्टा afa: | aay सप्तथात्तिमिति नामभेयमित्यथः। trefawe विधत्ते “eframgua इनस्य fad चामा पाप्नोति (doa ate ६प्र०।९२अ०) एति। इरिश्ष्टाऽस्मिन्लशीति eftaaed | exfagul वरत इ्त्याद्यलु दरिष्रन्दा बडलमुपलभ्बते | तेन waaay परिताषात्‌ तदीये शाकः प्राणते । तख

[ateqmosioey] वेदार्थं प्रकाष्धे | 99३.

we दि विधं । fayaafaqrg । नानाङन्दसाण्ट्वां सष्ेल- नेन निष्यादितं विदतं । तथाऽवख्ितमविडतं । तज ग्रशप्र- art विधन्ते “कमीयाश्टसि वे रेषु ढन्दारस्ासम्‌ व्यायाश्खछ सुरषु ते देवाः कनीयसा Ee व्यायण्डन्दाऽभिव्यक्नश्सम्‌ तते वे ते.ऽखराणां शाकमट्श्चत यत्कनीयसा कन्दसा च्याय- गन्दा ऽभिविज्नः वति भाढव्यसैव ara TR” (सं०६का०। ६प्र०।९९अ०) tha समधस्मिन्‌ शस्ते बहनि छन्दांसि ता- न्वाख्चलायनेनादाइतानि “श्रा त्वा वहन्त रयः ofa fret गावश्यः। “etry wefy गिरः", “qaqa वचं मच- a? इत्येका द च पङ्को । “यदि एतनाच्ेयन्ते रसत wea” दति उण्धिकवाते दर चावित्थादिना। तच cataract गा- att) अष्टाविंग्रव्यसरो ण्णिक्‌। अमय रल्याश्चरतेन कनोयस्छाटेव SCF । TATU: पञ्चभिसलाररिं्रद्रा पङ्धिः। षरजि- अद्रा ङतो | अनयारधिकाशरलेन woe श्रसुरढ- RS एवं HQT । तच देवा गायचीकन्दसाः पद्कि्छ न्दा ऽभिते वित्य wenger विहार wears सजे द्जितः “तदेवं शंखम्‌ विहरेत्‌ पादान्‌ व्यवधायाधर्च॑शः waa qeirat year fey पदानि गायश्यः ofeefa: agiat az ठ़ं पदे faaa ताभ्यां sfeworefarer eemt:” इत्यादिना suraay: । अविडतं यच्छस्तं तदेव वितं qari तद्यथा । MIT: प्रथमं पादं UE: प्रथमपारेन dtr Yaris खन्पादयेत्‌ | ud दितोयदतीचपादसंयागेन पुमरर्ध्दयं स-

७88 तैत्तिरीयसंशिताभाख्ये । [का ०१।प्०१।अ ०६१]

ATS । पक्कीरवशिष्टं पाददयमेकाऽधंसेः। TATA प्रणवं Beira तैरतेचतर्भिंर धच दावन wera । एवं गाचश्यः पद्भिः warset मया विशंसति विरदिति। aa विशते waar भ्नाटव्यस्थामं विनान्नयति। शाखान्तरमभिप्रेत्य विषरणं द्यति “"बड़खरा्छतिरे खयन्ति षड्धा ऋतव Wana प्रीणाति चलारि एव्पण्छवकच्ययन्ति WUT एव TAA दं उत्तरे दिपद्‌ एवा वरन्धे"› (सं ° ६ का०।६्र०।९९अ०) दति | काचिदृगष्टा- विशदच्चरा। sar लष्टजिंश्रदश्चरा रपरा जिशदच्रा। तज प्रथमायाः प्राची षडखरा i मध्यमायाग्टवि षड़क्तराणि। अ्रगधा- मष्टुभोऽतिरिच्यन्ते। तस्या च श्रादे चलारि aerate संधाज्यानि | अन्तिमं इयमुत्तरस्यान्टचि संयाच्यं । विष्रणे फलितं दश्चयति “अनुषुभमभिसन्पादयन्ति वाग्वा श्रमुषटुप्‌ तस्मात्‌ प्राणानां ATMA” (संण्दैका०।दैप्र०।९९अ०) tf अजाश्चखायनः “अनुष्टुप्‌ प्रकारं wage साचियान- ङूपाग्बामता fawa:” इति । स्ताजापाकरणस्य कालं विधन्त “waurfafad खयं षोडञरिनः स्तोजमपाकरोत्येतस्मिन्‌ भै लाक CRT ठचमरदन्त्छा्ादेव वं wleara प्रहरति” (we ६्का०।द६प्र०।९२१अ०) ef सखमयाविषितोा अ्रधासमितः। एतसिलेवा धी मयका wet CRI aH त्रं जघान । षोडशिने योग्यामपेच्छयां <feut विधन्ते “aeufawsrar दलिशेतदं वखस्य खूप Wa” (He aT ie We IAL) दरति। अरणम: पिशङ्गवरऽख cad: । तदेवं सामिक मन्-

[काण्रप्र,९।अ००१५] वेदार्थप्रकष्रे। 3%

RIVA agra wadfearar: षष्टठकाण्डस्य षष्टप्रवाटकख चतुथानवाकमारभ्य ब्राह्मणप्रेषाशामेकादज्ञानुवाकान्तानाम- ur fagar: ॥*॥ ,

अथय AAT | |

खतु्याध्यायस्य डितोयपादे चिन्तितं ।

""पाचस्यावश्ये safera मयनं तुकि) साधनं प्रतिपन्तिव afer तेनेव्यतः यतेः ॥ Wal साधमता मेवं पुरोडाग्रहविदटूतः | पारस्य तदसम्बन्धात्‌ WET: प्रतिपक्तये'?॥ दति!

च्वनिष्टामे श्रुयते “aqued वा एतद्‌ यज्ञस यदू जोषं अह्भावाणे यद्‌ दुम्ब्यधिषवण्फखकं aang यत्किञ्चित्सोमणिपन XS तेगाव्यं af” cai निष्पीडतच्य समदय मीरमेा- भागः स जोषः | तरेतदृजोषप्रावादिकं सेोमाजिषवादो मे- मभागे लिप्यते aa fare द्र वयस्य श्रवश्यसाधनलमभ्वुयेयं। कुतः | तेनावश्टयमवयक्ीति Satara श्रवष्डयसाधनला- वगमात्‌ तस््नात्‌ Safed दर व्यं अवब्धये इविद्धनानोयते इति देत । मैवं । वारदेत्रेककपाखेनावग् यमवयमोत्धमे म उत्पन्ति- armfrgatrerrefagt अवरुद्ध sae सो मलि प्रपा अस्व इ- fas सम्बन्धासम्भवात्‌। तथा सत्यवश्यन्नब्टेन तदीयं TH लकख- चित्वा तस्मिन्‌ दत्रे सो मखिक्तपाजस्छ नयनम विधौयते । तख गचन प्रतिपक्तये भवति । पाच्च पुब्वंमृपयुक्रतवात्‌ । ATA

अहिप्षिकमो | द््माध्याचख सप्रमपाद्‌ fafa i 5B

weg afrdadfernd | [का०६।१०९।यअ ०१५

fa enzawe afeasy सर्व्वमृना चरेत्‌ ।

यावदूनं प्रयाजानुयाजबसि निंषेधतः ॥

WUSTAMTATS ATA परि सङ्खया |

अनयेमा च गण प्रा ेरपन्पत्वेन वाऽन्तिमः'*॥ इति।

व्यातिष्टामावखये चतुथप्रयाजप्रयमाभुयाजरूपा बर्दिं-

थाने वजयिला fad reamed wears । कुतः | “श्रप- afya: प्रयाजान्‌ यजतिः” ““श्रपवर्दिंषावगुयाज यजति" इति बददियायगदयमाजवर्जनावगमात्‌ इति प्रप्र Wa । WE म- भ्तावाञ्यभागे यजतीति परिष्क्यानादुक्रमेत्रागषटेयं। अरथा- Ga | चादकप्राप्रावाज्यभागावनुखय रण मच्छब्दापेतमन्व- aqua were विधानान्नपरि षञ्चेति Ga मैवं । fey- क्रमाभ्यामेव मन्योः क्रमप्राप्तलात्‌। wa: परिषञ्चया wzwe- मेधी यवद्‌ पखद शापु्यकर्मलेन वा यावदुक्र ATTY | एकादज्रा- ध्यायस्य दितीयपादे चिन्तितं।

“किमछवभ्ये मृख्यमाचं साङक्रमतायिमः |

मस्यलेगान्वया कोवं प्रयोगेण ATA” ॥ शति

द्द श्रुयते ““ज्रघ्ठवभयेन चर {कि cia तच वारक ys

ककपालेाऽवभृयग्ब्दवाच्यलात्‌ रुखकमत्वेन मुस्मेगापा मन्वयः श्रयते | अता द्रव्यदेवतावदपां मुखयमाजाङ्गलात्‌ प्रधानर्छेवा- ASIA | अराघाराज्यभा गादीन्धाहवनोये अरनुष्टेयागोति प्रापे Wa: | स्यारयेवं | चञ्चप्य्ठवभृथ इत्येतावदेव Bad TH लषु STR AAOTT वभृयप्रयागेणापामग्वयात्‌ लाङ्गप्रधागकमेो Y

[कषा०१।प्र०४।य ००६] बेदार्चप्रकाष्टे। ~ 1 |

क्नव्यं । तदिसारदयं अवभुयवजर्पि जहा तोत्यभ्मिनन्‌- वाके Tad पञ्चमाष्यायखछ दितोयपारे fafa |

“व्युपाञ्जनादिरेकेकः सह वाऽनु समोवते |

एकैकः पुष्वंव्वं वचनात्का ष्डतेरिता"॥ इति |

च्योतिषट मेऽग्नोषोमोबपश्रा यूपस्य चुतेनाश्चनं उच्छ्रयं

अव्टस weed युपमूखस uftged मध्ये रक्रया युपद परिव्ययं इत्येते पदाथा wrarar: | ते चेकयुपपरेपि तथव waar: | एकप faa: अयते “एकयूपो Sarg fat वा अन्येषां यज्ञानां दपा भवन्ति, vafaywaraawe’’ इति | त्च TST यूपेव्वश्छनारिरेककः पदार्थः प्राजापत्यपणुपाक- रश्षादिवदनुखमेतव्य दति प्राप्ते wa अच्लनादिपरियय- काकं चजमामा यूपं गावषजेदिति वचबेन यजमानख युप- व्यागनिषेधाऽञ्जना दिकाणष्ड AAS पल्युपपद्यते । तस्मालाब पद्ायच्छानुममयः। सप्तमाध्याय ठतीयपादे चिन्ितं।

“संस्कारस्यादु पन्ये न वा युपाकिताऽप्रिमः।

ग स्यात्‌ प्रयोजनाभावात्‌ GUT SIA JIA’? दति ।

quarefwat श्रुयते “cower युपो भवति" इति । एका- दशानां समृ शिकारनिनो। तज दिकताऽवस्थापित एका- THT यूप उपञ्चथः। तथा च yaad afaguad परिव्ययशा- दिका युपमंस्कारोऽछखि । संस्कारनिमिलतकस्देकस्य ene तज प्रथ॒क्टलारिति चेत्‌। मेवं । संस्कार प्रयोजनसखयादाभावात्‌ | ast frame, यूपः संखछियते aw नियोाजममितरेषु दशसु 9 2 2

erc- ते्तिरीयसंडिताभाषे। [का०रप्र००।अ ०१91.

य॒पेष्वस्ि । न त्वेकादन्र awa | तथां च तेन्िरोयन्राद्वं “ae वा अरन्ये युपाः प्डमन्ताऽयोपश्रय एवापष्टुः"+ इति परिव्ययणादिषंख्काराभावेऽपि श्रमन्कङेदनादयः कचि- दमाः तज वाचनिका विद्यन्ते । तावता अल्पेन erga Wey va युपेक्तिः | aera युपश्न्दा warrfafenta | एतदिवा- Tea eT वेदि मुद्ध कीत्थे तद्धिश्लनुवाके द्रष्टव्यं । ्रष्टमाष्व-. ख्य प्रथमपादे चिन्तितं | “MHS HIT aR दच्यात्तो्याहा दाऽ gear । Taareagraafananfiparsfara’ i cf |

| URIS: Wa UAT SRT a “MAE: रष्छयोवः १ सा- रखती AMR Arey: Gia; e Grey: wea: o fafagEr are gaye | fawtr वेश्दरे व९रेन्द्रोऽरुणाऽ मारुतः कल्ाषर् Barry: wy feare ऽधारामः साविक्र\° वारुणः Gai” इति । quagayy- करणे एते afsar: तथापि ज्यातिष्टामप्रकरणेऽष्येते विधो वनते । - ‘Fagan वापयति मिथन सार खल्या करोति रेतः Sra दधाति प्रजनयति tran” दत्यारिना। तेखेक्ादञचिनेषु रे च्छादगब्रीषामोयादिष्यन्तातिदेन्ः Wray कुतः । अ्रद्नीषो मी- यस्य पश्एुमकतिलेन पुष्वौधिकरश निर्णीतल्वादिति Ga मेवं । - सेएत्थ गतविश्धेषलिङ्गदबरंनात्‌ | सुत्याकाले भवः Gray: सवमोयः पद्रः । तज चादकप्राप्ता रश्रनेका वाचनिको दितोया । एतश aaa जिर्णोतं। तदेतद्रशगादइयमग्मोषोमोयपनै wewara ` waa विभेषलिङ्गमेक, सत्धाकालोनलं दितीये च इं faz

[का०१९।प्रभख ०७५] बेदार्थप्रकाशे। ort:

शकादजिनौषु cad) तचेदमान्नायते दे दे Twat Weta दाभ्यं दाभ्यं रशनाग्वां एकेकं ed परिव्ययति" दति सु- ्याकाखलोगलं ख तेव्वस्ति। wa: लत्यघमातिरेणः। नवमा- ध्यायस्य ठतोयपादे वि ज्तितं ।

“'हृष्छयो वादि कनेर HATS FIAT |

Za aa गलद्यात Ber asfafugar” i दति,

यथेकादथिन्धामम्धादिदेवताकाः पश्व SETA: “परेवा daa वापयति भिथुमर सारखत्या करोति रेतः शाग्येन द- वति प्रजनयति Gram? इत्यादिना ते ख खनामभिरन्य- चाखाताः“चराग्रेयः शृष्डगोवः खारखतो मेषी बभुः सेभ्यः Grew: WIA: CTA | तबा सेकव चमान्तस्य मेधपतिश्ब्दस् श्रा- ` दिन्येष्विव जे द्ति चेत्‌ । मेवे | वैषम्यात्‌ faze तत्र faa दह लेकंकस्छ एथग्द्‌ वलं। अता बन्‌ देवागनिधातुं ब- ॐव च नान्तलमूइनीयं | एकादश्ाध्यायख दवितोयपादे चिन्तितं, “qarcfawa सन्धं वषाहामे su faa i AG जक्यग्वते भेदः NWA Ta: ॥ that Vaicfatangauntaasranfegy वसाहामस्य षहः

कतुः अक्यलात्‌ wafafa wa Ba) देवतामेदेन प्रधानभे- दयस्‌ तजलद्याज्याधेचान्तकालानां भित्रलेनामष्टा मये गपद्यास-. wae भेदः । अजे वान्यखिन्तितं।

““युपेकादशिनो युपाडति भेदोऽथ तन्त्रता |

सामीणभेदादााऽन्यः arene Tei यतः'॥ इति।

ee तेत्तिरीयसंहिवाभाषे। [ateyucseteeg]

aonizfaat चारक्प्राप्ना sursfa: प्रतियूपं भिक । ga: । युपस्याम्मिके aft मथिता चृपाङतिं जुहातोति afe- धानात्‌ सामीपणयामाश्च भेदादिति प्राप्ते ya: | ग तावदत्यन्त- सामोष्यं सम्भवति यूपद्‌ाह प्रशङ्गाम्‌। श्रता यावता Bara युपा दृष्टिगोचर भवन्ति तावता Swe समोपल मभ्टपेतव्यं । तया सति देगेक्यामम्भवादाङते सन्तता | Tea चतुर्थपादे चिन्तितं, ""किरेकादङिनीव्यस्य कुक्यारेमिंश्ता नं ar | असन्देहाय भेरास्तु लिङ्गारेवाख् सिष्यति"॥ टति। भिन्तरेवताकेव्येकादजिनोषु weg एककुम्ोपाकं षति faay at देवतां प्रतयुपाकतख्ध पशोः सम्बन्धि इति सन्देहे सति प्रदानं GRA | तस्मात्‌ JAYS TAT TA चेत्‌ Ha fexartwarae सन्देहापगमसिद्धा Bea AGT त- नहता । तजे वान्यजिन्तितं | “aq तन्नं tana नो fas मास्ति वसाखतः। यं मे प्रतिपत्तिवात्‌ शाङ्यं णाष्यदोाषतः'” «iA | एकादशिनीषु कुम्भ्यादेयत्‌ तन्तं निर्णत तत्परिव्याञ्यं spratfaa वसानां विद्काकरणासम्मपेम साद्यंप्रसक्रारिति चेत्‌ । Ha) वषादामस्य प्रतिपत्तिकमलवेन द्रव्यं प्रत्यपि प्रयाज कलाभावेन तद्रयश्रपणाये कुम्रोभेदाप्रयोाजकल्वख दूरापेत- त्वात्‌ । ग चाच द्रव्यसाङ्यं दोषाय भवति अवस्यापकप्रमा- णाभावात्‌ | ननु तक्दरवताविषयकयाज्याद्धंचान्तेवु भिन्ना समाः पुमे fadfar 1 are । तथेव र्चो सद्धा ।

[कान्रप्रन शख] वदाच्प्रक्चे। eye

किमाषातं KATES | तस्मात्‌ FAAS GMA 7 ATH | TZ ug “प्रजापतिः प्रजा अजत” दत्यस्िन्नन्वाक Tee दितोयाध्यायस्छ adtaare चिन्तितं | “qufqad पात्रोवतमुत्ङज्यत Caer | AAT AST AT यागः ादन्वयाव्यवध्षानतः॥ परत्यभिश्चानमाङन्यमनृद्योत्छगं शब्दतः । गणं पयंद्मिषटत्या खं वहन्त रनि ट लये ॥ ग दुष्टा परिषद्याबदचादमात्‌ प्राज्निषो सति, पर्थप्निकरणानाङ्गरोतिः कपपकारतः'॥ दति “arg पाल्लोवतमाखभेत" tia प्र्टयेद माखातं “aufg- हतं पान्नोवतम्‌त्ङजति” इति । तजर पयञ्निशतश्रब्देन संस AQ WTA Walaawey पाल्नोवश्नामकदेवतासम्नन्धखय च प्रतोयमानलवादयं arafafy: एवं सति पर्यच्चिष्तपानो- वतद्नब्दयोारव्यवहिताग्वया waa सिद्धान्ते तु पर्य्रिशत- aerate वाञ्छति । तदा व्यवहितान्वये gare: | त- ऋाद्वायश्चपश्टदत्‌ चागविधिरिति प्राते बरूमः। अनारण्याधी- MATA वाय्ये प्रटतप्र्यमिन्चा। Cy लाखभ्यत्येन waa: Wy: पानौवच्छब्देन प्रत्यभिन्ञायते । aaa wifey ब्दाज्वितेगोात्खजतीत्या खातेन पयग्निकरणाख्या गणा विधौ- Vai म ख प्रह्णतिगतश्य पयेभ्चिकरणख्छ विशता चादकेन प्राप्न- त्वादगर्थकेाऽयं विधिरिति ard । उपरितनाङ्गागनटरने- भिप्रयेप्जनात्‌। म चेवं उति afcag wai खाच टदोष-

Sur तेति रोयसंडिताभाष्ये | [कारर.१।यअग४६]

WAZA! खायेच्चागे ऽन्वायस्नोकारः प्राप्तबाधञ्चैति war Zar) पर्यप्निकरणवाश्ये खाय विधिष्यग्येत । अन्याय जिषे- धः खक्रियेत । चादकप्राप्नान्युपरितनाङ्गगनि बाध्येरम्‌। मेवं) पय॑प्रिकरणान्रभाविन्यङ्कानि नानुष्ठे यानोत्यद्याः परिभद्धाया अनङ्गोकारात्‌। कथन्ति तज्िटलिः.। afdatfa wa: 5 चेादकप्रटन्ेः प्रागेवायं विधिः yada) प्रव्यकापदटेशख whe- बुद्धि जनकतया कणश्यातिरेध्रात्रबललात्‌। तथा मति उपरिषटै- tag: निराकाङ्कायां विकते चादकस्छाप्रटत्येवापरितना- न्यङ्गानि म प्राणन्ते। म चानेन न्यायेन पयंभ्निकरणात्‌ एचो मानामण्यप्राभ्धिरिति ard: विधीयमामस्य wifyetea mama सति उपकारकच्पनाप्रत्या WHAT यत्‌ HATH प- ंप्निकरणं तद वखापल्ञसयैवा जविभेयलात्‌ । प्रहते च प्राचोनां- क्रागमरभाविजेन एवेपकारः AH दति wats तादृ असेव विधानात्‌ पयेग्रिकरणान्ताङ्गरोतिः feats एवच्च खति ल्घु जतीत्याख्यातेन ययेाक्रपर्यग्निकरणविधो अर्थसिद्धिरूपरितना- ज्ात्छभा धातुनाऽनश्यते। तदवमच गुणविधिः । गवमाध्याख षदतुयपाद fama t

“ara शेषमिल्युक् द्रव्यप्रतिनिभिभवेत्‌।

RAW ऽयिमस्ला गः चेषसंस्वापनेङ्ठिभिः ॥

अङ्े रीत्या समाप्तलादेवतालवसवन्तंनात्‌ 1.

. साम्बाच्छषामंख्ितिष्ठ याग ्रखब्मनादिति''॥द्ति। “ary. पाल्रोवतमाखमेतः' दूति awe “पू्वद्नि्तं पः

[का०२।प.०ख ०8४] वदार्चप्रकाशचे। ` wit

लीवतम्‌न्धृजतिः दति aa तज पुनः ज्रूयते “राज्येन wavey खापयेत्‌ः दूति afecaray पश्र व्यच्छ पतिनि- धिभवेत्‌ । कुतः। vad संस्वापनधब्देस्तद वगमात्‌ । ययं भरिकरणादूष्ये mga व्यागमभिधाय आच्येनेति द्रव्या मारं UE साधमण्तमुपरिश्च चादकप्राप्तमृलरकाः खोगमङ्गजातं - तेन caw समापनीयमिति विधोयते शति आत्ते जमः । पृम्यधिकरखन्यायेनाङ्गरोत्या पाल्लोवतपश्रहः स are: । चदि पाल्लोवतमाखमेतेति विदितख कमणः समा- fat स्यात्‌ Fae पड्द्र व्त्थागः क्रियेत तद्‌ा विहिते इथ देवतासम्बखसूपा यागा wafer: Ula ततो देवतामु- दिश्य त्यागोाऽवश्ं कर््तव्यः। तथा खति पडश्टुसाधनकं याभे सख्येन anna साधिते ga: प्रतिनिधिः | देवतेदेब्त्यागख सात्य्तिवाक्येमेव रिद्धलात्‌ पयंभचिकरणोत्छगंवाक्येगाङ्गरोति- विंधापनोयः ओषा न काऽस्ति तस्मादाञ्यवाक्येन कमार विधीषते रेवता त॒ पानीवतशनन्डस्यानदष्वा सभ्यते कमाम- Tarte जवल मपयर्गेत पश्चाञ्यद्र यकयोः पूर्व ल THAT: पा- WATTS देवताया एकलेनाव्यवहितानुष्टानेन चापक्रमा- पसंहारसद्ग्रलात्‌ संख्ितिक्रियया चाखलम्मगनिवोप्रादिवद्यागा विष्ल च्छते | छिरप्रत्य यख पृव्वेभावन प्रभिधन्ते | तस्मादाच्यद्र- QR WAALS ज्रषवत्‌ पष्टुयागसमन करोष्सरभाविक- मान्सरमच विधीयते एतदुभयं “ox: पलियामगुमखाजयत्‌*

द्त्यनवाक Tae इादश्राध्याचसख दितीयपारे चिन्तितं । 5 0

ous तेत्तिसोयसंहितामाच्ये। [का०९।प्र०५अ ०७९]

mea wfagtr ara athe वा पश्ठपाकतः। विरुतिलाद खि fanfare: otrfaa” n इति। दतोयसवने ये सोम्बचवादथस्तेषु इविष्कदाङ्ागं पनः क-

तव्यं पञ््यमाक्ताया शच्याः wae frag सति निदटन्त- ल्ादिति चेत्‌। मेवं । प्ररत पनी संयाजेभ्य ऊष्ये इविष्डतः पन्ना wart वाक्येन विहितं पञ्नावपि ततः qa निदृ्षभावात्‌ तस्मात्‌ तत्काखीनेषु सोम्यचवादिषु गासि पनराङ्कानं। एतच ““न्नन्ि वा एतत्‌ Sta” सत्यगुवाकं Zeal TEATS प्रथमपादे fafa |

“SSRMIHa STIR] गेात्लय्येतात्छव्यतेऽथवा।

स्तोजकाशाय Arend: पुवेवत्‌ चोडभिगरदे ॥

गदं पराञ्चमक्थ्येन्य टइत्यङ्गाङ्गिलभासगात्‌।

म स्ताजे गरड GMS साजकाखः waraat”? a इति।

ज्धातिष्टामे पोडजिप्रहं प्रहत्य रुते “a पराश्चमुव्येपम्बा

faawtfa” इति । ठतीधसवने खणास्मयात्‌ प्रागेव उक्ग्र- हास्या WM | तेभ्यः परस्तादयं arem विहितः। खरि कदा चिदेवादुक्ष्यग्रहा अस्तमयादूरष्वमत्रष्येरन्‌ तदा we विहितस्यापि षोङुजरिग्रहस्य गा ख्य॒त्कषंः । कुतः । yearn कालस्ागुसरणोबलात्‌ | कालाऽपेवमाजातः “समयाविषिते ख्यं षाडभ्रिनः साजमुपाकरोति"” इति। waar ऽस्तभमवः तं We ख्ये साजग्रार मकालः | शोाऽयमुस्क्वे सति बाध्यते । त- WIEN पुव्येजाभ्रिरा जस्य सका खमबाधितमेबेटिमयथये ऽनुष्ावा-

[ऋा०१।प०९।अ०९५] बेदा्थप्रकाङे | €५१

क्गोकारादिति प्राप्ते wa: 1 पराञ्चमितिश्ब्देनेक्ष्येभ्व खन्तर- कालः चेडजरिग्रहाङ्गत्वेन fated) तता aera owe काखमबाधिहुं उपसर्जनस्य arava कालं बाधिला सस्ता UY खत्कषटव्यः | दज्रमाध्यायस्य पश्च मपादे fafard |

“विहत Waa वा शात्‌ चाडष्छत्कषं ताऽथिमः 1

अविरद्धेन वाक्येनामुत्छटठात्‌ प्रलावसो" ॥ इति t

च्योतिष्टमप्रकरणे qed “य एवं विदाम्‌ वोाडगिनं ग्द

छाति", इति, शाऽयं trafaaer विष्ट निविशते । कुतः । AAA वाक्येन AGT TES प्रकरशादुत्छषमाणलात्‌ | TAS हनि दिरा जस wzya awasefe fatrvefa डि वाक्यं । डिराजारीगाश्च faafaa प्रसिद्ध । अतः प्रकरणं बाधित्वा विते निवेश दति प्रापे ब्रूमः ““श्रणम्निष्टेमे Trae गडी- थात्‌” इत्यन्यदाक्चमस्ति। तेन प्ररूतिश्वतेऽग्रिष्टामे नि वि्रते । Baa vacua: | अग्रिमस्य च्थातिष्टामावाण्तरसंग्ा- रूपलेन ततेाऽनन्यत्वात्‌ । म चेवं खति चादकेगेव दिराजारिषु array पमविंधिवाकधं व्यथमिति weeitd | अरर्विभ्ेषसम्ब- ara राजन्यादिनिमिन्तनैरपे च्छाय वा तदुपपत्तेः । तस्मात्‌ प्रते faaw: | तचेवान्यखिग्मितं |

“खक्श्याग्थणतः TAA ATATTAYTSA |

ary Sfacatenq vaurdafafuad:” 0 इति।

ख पुष्यः षोाडन्नो वच्नदयबलेन उक्थ्यपाचादाययण-

चाजाख avine: ‘seurfeuerfa arefad” इत्येकं ara | 5c2

७५९ तेततिरीयसंदिताभाग्ये। [का०९।प्०९य् ०8४]

“श्राययण्ादूष्ाति ureter” इति दितौयं avez) अचेाच्यते आ्रयणपाजारेव TWAT: | कुतः । उकच्यवाक्यस्ताकलरकाख- विधिपरलवात्‌^तं पराञ्चमुक्थ्यानि teria” दत्युष्वकांखवाचिनगः पराकब्रब्दप्रयागात्‌। AAT नेाभयस्माद्रदणटं | तजेवान्यखिभ्तितं। “सवनेषु Sate वा सजया watery । ` दे निन्दिला तीयस्य fafeeta रतेः” ॥ शति ।

ख पवाष्कः Grew aufery वनेषु भवेत्‌। कतः । खव- गजयस्याक्रलात्‌ षाडक्िनं wears ।. प्रातःखवमे Ure माध्यन्द्ििमवने mE am इति ! Aves । सवगदयश्यार्थवार्‌ तेन टतीयसवनस्याक्रलात्‌। अत एव aay 89 waned निन्दा उतीयखवनं विधो यते! यत्‌ प्रातः ख- वन इत्याडिना wance वज्ञपातदाषेऽभिंडितः ठतौयसवमे ut म सर्वेषु सवनेषु कातीति प्रशंसापूव्वंकं विदितं । MGA SAAN एव षोाडग्रीग्रहः | पुगरण्यन्यत्‌ ata चिन्तितं! | | : a 4 a “"अदचिष्टामाक्श्यसम्बन्धो षाङग्वस्हतश्नस्ततकः ।

तद्युक्ता वाऽग्िमः प्राप्तस्तच खंस्रामबाधितु ॥ स्ता अं भवल्येकविं्ं दरिवनच्छस्ते ततः । Cad Wada Gaweranaa:” ॥ इति ।

uvfat yaarearaa “wafqera राजन्यस्छः ` रल्ोया- Tae we” इति । सोऽवमञ्मिष्टामेोक्श्यसंख्छयेो विहितः वाडजिडः gargafdar भवितु मरति aaa तरीयाश्कं

= ee ey al

[का०र।प्र०९।अ०४६] वेदार्थप्रकाणे। eye

Qawanral कतसमाप्ा षाडजिषं खातं प्रसञ्येत । afzer- मपंस्वाल्लमकण्यसंस्थालवश्च बाध्येत तत्छम्बन्िसमा्यभावादिति wa Ba: ““शकविश्टशर च्छा जं भवति ufafeal” “हरि वच्छ- wa” इति । षोाडञिनि प्रल्यच्ठविधिना qawe विहिते। किञ्च “oe वा ग्टहीला चमसं area साजमपाकरोातिः। ग्ड aweqnaraqurareas निमिष्तलं aa । न हि सति निमित्ते afafaa ae wal) तस्मात्‌ wa संस्थालद्ानिमन्यशंखा- व्ञ्चाग्यपेव्य Wana Tea tie ॥

दति माधवीये वेदाथंप्रकाने छष्ण यजः dfearara प्रथमः SIS दतुर्यप्रपाठटक पञ्चच्लारि्ाऽनुवाकः ॥ + ॥

ॐ ॥ यस्वा हृदा कीरिणा मन्धमाने मर्त्य म्यी जारं वीमि। जातवेद यशे अस्मास सेदि पुजाभिरग् manawa ¦ यस्म त्वः सुरते MATS उ STH ae कृणवः स्योनं । अश्विन सपुचिरं वीरवन्तं गाम- न्त रयिं नशतेस्वस्ति। त्वे सु पुच शवसो SIT काम॑ कातयः। न त्वामिन्द्रातिरिच्यते | ver wat साम इन्द्रं ममाद्‌ नीये नींये मघवानं ॥ १॥

सुतासंः। यदी सबाधः पितर न पुजाः संमान- दशा अव॑से Waal | अग्ने रसन तेज॑सा MATT

७५९ ते्तिरोगशंडिताभाव्ये। [का०९।०.०यअ ०५९]

विरेाचसे। Tare ऽमोंवचात॑नः। अपा saber frax रसेन weenie) पय॑सा अग्र आगमं तं मा सट ज वर्चसा | वसर्वसुपतिर्दिकमस्यग्ने विभाव॑- सुः। स्याम॑ ते सुमतावपि | त्वामर वसुपतिं बद्धनाम- भिप्रमन्दे ॥ २॥

ध्वरेषु राजन्‌। त्वया वाज वाजयन्ता जयेमा- भिष्याम एत्सुतीमत्यानां | त्वाम॑प्ने बाजसात॑मं विप्रा वन्ति Gea) सने राख सुवी। we नै अभि- afta: wired at: पुर रतु प्रभिन्दन्‌। ज्य श- चन्‌ जयत्‌ जहंषाणा यं वाजं जयत्‌ वाजसातौ । B- भरिनाभिः समिध्यते कविरंदपति्युवा । इव्यवाडज- WIS: | त्वः प्रे अभ्रिना विपो fal सन्सता | सखा सस्या समिध्यसे । उदे शुचयस्तव वि ष्योति- WHS

मघवानं मन्दे WH चतुदंश ॥

WSS वाचस्यतय उपयामणंीतेऽस्वावयेो अयं वा यावा प्रातयुजा श्रयं वेत्त पबा ये देवास्ि- शदुपयामण्ीतेाऽसि HAT AVA मसे ALAA ALA TUATHA HET कदा वा-

[wteqitea meee] चेदाथंप्रकाश्च। ७५९

ममद॑न्धेमिर्हिरंष्यपाखिः YAR इ हस्यतिषटरिंरस्य- भरं उ्तिष्ठं तरखिराष्यायस्वेयुष्टे ये ज्यातिष्मतीं प्रया- साग्र चित्तमातिषेनद्रमसावि सवस्य महान्तसजाषा Wear धातारूर fe यस्वा षटण्वत्वारि रत्‌ ॥ ° ॥ वाचः पणाय त्वा। उपयामण्डीताऽस्वपानायं त्वा । श्रावायो वाये PATTI त्वा | चयण्तायुभ्यां त्वा | यावामश्जिभ्यां माध्वीभ्यां त्वा। पातयुंजावश्चि- att त्वा। श्रयं वेनः अण्डाय त्वैष ते योनिर्वीरतां पाहि । तं ware त्वेष ते यानिः पजाः पाहि। ये देवा- व <श्दाग्रयशौऽसि ferret देवेभ्यः। उपयाम- UMAR) HUTA त्वा वैश्वानराय॑। म- ye aad: | इन्दराग्ीनद्राभिभ्यां त्वा। arta वि- WISN दू वेभ्यः। ALMA WAI मरत्वते। म- इान्‌ चे मन्द्राय AT | कदा च AAAS | कदा च नस्तरीर्विवस्व आआादित्यः। इन्द्र शुचिरपः। वामं चन्‌ देवाय त्वा सविचे। सुम्भ विशरेभ्यरूबा देवेभ्यः | अग्न ARI त्वा Ahad । उत्तिष्तनिन्द्राय wired | तरणिः Bara त्वा भानखते | आति Bret: षडिन््रय त्वा Breed) उवृमायुष्े बरवा

ee तेत्तिरोवसंहिताभाष्ये। [का०९।प्००।यअ ०४६]

मुमुभ्धि। scat विष्णु सुस्त । परा वे URI देवा वै ये देवाः Tema) परा बै स are) भूमिव्यंतिष्यन्‌ प्रजापतिर्ुश्ुध्यन्‌। भूमिरादित्यो वे। अभ्निाचमी- feat बै। भूमिरलेकः सलेकः सुलेकः। प्या TET त्वम॑ग्न सुष्टुतिं। यज्वा विरे चसे | त्वम नो fred

आदद्‌ ये देवा महानुतिषठनसवस्य सनतु Ghee खतः पश्चात्‌ ॥ ॥ आददे विचञ्चातिंषा ॥ ॥

इति तेचिरोयसंदहितायां प्रथमकाण्डे वतुयप्रपा- SH षट्चत्वारि थेऽनुवाकः ॥ ° ॥ चतुथेप्रपाटकः YU:

पञ्चचत्वारिशेऽनवाक सामयागः समापितः | ware प्र पाठकस्य षट्‌.चलारिज्ाख्यान्तिमे$नवाक काम्येषियाच्या उच्य क । इष्टिकाण्डे दिदविष्का काचिदिष्टिरेवमाखायते “ava ष- Wad परोडाश्रमष्टाकपालं निवपेदिष्राथ पचि परोाडा्रमे- कादप्रकपालं प्रजाकामेाऽभ्रिरेवाद्धी अजां प्रजनयति ठद्धामिश मयच्छतिः (संण्र२का०।२प्र०।४अ०) इति cet पजपाज्- खूपेणाभिदद्धियक्तां। तजाग्रये परोऽगवाक्यामाइ “यसा दा कीरिणा मन्यमाना ag अत्थ sirens जातवा यथा अस्मासु सहि प्रजाभिरग्ने अम्टतल्मश्छाः' इति। रे जात- वेदः. योऽद Aa: खन्‌ कीरिणा TERT TAT TA इदा मनसा त्वां waa मरणरदितं मन्यमान आवाम तादृ भरेष्बसाद्

[का०२।प्०४।अ ०४९] वेदाथप्रकाद्े। ७६९.

धच्पोजारिरूपं प्रजाभिर्मिष्यादितं यञः athe निघ दं अग्ने लक्ममाद्‌ात्‌ Wan देवलं Gal wat | अयचाञ्चा- माड “AG we सुजते जातवेद उडलाकगप्रे रणवः ara; अशिनः सप्रजिशं वोरवन्तं array रयिं न्ते afa” दति धामनं कमं करोातोति सुत्‌ जातं जगत्‌ Seis जातवेदाः | डे जातवेदा लं Waa eR यजमानाय स्यानं सुखकर Stae शाक We awa: करोषि स यजमाना रिं धमं wfa nwa सम्यक प्रा्नाति। stew रथिं wi अशिनं स- यजिं वीरवन्तं गममं we: Te: श्एरभटेगभिख संयुक्तं । रेख पुराऽनवाकयामाइ “A सु पज ज्रवसा Tay कामका- नयः । न त्वानिष्धाऽतिरिश्यते'' इति। ले. त्वयि waar we GIT STITT VS A कामाः मागाः काम्यन्ते याभिः ब्ठतिभिषाः कामकातयः | दृनस्वातिप्रषललात्‌ अवसः wa- mua । रे भरवसः Gea श्रष्मदीयस्तुतयः तयि yy वर्ने काचिदपि afret arfafewa 1 aera स्ततिवा- we व्यि विद्यमागलात्‌ । अथय याश्यामाह “sey Vw शाम TK ममाद नीये NY मचवानट सुतासः | azty a बधः पितर न aw: समानदला अवसे wari” इति उक्च ww ओामयागवन्तिनि ATH स सामः CK ममाद इर्वयामास । नोयते श्राहयते car अबति Mar arangw: | CATAL: SAVY यजमानेषु YAS: | सुतासः TIATe- Mer यजमानाः। विदश्यानोयं मचवानं। नोचे NG angqra-

9

द्‌ ठति रीयसंडिताभाष्ये। [ना०र।प०९अ ०९६]

WEA WAH Tay | दवन्ते आ्आाहयन्ति। यदीं सबाधः wara- eu srear मघवा विरोधिषु श्रसुरेषु बाधकारो तस्ा- दाङ्यन्ते gat: पितरं म पितरभिव। यथा बालाः अन्ये स्ताद्यमानाः aca faavarsaf तदत्‌ । wart faut “श्रगमये रखवते swat चरं निर्व्वपेद्यः कामयेत रष- वान्दछयामिद्यञ्चिमेव रसवन्तः; सखेन भागसेयेनापधावति स एवेन २ रषवन्तं करोति रसवानेव भवल्यजकसीरे भवत्यार्यो वा एषा यदजा साचवादेव रसमवरन्धे' (सं०२का०।रप्र०।४अ०) दति) Taare सीरदध्यादिरमापेतः। अरजा ्राग्रेयो । अजा- या श्रग्रिवत्‌ प्रजापतिमुखादुत्पश्लवाद्‌ाग्मे यल | सालाद्‌ व्यवधा- नेन ग्रोघ्रमित्ययः। wa पुरोऽनवाक्यामाइ “MTT रमेन तेजणा जातवेदढेा विरोषचसे। TSTNT ऽमोवचातनः"" इति) इ जातवेदा sq रसेमास्मान्‌ योजय । तेजसा विरो चसे षिशेषेण प्रकाच.स। कीदुशस्त्वं | यागदेश्े र्सां दन्ता! WAT श्रमोवस्य श्रम्तर- रागस्य Vast: विनाश्नकः। याज्यामाड “sar अन्वचारिषर्‌ रसेन WATS । पयसा By श्रागमं तशा सर्ज वर्स॑सा?? दति | मेमावण्ये उरू fe राजा वरणखेत्यसि्न्‌वाकं या- ख्या तेऽयं मन्तः Tat विधत्ते “age वसुमते पृरोडा्र- मष्टाकपालं निवपेद्‌ यः कामयेत वसुमाम्द्यामित्यभ्मिमेव वसम- न्त खेन भागसेयेनापधाव.त ख एवैन वसुमन्तं करोति वसुमा- मेव भवति'* (Go रका०।२प्र०।४अ९) टति। अच पुराऽनुवा- कया माइ ‘ag व॑सुपतििंकमस्यम्ने विभावसुः। era ते सुमता-

(1

[ aT’ oftre-8 | "fo १९] VATS TATA | age.

afa” cfai डे si हिकं aera कारणात्‌ बबं वसुलाकानां वारिता वुपतिः धनपतिः wsrewarfe तस्मादयमपि ते तव GAA अनुयदबुद्धौ स्याम श्रवश्िता भवेमः | चाज्यामाइ Carag वसुपतिं वद्धनामभिप्रमन्दे अध्वरोषु राजम्‌। तया वाजं वाजयन्ता जयेमाभिग्याम एसुतीमत्यानां दति । चे रा- जन्‌ दौतिमख्मग्ने ्रध्वरेष यज्ञेषु at अभिप्रमन्दे eam: भरक- चख ताषयामि। agi ati vant वसुपतिं warat मध्वे धानि aetfa धनानि तेवामधिपतिभिव्यथंः । वाजयन्ता अ्- लमिच्छनम्ता वयं तत्प्रसादेन asad जयेम । विरोधिनां भ्यां मनब्या्णा ए्युतोयद्धानि शरभिव्याम अभिभवितुं wer भवेम । दषटयन्तरं विधत्ते “ava aed परोाडाश्म- हाकपालं निर्वपेत्‌ agra संयत्ते वाजं वा एष षिसोषंति a: agra जिगोषत्यञ्चिः खलु a देवानां वाजदटदभ्चिमेब्र वाज- way सखेन भागधेयेनोपधावति वाज दन्ति aw जयति ay agranar अग्निरिव न प्रतिष्टषे भवतिः" (FoR STIR Wes ४अ०) इ्ति। वाजमच्रं सरति प्राप्नानोति ara | खाकं युद्धं जेतुखिच्छः ange वैरिखम्बन्धमन्नं wel सिसोरषति प्राप्तुमि- च्छति अता area इति विशेषणं om । वाजं धावति aratfa तदये टतरंश्चुं इन्ति age अयति किद्चायमद्रिरिव war प्रतिषे fated शक्ता ग भवति। ay पुरोऽनुवाष्यामाह “arag वाजखातमं विप्रा agian gad । खना राख खवी-

यै" ईति। इ श्रगने at विप्रा यजमाना वद्धंयन्ति श्रनि- 9०2

are afaxprefearars | [कारर।प्र०१।यअ द्‌]

बद्ध wrvefar) कोद्र at) वाजषातमं afawaarend | Bea WI yea ख तादृभस्तं गा wars सुषोये we waa tre zfe | arqare “ag ना wfqafca: स Grad Vy: पर एत्‌ प्रभिन्दम्‌। Way Way जयतु जवार ऽयं वाजं जयतु वाजषातो” दति । ्रयमन्चिः ware वरिवः सरिचारकं श्त्थवगे सम्पादयतु खपे वैरि विदारथन्‌ WISH पुरता गच्छतु । जदषाणः प्रहरन्‌ अचम्‌ जयतु | बाजसातेा श्रखदानगिमिन्तं परकोयमन्रं जयतु cert विषक्ते ““श्रप्रयेऽधिवते पुरोाडाजमष्टाकपालं faite qen- दरावभ्रिमभ्यद्धरेयुमदिंष्टभागेो वा एतयोरन्मोऽभिरिंहमागे न्यस्ता सम्भवन्ता यजमानमभिषम्मदवः स tac श्रार््िमा- चऋय॑दग्मयेऽग्रिवते जिव॑षति भागषयेनेत्रेना शमयति arfe- Bree fa यजमागः"' (संग्रका०।एप्र०।४अ०) Tha syd wrzteamra sit ufeq anfaerd इयते। तथा शति ee attra सम्बन्धिनः wear विद्धच्य GEA wWee- arava पनरष्यन्यमन्रिमप्य्यद्धस्यः स यजमामे।ऽग्रिय्भ- प्रये निवपेत्‌ aw विश्रेयरूपाऽञ्चिनिरदिष्टभागः। विक्गवणदरू- वख्लनिरि भागः तावुमे परस्परं संखञ्यमानै यजमानं भक- यित॒मभिखच्छय wean: ततःस यजमान आ्न्तिमान्तारो- श्वरः fate प्राप्त स्मभवति + तावद्चो अनयेचवाभाग्डलः । तज पुरोाऽनुवाक्छमाडइ “शअद्मिनाग्निः समिभ्यते कविग्छंडपति- यवा THANE ABTS.” दमि । पञ्चात्‌ प्रक्िगाप्रिगा पुष्या

[wrotimeattesg] बेदायप्र्ाङे | ort

वखिताऽग्निः सन्यन्दो्ते । arsfafdsee: कविरित्थादिभि- विजः खष्टाऽयः। चाण्यामा ड “a हग्ने अग्निना विपरि fare era | सखा सख्या समिध्यमे'" इति ₹े पुम्पीवखिताग्ने vara प्रक््तेनाग्निना लं समिष्यसे। तादृ्रस्खं aE afuarn सन््रागेवरन्तीं प्रियच इतरोऽपि arge wa | cat विधन्ते “ara safiwa पुरोडाच्रमष्टाकपालं नि- aug warfare gar Swasierera CaTaA” (संर्रका०। श्प्र०।४अ०) tial we यजभानसाग्निरा चाथमृद्धतेऽग्नि- Gara पृष्यमेवेापन्नाम्लति ख एतामिष्टिं निवेपेत्‌। wa भाखा- नारानुखारिणां मतं पष्वंप लेने पन्यद्धति “च्रपर आदोणा- TEM सत्वाः (सं०्श्का०।गप्र०।४अ०) tay श्रपरोाऽच्रि- WWI प्रदोष्य Wargceny पनङ्ङद्धरणोय दति and तदिदं दूषयति “aa तचा नकां द्धा गयमभिपुब्य उद्धि- यते किमपरोऽज्वद्भियेतेति"” (संरका०।रप्र०,४श्र°) xf | अग्रि रोचडविं बया यद्धा गधेयममिलच्य पर्वा बह्िरदुतः तमेव भागमनिष्द्य श्रपरो afe: किमुद्धिवेत। तदेतदनु- चित्तं । इतिशब्द रेति तस्मात्‌ तत तथा न काय्य । सिद्धाग्तं विधन्त ““तान्वेवावकाणानि सज्िघाय मन्धेत्‌'° (सं ०रका०।श्प्रम। ४अ्र०) दूति। यान्दरूकानि छामतानि तान्येत्राधस्तादवस्थाणय warm अग्रिमन्यनं gaa मन्दते मन्त्रमृत्पादयति "दूतः प्रथमं अन्ने Bia: खायेभेरधि जातवेराः। ख गायजिधा Fagar जगत्या Tawa WS वहतु प्रजानन्‌'' (Geo RATo|

०६९ तेति सीयसंहिताभाष्वे। [का०६।प्र*१।अ ०२९]

श्प्र०।४अ०) अग्निः wafaat दग्धकाषादुत्पन्नः carafe ख जातवेदाः गायच्चादिभिग्डन्दाभिरनग्डहोतः Wats ग्धकाषहादभिजायतां। May a तदेवं प्रजामन्‌ देवेभ्य eal वदतु | AAS तात्पर्ये व्याचष्टे "हन्दाभिरेप्रेन area: प्रजनयति" (सं०र्का०।२्र०।४अ०) tial नन्वसिन्‌ fag न्तेऽपि पवेपच्ववद्परोाऽग्निः प्रसश्येतेव्याञ्जद्यााह “uy ara- साऽग्मिरित्याञ्जः (संग्रका०।रप्र०।४अ०) tha, खकारणा- दुत्यन्नलादेष एव पवाऽग्निः। ग ठु Nese सिद्धाभ्तिनि आङः afe किमर्थयभििरिव्याण्ड्याह “anfaar wae परापतितमिति यदग्नये witfawa निवपति यदेवाख च्धातिः परापतितं तदेवात्रर्न्े'" (संन्शका०।२्प्र०४अ०)दति। wa vaaraaifata विगष्टं मं त्वगिनिरविनष्टः। aw ञ्वा- ered ज्यातिरिष्या सम्पाद्यते। श्रव याच्यापरोऽनु वाक्ययोः प्रतीकं दशभ्यति “sera ब्रच्वयस्तवं विच्यातिषा''इ्ति। उदग्ने शुचयस्तव Waals WTAE इृत्यनुवाकं (खं०९का०। श्प्र०।९४अ०) व्याख्यातः | विच्या{तषा eam awe: रृख- ग्यपाज दूत्यस्िल्लमु वाकं (सं०\का०।रप्र०।९४अ०) याख्यातः । wa विनियागसङ्ृहः।

“वसा UST THATS TAA VAT |

अग्मेऽय रस्वद्यागे वसुव॑सुमतोखते॥

त्वामग्ने वाजद्द्यागे शग्निनाग्निवतोयते। „`... उद्वि ्धातिषेज्योातिग्मत्ये aa चतुरश्र इति.

[काण्।पण्शखन्द्‌] वेदाचप्रका्च | ०६७

अथ मीमांसा) गवमाध्यायस्य चतुथ॑पादे fats | ““च्छातिश्मती भवेन्नावा THUS तल्ला पने | निमिन्तखलाद्छान्नाप्निहत्रा्थीद्ध तिवजेनात्‌”॥ इति ।

श्रप्मिाचप्रह्कियायामिदमाचायते “ara च्ातिश्नते प- रोडाअमष्टाकपालं निवपेद्‌ चस्याभ्चिरङ्कता ऽङतेऽग्मि राच उदा- येत्‌" (सं ०र्का०।श्प्र०।४अ०)दृति। प्रतिदिनमग्निर्रीतु गारदप- व्यादु त्य श्राङवनोयेऽप्भिः प्रचिष्यते। aisaagarsfy: azifa- cua अर्दा यदि शाम्येत्‌ तदामोमियमिष्टिः srafaa- famed: 1 तत्र दश्रुणंमासार्थमुद TAA: भान्तानेयं saifa- अतौष्टिभिवेत्‌ aa: 1 श्रगन्यदासक्सड निमित्तस्य मद्धावातद्ति चेत्‌ । मेवं । श्रग्नदहात्रायीद्धतस्ेवाग्नेर दानं तज्निमित्तमिति प्रक- रणाद्‌ वगम्यते अनया चेष्ठा श्रद्निदाचायेवाभ्भिः पनरत्पाद्यते | तथा खत्यञ्चिराचसयेयभिष्टः araafanay भवति। wat ऽपि वायौद्तेदातख निमित्त्ाभावाननेमित्तिकोष्टिनं भ्र- वन्तं ते । लचेवान्यञ्िन्तितं |

“ndreara सास्िनो वा warua न विद्यते) गतश्रीवनिमिन्तं तत्‌ warda म विद्यते ॥

“mdr गतभिय wreatta टू तिः"गतन्री शन्दायखेवं श्रयते “चया वे गतच्चियः श्रटश्रुवाम्‌ यामण्णे राजन्यः" इति। जवी गोतमा भारद्वाज दति aera: । गतञओ्रोभि्धीर्यमाण- स्या डवगोयस्छ wana सत्यम्रि डा चा्यत्मष्यस्लोति तदुदाते सा च्यातिभ्नतोष्टिविंद्यत इति Sai मैवं। म wae धारणे

9१८ तेलिष्तोयसंहिताभाषये। [का०१।प०३।अ ०१९]

अग्निरा निमिन्तं। fom vaste) edad समद्‌ायस्य चे- दगया कयाचिद्यचोादिलात्‌ सवार्थतवं afe gauss | गत- खलं निभितीहत्य तामग्निः प्रसंगात्‌ waned कुवंन्नगिनि- रा जेऽपपपकरोाति इति चेत्‌। TASTE माम । नेतावता प्रा afere fafanad war, श्रग्निरा्राथेमुद्धतस्या दावं निभिन्तं। ग चाच तदस्ति ferme ae wafeq कमं Gist खमुद्धतद्य गतञ्रोलनिमिन्लं धारणं क्रियते । तसात्‌ जिमिष्लाभावान्‌ arfe ar इष्टिः॥ * ॥ दति शष्णयजःसंडिताभाखे प्रथमकाण्डे चतुर्थप्रपाढकं षट चलारिजाऽनुवाकः॥ # ॥ | वेदार्थस्य yates तमेहारं निवारद्यन्‌। पमर्थाखतुरारेयादिश्याती्मरेश्रः॥*॥ षति ओमद्व्ययागोद्धसोविश्ानो्थमदेश्वरापरावतारख ओ्रीमद्राजाधिराजपरमेश्वरष्ठ ओवोर बह्ममहोपालसाज्ञापरि- पाकम माधवाचार्य विरचिते वेदाथप्रकाञे wae: eft ATMS प्रथमकाण्डे चतुर्थ॑प्रपाठकभाग्थं bak ney

ॐ anata

MANU नमः।

nee ti oo

aq वैन्िरोयसंहिताभाष्ये

प्रथमकाण्डे पञ्चमप्रपाठटकः। देवासराः संयन्ता आसन्‌ ते देवा विजयमुपय-

ERRATA.

P. 779, 1.19, for wacfata read सम्भरदि ति. P. 814, ¢. 10, for पुजख read प्जस्य.

तत्‌ ॥ १॥

रजतः दिरंण्यमभवत्तस्माद्रजतः हिर ण्यमदसि- स्यम॑श्रुजः fe यो बर्हिषि ददाति पुरास्य संवत्सरा- गे रुदन्ति तस्मादर्दिषि न देयः सेऽभिरज्रवीद्धाग्य- सान्यथ व इदमिति पुनराधेयं ते केवलमित्यब्ुवनरप्- वत्‌ खल स इत्यत्रवोद्या महदेवत्यमभ्रिमादधाता इति तं पूषाध॑त्त तेन ॥ २॥

5 D

eee तत्तिरीयसंहि तामाष्ये। [का०१।प्०५।अ ०९]

THETA: पशव॑ उच्यन्ते तं त्वष्टाथ तेन METRE: पश्व उच्यन्ते तं मनुरा- धत्त तेन मनुरारभात्तसमामानव्थः प्रजा उच्यन्ते तं धाताधत्त तेन धाता्रौत्संवत्सरो वे धाता तस्मात्सं- वत्सरं प्रजाः UNAS प्रजायन्ते य रुवं पुनराधेय- स्यं वेद ॥ ३।

waa यस्यैवं बन्धुतां वेद्‌ बन्धुमान्‌ भवति भागधेयं वा ्चभ्रिराहित KATA: प्रजां पश्चन्‌ य- जमानस्योपदोद्राबोदास्य पुनरादधीत भागपेयेंने- वेन समर्धयत्यथे शान्तिरेवास्येषा पुम्वंखोराद- Wane पुनराधेयस्य न्च agate खायामेवेनं देवतायामाधायं ब्रह्मवर्चसी भवति दर्भेरादधात्यया- ` तयामत्वाय दु्भरार्दधात्यद्य रवैनमोषधीम्याऽवड- We पञ्चकपालः पुरोडाशौ भवति पश्च वा ऋतव तुभ्यं रवेनमवरुध्याधत्ते ॥ ४ ॥

अशयत तत्तेन ae दभः पथ्चविरशतिख ॥ ११ `

इति तेत्तिरोयसंडितायां प्रथमकाण्डे पश्बमप्रपा- SH प्रथमोऽनुवाकः ॥ ॥

[का०१।प्र०५।अ ०६] बेदाथैप्रकाश्च। eer

MAAS 7a: 1

wea faufard वेदा ये वेदभ्याऽखिलं जगत्‌ |

faa awe वन्दे विद्यातीथंमरश्रं॥९॥

अध्वः WHAT AMT: प्रपाठकचतुष्टये |

afar पएमराधेयं Tyas प्रवच्छते ॥ २॥

आघानादूद्धं मेवेषा amar पुनराहितिः।

तथाप्यध्ययनस्यायं क्रम एष हि त्वतः ie ॥

सरखतो Bara तद्धुडधख्ये wa वर |

ददा तेन क्रमेणैव पठनधन्येऽपि पाठकाः॥४॥

एकादन्नानुवाकाः स्यः पञ्चमेऽस्मिन्‌ प्रपाठक |

MAT पमराधेयमनुवाकचतुष्टये ॥ ५॥

ततः षड्धेऽन्धुपस्थानं काम्या STAT MATa ।

विधीयतेऽनु वाकेऽसिन्ञादिमे पुनराडहितिः॥ ६॥

were पनरादधोतेति विधास्यति । aw पनराधेयखी्रिं

देवतां विधातुं अरभ्िविषयमपाश्यानमदाहरन्‌ प्रसङ्ग द्र जतस्य aa <faura निषेधति ॥ “देवासुराः संयन्ता We तेरेवां विज्यमुपयन्तोाऽ्री वामं वसु सच्यरधतेदमु ना ufaata यदि नो जेषथकीति तदभ्भिन्यैकामयत तेनापाक्रामत्‌ तदेवा विजित्थावरर्त्छमाना अन्वायन्तदसखय सरसादित्छन्त साऽरारी- अदरोादीन्तद्रद्ररू WEA यदअरवश्रीयत agaay हिर्- मभवत्‌ तस्माद्र जत हिरष्यमदररिण्मश्रुजः हि यो बर्हिषि

ददाति UTS संवस्छरा्कु्े हद जि तस्मादरिषि न a 9 ० 2

oon तेन्िसीयसंश्िताभग्ये। [का०९।प०५।यअ ०९]

इति संयन्ता: युद्धयुक्राः विजयं भ्राश्रुवन्ता देवाः । तथा तेभ्योाऽपइतं मणिमक्रादिकं अष्टं वसु causa भिचिक्नवन्तः। कथञ्चिदसुरार्णां विजयं सल्येतद्धनं अरस्माक मापद्युपयुज्यत दूति देवानामाग्रयः। अच्रवश्रीयत श्मावपतत्‌ | axa दिर्छमभवत्‌ रजतरूपं धनमभवत्‌ । अच दिरण्यश्ब्दस्व धनसामान्यवाचिल्लात्‌ रजतं हिरण्यमदचि्छमिव्यविरद्धं । तस्याश्रुजन्यलेन दक्षिणां म्रत्ययोग्यलान्तद्‌ामे संवत्छरादवा- गेव ze किञ्चित्‌ treafafad भवति। तस््माद्रहिंषि यज्ञे तन्न दद्यात्‌ ॥ wfagaat पनराधेये विदधाति॥ “arsfat- त्रवीद्धाग्यसान्यथ व दूद्मिति पनराचेयं ते कवखमित्य त्रवन्नु- तरवत्‌ खलु स CARAS मदे वत्यमभ्रिमादधाता xia” दति ॥ MT असाधारणेन भागेन युका भवानि, wafer वसु awe दास्यामीत्यद्चिनेक्रा देवाः तवेव पनराघेयमिति भागं ददुः। तेन तुष्टोाऽभ्रिरिदमनत्रवोत। या aaa “fa: war afi पुनरादध्यात्‌ ख खल्‌ सब्टद्धिमानिति। तस्मात्‌ खब्ट- ay पमराधेयं दविर ब्मिदवतं क्यादिल्यथः ॥ तामेव सण्ड- द्धिमदादरणेन खष्टयति ॥ “a पृषाधत्त तेन पूषाश्रात्‌ ARI: पश्व उच्यन्ते। तं लष्टाघन्त तेन Bawa AME: पश्व उच्यन्ते। तं मनुराधत्त तेन ATTN तस्मा क्ानव्यः प्रजा उच्यन्ते, तं घाताधत्त तेन धाताश्नात्‌ संवत्सरो वे धाता तस्मात्‌ संबत्छरं प्रजाः WAIST प्रजायन्ते" द्रति। पृषलष्मनुसंवत्छराभिमानिधादनभिः पश्ादिष्बटदड्धि-

[का०९।प्र०५।ख ०१] Tarde | ७७

Gani सद्टद्धिवेदनं miata ॥ “य एवं graduate वेद श्छभे्येव' इति ॥ पषादिरूपस्याभ्रिबन्धुसमूरस्य वेदनं प्रशं - सति ॥ “aised बन्धेतां वेद बन्धुमान्‌ भवतिः टति॥ पनरा- aa fara “amd वा afgcifea camara: प्रजां पशन्‌ यजमागस्योपदेद्रावेदवास्य पुनरादधीत भागधेयेने- वैन समर्धयत्यये शान्तिरेवाद्धेषा"” cia प्रथमाधानेन ्रहिताऽभिः श्रसाधारणभागवाञ्च्छया श्रधिकापद्रवं चकार तच्छान्तिरनेन भवति । तस्मादुदासनेश्चा पुव्वोग्रिमृदाख यनरघयभ्रिमादध्यात्‌। उद्दासनेष्टिञ्च खचकारो दग्रयति॥ आग्नेयमष्टाकपालं निर्वैपेदेश्वानरं दादश्रकपालं वारुणं द्रकपालमग्रयेऽप्षमतेऽष्टाकपालं मेचं चरुमग्निमृदासयिग्यम्‌ दति । पोणंमासौमिद्दा ज्वलतोऽग्नीनुत्ुजति इति॥ कालं विधत्ते ॥ ““पुनवखो राद धोतितदवै पुनराधेयस्य नकं यत्पमव॑ खायामेवेनं रेवतायामाधाय ब्रह्मवर्चसो भवति? दति । पमरुपावन्तते वामं वसु अनयेारिति wag, war नक चाद्मिका देवता खकोया। gree प्रथमाधानवि- रतित्वात्‌ दश्रकाष्टेराधानप्रात्ी wary दभीन्‌ विधत्ते ॥ "दर्भैरादधाल्ययातयामलायः' इति। च्रत्रापीश्रकाटैराधाने गतसारता स्यात्‌) BAVA DART ATE श्रायतनेषु पराणान्‌ दभान्त्रस्तीययं ufmiafa सपराज्ञीभिगारंपत्य- acuta इति॥ दभेविधिमनुद्च प्रशंसति ॥ "दर्मेराद- Wag एवेनमेषधोग्याऽवरुध्याधन्तेः, दति । इन्द्रा ठचम-

eos तेतिरीवसंडिवाभाष्ये। [का०१।प्र०५।यअ ०२)

इन्नित्यादो (सं०६का०।१५प्र०।९अरं०) दािंकनाद्यणे ख दभाणामप्‌का्यंलामिधानादब्रुपत्वमेषधिरूपलश्च विस्पष्टं । असन्‌ पुगराहितेऽगर कन्लेव्याया दृष्टेः sfagaar ya विहिता ॥ श्रय द्रव्यं विधत्ते ॥ “पञ्चकपाखः पराडाशा भवति पञ्च वा ऋतव Wo एवेन मवरव्याधक्ते" दति । we WAT दारशमामाः पञ्चतंवा | रेमम्तरिज्चिरयाः समासेने- व्याक्लानात्‌ Wart पञ्चसद्धा ॥

दरति माधवीये servant यजःसंडिताभाखे प्रयमका- SUT पञ्चमप्रपाढक प्रथमाऽन॒वाकः॥ * ॥

परा वा रष यत्नं पशरन्वपति यऽभिर्मुदास्यते पच्चकयालः पुरोडाश भवति TT यन्नः TTT: पश्वा यत्तमेव पश्रूनवरुन्धे वीरहा वा रष देवानां येऽभ्रिमुंदासयते न वा रतस्य ब्राह्मणा कतायवः पुरान्नम्‌ THAT याज्यानुवाक्या भवन्ति TST यन्नः Wem पुरुषा देवानेव वीरं निरवदायाग्भि पुनरा UR A

wa शताक्षरा भवन्ति शतायुः पुरुषः शले- fea शआयुष्यवेन्दरिये प्रतितिष्ठति यदा अभिरा-

[ का०९।प्र०५।यअ०२] बेदार्थप्रकारे। ०७५

हिता न्यते ज्याय भागधेयं निकामय॑माने यदा- fax wa भव॑ति Saree: सं वा wae गृहे वाक्‌ रज्यते येाऽभ्रिमुदासयते स वाचः सरखष्टां यज- मान Satis पराभवितोरविभक्तयो भवन्ति वाचा विष्त्यै यजमानस्यापराभावाय ॥२।

विभक्तिं करोति ब्रह्मेव तदकरुपाःशु यजति यथा वामं ag विविदानोा गृहेति meta तद्भिं प्रतिं faced निराह यथा वामं वसुं विविद्‌ानः प्रकाशं जिग॑मिषति तादगेव तदिभ॑क्तिमक्ता प्रयाजेन वषट्‌- करोत्यायतनादेव नैति यजमाने वै पुरोडाशः पश- व रते ATE यद्भितः पुरोडाशमेते ्राहंती॥ ₹॥

जहाति यजमानमेवेभयत॑ः पशुभिः परि ण्ह्काति FAIL सम्भृतसम्भार इत्याह सम्भृत्याः सम्भारा न यजु: कर्तव्य॑मित्यथा SY सम्भृतया रव WANT: कर्तव्यं AINA Taal पुनर्निष्कृतो रथे TAA पुनरुस्युतं वासः पुनरु्सृष्टाऽनडान्‌ पुनराधेय॑स्य Weg] सत्त ते AH समिधः सत्त जिन्वा इत्यप्निदाषं जुहाति खच VAT न्यक्तं ततः॥ ४ ॥

एबेनमवरुन्धे वीरहा वा रष द्‌वानां येऽभ्रिमुडा-

| तैन्तिरीयसंडिताभाष्ये । [का०२।प्०५।अ ०२]

सयते तस्य वरण रव्शयाद्‌ाप्रिवारुणमेकाद शक- पालमनुनिर्वपे यथ्ेव इन्ति यथास्यखयान्ो भागषे- येन्‌ प्रीणाति नार्तिमाण्छंति यज॑मानः ॥५॥ पराभावाय पुरोडाशमेते श्राह ती ततः षड- शच्च * ॥ २।॥ इति तेत्निरीयसंडितायां प्रथमकाण्डे पष्डमगप्रपा- ठकं दितीयेऽनुवाकः ॥ ॥

दितोयामुवाके याच्या्ङ्गजातं fafirg: gare zafa- धिमनुद्च प्रशंसखति॥ “Atl at Ue ayy पशुम्‌ वपति योाऽभ्चि- मुद्धाखयते पञ्चकपालः पुरोडाशे भवति | WET य्न: VET: पवा ama पश्चुनवरन्धेः" दति । परा वपति विनाज्नयति | धानादिरवि्भिंयन्नः ang: । पड्िच्छन्दसः प्रदरेतलात्‌ पशवाऽपि पङ्काः ॥ याज्यानुवाक्ये विघन्ते॥ “वीरहा वा एष देवामां योाऽभ्रिम॒दासयते न वा एतख ब्राह्मणा ऋतायवः पराल्मकन्‌ VERT याज्यानुवाक्या भवन्ति। INT Tw: ule: पुरुषा देवानेव वीरं निरवदायाभ्भिं पुनराधत्ते"इति। देवानां मध्ये वीरोाऽभ्भिः। तदधकारिणे यजमानखान्नं war- यवः UAHA ब्राह्मणाः प॒रा नवान्‌ नेव भुक्रवन्तः | अन्न, भाजन TIA रूपं । AT AAG नेव्यादयखतसखोाऽल्र- UES: तासु प्रधानद्विषोा दे) खिष्टकता दे are अर्चि

. बद्विरप्रच इति पु्लतकदये | aiyemteate तु पुरूकदये। ` इति पुल्तकदये | वञ्चि तिखेति तु Teng |

[का०र।४०५।अ ०२] वेदार्थं प्रकारे | ess

काष्ठे अ्रभ्निमृ्धत्यनवाके CSRTUTATUAATATAT: | एतु arefasafafe: | च्ाखान्रे तु याश्याप्रसावे समाखाताः। परुषस्य इसदयपाददयर्चिरोाभिः ange | दवागेव रेवा waa ae वीरं आद्यं निरवदाय उद्ासनलखणादधमयाजि- Ma चतदु शु विद्यमानामच्रसद्धां प्रशंसति ॥ ‘“aar- चरा भवन्ति wary: परषः रतदव waaaixa प्रति- तिष्ठति? इति। अग्ने aataar प्रथमा wafawarert | WIG wat: ' Whe अरद्ये्युभयारेकका पञ्चविं्त्यक्षरा | एभिर्न अर्केरित्येवा षद्धि्रत्यशरा । अण्डाभिमानिनोा ब्र- इणः QING जतसंवत्छरायद्राकलत्सनंतिपतितश्यापि सा- मान्येन waved watudnat त्का पक्वै भवतः । अत- गाङोषु सच्चारादशेष्ियेषु शतसा ॥ प्रधागक्यल इवं प्रथाजाख्छभा गाद्यक्रानामप्याग्रेयलवं fara “ar श्र्चिरा- fear waa ज्याया भागधेयं निकामयमाना यराप्रेयर wh भवति Sarafg:” इति यजमानस्य सब्टद्मभावादय्नेः सन्द द्यभावाऽनमेयः ॥ समिधे wary राज्यस्य वियन्तित्धादिषु चतुषु प्रयाजमन््ेषु सम्बुद्यग्तादभिब्रब्दात्‌ oa सब्बद्धिरप्रमी- इतोयादिवीयाविमश्षम्तानामभ्चि्जनब्दानां maw प्रयोगं fa- धन्ते॥ “सं वा एतच WE वाक्‌ ख्यते योऽग्रिमृदाखथते स वाच सशखष्टं यजमान Kati पराभवितेविभक्रयेौ भवन्ति वाचा fava, यजमागसख्यापराभावाय'' cia अ्रत्नि-

+ WU KMT पाठः de, वा, | 5£

een तेैतिरीक्लंड्िठाभाव्ये। [का०।४१०५।अ ०२]

quefeatae वाक्‌ ग्टरेऽवखितानां वाग्भिः संखञ्वते तत्‌- wat waft) तां arvay यजमानेाऽपि इतरवैखचष्टरूप- स्तात्कषंस्ताभावात्‌ परागता भवति। एताभिद्ह (aah: पनगराधेस्याम्धाधेचारेखच्ष्ठे सति यजमानस्य विष्रष्छतेव वाज्वि्टता eat पराभवः शास्ति ॥ विक्रयः aa दर्जिं- ताः # “worgsuransfaenrasfran’® इति way प्रयाजेषु saat विभक्रोददातिः cfu तया 84 मग्पाठः खम्क- Waa ““खमिधा wyrat अच्छ fare) तमूगपादग्मावन् wee वेतु cer अरग्मिनाद्र wee वियन्त afe- vinay arom tq” cf 11 weirm विभकि विधि सख प्रशंसति ॥ “faufsi करोति wera aca: cfs) लत्यनराधेयं ब्रह्मेव अन्ाधेयात्परिदृढमेव करोति ॥ आच मन्त्ार्णां गोचध्वनिं fart “sues यजति war ara wg fafaqrtr avfa तादृ मेव aq” इति। war wre WE वसु Waray qed गापायति तदत्‌ ॥. खिषटकलु ध्वनिं विधते ॥ “fa प्रति जितं facry यथावामं ag fe चिटाशः प्रकाशं जिगमिवति तादुगेक aq” इति। विरा गि; भओदष्यनिं gura यथा लाके He बसु was द्रष्य पतिः असिद्धिं मन्नुसिच्छति तद्त्‌ । पूवं विहतां विभक्रीग्छं अ्ाजसन््रसम्बम्धं fart ॥ ^विभकिमुक्का प्रयाजेन वक्रो

* खम्रेऽसावभिनाभिम्‌ इति तै, | † Wasu इति te) अश्रा डति ate |

[wee oy jmee] Serdva4ne | oes

व्यायतगादेव गेति" इति। दिभक्रिवशनप्रकारोा cfifa: 1 तदुक्रिशदितेन प्रयाजमन्तेण वषह्कारपृवे asia तथा मति पूव क्रवाकंसगंहृतपर भवर हितः ज्रायतनात्‌ खग्टहासेति ज frivefa fam wae प्रतितिष्ठति wrest निवर्तख १ खर vat निबतंख caanat wenat wtagtrsmer- धस्तादुपरिष्टाखाङूतिदयं विधत्ते u “यजमाने वे utrerm: पश्व एते Wea यर्भितः परोाडाश्रमेते आरङतो जहाति यजमानमेवाभयतः पद्भिः aftayrfa” cfa wa Ure कप्रात्राग्लन्भारानाधागमर्गनलाख वाजसगेयादिश्राखान्तरम- मुखत्य पु्वपषषूपेण निराचष्टे ॥ “ara सभ्भूतमन्नार दत्थाङनं VAAN: समारा म यजुः gral” इति | यज॑ःअब्देन सपराज्नोप्र्तय sturraen faafear: 1 संभारज्रष्देन feaarefcerafeterg faafwar 1 प्रथमाधाने ay वामृखारितलात्‌ सम्भारार्णां सन्पादितवाख satis क्म विज्ेषस्याधानादत्यन्तभेराभावेन waar: षिद्धलाक्- दुभयं पन्नं कर्व्यमिति परवंपचः ॥ प्रयमाधाने वाजसमेयि- मतं चकार उदाजहार ॥ “ey पार्थिंवाग्द्म्ाराना- Vad वानस्पत्यान्‌ पञ्च पञ्च वा यसा वा ofan म्भारान्न्म्भरदिति वाजसनेयकं' इति | fagraare “sar खलु waa एव wart: कर्तं ange wag’ इति) ware: पव॑पशव्याट्चर्थः।॥ चरन aT

कारः पश्डयमुद्‌ाजहार्‌ ॥ “शताहता; स्ममारा यजुषि 9 & 2

oss सेत्तिरोयसंहिताभाव्ये। [का०१।६०५।अ.०द]

च भवभ्यपि वा पञ्च पार्थिवाग्न्छव्भारानादरत्येवं वान- war” इति ।॥ <feut विधत्ते ॥ “qaiteqar रथो efeur cq वासः पुनरत्डष्टाऽगद्धान्‌ पुगराधेवख wag” ti) आदो रथया wa: सन्‌ org stem: पन- निष्कः warygat रथो दकिणा। <feufa सव॑ याज- नीयं । fas षत्‌ ख चीतन्तृग्यां स्यतं पुनरुव्यृतं । Cras भारं बाढमशक्रतया परित्यक्रः सन्‌ कनचित्पा षणेन पमः अक्रोरतः ख ITE: ॥ तष्णोमेव हातव्यसिति प्रथमाधानस््ामन्तलेन ucfaers विहितं तदच Sean तदपा enue विधन्त ‘ar ते wa समिधः «a fast cafrerd ज हाति यज यचेवास्स wa तत एवेन मवर्न्धे' tial मन्लद्द- परिष्टाद्याख्यास्यते। Wa पृनराधेयदे वस्याप्ररयद् यदङ्ग afar स्म्‌ प्रद्र «am faad विद्धतं तत va भ्रदे्रात्छाक्रमेन- मधं सन्पादयति।॥ रनु निवापं इविर्विधन्े॥ “वीरहा वा एष देवानां योाऽभ्िमृदा सयते तस्य वरूण एवणंयादाध्चिवारण- मेकादककपाखमनुगिवपद्यद्ेव दन्ति weredarat भाग- धेयेन प्रीणाति aftarefa यजमानः इति। ऋशिगमिव यातयति पोडयतोति waar. Ar बध्याश्निपीडयिदवर्ड लाषयति * ॥ AY मोमांमा दप्रमाध्यायस्छ ठतोयपारे चिग्ितं।

SE ee

A at * तो वाऽपिवदये तोषयति दति तै. |

[आा०१।प्र०४।अग्द्‌] वेदाथंप्रकाश्े। ect

““एकादिना अमुष्य पमनिंष्कत cara | बाधकं वा खमुखयमुभयोरिव्यदोरणात्‌ ॥ आधानददचिषेपेतमुभयीरिव्यमयते | दद्‌ातोत्यविधायचिलात्कार्येक्यादाधकं भवेत्‌" ॥ पधाने विकश्पिता गेद्रव्यदकिणा दव्यामरदचिणाच् Wea: श्रूयन्ते ॥ “एका देया षड्देया sew देयाः" इति। प॒राधाने तु पुगनिंष्कुतोा रथो ददिणे्यादि भुतं । भग्नः सम्‌ पमः समाहितः पमर्गिव्कृतः। मेयं पमनिष्कतादिदक्चिणा किमतिदिष्टया एकादिदल्िण्या खमशोयते उत at बाधते इति awa.) उभयीदंकिणा ददात्यग्धाधेयिकोः चेनराधे- चिकोखेत्युकलास्मुखय दति gare: । ददानीति वतेमान- निदे ख विधिलाभावात्‌ आधानकाले wigd पुमराधाम- काणे च aa मिलिल्ोभयोरित्यमृ द्यते, दकच्तिषावरू- प्य कायंद्धेकत्वादुपदि टमतिदिष्टस्य बाधकमिति॥ °॥ दति माधवोये वेदाथंप्रकाश्र रष्णयजुःसंडिताभाये प्रथम काण्डे पञ्चमप्रपाठक दितोयोाऽनुवाकः॥ * ॥

ॐ ॥ भूमिर्भूजा द बेरिणान्तरि हषं महित्वा | उप- a ते देव्यदितेऽभ्रिम॑न्रादमन्ाद्यायाद॑पे। श्राय गोः एश्चिरक्रमोद सनग्भातर पुम॑ः। पितरश्च प्रयन्त्सुवः। जिशद्वाम विराजति वाक्‌ पतङ्गाय शिशिये। प्र-

oe तेत्तिरीवसंडिनाभाव्य। [का०१११०१।यअ०३]

त्यस्य बह शुभिः अरस्य प्राणादपानत्य॑न्तश॑रति रा- चना। व्य॑सयन्महिषः Fa: | TATA

RE परोवप मन्युना ACA | सुकल्य॑मम्ने त्व पुनस्ोहोपयामसि। यत्त Wats एथिवीमनु द्ध्वसे। Afgan विश्वे Teal वसवश्च समाभरन्‌ | मनो ज्यातिजुषतामाञ्यं विच्छिन्नं any समिमं <- Wg) रहस्यतिस्तमुतामिमं नो विश्वँ देवा इदमा दयन्तां। सप्त ते अप्र समिधः सत्त जिह्वा सप्त ॥ २।

ऋषयः सत्त भामं प्रियाणि | सत्त STAT: सप्तधा त्वा यजन्ति सप्त यानोराष्टणस्वा धृतेन । पुन॑रूजा fara तस्व YAH इषायुषा। पुन॑र्नः पाहि विशत॑ः। सह रय्या निव॑र्तस्वाग्ने पिन्वस्व धारं या। विश्चष्िया वि- आअतस्परिं । लेकः सकः सखेकस्तेनं आदित्या आज्य शुषाणा वियन्तु । केलः सकेतः सुकेतस्तेनं ्रादित्या आज्यं जुषाणा वियन्तु। विवस्वाः अदि तिर्देव॑जुति- स्तेन ्रादित्था आज जुषाणा वियन्तु ॥ ३ ॥

त्वा frat: सत्त स॒केतस्तेन षयेादश च ॥ ३ ।

इति तत्तिरोयसंहितायां प्रथमकाण्डे पश्वमग्रपा- ठकं वतीयाऽनुबवाकः॥ * ॥

[tet wegen] IETUTATH | ece

weafenear पनराधेयसख्य प्रधानविधिस्तदङ्गानि चं जिष््पितानि । तोये नाघानमन्ला श्राखायम्ते। WaT: ‘afmigfa सपंराज्ञोभिगारपल्यमादधाति। यल्ला wg: परा वपेति दखिण्णाभिं। यक्ते मन्यपरोत्रस्धेतोतरान्‌” दूति । पआहवनोयसनग्यावखथ्या निल्यथेः। त एते षण्छन्ताः॥ तज प्रणम एवं पयते ॥ “शमि ये वैरिशान्तरिक्षं महित्वा | sag a रेव्यदितेऽभरिमश्नादमन्नाद्यायादषे इति। ₹ arevayew लं सोाकजयादाकाऽखि | तत्र war awe wfacta after वरिम्शा ओष्ठलेम द्यारि। महिता महत्वेन अन्त freafa ₹े अदिते wa angwet रेवि उपसे तवात्सङ्गे WS BN area अन्लाद्ाब यजमानखारन- खोाग्बान्नसिद्यथे wey wroenitard: ॥ अथ fete: ॥ “आयं गोः एक्िरक्नमोदसनग्धमा तरं पुगः । पितर ञ्च प्रय गसृवः” इति! अयं aca आदिल्यङूपेण भाः गमनश्ोखः vi: ward: जगद्‌ाकमोत्‌ । आक्रमणप्रकार एव सखषटोक्रियते | पथस्यतरंः एयक sera आआस्गेदत्‌ प्राप्नादित्थथैः। सुवः खगेरूपं पितरश्च way wade गच्छ्‌ wafer: | योः feat ufeat मातेति अ्ग्धन्नरात्‌ तयोमातापिदरतवं ॥ we vite. ॥ “जिर चद्धान विराजति वाक्‌ पतङ्गाय fafa mere वह ufe:” इति । ्रादित्थरूफस् माहंपत्यस्य सम्बन्धि चिश्अन्छद्याकं धामः मह्तरूपं तेजा fale राजते ww: WEEN awa: राजे wee fey वेरिकब्ठतिरूफाः कान्‌

exe तैत्तिसोयसंहि ताभाष्ये। [का०१।प्०६।यअ ०३]

wagra पलशिवराकाच्रसश्चारिणमादिद्यं fafa शआ्रजित- वतो ॥ तथा शान्यच्राखायते॥ ग्भः care दिवि देव ईयते इत्यादि हे aresartag at प्रति यदस्माभिरदाष्म- eu प्रतिकूखत्वमाचरितं aga wa प्रतिप aafa मा Bar: । दुभिज्वालारूपाभिः देवेषु ware इविवंइ प्रापय ॥ अथय UAE ॥ “अस्य प्राणादपानत्यम्तखरति Treat wearer: सुवः इति। ्रस्यादिव्यख tren टोच्धिः प्राणात्‌ उष्छाससदृष्ाद्दथात्‌ wean निश्ाषतुखमसमयं गच्छन्तो ावाष्थियारम्सखरति। महति age निषोद- तीति afea: wea: यजमानेभ्यः सुवः खर्गलाकं स्यत्‌ प्रकाञ्चितवाम्‌। आदित्यरूपेश waar रहे arya ला- मादधामीत्यभिप्रायः॥ अथ TEA: ll “यत्वा क्रुद्धः परोवप मन्या UTA । BRUNT Aw पुगस्ादोपयामसि" tia ₹े cfeurg ag: कोपपराधीनोऽदं तेम मन्ना at परोवप | उवप इति लिड मपरुषवः | परोप्नवाम्‌ उदासित- वागस्मोति चत्‌ यचाव्या खण्टद्यभावखकणेन दारिश्चेणा- इासितवागस्ि। हे Wa तव परशादान्लन्सुकश्य BE तमस्तु | पनरपि at वचसदौपयामः॥ We षष्टः “aH मन्छपरो- we ए्थिवोमनु दध्वखे। आदित्या fay तदवा वसवश ware”? इति। हे आहवमोय मरोयकापेन उदावितस् कव was: एयिवोमनुप्रविश्छ wa तकज अदिव्यादयः waa ॥ कर्य: ॥ “मना स्यातिजषताभित्ति ह इस्पति-

[का ०१।प्र०५ ख ०३ | बेदार्थप्रकाष्े | oxy

वत्घर्चीपतिष्ठते'" इति । wes “att व्थातिजंषतामाच्यं विच्छिन्नं any खमिमं दधातु । शस्यतिस्तनतामिमं ना विश्वेदेवा दह मादयर्न्ता"' इति । उद्ासनापराधपरिशाराय मना मागनोयमग्मश्धातिदाव्यमाणमाच्यं जवतां रखेवतां | विच्छिन्नं एमं यज्नं खन्दधातु । रस्यतिरस्माकमि्म ay तनतां fawte atra faa देवाः सर्वेऽपि देवाः दृहा स्मिन्‌ काणि मादचरन्तां ठर्भियक्रा भवन्त्‌ । कल्यः “सप्त तें aa समिधः सप्त frst इत्यत्रिहाचं जाति" इति । wee Seq ते wa समिधः सत्त fret: सत्त woe: सप्र धाम मि- याकि। सप्त tran: eae at यजन्ति खत्तयेनोराएणखाघ्‌- aa’ दति । रे श्रग्ने ते तव सनिधः सप्तसष्याकाः। ws AAT IST श्मीविकङ्ताञ्ननि रतट्लषपष्करपणष्पाः + अत एव खचकारोा यथाक्रार्त्पत्न््ारागनुकरम्य* दूति वाने- स्पत्थानिन्युपसश्जरार । व्वाखाङूपा fasre सन्न. । तचा atudfeat श्रामनम्ति "काली करालो च मभोाजवा 4 aarfear चा च खधूखवण्यं । स्फुलिङ्गिनी विश्वरूखी च za खेखायमाना इति सप्त fae: (मण्ड ° उप०।्‌०९।२।४।) इति । waat aera च समित्सम्पादनाथोाः सप्तसह्याकाः । भ्या SU wat यदश्वत्येति ट इत्यादयः समान्नाताः। परिवाणि ura gars सप्त । गादपत्यादहवनोयदकिणा- त्रिसभ्यावसल्थ्यप्राजिह्िताप्रीप्ौवाख्यानि सामयामे वह्धि-

* यथोक्तान्‌ सम्भारान्‌ समन्कानमुकम्येति वा UTS: | 5 F

९८१ लेति रीबसंडिवाभाय्ये। [का०१।प०५।यअ द]

धारकाणि सत्तषह्याकानि खानानि। सप्त rer: te- WHS वष्डूतारः। राता प्रस्ता ब्राह्मणाच्छंसो पोता मष्टा आआग्नीभोाईच्छावाकखेति Tega: | at यजमाना, सप्तधा यजन्ति, अर्बिष्टामाऽ्यप्रिम sey: बोडी अतिराचाऽपायामा वाजपेयस्ेति खप्प्रकाराः। तादृश @ सप्योनोराशवनोयादिख्थागानि घतेन wan: पृरव । am: “west we रय्येत्यभितः प्रोडाश्रमाङतोजं हति एगरू्ेति वा प्रस्ताद्मयाजानुयाजाना बद रच्छेत्छुपरिष्टा- cael” दति । अथममन््रपाठस्त. “Gres निवतेख wit द्षाथुषा । yaa: पाड विश्वतः” chai ₹हे wi लं म्ोदासितेाऽपि ला चोरादिरसेन खड पमनिंवतंख्ञ अना- गच्छ, इषा अलेन TANT च खड GATT । अचाद्मान्‌ am: पणः कतात्‌ fawa: सवस्मादपराधात्पाहि । faite मन्धपाटठटसखु “ay रय्या निवत॑खाप्रे free धारया बि शिया विश्वतस्परि” इति, ¥ अप्र रव्या धनेन ay fae तख । प्या भश दति धातुः । विद्धेन खाते wea Waa दति fawgt anger वष्धिधारथा विश्वत्र want दणशधान्य्तापादपानां उपरि fwaa fagqi we: “च -खुतीयमादधोत स एतान्‌ Wary अशयात्‌ लेकः wes: waa.” दति, मन्वजयपाठष्ड “छेकः सेकः सुखेकस्तेन आदित्या wry जवा विचन्तु। केतः सकेतः सखुकेतस्तेन ्रदिच्या are करषाणा विषम्ु । farary अदि तिद वजूति-

[का०र।प्०६।अ०४] वेदार्चप्रकाच्ने। ७८७

स्वेन आदित्या wre} जषाणा fae” cia छेकः सलेकः खचेकः, केतः THe: केतः, fewer अरदितिरदेवजूतिखेति wawgrat खेकारिनामका ये आदि्यास्ठे खव ware: प्रीषमाणाः warearea fara faa. ` अच विनिथागसङ्गुहः। चतुभिरंभिरित्याशेरादध्यात्यिमागसखं | दचिणाभभिन्तु यल्लेति यदित्थावनोयकं # मनस्वपखितिः सप्त जुङवादप्चिङ चकं | Greet gtrermafaar जखवादय॥ दरतीयमादधानय्य खेकाद्या हाममन््रकाः ॥ दति माधवीये agra रष्णयज्‌ः संहितायां प्रथम- काण्डे पञ्चमप्रपाठके दरतोयोाऽगुवाकः॥ ° ॥

ॐ ॥ afinien योेरिेत्याहाशिषेवेनमाधन्ते सपा वे जओर्यन्ताऽमन्यन्त स रतं HAUT: काद्रवेया मन्ल- मपश्चतता वे ते जीयास्तमूरपीघ्रत wie ऋम्मिगोरपत्यमादं धाति पुननेवमेवेनमजरं कत्वा- भतेऽथे पूतमेव इथिवीमवायं नोपानमन्ेतं ॥१॥ `

मन्त्रमपश्यत्ततेा बे तामन्ना्मुपानमचतसंपरा- तिया छष्मिनारपत्धमादधीत्यन्ना्स्वाय॑रध्या अथे

$ ह 2

डच तेत्निरीयसंहिताभास्ये। [का०१।.०५।अ ०8]

अरस्यामेवेनं प्रति्ठितमाधन्ते यस्वा RI: परो वपेत्या- ertya रवासन तत्पुनल्वोदींपयामसीत्याह समिन्ध रवेनं यत्ते मन्युपरोाप्तस्येत्याइ द्‌वताभिर्‌व ॥ २॥

vay सम्भ॑रति वि वा WS यन्नष्ट यते येाऽभि- मुंदासयते इहस्यतिवत्य्चापतिष्ठते ब्रह्म वे देवानां इस्यतिन्रद्धरौव any सन्दधाति विच्छिन्नं यन्न स- मिमं दधात्वित्याइ सन्ततं विश्वे देवा इह मादय- न्तामित्थाइ सन्तत्येव यत्नं देवेभ्यऽनुदिश्ति सप्त ते अग्र समिधः सप्त जिष्धाः॥३।

इत्याह सप्त सत्त बे WHE: प्रियास्तनुवस्ता रुवाव॑रुन्धे पुनरूजा सह रय्येत्यभितः पुरोडाशमा- EM जुहाति यजमानमेवेजा चं रय्या चोभयतः परि्ञात्यादित्था वा च्रस्माल्लाकादमुं लाकमायन्ते safe लोके व्यठष्यन्त इमं लाकं युनरभ्यवेत्याभि- माधायैतान्‌ हामानजुहवृस्त WHAT ते सुवगे ला- कमायन्‌ यः पराचीनं पुनराधेयाद्भ्रिमादधीत स रतान्‌ रामाञ्हयाद्यामेवादित्या छडिमाध्रवन्‌ ता- मवन्नाति॥ ४.५ सतं टेवताभिरव fret रतान्‌ पच्चविटरशतिख nen

[का०१।प्र०५।खख ०8] वेदाथंप्रकाष्े | Ore

इति ते्तिरोवसंडितायां प्रथमकाण्डे पच्डमप्रपा- SH चतुथाऽनुवाकः ॥ ॥

weyers Warm Sree ATTA SS aeacerfanraare “afager trifrearerfwea- नमाधकते'' दति । श्रारिषा ward urafaeear चतदमि- कंर्िराधानं विधन्तं “adt वे जोयन्ताऽमन्यन्त सं एतं कसर्णीरः काद्रवेया मग्धमपश्न्तता 4 a भोणास्तनुरपात्नतं edufsa खग्मिमौदपत्यमादधाति पमन॑वभेवेन मजर सलाभकतैऽयोा पृतमेव' दति । Ree अरां प्राभुवन्ताऽम- waa का जरायाः प्रतीकारः इति विचारितवक्तः। तदां कसर्णीरमाःमकः काद्रवेयः कद्रु मिरिल्यादिकं awe: सक्ठमपश्चत्‌। तम्मन्तसामथ्यात्‌ ते सपा जीणाः ्ररीरलचाऽप- शत्य RAMI WAIT । Tet राज्ञो भूमिः । शयं सता TMT! तद्या चः भूमिष्टे्ेत्याच्याः ताभिराडितेा afe: जरां परित्यज्य नृतमः ore भवति, तमेव विधिमनृद्य प्रभंसति “श्थिवीमन्ना्यं नोापानमल्सेतं मन्तमपश्यतेा वे तामन्नाच्चमुपाममदयत्छपंराश्िया खर्मि- गा दंपत्यमादधात्यन्ना चस्यावक्ध्या Bat श्रस्यामेवेनं प्रतिष्ठित- माधत्ते" दति । अन्ना्ायेहयकषलात्‌ प्रातिः । उपशये ते देवी- amare प्रतिष्ठितत्वं । ware परोवप तकुकल्पमिलयुक्े कालस्तव अग्नेः WHATS शरपलाप TATE “GMT BE: परोा-

७< ° तेततिसीवसंशितामाष्ये। [का०१।अ०५। ०8]

वपेत्या हा पक्त VATS सत्‌" दति । उद्नोषयामरीत्वस्याभिपा-

यमा इ ““पगस््लोदीपया मसील्या₹ सिन्ध waa” इति । ऋ- दित्या fra इृ्यारेरभिप्रायमाइ “यन्ते मन्यपरोप्तखयेत्था ङ रेवताभिरेवेनर सरति" ति, उपधानं विधन्त “fa ar Uae यश्ञज्छिधते योऽभ्रि मुदासयते ब रस्पतिवत्य वौ पतिते ग्रह्मवे देवानां बरसपतिन्रद्येव wwe सन्दधाति"दति। बद- स्पतिश्ब्दाऽस्धामस्तोति बुरस्पतिवतो | तं we wwe सन्दधा- लिति अब्दस्साभिप्रायमार "विच्छिन्नं ayy वमिं दधा- fare सन्त्ये" इति । सम्बोधनस्ापथागमा₹ “fag रेवा द्र मादवन्तामिव्धा इ सन्तत्येव यजं देवेग्बऽनुदिशति"' दति । Uy Ud रला Careers war । समिधादिषु सप्तशश्याया उपयागमाड “ay ते wi समिषः wy fast CAN सपन सप्त वे UHR: भिया स्तनुबस्छा एवावरन्धे” दति । समिधादवः सवं पदाथाः प्रत्येकं शप्त सप्त च निर्दिश्वन्ते। यस्मासप्तधावख्िताः पदाथाः AT: भिया खगवः तखा लद व- राधाय ane: | दितीयामुवाके विहितचाराङत्याम॑ग्ध विनियु्कं “पुनरूजे सड रय्येत्यभितः परो डाज्रनाङतो जु- दाति चजमागमेवाजे च रया चाभयः परिग्टकाति'' cfa इतीयाधाने tram विधन्त “wife वा अस्ाङ्ञाकादम्‌ खाकमायम्‌ तेऽमुखिन्‌ Gra aaa त दमं Ste प॒म- रभ्चवेत्धाप्रिमाधायेतान्‌ हामानजुदवृत WHT ते gas लाकमाथम्‌ चः पराचीनं दनराधेयारभ्रिमादधोत ष एताम्‌

[का०९।प्र०५।ख ०६ | ये दाथपकाङ्चे | =< ९

हामाम्‌ जङयाद्‌ यामेवादित्या whgantay तामेवभ्रौति" इति आदित्या जाधानपुगराधामे were gaa गला लज व्ययम्‌ विशेषेण ट्वा प्राप्ताः, सष्छद्धिभं प्रापेति मला भूमावामत्य खेकादिमन्धान्‌ war श्रत्ति्रयेन wal गताः | ततः waders अग्मिमाधाय लेकादिभिजुङ्यात्‌ ॥ * ॥

दति माधवीये वेदार्थप्रकाशरे रष्णयजुःसंडिताभायये प्रयम- काष्डे पञ्चमप्रपाठके चतुाऽभुवाकः ॥ ° ॥

ॐ ॥ उपग्रयन्ता अध्वरं मनलं वोचेमाग्रये । अरे असमो VGA! AA प्रलामनुुतः शक्रं दुद्‌ WES: | पयः cease | afar दिवः ककु- त्यतिः एथिष्या श्रयं । ware रोतारसि जिन्बति। अयमिइ प्रथमे धाचि wearer यजिषो अध्वर Wet | यमप्रवानो गा विरुरचुवेने षु few विमूर्व विश्वे विंशे। उभा वामिद्राप्री Sea ॥ र ॥

उभा राधसः सह माद्‌ यध्यै | उभा दातार्‌ाकि- षा रयीखामृभा वाज॑स्य सातये इवे वां । अयन्ते योनिंश्छ॑त्वियो यत जाता Sar: | तं जामनगर आरोहाथा at वर्धया रयिं । अग्न आरयुरषि पवस

222 तैत्तिरीयसंिताभाग्य । [का०१।प्र०५।यअ ०५] आसुषोजंमिषष्ब नः। आरे बाधस्व TSA | AA पव॑स्व सपा Bt वर्च॑ः सुवे । दधत्पाषः रयिं ॥२। मयि । अमन पावक रोचिषा मन्द्रया देव जिषयी। श्रा देवान्‌ af afew) स न॑ः पावक दीदिवो देवार LETTS । उप॑ यच्च: इवि नः। safe: शुधि- aaa: श्चिविप्रः शकिः कविः। शचींरोचत श्राह - तः। उदग्र शुचयस्तव शक्रा wierd fla) तव ज्यातीःष्य्चयः। श्रायदा श्ग्रेऽस्यायुर्मे ॥ ३॥ देहि वच्चादा श्चग्नेऽसि वषा मे देहि तनुपा रग्न ऽसि तनुवं मे one यन्म॑ तनुवा ऊनं तन्म TET चिचावसा afer तै पार म॑शीयेन्धानालवा शतः हि- मा Grr: समिधीमहि वयखन्तो वयस्कतं यश॑सन्ते यशस्कत सुवीरासो श्रदभ्यं | WH सपलदमम्भनं afae च्रधिनाके। सं त्वम॑ग्ने खर्थस्य वर्चसागथाः WAH Waa सं faa wet) wan wa- वचा Bia सं मामायुषा वचसा प्रजया WH NB ki ATER पाषः रयिं मे व्ंसा सप्तदश THY A इति तैत्निरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे पष्मप्रपा- SH पच्चमोाऽमुवाकः ॥ # ॥

[का०६।१०५।अ०१] बेदायप्रकाष्धे। ७९

चतु्भिंरनुवाकैः पुनराधानं मापितं । अथ पञ्चम- मार्य दशमस् GTA TAA: अ्न्दुपस्यानमुच्यते | कल्यः “Meera व्याख्यास्यामः, उपतिष्ठत दति wearer आदनी य मवे पतिष्टेतेति वचनाद न्यामुन्तरामाडतिमपोत्थाय कवातियङ्किवापतिषटेतापप्रवन्ता अध्वरमिति afg:” इति) तच प्रथमा ““डपप्रयन्ता Mat AM वाचेमाग्रये। श्रारे wa च प्रणते" इति । श्रष्वरं यज्ञमुपप्रयन्तः प्राज्रुवन्ता वय- wag अभ्निसन्ताषायंमपस्थानमन्तं वाचेम वक्तारो यास, कीढूभ्नायाप्नये, दूराद्स्मदीयं वचः waa wey दितीया “TQ ्रन्ामनुद्युतः, WH FTE WHA: पयः खरखथा- afi” दति। ward: wat *परातनीमम्‌द्यतमम्क्रलदी्षिं 1गखानीयामश्यो waragaa was: पयः चोरादि- स्थानीयं weeet बडधनप्रदग्टषिं ्रतीद्धियन्ञानप्रदः‡ वरर ज्यो तिद्‌दुद्रे दुदन्ति। श्रय दरतीया ““अभ्निमूधी दिवः wg- त्पतिः श्थिव्या wai ware tatyfa जिन्वति इति। अयमथिरादित्यषटपेण fear yarn कङ्द्‌ छित मृषा शिरखानोयः | एथिव्याः पतिः दाषशटपाकादि कारिलेन पाल- कार्ययं । faq, अपां रेतांमि उदककायाणि खावर- अङ्गमशरोराणि जाटराभ्चिरूपेख जिन्वति प्रीणयति । अथय

* एुरातनीं द्य॒तिमनुकूलदीतिं इति do | † गोख्यानीयामन्‌ ara इति ते०। † ऋषिकमेप्रवत्तंकं इति का. |

5 ५

५९9 तेतिरीयसंिताभाष्ये। [का०६।१०५।अ ०५]

सतूर्या “safay प्रथमा धायि wefattn यजिश श्र्वरेव्योद्यः! Banat waar विरुरुचवेनेषु चिं वि- भुवे faa far” इति । श्रयमभ्रिरिदइ कमणि प्रथमः प्रधान- ua: सादभिधारणाय प्रयतमानेरस्माभिधौायि धार्यते। कौदुभाऽग्निाता देवानामाह्णाता। यजिष्ठो मनुयेभ्याऽति- भयेन यष्टा। अध्वरेषु यागेषु ty: ga: किञ्च । wa वागसञ्ज्का WHISHaTY मनया वनेषु खाश्रमेषु faw fat mamma waft चितं बडयागाधारतेन fated विभुवं व्याप्तं faeces: fata दीपितवन्तः। श्रय पञ्चमो “sar वामिद्राग्री ्रहवध्या उभा राधषः सह मादयध्यै | उभा दताराविषा रयीणामुभा ara सातये wa वा” इति । शयश्च प्रथमप्रपाठक व्याख्याता रखेददरात्रो येवामृभावपि wire रा तुमिच्छामि। पनरपि युवा- Hat स राधसा अन्नेन मादयितुमिच्छामि। यस्माद्‌ यवामुभे अन्नानां धनानाश्च दातारौ तस्मारक्रधमलाभाय यवामाङयामि | अरय षष्टो “श्रयन्ते योनिखलियो यता जाना अरोचथाः तं जानन्नग्न ्रारोादाथानो वर्धया रचिं” द्ति। wa श्रयमारवनोयप्रदेशः ते यानिः तव खानं, ख च यामिः waa: खतु सम्बन्धः, सवंस्िन्नणतावनेन हाम- निष्यन्तेः। यत श्रादवनोयप्रदेशात्‌ जात उद्भूतः लं अ्ररोा- चथा; दीप्यसे तं प्रदेशं जानन्‌ मम खानमिति ्रवगच्छन्‌ WITTE | BUTT ना श्रस्माकं रयं धनं वर्धय। कल्पः

igo ०५ ] वेदार्थप्रकाशे | ७९५

“aq आयुषि पवस दूति षद्भिः संवल्षरे संवक्छरे षदा वेति । उपतिष्टत दति शेषः। एतास्वमग्रे रुद्र THA (सं०९का०। शेप्र०।१४अ०) Brera, तत्र प्रथमा “ay sayfa पवस श्रासुवाजेमिषश्च गः। wt बाधख दुच्छनां” xf Vad त्वं अस्मदाचुंषि पवसे डेधयसे निदैौषाणि करोषि। अस्माकं बलं श्रन्नमानय। वेरिखेनां दूर बाधख। श्रथ दितोया “ag पवस war wa वच॑ः सुवीये। दधत्याषर रयिं मयिः” इति। & ae खपाः शेाभनकश्मा लमस्मासु त्रष्मवच॑सं समोचोनसामर्थञ्च we शाधय। किं कुवन्‌ पष्ट धमश्च मयि धारयन्‌। श्रय तीया “wa पावक रोादिषा axa देवजिङ्या। आ देवाम्‌ वक्ति afe 4 fai पावकाग्म देव रोचमानया मादयिश्चा जिया देवान्‌ श्राव यक्ति च| श्रय चतुर्थी “ख नः: पावक aifearnse देवा इहावह । उप any wag a’ इति। रहे श्राधकाग्न दोदिवेा दीप्यमानः सख लवं देवान TE Waa: Wasa ay विख उपगच्छ श्रय पञ्चमी “sia: ग्रटुचित्रततमः शरएचविप्रः wf: कविः। wettrwa श्राङतः'' इति। श्रयम्मिः श्रतिष्ुडुत्रतयुक्रः विप्राभिमानिलादपि whe: | विद्दभिमानिलादपि fe: श्रस्माभिः खवेचाङतः wet Clad | श्रय षष्टी “sey इटचयस्तव द्रटुक्रा भराजन्त ई्रते। तव व्यातीश्ग्यच॑ंयः'” षति इ wt तकं wea: WET: प्रकरा रश्षया भ्राजन्तो दीयमानाः Breet अचं

9०५५

७९६ तेत्तिसीयसंडहिताभाव्ये। [का०१।प०५।अ ०५]

यितारस्तव sratfa प्राश्रुवभ्तेति we: | कश्यः “श्रायुदा wT दृति सिद्धमा चिजावसे afa इति दिच्रावसुना* सायमुप- fava xf arse “श्रायद श्रग्नेऽस्यायमं दहि वचदा श्रे ऽसि att मेदेहि aor श्रग्रेऽसि तनुवं मे पाद्ये wa तनुवा ऊनं तश आष” इति । wares: । चतुर्खंतेषु यजुःसु स्पष्टमन्यत्‌ । श्रय यज्जैरन्तरं “fear खस्ति ते पारम- शीय” दति। & चिचावसा wa तव पारं waft खख way प्राप्रुवानि। wea: ^“ चरवीम्बसुना प्रातरवाम्बसो afer ते पारमश्रोयेन्धानाश्ा way fear शृत्यपस्थायः' इति! अवागिल्यारि शाखान्तरमन्लः अचल्यमन््पाटस्त॒ न्धा माख्वा way हिमा waa: समिधोमडि वयखन्ता वय- Ga Vaal BBA Gata Bers WH सपत्न waa वषिष्ठ sfuma”’ इति। € oa at समिद्भिरि- न्धाना वयं शतसह्याकान्‌ रेमन्तापलक्तितसंउतसरान waar दोभ्िमन्तः समिधोमहि लाके सम्यक्‌ प्रख्याता wars | कीदृशं at awd अन्नस्य कतारं । यशस्तं कीर्तिप्रद। दाभ्यं कनाणतिरस्काथ। वर्षिष्ठे श्रधिनाके अतिग्रीढख्ग- विषये सपल्नदम्भनं विरोाधिनाश्नं। कोदृशा वयं वयखन्ता saa: | यश्रखन्तः कोतिमन्तः। सुवीरासः शाभनपचा- fram: i कल्पः “wae: समिध एककस्पिन्नाधाय सं

—— ~न

* चित्रावसो afer चिच्ावसा वखधनामिति इति Bo | + शिर्वएरवसुना डति ae |

[का०९।प०५। अ ०६] वेदाथ प्रकारे | ७९७

aan खयं वच॑सामथा दत्यनुवाकरश्षेणापस्ाय'” इति, sy “सं aay ख्यस्य alana: सम्टषीणा९ स्तुतेन सं प्रियेण uteri sag छयंवकचचौ श्रसि सं मामायुषा वच॑सा प्रजया aan’ दति। ₹े wa लं र्यस्य वर्वसा तेजसा सम- war: सङ्गताऽसि। शषोणणं स्तातरेण सङकताऽसि। frau स्थाने नादवनोयदेश्रलच्णेम सङ्गताऽमि। Y we त्वं र्य समानतेजा अरसि। मां ्रायुरादिभिः sara | श्रव fafrarragre: | ““पुवस्वाग्ररपम्धानमपप्रेत्यमवाकतः” | दति |

दति माधवोये बेदाथंप्रकाशर हृष्णयजुःसंद्ितायां प्रथम-

काण्डे पञ्चमप्रपाठके पञ्चमाऽनवाकः॥ * ॥

ॐ । सम्पश्यामि प्रजा अ्रहमिडग्रजसेा मानवीः । सवी भवन्तु नो TS] चम्भस्ाम्भा वे भक्षीय मह- स्थ मह्य वा भक्षोय सस सहा वो भक्षीयोजंस्थोजं वे भक्षीय रेवतीर म॑ध्वमस्मिन्‌ लोकेऽस्मिन्‌ ATs shears waster यानाविव wart मापगात TWA भूया- स्त ॥ १।

सहितासि विश्वरूपीरा मोजीविश्ण गेपपत्येना रायस्पोषेण awaits व॑ः पुष्यासं मयि वो रायः

७९८ तैन्निसोयसंडिताभाष्ये। [का०९।४०५। ०९] यन्तां । उप ara fet दिवे दोषावस्तर्धिया वयं । नमा भरन्त रम॑सि। राजन्तमध्वराणां गेपाखतस्य दीदिवि | वधमान स्वे दमे ॥ स न॑ः पितेवं सुनवे- SH हपायनोा भ॑व | सच॑स्वा नः SHA AV UI त्वं ना अन्तमः। Wa चाता शिवि भव TEE | तं त्व ओचिष्ठ दीदिवः। wars नूनमीमहे ससिभ्यः। वसुरभिर्वसुख्रवाः। अच्छा नचि यमम रयिं दाः। ऊजो वः WATTS AT पश्यत रायस्पोषेण वः पश्या- मि रायस्योपण मा पश्यतेडा स्थ AEH: स्थाना माविश्तेरा मदः। सख्पोाषं व॑ः पुष्यासं ॥ ३ ॥ मयि a रायः श्रयन्तां । तत्संवितुर्वरेखयं भगे देवस्य Mate | धिये ये नः प्रचादयात्‌॥ सामानः स्वरणं छण ब्रह्मणस्यते | कक्षीवन्तं य श्7शिजं | कदाचन स्तरीरसि नेन्द्र सश्चसि AT | उपेपेन् मधवन्‌ भूय इन्र ते दानं देवस्य एच्यते। परि त्वाग्न पुरं वयं विप्रं सदस्य धीमहि । धुषदणं दिषे fet भेत्तारं भङ्गराव॑तः। AA पते सुहपतिर षं mat पतिना भूयास सुशहपतिम॑या त्वं गृह- पतिना भूयाः wax हिमास्तामाशिषमाशासे तन्तवे

[का०१।प्०५।अ ०६] बेदार्थ॑प्रकाश। ७€€

ज्योतिष्मतीं तामाशिषमाशासेऽमुष्मे ज्यातिष्मतीं ॥ ४॥ भूयास्त wea पुष्यासं धषदरशमेकान्रिः- शं ug | इति तैत्तिरीयसंडितायां प्रथमकाण्डे पश्चमप्रपा- SH बषटोाऽनुवाकंः॥ * ॥

पञ्चमेऽनुवाकं श्रन्दुपस्थानमुक्रं | तथापि षष्टेऽनुवाकं पनरपि गादंपत्यस्यादवनोयस्य wea खपरिकरमभि- Madi कल्पः ““सम्पश्छामि प्रजा अहमिति were wea” दति। पाठस्तु “सम्पश्यानमि प्रजा च्रदमिडप्रजसा area: | खवा भवन्त्‌ ना ay” इति। We मनुयः प्रजा दडप्रज- सखु सम्यक्‌ पश्चामि। Ter धेनुस्तस्या प्रजा श्रपत्यानि दड- प्रजसः। मनुव्यद्पाख्च सवाः प्रजा श्रस्माकं WY तिष्ठन्त । कल्पः “agra at भक्तोयेति गोाष्टमुपतिषटते” fa | पाठस्तु “WMA A Ula ACY A aT vastly सस्य सदा वा भकचीयोर्जस्याजं ar भीय" cfai war पीतादकसार। ay: Use स्वैरादरणीयं। सदा IEC! ऊजं खाद्‌ तमरसरूपं यत्‌ चोरादि तत्कारणल्ेन हे पशवः तद्रूपा Qi श्रता wea चीरादिकं श्रस्माकं भच्छमस्तु। कल्पः ‘can रमध्वमित्यन्तराग्नो तिष्ठन्‌ sofa’ इति । weg

* रका्रविशतिख इति पुस्तकदये |

eee afactadfeanma 1 [का०र।प्र०५।यअ०६]

‘Tam रमध्वमस्िन्‌ Gastar गेषटेऽस्िन्‌ waster या- aifaga Gat मापगात asta ware’? wai © रेवतीः qua: afar ara are बरजविग्रेषे चये ग्टदविश्ेषे योने सधान विश्चेषे रमध्वं mised, tea Bar स्त॒ सव॑दा तिष्ठत, दतः स्थामान्ापगात मापगच्छत, मे मदयंमपत्यपरम्परया बद्वा श्यास्त। कल्पः “avfearfa विश्वरूपोति aga- fuaufa’ दति पाठस्तु “ayfeafa विश्वरूपौीरा माजी faut गेोपत्येना रायस्योषेण सदखपोषं वः werd मवि वे रायः यन्तां" इति। द ag लं माचा afearsfa संव- क्ाऽसि | विश्वरूपीः wietw स्तनं पातुं वामता cfauayq पुमः पन्धावन्‌ बङद्ूपवद वभाससे | तादु MS ऊजे रोरादि- रसनिमितन्तन मा आ्राविश्र मल्छमीपं श्रागच्छ) गोापत्येन मदीयं बहपष्रटखामिलं निमिन्लौकत्य मामावि्च । रायस्पोषेण धनपुष्टिनिमित्तेनापि मामाविश्न।षरखसञ्चया ufsaur भवति तथा ary ware) मयि य॒म्मदीयकलोरादिधनान्याश्रयर्न्ता। कल्यः “sy an दिवे दिवदति तिखभिगायचीभिगारपत्य- मृपतिष्ठते। aid ar अ्रन्तम दति चतद्भिरिंपदाभिः। सने बोधि me दवमृरूव्या णे श्रघायतः समस्मादित्येषा चतुर्थो भवति? fai aa प्रथमा area “sq arg दिवेदिवेराषा- वस्तधिंया वयं । vat भरन्त एमसि?” ofa (छम्बेद सं० vies wwe) € aq प्रतिदिनं लां उप एमसि उप गच्छामः दोाषा- AG: सायंप्रातश्च धिया TAT भरन्तः नमस्कार सम्पादयमतः।

[का०र।प०५।अग्द्‌ | SITUA | Soy

अथ दितीया “राजन्तमध्वराणां गापाशटतस्य दोदिविं । ad- मानः खे ca” इति Mowat) mMarrat राजन्तं यद्चराजं | Aa गवां पालकं wae दीदिवि waa ातमानं। खे दमे खकोयेऽग्रिराचग्टरे दविभिंर्वधंमानं। wa दतीया “a a: पितेव खनवेऽग्ने खपायनोा wal Feat नः awa” tf रे श्रग्ने लं नोाऽख्मदथं स तादृश्स्लं Baraat भव सुखेन प्रापनं शक्या भव। यथया Tare पिता guru: तददस्माकं खस्तये Gara सष्वख समवेता भव । श्रय waar दिपदा “ait S ना wera: | Sa wart शिवे भव वर्तयः दति (Wate wok’ Bo) | अन्तमोऽन्तिकतमे भव उत श्रपि च जाता frag शन्‌ aera वरूथे zy faa सन्निहिता wa we दितीया “a ला भेचिष्ठ दीदिवः, Gara नूनमीमहे सखिभ्यः” दति । weaa Taare सखिभ्यः स्खोनामश्माकं ware सुखाय तं पुर्वीक्रगणं लां Cay प्राभ्रुमः। अयदरतोया “agrfaaguat: | अच्छा नकि द्युमत्तमा रयिं et.” tf | ayqgaguiaaafa: वसु caifecarrety aaa इति वसुश्रवाः! ₹ तादूत्राग्रे weaeracaaer afe argfe qawa: अतिशयेन दीप्यमाने रयिं दाः धनं ददि चतुर्थो त शाखान्तर्‌गता। कन्पः "ऊजो वः WATT मा पष्डतेति ण्डान्‌ प्रेते VIVA” दति TSG “ऊजा वः पश्वाम्यूजा मा पष्टत रायस्याषेण वः पश्ठामि रायस्पोषेण मा पश्चतेडाख

ayaa: स्याना माविश्रतेरा aq: | षहखपोषं वः Gare 9 a

coe तेत्तिरीयसंडितामाष्ये। [{का०९।्०५।अग्द्‌]

मयिवेा रायः श्रयन्तां" इति। हे ग्टहगताः पशवः चीरा- दिरसनिमित्तेन धनयपुष्टिनिमित्तेन युद्मानदं पथ्यामि। युय- मपि तथा मां wai ₹ेदृडा गावः यूयं मधत मधर- VARTA: Yl MAT: सुखकराः, TIT WAIT, मरा मादयिच्यो मामाविश्नत। अतसरखसद्या कपृषियया भवति तथा UW पुथ्यासं । awa धनानि weet मवि अयर्न्तां । कल्पः “aafagaty” “सामानः खर णं”” “fare चषणो्ठतः'' “a a faa” "कदाचन सरोरसि” “कदाचन प्रयच्छसि" “oft arg प॒र aa” इत्यृपस्ायत्या हवमोयमिति awa | तत्र प्रयमैवमाखाता “agfaqaty भगा टेवख धीमदि। धिये यानः प्रचादयात्‌' cha (wr °दमं०।६२ख्‌र)) यः सुविता श्रस्माकं बुद्धं >रयति तस्य सुवितुदे वस्य वर णीयं तद्धगेः तेजः ध्यायेमहि । श्रथ दितीया “सामान खरणं ङणदि ब्रह्मणस्ते । कच्लोवन्तं य ria? इति (ऋग्‌०९मं °, LCM) | ब्रह्मणः परिटढस्य कममणः पते afar aa यस्तं श्राश्िजं उभरिजच्छपेः पचं ada eft कश्च॑प्रवत्तकं कत- वानसीत्यध्यादार्‌ः। ATI सामानं सामयागानां arta उपदेष्टारं wufe कुरु । “ “मित्रस्य ““प्र स faw’ दइृति इयमच ATATA (ष्छगन्द्मं०।५८ ०) अय पञ्चमी “कदाचन स्तरो- रसि नेन्द्र सथसि TING! Gite मघवन्‌ श्वय Ty a दानं Zaw waa” त्रि (यजुर्‌ ० CHOIR) दे द्र परमे अययुक्राप्ने कदाचन कदाचिदपि we: र्ििमका नासि किन्त

[का०१।प्र५अ०६] वदाथंप्रकाशे। cog

aime “fad तवते यजमानाथे SIGE अत्यन्तं समोप एव सञ्चसि ममवेताऽसि। ह मघवसन्निद्धसदृश्राप्रे भ्य दल पनरपि Caw ते तव दानं च्यते फलदानमसमाभिः saya | “करा- चन प्रयच्छसि" इत्येषा AVATAT (यजुर्‌ ° ८श्च०।द।) | WY सप्तमो “aft त्वाग्न ot वयं विप्र सरस्य draft षणे दिवे दिवे भेत्तारं भङ्खुरावतः' दति (खग्‌०१९०मं०।८७८्‌०)। सरसि भवः सदस्यः । रे सहस्य बलवन्नद्म वयं लां प्रतिदिनं परिधीमदि परिता धारयामः, ates लां । प्रं अ्रभिमतानां ava | विप्रं ब्राह्मणजात्यभिमानिनं। vase वैरिणं षन्‌ अभिभवन्‌ वणं श्राकारो यद्य तादृशं । भङ्गुरावता भञ्जन- MAHATMA रचसे भेत्तारं । कर्प: “ag aay fy पवस दृत्याग्निपावमानोग्यां गांपत्यम॒पतिष्ठतेऽग्र weaa दृति पच्स्य नाम गह्णाति तामाशिषमाशासे तन्तव इत्यजातस्य sant दूति जातस्य" दति । आराप्निपावमान्यो नातरान्नाने, मन्त्ान्तरपाठमस्तु “AT Dead सुग्टषटपतिरद्ं त्या गद पतिना भ्यास सुग्रदपतिमेया लं गरटदपतिना war: way हिमास्तामाग्िषमाशासे तन्तवे च्यातिद्मतीं .तामाश्िषिमा- शासेऽमृश्चे ज्यातिञ्नतीं" इति । इहे ग्टहपालकाप्ने गहपतिना त्वया सुग्टश्ोताऽदं शाभनग्दपतिर््रयासं। तया wzeufaar मया पूजितस्तं खरदखामी war: । कियन्तं कालं । शतं fears दिमश्रन्दापलच्तितदमन्ततु सितान्‌ श्रत मंवत्छरान्‌ । श्रं तन्तव उत्पत्छमामपचमन्तानाय -व्योतिम्मतों ब्रह्मवच॑सय॒क्तां

ou 2

cop तैक्तिरीयसंडिताभाष्ये। [का ०१।प्०५।यअ ०७]

लामाभिषं श्रायराचैशवरयटद्धिरूपां आशासे WAAR जाताच रेवदन्तादिनान्ने। a4 विजियो गसङ्गः । सं प्रेते VITAE गाष्टमुपतिष्ते। रेवान्तराद्मी जपति संहिता vee UIT ॥ उपला पिमं afe षण्मग्छेरपतिष्ठते | ऊजो मे च्य weterg च तुभिंः पृवैपावकं i उपस्थायाग्र इत्यस्मात्यञ्िमं चापतिष्ठते। दति माधवीये वेदार्थप्रकाशे UAT feats प्रथम- काण्डे पञ्चमप्रपाठके षटाऽनवाकः॥ * ॥

अयन्त वा रष यऽसामेोपप्रयन्ते अध्वरमि- Qe स्ताम॑मेवास्म युनक्तयुपेत्याइ प्रजा वे प्व उपेमं लाकं प्रजामेव पश्रनिमं लाकमुपेत्यस्य प्रना- मनुद्यतमित्याह सुवा वे लाकः प्रः सुवर्गमेव ला- क MATT Wea दिवः ककुदित्या ह मूथानं ॥१॥

रवैन\ समानानां करोत्यथ देवलोकादेव म॑नु- ष्यलोाके प्रतितिष्त्ययमिह प्रथमा धायि धाठभिरि- ae मुख्यमेवैनं करोत्युभा fergie ्राषुवध्या इत्याहाजे बलंमेवाव॑रन्धेऽयं ते यानिकत्विय TAN

[का०र।प्र०५।यअ oy वेदा्थंप्रकारे | ८०५ पश्वा वै रयिः पश्रनेवावरन्धे षडभिरुपतिष्ठते षड TURN

ऋतव waa प्रतितिष्ठति षडभिरुत्तराभिरुप- तिष्ठते दाद श सम्पद्यन्ते दाद श मासः संवत्सरः संव- त्सर va प्रतितिष्ठति यथा वै yates गोर्जीर्थत्ये- वमभ्रिरार्हिते जीर्यति संवत्सरस्य परस्तादाभरिपाव- मानोभिरूुपतिष्टठते पुननवमेवनमजरं करोत्यथ प्‌- नात्धेवापतिष्ते योग रुवास्यंष उपतिष्ठते ॥ ३॥

दम रवास्यष उपतिष्ठते याञ्जेवास्येषोप॑तिष्ठते यथा पापींयाद्रेयस श्राहत्यं * नमस्यति ताहगेव तद्‌ा- य॒दा अगनेऽस्यायुमे SHAAN AST दंव व॑चादा श्रमे ऽसि वचा मे दृहीत्याइ वचादा We तनूपा ashe तनुव मे UTNE ॥ ४ ॥

तनूपा शेषो यन्मे तनुवा ऊनं तक्म आपशे- त्याह यन्न प्रजायं पशनामूनं तमम च्चापूरयेति वावे- aere वचिचावसोा स्वस्ति a पारमशीयेत्या हइ राजिव चिचावसुरब्यु्चं वा एतस्यै पुरा नाह्मणा अभेपुर शिमेवावरुन्ध इन्धानाल्वा शतं WY

* पापोवाद्रेयसाषद् इति पाठान्तरः।

cog Aferdadfeanng ; [का०१।प्र०५।ख०७|

हिमा इत्याद ware: पुवः रतेनदिय मुक fxd प्रतितिष्ठत्येषा वे सूर्मीं करकावत्येतवा इ ख वै देवा MYT शततदाशस्त\इन्ति यदेतया समिधमादधाति वज॑मेवेतच्छतध्रीं यज॑माना UTE व्याय प्रहरति स्तृत्या अच्छम्बटकार£ सं त्वमग्रे स- यस्य वर्चसागथा इत्याहेत्वमसीद महं भूयासमिति MAE त्वमग्ने BIT श्चसोत्याहाशिषमेवेता- माशास्ते ॥ ६ ।

मुधान WaT रष उपतिष्ठते पादीत्याह एतमहः TSH च ॥ ७।

दति वैत्तिरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे पश्चमप्रपा- ठकं सप्तमोऽनुवाकः ॥ * ॥

सम्नमानुवाकं पञ्चमानुवाकाक्रा WAT व्याख्यायन्ते | उप- प्रेत्यादिमन्तसषह्ापम्धानेन च्यातिष्टामे चिदत्पञ्चदधादिसाम- वद्‌ ्मिदातेऽपि स्ताम्याग उपच्यत tare “श्रयन्ना वा एष याऽसामोापप्रयन्ता watfaare ada युनक्ति" इति। यः सामरितः स यज्ञ एव न भवति। खग्भेदा- दाटत्तिभेदाशख निष्यन्नः waar: स्तामः। agrfa- fuera मन््तसह्ठन सम्पादयति उपशन्ददधवचितं दशयति

[का ०२।०५।अ ०७] वेदार्थप्रकाङे | ह

“gaaqre प्रजा वे पशव उपेमं लाकं प्रजामेव पश्यूनिमं लोाकमुपेति'" इति। प्रजाः wag शलाकमुपगच्छन्ति। त्ा्यजमानेऽ्यप्ब्दमामयीत्‌ प्रजां पष्रटंखापेत्य ae ग्रलाकमपेति। प्रशब्द खचितमा इ ^ शरद्य प्रत्ना मनुद्युतमित्या इ सुवभा प लाकः प्रः सुवर्गमेव लाक wartrefa” cfa | सखर्गलाकस्य चिरम्तनतवेन प्रलशब्ददधवितत्वात्तेन शब्देन खमी- tre भवति। मूधशब्दषटयिवीशब्दान्यां खचितं दशयति ्रभिमूधा दिवः agfeare मृधौनमेैन समानानां करोात्यया देवलाकादेव ममव्यलाकं प्रतितिष्ठति इति। मृधानं ओष्ठं एनं यजमानं करोतीव्यथेः | प्रयमशब्द ख चितं दशंयति “श्रयमिह प्रथमा धायि धाढभिरित्याह मख्यमे- वेनं करोति” दति। taxa बलाभिमानिलादग्रेख तजा- ऽभिमानिलाच्छब्ददयेनाभयप्राभ्भिः waa द्याह “sar वामिन्द्राग्नी श्राङवध्या दव्याराजा बलमेवावरन्धे'' दति। रयिशब्दं व्याचष्टे “wa ते यानिश्छलिय care पश्वा 3 रयिः पश्ूमेवावरन्धेःः इति । उपस्थानं विधत्ते ““षड्धि- रुपतिष्टते षड्धा waa wasa प्रतितिष्ठति ufgenc- भिरूपतिष्ठते दादश्र सम्पद्यन्ते दादश्र माषाः संवत्छरः संवत्छर एव प्रतितिष्ठति" इति । उपप्रयन्त इत्यादिकं पुषं । अग्र आयुरषीत्यादि कमुत्तरषद्धं | wega यथा प्रतिदिनमुप- स्यानं तददुत्तरेणापि प्रात्री कालविगेषं विधन्ते। “यथा 3 परुषोशखा गर्जं यल्येवमश्निराहिते जोयति संबल्छरस्य पर-

coc ते्िरीयसंहिताभा्ये। [का०र।प्र०५।अ ०७]

स्ताद्‌ाग्रिपावमानोभिरुपतिष्ठते युन्वमेवेनमजरं करोत्ययेा पमात्येव" दति । परूषादगेनां चिरकाखे fer यथा जोयति तथाग्ने: sagt प्राप्तां जरां निवाय्यं नूतगश्रीरं srafag संवक्छरादूष्वेमृपस्वानं । श्रप्निदेवतायाः पवमानमदेवतायाख् सम्बन्धिन्य च शआ्राद्भिपावमान्यः। यद्यष्यद्चिरेव ओघधकलत्वा- त्यवमानः तथापि शोधकत्रापारन्यत्मभिप्रेत्य fas wi: | विदितमपर्थानं चतुवारमनुद्य प्रशंसति “उपतिष्ठते ara एवा ष उपतिष्ठते दम एवास्यैष उपतिष्ठते याञ्खैवारषापति- छते । यथा पापोर्वांङ्रेयस wy नमस्यति तादूगेव aq” इति। उपतिष्ठत इति यत्‌ एष एव GAGA यजमानेन सहा- मग्राद्यागु्ाहकङूपः सम्बन्धः । तथा दमा दाहादिषखन्- णापद्रवभिवारणं । तथा धनादियाञ्ञा। यथा लाकं कञि- दरिद्रो धनिकाय क्िञ्चिदुपायनमानौय नमस्कारं करोति तादृ गिदमुपखानं । wafay प्रथमा धायि धाटढभिरिति याग उक्रः। WIT ata दुच्छनामिति ्रनिष्टनिवारणं। sur ना बधया tfafafa ars) मन्तं वाचेमाग्रय दति उपायनं | जयाणां यजुषाम्ंप्रसिद्धिं दशयति “श्राय॒दा aisared रे हीत्याहायुदा Gy atiar अग्नेऽसि वची मे aware व्चादा ष तनपा waste तनुवं मे पारी- व्यार तनूपा WS” दति । तनुशरब्देन प्रजाः पश्चवञ्ोपलकिता दत्यभिप्रेत्य व्याचष्ठे “श्रे aH तनुवा ऊनं waa आष्णे- त्याह UA प्रजाये WATT त आपूरयति वावैतद्‌ र्‌”

]का०२।१०४।अ ०७] वेदा्थंप्रकाच्न | col,

tf fesragucarn वाक्यतात्पर्यञ्च द्यति “fea- qat afe ते पारमशोयेव्यार cif चिवावसुरबयश्च वा WAS पुरा ब्राह्मणा अ्रभेषुब्यष्टिमेवावरन्धे'* दति, नलजादि- eq चित्रमभिव्यक्रतया वसद्यस्यानिति राजिचिज्ावसुः wafe: *प्रभाताभावः। Sawa राजीवेन प्रभातं भ भविय्यत्येवेति कदाचित ब्राह्यणा भोताः अतः पारमन्नीयेति प्रायनया प्रभातं खभते। च्रतषद्यां प्रशंसति “cararenr way feat care ware: wee: अ्रतद्धिय श्रायुय्ेवेन्दिये प्रतितिष्ठति” इति। wa wearer शमिदाधाने चं विभियोागदयं नकार उदाजहार ““दन्धानाख्ला way हिमा दल्युपस्यायेन्धानास्वा way fear wk: wfacufiawar मा ufe trae समिदसि 1परखा मा पाहि यमस्य समिदसि wala wvifa «re: समिध एकं कम्मिन्लाधायः'' दति। तजे पस्ानाङ्गतप्रस्तावेन Wal व्याख्यातः | wa तदेव षमि- दाधानाक्लं fara “vat वे gat कणंकावत्छेतयारस्नवै रेवा अरावा अततहारसृरइन्ति यरेतया समिधमाद- धाति वञ्जमेवेतच्छतन्नीं यजमाने भादव्याय प्रइरति खल्या weg” दति । ्वलन्तो लेोदमयो Gat wif साच कणएकावती fezadl अतएव ्वखन्तोल्यथैः। aware,

* प्रभावान्त इति ate | प्रभातभाव शति Ae | + year a रख्धिडति ate | t as adartaea_xfa ae |

5 7

९१० तेसिरीयसंहिताभाण्छे। [का०१।०५।यअ०८]]

एकेन प्रहारेण गतसद्याकाश्मारयन्तः WAT: अततडडाः, असुराणां मध्ये तादृशाम्‌ एतया रेवा fea नया समि- दाधानेन watered ay wer वैरिणं wa’ प्रहरति, अच्छम्बह्धारं सखस्य विनाथा यथा न भवति ada सं aay दत्यधंमाम्रेगशकथनं सखस्यापि त््रार्थमायेत्याह “सं Man ख्यस्य व्च॑सागया द्या डहेतच्वमसोदमदं warafafa aaaere” दति । fata सं मामायुषेति प्रायैनमिति दरयति “त्वमग्ने ख्यंवचा असीत्याशा्जिषमेवेतामाशासते श्ति।

इति माधवोये वेदायप्रकारचे छष्णयजः संहिताभाये प्रयम- काण्डे पञ्चमप्रपाठके सप्तमाऽनुवाकः॥ ° ॥

TUR प्रजा ्रहमित्याह याव॑न्त खव याम्याः पश्वस्तानेवावरन्धेऽम्भस्थाम्भ वे भक्ोयेत्याहाम्मो War मख मदा वा भस्ीयेत्याइ महो Wat: सस सदा वा भक्षीयेत्याह सहा श्येता Siw वे भक्षीयेति ue a

STR देता रेवतीरमध्वमित्याह पश्वा वै रेवतीः पश्रूनेवात्मन्‌ रमयत इहेव स्तते मापगाते- are भुवा रवेना Bau: कुरुत॑दष्टकचिदा

[ आा०१।०५।यअ ०८] वेदाचंप्रकारे | ८१९ waht: प॑शिद्न्धः सरहितासिं विश्वरूपीरिति wears UA पशथितमेनं कुरुते TAR

वा VASHTATAT AAS य खं इवनीरयमुपतिशते गाहपत्यमुपतिष्ठतेऽस्मिन्नेव लेके प्रतितिष्ठत्यथे गा- हपत्यायेव निहते गायचीभिरुप॑तिष्ठते तेजा वे गा- यची तेजं रवात्मन्धक्तेऽथो यदेतं तृचमन्बाइ सन्तत्य गाेपत्धं वा aay feral. वीराः प्रजायन्ते य वं विदान्‌ दिपदाभिगारईपत्यसुपतिष्टते ॥ 8 ॥

STS वीरा जायत ऊजा व॑ः पश्याम्यूजा मा पश्च- तेत्याहाशिष॑मेवैतामाशास्ते तत्सं वितुर्वरंख्यमित्धाह Tee सामानः खरं मित्याह सामपीयमेवाव॑रुन्धे wate ब्रह्मणस्पत दत्थाइ ब्रह्य व्च॑समेवाव॑रन्पे कदा चन स्तरीरसीत्थाइ न स्तरः राजिं वसति ॥४५

य vd विदानभ्निसुपतिषटते परिं art पुरं वयमि- त्याह परिधिमेवेतं परि दधात्यस्कन्दायाम्न wri इत्याह यथायजुरेबेतच्छतः हिमा इत्याह शतं त्वा हेमन्तानिन्धिषीयेति वावेतदाइ TTS नाम॑ रल्ञा- AACA करोति तामाशिषमाशासे तन्तवे च्यो- ति्मतीमिति बरूया्स्यं पचोऽनातः स्यात्तेजस्च्ैवास्व

512

८१९ तैलिसोयसंश्िताभाव्ये। [का०९.१्र०५ ०८] AGATA पुज जायते तामाशिषमाशासेऽमुषमे ज्यो- ति्मतोमितिं qareet Tat आतः स्याततेजं रवासन ब्रह्मवर्चसं दधाति wy

GH वे भक्षीयेति प्र गारपत्यमुपतिष्टते वसति च्यातिष्मतीमेकान्नचिःशच ॥ ८ ॥

इति वैत्तिरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे पच्चमप्रपा- SH अष्टमोऽनुवाकः ॥ ° ॥

अथाष्टमेऽमुवाके षष्टानुवाकाक्रा मन्ता BATA | तच इडग्रजस aaa पटेन गवाश्रादयेा विविता दृत्यभिपर- are “सन्पश्वामि प्रजा अहमित्याह यावन्त एव ara: पश्रवस्तानेवा रन्ध” Cia GT मरः सह ऊ्जंशब्दे गेवा म॒प- Way यक्रमित्यार “MATE वा भचोयेत्याहामनो War ACY मरा वा भकच्षोयेव्यार मरा Wat: सदस Fer ar भरीयेत्याह सदा हेता ARASH वा भकलोयेत्याराजजी हताः” इति, रेवतीश्रब्देन विवचितं चीरादिधनममासामसखोति खत्व- faahita व्याचष्टे ^“रेवतोरमष्वमित्यार्‌ पश्वे वे रेवतीः पश्रूगेवातान्‌ रमयते" इति । आद्यम्‌ खकोयग्टडे इत्यथः | स्तेव्यनेन भरुवजोवनं मापगातेत्यनेन योागविभागाभावः भ्रत्य यत इत्याद “CRT Gal मापगातेत्थाह war एवैना अन- पगाः aaa” दति, awan विधत्ते ““दषटकचिदा war-

[का १।प्र०५।अ ०८|| वे दाथप्रकाच्नं। ९८१९

sfa: anfera: सश्डितासि विश्वदूपीरिति aeafires- quad wt पश्ुचितमेमं कुरुते tf इष्टकामुपधाय यथा कञचिदग्रिख्चोयते तथा पद्रुमुपधायान्याऽग्नि ख्चोयत Tar Wea i तथा सति ages पड्टम॒पधायाग्रिखिता मवति | aaa विधन्त “शर वा एषोाऽखाक्ञाकाच्यवते य आदवनोयमपतिष्ठते गांपत्य मुपतिहतेऽस्िन्लेव लाके प्रति- favarat गारंपत्थायेव faxa” इति । gaat लाक. ्रा- waite इति अत्यन्तरात्‌। तदुपस्यागादेतश्लाकप्रद्युतिः। सा च गारपत्यापस्यानेन समाघोयते faqreatty एव तात्व- यापेतगारंपत्थम्‌पतिष्टमानः खप्रतिष्टासिद्यथे केवलं तमप- खपति। saa carafe wa विधत्ते “गायचीभि- eufasa तेजा वै गायची तेज एवा्मन्धन्तेऽया यदेतं ठन- मन्वा समत्थे" इति । प्रजापतिमुखादश्रिगा सहात्यन्नला- RASTA | ठचानुवचनमविच्छेदाथें। अपरे लंनदत्या- wifeer दविपदा विधत्ते “areca वा ae दिपारा वीराः प्रजायन्ते य एवं विद्धान्‌ दिपदाभिगोष्पत्यमुपतिष्ठत sre बीरा जायते इति पश्यतेति लाडाशीरर्थलं दशयति “aot वः CRATE मा पश्छत इृत्याहागिषमेवेतामाग्रारः" इति । सविदरसामनब्रह्मशब्दानामभिप्रायमाइ “aafaqaz- मित्याह waa सोमान खरण्मित्यार शामपीयमेवाव- खन्धे हृणि ब्रह्मणस्पत TATE ब्रह्मव्चंसमेवावरन्पे'" इति | सूरीन शति निषेधस्य्ाभिप्रायमाड “Heres सरोरसोल्याश

ste तैत्तिरोयसंशिताभाव्ये। [का०९।१०५।य्०८]

न सरो राजिं वसति थ एवं विद्धानभ्निमुपतिष्टते"” इति, अन्धकारयुक्ता रात्रिसारटखिकादिबाधयुक्तया रूरीरिद्यु- wa विद्धान्‌ उपसवाता argu रां नाधिवख्ति। किन्त सुखकरीभित्य्थः | परिधौमशोति लिङ्गा न्त एवाग्नेर स्कन्द- मायः परिधिरिव्याद “aft arf पुरं वयभित्याद परिधि- aad परिद धात्यस्कन्दा यः, दति । मनस्य स्यष्टार्थतां दर्शयति “ai ग्टहपत tare यथायजुरेत्ैतत्‌,, इति । feat हेमन्तवाचीत्याड “say feat tare wa ला देमन्ानि- ज्धिषीयेति artacre’ इति । तन्तवे waWT Tare नाम- ग्रहणं विधन्ते “rae माम ख्ञात्यन्नाद मेवेनं atria” cf एमं पुवं । श्रनत्यन्नपुचविषय लन्भुजन्दः 'त्पन्नपु जविषयाऽदः- अन्द इति व्यवस्थां दशयति “तामाशिषमाशासे तन्तवे च्या- तिञ्नतोमिति ब्रूयाद्य पुतराऽजातः स्यात्तेजस्व्येवाख ब्रद्मवचंषी पुज जायते तामाभरिषमाशासेऽमुभे च्योति्मतोमिति ब्रया- द्यस्य पतो wa: eras wafer ब्रह्मवचंसं दधाति” दति। अथय मोमांसा | ठतीयाध्यायस्छ दतौयपारे चिन्तितं ।

“हिन्व्योपश्योयतां वद्धिरितीष्राम्बे विकल्पनं |

VASAT वेत शक्र एकाग्निः कवलाऽथवा ॥

विकलः श्रतिखिङ्गार््या Tere समु्चयः।

अतिः *अ्ममुसारति शक्र एकऽप्रिलिङ्गतः ॥

* सज्वानुवादेति डति ae |

` [का०१।प्०५।ख ०८] वेदां प्रकाशर | ८१५

afmamr afa: ihr fey श्रुत्यन्‌ मापकं।

RUA aA वापे sara Kae fafa.” इति ॥

Gar गारंपत्यमुपतिष्ठत इति श्रुयते । कदाचन ररी- रसि axe wafe zie दृत्यसा wast) तचे प्रका- war भो we त्वै कदाचिदपि चातका न भवि। किन्वा- सतिं दत्तवते यजमानाय प्रोयस tat: | तचेन्द्प्रकाञ्नन- सामथ्य॑ङूपालिङ्गा गमन्लस्य इन्द्र विषयकक्रियासाधनलवं गम्यते | यद्या मन्व इग््रप्रधामकक्रियायाः साधनं न भवेत्‌ तदानी- मनेन HAY इद्र प्रकाशनं GU WA) तस्माद तस्मग्लकर एक - feat अति दृषदः प्रधागमिच्येतादृश्बुद्युत्यादमं लिङ्गविनि- यागः। at at क्रियेति वि्रेषजिन्ञासायां श्ग्द्रोपतिष्टत इत्यनेन अविर्द्धपददयसरूपेण वाक्येनापस्छानक्रियायां पय- aera क्रियते । तया सति रेष मन्त्ेणे्र मुपतिष्ठत इत्यथमथंः पर्यवस्यति। तया गादंपत्यमिव्यनया दितीयाम्तपदररूपया ख्या MVS WU गम्यते | तच्च गणन्धतां afafya- करणक्रियाममरेण म सम्मवति। ततसादृ्ीं काञ्चित्‌ क्रियां भरति गापत्यः प्रधानमिन्येतादृ शनुद्युत्पादनं श्रुतिविनि- ara.) रेन्द्रोपतिष्ठत दति पददयेन (मन््रविशेदक्रियाविशे- षयाः पर्यवसानं भवति तथा सत्येद्रेण aw गारप- व्यमुपतिष्टत इत्या भवति ।. तदेवं श्रुतिखिङ्गयोर्विरोपे सति म्रमाणलवाविशेषात्‌ ीहियववदिकन्प, इत्येकः -पूवेपकः। द्ग पत्ययो: प्रधानलाविगरेषात्‌ उपस्थान च WaT

८१९ तेत्तिरोयसंडिताभाष्ये । [का०९।प्०५।अ०८]

प्रतिप्रधानं werefafci न्यायेन crevice अतिखि- ya: wawe दति faite: पूरवपः। afafafrearn वस्हुखामर््थमन त्येव fafrag । अन्यथा afeat सिश्चेदा- रिणा दरेदित्यपि विनियञ्येत। ततः उपजीग्यलेन faye प्रबलत्वात्‌ CX एव मन्त्रेण sree इति ate: wae | Rena ANI Hee wearashy Frere ufacenta निवेश्रन cafaeerece adda प्रदर्भितं। तथा fa सामव्थाभावकतप्रतिबन्धाभावान्निवित्ना श्रुतिः जत fafrag fara विलम्बते । मन््रपदान्बुरो खाभिधेव- ay प्रतिपादषम्ति। तत ws wea सामथ्यै निङूणते। पञचाल्छामथ्यवश्ात्‌ साधनलवाचिनी प्राधान्यवाविमो च अरतिः कल्यते । सा च Bawa टृख्रम॒पतिष्टत इति विमियुङ्क तथा सति TTA खाभिसेयप्रतिपादनविभियोागयार्मध्- वर्तिने सामर्थ्निरूपणश्रुतिकल्यगव्यापारौा न स्त दूति प्राव arava fay बाध्यते। न च रत्य चश्ुतिविनिया गवेखावां अलभात्मकतेन BAN ae कयं बाध्यत दति wear 1 भवि- व्यदप्ार्भिप्रतिबन्धस्येवा् बाधलात्‌। श्त्या fafrawa ae एमविगियोागाकाङ्कानुदयाद्धिनियाजकं fay कथं प्राख्यति। तसमा ङ्ापल्या पसामे मन्तः wea विभियच्यते |

दति माधवीये वेदाप्रका् रृष्णयजःसंडिताभाये प्रथम काण्डे पञ्चमप्रपाठके अष्टमेऽनुवाकः ॥ * ॥

Rite oe बेदाथ॑प्रकाशे। ero

sfrert sivifa यदेव किश्च यजमानस्य

खं तस्येव तद्रेतः सिश्चति प्रजनने प्रजनन्डिवा शअभ्रिरथोषधीरन्तगता दहति aera भूयसी प्रज - यन्ते यत्सायं जुहाति ta wa तत्सिंश्यति प्रव प्रात्‌- स्तनेन जनयति तद्रेतः सिक्तं न त्वप्राविंरृतं प्रजायते यावच्छा वे रेत॑सः सिक्तस्य ॥ १ ॥

त्वष्टा रूपाणि विकरोति तावच्छा वे तव््रजायत रष वे SUE MT यजते बह्वीभिरुपतिष्ठते रेतस र सिक्तस्य zeit रूपाणि विकरोति स प्रेव जायते शशरो भूयान्‌ भवति य णवं विदानभ्रिसुपतिषतेऽ- वानामासोद्राचिरसुराणं तेऽसुरा यदहेवानां वित्तं वेद्यमासीतनेन सद ॥ २॥

रां प्राविशन्‌ ते देवा हीना Haar तेऽपश्य- Man राचिराग्रेयाः पशव इममेवाभ्रिश्स्तवाम स न॑ः स्तृतः पश्चन्‌ पुन दास्यतीति तेऽभ्रिम॑सतुवन्त्स Wy: सतुता राचिया अध्यहरभि whats देवाः ष- Where कामाः अकुवेत य रवं विदानभ्निसुपतिष्ठते पशमान्‌ भवति॥ ३ ॥

आदित्यो वा च्रसाज्ञाकादमुं VHA Is लाकं

6 1

८१८ लैत्तिरोयसंडिताभय्ये। [का०१।१०६।अ -€ ] गत्वा पुनरिमं Samara इमं छाकमागत्यं खत्योरविभेगत्यु्सयुत इव we लोकः सेंऽमन्यतेम- मेवाभिस्तंवानि स मी स्तुतः सवग लाकं ग॑मयिष्य- लीति सैऽभ्रिमस्लात्स रमः स्तुतः सवग लाकमगम- Wa ॥ ॥

रवं विदानभरिसुपतिष्टते सुवर्गमेव लोकमेति सर्वमायुरेत्यभि वा Wish श्रारोइति य रंनावुप- free यथा खलु वै श्रेयानभ्यारूढः कामय॑ते तथी करोति नक्तमुपतिष्ठते न प्रातः स हि नक्तं त्रतानिं सृश्यन्तं सइ RAKE पापींया६श्रासाते wafers श्चप्िस्तमे राचियंत्‌ ॥ ५॥

नक्तमुपतिष्टते ज्यातिषेव तमस्तरत्य॒पस्येयेऽद्री₹- नापस्येयाश TATYANA’ योऽदर इराहत्या- येनं याचति स इन्न्वै तमुपाच्छैत्यथ को देवानहरङ- व्रीचिष्यतोति तस्मान्नापस्थेयोऽथ खल्व हराशिषे वे कं यजमानो यजत्‌ इत्येषा खलु वै ॥ gh

आिताप्रेराशीयद्भ्भिसुपतिष्टते तस्मादपस्येवः प्रजापतिः WATT ते TET चहाराचे प्राविशन्‌

* away) इत्‌ । मु | बे। इति पदपाढः।

[आा०६।प्र०५।अ ०९ | बेदारथप्रकाशे | Cte

ताज्छन्देाभिरग्बविन्द यच्छन्दाभिरुपतिष्टते खमेव त- द्म्विच्छति न at जाम्यस्तोत्या हुयाऽहरहरुपतिषटत इति या वा अभि प्रत्यङङ्पतिष्टते प्रत्ये नमेषति यः wire fate प्रजया पशभिरेति कवातिर्यङ्िवपं- fata नैनं प्रत्याषंति न विघडः प्रजया पशभिरेति a von

सिक्तस्य सह भवति यो यत्‌ wy वे पशुभिस्त्रये- ema

इति तैत्तिरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे पथ्वमप्रपा- SH मवमेऽनुवाकः॥ * ॥

मवमेऽमुवाके पूरव क्रापसानस्धाग्निहाचाङ्गता WEA | तच तावदग्मिराजं विधत्ते “अग्निरेकं wef ata किञ्च aware खं तेव ay” इति । वाक्धान्तर विदितेन पया- दध्ियवाग्वादिद्र्‌ येशािङाचनामकं हेमं gata यंज॑मा- we शोरप्र तिक थत्‌ खमभ्रो ङतं न॒ तदिनश्छति। किन्न तरेव यजमानख्छ तत्‌ खं लावतिष्ठते | तद वखानं दृष्टान्ते नेापपादयति “ta: सिद्धति प्रजनने प्रजन हि वा अद्धि” इति। यथा प्रजेत्पादके यानो faa रतेऽवतिष्टते तयो we प्रजनगर्पतवात्‌ तस्मिन्‌ जतमवतिष्ठते । aa वद्धिं

9 £ ‰

cro afadiuafearira , [काश।प्०द।ख ०९]

प्राप्तानां द्रव्याणां दाहः waretrawaad carrey "“अथयोाषधोरम्तगता दरति तास्ता भ्यसो प्रजायन्ते" chat यद्यपि udare दावाग्निः खसमोपं wrat ओषधोदहति तथापि दग्धा Sawa: टष्टिकाखे wae: प्रजायन्ते। त- सात्‌ प्रजगनोऽभ्रिः। कालदयं विधते “यद्धायं जहाति Ta एव afeufa प्रैव प्रातसूनेन जनयति aa” इति । प्रातः- कालोगहामेनोत्पादमं। faferenfatrwergarers वि- we “ta: fas म तवहा वितं प्रजायते चावच्छावे tas: fenw aor ख्पाणि विकरोति तावच्छा वै तक्मजायत एष वे देव्यसलष्टा या यजते बङ्ोभिरूपतिष्ठते रेतस एव fawe बङ्ध्ा रूपाणि विकरोति" इति। ara योनो चिक्र रेता विश्वकर्मणा यदि a विक्रियेत तदा नेव प्रजेत्पत्तिरस्ति। सच ववष्टा यावन्ति रूपाश्छदिश् रेता विविधं करोति ताव- mae | अचापि यजमाने Tater तते विविधदरूपकर एाय बह्कोभिरूपतिष्ठते | अ्रयमुपश्वागकम्नेविधिः। तदनवादेन afgeufaen इत्यादि मन््विधिः | उपस्थानं wi सति “a प्रेव जायते war षान्‌ भवति य एवं विद्वान भिमुपतिष्ठते" इति । उपस्ाता प्रजामुत्पाद्च प्रतिदिनम॒न- treat घनादि भिरवंधंते । प्रकारामरेख प्रशसति “qegar- मामासीद्राचिरसखुराण्णां तेऽसुरा यद्वां fad वेद्यमासो- कोन ae राजनि fama ते देवा होना अमन्यन्त Aste maa वे राजिराग्रेयाः qa cadafaeqwara समः

[का०९।प्०५।्ध ०९ ] वदाथंप्रका्े | cet

Ga: पञ्चम्‌ पनदारुतीति ashragara Ua: Bat राजिया श्र्यदरभि पश्क्निरा्जत्‌ ते देवाः पशून्वि्वा arate WRIA य एवं विद्धानभ्रिमृपतिष्ठते पष्रमाम्‌ भवतिः इति। fav wea wed धनं वेद्यमितःपरं खु याग्यं तदुभयं Za- द्रव्यं ्रपइत्य तेन wy श्रसुरा ule प्राविश्चम्‌ अन्धकारे क्षापि wat: ततः woth वयमिति few देवाः ते TST खपाथमपणश्ठम्‌ राजावद्नेः ्रकाजाधिक्धरब्रगाद्राजि- Trad GR: पष्खानिलात्यन्रवाऽषणाद्रेयाः | wa: साऽ्चि- Var Tay राचेरध्याइत्य अरभिलच्छ तान्‌ पथूभिरा- Sa निरगमयत्‌ कामान्‌ भोगान्‌ पनः प्रकारान्तरेण wets “श्रादिल्यो वा अरस्माञ्चाकादमु Greasy लाकं गल्ला पनरिमं लोकमभ्यष्याचष्छ दमं साकमागत्य सटल्धोर- बिभेग््रद्धसंय॒त श्व दयं लाकः साऽमन्यतेममेवा्निरस्तवानि aa Ba: सुवे लाकं गमयिथतीति सोऽग्रिमस्तात् way सहतः सुवे लोकमगमयद्च एवं विद्धामग्निमुपतिष्ठते सुवभ- मेव लेाकमेति सवेमायरेतिः" इति । पुमः प्रकारान्तरेण प्रशंसति “mf वा uitsat आरोहति य एनावुपतिष्ठते यथा खल वे भ्रेयागभ्यारूढः कामयते तथा करोति" इति, एमावा दवनीयमार्हपत्यो य उपतिष्ठत 'एषोाऽग्नो उभावभ्वा- रोहति want करोति। wer कञ्चित्‌ पृवंमधमः wed कामयते अहं विद्यादिना ओष्ठ swe पदमभ्यारूढा भवि- wera asd यजमान उपस्थागेन खयाजमं पदः करो-

TR तेत्तिरीयसंहिताभाष्य | [tee woni aoe |

ति। aarquerad प्रशखमित्ययः। wa afenracfair- Vey CaS: । wl ठु ग कदाचिदणुपस्येव दति। fegrns स्वंदाण्युपस्धेथ दति । तच प्रथमं पुरवंपकं द्रं यति “amacfasa न प्रातः ay fe गकरं wait ware सह अयारख weary area enfadr sfgear राजि- यंश्लक्रमपतिष्ठते च्योतिषेव aaacfa” दति war त्रता- न्बनु्टेयानि कम्माणि deat सङ्धोणानि भवन्ति । श्रन्ध- कारे केन कथमनु्टितमिति न ated । यथाशास्तमन्‌- fear जतविशेकः श्रेयान्‌ तद्विपरीतः पापीयान्‌ उभा सहेव तिष्ठतः । तचाभ्मावुपश्छिते सत्प्निना जओतिषा राभिग्रयुक् वमेादोषं तरति । तस््नान्नक्मृपस्ेयः। weft तु तमेदेा- घाभावान्नापसेय इत्येकः vag: । दवितीयं yaad विचार- पुरःखरं द श्यति “ख पस्छेवेाऽग्नोरनं पेया द दत्याङमंनुब्या- Grd योऽहर्राइत्याथेनं याचति स दन्न तम॒पाच्छंल्यय का देवानररष्याचिद्यतोति तदखान्नेपद्येय'” दति । अति- विंवारा्था। लाकं मनब्यायेव तावत्‌ we यः काऽपि दरिद्रो यत्किर्चित्‌ जम्बोरफलादिकमफायनमाइत्य ततः प्रतिदिगमेनं राजानं प्रति बङकरेक्धनादिकं यदि याचति तदा स याचकः तं राजानं पोडयत्येव तथा सतिकोा नाम म्धाप्रभावाम्‌ देवान्‌ प्रतिदिनं याचितुमरंति याञ्जारूपं चेद नपञखानं | WUT श्रप्नेऽखायुमें रे हीत्यादि मन्लेषु (सं VAT Wea We AMMA: | AAR: कदाचिदपि गोफः

[का ०९।्,५। अ ०€ | वेदां प्रकाशे | खर

aa इति farta: पूरवपक्तः | fagrai द शयति “wut खस्वाञ्ज- राशिषे 8 कं यजमाना यजत इत्येषा खल वा श्राडिताग्नेरा- भोर्थर प्रिमुपतिष्ठते तस्मा दुपस्येयः” इति । wire: yiqe- व्यादटत्य्थः । आशिषे वे खापेकितं सव॑माश्रासितुमेव कं प्रजा- वतिसष्भरं सर्वद वाद्मकमभभिं प्रति यजमाना यजत इत्यभिज्ञा राः । लाकऽपि राश्नशिष्सदठस्तिमविश्चाय sare देदो- त्यक्तं सव्युपरोधा भवति। यदा तु प्रभंखया विनोदेन वा परिताषमत्पाद्य याचते तदानोमुक्छादयक्रा याचितादप्ल्य- न्तमधिकमेव ददाति। तददादितापने्मग्धेरुपस्याममेव याञ्जा। षा च बज्जविधप्रधसापर्वकलात्‌ aire भवति किन्ब- त्यम्तपरिताषायेव | aged wag अद्मिरुपस्येय -एव । wfarvera प्रशंसति “प्रजापतिः wea ते ष्टा serie प्राविशन्‌ तान्‌ उन्दोाभिरन्वविन्दद्यच्छन्दाभिरुप- तिष्ठते खमेव तदबिच्छति,' इति। अशाराबदवताग्यामन्त- धौपिताः पश्चवः इन्दाखक्रमन्नेरन्िष्टाः सन्ता लभाः । तस्मात्‌ कन्टाभिरपस्थानं विनष्टख्ाश्वेषणाय भवति । wera प्रतिदिनकतव्यतामुन्लधति “न तच जाग्बस्तोव्या ङ्य ऽदरदर- पतिष्टत दतिः" दति। उपस्वातुरभोष्टप्रायेनासद्धावादुपस्येय- स्ततिसद्धावाख ase कस्यापि mares माखोति। उपखामवेलायामोषत्तिरञोनमखलं विधत्ते “ar वा afi प्रत्यङन्डुःफकिष्ठते प्रव्येनमेषति यः पराङः fare प्रजया wgfatia कवातिर्चङ्किवे पतिष्टेत मेमं ्रत्वोषति न fae

८२8 तेत्तिरोयसंहिताभाख्े। [का०१।१०५।य्०९०]]

प्रजया पष्भिरोति"" tf ware स्मखः। तया सति अ्रग्नि- ta यजमानं प्रव्याषति प्रातिकूख्येन द हति | WTS: तथा सति यजमागः प्रजया पद्रुभिश्च विव्बङकति विचक्रे भवति । कवातिर्चङ्किव ईैषश्िरयोन इव इति।

दति माधवीये वेदाथंप्रकाजे रष्णवजःखंडिताभाखे प्रथम- काण्डे पञ्चमप्रपाठके गवमोऽनुवाकः॥ w ॥

ee ere

मम नाम प्रथमं जातवेदः पिता माता च॑ दधतुर्यदगरं | ae विष्टि पुनरा मदेतस्तवाषं नामं farted | मम नाम तव च जातवेदा वाससी इव विवसानौ ये चरावः। aaa त्वं जीवसे वयं यथायथं विपरि दधाव पुनस्ते। नमेोऽग्रयेऽप्रति- विद्धाय नमेोऽनाष््टाय नम॑ः TAH | अषाढः ॥ ११

अभिर्हडया विश्रजित्सदेन्त्यः शरेष्ठा गन्धर्वैः | त्व- त्पितारा अभ्रे दवारू्वामा हतयसूबदि वा चनाः | सं मामायुषा सं गौपत्येन सुहिते मा धाः। श्रयमग्निः शरेष्ठतमोऽयं ATAMAISA संहखसातमः। ` असमा अस्तु सुवोये। मने ज्यातिजुषतामाज्यं fates

[काण्र।प्.६।अ ०१०] वेदाचप्रकाभे। ७२५

aay समिमं दधातु। या इष्टा उषसा नियु्श्च ताः संन्दधामि इविषा धृतेन । पयखतौराषधयः॥ २॥

पयस दीरूधां पयः। श्रां पयसो यत्पयस्तेन मा- मिन्द्र सर्ज | AN व्रतपते ad चरिष्यामि तच्छं कयं तमं राध्यतां। अभिर हातारमिड ax Ys <- वान्‌ यन्नियानि यान्‌ इवामह्े | खायन्तु देवाः सुमनस्यमाना वियन्तु दवा इविषा मे अस्य । करवा य॒म॑क्ति स त्वा Yaa | यानि धमे कपालान्युपि- न्वन्ति ॥ ३ ॥

Sure: | पष्यस्तान्धपिं व्रत इन्द्रवायू विसुंष्चतां । अभिन्ना घमा जोरदानुयत श्रात्तस्तदगन्‌ पुनः इषया afé: परिभय॑ख we यच्स्यायुरनु स्वरन्ति । अय॑स्विःअन्तवेा ये faafat य इमं यत्च स्वधया ददन्ते तेषां चिं परत्येतद॑धामि TET घमा देवाः wag ॥ ४ ॥

rare Bray उपचिन्वन्ति TATTLE ween ।

दूति नैन्तिरोयसंडितायां प्रथमकाण्डे पञ्चमप्रपा- SH दक्रमोऽमुवाकः॥ * ॥

9 ४

cag तेचिरीयसंह्दिताभाधे। [का०१।१०५।अ०२०]

दथमानुवाकस्य पुवैभागे परवत्ता यजमानस्य चरम्युप- Baa: \ उत्तरभागे कंचिदश्पणमासाङ्गमन्त्राञ्चाभिधीः- यन्ते । कल्पः “प्रवख्यमेयन्ना दा प्रीन्त्छ माधेडि । ज्वलत खउप- तिष्ठत दत्युपक्रम्याक्त । OIA शस्य पाहि तान्‌ मे गेापाया- साकं पुनरागमादित्यादवनोयं मम नाम प्रथमं जातवेद दति चः" दति। तच पद्चुनित्यादिमन््ाः शाखान्तरगताः। मन्त्रान्तरपारटस्तु “AA नाम प्रथमं जातवेदः पिता माता ख दधतुयंदग्रे। तत्वं fawfe पुनरा मदैतास्तवादं नाम fa- amen”? इति। ब्राह्यणस्य arace विद्यते देवद त्तयन्ञ- दन्तादिकमेकं। उपाध्यायरोकितादिकमपरं अतएव गूयते “"तस््ाद्धिनामा ब्राद्यणाऽधुक” दति । तत्राध्यापनादे रू we- न्तत्वादुपाध्यायादिकं चरमं। श्रये जन्मकाले मातापिदरभ्वां ad देवदत्तादिकं प्रथमं। & Wade: मम aqua ara ae धारय कियन्तं कालं, पुनरा मदैताः श्रा मदोयपृनरा- गमनात्‌ ्रहमपि तेव नाम धारचाणि। तमत वैकं हरन मदीयं कायें कुर्‌ । वन्नामधारिण मम. गन्तव्यरशने वेकस्य मेव न सम्भवतीव्ययेः । कन्यः “'श्रन्येव्याहाप्मोन्तमापेद्ोति। aa उपतिष्ठते इत्युपक्रम्योक्रं । मम नाम तव च जातवेद्‌ दति चतदभिराइवनोयंः' इति। तच प्रथमा “aa नाम तव च जातवेदा वाखसी ca विवसखानो ये चरावः । आयुषे ` त्वं जीवसे वयं यथायथं विपरिदधावरहे are” इति । र तवेदः मम देवदत्तादि माम तव च वज्भादि नामेत्येवं ये

[का०१।प्र०१।अ ०१०] वैदाथंप्रकाङ़ | ९८२७

नामनो fauftaa ware वाससो विपर्ययेण वसानाविवे- दानोमावां चरावः इत BE ते नामनो ल are च पुनरपि यथायथं acta बह्भादि ara तवेव, मदीयं च देवदत्तादि नाम uaa यथा भवति तथा विपरिदत्य परिरधावदहे) एवं सति श्रायरभिटद्धिधनादिसम्पत्या प्रश्सजोवनं भवति। अय दित्मेया “नमेऽञ्नयेऽप्रतिविद्धाय नमाऽनाष्ष्टाय नमः सब्ा- जे। ware अग्मिंरदया विश्वजिव्छदन्यः Bet गन्धर्वः इति। sufafagta केनखिदताडिताय, warvata कना्यतिर- GAA, GATS सेहतदीप्तये | wars: शचृणां साटमश्रकयः; qecat: श्रपरिमितान्तः, विश्वजित्‌ wae Sar, wey: स्तयं सदिष्णः, 381 गन्धर्वः सङ्गोतादिकलाविद्याखतिकुशलः। अरय aaa “afqattr श्रम्रे देवाख्वामाडङतयस्वदिवाचनाः, सं मामायुषा सं गोपत्येन सुहिते मा धाः” thi aaa पिता पालको aut देवार्नांते ल्त्ितारः। लां मन्ना ्रा- तया येषां देवानां ते atarsaa: 1 afa ताः war देवां स्तप॑यन्तीव्यथंः । त्वमेव विश्रेषेण वाचः प्रख्यापयिता येषां ते तलद्धिवाचनाः। रे wa मां दीधादषासं धाः संयाजय। गे पत्येन गर्वा खामिलेन संयोजय ulead ys fea पुरुषां मा धाः मां स्थापय ! श्रय चतुर्थीं “aeafy: ओेष्ठतमाऽयं भम- वन्तमाऽय९ सरसा तमः। अस्मा स्त॒ Bare” cia प्रशस्ानां सध्ये श्रतिश्र येन प्रशस्यः ओष्टः । पनरपि तादृशानां शरष्टानां मधये अतिशयेन भरष्टः Sean: । भगवच्छब्दः पो राणिकव्यख्यातः,

ॐ 4

exe Sfaaadfeanns | [काररप्०५।अ ०१०]

“Orig समयस्य "see awe: fara: wrraqimaraa wat wea carrer” oo इति, suf werga warrarafa aft | afe विद्यामविद्यां ew arait waatfafa” i

afaway भ गवाम्‌ भगवत्तमः Tee_aAy wre छे समितारो रात्ारस्तेम्यऽप्यतिश्येन दाता wwaaraa: | qrewerh wwe wears ay सभन वों eTadag | कर्वः “waat Vefa प्रवसेन्ितरोा अनान्‌ वा- vafa भ्रजागन्निति नेश्थेचखाय मने च्योतिजंवतामित्या- afi wea’ दति । निगंमतिचिमारग्य नवमीं तिचि- अतिक्रम्य प्रवासे धत्येतदक्गम्तयं। ay निचा जमाजिति RATATAT: | मन्ाकरपाटठस्त्‌ ~ मनेय व्यातिजषतामाख्वं fated any खमिमं दधातु । या इष्टा उषका firgeeq ताः शन्दधाभि हविषा waa” इति । युध गमिं MAT (सं्र्का१।६प्र२दअ०) Srey: | या sew: WaaTerrafedt आ त्यः ay जि युचोऽमवकासखेप- खदित अआङतवः Cal इतरर्धजमाभेरणष्ठिताः मया AA रिताः कः स्वा rst: अनेन भृतेन इविषा सष्टधामि अविच्छिन्नाः कराभि। अन्दुपस्कानमन्ादिदिषयः wares गतः 1 अथ -दा्धिंक्यानमानमन्वादिक्बिय उन्रारधथाग SUA Se ““बचच्लतोरोवधच इत्यप आखश्भुपस्पद्नति * wee इति ate |

[काणश]पर०५।ख ०२०] वेटा्ंपक्षाङ्धे | cee

a” टति। wise “पयखतोरोाषधयः पयश्छदोरधां पथः1 अपां पयसा यत्पयस्तेन afax सरल" दति। सारवाच्वी wa:- weg: यावघवः waaay: । योङ्धां शतानां wafer यत्पयः fata att तदपि प्स्वत्‌ शारवत्‌ । Bat we चत्र aS qaa ware: Sry पथः सारं तेल सारण way रे wx ai खंखज dasa, au: ““दङ्िपेनाइवमोयमव- Sm wtaegug wet ध्यायति wi तपते वतं ष्दरिष्धानि ईति ange’ इति) amivg “awed तके treat? xf वद्रतमनुष्टातुं अक्तो wars) मदं तद्रतं wag NAG ae: “अमि trarcfae त wa इति विनिंशष्यमाख्ममिमन््रयते इविभिंवंपणं वा पात्र ममिख्धग्राथमिमन्त्यते'ः tf) मन्त्रेषस्त “देवान्‌ यञ्चिधा- fre यान्‌ इदमह i श्रायन्त देवाः Barware वियन्त en दवष मे wa” इति ce क्मंखि देवानामाड्ातारं तमश्रिमरमाङयामि । इड wife याम्‌ देवागडिष् जङम- खायपि ufger देवान आडयामि । श्राह्ताख्च ते देवाः Sars AT आगच्छन! रागत समे we विषः मदोयमिदं दविः वियु wea) कश्यः “श्रय यश्च युगक्ति क्छ aie घ त्वा युनङ्ि fai ad विहारमभुवीखते दति। दे च्च कः प्रजापतिः सर्व लां aris योग्यं करोत्ति ABTA © एव लां aH । कश्यः “उभ कपाखविमाकगं waa: दति । Garena) मन्त्रपाटस्तु “यानि

९८३०. तेत्तिसीयसंडि ताभाखे। [का०र।प्र०१५।अ०१०]

घरमे कपालान्य॒पचिनग्वन्ति वेधसः । पूष्णस्तान्यपि wa इन्द्रवायू विमश्चतां” दति। श्रयं मन्त्नाऽपध्वयुकाण्डे अ्राक्ातवात्‌ प्रथमप्रपाठके (सं०९का०।९प्र०ऽग्र०) व्याख्यातः) वेधसा ग्रह्मसमानाः पृष्णः पोषकाः विजा यानि कपालानि वहा उपस्थापयन्ति तानि सवाण्यपि wa ward सति इृन््रवाय्‌ विमञ्चर्तां । wu प्राय्िन्तं। कल्यः “यदि कपालं भिद्येत गायच्या ला शताचरया सन्दधामीति तल्छन्धाय उपरि aaa धार्यमाणएमभिजङयात्‌ मना च्याति्जषतां इति। अरथैनमयेोऽभ्यवदरेत्‌ अभिनता war arate” इति, AALS “Aa शआ्रात्तस्तदगन्‌ पनः 1 THT वेदिः परिधयश्च aq यज्ञस्यायुरनसश्चरन्ति टति। walt ta: सन्तराऽयं कपाल विरेषः खयं भिन्नत्वेन प्रतीयमानोऽपि मनग्लसामश्ा- दभिन्न एव भिन्नत्वदषं नावति! यस्मादयं जोरदानुः। जीरं जीवनं परोाडाश्रदारेण awa ददातीति जोरदानुः। यो wa जीवयति स कथं खयं भिन्न भवेत्‌। आअभिन्नवे तदाकारः BAT न AMAIA | यता यस्मा YRC STS पुनसत्कारणं WA प्रात्नात्‌। अतः कारणरट्पब्टदाकार्‌ एव प्रतोयते। नतु कायाकारः। तदप्रतीतल्ादपि SMITA: खखाकारण प्रतीयमाना यज्ञ परषस्यायुरनु कत्य सञ्चर न्ति | कल्यः “यान्य AY कपा ले- व्वपि जेत्‌ चयस £ गन्तन्तवः'” इति wang “ये faa निरय दमं यश्च: खधया ददन्ते तेषां fad प्रत्यतद्धामि

[आदअ०५।यअ०६०] = वेदाै.कारे। a

खादा घर्मा देवा waq”’ दति । चतुर्थकाण्डे प्रजापतिमं- नखाग्धाऽच्छेत TAKARA दृष्टकापधानाया यज्ञतनुनामका- स्वयस्तिशन्मन्ता च्राल्लाताः। तन्बन््तप्रतिपाद्या यज्ञतनव Te तन्तुम्धानोयाः । यथा तन्तुभिः पटो निष्पाद्यते तथा ता- waar ast विस्तार्यन्ति। ते च तन्तवा यन्ञनिष्यादरकाः। ये लिगाद यः खधया इविषा टमं यज्नं ददन्ते श्रनतिष्टन्ति तेषां प्रजापत्यारीनां यन्नाभिमानिदेवानां शछलिगादि- यस्ञाङ्गानाञ्च मध्ये यत्छरूपं विच्छिन्नं तदेतक्रतिखन्दधामि ततः @rer ge प्रतिसंहते चमा दीप्त यज्चाङ्गविशरेषोा देवानप्येतु प्राभ्रातु। Ba विनियोगसङ्गः । | “मम प्रवत्यन्‌ पृवोग्निं मन्त्रयेत्‌ GATT: |

ममेत्याचैख तम॑न्तमनस्तच जहाति fev

गतमग्रेरुपस्थानं मन्ता: प्रासङ्किका श्रय |

पयेत्याचामति खामी दश्पूणिमयोारपः ॥

अद्रे म्रागग्निपाश्वसोा जपेदभि' दविस्तया |

निर्ष्यमाणं ware ae ay qafm दि॥

यानीति मच्यमानानि कपालान्यनुमन्लयेत्‌ |

अभिन्नोऽघ् चिपेद्धिननं कपालं यत इत्यतः ॥

कपालान्तरमादध्यादिति प्रासङ्धिका war fa | दति माधवीये वेदारथप्रकाथे तेन्तिरोयसंहिताभाखे प्रथम- काण्डे पञ्चमप्रपाठकं दशमोाऽनुवाकः॥ * ॥ |

CR तेत्तिरीयसंहिवाभाष्ये। [का०१.१०१५।अ ०६१]

TAU न ऊत्या प्रयातु परावतः। afte wea वासा। कतावानं वैश्वानरमृतस्य अ्या- तिंषस्यर्तिं। sore घम॑मों महे । वैश्वानरस्य द्‌्स- anat बृहद्रिणादेकः स्वपस्यया कविः । उभा पि- तरा महय॑न्रजायताभिद्याव॑ाष्थिवी भूरिरेतसा | wet दिवि पृष्टा अभिः एथिव्यां पृष्टा विश्वा चोषधी- राविवेश। वेश्रानरः सहसा Fat Af: w AT दिवा सः॥१।

रिषः पातु नक्तं। जाते BSH सुव॑ना व्यख्यः पशु न गोपा इर्यः परिञ्मा। वैश्वानर ब्रह्मणे विन्द गातुं यूयं पात स्वस्तिभिः सद्‌ा नः। aT भाचिषा भाश चान आ रोदसी प्रणा जायमानः। त्वं दवा अभिशस्तेरमुभ्बा वैश्वानर जातवेदा महित्वा । श्र- स्माकमग्रे मघवत्सु धारयानामि कछषषमअरः TAA | वयं जयेम शतिन\ सहलिणं वैश्वानर ॥ २।

वाजमभ्ने तवेतिभिः। वश्वानरस्यं सुमतो स्याम राजा fea भुव॑नानामभिश्रीः। दता जाते विश्वमिदं विचष्टे वैश्वानरो यतते BAG अव ते डा wee नमेभिरवयक्तेभिरोमहे इविभिरः । क्षय॑न्रसभ्य मसुर

[wrod roy Re] वेदार्थप्रकाशे | <RR wie राजन्ेमारसि fore: कृतानि । उदु समं वरुण पाञ्रमस्मदवाधमं वि मध्यमः अथाय। अथी वयमादित्य ॥ ३ ॥

aa तवानागसो अ्रदिंतये स्याम। द्धिकाब्रौ अकारिषं जिष्णोार्॑स्य वाजिनः। सुरभि नो मुखी ata श आयुरषि तारिषत्‌। चरा दधिक्राः शवसा Te कृष्टीः खयं इव ज्योतिषापसतान | सहखसाः तसा वाञ्यवो TUR मध्वा समिमा वचारसि। च्र- भ्रिमेषा सुवः मरता aE aT fea: सुख्ायन्तो इवा Ae) ATT न॑ः॥४।

WOT | या वः श्म शशमानाय सन्ति चिधा- afa दाशुषे यच्छताधि | असभ्यं तानि मरुतो वियन्त रयिं at धत्त टषणः सुवीरं । अदिं तिनं उरुष्यत्वदि- तिः शमं यच्छतु । चरदितिः पात्वशसः। महीमू षु मातर सुव्रतानामृतस्य पल्लीमव॑से Yaa तुवि- छचामजर न्तीमुरूची सुशमाशमदितिर सुप्रणी- तिं। स॒चामाणशं एधि दयामनेदसः सुशमाणमदि- fax सुम्रखोंतिं । दैवीं नाव सखरिरामनागसम- संवन्तीमारहेमा GAT । इमा? सु नावमार॑हः

9 धि

८९४ तेत्तिरीयसंडिताभाष्ये। [का०१।प्०५।अ ०१९] तारि चा शतस्फयां। अच्छिद्रं पारयिष्णुं ॥ ५ ॥

दिवा सः सहखिणं वेश्वानरादित्य त्र नेऽनेहस सुश्माणमेकात्रविः शति ॥ ११॥ ` देवासुराः परा भमिर्भूमिरुपप्रयन्तः सम्यश्याम्ययन्नः *सम्प॑श्याम्यप्रिहोचरं मम नाम॑ STAT रकाद श॥११॥

देवासुराः कः सम्प॑श्यामि सम्प॑श्यामि नक्तसुपं- गन्तनेकयष्चाशत्‌ WL

इति वैत्निरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे पश्चमप्रपा- SH रकाद शाऽनुवाकः ॥ * ॥

पथ्चमप्रपाटकः ATU: ॥ ° ।

अथान्तिमि एकाद्श्रानुवाकं काम्येष्टियाच्या Gera | दृष्टिकाण्डे जिरविष्का काविदिष्िरान्ायते वश्वानर दा- दश्रकपालं निवंपेद्ारुणं चर्‌ द्धिक्राव्षे तरुमभिशस्यमाना यद्ैामरेा इादशकपाला भवति dager वा अ्रभनर्वैश्वानरः सं वह्छरेरीत्रन खदयत्यप पापं avy इते वारणेनैवेनं वरुण- पाज्ाक्मञ्चति दधिक्रावा पुनाति" (सं०्र्कां०।९्र०।५अ०) fai अ्रभिश्रस्यमानः पातकद्टपेण दूव्यमाणः। वैश्वानरज्ब्देन संवत्सराभिमानो कथिदभ्चिरुच्यते। तेनेव संवत्छराभिमा- निना एनमभिशस्तं खात्मान खद यति बन्ध्या रोचयते।

aq व्पमानमारोाष्यमाणं पापमपदते विनाश्रयति पापिनं * सम्प्ष्याम(त्याह इति पुस्तकद्वये |

[का०१।प्र०५।अ ०११] वदार्थप्रमाशे | ८३५

ब्धानेतुं प्रषारता या aqua: aqies खात्यानं वा- quae मे वयति । *दधिक्रावदेवकम यागेन सखात्मानं पृतं करेाति। चादकप्राप्तामन्वाहायददिणां बाधितुं दचिषण- wat विधत्ते “fece दकिणा पवित वै हिरण्यं पुनात्येवेन- माद्यमस्छान्नं भवतिः, (संण्र्कां०।शप्र०।५अ०) दति, चराद्य चरन्तु योग्यं weet) अ्रस्यामिष्टो प्रथमहविषो याञ्याप्रोऽमु- वाक्यायुग्मानि दलारि विकल्थितानि । तच प्रथमयगमे परोा- ऽनुवाक्यामाह न्वेश्चामरो न ऊत्था प्रयातु परावतः | शरत्रिरुक्येन वा हसा” इति । विशेषं भराफामपकारो Sxr- aise: अत्या रक्तणनिमिन्तं परावता दूरादपि cara वाहसा प्रापणएसामर्थ्ेन उक्येन उल्यागपू्केणाग मनेन THT WIIG आगच्छतु याज्यामाह “warns वेश्वामरनग्- तस्य ्यातिषस्यतिं । wre घर्ममोमरे"' इति वेश्रानर- MAL वयं प्राक्नमः। ATT । ऋतावानं सत्यवन्तं । तस ana च्यातिचोाऽभीष्टफलप्रकाश्चकस्य पतिं पालकं awe wa निरन्तरं दीप्यमानं । दवितीययुग्े पुरोाऽनुवाक्यामाह “agave द सनाग्योा बृददरिणादेकः GIT कविः | उभा पितरा महयन्नजायता्िद्यावाष्टथिवो अरिरेतसाः' tia कविबंद्धिमान एका यजमाने वेानरसम्बस्धिनोभ्यो दंखमाभ्यः क्रियाग्या Teas ्ररिणात WRT | अपः WE कमंवाचो। शाभनमपः खपः PIS भावः QTE । तेन

* दधिक्रावनामकेन यागेन इति Ge |, 6 # 2

१ तेत्तिरौयसंडिताभाव्ये। [का०१।प्र०५।अ०११

बेश्वागरथामस्य राभनकर्मलेनेत्ययैः। ङान्धणा लिङ्गव्यत्ययः | श्रयमभरिः wafaear मातापितरौ ग्डरिरोतस्की खकोष- मातापितरो उभे मयम्‌ SRA वेन खयमजाचत। तख्मारेतदीयेन कमणा ATES युक्रमिद्यथेः । याव्यामाइ “ger दिवि var अर्चिः ए्यियां vat fea ्रोषधीरावि- aw | वेश्चानरः wear var afy: a at fear स रिषः पाठ am”? fal we tae सकारलापज्छान्दसः) waa: fafa we: शन्‌ अदित्थरूपेणावखितः। एथिवयां we: षन्‌ दादपाकमप्रकाड्कारिलेन wafea: | तया फखपाककारो सम्‌ we tia सम्बन्धः। सवा ware: आविवेश । वेश्वानरोऽ्निः सदसा बेन स्पष्टः सम्बद्धः ख्‌ तादा नोऽस्मान्‌ दिवा रिषो हिंखकात्‌ पापात्‌ aw रात्रावपि साऽख्नान्‌ पाठ, ढतोययुग्े पुरोाऽनुषाक्यामाह “जाता VT भवना व्यश्वः पष्ट न गपा दर्यः परिञ्छा। वेश्वागर्‌ ब्रह्मणे विन्द गातं अयं wa afafa: सदा a:” दति ₹ेश्रग्र लं जातमाज एव भवनानि ae: खतेजखा विश्रेषेण स्यापितवानसि। गपा: पष्ट न पष्मिव । यथा गाधाखकोऽनायासेनेव पत्र तदीयद्ति ख्यापयति तदत्‌ । कोदुशस्तं । इयः इरामखमरंसि। परिञ्छा ‘afta गन्ता। aera एबंविधष्छ तता वैश्वानर wee wftacrare ade गातुं माभ विन्द wag) धं खस्तिभिः अयाभिः खदा नो अस्मान्‌ पात रत । युयभिि

+ परिता मन्ता शति ae |

[का ०९।प०६। अ ०१९] «=| SRT UTE | ८३७

www Gay) याञ्वामार “aay याचिवा angus ar UTR WU जायमानः। लं देवार भ्रभिश्रसेरमुश्चो वेशख्ा- मर जातवेरा महिला” इति । Ewa लं शाचिषा शाष्रखानेः we aaa जायमान एव रोादयो Brarsfuar शाचिषा दीधया आआष्टणाः सर्वतः पूरितवागसि। Y जातवेद उत्पश्ञ- wafer वैेश्चानर लं महिला aafeer देवाम्‌ खटविजः sfawa: पापात्‌ wary: माचितवानसि। रउ्हवेय॒म्म पुरो- STRATE “श्रस्नाकमग्ने HAIG धारयानामि sang सुवो । वयं जयेम wary wefee वश्वानर वाजमग्ने तवेतिभिः' इति । wi Ware चचं पालकं wed दषु खापय CKVATT कुर्‌ कोदुत्रं चतं अनामि अनमनशोषं कश्यविदपि sweat न करो तीत्धथंः। अजरं ATTA | SNe अभग्रखामथयै | र षेश्वानर तवातिभिः asta: पा- we, वयमपि शतखदख्छसङ्ोपेतं वाजमन्ञं जयम । याञ्खामाह ‘EMITS सुमतो साम राजा हिकं भृवमामामभिगरोः। vat जाता विश्वमिदं विचष्टे वैश्वानरो यतते qau” cia क्यं चैश्चानरद्य सुमते अन गरदवुद्ध साम तिष्ठेम अभिप्राप्त- Mrs बेश्वागरः सर्वषां भवगानां राजा हिकं प्रकाशकः शश । इत एव कारणाव्जातमाच एवेद fay बिचष्टे fare मख्यापथसि। अयं Surat: awequ यतते दिवा प्रवर्तते अत एकाग्बजालातं “Cua वावादित्यमभ्रिरमसमारो इति”? दति। तान्येतानि werft युग्मानि भूयमाणेषु सवैष्वपि वेश्वा-

८१८ तेत्तिरोयसंडिताभाप्ये। [का०६।प्र०५।अ ०१९]

नरयागेषु दच्छछया विकल्प्यन्ते वेश्वानरखिक्गस्य साधारणश- त्वात्‌ विथेषलिङ्गानाश्च स्पष्टानामदशनान्‌ । यदि कञ्चित्‌ ara विश्रेषलिङ्ग खच्मम्रेेत तदा तदनुसारेण व्यव- arg । famaefag: परोऽनुवाक्यामा₹ “wa ते Ser वर्ण ममोाभिरव यज्ञभिरोमरे दविभिः। चयन्नसभ्यमसुर प्रचेता राजन्नेगा सि शिश्रथः watfa” इति। दे वरुण ते Se: तव क्राधं नमसकारेरवेमदे शमयामः। यन्नभिः पजाविशरषेः wfaftig पुरोडाजादिभिः अरवेमहे अमयामः। ₹े असुर शजूनिरखनकम हे प्रचेतः प्रहृष्टचित्त हे राजन्‌ Mears अस्मभ्यं अखादनयहाथें aan दई इ निवसन्‌ seria: रछता- न्येनांसि शिश्रथः Ba) याच्यामार “उदुत्तमं वरुण पा्र- मस्मदवाधमं वि मध्यम अथाय। अया ववमादिल्य जते तवानागसो श्रदितयेसख्यामःद्ति। दे वरूण Sw उत्तमाङ्ग शिरि खापितं acta पाशम्‌त्छव्य खथाय विनाश्य । waa YAS पादभ्ररेशस्थापितं पाशमवलछव्य विनाश्य। मध्यमं मध्यमप्ररेशस्छापितं पाशं faecal wa पाशचयविनाज्न- नानन्तर रे आदित्य खयंसदृश वरूण वचमनागसः पाप- cfeat: सन्तः aa व्रते लदौयकमंणि अदितये wefea- लाय खाम योग्या waa टतीयदविषः परोाऽनुवाक्यामाह “efuarqar अकारिषं जिष्णोरश्वस्य वाजिनः सुरभिनो सुखा atm ख श्रायुरःषि तारिषत्‌" cia दधि arate at जातीति दधिक्रावा। दभिप्रियः किदवरिक्निषः श्रप्नि-

[का०१।०५.अ.०११] बेदाथप्रकाग्च। cae

रित्यन्ये। ae fae श्रकारिषं we aa छतवानस्ि। कोदू- wa faut: जयशोलस्य । wre व्या पिनः। वाजिनेाऽननवतः। स देवा नोऽस्माकं मुखं खुरभि करत्‌ कपुंरादिद्रव्यसण्टद्धि प्रदानेन सुगन्धापेतं करोतु | श्रस्माकमायुंषि च प्रतारिषत्‌ प्रवर्धयतु 1 याख्यामाद “at दधिक्राः Waal WEY asl: Wa ca च्या तिषापस्लतान | TESST: शतसा वाच्यव VOR मध्वा समिमा व्वा सि'' दति । श्रयं दधिक्राः पच्च रष्टौः निषादपश्चम- खतभिंवर्शेः पञ्चविधाकानुव्यानाततान सर्वता frercafa t किं Bat । शवसा was संयाञ्य। यथा ख्या च्यातिषा रक्षि- गा wearer वषंतावपा विस्तारयति तदत्‌। steer दधिक्राः aweagra धनं सनाति ददातोति awaar: | तचा शतसाः | वाजी Waal अरवा कर्मंश्धमावागममवान्‌ agar देव tar मध्वा मधुराणि agi स्ठतिरूपाि वचांसि dum अकङ्गोकरोातु | पुतक्रामेव चिदविष्कामिष्टि फलान्तराय विधत्ते “एतामेव निवंपेद्मजाकामः संवत्छरोा वा -एतद्याशान्ता योनिं प्रजाये gat faces arse प्रजाये सम्‌ प्रजां न विन्दते यदेश्रानरो दादश्रकपाल्ला भवति संवत्सरा वा आअभ्निर्वैश्वानरः संवत्सरमेव भागघेयेन शमयति साऽखमे शान्तः WEA: प्रजां प्रजनयति वारूणेनेवेनं aqu- पाश्ाग्ञ्चति दधिक्रावृष्ठा पृनाति feca दक्षिणा पवित्रं वै feral यनात्येवेनं विन्दते प्रजां” (सं०र्कां०।९प्र०।५अ०) दति। tance प्रजामत्यादयितं योग्याऽपियः wat

eas afacterefearaa | [का०१।प्०५।अ ०९९]

न खभते तख प्रभाये ved याजि wmfarcweraaerw. संवत्छरदेवेा वैश्धागरोा निःशेषेण दशति एवं पश्रएष्पि area) इादश्रकपाखेन तु जन्तो Uris समाधा ware त्पादयति । खत्यन्नप॒जस्य पूतलादिफलायैमेकरविष्कामिर्हिं विधन्ते “वेश्वागरं दादश्रकपाशं निषपेत प॒रे जाते यद टाक- wer भवति गावज्रिधेेनं ब्रह्मवर्चसेन onfa यस्नवकपा- ufagaafaa तेज दधाति agua: विराजैवासि- aay दधाति वदेकादज्रकपालस्तिषटुभेवास्मिजिद्धियं दधाति द्रादश्चकपाला जगत्यैवास्छिन्‌ पशून्‌ दधाति afar लात एतामिष्टिं faaufa पत एव तेजस्यन्नाद chara प्रमान भवतिः (संन्र्कां०।२प्र०।५अ०) Cf, दादशलसश्यान्तगं- ताभिरष्टलादिसह्लाभिर्नायच्यादिषाम्यमनम द्य म्रशंखति। एता- aafe रभराद्त्ययप्रायदित्ताथे विधन्ते “wa वा एष सुव- मौल्लकाच्छिद्यते यो दशंपुणंमासवाथी waararet वा away वाऽतिपारयति सुवमौाय हिलाकाय दज्रपणंमा- सा विच्येते aurat दादश्रकपालं मिवेपेदरमावाद्यां वा पाण मासी वातिपाद्य dager वा आअधिर्वश्वागरः संबत्धरमेव प्रीणात्यया संवत्परमवास्मा उपदधाति yaa wae GANT श्रथा देवता एवान्वारभ्य Gat लाकमेति* (सं रकां ०। र्प्र०।१५शअर०) fai यदा खंवत्छरभेवापदधाति faerie करोति तदा संवत्छरावयवयेाद्‌श्पुणमासयोारनुष्टागच्य ज कालात्यचः। fag -संवत्छरे प्रीते सवंरेवतानां मोतलादेवता

[wreqimegimene] गेदाथंप्रकाभ्रे | | ८8

आभित्य तदनुयेख सवे प्राप्नाति । आधागेन खष्टद्धिर दिते याऽप्निमुदाखयिगति wa दिडविष्कामिषटिं विधन्ते “वोरा वा एष carat याऽप्निमुद्धासयते न वा WAS ब्राह्मणा चता- यवः परान्नमचन्लाग्रेयमष्टाकपाखं निर्वपेदेश्वागरं दादश्रक- पाखमभ्निमदाखचिग्यन्‌ यद ्टाकपाखेा भवत्यष्टाचरा Wat मायजाऽग्ियावानेवाभ्रिखस्मा श्रातिथ्यं करोात्यया यथा अनं wasted करोति तादृगेव तद्भादश्नकपाला वेश्वागरो भवति WISN मासाः संवत्छरः Gat: खल वा श्रग्रेयानिः खामेवें यानिं ममयल्याद्यमस्ाल्लं मवति" (Ho Rate HN Ho) इति| Wetagrat गायचीदारा वल्छरसादरस्याग्मः सवंसछा- uifaa हतं भवति । किञ्च यथा खाकं दूरटेशवतिनं fae- व्वाचादिरूपं जनं प्रति यते गच्छते पर्षाय अवसं रखकं पाथेयं करोति तादृञ्जमेवमदासविव्यमाणाय ws परोडाशप्रदानंः BITMV!A माखदारा संवल्छररूपां warfraarfy ममयति। शरग्ररगुयदेणास् wit भवति । श्रचाग्रयहविवि ATT ATMA: प्रतोकदयमा इ “aA aT भुवः" शति। अनयारप्िमृधत्यले पुरोऽनुवाक्या शा चपप्रयन्त इत्यगुवाकं (खं ° कां ०।५अ०।५अ०) व्याख्याता | मुवो यश्नस्येत्यसे याच्या सातु चतुर्थकाण्छ ्रज्ातलात्‌ ata व्याख्याते । प्रजाभिः agg यामं कामखमानस्य दिरविष्कामिषटिं विधन्ते “वेश्चा- भरं दादश्रकपाखं निर्वपेश्मार्तरः सप्तकपालं गामकामः' इति

HAAASTH ITS HIT WHIT SAATY aac alaaargrararsy- 6 ब

च्‌ तेत्तिसीयसंडिवाभग्ये। [०१०१०१९]

तत्वादच तत्प्ात्नावपवदति। “areata बेश्चाम रमधिश्रयति मारपत्ये aed पापवस्यखस् fava? (wee stoi wey अर) tfai वसोयाऽच्यधिकं कत्पापं तत्पापवस्यसं । aw ora- प्रा्भिप्रतिबन्भकखय पापस्य faval बियोाजनायेव्य्थः । दाद- waaay प्रशसति “arewmarer वेखामरोा भवति डादश भासाः YaST: अंवन्छररोवासे सजातार खावयति” (खं श्का०।२१्र०।५अ०) दति । अदो अलमामाथं wana अमानह्कले wag मनु खाम्‌ च्याक्यति प्रह्णोग्तान्‌ करति मर्टेवतां प्रशंसति “मारुता भवति मरुतो व देवानां fair रेषविश्ेनेवाख arafawaaqal” (do Rate! २प्र०।५अ०) tft) fam: करप्रदाः प्रजाः देविकप्रजामुयरेष मागषप्रजाडृद्धिं सम्पादयति | savant avai "“स्तकपाखा भवति शप्तगणा वे मरता WET एवाद्य सजातागवश्न्पे' › (wo ९कां०)रप्र०।४५अ०) दति ददुगन्याद्‌ङचेत्यादिनामधारिषां न्नानां समदः प्रथमो me) शएक्रन्योतिख बत्यव्योतिचे- व्यादिकोा fader ae: | तजिशत्यादि कसतोयः। खत- स्यादि क्डतुथैः। tyere इत्यादिकः पञ्चमः *faare श्ेव्यादिकः षष्टः । गणान्तरं wart zee afe- marrage जातिगणान्‌ बहन्‌ खन्पादयति । प्राृतहविःखा- सारितेषु पञ्चात्घामिषेनोप्रेषे कते ताः खामिधेन्याऽनु वको । तद्रचापि wife: प्रागेवासादनं dance क्रियते, | गधुणिषेखादिकदतिक्रा०। -

[श०६।प०५।ख ०११] वेदाचंप्रश्ञाशचे | ॥> 1

ATCA ATS सामिधेन्वमुवचनकालौ गलं विधते “अनुच्यमाम श्राखादयति fawaaren अरनवत्मानं करोति” (We Rater शप्र०।१अ०) द्ति। प्रजां यजमानानुगामिनों करोतील्यचैः । Wa मारुतयागे प्रोाऽनुवाक्थामाइ ““मङ्ता ag वा दिवः सुल्ायन्ता Caray 1 Baa sana” इति। डे aqar यद्यस्मात्कारणादयं Garam: सुखमिच्छन्तः fear qer- STAT य॒ञ्नान्‌ ₹दवामरे श्राङ्कयामः AGB TA ATs- WATT UTA! चाच्चामाइ “या वः शमं अरन्रमानाय सन्ति चिधादनि crt यच्छताधि) sere तानि मरते विधन्त रयिं ना चन्त sre: gat” इति। = aaa: वे gw WMATA भजमानाव दातं चा ज्रम यारि सुखानि af खन्पादितानि विद्यन्ते चिधाठनि जिखा- नानि लाकक्यवर्तीनि यानि सुखानि दाश्टषे दविरंकवते afuaeea अधिकं यथा भवति तथा भवन्तः प्रयच्छन्ति ताजि खवाण्यसमभ्वे वियन्त प्रयच्छत । fags अय caer श्रमिमतस्य awe व्षितारः रयिं चने ना wana चन्त खन्पादयत BAC ज्ाभगपचजच्च सन्पादयत। CIMT faut mfg wt faateyraquarefad वा sfefar- स्यामेव पव प्रतितिष्ठन्ति” (संग्रकां०।२प्र०।९अ०) tia खपप्रयाद्धम्‌ जिगमिषुः अनवेश्या जितशक्गामाः पूवे पुरषाः waraa प्रतितिष्ठन्ति तददयमपोत्यथेः। अज युग्मदयमा-

खातं | तच प्रथमयुम्मे पुरोऽनुवाक्यामाइ “nfefat उर्व्य- $ ब 2

८88 तत्तिरोयसंहिताभाय्ये। [कारर।प्०५।ख ०१९

afefa: wa यच्छतु | दितिः qayee.”’ इति उरूखतु WIT रतु | USAMA! याज्यामाइ “AWA घु मातरर सुत्रतानाण्तस्व पल्लोमवसे saa) तु विचचामजरकोम्‌ खसो सुश्रमाणमदिति सृप्रणोतिं इति । अदिति अदितिदेवतामेव wat श्रखाद्रणाये gua सुष्टु आरा यामः। कीदृशो मों महनोथां सुत्रतानां मातरं भ्आभग- कर्मणां परुषाणां मादरवद्धितकारिणणीं तस्य wal wae पालयिचीं तुविक््नां *बशराजपालयिों अजरम्नों wet रारहितां Bet विखोरंगतिं सुश्रमाणं समोचोनसुखा- Gat सुप्रणीतिं सुखेन कमणां wea) ferret पुरोाऽन्‌- वाक्यामाड “सुज्रामाणं एथिवीं चामनेरस quarwafe- fay सुप्रणीति। रवीं नाव्‌ खरिचामनागसमसखवन्तोमाङर- भा awa” इति खस्तये dara afefa meta m- Waa AGM सुजामाणं ye writ एथिवों विकोणं si ‘qraartt अनेदसं arenfaat चिरखायिनीमित्यथः। aH नावं यथा arafafiar ar. समुद्रख्यापरि तिष्ठति aut zafafaat मिमंदाजलस्यापरि ada द्व्यर्थः ख- frat सुष्टु aa: पालयिचीं श्रनागसरं पापरदहितां ्रख्वीं faxcfeat) याञ्यामाहइ “cary सु araareyy अता- fray waewt) अष्ट्रां षारचिष्णु" दति । cat मिं नावं TUE सृष्ट आरं प्राप्नवानि, कोद धलसञ्चा-

* बङरजपाजिवामिवि ate ।

[का०र।प्र०४।अ०२९] वेदार्थप्रकाे। Sey,

arafcatfe wfter cearereurfs eat a war- frat at *तादृक्पालकेः ufeatfaaed: | अतस्छ्याकाः उपधसद्ध्राखरणद ण्डा यस्याः खा waenrs at! अच्छिद्रा राषरदितां। पारयिष्णु श्रमीषटफलदछ पारं Ag समथा- faa: | ugufa प्राप्तस्य बलाथिन cent विधन्त camat दादरशकपाखं निर्वपेदायतनं war संवत्षरो वा अगर्वश्वानरः संवत्सरः खल वै रेवामामायतनमेतस्नादा WANT अरुरागजयन्‌ चदे श्चागरं दादश्रकपाखं fad- पति देवागामेवायतमे यतते जयति ay ayTa” (सं०एकांर। श्प्र०।६अ०) ट्ति। यद्जिश्नायतने यद्धं भविग्यति त्राण afar प्रदेशे निवपेत्‌ संवन्छरदरेवताया मिबलखाभि- arwat पालिते 28 carat जयः। तददयमपि प्रयतते तस्मात्‌ जयति। मारणादिपापायं प्रलयः परस्परत्ैरिणा- रलंयोा अङ्गः ae प्रायखिन्तरूपामि्टिं विधन्त “vafarat vat ama a विददिषाश्यारनलमत्ति बेशख्ागर दादरशकपाखं निर्व॑पेदिदिषाण्योारन्नं जग्ध्वा dager वा अ्निर्ैश्चामरः खंवक्छरखदितमेवास्ि मास्िग्परजाते"” (खं ° २ कां०।९्र ०।६अ०) इति। ्रमिशारादिना परस्परं arcarenr विद्ेषिणै aaa खकोयाज्भृजि खकीयं पापं खेपयतः संवत्छरदेवेन खदितं निदे1वोरलमेवान्नमसावज्ि अतस्ता नास्मिन्‌ खेप-

* दिकपादकेरिति ate | † तां मब्ूककरूमादिभिजेशस्योपरि धारितामिद्यचे इति ate | ‡ afwext खधाभाम जलस्य sinfexcteafafa ate |

58 तेत्तिरीयसंडिताभाग्ये। [का०१।प०५।यअ ०१९]

QM: | यावो वरखरमद्रोदाय शपे कुरतः तये थमं दरुदयतः प्रायचिन्तायेष्टिं विधन्ते “dagera at एतै सममाते यो सममाते तयोर्यः याऽमिद्रुद्चति तं क्रे werfa Surat दादश्कषाखं निर्वपेत्‌ खममागयेः पवी sag संबत्धरो वा अभमर्वेशचानरः संवत्सरमेवाप्रा जि्व॑शषं परसादमिद्रुहति नेमं वरणा werfa”’ (do Rate Rael ६अ०) एति। संवत्छराच संवत्छरदेवं arfead qawe: | षम माते ब्यक शपथं कुरतः । वर्णग्रहणं माम रोमेत्यश्िः! faden रागभिवारकं | संबत्छरदे वमेव प्रथमतः प्राण TET ्दखेन यका SIE रतवान्‌ भवति। तता नाशय वक्ष aeu भवति) wa प्रतिखहोतवतः पापपरिषशिराय दृष्टि fara “are वा एष ufazerfa याऽविं प्रतिगति वश्वानर दाद्श्कपयलं जिवंपेदविं प्रतिग्टद्य संवल्छरे ar श्रि Sarat: संवत्धरस्दितामेव प्रतिख्ृहाति aret प्रतिष्ट- काति" (संन्र्कां०।२प्र०।६अ०) शति शवत्यस्मारित्याबं wd gut दति केचित्‌। संवत्छरेख afeat जिराषो- wat) अरधस्तादुपरिष्टाचाभयतेा cman प्राणिखरूपं प्रतिः ग्यद्ेतवतः पापपरिशारायष्टिं विधत्ते “श्राद्मनावा एष मा- च्रामाप्नोाति य उभयादस्रतिण्ह्ात्यश्चं वा Ee वा वेशचानरं द्ादशकपालं निवपेदुभयादत्‌ प्रतिरटद्य संवत्सरा वा why Waar: सं वत्छरखदटितमेव ufazwertfa मात्मना माजामा- aifa” (सं०्२कां०।९प्र०६अ०)दति। arat feat उभयतो

[का ०।प्०५। अ ०६१] = योदाशधरका । cee

दन्ता यस्य तत्छरूपमभयादत्‌। घधगलाभनिमित्तं दादढसमोपे गमित इष्टिं fart “Sarat दाद्श्कपाखं निवंपेत्ठनि- मेग्यन्त्व्छरो वा wf यदा खल्‌ वै संवार जन- तायां चरत्यय Sowa भवति यदेश्वानरं दादगकपालं निर्वपति संवन्छरसातामनेव सनिनमभिप्रयवते दासकाभा wa प्रजा भवन्तिः" (सं०्२कां०।२प्र०।६अ०) दटति। खनिं घन- खाभं। लेके या याचका दाढजनसमृर संकर चरति ACIMART UAV भवति! संवब्धरदेवेन शतां दन्ता मेव aff धमलसिमनिप्राप्राति। wa प्रजाश्च दानशीला भवन्ति ।' तयेश्चा दादषमोपे घनं Wat WE समागत्य नेमित्तिकोमिष्टिं विधन्त “ar वै det प्रयुज्य न बिमचत्य- अतिष्टाना वै ख भवल्येतमेव वैश्धागरं पनरा ग्य निवेपेद्यमेव wap तं भागधेयेन विमश्चति प्रतिषि्ये' (do २कां०)रप्र,। ame) tit संषत्छरर्ूपं damit yew धगखराभार्थमिष्या fawa Um मुद्धेत्‌ सोाऽग्रतिहिते भवति । पमरिशटया तदीयं भागं दला विमुञ्चति विसर्जितबान्‌ भवति । तचेतिकर्तयतां काञ्चिदिधन्ते “aa रण्ञ्वान्तमां गामाजेन्तां भादव्याष अदिशयान्निष्छेतिमेवाद्ये म्हिशाति'ः (qo र्का o1R Mele We) sf <r warg गाषु swat at wer cs बद्धा खमागयति at TS भाटग्यविनान्राये तदीवगोे afeaq ।

तथा सति fawfi दारिन्नरूपां राक्षसीमेव weare arate |

# ५ ~

eee तैत्तिरीयसंश्िताभाष्ये। [{का०९।प०५।अ ०१९]

अ विनियो गसङ्ुः ।

“अन्यानवाकगा याज्या यागे वेश्ानराभिषे।

ater विकण्पाः स्यरवते वारुणे चरौ ॥

दधीति दध्यादि चरावन्शुदाखनयागके |

अभ्रिर्मुधा war दे खलः प्रतीकं ते उमे मते॥

मरुत्प्तकपाखेष्टावदित्यादि वधकं चरो |

तसखः सयरविंकष्यायं इति प्र्नाऽज पञ्चमः" ॥

श्रय मोमांसा । प्रथमाध्यायस्य चतु थपारे चिन्तितं |

METI शकपालेषटवश्चानयी अनन्तरं |

अतमष्टाकपाखादि AFT ATA at सहतिः॥

madrazeaedtra स्याद ्चिदाचवत्‌।

द्रव्यं द्रव्यान्तरे Ar चेर्‌, swale फलत्यसो ॥

वाक्येक्यम्‌पसंदारादिखष्टं तन्तु बाध्यते । `

नामागणविधो, तस्माद लाद भिसंस्हतिः"? ॥

कान्येष्टिकाण्डे श्रुयते । “वैश्वानरं दादश्रकपालं निवपेत्पुचे

जाते यदष्टाकपाखा भवति गायजि्ेवेनं ब्रह्मवच॑सेन पनाति थक्लवकपालस्तितवास्िन्‌ ast दधाति wewaurer fa- wsafagey दधाति देकारश्कपाखस्िषुभेवाखिखि- fxd दधाति wercwaurer जगत्येवास्िन wae दधाति" इति। अचाषटलादिसद्लासमाक्ञामात्‌ great माव- श्धारिरूपतलकष्यना छता । इश्टिविधायकं are चेयं इा- दरया तस्यामष्टलादि सद्चानामन्तभाव्त्घक्लां निमिन्ती-

[का०१।प्र०५।अ ०१९] वेदाचप्रका्े | cae

wa शअरगिदाचश्रब्दवदष्टाकपालादिश्रष्दाः कमंनामधेयानो- त्येकः TS नाज दादश्रकपालब्न्दः TET: किन्त प्रोा- डाशद्रव्यपरः। दादश्रकपालेषु HaHa दति गत्यन्तः | एवमह्टा- कपालादिश्ब्दा श्रपि। aut सति caw द्रवयान्तरोऽनम्त- भौवान्नामघेयस्छ निमित्तं aretfa चेत्‌ एवे तहि प्रोडा्न- द्रव्यरूपोा गणा विधीयतां । न चोात्यत्तिविञिष्टदादश्रकपाख- पुरोडाभ्रावरद्धलात्‌ अष्टाकपाखादेरनवकाच्न दति वां ब्रह्म वचैसादिफलाय तद्िष्यपपम्तरित्यपरः पलः अ्यमण्यनु पपननः। बहनां गणानां विषौ वाक्यभेदापत्तेः। न च भिन्नान्येवेतानि वाक्यानोति वाच्यं । वैश्वानरं इादशकपालं निवपेदिति fate- तद्ध GAL जात CHWS वाक्येकलावगमात्‌ | तस्ना- द्तरैरष्टाकपालादिभिर्रो दाद्रकपालः Waa | चतुथाध्या- ae दरतोयपादे चिन्तितम्‌ । “वेशा गरेश्चा पूतलं पितः TIE वा क्रमः। कतुरोव we um ada पितुरेव fei जाते afafafeaat निवपेन्तस्य पुतता । wefed पितुस्तेन पिता aa vada” ॥ काग्येषटिकाण्डे वेश्वागरं दादग्रकपालं frag’ जात दति wee Fad afar जात एतामिष्टिं निर्वपति पृत एव तेजस्य- are इख्ियावो पष्टमाम्‌ भवतीति। aa पितुः wage aga ग तु मुग्ध TS | ततेऽनुष्ठागफलयोर्वेयधिकरण्छपरिदाराय

पिहठरेव पूतलादिफलमिति waa) afar जाते निर्वपति स 50

cye सेत्तिरोयसंहिताभा्ये। [का०१।१०५।अ ०९९]

पत इति वाकेन कश पुषम्वन्धावनमात्‌। ग चाच निष्यलख पितुः ्रहसिरिति are पु्रनिष्टपूतवादेरोण्एितलेन aware अन्तिसभ्भवात्‌। तस्मात्‌ पुश्य पललादिकं। तजरेषान्यञ्धिन्तितं,

“MATA षिजातकर्मसि वा Bat

निमिश्लानन्तरं कायं नेमिक्िकमताऽखिमः॥

जात्तकमंखि free शनगप्राशगदर्नात्‌ |

भ्रागेषटि कुमारस्च विपक्नेखूडंमस सा” दूति ॥

qwrt वेश्ागरे्टिनिमिन्ललात्‌ sate are

विखम्बाधामात्‌ warracaafefcin चेत्‌ मैवं ean तावत्‌ जातकमागनार्‌ fared afe जातकर्म॑शः मामेव चैशान- रेदधिनिंङूषेत तदा स्तनप्रा अन द्यात्यन्तविखम्बनात्‌ पज विपद्येत तथा सुति पृतलादि कमिहिफलं we स्टात । तस्मात्‌ न जका- मन्तरमेव। किमत MARAT Sg aT ties ततैवाग्धखिन्तितं |

“HARATAME खादना चेऽपगतेऽयवा |

निनिन्तसन्िषेराचः करठश्टद्य्ंमृष्तरः** इति ॥

यद्यपि जातकमागन्तरमेव तदनष्टाने भिमिन्लभतं जग

सन्निहितं भवतति, तथाण्ष्ुरिना पिजानष्टोयमानमक्गविकलं भवति। smasafe तु विषन्तिपरिषडाराय तात्कालिक- श्रड्धिः wrete efter) तता मुखसन्निभेरवश्दं बाधित- ल्वादद्द्धि खक्णाङ्गवेकच्यं वारयित माज चादूदंमिषटि कुयात्‌, इार्राभ्वायस्छ ठकतोखपादे चिन्तितं |

“Sarre पायते साहित्यं वा विकष्पनं |

[का०९।०५।अ ०१९] वेदाथेप्रका्े | THR

साहित्यं स्वारदृष्टाय fave: argara” इति॥ तत्र विहितयोदं ्पुणंमाखयोः कदाचिद ननुष्ठाने प्रायि maa “aurat weaned fave दन्नपू्मासयाजी सन्नमावास्यां वा चणमासों वातिपादयति। saa पथिषते परोडाग्रमष्टाकपाखं Prater दज्पुणंमार्याजो सन्नमावास्यां वा पा्णमासों वातिपादयति” इति। wa पूतवहषटप्रयोजना- भावाददृष्टा्थमृभयं समुखित्यानुष्टेयमिति चेत्‌ म यज्ञवेगण्- समासेद्टप्रयोजनलत्वात्‌ | श्रन्योन्यनिरपेचयेार्दयार््रीडहियववदि- कषपः, एवग्टगयजःसा मवेरेषु विहितस्ागगुष्टानात्‌ निषिड- WITH वद्चश्नवेम्छं तस वेगच्छमाचस ede बमाधा- माय faccerfe प्रायञिन्तानि विडहितामि। a: artta WET जयात्‌ । भुवः खाहेति <feurkt swag v- भवः सुवः arvana जयात्‌ दति । तान्येतानि विक- रन्ते । प्रत्येकं वैग्छसमाधानखमलात्‌ ॥ ° ॥ दति माधवीये वेदाथप्रका्चे कृष्णयजुः संहिताभाये प्रथम- SSG प्चमप्रपाठक एकादजाऽनुकाकः ॥ * ॥ aera प्रकाग्रेन तमे हारे निबारयम। पुमर्थाखतुरो देयादिद्यातोर्थमदेश्वरः ॥ दति ओरोमदिव्ययेागीगश्विश्चातीखंमदेश्वरापरावतारस ओ्री- मद्राजाधिराजपरमेश्वरग्रोवक्षमदाराजस्टाज्ञापरिपाखलकेन मा- धवाचायंण विरचिते वेदार्थप्रका्े शष्णयजःसंरिताभाय्ये

रयमकाष्छे पञ्चमप्रपाठकः wad: ॥ ० ॥ ऊ तत्सत्‌ ॥ 9० 2

ओगणशाय AA: |

aa वैनिरोयसंहिताभाष्ये

प्रथमकाण्डे षष्ठप्रपाठकः | सं त्वा सिथ्चामि यजुषा प्रजामायुरथनश्च | इ- wfamaat यजमान इह मा रिषत्‌। आ्राज्यमसि सत्यमसि सत्यस्याध्य॑श्षमसि इविर सि वश्वानर वैँ देवमुत्पुतश्ष्मः WATT: Weta सहमानमसि सहस्वायतीः सहस्वारातीयतः AVS एतनाः Tee स्व एतन्यतः। सदखंवी्यमसि तम्मा जिन्वाज्यस्याज्य -

मसि सत्यस्य॑ सत्यम॑सि सत्यायः ॥ १। असि सत्यशुममसि सत्येनं त्वाभिधारयामि तस्य ते भक्षीय । पच्चानां त्वा वातानां wares wits ख- aia पञ्चानां त्वतृनां were wie शज्ञामि पञ्चानां त्वौ दिशां wert wits wenfa पञ्चानां त्वा पञ्चजनानां यन्त्राय wits श्ह्ञामि चरेारूबा पञ्चबिलस्य यन्त्राय धचायं Vania ब्रह्मणस्ा तेजसे ` यन्त्राय ध्यं VET कचस्य त्वाजसे यन्त्राय ॥ २॥ धाय गृह्णामि विशे त्वा ware wire गज्ञामि

[ का०९।प्०६।अ ०१] वेदार्च॑प्रकाष्र | ८५३

सुवीर्याय त्वा waif genera त्वा ््ञामि रायस्पोषाय त्वा ख््ञामि ब्रह्मवचेसाय त्वा रह्लामि भुरस्माक इविर्ेवानामाशिषेा यजमानस्य देवानां त्वा देवत॑भ्यो Tall कामाय त्वा TATA ॥ ३ । सत्यायुरोज॑से यन्त्राय चयस्तिःशच ॥ १ ॥ इति वैत्तिरीयसंडितायां प्रथमकाण्डे षष्ठप्रपाठके प्रथमोऽनुवाकः ॥ ° ॥ श्रीवेदव्यासाय AA: | ua निश्वसितं वेदा यो वेदेभ्योऽखिलं जगत्‌। निर्ममे aang वन्दे विद्यातीर्थमदेश्रं ॥ ९॥ षष्टप्रपारकं शष्टिकयाजमानमन््ासद्राष्मएानि Wars तदिशेषविनियोगस्ह विनियोगसङ्गहे दितः | “Gey याजमानकाण्डे इादश् वर्पिताः। ्रनुवाकाः, षटस मन्ता, ब्राह्मणं पञ्चखूरितं॥ अन्ते याच्याः, ऋमेएाञ्यय्रहणा दयन्‌ मन्त्रणं | अच्य्रहा ASAT A: भेषाङतिस्तया ॥ *एतेऽनुमन््रणीयायथा मन्त्रा आआप्यायमादिकाः | खर्यापखित्यादि मन्त्रा, ange तु विभज्यते ॥ - ` परिग्रहा देवतानामायुधानाश्च सम्मतिः, इादग्रदन्दसन्पत्तिदविषां खादने विधिः॥

* एतेऽन्‌मन्नखे areata इति ae |

८५8 तित्तिरीयसंडिताभाष्ये। [का०१।१०६।अ०१]

विधिराश्रावणादीर्नां याज्या दव्यनुवाकगाः””। ofA

तच्र प्रथमानुवाके आच्ग्रडण्ठानमन््रणमन्लाः प्राधाग्धेना- fares ae: “d ला बिश्चामोति aay fwecfa ar मग्ल- da” ufa) तदिति खनमान्यमु्यते। यखाज्यमनु तपू ख्कन्रे- दित्यादिना खन्दनस्य प्रतल्वात्‌ । यदि Were स्कन्देत्‌ तदानीमनेन मन्तरेण पनः पातर प्रचिपेत्‌ | where स्कन्दे त्वभिमन्त्रणं। weg “सं at सिश्चामि यजुषा प्रजामाय- wre | qvafargat यजमान Ty at freq” cfs हे wary बरस्यतिप्रेरि ताऽहं wert सन्पाद्‌ येयं । at अनेन यजषा wate पाते सम्यक्‌ धिद्ाभि। इद safe यजमानः खन्द मापराधेन मा रिषत्‌ भा हिंसतां । अयं मन्त आष्व- यवः, अता यजमानस्यान्यल्ेन उक्रिरविरड़ा। कश्यः ““श्राज्य- मसि सत्यमसीत्यष्व्ययंजमाग खा निभमीष्यावेच्यानच्छसन्तावाञ्- aada”’ इति। पारस्तु “श्राज्यमसि सत्थमसि षत्यस्थाध्यच- afa इविरसि Sart वेश्वदे वमुन्पूलष्टश्न adire: wer ऽसि सदमाममसि सषखारानोः षरसखारातीचतः ara एतना: UWE yaaa: सहस्वोयमसि त्मा जिष्ाच्यस्वाञ्य- मसि सत्यस्य सत्थमसि सत्यायुरसि सल्धग्रुश्रमसि स्थेन त्वाभिघारयामि तस्य ते wate” इति । wa वेश्वानरमि- त्यादिषतुरभिंः परैः प्रत्येकमन्वेतुं अरसोति पदमनमुवतनोयं। तथा सति तान्येतानि atfanfa वाक्यानि eae) तस्ते वाक्येराच्यं प्रशस्यते । अजधातेोगेव्यथादुत्पन्न शआञ्यश्ब्दः ।

[का०२।प्०६खअ ०६] वेदायंप्रकाद्न। ८५५

श्राच्यमसि प्रापकमसि। gaa fe हामाधारो अ्वखन्नश्निः wedi wa विद्यमानं क्ंफलं तददंतोति aa, प्रसिद्ध Wye Ryn | सत्यस्छाश्चचमसि । eat कम॑ aaj च्योातिष्टामे प्रवतंमाना यजमानसन्नदज्रा wlan: समन्तः a fe परस्परं द्रोदश्रद्धामपनेतं *तामनपसंन्नमाच्ये Yat मा sa सं; wat कमं ae क्मणठाऽध्यच्ं यामि दविरसि प्राधाम्बेन छयमागमसि पुरोडाज्ादीनां दविषां नाओेऽणा- ग्येभेवेतत्क मं सेषसमापनात्‌ प्राधान्ये Kes । विश्येषां मरणं wafer वैखागरं । fauat रेवानां सम्बन्धि teed । प्रसिद्ध wae mean विटेन ease: | TMA \ खत्पवनेनापे तवं BATH: WATS, rere fe वखमवितथं, तखोहौपगश्य AGT एव YMA । Vy. weet अभिभवनसम्थे | सहमानं fact तदभिभवेनेव वर्तमानं WTR | शरखारातीः असमद्मिजान्‌ अभिमव। सदखारा- तयतः ये तु WIS ज्राजवं कलुंमसमथयाः मनवा wad कतु जिख्छनि तान्मिभव | सख एतना; watat चनि- wa) सहस्र एतन्बतः सेनां सन्पादयित्मिच्छतः डचगभि- भव। सरखवीर्यभसि यथोाक्ताभिमवविशेषान्‌ कतुं बङप्रकार- खामब्थापेतं cafe) aan जिन्न तादूकखभावं लवं मां याम- दारेख twa) श्राव्यष्ठाव्धमसि लोकिकं cere तदुत्पूत-

नन्तं तेलिद्धपुखकं नास्ति |

cud तैन्तिसोयसंडितामाध्ये। [are yimeg Weg]

WH न भवति। लं दत्पुतग्रश्रलात्‌ aWawafe) wre सत्यमसि लाकिकफलसाधनं छव्यादि कं सत्यं तत्कदाचित टष्चा- द्भावे व्यभिचारान्न He सत्यं तंतु कदाचिदणव्यभिचा- Tae सत्यमसि। सत्यायुरसि सत्यश्चतमायुरस्मिजिति a- are: | आज्यनिष्यन्नेम कर्मणा भाविरेडे यदायः प्राप्यते तन्न व्यभिचरतीत्यायुषः सत्यं । सत्य प्रटश्ममसि सन्थवखमसि। अन्द्‌ Caras सत्थाज.अन्देन TAM | इह त॒ फप्रदानवलम्‌- च्यते । स्येन लाभिघारयामि age लां चकुषा पथ्ामो- WU: । तथा च पारोडाभिककाण्डे समान्नायत "ब्रह्मवादिने वदन्ति) यद्‌ाच्येनान्यानि हवी शव्यभिघारयति । wa कमाञ्य- मिति। सत्येनेवेनदमिघारयति”” (जा०२ कां०।३०।१५अ०) टति। VST: सत्धत्वभाधामब्राह्मणे Tara “wea वे वाचा वदति। अनृतं ममा ध्यायति। चव सत्यं । sztafaaqre अरभ्रंमिति। aga” (त्रा०९कां०।९प्र०।४अ०) cfr तख ते भीय ame लां भक्षयाणि। aw: “श्राच्ययष्णं ग्ट Wid गडीतमनुमन््यते । पञ्चानां लला वातानां aaa wae ग्टहामि। पञ्चानां aati wara धनाय wzerfa पञ्चानां at feat aata ware zetia) पञ्चानां ला पञ्च जनानां aaa wire zerfa wafisist: werfa- cuafa wirer पञ्चबिलस्य ane धनाय zerfa APU तेजसे Bara ysta veifa | eva arg a- न्लाय ware wzetfa विश्च ला aera धनाय zerfa

[का०१।प्०द६ख ०१] «=| - Farwweanrst | ८५७

gaara ar गृष्का्मि। सुप्रजास्वायतवा गरृङामि। रायस्याषाय त्वा ण्ड्ञामि। ब्रह्मवचेषाच त्वा ण्ड्धामि xia) चतुर्भिरभवायां। ग्डरस्माकर vfataratarfaal यजमानस्य रवानां लादेव- ana गृह्णामि इति । अभिपूयंमाणमनु मन्यते | कामायला ग्टामि'' दति। प्राश्यादिषष्मान्ताखु पञ्चसु दिच्‌ वतमाना चायवः पञ्चसद्लाकाः ते चाग्रिचयनाङ्गेषु मन्त्ेय्वेवमान्नायन्ते “यन्ते सद्र परोधनखद्धाता अ्रनवातु ते। यक्ते रुद्र दक्षिणा- UAE WATT Ti यत्ते रुद्र पञ्चाद्नुखदाता श्रनु- चातुते। यन्ते सद्रोलराधनुखदातेा श्रनुवातु ते। यत्ते रूद्रोपरिधनखूदाता wrarg a” tf यद्वा श्रौरमध्य वतमानाः प्राणापनष्यानेादानसमामङूपाः TY वात्ताः तेषां चातानां यज्वा weary नियमभाव धच्ाय जगडि- धारशक्ुश्लताय हे wy लां गामि त्रनां पञ्चतल- मतरे यब्राह्षे प्रतिपादितं। दादश्रमाशा पञ्चतंवा रेमन्त- ग्रिशिरयाः समासेनेति | प्राच्चादीनामूष्वेयम्तानां feut पञ्चलं प्रसिद्धं पञ्चजनग्रब्दः समस्ता TaATATYTTAYI- गन्धवंषु रूढः, ते च देवादयः TAIRA: | स चरुशब्दः पाकाधारण्डतां BMA | सप च कचित्‌ पञ्चनिलेयंज्यते। तच्च परुषमेध वसाने कल्पद्धज्रकार उदाजहार | EIA चरोरविश्चायत आज्य wie: wafer fae, Tue <few, wa प्रतिदुहिनोतमिन्रे a dads: पञ्चमे, ay

मेचावरुण Gat, पयसि aivwar awa दति aw पञ्च- | 5 श

८५८ तेत्तिसीयसंडिताभाष्ये। [का०र।प्०९।ख०१]

बिलस्य चरोानिंयमनायेति याच्यं । ब्रह्मणे ब्राहमण्जातेः तेजा wyadd aa तस्य wera: चच्रियजातेरोजे agenesis वेश्जातेः छृषिनाणिच्यादिषु नियमनं । सुवोये खखव्यापारेषु सवषां सामथ्ातिश्यः। सुप्रलास्त्ं Wwe | रायस्याषोा धगपुष्टिः। ब्रह्मवचसं श्जताध्ययनसम्पश्िः । ब्रह्मणएस्वा तेजसे द्व्यच भिष्टाङ्गोरृतखाधुवेषरूपं gua) ग्डरस्माकमित्याखा aa: दवि वामामिति दितीये मग्वः। ्राश्िषोा यजमानस्येति दतीयो AS च्रवरिषटख्चतु्थंः। रे Wey aaa यसे भव । देवानां दविभ॑व । यञजमागख या आशरिषखद्रुपं भव। देवानां तकं लां गामि waa तु रस्माकमि- त्यादिरकमन् टति। ₹े ara हविभागिन्यो देवताः at यथा यथा कामयन्ते तथाविधकामाख लां zeta | अत्र विनियोगसङ्गुहः। “स्याद शंपूणंमासस्यं काण्डं तु यजमानगं | षष्टः wags सं ला ary प्रधिपेत्सुचि॥ आ्आज्यमाज्यमवेक्तेत पञ्चानां ला चतुदश, सच्ाज्यमन्तणे मन्त्रा Cia मन्त्रास्तु asa’ दति माधवीये acranarat तेन्तिरोयसंड्िताभास्छे प्रयम- काण्डे वष्टप्रपाठके प्रथमेाऽनुवाकः॥ * ॥

[का०र।प्रन्द्‌ खन] बेदाथप्रकाशे। ` cue

भरवेाऽसि भवेह? संजातेषुं भूयासं WTA वस्‌- विद्मरऽस्युमरऽद९ सजातेषु भूयासमु्रेत्ता वसुवि- द॑भिभूरं स्यभिभूरह€ सजातेषु भूयासमभिभूञेत्ता वसुविद्यनज्मि त्वा ब्रह्मणा SIA इव्यायास्मे वोढवे जातवेदः। LATA सुप्रजसः TAT ATM TA बलिहते वयं a1 wa at we owe रिष्यात्‌। ॥ १।

यदा स्कन्दादाज्यस्येत विष्णा । तेन इन्मि सपर दुर्मरायुमैनं दधामि निकत्या उपस्थे | भूभुंवः सुव- TSU aa यजमानायेधि निशुष्मो अभिदासते । Wa देवे afag मन्द्रजिच्वामत्यस्य ते हातमूरधन्ना- जिषमिं रायस्पोषाय सुग्रजाल्वाय TATA । मनं ऽसि प्राजापत्यं मनसा मा मूतेनाविंश । वाग॑सवैनदरी सपनरक्यणी ॥ २ ॥ ।

वाचा मेंन्दरियेणाविंश। samara प्रीणामि स म॑ प्रोतः प्रौणतु। steve प्रीणामि स म॑ प्रीतः Wag) वषा कतुनां प्रीणामि ता मा प्रीताः प्रीण- ay meee wharf सा म॑ प्रीता प्रींखतु | हेमन्तशिभिरादतृनां प्रीणामि ते मा प्रीत प्रीणी-

DP 2

८१. तेन्िरीयसंहिताभाष्ये। [का०१।्०दअ.९्‌] तामग्रीषामयोर हं देवयज्यया WAM भूयासमभे- रहं देवयज्ययान्नादो भूयासं ॥ ३ A

दथ्थिरस्यदग्धोा भूयासममुं दमेयमग्रीषामयेार शं देवयज्यया वदा भूंयासमिनद्राभ्रियोर हं दे वयञ्च येन्दरियाव्यन्नादो भूयासमिनद्रस्याषं देवयज्ययेंन्द्रिया- वी भूयासं AeA देवयज्यया Fars महिमानं गमेयमभ्नः खि्टरतेऽहं दवयज्ययायुष्मान्‌ यत्तेन प्रतिष्ठां ग॑मेयं ug

रिष्यात्‌ सपल्रशयण्यन्नादो भूं यास षटचिः एच ॥

॥ २॥ afa वैन्तिरोयसंहितायां प्रथमकाण्डे षष्ठप्रपाठके

दितीयोऽनुवाकः ॥ * ॥

प्रथमानुवाकं श्राज्यग्रदणान मन््रणमुक्रं | दितोयानुवाके विद मानुमन्लएं वक्तव्यं । तच हयमानस विषा वरिः- स्कन्दननिवारणाय परिधोयमानानां परिधोनामनमन्लशमनु- वाकादै उपवर््णते। कल्यः, परिधोन्‌ परिधीयमानानन्‌मग््रयते “yarsfa भवेऽ सजातेषु ward धोरखेत्ता वसुवित्‌” tf मध्यमं “उगराऽस्यरेा ऽद ९ सजातेषु खयासमग्रखेत्ता वसु- faq” इति दसिणं ““चभिग्ररसखगिग्टर इ सजातेषु भयास-

[atetimegiaer] वेदायंप्रकारे | ८६१

मभिभूखेत्ता वसुवित्‌" इत्युक्लरमिति। ₹े मध्यमपरिधे लं waste सिरोऽखि । रशाभिरविचाखमानलात्‌। अतएवा- aaa) परिधीन्‌ परिदधाति रच्सामपदत्या fi we भवस्य aaa श्रहमपि सजातेषु ज्ञातिषु भ्रुवे भूयासं। fag धीरो धयवान्‌ Vat रक्ताऽपदममस्य ज्ञाता, वसुवित्‌ वसुने wat wards ₹ दिणपरिधे त्वं रक्षाखखपरन्तम्‌- याऽसि । तवानुमग््णेन अहमपि gar यासं | यथा ज्ञातया मम प्रतिवादिना न भवन्ति तथा सन्पादनमग्रल्ं) किञ्च वेरिणाऽपदम्तमणयुये ward । हे उत्तर परिषे लं रचसामभि- भवितासि । तवानुमन््णेन अहमपि ्चातोनां वैरिणाञ्चाभि- भविता ward) एतदोयस्य ब्राह्मणस्य समोपवतिंलेनात्यन्- विच्छेदाभावान्ञाच ब्राह्मणमुदा इत्य व्याक्रियते। किन्तु पाठक्र- मेणोाद्‌ाइत्य दश्मानुवाकं व्याकरिग्यते। wer) warfare य॒नक्रि “"यनज्ि ला ब्रह्मणा देव्येन शव्यायाखमे area जात- वेदः दति। S जातवेदः देव्येन देवयोग्येन ब्रह्मणा aay at युगञ्कि ्रस्िन्‌ कर्मणि युक्तं करोमि। किमथं। दद्‌ विवादं । wer समिघारभ्याधोयमामयेाजंपति “दन्धा- AQT सुप्रजसः सुवीरा ञ्याग्जोवेम बलिता वयं a”? दति। हे जातवेदः Ai इन्धानाः ज्वालयन्ता वयं सुप्रजसः भ्ाभ- नापत्योपेताः सुवीराः भ्रभमश्टव्योपेताः ara *वचिरं जीवेम। किं gam: बलिं पुजामाहरन्तः | HA | अयाम्तवेंदि हवी -

* नोरोगमिति ae |

८६२ तेत्तिरीयसंहिताभाख्ये। [का०१।प्र०६।ख ०२]

व्या सन्नान्यभिमग्वयते “wa we wa aye frargar सखछन्दादाच्यस्योत विष्णो । तेन vfs सपं दुमेरायुमेनं दधामि निष्छेत्या woe’ इति ₹े श्रग्र श्वस्य मम यज्ञस्य सम्बन्धि यत्‌ बरदिंरादिकं frara रच्चःप्रतिभिर्विंनारखितं स्यात्‌ ्राञ्यस्यात ्राश्यस्यापि यद्वा wei विन्दुजातं जादवादिकं स्कन्देत्‌ श्रधः पतेत्‌ ह विष्णा व्यापक तेन नष्टेन स्कन्नेन च वैरिणं दन्धि। यः evar मारयितुमश्क्यः एनं cate aya निश्डेत्याः पापदेवतायाः उपस्थे vas श्रादघधामि waif) कल्यः “अय भूभुवः सुवरित्यभ्रिदाचमेताभिः व्या दतोभिरूपमादयेत्‌। wa वे भवति । दशेपुणेमासावालभ- मान एताभिवाहतोभिंवीव्यासादयेत्‌ । wa वे भवति! चातुमोस्यान्यालभमान एताभिब्याहतीभिडवोः<व्यासादयत्‌'' इति।. भृरादयस्तयः शब्दा लोकच्रयवाचिनः एतानि इदवोंषि खोाकचयषूपाणणीति स्यन्ते । इदं व्याइतिचयं ayia याज- मानकाण्डे पटितं तथापि प्रत्यच्चेण ब्राह्मणएवाक्येन श्राष्वर्यव- क्रियायां faframara senegal) कल्यः दृप्रमन्वाघीव- मानमनुमन्लयते “SEW WF यजमानायेधि निष्टा श्रभिदासते। wi देवेद्ध मन्विद्ध axfas” इति दे श्रप्र यजमानाय SEW एधि BAe भव। यजमानकार्य- व्वाविष्कृतबलेा मव। श्रभिदाख्ते उपच्चयते wad fre एधि न्यरभृतबला भव । उक्रक्रमेण यजमानमनग्रदीतु निय Wag wes, चतुभिविगेषणेरम्रं प्रात्साइयति। & ww

[का०९।प्र०६।ख०२| वेदाथप्रकाश | SER

अङ्नादिगुणयुक्र देवेद्ध देवेर्दीत्ति मन्विद्ध मनुमापि दीप्त। uae पदद्वयं निविद्भाद्यणे व्याख्यातं देवेद्ध इत्याद देवा Wiha | मखिद्ध इत्याद मनद तमुत्तरो Taw ty दति मन्द्रजिह war wivafsst यस्येति faae:) कल्पः । प्रवरं प्रभरियमाफमनुमन्त्रयते “sae ते हातरमूरधन्राजिघमिं रायस्याषाय सुप्रजास्वाय सुवीयायः' tia, हे kragar- नामाह्ृातमंरणर हितस्य तव qufa श्राजिघर्मिं चुतादिकं चारयामि। किमथे । यजमानस्य धनपष्टिभनापत्यग्राभन- TATA । HRT | सखवमाचारमाचायंमाणएमनमग्त्रयते “मनो ऽसि प्राजापत्यं मनसा मा भूतेनाविश्" दति। ₹हे सैवाचार त्वं मनोऽसि प्रजापतिखम्बन्धि चासि। मनसा प्रजापतिं ध्या- यताध्वयुष्ठा निच्याद्यमागल्वात्‌। Wa भूतशब्दः प्रजापतिष्ष्टं यश्माचष्टे। प्राजापत्या ay दति ब्राह्मणेन व्याख्यास्यमान- त्वात्‌ । नेन भूतेन प्रजापतिषष्टेन यश्चेन तन्साधकेन मनसा च स दे स्वाधार मां आविश । कल्पः, सच्यमाघारमाघा- यैमाणएमन्‌मकूयते “वाग्नौ सप्रच्यणो वाचा मेद्धिये- णाविश'' इति। हे सच्ाघार्‌ त्वं वागि वाचा मन्तरमुचा- रयताध्वयुंणा निष्याद्यमानल्वात्‌ | कीदृशी वाक्‌ TAI TR व्याङतलात्‌ | तचेन्रवायवग्रब्राद्यणे warara | तानिद्रा मध्यताऽवक्रम्य व्याकरोदिति। खा च वाक्‌ सपल्लचयणो वेरिघातिनो । खच्याघारमन्वरूपावा वाचः सपञचघातिलं तद्भाद्मणेन afer श्रद्रता यज्ञो यन्नपतेरिव्याहानाव्ौ

८१४ तैत्तिसोयसंडिताभव्ये। [का०र।१०६.अ०द्‌]

दति। तादृशा वाचा cee चक्लरादीद्धियेष्ठ सह ह Sarat मामाविन्न | wea प्रयाजानामिष्टमनु मकायते “agaaaatt प्रणमि समा प्रीतः प्रोणातु। drweasat Marfa «a प्रोतः प्रोणातु। a waat प्रोणामितामा प्रोताः प्रीणएन्त्‌ । ्ररदब्टदूनां wrerfa at ar War प्रीणातु। samfafatiaaat प्रोणामि at at प्रोते प्रणीतां ?दईति। तुवा चकंवंसन्तादिशष्देः समिद्यागादिपश्चप्रयाजाभिमानिर- वता awa तांख वसन्तारोनदं ताषयामि। a षत्ष्ट मां तेाषयन्त्‌। कल्पः। ्राच्यभागाविष्टावनुमन््तवते “रग्न चामयोरदं रेवयजच्यया wus भूयासं” ईति । उत्तरार्ध saa जुहाति दक्िणाधं सामायेति अवणादग्मोषो मावाञ्यभा- Naar तयोः सम्बस्धिनो देवयच्या समम््रकाज्यभागाडङतिः तया श्रध्वयुनिष्यादितया यजमानेाऽहं चचुःपाटवयुक्ता भ- Ute | यक्तं चेतत्‌ Wet वा एते awe यद्‌ाच्यभागाविति ब्राह्मणे wags निरूपितत्वात्‌ । कल्पः । श्रश्निसिष्टमनुमन्न- यते “BUTE देवयज्ययान्नादो भूयासं" दति। ziqdar- सथाराद्यस्य प्रधानयागस्याद्मिदेवता स चा्नभच्तकः। अरि दवानामन्नाद्‌ दति Ba: अतस्तद्यागेन यजमानख्ान्नाद- त्वसचितं | कल्यः। उर्पांश्टुयाजमिष्टममुमन््रयते “fare दथ भूयाषमभुं cae” इति । अ्मुमित्यत्र यं यजमानो इष्टि a मनसा ध्यायतोति। Satara प्रजापतिविष्णर ग्रौषोमो वा विकल्पेन देवताः, हे उर्पांश्रयाजदेव लवं दखिरसि।

[का०१।प्र०६।अ ०९] बेदार्प्रकाचे। ८६९

swifatee लं हिंसकोऽसि। amare we वैरिभिर- हिंसिते ward अमे वैरिणं cig मारयेय॑ । कल्यः । श्रग्री- घामाविष्टावनमग्छ यते “श्रद्नोषामयोरदं द वयज्यया ट चदान्ध- यासं"दति। पेर्णमा््यां ठतोखयागसख्छाप्रोषामे देवता तयाख टचहतवनिमिन्ततवं set wars इत्यनुवाके प्रपञ्चितं । wa-

न ~

CORRIGENDA IN FASC. IX.

P. 774, 1. 1, read (J*1¢ Biel रप्र १६अ०। OW) P. 855, 1. 5, for array read तामूनन्‌.

AVS देवताः इति । तजे शब्दां प्रया यजमानस्य जेद- लम्रा्भिः। मरच्छब्दाथ प्रयया दि यैश्वयदिगृणेमंदतव प्रा्षिः | au: | खिष्ट्तमिष्टमम मन्त्रयते “ag: खिषट्टताऽहं देव- यच्ययायभ्नान यज्ञेन प्रतिष्ठां गमेयं" दति। afecfa: केन चिल्िमिन्तेन रद्रनामसेयमलभत, स ख कदाचिदवेरा- wat तेषितः पूर्वमिष्टानां यागार्नां are परिइत्य खिट

रं GAIA तया च ब्राह्मणमाश्रायते “Cat वे यश्नाद्रुद्र- 6 9

८६९ तेत्तिसोयसंहिताभ्ये। [का०श।प्रण्द्‌'चअ०२्‌]

द्ति। तादृशा वाचा regen चललरादीद्धियेण ay दे खच्याघार्‌ मामाविक्न। wea प्रयाजानामिष्टमनुमग््रयते ""वसन्तख्टत्रनां प्रणमि समा Wa: प्रोणातु। योगश्मब्टद्रनां प्रोणामिषमा प्रोतः प्रोणातु। ar wart प्रीणामितामा प्रोताः प्रीणन्तु । ्ररदब्टतूर्नां Marfa at ar Wart प्रीणातु ।

॥ _ _— ब

यते “MUTE देवयज्ययान्नादो भूयासं" इति। ciqdar- ~ faz “ye सयोराद्यस्य yaraarmarfacaar ख चाश्नभक्तकः। अञ्चि देवानामन्नाद्‌ दति wa अ्रतस्तद्यागेन यजमानखान्नाद- त्वसचितं । कल्पः । उर्पांश्टुयाजमिष्टममुमन्यते “द्यिरस्य- दभो भूयासममुं cae” दरति | श्रमुमिल्यत्र यं यजमाने दृष्टि तं मनसा ध्यायतीति। उपांग्ररयाजस्छ प्रजापतिर्विष्णर प्रोषामेा वा विकल्पेन देवताः, ₹ह उपांश्णयाजदेव a रबिरसि।

[का०१।प्०६।ख ०२] वेदार्थप्रकाशे। ८६१

अस्माभिर्दे यस त्वं हिंसकाऽसि । लस्मसाद्‌ात्‌ ae वैरिभिर- रिंखिता ward wa वैरिणं दभेयं मारयेय । कन्य: । श्रग्नी- षामाविष्टावनमन्त यते “श्रग्रोषोमयोरषं देवयज्यया ठचहाग्ड- ara” tfa | पो्णमास्यां दतोययागस्याप्मोषामै रेवता तया टृजशत्वनिमिन्तत्वं तष्टा wars इत्यनुवाके प्रपञ्चितं । wa- Woy यजमानस्य seas यक्तं | कषपः | CAI दृष्टाव- नमन््रयते ““दृन्राभ्रियारदं देवयथ्ययेद्धियायन्नाद्‌ ware” tfa\ अमावास्यायां अरसामयाजिनः सान्नायाभावे दितीय- पुरोडाशस्य CR देवता | तचद्रानुरहाद्चजमानखेदिया- Vad अन्यनु्दाचालादतवं। ae | इनदरमिष्टमगमग््रयते “szary देवयजञ्ययेडख्धियावी ward” दति सान्नायसखेद्धा देवता | तत्मसादाद्यजमानयस्येडियावितवं। we) मरेन्रभि- ममु मन्त्रयते “Atxare Taqwa जेमानं महिमामं गमेयं, इति। कषाञ्ित्ाश्नाथयस्य ater टरेवता। तथा चाच्रायते “चयो वै गतश्रियः शटुश्चवान्‌ यामणोराजन्यसतेषां AVR रेवता" दति | तजर णब्टाथ प्रया यजमानस्य जेद- त्वप्रार्चिः। AWAIT दि व्यैश्वयं दि देगणे्मरत्वप्रािः । aw: खिष्टतमिष्टमनमग्तयते “wa: खिष्टहताऽहं देव- यञ्ययायद्नान यकेन ufast गमेयं” दति। afaafa: aafefafada र्द्रनामसेयमलभत, स च कदाचिदेवेरा- wat तेषितः पूर्वमिष्टानां यागार्नां are परिइनत्यं fag-

चवं हतवान । तया च ब्राह्मणमाश्रायते “Car वे यज्नाद्ुद्‌- 6 9

Sed ते्िरीयसंदह्दिताभाच्ये। «= (Stee wegi toe]

मन्तराखन्त्छ ugafaad दवा अभि wane Teal ग इदमिति तेऽब्रवन्त्छिष्टं वेम ददं भविच्ति afeay राध- faara इति तत्खिष्टरूतः favaw” इति । यदग्नये fas- तेऽवश्चति भागसेयेनेव तद्भद्र समधयतोति «i faus- च्छब्दस्य fader सातामण्छां मेना वरुषप्रेषमन्ते विखषटमा- खाते “gar अभ्रिः खिष्टरृटवमिदधमवर्धयत्‌ । fad oF frauen खिष्टमद्य करोतु नः" टति। तजाग्निग्रष्टायंग्रयुक् VATU । ऋत एव मन्तान्तर मेक्माखायते “afg- रायुश्छान्त्छ वनस्पतिभिरायुश्नान्‌ तेन लायुषायुश्मन्तं करोमि"? tii खिद्ृच्छम्दा प्रया यज्ञप्रकिषटाप्रा्तिः। यदायम- fa: fad करोति तदा यजमानः सगणेन he यज्ञेन प्रतिष्ठां फलप्रार्चिं लभते | शकं विजिये गसः ।

“ुबाऽसीति fafa परिधि चयमन्छणं |

य॒ना्रियाग carat: समिघोरनमग््णं ॥

यकम ₹वि्मग्येत ufafa: स्ापयेद्धविः।

SHU मन्त्रयेते ्रममल्यै प्रवरं तथा ॥

GAIN मनाऽसोति स्च्याघारं तु वागिति।

वचन्तपद्चभिर्मग्तैः प्रयाजानाश्च मन्तं ॥

अग्रत मेव्याज्यभागावभ्मेरिव्यञ्चियाअकं।

दमीद्युषपाश्याजास्यं स्पष्टमद्मीति पञ्चकं ॥

अनवाकं दितीयऽसिकान्त्ाः afgufatar:” 1 इतिप

[का०द।प्०६।अन्द्‌] वेदाथंप्रकाश्चे | ५ ।

अय Mater) पञ्चमाध्यायस्य प्रथमपाषे चिन्तितं, “स्छादसन्तादि मन्लारणं wat ना वान्यवद्धवेत्‌। शाखान्तरे व्यत्ययेन न mar नियततीाऽज डि ॥ दशपृणमाखयेायाजमानकाण्डे भ्रयालानु मन्तमन्ता *अआ-

आताः awaaaat प्रणमि dragaat प्रीणामोव्या- <a) तेषां नियतक्रमेाऽभ्युपगन्तव्यः, ! अन्यष्वाशनेया पांश्रुयाजा- चन मन्त्रण मन्त्रेषु नियतक्रमदशंनेनाजरापि क्रमनियम बद्धिख- त्वादिति Sad we नियामकाभावात्‌। न ताषद्चर पाडा भियामकः, वषन्तप्रो्नवषाशरद्धेमन्तमन्लाणामनेम करमेण तै- fatrantarat ofsarat शाखान्तरे व्यव्ययेम पाठटदभ्रंनात्‌। नाज यवागुपाकवदयौ नियामकः, वषममन्त्ेण यस कस्यचित्म- याजस्यान्‌मग्वएेऽप्यनुपपत्यभावात्‌ | AIT fay नियामक, वसम्तमन्ते समिद्यागेक विषयस्य विश्रेषसा मथथ॑स्याद शंनात्‌। तस्रा- <a मापि नियतक्रमः। टतीयाध्यायस्य दतो यपादे चिन्तितं |

““उरपां शूयने नाङ्गं दसिमश्त्े गताऽयवा |

साधारणत्वाखिक्वादेमामाभावादरनक्घता॥

मन््ाणां क्मणाश्चाब क्रमेण मानमी च्यते |

प्रक्रियावक्कमा मामं यथासङ्खं ततेाङक्ता॥

क्रमः समानदेशत्वं पाटादथाख पाठतः,

यथास्य सन्निधि यथासद्यमदाइतं ॥

* अनियता'इति ae |

+ चअन्येव्वम्रीपोमोयोर्पाखयाजादि° इवि ae | $ 92

| 9. तेनिसीयसंहितामच्वे। [का०१।प०द्‌नड]

ष्ूटन्धष्वमिति eraraararg सन्निधेर्मतं । पष्टुध्भाऽर्यसारेश्वादग्मोषामोयमे भवेत्‌, ॥

दशंपृणमास्यायाजमानमन्धकाण्डे कञिग्मन्् ज्रा्वायते। “"दसिरस्यदमभो warend cad” टति। we मन्तखापां- ` शयाजाङ्गतायां yfaare न fata sarge विनि- योागमाख्ाय अथाम्तरेणासेवाच्लाततलात्‌। एतया वे TaNT देवा श्रुरानदश्वुवन्‌ तथेव we Tafa ब्राह्मणं । दसिघोातकमायुधे। ज्राप्नेयाग्नीषोामोययेरप्यमिष्टनिवार कत्वात्‌ fag साधारणं प्रकरण जयाणामेकमेव, तता मानाभा- aged मन्तो नेपांद्टुचाजाङ्गमिति प्रापे ब्रुमः । श्राष्वयेव- काण्डे आग्रेयापाश्रमयाजाग्नौषामीयकमाणि क्रमेणाल्ातानि। थाजमाने च काण्डे तद्दिषयमन््ाः क्रमेशाखाताः “प्रेर्‌ देवयज्ययान्लादा ward | दसिरख्छदभा शयासमसुं दभेयं । अद्मोषोामयेो रदं देवयज्यया चक्तश्नान्‌ ward) अग्नीषोमयोरहं देवयज्यया TAU ware” chal तत्र चथा वाक्यद्याम्‌- समन्भाभसम्पश्नं प्रकरणं WR प्रमाणं तया प्रकरण्डयानुस- AAT: क्रमः कुता न मानं ख्यात्‌! ग We प्रकरणे Sarat इये वाक्ययोारिव प्रकरण्यारेकवाक्यवाभावात्‌ | तस्मात्‌ मन््रक्रमप्रमाणेन मध्यवतिन उरपांश्टुयाजख मथ्य- वर्तीं मन्ताऽङ्खं। समानदेशत्वं क्रम दति MAT खरूपं, तच दिविधं। पाठलछतमथंङ्तञ्च। aa azcanafa दिविधं।

* जाणे विगियाग खान्नायार्थविवरब्येवान्नातत्वात्‌ इति ate |

[ateqimogiaoR] «= - ETM OUT | ८१९

यथासद्यं सज्िधिखेति। तथाराध्स्य दसिमन् उर्पाशएदा- हरणं । wae sara कर्मण cay मन्तः ओाधनगोयेषु वस्दवु साधारणो veal तच सान्ना्यपाचाणि कुमोजा- खापविज्रादीनि ्रनन्तरेषु मातरिश्वन इत्यादिमन्षु श्रव arama दति सनिधिना तत्पाचर्रचणे इन्धष्यमिति ar विनियुज्यते । अरनुष्टानसादेश्ात्‌ पष्टुधमाणामद्नोषो मोयाङ्ग- लवं । तदेवं कमस्य Saw rea ° ॥

दति माधवीये वेदार्थ॑प्रकाओे aaa: संडिताभाबे प्रयम- काष्ठे षष्टप्रपाठकं दितीयोाऽनुवाकः ॥ ० ४

अभ्रिमी दुरिष्टात्‌ पातु सविताऽषशरसाद्यो मेऽन्ति टृरऽरातीयति तमेतेन जेषः सुरूपवषेवशं रामान्‌ भद्रान्द्ुयीर च्नभ्येहि मामनुव्रता न्यु shire सदरुमिड wafea रुद सरस्वत्येहि रन्तिरसि रम॑तिरसि सू- नयसि जुष्टे जुष्टं तेऽशीयोपंहृत vows ॥१॥

तेऽशोय सा A सत्याशोरस्य awe भूयाद्रेडता मनसा तच्छकेयं यत्नो दिवः रातु य्न fed गच्छ- त॒ ये देवयानः पन्धास्तेन यन्ना देवार अर्य त्वसा-

Cae तैनतिसीयसंडिताभाच्े | [आा०१।्०द्‌। अगद]

fas इन्द्रियं दधात्वसानायं उत om: संचन्ता- mare सन्वाशिषः सा न॑ः प्रिया सप्रत्ूर्तिमधोानी जु्टिरसि जषस्व ना जुष्टा नः ॥ २॥

असि जुट ते गमेयं। मने च्योतिजंषतामाज्यं विच्छिन्नं यन्नरः समिमं दधातु | हस्यतिस्तनुतामिमं ने fea देवा इह मादयन्तां । ब्रन पिन्बख ददता मे मा क्षायि कुर्वता मे मेोपंदसत्‌ प्रजापतेभागेऽस्यु- जेखान्‌ पयस्वाम्‌ प्राणापान मे पाहि समानव्यानो मे पाद्युदानव्याने मे पाद्यधिताऽस्यधित्ये त्वा मा मे Sar अरमुचामुभ्मिन्‌ लोके ॥ ३ ॥

उपश्वं FET ASAT षट्‌ च ॥ ३।॥

इति तेत्निरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे षष्ठप्रपाठके त्रतीयेऽनुवाकंः ॥ > ॥

दितीयानुवाकं warren | दतोयानुवाक भच्छ- स्येडादिभागस्याममन््रणमृच्यते | कल्यः । प्रा्चिभेऽवदोयमाने जपति “श्रभ्निमा दुरिष्टात्‌ wa खविताऽघश्शर्सात्‌'' दति। भभ्तवैकस्येन क्रियातरैकश्येन वा यदरिष्टं तहुरिषटं तस्मादुरि- टात्‌ अभ्रिर्मां way) wawara पापर्चेरसुरारेः खविता भां पातु RUT | यजमानभागे “यो मेऽज्तिदूरोऽरातीवति

[आ०६।प्०६।अग्श] बेदार्चप्रकागने | TOR

तमेतेन जेषं” इति। wadlaart जपतीति wa) ar qreurfe: ममान्तिकं gt a श्ररातीयति अ्चलवमि्छति तं राचलादिमेतेन थजमानभागेन जेषं जयेयं । कल्यः | दडा- मवदोयमानामनमन्यते | सुरूपववोादि म॑चोनोत्यन्तः | खुरू- पेति were: 1) मचामोति aera: 1 weg “सुरूपवषं- ad Ua भद्रान्दुयार अन्वि मामनुत्रतान्य्‌ Wife ayfaze रएद्धदित एहि acaafe रम्तिरसि cafarfa खगयंलि we जष्टं तेऽजोये पडत उयद्वं तेऽज्ोयका मे स्या SMITA यज्ञस्य श्यादरोडता मनसा away wey fray trea am दिवं गच्छतु at देवयानः wane यज्ञा देवार अष्पलसाखिष tied दधालस्मान्‌ राय उत TET: सचन्तामस्नासु wafer: सा नः frat सुप्रदर्तिम॑चोनो' इति गेश्ररोरधारिष्या दडास्याया दवतायाः सम्दाधनं सुरूषव्ंवषं दूति | इरक्गपच्छादिकं रूपं, वषे afe: 1 वणः श्एकरष्णक पिललयादिः | जाभना Saar wer: श तया- क्रा। इबएङ्गादीनामतिदोघंत्ववक्रलादिपरिशहारेण citar सूपस्य शाभगव्वं ae दिविधं उदकरूषं घतरूपञ्च । तज्डा खकोयात्यरात्‌ घृतं वषंति। तथा च मन्त आलाने “Te चा; पदे धुतवति खाहा"' दति “मागवी चतपदी मेचा- aeey’ दनि “दृडायाः वदं चुतवच्रा चरं इति च। तथा ब्राह्मणम्यान्ञायते “खा यत्र ay न्यक्रामन्तता चृतम- area तसमाद्धुतपदयुश्यते” दूति “षिव cer we वे fama’

TOR तेत्तिरोयसंशितिभाष्ये। [का०१प्०६।अ ०३]

घतं प्रजाः संजोवन्तोः पिवन्ति दूति च। तदिदं qagud वर्षस्य Rad कबंरादिषडीर्थतपरिहारेण विस्पष्टं wa- छृष्णकपिललवादिकं we ward | तथाविधे ¥ ts carr WANA भद्राम्‌ भ्रास्ताक्रयन्ञसाधनसन्पृणोान्‌ दुयान्‌ यच्च हान्‌ WATT Wer वे gar tia fe yaa किञ्च मामभिलच्य wnat afar aad श्रनुकूला सती एषि आगच्छ । TW: TAWA | ₹े दडाविश्रषा युयं अरख्मदौयानि शिरांसि निष्टद्ं नितरां केपृवकाघुणादिना नघयष्वं। त एवेडा वि्रेषाः इडादिभिः खन्यते; षदड्धिनिमविशेषेः स्यष्टी- (mara | इड़ादीनां गोानामविशेषतं सप्तमकाण्डे समाक्ञातं^“दडे रन्तेऽदिते avafa fad प्रेयसि मदि विश्रुत्येतानि ते win नामानि" (सं°ऽका०।९्र०।६ अ.) इति | एतेषां प्रद शनायलात्‌ रमत्यादिकमपि द्रष्टं रे we fre Sa ara जुष्टं बदीयां प्रीतिं wits प्राभ्यां । हे vrs ee एदोत्येवमागमना- यास्माभिरनुन्नाते sweaty त उपवं त्दौयामगुज्ञां wera प्रभ्रयां | we awa येयमाथोः फलप्रार्थना at A war Wala | WEA WNTTAQAA मनसा तत्फलं साधयितुं TRA लत््मरसादाच्छक्ता Wars | मयानष्टिताऽयं यञ्चः निः- Sfufaa क्रमेण दिवमारोादतु। कंनापि वेकल्यप्रतिबन्धेन air यज्ञस्यामारोदणं भेशाभावे तु यन्न आरोल्येव। आर्द्च यस्यां दिवि यश्जहविभाजेा रेवा निवसन्तिरतां दिवं खर्गप्ररे्रविश्ेषं गच्छतु । afar प्रश्रे गत्वा सभायामुप-

[का ०९।०६।अ ०द] TATA | TOR

विष्टा* रेवा येन मार्गेण दविभंाजनशाखां गच्छन्ति तेनेव मार्गेणायं यज्ञा यश्चसम्बन्धं हविर्देवानप्येतु प्राग्नातु । तेन यशेन तष्ट tx: अरस्राखिद्धियं यज्नान्तरानुष्टानाय चचरा- दिपारटवं दघाठ खापयतु। तादृज्नानस्म्मान्‌ राया यश्च साधनानि घनानि am उत aftaaru यन्ना रपि सचन्तां saat | afte: तद्यन्नफलान्यस्मासु सन्त॒। मा तादृशो लवं aise प्रति सुप्रदढतिः qe प्रकर्षेण wat fefaat मघोनी धनवतो च भव। कल्पः अरवान्तरेडां प्रा- श्वमानामनमम्नयते “जष्टिरसि wae ना जुष्टा asf अष्ट ते wae” दति । ₹े आ्रवान्तरोडे लं जष्टिरसि प्रीतिरूपासि। ना wae yee wa) ने अस्माभिचुष्टासि सेवितासि। ते जष्टं लदीर्यां प्रोतिं गमेयं प्राज्नुयां। कल्यः। अन्तवद्य- farted “मगो च्यातिजुषतामाव्यं विच्छिन्नं any स- fad cara रस्परतिस्तनुतामिमं नो विश्वे देवा दृह मादयर्म्ता" दति। मनो ज्योतिः मननीयोाऽयमभिः तत्तदा- खतिष्वाश्यं सेवतां । केनापि वेकल्येन विच्छिन्नमिमं ay वैकद्छपरिष्ारेण acura! इरस्पतिः खयमेव ना waH- दौयमिमं यज्ञं तनुतां । विश्वेदेवा ce यज्ञे मादयन्तां wera ae | बर्िषदं पुरोडाग्रमनुमन्तयते “ay frase ददता a ar wifa gaat मे मापदसत्‌' टूति। यश्नपरुषवारो ब्रपन- अब्दः । यज्ञो वे WW दति श्रुतेः हे नप्र fore vez

* सभावामुपरिखादिति ae | ® 2

coe तेत्तिरोवसंशिताभाष्ये। [wre greg weg]

ufary प्रीश्य । ददता धनं प्रयच्छते aa fe ws a लषीयतां। अपितु खपचोयतां। यागं कुर्वता मम शभे arazeq मेापचीयर्तां। रपि तु पनः पगवंधतां । wet Surarere पचति तमन्तर्वचीसक्चमभिमन्यते ““अरजापते- भागेऽश्यज॑सखान्‌ पयस्वान्‌ प्राणापानौ मे पाहि समानव्याने भे पाष्ाडानव्याने मे wafsasafad लामा a Ser अमुचामृभ्रिन्‌ लाक” tii यद्यणन्वाहार्यं विजां are स्थापि तेनं प्रजापतेः परिताषात्षद्धागत्मविश्द्धं। ख चं भाग Sia बखवान्‌ तद्धाजिर्नां बखभ्रदत्मात्‌। पथष्ठान्‌ सोर वत्छादट्‌ तमः, VET चीर पच्थमानलात्थयसखत्वं | wa एव धीरे भवतीण्येके एति चकार आर । F warera a 4 भरोरगतान्‌ प्राणादिवायभेदान्‌ पाडि। एक एव वायुः शरोर गतथ्यानभेदात्‌ कार्यभेदाच प्राणादिनामभिर्भिंचतं। wing: कंिदुकः। “इरि प्राणो गदेऽपानः समाने माभिरंखितः। SETH कण्ठरेशय्या व्यानः wanriem” ॥ cha

SBS Aral प्राणएवययापारः। मलभूजथारधःपातनम- पानव्यापारः। भक्रष्याक्रधथ्य ATT साम्येन भयनं समान. qe: | उद्वारहिक्षादिरुदानवयापारः। waaqrg शरोर नाडोषु वाथ प्राणापानषटत्याः efyare श्योरस्य wens व्याभव्यापारः। अतं एव erat श्रामनन्ति “ae प्राणति सख प्राणा यदपानिति सओऽभाबः। अय थः प्रालापामयोाः

----~--न्- > (जिय शा —— ~ नोक

[कारर।प्,द।अनद] वेदा्थंप्रकाश्न। ८७५

खन्िःसब्यागायोव्यागःखा वाक्‌ तस्मादप्राशुलनपानन्‌ वाच- afaarecfa । wat यान्यन्यानि वीयंबन्ति कमाणि यथाग्न- मन्धगमाजेः BUG Te धनुष श्रायमनमप्राणख्नपान- साजि करोति" (कान्श्प्र*।रेख०) दति। एवं बङविध- व्यापारदेतुलात्‌ प्राधान्यं द्यातयितुं व्यानस्य दिङक्तिः। यदा मागकुर्मकृकरादिवायदिशेषाणामवा AAA TA tim: 1 रे अन्वाहायं aafeasfe woftfaatsfa शति ब्राह्मणं <feurgqraarerad महान्मपरिमितमादरनं पयतीति WITTE | तस्मात्‌ werasafea बालां ददामीति Wg) तेमाभिप्रायेण दीयमानलादम्‌च wes मे मम भागाय मा चेष्टाः we मा प्रा्रुदि। aera अ्रहमणयस्िम्‌ ओक at यथेच्छमनुभवामीति te: | ay fafaaraeye: “nfg: urfaaracret at मेऽन्ति खामिभागरं। दडाद्रयं सुरूप्रेति जुहिरित्धन्‌ मन्थेत्‌ ॥ मने ऽद्धिमाजंनं wa परोाडाज्जं प्रजापतेः। श्रन्वारायें BAIA HAT: TAY afwar:” ॥ इति । इति माधवीये वेदाथप्रकाणे रष्णयजःशं हिताभासे प्रथम- काण्डे वष्टप्रपाठकं दतोयाऽनृवाकः ॥ ° ॥

cog तेत्तिरोयसंह्िताभा्ये | =. [Rogge os]

बर्हिषोऽहं दे वयज्यया प्रजावान्‌ भयासं ATTA सस्या द्‌ वयज्यया पशमान्‌ भ यासमग्मेः खिषटकतोा ऽहं दे वयज्ययायुष्मान्‌ यन्नेन प्रतिष्ठां गमेयमगरेरह- मुज्जितिमनूज्ने ष सोमस्याहमुज्जितिमन्‌ज्नेषमग्रेर- इमुज्जितिमनूज्षमप्रोषाम योरहमुज्ितिमनक्ते षमि- न्रौभियार इमुज्नितिमनुज् षमिन्द्र स्याहं ॥ १ ।

उज्जितिमनज्नेषं महृन्द्रस्याहमन्नितिमनज्जेषमग्रेः खि टकतेऽदमुज्नितिमन्‌जनेषं। वाजस्य मा प्रसवे- नद्भाभेशोाद्‌ग्रभोत्‌। अथा सपन्ना इन्द्रा मे निग्रा- मेणाधरा६ अकः। TENTS निग्राभश्च बरह्म देवा Sater | रथा सपलानिन्द्राप्री a विषृचीनान्‌ AAA | रमा च्रगमन्राश्षा दोादकामा इन्द्र वन्तः॥२॥

वनामष् धुशोम्िं प्रजामिर्ष। राहितेन त्वाभि- दवतां गमयतु हरिभ्यां maar Saat गमयत्वेत॑- शेन त्वा द्र्यौ दवतां गमयतु। वि ते मुख्वामि रशना वि रश्मीन्‌ वि योक्ता यानि परिचतनानि। धत्तादस्मासु द्रविणं यच्च मद्रं प्र शे ब्रूताद्भागधान्‌ देवतासु | विष्ठाः शंयोरहं देवयज्यया य्तेनं प्रतिष्ठां गमेय सोाम- स्यादहं दे वयज्यया ॥ ३ ॥

[का०१।प्रण्द्‌च्.8] बेदायप्रकारे। ८७७

सुरेता रेत धिषीय त्वष्टुरहं देवयज्यया WATE रूपं पुषेयं । देवानां पलरी रभ्िणहपतिर्यन्नस्य मिथुनं wae देवयज्यया मिथुनेन प्रभूयासं । Fifa वित्तिरसि विदेय कमासि करुणमसि क्रियास< सनि- रंसि सनितासि सनेयं घुतव॑न्तं कुलायिनः रायस्पो- ष सहसि वेदा ददातु वाजिन ॥ ४।

इन्र स्याहमिन्द्रवन्तः सोमस्याहं देवयज्यया चलु- BCL AT ॥ ४ ॥

इति ते्तिरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे षष्ठप्रपाठके

चतुथाऽनुवाकः ॥ * ॥

ame भच्छस्देडादिभागस्यानुमन्त्रणम्‌क्रं | wey war- तिना अनुयाजादोनामन्‌मग््ण मुच्यते । कन्पः। श्रनुया- जानामिष्टमन मन्त्रयते “afedisy देवयञ्यया प्रजावान्‌ Wale AUMLIAIY देवयज्यया aA warga7: खिष्टृताऽडं caaqarawa aya प्रतिष्टां गमेयं" इति। बरदिमरापरसखिषटरच्छन्दा अनयाजदेवानामभ्मिविषेषाणां वा- चका: | ब्दिनंराश्रंसयागाग्यां प्रजापतिः क्रमेण प्रजाः Ite

Vwi VIA तकस्रायना anti farang

coc तत्तियीयसंहिताभाष्ये। [का०९।प्र०९। aos]

व्याख्यातः । RA | अथय यज हातुरमभिजानाति ्रद्धिरिदं हविरजुषतेति तद्यजमागमृष्जितिं वाचयति “श्रग्रेरहमश्जिति- ममूष्णषर सामस्याइमुच्जितिमनृल्लेषमग्ेर हमुञख्जितिमनुष्जेष- मग्नोषामयोर इमुष्नितिमन्‌च्छेषमिद्राप्रियोर दमुव्जितिमनुूष्ने- षमिन्रस्ारमृल्जितिमनुख्लेषं मरेनरस्यारम्‌ष्नितिमन्‌च्ेषमद्मः खिष्टरतेाऽहमुश्ितिमनुच्जेषं”” इति, यस्मिन्‌ काले हाता amare पडढ़न्‌ शअरभ्रिरिदं शविरजुषतावोटृधत मा ज्याखाऽशतेत्यादोनि तत्तद बतास्मारकाशि वाक्यानि पठति तस्मिन्‌ कालेऽष्वयंयंजमानं तन्तदेवताविषयाणि उच्िति- वाक्यानि वाचयेत्‌। sararerat चैणंमास्यां ar at यां देवतां यजति तदिष्टमनतिक्रम्ब तदनुखारेण दक्रवाकभागा उग्नितिभागाख प्रयाक्रवयाः। weg ““श्रग्रेरहम्‌श्ितिं° ayers” इति । अज्यभागदेवे ऽप्चि विः सेवित्वा तेन विषा vet यन्ञविरोधिना ऽखुरादोनभिभवनुक्छष्टं *जयं प्राप्न वान्‌। तदीयां तामुश्चितिमनु यजमानेोऽडं पापरूपं वैरिण- मभि भवनुक्छष्टं जयं arash । एवं सवत्र यच्छं । करः । वाजवतीभ्यां awa वाजवल्यो जपेत्‌ । वाजगब्दाऽस्ति UAW शता Weal, तये खटंचार्यजमानेन जयप्यमा- rata दे सुच Bea परस्परविपयाखेनाप- सारयेत्‌। तश्मकारस्वसाभिराघ्व्॑यवकाण्डे दशिंतः। wesw

* oe इति ते. | e nw & + sa वाजवल्माद्युङनमिति ate |

[का०१।४०६्‌। अ ०8] बेदा्थंप्रकाभे | wee

"वाजस्य मा प्रमवेनेोद्भाभेणोाद यभोत्‌। अरथा सपना THT भे जियाभेणाधरा wa) उदराभश्चं faarrg wy tat waeur | wut सपलाजिद््राग्नी मे विषूचीनान्‌ weat’ fai cat वाजस्तान्नष्ड प्रधतिनिमिन्तेन ay ऊष्वग्रहणेयं भामदगरभोत्‌ उत्कष प्रापितवान्‌ । we खचा न्यक्षारेण मम VIA अधरान्‌ न्यक्षताम्‌ श्रकरोत्‌। देवा ब्रह्म aftes सचेा- शद्रारमियरादरूपं Hace अवर्धयन्‌ । where मम eq विषूचीनान्‌ eda: पलायमानाम्‌ seat विनाश्येतां । कल्पः | अथ यज हातुरभिजामाति arias यजमानोाऽसाविति agra wy zie बाचयति “var श्रग्मन्षाजिषो रोहकामा Waar वनामहे udtafy प्रजामिषं दति, afer are हाता खक्रवाकं पठटक्ञाशास्ेऽयं यजमाने उसा वि्यादि वाक्यमखारयति तस्मिन्‌ ares: यजमानं ca श्रग्मभित्यादि यज्ञद हमनग्नं वाचयति । खक्तवाकं आय- TMS सुप्रजास्लमाशास्त इत्यादयः ्रायराद्याशिषः समा- ष्ाताः | इमा wtfea: अ्रग््रन्‌ मा प्रत्यागण्छन्त्‌ । वयम- Watery कामयमानाखत्फलप्रदेनेग्धेण यक्रलादि्ध- म्तः afay वभामरे भभामहे । तेन भजनेन पजय जादि- भजाभिषं दृव्यमाणमन्नार्युरादिकं weary कामधेनुखदृ्ी- भिन््देवतां WTS 1 कश्यः । प्रखर प्रद्धिबमाण्मनुमन््रयते “ofenn wifgtaat ममयतु ₹ररिभ्यां लेशा रेवतां नभवल्मततरेन त्वा Zar रेवर्ता गमयतु” दति। राडित-

८८७ तेत्तिरीयसंहिंताभाच्ये। [का०१।प्०६। Wes]

₹र्थतद्नश्ब्दा श्रग्रोदखूयाणामश्रागमिदधते । हे प्रस्तर तेर- Acerca खक्रवाकोाक्रांतांतां Saat गमयन्त | eT: । परिधीन विमच्यमानाननुमन्धयते “विते मुञ्चामि crar वि रश्मीन्‌ fa drat यानि परिषर्तनामि। waearg द्रविणं ay ax TMT ब्रृताद्धागधान्‌ देवतासु" fA | aia हयाररुलरारोदणीयमस्ं रशनादिभिः स्वता बघ्नाति | तच रन्रनाश्ब्देन पलायनगदाद्छाय Bet बध्यमाना तन्तमयो aaa वा कच्छाभिधौयते । thames wore संलग्ना हस्तेमाश्नियमनार्यौ Taare उच्यते । याक्तश्न्देनाशं स्तन्मे बद्धुमुपयुक्ता रष्छविशेषः। पलायनख पुरतः Wags वारयितुसरःपच्छादे बन्धनेपयुक्षा रब्नुविशेषाः परिच- तंनश्ष्दनाच्यन्ते। अश्ववदग्नेः परिधयो रभ्रनादिस्थानोयाः। Saat तव बन्धनरेटन परिधिरूपान्‌ रश्नादीन्‌ विमुश्चा- fai तदिमाकेग wave अस्मासु द्रविणं धेडि। aera द्द्रमन्षपामादिकं acuerg घेडि। अरस्रदोयदविभख रेव- ताद भागधान्‌ शविःप्ररान्‌ WHT प्रकरेण AHH) WT शं य॒वाकमुक्तमन्‌ मन्त्रयते “विष्णोः शंयो रं देवयव्यया THA प्रतिष्ठां wad” दूति । शंयुब्दः सुखि ह दस्पतिपचं wal तेन शयं aaafafa ब्राह्णाक्ेः। सख च बडषु कार्येषु arqay विष्णुरित्यु्यते । तच्छ परिताषरेतुलात परिधि- अ्रहरणं तदीया देवयज्या तया यजमानोऽदं BHAT निष्यन्नां प्रतिष्टां फलं गमेयं प्राभ्यां । कल्पः । पलीख्याजा-

[ शा०र।प०द.अ ०8] SITUA | ecz

मामिष्टमनुमग्छचते “समस्यां देवयज्यया सरेता रेता fata) लहर दं देवयज्यया पश्एनार रूपं gee’? इति । ` अयेतरावपसमस्यति “देवामां पन्नोरत्निग्हपतियंन्ञस मिथुनं तयोरशं देवयञ्यया मिथयनेन mrad” cf चठुषौं पल्लीसंयाजानां क्रमेण Brae रेवपन्योा ग्टहपद्यभ्भिरिति अलसा देवताः, तच सामरः रेताधारणाभिमानिवात्‌ सदोयकागेनादं रेता चिषीच धारयेयं fafad fe रेतः। बन्ध्यमत्पार कश्च | तज wares खुरोता इति विशे wai aura fafa रेतः पञश्चादिष्पेण विकारयते। अतस्तद्यागेन पग्रुरूपं पषेयं Gas | मिथनलसिद्य्थमेकस्ि- सेव ue ठतीयचतुर्यदेवते श्मख्येते। या Zagat यख खुदपतिरग्भिः agua मिखिला यश्नख्म्बस्धि मिथुनं । agta- यागेनाहमपि मिथमेन पुज्ुत्रोरूपेण प्रहृष्टे यासं । HT: | वेदे amare वाचयति “aarsfa वित्तिरसि विदेय!" दत्या- ऽन्तादनु वाकरटेति । वेदे fated षतोति wa: । श्रन्वैदि वेदं निधायेति खजान्नरे ciara पाठस्तु “वेदेाऽसि विश्तिरि विदेय कमासि करुश्षमसि क्रियाख समिरख्ि सनिता सनेयं घृतवन्तं कुलायिनः रायस्मोषः fed वेदा ददातु वाजिनं" दति । वेदाऽसीत्यस्य areata वित्तिर- सौत्यनेन स्पष्टीक्रियते । € cine a वेदनामासि तस्य नान्न ऽबमर्थः। विन्तिद्रैव्यखाभसाधनमिति। अतस्लत्मसादन TE

अनं विदेय waa) तथैवापरि ares | कमासि कम॑नाम- ॐ @

cce तेत्तियेचसंडिताभाव्ये। [का०९।प्र०६।ख ०४]

कमसि तस्य व्याख्यानं करूणमसोति । क्रियतेऽनेनेति करकं वेदीसन््राजंनं भस्माध्युहनादि माधनमित्ययेः। अतस्त्वया स्मा- लंनादिकं fata) तथा लं सभिरसि सनिनामासि। agi व्यानं सनितासोति । wre दातासोद्यर्थः। अ्रतस्त्मसादेनं avd धमब्टविगादिनभ्ये cad. किञ्च भवाम्‌ ay राव ara धनपष्टिं ददातु alee) घृतवन्तं च॒तादि भे जनबा- धमसण्डद्धं | कुलायिनं निवासरेतुबहङ्ग्दापतं। सरसि सहस्रखन्तादि सद्यापेतं | वाजिनं भाज्याश्नसग्द्धं । भज fafrarraye: “afte चिभिरनयाजाव्मन्येत्‌ क्रवाककं । अग्रेरिव्यष्टभिवाजदाभ्यां न्यत्‌ खच तथा ॥ एमा खगामयषयं रोति wat चिभिः। वि ते परिधिमेन्त्‌ विष्णः भ्रं शंयुवाककं ॥ fafa: सामेति संयाजान्‌ वेदे वेदाभिमशनं। अनवाक चतुथेऽसिन्‌ चयोाविंश्रतिरीरिताः'?॥ इति माधवीये वेदायंप्रकाश् छष्णयजःसंडितामाये प्रथमः काण्डे षष्ठप्रपाठके चतुयाऽनुवाकः॥ * ॥

श्राप्यायतां भ्रुवा धृतेन यन्तं य॑ प्रति देवयद्वः। सयाया BU ऽदित्या उपस्थं उरुधारा एथिवी यक अस्मिन्‌ । प्रजापतेर्विभान्नाम लाकस्तस्मिः स्वा दधामि

+ «

[का०१।प्०६।ख ०५] वेदार्थप्रकषा्नै। ` स्ट

॥ ५.०९ सदसि “J सर्वमसि 1९ 9 सह यजमानेन सदसि सम्म भूयाः स सव मे भूयाः wife पण मे भूयां असिंतमसि मा मे wer: प्राच्यां दिशि देवा wast माजंयन्तां दधि- णायां ॥ १॥ | |

दिशि मासाः पिता माजंयन्तां प्रतीच्यां दिशि

“J माजजंयन्तामदीं [| ~ । ` ~

TET: पश्वा तासुदीच्यां दिश्याप श्राषधयेो वनस्पतयो माजंयन्तामध्वायां दिशि यत्तः संवत्सरा यन्नपतिमाजेयन्तां विष्णः कमेाऽस्यभिमातिहा गा- TIT FRAT एथिवीमन्‌ विक्रमे निभक्तः स यं दिष्मा विष्णोः कमेऽस्यभिश्स्िहा चैषटुमेन चन्द॑सान्तरि- मन्‌ विक्रमे forte: स यं दिष्मो विष्णः ॥ २ ॥

RASTA इन्ता जागतेन छन्द॑सा दिव- मन्‌ विक्रमे forte: स यं feat विष्णोः कमेऽसि शचुयता इन्तानुषटुभेन छन्दसा fea विक्रमे नि- त ee pila भक्तः स यं दिष्मः॥ ३॥

दक्िणायामन्तरि क्षमन्‌ विक्रमे निर्भक्तः स य॑ दिष्य विष्णोरेकान्नचिःशच्च ॥ ५ ॥

इति तैत्निरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे षष्ठप्रपाठके पथ्चमोऽनुवाकः॥ * ॥

os 2

xe तेततिरोधसंडिताभाच्ये। [का ०र।घ०६।यम्‌)

wad अ्ुयाजादिग्रेषरामानमन्धरमकं । पञ्चमे ना- खायनादिमनग््ा उच्यन्ते RT | भवामा्यायमाणामन्‌- मन्यते “qraraat var चतन यज्नं ay प्रति दववद्धः। खाया ऊधाऽदिल्या saw उरुधारा ए्थिवो ay wa” tfai us us प्रति at aratsfa प्रति देवयद्धो caw Vrafaag whan: varia ward war आयतां धनः पनः पूयतां । ऊधः अब्देन पयःपणंस्तमसद्ताऽभिधीयते, quwen ऊषा wifequay विवच्छते। acer गखनेष्टावाश्ायते। War वा अकामयत। frarssfeas सुभगा स्यामिति (जाग्का०्दे।प्र०९।अ०६) टति। दवश्म्दा इध्यारर्तव्यः। यथया qatar गारूपधारिष्छा aw: पयः पुण तथा भ्रुवा चुतेनाण्यायतां। किञ्च। अररित्थाः वेर. waar: एचिव्याः ste उत्सङ्गं सेयं भुवा उरुधारा मरा- शारा मया पुनः पनः दिच्छमानाभिरञ्यधाराभिरपेता तौ आचयायतामिति wa: । अत एव प्रथिवी faster शी wafer ay सम्यगाद्यायतां कल्यः! अथ याजमानभावं wenfa “प्रजञापतेविंभाल्लाम खाकरूस्िरस्त्वा दधामि ष यजमानेन'' इति यद्यपि खगादिलाकाः wa प्रजापतिना खष्टवान्तत्छम्बन्धिनः agrandafaaa यजमानान प्रति विशेषेण a भान्तीति नासि तेषा विभाग्‌्रब्दवाच्यतवं। war weg कर्मग्धमिलेन यजमानानां विशेषेण भाषमानवादधिनान्‌- weary: | विभाश्ञामक प्रजापतिषम्दन्विचि afer wad

[आा०९।प्०१।कअ ०६] वेदाचंप्रवाे। eS ae

fe हविभागभककेक यजमानेन मया ee at खापयामि। कल्यः Uta यजमानं arqufa “खदसि wa war: wiafe श्वं मे war: qwafa पृषं मे war अचितमसि मामेषा: दूति wars आानोवयमाने अष्वयुंेति wa: | हे पुणंपाच त्वं सदसि संयवनादिकायंकारितया भओाभनमञि। ऋता मम फलप्रदानेन ugar) wife मन्सेकेन वच्छ माणेन प्राच्यादि षवैदिग्ब्यात्नमसि। wat ममापेकितं स कराये कतु चमं wer: अद्भिः Gale war मम प्रयोजवं खम्पथं कठ मशकं war: । अङितमसि ques लं सथरडि- तमसि। अता मम कार्यकरणे मा चेष्टाः चयं मा प्राभरुहि। क्यः । fear aefa “प्राच्यां दिनि देवा wast मानं- gmt इदचिष्ायां दिशि मासाः पितरो माजंवन्तां प्रतीर्य fafa wer: पश्वा माजंयन्ताम्‌दीच्यां few भ्राषध्चोा वगस तया मान॑वन्तामृध्वायां दिति यन्नः dagtr wy पतिमालंयन्तांः' इति | *खखिग्टे वाद्यमिमामिनः सवे प्राखिनो चामं xy प्राच्यादि जिवमन्ि। अत एव त्राह्मणमाचा- wai vate वै तानि व्रतमुपयन्तमनूपयन्तोति। माष- ग्हादीनामचतनल्वेऽपि तदभिमानिनः परुषा हह faafa- ताः। अन्तर्धं(नादिश्क्रियानादेतेषामदभ्नमवि्द्धा) त एते

* अट त्वद्द्‌ हाद्य इति qo | + रतेषां दशरंनमविडमिति ae | ‡ ताः शाधयन्तामिति ate |

<८६ तेततिरीयसंडिताभाश्ये। [का०१।्०२्‌।अ०१]

tiara दकरिणेन पदा fanaa क्रमते “fase, wat $ऽख्यभिमातिद्ा गायत्रेण छन्दसा एथिवीमन्‌ विक्रमे ferrin: ब च॑ feu: विष्णोः क्रमोाऽखभिशस्लिहा Seat कन्टसान- रिक्षमम विक्रमे निभक्तःसयंदिश्मः। विष्णोः क्रमेाऽस्छरातो- यता wat जागतेन छन्दसा दिवम्‌ विक्रमे निभः सदं faw:1 विष्णः क्रमेाऽसि शच्रयता इन्तानषुभेन न्दम दिभाऽन्‌ विक्रमे fram: ख यं दिशम: इति चतुभिंर्‌ शरन्‌- exe तोये चतुथमनवतंयति। म चतुय म्रक्रामति। माहवनोयमुपाद्येति इति । तीये पदेऽवखाय तु यमन्ं पठेत्‌। चतुर्यंमन्ल्ाय प्रक्रमं भ कुर्यात्‌ fay aerate aaa चतुथे प्रक्रमं gure तं प्रक्रमं ङुवश्नादवनोयं ना- तिक्रामेत्‌। किन्ारवनोयात्पञ्चादेव वेदि मध्ये चतुरः प्रक मान्‌ षमापयेत्‌। मन्त्रार्थस्त । अरज यजमानः खात्मानं कि wey भावयेत्‌ । चतुरः प्रकमणप्रदेशान्‌ ए्थियादिलेक- quads भावयेत्‌ गायश्यादिकन्दाऽभिमानिदेवताः तेषा परक्रमाणामन्माहिकाः। अभिमातिश्रब्दा मरकप्रद्‌ पापमा- चट । ara वा अभिमातिरिति wa: 1 डे प्रथमप्रक्रमवं पापघाती विष्णोः क्रमोऽसि । गायचीहृन्देारेवतया अन ग्टहोतेऽ₹मेतत्रदेशरूपां एथिवीमनुख्त्य विक्रमे पादं प्रसि पामि यं अभिमातिं वयं faw: खाऽभिमातिः भिभक्राऽणा- maura निःखारितः। एवमुत्तर Ste) | अभिशसिरन- रापादिताऽपवादः। रातिदौानं इव्यखलाभः। तल्िवारणम-

Rico ०५] बेदाधेप्रकाश | sce

रातिः। तदि च्छन्ता विरोधिनोऽरातीयतः। ठतीयप्रक्रमस्ताग्‌ इन्त । wad हिसकलं । तदिच्छन्ता वेरिणः अचयतः। wae भरक्रमस्तान्‌ ₹न्ति॥

अज विनियोगबङ्गः । “श्राष्या श्रुवायायनं सात्‌ प्रजा खा््य्॑रभक्तणं | सदमोति प्रणोतानां धाराया अभिमन्णं॥ प्राच्यान्तु पञ्चभिः सिश्चेत्‌ wafer चतुष्टयात्‌। अनन॒वाके पञ्चमेऽस्िन्‌ मन्त्रा stew वर्णिताः ॥ दति माधवोये वेदाथप्रकाओे रष्णयजःसंडिताभासे प्रथम- कण्डे षष्ठप्रपाठके पञ्चमेाऽनुवाकः॥ ° ॥

अगन्म सुवः BCA wate मा ित्सि यत्त तपस्तस् ते मा दशि सुभूरसि TET रश्मीनामायुधी श्रस्यायुमे येहि वाधा श्चसि व्च मयि पेहीदमह- ममु माठ व्यमभ्य feria दिवेऽसमादन्तरिंक्षा- qe एथिव्या श्रस्मादन्रा्यात्निभजामि fata: स यं दिष्मः॥१॥.

सं ज्योति षाऽभूवमेनद्रीमादतमन्बावर्ते TAY प्रज- या सं मया प्रजा समदः रायस्पेपेण सं मयी राय-

ece तेनतिरीयसंडिताभाष्ये। [का०९।प्०६।अ०९]

wre: afaar aa a दीदिहि waar a sa st wre वसुमान्‌ यन्तो वसीयान्‌ भूयासमम्र आरायदपि पवस Al Aas aoe नः Bt बाध द्च्छुना, Wi पव सखणा Ae वचः सवीय a २॥

दधत्याष रयिं मयि। aa एृडपते सुहपतिरहं त्वया गृहपतिना भूयास सुदपतिमया त्वं Tee: तिना भूयाः wax हिमास्तामाशिषमाश्वासे तन्तवे व्यातिष्मतीं तामाशिषमाशसेऽमुष्मे अ्यातिष्मती । कलवा युनक्ति स त्वा fags चमन व्रतपते व्रतम. चारिषं तदशकं तन्मेऽराधि | ART बभूव स ATUL

बभूव WIR स वाटे स दवानामधिपतिबेभूव सो श्रा श्रधिपतीन्‌ करातु वयः स्याम पतये रयीणां । गामा sassy अश्वी यन्ना नृवत्सखा सदमिद॑प्रमष्यः। इडावा£ VST श्र॑सुर WHA दीधी रयिः VaR: सभावान्‌ ॥ ४॥

fom: सवीय स श्रा पञ्चिःशच्च ॥ € ॥

इति वित्तिरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे Wen षषटोाऽनुवाकः ॥ ° ॥

[का०९।प्०६। °] वेदार्च॑प्रकान्चे। | wee

पश्चमेऽनवाके श्राप्यायनादिमन्ला वरिताः। wa ww र्था षस्धानादि मन्ता उच्यन्ते। we: । श्रथाजव favare- बनी यमुपतिष्ठते “wre सुवः gata wewe मा fete यक्ते तपस्त्मो ते मा टि" दति । wre सुवःज्ब्देन करमशः फलभगग्डमिरभिधोयते। दितोधेन gawea माखदार- wa श्रदित्यलाकः। दे ्रारवनोय ame प्रथमं CaM Bar वयं wry) तता मालदार भादित्थलाकं wr) तद थमं तव Gem: कटाखाक्मा fefe विच्छिन्ना मा तं) acy यन्तपोाऽखाभिरनष्ाखतं HG ae तं तवानग्रहाश्म्मा खि आ समन्तात्‌ दक्षा वि- fear मा wai aw) अथादित्यमुपतिष्ठते “सुण्डरङि शष्ट रश्मीनामायुधा wared धेहि वचाधा अचि वचा मयि धेहि" इति ₹े रादित्य तवं gacfei ge भवन्युदे- तीति we रद्धीर्नां रभ्वियुक्रानां चन्द्रादीनां मध्ये Wer ऽभि । युषः स्ापयिलासि। gar मखायः सापय। adrur अखि ad: agadd मवि ufe ब्रहावषंसं मि खापयेति नस्याथंः। कल्पः | Wear खाकेभ्या wee frinfa “e<- away भराटव्यमाग्या fenase दिवोऽसरादन्तरिकारस viuar अस्मादलाद्याज्निभेजानि frie: सयं few: इ्ति। था ara मदीये वेरो wfuarfeerasd प्राच्थादिदिष भम fatrwaretia मदोयमन्ञाद्यं च श्रषजिरो्षति, अमँ

ured ततः wfuare: fristfa दोद्रमेव निःकरयानि। 6 7?

९० तै्िरीवसंहिताभाव्ये। [का ०९०६६]

cera विराधमनायरम्तमपि काखान्रे तदाचरणब्रहया धं weal ad fawn: साऽपि जिःसारितः। ww: “व्यो तिषाऽयवंः' corer * प्रव्यभिग्ट्नति। अमादि व्यश्योतिषा aad सक्ता were! we: ) दशिरमंसमभि grad “ylarcaaaraa” इति । परमेश्वर्ययेगादादिव्य CX! लदीयमाव्तनमन अहमपि प्रादरिष्छेन saat) कखः। अथाद ङप्या वतते “way प्रजया सं मया प्रजा समहः रायतस्याषेण सं मया Taare” इति अदं प्रजया सक्ता यासं प्रजा च मया सङ्गताश्धयात्‌, तथा रायस्तोषेष wat WIS TUG, मया श्गता war मां चाजयतु। SU) अथाहवनोये समिधमादधाति “afagr wi मे दीदिहि समेद्धाते अग्ने Dery” इति। we समित््ेपाव ष्वा रेति शब्दाऽध्याइतः। ₹े श्रप्ने रमया समिधा प्रदीप्तं मे मदथे cifefe Dae aa दोपयिताहमपि ama CAT WATS । कर्यः। अयारवनोयम्‌पतिष्ठते “agar यज्ञा वंसोयाम्‌ were” टति। श्रयं यज्ञस्तसादात्‌ I भाम्‌ धमवान्‌ अहमपि ल््मसादात्‌ वसीयान्‌ वसुमक्षरो यासं । we । आश्रिपावमामोभ्यां मारंपल्थम्‌पतिहते। अग्र wayfe पवसेऽग्ने पवस्ेति। sy “wa भराय पवस श्रा सुवोजंमिषश्च गः। आरे बाध Tent) ऋ wae खपा aw वच॑ः eae दधत्पोष रथिं मवि"

* डरः प्रति qn पति afew रति ate |

[का०१।प्रन्द्‌च्यन्द्‌] वेदा्थंप्रकाे | wer

श्ति। 8 श्रग्रे पचपोात्रादियुक्रानामस्माकमायुंषि पवसे ओो- धयसि way परिषरसोत्यथैः । a sad as बलं षमन्नश्च भ्रा समन्तात्‌ Banta देदीत्यथैः। दुच्छनां वेरि- सेमां we दूरे awe निराकुर। सकारान्ताऽपःशब्दः कर्मवाचो। ओाभनमपः कमं यस्यासा खपाः हेश्रग्नेवं खपाः असि अस्माम्‌ पवख twa) मयि ब्रह्मवर्चसं व्यवरारसामर्थै पेषं पुष्टिं रयिं wre erga) कल्यः । अय गारंपत्यमुप- तिष्ठते “aq ग्टहपते सुगृहपतिरहं लया ररपतिना भ्रया- स सुग्रहपति्मंया लवं zeae war: way हिमा ag- ममुन्ने च्यातिद्मरतीं तामािषमा्ासेऽमृ्ना दति । अमुश्ना इति यावन्तेाऽख gat जाता भवन्ति तन्तव tan दूति। यद्यय च “'तामारिषमाज्रासे तन्तवे च्यातिश्रतीं arafaaar- भामेऽमरे व्यातिभ्रतीः, दत्याल्लायपाठः तथाणदःगब्दखेात्पन्न- wafaqa ला सन्तम सा मुत्यस्षपुचविषयतवा चायं क्रमोाऽन्याग्य इत्यभिप्रे्य ज्राखान्तरानुखारण खकारो aes पपाठ । अयं गापत्योऽप्रिरस्मिन्‌ ze सर्वदा धा्यमाणलात्‌ श्द- पतिः । हे ग्टहपतेऽग्रे ग्टहपतिना लयाऽनुग्टदहीतोऽहं सुष्टु ग्टदपतिग्डंयासं तमपि ग्टडपतिना मया पूजितः सृष्ट खहपति- war: 1 हिमश्ष्टोा हेमन्तवाचो खन्‌ संवत्छरमपलक्यति। अतमंवत्सरामश्रिमिन्धानेऽदं तन्तवे शअरनुत्पक्बङ्पत्रेत्प्ये व्योतिश्मतीं तदु त्पलिम्रका्ननखम्ों तामाज्िषमाध्ासं wat

उत्यनल्लवङ्पन्राय देवद त्तादि नामकाय च्छातिद्मतीं अतिबद्भि-. 8 1 2

SER तेतिरीयसंडिवाभाष्े। [कारद।्द्‌ चन्द्‌]

परकात्रनलम्थौ तामाशिषमाशासे) wer: “ae aie खं at विमुञ्चतु" इति यज्नं विमृञ्चतोति। कशब्द: प्रजापति- माचष्टे! Yaw ys चः प्रजापतिः लां युगक्रि aware खे waa लां faawa कर्प: अथाहवनोये समिधमाद- भाति “ai जतपते व्रतमचारिषं तद्रकं तण्मेऽराधि"" इति, ग्रश्चङूपस्य AAG पते Yan तत्मशादाङिदं wa चरितवा- afai axa क्मापयितुमश्कं ward: acta जतं अराधि waa) FU: 1 अय ayS saree जपति “Og बभूव स श्रा बण्डव Fe wHH स argu = टदेवामा- सधिपतिबभव सा wary अधिपतोग करोतु वयश श्याम पतया रयीणां" इति। इदानीमनुषिताऽयं यन्ना ब्व खष्युणाऽभत्‌ । स यञ्ज WIT पुनरप्याह भवतु । ख UE: प्रजनन असान्‌ अनुष्टादून्‌ प्रभ्चालवाम्‌। अत एवा खा ख यन्ना ase पमः पुनरनुष्टानेन वर्धतां । स यज्ाऽस्माभि- रिज्धिमानानां देवानामधिकं पाखयिता भवतु ष यन्ना ऽखानप्यधिपतीन्‌ अधिकमनृष्टानस Wea करोतु | वच- सपि तद्ध खश्चपरषसख प्रसादात्‌ Talat यन्नसाधनानां धनानां पतये War) कल्पः। श्रय wee जपति “May श्रप्रेऽविमा WT यक्ना नृवत्छखा सदमिदप्रन्टयः। इडावा एषे WIT प्रजावान्‌ दीघा रथिः vyaw: सभा- वान्‌” इति। हे wa पुमरावतनाय areas ay wa- विंशेषण्ेकिभिषठा भयात्‌ । बवे माचोऽख सन्तोति गोमान्‌ ।

[का ०र।प्र०६।अ ०९] वेदांप्रकाश्रे 1 । सह्‌

एवं अविमाम्‌ wAfa याच्यं । नुषत्छखा खविगुपे्मन मयका देवाः VAST चस्य aye argu: | सदमित्‌ wea) सर्वैषा- भप्रस्टब्याऽनमभिभवनोयः। दृडावाम्‌ अन्नवान्‌ प्रजावान्‌ बह पत्यप्रदः। दीः पुनः पनरनष्टामादविच्छिल्लः। रयिः Tw- ध्रनोपेतः। way: विखीणंमृलः, मन्तेव्वनृष्ानेषु च AE भूतेषु वेकख्छरहितः। सभावान्‌ अविकलं ay द्र एुभिच्छगया मरता विदरत्छभया aM: | WY: प्राणः सेऽखखाम्तोव्यसुरः, रे असुर Wea एष पनः Wea ay उक्रविग्रेषण- विशिष्ट भूयात्‌ । | अत्र fafrarmaye: |

Can पृवीम्बुपस्थानं सुभूभनोारुपश्वितिः |

ददं निःषारयेच्छचुं ंज्यातिषाभिमशंमं॥

णदी uefaurafa: wat तद्धिपर्ययः।

समिद्धः समिदाधानं वसु पुवान्दुपस्थितिः ॥

wy आयुतरिभिमन्तेरपराग्रेरुपख्ितिः।

कसा यञ वमोाकः स्यादग्ने तद्रतम॒त्ख्जत्‌॥

यक्ञति पनरालम्भं जपद्गामांस्तु गामं,

ष्टेऽन वाक Walaa: पञ्चदञ्गेरिताः॥

अय मोमांसा। नवमाध्यायस्य प्रथमपादे लिन्तिनं। “quae: खगंदवा दर्‌ यद्दा प्रचादितं। wat लिङ्गो मेष्टमङ्गस्यापवाकाद्धितिवतः'* ॥ दर्बपणंमासयामंन्ती yar) रग सुवरिल्येकः। waT-

<28 तैतिसीयसंश्िताभाष्ये। [aerwwegwee)

eaferfraerafamret: | तथादमथाः कमेण सखगेदेवा प्रयोजक | कुतः। तलिङ्गद शनात्‌ । तथा सति सायं we निर्व- पेद्रष्ावचैषकाम ट्त्यज खगं TUT TATATHT RTE हति प्राग्रे wa: Wied यदपूर्वं तच्ेव फललेन श्रनृष्टेयतया दति- कतंव्यताका ङ्ग युक्ता । तता मन््योारपृवेलवं प्रयोजकं | तया खति वित अगद ब्रह्मवर्चसं र्यस्ा दमृख्नितिमन्‌ष्णेषमि- त्येवं मन्तयार सयः ॥ ° ॥

दति माधवीये derived ङृष्णयजःरुंहिताभाये प्रथम- काण्डे षष्टप्रपाठके षष्टोऽनुवाकः॥ * ॥ |

यथा वै संखतसामा रवं वा एते संतयन्ना यद - शपुणंमास कस्य वां देवा यन्नमागरच्छन्ति कस्य वा aagat यजमानानां यो बे Saar: qa: परिग्‌- ह्ञाति स vara भूते य॑जत रतदव देवानामायतनं यदादवनोयेएऽन्तराग्री प॑श्रनां गाेपत्यो मनुष्याशा- मन्वाहार्यपच॑नः पितृणामभिं aria ख रवायतने देवताः परि ॥ १॥ गृह्णाति ताश्व भूते य॑जते व्रतेन बे मेध्यऽभि- व्र॑तप॑तितब्राद्यणो बरतशदतसुपेष्यन्‌ ब्रंयादप्रं व्रतपते

[आा०९।प्र०९।अ ००] वेदार्चप्रकाद्े। cee

रतं च॑रिष्यामोत्यभिर्यै देवानां त्रतधतिस्तस्मा va प्रतिप्रोच्य व्रतमालभते बरिषा पशंमासे व्रतमुपैति वत्सेरं मावास्यायामेतद्यतयौरायत॑नमुपस्तीयैः परथ आाग्रिरप॑रेत्याहमेनष्याः ॥ २॥

इन्न्वा उपस्तीशेमिच्छन्ति किमु देवा येषां नवा- वसानमुपास्मिच्छा MAG देवता वसन्ति य एवं विदानभिमुपस्तृणाति यजमानेन ग्राम्यां पशवेाऽव- रध्या आरण्याेत्य हयद्वाम्यानुपवसंति तेन॑ म्राम्या- HARE यद्‌ारण्यस्याश्नाति तेनारण्यान्यदनाश्रानु- पवसे त्वद वत्यः स्यादारण्यस्थाश्नातीन्द्ियं ॥ ₹ ॥

वा श्रारण्यमिंद्दरियमेवात्मन्ध॑तते यद्‌ नाश्रानपवसेत्‌ छोधुकः स्याद्यद जीयाद्‌ दरेऽस्य पश्रनमिमन्येतापेाऽ- श्राति तक्ञेवाशितं नेवानशितं न क्षोधुको भव॑ति नास्य रुद्रः पश्रनभिमन्यते वजो वं यत्नः क्षुत्‌ खल वें AAAS USA यदनीाश्रानुपवसंति awa सा- ` eit Be साठ व्यः इन्ति ॥ ४।

परि मनुष्या इन्द्रियः सा्षान्चीणिं च ॥ ७॥

इति तैत्तिरोयसंहितायां प्रथमकाण्डे षषट्रपाठके सप्तमोऽनुवाकः ॥ * ॥

०९९ तैत्तिरोवसेश्िताभग्थे। [का ०६४०६ अ ००]

एतैः बद्धिरगवार्कयंजमानमन्ता उदोरिताः। wara- ARTS याजमानत्राह्मणएमुच्यते। तचास्ििम्‌ सक्तमानवाके देवतापरिपशादिरविंधौथते। आहवनोयादिष्वञ्निषवध्वयणाग्वा- waaay तस्िन्नग्वाधानकाले यजमानाऽच्छिद्रकाण्डे ar- warm aff ग्डामोत्धादिमन्वान्‌ जपेत्‌। साऽयं द्‌वतापरि- यददः, War चापसम्बद्धते पिष्टः! आ्रापस्तम्बाऽत्रिं ग्डामो- त्थादि मन्लानजायद्माइ, आआरवनोयेऽन्वाधोयमामे जपतो- ति। अभारा्नो wa दति मन्छमुखायेदमार, अनर्व fay जपतोति। इद प्रजा दव्यादिमन्त्रदयमचार्येदमारह, गारहंपत्यमिति। अन्ाधोयमानमनुमग्तयत इति अेषः। यं पिद्धणामिति मन्तमृखायेद मार, <feurfafat i अचापि पूवंवदाक्यभेषः। तमिमं देवतापरियरदं विधातुमादोा भ्र दीति “aut 3 सण्टतसामा एवे वा एते waar UTE quart we are रेवा यज्ञमानष्छन्ति क्य वा ग बहूना यजमानानां at 3 Saat: wa: uf<aetfa ख wara भृते यजतेः" दति। एकसिन्‌ काले dea प्राप्ताः सष्ताः शमाः Saar एकस्मिन्नेव aaa बहनां यजमानानां सोमयागाः ewe wed एवमेव बह्मा यजमानागा- Ha दशपुणोमासरूपा यज्ज Tahara vate संहत्य प्रान्ते | देवताखाम्धादया या Wass यजमाक्स ला waranty | war सति देवानां मनसि खडट मुत्पद्यते ततद ट मदशब्देन त्थते। रेवानां पक्षपातखछानुक्वितत्दात्‌। we अवमान

[का०१९।्०६।यअ००] बेदाचप्रकाह्न | mee

ae car जामच्छन्ति। Ha at ay नागच्छम्ीति। ae Cages तस्य सङरस्छायं परिहारः। बहनां यजमानानां wa यो चजमान cate: पुवं wee देवताः परिगडा- ति स यजमान एताः परिग्डहीता देवताः परे चुरयदुमरति । ग च Wd यजमानाः TUT प्रथमं प्रवतं इति स दाषस्दवख् इति ब्रडगोयं। परियरमन्तपाठेनैव रेव- खद्टपरिइतलात्‌ | "यागस्ाहु्रमाबलाद्‌वानामागमनम- weet साऽनष्टातुं waa योागसामर्थेन वा बहूनि हरीराणि wag तजर तज सवं जागमियन्ति। cag परि- दारं भगवान बाद्रायण्णा देवताधिकरणे, विराधः कम॑ चति चेखागेकप्रतिपन्तिद्नंनारिति इचयामास। किं बहना wa वाक्यस्य देवतापरिग्रविध्यर्थवादलान्न किञचिहेवानां सष्रमस्वि। देवतापरियशाथानां रे्रविधेषाणणं विधिम्थ- वादेगोान्नवति “uae देवानामा यतनं चदारवनोयाऽन्तराग्मी पथगां गापत्या ममुखाणामन्वाहायपचनः farut”? दति वदन्‌ श्द्रानादित्यानिष््रख सह देवता दव्याहवगीषार्थमग्छ- . fayrereattar देवानां खानं । watral awa tia मन्तलिङ्गाद्‌ा इवनोयमा दंपत्ययार्मध्यं पशूनां खानं । Ce प्रजा विश्वरूपा रमन्तामिति aafegrgresat areret श्वानं । अन्वाहार्यः पश्यतेऽदखखिन्जिति अ्न्वाहायंपचनोा दखिणाभ्भिः। अथं पिदटणामभ्िरिति wefeyrcar faeet era |

* यागस्यादेग्रव्ागमाजत्वात्‌ इवि क्षार | Bu

sec तेत्तिरीयसंड्िताभाव्ये। [का ०६।१०६।अ ००]

*देभमुलीय तेषु दे गेष्ववसख्ितस्य देवतापरिग्रशं विदधाति “nfa zeifa ख एवायतने रेवता: परिग्रश्ञाति ara wa usa” दति । खषटाञथः। मन्ते यञ्जरूपत्रतखीकार वि- धातं wari “तेन वे मेध्याऽभ्नित्र॑तपतित्रोद्धणि waza” इति | वच्छमाणएमन्त्रपारदूपेण त्रतखोकारेखेव त्रतपति- रयमच्निः मेष्या यागयेोग्यो भवति। बाह्मण यजमानो जतधारौ भवति। शमन्त्रकत्रतखोकारं विधत्ते ““त्रतमुपेखन्‌ भरूयादभ्ने जतपते बतं चरिष्यामोति' दति । मन्त्ोऽयमतोतप्रञे मम नामेत्यनुवाके (\कां०।१प्र०।९०अ ०) समाल्ातः | मन््- गतं त्रतपतिश्ब्दं waaay व्याचष्टे “अर्व स्वानां ज्रतपतिसख्तस्मा एव प्रतिप्रोच्य त्रतमाखभतेःः इति। fafa- विशेषेण त्रतापायमस्य कालविगेषं विधत्ते “बर्हिषा aware waqafa TeTATATETaTaAgaarradd” दति । wear बददिरासादनेनापखचिते काले, वल्सैव॑त्तापाकरणेनोापलसिते HTS इत्यथः । VAN काखदयमेतयेासिथिविशेषगतयात्र॑त- खीकारसारचितं wafafa श्राखान्तर प्रसिद्धिः | श्रथोापस्तरशं विधन्ते। अध्वर्ययेदा दर्भैरादवनीयगा पद्यौ परि सणाति तदानीमच्छिट्र काण्डपटितस्य उभावद्री saaua इत्यादि- मन्त्रस्य यजमानेन जप उपस्तरणं | Wy चाध्वयंकटठंकं परि- स्तरणं | तदिद मस्िन्‌ काण्डे विदधाति “डपलीयंः पुवंखा- facavaars:” इति| परोाक्रिकयनेम विधिः प्रकख्यते।

* दएविधिमग््ान्‌ उन्नीयेति ae |

[are qimegiaes] वेदार्थं प्रकाशे | te

fafenqrereqaicata “aren cat उपस्तोणमिच्छ- fa किम्‌ देवा येषां नवावसानमृपाक्िंच्छा यच्छमाणे देवता वस्ति य एवं विद्धानभ्रिमुपखणाति” इति। war दति निपातचयखमुद याऽपिश्न्दाथे wai तत्र दरिद्रा aver अपि शोतवातादिपरिशहाराय दणादिभिरष्छणं zefa- च्छन्ति, महाप्रभावा देवा उपस्लरणमिच्छन्तोति किम्‌ away येषां देवानां इच्छानुसारेख तदा तदा AT तत्र गवावसानं मृतमन्टहं निष्पाद्चते। यो यजमान एवं देवानामिच्छानसा- रेण विद्धागप्निमुपश्तृणाति श्रिम्‌ यजमाने परे धयुर्यच्यमाणे खति पूर्े्ुसतक्छमोपे ₹विभुजे देवता निवसभ्ति। आरं सायमन्नातीति चकारेण यद्र्धान्यभोजनमक्रं तदिदं विधातु weitfa “यजमानेन याम्याञ्च qwarsaqat श्रार- च्छाचेत्या ङयंद्राम्यामुपवसति तेन याम्यानवरन््ं यदारथ्- स्यास्नाति तेनारण्यान्यदनाश्वानुपवसखत्यिद्रदे वत्य: ara” दति । sara विचारः। किं गराग्बधान्यख्यान्लं भाक्रव्यमुतारश्छधा- न्यस वा। अथवा भाजनमेव वजजनोयमिति। तचार्धान्य- भजग पशमग्यपेत्ये तरपकचदयमपोद्यते | पश्वा fe दिविधाः। ग्राम्या आआरण्याञ्च। गवाखाजाविपृरुषगदंमेडाः सप्त ATT: | दिजेड श्वापद पक्तिषरोखुपदस्तिमकटाद्ाः सप्तारण्याः | चत एव उभयेऽपि यजमानेनावरुध्याः ware दति बुद्धिमन आहः यदि ग्राम्यान्‌ MYST प्रद्यपवसेत्‌ भाजनेन वजं-

येत्‌ तेन वजगेन ग्राम्बाम्‌ WET खन्यादयति। यदारण्यस्य Su 2

९०० तेत्तिरीयसंहिताभाष्ये। [का०१।४०६।अ ०७

Maeve asta नेन भाजनेन श्रारण्ान्‌ पञ्चन्‌ न्यारयति। यद्यनाश्रानभवविधमाजनवे उपवासं gry तदानीमथं wafawe: पिटदेवत्ये भवेत्‌ । पितरो wert आद्कक्तारममिनन्दन्ति। cart विदधाति “arcerer- minted वा आरआरण्छमिद्धियमेवाक्मन्धन्ते इति। टङ्ि- याभिदटद्भिरेतुरारण्यधान्यं। रय प्तान्तरं विधातुं माज भासोाजनयेोराषमाइ “न्यदनाखानुपवसेत्‌ Sys: साद्‌ MARAIS पशुनभिमन्येत” इति । क्षोधुकः चुधान्नोखः | अभिमन्येत ware fafufed vernt विदधाति “्रपा- eaufa” दति । उक्र रोषदयमज परिहरति “aaarfaa गवा- भितं न Qruat भवति नास्य रद्र पशूनभिमन्यते” द्ति। अश्रिताखष् अदनाभावादश्ितं म भवति । सुष्डान्तेरनजि- afaa न भवति। अता भ Stace | ज्रथापवासपल्ं विधे “aq Faw: wee धै मनुस्य weal यद्नाश्वानुप- वसति aged area By भाव्य Ufa” इति az मरकपाताद्यनिष्टनिवारकलादञ्जतं। war afta प्रसिद्धं । अश्ञाक्श्तापवासलक्षणेनानेन adda भाविजस्मनि प्राख- मानं arergize मुख्यं वैरिणं gut इन्ति। Vay UNA HATA अन्नवाड्व्यस्ष खलश्यमानलात्‌ | श्रथ मीमांसा। षष्टाध्यायस्य चतुथपादे fafa “वेदं wage वत्छमाजस्य वा विधिः । जतकाखं खचयदा, gam wa विधिः ॥

[का०्द।प्रन्द्‌अन्ट] वेदार्थप्रका्रे | ९०९

भाति, रागाद्भतप्रापरेव॑मातरं विधीयते, । ज्रतस्याकरणं WY, कालस्तस्मादपारतेः” ॥ द ति। दभ्पुणमास्योः शरूयते । वंवा पुणंमासे व्रतमुपैति, वतै- रमावाख्यायामिति.। wd भामं | श्रतणएवान्ञायते। अमाष- ममायं बडसपिष्कं ब्रतयतोति। तदेतद्भतं वत्छसंय॒क्रमच विधीयते । कुतः। वल्सेरिति दरतीयया afeare प्रतिभाना- दित्येकः प्तः रागत cea प्राप्रलाद्भतं a विधातं, किन्तु वल्छमाजं विधेयमिति दितीयः पच्चः। न हि ae: पा- wifgagae atti तता न aw विधिः किन्त वत्छा- भामपाकरणेन काल CTSA | तकिन्‌ काले बतमुपेयात्‌। एवं पृणंमासे बहिःसन्पादनकाले ब्रतमुपेयादिति ॥ ° ॥ दति माधवीये वेदाथप्रकाश्े aque संडहिताभाये प्रयम- काण्डे षषटप्रपाठकं सप्तमाऽनुवाकः॥ # ॥

यो वै BATA यत्तेन यजते नास्येष्टाय अद- धतेऽपः प्रणयति श्रद्धा वा श्चापः BATAAN BIA यजत उभयेऽस्य FATT इष्टाय खद धते तदाह्‌- रति वा रता aw नेद्न्त्यति वाचं मने वावेता नाति- नेदन्तीति मन॑सा प्रशंयतीयं वें मनः ॥ १॥

९० तैत्तिरोयसंडिताभाष्ये। Catering eee)

श्ननयेवेनाः प्रण्यत्यस्कख्रहवि्भवति य णवं वेद्‌ त सम्भ॑रति ee oe areata a

यन्नायुधानि समम्भरति यन्ना वं यज्ञायुधानि यज्नमेव तत्सम्भरति wala सम्भरेत्पिठदेवत्यानि ~ | €

त यदेकमेकः सम्भर त्पिक्द्‌ वत्यानि स्ययत्‌

सह सवाणि मानृषाणि ददे सम्भरति याज्यानुवा- r RATA e करोत्यथ = छ मिथनमेव ~ aX |

व रूपं करे नमेव या वं EX यत्ना-

युधानि वेद FSA यत्तः कल्पते स्फः ॥ २॥

च कपालानि चाभिदाचहवणी च श्रप्च रुष्णा- frase शम्या SECIS मुसंलब्द हषचचाप॑ला चे तानि बे दश यन्नायुधानि य रवं वेदं मुखतेऽस्य यन्नः

| Be ek > = 1 परि ० = ति कल्पते या वं दवेभ्यः प्रतिप्रोच्य यत्तेन यजते जुषन्त ऽस्य देवा wax इविनिंरुष्यमाणमभिमन््येताभभिर दातारसिषश 1 | दति ह 7 7 ह AX BA इति ॥ ३ ॥

देवेभ्य एव प्रतिप्रोच्य यज्ञेन यजते अषन्तेऽस्य देवा इव्यमेष वे यत्नस्य WT Wis यत्नेन यजते तदु- feat वाचं यच्छति यत्नस्य त्या अथा मनसा a प्रजापतिर्यन्नम॑तनुत AAT ATH तनुते रक्षं साम- न॑न्ववचाराय यो वै यज्नं योग आगते युनक्ति युद

1 युश्जानेषु करवा युनक्ति स त्वा युनक्तित्याइ प्रजाप॑- te ~ aay fat कः प्रजापतिनेवेनं युनक्ति aR TAG ॥ ४॥

[का ०१।्०१।अ०८] वेदार्थप्रकाे | Eo

वे मनः स्फ्य शति युनक्तेकाद्‌श च ॥ ८ । दूति वैत्तिरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे षष्ठप्रपाठके अष्ट माऽनुवाकः ॥ ° ॥

ana देवतापरियहादिरुक्रः। wea यज्ञायुधसम्भृतिर- च्यते aa प्रथमं तावदपां प्रणयनं विधातु प्रति “ara खअद्धामनारभ्य AYA यजते Asta weua” इति। या यजमाना मगसि देवतादिविषयां अद्धामशनिधाष्य यष्टुं प्र यङ्ग तदौयमिष्टं देवा लिजख न विशसन्ति । विधत्ते “ae: प्रणयति ्द्धावा WIG: अद्धामेवारभ्य yaya यजत उभये sa देवमनुव्या इष्टाय weua” इति । wat अ्रद्धाहेतुलमे- तरयिणः समामनन्ति) ara स्मे श्रद्धां संनमन्ते पृष्ठाय कर्मण दति । waegaa चखानाचमनादिथक्रख रेव *पृजादावेकाग्यातिशयद्रनात्‌ । श्रताऽपां प्रणयनेनेव अरदधाया उपसखापितत्वा द वामाग्टविजाश्चेतदी ययनज्ने विश्वासो am: । यद्यपि पोरोाडा्रौयककाण्डे अध्वर्यकर्ढकमिदं प्रणयनमभि- हितं तथापि भाखामेदादपनरुकिः। शाखामेदखापसम्बेन तजत्यमन्ताणां साकल्येन अनुवाद्‌ाद्विधिपनरुक्रिबाङखाचा- army: | wfaat ममा ध्यायतोति खत्रकारण प्रणयन- काले ्णनमुक्कं। तदिदं विधातुं wetfa “तर्‌ाङ्रति वा एता वे मेद मयति ard मनो वावैता मातिनेदन्तीति cia

* पजादावधिकारादेवाविश्यदशंमादिति ae |

९०8 वैत्तिसीदंडिताभाष्ये। [कार१।प०९। अ ०८]

तजार्पां प्रणयने कचिदभिश्ना द्व्याङः। किमिति। car जापो वभे WCE टभ्तिमतिगेद न्ति अतिक्रामन्ति वाचमपि wh maf, न खलु प्रवहन्तोनां मद्याद्गतानाम्पां निवारक ्ररोरेण वाचावा कतु wal मम एवेकमेता wear ना- तिक्नामन्तीति । तदेतदुलरज स्यष्टोकरियते। fart “मनसा nueafa”’ इति । waa ष्यायतीति जेषः । ब्राह्मशान्तरम- गुखत्य इजकारणोक्रल्वात्‌ | अगतिक्रमणमुपपादरयति “ce वे ममः । wraaat: प्रणयति” cf. मनसः एथिवीवद्माप्ं भक्यत्यात एयिवीत्व । न हि नद्यादिगता area: एथिष्या ति- WAG WHT. | भनसा प्रशयगस्य वेदनं प्रभ्र॑सति ““च्रख्कण्- विभवति य शवं aq” टति। विधन्ते “यन्नाचधानि war- दति यन्ना वै यश्चायधानि ania तच्छम्भरति” cf वच्छमाखानि स्फ्यकपालादीनि awe साधमलादायधानौ- WIR | AME: सम्पादयेत्‌ । साश्चखाधनयोारभेदोापचा- गात्‌ यजसव तरायुधलं तन्तेमायुधसम्पादनेन यज्नमेव सन्या- दयति । waraarat प्रथोगस्तिविधः। एकैकस्य प्रयामः, waat सदप्रयागः, दयायाः प्रथागखेति। तज eared विधातमितरपश निन्दति ““वरेकमेक ९ स्भरोत्पिदटरेवत्यानि wdey सवि arate” इति। रदृ पेटकमानुव- पाचप्रयानोा वद्यकारोख दिता । दनं zafe पाजाकि vente रेवसंयुक्ताजि wags मगुवयसंयुक्ान्येकं कञः पिट- संयुक्कानोति । विधन्त “दे warcfa बाञ्यामुवाक्ययारोव

[ MT! Wed or] बेदाथंप्रकाशे | ९०५

रूपं करोत्यया मिथनमेव दति । दिलखान्धेन याच्यामुवा- क्याङूपलं स््ोपरषाव्मकमिथुनत्ञ्च | सम्यादनौयानां यन्ना यधामां खश्ूपविगरेषं विधातुं ated प्रशंसति “ar वे दभ्र amauta वेद मुखताऽख यज्ञः कल्यते" इति ar यज- माना मुखता यश्चारम्मे दभरैतानि सम्पादनीयानीत्यनुसन्धन्त श्र यज्ञो निर्वित्नेम श्रन्टानक्तमा भवति। श्रायुधविेष- asufe faust “ong कपालानि चाद्निराचष्वणणे च Wy रृष्णाजिनश्च शम्या चालुखलश्च मुखखञ्च दृषचापला Safe वे दन्न यज्ञायुधानि य ud वेद मुखतेोऽस्य यज्जः awa’? इति। eat गाम बाङ्माचः खद्वाकारः काष्ठवि- we. कपालानि भप्रमुतनग्ट्धाष्डलेशानि*। अग्रिहाज- इवणेलच्णं जकार आह, Jagafreravawt ars- माची अ्ररत्निमाची वा प्रङूतारतिरिति। wear argarar गदति; काष्ठविशेषः । शिष्टानि शृणादीनि eranfegria vata द शराय॒धवेद नप्रश्सनमृपनंहाराथे, चकाराः परस्यर- समु्चयाया श्रनुक्रदशायुधसमृच्चयाथा वा । तानि खवीण्छाप- war दशंयति “उत्तरेण गादंपत्थाशवनोयो cama Ta इन्दं न्यञ्चि पाचाणि प्रयगक्रि दक्नापराणि दशपू, erg कपालानि चेति यथा समाश्नातम्‌ च्रपराणि प्रयुज्य, aq sRqued भुवां वेदं पाचीमाच्यस्धालों प्रागिजहरण-

[००० ०" पिपिष ररर

* कपालानि भाप्फलेगसटशानि डति ate | ox

९०६ तैसिरोयसंडिताभाष्ये। [कार९।प्०९१।अ ०]

fawrard प्रणोताप्रणटयममिति cafe, arapaterafe- SITUA हार्यखालोमफ्षानमुपवेषं प्रातददपाजाङि'? (To शप्र०।११्ख०) इति, यजमानस्छाभिमनग््रषं विधातुं प्रस्तौति “न्यो वे देवेभ्यः प्रतिप्रोच्य यज्ञेन यजते जषन्तेऽस्छ ठेवा eal” fa. प्रतिप्रोच्य teria प्रतिश्रत्य । विधत्ते “efafa- इप्पमाणएमभिमन््रयेताश्चि£ दतारमिर ay wa दति Taw एव प्रतिप्रोच्य यजनेन यज्ते ese देवा द्यं“ दति। afay हातारभित्यादिमनग््ः पूर्वप्रपाठकं मम नामेत्यनुवाके (खं०्प्र०५प्र०।९०अ०) Bala वयाख्यातञ्च। देवाना- माद्ातारं तमभ्भिं दह यज्नेऽदमाङ्यामि। श्रायन्त देवाः सुमनस्यमाना वियन्त देवा इविषा मे ऽखेव्यस्िन्न्तरारधं देवेभ्यः प्रतिश्रवं विस्पष्टं । we दविषो वियन्त xe दविर- खअन्वित्यथः। इद मभिमन्तणं पनः प्रशंसति “एष वै aga यदा गटद्ीवेव यज्ञेन यजते" इति। एष मन्प्रयोगेा यज्ज Maver । दविषो वियन्तित्यनेन रेवतामुदिश्च द्रव्य त्यागस्य छचितलात्‌। यजमागस्य am विधत्ते ““तदुदिला वाचं यच्छति awe va” tf तद्भिमन्णएवाक्यमृक्ता मेनेन यशो वहिरप्रकाग्रितलात्‌ war भवति। पनरपि मेनं प्रंखति “war aver वे प्रजापतिचंञ्चमतनुत मनैव तद्यक्चं तनुते रसामनन्वचाराय' दति । सति वाग्ब्यापारे विवक्कितश्रब्द विशेषतद यचिन्तया त्प्रसक्रानुप्रसक्रचिन्तया ख विषितं मनः प्ररूताद्यन्चात्‌ wea अतः प्रापतिरविके-

[कारर।प्र०द्‌। or] वेदाथैपकार्। | ₹०७

पाय मनसैव BHATIA तदद्यजमानेाऽपि तत्‌ तेन मनेन मगसेव ay तनुते। तथा सुति स्खलनाभावात्‌ रच्चसामजर प्रचारो न भवति। यन्ञयोागविधिमनतेतं प्रस्तौति “are यज्नं योग aaa युनक्ति qe युञ्जानेषु" दति। at यजमानो यश्ञयागकाल समागते शत्यप्रमत्ता यज्ञं युनक्ति @ wa य श्नानेधु यजमानेषु uy tfa व्यपरेग्रमति। ware तु योगः कृतेाऽ्यशृत एव स्यात्‌ । योगविध्येन्नयनमभिप्रे्य aa करण्डतं मन्तमदाइत्य व्याचष्टे “AI य॒नक्रिखत्वा युन- fare प्रजापतिरेकः प्रजापतिकैवेनं यन्ति Oe यञ्ञानेपु' इति waafa मन्तः पुवप्रपाठटकं समान्नातः। यः प्रजापतिः

e Lo $ e दीयं सवेदा सवषां यजमानानां यज्ञं यमक्रि स एवाद्य म as om । Tasufaa मयि as wang 1 ्रनेन मन्ल्ेण यज्नं य॒ञ्यादिव्युन्नोता विधिः।

HY मीर्मांसा। दतोयाध्यायस्य प्रथमपादे चिन्तितं। “Tag स्फ्कपालादेः साद्भयें वा वयवस्ितिः ¦ यज्ञायघलं सवाङ्गसमं तेना VET: I

~ ~ . क वाक्यस्याद्धननारेः Wars wet षति। wager द्यायधाक्रिव्यवस्थानेन पूववत्‌" ॥

दशपुणमासचोः श्रयते “ary कपालानि चाग्निडहाच- We च शपंञ्च छष्णाजिनञ्च शम्या दोलखलश्च म॒सलश्च

० zy हि~ a . ~ ङुषशपला चंतानि वे दश यज्ञायुधानि" इति । स्फ्यश्ब्देन खद्ाकारं काष्टमच्यते। श्रग्रिहाजहवणो विभिंवौपसाधनं

5 इ 2

go तेत्तिरीयसंडि ताभाष्ये। [wtorimegiaes]

प्रखताकार काष्टपाचं। शम्या गदराकार ars) aw त्रोश्ादि- द्रवेषु श्रवचघातादिसंख्काराणां aed निराषतेऽपि रुख- कपालादिद्रवयाणामुद्धननपुरोडाश्रञपणादयङ्गक्रियासु सादये निराकतुंमघ्रक्यं। येन केनापि द्रेण yet कस्याश्चित्‌ क्रियायां हृतायामपि ज्रयमाणसय यज्ञायुघलसछाविरोधात्‌। न च व्यवस्यामाजेण यज्जसाघनलमुपैतीति प्राते HA: | स्फ. aigfai कपालेषु अपयति । afaeravaur <atyfa जिवंपति । wiw विविनक्रि। छृष्णाजिनमधस्तादुलुखलयया- ऽवस्तृष्षाति । शम्यायां दृषदमुपदधाति। उलुखलमुषखान्या- मवद्न्ति। इूषदुपलाभ्यां पिनष्टि! caast विश्रेषसंयोाम- बाधकानां वाक्यानां Fara साडयंपक्ते प्रसच्येत। व्यवखा- पक्तेऽपि सम्बन्धखा मान्यबा धकं यज्ञायुधवाक्यमन्थंकमिति चेत्‌ न । उद्धननादिवाक्यसिद्धायामुवादिलात्‌। न च वैपरोल्ये नोद्धननादिवाक्चानामेव अनुवारिलमिति वाच्यं । बडेय- Be जघम्यलात्‌। न चात्यन्तं यश्नायुधानवादस्य Faw । यज्ञायुधानि सम्भर तीत्यासादनविधागायोापयुक्षलात्‌। तस्मा- दवघातारिसंखारा ta रफयकपाखादिद्रव्याणि wafe- atfa | चतुथाध्यायस्य प्रथमपादे चिन्तितं।

“qu अज्नायधानोति इविष्टन विधिनं वा।

WY प्राप्ते Greed समृखयविकल्यमे ॥

साधंम॒त्पन्तििष्टेन विकल्पादिगं यज्यते |

[का०१।प्र०६। ०८] वेदाचंप्रकाश्च | ९०९

PHATE aA GUTH तदजानृद्य संसखवः'` ॥ दश्रपणंमाख्योाः erg कपालानि चेत्याद्यनक्रम्य varia वै दश्च यज्ञायधानोत्याख्लातं। तानि wa विषटरन विधी- यन्ते। कुतः। मानान्तरैर्‌प्राप्तलवेन श्रपुवाचेतवात्‌ | यदि तत पुराडाभ्रा दविभंवेत्‌ तदा तेन सदेतेषां समुच्चये विकल्या afefa प्रापने Wa) आप्रयाऽष्टाकपाख रृत्युत्प्तिशि्टेन पुरोडाशेन सह पात्‌ शिष्टानामायुघानां विकच्यः सषमृुखया वा न भवति। Braud ayaa । तच्च स्फयेनाद्धन्ति कपालेषु अपयतोत्यादि भ्रास्तसिद्धमेवाचानुद्य यन्ञायुधानि सम्भरतील्येषः सम्भरणविधिः waa) aarare efag । एकादश्राथ्यायस्छ aaa शिन्तितं। ‹“देशपा जर्विजाऽन्यस्िन्‌ प्रयागेऽन्य उतेच्छिकाः | wey पणंवन्तेऽन्ये वासावन्ते स्युरे च्छिकाः”” ॥ समे यजेतेल्युक्त देः । Teeth पाचाणि। श्रध्वयं प्रमुखा wfas: । ते Safaa प्रयोग उपयुक्ता निरिष्टकलान्न प्रयागान्तरमर्रन्ति। दृद्टान्निर्गता निरिष्टाः afar: 1 fa- रिषटकाः दुष्टाः पमः waraTaeT card: | यथा भोजन उपयुक्तं कदलोपलाश्रादिपणे प्रक्ाख्यापि न पुनः शिष्टाः तत्‌ स्लोकुर्वन्ति तथात्रापि । अन्ये gure: प्रयोगान्तरे सम्पाद्या fa प्राप्ते ya यथा वस्तं पुवंदिने प्रावरणायोापयुक्रमपि दिनान्तरे निरिष्टकं म भवति, चिष्टास्तदान्यदा Seat fearat खीोकुवंन्ति तददबापि द्रष्टव्यं, इदं भिरिष्टक-

are तैत्तिरीयसंहितभाप्ये। — [wreymod aoe]

मिदं aaa शिष्टाचार एव प्रमाणं, fasra देशदीजिव- मेम न त्यजन्ति तस्मादेच्छिकाः। तत्रैवान्यजिन्तितं ।

“ar श्दन्यक्वनियमः पाते ad किमैख्छिकं।

नियतं वायिमोा देश्रवनोवं प्रतिपत्तितः” ॥

दे ण्पाचर्िंजां साधारण्येनान्य्चनियमे निवारिते afa

पुनः पातेषु नियमान्तरसद सद्धा विनयते । प्रथमप्रयोगे यान्य्‌- पयक्रानि पाचाणि तान्येव प्रयोगान्तरोखिति नियमे नासि उतास्तीति Gay: | यथा दभ्रं कर्टषु च त एवेति नियमे मास्ति रेच्छिकस्याक्रलात्‌, तथा पाचेष्वपीति wad) arate पाजाणां धारणणीयत्रात। आदिताभिमभ्भिभिदंश्न्ति यज्ञ पाजेदधेति प्रततिपत्तिविधानेनामरणं धारणमेव गम्यते। a4 पात्रैरिति दतीयया गणभावावगमादर्थक्मव न तु प्रति- पत्तिः । तथा स्ति पाजान्तरेरपि दाडनसिद्धनं धारणमि- यम इति Saat efae पाणे जुह्ृमासादयतोति डितो- यया प्रतिपद्यमानलावगमात्‌। पूवेषामेव धारणं। तस्मात्‌ सर्वेषु प्रयोगेषु पाचाणां adi तजेवान्यशिन्तितं |

“fa पोाणंमासोमारग्य यदाधानमियं wea: |

waaay: wa मरणानियमात्परः** i

अनारभ्याघीतानां पात्राणां wafanfaaar पोर्णमा-

समारभ्य धारणमिति प्राने ब्रूमः। ्राधानकाले पवमानेष्टिषु सादनप्राप्रवात्‌ पाचाश्याधानमारभ्य धारयितव्याजि। अन्यथा QUAI Vays यजमानस्य कदाचिदमारणे सति पाजा-

[ का०१।प्र०६। Wee | बेदाथप्रकार। ९११

भावेन दाहाभावप्रसङ्गात्‌ । तस्मादाधानमारभ्य धारणमि- WAAR: पच्ाऽग्यपगन्तव्यः॥ ° ॥

दति माधवीये वदायप्रकाश्चे छष्णयजःसंडिताभाये प्रथम- काण्डे षष्टप्रपाठकं ऽषटमोाऽनुवाकः ॥ # ॥

प्रजाप॑तिर्यन्नानरटजताभिदाचश्चाम्रिष्टामश्च पोर्ण- मासोश्चाकण्यश्यामावास्याच्वातिराचच्च तानुरदमिमीत या्वदप्रिराचमासीत्तावानभिष्टोमो यावती पो मासी तावानृकथ्य याव॑त्यमावास्या तावानतिराचो य रवं विद्दानभिरोचं जहाति यावदभ्निष्टामेनापा- प्नोति तावदुपाप्नोति य रवं विद्यान्‌ पेशमासों यजते यावद्कय्यं नापाप्नोति ॥ १॥

तावदुपाप्नोति य रवं विद्दान॑मावास्यौं यज॑ते या- व॑दतिराचेणौपाप्रोति तावदुपाप्नोति परमे्ठिना वा रष BHI ्रासोत्तेन स परमां काष्टामगच्छत्तेन प्रजापतिं निरवासाययनत्तेनं प्रजापतिः परमां का- छामगच्छ्तेने्न्रं निरवासाययत्तेनेन््ः परमां का्टा-

९१२ तेन्तिसीयसंह्ि ताभाष्ये । [का०१।प्०द।ब ०९]

मगच्छत्तेनाप्नोषामैष निरवासाययत्तेनाग्नीसोमेा पर- मां काषटामगच्छतां यः ॥ २॥ खवं विद्यान्‌ दरपृणमासो यजंते परमामेव कां गच्छति यो वै प्रजातेन ala यजते प्र प्रजया पथु- भि्मिथनेजायते द्वाद॑श मासः संवत्सरा द्वादश

दन्दानि दशेपु्णमासयेस्तानिं सम्या्यानीत्या हवं त्तथ्वापावसजत्यखाश्वाधिश्रयत्यवं च दन्ति षद च समाइन्त्यधि च वपते कपालानि चोपदधाति पराडाश्च्च ॥ ३ ॥

अधिश्रयत्याज्यश्च स्तम्बयजख Stata च खह्काति वेदिश्च परिगृह्णाति waite सन्नद्यति प्रो्षणोश्चासा- दयत्थाज्यब्ेतानि बे दादश दन्द्ानि दशेपूशमासयेो- स्तानि य Wax सम्याद्य यजते प्रजातेनं BAA यजते प्र प्रजया पशुभिर्मिथुनेजायते ॥ ४ ॥

उक््येनापाप्रोत्धगच्छतां यः FUSS चत्वा- CxMS ॥ € ॥

इति तेत्तिरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे षष्ठप्रपाठकं नवमोऽनुवाकः Wt ॥

[का०१।प्०६।ख ०€ |] वेदाथंप्रकाश्च | eR

wed यश्चायधसम्भृतिरक्रा | मवमे दादब्दन्सम्यभ्तिस्‌- च्यते | प्रयमं तवद्नष्टादणां फलाधिक्याय वेदगविभरेषवि- funda प्रसोति “प्रजापतियैन्ञानखूजताभिराबश्चागिषटे- By पाषटमासोध्चोकूष्यद्चामावास्वा च्चातिराचश्च avrg fart araafaeraarerararafaerar यावतो पाषंमासो ता- घानुकथ्या यावत्यमावास्या तावामतिराचः"" इति । अजर अप्मिडचपशंमास्यमावास्ाचागा शअन्येद्रव्यमन्तक्रियाविगेषैः साध्या श्रतएवाच्यफलाः, श्रद्रि्टामेाकथ्यातिराजयागा बज भिद्रग्यमन्धक्रियाविशेषैः साध्या अतशटवाभिकफलाः । तानम- यपिधाभ्‌ यश्चाम्‌ प्रजापतिः wet कनिष्ठक पितेव कनौोयः- स्वग्रिराजादिषु अरगुगेख gear Wife इन्दान्ये्मितवाम्‌ | तदनग्रहादग्निशजादीनि afrerareife समानि खन्पन्ञानि। धेदमविङ्गेषविधिमश्लयति “a wad विदधागग्मिदातं wert uragfastaataraifa सावद्पाप्नोति य एवं विद्धान्‌ पाणं सारसो awa यावद्‌कथ्येनापाप्नोति तावदुपाञ्नोति च एवं विदानमावारखखां यजते यावदतिराचे्ोपाभ्नाति ताबदुपा- Wha” इति । प्रभाषत्धमग्रडादग्निहाचादोनामब्रिष्टामादि- साम्यं जानतस्त्छमानफलत्वकथयनात्‌ फलाधिक्याय were: भिरश्रिष्टमादिखाम्ये भावयेत्‌, एति विधिइन्ीयते। विद्या- UME कमस: फलाधिके कन्दागा भ्रामनन्ति। यदेव वि- चया करोति तरेव वौयवन्तरं भवतोति। Besta राश

मामेष प्रेरिते राजमबद्राधरिषि Te कञ्डििद्भु्ये राजल- $ दह

९९४ तेत्तिरीयसंडिताभव्छे। [का०र।प्र०६।अ०९]

मृपचरन्तीनां प्रजानां खत्यचिक्प्रसारेन फलाधिक्यमुपल- भामरे। काप ररदारष्एरकस्य पञ्चमाध्याये arfafe द्पासमानि ay ang इति वाक्येनालायन्ते। स्वस्य wale अधिककमेत्वस् मनसा wey aaa एतरेवाभिग्रे् सर्वसतिपुराणागमादिषु सालग्रामप्रतिमारेा विष्खारिबद- विहिता । तस्मादेतदाक्यम{ग्ररावादा शरद्ि्टमारिशन्पादन- विधिपरं । यद्यपि पूवमोमांखायां दितीयाध्वाये च एव विद्वान्‌ पाणंमासों यजत care faxetae विधायकलं भिराष्टत्य wrargeaan । तथापि कमेविधेरेव सच बि- राकरणात्‌ ‘wafer भं काऽपि विरोाधः। wre विधिपरत्वे वाक्धमेतत्‌ कमंप्रकरणादुत्लवब्यत इति चेत्‌ oe wat गाम। अ्रग्निचयनप्रकरणपटिता्नां मनखे्यपाकोगां भ्रकरणोत्कषंस्य Sete निर्णीतलात्‌। अन्यपरस्य अन्नात्‌ दथ्रपणंमासे प्रश्ंसितुमच् were चनरपि दशपूणमाशे अशंसति (परमेष्ठिना वा एष यज्ाऽ आ्रासोन्तेग ख परमां काष्टामगच्छन्ेन nsf निरवास्ययन्तम प्रजावतिः aval काष्टामग्छक्नन्द्रं गिरवामाययकेनेनः परमां का छामगच्छन्तेमामप्नौषोमेएः मिरवासाचचन्तेनाद्नोषामै परमां काष्टामगच्छतां य एवे विद्धान्‌ दभपृणमपमा यजते परम मेव काष्टं गच्छति, इनि षरमे पदे स्ण्धलाकं तिष्ठतीति परमेष्ठी Was: | aw तयो पृवस्िम्‌ कल्ये बलमागलेना-

* सम्पदू्युदोताविक्ति ते. |

[wrey weg eee] बेदायप्रकार्ै। ९.२४

afan@a qwadamey: परठतः, तेन चेश्वैरार्पण्वुद्या- sfeia स quam: परमां aret इदं परमेटित्वपदर arma) प्रजापतिदंशादिः तं पूत्रंस्मिम्‌ anf तेनाकम- फलरेतुदशेपुणमाञा पदेशेन निरवाखाययत्‌ ताषितवान्‌। अ्नु- छानाय प्रेरितवान्‌ वा। ख च तस्िग्‌ जन्मनि यजमानः तेनानष्टानेन परमां काष्टां cers प्राप्नवाम्‌। एवसितर UIs) श्रत एव दश्रपूणंमाख्याः ख मंकामार्यतमान्ातं, Maiwafaaftag 1 दन्दसम्पादनं faura प्रति “ar बे प्रजातेन यकेन यजते प्र प्रजया agfafdatdtraa WIN मासाः संवत्सरो दाद sarfa द्शंपुणंमाव्योाश्ताति erates: इति। प्रजातेग अन्यन्तविखतेन । मजः दिभिः waar faqar जायते । इादन्रमामेापेतसंवल्घर- शाभ्येम दादशदन्दापेतयश्चस् प्रततं । zetia farw “वस्छच्चापावखजल्यखा घाधिञ्रयत्यव च रन्ति दृषदो च समाः wafa च वपते कपालाभि चापदधाति परोडाश्रच्चाधि्र- aaa सम्बयजंख्च दरत्यभि च ग्टहाति वेदिश्च परिग्ट- छाति waite enuf म्राच्लोखासाद यत्याच्यञ्च'"श्ति। at दोाग्धमध्वयैरयश्ायः प्रजयेति मन्त्रेण ay बन्धनादुद्धेत्‌। चोरं अप्यितुं मातरिश्वना घम इति मन्छेणाखां area शा पयेत्‌ | अव रशा दिव एति ज्ाखाकरमन्त्ेश ब्रोहोगव- CANA इृवमावदाजंमावरेति wee पाषाणेन Waal षा

पेषणदूषदु पले समाइन्यात्‌ । Tae लेत्यारि मन्ते पेषणाव 6 इ

८१६ वेततिखेयसंडितामाख्ये। [का०९।्०८९।अब्द

gofe तष्छुखा मधिवपेत्‌ । भुवमसोत्यारिभिर्मन्लेः पुरोडा्- अपण्य WHE कपाणानग्धपदष्वात्‌। चभाऽखोति BAT तेषु कपालेषु परोडात्रमधिश्रयेत्‌ | wae तेज cia wee आ ज्यमाइवनीयेऽधिश्रयेत्‌। चिकोविं तवेदिस्थाने vfufa देव चजनील्यादि मन्छेः खम्बयजचरेत्‌ | अररुखे दिवमिति मन््रश- ्रीभोाऽच्लखिगा ewer पांशनत्करे प्रखित्नानभिग्क्ञोयात्‌। quan परिगटङज्छिल्यादिमिमन्हेवंरि परिग्ोयात्‌। a शासानेति मन्तरेण Gwe पलों सनद्यात्‌। खतसधसति त्राखाग्तरमन्छेण स्पनिष्यादितायां Carat प्राखशोराषाद- चेत्‌ । अगप्रेजिंहासोति aie रेखायामाज्यं खादयेत्‌ । faft- तानि इमानि प्र्रस्छोपसंहरति “हतानि वै डादश् TUT qiudaredrenfa य way Tare यजते प्रजातेनेव WH aaa प्र प्रजया पेग्रुभिमिंयुनेज यते" दति । चद्यण्युष्ठा नां वाठ" विमाकादीननां चतुरंबलात्‌ खतवेतानि wari तथापि चकारौ पुषरागुवाकाक्रषु THE यज्नायुधेषु सितेषु दाद्च्रखन्पद्चन्त | अथय मीमांसा । femararae दितोयपारे fafa | “yd विद्धान्‌ पार्यमासोममावाखामितीरितं । कमान्यदुत पृ्वाक्रबम्‌दायामुवादक॥ कमान्तरं स्ादभ्यासाद्‌, धवं Tei fe, रेवता। बाप्रोत्यादितेा खभ्धा,ऽनुवादयस्ठु न TBA ASMA BIRT देवता । पत्यनु ते Graig चिकं तथा ॥

[०१०६९] वेदा्च॑प्रवाच्रे। ९९७

waafa, wawe डिलसिदङ्धिः प्रयोजनं | wvfafa: tiarefagfmat fra जिके ॥ विद्धडाक्ये एयग्‌ faerefaciaa आदिना, विहितस फलिलेन प्राधान्यादितरे wer” tt इदमाशायते। य एवं विद्धान्‌ tread} यजते च ud faxraarareat यजत tara यजतिना कमाम्भरं विधौयते न तु अता आप्नेयादयः TRIN We | श्राप्नेयादयः काखसंयक्रारूपमकरण VARA: | यद्‌ाद्नयाऽ्टाकपाखेाऽ- मावाखावाच्च पार्णमाखाच्चाख्ुता भवतीति । तावग्रुतामप्नौ- वामावाख्छस््ेव तावुर्पाश् पेाणंमास्ां यजंतोति ताभ्वामेत- मग्मोषामोयमेकारबअ्कपाखं पुणंमाशे प्रायन्छदिति। te दथ्यमावाखायामिति। रेकं पयाऽमावाखायामिति च। Vw: rere: बद्ध आ्ग्रेयादिभ्या facerefafera कमश. wea खति पुवोाधिकरणन्यायेग fase उपपद्यते, न च क्मामरले द्रष्यरेवतयारभावा* त्रीवादिषद्धावात्‌ अत warn!) प्रवं साधारणं द्रव्यं देवता मान्छवर्िको। ₹ूप- बमो तता था विधीयेते एरथक्रयेति। wa@ वा एत- ware ष््ते यदुवाथा wefafs भरोवसख साधारण लं चुतं देवताया माग्लवधिंकलमिश्युजेतव्यं । तश्यादाजघ्नो qumesaa art अमावास्ञायामिति । - वाशा

* RBC बवबमारभाबादिविकार। † भावं ब्रब्यमिव्धादि खतरवक्कमिवन्तं तर पुस्तके नाचि, Tag का TAKS: पर्त न सम्यक्‌ UCT: |

ere वैन्िरोवसंडिताभाय्ये | {शाण्श।् ०६।अ ०९

Suna Wat waw काखद्यायेते fanaa. तव अद्धिष्टंबाफि apafemar aver aa) ay aware BafAaae राजात ठबरेत्यपरः तथारक्रावद्मोषामेा पे- शंमाषडरेवता, एवमनम्तराखातयाटं धिधातुयक्येोम॑न्तयार- ऋ वद्नोषामावमावासखवादवता, ताभ्वां दव्यदेकलाग्यां ङ्पव- श्वाद्यागान्तरमच विधीयते । षड्वागानुवादत्वे तदनुवादेन विधेयामरस्य कस्चिदद्रंमादिदटदाक्यमनर्यकं wai ष केवलं ariel किना पोर्णमाख्यां tréarear चजेत। अमावाख्ायाममावाख्छधया यजेतेव्येतदपि ay wrqi ब देतत्काखविधायकं aia रत्या यु्पभ्तिवाक्येरेव तदिधा- भात्‌ . कमामरल्वे तु कालं विधास्यति । तस्मात्‌ sara विधिरिति प्रासे was रासतां तावत्‌ द्रव्यं, देवता ठकि धिल्सितच्य HAUTE BAU न सभ्यते वाजन्नीटधमग्वत्या- राच्यभागरेवताप्रतिपादकलात्‌ । ₹राचमन्काण्े खामिधे- गीोरावाहननिगदप्रयाजमर्गलाखाखाय प्रयाजानन्तरभाविने- राञ्यभागदेवतयोाः क्रमेण वाजघ्नोदटधष्वत्यावाखाते | लिङ्ग wifgfayd सामविषयश्च तजापखभ्यते। तता खिङ्गकमा- भचा माञ्चभा गविषयत्वमुपगम्यते । यदा अन्नो पू्णमास द्यादि- are तकिङ्गकमङ्ञ प्रयो राज्खभा गङ्गया मन्त्रयुगलयोः काखदवे MISA, न तु मृतभकमोाङ्गतां तया्विंदधाति। wir खूपरादित्यादिदडाकयं क्मान्तरविधायकं ग भवति । किमारि पूवंगरहतेव्वाद्रेयादिषु aay faeetr हा षसरायावनुबर

[का०२।प्र०९।यअ्‌ *€ ] वेदायप्रकाष् + ere

दति। नच steatfhmat धालंमास्यमावास्याअब्दाग्वां wr गामृवादानपपन्निः । तन्तत्कालविहितयोायागजिकयोारुपल- श्ितलात्‌। म चामुवादेा ad: समृदायदित्वसिद्धेसहत्रयाज- warn) afegr च दश्पुणेमासाग्यां खर्गकामेा यजेतेत्य- सिम्‌ फलवाक्मे दड्यामविवशया दिवचमभिर्ेश्न उपपद्यते; चद्यणुक्रममुवाद पन्ते पाणंमाद्यामिद्यारौर्नां वेय्यैमिति तद~ यकं काख्विधाना7सम्भबेऽपयेकेकविकस्य सप्रथो गविधानात्‌। आप्रेयारपाप्रयाजाग्मीवामीयाणं चयाणां पाणमासकाख- विहितानां सद्प्रयागः पैरंमास्ेत्यनेन ठनतोयेकवचनानेनं विधोयते । wafaatafa aa विददाक्यस कमाकर- विधायकलवाभावेऽपि नानुवादकलत्वं we चागविधायकलाग्य्‌- षगमात्‌। आअग्रयेऽ्टाकपाख दत्यादिवाक्यानि तु fafea- यागानुवादेन द्रव्यदेवतालक्तणगृणविधायका नोति SH | तथाः सत्येकन वाक्येन अनेक गणविष्यसम्भवाल्‌। प्रतिगणं यम्विधोा fawrafa: प्रस्ञ्छेत | ज्राम्मनयादिवाक्यार्नां famana तु विर्िष्टविधिलाक्लाल्ि विध्याटत्तिदाषः। तक्छादाग्नेयादिवा- wifafearat विद्रदाक्यमन्‌वादकं। किञ्चानुवाद्‌मनभ्युपगम्न कमोन्तरविधिं वदतः प्रयाजादौनामा्रयादीनाश्च ग प्रधागभवेा न सिष्येत्‌) तथा fe समिधा यजति, wrer- Tararcafa दतव्यषदयः काख्यागरद्िताः कविदिघयं WIATAT: | क्दाग्रेयाऽटाकपालेाऽमावाखायाश्च तैरंमास्वा- चेत्यादयः seat wt तेषामुभयेष्ठां प्ररनवादर््-

९५ तेति रीयसंङहिताभाव्ये। [का ०१०९९] .

uwarerat सखगंकामे यजेतेति वाक्येन etat फलसममो बाघधनीयः, दश्पणंमारभ्ामिति दिवचनं बङ्वखमलेन परि- waa । विददाक्यविदहिते डे कममर प्रयाजादयः श्राप्रेवा- दयख caay fearewara, स्ववाञ्च फलसम्बन्धे राज यगतेहिपग्ररमा मवत्‌ समप्राधान्यात्‌, प्रयाजादोनां मकमा ग स्पात्‌ । तदभावे Waar स्यादि विकृतिववाग्रेवारी- गामिव अतिदेश भस्यात्‌। श्रनुवाद्परेतु जिक्योः कालः योगेन qwodaramartar समृदायदिलेन दिवचनारई ATTRAC aT फणसम्बन्धेन प्राधान्य, प्रयाजदरोनान्‌ मृणभाव दृति न काऽपि Sra: | तस्मादिडदाक्यममुवाद्कं, अचतुयाध्यायस्य दतौयपादे fafera | ““दश्रादिसर्वकामेभ्याऽन्‌वारा वा we विधिः। अद्गापाङ्गादितः कामा विष्वभावाद मृद्यते ॥ *उत्यत्ति चाद नासिद्ध anf विधिभावमे। फलसंयागनोाधेम भवेदेष फले विधिः” ॥ ददमाखायते। एकशो वा अन्या cea: कामायाद्धियने, waar दश्रपृणंमासाविति। UHR वा अन्ये यज्ञक्रतवः कामा- afgam, waar ्यातिरटोम cf तच सर्वेभ्य cet वाक्येन दश्पमास्योः a aw विथिः fautane faer देभावमावाचिन wears चाभावात्‌। wage” भविगति wdatarat प्रात्ततात्‌ । म च दभरपणमासा्धां खमंकामे

~

a

* उत्पत्तिभावनासिडेराशिनेति Re |

[का०९।प्र०९।अ ०€ ] बेदाथंप्रकषारे। ९२१

यजेतेति विधानात्‌ खगं एव प्राप्नाति भवतु कामान्तरमिति बां | अङ्गापाङ्गकामानामपि प्राप्नलात्‌। सामिधेन्यो दक्र॑पुण- AWAY | तत्र कामाः शरूयन्ते । एकवि्टश्तिमनु ब्रूयात तिष्टाकामख चतु विर ्रतिमनु ब्रूया द्र ह्यवचेखका स्वेति | तथा सालाययागस्य द्‌ादनमङ्गं | तत्छाधनं वल्छापाकरणखमुपाङ्ग। तज पखाश्रन्राखाङ्रणे काम आखातः यं कामयेत पष्ु- मान्त्यादिति बहपणां तसे बङ्राखामाररेत पष्ररुमम्तमे- वैनं करोातोति। एतेन स्वेकामा weer इति प्रापे ब्रुमः । मा ग्डतामस्खिम्‌ वाक्ये विधिभावने तयाण्टुत्यस्तिवाक्यखिद्धे ते आरित्य+* arate wor फखमसंयागेा Fred | वश्म्मादशेषफले विधिः। ठतयाध्यायस्यारमपारे चिन्तितं। ““वक्छश्चो पणजेकदद्‌ खा चा धिश्रयेदिति। दादश्रदन्दकर्भेतत्‌ खामिना aac] वा॥ BIW: पाटात्छासिकाण्डे, arcana परिक्रयात्‌। मदाकाण्डाकरिताऽक्धाऽष्ठ इन्दता तज कोच्येतः' दशंपुषमाख्यायाजमागकाण्डे RIAA) TEN इन्दानि दभ्रपणमाख्योस्तानि सम्पाद्या नोत्या SAG Aas जल्युखाञ्चा- भिश्रयत्यव च रन्ति दृषदो च समारन्तीत्यादि। aa at दोग्धुं वत्छापसजंनमेकं क्म, Seay सम्पादितं NC धारयितुं पिटरस्थापनमपरं कमं, तरेतद्‌भवयमेकं TX 1 AUT ब्रोडीण- मवघातेा दूषदुपलयोाः पाषाकान्तरफ समाघात द्व्येतदुभयं

* वाक(सद्धेराजिग्येविःवे° | 6 z

ERR तेत्तिसे यसंहिताभाव्ये। [का०रप्र०द।ख ०९०]

farted दग्धं! Ud टादश कमेदन्द्ान्यनषटेयान्यचा्ञातानि । तेषां याजमागकाण्डे पटितलात्‌ समास्सया यजमानेन तान्यनष्टेयागोति प्राप्ने ब्रूमः। यजमानस्य याजि कायाकि तान्यनुष्ठातुमेव परिक्रोता wham: किञ्च awd? याजमा- भमिदमवान्तरकाण्डं, महाकाण्डं लाध्वर्यवमेव । तचेते वल्छा- पाकरणादयेो WAT आल्नाताः। तस्मादघ्वयंरेव ताननु लित्‌ याजमाने तु काण्डे तेषामनष्टागप्रकारख्ोदितः faq परिः गणनया टन्दसम्पादनमात्रमेवाख्लातं। तेन यज्रमागस्तामान्‌- पर्वा मनसि निधाय अरष्वयारनुष्टाने ware cries ATG प्रभवति। तस्मादष्वयेारोवामुष्टानं॥ ° ॥

दति माधवीये acinar छष्णयजःसंडिताभाये प्रथम- काण्डे षष्ठप्रपाठके नवमोाऽनुवाकः॥ * ॥

भ्रवेाऽसि WaIsexY सजातेषु भया समित्याइ भ- वानेवंनान्‌ कुरुत उग्रेाऽस्यग्रऽइः सजातेषु भयास मित्याहाप्रतिवादिन wana कु रतेऽभिभूर स्यभिभू- रहः सजातेषु भूयासमित्याह य रवेनं प्रतयुत्पिपींते तसुपास्यते युनज्मि न्वा ALA देव्येनेत्यादेष वा HAA WL |

[का०२।प्०द।अ०१०] वेदाथंप्रकाद्े। ERR

waa युनक्ति यत्चस्य वे सदेन देवाः WRT ला- कम॑ायन्‌ UTS व्थद्धेनासरान्‌ पराभावयन्‌ wal शमने रस्य यत्नस्य रिष्यादित्याह यत्तस्येव aaa यज॑मानः सुवर्ग लाकमेंति यक्षस्य ata भाठंव्यान्‌ पराभावयत्यभि्ाचमेताभिव्याहंतीभिरुप॑ aT ea we वा अरिहा ब्रह्मेता व्याष्टतयेा UAT रव जह्य ॥ २ ॥

कुरते संवत्सरे पयाग॑त रुताभिरेवाप॑सादयेद्र्म- Wana: संवत्सरं परि णह्लाति दर्पूलमासो चा- तु्मास्यान्यालममान रताभिव्याहंतीभि्ेवीध्ष्यासा- दयेद्कत्तमखं वे caged चातुमास्यानि ब्रह्मता QAM WIG रव ब्रह्म कुरुते संवत्सरे पर्यागत रुताभिरेवासादये द्रह्मरोवोभयतः संवत्सरं परि - ह्काति यदे यन्नस्य साम्ना क्रियते Te ॥ ३ ॥

यन्नस्याशोर्गच्छति यदह चा fat यत्तस्याशोगच्डत्यर्ं ब्राह्मणेऽनाशकेण Bar यजते सामिधेनोरंनुवस्य- रेता Bred: पुरस्ताथ्य द्रह्मैव प्रतिपदं कुरुते तथा ब्राह्मणः AMAT aa यजते यं कामयेत यजमानं साठ व्यमस्य यन्नस्याशोगच्छेदिति तस्यैता

522

९२8 तेत्तिसोयसंडिताभाच्छे। [का०६।प्०६।अ ०६०]

व्याहृतीः पुराऽनुवाक्धायां दध्याञ्चाठव्यदेवत्था वै परोऽमुवाक्धा ाढंव्यमेवास्यं यत्तस्य ॥ 8 ॥

अशोगच्छति यान्‌ कामयेत यजमानान्त्समावं- त्येनान्‌ यन्नस्याशीर्गच्छेदिति तेषामेता व्याहृतीः पु- रोऽनुवाक्धाया अर्थ रकां दध्याद्याज्याये पुर सता- देकां याज्याया अर्थं रकां तथैनान्त्समावैती यन्नस्याशीगंच्छति यथा वै पर्जन्यः GSE वेत्येवं यन्ना यज॑मानाय वर्षति wear परिगृ्खन्त्याशिषा ae यजमानः परिज्ञाति मनंऽसि प्राजापत्थं ॥ ५ ॥

मन॑सा मा भूतेनाविशेत्याइ मने वे प्राजापत्य प्राजापत्यो यन्ना मनं रव यन्नमात्मन्धन्ने वागस्यैन्री संपल्रक्षयणो वाचा मेन्द्र येणाविगशेत्ाहनद्री वे वाग्वा- मेवेनद्रीमात्मन्ध॑तते ॥ € ॥

तेनैव ब्रह्म TRANS यत्नस्य प्राजापत्य र षट्‌-

LTT ॥ १० ॥

इति तैत्तिरीयसंहितायां प्रयमकाणुडे षषटप्रपाटक दशमेऽनुवाकः ॥ ° ॥

गवमे दन्दसम्पादममुक्तं। cwa इविःमादमं विधोधते। nad तावन्‌ दवितोयानु वाकस्य wait मन््ाणां या-

[का०२।प्रण्दअ ०१०] वेदार्थप्रकारटे। ९२५

स्थामं । लज परिष्यनुमन्तणमन्लागुर्‌ाइत्य व्या चष्टे ““्रुवाऽसि भुवाऽद सजातेषु warefagqry भरुवामेवैमाम्‌ कुरत TaAr- ऽस्छयेाऽद ६ सजातेषु ग्या समित्यादाप्रतिवादिन एवेमान्‌ कुरुतेऽभिग्डरस्यमिग्धर द सजातेषु warefagry य एवेनं प्रह्यत्पिषीते तमुपास्ते" tia. सजातेषु war श्यासमित्यनेन ग केवखं wea wad प्रार्थितं किन्वेनान्‌ ज्ञातीनपि yatta कतुं प्रार्थितं । सखस्यामुग्रलेन अश्िक्िता waa: प्रतिवा- दिने भवन्ति। aa उग्रलप्राथनेन afaarda | ज्ञातिमध्ये चः tise यजमानं प्रद्युत्पिपौते प्रतिकूलो गलात्छादयि- तुमिच्छति तं प्रतिकूखमभिभविता ward इत्यमेनोापास्छते उपकिपति * | शरग्रियागमन्मारा व्याचष्टे ““यूनश्कि ला ब्रह्मणा Carey वा अप्रेयागस्तमेवेनं यनक” दति । एष मन्छपाढठ एव waar भवति लामभ्भिं युनञ्छौति मन्त्रेण अवणात्‌। असन्तस्य इविषा wad व्याचष्टे “aya वै स्छद्धेन देवाः gay लाकमायन्‌ awe व्यद्धेनाखराम्‌ पराभावयन्‌ चमो अघने WE aye रिग्यादित्यार यञ्जसमैव तत्सण्डद्धेन यजमानः Yar सेाकमेति यश्च aga भाद- ary पराभावथति tii ane fe दावा सब्टड्ा UY यथाज्नास्तमनुषितः Wag: | Bawrzar BE: । तज सष्टद्धो देवानां खगंप्रा्षिदेतुः। ग्यद्धा ऽसुराणां तिर सकार रेतः, अताऽखिग्ग्ले रियव्यात्‌ खन्दादिति युद्ध मगुदय

* उप्च्पयतोति ate |

९२९ तैत्तिरोयसंडितामा्ये। (ateqinegrats]

तेन ufa खपन्नमिति वैरिपराभवः wea wags खमे warned: ख्यते | ada: सुवरिति व्याइतिभिरग्निराच- हविष उपसादनं विन्ते ““श्रग्मिराजचमेताभिव्ाइतोमिहप- सादयेद्यश्चमखं वा श्रद्निराचं ब्रह्मैता व्याइतया यज्ञमख एव ब्रह्म कुरुते” दति। श्राधानानन्तरमेव अनष्टेयत्वातप्रायम्येन सव॑यजनोष्वग्मि रा चख् Hee । व्याइतयस्ठ चेलाक्याक्मनोा fe WEIS पर ब्रहम्छारोपितश्षरोरस् वाचक्लेन ब्रह्मरूपा, अतः WWE UWA प्रस्तं ब्रद्भारूपव्याइतिजयं हृतवान्‌ भवति। अद्मिदाजारम्भदिनगते दविःसादने व्यातोर्विधाव कालामरगतेऽपि शादमे विदधाति “sagt पयागत एता- भिरवापसादयेत्‌"” दति । अाद्यन्तयादिंनयोाव्यौहइतिभिरुप- सादनं aie “ब्रह्मणेवाभयतः det परिग्ातिःः इति। अरग्रिाचवत्कमीाम्तरऽपि व्याहइतिभिरासादनं विधत्ते "द्भव मासा चातुमास्ान्यालभमान एताभिमाइतोभिरदवीश्ययासा- दयेद्यश्नमखे व दशपुणमासे चातुमास्छानि aga व्याइतयो UNAS एव ब्रह्म कुरुते Gael पयागत एताभिरेवाश- दयेद्भद्मणेवाभयतः संवत्सर परिग्टहाति'' इति यज्ञा AT- ` च्ष्टमादिः। ततः पुवेभाविलादु्नारेमेखलं । अन्यापि ग्यातोर्विघन्ते “ae awe ever क्रियते cre ayer गच्छति यद्रा fai anwar Arges: SU यज्ञेन यजते सामिषेनोरन्‌वच्छश्षेता व्याइतोः ITA द्थ्याद्रद्धोव प्रतिपद BCA तथा ब्राह्मणः साशोकंण यञ्ज

[का०१।प्र०्द Segoe] वेदाथप्रकाणे। £29

ama” इति । यज्ञसम्बन्धि fafecs साखा क्रियते यथाः बहिष्यवमानादि । अन्यत्किञ्धिदङ्गग्टचा क्रियते यया याञ्या- पुरोाऽनुवाक्यादि। तत्र साममाध्येनाङ्गन यत्फलं ALTE प्रा सनोति । we? warufasfedatae: | खछक्दाध्येनाङ्गन ume afes प्रजां प्राप्नोति प्रजाया ज्रायुगारोग्यादि ada इत्यथः | Bad खति ब्राह्मणा यजमानः फलग्रदैर्यजुभिविं- रहितत्वादनाशीक्रण निष्फलेन agagar भवति, श्रता UHEM BCA: प्रयुञ्यात्‌। Kal श्रनुवचनोयाः प्रवो वाजा इत्यादय चः सा्मिधेन्यः। तदनुवच्नाप्मागेव राता व्याहतः पठेत्‌ । *तदटृवताब्रह्रूपं व्याइतित्रयमेव सामिधे- नोनां प्रतिपद्‌ प्रारभ्मं छतवाम भवति। तथा खति यजमानः सफलग यन्ञनेष्टवान्‌ भवति । प्रकारान्तरेण विनियागं स्य- तया उपन्यस्यति “धयं कामयेत यजमानं भ्रादव्यमस्य यज्ञ स्धाश्ो गच्छेदिति तस्धेता Brym: परोऽनुवाक्या्यां दधष्याह्भा- ZAI वे पुरोऽनुवाक्या भ्रादवमेवास्य यज्ञस्याश्र्गच्छ- fa’ इति। यं यजमानं ofa grat देषादेवं कामयेत, we यज्ञस्य फलं यजमानवेरिणं गच्छेदिति, तस्य यजमानस्य यागे पुगाऽनुवाक्यायाः प्राग्‌ व्याहतो: WIR । तदा परोा- ऽनवाक्या वेरिदेवतेति wat तत्फलं वे [र गाग्येव भवति । प्र arcraty विनियोागमपादेयतया विधत्ते “यान्‌ कामयत खजमागान्कछमावत्येनान्‌ यशस्या गेच्छंरदिति तेषामेता ar-

* तावता ब्रह्मरूपमिति do |

exc के्िरीयसंडिवाभाये | [कार१।पर.द्‌।व्.९०]

UA: पुरोाऽमुवाक्धाया अर्कं एकां Tees प्रस्तारेकां याज्याया अर्धं एकां तथेनान्कमावती यज्ञस्याश्ोगं च्छति"? इति । बयजमानकामामोगसचाणामक्गग्धतष्टिषु रेता यद्येवं कामयेत ताम्‌ सवम्‌ यजमानान्‌ UWS फलं सममेव प्राभ्रुयादिति तेषां यजमानानां यागे व्याइतोरेवे Tara पराऽन॒वाक्याया que sfufea सति प्रथमा व्याहतिः। ar- व्यायाः प॒रसताद्ितोया व्याहतिः। याज्याया अधेचंऽभिदहिते सति दरतीया व्याइतिः। तथा सति एनान्‌ स्वान्‌ यजमानान्‌ aye फलं साम्येन प्राञ्नाति। तामेतां wifi दृष्टान्तेन we- ufa “aut 2 पर्जन्यः सुदृष्टं वर्षत्येवं यज्ञो यजमानाय वषंति ख खया दकं परिग्टड्नधा शिषा ay यजमानः परिग्टडातिःटति। यथया AIH सर्वतः UAT मेषः YQITTAMTY सर्वेषु रेञेव्येक- ei gee सस्धनिष्यन्तिमं वषे मुञ्चत्येवमयं यये क्रव्या इल्यु- पेता UW: सव॑यनमानसहगय YRS साधारण्येन प्रयच््छति। तेन च geen नद्यां qrat शवं जनाः खल्या gaa उदकं परि गदन्ति | तदद्यनमानसङ्कमा्चिषा साधारण्फलेन यकं इमं ay परिग्टहाति। सैवाघारखच्याघारानुमग््रणमन्छोा व्याचष्टे “मने1ऽखि प्राजापत्यं मनसा मा गतनाविश्रेव्याड मना चे प्राजापत्यं प्राजापत्यो यन्ना मन एव यज्ञमा क्न्धन्ते। वाम- SP सपल्नचयणो वाचा मेद्ियेणाविश्रेत्यादेन्द्रौ वे वाम्बाच- Bamana” tia | स्व॑ब्यव्रहारसाधमस्य मनसः WaT- पतिना प्रयमङ्ष्टलात्‌ मनसः प्राजापत्यत्वं प्रथमरूषिख ₹डाढ-

[का०१।्०६।अ ०११] बेदा्थंप्रकाशे | exe

ज्राह्मशकाण्छे warerad “ee वा Wa मेव frqardia न Greta न एथिवी नाग्तरिकं तदसदेव सणनेऽकुङत wifafa’ (जरा ०्२का०।२प्र०।८ Mo) इति। ङडदारष्षकोऽप्या- खातं “.तकनाऽङुरुत stant स्यामिति" इति । प्रजापति- य॑ञ्ञान द जतेन्युक्लात्‌ प्राजापत्यो यञ्चः । अनेन मन््पाठेन AT मने यज्ञो खलिन्‌ श्चापयति । द्रेण व्यारतलादागेग्धौ | ताञ्च weares खाद्मनि स्ापयति॥ ° ॥

दति माधवीये वेदाथप्रकागे छष्णयजुःसंडिताभाये प्रयम- काण्डे वष्टप्रपाठके दन्रमेाऽनुवाकः ॥ * ॥ |

यो वे सप्तदशं प्रजापतिं यजन्रमग्बायन्तं tz प्रतिं यत्तेन तिष्ठति न यन्नाङ्धरशत आआभावयेति चतुरक्ष- Tae ओओषडिति चतुर छर यजेति रं ये यजामह इति पष्वाश्चरं चरा वषटकार रष बे WAT: ्र- आपतिर्यन्नमन्बायत्ना य एवं वेद्‌ प्रति यत्तेन तिष्ठति न यन्नाद्कःशते यो वे यत्तस्य naw प्रतिष्ठां ॥ १। उदयनं Ae प्रतिशितेनारिं्ेन ata सरसां ग॑च्छत्याश्रौवयास्त॒॒ओओषख्यज ये यजामहे वषट्कार

6a

eRe तेन्तिसीयसंडिताभाण्ये | {का Cite éyarre}

Waa UWA प्रायसमेषा प्रतिेतदद यनं य रुषं वेद प्रतिखितेनारि टेन यत्तेन सर्स्थां गच्छति या वै खद तायं STE वेद दृह एवेनां यन्ना वं HSAs त्यैवैनामद्दस्तुं ॥ २॥ ओषडित्युपावालाग्यजेत्युद नैषीे यजाम TA: पासददषटकारेशं देग्ध्येष बे BRT दषा यश्व वेदं TE वेना देवा वे समासत तेषां दिश्ाऽदस्न्‌ त रुतामाद्री पङ्किम॑पश्यन्रा्रावयेतिं otra ATA MASA समंावयन्‌ यजेति FTA अजनयन्‌ ये यजामह इति प्रावंर्षयन्नभ्य॑ स्तनयन्‌ वषट्कारेण तते वे तेभ्यो दिशः प्राप्यायन्त य रष बेद्‌ प्रास्मै दिः प्यायन्ते प्रजापतिं त्वो Fe" प्रजाप fast act यं प्रजापतिर्वेद स पण्य भवत्येष वै चः न्दस्यः प्रजापतिराश्रावयास्तं आआषड्यज ये यजामह चषटकारो य रवं वेद्‌ पुण्या भवति वसन्तं ॥ ४॥ Saat Martens वे प्रयाजा ऋतूनेव प्रीणाति Asa प्रीता यथापर्वं कल्यन्ते कस्य॑ न्तऽज Waa य रवं वेद्‌ाप्मीषामयोर षं देवयज्या चष

* त्वोवद्‌ति ages | इति पदपाठः † त्ववेदति त्वऽवेद्‌ | इति पदपाठः

[ा०६।१्०६। ०११] अेदाध॑परकाशे। ERY

ष्मान्‌ भूयासमित्धाहाभ्रीषामाभ्यां वे यज्र्घुष्मान्‌ ताभ्धामेव WELTY देवयज्ययान्ादो भू यासमित्यहाभ्निवे देवानामन्रादस्तेनैव ॥५॥

अन्ना्यमात्मन्धत्ते sara भूयासममुं द- भेयमित्यादेतया वे Tau देवा असुरानदमुवन्‌ त- यैव Was द्मनात्यप्नीपेोमयेर हं दे बयज्यया इचा भ्र यासमित्याहाम्रीषोम्नाभ्यां वा LRT वृचम॑हन्‌ ता- भ्यामेव साठ व्यस्तृुत इन्द्राभ्रियोर षं देबयश्यये- न्दरियावयन्नादो भूंयासमित्याहेन्द्ियाव्येवान्नादा भ॑व- तीन्दरस्य ॥ € ॥

अहं देवयज्ययेन्द्रि यावी भ यासमित्यारन्दरिया्व्येव भवति मदन््रस्याहं द्‌ वयज्यया जेमानं महिमानं गमेयमित्धाइ जेमानमेव म॑दिमानं AAT: स्विष्ट- BAe दे वयन्ययायष्मान्‌ यत्तेन प्रतिष्ठां गमेयभि- त्याहायुरेवात्मन्धत प्रतिं aaa तिष्ठति vo

प्रतिष्टामश्जदस्तु fart aad तेनेवेन्द्रस्याष्टा

शच ॥ ११ ॥

इति तैत्तिरीयसंडितायां प्रथमकाण्डे ष्टप्रपाठक रकादशेाऽनुवाकः ॥ * ॥

64 2

शइ तै्तिसीयसंशिताभाष्ये। [का०र।प्रणद्‌ाच्छ०९१ |

qua इविःखादमंः fafed | एकाद वाश्रावशादिमग्लाः प्राधान्येन विधीयन्ते। तेषां पञ्चमन्ताणामुत्यत्तिं विधातु प्रस्ताति “ar § सक्नदश्रं प्रजापतिं awraad az प्रति ana तिष्ठति न wargyna” tia) we weep: सत्त दश्रा्षरोपेतत्यात्‌ प्रजापतिर्ष्टलाख सप्तदशः werafafta भिधीयते स च यन्ञमन्वायन्तः waka: | तदिश्ञानः* anda यज्ञेन प्रतिष्ठिता भवति | व्रैकल्याभावाखायं GATS भ्रष्टो भवति । मण्त्ामुत्पादयति “श्राज्रावयेति चतुर खरम arafefa चतुरचर यजेति get ये यजामह दति यश्चा्ठर द्रा वषह्ार wa 8 सप्तदशः प्रजापतिर्यन्नमन्वायत्तो ख ud वेद प्रति यज्ञेन तिष्ठति न यज्नाद्भुर्रते"' इति । एतेषु पञ्चसु मन्तेव्वा चस्य Way विनियागमा पस्लम्नो ऽष्वय काण्डे दर्भति (ज्रा०९१।९४।) ब्रह्मन्‌ प्रवरायाज्ावचिवामोति ब्रह्माणमामचख्य waaay आआवयामाश्रावयेति वाओ्राव- यति । we ज्जषडिष्याग्रीभोऽपरेणेत्करं दक्षिणामुखस्तष्ठन्‌ स्फ्यं सम्मा्गांख धारयम्‌ प्रल्याश्रावयति' इति। “्रवचलमृश्ना अगुग्रूहोति पुरोऽनुवाक्ा संपरे्यत्यवदायावराय सवेण WAT- बरिः wae शुह्धपण्डतावाराय दकिणातिक्रम्य ws WATATAT ऽम्‌ यजेति याञ्यामिति शार्वजिकं (श्रा ०९।९८।) दति ओआश्रावयेल्ययमेव पाठाऽचल्यः। Bara waa श्ामाश्चावयेति ख चयं warns | | AA awQare-

* तददिधिसर्स्येति te |

[ का०रप्र०६।अ ०९९] वेदा्चंप्रका्च। ERR

देवतां प्रति तुञ्छमिदं दीयत दत्थामिमुख्धेन श्रावयेत्यध्वयु- em सति ख sit अस्लित्यङ्गोरत्य ओषरितिन्रब्डेन आव्ति । हे gar: afewafag whacrt श्टणतेत्थथः | ड Baas यायां wae: | care तु मनग्लदयस्य विभि- योगमाश्रखायने Years दभरंयति शश्रागू्याच्यादिरगुथा- जवं ये यजामह टृग्धागृर्वषहारोाऽन्यः' (राख ०१।५)) सव ये वयं राताराऽध्वयुंणा यजेति प्रेषिताः ते वयं यजामरे याच्यां पठामः) वषड्कारब्रब्ेन वेषडत्येवेरूपा मन्ता faafer: 1 तश्चाश्वलायन उराइत्य द्यति न्ये यजामरे समिधः स- faut wa wreye व्यन्तु वौषडिति वार xf इति, vfagfan शति wa अन्दस्यार्थंः। एतेषां पञ्चमन्ल्राणणं मडि- मागं वहु भोति “चे बै awa wad प्रतिष्टामुदयनं वेद प्रतिषितेनारिष्टेन यशेन avat गच्छति, इति। प्रा- ae प्रारम्भः । प्रतिष्ठा मथ्यकाखवर्व्यनुष्टानं । उदयनं समा- far) या यजमानो awe wey प्रारम्भादि थं वेद तदीयो ey: प्रतिषितः शाङ्ग, अरिष्टा वेकल्यरटितः, areas यज्ञेन संस्थां फषपर्चन्ततां wratia । मन्तमहिमामंः वक्रि “ars- ANG RATA ये यजामरे वषट्ार Uae awa प्रायण- मेषा प्रतिषटेतदुरयमं थ एवं वेद प्रतिष्ठितेनारिष्टेन यज्ञेन सथां गच्छतिः' इति । श्राय मन्ता मुख्यः पारः | AMT तथं प्रतिष्टा । अनध उदयनं रेवतादेेन दव्यव्यागरूपश्य यागश्ररोरस्य Tata मन्लेनिंष्यश्नलात्‌। अवशिष्टानि प्राच्यान्य

५३४ तै्तिरीयसंडिताभाग्ये। [का०६।८०६।अ ०१६]

दरच्थामि wef चरीरगतवश्छालङ्ारादिस्वानोयानि। प्रकारारोक महिमानं वं प्रजेति श्यावे खनुताये दें वेद qe एवैनां" इति, छनुला wiv वाक्‌ षभ्वक्रञ्च तस्याः सत्यप्रियरूपलवं | ऋत एव स्मयेत । “a qatind भूयान्न न्रूयाक्सत्यमभिन्ं । faery नानतं wergq wa: लणातयः'' इति ॥

खाच कामधेनुवत्‌ परिताषरतुतात्‌ गाष्वेना्र fanfwar ATS देारगप्रकार्‌ं चा यजमाने AE घ्राऽकश्वमेमां qe कासावच GAA कावा तहाडलप्रकार CTW AHH zien मन्तरमहिमानं बक्ति “जञा वे छनताऽऽज्रावयेच्छेवे- नामह्दय्ह सेषडित्युपावासाम्यजेष्युरभवोचे aA स्तु पादद्रषहारण CVT वे GAATG दारा थ एवं वेद qe want” इति । are डि घाच्छमाणाया गाराजिमुख्याख किमपि wea चाडारिकं erg साङ्तिकन माखा तान्नाहइ- afer) अत Ua WAAAY WHEY अह्कानतेवमाजास्नते | Te Valea Ue सरखण्येरीद्यार। एतानि ar we देवत्रा- मानि। रेवशामैरेवेगामाहयति | Wala MATa VTA इत्या इ । एतानि वा अच्छे ममुग्यनामानि। मन्‌ कनानेरेवेना माहृयतोति । तददचापि आश्रावयेति मन्तपाडेैव एमां खनुताम्राहृदाङ- afar we षडिति पाठेन खपावा च्छक वस्ङुपःवखजति । aifa प्राठेन उद मेदी दा इनप्राचरुख्रयति। ये यत्राम्‌ दति पाटे उपासदत्‌ दाग्पा प्रत्यासीदति arefefa पाटेन

[का०१।प्.६।ख ०१६१] बेदार्थ॑प्रषठाशे | ९९१

ify i रच खूपकलेन परिकलव्पनाश्रन््ाणां तन्लरर्यवाचकलं नापेचितं। सामथ्थान्तरकश्पनया पुमर्महिमागं afm “देवाव सश्रमाश्त तेषां दिशाऽदसख्यम्‌ a एतामाद्रां पदङ्िमपश्यक्ाआ- वेति पुरो वातमजगयन्नस्त ओरषरित्यभ्र समञ्जावयन्‌ यजेति विद्यतमजगखन्‌ ये aay इति प्रावषंयन्लभ्यस्तनम यम्‌ वबहा- रेण तते वै har दिशः प्रायायम्त य एवं वेद wre दिशः arama” इति। सजमासोनानां रेवानां केनापि saan दृष्छभावाटिश्र उदस्यम्‌ गानादिग्धतामि खखानि शाषणेम उपप्ोणानि, तत्यरिहाराथ देवा wat yfeequaraat पशि ररमलपञ्चकमपश्चन। स्यष्टमन्यत्‌। wie जकारान्त- रेण waafeart दशयित प्राति “प्रजायति at az warfare ae यं प्रभापतिर्वंद ख wer भवतिः इति। au: सर्वनामगणे पटित एकश्ब्द पयायः | अरत एद dn दसायदिर उत तलः पश्यन्न cee वाचमिति खचमेवं acu" | WAH: Way wana | सप्तदग्रा्षररूपमेमं प्रजापतिमेकोा anarar awarwafearad वेद षच प्रजापतिः wratt- ae यजमानं वेद्‌ जनाति wazerfa | यमनुगृाति aT set वजमानेभ्यः verge भवति । तद्महिमानं cH यति “vw पै ecu: प्रजापतिराश्चावयास्त्‌ Baws a यजामरहे वष्डारो च एवं वेद wer मवति दति। एष सप्तरश्ाचरशूपः प्रजापतिः ag: कन्दःसु वेदेषु सारलेन निष्फ्जः। अरत एव SMARTS earataa “एतद sat

ERE तेलतिसीयसंडिवाभाश्य | [का०१।१०६। ख ०२२]

वीर्चमाश्रावयथास्ठु ओषद्यज ये चजामरे वषडारः' टति। च एवं प्रजापतिष्न्दःसारं वेद स ve ewer भवति। लो वेद त्वं वेदेत्धत्ोभयनेकपद्यं ाम्प्रदायिकं । दितीयागुवाका- क्रां प्रयाजानुमन्त्रण मन्त्राणां रूपककश्पनया ATT व्याचष्ट “'वस्चनब्टतनां प्रीणामोत्यारतंवा वे प्रयाजा waa wW- खाति Ase भीता यथापुर swt कण्पन्तेऽसा waar a एवं ae” इति। ख तुद वता सत्कण्यनया प्रीयन्ते wrarera यजमानाय यथापूव कच्यन्ते ऽविपयासेन yada we- काले चितपष्यागमसम्तापटृष्यादिखखणयुक्रा भवन्ति । वेदि- तरपि तरेव फलं । भ्राच्यभागानुमन्णमन्त्रं याचे “ग्नो षामथाररं Taree चश्मान्‌ याषमित्याहाग्रीषामाभ्नां वे चश्न्चभ्ान ताभ्यामेव चश्रात्मन्धन्ते" इति weet वा एते une यङाञ्यभागाविल्यसिन्लगवाके (Fo Rate AWW) यश्च माञ्यभा गयोः सम्यक्‌ प्रतिपादितं, अतसदीयरेवतार्थां aye चचक्मस्वं qT तत्फखद्या- WA) श्राप्रेययागानमन््रणमन्तं व्या चष्ट ““श्रप्मररं टेवयब्य- यालारोा warefagrerfaa देवानामश्लाद सेनवाखाचमा- ware” इति उर्पाश्रयाजागमन्त्रणमन्छं व्या चष्टे “.द्यिर- wa श्यासमम्‌ दमेयमित्याहेतया a Taat रेवा असु- रागदश्नृवन्‌ तयेव area दभ्नोति" cf. एतवा sai- प्एयाजरूपया दग्धा वेरिघातिन्या wat wear दिषित- वन्तः । श्रनयेव Teal भाद्रव्यं afta catia मारवतोल्यथैः।

[कानश। प्रन्ई|ख०१२] बेदा्प्रकापरो। € 8

पाषशमासीगतददितोयपुरोडाश्ागमन्त्ररमन्तं याचे “-शग्रीषो- मयर रेवयञ्यया ट चद्हाश्चयाममितव्यादाप्नोषामाग्यांबाश्न्रा TAAVA ताभ्यामेव भ्राठव्यरस्तृणते'' इति | टचनामकाऽसरो sararat देवा दन्तः संदषटवान्‌ at निःसारथितुमिन््रः MAMTA TI प्रयुज्य वश्ञग्यमागाहुवान्तौ निःसायं डं हतवानिति द्ितीयकाण्डे स्यष्टोभविग्यति। wa हिगिस्तोत्ययेः। श्रमावास्यागतदितोयप्रोडाशानुमन्तणमन्ं ares “cutfgarcy दवयञ्ययेद्ियाव्यन्नादोा warefa- wrefxaraatarat wafa” दति सानज्नाय्यानुमनग््णमन्नं व्याचष्टे “CRAY देवयब्ययेद्धियावी ziefaqefearsa wafa” इति । मतच्रियां राजन्यादीनां सान्नायानुमग्छण मन्तं व्याचष्टे “Weare दवयच्धया जेमानं महिमानं गमेय- fame जेमानमेव महिमानं गच्छति, दति। Sara जद- त्वखश्वशा, महिमानं वि्येश्वया दि मरस्वमित्यर्थः। खिष्टरृदन्‌म- MUR व्याचष्टे “aT: fasaarsy द ववच्ययायुभ्नाम्‌ यशेन प्रतिष्ठां ममेयमित्याशायुरेवात्मन्धत्ते प्रति चश्ञेन तिष्ठति chat अथ water | दत्रमाध्यायस्याष्टमपारे fafa |

“a Mad न Mart नागुयाजव्वितोदृश्नः।

विकस्य: पदा वा WEIGH TIA ATA I

अन्याय्त्वादिकल्यस्य fawy: सा निषेधना ।

गेत्यनुयाजधातुखकशदये पयदरूति"” ॥

faray चादकप्रापतं वरणं vai qua add wwia 6B

exe तेत्तिसीयसंडहिताभाष्टे। [का०र।प्र०द।यअ०११

म हातारमिति। तथाऽनारणग्यवाद्‌ श्रूयते श्राञ्चावयेति चतु- रच्चरमस्तु arafefa चतुरश्रं यजेति get यें यजाम दूति पञ्चाखरं इाचरोा aggre एष वै खप्रद्नः अरजापति- य॑ज्ञमन्वायन्त इति । तयोक्तं नानूयाजेषु ये यजामदं करा- तीति। तच वरणस्य विधिप्रतिषधो चादकप्रत्छच्वचनाभ्यां प्रतीयेते, ये यजामह इति मन्त्रस्य तु दाण्डा प्रत्यखवच- माभ्यां विधिप्रतिषेधप्रतीतिः। aa विधायकप्रतिषेध्षकयो- दयाः प्रमाण्यारवैयण्याय विकन्य दति प्राप्ते ब्रमः । श्रष्ट दाषयस्तलादिकल्या न न्यायः। ननु परस्परविरुद्धयेविधि- निषेधयोः समुखयस्वाणसम्भवात्‌ का गतिरतति चेत्‌। उच्यते। faquaa प्रतौोयमानमिदं नेत्यनेन शब्देनापेतं वाक्यं विधि- arate भविग्यति। तया हि) यदिनेत्ययं wee: करोाति- ना सम्बध्येत, तदा ये यजामहे दति we न करति ca प्रतिषेधः स्यात्‌ । यदि च णीत इत्येवास्यातप्रत्ययेन सम्बध्येत तदा वरणं न anafafa निषिष्येत। न लेवें ae श्यते | किन्वन्याजपदेन टजधातुना च सम्बध्यते । तया सत्यनुयाजव्यतिरिक्रषु यागेषु ये यजामरः waa: | ace- व्यतिरि क्मङ्गजातमन्‌षटेयमित्यन याजवरणपयदासेन विधेरेव faafaaa खति प्रतिषेधवाक्यस्य कस्यदिद्भावान्न विकचः ufeaafa waste ॥

इति माधवीये वेद्‌ायंप्रकाश्न छष्णयजःमेडिताभाखे प्रचम- काण्डे षष्टप्रपाटक एकादगाऽन्‌वाकः ॥ #* ॥

[कार।प्र०८।च्ध०२२] वेदायंप्रकाश्नो। € ३€

इन्द्रं वा विश्वतस्परि हवामहे जनेंभ्यः। च्रसमाक- Ae RIT | इन्द्रं नरो नेमधिता वन्ते Barat युनजते धियस्ताः | Att SNA शव॑सकान च्चा Tafa व्रजे भजा त्वं नः। इन्द्रियाणि छतक्रता याते जनेषु पञ्चसु | इन्द्र तानि त Va ननु ते दायि मह इन्द्रियाय सचा ते विश्वमनु उच हत्ये । श्नु A Hen

छचमन्‌ सहा GHA देवेभिरनु ते नषद्य। AT यस्मिन्त्सप्त वासवास्ति्ठन्ति Greet यथा। कषिंहे qaqa इन्द्रस्य घमा अतिथिः। श्रामासु पक्तम- रय श्रा aay रायो दिवि। धर्म न साम तपता सुवुक्तिभिजु्टं गिव णसे गिरः। इन्द्रमि द्वाथिने se दिन्द्रमर्केभिरकिंणंः। इन्द्रं वाणोँर नूषत । गायन्ति त्वा गायचिणः ॥ २॥

अचन्त्यकंमकिशः। ब्रह्माश॑सू्वा शतक्रतवुदधःशमिव येमिरे। Saxena प्रभरेमा मनोषामाषिष्ठदाव ने सुमतिं खंणानाः। दद्मिन््र प्रति इव्यं भाय सत्याः संन्त्‌ यज॑मानस्य कामाः। विवेष यन्मा धिषणा जजा-

* exfascrqa दति पाठान्तरं | © ४ 2

ege तेत्तिसीयसंडिताभाव्ये। [का०र।प्रन्द्‌।ख०१२्‌]

न्‌ स्तवै पुरा पायादिन्द्रमहः। अरहसा यच पोपर- अथी ने नावेव यान्त मुभयं वन्ते | प्र सालं प्रथम- म॑भ्वराशां ॥ ३ A

aA eri यत्नियानां। अपां नपातमश्चि- ला इय॑न्तमस्िन्नर इन्द्रियं unas) विन इन्द्र war अदि नीचा यच्छ एतन्यतः। अरधस्यद्‌ तमीं रषि ये ware श्रभिद्‌ासंति। इनदरं छचमभि वाममेज- ४जायथा दषम चर्षणीनां । अपानुद जनममिषय- WAS THAT AHN लाक | मृगा न भीमः कुच- रा गिरिष्ठाः परावर्तः ॥ ४॥

ओआजंगामा पर॑स्याः सुक ALATA पविमिन्द्र तिग्मं वि waa ताहि वि खधा ace वि wae वि खधा नुद्‌ वि वचस्य इनू रुज । वि मन्युमिन्द्र भामितेऽमि- चंस्याभिदासंतः। चातारमिनद्रमवितारमिन्द्रः wa इवे स॒दवः WU! हवे नु शक्रं TERA स्वस्ति at मघवा धात्विन्द्रः। माते श्रस्यां॥५॥

सहसावन्परिष्टावधायं भूम हरिवः परादे। चा- यव नेा‹ऽवकेभिर्वरूेस्तवं प्रियासः सूरिषु स्याम। WAAR रथम धीय तक्षन्‌ त्वष्टा TS YTAT TAA ।

[का प्रन्द्‌च्न१२] वेदाथपकाशे | ९४१

° 1 अ N ~ | बरह्माण LF ACU अकर व॑र्धयन्रहये WHAT उ । ~ 7 ~ | > © ॥ € | ` ~ ॥ अदि ष्णं यन्तं ठषणे श्रकमचानिन््र ग्रावाणो श्रदितिः aaa: । अनश्वासो ये पवयेऽरथा इन्द्रेषिता ( । MIA दस्यून्‌ ॥ ६ ॥ वृषत्येऽनुं गायचिणेऽध्वराणां TTA SATA चत्वारि LTT ॥ १२ ॥ सं त्वा सिश्ामि धुवेाऽस्यभ्रिमा बर्दिषोऽहमाष्या- यतामग॑न्म यथा वै यो वै wat प्रजापतिर्यत्तां zwar ऽसीत्धाह यो वै संप्तद्शमिर्रं वे दादश॥ १२॥ सं त्वा बरहिषेाऽद्ं यथा वा रवं विदान्‌ sez सहसावनरेकपञ्चा शत्‌ ॥ ५१ ॥ दूति वैत्तिरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे षष्ठप्रपाठके दाद्‌ शाऽनुवाकः॥>॥ Nol षष्प्रपाठकः TAM: ॥०॥

भ्न मादयष्वेकाद शान्तेव्वनवाकेषु याजमाननब्राद्यमणप्रषङ्गा- दाध्वर्यवब्राह्यणएमपि कियद्‌भिदितं। दवादशेऽनुवाके याज्या उच्यन्ते। काग्येष्टिकाण्डे (सं०२कां०।९प्र०।७अ०) सप्तमानु- वाकं काविदिष्टिरेवमाश्नावते “tx we निवपेत्‌ प्डकाम

@82 तेत्तिरोयसंहिताभष्ये | [का०र।प०६।ख ०९९२]

Zz घे पशव ceaa खेन भागधेयेनोपधावति स ware ame प्रयच्छति पष्टमानेव भवति'' (खंरर्कां०।२्प्र०।७अ०) दइति। पश्एूनामेद्धलमर्यवादान्तरे द्रष्टव्ं। परोडान्रादि- परित्यागेन चर्विधानं दशयति ^ चरूभंवति areata Ata: amy प्रजनयति (सं०रए्कां०।९प्र०।७अ०) Tia वाअपेयें fe नैवारं चरुमश्रानवचापयेत्‌ | श्रश्रमेधेऽपि लाजानित्यादि- मन्त्ेणाश्चायास्रमुपावदहरति। तख भक्ितमन्नमुत्पव्यमानाना- aaa रेतारूपेण बोजमित्यभिग्रेव्य qr: पग्रःयानित्वम- जाभिधोयते। तस्या VRB पुरोाऽमवाक्यामाह “Te वा विश्वतस्परि हवामहे जनन्यः । श्समाकमस्त॒ केवलः इति। डे ऋलिग्यजमानाः at gw जनेभ्यः यमग्छत्यादिजनसि- qu विश्वतस्यरि सर्व॑स्य जगत उपरिस्ितमृक्छष्टतवेन वतमानं SE हवामहे अङ्यामः। सचेन्द्राऽस्ाकं कवलेाऽस्तु श्रसा- धारणेाऽस्तु, इतरयजमानेभ्याऽधिकमनुयदमस्ासु करोवित्य- Ul याज्यामाह “axe नरा नेमधिता waa यत्पाया य॒नजते धियस्ताः LT नृषाता ज्वखखकान आरा गोमति AR भजा तं मः दूति) श्रम्मिचयनमन्‌तिष्ठन्तो नर ox नमधिता ‘agifefaga: ae Faw ate हविषा धिता धारणाय हवन्ते अयन्ति Ga एव चयनब्राद्मणमान्नायते | WH ग्द्राणि जद्ातीति | त्मन््राखेवमान्नायन्ते। afag atxy मे मामख म दद्र म CUTTS: | यत्‌ यस्मात्‌ कारणात्‌

me ~ ~

* ब्रःहयादिभिर्रयेः aw इति ae |

[ का०१।प्र०६|ख ०१२ | बदा्च॑प्रकाश | € 8

पायाः faasar afgeranfeurcata यजमानास्त धिया यनजते तान्यद्निष्टोमादौन्यनुगच्छन्ति। aT Y TR A शूरा रच्वाभिरनभिण्छतः नषाता aaa: मनिता धनस्य दाता श्रवसा श्रस्मदीयबलस्य चकानः *खम्बक्प्रकाग्रका war ना- sara भामति बङ्गवादिपश्रुयुक्रे व्रजे सङ्घ श्राभजश्राभि- Way स्थापय । इष्यन्तरं विधन्तं “omrafgarad परोाडा- श्रमेकादभकपालं निवपेत्‌ पश्ररुकाम thee वे पशव इन्द्रमेवेन्दि- यावन्त सेन भागसेयेनेापधावति स एवास्मा cies परन्‌ प्रयच्छति, पत्रएमानेव भवतिः' (संर्कां०।२्र०।७अअ०)द्‌ति। tiga बलं प्रण्डतमश््ास्तीतीद्धियावान्‌ चौरघतादिदारेण दृद्ियदटद्धिरेत॒त्वात्‌ पथूनामिद्धियलं। इद्धियं पश्ंखेति समखये1ऽध्या तव्यः | awifaar पराऽनुवाक्यामा₹ ““दद्धि- याणि ज्नतक्रता याते जनेषु पञ्चसु । cx तानि त ्रादटणे? दति । & wanat पञ्चसु say निषादपञ्चमेषु ब्राद्यमणादि- वर्षु यानि ते तवानुग्रहात्‌ श्द्धियाणि सामथ्यानि सन्ति हे इन्दर तानि सवाणि ते तवानुग्रडादाट्णे समन्ताद्हामि। याञ्धामाह “श्नुते दायि ay इद्धियाय सखचाते विश्वम्‌ VIVE | अनु BAHT VET यजते देवेभिरनु ते ATE” दति। ana usa Sox मदे मरते Baw Taearsfy- काय ते तुभ्यं war aay fay ad हविर्‌ देवेभिः wear दिभिः अनुदायि अनुक्रमेण दोयते। feay । cae च-

* agar भूत्वेति ate |

eee ते्तरोयसंडिताभाव्ये । [चलर।प्ण्द)च्व २]

away ते* तब thera बलसिष्यथे «sad ठ चवध- ayuq fag waar त्वदोयं खचियलजात्यभिमानमम्‌- त्य, atin लदोयं बलमनुङत्य, TIS वेरि मम्‌ग्यतिर ख्कार्‌- Weare, af यथाक्तान्‌ गृणागवेच्छ ते तुभ्यं पुनः यन- दयत रति रवः warfafe विधन्तं “दृ्धाख चर्म॑वते परोाडाश्रमेकारश्रकपालं निर्वपेद्रह्मवचेखकामेा were वे aa cxaq चमेवन् सखेन भामघेयेनापधावति ख wa- स्न्‌ wugadd दधाति ब्रह्मवचखछेव भवति" (संरर्‌कां०, शग्र०।७अ०) दति चर्मवते वेदशा प्रयुकरब्रहमतेओविभजि- ata । विदत्भासु वेदभास्तादिरूपेण ब्रह्मवर्चसेन cia cfa अद्ाव्॑सस was । -एतस्ामिटि परोाऽन्‌वाक्यामाह “ar afaran वाख्वासिष्टन्ति खारा यया । विदं Stas कम इष्द्रस्य चर्मा अतिथिः" इ्ति। वाख्यन्ति रथयच्तापया- दिव्यमिति वाखवा श्रादित्याश्वाः तं च सप्तष्ड्याकाः। aw wef रथमेकचक्रमिति मण्ववणात्‌ । न चेवं सति war sat बहति सप्तनामेत्यनेन विरोधः) वश्दनदवबलन विक- च्पस्याङ्गोलतत्यात्‌। ते च PATA: खारहा यथा चादितः परतन्ा श्रपि खयमेवारोरष्त इव वण्येन्ते, gfafwaaa मरं विनैव प्रटसलात्‌) तादृशा; aura ufearfea atfasta श्राज्जिष्य वर्तन्ते स आ्रदिद्य wat attire ्ानेन सवेदा वेद ्रथोापेतलात्‌, अतश्वाक्ायते “वेदे र जरुव्य-

* बधमनुसर्ते डति ao}

[का०६।प्०्द्‌।अ०६९] बेदार्थप्रकादे | ९४१

स्तिभिरेति aa इति। दीधघंश्लमः चेखोाक्प्रकाश्रनेन प्रथितकीन्तितमः । tetr att दौष्यमान आदित्य rx aisfafa: खाभीषटं याचितुं यदा कदाचिदागच्छति, त्ये xw महिमा faa away दृत्यभिप्रायः। याज्यामाइ “श्रा मासु WATE आ aay rear दिवि। wa म सामं तपता सुटक्तिभिर्जष्टं faawa fat.” इति फलपाकरदि- ताखाषधोषु पक्त सम्यक्पाक्युक्रं फलं हे cx त्रमैरयः afearet सम्ादितवानसि। aa चिरन्तनपरिवर्तमसामर्थं- प्रदानेन way दिवि ्रारोदयसि। “देतुभिर्वजमानाः जष्टमिन््रस्य प्रियं विः gtrenmed तपत gE ङतं acai किमिव चमे न प्रवग्यमिव। gefafa: दिद्ारप्र- स्तावादिशेाभनभक्तियुक्रैः सामन्‌ सामभिः aa यथा तपन्ति । गिवंणसे गोभिः स्तव्यायद्धाय गिरः afer: प्रयुङ्कति Ta) दृष्यन्तरं विधन्त “ृन्रायाकवते परोडाशमेकादश- कपालं निर्वपेदन्नकामेऽकौ वे देवानामन्नमिन्रमेवार्कवन्त स्वेन भागसेयेनापधावति स एवास्ना अन्नं प्रयच्छत्यन्नाद एव भवति” (खंग्र्का०।२प्र०।७अ०) इति। बुभुचभिर- थ्यमानलादाद्रेण स्ीक्रियमाणवात्‌ अन्नस्य wads aa परोाऽन्‌वाक्यामाद “दनदमिङ्गायिना इददिद्रमकेभिरकिंणः। wR वाणोरमुषतः'* cia गाथिनः सामगाः बुत्‌ quar ae टृन््रमेव WIA Wal we स्द॒तावित्यस्माद्धाते-

* efafufcfa ate | 6 o

end वैत्तिरीयसंहिताभाष्ये। [at-gigeg were]

CUS saw WHATS | शरकेमिष्छंम्भिरकिंशा weew TRAQIA | वाणः Nar afa avai यजरूया ceagas याच्यामाडह “arafa at arafaw श्रचंब्धकंमकिंकः। wel- CET wamaareatad afat”’ दति । रदे wawar माच- जिणा गायचसामयुक्रा SRrart: लां गायन्ति। अकिंला बह्कचाः arate Gala) ब्रह्माणसदु पलिता waar ऽपि aratfat उत्थापयन्ति वधंयन्तात्यथेः। किमिव dw- faa, यथया कुलाचारादिभिः ward वं्रम॒न्नयन्ति gad gata तदत्‌ । दणष्टयन्तरं चि ₹विष्कं विधन्तं “cate चमवरते परोडाग्रमेकादश्रकपालं निवपेदिन्द्रायदधियावत दद्धायाकं- वते भूतिकामा यदिद्धाय waaa निर्व॑पति fat एवाख तेन करोति यरिद्धाये्ियावत श्रात्मानमेवास् तेन करोति चदिद्धायाकंवते wa एवान्नाद्ये प्रतितिष्ठति भवल्येव'” (we एकां०।९प्र०।७अ०) दति। तेन धघमेवते निवोपेणाष्वयुंरस् यजमानस्य fat: करोाति। wa विद्येश्चयादिभिः सभाया- Haat Si करोति तेनेद्धियावते निवापेखास्य यजमानख श्रात्मानमेव करोति, पृष्टश्ररौरमेव करेति) अकचते निर्व पेष यजमानो Wa एव शश्यये ATH एव सन्नदमयेोग्ये VTE प्रति- तिष्ठनि, भवत्येव पुनर्धिकमशवये प्राजञोत्येव । अच घर्मवते हविषि ‘at यस्मिन्‌” इत्यादिकं याज्यानुवाक्ये, thxaradr हविषि (द्ण्ियाणि श्तक्रताः दत्यादिकं, श्रकषता द्विवि "द द्र मङ्ग थिन que’ इत्यादिकं carat विधन्त “cat

[का०९।१०द्‌खअ०१८] वेदा्थंप्रकाष्ी | ése

था६रामुचे यरोडाज्रमेकादन्रकपालं निर्वपेद्यः पाञ्मना wea: स्यात पाप्मा वा ALE दमेवाररामृचः खेन भागसेयेना- पधावति स एवेनं पाश्ननाऽश दसा wala” (सं०२कां०।रप्र। ७०) tii Seger आगः, अच मरकरेतुभिंषिद्धा- खरणादिखूपः WITT | पाम्मनो Bea: अल्यधिकात्‌ पा- पादित्यर्थः | तच परोाऽनवाक्यामा₹ “ay eTae प्रभरेमा मनीषामेाषिष्ठदावन्ने सुमतिं शानाः । tefax प्रति wai सभाय सत्याः सन्त्‌ AMAT कामाः'' इति Sarat: waet वयं आओषिष्ठदाव॒क्ते dtware दावाग्निना च्रद्यन्त- द ग्बभ्चप्देचेभ्यो adat टष्टिं दाते, शररामुत्ते पापाक्मोचयितर amet बुद्धिं प्रभरेम खोकुमे। ate सुमति, at तोष- खेमेत्येवमादिन्ामममगसा्पेतां । खे दद्ध ददं दीयमानं व्यं प्रतिग्टह्ाक, AT GHATS कामाः सत्याः Gai याच्या- are “faag यशा धिषणा जजान wa पुरा पायारि aE: | WLS यच पोपरद्ययानोा गावेव यान्तमुभये Lam” chal यद्‌ aaa कारणात्‌ धिषणा garmt बुद्धिमां विवेष व्याप्तवतौ तस्नादरं सुबुद्धिः जजान जातवागस्ि। wa एवं WUT: पारभवात्‌ मरणदिवसात्‌ पुरा लां Wa भ्रामरं waa: | यजत्र यसां धिषशायां स्यां दद्धाऽखान wes: पापात्‌ पीपरत्‌ उच्ारितवान्‌ सा fawer कित्रषेव्यकवयः। यवा चजाइन्यस्मानं दसः पारयति तस्मात्‌ WAIT: पुरा

स्तवा दत्यन्वयः। यथा लाके नाव wut Ga नाषिकमुभये 6c 2

atc तेत्तिरोयसंडिवाभाच्ये। (Aretqiweg aera]

कूद यवतः wor भा मामुन्लारयेत्याषयन्ति तथयेवां दण AWM उभयकूलम्रभवा seas: | अजेव विक- स्पितामन्यां खाञ्यामाड श BATH प्रथममषघ्वराष्ामरदडा- ae gad यञ्चियानां । अरां गपातमञिना दयन्तमस्मिखलदर दियं wears.” tf ह भरो मन्या efas: अ्रक- घ॑ «x भजतति शेषः Steet सघाजं सम्वग्टोप्यमानं, अध्वराणां रग्रिरामादीनां प्रथमं म॒स्यदेवं, werd पापा- श्यो चयितार, यजियानां यश्चषम्बन्धिफलानां cad वविंतार, अपां उदकामां नपातं अ्रविनाश्रयितार, यन्तं रै श्यंसङ्मवि- तारं @ अशिना श्रस्मिन्‌ यजमान thea चलराद्पाटवं TH By we wos) want विधन्ते ““दब्द्राच वैन्टधाय परोडान्नमेकादश्कपालं निवेद्यं सधाऽभिम्रवेपेरम्‌ रा्टाणि वाभिममियुरिश्हमेव व्ेग्टघर खेन भागसेयेनोा पधावति स एवास्माक्मृधाऽपडन्ति'' (संरर्कां०।२अ्र०।७अ०) xa am afcur थं यजमानमभितः प्रवेपेरन्‌ प्रकवेख कम्य येयः भोतिमत्पादयेचः saat राष्टराणि टेशानभिता विना- शयितुं समियः सक्गता भवेयुः तस यजमानख Tae वैग्ट- धाय प्रचविमाश्कायेखधाय एकादश्रकपाखं TCV निर्व॑पेत्‌ स चेन्राऽस्माद्‌ aay Bu: अचुगपरन्ति। तच चरा- ऽनुवाक्छामाह “fa 4 ox aur ate गीचा यच्छ एतन्वतः। quad तमीं शधि ar wary अभिदासति" ति © we aisare wu: war fare ae किञ्च एतन्वतः अख्या-

[काण्दप्ण्दीच० १२] «=—- Farduarw | ९१९

सख्ारयितु सेमामिष्छतः wer नीचा न्यग्डतान्‌ यच्छ उप- रताम्‌ FC) यखान्याऽस्मान्‌ अ्रभिद्‌ास्ति उपक्तपयति तमीं तमपि वैरिणं suas श्रस्मत्पादयोाः प्रणतश्िरखं कृवित्यर्थः। तच याञ्यामाह “ca qaafa वाममेाजाऽजायथा उषम चषंणोनां। श्रपानुदेा जनममित्रयन्तमृरं देवेभ्यो अहृणेर्‌ aia” दति । दे इन्द्र ard वननोयं ws चताद्रच्णं चाजा saad बखमभिलच्य अजायथाः wad सम्पादयितुं जातोऽसि । चषंणीनां मनुख्ाणां हे gaa कामानां वर्षयितः अमिच्रयन्तं शरचुभावर्मिष्डन्तं जमं अपानुद; निराङृतवानसि। देवेभ्यो विःप्रदानादिव्यवहारिभ्या यजमानेभ्यः उरं fa- GRAIG लाकं भागस्थानं sade छतवानेवासि। qaraasr विकल्पितां परोऽनुवाक्यामाह “war न भोमः कुचरोा fa- fret: परावत श्राजगामा परस्याः खक sews पवि्मिद्ध faut fa waa ताडिविष्टघोनुदख''दति। हदन्द्र भीमा VIET: कुचरः प्राणिभक्तणादिखूपकुल्छिताचरणशोला गि- रिष्टाः पवतनिष्ठा win न सिंव्याचारिष्टग श्व परशः परावता महता दू रादाजगाम श्रस्रद्धिरोधिनं दन्तमागतेा- $धि। आ्आजगन्धेति ज्नाखान्तरो मध्यमपरूषः ofea wa पर्ररोरादिवु acum तियं तोदं पविं aq dara सम्बक्‌ तों war faite wat awa) wu यदम्‌ war विभ्रधेण waq गिराकुस्‌। विकल्ितां याच्यामाइ ` ज बामं वसनीय जं प्रविदयमितितिर खअच्डपाठः।

९५१ तेत्तिरीयसंडतिभाष्ये। [का०१।४.९७०१२]

“fa wan वि war नुद वि owe wee वि मन्वमिद भामिताऽमिनष्ठाभिङामतः'" इति । ₹े OR अचम्‌ विद्वेषे नुद निराकुस्‌ । war योद्ृनपि विशषेख मुद्‌ । चर शमु विशेषेण भप्रोकुरु। तवं भामितः ag: बन्लमिद्‌ा सतोाऽखान- quan: अमितस्य वैरिणो मन्यं विक्नेषेक ad gui एव मारं faut “दृन्द्राय चाच Wremaare ware faa- पेडद्धा वा परियन्ता वेद्धमेव warty खेन waa धावति स एवैनं Waa”? (सैन्रका०।२प्र०।७अ०) Tia | बदरः ष्टङ्खखया निगडित: परियन्तः श्टङ्खखामन्तरेण परितो NSTC: | तत्र पुरोऽमुवाक्यामाइ “चातारमिद्धमवितार- मिद्ध इवे wa सुव शरमिन््रं। Ba नु अकरं रहत faxy wa at मघवा wfax:” इति। wart शङ्क खाबन्धाद्रशितारं) afaart भटावरोाधाद्खितार। शुर बन्धकानामवरोाधकामाञ्च तिरस्कारे wai वे va gt सव॑स्िं रामे सुखेन wWsEld WH शक्रं स्वेषु कार्येषु अहि य॒त । Wei बहभिर्यजमानेराह्ृतमिचरं Sa न॒ asa म्येव प्रति विभ्रेषणमिश्शब्दाषन्तिवोाक्यमेदाथे। चातारमिष Ba afaacfasx wai cad वाक्यभेदः | ag wef MMH eAfawa: wea) दन्रागच्छ हरिव जराम त्यादौ agin arasta अतिबाखम्‌प्रलाखयितुं पितः रागच्छ भ्रातरागच्छेत्यादेा तह श्छते। मचवानिष्धा Freer खस्ति धातु ्रविनाशं दधातु। asa याच्यामाद “a a

[का०१।प,६।अ०१२] वेदाथंप्रकाे। | ९१५९

अस्यां सहसावन्परिष्टावघायगण्डम हरिवः परादे। चायखनो $ केभिर्व॑ङूयेस्तव प्रियासः खरिषु ara” दति। दे सहसातन्‌ awafag wet परिष परिचाणा्यं क्रियमाणायामिष्ां अघाय वैकखाय मा wa, अरस्मदनुष्ठिते कर्मणि Jae मा म्ठदित्यर्थः। इ रिवः दरया ऽशवाः तदः परादे परादातुं त्वा मवज्ञातु वयं मा भ्रम, कदाचिदष्यवन्ञां मा करवामे व्यैः । a नोऽस्मान्‌ श्रटकभिः fearcfed: वरूथग्डदेस्ता- थस, तादुश्रान्‌ प्रयच्छ) दरिषु fasy यजमानेषु मध्ये वयं तव प्रिया भवेम wat विधन्ते “दद्रायाकाश्चमेध- वते प्रोडाशमेकादश्रकपालं निर्वपेद्यं महायन्ञो नोपनमेदेते वै मरायन्नस्ाण्ये तभु यद्काश्चमेधाविद्धमेवाकाश्चमेधवन्त वेन भागधेयेनोपधावति स एवास्मा waar array च्या वय्युपेनं महायज्ञा ममति” (सं°र्का०।२प्र,।७अ०) fai अरश्वमेधयश्चस्य साधन्ता asfa: माऽकः। ay तत्फलग्डत ्रादिव्यः साऽश्रमेधः। WA एव पञ्चमकाण्डे पञ्चा- arsfafafumatyare समाखायते “sar वा एष यदभ्भि- रसावादिद्टाऽखमेधा यरेता श्राङती्जुरेत्यकश्चमेघयोारोव च्यातोश्ट्षि सन्दधाति” इति। अश्वमेधत्राह्मणे ऽषेवमाणायते ‘afgat श्रश्वमेधस्य चानिरायतनं ख्थऽप्रयाभिरायतनं यद खअमेधःऽप्रो चित्य gute चनेति तावकौश्चमेभी" cfai वाजसन यिनेाऽपि चित्यस्याप्रेडपाखने खमामनन्ति “एष वा ्रञ्चमेधा य एष तपति ae संवत्छर आत्माखमग्निरक-

EUR , तैतिरीयसंडिताभव्े। [का०१।१०६ब१द्‌]

BIR लाका श्त्मानसरावेतावकाश्चमेध दति" दति, इदु तयारन्ादित्ययोाः खामिलादकाश्मेधवानिनल्युच्यते | चं चब- मानं प्रत्यश्चमेध्राजदखयादिमहायस्ञा नापनमेख WTA, स यजमाना saruawatfat नमिवेपेत्‌। यावेतावकाड- मेधघरब्टवाच्यावम्ादित्यौ तावभौ महायश्चस्याश्वमेधखाश तन, प्रारम्भसमारत्निकेग्योर्वतंमाने wat) चत्याग्निः श धनत्वेन प्रारग्भमकाटो वतते। श्रादित्यः फलरूपतेन ठमा- सिकारटिगामो स एवेद्धा यजमानख समोपे away प्ररयति। स चं महायज्ञ एनं यजमानं उपनमति प्राञ्राति। तज परोऽनुवाक्यामाह “MAE TURNS तक्वन्‌ Aer वषु एरुह्लत द्युमन्तं । ब्रह्माण TX महयन्त शर्वे र वर्ध॑यन्नदये wate” दति दे पर्षत्‌ बहभिर्यंजमानेराह्छते ख ते तव रथं रनवे मनुग्याः तचम्‌ Aa संखवन्त॒ | किमथे । waa रशवं CaM | तष्टा द्‌वभ्रिच्पो wari दो्तिमन्तं ag तचत्‌ । ब्रह्मा ब्राह्मणा whan शर्केरचंनखाधनेर्मन्ेः ava पूजयन्तः CRAG Get वर्धयन्त्‌। wea श्रदिमधं महायज्प्रा्पिप्रतिबन्धकपापं ₹न्तवा उ Way इन्त ्रवर्धय- निव्यन्वयः। याञ्यामाड “gd यत्ते षणा अर्कनचानित् ararar श्रदितिः सजेाषाः। wearer ये पव्याऽरयाद्द पिता wari cam” cia ₹े wx यद्‌ यदा Te ते कामामिवविंशस्तव खम्बन्धिनमकंमचनोयं Seat बषंणं फला- भिवष॑कं यागं rary: साधनश्रता दूषद्पलादयः पदाचः

[wroqimed mote] वेदार्पकारे। ९५३

अचाम्‌ अचंयज्ति अखङ्कुवंन्ि। ace अदितिर्विदिषूपा प्रथिवो सजाषास्वया समानप्रीतिभंवतु । दष्रषिताः इक्धप्रे रिताः ये पवथः aan: सन्ति तेऽरया शनश्वाषा रथाश्च निरपे्ा एव दस्यन्‌ मरायश्नप्रा्निप्रतिबन्धकानसुराम्‌ अन्य au श्भिखच्य न्तः प्रवन्त॑न्तां । अच विनियोगसङ्गदः ।

“ox वे विश्वताऽमभ्रिंखरावेग््रं चोदंयं ॥

इन्रोद्धियावद्यागे स्याट्‌ श्रा यिनम्‌ घ्मवश्चजै |

द्रं ारकवद्यागे तिखोऽडहामुग्यजाटचः॥

विने au wre: wart जाद मजे |

WATT BGT: wATAcar:” u इति।

इति माधवीये वेदाथप्रकारे हष्ययज; संडिताभाये प्रथम-

BTS षष्टप्रपाढके इादशाऽनुवाकः ॥ * ॥

tf ओओोमद्राजाधिराजपरमेश्वरवेदिकमार्मप्रवर्तकश्रीवोर- बुद्धग्दपाखसालाञ्यधुरन्धरेण सायनाचार्येण विरचिते माध- ` वोये वेदार्थप्रकाञ्ननामकतेन्तितीययजः संडहिताभाय्ये प्रयम- काण्डे षष्ठः प्रपाठकः सम्पुाः Rad ॐ ABA ॥

sy Sfactadfearnea

प्रथमकाण्ड सप्रमप्रपाठकः। व्यौ ओं कीं

हरिः ॐ ।

UHRA वा ्न्वाहिंताम्नः पव उपतिष्ठन्त इडा खल वै पाकयन्नः संषान्तरा प्रयाजानूयाजान्‌ यज मानस्य जेकेऽवंडिता तामाहियमाणामभिम॑न्तयेत सुरूपवर्षवणं रुडीति पश्वा वा इडा पश्र नेवोपहयते यन्तं वै देवा BEER यन्नाऽसुरा अदुतेऽसुरा ANH: पराभवन्‌ A वे यत्तस्य देर विद्दान्‌॥१।

यजतेऽप्यन्यं यजमानं दुहे सा मे सत्धाशीरख यसं मुादिधारेय व यसय दानै दर WAT वै गद्‌ NAST यज॑मानाय दुह TA वा VT स्तना इडप॑ड्ृतेति ayaa यिं हेतेडामु प्ये तर्हि यज॑माने होतारमीक्षमाणे वायु मन॑सा ध्या- येत्‌ ॥२॥

are वत्सम्‌पावंरूटजति सर्वेण वे ata देवाः सुवर्ग चाकमायन्‌ पाकयन्तेन मनुरश्राम्यत्सोडा मनु मुपाव॑त्तत्‌ तां देवासुरा व्यह्वयन्त प्रतीची देवाः

[aror Woe oy] वेदायंप्रकाशे। ९४१

पराचीमसुराः सा देवानुपाव॑तेत पश्वा वें तदेवा- ACA पशवाऽसुरानजहये कामयेतापशुः स्यादिति यराचीं तस्येडामुप॑ंयेतापश्युरेव भवति यं ॥ ३॥

कामयेत पशमान्त्यादिति प्रतीचीं तस्येडामुप॑द्च- येत पशमानेव भवति ब्रह्मवादिने वदन्ति स त्वा TAI Waa य दडामुपहयात्मानमिडायामुपषये- तेति सा नैः प्रिया सुप्रतूर्तिर्मधोानीत्याहेडामेषोपंह्- यात्मानमिडायासमुपद्यते व्यस्तमिव वा रतद्यन्नस्य यदिडा सामि प्राञ्जन्ति॥४॥

सामि माजंयन्त रुतत्प्रति वा च्चसुराणां यन्ना य॑- च्छित ब्रह्मणा देवाः सम॑दभुरं हस्यतिस्तनुतामिमं न इत्याह ब्रह्म वै देवानां ददस्यति््रह्मणेव यन्न सन्दधाति विच्छ यच्च समिमं द॑धात्वित्याहइ सन्तत्यै fad दवा इह माद्‌ यन्तामित्याइ सन्त्येव यन्तं देवे- भ्योऽनुदिश्ति यां वै ॥ ५1

aa efaut ददाति तामस्य पश्वाऽन सङ्गामन्ति स रष इजानाऽपशभावुकोा यजमानेन खल्‌ वै तत्का- यमित्याहयथा देवचा दन्तं कुर्वीतात्मन्‌ wa रम-

[गर

S191 के। इति पदपाठः। 6 ) 2

९४१ तेत्िसोयसंद्दिवाभाव्छे। [का०रप्र-०ष्०१]

येतेति ma पिन्बस्वेत्याइ ait वै mit awa तन्म यत्यते Sata दत्तं कुरुत say पश्चन्‌ रमयते ददता मे मा शछायीत्याहाशितिमेषोैति कुर्वता मे मोप॑दसदित्धाइ भमान॑मेवोपैति ॥ & ॥

विदान्‌ ध्यायेद्ञवति यं प्राञ्जन्ति यां वे म रकान्र-

आतिश्च ॥ १ ॥

इति तै्तिरीयसंडितायां प्रथमकार्डे सत्तमप्रपा- SH प्रथमोऽनुवाकः ॥ * ॥

ओगणेशय नमः।

थस्य faufed वेदा या वेदेग्याऽखिखं जगत्‌ ।

निर्ममे तमद वन्दे विद्याती्यमरश्र ॥

प्रपाठके सप्तमेऽसिन्‌ श्रनुवाकास्तयेादभ्र |

खाजमानन्राह्यणस् va: षर्‌खादिमेषु हि ॥

वाजपेयस्छ WAY षर खन्येव्वय याज्यकाः |

इ्डानुमन््रणं तस्या इडाया प्रशंसनं ॥

अन्धारायाऽय मन्तानु वाकव्यास्याच्िषु WaT: |

CURT धावनश्च राणं वाजदामकः॥

उश्जित्यतिग्राद्ययाज्या दत्य श्रनुवाकगाः। इति।

अच प्रथमानुवाक रडानुमन्लर्मुच्यते। agafeurg

nerfa “arses ar wafean: wa उपतिष्ठन्त cer

[ateqimceraen] वेदायप्रकारे। ९१७

we वे पाकयज्ञः Sern प्रयाजानूयाजान्‌ यजमागखं खा कऽवदिता'” दति। पाक्यश्स् खूपमापल्म्बदवव्याश्था- दभिरकं “Sroventrat वैश्वदेवं पारवणमष्टका मासि arg खपेबखिरोश्ा मबखिरिति aa wrayer” दति बोधायन प्यार “SA: WEA आतः णुलगवीबलिररणं प्रत्यवरोण- मष्टका Wa इति an पाकयश्नसंस्याः'' दति। wa ary: Samay: पाकयज्ञाः” दति । आआश्रलायनोाऽप्याद “यः पाकयज्ञा KAT GAT इयमाना WATT WHat ब्राद्याणमेाजने ब्रह्मणि इताः" tfai एतेषां aw यं कञ्चिदपि आहिताग्नेः पाकयश्मनु गवाद्याः पञ्वाऽवख्छिता भवन्ति पाकयज्ेन खण्यन्त cay: | wa विडामक्षणमेव पाकयन्ञः। ब्रह्मणि तलात्‌। अताऽनेनापोडाभच्णेग पश्वा लभ्यन्ते। सेयमिडा यजमागख लाक फलसाघने wy प्रयाजानुयाजमध्ये व्व- feat) प्रयाजाज्यभामप्रधानखिषटल्द्य ऊद्धंमन्‌याजेभ्यञ्च प्रा- fastar अनुषटेयल्वात्‌। wae हाचकाण्डे खि्टकद्ाज्याया अनुयाजयाज्छायाखु मध्ये CST STAI Seana | विधन्ते “'तामाद्धियमाणामभिमन्रेत Gevaqad एरीति ष्वा वा Cel पूनेवेापङयते'' दूति । तामिडामादह्धियमा- WAITS शाद्रशषमीपमानोयमानां | तद्मकारमापस्तम्न AY ““दडापाचमृपस्तोयं waver uf दृडा समवद्यति चतुर- वक्छां पञ्चावक्ाञ्च' दति “अभिघा्यंडार हात्र wera” दति Wl दडारेवनमाकाः Beta Weare मन्तगतेने-

९६८ तैलिसीयसंडिताभाष्ये । [का०१।००७११)

होतिपदेन पशूनवापङ्ृयते। सा मे षल्याजोरित्येतं aaa व्याख्यातुं waria “ayy 2 Zar sews यज्ञोऽखुरा शद VHSB यज्ञदुग्धाः पराभवम्‌ ये प aye दाहं fa यजतेऽ्न्यं यजमानं दुरे ति । रोदनं रिक्रोकरणं गां VIA तथा THAT | देवाः प्रथमं यश्चमद्‌ हन्‌ तदत सारफखसखोकारेण रिक्रीचकुः। स च यश्ञाऽसुरानदुह्‌ तदौयसारापद्दारेण रिक्रीचकार। ततस्ते पराश्ताः। a यजमानो देवकटंकं यज्ञरिक्रीकरणं यश्चकटंकमसुररिष्ोकर- शश्च विद्धान्‌ यजते सेऽन्यमपि यजमानं दुहे रिक्रोकरोति, UWA वाक्यस्य मन्लप्रश्ंसार्टपत्वादन्यस्य यजमानस्य न कारि Rift व्याचष्टे “सा मे सत्याशोरस्छ awa warfare वै यशस दोरस्तेनेवेनं ee” इति। उपल्ताऽयं यजमान उन्तरस्यां द्‌ वयज्यायां, उपहृत इत्येवमादिका येयमा़्ौरपा ानमन्लगता सेयमस्य wae सम्बन्धिन्यान्रोमंम सत्या भूवा दिल्येवंरूपोा यन्नरादस्तेनैवान्यं यजमानं रोाग्धि । वायुथानं विधातं प्रस्तोति “प्रत्ता गोदुहे VST यजमानाय gE UA वा CBG सना दृड़ापह्लतेति avade:” इति । war ae UAT TAA MSS पयः क्षारयति तद्दचेडा प्रतता सतौ यजमानस्य फलं दाग्धि । तखा दडाया दडापह्तेत्या- दिमन्भागाः स्तनाः वायु ञ्च वत्सः। feat “यदि eraser येत तदं यजमाने हतार मीच्षमाणणा are मगसा ध्यायेत्‌ ara वत्छम्‌पावष्जतिः' cfs यष्टिं afar are । द्रा.

[का०१।प्रअच्च०१] वेदार्थप्रकाशे। ९५०

पड्तेत्यादि मनग्तभागप्रयागे खेयपारे यपनक्ता विधातुं warfa ‘aay व यज्ञेन देवाः सुवे लाकमायन्‌ पाकयन्नेन मग्‌- THUMP मनसपावतत तां देवाखुरा awa प्रतीर्चीं देवाः पराचीमसुराः खा देवानुपावर्तत azar वे तदेवान- awa पश्रवेाऽखुरानजडः' दति । मनुखदहिताः सवं देवाः BAT दशपृषामासयागेन खगंलाकं प्रानुमुदयताः तच मनुः पाकयज्ञेन AM! इडा खल्‌ वे पाकयन्न CHM, GAT मनदहाता सन्िडापाकान एव तात्प्वागश्छदिन्युक्तं भवति। सा चेडा देवता तात्पर्यवन्तं मनुमुपगतवती। तां दद्रा देवा- खासुराख परस्परव्यत्ययेन Crass | ते देवाः प्रतीचीं सुखमुपाङयन्त। HHT: पराचीनमुखमुपाङयनम्। CSITH- तेव्येवमाद्‌ाविडाशरब्दप्रयागः सास्य, उपह्ृतेडेति पखादिडा- रब्दप्रयोगेा विम॒खत्वं । तच स्मखत्ेन तष्टा Val खा देवान्‌- पावर्तत । पश्वा वा इडत्यजाशातलादिडारूपाः THA: तन्तदा रेवानट्श्त टेतवन्तः प्राक्नवन्तः। विमखत्वेम दृडाया ज्- परिताषाकद्रुपाः पश्चवाऽखुरानजडस्यवनतः। तज ह्य- पं faust “d कामयेतापण्रडः स्यादिति पराचीं तखेडा- म॒पड्येतापदश्ुरेव भवतिः इति । wargaqy fare “चं कामयेत पष्टमान््छादिति प्रतीचीं तस्ेडा मुपडयेत पग्रु- arta भवति” दइति। सानः प्रियेति मन्वभागं व्याख्यात प्रस्तोति “mgafeat वद्न्तिख ला इङामुपडङ्येत च द्डा- मुपया त्मानमिडायामुपड येतेति इति । वेदार्थविचारका

Efe afactadfeanwa | [का०र।प०-०ख ०१)

facta: accurfars:| किमिति। चो बुद्धिमान्‌ मनग्तेमेड एद्यदित ररीष्यादिनेडामृपषय तस््ामिडायामात्मान मृप- कयते याजयति ख wast यथयाब्राख््रमपडयेतेति । मकं area “ar मः प्रिया सुप्रठतिंमंचानोल्यारेडामेनापडवा- mrafavrararsaa” दति । येयमिडास्माभिरिङ शरो- त्यादिगोापह्ृता सेथमिडा नेोऽस्नाकं frat कमेव खात्मानमिडायां योजितवान्‌ भवति । माजेनाये मने च्या- fafcanfeatad व्याख्यातुं werfa ““व्यस्तमिव वा एत- que atest सामिप्रा्रन्ति सामि arias waafa a असुराणां यश्चा व्यच्छिद्यत ब्रह्मणा देवाः समदधुः इति, इडेति यदेतेन anery व्यस्तं fafeafaa भवति तत्कथ- मिल्यु्यते । सामि पुरोडाशस्य खे्रमिङाभामरूपब्टलिजः arate | साम्यदकखेभं arta facia fafa acrat प्रथानयायाः पुर्वमेव wat श्रनुचाजादियाया इत Ig as- व्याः aaa लेतदिडाभच्षशं माजंनञ्च करियते। तयारयाम- खपत्वाद्याग विच्छेद कत्वं | तचा सत्यसुरा य्टयानन्‌ याजारौीन विद्धतवन्तः, अताऽखराणणं यश्च एतत्‌ प्रति भक्माजंग- इयं प्त्येतदौये काशे विच्छिनाऽ्त्‌। रदेवाख्लप्रमन्ताः wait ब्रह्मणा परिषटेख केम चित्पृहषेण समदधुः, तयाविच्छिश्रयेएः पूर्वा न्तरयाः यद्वभा गयोः सन्धानं BAIA! तस्या खचस्तुतोय- पादं awe “qvefrenafad care ब्रह्म वै रेवानां रच्छ तिन्नहयखेव any सन्दधाति" इति । दे वगर्त्ादख्यतेः

[ का०९।प्०७अ ०९] वदार्थ॑प्रकाश्च। edt

uftasa सन्धादप्रतिपादकः ठतीयपादं व्याद्याय सन्धान- प्रतिपादकं दितीयपाद्‌ व्याचष्टे “विच्छिन्नं any समिमंदधा- faare ama’ दशति । ्रविष्छदायेत्यथैः। तस्य सन्ततस्य UNA देवखमपंणप्रतिपादकं चतुंपादं ares “विश्वे रेवा इह मादयन्तामित्याह aaa यज्ञं देवेभ्योऽन॒दिश्ति' cha wy पिन्धखेत्यादिकं पुरोाड़ा्राभिमन्वणमन्त्ं qed प्रज fa “at 8 यज्ञे efaut ददाति तामस्य UMA Sa खा मन्ति स एष ई्जानोाऽपश्रुभावको यजमाने खख वे तत्कार्य fagrsdar gaat दन्तं कुर्वीतात्मन्‌ पशुन रमयतेति'° इति । anamafana रोयमानां गवाग्वादायादिखूपां cieut तरोयाः पश्वः स्वेऽणयनुगच्छन्ति, तदा यज्ञानष्ठाता ज untfear भवति । अतस्तेन दन्तं दक्षिणाद्रव्यं यया देवा aay wfawafed भवति, way यथा खस्िन्नेव रमन्ते तथा यजमामेन कत्तव्यमिति बुद्धिमन्तं ws: | wae भ्रथमभागं व्याचष्टे “way पिन्वखेत्याद ae a ww ayaa त्मदयत्ययो देवचैव दन्तं कुरुत WAL THT रमयते द्ति। शे यन्प्रीणीहोत्यनेन यज्ञस्य पृजाखूपेण म्रात्छा इनेन यथोक्तं प्रयाजनदयं सम्पद्यते! दितोयभागं व्याचष्टे ५ददता मे मा ल्षायोत्याहाङितिमेवेपेति'” ईति । दानप्रयुक्रा दव्य चया मा ल्षायोति प्राथनेन निवारिता भवति। दतोयभागं व्याचष्टे “adat मे मापदख्दित्याह डमानमेवापेति'' इति।

उपश्यनिवारणखछ yaaa प्रायितला कोपदसदित्यगेनाभि- © 2

९९२ तेत्तिरोयसंहिताभाष्ये। [काः०र।प्रथखअ ०२]

AA DT

afgwed बाञ्जखमेव wea, अमानमेवारैतीति॥ ° ॥ इति anda वेदाथंप्रकाश् छष्ययजः सं हिताभाये प्रचम- BIW सप्तमप्रपाठके प्रथमेाऽनुवाकः ॥ * ॥

~~~ ~ - --~~-- ee ee

धवा इ सवर्चनसस्तुमिश्जमैपेादितिसुवाच यत्सविणाः ean: कामिडामुपाष्था इति ता- quiw इति हावाच या mia देवान्‌ enn aaa मन्‌ष्यानपानेन पितनिति feafa सान दिनत्ती₹ इति धिनत्तीति trae शरीरं वा sid ACU WaT इति Stara गीर्वैः ॥ १॥ स्य शरीरं गां वाव ती तत्पयेवद्तां या यन्न दीयते सा प्राणेन देवान्‌ दाधार यया मनष्या ज वन्ति सा व्यानेनं मनुष्यान्‌ यां feed घ्रन्ति सा- पानेन पितन्‌ य रवं वेदं पशमान्‌ भवत्यथ वै तासु पाच्च इति STATS या प्रजाः प्रभवन्तः प्रत्याभवती- et वा HS तत्‌ ॥ ₹२।

[ertey yw08/ ee | वेदार्थप्रकाशर । श्श्श्‌

wuTwar इति शोवाचोषधयेा वा श्चस्या अन्- Arava वै प्रजाः प्रभव॑न्तीः प्रत्याभवन्ति य रवं वेदान्नादा भवत्यथ वे तासुप॑ाद् इति होवाच या प्रजाः प॑राभवन्तीरनुगृह्णाति प्रत्याभवन्तो णज्ञाती- ति प्रतिष्ठां वा अस्ये तद्पाह्वथा इति हावाचेयं घा अस्य प्रतिष्ठा ॥ ३॥ |

इयं वै प्रजाः dceaaaenfa प्रत्याभव॑- wigs रवं वेद्‌ प्रत्येव तिष्ठत्यथ वै तासुपाञ्च इति हवा यस्यै . निक्रमणे घृतं प्रजाः संजीव॑न्तीः पिबन्तीति fafa सा न feats इति न fea- कोति होवाच प्रतु जनयतीत्येष वा इडामुपाञ्चथा द्रति होवाच दष्टिवी इडा eet वे निकमणे घतं प्रजाः संजीवन्तीः पिबन्ति य रवं वेद्‌ प्रेव जायते ऽन्नादा भवति ॥ ४ ॥

गवी sea तत्परतिष्ठाऽद्धथा इति विशतिश्च ॥२॥

इति वैतिरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे सप्तमप्रपा- टके दितीयोऽनुवाकः ॥ ° ॥

इड़ाद्यनुमन््रणमन्ताः प्रथमे व्याख्याताः, afast fema

waa: प्रनाक्तराभ्यां प्रशंसति। ay प्रञ्नमवतारयति 6 ४ 2

eqs तेत्तिरीयसंडिवाभाष्ये। [का०१।प५०७अ ०२]

"सश अ्रवा इ सावचैनसम्हभिश्मेापादितिमुवाच' दति । संवा दत्युषेनं मधयं, ख च सुवचचमसः पचः, त॒मिश्च Tyee नामधेयं ख चापोदितस्य यवः संश्रवः we दयति “qefaaty ears: कामिङ़ामुपाहया tfa” tia यत्‌ यदा तदेत्यध्याहारः, कां fayuat, त॒मभिश्चखात्तरं ot यति “araurg दति rare या प्राणेन देवाम्‌ दाधार व्यानेन मनुव्यानपानेन fogfata” «fai प्राणादिटन्तिभि- रिडाचा देवादिधारणमृलरच स्यष्टोकरिग्यते, तां श्वादि- धारणगुणकामिडामुपद्कतवानसि । पनः प्रजनं aiefa “ङि- मन्ति सा म ferwie इतिः इति। त्रयोापड्ता dafaer area ait दचिणाल्ेन प्रतिग्टदीदठन्‌ किं faafa प्रति- यषदाषेण विनाशयति, श्रयवा न feat) विचाराः gaz wut द्यति ““ङिनन्तोति trare”’ टति। wa afe नेयं मुख्येडेति waxaricar दूषणं द्यति शरीरं वा we तदुपा्कया दति हावाच'' cia | War दडादेवतायाः ्रो- रमेव व्याप्तं A a Saati इदानोमाख्याविकां नाप- wa अरतिः खयमेवाड “गावा WS aCe गां ata GT तत्प- वदतां” «fai नगारेवास्या इडायाः रीर, Tae मानवो चृतपदौ मैचावरूएीत्येतद्य हे जेडापाहानमन््स wwe मनुः एयिव्या दत्याद्यनुवाके प्रसिद्धं । अत इडायाः भरोर- wat गामेव ज्ञातवन्त । तदानीं डिनन्तोल्येतादृन्राभ्यां y- खश्तराभ्यामनमिन्दतां। cary दवादिधारणं स्पष्टीकरोति

(ettegiqoeeror] बेदाथप्रकषाे । ९९५

‘ar ay दीयते खा प्राणे देवान दाधार यया मना वन्ति सा व्यानेन मनव्यान्‌ यां पिद्रभ्यो प्रमति खापानेन faga” इति। ah दकिणारूपेण ewer गवा देवाखनष्णो- मेव तथ्यन्ति, गतु at दुदन्ति मापि wf अतः प्राणेन भ्रशृ्टचेष्टया TAG Tear देवान्‌ धारयति। ararg at दुग्ध्वा जोवन्ति। तदा नात्यन्तमहानिः चोरस्य Waa, माप्यद्यन्तं हानिः अरोरस्य बाधाभावात्‌ । Aa: प्राणपानम- waft व्यानसमानया awa apart धारयति t अष्टकाश्राद्धे गां far uf तथा चापस्तम्बः खा wa दर्भेण गामुपाकरोति, freer ज॒ष्टामुपाकरोमीति। सेयं गेारपानेनाघमद्त्या मारणङूपया fers धारयति | उक्रस्य रेवादिधारणस्छ वेदनं प्रशसति “य एवं वेद पद्रुमान्‌ भव- fa’ इति । wa तुमिश्चः खेनापह्ृताया दृडाया qa सम्पादयितु गुणाकरेणेडां विभरिनद्टोति cwafa “wa वैं तामुरपांक इति Brae aT प्रजाः प्रभवन्तोः प्रत्याभवतोति इति। पचान्तरद्यातमायाय at इति पददयं। येयमिडा परभुतापेताः प्रजाः प्रत्याभिमुख्येन वतेते तादृ ्रीमिडामृष- इतवानञख्ि। संञ्जवा एतस्या ्रपौीडाया मख्यत्वे वारयतोति द्यति “we वा we तदुपाया इति rare” इति, war इडायाः wafer यदन्नं तदेवेापद्कतवामसि न तु मख्यामिडां । agate उपपारयति “ज्राषधया वा war

९

अ्रलमाषधया वे प्रजाः प्रभवन्तो; प्रव्याभवन्ति” cfa,

९६१ तेतिरीयसंडिताभाव्ये। [का.१।१.०१

श्रावधोनां गव्रामनललं प्रसिद्धं | प्रभृत्ोपेतानाञ्च प्रजानां ररे बङजनभोाजनाय तब्रोद्याद्याषधय श्रागत्य qaqa) wie प्रभसति “य एवं वेदाक्नादोा भवतिः इति। पनरपि af स्य गणाम्तरोक्रिमिडाया मृस्यतलसम्यादि कामदा हरति “व वे तामृपाङ ईति डावाच था प्रजाः पराभवन्तोरनगडी प्रत्यामवन्तोग्टेहातीतिः इति । येयमिडा arenfefe: पराग्यमानाः प्रजाः खस्यामवस्वाप्यानग्रह्णाति, पराश्ववमा- माः: प्रा सन्तर पेशितस्ानप्रदानेन Vata | Wet Wi डया मुख्यलनिराकरणेोकतिं दशयति “ufast वा भरे तदुपाङया इति Ware” टति। प्रतितिष्टत्यस्यामिडा गेरिति प्रतिष्ठा wa: तामेव पह्कतवागसि म मुख्याभिडां । तदेतदे उपपादयति “cad ar we प्रतिष्टा ca 3 प्रजाः परा waitazeria waraaniteerfa” इति । वेदनं पर सति “a एवं वेद प्रत्येव तिष्ठति" इति मख्थतवशम्पादना गणान्तरोक्तिं दशयति “श्रथवेतामुपाङ् दूति grave चरै निक्रमणे चतं प्रजाः संजोवन्तोः पिबन्तीति” इति । चला ठष्िरूपाया इडाया निक्रमणे न्यग्भावेन पतने खति यद्‌ घां चरद्‌दकं तञ्जीवनार्थिन्यः प्रजा उपजोवन्ति। तादृभीमि- डामपह्नतवानस्ि । संश्रवा श्रस्यामिडार्यां पुरववेषभावाभावे प्रष्छति “ङिमन्ति सा न हिनत्तीरे दति” इति, दृष्टेव नण्धमोनामिव प्रतिग्राद्यद्रवयलाभावात्‌। तुमिश्स्य प्रतिगर रोषाभावेक्तिं aerating दभंयति “न ह्गिक्लोति श

[षशा०र।्.गखन्शे] वेदायंप्रकाे | ९4७

वाचप्रतु जनयतोतिः' इति । दृष्टिङूपेयमिडा कमपि परुषं ग feafa न दूषयति, किन्न wade सस्यादिकं जनयति। खं्चवसे म॒स्थेडालाङ्गोकारोक्तिं दशयति “एष वा दडामुषा- wat tia Fras” fai एष ठष्टिरूपेंडावादी वमेव मुख्या- सिडामुपह्ृतवागसि । एतस्या मुक्रायामिडायां पुवंक्रखलचणं वेदा दशयति “afedt इडा ष्ये वे निक्रमणे qa प्रजाः सं- जोवन्तीः पिबन्तिय एवंवेद प्रेव जायतेऽन्नादरा भवति" cia तदेवमस्मिन्ननवाकं खर्व॑प्राणपकारिभिगंवान्नन्डमिदषटिरूपैरि- यमिडा प्र्रस्ता॥ ° ॥

दति माधवीये वेदायप्रकाभरे छष्णयजुःसंडिताभाये प्रथम- काण्डे सप्नमप्रपाठकं इितोयोाऽनुवाकः॥ ° ॥

परोक्षं वा अन्ये देवा इज्यन्ते परत्यक्षमन्धे यद्यजते य रव देवाः परोक्षमिश्यन्ते तानेव तद्यजति यद॑न्वा- हायेमाहरत्येते वे देवाः प्रत्यक्षं यद्वाद्यणास्तानेव तेन प्रीणात्यथ दश्िशेवास्यैषाथे यन्नस्वैव चिद्र- मपि दधाति यदं यत्नस्य at यदिष्टं तदं न्वाहा- =. 7 ~ येण ॥ ९॥

९१० तैत्तिरीयसंड्िताभाग्ये। [आ ०१।प्*०।अ ३

अन्वाहरति ASAT CATA STA ea Vag T रते यहत्विजा यदग्बाहायमाइर ति देवदतानेव प्रं णाति प्रजापति्दवेभ्येा यज्नान्‌ व्यादिशत्‌ स रिरिचा- ने ऽमन्यत स रतमन्वाहायमभक्तमपश्यत्‌ AAS धत्त स वा रष प्राजापत्यो यद॑न्वाहा्य यस्यैवं विद्‌- वौऽन्वाहायं आहियतें साक्षादेव प्रजापतिखमरात्य परिमिते निरुष्योऽपरिमितः प्रजापतिः प्रजापतेः॥ २।

श्राय देवा वे TIS कुवत तद्‌ सुरा अकुर्वत ते देवा रतं प्राजापत्यमन्वाहायमपश्यन्‌ ARTETA तते देवा अभवन्‌ परासुरा यस्यैवं विदुषेपऽन्वाहा् sifgaa भवत्यात्मना परास्य Alaa भवति यत्तेन वा दृष्टी waa gat wed factisarera खाहि यते स त्वेवेष्टापूर्तो प्रजाप॑तेभागेऽसि ॥ ३ ॥

इत्याह प्रजापतिमेव भागधेयेन समंर्धयत्यूजेस्वान्‌ पयस्वानित्याहोजमेवास्मिन्‌ पये दधाति प्राणापाना a पादि समानव्यानो मे पाडीत्यादाशिषमेवेतामा- णास्तेऽधिताऽस्यधित्ये त्वा मा में Aer ्रमुचामुध्मिन लाक Tare सीयते वा wafer लकेऽल॑मितः प्र॑- दानः. अमुभ्मिन्‌ शाके प्रजा उपजीवन्ति यदे वमभि-

JET ०९।प्०७। ख ०३ | TAUGHT | ९१९

मु शत्यिंतिमेवेन॑ङ्गमयति नास्यामुष्पिन्‌ केऽ छीयते॥ 8 ॥

अन्वारर्येख प्रजापंतेरसि ware जके पञ्चः दंशच॥३॥

इति वैत्निरीयसंदितायां प्रथमकाण्डे सप्तमप्रपा- SH दतीयोऽनुवाकः ॥ * ॥

दितीय श्डायाः प्र्ंशाक्रा। कतोयेऽन्वारायं उच्यते। तश दानं विधातं प्रज्ोति “पराकं वा अरन्ये देवा copa भर्य्चमन्ये यद्यजते च एव देवाः परोाचमिञन्ते तानेव- तद्य अति" इति। परोाशमिति क्रियाविशेषणं अ्रीद्धादरोनामदू- मानत्वात्‌ त्यागः परोत, want दृ ्यमामलात्‌ त्यागः WIS: । ware विघन्ते ““यदणग्वादहार्यमाररत्येते बे दवाः wad यद्राङ्खणास्तानेव तेन प्रीणाति xf अन्वाहायेः पक्त Wee: तमाररत्यलिग्भ्बा दद्यात्‌ प्रत्य वते इति wa: । अन्धाहायंखख <«fwerquaa anfex- पिधायकत्वेन च तं प्रशंखति “श्रयो दचिशेवास्येवाथा ay- @a fezafa दधाति" दति । श्रग्वाहार्यब्रब्दं fran “यदध une at यदिलिष्टं तरन्वारर्येण अन्वाररति तदन्वा- इा्यस्यान्धाहार्यलं" दति । आअतिरिक्रं कमणा यख रोनमि-

ater प्रायञ्धिन्लाङतिमन्ते परोक्तं, अधिकं anya भूर 6 F

€< ० सेचिरोयसंडिताभाष्ये | [का om ।प ० QGog

ea fafed | तदुभयमनेना काहायंदाननानुक्रूखं खया भवति तथाऽऽहरति समादधाति, तस्मादश्वाहा्यते ऋअगुकूल्येन + माधोयतेऽनेनेत्यन्धा हार्यः | खतिकग्री तिरेतुलेन पमः भश्जखति Sagal WT एते यदृलिजे यदण्वादायंमादरति Cazares प्रीणाति" cfr प्रजापतिमागलवेन ore अशंखनि “प्रजा पतिदवेभ्ये यज्ञान्‌ व्यादि्नन्‌ स रिरि चानोऽमन्यत स एत मन्धारायमभक्रमपश्यत्‌ तमाद्मस्नघन्त सवा एष प्राजापत्या यदन्वाहार्या aad विदुषोाऽन्वाहा्यं आद्धियते area प्रजापतिष्डन्राति" इति; आ्भेयाद्मीषोामीयपरोाडाज्ञान्‌ चामा- नम्धादिदवेभ्याः fay car खकोययागरादित्येन रिक माद्यां मन्यमानः प्रजापतिरभक्रं caer विभञ्यासमपिंतं Ter तमात्मनि स्थापितवान्‌, तताऽग्वाहा्चः प्राजापत्यः। लस्याग्वा र्यस्य बाङल्यसम्पादरनं faust “waftfaar fa- श्प्योाऽपरिमितः प्रजापतिः warvatra”’ इति । wage खामिलेन व्याभिबाडङ्ख्यात्‌ प्रजायतेरपरिमितत्वं \ खविजय- aaa धैरिपराजयरेतुलेन च पमः प्रशंसति “देवा BURSA तदसुरा HAA ते रेवा एतं प्राजावव्यमन्वा- RIAA तमन्धाररम्त तता देवा अभवम्‌ परासुरा aed facdisererd ्राद्धियते ware परास आा- war भवति” इति, इटापूतकारिलपरशेन च धनः viele “aaa वा cal vain पूर्तं aed विदुषोऽन्वाहायं राद्ध अते ख लेवे्टापुर्ताः" इति इठमाग्रेवादि्रातकम, पूतं वापो-

[आा०९।्०। oR] SATIVA €OR

कूपादिस्मातंकमं। तजाप्नेयादिवागेनेष्टसन्यजिः, पक्षेनान्धा- wie पतेसभ्यन्तिः । तस्याभिसगंनमन्ते प्रथमभागं व्याचष्टे “प्रजा पतेभगाऽसोल्याइ प्रजापतिमेव भागधेयेन समधयतिः? इति दितोयभागं व्याचष्टे ““ऊजंखाम्‌ पयस्ानित्याराजंमे- चास्मिन्‌ पये दधाति इति । दतीयभागं व्याचष्टे प्राणा- पाम मे पाडि समानव्याभे मे पारोत्याडदाजिषमेवेतरमाशास्ते, इति । खविम्भिरन्धा हार्यख् नोयमानत्वा सेन खक यप्रशादि- पालनमाभ्नोवोद एव । Wea व्याकुवख्भिमभ्र॑नं विधन्त “‘afedtsefed at at a चेष्ठा भ्रम्‌ जामुन्धिन. लोक इत्याह चोयते वा wafwy लाकेऽल्ञमितः प्रदाय wafwy लाकं रजा उपजोवन्ति यदेवमभिग्डश्रत्यसितिमेवेनद्रमयति नास्या- afay लाकंऽन्नं aaa” इति । ate कमष्डमिलाभावात्‌ म तस्घाघनानुष्टागेनास्नं सम्पादयितुं wei, किन्तु खमेप्राप्ताः प्रजा दतः प्रदानं एतक्षाकामुषितक्मसम्पादितमेवानं wa खाक उपणोवन्ति, तस्माज च मुज्यमानमिदः dad afew ऽसोति agg यद्भिम्नं तेमाश्चस्याच्यलप्रापणादलं ब खगं लयते ॥ ° ॥

दति माधवीये arena शष्णयज्‌ःमंडिताभाये प्रयम- काण्डे सप्रमप्रपाटके द तीयेाऽमृवाकः ॥ ॐ ॥

€ afaxt adfeararay | [का o€ (Teo es ]

व्टिषोऽष्ं दे वयज्यया प्रजावान्‌ भूयासमित्धाङ वर्षा वै प्रजाप॑तिः प्रजा sas तेनैव प्रजाः ख - जते ATTY देवयज्यया पशमान्‌ भूंयास- fade नराशर्सेन वे प्रजापतिः पश्रूनरूटजत तेनैव पश्र न्‌ रूं जतेऽभेः खिष्टङतेऽह देवयज्ययायुष्मान्‌ यत्तेन प्रतिष्ठां ग॑मेयमित्याहायुरेवात्मन्ध॑ते प्रति aia ति- ति दशपुशेमासयेाः ॥ १॥

वे देवा उज्जितिमनुद जयन्‌ दशपूर्णमा साभ्यामसु- रानपानुदन्ताम्नेरइमुज्नितिमनूज्ने षमित्या हइ दरभपुखै- areata देवतानां यजमान eisai दशपखंमासाभ्यां खाढंव्यानप॑नुदते वाजवतीभ्यां व्यू इत्यलं वै वाजेऽन्नं मेवावंरन्धे दाभ्यां प्रतिष्ित्ये यो वै यत्नस्य द दै विद्यान्‌ यजत उभयतः ॥ २ ॥

रुव Ue दुहे पुरस्ताच्चोपरि ETSY वा न्धा यत्नस्य दोह दडायामन्धा यिं हाता यजमानस्य नामं गृह्णीयात्तं ब्रूयादेमा safer दोहकामा इति exer रव दवता द्‌ ऽथे उभयत रव aw दुहे परस्ता्चोपरिष्टा्च राशितेन त्वाध्िर्देवतां गम- यति्वित्याडते वे देवाश्वाः ॥ ३ ॥

[ खा०९।प्र०० we 8 | SaTUUATT | € दह

यज॑मानः प्रस्तरो यदेकः प्रस्तरं प्रहरति देवाश रेव यजमानः सुवं लाकं गमयति वि तें सुश्वामि रशना वि रश्मीनित्याेष वा श्रम्रेविमोाकस्तेनेवेन्‌ं विमुश्ति विष्णः शंयोरहं देवयज्यया यत्तेन प्रतिष्ठा ग॑मेयमित्याह यन्ना व विष्णुरयन्न रवान्ततः प्रतिति- ति सोमस्याहं देवयज्यया PAT: ॥ ४ I

रेता भिषीयेत्याहइ सोमा वे रेताधास्तेनेव रेत BATH ALTE देवयज्यया पशना? रूपं पुषेय- मित्याह त्वष्टा वे पशनां मिंथनाना\ रूपशन्तेनेव पना रूपमात्मन्धत्ते देवानां पलों रप्रिेडपतिय- wel मिथुनं तयार देवयज्यया मिथुनेन प्रभूया- afaantaare मिथनात्‌ प्रजाप तिर्मियनेन uy i

प्राजायत तस्मादेव यजमाने मिथनेन प्रजायते वेदेऽसि वित्तिरसि विदेयेत्थाहइ वेदेन वं देवा sry राणां वित्तं वेद्यमविन्दन्त तदद्‌ स्यं वेदत्वं TEI a स्याभिध्यायेत्तस्य नामं गृह्भीयात्‌ तदेवास्य सवं VR ध॒तवन्तं कुलायिन£ रायस्पोष wefad वेदा द- दातु वाजिनमित्याह प्र सहं WARIS प्र- आयां वाजो जायते य रवं वेद्‌ ॥ ६ ॥

€ 98 तेत्तिसोयसंडिताभष्छे। [का०२।प०भ.४]

द्शूशमासयारुभयता SATAN: सुरेताः प्रजाप तिर्मिथुनेनीप्तोत्यषटो च॑ ॥ ४ ।

इति वैत्तिरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे सप्तमप्रपा- SH चतुर्थाऽनुवाकः ॥ * ॥

दतोयेऽन्वा इायाऽभिहितः। चतुर्थ शेषाङतीमामन्‌ मन््रण- मन्ता व्याख्यायन्ते। तज्रामुधाजमन्तरान्‌ व्याचष्टे ““वर्हिंवा₹ देवयञ्यया प्रजावाम्‌ गयासमित्या वर्षा रै प्रजापतिः प्रजा ्रङजत तेनेव प्रजाः जते नराश्रसस्यादं Taga पश्टुमान्‌ wWarsfaare Aaya वे प्रजापतिः पशुनङजत तेनेव पशुम्‌ wise: खिष्टकताऽदं द्‌ वयच्ययायद्मान्‌ THT प्रतिष्ठां गमेयमित्याहायुरवात्मन्धत्ते प्रति aaa तिष्ठति" द्ति। विषा वर्दिया गानुमन््णेन, एवमितरत्राभयच | खन्न वाकानुमन्लणएमन्त्ं व्याचष्ट “qiqdaraara रेवा उख्िति- मनद जयम्‌ दश्पृणंमाखाग्यामसुरानपानुद्नाग्नेररमुञ्जिति- मनूज्लेषमित्याद्‌ दशर॑पूणंमासयोारेव देवतानां यजमान उच्ि- तिमनृब्नयति दशपृंमासाभ्या भ्नादव्यानपनद्ते दति | अरनष्टि तयादर॑पूणएमासयार न ना ल्लितिमन््पाठेन उव्जितिर- aed: सम्पृता भवति । ताञ्च यज्ञाञ्नितिमनु देवा श्रुत्व ंणाजयम्‌ ताभ्याञ्च सम्पृणान्धां द््रपृणंमासाग्धामसुरान्निरा- चकतुः सुग््यृमामुमन्तणं विधे “वाजवतीर्धां aa

[का०१।प्००।ख ०९] FzTUAA | ९७१

वै वाजोऽस्रमेवा वन्धे” इति । व्युरति अरध्वयु्टा क्रियमाण- मनमन्लयेदित्यथेः । पाददयेनेव प्रकर्घेण fea मन्वदधिल- faare “दाभ्या प्रतिषटित्येः' इति। कालविशिष्टमेमा श्रम्म- fafa मग्ह्पाठें विधातुं प्रज्तति “adr वै awe Sr दोरा बिद्धाम्‌ यजत उभयत एव यज्नं दुहे प्रस्ताक्चापरिष्टाशेष वा रन्यो UWE दार दडायामन्यः' इति। एष इदानीमेव amare एमा श्रद्छक्नितिमन्लपाटः var दाहः, पृरव॑निडा- खाम्‌क्रः खा मे सत्या्रोरितिमन्लपाठः vary: | विधत्ते “यदहिं होता यजमानस्य नाम avtarnfe ब्रूयारेमा अम्मललाथिषो दोहकामा ईति wwart एव रेवता Test भयत एव यशनं दुहे पुरस्ताचोपरिष्टाख''ष्ति। हाता दक्षवाकं पठन्‌ शश्रागासतेऽयं यजमानोऽसाः शति यदा माम awifa तदागोमेमा wafafa मन्तं पठेत्‌। या रेवता अभ्रिमद्म जराव" ‘“ufaft< इविरजषतः इत्यादिना हाजा Tew: संस्ठुताः सवा Wat Wass यजमानो दुग्धे, किश्चेडकालोनेा दाइ टूदानोन्ना दाइ दत्युभयमपि स- न्पादितं भवति। प्र्तरानुमन््रण मन्तं व्याचष्टे “Chea ला- fagaant गमयलित्याहेते वे Sarat यजमानः VET यरः प्रसरं प्रहरति देवाञ्ैरेव यजमान सुवे लाकं गमयति tf) यजमानवद्यागसाघमलतवात्‌ प्रसर यजमानलेपचारः। परिधिविमाकाममग््रणमन्तं व्याचष्टे “विते मञ्चामि crt fa रथफीनित्यारेष वा अधरविंमाकस्तेनेवेनं विमुञ्चति इति

६०६ तेसिरोयसंडितामण्ये। [atewimesi aes)

rn

ते wat मञ्चामोत्यञ्निमदिश्लाभिधानादयमद्मेविमोाकः | शंयवाकाभुमश्लकमन्लं व्याचष्टे “faa: भरंयोाररं Lage ana प्रतिष्टां गमेयमिल्यार अन्ना वे विष्णार्य्च wares: प्रतितिष्ठतिः' इति। uwea awargr विष्णुत्वं, अन्ततः समा्चिकाले। प्रचमस्व पत्रीसंयाजस्यागमग्छणमन्लं व्याच '“शामस्याडं रेवयच्यया सुरेता रता धिषोयेत्याह सोमो वे रताधासेनेव ta wares” इति । मभाशये Tara मे मस्ागगरहाद्धवति, ततः सेमा Taran । इदितीवपवो- SAMARIA व्याचष्ठे ““लटुर रं रवयञ्यवा यञ्जनार रूपं पपेयमित्थाह aut वै vast भिथृणागा रूपरृन्तेमेव पशूना SATAN” दति । wae “यावच्छा वे Taw: fama लष्टा safe विकरोति” दथाखानात्‌ मन ग्यमवा- खादिपभगां स््ोपरुषमिथुनात्मकानां रूपं लटा करेति कतीय चतु यंपन्नी संयाजयारेकोकारेणा AAT व्याचष्टे “gaat पन्नोरभ्निग्डेहपतियन्नश्य मिथनं airy देवयज्यया मिथुनेन प्रग्यासमिल्याहेतस्नारे सिथ॒नात्‌ प्रजापतिभिंथनेन प्राजायत तस्मादेव यमानो मिथ॒मेन प्रजायते दति वेदाभिमभेनमन्तं व्याचष्टे “adisfa विभ्तिरख्ि विदेयेत्थाह वेदेन बे देवा श्रसुराणां fan वेद्यमविन्दन्त तदेदखं वेदत्वं, ति । वित्तं qaea धनं, वेद्यं इतःपरं ware | तदुभयमसुरसम्बस्ि यत्र क्रापि निकिक्त, तदुभयं Zar: कद्ाचिदेदेन भमिं संग्टवन्ताऽखभन्त। तता विद्यते faw-

[आआन्य।१००अ०्५] वेदाथंपक्षाश्चै) ` € अछ

मनेनेति mom ace food) विधत्ते “augree- स्याभिध्यायेकलस्छ ara z¥rarq तदेवाख सवै ae” cfr afte: wafer agesafea यजमानो aarferafrer- येत्‌ लस्य ade नामधेयं aaa गटहोला विदे येत्येतत्पद. पटठेत्‌। Uae मन््रस्याग्यभागे सदखिणमिति were uefa “चृतवन्तं कुखायिनः\ रायस्पोष सदसिशं वेदो ददातु वाजिगमित्याइ प्र awe पशनाभ्नोति'" cf मन्तायवेदनं प्रभ्खति “श्राऽख्य प्रजायां वाजी जायते च एवं वेद” टति। प्रजायां सन्तत स्वेतः प॒च्राऽन्नबष्डद्धाः चायते ॥ ० ॥ । इति माधवोये वेदायंप्रकागे were dear प्रथम काण्डे सप्तमप्रपाठके चतुयाऽनुवाकः॥ * ॥ |

vat बे रिच्थमानां ait ऽनुरिच्यते यत्नं यजमाने

यजमानं प्रजा भ्रुवामाप्यायमानां य्नाऽन्बाप्यायते

यत्तं यजमाने यमानं प्रजा च्चाप्यायतां भुवा घते-

नेत्याह भुवामेवाप्याययति तामाप्यायमानां यत्रो

HUAI यत्तं यजमाना यजमानं प्रणाः प्रजाप॑ते- 6a

Pr ते्तिरीयसंड्िताभाये। [का०१।प.-अअ०१]

fared लाकस्तस्मिरर्वा दधामि we यज॑माने मेतिः॥ १ ॥

Sere वै प्रजाप॑तेर्विभाव्रामं लाकस्तस्मिन्नेवेनं दधाति सह यजमानेन रिच्यंत दव वा रुतद्यद्यज॑ते यद्यजमानभागं प्राजात्यात्मानमेव प्रीखात्धेतावान्‌ वे यन्नो यावान्‌ यजमानभागेो यन्ना यजमाने यद्यज- मानभागं प्राञ्जाति यन्न रव यनं प्रति्ठापयत्धेतद FATTY साद्‌ कं यदषिापखेतत्‌ WR

यजंमानस्वायत॑नं यदेदिय॑त्पुशेपाचमन्त्वेदि निन- यंति ख रवायत॑ने सृयवस Trea कुरुते सदसि WH भूया इत्याहापा ये यत्न Mais यजच्चमेवाख- AAA सवाणि ब मतानि व्रतसुपयन्तमनप॑य- न्ति प्राश्यं दिशि देवा त्विजे माजंयन्तामित्धाेष वे द्‌ शपुणमासयरवभुथः ॥ ₹ ॥

यान्येवेनं भूतानि व्रतमुपयन्तमनुपयन्ति तैरेव सहाव॑भथम्ँति विष्णुमुखा व देवाम्डन्दोभिरि मान्‌ शाकाननपजग्यमभ्यजयन्‌ यदिष्णुकमान्‌ कमते वि- ष्ुरेव भूत्वा यज॑मानन्डन्देभिरिमान्‌ जाकान॑न- पञय्यमभिजयति विष्णोः कमे ऽस्यभिमातिेत्याद

ae a on SSS) ण्ट —_— —— CY ee eee

[का०६।प०७ अ ०५|| बेदार्थप्रकाश्चै | eee

गायो बै थिवी चेष्टभमन्तरि शं जगती चारानु- षुभीदिं श््डन्देभिरेषेमान्‌ Bary य॑थापूव॑मभि- अयति ॥ 8 ॥ यज॑मानेनेति चेतद वभृथेा दिशः सत्त च ॥ ५ ॥ इति तैत्तिरोयसंडितायां प्रथमकाण्डे सप्तमप्रपा- ठके TMAH: ॥ * ॥

चतुर्थे शेषाङत्यनमग्तणमन््ा व्याख्याताः | पञ्चमे ला- प्यायनादि मन्ता याख्यायन्ते | तचरायायनमन्ं व्याख्या तु मगव- यव्यतिरेकाभ्यां wera "श्रवा वे रिश्मानां यज्ञाऽनरि- च्यते यज्ञं यजमाने यजमानं प्रजा भ्रुवामाणायमानां यश्चा ऽग्वाप्यायते ay यजमाने यजमानं प्रजाः” cf) warat रिक्रार्यां “area यजमानस्व फलाभावात्‌ -तदीयप्र- जाया अन्ञाद्यभाव दति व्यतिरेकः | एवमन्वये याख्ं। ari व्याचष्टे “श्राप्यायतां भ्रुवा चुतनेत्याइ धरुवामेवाप्याययति तामा्यायमानां यक्नोऽन्बा्यायते यज्ञं यजमामोा यजमानं प्रजाः इति । यजमानमागप्राज्ननमन्तं व्याचष्टे “प्रजापते faurara लाकस्तसिश्स्वा दधामि षड यज्रमामेनत्या- दायं प्रि प्रजापतर्विंभान्ञाम खाकस्तख्िन्नेवेनं दधाति ae

यजमानेन!" tfai विशेषेण aadaufaaa भातीति विभानयं 9७०2 ६

exe Shedtadfernne | Caton meeiaet]

WAI: | एनं Gara | यजमानगख्छ रिक्रोकरश्विवार्‌ Sq ured प्रञंषति “fcwa ca वा ठतश्चद्यजते वषे Bara प्रा्जाल्याद्मानमेव प्रीणाति, cfs. यजत एति Ul एतेन परोङाशाग्यसालराग्यद्रव्यहाेर्यजमाने* रिष द

भवति, aaa तु Mad aw जह्ाति। awit `

हारेतुसेगापि तदेव प्रशंसति ““एलावाम्‌ चै यजो at यलमानभागोा यज्ञा यजमाने यद्यजमानभागं आति ष एव यज्ञं प्रतिष्ठापयति. इति । यजमानस्य भामो ararafe एतावाभेवेह SF यजमानस्योपयक्ता यश्चो ऽवज्रषख दर विम्मिख भच्छमाण्लात्‌, way यज्चलामितेव बदा काकः, तया सति यजमानेन भागे प्राङ्धिते wy एव बद प्रतिष्ठापिता मवति । aware गिनयनं विधातुं well ""एतद्रे waaay size यद््दिञख्ापदेतद्चजमाभद्वा वत uafe:” tf. ac¥fath tea यजमागखानलं, एत खानं oafearetdara घमोचोनदणोपेतं म्रशोतानामः स्वापितलात्‌ उद कोपेतश्च | fart “यत्पृ्पाजमनमरविदि निः गमयति ख दवायतने waaay Wea कुरूते इति । ववं euaafg! सोदकं उरकसण्टद्धिश्च कुरूते। fara wares “uzfa wa wat cared, ३ यश्च wie anaaaaaaan” इति । sat यज्ञसाधनलादयद्वतं

+ पराडाश्न RIVA यजमएन इति Ae | + cawufala Ae |

[का०९।प्,९।खअ ०५] वेदां प्रकाशर | Ect

लीवनरेतुलाचाग्टतलं, तस्मादपोाऽभिलच्छ TH गया Law अति यश्चरूपमग्डतं सखस्िन्‌ धारयति । व्यत्षेचनमग्तं या चष्टे “sdifa पे watfa त्रतसुपयन्तमनुपयन्ति प्राश्यं fafa देवा wisi माजंयन्तामित्यारेष वे दंपूणंमासयोरवब्या यान्येवैनं waft ज्रतमुपयन्तमनुपयन्ति तेरेव सदावष्धय- मवति" इति। यो यजमाने यज्ञव्रतमुपैति ana देवपि्ा- fifa सवाछि तामि ad प्रारभन्ते। श्रता देवपिचादि- माजंमप्रतिषादकमानेन aaa तेः wha: wearazy प्रा- भोति बिष्धुक्रमान्‌ विधन्ते “विष्णुमुखा वै देवाच्डन्दभिरि- मान्‌ खेाकाननपजग्यमनभ्यजयन्‌ यदिष्णुक्रमाम्‌ क्रमते विष्ारेव wat यजमानण्डन्दाभिरिमान्‌ लकानमपजय् मभिजयतिः” दूति । देवाः पुवं खेषु विष्एमेव म्यं शला कन्दाऽभिमाजिरेतैः खदिता अन्येजतुं यया न wad तथा लाकानजयन्‌। अतो यजमानोाऽपि विष्छकमेखथा जयति । तचल्यान्त्ताम्‌ व्याचष्ट “विच्छा; क्रमोाऽस्यभिमातिरेव्याइ गायनौ वे एथिवी चेषटभ- मन्तरिकं जागती ेरानुष्ुभोदिंथज्डन्दोभिरेवेमान्‌ लाकान्‌ ययापुर्वमभिजयति > दति । गायच्रादिकन्दादेवागां एयथिव्या- दिलाकखामिलेन तेः ay Sarat जेतुं शक्यतया aay गायत्रेण arcuate पटितमित्यभिप्रायः ॥ ° ॥

दति माधवोये वेदायप्रका्ने रृष्णयजःसंडहिताभाये प्रयम- काण्डे सप्तमप्रपाठके पञ्चमोऽनुवाकः ॥ * |

९८२ तेत्तिरीयसंडिताभाव्ये। [आार१।०७।अ ०६]

अगन्म सुवः सुवरगन्मेत्याह सुवर्गमेव जाकमेति wae मा चित्स यन्ते तपस्तर्मै ते मा वृ्षीत्या यथायजुरेवैतत्‌ Maha We रश्मीनामायुधौ च्च aga पेहीत्याहाशिषमेवैतामाशास्ते प्र वा रषं ऽख्माल्ञोकाच्यवते यः ॥ १।

विष्णकमान्‌ aaa सुवगीय fe लोकाय विष्णु- RAT ऋम्यन्ते ब्रह्मवादिना वदन्ति स त्वे विंष्णक्रमान्‌ कमेत य इमान्‌ लाकान्‌ Uae संविद्य पुनरिमं लाकं प्र॑त्यवरेाहेदित्येष वा श्चस्य शाकस्य प्रत्यवरा यदादेदमहममुं खाठंव्यमाभ्यो fenaiseat fea दती. मानेव लाकान्‌ भाढंब्यस्य संविद्य पुनरिमं कं परत्यवरेाहति सं ॥२॥

च्यातिषाऽभूवमित्या हासमिन्नेव लके प्रतितित्ये- न्रीमाटतमन्ावैर्त इत्याहासो वा श्रादित्य इन्द्र स्तस्यैवातमनु पयीवव॑र्तते SANT पयाव तंते स्वमेव वीर्थमनुं पयीवर्तते तस्मादक्िखाऽ्ं रात्ने वीयीव- तराय आदित्यस्यैवाहतमनु' TATA समदं मज- या सं मया प्रजेत्याहाशिषषं ॥ २ A

रवैतामाशस्ते समिधा अग्ने मे दीदिदि समदा ते

[का ० ९। प्र ०<| चख ० १] चे दाचप्रक्षाद्च | ecg

SH दी यासमित्धाङ यथायजुरेवेतद सुमान्‌ यन्ना वसींयान्‌ भूयासमित्थाहाशिषमेवेतामाशस्ते बह वं गारपत्यस्यान्ते मिश्रमिव चयेत श्राभरिपावमानीभ्यां गाहपत्यसुपतिष्टठते पुनात्धेवाभ्रि पुनीत Mana दाभ्यां प्रतिष्ठित्या अमरे णहपत EATS ॥ 8 ॥

यथायजुरेवेतच्छतः हिमा इत्याह शतं त्वा हेम- म्तानिन्धिषीयेति वावेतद्‌ाह पुचस्य नाम॑ शह्ात्य- Meare करेति तामाशिषमाशासे तन्तवे ज्याति- ष्मतीमिति FATS पुचो ऽजातः स्यात्तेजस्व्येवास्व ्र- वर्चसी पचा जायते तामाशिषमाशासेऽमुष्ये ज्योा- तिष्मतीमिति बूया्स्य TH WY ॥

जातः TT रवान्‌ ब्रह्मवर्चसं द॑धाति यो वै यत्तं प्रयुज्य न विमश्बत्धप्रतिष्ठानेो बे स भ॑वति कलवा युनक्ति स त्वा विमुश्वत्वित्धाह प्रजापति कः प्रजा पतिनेवेनं युनक्ति प्रजापतिना विमुंश्बति प्रतिशटित्या tat वे व्रतमविरूष्टं प्र द हाऽ त्रतपते व्रतम बारि- षमित्याह व्रतमेव ॥ € ।

frat शान्त्या अप्रदाहाय पराडः वाव यच्च रति न निवैतेते पुनर्य बे awet पुनरालम्भं विदान्‌

ace तेत्तिरीयसंडिताभाव्ये। [का०१।प००।य् ०६]

यजते तमभिमिवंतेते यत्ता बभूव स आर्बभवेत्याेव वै यत्तस्य पुमराशम्भस्तनेवेनं पुनराखंभतेऽन॑वरुहा वा रतस्य विरा ्राहिताभिः were: पशवः खख वै ब्राह्मणस्य AAT प्राङल्कम्य ब्ूयाङ्ञामाः श्रे ऽविमाः अश्वौ यन्न Cas सभाः Tat प्र ससं TT नाप्नोत्यास्यं प्रजायां वाजो जायते ॥ ७ ॥

यः Mawes Tea दत्याहामुष्य ज्यातिष्मती- मितिं बूया्स्यं पु व्रतमेव खल्‌ वे चतुर्वि शतिख ॥ La

इति afertiadfemat प्रथमकाण्डे सत्तमप्रपा- SH षषाऽनुवाकः ॥ * ॥

आप्याथनादिमन्लाः पश्चमे व्याख्याताः उपखानादि- HM: षष्टे व्याख्यायन्ते । तचा इवनीयो पसा नमन्तरू Wars व्याचष्टे “ANT सुवः सुवरगम्परेव्याषह सुवग॑मेव खाकमेतिः इति। fear श्रादरस्य ्रतोतेः सवया प्राप्नो्येव उक्र भागं व्याचष्टे “सन्दुश्स्ते मा दिति यत्ते तपस्सी ते मा ठचीव्या ययायजुरेवेतत्‌”” इति । wha यजजषि तपः अष्द- दभनान्तपस्ख विच्छिन्ना मा वमिति undated एतद्ज- रनतिक्रम्य तथेव aida आदिच्छापखागमन्ं ard

[का ०९।प्र०९। ०६] TAIT ATT | ect

'सुग्धरसि ser रश्ोनगामाय॒धा श्रस्यायुमं a arenfis- मेवेतामाश्नास्ते" इति! आयम भेरोल्यनेनाशोः witea ्दमहमित्यादिकं वेरिनिःषारणमन्त्रं व्याख्यातुं प्रसौति “a वा एषाऽसाह्लाकाच्यवते या विष्णक्रमाम्‌ क्रमते सुवगाच fe लोकाय विष्णुक्रमा: क्रम्यन्ते ब्रह्मवादिने वदन्ति सवै विष्णुक्रमान्‌ क्रमेत य दमान्‌ लोकान्‌ wear संविद्य पुन- fra शाकं प्र्थवरोहेदिति” इति। विष्ण॒क्रमाणां खगाय ल्वा दिष्णाक्रमेरस्माल्लोकात्‌ प्रश्युतिभंवति, तखाः प्रश्युतेः परि- षहाराधायं ब्रह्मवादिनः परस्परमेवमाङ्ः, या यजमाना वरिण द्मा्षाकाम्‌ तेन सन्पादितान्‌ वेरिनिःसारणेन लन्धा विष्ण॒क्रमैः खभारोरणादू्धं घृगरिमं मभुव्यलाकं eat हेत्‌ ख एव यजमानो विष्णक्रमेषु चतुर cf) मन्तं व्याचष्ट “एष वा GU शाकस्य प्रत्यवरा यदाहेदमहमम्‌ भ्रादव्य- ana दिग्भ्धाऽसै दिव दतोमानेव खाकान्‌ भादव्यख सं- faq पमरिमं लाकं प्रत्यवरोहति" दति द्दमहमिव्यादि मन्माति यदेष एव USSU Waray सम्बन्धो प्रव्यव- रोहः | atanfuataad ares “a च्यातिषाडऽग्धवमि- व्याहासिन्नेव लाके प्रतितिष्ठति <fai एतच्चाकप्रापकेन च्यातिषा सद्गताऽह मित्येवं मन्ते प्रतीयमानलात्‌ | प्रदच्िणा- afaat व्याचष्टे .रख्धोमाटतमन्वावरतं दत्याहासी वा ्रा- fem दश्रणद्येवाटतमन्‌ verada” ति । परमनदयंयेगा- दादि व्यख्येष््रवं । uefeurefe विधन्ते “afaar पर्यावतेते

७ ध

axe Stactadfwarra | [का०१।प्००६०] | खमेव वीर्यम्‌ पयीवर्तते aarefearsd arma te

awiisar आदित्स्वेवादतमन्‌ पर्यावर्तते" cfs <i

प्रादचिष्येन। दखिणभागमवश्ाप्य वामभागस्छ wit प्रादचिष्, vere दर्शि भामे सामण्यातिश्यसद्भावात्‌। तदेवानुखल्याटृत्तिः wat भवति। चसश्ाद्किणभागे पोष गतेरभिप्रेतं तस्मालकेषु vag व्यापारेषु दक्षिणदसव पी यातिश्य उपलभ्यते, किञ्च अआदिच्छा ae प्रदषिणीकरोगि तदण्यचानुखतं भवति, विपययेणादत्तिमनग्लरं व्याचष्ट “उमर प्रजया सं मया प्रजेव्याहाच्चिषमेवेतामाजास्सेः' टति। खयं वधा प्रजादिना सक्च्छते तथा प्रजादिरपि खेन सङ्गच्छत एते तद्भयं दितीयाढत्या wrelat समिदाधान मन्तं Geren व्याचष्टे “afagr wi मे दीदिहि vaigr a श्र रीः

समित्याङ यथायजुरेवेतत्‌” दति श्राहवनोयेापखानमन

व्याचष्टे “वसमान यज्ञा वसीयान्‌ भ्यासमित्याराङ्िषमेकेताः माशास्तेः' इति। वसीयानतिश्चयेम धनवान्‌ । विधत्ते “ब वे गादंपलयस्यान्ते मि्रमिव चर्यत श्राग्रिपावमानौश्वां गाई पत्यमुपतिष्ठते waa पनोत wart दाश्वां प्रति

fea” इति। artaaisned धार्यते, तथा सति तिर |

बड विधञन्तुपातः सम्भाव्यते। अता यजमानेन ATE समोपे fasta हामादिकमोनष्टोयते । तत wT रषु घोत्याद्याभ्यां अ्रग्निपवमानदेवताकाग्यं wigeg wars मदुप्ाने ae: BE च पटदविरभवति । अन्यमपि aia

{[आा०९्००य्धन्द्‌] वेदार्थप्रकारे | €८७

TANS BIE “Mf गटपत दत्याड यथायज वेतच्छतर feat ware wi at हेमन्ताजिन्धिषोयेति वावेतदाइ qa नाम गृषाल्यन्नादमेपेनं atifa aratfagarera त- ma ज्यातिद्मतोमिति ब्रूयाद्य पुताऽजातः स्या्तेजस््ेवा ख WAC WT जयते तामाभनिषमा्रासेऽमभ्े च्यातिद्मतो- सिति qaree पुज नातः eras एवासन्‌ ब्रद्ुवचवैसं दधाति" इति, तदिदं मन्त्तराह्मणं aed पूरवप्रपाठटके व्यख्यातद्च | तजर माम रातीति fafa: | तद्दणे प्रकारवि- षमा हा पस्तम्बः “तन्तव दतव्यजातस्यामुश्रा इति ware” chat अरजा तस्य yaw विज्नेवनामाभावात्‌ तन्तव दृल्येतदेव खामान्व- माम VPA, Was WIE saw दत्यनेन विशेषनगमनि- Sit विवच्छते | यश्चविमाकमन्छं व्याचष्टे “यो वै ay प्रयुव्य न विमृञ्चत्यप्रतिष्टाने वे स भवति कसला युगक्कि सल्ला faa: चलित्याड प्रजापतिर्वै कः प्रजापतिरेषेमं agate प्रजापतिना विमुञ्चति प्रतिष्ठित्यै" इति । ब तविश्ेनमग्धं व्याचष्टे “tut चे व्रतमविष्ष्टं प्रददाऽग्े व्रतपते त्रतमचारिषमित्याद wa- मेव विजते weet wuerere”’ इति axa zit श्च fred तद्कतं ager यजमानं प्रदग्धुं tat aati wt जरतपत दृत्यादिमन्तपाठ एव त्रतविषमं;, तेन ‘wld aq तं acuta UAT TAA व्याख्यातुं wef “are -ara an एति न निवतेते gadr वे awe पुनरालम्भं विद्धान्‌

* शान्तमिति ao | 68 2

९८८ तेत्तिसीवसंडिताभाव्ये। [का०१०५ब१

यजते तमभिगिवतते"' इति) acre ara विमुख एव एवां frada, पनराखम्भमन्छवादिनं* यजमानं प्रतित्‌ ए्निंवती, TATU: | मन्तं व्याचष्टे “यङो Pat आवण्वेत्यारेष वे यच्च युगराखम्मस्तेनेवेमं पनरालमो' tfai एष वे wes wal ममतोमन्तं विधातुं ver “"अनवरद्धा वा एतस्य विराद्ध आहिताग्निः सलस्सभः पाः wy वे त्राह्मणस्त सभा", cf यो यजमान श्रारिताीं रपि ay सभारदिते भवेत्‌ एतद्ध यजमानश्च विराट्‌ way राजमाना खोचितसभा कदाचिद्प्यमवरदा श्रवा धीमा भवति, amare सभारहीगस्य Qraaaercareit सभा न समवेदित्य्थः। are राज्ज दूवामल्यखभर्स्प wut angwenteat, किमहं यञ्चभिष्यादका रिषः.

SMITE Wass सभा। awd विधन्ते “cer wee BagiatTy Wisfiaty wR यश्च इत्यव सभा I avd पश्रुगाभोत्याऽसख प्रजायां वाजी जायते"? chai “Ut निन्दाप्रजषासु"" इति वेयाकरणेरक्रलात मोमानिन्यादिम | मतुपप्रत्यये WA | अतः सरस्प्रात्धियुंक्रा । TM | अजावानिति मन्तेऽभिधानादखय प्रजायामल्ञवतः पुत्रात friar ॥ ° ॥

` इति माधवीये वेदाथप्रकाओे wage संडिताभाये काण्डे सप्नमप्रपाठके षष्ठाऽमुवाकः ॥ * ॥

# शवेदिनमिति तै°।

~ € = [का०१।प्०अ। च ०७ | बदाथप्रकाशं। Eg,

` दैवं सवितः प्रसव यतन प्रसुव anata भगाय दिव्यो ग॑न्धवैः। केतपूः केतं नः पुनातु वाचस्यतिवोचमयय स्वदाति नः। इन्द्रस्य waste awed वचं व॑ध्यात्‌ | वाज॑स्य नु प्रसवे मातरं मदीमदितिं नाम वचसा करामदे। यस्यामिदं विश्वं भुवनमाविवेश तस्यां नो देवः सविता धम साविषत्‌। पु ॥१॥

अन्तरष्तमप्तु भषजमपामत प्रशस्तिघश्वा भवथ वाजिनः। वायुवौ त्वा मनुवी त्वा गन्धवीः सप्तवि€श- तिः। ते अग्रे अश्वमायुच्जन्ते afar जवमार्दधुः। अपान्रपाद्‌ाशुहेमन्य ऊभिः ककुद्मान्‌ प्रतरूर्तिवीज- सातमस्तेनायं वाजः सेत्‌। विष्णोः क्रमेऽसि विष्णः जान्तमसि विष्णार्विक्रान्तमस्यङ्धा न्यङ्कावभितेा रं

1 ध्वान्तं वाताग्रमनु स्वर न्तो द्रेदेतिरिन्द्रियावान्‌

पतची ते नेाऽग्रयः पप्रयः पारयन्तु ॥ २॥

AY WS TIT च ॥ ७ ॥

इति वैनतिरोयसंडितायां प्रथमकाण्डे सप्तमप्रपा- SH सप्तमोऽनुवाकः ॥ ० ॥

९९» तेत्तिरीयसंडिताभच्ये। [का०१।००.ख ०७]

tai षर॒स्रनुवाकषु द्‌ार्भिंकयाजमागन्राह्यण्रेषो afea: | wy देवसवितः प्रसुवेत्यादिषु Wey वाजयेयविषया श्राष्वर्य॑व- मन्ता उच्यन्ते। afar सप्रमेऽनुवाकं रयविषया we: कथ्यन्ते! तेषां वाजपेयमन््राणां व्याख्यानं ब्राह्णगन्ये प्रथम- काण्डे दरतीयप्रपाढठक दितीयमारभ्य मवमान्तेव्वष्टखनुवाकेषु आल्ञातं। तच वाजपेयविधिमरंदविधिः पश्एविधिखाघेषु जि- व्वनवाकषु क्रमेणान्नाताः। श्रनयोावाजपेयविषययोमंन्लत्रा- इण्यारत्यन्तविप्रषष्टदे्वतिलेन बुद्धिशक्िष्यभावाच्करादृर्णा प्रतिपन्तिशकयाय एूवीक्रदार्चिक षोमिककाष्डवद्राद्यणेन ख- डेव मन्त्रा व्याख्यायन्ते | तख च ब्राह्मणस्य प्रथमानुवाके वा- लपेयं विधातं प्रजेति “2at 2 यथादभें यज्ञानाररन्त। योऽग्रि्ामं।) य wae) योाऽतिराजं। ते सदेव सवै वाज- पेयमपश्चन्‌। ते अ्रन्योऽन्यस्मो नातिष्ठन्त । ्रहमभेन यजा इति। तेऽन्नुवम्‌। श्राजिमस्त धावामेति। तस्जिन्ञाजिमधावन्‌। तं इरस्पतिरुद जयत्‌। तेनायजत । स सखाराञ्यमगच्छत्‌। afa- RHI! मामनेन याजयेति । तेनेद्धमयाजयत्‌। साऽ देवतानां पर्येत्‌ । ्रगच्छत्खाराज्यं। अतिष्टन्तास eye” fai देवानां मध्ये कथिदद्निषटामं cee अन्य TR अपरो ऽतिराजचं ते च खखरशममगतिक्रम्ब ताम्‌ यञ्चानाहरन्त शरम्‌- feaam: 1 ते देवाः सवं सदेव वाजपेयं दृष्ाऽदमेव प्रथम- मनेन वाजपयेनग यजा इत्येवं विवदमानाः परस्परं प्रय मानुष्टाढतलखचणाय च्ैष्याय नातिष्ठन्त Bey नङ्गोचक्तुः ।

[का०१।प्०७।यअ००] बेदा्ंप्रकाच्ने | ९९१

तत एवं समयं चकुः, अस्माकं मध्य आ्राजिधावनेन यः afey- ख्छयति घ एव च्येष्टाऽख्िति। आजिधौावनप्ररश्रस्यावधिग्ड- fafata: | एवं समयं छता तस्मिन्‌ वाजपेयविषये विजया- याजिमधावन्‌, तच तं वाजपेयं प्रति धावन्‌ ङरस्पतिर्त्क- चं णाजयत्‌, इतरेभ्यः प्रथममवधिं पस्यश्ं । ततः waa स एव तेन वाजपेयनेष्ठा खाराज्यमपारतम्ब्यरूपं महाराञ्यमग- HA) तत इन्द्रस्तं Wald सम्प्राथ्ये तेन वाजपेयेन देवा- ai म्ये ्येष्टठलमपारतन्व्येण खगाधिपल्यलक्तषणं खाराञ्यं aE, Waxa च्येषटयमितरे खव देवा area परि- Way: | खाराज्यादिकामिना वाजपेयं विधन्ते “a एवं विद्धान्‌ वाजपेयेन यजते। गच्छति खाराञ्यं। Way समानानां vata । तिष्टन्तेऽसने च्येछ्या यः दति । अ्धिकारिवि- शरेषविधिमन्रयति “ख वा एष ब्राह्यणस्य चेव राजन्यख च यज्ञः” द्ति। ख उदस्मतिनानष्ठितः, एष इन्द्रेणामष्ठितः। carat मध्ये बृरस्पतिः ब्राह्मणजाव्यभिमानो, इन्दः चचरियजात्यभि- मानी, ताभ्यामेवामुहितलाक्मन्‌खेव्वपि ब्राह्मणराजन्ययारेवा- चाधिकारोा न तु दैश्यस्य। अत एवापस्तम्ब श्राह शरदि वाजपेयेन यजेत ज्द्यणेा राजन्या sfgata:” इति। नाम- faaqa दशंयति “a वा एतं वाजपेय Cars) वाजाघा वा एष । वाजः Wat देवा ea” दति । वाजा देवान्नरूपः शमः पेया यस्िन्‌ यागे स बाजपेय waa faded । यस्रा- ZAM AHA देवा वाजं फलङूपमन्ञं WAG, तस्रादव-

९९ तेत्तिरीयसंहितामाग्ये। [का०१।०९३०५]

SAT वाजः पेयः प्राया येन स वालयेय इत्यपरं faa खामस्ेतथ्चागखाधमलात्‌ तदभेदेन यागं तदेदनश्च री ‘Sat प्र वाजपेवः। योधै सामं वाजपेयं वेद। wee पोता भवति | wise वाजो जायते" इति । हनं arate गतं Wai) फणण्डतान्नामेदोपचारेख स्तोति “we वे वाकं पेयः। य एवं वेद । Wea) आऽस्याल्ादोा जायते wf यागप्रतिपादक्वेदामेरापचारे साति “wey वे वाजपेवः। ख एवं वेद। अन्ति ब्रह्मणाल्ं। आऽख्य Wet जायते" एति Wea वेदाध्यापमसन्यादितया गरूदचियेत्धर्थः । ब्द बेदाश्चापकः। मन्लाशारखसाधनग्रतवागमेदापचारेष शेति , Ca वाजस्य wea) अ एवं वेद करोति वाशा ae | Qa वाचा गच्छति। अपिवतीं are वदति? cfr देव तः प्रसुमेव्यारि मन््खूया वागेव वाजस्य वाजयेवद्य पण खउत्पश्लिरेतुः। य एतदेदिता स तया सभायां पाण्डित्यरूपवा वाचा वीयंमतिश्यं करोति, सभागतख विदव्धङ्ः तिक पया वाखा UM एनमागच्छति TUT wearer: | एम | रपि वाजपेयवाक्यं गामि तदथ ्ाख्ामि werent ` तछेतादृशरीं पुनरपीत्यपिन्नब्देपेतां वाचं सवंदा वदति ब्रां , daha: । एकाद शागुवाकगतानामुश्छितिमन्छाशां ¶ | विधातुं wetfa “्रजापतिरदेवेभ्यो यश्चाम व्यादिशत्‌! ! WMA THAT । तं देवा AHA एष वाव द्रः. यद्ाजपेयः। waa नेाऽजास्खिति। तेभ्य एता उलि

{चा रप. ०ङे] वेदांप्रभाह्ने) ९९४

अ्रायच्छत्‌'' एति । प्रजापतिरितरेग्या देवेभ्याऽद्रिष्टामादीन्‌ अज्ञान्‌ विभख्य cer वाजपेयं ufaea स्थापितवान्‌, देवाञ वाजपेय एव मस्या यज्ञो ऽता ऽखाकमणप्यच भागे ऽस्लित्यनत्र- खम्‌, स च तेभ्य उच्वितिमन्त्ान्‌ प्रायच्छत्‌ । विधन्ते “at क Vat Ufernat व्याख्यायन्ते | awe ware) रेवताना- अमिभागायः xfai व्याश्छायन्ते arerara पटमोख CMU: | ANS यज्ञस्य सर्वत्ममवेकष्यं भवति | देवताच भा- went भवन्ति । तेषु मन््ेव्वद्भिरश्धिने विष्णः जाम शत्यं AURA रेवता ara: | wa विधिरापस्तम्बेन we afin: “efataretefa धावल्सृष्जितोर्यजमानं वाचयति” इति sferfrararet रचधावनकारे पर नोयलात्‌ धावन- विधि्षमीप एवायं विभिरत्ऋषटव्यः । we च faernda प्रसङ्गेन sige पुरवा यलेन कतुभकर वा दुत्रव्यं । कञ्चिश्रति- श्रडनिषेधं fafug: werfa “gar a mywarqe च अ्म- खमपान्नन्‌ | UFC: Wawa) VW माथा away- NIT | STAG । सा YT’ cia) AAV aca wad मखिनभागमपात्रम्‌ अपनी ववन्वः 4 गरार्णा राजामाल्यादो- गामा समन्तात्‌ प्रजंसवं ative, तदिषया MATTIE । प्रतिग्रडनिषेधं विध्न “agrgrarg awe च य प्रतिग्रहा, यप्रतिग्ट़ीयात्‌ | अमलं प्रति्टङ्ोयात्‌' इति । यस्माक्ेकिक- मगुब्धविवयगानपुरे ACE, तस्मानादू्रगानपरदख् सुरा-

qaawe च धनं न प्रतिग्टक्ीधात्‌। प्रकारानक्रेखं वाज- 6x

2९8 तेकिरीवसंडितामाच्ये। [का०१प्र,भद्‌

पेयं प्रशंषति “edt वा एतख वासाऽवर्द्धाः। या Tee uray) चा ufaat writ या रथन्तरे । वामरिषे वा वायो था वामरेग्े। चा दिवि यादित्ये खा बहति। वा

धवधीषु था वनस्पतिषु" xia एयिव्यम्तरि च्रं वधा

wae तदभिमानिरेवताचरयं, रथन्तरवामद्‌ aT

चखाकामिमामिरेवताभ्रियं यल्षामचयं, अवोाषधिवनस्तिरा। QUAINT, तसू wae सम्बन्थिन्यो या We T wal WAG वाजपेययाजिनेाऽवरसङ्धाः west: | तच Tt खम्बन्धिन्यो areaerrenzat we ua) yfaa लान्तरिशा

|

| त्वा दिवे aaa qaireawar: एथिव्यादि विषया 1! |

रद्र शआ्रायंवीत्यादिराप्रयातियादञ्मन्त्ा sfafarat वार्‌।

श्रा वाये श्वेति हाकरमन्छो वायुविषवा ara) तरीव

faut त इ्ड्ियमिल्यादियदाग्तरमन्ल आदिय

वाक्‌। आप उन्द्ज्ित्यादिरम्‌विषया ara) ओषधे भवं सेनमित्याषधिविषया वाक्‌। weer देवा वनस्यतिरिव दिवंनस्यतिषविषया ara एवं एयिवी रोकेत्यादये ए SIIB: | तदेवं सवंवागवरोाधादाजपेयः wwe: तामि भधंखामुपसं रति ““त््ादाजपेययाञ्ालिंजोगः । स्वी इर वाचाऽवरङ्काः° दति, श्रालिंजोगः वाजपेयं ax प्रशान्‌ लिजेऽदंति। वाजयेयेनेहा परायमाविंच्यश्चारंति। एवमे कनागवाकेन वाजपेयो विहितः। अरथान्येनामवाकेन गर aq विधोवन्ते। तचातियान्चान विधां भ्रस्ताति “eat

[का०१।६००।अ ०७] बेदार्चप्रारे। ६९४

यरन्येगशेर्यशस्त नावारन्धत | तदतियाद्योरतिर्द्यावारन्धत। लदतियाद्याणामति्राद्यलं'' इति । अन्येरेष्धवायवादि यदेत फलं ग प्राभुवम्‌ तदप्राणं फलमतिग्रादयसर्श्कंयं देरतिशयेन ग्टहीत्वा सखाधीमं BAIT: | इतर ग्रहागतिक्रम्य दुरापं फलं awa एभिरिद्यतियाद्याः। faust “यदतिग्राह्या zw यदेवान्येैर्यश्चस्य मावरन्पे। तरेव तेरतिग्टष्यावर्न्धेः इति। प्रतिगता नामाद्रेयेद्धसेाया णामतियाद्याणां चादकादेव प्राप्त त्वात्‌ तदिधिवभरान्तिवयदासाय warfare विन्ते “पञ्च WEA | WRT WY: | यावागेव ay) aargqraqa” इति । धामाः STA दव्यादिग्राह्मणशादादरखेन यज्ञस्य पाद्कू- त्वमसहृदिंते । वच्यमाणेरिक्धाय जष्टं खडामौत्टेतादृबेरिद्- सिङ्ग के मेन्ेरेव aged विधन्त “aa tar wafers एकभे यजमान tha दधाति" cf) सर्वेवामेकरेवताकलेनेकवि- सड्डियधारकत्वं। यान्तरा णि विधन्त “ata प्राजापत्या TET VW । सकनद: प्रजापतिः प्रजापतेराद्ये" दति i प्रजापतेः सप्तदश्लवं“्या वे GATH’ (सं०१का०।६प्र०।९९अ०) इ्त्यचा- पपादितं। वच्छमाणामया fast इत्यादिकाग्टचं ofacyar- fearg विषयविशेषे qafeai faut “uwnad zerfa | uate यजमाने Te दधाति” इति। तेषु aty caca विधन्ते “सोमग्रहं gases yg zetia) Us देवानां परममन्ञं Bea: | एतच्छनव्याणां wart) परमेशेवास्मा

अन्ना दयेनावरमश्ना AAA” दति । ममुव्याणामध मजातोना- 612

९९३ तेत्तिरौयसंद्िताभाग्ये। [का०१पन्भद५)

fafa जेः wifeagtiza परमाश्नं, ararrefiegitt

wat | यदा परमाक्सम्यन्तिः acraipaacraqente: बि

HT | उक्रसरप्रकारखापस्तम्बेग Galea: “Barat ग्टहोतला^उपयामन्डहीताऽपि rag ar xfer Terrie गटक्ञा ति तेषां पूर्ववत्कल्पः, षोडज्जिनं शृ होत्या wer विहा वनरर कवेराणिः दति wage roars ग्टद्धाति तेषां षार

जिवत्करूपः ‘gfacy दव्धपरस्मिन at प्रतिप्रखखाता खद ,

इपयामेः Gua werfa’ इति । द्दिविधगयदविषिगगृह ,

प्रशंखति “समयान्‌ erie ऋणे का एतप्नेजः। CRT ज्रह्यर wa तेजा तेजा ख्जमाने दाति । Pawn GUA | WAS वा एतच्छ मलं | यत्सुरा + TSA weet wae यजमानाद पडम्ति” दति । ayer aryvele तेजः सामः । श्रत एव तदभाके ब्रा्यलमाशायते “ae fi

|

—

पितामहा वाः मामं न पिबेत्‌ a arg? र्ति RATT te विधिदयं uwvefa “सामयदाश्च खुरप्यदाद्य ण्डः

ति। पमाम्‌ वै Sra: 1 सी सुरा । तच्छयनं । मिथुनमेवास AGH करोकति प्रजनकाय। अ्मानमेष. Graqe: geile

लाया सुरारेः | तख्मादाजक्ययान्यसुङ्जिन्धाके चिवः

सम्भवति | बाजपेयाभिजितःर wer दरति । werfa प्री

fa, तखयाच्णायामिमामिदेवताचाः खुरायदस्ाषितवार्‌

सख गलके erifant रम्भादिस्तिवममभवति, azarae मस्य gw वाजपेयेन सम्पादितवान्‌ । वमंदयद्य yaret

[आा०।प्०७।ख ०७] वेदार्थप्रारे। dee

wrefate श्लागविजेवद्च विधन qa सामग्रहा श्यन्ते, परे GUA: | परोऽ सामयहान्सादवति। पञ्चाद- We सुराग्रहाम्‌। पापवस्वसद्य fava” दति । पुरोाऽखं wa- रस्याघधसात्‌ WIS परः । पापं Brcraved निन्दितं कमं, aay वसुमन्तरं सामयदरूफं पुष्यं कमनं, तयाविंश्त्ये वि- भागेन wie, ग्यतिक्क्रु विधन्ते “एष वै यजमानः! BGA: | WY खुरा । सामय्डाशर्ख Btrawegq afa- asf waaay व्यतिषजति” cf. व्यतिषङ्घप्रकार आपलम्बेन दशितः “व्यतिषङ्गं Saat: growl wera wisaadeaf जंघन्यः प्रतिप्रखाका'' इति। afaay afar: । अध्वा प्रयमे सोमक zeta सति प्रति- Waal प्रथमं सुराग्रदं ग्ञ्मेयात्‌। तने fama दितीवे, सोऽयं व्यतिषङ्ग: ) श्रध्वयीसद्रवशस्य विधमन मन्त्रम्‌- ANE व्याचष्टे “सन्पृचःसख कमा भद्रेण TEM! BW F मद्रं । अक्ताद्येनेवेन सर्जति" इृति। ₹हे सामयदहा युयं BIE: ख सम्पक्याग्याःः ख,अतार्मां ALS HAITI WIE संयोजयत । प्रतिप्रखातुरद्रवणद्य विधास्यमामस्व करणन्डत्‌ः मन्छमन्फादयितु प्रस्तोनि “Tae का एतच्छमखं यत्सुरा । Wha खल्‌ वे शमलं । पाप्मना वा एगमेतच्छमलेन व्यतिष- जति। यक्छोमबरहार ख सुरायरहा्च व्यतिषजति" इति, पाभ्रेव पापरूपमेव लाकवेदनिषिद्धलात्‌। aaa व्या- चे “fave: @ विमा पाप्मना TRAIT WW बम

९९८ तेत्तिरीयसंडिताभाय्ये। [का०९।प००ख ००

लेन व्यावन्यति। तस्मादाजपेययाजौ पूते मेधे दक्षः दति, ₹े सुराया युयं fave: श विभागयेोग्धाः स्व war at पाश्ममा विष्द्भूः विचेाजयत । wera पापव्याटृत्वादयं शरद्धा ud दकं दाठुच्च arm: | अध्ववप्रतिपरसाजार्‌- द्रवणं विधन्त “ore द्रवति सेमयदहः। अमभेव तेलौाकम- भिजयति । wae सुरायरैः। इममेव तेखाकमभिजयति' लदेतदुद्रवणमापस्तम्बः सए्टो चकार “WI: |G aT भद्रेण शृद्धति mews: सोमग्रहेशद्रवति fare: | विमा पाञ्मना wefa प्रत्यङ्‌ प्रतिप्रस्याता सुराग्ररेरारवनीयं न्यङूते सम- यरैरवतिष्टमे माजालीयं न्यङ्‌ ते Guae:” tii were faut “श्रति्ठन्ति खेमग्रहेः । यावदेव सत्यं । तेन waa” द्ति। प्रतिष्ठन्ति प्रचरन्ति जङतीत्यथेः। सत्य मवश्ठंभावि we amacfa तेन सर्वेणायं यजमानः षते hal we फलम्‌दिष्ठ शामयदेषंतवान्‌ waite: 1 विधनक्ते “ars- Vai सरागहाम्‌ Uti अगतेनेव fare खर्जति" इ्ति। वाजदसताऽलखा्जयितारोा Far, तेभ्यः सुराग्रहान्‌ सोमरदडितान्‌ दद्युः, इरायाः रमलतेनानु तसदृ्रलादिश्रम- ध मजातिमन्‌तेनेव संयोाजितवान्‌ भवति। दक्षिणाविशेषं विधन्त “fecwars मधोः uw ददाति। मधबयोाऽसानोति इति। ay मािकं। aac भवानोत्यनेनाभि- प्रायेण मधुपं सुवंपाजं दद्यात्‌। तद्‌ागस्य रष्णलदान- सारित्यं faust “एकधा ब्रह्मण उपरति। एकैव यज-

[का ०१।प्००।ख ०७] TU TATA | ९९९

ara श्रायस्तेजा दधाति" इति। रष्यलसाडित्यश्चापस्तम्ना दयति “aud ewe aseq: प्रयच्छति तानि प्रत्यादाय ` wage ददाति मधुष्टाखञ्च शवं waarmee aa” इति। शहविधिमनेनानुवाकंन सखमाघानुवाकाम्तरो we विधातुं भ्रस्तोति “ब्रह्मवादिना agi नाद्रिष्टमा area: न aiem नातिराचः। श्रथ कस्मादाजपेये सव यश्रक्रतवाऽव- wam दूति । पशुभिरिति waa” इति। यश्ञशन्देनादेन्र- MIM: प्रयाजारयः प्रह्येकमभिधोयन्ते | तन्मृरष्ूप एव फलसाचनात्मा कमेविन्नेषः कतुः acafear fafear परस्परमेव विचारयन्ि, unre क्रतव सर्वेऽपि वाजपेये smn tafe प्रसिद्धिः, तत्कथमुपपश्चते। तचा fe प्रया- जादोनां दौककोयादिदारा तजान्तभीवेऽयब्नि्टामादीगा- मगमभौवात्‌। तेषां ब्रह्मवादिनां मध्ये कञिदुद्धिमानेवमृ्रं wary, ‘afqatarfeaatimafzaattaqgia: कतवा smiat’ इति ver विधत्ते “atid qwyareua | ufudraaa तेगावरन्धे। Daraaraa | Tee srefaa: Qe । सारखत्यातिराजं | ATTA FWA: STH Tarai त्रै यश्चक्कतवः | तान्‌ asgfarcaraqal” इति । श्राग्रेयादया ऽब्रिष्टोमादोनां व्यावतकाः gw) arefaatr awe साज, तेन सघ कऋतुश्पखलच्यते। Bical मेषो, सा चातिराचख्व वयाटृनतिरेठुः। मारत वजा, तयान बन्ध्यया बुदत्छा मसम्बन्षि रा ्मवदन्धे, तेन च खो जेण वाजपेय उपलच्छते | तख चा-

Rove तेत्तिरीयसंहिताभव्ये। [आा०९।प्र०२। qo)

साधारणलात्‌ तानेतान्‌ पयटविधोन्‌ बधाय खराररति corfat Tea TEMA श्रादाय यूपमग्धेति खवेतं aT AQAA पश्एूनषाकरोल्याप्नेवमेन्रा्ममेगरं माडर्तो वजां सप्तदन्न प्राजापत्यान्‌ श्यामान्‌ एकरूपाम्‌ सारखतोमम्ततः'* ष्ति। आपस्तम्बस्लाद्मयादो्नां चादक्प्रात्नागामभवारं मला मेषीमार्त्येर्विभिमुदा हरति “agere जीन्‌ कतुपशरुनुपा- शत्य मार्तो वक्चाम॒पाकरोति सारखलोश्च मर्षी इति। अद्यादिप्रोतिरेतुलेन गन्यादिखोाकजयरहेतुलेग तेजःप्रग्टति- धारणरेतुलेन च wae प्रशंसति “MTA स्शात्व- प्रि्टामेन । प्राणापानावकथ्येन। वीय षोडभिनः Grae: वाचमतिराजेष । प्रजां बृहतः Grae) दममेव खलाकमभि- जयन्यग्निषटा मेन । अन्तरि लमुकष्येन । सुवे लोकः वोङज्िनः Srey, रेवयामानेव पथ आआरोाश्त्यतिराज्य। नाक राति बहतः स्तो जेण । तेज एवाक्षन्धन्त आग्नेयेन पष्टुना | परजा बलमेद्राप्रेन। श्ख्ियरमग््रेण। वाचश arrears उभवेव Ca HY मनुयलाकञ्चाभिजवति aKa war” ति । अचाप्रिषटमेगेत्यादिशब्देसतज्निष्यादरका wiaf<- quar विवचिताः। पश्रटुविधेः प्रब्ठतलात्‌, adda पश्टमेत्थ- न्तिमपवोयविधानाश । fare “ange प्राजापल्यान्‌ पञ Naya | सप्तदशः प्रजापतिः। प्रपतेराष्यै'" इति! तेषु Uy Twas वाक्यभेद मक्रोरत्य विधन्त “लामा एकरूपा भवन्ति । एवमिव fe प्रजापतिः wae ch) पञ्ुनामेक-

(का०६।प्र०्ख०७] वेदाचंप्रकाषे। ` १००१

era नामेकविधष्ङ्गपच्छादिभिर्युक्षलं । प्रजापतिन्म्देनाजरे- ava हिरष्यगगअ्रोराद्यभिव्यक्रः aaa विवच्छते। णा wae श्सामेव भवति । तम ज्रासीन्तमसा गृढमिति aa: | AFA नानालस्यानत्पन्तरोकरूपलं । एकमेवादितीय्ितिं अतेः पशूनां जगदीश्रेष्व साम्ये सति सद्टद्धिभवति। प्र तिभतेऽग्रोषोमोये vit wifrararge रविखम्बेनालम्भख विहितत्वात्‌, ware चादकपरम्परया amet खहषाख- wa निषेधति “ताम्‌ wifqaarrgufa”’ इति । तदानों माण मेतेव्ययथः। आखम्भस्य व्यवधाने कारणमाइ “aga यज्नमजिघार्सन्‌ प्रजापतेः। तेभ्य एतां मारुतो बश्नामाल- भत । त्ेवेनानशमयत्‌” इति। सप्रदशरप्रजापतिरूपे चः ` अजापते्यन्नः, तं यज्ज मरूतः पर्थभ्िकरणादूष्ये इन्तमदताः | तदामो मत्का चरूपेण प्रजापतिम॑रद्धो वश्रामाखमत क्रुद्धा- श्यर्‌तस्तया awar waaay) प्राजापद्यानां सञ्श्ञपनगकाखं fart “मारुत्था प्रचयं । एताम्‌ सञ्ज्ञपयेत्‌। ata एवं wafaati एतेः प्रचरति। यश्ञष्याघाताय” इति । प्रचर्य मारल्या aura वपां wawy: । सक्तदभानां वपानां we Wart विधन्ते “एकधा वपा जहाति । एकदेवत्या fei एते। अथा एकधेव यजमाने वीये दधाति" इति । विधन्ते “नेवा- रख सप्रदब्रभ्रावेेत्िं प्रचरति। एतत्पुरोरान्रा Fa | अथा पश्नुगामेव डिद्रमपि दधाति tft नीवार fleas: TAT, सक्तरबसद्याकेः धरावैनिंरप्तः सप्तदद््ररावः, AAG

OK

१८०९ तत्िरीयसंडितामष्ये। [का०१।्००ख ००]

चरखेतहिं प्राजापत्यवपारामादूदधै प्रचरेत्‌ । एष wa we: ष्टपुरोाडाश्रस्ानीयो येषां प्राजापत्यपश्रगां त एतत्पुरोारा- WT) रतः प्रतौ यथा वपा प्रचयं परोाङाञ्रेन प्रचरति neque) किञ्च atregrquat यच्छिद्रं adda भवति तदेतेन aequt पिहितं भवति शारखत्या मेग्धा अङ्प्रचा- ca कालविशेषं विघन्ते ““ारखत्या्तमया प्रसरति । are ACSA | तस्माप्माणानां AAA | WAT प्रजापतावेव यं अतिष्टापयति। प्रजापतिहिं arn” ti) सारखती यथा- war चरमा भवति तथा प्रचरेत्‌, सप्षदश्रपश्वङ्गप्रचारादूं भ्रचरदित्ध्यः। यस्मात्‌ शारखत्या Twas तस्नाचाकेऽपि सरस्रतीखूपा वाक्‌ प्राणनां चः चादीनां मध्ये Saat सभामध्ये विददमात्यारेवाग्मिनः भ्रागरूण्बदनात्‌। किञ्च भ्रजापतेः सर खतीपतिलात्‌ तदभेदोपचारेण वा्ृपले खति WITS समापनेन प्रजापतावेव wey: समापित wafa | ave dar afegd विधन्त ““श्रपन्लदतो waft तस्मा ममा: शवां वाचं acfea” दति । श्रपतितदन्तापेवा ` मेषौ काया । शाकेऽष्यपतितदम्ताः पर्षा सवण्छशराकि यथाक्रखागप्रयननेपेतान्येवाशारयम्ति। तरेषं त्राहणगतेना- गुवाकचयेख वाजपेयगता विधया निरूपिताः । अघ aw व्याख्यानरूपान्‌ बाह्मणागवाकाम्‌ WI: वेव दाड- रामः। तच प्रयममन्तद्छ विभियोागं बाधायन are .दोख- वीर्यां frau साविजं जाति “देव सवितः wee we

[कारश।प्००।ख.9] वेदार्थप्रकाश्न | Kook

nga यज्ञपतिं भगाय feat ward: | केतपूः कतं नः cary areufadreny खदाति नः" खाडेति। दौीराङूतोरहायम्‌ arfad seria प्रायणीयं fade लावित्रं srerfay cfr ड afaata प्रेरकाकर्यामिम्‌ wade वाजपेययन्जं प्रव- तंय, यज्ञपतिं यजमानं भगाय अनष्टागरूपायेशयं य । रिवि- war या ward: सवितुरनयहात्‌ sary पृनाति प्राणिनां fanratfs शाधयति, tsar कतं वाजपेचविन्ञानं पना- ह शाधयेत्‌। वाचस्यतिख सविजानुज्चातेाऽ्ासिन्‌ कर्मणि वां ्रस्नाभिः पठितान्‌ वाजपेयमन्ताम्‌ खदाति खदयतु थावत्पाठटयतु। अनेन way wa fawa “साविकं जहाति कर्मणः कमणः पुरस्तात्‌” इति। सरेतद्ाधायनेमेवा- दातं । तन्तत्कमीाद ₹राममपपादयति “करदेदेत्याजञः । यदाजपेयस्य पै यदपरमिति। खविटप्रश्त एव यथापुवै क्मछि करोतिः दति। *ब्दुक्रमेरङ्गेखोदकप्रापैः sarefafea- 1 खपेतस्य वाजपेयस्य यदङ्ग पूरवंभावि aw पञचाङ्धावि तख- wa: के वेदेति बुद्धिमन्तं आङः, afawera त॒ aa सवित्रा प्रेरित एव खम्‌ कममभृखदुनुं छतवान्‌ भवति । प्रति- कमं तमेतं Wa star प्रति पचान्तरं विधन्ते ““खवने सवने Heh! आक्रमणमेव AST यजमानः कुरते । gaia खोाकस्य wan” cla, उक्तेन warut खवनानामास रामेन

° बड्धकमेखादकप्रापतिरिति Ato पु्तकथयपाठः। † चादकस्येति का" पुरतकज यपाढः। 6 ४ 2

१००४ तेत्तिीयसंडिताभ्ये। [का०९।४०अखअ०७]

सगे प्रापनं रेठष्यानोयमाक्रमणं हतवान्‌ भवति । we wee aque खदनस््ालविषयस्य वाभम्विषयलमनपयुक्रमिति रदं frosg व्याचष्टे ““वाचस्यतिवीचमद्य खदाति ग द्या । वाम देवानां पराऽन्नमासीत्‌ | वाचमेवाख्ा WHE azafa” इति। qa रेवेसक्तलाद्‌ वाचा देवान्नलं | कल्यः, रथ एष <fee Arama रथवाहन wheat भवति तम्‌- पादयति “exe वखोऽसि वाचेप्रस्लयायं टच वध्यात्‌" इति । aria Sirah योाऽयमिग््रस् ay: Y रथ ख एव लमसि लया सदटकारिणा afearsa यजमाने चं Sire वध्यात्‌ । रथवाहने काष्टविगेषे खापिते गमनाय सन्नोकते aw TUE तस्मात्काष्टादवरोादणं विधत्ते “CRE वजा ऽसि वार्चन्न दति रथमुपावहरति विजि्ये” इति। कन्पः। was धृर्टंरोतमन्तरवेचभ्यावतंयन्ति “वाजस्य नु प्रसवे मातरं awiafefa नाम वचमा करामरे | यस्यामिदं fay भुवन- माविवेश्र तस्यां 41 देवः सविता wa खाविषत्‌”” इति! <- fauafearem रथवाहनाद्वरोापितं रथं शामिकवेदि मध्ये प्रादलिष्छेनानयेदित्यथः | वाजस्य नु Wawa yea उत्यन्ति- निमिन्त मातरं sau निमानं महीं वदिरूपां एथिदीं अदितिं नाम अरखण्डनोयामेव GAT Wal करामहे Het यस्यां एयिव्यामिदः सखव wand प्रविश्छावतिष्ठते तस्यां vfa- व्यां नोऽस्माकं ध्म धारणं सविता देवः साविषद्नजानातु। अनेन मन्त्रपाटेन ula acted जगच सखाधोनलेन खन्या-

[का०१।प्र००।ख ०७] बेदा्थंप्रकाष्े | ४ १००४

canada ares “वाजस्य मु प्रसवे मातरं महोमित्यार्‌। यखेवेयं। यखास्वामधि। तरेवावहन्धे। war तस्िन्नेवोभये sfufawa” इति । न केवलं तयाः anita, किन्तेतस्ि- सभयस्मिन्‌ म्या तदाभचितजन च राजत्वेनाभिषिक्रा भव- ति। wer) श्रथाश्चान्‌ पल्यल यति “श्रखन्तरब्डतम्यु भेषज- मपामुत प्रश्सिव्वश्चा भवय वाजिनः” दति । पण्थुलयति ले waafa रोर प्रल्ालयतीत्यथः। Wy मध्ये ऽपन्डल्युनिवारकं रागमिवारकञ्च art aaa & वाजिनेाऽश्नवन्ताऽाः। अपां सम्बस्विनीषु उत wafay श्रग्टतल्रभेषजलत्वसद्‌ शीषु ज्र arate गृणवत्वप्र॑सासु ययं सम्बद्धा भवथ | विधन्ते ““श्रख- mtaaay भेषजमित्यश्वाम्‌ wewafa । wy वा Wee aaa प्रविष्टं। तदनु anqayaa | यदश पल्यलयति । चदेवास्याद्य प्रविष्टं । तदे वावरन्धे" टति। wafad प्रवेशिता Soe: खेच्छया ASL जलस्योपरि waa तजर मत्र चते | wy यानिवा ay दति ज्रुतेरश्चजन्मकाले गभंसन्बन्यि ठतो- uted जलेऽवखितं भवति । यथा arene तदत्‌ । शरत एव fe aren नवप्रद्धताया योषिति mera समा- धातुं बङभिरे षेखिकित्सां कुर्व॑न्ति। एवश्च waaay स्तदं्रजातमन्‌ वेगन्‌ नु कामयमाना नु प्रायेणावञ्जवते, यथा विमद व्मन्विच्छन्‌ पुरषे जघ पनः TAHT उज्िष्ठति तदत्‌ । एवञ्च सत्यष्वयुः जञावचतोति वत्‌ तेना प्रविष्टं wa- वयवजातं aad खन्पादितवाम्‌ भवति । प्रकारान्तरेण उा-

१००६ ८ वैनिरोयसंश्दिताभाष्ये | [का ety ०भच्छ ०

वनविधिं सोति “aw वा wit ऽमे्छमुपगच्छति। ace पश्यूखयति । मेभ्यानेवेगाम्‌ करोति" दति । we: we vfaat wy क्षाणश्टुचिप्रदेन्े विपरिवतेमाना बङविधघममे- च्यमथयन्नारुमच्छिष्टादिकमुपगच्छति, wats: werea- ATT यश्जयाग्यानेव करोाति। कश्यः । अथ दचिषं योग्ये यमक्ति “वायुवौ at amar ला गन्धवाः wafaywfa: 1 ते रये श्रश्मायुश्चन्ते असिम्‌ जवमादधः”” दति eral रथे येक्कुमरंम्ं । age ary पञ्चविंश्रतिशद्याका गन्ध- arafa भिखित्वा सप्तविं्तिस्ह्याका ये पर्षास्ते Wid ऽन्तः A रथे संयोजितवन्त; । ते पुनः खव एषटसंमाजंना- पचारेणास्िन्नश्चे वेगं सम्पादितवन्तः | वाखस्वामयेाजयत्‌ मुखा मये जयदिति एयग्वाक्यकरणं AAAS ATTA | we युनसञ्छीत्यभिप्रायः। wy य॒मञ्छीति पाठं परित्यज वाय॒वा लेति पाठ्स्याभिप्रायमा₹ “वायुवा ला मगुवो लेत्थाह। एता वा एतं देवता अथे waaay) ताभिरेवेनाम्‌ युम- fin सवस्माख्जित्यै'" tf arsifeqet रेवानामनगगडाद्य- स्यात्कं wat भवति । विधन्ते “aver यगक्ति are” दति। अनगुुपडन्दस्वादृ गृाऽपि वायुवीलेति मन्ता यज्‌- ्दपटितलाद्चजरित्युपचर्यते। खाकिके रथे मन्लमन्तरेष्ा- अयेाजमारच TATA व्यादज्तिर्भवति । कश्पः। Wars we मग्डंज्यते ““अपान्ञपादाग्रुेमन्व Ufa: कुशान्‌ प्रद्‌ तिव जसातमस्तेनायं वाजः सेत्‌" इति । ade पनः पमः

[ का०९।्००अ०७] वेदाथंप्रकारे। १००७

संमार्िं। ₹े श्रपाश्नपात्‌ Wares gee कालबानापाद- भाद विनाशयितः, आ्राग्रहेमम्‌ तीत्रगन्तः, ATT ₹े अश्च जले य ऊभिः naga ककुदि षतः प्रठरतिः निमष्छमेन प्रसक्षस्यपद्रवश्च प्रकर्षेण हिंसकः, वाजणातमः सस्छापका- रितेनातिश्येनाश्प्रदः, तेन तत्पष्टलग्रेनामिंणासमाकं वाज- ag सेत साधय । fare “श्रपान्नपाद्‌ग्टुरेमक्जिति संमारि। मेष्यागेवेनान करोति । air स्ौल्येवेनानाभजि afcaa:” इति। एष्टसंमाजंमेग शाधितल्ाद्यागयोाग्यलं। किञ्च धाव- मायायाः सप्तदशशरपातपरिमिताया गमेरवधिराजिः, त॑ प्रति सरिग्यन्ति गभिख्न्ति, ताम्‌ गमिब्यताऽश्यान ye- अंमार्जगदूपेणापलालनेन Gres प्रात्छाहयन्येव । ww | अय रथयमभिग्रैति “विष्णाः क्रमोऽसि विष्णाः क्रान्मबि विष्सोर्विक्रान्तमसि"" दति। तरेतद्यजमानकमे। तथा चाप- साम्बः ‘fear: क्रमाऽसीति रथं यजमानोऽभ्येति' इति यज- मानस्य मम रे प्रथम प्रक्रम लवं विष्णाव्यापगश्ोलस्य जगदी- रस्य जिविक्रमावतारस्य प्रक्रमोाऽसि, प्रथमपदप्रसेपेण जिता ग्ल काऽसि) हे दितीय. प्रक्रम लं क्रान्तं दिष्कोडिंतीयपदमप्र- तेपेण जितमन्तरि मसि । ₹हे ठतीय प्रक्रम लं विक्रान्तं विष्छोाः पराक्रमेण जिनं जिविष्टपमसि । विधन्ते ““विष्णुक्रमान्‌ क्रमते, विष्णुरेव waarararafrsafa” दति । कल्पः । wa रथस्य प्सो danger ~awerafsar रयं याविति। पशषी पाच पाडष्ठ “श्रौ न्बहधावभितत रथं Br ध्वान्तं वाता-

१००८ तैत्तिसेयसंडिताभाष्ये। [का०१।्०९।यअ ००]

waa ख्ञ्चरन्तो दूरोहतिरिश्छियावान्‌ wat ते aise: पप्रयः wm” tii रथयमभिता यावद खणे urafanal wer नितरां wauezar चक्रविद्ेवा। अत एवा- पसम्ब श्राह ‘WET न्यद्धाविति रथचक्र अभिष्ड्चति पवो av’ दइ्ति। घ्यानं ध्वन्यपेते, वाताप्यं वायोरपि gtrew whe तया वायुमण्यतिलङ्धयानुक्रमेण सञ्चरन्तो, aaa ana भेख्मान्‌ aca धावमावधिं पारयन्तु । stew MUG: । पप्रयः भ्रपे्ितमये पुरचितारः । येऽग्रयो दूरोहति- रिव्यादिनामापेतास्ते। एतग्मग्छगतमग्िपरं रथावख्ितरोव- तापरवेम व्याचष्टे “वैश्वदेवा वै ca) wer न्यद्धावभिता रथं यावित्याह) था एव रेवता रथे प्रविष्टस्ाग्ब एव गम- स्करोति । आत्मनो sara” इति। दूरोदेतिरित्यादिमामका अद्मयोाऽच fag देवाः सदादमङूपाऽयं Tu: 1 पारयग्छिति प्रार्थनेव नमस्कारः। तेन ममखकारख तरोयं रथमारूढ- स्यापि खस्यातिनं भवति । वेदनं प्रशंखति ““शअक्मरथं भाव- कास रथो भवति। च एवं वेद इति । ज्रमयक्ता रथः wWaty: मन्दगतिः, VATU: शोच्गतीरयः, त्छोखोऽख वर्दिदरथेा भवति, we विनियोगसङ्गुदः।

“रेवामाऽअ RATT TARY र थमा इरेत्‌।

वाजख वेदिमध्ये तमगभ्यावत॑यते रथं ॥

wey ्ञावयेश्‌ वायुर्यगक्ति तुरगं रथे ।

[ का०१।प्र०अख ०७] वेदां प्रकार | १००९

wut तदश्षटष्टानि माषं विष्यारयं व्रजेत्‌ ॥

WEI रये BETS, VET मन्ता दरेदिताः' chal श्रय arate) प्रथमाध्यायस्य waware fafead | “यजेत वाजपेयेन खाराज्यार्थी TST TT: ।

मामवा, गणता तज AATF THATS ॥

साघारणयजेः क्मकरणत्वेन AAA |

जिकदयं विद्धं स्वात्‌ तन्वतायां, we प्रति ॥

उपाद्‌ानविधेयलगृणएल स्थजिकं यजेः ।

उद्श्रानुक्रिमस्यलजिकं तस्व गणं प्रति ॥

व्यक्ता तन्तं actaar वाक्यं faga तेन सः।

वाजपेयेतिश्रब्देाऽपि क्मनामाभ्चिा चवत्‌"” ॥

वाजपेयेन खा राञ्यकामा चजेतेत्यज्र वाजपेचश्नष्देन गृणा

विधोयते । श्रन्नवाची वाजपेयशब्द, awa चयं Gus, AQT गुणः, सुराग्रहाणाममुषटेयत्ात्‌। ननु Twa वाज- पयद्र यवता यागेम सखाराञ्यें भावयेदित्येवं मलर्थलच्णा भज्येत, मेवं, सूद्‌ चरितस्य यजेतेत्थास्यातस्य वाजपेयगृणे स्वाराज्यफले TARY सम्बन्धाक्गोकारात्‌। वाजपेयद्रव्येष खाराज्याय यजेतेत्येवमुभयखम्न्थः। ननु awe सति वाजपेयेन गणेन यागं कुयोदिति यजेः कमंकारकलं भवति, फलसम्बन्धे तु यागेन खाराच्यं सम्पादयेदिति करणकारक- a, ततः कथयम्‌भ यसम्बन्ध दृति चत्‌ नयं दाषः यजेः सा-

धारणत्वेम दिरूपसम्भवात्‌। यजेतेत्यज प्रत्या याग उकः GL

१,०९.० afaciedfeanira | [का ०१।्०९।ख. $|

प्रत्ययेन भावनाक्षा wary समभिव्याहारात्‌ waa गम्यते, तख कर्म॑लकरणएलयोः साधारणं | न खल त्र कम aaq करणत्वसटेव वा साक्तादभिधायिका काविदमाधारश विभक्तिः श्रूयते। Wa: षाधारणस्य यजेरुभार्भ्वां रणफडा- भ्यां य॒गपत्‌ सम्बन्धे सति यथोचितं तन्सम्बन्धविजेषः पयेवसति। एवं AAU सम्बन्धाङ्गोकरणे वा जपेयद्र येण यागं Fare Ways खभ्यमानलाहुणएविधिलेऽपि नास्ति मल्ला यद्युद्धिदादिष्वणेवं गृणविधिः arate तान्यपि वाञ्चन दात्य aaa: सिद्धान्तः पनरादिष्यतासिति wa ब्रुमः' यजेस्लम्ेणोाभयसम्नन्धे सति विर्द्धुतिकद्धयापत्िः ei! उपादेयत्वं fated wud चेत्येकं faa, उद श्ललमनुवादत ae Saat faa ततादेश्तलादयः खार।च्यफलनिष धर्माः, उषपादेयलादयस्तयः साघधनभ्रतयजिनिष्टाः। TIAley यजिरुपादीयते, फलममृद्य यजिविधोयते, फलं प्रधानं afaquasia | फलस्याटृश्यत्वं नाम मानरापेत्ताविषयवा- कारः, UAT GAA सति विर्द्धमुपारेयल मागाः नष्टोयमानलाकारः। तावभे मनःच्ररोरोापाभिको धी | अनुवाद्यलविधेयवध्मौा तु श्ब्दोपाधिक। wae कचन मनवादः, अ्रश्ञातसख्छानुष्टेयसख कथनं विधिः। फलयामवेः साध्यसाधनरूपतया प्रधानत्वोपसजनलतये। एवं सति फत्‌ साधगयाः खाराख्ययागयोाः खभावप्यालोचनार्थां we देभ्यत्वादि जिकं यागस्येपादेयलादिचिकं व्यवतिष्टते। वर्षा

[का०१।प्र००।अ ०७] वेदायप्रकारे। १०११

थागस्य वाजपेयद्रव्यस्य च साध्यसाधनभावपयालाचनायां यागस्योदेश्छत्वादिचिकं द्रवयस्यपारेयलवारिजिकं पयवस्छति । तता यागस्य फलद्रव्याभ्यामृभार््वां प्रतियोागिभ्यां यगपत्‌ सम्बन्धे सति विरद्धतिकदयमापयेत। ननु तदि माग्धन्तन्ते- णाभयमम्बन्धः, wa सम्बन्भाय यजिरावल्य॑तामिति चेन्न, वाक्यभेद प्रसङ्गात्‌ दयेण यागं कु्यादिच्छेकं वाक्यं, यागेन फलं कुयादित्यपरं । तस््नादाजपेयन्नन्दा म गणविधायकः, किन्त ययोक्रं द्रवयं निमिन्तीहत्याभचिरा जथब्द वत्क मेमामधेयं | दितीयाध्यायस्य दितीयपारे चिन्तितं |

“arenfae tas Raa farqar |

URS सरृदाख्यानात्‌ सद्खादत्या प्रयाजवत्‌ ॥

आख्यातमाचं AT मानं VAT बङ्कमंता।

श्टच्येकादन्नलं तु प्रयाजे गत्यभावतः ॥

UWA सप्तदभ्र प्राजापत्यानिल्यच UTA ।

विचारमाह was क्रिवाचिवलस्पुटलतः ॥

बजकत्वे पेतपद्ररुभिदे वये गाद भिन्नता |

Sv तेन TAB, CAT माच कियागता॥

देवतासङ्गतस्येव तद्धितार्यख sfga: |

बङ्त्वसङ्गमेा रूपसद्ययातः क्रियाभिरा?”

fra आआङतोजहातोति श्रूयते । तजर जुातील्येतदाख्ार

समिधा यजतोत्यादिवन्नाभ्वस्तं, किन्तु सषटदवाखातं, अत एक-

मिदं ad, fenvan तु aaa कर्मण arew aaa, 6 2

१०२२ वेन्तिरीयसंडिवाभाष्ये। [का०१।००अ ०९]

यथा प्रयाजेष्येकादश्त्रसश्जा पञ्चानामेव प्रयाजामामाट्वा भीता तददिति प्राप्ते ब्रूमः। किमिदमास्यातं पद्ान्तरनि- रयेत्तमेव aA प्रमाणं उत पदान्तराज्धितं। नाद्यः, वाक्या we ware प्रमितिजमकत्वाभावात्‌। दितीये faaegqar विग्रेषितेनास्थातेन कमवङलं गम्बते। प्रयाजानान्त्‌ पुवमेव सञ्छावसद्धतलादटसिमन्तरेकोकादश्लं aad, Cy लेत- दिधितः पुरै कर्मण एकत्वसञ्चावरोधा नास्तोति वैषम्यं त- रेतेहृत्तिकारोद्‌ाहरणं भाग्यकारो नामुमन्यते। क्मवाचिग आङतिश्रब्दस्य विगेषणेन चिश्नब्देन कमंबह्तवस्छ स्फुट तया पवै- पक्तामत्थानात्‌। ददं लजेादाजहार “TATA प्राजापत्यान्‌ पणूनालभत दत्य प्रजापतिदे वता Gat पशनां ते प्राजापल्याः” दति तद्धितव्य॒त्पस्नी बडवोपेताः awa एकं Xai यते दर येक्याद वतेक्याख यागस्य रूपमभिलमिल्येकमिदं was या त॒ सक्तदरेति ख्या सा प्रद्रव्यगता नतु पूवादाइतत्रिल- aga क्रियागता, तस्मान्न कर्म॑भेदरमापादयतति भात Wa: अच प्रजापतिर्देवता US Vit: ख प्राजापत्य दति तद्धितान्तं प्रातिपदिकं व्युत्पाद्य पञ्चात्‌ तद्धितान्तप्रातिपदिकार्थख प्रजापतिदेवतावि्चिष्टपशोः कमेलबडत्विवक्षायामत्पन्ने इमे दितोयाविभक्रिबङवचमे । तच प्रथमभाविन्या दितोया- विभक्रेरोव तावन्तद्धितत्पन्तिवेखायामन्वयोा नाखि कुतः पदाद्धाविगे बडवचनस्याम्बयः। एवं सति प्राजापल्येत्यनेभ तद्धितान्त प्रातिपदि कनेक पद्द्र यकमेकदेवतेपेतं ame Eo

[का०।प०अख ०७] वेदाथंप्रकारे | Sa S|

waua, aygurat च रूपार्णां बहत्ाय बङ्वचनं बडङत्व- विशेषश्च सप्तदशेति निरदिंश्यते, तस्माद सद्या कमभेदः। एवञ्च सत्यष्टमे वच्छमाणानां सप्तदश्रपषूनामेकादभिनपश्ट्गण- विकृति मृपपद्यते | पञ्चमाध्यायस्य प्रथमपादे fafa |

“gurmarat fa सप्तदज्नानां यूप्बन्धने ।

क्रमा नाख्यस्ति वा नास्ति नियामकविवजजनात्‌॥

MURATA यत््रमेण स एव fei

क्रः ऽन्य प्रटत्तिस्तु क्रमस्याच नियामिका? ॥

वाजपेये सप्तदन्नप्राजापत्धान्‌ watauga इति fafea-

नां पशनामृपाकरणनियोाजनादयः संसाराः ada ae TH पश्चावुपक्रम tea च समाप्तिरिति नियमकारिणः न्नास्तस्याभावारोच्छिकम क्रमेणापाकरणङूपः प्रथमः संखका- राऽनुष्ठितः। उपाष्तानां युपे नियोजनं संस्कार न्तरं कतय, तदागोमोदृक्नः पशः प्रथमं निजाक्रव्य दति क्रमनियमकारि- ut श्रत्धथंपाठानामभावान्नास्ति क्रमनियम इति चेत्‌, मेवं, उपाकरणे यः क्रमः Waa, तस्येव गियेजनादिषंस्कारेषु सोकतंब्यतात्‌ FaUs दव प्रथमप्रटृन्तिरपि क्रमं निव- मर्दति, प्रत्या बुद्धिखद्य MAG व्यागकार णाभावात्‌ | प्रा- टश्सिकक्रमखोकार्‌ प्रथमपज्ावुपाकरणनियाजनयेोः प्रथमदधि- Mascaras पञ्चकरेव्वगु्टितेः षाडक्नभिरेवेापाकरणय- दार्थ यवधानं भवति। तच व्यवधानं सप्तेति विधिवखादन्यन्‌-

५६१ तेत्तिरी यसंडिताभाष्ये। [का०१।प्र००।ख ०७]

wid प्राठत्तिकं क्रमं afters पश्चन्तरार्ा पव नि याजनं कला पञ्चात्‌ प्रयम्पशार्यदि fare क्रियेत तदा दाचिंश्द्धिः पदार्थ व्यवधानं स्यात्‌, तन्तु AMAA | THAT क्रमे जियम्बते। aaa दितीयपादे चिन्तितं। ।

'"वाजपेये किमेकेकपशेाः सर्वस मापनं |

सर्वेषु वैकीकधमा BTV: सादित्यसिद्धये ॥

वचनात्यग्रसादिल्यं Warr तु कल्यते ।

धमसादह्दित्यमेतचख सिद्धान्तेऽपि न दोयतेः'

वाजपेये सप्रदश्रसु प्राजापत्येषु प्ररव्वेकेकश्िन्‌ पशावषा-

करणनयाजनादिसंस्काराः सवं समापनोयाः। तथा सति साक्घ प्रधानं कर्तव्यमिति प्रयोगवचनेनावगतं धमाणां सादित्यं प्रसिध्यति, चादकाऽपि waarfeat प्रापयति, प्रकतावपाक- रणनियाजमादोनां साहित्यदशनात्‌; तस्नादच काण्डानुखम- याम तु पदाथामसमय दति Wa WR) सप्तदन्र प्राजाप- त्यान्‌ पशनालभत इति क्चनात्‌ प्टुसाहित्यमवगतं | तच्च परबलं, WAST पथूनित्यनेनेकश्ब्देन प्रापितलात्‌ | धमंसादि्य त॒ नप्रत्यच्षशब्देन प्रापितं, fay प्रथेागवचनेन परिकसर्यते। azafan प्रयोगे waatfea म स्यात्‌ तदा कतिपय- UAT साङ्गप्रधानानष्टानविधिनें पपद्येतेत्यथापन्तखेाद- केनापि faant धर्मसाददत्यवचनमनुष्टौयते। तदुभयं प्रत्य- चात्‌ पष्रएसाददिव्यवचनादुबंलं, तस्ादेखदवीं कलवा म्राजा- पदोखरन्तोत्यनेन ngewe पष्रसादित्यमबाधितुं

[का०द।०यअ०७] वेदाचप्रकारे। १०१५

सर्वषु पष्रख्वेकंक उपाकरणादिधममः कर्तव्य इत्येवं पदाथा- न्समयेजज्युपेतया न तु काष्डानुममयः। अक्िन्नपि aw प्रयोागवचनचादरकाभ्यामवगतं waafegy न fanaa एक- सन्नतर प्रयोगे कत्छधमाणामनषिततात्‌ | दशमाध्यायस्य चतुंपादे चिन्तितं। “प्राजा पत्येः पशनां किं बाधा यदा समुचय: । क्रियाया पशूक्रिः urfay तेनास्तु aru i पद्नुदिष मद्छानारेतसख च विधो भिदा) HAUS TMI बेाधनाखसम॒चयः'”॥ वाजपेये श्रयते ““खप्रदन्न प्राजापत्यान्‌ TATA” CEA Ata: प्राहतपशमामाप्नेयादीर्नां बाधः स्यात्‌। कुतः, पश्रु- त्वलिङ्गात्‌। न हि प्रशब्द ग्रशव्दवदपवां विधेयक्रियां न्रे, येन लिङ्गत्वं होयेतेति प्राप्ते ब्रूमः। किमत्र प्रारतपश्चनुवा- दन सप्तदग्रसद्या प्रजापतिदेवता चेति weed विधौयते, आदाखित्‌ विशिष्टमन्यत्कमं। नाद्यः, वाक्यभेदापन्तेः। दितीये त॒ म unwed fay, ततोऽज ग्रदन्याया योजनीयः किञ्च अ्रवरोाघनमेवमाश्नायते “ब्रह्मवादिना वदन्ति ना्चि- मे नाक्श्यः। न षोडन्नी नातिराचः। श्रथ कस्माद्वाजपेयं स्रं यश्चक्रतवेाऽवरध्यन्त दति । प्रुभिरिति नरुयात्‌ । write UK| श्रद्मिष्टममेव तेनावङन्धे। शिन््राप्रनाकथ्यं। रन्रिण षोडशिनः Mrs | सारखत्यातिराचं। area Tyra: स्तोतं। एतावन्ता वै यन्लक्रतवः। तान्‌ wfataraqa”

१०११ वेत्तियीयसंहिवाभव्ये। [शा०१।प्र००अ०)

इत्यस्िन्लवरोाधनाखाये चादकप्राप्ताग्नेवादिपश्रसद्धावख fe SATTAT BAC ऽवगम्यते | wareuraiae दितोयपारे चिन्तितं। “प्राजा पत्यवसानां fa भेद खम्तरमृतायिमः । UMA Se वपाककालेक्याच्डक्िताऽन्तिमः? ॥ वाजपेये सप्तदशसु प्रजापतिदेवताकषु wy तद्भेदान्‌ सारेण वसाहामे भिद्यत इति चेत्‌ मेवं। प्रजापतिरेक एव सप्तदशानां पशनां देवता, तथा पाकोऽपि wea क्रिवते प्रदामस्यापि पाक उपलच्ठणं, प्रदानेऽपि afeaafe, का- लेकः, याज्याया BNI AW तत्काखत्ेन चादकातिर- शात्‌ शक्यते च सददामः, तस्रात्तश्छं। aaa चतुर्थपादे चिन्तितं। "प्राजापत्येषु कुग्यारेर्भेदोा AT वाङ्गभेदतः। HTT मेवमरेषाङ्गञ्रपणारो प्रभवतः”? ॥ वाजपेये सप्तदन्नसु प्राजापत्यपग्ुषु Hayy इद यभरसखवपाञ्रप- Gry भेदः स्यात्‌.कुतः, तन्तत्पश्ङ्गा नां भिन्नलात्‌,मेवं । ways बङतवेऽपि प्रडक्मधादेदूटार््रपणारो प्रभुलात्‌, ATT । aaa aaraute चिन्तितं । ““प्राजापत्यप्रचारः किमाभवे whatraa: | wg वा विते ata परलात्छवसामतः॥ आर्भवे चादकादुहणासत्तिभ्वां तदमन्तरः। शरुतिबाधसतरा तसात्‌ ठतोयोा विहृतिलतः ॥

[का०९।६.० ख ०७ | | AITUAAT | | १०९०

gwar महि मामस्य विकारा अविश्वतः। उक्तलात्‌ सर्वसोमामामुपरिष्टात्‌ wedat” ॥

वाजपेये सप्तद्नप्राजापत्यपग्रप्रचारस्य BA चतुधा सं- WU: | तच तावदयं प्रयागक्रमः। ठतोयसवने प्रथममार्भवः पवमामः, तते वेशरदेवयदपयन्लाः Waray: सामाः, तता ऽभस्तेष्यवज््टेषु समग्रेषु प्रचोंषु श्रद्नि्टोमसाश ऊर्वम्‌ कथश्यादयः सोमविकारा इति। एवं स्विते प्राजापत्धपश्ना- मार्भवकाखे प्रचारः ऊतः Wal as पश्प्रचारकाखलेन चादकप्रा्ेरित्या्चः पशः) उपरिष्टात्‌ सोमानां प्राजापरये- चरन्ती? वनेन सामग्ररप्रसारादूरध्वः काला विधीयते, अटि प्रातःसवनमाथ्यन्दिनिसवनसामेग्य ऊष्वंलमार्भवकाखस्या- सीति ओख्ेत तदा Wests तत्काखप्रापेवंचनमिदमगयकं ष्यात्‌, श्रतस्ततीयसवनगतसामानामुपरौति awa । यदि तच सवसामानामृपरोति विवच्छेत तदा रादकम्रा्नः काला fa- Wea ततः प्रत्याखन्तये अख्िणां वेश्ररेवयदाकानां मा- मानामुपरौति fata: पशः । उपरिष्टात्‌ सामानामिद्य- fatevaut अतिः कतिपयखेमेष्वंलविवकायां बाध्येत, तस्माच्छस्तरवतां तद्रहितानाञ्च सेमानामृपरिष्टाद्ण्िष्टामे यश्चायश्ोयसाश्ला मंख्थितें सति amet: कार्यः, aa fa- हतिकाखत्वात्‌ प्राजापत्यपञ्ुनाञ्च वि्टतिरूपवादिति ठती- G पल्तः। शामविकाराशामेवायं are: wag न जाम-

विकाराः तख्छार्‌विशेषवचनागुसारेख प्राहतानां वेत्ता 6

8 \s Afaxtradfeanns | [का | श | ख ० । ख oe)

arg सर्वेषां arararauftera प्राजापत्धपश्ररप्रकार दति राद्धान्तः | , waa दितोयपारे चिभ्तिते।

“qofgata तयाम werait ब्रहमासामनि।

कर्मञ्चेषनिषेधख कमान्तरविधिभवेत्‌ ॥

fe arendt विशिष्टस्य atcerfmacifea:

अदृषटवाक्यभेदापेद्रःवयाभावेन चान्तिमः? ॥

वाजपेये सप्तदश प्राजापत्थान्‌ THT प्रत्य अयते “ताम्‌ प्य्नितानस्सजति त्रह्ममाद्यालभत'” इति । तेषु सक्नरश्सु way पयंभ्रिकर शेऽनष्िते खत्युत्तरकालभावो aan Get शब्देन fafrad wand पयं्चिङतानार ्यागन्सुजतोत्छ चं कर्म॑रेषनिषेधस् सम्पतिपश्नत्वाद चापि aural सप्तद पश्वः चर्यत्चिकरणान्ताः समापनोयाः, आखभतिना च ब्रह्मसामकाले कमीम्तर्‌ fatten इति प्र ब्रुमः | SHAMAN WAT E- wagered किञ्चिददृष्टं wean areigg srg ara | किञ्च ब्रह्मसाख्याखभत TIT द्रव्यदेवतयेारश्रवसात्‌ ने कमाम्तरविधिः सममवति। तस्मान्‌ पयंञ्जिकरणाननम्तरमेव कर्तव्यस्य सप्तदग्रपभूनामालम्भादिगेषस् ब्रह्ममामकाखे उत्का विधीयते, तथा aque: पर्यत्निकरणागन्तर भाविकम- भेषव्यापारोापरम उत्छगश्रब्देनामद्यते॥ ° ॥ दति माधवीये वेदाथंप्रकाभ्रे ees denna प्रथम

काष्ठे सप्तमप्रपाठके FASTA: i * ॥

[का०१।प्र००|ख ०८] Verda | Vere

देवस्याह€ सवितुः wat इहस्यतिना वाजजिता वाजं जेषं देवस्याइ£ संवितुः प्रसवे ह हस्यतिमा वाज- जिता वर्षिष्ठं नाक रुदेयमिन्द्राय वारं aca वाजं जापयतेन्द्रो वाजमजयित्‌। अश्वाजनि वाजिनि वाजेषु वाजिनीवत्यश्वान्त्समत्सु वाजय। अमासि सक्तिरसि वाज्यसि वाजिने वाजं धावत मरुतीं प्रसवे जयत वि याजना मिमीध्वमध्वमः स्कभीत ॥ ९ ॥ काष्ठां गच्छत । वाजे वाजेऽवत वाजिभे ना धनेषु विप्रा अर्ता कतन्नाः। श्चस्य मध्वः पिबत मादयध्वं तत्ता यात पथिभिर्देवयानैः। ते ने अवन्त इवन्‌- श्रुता इवं विभ req वाजिनः। मितद्रवः Twat मेधसाता सनिष्यवः। महे ये रः समियेषुं जधिरे शं नं भवन्तु वाजिना वेषु । देवताता मितद्रवः SAT! | जम्भयन्ताऽहिं THX र छासि सनेम्यसद्यय- वन्‌ ॥ RN | अमोवाः। एष स्य वाजी धिंपणिं तुरण्यति start बहो श्रपिकष्च refer कतु दधिक्रा श्नु सन्तवीं- TATA STRAT TA फणत्‌। उत स्मास्य द्रव॑तस्तुर- यतः ae न वेरनुं वाति प्रगर्धिनः । श्येनस्येव भजते

6m 2

१०९० तैनिखयसंश्हिताभष्ये \ [का०१।६००ब०]

अङ्कसं परि दधिक्रावशैः सरोजा तरिं चतः। भामा ` वाजस्य weet जंगम्यादा urarefan fen चामा गनां पितरा ॥ ३ ।

मातरा चा मा सोमे अगतत्वायं गम्यात्‌। TAT भे वाजजिता वाजं सरिष्यन्ता वाजं जेष्यन्तो ए श्यतेभागमव॑भिभ्रत वाजिना वाजजितो वाजः तपु वासा वा जिगिवा्सा स्यते भागे feragint बः सा सत्या सन्धाभूद्यामिन्द्रेण समध॑ध्वमजिपा waa दद्र वाजं विमुंचछध्वं ॥ ४ ॥

erate युयवन्‌ पितरा दिचत्वारि रश ॥ ८।

इति तेिरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे सप्तमपणः SH ऽ्टमाऽनुवाकः ॥ * ॥

ana Tana वर्णिताः! अष्टमे रथस धावन मन्ता वले mw: | रथमातिष्ठति ^ रेवस्या ६ मवितुः प्रसवे रृहयतिना | वाजजिता वाजं जेषंः' दति। श्रातिष्टत्यारोारेदिव्यर्थः। वाजजिता अन्नजयकारिणा ङहरतिनानग्ट दतोऽ दहं वाजं जेषं असं जेना fa एतम्मन्त्रगते इरस्यतिद्ष्टं ब्राद्मणजाद्ययिमानिरेवपर स्वेम ध्याचष्टे ““देवस्यार२ सवितः प्रवे डरस्पतिना वाजि area लेकनित्याह । खविदटप्रखत एव ब्रह्मणा दाजमुखवति'

eo

[का०१।घ ०००७] बेदाथप्रणाचरे | ०९१

(जाग्का०९।प्र०श।अ०६।) दति। BT: | चालले Tae नि- fai wgrtrefa तमत एवानुमन्तयते ““देवख्छा इट खवितुः yea ङहरस्तिना वाजजिता afde नाक «ed ofa जिमिन्तं गिखातस्य काष्टस्याये afer, वषिंहमतिशयेन प्र- शङ्कं, पूवमन्तरवद्म चष्टे “caarey सवितुः प्रसवे Teafaar बाजजिता afie नाक सरेयमित्याह । सविदरप्रखत wa ब्रह्मणा afde माक रातिः (are) इति । विधन्ते “arare caw निमिन्त र रोहति । अता वा अङ्गिरस उन्समाः सुवे छाकमायनम्‌। खाशादेव यजमानः Gat Asafa” (are) tf wa उपरिखिताद्रयचक्रात्‌, उन्मा *उद्गततमाः, सा- wigs अ्रव्यवधानेनेव। faut “wagafa वजा वै रयः ages दि भाऽभिजयति' (we) दति । ऊर्ध्वकाष्टागरे खापितं WHI समारूढं रथचक्रं fa: uzfed प्थावर्तयेत्‌। रथस वओां्रलात्‌ वञ्जलं तचान्यजाखातं “emg: caged grad” इति । अते अ्नाम्बमाणेन वञ्जरूपेखच रय यक्रेशेव सवासां दिशां जया भवति । विधते “वाजिना बाम गायत। अश्वं 2 वाजः । च्रन्लमेवावरन्ये'ः (wT) इति । वाजिनामन्ना- faat wafer यत्‌ खाम तङ्‌ ब्रह्मा Arad | अन्तप्रदख्षाम- fava: ्राखाम्तरे द्रष्टव्यः ब्रह्मण इदं गागमिल्यापसन्बः weafa श्धादुम्बरर रथचक्रं ब्रह्मारोहति तमाह वाजि- मार चाम गायेति aw चक्रं जिः प्रदलतिखमावतयति। त

* उद्ढतमा रति ate |

Yore afedudferna, [wtetiweeqec]

आवतेमाने ब्रह्मा मायतिः इति । कण्पः। आप्रन्ति दुन्दुभीन्‌ सम्प्रवदन्ति वाचः सम्पवदिता वाचाऽनुमन््रयते “rare वाचं ALAR वाजं जापखतेन्द्रो वाजमजयिव्‌'ः इति । याम- लघ्णेन परमेशर्येख योगाद्‌ यजमान दग्रः, तस्माद्‌ इन्द्राय शे सभ्या ब्राह्मणा आश्रीवादरूपां चतां वाचं वदत, द यजमानं वाजं जापयत, अन्नविषये जयं प्रापयत । wa- मिन्ध यजमागा वाजमन्नमजयित्‌ जयतु | सोऽयं मन्त च्रा- परम्बेन दुग्दुभिवादमे विनियुक्रः ‘cara वाचं वदतेति दुन्दुभोन्त्छरङरादयन्तिः दति तमेतं दुन्दुभिघातं विधातुं Weta “वाचा ay देवेग्याऽपाक्रामत्‌। तदनस्मतीन्‌ प्रावि- wa Sar वाम्बनसखतिषु वदति। या दुन्दुभे । reef: wat वाचाऽतिवदति" (ate) tf 1 वाम्देवताया aw मादा- त्मकं प्रधागध्ररीरं, तस्य wawted दुन्दुभिः खवा awe- वासाऽतिक्रम्य ध्वनिं atria) विधत्ते “"दुन्दुभोग्तमाप्न्ति। परमा वा एषा वाक्‌। चा दुन्दुमोा। परमयेव वाचावरां वाच्तमवरुन्धे। था वाच एव वशं यजमानोाऽवर्न्धे" (त्रा °) इति। मन्लगतमिण्धपदं वाजमजयिंदित्येतख व्याचष्टे “oxre वाचं AAR वाजं जापयतेश्रा वाजमनयिदित्थाद। एष वा Vath: । यो यजते । यलमान एव वाजमुष्वयति? (न्रा ०) इति। कल्यः, अथास्मा आश्वालनिं प्रयच्छति “अश्वाजनि वाजिनि वाजेषु वाजिनीवत्यश्वाम्छमल्सु वाजय दति । अस्म यजमागाय। अ्रश्वमजति किपतोत्यश्वाजनो TAT, सा च विजथे-

[का०१।प्र०७।ख ०८] वेदा्च॑प्रकाद्धे | १०२द्‌

नासप्रदत्वादाजिनो i वाजिन्यो वेगवल्योऽखगतयः, at अस्याः कन्राया दति वाजिनीवतो। चथोाक्रगणचयापेते इ we वा- saa निमित्तश्छतेष॒ wy त्वमश्ान्‌ समत्सु यद्धेषु awe गमय । we मन्तः स्पष्ट वचुद्यो पेकतितः। Thee fare “aut प्रव्याधानाजिं घावन्ति। सप्नदन्रथ्साजं wala sate SAT दीयन्ते सप्रदशः प्रजापतिः। WANTGATTE” (ato) tf प्रकषण वलाधिक्येन विध्यन्ते म्यते बाणा यावत्परि- माणेषु दश्विशेषेषु तावत्परिमाखादज्ाः प्रयाधाः। तेष सत्त द्रसद्याकाः, तेषामन्तेऽवभिलद्यातमाय काचिदेोदुम्बरो ars निखन्यते। तत्काष्टयुक्रेऽवधिराजिः। तत्पयन्तं रयारूढा चावेयः। sfaa वाजपेये सामवेदप्रसिद्धं यत्ल्ाजं तत्प्रद्रसद्याका- सिवर भवेत्‌। कदाटल्तिप्रकारस्त श्र्टमप्रपाठटके समिधे मातिष्टेत्यस्िनमुवाकं ब्राह्मणेाराहरणेन स्ष्टीकरिब्यते। afauraa दातव्यानां सयारोनां गाशतान्तानां zaret मध्य waza सप्रदगसद्धाखक् दद्यात्‌। त्ापस्तन्नो द यति ‘efawrare सप्तदश tara ददाति सप्तदशानांसि सत्न Caray, Gaze हस्तिनः aren निष्कान्‌ ware दास्यः सप्तदशाजाः सप्रदशावोः Sata asifa sara गवां warfa’ इति । यद्यपि स्तामविशेषविधेदंयद्र व्यष्याविधेख मायमव- खरः तथापि गन्तव्यदे्दिशेषसद्चाविधिप्रशङ्गेन तदुभयं वि- हितं, तथा सल्येकनेव ewaew: प्रनापतिरित्यनेना्यवारेन विभिजयस सातु अक्यलात्‌। कश्यः तथा ययायुक्रमश्चान्‌

९०९४. तेति सेवसंद्हिताभाण्ये | [का०द०५द६]

किपति “वसि दति दलिष्ठं “facia” दति मधम “वाक

fa” दृत्मुन्तरमिति । werzerswarfafawat: तदेवाभि्ला- wmareray “Kal देवानवषशदवौा सुरान्वानो Aa wre” इति। वामदकिण्यारुश्वयार्मथ्ये tered प्रशा तयो मध्ये खघ्यास्यजातिविरेषोापेतमस्ं wart चोन्‌ ताम्‌ Zanraaete स्ति “wife efacfa ada अद्मि WaT | are: af) wrfgair वाजो। varfucae fanrfugare afm” (are) दति । पूरवे यषा युगो मन्तो विडितः। ददानो cward विधन्त “afgafed दवि अष्टिवाहो वै face: | देवर थमेवाद्ध युगक्ि?” (wre) ch रष्टिः पादचयोपेता माजनपा चस्डाधारः, तद्द चे च मि्वंहतीति afgarets अत एवापरिष्टा इच्छते “arse भवन्ति रष तुयः", tii कश्यः । येतानाजिखता विख्या पयति “वः जिगा वाजं धावत मङ्तां प्रसवे जयत वि यामा मिमीष् मध्वनः थीत काष्टां गच्छत” दति। डे वाजिमेाशि वाजमनं सम्पादयितुं तवरया धावत, मङतामग्न्नार्यां शा ay जयत, fatty बहून्यपि योजनानि fata बी

x ~ | धावनेन परिमितान्य्श्यानोव कुरत । किञ्चाध्वमो at

Sula Sada, Wana पोडितान्‌ कुरुत । eres खमाक्षिमाजिभिरो गच्छत। ऋखिग्न्ले प्रयमभामं wt

|

लेनोापादाय चतुर्यभामे Brews व्याचष्टे "वाजिने बा

भावत काष्टां WATS | सुवे वै are: काष्ठा । सुवन

[का ०९।प्र>७| ०८] बेदा्ैप्रकाने | ६०२५

मेव शाकं afer” (जा >) एति। रि शिश विधातं प्रीति gat वा एते लाकं afar य arf धावन्ति (are) एति विधन्त "प्राञ्चो धावन्ति) urfea fe सुव्ी सलाकः"* (are) टंति। wre: पृवौभिमुंखाः, शद्रलात्‌ ale प्राग्दिगवर्तिलं । कश्यः । श्रय रथान्‌ धावतोाऽनुमन््रयते "वाजे वांजऽवतं वाजिने मः' ठति चतदटभिंरगङन्दषमिति। तत्रेयन्डक प्रथमा “वर्जे वाजे ऽवत वर्जिना at way विप्रा अर्टता Wann: | We aw: पिबत arzat ठता यात पयिभिदेवयामैः" tf ेवा- fron: वाजे वाजे ancafafad धनंनिमिन्तञ्च at ऽम्मानवत, विप्रां ब्राह्मणवत्‌ खानेन श्रद्धाः, WaT भरण- tfear: sacfeat:, तज्ञाः Wa सत्यं aw amas जानन्तः। तांदृगश्वाभिमानभिनेा रे Zar: we मध्वः fied धावनात्ु पञ्चाचावघ्राण्यमाणं मसमार्म अँवारवर्हरर्थ पिबत, पीला च मादयध्वं इष्टा wad ततस्ताः सन्ता देव- ata: पथिभिराजिं प्रति यात । wa दितीया “a tH अवन्ता Wargat wi विश्वे श्रटष्ठन्तु वाजिनः" दति a war अर्व॑न्तो गतिकुशलाः, दवनच्ताऽस्मदाङ्कार्नश्रोतारों वाजिनऽश्नवन्तो fad सर्वेऽपि इवमाङानमसमदुर्चर्ग eR | अयं ema “मितद्रवः संदस्षा मेधसाता सर्गि्यवः। wer ये tay समिथेषु जश्विरे ज्रं ना भवन्त्‌ वाजिने इ- aq” ट्तिं । मदा मपि पन्धानं fadaufea द्रवन्ति गच्छ- नोति मितद्रवः, सखस aka मदतऽत्रराकेः सनि-

GN

२०९९ | a faxtudfearerra | [०१००६

तारो दातारः। मेधसाता यज्ञस प्रदातारः, ठनि |

खनिं ्व्यदागमस्माखिच्छन्तः। Coat Gow: समिथेषु णु मेषु मरा ta अत्यधिकं wards जथरे इतवन्तः, ते वा जिने गेऽख्माकं भ्रं भवन्त्‌ सुखकरा भवन्त्‌। wa we “"देवताता मितद्रवः wat: | जम्भयन्तोऽहिं टेक रषा खनेम्यस्मद्ययवन्नमीवाः'' tii देवताता रेवामर॑नौि देवतातयः, मितद्रवः aaa, Gat: श्ोच्रधावनेन BE र नीयाः, ते वाजिनः afe ca cwife सर्पवदरण्यश्ववरष- कान्‌ राच्चसाम्‌ जम्भयम्तः, वंव्यत्ययः। सनेमि fare अमवा रोगानस्मद्युयवम wat वियोाजितवन्तः। तदे मध्थापकसम्प्रदरायमनर्त्य aaqgqed fae बोधावनाः VU ते ar waa इत्धादिवजिनेा wafaam चक षव मन्त्र इत्यभिप्रेलय चतुर्थीमिष स्य वाजोत्यादिकाग्टचं शत॒ ऽन्तभावयामाक | तदरोयपारस्तु “us w ara विपरि at श्यति Marat wer wfaaqy wef । क्रतुं दपि अनु खन्तवीलत्पथामङ्ारस््न्वापनोफणत्‌?› इति । योवा क्वे अरो च तत्तदुचितरव्णुविशेधे्बद्धः खन्‌ एषः खः वाजे

|

watse: feufe ठुरण्छति ant लरयति। awut बडूवात्‌ `

रथं भश्चयितुमितस्तता म गच्छति, swrareer: शी धावतील्ययः | दधिक्राः धारकम्‌ मागेावरोधकाम्‌ पाषा

दोनपि अतिक्रामन्‌ कठं खाङिनिऽभिप्रायमनु waa

सम्यगनुसन्द्धागः। पथां मगाण मद्ांखि खकणानि कुटि.

|

[का०९ Toe Mec] बेदा्थंप्रकाश्े। १०२७

खानि निखेख्तानि च वाजो ्रवापनोफणत्‌ sama waa समलं चापादयन्‌ तुरष्यतीति पूतचावयः। कच्पः। स यथौ रथयम्रेषमाचचते श्राद्नोप एतान्‌ Wa TE द्रवनस्तुरण्यत tial wes “ea are द्रवतस्तरष्यतः पथे a ava वाति प्रगधिंनः। were घ्रजते wee aft दधि- क्वणः were afcaa:” दति। उतस्म पि « gaat गच्छतः तुरष्यतसलरयतः प्रगर्धिनः gall wre, कांचताऽस्या- स्य WES wets वस्त्रचामरादिकं परि स्वैस्मिश्रपिरे वतेमानमयु वाति गच्छन्तमश्मनु Sanat दृश्यमानं गच्छ- fa: wa किमिव । वेः पिः परे न पच्च cai यथा लरया गच्छतः Ufeu: प्च ofan गच्डन्नरवलेक्यते तया धावता $श्स्वाखङूारङरूप वस्तरचामरारिकं विस्पष्टम वलाक्यते । afe- are waxes दृष्टान्तलेनाभिडहितं। Meat wa- दृष्टान्त उच्यते। wwar गच्छतः श्चेमखेव दधिक्रावा घा- रकपव॑ताद्यतिक्रामिण ऊजा सहात्धन्तबलेन wy तरिचता अभ्रं तरते ऽश्स्येति May) श्रापस्तम्बख्े वमाह "वाजिना वाजं धावतेति चतखभिधो वलेाऽनु मग््रयतेऽग्रिरेकाक्लरेणेति धावस्सू- सजितीर्यजमानं वाचयति wad प्राघ्यारश्च आद्त्य yzfau- मावतेन्ते मितद्रव इति चतदमिः प्रत्याघधावताऽनु मन्यतेः tia ‘afer ‘fa याजना" "वाजे वाजे' "तेना श्र्वन्तः' दति wae) प्रधावताऽन्‌ मन्त्रणं विधत्ते “चतदभिरनुम-

न्लयते। wate इन्दारसि ङन्दाभिरेप्रेनां gai लाकं 68 2

AeRg तेन्तिसीयसंडिताभाखे 1 — [atermeqe-e]

waafa (ate) इति । गायची faow जगत्यनषुविति कन्दं । “aed! उद सूमुखलेना ठन्ति विधत्ते “प्र वा एतऽद्धाक्ञेग- waa य राजिं धावम्ति। उदश्च आक्तेन्ते। wr तेन साकाखरयन्तिः, (are) इति। way र्चव्रिमोचनोवं WaT AT वाजस्य प्रसवे जमम्यादिति। wey “wT वाजश्छ प्रस्वो अगम्यादा द्यावाष्टयिदो faawa wa यन्तां पितरा मातरा Wat ar waaara गवात्‌" इति aaa प्रसव उत्पत्तिर्मा प्रत्याजगम्बादागच्छत्‌। ावाषटयिगधा च विश्वशम्भू were गतः सुखं भाववनो मां आ्आगच्डता। पितरा मातरा ्रस्मदोयः पिता माता १ at xara शिरं जीविताय समागच्छतां। किञ्च सामः तत्वाय मम SARI मां WMATA! WA Tawa अभ्रमेति was अतं । विधन्त “रथविभेनीं लाति प्रतिष्ित्येः (are) इति, रथविमेाकेनाशानामायार परिशत्य खयं प्रतिष्ठिता भवति। मन्ते वाञप्रसवाक्रभि प्रायमाद “Ql aT वाज प्रसवे जगम्यादित्याइ) शरे वाजः | अरन्लमेवावरन्धे (wre) दति। cat: Treat wag: wuwer विधातुः seria “quar वा. एत उष्जयश्ति । य श्राजिं धावन्ति" (ate) इसि। से carat वर्तिन राजिं धावभ्ति एते aurea Tq TAA afer यस्मिन्‌ ea यो या धावति weradr aware wma: । विधन “eae age वाजङ्द्मः प्रयच्छति,

[का०१।प्०७। अन्य] वेरदाचरप्रकाद्े। ६५२९

मेव ते वालं छाकमष्जवन्ति। तं परिक्रीयावङन्धेः' (ate) इति। यवजचपरिमितं gad awe । वाचमचखमुदिष्ठ सरक्त धावन्सोति वालद्ता रथयाकारवर्तिंवः। त एवापस्लम्बः SHAG यजमान ACU वाजख्त इतरान्‌ रथान्‌! इति। एकेकखमो WIA एकेकं wwe दद्यान्तेन तेः बम्पारदितमम्ं गिचाख्स्वानञ्च परिक्रीय खाधोनं atria तान्‌ ates VAI यनरादायेकोहृत्य ब्रह्मणे तामं विधन्त “एकधा Woe उयदरति | एकभेव खजमाने He Turfa’(are) cfar चरं विष्यतु werfe “Sav वा ओषधीष्वाजिमयुः] ar हृरस्यतिरूदख्यत्‌ । स नोवाराज्िरदरएणीत तन्लीवारर्णा Wars” (ato) ti) यथा qa प्रथमता वाजण्ययागा्थ- wis धावता बृहरपतेजंयसददजाण्याषधोषु बारखोकारा- अजिप्राततेो बरस्पति्जयं प्राोषधीषु सारलेन नोकारा- aan अाषधीोन्या निष्कृखाटणोत, fawae ठतलात्‌ नी- ave waa विषक्ते ““मेवारञ्जरभंवति। एतद रेवार्भां परमम । GPS: । परमेणेवाख्या अन्ायेनावरमन्नाश्च- way” (ate) इति। जाखादिग्याऽत्यन्तपुतलेन नोकाराणां देवान्नलं। चरोः परिमाणं विधते “auzawcrar wafer बप्नदब्ःः प्रजापतिः। प्रजापतेराघ्ये (are) chat चराः उत्तरअन्नरावपरिभिशलं पूवे तप्मरचारविधि Bred) चर- frerzarren द्रष्यविग्ेषं विधन्त “WT waft. Taw: ata दधाति, (are) इति रुचं area fama चरो

YeRo Afaxiadfeanwa j [का श प ००८]

geared विधन्त ““ खपिव्वान भवति मेध्यत्वाय" (are) fai एतदेवाभिप्रे्याश्चदे वानि शास मध्वः fara मादवध्व- fame मन््स्यार्या arena, witaat विधन्त “"वार- ष्पता वा एव रेवतया | या वाजपेयेन unas aréwa एष WE.” (ate) इति । कर्तव्य इत्यध्याहारः | वाअजपेयया- जिने बृहस्पतिदे वतेति तचत्यवरोरपि सा देवता enti BA तमेताम्‌ यजुर्यजाऽखा गवच्रापयति "वाजिनो वाज- जिते बाज सरिव्यन्ता वाजं Seat बुरस्यतेभौाममवजि- wa? tf वाजजितेऽन्नं जेतुमु्ता वाजिना हे अश्वा वा- mae जेतुमाजिमदिग्ठ शरि्यन्ता धावनं after वाज- ag जेष्यन्तो यूयं बुरस्पतेभागमिमं चरुमवजिच्रत । ऋष्यः, यजयुजोऽखान्‌ प्रत्या घा वताऽवच्रापयति “वाजिना वाजजिता वाजः Beaver वाजं fafa at बरस्पतेभागे frag” vit) amare रये यजुर्भमग््ेयाजनोया wa यजुयेजः | सख्वांसः धावनं aaa) जिगिवांखः जयं छत- वन्तः | frag war waa श्रापस्तम्बमते तु जिगिवारष द्यन्त मन्त्रः, तदथेपूरणाय बृरस्यतेभा गमवजिघ्रतेति ud- सन्मन््ादनुवतंमीयं | अवशिषटभागेा मग््राकरं । aw fafa- योगं ष vary ‘queda’ fragfafa परभोयेषु च Sar- fare’ इति aster आओष्टाप्राणि। आजिधावनात्‌ पगा पञचाखावच्रापणं विधत्ते “waa सरिव्यतः सरूषञखावघ्ा- पथति । यमेव ते वाजं खाकमुष्णयसि | समेवावर्न्पे” (ar)

[का०९।प्र,भचन्ट] बेदार्चंप्रकाश्च | १०३१.

इति। we) wa रथान्‌ विमुच्यमानाननमन््रयते “re वः सा सत्या सन्यण्डद्यामिन््रेण waud” दति रसेरया वा युश्माकभियं wat आरजिधावनप्रतिन्ञा सा सत्याष्डत्‌, यां प्रतिन्नामिग्धेणेश्रानग्रदेख gawd सम्बग्धारितवन्तः। TRATES BASS Taw waa: | कयः दुन्दुभी वस्छतेऽन्‌ मन्यते ““श्रजीजिपत वनस्यतय ox वाजं विमुच्य” इति । हे वनस्पतये वनस्पतिविकारा दुन्दुभय re थागस््नामिनं वाजमन्नमुदिश्वाजोजिपत्‌ यथा जितवान्‌ भवति तथा जितवन्तः, aTgaT यूयं पूर्वै यच बद्धाखतेा fared faut भवत। बन्धगप्ररेस्लापस्तम्बेन दर्भिंतः 'दचिणस्ां afesrat wage दुन्दुभीन्‌ प्रबक्तातिः cf t विधन्ते ““श्रजीजिपत वनस्पतय ot वाजं fanenafafa दुन्दभोन्‌ विमुञ्चति। यमेव ते वाजं लाकमिष्ियं दुन्दुभय उष्लयन्ति । तमेवावङ्न्धे"” (ate) इति। we विनियोगसङ्गुहः।

“ValTINTaY खामो ब्ह्मारोाषण मन्तं |

Sattar दुन्दुभीनां चेषोऽखाज ATE: i

अवाखोति जिभिमंन््रयंनल्वश्चचयं रये ।

वाजीयेतेमन्नयेत चतु्भिंधावते रथान्‌ ॥

भितेत्याभिखतदमिस्तान्‌ प्र्याधावतो रथान्‌ ।

wT at रथविमृष्ाख्यं ज्‌डयात्‌, वाजिमद्यात्‌ ॥

गतेः परापरिष्टाख प्रापयेषरमश्वकाम्‌।

९०१९ तेसिरीयसंश्वितामोष्ं। [का०र१्र*भषे०८]

ब हारि जिच्रतेत्यन्ता दितोयेऽनुषव्यते ॥

वृरेति मारि arerarfad तु रथभग्छश |

WH टु न्दुभिमन्नः खात्‌, एकरविर्धतिरोरिताः१११ दति,

अथ mater) ewererce earaae fefera | “यजयेक्राऽप्यथंमागे बाधते WIAA । बाधः प्राकाश्रवशवं परे प्र्षि नियम्यते'* ॥ वाजपेये Yad ‘aren रथमध्वर्थवे देदाति' इति। aw

aa! रथज्रकटदासोभिष्कादीनि धप्रदश्रद्रव्याखि पाहत गवाश्वादिदरिणद्रव्यवाधकन्थि्ै विहितानि, तेषु च प्रति- xe unewegn विहिता । ततो श्या: शप्र) तेष wel रथं यजैमामारोरषायेखख THATS hase ew: eetiatiia, सेाऽयं यजुर्यक्ता रथः, तश्च cheaters ua दद्यादिति। प्राकाजावष्ययवे ददातीत्यत्र aut चांदक- भराप्तस्याध्वयेभागस्य Wy Way! मनुः सप्तरे ब्द व्यविधा- नेनेव प्रातद्रव्यबाधः सिद्धः। वाढं। aurafia: पादि दत्यादिसमास्थाप्रापिता * farafeurnfateafet दया- न्तरमाचेण बाधितुं शक्या, विरोधिन विधाम्तरश्चाविधा- मात्‌। अतञोदकग्राप्ा येयमध्वर्थाभोागविशेषक्तै्निः खा as रथरूपभागविग्नेषविधिना बाध्यत, aad रथा- मरभानेाऽख्ति मापि अकटदाश्वारदिभाभे इति पुवः we:

= विवमविभार्गविगेवभ्ौतित्रशान्तरविधिमचिव न बतु wen, विरोधि भागाग्तरस्व किधानादितितै० |

-*+

[का ०१।प्०७।अ ०८] वेदार्थं प्रकाश | LoRR

Fag प्राकाञ्जद ्टान्तवेषम्यात्‌। श्रयन्तमप्रा्री Fe प्राकान्न तच विधेये । यजरयक्ररथस्तु पके प्राप्तः। तथा fe सप्रदश्र- रथान्‌ TATA कस्य को रथ दृति वीतायां यजमाने- च्छाया नियामकलाद्यदाष्वयवे तं दातुमिख्छति तदा प्रा जाति, यदा नेच्छति तदा न प्राश्नातोति wa प्रा्भिः। तता यजयक्रा या रथः सेऽध्वयंवेऽवश्यं देय दूति नियम्यते , अता न कस्यायनेन ary: | aaa दितीयपादे बिन्तितं।

“करावेः सप्तदथभिर्ययरुस्तच AeA: |

wart: शन्तिगेाषात स्यादेक सरिषद्ययोाः॥

तत्किमाद्यचादितलाच्छरावापृरणानन सः |

दितीयोऽस्िति wad दिलेपे बाधभारवात्‌॥

इतोयोऽस्तेकखपेऽच धर्मः सद्व saat |

क्रियायोागान्न age: प्रायम्यात्सानुग्डह्मर्ता? ॥

प्रते चतुर्‌ wars निर्वंपतोति afeawg रते, तथा

वाजपेये विषृतिरूपः सप्तदशश्ररावद्यरः चतः, तच चरा किं मष्िस्चे दे श्रपि विद्येते fa ars रपि a विद्येते। ा- दाखिदुभयोरेकमस्ति अन्यन्नास्ति। यदेकं तदपि किं मृष्टि- ta किंवा egafa संज्रयः। चादकप्राप्नमभवमसील्या्ः पशः प्रा्रोति। चतुभिमष्टिभिः सप्तद्श्ररावपुरणएसमथस्य चरोारनिष्यन्तेः श प्ता मग am: तरिं मुष्टि दे रपि

बाध्येते इति दितीयः पराऽस्लिति चेत्‌, भैवभेकतरबाधेनेव 6 0

१०३8 तेत्तिसीयसंहिताभाये | [कार१प्र५बण्द्‌

पुरणाभावपरिष्ारे fag सति इया बाघे गेरवप्रणकरत्‌। मन्वच्रोपदरिष्टेन भररावद्रव्ेणातिदिष्टं afexal बाते, तषा सप्तद्षश्चया VAR बाध्यत दत्युभयनाधोऽवण्षन्नागी। मेवं । भिन्नविषयत्वेन काधासम्भवात्‌। शरावसपत्तदरष्धो at wag म॒ष्टिचतःख्छ्ये a निवापसम्नद्के इति विषवभेरः। कथं awe बाधप्रसङ्गः | अन्वथानु पपत्येति वदामः, WT fee पुरणासम्भवेन दर्भिता। प्रणश्चोकनाधेनाणुपपप मृष्टिनासे याचितं चतःसङ्चोापेतैः कुङवादिभिः पतिः श्‌ चतुःसञ्ावाघे यथाच्वितिमधिकस्योपेतेमुटटिभिः पूर्तिभदि ग्यति। wa atiaera इति दतोः षल्ोाऽस्तु, 741 @ wat afer, तथा सति मृष्ट सुते सति निराश्रवस धरम स्यारिद्धेः सष्यालापाऽणवग्म्भावो, सञ्खा्ां तु खप्रावां ae wR, awa waa ल्यतामिति प्राप्ते Te! चतुःखद्धया तावन्न afearissfa कर्मकारकवाचिदितीषाः विभशवन्तस्य wae शदइकर्मकारकेण नि्वंपतिधाहुष सदान्वयात्‌। अतः स्या न मुष्धिधर्मः। पाण्ठिकानषष । मुष्टिविरशेषधं भविष्यति) सह्या मुच्च क्रिया सम्बन्धे सममे सत्यपि प्रथमभ्रुतत्वात्‌ सान्ते, चरमञ्जतलेन दुबल मृष बष्यत दति राद्धान्तः ॥ ° ॥

दूति माधवीये बेदार्थप्रकाे रष्णबज्‌ः सं दिताभाये प्रथमः काण्डे VARNISH ऽषटमाऽनुवाकः ॥ # ॥ |

[lee Hoe Wee | WATW OWT | ; Sa ३ १

avarenfa ave योनिरसि जाय रुहि सुवा Utrera Utrera हि सुवरषटं नावुभयोः Gar राष्यामि वाज॑श्च प्रसवश्चापिजश्च aE सुव॑श्च मधा च व्यञ्जि- यथ्ान्त्यायनान्त्यं च भवनश्च भुवनखाधिपतिश्च। आयुर्य्तेनं HAA प्राणो यत्तेन कसर्पतामपानः॥ १ ॥

aaa कल्यतां eat aia कल्यतां weasel RAT BY ANA कल्पतां मना यत्नेन कल्यतां वाग्यन्नेन कस्पतामात्मा AAA कल्पतां यन्ना यन्नेन कल्पता सुवद्वा BTA MTA प्रजापतेः प्रजा अभूम WAY प्रजया सं मया प्रजा समद र.- यस्याषेण सं मया रायस्पाषोऽनराय ATAU त्वा वाजाय त्वा asa त्वातमसि पुष्टिरसि पर जननमसि ॥ २॥

अपाने वाजाय नवं च ॥ € |

` इति वैन्निरोयसंहितायां प्रथमकाण्डे सप्तमप्रपा- SH नवमोऽनुवाकः ॥ * ॥

अष्टमे रचधावनमक्रं । गवमे ANTEC HAYA | कषपः |

अथ यजमानं ता परिधा पथति ““लजरखा ष्वमसि” दति “wre 602

१.१८ तेचिरी यसंहिताभाष्ये। [का०१्००अ०५|

यानिरसि"" दति दर्भमयं पलीमिति। gars वत्तं ताणे। चत्र

मसि । sweat wa tfa कन्दागा श्रामनन्ति। ₹े दभमवप्ट

awe राजमद्दिषोख्यानोयस्य पन्नोशरोरस्य योनिरसि tals

विधन्तं ^“

@. + वारणकारणमसि । तद तत्परिधानद् यं विघन्तं “ary यजमा

राजस्छानोयस्य यजमानस्य गर्भवनगापचयंमाणसयाखमावरह- |

परिधापयति । यज्ञा धे तापं । aqeaaay समर्धयति । TA

परिधापयति। पवित्रं वे दभाः । पनात्येवेनं । वाजं वा एषो ऽवररतछते | At वाजयेयेन यजते । ऽषधयः खल वे वाज यदू भमयं परिधापयति । वाजस्यावरुष्ये” (ब्रा ° का ०५११ qo) टूति। तार्णस्य यजश्चसाधनलयाद्यज्ञत्वं। एनं Tat वाजपेययाजिनाऽन्ञावराधकामिन ओषधिरूपदर्भमयेनावर wang भवति। कच्यः। श्रय जायामामन्तयते “जाय Uz सुवो trea” इति “trera fe सुवः, ट्तोतरा Ware श मावभयोाः सुते रोाच्यामि?दतियजमानदति। खषा मन

एदोत्याङ्ानसय arquary “ara ufe सुवा रोादावला।

पत्निया एष यज्स्धान्वारस्माऽनवच्छित्येः, (ate) ईति आधानेन यजमानस्य यन्नारम्भमनु पन्या श्रपि agit सति यज्ञाऽनवच्छिन्नो भवति। पुवमन्न्ेः ख गेलवेन मिरूपितश रा दणोयस्य Ye चादकप्राप्तं परिमाणएमपवदितु प्‌ माणान्तरं विधत्ते “सप्नदश्रारलिर्यपा भवति। ot प्रजापतिः! प्रजापतेराष्येः" (ate) इति | सतु fasag* परिमिताऽर्निः, सप्तदग्रसञ्याका रनयः परिमाएं 7

[का०।प्र०९] ख ०€ |] बेदाथप्रकार | VeRO

यृपरेति विग्रहः । अन्यहुणदयं aie विधत्ते “दूपरञ्चतु- रत्रिभवति'' (ave) इति । दतरेषां युषामामगरे इ्ङ्खानोयः काषटडेषाऽणोयाम्‌ चषालप्रतिमाकायावशेब्यते साऽस्य ना- स्तौति AIT अष्टा्िलमपवदितु चतुरञ्रिलं। चषाखनाम- कस यृपकटकष्य दाङूमयलापवादाय विधन्त “गोधमं चषालं । नवा एते WIWAT न यवाः | यद्गधूमाः। एवमिव fe प्रजापतिः wag) Wet अम॒मेवासमर लाकमन्नवन्तं करो- fa” (are) इति । arya क्रुयादिति शेषः । aur Mier यवेभ्य गेधूमानां लाकं प्रश्रखलमे वमेवान्येग्या देवेभ्यः wwe: प्रजापतिः। किञ्च गाधुमसम्पत्या खगाऽन्नवाम्‌ भवति | यूपश्च वेष्टनं विधत्ते “वासाभिर्वष्टयति । एष वै यजमानः | UqU: | सवंदवल्यं वामः। aaifatar देवताभिः समर्धयति | श्या आक्रमणमेव ASA यजमानः कुरुते । Gata लाकस्य wan’? (ate) tfa i वाससां सद्ामापसम्ब श्राह °रश्नना- काले सप्तद ्रभिवसाभियूपं वेष्टयति? दति । वाखा सर्वद वत्थलं oT ATH? (Se का०।११्र९अगदत्याडरे सामिकदौीचा- प्रकरणे विख्यषटं। away खगारोादणं सापानसदूशं कल्पः। आहवनीये जरेत्यन्वारमे यजमाने वाजख प्रसवति दा- दन्न सुवाङतोरिति। weg “ary प्रसवखापिनखक्रतुख सवख मूधा च व्यस्रियञ्चाश्धायनखाग्यस भावन भृवमखा- धिपतिखः' इति । वाजादयः qd मम सन्त्विति aq: । वाजा Si) प्रसवस्तद्धात्प्तिः। अरपिजससतेव पुमः पनर्त्पभिः । करतुः

५ तेततिरीवसंडितामास्ये। [आा०१।१.५ब६]

eee भागादिविषया चाग ari सुवस्तखेवोत्यत्ता हेतुः रादित्थः। यवा वाजादयः चेचादिमासानां गामवि्रषाः। तदानों स्वं ते प्रोणश्लिति वाक्यशेषः । चकाराः Wet समृयाथाः, अनुक्रकालादिदेवतासम्‌श्यार्था वा। विषते “aigm वाजप्रसवोयानि eri | दादश माबा; VAT | संवत्छरमेव Weis) war vagraarear उपदधाति, quia Gree wan” (त्रा०) इति। वाजशरष्परशवादो

येषु aay aaa wad तानि कमा वाअप्रसवीयाबर |

अन्नात्यन्िरेतुलाद्ा वाजप्रसवोयतवं। + कोवलमनेन हे संवत्छरदेवतायाः प्रोतिः किन्बस्य यजमामस्य खमा संवत्छरदेवतां भिःभश्रेणिवदुपधानमाशछारमपि करोति। क तं दद्भिः कच्येरोदत्याय॒र्यन्नेन कल्पतामिति तं यप, oat कष्यननब्दपेतेः। पाढठस्ह ““श्रायुर्यञ्चेन Heat We वे कर्पतामपानेाः यज्ञेन कल्यतां व्याने यज्ञेन इसा

चलर्यशञेन करता ओ चं यज्ञेन कष्यतां मना aH |

at वाग्यज्ञेन कच्यतामात्मा ase awat च्ञ शध कर्पा" tft | STMT जवः, awe अश्चसम्बन्थिना दपा

TING | अ्युरादयः खखभ्रयाजनसमथा भवन्‌ । क

सेरा ~ fa. “qufa: कष्पेरोहति। मव वै पुरषे प्राणाः। मामि at) प्राणानेव यथास्थाभं कल्पयित्वा gear सोकमति।

एतावद TRIS Gl चाक्त्राणाः। यावदेवाख्याक्ि) * |

सद सुवे areata” (are) इति wary ay FHS

[का ogre eee | TETUUAT | ९०६९

भाष्छा दाववाञ्चाविति अ्जतलादिहापि छट्राभिप्रायः प्राण- अब्दः WAM कल्यमन्त्रपाटठेन WITTE AAT प्रा- WIT BAe खापचिला तेखदोयस्ानैः खड खगे प्राप्त भवति । wet aE उद्भाति “सुवदे वार अगश्माण्टता WIA प्रजापतेः प्रजा wea” टति। उङृहोताभ्वां ary- ai खगेप्राक्षिमभिनयता यजमानेने द म॒च्यते । वयं खग॑व- feagara प्रति ware प्राप्ताः शः अर्य चण्डता रेवा WAL अतः प्रजापतेः प्रोतिविषयाः प्रजा असन्‌ wera यजन्ञानुष्टागपरा WA! HAS जम्‌ भागान्‌ एयग््याचष्ट “gagay wae सुवर्गमेव लाकमेति। wear wage | waafaa fe gait @ra:) प्रजापतेः प्रजा WTAE | प्राजापत्या वा श्रयं StH) Warea तेभ Srarafa” (are) दइति। तेन द्रतीयभागपाठेन गलाकात्‌ सवात्मना निगेतान भवति। कश्यः) अयमं लाकं प्रत्यवे अते “wae प्रजया सं मया प्रजा सम रायस्याषेण सं मया Treare:” इति | सङ्गताऽदख्ि सङ्गम्यतामिति यथया- यो गमध्यारतव्यं | श्राभिःपरतेन व्याचष्टे “aay प्रजया सं मया प्रजेत्याद | आरिषमेवेतामाजासतेः (are) इति। कच्यः। तमे- बमारपे Hier “Rata ला ट्ति पुरस्तादध्वयैः ““श्रभ्ाद्याब ल्वा दति द्किणतेा ब्रह्मा “वाजाय ar” cfs पञ्चाद्धाता'वा- जजित्याये ला” दत्युष्तरत उद्भातेति। ऊषखननपांसव शषाः, mr: पुरीक्षत्य ॒तैराख्पुटर्युपादवरो शन्तं यजमानं

१०७० ते्तिरीयसंहिताभाष्ये। [का०१।्०७।अ ०९

VD | श्रतं एवापस्तम्न WY ‘AAT Tae रूषपटेरुभयै- at aur: प्रतिदिभ्रमपयन्ति aefear वा दीर्धवंशेवु wang’ इति । सामान्येन प्राणिभिभाज्यमन्नं, राजामाल्यादिभि- भाज्यमननाद्यं, तचण्यपूपादिविशरेषा वाजः, aa were सन्यादनं वाजजित्या। fafad हननं क्रमेण विधन्तं “are- पुटे प्र॑न्ति । Wa वा श्यं । श्रल्लाद्येनैवेन समर्धयन्ति अवै- Bhai एते fe areca यदूषाः साखादेवैनमन्नाद्येन सम्यन्ति" (ato) इति। ऊषाणामाधानादिसाधनलतेन पारलाकिकान्लं प्रति aramgraa 1) wrt प्रकारविशेषं विधन्ते “परस्तात्‌ ward wi पुरस्ताद्धि प्रतीचौनमन्नम- wa” (ate) इति ₹इन्यमानस् पुरस्तादवखिता दन्ता प्रत्यञ्चं सखाभिमखं न्यात्‌, लाकऽपि fe प्रताऽवखितात्पाचात्‌ समादाय खाभिमृखं तदन्नमद्यते | एतदापस्तम्बेन स्पष्टीकृतं “मुखतेऽभिन्नन्ति eat इन्तारमभिपयावतंते' एति। ता- मानं yeu विधत्ते “dat wi wear waaga” (ato) tfa safes eat विधत्ते ““दिग्भ्यो uf frre एवास्मा अन्नाश्चमवरन्धतेः' (ate) chai ww) ware प्रह्यवरोहत आषन्दों निदधाति तसां बस्ाजिनमास्तणाति बस्ताजिने शतमान हिरण्यं दक्षिणं पाद हिरण्य उपावरोा- यति “श्रण्टतमसि"* इति “पुष्टिरसि प्रजननमसि” इति va अस्लाजिन इति। = fecea a विगाश्ररहितमसि न wat ufenafa fete काष्टादिवङ्‌ विनश्ति। इ बस्ताजिन a

[क्षा०।प्र०९।ख० €| बेदा्थ॑प्रकाशे। १०४९

पष्टिरसि संवत्छरे बहृपत्येत्पादकलात्‌। एतदेवाभिप्रेत्य प्रज- ननमसील्युच्यते। fecasatte विधातं प्रसतोति “ईश्वरो वा एष पराङ्‌ प्रदघः। Ar aay Trefa”’ (wre) xfs युपमारूढा यजमानः VUES ्लाकादिमुखः प्रदघः प्रदग्ध arma विनाश्रयितमीश्वरः समर्था भवति। waat प्रदः प्रकरेण WHAT । न पमरावत॑त Tare: । faaw ““हि- र प्छमध्यवरोरति | wad वे हिरण्यं । waay gaat Sra: | waa एव gaa खोक्रे प्रतितिष्ठति” (are) इति fexuwa परिमाणं faut “श्रतमानं भवति । शतायः cee: wafer: sraaafxa प्रतितिष्ठति” (ato) इति। मानशरब्देन पणत विग भागोाऽभिधीयते, ततः पञ्चप्परिमितमिल्युक्ं भवति। ब्रतस्ड्याकाः संवल्छराः परवस्यायः। carat ज्ञागकर्मंश्ि- याणां मध्ये चलरादोश्ियस्य utes ery नाडोषु af मदेन प्तद्धियलं। बस्ताजिने वामपादप्रखेपं विधातुं werfa “पुष्ये वा एतद्रुपं। ae) चिःखंव्छरस्यान्धान्‌ aE परि प्रजायते" (ate) दति। संवत्छरे सरृर्मखवेपेतानन्यान गवादिपून परित्थ्य daget भिरपत्यानि waa) श्रता sar. पष्टिरूपलं विधन्त “बस्ताजिन मध्यवरो हति । पश्या मेव प्रजनने प्रतितिष्ठति (are) xfa 1 अज विनियोगसङ्गदः | wey ताथ चच दाभ्यं परिधन्नाऽच दम्पती |

जाये खान्याहृयेद्धायां रोदा तं प्रतिविषा 6

१०४२ तेन्तिरीयसंडिताभाष्ये। [का०१।प्०अयअ ०९]

BE GATE वाजख जङयद्रादशङतीः |

अखदश्भिरारोारहेत्‌ खयं IRE: Ga: ॥

सं wi प्रेशतेऽन्नाय चतुभिस्ह मरदविंजः |

fener प्रग्धासपटकेर्‌, अग्टपष्टिदयात्यरे ॥

खणवस्तवचेादद्यात्‌ पञ्चतिंशत्िहादिताः"” i fas

श्रय मीर्मांषा। दशमाध्यायस्य श्वतुयैपारे चिन्तितं) "तायं मडतवस्त्रस्छ बाधकं स्यान्न वायिमः। गद्याश्छादनगकार्येक्यादयोग्यलात्‌ TATA” ॥ महाव्रते श्रुयते "ताणं यजमानः परिधन्ते दभ मयं Tay cfr प्रते awa वासः परिधिः ` xfer care वस्तं ता्णमिन्यच्य- ते। ताग्यां ता्यंदभंमयाभ्यां दम्प्योारदतं वस्तं बाध्यते। कुतः। परिधत्त ceva प्रकतिखिङ्घेन गद्याच्छादगखचणस्य कार्यस्येक- त्वावगमात्‌। जैवं, ता पदभ मयये गुंद्यमा च्छारचितु मयोग्यलात्‌, परिधानं लज परितनं प्रावरणं, तत्कायंभेदात्‌ समयः । दतोयाध्यायख्य प्रयमपारे fafa |

“भवेत्‌ सप्तदभ्नारलिवाजपेयस्य युपकः ।

SMA द्रव्यगं वाजपेयस्छाङ्ख WTA ॥

आमन्तयात्‌ प्रकरणात्‌ BATH, पोाडञ्चिन्यदः।

wears खादिरोऽये संयच्ान्वेति कमंणा ॥

युपदारा TAITH WATT च कमणः।

सामिकल्वादाजपेये gor माख्ि पश्ररं विना” ॥

° दरतोयपाद इति काश्योख्येकपस्रकपाठः।

[का०१।प्र०।अ ०९] वेदार्थप्रकारे | | १०३

वाजपेयप्रकरणे श्रयते, सप्रदश्रारविरवाजपेयख युपा भवतीत्य युपद्रव्यगतं स्प्तदथारन्निशन्दादितं यदूष्वेमानं तद्याजपेयकर्मणाऽङ्ग सप्तदश्ारतिश्रब्दवाजपेयश्रब्दयारानम्त- aq प्रकरणश्चेवमग्ग्द्यते। यदि कर्मणः साचादूष्वेमानं न सम्भवेत्‌ तदं वाजपेयगतं खादिरमृष्वे यत्‌ षेाडशिपां afaag Galt सम्बध्य तद्धारा BHU ATH BA: | सप्तद्रारनि्युप दति शमानाधिकरण्टाचुयेन साक्षात्‌ सम्बध्यते | तस्य च यपस्य WIAA Tas BIRT पा- wy भवति। तसख्छापि परर्वाजपेयाङ्गलात्‌ पश्डुद्ारा कमं- णोऽङ्ग। यद्यपि वाजपेययुपश्नब्दयेरागन्तयमस्ति तथापि वाजपेयस्य सामयागतया साचाद्युपसन्बन्धाभावात्‌ पष्टव्य- वधाममभ्युपेयं | वाजपेयस्येति षष्ठयाः सम्बन्धमाचवाचिल्ेन व्यवहितखम्बन्धम्यख्षावभिधन्ते । देवदत्तस्य नेति प्रयोगवत्‌। यत्‌ सप्तदभ्रारत्निवाजपेयश्ब्दयोारानन्तये य प्रकरणं az भयं म विद्धं पश्वङ्गवेऽष्यन्तता वाजपेयाङ्गलाङ्गोकारात्‌। किञ्च पुवेपक् युपश्ष्देन षेडत्रिपातरे खचणोयं, सिद्धान्ते तु मासा Sra: |

तजेवाष्टमपादे चिन्तितं।

“वाचयेत्‌ खामिनं ज्ञाज्ञौ वाचनोयोश्ञषएववा। अविग्ेषादुभो, wa खामिला दा चयेदम्‌ं"* ॥

वाजपेये श्रूयते, क्ुतीर्यजमानं वाचयतीति, आयर्यञेन

कण्पतामित्याद्या HAT HAG | तत्र मन्ततदयोाभिन्नम- 6 Pp 2

१०8९ | तेत्तिणेयसंहिताभाष्ये। [का०९।प्र०ञख ०२१२०]

afangrnafa वाचयेत्‌, fay वा areafead संयः। विग्रेषस्याश्रवण्णाद्‌ नभिश्जं, तदेव fawfaarfa वाचयितुं wa- त्वादिति चेत, aa) अध्ययमविधिबखाद्‌ धी तवेदवेदार्थस्छेव यजमागलात्‌ । तस््ादभिज्ञमेव वाचयेत्‌॥ ° ॥

इति माधवीये वेदार्थप्रकाश्चे रष्णयजःमंदिताभाय प्रयम- काण्डे सप्तमप्रपाठके नवमोऽनुवाकः ॥ x ॥

वाजस्येमं प्रसवः सुषुवे गरे साम राजानमेोर्ष- Wey) ता Rens मधुमतोर्भवन्तु वय TP जा- भियाम Tufte: | AHA प्रसव श्रावभूवेमा च विश्वा सुर्वनानि सर्वतः। स विराजं पर्येति प्रजानन्‌ प्रजां पुटं वर्धयमाने sat वाज॑स्येमां प्रसवः fafad . दिवमिमा च विश्वा भुवनानि want शरदि त्सन्तं दापयतु प्रजानन्‌ रयिं ॥ १॥

च नः सर्ववीरां नियच्छतु | AH अच्छा वदेह नः प्रति नः सुमना भव। म्र शे यच्छ भुवस्यते धनदा श्रंसि aed) प्र शे यच्छत्वयमा प्र भगः प्र ड इस्यतिः

[का०१।प्रञच्य०१९०] वेदार्थप्रकाण्े | १०६५

प्र देवाः प्रात सुता प्र वाग्देवी द॑दातु नः श्रय मणं ररस्यतिमिन्दरं दानाय Bes! वाचं विष्ण सरस्वती? सविता ॥ २।

च वाजिर्म। सामः राजानं वरशमभिमन्वारंभा- महे । श्रादित्यान्‌ विष्णुः छं ABT द हस्परतिं। देवस्य त्वा सवितुः प्रस्वेऽश्िनेबाहभ्यां TUT इस्ता- भ्या सर सत्ये वाचा यन्तर्यन््ेणागेल्वा साखाज्ये- नाभिषिश्ामीन्द्रस्य इहस्यतेर्वा सालाज्येनाभिषि- च्चामि॥३॥

रयिः सवितार £ षट॒चिंःशच ॥ १० ॥

इति वैत्तिरोयसंहितायां प्रथमकाण्डे सप्तमप्रपा- TH दशमोऽनुवाकः ॥ * ॥

नवमे युपारोदण्मृक्र, दशमेऽन्ररामा Taya | RAW: | अथाखतत्पुर स्तारोदुम्बरे IY सर्वावधमाज्येन समदायतं भवति wergaty सखुवेणोापचातं सक्तान्नदामान्‌ जहति वाजस्येमं प्रसवः सुषुवे wa साममिति। तचेयण्डक्‌ प्रथमा "वाजस्येमं प्रसवः सुषुवे श्रये साम राजाममेाषधीववष्ठ। ता असभ्यं मधुमतोभवन्त वय Te लायियाम पराहताः"? via वाजस्यान्नस्तत्पादकः परमेश्वर श्रेषधीषु श्रष्य च

१०३९ तेत्तिरीयसंडिताभष्ये । [का०द।प्००।्ध ०९०]

सारण्डतमिमं शमं ames राजानं दीभ्िमन्तं पदां wi Bret सुषुवे उत्ादयामास। are Bawa: श्राप- खासदथे मधमतीः माधुयापेता भवन्तु । वयमष्यञ्िन्‌ Te प्रोडिताः यागानष्टामादोा पृरोगाभिने जागरियाम जाग- स्का ware श्रय दितीया “armas प्रसव श्राषग्डवेमा च विश्वा भवनानि eda: सख विराजं पर्येति प्रजानन्‌ प्रजां पष्ट वधंयमाने We” इति । वाजस्य प्रसवः परमेश्वर दद- मनष्टोयमानं कमे wena भावितवान्‌ उत्पादितवान्‌, varia वाणि शुवनानि eda उत्पादितवान्‌ । स परमेश्वरः Sa अख्मद्थ प्रजां ufg च वधेयमानः, WAT श्रस्मद- भिप्रायं प्रकर्ंण जानाना विराजं इयमानमन्नं प्यति सर्वतः WHIT । श्नं वे विराडिति af. wa ater “वाज- wat waa: शिश्रिये दिवमिमा च विश्वा भवनानि सघराट्‌ | अदित्छन्तं दापयतु प्रजानम्‌ रयिं च न: सवैवीरां नियच्ड- a” इति। वाजस्य प्रसव tat cai दिव्भिमानि चा- न्धानि खवाखि wantfa fafa आभ्चितवान्‌। wary भवनानां राजा wat sigan दविदंतुमनिच्छन्तं मां प्रजानम्‌ मदोयबृद्धिप्रेरणेन दविद्‌ापयतु। ततो aise सववोरां प्तरशत्यादयः स्वं वीराः यस्याः सा सवंवीरा, तादृशीं रयिं धनं च गिचच्छतु नियमेन ददातु) श्रय चतुर्था “wq श्रष्छा वरेहनः प्रतिनः सुमना wai प्रा यच्छ भुवस्पते धनदा श्रसि ae’ दति। इ अद्रे दह

[क्ा०९।प्र* | च०० | वेदाथैप्रकषाष | Xo ४७

sfaq कर्मणि ने ऽस्राकमच्छा श्राभिमुस्येन वद्‌ fea क्थय। at cara प्रति सुमनाः कर्णाद चिन्ता भव। डे भुवस्पते श्मिपते ना sa wate यच्छ धनं दरि, GHAR खम्‌ AT sad धनदा श्रसि। श्रय पञ्चमो “प्रणा यच्छतयंमा प्र भगः प्र ewafa: 1 म्र देवाः मरत नृता प्र वाग्देवो ददातु मः cfs षड्धिः प्रशब्दः प्रयच्छ लिति प्रददालित्यन्वये षति एतानि वषड्धाक्यानि भव- fa श्र्यमभगदरस्पतया देवेषुत्तमलात्‌ विप्रपरि त्रा्रकन्या- येन wan निर्दिश्यन्ते । तेभ्याऽन्ये लज देवशब्देनोष्यन्ते। ते सवं ना send धनं प्रयच्छन्त्‌। उत रपि च दछनुता प्रिय- वागभिमाभिनी रेवता या चान्यवाद्याचाभिमामिनी देवता ते उभे धनं प्रयच्छतां श्रय षष्टी “श्र्यमणं euufafag दानाय चादय। ard विष्णु सरखतो सवितारं च वाजिनं <far हे ईश्वर पुनरस्मभ्यं दातु धनस्य दा- मायार्यमादीन्‌ चोदय WTS | वाक्षरखत्योः पूवेाक्रम्‌ता- वाचारिव भेदा zea: वाजिनं अन्नाधिपतिं। wa सप्तमी Sray राजामं वरुणमग्रिमन्वारभामहे । च्रादित्याम्‌ विष्णुर wa ब्रह्माणएच्च खरस्पतिं'" इति। वयं सामराजादौन्‌ भ्रयमतः कमारम्भकाननुख्व्य पञ्चादारभामहे, WAG सवं ऽगुग्ट-

wea | विधत्ते ““सप्ताननङामान्‌ जुदाति। सप्त वा Waris | या वन्येवान्नानि। तान्येवावर्न्धे। सप्त UT BIT: | SATE: | उभवीषामवरष्ये, (ब्रा०।का०र।प्र*द।अ०८्)

१०४७ afadadfeanns | [का०१।प्र०७।ख ०१०]

अरसलटेटनामाषधोनां सप्तलाश्त्कायाणामनल्लानामपि wrt. ्राषधीनां सप्रलमापस्तम्बाऽ्िचयने दशयति ‘faware- Ween: fraguar गाधूमाः Fg: waar नीवारा जतिंखाख गवोधुका STEM माकंटका fayar गामेतख्त्रमाः कुलत्थसप्तमा वा सप्त याम्याः Be सप्तारण्या wae’ दति । एके- Kara एयगेव हा मं विधत्ते “ware जरति । we- स्याल्लष्यावर्ष्ये'ः (ato) tf इमं पच्तमापखतम्बा दर्थंयति "वाजप्रसवीयं जहाति ea ग्राम्या ओषधयः सप्तारण्छाः ware द वीरृव्धोदुम्बरेण GAY वाजस्येमं प्रसवः सुषुव इति ्राम्यापि ङलारण्यानि जहाति xf द्दानों बा- धायनाभिमतं सवा खेकोशत्य ti विधत्ते “यदाजपेव- याञ्यमवरडस्या ्नोयात्‌ | अवरुद्धेन MAA! VS समवदाय जरोाति। WAT Zara” (are) cfs 1 डदामकाले यद- way Wai तदुपेच्य यद खोष्टतं वाजपेययाजी काला- मरोऽश्रोयात्‌, तदानीमुपेलितेन यागकालोनेनास्नेनासे वि- यक्ता भवेत्‌ । अतः सवेमेकौषटत्य ea सवस्यापि बागकाखे सखीषटततवेन दाषापादकमसखोहृतं किञ्चिन्न भवेत्‌! wat $खीकतस्य adenfa यागकाले खोकाराय fafear दाम इत्यथः । रेमे साधमगविगेषं विधक्ते “Greate स्तवे जहाति। ऊम्बौ अन्नमुदुम्बरः ऊजं एवावाचस्यावरष्थे' (जा) Ge wa बखप्रदमेवान्लं। श्रत एव रेश्रविशेषे aRqa® |

+ +बङ्ाजियत दति fo) किन्तु wee इति युक्लाऽषैः। दति ते०। किन्तु twee इति युक्ाऽपेः |

[का ०९।पअश्च ०१०] बेदांप्रकषारे | १०४९

कश्यः। अथ अजमानायतने रष्ाजिल प्राचोनग्रोवम्लतरखामा- खणाति। तर्‌ यजमानं प्रान्मुपदेग्छ सवणरजताण्वां इक्ा- wat dure uve म्रत्वद्चमभिविञ्चति नोषंताऽभिषि- अत्थामुखादन्ववसाबयति “देवस्य त्वा afag: wwasfe- aria Tat Wanye सरखही वाचे यन्तर्यन्नेवाप्रे- खा सावबाज्येनाभिषिश्चामीगशरसत ला खरस्पतश्ला वाघाश्चे- नाभिषिश्चामि'" इति । अनेख सेत्धकिश्छष्यममन्ते अनुषङ्ग द खमायानाश्वाताऽपि लानच्रन्द्‌ः चकारेण पठितः Taq बेल्यादि याख्यातः। at षरखतो बाजिष्ेषरेवताया च वाक्‌- weqifufyat बाकसामान्वदेवता चञ्चाकयानो यमब्रब्द- are योाऽप्मच्चिख्छेजःप्रद्‌ः, तेषां wee निबमनेनानश्चया खावाख्यनिमिन्तं लामभिकिन्नामि। इन्द्धेत्येतावानेवाखाते दितीयो मनः, स च पुवाक्रभागसेरनुषङ्गेण TAT: | र इस्पतरिल्यादेा etwas पूरवभागेाऽनुषश्चनोयः। gre न्व्धेतसमिखनग्छभामे wasyetfanraare 'रेवद्य ला षवितुः प्रसव Tale सविद्रप्रज्धत एवेनं ब्रह्मणा रेवताभिरभिबि- fa” (ate) दति। wget aay प्रतिपाद्याभिरिति He: | wrfyvaafaaaguen विषक्ते “wqurrarfaufrg- ति। eworqeraqa” (ate) tii अक्रारविशरेषं fare “पुर स्तात्‌ प्रलयश्च मभिपिश्चति । yore प्रतीचीनमन्नमद्यते। अवं ताऽभिकिश्चति । शीर्षत waaea” (aro) cfr

Wega का तजिकयकक्छदन्‌ सा स्यं | गृखान्तरं विधत्ते “श्रा ०९

१०५. लै्तिसीयसंहिताभाष्छे। [का०र।प्,५अ०९०]

मृखादग्ववस्ा वयति | मखत एवास्मा wary curfa” (are) दति। fare आरभ्यागुखोग्येन सखपयन्तमेवावखावयेत्‌ न aU | मन्ेषप्नीग्ध रस्यतिशब्दतात्पयें व्याचष्टे “aie साव्राच्येनाभिषिच्चामोव्धाह। एष वा we: खवः। तेमैवेनम- fafrafai exe ला wrarenfafrgqrnare टगि- aaatfaaan दधाति i weaaer सावाच्येनाभिविश्चा- Wares wy तै देवानां इरस्यतिः। ब्रह्मरेवेन मभिषिञ्च- तिः, (ato) fai एष जाषधिरसाऽग्नेः सवः अभ्मिना Nica: | श्रतोाऽग्निश्रन्द मार यन्नभिसम्बन्धेन तेनैव रमेनाभिषिश्चति। एष वा THA सवः, रस्यते: va टृत्यन्‌सन्धेयं fara "“सामयदाश्खावदागोयामि wang उपदरन्ति। श्रमुमेव तेरा कमन्तवन्तं करोति सुरायदहाश्यामवदानोयानि च THA: | इममेव तेशाकमस्षवन्तं करोति। war उभयो- ग्वेवाभिषिच्यतेः (ate) इति प्चायान्यवदामीवाजि इद- थादोनि, ददयस्ापेऽवद्यतील्यारिभुतेः, तानोडायामवन्ा- fa शामग्रहांख ware: प्रयच्छेत्‌ । fac श्रादीन्यनवदा- गगेथानि, a wredisaufa ्मांस्योरित्यादिभ्रतेः। तानि सुराग्हाख awe: Curae: पोडक्रभिराजिधावनं wa- वद्धो Awa: प्रयच्छेत्‌ । एवं सल्युभयीषु Saty मानुषीषु च प्रजाखच मभिषिक्रा wafa faut “विमाथं gaa वाज- खतः । इङ्ियस्यावरद्ये"” (are) cf विशेषेण मथयनमाला- wa कलहा विमायः। पागवष्यनरनायाभिमयं . विमाथं

[का०१।प्००।अ ०१९०] बेदांप्रकाश्। १०५९१

ge: । सवन जये rag खग्विशेषं विधन्ते “अनिरक्राभिः प्रातःखवने waa श्रनिरक्रः प्रजापतिः । प्रजापतेराघये। वाजवतीभिमोाध्यन्दिने । wet वे वाजः। अन्नमेवावर्न्धे। fa- पिविष्टवतीभिस्तृतौयसवने। यन्नो वे विष्णुः । पशवः fafa: | ay एव any प्रतितिष्ठति” (ate) इति। afaqerfar- व्यक्रदेवताकाभिष्छग्भिः BHT ANCA वक्रमश्रक्यलात्‌ प्रजापतिरनिदक्ः, वाजश्ब्दोयेता wet वाजवत्यः, fafa- विष्टश्रब्दापेताखषंः िपिविष्टवत्यः, at: edt: सामवेदे दष्ट ati विष्टब्रष्दा faqudra: खम्‌ अच फलव्यापिनं ay- माचष्टे, fafaweq: पद्रुवाची। अतः जिपिविष्टवतोभिष्डग्मि- aa पशुषु च प्रतितिष्ठल्येव। सामविष्रेषं विधन्ते “ह इद्‌ भे भवति। अन्तमेवैनर fra गमचतिः' (ate) इति। ्रभ्ि- मख्य GIS यदन्ये साम ACURA, तेन गानेनेनं यजमानं fra anfega यश्स्ान्तं waft प्रापितवान्‌ भवति | अत्र विगियोागसखक्गुहः। “वाज उप्तभिरश्रखय BAT देव यजस्तयात्‌ | अभिविशचेत्छामिनं तं दश्नमन्त्राद्रादिताः'॥ इति, दति माधवीये वेदार्थप्रकाे छष्णयजुःसंडिताभाये प्रथम- RST सप्तमप्रपाठके दब्रमाऽनुवाकः॥ @ ॥

१,५२ तेत्तिरीयसंडिताभष्ये। [का०र।प्र००९९]

शप्रिरेकाश्चरेण वाचमुद्‌जयदश्िनो gate प्राणापानावुदअयतां विष्णस्त्यक्षरेण चोन्‌ लाकानुद्‌- जयत्सोमखतुरश्छरेण चतुष्यदः पश्च नुद जयत्पुषा प- श्वौ क्षरेण पद्धिमुदजयद्धाता षडक्षरेण षडत्र नुद जय- नरतः AAA सप्तपदा शकरीमुदजयदृदस्यति- Tee गायचीमुद जयम्मभिज मवाश्चरेश चितः स्तोममुदजयत्‌ ॥ १।

वरुणा दशाक्षरेण विराजमुदं यदिन्द्र रकादश- ay चिष्टुभमुद जयदिशचे देवा दाद शश्षरेण जग- तीमुर्दअयम्बसंवस्त्रयेदशाक्षरेख TATU सोमसुद- जयन्‌ सद्राखवुदंशाश्षरेण चतुद शः स्ताममुदं जयज्ना- दित्याः पश्च॑दशाक्षरेण पथ्डद्शः सोाममुदं जयग्नदि- तिः षोडंशाक्षरेण षोडश स्ताममुदं जयत्प्रजापतिः सप्तदशाक्षरेण सप्तदशः स्ताममुदजयत्‌ ॥ २॥

चितः स्तोमसुदंजयत्‌ षट्चत्वारि रश्च ॥ १९ ॥

इति तैत्तिरोयसंडितायां प्रथमकाण्डे सप्तमप्रपा- ठक रकाद भाऽनुवाकः ॥ ° ॥

qua sata उकः) एकारग्र उश्ितिमग्ा उच्यन्ते Sa) श्रय यजमानमनग्वाम्धाय उश्जितोवा चयद्यभ्चिरेका-

[का०र।प्००।ं०१९] वेदायंप्रकषारे | १०५७

ete वाचमदरजयदिति ware: पाठस्तु “अ्रिरेका- चरेण वाचमुदजयदश्िनो इरण प्राणापानावर्‌जयर्ता विष्णख्यक्षरेण चन्‌ शेकानुदेअयत्छोमश्चतरचरेण WA: पथनुद जयत्पुवा पश्चाचरेण पङ्विमुदजयद्धाता wate षडुतनुदजयभरतः सप्नाश्षरेण सप्तपदा भरकरोमरजयद्‌र- सतिरष्टारेण गायनोमृर्‌अखम्धिचो भवाच्रेण जितः स्ताममदजयदरुणा दश्राचरेख विराजमृदजयरिन्र एकाद- भ्रा्षरेण चिष्ुभमृद जयद्र देवा दादश्ा्रेण जगतीमद्‌- जयन्‌ वखवस््रयादज्ञाचरण जयादश्नः स्ताममुदजयम्‌ सद्राख- तदंभराचरेण चतुदपर शौममुदजयन्नादित्थाः पञ्चदश्नाक्षरेण पञ्चदश्र साममुदजवल्रदितिः बोख्शाचरण पेाडन्नः शा- ममदजयत्रजापतिः खप्तदन्राचरोण BATHX साममृदजयत्‌ दति। आआश्नावयेत्थादिके सप्तदभाच्षरे मन्तबहे एकंकाचरखद्या aaa पटला तत्हामथ्यादन्धादया वागादौनुदजयन्‌। अथवा विध्यन्तरे एकाक्तरोा awa: शास्तप्रसिद्या बागभिवौजं* तेन एकासर नन्वेशापरेवा गव्यः | हासरोयाजपामन्तेण प्राणा- वानाह्मकेनाश्िनेः प्राशापानाष्जषः। एवमन्येऽपि अशरादि- मन्ता चथासागमुकेयाः। मन्नाल्रसञ्चयानुखारेण लाकचया- दिजयोा fase: 1) जिदत्‌स्ताममतानाण्ड्चां नवसद्यपेतलात्‌ AAA XVI चयोादग्रस्तामादावपि तिदणाख्चामाद- स्तिविश्ेषेण awegr द्रष्टव्या) एतदुल्जितिविधिस्तुता वा

+ < बशिवीजमिति ae |

१५०५६ तेत्तिरीयसंडहितामष्ये। [का०१९।प्०्०खअ०१]

एता उश्जितयोा व्यास्यायन्त cate: पूवेमेवाख्माभि- व्याख्यातः साऽचमज्र उत्कषंणोयः | अच विनियागसङ्गुहः। “अध्भिः waqurarat उच्ितीवाचयेदम्‌। यजमानं र येग्वेषु धावस्छध्वयुरादरात्‌” ॥ दति माधवीये वेदाथंप्रकाश्चे रष्णयजुःसंडितामाये प्रथम- काण्डे सप्तमप्रपाटक एकादशाऽमुवाकः॥ 9 ॥

उपयामख॑हीतेाऽसि नृषदं AT KTS भुवनसद्‌- मिन््राय जुष्टं ज्ञाम्येष ते योनिरिन्द्राय त्वापयाम- गहीतिाऽस्य्यषरदं त्वा yas व्यामसद्मिन्द्राय जुष ह्ञाम्येष ते योनिरिन्द्राय aaa ease ध- fafaad त्वान्तरिक्षसरद नाकसद्मिन्द्राय जुष्टं ण््ा- म्येष ते योनिरिन्द्राय त्वा। ये गराः पञ्चजनीना येषां तिखः प॑रमजाः | दैव्यः केशः ॥ १॥

समुलितः। तेषां विर्िप्रियाशामिषमूजर समग्रभी- मेष ते योनिरिन्द्राय त्वा। रपा रसमुदयसर द्ये-

[का०९।प्र ०७| ख ०९२] SRTUGATH | ९०४४.

रश्मिर समागतं | AIK रसस्य या रसस्तं वा र्ह्ञा- स्यु्ममेष ते योनिरिन्द्राय त्वा । श्या विष्ठा जनयन्‌ कर्वराणि स हि धुणिंरर्वराय AG: | स प्र्युदे रुणो मध्व श्रग्र स्वायां यत्तनुवीं तनूमैरयत | उपयाम- awanfa प्रजाप॑तये त्वा जुष्टं ण्क्वाम्येष ते योनिः प्रजापतये त्वा ॥ २।

HIATT जयद श च ॥ १२॥

इति वैत्निरीयसंहितायां प्रघमकाण्डे सप्तमप्रपा- SH दाद्भोाऽनुवाकः ॥ # ॥

एकादश्च उख्जितिमन््ा उक्राः दादभेऽतिग्राद्यमन्त्ा उच्यन्ते, RT | WIIG Wal पञ्चैनद्रागतिग्राद्यान ग्टा- ल्युपथा मग्टदीताऽचि qe a द्ुषदमित्येताभिः पञ्चभिरि- fal तवर प्रयममनश्वपाटस्त॒ “उपयामग्टदीताऽखि नुषदं aT दरुषदं भृवनखदमिन्द्राय जुष्टं ewes ते योानिरिद्धाय ला" द्ति। हे प्रथमातिप्राद्य त्वमुपयामेन एथिव्यात्मकेन पाचेण ग्टहोताऽसि। श्यं वा उपयाम इति पुवमुदाइतं। मनुखेषु वनस्पतिषु भवनेषु खामिलेनावखितमिन्राय fra वागा मि। एष खरप्रदेश्स्ते खानं तस्मादिष्राय लाम साद्‌- यामि। एष vate: aera: | नषदमित्यादिपदाभि-

Youg तेत्तिरीयसंडिताभाष्छे। [का०९।४०अ) wena]

BATE “ATE SITE WHT वे wal प्रलानामेववेतेन Baa द्रुवरभ्ित्याइ। aM F_1 वनश्मतोजामेवेतेन qua) warecfaare । यदा वे ब्रघोयान्‌ भवति। भुव- नमगन्निति वै तमाडः। भुवन मेवेतेन गच्छति, (त्रा०र९्का*। देप्र०।८अ०) दति नुम्‌ नरः तेषु सीदतोति नृषत्‌ तंनृष- शं । एतेन amass प्रजानां मध्ये gad सखामिषवेमानि- षिच्यते। यडा ara वसीयान्‌ ynren भवतिं तदा a परुषं खामित्वेन wae nate प्राघ्रकानिति अना ATH: अथय द्ितौयद्दमन्तः “उपयामणहोनेाऽखष्युष्डं ला च्रत- सदं व्योमसदमिद्राय अष्टं wera ते योानिरिद्राय ar” दति । पूरवदमा स्थेयं । एतदेवाभिप्रेत्य तथेव व्याचष्टे “we- षदं लवा घुतसद भित्था । श्रपामेवेतेन YAU Bad व्याम- सद मित्या | यदा वे वशोषान्‌ भवति। attarafefa a तमाहः | व्योमेषेतेन गच्छति" (न्ना०) इति। जखित्थादि- पाठे तच्छा मित्वेमाभिषेकः। wry aramfad नाम गजाश्ारादणं | अख दरतीकप्रङ्मन्तः “खपवामगुरीता sfa एयिंविषद' लान्तरि्ख्दं araagfagra जटं दक्ञा- ae ते यागिरिदाच a” इति। gaara “ofafa- ae arafcuyefaaie । रषामेवेतेव Saray ख्यते | त्माद्राजपेययाओ नं कञ्चन aes) We हि Ta- ताना Wad | यकषद बित्याण्ड । यदा वै क्लोचान्‌ भवति। नाकमगन्निति वे cars: array मच्छि, (ato) इति।

[का०१।प्००अ७०१२] वदायप्रकाश्रो। १०५७

तस्मादयं वाजपेययागेनान्धादिदेवतानामपि मध्ये ऽभिषिक्र va भवति। sie सास्राज्येनाभिषिश्चामीत्यादिमन्छेषु अन्यादोनां waaay तेम नजिमित्तेनाभिषेकस्याक्वात्‌ न ्रत्यवरोहति। श्रपि तस्मादटेवतानां मध्ये ऽभिषिक्रलात्‌ देववदेव कमपि areal प्रति गजादिवारनान्ञावरोति नाव- trefefa विधिः। श्रत Varga श्रा “यावष्ञोवं न कञ्चन भरत्यवरो देत्‌ weafaaay वा प्रव्यवरो दएोयेन aaa’ इति। अथ चतुयंग्ररमन्लः “a गहाः पञ्चजनोना येषां तिखः परमजाः | दैव्यः कोशः wafer: | तेषां विभरिप्रियाशामिष- मृजेर waaay ते afafesra ar” इति। येऽतियाद्च- रूपा ग्रहाः पञ्चजनीना: TENT टरेवमनव्यासुररत्ता- गन्धर्वेभ्यो निषादपश्चमेभ्या वणेग्यो वा हिताः, येषामतियाद्या- wi faa श्राग्रेयेग्रसायास्यातियाद्यरूपाः परमजाः waa, किञ्च aut प्रभावेन gar दिविभवः कोशा He: षम्‌ जितः सभ्यक्‌ wees: वषाभिम्‌खः aa इत्ययः विविधानि भिप्राणि दनुम्यानीोयानि पाचायाणि, तैरूपेता विर्चिभ्रियाः। तादृशानां तेषामतियाद्याणां पूरणायेषमन्नसषृ्ं ऊजं बल- प्रदं सोमरसं षमय्रभीं सम्यक ग्टह्णामि।, पञ्चजनोनणश्ब्दाभि- प्रायं दशंयति “ये ग्रहाः पञ्चननोना द्या | पञ्चजनाना- मेवेतेन waa” (ate) दति। एतेन मन््पाटठेन निषाद्‌- पञ्चमामां वणानां खामितेनाभिषिच्यते। श्रय पञ्चमः

““श्रपा रममृदयस खयर जि ww । श्रपाः रसस्य © ४

१०५८ तेत्तिरीयसंडहिताभाच्वे। [का०९।प्र०।यअ ०९२]

या रसस्तं वो wera a योाभिरिक्धाय ar” cfr हे अतिग्राद्याः वा wwe मध्ये sud चरमं गरं तं तथाविधं ग्टङामि। किंविधं) wot रसं उद्कस्येव सामरसत्नेन परि- Wala | उद्भूतं Wass जोवमं वा यस्य तमुद्यसं, सोमरस Wa जोवगरेतुञ्च । शपाम range अश्धमे्युक्रलात्‌। खर्यरभ्सिः परिपाकरेतुर्यस्य a खर्यर्षिं, टिकता ऋष धय आतपेन पच्यन्ते, अन्यया ठष्याधिक्येन पुययुः | स माग्छतं ATI Waray सखम्बगानोते। frye रसः araate- wou परिणतः, aut a ta: सारः तादृशमुदकरसं) afad तेजेयुक्रत्वञ्च भागदयपाढ़ेन भवतीति cwafa “अपा रखमदयसमित्धाद । अ्रपामेवेतेन रसस्य यते । Ts thay समाशतमित्याद = mata” (ale) इति। कल्पः । अया विष्टा जनयन्‌ क्वैराणीति सप्तदशप्राजापत्यान्‌ सामे डम्‌ बटह्ातोति। ase “svar fast जनयन्‌ कर्वैराखि ख fe धृरिरसर्वराय गातुः। खप्रत्युदेद्धरूणा मध्या way wat यत्तनुवां तन्‌मैरयत । उपकामग्टहोताऽसि प्रजापतये त्वा जष्टं गृङाग्यष ते निः प्रजापतये त्वा"? दति । war wa -जजापतिः विष्ठाः विशेषेषणवखितः, कवेरष्छेतानि कमणि आनयम्‌ सम्पादयन्‌ वर्तते*। sata सख प्रजापतिः चरिः -दौ्भिमान्‌ WET WAT वराय जाय RATS खरुगातुः विक्रा माभ भवति । तस्मात्‌ स प्रजापतिः

* adarfafa ae |

[का०१।प्०अप्०९९] «= -Fardaaret | १०१५९

मध्वा मधुनः HTS धरुणा धारयिता wad प्रति अखात्छमोपं प्रति sea GREE ATRIA | यद्‌ waa खायां तनुवां खकोये wt तुं असरच्छरीरं ेरयत प्रापयति, ware वयं फलं प्राप्याम दति Wa: | Ra Vegas विधिः, स च पूर्वमेव व्याख्यातः (Ho ater ome ome) 1 wa विनियोगसङ्गदः । | “gtufaargax ग्ट दवेषेति सादयेत्‌, उनरेषु चतुर्ववैवम्‌ अया सप्तदब्न्रहान्‌ ॥ WAIT प्रगह्वाति मन्ता इादश् वशिता: cha दति माधवीये वेदाथप्रकागे हृष्णयजुःसंडिताभाये प्रयम- काष्डे खप्तमप्रपाठकं दादज्रोऽनुवाकः ॥ # ॥

BIE मासा श्रन्विदनान्धन्वोषधीरन्‌ पवतासः। mira Use वावशाने अन्वा अजिहत जा- यमानं। अनुं ते दायि मह इन्द्रियाय सचा ते विश्च- मनुं CICA | अनुं छचमन्‌ सहे यजचेन््रं देवेभि- रनु Tara! दृनद्राणोमास नारिषु सुपली महम - अवं | मं स्या ATTA अरस ॥ १।

© घ 2

१०६० तेत्तिरीयसंडिताभाष्ये। [का०।प्र०ञ।अ ०१३]

मरते पर्तिः। नाहमिन्द्राणि रारण सस्युरषाक- पेकते। यस्येदमप्यर इविः प्रियं देवेषु गच्छति । यो जात एव प्रथमे मनस्वान्‌ देवा देवान्‌ क्रतुना पर्य- YI! यस्य शुषप्ादरोद्‌ सी ऋभ्य॑सेतां नम्रस्य महा स जनास इनदरः STA मह इन्द्रेत्यु्र सम॑न्यवेा यत्समरन्त सेनाः। पताति fees बाह्वोः | माते॥२॥

मना विष्ठद्वियग्विचारीत्‌। माने मर्धीराभरा ala तन्नः प्रद्‌ाशष दातवे भरि यत्ते | नव्ये TAM शस्ते safe त उक्ये waa वयमिन्द्र waa | श्चात्र भर माकिरेतत्परि छादिद्या fe त्वा वसुपतिं waa । इन्द्र यत्ते माहिनं द्‌ वमस्यस्मभ्यं TTT ₹॥

प्रयन्धि प्रदातारः हवामह इन्द्रमा इविषा वयं। उभा fe इस्ता वसुना पुणखवाप्रय॑च्छ <fameia सव्यात्‌ | प्रदाता Tat CHAT Sel राजा चदा सैमपावा। अस्मिम्‌ यत्न वर्दिष्या निषद्याथा भव यजमानाय शं योः। इनदरः सुचामा खवा War- भिः सुखडीकोा भवतु विश्चवेदाः। बाधतां देषो waz BUG THAT ॥ ४ ।

[eteqimcomona] वेदा्थप्रकाष्रे। १०६१

पतयः स्याम। तस्य॑ वय सुमत यन्नियस्यापि भद्रे Haas स्याम। स सुरामा SAX इन्दर असमे च्चाराचिद्रेषः सनुतयुयोतु। रेवतींनः सथ- . a =| ॥ विवा ~ - © ० माद्‌ ex सन्तु तुविवाजाः। ्ुमन्ता यामिमदेम। ~ । > रः | 6 . aa! | प्रा स्म पुरारथमिनद्राय श्रषमचंत। sla चिद्‌ लाकरुत्सङ्ग समत्सु टचा | भ्रस्माकं बेभि चोदिता नभन्तामन्यकेषां । ज्याका APY धन्वसु ॥५॥

जरसा माते दयश्च सुवीर्यस्याथ्येकश्च ॥ १३ ।

पाकयत्नः सवाः Wise बहिषोऽहं भुवामग्‌- HATE देवं सवितर्देवस्यादं AIMS वाजस्येमम- भ्रिरकाक्षरेणोपयामणख्दोतेाऽस्यन्बह मा सास्त्रयोद श" ॥ १३ । |

पाकयन्नं ute भुवां विरूअते च नः सवेवीरां पतयः स्यामेकं पञ्चाशत्‌ ॥ ५१ ॥

इति तैत्तिरीयसंहितायां प्रथमकाण्डे सप्तमप्रपा- SH चयाद शाऽनुवाकः ॥ * ॥

Wel सप्तमप्रपाटकः TAA ॥०॥

* ° दोताऽसि CACHE AAMT AMAA AAI: |

१०९२ तेल्षिरोवसंडिताभाय्ये। [का०र।प्००।यअ ०१९]

दादश वाजपेयमणग्ाः समापिताः। जयादय काभ्ययाञ्या saa काभ्ये्टिकाष्डे काचिदिष्टिरेवमाश्ञायते '“दन्द्राचान्- अवे पुरोडाश्रमेकादञ्नकपालं निर्वपेद्नामकाम दन्दरमेवाग्ुजर सवेन भागेन पघावति ख एवास्मै स्जाताननुकाम्‌ करोति ग्राम्येव भवति (संन्र्का०।रप्र०।स्श्र०) Thal WARAATT जखेान्व॒जुः | सादाय्यकरणमानुङ्रलं विरोधानाचरण्न्डज्‌- लं। स Age CRI यजमानाय सजातान्‌ ज्ञातिप्रटति- बन्धून्‌ waar एतसिन्नमुक्ूलाम्‌ करोति। तताऽयं ATA खामी भवत्येव तत्र प्रोाऽनुवाक्यामाह “्रन्वद मासा श्रभ्विद्नान्यन्वोषपोरम पवतासः। अण्विष्रर रोदसी वावशाने sarar श्रजिरत जायमानं" इति। wen दष्छब्दय समुखये। चेचादयोा मासाः, ते च जायमानमिग्रं ्रनुखत्य अजित AAMT पआराप्तवम्तः। एवं वनान्योषधयः पवता वावशाने श्रस्नान्‌ कामयमाने Tree चयावाएटविवे आपञ्चाजिदतेति याजना | चोढा वाक्यानि at षड़नुब्रव्टाः, सचमेद आदरार्थः अय याञ्यामाइ “अनु ते दायि मह इद्धिथाय सचा ते विश्वमनु Tawa | अनु VARA सहा यजचेनद्र देवेभिरनु ते नुषद्य, इति । यजत यष्ट ईहे दक मरे मरते सर्व॑भ्याऽपि देवेश्याऽधिकाय ते qe सचा सजेषु विशं wa विः रेवेभिरन्धादिभिरनुदाचि अनुक्रमेण दोयते। feat, crea ठचबधमनु, ते तवेदियाय खषलसिद्यथे |

है

* agufa ao;

[का०६।प्०७ ०१९] बेदायप्रकाद्य | Lode

न कवलं टबबधमणुखत्य wan लदोयं लतियलजात्यभि- ATES, UST ald बलमनुङत्य, way वैरि- मनुव्यतिरस्कारशोखलमनङत्य, लयि यथोाक्रान्‌ गुागवेच्छं ते तुभ्य यनः पुनर्दोयत इति वेशः carat fare “cara a निर्वपेद्यस्य सेनाऽमरग्रितेव afew वे aaa रेवतेग्डाएणेमेव Ga yrawsearqurafa चैवास्य सेना ष wifa” (derate) tfai wayfaat aie म भवति खकार्यकमा नेव भवतीव्ययंः। aeafaer afacgfare विघन्ते “'बल्वजानपोध्े सलदाद्धे यं जाधिष्कन्ना न्यमेदष्लतोा बल्बजा उदतिष्ठन्‌ गवामेवेनं न्यायमपिनोय गा वेदयति (सं°्रका०) इति। बरूबजास्तृणविश्रेषाः तागपि चोाद्कप्राप्त ष्पे सम्यक्‌ बध्रीयात्‌। आअधिष्कन्ञा अधिकं परीषं प्रा waa देधे न्यमेदत्‌ नितरां मूं करोति, तता देशाद्‌ बरू्बजा GRIM, तेषाञ्च बल्बजानां बन्धलेम यजमानं गवामेव न्यायमपिनीय प्रापय्य गा वेदयति खम्भयति। गवां न्यायः खाधीनतया ज्िखितलं। यथया waa: fafear: प्रतिदिनमरष्छे नत्वा aw क्रापि पलायनलच्णं चापलं परित्धञ्य काले खग्रदमेवायाग्धनायासेन THM, यथावा amadi: शिकिताः समता रथाद्न arian दच्छानुखारेण वदन्ति, तया मेनायाः @awaa का्यकारिलं गान्यायः। मा वेदयति गेावद्भितां खाधोनां कायकारिल्वेन प्रापयतो- व्यथ; । तच परोऽनुवाक्यामाहइ “दद्राणौमास नारिषु खु

१०६४ तेत्तिरीयसंशिताभाव्ये। [का०१।००अ ०१३]

UMAGA | न हास्या अपरद्यग जरसा मरते पतिः" द्ति। आसु नारिषु देवस्तोषु ae सेनाखामिश्डतामिद्धार्णो gual पतित्रतामदमश्रवं | अपरश्चन न्यदप्येकमस्ि, Wear carer: पति्जरसा म हि मरते मेव चियते। त्रैव array “नाइमिद्धाफि रारण सस्यटेषाकपेष्छते। aa- दमप्य विः प्रियं दवेषु गच्छति दति। रे cared amended लस्मियमिन्ं विना यं wana देवंन रारण नैव कीतेयामि । यस्य मम wa wawafad हविः शाम- परोडाभादिकं भियमिष्टं war देवेषु गच्छति सवान्‌ देवान्‌ प्रान्नाति। तादृशाऽदमिति पुवंचान्वयः । द्व्यन्तरं faut ““दृद्राय मन्युमते मनखते पुरोडाश्रमेकादश्रकपालं निर्वपेत्‌ agra dan इदधियेण वे मन्युना मनसा agra जवतीग्ध- मेव ayaa मनसखन्त स्वेन भागधेयेन पधघावति स एवा- fafafcd मन्युं मने दधाति जयति ay सङ्गामे'?(सं्र्‌का) दति) मनस्ते Waitara agra युद्धे संयत्ते सम्यक्‌ प्रत्त सति दृद्ियेण पाणिपादादीद्धियपाटवेन, मन्येना वेरिविष- यकापाधिक्येन, मनसा पलायनभोत्यादिव्जनङूपेण धैर्येण | तच पुरोऽन॒वाक्यामाह “AT जात एव प्रयमोा मनखाम्‌ Tat देवाम्‌ करतुना VN! यख WR wedai नृम्णस्य ABT सो जनास THE” Cia यो <a CRT जात एव SURAT एव प्रथमे देवानां मध्ये Hel मनखान्‌ - धर्यवांख war क्रतुना टचबधादिकमणा टरेवानन्यानन्या-

[का०१।प्,०।अ०६६] वेदाचप्रकाशे। १०९५

दीम्‌ पर्वग्षदतिक्रान्तवान्‌, MAKI WIT बलात्‌ रोादसो द्यावाषए्टथिव्येा अभ्यसेतां अ्रबिभोतां । wa भय दति ara: जनासः इद जनाः ख इन्द्रा नृम्णस्य खकोचबखस्य मङ्ा afeer awe wafafa श्रेषः। यज्छामाह “aT A मह Rey समन्यवेा यत्छमरन्त सेनाः। पताति feusde बाह्वाः। मा ते मने विव्वद्धियगिवचारोत्‌''इति। उग्रड्े TR आसमन्तान्ते तव Bi रक्षणं मदाऽधिकं यद्‌ यस्माद्र चणादस्मदीयाः सेनाः समन्यवः वेरिविषयकेापयुक्राः सत्यः समरन्त सम्बगरमन्त क्रोडामक्ुवंन्‌ परबलं मेवागणयन्नि- We) awe ममुव्यहितस्य ते तव बाङ्ञादिंथत्‌ खद्गादि- ft: पताति wie प्रसरति, ते मनो विच्वद्रियक्‌ wad सत्‌ मा विचारोत्‌ मा विचरत॒। पृवैक्रामेवेटिं फलान्तराय विधत्ते “एता मेव निर्वपेद्‌ यो तमनाः खयं पाप दव खटादेतानि fe वा एतस्माद पक्रान्तान्यथेष हतमनाः खयं पाप दृद्रमेव मन्यमनं ATS खेन भागघेयेनापधावति स एवासिन्निद्धियं मन्मनो दधाति न इतममाः खयं पापा भवति” (संन्का.) xfa यः पृषो रोगेण द्रव्यदान्यादिना वा दतमना नष्ट- चिः सन्‌ खयं पापद्वभाान्त टूवस्यात्‌ एतस्मात्‌ प॒रुषादेतानि दद्धियमन्येयाणि श्रपक्रान्तानि। अयेदानीमेष परुषो मष्ट- few: खयं भान्ता भवति। aren. एतामेव निर्वपेदिति पव्राखयः, एतखामपोषटो YA ए याच्यानुवाक्ये | दशय

* स च नयस्येति काशयोखयपतकक्रये Wz: | © 8

१०६९ लेत्तिरीयसंडहिताभाष्दे। [का०।१००अ ०९३];

मारं विधत्ते “दकाय दाते पुरोडाश्रमेकादज्रकपाखं विर्वपे्यः कामयत दागकामा मे प्रजाः स्यरितीग्मेव दातार Sa भा मसयेनेापघावति ख एवास्मै दानकामाः प्रजाः करोति दान- कामा WA त्रजा भवन्ति""(सं ° एका ०) एति। तच पुरोऽनुवाक्या Bear at awa दद्धि as: eT दातवेग्डरि aw TS दष्टे wa Bis a उक्ये प्रत्रवाम वबमिदध wa: that रे इन्द नाऽस्नानसमरोयाः प्रजाख मा मर्षी: कलदा्थिनोमीः कार्षीः | किन्त प्रकरेण ZIG द्यं दत्तवते यजमानाय दा- नवे दातं ते दीं यङ्‌ रि धनं afqaafa ace तदादर । WW च Aisa रद्ध रेदि) Fee ae न्‌- तने TQ लद्‌ागसाधने wa प्रशस्ते ऽसमिन कर्मणि त say ala we स्तुवन्तः वये भ्रत्रनाम अकर्बख प्रा्यामरे, जैव थाच्यामाइ श्रा भर माकिरेतत्परिष्टादिद्या fe ar बसुपतिं agati <x यत्ते माहिन दनमस्यस्मभ्यं तद्ध- यख wafer’ दति @ we se wat waareta एत- स्वदाइतं धमं arise परिष्टात्‌ चरज मा तिष्टतु । चखार वद्धर्गां बसुपतिरिति fay कस्यल्िदेव धस्य चतिनं भवि, किन्तु सवेषामिति बिव्ख्या बद्धनां वसवतिमिद्य॒कं, यसा- देवं बिश तस्मादाररत्यग्वयः। © ox लदीयं माहिनं awd दतं दातव्यं द्धनमस्ति चे wy ररिनामका- भ्या मश्ाग्यामुपेतेश्ध AZAAWY Tay प्रयच्छ । इश्वन्तरः विधन्ते “ogra प्रदाचे प्रोडाश्मेकाद्रकपाश्ं जिर्वपेखसी

(का ०९।प००।अ ०१६] «= बेदारथंप्रकाश्च | १०६७ `

wafaa सन्न प्रदीयेतेद्रमेव प्रदातार खेन भागसेयेनोाषधा- वति स ware प्रदापयति" (So eate) दति। प्रदाचे प्रदा- ufaad वाक्यस्यान्ते प्रदापयतोति श्रवणात्‌ VAT उन्लमखाय प्रतिगहोचे दायादाचवा ्रधमणादिः Wa प्रकषण दन्तमिल्येवं दातव्यं घनमपलपति, aga खलेन व्यवश्ियते waaay नेवं wed) argu उत्तमणोदिर्मिंवंपेत्‌। तच पुरोऽनुवाक्यामाह ““प्रदातार दवामष दस्मा हविषा वयं। उभा fe wer बसुमा षएखाप्रयच्छ दचिणादात सव्यात्‌" tf vate दातारं द्‌ापयितारमिद्धं हविषा युक्ता वयं श्राहवामहे ्रा- SUA: | रे दक्र उभावपि war धनेन पणस पुरय, तता ममाभिमुष्येन दच्विणद्धस्तात्‌ प्रयच्छ, सव्यादप्याभिमुख्येन प्रयच्छ | तच याज्यामाद प्रदाता वञ्जी ठषभस्तराषार्‌ Wat राजा TANT सोमपावा । अस्मिन्‌ यज्ञे ayer निषद्याथा भव यजमानायशंयाः'। प्रदाता WRAY दाता awl agq- वान दषभाऽभिमतानां धनानां वर्षिता तुराषाट्‌ शरणां ज्नीच्मभिभविता ww बलवान्‌ राजा दीप्यमानो टचा ga तवान्‌ सोमपावा सोमस्य पाता, ईदृशस्वमसिन्यश्न afefa वेद्यास्तोणंदभै श्रानिषद्यागल्यापविश्यायानन्तर्‌ः शरं सुखकरः योारनिष्टवियोाजयिता way इश्चन्तरं विधन्त “इन्द्राय सुत्राम्णे परोडाग्रमेकादश्रकपालं निर्वपेदपरट्धा वापरुध्यमानो वेदमेव सुच्ामाण खेन भागघेयेगापधा-

Fre “nN ~ P वति @ wat araa saaqer भवति (संन्रका०)दति। 6s 2 `

१०९ तेतिरोयसंडिताभाच्ये । [का०र।प्र००यअ०१द्‌]

Owes ge ws, wegfet राज्याद्रष्टः, अ्रपरूष्यमान carta वंम्बमानः, अ्रनपरष्या dwrfage: | तच परो- ऽनवाक्वामार “दषः TATA खवा अवोभिः qavtat भवतु जिश्ववेदाः। बाधतां देषा अभयं avrg सुवीर्यस्य पतयः wera” सति । अखमिच्धः सुचामा सुष्टु चाता wary धमवाम्‌ wafer: THe: Baste: सुखकरः विश्ववेदा अखारनहितरृत्छपरिचयाभिन्नो wag) बाधतां असनान्‌ बा- धमानानां afcet देषा विदषो स दृब्द्रोऽस्राकमभयं aera” SUG |) तत्रसादादयं सुवोर्यखख वैर्यभिभवसामस्छ पतयः सखाम खामिना भवेम याज्छामाह “ae way gaat अञ्ियस्सापि भद्र Saas wrai स सुजामा qaty Rt असमे आराचद्धेषः समतयुयातु"” इति । वयं यञ्जियस्य यज्ज- सम्बन्धिन शख्डन्द्रस्त सुमतावन्‌ य्युक्र fed खिता भवेम । अपि ख भद्रे परममङ्गले सामनसे मनःसमाधानेऽवशखिताः स्याम । सुत्रामा GE जाता Bay धनवान्‌ स इद्धः अख अस्माकं इषः TATA श्राराद्ित्‌ दूरादेव BATT एयकरोतु | कोदूश्ानामस्माकं wa: नृनां इविदादण्णां। coat विधन्ते “wer वे TE देवताभिरासीत्‌ खन ara स प्रजापतिमुपाधावन्तस्मा एतमेन्रमेकादब्रकपालं निरवप- त्ने वासिन्िद्धियमरघाच्छकरो याञ्यामवाक्ये श्रकरोादञ्ा वे भ्रक्रीख एमं वजा गत्या Bay गोऽभवत्‌ सेाऽबिभेदूतः प्र

* aqaifata ate To यपाढः।

[का०९।१००अ०१द्‌] = वेदाथप्रका्ने | १०६९

मा धच्छतोति ख प्रजापतिं पुनरूपाधावत्‌ स प्रजापतिः अक्षया श्रधि रेवतीं निरमिमोत wre अप्रदाहाय” (do Rate) द्ति। पुरा कद्‌ाचिदिद्धा देवताभिरितराभिदिं सद्र श्रा aq तद्‌ाधिपद्यलच्णां arefd न प्राप्तवाम्‌। कञ्चिदपि द्व एतदोयं waa नङ्गोचकार्‌। स wx: खिन्नः प्रजा- पतिमपाजगाम, स प्रजापतिब्यादटत्तिकामाय तस्मा इद्द्राया- तोतद्धष्टिगतेद्द्‌वताकमेकार्‌शरकपालं पुरोडाशं निरवपत्‌, ष प्रजापतिः खथभिद्धस् यजमानस्य यागे आध्वर्यंवमकरोत्‌, लेनैव यागेनास्िन्‌ व्याटत्तिकामे इन्द्रे aA खापितवान्‌, afegqe श्करोढन्दसा यक्ते दे रो याज्यानुवाक्ये अक- रोत्‌, यद्य्यच प्रो स्वसा इत्येकेव WHT तथाणादटन्ता सतो सेव शक्रो याच्या परोाऽनुवाक्या च भविथ्यतीति। सा श्करी वञ्जद्पा स वञ्ज एनं व्याटन्तिकामिनमिन्रं wa ्रधिपत्य- खलणायैश्वयाय ta प्रकाभितवान्‌, स उेद्रोऽधिपतिरभवत्‌, wa: रेशयें प्राप्तः © Tx: पनरबिभेदियमल्युया watt मां प्रधच्यतोति विचायं तच्छान्तये स इन्द्रः प्रजापतिं पम- रुपाधावत्‌, स प्रजापतिः शक्या अधि अधिकलेन रेवतीं रेवतो; सधमाद caarad निर्मितवान्‌ । किमथे । शक्या SUA इद्स्याप्रदादहाय च। रेखस्याग्यराजकुमारा- देरशयीप्राप्तापेशर्यप्रा्य्यमिष्िमिदानों fart “arsay fad सन्‌ UGE समानैः स्यात्तस्मा एतमैख्रमेकादशकपालं निव॑पेदिद्धमेव खेन भागसयेनापधावति स एवासिनिद्ियं

९०७० तैत्तिसोयसंितिभाषये। [शा०६प्००अ८१९]

दधाति” (संग्र्का०) thai यः पमान्‌ राजक्ुमारादिः faa tera अखं खन्‌ wad: सन्नपि तदेशे ware wart, खाधारणेः रेयंरहितेः प्राणिभिः सदृशः खात्‌, त्यै acdfaafafe: | तामेतामिष्टिं विघाय याच्यागुवाक्ये विधत्ते “रवतो पराऽनवाक्या भवति जाग्धा श्रप्रदाहाय क्री याच्या वजा वै जक्रो SUA GAT श्त्या इन्धे भव- wa” इति । tae: weg “taht: सधमाद oe षन्त॒ तुविवाजाः। wat याभिमंरेम tf रेवतोधनव्त्यः सधमादः अस्माभिः सर मारयनग्धा ween: , तुविवाजाः agate: अङ्षरोप्रापितदादज्रान्तिप्ररा रापो ना ऽस्माकं खामिनि दष्टे ea अखतसुखाय तिष्ठन्त । याभिरद्धिः We वयं CaM अब्दायन्तः TK Gat मदेम इष्टा Wi wear weg “AT स्वम परोारथमिद्राय आष- wea wits खिद्‌ Graney खमत्सु Tay! wars बोाधिचादिता नभन्तामन्यकर्षां। च्छाका श्रधि wag” इति WR दृन्द्राय TEKS परारयं रथस्व एराभागे we बलं भो AXA WHEW GE पूजयत । कथं बलस पञेक्‌ च्यते । य- fagt caer after arg सङ्कामेषु सङ्गं या aia: afcud: ag सति संयोगे ofa waite चदु wal कामय- मानेऽपि वैरिणि araaq fafi stiaa न तु पलायत इत्थं खस पुजा, तया पजित इद््ाऽसमाकमितेरव्याट्ये चोदिता atfaar खन्‌ बाधि gaat सयवध्षाना भवतु,

[का०र।प्र०७।अ०१द] वेदाथंप्रकारे। १०७१

अन्यकषां कुद्छितानां afctet धन्वसु अधिञ्चित्य वतमाना ब्याकाः Slam च्याः नभन्तां wa wala: |

a4 fafaararage:

““श्रहान्वजमल्येष् CHUA तु तखरो । या जाता AVANT मा AT दादरमल्देग्धक ॥ भरदा प्ररादढमल्येद्ध tH सु्ामसंयुते । रेवतो Wiss स्याद मन्ताश्चतुद॑श्ः॥ वेदार्थस्य wai तमे we निवारयन्‌ पमथांखतुरो देयादिच्चातीर्थमरेश्चरः॥

इति माधवीये वेदाथप्रकाञे रष्णयजुःसंहिताभाये प्रथम- काण्डे सप्तमप्रपाठके चयेादभ्राऽगवाकः ॥ # ॥

दति ओ्रोमद्राजाधिराजपरमेश्वरवेदि कमा गप्रवर्तकश्रोवोर- बुद्खश्डपालसाताज्यधुरन्धरेण °सायनाचार्येख विरचिते माध- वोचे वेदार्थप्रकाञ्ननामकते्तिरीययजुः संडिताभाग्ये प्रयम- काण्डे त्तमः प्रपाठकः Ta: ॥०॥

ॐ तत्छत्‌ ॥

» माधवाचायडेति ae |

Digitized by Google

शिप |

WUE | Qt! इष्टा । ute: |

(सं ०्शका awe). (सं०।द्कार।प्र०।१यअ० स्वर). ७9७8 .... ९ सम्भरदिति,.., सम्भरोदिति .....,..*... ७७€ see १९ पुस ००,.,.... पुचस्य ,...००००.. ००... TUB ०.०. LO ५

तानुनप्य,..... तानुगन्न...... ००५०००००. TH eee

INDEX TO THE FIRST VOLUME.

Tae First Kdnna or rae Taittinfya Sanaira,

Prapathakas 1.—VII.

| Prapathaka I. 1.- शा. Dars'spuiraamés'a-montrd Adhwaryacdh.

I.—Vatsépakarapam, (Brabhmaaa, ITI. ii. 1.) II.—Barhir-éharanam, (Br. III. u. 2.) III.—Dohad, (Br. III. ii. 3) ध 1V.—Havir-nirvdpah, (Br. III. 7. 4.) V.—Vrihy-avaghatah, (Br. IIT. ii. 5.) Vi.—Peshanam, (Br. III. ii. 6.) ... VII.—Kapdlopadhénam, (Br. III. ii. 7.) a) VIII.—Purod4s‘a-‘srapapam, (Br. 111. i. 8.) IX.—Vedih, (Br. III. 2.9, 10.) `... —Ajya-grahayam, (Br. III. iii. 1—5)

& & & &

103 121 127 135 147 167

XI.—Idhmé-barhis-sruchém prokshagadi, (Br. III.ni.6.) 198

.XIT.—Aghéarau, (Br. III. iii. 7.)

204

.XIII.—Srug-vydhanddi-mantrah, (Br IIL. iti. 8—11.) 225

XIV.—Zad-vikriti-mantrdh,— Kamyeshji-ydjyah, (Sanhita, 1. 1.) we wei

Prapathakas T1.—IV. Somayagah Prapathaka Il

—XIII.—Soma- Kraya-prdsnah

I.—Prachinavans’a-praves‘ahk, (Sanh. VI. 1. 1). 11.—Vrata-sampadana-diksha, (Sanh. VI. 1. 2, 3).

II 255—271

272—432

272 290

1074

I1T.—Deva-yajanam (Sanh. VI. 1. 4.) ee ... 9309 IV.—Soma-krayani-gamanam, (Sanh. VI. 1.5—7). ... 320 V.—Soma-krayani-pada-sangrahah, (Sanh. VI.i.8.) ... 339 VI.—Somonmanam, (Sanh. VI. i. 9.) eee ... 848 VII.—Soma-krayah, (Sanh. VI.i. 10,11.) ... ... 853 VIII.—Somasya s’akatéropanam, (Sanh. श्‌. 1. 11). ... 360 1X.—Aropitasya gamanam, (Sanh. VI. 1. 11.) ... ... 365 X.—Atithyeshtik, (Sanh. VI. 11. 1, 2.) ५९४ ... 870 XI.—Upasadah, (Sanh. VI. 11. 2—6.) we ... 384 XII.—Uttara-vedik, (Sanh. VI. 1.7, 8.) ... 410 X1{1I.—Havirdhana-mandapa-nirmanam, (Sanh. VI.u1.9.) 421 XIV.— Kamyeshti-ydjydb, (Sanh. II. 1. 2.) ... ... 432—444

Prapathaka III. Somay'aga (continued.) I. —X1.— Agpishomtya-pas'u-pras’nah vis ... 445—552 1.—Sado-nirmaénam, (Sanhita VI. ii. 10.) 445

II.—Havirdhana-gatoparava-nirménam, (Sanh. VI. ii

11). _ see dais oe ध .., 455 I1I.—Dhishniyaf, (Sanh. VI. iii. 1.) Mee ... 465 1V.—Vaisarjana-hutih, (Sanh. VI. iii. 2.) ५२४ ... 478

V.—Yupa-chhedah, (Sanh. VI. iii. 8.) 3% ... 482 VI.—Yupa-sthépanam, (Sanh. VI. iii. 4.) be ... 491 VII.—Pas‘or upakaranam, (Sanh. VI. 111. 5, 6.) ... 502 VIII.—Pas'or sanjnapanam, (Sanh. VI. iii. 6, 7,8.) ... 510 IX.—Vapotkhedahk, (Sanh. VI. iii. 9.) 5 -.. 524 X.—Vasa-homah, (Sanh. VI. iii. 10, 11). ae ,.. 631 XI.—Guda-kanda-homah, (Sanh. VI. iv. 1.) ... ... 547 XII.—XII1.—Somdbhishavah, ...... 4 ,०, 552—567

XII.—Vasativariném grahanam, (Sanh. VI. iv.2.) ... 552 XII1.—Somasya s‘akataéd upfvarohah, (Sanh. VI. iv. 3.) 559 X1V.— Kémyeshfi-ydjydh, (Sanh. IT. ii. 2,3.) ... .. 567- 585

1075

Prapathaka IV. Soma-yaga (continued).

I.—XLV.—G@rahapras'nah pradhénah, asi ... 586—757 I.—Somabhishavah, (Sanh. VI. iv. 4.) sal ,.. 586 I1I.—Up4ns’u-grahah, (Sanh. VI. iv. 5.) Be .. 593 IIJ.—-XLI1.—Antaryamédiké grahah, (Sanh. VI. iv. 6—

VI. र. 11.) . ५ ... 600

X LITI.— Dakshin, (Sanh. VI. vi. 1.) oe ... 693 XLIV.—Samishta-yajur-homah, (Sanh. VI. vi. 2.) ... 704 XLV.—Avabhritah, (Sanh. VI vi. 8—11.) ... 711 XLVI.— Kamyeshti-ydjydh, (Sanh. [1.-आ. 4.) ... ... 757—768

Prapathaka V 1.—IV.—Punardédhdnam (for the Agnyddhénam, see T. Bréh-

mana, 1. 1. 2—10)._... - ... 769—791 I. 1T.—Pradhanavidhis tad-angéni cha, a ००, 769 III. 1V.— Adhana-mantréh ९४४ ॐ ... 781 V.—X.—Agnyupasthdnam, ... ag sis ... 791—831 V. VI.—Agnyupasthanam, ध ,.. 791 VII.—Panchamanouvakoktamantravyakhy4nam, .. S804 ` VIII.—Shashthadnuvékoktamantravydkhyénam, —...._-—- 8110 ‘1X.—Purvoktopasthinasyaé ’gnihotrangaté, ,.. - 817

X. 1—2.—Pravatsyato yajamanasya agnyupasthana- mantréhk, -- sai ... 824

‘X. 3—4.— Dare‘ika-ydjam4na-mantrah

X1.— Kamyeshfi-yéjyah (Sanh. II. ii. 5,6.) ... ... 832—851

Prapathaka VI.

I.—VI.—Aitshtika-ydjamdéna-mantrdh, ah ... 852—89-+4 —Ajya-grahanam, —_... a - ... 852 JI.—Havir-homahk गः ion ... 859

111.—Bhakshya idédibhégah, =... - ,.. 869

1076

IV.—Anuydjadi-s’eshahutiA, Gs med ०० 876 V.—Apyéyanédi-mantréh, ... oe bes ... 882 VI.—Stryopasthinddi-mantréh, =... aig ... 887 VII.—XI.— Tad-bréhmanéni, es seis ... 894—938 VII.—Devat4-parigrahah us re ... 894 VIII.—Yajnéyudha-sambhbritih, wos ae ,.. 901 1X.—Dwadas'a-dwandwa-sampattih, ८७ ge toes. 91 X.—Havis-sddanam, eee Jes ‘ee ... 922 ~—As'révanédi-mantrék. sae .., 929 XII.—Kadmyeshti-ydjyadh, (Sanhité, 11. 2. 7.) ... ,,, 989—953

Prapéthaka. VII.

1.—VI.—Dérs‘ika-ydj;aména-bréhmana-s'eshah, ... 954—988 I.—Id4numantragam,.... ae side ... 953 II.—Idféyah pras‘ansé, or ve oes ... 962 I1I.—Anvéhfryak, aa ४४ si ... 967 IV.—S‘eshfhutyanumantrapam, aes 3४ ... 972 V.—Apydyanédi-mantréh, he ae a. 977 VI.—Upasth&nédi-mantréh, ee ui ... 982

VII.—XI1.—Vyjapeya-vishayd édhwaryava-manirdh, ... 989—1059 VII.—Ratha-mantréA, (Br. I. iii. 2—5.) ... 989 VIII.—Ratha-dhévana-mantréh, (Br. I. iii. 6). ... 1019 IX.—Ytpérohapam, (Br. I. ii. 7.) ... ८1 ... 1085 X.—Anna-homéah, (Br. 1. iii. 8.) ... see ,,. LOS XI.—Ujjiti-mantrah, ne ... 1052 XII.—Atigréhya-mantrék, (Br. 1. 111. 9.) ... 1054

XIII.—Kdmyeshti-ydjydh, (Cf. Sanhité, II. u. 8.) 1059—1071