|
सङ्घरविजयः

BIBLIOTHECA INDICA |
COLLECTION OF ORIENTAL WORKS
i

PUBLISHED UNDER THE SUPERINTENDENCE OF THE
ASIATIC SOCIETY OF BENGAL.
New Series, No. 138.

ओ्रीञ्ानन्दगिरिविरचितः
श्रोजयनार{यण-तकपच्चाननेन ।
परिगोधितः। i

SANKARA-VIJAYA

OR THE
LIFE AND POLEMICS OF SANKARA ACHARYYA,
BY
ANANDA GIRI.

EDITED BY
JAYANARAYANA TARKAPANCHANANA,
Professor of Nydya in the Sanskrit College of Calcutta,
FASCICULUS IIL.

CALCUTTA:
PRINTED BY C. ४. LEWIS, AT THE BAPTIST MISSION PRESS.

1868.

rete |
|
|

SANSKRIT WORKS PUBLISHED,
1N THE NEW SERIES.

The Vais’eshika Siitras, with commentaries, by Pandita Jaya-
narayana Tarkapanchénana. Complete in 5 Fasc. Nos. 4,
5, 6, 8 ४० 10. =... asa <a eee Sea 8 9
The Sandilya 81045 with S’wapnes’ wara’s commentary, edited
by J. R. Ballantyne, L.L. D. Complete in 1 Fase. No. 11. 0 10
The Kaushitaki-Bréhmana Upanishad with S‘aikarananda’s
commentary, edited, with a translation, by E. B. Cowell,
कध. A. Complete in 2 Fasciculi, Nos. 19 and 20. sie
A translation of the Stirya Siddhanta and Siddhanta S'iromani,
by Pandita एकप Deva S’astri, under the superintendence of
the Ven, Archdeacon Pratt. Complete in 3 Fase, Nos, 1,13
and 28. ... isa sss ae iss oe 124
The Kavyédars’a of S/ri Dandin, edited, with a commentary,
by Pandita Premachandra Tarkavigis‘a. Complete in 5
Fasciculi. Nos. 30, 33, 88, 89 and 41.... so १५५
The Brihatsaihité of Varaha-Mihira, edited by Dr. H. Kern.
Complete in 7 Fasciculi. Nos. 51, 54, 59, 63, 68,72 and 78. 4 6
A translation of the Séikhya Aphorisms of Kapila, by J. R.
Ballantyne, L.L. D. Complete in 2 Fase. Nos. 82 and 81,
The Das‘a Ripa, with the exposition of Dhanika, edited by
F.E. Hall, 7. €. L. Complete in 3 Fase. Nos. 12, 24,

and 82. ... न aes ase ave Pee es
Sdiikhya Séra, a treatise on Sankhya Philosophy, edited by

F. E. Hall, D. C. L. Oxon.—No. 83. ... ans « 010
The Narada Pancharatra, edited by Rev. K. M. Banerjea

Complete in 4 Fase. Nos. 17, 25, 34 and 75. ... नन % 28
Nyaya Dars’ana of Gotama, with the commentary of Vatayd-

yana, edited by Pandita Jayandréyana Tarkapanchdnana.

Complete in 3 Fasc. Nos. 56, 67 and 70. ww oe 114
The S‘rauta Stitra of As‘waliyana, with the commentary of

Gargya Néréyana. प्रता by Pandita Rémandréyana

Vidyaratna. Complete in 10 Fase. .., on ws 6 4

SANSKRIT WORKS IN PROGRESS.

The Maitri Upanishad, with the commentary of Rématfrtha, edited,
with an English ‘Translation, by E. B. Cowell, M. A. Fasc. I. and
II. Nos. 35 and 40,

The Miméifisd Dars‘ana, with the commentary of Sabara Swimin,
edited by Pandita Mahes’achandra Nydyaratna, Fase. I. to V.
Nos. 44, 85, 95, 101, 115.

The Taittiriya Aranyaka of the Black Yajur Veda, with the, com-
mentary of Sayandcharyya, edited by Baébu Rajendraléla Mitra.
Fase. I. I. III. IV. and ए. Nos. 60, 74, 88, 97 and 130.

The Saiikara Vijaya of Ananténanda Giri, edited by Pandita Nava-
dwipachandra Goswami, Fase, I, IL. III, Nos. 46, 137 and 138.

10477018

BIBLIOTHECA INDICA ;
५
COLLECTION OF ORIENTAL WORKS
म UNDER THE SUPERINTENDENCE OF THE

ASIATIC SOCIETY OF BENGAL,
Nos. 46, 137 and 138.

THE

SANKARA-VIJAYA,

OR THE
LIFE AND POLEMICS OF SANKARA ACHARYYA,
BY
ANANDA GIRL
EDITED BY ५
JAYANARAYANA TARKAPANCHANANA,
Professor of Nyéya in the Sanskrit College of Calcutta.

स |

CALCUTTA:
PRINTED BY 0. B, LEWIS, BAPTIST MISSION PRESS,

1868.

शङ्करविजयः।
आनन्द गिरिविरचितः।

ओ्रोनवद्योपगाखामिना

ओजयनारायण-तकंपच्चाननेन च

परिशोधितः।

३३ पकरणपय्यन्तं सोम प्रकाश्यन्ते

च्ननन्तरं कलिकाताराजधान्यां वािष्ट-मिषन्‌-यन्ते

मुद्धितः।

WHT yore । खोषटान्दाः egal

विन्नापनम्‌।

—

शङ्करविजययगन्यः पुव्व॑मेतदेशे gare श्रासीत्‌, किन्वयं यन्ध- -
ग्कात्राणां पण्डितानाञ्चानेकमतज्ञापनेन समोचीनां बुत्पत्ति-
मादधाति, शङ्राचाव्याणं वादरायणद्धचभाव्यका राणं जोव
चरितमपि समोचोनतया ज्ञापयति । .शङ्कराचायास्तु मा-
धवाचावयदषैमिख्र वाचस्पतिमिश्रपक्षधरमिग्रादयनाचायगङ्गेओे-
पाथ्यायादोनामतीवमान्यास्तदपेक्तया प्राचीना, तच्छिापशि-
adats श्रद्वैतमतप्रकाशकप्रकरणानि भारतवर्षप्रचलितानि प्र
णोतानि। गुरुपरम्यरयास्म्ाभिः रुतं शङ्धराचाय्यैसमयमपेच्छ
द्वादशशतवत्सरा व्यतोता दति) शङ्धरविजयस्य नागराक्तरलि-
खितं एकं पुस्तकं asada ard, तेलाङ्गात्तरलिखितमपर-
मपि यन्ैरनेकैरानीतम्‌, vee arate wa पुखकमपि
लिखितं लेखकेन, wad दृष्टा बयुत्यत्िवलेन चायं
गन्धः ओधित दति ॥

यत््रसादादेता दृशं दुलंभमपि सुलभतमं भवति सासिया-
खण्डक्तेमकारिणी सभा क्रमओाऽधिकामधिकां A दधाना
वचिरजोविनी यादिति भ्रोजयनारायणएतकंपञ्चाननः प्राथैयते ॥

10477018

विन्नापनम्‌ |

—_

पुरासोत्‌ खड्ददयामे प्रसिद्धः सिद्धपूरुषः |
नित्यानन्दमसुरनखा शिव्यसङ्तेकतारकः ॥ ९ ॥
तदन्वयभवः ओरीमान्‌ नवदोपेति नामकः ।
विद्यारनोपनामा च Frente जनैः ॥ २ ॥
नानाशास्तारवीयानपञ्चाननसमः सुधीः |
शद्कराचार्यविजययन्धस्य धनाय सः ॥ द ॥
STRATA, आसियासंश्त्‌-सम्यानुमतिमधितां \
tifa रामाभ्िमितप्रकरणावधिः॥ ४॥
सुद्धितोऽश्त्ततः साऽपि निजका्षु तत्परः ।
्रत्यन्तानवकाशतवाद्‌शक्तः ओाधने खयं ॥ ५ ॥
जयनारायणं नाना तकंपञ्चाननाभिधं।
सखीयन्यायगुरं धोरं समागम्येदमत्रवीत्‌॥ ६ ॥
ममावकाशलेशेाऽपि नास्तीदानोमतः कथं |

दमं ग्रन्धं शोधयामि भवताऽतः ्रटद्र्ता,॥ 9 ॥
कृपया मम भारोऽयं यन्धसंशधनात्मकः |
TAIRA कपया TARTATEEE ॥ २ ॥

कालीपोटादवाच्यान्दिशिविमलकुलत्राह्मणवासग्डमि-
वडस्वासञ्त्ोऽसि पहीत्रजवितततनुगेम उच्चट्‌ विदग्धः |

Za

तच्रासोद्‌ विददिन्रः सुमतिजनगणध्यापनासक्तवित्तः

सारतः खापितोऽतिप्रथितकुलचतुःसागरोवारिपूतः ॥ < 1
श्याम सुन्दरसञ्जनाऽो वा चस्पतिपदास्दं |
प्रतोच्यतरैदिकञ्रेणोलसत्काएवायनान्वयः ॥ ९ ell
सावर्णेभ्यः समासाद्य बहलां ्ठमिमुत्तमां |
जोविकां बह्लानन्तेवासिनोऽष्यापय्िरं ॥ ९९ ॥
wes Neat रामचद्रेति नामक्‌ ।
तक॑गलङ्कारापनामा तच तकंमपाठयत्‌॥ ९२॥
तस्याङ्गजा दरि ञ्न्रवियासागरसञ्ज्ञकः |
पुराणे धब्ंास्ते च निपुणाऽ्न्महामतिः॥ ९ द ॥
तस्य दितोयस्तनयेो जयनारायणाभिधः।
ARTA AAT ASA ACHAT I ९४ ॥
काय्यं व्याकरणं yaeag सार्तनिर्मिंतं ।
याऽधोतगन्‌ यन्नशालो कथितात्‌ पितुरात्मनः॥ ९५ ॥
येनाऽलङ्गारणशास्ताणि प्राप्नानि रामताषणात्‌ |
विद्यालद्कःरपिख्यातादागमग्रन्धकारकात्‌ ॥ ९६ ॥
कल्वयातानगरादारात्‌ भ्रालिका ग्राम उत्तमः ।
गङ्गापञ्चिमकरूलस्थसता सोद्गतमेपमः ॥ ९७ ॥
त्जसिद्धान्तोपनामा जगन्मादननामषटक्‌।
तस्मादति खविख्यातादधोतं येन यन्नतः॥ ९८॥
तकंशास्तं तत्वचिन्तामण्प्र तिविस्तुतं ।

2

दीधितिप्रञुखञ्चापि गादाधयादिकन्तथा ॥९९॥
येन गृन्नैरदेभोयान्नाय॒रामास्यशास्तिणः |
वेदा न्तादीन्यधोतानि वाग्देयाः पौरुषारृतेः ॥२ ०॥
यो नारिकेलडाङ्गास्यग्रामे लादाध्वसन्निपौ |
निवसन्‌ सुधियः शिव्यानध्यापयति स्यतं ॥२९॥
शओीयकेश्वर चन्र सयो विद्यासा गरसञ्जितः |
यस्मान्यायादि शास्वाणि विस्याताऽधोतवान्‌ प॒रा ॥२२९॥
मदेणचनद्रः PGA MALAITA: |
यस्मात्तकादिका विद्या विस्यातः प्राप्तवान्‌ पुरा NR ah
कल्क्यातानगरा न्तः स्थे खोयसं्छतमन्दिरे |
दशनाध्यापने राज्ञा यः परोच्य नियोजितः॥९४॥
ae ज्येष्ठः शालिकास्ये मठे श्रोमधुखदनः।
पाठयत्यधुना तक तकंवाग शविश्तः ॥ २१ ॥
जयनारायण श्रोमान्‌ साऽयं न्यायादि वित्तमः।
चतुस्िंशात्‌ प्रकरणादारम्यैनमगाधयत्‌ ॥ २६ ॥
WHS धरणो TATA ARS aS
हितालियतहायने शनिदिनेऽच मासे मधै ।
faxyguzal गता गदिततर्कपञ्चाननात्‌
सदादृ तसुसुद्रणङूतिरिवयाय सनयूणेताम्‌ ॥ २७॥

*

10477018

शङ्करविजययस्य निर्धर्टपचम्‌ |

भ्रकरुणानि। विषयाः। SENET: |
९ मङ्लाचरगग्रास्रायक्रमणिका.. .. .. .. १९
२ श्रङ्कराचास्य शरङ्करावतारस्य परादुभावकथारम्मः og
२ चखरैतखरू्यकथनारम्भः .. .. .. .. १९
8 जवमतनिराकस्याम्भः.- .. .. -. .. १
a श्िवमतैकदेश्रिमतनिराकरयारम्भः .- .. इ
€ भागवतमतनिराकस्यारम्मः.. .. .. .. ५१
© वैव्णवमतनिराकर्णारम्भः .. .. .. .,' ५९
८ पश्वराचागमनिराकरारन्मः .. .~ .. ९8
€ वैखानसमतनिराकरणसम्मः.. .. .. ,. ७
१९० कर्महीनवेव्यवमतनिराकरयारम्मः.. , . ex
१९ Reominsfrererca .. .. .. ष्ट
१९ खभिवादिमतनिराकरणारम्मः ,. .. ,. ९
QR सोरमतनिराकर्यारम्भः ,. .. .. .., <
QO Hwa = se = न न as १०्‌
१५ महागयपतिमतनिराकरयारम्नः.. .. .. go
१९ हरिनागणपतिमतनिराकरणारममः .. .. ११९
१७ उच्छिरटगगपतिमतनिराकरयारम्मः .. .. ११९
१८ नवनीतखगंसन्तानगणपतिमतनिराकरणारम्भः १९९
१९९ शक्तिमतनिराकरयारम्मः .. ,. .. ,. RRR
Re महालक्वीमतनिराकरगारम्नः .. .. .. १२७

2

वागदेवतामतनिराकरणारम्भः ,,

। +

प्रकरणानि । विषयाः।

२९
RR
8
२५
#
Ro
as
Ré
Re
“RR
RR
RR
a8
Ru
Re
३७9
as
३९
Be
४९
BR
BR
88
४५

वामाचारमतनिराकरणाङ्म्भः ..
कापालिकमतनिराकरगणारम्भः

कापालिकैकदेशिमितनिराकरगारम्भः

चान्यौकमतनिराकरणारम्मः
सीगतमतनिराकरणारम्भः.. ..
जेनमतनिराकरणारम्मः .. ..
तवैडमतनिराकरणारम्मः
मह्लारिमतनिराकरणारम्भः
विरकसेनमतनिराकरणारम्भः ..
मन्मथमत्निराकरणारम्मः . .
कुवेरमतनिराकरणारम्भः . .
इन््रमतनिराकरणारम्भः ..
यममतनिराकर्यारम्भः .. ..
वर्णादिमतनिराकर्णारम्भः ..
शून्यमतनिसाकर्णारम्भः ..
वराहइमतनिराकरणारम्भः.. ..
लाकमतनिराकरणारम्भः ,, ..
गुणमतनिराकरणम्‌ .. ~ **
साह्यमतनिराकरणारम्भः ..
योगमतनिराकरगारम्मः .. -.
पोलवादिमतनिराकरणारम्भः
कम्मेमतनिराकरणारम्भः .. ..
चन्रमतनिराकर्णारम्भः ..
राङ्मतनिराकर्णारम्भः .. ..

TENET ।
१२४
ARs
eR
१९६
ie
WR
१५७
Yee
१६४
१९७
१७०
१७४
१७८
use
१८७
Yeo
१९२
eR
१९४
res
Roe
Rou
Rex
aye

1

भ्रकरणाभि। विषयाः। Tenet: |
Sq पणकमतनिराकरणारम्मः .. .. .. RR
ge प्िदटमतनिराकरणारम्भः .+ .. .. ,.. ९२०
४८ शेवगरुडमतनिराकरगम्‌ .. ,. ,. ,. RRQ
se सिद्धमतनिराकरगारम्भः .. ,, „. ,. RRB
५९ गन्धन्वंमतनिसाकरणम्‌ ow ,,. ५५ ,. २२६
१९ भूतवेतालमतनिराकरणम्‌ .. ,. ,. ,. २२७
भरर We „. „~ -. .. „ . ee
धद तब्रहादेववचनम्‌ .. „. .. ,, „, RRR
५ व्यासदत्तायुःप्पच्चनम्‌.- .. .. .>* .. २३४
wa रडास्यपुरो भट्रदश्णनम्‌ ५ ,, .. ,. २९५
ag मणनमिच्रजयाभिधानारम्मः ,, ,. , „= Reo
XS सरसवाणा सह यतिप्रसङ्गप्रपष्चः,., .. .„ शष्‌
us देदान्तरसच्वारारम्नः, ,. „, „ Ree
ue शि्यागमनम्‌ .. ,, ,. tore = ४६
go सिंहसत्तात्वारः ,. ,. ,, ..
ईर सरस्वागोविजवः .. ,. .. ,. „. Rec
ईर गुरोः सरसवाणयाख श्टङ्गगिरिस्धाननिवासः .. २४९
ईर का्चीनगरनिन्नागारम्भः .. .. ,. .. २५१९
49 शानाीपकरवम्‌; (= अ ae be २५8
ea await... „. „. २५५
qq ने्तमागकाशारमनः .. .. ,. ,. २५७
इ शैवमतस्ापनारम्नः .. „. „. ~. Ree
qs वेषवमतस्यायनारन्मः =... ,, २९७
€< सरमतख्यापनम्‌ =. ,. .. ,. २६९

oe १8७

प्रकरणानि । विषयाः।

Qo

७१
eR
भद्‌
७8

शक्तिमतस्धापनारम्भः. .
गागपत्यमतस्ापनारम्भः
कापालिकमतस्यापनम्‌. .
खीरुरुलतु्यारम्मः ..
गरदं ह्यागः .. .-
मन्थसमात्निः , wee

VOTE |
Ree
REX
९७४
Row

२८०

स्न

Weng:
€
ष्र्‌
ts

शङ्करविजयस्य शुद्धिपचम्‌।

TSE! अष्एद्वानि।

र
Xo

op

सबात्मकोा..
मनुष्ेवमिति
कुटीचका.. ..
कुटीचका.,
स्तदाश्रमा..
कुटीचकः... ,,
qfaefe..
बास, बास
qferer
wag.
wa.
धारयिता ,,,
area ..
Lit = २४
किचिद्‌. .
निस्स्तान्तरन्नान
वैव्णवादधिकर
पाखपाता..
मक्त .. ..
सर्व॑देवकारणः ..,
Reus „.,

Warts ।
सवौत्मका
agqéa xfa
कुटीचरा
कुटीचसा
स्तदा तदाञ्रमा
कुटीचरः
बुडिद्डि
वाः वाघ
बुदिगुहा
away
भवता
धारयित
saa
ae
किषिन्‌च
faceracrara
वैव्यवादधिकं
पाशुपता
are
सवंदोवक्षारयं
केखिन्यमुनेः

Serge! पडकयकाः। अश्द्वानि। wert
५२ र किमप्रामाणय .. .. किम्‌ प्रामाण्य
ae १० चैलोपनयन .. .. कैडापनयन
ug १५ चन्रदया.. .. .. TRENT

as इ वाध .. .. बाध

१९ ९ मतोः पुनरन्यो .- ^
go ee ५" तपस्तप्ततनुरेव .. -- तपस्लप्ततनारेव
` ६१ ४ तदन्तः .. we ,.„ तदन्यत्‌

६९ ६ तस्याप्यपज ~. तरूष्ययज
६९ .. १९ ब्रह्मविद .- .. “* ब्रह्मविद्‌

६8 .. १४ सम्बन्धो .. ~. सम्ब
goo. € तस्ाद्‌ -. -- तसात्‌

¢s १६ नविना विद्यते .. .. a feat
goo. ९७ मनेनैर्मल्य ... wat tae
७० १ पाच्वराच्रिषु .. .* पाञ्चराचेष॒
eo .. € द्यङ्विताद्रये .. .. क्कितादूरो
र्‌ R पालनन्येनैव .. पालकववनैक
र ~ Ys BMWA .. .. यद्युच्यते

७२ .. RR परदारा.. .. परदारान्‌
७ .. १९१ FHT ... .-~ .. वक्तयम्‌

८० „~ QQ WMA ... .. वनख्थः रतैः कोन
ceo... 8 तन्मत्तापासनेन.. .. तन्मन्तोपासनेन
so ee CR प्रयोजन .. waste

९२ ~=. & चतुखदां.. .. चतुष्पदां

x

ETE |

és

ARR

aye

ee, =
oe g
oe भरू
oe र्‌
- इ
oe | 3
- १६
. १७
~ ५
ae द्‌
oe ¢
aie €
- ६
= क्‌
. <
ae
ae ue

q
= न

ट
~ Re
OM
५ द्‌

द्‌

पडत्थङ्काः। अश्णडानि।

ग्नम स्कत्वा oe

Gt sr «
afasa.. .
जयेक्छया . .

कोचिद्श्ु .. ..

पि्छवाते .. .
तदिव्यता.. .
away...

गुणयुताऽभव ..
सदुपासवतां ..

वेदामन्ना.. .

वदन्ति .. ..

at निगनैमाधयेवयं

पताद्म्बपूवः. .
तत्पटन
ba. J
aaa.
ant.

faett += >>

asa.
ख्व्‌ ..

चिस्कालारभ्य ..

पसङ्ात ..

MMAR .. ..

देतद्राद्य ha ek

wah

गुरं नमस्वुला
afa
अतिणत्‌
जयेच्छया
कोचिच्छष्ु
पिच्छवाते
तच्छछव्यता
tara
गुणयुताभव
सदुपासनावतां
वेदाः

विन्दन्ति

मां ये fanaa
खुताटृग्वपुव
तत्यत्तन

तात्य

तन्मूल

चिरा

षडदल

र्वं
विरकालादारभ्ब

प्रसङ्गात्‌
त्यागेनैके
Tage

षष्टाङ्काः। WRITE! अण्णद्वानि।

exe
११७
११७
are
We
१६९
१९
१२०
९२९
RR
ARR
se
ties
RRE
१९९
RRR
RR
RRR
WwW,
९३९

१९५

दद्‌

xe
र्‌

सत्वामाच. .
CC. > =^ र
बुदिरितवा.. ..
aqme .. ..
तवनीत ..
तद्यतिरेकेन
वस्तततदूण. .

विद्यता

गर्‌

सहाविद्यया
वाच्यस्य
सर्वकारगः
WANT... -.
विशम

Moc he, 0/3
इमि, er ee
नवेदुः 1 क a
Way.
सात्तात्कर्तेवेति.. ,.
वाग्रपा-..
परभावात्‌
तद्‌ जानकार

किचिदिचास्णोयं ..

माङाचिंताङ्कि.. ..

श्एद्ानि।
सत्तामाचव

aay
बुदिरीव्या
तदव्यन्तदुटं
नवनोत
तद्यतिरेकेण
तस्तत्तदरण
विघ्नता `
मुरं
माङ्गावचिताङ्धि
avy विद्यया
वाच्यत्वं
सव॑कारयां
परमगुसं
विंशम्‌
स
दिभि
न विदुः
mae
ammniaate
arqat
पराभावात्‌
तदुभानकास्गं
न किबिदिचास्णोयं

५

पडन्तयङ्धाः। अश्यद्वानि।

श्ष्टाङ्काः।

९३७
९२७
ARE
९४०
१४०
९०१
९४१
XBR
eR
१४६
९४९
९४६
१४८
१७०
>
९५०
१५०
१५९
९५९
१५७
९५७
९५७
aus
१५७

Xo

स्यात्‌ ग्खगु ..
निवदइय.. ..
प्रत्ामन्न .. ..
मिस ane
भच्ययिष्यती ..
भवतछृतं és
ब्राद्मणखाचरतां. .
जटाजुटोा ..
शम्भू भैरव ..
fam .. ..
तीतः TET.

प॒नरागमने ..
जलकावत्‌ ..
GUTS
दण्जलका ..
म्टतापधि.. ..
केचिन्म खेजना ,.
arate.
at tnd ५
धर्म्मेयेव .. '..
ne
Ges ao “se
Big’ “xe “8

श्रवलनामा ..
खामिन.. ..
सर्वेत्तिमि.. ..

श्णद्धानि।
स्यात्‌ विणाचडग्‌
निवद्धं
प्र्यासन्न
भैरव
भत्तयिष्यती
भवतछतं
ब्राद्मणयाचारतां
जटाजुटो
शम्मुमैरव
किमन्ञा
लीतग्न्यात्
पुनरागमनं
जलेकावत्‌
दगजजेका
म्टतापाधि
केचिन्मूखैजना
मेच्तसाधनं
धर्म्मशेव
सव
कड
श्रावरनामा
खामिन्‌
Sarna

किल कलिच्छवरनामालोके fae लोके

Beer:
९९०
१९६०
१९१
२६१
wR

पडः्यङ्गाः।
Say ae
+s १.
ह ७,
~ ९९
द्‌
ss 8
५ ४
. a
<o 40
th भ
oe ष
oe sc
deo oR
oe ह
.. च्‌
. द्‌
.. १५
=" १६
‘ é
sa, १९
४ 8
=

ष्‌
अष्णद्वानि।
wage .....
चिकालनादत्त॒ .. .
ROAA .. `. .
ख वाहनारू्सय.. .
खन्तगेत .. ..

ae

श्यामश्वलीदयोा ..

EN
बद्प्रपद्यः

वियुलतराय ...

मचेश्लच्य .. ..

परमात्मानमोच्य ..

अर =, == oe
प्रसादलवं .. .-

famrat ., ~“
स्यधनु.. .. .-
wen मेत्तप्रदोाऽपि .
WIG sce eo. xs
पुस्पधनु . . ee oe
वशासम्भवात्‌,. ..
यहु सेत. ge `>
दरदादि ,. -.
FAG...

नामयति -. ..

स्कः हात ०० ०५

श्णड्धानि।
सत्पत्तनं
चिकालनायत्त
aaa
ऋवाइनारूएस्य
खान्तगंत
श्यावशवलादयोा
बङ्पपन्नः
विपृलतरायां
माचलच्तं
परनात्मानं समोच्य
axe
पसादलवो
श्त्यनुच्ञा
पुव्यधनु

i feara
मोत्तपदोऽपि

वशोढछत

TAN,
बशोकरणद्यसम्भवात
यद्युच्येत +
दरिद्रादि,

मूलत्वं

नामकयत्ति

ayaa

verer |
१७१
१७१

श्‌
२१

= र, 0 += ल

१९७
१९

terre! आअश्द्वानि।

विदथं दत्तं . ..
fafeat.. ..

केचिद्धषणानि .. ..
RAST wee

AMY «ewe le

ufcaqata .. ..
निं a) >

Wang... ee
प्रतिपादितं। Wea .-
5 ..- ..
EWA inc ५२२; ,५>
CIC. | ५४ > र
रुकखेन्दानपातः ..
ब्रद्मेतिप्रािः .. ...

a
भगव्द्धिरा्येः .. ..

feasted .. .-
नान्बूनदी .-- --
acts .. ..
केटिप्रटगं .. ..
ग्रहं 2 35, es
पटरणेपर्यैव .. ..
इत्तेलंग्धयो .. .-
quan .-
भवद्भिरेव .. ,.

शूएद्वानि।
चिद्ादत्त
विदिता
केचिद्धवणानि
zat
qa
परिसेव्यमानं
बद्भनि
yas
प्रतिपादितं Tee
xaa
xaa
योग्यता
रकस्येन्धानुपातः
ब्रद्येतिप्रा्ेः
भवद्धिराचर्य
किमूचसितं
जम्बनदी
लङ्कापत्तनं
कोटिपत्तनं
पत्तन
पत्तनेपर्यव
tage T
पन्टत्यकालग्टद्य
भगवद्धिरेव

SBTET
RRE
RRR
२३२५
RRO
२५९१.
२५२१.
qc
९९४
२६४
२९९
२७४

पडक्यङ्गाः।

R
१९

s

wwarta 1
श्ररोबन्धः wwe
Cie 8 ee
मल्िकानंन .. ..
पद्ध यन र

REM Be 6 39
ज्ञानानन्तलच्तणं ..
चत्‌. जर 4
समासता भावि .-
माय aay.
ज्राद्ययोपासनं ..

खुडिपकरं समाप्तम्‌ ॥

wafer
श्रारोरबद्धः
प्रमु
मल्लिकाल्लौन
पत्तनं
पत्तनं
पत्तनं
ज्ञानानन्तानन्दलक्तणं
यच
समासते वदभावि
मागंमवलम्ब्य
AEM AAT

शङ्कर विजये

प्रथमं प्रकरणं |

००
श्रीगणेशाय नमः |
AMC नमः | शरो ्राचार्यजयो लिख्यते |

नमामि शङ्धराचाय्येगुरुपादसरोरुहं ।
यय प्रवादाछूढ़ऽपि सवेननोऽहं सदाख्रऽलं |
चअनन्तानन्दगिरिरहमप्रतिदताज्ञस भगवतः fare: खगुरो-

रवतारमरयोजनं वर्णयामि, खन्त्यच मम परमगुरोरवतारकथा-त-
दुपकृतिपोषितजगत्परन्बरा ऽविच्छिन्नगुदधादितविदयाप्रतिष्टा- a-
दागाविजयक्ोतूदल- तदयासदर्भनविविद- तच्छरोरावसानका-
लागतन्रद्देववचन- व्यासद त्तायुःपरपन्च- भट्द भेन- मण्डनमि-
अजय- तदङ्गनाप्रसङ्ग देदानरसन्छारविदितकामभास्त- शिव्या-
गमन न्दसिंहषाक्तात्कार- खरखतीजय- शृङ्गगिरिस्यानवास-का-
च्छीनगरनिन्भेण-कामाचिप्रपच्द-्रो चक्रनिग्मी ण-मोाक्तमा्गपकाश-
सख्िदानन्देक्यनामानि प्रकरणानि, तत्तदबान्तरकथाविसलारवि-
जम्मितं नानाम्रन्नोत्तरभासुरं बदु टमतनिवदंणमिदानी क-
afa io इत्यनन्तानन्दगिरि खत श्राचार्यविजये wat
पकरणं प्रकरणं म्रथमं॥

CP RD

य्‌ wet विगये

श्रथ(९)भगवां तुम खः खमुखवाूरुपादेभ्यः किल ब्रह्मच
gt fara मंस्यानचक्राधिदेवभ्रिवविष्एब्रह्मगणएपत्युपास-
कान ला जातिध्ीपरिप्लनतपोविधिमाकल्पपययन्तमाच-
कारः | ततः प्रटरततेषु छतादियुगेषु ब्राह्मणादयः सत्यधमेतपोषि-
द्यादिपरिशाभितभोलाः सव्बेदेवमयः खजातिदेव इति सम्यग्बि-
चारसग्यन्नाः सेशेक्यनिष्नितभिदाद्न्तरायाः सदाद्यथेपय्याले-
चनतत्यरा बभूवुः |
पज्येषु सेवका नीचाः पुख्मारगक्रियानुगाः |
तत्तदेव. पदं चापुर्ययाजातिङ्लस्यिति |
विप्राणां ad wa: चवियाणां तु माधवः |
Furi ठ्‌ waza प्यदराणं गणनायकः | दति
मनुखतेः ॥
ब्राह्मणेन faa: भिवतत्वविदा सेवितव्यः क्षषियादिना
ठ्‌ तन्तत्तच्चविदेति निरवद्यं मनुर्तिरितरथाकतुमशक्यलात्‌ |
परन्तु चीरे पुण्ये लप्रधमेतया Ams कलियगे परस्पर रा-
गादिग्र्तेषु (२) ब्राह्मणदिषु सत्यज्नान्यल्येषु निगमाचारप-
रिव्यक्तेषु खाकम्रटटत्तिः काविदासीत्‌ | (३)

(९) सगरा ।ते,पु.। का. यृ. ।

(२) Sawa तपेलेश्भाजि कलिदुगे परस्परशागादि-
गर्तेषु । का. यु. । तैलङ्क युस्तकोतु । परस्यरणागादि ग्र्तेष्विति
पाठान्तरं |

(द) कदाचिदे वमासीत्‌ । का, प. । ते. प. । सप. ।

दितीयं प्रकरणं | ड

केचिच्छ्भुरताः परे दरिरता बाणोरताः केचन
केचिदद्िरता दिवाकररता farmer: परे।
केचिच्छक्तिरताञ्च भेरवरताः केचित्त, मल्लारिगः
विष्वक्सेनरताः परे मदनगाः Sages |
के चिल्ुरेशमपरे यममणप्यतिच्च
वायु महीमुदकमम्बरमादिमूत्तिं ।
केचिदिराजमपरे faut यथेष्टं
केचित्‌ प्रधानमपरेऽण (१) मुपात्तक |
केचिचन्रपराः परे gaya: केचित्तु सेम्योत्युकाः
केचिञ्जीवपराः परे भृगुपराः कैचित्त्‌ मन्दाभरिताः |
के चित्कालपराः पर पिदपराः केचित्तु नागेशगाः
केचिन्तारुपराञ् सिद्धनिचयं (२) शेवन्ति कैविद्धिया |
के चिद्न्धन्बेसाध्यादीन्‌ शतकेतालगाः परे |
एवं नानाप्रमेदानां ( २ ) Tat त्तिधेसिता |
चित wets वेदाथेः प्रतिपाद्यं wafer |
(४) केबिद्धशभेरियमुक्तिरितिजल्पं afer: |
अन्योन्यमत्सरगरस्ताः परस्परजयेषिरः |

=~ bay
[९] केचित्रधानमणवाद । a1 a, पु. ।का. पु. ।

(२) केचित्तात्तपराः खनिश्चयपराः | बा. प॒. ।का.प्‌. । वाद्य

[र]

निचयं ।स. a1
(a) WHE: खात्‌ । का. BT
[8] कौचित्यरैरियंमुक्तिरितिजल्यं ante: ।का" riage

=

» ४ wet विजये

निजेच्छारतिमङ्गेषु धारयन्ति रुषाचिताः |

ang लिङ्गि श्रूलडमरुटडादि चिद, शल्ुचक्रगदापद्मादि-
fas, कमण्डलकरूर्चिकादिचिद् , fa fates, पू
मण्डलरक्र चन्दनादि चिह्ध , VAS, BOTA पादहरि-
द्रादि विह, स्फटिकाद्धंचन्रजटाविश्वत्यादि चिह्न , वराटमालि-
काश्ववेषभाषादिचिह्, खशदिरचितग द्कुचतुबाडलादिदण्ड-
तोचपाणएिलिादि चिन्ह, पुष्यकादण्डाद्युपकल्पितवसन्तोत्सवग्दषणए-
fad, नवनिधानरूपकण्डमालिकादि चिज्क, मणिर चितवजायध-
धारणादि चिन्ह, मंहिषरूपवेषप्रतिमादि चिद, सलिलमध्यस्-
लपूजादि चिह्न, वायुपुरषर्तबोपासन विड , श्मिदेवतेपासन-
चिह्न, तोधेयात्रायुरकधारणादि विह, शएुन्योपासनविह्ध ,
आदिवरारापासुन चिह्न , Ite शलाकपालोापासनविक्क , aH
रजसलमोगुरोपास नवेषधारणदि चिह्, साद्धनिरदिंटमरधानो-
qatar, तङरादधन्तनिश्चितपोलपासनविह्ृ, जेमिनिमत-
सिद्धकर्मपरप चस रिह, पूणिमादिकालवेषचन््रोपासनादि-
fad, च्रद्भमरकादि पञ्चग्रदोपासनचिद्ध, कपएकमतसिद्धकालेा-
पासनादि विह, दभओादिपुष्यकालासादितपवित्रपित्रपासनादि-
fae, खणादिरचितगरेवफणधार णादिविह्छ, Gata
पाखनविह्न, नित्यनाथादि सिद्धेषभाषाधारणादि चिह्न, गान
विशेषे विचवावमुपासनादिचि्ध, चिताभोद्धुलनगस्यविभे-
षधारणादिभिभूंतराड़पाखनादि चि, अरत्तादिबद्धकञ्नलादि-
धारणवेताल्ोपासन विह्मित्यादिव्विघं यथेच्छं ware

fata प्रकरणं। ` [व
सखे च्छाविदरणशोला मत्ये बभ्रवः, तानदरदःसन्ध्यामुपासोति-
व्यादि बडविधविधिवचनानि पोडयन्ति |

कर्मभ्रष्टान्यरानन्ददू रात्‌ (९) मूदान्नराधमान्‌ |
तान्‌ Fal नारदः शोघ्रमाप ब्रह्मपदान्तिकम्‌ ॥
« evita
भ तात नूतनमण्ज्नगदेतदव-
म्वाक्िवयक्तिपरिकल्पितकमेशोलं |
कालादिजातनिगमा्थपरम्परा स्या-
ZU तदा यदि भवन्मतमप्रमाणम्‌ ॥
भवद्भिः waza | सदेव सेग्योदमय्र आसीत | Wa aT
दमय ्रासोत्‌ | WIA वा THA एवाग्र श्रासोत्‌ । वासुदेवो
वा STAT ्रासोत।
यदाऽतमस्तन्‌ न दिवा न राचि- .
नं सन्न चासञ्छिव एव केवलः |
तदत्तर तत्सावतुबरण्य
मज्ञा AHEM पुराणी । a fay,
ततरः सणि शतान FAISAL उच्यते |
उत्तमः पुरुषस्वन्यः परमात्मेत्युदाहतः इति ॥
तत्रीतये कमे करोत्‌ विप्रः ्षवम्त॒ भमिं महसा (२) भुनक्त |
॥ददाल्थमथाख(२)तुशरे दरः करोलग्रजपुजनं Fe | इति॥

[९] दसा चैतान । स. पृ. । तै
(२) सदसा । स. प. । तै. य्‌. । का, प्‌. ।
(a) ददात्वथेमयापि। at, 7,

३ wet विजये

तस्माद्‌ दिजातीनामेकमेव देवतं सदादि शब्दवाच्यं तस गृणा-
तीतदत्तर्लिङ्गाभावात्‌ तत्सत्वे मानाभावाच निरुपाधिकं ब्रहैव
म॒मुक्तभिरुपासनीयमिति | एषं नारदवचनं निशम्य ब्रह्मापि
चिरं erent खलोकात्‌ पुचरमितभक्रादियक्तः शिवलोकं प्राविशत
aa मध्याह्ृकञारि दवं कोरितजसं कोरिदहिमांप्मशोतलं पच्चवक्र
walt faa त्विङ्गनटाधरस्‌ Wears शरीरिणं सरै
श्वर महादेवं दुष्टा दण्डवत्गणः प्रणनाम, उत्याय सम्पुरित-
wean सगणे त्र ह्या किलोवा च | मो महादेव wars waa
केश asarfasr waaay सव्पैकारण सव्यात्मक सन्पातोत सन्वै-
देववन्दितिचरणार विन्द प्रणवरूप प्रणवातीत प्रएवगाचर काल-
रूप कालातीत कमनीयविग्रह कन्दपैहर कामितार्थप्रद AT
णाकर Wawa सावधानेन मदीयां विनज्ञापनामवधारय,
तुरोयप्रणवाती ताद्र ह्मणः सत्यज्ञानानन्तलक्षणाद्धगवतः किला-
ध विनटुरूपा प्ररुतिरत्यना, तवेतस्या्न्र चद्धिकान्यायेन WET
देता सा waata fag | तत्सकाशादकारः Wa: सत्वसम्पननः,
तस्मादु कारः SU! तामसगुणप्रधान उत्पन्नः, तसान्मकारः शाण
at: रजःसग्बन्नाऽदं भवदाज्ञया (९) जरायजादि चतुर्विधज-
FAT पव्वेतादीत्‌ स्यावरख wat समुद्रदीपगिरिनदीवनपु-
रग्रामगातुरगमन्येकरिसिंव्याघ्रभल्नकादीन्‌ ब्रद्यत्तवियवेश्य

THIS aa: सल्सम्प्रन्रस्तत्माद कारः श्राणवणः रजःसम्प्राःहं
मवदाग्त्य । का. पु. स.पु.। वा. पृ. ते. प्‌. ।

दितीयं प्रकरणं | ७
ए द्रजातीत्‌ प्राणिन तन्तद्धम्ेखमा चार शोलान्‌ छा भवचर-
'णारविन्दभ्यानासक्ते मयि सत्यलोकाथिते wea कथिदुपद्रवः
समुत्थिताऽभवत्‌ | तदवधारय |
श्रत्याचारं परित्यज्य मिश्याचारं समाथिताः।
विप्रादयो fated लिङ्गैः सन्त्रेहिनः 1
ङतं नैव यथाकालमग्रै। द्यग्टगन्ततः | (९)
लिङ्गिनो वयमित्युैरभिमानान्नराधमाः |
न दत्त vate ma कव्यं पित्रादिटप्तये।
नाध्यापितं ब्रह्मयज्ञं सत्यलाकस्य सिद्धये ॥
नाश्रि्टोमो नाययकं न सत्रासं कदाचन |
करोति मनुजः कञ्चिन्ै पाषण्डमापरुयुः |
विष्णदासा वयं चेति वयमोशनलिङ्गिनः |
भैरवाकगले्ानां रव्या भक्ताश्च Rea |
केचित्कापालिका चारा मद्यमोसाशिनः सदा |
एकसैवमतस्यापि (२) मेदषद्भं समाश्रिताः ॥
एवं वदव्चावाकमतसिद्धान्ताभिताः तत्रूपमेव परमिति त-
दाचाराः(२) सत्येचादिधर्मैकमेन्नानरदिताः पशव दव देत-
वादिनः अतितो तिदाख्पुराणेपपुराणदिफलितकमेज्ञानरूप-
मारदयं परित्यज्य टतोचपथा agama हि विहिताविदहि-

[९] इयं खमवतः । वाः पु. ।स.पु. aT, Wi
[र] खकस्यैकतमस्यायि । aT, 01871

[३] तदाद ताचाराः। स. पु.। का. पु. ।

= wet विजये

तमविज्ञाय weleatatifus: दुन त्या qarafaeg’ तात्य-
स्ये Gag सर्वे कुमतभीला Ta: |
कत्ता AAT जगतां मम केशवस्य
तेजोभगन्तसमये लयकटेकलात- |
(९) तस्रत्कुविप्रवलङुल्सितदु खतानां
नाशाय चिन्तय समुद्धर वेदेमागे ॥
दूति ब्रह्मणा WIA: ओपरमेश्वरः सन्तृष्टान्तरः सन्निदमुबाच।
ब्रह्मन्‌ यथायं गच्छ सन्तष्टोऽसि तवोक्तितः।
शङ्कराचाव्येनानाहं स भवामि TAS ॥
यद्धितं aa विष्णाश्च तटेव स्थापयाम्यदं |
मम भक्तावुभो THT नान्यदिचिन्तय ॥ ,
मदिग्ध तिरैरिस्व हि चेन्राय्टदिगीश्वराः।
वसो SEMAN गन्धने मरुद्गणः |
यत्ताः सिद्धास्तथा साध्या गरुडाः किन्नरादयः |
किमत्र ब्नोक्तेन सव्यं चेदं चराचरं |
मद्‌ ङ्गभेदसज्ञातं लये मय्येव लोयते |
अहमेकोऽ क्षरः WA Wa: शात एव च ॥
AMA TAMA सव्ेदाथंप्रणवात्परः |
तस्मात्सवेषु AAG मामदवेतमुपा्रच |
दति सम्बोधितेो aan प्रणिपत्य महेश्वरं |

९ तद्त्‌ कुविद्वल। वा a) तस्मात्त विप्रवलकस्ितदु मपी -
नामिति।स.यु. । तै. 9,1

दितीचे प्रकरणं | ९.

सगणः प्राप ware; निजलाकमनन्यधोः ॥
ततः सवात्मको देविदम्बरपुराभितः।
च्राकाशलिङ्गनान्ना ठु षिख्यातोाऽगन्मरीतलते ॥
तत्र विदन्महेन्रस्य कुले दिजगणाभ्रिते |

जातः सर्वज्ञनाना ठ्‌ किद्धिजङ्लेश्वरः |
कामाच्तीति सती चाश्वत्तस्य लक्षणलक्तिता |
विदग्बरेशवरं ध्याला तावुभौ मापतुः सुतां ॥

सा कुमारी सदा ध्यानसक्ताऽग्ज्ञ ज्ञानतत्यरा |
fafadta च ara ठ्‌ प्रसिद्धाऽभ्न्मदीतले ॥
तामष्टमेऽब्दे विप्राय शान्तायाहुतकर्मणे |
मदि विश्वजिन्नाम्रे स्वशःऽस्याः पिता खयं ॥
सा सदा पतिमदेतं ्यालाकाशात्मकं fad |
तस्या-(९)-राधनमत्युग्रमाचकार faa frat ॥
तादृशमपि easy य विश्चजिदहुत |
अ्ररण्यं (२) तपसे छला मनो निखयतां गतं ॥
तदा mata सा नारौ चिदम्बरमरेश्वरं |
तोषयामास (३) पूजाभिधोनैरात्मगतिः सदा ॥
ख देवः (४) सरवपूरौऽपि तस्या वदनपद्जं |

{९1 खअस्या-। वा. पु. ।
(र) खस्णे। वा.प. 1

७

(a) पूनयामास । स.पृ. | ato

3) सरैव।वा,प्‌.।

[ष]

CR)

९० wet विजये

रविश्य विस्मितान्‌ aa जनानन्यान्‌ समागतान्‌ ॥(९)

महोय्रतेजसा ger विशिष्टाऽश्यथाजिका | (२)

a स्यूजिता frat पि्ादिभिरुपाभ्रिता ॥ (३)

aaa मासि wre दद्धिरासोदिने दिने।

चिदम्बर श्रं त्वा यजमानं fare |

उतीयादिषु मासेषु चक्रः कमणि वेदतः।

आते तु दशने मासि विशिष्टागभं गालतः ॥ (४)

भादुरासोन्मदादेवः WHAT ATTA: |

आसीत्तदा पुष्यदृषटिदेवसङगः अचोदिता |

नेददुन्ुभयो दिव्याः were चिरं सुखमु ॥

इत्यनन्तानन्दगिरिख्त आचाय्यैविजधे ओमच्छङ्कर-

भगवत॒पादाचायख्य-योमददेतसिद्रान्त- ओपरमगुशोरवतार-
कथा प्रकरणं दितीयम्‌ ॥ > ॥

(९) खभागतान्‌ । तै. पु. ।

(२) दुष्ाम्बिका ।वा.पु.।स.प्‌.।

(३) उपासिता।स.पृ.। काप.

७) विश्िदधागभंगेलकात्‌। वा. पु.।स.पु.।

aA प्रकरणं |

00:

विचिचरूपतेजेगणगान्मीयीदियक्तः Basha प्राछृतमाग-

घगीवाणदिसर्वभाषाङ्लः सरखतोषिलास दव anata । द-
तीये वषे चोलकमे पञ्चमे वे जोज्ञोवन्धं विधुक्तितथकः (९)
faire: (aca विद्यागरूसमीपे सरच्छ्रवणादेवावगतसर्वविद्या-
प्रपञ्चातीत दव समन्नानवशाज्ञ (२) Taam टव किलानाल-
स्छादभवद्गगवान्‌ ओमदाचाय्ः | षड़दभेनमल दतिदाषस्थाणः
निगमशाखः षडङ्गपलवः TAIT: मन्तर्लाटः + WAT
फलः ओ्ओशङ्रकल्पदटत्त WANT |

सभे यथा कल्पतरस्तथा श्म हि शद्रः |

सुराणां खराणां च वाञ्कितार्थपदो we: ॥

वरे ब्रह्मसमस्तदङ्गनिचये aca:

तात्पथ्योरथविवेचने गुरसमसत्कसम्बरणने | ( ३ )

शआरसीज्जैमिनिरोव तदचनदपीदाधकन्दे ( ४ ) यमे

व्यासेतरैव मदीयसद्गररसा ओगद्धराख्यः चति |

(९) विधिवच्कगरिति। कापु. । स. य्‌. । ते. पु. वि्क्तितः
कर्ववन्तौति | वा. पु. ।

(र) सम्यक्‌च्षानवश्तं । का. TT 1

(ड) संवरगने 13, a

@) तदचनदगरोदधकन्दे । स. TFT

*#* शलाटुः पक्वफलं |

42 wet विजये

अदेताणेवपुणेचन्रमभिधापद्माटवीभाखरम्‌

विदत्कोटिखम्चिताहि्युगलं मदेषिकल्लानलं |

दाव्यसमस्तवेदजनितप्रो्यदिवेकाङ्‌रं

खिद्यदागब्डतं परात्परगरु (९ ) ओशङ्करं तं भजे ।
श्रद्धनुललाटः पेनदुमखः विभालवक्ता आाजानुबाडरुननि*

तम्बः Wired ढगुरुफः(२) खल्पपादः शेणएनखः करपादमध्य-
wag शज्युचक्रादिचिद्धितः भिरसि वामभागे विश्यूलचिङ
दक्षिणभागे व्वद्धंचन्द्रचिह्कमेवमङ्ःदयेन (३) साक्षाचिदम्बरोश्चर
va विराजमानः warmed: न्नोज्जिदण्डाजिनतिलक-
धारणमिक्ाश्नादिभिः (४) शास्तविधिरोवमनुषटेयमिति सर्वम-
ang बोधयत भिष्यबोधनाथेमुपाध्यायानुज्ञावशाट्‌ ब्रह्मासने च~
ुःषष्टिकलापरागके चतुरं शविद्यामणिपिराजिते सखेद प्रभा-
दीपिते सुत्ेतिहासतन्तुविराजिते तापनीयागममन्यन्ततन्ता-
दिषट्‌ चिंशदङ्गलोच्छिते रागेन बालभानुरिव, ब्रह्माण्डगेल-
कीले Ya द्व,जनकरृतद्याद शवाषिंके सत्रे याज्ञवरुक्य द्व.परो-
क्िन्नरेन्रख ज्ञानबोधसमये Wars Read तपश्चय्याङ्गोका-
रोचितवयास दव, रामकथाप्रदाढलकाले वाल्मीकिरिव, भाण-

(९) परापरगुड । वा. पु. ।

(२) पौनेर्गुडफरतिपाठन्त ` तै ल ङ्गपस्तवो |

(a) खवमं एकदयेन । का, पु. । वा. पृ. ।

(8) तिलकभिन्षाश्नादिभिरिति। का. पु.। स.प.वा.पृ.।
चिपषुधासयमभिच्ताश्नादिभिरिति । तै. पु. ।

FAG प्रकरणं ९३

षदेशकाले wu ca, (९) देवानां थिक्लासमये सुराचाय्यं दव,
नारदोपदेशकाले AAI, TATA तत्रोपदेशकाले ओष्ण
दव, (२) समासीनः ओगशङराचार्यगुरुरनेकशिव्याणां
निगमादिसैश्रास्तप्रप्चस्य सदुपरे्माचक्रार। भोः fra
लमेव ब्रह्म कसमाञ्चतन्यहिकरूपलात्‌ तरिं अरविद्यापरिकल्पि-
तेषु रेहेच्धियादिषु विद्यमानेष्वपि चेतनस्वमेव भवसि । कथं
गुरा सुखदुःखभाजे मे चेतनता, जनरान्तरकम्मेवशाज्जनिं म्राघ्त-
स्य जलबुद् दवदग्राश्चतदेदस्य इद्दियादिभिरूपेतस्य जन्मयिति-
मरणएप्रवाहली नखारिषद्धगेपोडितसम दारादीषणतरयय्रहग्रसत-
स्य नहि नित्यानन्दरूपत्लं कल्प यितुमुचितं मद न्तवत्तिनोा
जोवसेपति चेन्न verte किच्िजन्नलादिधमैख्रयलादिच्छामा-
हादिपोडितव्ाच | किञ्च मेदवादिनस्तावदज्ञो जीवः ष्टभा-
THT मायागेलगृटः परमेश्वराद्धिन्रूपः तस परिपकन्ञा-
नेनापि ` सायुज्यभाव एव, किन्तु सुछृतकमेणा पुलोकम्रा्िः.
कपुयादि +कमेणा नरकलाकम्राधिरोवमाद शस्तं (महतो अतिः
ङान्दोग्यपच्छमाध्याये दशमखण्डे) श्रथ यदि तै रमणोय-
चरणा रमणोयां योनिमापद्येरन्‌ त्रा ह्मणएयानिं aaah वा
शश्योनिं वेति | अथ यदि ते कपुयचरणाः कपूयां योनिमापये-
रनु अयानि वा शूकरथोानिं वा चाण्डालयोनिं वेति (३) त-

(९) पतञ्जलिसिव | का. प्‌. । तै. पु. ।
(२ मेजसदसि कालिदासदवेव्यधिकः wee aT 71 वा. पृ
(३)राखरसादह वमभ्रितयन्धे ते तच्छतेः पाठान्तरं छां, ऊं, प्न
* कपृयं wma ated जगुधितं am इतिभावं |

Ww wet विजये

खात्‌ खु प्रलयेऽपि भिन्न एव जीवः प्रतिशरीरं विचिरकमाणि
करोति, माक नाम सुखरूपस्थानप्रािमातरमेव Grea इति
वदन्ति, तादे मयि सत्यज्ञानानन्दलक्षणएलक्तितशुद्धकेतन्यक-
ल्पना कथमुचिता स्परादित्यालापिनं शिषे ware भगवान ओम-
दाचाय्यैः यः aa: सन्पैषिद्‌ यस ज्ञानमयं तप दृत्यादि शाख-
प्रसिद्धः परमात्मा जगदु पादानकारणं, स ईत लोकान्‌ नु जा
दूति स दमील्लोकानजत | wa मरोचिमैरमापोाऽदोाऽ
दति लोकष्टष्टं विधाय श्रतलादिसत्यान्तचतदं शलाकूप
विराड्देहे शअन्यादिदेवात्‌ erg मुखादिच्छद्रषु यथा-
यतनं भविशते्युक्रा किञ्चिदालोचितवानभृत्‌, एवम्भूतस्य साङ्ग-
aq afxaat विराड्देदस्प नहि द्िकरमन्नं सम्पादयितु
wa ॒तद्धमतिरिक्रवस्वभावात्‌ | तस्मादन्यदल्पशरीरं खष्टव्य-
मिति fara गोदे हं सेद्दियाधिदेवचत्पिपासादिसंय॒तं रष्ट-
वान्‌, ततस्वन्यादिदेवताः परमात्मानमन्र वन्‌ तावदयं देहः
यददन्तः (९) wae वायदितश्च न व नोयमलमिति
श्रतस्तीश्च रः खतन्तकरुणया FATS रमुलोत्पारनहेतुभूतम्‌भ-
यतोदन्तमशररेदं षा ्रन्यादिदेवानत्‌ यथायतनं प्रविग्तेत्या-
ह, ते तत्र गता ala सु खलेशमलन्धए Gat वै ोऽयमलमि-

३५८ | तद्य ङ रमनीयचर्णा STAT इ यत्ते Talat येोनि-
मापयेसन्‌ ब्राह्मणयोनिं वा च्त्रिययोानिं वा ञेग्योनिंवाय य xe
कपूयचरणा म्या इ यत्ते कपूयां योनिमापद्येरन्‌ aati वा

शक रयेानिं वा चाणडालयोनिम्ब ति भाव्यसम्मतं |
(९
रि ॐ,
(९) खकदन्तदति।ते.ण.]

तीयं प्रकरणं | ९५

ब्रुवन्‌, भगवान पुनरपि विचाय्यै नि्निंभेषकरणया विवेकवा-
` ऋव्यन्नं युरुषदे हं रुष्टा अन्दादिदेवात्‌ यथायतनं मविशते-
त्या | ते तच गताः सुतं वतेति पुरुषा वाव सुछृतमिति सुख-
मापुः पुनरेवं विचारमा चकार,मनःप्रखत्यनुकरूला किलेद्धियप्र-
दत्तिः तस्य प्रेरकाभावे MARTA स्यात्‌ समनखकसद्धियगण-
ख जड़लात्‌ जङ्ग्रेरकेण लजडतव भवितव्यं जडस्य चितन्यलात्‌
तदन्यस्य TSA, तस्मादा परमेश्वरः कथं चिदं महते सखमादि-
ति। यदिदं देहेद्धियतदभिमानिदेवतावच्छरीरजातमस्ति तदि-
दं सर्व महते भोगखामिनं जोवरूपधारिणं विना कथं नु नाम स्वात्‌
तस्माद्धोगखामिना मया जीवरूपधारिणा देहः प्रवे्टय Tae |
ततः परमात्मा ख TIA कतरेण प्रपद्या इति तावदारपवेशमा-
गादा पादाग्रं मद्धि ARI तयोमेष्ये कतरेण केन मागेण |
अपदे मरविशामीत्यथेः ननु कथं चिदमिति वाक्येन श्रात्मनोा जीव-
रूपेण yanmar देहेद्धियादिव्यापारपालनमेव (९) प्रयोजनं ना-
न्यदिति चेन्न ्रात्मबोधखरूपसपःप्रयोजनान्रसा विद्यमानलात्‌,
अविष्टसप देेद्धियादिग्रेरकख्प देचेद्धियातीतस्प ्वेशमातेशेव
मायानु यदवशाव्जीवभावमापन्नखपं स्त्यन्नानानन्तलक्षएलक्तितस्प
परमात्मनः सम्यगज्ञानादमेदाध्यवसायेन परमात्मनि (२) मनोा-
qa जाति एकरेवादि तीयम्‌ त्र द्य नेह नानाऽसि किच्चनेत्यभेद-

चा पसनन a

(९) i

[२] सम्यग्‌ ज्ानादमेदाध्यवसायमनःसिद्िप्रटक्तिनि टत्तिपर-
मामनि । कापु. ते. पु.। वा. य्‌. ।

९६ wet विजये

सिद्धिभेवतीति सोहमिति सवात्मज्ञानवानिदहामुचव्यापकः परि-
wat भवतीति urea तमेव विदिलाऽतिग्टलयुमेति नान्यः
पन्था विद्यतेऽयनायेति च त्रह्मविदाप्राति परमित्यादि च।
तदनु स परमेश्वरः एतमेव सोमानं विदातया दारा मरापद्य-
त, एतमेव मूं मध्यभागमेव कपालसन्धिरूपं स्थानं विदा-
यं fax छता aware करियाज्ञानण्क्तियक्तः (१) स्‌ दे.
way प्राविशत्‌ यस्माद्धावनोपाधिकस मभि मघे yam: तस्रा-
कूरं जञनेद्ियवाङलयं सम्भाव्यते क्रियागछुपाधिकसप पादाय
WAM RVR कर्म ्ियवाव्य पराप्यते एतददिषयप्रप-
च्चस्तु बहधा मदीयेषु way दर्भिंतः * cee fre: ओम-
Rays नत्वा weed विदिता सुखमास । एवमनेक
frat ओगुरूपदेशमदिन्ना सर्वविद्यासन्यन्ना बभूवुः |

Wa: ee: सच्छिथससैः कोटिभिरेव च ।

वयाप्तमासीज्नगदिदं श्एद्धादितपरायणे : ॥

अुति्तोतिदासादिोदिताचारतत्परेः |

पञ्चयन्नपररनित्य' पञ्चपूजाविारदैः ॥

श्रादित्यमजििकां विष्णं गणनाथं महेश्वरं |

बाह्मणः THAT पच्यन्नपरायणः |

करम ब्रह्माणं कु्यात्स्वदेवमयः परः |

तन्निदिष्यासशक्तस्य सवभूतमयघय च ॥

[९) उच्छाकियाक्ान शक्तियुक्त । ते. पु. ।

इचापनिषद्वाव्यारै =, =
* बङ्कचापनिषद्धाव्याद RTA |

दतीयं प्रकरणं | ९७

waaay सरन्॑यापकतेजसः | (९)

इएद्ादैतात्मनस्लस्् न वद्िःपूजनं विदुः ॥

न क्म लिप्यते afar ज्ञानवन्भयात्मकेऽदये ॥

रेहाैर विशेषेण देहिनो wed निजं | (२)

माणिनां तदविधोत्यं तावत्कर्मविधिर्भवेत्‌ |

काम्यकमाणि सन्त्यज्य नित्यकं समाचरत्‌ ॥

नित्येन कर्मणा za: परमेशः प्रयति |

wea MaMa, तेन मुक्तो भवेन्नरः ॥

दहामुतैकरूपलात्‌ प्राणिनः (३) कदीसंच्ये । '

देहत्यागे विमुक्तिः स्मादिति वेदविदो fae: ॥

न तस राणा Ges समवलीयन्त दूति शरुते: |

Seafacat aa स देशः पएण्यवर्ुनः |

तदूर्भनपराये तु ते मुक्ताः स्न संशयः |

अदितनिन्दां qatar घे मूढा दुःखभागिनः |

ते सवे नरकं यान्ति माटनिन्दापरा यथा ॥

एवम्रनेकम्रकारेण बहुभिव्यात्‌ धन्यात्‌ छला AA वर्ष परि

श्रमङ्गोविन्दयोगोद्धसम सदुपदेशात्यरमदंसाग्रमखोकारं छतव-
न्तः ओओमच्छङ्करभगवत्पादाचार्यंसववज्ञाः । नन्‌ ब्राह्मणानां F-
यच्धाद्या्रमचतुषटयमस्ि, तथा च श्रुतिः ब्रह्मचर्यं समाप्य

()सव्वेयापकरेतस इति। स. पु. ! का. पु. । वा. a |
(र) afer ata
(द) चजानिनः। तै.य.।

vt

Ce

vw wet विजये

"छी भवेत्‌ Wl भूला वनी भवेत वनो भूलाऽय म्रव्रजेदिति
एतैरेवाग्रनैरेव यथोक्तकमानुष्तिमेक्निर्मवत्येव कममन्तरण
TITAS: किम्थमङ्गोरता भग-
वद्धिरिति तचापि कुटीचका-+-द्याख्रमाण्यतिक्रम्य परमहंसा
मखोकारञ्ेति च प्रा ब्रूमः बरद्मचय्याद्या्रमेषु यत्र विराग
उत्पन्नसदाञ्मादेव WARY तदुक्तं, यदीतरथा ब्रह्मचय्या-
Za FATA दादा वनाद्वा BY पुनरब्रतो वा उत्सन्नाध्निको वा
अद दरेव विरजेत aceta म्रबरजेदिति श्रुतेः, acreage
माणां परमरंसाञ्रमाधिकारिविषचलाभावाद्गगवद्भिः yer
दञानुखन्धानविचचयः मेदगन्धरहितान्तःकरणेः we पर-
मदंसाश्रम एवाङ्गोरुत इति निरवद्यम्‌ | द्रत्यनन्तानन्दगिरि-
Bal श्राचाय्यैविजरे श्रदेतखरूपकथनं नाम प्रकरणं ठती-
wal» ॥

* कुटौ चकः य॒जाब्रजो वौ गस्य Ka |

——o*0——

चतुथे प्रकरणं |

द रूपे वासुदेवस्य चरश्चाचरभेव च ।

चरं सन्नासिनां रूपमचर प्रतिमादिकं इति
वचनवलादासुदेवरूपमास्याय प्रपव्छोपास्य टव THAT श्रथा-
तो नद्जिन्नासत्यादिव्यासमू चराणां व्यासमनोटत्तितात्यय्ेम-
काग्रकमदेतभाय्यं gag विश्चजिदिव दिम्िदिगर्तमानानाम-
न्तरादिजयमारभमाणः (९) पद्मपादरस्तामलकसमित्पाणि-
चिदिलासन्नानकन्द विष्णुगु्ष्द्धकीत्ति-( २ )-भानुमरोचिर-
ष्णदर्भनवद्धिटद्धिषिरिश्विपादण्द्धानन्तानन्द गिरिमरमुखः fa
wat: सेव्यमानः समवैन्नः ओ्रीद्करभगवत्यादाचाय्यैः विदम्ब-
रस्थलात॒प्रदलिणमागेण ओमाध्यार्जनं नाम भिवाविभ्रैत-
सथलविशेषं प्राप |

मध्याच्छौनेभरानमदृपुव्व- (३)

विद्यादिभिः पूजितपादपद्न |

(२) Sant gaa स्वदे तवादिजयमारभमाय ति
पाठान्तर । स. पए. । विच्जिदिवे दिभ्विदिग्बततेमाननानामव-
बादिजयमार्ममाण इति । ते, यु. ।

(र) गुद्धकौ्िरिति पाठान्तरं । बा. पू. ।

(९) segue वि्ादिभिरिति | स. प।

२४ wet विजये
TAIT (१)रभजत्‌ परेशं
निष्यायतां Araneae |
त्र किल भगवान्‌ ओ्रोथङ्राचाययैः सदाधिवभेवमन्रवीत्‌
सखामित्‌ मध्याजमुन स्वोपनिषदथौ ऽसि सर््॑ञोऽसि यदि निगमा-
दीनां aerate देतनिर्णयः Hafawa वा पारमार्थिकः
पश्यतां सर्वेषां जनानां संणयनिढ्ति कुर्वि्येवं what मभ्या-
च्ल नैशः लिङ्गाय्ात्‌ सावयवरू पेण निष्क्रम्य मेघवद्गश्नीरगिरा
दक्षिणं इस्तमुदम्य सत्यमदेतमिति विरक्ता लिङ्गायेणनतरे
पश्चतां नराणां महदद्भुतमासोत्‌ |
ANY तदा समस्त- (२) मनुजास्तद्रामरे्यिताः
श्एद्धादेतपरावणः श्रुतिकथासच्ोदिताचारगाः।
छला सद्गुरुमेव शङ्करवर तद्धोधितप्राभव-(३)
TAT ATTA UTA ATA IAT STIR: 1
WAAAY पञ्चयज्ञपरायणाः |
नित्यकर्म wear ( ४ ) भगवतुभरोतयेऽनघाः |
एवं तदेअस्याक्‌ AUT सन्वीनदेतवादिनः छवा अ-

(९) बुद्धपच्ारोरिति । का. प्‌. वा. यृ. । बप्नापचारैरिति
च पाठान्तर चिदस्ति ay: शिवः aed: उपचार; vata.
कश्गसामग्रौभिरित्य्धैः |

(र) शमस्थ-इति प!ठन्तरं । वा प |

(३) तद्ाधितप्रामव इति। वा. a |

(७) पकुवबन्ति । वा. प. । का, ण ।

way प्रकरणं २९

मेः शङ्कर दरव भिव्यसमेतः समुद्वन्धनरतुश्तसेतुखमोपे रार -
शरं नाम प्रसिद्धख्लं प्रति जगाम |
रामेश्वरं रामहृतप्रतिष्ठ
कामेश्वरीग्षितवामभागम्‌ |
मदेन्रनोलाज््वलदुत्किरीरं
भीमेश्वरं लामिद पूजयामि \
इति गङ्गाजकः श्रद्धैरचेयामास WET |
शङ्करः TES: पुषयेर येर्वन्यफलेसतथा |
एवं मदहादेवमचैयिला मासद्वयं तत्र सुखमास | तदानीं किल
समागताः,
शरदेतद्रोहिणएः केविलिङ्गाद्धितभुजदयाः |
केचित्‌ फाले विशूलज्व मरु भुजद्वये |
केचित्‌ फाले लिङ्गचि्हं हदि wet तथाऽपरे |
केचित्‌ फाले भुजदन्दरं डदि नाभ च लिङ्गिनः ॥
एवं महेशचिह्वानि धारयिला समागताः |
तेषां भेदं aera षद्धिधानां परस्परम्‌ ॥
मुजदयलिङ्गाङ्धराः Fa, फाले चिश्रूलधारिणे
Tren, सुजदथे डमरुधारिण उयाः, फाले लिङ्गविद्ृधारिणे
भडाः, (९) दि Faget शिरसि पाषाणएलिङ्गच्व धारिणे ज-
Far, ललाटे wet हनाभिषु लिङ्गधारिणः mga
इत्युच्यन्ते ते as ओमच्छङ्रभगवत्पादाचाय्यमिदमव्र्‌

(९) मक्ताङ्षि। वाप. का.म।

RR wet विजये

fain सन्र्यासिन्‌ तव शिवतत्वमग्रेषदोषनिराकरण्रेतुभतमर्‌-
च्यमासोत्‌ | शिवस्य जगत्कारणमत्तः (९) पच्चभतरूपाणि पच्च
लिङ्गानि सन्ति, अ्िश्यूलडमरूगततेजउत्यननो रविचन्द्र लिङ्ग
इयं, एवं लिङ्ाष्टकं भगवतोऽ् मूत्तेयः(२)च्रनलिंङ्गवदिलिंङ्ग
संथाजनं wa चिद विरे क्यारूढ्वद्धिटत्तिः निन्यानिन्ादिदन्द-
रदितः स्प शिवमयमिति गिवाङ्गधारो सन्‌ प्ति awa
faa: तद्धारणमातरेए तन्मयः स एव मुक्तः तस ॒ज्ञानमयलात्‌
खमस्तजनरुपासनोयः, fara जगत्कारणता नि्वैचनीया
wa किल |
चतं सत्यं परं ब्रह्म पुरुषं छष्णपिङ्गलं |
ऊद्ैरोतं fread विश्वरूपाय नमानमः ॥ (३)

दृत्यादिना eal सनी त्तमलं USA । श्रसपार्थः, खतम-
एखरूपं शव्यं ART परंब्रह्म एतदिशेषणएचतुष्टयय॒तं
पुरुषं पुरोततिमे (४) इदयकमलकणिकायां वदिःपरदेशे वयाप-
करूपलेन शायिनं रृष्णपिङ्गलं कण्टे छष्एवणे , जटासु पिङ्गलवणं
ऊदैरेतम्‌ सुरेतसं विरूपां विरूपान्यकेुवद्िरूपाणि चो-
fa भर्तोणि यख तं विश्वरूपाय चिव्या्ष्टमूत्तिलेन व्यापकेन
` (छ अनुचमासीत्‌ | शिवस्य सत्कारमूत्तेरिति। वा. यु. ।

का.पु.।स.य.।
॥ (९ रविचद्रो aquag fag णवं लिङ्गाटकं भगवतेऽरमू-
Ma: लि्दयं । वा.प्‌.।स.पु.। का.पु.।ते.पु.।
(द) विरूपायै नम स्ति।वा.पृ.। aT, oe
(४) परान्तरजलमध्ये इति पाठान्तरं । वा प.।

चतुथे प्रकरणं | 28
विश्वरूपः तक्षि तं नमो नम दति चहुधोदधितीययेरङ्गोकार-
FETE: | तथा

योम द्धनं यस वेदा वदन्ति

खं वे नाभिश्चनद्रसय्था च नेते |

feu: ओते वाग्िटताञ्च वेदा

मुमुचे ्रणमहं परपदे ॥

इत्यस्यायमथः, चप परमेश्वर ag es भिर, चोः द्लोक,

aq मेघमण्डलापरिग्रदेथात ब्रह्माण्डकपैरपय्येन्तं वेदा व-
दन्ति thts परमेश्वरस्य ag Te: । तख नाभिः खं आकां
वदन्तोत्यनुषङ्गः Taye ने चकारादिः | दिशः
ara कणावित्य्थः वाज्बिदटताश्च वेदा यख ॒वारूमातेण
विस्तता वेदाः चवसेन दतिहासपुराणदिकच्ेत्यथेः | तं पर-
मात्मानं FATTY शरणं प्रप शरणं यामीत्य्ः ` विशब्देन
शरणागतानां are: fag भवति, एतादृशं शररणागतमेोचप्रद,
जन्ममरणार्छदावानलमाथित्य तदौयमद्राचारसम्पादितदृदृ
भक्तिनिरताः शाश्वते शिवके वसन्ति | किच्च, त्रथव्श्रिखायां,
जगत्कारणानुचिन्तनप्रकरणे, कारणन्तु Ge: wears:
wat: शम्भुराकाशमध्य दति भिवस्र जगत्कारणता प्रति-
qed | श्रथनविरसि 23: कलमिति प्रत्र ठते तदा पृष्टः पर-
मेश्वरः साऽत्रवीदहमेकः प्रथममासं वत्तामि च भविव्यामि च
नान्यः कञचिन्मत्तो व्यतिरिक्त zante, मन्ना यतिरिक्रः मदन्यः
कञ्चनेति भगवदुक्तेः ततैव सन्दीत्तमलं घटते सदात्मत्रद्धीति

२४ wet विजये

सामान्यरब्दा श्रपि तत्परा एव तेषां जगदुपादानकारणपरलात्‌
MISA वा ददम श्रासीन्न ब्रह्मा न च शङ्कर दति वचनसपा-
यमेः ददं setae Se: प्राक्तनकाले वसत्यसखिन्यप-
च दति वासः वासवा देवश्च वासुदेवः उकारण्ान्दसः स
परमेश्वरः, तस्य सवेप्रपच्चलयकत्ते वात्‌ स एक एवासीत्‌, जग-
द्ये ख एक एव वर्तत TAS, न ब्रह्मा चतु खः, न च TE
रो विष्णः, शं सुखं जीवनं करोतोति ब्युत्त्तेः तस्य खितिकनतु-
लात्‌ स्बप्राणिरक्षणिदयोगकर्तेत्यरथः। प्रलये जगदभावाज्जग-
इच्काभावलमथेतः सिद्धमेव, तयोः परभेश्वरेच्छाजातत्ात्‌
मकारादु कारस्य उकारादकारस्पर जनिदभेनात्‌ |
aA AT रूपमागलादिव्णवं वपुः |
आा्ोषोद्द्रमोणनन्तदगरे waa: शिवं ॥
इत्यादिना नरसिंदखरूपन्ञानेन शिवपरतच्नस्य रूढ्लात्‌
परमेश्वरस्य कलारूपाणमेकादशरद्राणं मधये शङ्करो विष्ण-
रिति प्रसिद्धः रुद्राणं शङ्रश्चास्मोति ओहृष्णएवचनगोताद-`
ware | शिवरदस्ये रुद्रयामले च दुवाखोमुनेरूपदेशकाले
महादेववचनानि |
श्रहमेकाक्षरः कत्त परात्परतरः शिवः |
सदात्मा ब्रद्मविष्एश्च लोकानामादिकारणं ॥
पुराणः Ga: GAT TB: ओष्ट ऽहमदयः।
मदिच्छारूपिणी शक्तिर्जगत्सं हारकारिणी ॥
लुप्ता मय्येव सा GE पुनः WEI मया ऽनघ |

SY प्रकरणा | २५

सा apnea चिगुणाद्धुःरकारणं |
श्रहङ्धारं समुत्पाद्य Sarg yet: |
गुणएचयात्मकान्‌ रत्रा रुद्रानेकाद णाऽव्ययान्‌ |
राजसं ृष्टिकन्तारं (९) कारयामास सादरं |
सालिकान्यालनपरान्‌ तामसान्यृलयेश्चरान्‌ ॥
क्रमादवणात्‌ सश्ञातानुवष्शी्च मवणेतः | (२)
तेषु मुख्यतमा ब्र्मविष्णरुद्रा दति चिधा ॥
अन्ये तदनुडत्तिस्था एवभेकादभेश्च राः |

तेषां विभूतयः सद देवा लोकाश्चराचराः ॥
एक्‌ एयर्‌ नामय॒तास्तत्तत्कमेानुसारतः |

ते सर्वे मलये ब्रह्मतेजसेपव लयं गताः ॥
राजसे THAT च ख ठु ब्रह्मा TART |
ea नाराय णतपव तेजस्यस्ताऽभवत्पुरा ॥
रुद्रस्य WHY तु स्ता नारायणः खयं |

स तु रुद्रः प्रशृत्यन्त्गतः Waa तेजसा । (३)
मदिच्छा Naat सा मय्येव विलयं गता |
अरताऽखप्रऽनन्तः सन्शर्धवेरेरपि न गाचरः॥
वेत्ति कञ्च न vara जन्मस्ितिलचावष्ां |
श्रते areata cama: ॥

(९) राजसान्‌ खष्टिकन्तीरमिति | का. पु. । स, पु. । तै. पु. ।

पु.
(र) नमाद ब्ंसन्नातमवयाख मवयेग इरति । का. णु. । स,
Tian ary

(3) wala चेतसेति । aT, प. 1 का.पु. eT

२६ wet विजये

पच्चा्षरोजपपरा रुद्ाक्ाभरणेयं ताः |

मूतिभूषितसन्बङ्गाः सद्‌ा ध्यानपरायणः ॥

Sat Cea व्यक्तरूपं जगलये |

येऽर्चयन्ति नरभरष्ालेषां मुक्तः करे feat

aaa भूतिरुद्राचधारणं कुर सर्व्वदा | ‘

कुरु नित्ये मदादेवप्‌ जनं afar: ॥

दुर्वाससे मुनीन्द्राय Wana सदाशिवः |

अन्तदेधे तदाचारसक्ताऽभून्ुनिसत्तमः | इति ॥

अतो दुब्डस-श्रादिभिस्तत्खरूपवि द्वि ented भ्रिवतलाचा-

रकथनमिति निरवद्यं | ्रवर्वभिरमि, अरय पुरुषो हव श्रो-
नारायणेऽकामयत प्रजाः ख्जेयेति नारायणात्‌ प्राणि जायते
मनः सनैद्धियाणि च खं वायु; ज्योतिरापः पृथिवी विशस
धारिणो नारायणाद्र द्या जायते नारायणात्‌ प्रजापतिः प्रजा-
यते रुद्रा वसवः sala च छन्दांसि नारायणादेव समुत्पद्यन्ते
नारायण्रवद्धनते नारायणात्‌ HATTA श्रय पुरूषो हवै at
राये ब्रह्मा नारायणः श्वच नारायणः शक्रश्च नारायणः
ऊख नारायणः Fag नारायरः च्रकाग्ख नारायणः
अन्तव्दिश्च नारायणः नारायणादेगेदकं स्म यद्धतं यच भयं
fameast निरज्ञना निविकल्यो निराख्यातः wei देवः
एका नारायणः न दितीयोऽस्तीत्यादिरुसोपनिषद छायमथेः,
नशे त्र्या प्रथमजोवः रुष्ट पुववेलेव जातलात्‌ ततता षटि-
रिति प्रसिद्धैः राजसगणप्रधानो रुद्रः acca विष्ण

चतुथे प्रकरणं | २७

दरादयश्चतुदं लोकवासिनः प्राणिनः तेषां समूद नार तदेवा-
यनं स्थानं यस श्रात्माकारेण सर्वव्यापकः परमेश्वरः रषाभ्यां
नोणः समानपद दति सुत्रेण wal wa कृते नारायण दति
रूपं निष्यलं ततवा शाः सदे देवाः नमे रैभ्यो ये leat ये-
ङन्तरीत्ते ये दिवि येषामन्नं वातोवषग्टषभस्तेभ्या दश प्राचो द्र
grant दश प्रतोचीर्दशदीचोदंशोडधैवासतेभ्य नमस्ते नो ya:
न्तित्यादि प्रमाणत | नमे च्येष्ठाय च कनिष्ठाय चेत्यादिना
गुणातीतदत्तै परमेश्वरे ञ्ये्ठवमथैतः सिद्धं तस्य arate
कारणल्ात्‌ कनिष्टलन्तु मकार विलक्षणे प्रतिजाति रूपे वन्तेते
उकाराकारथोस्तञ्जन्यलात तदात्मकं सिद्धं। wat ब्रह्म
विष्णरुद्रासे संप्रयन्त दति अ तेः। arcuate
कनिष्टभावो यक्त एव । स नारायणः च्रकामयत Tat BATT
किमिति प्रजाः जेयेति तसात्‌ खं वाय॒ब्यीतिरापः पृथिवी fa
war धारिणो अजायन्त एथिवी कीट शोत्यक्ते fre प्रपच्चस्र
धारिणीत्यरथः। तदनु नारायणात्राणा जायते मनः सर्बद्धि-
याणि चेति पाठक्रममन्तरेण कथमिन्युकते तित्तिरोये! ware
दात्मन श्राका्ः सम्भूतः ्ाकाशादायः AACA: अद्भयः
थिवी एथिव्या श्रोषधयः श्रोषधीोभ्योऽनमन्नात्पुरुषमित्यादि
wee विना प्राणादिषष्टेरभावात्‌ प्राणानां वायुषूपलाच
आणदिरृष्टिः शतख्टपनन्तरभायेव भवितुमरति । यदा
प्रकृते मदान्‌ महतोऽङ्घारः Bee तन्मात्राणोति
खष्िक्रमदर्भनात्‌ stare तोत्यत्तिखं क्व भाति तख

ac wet विजये

मुएचयात्मकलाद्भूतानामपि तथालात्‌ | Wa: सगुणादुद्ाद्ूतपर-
जाप्राएमनेोमुस्ृषटिरूषिता, Ma कार णानुरूपलातु
ganfen घटादिवत्‌ । रद्रविष्णब्रह्मादि ददयपुण्डरो-
केषु व्यापकरूपेण खितस्यात्मनः सकाशात्‌ तादिरषटि
केचिदिच्छन्ति | सत्यं ज्ञानमनन्तं ब्रह्म या वेद निहितं ae
थां परमे Stra सोऽश्रुते सव्यान्‌ कामान्‌ सद ब्रह्मणा विप्चि-
तेति श्राकाशादायुरित्यादि एतच्छब्देन ॐ वा परमेश्वरः खय
निगु णोऽपि ख्व्॑राणिवृद्धिगृहाविदहरणएश्ीलः खन्‌, तस्मात
शतोत्पत्निरिति | ब्रह्मा watt खष्टिः करोनोति
बड़कालं faa खान्तगेतमात्मतेजः खव्याकारेण Teast
मन एव TR सत््रमङ्गारकं वाङ्मयं वधं न्नानसुखमयं गरं
Rar we मयं शनिं चकार । खय्यादिगालकान्यपि
परमेशवररेव प्रतिभान्ति |

न त्र GaN भाति न चद्धतारकं

नेमा विद्युतो भान्ति कुतोऽचमग्नि : |

तमेवमान्तममुभाति सर्वव

तस्य भाखा सब्यैमिदं विभाति 1 दति श्रतेः |

तखान्नारायणद्र द्या जायते नारायणात्पुजापतिः प्रजा-

परिपालनशोलः तिक्तो विष्एजायते wl नव
रुद्रा वसवः wate छन्दांसि एतानि सव्वीणि नारायणा
शेव AANA तस्य जगतकारणलात्‌ «aaa WaT
सखिन्‌ लये लीयन्त दत्यथेः। अथ पुरुषो इ वै नारा-

चलं प्रकरणं | २८

यण दूल्यादिना aa विश्वरूपलं प्रतिपादितं! निष्कलङ्का
निर्जन निभ्िकख्ये निराख्यातः Kgl देवः एका नारा-
यण दूति जगदतीतस्य परमात्मनो लक्षणमेतत्‌, FTE
नाम पु्छपापबन्धः तदभावानिष्कलङ्धः, THT WAT AT
भावान्निरश्ननः, श्रयमात्मा च्रन्यो वा श्रात्मेति संश्याभावा-
ननिजिकल्पः, श्राख्यातं नाम रूपगुणकमादि लदभावात्‌ निरा-
ख्यातः, श्रद्धः श्ररक्रतेजामयः, AEA AKG, कं Ae
ब्रह्म श्राकाशशरीरं ब्रह्मेति |

श्रचिन्यमव्यक्तमनन्तरूपं

तथारषं नित्यमगन्धवच्च यत्‌ |

अनाद्यनन्तं महतः पर भ्रुवं

निषाख्य तं aaraera प्रमद्यते ॥ दूति श्रतिभ्वः।

दिव्यत इति देवः तेजः तदन्यतवाभावात॒ एकः एकमेवादितीयं

wa नेद नानालि किच्छनेति श्रुतेः श्रात्मा वा दृदमेक एवाय
श्रासोदिति एक एव रद्र न दितीयोऽवतय् दरति च | स नारा-
au: अ्रदितीयः प्रलये दितीयसत्ताना ताभावात्‌ एक एव भाति,
एकमेव ag विभाति निन्बौणमिति aa: | महोपनिषदि |
WATS नारायण Weta ब्रह्मा नेशानो aaa नेभे
चावापुथिवीव्यादि शरतेरयमथेः, नारायण एक एव श्रासोद्यदा
कार्याभावः ख तु प्रलयो न तत्र ब्रद्मविष्एभावः शानशन्द-
aren विष्णः किमेतयोरभावसा fagera श्रग्रोषोमयोरभावः
wetta: ? नेमे दावाष्टथिवोति सिद्धमेव | एवं,

३० wet विजये

नासदासोन्नो सदासीत्तदानीं नासोद्रजा नो STATA यत्‌ ।
किमावरोर्वः कुहकस शर्मन्नम्भः किमासीद्दनं गभीरं |
न quater न तहिं न रावा ग्रहन आसीत्पुकेतः॥(९)
इत्यादि, were: ई अर एव जगल्लयादरोन प्रति-
पादयन्ति। werd: | waz अदर्थनयोग्यशचतावाकाशवाचू
तदादि area नासीत तदानी प्रलये न विद्यत Tare | (२)
सत्‌ तेजोम्बुष्थियस्तदादि ae चनो श्राषोत्‌, रजःकारण
एथिव्यपि ants यमकार णएमणरूपं श्रपरः कारणाम्नुदकवा-
यवः नासुः, लिङ्ग यत्ययः छान्दसः | FERS ब्रह्यज्ञानसप(३)
aac: श्रावरणनि मद दङ्गारादि सप्त WAT ब्रह्माण्ड
किमासीत किञ्च नासीदित्य्ः। तदण्डापरि विलसितं गनं
दुष्यविषटं गभोरं नमितप्रवेे खाद्रतया याप्तममसतायं किमासोत्‌
तदपि tare: | aq: सरव्वलोकवासप्राणिप्राणनत्ता नासीत्‌।
(४) तरिं ्ल्युरदितसमये श्रग्टतं ग्टत्यु निवदेणरेतग्डतं waa
ग्टत्योलेजस्तिमिरथारिव पर स्परतेषम्यदभेनात्‌ विपक्ताभावे स-
पक्ताभावसपं॒अओयस्वादष्टतसपायभाव Tae Wea नासोत्‌ |
aufaqa ई रव्यतिरिक्रसवं भावस ॒य॒क्तलात तदभाव
(९) saat इति कोचित्‌ ।
(र) असन्‌ अद एनयेग्यभूताकाश्वाय्‌ न we: प्रागि-
व्थेः। स. 019,701
(३) कुहक ब्रह्मणः इति । बा. पु. |
(४) सव्वप्राणदक्ता इति | का. Tian

चतुथं प्रकरणं | ३९

उचित Ware: राव्य; कारणाभावात्‌ arvana: fag
wal ननु सवाभाव ईअरस्पराप्यभावो भवतु नाम, wafer
काले खत एव जगद स्तं गतं भवति, अन्यस्मिन्‌ काले प॒ननि-
जरूपेराल्थितं भवति | तथेदं (९) तद्यंयाछतमासोत TATA
रूपाभ्यामन्वकाषीं दिति र तेः श्रशोकपुष्यविकासादिवत्कालतः
maga | (२) जगदीजं तु जगत्कर्म |
कर्णा जायते लोकः कष्मशिव दि लोयति |

दूति जेभिनिराचाय्या मन्यते । पापकम्मैशोलसप नरस
पुष्ठयोनिसम्भवलमीश्वरेण कथं न ad (३) कमनुक्रूलं जन्मेति
aq कैव aaa जोवं वुद्यादिलिङ्गभरीरवन्धं नयति
ABT घरटकलाघटकलयोम्दल्यसमर्थवात॒ अतः कणा जगल्यु-
त्यद्यमाने किमन्तगेतेनेश्वरेसेति प्राप ब्रमः ay एकं सन्तं
तदडधा कल्पयन्ति बहधा नानाप्रमाणिः सवभावे प्रलये
सन्तं वसन्तं परमात्मानमेकमदितीयं कल्पयन्ति वेदाः खय-
मेव जगच्जनादि कारणं ब्रह्म निरूपाधिकं (४) ava एवेत्यर्थः
शाखान्तरे तैत्तिरीये | waa स भवति असद दति वेद चेत
असि ब्रहेति चेदेद सन्तमेनन्तते विदुरिति। ब्रह्य असत

९ तदौदभिति का, पृ. । तदेवमिति।स. पु. । तै. पृ. ।
कालतः प्राप्यते xf स.पृ.। aT, we TI

२ Tea सम्भवत्वं Anta विनेति कथं कुत इति ।
वा.प.।
8 ब्रहमविष्णरुपाधिवांस्ति।वा, पर. ।

८

३२ wet विजये

way wana चदे सः श्रखनेव भवति श्रसन्नासिकोा
भवति ब्रह्म TEMA व्यापकलाच तथा प्रसिद्धं शएद्धवुद्धसक्त-
खरूपं wa श्रलीति वेद Sa वेदितुः फलमाह सन्तमेनं तता
विदुरिति | एवमोश्चरसद्धावे प्रमाणएसदसूखित्या तस्म मनोा-
वागतीतलेन दुःखाध्यलात॒ तदिकछासम्भृतमकारग्रधानसगुण-
रद्रसयोपासनं तशिन्दाङ्न युक्तमेव | एवं प्रापने माडराचाय्था
मोः तप्तलिङ्गाङ्कितभुजदइय विदधेषवोरनामक सत्यमुक्तं भवता
तं सत्यं परं AMMA: भवदुक्राः WaT: श्रू तयः परमेश्वरं
ब्रह्यांभेन ष्टं क्वाण विष्णवंभेन पालनं gat रुद्ांगेन लयं
gat श्द्धमदेतरूपमव्ययमनादि ag प्रशंसन्ति ताः भवत-
व्याख्याताः, मयापि च व्याख्याता एव तात्ययदिकरूपलात्‌,
fanaa विरद्भमप्रमाएमस्ति तप्तलिङ्गा्ङ्नन्धारयिता
व्यमिति तदसत्‌ धारणवीजश्र त्यादि प्रमाणाभावात्‌ निष्पृमाणए-
Raa ब्ाद्योचितवेदोक्षगभोधानादिषदधशसंसकतसप शरीरस
निमूलतप्तता कथं अ यःपरन्पराजनिका भविव्यति परन्तु
प्रत्यवाचयधाव्येव | कथमिति wag ब्रह्मयामले |

AMES सोमपास्तु नाग्यधस्तादसोमपाः |

देवास्तष्टन्ति fare वेदवेदाङ्गपारगे |

शिखां भिरि ललाटज्च करणी श्राणं कपालकम्‌ | (९)

जि्ाया् तथा देष्टि चिवुकं कण्ठमेव च ॥

श्रशदयं YAS वाह ₹दस्तय॒गन्तथा |

९ तास्यकमिति । वा. पु. ।

चतुर्थं प्रकरणं | ३३

वशानाभिः कटिरलिङ्ग cad चोरुजानुकम्‌ |

गुरुप पादि समाश्रित्य मदायाः सर्वदेवताः |

पितर waada लानाचाह्िकमिशरितिः | (१९)

निल्यादिकगभि्त्ता भवामो नाच संशयः |

इति ब्रद्मारुणकेतुसम्बादः | fag! चावतीर्वि (२)

दोवतास्ताः सवी वेदविदि ब्राह्मण वसन्ति तसात्‌ तथाविध-
aa बनदशायां रते तापे देवाः पलायन्ते तप्तायःसान्नि-
UATE टव |

तथाविधतनोरसप तापनाङ करोति a: |

एनं श्चा (३) पलायन्ते देवाः शोषादिवासिनः।

पतितोऽयं भवत्येव weatefaaread |

व्याधिं विना aan विग्राङ्गे festa च |

लोकेश्वरं भानुनोक्तेदथवा इदमामिशेत्‌ |

इत्यादि बहनि वचनानि प्रमाणनि सन्ति। भ्‌ तावपि, याऽ-

न्यां देवतामुपास्ते अन्योऽहमस्मीति न स्वेद यथा ate
ति। यः पुरुषः werent देवतामुपास्ते श्रवतो देवता अन्या
सर्वज्ञा सचिदानन्दादिलच्षणसम्यन्ना देवतादारा किञ्चिद्‌ ज्ञला-

९ खानाघदरमिश्रितेः। aT a) स. पृ.। खानाद्य-
x a
eee: fat 1 ते. पु. |
ae
R यावतोय।वा. पृ. |
र Si wal) aT, प. । aT प्र. |

(५)

३४ | ust विजये

feanfafadisenaisaifa न स वेद स पुन्ेदन्नानस-
wal न स्यादित्यर्थः उक्ताथं दृष्टान्तेन द्रढयति यथा पष्टु-
रिति aitraer वितरेकज्ञ नाभावः aves: परोच्य लोकान्‌
wate ae निवेद मायान्नास्यल्चतः छतेन ककरेत्यादि- `
मुण्डकापनिषदुपदे वणात्‌ (९) व्राह्मणः क्मचितान कमेसम्पा-
fang अ्रनिल्यान्‌ लोकान्‌ इटा निववैदमायात्‌ | श्रो Are:
gaa कर्मण (२ ) नासीति तस्मान्‌ भेकतप्राप्तये, तदिज्ना-
नार्थ स गुरुमेवाभिगच्छेत्‌ समित्पाणिः Triad ब्रद्मानिष्ठमि-
त्यादिना गुरुमभित्रजेत नेन सद्गुरूपदेभेनेव ब्रह्मललणाभिन्ञः
स्वोप्रुभकमेनिमू लनपरः संसारालंवमतिक्रन्य सन्दादस्थाखा-
त्मानं ध्याला aa भवति। न वद्ि्िद्धिततप्राङ्गादिना
way, चरमदहानिमा वफलमस्ति लिङ्गिनः, मुक्निष्ठ ज्ञान-
तेजोनिरस्तान्तरज्ञानान्धकारतियव भवति ( ३ ) । केवलं Se
पासनायाः पुखलाकम्राक्षिरेव (४) फलं न ठु मुक्तिः AWTS
जोिरेकयानुसन्धानभावनालखतात्‌ |

तं दुद जी

गुदादितङ्गङ्रें पुराणं |

९ MMII ATL TIA Taw

R watt aaa) तै.पु.।

a a afefafsaantgifeat प्रथाजनं चम्मदानियतिरिकति-
मस्ति ्ानतेजएभिर्ानान्धकार्स्येव मुत्िद्रनात्‌। वा. य.

दूोपासनया UGA TA | वा. TI

_ पञ्चमं प्रकरणं | By

श्रध्यात्मयोगाधिगमेन देवं (१)
मला धीते देक जहाति । दति ।
नायमात्मा प्रवचनेन लभ्यो 4
न मेधया न FSA खर तेन |
यमेतेष टणुते तेन लम्द-
सैष आत्मा णते तनू खां । इति ।
श्रभरोरं wy saad ष्वऽवख्यितं |
महान्तं विभुमात्मानं मला धोरो न ओचतीति ॥
तख्ाइुरकटाच्ागतण्एद्धप्वितवियामायित्य श्रमेदकल्प-
तरूफलरसपानेन टतो भञेदिति ओीमद्धिराचाैरेवमक्तः
विदेषवोरनामका लिङ्गभुदग्रणोरिदमाद,
खामिन्‌ वमेव शरणं मम सवैदाऽसि
स सारस्पविषदग्धतनुः wang | (२)
माम युश्नदतिनिगलवेदवावये-
wa भिदाऽसि शिव एव जगत्पिताऽसि |
महादेवाचैनफलं गरो त्वमसि सत्तम |
अदेता्तदादे (३) Se ततमोत्तमः ॥
दूति ्राचाय्यैशिरोमलिं स्तुतिपाच asa नैवा aa

९ अध्यात्मयेगानुमतेन दें । स. पृ. । अध्यामयेगान्‌-
गतेन देवं । वा. प्‌. ।

२ नयाश्ं।स.प.।का.पृ.।

a अदेतामुतशाटलं । का. पु.। वा.पु.।स.पृ.।

३६ wet विजये

यचरणादकपानं तदुक्ाचारलक्षणं शिरसा परि््य खकुल.
यामरेशस्थान्‌ सर्वीनप्यदेतटृत्तिनः खला श्रोमत्यरह साचार्यं-

न्तानन्दगिरिहते dS
गृरुमभिवाद्य सुखमास ॥ दृत्यन शेवमत-
निवदंणं नाम चतुर्थं प्रकरणं | + ॥

पञ्चमं प्रकरणं | ३७

०#०---

#।

एवं लिङ्गादिधारणकारणे भिवमते (९ ) निरसेऽप्याः
राध्याः केचन पोटाचेननिरताः प्राणएलिङ्गधारिण facaite-
wear (२) we लिङ्गधारिणः प्टभविश्वतिश्रषितसव्याङ्गाः
भिरःकण्ठवाषु सदखपरिमितसद्रात्तमालाग्टेषिताः प्रति-
पचण्डभरवविपकतभूलभक्तायगण्ठपरमतकालानलादयः AIT
इरायै दृष्टा दृदमूचुः ae water मायावेषधारीव समा-
गत्य षद्धिधेवाचारं ८३ ) सकलबेद प्रमाणं परित्यज्य विदधेष-
वीरादीन्‌ ana ला गन्तुमायति भवसि प्रतिपक्तचण्ड-
भैरवमाराध्यमतपद्मभास्करं मां विद्धि, किं Baad नास्ति |
(४ ) जाद्धणवादु त्तमं भक्तं वैष्णवं मुनिसत्तम । वेचणवादधिक
शरैवमित्यादिना नारदं प्रति ब्रह्मोक्तेः ओेवमतसख Fed cha
a) तादशमुत्तमोत्तममतं परि हत्य arava निपतनं car
भारूद्स्य पुरुषस्याधःपतनमिव प्रतिभाति | जा दामूलादष्णव-
भत्राखामवलम्बा (५ ) । शवाय गत्य रूढपतनं किमर्थं भव-

=-=
९ शिवभक्त । वायु. ।
२ निरवशेष aga | कायु. ।वा.पु.।
३ षड्विध रवागमाचारः । स. पृ. ।
४ fa जैवे जनताऽस्ति। स. यु. । का. पु. । तै.पृ. ।
५ Jaga मतमवलम्बा | का, प. । स. पु. 1

eo

au wet विजये

द्धिः छतं । मताधिदेवस्य eee परमलं नाखलोति यदुच्यते तत्य-
“रलं नमसे रुदर मन्यव इत्यादि अतद्रमन्तेषु सन्धजगदुपा-
दानकारणमश्वत | वेदपुरूषोऽपि रद्र दत्यथेमुपक्रम्य ATT
स्तिरेद्रलाछवौत्तमलाच वेपमानशरोरः चिरं तृष्ण feat
खापराधनिटत्तये प्रतिपद नमश्कारपुरःसरमेव स्ठतिमकरोत्‌
हे रुद ते तव मन्यवे कोपाय WAS शभुवनलयदेतुश्चताय नमः
उत तदनन्तरं ते तव लयदेतवे इषवे वाणाय नमः हे रुद्र ते तव
धन्वने चापाय नमोऽस्तु ते वाभ्यां पाष्ुपतपिनाकधारि-
भ्यां (९) नमः दत्यादिषु wag प्रतिपदे बधा देवं नता निद-
्तापराधोाऽत्‌ | उताग्टतवयखयेश्रान दति पुरुषस्‌क्तमध्ववर्तिना
मन्तरवरेण धकाथकाममेकतेषु चतुर्व्विधपरुषारयेषु मघे मोच्त-
रूप पुरुषार्थस्य Fears तस्य ईशानः रुद्रः कन्तेत्यनेन शिवस्य
wanna | किच्च पुरुषसूक्तसपाधिदेवं रुद्रः तर्य खषिन-
रायणः पुरुषो देवतेति पुरूषो रुद्र एव, तसम सदखभीर्पतं TE
aaa ava सिद्धमेव नमः aera शतघन्न Ta
feasafera: |
विश्रतञ्क्तरुत विश्वतोमुखो
विश्वतोबाडरुूत विश्वतस्पात्‌
सं awa धमति सं पतैरित्यादिभुतेः।
* इदमिदानी (2)

९ पाखपतपिसाकघारण्येप्याग्यां। वा. पु. ।
= area । तै. ql

पञ्चमं प्रकरणं | ३८
wean देवं तं fond वि्वसमवं |
fay नाराय Sanat परमं पदं | ज
दत्यादिना सदखशोषादिसाम्बासक्त नारायणपरमिति

चेन्न उपसंहारपिरोधात्‌। उपक्रमसम Ba उपसंहार.
वशादुपक्रमनयनसपर॒मीमांसासिद्धवात्‌। प्रथमशाखात्ाद्यकि
तपे आओैताश्वतसोयनिषदि yeaa उपसंदार एवं
किवते।

ततो यदुत्तरतरं तदरूपमनामयं,

च एतदिदु रण्तास्ते भवन्ति,

च्रथेतरो दुःखमेवापि afer |

सन्वोननभिरोग्रोवः सबचष्ठतगुदाश्यः |

सर्ववव्यायो ख भगवान्‌ aaa: fara: ॥ दति |

एवमुपक्रमपसंदारयेरोकवाक्यता Bia Veer

पुरुष इत्यनेन सव्पननशिरोग्रीव दति प्रतिपादितस्परार्थस्पानु-
Peas | तन्मे दोश ते लक्ख Adan Sera पाश्च
दति वाक्यदयेनापि प्रतिपादितः faa एव । दीः गङ्गा लच्छोः.
पाश्वैतोत्यधः | तत्यतिवं रूद्रस घटते | उक्तच्च स्कान्दे |

दिमायादपतननोलि गङ्गा रुद्रस्य वेगतः |

तदौयभारसम्भान्ता छ्यवादीत्तां सदाशिवः ॥

Frat भव ESTs संगराय मामि |

पुरुषं पुरुषश्रेष्ठ ब्रह्मविद्यादि रणं |

सा तं नला महादेवं तदाप्रभृति भक्तितः |

10477018

४० wet विजये

दिया जटास(९) मिलिता दोरिति Hea Te: ॥
रुद्रयामले |
तसपराङ्मच्छमारूट्रा (९) भरक्तिमारेश्री परा |
महालद्धीरिति स्थाता छामा सर्वमनादरा |
तसमास्तेजःकणल्जाता ASTRA: परा |
शिवतेजःसमुद्भता दरित्रद्मादिकारयः ॥
क्रियन्ते qataa तत्र तर लयानुगाः |
दरति गङ्गालच्छोपतितवं शिवसप्रासाधारणमित्यविरद् |
उत्तरवाक्ये WR पाशे श्रथ राचिद्च see तस्य
द्विवचनान्तवात BRIT wa यख्य, ARTIS च
रुद्रमेव । दकिणपा्रैष्प शएदरखटिकसङ्गावात are
पपाय्यैलं। aural देवोभागवेन शवामवर्णलाद्राचिरूप-
UMass रूद्रसपरासाधारणमेतत्‌ |
शतः सूक्तस्य शिवपरलेन faadra जगकत्कारणत्वात स्य
पेया तन्धतसं (२) wast प्राप्ते। च्रथव्वशिरसि॥ भगवता
परमेश्वरेण देवान प्रति war स्दात्मकवं प्रतिपादितं | सोऽ
नित्यानिव्योऽदं aad उपाङ्गः प्रत्यङ्ग (ऽहं TAT SITT ISS
augiga ferg विदिशां पुमानपुमाट्‌ स्ियश्चाहं गाय-
चहं साविकरादं सरखत्यदं चिद्टुपजगत्यन्‌ टवं sist

९ AEA TI
९ तल्ाकमण्लारुषा ST Sa
२ तन्मात्रस्य । स.प्‌.।बा.य्‌.।का.प्‌.।

it

= ७

पञ्चमं प्रकरणं | ४९

गाश्पल्योऽहं दक्िणप्रिराहवनीयोऽदं सत्योऽहं F<
शय्यं व्येशऽद Az वरिष्ठोऽहमापोऽदं Aas eT:
सामाथव्धाङ्गिरसोाऽदमच्तरमदं BLAS AWISE AAs
श्ररणोऽ दं पुष्करमहं पविचमहमगरन्च मध्यञ्च afeyq पुरस्ता-
ug दिच्छवखितमनवस्ितच्च च्योतिरित्यदहमेवं wa च
मामेव at at aq ware वेदेत्यादि (९) भगवतो faa
रूपलं प्रदर्भितं व्यापकपैतन्यसः Weare, रुदत्या SMART
लोकान्‌ दवावयतीति रुद्रः ब्रद्मादिप्रलयकन्ते्य्थः | त्रत
एवोक्तं शिवरदसे |

सयते तव साकिण मुनिगणाः ज्ञानमदले wat

aaa निगमाः स्वभक्तविमताक्रान्तो (२) रतान्तादयः -

नित्यले भगवाल पितामहभिरःखम्बन्दमायन्तयेः

BAST वराददंसवपुप पद्मा्षपद्रासनै ।

दृत्यादिम्रमातैः शिवस सव्बात्मकलं ₹दरित्रद्मन्रादि-
aus चटते तद्क्तानान्तप्तलिङ्गरुद्रविश्छत्यादिधारणात्‌ पौ-
गचर्चनया रद्राध्यायजपेन च सन्धेपापविनिम्‌ क्तः भिवसा
य॒ज्य॒प्रा्नोतीति निरवद्यं ।

BR स्कान्दे सुदरप्रशसाकाण्डे |
स्तेयं कला TARY गला

६ सव्येन्देवान्‌ बेदेव्यादि । ते. य॒. ।
R खतःकविमतक्रानैः । वा.प्‌.। खतकंविमतक्रान
इति कोचित्‌।
(ई)

धर ` wet विजये

सुरां पीला ब्रह्महत्याञ्च छत्रा |

भसच्छन्नो भसरशय्याश्यानो

RRA मुच्यते TIT: ॥

कारिजन्मा्जितीः ge: भिवे भक्तिः परजायते |

ब्नाऽच किमुक्तेन ae भक्तिः भिवे दृढा |

मदहापापोघपपिव-(९)-कारियस्लाऽपि म॒च्यते ॥

दूति श्िवगोतादढ़ोक्तेः | पुनरपि श्विगीतासु मनोन्‌

भरति सूत इदमा |

घश्माथेकाममेाक्लाणां पारं यास्यथ येन चै |

waged म्रवच्छामि व्रतं पाप्रपाताभिधं ॥

छृला तु विरजां trai afaagreurca |

aie, वेदसाराख्यं शरिवनामसदहखकं |

सन्ज्य तेन ania TY तनुमवा्यथ |

ततः प्रसन्नो भगवान्‌ THLE लोाकशङ्रः |

भवतां दृ श्ठताभेव्य कैवल्यं वः प्रदास्प्तीत्यादिकं |

aa विपच्रल इदमुवाच तैत्तिरीये नारायणिपनिषदि

ayy भरतस मोढष्टमाय तवसे वोचेम शंतमं दे सब्ब
Pa Gea रुद्राय नमे श्रस्ठ, पुरुषो पै रुद्रः TART नमे
नमः विं शतं भवनं चित्रं teen जातं जायमानञ् यत, BAT
छेष eee रुद्राय नमे we त्यादिना wre TAIRA

१ महाधपिघपाश््यः। ते, प॒.। मदापपिचपापोऽपि ।
au!

पञ्चमं प्रकरणं | BB

नोन्तथामिलं सन्धीत्क टलच्च (९) घटते यत सदात्म्रहम-
पुरूष-(२)-साधारणवचनात्मकदधक्तानि वर्तन्ते तानि स्वणि
शिवपराण्छेव । ब्रद्माधिपतित्रह्मणाऽधिपतित्रह्या शिषो ass
सदाश्िमित्यादिना तख ुसव्यौधिपतिलनियमात्‌। सद्राङ्ध-
ना्चनादिना ध्ादिपुरुषारथष्य विद्यमानलात्‌ । नच रुद्राङ-
घारणादिकं श्रयुक्तमिति भ्रमितव्यं (२) | कैवल्योपनिषदि
दरोपासनामुपदिश्ति |
eget विरजं fang
विचिन्त्य मघ्ये विशदं विशोकं |
अचिन्यमव्यक्रमनन्तरूपं
शिवं प्रणान्तमग्टतं ब्रह्मयोनिं I
तदादिमध्यान्तविदीनमेकं
fay चिदानन्दमरूपमद्ुतं |
उमासहायं परमेश्वरं प्रभु
विलोचनं नीलकण्ड प्रशान्तं |
भ्याला विनिगेच्छति शतयोानिं
समस्तसाकठिं तमसः परस्तात्‌ |
९ सननपासखयतवषच। ते. पु. ।
२ इत्यादिना we सव्व(मकलत्वादिपतिपादनाद्यत्र यच
सदात्मब्रद्मपुरष सत्यादि | स. प ।
३ नच शब्राङ्कघार्गादिकं अयुक्तमिति भवद्भिः केन Sagat
निवारितं । का.पृ.। वा. प. । नचेति faced समौ चौनं |

४४ wee विजये

BRAG शिवः Te: सोऽच्तरः परमः VUE |

सएव विष्णः स प्राणः ख कालोऽग्निः स wat: |

स एव सं यद्भूतं यच भव्यं सनातनं |

ज्ञाला तं equate नान्यः पन्या विमुक्तये ॥

दृत्यादिकृतसञोपनिषदा हृदयपुष्डरीकान्तवैन्तिनः उमा-
aaa विलोचनस्मर नोलकण्टस्मर ब्रह्मादि सव्मैदेवमयश्
ष्यानादपुनभ्वं तयोनिं गच्छन्ति, Aart पुनयीनिप्रापेरभा-
वात । एवच्च ARs उमाषदायादिलक्षणा-
far लयसामिनो रुद्रतिपवोपासनया are: fag इति
फलिताथेः श्रुतिमन्यथाकत्तु amar, उपासकसा विग्धत्या-
fefes युक्तमेव | arated विष्डतिधारणं कर्तव्यमिति
कालाभिरुद्रोपनिषदि ana, अथ कालाग्निरुद्रं भगवन्तं स-
amare: we धेहि भगवन्‌ चिपुष्डविधिं सत्यत्वं फिं यदर्य
किं wert कति प्रमाणं का रेखाः कै wet: का शक्तिः कि Sa
तं कः कत्तीःकिं फलमिति च तं होवाच भगवान्‌ कालाधिरुद्री य-
दरव्यं तदाग्नेयं भख सद्याजातादिपच्त्र ममनः परिणद्य श्रभनि-
रिति wa दत्यनेनाभिमन्त्य aman इति aay जलेन
संमिश् सानो मदान्तमित्यालो द aaa व्ययुतमिति श्सिलला-
रवक्तःस्कन्पेषु age: awa: चिशक्तिभिसखिदन्तिसा रेदाः `
masta तरतमेतच्छाम्वं सर्वेषु वेदेषु वेदवादिभिरुक्तं भवति
तसमात्‌ तत॒चमाचारान्मरुचतः न पनभैवाय धन सनत्कुमार प्रमा-

Sus =

waa विपुण्डघारणस्य fafa रेखा आललाटादाचलरामूमरौ

पञ्चमं प्रकरणं | ४५

मध्यतः याऽस प्रथमा रेखा खा गारईपत्यश्चकाशे रजे श्वलौक-
gran क्रियाशक्तिः wae: प्रातः सवनं मेश्वरो देवतेति
usa fata रेखा सा दक्तिणाग्निः छकारः सत्वमन्तरी्-
मन्तरामोकाशक्तिः यजुर्वेदः मायं दिनं सवनं सदागिवे देवतेति
याऽस sara रेख! सादवनोयो मकारस्तमेा Brea: पर-
मात्मा ज्ञानशक्तिः सामवेदस्तु तीयं सवनं भिवे देवतेति चि-
पुण्ड wa करोति यो विदान्‌ ब्रह्मचारी ही वानप्रस्थो
यतिवे ख॒ समस्तमहापातकोपपातकेभ्यः पुतो भवति स
way aay खातो भवति सु स्वन्‌ देवान्‌ ध्याता भवति स
waa वेदान्‌ Wh भवति ख सन्ततं सकलरद्रमन्तजापे
भवति स सकलभेगभुग्दे हं त्यक्ता शिवसाय॒ज्यमाप्नोति नस
पुनरावन्तेते न ख पुनरावत्तेते इति यः भृणेत्यधोते वा
शोाऽघयेवमेव waar सत्ये सत्यमित्युपनिषदरित्यखां aqgar-
पनिषदि विपुष्डुखख सब्बदेववेदकालात्मकलं Feces
प्रतिपादितं ८ सुगमलान्न व्याख्यातं ) श्रता वि्ठतिधारण-
महिमानं aq न शक्यते केनापि, तसमात्‌ ब्रह्मचव्यदिभिरः-
अभिभिः सर्वैरपि चिपुष्डुधारणमेवावग्य कर्तं । एवं
सद्राचलिङ्गधारणस्यापि प्रमाणसद्धाओाऽ स्येव |
We कण्ठे RUA TST रद्रा्धारणात्‌ |
Pans HAA AAA परात्परः |

via श्रगस््संहितायामुङ्ञ। श्रतप्नतनूनं तद! मोच श्रशनुत

द्त्यादिप्रमारेन तप्ततनोारेव फलग्रवणालिङ्गाङ्नमवण्यं कर्त-

४० wet विजये

‘fam जटासु (९) मिलिता द्ीरिति परोच्यते बुधैः ॥
रुद्रयामले |
तसाङ्मच्चमारट्ा (९) शक्तिमादे्री परा |
मदालच्छीरिति स्थाता शामा सर्वमनादरा ॥
तस््रास्तेजःकणल्जाता ल्धोवाक्तोटयः FT |
श्िवतेजःसमुद्धता रिग्रह्मादिकारयः॥
कियन्ते पुनरेते तत्र तच लयानुगाः |
दति गङ्गालच्छोपतिलं शिवसप्राखाधारणमित्यविरुद्ध |
उत्तरवाक्ये अहोरा पार्ये weg रात्रि ae तस्य
द्विवचनान्तवात्‌ Bers wa यख्य, BBs च
रुद्रमेव । दक्तिणपा््रष्म श्एद्धखटिकसङ्गाशलात ate.
wad | arama देवोभागवेन श्वामवर्णलाद्राचिरूप-
Waa खद्रसपाखाधारणएमेतत्‌ |
wa सूक्तसप शिवपरलेन भिव जगत्कारणलात्‌ सन्धां
Fear तन्मतस (२) प्राव्यं प्राप्ते। च्रथव्वशिरसि | भगवता
परमेश्वरेण देवान प्रति war सव्वात्मकवं प्रतिपादितं | सोऽह
नित्यानित्योऽदहंत्रह्याहं उपाङ्गः प्रत्यङ्ग ऽदं दक्तिणएच्चोदच्ाऽद
audi ferg विदिशां पुमानपुमान्‌ स्िवश्चाहं गाय-
चाहं सावित्रा सरखव्यरं चिषटुपजगत्यन्‌ वरं ees

९ तपम ।वा.प्‌.।
९ तत्षाकमण्डलारुा | का. प्‌. । स.
R तन्मात्रसख।स. पृ. । बा. प. aT,

am
य्‌

i
2
ql

Q

पञ्चमं प्रकरणं | ४९

areaaisé दक्विणग्निरादवनोयाऽ दं सत्योऽहं शारदं
जय्य Sosy Rss afer seme AAS TAT:
सामाथन् ङ्गिरसोाऽहमक्षरमदं चरमं TWISE FASE
अररणोऽदं पुष्करमहं पवि्रमहमयच्च मध्यच् वहश्च पुरस्ता-
इसु दिच्छवस्यितमनवस्यित च्योतिरित्यदभेवं स्ये च
मामेव at at वेद सन्वन्‌ वेदेत्यादि (९) भगवतो विश्व
रूपलं॒प्रदर्भितं व्यापकरेतन्यस Waa, रुदत्या TAT
लोकान द्रावयतीति रुद्रः तब्रद्धादिप्रलयकर्त्यर्थः ॥ अरत
एवोक्तं भिवरदसेय |

घेते तव सादि मुनिगणः ज्ञानमरदले प्रको

age निगमा स्वभक्तविमताक्राना (२) रतान्तादयः -

नित्यले भगवा पितामदभिरःखम्ुन्दमादन्तयेः

Waa च वरादहंसवएुमो पद्मा्पप्रासने ॥

सत्यादि प्रमािः गिवस सव्धीत्मकलं दरित्रचोद्रादि-
aye घटते तद्धक्तानान्तप्नलिङ्गरद्रव्श्वित्यादिधारणत्‌ पी-
गाद्य्चनया रद्राध्यायजपेन च सन्ेपापविनिम्‌ं क्तः भिवसा
य॒ज्य॒प्राग्नातीति निरवद्यं ।

उक्तञ्च स्कान्दे स्दरग्रशसाकाण्डे |
स्तेयं ला गुरुदारांश्च गला

९ सव्वान्देवान्‌ बेरेत्यादि । ते. प. ।
२ खतःकविमतक्रानैः | वा.प्‌.। खतकविमलक्ानैा
डति केचित्‌।

^~
>
we

४२ ` wet विजये

सुरां पीता ब्रद्यदत्याञ्च छवा |

HAVA भस्रशय्याश्याना

RRA मुच्यते सर्वपायिः ॥

कारिजन्ार्जितः पुः faa भक्तेः प्रजायति |

बह्नाऽतर किमुक्तेन यख भक्तिः भिवे दृढ़ |

मदहापायोघपपिव-(९)-कारियल्तोऽपि मुच्यति ।

दूति श्िवगोतादढ़ोक्तेः। पुनरपि शविगीताखु मनोन्‌

भरति सूत द्रदमाद |

घश्माथेकाममेक्लाणां पारं यास्यथ येन ध |

मुनयस्तत्‌ प्रवच्छामि व्रतं पा्रुपाताभिधं ॥

कृवा तु विरजां दों श्टतिर्रात्तधारणं |

aie, वेदसाराख्यं शरिवनामसहखकं |

सन्यज्य तेन ania TH तनुमवासखथ |

ततः प्रसन्नो भगवान्‌ शङ्ू्रोः लोकशङ्रः |

भवतां दृश्ठताभेव्य कैवल्यं वः प्रदासपरतीत्यादिकं ॥

तत्र विपकशरूल ददमुवाच तैत्तिरीये नारायणापनिषदि

aga प्रचेतसे मोदुटमाय तवसे वोचम शंतमं दे TAT
Pa Ga रुद्राय नमे TT, पुरुषो धे रुद्रः सन्महो TAT
नमः विशं श्तं भवनं वित्रं बधा जातं जायमानच्च यत, Bat
Ws रुद्रसतसषे रुद्राय नमे we दरत्यादिना TE सन्वात्मकत्व

९ मदहाप्परीचपाश्यष्यः। ते, य.। महहापधघपापेऽपि ।
स.पर.।

पच्चमं प्रकरणं | ४३

warrants सन्योत्क ्टलच्च (१) घटते यव सदात्मत्रदम-
पु रुष-(२)-साधार एवचनात्मकक्रानि ata तानि सब्णि
franca । ब्रह्माधिपतित्रद्यणाऽधिपतित्रह्या fat ase
सदाभिवोमिल्यादिना तस्वुखन्पधिपतिवनियमात्‌ | रुद्राद्ग-
नार्जनादिना धकादिपुरुषार्थष्य विद्यमानलात्‌। नच रुद्राङ-
धारणादिकं श्रयक्तमिति भ्वमितव्यं (३) | क्रैवस्योपनिषदि
₹दरोपासनामुपदिश्रति |
हृत्पुण्डरीकं विरजं fang
विचिन्य मधे विशदं विशोकं |
अरचिन्यमव्यक्तमनन्तरूपं
fad प्रथान्तमग्टतं Agate ॥
तदादिमध्यान्नविीनमेकं
fay विदानन्दमरूपमद्ुतं |
उमासहायं परमेश्वरं प्रभु
चिललोचनं नोलकण्टः प्रशान्तं |
ध्याला विनि्मेच्छति श्वतथानिं
Baas तमसः परस्तात्‌ |
९ सन्बापाखत्वक्च। ते, पु ।
R इत्यादिना we सव्व(तमकत्वादिपतिपादनाद्यत्र ay
सदात्मत्रह्मपएुरुष शत्यादि । स. पु ।
९ नच शब्राङ्गघार्यादिकं अयुक्तमिति भवद्भिः केन Saat
निवास्तिं। का. पृ. । वा, प. । नचेति विरदिते समौ चीनं |

४ wat विजये

सब्रह्मास शिवः Te: सोऽक्षरः परमः खराट्‌।

सएव विष्णः स प्राणः ख कालोऽग्निः स चन्द्रमाः |

स एव सबं यद्रूतं यच भयं खनातनं।

Weal तं ग्टव्युमल्येति नान्यः पन्धा विमुक्तये ॥

इत्यादिरत क्ञोपनिषदा हृदयपुष्डरीकान्तवर्तिनः उमा-
सहायसम॒विलोचनस्र नोलकण्टसम ब्रह्मादि सव्यैदेवमयस्य
श्यानादपुनश्व तयानिं गच्छन्ति, मुक्तनन्तर एनयीनिप्राेरभा-
वात॒ । एवच्च ॒ महादेवसेयातछ््टवात्‌ उमाषदायादिलकण-
for लयसखाभिनो wearer are: fag दति
फलिताथेः श्रुतिमन्ययाकन्त मशक्यलात्‌, उपासका विण्टत्या-
fefed युक्तमेव | त्रा ह्मणेनावश्छ ॒विष्ठतिधारणं कर्तव्यमिति
कालाभिरद्रीपनिषदि खमानातं, we कालाग्निरुद्रं भगवन्तं स-
amare: प्रद चेदि भगवन्‌ चिपुष्डविधिं सत्यत्वे फिं यदर्य
किं wend कति प्रमाणं का रेखाः कै मन्त्राः का शक्तिः किं टैव-
तं कः anita फलमिति च तं होवाच भगवान्‌ काला्निरुद्रौ य-
दरव्यं तदाग्नेयं भख सदाजातादिपच्चव्र दामन्तैः परिष्ह्य श्रपनि-
सित भक्त इत्यनेनाभिमन्त्य मानस्तोक दति समृदुत्य जलेन
संमिश्रा सानो मदान्तमित्यालोदय aaa व्यय॒तमिति श्तिलला-
रवक्तःस्कस्धेषु age: aaa: चिथक्तिभिखिटृन्तिख रेदाः `
श्रकव्वी त अतमेतच्छाम्भवं सर्वषु वेदेषु वेदवादिभिरुक्तं भवति
तस्मात्‌ AIRS: न पुनभेवाय धन सनत्कुमार प्रमा-
wu िपुष्डधारणस्य fafa tat AAMT RYT

पञ्चमं प्रकरण | ४५

मध्यतः याऽस्य प्रथमा रेखा सा गारपत्यञ्चकाि रजो शलोक-
खात्मा क्रियाशक्तिः wae: प्रातः सवनं मेश्वरो देवतेति
asa दितीया रेखा मा दक्तिणभिः कारः सत्वमन्तरीच-
मन्तरातीकाशक्तिः UTS: मायं दिनं सवनं सदाभिवे देवतेति
याऽस तीया रेख! areata मकारस्तमे। FTAs: पर-
मात्मा ज्ञानशक्तिः सामवेदस्तु तीयं सवनं भिवे देवतेति fa
पुण्ड wa करोति यो विदान्‌ ब्रह्मचारी TA वानप्रयो
यतिवौ स समस्तमहापातकोपपातकेभ्यः पूतो भवति स
way faq wat भवति स सव्पीन्‌ देवान ध्याता भवति स
wet वेदान्‌ Witt भवति ख सन्ततं सकलरद्रमन्लजापे
भवति ख सकलभोगभु्दं हं त्यक्ता शिवसाय॒ज्यमाप्नोति नस
पुनरावर्तते न ख पुनरावन्तेते इति यः शुणोत्यधोते वा
सोऽयेवमेव भवतीतयन्तं सत्यमे सत्यमित्युपनिषदित्यखां रत्ला-
पनिषदि विपुण्ड्य सर्व्वदेवषेदकालात्मकत्वं Freq
प्रतिपादितं ( सुगमलान्न व्याख्यातं ) श्रता विग्तिधारण-
महिमानं aq न शक्यते केनापि, तसात्‌ ब्रह्मचव्यदिभिरः-
अभिभिः सर्वैरपि विपुष्ड्धारणमेवावग्य ate! एवं
सुद्राचलिङ्गधारणस्थापि प्रमाणसद्धाताऽ सेव |
WS कण्डे कर्णयो बाहो रद्रा्धारणणत्‌ |
नीलकण्ठा WIAA ATTA परात्परः |

इति श्रगस््संहितायामुक्त। ्रतप्ततनूनं तद। मोच AA

दृत्यादिप्रमारेन तप्ततनोरेव फलश्रवणालिङ्गाङनमवश्व कन्त

ve wet विजये

व्यमिति प्राप्ते ओओोशङ्कराचार्यैरिदमुच्यते, तप्तलिङ्गादिधारणं
दविजातिभिनं क्त्यम्‌ प्रमाणाभावात्‌, श्रतप्ततनू रित्यादि
शतिर र्थसावदेवं any नाभिना तापो विवितः किन्तु
तपतेव, ATU तपः छच्चाद्रायणणदिकं aia तपसा
निर्दिष्ट it

तापो : कच्छचाद्रायतेः an दति sma (९. )
श्राषंविरोधाचच | तदुक्त न्नारदीये |

लिङ्गाङ्धिततनु get राजक चक्राङ्धितन्तथा |

>. ae द स्थेमोचयेन

खलानमेव तदा कांमथवा त ॥

पतितं तप्तलिङ्गाख चक्राद्धितमथापि at |

वाङमात्रेणपि नार्देत पाषण्डाचारतत्परम्‌ |

परद्र वत्स परित्याज्यो जीवज्छवसमारृतिः |

तषे Treg Yara कव्यच्चापि था भवेत ॥

तदेनात्‌ परित्याज्यमनन मन्ताभिमन्तितं |

श्रपि द्रे णहु्ञं त॒ लिङ्गचक्राङ्धिनं विना ॥

श्रपि चेन्निगमाचाररतो बेदाङ्गतत्परः | (२)

लिङ्गचक्राद्धमात्रेण स सद्यः पतितो भवेत्‌ |

et
माकंण्डय पुराणे |

ब्राह्मणानाञ्च WIA: सम्बादोऽगन्महान्य॒रा |

अतस्तयाऽतिंश्र्ाः पाषण्डाञचेशदेवताः ॥

वेदोक्रकमनेरीनाञख तान्िकाचारतत्यराः।

९ aaa चाेविरोधाच। ते, पु. ।
र वेदान्ततल्यरः। का.पृ.। ते, पु. 1

{ पञ्चमं vaca | ४७

यूयं कलो भवने वमिति तानाद सा रुषा ॥
अतः कलियुगे प्रापे भविष्यन्ति दिजाधमाः |
Fart: पाषण्डा लिङ्गचक्रादि चिन्हिताः |
MARIUS: कामक्रोधादिपीडिताः |
दुरात्मानः सत्यधम्मेवजिताः शापमोगिनः ॥
कलो विंशतससान्दे पुरे नष्टा भवन्ति ते ॥
निःेषतां गताः पञ्चाददेता्ानु चिन्तकाः |
सत्यधर्कापरा wat भविष्यन्ति न संशय । इति।
तस्माद इनं न युक्तं | भवदुक्तोपनिषत्तात्पय्यन्तु स्यज्ञानम-
नन्तं ब्रह्म यते वाचा निव्तनते sata मनसा सदेत्यादिना
तस्य ॒दुराराध्यलादुमाखहयादिधरमसंय॒तस्प WATE
मेोऽस्येव तस्य परत्रह्यावतारलात्‌ त्रीतये विग्ठतिरदरा-
चधारणमवश् कन्तव्यभेव | किन्तु लिङ्गचिश्रलडमरुधारणं
निभूललान्नाङ्गोकत्त्यमिति सिद्धान्तः |
एवं परि तथोः ओैवमतिकरेशिनोः पनरन्यः भाखान्तरेण
म्रत्यवतिष्ठते भक्ताग्रग्छ दूति" तेषामखुराणां तिखः पुर aT
सन्नयस्मग्यय रजताऽय हरिणी ता देवा जेतु नाशक्नुवन ता
उपसदेव जिगोषं ताराः aad षेद यश्च नोापसदा वे महा-
परं जयन्तोति दषु संसवत्य अ्ग्निमनीष सोमं we विष्ण
तेजनं तेऽब्रुवन्‌ क दूमामाभिय्यतोति रुद्र दत्यत्रुवन्‌ रुद्रो वे AT:
a स्विति शोऽत्रवोत्‌ at ठरे श्रदमेव पश्यूनामधिपतिरसानो-
ति तसाद दरः पश्रूलामधिपतिसतां रुद्रौ arene fre: पुरः

ध शङ्कर विजये

(~ अ"

fat लोकेभ्योऽखरान्‌ MERA यदुपसद उपसद्यन्ते wT
पराण नान्यामाङति पुरलाव्नुह्धयादिति। पुरा राचसानां मधय
fora: पुर श्रासन्‌ श्रथोमयं रजतमयं दिरणए्मयच्च पुरनामकान्‌
We Users जेतुः देवा ayer बभूवुः, AAA देवा इणु
dean कल्पयामासुः तरिदेवादििकामिषु sean मूले अमि
देवात्मिकां मघे चन्रदेवात्मिकां श्रये विष्ण देवात्मिकामिलयथैः,
ततस्ते देवा श्रत्व क दूमामाभिव्यति क एनान्धारयतिः
यते श्रद्नीषोमविष्ए तेजःकूटात्मकलेनात्य न्तभारत्वात जगलछषय-
तेजरूपतवाच | WATER पुरुषः VEGA धृला को वा WIA
क्षीति feared रु दतयेवमन्‌ वन्‌ यतो रुरः क रः किल वि wa
एनां UT ख एव समधेः, यते रद्रस्याम्यादितेजः wa खकी
यमेतत्‌ | vata तावदप्रिचद्धो भगवतो नेते fas
तदीयदे दात्ालिकां शासनभूतः Wa: TARTS भारो न भव-
तीति रद्र areas: | सोाऽत्रवीदर Ta wag: ब्रह्मादि-
भ्यो वरमिक्छामीत्यर्थः किमिति seta पशूनामधिपतिः
प्रधान दति, एवं रद्रेणेक्ता waar, तसादरद्रः WAT
धिपतिः प्रधान दरति asic wage तस्मात्‌ रुद्रः
पश्ूनामधिपतिरिति वयं ब्रह्मादयः aa देवाः पशवः
waa aaa एव पतिरित्युकता तदीयलिङ्गविश्ूलादिचिद्धा-
नि सर्ववे धारयामासुः | पश्ूनां ब्रह्मादीनां पतिः खामो पष्र-
पतिः aa नमो नम दति नमकऽपि प्रतिपादितलात्‌ | तसात्‌
जद्यनारायणदिभिः were: सखामीत्य धैः | wa सर्ववे

पच्चम्‌ प्रकरणं ve
देवा लिङ्गविष्ूलमुद्रध(रिणः विश्वतिरुद्राचालङ्कतदेडिनः
प्ररद्धस्फरि काक्तमालिकावद्धकराः पञ्ञा्तरोमन्तराजाचार एचल-
cutie ईषन्नत्रभिरस्काः परमेश्ररपादारविन्दयुगलं निज-
किरोटर्चयन्तः waa aq: | wat निजलिङ्गविष्य-
लविश्वतिरुदराचधारणपरात्‌ तब्रद्यारोन्‌ म्रमथोत्कृषटभक्ता-
SEI तद्रणय पुरश्ित्तणाय च मेरुगिरि धनुः ज्यामटि-
राजं uti रथं wees चक्र दयं वेदानश्चान्‌ ब्रह्माणं
acta रला वन्द्ादिभिरिव 23: संलुयमानः परमेश्वरः
(त्यादि पष्यदन्तोक्तम्रकारण ) तामिषुमणटजत tase सभाच
aq: पुराणि शिवा खचयुञज्जयय निषङ्गान्तरं प्राप तस्मात्‌
फुरदरस् लिङ्गादिचिन्धानि देवैरपि धृतानि तेषां मुख्यतया
fanaa प्रव्वाचच पष्एुपतिचिह्ृधारणं युक्रमेव लोके
सेवयसेवकथोस्तथाद भेनाच तस्मात शिवभक्गैरस्माभिश्च तदङ्धा-
रणमवश्वमङ्गोकन्तव्यमेवेति wa arcuate, चिपरसं.
हारकाले र्द्रभक्तानामपि देवानां लिङ्गाय नमनु पपन्नं कुतस्त-
थाविधप्रमाणाभावात्‌ नारदादिमुनिषु च विग्वतिरुद्राचस्फ-
टिकधाररे विद्यमानेऽपि लिङ्गाङ्नाभाव एव, तस्मादेव मुन्या-
दिषु कदाऽपि तप्तचिश्ूललिङ्गादिषिक्कं न विद्यते “ अ्द्धा-
भक्तिध्यानयेगाद्तवैदि ” इति क्ेवल्योपनिषदचनालिङ्गाङ्कनसख
ज्ञानाङ्गत्ाभावात्‌ | नान्यः पन्या विद्यते श्रयनाय दूति मनते
दमवाप्न्यमिल्यादिभ्रतेञ्च Fee न्नानसाधवलमुपपन्नं तसा-
निमलान्तःकर एप्राप्तसख ame वद्दिस्तापेन प्रधोजनाभावात

(७)

५० शङ्कर विजये

तप्तलिङ्गादेरनिंन्दादभेना खच लिङ्गाङ्नमयुक्तमेवेति सिद्धं | भवाति
ऽपि देवायगण्छस्य fare च श्रंशांशिभावत्रेन ततापि ace
व्थेमेव तयेभेदाभावात्‌, चदि राजाङ्नं wage ac
सतं राज्ञः wrenches वत्ते तद्धुलस्य aaa) fryer
द्ायुधविेष, देषो विभन्ति भक्तेनापि तथाय॒धधारणं arate
ति किल भवद्भिरुक्त, तथा चेदयामयं चिष्रूलादिकं धारयतां
भारमात्रमेव प्रयोजनं नलन्यत्‌ AAA तथाविधकाय्यैकारण्ता-
यां | किञ्च नोलकण्डभुजगण्षणादिचिङक रेवस्यासि तदपि
धारय टिकादिविषमात्रेण धियमाणस्य ane न कालक्रूट- .
भक्ते शक्तिरसि रन्नुदर्शेनेन सपेभवान्या पलायमानस्य भूजग-
wae कथं यज्यते | तस्मात्‌ पामरबृद्धिं विदाय fayra-
इनं परित्यज्य Braver भगवति रवा Haat
क्या गसन्धानं gaa वर्तयन्‌ we तजज्ञाने जममरण-
प्रवादकारणमूलाज्ञाननिटृत्तै जातायां लिङ्ग्रीरभङ्ग-
दारा सुक्ता भवसोति परमान्नापितः भक्तायगण्यसदनुसा-
रिणश्च परमतकालानलादयः परमगुर ओशङ्कराचाय्थे नत्वा
सव्धुपु्रमितरादिभिः सह त्यक्लिङ्गाङ्ाः सम्यगुपदिष्एद्दित-
वादिना wag | दत्यनन्तानन्दगिरि खै भिवमतिकरे्-

निवरेणं नाम Tae प्रकरणं | + ॥

षष्ठ प्रकरणं | ५९

0 %O—
तस्मादनन्तश्यनं (९) नाम भगवद चमुत्तिसन्निहित-
wea संप्राप्तः agacay wet fasta मोसपय्यन्तमास
aa, भक्ता भागवतास्चैव वैष्णवाः पाञ्चराचिणः। (2 )
Fare: wit: षद्धिधा वैष्णवा मताः ॥ .
क्रियान्नानविभेदेन त एव दादशाभवन्‌ |
ताना शङ्धराचा्यः किं वो लक्तणम॒च्यतां |
आदो भक्ता CAG: | स्ामिर वासुरेवः परमपुरुषः
VA जगदवनपरः THY: THTARICU: स एव रामरृग्णा-
दवतारविभेदेन भारं निवन्तयितु शिष्टावनमभिष्टसंहारं
च gaz पुण्छस्लेषु निजाविष्ठं तमूत्ति्रतिष्टामाचकार । मूढा
वयं किल॒ तदोयपादपङ्कजसेवया विगतपापास्तज्ञाकवासं
प्रास्या इति निश्चयबुद्धया कैष्डिन्यमुनेः प्रसन्नो विष्णएरनन्त-
aval किलातव वत्तं ते, तदीयचरणमेवनमनुदिनं रुला तोधे-
असादादिभिस्तमेत्य गोपुरपआराकारादिषु अकमाजेनमेचणादिकं
SAA: सन्ता वसामः |
aga रहितानेतान are वंशसमृद्धवान्‌ |
BS YSIS भक्ताननन्ताङ्िदये नयेत्‌ ॥ ( ३ )

९ रामे च्रादनन्तश्यनं । का. पु. । तै. पु. ।
वेष्यवाचारचक्रियः | वा. यु. ।
भवत।का.पृ. ।स.प्‌.।तै.पु. ।

५२ wet विजये

्ञानमूलमिद्‌ त्राहप्रभित्याद्य द्िकचोदिता |
नित्यकैष्छप्रामा खमिव प्रतिफलति वः किमप्रामाखमिति
यतिवर्खय॑मदीयाचासे दिविधः (९) ज्ञानक्रियामेदात्‌।
ज्ञानिनो वयं विष्ण .शब्धरादयः परे कीटः ब्रह्मगुप्तादयः ओ्रोम-
दनन्तभक्ताः Waa वर्तन्त इति विष्णं वचनं निशम्य शङ्-
राचार्ययस्तमषटच्छत्‌ भवतप्रमखा ज्ञानिनः किल ज्ञानस्य किं वा
wad तेन फलमपि किमित्युक्ते विष्णग्रनाद, Maca
भगवत्पाद कमलमेव शरणमिति तु णोमबसितिरोव ज्ञानं तद-
नुज्ञां विना दणचलनम्‌पि न भवतीति, तमाचार््येऽत्रवीत्‌
ag विष्णुशकां न्‌ |
“ जना जायति द्रः कर्मणा जायते fea: |?
इत्याञ्रमधग्ानुकूलं करम TATA तदेव तपः शब्द-
वाला, सन्यासिनामपि विहितं कमे कन्त यमेव ““ क दी
ने तु पातित्यमिति cana ““ चरहरदः सन्ध्यामुपासोत, उदित
aa प्रातुं होति, उद्यन्तमस्तं यन्तमादित्यमभिष्यायन्‌ Faz
ब्राह्मणि विदान्‌ सकलं भटरमश्चतेऽसाबादित्यो ब्रहेति aaa
सद्भद्यापयेति य एवं वेद ” इति च, सर्ववे वेदा त्राह्मणेचितं
नित्यकं परशंसन्ति ओेएतसात्तादिकं, यतः कम्मारथेमेव खुतिपर-
दत्तिः, sa: सनैरा्मिभिः वेदोक्तं ककं wae कत्तं व्यमेव |

९ नियक्रम्नपामाख्यभिव वः sare fa न प्रतिफलति |
aa नित्यकम्नप्रामाण्यमिव प्रतिफलति वः किमुप्रामाणं |
Sq का.प्‌.।

षष्ठ FATT | ५३

जीवन्‌ कष्मपरित्यागं चः करोति नराधमः |

स मढ़ा नरकं याति यावदाश्वतसंस्षवं |

इति मनुउचनदरनत्‌ देगाच्चन लानभिकाचश्यादिकं
कर्म यतीनाच्च विद्यत एव । भचाचमनस्ानसश्ध्यावन्दन-
जपाभ्रिरेवस्ाध्य.चनाध्याद्धिकदेवातिचिपूजादिकं कर्म वान-
अस्श्ृखखयेस्तुरखयभेव, वनस्थसेय.न्‌. किल विगरेषः,
aa नानशनातत्परसिति, ब्र ह्यचारिणस्त॒ लानसन्ध्याखाध्या-
येश्वरपुनागुरुकुलकासादिकं कमं उचितं अतः aaa
wer भवतां ना हाण्यदानिग्रसक्तिः स्यात | कि ज्ञानमा्म-
बन्ति नो वयमिति भवद्धिरुक्त तन्नाश्यधिक्राये area, यद्यस्ति
नर्द खदसल्लरं न हानाडोविभेदनं {चत्परामर्भभावरं षटचक्र-
मागे wierd (१), रवमराचाेरने विग्णशन्पदयः ददमूचुः,
सअतिनाथ श्रय कर जानं चोभयमेवास्माभिजिदितं चिकाल-
मनन्तदेवपाददशेनं विना न किञ्चिदिति (२), तदचः
खुला सम्भूताय (३ ) wears इदमा, , farm,
शर्त कतिप्रयेरब्र रेवं fafa: | स are, मतदः सप्तमः
पुरुषः तत्पिता क्रिच्ित्क् शो दूति वाल्ये मया चुतं | तन्नि-

९ षट्‌चक्र मार्गवध्वं । वा. पृ. ।

२ आअद््माभिने विदितं चिकालमनन्हदेवपाश्द््नं विना।
का. पु. | यद्माभिविंदि तमिद्यादि न किचिदितोति farted
पाठान.रु । स. पृ. |

३२ तदइचोगुम्पनेन समन्ताद्वलाख्ः | वा. यृ. |

५४ शङ्कर विजये

शम्य केपाश्चयौभयासरकमानसः सकलगुरुराद इ व्रात्य सकल
धं वददिष्कत दूराद्च्छेति लतसंसर्गेणासाकं "दाम भवे-
दिति विशश णमवादीत । सतु क्तेणपूरितमानखः सगणः
समस्तापराधं चमखेति दण्डवत्युणम्य सम्ुटितकरदयः ख्ाणु-
वत्समातिष्ठत | विष्ण शा भिधमेनं शरणागतं दुमागोदर लामो
वयमिति धिया सगणस्य तस्य प्रायधित्तकरणे ₹दस्तामलकादो-
निजभिव्यानाज्ञापयामास | ते विष्ण प्रमुखानां कानन्र-
दाद ण्डसमपणमुष्डनसदखघट लानत प्राजापत्यर छ पराच्योदी =
च्याङ्गगोदानश्शयन-(. ९ )-गोगर्भजन नजातकष्ं नामकरणे
ल्लोपनयनविवादभमृखकमाणएि यथाविधि खमाचरन्त। विष्ण.्-
arzaste विदितत्रा हयणानुष्टानतत्पराः ओपरमगुरूभिदम्‌-
च:। wifi भवत्कषपया ब्रा द््णसिद्धिरासीत | भचसिद्धिः
Sarda ने भविष्यतीति जल्पन्तं विष्ण wel णएमिदमन्रवोत्‌ |
ˆ जराह्मणाचारदेवाः सुरभे विष्ण .दिनेशवरः |

gar गणपतिचैव तेषां पूजापरा नराः ॥

ब्रह्मापणथिया कामान्‌ परित्यञ्याचर्ति ते |

एवं छते नित्यकर्् छमले मनसि WHT ॥

Rae च भिद्‌ाभावो भवत्येव न संश्रयः |

मूलाज्ञानसख तत्तस्य निदत्तिञ्जानकारणं | (२ )

९ Seana | वा. पु. ।
२ मूलान्ञानस्छ निवुंत्तिज्ञानस्य कार्यं मतं । का, पु.।
सप.। ते a

षष्ठ प्रकरणं | ५१५

तेन भग्न लिङ्गदेह मुक्तिर्भवति नान्यथा |

इत्यादिष्टो fou walt दण्डवत्पुणिपत्य तं ॥

सगणः कारयामास नित्यकमर TE सरन्‌ |

सत्ता चारपरि्रान्तः पच्चपूजाविशारदः |

तिपु्डुं wernt gaa चन्दनेन च सुव्रतः |

काला खत्तिकया PSY” FAT मयन्नतः |

एवं निरारतेषु विष्ण शमोदिभक्तेषु तदन्ये क्माभित-
भक्ताः ARMINIA: समागत्य म॒नोद्धमिदमच:। afar
MAA खानादिकमं Haat वयमपि कर्मफलं भगवत्पा-
qe छा निवसामः, इति ब्रद्मगुपतरृष्णदासकमलाभक्तादि-
भिर्विज्ञापितः ओशङ्कराचारययः तान्‌ प्रहसनिदमुवाच दतः परं
पञ्चपूजाफलपरिलबचिन्तषएडधयः श्रदधदितविद्यविषदयनिरा-
छृतमायारचितभेदवासनाः यूयं खात्मानन्दानुभवत्यक्तलिङ्ग-
अरोराः सच्िदानन्दे कफलमनुभविव्ययेति गुरुवाक्यं Far
नला खस्था बभूवुः । एवं भक्तमते निराङृते भागवतमतावलम्बो
afgfauta: मत्यवतिष्ठते मन्तवखात्‌ |

सर्ववेदेषु यत्पु्य सर्वतीर्थेषु यत्फलम्‌ |

तत्फलं समवाप्नोति Gar देवं जनार्दनम्‌ |

अनेन aay जगत्यतिस्तोचमातरशिव पेदपारायणतीर्थ-

यात्रादिपरिलब्धफलस्य vata | श्रियःपतिकी त्तं नमनुदिनमा-
चरन्‌ वसामि “ कले date केशवं दति वचनात मुक्तिः कर-
सेव तसराग्मन्मतस्य निगमोक्तलात्‌ ware खूव्याचारानुकरूल-

५६ WHT विजये

wave समन्तं खानादिसत्कम्ने तयुक्तोऽपि aaa
म्बस्िभागवतः अियःपतिक्टाक्ताददमभवं रकिचिचारः
क्तव्यः gata परिमलप्राभिरिव शद्रा द्मणसख विष्एस्तुतिः
किल, तस्मात्‌ यीमन्नारायणभत्ता च ङं पण्ड शङ्कुचक्रगदापद्मा-
दिविश्ितस्त्‌.लसोमःलिकावद्वगलः सार्व्वकालिकमुद्धः नितरां
सौमि नारायणमेव शरणमिति वद न्तमा चा्यौ ऽजवोत्‌, भाग-
वत भवन्मतमसमञ्जषं विरोधसद्धावान कथं चक्राद्यङ नस्य
निन्दादर्भनात्‌। fag भगवते मुत्ति चतुधा भवति परवह
विभवाच्चामेदात्‌ | Wear सखरूपाभावालिङ्गाभावः आकाश
wot ब्रह्मेति यच्छक्तं तद्रद्य कं ब्रह्म संब्रह्मोद्यादि चुति-
ग्यः, तदरुपं वक्तं वेदा afq श्रसम्था एव यतो वाचो निव-
Wat TG मनसा सरत्यादि यतिभ्यः, अते मनोवाम्बत्य-
गोचरं aga, तदेव परमृतति : । बुयहमूत्ति विराट्‌ चहु-
इ श्लोकात्मकः तस्य तब्रह्माण्डकपरपर्य्यन्त माकाशः धिरः,
चन्रखगयौ नेतरे, प्रागादिदिशः सते, अरन्त रीक्लोको we,
Re win, गिखरचयं भुजकण्डाः, मरत्यन्तपर्वताः ष्पा
वक्तासि, उपपर्वताः णाल्मल्यादोनि, समद्रा रक्त, लता स्तायूनि,
ठाः रोमाणि, भूमिः of, दोपा वलयः, ater रोम-
राजिः, मध्यप्रदेश वस्तिः, Be: भिन्नं, रिग्दन्तिपद्िनिंत-
म्बोरुभागः, waenfcana कटिपादान्तरालः, कुर्मः पारा,
एवं वन्तं मानस विराडदेहस्याङ्धेन तक्षमद्धाधारणं समर्थ्य
त्क | शोषादिपादपर्यनतं faba फेनवचिदयोमयेन vz

ae प्रकरणं | ५७

aa भरीरमङ्कय रेहना्ात्परं वेष्यव सिद्र्भविति। विभव-
मृत्तः ARQ: चेतने मत्स्राद्यवतारात्मके नारायणे fag-
साने अचेतनयाः शङ्कुचक्याशि्ध किम कत्तं वप । चेतन-
परित्यागे श्रवेतनपरिग्रहणे मानाभावादषनाङल्यस्य रद
AA SHAS | GT लोरमये श्रायुधरूपे श ्ुंचक्रगदापद्म-
खदिते विदाय Grenada मल्ाद्याकाराणि sat Aza fax
धारणं कुह तेन Weawars फलमस्ति | तथा छृतं चेत प्राणा-
न स्थीयन्त दूति दूति la चक्रादि लोहमयं छा fata
इस्ताभ्वां धारय बाङ्भारमाचं फलमस्ि। अमुनी नां शिला-
waa तदरपेणए तैन AST | ABTS भगवचिद्धारणं
क्तं व्यनिति पाषण्डबुद्धि त्यक्ता aan नित्यादि ययाथक्तया
रुला तत्फलसमपं रं भगवत्येव विधाय श्रद्धदवितवादिनं गुरूमा-
faa तदुपदेशवभादिनष्टकर्गवनयः मुक्ता. भविव्यसि । किच्छ
सलुतिमारेलिव af: करस्थितेति भवद्धिरक्तं॒तदत्यन्तासम्बं
ब्रह्मणो वागतोतलेन स्तुतेदाग्र पतेन मुक्तिः सुतरामेव
-ज्ञानं तिना मुक्गिन स्येव नान्यः पन्था विद्यते श्रयनाथेति
निषेधदर्भनात्‌। यद्राचाऽनभ्वुदितं येन वागभ्युद्यते त्व
ब्रह्म लं विद्धि नदं यदिदमुपासते ware न मनुते येनाङर्मनो-
मतं तदेव aq त्वं विद्धि नेदं यदिदम्‌, पाखत इत्यादि चुतिभ्यः
Wat वाङमनोदत्यतोतलात्‌ tea खरूपं Wala वक्‌ A
wa तदोयध्यानादिकं whet अनुपपन्नं जन्मान्तर षद
खाभ्यासुपरिपकवुद्ः कखचित्‌ गरू पदेवशात्‌ श्रवगत-

(=)

yc wet विजये

द्वय तवस्य म्‌ क्तर्भवति | waar वक्ता GTS] लब्धा. ह्या-
Bar ज्ञाता कुशलानुशिष्टः, न नरोणावरेण परोक्त एष नु सुवि-
Fa asm पिन्वमान इत्यादि कठच्ुतिभ्यः । ब्रह्मवधं
स्थासाध्यलात्‌ ब्राह्मरेन कमनिष्टावता भवितव्यं तदनुष्ठानेन
Panel जातायां बह्जनमतपःफलादाविर््धतत्रद्ध खरूप-
Wag: सनु Hal भवति | उक्तच भगवद्गीतासु |
, बहनां जन्मनामन्ते ज्ञानवान मां प्रपद्यत | दति
वासुदेवः सर्वमिति ख महात्मा सुदु लभः | दति |
यत्र जह्मणि प्रपच्दष्टिजायते (९) तदनन्तरज्ञानेन नेदं
जगत्‌ फिन््ादमैव जायति तदा ख एवाहं भेदाभावे (२) भवलेव,
स एव मुक्तिरिति | एवमुपदेशं ( २ ) कुर्वन्तं परमगर ओश-
राच्यं विप्रदेवः खम्यमभिवाद्य खाभिन्‌ मदोयमतेनालं तस्य
म्‌ क्रिजनकलाभावात तावद्धवत्पाददर्भनं मम सुरुतश्तेनैवा-
Hal wa सदु पदेशेन मां कृतार्थ कुर्विति नमस्कारपुरःसर
विज्ञापितः चोपरमगुरुशिदमवादोत , भो fanza चिह्धाद्ग-
नादिकं परित्यज्य यथाकालोषितं नित्यकर्म Gaz सद रं त्रद्मा-
समोति ara, सिद्धायां भावनायां मुक्तो भवसोति | दत्यनन्ता
नन्दभिरिति भागवतमतनिवर्रणं नाम ष्ठं WATT ॥ #॥

९ प्रपदवदष्टिलींयते। वा. पु. ।
२ तदालनासह HEN | बा, प. ।
द ed AAW | वाप.

2

स॒प्रमं प्रकरणं |

०#०--

एवं भक्तभागवतमतयाः पुनरन्ये Bena: शाङ्ग पापि
रिति मत्यवतिषठते मन्नवणीत्‌ |

मुक्ता मुचाते योगो जन््ममंखारबन्धनात॒ |
Sr नमो नारायणायेति मन्तोपासकः स ATE | भगवद्धक्तन वैक
प्ठलनोकवासार्थमवग् शङ्खुचकाद्यङ्नं AA al । नारायणमुदरा-
दिघधरः (९) ATAU ETS चार मातरेशिव जब्मसंसारवन्ध-
नाद्धिमुक्तः Squat गमिव्यति, wg ara fears: त~
Sram दरति तादम्बिधासल्लोकवासिनो मुक्ता इति प्रसिद्धः |
तदुक्त पुराणाद |

ये बाङधमूलपरिचिडितशङ्कुचका

ये कष्डलग्रतुलसोनलिनाक्मालाः |

ये वा ललाटफलके लसदूरष्वपुण्ड़ा-

@ Bau भुवनमाग् पविच्यन्ति ॥ इति

९ मचवोपासकः वेकुर्डमु बनं गमिष्यतीति | अते नारायय

सजादिषम्थरौना.पृ.॥

ae wet विजये

waders पुराएपटितवाद anata
भगविक्रलात्‌ । एवं प्राप्ने आ्रराचाय्यीः | म॒द्‌ तप्त
शङ्ुचक्रधारणं पटिदनत्तवा करात्‌ तरोधकबुलभा-
वात्‌ (१) | श्रतप्रतनूनं तदामे शरन्नत इति चतित भ~

= as ss <
mufafada । तपस्तप्ततनुरेव AMATI cI
नात्‌ | भृगुः ब्रद्मबोधार्थं पितरं वरगमासाद्य यथोचितं नत्वा
त्रद्ीपदेशं कु्ियुक्ते तपसा aq विजिज्ञासस्व तपो afta
किल वरुणेन क्त | तपःशनब्दार्थप्तु मदापातंकष्व सरेतुश्त-'
छ क्चान््रायणादिः आ्राखमविदितकम्रानुष्टानं वा wae
3ेदवचनविदितस्य खाक्तिवितन्यस्य सन्यदेवमयस्य ध्यानं वा
मविव्यति |

एफ देवः waaay AT:

सव्पव्यापो CATA |

६ सत्पश्रूताधिवासः
काय्याध्यचः ४
साको केता केवलो निगुण | दति |
चरतः UTA SUTRA तत्खरूप-
[क c

श्ञानेनेव मुक्रिदभेनात्‌, तपोम॒लमेव ब्रह्मज्ञानमिति प्राप
तस्मात चक्रादि चिद्सानवका्रः कार््यमत्तविष्णाखक्रादया-
ave विद्यमानात्‌ ! तचिहधारणेन तन्म चजपेन च वेकु-
ष्म्रा्िरिति किलोक्तं नहि तदपि रमशोयं मेतयशङ्गेषु
fag वत्तेमानेषु पञ्चिमधरङ्ग wer: मध्यशङ्गे ब्रह्म

१. तदवक्ाशप्रन्यभावष ख. प्‌.)

सप्तमं प्रकरणं | ईर

लोकः way विष्णले।कः' तेषां ब्रह्मयावसानलया सकलात्‌
wamfacaea | तद्वारा चक्नादिधारणस् निर धेकलं wri
ब्रह्मविदाग्राति परमिति ब्रह्मविद एव निभ्रेयघप्राैः तद-
न्यतः चीरे we म्यं लोकं विगन्तोति संमारप्राप्षिकरमेवेति
fag पुराणेषु दहनारदोयादिगु तप्तचक्रलिङ्ग नषेधद नात्‌
amare त्रा द्मणव्यतिरिक्रख तचिह्ृमषु AMAIA
waa मक्रिदर्भनाद प्रयोजज्गत्ं चक्रायङनस्य प्राप्त । विष्ण
fasta विण.स्माऽ हं भविव्य.नोति फलधिया
चेदङ्धारणमातरेव fawanfe wee freed
पवोतधारणएमतरण | atauntfafca भाति ब्रह्मभावन-
चेव agama: ब्रह्मि ama भवतोति तेः) किच TT
am चराचरग्रहणादित्यस्य.धिक्रणछत्रस्य विषयवाक्य-
मेतत्‌ । यस्य ब्रह्म च चचच्चे(मे भवत ओदनं खडुपर्यखोाप-
सेचने क दत्थ, वेद यत्र ख दति श्रसिन्नधिकरणे मया भाये
सिद्धान्त एवं कृतः, अ्रत्ता परमात्मा कस्मात्‌ चराचर ग्रहण्ग्त
यख च व्र द्व्त्राद्युपलक्तितं जगत्‌ चराचरं ओदनमनन war:
सर््पप्राणिप्राणदन्ता उपसेचनं उपदंशः इत्य फा वापेद यत
afer water: | वेदितुः फलमाह स एव परमाव
भवतीति तस्मा तरदपरा्चिः निरुपाधिकब्रह्मवेदनेतैव भदति।
सर्व्वेषां देवानामादमे क्ायनभिति उडदारयकशरुनेः। wae
डेवसकूपोपःरनमा प्रन एवेति Val कथं कम्चातोतटत्तेरी-
गस्य कगोचर aged देवानां थक्‌ खरूपाभावात

६२ wet विजये

कारेकय सिद्धमेव (९) | wa एकायनं मख्यखानं। सष्टुमायान्त-
WA वचनं बड़ स्थां प्रजायेयेत्यनेन सव्वदेवमयवं प्राप्त देवा-
नां तदं रसम्भृतलात्‌ (२) । alee देवस्य उपामनामविद्धिनना
करोति तक्लोकम्रा्षिमाचमेव फलं समधिगति gawd
पन्यलोकम्राप्ेः | तदनन्तरप्रतिपततो रंहति . सम्परिष्वक्र-
मरञ्ननिरूपणाभ्यामित्य सखिन्नधिकरणे जोवस्थ ट एजजिकान्या-
येन परलेकगमनमक्ता ( ३ ) तत्र खकर्मसन्पादितफलमनु य
fafacafad निजकमेणि पनमेत्येले(कप्राप्तये warts
विद्यामाखयति जीवः | स ठ्‌ द्यु पञन्यष्टथिवपुरुषयोषित्छु अ-
च्वासामदृच्चम्ब॒रेतारूपाः पच्डाङतीरवलम्बा पुरुषाकारो भव-
तीति ga: संसारमागात॒ इढ तरज्च(नेन विना तप्तचक्रादि-
धारणेन नष्टो भवतोति अन्‌ तवाद एव, TSE मायारूपलात्‌
अमायिकणदनुसन्धानेनैव तननिटत्तिः (४) । अतः wae
नित्यग्ठद्ववुद्धमृक्रष्पं सव्यन्ानमनन्तमरमदत्वादि ल्त एलत्ति-
तं ब्रह्मासमोत्यनुसन्धानं सदा FC! तदनुखन्धानेन भेदग-
म्पे निरस्ते जोवस्य परमत्मेव, sag गिवगोतासु |

९ कार्ता fads | Fo

R AC MATAATASTA | बा. प.।

२ WSHAAT! AT TI

४ खमायारूपत्वादमायिकसद नु सचानैव त्निबत्तिः ॥
वा.प.।

WHA RATT | a3

faa: faatsenanta वादिनं य्व कच्चन |
श्रात्मना सह तादाव्यभागिनं क्रते भृ । दति |
एवमुपदिष्टः शाङ्ग पाण्विष्णवः भ्रो्ङ्राचार्य परम-
गरू नला खामिन॒ भवदुपदेगेन तार्थाऽस्ि। दतः परं प्रद्धा-
Saem ओऽदंभावनापरिलब्यफलनिरस्तभिदागङ्गायां fz
येन aaselafa दण्डवन्ननाम । Wee मुक्ता भवेत्य-
वादोत्‌। तदनन्तरं facates: समात्ताचारपरिभ्रान्तगात्रः `
ज्वपजानैपश्यटप्तसकलदेवदत्तवरः खङ्लग्रामदे शस्यानगेषा-
नेवमाचकार | इल्यनन्तानन्द गिरिके वेष्णवमतनिवदेशं नाम
प्रकरणं सप्तमम्‌ ॥ #. ॥

अष्टमं प्रकरणं |

०6

एवं परि इते वरष्णवमते पुनरन्यः पा्चरारागमदीकितः
प्रत्यवतिष्ठते | स्तु ओओशङ्धराचाव्यमिदमाह। afar भ-
वानत्रागत्य भक्भागवतष्णवमतनिरसनं कला वन्ते ते
er: किमु जातिमातोपजोविनः पुष्डादिधारणमात्ेण
ace तन्मतं भवता निरस्तमेव शूदानोमगरेष विष्ण facta
कारणं WSUS परम्त्ेष्णवमतमहमवलम्ब चिरादनन्तदेव-
पादकमलाराधनं Bat भगवत्पियाऽभवं | पाच्छरात्रागमस्य
निन्दां कत्तु मसमथं एव दरोऽपि wa: भगवद चामत्ति प्रति-
टादिकमपि तदनुष्टानमलकलात क्तव | तस्मात्‌ ना ह्मणः सव्वेर-
पि पाच्चरात्रागमाचार एव काय्य दूतिः प्रपते आचाग्यरिदम्‌-
च्यते | भो वैष्णव समी चोनमुषटं भवता विचायमाशे वेदाविरू-
दत्वमागमेऽस्ि चेव तदुक्राचारः परग्राह्यो भवति यदि
विरूङगस्तदा ख एवाचारः परित्याच्छो भवति ¦! प्रथमं विष्ण.
सम्बन्धा वैष्णवः विष्ठवेकदेवतानिरत cae: | ताद गिधस
वैष्णवस्य विष्ण.मन््शतापदेभेनापि न age: खात ।

अष्टमं प्रकरणं ६५

किन्तु गाय्युपदेेनेव ब्राद्यण्वसिद्धिभेवतोति। अते मन्ता-
न्तरपरिग्रहस्य दुर्निवार्यवात ब्रा ह्यानुयदाय गाचत्यङ्गोका-
रः कतय श्रासीत्‌ गाय्ङ्गोकारोऽपि माऽग्दिति aaa
afe मायव्यभावे पतित एव खात्‌ । तस्मान्तान्तरसद्धावात्‌
त्रैष्णवतदानिः स्यात्‌ । किैवमेव रविरग्मि्च सेवनीयः (९)
तयोरपि त्रा ह्य णकमाधारल्ात्‌, तस्रादपरिहा्ेषु देवतान्त-
रेषु ugg तत्परित्यागे ब्रा ह्मणविच्छिन्तिदभेनात्‌ Sous
मतमनुततर मित्युक्ते स॒ aaa | भवदक्रमसमञ्जसं काथं
गायत्या चपि विष्णग्रक्तिलात्‌ | तदपि कथं शङ्ुचक्रधार-
we विद्यमानलाद्यत्रं यत्र विष्ण .चि्भधारणत्ं युज्यते तत्र तच
ayaa र्यते इति afe स्दरक्तिरोवेति वक्तव्या, कथं पञ्च
वदने न्दु गेखरत्वादयपमानाद्र zea ॒ प्रागादिमुखसद्धा्ी यथा
तथैव maa अपि चन्रमृकुटलं सद्रयासाधारणा धः |
तददख्ाश्ेत्यतः MIN स्द्रशक्तिरोषेत्यविरुद्वं | किञ्च शरो-
रापेक्लया श्रायुधानां faery पच्चवक्तसद्धावात्‌ Taha
we वान वेति खन्देदलेगराभावात्‌ was गायचरोति
निरवद्यं। खामिन्‌ गाय ब्रोशब्दारथसतु न परमेश्वरो arate
वक्ति किन्तु खवतुरदेवस्य ata ओष्ठं भर्गः तेजः धोमरीत्यादि-
ना खग्तेज.प्राधान्यात्‌ तन्मण्डलालयख नारायणसबेय-
शक्तिमिति रोचते तखा वड्रूपसद्धावात्‌ पञ्चम्‌खादिकमवि-
€E | ननु अमृते परमेश्चरयैव शक्तिरोदशो कथं र्यस्य

९. marta) का.पय्‌.।स.य्‌.। त. aI

(८५)

द्‌ WET विजये
वनमन्निलात्‌ शनो रुद्मूर्ति्तिपादिता maa विष्एक्ति-
रिति वक्तु aris मायचोददये गायब्युत्य्तिप्रकारोऽपि
नितरां म्रतिपादितशद्रारा प्रणवात्‌ व्या दत्परत्यत्तिः areata:
गाचन्युत्पत्तिः aaa: साविव्युत्यत्तिः मावित्याः सरखतु-
त्यत्तिः aan वदोत्यत्तिः वेदेभ्यः ब्रह्मोत्यत्तिः ब्रह्मण
लाकोत्यत्तिः एवं स्विति प्रतिकाय किं चिन्त्यं । एततसर्नव-
स्यापि प्रखवजन्यलं सिद्धं भवति। प्रणवस्व ठु श्रोमित्येतदये
अरजायतेति जन्यव दर्शयति युतिः | प्रणवं प्रथमं परनेश्चरा-
दजायतेति भायेऽपयक्त | परसादात्मन एव प्रणवोत्पत्तिः
faga |

चो बेदार खरः प्राक्तो वेदान्ते च प्रतिष्टितः।

ag ग्र्लतलोनसय यः परः र मद्रः | दति ।

नाराययोपनिषदचनान्मदेरस्य जगत्कारणएलाच | तस्मादेव

गायत्रो जाता जगदत्पत्तितये । खमायाप्रविष्टख तख
पञ्यक्त चद्धरमुङ्ुटविग्रेषर्स्य क्तिरेव गायद्ोति समाधानं
दृददारण्वफे चअरन्तयामित्रा द्ये, aaiea ति्ठनादित्यादन्त-
रो यमादित्यो नवेद यसादित्यः wat य च्रादित्मन्तरो
यमयव्येष त चअन्तयाग्बग्टत दति । यख परनात्मनः दिव्यः
wat भवति शरषटमूर्न्तःपालिलेनादित्यः शिवस्य शरीर-
मेव | एवच्चादित्यश्रररस Saray तेजोरूपा गायनो तखाः
TA चन्र च डलादुपपन्नं । अतः आकारित
रुद्रस्याग्युपपन्नमेव । तसमादेवतान्तरलान्नेव मायत्यृपासनीवा

अष्टमं प्रकरणं | ई

Qua । तथेवाभ्रिरपि ofa: तस्य रुद्रात्‌ अष्टम्‌
चन्तःपातिवात यो रुद्रो Sat येऽखय Saf चा
रुद्रो विश्वा भवना विवेश तकवे रुद्राय नमेऽस्िति WA: | रि-
स्लोशानमत्तिरिति प्रतिपादित एव । तस्मात गायव्याऽन्यपा-
सनं वेष्णवः कत्तु ` नादेसि ल | णवं ब्रा द्यण्यनिटन्तावपि जा-
नायां वेष्णवोऽस्गीति azraia तरिं मार अस्यातितविदित्रलात्‌
कोवा भवान्नासराकन्दुपयोगः जातिभंगस्यामय्यादकवात्‌
श्ानमतवत॒ भक्तादिषु नानामतावलम्बिनां (9) faa
मातिक्रमदृत्तिमितां यथा जातिभं शस्तयेषेत्यधैः | तस्माद्‌
ज्ञाने .जाते संसारनिटन्तरेव फलं लभ्यते नित्यमंसारिणाम-
स्माकं ज्ञानमतमिति वदतां जात्या्रमविदितकमीभरष्टानां
किम्‌ वक्तव्य तददित्य्ः । नित्यनैमिन्तिककर््परित्याओे
ज्ञानमतावलम्बः तदन्यत्रानियमान्नितम्बिनीपरिसेवने कस्य
मतसावलम्बो वा्माभिवे दितयः च.तिखतयक्ननियमदिनां
ज्ञानकम्ममागे दयभ्च्टानां मतं किमस्तोति । उक्तञ्च
Maa after यः करोति नराधमः।
wast नरके FF यावदाश्चतमंभवं । इत्यादिना |

एवं त्ैषएवमतस्व Bea mT माधवास्यो तरष्णव ez
माइ । खामिन्पाच्वराचागमे तप्तशङ्कुचक्रे feast धार्ये तेन
परमं लोकं यातीति सम्बगागमदीक्षितस्य फलं प्रतिपादितं |
AMAIA च्रागमस्य सुतरामप्रामाणप्रटन्तिः खात ।

९ ज्ञानमतावलग्विनां। वा. प॒. ।

éc wet विजये
तसमदिष्एवमतमवण्यमङ्गोकत्तेयमिलत्रोच्यते । श्रागमेक्ततप्त-
शङ्ुचक्रधारणमयुक्तं ॒वेदविरुद्धलात्‌ बद्यादुरत्यत्तेः yer
विनो Gzar विरद्धवे परोच्यमाने महानेव दोषः प्रसज्येत
तदिरुद्धाचारे तदेव (९ ) ख्यप्रतेतागमविरुदधतापि तंथेवे-
ति चेन्न च्रागमेतिदारुप राणेक्ताचारस्त वेदानुकरूलटत्या
गराद्यः, wang एव anager: | उक्तच

चरतीद्दिथाथविज्ञाने प्रमाणं खुतिरेव दि |

खुत्युक्ताचारते याद्या MATA प्रसज्यता । दति ।

अतः सनवस्यापि arena निगममूलतेन तदिरुद्धलेन
शैष्एवस्यायाद्यलं प्रसङ्गं भवति श्रतः परित्यक्तचक्रादिविद्क+ तमद
प्रतिहतं argent fade ययाशक्तिकर्ाचरणेनापि
भ्त्यवायाभावातु । अयान्‌ खधर् विगुणः परधमौ।त्‌ wate
तादिल्यक्तेः। तस्मात्‌ ब्राह्यणस्य यथोक्तकरंचरणमेव तपः |
तेन तपसा यस्तप्नतनु्भवति ख एव ॒त्ततनुः तस॒ श्रत-
प्रतः पुरुषस्य तदाम तद्धामेत्यथेः | तस्र भगवता धाम
तेजः orga न विना विद्यत इत्यरथः । ज्ञानम॒ते भोक्त न भव-
ति तख aaa rere निर्मलेन मनसा मंसारकारणस्य
ice निढत्तेः। ततः परमहमसि agfa महावाक्यस्य
निष्यन्नलात्‌ परं मोत्तमाप्नोति दति सिद्धान्तः।

सब्व्चतेषु चात्मानं सन्वग्धतानि चात्मनि |

wag ब्रह्य परमं याति नान्येन हेतुना । दति A: |

६ तनैव संप्रयोतागम विरुदापि । ते. प. 1

४ =

AEA प्रकरण | ge

एवं भावनया तत्सत्यज्ञानानन्तलक्षणलक्तितं ag safe
नतु पाञ्चराचागमदीक्ितिा area: |

यः परं ब्रह्य सव्वोत्मा विश्यस्परायतनं महत्‌ |

wala खच्छतरं नित्यं त्वमेव लमेव तत्‌ | दति तेः ।

तसात्‌ मायाकर्पितचक्रा्यङ्कनादिकं परित्यज्य श्एद्रा-
देतटत्या Hawa कुर मुक्ते भवसोति.वाधितः तयक्तचिद्हः परि-
वजितागमाचारः wana माधवः खक्रुलयामदेशवासि-
भिः ae प्रद्भादेतटत्ति प्राप्य रानसन्ध्यागरिहो रखाध्याय-
चैशवदेवातिधिपूजापरायणः सन्बेजगदधपे सवगतं तब्रद्मेति
ध्याला .तयेवादमखीति मुक्तोऽभवत्‌ | दत्यनन्तानन्दगिरिर्ते
पाच्चरात्रागमनिवरणं नामाषटमं प्रकरणं ॥ + ॥

नवमं प्रकरणं |

०#०---

एवं परि तेषु भक्तभागवतवष्णवपाज्रातिषु पुन~
रन्यो तरैखानसमताचारः व्यास दति मरत्यवतिष्ठते मन्त्रवणात्‌
स्वामिन्‌ भवता निरस्ताः भक्तादयः WATT: तज्ञन्नानमागवत्ति-
ay ददानोमदमागताऽसि व्यासदासः वैखानसमताचाराग्रणीः
नच ब्रह्मापि aud निवारयतु कुशलः मटोयमतेशस्य
नारायण WAT भ ङ्कुचकराद्यदङधिताङ्गरोरुपदि टोऽ
fam: सव्वीत्तम इति aaa चुःतरूढलच्छेति तथा
wag । तदिष्णः परमं पट्‌ सदा पश्वन्ति ace: feta
चत्तराततं | afemat विपन्यवो जावा रससमिन्धते | चरस्या-
ैः। ave: विदांखः विष्णः नारायणस् ॒तत्यृसिद्धं परम
पदं उत्कृष्टं स्थानं Qeure ; सदा ` साव्यैकालिकं afar
तथाविधस्थानं कदा वयं प्राप्याम दति प्न्तत्यधैः तत्पदं
किम्निधं दिवि uaa आततं fred welts वत्तं मानं

AAA. TAT | ७९

चसतुपोाऽधिदेवतं य्य दव म्रकामानमित्यर्थः विप्रासः a
au विगतं पन्य पापं येषां ते विपन्यवः जाणवांसः
विगतनिद्राः निद्रालख्यादिनिन्यगखरदिता दृत्यथैः वि-
WT नारायणस्य परमं सव्दापेचया qa पदं खानं ama
तत्‌ समिन्धते ध्यायन्तोत्यर्थः | तस्मात्‌ सन्वदेवस्थानापेचया
fauuze Sea | अनेन दि नारायणस्य सन्दीत्तमलं
सिद्धमेव | नारायणद्र ह्या जायते रद्रा वसव॒ दत्यादिना
नारायणोपनिषदुक्नप्रकारेण सब्वेदेवकारणतं नारायरे yea |
श्रन्तवेदिथ तत्‌ सव्वं व्याप्य नारायणः खित cation
नारयण एव परं ब्रह्म॒ नराणं समूहा नारं तत्रायनं खानं
यस नारायणः रोफात्पर नकारस्य णएत्विधानात्‌ सरन्वराणि-
बुद्धगुदानिवासाच्छद्चेतन्यभित्य्थः। तस्रान्नारायणभक्तानां
तदङ्कधारणमुचितमेव । वैखानसो विष्णभक्तेः विरचितोङपुष्डः
शङ्कचकरान्यां पविचगाच दूति | अतः गरङ्ुचकर ङ्ंपुण्डायङ्कितः
विष्ण. भक्त दति प्राप्ते रतच्यते। भा व्याखदास भवदुक्तमन्त-
दये विष्एलोकर तेओरूपत्ं वदत्यां neti | माया-
तोत परमात्मनः सकाशात्‌ च्रजा गणत्रयमयो किल श्रजा-
aa ततः मदन्तं तस्माद ददारस्तिगुण उत्पन्नः | विष्णपु-
ue | :
तैकारिकस्तामस् ग्धतादि यौव प्ाजसः।
पिविधाऽयमदङ्गारो महत्तवादजावत ॥
इति वचनबलात्‌ तख ब्रद्मविष्ण शिवात्मकं ord । `

७२ wat विजये

ते ष्टिखितिलयकन्तारः aang पालनकन्ता विष्ण रित्युच्यते |
व्यापकस्य पालनलेनव fag सन्यैश्रतवददिर न्तःस्विततेन नारा-
चण दति नाम तख माप्त | चरतः पालनकत्तु विष्णः पदं सखान
खदा gata रच दत्यक्ते का TAT दानिः। पालनकत्ता वा
परब्रह्म या दिव्णभवतु न चास्माकं तत्‌ क्लेशः स्वेषां देवाना-
मात्मेकायनमिति टदददारण्यकच् तेः परब्रह्मणः स्व्वदेवमय-
लात्‌ तस्माद इर उत्पन्नो गणतरयसमारृतिरिति। स मायायतन
एव । उत्यच्नसख प्रणवस्छाणाः च्रकारोकारमकाराः परे विन्दुः
तसात्‌ मकारः तस्मादुकारः THAT इति प्रत्तिक्रमः नि-
shana रकार उकारे लीयते उकारस्त॒ मकारे मकारो
विन्दो विन्दुरजायां सा परत्रह्मणि दति व्यवस्थितिः | एवम्भूत
म्रणवेऽथय रूद्विष्ण ब्रह्माणः लयस्यितिष्टष्टिकत्तारः तेषां
मेरुश्रिखरेषु लाका वतन्ते ते तु तत्तदुपासकानां प्राणाः सगृणला-
दनित्यलाच यः साऽहं ब्रह्म ीत्यात्मानमदितीयं वेद तख पनः
संसारप्राधिर्नेति किल सिद्धान्तः | भवान्‌ ,विष्एभक्तः तत्वी-
ये fama कुर्‌ ब्राह्मणानां कर्मप्राधान्यात्‌, नदि तप्त
चक्रादिधारणं कुर्‌ तच प्रमाणाभावात्‌ ्रागम एव मानमिति
यद्यु चते तथा न वक्त | BATA खश्डदयात्मकत्वात्‌
ग्राद्यखण्डाऽयाह.खण्ड्ेति । कोवा याद्यखण्डः निगमा-
नुकरूलखण्डस्तावत्‌ We | अरग्राद्यस्तदिरुद्धः। विरुढधेाऽप्या-
गमस्य॒प्रामा्यागान्च दति quad तरदं ब्राह्यखद्ानिः
सपात्‌ न सुरां पिवेत न कलं भक्येत॒ न परदारां गच्छेत्‌

नवमं प्रकरणं | ७द

नाम्रोनु इासयेदित्यादिनिगमनिषरेेषु श्रागमय्ाह्मलन्वाचा-
रोपरेगे वर्तते निगमविरोघोऽ्यस्तु च्रागमबलात्तदाचारनिष्ां
atifa यदि तत्पुतियादो भवति तदा स पतिते भवति, तस्मा-
निगमद्ङेदिने गतिरिामुापि न विद्यते च्रतस्तप्तचक्रादि-
धारणं न युक्रभिति vase: प्रतिपादिते areata ददम्‌-
वाच स्वामिन्‌ यथागमाचारः प्रमाणं qatar युगे दत्तात्रेयः
परमयेगविदपि पच्चमुद्रामुदितः कथमासोत्‌ तस्मात्‌ मदद्धिः
परिष्दोती a शरहभुचक्रादिवारणपरः खोकन्तेय एव
किच्च quay च aia) यत्र यच व्रष्णवधममौ उक्ताः
तत्र ततर VAY HA पुरःसरमेव वर्तते तद्राराऽपि तदङ्गोकारः
fog दति भगवचिह्वाभावे वेष्णवतदानेः | तसात्‌ भगवचि्-
arama कत्तं चिति yas we तचाचाय्येरिद मुच्यते |
erage भवदवितरैकः किमु aaa, मुद्राङ्किततनुः दत्तात्रेय
दति केन चुतं, तख ages किम्‌ प्रयोजनं परमयेोगविद-
we तजयदत्तिनिष्टस् नियमाभावात॒ खगाचनिष्ठपच्छी-
छतपच्चश्छतानि चअपच्वोरुतभ्दतेतरु संयोज्यते कस्मिन्नाकिपे
रहम cant जल्प नासि तख महहायोगिनः वदिरङ़ेन
fa मयोजनमसतं (९) बाला त्रपि जानन्ति | faq सवेष्टता-
नि खान्तः wana: खं च ध्यायतः Tage दन्तातरेयख

९ afecga प्रमेजनमल्तिनवेति। स.पु.। का. TI

aa

sigs

(९०)

७४ wet विजये

किमद्धन प्रयोजनं | किच्च खावि्ं त कालारेकाद णब्दभितं (९)
ब्रह्मादीनां काद्य दादश्दलपश्नदललिखितवीजमन्ताचै-
दि- २ }-विर्दितष्ड रानि णे क्ालसङकर्षणोदिद्याकाविदस्य
परमयेगिनः भिं वदहिरद्धेन | शिच कक्पुटिमचराज-
पिदितषकलजगन्नाथस्य वदिःप्रपच्छेन सायारुतविद्ेन a fe
fates | अष्टलसमग्पन्नस्य (३) TETAS किं afex-
देन, wareaganad कामिति मन्दवुद्धं दुराचारम्‌- `
gai परिज्य निगतचिद्धः सुखेन वर्तय । Guy भगवद्ध-
कानां भगव्रचिहथाररं गुतमियुक्रं न हितदेष्यद्यं | we Rat
WEIS TST कारवामाख ahaha विष्ण.-
मक्तिरस्तीति faq दक्तयः | गजैन्रः केन चक्राङ्कितः werhs-
परिहाराय दक्ररस्तेः विष्ण, कदमागतः | विभोषण्सय की वा
वदि्िह्माचकार (४) रामः शख्तलङ्ाधिपत्यं कथमरदात |
wa: न fama ख amma fefa: aaa
सोत | Sadi फेन FaPafeat तस्याः सरणमाप्रेण वस्त-
चयराताऽ्त्‌ । BU वयासद्‌ मूढबुद्धिं weary afefay

९ खाविभुःतकालरेशदश्राब्दनितं। aa) ato
"

ते प.

२ इादणश्दलपद्चदलवीजम्चाटिविदित। वा, प.।सप.

का. WI

३ अजस्येयधिकः। वा. पृ. । ९

8 वद्िचिह्माचकार। वा. प.। \

नवम प्रकरणं | ॥ > 1

त्यक्ता waned मेाऽदंभातैन त्यक्तमेदादिकल्मषः
परमेत्तमत्रा सोति भगवचिह् धारणोयभियुक्त सत्य भगव-
द दनिष्ट fas वा उत भगवद्भुतचिद्धं वा नाद्यः भगव
वक्तःखजे लक्माकाम्दभव्ध उदरे «qos
पादादिनाभिषवय ्मघोलोकचिह्नमत ऊं इंचिधमच्लोः
खय्येचन््र चिह्न जिद्धायामनन्तवेदचिह्क एवमनेव द्द्धानि
भगवद्‌ हे वर्तन्ते समर्थ तदक्धारलम्बनं कुर्‌। यख कखापि
मनुय भगवद्‌ etapa waa gia) न

इतीयः। भगवतकरनिष्ठायधदिन्धस्वात्यन्तालभ्लात्‌। तदाका-
राङ्रारिततप्नलादभिति (९) Fal यख कस्टापि विष्ण.चक्रदभ-
नाभावात्‌ WHER च तयालात्‌ यचेच्छालोदतााऽत्र विवि
भवति न डि तेन किञ्चित vat चमेहानिग्डते चक्रस्य वन्तु -
खत्वं | शज्खुसख च एथ॒बघ्राकारलं (२) Ta परिकस्पख कणा-
Fez (३) aN Ba aA भूजयोरङ्नं कारयामोति चेन
म वैजनवतयतोनिः (४) aia! तथा चट्‌ fared प्रेष दूति दि-
ष्ण.वादनं ALT दति च SIVA तदरूपं च दला ताभ्यां दाङ्कनी्यं
qa ग्र्ुचक्राभ्यशिदधितं एतद्र Taga वपोरयुगले
aa किला भजापेत्तया ऊ इ कायस्य eae, तच न्ञाने-

९ तत्ल(हचि्मिति।ने.पृ.।

तथात्वादिव्यधिकः। का.पु.।स.प्‌.।वा.पु.।

=

ह|

Tifa: RIT का.पृ. ।वा.पृ.।स.प्‌.

=

Rg
९ व्यङ्गेषु ।स.यु.।वा.य्‌.।का.ष््‌.।
8

७३ wet विजय

fase कर्मे धियप्राचुयः arsed विद्धिते जञाने-
द्वियषान्निष्य क्पोलय॒गले च तप्त ज्ञानकर्मभ्यां विना
प्टयद्रन्तुमुचिता भवति | विपिनिषेधात्मकरल्नुदये भग्र
व्धनि्टत्िः खात | त्नात्‌ ज्ञानकर्मखरूपवन्धनिरतति
जातायां ययेच्छरापिहरण्ोललं युक्तम परव यमादिभ्या
जितभवलोकल्य तव fa भयं विदयते । वेष्णत्ोपाधिना a
कमपरित्यागं छुर्जतप्तव प्ररभरवस्तधारणमाततेवार्वशियते
aafatraica aa | अतः ्एदवतेष्णयटतन्तिमाश्रिय त्वं Sa
wage: व्यासदासः ओओोमच्छङ्राचार्यमिदमत्रवोत्‌। खा-
मिन्‌ यतिवव्यं भवतुरपया जातविवेकाऽसि नाहं चक्राद्यद्धितः
faq मह्रुस्तदङ्गाङ्कित दति भुतं, बेखानसमतमथलम्बा कि
fagua वत्तिंनं (१) मां seargaafad कुर्विति विज्ञाप्य द-
ण्डवदभिवाद्य सुष्युटितकर दयमीषन्नघथिरस्क व्यासदासं द्यु
करणासमुद्रः च्रीङ्धराचाय्यः प्रद्‌ तं TATE TY व्यास-
दास भदतस्वनायासेन मृक्तिकारणं |

ब्रहवोगाहं न Gara मुक्तोऽरमिति भावय |

तस्सिचिघावगरक्रस्त वाक्यमेतङशोरय ॥

इत्यभ्यास-(२)-परिव्यक्तइन्द षणपडमिकः।

विर्दिला परमात्मानं मुक्ता भवसि नान्यथा

९ किच्चित्तब्वत्तिनं । ति. पृ. ।
२९ wane ata) स.प.।तै.प्‌.।

नवमं प्रकरणं | ७७

द्रति सम्बोधितः शिष्यः छृतार्थीऽदमितीरयत्‌ |
ब्रह्माहमिति संजल्पत्‌ यथे खङ्कलसंयुतः |
दृत्यनन्तानन्दगिरि क्त वैखानसमतनिवररणं नान नवमः
अकरणम ॥ # ॥

wet विजये

QU FATT |

o%o———

एवं परि हते भक्तभागवततरैष्णवपाचरात्रवैखानसेषु
पुनर्यः HAA: प्रतिपकतः समागता ऽभवत्‌ TARY
via सतु चोग्ङ्राचागये हृष्टा ददमुवाच।
भोः खामिन्‌ विर करालनिष्टाभ्यासपचिष्टा (९) भक्तादयः
श्रोमद्धिनिरृत्ताः खल्‌ दतःपरमागतं दणीरुतकर्माणं विष्ण,
दाचाग्रगणं नामतो at विद्धिः भिन्खरेव गतिरिदि निति
वता मया साधनान्तरं मच्नात्तरं TAAL देवतास्‌ पर-
मयिन दृष्ट सर्ज famad जगदिति गुल्पदेण्‌ at
रोव मोदः तदानो भगव न्तमेवं प्रार्थयेन्‌ दमं माव्य निज
पद(रचिन्द प्रापयेति | एवं महू.रमि हक्ते( (२) भगवानपि तथा
करोति तस्मान्मम पुनजेननदेवभावात्‌ WALA एव॒ मन््त-
मन्यथा कन्तु मसमर्थैः ओेषोऽपि चरतः स ब्राह्मणः TW.

९ निष्टाग्यासपदोराङ्। वायु. 1 का, प.।स.पु.।
R मद्ररुमिस्तो । वा. पु. ।स.पृ.। का. य॒. ।

THA TACT | ७९.

नेति सुलभमनन्यदेवं fa area भ नोऽपि मुक्ता भषिग्य-
न्तीति wane Hage: परमयतिः ओमच्छङ्कराचाये TT
माह Gt रामतो्ं मढतोऽसि कि दपि वाच्ये गुले वामं
Bal भवता मन्दवृद्धिना नाधीतं | MHA भवतः Magia
रेष ख्यमुक्तं तावत्‌, ज्ञानिनः प्र्टात्तवेलोन्म पिशाचवत्‌ शिल
लो भवितव्या ऋ भवहृत्तिरपि निन्वानिन्दं भिना fares
दभ (१) | WR मार्मदयं वर्तते कममार्गः ज्ञानमागे-
सति, तव्ाद्यः सखगेदिक्रामनया युतिषम्युककमेकरणं |
Waa नाम वेदे क्तन्धकर्ापि ae तत्फलसमर्पयं भग-
वति परमेश्वरे वन्ते व्यभिति पमुक्ं। कभफरपरित्याग एव
ज्ञानमार्गह्ुमागेः | THAT TAS at दण्डिनं कर्तं |
WMT: कमम कुन्वो तेत्यादिप्रमारव चनानां सद्भावात्‌ । एक
दिनसन्ध्यातिक्रमरेषपरिहारः प्राजापत्यरृच्छचये भ-
वेति, बह्व गपु wagwe भिमु ama) कर्मवददि-
mane विष्ण. भक्तावपि त्रधिवःरो नाव । रच्च भाग्दते
भगवद्धक्तस्य लशं |

न चलति निजवपघर्मता यः

सममतिरात्मसु ह दिपकपके ।

न जति न चन्ति faze:

सततमम्‌ तमे fama | दति ॥
तस्माज्निजर्धमे चलितस्य तव त्राह्यघाभावात्‌ सुतरां

९ वरान पिश्राचवदभवत्‌। तै, पु. ।

co wet विजये

विष्णुभक्तिनाच्येव | कम॑परतिपादकानां भगवदायपाणां बेदाना-
मुलङ्गनात्‌ |

य॒ तिखछतिसदाचारा आज्ञारूपा हि मे मताः |

श्राज्नाच्छेदो ममद्रोरीस याति नरकं सदा । दति ॥

भगवद चनात्‌ सखुतिस्मतो भगवदान्ञे अतो भगवदा-
ज्ञाव्छरे(दनस्तव तद्धक्ताधिकारमावं च न । mea
Wl AMAA मच्चान्तरमवश्वमङ्गोकत्तं व्यं साधनान्तरं
manages mamta देवतान्तरं श्रध्दा fear
तोनामितिवचनात्‌ श्रभ्िपरस्त्यागे aa पतिता भवति एवं
वतं विद्यमानात्‌ तदनुष्टानाभ।वे मदापातकदर्भनाच |
बरह्मचारी Wl नखः केन Yale wae: कत्तं शक्यते
परमरंससन्न1सं पिना तेषां विधिरभेनात | “न BATT न प्रज-
या धनेन gaan ्रष्टतलमानग्रुरि ति |” तसमाद्ववान्‌ सभां
गत्वा दादश प्रदक्तिएनमष्कारान्‌ Bal समत्तापराधं मध्व
मिति femagsa सन्या ्रह्मदण्डं aay AWA सम्पाद्य
उतारी भव दति ओ्रोशङ्कराचा्दक्तः नामतीर्थः प्रणामश्रतेन
श्रीगुरु प्रोतं छा ब्राद्मणकमेशोलः सगणाऽभवत्‌ | AAT
नवादिनञ्च खष्ठसिद्धा ्निरसनमा चार्ययकतं (५ स BAVA.
चित्ताः तिपुष्डुधारिसः पधवज्ञप चछपूजापराय्णः शएद्भादित-
मतावलस्विनो निगमाचारपरतन्त्रा बभूवुः | इत्यनन्तानन्दगिरि-
Sal कौदोन्वरष्णवमतनिवर्ईणं नाम दशमं प्रहरणं > I

एकाद्‌ शं प्रकरणं |

O% 0:

सिममार्गेणए a»
तदनन्तरमनन्तश्यनात्य पञ्चदश्दिनेः सुत्र-
We नान garcia सकलदेशिकशिथिः सेवितः
सखीशङ्धराचाय्यः परमंसगरुः भाप | ४
लाता कुमारधारायां नयां ग्व्यसमचितः।
भ्या संपूजयामास षण्मुखं गेषरूपिणं |
काषायवस्तद ण्डा्छः कमण्डलुलसत्करः |
os 29 i
श्रतिश्रषितखव्वङ्गे( बभो रद्र ट्व खय |
नानादेशख क्परिघाः JAMA समागताः |
= c वसिता
दष्टा तं शङ राचाव्येमिदमुचुः सुविसखिताः ॥
afar ब्राह्यणा वयं तब्र्मकुलजाः किल मनादिख्यु-
state: दिरण्यगभौपासनपरिलधमनसेच्ाः स्य ब्रह्म
निरतं जगदिति ब्रह्मण एव ष्टिखितिलयकन्तं लं निचय
Bal वसामः (९) हिर ण्वगभेस्ख,जगत्कार णतं तजज्ञानान्मे च्च
syfafag: | तथादि |

९. ब्राह्मण वयं मन्वादिस्ुक्ताचार्रीलाः दिरण्णगभे ca
x
जगतः ङषिखितिलयकत्तति fafau तदुपासनपरिलब्धमनः-
ॐ < at
स्थाः सन्तोाऽच TAT: | स. प॒. । कचिच ।

(९९)

= wet विजये

fecal: समवन्तैताे

शतस्य जातः पतिरेक रासीत्‌ |

सदा धार एथिवीन्द्ामुतेमा-

wai देवाय इविषा विघेमः॥ इति ।
wen दिरगभेः aqua ब्रह्मा at जगद
समवर्तत | wae श्राफ्राणादि प्रपञ्चस्य पतिः खामी ame
श्ाक्राशादुत्पत्तिरित्य्थः। अचं हिरण्गभैः एक एव जातः पर-
ब्रह्मणः निगु णात्‌ स्यज्नानानन्तलचणादाव्भिं तः एकएव fe
CaM TA | स UIA Vas tela WAR: TALIA
माचनिटत्तिकररः। स ufaar va at दिविद्रमांखद्‌ा धारस-
ततं भृतवानित्यथेः | ताद ब्रद्याणमुते कश्ि देवाय इविषा षिध.
मः | अतः सभक ठर विभैक्ताल ब्रह्म एव घरति | कि सर
देवापै्तया ब्रह्मण एव परमलं च्‌ यते | “बह्मा ब्रह्मा fe az
परो feaafay दिरुक्ता एतदयेया परं नालीत्यथैः। किच
वरुणापनिपरदि | तेषानन्दस्य मोमांसा भवतीत्युपक्रम्य स एका
Agu आनन्द इत्यन्तेन waa wallea ब्रह्मानन्दस्य
Rea दर्भितं तत्यरानन्दस्वाभावात्‌ । स चतुमुंखः तत्‌ SIT
तदेषात्नुमा विशत्‌ तदनुमदिश्व सच त्य चाभवदिति चुतरयमथः |
तत्कार्यरूपं जगत्‌ SAI उत्पाद्य तदेव खड्टनेव च्रचमेव
wana देनो दोपन्यायेन तथानुपर(विशदित्यनेन सम्बध्यते
अनुकार रुष्टिमन्‌ प्रथष्टाऽपि aay तत्‌प्रपच्चमनुमविग्ब सच्च

qa jaa वायाज्ञाशद्टपं SALT पच्चश्रनदूपगरी-
Soke eee ESE ES
९ तेजावन्नर्पं | बा. यु. ।

एकादशं प्रकरणं | स

रात्तगतवुद्यादिगपरेरकजीवरूपष श्रभवत्‌ | awe waa
दिवचनेभ्वञच aay त्रद्मख पलं agacaay fas-
fazmiai aga@a waa fag भगति। अतः सबैरेत-
ग्रतिपाद्यमानषा Szarne farsa विरद
त्यत्तिद्भनात्‌ तद्धक्ताञ्च ततम्बन्थिकमण्डनङ्कवादिविद्छिताः
कमज्ञानमार् दयावलम्बिनः क्रमात्‌ कमण्डलुकरूचौदिधारिणे!
वा जगदिधिहेमविधिकरविप्रयिधि- (९) ए्रनधत्रह्मवम-
ण्डलुकोन्तियाग-(२) कर्त्र देदि तकलिषिमतमिधितेदपा- |
fofanmaa-(3) अ्र.तिपारोर-(४) निगमम्‌निखाध्यायधर्-
बहाकर््ेवकममुनिकमेयगपितामहग रपरमेष्िदिजपितामहा `
दयः वयं भवन्तं सर्जज्ञं यतिपतिमोच्छ aaa सः। कि
च्विदस्माभिषिज्ञापितमवधारव किमदितेन प्रयोजनं | प्रथमजोष(-
चिरगभात्‌ सर्वे जोगाः जाताः। पुनः पुनश्कर्गोविकरिः Ta
मरणप्रवाहनोनानपि WAT लये एतान्‌ (५) Vat aa
तानु ब्रह्याण्डादितरे (2) खोदरे fim खयमेक एव THT

९ कामंविधिविपविधि।ते,पु.।

र कौत्तिंमागे।वा.पृ.।

३ निगमसुनि । ते. प. ।

४ श्रतिपारोणां। वाय. ।स.पृ.। कापु. ।

५ प्रवाइलौना खपि प्रमत्या लये तात्‌। वा. पु.। का.
Tam

९ ब्रह्याणान्रे।वा.प.।

= wet विजये

खट पुनस्तान्‌ warmed निजग्रहत्या (९) संयुज्य
जनममरणप्रवादसक्तानक्ोदिति मदर.रुभिरूपदिष्टः परमार्थः |
ब्रद्यकुसिप्राप्रकाला Ara एव तथा च (२) ब्रह्मविदाप्नोति
परमिति भरत्या चतुम्‌ खलरूपन्नानेन तम्मत्तोपासनेन च
aataq ब्रह्मखरूपन्ञ Tae (3) परं माक्तमवाप्नोति ब्रह्म-
लोके विष्एरूडादि देवग चरे चतुम्‌ खकमण्डलकरचादिषिन्-
घो मुक्तः क्रोडति तस्मात्‌ भवान्‌ कमण्डलद्‌ण्डपाणिः ब्रह्म
लोकयोग्य एव मदोयजलेदात विगेषांत भवसोति हेर ्गर्भोरक्तः
परमगुरः ओभङ्राचार्यः पठति |
यते वा दमानि रलानि जायन्ते येन जातानि sata |
चतु प्रयन्वभिसंविशन्ति तद्‌ विजिनज्नञासख axa ॥ एति ॥
ज्ञानार्थिनं भृगुमुदिश्च नित्रावरुणेनेवम्‌क्ं । cara
काशादोनि पच्च महाश्वतानि भनोतिकरेदपेतदिरण्ठगभा-
feast: स्व प्राणिनः यतो aga: जायन्ते ।
शब्दः स दमान्‌ लाकानख्जतित्यादि च त्यन्तरप्रसिद्ियोतनार्थः।
उत्यन्नानि च शतानि येन aga जोवन्ति खितिं लभ-
wi प्रयन्ति विनां प्रतिपद्यन्ते catia शतानि चदस्वभिसंवि-

दा पनलावतं Ss
९ Stl पुन्लावत्‌ खकम्मगालान्तसनिजप्रत्या। वा.

प. । स.पृ.। काप. |
२ इतसरथापि।वा.प्‌.। का. प॒.।स.पृ.।

र ब्रह्मखरूपवित्‌व्रह्मखरूप स्यथः । वा. यु.। स. पृ. |

aw

ae

.

एकादशं प्रकरणं | cy

शन्ति साकल्येन प्रविशन्ति यथा फनतर ङ्गवुर्‌.दानाम्‌त्पत्तिखि-
तिलयाः समुद्रं भवन्ति तदञ्जगद्‌ त्यत्तिखितिलयकारणं ag वि-
चारय तदेव वस्तु लया * WS ब्रह्मतख Tay ‘aay ज्ञान-
मनन्त Agta? सव्यं सव्वेविकाराथेविल्णं (९) afe भावरूपं
जडमित्यत are ज्ञानं जडविलक्षणं यद्यभावविलक्तण भाव-
विशेषस्तरिं घटादिकमपि तथेत्यत श्राह waa देशकालवस्त्‌-
परिच्छेद शून्य एतावत्यु्यमाने भावः स्वात्‌ । चतत व्यवच्छेदा-
ware खत्यमिति सत्यमनन्तमिल्यु्यमाने जडमपि स्यात तद्राट्-
त्यर्थ ज्ञानमित्याह यद्यपि ज्ञानमनन्तमित्यु माने सत्यपदख
न aa ज्ञानस्यासदिलक्षएलात तथापि ज्ञानमखदिति सनाखदा-
दिनः सङ्गिरन्ते तत्पक्लाधिक्तेपार्थं सत्यमित्याद (२) | त्रयं भावः
येनाऽपि सव्वासत्यलमङ्गोक्रियते तेनायङ्गोज्ियत एव सच्-
मन्यथासये सलस्यानुपपत्तेः | aa निस्येत्तवादितिहेहुग्वः
AHORA ets जड्वैलक्तणच्च wis
काशमानानन्दातमन एव विद्यया सङलदुःखनाग्द्भनादेषन्चेत्‌
ज्ञानमिद्येवास्तु छतमनन्तपरेनापोति न मन्तय च्रत्तःकरण-
विद्याटत्तेरपि (३) ज्ञानभज्दाभिधेयलात्‌ तरेव ज्ञानमिदम-

भ्यल्तुत्वा।वां.य्‌.। काप. ।स.पृ.। ते. प्‌. ।

९ नकारार्थविलत्तणं । वा.पृ.। स, पु. 1 aT wl
२ सव्वासदादिनाऽसत्मत्ताधिक्तेपा्थ सत्यमित्याह |
वायु. ।
३ अयं भावः येनापि सव्बसव्यतवमङ्गौ भ्रियते Farag
क्रियत खव सलमन्यया सलस्ानुपयत्त: | तते निर्पेच्चत्वादिग्ये

स्ह शङ्कर विजये

पीति वुद्धिनिवारणाथेमनन्त पदस्योपयागात्‌ पद ्रयश्चमिं BET
लक्षणमखष्डेकरसं नहा ट हतेधालवथेश्वतं (१) सर्गम मु्भिरुपा-
सनीयं तदिच्छामरकतिप्रखष्ट (२) मददादिस न्प जगत, aT
मायागभीन्तर्गतस्छ ददर खगर्भस्य उपासनया मेको area
aw किचित्पलदलात्‌ तरिं परब्रह्मणोऽपि मे aaa
तददिचारस्याग्क्यलान wa प्राप्तमविचार्वयमेव asta उच्यति |
एतदिचारकर्तयता च भावये प्रथमाध्यायख प्रथमपादे TEUT
चिन्तिता |
aflame विचार्य्य वात्र द्माध्याषानिरपणात्‌ |
अरसन्दे हफलतवाभ्यां न विचारं तदररति |
श्रध्यामोाऽदत्रद्मण्ब्दो TFA Bite |
weurginnare विचार्यं ब्रह्मते ततः॥ इति ॥
आमा वा Ae gaa ई्यवात्मरभेनफलमुटिश्व तसा-
घनलेन wat विधोयते | aad नाम वेदान्तवाक्यानां safe

हतुभ्यः सत्वा ङ्गीकास्करणीये न सत्वस्य ति जडवेलक ग्टद
सथं पकाश्रनानानन्दा्न ta विद्यया सकायेया जाते सति
दुःखानासल्वदनारेवन्चेत्‌ च्तानमिवेवात्त छः मनन्तपदे नापीति
न मन्तय' अन्तःकरणमिद्याटत्योरपि। स.पु.। का, WI ते.

ष.
y Saif > न
९ weary hfs | a, 7) का.प्र.।ते.य्‌.। बद
| प वु
ते घौतेःस्येभूतमिति | वा. पु. 1

र तदिच्छाषष्टः।वा, प.।

एकादशं प्रकरणं ८७

तात्यय्यै fatquage न्यायपिचारः तदेतदिचारविधायक
वाक्यं विषयः श्लोकयान संग्रीतः। सन्दे संयरेशेवार्धात्‌ संग्रह.
ग्रतोतेः | ज द्यविचारात्मकं शस्तमारभ्यमनारभ्य वेति सन्दे
दः] पूौत्तरपक्तयक्तिदयं Bay खन्देहवीजमुननेयं | तत्रा-
नारभ्यमिति aad षिषयप्रयोजनये(रभावात्‌ सन्दिग्ध.
fate तस्याविषयो भवति ब्रद्मलं सन्दिग्धं | तथाहि aa किं
ब्रह्माकारेण सन्दि द्यते (९) आत्माकारेण वा | सत्य ज्ञानमनन्तं
ब्रह्मेति वाक्येन ब्रह्माकारस्य fagqara | न दितोयः अदम्पत्य-
येनात्माकार स्वापि निश्चयात्‌ अध्यस्तात्सविषयलेन भ्वान्तोऽद-
waa दूतिचेन्न श्रष्यासनिरूपणात्‌ तमःप्रकागशवदिरद्धखभा-
वयेर्देहात्मनोाः पटक्तिरजतवदन्योन्यताद।व्याध्यारो, न निर्‌
पयतु शक्यते । तस्नादभान्ताभ्यां श्रुदन्यत्ययाभ्यां नि्चित-
खात्मनः श्रसन्दिग्धलानविचारसख्य विषयोऽसि नापि प्रयोजन्‌
पश्चामः उक्तप्रकारेण ब्रह्मानि निद्धितेऽपि मुक्तादर्भनात
तसात्‌ तद्भद्य न विचारमर्दतीति शासखमनारमरणीयमिति
पूरपक्षिभिराक्वते चरत्रोच्यते।

Tans विषयप्रयोजनसद्धावात्‌ अत्य
इन्यत्यययोविप्रतिपत्या सन्दिग्धं (२) APH त्रयमात्मा
aqta चुतिरसङ्गपदा्थं त्रह्मात्मलेनेपदिशति | ae
मनुय इयाद्यद्वदचरददादितादाव्याध्यासेनात्मानं रा

९ सङ््यते।वा.प.।
> विप्रतिपत्यसन्दिग्धं । का. पृ. । वा. पृ. । स.पु.।

ua wet विजये

fa | ्रधासस्य च दुनि ट यलमलङ्काराय तस्मात्‌ सन्दिग्धं वस्त
विषयः तन्निश्चयेन च मुक्तिलक्षणं प्रयोजनं यत्यादिविदंदनु-
भवेन प्रसिद्धं | तस्मादेदान्तवाक्यविचारम्‌खेन ब्रह्मणि विचा-
Tears शस््मारम्मणोयमिति सिद्धान्तः | विचारस्त॒ लक्तण-
प्रमाणाभ्यामम्त॒ त्वनिणयावधिकः निर्पवानन्तरमखण्डं AW
स्वयमेव भवतोति निश्चवः। परत्र शजातसद विष्एत्रह्मणां
परम्प राक लात्तदु पास नायाः फलमप्युक्तमेव |
श्रता मो ब्राह्मणाः कमण्डल्वादि चिद्कधारणं परिहर्तव्य |
छृदन्नारदीयादिवचनविरोधात्‌। afer Wy खलादेः
चिदस्य aise! दिरण्वगभं एव॒ परममूलकारणनि-
त्यप्यसङ्गतं |
चे ward विदधाति पू
ये तें वेदां य प्रदिणाति तक्ष ।
तमात्मदेवं शरणं सनातनं
मुमुचे शरणमहं परपदे ॥
दृत्यादिगुत्या ब्रह्मणः उत्पत्यादिश्रवणात्‌ | जगतः पर-
my ~ अतिप्रतिपाचं क > ES
ममू लं wel ज्ञानमनन्तं ब्रहोव्यादि | fara aa
व । यतो वेलादिश्॒तयश्च तत्परा val चरत एव fecal दति
शुत जात दति पदं सङ्गच्छते | सत्यादिखरूपत्रहाणः सकाशा-
दुत्यन्न इति तदथः । किञ्च wad खलादि साकाशेपाखनायाः
भेदघटिततेन मुक्ताभावम्रसङ्गात्‌ | तथा दि सूयते | “उदमन्तर
कुरुतेऽय तस्य भयं भवतीति ।› जीवत्र द्यणि यो ऽरमोषत्‌ अनन्तर

एकादशं प्रकरण | ce

भेदं कुरते wa qe भयं संसारो भवतील्थः | तसात
तत््वमस्यहं ब्रह्मास्ति ईैगिकोक्तमागेण जोवव्रह्मणिभेदं
परितज्य अभेदभावनया qa भवेति श्राचार्ये बेधि-
तास्ते दिर्ग्भवादिनः safer: ब्राह्मणाः श्रौ
तयेव्युक्ता BATA ,नला तथा चक्रः । (९)

द्नन्तानन्द गिरिछतै देरण्ठगर्भमतनिवर्ईणं नामेका-
ZW प्रकरणम्‌ | * ॥

९ फलमप्य॒ त्तमे व | ते ब्रह्य कमण्डल कुचं दि धारयं पाव
a £
गम्‌ लकं मस्प्यज्य खुदधादेतपराययाः शव्या बभूवुः | aT, Ty

(९२)

wer विजये

BSH प्रकरणं।

०#०---

एवं परि हतेषु Seay पनरन्ये सुदतवोतिदहच-
कथात्रादयः ्रग्निमतानुवर्तिनः म्त्यवतिषठन्ते | ते ओमन्तम-
देतमतसिद्धान्तकत्तीरं सर्वज्ञं गरीशङ्राचाय्येमिदम्‌ चुः | खा-
मिन्‌ परमेश्वर श्रध्रिरोवास्माकं देवता कथं मन्तवणात्‌ |
afaxa प्रथमे देवतानां
संजाताना-( ९ ) aaa विष्णरासोत्‌ |
यजमानाय परि्ह्य देवान्‌
दीक्तेतद्ध विरागच्छतं a: ॥ (२ ) इति।
श्रये रुषः पूर्वकाले सेषं देवानां थमे Ae: शरभ्िरेक
एवासोत्‌ तस्मात्‌ संजातानां सम्बगग्मिमन त्य जातानां (3) देवा-
९ संयातानां।स.पृ.। व
र dade दवियागच्छतं नः स्ति। ते, पु.। टे च्तये
तडविस्तितु। वा.प्‌.।स.यु.।
R We सर्ब संयातानां सम्बगभिमनुत्ययातानां।
a5

दादश प्रकरणं | ८१

at मध्ये विष्णरत्तम wate | यता दौक्तया यजमानाच रेवान्‌
परिणद्य नाऽसमाकं दविः श्रागङ्तं ae दविः ङतं भवति
तस्व तत॒ प्रापयतीत्यर्थः (९) । च्रभ्निमुखा पर देवा दति
मन्तान्तरात अग्निर्देवो दिजातोनामिति वचनाच्च तस्य
waged आप्तं ्राहणिसतद्‌पासनायां क्रियमाणायान्ि-
ङानां विष्युलिङ्गरूपमणिशलाकानां (२ ) धारणं कर्तव्यमेव |
ब्र द्यणाचितस्य कमे एः Sacred तत्कारणलात्‌ ( ३ ) ।
ब्राह्मणानामस्माकं चरधिरेव देव दति fag तेव ay
qe नारायणापनिवदि aaa ।
setae जातवेदो wane निं तिं मम |
पष्‌ श्च मद्यमावद Haag दिशे दश।॥ दूति (४)
च्रयमर्थः | हे जातवेदः setae मम fad तिं पापदेव-

१९ यते दील्िताय यजमानाय देवान wang नाःखाकं
येन आगच्छन्तं यस्येत्यादि । वा, पु. । यले दे ह्वये यजमानाय
देवान्‌ परिणद्ध aera इविरागच्छतं प्रापयतोत्ययः इति तु ।

a3 m1

र म्णिश्लिकानां। at प्‌. ।का.पृ.।स.पृ. ea
र्वं wast श्लिका पाठाल्ि।
३ सव्व, za प्रापनं | तत्मादिस्फलिङ्करूपमणिश्लाकां
त्वा कताथा mat भविष्यन्ति । त्रादागेचितस्य a rae -
रूपस्य तत्कस्णादिति।वा.प.।
8 दिशरांदश्र।वा.प्‌. ।स.पृ.। ata:

८ wet विजये

तामपप्नन्‌॒॒संहरननित्य्थः | मह्यमेव wee | पशून
चतुस्पदा घेनु मुखानां दानं कुव्वितयथैः |

“ जीवनं द्व्य धान्यच्च चियमिच्छेड ताशनादिति |”

वचनात्‌ दिशः प्रागादिदिक्तु मम यत्र सुखवसतिभवति
तदि शे दण Zee: | wa: सर्वैः क्पिरग्रिरेक एषोपास-
नोयः। तसराद्ववन्तोऽप्यम्बु पासनया saat भवत दति
ma |

श्राचार्यरिदमुच्यते | नायमप्निः परो Za: | ख्गेद-
wae अ्नोरवमल दभरनात्‌ , श्रव देवानामवमे पिष्णः
परनस्तद न्तरेण सव्व देवता दूति | (९)

देवानां मघे अग्ने रवमलं, विष्णाव्या पके न्यस्य ब्रह्मणः
परमत्वं तदन्तरे agaag अन्याः war: देवता cia, wa
वेदार्थे स्थिते कथमग्रे परमतं aq शक्यते किन्तु देवानामवम
दूति देवानां पुरोहितः हविभागित्यर्थः। aaa एवाधिर्देवता
न तुुज्ञानसख | तथा दि waar ज्ञानकारणमपोति चेत
तस्य waa (२) जन्यलश्रवणात्‌ dee ओतादिकेणि
प्राप्त सल्युपाखदेवतामन्त्रं FAs! श्रध्चिम!डे पुरोहित
भित्यादि अुतेः। aa यवाध्िकारणवाक्यानि वर्तन्ते तानि
सन्पौष्छपि शताप्निपरण्येबेति योजनोयं । तस्मात्‌ कर्मण

Ex ~ ars

१ इागसाहेव प्रकाशित मुम्बयि मुद्धितेत्वेय aaa Ue
केतु तदन्तरेण सव्वा अन्या रेवता इति।

२ खरूयेण। वा. पु. ।

द्वादशं प्रकरण | 23

wafazaat ब्रद्यशेंऽग््टता | तदुपासनया ata तल्लोक-
वासादि फललामेपि मुक्तसम्भवात्‌। TATA TTT
सनं छवा ‹ जोपनं ga way भरियमिन्छेदधताश्नादिति-
वचनवोधितं फलं प्राप्य AA सव्वं व्यापकरितन्यसयोपासनां (९)
्रद्धार तदत्तिमाधि्य मुक्ता भविग्यथ afasuxd च
'परिदन्तेवयं प्रमाणाभावादिव्येवमा चार्येरक्राः eras: ओ-
शङ्ःरा चार्यय॑गुरु प्रणम्य तत्कटाच्तखोछताद्वैतटत्तिनः तयोक्तं
चक्र, | #
इत्यनन्तानन्दगिरिरत अध्चिवादिमतनिवर्ईणं नाम
दाद प्रकरणम ॥ * ॥

९ उ.लनाय।वापु. ।का.प.।स.प्‌.।ते.प.।
q Wea Tag

wat विजये

चयोादशं प्रकरणं |

2% 0:
षै
ततः परिपू्णमण्डलतिलकाः रक्ङु घुमधारिणः ख्य
भक्ताः दिवाकरादयः चोशङ्कगाचार्मदेतमतसिद्ा न्तगुरु
नमस्कलिद मूः | भोः सामिन्‌ ख्यं एव परमात्मा जगत्कारणं
वर्तने | स एत्रासाकं कुलदेवतमुपास्योऽस्ति तस जगत्कारणएलं
तेय was: । तथा हि ^ खयं त्रात्मा जगतसस्युपञच |?
^ असावादि ब्रद्येति च | ” ्राभ्यां हि ख्यस्य earn
wea च परब्रह्मलं च प्रतिपादितं भवति । aga च स
जगत्कारणं यता वा दमानि wef जायन्त इत्यादिशुतैः।
स्ति |
नमः सविते जगदेकचक्तुषे
जगतप्रखतिख्ि तिनाशदेते |
चयोमयाय चिगुणत्मधारिणे
“ विरिच्िनारायणशङ्करात्मने | इति |
amare घिः ga आरादित्यमिलष्टाचरमन्त्ोपासकाः

चयादभं प्रकरणं ey

रकतचन्दनपुष्डमालाधारिणः afger भक्ता वर्तन्तं (2) |
केचिद्‌ दयमण्डलं agranta रृष्टिकारणएभिति भजन्ति |
केचित्त, खमध्यवन्तिं नं ख्ये ईशर रूपेण सत्वेजगक्ञयकारण-
मिति wafa उपसं हारवलादुपक्रमोऽपि तेनैव भवतोति
निश्चयज्ञानेन भजन्ति | केचित्त च्रस्तमयकालविम्बं विष्एरात्म-
aaa (२) सव्वैजगत्परिपालनकारणं तदेव खष्टिलयदेद्श्लं
परत्वमिति भजन्ति | केचिचविमूलयात्मकले न चिकालमण्डले-
विनः केचिन्मण्डले्तएत्रतानुष्ठायि नः तन्मथवत्तिनं परमात्मान

९ ततपरः पुशंमग्डलतिलका; रलञकुखमधारिणः सूयं मताः
दिवकरादयः Shara मिदमुचः। खामिन्रद्मन्मतमनन्यमे-
दयं यतः aa: सव्वेलाकचच्तुः किल । अत ख्व ब्रह्मादिखरूपः
तद्त्‌ षटिस्ितिलयदेतुमृतः स ख्व रमाता भवितुमदेति सुय
आत्मा जगतन्तस््‌ safer: | किच्च परन्रह्मतवं तस्यैव घटते |
असावादित्यो wel ति गतेः । सयैव भगवतः परमवोऽदात्तरः
घुणिः gel यादिव्या न प्रभावात्‌ चक्र AMAT मघति त्रसं
सल्यदचैजसमापेा व्येतिरसेाऽम॒तं aw भूभौ वखरोमिति ऋगन्त-
वेत्ति भगवतेाऽाक्तस्मचः तमेव व्याकरोति रतिः घृणिरिति
Sage Tr aed इति चौणि आटिव्यदति Ha रतदे सावित्र
स्याद्टाच्ररः पद्‌ च्रियाभिषिक्तः feat अभिषिच्यते इति can.
aurea: सु्यंमवानुवत्तिंनः रक्तचन्दनपूे प्टमालाधारििणः
घड्विधा भक्ता ada । वायु. |

२. बिश्वात्मकत्वेन | वाय॒. |

८६& wet विजये

fecama, हिरण्य के्मिव्यादि खरूपं भजन्ति | (१) aa
देशिनस्तु भगवदोत्तणमाचत्रतपराः सम्यङमण्डलं zal are:
शेपचारपूजां aay कर्मपलं भगवदर्पणं तला वसम्ति न दभेनं
famsata | पुनः कैचित्तप्नलादेन फाल भुजवक्तखलेषु मण्ड~
लचिद्भानि धवा खमनस्वं व (२) देवमनुत्तणं ध्यायन्तः सन्ति |
तेषां षष्ठामयमेक एव मन्त उपाषनीयः धृणिः ख्य श्रादिल्य-
मिति तचानुखारलोप्छान्दसः तस्मादेतन्मन््सख अष्टवादय-
मेव सर्नैरुपासनोयः तन्मण्डलस्तुतिपरा चरूतयः यख सन्ति
तथादि | “ga: श्रएचिपदसुरतरित्तरदिति |” ^“ श्रादिलो
वा एषएतन््ण्डलं तपती » त्युपक्रम्य « य एवं वेदे » त्युपनि-
षदन्तेन गन्धेन ^ agacen एष पुरुष ” दति सखर्यसेव
AGS WIA घटते | ALAM पुरुषः TESTS: सदस
, पादित्यादि qerannfang: ea एव कथं मण्डलादुपरि.
तमोनिटत्तये sea: रश्मयः शोषाणि awe सन्तीति
सहखशीरषा स एवात्मवेन पुरीषु अन्तः शेते दूति पुरुषः शस्य
षः पुरूषः |

पुरूसंञ्चे शरोरोऽसिन्‌ .श्यानात्‌ पुरुषो हरिः |

शकारस्य षकारोऽयं व्यत्ययेन प्रयुज्यते | TAF ॥

a दिरण्यश्सम्र ferme are aa ख्व सुव
wey यघाकाप्यासं युण्डरौकमेवमच्ि गीमित्यादि रूपं भज -
न्तौत्यधिकः । तै पु. ।

8 स्विं मनस्व।वापू.।

चयादशं WATT ७

तस्य सर्ववप्राणिकमीसाक्तिलात्‌ षदसखाक्तः। We: प्रता,
रश्मयः सहखपादाः TS ते सन्तोति सहसपात्‌। स एव नि
विश्वतः समन्तात्‌ ला व्याप्य ब्रह्ममानेन ग्म्युपरि BAIA AT,
काशस्य दभराङ्गलपरिमाणतात्‌ द शाङ्गलभिति अतिक्रम्य अरति.
त सित tare: | इद्‌ परिदृश्यमानं जगत सनव पुरुष एष(९)
ख्यं एवेत्यथैः। aga THR यद्गतं तदपि यच भवं वर्तमा-
नकल्पापेक्तया भाविके यज्जगदन्तं ते तद्धानुरि्युच्यते (२)
तदपि Pua | उताग्टतवख Arse तत्कारणस्य च दै शानः
ad ara: | इत्यादिमन्त्ः ( ३ ) ख्यं लेव स्वीत्तमलमङ्गोक-
aa । चरतः पुरुषो stata चरचर बह्वारपटितपुरूष
शब्दन एष पुरूष दति wear सवयैवेदप्रतिपार्दितः wa
एव (४) पुरुषं रुष्णपिङ्गलमित्यादि रद प्रतिपादकमन्नस्थ-(५)
पुरुषश्दऽपि भगवत्यर एव॒ भगवत्युरुषणब्दावुभावपि
खय्यैपरावेव कथं दन्ति सर्व्वदा गच्छतीति Ye: fay
RFI अदेषु सोदतोति श्रुचिषत्‌ वसुः वसुदेवः सएव
वासुदेवः तखिन्‌ भगवत्य रयश्दावनु पाधिकतो वर्तेते |

६ यरूषणख्वस्ति। का.प.। स.प.। तै. प.। परुष
र J q gol 3
ख्व खवेति क्रचित्‌ ।

त्यादिभवे। का. य. । स.

२ तद्भयमिव्यच्यते । का.य्‌.। ते. प
a प.
8 सुब्यैखकख्वद्ति।तै.पु.।
a

x
। ते.प.1
७

पु
मबस्येति । स. प. ।का.य.। ते. य. ।
प पु तम

(९३)

es wat विजये

भगवानितिशब्दोाऽयं तथा पुरुष इत्यपि |
निरुपाधी प्रवन्त ते वासुदेवे सनातने ॥ इति ॥ (१)
भारतवचनात । नन्‌ नेन Bafana भगव-
ara किन्तु नारायणग्रतिषादङै | तथा हि । वसुदेव
wired वासुदेवः ष्ण इत्यधेः । afar पूरणह्मरूपे ae
सगयत्युरुषशब्द निरुपाधिक्षि वत्ते ते । प्रकरणएवलादित्या-
teu |
पलव॑पचावलम्बो पनराह भगवत्पुरषश्व्दौ MITT
कैव (२) तेव विष्एलात्‌ कथं भगवतः BE दादश्मेदात्म-
कलेन विष्ण.नानरस्तदन्तःपातिलेन च तदिरोधोा ate |
aU: Bal मानुस्तपनश्न्रो रविगेभस्तिश्चाय्यमा दिरणय-
रेता दिवाकरो मिज विष्ण.ञति वचनात्‌ | श्रादित्यानांमरं
fan: ज्योतिषां रषिर्मानिति छष्एवचनगोतादगरेनात्‌ |
कृष्ण एव र्य; वासुदेवणब्द साम्या च Ga: सदा सविटमण्डल-
aaa नारायण दति वचनात्तयोभेदाभावः। दरतोति स
एव दरिः खासमयकाले सबप्राणिप्राणरलं (३) yea
अरणदये भगवतः प्रसिद्धमेव लोक तथायवस्थादभेनात्‌ रुद्रा
पि ख एव aman सोकक्रावण् (४) विद्यमानलात aa एव

९ वाकनाद्ा सनातन डति।वा.पु.। का. पु.।स.यु.।
R ade ख्यधिकः। का. पर. । स. यु. ।

२ सव्वे्राणिहसत्वः | वा. य. |

8 Sanaa fa | aT WaT! aa

चयादशं प्रकरण | ee

ana सद्रमन्यव दत्यादिश्रतमन्लप्रतिपादतः wt एक एव ।
तस्य॒ खयं यक्तासख सर्वदेवात्मकलात्‌ | किच्छ ज्रद्यविष्णसट्राः
खृष्टयादिकारणत्‌ खय्यारेव जाताः सव्वं लाकोद्वरश देत्‌ तख
ख्ैतेजसः प्रक्ववरवेन तदणोदु त्यत्तिः तेषां युक्तैव बच्छ
तद्ध ोलुपनिष (१). त्युमाणात्‌ | अतः ख्य एव सर्वमु मुचु-
भिरूपाखः | तस्य लिङ्गपुणेमण्डलधारणादिभिरलङ्कतगाचा-
ख्मन्तजपध्यानासक्गा ञ्च यूं सक्ता भविच्यधेति पुक्पत्ते we |
सीशङ्कराचाययरिदमच्यते म दिवाकरमूद किमुक्तं भजता
तदसमज्ञसं वेद विरोधात्‌ । तथा fe “चन्द्रमा मनसा जात-
राः खव्ये१ऽजायतेति ” च तेः । ख्यं स्यापि sama च-
च्जन्यं तदनित्यमिति तकंसिद्धान्तसखय विद्यमानत्वात्‌ घटादि वदश-
तस्य Bae कथं परब्रह्मवं (२) सिथेत किन्तु area
ख्‌ तितात्प्यंन्तु ख्थेनिष्टपरमात्मपरमिः्युमेयं जगदीखरान्ना-
वशादेव war ` भमतोति तित्तिरीयक्े warard |
Tarawa: पवते भोषोदेति war: |
भोषासादभिञ्चेद्रशख्च टलुधावति पच्चमः ॥ इति ॥
तसात्‌ ware पारतन्तिकलतवं (२) प्राप्तं । किच्च ait
दिषु प्रभा (४) जगदीखरवैव | तथोक्तं व्यन्तरे

उपनिषदः ञ्ति।वा.पु.। न

कथं wae । वा. पु. ।

पार्तव्ध्।वा.पु.।

सव्धादिनिदप्रमेमि। तै. य॒. । स्ादिनिज परमेति ।
का. प. । स. प. ।

sw A YS

९०० शङ्कर fae

न aa यौ भाति न चनद्रत(रकं
नेमा fagat भान्ति कुतोऽयमग्निः |
तमेव भान्तमनुभाति सव्वं
तख भासा सव्वमिदं विभाति 1 रति ।
aa एवादिव्यान्तःपुरुषसख (१) दरण, दिरण्यके श~
- मित्यादि ्रतिपादितसेव परमात्मनः सन्वौत्कृष्टख स्तुतिपराः
aaa: कथमादिलयं faa atafa| च्यातिःशसरे तद~
fan बिता |
खष्टिः सरोजासनवासराडो
वियच्चराणां विलयस्तद न्ते |
श्राद्यन्तकालः स च कल्प उक्तः
कल्पदयं स्यादि वसो fac: | दति ।
पियत्याकाशरे चरन्तोति षिय्राः ग्रहाः waza: तेषां
शणोजासनस्य ABA qatar fener रृष्टिरत्यन्तिः तदन्ते
दिनान्ते विलयः एवमाद्यन्तकल्पः सदखय॒गम्रमाणः विरिच्चं -
अतम खस्य (२) दिनं दिवाकालः रात्रिरपि तादी कल्प-
इयमितो ब्रह्मादिवस cau: एवं ब्रह्य feaad: खयेत्‌
(३) बर्मायुत्पत्तिभेवदुक्ता तस्मादेव विदिता भवदधिकारः |
जह्यायुःशतान्दमघे एकस्मिन्‌ दिने जमरादिटत्ति (४) माप्तख

९. ऋत Var पुरुषस्य | वा, पु. ।

२ विरि्चिचतुमुखस्तसयं ति । वा. यु. । का,
R र्वं ब्राह्मणः oo सुग्यात्‌ | aT, TI
8 जन्मनिरत्ति | त.पु.।

.।स.प.।
५

चयादशं WATT | १०९

ख्यस्य त्रद्यपुरूषशव्द wan सम्पादितं किमु वक्तव्यं
भवदिदयपिषदय | सहसो पुरषः सहसाक्ः सदखपादित्या-
दिना भगवतो विश्वरूप प्रद थितं नित्यस परमात्मनो लाक-
वद्दिरन्तगतस् यद्‌ दिशेषणमुक्तं तत्तत्‌ खब्येति भ्रान्तो
वक्ति खय्यं गतः परमात्मा व्यं मण्डलवदहिरन्तःस्यित एव
तद्वारा तमोनिर्ईरणं स एव करोति जगदोशरादन्यसख ताह-
म्विधशक्तयभावात्‌ eae: (१) देवमनुव्यतिर््यगजन्तष्वपि
परमात्मा FAA: सत॒ वर्ततएव दीः तदरूपवात्‌ य एषो-
sfeu पुरुषो ead यश्चासावादित्ये स एक दति गुते एकोऽ
प्ात्मा सन्वैजगद न्तर्गतः | म्रतिपादि तच्तेतत्‌ ओं अन्तसद्ध-
मौपदेशादिति व्याखखतरेऽसाभिः | तस्मात्तचिद्भधारणं (२)
पाषण्डादाधकं लक्ता सखमात्ताचारपरिलब्धग्रद्वारैतविद्यावला-
नक्ता भवथ । एवमाज्नप्रा दिवाकरादयः नराः परमगुरु
नला तत्कटाचचलब्धश्टद्वादितवादिनः गव्या बभूवुः |

दूत्यनन्तानन्द गिरि ङ्त चरमतनिवर्ईणं नाम चयादभं
WATE ॥ # ॥

९ सय्यादन्यद्‌व। वा. प.। सयादन्यदेवका.प.।
५. ७ र
स.प.।ते.प्‌.।
a g
. ^ ; रि (1 अ) x = fi
२ eannefecata: यां यन्तक्तडमापट्‌ शादिति
(3 श ~ ~ EN
ware तदधिकरणे ग्रौमद्भिराचाय्यरक्लः mata चेतद
श्िकरणमिति तद्मात्‌ सन्वेगते ब्रद्यगप्रावत्ते य भानम॑तविच्टम्भं

व्यज तच धारणं | वा. प. ।

WH विजये
WAT प्रकरणं |
OKO:

ततस्त गतिरविः सर्वैरपि यतीरः |
समाथिते यथे त्मादाघाराथां जयेकूया ॥ (१)
fag विसदसेषु केचिङ्परपूरणेः।
केचिदाद्यविशेषैशच Read: श्रमो क्रिभिः ॥ (२)
केचिदरण्टानिनादेश्च करदीपेश्च केचन |
केचिद्राजनवातिख पिूवति्तथापरे |
andata संन्यस्तसुखदुःखं यतीखरं | (३ ).
तत्तदरगता fam दष्टा तङ्ियतां गताः ॥

एवं प्रतिदिनं गला aa तत्र गतान्‌ fasts |
GAA परानन्दभाजः कला Vaal: ॥
पुरङ्गणवरं प्राप AUTH प्रभम्‌ |

aa avai हि Stat साला विप्नेशमव्ययम्‌ ॥

९ समानीत var तस्मात्‌ बाभ्राराश्णं जसेशवादिति।
वा. 71

२ सखेक्तिभिः। तै. प. ।

२ सन्यत्तासखदुःख यतौश्रमिपि कचित।

Wes प्रकरणं | ९०३
संपूज्य यतिराङ्‌ तत्र मासमाख सहानुगैः |
पद्मपादमुखाः fren: पच्चपूजापरायणाः ॥
दिग्गजा इति विख्याताः परविद्याप्रभेदिनः |
परपक्दशोय AIT: प्रोढृवादि नः |
तदाक्यं शिरसा घवा श्खिऽन्यः प्रजिदलः | (१)
नियन्ता सन्बैशिव्याणं पाकादिषु च as |
समर्च्य च गुरु faci द्वा तक्ष परात्मने |
पद्मपादस्तदन्येषां शिवयाणं षड्मर्युतं ॥ ^
अरदद द्धोजनं निलयं ब्रह्मापेणमिति सरन्‌ |
सायन्तने aire: परमगुरुमाचाय्यैशिरोमणिं दादण .
वारं प्रदक्तिणनमस्कारान्‌ Bal बधा सुला ठक्षातालकराः
प्ररमेवं स्तवन्त नुर्वयान्ति परिपृशौऽद ब्रह्मसत्यं waar
चिदानन्दाऽद प्रका रजतवदाभातीदं मयि (२) विशं fafa
faata सयूलकारणलिङ्गदेहेः चराकाशादिवदस्यष्टाऽहं (२)
तादङ्मयि वन्धः के वा दारादिनाम भविष्यति तत्‌ च्रभःकण-
meaty तामरसकरदमिव न सं भवं मत्तो जाता प्रतिरन-
न्ता agiraegga fe तस्राञ्जातेऽदङ्ारास्यख्िगणयुतिऽ
भवस्तसमाव्नाताः र्गो fat या तेभ्यः रष्टिखितिलयमभव-

४ युस्जिदलिरिति।का.यु.। स. प॒. । परुजिदलमिति ।

वा. पृ. । परजदलमिति कचित्‌ ।
२ मयीव्यस्याभावः। वा. प्‌. ।
९ Fh asses Te | वा, पु. ।

९०४ wet विजये

नितरां का्याधिभिरतैः छतमपि तद्धदयगतिऽदं BTS परमः
स्पताऽदहं वद्दिरन्तःस्थः सम्यकज्ञानफलप्रद एव सत्यं ज्ञानमनन्तं
AW TSU सव्मेमयोऽहं Badia: sant कारणमेकः
भानुमण्डलमध्यवततिपुरुषः साक्षी गतपरमदन्दोऽदं = Far
नित्यः शख्तविभवः स््बमुक्तिदः सदुपासवतां wad वेदा
मन्ता मामद्धितमजं न वदन्ति किं मनसाऽहं स्पष्टः किमा कर्शै-
दूरतरेरपि वेद्यः Man ब्रह्य सद दयमेकः सचितसुखरूपोऽहं
सकलं मामिति ये मनुजा विदन्ति मायामेतां दि तरन्तिते
fact मां निगनिमैवेद्ं सत्यं मनसा धारयन्ति हि ये मुक्ति-
सेषामनुतुलिता सखाद्धक्तिमतां किमसाध्यं लेके मम सम्ित्‌-
ग्रदमह्ुतरूपं सममखिलेष्वपि mead यमनियमादिय॒तः
खारति fe चेत सममखिलात्मा समुपास्थः स्वात्‌ नुत्यन्तो जल्पन्त
चैवं सलगुरुमभि नला ase शान्ता रुरसन्निधिविभ्रान्ताः
दान्ताः पद्मपादाद्याः faat: एवं प्रतिदिनभावं प्राप्ाः
खरी शङ्करगरुपद गतचित्ताः | (९)

५ तादरनबपुषः के वा श्ररीरादिनौमन भविष्यति द गजासैरुद-
कमिवाङननेएऽविद्यया रे च्यदमभवं मन्ते TATA EAR a
जगन्मृलं तस््माच्नातेाऽदङ्ासस्यः चिगु णयेताःभवस्तद्रात्‌ रूर
विग्र छया तेभ्यः दद्टिस्यितिलया अभवब्रितरां कायायिंभिरेतैः
छतमे तन्नाश्वभावात्तं साच्तौ परमः सन्वत्राइन्ब दिरन्तस्थः TAG
SARIS Aas: पराग च्ञाः सत्यं चानमनन्तं ब्रम सव्वधा
रः सन्बनयेाऽदं सव्वातीतः GATE: TBA a TIA ata

ATT प्रकरणं | ९०

इयनन्तानन्दगिरिषटतै ग॒रुस्ुतिनाम प्रकरणं चतुरश । + ॥

मण्डलमध्यवत्तो पुरषास्तिजातः परमा दन्दः Lara: युरुषः
शाखतविभवः सन्बमुक्तिदख सन््ेवेते वेदा मामदैतमजं न वि-
afr किं मनसां सः किम्वा कर्णैः Etat वेदाः आला
बरद्यपद दयमे कः सचितखखलूपेाऽ हं सकलं मामिति ये मन॒जा
विटन्ति मायामेतां तर्तिते नित्यं मां ये निगमावेद्यः ये स्यं
मनसा ध्यायन्ति तेषां म्या तुलिता स्यात मृक्तिस्तेवां किप्रसाध्यं
लावो मम सजिित्रदमद्‌,तरूपं सममखिलेष्वपि गुरुूमदतं
यमनियमादियुतः स्मरति चेत्‌ मामखिलासानं न सब्बन्धभाक्‌
स्यात्‌ नुव्यन्ते जल्पन्तः सव्यः गरमाच्रिता बहधा भ्रान्ता गुरुसन्चि
feat: शान्ताः दान्ताः पञ्चपादाद्याः शिष्याः wd कतिदिनभावं
met: गरी शडरगुमुदं चिताः सं ॥ इत्यनन्ते्यादि यसम चीनं
पाञान्तरमेतत्‌ Vata

(९४)

wae विजये
पञ्चदशं WATT |

७ *9)

एवमानन्दसन्तुष्टमाचाखं सेवकानपि |
तत्यट्टनददिजाः प्रच्य किमेतदिति चात्र. वन्‌ ॥ (९ )
न हि य्॒नन्मतं सम्यगिव भाति हि पश्वताम्‌ |
आ्राकाशवन्निरालम्बमदयं ब्रह्म केवलम्‌ ॥
मनोवागादिटन्तोनामगे चरतरं परम्‌ |
कथमज्ञापवबाधाय योग्यं BAA ॥
AMAT सम्यगाचरन्तु प्ररभाक्तये |
गाणपल्यमितिव्यातं पडभिभेद fated | (२)
समस्तवेद तात्यव्यस्तदेव fe समीरितस |
तदाचरध्वमत्यन्तशान्तिदं मेोक्तदनृणाम्‌ ॥
तुण्डेकद न्तचिद्धाभ्यां fafed शक्तिसंय॒तम्‌ |
महागणपतिं ag सद्‌ा ध्यायत्यनन्यधीः ॥

९ तत्पदं न feat प्रच्य किमेतदितिचात्रूवन्‌। स. त्त्‌.
a) fem sia बह्ृधेादि वा. पु. । ततुपत्तनदिजाः
इत्यादि कचि ।

२ षडमिर्भदेविवर्जितं | वा. यु. । ages विराजितं ।

त.क््‌.प्‌.।

पञ्चदशं प्रकरणं ९०७

तन््रलमन्तपठन-परः सनु AT AUT AA: |
यो ava ख एवाव मेक्तभाग्भवति 4 दति ॥
aq,
TITAS Ay कलसचक्रा पाओात्यल-
ब्रीद्यय्रखविपाणएकाञज्वनघरोद्धाखत्कराम्मोरुदः |
सेये वल्लभया च पद्मकरया शिष्टञ्चलद्भूषया
विश्चोत्पन्तिविपन्तिसंस्थितिकरो विघ्नो विशिष्टा्थद : ॥ इति
विश्चोत्त्तिविपत्तिसंखितिकर इत्यनेन ख्ष्टयादि
Raq गणेशस्य घटते | त्रद्मादिलयेऽपि unas गण-
पतेविद्यमानलात्‌ | गणानां रुद्रविष्एत्रह्मगणानां पतिः
स एक एव प्रथम Baa | अदमेक एव गणपतिरासमिति
qa: aarguafata सन्बातीतः परमात्मा तन्मायारचिता
ब्रह्मादय दति wa श्रः ओमदाचाय्याः | (१)
मओ गाणपत्य सत्यमुक्तं भवता गणपतेः AAAS, तन्मा-
यावलाद्द्रादुग्पत्तिशचेति भवद्भिः प्रतिपादितं किल तदसमन्ञ-
afaa प्रतिभाति (२) कथं सगुणस्य गजमुखस्य गणपतेः रुद्र-
ae: सह लयानुगस्य जगत्कार एलं कल्पयितुमुचितं | किच्च
रुद्रसुत दति लोके प्रसिद्धिरस्ति तख awe कल्पिते fon

९ श्तेः Psat गणपतेः सव्यातौतस्य परमात्मन ख्व जग-
aaa fag तन्नायारचिता ब्रद्यादय इति तरणख्व तस्य
गणपतित्वं रवं पठन्तं गाणपयनिदमा BATTAL | वाप. ।

२ प्रतिपादितं तदसमञ्जसं विप्रतिभाति | बा, पर. ।

९०८ wet विजये

दिकारणलं सुत्यानु चितमेव अते रूढादिकारणं परत्रद्ैव |
रूदेव aracay श्रासोत | Aaa ददेमय च्रासोदिलयादिवाक्या-
zeae एव गणपतिरासमिति वाक्याथ उन्नेयः तस्य विश्चो-
त्यत्तिविपन्तिसं सखितिकरत fay भवतोति निराकते मदा-
गणपतिमते gare स्वामिन्‌ asa भवदनुक्रलं भवद्धिरुततं
senna: पुरषः निरावलम्ब एव भवति तव्यापि देवस्याभिमा-
नाभावात्‌ | अतः साङ्गेन पुसा भवितय | यघाङ्क धारयति
पुरषः तस्याभिमानं afar वर्तते भरायेणापि तद्गकिसक्ञोकी
गद्यते चरतः सालोक्यस्य मुक्रिरूपवान्ततप्रापिर्निरङस्य कथं
भविखति मम गिरिजापुच्रसखय मटोयानां (९) गणन।थ-
गणपल्यादोनां चेति जल्पन्तं गिरिजापु्राभिधं महागाण-
पत्यवरं NAT TATE |

Ty जडमते गिरिजापुच arama किमङ्ग वक्तय प्रथमं
जहमङलजलमेकमद्ू fete पु सवनादिवेदोक्रक् द टतोयं
तह्यचय्याद्याखमाद्ध एवम इ चयषिराजमानसख्य सद्र हमणख
Brat कथं ब्राह्म्वाद्ेन way न विद्यते ! ब्राह्म
UHI yg सखानाचमनम्राणायाममाव्जैनगायचीजपापिरहोचंे-
द्ाभ्याले्वरपुजादिषु वेदोक्तस्य fi न देवा विद्यन्त
सर्ग॑देवट्याख्यदस्य त्रा णस देवा द्ध. कथं न विद्यते ताहग्वि-
UIST वर्तमाने पुनरङ्धारणं पशिरिव fas भवति।

किञ्च area fa वा लचणएमिन्युक्ते शिखाय ज्ञापवोत-

९ मद्ोद्यानामिनि।स. पृ. । महौयानामिति।वा. प. ।

पच्चद्‌शं प्रकरणं | Yok:

धारण्वेदोक्ङ्ग् चरणं लचरं तिं तत॒ चियेऽपि विद्यमान-
aa तत्रातियात्भिरिलयुकते angus विगरेषलक्तणं | एतन्मा-
रेव arate wien aged पाषण्डताजनकं
परिहर श्रदःङ्गोकारे महापातकनस्तोति पुराणश्रवणत्‌
वेदविरुटलाच | किच्च सदु पासकानां मूलाधारखाधिष्टानमणि-
पूरकानाइतविष्एद्ा्ञासदखारेषु चतुर्दलषड़द लद णदलदाद
दलबोडग्दलदिदलसहसरदसेषु खर्पविदुमनोलपि ङ्गलधूतेजः-
कपःरवर्णेषु खिता गणपतित्र द्वि णरुद्रजीवात्मपरमात्मानः
तदुपरि श्रोपरमगुररिति खतचचदेवताः ania दैरधारिणः
श्रते गणपतम्‌ लाधारगतसखय Varta लं Tia | तदुपरि
गतानां चक्राणां तद धिकारिणां ब्रह्मादिदेवतानां च तदाधारक-
वादतस्तथाविधे गणपतावन्तखे तुण्डद न्तचिद्ध भुजयोः कत्तव्य
भिति निरर्थकं |

fers मूलाधारस्ये गणपति garam परमात्मनि सम्ब
गाज्ञाचक्रगते श्ननयोारधिकारे भवन्मते विशेषलं चिन्तय
दिसप्ततिखदसखनाडीनां सलाधाराचितानां नियामकलमाचं
गणपतेरधिकारः । तञ्ननितनाड़ोभिरूद्व धःग्र्ताभिदे द~
सितिकारण्रताभिहपरि चक्राधार्ताभिगेणपतेः कारणत
We परमात्मा सव्वगतिऽग्याज्ञाचक्रयासी भूला STH
वरट्‌ विष्ठ व्रह्मग णपतीन्‌ तत्तदिनियेगेषु मेरयिला खयं साची
निगणः सचिदानन्दमयः सव्वातोतः TRAE दति सम्य-
सवेदेषु भरतिपादितः | aa: परमात्ानमाज्ञाचक्रगतं चिन्तय

९९० पञ्चदशं प्रकरणं |

मुक्त भवसोल्युपदिष्टः गिरिजापुचः सगणः त्यक्गलिङ्गः परम
गुरोः भशिषाऽभवत |
पच्चप्‌ जापरो नित्यं पच्यज्ञपरायणः।
गुरुशुख॒षणासक्तः समग्द्गिरिजाखतः |
दत्यनन्तानन्दगिरिषतै महागणएपतिमतनिवदेएं नाम
पञ्चदशं प्रकरणं ॥ # ॥

WET विजय

षोडशं प्रकरणं |

—_— 0 o—.

एव fava महागणपतिवादिनि गिरिजापते पुनरन्यो

इरिद्रागणपतिमतवादो मल्यवतिष्ठते waa । स ATE |
स्वामिन्मदीयं मतं AY | इहरिद्रागणपतिरेव सर्वजगत्कारणं |
न च तत्वे प्रमाणाभावः श्रुतेरेव म्माणत्रात | तयादि i

गणानां ला गणपतिं वामहे

कविं कवोनामुपमखवस्तमं |

ज्येष्ठराजं ब्रह्मणां ब्रह्मणस्पतिम्‌

श्रा नः शखनुतिभिः सोद साधनं ॥ दति । (९)
मओ यतिवव्य गाणपल्यमतमयक्रमिध प्रतिपाद्य चिरकालारभ्य
रूढमतपदविनं गिरिजापुतं तदाभितां ञ्च भष्टान्‌ war aie
(२) fafacafad तहिं ददानीमागतं प्रतिपक्तविघ्रद्‌.ण्डिराज-
गणपतिकुमारनामाने मां विद्धि । fa गेशमते न्युनताऽलि
ततुप्रतिपादकमन््रस्यायमथेः | गणानां रुद्रविष्ण ब्रचीन्रादि-
गणानां गणपतिमध्यत्तं लां हवामहे ध्यानं कुमनहे । किं वि-
ष्टं कवोनां भृगुगुरुशेषमरभृतीनां कविमुपदेष्टारमिवय्थः |
पुनः कोहं उपमश्रवस्तमं उपमश्रवसां सशच्रवणसव्वं -
विद्याविदां मध्ये तममत्यन्तं Se | पुनः कोशं ब्रह्मणां प्रपञ्च

९ सादनमिति सव्वजपाठः।
२ वदसि।वा.पु.।

९९२ UIST प्रकरण |

aye ews तद्रारा व्येष्टप्रमुमित्य्थः ब्रह्मादिभिरपि
wenfey वित्नेणः पृजनोच इत्यथः । आरभितका्ेषु
सर्वेष्वपि देवमनु वयादिभिः सरवर्दितरेयः पूजनोच दति पुरा-
Tq wasn वर्तते तंत्रद्मणएस्यतिं ब्रह्मणामपि पतिमि-
ard: | चरा नः श्रा समनात्‌ नः नुतिभिः Ga: mere साधनं
नि्वि्र प्रभं सोद ददावित्यथेः। अतः BRITT AT गण-
पतिरेव | ध्यानन््‌, |

पीताम्बरधरं देवं पौतयज्ञोपवोतिनं |

चतुभं जं त्रिनयनं दरि द्रालदाननं |

पाशाः WUC देवं दण्डाभयक्राम्जम्‌ |

एवं यः पूजयेद्‌ वं स मुक्तो नाच ame: | दति ॥

स्वन्दपुराणव वनति | जगदादिकारणं गणपतिरोक एव
तत्कटा्ताच्याताः तदंगण्ठताः सदै ब्रह्मादयः Ga: स्देवपिता-
मदं विप शं भवन्नोपि भजन्त, | त चिक दयन्त कद न्ता यकं
तदाकारतप्तलेहा द्ितभूजदयसद्धक्तायगण्ठस्तयेव मुक्तिः करस्था
भवतीति पूवप प्रापने श्रोमद्भिराचार्येरिदमुखते |

किं गणकुमार भवद्‌ द्विवेकल्यमम्रतिदतं जगत्कारण

वादैः, सदेव सेन्येदमय आसोदित्यादिभिः प्रतिपादितं
aga गण्पतिरिति agin ब्रह्मादयः खृष्टमादिकल्तीर
दूति भूम्बादोनामपि सन्पेविदयागुरूगेणपतिरिति च प्रसङ्गात
किञ्छिदन्यच सम्यक्‌ प्रतिपादितं भवता । प्एद्धवद्धमुक्तखद्ूपं
सत्यं ज्ञानमनन्त AW गणपतिरेवास्तु सन्पवायख ब्रह्मणः

९९द्‌ सोडशं प्रकरणं |

गणपतिशब्दन RITE | Wa: परमात्मनः सकाशातं
ब्रह्मादयो जाता इत्यविरुद्धं । ब्रद्यादोनां तदं शसम्भूतलात्‌ Ty
पुत्रो गणपतिरिति तत्राप्यविरोधः | अरंशांशिनोरभेदात्‌ wat
देवकाया्ों (९) जगनिन्नाणादिषु fasta: । संसारिणा-
मपि सव्वैविघ्रनिटत्तये ताटम्गणपतिरूपास्य एव | अतः सर्वमु
मुक्तभिरोशविष्णएगणपतिशक्तिखग्याः पञ्च॒ तत्तत्पुरुषनुद्धि-
| भेदेन शांश्भावमापना उपास्या एव । किन्तु तुण्डेकद नचिन्ध-
धारणमाचमेव विरुद्ध लिङ्गिनः पाषण्डलखवणादेदविरो-
ue | wane कदन्तचि्ध परित्यज्य द्धादितटन्तिमा-
चित्य पच्चपूजां लानादिनित्यकर्या च giz मायानिटततो
जातायां तद्रारा भग्रलिङ्गश्योरः सन्‌ मुक्ता (२) भवसोलेव-
मुपदिष्टो गणकुमारस्तथाङ्गोरुतय गुरुवरं (३) ध्यायन्‌ पच्च
पूजापरायणः सुखमाप |
दृत्यनन्तानन्दगिरिछतै गाणपयिकदेशिमतनिवर्ईणं नाम
सोड्भं प्रकरणम्‌ ॥ # ॥

= ति
९ देवतार्धोः।वा.पृ.।

तद्वायाद्धमलि्गशरो राङ्कमुक्तः त्वं । वा. पु. ।
₹ गगकुमारा धुतत्नियु्ुः सद रवर । वा, पु. ।

[र

(९५)

THT विजये

BATT प्रकरणं |

—— 9 #9.

एवं परि इते गाणपदयेकदेभिमति (९) vaca: उच्छिष्ट
गणपलयुपासकः दक्षिणेतर मागेनुवत्तीं Puasa दति प्रसि-
दभः प्रत्यवतिष्ठते | स तु चीमदाचाय्यैमिदमुवाच। भाः खामिन॒
हेरम्बस्तोाऽ दमागतोाऽसि कैन विधिना गणपतिमतमय॒क्तमि-
ति ओमद्भिभेवद्भिरक्तं । gaara Tama दादशग-
एपतिप्रकरणे मदागणएपतिमतमेकं दरि द्रागणपतिमतमेक
उच्छष्टगणपतिमतमेकं नवनोतगणएपतिमतमेकं खणे.
गणपतिमतमेकं सन्तानगणपतिमतमेकं एवं षद्धिधगणप-
तिमतानि भवन्ति | एते मत प्रवर्तकाः षण्मदहामन्त्राः उपमन्तष-
इच्च तन्तन्मतावा ्तगाणि ज्ञानमतानि वामावलम्बकानि। उ-
च्छिष्टगणपतेम तख ज्ञानमतं हेरम्बभि्युच्यते | उभयारपि प्रधा-
नाङ्गयावाममामावलम्बकतेनोच्छष्टगणएपतिरिति नाम WTA |
तदीयध्यानन्तु |

चतभु जं त्रिनयनं MITE, WAT |

९ गणप्रतिमतेकरेश्रिति। वा. पु. ।

सप्तदशं प्रकरणं | ९९१

तण्डायपीतमधकं (९) गणनाथमदहं भजे | इति ॥
तदङ्गेरम्बस्य तु ध्यानमेतत्‌ |
मदापोठनिषणन्तं arate rate (२) संखितां |
देवमालिद्ध चम्बन्तं सुण्डेन पे भगं । <fa
अरत एव तथेरङ्गङ्गिनोवोमवाड्धल्यवशात्‌ जोषेश्थारिति-
क्यानुसन्धानं anfafa मतदयमप्यदमवलम्बप ङ्ङ माङ्धित-
ललाटः पुष्डान्तरपरित्यागो सन्धाादिसव्वेक्नाणि rear
गानि ae सबिन्तोथेपानजनितानन्दविदितसकललो कः (२)
एतत्‌समम्मतान्तरं नास्तोति निव्यदटप्नाऽभवं |
किच्च मदीयाचारे ध्ैदयनेवानुवन्तनोयं | पुरुषाणां
सार्व्बजातिकानां एकजातिवरिल्येको wa, स्लोरां साव्ववर्ति-
कानां एकजातिवदिलेको धमः, तेषां तासा संयोगे वियोगे
च दोषाभावः। wer wate पतिरिति नियामकाभावात्‌ |
तासु रजःसिक्तादो gama (४) जात रुधिरवाङ्ल्यात्‌ आन-
न्दाधिक्याच्च ८ सन्म वणाः समानजातयः दाम्यलव्यवस्था
afte | खेन केनापि पुरषेण सखखदेरम्बतां विभाव यां का-
च्चिस्ियन्तच्छक्ति विचिन्य सुरयेन सम्भागः कार्यः safes:

१ तुणाग्रनौतमधकं । ata!
वामाङ्गापरि।वा. पृ. |
३ सम्बगदहनजनितानन्दविदित सकलालेाकः। वा. पृ. ।
का.पृ.।त.पृ.।

~<
8 स्जःसिक्तासु wen | aT 7 |

९१६ wet विजये

कचित |) श्रानन्दप्रा्िरेव ब्रद्यप्रा्िरिति तस्य सचिदानन्द-
WSUS | तसाद च्िष्टगणएपतेरखण्ड नन्द्‌ रूपतेन बरद्मरूप-
वेन च तन्मतमनन्यभेद्यं | तदंशः सर्व ब्रह्मादयो देवाः, ्रणां-
शिनोारभेदः प्रतिपादितो सद्रकाण्ड | नमकेपि, नमे ata
. गणपतिभ्यश्च बो नमा नम दति। गणरूपेभ्यो गणपतिरूपे-
` भ्यश्च रुटरभ्यो नम tara (९) गणलं गणपतिलच्च एकस्िन्‌
रद्र घटते ओंकारातीतस्य परमशिवस्य गणपतिरूपतवेन
तदंभाः सर्वदेवा दतियक्तं। रतो त्रह्मपाप्तये कर्मणि कार-
णलात्‌ अटत्तिरयर्येव |
कच्चि न कम मुक्तिसाधनं किन्तु कर्मत्याग एव | न कमणा
न प्रजया धनेन ल्यागेनेकेऽम्टतलमानश्एरिति Fa: | त्यागः
Baa: स तु दन्दरातोतः शान्तो दान्तः उपरतसितिन्लः समा-
fea: agra श्वूलात्मन्येवात्मानमनृपश्वे दिति qa: | उपर-
तिः सन्न्यासः । तितिक्ता शोतोष्णदन्दसदनं एतदु पलक्षण GE-
दुःखमानापमानपुष्ठपापादिष्वपि (२) इन्दता योजनीया |
बन्दरातीतटत्तेः मोचते तत्तहत्यवलम्बनस्य उच्छिषटगणएपति-
maaan मुमुचभिः स््ेरुपासनोयमिति प्राते
ओमदाचार्यरुच्यते |
भो देरस्वसुत भवन्मतमनुचितं | वेद विरोधषद्धा-
वात्‌ | वेदो fe ब्राद्मणादोनाम्चितधमानुक्रा पञ्ान्महदाप-

९ इत्यन्तेन । वा. यु. ।
२ सस्यसखिसमानासमान खपापादिष्वपि। वा. प.)

सप्तदशं प्रकरणं ९९७

दपि इदमग्राह्यमिति निषेधमाह | न सुरां पिवेत
न कलञ्ं NGAI न परादारां गच्छेन्‌ नाघ्नीनुदासधेदिल्ा-
दीनि वहूनि वचनानि सन्ति | तस्मादेतङ्कद्यनतस् सुतराम-
युक्तमेवाङ्गोकरणं मुमुक्षभिरङ्गोकन्तेयमिति भवदुक्त तदपिन्यास
एषेति sat च यदित्यादिना (९) त्यागेतके च्रग्टतलमान-
प्रित्यादिना gaa wanfer एव भेोक्ताधिकारिलमुक्त
भवतोति तस्य इन्दातीतवादिगृणएविशिष्टलात्‌ सुखदुःख-
मेहादिपरि्यक्तस्य मदायतेः परमदंसस्य हक यत्र यच
पतति aq ब्रह्मखरूपनिश्चयात्‌ सव्वं खल्विदं ब्रह्म नेद
नानास्ति किच्च नेतिः ब्रद्यव्यतिरोकेण प्रपच्छासलामात्र-
रूपिणः mgd जद्यादमखरोति महामागारूढृख सर्वभ्रता-
न्तःकरणसाच्तिणः WEI इन्द्रातोतलं युक्तमेव | AAT
मानं छता भवतप्रमुखाः संसारिणः सुरां पिवामः aay
waa: प्रतारणवद्धिरित्याजल्पथ ` तदलन्तदैषट नरक
yeaa मतं तस्राच मट्वुद्धं परित्यज्य त्रह्मसभानुग्रदात्‌
कलितप्रायशित्ताः युवं मुक्तिमार्गमवलम्बप पञ्चपुजापराः पच्च-
यज्ञादि नित्यकमनिरताश्च कथं मूलाधारादिव्रह्मरजान्तं
अरतिचक्र गण्पतिब्रह्मविष्ण.रद्रान्‌ जोवपरमात्मग॒रुसन्वे-
देवताः परिकस््य पञ्चपूजापुरःसरमजपामन्तजपप यास्तद्‌ व-
ता्यानमात्रेरेव मुक्ता भवथ नान्यदिचारणीयं भवद्भि -
रित्युपदिष्टा ₹ेरम्बसुतादयः ततभानुग्रदात्‌ ₹तप्रायधित्ताः

९ न्यासर्व यदिल्यादिना।वा. प. |

९९१ wet विजये

ओीमत्‌परमगरूु , नला तत्कटाचप्ाप्त्राद्यएधमाः युत्याचार
afta अदेतविद्याभ्याठतत्परा Ta: |

दत्यनन्तानन्दगिरि क्ते उच्छिष्टगणएपतिमतनिवरेणं
नाम सप्तदशं प्रकरणं ॥ * ॥

NET विजये
अष्टादशं प्रकरणं |

9 #9;

अतः परं तवनोतखणेसन्तानगणपल्युपासकाः समागत्य
ख्रोमदाचाय्यैखामिनमिदमूचुः | खाभिन्‌ वयं नवनीतादिगण्प-
त्युपासकाः मदीयाचारम्त॒ वेदोक्तकर्मानु कूलेन ( ९ ) तत्तदुपा-
wat कुर्मः | किन्तु गणपतेरत्तमलं स्ववशां देवानां तदं शरजातवं
च निधित्य गणएपतिमतसिद्धान्तमेक्लाभिलापिणः सर्व॑ जगत्‌
गणपतिरिति ध्यायिनो भवामः | न किल aa विवादः
कर्तव्यः तस्य सनकाय सब्बेदेवपज्यलात्‌ आदो पञ्यो गणा-
धिप इत्यादिप्रमाणसद्धावात्च कथं भवद्धर्महागणपत्यादिम-
तत्रयं faced aarfataa’ परमार्थिकाभावादिति | तत्त-
quay ततुप्रोत्यथे हरिद्रादिधारणं कन्तेयमेवेति प्राप्त
शओ्रीशङ्कराचारवयखामिभिरिदमुच्यते।

मतमिति यत्तदेवासत्‌ | यूयं मढाः पारमा्थिकावेदिनः
सलं ज्ञानं wey | हृतिपुरुषाभ्यामादे मदत्तच्ने जाते
ARN. ARENAS गणएचयात्मकं उत्पन्नं तदेव रुद्र विष्ण -

a

ब्रद्मरूपमभवत्‌ ते क्रमात्खशक्तितस्ततद््‌.णविशिष्टजगद्‌ त्पत्ति-

९ वेरोक्तकमानकलत्वेन। का.प.।स.प्‌.। ते. प.।
च 3 a;

ne

,
९२० wet विजये

हेववोऽभवन्‌ | तत्र किल तामसाहङ्कारे रद्र नजेाताः
गणपतिङ्मारभैरवाः ते जगति खल्पाधिकारिणः (१) गणपतिः
खष्टयादि wary (2) मनुव्यसाधयेषु खष्टयादिम्रयोजनेषु
ब्रह्मादिसा्ेषु च तत्तदादि पूज्यं ata तत्र॒सयकाव्येनि-
िंचतासिदरू्े कार्यादि गणपतिः पूजनोयलेन स्थापितः
लके asada तत्तत्कायै तत्तदधिकारिकल्पनावत्‌ | असत
वा गणपतिरेव परमात्मा | श्रशांश्िनिरमेदात्‌ (३)। त-
सात्‌ (४) विभरौगणपतित्रह्मवि एर्रजीवपरमात्मानः ( ५ )
देान्तगंत मूलाधारादि च aA: तादगनुष्टानाशक्ञानां
(र) ब्राह्मणानां गरेगरेनोमाहरी शाः प्रतिमादिषु पच्च पूज्याः
waut प्रमाणरहितं इरिद्रादिचिद्धमसङ्गतमिव्युपदिष्टाः
वीरभद्र कदन्तादयः नवनीतखर्णसन्तानगणपत्युपासकाः परम.
गुरं नला परिव्यन्य दरिद्रादिचिद्ानि पच्चपजापराः
Rare तविद्यावादिनः भिष्या (७) बभुवुः | (=)

९ खखाधिकारिणः। aT 71a TI

x aenfe प्येाजनेषु । तै. पु ।

a तत्र॒ सर्व्यकायैनिविवपनतेत्यायः ्ांभ्िनेरमेदादि्यन्त-
पाठासद्धावनस्तेल ङ यु्तको |

४ परन्त।स.पु.।

१ गगपरव्यादयेा।स.प. । का. प॒

६ तदश्रक्तौ।स.८.।
७

प.
प.

= ७

तच्छिष्याः। ते. प. ।

=

a

RETA गणपतिः कुमारो Atte ते जगति

WET प्रकरणं WY

दत्यनन्तानन्दगिरिङतै गणएपतिमतच्रयनिवशणं नाम
अष्टयदशं प्रकरणं ॥ ¥ ॥

खल्पधिकारिणः गणयतेः खश्यरदि पयेग्जनेषु waaay
खष्ादिपयोजनेषु ब्रहादिसाध्येवु च तत्तदादिपु्यत्वं Tat
सद्दे गे यपतिवरद्ावि्षबजी वगरपरमात्मानः मूलाधासटि-
चरेषु उपासनौयाः खरे हान्तश्चक्राणि तद्वासुरे went.
खि च afta pitied: ताद्‌ गनानासक्तानां are
खानां , गये ्ेनेमइयेश्णः wy पव्या; स्ति सम्यगयदिष्ा बौर.
भब कदन्ताद्यः नबनीतखगेसन्तानगणयत्य WEA: मरम
गरः नत्वा त्यक्कहरिद्रादिपण्डादिविदः पचपजापयः गुडा
देवविद्यावादिनः शिष्या aa: हति पाठान्तरं | वा. प. ।

(९६)

mat विजये
ated प्रकरणं |

——_—o# 0

ततः ओशङ्राचाय्यैः भवानीनगरं आप | (९) तसख्मादिलां
areug fateai (२) कुवेन;पलाओत्तमाङ्गर्विताद्विदयां तां
सकलपूणेरूपां सभिययोऽभजत्‌ सः । एवं सकलयतिगुरः
aera: समस्तभिवा चरितपजाङ्गोकारवि लसत्पाद्‌-
` कमलः स्ैदेवाितो गुरुरिव ्रकाश्मानमू्तिः त्र मासका-
लमतिषठत्‌ | तत्रस्थाः परमगुरं (द) यतिभिरोमणिं भिरोभि-
रभिवाद्य (४) सविनया Keay | खामि्खनरतमति fafa
चतरं wa | भगवती (५) किल मदहाशमभुशक्तिः ATTA
कारणं गुणातोतटृन्तिञ्च (६) तन्मायावशात्‌ ARMA

९ ततः ग्रीषशडराचाग्य्तलाभवानोनगरः प्रापन्मासमति
ख्त्‌।स. च्छ्‌. प. ।

२, पादपद्नौः पविज्रां। वा Wt
परमपरुषं । त. 01
शिरसाभिवाद्य । ना.प्‌.। स.पृ.।का.प्‌.।
मवमपौतिक्गचित्‌ भागवतौ | वा. पु. ।
प्रप्चमूलकारण्गुयातौतलसद्‌ तति । वा. प. ।

> क Oo ५

Walaa प्रकरणं | CRB

दविलमृत्पन्नं तद्वारा ब्रह्मादय त्यन्तिखच्छकतत्यत्ति् सिद्धा
भवति तस्याः मनोवाग्बृ्यतोतलात्‌ तदंशायाः. भवान्याञ्च-
रणारविन्दसेवापरासद ङकुङःमादिधारिणस्तत्पादाकाराकारि-
तखरंपादवद्धगलबादवो वयं जीवन्मुक्ता एव विदयोपासकानाञ्च
फलखवणात्‌ सैव च ग्रङतिः प्रधानमिति च व्यवद्धियति
तदुक्तं सांस्थसिद्धान्ते |

मूलम्रहृनिरविृतिमेहदा्याः ्रकतिविक्तयः सप्त |

चोडषकस्त विकारो न प्रह तिनं विरतिः पुरूषः ॥ इति।
faq

च्रजामेकां Shea श्क्तकृष्णां वङ्ोः प्रजाः खजमानां
नमामः दति.। मरकृतिपुरुषयोाः शिवशततोप खनद्र चद्धिकान्यायेना-
मेदः । तथा च ata |

मायान्तु प्रतिं विद्यान्मायिनन्त्‌ मदेश्वरमिति |

एतद्‌ पासनयेव मुक्ते भरुतिराह | विद्याज्वाविद्ाच्च चस्त
ea सदाविद्यया aq तोलै विद्ययाऽग्टतमस्रुत दति |
adder मुमुचभिरपासनोया (१) तस्याः कटाचलेशेनैव ata
दभैनात्‌ म्ररतिश्चेश्वरशचत्यनेन चुतिवचसा मरृतिपुरुषधेो-
रभेदात सदेव Sac आसोदित्यादि जगदुपादानका-
रणवाक्यानि म्रकृतिपराण्येव | wa: मत्य्‌ पासका दति (२)
निरवद्यं किञ्च प्रणवनिष्टावणादुवणादुयत्यत्तियेया तथैव तच्छ-

स
१ अत उमाढकैव aang भिरु्पासनोया | ते. प. ।

क्‌, My
२ प्रर पासका HAT RFA 1

Av WET विजये

करेभवान्या लब्पादि श्तु त्यत्तिः faga | अतः सर्वैशेवकारणस्य
ary या शक्तिः चन्द्रचन्िकान्यायेन age धरूपिणो खाधोन-
वक्ञमेति असिद्धा शैव भवानोति निखयज्ञानवतामखाकं न
कञिदिचारः । ` परमपुर्वरभवद्धिरपि तदङ्कधारणपुरसरं
श्ेवोपासनीयेति wa ओमदाचायस्वामिन tars: |
ननु भवदुक्ता भवानी संसारभयहा रिणो जगत्कारणमिति

परन्तु (९) पुरुषस अओरषटलादीशज्ञानेनेव मुक्तिरिति स्वापि
म्रतिपादितलाच | आत्मानमात्मना ध्याला मुक्तो भवति नान्य-
येतिमुक्तिवचनदरभनात्‌ (२) श्रजातीतस्य परमात्मन एव ज्ञानेन
afm: ब्रह्मविद शैव भवतोति चुतः | णंस्यषिद्धान्तेऽपि
भरत्यपेचया मायातीतस् ज्ञानादेव ae: | तेत्तिरीयापनिषदि
श्रजाखूपमुक्ता तदितरलमोश्वरस्य दथितं |

अ्रजामेकां लोदितश्एक्तछष्णां

ae भ्रजां जनयन्तीं सरूपां |

रजे Bar जुषमा छाऽनुभेते

जहात्येनां भुक्तमगा मजेन्यः ॥ दति चुतेः।

विद्ययाऽतमद्रत इति विद्यापदा्ञ्चात्मभिन्नं सव्दमनि-

aaa च शएद्धव्मुक्तसचिदानन्दरूप इति ज्ञानमेव |
अरृतेरजालन्तु ्जनादिमरवाह्ूपण खगादेर्टत लवदापेचचिकम्‌ |
अन्यथा एकमेवादितीयं ब्रद्धीति्रुतिविरो घापत्तेः | ज्ञानख

९ भयदहारि्येव तथापि । वा. पु. ।
र मक्तिदश्नाच्च।बा.य्‌. । कापु. ।

Sati प्रकरणं | १२१

मोच्तसाधनते मुक्तिदशायां न हि weg: भङ्नीवः | यतः
तच्चज्ानमपि जले कतकरोणवत्‌ श्रविद्यामप दत्य खयमपि नग्ड-
तीति नादितीयलविरोघः (१) | am परखिनदितोये ब्रद्म-
शि भवान्यासदाधकारणं wea | श्रतो विद्याशब्दवाच्या भवा-
नो तदुपासनेन fear जातायां लिङ्गश्रोरभङ्गदारा

९ परमात्मनण्व चानेन मुक्तिः तैत्तिरौयेपनि षटि अजा
खरूपमृक्वा तदि तरत्वमौ खरस्य दर्भिंतं |

अजामेकां लादितखक्ररष्णां

बह्णीप्रजां जनयन्ती" went)

STE का जवबमाशेाऽनुषेते

जद्येनां मृत्तभागामजेऽन्यः ॥ इति

खतः परमात्रनः मायातौतस्या च्नानानमुक्तिः | किष सि
vf पुरुषलच् णमुक्त' |

मूलप्ररतिसविष्टतिमेहदाद्याः पठतिविद्धतयः सप्त ।

घडश्कखच विकारो न wafer वृतिः पुरूषः । इति

प्रृत्ययेच्वया firme परमान खब च्नानान्म्‌ क्तिरिति निर
वद्यः। ज्ञानस्य मेत्तसाघधनत्वन मुक्तिदशायां न दि तत्सह
भवः write: र चअरव्यतिरिक्तस्य सव्वस्यानित्यत्वात्‌ किन्त जोव
fauna’ परि दत्य खयं नद्धा मवति समङ्क जलं कतकरोन्‌-
वत्‌ कतकरोगजंलनिष्ठ पङ्कमपदत्य खयमपि agi भवति रवं
विद्यावतां बरद व्यमुक्त । ब्रहमविद्द्धौव भवतीति तेः

aay

२ तदेधघकारः। ते. पु.

aad wet विजये

are: fag: | sat भवानोभक्ता भवन्तोपि सववाणि aaa
पाखनानि wanda परित्यज्य प्रमाणरहितं .वेदविरदध-
कुड मपुण्ड-(९)-खण्पादादिचिद्धानि परित्यज्य wee
विद्यया (२) ब्रह्माहमस्मीति निश्चयज्ञानेन मुक्ता भवथ | एतत्‌-
प्राप्ये भिदादिषष्टमागौ न साधनमिति सम्यक्ताः
विपुरक्मारविन्दुभक्तपुणानन्दपुंभगवद्ध र Oe THERA TA
varia: परमगुरु (३ ) यतिभिरोमणिं नला त्यक्त
लिङ्गाः छताज्नलयः Wee तटत्याचिताचाराः लानसन्धा- ,
वन्दनपच्चपजादिनिरताः सच्छा बभूवुः | ५

दूत्यनन्तानन्दगिरि छतो शक्तिमतनिवरणं नामिकोानविभ्
FACT * ॥

९ सगुणापासनानि after gan त्यादि । वा. पु. ।
२८ खुदादेतविद्यायां। वा, 21
९ परमपरुषं । वा. 7

भु 3

met विजये

विशं प्रकरणं |

OO:

Wa परं (१) तत्समोपदेशस्याः कुवलयपुरादिपत्तना-
शिता; समागत्य परमपुरुषमाचाय्यं खामिनं Azza: (२)
खाम्‌ मदालच्छीमोतिव सर्व्वफलदा जगतां उत्पत्तिखिति-
लयकारणं भगवता विष्णोः माणथक्तिः। तद्वारा पाव्वैती-
बाादिशक्तयश्च बहधा उत्पन्ना | किञ्च॒ चिमन्तीनां
मूलकारणमपि तच्छक्तिरपि सेवेका waa परमपरुषस्य
सच्छब्दवाच्यस्य तत्का रणस्य अरतेरसच्छन्दवाच्यलच्च तेत्तिरी-
योपनिषदि ware | weet ददमय आसोत्‌ तते वै सद-
जायत इति wat qavata: परमशक्तिः ब्रह्मादि प्रलये
सव्वानपि मंभच्छ॒गणातीतदत्या श्रसद्र पेणाये श्रासोत्‌ पुनः
खष्टिकाले तदशादेव ब्रह्मादयो जायन्त दति जगदुपादान-
कारणं सेवेकेव | wT प्यसोति यद्युच्यते तदन्तवत्येव

६ र्वं श्रीमशाचार्यैः छतं शक्तिमतनिरासं टला aug!
चलेति सत्वा भरवितुमुचितं |

२ नत्वा किलेदमूचः।वा.यु.।

aac शङ्कर विजये

सापीति विचारय तदादीनां (९) तच्जन्यलात्‌। श्रतः TTR
प सविमश्ता कल्पनीया | तथोः साव्वैकालिकनित्यलाच-

द्चद्धिकान्यायेन च भवदभेदस्वापि विरद्धलाभावात्‌ परग्र-
लयुपासनं भवर्भिरपि ana मुक्तिकाङ्खिभिरिति | wa: कम-
लायाः सब्दत्कृ्टलात्‌ तदु पासनं तचिक्धानां कमलपद्माचमाला-
कुद्ध.मानां भुजकण्डतलादिषु धारणं ge भवद्धिरपि तथेवा-
नष्टं मृकतार्थमिति (२) शिष्टभूषणगङ्गाकीन्तिलच्तीविलास-
रमाभक्तादिभिः सर्बविंज्ञापितः ओीगङ्राचार्गुरुरिदमाद |
च्ुतमहुतं भवद्भिः प्रतिपादितं मतं | मोः कमलाभक्राः

weed न सम्यगाभाति | यतः स ईशः wee स श्रात्मा
awata ओतकेते ata तिम्येदमय waa! यः we:
सन्वंविदित्यादिब डस्‌ तिप्रपञ्चसाये विचारितः परमात्मा श्रप-
CATH सन्ततः स्यकारणः WATT: सरव्वमयः स
'एकाऽदितीयः परानन्दमयः सदा Ta | 'तदिच्छारूपाया,ः
अरहृतेस्तदाधारवेन तस्मिन्‌ परमात्मनि अटति गुं णनयी नि-
ong परियञ्य न्ट सव्वं विकारा es oT समभवत्‌ | पराघीन-
छत्तिप्र्यासन्तिशक्तेः सखतन्त्रलेशाभावात्‌ कर्थं aN खख
aan कथं मुक्तिप्रदा भवति | विद्यारूपायास्तस्यासथावि-

९ सेापौति वियदादौनां। वा. प. ।

२ अतः कमलायाः A खलात्‌ भक्तानां मुजदयोः कम-
स्ाङ्धारिणां पप्रा्चमालापरिश्राभितगसक्रख्ठानां बुद्गमा-
{ङ्ितभक्तानां मुक्तिः करखेति। वा. प. ।

faa प्रकरण | ९२९.

धसमर्थतास्तोति चेत्‌ | ज्ञानस्यापोश्वरजोवभिदारूपमुलाश्चान-
निदटत्तिमाचमेव area | wat मुक्तिसमवाधिकारणख विद्या-
eves whats वक्तं न शक्यते । aati बरह्म प्रसिद
अहमि त्रद्वाहमस्मोति यो वा ध्याता तरीव afm | अन्य
घामनित्योपारकानामनिललोकम्रा्िः | AT Te पुनम्यरो-
autfatcfa fag | wat aa कमलङ्ुङकमपुष्ड़ा् ध परि द्य
Ree तविद्यामाित्य मुक्ता भवथ । इतयुपदिषटास्े परमगर
am शएद्ादै तविद्यानिरतीः खानपच्चुजादिसत्कर्िणः

भव्या aaa: | ;
x क्तिमतिं देग्रनिराकर =
दूत्यनन्तानन्दगिरि कतो शक्तिमतेकदेशनिराकरणं नाम
Wace विश्रम ॥ * ॥

( ९७ )

शङ्कर विजये

एकविंशं प्रकरणं |

= क

एवं निरतेषु दुमालच्लीमतसिद्धान्तिषु एनरन्य gE
aT: कमलपाणयः निगनसावित्रपरागमसुवागादयः
शारदोपाख्काः सखामिनं नतेदमूच्‌ः (१) । मोः खाभिन
1 वचिक्वेषधारिलं सम्पाद्य दुर्गाकमलादिभक्ताट्‌ मतभष्टान्‌
छवा सव्वसम दव वर्तसे इदानोमागतान विद्धि नः णारदा-
भक्तान्‌ निगमादीन्‌ परमतभेदनपदूत्‌ | किलाखन्मतं निगम-
fag वेदानां agers तेषां नित्यलाच वेदानां नित्यल-
मक्षि ARTA: शारदायाः नित्यलमस्ति न ofa weer
भावात्‌ सेव THA, नित्या वाखेद इति Ba: वाचा विरूप-
नित्येति yaq । अतः परात्यरतरा WITS जगदुपादान
कारणं या नित्यग्रभा (२) saaesfa सेव वाक्‌ स व्रह्मात्मा

९ WAT शार्दापाश्काः पुस्तकपुण्टाः कमलपाणयः
पत्यवतिषन्त । त किल निगनसाविक्रपरागमखवागक्त-
सव्व बागिादयः परमगुरुमिद मुचः | वा, यु. 1

R यथानियप्रभा।स. प. |

WHat प्रकरणं | ९३९

श्रिवनारायणादि ण्न्दवाच्यगुणतीतटत्तिः तद्रारा परब्रद्मादुय-
त्यत्तिरि्यविरु्ं | aa स्वन्‌ मुकभिः तेव निरन्तरम्‌पास
नोया। war भवन्तोऽपि came परित्यज्य पुस्तका-
दभििद्धिताः वागुयावनं कुरष्वं वाक्ख्पज्ञानेनैव मुक्ता
भवथ । अेदारथवित्युहपाः तं परमं वागूपं न वेदुः । नावेद-
` विन्मनुते तं दत्तमिति aa: | चरतः सदर द्यादिशब्दवाच्य
परं वायुं TRA पुरुषो मुक्तः । ब्राह्मण्य तद्धतिरेकेण
म॒क्राभावात्‌। साङ्गो वेदो ऽध्येतयः ओतयोमत्तयो निदि-
ध्यासितयः साक्तात्कततैवेति Ya: | wa: सवदा निश्चयेन वाग
पानुखन्धानं कुरुत | एवं प्राप्रे |

ओमराचार्थेरिदम्‌च्यते किं निगममुढ aaifa भवद्‌
ज्ञानं केन वारयितुः शत्व | ओः सारखताः भवन््तमसमज्ञमं
कमात्‌ श्रूयतां | aime निल्यलमभिमनमुतवेदादि रूप -
award: | नाद्यः उत्पन्नो गकारः नो गकार दत्यादि प्रती-
तेबेणमाचम्यानित्यतरात्‌ | मेऽयं गकार दत्यादिप्रततेस्त तेयं
दोपज्वालेतिवत्साहग्यावलम्बनलात्‌ | सनप्राणिप्रलये स व्वस्य
वणेस्यापि प्रलयसम्भवाच | न fafa: | यस्य faatad Fer
दूति जन्यलदभेनात्‌ asa acfeafafa marta ्रनित्य-
व्वावगते, | वाचा निरूपनियया cartegiang प्रवादहानादि-
तया ख्दिवदापि चिक नित्यलं प्रतिपादयति नात्यन्तिकं (३)

३ ua कन fans सत्ये वाङ्गित्यता स्यात करटता-
ल्व एदिसङ्गमरूानश्व्दरूप्वा्ः कथं नि्यताटरकयः

ABR wet विजये

aa षडङ्गपरिशोभितस् Fert: मडायुगान्ते प्रलयदर्भनात्‌
तदनुम्रदत्ते Awa gat fae कालयगादिकन्ता महर्षिभ्यो य-
च्छरास्त प्राह तदेव वेदादिकभिति | उक्र व्यं सिद्धान्ते | युगे
युगे महो णां wana विवखतेति | aa प्रतियुगप्रलयटत्ति-
सम्पत्तिखुतिप्रत्यासत्तिशकरेः ween कथं शक्यं नित्यतां cafe.
तुः देवानामनित्यलेऽपि (१) ब्रह्मणे वक्तखायाःसरखत्या नितय-
लवं तद्रा चक जगत्‌-(२)-खष्टिलसख ब्रद्माशक्तिलादिति यद च्यते
न fe तदपि रमणोयं | quae प्रथमजोवस्यानित्यते तच्छ-
क्ैरनित्यलमस्ि वा न वेति सन्देहाभावात्‌ परब्रह्मशक्तिः पर-
म्ररतिमेददादि खर कारणं सरसखतीति यदुपते न हि तदपि
समन्ञसं | ई्रव्यतिरि क्स्य सब्मैखापि म्रलयदर्भनात्‌ वाङ्मन
ठत्तिदयाततयेव परमात्मनः सद्र द्यादि शब्दवाच्य नतु
war: | च्रतः रुगणनिगम मूढबुद्धिं परित्यज्य सम्पैशब्द वाच्यस्य
तदृत्यतीतस्य परमात्मनः सम्यक्‌ज्ञानेनैव मृक्तिरन्यथा न छ वं (३)

सम्पादयितु अनिन्यपपश्चस्य वायम पस्य सदादि शरब्दवाचखत्व"
कथमुक्त भवता fay वशंमातचस्य नित्यत्वा सन्ततेनित्यत्वं
at नाद्यः स्ववप्रायिप्रलये व॑स्यापि प्रलयसम्भवात न
fetta: "यस्य निखखसितं वेदा इति जन्यवदरनात gaia’
तदनित्यमिति प्रमाणञ्च | वा. पृ. |
९ वेदानामनित्यत्वेपि। त aI
२ तद्वारा जगत। तै. a
२ ayes 1 वा.पु.।

एकविं प्रकरणं | ९३३

= =

अतः इएद्ादेतट ्तिमाथिल स्रानादिसत्कम कुवन्‌ पञ्चपूजा

परायणः लवं कर्मफलं ब्रह्ार्पणमिति छ ला अनुष्ठिते aaa णि

अनेक दुरितक्तयकारणे mazar जातायां लिङ्गग्री-

~ पि =

HPA मुक्ता भवसीति सम्बगुपदिष्टः निगमः सन्नः खकोयेः

hay oe ह -

खह लयक्तलिङ्गः रतायोऽदम सीति परमगुरमाचाय्यैखामिन

नला एएद्ेतदत्याचितोऽभवत्‌ |

दलयनन्तानन्दगिरित शक्तिमति कदेशनिवर॑एं नाम

एकविं प्रकरणं ॥ # ॥

wet विजये

दाविंश प्रकरणं |

©#9'

एवं परि तेषु दुगाकमलावाणोमतसिद्धान्तिषु पुनरन्ये
शक्तिवादिनः राजगश्धामलोपासकाः शक्तिविलास चिदानन्दा
द्यः वामाचारिणः प्रत्यवतिष्ठन्ते। ते समागत्या चार्यस्वामिन
मिंदमुच्‌ः(९)। मोः खामिन्‌ सम्वित्छदूपमविदित्वा यतिवेषधारो
मतवद्छिरिव (२) समाग्य.दु द्यु पासकानां टत्ति मन्यथासि्धा
(३)रता करतलोरतत्रह्मतल दृव वर्तसे | fa तव mame
तेन तस्य॒ शशविषाणवदन्धगपुत्रवद्गगनारविन्दवदवय May
wor प्रलयेऽपि च भेदखेव fagara | ईखरोऽपि विमर्भः एथ-
गेव यथा Hale भाव्यान्या तचैबेलथैः। तथे अन््ादिविरुद्ला
उतना शक्तिः। शिवस्यापि वलक्रारिणो। तया विनातख-

९ vary शरक्तिवादिनः किल वामाचारतत्वसः रुमागव्य
चअाचाव्यैलामिनमिदमच्‌ः | वा, प॒. । ।

२ यतिवेशधासी afefes | वा, प. ।का.पृ. |

३ अन्यथा सिदान्तः । तै. प. ।

दाविंशं प्रकरणं ९३५

दणचलनक्रियायामप्यसमथलात्‌ । aa: शक्तिरेव भिवस्यापि
कारणं | ARI जगतुग्रत्तिदर्भेनात्‌ | sag विम्वादिना-
awa मतनेव योयष्कर, निर्विंमशवादिनां तु भवतां afa-
रपि नासि | कथमिदयुक्ते मुक्तिकारणामातात्‌, म॒क्तिकारणं हि
विद्या faa, अतश्चापि विद्यावादिनां afm: करस्था विमभे.
aitata मुक्तिरिति। एते राजगण्वामलोपासकाः मणोन्रसदा-
चरवोतूपपराद्टनभृम्बाद्यः पच्छदश्च.पासकाः शक्तिविलास-
चिदानन्दविदङ्‌.रविचरणपासकायन्रादयदच सङ्गिरन्ते | a
व्यक्तरूपविमभे एव ब्रह्म तदततं वाड मनोदत्यतिरि कत ब्रह्मा-
सनोति यदुच्यते तत्तदपि (१) तदाश्रितं शिवशब्दवाच्ये तदम
तिरिक्तपरभावात्‌ तयानित्यलं (२) चुव्यागमसिद्धं निव्यपदाथे- `
arg शक्तोरधिक्रव तद्‌ज्ञानकारणं रदखेष्टादिकं कर्म कुर्ता
ज्ञानसिद्धिदभेनात्‌। शतो वयं सोडग्द.पासकाः पुणाभिषिक्ताः
रत्याः छतरुत्याः समाः किल | तस्मात्‌ त्रिप्रिधानामस्माकं
निस्य गु पथि विचरतां किमवङुष्ठनं लोकचये विद्यते | fa
हिता्िहितमागदयष्टतरवद्धानां खर्गनरकग्रत्तिः। ज्ञानिनां
मन्तगजवन्निरवद्ुष्डनगतिमरत्तेवि यनानलात्‌ yagi भग्बग.
सूय भुनिदाघजड़भरतविश्चामिचरामादिषुवानेपासकेषु (३)

१ यद्यु्ेत | तदपि।वा. प॒. ।

> तयेार्भित्यत्र । ते. Tw j

द्‌ पृन्वेयुगेष्‌ भ्टम्बगल्ताक्च्भनिदाघजडभरतविश्वामित्र
रामदश्रथपर रामार यग्रीरष्णादिष्‌ दक्िणेतराचार प्रव
waa a wi

१२६ wet विजये

Sarasa: way (१) czar तेषां मुक्तिः
ates | तसाच तदाचारभरोलवतां नः जवदशायामपि मुक्ति
रेव ।
यदि ना पञ्िमं जन्म यदि वा शङ्करः खयं ।
तेनैव लभ्यते बिद्या योमत्यञ्चद णाक्तरो । इतिं |
देव्यागमव चनस्य सत्यलात्‌ (२) अतो विद्यावतां नः
किच्चिदिचारणीयं | भवन्तोपि स्वे परित्यज्य विद्योपासका
भवयेति प्रापे योमदाचाय्ः vata |
मोः पुणाभिषिक्त भवन्मतमसत्यं | कथमनित्यलात्‌ तथा
fe अतिः यत्र लख सव्वमातीवात्‌ ag केन कं पश्य
दित्यादिना . सिद्धज्ञानिनः पुरुषस्य श्रात्मातिरेकादभं-
नात्‌। तदानीं विमभः कुर कल्पनोयः। ईषदपि तदति-
रेके जगदभावात॒ जगत॒सत्यले हेतुः wats: wens किं
प्ररत्यभावः wea: | ्रनित्यप्ररुतिज्ञानेन fa फलं चर च
तस्याः बधरूपतोकि इन्द्रो मायाभिः पुरुरूप ईयते दलयादि-
Fat गुणमयी गुणकारणच्च सा भवति | wat नित्यायाः प्रर-
तेरूपासनापेक्तया सत्यादि लक्तणलक्तितस्य परमात्मनो विशरेष-
ज्ञानेन सुक्तिदभेनात्‌ | स एक एव सर्वम्‌ मुभिरूपासनीयः
तस्य॒ सत्यसङ्धल्पलादि च्छामात्रेशिव महदादिजगदुत्यत्तिका-

९ ऋानेन्नतस्य च डइति। ल. पृ. । का, पृ. । ज्ञानस्य चेति

ते. यु. ।

ees

R सत्यात। ते, य ।

दाविंशं प्रकरणं ९३७

रणलात्‌ SAC एक एव सर्रुपाखः। ee एृदिणीजात-
सुखानुभो wequrfa देवे तदभावात्‌ (९) | किञ्च ई्र-
स्यापि किञ्चित्करलमुक्तं तदपि न सम्भवति सव्बेशक्तिः ae
मयः सन्पेकषंणमिति aire: वाङ्मनोटत्यतोतसख aq
स्तदाभरितलमुक्तं भवदिवेकस्य न लच्षणं किम्‌ वक्तं कलद्जभक्त
ण्रोलस्य ana fa सालतम॒ (२) च्रभच्छभक्तणग्ोलख सुतरां
प्रामाणिकल्वाभावात्‌ बेदविरोधाच | चरतो वामाचारवतां ब्राद्दा-
विच्छित्तिदननात्‌ भवतां प्रायथित्तं ana भृग्बादिवदयं
Baal Ta Haga Sas भृम्बादिसमता कथं
स्यात भुगुपादताडिते न्रद्यादिधियमेव चकार | श्रगस्ादिषु
समुद पानादिसादसकमाणि वन्तन्ते भवतां ताहक्शक्तिः कथं
नास्ति | marae ty परित्यज्य ATMUgs wats: प्राय-
शित्त कन्त यमिति सम्बगुपदिष्टास्े परमग॒र aat सच्छियाः
छृतप्रायित्ताः hele तवादिनः सत्कर्मभोलाः पच्चपूजापराः
बभूवुः |

दत्यनन्तानन्दगिरितै शरक्तिमंतेकदेभिचितयनिवरेण
नाम दाविंशं प्रकरणं ॥ * 4

\ Raa ग्टदिणौवदिमग्रे saw तदप्यसल्यः णदिणो
जातसुखानभवे WERE तथा टेव तदभावात्‌ । ते, पु. |
२ किं स्यतं । वा. पु. ।

(र)

(aa)

mat विजये
चयोविंशं प्रकरणं |

"----०9#9

तस्मात्पुरादुत्तरमार्गगानो

श्रीशङ्राचारवयगरः सभिव्यः |

स उन्नयिन्यास्थपुरं ददे

कापालिकाचारपरेः समेतं |

खिला ददि मासं तत्रैव तचस्थानाद wat । (९)

आचारः प्रौच्यतां युशमत्क्‌लागतविधिश्च कः |

दति ver चतोशन्तमू चुः कापालिकाः परे ॥

स्फटिकेर द्व चदे जटाभिः परिशे(भिताः।

खाभिन्नस्मदाचारः स्व॑मराणिसन्तोषकरः क्मेहीनः,

कर्मणा न मुक्तिरिति वचनात्‌ | मदुपारे भरव एक एव जग-
HAT | ततः प्रलये भवतोति यो वा प्रलयकन्ता सएव figs
त्यल्योरपोति | ( उपसंहारवलैतैव नोयतां स उपक्रम दति
श्ास्तटत्तेः। दत्यधिकः। स. पु. । ) उपसंहारवलाननिद्धारित

= Se

९ तच्रख्यानातिसत्ररः। स. पु. । वा. प. ।

चयो विंशं प्रकरणं | ९३८.

प्ठपक्रमोपि चेति mast: तदं भा एव सर्वै देवाः तत्तद-
धिकारसन्यन्नाः यओमद्धेरवाज्ञां शिर षा war तदुततिप्रत्यामन्नश्-
क्षयः तत्ततकाव्यंपराः बभूवुः ।
किञ्च मद्रभिरेवमुक्तं। एकोपि मरतो चषटमू्तिधरः
असिताङ्ग Reqs: क्राधसयोन््त्तेरवः |
कापाली भोषणदचैव संहारश्चाष्ट Heat: | दूति ॥
वचनात्‌ |
श्रसिताङ्गी famed: | cea WET: | चण्डः खय्यः | क्रो -
घो Res | उन््रत्तः इनदरः कापाली चन्द्रः। भोषणा यमः। संहारः
खयम्‌ | एतद्ययतिरिक्ररेवा लत्तदं एः wear: wal fe र~
द्राणः | खितिकन्तारः सर्वेऽपि श्रसिताङ्गांभाः | संहारकन्तपरः
सर्वेऽपि क्रोधांणा दति । एवं जगतख्टयादिकं छा मलया-
नन्तरं निजप्मृत्तिं सङो चं छवा एकः भाद्यतः संदारमेरवः
परमातमा वर्तते WA: सवयदा श्रस्मदमतख Foard eet
चारः परिग्राद्यः सर्व्वदा बेधोल्वणनित्यानन्दोऽदं वटुकना-
थनामतः मच्छष्धोऽस्ति विश्वरूपविदि तेषविश्वरूपविदित--
रवादयः ata सदा दरव्यजनितवोधपरवशाः (९) कापालि-
कशस्तपलिङ्गेन तु्टान्तरङ्गाः (२) सङ्गमेद्धूतपराग्डतपान- `
परा; पश्जनकल्पितखाराज्यादि खखं aia देहान्ते HT:

९ सदासख्विद्‌ बयभच्तणमधु सेवाजनितबेाधपस्वश्राः Efe |
ते. ण. ।
£ fi 2
र कापालिकशक्तपालिङ्गनतुषान्तरङ्काः। ते, य.।

९४० aE विजये

पदमस्तोति निर्भयाः सन्तो वर्तन्ते | एवमत्यन्तसन्तोषजनकम-
तममलकीर्तिविस्त.तं परितज्य मु खेजनाः yaa: प्रमाण-
भिति पुबेपक्षसिद्धान्तं नन्दिकेशविखकम्मादिदन्तशायाधिभ-
MIATA घटीयन्तघटवन्निरनतर््यजन्ममरणम्वादप-
तिताः कथं बोधं वहन्ति तस्मात भवान ward दण्ड-
कमण्डलुधारी किल करमेहोनः कापालिकयोग्य एव श्रता
भवता wea कापालिकमताचारे भवच्छिव्याः सव्वौपि
तथेव भवियन्तीति प्राप्ने |

frat खामिभिरिदमु यते fa मूढतम जल्पसि
सा ते afa: (९) भगवन्ुलगृदाविण्ठ त wares विधि-
रददितमत्तमातङ्गजशिक्तादत्ता किलातः श्रुतिविरुद्भाचार-
तत्परान्‌ य॒श्रान्निकतेष्ुमागमं । मद्मांसाथिनां ब्राह्म
हानिदर्भनातत मद्यपायिनस्तव जनैरवपरषचनेन किमागतं
असम्बद्वप्रलापिनं कापालिकमतगृर बडस्तपुरुषमय्यादा-
wT स््वस्वपुरुषसम्ब्कषच्नातपापभागिनं दणीरूत-
तेद शास्ादि प्रपञ्च त्राद्यष्वसमिद्‌ादानलं ताडयिव्यामीति
भिस्त सगणं ताडयामास इतः कापालिकगृरः खभिव्यान
परिताडितान्‌ घु सक्रोधमिल चैः Sage ata एता-
वत्याप्तपञ्चिकेरवध्यः were भवता ताडितो aque
संहारभैरवं मन्त्राविश्वतं करोमि स तु लामचिरेण सगणं भच्य-
चितोल्युक्वा ys faa वामदस्तेन नरकंपालं धृता

तेव af 3
९ मातेव खतिः।ते.प.।

es

याविंशं प्रकरणं | १४९१

aqua मन्ते ण विधाय wang पोता अवभिष्ट fire -
WI दला टत्तारुणलोाचनः BAY प्य्निदमाह यः संहार-
काला ATA: प्रभुरीखरः ख एवागत्य aqnfempalg भय
सलरमिल च्वेस्तिहक्रमा्रण खड गकपालवष्टाप्लपाणिर्दि-
matt जटाकिघनाम्बरः संहारभेरवः किलाविवश्यव |

संहारभैरवं नत्वा सन्परासीति किलात्रवोत्‌ |

wifey वेदेषु may पराणेषु च कर यत॒ ॥

प्रतिपादितमस्तोद तत कर्तव्यं हि घर््तः।

विप्राणां कणा wa साधं स्थादिति मे मतं॥

` धरेण waa नष्टं याति प्रडचित्रतात्‌।

पापसष्क तथा नष्टो vaste: प्रजायते ॥

We मनसि VASAT भवत्यलं |

स एवमुक्तः सर्वदेवा ब्राद्यणानां पुरःखितः॥

aga: सहसावादि (२९) दुष्टय॒क्तिपरम्प रां |

एतननोवितभिवुग्रं मच्छिरेलाडितः स तु ॥

MAU लान्त्‌ मन्त्वीजपरायणः |

दूतः परं लमेतैतत्‌ Fatwa कुरु प्रम |

दतय.्तो ATA: प्राह विप्रदण्डार्थमागतः |

शङ्करस्त सदा पूज्यः सव्वेवेदपदाथेभाक्‌ ॥

भवतत दि यत॒ कर्म मयापि च छतं हि तत |

तेषां कापालिकानान्त्‌ ब्रा द्यप्याचरतां कुरू ॥

१९ सद्सापादि ।स.प्‌.।का.प.।वा.प्‌.।
a ७ 3

१४२ शद्ुःर विजये

विकले तु कलै wre तेषां इत्तर्यरथे fear ।
बश्टव WATS ऽह WAST न AA: I
इत्युकतान्तदंधे देवः कापालिकमतानुगाः |
तदाक्यश्रवणाद्धोताः परिव्राट्‌ कुलेखरं ॥
नला दादशधा सर्ब वटुकाद्याः सुविस्मिताः |
खामिन्मूढा वयं यस्मात्‌ पालयासमांख्च सादर |
एवमालापिनो दष्टा करुणापुरंविगहः ।
श्राज्ञापयामास यतिः शि्यांस्तेषां विशोधने |
पद्मपादम॒खाः शिययाशवक्र स्तान्‌ ब्रा द्मणाष्व गान्‌ |
भातःकञानरतान्नि्यं सन्धपराकर्णेटढत्रतान्‌ |
पञ्चपूजापञ्छयज्ञपरानिञ्चलमानसान्‌ ॥
ward सर्नज्ञुत्ति cota सच्छा
awa: |
इत्यनन्तानन्दगिरिङ्ती कापालिकमतनिवदेणं नाम
जयोविशं प्रकरणं ॥ + ॥

शङ्ःरविजये

चतुविंश प्रकरणं |

एवं faced पुरन्ये नानावणाः कापालिकचागाक-
सोगतक्तपणकजेनवेोद्धाः प्रत्यवतिष्ठन्ते तत्र तावच्छटदरजातिः
उन््त्तभेरवनामा कञ्चन कापालिकः वितिभस्मपुेकलेवरः
नरकपालमालाटतगलः फालदे शरचितकज्नलरोखः सकलके श-
रदितजटाज॒टो वयाघ्रचर्खरितकटिदवकपीनः कपालण-
भितवामकरः सनाद च्टाधतदक्षिणकरः अरूमिरव
चहो कालीश दति मृङ्गमु जल्पन्‌ च्राचारययखामि-
नमिदमत्रयीत॒ खामिन्‌ fa कापालिकमते न्युनतासि
तदन्य fa फलमस्ति वटुकनाथादिका भवद्धिसिरस्कताः
कापालिकमतभष्टा ववुः तद्‌ दूषणं त्रा ह्यएजातितरं (९) न मे
जात्या प्रथाजनं वर्तते अरविवेकयेव जातिः कारणं ब्रह्यादिपिषी-
लिकान्तर्हस्य भतिकलात कसय जातिर्वक्तव्या श्रनङ्गमयशरो-
रस्य ॒चम्ममां णस्यपादिसप्तधातुमयस्य समलतवेनेव सव्व॑प्राणिषु

१ तेतु जात्याग्रयेण दरूषिताः। सप. | का. यप. । तै, प.।

९४४ wet विजये

वत्तेमानस्य विशेषाविगेषल्ं भवद्धिः कल्पितं भेरवाज्ञया माट-
येोनेरुत्यन्नस्य redhat मन्दा अपि नाङ्गोङुववेन्ति
श्रताऽस्माकं न fe प्रमाणं जातिः faa, जातिदयं ema
स्तलोलं पुस wag anf: Fe कथमिलुक्त
ततुसंयागेनाभन्दभेरवनन्दनसख विद्यमानलात्‌ यदुक्तं युल्ादिना
भवद्धिः परदारां a गच्छदित्यादिनिषेधवाक्यं तदयं
ange: तस्छाज्ञानविजम्भितलात्‌ | अखन््ताधिकारिणो
याविद्या तेसा मदीयेव आनन्दग्रदणाथे waged
छते wae कोऽन्ौ भवति पराग्टतट प्तजीवसख मेत
दर्भनात्‌ सार्थक एव देदपतनानन्तरं dcamfata Fre
दरति राप्ते खोमदाचार्य्यः पठति |

भः कापालिक खमोचोनम॒क्तं भवता इदमेकं सत्यं
वद भवन्माता कस्य पुचोति नियमितः कापालिकः पनरा
खामिन॒ मदीयमाता दीक्तितपुत्रो तदटकितिलं कथमुक्त
तालादिदृक्तगतां सुरामाद्य दस्त हणादिना तद्‌ानन्द-
मिच्छुरपि खयं न पिवति किन्तु तदिक्रयणशीलः तस्मादीचित
इत्युच्यते तस्य॒ पुच्िका मम॒ माता आनन्दानुभवाय
आगतान्‌ परुषान्‌ निजाङ्गसमपंणानन्दसमुदरमग्मात्‌॒ सदाक-
रोत॒ ततसुतोदमुनमत्तभेरवनामा दिने कमण्डलखरा-
पानचमत्कारसम्पन्नयेवमेव प्रसिद्धः मत्िता कुलालः तद-
यरो देवा ्रपिन तिष्टन्ति सुरागन्धविमुखाः पलायन्तं wa:
पितः समागतः सत॒क्लप्रखन ऽहं भवद्धिरपि न विचारणीय

चतुर्विंशं प्रकरणं | ९४५

-एतत्यालापिनं परमपरूष ददमाद गच्छ कापालिक यथाखखं
विद्र नाद्मणानेव दुटमतावललिनो दण्डयित॒मखद्रमनं
तदितरोषामणयग्रजपादसेवनादिटत्तिलदाचा रानु खरणच्छ प्रण
स्तमपि use तव fa माननिव्युक्ता एष उचाटनौय दरत्या-
चाय्येवचनं facet aftr तच्छिव्याः कशाघातपुरःखर
मदिरापानमन्तं कापालिकं दूरमत्यजन्‌ |

दत्यनन्तानन्दगिरिख्तैः कापालिक्ञेकरे िमतनिवर्दणं
नाम चतुविविशं प्रकरणं ॥ + ॥

(९९)

शङ्कर विजये

पञ्चविंशं प्रकरणं |

--~-9 9

aaa: we शङ्करमिव बडभि्यवरेरा्ितं
लोकगुरुं aap ष्टा किमेतत्‌ जगन्मूखेजनाक्रानत
विषिचभिव जातं किमन्ञ॒देदेद्धियातीतः, श्न्यात्मवादिनः
असन्तस्तेषां सुक्गाभावादेव लोके किल विकला ca बदषो जाता
मूढतराः तेषां सहवासेन वुद्धिमतामस्माकमपि दु ्टमतिरायाती-
ति बधा विचार्य wed (९) तदयलोसन्नयासोति afacta
खलु तस्य यदि विवेकासि तदा तदथे ad सखाखामि नो
चेत्‌ शीघरमागच्छामयेतिःच सभां प्रविश्छ ददमुवाच aif
यदि भवता परमाथी विदितस्तदिं (२) सक्तिललणं तद तावत्‌
मद्धिवेकः शरूयतां पिदमाढकारणएस्य कार्य॑रूपशरोरद्येद्धिय-
भ्राणजीवात्मकस्य लय एव मेः मन्दमतयस्तख पुनरागमने

९ प्येवं । स.य्‌.।
२ सखामिन्‌ लाकान्‌ पतास्यश्निव aaa | यदि भवता पर-
भ.
माचा विदित्तददिं। स. त्त. पृ. ।

पच्चविशं प्रकरण | १४७

जल्पन्ति, wea देहस्य पुनरागमनं कुतः, शक्यं वक्त यदि
समुदरलीनानां सरिदम्भसां पनरागमनमस्ति चेत्‌ तदा ठति गता
नामपि पुनरागमनमायाति | श्रते ग्टतिरेव मृक्तिरिति निरवद्यं
के चिग्मन्दधियः fea anti mg wi gafa तदन्तेन
तानां efacenfa तदिवेकः किम्‌ वक्तथः किञ्च खर्गनरक-
रूपः परले(कोाऽस्ति ततर सुखदुःखानुभवे तानामस् व TA
पापे वा Re देहिनः aerials केचिन्नल्यन्ति तन्म-
तं सुतरामप्रामाण्ं (९) दद्व खर्गनरकानृभवस्य विद्यमानलात
चो वासुखभृक्‌ स एव Sie: यो वा AMIR स एव नरक
दतिप्रत्यचद श्घखगेनरकरूपफलस्य परोचस्यितिनं हि कल्य-
चितुमुचिता शतेषु शतानां तत्का द्रियाणाच्च न्टलानेषां
परलोकगमनमन्थकं किन्तु जीवस्येति चेन्न तस्य खरपाभावात्‌
रूपाभावस जौवस्य कथं गमनं वक्तुमुचितं यदि घटाकाशस्य
गमनमस्ति चेत जोस्यापि गमनं वर्ती शक्य उकलायादुलाय्
गतस्य पक्षिण दव जोवस्येति चेन्न सरूपस्य पक्तिणस्तथागमन-
मुचितं नौरूपस्य जोवस्य वक्तुमशवयलात्‌ तस्माद सन्मतमेव यक्त-
fafa mF |

` ओओमद्धिरिदमुच्यते मोशान्वीक भवदुक्तं नारे वेदविर्‌-
द्लात्‌ (२) तावच्जीत देेद्धियेभ्या faa: स एवास्माभिः
परमात्मेलुच्यते स एव saa, वन्तेमानः साची

९ तन्तं पुनरागम VAT ।वा. प्‌. ।
२ भवन्मतमयक्तः बेदविरोाधात्‌। स. त्त,. प. ।

९४ wet विजये ।

FGA अन्तःकरणटत्तो कूटस्यसैव परतिफलनं जीव
दरति ufafg: | यदा श्टद्रान्तःकरणं लिङ्गश्रोरग्रन्धिच्छेदं
करोति तदा जौवस् जोवत्भरान्तिविच्छित्तिः सैव Gre दति
निश्चयस्व सव्वैवेदवचनसम्यग्थतात्पय्येसिद्धेः देदपतनमेव Ara
दति कथमुक्त भवता saa मेचस्याभावात्‌ । ज्ञानाभिरग्ध-
कममणो यान्ति ब्रह्म सनातनमितिशुत्ैः। भतिकदेहे ate
दणग्पेऽपि स्थूलाख्यं खच्सकलेवराख्यलिङ्गदे हाटतः पर याति
जोवितस्य खगेनरकयोः पखपापानुमेक्तता भवता aa |
ज्योतिष्टोमेन खर्मकामा यजेतेति युतः TEMAS दात॒ पर-
लोकं तदन्‌क्रूलदे स्वेत जीवस्य जलुकावत्‌ पू्वयदणादेव
परालम्बनमतौ न्ियवि द्धि रदा दतं fag ठटणजलका टणस्यान्तं
गलान्यमाक्रम्य श्रात्मानमुपसंहरति पुव्वेटणं मति स एव
जवि देदादेहान्तरं याति परलोकं स गच्छतोति तत॒पचा-
दिना खतोपधिस्स्य tae आद्धादिकमे कर्तं तेन तख
म्रेतलनिदत्तिः पु्यलोकावा्िश्च भवत्येव गयादि पु्स्थलेषु
पिण्डदानानुक्तिरस्तोति पराणदगेनात्‌ जीवस्य खरूपाभावात्‌
कथं परलोाकगमनमिलय क्तं जोवसय लिङ्गशरोरमेव रूपं दरदं सप्त
द शावयवात्मकं लिङ्गं मदौयमित्यभिमानतो विगेषादामक्त लिङ्ग
wea (९) अन्तःकरणदत्यन्तः प्रतिफलितल्ात्‌ गुणता कल्पनो
या MATHS HAE रदं स्थलोहं सुख्यहं दुःस्यदच्ेति
स एव मन्यते Ba: सगृणलात॒ पक्चिवत्‌ लोकाज्ञोकान्तरगम-

९ मिद्यमिमानवत्‌ वि शेषदहौनमुक्ं किंद्ख सस्य । वा. प.

चयाविंशं प्रकरणं | १४>

नमुचितभेव सिद्धान्तितं | (९) तसमात्‌ चाव्वीकमूढ पापाचार
qa गच्छ य॒तः स तु वेषभाषादिकं परित्यज्य waar
चार््गुरुपादपद्मदयं AA ततुपुस्तकभारभरणेच क्गेपा लके
ऽभवत्‌ |

दत्यनन्तानन्दगिरिङति चात्वीकमतनिवरणं नाम पञ्च
विर प्रकरणं ॥ * ॥

९ नच वेदस्याप्रामाख्न त्वदुक्तं सव्वनपमाणमितिवाचं
RMT खखदुःखजन ककम्भासत्वे न॒ र अय्यैदिना क
न दुःखौतिश्यवस्धा न स्यात्‌ तव माच्रागमनादिययेच्छव्यवहारा
पत्तिच श्त्यधिकः । स. त्त्‌. पृ. ।

शङ्गरविजये

षड्विंशं प्रकरणं

ततः पीनकलेवरः खच्मभरिरस्कः Soa Tage
नला इदमुवाच सखाभिन॒ जगदिदं व्यव्यस्तमासोत्‌ सर्वेऽपि
दुोधवशात्‌ कग शला ईव भान्ति किं ater feat
anfe खष्टिखितिलयं बिना areancicer ओैतिक-
रूपस्य aaa किं manta stag निलो देदपात(-
नन्तरं मुक्तः तथोरन्तरम्बेति चेत्‌ कथं वा खानवगर च्रद्भिरस्ति
अता निरर्थकलात्‌ alate कमं न काव्यं किन्तु खणएवशा-
Sa: yaa भवतोति Reason जल्पन्ति तन्न सत्‌
Pur कथ्टणता वक्त.मुदिता द्र्य लभ्वघुतादि-
भवणेन देपषटेवि्यमानलात्‌ पुष्टशरीर खव तुटजोव कारण-
त्वात्‌ श्रते wa wet घृतं पिवेदिति वचनस्य प्रामाप्छात्‌ Ta
विदा पुष्टुणरोरिणा भवितव्य Tard णाभावात्‌ तस्मात्‌
ततर तत्र wa Bal समग्रभच्णशोलस्य सुखप्रा्भिरे भोक्त.
साधनं तदन्ते area: करस्य एवेति प्रापे ।

afg a प्रकरणं | ९५९.

श्रोमद्भिरिदमच्यते किं सोगत जल्पसि रेदपातानन्तरं
जीवय Fre दयक तदसत्यं परलोकागमनदभेनात्‌ तच
सुखदुःखानुभवस्य अुतिसिद्धलात्‌ अनन्यया वक्त मनुचितं
afta कोणे ye मलयं लोकं विशन्तीति अनेन परलोके
लिङ्गशरोरवद्धजवस्य सुखदुःखानुभवसिदधोऽ्त्‌ wa: परल
कादागत्य यस्य वा Bi दातव्य यस्य वा द्रव्यमपदन्तं व्यं तद्ग
भौ तस्र जन्म भवत्येव तसात्‌ श्रज्ञानवु्चिं पापपडलिघ्रां (९)
परित्यज्य सन्मागैगामो भवेय क्तः TATE |

खाभिन्‌ खुगतमुनिः चतुःखमुद्रान्तां भुवं दष्टा विखयाविष्ट
मानसः सत्यमेतदिति जगदधिचाय्यै सववा पासकाऽभवत स ठु
मदुपदेशकाले करूणावशात TATE सर्प्ाप्दिंसा परमे
wi: ताहम्िधधमो*ेव कपालनिदकते्‌ करो भवसोति तदार-
भ्यादमपि ग॒रवाक्यं शिरसा परिणद्य तत्पादध्यानासक्तः स व्य॑-
प्राणिषु दव(परोऽस् तदन्यो Va ATA लोके किलातः परम
मतमसदीयं धख(नं भवदादिभिः सर्नवैरङ्गोकषरणौ यमिति
` पुनः तिगतमते माते |

परमगुरभिरिदमुच्यते रे र सगत नोचतर किं किं
जल्पसि afta कथं धर्म भवितुमर्ईति यागोयदििसाया
wend ante अभ्रिषटोमादिक्रतुः छागादिपग्रमान्‌
arg परमघं लात्‌ सव्वं देवटषिमूलकलाच तद्वारा wnt
दिफलदर्भन\च पश्टदिखा अत्याचारततपरेरङ्गोकरणोया

९ पापकस्पितां।स.पृ.।

९५२ शङ्धर विजेये

तद्यतिरिक्येव पाषण्डलात तदाचाररता नरकमेव यान्ति |
वेदनिन्दापराये तु तदाचारविवर्जिताः।
ते सर्वव नरकं यान्ति यद्यपि ब्रह्मवीजजाः |
द्रति मनुवचनात्‌ |
हिसा कन्ये त्यत्र वेदाः see प्रमाणं वत्तं ते aa
चच्ैष्वशटद्राणां बेदेतिदासपुराणाचारः अरमाएमेव तदन्यः
पतितो नरकगामो चेति सम्यगुपदिष्टः Qa: परमगुरं नला
निरस्तसमस्ताभिमानः पद्मपादादिगरूशिखाणां पादरत्त-
धारणाधिकार कुशलः सततं तद्‌ च्छष्टाननभक्षणपुष्टतनुरभवत्‌ ॥
शृत्यनन्तानन्दगिरिक्त सैगतमतनिवरणं नाम षद्धिं ्-
प्रकरणं ॥ + ॥

wera

सप्तविंशं प्रकरणं

६५६

ततः षपणकः कपीनमावधारी गलयन्तन्तुरीययन्तच्छ
कराभ्यां घुला समागत्या चायं खामिनमिदमन्रवीत्‌ | मोः
स्वामिन््दोयमतमतिविचि्र ण॒ । चपणकः पूंसमयनामारं
कालजनकं रयं गालेन तुरीयेण यन्त्रेण वा वध्वा समयज्ञानेन
स्वर्गमरत्यपातालसखलभ्यालभ्यष्यभाग्रएभं वदि | fag काल
एव परमदेवता 1 मत्यक्तं चलयितु ईपि न समर्थं दति
जल्प न्तमाचा्यः प्रत्युवाच |

मे wena समो चीनमुक्तं भवता लं कालवित्‌ किल
लयेवादमपि तस्राऋ्मदाखयेणागच्छ यत्र भवत्यरोजद्दितका-
स्लागमनं तदानीं लां vaniqa: स तु तथेवास्विति
तं सर्व्वदाधित्य सिद्धषङ्ल्पं ts (९) भवत्‌ |

९ सत्यसङ्कल्प । वा. य॒. ।

(२०)

२५४ wet विजये

तति Sa: कोपोनमात्रधारो मलदिग्धाङ्गः सदाऽ ्धीऽरईते
दरति मुमु डर््ैरुचरन्‌ ware: ्न्यपृष्डधतविनदुपष्डुः
शिग्यसमेतः पिशाचवत्‌ सब्वैजनभयङ्रः समागत्य सकललोाकगुर्‌
fazaara | मोः खामिन्‌ मदीयं मतम्यन्तसुगमं aa |
जिनदेवः want faa मुक्तिदः जोतिपद वाच्य जीवस्य
नेतिपदेन पुनर्भव दूति ख एव दियत दति देवः सव्बैमराणि-
दत्‌पण्डरोकेषु जीवरूपेण व्यवस्थित दति ज्ञानमात्रण देद-
पातानन्तरं मुक्तः तख नित्यमृक्तिरूपतलात्‌ तेन करचरणादि-
साधनद्यारा यद्यत्‌ कम्मं रतं तत्‌ सलं तख तदधोनलात्‌। WAT
Ra: Ne Fug मलपिण्डः सानादिना तख प्रद्धयभावात्‌
टथाप्रयोजनं arte aa न कार्य्यमिति प्राप्ने |
चपरमगुरः पठति | मो जेन किमुक्तं भवता मूढतरेण
जीवस्व दे दनिटत्तिरोव मुक्तिरिति निष्युयोजनलात्‌ चानादि
कम न कर्तव्यमिति च तदय॒क्तं कथं जोवस्य देहचयं विद्यते |
स्ूलदच्षकारणमभेदात्‌ | Goa TITY पच्चीरुतपच्चमदाग्ड-
तखरुपं तच्चि शरतितच्ात्मकम॒ | eae सप्तद शात्मकलं
लक्षणं एकादगेद्धियपञ्चमदाश्रतवुद्धिसंस्याकम्‌ | कारणन्तु
ज्ञानमात्रं (१) तेषां aay स्थूलस्य Tet तस्य कारणे कार-
णस सगे सगुणस्य fay 8 परमात्मनौति तत्तदधिपतिविभि-
Brat रे दानामेवं लये सचिदानन्दलक्षणएलक्तितः परमात्मा जोव
एव स्थात्‌ जोवः परमात्मैव । तथा मेदभरमनिदज्ता मुक्तिरिति

९ कारणन्त॒ मनेमात्रः । वा. पृ. ।

सप्तविंशं प्रकरणं | ९५५

निरवद्य | नन्‌ प्रत्यत्तदष्टाच्छरोराच्छरोरान्तरकल्पना निर
थका ततसत्तामा्र प्रमाणाभावात्‌ | यद्यस्ति तरिं जीवस
शरोर चरयसच्चारो वक्तयः। मनःकल्पिते GI गङ्गा मया दष्टा
हिमवान मया दृष्ट दतिच प्रत्ययोऽस्ति । देहादात्मनो निंगेम-
नस्य युक्तलात | कारणशरीरल्वे मनसः कल्पिते जोवस्थापिनिगेम
नमेव ama | निर्गभिते जीवे (९) पुनःप्राघ्यभावात्छक्नानन्तर-~
मेव मरणप्रसक्तिः | चतुर्वि शतितच्चेष्वेव लिङ्गस्यान्तभावात्‌ तत्क-
ल्पना व्यथो श्तजातीन्दियाणं तव्रुपलात्‌ | च्रतोऽनया faz-
कल्पनया न fe किच्वित्‌ प्रयाजनमस्ि | तस्मादेको Ze: प्रति
जीवस तत्पातानन्तरं जौवस्प्र सक्तिरिति प्राप्त
गरीमङ्गिरिदमुच्यते | जेन मूढतर awa श्रुतवा-
नसि | पञ्छीरतब्तेः पच्चविंशतिसंस्या जाता तवा
तच्लानाज्वतुषिं शतिरभवत्‌ पच्चविंशतिसंस्याकस्पम ज्ञान.
रूपलात । न दि चतुर्विंशत्या | देदसिद्धिर्भविग्यति
sean | तरतः पच्चीकतेरपन्चीरतिशच
श्तरदेहसिद्धर्वकव्या चरतः Catan लिङ्गशरो रमङ्गोरुतं
स्थलशरोरस्य पातानन्तर Ta खच्छशरोरासक्ते परलाकगमना-
रमभः प्रसज्यते | BETS पुरुषस्य ठु Me लिङ्गे स्व मनखछेवा-
we भवति | तच्छुद्धं मनम जाग्रदाद्यवस्याखामिभ्यो विश्वतेजष
भाज्े्व्चोपरिविराजमानमङ्गटमाचं सर््वजगत्पुभु मनोन््मनास्य
मधिगच्छति | स एव कारणशरोरलय इति प्रसिद्धः।

९ MAA Ta

que शङःर विजये

एवं as शरीरके सगणनिगं णभयात्मके मनाकनः पर-
मात्मनि लीनो भवति स॒ एव Are इति सर््वैरतीद्धियविद्ि-
wen, एवमत्यन्तदुःसाध्यसखय area न हि देदपातात्‌
भरा्षिः समवतोति सिद्धान्तः। एवं ओमद्धिरक्ता Sa: शिदीः
सह स्तवेषभाषावियुक्तः परमगुरूणां प्रतिदिनं तण्डुलादि-
बस्वाकषंणशोलः वणिगजनोऽभवत्‌ |

इत्नन्तानन्दगिरि ति जेनमतनिवरणं नाम सप्तविभं
WATT ॥ ¥ Il

THT विजये
अष्टाविंशं प्रकरणं |

——— 0 o—.

एवं निराङ्तेषु कापालिकचान्षकोगतकपणक्जैनेषु _
Or: किल भरवलनामा प्रवलः अत्यवतिष्ठते। किं खाभिन
स्वो त्तम दव वर्तसे तव ज्ञानेन किमदैतफलमस्ति (९) तस
शशविषाणएवदत्यन्तासच्लात दृष्टफलं परित्यज्यादष्टफलाभिल।(षी
कथमसि | म्रलक्षदरोदिणस्तव परोक्तेऽपि फलाभाव एव भविति
VIVA परोक्स फलदानासमर्थलानिर्जी वला | यस्त॒
Marae चितन्यं किल कञ्चिच्छवरनामा लाके सन्द
wifey awa ख ठु एकोपि बह्रूपाणि wear इदयादि-
Fa wet नित्यमुक्तखरूपः ATE भोक्ताहमदयः परमा-
नन्दोहमिति मनानः खाभीष्टं यावत्तावदेरेषु ATT VAT
नक्तो भवति दें परिल्ञ्येति Segre: ओपरमगुरुः पठति।

मः शवर gas भवता प्रतिपादितं कथमलन्तविरुद्धलात्‌

१ a x
९ तवन्नानेन किमदैतेन पलमल्ि। ते. पु. ।

ws शङ्ःरविजये

तख Tre: कथं देहपातानन्तरं (१) परलोकगमनदभेनात्‌ |
तथादि पुराणे |
सलज्ञो चरतो यस्त देवतातिथिपूजने । (२)
स याति ब्रह्मणि लोकं यावदिनद्राश्चतुद् |
श्रध्निटामं देवगरीतिदं कुग्यदस्मादि नरलोकं fe याति ware:
सतण्डरोकात्युयाति याति तत्तदेबोपासकास्तत्त टर वमिति |
यायो यांयां तनु भक्तः अद्धयाचिंतुमिच्छति।
तस्य तस्या चलां Agi तामेव विदधाम्यहं | इति |
भगवद्गोतावचनात्‌ |
दयं देवता मदोधोपासनया तुष्टा देहावसानाक्े लोक-
निवासं द्‌ासपतीति प्रमाणशतस्य विद्यमानलात्‌ जोवस्य देद-
पातानन्तरं लाकान्तरगमनमस्तीति सिद्धमेवं परमात्मा सवै.
Zany: सर्मलोकद दति असिद्धं | यो देव यखाभोष्टः तज्ञोकदः
ख एवात्मा एकऽदितोच इति fag) wat देदपातानन्तरमेक
मुक्किरिति सुतरामयुक्ञं॒ज्ञानग्डते सुक्तयभावदर्नात्‌ | WTS
किंवा लक्षणमिलयक्ते सरश्टतानि afar सर्वश्तेषु ध्याता
पुरुषो मुक्त दति सिद्धः |
उक्त Fat |
aapaag चात्मानं सव्व्धतानि चात्मनि |
aaa Aa परमं याति नान्येन हेतुना ॥ इति ॥

=-=

९ कस्य Arey कथं देहान्तरं । काप. वा.पृ. सयु.
EN Ss ~ me

२ सत्यशेचतपेायस्त देवतातिथिपूजने ॥ at पु. स.प्‌.।

श्रष्टाविशं प्रकरण | ९५८
तस्माख्वर मूढबुद्धिं परित्यज्य खसो wag: शवर
नामके वद्धः Wace तसिद्धान्तिनं शङ्करनामानं परमगुरु'
नला तत्कोत्तिस्तवपरो वन्दिमागधद्धतवेषधाव्यंभवत ।
दृत्यनन्तानन्दगिरिङते वेोद्धमतनिवरेणं नामा्टाविभ
अकरणं | x Il

शङ्धरविजये
एकोानचिंशं प्रकरणं |

तखरादाय॒दिभि ्रसिद्धमखिलिः fra: समेतः परः

प्राप मर) द्यदिनाभमून्तिरनमलास्यं fe area |

faa तच दिजैकविंभतिमगरेषान वोच्छ तचाभितान्‌

fa fam वदत म्रभातमुखकालेत्यमा्ौ तं 1 (९)

जगह्‌.रुभिराचार्यरोवमुक्ताः चोराः किल नले दमूचः
खामिन मद शग्रटत्तेरागतमिदं लक्षणं यः परमेश्वरो AME
रहरः प्रसिद्धा मल्लारिरिति लाके वर्तते त्म न्तिः किला-
च वाविभ्वं तज गद्‌ त्यन्तिसम्पत्तिकारणं तामनुदिनं aay तदा-
हनरूपश्नकयेषभाषादियुकत। वयं कष्डधृतवराटिकामालि
ater wera: चिकालनादयस्हवादिभिर्मल्लारि Aa छवा
वसामः तत्कटात्तजनितानुदिनवद्धंमानानन्दपरवशाः was
गन्मल्ञारिगभकोर रान्तर्गतमितिष्यानासक्तासदतिरि क्तं किञ्चि
दपि नेच्छामः तेव सवयीत्मकलाच | किञ्च वेदेषु war

९ किं विप्रा वदत प्रभातमुखकाले कुदमासंदरतं । तै. पु. ।

एकोनविंशं प्रकरणं | REQ

रिणः सरव्यापकल ada तदादनस्थापि वेदविहितलात्‌
तद्ध षभाषासक्तानामसाकं नद्यन्येच्छा तथा fe ata: |
भ्यः ग्पतिभ्यञ्च at नम दूति | भरतः a fanfeer
चारस्य दुर्निवार््यलात्‌ लमपि सभिव्यः परममुक्तिकारणमसख्न-
दाचारानुग्रदणं कुर्‌ भवद्वारण्योग्यानि वराटकानि दास्याम
दरति प्राप्ते 1

ओमदाचार्यैरिदमुच्यते किं मृढतम नवोषि मला-
रिकारणवादिल कथं घटते बेदविरूड्लात॒ यतः परमात्मा
एकाऽदितीयः aaa सव्यैकारणं सदेव सेम्येदमय श्रासी-
दित्यादि चुतिप्रतिपादितः तद्र ह्याखिललाककन्ता तदिच्छा
रूपया nee महदादिकारणं जगत्‌ श्रटजत (९) प्ररुति-
गभेजाताः त्रह््मविष्णरुटरः खष्ादिकन्तारः किल तदन्ये
ये देवाः तत्तद. णानुकूलदत्या तद्‌ भरा एवेति प्रसिद्धाः यतर कुतर
वा लयकारणे wee दद्रा वीरभद्रा Near वहवः सन्ति
तेषां ज्ञानेन मुक्तिरिति ag न दयुचितमिव भाति amet वेश-
भिदाविरदकारणएल्ात्‌ किञ्च खवादनाङूढस्य मन्नारिनाने
रु्रांस्य॒वेदम्रतिपादितलात॒ तन्मतमङ्गोकन्तव्यमिति किल
भवतोक्तं नदि तदपि गरढतरं। एकादशरद्राणां स्वमारभ-
माखेनानेन (२) कथं मज्ञारिस्द्तिः an पतिभ्य इत्यव
` रद्रबाङसधादवचनमुक्तं॑ननु पूजायां बडवचनमिति न्या-

९ BEM TT ।
र शतवमारस्भमाणेन TARA | TU बा. प्‌. तै. mI

(२९)

१६२ wet विजये

येन मघारिभ्यः पतिभ्य एव नम cau: | yaar Ero)
दूति तद्वाहननमसकारख विद्यमानलादिति यद्युच्येत acy
ata रद्राणां जगद्धयापकल्ं प्रतिपादयितु अभ्यःखान्तर्गत-
रुद्रेभ्यो नमः पतयः wanna वैवखतवंश्रसम्भवाः
अथवा श्वपतयः खविक्रमान्नितमांसादिभुजः seat चपतयः
चाण्डालाः श्वमांसभ् रशोलाः | तेषां विविधानां दद यवयाप-
केश्यः we दूति निरवद्य |

किञ्च nai निरृष्टजन्तुलात्‌ पापरूपलाच तदीचसप, em
ग्न्तिका्तानस्थ ( प्राणायामादिना दत्यधिकः तै. पु. ) ara
णानां सिद्धलात्‌ तदे शभाषाचिद्ं कथं waged तन्मा चस
भायचित्ताभावाद्ध वदा चरितचिकालनाथात्तत्कि,याचरणेन लुप
सन्धादिनित्यकर््णः प्राप्तदोषस्य * किं प्रायित्त॒वक्तय
एवं वंश्ग्रडत्याचरितभवदुत््ा ब्राह्यणस्य निरवकाश एव प्रस-
क्तः | तस्मात्‌ भवन्मुखनिरौचणेन खग्यावलोकनस्य विधिब-
धिततात्‌ इतःपरं भानमेव कर्तव्यमि्युक्ताः मज्ञारिणः परम-
गुरुचरणारविन्दसमीपे छत्तमूलतरव दव ॒महाराजघमोपे
छृतापराधिन इव किलापतन्‌ | दयारसाभिषिक्रतनुराचाय्य-
art समो च्छ तान्‌ तिष्ठ्वमिल्युक्ा तेषां पापविग्नोधनं कत्तु -
मयन्निपणनखिलज्ञान fsa पश्मपाददस्तामलक-
मुखान्‌ श्राज्ञापयामास ते किल तेषां शिरोमुण्डनं मदानदयां
अरय॒तन्टत्तिकाानं मृण्डनाहारनियमनं gawd शत-
aware safe dam ब्रह्मदण्ड यथाविधि

एकेनविंशं प्रकरण | ९६३

BR ACUTE: तत॒पुरनाद्मणाञ्च परम-
गुरूं मुख्यभिव्याः स्ञानादिषत्कर् शीलाः पच्चपूजारताः भ्रा-
स्ता्ययनपरा TT? |

शत्यनन्तानन्दगिरिङ्तः मल्ञारिमतनिवर्ईणं ननिका-
नविशं्करणं ॥ > ॥

शङःरविजये

faa प्रकरणं `

oye,
oe:

तख्मत्प्‌.रात्पञ्चिममार्गगामो
मर्धसंन्ां पुरमाप भिः |
उारिवाद्ानुचलरिति
विचिचवन्द्ादिवडमपयेः ॥
, तच gat विचित्र विष्वक्सेनगोपुरएन्वभागे विपुलतराय
प्रपा्यालायामन्तं दादिकल्यनां छवा तच देवष श्रीमदा-
चायः सम्बग्द्भाखनगतः खन्‌ मनोन्नास्यमङ्ग्मातेभलच्छ-
पूणेमष्डलाकार परमात्मानमोच्छ॒ तन्निख न्दपोय॒षविन्ु-
सन्दोरपानटप्तसवोङ्गः छष्डलिनो पुनम्‌ लाधारं नीला
तदधं गणपतिं get सुखं चिरमास | तच विष्वकुखेनपरा-
यणाः शङ्कुचक्रचिकविराजद्धजद्‌ ष्डतेपचपाणयः ग्ीगृरुखामि
नं TATAT | खामिन मदीयं मतमत्यन्तपुषछदं विष्वक्षेना--
faded ख तु किल वैेङ्ष्ठवायिने भगवते (९) दितीयावतार

९ सल्‌ किल बैकुग्डसेनाधिपतिः। भगवते । वा. पु. |

विंशं प्रकरणं | ९६५

दव सकललोाकनिय न्ता वर्तते | तस्य भक्ता वयमनिशमावसामः
वक्ुष्ठनित्यमुक्राः खलु aaa यमादिभिरल्ि Sear: |
तदुपाषनेन वैकण्डलोकम्राप्षिरिति वयं तमुपाखरे | भवद्भि
रपि तदुपासना विधेयेति प्राप्रे |

आचार्यैरिदमुक्तम्‌ भवन्मतमयुक्तं (१)। वेदवाह्ललात
तत्कथं नारायणकाण्डेषु युतिप्रकरणेषु wag विष्वक्सेनखानु-
wala | भगवद्भक्ता AHS बहवे awa भगवद ापरेरेव
तद्धक्तानाञ्च किञ्चित असादलवं दातव्यमित्यनुज्ञामा्चेण
कथं तेषामुपाख्यलमासीत्‌ तथाकत्तं ये भमाणभावात्‌ | तदी-
शस्य॒नारायणद्योपासनन्तु तल्लोकेष भिः कर्तयम्‌ | तस्य `
सगृणएत्वात परम्परया मुक्तिद दूति प्रसिद्धैः नतु साचान्युक्तिमदः
तमेवाखण्डरूपेण सर््वजोविक्यभावनविशेषेण ध्यानतोख सा चा-
ऋक्तिरिदेवेति (२) यूं सृक्तिकाङ्धिणञेत्‌॒ ्रवष्डमदितीय
सर्व्यापिनमात्मानं सरववगुणातीतं चौगुरूपरेभाललच्छदारा
wat मुक्ता भवयेत्युपदिष्टाः (3) त्यक्तलिङ्गाः परमग्रुचर

१ यमादिभिरल्ति टेइपातात्द्धटरचोदि तमाय Fqus
लोक खव प्राप्य इति प्राप्ते रोकविद्धिरिदमुत्तं । विष्वक्सेन
मतमनुचितं कथं । वा. पु.

२ aawte भावनविग्रेषेण ध्याता तस साक्तान्मक्ति
स्ति।वा.पृ.॥

₹ भनिष्यन्तीति नियमिताः । वा, पु.

१६६ शङ्कर विजये

णारविन्ददन्दं उत्तमाङ्ेनंला श्एद्ादेतविदयां तदुपदेशेन भराय
पच्चपूजापराः AAA ATTRA TAT: |

र्नन्तानन्दगिरि तै विष्वक्षेनमतनिवरेणं नाम
चिंप्रकरणं ॥ #* ॥

WRT विजये

एकविंशं भरकरणं |
एवं परि हतेषु विष्वक्सेनमतेषु पुनस्ततचरस्ा एवान्ये विष्णसु-
ता द्रतिमसिद्धाः मन्मथोपासनानिरताः कोच्चवित्कामविददिदा-
विदिल्यादयः पृखधनुलंच्छशेभितवाह्यगाः THe नलेद-
TE । सामिन्‌ श्रखन्मतं शृण सरनवजनमनोरज्जनेतुभ्यतं AA
at मन्मथः सव्वैराणिददन्तव्वैत्तिपरमात्मा स एवोत्पन्ति-
कारणं Baas तसैव स्थितिसंहारथारपोति जगद्‌-
पादानकारणले fag ससु सुचुभिः स एक एव उपासनीयः
नराणां समूहो नारं तसिल्‌ Wat TE स नारायणः मन्यः
तस्य सर््दाढटले समर्थतास्तोति तत॒स्ठतिं Bar मचप्रदोपि ख
एवेति सम्यगुक्तं AMA धम्माथकामरोक्परदाटत्वं तस्म सिद्धं
qa वसन्तोतसवादिषु षणानि मदनतेजोविजभ्मितं नित्या-
नन्दतर ङ्गं नाम NT (९) WRATT वत्तु लाकारण्रषणदयं-
Wars लक्यस्तीकदस्बकं यदस्ति तदीयदभरनसपर्भनाभ्यां निर-

९ निव्यानन्दकरः नाम भूषणद्ययं | वा. प॒. I

gis शङ्धरविजये

वधिकानन्दस्य प्राप्राखण्डानन्दख भगवद Waa (९) तत्पा्नि-
रेव Fre: wat मचकाङ्किा यूयमपि मन्मधोत्सवभ्रषण-
पुरखधनुचि्धानि yar तज्जनितनिरवधिकानन्दमा्िमन्ता
मुक्ता भवेति met भ्रोपरमगुरुभिरिदमच्यते |

मोः करौ्विदादयः भवदुक्तमखमज्रसं कथं ममाणा-
भावात्‌ | तावन्बन्मथसछ खष्टयधिकारः कथं सम्भावनोयः ब्रह्मण
एव रृषटिकन्तं लद भनात्‌ तथैव स्थितिलयकतत वाभावः विष्ण
fanaa रा वितिम्रसिद्धैः | मन्मथस्य नारायण्पु्रलात
ख्खित्यधिकारः तसपापि वक्ग शक्यते इति यद्य त azarae |
युते पिदशक्तयभावदगेनात यथा BAIT शने यरे TAMA
दभेनात्‌ नतु वसन्तोत्सवकालसन्पादि तविगेष्वषणधारणं क-
न्त्य ॒तक्तोकत्रितयविद्यमानस्तौवशं करोतोति यदुक्तं तत्‌ किं
ward स्तौणां ततुसङ्गिनां सङ्ग दूरतः परिवर्व्जयेदिति निषेधद-
शनात्‌ किच्च मन्मथस्य स्तीपुरुषमोादकारकशक्ताभावात्‌ तदुप-
खनं By कथं MERA HAAS! HATTA हनवशास-
wag तथापि तत्सम्मवोस्िति यदुच्यत तदं ्राकाशस्यापि

€ निरवधिकनन्दस्येत्राप्ेरखण्डानन्दस्य wag aT
त्वेन ।स.य्‌.।का.प.।
स ७

एकच प्रकरणं | age

` काव्यकारणताप्रसक्तिः तस्मात्‌ श्रनङ्गसख मोकलदानिप्रपच्चं (९)
aaa MR परमेश्वरवराद्रतिदेवीम्रा्थनया तन्माच-
मखीति कल्पमनोयं ताह्रख . प्रयु कथं खृष्टादिकट लं
शक्य सम्पादयितु wa: मत्यत्तविरु्रं भवन््तमप्रमाणमिलय क्ताः
जो च्चविदादयः wae नला antag: wieder
चिताः पच्चपुजापराः सत्क भला TAT: |

दूत्यनन्तानन्दगिरि तै मन्मथमतनिवर्दणं नाभैकविंशं
म्रकरणं ॥ x 1

९ मेडहादिप्रपञ्चे। वा. पु.।

(२२)

DEAT

द्वाविंशं प्रकरणं
तस्मादु दङ्मारगमाित्यमागधपुरं WY तच TATE
नाम असिद्ध देवस्थानमाभ्रितः | पक्चकालमाभिते wafers
इतपूजाचमत्कारधुरीणे (१) जग रावाचा्ये खसमासोने तचस्य-
जाद्मणाः कुेरोपासका नवनिधान्ूपखणेगुटिकामालिकापरि
Riana: कुवेरखं शपरादधे्र-(२)-प्रमुखाः सखामिनं नलेद्‌-
ay खामिन्मदीयमतमतिविचितरतरं किल यस्मात्‌ मम खानी
वेरः तस नवनिधानेशलात्‌ लोके तदतिरिक्तपृणधनाभा-
वात्‌ सन्पत्थवता जितमिति वचनाच कुषेरभक्तानामस्माकं द
रद्रादिदोषाभावात्‌ पुणनन्दलं सिद्धं तख ब्रह्मरूपलात्‌ तदेव
नेमिः कथोसिद्धरप्यथंमूलकलात्‌ नदि तदतिरेकेणयसिद्धि
रपि विद्यते श्रतऽथख कर्ज्ञानमूलकलं तदधिपतेः कुतेरयेषे।

पासनकम्म मुमुचुभिश्च कर्तव्यमिति सिद्ध |

Ves

~

S
१ पूाङ्ौकारुरोके ।ते. पु.
R gata पराश ।स.प. | का. पु. ।

इािंशं भरकरणं | ९७९

fag दिक्पालानां मध्यं कुबेरस्य See विद्यते याव
wie relat ब्रद्मविष्णरद्रादीना्च स॒ एव
ददातीति मल्येलीकपाताललोकस्थानामपि खदाता स
एव तस्य॒ ततखामितात॒॒ तत्परि चारकसुरखन्दरोनामय
किण पासनेनापि weer सत्वात्‌ किं रिव्यो-
पानेन शक्यं वक्त धम्मथकाममोकरूपपुरुषार्थजनक-
रिक्थखामिनं विना केचिन्मन्दमतयः तदन्यदेवतारा
धनं कुवन्ति तदविैककारणं पूर्ववजदसन्छितपापसङगः त-
रतानां fe धनमहृतत्रतानां कुत दति वचनवलात्‌ कुेरोपा-
खनं मुक्तिका छ्िणा भवन्तोपि कुर्वन्निति प्राप्ते ।
श्रीमद चार्थैरिदमुच्यते भाः कुवेरस श्रपरा्धेभाः (९)

य्॒नन्मतमखमञ्जसं प्रमाणाभावात्‌ कुषेरस्याथेखामिते सिद्धं
नदि तेन कणौ चिदं ow निधानागतार्थेन कस्तो विद्यते
लोके देवात्‌ पूादधेवतः पुरष्ार्थलोपवाङ्यात रागाद्य
frre ara धर्॑लेभोपि aaa ज्ञान भ्यख Aree
वकाः सुतरां नास्य वेतिसिद्धमेव श्रतोर्थस्यानर्थरूपलात्‌
सुमुचृणां द्रव्य परित्याञ्यमेव |

श्रथेमनथं भावय निलयं

नास्ति ततः सुखलेशः सत्यं ।

पुत्रादपि धनभाजां भीतिः

aaaat fafemt रोतिः।

an “c
९ FACT पराद्शाः।स, यर. । aT पृ, ।

AOR श्द्रविजये

दूत्याचा्ौक्ञोः ware साध्य दतितेत्‌ मवतु नाम ॒प्राकमीवशात्‌
ुवैरनिधानार्थं विना ga .aga विवेकिनां धर्मकारण
निधानयतिरिकद्रयस्व शग निविष्टलात्‌ जनाः खनितैकता
दिष्ूपेण ai बहधा सम्पादयन्ति तेन केचिल्लीवनं कुर्वन्ति
केविद्धषणानि धारयन्ति ङ्ेरद्रयंणेन्रादयाऽण्युपजीवन्तीति
यदुक्तं तदसत्‌ कनकमयनेरुपरदेशविलसदि द्रादयः खतन्ल-
परुषाः सर्वसुखभाजः सरीजयेखयंसम्यन्ना दीना दव निभो
ग्या द्वं किं कुबेरं याचन्ते भवदज्नञानवाक्यानां प्रामाण्छाभावात्‌
किमुत्तरं ama ब्रह्मविष्णष्राणां द्रव्यदाता gat त्यक्त
waar: केन परिरर्तव्यः fecamia बरह्मणः लच्छी-
पतेनारायणस्य दिर रेतसे रुद्रस्य द्रययाचनां सम्पादितस्य
तवापवादोपदेशः किमन्यः काय्यं : एवं सम्थतरेए भवता |e
Ry मर्वलोकखेषु निरथापवदपरम्यरा सदेव छता भाति (१९)
भवतस्िलकमशकजिङ्कायां न किमन्यदु चितं ्रतोमदराक्यात्‌(२)
मूढतराः gica: we विगतलिङ्गस्वमदै तविद्यामा fa
खानादिनित्यकमासक्ताः पञ्पजापरायणाः भवत Te AT

१ सदेब्कताभमवसति।वा.पु. । सदै वज्ञताधाभवेति ।
aa

२ भवतस्तिलकमशकजिषया न किं कमनघमुरितं।
wa: पतितवाकयात । ते, पु. ।

दिशं प्रकरणं। ` ९७द्‌ .
Stage: लयक्तनवनिधानचिद्धाः परमगृरुपादाम्बजासक्ताः
शद्धा तविद्याधिता बभूवुः |
इत्यनन्तानन्दगिरिरतो -कुेरमतनिवर्ईणं नाम ata
मकरणं ॥ * ॥

शङ्कर विजये
चयस्वि शरं प्रकरणं |

ददरम्यपुरं भसिद्गमखिलेः fra: समेतः परः

भाप प्ओढमरीखुराः पुरगताः सम्नोच्छ नला गुर |

Ray मतमस्रदोयममलं लाकवयाधोशरे-

waz ta fe निभतं wae Saag" |

पनः परमगुरुमा चार््सवाभिनं नला ते किलेदमुचुः
खामिन्मदीयमताधिदिवतमिन्रः सव्वैरेवपरिमेव्यमान
चरणाम्बुजः स एव जगद्पादानकारणं किला-
तस्तदणा एव agfanfaa: स्द्रद्यात्मादिसाधारणशन्द्‌-
वाच्यपि स एषेति प्रतिपादितं नारायणेपनिषदि = aa
सशिवः a रिः fe: Gree परमः खराडिति aaa
पनिषदि च स एव विष्ण्‌.रित्यादि तस्य चतुद श्लोकेश्वरला
waned त्रिकाण्डे (क संहितायां ) sfafed इन््रभेष्टा
नि दरविणानि घेहि fed दतस्य सुभगलमसे पोषं रवी-
णमरिष्ट (९) तनूनां want वाचः सुदिनलमहा-
भिति दद्धो राजौ जगतोपदैगरे (२) दतिच तसखरादिनद्रख

९ wet ate स्पीनामरिषटि। बा, पु.। ममैवं स्मि
नामर्षं । ङे.प्‌.।

[1

R WMA | eT)

चयस्ति शं प्रकरणं | ९७५

सर््मशयोत्तमतं प्राप्तं fea दन्दस्य अष्टलदयोतकानि बनि
सन्ति तयाहि cea नारायण एव उपेन्धनामा-
वसति कनका चले स्थानं जरामर णर हितमग्डतं दष्टाथदः काम-
धेनुः aves: चिन्तामणिरेरावतञ्च उचैः खवःप्रमुखं वाहनं
सेवकास्तरयस्वि त्को टिदेवाः काय्यं सहायाः सगणाः चिचरभा
न्वादि दिक्पालकाः aaa vata भिवात्मकलात्‌ gent:
करट लसिद्भिः | इवर्णेनेमं लोकं द्रावयति सखशक्तिभिरिति
Ri सएव GAMA गुणातीतः परात्परतर च तद्भात्‌ BE
रादि तदारामपच्चप्रटृत्तिरिति ऊर्ध्वरोतस्कानां यतीनां स
एव fast करोति च्रघोमुखान्‌ यतीन्‌ सालाटकेभ्वः रायङदि
न्द्र दूति sa: सन्डनियन्ता स्वकारणं सव्मतोतः स एव सव्वं
मायया प्रविष्टः जगत्पालनार्थमिद्ध रूपेण सर्गरपास्य दव वर्तते
तसाच ओयस्कामिभिः भवद्भिरपि स एव वेदितव्यः ward
कामभेचे्छर नां तत्पुरुषार्थसिद्धि स एव करोतोति निरवद्यं ।
वयं किल बज्जन््मतपःफलितकायाः जोवन्युक्ञाः किले
ग्ोदमितितादात्ोपदेश्वशादिदितपरमात्मानो बड्जन्म
तपःपराप्तपरानन्दकरलसनमुक्तिफलाः भद्र दरिजिष्णहरि
भद्रेण चोपतिसर सखतोपत्यादयो वयमिति सम्यक्‌ पर्व
पे प्रप्ते ।

परमगुरुभिरिदमच्यते । भे भद्रहरिप्रमुखा भवन्ब-
तमसमञ्जसं | कथं प्रमाणभावात्‌ | दन््रशब्दस्य ब्रह्मादि
शन्दान्तःप्रातितेन इन्द्र एव जगदुपादान कारणमिति aT

९७ शङ्कर विजये

यणो yar मरदर्थितमिति भवद्धिरक्तं तदयक्त। सदेव चोन्येर-
मग्र च्रासोदिल्यादि जगतुकारणवाक्येषु मतिषादितं। aa
तत्सलयं स MAM त्वमसि स्र तको zante त्रा ह्मणेक्तया नित्य-
REAM सत्वन्न सत्ैजगदुपादानकारणमदितौयं
वेष्यते स इच्छत लेकानु खजा इत्यादिना जगनिाण्थ a
परमात्मा Saya Tal तवान्‌ | या भगवदिका सेव प्रतिः
तया किल महदा दितत्तून्वकं जगत्‌ ष्ट तचादङ्ारतच्चे
गुणत्रयात्मके त्रद्यविष्णरुद्राः संग्र्धयन्ते यत दरति ते किल
जगतुद्धयादिकन्तारः तर Bead: ब्रह्मणे सुखादिद्धाश्री
जायेते यद्रा fuga भवन्ति ताह fing जगदुपादानका-
रणे प्रोच्यमाने तदन्येिक्पालैः किमकाय्ये छृतं wanes
निन््रख वत्तं त इत्युक्तं | सर्वषां जन्तूनामपि तत्तदधिकार-
याग्यतादादलमस््येव fata aqaate जरामरणएरदित-
मग्टतसेवनमस्ति तेन agate भवदज्ञानं केन ahaa
शक्य | तथाचेद मग्टतपानं येषां विद्यते तेषां ब्रह्मलप्राघ्या ब्रह्मा
नन्दग्रसक्तिः एकमेवादितीयं agente भर तयः वधाः खुः
किच्च सदखयुगात्मफ बरद्धदिने किल दृन्दा्तुद्‌ थ । एक-
खेन्दानुपाततः साधितख काल्य प्रमाणं घटिकादि | २।८।९४
श्रता बरद्धादिनचतद्रंशांानुजोविनः wide एक
सप्रतिमद युगाधिपलसखय कथं ब्रह्मलं agatad |
समानेन oo aque: ग्रताब्दायुषि पे एथियासाये विल
Saat TAA TACT aa तब्रद्मण्यि लवः

चयस्तिशतप्रकरणएम्‌। ९७७

we यथा देवाः इन्द्रादिदिक्पालम्रसुखा उत्यनाः, निटत्ता-
वपि तथैव ब्रह्मणस्तदङ्खं प्रविशन्ति, एवं सव्पैलोकदेवलयस्थानं
ब्रह्मापि नारायणे facia: स्यात्‌, तस्य रुद्र, तस्य च ALAA,
तस्याऽवयक्तपरहतो, सा गुणएरद्ितविदानन्दमये परमात्मनि
लोना सन्द्राचरूपेणावतिष्ठते | तदानों “सदेव सग्येदमय
श्रासीत्‌” “ag at way श्रासोत्‌” “aa वा ean
एवाय aia” इत्यादि ब्रह्मकारणएवाक्यानि प्रदत्तानि ।
भयतो वा दूमानि शतानि जायन्ते येन जातानि जीवन्ति
यत्‌ प्रयन्यभिसंविशन्ति तदिजिन्ञासखख, तद्र ह्येति” । “सत्यं
श्वानमनन्तं ब्रह्मेति” “यता वाचो fara श्रप्राप्य मनसा
ae” इत्यादि श्रुतयः भ्माणानि । तसात्‌ भद्रदरिप्रष्टतयो
मूढाः यूयं प्रद्धादैतविद्यात्रिताः विगतलिङ्गा भवतेति सम्यगु-
पदिषटास्ते परमगुरं नत्वा BAA, प ञ्चपूजापरायणः
शरद्धविद्याभिता बन्धुः ॥

इव्यानन्दगिरितौ इल्द्रमतनिवरेणं नाम चरयसतिंप्रक-
रणम्‌ ॥ ० ॥

शङ्कर विजये

चतुस्तिंशत्रकरणएम्‌ |

तस्मात्‌ यमेप्रखपुरं हि प्राप
BAAR ARATE: |
TAT यथा BHATIA:
पुरन्दरः GUAT ॥*
तत्र किल मासकालमास्यिते परमगुरौ यभापासकाः
मदिषरूपत्नलो हाङ्धितमुजदयाशिचमदिषवेशं टला नाच्च
माचरन्तः सङ्गायन्तो यमदेवं पुरख्छताः सम्यगागत्य खा-
मिनं नलेदमूचुः, खामिन्नहं किल किङ्करनामा, मच्छिव्याः
सन्ति बहला यमद किङ्करतरुणदूतादय, सव्व यमपरायणः
यमरैव लयदेत॒लेन रष्टिखित्योरपि ख एव कारणमिति
तला तसैव सव्व कृष्टं वत्तेत इति नित्य तदुपासकाना-
mara gfata भविव्यतीति निर्भत्या जन्ममरणभवाद-
gag ana । किञ्च यमप्रतिपादिका वागियम्‌, यमाय
सामं aya यमाय geet दविः । यमं ₹ यज्ञा यच्छ-

* तस्मात्‌ यमप्रख्यपुरः प्राप सव्वात्मकः सदर्रराच्छः श्व्यियया
स््वंगुणेरपेतः पुरन्दरः व्यादि | Alo To |

चतुखिंश प्रकरणम्‌ | ९७९

afasat at aa इति। एतदथ एवसुत्नेयः, सामं यागद खं
यमाय सुनृत वद दविञ्च* यमाय जुहत कसा दिल्यक्तेः, यज्ञः
ओतः AT वा यमं गच्छति, eet निखयार्थः, अरम-
लमभिरेव डतः यमे नेति शेषः। एवं .यज्ञमुजे यज्ञरूपस्य
यमस्य ्ादिकारणस्य wage सिद्धे तनयूततिदिधा भेवति
TRAV, या WaT सा परब्रह्मरूपा, यच्छतं “तद्र -
देति" भ्रुतेः। तस्मान्निर्गुण यमादाविग्ैतमदन्तचनादिदारा स्‌-
दास्यो यमावतारः, तस्नाव्नातः Ha यमः सन्व्यापकः
fawess:, तन्नाभिकमले जातो रक्ताधिकलाद््‌क्रवणीस्यो
waren यमः, तद्वारा किलाष्टदिगीशः खययादियदहाः सन्ध
चराचरात्मकं जगदिति छवा खयं पुष्पापकर्पाधिद्रारा
सव्ब्राणिशिक्तां gaq दक्तिणदि ्ातरश्वरद ण्डपाणिम॑दिषवा-
इनारूढो यमदेव ata वेशधारीव। निजसत्यज्ञानानन्त-
लक्षणं faye किंञ्चिजृज्न द्व इन्द्रादीनां खांशनां मध्ये खय-
मपि किञ्चिदिव लच्यते, भस्ान्तगेताङ्गार दव, पवनान्तमता-
fafta समुद्रान्तगैतव्राडव इव, मेघान्तग॑तजलमिव, जडा-
न्तगेतात्मेव, घटान्तगेतदीप <a, सरोऽन्तर्गतपद्ममिव भाति ।
तसात्‌ जगत्कारणएवाक्याभिप्रायरूपं शएद्धवुदधसुक्तखरूपं ay
यमस्तस्यां्ः सगुणः, प्द्ध यमेपासनायाः† कनतुमशक्यतलात्‌ |

* यमाय सुनुत हविद्ति कचित्‌ ata: |
+ खज्ञयमेापासनाया इति कचित्‌ पाठः |
B2

९८० शङ्कर विजये

सगुणनोलवणेयमेपासनमस्मामिः करियते तेन भूलाज्ञाननि-
aa यम एव सन्पैमिति बेधोत्यत्यनन्तरं श्रकयमप्रापषिरेव
मेत दरति च। तसात्‌ यूयं मचकाङ्धिणः किल तस्मात्‌
यमोापासनं कुरुष्व तत्कटाचरुओेतैव मुक्तिवौ भविब्यतोति प्रा
परमगुरुरोवं पठति, भोः किङरादयः eed यूं, भवन््त-
मनर, कथं, श्रत्यादिसर्वैवाकप्रपञ्च विरुद्धवात्‌ तावद्वेदविगेध
एव भवति । पुरा नचिकेताः किल पिदशरापात्‌ यमपुरं माप्त,
agit चिरा्रमनशन टैव उवास, तं खय्येवश्वसं नचिकेतस
मतिधिं ger वेपमानशरोरो यम ददमुवाच, “frat राची-
यदवा गेहे मेऽन्नन्‌ ब्रह्मन्‌ श्रतिथिमे नमस्यः। नमस्तेऽस्त
ae सस्ति मेऽस्तु तस्मात्‌ प्रति चन्‌ वरान्‌ दणोष्वेति"।
एवं नमःपुरःसरं यमेनादरेणोक्तः नचिकेताः किल वचन
मुवाच । “शान्तसङ्कल्पः सुमना यथा स्यत्‌ वोतमन्युगोतमे
माऽभिगटत्यो aned माऽभिवदेत्‌ प्रतीतः एतत्तयाणां प्रथमं
at णे" इति नचिकेतसेक्ता ea: पुनराह, “यथा पुर-
स्तात्‌ भविता प्रतीत चादालकिरारुणिम॑त्रषटः, सुखं Tat
शयीता वोतमन्युः at द द्‌ भिवान्‌ wager FEA, खे
लोकेन भेयं क्ञ्चिनासि न तत्र वं न जरया विभेति,
उभे तोल श्रशनायापिपासे ओकातिगा मादते स्वर्गलोक
इति" पिढतोमनस्यकाङ्किणि नचिकेतसः तत्पितु्च॒ जरादि-
दोषविद्यीनं खगेलोकप्रािरूपं फलं शान्तसद्धल्यविग्र दादि फलञ्च

चतुसििंशत्रकरणम्‌ | ९८९ .

सम्यक्परदं wy नचिकेताः पुनरा दितीयं वर, “सख त्मनि
खगैमध्येषि eat mafe तं अदधानाय मद्य, खगैलोका
waad भजन्त एतद्वितीयेन gt वरेति” नविकेतसा
wea यमेन परोक्ता दितोयवरस्तेताभनिरूपः, “चिनादिकेतः
fafata ससि चिकम्मछन्तरति WHEY ब्रह्मयज्ञं वेदमोदयं
विदिता निचाय्येमां शान्तिमत्यन्तमेतीति”। एवमुक्ता नचि-
केताः दतोयवरप्राथनामेवमकरोत्‌, “येयं प्रेते विचिकित्सा
ara श्रसीत्येके नायमस्तीति चैके, एतदिद्यामनुशिष्टस्वया-
se वराणामेष वरस्तृतीयः” दति ष्टः यमस्त दरस्य रदस्य-
तत्त्वग चरतल्ात्‌ बहधा द्रव्यवादनमतिवचिरायुः पुचसुखं* फालं
दास्यामि देतीयवरा्थमिति बहधा लोाभयिला पश्चान्निराशा-
लोभनीयं नचिकेतसं दृष्टा प्रणम्य ददमाद “ae वेदा
यत्पदमामनन्तीति, तपांसि सव्वणि च यद्वदन्ति यदि-
Sat ब्रह्मच चरन्ति तत्ते पदं संग्रहेण प्रतरवीम्यामि-
त्येतदिति।

श्रशरोरं शरोरेषु श्रनवस्यितमोश्वरं † ।

मदन्तं विभुमात्मानं मला धोरो न शेचतोति” च॥

“यख ब्रह्म च चचञ्चभे भवत Bet MMs

HTT वेद यच स दति" | जाग्रदाद्यवस्थासात्तो खयमशरोरः "

* gag: युमुखं इति क्वचित्माठः।
† अश्रीर शरारेषु अनवस्येव्ववद्धितमिति भाव्यसम्मतः पाठः |

९८२ शद्धर विजये

शक्यम सेजोमयग्दरोयः परमात्मा afi पृणमण्डलाकारेण
विराजमानः सव्वीतोतः सब्पैकारणं परं ब्रह्मास्ति तस
गुणतोतत्वेन सव्व कष्टलेन च तदु पासन मत्यन्तगदनमपि
तदधःप्रदे शवत्त॑मानपरमा ङ्ु्ठमातरपुरूषे यो मनेालयं करोति
स मुक्त दूति। किञ्च सवसंदारकटठत्वं ae प्रतिपादयति
जरद्धचत्रा युपलचितं जगन्मृलयुरूपसेचनमिति च ॒सम्यगुण्दिष्टा
नचिकेताः कृताच श्वा पितरं प्राप यमस्यैव परन्रद्मले
Treat खवाक्येऽप्रामाण्यप्रसक्तिः यस्यात्मनोा जगदन्नं छत्यु-
रुपसेचनमिति तरव सखोपसेचनलविरोधात्‌ । wat यमान्यद्‌
ब्रह्म स्वकारणं परिकल्पनीयं। यमादोनां किच्चिञ्ज्ञलेन
TITS ब्रह्म सगुणं सवैकारणञ्च fad परं ag सदेव
लग्बेदमय श्रासोदित्यादिकारण्वाकाप्रतिपादितं | सगुणं -
श्यादिकारणं ब्रहमविष्णभिवात्मकं, अतो लयमूत्तः शिवस्य
मददुदरं प्रलये चतमुखादयेो देवा दन््रादिदिक्पतयः
wafer: ्रथिव्यादिष्तानि चराचरं esate जगत्‌
परविशन्ति तदानीं किल सव्वैजगदर पान्नभक्तणकाले उपमेचनं
नाम उपदेशे यमा भविति तत्तादृगयमस्य लिङ्गादि-
धारणेन मुक्तिरिति च्रनुतमुक्तं भवता यमादिगुरुणा कि
Stal पुराणेष्वपि माकंण्डेयादिषु यमार्दितेष शदुखदने
भक्तवत्सला महादेवः Geet यमं निष्योद्य भक्तपालनम-
करोदिति महापातकिनः सुन्दरनान्नो ब्रामण यमदूत

चतुर्टिंशत्रकरणम्‌ | Ate

TATA जोवे .धनलेाभात्‌ कतैकशिवरात्रिजागरणफल-
त्टमदादेवदूतैः सव्वीलछष्टवलवद्धिलाडिता यमदूताः सुन्दरं
परित्यज्यापलायन्त। भिवदूतैर्नीतः खन्दरः शिवभक्ताय
गण्छ दरव कैलासे stare: इति च पुराणेषु atid । a
जामिलेा त्राह्म कम्मं ॑परित्यनज्य॒चण्डालोमंसगेतः पुत्रान्‌
पञ्च॒ लब्धा कनिष्टनारायणणस्यपु बनामेोचारणात्‌ श्यक्तकले-
वरस्य त्राद्मणस्य BAIT यमदूतैर्नोयमाने vara विष्णु-
दूताः समागत्य श्रजामिलं Wars प्रापयन्ति स, दुव्ै-
लिनस्तु यमदूतासतर्भग्रकलेवरा रुदन्तः सन्ता यमलोकं गताः
षति ada तस्मात्‌ यूयं किङरादयस्वक्तलिङ्गाः श्रद्धा-
दैतविद्यामारित्य च्लानसन्ध्यावन्दनखाध्यायपिदतषैण्वैश्चदेवा-
तिथिपूजादिकं क्म समाचरथ । एवं निष्यापात्मानः सद्‌-
गुरूपदेशात्‌ ब्रह्म खरूपं set मुक्ता भवथ cam: किङ
रादयः Wat aa श्एद्धादैतटृत्याभ्रिताः afer
wag ॥

दृत्यानन्द गिरित्र यममतनिवरेणं ara चतुसिंथत्र-
कर्णं ॥ ० ॥

शङ्करविजये

पञ्चतरिंशत्रकरणम्‌ |

तस्मात्‌ प्राप प्रयागाख्यं खलं पुण्विवद्धंनम्‌ |

गङ्गाया यमुनायाञ्च सर खत्याख सङ्गमम्‌ ॥
तत्र॒ परमगुरौ रुमाखिते वरुणापासकाः पाशविद्धाः
वायूपाखका ष्वजाचिद्धाः ग्छमिदेवोपखकाः पूणाङ्धासतथापा-
सका विन्दुचि्धा्च समागताः। समागत्य तोथैपतिप्राण-
नाथानन्तजोवनदाख्याः खशि सदेदमूचुः, खामिन्ना चाय
मदौयमेतमतिविचितरमत्यन्तपुष्छदं wai we fae at
पतिः, adit वरुणः सव॑देववन्दितचरणारविन्दः सवेषां
जीवन दति च dare: स एवोपासनोय इति । ततः
प्राणनाथः खामिनं नलेदमाद, खाभिन्‌ मन्मते वायुः
किल सवैदेदप्राणरूपः स एक एव लेोकैरुपासनोयः । “ये
wre ब्रह्मोपासते” प्राणो fe ग्तानामायुरिति" aa: ।
चरतः ' म्राणोपासकानामस्माकं ` तदङपरिग्धगा्ाणां a fa-
चारः aie: किल दृदामुच च। ततः परमगुरमनन्तो
waza, खामिन्‌ मदीयमतमृत्तमे, मिः किल सवका -
रणम्‌ । “स्योना एयिवी भवानृचरा निवेशनीया खा नः we

पञ्चविंशत्रकरणम्‌ | ९

सप्रथा” दति ga: wa: रुन्यीकषटलात्‌ सबधैदेवमयलाच
तदुपासकानामस्नाकमिहामुचापि न, विचार दति। ततः
aia जोवनदोनलेदमूृवाच, खामिनखनदमतमतिविचिचर-
तरम्‌। ate ॒ब्रह्मरूपलात्‌ तदुपासनमेव सनुमृचभिः
कर्तव्यं, तद्रतिरिक्तपरमाभावात्‌ भिवेणोतोथैविन्दुसेवनमा-
au ब्रह्महत्यादिरोषशान्तिमवति। दथेनमाचेरीवेति केचि-
ददन्ति, “wea वद्‌ भैनान्दुक्निनं जाने eri फलमिति"
नारदोक्तेः। किंञ्च उदकसयैव सववौत्मकलं भरत्या दर्भितम्‌,
श्च्रापो वा ददं सबै विश्वा ्तान्यापः प्राणिऽव्णवः*। श्रापः
पशवः श्रापोऽन्नमयोऽखटतमयः सख्राडापो विराडापः। खरा-
डापो वा च्छन्दांसखपेच्येतींयापोयजुंयापः” इत्यादितः w-
मयते त्स्य age सिद्धम्‌ । तदुपासकानामस्राकमिदा-
मुच न विचारः ava दति। तसराद्ववन्तोऽपि मेचका-
feu: सवदा Marre कुरुध्वमिति प्रापने परमगुरुभिरे-
वमुच्यते, भस्ती्थ॑पतिप्राणनायानन्तजोवनदाख्याः | wy,
युश्नन्मतानि श्रप्रमाणानि, जगत्कारणवाक्यविरुद्धवात्‌। प्रथमं
वरुणापासनमनुचितम्‌, तस्य॒ जगत्कारणत्वाभावात्‌ । तथा
` वायोरपि परमलाभावः, चरपंञ्च्तान्तःपातिलात्‌। शमे
रपि तदन्नन्यवदंनात्‌ यज्जन्यं तदनित्यमिति मानम्‌ ।
“शच्रात्मन आकाशः wae, श्राकारादायुवायोरभिः, श्रग्र-

# प्राण खपोऽगंव इवपि पाठः।

Use शद्धरविजये

रापः, wa: veh” इति aa: aera; किन्तु
शतानां मध्ये तोथैखोत्तमत्वं वण्यति, “amt वा ददं wee
मिति" । चरज्ञानेनाच्तरपरत्रह्मप्रा्यभावांद्‌ aa कथं मृ-
क्रिरस्ि। तदभावाजन्ञानस्यापि फलाभावे वक्तवयः, उपा-
स्यानामनित्यलात्‌। तस्मा नोदवुद्धिं परित्यज्य प्रद्धादेतवि-
द्यानिरता भवथ । वि्तैजसप्राज्ञातीतपरमाङ्गुमाचन्रह्म-
द्वारा मनालयानन्तरं पूणंमण्डलाकारं WE ब्रह्म प्राण्य FAT
भवय इत्याज्नप्ताः परित्यक्रलिङ्गाः प्द्धादैतविद्याभचिताः शिवया
wT ॥

इत्यानन्द गिरत वरुणवायुश्मयुदकेवकमतनिवर्दणं नाम
पञ्चतरिंशत्रकरणम्‌ ॥ २५ ॥

शङ्कर विजये

षर्‌तिशत्मकरणएम्‌ |

एवं निराहतेषु पुनरन्यः eae प्रत्यवतिष्ठते । स
किल खामिनं प्रणम्येदमुवा च, मम मतं सुखदं, तथादि मया
मागे किञ्चिद्‌ दृष्टं तत्ावसाधेन ्रण१

SUAS Bat: खपुष्यकुतगेखरः |

एष बन्ध्यासुतायाति शश्ङ्गधनुद्धरः ॥

तं दृष्टा देवभावेन प्रणम्य शिरसा WAH! ,
श्रागतोासि यतिश्रेष्ठ तवान्तिकमदं द्रुतम्‌ ॥

दति भुला भो विदिचितर ware किम्‌ इत्या चारय रक्तः
स॒ त पुनरुवाच, खामिन्रदं निरालम्बनामा, मत्पिता
कल्पितूपनामा, मन्माता निर्भरिता, इति निशम्य परमगुर-
रिदमाद, at निरालम्ब भवन््तमस्मञ्जसम्‌। कथं । तस्य
waa, wea परब्रह्मलमिति यदुच्यते तदयुक्तम्‌
“तमेव भान्तमनुभाति सर्वमिति" ga । खचकोटितेनारूपख
बरह्मणः Wed वक्तुमनुचितं, तदधिकतत्छमतत्खरूपाभावा-
५४

yaa शङ्रविजये

देकमेवादितयं ब्रह्म स्वैरुपासनोयमिति सिद्धान्तः । aa
बुद्धिं परित्यज्य mead wat शएद्ादेतविद्या्चिते
भव दति नियमिता निरालम्बः gare, खामिन्‌ a
काशस्य ब्रह्मलं युक्तं किल । कथं । व्यापकलादधेदमूलक-
ara) तथाडि । “श्राकाओ दयेतेभ्यो ज्यायानाकाशः परा-
यणमाकाशं प्रत्यस्तं यन्तोति"। किञ्च वेदान्ते “ॐ श्राकाश-
fay” रत्यधिकरणे same agenfatrgrita ।
aa. शरुतितात्यव्धीज्ज्यायस्वपरायणएते निद्धौरिते । “श्राकां
werd यन्ति" इत्यादिना लयस्थानञ्चाकाश एवेति रला ष्या-
दिकारणमाकाश एव ब्रह्मेति प्राभि: । पुनराचार्थैरिदमुच्यते, किं
निरालम्ब मूढतम त्रवोषि, कथमाकाशस्य ब्रह्मलमुचितं वक्तं ।
श्राकाशलेवसलिलां शाभ्यां जातस्य शब्दस्याकाशगुएलात्‌, सगु-
एस्याकाशस्य कथं agente | श्तरूपस्याऽस्याकाभादरायुरि-
त्यादि्रुतिसिदध वात्‌ काययग्तेत्यत्तिलयसानमाकाशः किल
तस्यापि ब्रह्म जन्यत्वं वततत एव । किन्तु श्राकाशगन्दः साधारणे
ब्ह्माकाशयेरवत्तेते। “यदेष च्राकाश WAT न UTA" I
श्राकाशोऽपि नामरूपयोनिवीदिता ते यदन्तरा तद्भद्येति ज्या-
यस्वपरायणलादिगुण afi भवन्येव निनिभित्ते नभस्यवखि-
ताः। तथादि । “ज्यायान्‌ एथिव्या च्यायानन्तरिचात्‌ ज्या-
यान्‌ feat च्यायानेभ्यो लोकेभ्यः” इति afar “विन्ञान-
मानन्दं ब्रह्म रातेधाठः परायणमिति ”। श्रपि च अन्तवैत्वदो-

षर्‌ चिंशत्रकरणएम्‌ | ९८९

पेण कालावत्यस्य od नुदिता श्रनन्तरं किञ्िदक्गकामेन शेव-
लिना arama: परिग्टदीतः, तदाकाशमृ्नोये सम्पा ्योपसंहरति,
“एष को वरोयानुद्गोथः स॒ एषाऽनन्त दति चः । FIT
परमे व्योमन्‌ Bar भागवी वारुणो विद्या परमे व्योमन्‌ प्रति-
षिता” द्रत्यादिश्रुतिभ्य श्राकाशशब्दस्य agar निद्धौरिते
श्रएल्यवादिनिरालम्बनामा TUTE wacare, खामिन्‌ भव-
त्याददभनेन छताऽ TAG बेोधुमिच्छामि, तदुपदेभं
क्रु दति जन्य न्तं निरालम्बमिदमाइ गुरुः, “ॐ श्राकाशस्त-
लिङ्गात्‌" इत्ययिकरणद्धत्रवाक्याभ्यां त्र्धौवाकाश इति सम्यग्‌-
इदयकमलायनिषठ च्छविवराकाशाद दरास्यो AG, ACTS
लवं aaa wage: पद्धादैतविद्याभरितः भिगयाऽभवत्‌ ॥

इत्यानन्दगिरितौ अएन्यमतनिवदैणं नाम षट्‌ विंशकक-
रणम्‌ ॥ २६ ॥ ° ॥

शङ्कर विजये

सप्तचिंशतप्रकरणएम्‌ |

एवं परिदते श्एल्यमते पुनरन्यो बालचद्राङ्विराजमानमु-
cae: श्रादिवरादहेपासकः सखामिनं नलेदमुवाच। भा यति-
ओष्ट कल्पान्ते किल एकौरतसकलवार्धिंजलनिमगर्युद्धरणरत्‌-
श्टतस्यादि वराद मतं मदीयं विद्धि, भगवते द द्रादण्डाये सप्त-
समुद्र कुलाचलादियुता fafa: कमलमात्रं॑तिष्ठते, तस्मात्‌
सकलजगत्कारणं BTU ब्रह्म सवसुमुकतभिः a एक एव
परायणं, श्रता भवन्तोऽपि मेाच्तकाङ्किणि SERA: व-
रादपासकाः भवध्वमिति wa पठत्याचायैः, मो वरादापास्क
भवन््तमन द, कुतः वेदविरोधात्‌, तत्कथं ब्राह्मणेन तपः कत्त-
व्यमित्येव ब्राह्मणएलकच्णं शास्ते प्रतिपादितम्‌। “तपो ब्रह्म
तपः शचं तपः सत्यं तपो तरतं तपः शान्तं तपो दमस्तपः शम-
स्तपो दानं तपो यज्नं तपो aaa स्यादेतत्तपः” दति
तप एव ब्रह्म, Teagan ae वस्तभिधोयते तत्समा-
धिकवस्वभावात्‌ । ब्रद्मएस्तावन्नभिन्नवस्ठ माचमसि तेन न ब्र-
afaar जोव दति । swat जगदुपादानकारण्यथास्य खृष्टि-
सितिलवाद्या बद्वा जाता ज्ेिक्कैर इनोयमिति यदि mare
afe मत्छकूमादिविङैः भिरःपरश्तिगाचरेषु यथाशक्यमङ्क-

सप्तिंशतप्रकरणम्‌ | ९९९

नीयं । ब्राह्मणएव्यतिरिक्रसैवाद्नम्रयोजनं न तु ब्राह्मणानां ।
ब्राह्मणं aa afafa तत्मयासख्वान्यथासिद्ध वात्‌। किपोचितं
aa परित्यज्यादिवराहापासनं कर्तव्यमिति का वाऽशनिपा-
तस्तवागतः। “उदिते खयं प्रातङुहातोति" af: क गता ।
, ब्राह्म खाचारं afters भूद्राचारपरिग्रदणं कथं भवता छ-
तम्‌ “ETE: सन्ध्यामुपासीत” दत्यादिविप्रक्त्विधिव-
चनानि तव॒ frat किं न कुवेन्ति। wage कत्त-
ययेति चेत्‌ तथापि “ब्रह्मविष्णरुद्राः wren” दूति प्रमाणं ।
तेषाेकतमेनेपासनेन भवितव्यं, किमथ तदपि नाङ्गोरतं भव-
at) वराददं्ादण्डविक्कं wd किमथ भवताऽदितं । चरतः
सदाचारं परित्यज्य ॒द॑द्रादण्डाङ्कविराजमानमुजः पष्रएमार्गेण
ada, ज्ञानं विना मोक्ताभावः, दण्ड्यस्तावत्नम्‌ कमलल व-
ae, कमैतिक्रमो दण्डय दति मन्वादिकृतधर्मशा्तेषु प्रमाण-
aia! तस्मात्‌. खयं मूढबुद्धिं परित्यज्य विगतलिङ्गः खक्-
afar git ada, श्एद्धादैतविदयोपदेशं गुरुमुखात्‌
भाष्य मुक्ता भवसोति सम्यगुपदिष्टो वराः परमगुरं नला Aa
खारविन्दात्‌ पारमार्थिकं at लब्धा लच््रणाख्यः शिव्यत-
राऽभवत्‌॥

इृत्यानन्दगिरिरते वरादइमतनिवरणं नाम सप्तविशत्रक-
रएम्‌ ॥ २७ ॥

शङ्करविजय

श्रष्टचिंशत्रकरणम्‌ |

एवमेतन्मते परि हते पुनरन्यश्चतुदंशलाकोपासकः कामकर्म-
नामा समागत्य यतोशं नलेदमाद, खामिन्‌ लोकसद्घएवे-
श्वर दति छता लोकानामुपासकोऽदम्‌, लोकानुयदादेव सवै-
लोकप्राप्िफलं सम्यगस्ति, तस्मात्‌ ददामुचापि न विचारः
ana दति, भवन्ताऽपि सुक्तिकाङ्किएः सत्यलोकवासेच्छातः
प्रतिदिनं लाकापासनं कुरुष्वम्‌। प्रसन्ने लाकसद्धेः सत्यलोका-
afata सुक्तिरिति सवौन्नतफलं area दृति प्राप्ते भगवद्धि-
रार्यैरिदमुच्यते, भः arena मूढतम, नासि किन्तव वि-
वेकलेशोऽपि। लोकापासनेन फलमस्तीति भवतेोक्तं, तेषां म-
` तिकत्रादनित्यलाचच तदुपासनमनृततरं, जडस्य फलार्पएसामथ्य-
भावात्‌, उपासनं कर्तव्यं यदि सगुणत्रह्मण एव, तस्यापि
फलमस्येवेति सम्यगुपदिष्टः कामकमेनामा परमगुरं नला त-
दुपदेशवलात्‌ अदे टत्या्रिताऽभवत्‌ ॥

दत्यानन्दगिरिङ्छतौ लोकमतनिवरेणं नाम श्र्टचिंशत्मक-
रणम्‌ ॥ २८॥

शङ्कर विजयं

एकोनचलवारिंशत्प्रकरणम्‌ |

एवमेतन्मते परिदते पुनरन्ये गुणोपासकाः परत्यवतिष्ठन्ते,
ते किल खामिनमिदमाङ्कः, खामिन्‌, गुणाः किल लोककन्तरः
ब्रह्मादिदेवकारणं किल, श्रता वयं गुणोपासनामाचेण छता-
थाः। स्वस्यापि प्रपञ्चस्य गुणमयतात्‌ सवलोकपूज्यतवं गुणि-
पासकानाभसमाकमलि । तस्ाद्वन्तोऽपि गुणिपासनं क्वैन्तो
gn भवियन्तोति प्राप्न दुटमतभिक्तायै श्राचार्येरिदसु्यते,
किमुक्तं भवद्विर्मूढतमैरिपासनं कनतव्यमिति, तद नुपपन्नम्‌,
तेषां जन्यतलात्‌ श्रशाश्चतगुणोपासनेन किं शाश्रतफलरूपोमेा-
कोऽसि । तसा ूढवद्धं परित्यज्य शद्ादेतविद्यामाभित्य
सत्यास्यभिलाविगतवेषभाषा aay दूति प्रोक्रास्ते छतविलासाः
यतिशिय्या za: ॥

इत्यानन्दगिरिरतौ गुणमतनिवदेणं नामैकोनचतारिथत्‌-
प्रकरणम्‌ ॥ २९ ॥

शङ्कर विजये

चत्वारिशत्रकरणम्‌ |

एवमेतेषु गुणिपासकेषु परिहतेषु are: प्रधानवादी क-
चित्‌ प्रत्यवतिष्ठते, स लाचाय॑खामिनमिदमुवाच, प्रधानं जग-
दुपादानकारणं, तस्मिन्‌ साह्यानां wha: किल प्रमाणं, मना-
दिरूतिवत्‌ तत्‌खत्यथंमिव स्चोकरूपेण षरिकल्पितमाचेण*
ware) श्रते वेदानां प्रमाणभावात्‌ रतिरपि प्रमा-
एमिति agate जगदुपादानकारणएलं सिद्धमासीत्‌ ।
aa किलायं शाकः सयते ।

“गुणसाम्वं प्रधानं हि मदत्तचवादिकारणम्‌ |

RE व्यक्रभा वञ्च जगत्येकं इरात्परम्‌”॥ दूति ।

`तदुपासनमातेण मुक्तिः सन्निदिता नृणाम्‌ ॥ दति ।

कपिलादिभिरावार्यैरादृतं सागमुत्तमम्‌। इति च।

AA. साद्धानामस्माकं प्रधानमेकमेव ATG मेचेच्छूना-

मिति wa ओमद्धिरिदसुच्यते, भोः ae . भवन््रतमनुचि-
तम्‌, कय, प्रमाणाभावात्‌ । खतिः प्रमाणमिति waa

* arate कचित्पाठः।

चलारिशत्रकरणम्‌ | EN

wa सम्भवति | वेदानुक्रूलायाः Wats प्रमाणात्‌, वेद-
गर्हितं साह्यरूतिषिद्धिमप्रमाणमेव प्रधानम्‌, aerate
शेक्तिदलाभावाच्च । श्रतएवा चार्थः, ॐ “Sate मित्य-
धिकरणे, amet प्रधानं, नदि प्रमाणम्‌, ई ्ततेरिति are
प्रतिपादितम्‌, श्रचेतनस्य प्रधानस्य ईकिढलासम्भवात्‌ चैतन्ये
ब्रह्मण्येव जगदु पादानकटैलम्‌। “MAN वा इदमेक एवाय
श्रासोत्‌ नान्यत्‌ किंञ्चनमिषत्‌ tea लोाकानषटजा” दत्यारि
दतोयका एड “स ईत बह्कस्यां प्रजायेयेति सदेव सम्य इदमग्र
श्रासीत्‌ ब्रह्मावा TAT श्रासोत्‌ एका ह प्रै नारायण श्रा-
सोत्‌ एको रुद्रो न दितोयोऽवतस्ये" इत्यादि ब्रह्मकारणवा-
waft, कथमचेतनं प्रधानं प्रशंसन्ति। तस्मात्‌ साद्य मूढबुद्धिं
परित्यज्य ` षदादैतविद्यामाभित्य सुखौ भवेतयुपदिष्टः परमगुरु
नलेदसुवाच, खामिन्‌ महानुभाव महत्तत्वादिकारणमवयक्तं वेद-
चोादितमेव प्रधानम्‌, तत्कथमशब्दं भवितु मदति, यतः कण्टतः,

““श्रचिन्यमययक्तमरूपमव्ययं

तथा रसं नित्यमगन्धवच्च यत्‌ ।
श्ननाद्यनन्तं मदतः परं धुवं

निचाय तं खय॒मुखात्‌ प्रमुच्यते” ॥ इति ।

अति wanes प्रधानं प्रतिपादितमेवेति पनः सा्चमते

wa परमगृरभिरेवसु aa | भोः साह्य HIT MATE, कथम्‌,
p2-

१९९६ अङ्रविजये

wa मधानं भ्रुतिसिद्धं न भवति । we मरत्तच्ववीज-
रूपये सगुणङ्कररूपादव्यक्तं सकलवदभवत्‌, wea प्रधानलं
चिगुणसाम्यमिति प्रधानं चदुच्येत तददुक्म्‌, गुणरयसाम्यपरधा-
नापासनेन agen कथं सिद्धति । ज्ञानं साल्िकमि-
युके गुणएसाम्यावस्यायामेकगुणद्यरुम्मदात्‌ मेचस्यानपणयेग्य-
मपि कथम्‌ जगत्कारणमिति aqeia तदपि न समञ्जसम्‌,
श्रतन्निटत्तिदभेनात्‌। तस्मात्‌ साद्य ॒मृढकल्पितप्रधानकारणं
परित्यज्य शएद्धाईैतविद्या्रयसलं सुखौ भवेतयक्ः aE: परमगुरं
मता तदुपदेशेन तच्छिवथाऽभवत्‌ ॥

दृत्यानन्द गिरिर साद्चमतनिवरेणं नाम चलारिथत्र-
करणं ॥ ४ ० ॥

\

शङ्खरविजये

एकचलारिं श त्रकरणएम्‌ |

एवं परिहते साश्चमते पुनरन्यः कापिलयेगवित्‌ प्रत्य -
वतिष्ठते। स तु किल श्राचायैखामिनं नलेदमुवाच, खामिन्‌'
मदोयमतमतिविविचतरम्‌, योगेन मुक्तिरिति निगमागम-
वचनदभेनात्‌। तथाहि,

“ead स्थाप्य समं शरीरमित्यादि ।
विविक्तदेशे च सुखासनस्यः
श्रविः समयीवथिरःशरीरः |
श्रत्याञ्र मस्थः सकलेद्धियाणि
निरुध्य भक्या BITE परणम्य ॥
इत्युण्डरोकं विरुजं fang
विचिन्त्य मध्ये विशदं विशोकम्‌ ।
श्रचिन्तयमव्यक्तमनन्तरूपिणं*
शिवं प्रशान्तमग्डतं ब्रह्मयोनिम्‌ ॥
तदादिमध्यान्तविहोनमेकं
fay चिदानन्द मरूपमद्भुतम्‌।

* रूपमिति पाठः ary: |

yet श्र विजये ध

उमासहायं परमेश्वर प्रभुं
चिलाचनं नोलकण्डं प्रशान्तम्‌ ॥
ध्यात्वा पुनगच्छति ्तयेनिं
समस्तसात्तं तमसः परस्तात्‌" । दति ।

श्रागमेऽप्यजपाविद्याया मूलाधार क्रमारण्य TESTI षट्‌-
चक्रस्देवतानां गणपत्यादीनां सम्बगुपासनेन ब्रह्मनाडोविले
ma ततः कुण्डलिनीं मूलाधार चक्रस्थं वामपादपाष्णिनिपौ-
डितपायुबलात्‌ भाणापानवायैक्यं गुरूपदेशात्‌ BAT तदेशात्‌
समुत्थाप्य प्रतिचक्रभेदेन सदसरारं प्रापयिला तन्ूलाधार पुनः
स्थापयित्वा ब्रह्मानन्द सुखभुक्‌ पुरुषः मुक्ता भविग्यति दति ।
श्रते यूयं Arearfger योगमाञ्रयध्वम्‌ दूति ॥ तत्राचायैः
पठति, भोः कापिल भवन्तं सुतरामन हम्‌, कुतः, प्रमाणभा-
वात्‌। प्रमाणं, विविक्रदेशं दत्यादिलिषितमेवेति यदुच्येत,
तथा न वक्तव्यं; व्यक्तं तदादिवाक्यैरिह दहरविदैव प्रतिपादिता,
न योगः 1 श्रजपाविद्यायामागमेक्रवलादयोग दति zis,
तदपि न सम्भवति । श्रजपामूलमन्तरस्य रंसरूपतेन सोऽदमि-
त्ययं feta परजोवयोभिदागन्धलेशाभावात्‌, कथं योग
दूति ah शक्यते । मन्लवशादयोगखाप्राप्तावपि कुण्डलिन्या
षट्‌ चक्रमेदनमाचं योग इति यदु च्येत, तदपि न मानम्‌, सुक्ति-
मागोभावात्‌ |

एकचत्वारिशत्रकरणएम्‌। ९९९

` “सर्वश्चतस्मात्मानं स्वश्वतानि चात्मनि |

सम्पश्यन्‌ ब्रह्म परमं याति नान्येन Baa ॥
दूति निषेधस्यान्यपरलात्‌ । किञ्च, ज्ञानाधिकारपरामऽपि
“भ्रान्तो दान्त उपरतस्तितिचतः wafer: अद्धान्वितो शला
श्रात्मन्येवात्मानमनुपग्येदिति” नियमः ्रतिपादितः। aqua
ज्रह्यविष्ैकवेदान्तशास्त्राङ्गोकारमाचञ्चोद्यते, “वेदान्तविन्ञान-
सुनिखिताथाः सन्याखयो गाद्यतयः Wea । ते ब्रह्मलाके त॒
परान्तकाले पराष्डतात्‌*परिमुञ्चन्ति सुवे" इति Ba) श्रते
योगस्य सवेदा निरवकाशलात्‌ श्रप्रामाणठे प्राने पुनः, कापिलः
सकललजाकगुरं खामिनमिदसुवाच, भः परमयतिवयै, योगे
न सुक्तिकारणमिति भवदुक्र, सत्यं सुक्तिखरूपानभिन्नस्लमेवं
जल्पसि |

“agra खेचरोमुद्रं ब्रह्मज्ञोऽदमिति दिजः।

ये वदेत्तस्य fagrared कु विति शासनम्‌ ॥

नदौवितयसंयागं चिकूटाख्यमिति दिजः ।

warefata ये ब्रूते तजिङ्ाच्छेदमा चरेत्‌॥

अ्रविरितरा fast यस्तु श्टङ्गाटकमतापरि।

marefata यो ब्रूते तज्निङ्काच्छेदमाचरेत्‌॥

मनेन्बन्या खरूपं दि पूणमण्डलमागेतः।

अविदित्वा त्रवी द्र द्ोत्यस्य fret दि सच्छिनेत्‌॥

* wat इति कचित्‌ पाठः।

yes शङ्ःरविजये

श्रङ्गृष्टमात्स्य पुंसः errs विना दिजः।

जद्माखी्यु्यते यो वै तस्य fast हि सञ्छिनेत्‌ ॥

शच्रवस्थाचितयस्थानं नो चोन्मत्तविगर्दितम्‌ |

श्रन्नाता AB AT aa शिरस्तस्य पतत्यधः” ॥
दृत्याद्यनेकगेष्यलच्यलक्तणस्थानव्याप्त ब्रह्मखरूपं योगशास्त्रं विना
ज्ञातुमशक्यम्‌, TAT तत्मपञ्चस्यातोवदगरेनात्‌, “wala परमं
ब्रह्म याति नान्येन saat” दति योगपरस्य निषेधदभैनात्‌,लय-
भिन्नज्ञानस्य योगेऽवश्यमङ्गोकत्तव्यः । “दठ तित्‌ परमं स्थानं याति
ब्रह्म सनातनम्‌” दूति दट्योगम्रपञ्चस्य भेष्ठ वमुक्तम्‌ । चरतः
सर्वदा श्रत्यन्तयनेन मेाक्तकाङ्किभियाग एवाङ्गोकत्तवयः। एवं
ma भगवद्धिरिदमुच्यते, किं कापिल लवं car जल्पसि, प्राण-
यामप्र्यादारादयष्टाङ्गयोगैनं सुक्रिमागगन्धः सम्भवति । किन्त
दे दण्णद्धिमा्रमेव फलम्‌। खेचरोमुद्रा विज्ञानेन Arar नास्तोति
भवदुक्रम्‌, तदत्यन्तमन्दतरम्‌, ite ब्रह्मणः सम्यगृन्ञानं
किलग्यस्नोयम्‌, तादृ म्विधन्ञानस्य चित्तपद्धिमूलकलात्‌, तख
सत्कमैञ्र यलादते Arata सदनुष्टितं तद्िन्तण्एद्यादि-
फलं जनयति | तेन नित्यानित्यवस्तविवेके द दामुत्रा्थफलमोाग-
विरागे शमदमादिषय्कसव्यत्तै भोतोष्णादिदन्दसदने gags
जाते सति मुक्तिः सिद्धैव साधनसन्पन्नस्य श्रवणादिना, दति ।
wag नाम श्रोमहुरुमुखात्‌ मददावाक्योपदेशः “AALS” “TE
ब्रह्मासि" “श्रयमात्मा ag” “ae नानास्ति किञ्चन" । एवं

एकचतारिशत्रकरणम्‌। Roe

वाक्यचतुषटयस्सपदेशादेव free saufagr जातायां तदा-
क्याथैविचारणएदूपं मननमिति वाक्याथैनिष्यन्नखरूपष्यानमेव
निदिष्यासनमित्युच्यते, तदा सवैत्मकनब्रह्मणाचात्कार एव ATS
` दरति निरवद्यम्‌। किञ्च Teas महादेत्रेन किल प्रएकेापदेशः

Ba TEA, तदुपदेशप्रकारोऽपि महावाक्यचतुष्टयरूप एव,
तथाविधोपदेभेन wae सवीत्मकब्रह्मसात्कारसिद्धिः |
Fer | “MTU वक्ता कुशलेाऽसखय लबधा

द्याश्चयौ ज्ञाता कुशलानुशिष्टः |

न नरेणावरेण परोक्त-

एष सविज्ञेयो ase चिन्त्यमानः ॥

saan गतिरत्र नासि

AEA दयतक्यैमन्‌ प्राणात्‌”
ति गुरुभिव्याभ्यां प्रयत्नात्‌ see सवीत्मकस्य ब्रह्मणः
wet केन वेत्तु शक्यमिति उक्ते तत्रैवोक्तम्‌,

“मनरेवेदमाप्तवयं नेह नानास्ति किञ्चन” |
fal एवकारेण मनोव्यतिरिक्रसाधनान्तराभाव इत्युच्यते ।
चरतः प्रद्धमनेोवेदयं ब्रह्मेति प्राप,
“यता वातत निवर्तन्ते Ta मनसा सद्‌”

द्रति श्रुतिविरुध्यते तथाणयेतदूषएमपकमनसा ज्ञातव्यम्‌ । ताव-
AA, कारणएशरोरस्य मनोन््न्यवम्था यदा प्राते तदा
खदसदत्मके WPA पुरुषे लों मनो भवति तस्यैव

२०२ शङ्धरविजये

ज्ञानरूपत्वात्‌, जलमालिन्यङ्तक> एवदित्यु दनोयम्‌ । द च्छाक-
ल्यितपरिच्छिनिरूपमात्रपरमात्मनि मनोलये जाते मनःकल्ित-
सर्व पपञ्चोपशमानयक्तिरिति दिक्‌ । चतु्विरतितततात्मकस्यूल-
शरीरस्य Ga wifes लयं छला तदपि कारणे
मनोमात्र लयप्रलयं कुर्वतः सिद्धमनसेाऽपि पर ब्रह्मणि लयं
चिकोषाः पुरुषस्य जोवनुक्तस्य दग्धपरन्यायेन प्रपञ्चान्तःपा-
तिनः किमु साद्छयोगार्भ्यां प्रयोजनं विद्यते | ब्रह्म खरूपानभि-
we सङुरूपदेशलेशरादपि दूरगतस्य मत्तस्य मूलाधारादिक्करः
शल्पमांसमयैः fa मुक्तिरसि । sargzafg परित्यज्य नि-
रस्त यागतत्वः प्द्धादैतविद्यामाभित्य सवैपरिपे ब्रह्म सचि-
दानन्दलचणं FAT मुक्ता भवेत्यक्तः कापिलः परमगुरुचर-
णार विन्ददन्दरानब्रथिरास्तदु पदेगेन श्रद्धा दरैतविद्यामायितः भि-
BREST ॥

दत्यानन्द गरिता योग मतनिवदैएं नामैकचत्ारि ्त्रक-
रणम्‌ ॥ ४९॥

शङ्कर विजये

दिचलारिशत््रकरणम्‌ |

ततः पीलूनां वादिनो धीरभशिवभट्रशिविगङ्गानायादयः
परमगुरु नलवेदमूचुः, स्तामिन्‌ श्रसदौीयमतं श्ण, साद्यमत-
निराकरणमिव न सुलभम्‌ न्यायशास्ते कत्ता ईरः
प्रसिद्धः। परमेश्वरः सा्लात्‌ जगत्कन्ती, ख एव खट
ward लये वियोगञ्च काति, शम्यादयणनां
नित्यलात्‌। एवं शम्यवम्निवाय॒प्रपञ्चे जाते तैरेवातलवितल-
ange विधाय तत्तल्लकवासयोग्यान्‌ प्राणिनः ष्टा खयं
सर्वसाक्तो सथ स्यश्डन्नासत सवैपरिपृणं्च श्राकाग्रवदिति aa
परमगुरुः पठति, at धीरभिवादवः wed, भवन््तमसम-
aaa, कुतः, अुतिविरधात्‌ | श्रात्मन श्राकाशः सम्भृत इत्या-
दिना शतानां जन्यलानित्यवे प्राप्ने कथं नित्यतास्ि “aaa
तदनित्यम्‌” दूति न्यायात्‌, “war चराचरय्रदणात्‌” दूति
खाच aA जगदोश्वरस्य प्राच्यमाने केऽवशिष्टाः Tear

विद्यन्ते । wa: एथिव्यादिषु नदि नित्यलकल्पना युक्ता, पर-
2

२०४ शद्धरविजये

मेश्वर एक एव नित्यस्तद्रातिरिक्रं जगदनित्यमिति सिद्धान्तः ।
तन्मतदूषणञ्च प्रतिपादिते,

“mia गोतमो विद्यां गाद्धेभों* योनिमाविणेत्‌" |
दूति प्रत्यक्तादि प्रमाणसिद्धश्रतासिवकल्यनां परित्यज्य नित्य-
श्रव इसुक्रखरूपं “सतयं ज्ञानमनन्तं wg” इति गुरूपदे-
WMA इद्धादैतविद्यामाभ्रित्य सूक्ता भवयेलयुक्ताः पोलुवा-
दिनस्तदुपदेशवशात्तच्छ्या az: ॥

इत्यानन्दगिरिङते पोलुमतनि वरणं नाम दिचवारिशत्‌-
म्रकरणम्‌ ॥ ४ २॥

* शागालीमिति वा पाठः|.

शङ्कर विजये

चिचत्रारिश्रकरणम्‌ |

भ्रातः लावा चिवेण्छां fe गुरुः भिग्यसमन्वितः |

ATARI पक्ा्धात्काशीं काभीशसंयुताम्‌ ॥
तदानीं वाद्यादिृतस्हतिभिः भिग्यकूतकरतलतारैः शङ्कटक्ता-
दिनिनादैश्चिचमासीत्‌, तत्र सिते त्रिमासकालं परमगुरौ के~
चित्‌ कमैबादिनः समागत्य खामिनमिदमूचुः, wo मतं मदी-
यम्‌, ्रविलकारणं aaa, जगदुत्पत्ति विपत्तिसत्पत्तयः ata
भवन्ति, तथाविधप्रमाणस्य ॒विद्यमानलात्‌। “adage
arity” इति शरुते, “ददं जगदव्यक्तमासोत्‌” केन कर्मैव
तस्य waa कैव कारणम्‌ “श्रातो धर्मजिज्ञासा"
इति aa जैमिनिना सिद्धान्तित्लाच। तदेव afer
खजति लये संहरति तत्तदन्तरे पालयति ; सत्यमेव तेषां
सुकृतकदौवतां जोवानां सुरुतयोंनिप्रा्िः। पापकमैवतां
पापयोनिप्राप्निरपि afar) “श्रय यदि ते रमणीयचरणा
रमणोयां योनिमापद्येरन्‌ ब्राह्मणयोनिं वा कत्रिययोनिं वा
await वेति। wa यदि ते कपूयचरणाः कपूयां योनिमा-
पेरन्‌, योनिं वा एकरधोनिं वा चण्डालयोनिं वेति" चलि- -

२०६ शङ्धरविजये

ताचरणमावरणं ala प्छपापयोनिषु जननकारणमिति ला
aaa सवसुसुच्तमिः कार्यमिति जीवस्य सुखम्रा्िरेव मोक,
awa संसिद्धिनिमित्तकारणम्‌। va: “कर्मरोव fe संसिद्धिमा-
स्थिता जनकादयः” इत्युक्तर्गी तादौ लोकदृष्टान्ताऽपि कटयादि-
कमण फलम्रािदनात्‌। तसमाद्ववद्धिर ङ्गोकन्तवयं aaa सुमु-
चभिरिति प्राप्ते परमगुरुः पठति, भवन््मरतमनदेम्‌, कतः,
निगमादिवाक्चप्रपञ्चादि विरोधात्‌ | तथादि, “aeaacal स
वै वेदितव्यः” इति एतद्गगवत्करमैव तस्य जगदुत्यत्यादिकारण-
ल्वात्‌। श्रयवैशिखायां कारणन्तु ध्येय इत्युपक्रम्य “शस्भराकाश-
मध्यगः” दृत्युपसंहतम्‌। we: सवैकारणं ब्रह्मास्तोति fag
मेव । yay, “तञ्च सत्यञ्चाभोद्धात्तपसेाऽध्यजायत
तता रात्रिरजायत ततः समुद्रोणेवः; समुद्रादणवादधिमंवत्‌-
रोऽजायत श्रदारात्राणि विदधदिश्वस्य मिषता वशो खयी-
चन्म धाता यथा Gaeta दिवञ्च एथिवीच्चान्तरो-
मया भुवः सखरिति"” ॥ भ्रस्त वक्तवयः, श्रभोद्धात्तपसः"
मायाश्वला द्र ह्मणः, “wi Ga, महत्तत्वादि “सत्यं च स्थूलं
विराडादिप्रपञ्चरूपं, “wasted, तदा खग्यादि ग्रदाभावात्‌
ufata प्रथममजायत, ततः समुद्रः" लवणादिसप्तरूपः,
श््र्णवः' गङ्गादितरिनोशः, (समुद्रात्‌ उक्तात्‌, श्रणेवात्‌,
च श्रधिरत्य “संवत्सरः कालः, “श्रजायतः, सम्यगस्मिन्नयनमा-
सपचदिनाऽदरा्रयामघटिकादिघटिकामुखद्धक्छकालाः युग-

चिचल्वारिंशतपरकरणम्‌ | २०७

मन्न्तरकल्पादिम्धूलकालाञ्च वसन्तीति संवत्सरः, स एव प्रथमं
‘aera दत्यविरोाधः । ततः खयादि यदात्पत्यनन्तरं “we
रात्राणि विदधत्‌” बहवचनेन प्रतिविषयभिन्नभिननादा-
राचाणोति निरवद्यम। “मिषता विश्वस्य, ‘ai ब्रह्मा,
(खयीचन्रमति', ‘wary पूरवकलपानुगोधेन, “ware,
खरेण far अदरा्युत्यत्यभावात्‌ खय्ी युत्यत्यनन्तरमेवा-
दाराच्युत्य्तिव॑क्तव्या। श्रचाथेक्रम एवाङ्गोकन्ते्यः, ` पाठक्र-
मविरोधात्‌। “श्रव्रिदोच्रं seria” “aay पचति” दव्य
श्रग्निहाचदामानन्तरं यवागुपाके व्यथः स्यात्‌, तस्माद्थक्रमे
यथाङ्गोकर्तव्यः, AATF इत्यलमतिप्रसक्गेन । “दिवं!
द्युलोकं, थिर शमिष्टातलादिसपतलोकान्‌, “अन्तरिच्
खय्ीदिगरदलवं श्ुवरोकप्न्तं, "खः खी कापर चितमद-
जनस्तं पःसत्यलाकञ्च, एवं श्रकल्पयत्‌'। तस्मादोश्ररः
BAT कमणा जडस्य नदि जगच्ञन्दादिकारणलवं मन्दा
wang, यत्परं कुच्यार चनादिकं कम तदेव फलदमिति
am नहि रमणोयम्‌ । इद कुच्ादिरचनादिकं कम कुर इत्या-
We: फलदः स्यात्‌, तस्य चेतनलात्‌, श्रते aya जगदुपादा-
कारणमिति सम्यगुक्ताः कमेवादिनः कनकगिरितरङ्गनाथादयः
परमगुरूपदेभेन शएद्धादैतविदयाञिता; BATE HIT: ॥

दृत्यानम्द गिरिती कम्ममतनिव र्णं नाम तरिचलारिभरप्रक-
रणम्‌ ॥ ४२ ॥

शङ्कर विजये

चतु खत्वारिशत्रकरणम्‌ |

तदनन्तरं शिवाभरणख्यः wird: सद समागत्य खामि-
नमिदसुवा च, मदौयमतमग्तमिव सवैलोाकोपादेयं. चन््रदैवतं,
सावधानेन ag) भगवान्‌ चन्द्रः किल षोडशकला परिपुणेः
सवदा सवप्राणिपोषणपरः खाष्टादशसदस्याजनविस्तीणेमण्ड-
लेन ब्रह्माण्डं द्योतयन्‌ विभुरोकोाऽदितीयः wissen: ख
एव वर्तते,

“पुष्णामि Sra: सवाः सेमे शला रसात्मकः |
दूति aa: सवैदवढ्धिकरखच। तथा दि खगाचनिष्ठाखटतं दे- .
वेभ्यो दला तान्‌ परिपालयति | तथा “प्रथमां पितरः पि-
वन्ति” इति aa wa: पूणिमादिपुण्कालेषु चद््रोपासनया
भाकताख्टतपानेन मुक्रिरिति प्राप्ते परमगुरुः पठति, मोः शिवा-
भरण भवन्तमन र, प्रमाणाभावात्‌। चद्रोपाखनया मृक्तिरिदयुक्त
तदपि न मानम्‌ । श्रनित्योपाखनया मुक्तिम्राधिरस्तोति नद्यनु-
वितमेव तव tradi नहि मा्माभीऽयेतद्भारा विदयते ।
किन्तु दषटापृत्तादिकमरतां wate: पुनम॑त्यलाकम्राधिरि-
त्यनुज्ञामातरेण मुक्तिः किं ada | धूमोरात्रिलयाृष्णः षण्मासा
दक्षिणायनं ।

चतुश्चवारिशत्रकरणम्‌। २०९

तत्र चान्रमसं Stearn प्राप्य निवर्तते" ॥
दूति भगवदुक्तेः, “एष देवानामन्नम्‌” इति Fay, श्रनरूपस्य
चन्द्रस्य ज्ञानेन न fe मात्तलेशः सम्भवति, तज्ञोकप्राभिरिति
वयमपि श्एशरुमः । मूढतम श्रद्धादैतविद्यामाभित्य तवं ware
wign शिवाभरणः सहु रूपदेशं लब्धा श्द्धादैतविदयाभितो-
ऽभवत्‌ ॥

दृत्यानन्द गिरिषतौ चन्रमतनिवरेणं नाम चतुख्लारि्र-
WaT ॥ ४४ ॥ #

श्रङ्कर विजये

पञ्चचवाररिशप्रकरणम्‌ |

एवमेतस्मिन्‌ परिइते पुनरन्ये ममादिग्रहोपासकाः प्र्य-

वतिष्ठन्ते, ते किल am afi छतविद्यः श्मिः
RATE: तवदन* इत्याद्यास्याः खामिनं ASAT, wT,
असमदीयमतानि ` परमसुलभानि तावत्‌, मैमखागिमू्धंवं
दिगिलापतिलं शरुतिसिद्धं । श्रागमेषु चाङ्गारकप्रसिद्धिवत्तते।
णविमे चनाङ्गारकादिस्तवेषु ॥

“कुमारो रक्रवणैञ् afeagt दयुदिक्पतिः |

शयःकोत्तिम॑दहोतत्वगाचे ममः स पातु माम्‌ ॥

Ararat zara सफलम्ादरात्‌” ॥
अुतिश्च। “afaaigt दिवः ककुत्पतिः एथिवया श्रयम्‌ श्रपां
रेतांसि जिन्वथ cai तस्ादि हासुच फलेच्छुभिभामेपासनं
कत्तव्यमिति प्राप्तं; तद्दत्‌ बृघोपासनमपि स्वेविदयाप्रदलात्‌
क्ञानदेतुकलत्वा च, ज्ञानं मे क्तदमनेमोक्तकारणस्य बुधस्योपासनस्य
श्रत्यादिमूलकलात्‌ तदे वाङ्गोकन्तव्यम्‌ | गुरूपासनं कन्तव्यम्‌ तख

* क्रुर्वदन स्ति कचित्माठः।

पञ्चतचतारिंशपप्रकरणम्‌ | ९९९

वेदमूलकत्वात्‌ देवगुरुत्वाच । श्रता गुरोः सवज्ञवादिगुणएविशिष्-
are गृरूपामनमावग्कं कर््तव्यम्‌। शगेरूपासनमपि तददेव,
तस्य महपिलात्‌ । अ्ननारिगुरुं wad सवैदिजपृनज्यलं सिद्ध,
तत्मसिद्धियजुःकाण्डेऽभिदिता | “खगूणां लाङ्गिरसां व्रतपते त्रतेन
ददामोति श्गवङ्गिरसामादद्यात्‌" इति । तस्य वरुणपु चतन
तद्‌ पदेशवलात्‌ WaT श्टगेरुपासनया ज्ञानसिद्धिः, तसम्‌
पासनमावग्यकम्‌ दूति तावत्‌ प्राप्तम्‌। मन्दस्य सुखकारणएत्नेन
तदुपासनया दुःखनिटततौ जातायां ganfata मोक्तावािः,
दति तदुपासनस्यापि arated aad प्राप्तम्‌ । रा-
पासनं कर्तव्यम्‌, विष्एवचनाद्र िचद््रगदणएसमथस्य बलिनः
परमेपासनया यदहातियहमागौदि ठत्तलभ्यमानत्वात्‌, तदु पासन-
मावस्यकम्‌ दरति प्रा, तेषां भमादीनां खतन्तत्रात्‌ ve
गुपासतधमी यैक्ताममे पुरुषार्थं सिद्धिभैविव्यति । रतो निः-
सन्देदाद्धवन्तपि सुक्तिकाङ्घिणः पञ्चकारणानां ग्रहाणसु-
पासनं aaa], तेन कालातोतटत्या्चिता gat भवथ इति
प्राप्रे ara: पठति, यूयमनुणादयः wed, भवन्मतानि
नाङ्गोकत्तव्यानि, कुतः, प्रमाणाभावात्‌ । वेदमूलमेव म्रमा-
एनमिति यदुच्येष, तदि स्वस्यापि वेदमूलकलमस्येव । नहि
सरवसयोपाघनं युक्तम्‌, weal जगदुपादानकारणम्‌ “सदेव
लम्येदमग्र आसोत्‌” इत्यादि जगत्कारणएवाक्प्रपञ्चवेदयं तदे-

कमेवादितोयं ब्रह्म सव ुुचतभिरुपासनीचम्‌ । तदुपासकानां
2

२९२९ शङ्करविजये

तप्प्राभिरेव are. विना विज्ञानं शरीरिणं यदाण-
मुपासनेन , सुक्रिरिति जडा श्रपि न मन्यन्ते। लोकानां
विरुद्धयदपोडाभान्तये angered कन्ैव्यमिति' वेदमू-
खछकलेनावश्छकं वाक्योपयेोगिकञ्च, एवं इत्तिमतां न्नानदा-
ढलमनुचितमेव, तस्मात्‌ जड़ाशां परित्यञ्य श्एद्धादेतटत्ता-
भवथ । गुरुणा परमे ब्रह्म्टुपादिषटे fier gina, भिये-
wid त भिथयागुर्रेवासीत्‌, गुरुः भिव्योभवेत्‌, तदा

“नेन्न मनस्येव लीने ब्रह्म परङ्गतः।

स एव स्व॑सारीस्यादिति वेदा वदन्ति दि” ।

शरुतैतदनुणादयास्तु AAT ग॒रुपद इयम्‌ ॥

भिग्या बश्वुसतदधे जोवनकुक्तास्तदाऽभवन्‌ ॥

इत्यानन्दगिरितै मैमादियदप चचकस्या थीद्राङमतस्य नि-
वद्देणं नाम पञ्च चल्ारिथत्मरकरणम्‌ ॥ ४५ ॥

wefan

षट्‌ चत्वा रिशत्मरकरणम्‌ |

ततः क्षपणकः परमगुरं नवा दृद माद, स्वामिन्‌ भवदाञ्र-
aaa मया षण्सासकालोाऽनुभतः, दूतः परं मन्मतपरोां
कुरुध्व, We यास्वामोत्युक्तः श इरगुरुरपि तन््तसुपरिभोल-
नायैमिदमन्रवीत्‌। भवत्कर तयन्दस्य लक्तणसुक्ता te
FR दइति। स तु चपणकः एनः TATE नला सावधाने-
नेदं श्रूयताम्‌ इति विज्ञाप, इदं किल Trae तद न्तवेनि-
गेष्धपिण्डस्य नित्यमधःपतनभोलस्यानुक्लडत्या सवैयदच-
मण्डलेपेतं समान्तरमनुगच्छति, तन्मध्यसययरहास्तु च््रवेगात्‌
प्रागुदयं प्रत्यगस्तमयं यान्ति। केचिन्मन्दधियः क्चिच्छिष्-
मारनामा भगवान्‌ सकलादिग्रदेशेषु यदकतंगणं विभर््तोति
वेदन्ति। तदलत्यन्तमसत्यम्‌, एकस्यस्य weiter विकूतशिष्रमा-
रस्य करादिस्था ग्रदाञ्च तेषां waar श्रमणददेतुवाभावात्‌।
तस्मात्‌ कालचक्रा्िता TET: स्वं तस्योपरि ककाबद्धा्न्द्रादयः
, अन्यन्ताः कालरूपानुडत्तिमाञरिताः कालेन नित्यभमण्भोला-
दूति पूवौपरया्यो ACS HS THA TTA HAT MASSE
चाग्रनिबद्धं कान्तिटत्तं स्यात्‌, तस्मिन्‌ किल द्वादशराशिषु

२९४ शदुःर विजये

स्यावरजङ्गमनञ्चारं Fe ग्रहरा२, खया वर्तेते, सर्वदेचरम-
Wala ग्रहगोलं खपाश्रैरटखगोर1न्तर्वत्तमानमध्यविद्ध-
माग॑विम्बमध्ये ग्रहदभेनकालस्वरूपज्ञानता मुक्तिरिति काल
एव ब्रह्म. wa: कालविद्र ह्यविदिति निरवद्यम्‌। fare ने-
शरादतिरिच्येते, मानाभावात्‌। न च परत्रापरतवो्नायकत्वेन
तत्सिद्धिः, आत्मन स्तदु न्नयनादित्यादितकंराद्धान्तवशादपि का-
लस्य ब्रह्मते प्रकते ayaa लघुमागेततृयेयन्तं मण्डलचतुभा-
गमित्यथः । तच यन्लोपरि किल रन्धृदयमखिलं छता तन्म-
wre रविज्ञानेन कालज्ञानं जायते श्रच तय्येयन्त्े विं-
च्नोवकल्पना कर्त्तव्या, ताभ्यो नव्यं शकल्यना, तदघः पञचदश-
घरिकादिकल्यना | एवभेतदित्‌ सवैवित्‌ भवतोति सम्यगुपपादि-
तमिति पूेपकचे प्रापने परमगृरुः पठति, भोः चपणक कारख
wae तावत्‌ प्रतिपादितं किल, तदद्य न्मयाद्यम्‌, कथं, तख
जन्यवदरभनात्‌ सावयवलात्‌ | तथादि यज्ुरारण्यके

“नदीव प्रभवेत्‌ काचित्‌ अक्तव्यात्छन्दते यथा ।

ताननयोऽपि समायान्ति ताभिः सा न निवर्तते ॥

एवं नाना ससुत्यानाः कालाः संवत्सराभिताः।

surg मदशञ्च" दति ॥
श्रकतव्थादविनाशस्थानात्‌ कदाचित्‌ नदौ प्रभवति तां तदन्या
अन्पनयोऽधिकनद्यञ्च समायान्ति । सा ताभिरनुरूपाधिक-
रूपा सुतो न निवत्तेते। एवमेव नानासमुत्थाः काला

षर्‌ चलारिशरत्रकरण्म्‌ | २१९५

श्रणणे मदशख संवत्सरादणएवेाऽयनादयो मदशस्त्‌ युगादयो-
ऽपि wasfa संवत्सरं कालमाथिताः। सतु संवत्सरः कालः
केनापि न निवार्य दव aid) भुत्यन्तरो ““संवत्सराऽजा -
यतेति" । एवं जन्यस्य कथं aga वक्तु शक्यते । वैशेषिकास्तु
कालमुपे च्छान्योऽन्येन पञ्च विंश्तितच्लानि विविच्येदमत्रुवन्‌,
नानाविधशक्तिमयी सा जनयति कारतच्वम्‌. एवमेवा विभव-
gad कलयति जगदेव कालेऽत इति । अरत: कालतत्तख
जन्यवा द्र ह्य वमयुक्तम्‌, दति सिद्धान्तः। गालान्तःस्था एरथिवो
नित्यमधः vader, तदपि न मानम्‌, श्मेरघधःपतनडेतु-
म्रमाणभावात्‌ | “म्ये समतदण्डस्य श्रगाला aria तिष्ठतीति
खयैसिद्धान्तवचनाच। किञ्च श्निष्टपुरुषेण गगणं wanfat
पाषाणादिवस्तु ware foi निपतति, तदृ ष्टापि किमुच-
रितं भवता मन्दधिया । तस्मात्‌ श्म्यधःपतनं निरालम्बमेवा-
सोत्‌। owt: खरस्य छमिपिण्डस्यान्तमैतयाम्योत्तरं किल
Baars ad तच दक्तिणपञ्चिमदिक्स्वष्टङ्गे रुद्र-
पत्तनं, मध्ये खल बरहमपुर, प्राक्शिखरे विष्एपुरञ्च वत्ते | तद-
धस्ताच्ाष्टदिक्पालपत्तनानि करमात्सन्ति। At: परिताविष्कम-
शेलाः, तच्छिखरेषु कदम्बजम्बृवरपिप्यलास्यास्तर वश्च ana |
जम्ब ट ्तपकफलानां रसेन Ay जाम्बूनदीति प्रसिद्धा, तद~
शादेवेदं जम्बद्रौपमिति प्रसिद्धम्‌ । . श्वग्यद्धसुदक्‌स्यं नव-
await, wae weye: षडदोपैरन्वितमिति

२९६ शद्धर विजये ।

ज्यातिःशास्प्रमिद्धम्‌ | ग्मध्ये तु लङ्ापट्रणं, तत्माक्‌ द्व्या
शान्तरेण यवकारिपट्टण, तप््त्यक्समान्तरे रोमकम्‌ तदधस्त-
gaunt सिद्धपुरम्‌, एवं पटृणचतटयस्य उदयमध्याङ्ा-
स्मया द्धंराचकालान्‌ पञ्चदशघरिकान्तरेण पूरयति भानुः |
एवं सुति यदा लङ्गायाञुदयः, तदा सिद्ध पुरस्यास्मयः, यव
arat मध्याः, tans श्रद्धंराचम्‌। उक्तञ्च सिद्धान्ते, “उदये
योऽयं लङ्ायां Brana: सवितुः” इति। सिद्ध पुरे ware:
यवकेव्यां रामकविषये agus चेति, तचतुःपट्रणे पर्यव
कालचक्रं सप्रविंशतिनकच्तचात्मकम्‌, तद न्तस्थयल नोचग्रहकक्ता-
भितं प्रवाहानिलजवात्‌ भ्रमणशोलं ब्रह्मण किल wear
wea, तक्गदधायां समन्तादन्यविषये कालचक्रादि दिङ्भण्डलस-
aaa खस्ति कचतटयसुत्पाद्य वादयन्तं करान्तिमण्डलं, खयै-
wa किल राशिमनृभवति। wea उदक्‌ प्राक्‌ याग्येच
Te चोणि शाराचटत्तानि कलयति। उदक्‌ fay मेषा-
दिषरकमनुभवति । क्रमेत्करममागेमाभित्य तदद्धन्मिधुनान्ते
याम्यायनारम्भः fag एव । याग्ये धनुरन्ते दिङ्मागोनुक्रलटन्त
उद्गयनं प्रसिद्धमिति सम्मदायः। तेषां चक्रवशात्‌ प्रत्यग्‌-
गतिरेवेतयक्तम्‌, area, गाणां waa: '्रत्य्दृटलवात्‌ ।
तथाडि श्रश्चिनोनचत्े खमध्यङ्कते तदपेक्तया भरणो किल प्रागेव
वन्ते, तत्माक्‌ कृत्तिकादि । तयैवाश्चिनोखयदाभरण्णोमेव
याति । ave: छत्तिकामित्यादिप्रागतिः प्रत्यचष्ट । तस्मात्‌

षट्‌ चत्वा रिंशत््रकरणम्‌ | २९७

यहाणों प्रातिः, चक्रस्य प्रतयग्गतिः, इति । श्रादौ भगवता
ee wa अभरिन्यादिघयिकायां भानुवारे प्रतिपदि चैचमासे
Kars प्रभवसंवत्सरे कुपिण्डोपरि वायुदयोपरिवत्तंमाने प्रवद-
बायी चन््बुधग्एक्रविक्गजगुरुनयो निवेिताः, खखेपरिकका-
स्थाश्चक्रान्तव्तिनेऽपि चक्रान्तस्ा <a भान्ति, तदशादेव मरा-
गृदयः, पश्चादस्तमयश्च तेषाम्‌ खक्तानुभवः कथमित्यक्त काल-
चक्रसथप्रतिपद्यन्त ख वाणि चन््रकत्तानिगेतानि * किल, प्रतियद-
कत्ता यदणमा चरन्ति, तदशात्‌ घटोमयसमयंञखच HIME प्रा-
क्रनगत्या कुलालचक्रविपरोतगतिकीट <a प्रतिदिनं नभे-
छतिष्डमितपेजनप्रमाएमागेञ्च रतां खखकक्ामा गतानां हद
कषघुभगतिरिति सम्यगुपपद्यते । सा सवषां समातनिभिनेव प्रति-
फलति, लिङ्गलिङ्गालयहृता प्रदक्तिणपुरुषगतिरिव, एवं चद््र-
अन्यायाजनीयम्‌ | उक्तञ्च सिद्धान्ते

“मन्दामरेज्यश्वपुचखयंभ्करेन्दुवन्देवः |
परिक्रमन्यधेधःस्थाः सिद्धा विद्याधरा घनाः” ॥ इति ।
“कच्ताः wat च्रपि दिकरिषदां चक्रलिप्ताङ्कितासता
Savant लघुनि महति स्ुमेहत्यञ्च fora
तस्मादेते शगिशग्जिसितादित्यममेज्यमन्दा-
मन्दाक्रान्ता इव शशधराद्धान्ति यान्तः क्रमेण" ॥ THA

* चक्रकच्ताङ्तानोति वा ata: |

९९८ शङ्कर व्रिजये

गरगतिरपि fret पूवीपरा उदग्‌याम्या ऊद्धाधरा चेति
कश्चिद शेषोाऽच्रावगन्तव्यः | ae: किल जनन लद्रशात्‌ ष्चादि-
काला जाताः, Wal प्राग्दिशञ्चरताः खयैचन्रयोदंभान्ते स-
ङ्गमः सम्भवति | तस्मात्‌ शोधुगत्या पुरोगते चदे भाने VES
द्ादशांशमितं यदा भवति तावत्‌ प्रतिपदुत्द्यते | चतुर्मि-
श्यंशान्तरे दितीयेत्यादुत्यत्तिरित्ये बमन्यासां तिथीनां ज्ञात-
व्यम्‌। wales नक्त तयेयौगादयागसिद्यथं करणमेवं पञ्चा-
Graf: । यपतिचलनादेव लेकान्धकारनि ट्य भग-
वति केचित्‌ शिष्रमारे avert वदन्ति, तदनरईमिति भव-
दुक्तं तदेव are भवति। कुतः, पुराणप्रमाणएस्य विद्यमान-
लात्‌ where: किमन्यथा प्रतिपादितम्‌ । भिष्ुमारं
किल खस्िकमध्यनोरवदनेन ग्टदीवा निजाङ्गेन ब्रह्माण्ड-
माक्रम्य कालचक्रं GETTY भ्मयन्‌ तदन्यमृखेन याग्य-
Wate ग्टहाति। मुखाभ्यामष्टा्षरतेजारूपेणोन्मिषं तद्वला-
दधःप्बेशाधारं aaa टवा वर्तते इति कालभयेन
रदाभ्रमन्तोलयुक्तम्‌, न तथा वक्तव्यम्‌, श्रुतिविरोधात्‌ ।
तथादि
“भोषास्मादातः पवते भीषोदेति ख्यः ।
भषासरादभ्िशचन्ध्च खत्युधावति पञ्चमः” ॥

दूति उपक्रम्य जगदु पादानकारणं विवदितम्‌, न्तेन गन्धेन “स
एके AGT श्रानन्दः” इति । तो SATAY’ ब्रह्मण एव, ‘Ate’

षट्‌ चलारिथस्रकरणम्‌ | ९९९
भयेन, "वातः पवते, भीष्रा, एव (ढयऽपि", उरेति “afr,
सवैलोकेषु वदिरन्तव्यपकलेन aid द्रः, विलाकाधि-
पत्यं कराति। श्टव्युरपि सव॑ राणि्ंसाव्याजेन धावति,
दति तस्मात्‌ क्षपणक काले ब्रह्मेति मूढबुद्धिं परित्यज्य श्द्धा-
द्वेटत्तिमाञ्रव, तया जायदा्वस्वा चितयातोतमनोन्मयं Te
सुखाजुन्नाला gat भवसोति नियमितः चपणकः परमगुर्‌
नत्वा श्एद्भादैतविद्याथितोऽभवत्‌ ॥

इत्यानन्द गिरिकृतै कपणकमतनिवरणं नाम॒ षट चत्वर -
रिंशत्रकरणम्‌ ॥ ४६ ॥

२१४ शद्धर विजये

म्यावरजङ्गमसञ्चारं ऊुवैन्‌ यदरा२, war वर्तते, सर्वदेचरम-
Walls Be खपाशरैरटखगोरन्तर्वत्तमानमध्यचि्-
माग॑विम्बमध्ये गद भेनकालस्वरूपन्ञानतो सुक्रिरिति काल
एव ag. aa: कालवि दर ह्यविदिति निरवद्यम्‌ । दिक्काला, ने-
राद तिरिच्येते, मानाभावात्‌। न च परल्रापरलोन्नायकलेन
तत्सिद्धिः, श्रात्मन स्तदु न्नयनादित्यादितकंराद्ान्तवशादपि का-
लस्य ब्रह्मते प्रपते aa लघुमागोत्तुयैयन्तं मण्डल चतभा-
गमित्यथैः । aa यन्लोपरि किल रन्धुदयमखिलं wat तन्म-
wre रविज्ञानेन कालज्ञानं जायते wa dea चिंश-
SAAT कर्त्तव्या, ताभ्यो नव्यं शकल्यना, तदधः पञ्चद श~
घरिकादिकल्पना | एवमेतदित्‌ सवैवित्‌ भवतोति सम्यगुपपादि-
तमिति yaad प्रापे परमगुरुः पठति, भोः क्षपणक कालस
ब्रह्मत्वं तावत्‌ प्रतिपादितं किल, तदल्यन्तमयाद्यम्‌, कथं, तस्व
जन्यत्रदभेनात्‌ सावयवत्वात्‌ । तथादि यजुरारण्यके

“नदीव प्रभवेत्‌ काचित्‌ अक्ष्याव्छन्दते यथा |

तान्नद्याऽपि समायान्ति ताभिः सा न निवर्तते ॥

एवं नाना समुल्थानाः कालाः संवत्सरािताः।

wary मदश्च" दति ॥
श्रक्तय्यादविनाशस्थानात्‌ कदाचित्‌ नदौ प्रभवति तां तदन्या
अन्यनद्याऽधिकनद्यञ्च समायान्ति । सा ताभिरनुरूपाधिक-
रूपा सुतो न निवत्तते। एवमेव नानासमुत्थाः काला

षर चलारिशरत्रकरणम्‌ | RU

BTU मदश्च संवत्सरादणएवेाऽयनादयो मदशस्तु युगादयो-
ऽपि सर्वैऽपि संवत्सरं areata) सतु संवत्सरः कालः
केनापि न निवाय टव ait) ययन्तरो “संव्राऽजा -
यतेति" । Ud जन्यस्य कथं age वत्तु शक्यते । व्रशेषिकास्त
कालमुपे च्छान्योऽन्येन पञ्च विं्रतितच्लानि विविच्येदमन्रुवन्‌,
नानाविधशक्निमयो सा जनयति कारतत्वम्‌, एवमेवा विभव-
grea कलयति जगदेव कालेऽत दरति । चरतः कारत्लस्य
जन्यवा द्र ह्य वमयुक्तम्‌, इति सिद्धान्तः। गोालान्तःस्या प्रथिवो
नित्यमधः पततो्युक्त, तदपि न मानम्‌, मेरधःपतनडेतु-
म्रमाणभावात्‌ | “मध्ये समतदण्डस्य wire योनि तिष्ठतीति
खयैसिद्धा नवचना च” | किञ्च श्टनिष्टपुरुषेण गगणं प्रत्युत्तिं
पाषाणादिवस्तु खभ्युप्व fei निपतति, तद्द्‌ ्टापि किसु च-
रितं भवता मन्दधिया । तस्मात्‌ श्डम्यधःपतनं निरालम्नमेवा-
सोत्‌। श्रतः स्थिरस्य मिपिण्डस्यान्तगेतयाग्येत्तरं किल
सुमेरुग्टङ्गवयं Ad! aa दक्तिणपञचिमदिक्स्ष्टङे रुद्र -
पत्तनं, मध्ये खल्‌ ब्रह्मपुर, पराक्भिखरे विष्एपुरञ्च aid | तद-
धस्ताचा्टदिक्पालपत्तनानि क्रमात्सन्ति। मेरोः परिताविष्कम-
जलाः, तच्छिखरेषु कदम्बजम्बृवरपिप्यलास्यास्तर वश्च aaa |
जम्बु टत्तपकफलानां रसेन Ay जान्बूनदौति प्रसिद्धा, तद~
भादेवेदं जग्बद्धोपमिति म्रसिद्धम्‌ । श्वम्बद्धसुदक्स्यं नव-
खण्डवषोख्यम्‌, aga सप्तसमुद्रैः षडदोपैरन्वितमिति

२९६ शङ्कर विजये ।

ज्यातिःशास्त्प्रमिद्धम्‌ | wed तु लङ्गापट्रणं, तत्माक्‌ द्वयां-
शान्तरेण यवकरेारिपटणं, तप्मत्यक्समान्तरे रोमकम्‌ तदधस्त-
दूदध॑समान्तरे सिद्धपुरम्‌, एवं पटृण्चतष्टयस्य उदयमध्याङा-
स्तमया द्धैराचकालान्‌ पञ्चदशघटिकान्तरेण पूरयति भानुः ।
एवं सुति यदा लङ्कायामुदयः, तदा सिद्ध पुरस्यास्तमयः, यव-
arat मध्याः, रोमकस्य श्रद्धंराचम्‌। उक्तञ्च सिद्धान्ते, “उदयो
योऽयं लङ्घायां शास्तमयः सवितुः” दति । सिद्ध पुरे were:
यवकेवच्यां रामकविषये agua चेति, तचतुःपट्रण gaa
कालचक्रं सप्तविंशतिनच्तचात्मकम्‌, तद न्तस्थल नो चग्रहकक्ला-
भितं भ्रवाहानिलजवात्‌ भ्रमणभोलं ब्रह्मण किल खृष्यादौ
wea, तज्ञङ्धायां समन्तादन्यविषये कालचक्रादि दि स्म ण्डलस-
RAM खस्तिकचतुष्टयसुत्पाद्य वादयन्तं करान्तिमण्डलं, we
wa किल राशिमनृभवति। we उदक्‌ प्राक्‌ याज्येच
Te चोणि शदाराचटन्तानि कलयति। उदक्‌ fay मेषा-
दिषर्कमनुभवति । क्रमेोत्कममागेमाभित्य ace haga
याम्यायनारम्भः fag एव । याम्ये घनुरन्ते दिडमागोनुक्रलटतत
उदगयनं प्रसिद्धमिति सस्मदायः। तेषां चक्रवशात्‌ प्रत्यग्‌-
गतिरेवेतयक्तम्‌, area, गाणां waa: '्रतयक्दृ टात्‌ ।
तथाहि श्रश्चिनोनचचे खमध्यङ्कते तदपेक्तया भरणो किल प्रागेव
awd, ama कृत्तिकादि । तयैवाश्चिनोखगरदाभरणोमेव
याति । ave: छृत्तिकाभित्यादिप्रागति; प्रत्यच्द्ष्टा । तस्मात्‌

षर्‌ चलारिंशत््रकरणम्‌ | ६.७

यद्दाणो प्रामातिः, चक्रस्य प्रत्यग्गतिः, दति । met भगवतां
we च्रे श्रशचिनयादिघटिकायां भानुवारे प्रतिपदि चैचमासे
्रक्तपनच प्रभवसंवत्सरे ङूपिण्डापरि वायुदयेपरिवत्तं माने प्रवद-
बाय चन्रवुधण्णक्रविङजगुरुनयो निवेशिताः, खखेपरिकचा-
स्थाशचक्रान्तवेत्तिनेाऽपि चक्रान्तस्था द्व भान्ति, तदशादेव म्रा-
गुदयः, पश्चादस्त मयश्च तेषाम्‌ लानुभवः कथमित्युक्ते काल
चक्रस्थप्र तिपद्य न्त ख वाणि चन््रक्षानिर्गतानि* किल, म्रतिग्रड-
कत्ता ग्रदणमा चरन्ति, ABW घटोमयसमयंञ्च खकक्तासु प्रा-
क्रनगत्या कुलालचक्रविपरोतगतिकीट sa प्रतिदिनं नभा-
छेतिग्डमितपेाजनप्रमाणमागेच्च रतां सखखकक्तामागतानां इद-
कषघुभगतिरिति सम्यगुपपद्यते। सा सवषां समातिभिननेव ग्रति-
फलति, लिङ्गलिङ्गालयकृता प्रदकिणपुरुषगतिरिव, एवं चद््र-
शन्या्यौजनोयम्‌ | उक्तञ्च सिद्धान्ते

“Hea SPIT ATA विन्द्वः ।
परिक्रमन्त्यधेाधःस्थाः सिद्धा विद्याधरा gar” 1 ofa

“क्ताः wat afa दिविषदां चक्रलिप्राङ्ितास्ता
टत्तेलैब्धथो लघुनि asia avery लिप्ताः ।
तस्मादेते शगिशग्जिसितादित्यमीमेज्यमन्दा-
मन्दाक्रान्ता इव शशधराद्धान्ति यान्तः क्रमेण" ॥ TEA

* चक्रकच्ताङ्तानोतिवा पाठः

९९४ शङ्कर प्रिजये

यहगतिरपि पोटा पूवीपरा उदग्याम्या Ger चेति
कञ्चिदिशेषाऽचावगन्तवयः | यैः किल जननसलदशात्‌ wanfe-
काला जाताः, शश्वत्‌ प्राग्‌दिशञ्चरताः खयैचन्रयोदंभान्ते स-
wa: सम्भवति । vera भोघुगत्या पुरोगते चने भाने vee
दादर्णांशभितं यदा भवति तावत्‌ प्रतिपदुत्पद्यते। ~wafa-
श्यंशान्तरे दितोयेत्या दुत्यत्तिरित्ये वमन्यासां तिथीनां ज्ञात-
व्यम्‌। Vasa नचत्रं aaa करणमेवं पञ्चा-
ज्गपपत्तिः । यदपतिचलनादेव लाकान्धकारनि टत्यथे भग-
वति केचित्‌ शिष्रमारे ग्रदस्थानं वदन्ति, तदनरैमिति भव-
दुक्तं तदेव ure भवति। कुतः, पुराणप्रमाणएस्य विद्यमान-
लात्‌। winaire: किमन्यथा प्रतिपादितम्‌ । frat
किल खस्तिकमध्यनोरू वदनेन ग्टदीवा निजाङ्गेन ब्रह्माण्ड
माक्रम्य AAT ख्ष्ठाधारोण भ्रमयन्‌ तदन्यमुखेन याम्य-
श्चुवकोलं wzerfa | मुखाभ्यामषटाचरतेजारूपेणेन्मिषं तद्ला-
दधःप्रवेशाधारं महाकरूमेण vat ada दति कालभयेन
यदभ्वमन्तोत्ुक्तम्‌, न तथा वक्तयम्‌, युतिविरोधात्‌ ।
तथादि
“भोषास्मादातः पवते भीषोदेति wa: ।
भोषासादभिशेद्रश्च ख्युधीावति पञ्च मः” ॥

ति उपक्रम्य जगदु पादानकारणं विवदितम्‌, श्रन्तेन गन्धेन “स
UT AST च्रानन्दः दति। तो MATT ABW एव, ‘te’

षट्‌चलारिशप्रकरणम्‌ | RE

waa, ‘ara: पवते, War, एव ‘Waste, उदेति “वरि,
waaay वददिरन्तव्यपकलेन aa! “नरः, चिलाकाधि-
पत्यं afi serfs सरवप्राणिदिंसाव्याजेन धावति,
दति तस्मात्‌ चपणएक काले ब्रह्मेति मूढबुद्धिं परित्यज्य श्टद्धा-
द्वेतटत्तिमाञ्रय, तया जायूदा्वस्या जितयातोतमनेन््यं Te
gaara सूक्ता भवसोति नियमितः चपणकः WHR
नला प्रदधादैतविद्याभिताऽभवत्‌ ॥

दत्यानन्द गिरिङ्त कपणकमतनिवरदेणं नाम॒ षट चल -
रिशत्रकरणम्‌ ॥ ४६ ॥

शङ्कर विजये

सप्रचत्वारिशत््रकरणम्‌ |

ततः पिचपासका; सत्यमे्छवमादयः समागत्य परम-
गरं नलेदमुचुः, खामिन्नसनकतं साप्रधानेन wu, पिदयजनमेव
नियतं कर्तव्यम्‌, ते पितरः प्राचीना श्र्निष्वात्तादयखन्द्र-
मण्डलापरि खं नित्यसुक्ताः सन्ते वसन्ति। विचायमाणे तेषां
मथ्य ayaa, मूत्तो्चलारः, तदुपासनमल्यन्तफलदमिति-
wat तदन्येषामपि agenda तन्तृधिदारा तेषामपि
दसषिदभैनात्‌, प्रतिवषैमविलपिटदिनेष॒ सावत्यादिषु तदुपा-
सनमेवास्माभिरादरात्‌ छतम्‌,

“श्राद्धछृतसत्यवादो च ग्टदस्दोऽपि विमुच्यते |

दूति मेोकदेठलाच पिदटमानेन चादद्रमारस्य दिनरूपतात्‌
मध्याद्धममा भवति, श्रथादद्धरात्र, एूणिमा, ष्क्तपकताष्टम्या-
मस्तमयः, रष्णपकताद्धं ख्यादयञ्च । तसात्‌ सवैऽपि weer
aig कस्मै ज्रमायां कुर्वन्धेव, aya तेषां सुतिरिति सुस्थ-
जरेव सक्तिः, wae: पठति भो; सत्यशमौङतवम्दयः
शररएष्वम्‌, भवन्प्रतमनचम्‌, दुत, प्रमाणाभावात्‌ | AIG कमा
कुर्वी तेति वचनमेव प्रमाणमिति यदयुच्य? afe तेन कर्म॑णा
मुक्तिरिति कथं, न करमैएेति निषेधदभंनात्‌। किं ब्रह्मविदा-

BAIA AA ATTA | २९

प्नोति परमित्यादोनि वाक्यानि नदि भवद्धिरधोतानि, पिद-
कर्मण्येवाधिश्रवणखक्तं न वर्तते, नासदासोद्ासदासोदित्यादौ
तदेव विचारयष्वम्‌ । कमीङ्गखक्तेनैव कमेनि ठत्तिभ॑वति, fae-
क्तानां wearer! श्रता ये कमैविदिता मन्ता atid
तेषां चिविधरूपता कल्यनोया, विष्यथवादमन्तमेदात्‌ । “ae
रदः सन्ध्यासुपासोत,” “ज्योतिष्टोमेन खग॑कामेा यजेत"
“न कलञ्जम्भक्येत्‌” “न परदारान्‌ गच्छेत्‌" इत्यादिवाक्यानि
विधिपराणि । एतदावगश्यकं कर्तव्यम्‌, एतदकत्तवयभिति बाध-
रूपात्‌ केचिद धवादा वत्तन्ते, “दरिद्रो द्र धरम दच्वाके
राजा पुत्र ATE, तस्य शतं जाया aE: तासु पुतं न लेभे,
तस्य इ Bata Ze ऊषतुः, स ह नारदं पप्रच्छ, दति
जनको ह 8231 वह्दकिणेिन यज्नेनायजत, तच इ वुरुपाञ्चा-
लानां ब्राह्मणा श्रभिरुमेता wg, तस्व इ जनकस्य aera
विजिज्ञासा बश्रवेत्यादि। सगु वारुणिव॑रुणं पितरमुपससार,
aitfe भगव ब्रहेति" । wad fama एतदथ॑वाद्‌-
waren ने दिव्यानि, मचोजनाभावात्‌। विधिमन्ताभ्या-
मेव सर्व॑प्रयोजनसिद्धरित्यत are, श्रधिकरणरत्रमालायाम्‌,
“पारि ्चवार्थमाख्यानं किंवा विद्यास्ठतिस्ठतेः |
ज्यायोऽनुष्टानणेषलं तेन पारि घवा्थ॑कः” ॥
wag wat मददावेद्यां राजिषु राजानं equa
तदत एव वैदिकान्टृपास्यानानि saya पठितव्यानि,

RRR शङ्रविजये

तदिष्दाख्यानं कमै पारिक्षव awa नतु विद्याम्तुतिमाच-
मास्यानं प्रातःखायङ्धालयेरुचितदविद्धा मानन्तरकालानृष्ठान-
पूरणं किलाख्यानेभवतोति छृतला अरनष्टानभेषलं व्यायः चेषं
भवतीत्यथः। ` श्रतोऽनृषानेपयागिलेनाथवादा ग्राह्या भव-
fal मनलस गायञ्यादयः। “तत्पुरुषाय विद्मदे, मदा-
देवाय धीमहि, तन्नो रुद्रः प्रचोदयात्‌” । “नारायणाय
faa®, वासुदेवाय धोमदि, तन विष्णः प्रचोदयात्‌” | “Te
wa इ दाता निषोदादवसु, पुरा एता भवानः, श्रवतां AT
रोदसो, faa wnat सैमनखाय देवान्‌” दत्यादयः।
स्मिन्‌ कर्मणि यो wer वरिधिदर्भितः स तस्िन्नेव सदा ङ्गोकन्तंय
दति श्रयं पयैवसिते श्रा्यैरखण्डं निर्गुणं नित्य ्ुद्धसुक्तख-
ei ब्रह्म सवैतन्तरवा च्यमुन्ेयम्‌ । अवणादिना कर्मणणं गदन-
लादेदानां BATS उक्तञ्च भगवद्धोतासु
“ैगुष्छविषया वेदा freer ware” । दति ।

श्रते मुमुक्णा निस्ैगृ्ठेन भवितवयम्‌ । तस्मराद्भवन्ताऽपि afa-
चादिधारणेन पिदकमममपञ्चप्रठत्तिं गताऽनेकजन्माजितां परि-
व्यज्य सहुरुमुखोग्ेषमद्ावाक्यश्रकणादिना मुक्ता भवथ |
“नान्य; पन्था विद्यतेऽयनाय इति निषेधदभेनात्‌, दतयृपदिषटासत
परमगृरं नत्वा तदु पदेभवलात्‌ छताथा TAF ॥

दरत्यानन्द गिरते पिटमतनिवरदणं नाम सप्चचलारिंश्म-
करणम्‌ ॥ ४७ ॥

शङ्धरविजयें

श्रष्टचत्वारिशत्रकरणम्‌ |

ततः रषोपासका गरडापासकाश्च शङ्खपादक्‌नालोढ-
mea समागत्य खामिनमिदमूचुः, भे गुरो मदीयं मतदयं
अरतिविविचतरं wu, ie: किल wat भगवता नाराय
ta तल्यरूपेणान्तर ङ्गः, ततः किल तस्मात्तदाकाराकारित-
तर्षएधारणएमा चेण* मुक्ता वयमिति, गरूडः किल स्वलेककुचि-
was भगवन्तं ATTA सञ्चरते THN तदुपासकाञ्च
नित्यसुक्ता वयं भगवह्क्ताय्गणा इति प्रापने Was परमगुरुः
पटति मोः wUz, कुजरोढ, भवद विवेकः किसु ava
नारायणस्य तन्वा हनेपासनेन मुक्तिरितयक्रम्‌, AT TATA,
तरिं नारायणापासनमेव कुरुतात्‌, तस्य waranty ay inA-
are) परम्परया feat परमगृरूपदिष्टमारगेण मुक्ता
भवथ, इत्येवसुक्री त aad war fader wereafa-
द्याभिते naa: ॥

दत्यानन्द गिरिके ेषगरुडमतनिवदैएं नामा्टचतलारिंश-
WATT ॥ ४८॥

* वदाकास्पुगधारणमात्रेयेति al UIs: |}

शद्धर विजयं

एकेानपञ्चाशत्तमप्रकरणम्‌।

ततः रिद्धापासकाश्चिरकोत्तिजनितानन्दपराङनादयः समा-
गत्य खामिनमिदमूच्‌ः, भोः खामिन्‌ मदीयमतमतिविदित्नरं
किल मदुपास्वानां सिद्धानां विचिचलात्‌ । wa: सिद्धापदेश-
परिलव्धसकलमन्चुद्धयो वयं waren मुक्ताश्च । तसात्‌ भव-
न्तोऽपि सिद्धमनावलम्िनो waa) ओग्रैलादिभगवदाविभैत-
स्यरषु मन्त्ोषधविगेषान्‌ प्राय सत्यनायादिषिद्धाः कताथाधिर-
sitfarg arg: । तदुपदेणेन तथाविधा वयम्‌, eatin: स्वै-
भरपञ्चो विदितः faa, तत्कद्मिन्युक्ते निधिनिरेपांज्ञनदगरेन-
मे हनस्तम्भनवग्यवादिस्तम्मनादि विद्या विपैः रत्या दारानाहार-
जला न्याकाशर ीजयसलिलजयवद्धिजयवायुजयादि विदयाविशे-
चैः, faite पारदपानतैलपानम्रटतिभिश्च swears
र प्रडत्तिभियौ गविभेवैः, श्रकालवषाकालाशनिपातटथिकवष-
सपैवषैवद्धिवषैशिला वषादनुवषेनक्तचवर््रवधग्र्ट तिभिः क्रिया-
विशेषैः, सलिलवषकीरवष॑द धिव्षमध्वाज्यवषसुरावषोग्टतवषैकन-
कवपादिभिः शक्तिविेवेः, कुसुमवषेन्नवर्षधान्यवषादिभि्तिणी-
विगरवैः, मोनवषैप ्रएवषैयुवतिवषादि भिम दिनी विशेषैः, युतचे-
पणसलिलेतक्ेपणवज्भुत्ेपणएसलिलवायूत्‌रेपणएतरूतृरेपणरिपृत्‌-
चेपणा दुदेश्धकविदयारूपमन्तविगेषै, गखददादग्रामदादपुरदादा-
रण्यदादादिग्डदाडेति विदयामन्तविभेवैः, स्तीपुरुषारृतिकरण-

एकानपञ्चाशत्तमकरणम्‌ | २९२१५

पुरुषश्यारुतिकरणशचुजयसेनाजयस्तौजयादिकल्लघयिकादिवि-
दयाप्रभेदैः, श्रयःकरणएताचकरणएरजतकरणहेमकरणादिधातुविद्या-
भ्भेदैः, दृ्टिनिबन्धनसिंदशरभव्याघुदिद्‌षट्गबन्धनादीन्रजाल -
मदेद्रनालादिमन्तमूलिकाकब्जल विभवे, एतदाद्यनेकविगतेवयं
सर्वज्ञा एवाध्यास्मदे, तस्मा द नन्यभेद्यमसमन्मतमिति प्राप्ते भगवा -
नाचायैः पठति, मोशिरकोर्तिनित्यानन्दपरावच्छनादयः किमनि-
ल्यफले एभिभेवद्भिः सम्भाषणएमपि नादं कुव, क्तः, किं fates.
वेषः प्रयोजनं विद्यते, निधिनिक्तेपाद्यञ्नादिभिः परद्रवयाप-
हारदोषम्राश्तिमाचमेव फलम्‌, चिरजोविलादिभिनं मुन््पायः
सम्भवति, देद्य दुःखालयलात्‌, तत्परित्यागेन ब्रह्मपरा्युपायो-
बुद्धिमद्भिः सम्पादनोयः। तस्य गुबषैधीनलान्तन्दुखपद्मविगलना-
दइयाग्डतपानपरायणणनित्यमुक्ताः सुखिन ञ्च भवन्ति । तदन्ये
पुन दुःखालयमेव शातं संसारं नित्यं यान्ति, चिरजोविनां
सुखमिति यद्युच्येत, afe युगान्तरे मन्वन्तर वा सव लेाकजरा-
गटत्युकालविलयेऽस्येव, तत्रापि पुनदःखप्रा्निरेव areal त-
सपदुकरानां यलं नित्यानन्द रूपं वन्तं ते, न तदन्येषां तत्‌, केभा-
भावाचुपाय एव सुखेच्छ भिर नुदिनं चिन्तनीय इ्युक्तासते परम-
गुरुमाचायैखामिनं AT तदुपदेश्वलान्मनेन्मन्यां मनालयं
em नित्यतेजःकूटरूपत्रह्मानुसन्धानं कुन्तः भिव्यतरा wg: ॥

इृत्यानन्द गरिता सिद्ध मतनिवदेणं नामेकानपञ्चाशन्तम-

प्रकरणम्‌ ॥ ४९. ॥
x

छ्कर विजये

पञ्चाश्रत्रकरणम्‌ |

ततः षरं गानशोलाः विश्वावसुनामगन्धवैकन्यकापत्युपा-
wat: पदमोक्तमिधिलांगतगुष्डगानादयः WATE नत्ेदमूच्‌,
arf वयं किल छताथोः, मदोयमतमविलपरमानन्ददम्‌,
विश्वावद्धपासनेन विदितगानकारणनादोापासनपरिलब्धव्णा-
तीतविन्दुकलाः, ष्यानसन्भूतकलानुभव एव ब्रह्मानुभव दृति
wer नित्यमुक्ता एव, anges सुक्छभिलापिणः सदा
गान्धवैविद्यापरिश्रमं geafafa प्रापे भगवान्‌ पठति, नन
सादज्नानेन ब्रह्मावारिरि्यकतम्‌ । तदयुक्तम्‌ । श्रुतिविरोधात्‌,
ब्रह्मणः णन्दा्यतोतलाच, विन्दुकलयोरपि waar |
“नादविन्द्कलातोतं यस्तं वेद स वेदवित्‌” दति wa: |
“श्रश्ब्दमस्यभमरूपमव्ययं
तथाऽरसं नित्यमगन्धवच यत्‌।
अनाद्यनन्तं महतः परं धरुवं
निचा तं खत्युस्खात्‌ प्सु च्यते” ॥ दति Sa:
त्मा ज्ादविन्दृकस्ातीतं ward नित्यश्एद्ध बुध सुक्तखरूपरं
Re जहम उपासकानां frat सदा wry,
तद्वारा क्ता भवयेतयुदे् मङ्गोशत्य frend Hazy: ॥
इत्यानन्द गिरिकृले गन्भवेमतनिवरेणं नाम पञ्चाशत्क-
रणम्‌ ॥ ५० ॥

शङ्कर विजये
एकपञ्चा प्रकरणम्‌ | :

ततः केचित्‌ वितिमखव्याप्तसवैङ्गाः शस्यविगेषश्टषितमणि-
बन्धगला ्रतराडुपासकाः खामिनं नल्दमूचः, खाभिन्‌ श्रस्म-
तं प्रण, MATIN: सक्च सप्तलाका दव तालप्रमाणएदेदिनेव-
न्ते | उपासकानां ward तदु पासनेन शयुजयादिफलमस्ती -
ति, गणकर्ता वेतालः । तदु पासकानामस्माकं सवलोकवशद्करं
रूपं फलम॑स्तोति मरत पूवप भवद्भरोवमुक्रम्‌, तवेताला-
Wea भवन््तमनरईमेव भवति, ब्राह्मणानां नित्यकमादि परि-
त्यज्य श्तादेरुपासनानदैलादवेदमूलकला च, तद्‌ पासन मन दमेव |
“च्रपसपेन्तु ते wat ये शता भुवि संस्थिताः ।
ये शता विघ्नकन्तोरस्ते नशन्त शिवाज्ञया” ॥
दरति वचनाच्च त्रह्मकमंप्रतिबन्धकरूपण्डताचैनं ब्राह्मणाना
मयुक्तम्‌, तदन्येषां रागदेषादिरब्लुबद्धानामन्योन्यदानिमभी-
tat तद्िदावैयप्रत्यासत्तिरिति सिद्धान्तः । युयं ्रहमकुल-
जा एवमुक्ता चारं परित्यव्य ्एद्धादैतविद्या्रिता वणाचितकमं -
शोला way | सखकमंभरष्टानां नदि गतिरिति, waa फलदेति
ोविन्दभगवतपूज्यपादभिथैरभिदितमस्ाभिरित्यकताः क्राधदण्ड-
विदेषणरागादयः खामिनं नत्वा तदु पदेशविदिततत्तत्कमंभोलाः
श्एद्धादैतविदयानिरताः पञ्च पूजापरायणा बद बुः ॥
दृत्ययनन्द गिरिङ्तौ तवेतालमतनिवददैणं नामेकपञ्चाभ्र-

स्मकरणम्‌ ॥५९॥
a2

र शङ्करविजये
दिपञ्चाशत्मरकरणम्‌ |

एवमगेषमतनिवदेणं छृला दिनमा मथ्यन्दिनङ्गते मणिक-
्िकातोरे निदिष्यासनलालसे परमगुरौ भगवान्‌ व्यासः किल
VATA द्व समागत्य षर्सदसखरशिव्यसमेतं प्रमथाधिटत-
मोशमिव, देवा टरतमिद्धमिव wared ब्रह्माणएमिव दृष्टा को-
ऽयमित्याक्तिपत्‌। भिव्यासतं मायावेग्रधारिणमिदमूचुः,

प्रण, द्ध, परानन्द गुरूः शङ्धरनामकः।
सेतप्र्तिदेभेषु मतध्व॑समथा चरन्‌ ॥

भाग्यं कता ब्रह्मखत्रतात्पयीथैविनिणंयम्‌।
शरटरैताधावबोधेन शिय्यान्‌ छता विवेक्रिनः ॥
जयत्येव fe गङ्गायास्तोरा विभ्व॑तचन्द्रवत्‌ |

एवमृक्तः स्यविराऽपि शभिव्यसङ्गमतोत्य कम्यत्पलितवदनभिराः
शङ्करा चायैमिद माद, यच भवताधिरुतः किमु ब्रह्मखचपरिखमः।
परमगरुराचाथै समोच्छैवमवादीत्‌, at विप्र कुच भवतः प्रवेभ-
waa वद्धोति । टद्धः पनरा, तदन्तरप्रतिपत्ते रहति सम्परि-
स्वकः प्रस्ननिरूपणाभ्यामिति खचस Asa warfare: | पुन-

दिपश्चाश्त्रकरणम्‌ | २९९

Ng परमगुरुः, HATS: सत्परिव्क्त एव (तदन्त रप्रतिपकतो"
देदान्तरप्रतिपत्तो, Cela’ गच्छति, Mar लिङ्ग रीरबन्धः पर-
लोकमिति । दद्धाऽ्ेवमाड, तानां सवैदेशरसमलात्कमीनुक्रले
गाचयमदणं ततैव करोतु यत्ैवारव्या इति | पुन परमगृर्राद,
द्ध मूढतर anne न विदितं भवता । तथादि, खदेदवोज-
शतैैतख चः सन्परिव्वक्त एव गच्छतोत्यवगन्तव्यम्‌, कुतः, TH
निरूपणाभ्याम्‌ । तथादि, wat यथा “पञ्चम्यामाडतावापः-
पुरुषवचस भवन्तोति”। निरूपणञ्च दुलोकपजेन्यपृरुषयेषिल्सु `
श्रद्धासामटच्न्नरेतोरूपाः पञ्चाङतोर्दभैयिला “पञ्चम्यामाडता-
वापःपुरुषवचस भवन्तोति", तस्रादङ्धिः परिवेष्टितो जीवे या-
तोति गम्यते । भो यते, अरन्या जतिः, “जलाकावतयवैदे ह नमु-
ति यावदेदान्तरं नाक्रामतोति"। भो दद्ध, तचरायपरिवेष्टि-
aaa जोवस्य क्मोपस्थापितप्रतिपत्तव्यदे दविषये भावनादिर्धो-
waar जलाकयोापमोवते दति । Weg इदमा, यापिनां
करणानां श्रात्मनश्च देदान्तरम्रतिपत्तौ कर्मवशा हृद्धिलाभस्तन्न
भवति, इद्धियाणि तु देदवदभिनवान्येव , aa aa arrest
उत्पद्यन्ते, मन एव fe केवलं भोागस्थानमभितिष्ठते, जोव एव
उतञत्य दे दादे दा न्तरं प्रतिपद्यते, Mara sae ठल्लान्तरमि-
ति। यतिः पठति, भवन््तमनदद, श्रुतिविराधात्‌। aa मुतिः,
“न तख प्राणा दयत्का मन्ति aaa समवलीयन्ते" इति | ननु.
उदादइताग्धां प्रस्नप्रतिवचनाभ्यां केवलाभिरद्विः सम्परिष्वक्तो

RRe शद्धरविजये

“रुहति' प्राप्नोति, श्रपृङव्दगरदणएसामथ्यात्‌ । तत्र कथं सामा-
न्येन प्रतिष्ठाय संवभैतखक्छीः सन्परिय्वको रंहति, इति ayaa,
aaa, खचमेव ात्मकलात्‌ HST, तुशब्देन चोदि-
तामाग्रङ्ामृच्छिनत्ति, “यात्म का ्यापल्लिटत्करणश्रुते; । ता-
स्लारम्भकास्वभ्युपगम्यमानाः SAT तद्यमवश्यमभ्युपगन्त-
व्यम्‌, ्यात्मकञ्च दे हस्तयाणां तेजोऽबन्नानां * ache कायोप-
लब्धः एनश्च आत्मकः Purge, चिभिवेतपित्तद्ेरभिने wae
तान्तराणि प्रत्याख्याय केवलाभिरद्धिरारम्भः wad, तस्मात्‌
यस््ापेक्तायामापः पुरुषवचख इति प्रन्नपरतिवचनयोरपकब्दो
न कैवल््ापेक्तः। सर्वदेहेषु रसलेदितादिवस्त्‌ दृश्यते, पा-
चिव धातु्ैविष्टो केदिषूपलच्छते, दति यदयुद्येत, नैष दोषः।
दतरापेक्तया wt ase भविव्यति। दृ श्यते च श्क्रगोणित-
लक्षणेऽपि दे दवीजे द्रव्यं, कमं च निमित्तकारणं देदा-
रम्भे, wate wheat, सेामाज्यपयःप्र्तिद्र वद्रया-
अयाणि कश्मीणि, क्मखमवायस्य चापः अ्रद्धाशन्दोदिताः
सह कम॑भिर्चुलाकाग्री यन्त दति वच्छते | तस््ादण्यपां बा-
ष्यप्रसिद्धिः । बा इल्यादण्यप्‌कव्देन स्वेषामेव देदवोजानां
तद्च्छाणामुपादानमिति निरवद्यम्‌ । छ चान्तरं, ^ प्राणगतेश्च
माणानां देदान्तरग्रतिपत्तौ गतिः” । यूयते “तमुत्क्रामन्तं प्राण-

* चयाणामप्‌तेजेवायूनामिति afer: |

°

दिपञ्च शत्रकरणम्‌ । । २२९

. अनूत्क्रामति" प्राणमुत्करामन्तं पराण श्रनूत्करामन्ति” दरत्यादि afar |

सा च प्राणिनां गतिराश्रयमन्तरेण न भवतीत्यतः प्राणगतिप्रयु-
क्रा तदाश्रयग्डतान्तरोपषष्टानां गतिरथीद वगम्यते | नहि नि-
राश्रयाः प्राणः कवित्तिष्टन्ति, गच्छन्ति वा जोवतेाऽदभना-
दित्यागरदेए swat टस्य कपेलताडनमाचकार । परं पद्म-
पादं निजशिग्यमिदमाद, एनं Wwe टद्धमधोमुखं पात-
चित्वा पादाग्रावलम्बनादू रं त्यजेति । स तु गुरुभिरेवमुक्ो दष्णो-
मास । यतिराडवाक्यश्रवण्णत्‌ खयमेव दूरमगमत्‌ | ततः
fire: परमगुरं नला इद माद |

शङ्करः शङ्करः सा्तात्‌ व्यासा नारायणः खयम्‌ ।
तयेोविवादे ward किङरः किं करोम्यहम्‌ ॥

इत्येवमुक्तः खामोदमाद, स एव व्यास्चेदनुपममतिः साऽय

मपि मामवतु श्रदतार्थः्यनुभववदिरस्तरूतियैदि, यथाभा-
ह. स्वैसुगपि ~

नुमेभ्यादिषु समकर, सवेशगपि wer वधिश्च ्रभाकरणात्‌,

दुःखन्त्यजतु सपदि तन्मदाक्योत्यं पर ज्ञानात्‌,

श्रायातु खयमेवाच are: शिव्यजनप्रियः।
श्रदवेतभाव्यकत्तरं पातु AT वादरायणः ॥
ख एव परमार्थश्द्धिदामिश्या भवेद्यदि ।
व्यासं संयमिनां ओष्ठं शरणं यामि सरवैदा ।
स एवाद्य प्रसन्नात्मा दर लखिलतामसम्‌ ॥

RRR शङ्कर विजये

शद्रा चार्येण एवं स्तुते व्यासः wea दव समक्तमाविरासोत्‌, -
गुरुः खामिनं नला ve दादशप्रदक्तिणभिवन्दनानि Bat
लदंशसतच्छयोऽदमिति विज्ञाप्य निजरतन्रह्म ख चभाव्यमवदत्‌ |
ख तु भाव्यं सम्यगवलोाक्य परमगुरुमालिञ्य इदमुवाच ।

खत्राणन्तु पदार्थैकतात्पथे विदितं war
महाश्यस्त॒ THe wees जगत्यति; ॥

शिव दव शिव्यजनैधैरुषाञ्चर भाग्धमृपदिशन्मम |
शरद्धादरैतविदः कुरु लाकानन्यमागानन्यान्‌ ॥

इत्यानन्दगिरिषतै sea नाम दिपञ्चाशत्मकर-
एम्‌ ॥ ५२॥

Waal त॒ स स्वामी उचरन्तं सुनोश्वरम्‌।
नलेदमा इ Way मदथोाऽद्य भविग्यति ॥

प्राणे प्रणवं वोच्छाथ यास्यसि त्रं दयानिधे ।
लत्यादसन्निधेौ गारक एवाहमदयः ॥

TER: शङ्करा चायेमिदमा इ घृणान्वितः | ।
कथं प्रसिद्धं are erga लयि *जगत्यलम्‌ ॥
तस्माददरैतबोधाय सिरा भव परावरे ॥
WHATS: पुनराह मुनीश्वरम्‌ |
डेषु wea यदायुखितिरित्यतः॥
व्याससवाकषयामाष ward ङृषटिकारणम्‌ |
ब्रह्मा्यवादोदेवं fe खतन्तः शङ्करं प्रभ ॥
दुष्टाचारविनाशाय प्रादुश्वैतो महीतले।

स एव WRU: साचचात्यौलासनायकः |
यावदिच्छाब्दमुव्यौं fe खिला पशचाद्गमिष्यति ॥

इत्यानन्दगिरिकते ब्रह्मदेववचनं नाम विप ञ्चा्पमकर्‌.
णम्‌ ॥ ५२॥

* जगत्पते डति कचित्‌ पाठः।

शङ्कर विजये

चतुःपञ्चाशत्मकरणम्‌ |

इति ब्राह्मवचः रुला व्यासः काशीक्लतालयः।
RUTH गङ्गाम्त्र जोव लं शरदां शतम्‌ ॥
Taal मो्लयामास भ्र राचार्वसुन्तमम्‌ |
व्यासदन्नायुरुक्छष्टतेजःपूणंकलेवरः ॥

बम ओोशङ्कराचायौ ब्रह्म यासयुतस्तदा ॥
विष्णुवागोश्संयुक्रम हारेववद हुतम्‌ ॥

सतु नला सुभिखेषठं ब्रह्माणं पारमार्थिकः |
छृता्ाऽस्मि भवत्पाद दशेनादित्यभाषत ॥
शर्वा चायं भिदा मिथ्या wed पारमार्थिकम्‌ ।
उपदेशं नुणणमेवं कुरु यनेन सवैतः।
इत्युकान्तदेषे ब्रह्मा व्यासश्च भगवानृषिः |

बृ्यानन्द गिरिके व्यासदन्तायुःप्रपञ्चनं नाम चतुःपन्चा-
शरत्रकरणम्‌ ॥ ५४ ॥

शङ्करविजय

. पञ्चपश्चगत्रकरणम्‌ |

स्मात्‌ उदश्मागेमवलम्य अरमरलिङ्गं केदारलिङ्गं दृष्टा
कुरुखेबमागोत्‌ वदरोनारायणदभेनं BAT तच ओतलादक-
खार्नखातिद्‌ःसहतवात्‌ दिमवत्छाजनिष्याखच भगवन्तभिदसुवाच,मो
नारायण क्ञानाय उष्णादकने देहि, cf सतु मररायणः
स्फटिकादधःप्देात्‌ उष्एतोथेसरितसुत्पादयमास । ad दि-
जाः ञाता MELTS: | ATA दारकादिदिव्यस्यल-
विलोकनात्‌ प्रादक्तिणटमयेोर््या प्राप । तस्मात्पुरा्‌ गयाया -
मोशानादिदभरनं छता गङ्गासदखनामसकलस्ानमाचरन्‌ जग-
श्नाथमागेत्‌ wd प्राप। तत्र म्यदेवं मल्तिकाजेननामानं
सच्छक्तिमदतविद्यारूपिणो भ्रमराम्बां नल्व, तच मासमाखिते
WAAR CATS, ATT: समागम्य परमगुरुमिदमूचुः,
खामिन्‌, भटाचायस्येा दिजवरः कचिद्‌ दन्देत्समागत्य दुषट-
अतावलम्निने बद्धान्‌ Sareea राजसुखादनेकविद्या-
अशङ्गभेर निजित्य तेषां Wee wife wey चलू

12

९२३६ शङ्कर विजये |

खलेष fafa करभमलेचरणीलय चेवं दुटमतध्वंसमाषरन्‌
निभ॑यो ada दति ।

शुलिसद हतं कमं गुरुः भिग्धसमन्वितः |
WaT रुद्धास्यनगरं saws विजुम्मितम्‌ ॥

तच दिनदशकपूरवकाले werent: सर्व॑ विपकध्वंसं कला जेनगुस्‌-
मुखात्कसचिदिद्यालेभाजात इति गुरुबधप्रायञचित्तं विचायं श्र-
्तरशतकारिकाप्रमाणोपत्यकाकरोषोपरि दहमामिना. परितः
marten, वसितव्यभिति fafa famed तथा कार
fast तच छतप्रायधित्तदीक्तः स तु करोषपवताग्रवासो
समवत्त॑त | तदानों परमगुरुभटा चाथ वौच्छेदमा,

अज्ञानेन किल भ्राप्ना व्यवश्या भवता दिज ।
Frwy मूढ गूढाथान्‌ न वेत्सि निगमान्‌ यतः ॥
“न्ता Varad इन्त इत्च न्यते इतम्‌ ।
war at न विजानीते नायं दन्ति न इन्यते” ॥

दति ga: cer जानुंमाचदग्धाऽपि wera: WTAE.
मिदसुवाच, जायत्कालानागतेा नूतनें बोद्धतरः | Wea,
शृागत्य उत्तापयसि। गुरुराद, नादं बद्धः, किन्तु शङ्रा-
we, शएद्धाद्रैतमागदाता प्रसङ्गाथैमिदागतासि, इति वचनं
निम्ब पुनद चा्यैः are तथाऽदग्धगेष्रोरः, मद्धगिनोभन्तौ

पञ्च पञ्चाशत्मकरणम्‌ | २३७

मण्डनमिश्रः way ट्व सकलविद्यास पितामद द्व aid!
तेन साकं भवदादकण्डूतिनि इत्तिपयेनत प्रसङ्गं FT! We
मतिकम॑विपाकधरमखधचबद्ध रद गवस्यया wer यामि। मे
wag प्रतिफलदमासोत्‌ cya निमीलिताः सवोन्तःख-
जर्मरूढबुद्धिराचोत्‌। ततः परमगुरुरपि सवेजनस्ढ्रयमानविभवः
पनः Ted प्राथ रद्धास्यपुरवासिनः wary श्रदेतमागोभितान्‌
ATT ॥

शृत्यानन्दगिरितो wgeld नाम पअद्चा.क्र-
णम्‌ ॥ ५५ ॥

शङ्कर विजये ।

षटपञ्चाशत्मकरणम्‌ |

उक्वाशङ्ख्तालध्वनिभिजयधव्देवन्दि मागधखलस्तवेः प~
पादादिभिखहतकर ताले मकरिकरणक्दरवधिरलं सम्यादयन्तः
श्रोपरमगृरप्रञुखाः कुवेर दिञ्भागेमवलम्न्य दसिनपुरादाप्रेव-
formed विद्यालयमतिपरसिद्धं, तदेशवासिनस्त॒ विजिल-
चिन्दुरिति वदन्ति, तत्पुरं माप्य तत्पुरान्तराले चतुयाजनवि -
सतारे प्रत्यगदिभि क्राशमात्रसमचतुरखण्डमिनेमिभागे तालत-
efgat शालां निमय aga तदस्तप्रमाणं परस्पराभि-
मखं वेदिकादितयं तदुपयतप्रोतदारुपञ्जरवदधग्कपञ्जरापि
श्रनेकानि कल्पयिला तच्र॒पञ्चशतभिव्यानेकेकशास्तपारोणएान्‌
भण्डनमिश्र श्राचतुसुंखेभ्यो wg दव सखवदनेभ्योऽदिराज
wa पञ्चस्येभ्यो रुद्र दव षडदभेनपाठपराक्रमितान्‌ नाना-
नदसमुदर्‌ क्षवमानान्‌ fra अ्रखिलाशाजयसमथाना चकार ।
तच्छालान्तरे चेवकरदासोदासजतैः क्रूपतडागादि निमय त- |
द्वारिपरिबद़सकलशस्यारामादिभिः प्राप्नान्नाकादिभिरेव प्र
व्यदमखिलभिेः सड ॒षड्पेतात्रभक्षणपरिटप्ततनुनिवसन्‌,
अथात्‌ wa Genet निमन्तितत्राह्मणथेनिभिनत्तं पिद खा-

नाय व्यासं मन्तरशक्तिवलादागतं निमन्त्रयामास । विशे देव-

षट पञ्च शत्प्रकरणम्‌ | २९९

श्थानोयतत्समत्राह्मणाभावात्‌ लब्मोनारायणूपं शालग्रामं
निमच्य कतसकलपाकया विजयवत्या, पिदढसमचनं कुर्‌ पाका
जात इति गदहोतवचनः whe: weqecat मण्डनमिश्रः
पविच्धषितकरकमण्डलुक्चौधरो माध्याङ्िकब्रह्मयन्नवेशवदेव-
कर्माणि ware पदे खद्कख्य षणं (९) रेवाथै शालग्रामे
दला fart व्यासकरे दला खदा ङ्गे चतुरखवन्तुलमण्डल-
इयं शला तत्युजां विधिवदाचरिला खयं प्रत्यसयुखो शला
देवस्थाने क्तणं cat शालग्रामं दभापरि सन्निवेश्य विशेदेव-
ध्यानमाचरनास। तदानीं किल परमगरुः wafer
तत्पुरपूवैभागोदयानेषु सन्निवेशयिला खयं पुरं परविवेश । भाजै
खससिकारूढे पुर; प्रत्यग्‌भागमागें किल |रारकदम्बं वच्छ
` मण्डनमिभ्रालयः gfe इत्य रवीत्‌ । तत्ु्टा ताः परम-
गर म्द, ॥
र्यत्तशब्दान्तविधिम्रभेरैः
श्ररकाङ्गना यच गिरं वदन्ति।
दारे तु नोडान्तरसन्निरु्धाः
श्रवेहि तन्मण्डनमिश्रधाम ॥
जोवेश्वरेक्येन भिदामरभेरैः
Raya aa गिरं वदन्ति ।
दारे त॒ नोडान्तर त्यादि ॥

() पिदपक्ते तिलदभाणां णं दति खन्ना देवपक्ते यबदभाणार्‌ ।

९४०

शङ्कर विजये

शब्दान्तसत््त्ययधातुवादैः
Target यत्र गिरं वदन्ति ।
द्वारे तु इत्यादि ॥
क्लानादिषिपरोचितकंरूत्यां
Rant यच गिरं वदन्ति ।
दवारे त॒ इत्यादि ॥
मन्तादिराजस्य विधानमेदैः
श्ररकाङ्गना यच गिरं वदन्ति ॥
दारे ठ इत्यादि ॥
जनोक्तिमिः कालविदुक्रिमेरैः
mare यच गिरं वदन्ति ।
दवारे g इत्यादि॥
कापालिकैर्भरवपक्तपादैः
Rar यत्र गिरं वदन्ति।
दवारे तु दत्यादि॥
भक्यादिभिः ओैवमतप्रभेदैः
शररकाङ्गना यत्र गिरं वदन्ति ।
द्वारे ठ्‌ दरत्यादि ॥
गणेशविष्ख्कपराग्डतार्थैः
प्ररकाङ्गना oa गिरं वदन्ति ।
दारे तु इत्यादि ॥

षटपञ्चाश्त्रकरणम्‌ | २४९

काव्यादिभिनीरकसिद्धवादैः

श्रएकाङ्गना aa गिरं वदन्ति।

दारे तु rare

च्राकर्षणाचाटनसिद्धमन्तेः

wary यत्र गिरं वदन्ति ॥

द्वारे तु नोडान्तरसननिरुदधाः

श्रवेहि तन्मण्डनमिश्रधाम ॥
इ्यादिकान्‌ बहधा दासोवचनसन्दभेसच्जातञ्चोकान्‌ भ्रुवा
aaa: परमगुरुयुवतिसद्नमतोत्य मण्डनमिश्रगटदं
राण कवारगुकतं दुःपरवेशमिति विचायं प्राणयामबलाद्गगन-
मार्गणान्तःमविश्च मण्डनमिगररुतपूजाप्रसन्नविश्रदेवमण्डले च~
णादवतिष्ठत | तदानीं मण्डनमिभ्रो विश्वेदेवान्‌ सङ्करूप्य
शालग्राम खागतमिति दभाक्ततप्रोतच्तणएकाले शङ्धराचायैपाददयं
मण्डलस्थं ददभं। ततः सवीङ्गानि dq करणेन किलायं
सन्यासीति war कापकालादइलचित्तः gar मुण्डीत्यवा-
दत्‌, इति प्रथमवाक्यं fara दितीयवाक्यं ate, स
न ज्ञातव्यम्‌, श्रागलान्धष्डो, सुरा पोता, सा हि सुरा शेता,
किं मत्तः zea, किं जडधामतद्धतिकदेे, किं निभाग्य,
यत्यचीसंहत एव fait, किं दूषकतत्यातकवति, किं चोर-
रत्याभित अरिवर्गपडितस्यैव श्रप्राधितनिमन्तिताभ्यागतेा fa

* कुताऽयमिव्यवादोदिति क्रचित्ादः।

९४२ शङ्रविजये

ष्णरदमित्यादिवाक्यानि व्यासः भ्रुवा पाद्यं दीयतामिति प्राह
मण्डनमिश्रं | पादयग्रहणकाले वादाथ॑मागतेऽस्मीति गुरुजंगाद ।
मण्डनभिभ्रोऽपि भोजनानन्तरं तदा करोमि दूत्यवदत्‌ ।
यश्ाविधि fread frie) aera पणमेवं वयाचक्रतुः, ग्टदस्यो-
seafa यदि पलायितः सन्यासी भवेयम्‌, अ्रहमपि यदि वादे
पलायितः, दस्यो भवामीति, उभयपचयदणसमर्थं मण्डन-
भिश्रपनीं छता सरसवाणोनासरीं प्रसङ्खापक्रममाचक्रतुः। निग-
मादिसव॑व्रिद्यासु प्रसङ्गे क्रियमाणे शतदिनात्यरं प्रतिपक्तस्य
wife gar खलायित दति निर्डित्य महानसात्यतिसमोपं
गला सुरसवराणो सन्ना किरूदमत्रवोत्‌, नाथ मण्डनमिश्र,
एदि frre, एवसुक्तवतो सारस्वाणी,

कथां वहसि egg गरदभेनापि दुर्भराम्‌।

शिखायज्ञोपवोताभ्यां कथं भारो भविय्यति' ॥

‘wut वदामि zag तव पिचादिदुर्भराम्‌।

श्ायज्ञोपवीताभ्यां aac भविब्यति' ॥
महानसात्समागम्य खरसवाणो was किरेदमन्रवोत्‌, नाय
मण्डनमिश्र विदिता fasta at परमगुरस्तष्टाव, तदानीं
मण्डनमिश्रः परमगरुचरणार विन्दं नवा तदु पदेभेन सन्यासो
wat कूवेरदि शमभजत्‌ ॥

इत्यानन्दगिरितै मण्डनमिश्रजयाभिधानं नाम षर्पश्चा-

शंत्मकरणम्‌ ॥ ५६ ॥

शङ्कर विजये

सप्तपञ्चाशत्रकरणम्‌।

पतियत्याञ्रमय्दणात्‌ VSS मानसात्‌ गगनमवलम्बय
awa गच्छन्तो सरसवाणों दृष्टा परमगुर्वनद्‌ गो मन्तरेण
दिगृबन्धनमाचकार | तदनन्तरं भो; सरसवाणि ब्रह्मशक्तिरसि,
तदंशसम्भरतस्व मण्डनमिश्रस्य wait उपाधिना प्रतिफलसि,
तस्मान्मया साकं प्रसङ्गं BA गन्तृमदैसि, इति परमगुरुणण उक्ता
near, पतिसन्यासात्‌ एूवैमेव बेधवययभयात्‌ एयिवो मया
त्यक्ता, wage: एथिवोमदं न स्युशामि, हे यते aay wer,
कथं प्रसङ्गायैकविषययितिदु्यते, इति। परमगृरुरेवं वदन्तीं
प्रत्याह, मातस्तयापि RAAT इस्तषटकमात्रेणावतिष्ट,
मया सद साङ्ग सवैवाकप्रप चच सञ्चारं wet गच्छसि, इति सादरा
wat तेन स स्वैशास्तेषु वेदेतिदास्पुराणेष्वपि समयप्रसङ्ग
wat यतितिरस्काराय दुःपरवेशकामशास्ते नायिकानायक-
Hamas छतवुद्धिराखोत्‌ । तदानीं चतिपरः तत्कथानभिन्न-
सरष्णीमास ॥

दृत्यानन्द गिरिक सरसवाण्या सदह यतिप्रसङ्गप्रपञ्चो नाम
सप्तपश्चाशत््रशरणम्‌ ॥ Yo ॥

K2

शङ्करविजये

श्ट्पञ्चाशत्मकरणम्‌ |

ततः सरसवाणो किल॒ यतिवरमित्यत्रवीत्‌, भवद विदितं

शात््रटत्यन्तरमस्ि किल तामं जानामि । कालवित्‌ परम-
गुरः प्रत्युवाच,

“मातस्तत्रैव षण्मासं तिष्ठ पञ्चात्‌ कथासु च।

सति सर्वविभेदासु करोम्यथैविनिषंयम्‌ ॥
TORT भगवतीं ततैव गगनमण्डले dere
सर्वभिव्यान्‌ यथायतनं प्रेघयिला waft: भियः, wx ₹दस्ताम-
लकपद्मपाद विधिविदानन्दगिरिप्रवराभिधानैः संसेव्यमानस्तत्पु-
राद्वरुणाशादुगंमवतरन्‌ तच्छल्पप्रवचनानां ममेविभेदं ज्ञाला
श्रम्टतपुरनामक्त चिताङ्गणविणेषं प्राप्य तत्यते wa व्यस्ते तदेदं
चितागतं sat तत्पुरम्रान्ताद्धिकेाटरे निजदेदं sera सवेदा
रच्यतामिति free परकायप्रवे शविद्याप्रपञ्चेन लिङ्गशरीर-
माण साभिमाना जोवश्चितिगतनुपकवन्पे श्रम्बरनिष्ो aga
प्राविशत्‌ | ततश्चलितपादकरादिकं नृपं समोच्य पराः स्वै-
ऽपि प्रफुल्वदनाथितेविस्मयप्राप्नजीवं राजानं शत्योपचारैरनेकैः
eg aa वितिनिवेशापवादपरिहाराय* कुककुटादिचद्र-
लन्तून्‌ aa निक्तिण afeat संयोज्य आन्य बङगन्धधारा -

ॐ म्टतापवाद्परिद्वारायेति कचित्‌ पाठः।

अ्रष्टपञ्चाश्त्करणम्‌ | ९४१५

भिपिक्तं शपतिमग्टत इति प्रसिद्धं शङ्कभेरोकालाइलढक्षा-
तालमर्दलादिवा्विशेधिप्रपरौतथान्तिखक्तविेवैः पुरस्वो-
कदभ्बकतनोराजन विेतस्यश्वर थपदानुगन्वतुविधवलसमवेताः
परमाक्षपोराः प्रभु सिंहासनारूढमाच्ः। तच खिला व्येष्ठ-
भायीग्टदं गतः।

तदालिङ्गनसञ्ञातसुखसुग्यतिफशलात्‌ |

मुखं सुखेन संयोज्य वक्ते वक्तोजयो स्तथा ॥

नाभ्या नाभिन्च agra सद्धोचेन पदा पदम्‌।

एवभमेकाङ्गवत्‌ Bat गाढालिङ्गनतत्परः ॥

waranty warat qua प्रीढ इवावमे ।

तदालापविगशेषन्ञा Seat कथादि वित्‌॥

gears हि ay: सात्‌ न जीवोऽयं हि सवैवित्‌।

इति ज्ञात्वा बलं feg पेषयामास पूवेकम्‌ ॥

“यच कुच शरोराणि जोवदोनानि fay ॥

गुप्तानि भिग्यसक्ैवौ नदीदेवालयादिषु ।

FETE werat वापि मध्ये दादशयोाजनात्‌ ॥

आलेक्य तानि सवौणि चितिं यान्तिति सादरात्‌ ।

शच्रवादीदपि तद्रादादन्वेषणएपराभवत्‌॥

इत्यानन्द गिरिङ्तौ रेान्तरसश्चारविदितञ्चतकामशास्तप्र-

OT नामाषटपञ्चाशत्रकरणम्‌ ॥ ५८ ॥

श्ङ्धर विजये

एकोनषष्टि प्रकरणम्‌ |

मुपस्तदङ्गनासङ्गमदिमापद्यवणंनम ॥

ततः शङ्कर गाचन्नाञ्चाराः भशिव्योपसेवनात्‌।

wat चितिं areata स्थाप्य ततस्तनुम्‌ ॥

वदि संयोज्य तं ge: भिव्यास्तावत्यरं गताः ॥

कामलेलपमेत्याशावद्धवद्धि नृपोत्तमम्‌ ।

श्रालाक्य नाय्य कुर्वन्ति बोधयन्तः परेक्तिभिः"॥
यत्सत्युख्यशब्दा थो नुक्रलं तत्वमसि तत्वमसि राजन्‌ ।
न eae विदितं नुषुभावम्‌ त्वमसि तत्वमसि राजन्‌ ।
विश्रोत्यत्यादिविधिडेतुश्धतं तत्वमसि तत्वमसि राजन्‌।
सै facia स्ैमद्धैतं तत्तमसि तत्वमसि राजन्‌ ।
परतारविकैरी शरस हेतुस्तत्वमसि तच्चमसि राजन्‌।
यदेदा न्तादिभिनैह्य सवस्थं तत्वमसि तत्तमसि राजन्‌ ।
यज्जैमिनिनेोक्तमखिलं कर्म तत्वमसि तत्तमसि राजन्‌ ।
यत्पाणिनिः प्राद शब्द खरूपं तत्वमसि तत्वमसि राजन्‌ ।
यत्‌ wert aad तत्वमसि तत्वमसि राजन्‌ ।
श्र्टाङ्गयोगेन SMEG तत्वमसि तत्वमसि राजन्‌।
सत्यं ज्ञानमनन्तं ब्रह्म तत्वमसि तत्वमसि राजन्‌ ।
नद्येतद्‌ दृ श्वप्रपञ्चं तत्वमसि तत्वमसि राजन्‌ ।
यद्र ह्मण ब्रह्म विष्णव श्ररा qua नच्मसि त्वमसि राजन्‌।
लद पमेवमस्माभिविदितं राजन्‌ तव पूर्वयत्या्रमखम्‌ ॥

इत्यानन्द गिरिर्तै शिव्यागमनं नाम एकोनषष्टिप्रकरणएम्‌॥५<॥

शङ्कर विजये
षषटप्रकरणम्‌ |

विग्रद्धाधिते राजा मूौमवलम्ब्य सदसि स्वेषां देदा-

जिगैमिते नोडस्यपक्िवत्सलिङ्गकः faftaret निजाङ्गं न
प्राप, AAA वोच्छ वद्धिज्वालामध्यात्‌ कपालमध्यातवि्या-
न्तस्तदवस्था दो SATS तदा प्रसत,

ब्रह्मनद्ररद्र मरदर्ककिरोरकोरि-

सद्कदिताङ्िकमलारुणकान्तिकान्त |

खच्ीलसत्क चसरेारुदराजदंस-

ल्छीनुिंह मम देदि करावलम्बम्‌ |

। दत्यादषटकञेफैः ॥

At नृिंाऽपि लच्छीसमेतः साकादन्धव | ज्वालामालाखदख-
परिषेष्ितां चितिं सुमीच्छ दक्तिएकरावलम्बनमाचा्॑स्य दत्वा
उत्थाप्याग्निशिखाकूतविछृतिं BE गन्तपूरणेन सम्यम्िधाय
Was जयेत्याभोः रत्य खयं तिरादिताऽभवत्‌ ॥

इत्यानन्द गिरि नुिंहसाक्तात्कारा नाम षट्िप्रकर-
णम्‌ ॥ ६ ° ॥

waa

एकषष्टिप्रकरणम्‌ |

se: भिव्यजनसेव्यमानः शीघ्रं मण्डनमिश्रपुरं
प्राय गगनासनस्थां सरसवाणं दृ ष्टा परमतत्वरूपिणो सवैकला-
वतीं, मातस्वत्छतरतिास्तप्रन्नानासुत्तरमथैव वच्छामि । वा-
सूया तेरेव सर्वज्ञा सरसवाणो सव॑ज्ञसलमिति खामिनं प्रस्ठतव-
त्यासीत्‌। ततस्वाचायऽपि विदितसमस्तपदाथेः कताथ बभ ॥

दृत्यानन्दगिरितै सरखतोविजयं नाम॒ एकषष्टिप्रकर्‌-
फम्‌ ॥ ६९॥

शङ्कर विजये

दिषष्टिप्रकरणम्‌ |

ततः परं सरसवाणें मन््रवद्धां छवा गगनमामादेव प्ररङ्ग-
पुरखमोपे तङ्गभद्रातोरे च्रं निमाय तदये सरस्वाणंँ निधाय
एवमाकल्यं स्थिरा भव aera, cera निजमठं रुला
तच विद्यापीठनिर्मणं कला भारतीसम्प्रदायं निजभि्यं चकार ।
तदारभ्य श्द्भादैुरबा भारतोसग््रदायनिष्टाः परमगुरोरा-
चायैखामिनः कटाक्तपरिलब्धविद्या ५।९। प्रषद्यायेति व्यवहारः |
यस्वदरेतमते खिता भारतोमत। २। निन्दकः |
स याति नरकं घोरं यावद्‌श्तसम्‌ सवम्‌ ॥
यतिं शङ्कराचायगरुप्रवथे
नित्यं स्मरत्यु्तमलाकवासो |
गुरुरूपन्ञातया दि मुक्तः 6
सतयं A गुरने चान्यत्‌ ।
नारायणे पद्मभवं वशिष्ठं
शक्तिञ्च तत्पु्पराशर चच ॥

* ।१] विद्या बभूवुरिति कचित्माठः।
† ।२। भास्तोपीठनिन्दकः इति क्रचित्याठः।

२५० शङ्करविजय

व्याम Wa areas महान्तं
गोविन्दयोगीद्धमथास्य शिब्यम्‌।
ओरोशङ्राचायैमयास्य शिष्यं
पद्मञ्च दस्तामलकञ्च शिव्यम्‌ ॥

तत्तारकं वार्तिककारसहुरून्‌ सततंमानतोसि। गुवभिमत-
प्रद्धादैतमतमवलम्ग्य अद्धाभक्रिमतदत्या जाग्रदाद्वस्थाचयातीतं
मनेन््ननमङ्गृष्टमा तनु ध्यात्वा तद्वारा WE निष्कलं निक्कियं `
शान्तं निरवद्यं निरञ्जनं सत्यं ज्ञानमनन्तं ब्रहमेतिवाक्यसिद्ध
परमात्मानं यो वा वेद सेाऽविद्यामुक्तो भवतोति दिक्‌॥ ।

इत्यानन्दगिरिर्त गुरा; सरसवाण्वाञ्च प्ङ्गगिरिष्यान-
निवासनं नाम दिषषिप्रकरणम्‌ ॥ ६ ९ ॥

शङ्कर विजयं

चिषष्टिप्रकरणएम्‌ |

तत्र परमगृरु डद शाब्दं विद्यापीठे सिवा बहभिेभ्वः ष्द्धा-
देतविद्यायाः सम्यगृपदे शं sat तदनन्तरं कञ्चिच्छव्य सुरे्च-
राख्यं पोटाध्यक्तं war खयं निखक्राम aa Wears
नृसिंहाविभ्रतस्यलं प्रा aa नुमि gar तसमात्‌ वैकल्यगिरिं
भ्रा वरैकल्येशमखिलकारणं weeded नत्वा तचाचैकादीन्‌
नत्वा श्रटरैतटत्तोन्‌ छता तस्मात्‌ का ञ्ीनगरप्रदेशं प्राविशत्‌ ।
तत्र किल भगवान्‌ महादेवः खकोयष्टथिवोमूतयौविग्ैतलिङ्ग-
रूपेण किल wate इति प्रसिद्या add तस्मिन्‌ स्थले
मासमाचं feat शरङ्प्रतिष्टापूर्वैकं शिवकाञ्चीतिपद्ृणं निमाय
ततप्राक्‌ ब्रह्मयज्ञ कुण्डाविश्यैतविष्णु वरदराजनामानं समाभरित्य
तच विष्णकाञ्चीतिप्रसिदधं ved निमाय तत्सेवाथ ब्राह्मणादीन्‌
अरनेकभक्तजनान्‌ सम्याद्य तानपि श्एद्धाद्ैतटत्तिन एव रत्वा सव॑-
वेदान्ततात्पर्यैकनिष्टः WAR: सुखमास | ततस्तदेवासिनः wa
तासपर्णतरस्था; परमगृरुं नलेदमूचुः, सवेदा भिदा सत्यमिव
भाति कथमभेदस्य सिद्धवमृचितं वक्तु, भेदस्य ्रतभेदस्व प्रतिदेद-
मेदस ््यकदृष्टलात्‌, तस्मात्‌ भिदा एव पारमार्थिक दति Aa
परलेकेऽपि केषाञ्चित्‌ सुरुतकमेवशान्‌ खगप्ा्िः, केषांचित्‌
दुरितवशात्‌ नरकप्राप्तिः, Fafa श्रचिरादिमा्मद्रारा ब्रह्म

L2

९२५२ शङ्कर विजये |

लोकम्रा्निः, केषांचित्‌ वक्तलोकम्रा्िः, केषाित्‌ oat
सद्रलाकप्रा्धिः, चोराणां खयैलाकप्रा्िः, गाणएपल्यानां तज्ञोक-
प्रा्चिः, एवमनेकप्राप्भिरिति हता भेदस्यैव पारमा्थिंकल्वे सम्भ-
वतोति पूेषक्े प्रापे परमगुरुरोवं पठति, मो द्विजवराः किमु
पारभा्िकमविदितं भवद्धिः, “aa लस्य wdaraanim केन वं
पश्येत्‌ केन कं जिघ्रेत्‌ केन कं विजानोयात्‌” इति afafa: सवै-
स्यात्मरूपत्ेन ज्ञानािद गधपापपञ्ञरस्य age न भिदा
द्योतते तस्य भिदाभावान्‌ सुक्रिरिति समस्तवेदान्तेषु fran
न सन्देदगन्धः | “ager तदेवानुप्राविशत्‌" दति भा्ततात्प्ण
SST: परब्रह्मण एव जोवरूपेण जगदन्तःप्ेशावगमात्‌,
किन्तत्तदु पासकानां तत्तक्ञोकम्राधिरिति भवद्धिरुक्षम्‌ । यद्यसि
Wage भविष्यन्ति कति भेदा cad चयसतंशत्‌-
सदसेतिनिरुच्य के ते दूति च्छायां “मदिमानमेवषामेव चय
feinga देवा” इति भवति श्रुतिः, एकैकस्य देवतात्मनाऽनेक-
रूपतां दभेयति | तथा चयच्िंशतीं वितरद न्तरभवक्रमेण कतम
wat देव इति प्राणा इति, प्रारैकरूपतां देवानां दशेयति।
त्येकस्य प्राणस्य दुगपदनेकतां दभरेयति।. तथा रूतिरपि।

“श्रात्मनाञ्च सदखाणि बहनि भरतषभ |

यागी कुयार्‌ बलं प्राप्य तख wat Ae WAI

भराभ्ुयादिषयान्‌ कञित्कखिदु यं तपश्चरेत्‌ ॥

[

संहरे च पनस्तानि खयैसतेजगणा निव” |

चिषष्टिप्रकरणएम्‌ 1 २५द्‌

इत्येव्ञातोयकप्राप्ताणिमाचशग्ैसङ्गयागिनामपि युगपदनेकश-
रौरयोगं दयति, किमु वक्तव्यम्‌ श्रज्ञानसिद्धानां देवाना,
अ्रनेकमरतिपत्तिसम्भवात्‌। एका सा देवता बजरूपैरात्मानं भरवि-
wa बङघु योगेषु युगपदङ्गभावं गच्छति परञ्च न दूश्यते ।
श्रन्तधानादिशक्नियोगादिल्युपपद्यते | वियवत्तामपि कौ ्गभावे
चोदनाखनेकप्रतिपत्तिदुःग्यते । कषिदेका वियदवाननेकच aa
पदङ्गभावं न गच्छति | बहभिभोजयद्धनेको ब्राह्मणे युगपद
ज्यते । कचित्त॒ एकोविग्रहवाननेकतर युगपदङ्गभावं गच्छति ।
यथया बहभिनेमसक्‌ वौरिरेको agar नमस्वुियते । तदिदादेश-
परित्यागात्मकलत्वात्‌ यागस्य विग्रदपतिमेतावदेव तामृदि श्व बवे
युगपत्परो च्छ विग्रदवच्वेऽपि देवतानां न किित्कश्मणि विद्यते,
तेष्वपि सेतन्यसयैकरूपलात्‌ स्वस्यापि देवगणस्य ब्रह्मखरूप-
लाच, “बहसयां प्राजायेयेतिच्रुतेः । तस्मात्‌ asi नित्य ष्एडव्‌-
इखरूपं कारणं ब्रह्म सुसुचमिरुपासनोयमिति सिद्धान्तः |
तस्राद्ववन्तोऽपि जोवात्मभेदं देवतामेदं सै परित्यज्य ष्एद्धा-
दतत्रह्मोपासनया gat भवेति सम्यगुपदिष्टाः काञ्चीताच्रप-
दिशवासिनः प्द्धादरैतविद्याथिता बश्वुः ॥

इत्यानन्दगिरि्तै काञ्चीनगरनिमोणं नाम विषधिप्रक-
रणम्‌ ॥ ६२॥

wefan

चतुःषि्रकरणम्‌ |

तदनन्तरं कामाचोप्रपञ्च्िन्यते | सा तु साद्यायनस्य मृने-
राविर्व॑ता किलेपासनया भगवते मरु्पिणो ब्रह्मविद्या रुद्र -
शक्तिः| इदानीमपि गुहावासिनी wer acid, निजमदिमाप्रक-
टाथमनेकवैभवाननुभवती | तस्याः परमेश्चयौ विम्बप्रतिष्टामष्टधा
कारयामोति विद्याकामाचीप्रतिष्टामाचकार । साणयुपासकानां
फलदा कल्पवज्ञोव समभवत्‌। Bat विद्यारूपया तया सदापि
am: परमेश्वरोमेचषद दति Bat वेदवेदान्तसदखसिद्धमतवादः।
“उमासदायं परमेश्वरं प्रु
विलोचनं Areas प्रशान्तम्‌ |
ध्यात्वा मुनिगेच्छति तयोनिम्‌” “दूति Fa: ।
अ्रथवकाण्डे | “उमामनन्तं वगभमानाम्‌"” इत्यादिवाक्यानां
विद्याफलमाद, उमा ‘faa ज्ञानरूपिणोति फलितार्थः । चैव
सुक्रिदेति निरवद्यम्‌ ।
“या देवो waaay “ज्ञानरूपेण संभ्िता |
नमस्त नमस्तस्ये नमस्तस्ये नमोनमः” ॥
दूति माकंण्डेयपुराएसद्धावाच | तस्मात्‌ परा देवता कामाक्षीति
तप्मपञ्चोऽभवत्‌ ॥
इृत्यानन्द गिरिकतौ कामाकोप्रकरणं नाम॒ चतुःषष्िप्रकर-
णम्‌॥ ६४॥

* नुिरूपेणेति कचित्ाठः।

शङ्कर विजये

पञ्चषष्ट प्रकरणम्‌ |

waaay निष्यते पर शक्तिलस्याभिव्यञ्ञकं ओचक्रनि-
माणं क्रियते भवद्धिरा चार्थे; । तच कोकोाऽदम्‌ ।
“विन्दु चिकोएव सुकाणदशारयुग्म-
मन्नखनागद लसंयुतषोडशारम्‌ |
टृत्तचयञ्च धरणोसद नचयञ्च
श्रोचक्रमेतदुदितं परदेवतायाः” इति ॥
श्र तु नव चक्राणि वयन्ते खल्‌, तेषां मध्ये केषांचित्‌ शेवलं
केषाञ्चित्‌ aad | तथादि।
“चतुर्भिः शिवकच्क्रश्च शक्तिचक्र ख पञ्चभिः |
नवकक्रैशच संसिद्धं area शिवयोवैपुः” इति ॥
तचापि देवोशिवचक्राविभावं दर्भयामि।
““रिकोणएमष्टकोणञ्च दशकोाणदयं तथा ।
चतुदंशारं चेतानि शक्तिचक्राणि पञ्च च॥
विन्दुश्ा्टदलं पद्मं तथा षोडश्पचकम्‌।
चतुर खं चतुरं शिवचक्राणि तु क्रमात्‌ ॥
जिकोण्ैन्दवं चिष्टमष्टारेऽषटदलाम्ब॒जम्‌।

२५६ शङ्रव्रिजये

SMITA: षोडशारं ws श्टवनाखके ॥
शेवानामपि शाक्तानां चक्राणाञ्च परस्परम्‌ |
अअरविनाभावसम्बन्यं यो जानाति स चक्रवित्‌॥
चिकोणरूपिणो शक्तिचिन्दुरूपः सदाशिवः |
श्रविनाभावसम्बन्धं तस्मादिन्ुचिकोणएयेाः ॥
एवं विभागमन्नात्रा श्रोचक्रं यः समर्च॑येत्‌ ।
न तत्फलमवाभ्ने ति ललिताम्बा न तुख्यति"॥

इत्यादिवचनैः Tre शिवशत्येक्यरूपलात्‌ विाद्मैक्यमत्य-
भेदादवसायसिद्धिः। तस्मात्‌ सुक्तिकाङ्किभिः सैः श्रोचक्रपूजा
कर्तव्येति दिक्‌। तस्मात्‌ wast मोक्षफलप्रापतये दभैनादेव
aaa भवद्धिराचारयरनििंतमिति॥

इत्यानन्दगिरिङ्त ओरीचक्रनिमाणं नाम पञ्चषषिप्रकर-
एम्‌ ॥ ६५ ॥

श्ङ्कर विजये

षट.षषटिप्रकरणम्‌ |

कदाचित्‌ भिया श्रनन्तानन्दगिरिमुखा नलेदमुचः, खा-
मिन्‌ मेक मागेलचणं वद । स तु TATE: fire: प्राते
मोच्मागैलचणं वक्ुमुपक्रममा चकार ॥ भगवद्गोता सु |

“्रभिज्यौतिरदः श्एक्तः षण्मासा उत्तरायणम्‌ ।
तच प्रयाता गच्छन्ति ब्रह्म ब्रह्मविदो जनाः? ॥

दत्यम्यादिमा्ौऽयम्चिरा दिमागे इत्यच्यते । एतस्िन्रथै भव-
few: ara सम्यक्‌ प्रतिपादितम्‌। खवे्वधिरारिषु
संशयः । अथवा नेतारो गन्तृणाभिति, तत्र मागेलचणग्धताः
श्रचिरादय दति qaqa: | श्रविरादयश्चेतना दति सिद्धान्तः ।
तथा दि । “wae विदयुदन्तः पुरुषः सराणान्‌ ब्रह्म गमयति”
दरति fagagnfaes दभेयति । तस्य खस्वानमागतस्य qn
tae fay प्रथममग्निदंद्यते तथा साऽन्वाकारोा भवतीति
तदुपरि निरञ्जनं ज्योतिः प्राप्य खयमपि च्छातिःखरूपे भव-
ति। अन्ञानखरूपाया राजेस्तवाभावात्‌ ॥ वतः शक्तं परा
स्वय च्च war भवति, “aaa तत्‌ रह्म" इत्यादिना तदेव

Mu

२१५८ शङ्रविजये

ब्रद्मप्ा्िरिति Waa पुनराटत्यभावात्‌ | दत्यानन्द श्रद-
aver विदरति केचिदेवं वदन्ति। श्रविरादिमार्गेण are
ब्रह्मस्थानं प्राप्य तदन्तपयन्तं तदये fear तेन सद सक्ताः
ब्रह्म सत्यज्ञानानन्तलक्णं ्रक्रुवन्तोति तन््तमनरदम्‌ । We
शरोरनाशानन्तरं fear, सर्वगतं aga खयम्मवतोति
सिद्धान्तः ॥

“धूमो राचिस्तथा seu षण्मासा दक्िणियणम्‌ |

तच wea ज्योतियागी प्राय निवत्तेते” ॥

दूति भेदफलं पुनराृत्तिरेव, तस्य सवैदाप्यसलात्‌। तथादि ।
xenatigafafa प्रतोयमानोा भेदो ध्मिखखूपं वा खात्‌
तथा wat वा, न तावद्धमिंखरूपमात्रं भेदः | ददमस्माद्धिनम्‌,
चटः पटो न, Taal प्रकारतया भासमानस्य धमिंख रूपता-
नुपपत्तेः | श्रयं घटः, घटः पटाद्धिन्न इतिप्रतीत्योरविशेषप्रस-
गात्‌, विषयतेचि्यव्यतिरेकेण प्रतीतितैचिच्यस 'वत्ुमशक्यलात्‌ |
श्रन्यथासिद्धेत्यादेयौग्थायोग्यघरितलेनामत्यक्तलप्रसङ्गात्‌ । क-
चिदपि परत्य्तानङ्गोकारे श्रनुमानस्वाप्रटत्तेः। एवञ्च एक एव
zw: कदाविद्‌ण्डलेन भासते, द्‌ ण्डवति कदाविदन्नयादिसा-
fea सति दण्डा घटकारणमिति ततर दण्ड दति प्रतीतेः, न
भतियोगिध्वंसापे चतम्‌, श्रन्वयाद्येचतवं वा, दृष्टानुसारिलात्‌
कल्पनायाः, विषयभेदाभावेऽपि ्रतोतिैचिच्य च्चाङ्गोशतम्‌।

षर्‌षषटिप्रकरणम्‌। २५९

्रतियोग्यनुयोगिविशेषणएविशेव्याधाराधेयावच्छेद्यावच्छेदकभावा-
दयोऽपि धर्मिखरूपा एव विलक्षणप्रतीतिनियामका दत्यङ्े-
छतम्‌ । auf भेदस्य धर्मिंखरूपलेऽपि विलचणप्रतोति-
नियामकलं सत्रतियोगिकलवं न विरुद्धमिति area
कारणत्वादयोऽपि विचारणोयास्तेषामपि खरूपतवेऽपि कथं
विलक्तणप्रतीतिनियामकलवं न Gata वस्त॒ सम्‌प्रतियोगिकं
नि््रतियोगिकञ्च सम्भवति विरोधात्‌ । घरग्रतोती कारण-
लादिसन्देद न सात्‌ श्रन्नातांश्लेशाभावात्‌ | न च समान-
भ्रकारकनिश्चयस्य समानप्रकारकसंशयविरोधितया घट दति
निख्चयात्‌ घटो न वेति सन्देहा .मण्छत्‌ । घटकारणं न
वेति कारणत्वप्रकारकसंशये तु न बाधकं भिननप्रकारकलादिति
वाच्यं wads कारणएलस्य घटधर्मलानङ्गोकारात्‌। we
चटलापेचचयाभिन्नलात्‌ धरमिंखरूपन्नानेऽपि दोषवधात्‌ घटला-
wa घटो न वेति संशयः सम्भवति । कारणवन्त॒ घटखरूप-
मेवेति कथं घटज्ञानेऽपि कारणलसंशयः, न च धट दूति ज्ञाने
घटरस्याविशेषणएलेन तत्‌खरूपस्वापि कारणत्वस्याप्रकारत्वात्‌ तत्‌-
प्रकारकसंशयदुरभिं्मिति वाच्यम्‌ घटे घटलमिति घटज्ञाने
सति कारणत्वसंशयो न स्यात्‌ TAMA घटस्य प्रकारतया तत्ख-
रूपस्य कारणएताया श्रपि प्रकार त्वात्‌, न च घटस्य घटत्वेन रूपेण
प्रकारत्वेऽपि कारणत्वेन रूपेण न प्रकारतल्मिति वाच्यम्‌। .घट-
खरूपातिरिक्रकारणएलानङ्गोकारात्‌। तस्मात्‌ ध्मिंख रूपभेदा

um 2

२६० शङ्धरविजये

न क्तोदक्तमः। न दितोयः। सधर्मः किं भावरूपेऽभावरूपेः
वा, भावरूपले waa विभागे वा इयमपि न सम्भवति ।
गणदेभदाभावपरसङ्गात्‌ | विभागपक्ते HIATT न खात्‌। ,
wage प्रतोतिवलात्‌ गुणादि त्तिवाङ्गोकारे एथक्स्य भेदा
न स्वात्‌ VaR एयक्ानङ्गोकारात्‌ । अन्योन्याभावेनैव
एथक्वयवहारोपपत्तो अतिरिकटयकानङ्गोकाराच । न चान्या-
रादितरेत्यारि्त्रे भ्रन्यशब्दस्या्थपरत्वेन ददमसाद्धिन्नमितिवत्‌
शदमस्मात्‌ एयग्त्यपि प्रयो गादिति वाच्यम्‌ विभक्छनुशास-
भस्य शन्दविगेषाधोनलवस्य सवेसम््तिपत्तेः । ्रन्यया घटात्‌ प्र-
मेयमित्यपि प्रयोगापत्तेः प्रमेयशब्दाथानामपि प्यक्रा्थक-
लात्‌ | न चासाधारण्ठेन थक्वाथैकलमभिदहितमिति वाच्यम्‌।
कयञिदथैविवक्षायामतिप्रसङ्गभयेनाथेविशेषविवक्चायां नभिन्न-
तेनापि शब्द विथेषणंवे बाधकाभावात्‌ तस्ान्योन्याल्यन्ताभाव-
साधारणाथैकत्रेनासाधारण्टेन तदथ॑कल्राभावाच। fafafes-
भङ्गदा मैपरलवयास्यानस्ाभिमतले सङ्ाहकलाच । श्रत
एव व्याख्यानतो विशेषप्रतिपत्तिन हि सन्देहादलक्षणम्‌, wf
धानलक्षणः छन्तद्धिता इत्यादि प्रैयाकरण्णदीनां भयोगशरणए्ार्‌
जेषम्‌, तस्मादधिभागः sag वा न मेदः । श्रभावोऽपि किमन्ण-
न्याभावः, श्रत्यन्ताभावो वा । नाद्यः, प्रतियोग्बनिरूपणात्‌, न किं
घटादिकमेव प्रतियोगोति शक्यं aaa घटो नास्ति, wera
भवतील्युभवच्रापि घटशेव प्रतियोागिले अर्यन्तान्योन्याभावये-

षटषष्टिकरणम्‌। २६९ `

भदो न स्यात्‌ safe घटसेवावच्छेदकतेनावच्छेदकभेद-
स्याप्यभावाच । न च तद्धेदाभावेऽपि कवित्तादाव्थारोपः
कचित्संसगारोप दूति सम्बन्धभेदाद्धेद इति वाच्यम्‌। तले घटो
नास्ति, wad घटवन्न भवति इत्य उभयचापि संसरगरौवा-
Qaeda भेदानापत्तेः | न Baa संसर्गः मंसगेले नारोष्यत was
तादाक्यत्ेनेति भेद दति वाच्यम्‌। संसगलतादाक्यत्वयोर्भेदस्य
ayaa न छता भेदः पारमार्थिक इत्युक्ताः भिव्याः
पुनरूततः, खामिन्‌ः

“दया सुपणा सयुजा सखाया रुमानं Ze परिषखजाते।
तयोरन्यः पिप्यलं खाद्रत्यनस्ननन्योऽभिचाकशोति" ॥
“श्रजामेकां ला दितप्रुक्लकष्णणं Tet प्रजां जनयन्तीं सरूपाम्‌।
अरजो GAT जृषमाणाऽनुेते Heat सुक्तमोगामजेन्यः"॥

इत्यव च जोवप्रभेदस्य निश्चयात्‌, कथम्‌ श्रमेदः सिद्धान्त
इति वक्तुमुचितम्‌ । तस्माद्ध Carve दति प्रभे, परम-
गुरुभिरेवसु च्यते, नेदं भ्ुतिवाक्यदयं जोवपरभेदसमपंणपरम्‌,
किन्तु बुद्धिरेवन्नसम्मिदापणपरम्‌ । तयोरेकस्थानाभ्रितत्वात्‌
बुद्धिकेभे Sane प्रतिफलनं जोव एति प्रसिद्धा जोवचे्-
ज्ञयोः सरवदाऽभेद एव । सजलघटेषु खयैविग्बप्रतिफलनमिव,
दपैणान्तःप्रतिविम्वितसु खमिव, भिदागन्धलेशरदिते जोवशब्द-
वाच्ये Fas, दपैएमालिन्यान्खमा लिन्यभिव, दपैणान्तःप्ति-

२६२ शङ्धरविजये

fated जलमालिन्यात्‌ दिनकरविम्बमालिन्यभिव क्मफलान्यन्‌-
भवतः Gasre प्रतिविम्बितस्य भिदा कल्पनीया तेन बबुद्धिकोशे
परतिफलनेन रेचन्नवाडल्यमुचितं वक्तुम्‌ । चरद्पैणबाडस्येऽपि
खर्यसुखयोारेकलं, यथा, तददभेद एव सिद्धान्तः | “ager तदे-
वानुप्राविशदित्यादिना" प्रविष्टस्य ब्रह्मण एव क्तेन्नवात्‌, साची
नित्यः Gam. परमात्मा सद्रद्यात्मेति ब्रह्मणि पयीयशन्दाः,
“चेचन्नञ्चापि मां विद्धि सवेषु भारत” ।

दूति भगवदचनाचच । तस्ाददेतमेव सिद्धान्तः । हतन्त॒ माया-
कलितं भेदकारणम्‌ जन्ममरणप्रवादागाधजलप्रायमिति सि-
grat व्याघमतसिद्धः । दष्टपूकतोदिकमेशोलाञन्रमसं धूम-
avant भ्रविशन्ति, wad gre मेघोपरितनप्रदेभे y-
मायिताः। तदुपरि wha ara तदुपरि छृष्णवणा war चन्र
भ्ाग्रुवन्ति। तस्यापि ङृष्णवणेलादेवेपभेग्ययेोग्धे चन्द्रमसि
स्थितास्ते देवा श्रात्मतां प्ा्ुवन्ति, किंवा मण्डलेकदेभे किले-
छटादिकारणे वसन्तोति यदुच्येत, ततेदमुच्यते, प्रथमां पिवते
वद्धिरित्यादिना देवानां चन्र चन्दिकापानमाचमेव, न तु छष्णए-
वणेचन्विम्बानुभवः । श्रतेदेतोस्तच दृ्टादिकारणएमपि छृष्ण-
वणेलेन देवापमेोग्यत्वं न सम्भवति। मण्डलाञ्रयलमावमेव तेषां
तचानुभवस्त॒ देववदग्तपानं खं न सम्भवति, किन्तु पर चनद्रविम्ब-
रूपमन्टतं Pet fren इव TM, यावत्‌ पुण्यपापं, कि-
चचिदवभ्िषटपुष्ये तत्र स्वातुमसमचीः, पक्रफलगणा दव चयुताः

षरूषष्टिप्रकरणएम्‌ | RRR

पञ्चात्रिविद्यामवलम्व्य पञ्चम्यामाङ्ताः पुनः पुरूषाकारतां प्राय
नित्यमंसारिणए इव ated | तदन्ये तु यममागेमवलम्ब्य खानि
कमणि. सेवन्ते सप्तविधनरकेषु पच्यन्ते । यावत्‌ कमंफलं ता -
वद्यं waive लयं aa सम्यग्‌विधाय wae च का-
रणे wg छता, मनसाऽपि विश्वकारणे श्रङ्गु्ट-
माचपुरुषे विलापं सन्पाद्य तदुपव्ैभिननत्रह्म शवा मुक्ता भव~
Gear: fier परमगुरुपादकमलदयसक्ताः भिया; sare:
fafeaagrar IAAT TIT ॥

इत्यानन्दगिरिरता मोच्तमागेप्रकाो नाम षटुषशिपिक-
रणम्‌ ॥ ६६ ॥

शङ्धर विजये

सप्तषष्टिप्रकरणएम्‌ |

तदनन्तरं सक्ललाकसा क्ती चैतन्यानुभवविदितग्धूतभविव्य-
इन्तेमानकालः WTAE: खतन्त्पुरुषः ग्द्ादैतविानिषठान्‌
afer सेतुदिमाचल मध्यदेशस्थान निवेशान्‌ aT णादीन्‌ छता
तदोवविराधाङ्गोकारसमथां निजगिब्यपरम्परां श्राकल्पं प्रएङ्ग-
गिरिम्यानय्थां कत्वा सकलग्ि्येभ्यो Areas टला
` कलाविन्‌ युगे नानापापपरिष्वसलन्नाना ङ्करेषु HAY श्एद्धा-
दैतविद्यायामनधिकारिषृ तेषां दत्तिः पुनरपि यथेशिता भव-
तति सम्यगेत्िचा्य॑लोाकरकताथै वणाश्रमपरिपालनाथै पर-
मतकल्यनां जोेशभेदास्यदाञ्च रचयितुसुपक्रम्य निजशिषयं
परमतकालानलं दृषटदमाद, भोः fra तव यत्‌ प्रोतिसतत्स-
मासते भाविकालाचितवभात्‌ तत्करोमि तव मत दूति उक्तः
परमतकालानलः परमगुरुचरणणरविन्द युगलसुत्तमाङ्गेन टला
सवैपराधं चमखेति कपेलताडनपुरःसरं तिष्ठन्‌ प्रा्जलि-
रिदमत्रवोत्‌, भोः खामिन्‌ परमगुरे प्त्यक्तशिवे शिवेति जग-
त्कारणे चिरान््मम मतिरवलद्मा । तथादि। यदस्ति प्रपञ्च
कारणं नित्यग ृदधमुक्रखरूपमखिलमयं ब्रह्म सत्यं ज्ञानम-
नन्तं तत्‌ तदेव इति afgfag शला ष्वस्तसंशयासि । wa: भिव

सप्तपषटपरकरणम्‌ \ २६१५
एव परिपू जगदुपादानकारणमिति निश्चयेन wand परि-
दुश्वमानं .जगत्‌ शिवादनन्यदत्याधारल्ात्‌ तदीयतेजःकारणए-
सञ्नातत्रह्मविष्णरद्रान्‌ खष्यादिजगदवस्थानिमित्तान्‌ तत्तेजः-
सम्भृतदिगधोशादिकान्‌ विगरदानश्चिन्यादितारावलीरतकालचक्र-
मेतदन्तःसन्ततस्थगितश्छम्यसिदोपगिरिम्रसुखमखिलं शिवांशमिति
बहधा युक्तियुक्तं विचायं निरुपाधिकः परमेश्वर एव अदुप-
देशबलात्‌ AIAN स एवादमिति समाधानमनसा वर्तमान
स्यापि मतिरिदं नि्चिनेाति। वल्छिकाष्टसंयोगजातविस्ुलिङ्गा
दव॒परमभिवाव्नातमखिलं जगदेव मनृष्तिर्वग्जीवव्याप्म्‌
इति, तस्मादौशोऽसि किल । दंशा जीवा द्युत्या परमेश्वरः
सवैरपासनोयः। तताऽखदभीष्ट; fix,
“शिवध्यानपरा ये तु शिवभक्तावतद्धिताः।
लोकं यान्ति शिवाञ्चैव सवैदेवनमछ्ताः” ॥
दूति भारतवचनात्‌ शिवस्योपासनमत्यन्तपुण्यवद्धनं amarer-
ee ब्रह्मचयादिभिः। wa was सदाङ्गोकरणोयमिति
wafiamrfaa: परमगुरः, एवमेके मागोऽस्ह ब्रह्मविदुषामदेल-
माग॑समारोहणासमथानामिति प्राप, कलियुगे युयमेतदेवता-
निरता भवय, इत्येकेभ्यो मुनिभ्यो दत्तं यतिशापच्च प्राप्रशाप-
भिव विचायै दिम्िजयाधिकारिणं निजभियं ज्ञाता बहुकालं
Gawd भ्रापान्तरम्द्रैताजितं लोकापकाररूपं कल्पया qa
TY स पनः परमगुर प्रणम्य षड्डिधभेदात्मकं jaa
x

६६ weir

चापि रचयिला सेतुहिमाचलमध्यदेशवासिना ब्राह्मणादीन्‌
तकमतावलम्बिनः ay प्रतिपक्तचयाथञ्च रिग्बिजयमारभमाणः
परमतकालानलः काश्चोनगरप्रागादिदिद्चागंप्रकमणेन परम `
गुवेनुज्या वासमारभमाणो भगवतः were fain
परमतकालानलः सन्यस्तकश्यापि तेकदण्डः श्एलदस्तमण्ड-
लाइतडमरगः पण्छता माविग्ैतशङ्कर दव खमवत्तेत |

जनाः केचिद यादेत गहनं शङ्करादितम्‌।
गुरुणा तेन सम्प्रोक्तं Hd रुचिकरं दि नः ॥
fafeat गुरुणा तेन वयं कैलाथभागिनः ।
भवाम दूति तच्छ्या arg: शैवमागेगाः॥

'एवमगेषदिम्बिजयं रला तत्तदेणस्थान्‌ कांित्‌ पञ्चाक्तरमहा-
मन्तराजेपदेशादिना तारयति परमतकालानलः शङ्धरा-
सायशिययः॥

इत्यानन्द गिरिती शेवमतस्थापनं नाम सक्षषषिप्रकरणएम्‌ ॥
॥ ६७॥

शङ्कर विजये

श्रष्टषष्टिप्रकरणम्‌ |

ततः परमगृरुसवैुष्णान्‌ कलियुगमनुजान्‌ दृष्टा शैवानन्तरं
Feary कल्पनोयभिति fred ततृबन्धगेषवायुसत्यजाती
लष्छणदस्तामलकै खान्तर ङ्गभिव्या, युवथोराशयं वदतामिति 1
तौ परमगुरुचरणारविन्दयुगलं सद्धत्या उत्तमाङ्गेन नला
aaa YTS, खामिन्‌ भवदुपदेशात्‌ श्रकिन्यमयक्त-
मनन्तरूपं सत्यं ज्ञानमनन्तं ब्रह्म सवैकारणं तदेवाहमिति
क्ञानसिद्धावपि मदीयं चेतः सवैदा श्रोनारायणएचरणा व्याप्त
मिव वर्तते, स एव ब्रह्मेति सप्रमाणमम्भूतः fagratsa-
दौयः। एवं भिव्यवरवचनं निशम्य पुनरवादीत्‌ परमगुरुः,
समोचीनम्‌, TAU, ₹स्तामलक, युवां ब्रह्मचारिणो, किल
मतकल्पनाय सखगेकुरुतम्‌, इति तावत्यन्तसन्तोषवित्नै तदानो-
सेव परमगुरूपदेशवशात्‌ सब्यासिनै भवतः सम | ताभ्यां वन्दित
पादः परमगुरुदं यास्ुधिरिदमाद, fund षड़धभेदविरा-
जितं सकलभनुजमेदकरं दिपञ्चसुद्रालिङ्गनारायणा्टा षर -
मन्लोपदे मूलं दष ्षटिदोषवजितं कल्पयतम्‌, एवं oie

कमैविभेदेन वैष्णवमतं हवा दिग्विजयं कुरुतम्‌, पनरा-
N2

Ret wetfasa

गतयोर्भवतोः सत्यमिव तद्भविव्यतोति । एवमान्नपरे मतकारण-
MATA AROMAT काञ्चौनगरक्रमात्‌ एवीपराथा-
इयमवलब्व्य परमगृरमनुदिनं BTA दिग्विजयं चक्राते ।
ख fe पूरवेभागे लच्छणाचार्यः किल दिग्विजयं रला कांचिद्रा-
WU सच्छिद्रे डपुष्डुधारणशङ्खचक्राङ्गभा सुरमुजयुगलान्‌
Ba बहभिव्यसमेतः पुनराटत्य परमगृरुचरणं नत्वा तदनुज्ञा-
वात्‌ मतविजुम्भणडेतुकं भाव्यादियन्यचयमकरात्‌। दस्ता-
away गमध्यात्पञ्चिमखण्डदि म्बिजयं छवा पञ्चमुद्राङ्वि-
राजितान्‌ भगवदष्टा्रमन्तजपासक्तान्‌ कांिद्राद्मणदोन्‌
कला रजतपोटादि खलेषु शष्णादिदेवप्रतिमां छता मतं विन्ना-
पयितुम्‌ पुनः परमगुरं प्राप। दृषा तदानीं काश्यां TAR
शद्रा चाये नला तत्पाददुगले खतं विन्नापयामास ॥

इत्यानन्दगिरिती वैष्णवमतस्थापनं नामाषटषष्टिप्रकर्‌-
णम्‌ ॥६८॥

शङ्करविजये

एकोनसप्ततिप्रकर णम्‌ |

ततः परं खर्यशक्तिगणपतिशिवनारायणानां ब्राद्मणापासन-
योग्यदेवतानां area मुक्तेः सिद्धात्‌ तचरानधिका -
रिभियशुपासन ञ्च कन्तेव्यमिति रता शिवके शवमतदरयं प्रति-
पादितम्‌। तदानीं खयोटाचरोमूलतोर मतं षद्विधभेदविज्‌-
fari खापयितुं श्रोपरमगुरुनिंजभिव्यं सवंविदयाप्रवीणं दिवा-
करनामानं वोच्छेदमाद, at दिवाकर त्वं ब्रह्मचयाञ्रमव्रतं
. समाप्य परित्रार्‌ भव, Stead रचयितुमिदानीं चलितकाला-
ऽयमागत इति तदाक्यं शिरसा परिग्टद्य दिवाकरस्तदानीमेव
परमगृरूपदे TTA FATA CT AA: सीरमतदशेनलप्तणं गुर-
सुखात्‌ शूला तदनुज्ञावश्ात्‌ सेतुदिमाचलपयन्तं॑दिम्ि-
जयमारभमाणएः काञ्चोनगरात्‌ प्रागादिप्रदविणमारभेण श्रव-
लम्ब्य किञ्चिटूरं गला तच कांचिद्धप्ान्‌ ोरमतप्रचारकाना-
चकार । एवमगेषदे शसश्चारं ast तत्तदिषयेषु erage:
म्भयन्‌ पुनः काञ्चोनगरं प्राप, परमगुरं नलद माद, स्वामिन्‌,
तव कृपया waaay ीरमतस्थापनं विधाय तत्रतिपक्लान्‌ यु-
क्रिभिजिला भवद्‌ भेनायागतेासि। इति परमगुरुस्त्टान्तरा-
ऽङ्गसमोचोनं भवता कृतमिति तमवादौत्‌ ॥
इृत्यानन्दगिरिरते चीरमतस्थापनं नाम एकोनसप्ततिप्रकरणं॥९९॥

शङ्कर विजये

सप्ततिप्रकरणम्‌ |

1

ततः परमगुरुः शक्रिमतं रचयितुं निजशिग्यवरं तरिपर-
कुमारं विलोक्येद मत्रवीत्‌ | भाः fra भवतः कुच मते विश्वास-
स्तदद, इत्युक्तः तपर क्मारः प्रणम्येदमत्रवोत्‌, खामिन्‌ परम
गुरो, भवदुपदेशेन भगवानात्मा सवैकारणम्‌, स॒एवादमिति
निखलज्ञानवतेाऽपि ममान्तःकरणविमरस्य विश्वकारण, भग~ |
वती, तत्र भगवता निमित्तकारणएवमाचमेव दृश्यते। ततः
रहृतिरेव शिवः, बददिरावरणशक्तिरखिलकारणमस्मदादिपरि-
दृ श्वमानजगति तथा दनात्‌, wes प्रुषखाकिचित्कर-
waa सम्भवति। श्रतश्च सापाधिक एव भगवान्‌ जगत्कारणं
कन्तो । भवन्मतेऽपि निरुपाधिकचैतन्यं जगत्कारणक्तमम्‌। त-
समात्‌ weed ई-खरस्या्यभावे वक्तुसुचित <a प्रतिफलति |
किञ्च उभयमपि जगत्कारणं वेदितव्यम्‌, Sacra प्ररुत्य-
भावे च लोकृष्टिनं खात्‌ । पिदमाटभ्यामिव agen, तचापि
faster भिष्रएधारणएनिगेमनप्रयासस्य माद्रनिष्टलात्‌ प्रथमं
भररृतिजेगदुपादानकारण, पुरुषः पश्चात्‌, दति सिद्धान्तः
मदधिकारः, एवं भवत्छपावलाप्रतिलब्धम्‌ इति सम्य्ि्ापितः

` सप्ततिप्रकरणम्‌ । २७९

परमगुरुः भिब्यवरं पुनः प्राह, मतं भवद्‌ाशयरूपं कल्पयितुं
सच्यासमद्येव Maes, दति तदाज्ञां शिरसा परिग्टद्य तद्‌-
पदेशवशात्‌ TATA पारमदस्याख्य प्राय दण्डकमण्डलुभ्यां
विराजितकरः कषायवस्रशोभिततनुः भिव्यवरत्तिपुरक्मारः
परमगृर्‌ चरणकमलयुगलमव्यन्तभका FEY: wo fe
ग्िजयाथे काञ्चीनगरात्मागाद्याामवलम्बयाविष्ठ॑तस्तिुर इव
परमगुवैनुज्ञया यथै । सेतहिमाचलमध्यग्धमिखप्रोढविदव्न-
नान्निजशक्तिदभेनात्‌ जिला कांचचिद्धक्तान्‌ खदभैनाशकतान्‌
ओ्रीविद्यानिरतान्‌ रुताधान्‌ wat जण्ण काञ्चीनगरस्यं गुर्‌-
मभिवाद्य खरुतमगेषं प्रयोजनं विज्ञाप्य रववेष्णवसरमताध्यच-
यतिस्थानगेऽभवत्‌ ॥

इत्यानन्द गिरिृते शक्तिमतस्थापनं नाम सप्ततिप्रकर-
WA ७ ° ॥

शङ्कर विजये

एकसप्ततिप्रकरणम्‌ |

एवं स्थापितेषु शेवतेष्णवार शा क्तेषु, गिरिराजकुमार दति

प्रसिद्धः सर्वशास्वपारं गतः खमागत्य पर मगुरुचरणारविन्द-
युगलं WaT विनयादेवमाद, खामिन्‌ ब्रद्मादिगणानां पति-
जणपति; सवैलाककत्त, श्रदमेक एव गणपतिः, “गणानां त्वा
गणपति वामदे" इति श्रुतिः । fre तख सवैदेव पज्यलं
ava) चिपुरसंदारकाले महादेवेन पजितः। रावणासुर्‌-
संहरण समुद्र मध्ये सेतुरचनाकाले रामेण पूजितः । ्ौ-
राञिमथनकाले देवासुरैः पूजितः | wearer ब्रह्मणा पूजितः |
एवं शिवकेशवन्रह्मादिभिरूपास्यः परमपुरुषः किल महागण
यतिः, तस्य निरणलं सगणतञ्च सिद्धमेव । मददादितत्नकारणं
निरुणएम्‌, व्योमादिश्वतकारणं सगुणएमेत्र | सकललाकव्यापकयैत-
न्य. गणपतविष्एुनाम, दच्ाद्रहा॒ नाम, खच्छवणेसाम्या-
eaxcare रुद्रनाम नासिद्धं भवति। एवश्चाकारचयेण
व्यादि स एव करोतीति दिक्‌।

एक्ाम्बर धरं विष्णं शिवण चतु्जम्‌ ।

प्रसन्नवदनं ध्यायेत्‌ सवैविद्नो पशा न्तये' ॥
दति ae क्मादिपूच्यलख सिद्धलात्‌ सवैविद्यामयलाचच तिन्‌
ज्ञाते सर्वमिदं विज्ञातं भवतोति निल्यष्टदवुदधसुक्तखरूपं ब्र

एकसप्ततिप्रकरणम्‌। + २७२

गणपतिः एक एव श्रासोत्‌, तसादखन््तमत्यन्तग्रे्ठतरमिति
छवा तदेव सवैरङ्गोकर्तव्यमिति विज्ञापितम्‌। दूतः परं सर्वज्ञे
भैवद्गिः परमगृरुभिय॑याज्ञापितं तदेव करामोति aa
गिरिराजपुचं शिव्यवरं वच्छ भगवान्‌ परमगुरुरिद मन्रवीत्‌,
fara, गणपतावा स्ति्यवदधिरस्ति Sard रचय, तदथै सन्यास
भव, एवमुक्तः frat गुरूपदेशवशात्‌ परमदंसाश्रमो शता
fafa काञ्चोनगरात्‌ प्राञ्ागमनृष्त्य सेत॒दिमाचल-
मध्यश्छमिषु wad प्रकाशयिता बहगाणपत्यभिव्यसमेतः पुनः
परमगृरं ver भि्यस्थानमाप ॥

इत्यानन्द गरिता गाणपत्यमतस्थापनं नाम॒ एकसप्तति-
भ्रकरणम्‌ || ७९ ॥

^ शङ्करविजये
। दिसक्ततिप्रकरणम्‌ |

एवं ्राद्णिपासनं पञ्चस मतेषु स्यापितेषु कापालिके aa
नाथ दति प्रसिद्धः समागत्य परमगुरुं बधा TAT विनयात्‌
छताज्ञलिरिदमाद, सामिन्‌ मम मतेन समरेषु मतभेदं छता
शद्धाद्ैतटन्तिं दिमवत्सेतुमध्यश्मिषू wed सवीनपि are
Ud WAIT छता मत्यं लाकेऽसिन्‌ ्द्धादेतदट-
त्याभरितगरैवादिपञ्चमतस्थापनप्रदाऽसि, मन्मतस्यातिविवित्छावकाशं
चिन्तय, सवमतगुरुगैतिस्तमिति दण्डवत्‌ प्रणम्य ईैताज्ञलिपुटं
वटुकना यमालोक्य परमगुरुभेगवानिद माद, at: fra, देव-
सिद्धानां तेषां -व्रष्णवमरशाक्तगाणपत्यानां पूव॑पतचटत्या
भवन्तं रचय, .तदभावे तेषां सिद्धान्तता न घटते, दति
उपदिष्ट, स तु frat वटुकनाथः तथा करामि, इति
पुनरपि गुरुपादारविन्दयुगलं नत्वा काञ्चौनगरात्रागादि-
दिद्यागमवलम्ब्य सेत॒दिमा चल मध्यम्डमिष॒ तच aa कांिद्रा-
BUS, मैरवमप्रव्तैकान्‌ छवा पुनः शोघ्रमागत्य परम-
गुरं नला खामिन्‌ भवक्छपया रदस्यादिधमोभितं कापा-
लिकमतं मया केधृचिद्धकतेष॒॒प्रतिदेभे विजुम्मितमिति विज्ञाप्य
gufwatseg, दति समोपे agresa समवत्तंत ॥

दृत्यानन्दगिरिरतै कापालिकमतसखापनं नाम॒ दिसप्तति-
प्रकरणम्‌ ॥ ७२॥

शङ्धर विजये
चिसप्ततिप्रकरणम्‌ ।

तदानीं fe सवं fren गुरुम्ठतिमेवमा चरन्‌, तावत्पद्म-
पाद्‌ एवमन्रवीत्‌,
श्रदैताणेवपवैदिगभवव्रिुं विदयाप्रद प्राणिनां,
लिद्यदागण्डताशनं छतधियां सन्दे दशङ्गापदम्‌ |
विदवदैरिजनेाक्तिपद्िःमखिलाकल्पाक्रिसक्त रमै
मोधुयीतपानटप्तमनिभं नेमि प्रसिद्धं गुरुम्‌ ॥

(्यत्ादपङ्ज्यानाज्ञच्छणणद्या मतेश्वराः |
बश्ववुस्तादृशं वन्दे WET षमतेश्वरम्‌' ॥
शङ्करा चाय॑कल्यतर्ः इद्धादैतमूलः | षए्मतशाखा ज्ञानफलः
सन्ततं लोके विराजति । ततः परमतकालानलादयो यतयः
इदमूचुः,
‘a: कन्तो ब्रह्मविद्याया ब्रह्मवाद दति Wat
श्रासीहुरुः स एवाद्य अस्माकं डैतवादिनाम्‌॥
तत्का चेटेव वयसुमेशादि मतानि दि ।
` पिरच्य लोकरक्ताथैमभवाम कृतास्मदाः ॥
मदर्थेमाभातिगुरूः परात्मा,

स एव we विदिते तु तच्चे।
०2

Roe शङ्करविजये

श्रन्ञानतस्ं गुरुरल्पवुद्धिः,

शियाऽदमेतत्‌ खल्‌ मेदजातम्‌

च्रजा परेशस्य जगदिमोादहिनी,

विवेकिनामघपदत्निं संविदम्‌ ।

तथा waar ate भाति faga-

fafanatitsaezat भिदेक्तया ॥
श्रपारमार्थिको भेदोाऽपयवैघगरसलचेतसाम्‌ |
कल्पितानि मतान्यद् तत्तारणकपावशात्‌ ॥
तदभावेऽन्धमाेण aaa विसंविदः ।
गुरो भवत्कटाचेण मार्गगाः सुः पृनः पुनः

सवेन्नयुश्रहुणसद्मद्य-

शेषोाऽपि नो वर्णयितुं समथः ।

fa युग्रदङ्ष्यजनिषेवणप्त-

ज्ञानास्तथा तत्छपयात्तवेषाः ॥
गुरो गरोयसी AT लोके भवेत्सदा ।
षणएमताचायैगुरुरिल्यस्माभिः शिरसा टता ॥

श्रोशङ्धराचायैगृरं परात्परं,

भजामहे सन्ततमिष्टसिद्धिदम्‌।

दतोरयन्तः प्रणिपत्य सादरं,

तादात्यगाः स्ुवंगतद्धिधाभयाः ॥

तदन्ये भानुमरौच्यादयः fren परमगृरुमा चायसखामिनं नले-
way:

चिसक्नतिप्रकरंणम्‌ । २७७

'जोवेशयोभिदा मिथ्या Wed सत्यमुत्तमम्‌ |
तदनगुरुलोकगुरुस्लन्ये तु गददिताः॥
WAT लाकगृरं वान्तु Weled परात्यरम्‌।
नमामि सदिदानन्दं नित्यमव्ययमोश्चरम्‌ ॥
waa यद्धिदाज्ञानमज्ञानेन प्रवद्धितम्‌ ।
तन्नाशनं कुरु गुरो AIST भव सन्ततम्‌ ॥
seat परमगुरुचरणारविन्द युगलं नवा ठद्घातालवोणादि-
करा; कालातिक्रमविनेादमेवं चक्रः, TAI: शङ्करा चाय॑खा-
मिनः कटाचलेगेनेव वयं छताथा नित्यसुक्ता श्रभवाम इति
नि्िक्युख ।
तं बन्दे गुरुमव्यक्तं जगत्कारणएमदयमिति।
नित्यं सत्यं ज्ञानमनन्तं शान्तमजं ्रुवमक्तररूपम्‌ |
तदिज्ञानादिद सुज्ञानं प्राप्रमण्दविरादसमाभिः॥
ये मूढा जीवे परभेदं जनयन्तो भवाग्ध मग्रः |
नानायोनिषु मग्नाः पुनरपि मातुस्तनरसपानेन्मत्ताः ॥
बाल्यं पनरपि कीमारं ते यैवनमुदयत्‌ स्थविरत्वञ्च |
पुनरपि श्ट्योवेशतां यान्ति ब्रह्मज्ञानवदिमुंखम्‌ढाः ॥
दुःखप्रा्तिविधिस्था नित्यं मेदधियोऽङ्गोरतसंसाराः
द्भाद्यविज्ञानमरुच्यन्तेषां चुतमिव रोागयुतानाम्‌ ॥
ये किल नष्टाखिलपाप्रानस्तेषामिति मतिरनिशं भाति ।
परमव्ययमदैतंब्रद्यैवादं न तु किंचचिजन्नो जोवः॥

९७८ शङ्करविजये

नदि मे देहद्धिवसंयोगे मिथ्याग्डेतजनिप्रसुखः किम्‌।
इद परलोकद्रयमपि नहि मे सच gt सम्पातञ्च ॥
स्यूलकलेवरमेतत्‌ ugar लिङ्गान्तःस्थं |
छत्रा कारणे तदपि च, प्राणएमतोत्य स॒चिन्दुस्थाने ॥
aye परमात्मनि लोनं प्रविधायान्तः परिपू्मजम्‌।
शता्रयमानन्दाकारः पररद्धाद्रैतफलानुभवादधि ॥
एवं वत्तित्रिद परभोतिनंदि मे परमगुगरूपदेशात्‌ ॥
wavered नित्यं यो न वेत्ति विमूढधोः |
सगुणं fared वापि केऽन्यसतसमाद चेतनः ॥
aur स्वेदेषु समवखितमो शरम्‌ |
न जानाति विमूढात्मा केऽन्यस्तस्माद्‌ चेतनः ॥
area wry लोकेऽखिन्‌ मूको वा बधिरोऽपि बा |
नापक्रामति संसारादात्मदन्ता भवेत्‌ स तु॥
बराह्मण्यं प्रा aig: संसारे दि भमेत्त्‌ यः।
aatfa न विरक्तः स तधःपतनश्टच्छति ॥
ara प्राप्य लोकेऽसिन्‌ भवेदज्ञानमेदहितः ।
आत्मानं नदि जानाति श्रात्मदन्ता भवेन्नरः ॥
ब्राह्म्यं प्राण लाकेऽसिन्‌ न पिवेद्रह्मसद्रसम्‌ ।
दष्णाशान्तिस्तस्य नासि बमाटस्तनाद्रतैः ॥
ब्राह्मण्यं प्राय लाकेऽसिन्‌ न ध्यायेत्परमेश्वरम्‌ |
तस्य WA टया पश्ाचाण्डालेा भवति श्वम्‌ ॥ .

विसप्ततिप्रकरणम्‌। २७९

कमेज्ञानदयं लाके प्रमाणं वर्तते खल्‌ ।
कमेणाऽप्यधिकं ज्ञानं तद्भवात्यतितच्युतः ॥
ब्राह्मणं प्राय लेकेऽसिन्‌ सहुरोरुपदेशतः |
न जानाति परं ब्रह्म तं विना पतितस्तु कः ॥
ब्राह्मणं प्राप्य लेकेऽसिन्‌ मूलाधारादि चक्रगम्‌ ।
ब्रह्मम न जानाति तं विना पतितस्तु a
ब्राह्मणं प्राप्य लेकेऽस्िन्‌ पूणंमण्डललचणम्‌ \
न जानाति परं ब्रह्म तं विना पतितस्तु कः॥
ब्राह्मणछे प्राय लेकेऽस्िन्‌ श्एद्धाद्रैताभितो न चेत्‌।
स याति माटकोरोनां गभंशय्थां fare ॥
ब्राह्यं प्राय लाकेऽखिन्‌ शङ्करा चार्यमुत्तमम्‌ |
Rares न ध्यायेत्‌ सतु पातकी॥
श्रदरैतेन विना Mat न जीवस्येति निश्चयः ।
तस्माददैतमी TE TETAS वयम्‌ ॥

TOS ASAT गुरं GAT WAN व्यभावाखष्णोमासुः |

इत्यानन्दगिरिषतै ओ्रोगुरुस्ुतिनौम fanfare ॥७ द ॥

शङ्धरविजये

चतुःसप्रतिप्रकरणम्‌।

ततः परं सर्वज्ञः सकलगुरुरा चायः स्शिव्ान्‌ परमतकाला-
नलादीन्‌ यतन्‌ तदन्यांञ्च तच तत्र विषयेषु प्रेषयिला खयं
aaa wae गन्तृमिच्छुः काञ्चोनगरे सुक्निखले कदा- -
चिदुपविण्व weet खच्छोऽन्तधाय सद्रूपे ला ख्व
कारणे विलीनं छत्रा चिन्मात्रा war श्रङ्कटपुरुषस्तदुपरि
पमखण्डमण्डलाकार मानन्दमीरसन्निधो प्राप्य सर्वजगद्या-
पकं चेतन्यमभवत्‌ | सर्वव्यापकपैतन्यरूपेणणद्यापि तिष्ठति ।
तचत्या ब्राह्मणः स्वं fren: प्रशिव्या ञ्च उपनिषदङ्गोतात्रह्य -
Barf सम्यक्‌ पठन्तः अत्यन्तप्चिसले TH रला तच गन्धा-
कतविल्वपचतुलसी प्रखनादिभिः सम्यूज्य तच्छरीरं समाधिं चनुः।
ततः wa चोरत्षणक्तोरान्ननिवेदनादिमिः स्वौपचारेविधि-
वदभ्यच्यै तते मदापूजादिने बहयतोनां ब्रह्मविदां ब्राह्मणानां
कर्मन्ञाननिष्टानाम्‌ उत्तमानाञ्च ओ्रीमददैतविदाप्रकाशक्रोम-
त्र महंपरित्राजकाचायेग्रोमच्छङकरगरुखामिनसुदिग्य परन्र-
हणे धिया सखादन्नमूलशाकपभच्घुतदथ्या दिसमस्तव्यञ्ञनयु-
क्मन्न वस्ताभररेः शाकमो AIMS चकरुः । पूजां सवेतरैवं चकरः।

चतुःसप्ततिप्रकरणम्‌ | VAL

एवं fe शङ्क राचार्य॑गुरमुंरिप्रदः सताम्‌ ।
च्राकल्यमेतत्यरमार्थबोधं
ओ्ओशङ्रा चायैरराः कथाम्‌ |
सच्छिव्यसुक्तिप्रदमस्त लाके
संसेवितच्चा्यजनेरभेदम्‌ ॥
सर्वव्यापकखैतन्यरूपेणद्ापि तिष्ठति |
श्रनन्तानन्द गिरिणा गुराविजयमुत्तमम्‌॥
रचितं येत्‌ zeta ते gar: स्र न संशयः |
अद्वतार्परदं लोकीरदेताथीनु चिन्तकैः ॥
गुरुक ्तिप्रदं शा स्वसुपास्यं भवति भ्रुवम्‌ ।
इद तु सकललोकैः सेव्यमानो TRA
विदितसकलवेदः शङ्कराचार्यनामा |
मतविदखिलकमे्छन्तरायाणि इता
दिशतु पर मतच्चोद्धारमेत्तं स एव ॥
चतुःसप्तति *तमैः ७४ प्रकरे: परिशाभितं
गुरुदिग्बिजयं नाम शस्तं जयतु तले ॥

दूत्यानन्द गिरिहते सचिदानन्दैक्यं नाम ॒चतुःसप्ततिप्रकर-
णम्‌ ॥ ७४ ॥

॥ * ॥ समाप्तश्चायं Tan * ॥

* चतुःसप्ततिसं्यैः प्रकरणेः परिशाभितमिति afar: |

10477018

BIBLIOTHECA INDICA;

A COLLECTION OF ORIENTAL WORKS,

PUBLISHED UNDER THE SUPERINTENDENCE 0? THE

ASIATIC SOCIETY OF BENGAL.

SANSKRIT WORKS IN PROGRESS.*

IN THE OLD SENIES.

The Lazira Vistar, or Memoirs of the [ ife and Doctrines of SAxya Stnna,
Edited by Babu RAsenpraéta Mirna. Vublished, Fasciouli I, II. III. IV.
and ए, Nos, 51, 78, 143, 144 and 145,

अ Prékrita Grammar of Kramadis'wora. Edited by Babu दग 41.4
ITRA,

The Tairrrrfya Sarurri of the Black Yajur Veda. Edited by Dr. ए. Rizr
and E, 8. Cowzit, 21. A. Published, Fesciculi I. II. II. IV. V. VI. VII. VIII.
IX, X. XI, XI. XII. XIV. XV. XVI. > ए, XVIII. and XIX. Nos. 92, 117,
119, 122, 131, 183, 134, 187, 149, 157, 160, 161, 166, 171, 180, 185, 193, 202
and 203,

The Tarrrrefya BrduMawa of the Black Yajur Veds. Edited by Babu
RAJENDRALALA Mirra. Published, Fasciculi I. II. ITI. IV. ए. VI. VII. VIII.
IX. उ. XI. XII. XIII. XIV. XV. XVI. XVII. XVIII. XIX, XX. XXI. and
XXII. Nos. 125, 126, 147, 150, 151, 152, 153, 154, 155, 175, 176, 188, 189, 190,
191, 192, 196, 197, 204, 210, 216 and 220,

An English Translation of the Siurrya Danpana by Bébu PrawapApAsa
Mirra. Published, Fasciculi I. and 11. Nos, 212 and 213,

म For a list of the Persian and Arabic works in progress, see No. 180 of the
Bibliotheca Indica, ¢ +

SANSCRIT WORKS PUBLISHED,

IN THE OLD SERIES.
Former Reduced
Price. Price.

The first two Lectures of the Safhitaé of the Rig Véda,
with the commentary of Madhava Achérya, edited by
Dr. E. Réer, Nos. 1 to 4, ८ ५ ~~ 400 2 -0

Tho Brihad Aranyaka Upanishad, with the commentary
of S’aiikara Acharya, and the Gloss of Ananda Giri,
edited by Dr. E. Réer, Nos. 5 to 13, 16 and 18, (Out of Print.)

an English Translation of the above Upanishad and Com-
mentary. Complete in XI, Fasciculi, Nos. 27, 88 and 135. 3 0 0 1140

The Chhéndogya Upanishad, with the Commentary of S’aii-
kara Acharya, and the Gloss of Auanda Giri, edited by
Dr. E. Réet. Complete in 7 Fasc. Nos. 14, 15, 17, 20,

23 and 25. (Out of Print.)

An English translation of the Chhandogya Upanishad of
the Sima Veda, by Babu Rajendraléla Mitra, Complete
in 2 Fasciculi Nos. 78 and 181. ० os

The Taittiriya, Aittaréya and Swetas’watara Upanishads, with
commentary, &c. Complete in 8 Fasc, Nos. 22, 33,
and 34. (Out of Print).

The I’s‘a, Kéna, Katha, Pras’na, Mundaka, and Mandukya
Upanishads, with commentary, €, Edited-by Dr. E. Réer, ja
Complete in 6 Fasc.Nos, 24, 26, 28, 29, 30 and 31. (Out of Print.)

‘The Vaittirfya, Aitareya, S’wetés'watara, Kena, I’s’é,

Katha, Pras‘na, Mundaka and Mandukya Upanishads.
Translated from the Original Sanskrit, by Dr. E. Roer,
Complete in 2 Fase. Nos. 41 and 50. ५५

Division of the Categories of the Nyéya Philosophy, with
8 commentary and an English Translation, by Br BE.
Réer. Complete in 2 Fase, Nos. 32 and 35, (Out of Print.)

The Séhitya-Darpana, by Viswanétha Kaviréja, with English
‘Translation by J. A. Ballautyne, L.L. D. Complete in &
Fasc., Nos. 86, 37, 53, 54, 55 and 212, (Out of Print.)

Chaitanya Chandrodaya Nataka of Kavikarnapura, edited b:
Babu Réjendraléla Mitra. Complete in 8 Fasc, Nos. 4 7,
48 and 80. नि वि = .

Uttara Naishadha Charita, by S’ri Harsha, with Niréyana’s
‘commentary, edited by Dr. ए, Réer, “Complete in 12
Fasc, Nos, 39, 40, 42, 45, 4, 52, 67, 72, 87, 90, 120, 123
and 124, ० धि ० + 1200 12 80

Safikhya-Pravachana-Bhashya, edited by Fitz-Edward
Hall, M. A. Nos. 94, 97 and 141. (Out of Print.)

Sarvadars’ana-Saiigraha; or an Epitome of the different
systems of Indian Philosophy, by Médhavéchérya,
edited by Pandita Is’warachandra Vidyasigara. Com-
plete in 2 Faso, Nos. 63 and 142. (Out of Print.)

The Sarya-Siddhénta, with its Commentary the Gidhértha
‘Prakés’aka, edited by Fitz Edward Hall, M. A. Complete
in 4 Nos. 79, 105, 115 and 146. (Out of Print.)

Whe Tale of Vasavadatté, by Subandhu, with its Com-
mentary, edited by F. ४, Hall, M. A. Complete in 3
Fasc, Nos. 116, 130, 148. न ~^ प 1140
The Elements of Polity, by Kamandakf, with Commentary by +
Pandita Ram Narayan Vidydratna, edited by Babu Rajen-
yalala Mitra, Complete in 2 Fasc. Nos.19 and 179, =,» 140
Mie Markandeya Purana, Edited by the Rev. K. M.
Banerjea. Complete in 7 Fasciculi, Nos. 114, 127,
140, 163, 169, 177 snd 183, .. ~“ च 4 69
The VepAnra 307७. Commenced by Dz. ठट, an
completed by Pandita Ramanéréyana Vidyaratna. Com-
plete in 13 Fasc. Nos. 64, 89, 172, 174, 178, 184, 186,
194 195, 198, 199, 200 and 201, ५१ ० 8 20

1 40

300 1140

10477018

॥ |

1॥

1॥

1M

1॥

10477018

a AGH
sa TATSNORM,
9

Buchbinderei
Alois Sched!

Ma, Erdmannsdorterstt. +