BIBLIOTHECA INDICA:

COLLECTION OF ORIENTAL WORKS | PUBLISHED BY — THE ASIATIC SOCIETY OF BENGAL. New Series, Nos. 961, 978, 984, 988, 996, 1016, & 1038.

THE CATAPATHA BRAHMANA

THE WHITE YAJURVEDA, WITH THE COMMENTARY OF SAYANA AOARYA. - EDITED BY ACARYA SATYAVRATA SAMASRAMI,

Associate Member of the Asiatic Society of Bengal; Editor, Author Commentator, Annotator, Oompiler, Translator, and Publisher of different vedic works, &., &.,

VOL. I. KANDA L

1 Ne gt किन्‌ OP (1 1

CALCUTTA:

97 MISSION PRESS, beer Fo ;

ashe accinty, 57, २५४ ELE 5.4 gy

५ PRINTED AT TH

rt

॥ LAT AST MUA ॥

( क्रयजुवेदख्य माध्यन्दिनश्चाखीधस्‌ )

श्रौमत्सायणाचायशृतवेदारथप्रकाश्नामभाष्येख सहितम्‌ |

वङ्गदेश्गोयास्यायितिकंषमितेरनुमत्या व्येन च,

ATTA CAAT TT SALT

यथामति सग्रोध्य wie च सम्पादितम्‌ |

॥ १भा० । १का* ॥

( प्रथमकाष्डाक्मकः प्रथमो भागः )

मे ५ न # = + ~~ ~ ६6 \ WISSION J / + "$ +-- ज्यौ च त्न च स्‌ । ५ ४ > ^ |

|

~ IC LibRAR), Ace. No.4), 647 | AG + cf न ^ ध Date 22.4.6 ५४. Card | fy. स. :

Class No.

Class. ` G! १ > | | Rk. Card

ee 1 & Checked । 0८

॥ श्रथ सम्पादकोक्तिः ॥

-~e@Geor .

अथ माध्यन्दिगश्रतपयत्राद्यशम्य +सायणाचायलतवेदार्धप्रक्ाश्रनाम-. भाष्येण साकं सम्प्ादनायेहत्धास्यायितिकसमानेनानुमो दितचेष्टः प्रथम

तावदादश्ंएलकानां TER . मनो निवेशयन्‌ win मपि विशदं yaa ARATE ATT | .

eet वत ! वेदजौवंनार्थाणा मिहार्यावत्तऽधना खाध्ययाध्ययनविधे. हतादरतया तत्मस्तक्ञाना Hawt दुल॑मता Alar, यदेतद्भारतवेश्सान्त मणिदौपिकेव Tet’ प्राथोदौच्यपरतोश्याचाच्यविप्रन्दारकडन्दः समु saat विविधायेषिद्याविशिमोविकश्यनविशिनश्विमा विभावयन्तौ येय विश्वराजराजमगरौव भाखन्तो ait एरौ, दह च बडन्येषगतो मेक मप्यथेतियतं THR शरतपथत्राक्चणोयसायणमाच्यस्यावेच्तितम्‌ | किं वगेयाः ग्यक्मत्वमंफलगति प्राबल्यम्‌ ! यदेवश्चपि प्रचलत्छाध्याया्ययनेषु दाचिण वेष्वप्येव मेष अद्यापि fe वेदिककरियाकलापवुश्रलामा मभिहोच्राद्यनु तिष्ठता मा्यजातिगौरवभूलानां भूष्ठरश्रराण ATs यदस्यन्वध॑सञ्छ पुण्यपत्तनं नाम, तत्रदश्नाह मभ्यर्धित Tage, याचितश्चेष aay य्थांश्यो at warmed | कालप्रभावाडि तेषां पारायणमाव पररावणतया- गाक्ाङ्किता्थैवो धल्व ary निदान्‌ मभिगम्यते |

एव मपि, प्रस्य पञ्चादनुसर्गं नोचितम्‌, ्प्येचित मेव येन केन प्रकारेण Baar daar मेवेति कृतजनिखयः णोधने विश्ुडपाठ- निखेये चातिभम मुररौजय वेतश्रथमकाम्य षण्मृलपुरसक्षानि ae: ATTA च सङकृ्ध कार्यारम्भः इनः ।

7

समासतोऽच्र प्राठभेदादिक्ापगाय तेषां नामधेयानि चेवं कल्वितानि- क = २४१पत्राककम्‌, १५११-संवक्षिखितम्‌, एणम्‌ | ख = ११ ०पच्रासकम्‌, हप्र 8 त्रा° रकरयारम्भान्तम्‌ | ग = €रपत्रातमकम्‌, ९ प्रण २ Alo ररकग्यारम्भान्तम्‌। घ = १९९--र२८ To, दे प्रण ४ त्रा २ MATT पुम्‌ | ड = श्रौरामपुरकलेजोयम्‌ (z-w मूलं ), ख़ ०१८६८-जिखितं quay | च = डाग्-वेबरस्य बालिन्‌-मुद्धितम्‌ (we १८४९ ), पुम्‌ | छ = ऽ ०पवात्मकम्‌, खनतिप्राचोनम्‌ (ड-स्थं मूलम्‌ ) ३ प्रपाठकान्तम्‌ | भ = १६९परधरात्मकम्‌, १९८१९ -संवल्लि सितम्‌, पूम्‌ | भ = १६रप्ात्मकम्‌, ऽ प्र ९ बा" ९५करौयास्यान्तम्‌, प्रायः पुर॑म्‌ | अ = रऽपत्रा्मकम्‌, We १८२६-लिखितम्‌, yay | ट = शओरौरामएरकलेजोगम्‌ ( S-W भाव्यम्‌), We १८१८-लि०, पणम्‌ । ठ = ई<्पचात्मकम्‌, अनतिप्राचोनम्‌, ख ° १८८०-क्रतम्‌ पू॑म्‌ | ड = ८°पत्रात्मकम्‌, ठ-समकालोनम्‌ ( छ-स्ं भाष्यम्‌ ), इ प्रपाठकान्तम्‌ | रुष खघयोर्या naan मेव पो पस्तकं सम्पन्न fafa वस्तुतो दादश वैतानि awa | तदेतद्ादश् प्रथमबद' मूलक्य्ापरबह्ु' भाष्यश्येति | मत्सम्प्ा दितिष्वेषु षटखपि भाष्यपुरकेष्‌, डा०-वेवर्‌-सम्परादितेष्वपि तेषु सर्वेषु, नेकक्िन्नपि सप्रमाध्याययचतुर्थादिसप्राद्धणानां सायणोय- भाष्यं विद्यते, स्ति तु तच aasa हरिखामिहछतं माध्यं संयोजित मिति चात्रेतद्‌ पिधिन्य मेव | ॥ अथ मध्यन्दिनिश्रतपयस्य मूलपु्तक्रानि aaa लभ्यन्ते, कारव शत- पथस्य तु दुरापरतवेऽपि तस्य च प्रायः पूगे Ragen मेक मापादिवम्‌ । अथय यद्यपि प्राचोनमूलपुल्लक्षानि fe प्रायशः शुदधन्येव भवन्ति, पाठभेदा पि तेष्वदृष्टचरा एव प्रायः, तथापि लिपिकरलिपिरैलोमेदतः प्ोधमदोषतख क्षचिक्लचिदनिवायेपाठभिन्नता समुपलभ्यते, तद्यधा- 'तिषठन्रप ;उपस्प्ति'-दइति क-ख-ए-एर्तकेषु, ‘froma उपस्पश्तिः-इति

B

ग-च-ह-पसतकेष (५८०); "यदिमांक्लोकानति'-दइति कादिषु, यदिमा- क्लोकानतिः-दइति ग-एर्तकमाचरे (€ एर ) ; ‘Satasetaqaia’—xla क-खयोः, °देवा\ऽखाज्यपा ala गे, “दोर्बोऽखाज्यर्प-ति B, “Sate satsaui २।०-द्ति त्वन्यत्र (२८८ Uo) | ण coe ‘oer’ —afa का, "यच्छध्वः-इति लन्यच ; RE ए०-- ‘featal’-afa ख, (विच्ब्धोः-दरति aaa | वयदित्वजेखविषयेऽप्येव मतिप्राचीनानतिप्राचौनएरतकवगंयोभंदो- (वगम्यते | तद्यथा URC एव-- श्रत'-दति ख-च-पु्तकयोः, GAA तु qa aaa | यदि चेतच्ुयजुरप्यापन्यवहारत णव दित्वाध्ययनसिदे- स्तालेखस्यानति प्रयोभनौयतयोपेच्णौयत्व मेवोचितम्‌, तथाप्यदयलना्ना खसु खानधि गतवेद्‌ विद्याना मपि पाठसौकर्याय खनतिप्राचौनपुस्तक्षानां म्यीदारत्तणाय चेष्ट तथा दित्वपाठ wafers WAH | बहुषु प्राचोन- qeaagemg क्षचिदेकचच zat वेबरम्टोदरेनावलम्बितो वा सायण- सम्बतख परादोऽप्रधानोहृतोऽनेकच्र ; (दुपचं *-इति (© ve), हेत इति ( ३९०), (माधवः'-द्ति (२७९ ए ) च यथा| aa a कंचित्‌ सायगोयव्याख्यापद HAMA सायणसम्मतोऽयं Fas इद्यवधारितं ङा०-वेबरेय, तच्रतुतंप्राठ मप्रधानौशषदेव टोप्पमौ ज्ञता 'सा०-सम्मत इति डा०-वेबरः“-द्ति, ४९० एट- "क्षपा घसताभ्यायद्य'-द्रति यथा । प्रयोजमौयतमेभाव्टत खकपस्तकमाचद्‌ एटोऽधिकपाठनस्तु बन्धनो विक्कान्तः- aa: सवं ; २४ एष्टस्थसप्तमयङ्को यथा |

wae सर्वत्र कण्डिकासुखेषु कतिचित्मदानि दधतः (|) एथ शतानि दृष्ठन्ते wwe एरतकेषु; केषुचिन्नापि । तादृ्रकग्डोप्रतोकपाथैक त्वययतनाध्यापनरौतिरेव AF सम्भावयते | अध्यापयन्ति हि यजुरष्याप्रकाः paras te Rare NTT परलोक कनां पः रम्परयाभ्यास प्ाबरयाय | Aaa प्रतोक्ाण्यासनं “सन्ताः -द्च्यते तेः । यद्येवं कण्डौमुखच्छेदोऽवेध रवै- ्ङ्लाकम्‌, तथापि बडङपुस्तकानु रोधात्‌ परम्मण्धाध्यापरकेन तेगोर्रोक्लत- वाशाचापि सम्पाद्यते तयेव | |

खथा्ोदात्तखरिताक्तरनिन्नसय मुभयतः किदिदृद्धमुखतियमेखाकार Wafer खरचिक्कं ( _. ) दरौदृष्टते सवप्राचोगपुस्तकेषु ; taanfawe- ऽपि माषिकलर द्र्येकविध र वास्य खरो विष्ितः; eat मयापि तयैव सम्पाद्यते | केष॒चिदगतिप्राचोगपुल्तकेष कण्ोमुखानश्ग््यन्लयोः खरि- तत्वश्चापक विद्दु्या्क मप्य पर (...) fax मवलोक्यतेः तदपौह पाटा न्तररूपेण VAT ब्व । यत्त Haug (=) विष्ुषटक्षात्मकञ्खेति (:::) चिक्रदयं डा ° -वेबरम्ोदयेन खसम्पादितश्रतपधे परश्ञाशितम्‌, तयोः कचिदधुनातनपएस्तके सम्भा वितस्ितितवेऽपि बड एुरलकेष्ननु परलमेरप्रा- alana नेह fafa मादिये |

etagrafaran चास्न्यविधं विचायेदयम्‌ । प्रथमं नतु सकल- वेदभाष्यकारेण भगवता सायणाचार्येण fe gage: arate कायवश्राखावसन्बिता, AHURA तु माध्यन्दिनौति कथं गाव मसमक्नसं aa मिति | दितोयं तु सप्तप्रपाठकामकस्यास्य प्रथमकाणसय wees inten उना रन्ते परिच्छेदीकम्यं पश्य, हइ रिसाभिनख क सङ्च्छत इति श्रम्‌ |

कालोको ठा-संनन्धैतौ | श्रौसगयत्रतशम्मौ । सं १९५९ | Be १९०२ { (MAW, सामश्रमौ, Grae )

गरतपवत्राद्यणम्रध्रमकारइस्य

aa Carta |

चय प्रथमः प्रपाठकः अथ fea: प्रपाठकः

अथय gata प्रपाठकः

पथय UT प्रपाठकः खथ पञ्चमः प्रपाठकः

अय षः प्रपाठकः

AY सप्तमः Wish

ST प्रथमध्यायः

wy

Se

॥ WT प्रपाटकलचौ ॥

(aa मुपेष्यन्‌ एव्र रत्रा) ,,, a, ( चतुर्धा विहितो ह रख दत्रा०)..., (तेवा ऽः स्युः eye व्रा) ,.

(स खचोत्तरमाघार्‌ eae पत्रा) ,.. (यज्ञेन वै देवाः। इमां dae Rate )... (यद्ग वे देवाः। दिव ome दत्रा०)... (स.वे gut qefa cae ame).

ee

॥ TAIT ॥

(व्रत सुपेश्यन्‌ coe श्रा )

ay दितौयाध्यायः (सवै कपालान्ये- Ure Yate ) xy अथय ealargta: (सवे खचः ego gate ) .,,

l

Wee ER ९७५

( ९ )

ay aqua: (हिङ्कयान्वाह are दरार) we | RUS wy प्र्धमाध्यायः (स प प्रवराया शप्र ate ) | ००, २७ सथ षष्ाध्यायः (saat © दे शप्र cate ) ०, ३९१ By सप्तमाध्यायः = ( aa UAUIBAT yo श्व्रार) ,,, ४६० छथाणमाध्यायः (eat Eady व्रा)... ,.„ ५२४ ष्य AAAs: (स यच्रादह oye रप्रा०) ... ५७९ ॥ श्रथ ATAU ॥ haf ब्रह्मएनाम TSH अध्यास्य पठि ९ ,,, ब्रतव्राद्यणम्‌ः .., रप्र WHT ,,, LHe शत्रा ,, ४ ९... WAM... १प्र० RATS ,., १अ० RATS ,,, BY २ ,,, 99 vee शप्र RATS 4. LAS RATS ०. € Baas ” ,,, CHO ORTS ,,, १अ० शत्रा ,., eR Yo र vee शप्र YRTS oo. RYO शत्रा ... ER द ,,, 45 ,,, UMS CHTo ,,, RHO व्रा ,,, १९१० © ,,, चआायब्रद्यणम्‌ ,,, Re शब्रा ,, RAO BATS ,,, VRB ८ ,,, वेदिव्राद्मणम्‌ ,,. रपण रत्रा ,,, रखसर शत्रा० ,,, १९९ err ष vee RYO BATS ,,, RHO त्रा ,., Cut ९० ... पाचब्राह्मणम्‌ .. रप्र BTS 4, श्ण RATS ,., LOW UL vee साव्धत्राद्यणम्‌ °. Ro yRTo ,.. रच्छ RHTe .., २०१ १२ ,,, इधूब्राद्मणम्‌ ... RYO CHT oo. RAO RATS oo, २१५ १३ ... परिधित्राद्धणम्‌ ... Bo शत्रा ... द्य BHTO ... VBR १४ ,,, सामिधेनोव्राद्मयम्‌ दपण रना० ,., RAO भत्रा ,,, २४७ ११५ ,,, # ve रप्र RATS ,,, BRO VHT? ,,, २५८

( ३ ) ayy ब्राह्मणनाम WISH अध्यायस्य ष्ठे शद्‌ ,,, साभिधनोतब्र्यषम्‌ रपण शत्रा ... BR खा० .., २८५ १७ ,., - ,,, BOS WATS ,,, BH BRTo .., २६४ १८ ... ्चाधार्रद्यणम्‌ ... RY° Alo ... Bo शत्रा .,, २०४ UE. dn ५ " ,, BMC रत्रा ,,, BHO पत्रा ,,, QO २० ... पवशत्राह्मणम्‌ .,, eo रत्रा० ,,, ५अ० शत्रा ,,, BRO २९ ,., खग्नाद्धयणम्‌ ... Be शत्रा ... WH शत्रार ,,, २४५ ८२ ... प्रयाजव्रा्यणम्‌ ... शप्र este ,,, ५स° इत्र ... RAL २ १०, 9 +6 BTS YRTO ,,, YMC SHTo ... RR RB ve 5 vee BTS AHO ,,, CHo रत्रा ,, BEL २५ ., परोडा्वराद्यणम्‌ प्रण शत्रा ,,, दच्च ररा ,.. ४०५ २९ ... 9) ove प्रण RATO ,,, GH देना ... BB 29 ,,, साब्राय्यत्राद्धयणम्‌ ,,, yo RATS ,., CH शत्रा ... ४88 RS ०, - ves UTC BATS ... OBo VHTO ,,, ४६१ २८ ,,, श्चवद्‌नव्राद्यणम्‌ .., WI? YTS ,,, OB RATe ,,, ४७५ ९० ... खिदछद्राद्यणम्‌ ... शप्र tale ... SMe शत्रा ,, ४९६४ ३९ ,,. प्राशिचत्राद्यणम्‌ ,.. THe रत्रा” ..“ CBS शत्रा ." ४९२ एर ,,, इडाब्राद्ययम्‌ ,,, CU RHATo ,,. प्ख शत्रा ..- ५९४ RR... श्वनुयाजब्राद्यणम्‌ ,.. Ce este ... THe रत्रा ,, ५४९६ Re दज्तवाकश्युवाकप्रेषत्रा० OMe LATo .., स्ख RAT... WUE ३५ दक्षवाकशंयवाकदौचत्रा Oyo RAT? ,,, EHO WATS oe USE १३६ ,.. पललौसंयाजब्राद्यगम्‌ प्रः RATS ..* EMO ATO .., yes RO ,,, याजमानब्राह्यणम्‌ प्रण Bate ... Eo BATS ... EVO

॥ श्रथ ASAT ॥

चष्ट दयन्न च्या aife वौतय इति २६९

wifared silage इति .., २८९५ ५८१

कण्डिका प्रतोकम्‌

च्युपिर्दि हविः. ***

मिवे देवानां नेदिष्टं ४०८ afua देवाना ABA ४०७

afaa देवानां ग्टदुहदयतमः ४०७ afaa सर्वा देवताः ..' स्मिता वेवम wrt मिति २४५

४०७

ay aad खृहदिति २९५ खतरे मद्दार। असि ..“ २८६ मे ARTE ... - ६९५ alga विष्णो मा ३९४ तत्ता ETAT न ०, २८७

~ ~ चथ RAMA Ald | THU ७९ अय करष्णाजिन मादत्ते। एमा- ७१

द्य MEU मुपरतिष्ते... ६२९ ay wea ,. ३८ य aqy प्रयाने ... ६६५ व्य जघनेन AAA ३७ च्य FRY खव ... ६०९ खय जुद्धश्ो पभ्टतश्च ५६४ अथ qe प्रतिग्ण्ाति २६५

कण्स्किप्रतोकम्‌ WE अथ gsi परिधौनसमनक्ति ५५९ कथ तनूनपातं यजति | Tat ९९२

अथ तनूनपातं aafa | रेतो इष्य

ay zo मन्तद्धाय १३७ अथ णेः परिरतफाति 9४ «= RS अथ gaia प्रदर्ति ... RRO अथ ते पवित्रे प्रस्तरे ५९९ व्य चिद्ुभा यजति ... ४५८ अथ ase यजति yee ay efau प्ररिदिधाति.., R282 qu afaaa Fe २६५

अय दच्िणेनोलूखल माहरति ऽर्‌

अथ दृषद्‌ मुपदधाति ey ay देवताया aifeata ac ay रेवामाम्त्ीयेनति ... ५९९ qu feata प्रहस्ति १६७ षय SUT कोति... ,, ९९१० अय नराग्रभसं feat... ५४८ थ निष्युनाति of अय ua’ सन्रह्यति ... ७७ ay ua saat... ५९८ ay परिधि afanai-... ५१

कण्डिकाप्रतोकम्‌ अथ प्ररिधौन्‌ अथय परिधोननुप्रहरति ... ay प्रविच fazutfa ... ay परवियोर्माजयन्ते .., BY पाणौ चवनेनिक्त ay पाचाणि fasta ... अथ प्राज्नौनिसंजनम्‌ अथ पिनष्टि ०, ०, ay पएचस्य नाम weifa ay पुरोडाश मधिटगक्ति रथ प्रणेता दच्तिगतः ...

९६ ६२२ Arr ९०8

ay प्रतिपद्यते | इडो पद्कतो- ५२९

अध प्रतिपद्यते । ee, पय प्रस्तर मादत्ते... ,,, अय प्राय Sera | पराचो... HY प्राङ्‌ Tad | खरमि- सथ uaa ...

ay प्रेति

ay ate: स्तणाति

अथ qeqeifa ...

खथ afedafa | भूमा a ay afeaafa | Ute... ay माढभिवेत्सान्‌ ... अथ माणा मेका ,,, अथ मुख मुपसप्ते ,.'

ys °

२४ rv eR ३९०८ Res ४६०

५ )

कण्डिकाप्रतोकम्‌ अथ मुसल AW... ,.. सय यचतुदरुवायां ... ... BY TAIT... ,, ay यत्‌ vat विखंसय(त अथय यत्‌ प्रात्‌ ,., ,,. अथ यत्‌ WLAN... a. सथ यच्च प्रतिपद्यते =, BY TAWA Ae «.. सथ यत्राह परह्कते... ,.. अथ यत्‌ पुरापाय माम... सथ यथादेवतम्‌ | याड अथ यथादेवतम्‌ | Bat... सथ यथादेवतम्‌ | देवांर। अथ यथादेवतम्‌ | IST HT यथेव YM ae

By यद्नुयाजान्‌ यजति | छ्‌ परथ यदनुयाजान्‌ anfa | या

य UCU

चय यदत्रवोदिन्रण चव्धखेति

अथय यदत्रवौद्‌ वद्खेति ... अथय यदो कत्व ,.. ,.. अथ यदिन्द्र स्वे ... ,,. ay यदेव प्रजा faye ... खथ यटेव वासयेत —_., अथ यदेवानुत्रुवोत

( कष्डिकाप्रतोक्षम्‌ शष्ट खथ यदृल्तिगतस्‌ ... ,,, €8 अथय यद्रसुवने वघुधेयस्य ,,, ५४९ च्छ्य यवाग्बेता ies ave “BER

BY यस्मात्‌ समिदटयजुजंहोति {ox BU यस्मात्‌ समिष्टयजुनीम ६०२

सथ याः TAU... ,,, २९५ ay यां featay RRR य यान्याज्यानि Wy २०१ BY यामेवामूं टतोया २६४ ययो दृषदुपले,,, ,,, €५ स्थ AAAI ,., ४७९ GUE AGHA ,,, ... ४९० सय वाचं यच्छति... ,., By अथ वाचंयमो भवति ,,, ४६ wy विषाक्रमान्‌ क्रमते ,,, ६९१८ wy विखशस्य परस्िम्‌ ... २९५ अय वेद्‌ wal विखरंसयति ९०९ धय वेदि taf... ,,, २१५ wy ad fend... ,., ६२२ By (acy ,,, ५८४ सथ Way सुदौचोनाय्रा,., <१५ अथ मूप्चामिष्ठोचष्वग ay अथय WTA... ७६ अथ संयौति ,.. ,, ११.

अथ avfad faeni । अमे ६

।

) कषण्डिकाप्रतोकम्‌ षष्ट ay सस्ते fread | दद ¢ अथय UTA २९

ay समिध मभ्यादधाति। स २६8९ ay समिधमभ्यादधाति | समि ५४९ अथ समिष्टयजुजंहोति .., ६०२

अथ सम्माण्टि ,,, .. wed अथय र्यं मुदौच्तते ,,, ९२० अथ सोमं यजति ,,, ,,, ace

अय wai वेदि मुपावर्ते २९९ अथ UI मादत्ते ... १७५ अथ खाद्ाखाहेति यजति | ष्य- ३६४ सय खादहाखाहेति यजति | हे- ace

अथय वा्रुखते .... ard अथ ्विरधिवपति ९९ अथ हविरावपति,,, .., 98 अथ दविनिवेपति ... ,., ७4 पथ इ विष्वुत मुद्ादयति 1. अथय ह सोम उवाच ,.. ४१८ अथय होतुः पाणौ ... ,., ५९७ ay होतु रि निलिम्यति ५२७ अथ होटषदन उपविग्रति ६२९ HY होदटषदन मुपावत्तते ३१ अथ होवाच गोतमो ... २१९१ BURA ... ,„ RO अथापि कल्पयति ,,. ,., २६9

कण्डिक प्रतौकम्‌ vw euifd एपतिं यजति... ९०० सथाभि मोच्तमाणीो ., ३९२ ्थागिरत्तमः ... ,,, ५४८ अथाप्रीदादहानुप्रहरेति | तद्‌ ude अथाप्रोदाहानुपदरेति | gant ६५० VIF मध्यत we €9 SUNIL माखौति। खा ९३ HUGE माखोति | Aix ce अथाङ्रेरभ्यहति.. EW HYY मवेच्तते | AGH १८० अथान्य AAA | येषा... Or

अथाज्य मादाय ... * १७९६ सथान्यलिप्ताभ्यां ,,, vee USO अथातो मनसश्चैव... ,,, RE >

सथातोऽग्रनानग्रनस्यव ,,, ६ GUTTA... ,,, ३६९ सथानयेुपरस्गुष्ति -.* ५९५ शथानुमन्लयते ,,, ०, OO सथानुयाजान्‌ यजति ., ५४७

र, 9 9 सथान्तवयुपविशति ,,, ११०

अथाप sata... .. wed ayiufaif ... ,, ष अथापास्यति vee RS सथाभिप्रद्यते ,,, ,,, BE

अयथाभिग्टण्ति ... ..“ ६६

कण्डिकाप्रतोकम्‌

gyre जपति ,,, BATAAN... ,,, अथायं प्रयते... GUAT WMA... vs खथावरोहति aes खअथावत्तते | छयस्यारत ... अथावत्तते । दयस्याषत ... QUALI ,.. aura ate: प्रयच्छति ,.. WY ब्रद्यभागं ,., ... अथाह का सधुत्त... ,, अथाह प्रोतच्तणोरासादयेति अथादहवनोय मुपरतिषते ... अथाष्दनोयागारस्य ,.. अथाह संवदखेति | गा- अथा संवदखेति। संवा- HUE खगा देया... ve Bast यजति | TAA... aaet यनति | वषा वा .. quan sie निवपति ... कयेकं eu aeta ... छथेतां वाचं वदति ... aut श्चपिधोणिस्यः ... सथो LACTIS... ONG ATA ... ,„*

षष्ठे

RRR ५५८ २ RRS ३९ EVV ६२२ ९९५. २९१५ ५९६ ४९३ १५५ ९२२ ९ ६०२ ५६ ५६१ RSR ate € ५६२ १५९ ६० gce

9९२

wise प्रतोकम्‌

अथोत्तम AGIA... guar प्ररिदधाति सथोत्तरां ge मध्यूहति... अथोत्तरां दोष्चयित्वा ... व्पथोदकवतोत्तानेन ,,, व्यो दद्युः स्फ्ये प्रहरति ... aura मुपदधाति

थयो पा८मूपङयते ,,. सथोल्‌खलं निद घाति HAM देव पत्नीम्‌ ,.. पसरतो वा , .. gig alway... afdatfa मसा saqafa अय मेव खुवो

BCR SEA .., ,,, खश्गपमातच्रं ,,,

Q © ©

गर्‌ ८

९१२

eat न रेऽवादन दति | अश्वो २९४ eat न्‌ देववादन इति | मनो REY

सौ मानुष इति... ,,, gat यानुवाक्येयं याज्या ,., अस्या RAAT

le पोरन्वाद 2 eee साल्यभागाभ्या A. छाद्‌ ्तेऽघ्वरल्नतं eee eee

२२९ 8७८

WSR

२९५ ४२१९ ९९५

कष्डिक प्रतोकम्‌ HA मन्ना ,.. खा यजता मेन्या ... स्रा वद देवान्‌ असनो यान्यां ... ,,. HQT FRE ,,, ,,,

aay aat देवेभ्य as द्रो ह यच ठ्चाय वच्च

TAIT | TWA... इन्द्रो © यच ठचाय ay

VATE | सोऽबलौयान्‌ cat ष्ट वा शैत्ताश्क्रे ,,. ral EAT रतदध्वयुः ,.. दच्च faagfa ... ... दष्ट गतिर्वांमस्येति

teat नमख द्रति ...

उत मेचावर्णति ,..

उतो खनुदुमावेव ,.. ,.* £

उतो गाष्पत्य रव se

उतो प्रञ्चावत्त Aq... ,,, A

उतो पाद्य wea.

उत्तरस्यां देवयज्याया ,,,

उत्तराद्धपूर्वा् देके ,..

षष ४९२९ 8८७ Vcc ta 4 २.८

५८0

९२४

६४४ ४१५ २९४ ASR ५८७

२८४५

४२० ९८ < ५०० ४७६

RK ५६१ BRR

अएठडम्‌ परिच्छिन्तं ... सस्तितमं .., खगरेपुव fama म्रवन्ति ,.. छष्णाजिमायच हेतेषां

Gl WF... (व्वा) ,., साहित्या ... RAT

चन्रमा सम्भा च्भ्यद्ध ऽवात्तर्‌ यश्चमान atau विदेधौ *...

स्यादेव मन्योऽन्योऽपि चाशुडधपाठः प्रोधकवृद्िदोषतः।

Wa मृलशुद्धिपचम्‌ |

UY

. परिद्छछरिं ...

सल्ितमं ,.. wT तिनव्येव* .., रुवन्ति

aaa a...

हेतेषां Was... (त्वा) ,,., afer. कुवत चन्रमा सम्भा ९

Sys ऽवान्तर यजमान योक्त

feazat

oer ee ~ 44

प्रण त्रा कर

रि <= 5 ® छ A AS ७ “3

ie = ye =

es

oe e

७.

oes

द. १. Ue.

* “तिभयव्येव “दति पाठः स्यात्‌ wee: |

६४५.

RR.

कण्ठिका प्रतोकम्‌ ष्ट उप्रजतः सखा मच इति... wre उद्वा गावः समभा इति ५२८

उप्ता MANTA... ५२६ उपडतेडा ततुश्रिति ... ५२९ उप्ते द्यावाएथिवौ ... ५६९. उरगब्यूतो HHT... ,., ५८ HE मेवोद्रूहति .. .. १७८ ऋणं ह पै जायते ,.. ,.. ४७१ ऋतवो इ वै देवेष ... ३९१ ऋतवो श वे प्रयाजाः ... ३९१ wefaga दति ... ... र

रक विश्रि सामिधेनीः २४९

रकादश्खादधौत... ... ४९९ UHM ... ... २४५ रतङवेदेवाश्चममिं ... २८५ waz वे मनुविंभयाच्चकार ५२७ Uae संवत्सरस्य ... ... BER रुतेन वे VAT ... ,,, २ रषवेस यद्वः ,., ... ४९९ रखषावाथाश्ौः .., ..“ ५दर

at श्रावयेति वे देवाः। एरो ६४६ 2

कण्डिकषाप्रतोकम्‌

श्ट

शयो श्रावयेति वे देवाः | विराज ३४६

afawre aft... +,

गातुं THT गातुं... ग्रणगो इव्यदातय दति

vatata | fazat

awa © at Ta aaet देवता यजति aqaa वै प्रयाजेन चतु विहितो शह चत्वारो ममेति चतुर्थे चत्वा RAAT SAAT चमसो देवपान दति

जघनेनो हव पत्नीम्‌ जुष्टां नसाशश्संति

जुष्टा मद्य देवेभ्यो... जुदा ब्रह्मभ्य द्रति ...

RCS

४८५ RER

२५६

९२२ wee RER ९१९४ ase RSR

gcc

४९८ २९० १२० me”

a at aaig विक्रमेषवादधौत ४९€

a al रवम्‌ | TATA...

२६७

तं वा रतम्‌ | SATA... ९०

कण्डिक् प्रतौकस्‌ av श्रपयति .,, ay हविष्मन्त tea इति... त PSU aE चेशः ते उत्तमे प्रयाजे त उदरातारयो .,, त उ HN ऊचुः । VIIA तउ हैत ऊचुः इदमु... त उ हेत ऊचुः उपेषेम ` त कतवोऽस्नि मन्रवन्‌ तं मोभिरनुविष्ाप्य तं ufawtefa ... तं इन्दो भिरभितः... तत शतश... तत देवाः | aaa: ततो देवाः। wat... ततो देवाः। सवे THY ,.. ततो देवा रतं ae czy ततो Brat Aa ay wala | Tarai तच्च अपति | विश्वकमैस्तनूपा as जपति | षरमो्वौँ- .., तत्‌ ofazeifa ... aaatataaa मुपत्तणाति तत्‌ प्रस्तरः सतेणाति तत्‌ प्राश्नाति...

(

९० )

कण्ठिकाप्रतौकम्‌ ए तथेति देवौ अब्रुवन्‌ ... २१७ तथो way एतत्‌ ... ... BER

तदञ्चशिमा प्रतिग्रह्णाति ... yc

AAI Vag waa yates HUG | यस्य हि पश्वो भवन्ति स पुवं मिष्टा भूयो ५३१

Tl एतत्‌ प्रभरूनेव परोक्त HTM | यस्य हि पशवो भवन्ति स पूवं भिङ्ाधापररं yar

दस्मा Taq प्रजा मेव परोक्त ae | यस्य हि प्रजा WADE ... ,,. ५३१ THAT एतत्‌ प्रजामेव water माशास्ते | यस्य डि प्रा WAT ... ... „., ५२१ तदानौयमाम्‌ मभिमन्लयते 8 ६ UTE! MEN ,., gee तदाह्ः। RATT... ,.. २०२ aes | किन्देवद्या- ... ३९५ दाङकः । किमिद... ,.. ४१९ TUB नन्तव्या ... १७६ TUS! | नासोमयाजौ , ४४६ TUS | यदुत्तमान्‌ ,.. ३९२ तदिदढान्त भवति ,,. foe

तदु कथ मभूदिति ... २१९

कण्ठिका प्रतौकम्‌ तदु ware fa तदु Gate...

( १९६ )

षषे

रर्ष REL

ध, é तदु anfwat विष्णुयक्र९स्त | ६१ तद्‌ amt न कुयात्‌ | खोषधौनां १५२

वेव

तदु तथान कर्णात्‌ sal ततु afefa विशु्करस्त तदु समेव नयेत्‌ ... तदु ह भाघ्ववयः ...

तदु हक any: | भ tse तदु हक Be: | wa... तदु Va aye: | BT... तदु हेकेऽन्वाङ्ः ,. तदु होवाच

तदु होवाचाष्ुरिः...

तद्ध मन्‌ उवाच TH HAT

तद्ध सेनदारणिरा

तदेके । Kwa नन्‌

122 | nels

के । देवतां पूवां

धके । देवेभ्यः ४

rae । पुरसतादाग्ये ,.. डे | कि

डे । ११ । बके । GRETA

२९३ ६२० aed

कण्डिका प्रतौकम्‌ TRU मध्वयुः ... तदधेवदेवाः say wok, tee तद्यचा योनो रेतः ATTA: | सोम तद्यथेवादो awafa: ,.. तद्यदान्यलिप्ताभ्यां ... तद्यदेते खच । याज्या- .., aged पिगद्ि तदा Hua इति .., तदा ऋषौणा मनु- ,,. तद्वा Taq | अविच्तीण ... तद्वा Wag | उभय तद्वा एतत्‌ । वसन्त खव ,.. तद( एतत्‌ | समान रव... तह! एतत्‌ | _ Wa... तद्धा एतदेव AAW तद्वा Waly राचिम्‌ तदा TA Ta: ,.. तदेव खलु Wat... तदे चतुरवत्तं भवति तदे देवाः शुश्रुवुः .. तदे देवान STA...

१८६

| नान चास की नोय । प २८१

कण्ठिका प्रतौोकम्‌ तन्वा सर्मिदिरङ्किर दति तत्र दद्भिः खादेत्‌ ... तन्न पूवण परिष्ठरेत्‌ aq सधा पुं afacutfa | वसोः a fasta निरस्यति APE ATATATA a तभ्मृष्कतते धार यिता- त मप्मोदभिनिदधाति a afgifianta त मनु विद्योत्तरेण , त मन्वे दभिरे ... त मभिनिदधाति ... त alee | देवस्य ,..

त alae: axearfa ah

a मिश्रो जघान ,.. त म्टम्मिद्कयितुं दग्र त मेवे भत्वा समुद्र तं waft करोति ... तं प्रयति ...

त org मनुसमस्यति तं मध्यमेन Ry तयाशंण्चरा्यखशार afe विदेधो माधव तस्मात्‌ प्रथमे प्रयाज

( १९ )

कण्ठक प्रतोकषम्‌ तस्मादेतदृषिाभ्यनुक्घम्‌ ... तसे ह ख पूर्वा... तस्य यानि yeni तस्य वा रतस्यागसः ,., तस्य सोमपा मेवेकं तस्यां पविधं करोति तस्यासवेव ate: तस्येय मेव जुद्ूः ... तां वा खतिरिक्कां seta at a Weal मनु- तां वे पाश्रन्येव तार ह मनुर्वाच,..

ता होचतुः कासौति ...

ता होतानुमन््यते

ताः पश्चदण्र सामिधेन्यः ,,.

ताः स्ये पाणौ Hea ता उत्तरेणाह वगौयं

ता उल्वि्योत्तरेण ... ताउ हेता देवता...

ता नान्तरेय सश्चरयः

तानिवा रतानि | चत्वारि तानिवा रतानि | wah ता माष्छ्िगिसि at परतिमा

aT at खाज्यहविषो ,,,

कण्डिक प्रतौकम्‌

( ११ )

VW

तावाश्ताः। aa BATA दद्‌ वावा Wat: | WE दाश्ुतयो ३४८

at at wat: | wertara:

तावेन सुपावषटततुः,.. ..

ता वै सन्तता खथ्यवच्छत्रा

तासा सप्तद शादच्चराणि ,.. ता हेता गतश्ररेवानुत्रयाद्‌

तूणो wade

५८द्‌ ard २४७ १४८ २४९ ४४५

ते देवा कामयन्त | कथं नु २६२ ते देवा अकामयन्त | कथं aH 8८० ने देवा खकामयन्त। कथं fad ३९७

ते देवा अपि away

ते देवा BHAT | GAT... वे देवा PAT गवा ...

ते देवा ब्रुवन्‌ | मा

ते देवा त्रन्‌ | यावन्ति...

तेऽध्वय्‌ मब्रुवन्‌

वेन प्राचोऽक्कारानुदृष्ति ,..

वेनोपा चरन्ति

वे एनरनुसरस्पशंयन्ति ...

ते प्रजापतिं प्रति ... वे प्राश faa निपाद्य तेऽन्तः BAA VT:

a at खाल्यहविषौ WaT GAT: WM. os

RER 888 ४४५ ४९५ ४९१ ४९५

éR ५८६ ५९६ ३९९ १६५९ Boy १९२ RRR

कण्ठिकाप्रतोकम्‌

ष्टे

a at Ta | सप्मोषोमयोरेव ४२३

तेवा रते | VaR

तेवै चिष्टमौ भवतः

ते वे दे भवतः

ते वे पलः संयाजयिष्यन्तः तेव पाकाशाः स्य

०५९ ।५। ४ ते खग लोकं यन्तः

तेष देवा ऊचुः व्रीनु ...

तेष देवा Sq: | जयामो

तेष देवा ऊचुः | awafa तेष देवा Sq | योऽयं...

ते हेता Hay

ते ety: | खनु गोऽस्यां ...

ते होचुः। aaa

ते होचुः । sata...

usd 8€७

¢ 9 ४९८ २१९ २३९२ १५२ Vad १५६

५९२

ते हशः | ऋतूनेवानुमग्नया- ger q ety | at न्ेवाच्राप्रमतृषय ५९४ ते UIE गो aA! ५१४

ते होचुः । भगायेनद्‌ ते होचुः] Tags

wei इन्तेमां ,..

तौ होचतुः। fax मावयो-

स्ततः स्यादिति aa...

at शोचतुः। कि मावयो- wa: स्यादिति यस्ये on.

Ads ged १४ ar

४९ GS

( १४ )

कण्टक satay we at होचतुः | श्रद्धदेवो ... ४ चयो ममेति दतौये ... ३८४

चयो ममेतौन््रोऽत्रवोत्‌ ... ASB fata प्रथमां विरत्तमा... २४७

णुं a WH ,.. ,,, ४१४ दियं धामाश्रास्त इति ... ५८ दोघां यत्व मास्त इति ... ५८२ देवपाचवार्ष ... ..- ४७७ देवयवं विश्ववारा ... ... ३४६ देवान्‌ यत्तद्‌ विदा- ` ... ३९८

देवान्‌ यत्ति खध्वरेति ... र्द देवान्‌ यनेयेवाध्वयुरा़ ... ४९ देवान्‌ वा रष प्रोणाति ... ५७९ देवा म दद हविर्‌ ... ५१९२ देवाच् वा खअघुराश्च | उभये प्राजाप्याः पस्एधिर्‌ wafeq ... ... १६१ देवाश्च वा चअसुराख | उभये प्राजापत्याः परुएधिर्‌ WatST ... ... ९०४ देवाच् वा खमुराख । उभये प्राजापत्याः पर्ए्धिरे ततो ११५९१ देवाख्च वा GAG | उभये प्राणा- War परस्एधिरे ते द्र १८२

कण्डिका प्रतीकम्‌ ye देवाश्च वा ्चसुराश्च | उभये

प्रानापत्याः पर्एधिरे ते इ १९५ देवाश्च वा अपुराश्च | उभये

प्रानापद्याः प्रजापतेः... Boe SU WA ऊचुः... ... ३९१ za ea Te तन्वानाः... ३५

देवा ह वे यज्ञं तन्वानाः... १७५ द्यवा दरदं न Zale afer |

ादरसेव मुष्का... ४९७ दयं वा ददं न टतीय मस्ति।

स्चेवाद्तच्च ,.. ... १ दादश्वादधौत ... ... ४९€ दौ ममेति दितौये... ... Ree

दौ ममेतोन््रोऽ्रवोत्‌ ... ase मातो भूयसीः कुर्यात्‌ ... ५८३

पञ्चदश वा खद्धमासम्य ... २४१

UMMA AT ,.. २४१ पञ्च ममेति पशमे... ... ६८४ पञ्च ममेतोन््रोऽ्रवीत्‌ ... ३८४ परस्तादर्वाक प्ररणोते ... २८६ पविचवति संवपति ,.. १९० पविवे करोति ... ... ई

Mae TMT ... age

( १४ )

कण्ठिकाप्रतोकम्‌ ष्टे एदष इ वे देवाः ... १९५ पुरषो q Ch rr, 2 ya निनयति °-° शमयति ६९७ पृं मिनयति ०-° सन्दधाति ६१८ पणापतिष्ेवेखां... ... ५९१ प्रजापतेश्चैव प्रभाः ... BRN प्रनावतौरनमौवा ... ... ४६९ प्रणौय्लाना् ,.. ,,, २८७

प्राण रव खुवः ... ,, ८००

प्रारेव्वेव छते . ... ५३२ प्रोक्तणौरुष्वयंरार पे ,.. २१५ प्रोत्तणेष Ufa... ,,, १८० प्रोचतिता सखेति ... ... ER areata यविष्ठोति ., २९३ weet छदौयं मिति ... २६१ ब्रह्मस्टगित इति... ... २८७

ब्राह्यणा अस्य यस्य ... BRE

भष्तवदिति ..“ ^" MAT aT HA ... ,., ३५ भूयसि हविष्करण ,, ५६१९ भूयो हविष्करण aime इति ५८२ मनवे वे प्रातः ,., ,., ५२४ मनुष्वद्‌ भर्ववदिति ... १९८

कण्डिका प्रतौकम्‌ मगोजूतिर्जषता मान्ययेति WANG वा WAH... महये ज्यायोऽक्रतेति मानवो तप्रदोति

य tH यक्ष मवान्ये यख रण्व यजमानाया- ... य रख्षोऽुराणा मासौत्‌,.. Taq खं महिमान fafa GARTT Tq WR मनु | ९- मनु uTy ` यजमान TI WR मनु | ८ AA मनु यजमानायेवतद्‌ ,.. यजमान एव TE मनु | *-* मनु स यद्‌ TAMA एव YR मतु | ee मन्वतेव ,.. यजमान खव ध्रुवा मनु यक्त वारष जनयति ० ON प Tea वं Sat: | इमां ran वे tat | दिव [रि ह~ । यक्षगहवदेवाः... ,,, arate देवेभ्यो ... यदा fazray warfa... यदा watsatfaaraater

एष्ट

५५८

१६५

१९३

कण्ठिकाप्रतौीकम्‌

यदि aqut मनु-

यदि टतोयस्या मनु-

यदि दश्रम्या मनु-

यदि fective मनु- ... यदि नवम्या मनु-,.. ,,, यदि aya मनु- ...

यदि प्रालाश्चान्‌ न्‌... ,,, यदि मध्यतो यक्ञस्या-

यदि षा मनु- ...

यदि सप्तम्या मनु-... यद्यन्ततो यजुस्या- TUS मनु- ... ,,, यद्य खध्वयुः। खप्रौषोमयो- यदय Seay | इन््रामगो- ... यद्य रन मुपधावेत्‌ TAM मनु- ...

यदेव देवताया खादिति यदेव yas मिनयति ... यद्वेव वि्युक्रमान्‌ waa... यद्वेव हिप्ररोति ... यद्ववापः प्रणयति । afgat

( ९६ )

षष्टे

॥

यदेवापः प्रणयति । देवान्‌ इ पै ख

अदवास्याध | होता weafa च प्रेति arate | परेति > । प्रेति व प्राणः ...

S

२५९६

कणदिकप्रतोकम्‌ यदेवेति च परेति चान्वाह | प्रति वैरतः ,., यशोवा खनः यावतौ वै वेदिः ध यावे प्रभा यक्ते ...

TH WATT...

Val इन््रीऽष्टणौत य॒य fay azale atime सब्रह्मति ... योषा वे वेदिः योवा श्चननिः...

रथोरध्वराणा मिति

वसुवने वसुधेयस्येति वदना रातौ ,., वामनो इ विष्णुरास । तिम्मतेजा

विष्णोः स्थान मसीति Sat EA टद...

षण त्वा वयं ,,, ,,,

TAA पात्‌ „^ =) Fa सुपष्यन्‌ # ®

Ww

कपटिक isa ren: श्ङ्वो नोवदानू्‌ ... wat अस्तु दिपदे .. परन्मवौ मयोसुवाषिति ... WAS भष आह... fat वा WATTS ... प्रो चिष्केशस्त Ae श्रेष्ठतमाय कमेण इति ...

षरभिर्या तिभिः ...

संवत्सर इ वै ... .,, सस्ते यश्च स अाग्यस्योपरलौयं °--° तद्यथेव ... ॥ स आज्यस्योपसतौये o—e देवा SSA ... प ाज्यस्योपसतौय »—e सेसाश्येन भिश्राङ्तिर्‌ १ Saati । सांय मुक्ता । देवेद्ध आधेय Bare । ब्रद्मव- सा्राथ्। य र्व साश्रा्ाह | दविता देशा STATE | समिधो ह | प्रये ८ ,,,

शाह | शप्िदेवो ... 3

( १७ )

We ys @ ५८५ ५८९ ५२९४

९२ Red ९९९१

१,५द्‌ ३९४ ९१७ ५१५

8७१

REY 9९६8 रर्‌

६२६”

„+ ५६९१ ada २४७ १९७

कण्डिक। प्रतोकम्‌ स श्चाहवनोयागारे

षष्ठे

श

स दध्मसद्नश्ान्येवाभिपद्या- ३२९७

स दन्रोऽ्रवौव्‌ | Tat... स sing । यत्वे... a cai एथिवो प्रविवेश... स उत्पुनाति | सवितुवः ... स उत्यनाति | afaqeat... स stad | खयम्भृरसि स उप्रतिष्टते ,,, ,,, स उपदधाति

स उपङ्यते ,

स रणतेन यजुषा ,.. सर्षदेवयानोवा

स रष यद्रस्तायमानः ,. avg!) Gre

स yuifa | धाम ae

सङ्कामोवारष ... a णपरति | RW... सजुहोति। देवा... ... स जुष्ोति। सम्बहहिः ,..

द्‌८दे ४४५ १२६ ६१ , Ge ९२० ९२१ €र्‌ aR RR + ४ Roe ४९8 RoR ९९५ ९६२५ ९०१ ९०३

स तवद्ध चुक्रोध | कुविश्मेऽनुप- ४१५ स त्वदा चुक्रोध | RAH TT ४१४.

स ux afuzufa ,,, सनः एथ श्ववाय्य fafa |

at वै एध ,.. „^

Re

Rak

कैण्डिकाप्रतोकम्‌ समः एय wa fafa पोषं वै एय ,,, „^ सम्‌ परौसैमासं ,,, ,, सम प्रतिशुश्राव ,.,,

स fanafa | HRT...

सप्नदग्र साभिधेनोः

स प्रयायति,, ° १ स प्रतिपद्यते ,,, .. स प्रतिमां ... ,,, सप्रक्तोष्ोता ,., ,. स प्रहरति | एयिवि'ः ... स प्रद्चते । अगन्म खरिति

oe ,,* ,,, स मध्यम मेवाये ... ... समिडो ay ाङतेति ... समिध्यमानो Bax ,,, स यः कपालान्युपदधाति." SUA RET ..,

( ८ )

चष्ट

५

स THAT WHIT | HUTT २०२ स waqust werla | Wy २०१,

START A oe a aq प्राशित्र समवद्यति." स यच देवानाम्पन्लीर्‌ ... स यच्राह | दिता ... ष यत्राह | AAT ae

९९७

कख्डिकाप्रतोकम्‌ स यथैव तिन्‌ „.. ^. स यत्‌ BATS oe a aq सामिधेनोष | a aq सोमपाग ATE ... सयत्‌ ww मादते ... स वथाष्टग्ुराप्ययेत ..* स यथा Rafa... vs स यधा हेवाननिः... ,. स yaaa माल्यभागं ,,., स यदाश्ावयति ,,, „+~ स यदा प्राणाय Bay सयदिदर पुरा ,, ,,, सयदि पुरा मानुषो ,. स यदि प्रस्नश्रट रूप mate यथेवादः ... स यदि प्रस्तरस्य रूपं male) Aaa. सयदि afgara: स्याद्‌। रतेनेवाददौत ,., ane

स यदि ठट्धिकामः UTS |

AT AT ,,, ,, स Wate कु्वौँव .., ,.. स यदेव GAT ,,, ,,, स यदराषप्ये सादयति ... स यद्ध सोऽपव्याइरेत्‌ ...

श र ९७४ २२६९. ४९१४ ६९४ sed

, ९.८

२९४ RER RBS & 3 OR ५१७

ई ce

qd @0

ude

कण्डिका प्रतोकम्‌ स यदयेतन्नोदाशसेत स यद्येनं WLW | अघर र दचसान्धासिसङ्गन्त्य- ,,, स यथन परस्तात्‌ | संल्ञ- स्यानुव्याहरेत्‌ स यदेनं प्रमाया स यद्येगान्‌ पुरस्तात्‌ ,‹ स यद्वततैमानः समभवत्‌ ,.. स यं एुरष मालभन्त स यस्य META... स यस्थानसो ह विगर्हन्ति स यावदस्य AW! ,,, ,, सं येन देवेभ्य गां स येगेवदेवादिव ,,, सये wig tfaz संयो देवाना मासीत्‌ ,.* स योऽसावम्ीदुत्तरतः ,,. स वा qua सम्मति घवा GT TET मगक्धि,,. त वा अद्ुयतिपैवानुवाष्धा त वा खगवन्टबनतसमागयति तवा Ma Tq...

a ar सभि ata... 1 वा खभ्यड दइवेतराभ्य ,,.

Lat सारण मेवाश्रौमात्‌

99 ॐ

( १९ )

षष्ठे

२४७

BEB

, १९9

Rid RER ४९५. १२६

Be ५९४ २४७ god gég १५९ 9० ६२६ Coy ४६९ 8७८ १९६

६५ , १.४ ४९७

9

कण्डिकाप्रतोकम्‌

~ ve

ॐ रि सवा RATATAT: BATS ६७१ स वा इत्गररन्तरतः GATT fa LOE

सवा दरद्लतथेव ,.* सवा उत्तरा मेवो प्रवसेत्‌ स वा suuateaafa ... सवा उप्ररि qe, सवा उपाशु ,.. ,.. a al WY मनू ०-* तदन्विमा ,, र, सवा च्च मनू तस्मादिमे, सवार्तिवचप्रेति ,.. सं वा रभ्यत्तत्प्ररो a स free: पर्वभिः, स वे कपालान्येवान्धतर ,,. स वै खलु afe: °--» खयं सवै खलु बहिः ~ णते सवे ग्रहं ग्रहौत्वा- ,,. स वै चतुर्प्रङयमानंः ... स वे Wasi UBT. स बे तथेव समान्यात्‌ .. aa तिषु्रन्वाह .. a4 fr ya ufc ... aa fa प्रथमा... ,,, सवै farqm इरति ,,,

9१९ eee

arg 8२१ ४९७ २६९५ २५८

४२१

BRR ९४.७८ god ४२९

eR 98७ ५४८ Res ५२९६ RoR १७७ २८ Cuz Ray ६३९

कण्डिकाप्रतोकम्‌ ध सवेन ग्रथ्धिकुर्यात्‌ ... १७८ > e सव पणशाखया,.,, ,, ४६. ॐ स वं पौशंमासेनोपवत्छन्‌ ४२१ सवे प्रवरायाश्नाववति ,., ३२७ सवे प्रातरप ण्व... „, ख A a ~ स वं wants मिववाव्द्येत्‌ | तथा We: प्रश्यवते ,,, ५९१४

= BS ~ स व यावन्मात्र मिववावद्ये्‌ |

मानुष € कुर्याद्‌ ,,, ४७६

सवे वाचंयम खव... ure सवे विश्वेभ्यो देवेभ्यः+ ... ५९४ सवे वौगिति करोति ,,, ४७९ सवे श्न्तु वेत्विति ,.. ३९५ सवे सद्य मेव वदेत्‌ ... ९

सवै समिधो यजति। प्राणा वे ६८२ सवे समिधो यभति। Tat ३६३ सवे सम्प्रलेवोपवसेद्‌। यथा वा ४२९ सवे सम्मयेवोपवसेत्‌। सम्मति ४२१

स वे सम्य समज्य १७६ सवे ae: सम्मा १७५ सवेष्ुषो शयति .. ५५८

स वे ख्व मेवाये ane... स avfea: परवभिः ,..

स सब्रह्मति...

स समनरकि। वसुभ्यस्छा ...

१७६ BRR ५७८

५९०

कण्डिकाप्रतोकम्‌ स समनक्ि | सक्नयोतिषा स ARIAS ... स समाहन्ति र, ,' SMB ,, ,,, MALS... ,., „+ स खान मभिग्टगति ,, स्‌ णाति ५ - ee स Saat माधा सद नेव प्रतिश्रुखाव सष पिका देश्वानरेगेति ... स हरति। मरतां... ,,. स हाभिर्वाच | अथय यन्मां स हामरिरवाच। Be... स हामरिश्वाच। उदश्चो ... स हामिरवाच | मय्येव ,.. स हास्त वाच मुवाद स हेष यज्ञ उवाच स होता नापयारेत्‌ ... स होता नापद्याहरेत्‌ ,,* स तुरि fata... स होवाच पप्र ,,, स होवाच | टहस्यति- ,,. सहोवाच | aT AR... स होवाच । यावे ˆ ...

स होवाच | वद्चो,.. ,,,

षट ३१६ ५२९

Sy ५९४ ५४७ are ११६७ २९४ २९६० ३९० ५६९ ९९१ १३९६ Lad ४९८ ५२७ yo @ R89 Rex ५९७ ५२५ १५९६ gto ५२४ २६९

कण्डिक)प्रसोकम्‌ स होवाच । विदेघो सा मनोरेव जायां सा ay मेव यक्षपाचराणि साया परस्ताघ्लस्षणा सा विखंसयति सावेद्यते | HAT सा वे प्लावत्ता भवति ... सा वे पखादरौयसौ स्यात्‌ सावे प्राकप्रवगा... ... साह न्वेव सम्टद्धानुवाकया साह वाक्‌ परोक्ता Guna Aware इति ... खूपचरगा च खधिचरणा चति खयं Walaa: सेषा चयी fan... सेषा निदानेन यदिडा ,.. सो अध्वरा जातवेदा सोऽभि मेवभोक्षृमाणो ... सोऽभिरत्तरतः ... ,.. सोऽपरोब्राप्ाइरेत्‌ asad: | यथापुर ,.. सोऽध्वयुर्गापय्याइरेत्‌ सोऽगक्चि । शन्तु ,,, ,,,

( २९ -)

Ww

रद्र Oy

क्कि प्रतोकम्‌ सोऽनुत्रटोयेवोक्षा- ,.. सोऽनुवाक्धा मनू | याज्या सोऽनुवाक्या मन्य सम्प्यति सोऽन्वाह | अभिं ... सोऽन्वाह । feat .. atsare | प्रवदति StS | प्र ०--° भवति

वाजा KAA सोऽन्वाद | प्र o—o मवल्धम्र खा याहि वौतय इति

हिङ्यान्वाडइ

( २९ )

॥ श्रथ विषयस्चौ \

(१ We ९ AT?)

खथ प्रतो पायनम्‌ | तच अपामुपस्पशंनम्‌^, प्रसङ्दन्टतवदनेनामेध्यतम्‌।, अपां पवित्रम्‌, असेप्रतपतित्वम्‌, त्रतगङणमन्तपु, व्रतविसजनमन्तरः, शद्टतवदमनिन्दा, स्यवदमपशंसा, व्रत्रहणोन देवत्वलाभः त्रतविसनेन एनमानुषलम्‌, अथ्रनान्रगविचारः, उपवसथ निव चनम्‌, ब्रतिगो xt श्रयमस्धाननिसंयखख | अथ ` प्रगौताप्रणयनम्‌ । at ॒ततृस्ाननिणेयः, वाहतिचतुदटयातसकल्लन्मन्नः, gat छोमप्रसङात्‌ प्रणापतिवगेनम्‌, प्रणौतास्त॒तिः, खपृण्यब्दनिरक्तिः, aut way, प्रणोताप्रणयनप्रकारः, परणोतासगो मैषये सघ्चरणिषेधः, तासा मपा मतिहररोऽनाप्तौ च दोषोक्ञेडञ। अय परिखतरणम्‌, पा्ासादनश्वेति ।

({ He रत्रा )

qu efafaaty: | तच aulfagtrwauilawaa, तयोः प्रतपनम्‌ (बरौ हियववाक्ययोः चल्वारोऽौ वा दोषाः), ए्कटसमोपे गमनादिकम्‌, वतोऽचरय्ष् णविधानम्‌, शकटातिर्वापरस्य प्राश्स्लयातिश्यं द्योतयितुं वेदि विर्धागयोः समश्वकधनगश्च। वतो धुरभिमग्गम्‌, ईैषामिमण्रनम्‌, प्रकटारो हम्‌, तदुग्रो्वेच्तणम्‌, तेभ्यस्तनिरसगम्‌, तत्‌ स्यच म्‌, ततकद हश्च | AT देवतादेग्रगख UIA, खम्रोषोमोयादिहषिव्वषये तदतिदे्ः, निरदप्ेषाभिमश्ं मम्‌, शकटानवसोषणम्‌; निरपतेन "इविषा सकामिसमौपे ममनश्च | ततो इ पिःसादमम्‌, तन्मन््गतनमाभिश्न्दारथख्ेति ।

* एवमादौ वदिधिर्नीध्यः | † रुवमादौ तदुपदेश्रो बोध्यः | ¡ खवमादौ acral बोध्यम्‌ |

( ae )

, (१प्रण २ ate) खथ पविध्च्छेदनम्‌, तम्मन्लस्य याख्यानञ्च । तत उत्पवनम्‌, asfa- हासकथनच्च | oagqapat दवपदनिवंचनम्‌, दर्मत्पत्तिवेनम्‌, अच्छि शब्दार्योपदेशख | तत उदौङ्नम्‌, RARITY | ततोऽपां VACUA ; ते विषः प्रो्तणम्‌, यन्न पाचागाच्च प्रोत्तणम्‌, ततः प्रोचयौ- निधानद्ान विधिश्चेति ।

(९प्र० ४ त्रा०)

अथ छष्णाजिनस्यादान मवधुननश्च | तत उदकोपस्पनम्‌, Haha. रणम्‌, उलखलस्यापनम्‌; ह विरावप्रनम्‌; वाग्विसगे,, इविःकण्डनम्‌, CHAT, प्रसङ्ात्‌ मनोकऋषभकथावणेनम्‌, दृषदुपरलयोः कटनम्‌, इविनिंधानम्‌, ह दिनिंष्यवनम्‌, ष्यपासुपस्परनम्‌, इ विरविवे्नम्‌, तुषनिचवे- प्रणम्‌, एनरपामुपस्पशेनम्‌, सभिमन्लणम्‌, चिःफलोकगद्ेति ॥

* (१ Ho ५ To )

अथ पेषणो पधाने | तथादौ एृषदुप्रलयोरपधानम्‌, Tage: एुखेडा प्रस मस्िखारूपत्वेन ef, उपवेषगिवंचनगम्‌, चखामात्‌क्रथाच्छब्दयो विव- स्िवाचैनियेयः, अयक्षियाभिनिष्रणम्‌ । ततो मध्यमकपालोपघानम्‌, तन्भन््गतब्रह्यत्तव शब्दयो रभिप्रेताथनिणंयः, अभिचारे तद्दिरेवकथनम्‌, रल्तिणहस्ताङ्कल्याभिनिधागम्‌, प्रसृकात्‌ मित्राद्यययोः समत्वाख्यानम्‌, तत्कपालद्यो पयङारा यनम्‌ । रवं क्रमात्‌ सवंकपरालाना सुपधानम्‌, | तेग्बक्ाराध्ये्गश्च | तत, पेषविध्यारम्भः। at छव्याजिना्तस्णम्‌; तदुप्ररि कृषदुपधानम्‌, तदुपयुपलास्थापगम्‌, दृषदः पञ्चात्‌ शम्यो पधामम्‌, उपरलोपधानमन्ततात्पग्येकथगम्‌, दृषदि तब्डलप्रदेपः, तत्पेषणम्‌, तमन्ल- arama, ततराज्यनिर्वापः, तन्मन्य्याखानद्धेति ।

( २४ )

(१ Ho ई Ale)

wey पिष्टागां पाद्यं संवाप्रः। तत्र उपस्जन्धासेचमम्‌, तन्मन्त्तात्पथ्यं- कथन्‌ | ततः पिष्संयवनम्‌, तन्मन्ततात्पय्यं# चनम्‌, तददेधाकरणम्‌, तथोः संहरणम्‌, एरोडाएकपालस्यान्याधिश्रयगस्य च समानकालतां विधातु RATHI, तदान्याधिश्रयण्मन््तात्पय्येवैगश्च | ततः पएरोडाशस्य श्रपणं मग्नयुपरि स्थापनम्‌, प्रथमम्‌, खद्विरभिमश्रनम्‌, प्येभ्िकरणश् | तच एसोडाश्रपरिमायनिगेयः, शरपणाभिमश्ंगमन्लयोः किचित्‌ किञ्चिद्‌ MMe | Wa पएरोडां्रे तदभिव(सगम्‌, तम्मन्तवयाख्षानम्‌, ततः पाच भिखंजनघ्ति ।

` (2 Ho १ त्रा)

अथ निखंजनप्रसङ्ादाप्तयोत्यत्याख्यानम्‌ | TAHT पाचौनिर्गेजनोदक- भाक्लकयनम्‌, लरएचविश्ररूपहननास्य्घम्‌, TVA निष्कृते यागा- नु्ानवणेनद् | प्रसङ्गाद्‌ दन्तिणप्रशंसला, दशं पूगेमासयोदं त्तिणाविचारख | ततो निगोतस्योदकस्याङ्गारेण प्रतपनविधानम्‌, त्रोश्ियवयोरपि पश्ुमेधपरि- एतलास्थानम्‌ | संखतस्य एरोडाशरस्य wet स्तुतिः, तदुपमादयितु मितिद्ासान्वाद्यानम्‌, पाङ्कखरूपवोऽपि तस्य परशरुलाषादनम्‌, प्रसष्ात्‌ किम्परषादिपश्ुमांसाना मभच्छत्वविधानद्रेति |

(& Ho र ब्रा )

अथ वेदिकरणारम्भः। TATE स्फय-युपर-रध-ग्नराका मुत्प्तिवयेनम्‌, ततः WIE वच्यरूपतवग स्तुतिः, प्रसङ्गतः सगयपयो रा शञगथवदहाणेत्वकथनं तधा रथश्रयोः राजन्यव्थव हाध्यत्वकथनण् | तत! स्फधादानम्‌, aw तोद्णो- करणम्‌, तम्मन्त्रश्ाख्यानम्‌, Atay तस्य सं स्पश मिषेधख | ततः

( २४ )

साम्ब यजु हेर णासथायिका, स्तम्बधजुहेरणविधिः। ततः स्प्पर हरणम्‌, तम्मन्न- area) ततः तब्हं रशगिष्यद्नस्य प्रो सादानम्‌, AMA, वेदिपेचगमन्तात्पणैकथनम्‌, उत्करे निधानमन्लस्याजिप्रायाविन्करणच्च । तश्रामिच्ररतः प्रयोगे fatufauiagq, यजुषा वारव ममग््केकवारं स्तम्बहरणोपदे्रखेति |

( ९ No शत्रा° )

wy वेदिपरियरहः। तघ्रेतिष्टासाख्यानम्‌ (esa प्रौराणिकवामनावता- रस्य मूलश्चतिः), वे दिएधियोसतादान्यकथचयगम्‌, वेदि खननेतिहासाखयानष् | ततो वेदेशत्तरपरिद्म्ः, तन्मन््तात्पय्येवशेनम्‌ । पूर्वे त्तरपरिग्र योः सद्या प्रशंसनम्‌, VHA ATUL | वेदेरायामदिस्तयोविधागम्‌, वेद्य- सयोराइवनो यस्यं विधिः, पेदेः स्त्रौलाम्यो पपादगम्‌, वेदैः प्राकप्रवणतव- विधानम्‌, उदकं प्रवणल्वविधानम्‌, दच्ियभागस्य पाश्भिरोब्र्यकरणविधिः, द्धिः शलच्ठोकरणनिषेधख | ततो वेदेर्माअबप्रतिमाजेनमन्तयोविधानं MMA | ततः प्री च्ण्रासादनम्‌, az aN AN स्पयो द्यमनम्‌ | ततः सम्मेषमन्नस्य साकस्येनानुबादः। तच्ाभिचरतो विग्धेषविधागम्‌। cava. सनविधिः | परटतागां हविषां यागात्‌ प्राक्‌, निभ्मिताया वेदेख बरहि शरणात्‌ पूवम्‌, स्यदरनिषेधविधानायेतिइासान्वास्यानश्ेति |

(2 Ho ४ त्रा )

अय लुकसम्भाजेगम्‌ | तत्र मानुषपात्राद्‌ देवपात्रस्य विग्रेषत्कथनम्‌ | खुस्यादागप्रतपने, Beat सम्मजेम विधिः, तत्तमग्नश्ाख्यानश्च | तत qakt प्राप्रिथहरणम्‌। शुचां प्रतपनप्रदाने। खुवसम्मानस्य TWAT, खकसम्माणेगस्य AAA, -तस्य च लौकिक टान्तेन प्रशंसनस् । सकष-

सम्माजेनानां WIA माहवनोये प्ररणवि चारः | अथ पत्रोसक्हनम्‌, 4

( २९ )

तल्सन्रहन मनूद्य मन््विधानादिकश्च | प्रत्या शाज्यवेच्तेणम्‌; तम्भन्लपद- grag | सथाज्याधिश्यणम्‌ | as हविःखप्र्द्यानविचारः, खान्यस्या- त्वदयासादन विचार | थान्यस्योत्यवगम्‌ । ततः प्रो च्छ खत्यवनम्‌ । तत WAM ब्राह्यणातिदे श्च | ध्ये राज्यावे चणम्‌, सत्सङ्गत्‌ खचच्तु- रवेच्ितमाध्रसयेव सद्यत्वनियंयः, खाण्टप्र्रं सायां मग््लिङप्रशं समश्धेति ॥

( 2 He ५ Blo )

श्वय लुदूग्टदरवापसत तस्यान्यस्य खुवेण ग्रहणं विधित्वत्समुदायस्य एरुषावयवकंल्पनया ATU यक्षस्य पएुरषतादात्मयकचनम्‌, जुञ्गादिष्‌ सर्वासु aq ख्यस्य प्रायरूपेण सदचरणोपपादनम्‌, aay ्यान्ययदो देवता- देमपुवेकत्वनिवारणम्‌ | जुद्पभ्टदुभरुवासु क्रमेणान्यग्रह विधानम्‌, तच्ा- maya watauga गायचोच्छन्दसल्िपदात्वचतुष्पदात्वादि कचनम्‌, age वामूपलनिख यशेति ।

( २ Ho ६ त्राण )

अथाध्वयं रिपरादिप्रोक्षणय पोतच्तखादानम्‌। तत दधूपोच्षणम्‌, वेदिप्रोच्चणम, बद्िःप्रो चणम्‌, ओओ षध्युपनिगयनश्च | खथ प्र्तरगरश्म्‌ | ततः सद्चहगस्य॒विलंसनम्‌, देशविशेषे worn, तदुपरि दर्भान्तरे- राश्छादनच् | ततो बद्दिषः acu) तस्य faarafafy:, मन्त्र विधिश्च | तदाष्वनौयाभेः प्रबलोकर्णम्‌, प्रस्तरस्य च aafeul रत्तणम्‌। अथ परिधिपरिधानं विधित्सोरितिद्ासमुखेन तदुत्पत्तिवणोनम्‌, amfcfuenq- AQAA MALAY, खत्राभिमषेणच् | अचेव परिधोना भिश्रा- वयवत्वविचारः, तत्परिध्युभादाबभतरत्ताशं पररिगणमम्‌, agayg यक्लोयङचपरिगणनश्चेति |

( ee )

( 8 Ho र त्रा)

wy परिधौनांः परिधानविधिः; तच तेषा माद्ेताविघधानम्‌, तन्मन गताभिशब्दीयेकथनश्च | अथ पूर्वाघारसमिदभ्याधानिधिः, तम्मन््ाथैवण- नम्‌, तथा उत्तराघारसमिदभ्याधाभ-तन्मन्लयो विधानश्च । ततो मन्व विगरेषजपविधिः। अथय प्रस्तरस्तरणम्‌ । तत्रादौ दणनिरसनम्‌, तम्मग्न- area, Gia तस्योपरि स्यन्‌, चु्ादौनां सादमपयन्तं तस्या- रम्भनिषेधश्च | ततो YW सादनम्‌, तन्मन्तरथयाख्यानश्च। STs: सादनम्‌, वायाः सादनम्‌, खुग्गताज्यव्यतिरिक्घस्य हविषः सादनम्‌ | तत Brat इविषा मभिमण्रेनम्‌, त्मन्धथास्थान्ेति ।

(हे Fo र Be ) ge सामिधेनी प्रकरणम्‌ | aa सामिधेनौनामनिवचनम्‌, तद्दाचयिलु- रध्वर्योः सम्पेषः, सामिधेनीना मनुवचनम्‌, सामिधेनौनां विविधसद्या- विधानादिकम्‌, गत्रेरेव यमानस्येकविं्रतिसामिधेगोविधागम्‌, वत्रा- वान मेव ब्रूयादिति विधिष्वेति ।

( 8 प्रण ३ Ao ) सामिधेन्यनुवचनारम्भे हिङ्कगरविधिः, प्रसकादसामयकदिषेधः, ततः सामिेनोमन््ाणां लिक्दयपरिचयो व्याख्यानानि च ( देव ^टताचौ'-पद - श्यास्यानावसरे एत शब्दोशारणस्याभिसमिन्धमेऽतिग्रयित AAAS स्थाप- यितुं धिदेघमाधवक्षथांश्रतिः)। ततः प्रयोगे मश्छपाठपरिवक्तमविधिः समिद्यमानवतौ-समि डो मेध्ये waa प्रत्तेपविधिः रतदिदुषः पला- ख्यानाय एरार्त्तोदाहइसर्णद् |

( ९ प्र° ४ त्रा ) gua मश्ाससौति जिगर्ख्यानुवचनविधानम, परदर्शथस्तद्याख्यार्मद् | aa: प्रवरशिधिः। ततीं देवे इद्यादिगिवित्यदाना मनुवंचनविधिल्तद्याखा-

( ९८ }

agi तत श्चावाइगनिगदस्यापि veut areal सामिधन्धगुवचमा- aufergaa कथा इति विधिः, याश्याया पाटेूवासौन रवेति वैति ।

( ह vey त्रा )

साभिधरेनौसमिदस्यापेरलो किकाम्रित अातिश्यकचनम्‌, प्राणापान- श्रौ्ादिक्षरगय्रामविश्धिरासमसंसतारहेतुवया सामिधेनोनां wera, सानिधेन्धलुवचनसमये wat eae प्राणापागादिवियोजनगहेतुत्वेभ च रसनम्‌, सामिधेनोरनुद्ुवतो होतुरभ्निखमामत्वकधनादिकशचेति ॥

( रे प्रण ¶ ब्रा)

अथाघारहोमयो विधानम्‌ | तन्न पूर्वाघारस्यामन््कत्वम्‌, उत्तरा- धारस्य TARA, तथा तयोः क्रमेणो पवेश्रगावस्धानलक्ठौ शयो च | ततः area आाहवगोयदक्िणभागद्ितिलच्तणधम्म विरे षायुप- द्राः, वतोऽभिसम्माजेनदिधिः, तश्भन्््यास्यानादिकष्चेति ॥

( ४ Ho १ त्रा)

शअयोत्तराघास्प्रयोगः। तथादौ Teal, तन्मन्लथास्यागा- दिकम्‌, धुवासमन्नगम्‌, भोरूपत्वेनाघारस्य प्रं सनम्‌, विष्िवसमन्नग मनू मन्धविध्यादिकषच | पू्वाभारस्यो पिलप्रतिपादनाय मनोवाक्‌ संवादो- पन्धासः, प्रसङ्तः सवस्नौणा माजेयोलमिकंयेति ।

( ४ प्र ९ त्रा)

अथाध्व्यारहटिवरणम | तचरादावाश्रावणम्‌। तवाप्यादाविध्रबन्धम- दभांणं यदगविधिक्लदिधारख | ततो देव होतुरमेवेरणविधानम्‌, ane

( २९ )

मामग्रोऽनुवघनगं Breanne) तत आर्भेयहोहवरगविधिः, ova चं भागश्रोऽनुवचनं Tra | ततो मानुषहोहवरणविधिः, तस्मश्ानुवचन- arena | ततो होतुभंपविधि, cepa । अनेवापरमन््स्य विधा- मानु वचने, तन्तापर्य्यास्धागच्च । वतस्य होतुः सम्मथंगविधिः, जपरादिविधा- मञ्च | तव्मदेश्रात्‌ होदटषदनं प्र्यागमनम्‌, ay जपविधानम्‌, तष्जपमन्- arrearage |

(४ प्रण ३ sre )

थय खगादापगनिगदस्य भागशो Wey) तत सान्रावणप्रधा- श्रावणविधानानुकरूला च्वाख्थायिका, तयो विधानश्च । serena. काते अध्वर्ादनां मौनपिधिः। खाश्रादणादौनां तेषां wetat ्याहतपेनां ( ोश्रावय, wey श्रौषट्‌, यज्ञ, ये यजामहे, श्रौषट्‌ ) aera, दष्ादिकामानां विषिधविधयः, खाश्चरावणादोनां षिविधप्रशंसा चेति ।

( ४ Ho ४ त्रा° )

अथ प्रयाजसह्याविधिः। तवाख्यायिक्षा । प्रयाजस्याज्यदथकत्वेन प्रशंसा, तद्धोमविषये स्थाननियमख (अव प्रसङ्गतो TRS परसेन्धा्कमणद्‌ दान्त- पदद्रनम्‌ ) | वत्रेषस्य चाश्चावणागन्तरकरत्लो पदेशः, ततः पञ्चाना मेव प्रयाजानां कमशो विधानम्‌, तत्र जुद्धपग्टदोरान्यसमानयनाद्युपदेधा aa सर्वत्र खाहाक्षारविधानाधास्यायिका, erat देवानां परिचय. दामादिकम्‌, खभिघार रव तदाप्यायगलखेति ।

(४ yo ५ aT? )

तेषां yawrat मेव प्रकारान्तरेण wwe, ततस्दनुमखणमस्राणं विधानायाखश्यायिक्षा चैति।

( Re)

( ४ we ६ ate )

वसन्तादिप्रयाजदेवेष्वमिसम्बन्धप्रति पादिकाख्यायिका । प्रयाजदेवार्नां प्राथम्ये ब्रह्मवादिनां सवादः। शादिमध्यावसानेष्वनुष्ेयागा मान्यभाग- प्रधानखिद्क्वद्यागाना मभिदेवताकतवाभिधानम्‌। खाच्यप्रशसा, प्रसङात्‌ प्रजापति शब्दस्येव विवच्तितायनिणेयखेति ॥

(४ Ho १ Bo )

अथामेयाष्ाकपालपुरोडाश्विधानाधाद्यायिका । ततो awafagea- द्वारेण एरोडाश्रस्व॒तिः , च्माप्नयेटिप्रसङ्ादभिल्तुतिखेति ।

। (प्र २ त्रा )

अथास्ीषोमोयेकादग्कपालपुसो डा एविधाना्ाखयायिका ( देव प्रस- कादृव्न्दनिवेचनम्‌, “इन्रगरवुवेडख"-दतिमन्ते खरदोषकथाशरुतिख ) | ्याव्यभागयोरविधानादिकम्‌, तचाज्यभागो पांश्रयाजपुरोडाशाना ममौषो मौयदेवताकत्वेन प्रसा, Taga: छय्यादियगलतयवयनादिकशच | अथो पाश्चयाजविधागम्‌, आज्यभागो पांशुयानयोजामितापरिष्ाराय dey नुवाष्धयोलच्तण्विधिविचारौ च| तत उपवासयोग्यपवं विधानम्‌, ष्पाज्य- भागद्यागनियमः, च्ाभेयसौम्बयोराज्यभागयोयजञचचतुम्‌, सौ किकचन्तु- aaa तत्समर्थ॑नादिकषेति ।

(प्रण रेत्रा° )

अथामावास्यहविषां विधानाथाख्यायिक्षा | तचामावास्याणश्ब्दमिवंचन म्‌, treme हविषो विधानम्‌, सान्नाय्य हविषो विधानम्‌, तस्य च साप्रायस्य सोमात्मक्षताकथनादिकम्‌, साप्रायदयाधिकारिनिरणं-

( ३९ )

यश्च | ततोऽमावासापवासस्य कालविधानाय पएराकल्पाख्यानम्‌, तच मतान्तरविचार्ख । aw aR च्तयोदयव्याजेन चन्द्रदश्रनरदिताया अमावास्यायाः wie, vag दरा चन्रमसो रिनरटतत्मसमधेनादिक- alan

(५ प्र° ४ Te )

अथ साप्रायसिद्धथं प्रधमं तावत्‌ वत्सापाकर्णाय शाखाच्छेदविध्यथ- वादौ, तच मन्त्रविधिः, मन्लमेदप्रत्तस्य WAG: | ततो वत्सानां माहसंयो- जनम्‌, त्मन्लाभिप्रायकथनश्च । प्रस्तुतानां गवां मध्ये THAT वल्घात्‌ एक्‌ MMA, तम्मन्य। स्यानच्च । प्रालागृहनष्यानविधागम्‌, aa तात्य्यकयनघ््‌। तष्छाखायां पविचबन्धन्‌विधामम्‌ | ware सता aqua: च्तोरस्ाब्राधंत्ेन नियोगात्‌ खमिष्ोत्रसय दथान्तरविधिः। खचा- wat स्ाल्यादागविधिः aang, तच ॒पविचद्धापनस्य तदय नियमस्य च विधिः, मौनकालविधिः, पयस श्वासे चनेऽष्वरयातेपविधिः। ततो वाषनियमपिसजंगम्‌ | दोहनपात्प्रत्तालगोदकस्य asa क्षौरे सम- पणम्‌ | AAI दध्यथं तथातञ्चनदथच्तेपविधिः, वन्मन्तदेवतानामनिदं- mary । तक उद्‌ कवतोत्तामेन पात्रे तत्पिधानविधि", तन्नन्भगतविष्ण- एरब्दार्थो यज्ञ्‌ इति निणयश्चेति।

(५ Ho ५ त्रा° )

अथावदानखरूपन्तापिकासयायिका (sta दिजातोना सगच्रययक्क तादिकथाश्रतिः ) , अवदागस्येयत्ताविधानश्च | ततः एरोडाध्स्योभवत श्याज्यकरयस्य TA) खधायुवाक्यायाग्धयोः ma रेवताश्जानदह विः- प्रदानसाधनत्वाद्‌ ययमात्मकले, तथोः समनन्तरं पूवं वा वषट्‌ कुर्यादिति विघारः, पसोऽयुवाकायान्ययोगेायच्रौ वि दुपहृन्दखत्वविधागश्च । तचानु-

( ae )

वाश्याया उचारशधम्मापदेध्ः, तथा या्धायाञ्च। ततः एरोऽनुवाक्रा- याज्यवो विंविधलच्चणामि । खथ याज्यागन्तरमाविनो age विभ्य विधानम्‌ । प्रसक्काद्‌ यवादिश्रब्दाभिधानदारेण दशंपुणमासयागप्रशं- सनम्‌, ओुक्ल्ृष्यपत्तयोगमधेयव्ययासवकंमम्‌; तव्रसङ्कादह रादिनाम- वल्चासवगंमश्चेति।

( & He १ AT? )

au लिष्षद्यागविघधानार्धास्यायिक्ा | ततः शिद्कछतिग्दब्याख्यागम्‌, लिदक्हद्यागस्य याश्याएुसेऽनुवाक्ययो विधागम्‌, तद्यान्यानुवाक्ययो विलच्तण- च्धन्दस्वनिराकरगार्या्यायिका, खि श्छदवदानोमपरदेशयो विेषलाच्या- rE | च्या वमौ यगा पत्पयोरन्यतर स्मिन्‌ ह पिःश्रपरणविधानम्‌, तामः प्ररिक्तरणविधिः, ` र्ाङ्भूतब्राद्यणसन्त पवि धानद्धेति |

( ६ We २ AT? )

qu प्राधरित्रावदानविध्यर्थाख्यायिका ( इदेव प्रनापतेदुहिदटगमनप्रहेः लिकादिश्रतिः)। खथ्ावदानप्रकारोपदेश्ः, खध्वयु सश्च र विधानम्‌, कतिना खखभागप्राण्गविधिः, ay वाचंयमत्वविधानादिक्म्‌, aay मानुष- > वेषः ॐ ~ वागूयवहारे TAL ऋचो वेष्यवयजषो वा जपविधिखेति ।

( ¶ प्रण ३ ब्रा)

अथेडावदानविध्यर्थाव्यायिका (eka भरक्ञावनढत्तान्तो मौबन्धन- wysufeafag) । दडायाः परञ्ावत्तादिविधिः, ओष्योरिङानिणिम्ब- मादिकश्च | ततो होतुरवान्तरेडावदानम्‌, होर मिडोपज्नानम्‌, Ker गिमदयाख्याघ्च । तत इडायाः प्राश्नविधानम्‌, माजनविधानद्ेति ।

( RR )

(९ प्रण ४ mre ) | |

| * ८. ।

अथे समको दृह नम्‌ | ततः समिधा. मभ्याधानम्‌, सम्माजेनश्च | चथामु- याजाथेवादः | तच्च बरहंषः प्रायम्यकथमम्‌, नराशंसस्य दितीयत्वम्‌, यमे- रत्तमत्वम्‌, ततोऽनुयाजमन्त्राणं ध्ाख्यानच्चेति |

( ७ Ho ९ ate )

अथ सुचोयषमम्‌, प्रसङ्गात्‌ विवाह विधिविचारख (xa दाशिण- वानां मातुलकन्धोपयमन विचारुख टौकितः) । अथ परिधीनां waga- विधिः। खथ खतावाकप्रेषायाश्रावगविधानम्‌, सक्तवाकपेषमन््याप्या- मघ । छथ प्रस्तरादानम्‌ TRA क्रमादग्रभध्यमूलसमञ्जनविधिः, तम्भन्त्राणां Banat च । अथ प्रसरावयवानुप्रष्ठरणम्‌, ताम्री दध्व्याः संवादश्च । थ श्ंयवाकप्रेषायास्ावणविधानम्‌, र॑युवाकपेषमन्ता्या - नश्च । ततः प्ररिधौना मगुप्रहरणम्‌, Few स्महरणादिकसेति ।

(9 प्रण ९ जरा? )

अथय सङ्षवाकष्टौत्ाख्यागम्‌ | तच्च दज्लवाकशब्दनिवचनम्‌, मागध सतन्म्लश्याख्यागश | खथ श्यवाकहौ वाख्यानम्‌ | तच्र प्रं यवाकणब्दनिरव- चनम्‌, भाग्यस्तस्मन्त्रथाख्यानद्चेति |

( ® Ho ३ MT? )

सथ vada: | तचादावध्वरयाजुहृखुवग्रहणम्‌, होतुरवैदग्रहणम्‌

५१

aula सज्यरविलापनोग्रहणम्‌, तयेवाध्र्वादीगां पस्याणादिकश्च | तवः पन्नोसंयाजार्थवादः। वच॒ सोमल्वश्देवपक्यम्रौ तिदेवताचतुखटयस्य शाश्च

hee yy

हविषो पांयामविधिः, पलनौ लं पाणसेडलन्तत्दिधानम्‌, वेदस्योतक्षिविनि- ६

( ९४ )

योगविखं सनविधामानि, eet: सवादादिकश्च। ay afagay- हमविधिः, afagagafafadang | ततः पणीतानिगयनविधानम्‌, पलोकरणानन्तर स्थापितकयाना सुतर क्तेपरणादिविघधयेति | ( © Ho ४ त्रा० )}

अथ yume निनयनविधानम्‌ | तच दक्तिामाहाल्यवणंनम्‌, देव- याभपिटयाणवगेनम्‌, Sui श्न्तिकरत्वाभिघानम्‌, yaaa aura, मुखो पस्पश्गचच । अथ विषाक्रमक्रमणविधागम्‌ | तश्रास्थायिकादिकथनच | तच प्रसप्र्तणम्‌, खःप्र्तणम्‌, galway, रभ्म्यदो चणम्‌, इदेव vagal ब्राद्यणानां ब्रह्मवपरसकामनाया रवौचिलयश्चतिः, दयी वैनम्‌, TITRA, एवनामयदहगम्‌, द्याह वनौ योपद्यान् । अथय व्रत- विसजनविधानम्‌ | aa तन्मन विधिः, तेन एनयथावग्भानु षवलाभसिदि- सखेति |

ey ie

श्रथ स्मत्तव्यालोच्यवचनद्चौ |

“खमि देवागां व्रतपतिः” १. १. २. ^

“कमि देवानां नेदिषम्‌”” ५. ९. ११.

“खभ देवाना मडातमाम्‌” ५.१. <€.

Cafad देवानां ग्टदुषदयतमः' ५,९१.१०.

“समिद योनिवैजञस्य, स ततः प्रजायते 8. R. १९.

Cafaa स देवस्तसयेतानि नामाजि,- शरव दति यथा पाश्या ्ाचक्तते, भव इति यथा बाहोकाः, Weal रद्रोऽमिरिति area. न्तान्येवेतरारि गामान्यभिरिषेव श्रान्ततमम्‌” ६. १. ८,

“eafaa सर्वां देवताः", ५,१. ८,

^ प्रथमप्रपाठकोयप्रथमव्राह्यगस्य दितीयकरिडकायां शरत fad: |

( ६५ )

“afd शोता ३, १. २४.

“सम्नौषोमोय हि diate हविम॑वति? ०.१, ९,

"अथ यदत्रवोदिनरश्वुवंदसति, तस्मादु हेन मिन्द्र रव जघान” ५. २.११,

“agar गतिरेषा प्रतिष्ठा य रुष तपति वस्य ये cae घुकतोऽय यत्परं भाः प्रजापतिर्वा स aif वा लोकसलतदेव मिमल्ोक्षानसमा- गद्याथेतां गति मेतां प्रतिष्टां गच्छति? ©, ४, ve,

“ALAR TAT” ९. २. 9.

“afgat इदं सवं ATH” १. १, १४.

Carat वे TE” ३, ३, BS, २९, ४०.

“ata: प्रनापरतिः” १.२१. v2.

““अनिरक्तो वै प्रजापरतिरनिशक्तान्यान्यानि'' ४, ९. २०,

“Sz, AY यान्या, अथ वषटकारः, QY सां रेवता, TR देवताये इ विभवति, x x x तदवदानं यत्‌ WEAR” ५, ५. ©. “mates वा वनु caw मुभयतः परिख्छिव्रम्‌, यथायम्प्ररषो

ऽमूल उभयतः प्रिच्छिन्नोऽन्तरिक् मनुचरति" १. २. 8.

“खन्धो मगः ६. २. ६.

“gat वा बधिसो वा भविष्यसौदयेता तै सुखा aria, > > >, प्रा अखपधुर्मविष्यसौति प्रजा बे पश्वो मध्यम्‌, x x >, प्रतिष्ठितो दरिः fated लोक मेश्यसोति” 9, ¢. १६-१५.

“afy हि भूयास wary व्षभ्यः Beat Mala” 9, ७, १९.

“aaa वा यापः? ©, ४, 9,

''शमेध्यो वै एरषो azad वदति” १.१. १.

“अय लोको बददि” ३, ६, २९.

“अश्रद्धा मनुष्यान्‌ विषेद,-- ये यजन्ते, प्रापोयांसश्छ भवन्ति; asa THe, प्रया सस्ते भवन्तीति” २, ६. २४. `

Cagrear वै गायः, द. १२. ९६.

( ६९ )

Cafes वे पव्या शरमेध्यं यदवाचीनं नाभेः" २,४.१३, - ` ।

“erat हि कुशा, ब्रम Ty” र्‌. ९, १,

“se मय परयो fea मिद हि यदा वर्म्थौषधमो जयन्त ओषधौ जग्धापः पत्वा तत TA रसः सम्भवति” २, 9, ५,

“gaz: स्वां देवता? ५, २, २२.

“ea वे एथिवौ प्रतिष्ठा” © ४.११.

“ca वे एधिव्यदितिः २. ४,१५.

“उभयं वा रतदभिदेवान९ होता च दूतश्च" ४.१. १.

Cay wa जायते । योऽस्ति ख नायमाम खव देवेभ्य ऋषभिभ्पः पिन्यो मनुष्येभ्यः--'*५, ५. १-५.

“gaat © वे प्रमाजास्तस्ात्‌ प्च भवन्ति ; पच्च हतवः x > x वसन्तो वै सभित्‌, atat वे तनूनपात्‌, वर्षा वादडः, श्रद्‌ वे बदिः, हेमन्तः x x x खाद्ाखाष्टेति ४, 9. १, ete,

CURIAM वै FSW” ¶. १, २४.

“qay इ वियंज्ं दकृुयदशंपुयंमासो" ५, ५. २३.

“gag देवानां पियं धाम यदाज्यम्‌?” २.५.१७,

“रतदव संवत्सरस्य खं प्रयो TEs” ४. ४. ५, [ २, ९.१५,

"एतानि दे तेषा मप्र भामानि, यद्‌ मुवपतिर्थुवनपतिभरैतानाम्मतिः”

“एति दक्िणा मन्वारभ्य यजमानः ७. ४, १.

“ea वे चमरो देवा वदतवो wat खादिवयाः ३.१.१२. [UR

“aq पुरोडाश मेव ya भूत्वा सपन्त ते ् सवे एव मेनिरेऽयं वं ae इतिः"

“रष उ वा इमाः प्रजाः प्राणो भूत्वा विभक्ति, तस्मादाह भारतेति"

“xq एव Tat यश्ग््रमाः' ५, ३, १३, [३, ४, २.

“oy wat देवलोका मेवाभिपेति? ©, 8, ९.

aa वे श्रेष्टो cfg सव्ये" ७.४, १६,

(“रदा Waray इ विभवति” 9. ६. ¢,

( ee )

“किन्दवद्ान्धाल्यानौति प्रानाप्थानोति इ त्रयाद्‌” g. ६. Re “ad वे qefan cau ea) > x > | उपांसौवं wise मध स्सादिमाः प्रणा SATA”? ३, १, १४. “(रषा वं गाद पत्यः १, १, १९ ; ७. 8, US, “aera प्रतिष्टा” ९, १, १६ ; ७, ४, LE, “wet fe पर्वः १,१.१४. “चत्वारि वाचः,--रहौति ब्राह्मणस्य, स्ागद्ि-सादवेति वेश्यस्य च राजन्धबन्धोष सआधावेति अगस्य) १. 8. te. “चमसो देवपानः" ३. ४, ९४, `: “छन्दांसि वा अनुयाजाः, ६. ४.९६. “quartet वा रष यज्ञस्य यत्‌ Wal” २,४.१२. ' “जायेव हविष्कोत्‌' ९. 8. UR. “ag तदातिविन्नान्य सिव ३, ३.५८. “az Cag: सावयसोऽनश्रम मेव व्रतं HR’ १. १, 9, “ag होवाच याज्ञवल्कयः, यदि नाश्राति पिदटदेक्ो भवति, यद्य eens देवान्यश्राति; x > > TRC मेवा्रौवात्‌” ९. १, €, ९०. ५८तदेतद्धोतुः Sata यदि मन्येत न शता वेदेति, afy खम मेवे यजमानोऽनुमन्॑येद'' द. ४. 9, ‹'तद्धेव ब्राद्यणेगष्टव्यं यर्‌ त्रद्धवचरो स्यादिति” 9 8, ९६ तद्वा रष UIs य .णष BUTE खव दवो यचन्दरमाः ५, ६, १२. ‘aaa यो मनुष्येषवनभ्रतु पुरऽप्नौयादथ किमु षो देे्वनै- yaiotang; awry नेवाग्रौमात्‌'' १. ६, ८. तस्मात्‌ AFA वेदिः २, २, €. तस्मादिमा agufeafex xq एसो Graaf ५ ६,.१२. तस्ादेतेषां पररूनां afer. म॑श्छपन्तमे धां हेते पवः? ०, १, €.

( श ) |

“वानि Ranft (sett) यशमानरेव्यान्येव ; यमानौ दयेव से यश्च पणापतिः ; एतेन क्षा ऋतिभसतन्वते तं जनयन्ति" 8, द. २०.

“तेनेऽसि, aa मसि, sea मसि ( याह्य ! ) २, ४, २८,

“taza हि यक्न स््निटदुदयनाः'' ३. २, ५.

“meta fart tat विकरोति” ©, ३, १०.

“तु वे एवः fatal wea आस, तस Steg सुखान्धासः | तय - देव रूप आस, तस्माद्‌ forget नाम" ५. २. १.

“arafiat इतर £ wa qatar” 9. १. १९८.

“Satis AMG x x x, AIA मास्ते x x >, भूयो हविष्करण ATT x > >, UNAM x > x, fear धामाप्रासते = x x; पश्चाशिषः करोति” ७.२, १३-१७.

“देवाना AF THAN” ५. ६. ५.

“SE पाच्राण्यदाष्रति--” १. १, २२. | ३, २, १५०.

“grea तै मासाः संवत्सरस्य UNIT TH रव प्रजापतिः सप्रदश्रः"

“gw वे मासाः संवत्सरस्य पर्तैवस्रयो लोकास्तदिंश्रतिरेष wanfaut य रष aufa” ३, २. १९.

“दाद ग्राक्चरा वे गतीः १. १, २५.

“Sa चातो, सोमाङतिरेवान्याज्याङतिरन्या ; तव एषा केवलौ यत्‌ सो माङतिरथेषान्याङतियेडवियंश्चो यत्‌ परशः” ५.५.१०.

‘aq व्याूतयो भवन्ति ; नव वे पुरषे प्राणा?” ४, ह. ५,

Ca वा एतेषां ( माषाणां ) दथिग्टेहन्ति'” १, १, १०.

“नासामा THtSfH” 8. ३. १.

“og व्था्तयो भवन्ति,- शो श्रावय, wey रौषट्‌, यन, ये यनाम, वौषडिति" 8. ३, १९.

“प्रवि वा शापः १, १, १.

OTe वा रष MMI यत्‌ परोढा" २, १. ५,

( ३€ )

“"पशोरतेदनौ न कुवन्ति ; र्सां हि त माम” ७.द्‌. ३५.

“पुसा faze मिवोदितोऽयैन मेता राधि qua न्धाञ्ञवते, सोऽस थास ada तं यसित्वोदेति। स न yey पश्चाद्‌ दवृे ५. र, US, १८. |

“पुरषः इ वे देवा खये Wy मालेभिरे' २.९. ९.

“पुरषो वे TH? २, ५, ९.

“qalal 4 यज्चस्याध्वयजेघनाङः WAY’ © द. १

“qatar वे धिरः” २. १.९२. [ ५, २, १२.

“gate देवा aun मभिहरन्ति, मध्यन्दिने मनुष्याः पराके पितरः”

Taare हविः” ५. १.६.

Comrafarey” १, १,१३.

रना वे नरः 9. २.२०.

"प्रतिष्ठा fe zur” ६. ४.१४.

शप्रयाजानुयाना वे देवा GTSTAL” ६. ४,१७.

“gre प्रतते ; प्राचो हि देवानां दिक्‌” ऽ, ४. ११. [ ५, 8. १२,

“sal हि देवानां दिक्‌। > > «1 उद्रो हि मनुष्याणां दिक्‌"

“ot fe देवानां दिगथो उदकप्रवणोदीचो हि मनुष्याणां दिग दशि. यतः परौषं परु हयेषा वे पिहुणाम्‌'* २. द. १०.

“प्राणो वे वातः १. १. १४.

"श्रद्ध वे पलाशः” २. ¶. १९.

“sea aft” ३, 8. २.

“ब्रह्मा वा ऋलिविजां भिषक्तमः" ९. २.१९.

“व्रह्मा वे यक्षस्य दल्िण्त आाश्तेऽभिगोप्ता" १, २, १९८.

"ब्राह्यणा fe रच्तसा मभिहन्ताः १. ९. ई.

“मध्यं वे माभिः ९, २. २९.

“मनश्च ट दे वाक्‌ घ यजौ देवेभ्यो aw वहतः” १. ६.९.

( ee )

“मनसा वा FY सवे AY, तन्मगसेवेतत्‌ सव माप्नोति” ९. ए. २२. aay वे देववाङ्गम्‌ ; मगो Wie ममखिबं भूविष्टं षगोवाद्यते ३, ५.१ “मस्व एव पानि” १. ५. र

“मिथन quanta x =x x, fawy fe data > > x भिधुग fe saa free > > x, faank fe चलवारख qaea x x x, नो यत oe faut मल्लि; पश्च-पशेति वे तदुभयं भवतिः, ४, ५.७, ५८, ६, ९०, १९.

(मेध्या वा खापः १,९१.१.

भय र्व देवाना मासौत्‌ सोऽयवा > > x, बोऽ्ठराणं सयवा x > >, सब्द महः, सगरा रातिः, यद्या मासाः, मेकः संवत्स॒रः” ५. ५. २९.

“य च्छष्ं तदा्रेयम्‌, Tas तत्सौम्यम्‌ > x > | प्रौषोमयोश्ंतावही विभूतिः प्रणातिः। ख्यं wate, चन््रमाः सौम्यः ; खष्रे वासय, रातिः सौम्या; य खवापूयेतेऽदंमासः स याम्यः, योऽप्तौ यते स सोम्यः” ५, २. BB, २४.

"यमानो वे प्रस्तरः” द. २, ४४ ; ©, १. UR, ९२९, १६.

"यजमानो वे weufa:” १. २. १२.

Comatat a हव्यदातिः? a, ६. २४.

“oq उवाच, ब्राद्मगस्येव दि मनु टप्येय fafa” ९. ९. as,

oat वा शापः" ९. १, १२.

“क्ली वा ऋतस्य योनिः” ३, १.१६.

“यज्ञो वे विष्णु" ९. २.१६.

“यन्नो वे Tea WH ५, ४. ५.

“यज्ञो वे BL” ९. २. २९. —

ofererat qwfa, तदवदान ara” ५. 4. ९, | ५. १. 8.

"मथा न्नातिभ्यां वा सदखिभ्यां वा सहागताभ्यार तमान मोदनं पचेदजं ay”

( ४९ )

“वथा ay मधुक्घतो निडधयेयुः” १.१.२९.

“दस्य एथिश्चा area Raa मासीत्‌, aweafe न्यदधत ; तदेत- चश्रमसि BAY’ २. ३. १८. | ७. ४.९३,

“aq quay महः स्यादत मुपेमौति, वदु लु एनम लुषो मवति"

“यद्यपि ag दव faa: arg यन्ति, य रव ताखपि कुमारक इव एमान्‌

` भवति, त रव तच्च प्रथम रति" २, ४. €,

“ag tata, ut मिति तत्‌” a ३.३०

“यवा चङि a {अयवा यवेतीवाच येगेतेषा शोता भवति, तदु यावि होत्र faaraaa” ५,५.२६.

ध्या वे arg यच्च लिन साणएिष मासते, UAHA सा" ©, VR.

“यावतौ वे वेदिस्तावतौ ufaar” २. ६. ९,

“यावदेवास्े् मानुष ATT णवेसदु पतिते, ©, ४. १८.

“येन वानेन धावयेत्‌,. afeqe aang पाययतेनव्‌ सितं Fate । रष उ away” ६. ४, €.

“atart at aut इषाभिः १.१.१८.

Cara wat रेत qe” २, ४. १८.

“योषा वे वेदि षाभिः", २. द, १५.

ध्योषा वें वेरिष्टेषा वेदः" ©. ३. Rt,

^ रेतो वा आाच्धम्‌”? 9. दे. 9.

“रेतो वै सोभः" ९. द. €.

“वद्यो वा चान्यम्‌" 8. ४. 8.

“get at GTM” १,१.१७.

git TH” १,२.२

avant इ वं fama” २. १. ५,

"विदेधो इ मायवोऽमिं eat मुखे बभार । > «1 वके इ सामग

माणो x > ऽिर्वश्नानसे मुखादुष्लव्वाल । तं ष धाक धार- 6

( ge)

यितुम्‌ । सोऽस्य मुखागरिष्येदे। x > । afe विश्घो area यास सरखन्याम्‌ | स तत णव प्राय दंहत्रभोयायेमं एथिवोम्‌ | x > | सद्मा: सर्वा नदोरतिददाह ; aetna गिरे निंडाबति, वा हेव गातिददाह । वा ह सतां एसा ब्राह्मणा न तरम्यगतिदग्धाप्मिमा वेश्वागरेशेति। तत cafe orate बहवो ब्राद्यणास्तदधान्ते्नतर भिवास खावितर मिवाखदिव afant वेश्ा- मरेणेति । तदु Rafe च्तेवतर मिव ब्राह्यणा उ fe मून मेये रसिष्वदन्‌। सापि sad Fee स fata कोपयति तावण्ौतामति- दग्धा ह्यममिना Pata | स शोवाच विदेघो माधवः, ज्ञा भवानोति? खत रुष ते uate gaa सिति होवाच । सैषाप्य- afe कोसलविदेशनां मबादा ते fe मावा” ३. ३. १०--१७. “aa हि am, दमा हि ga; > > योषाहि वाक्‌, ater fe ea”

^ बिपतितलोमेव पापः gaat भवति" a, ५, 4. [३. ६. ३, ४ । ^"प्रान्तिरापर”? ई. २. €. “fart वे यश्स्याहवनौ यः” २. १. १२, [ ३, ५, €,

“firs वे णोचिष्केषम्‌ ; पित्र Wit श्िनिनं भूवि रोचति" ; a A | “संवत्सरो वे पिता वेश्रावरः प्रजापतिः” ४, २. १६. ^ सं शिते यद्धे ब्राह्मणं तपैयितवे aE यच्च मेवेवत्‌ तपेयति?” ई. १. Re “a आज्यस्य परस्तोय दिद विषोऽवदायाधोपरिषादान्वस्याभिघार्यति, aay fasiefaRqa” a. ६.२१ स द्ग््रोऽत्रवोद्‌ > > x कृश दवास्मि, न वेमेदं धिनोति; यन्मा धिनवत्तश्नो कुरुतेति | तथेति Bar सत्रवन्‌ x x x गवादम मन्यत्‌ सोमाद्‌ fuga, सोम Aare सन्भरमेति” ५. ३. ४,५। Ca रवः सवतोऽभिभिगुप्यमानः खगं लोक सम सनते” 8. ¶. १५, स we देवयानो वापिष्टयाणेवा पर्थाः, 8.२,

‘a टवोऽभिकतुष्वामक्तः समिधोऽ अमे तनूनपादप्र दरौ सपने बहिरमे शहाभि fafa’ 8.६. ©.

( ४९ )

ww

a Ora उत्थिते भाव नापेदे, x x x, तेनेत que गिरि afaenra, xX x >, यावद्यावदुदकं समवाय।त्‌, x > x, वादन्ताइदे- वाखवससपे | तदप्येतदु्तरस्य fataatcaara मिति। सौघो इ

at सर्वाः प्रभा निरवाश येद मनुरेैकः परिश्िशिषे" ९. ९.१.

Cagral वा रष सत्निधौयते, यः प्रबाजेयभते” ४. 8. ve.

“gat पै चरः | सद्यं हि वै TITUS afeavit दौ विवदमानाेयाता मह Ham मह asta मिति, य खव ब्रयादह HEM मिति, तका खव श्रद्ध्याम, तत्सयेगेतरैतत्‌ Agata” र. 9. Ro.

‘aa मेव Cassa मनुष्याः” १,१. ४; २, १७.

“सप्दश्ाचचराणि anew वै amu” ४, ३, १७.

“स यद्‌ ata: समभवत्‌, तस्माद्‌ इश्रः; अथ यदपात्‌ समभवत्‌, amie: ; तं दगु दनायख्च adage पितेव च प्ररिजारहतुः, तस्माद्‌ दानव EATS.” ५, २, €.

“स यदिदं पुरा मानुषौ वाचं greta, तथो वैववो aed वा यजुषां जपेद्‌"

“सवं पै पो aqua” ©, ४, इ. | १, 8. €,

“aq वे प्रगापतिः" ३. २.१०.

"सविता वै देवानां प्रसविता” १. २. ८.

“स हेष यकन उवाच > x >, ्राद्मग्येव ath मनु eae मिति"

Cama मामाबाखम्‌" ५.१. ६. ` [ ६. x. ९८.

“सूं Gaga, सेषा गतिरेषा प्रतिष्टा” ७, 9. vy.

Sat चये विद्या TH” १.२. ३, .

Casa परोऽवरं यश्चोऽनू्यते पितेव Tare ब्रह्मचारि वेः, ५. १. ५.

“सेको wa गामेतद्‌ यत्‌ स॒मेक इति” ५. ५. २६

"इतो थः स यथा दृतिनिष्यीत xa date: पिये, यथा निदंतसक्त- wear Tare fara’ ४, २, ११

Siena

( ee )

रय कमनामल्चौ ।

TH, “ge mre अपिप्ररिररणम्‌ ... 2. २८, समि सम्मागनम्‌ ,.. १. 4.१४. समिदोधह वण््ादानम्‌ ९. २.९. अग्रोषोमोयेष्टिः ,., ५.२. १४. GPA ,,, WS सङ्र श्नम्‌ oe ९,५.९३.

अक्ारोदूहमम्‌ १. ५. 8. चङ्‌ स्यभिनिधानम्‌ ... १.५. ऽ, GAGA १. २, १३, शगसोऽवरोहगम्‌ ... VR, २२. शनुत्रवयाम्‌ ५, ५, 8. श्ममुयानमागाः ६९. ४, 9.४ शमुवाकयानुवचनम्‌ .., ५.५. १२. अनुवाकापाठः ५.५.१७ ; 4.१.१९. सपात्निगयगम्‌ RY. ३, WUT TULA २.१. ९, शअभिघारणम्‌ , ५,५.१०, GRA ,,, ,,, ५,५,.५. CCL ,.. ,,, १,६४.९. WAAC... ९, ३, vo. ्र्ाकपालघएसोडाश्र-

प्रथनम्‌ ४, १. ५, अाप्रेयेषिः , ५, ९. १९.

कमेनाम प्रः प्रा षै SAT... ,,, ९.५. RR MUNI ., ५. ९.१९ धाव्य विक्लापनोय्रहणम्‌ ©, ९. ® साल्याधिश्रयणम्‌ ... १.६. 4 द्ाश्याधिश्चपणम्‌ ... २,४.२० MMIII ... २. ९.१७ अज्यासादनगम्‌ ... २, ४,२१९ श्ाज्योत्पवनम्‌ ... २. ४. RR, SNAG a cote सातद्धितापिघधानम्‌ ... ५.९.२०. श्यापेयदोढवरणम्‌ ... ४.२. €,

सावाहनमनिगदानुवचनम्‌ इ. ४. १६. WIAA 8. 2. ई, ऽ, ९६-१९०.

व्पाङवगोयप्रणयनम्‌ ... १.१, २०. TAIRA ©, ४, २२. दडानिगदानुवचनम्‌.., ६. द. १९. दडाप्राणगम्‌ ..- ... 4.६. ३९. ` षडावदानम्‌ ... ,,, व. RR, RSW... ६. ३,१८. दैषाभिमशंनम्‌ » १, ८, १२. उत्करनिधानम्‌ ` २,१.१६.

उत्तराघारः .. ,,, ३, ६.४.

( ४५ )

Wane To Wie ae © गाहप्योपस्यामम्‌ ,.. 9, 9. १८.

कमेनाम a भ्र We उत्तराधारसमिदश्याधानम्‌ द, १.७. उत्पवगम्‌ ... ... ९.३. ६. SUG ... ... १.३. CUTAN... २, ५. €,

चतुरवदानानि.., ,,* ५.१५.

चुद्धयदणम्‌ ,.. .. ७,१.१९.

< प्यत्समन्ननम्‌ .. 9. १. १९६. | चुद्समन्चनम्‌ .. ,.. ७,१.११. STEM ,.. १.१. १३. | जुष्सम्माजनम्‌ =... २, 8, a. उपश्दादामनम्‌ .. ४.१.१९. | THAR ... ,.. ३,१.१३, उपो पधानम्‌ ... १. ४.९४. | चुकद्नम्‌ ,.. ,., ७.१.९१. उप सजन्धासेचनम्‌ "० ६.९. २. | TUT .., - २, ५.८, पलस्यम्‌ "ण "५.५.९९. दयनिधानम्‌... ,.. ३.१.१०. उपयाजः ,.. ,,, ५.२, RS,

टणनिस्समम्‌,.. ... १,२, १५. उपांखुवरणम्‌,... च ©, दै. |

उलखलाधानम्‌ ,.. १.४, ६, 0, SHUM ... ६.8. १.

दृषदुप्रधानम्‌... .. १.५. १४. दृषदुपलोपधानम्‌ ... १,५.९१. देवतादे श्नम्‌ १. २. १८; UB. व, देव्ोढवरगम्‌ ... ४.१. 9. दादश्रकपालपुरोडाग्र्‌-

रकादशकपाशपएुरोडाभ्- पयनम्‌... .., ५.२.१४.

URES: .. . ५,३. ह ॥ ==

| धाय्ापत्तेपः... .. इ. ९. ३. कपालोपधानम्‌ "१.५. ३, ७. धुरभिमर्ैनम्‌... ९.२. ९-१९. छष्णाभिनादानम्‌ ००० ९. 8.९१. yA | ०, ROW Vo,

Sree ..; १. ५, १४,

भुवासमञ्नगम्‌ १.१.५; ७.१.१३. श्शाजिगो पसतरयम्‌ १, 8.५.

धरैवासादनम्‌ ,, .. ३,१.१४.

माहपलसादनम्‌, ... ६.९, ९७, | गिनौताभितपनम्‌ ... २.९. ५.

We Kre & 999 ¥. Ue c,

कथेनान पञ्चावदानाभि,,, पन्नो संयाजः, ,,, पतरौसब्रहनगम्‌ ००, wee Be ४,१२, पय खसे चनम्‌... पम SRA... ,,, ५,४.१८, परिधिपरिधानम्‌ १.१.१९ ; २,१.१३, परिधिसमञ्नगम्‌ ,,, 6 १, 9, परिधौना AUTUMN, 9, १, २२.

परिसरम्‌ ,., „„ १.९. २२, पवि्रकरणम्‌ १. ३. १. परश्चादानम्‌ .,, ,,, २.२.१६. पावनेजनम्‌ , २. ह, २६. पाचपोच्तणम्‌ ,, ९. ३, RR, पाच्ासादनम्‌,.. ., RR LR, पा्ोनिरखेननम्‌ ... १. ६.१८. पिषटसयवनम्‌... ,, ९.६. 8, पिरसंवापः ... १.६.९१ एषनगामय्रइयम्‌ ,., ७. ४. २९. एरोडाग्रपयभिकरणम्‌ ९. ६.१३. एरोडाश्प्रथगम्‌ १.१. ८. एरोडाघ्र्पगम्‌ ,.. १. ६. १४.

एरोडाश्ाभि मशम्‌ २. १.११, १५.

एरोडाप्ाभिवासनम्‌ १. ¶.१९.१,

एंणोऽनुवा्यापाठः ,.. ३. ४. १८; We We UR, RR

, ७, ३, ५.

,,, ४, ४.९६,

wiry Fe Wie Ho पूसपा्भिनयनम्‌ ,,, 9.8.२९. पूर्वाघारः , ^ ३.१. १.

पूवा ारसमिदभ्याधागम्‌ ३. १. ५.

प्राजनमम्‌ ,,, ४. ५, 9. प्रणोताप्रययनम्‌ ,., ९. ९. १२. प्रोतानिगयमम्‌ ,,, ©. ६. इ२. प्र्याख्ावणम्‌ 8. १. ९, 9, १९-२०. प्रतिपरेषः 8. ₹ २६-२०. प्रयाजयामाः Be 8. ५, ६. प्रयानानुमन्त्रणम्‌ 8. ५. १२-१६. प्रवरमिगदानुवचनम्‌... ३, 8, २. प्रवरायाश्चावणम्‌ ४. २. ९. WATT... ,,, ३, ९, १०. TRUM... ,,, ७, १,१९. भक्लरावयवानुप्रहर्गम्‌ 9.१. ९९. परायुप्रक्तणम्‌ ,., ,,. ७. ४.१६. पापि रगसम्माजेगम्‌ २. ४. ६. प्राशि्रावदानम्‌ ६. २, ९. पेषः , 8. ३, १६-२०. परोक्लणादानम्‌ २. ६, १.

प्रोच्चण्यासादनम्‌ ,,, २, ह. Re, पोच्तण्त्पवनम्‌ ,,, २, ४, २४.

पलोकरगम्‌ ,,, ,.. १. ४. २४. फलोकरणो पासनम्‌ ... ©. ३, ३९.

( se )

कमेनास प्रण Wie Fo कमनाम Te प्राग, ECM. ,.. भ. ६. 9, | वेदायप्रहरणम्‌ ... २, 9. १९. बहिर्यागः ,.. ,,, 9 ३, ९८. वेदानुप्रहरणम्‌ ... -०, १. १३. ब्राह्मयसन्तपंयम्‌ ^, ९. १. ९८. | वेदिकरणम्‌ ,.. ... ९. १. १४. वेदिपिरहः,.. ... २. ३.९.

भागप्रा्ननन्‌ . ... १.२. १५. | वेदिपूवेपरिग्रहः ... २.१. १-१५. Ct ,.. ,.. २, ०, ११. मानुबहोटटवरणम्‌ .-. ४. २. ९६. | Fano". १. १११३. qa”, ७. 9. 9. | वेदिसंस्तर्म्‌ ,., %, ३. २४. मुसलादानम्‌ - ... ९.9.१०. | ब्रतपिसभेनम्‌ ,.. ,, ९, ४, RR, ्रतोपायनम्‌ ... ... १.१. १. यनगम्‌ eee ५.५. २. | ब्रोष्यवेक्तणम्‌ ... ,,, १.२. ११. TANAKA ... ५.५.१२. पाज्यापाठः ,, ...३. 8.६९; | शगुवाकषप्रेषः... ,.. ७.१९. २९. Mc He ११५ १२, ६०; ६.१.१६. | धयवाकहौषम्‌ ... ०.२. १९. WAAR FTI ,.. 9.१. Ve.

रण््युदोच्तणम्‌... ... 9. ४. १६. एग्यो पधानम्‌,., ... १. ५.१९. वसापाकरणम्‌ ,.. ५.५.२९. WMT ... ५.४.८९. वट्ज्रस्णम्‌ ee ४, ४.२९. | UPA ,.. ,. १.२, १.

| वषट्कारः ,.. ,, ४.३, १९, | गरेषाभिम्ंनम्‌ .. १,२,२,. १९६-२०; ४.५.१२, १९. |

वाग्विसगेः .., -.. १. 8. €. | संखवमागषरणम्‌ ,.. ०, १. २५.

वासनाश्रगदाने ,.. ५, ५. | सत्रहनविरंसगम्‌ ... २९. ९. ६.

पिषुक्षमक्गमयम्‌ ,,. ७. 8. ८, | सद्हनाभिब्छादगम्‌... २, १. ९.

वेद्यम्‌ ... ... ९.१. १९. | सभिदभ्याधागम्‌ ,.. ६. 8.३.

वेदविषंसनम्‌... ,. ७. १. २९. | समिदटयजर्होमः ... 9, ३. २५.

( र )

कर्मनाम प्रण To &e सम्परेषाः we RR सात्राग्यकरणम्‌ ५, ६, 9. सामिधेगौसम्मेषः ,,. ३, २, २, सामिधेन्धनुवचमम्‌ ३. २. २-१६. BRAT: ७. १, १०. छक्ठवाकहोवम्‌ ©. २, १, दक्तवाकानुवचगम्‌ ... ०, २. 9. खर्याभिवोच्तणम्‌ ... 9. ४, १५. खर्यांवत्तगम्‌ ... ... ९.४. १, खन्नाभिमद्चनम्‌ ... २. द. १७,

स्तम्बयलुद्रगाम्‌ २. २. १६८-९९, CC ... ५. ४. १९. स्फ्चप्रह रणम्‌ २. ८.१५; २,६.२२.

स्यधादानम्‌ ... २, २. ९. ख कप्रतपगम्‌ ,.. २. ९. ८, खक्‌ सम्माजनम्‌ २. 8.१. STINT... ४,१. १. ` सगृशृष्ठनम्‌ ... ७, १. १. SMM ... २, 9.८. ख गादापनाङुवचगम्‌ ४,३.९१. खुवय्रहणम्‌ ,,. ,.. ७. १, १९. खुवप्रतपरमम्‌ ... ^ २,8४.४.

कमेनाम Wo wre we TET २. 8, €. खंवादागम्‌ ,., ,,, २,8४.९. GOT... ... ७. 8. १४. SETHE ,.. ... ४.४.२६. fagagia ,.. ६. १, €.

खिष्छ्त्रिगदानुवचनगम्‌ ¶. १. १.

हविःपेषणम्‌ ... ९. ५, १८-९९. ह विःप्रोच्तशम्‌ १. इ. €. whammy ... १. 8, २३. हविरभिमग्रनम्‌ ... ३, १.१६. ेविरावपनम्‌,... १, ४, ५८, हविनिधानम्‌... ... १, ४. २१. ह विनिष्यवनम्‌ ... १. 8. २९, इविनिर्वापः... ... १.२. Qe, इवि विवेचनम्‌ ,.. १, ४. २९.

इपिष्यपगम्‌ २.४.२०; ६.१.९२. ह विस्छमाइननम्‌ | १. ४.१३, १८. इ विस्तादगम्‌ १,०.२द्‌; ३.१.१४ इ विष्कदान्नानम्‌ ,.. १.४.१९. MTT RRR होष्प्ेषः 9.३. ७.९०. १९-२५.

#.

[चो

( 8€ ) श्रथपिनामादिद्धचौ |

नान भ्र भ्रा ० कौ was: १. १. ७, eifeca: (भ्टगवः) ९.४.१६.

,, (STATA) २. ३. २५; २६. qa: २.९.९१. errata: १. २, ११. arate: ५. २, २६. EST... ,,, ६. ३, ८-११, उन्तरगिरिः ३.३.१४ ; १.१.५, ६. रकतः .,, ,, २.१.२९. च्रौपोदितेयः ७, 8. Xd कुरवः ५, ५, =. कोसलाः ,. ३, ३, १७, गन्धव BL waa द. दे, ९०, १४, US जितः BUR तद्म ,. ५, २, ६, तवादः (चिश्रौर्षा eBay) ४. २. १. mg (विश्वरूपः) २,१९.२. द्नुः ,,, ५, २, ee दनायुः ५, २, €, | दानवः ५,२, €, fea... २. १.५१. पष्ालाः wee ५, ५, ८, पाश्च ३. ३, ९.

ala पण्व्राग् Ge ke ०१५ १.१. १०. TET 9, २, २४, RY, २६, रष्स्यतिः ... ९. १, २५, २६. माक्षवेयः १.१. १९. waa RW. UB. मनावौ १, 9. १६, मनुः ९.४. ९४-१९; ६. द. १,

f, ८, €, ९९ ; ९, 8. ४, 9. 2 9,

माचवः (माधवः) -दइति Beate) द. ३. Le, १४, LS. यावकः १.१, €; २, 8. २९; ७, इ, ९९; ४, १७, TEND: ,.. ३. ३, ९०, ११; १८,

वाणः १. १.१०. विदेधः HRY, ULE. विदेष्ाः .. ३, ३, १७. FTE... oe २,९१.२ विश्वावघः,.. ३, ९. २, UT ,.,७,९. २४, २५, RE सदानीरा... ३, ३, UB, १७. सस्खतौ ... १, ९. १४. १५, सावयसः ,., ,,, or on हिर्ण्यसुपः ४.९, २.

( ५० )

॥ श्रथ कर्डिकाचटौरचौ ।

कण्डिक TEC ALC च्य wails ध्ासौनसत माघारयति ... सासोनस्त माघारवति ... a at wa ममि तूष्णं त माघास्यति qa त माघास्यति देवाष् वै ae. aaa त माघधारयति ,..

[मी

षठ Rog R°8 ९०७ २०२ २१४. ॐ २०६

Wey ॥

॥ परतप्व्राह्मणम्‌ I

॥ सायणचायंरत-“वेद्‌ायेप्रकाश्र"-नामभायसदितम्‌ ॥

( अथय भाष्योपक्रमः)

ie: ॥ ॐ नमः श्रोगणेश्राय नमः\ ॥ वागोग्ाद्याः सुमनसः सरवार्याना gama | यं नला Bawa: We नमामि गजाननम्‌ ॥ १५ यस्य निःश्वसितं, वेदा यो वेदेभ्योऽखिलं जगत्‌ | faaa, त महं वन्दे विद्यातौयेमहश्रम्‌ ॥२॥ तत्कटाचेण तद्रूपं दधतो वुक्क्ेपतेः९ | हतात्रतरणः* चौरसागरादिव चन्रमा: Hel विजितारातित्रातो* कोरः ओ्रौहरिहरः शमाधोशः |

१-- ड-पुरके णतदनन्तर्‌ मेष स्रो कोऽधिक :- “श्ुतिषङ्कजाथेलष्छौं यो विकासयति wea: | स पायात्‌ सच्विदागन्दः सूयमण्डलगो इ रिः-दइति | २-- "निश्वसितं-दति ज, भ, स, ट । a 'वुक्रभूपतेः-दति भ, भ। ४-- "हतेचेवरयाः+-दइति अ, भ, ट । | a (विजितासाजतेजातो'- ula os, भ, म्‌, ट; (विभिवासिजिमो जातोः-दति ड | 1

ब्‌ 1 MATURE A ॥

ध्नब्रह्मा्वन्यः समादिग्रत्षायणएचाय्येम्‌! ॥४। ग्यजःस्सामश्राखाना AKA BAT वया | तावता AQAA न्नातु शक्यास्ततः पराः ॥५॥ वासना विशदा" aa मनम्लार्याना मगेषतः | maura कर्म ga’ शाखान्तरे विना ॥ ६॥ करामलकवद्च्र पर Ay प्रकाशितम्‌ |

या काचिन्तादृप्ौ शाखा वया ब्यास्यायता मिति von सवतः araurerar विष्ट्योदोरितान्‌ gua | माध्यन्दिने शतपथे ब्राह्मणि याकरोति° aq ॥८॥ स्वारः पदवाक्यायेन्यायानां दशितः पुरा। बेदाना मथवत्तादि यच्चान्यद्‌ पयुज्यते ।

सरवैग्रा खासमलेन विज्ञेयं तदि हा खिलम्‌ ॥९॥

aq’ afar ayia aa तदिवरिश्यतेः | SUA RTA ब्राद्मणनाश्च BFR ॥१ of

1

श 7

१-- (धमब्राद्याच्ान्यः"-द्रति ज, भ, अ, ट; 'धमग्रद्याचायेः-द्रति ड | २-- (समादिग्रत्वायणाचायये"-द्रति ल, भ, ज, ट |

3— ‘a टग्यजुः"-द्रति ज, भक, अं; ट |

g— ‘aramfener—afa ज, भ, ट; वासनादि सदा-दरति म, ड | ५-- "कमे पूमिः-दति ज, भा, ज ; कम परि द्रति ड |

९-- 'सव॑श्नः-दइति ड । ऽ-- श्याख्याकरोतिः-दति ज, भ, न, ट। ८-- ‘ae’-afa ण, म, अ, ट ; ‘TW -Kfa इ ।

e— ‘ata परौच्छते'-द्रति ठ, इ |

॥ भाष्योपक्रमः। |

( अथ परथमकाष्डोय-प्रथम परपाठकनप्रथमव्रादशस्प्रावतरदो )

दह हि चरमे चतुरंग काण्डे करतलामलकवत्‌ WAR प्रका- शितम्‌, ततः way चयोदग्रभिः काण्डेस्ेतागिषाध्यो\ धर्मः प्राधान्येन प्रतिपादितः। श्रन्याधानेरः श्रप्रयश्चाधानपवमानेष्टिमि- निष्याद्याः; पवमानेष्टयश्च॒द्रेपूंमासविकृतितयार तदधिगम- सापेचन्नाना इति प्रथमे काण्डे दशपूणमासौ प्रतिपायेते; azaer- ata पूणमासपूवेकः* ; aay तस्य yas प्रथमं यदङ्ग ब्रतोपायम" तदङ्गवेनापा सुपस्पभेनं विधन्त

वि 1 कक

१- “efaanfanfeqareaatal चयोऽम्रयः | afaaa मिद त्रेता gala: संखतोऽगलः दरति अम° को. २. ७. २०। “at afqaa’—afa च तथेव ह. १. gs |

२-- HAT पदं ठ-पुसतके |

द-- दश्पुणमासविष्यन्तग्राह्ितयाः-दइति ठ ; दशं पूगमासप्ष्टतितया-

इति ड ; 'दशपूणमासविप्ररतितयाः-द्रति ज, भा, ज, ट ।

8-- “पुणेमासपुवेकम्‌'-ईति भ-ल-टातिरिक्तेषु ।

y— व्रतोपायनम्‌ = व्रतम्रह्णम्‌ | “ATMs कर्माङ्गभूता wear नियमा उ्यन्ते। “कर्माङ्भूता यमनियमा व्रतम्‌, तदुपगमार्थेो ‘se व्रतपते cad मन्तः” -दर्क्ं ALA Ela का० २,१.९१ Ge Te तच्च दश्रपौयमासयोः खग्नयन्धाधानानृन्तरं भवति, पणौ तु ब्रह्यमवरणामन्तर मिति faite: | fafeataq कात्यायनेन “aque saturate मसरौतः"- दद्यादि खक्रहयेन (२,१.१०, १९.) । “arr मग्न्यन्धाधानं वरतो पायन faa, त्रतोपायम awe मगन्यन्वाधान मिलेके, खग्न्यन्धा- धानं व्रतोपायन au fama (site we ४.२. ८, }"-दाप्रसम्ब- परथयखेह xem । तद्विधानं तु aaa मुक्तम्‌-“दक्किणेनाहवनोय शग,

॥ भाष्योपक्रमः ।

स्थाय ब्रत FUT समुरं मनसा ध्यायति, खथ परति खमे व्रतपते तरतं afcanfa’—xfa ब्राद्मणः'"-द्रद्यादि (ara site Ge ४. ३. v2.) | ae प्रद्धतिः--“छताधानस्याधानानन्तरं प्रथमपौगंमास्यां माटपुना- पैक माभ्युदयिकं श्राम्‌ | ततो Tea मेव पौगेमास्यां सदयो ऽन्ा- रम्भणौयेष्टिः | तदनन्तर पौणमासस्यारम्भः। PWIA, x x > | खअथाग्न्यन्धाधान qed > >< xX | यजमानस्य सपन्नौकस्य मांसमेथनवजनसङ्कल्यः। Asad शिखां वजयित्वा x x x | अपराङे पलौयजमानो .माषमांसलवगप्रातर्हीष्यमागग्रयव्यतिरिक्तं एत- सयक्त मल्य मन्नौतौ, a दपि पयन्तम्‌ | > > x | व्रद्याश्नानन्तर यजमानः स्फ्य मादाय गादपद्यदत्िणागन्योरन्तरासेन गत्वा खा वनी- यस्य पश्चात्‌ समौपे पूर्वाभिमु खल्ति्ठवराह वनौयं विलोकयन्नुदकं दत्तिण- THT स्ट अमे व्रतपते बरतम्‌'-इतिमन्तेण ब्रत सुपेति, स्यवदनादि- नियम मङ्गोकरोतोव्ययः। अथवा इदमहमनृतादित्यनेन मन्ते व्रत qufa, न पूर्वकेन । अतः प्रभ्टति क्रियमाणकर्माङ्गभरूतो यन्रमानम्य सद्यवदननियमः। cat तस्ित्नेव विदारे खय मेवापिदह्ोकहोमः। सायाशनेच्छायां सां होमानन्तर मारौषधीनां नवार ्यामाक TFT दीना मन्नं वा अास्णखट्त्ताणा मामराजादनादोनां फलानि aware ; AAA | राचावाहवनौयागारे गादेपत्यागारे वा प्नौयजमानाभ्यां खरस्याग्न्यपेत्तया अधो नोत्त शयनं wag | आस्तरणस्य न निषेधः ॐ > >| प्रातरपि तस्िन्नेव fault खय मेवान्निहोचहोमः। तत उदिते aa ब्रह्मवरणाद्युपक्रमः-इति ।

TY प्रथमकाणडम्‌ ॥ ( तच ) प्रथमाध्याये (प्रथमप्रपाठके ) प्रथमत्राद्यणम्‌ | ॥ हरिः & | ag मुपेष्यन्‌* | अन्तरे णाहवनौयश्च TeV me तिष्ठत्रप {उपस्पृशति तच्युद्प ऽउपस्पृशत्यमेध्यो वै पुरुषो यद्तं व॒दति तेन पुतिरन्तरतो सध्या वा carat! मेध्यो भूत्वा व्रत! मुपायानौति पिं वा sam uf व्रत मुपायानौति त॒स्माद्‌ वा अप seas We सोऽश्रि मेवाभौश्षमाणो त्रत मुपेति। TH ्रतपते व्रतं चरिष्यामि तुच्छकेयं तन्मे राध्यता मिल्यप्नि- a देवानां व्रतपतित्तुस्मा ऽएवैतत्‌ प्राह बतं चरि-

2 अ न न~ ~~~ ~ -------- ~~न ~ ~~~ ~~ ---~ "~

^ श्रत मुपेष्यन्‌"-इति च । रवं खरपाठमेदे खान्मुदिरेव हेतुः | † | ऽउपः-ददेवमादिषु ‘safe fad नासति ग-च-ह-ुकतकेषु । t वा ऽश्यापो-द्रव्ेवमादिषु च ‘safe far ग-क्‌-एलकयोर्गालति |

$ श्रत इति एकवकारा्रकः पाठः ख-च-पएलकयोः | BIS बोध्यम्‌ |

९ | एवपथत्राद्यणम्‌ । (Qi शब्रा)

` ष्यामि तच्छकेयं तन्मे राध्यता fafa ara तिरोहित मिवास्ति+ ॥ २॥

aq afaa व्विद्धजते।। wat व्रतपते aq ` मचारिषं तुद्‌शकं तन्मे ऽराधोन्युशकद्धोतद्‌ यो ae

द्या मगन्नराधि दस्मे यो BA सधस्था म॒गन्नेतेन

aq भयिष्ठा ऽइव व्रत म पयन्त्यनेन त्वेवोपेयात्‌ ॥ ३॥

दयं वा इददंन वतीय मस्ति। सत्यं Parad च सत्य मेव SAT ऽअ्न्टत मनुष्या IT मह ATA सत्य मपेमोति तन्मनष्येभ्यो देवानुपति i ४॥

सव॒ सत्यु मेव व्वदेत्‌। wae a eat aa चरन्ति यत्सत्यं तस्मात्ते यशे युशो इ भवति यु sug व्विहा- waa व्वद्तिः ॥ ५ |

sq सुशुखिते व्विटजते। इद्‌ मदं यु ऽरवाछि सोऽसौत्युमानुष इव वा ऽर्तद्भवति यद्वत सुपति न हि तदवकल्यते यद्‌ ब्रयादिद्‌ मड ६, सत्यादुन्टत सुपे- मौति az ख॒लु पुनर्मानुषो भवति Tales महं य ऽरवास्मि सोऽस्मोत्येव? ad विष्छजेत ॥ ६ ॥

अथुतोऽशनानशनुस्यव । TT ETF! सावयसो

ete oe

ee म

# ‘Faatfe—afa ख | † पविद्धजते'-इति ख, च । † ‘qefa’—xfa ख, बुदति*-दति ग, च। § “सोऽ ेव्‌ "इति ख, च ।

(१अ० शत्रा ) । प्रथमकागटम्‌ | ॐ

ata मेवु ad RA मनो ह वै देवा मनुष्यष्या ` जानन्ति तु ऽएन मेतुद्‌ व्रतु मुपयुन्तं विदुः प्रातुन्नी aad sit तेऽस्य feed देवा दाना गच्छन्ति ते ऽस्य श हेषुपवसन्ति सु ऽउपवसथः* । ७ ॥

तन्तवेवानवक्ृपम्‌ | यो ATTA पुवोऽन्नौया- za faq यो देवेषनञ्नत्सु पूर्वेऽन्नौयात्‌ THT नेवाश्नौयात्‌ ॥ द | |

तद्‌ होवाच युान्नवरकयः। य॒दि नाञ्चाति faa- देव॒त्यो भवति यद्य ऽअज्नाति देवानुत्यश्नातौति स य देवाशित aafad तदञ्नोयादिति za वे हविनं vata तुद्श्ति मुनशितिः स युदञ्चाति तेनापितर- देवत्यो भवति ay तदश्राति यस्य हविनुं wate गनो देवान्नात्यन्नाति ॥ ९ |

सवा ऽश्रारण्य सेवाश्नौयात्‌। AT वारण्या श्रो- धयो युदा दृश्यं त॒दु ह साहापि agate षान्ने पचत न वु ऽएतेषाः fatal az या नु gale alfeaaaiat ऽरतुद्पजं। युच्छमौ- न्यं तुट्‌ बरौहियवाकेवैतेन भूयाधसौ करोति va TTY MARAT ॥ १० ॥

^ (डप्वसथः'-दइति च । 1 ष्दुपतचच'-दइति ड, सायणसम्मतश्च |

< ॥ एरतपथत्राद्यणम्‌ ॥ (प्रण शब्रा)

स ऽत्राहवनौयागारे वैता र्‌ि शयौत। गार पत्यागारे वा देवान्वा TY ऽउपुावत्तते यो व्रतु मुपति स यानेगोपावत्तते तेषा सेकेतन्मुध्ये TA ऽधुः शयीताधस्तादिव fe श्रेयस ऽउपचारः* ॥ ११॥

Ga MATT ऽण्‌) प्रथमेन कुम्मेणाभिपय्ते ऽपः प्रणयति यन्नो वा AT यन्न मेवेतत्‌ प्रथमेन कमम शाभिपद्यते ताः प्रणयति यन्न मेवेतदितनोति ॥ १२।

स प्रणयति | aaa य॒नक्ति सु त्वा युनक्ति कुस त्वा युनक्ति aa त्वा युनक्तौत्येताभिर faerie: हृतिभिरनिरक्तो वे प्रजापतिः प्रजापतियन्नस्तत्रजा- पति मेवेतद्‌ aw यनक्ति ॥ १२ ॥

य॒द्ेवापुः प्रणयति । afgat इद्‌ wa माप्तं तत्मथमेनेवैतत्क््मण VA माप्रोति ॥ १४।

WAT | होता वाध्वयुर्व ब्रह्मा THAT वा सखयु'† वा यजमानो नाभ्यापरयति तदेवास्येतेन सुवं माप मवति ॥१५॥

य॒देवापः प्रणयति | देवान्‌ इ वे यत्नेन युजमानां- स्तानसुररक्षसानि Waa seared! xia तद्यदुरक्ष WMATA ॥ १६॥

> (उपचार ः+-द्रति ual 1 खुय-दतिच। [ "च्तेष्व-दतिक।

(शअ०रब्रा०) ॥ प्रथमकागडम्‌ | €

त॒तो देवा sel व्वुजं दहशुः | Bett wast वा saat seal fe at ऽच्रापस्त॒स्माद्‌ येनैता यन्ति fart कुव्यन्ति युबोपतिषठन्ते निदंहन्ति ततु* रतं az मुदयच्छस्तस्युभये ऽना निवाते यन्न॒ मतन्वत तथो vag रतं aa मुदच्छति तस्याभये sare निवाते यन्तुं तनुते Tae: प्रणयति ॥ १७॥

ता उत्सिच्योत्तरेण गाहेपत्यः सादयति । योपा वा चापो व्वृषाश्चिदा वे Twas गरेषठेमेतन्मि- यनु प्रजननं क्रियते ववजं वा say उद्यच्छति यो पः प्रणयति यो वा ssufafen aay मद्यच्छति नेन शक्रोत्युयन्तु AY हेन णाति ॥ १८ | मस यहमहपत्ये सादुधति। हा वे Areva णडा वे प्रतिष्ठा az खहषेवेतत्रतिष्ठायां प्रतितिष्ठति तथो हेन मेष व्वुजो नु हिनस्ति तस्माद्‌ गुार्ईपत्य सादयति ॥ १९ |

ता ऽउन्नरेणादवनोयं प्रणयति | योषा वा ऽश्रापो वृषाश्चिमिथन मेवेत््रजुननं क्रियत seq भिव fe मुतु HA मुत्तरतो हि स्त्रौ TAKA सुपशेते॥ २० ता नुन्तरेण HA: | नेन्मिथनु WaT म॒न्त-

ज न~ tr

IE I et - ॐ,

^ ‘aa'—xfa ग-च-पुस्लकाभ्या मन्यच् |

१ णतपथत्राद्चगम्‌ ॥ (ate vate )

रेण सन्डेरानिति ता ariinga साद्येन्नो ऽश्चनात्ताः areata यदतिहृत्य साद्येदुस्ि वा seams ब्िधादृव्य मिव स युधेव ₹ तदप्रेभवति यचास्याप ५उपस्एशन्त्यप्रो इाधि wast व्वडयेदयुदतिहत्य साद्‌ येद्युद्य war सादयन्नो wife काम मुभ्यापयेदयू कामाय प्रणयन्ते तसाद्‌ WALA सरेणाहवनोयं प्रणयति । २१॥

sa at: प्रिसणति। इन्द्रं पाचाण्यदादइरति शरुप*श्वा प्रिहोचहवणोभ्व स्पयश्च कपुालानि च wea Bursa चोलुखखमुसले हषद्‌ पले ATM दशाक्षरा वं faufgus a यत्रस्त॒दिराज मेवेतद्यन्न मभिस- स्यादयत्युय य॒द्‌ AE इन्दं वे व्वौयं यदा वे हौ ALT aa ऽश्रथ aga भवति eee वे मिथन प्रजननं मिथ॒न्‌ सेषेतत्मजननं कियते । २२। १।

( प्रथमप्रपाठके प्रथमाध्याये वा प्रथमम्‌) ब्राह्मणस्‌ ॥ १। १॥

षी मा 8 क वक

# सुपेति |

(cae शत्रा) ॥ DUAR ॥ १९.

त्रत quatata) पूणंमासस्य प्राथम्यम्‌; भ्रत्रैवाये पौ णंमासप्रयोग मभिधाय पश्चाद्‌ दश्प्रयोगाभिधानात्‌। कात्याचनेनापि तघा- भिधाय “पौ णंमासवदन्यत्‌"'-दति, पौ एंमातन्लस्य दररेऽतिरे त्‌ | तथा देव arg’ प्रजापतिपवसन्धानप्रणावे “पौणंमासेन चेवा- मावाघेनर च पौएंमासौञ्चामावास्यां च पत्पर्वाभिषच्यनम्‌"-द्ति पौणंमासपराथम्यम्‌" | तया तेत्तिरौयके*-"पौरभासः हषिरिए मेषां मय्यामावास्य हविरिदं मेषां मयि"-दृत्यन्षाधानानुमन्त- एयोयंजमानमन्तयोः पाठक्रमाद पि पौणेमासप्रायभ्य मवगम्यते |

aq पूर्वोऽयं पाठक्रमः Fea तु पौणमाखप्ायभ्ं प्रतिषिध्यते, श्रतिञ्च पाटादलोथसो ; श्रुत्यथेपाटमुख्यसयानप्रटत्तोनां ९ ANAT णाना मपि भूतः प्रायम्येन प्रावात्‌ । श्रूयते हि पौ फमामसप्राय- म्यस्य निन्दा-“यत्पौ मासं पूर्वा माशमेत, प्रतिशोम मेवेनावा-

१- site Go ४,२.४४ । = २--उपरिात्‌ (१. ९.३. BG) ।

६-- चामादास्येन!-दति भ्र, ट । a श्पाथम्यात्‌^-द्रति ट ।

५-- Fle ह, ७. ४. ८। तम्मन्तपाठल्त KAT मूज मिद्यादिः |

६-- शत्यथपराठमुखयार्थानां प्रत्तौनां -एति ज, भ, ज, ट, ड ।

o— “खतिलिङ्वाच्छपकरणस्थागसमास्यानां समवाये पारदौवल्य मथेवि- पकर्षात्‌”-दइति मी ° go १. ३, १९ । “विरोधैऽथस्तत्परलात्‌ | श्रतिः करमादामुमाभिकतवात्‌"-द्यादिः (Re ५.५-६०द्‌.०) का्यायनग्रन्योऽप्य vatete: । “खक्वोधकप्रमाणानि श्रुतिलिङङवाक्चप्रकरणस्थागसमा- स्यामेदेन षट-द्त्ादिख मीमांसापरिभाषाप्रबन्धः | “रुतस्य विधेः ( विनियोगविधेः) सहकार्मितानि षट्‌ प्रमाणानि-दरद्यादिना लौगादिमाखरेणाप्यधसङ्हे यानि लद्वणोदाषहर्णानि प्रदधितानि, तानि चे ब्रद््ानि | ।

र्र्‌ ॥ प्रतपथत्राद्यणम्‌ | ( Ua e रत्रा ० )

लमेत" -द्‌ति९, नर ; तस्य वाक्यस्य “सारखतौ होमौ पुरसलाष्नुङथा- दमावास्या वे सरखत्यनुहोम मेत्रैनावालभते"^ दरति सारखत- हो मविधिगरेषवेन पौणेमासप्रायम्यनिन्दायवादान्‌ | अतस्तदुक्ररोत्या" पौणैमासप्रायम्य सुपपन्नम्‌ | उपस्य्नश्चेहा चमनं विवचितम्‌ | नन्वाप्तम्बेन, “IT श्राचामत्युपस्य प्रति वा"-इत्याचमनप्रति- दन्दिभाषेनो पस्य शरनाभिधानात्‌ aI तत्मतिभाति। सत्यं तच तथा; दृह तु “Aa पूतिरन्तरतः”-दरति वाक्यशेषादपोऽश्नात्यन्तरत एव मेध्यो भवतोति वदताचमन मेव । यया “रक्रा: शकरा उप- दधाति"-दत्यच एततेलादिव्वश्ननसाधनवेन सन्दिष्मानेषु “तेजो वे एतम्‌”-दति वाक्यगेषात्‌ई एत मिति निश्चयः, तदत्‌ । afad दिः--“सन्दिग्धेषु वाक्फोषात्‌”-दूतिः। तस्य च त्रतोपायनाङ्ग- लम्‌, उवेव्यन्नितिश्रदप्रत्ययेन त्रतोपायनसाचमनं प्रति रेतुवाभि- धानात्‌ ; “शचण्ेलोः रक्रियायाः-दति wet) प्रधानं हि ख निष्पत्य मङ्ग मनुष्टापयन्‌ तदनुष्ठाने हेतुभवति | न च Ta ऽपि ग्तुविधानात्‌ कथं हेलय निश्चय दति वाच्यम्‌। तदा हि भविष्यता ada afaat हियः तत्पूवकाल्तः, तत्छम्बन्ध मा चमनस्य

od a ES =-=

१९-- ते° सं* ९. ५,९. ५। RH नास्येतत्‌ पदं न- ज-ट-पुरतकोयु।

द-- ao सं ° ६. ५.१. ६। ४-- “खत उक्तरोद्या^-द्रति ट ।

y— Bite He ४.३.२.९। “MRT यक्ता उपदध्यात्‌ ; तेजो पै एतम्‌"-द्रति do त्रा° ३. ५२. ५. १२।

o— ‘fafa ड; ज-भ-ज-ट-एरूकेषु नास्त्येव |

c— Ale Fe १, ४. RE | &— UT? Fe BR. Wad |

(१० cate) ॥ परथमकागडम्‌ | ९३

विधाह्‌ ब्रत सुपेगयन्नित्येत्छात्‌। तत्काणसम्नन्धस्ताचमनानगन्तर्‌ व्रतो - wana विधानात्‌ पाठाद्पि सिष्यतोति लचणणयेसखौ कारे वचन मनयक fafa |

aq त्रतोपायनादपि प्रथम माहवनोयप्रणयनं मन्वाधानश्च। श्रत एवापस्तम्बः-- परातर ्रिडहो च Bary माहवनोयः प्रणोयाय्नौ- नन्वाद्धाति'-दति९। कात्यायनस्प्रणौ तस्याहवनो यारेरनाधाना- सम्मवादयंसिद्धं प्रणयनं मलार च्रन्ाधान मेव प्रथम माह “श्रन्दय्‌- नवाधान मध्वयुयजमानो वाद्‌ ति" । ब्राह्मणं तु तदनभिधाय तत: पराचो" व्रतोपायनं तदङ्ग माचमनं वा कथं प्रयमम्‌ श्रभि- दधाति? श्रचाभिधोयते- नियमेन याजमानानां मध्ये त्रतो- पायन मेव प्रथमम्‌; श्रग्दन्वाधानं fe नियतेन न याजमानम्‌ | शरष्वययंजमानो वेति कात्यायनो क्रः" ।

नन्वन्वाधानमन््रस्य ममाग्रे वचं THU प्रत्यगाश्नष्ठानियमेन याजमानं युक्तम्‌; यथा श्रायुरदां श्र्ेऽस्यायुमं दे रत्यादेः । aw हि समाख्यया श्राध्वयेवलप्राप्ठावपि प्रत्यगाश्नोष्टलिङ्गेन प्रवरोन समाख्यां बाधिता चाजमानलं भिणोतम्‌ “मन््राश्चाकमेकर णस्त-

ˆ ~ ~ ~ ण ० कनक जक)

I,

Se a ar

\— त्वाह वनोयं!-दति ठ । ` स sit ° सु० ९, १.२ । R— 'मन्वानो'-द्रति ड; ज-भ-ज-ट-एस्तकेषु ATT ।

४-- site Geo २, १०२ | ५-- "परत्वेम!-द्रति ठ, ड | .-- साह -द्रति भ, ज, ट । o— te HR. |

3 + S— He Bo Te RVR — तेण To ४.७.१४. | ९-- do सं” १. ४. ४. URI

१४ ॥ ए्रतप्रथत्राद्ययम्‌ । (शप्र* tate)

इत्‌"-दति\ । सत्यम्‌ ! श्रकरणमग््लात्‌ त्र तथास्तु, WATT व दति तु करणमन््वादाष्वयवक्रियायां विनियुकलाद्‌ यजमानेन प्रयोगे तद्रतिपादनासामर्थादध्वयणेव प्रयोज्य faa सुत्तराधि- करणे- “करणेष्वथव्वात्‌”-दूतिर | श्रत उक्षयुकसत्करणए मन्वाधान मथध्ववेणेवानुषयम्‌ । यन्तृ काल्यायनेनाध्वयुयजमानो वेत्युक्तम्‌, तच याजमानलं श्ाखान्तरमूलम्‌ ; एतच्ाखानुरारेण त्वापस्तम्नादिभिः मेवलाध्वयैवल an fafa विभागः" । श्रयवा चथा च्ऋ्रणेतष्टा- न्वाधामानुपपत्या प्रणयन मणन्वाधानविधिनेव VP TA काल्यायन- Ba, तथा श्रन्तरेणाहषनौ थश्च aay च प्राडः तिष्टज्निति ae area arama wart चाथेसिद्धलादमुक् भिल्यच्यमानाङ्गम्षे त्रतोपायनस् प्राच्य मविरद्भम्‌ ॥

विहित मुपश्यश्ेन मनुद्य प्रशंसति- ^तद्यदिति । तत्‌! प्रतं ‘ay sued Baraca: “पूतिः” पविच्नता मवति । ्रनृतवद्‌- नेम fe पुरस्तात्‌ सम्भावितं मपविच्रतल मिति |

aqraiaa फल मेवेदं पवितं किं न विधौयते + कथ मपि. सम्बन्ाभाव्रेऽपि fe फरविधिवं इष्टम्‌, वया-“प्रतितिष्ठकि य एता राजौरुपयन्ति-दति Test) (श्रजोच्यते -) राजि- awe HANA खतन्धतया ` विधौ यमानस्य युक्तं चद्थेवादो ९-- ate Be BS Ul R— 'अकरण्मनी यच, तच्र'-द्ति इ R— Ale ० ३, ८.२५। 9-- “Farge: (भद्रः Pela ग, करस, ZI ४-- ननूपस्प्रनस्यापरामेवेदं!-द्ति ज, क, ल, ट । ˆ q— “दादश्रयक्रारोनि राचिसवाणि-दति काण श्रो ° He २४. १, ९। ॐ-- TAZ वाक्य डातिरिेष TART |

(ao ate ) ॥ प्रथमक्षारडम्‌ । १५

ऽप्यपेकितं we समपेथदो ति ; swears तु संकारतया संकाय एव प्रयोजनेन ` निरपेकितस्य कथ मपेचितं फलं समर्यो ऽेवादः! समपेचितुम्‌? ? यथा- “garg vata भ्रादव्यस्य ae इति? । श्रच THA संस्कारतया फल मनपेच्माणएस्य भाटयषुवंजेनं न फल भिति । afad च~ द्रथयसंखारकमसु परायेसात्फलश्रृति- CaS: खात्‌"'-दरति, ।

ननु साध्यसाधनेतिकन्तव्यतालचणे wna ऽनुप्रविषटं afyeqa मनभिद धानस्य वाक्यस्यानथेक्य सेव way. “waza करियार्ध- ल्ादानथेक्य मतदर्यानाम्‌”-दति५। asa कस्यविदं शख सतुत्यापि भवत्ययतन्तेति चेत्‌, म; प्रटृत्तिविग्रेष agaiwa किं सुल्या ? ्रपिष यः स्तुल्चास्तुतश्च तावानेव sical) श्रचोच्यते | दृह लिड दिवुक्रषु वाक्येषु दे भावने! शब्दात्पिका चार्थाद्मिका च। उक्त च-- “श्रभिधां भावना areca मेव लिडयदयः।

शर्या्म-भावना तन्या सर्वाख्यातेषु गम्यते" दरति ।

एकका च सा साध्यसाधनेतिकर्तयताभिः fafacntnw- वतो | भावनायां हि खगं एकः साध्योऽरः, तत्करण माग्रेयादिः Tea, प्रयाजादिरितिकन्ते्यतोरूपः | तदेवाथंभावरनायां पुर्ष- त्तिः शब्दभावनाया waa, faethe: agra वा करणम्‌,

— “रल मसमथे{ऽथवादः-इति ज, भ, ज, ट |

-- (समधयितुः इति भ, भ, ज, ट । ए-- ते° Ho ६, १, १. १७। -- मोग स०,३.१। ५-- मीण Gov. 0] — तावानेवास्याचे५-इति ड । ७-- अर्थमावनायाः-द्रति ठ, ड |

९६ | ग्रत प्त्राद्धगम्‌ | (शप्र vate )

श्रायवादिको स्ठतिरितिकन्तेयता९ । तचा्ध॑भावनाया श्रगचयान-

९-- भावनोपदेश्ोऽयं भौमां सापरिभाषायां विशेषतो यक्त, व्यसङ्कनह लौगाच्िभाखरेणाप्यल्पा्तरेण सम्यग बो धितः। तथाश्ि-“स च यागादि- aad anata इत्यादि वाक्येन खगं सुदि श्य yas प्रति विधौयते | ताहि यजेते्चास्यंग्दयम्‌- यजिधातुः प्रय यश्च | पत्ययेऽप्यस्छं शरदयम्‌- खास्या- तत्वे fasay | तचाख्यातत्वं दशलकारसाधारणं, fuga एनलिंखमात्त | उभाभ्या मप्यं्राभ्यां मावनेवोच्यते | भावना नाम भवितु्मवनानुकरूलो यापार- fasta: | सा दिधा- शब्दौ भावना, खार्थों भावना चेति | तत्र परुषप्र- क्यनुकूलो भावयितुर्यांपास्विेषः शान्दोभावना। सा च fasta. लिङ्श्रवणे अयं मां प्रवत्तेयति, मत्मरत्यनुकूलव्यापारवानिति नियमेन gata: | यद्यस्माच्छन्दान्नियमतः प्रतोयते, तत्तस्य वाच्यम्‌ ; गा मानयेत्य- स्मिन्‌ वाक्ये यथया गोशब्दस्य गोत्वम्‌ । wast लौकिकवाक्ये एरुषनिष्छोऽभिप्रायविग्रेषः ; वैदिकवाक्येष पुरुषाभावात्‌ लिङादि शब्दनि खव | अत रव Weal भावनेति व्यवद्कियते | सा च भावना अंशचय मपे त्तते- साध्यं साधन मितिकतताश्च | किं भावयेत्‌ ? केन भावयेत्‌ ? कथं भावयेत्‌ ? इति । तच साध्याकाङ्कायां वच्छमाणांग्चयोपेता arey भावना साध्यत्वेगान्वेति ; रक प्रय यगम्बत्वेन समानाभिधानश्चतेः | MEAT मेक- प्र्चयगम्यत्वऽप्ययो ग्घत्वान्न साध्यत्वेनान्वयः। साधनाकाङ्कायां fea करगत्वेगान्वेति ; तस्य च Ag न भावनोत्ादकत्वेन, aaa मपि तस्याः शब्दे सत्वात्‌ ; किन्तु भावनाक्ञापकत्वेन, शब्दभावना-भायनिवेततंकत्वेन वा | दतिकनैवयताकाङ्काया ayaa मितिकत्तयत्येनान्वेति | प्रयो- शनेच्छाजनितकियाविषयवयापार खायो भावना । सा चाख्धातसामान्यस्य ; व्यापार वाचित्वात्‌ | साप्यंश्चय मपेत्तते- साध्यं साधन मितिकत्तेयताञ्च | किं मावयेत्‌ ? केन भावयेत्‌ ? कथं भावयेदिति । aq साध्याकाङ्कायां खर्गादि फलं साध्यलेनान्वेति, साधनाकाङ्कायां यागादि करयत्वेनान्वेति, इ तिकततव्यताकाङ्कायां प्रयाजाद्यङ्जाल मितिकत्तथयवेगान्वेति-द्ति |

( १अ० पत्रा ) ॥ प्रपमकाष्डम्‌ $ १७

मिधानेऽपि श्रब्टभावनेतिकलवयताग्तां सतिं ब्रवाणो ऽचेषादः कथ मगयकः स्यात्‌ । यदाह सूचकारः- “विधिना वेकवाश्ष्वात्‌ सुव्यथेन विधोनां खः”-दति, 1 स्तिविर हे शंणवेकसाद परिपृणे- ्रब्दभाषमया म प्रटत्तिरयभावनायां पुरुषस्येति तखा श्र्यानयेक्धेन मूलो च्छदप्सङ्ग रति कथ मनयिंका सुतिः स्यात्‌ । धश्वर्थवादरदित केवलं षिधिवाक्यम्‌, तच विधिरेव सुति arfeonfa मोक्रदोषा- वतारः; दह प्रत्यचश्रुतायां wit स्यां कि माकेपक्तेगरेनेत्यलम्‌ । श्रयं च विचारः उत्तरच स्वष्वेवायवादेषु द्रष्टव्य इति ।

शअननतवदगनिभिन्ताश्द्धिपरि हारेणोपस्सथेनसय प्राग्र्य मभिधाय (हाघमण्ताना मपां खतः wea 4 waafanlEIwqare imme मित्याह- “मेध्या वा षति ay

ददानो मग्निरगेमलकणेनाङ्गाकरेण सहितं WaT व्रतो पाथं वेधके- “atsfy भिति ‘a’ यजमानः “afta भाह्वनौयम्‌। गताय हे व्रत्य पालक ! श्रप्रे ! भ्रनृतषदनत्यागादिरूपं श्रतं ।रिथामि ; तत्कसु wat भ्याम्‌ । श्रक्रोतेलिंडपयाभिश्चयम्‌ 3 la "तद्‌" बतं राध्यताम्‌" way भवविति' |

वरवपतिपदं ्थाकरोति- “रभि देवाना fafa, शभय- श्यस्याग्याख्येयल म~ wae Teen fafa तच च हेतु माइ- माचेति । "तिरोहितम्‌" श्रविष्यष्टा्थं पदम्‌* ne ॥

— मो° Tr. Rol २-- 'यदथवादरडितं-इति ग.भ्.म्‌,ट | — “शष-दरतिढ। --वा० Me ९.५. १। ते. सं* १,५.१०. ८।

— सोऽ खविस्यष्टएथे पदं गासि, अतो SHANA प्रयोगमामाव इषः | 3

= ॥ शतपथब्राह्मणम्‌ ॥ (Ame vate )

Gaae व्रतस्य यागसमात्तिप्यैन्तता are— “श्रयेति। fae यागे पर्यवसिते । विसजेनमन्त्त are— “se त्रतपते aa मचारिष fafa’ | श्रचाग्रक मराधोति पूर्वमन्त्रादेलचष्छम्‌ | aa डतु माद- “anagifa | यो यज्ञस्य पयवसानं प्राङ्नवान्‌, “एतत्‌” कम कर्तुम्‌ “mA WH) ae तेन कमेण Sify सिद्धम्‌; तत्कर्म श्रमिष्यदि्यथंः। श्रगन्निति wae “मन्त्रे Gata Fafa, दल्‌डयादिलोपे९ “मो नो धातोरिति | aa व्रतोपायने मन्त्रान्तरं विधातुं पूवेमन्त्ात्तसयेव विगेष are— “एतेनेति । यत “एतेनः वच्छमाणेनेद मह भिव्यादिना बडहवी na quate, wag Bat: भ्रनेनेवोपेात्‌ । एवकारेेष मन्त्र श्यते, म तु val निषिध्यते। श्रत एव कात्यायनो दय aare— “ag व्रतपत दद मह fafa वा“दूति९ ॥ र्‌ ॥

दूद्‌ मह भिति मन्त्रे कमेलेनापादानलेन च सत्यानृतयोरभयो- रेवोपादाने कारण ATE “इयं वा दूति । यद्‌ इद्‌" जगत्‌, तत्‌ सवं मनतं सत्यं वेति कोटिदवय मेव; न aarar कोरिरस्ि। सत्य मेव देवाः; विरावस्यानात्‌, नियमेन स्धवादिलवाद्ा। WIA ATM. सखपरदृष्टवदभ्यकालावस्थानात्‌, प्रायेणानृतवा दिवादरा । तथा च देवमतुव्याण्णौ सत्यानतवादिल मेतरेयके* ऽयान्नातम्‌-

९-- ato eo २, २८। Te Tog Vg I

२- Ue इख० २. B. Se | B— पा० Goad. १, ६८ | g— Ute Be ८, २. ६४ । u— ate He १. ५, २।

d— BeBe BURL ॐ ‘Sfadiaa—xfa भ, भ, ज, ट,ड।

( (ate दत्रार ) | प्रथमकाग्डम्‌ | १९

“सत्यसंहिता वे देवा श्रुन॒तसंहिता मनुव्याः?-दूति \ । सत्यानत- पदनसा दित्यं हि तत्र॒ विवचितोऽथः ; “तस्माटौचितेन सत्य मेव वदितयम्‌-दति वाक्यशेषात्‌ । यदनेन मन्त्ेणोच्यते तग्परनुखेभ्यो देवानुपेति'-दत्येवमाद्मक मिम मयं मयं मन्त्र WBA ॥ ४ ॥

श्रनेन मन्तरेण व्रत quant नियम माह- “सवा fai ‘a? Tey हतत्रतोपायनः सत्य मेव" दृत्येवकार करणएादनृतं न वदे- दित्यथः। श्रसत्येवकारे यद्यत्‌ val, ana वक्रं स्यात्‌,- “यदं anal तिवदेकवस्याविवचितवात्‌ ; aque चा प्रतिषिद्ध स्यात्‌, Tad च तन्निषेधः । श्रत एव तेत्तिरोयके दशेपूणेमासप्रकरणे समान्नायते- “तस्यैतद्‌ ad नानृतं वदेत्‌”-दूति । यद्यणा- दिता्िमाचस्यानतवदन मन्यव प्रतिषिध्यते" “तस्मनादाडिताभनि- नानृतं वदेत्‌”-दूति*, तथाण्यनतवदनवजेनसय दे पूेमासाङ्गलसिद्धये पुनरि THA मेव; दतरा हमनतवदनेऽपि पुरुष एव प्रलय वेयात्‌, बतुः पुनरविगुए एव स्यात्‌ ;-

“को नाम mane: कलश्चादोनि भच्येत्‌ |

न mates वेगं ययाचो दितसिद्धितः”-दतिन्यायात्‌ ।

नन्वनेनापि वचनेन कथ मनृतवदननिषेधस्य कमाङ्गलसिद्धिः? बदेदितिप्रत्ययायेस कतुः प्राधान्यात्‌ तदथं एवायं प्रतिषेध इति दि यक्तम्‌ । कमप्रकरणात्‌ कर्माङ्गतेति चेत्‌, न ; प्रतिषेध्यपाटादपि

१-- To ९. ९.९ । २-- तत्रैव ततः प्राग्‌ ब्रम | व सं० २, ५, ५, १.९. । ४-- (निषिष्यते?-द्रति ज, भीः, =+ | ।-- “a वाहितामिनाद्टतं azarae’ दरतो हवो परिष्टात्‌ (२.१.२.२१.)।

Re | WATQATe AA । ( awe शब्रा) |

किथाथाशावत्कदेगेषता पदशरतया प्रतोयते, तदथं प्रतिषेध्यम्‌ ; argaiaa प्रतिवेभोऽपि चाभिपोयते इति waa पुरषाधलेनः mea प्राकरणिक दशेपूणमासायंता बाध्यते |

भसु म्‌ वरैदिति पददयगस्यप्रतिषेधसय कतुः सम्बन्धः, पद इयवाक्य मिति कथं प्रतिषेधस्य कनः समबन्धः ata: ? इति चेत्‌, न, चषा “य सद्मा ति पददयगम्यसक्मागेख ग्रहधेषता, तदापि fedora: क्रियासामान्यं प्रति यदद्य शेषलाभिधानात्‌ तदि fee सम्मार्गस्य पदाश्षरेणोपय्ानेऽपि गेषगेषिभावस्य staat’, तद्त्‌ । चत इड पुरुषार्थौ निषेधो विधौयते । waa विहित दूति चेत्‌, तथापि दि तस्या एषैव भुतिमूलं भवि्यति ; इयो- CHUA | अतो युक्रः शर्या प्रकरणबाध इति । श्रय मतम्‌- विरोधे a gai प्रबलेन निराक्रियते; न तु खयम्मबश मित्येव qiee रिसा व्याय्या। a केह प्रहलक्रियया कुः सम्बन्धे प्रकरणबाधः ; Wat न केवलक्रलथेते ति |

ननु पुरुषमाजाथऽनतनिषेषः maa सिद्धः, स एव कतुगत- पुरूषायौऽपि भविच्चतोति कि मनेन विग्रेषनिषेधेन ? । न च तस्याः wafty शुतिमूल मिति यक्तम्‌; सामान्यविग्रेषतय्या मूलमूलि- भाषासन्भतात्‌ | एवं तरिं उवेशिगरेषगाभिना सामान्येन सति- fage निषेधस्छ प्रकरणाब्राभायाजः क्रतुमतपुदषतिगषे तुवावो sy, तशय प्र्ययायेतल्ेन प्राधान्यादिव्यक्रम्‌ । स्यादेवं यदि कन्तः

rom ‘fit न श्रेषरेविभवश् चौत्मङ्ग दति ल, क, भ, ट, ठ । Qa Pom, HR ज-भ H-T- TRA |

। ऋण CHT? ) ॥ पर्मरकाट्म्‌ ॥ | २९

्रल्ययायेत्वं स्यात्‌, न ल्ेतदसि; waaay गब्दा्थैलात्‌ | शरवश्छाभिधातश्चया भावनयेवारेपात्‌ कन्तः AAA म र (हः कमेणि च'"-दतिष्छतिबलात्‌ कन्तः प्रत्ययायता ; तसाः Wag कयोररित्यनेनेकवाक्यले प्रत्यया भिभेयवेनोच्यमानयो विले कलयोर्था- वत्तंकलेनेव कन्तैः समपेणात्‌,- कत्त दिते fared asa एकबचन मिति; wat भावनया संख्यया वा भ्राचेपादेब aw: प्रततिः सिद्धेति न स प्रधानतया प्रत्ययायेः; wa: क्रियाया एव प्राधान्यात्‌ तस्या एवाङ्गलेनानत निषेधो विधौयते । न च स्या पुरुषायतथा विदि- स्यानतवद्ननिषेधस्यर कथ fay प्रकरणात्‌ क्रवथेतेति* वाच्यम्‌ ; = यपो भवति"”- “खादिरं वौयेकामस्य ९"-दूतिवत्‌ संयोग थक्गेनोभयायंलसिद्धेः। om हि-"एकसख्य save संयो गण्थक्कम्‌”- तिः । रतः सत्य मेव वदेदिति दर्रेपूृणेमासाङ्गतलेनानतप्रतिषेधस्य विधिरय fafa सिद्धम्‌ । aare कात्यायनः- “दद्‌ ay मितिः AT सत्यवाद्यतः, aly Aut सत्यवदनम्‌'*-इ तिर |

तस्मात्ते an दति anfaat देवानां यश्रोऽपि यश्ःप्रति- प्रादनाय प्रशस्तम्‌ | "एवम्‌" “AY व्रतपतेः-दतिमग्वत्‌ | रद मह त क्रियाविग्रेषणलान्नपुंसकम्‌ ॥ ५ ॥

९ -- Ule Ge ९, 8. १६ | ' 2— पाण Ge &. ४, RVI । a— विश्ितस्यातोऽन्टतवद ननिषे घस्यः-दति ज, भ, अ, ट । ४-- भार्मा्तेतिः-दइति लादिष्‌ । ५-- इद्ेवोपरिष्टात्‌ (8.4.2.2) | (-- Te प्रा० २.९. र। "खादिरं Gana वोयंकामो वा-इति श्चापर

Stowe aud) अ मौ" ae eu = बा स'० १,५.९। €-- site Bok. ११,६२। एनम

TB RAMAKAIEAMA MISSION INSTITUTE &F CULTURE LOGRARY

RR ॥ WAT TAH Ue | ( शप्र wate |

मन्त्ेणश्युपेतस्य व्रतस्य प्रसङ्गा दविसजेन, aE “श्रय ससित दति । श्रत्यविसजंनमन्त्रस्यः श्रय मयेःः- त्रतोपायनात्‌ प्रागहं य एव भनुग्योऽसि, त्रत FHI a एव मनुः te मसि; नतु त्रत- waa दवः देवः । इद मिति करियाविग्रेषणलान्नपुंसकम्‌? | नन्वसौ मनुग्यो व्रतसमयेऽपि मनुख् एव, aq कि मुच्यते य एव मनुग्योऽसि स एवेद मस्मोति ? aare— “श्रमानुष ऽदवेति। मनुख्योऽपि fe तद्‌ा श्रन्यात्मकलात्‌* सत्यवदनाडा देव Tama, ब्रतत्यागे तु छेते व्रतारश्ात्‌ प्रागिव खभावसिद्ध मनुव्यल मेवेति | ननु यथा ब्रतोपायने श्रनतात्‌ सत्य सुपेमौलयक्रम्‌, एवं तत्त्यागे सत्यादनत सुपेमोति किं नोक्त मित्यत श्राह “न रौति । महत उत्कर्षात्‌* ( देवलात्‌९ ) प्रद्धेतवेनात्यन्तनिषृष्टमाशुषल- परात्तिकथनस्य परुषलाद नवकल्पनं तदाद “तद्‌ खल्विति ॥ ६ ॥ ्रतप्रषङ्गादागतं तदिरुजेनं समाण पूरेद्ुयेजमानेन ब्रतानन्तर यत्‌ ane तत्‌ प्रतिजानोते- “श्रयात दति । यतो व्रतानन्तर मश्रनानश्रनापरनामक ATU मेष यजमानेन Aa, ‘aq, तदनन्तर मेव तस्य निरूपणं क्रिंयत इत्ययः | ९-- “aa विजते येनो पायात्‌'-इति का” BoM ३. ८. Re | ‘Wa fe aaned दौ मन्त्राव॒क्तौ अम ब्रतपते इदमद भिति वेति (Me site We २, १, १९.), HA दद aE भियेव मन्तः श्यमिमतः”- इति शहरिखामिनः। रतिश्च सा इदेवाये बटया-१. €. २, २३। २-- मन्लपाठः खलु वा०सं° २, २८. २ ATT: | ३ - नएसकत्वम्‌ -दइति a, ठ, GI ४-- 'खात्मा्मकत्वात्‌'-दरति a, 'सातमकत्वात्‌'-दरति ड | ५-- “उत्छृष्टात्‌"-इति G ¦ d— गास्ेतत्‌ प्रदं S-THT |

hae vate ) ) प्रथमकागडम्‌ ॥ RB

प्रतिन्नातस्याप्रनामगशरज्ञपचस्य wie केवलानग्नपचं भिरसित्‌ पन्यस्य्ति- “तदु हेति। ‘aq तस्मिन्नश्रनानग्रनविषये सवयसः चः ( सवयसः ) 'श्रषादृ'-नामकः, सर्वात्मना BATA मेव व्रतं ने। तथा मन्यमानस्याप्राट््छा प्रय are— “मनो हेत्यादि । श्रनुप- ma मपि मनुस्य मनः श्रा" समन्तात्‌ जानन्ति । श्रतो योऽसौ जमानो त्रत सुपेति, एष नः प्रातरवश्चं uaa दति war ay सवं "ते" देवाः व्रतदिवसे यजमानस्य गटहानागच्छन्ति।

उपवसय'-नामनिवंचनेन देवाना मागमनं दृद्यति-- ^तेऽखेति। 7 समौपे यजमानस्य वसन्ति देवा श्रस्िन्निति पवेदिवस "उप- सथः-नामक TY: ॥ ७ ॥

ay किं ततः? दति चेत्‌- “मनुखेविति । गदे मनुखेव्वा- तेषु wR "यः कशिद्यजमानः खयं Wa ्श्ञौतेति यत्तदेवा- faa मिति वितकंयामः; श्रय यः कञ्चिद्‌ Vaan yal गीयादिति यत्‌, तस्यानवक्गिः किसु वक्ष्या ? कंसुतिकन्यायफल इ- “तस्मादिति | 'उ'-दरत्यसन्दहे । तस्मादेव हेतोः श्रगशन- meas नास्ति सन्देह दत्यथेः Ws I

saga Safar नि तो ऽनश्रनपचचः, तदि स एव परमार्थः; थ मग्रनानग्रमपत्तः? दति चेत्‌, श्रस्यापि मुनिनेव armas पप्नितो निणोतलादित्याहइ- “तदुदेति । तद्‌" aferaan- aT Urge उपपत्तिम्‌ उवाच" श्राह |

श्रप्रनानश्रनलचणएसखमतसमयेनाय HART दूषयति- “यदौ- । देविक हि कमणि देवान्‌ प्ल्यदिष्टलेव हविषः प्रथम मलुप-

Re ॥ णतपयन्रकणम्‌ ॥ (प्रर धार

योगः, काम awe, fray पुनरतिनिधङ्ना्ध विषोऽन्यदपि अनुप योज्य मिति faedawat मापादयतौति याश्चषर्क्यस्थाश्यः तत्‌ किं देविक कमणि प्रागपि wae fafa थः, त arve मजामानः WET, तं प्रत्याह- “ag इति। ‘ay’ यदि लश्राति तदा श्रशिशिषतो देवानतिक्रम्य खय भुक्तवान्‌ स्यात्‌ |

शशनान गनपच्योरभयोरपि टदोषश्चेत्‌, का गतिः? दति ( तचाह- “a यदिति।) ‘ay’ xa मर्त मप्यमश्रितवद्‌ भवति तदश्रोयात्‌। किं वदिति azre~ “यस्येति । ‘aw द्यस्य सम्ब- vad “हविः, देवा ग een, aca मपि षर्‌ भ्रनशितवद्‌ भवति ।

तयाने ययोरोरितदोषदचाभाव माह-- “a यदिति । श्रभ्नना- देवं न॒ यपिषटदेवतालम्‌ ; waar देवायोग्यलादेष न देवाना मतिक्रमःः ॥ < ॥

श्रय fa aa प्राश्चद्रयम्‌र? शति तदाह- “सवा दति | श्रार्ग्रहणं प्रश्तदग्रेपूशेमाखहविग्येतिरि क्रोपलचणएम्‌ 1 श्ट टचोदवं फलम्‌ |

१-- AAAS: ठ-पएस्तकादन्यतच |.

२-- ‘ana पिदटदेवतात्वम्‌, तस्यान्नस्यादेवयोग्यत्वादेव न Sarat मति. क्रमः+ -इति ड | "सश्र नान शन पिटटदेवतातवम्‌, BW यजमागश्य 24 योग्यत्वादेवं न देवाना afana’—cfa भ, भ, भ्‌, 2 |

e— ‘au कि वाष्ठक्थयम्‌ EE ज, भ, भ, ठे; अर्थं किं तः saa Pela ख)

१७० LATS ) ॥ प्रथमकाण्डम्‌ । Ry

शुक्रो पणचणतवे सुमिविगेषव्यवहार प्रमाणएयति- “तदु हेति । षा नाम कञ्चित्‌, तस्य Tat are’, तख नाम "वक्ुं-दति ।

सुनेमेत मपवदति- “ag तयेति। तत्र डेतु.- “श्रौ हियवयो- रेति । श्मोधान्यंः तिलमाषादि । उपविगोतौति 'उपचम्‌' meaty माषपिष्टेन fated ब्रौदिपिष्टम्‌। चित्रान्‌ यामानपि या पितम्‌ उपचितं ay भवति दरति प्रसिद्धं तदार- “Afe- पावित । wat माघोपयोगे ब्रौहियवाषेव यत उपयुक्त स्याताम्‌, भरतस्तथा न gaiq । wat युक्त मारण मेवाग्नौयादिति। [देवं व्यवस्धितं सद शनम्‌ ॥ १ ० ॥

स श्राहवनोयेति । तां राति माहवनोयागारे गारपल्यागारे Toma’) तत्रव wat इेतुः- “देवान्‌ वा दूति । (उपावर्तते मोपे Tat) “oy wate न पुनः खद्राद्युपरि ; यत उपरि सतं Sata ay एव खिताः उपचरन्ति ॥ ११॥

श्रय प्रभाते Maa: AWA माह- “a ar दति। ‘ay शिद्धोऽ्वयः प्रथमेन maar श्रप एवाभिमुख्येन प्राप्रोति । किं प्रथमं कमे ? तदाहइ- “श्रपः प्रण्यतोति | एतचापां प्रणयनम्‌, ma संयौति"-दति वच्छमाएसंयवनार्थम्‌ । श्रतः संयवनात्‌

एदि

— माषानपि प्रापितम्‌'-दइति ज, भ, ज, ट ; माखावपितं- दति G | — Flo ate ० २,१.१४, Uy | द-- ‘Sqa’-xfa ठ | — "खदगादयुषरि ; यत Safed खेयांस मघ उपस्थिताः"-इति ज, भ, ल, ट । खद्ृद्यपरि wate ; उपश्ितं Baie मध उप्रस्थिताः-इति ठ। — प्र dato RRs थवा रण RATS इ३क० | 4

९९ । शतपथत्राद्ययम्‌ ॥ (१० शब्रा)

प्राक्‌ प्रणोतामां नागे पुमः प्रणयनं कायम्‌; हते त्‌ संयवने तन्नाशे ऽपि प्रयोजनस्य, लातलान्न पुनः प्रणएेतय्म्‌ |

ननु wate प्रणौता निनयति इृ्युपरितन-निनयनाथै पुनः aera प्रणयम fafa चत्‌, न; संयवनप्रसक्कौ तासा मेवापां प्रतिप्तिमाच्रम्‌, wat न तदणां प्रणयनस्य प्रयोजकम्‌ ; न हि चालाले प्रानं ष्ण विषाणा? wae ।

श्रयोभयं साधयतः, प्रणयनस्य कथ संयवन मेव प्रयोजनम्‌, ग तु श्रन्तवंदि निनयन भिति चेत्‌, (न); “quod निनयति टूति‹ दितोयया aot संस्कारकमेवप्रतोतेनिनेयनस्यो पयुक्रसंखवार- तया प्राश्नवत्‌ प्रतिपत्तिलात्‌ । संयवने तु समानप्रकरणे श्खा- न्तरे “प्रणोताभिः ( वोषि) संयौति"-दतिम दतीयया श्रपां संयवनं प्रति दणएलप्रतोतेः | श्रतः संयवनाथे मेव प्रणयनम्‌ |

om प्रणयन प्रशसति- “यज्ञो वा दूति । wat यज्नसाघनतया यज्ञरूपलात्तदि सारात््रकसख प्रणयनस्य यद्ग वित्ताररूपवात्‌ vray ष्यम्‌ WLR I

OM प्रणयन मनूद्य वस्ति याइतिचतुष्टयाद्मकं wat विधन्ते- “a प्रणयतोति । इ प्रणोतोदक! को नाम लां ada ध्यनक्ति

॥ , +, , गी

न्क्ल

णी । 0 त

[गौणी य ree?

१९-- शसंयोजनस्य'-ति ड । R— इव २.२.२। HTT ०२.५१.९१,१२। ३ दह ६.२.१.१०,२८; काण्श्रो° ०.२.२९ ; owe GURU ४-- "अथोभयसाधनता'-दति ड। \५-- Mag पद्‌ ठ-ु्तकादन्यच | ई-- इदेव ९, द. १ । o— श्रणेतेन'-दति न, भ, ज, ट, ड । ~~~ giz cM] %, BB, B | &— वा० Ho ९, ६. १-8 |

(ye Rate ) ॥ प्रथमकाणम्‌ । २७

यों समथेः ? यः समयः वः" gat) कसे ला प्रथोजनाय युनक्ति ? यशो -युगक्ति, तक्तो यनक्ति। योने क्ता प्रयोभनश्च quia free: | याष्टियन्त इति व्याइतयः' मन्त्राः; दुर्ना- नलाभिधानात्‌, श्रनि्ित्य वचनाच्च" श्रनिर्क्राः। वयादतिविग्र षणस्या निर्क्रलस्य प्रयोजन माह- “श्रनिर्क्रो वा दूति । sfaytat हि पदाथः क दृत्युपयुच्यते९ | श्रतोऽसावनिरक्रः प्रजापति कः yaa “at इ वे माम प्रजापति"दूति fact) भरतः afar प्रजापतेरनिरक्रलम्‌ । श्रयवा वाचकमन््रोच्वारण मन्तरेण मनसेव (ara) प्रजापतेरहमादपि प्रनापतिरनिरक्रः५। “aut तसाजापल्यं स मनसा जुहोति, मन दव हि प्रजापतिः- दतिः aa) श्रस्वनिरुकरः° प्रजापति,, प्रसहते कि मायात faa ्राह-- (प्रजापति दति। ्रजापति्यन्न मद्जत'"-दतिः यज्ञसष्टलश्तेः कांस्य ACTH | तथा “एष परै सदशः प्रजापतियन्न॒ मनायन्तः'"-द तिर सप्तद ्रसमुदायात्मकस्य प्रजापतेः

(1 n,

~~ ce cape le ES ना 9 नाना I AY Ry te ws न ^~ ~> en न

\— ‘fifea खवचनाच्'-इति ठ । R— ति पयनुपयृन्यतेः-दति ठ। `

र-- ते° त्रा २.२.९० । ४-- नास्येतत्‌ प्रदं ठ-पुसतकादन्येच ।

१५-- “अगिरक्तं वा उरा '-इति, “अनिस्तं fe मनो ऽनिरततं gas यत्‌ तूष्णौम्‌”-इति चेदेव (१.२. ५, १०, २, ४, ४. ५, } |

९-- de सं° ६. १.१०. द । “मनोऽसि प्राजाप्यम्‌"”-दइति aaa १, ६, २, १२, “मनो वै प्राजाप्र्म्‌"-पति च १, ६, १०, 8 |

o— श्तेः स तनिरत्त"-दइति ज, ५, ज, ट ।

८--ते०ब्रा०१,०.१.४। Se we 9.8, १। “OTT यश्च: दतिते०स० १.६.१० तेस ०९,६९.११.१।

२८ h प्रतपथतब्राह्यणम्‌ | (ute tate)

पकलयश्नातुगमश्रतेः। श्रनुगच्छत्च सम्मानयादेलोके न TTR mary: ; यक्तावभिमामद शनात्‌ | यस्मात्‌ प्रभापतियज्ञः,, श्रतः श्रनिरक्राभिव्याहतिभिः प्रणयनाद निरकरप्रजापत्यात्मकतया श्रनिर्कर यज्ञ मेव युनक्ति प्रारभत cae te |

प्र््दो पात्तप्रकषदूवचितप्रायम्यदारा प्रणयनं प्रागसावोत्‌- “am वा दति। ae नयतिपदोपान्तप्रापणत्मकविस्तारदारत दूति ्रयापः-दृत्यस्यावयवाथययांलोदनयापि दविधा सौति- न्यदबेति। भ्रनियोग एवकारः म नियोगेन once सतिः, किन्त्व मयसतोल्यथेः। श्रापुवन्तिर सकलं अगदिल्यापः ! तादृशा मपां प्रणयनात्‌ प्रथम मेव wa माप्तं स्यादिव्यपि प्ररत त्मएयन भित्यथेः ॥ ९ ४॥

HITS HAT यदेवा प्रापयितय मध्वादयः wares प्रापयन्ति, तदेकल्यम्‌ उदकाचमनप्रोचणादिना, परिष्रन्त ATT यन्ति; श्रतोऽयाप दति तप्रणएयने wn ॥ १५॥

म केवल मवयवायपर्यालोचनया, उद्‌कप्रभावपर्यालोचनयापि mie am मारभते- “देवान्‌ हेति । श्रसुराख्च रचांसि च Agata । ^श्रनषन्ताक्नपु सकाष्डन्द सि"-दत्यसकोलात्‌ षमा-

भ ना अ el

es eri ees -

१५-- सामान्धादेलकेशरानुगन्त्ः | थक्ता्मिमानददरंनात्‌ प्रजापति. , यक्ञः-इति ज, भ, ख, ट |

Q— AMAT ड-एस्लके | S-Gar तु ^देधा'-इति |

a— ‘agate —xfa ड, ए । 8— शशसतम्‌"-एति ज, भ, अ, ठ।

a उदकप्रो ्षणाचमनगादिना!-दति ठ |

(रण cate ) h प्रयमकाणम्‌ ॥ २९

सान्तः | भ यच्यध्व tf’ ag न ead यूय मिति वदन्तो ^ररचः' प्रतिबन्धयेयुरित्यथेः९ ॥ १६॥

ततो देवा इति। इत्थं प्रतिबद्धा देवाः एतम्‌" श्रहचणं ay द्दृष्टः wat वञ्जवं “ar एता श्रापो वज्ञौश्वत्वा"-दत्थादि wae प्रसिद्धम्‌? ; तदाह- “वच्चो वा दति,

a केवलं प्रसिद्धिवलादञ्जलम्‌ उपपत्तिबलाचेत्याह- “agit होति । उपपत्तेः प्रसिद्धिं वे-श््द ares तां प्रसिद्धा qoute दश्यति- “तक्नादिति। यस्मादापो am, तस्माद्‌ एता श्राषः "यनः पथा गच्छन्ति, तं पन्थानं ‘far wi कुवेन्ति। गला वा ‘ay ठणएगुल्मादौ उपतिष्ठन्ते, तत्‌ “निदं हन्तिः निःसारं कुर्वन्ति । (ते) देवाः "एतम्‌" उद्कणलचणं व्रम्‌ “उदयच्छन्‌' उक्रप्रकारप्रणय- AAR TAA तस्य aaa Tae) ‘ae’ age सम्न्धिनि ‘guy तेन aqu परिहइतभय,, “vary नाशयन्तीति नाष्रा्- सुररचसानि, तद्रहिते, “निवातः agudal वातेनापि रहिते, खाने | यथा देवाः Baa, तथेवेषा AeA: ॥ १७ ॥

प्रणएयनप्रकार माद- “at sfeufa । चमसादिपाचस्योपरि

१-- पा० ०५. ४,१०९। २-- ्तिवबन्धुरिद्थं५-दइति ठ |

R— de त्रा० १.७. १. १. ७; Be Ae ८.१४. १३ ( MAPA )

४-- AAT पदं S-YRRTT |

y— “सम्बन्धिनाभयेन qaa’—<fa भ, भ, म, ट । (सम्बन्धिनि “a. भये” aaa परिदहितभये'-दरति ड |

६-- "तत्संदष्ेनः-द्रति ठ |

Re ॥ एतपयतब्राद्मणम्‌ | (१प्र* ate )

fear पूरयिता न पुनः (तेन Tae’) .कुंतशिव्जलाग arg ge गारेपद्यटोत्तरभागे श्थापयेत्‌ । waaay श्थापितपाचस्य स- HRA पूरण ATS’; दर तु ब्राह्मणे पूरित स्थापनम्‌ । श्रत- quay कात्यायनेन “agra queues निधाय-द तिः !

शरव प्राड्‌ नेतयाना मपां* किं गारेपत्यस्टो ्तरदेशे खापने- Rag तत्रयोजनकथनेन स्तौति- “योषा वा श्राप दति। aqme स्तो लिङ्गवत्‌ | टृषेति, श्रग्निणब्दस्य पुर्िङ्गलात्‌ । “उटहपतिना dam ञ्यः^-दृत्यभ्रिकिगेषो गाहपत्यः। तदावास रह लक्षणया WEIS उच्यते । श्रत एव तख रहल सुक्तम्‌- “गहा वै गादपत्यः”-दूतिः | ॥ /, 4.1

उदपाचस्यापनं प्रयोजनान्तरेण स्तो ति- “वजरं वा दृति। श्रप्रतिषठितः श्रसम्बद्धः। “नेन भिति। त मेन anna, श्रनुद्य- न्तारं शप्रणतिः fafa: प्रदिषायाम्‌” “arta gar”) श्रतो हिंषापरिहाराय खयं wag एवोययच्छेत ॥ १८॥

उदयन्तु: प्रतिष्ठा मुक्ता उद्यन्तयस्यापि प्रतिष्ठा माह “ख यदिति। “खहा वै प्रतिष्टेति। कोगरे खापितस्यासेरिवः बातादि- सये विर हान्तेरणस्याविना शो aqe प्रतिष्ठ ।

१-- ठ-परलकादन्यच नेते पदे स्तः। oO ठ्‌" ४.९. १। a— Ble He २, ३, ९। रखता वापः प्रणीता Tay |

( शयअ० शब्रा) ॥ प्रथमकाण्डम्‌ । Rt

ANIA: ष वञ्जः सप्रयोक्ररमिमतफलनिष्यादमात्‌ तदि- रहद्‌ःखात्मिकां हिसा मस न करोतोत्याह-- “तथो इडेति । गाहंपत्यो पशष्टे तदुन्तरभागे। वटे गावः सुगरेरते'-द्ति-वदौ- पक्षषिकाधिकरणे सप्तमो ॥९९॥

सादिताना मपां प्रणयन are— “at दति) श्राष्टवनौयसय सन्निहितोत्तरभागे श्रणए्यति' atat सादयति? । “एनबन्यतरण्या मदूरे पञ्चम्याः -दत्यनेन एनप्‌९ | “एनपा दितोया-दतिः षष्ठयर्थे दितौया । श्रपा aig मिथुनता मुपपाद्‌यति- “एव faa हि fara aa भिति॥२०॥

ता aaa श्रन्तरेणेतिबलादग्नि भिति रन्ते । तासा मपा any मध" न सश्चरोय॒रित्ययः। तच कारणए माह- “नेदिति। नेदिति परिभये । ^श्रथापि aay ददिव्येतेन ange परि- भये" दति fe fragt) agit दि wart fara मन्तरेण We wat: स्ोपुंमयोमेप्ये सश्चारान्मिथुनविच्छेदणचणा भोतिः ‘agua सञ्चरेयरिति। ( Basawgraed®) लिङर्थे"

ae

ee

९-- पा० woe. 8, ४५ । 'सोपक्नेथिको वेषयिको ऽभिव्ापकखे्ा- धारख्िधा^-इति सि० कौ ०1

२-- ““गाष्धेपद्यसमौपादाह वनौयसमोपरं MA? का० २. ३, Be |

R— पाण Wey, ३. BUI ४-- To Fo २. १. RY I

५- 'प्रणौताइवनौ ययोरन्तरालिन'-इति atest ewe २.३. 9 Te |

६-- Hye १. ३. ई । “स्वेतो भयं प्ररिभयम्‌"-इति agnt |

o— नास्येतत्‌ पद ठ-पएरूके। S— ‘age '-दति ठ, ए ।

RR ॥ गतप्रचतब्राद्यणम्‌ | (Que शत्रा)

da’ सेरन्तादेश्र.९, “तश्च शोपः९-द्तौकारणोपे, संयोगान्त- शोपः,, तस्यासिद्भवाश्नलोपाभावः+ | | शाचादुन्तरभागे श्राहवनोयप्रणयनं विवक्ति भिति दशित ततः प्राप्रत्यगासादमे( निषेधति- “ता नातिल्येति । श्रतिश्चयः SAC AA ATT | “MATA? उन्तरमाग AAT, प्रत्य- गपि नाषादयेत्‌ | तदतिहरणएपच मतुवदति- “a afefa तच दोषं am सुपोद्ात are— “श्रसिवा इति। “aa सपक्ने"-र ति" सते: भाटवयः' शतुः, त्य भावो Wea’ (शराच- aq’) युवादिलाद्भावे au’, विणिष्टं भ्रादयम्‌ । श्र्ररपां च पर- स्रविनाशकलात्‌ महदसि वेर भित्यथैः । भ्रस्त, विं तत TATE “qa यथषेति i ‘aq’ श्रदधिः शह मदर aga भवति' खकाय- निर्वापणएरूप सुपद्रवं aw प्रभवति, तथा ‘ay श्रतिदरन्‌ sere: कुर्यादिव्ययः। १-- पाण Ho १. B Cue, पा० FT २. १,.७। R— Ue Fee. २। 'सद्धारान्मिनलच्तणा मोतिः। सष्वारात्र सष्वरेयरिति हेतुः! हेतुसद्वावरूपे लिखथ लेट्‌ । ्ाकारोऽन्ता- देशः-द्तिज, भम,ज, ट, ड ।

R— पा० ° ३, ४. €७ | ४-- Ulo Ho ८.२, २३ | ५-- पा FOUR) ६ प्राकप्र्यगभागासादर्-दति G | e— प्र्गेव-दति ए | c— Tle Be Bt. owt

€-- AMIS ड-ए-परलकयोः | १९०-- (हायनान्तयवादिभ्योऽय-्रति पा° द ५.९, ९६१ |

(च्य vate ) ॥ प्रयमकाणडम्‌ । aR

तथा श्रकरणे का हानिः? तच्नाह- “यतेति । aw कमणि ‘aa प्रण्यनपाचस्य सम्नस्िनोरप उपस शन्ति खविग्यजमानाः। तवोपरेन मग्नौ wee शचं सुदकलकचणं 'वदधयेत्‌" उन्तेजयत्‌ | श्रतिहरणएस्य वेरकरणसम्बन्धाथः प्रथमोऽनुवाद्‌ः, Wag भादगय- वद्धनममथेनायं TAMA | श्रतिहरणएपत्ते दोष उक्र, श्रनाश्तिपर दोष माद- “ययु दति। खममय WTA. तासा मपां कामप्रापकलं दूरापासत faye: | <a (तम्‌?) Stiga मुक्ता पोहा तिक माह - “तस्मादिति, UG? सम्यगु त्रभाग एव, न पुरतो न पश्चात्‌। श्रत उक काल्या- यनेन ““उत्तरेणाद्वनोयःः सन्मति निदघाति-दतिः॥ २१॥ प्रणोताप्रणयनामन्तर परिस्तरणं पाचासादनं ae "श्रय देरित्यादि । “इन्दर FF) “इन्दं रहस्मयांदावचनयुक्षमण- यज्नपाजप्रयोगाभियक्तिषु"-दति" निपातितम्‌ । waa यश्च निवत्तकानां श्फयादौनाम्‌ भ्रुपलक्तकम्‌* । waa: प्राप्ता सद्या मनूद्य प्रशपति- "तद्गेति। तिन्‌ प्रयोगे एवं परिगणने हृते an सम्पद्न्ते। विराजग्कन्दशो ९ ऽचरेष aia मल्ि। प्रथमश्च यन्नो च्योतिष्टोमः। “एष वाव प्रथमो यज्ञो चन्नानां यत्लोतिष्टो मः”-दतिभ्ूतेः । तच च नवद्यु्तर्रत- ९-- खसमयप्राप्तलात्‌'- द्रति ज, a, ज, ट । R— AAT पदं ड-ए-एुसतकयोः | R— श्रौन्द०२. १. ३। ४-- पा० सू० ०.१. te ५-- अप्यपलक्षणम्‌ ef ठ । ई-- (विराटद्दसो'-दति ड । . o— ee । रेश््रा० Be. Wl] Too ७.४.१०, ee |

४ ॥ ग्रतपथब्राद्यणम्‌। (प्रग tate )

agar: स्लोजियाः। araatafanfaege विभञ्धमानासु qn wa tafe तचापि दग्र agri sat दश्रसश्चायोगार्‌ विराद्यन्नयोरेकलादिह zenegra विराडात्मको ay एव aaa सम्पादितो भवति |

एवं द्वे gat दिशः प्रयोग मनूद्य स्तौ ति- “au यदिति, HY “रभ राभखे", राभस्यं कार्यापक्रमः ; किं मपि कार्यं कत्ते मुपक्रमेते ॥ २२॥ et

दूति ओौसायणाचाय विरचिते माधवोये बेदाथपरकाभ माध्यन्दिनिग्रतपयभासयः प्रथमाध्याये HUA ब्राह्मणम्‌? ॥

जज ant

पनिना,

१-- (माध्यन्दिन प्रतपधत्राद्ये"-द्रति ज, भ, ज, ट, ड ।

२-- व्रतो पावनादनन्तर मपरं प्रणयनम्‌ तत्यदतिष्धेषा ।- ्यध्वर्यर्वारणं qa सव्यहस्ते wal द्‌ ्तिणदहस्टस्येनद (चेय खयं तस्मच्रदक मालि efaugea चमसं गाष्ेपरस्योत्तरतो निधाय ब्रह्मन्नपः प्रणेष्यामि ?- इति ब्रद्याणं एष्छ्‌ति | "वाचं यच्छ्‌'-इति यजमानं प्रष्टति | wen प्रणय यन्नमिद्यादि (२. २. ०.) उपांशु परठिल्वा ‘at sured रनुका करोति, ayaa: ष्ट्णोति : ततोध्वर्यश्चमसं एएदौला areata qari दिशि afecte ewe एणौताचमसं निदधाति | रतदव एणीता प्रणयनं चोच्यते | प्रगोताप्रणयनादनन्तर प्रागग्ररुदगरख दभ राह वमौयस्य प्ररिस्तरणं भवति ; गद्पत्यस्य तु प्रथम पुरस्तादुद्गग्रः, ततौ दच्तिणतः परागैः, प्रधादुदगगरै, उत्तरतः oT: परितस्णम्‌ | ततः पाथा. सादनम्‌ । तच्च भूर्पादिपाचाणां ˆ समौपे स्थापनम्‌ । तत्मदतिखेवम्‌ ।- छध्व्युयभ्मागो वा द्वे दे waite एहौत्ा विनियोगक्रमेय खाहवनोये areua वा यच eta श्रपणं करिष्यन्‌ भवति, तद्थोत्तरतः प्श्वाहा fac yifa | Ualag चलारि KATH प्रथमब्राद्यणे Meats |

(१अ० शब्रा) ॥ प्रयमकारडम्‌ । हष

TT शष्पा त्रिहोचद्वणौश्वादत्ते। कमे वां aura वामिति यन्नो षै कम्म awa हि तस्मा दाह aad वामिति व्वेषायवा मिति Sate हि यन्नम्‌* ॥ १ ॥

अध ary यच्छति। ae यज्ञो ऽविषठग्धो ay तनवा इत्यु प्रतपति प्रत्यष्टः Ta: परतयुष्टा भ्ररातयो तिष्टतः Tal निष्टत्ता श्रातय दूति at ye |

देवा ह वं यन्तं तन्वानाः । ते ऽसुररक्षसेभ्य आस- Re विभयाञ्करस्तयन्नमुखाटेवेत॒न्नाप्रा THAT ऽपदन्ति। ॥ ३ ॥

अथ प्रति | anita म॒न्वसौत्यन्तरि् वा aq रक्षश्रत्यमल मुभयतः परिच्छिन्तं युथायं परुषो ऽमल उभयतः परिच्छिन्नो safca मनुचरति तद्‌ ब्रह्मण व तद॒न्तरिक्ष ANY AAT करते । ४॥

स वा SHAR VT WHAT | Bay वा wT पश्व वा es VAY स यदेवा amcaraifa त॒स्मादनस णव WHAT ॥ ५॥

भूमा व्रा श्नः | Zar fe वा ऽश्नस्तस्माद्यदा

ज नज ध ~ त र come nar SS See eee ॥ वि 17 त त |

UMAR WT, च, tT ‘canvauetea’—sfa क।

( ॥ शतप यत्राष्मणम्‌ । (शप्र Rate )

ह wae मभूदि्याह्तुर्‌ भूमान मेवेतद्‌- ति तशमादनस रव THAT ॥ ६। ।

GM A sea | यत्तो हि वा ऽञ्रनस्तुस्मादुनस् व युजरपि सुन्तिन्‌ WEA न TRI wala इ एषेयो Taft तदषौन्‌ एति waa य॒जु्यासुस्ता- धेतरि प्राकृतानि यक्ना न्तं निमिमा+ ssf तसमा नस एव णह्ोयात्‌ ॥ ७।

उतो wa हन्तिं । ्रनन्तराय सु afe युनु्पि पेत्‌ स्फ्य मु तद्यधुस्ताद्‌पोष्यः शह्नौयायुतो युनु- ma त॒तो faqaiain युतो wa pata तुतो aq ॥ ८ ॥

तस्य वा ऽरतस्यानसः। fara भृरप्िं वे भूर य ऽएनह इन््यग्िदग्ध मिवेषां ay भवत्युथ युकधुनेन स्तम्भी UST व्वेदिरेवस्य at ats waz इवि- हनम्‌ ॥ € ॥

स धुर मभिद्शति। धूरसि ya धुवन्तं ya यो मान्‌ धवेति तु धृव यु' व्वयं धूर्वाम cafe

* ननिमेमा'-द्रति द, भाष्यसम्मतश् | † धरन्ति "इति ख ‡ 'तद्चवरूदुपोद्चः-इति उ । 'तद्यदस्तदुणोद्य-दति 9

(१अ० शत्रा ) ॥ प्रथ मकारडम्‌ | ३७

(रष yaa मेतदल्येषछन्‌ भवति इविग्रहौष्यंसतु्मा {एवेतान्‌ निहते तुयो हेत मेषो ऽतियुन्त मभ्र्धय a हिनस्ति ॥ १०। |

qe सरतदारणिराह । श्रईमातशो वा ऽअ सपनान्‌ धवमुोत्येतुड़ सर स ASNT ॥ ११।

श्रथ जघनेन aan मोषा मभिष््श्य जपति | देवाना मसि afgaay सस्तितमं प्रप्रितमं जष्टतमं देवहतमम्‌। Bea मसि efasia द॒द मद्वारि- qa खवेतद्पस्तोव्युपलतुताद्रातमनसोः हविग्रह्धानौति मा ते यत्नपतिरहापौ दिति यजमानो वे यन्नपतिस्त- | THATATAAAT हला माशस्ते । १२॥

अथाक्रमते। व्ुष्णसत्वा क्रमता मिति यन्नो 4 ववष्णुः सु देवेभ्य. इमां विक्रान्तं व्विचक्रमे येषा मयं विक्रान्तिरिदु मेव nara पटेन पस्पारायेद्‌ मन्तरिक्षं दितौयेन द्वि सुत्तमेनैत्‌म्बेवेषु wa ayaa च्वक्रान्तिं fanaa i १३ ॥

श्रथ प्रेक्षते । उर व्वुातायेति प्राणो वे ara बरह्मण॒वतद्माणय ब्वातायोरगाय' कुरुते ॥ १४॥

वर्ती

=-= ~= ~~~ = ------ ~~न

Ela ख | 4 इ विगेदौष्यः-द्रति क । { द्भातुमनसो-इति सायणसम्मतोऽपि न कापि मूलपए्तके दृष्यते |

। | ग्रतपथत्राद्यणम्‌ ॥ (शप्र रत्रा)

रधापास्यति+ | भ्रुपहतः ta इति यथुच विच्डि- दापन्नं भवति युदय नाभ्ये ANT AAT {एवेत- दर क्षाशस्यतो ऽपषन्ति ॥ १५।

शमथधाभिपयते। यच्छन्तं weft पश्च वा {दमा अङ्कलयः पाहो वै यत्तसतदतत ares दधातिः॥ LE

श्रथ zara) Rea त्वा सवितुः प्रसुवे shat बाहुभ्यां पूष्णो हस्ताभ्या AAA GE णहामोति सविता वे देवानां प्रसविता तुत्सविलृप्रषत एवद्‌ र्ल्लात्य- faaraiven मित्यभिनावध्वय Ta! हस्ताभ्या मिति पुषा भागदुधो saa पाणिभ्या मुपनिधातुा सवय देवा श्तं मनष्यासतत्सत्येनेवैतद्‌ गृह्णाति! ।॥ १४॥

श्रथ रेवेताया ऽअ्रादिश्ति | सवाह वं देवता ay इविर््रहीष्यन्त म॒पतिष्ठन्त. मम नाम ग्र्दौ aft मम नाम ग्रहोष्यतौति तभ्य रवेतत्‌ ae! aaa ऽसमदं करोति ॥ १८ ॥

यदेव देवताया ऽश्रादिशति। युवतौम्यो इ ठ देवताभ्यो हवीषि waa (कण मु हेव तास्तेन

eo = ~ ~~~ te = न ~~ ~ क म ज =

—_—

* (तिति ख। 1 farsa) 1 ‘fa-afe a § ‘fa’-afa क। ¶ धृष-दति ग | | मा्छेवत्‌ परर क-ख-पस्तकयोः। ** cael पदं ख-पतके रस्ति |

(१अ० रत्रा ) ॥ प्रथमकारःम्‌ \ Re

मन्यन्त TRH तं कामः समङ्येयुयत्काम्या गज्ञाति तस्माद देव॑ताया ऽच्चादिश्त्येव मेव यथापुर हवोपषि एहोत्वा* ॥ १९ ॥ |

sahara | भूताय त्वा नारातय ऽइति aga एव Vara तट वेतन्पु नरा प्याययति ॥ ve ॥

श्रय WS Wad | खरभिविस्येष मिति परिदत मिव वा ऽरतदनो भवति तुदस्येतच॒श्षः पाश्च रहौतं मिव भवति -यन्नो वे खर्‌ हरेवा: Haat eae ऽभिविपश्यति ॥ २१॥

रथावरोहति । teat दुर्याः एथिव्या मिति णहा बे दुर्यास्ते हेत ईश्वरो र्हा यजमानस्य यो waa ऽध्वययन्न॒न चरति a प्रयन्त मनु प्रच्योतोस्त- स्यश्वरः कुलं विकछोगथोस्तानेवेतदस्यां परथिब्युं exefa तथा नानुप्रच्यवन्तेः तथा न fanaa तस्मादा

हन्तां cat एथिव्या मिनत्युथ पुतयुव्वन्तुरि्ष सुश्वे- सौति सो ऽसुषेव बन्धुः । २९॥ सयुस्य गुहपत्ये हवीषि agate | area

[स्य Tafa सुश्सादयन्ति अधनेनो afe गाहपत्य

* ^त्वा-दति ख, च। ` † द्हेतः-द्रति च, भाव्यसम्मतश् | | 'वित्तुयो-दति ख | ९ 'पुच्यवते,-इति ख,

ge | प्रतप्रचत्राद,णम्‌ | (११० Rate )

सादयेधस्यादवनौये हवौटपि अरपुयन्त्याहवनौये Ta पाचाणि स॒ध्सादयन्ति जघनेनो तर्याहवनोयः सादयेत्‌ एथिव्याल्वा नाभौ साद्यामौति मुध्यं व नाभिम्ब्य मुभयं तस्मादा Bisa तुभो साद्‌- यामौशव्यदित्या som sare ऽइषैनदभाषुरिति वा SHIBATA गोपायन्ति तुसमादादादित्या ऽउपुश्ध ean हव्यः रक्षेति aga चवैतइविः परि ददाति गृध्या sae च पथिव्ये तुस्मादाष्दाप्र द्यु रसेति WRB NI

प्रथमप्रपाठके प्रथमाध्याये वा दितौयं ) ब्राह्मणम्‌ ॥ १।२॥

यज्ञो वा दत्यादि। anra हि तदादानम्‌ ; श्रतः कमे र्दः कर्ममाचपरोऽपि तदिगेषं यन्न मेव ब्रूत | दृष्यते श्रनेनेति यश्च, हविः ; तदिह निर्वापकाले त्रौददिरूपम्‌ । agian

* “मौ'-दति ख । १-- “ay ह विरावपति-द्रतौ हेव 8, ८। २ ale de Ga ६- Bo द० २.६.९० |

(१अ० रत्रा) ॥ STARA | 8

qu faa बेवेष्टौद' परिवेषणं करोतोव । यथान्नं zal भोजनपाचे। wat वेषाय वा fama’) Fetes परि- रूपोपसगो wat fafee: 1) “fag arte. “निजां चयाणं शणः स्रो -दत्यग्यासस्य YU |

sy qu भित्यारि। श्रय-ग्न्दादनुेयपदा्पौर्वापर्यलचणं aa ate: | sawfafier पदार्था विधोयन्ते। ननु चेष सेदनुेयलचणः क्रमः, स च VAY पदा्त्वेक एव, नैकेकपदार्धंग fa, तदिशेषणएतया तदिधिभिः कथं विधातुं wat? तरि सष्ातविगरेषएतया तद्धिधानेनेव विधौयता मिति चेत्‌, न. सङ्घातस्य विेयलात्‌ ; तस्य चेकलेन नियमेनानेकपदार्याभित्य करमस्यासम्भवात्‌ । नेष दोषः। यथा संयोगाद्‌य एकैकवन्तुनयपरयं- वसिता* श्रपि वस्न्तर मपेच्छयेकच्रापि waa. तदिशरेषणएतया तदिधिमिविधोयन्ते, तद्त्‌ क्रमोऽपि किंन विधौयते न च ब्देनानमिधानाद्‌ विधान मिति मन्तयम्‌ ; प्राकछतोपकारष्वद्‌- भिदितस्यापि वेतत्यलचणक्रमस्याया९* बुद्धावुपसितख विधि-

ee a = प a EN El AD St 0 व त क

— ‘faaufa’—<fa ड | र~ वा० Ho ९. ९.५ |

j— Fo Yeo | 8— पा० |e ७, ४. ७५ |

-- “रकरेकवस्तुपर्यवसिता- दति ड । (संयोगो दिष्ट"-द्रव्यादि ल०म० | {-- मपेच्येकापयंवस्यन्तः'-दति ड । ऽ-- 'विधयेतः-दति ड | -- शगरब्देनानभिधान मिति द्रति ड |

- प्रकतौ एकार ०- द्रति ज, भ ; प्रहृते प्रक्षार०-द्रति ड ।

ह _ १ (चतदु पलक्त 0. \ णक्रमस्यार्था द्‌-द्रति ड | 6

ge ॥ ्रतपथब्राद्मणम्‌ ॥ (Ate शत्रा)

ae । Wa वेतत्यशशण एव कमः ; श्रसि दाषावातु- ्शषदणोऽपि । तथाच, यथा “श्रध्वयगंहपतिं दौचयिवा ब्रह्माणं दोकथतोति, क्वा-प्र्ययेनाभिहितः पौरवापथेलकणः क्रमं एतां विशेषणतया विधोयते, एव॒ aq श्रय-प््देर भिरितो fata दति कि मुपपन्लम्‌ ? azn जेमिनिना-“श्रुतिखचण arg तधानलात्‌”-द्तिर ॥ १॥

वामे यन्न एति । चच्छति-पदसक्गिधाना लियम्यमानेवेह वाग्‌ विदिता ; त्याच थश्नसाधमलार्‌ । यज्नमाधनता सुपपादयति- “afager दति) बाद्धियमे हि चि्विचोभर्हेतोर्वाभ्यव- इारद्याभावात्‌ तरैकाय्ये सत्थविकलो ast थतः स्यते | चभे दरा शो पदे शले ऽप्यागमानु श्रा सनस्यानित्यलादिडभाषः" (चुम खान्तेति* श्रापकात्‌ )९। चभ्ेति निपातितम्‌ |

( धपशचाग्रिहोचवपोश्च परतपतिः- ) “श्रथ प्रतपतौति। शप मथिशोष्रहवरी रेत्यनुषङ्कात्‌ तद्भय faa) “निष्ट अरातय दति वा-इति | ज्रौद्धमुष्ठानपचे यववाक्यस्य, (१) प्रप प्रामाखल्यागः, (२) श्रप्रापनाप्रामाण्छसौ कारः, (र) पुनयवानु्टाः खोताप्रामाण्छस्य त्यागः, (४) तयक्तप्रामाण्छस्वौ कार संति सलार

१-- Reg दीक्ाप्रकरं ATA ( १२ का० १प्र०)।

gan मौ सू ५.९. ९ ।

a— ‘fanfafern’—xfe भ, भ, ज, ट, ठ ; चित्तविक्तेषः-एति ड |

९-- “arama afaay’—xfa पश्र" ey (९.४.१६. म्भा 0)

५-- पा० Fs ९. ९८ | ६-- MH पाटः ठ-एशके |

-- “चमे द्रतिः-दति ठ । ऽ WTAE ठ-एचछकादन्धतर

(१अ० रत्रा) ॥ प्रथमक्षारहम्‌ । ge

दोषाः। इत्यं त्रौहिवाक्रमोऽपि wart weet दोषा, waft, तथापि गत्यभावादिकच KOR भद्रा चाथै९-

“qq मेषोऽषटदोषोऽपि यद्रो हियववाक्ययोः |

विकल्प sifaaea गतिरन्या न विद्यते-दतिः।

Te पुनर्वार्दना धस्तादथनुषृष्टेन मन््दयपाविकलस्य" रत्ये वामिधामान्नेकोऽपि दोषः। एतदधं मेव घ “एकार्था विकस्परन्‌"-इ ति" प्रो हियववदेव न्यायप्राप्र्यापि faa, वेति खश्ष्देनोपादामम्‌ ॥ 2 |

मन्ल्रकरणकताये साध्यस्य निरासस्योपयो गसिद्धये निरषनौ- यानां प्रसक्रिं are— “Bare at एति । श्रसुररचसेभ्यः-दति षष्टं चतुर्थो । तेषाम्‌ श्रासङ्गात्‌" danigrat: ।' भिभेतेजिि १-- ‘gaat दोषः-इति ज, भा, अ, ट, ठ, | २-- मौमांसायां भटरमलपो षकाचायेरिय्धः | मौग्म० १२ अ० द पा०। ३- विकल्पो दिविधः- यवश्ित रे च्छिकश्चेति। तचेच्छाविकल्ये भटरमते

wet दोषा भवन्ति । तद्यथा- “प्रमाणताप्रमाणत्वपर्व्याभ-

प्रकल्यना । प्र्यव्नोवनष्टानिभ्यां vain मष्टदोषता'?-दति | (व्रीहि - भियेजेतेति वाक्यात्‌ ब्र हयो नियम्यन्ते ; एवं यवैयेनेतेतिवाश्चात्‌ परवा अपरि नियम्यन्ते; तयो रेकाथत्वाद्‌ fae’ cafe मौणग्प०।

o— “प्रतपनं rae fren मिति वा-इति काण्श्ौण्ड्‌० २, ३, १६ | wail Fat ate Wo १.७.९१, २।

५-- Ale Be १२. ३. १०। अस्मन्मते तु “मन्त्राणां सत्रिपातित्वादेका- थानां विकल्यः स्यात्‌"इति (pe) Brea विषयः स्यात्‌ ।

९-- पाण Be २, ६, ६२. वा०१।

४४ ॥ प्रतपथ्त्राद्यम्‌ | (प्रण शत्रा)

MPU — इत्याम्‌ प्रत्ययः, ATTA! नाप्रयन्तोति ‘arg? श्रासुयः प्रजाः, ताश्च रचांसि च ‘ay’ तेन तपनेन | श्रतो ‘anger यन्नप्रारम्भाद्‌ श्रपहन्ति। “एतत्‌"-दूति क्रिया विशरेषेएम्‌ ॥ ३ ॥

श्रथ प्रेतोति । शूपंप्रतपनानन्तरम्‌ उविंतिर मन्तरेए efafaal- पाथं श्रकटसमोपं “Af wT | मन्त्प्रयोजन माई-- “श्रन्तरि वा दति। यथा एचो qa: एथिवौ मुप्रविष्टलिष्ठत्येव, न गच्छति; यथा वयाप्रादिरभितः पाशाभ्यां बध्वा भ्रियमाणः" , ad पुरुषो मूलवान्‌ ; नाणुभयतः केनचित्‌ eater प्रतिदद्ः, किन्तु “परि fea: प्रतिबन्धकासंृष्टः सन्‌ भ्रन्तरिओे faaait चरति | तथेव मिरव॑स्यमानदहविरादानाथे रचोऽपुक्रकिगरषण रिग स्वः निवेष्यनत पुरुष AIMS । श्रतस्तदे तत्पुरुषेण गम्यमान मन्तरिचप्रदेशेः ब्रह्मणा" efaataa मन्त्रेण श्रना हिसा वारर हितम्‌<, श्रत एवाभयं कुरुते । “उर विसो प्रतिबन्धकरचोलचणम्‌ तद्र विरहादिति fe मन्त्राः ॥ ४॥

श्रनस एव (न ग्रालायाः८) षकाशाद्रहणे, कारण माद Cmat @ वा इति। wa एव fe प्रथम धान्यद्याधिकरणम्‌ |

eed rt eS निचय नज ae `

१-- Me BRU REL २-- यच्ञेन-इति ड ।

g— ate सं० ९.७. ६। ४-- नियमागः-इति ज, भ, म, ट, ए । ५.-- विखम्भ?-द्रति ठ, ड । ¢— ‘aq तं '-दति ठ, ड ।

o-— (मन्तरिच्िः-दति ८। ८--वा० सू० १.७. 8

६-- "हिसकरदितम्‌"- दति ठ । (oa UIST ए-एस्तकादन्यत्।

( १अ० रत्रा ) ॥ प्रथमकाण्डम्‌ | ४५

aaa, सकाशान्न यमाने, धान्यं "पञ्चवः Gates) किं तत्‌ ? यत्‌ ‘ora’ एतत्‌, werd भवति । “पक्चपश्चा च दन्दसि""-दति, निपातितम्‌ । शलाग्रन्दाच्छान्दसल्ेन दस्य fanfare | यत्‌ “ay रदप्रेशात्‌ प्राक्‌, श्रनसि शितम्‌ । श्रत एव खदिणा माग्रयार श्रनुपदतं तदेव यज्ञसाधनं करवाणणैति ata’ हेतु; | तसमादनस एव सकाश्रात्‌ सोऽध्वचृगहोयान्न श्लातः ॥ ५॥ श्रथानमोऽणगरे खलादानोयमानं qae मेव fa न fread? दृत्यत श्राद- “war वा दति। मूतय्यं Marsa’, ततो भिरूपमाणं हविः हिंसितभिचावदेवा न zeta: श्रपि सयते fe “sama पोडयिल्वा तु frat चः सम्मयष्छति | सा भिचा हिंसिता ज्ञेया न खा ग्राह्या कदाचन'-दति ॥ वहोभावः Czar’) भवितरि भावोपचारः श्रतिश्याथेः; (frm ब्रह्मण मेवायं पुनातोतिवद्‌ । wat बहतर war श्रन त्यथः । aera लोकप्रसिद्ध माइ- धमा रोति, प्रषिद्धि गो कव्यवदहारेण साघयति- ्रनोवाद्यम्‌" wer ae ay तदि- रादि । तदेतदनसखं विरुपयष्छन्‌ श्यिष्ठ मेवोपेति । श्रतो ₹सित-भिचा निराषटता ॥ ६ ॥

१-- “एतत (7, पतते A.C. ! ! )-द्रति ए८।

र Ale Be ५.३. RR a— 'माश्रयः-इति G |

8-- "योऽय मनसो प्रणति ड |

५-- मूतम्‌ = बद्धम्‌, मूतस्थम्‌ = ARG | अम° को० २, १, ey | ९६-- Ulo Be ६, 8. १५९८ |

९६ | एरतपधब्राह्ययम्‌ | (age Rate )

श्मनस एव GEN Saat are— “यज्ञो वा इति । aT साधनलादनदि साधनस्य यन्नलोपचारः । इज्यते अनेनेति करणे एव वा as प्रत्ययः, । वै-धन्दस्तस्य fafegiafag यज्ञसाधनं स्तोतु स्मारयति |

a aad श्रुतिखिद्धं तख तत्साधनलम्‌, श्रपि a प्रल्यशादि- प्रमारैरपि त्य षाधनलं fag मित्याद- “ast wif

च्रनमोऽषाधारण्ये डवन्तर माइ- “तस्मादिति । यश्मादनस एव ग्रणम्‌, तस्ाद्रहणएमन््राः “धूरसख छत मसि इविद्धान faanza’ श्रनोऽवयवलिङ्गा दृ शन्ते; न पुनः कोष्टगतख जुभो- गतस्य वा धान्यख । कुभो-शब्दस्तननिष्ठं धान्यं लयति, “Wer: रो प्रनत तिवत्‌९ | लुप्रनिदिश ष्ठो ।

ऋषिमत are—“aearar दति । षष्टयधं चतुय" ।

तक्सिन्‌ पे water: के मन्त्रा दत्याह- ^तहृषौनिति । seat तद्‌ तु तान्येव यञरूषि wares’ प्रतिपादकानि खयुरि त्यथ; । wT हे रनः! यत्‌ वं ‘yee ल GEA महुरं हविद्धान मसोति। भ्तञापदे तु हे wa! waa विगेषः° |

१-- Uo BRR. €०। Re वा० MO १, ८.१; २;६.२।

१-- ^तात्स्थात्‌ तथैव staat तद्छामौप्यात्‌ तथेव च । ततछा इचर्यात्‌ ATTA चेय वै लच्तणा बधेः"- यादि ल० He |

७-- Teme २, ३. ६२, HORI ५-- 'यक्लमस््नायाः दति भ, ८।

¢— भस्त्रा चमनिरमितं पानम्‌, तदेवेह प्रा्रोयुखते ।

o— Tas UST का० श्रौ ° We २. २. ३८ द्र्टयम्‌ ।

(yao Rate ) | पथमकाएम्‌ | 89

मन्दारिश्च श्व कस्मात्तान्येव ! warfy चेत्‌, wears: के मन्वा द्यत ae — “are ति । तेरेव यजुभिंगणेः थानि यजरषि ्रहृतावनस्यासन्‌, तान्येवेवं सति विशएतौ waren मपिर श्यः

तथासखयापि fa ne भिति eq aare— “aerfefa यज्ञसाधन Ha श्राजित्य सृप्मयश्य तत इद्‌ yA Veh भसा- fea निर्ममः wafaerfa waa मनुष्ठातुरा प्रय शूतयः |

शतु प्रङृतावेव Tarat wear यथा यवः, तत्‌ कि भुश्यते पराक्षतानो ति। सत्यम्‌! प्राकृत सुपदिश्यमानं यथा प्रथमं वेहत- न्वतिरेशाचरमं प्रतोयते, एवं खश्रव्देनामिधानात्रथमप्रतिपन्तेरेव Wea मुच्यते ; तक्तचितापूवंसाधनलान्तु पञ्चाग्मतोतेभेस्राविकति- विकृतिः ; wat wearer मपि यववदुपदे शादेव॒ धमेसम्बन्धो नातिदेश्रात्‌ | प्रौरोशवदम्तोति soa alee: प्रतिद्र्य मव- हमतोति चथा, तथामेम पदेनापि भस्तराविपरि यदह दति ॥ ७ ॥

पातो यणे धर्मविगरेष are— “उतो पाद्ये दति । तोः श्रपि तु यदि पश्याः ग्छोचात्‌ तदा धूरो षाद्चभाषेन तदुप-

a ^~

१-- “खन्धानि कानि चित्‌ Herat किं न विधोयन्त दत्त चाष -दइति ठ। ९-- ‘wagifa ata यजुभिगरहणम्‌?-एति ठ |

3— 'विदितमस्त्राया!-इति ठ, ‘aaa wera मपिः~ इति ए

४-- Tama दद सूत्कषः-६ति न, “CETTE ददमुक्केव'- दति भ, 'सक्ृप्रय॒ज्य तदनुर्केव'-इति ए ।

५ - भस्त्रा यथा यदः-षतिक, भ, जट; “HATA Pratt यथा यवाः -दति ठ | ९ -- पान्था -द्रति ज, भ ।

o— “(पाये) पश्षम्यभं चतुथ । प्याः?-दति काण्ड°्व्‌ (२.६.२८. )।

४५ ॥ ग्रतपर्चत्राद्यणम्‌ | (Aye रत्रा)

खानविरहादननुष्टामहृतं, यवघान मन्तराय HAY’ तत्मकाशक- यजूषि “धूरसि"'-“देवानामसि"-र्त्यारौनिः जपेत्‌ |

ava धर्मान्तर माह- “स्फ मु तर्हीौति। तसन्‌ arated तस्या श्रधस्तात्‌ स्फ्य सुपनिधाय' गहोयात्‌ | यदाद काल्यायनः- “पाचयां वा सफ्योपडितायां धुरौषारोषहणानि पाचोविले जपतो ति । श्रनसो aya’ स्फयोपहितपाचौतो प्रहणे sfanfad प्रयोजन मार- “यतो युनजामेति | ats? स्फ माभित्य यनजाम' यज्ञेन योगं प्राप्तम्‌, ततसस्िन्नेव wn "विमुश्चाम'-द्ति वियोग मपि करवाम । योगवियोगसामानाधिकरण्सिद्धिः | स्फयोपहितपाच्रौतो ग्रहणपके श्रनःपच्चाद तिश्रय TAT |

श्रय मचामिप्रायः।- श्रनसो निर्वापपदे हि sew शकट धुरोनिदध्यात्‌ | wate: पुननिरवापे तदाधारश्ते स्पे तयो- निधानं विमोकः। तदुक्तं कात्यायनेन “eared इदतिः धुरि निदधात्यनसि चेद्भरणम्‌""-“स्पये पथ्यां चेत्‌"-टतिः। तथा श्रां

री ~~“ ~~~ ^~ ~~ न ^ जकन (० नवक

१९-- 'तद्‌नुष्टानविस्हादनुष्ानल्नतः-दति ठ | २-- “Carag” (१६० sto) = अविच्छेदम्‌ (का ० शौ ०२.३.२९.) | द- वा० सं VSB RELL का० १०२, ३.१३, १४। g— “स्यो नाम TBA: शङ़ाकारः काष्विरेषः"-इति Qo सं° १. १. ८.२, Blo भा० | ^स्फयोऽसखारतिः?-दइति aro ste | १. १, ९९ । “खादिरः स्फः" zfs Bq द. ९. २, १२। ५-- ato Ge», ३, २८, २६ । €~ “्रहणादपि""-द्रति ड | ७-- “योऽयं !-दति ण्‌, भ, ज, ट ; "यमेवः-इति ठ; बोगं! दति इ | ८-- वा” सं° २,१९.१ । €-- Ble Be द्‌. ९. ve, Re |

(2&e रत्रा ) ॥ प्रथमकार्म्‌ | ed

प्रणयनं च स्पेन TRIM मापलमेन- “स्पेनोपङ्गदयाविषिच्चन्‌ हरति" -दतिः। एवश्च स्पयेनेव योगः, ey एव वियोगाद्मको विमोकोऽपौति पातो aed योगवियोगयोः सामानाधिकरण्ष- लाभोऽतिग्य इति |

श्रय तयोवेयधिकरण्धात्‌ सामानाधिकरण्धोक्तोऽतिश्रय दरत्या- द्ध लोकप्रसिद्यनुसरण मतिश्य दत्याह- “यतो gata साव- विभक्तिकस्तसिः९। asa योगः, aaa वियोगो न्यायः; न हि कणं यक्त, wat विमुच्यत Tat WS ॥

श्रय पुरः समन्त्रकं मभिमगेनं विधाखस्तदुपोह्ातलेन देवता- रूपता तखाः प्रतिपादयति-- “तस्येत्यादिना |

“afata धूरिति यद्धरोऽग्यात्मकलं प्रतिज्ञातम्‌, तस्योप पादनम्‌- “श्रदनि वा दर्यादि । श्रनसो या धूबेलौवदंवहनस्ानं", तस्यान्यात्मकत् मनयव्यतिरेकाभ्यां लोकप्रसिद्ध fafa ‘fe- प्रन्दाथेः |

ता मेव प्रसिद्धिं दग्ेयति- “श्रय य एनदिति। ‘waz’ पुराम्‌, श्रनसो योगे खलु बलो वदां वदन्ति, एषां “ay वहन- साधनं que ag afye faa दृश्यते; श्रतो नृनं UT वोढा धुः श्रन्धाक्धिेत्यवसोयत द्यः ।

~ = - ~~ > etre

\— ate | १, १६. ८। R— पाण ° ५.३.१९ । द-- “देवताद्यतां'-द्रति ड ; देवताद्यतांः- दति | ४-- “युगस्य प्रान्त धृब्देनोयेते, यावनडत्खन्धयोरपरि निधौयेते- दति ate Bite २,९.१३ |e Fe | 1

aw | शतप्रथक्राद्यकम्‌.। (शप्र Rate )

श्रकटाजिबपष्वः प्रा्रसत्या तियं चोबयित्‌ afar वेदिडबि- द्कयोः स्यि are “श्रय य्ष्णघमेनेति । शकटसयाघःपतनं बारचितु मोषादण्डप्रोत्तमनार्थार मेयो ‘aay । रषादयं यच संद, ततः प्रत्यग्भागः, तयोरौ षयो मेध्यदे प्रः ‘AINA’, तच्च TATE faqaa, ुरसताद्रसोधः। वेदिः wf aerfaur ;- “जिग्रत्पदा- fa पञ्चाज्तिरस्ौ भवति, षट्‌ जित्‌ प्रासो, षठुरविंशतिः" पुरस्तात्‌ तिरद्चो”-षति" at) अ्तसत्छारूपयात्मडगस वेदिलयपरेभरः। cag एवेति । धान्यनिधामाय परिथितप्ररे्ो नोड़ः९; इविद्धाम afa प्ररिभितम्‌ः; परिभ्रयणसाम्यात्‌ dive ₹विद्धानलम्‌ ॥ < ॥

श्रोपोहातिकं sawn मभिमगरेनं विधर्ते- “a धुर fafa

अस्या भिमधेलद्य प्रयोजन we ^श्रभ्निवां दति ane धुरि भवोऽपि; शुषः । “भबेच्छन्दसि"-इतिः यत्‌ । इविपहणाव शरक zw ‘uth? पशाद्भागं यास्यन्‌, a ye पौरस्छम्‌ Wh मतिक्रमिशथम्‌ भवति । तद तिक्रमे च घ Re । तख प्रमादनाध "एतद्‌ “धूर ति मन्त्रोारएेन aq एवाग्रे “निङकुते' ्रप-

"ग्भ

१-- श्रकटनिर्वापख)-इति ड, ८। २-- काण्ञ्नौगसु० ८. ४.५. इ०। ३-- “aaa gm मौषान्तरम्‌”-दति कारौ सु ७. ६, ५. इ०। e— ‘aafanta’—efa जादिषु | ५-- Fe सं° ६.२, ५, EI १-- “प्रकटखो प्धरूपः पखाद्वाग?-इति कारगर ण्द० © €, ई दर, ९्- ale Be FORA Ke] सपाण युर 8. ९.१९१। e— श्वौरस्ठस्‌ः-दति ज, भ, म, द ; “्ौरेषम्‌”-इति ठ ।

१०- “सदरुष्येत्‌'-एवि 3 | १६-- ale qe WER |

(XGe उत्रा°) } प्रथमकारडम्‌ | ५९

शति; अतिक्रमणभितं ' सापराधं owe’ प्रसादयति । ‘RE श्रपनयने” धातुः (श्रद्‌ा ° श्रा°)। “श्ञाच्कैडसखा प्रपाम्‌^-दति तच्छन्दाच्तूर्थो | यथास्माकं हिषिता, योऽपस्माभिरिखः, न्तं दिविध wy मेव ‘yd हिंसा: । योऽमानिति हि werd । तचा aad प्राथितोऽप्निरतिक्रामन्त मण्वथे' न बाधत दृत्यथेः ॥ १० |

aurea wafted मरषिध्यवहारेण षंवादयति- “agfa a तजाभिमगेभविषये "एतदारणिरार at एत. चछष्टपरारृष्यं दशयति- “श्रद्धमासश्र दति | Hele मद्धभासः। “oe नपुंसकम्‌" -दृचयेकवद्भावः२ | WEATA ऽद्धमासे; पीणभास्प द च । “agareare वौपायाम्‌"-ईति we प्रयः, “एतत्‌ श सा'-दति शषिरभिप्राथकथनम्‌ । "एतत्‌" दति, धूरदौत्यभिमग्रम faarr: ॥ १९1

श्रय समन्तक atari विधत्ते “श्रथ भधनेनेतिं | कस्तो" व्याख्याताः \ “श्रन एवैति । यद्ययं भग्र Cerf जयः, तथाथवयविष्ठत्या श्रवयवोऽपि gat भवति रत्यभिपरदयेष- nae वोढतमला दिएएकथनेन भरन एवोपलो ति° । श्रभिबष्ट- येषा-परित्यागेन तदबयवि wae स्तवतो ऽभिप्राय are— “उप-

१-- प्रणंस्य-दतिनज, भ, 4, 2,61 R— ale Hoe. ४. २४।

R— पाण He २,२.२। -- पाण Te ५.8. 68 |

५-- शकटस्य दीधे are मौषा, तदस्य भूनिस्पर्णो मा भूदिति वदा- धारत्वेन श्यापितं काष्ट सुपरम्भनम्‌, तस्य प्रश्ाद्भागे at मौषां witha: | (-- ५०ए० दपं° दष्ब्या |

9-- वा सं० १.९. RAM | We Mle FoR we. UB |

५ ॥ ग्रतपयब्राद्यणम्‌ ॥ (aie Rate )

सुतादित्यादिना । श्रातं, aa । देवानां afanat पर्याप्त भिद्यः | “HR दक्तौ"-दति भौवादिको धातुः | “श्रहृला मा शाते" दूति । ‘agufaat हार्षोत्‌' कुटिलगतिमां भवविति मन्हेवाश्य प्रतिपादनात्‌ हर एनिषेध९ एव शश्रहृला"-शब्दायंः? ५ ९९॥

श्रकटस्यारो इणे विधन्ते- “श्रयाक्रमत दति। हे waz! लां विष्णरेवाक्रमताम्‌, नार मिति मन्त्राः । विष्णोरेवाक्रमण किमिति प्राते? दति चेत्‌, aare— “ast वा इत्यादि) विष्णोर्वज्नस्य च व्ापनसामान्यात्‌ 'ताद।ल्यद्यपदे शः | "एषा" दवाना मर्यं या ‘ce awa विक्रान्तिः, दमा मिति पवे्ान्वयः। का युनरिय मिति तां दग्रेयति- “दद मेवेव्यादिना । चेविक्रमसमये दूद्‌ aq परिदृश्वमानं परथिग्याणछं स्थानं प्रथमेन पादनिधानेन क्रममाणः "पसार' पालयामास, । “ey प्रौ तिपालनयोः”"-दति, धातुः | निगदरसिद्ध मन्यत्‌ ॥ ९२ ॥

पुरोडाश्नोयानां त्रौ रिणां समन्त्रकं Head? विधत्ते “श्र रचत इनि। “Carat वा दति। “ara: प्राणे श्वा नासिके प्राविशत्‌" -दतिः श्रुतेः प्राएवातयोरोकलम्‌ । "तत्‌" तथा सति

—

cree A त 1 स पि

~~. ee

1 ३

१ --- Haas मूलपुस्तकेषु ‘Tia’ Kaa पाठः । “सा दाने He पर, न्दे" Yo पण | २-- “रनिषेध"-इति डातिरिक्तेष।

द-- “शल GA चलने" Yo प° |

g— alo सं* १, €. ३ मन्लो ATT | Ale Blo oR ३.११ ।

y— पुनरिष्टोपरि टात्‌ €. ३, €, FEAF | ९ खा पर |

o— मन्त्रस्तु alo To १,९.8 । Ae Ble BRR ६६।

S. Te Bo १. 8. R 8 |

(te Rate ) | प्रथमकारहम्‌ ॥ ५३

ब्रह्मण" wate प्राणात्मकाय ‘aaa’ एतत्‌ “उदड्गायम्‌' oe भवन RTA’ क्ुरतेत्यथेः ॥ ९४ ॥

यद्यचेति । श्रवः पुरोडाशोयेषु त्रोदिषु यदि fafeq इणादिकम्‌ ‘aaa’ fad भवेत्‌, तत्‌ “श्रपहतम्‌"°-द तिः मन्त्रेण निरस्यदित्यथः। यदि तु तच दणदिकं न भवेत्‌, तदा पुरो sme त्र हिसमूह मेवानेन मन्त्रेण श्रभिष्टशेदित्ययः ॥ १५ ॥

₹विग्रहणाय समन्तकर wie विधत्ते “श्रथाभिपद्यत इति । श्रभिपद्यतेः श्रालभते, unfa दविग्ठहोतु व्नन्तु पश्चा ङ्ुलय THU: | Haye are— “पाङ्को वा दति । “पञ्चपदा पद्ध"? ; यज्ञोऽपि घानाकरम्भादिपञ्चषविष्क दति पश्चमष्यायोग- साम्यात्‌ “UE! । तथाच तेत्निरौयकम्‌- “धानाः करम: परि- वापः पुरोडाशः प्रयस्या, तेन पङ्किराणते; तद्ज्ञस्य पाङ्कलम्‌"- दूति* । ‘a’ तथा सति "एतत्‌" एतेन पञ्च शब्दोपेतमन््तो चारन ‘ay afta शकटे ‘UE’ यज्ञ मेव धारयतोत्ययः ॥ ९६॥

~ ~~ ~ ~~न -- ० =+ न a oe Seti ee wk बन खा eee ey क

१-- उरुभवनकौत्तनम्‌'-इति ठ-पएस्तक। दन्यच |

२-- वा० Ho १.९. ५। का० ओर GER ३. १७, YE

३-- ate Bota € | Flo Ble Ge’ १९ ।

g—-we are ९. ४. 81 fae we Ge ५,९ खर. १२ aarfa | aq पदानि परिमाण मस्येयये Wo Hoy. १, ५९ |

y— Ho ६, ५. १९. ८ | “WS यवा धानाः, अाज्यसंयुक्ताः सक्तवः करम्भः, प्रोह्िजन्धा लाजाः ica, पिद्धविकारः एरोडाप्रः, च्तौरविकारः पयस्था"-इति Fe We १. ४. २८ Ale Hie |

ue ॥ प्रवपचत्रष्मणम्‌ | (रप्र RATS )

श्रय aaa रविगरेहण विधत्ते “श्रय रातति | we ेधरहवियंदणानुगु्छं ae दशेंयति- “सविता वा इल्यादिना । देवानां we “सवितः खल्‌ प्रसविता, खखब्यापारेषु ae लोकस्य प्रेरयिता ; “सूते प्रेरयतौति सदिता“-दति, वश्नाम- युत्ते | शश्र्विमावध्वयू"-दति । पुरा खलु anes ae श्रधिना- aay WHAT, श्रतस्तयोरेव बाङन्यां eal WATE परदिपादको मन्त्रभागो gm दत्यथेः। पूषा भागद्‌घः'-दति | भागं दोग्पोति भागदुघः भागप्रद्‌ इत्यथः “Se कव्‌ घ दतिर aqaa | तादृशः पूषा पाणितशाभ्यां wae अनस्य श्रं भोज्य मननम्‌ 'उपनिधाता' उपनिधात्‌ सुपथ्ापयिहु wea ; areal शिकसन्‌* | “न शोकाब्यनिष्टेति* कमणि wear: प्रतिषेधः | तथाष पूष-देवताया wanat “fared युक्रतर मिति भावः | दतोऽणश्चिनोर्वाङभ्या faarfet an मित्याह-- “सत्यं देवा efai देवाः इति यत्‌, तत्‌ ‘aaa’; श्रमरणएलेन विनाश्रा- भावात्‌ | AIAG तद्वेपरौत्यादनृतरूपाः। तस्मादश्िनोरबाहभ्या मिल्यादिमन्तभागोचारणात्‌ देवतारूपेण ‘aay तद्ध वियैण हृतं भवतौत्यथेः ॥ ९७ ॥

an = ----- let Pe at

१-- वा० We १,१०.१ | का ate BOR १, २० |

ge fare y. 8. 2° Mee | fH ऽ, 9. € |

R— Uo Be Bz. 9e | ४- पाण GR. CAV ४-- प्रा° Gz १, ६६ |

(Yao रत्रा) ॥ प्रथमकाख्म्‌ । ४४

“श्रग्रये खुष्टम्‌"-इतिः देवतादे प्मस्यावश्छकन्े्यतां प्रतिपाद- afa—“aal इ वा दत्यादिना | खखनामय्रहणसम्भावनयोपखितानां ag कस्या्िदग्धादिरेवताया wena सति षडह वन्तमामाः | ‘ana’ wae aay’) तासां देवतानाम्‌ “Maas WAVE acer मविरोधं करोति ॥ ९८॥

प्रकारान्तरेणापि देवतादेश्नस्य कन्वयतां प्रतिपादयति- ‘aaa दति । यत्परिणमविशिष्टेभ्य दत्यथेः। “wu g Safa | खद्नामोदेगेन weld दविः wu मेव "ताः स्वां देवता मन्यन्ते | कुत दद मवगतम्‌ ? इति चत्‌, उच्यते- ‘aera’ यश्य फलयेच्छया इविगंद्ञाति, "तं कामं" काम्यमानं फशविगरेषम्‌ श्र यजमानाय UY’ यस्मात्‌ समद्धयेयुः, तेन कारणेन हविषः WT रपव मवगत fay: | यत्काग्येति यण्छब्दादिष्छायं “काग्यश्च- दूतिः काम्यच्‌, तदन्तात्‌ श्रकारप्र्ययेः ठतोयाया ea’ । “Ag दिति। तस्मात्‌" इविषि देवताना खणएलाभिमामात्‌ । फलप्रदानेम THAI aw देवतानाम श्वश्च मारेष्टव्य fee: |

warataiafeefacnota em मतिदिश्ति- “एव 2- वेति । “एव मेकः श्राग्रयवदेव चथापूरवै यथाक्रमम्‌, अ्रोषोमोया- रौनि “हवीषि रह्ोयादिव्यधेः। अतएव मम्तरकाण्डे श्राग्रेय्वि-

१-- ate He RR Rl Me Ble FoR BR R— पार Fe RWB १२. Tee | B— परा He tg | B— Ule Bo ३, ३, ६०२ A— We Bo ०.१.६९

५६ | प्रतपचत्राद्यरम्‌ || ( {T° २त्रा° )

परहणमन्त्रानन्तरम्‌ “श्रग्रोषोमाभ्यां se रहठामि"-दति यरहए- HANG WTA | कात्यायनोऽयसूचयत्‌- “एव॒ मद्नौषोमोयं यथारेवत मन्यत्‌""-द तिः ॥ १९ |

मिर्प्गषस्य समन्त्रकः मभिमश्रन विधत्ते “श्रयति । “aga एवेति । ‘ay’ तत्र wae यत एव यस्मादेव स्थानाद्‌ रहति, तदेव" तत्‌ श्थान मेव श्रनेन मन्त्रेण पुनः श्राणाययतिः agafa | शताय प्र्ठताय sage at ममिष्टगशरामि, श्ररातये' श्रदानाय saaga afaamfa, दत्यस्यायसखय मन्तरेण प्रतिपादनात्‌ | afad fe— “ana लेति शरेषाभिमग्रनम्‌”-र तिः ॥ २० ॥

श्रथ समन्त“ प्रागवेच्चणं विधत्ते- “श्रय प्राडिति । “परि- aq भिव वेत्यादि) परिवेष्टित मेव खल्वनो भवति, धान्य- निधाना्ेम्‌ ; तन्मध्ये श्रवस्ितखाध्वरयोशवच्‌ः पाप्रणहौत fata’ काचकामलादिदोषदूषितमिव द्रष्टु न wat भवति; तच सह- कारिण श्रालोकस्याभावात्‌ | कथं तख द्श्नोपायः ? दति, az qa— श्रमेक्षणमन्घगत-खरितिग्ब्देन खग॑वाचिना तश्षाधनमतो am ऽभिधोयते; श्रदरादोनि च तेन लचण्या प्रतिपाद्यन्ते | श्रत एव खर्‌'-ग्दस्यः quae qa याखन-- “खरादित्यो भवति | सु श्ररणएः, सु ईरणः" दतिः । "तत्‌" तथा सति एतन्मन््र-

१-- ale HLL R— Blo Foz ३, २१, २२। R— वा० To. | 9-- का० Bite २. ३. RR

y— वाण Wo १, UW. र | काण site G २, & RB | १-- “खः-न्दस्य'-दइति जादिष | ऽ--निर्‌०२, ४.२ ATIF |

(१अ०र्रा०) 1 प्रथमकाण्म्‌ । yo

करणकेग प्रचणेन सखर-शब्दप्रतिपादितं यज्ञा दिचतुषटय मर्थजातं प्रायां दिशि प्रथमत उपलभ्यमानम्‌ श्रत" श्रस्माख्छकटरस्ानात्‌ “श्रभि विपश्यति श्रवलो कयति ॥ २९ ॥ |

श्रथ Vaan’ ग्रकटादवरोदणं विधत्ते “श्रथावरोहतौति | “ते हेत दृत्यादि। we’ यजमानस्य, य एषः WaT: 'यन्नन चरति' हविग्रहणादिकं यज्चघाधन मनुतिष्ठति, तं ‘nae’ श्रकटखानात्‌ प्रगच्छन्तम्‌ “श्रनु-त्य यजमानस्य ‘A’ Wer: “Tay श्रस्माब्लोकात्‌ श्रच्योतोरोश्वराः' rela प्रापुः समर्थाः। तथा AS’ यजमानस्य कुलं ‘fadtaty fadtafad wari: | “tat ate agate वतेः Bay तो सुन्‌ WA) ्रनेन मन्त्रेण श्रवरो हन्न्ययेः (तानेव यजमानस्य ग्टहान्‌ “wal yfyat ‘gefa’ दृदढ़ौकरोति । “ge वृहि दद्ध" -दति" ura: | एवं सत्यक्रदोषनिटन्ति मा- “तेति!

मिर्पेन हविषा सहा प्निषमोपगमनं विधत्ते- “श्र प्रतीति । “sfafa मन्त्रस्य प्रागा्नातं ब्राह्मणम्‌९ श्रातिदिश्ति- “सोऽषा- विति । “श्रन्तरिकं वा श्रतु रकश्वरति"-द््यादिको यो वाक्यगेषः, सोऽसावेव' श्रजान्नातस्यापि तस्य wae बन्धः" श्रनुकूलः, श्रतो- (्राणयनुषश्च योजनोय द्यः ॥ ९९ ॥

१- खः-ग्रब्दप्रतिपादितः-दति ए। R— वा० Ho १.१९. Bl काण श्रौ°द््‌० २.३, Aw! द-- प्रच्यावयितु"-द्रति ए। ४-- पा० स०३,४.१६४। W— भना०प०। ६-- एरस्तात्‌ ३५, १४ Be ११; ५ पण ABT | ७ Fro whe Foz, १.२९ | ae सं १, १९. ४।

8

। ष ॥ MATT । (we दन्ना°)

aera दविषः सादनं विधन्ते- “ख यस्ेत्यादिमा | गाेपल्ये आदवनोये वा यस्ि्षगौ श्रपणम्‌, तस पञ्चात्‌ 'पा्ाषादमं जिशप्तस्य इविषः सादनं च कन्य fas: |

सादनमन््ःगत-नाभिः-ग्रब्दस्याभिप्रेत मयं माइ- “मध्य वा fa) मनुष्यादिश्ररौरेषु नाभेमेध्यदे गेऽवस्थानात्‌ एथिव्या नाभि- रिति मध्य Fated | तख मध्यम्‌ “श्रभयम्‌' भयरहितम्‌ ; प्रान्तरे ण fe रौरव्याप्रादिभयम्‌ | श्रतः एयिव्याः सम्बसिनि राचसादिभय- रहिते खाने लां सादयामोति weer: | “दिल्या ere” ति wre दितौयभागं व्याचष्ट “उपस इषेति । ae’ वस्त ‘sav ge रथितं यथा भवति तथा “गोपायन्ति रचन्ति; एतत्‌ "पस्य दव" SOY दव, उदरमध्य इव वा, “MATEY तवन्त दूति we actin शौकिकाः। श्रत यस्धिम्‌ स्याने सादितं दविः Bye भवति, तत्‌ खान मुपखभरब्देन wera विवचधितम्‌ । अभावूरिति “खञ्‌ भरणे”-इत्यसमात्‌? लङि fate हृद्भिः? । गोपा- धजिि-दति ““ुपृधुपविच्छि"-दति' श्राय्‌-प्र्थः। श्रन्तिमं भाग माचष्टे “wa शय मिति) “श्यं वा श्रदितिः"-दति" श्तेः अ्रदि- तिरि एथिषौ ; तस्याश्चाधिपतिरभ्निः‹ ; ख चाज गापत्यदूप wre

९-- वा" Te ९,९९.५ । Be Bike To २, ३. ROI

~~ Mie Se | R— परार Hare

g—— पाण्डर १,९.२८ । ५-~ Ze Fo 2, ६. 9 | ae ue 2.2 9.9 ¶-- “पतिः एयिद्याः?-इति We Wo ३, ६२ । निद्र ०.२.६६ BL!

|

(र्य, aT? ) ॥ प्रथमकाखम्‌ ॥ ५९

मोयरूपो वा ; तसे च श्रये, तेगाधिष्ठिताये चिः च Te णार्थम्‌, एतद्भषिः' श्रनेन मन््भागेन दन्तं भवतोत्यथेः ॥ २३५९१ इति ओ्रौसायणचायं विरिति माधवोये बेदाथंप्रकाशे मा्यन्दिनिशतपरथभाषे प्रथमाध्याये दितौयं ब्राहमणम्‌! ॥

१-- पाच्रासादनानन्तरं इ विष्यसष्ित मनो ana पशात्‌ geste Aaa | अनः शकटम्‌ ; तच्च युगयोक्नसंयक्तं वरथापरि- वेष्टितं च श्थाप्यम्‌। ततोऽध्वयुः भूर्मा परिह चइ वरावादनत्ते | तत NT ह विरावपरमपयन्त हविव्वोदाह्वानपयन्ं वा अ्ध्वर्योरवांग्मनम्‌ । ततः मूर्पामिहोषष्वरधोर्गहपतये प्रतयनम्‌ | तत weeny । ततः शकटं परति गमनम्‌ । तह्ममौपे उपवेशनम्‌ । तस्य uefa sae स्थित WaT Tae उत्तरा मोषा Aree AMT | ततः ए्रकटस्य पञ्चान्मागंण efquat vet cfaaematfe आरोहति । रुष्य प्रौष्ियवादौन्‌ Fat | ततस्तच्रद्ट्टणनि रसनम्‌ । इ विरालमनम्‌ | ततोऽपां स्यन्‌ । एनरमि शविरालभनम्‌ | ततः सयते पं निधाय तस्यो पररि omar मपिोजरह्वण निधाय प्राठासौनो get हवि au lat aaa fered, qa चतुधेम्‌ । weld च तत्‌ we efauury संस्थाप्य, अपरपराऽभिषो मौयह विग्रहण च तथेव । wae यदवशिषटं ह वित्दधि ven ग्रहणौयम्‌ | ततस्तव्रवानस्युपविष्टः geet fame | वतः श्रकटादवरोष्टणम्‌, गा्पद्योत्तरस्यां गमनम्‌ । ततस्लश्डे सहविष्व श्रमस्य पात्‌ areata । खरपग-्रब्देगाच यकिङ्नमरौ हविः- श्रपणं frat, गाद्प्र्यो वा शाद वनयो वा सोऽभिधौयते | तदेतत्‌ सव fay दितौयग्रादये दरश्यम्‌ ॥

६० प्र॒तपथव्राद्यणम्‌ ॥ (शप्र० Rate )

पवि करोति । पवि खयो व्ैष्णव्याविति यन्नो वै व्विष्णयन्िये स्थ दन्येवैतदादइ ॥ १।

ते चै दे भवतः। अयं वे पविच यो ऽयं पवते सो ऽय मेक sta पवते सो ऽयं पुरुषे ऽन्तः Wise पाडः च Hae च ताविमौ प्राणोदानो तदैतस्येवानुमाां तस्माद्‌ दे भवतः+ NR

aay ऽपि चौरणिस्युः। व्यानो हि wart इ तेवां भवतस्तभ्या मेताः ्ोक्षणौरुू्पुय तानि grata तचुदेताभ्या मुत्पुनाति ॥ ३ ॥

ad द वा SR wa wat शिश्ये । युदिद्‌ सन्तरेण gargaat स alee aa त्वा fa AMIS ठचो ATA Ui ४॥

त मिन्द्रो जघान। सु हतः Oe aad Tara ऽभिप्रसुखाव सवेत इव WIE समुदरस्समादु हका ara बौभत्साश्दक्रिरे ता उपरयुपयुतिपुप्ुविरेः ऽत eh cule देता अनापूयिता आपो? ऽस्ति वा (दतरामु URE भिव य॒देना Az पूतिरभिपराखवत्‌ तदेवासा Raval पविचाभ्या स॒पडन्त्युथ मेध्याभिः रवाः प्रति तस्मादा STITT Fa fauy i

* (भवत्‌ -द्रति ख । † न्वेवः-द्रति च । { "एलुषिरे षति & साथणसम्नत । § शखपो-दति क, a!

(Rae शब्रा) ॥ प्रथमकाणडम्‌ । ९९.

स उत्पुनाति | सवितुवेः प्रसव ऽउत्पुनाम्बुख्टरि पवित्रेण स्थस्य रभ्मिभिरिति सविता वै देवानां प्रसविता तुत्सविदुप्रह्त रुवैतद्त्य॒नात्यच्छद्रेण पवि णेति यो वा श्रयं पवत sway ऽच्छिद्रः पवि मेतनै- तदाह aaa रश्छिभिरित्येते वा ऽउत्यवितारो यत्‌ GAA र श्सयस्तस्मादाह WA रश्मिभिरिति yey

ताः सग्य पाणौ छत्व | दक्िणेनोदिङ्गयत्यपस्तौ्ये- वना रतुन्महयत्येव SATA ऽश्नग्रेगुवो ऽअग्नेपुव दति देव्यो दछयापस्तुसमादाह दे वौराप इत्यमेगुव इति ता यत्समुद्र गुच्छन्ति तनाग्रेगुवो siya इति ता यत्मथमा सोमस्य UMN भक्षयन्ति तेनाग्रेपुवो sa" इदम म ay नयतां यन्नपतिः Burg agai देवय॒व भिति साधु यन्नः साधु युजमान सित्येकेतद्‌ाइ yo |

युष्मा! srt saute ayaa ऽइति । रता उ हन्द्रो emia saw स्यदडमान रताभिद्येन मद WHE FU! SR ऽदणौत Baye ऽइति ॥ ८ y

यूय fag मदणोध्वं aad ऽइृति। रता उ Whe स॒टेणत AIT स्यङ्मान मेताभिद्येन म॒ह स्तस्माटाह यूय fag मदशोष्वं aan seth ॥ € |

=-= >~ ~

LT > म

तेनाग्रे ऽमरएवो श््र-इति ग । †, ¡ वदना दति क, क |

८९ ॥ शवधथत्राह्यशम्‌ ॥ (ume gate)

प्रोता aia तदेताभ्यो faga ऽथ दविः प्रोप्ष- त्को बै Tawa बन्धुमेध्य सेवैतत्करोति ॥ १० |

स प्रोक्षति | Aga त्वा Te प्रोक्षामौति तद्‌ Fe देवतायै विभवति get मेध्यं करोत्येव मे यथापुवे इवौःपि प्रोश्य+ ॥ ११ ॥

अथ यन्नपाकाणि प्रोक्षति | दैव्याय HMA शुन्धध्वं देवयज्याया इति दैव्याय दि Rae शुन्धति देव- यज्यायै यदो ऽशवाः पराजघरुरिद्‌ व्वसतच्छुन्धामौति तद्यदेवेषा ATYSTAT वान्यो वामध्यः कुचित्परा- हन्ति तदेवैषा मेतुदङ्धम्ध्यं करोति THI यदो {शुद्धाः पराशर ccs व्ब्तच्छन्धासौति ॥ १२ ॥ ९५४

प्रधम प्रपाटकै प्रथमाध्याये वा तृतौयं) ब्राह्मणम्‌ ॥ १।९।

पविनकरणमन््रगतस्, वेष्एव्याविति९ पदस्य तात्पयं माद- Capt वा दति। वेवेष्टि व्या्रोतोति ्यत्य्या९ at ए विष्णः |

nn en ce nen mn ne ~~ —— seis nee ee, ee

* पप्रच्छ -द्सि ख, च। १९-- ate To ९. १२.९१ । २-- ' व्यत्ययो बलमिति (प° ० ३.९.८५. ) Aeay’-efa मह) °। g-— fate १२. ९, 9 | निघ ९, ९० ९२ ।

~ ग

(1a gate ) ॥ प्रथमक्षाणम्‌ ॥ १३

तथा मन्त्रगतस्य वेष्णव्याविति wee, हे दभेनाद्यौ ! युवां यज्न- सम्बसििन्यावेव भवथ cara मथेः प्रतिपादितो aaa ॥ ९ ॥

सष्यान्तरं॒वारयितुं पविज्रयोदिलं विधले- “ते वा दति। तदेतदुपपादयति- श्रयं वा इूति। ‘a’ पवमानो वायुः, श्रव मेव ‘ufay पवनसाधनम्‌, शएद्धिडेतुः। “पुवः सन्नायाम्‌?-दति करणे दचर-प्रत्ययः। “पन्धानश्च विद्द्यन्ति सोमष्यों एमारतेः- दत्यादिखतेः९ वायोः इद्धि डेल्लम्‌ |

“एक इवेवेति । ‘a’ च arg वन्त॑मानो वायुः, एकरूप एव वाति; ‘a’ एव पुरुषश्ररोरानुप्रविष्टः सन्‌ ठत्तिभेदेन ‘ore शच was च atta’) दडापिङ्गलादिनाडौदारा वहिरनिगच्छन्‌ प्राणः ्राडिन्यश्यते, तयेव दवारा पुनरन्तः प्रविशन्‌ प्रत्यङ्किति; तावेतौ दर्तिमिदौ भ्राणोदानौ-दृयच्येते । तच प्राङ स्वरन्‌ प्राणः, ‘ee ऊदंदेशरात्‌ श्रानयतिः wa: प्रबेष्ठानुयणं* चेष्टत शति "उदानः? । तस्य चः -धब्देन प्रत्य्मुखो ऽपानो विवदितः, wa का न्तिेतुरुदानटृत्तिरिति; Tl ऊङमुखतेन RUE MATTI- पत्ते" । श्रत एव तेत्तिरोयके षमानमप्रकरणे पविचयोः प्राणपान- रूपव माखाथते- “पराणापानौ Ufa यजमान एव प्राणापानौ दधाति"-ति। एवं डिधा frre वाग्वाख्यस्छ पविष्ट "माजा" परिमाणम्‌, शश्रमुः त्य, तत्पविच्रयो दलम्‌ ॥ २ ५

र-- We Ge ३.९, wey | R— fac We ५३, go | ३-- ‘afafa’—xfa ठ, ड | 8-- ्रवेश्रावुगरुणः-दति उ, ड | A प्रबश्कानुपरपकते+-दति ठ, ड । ¢— de FoR, १,१५२।

de ॥ प्रतपदनब्राह्मणम्‌ ht (शप्र शत्रा)

चिलपक मभ्येपन्यश्यति- “श्रयो ऽपिदूति । पक्ान्तरद्योतकः शश्रथोऽपि-श्रब्दः |

तचोपपत्तिर्यानो होति । मुख्यपविचम्य वायोः प्राणोदानषर्‌ व्यानास्यो टत्तिमेदः तोयो ‘fe यस्माद्‌ बिद्यते, तस्मात्‌ पविच्र- जिल wan मित्यधेः |

दलप मेव निगमयति- “द वेवेति। “श्रय यः प्राण- पानयोः afer, स यानः”-दतिश्रुतेःः यानस्य सन्विरूपतया तदु- भयानतिरि क्लाद्‌ दिलपच एव ्रेयानित्यथेः। कात्यायनस्तु पचदय मपि सज्यामाष- “git समा व्रशोरणाग्रा वनन्तगेभो कु ग्डिनित्ति पविते श्य दूति, चोन्‌ वा^-दतिः।

श्रथोत्पवनं विधत्ते- “ताभ्या मिति। प्रोशषत्याभिरिति rea’ ara) करणे we) (ताभिः प्रोचतिः-दृ्यु्यवगख प्रथोजनकथनम्‌ ; म तु प्रोणविधिः । यसमादुत्यूताभिरद्भिः परोच्णं कन्तंयम्‌, तस्मात्‌ पवित्राभ्यां तामा मुत्यवनं कायं भित्यथे |

तदेतदुत्पवनं सोत मनुवदति- “aafefa ॥ र ॥

उत्यवन-निवक्यां मणद्धं दश्यत मितिहास मुदादरति- “get हेति ‘gat शिष्ये -र्ति, sree wee रेतवाम्‌। tet सिरि “uctare’-<fat यण । ‘urrefeat-<fa, ote

a a भण 9

> rn ee ee भ~ --

१-- “a a अयं प्राण्ल्नेधा विदितः प्राणो ऽपानो यान दति^द्रति To ब्रा० २, ४.५ | R— Ble उपम ९.३. ३।

Q— Ble Fe २, ३. RI 9-- Tle He ३. १, ११७।

५-- Bate Be | d— परा ° GH ६. 8. SRI

(Uae इप्रा०) | DUAR | १५

एथिवौ च द्यावाषटयियौ । “्रन्तरान्तर”-दति९ दितौधा | यावाष्टयिबयोमधये cee: । वरणार्‌ ea इति माम? । निर्वक्ति “q यरिति।॥ ४॥

घ इत Tale | प्रतिदुगेन्धः। aaa एवापोऽभिलच्छ प्रसतो- ऽत्‌ । भरत एव wey मपि समुद्रः, waa: स्वं Alaa वन्तेते। ame दुगेन्धात्‌ Bae ठतादिमा श्रापो बोभल्छाशकरिरेः जग न्ते स । “मानबधदानगरान्‌भ्यः"-दरति* AUIS सन्‌ प्रत्ययः । dear: “ay wa: aden परिहकते मुपयैपरि वर्तमानाः श्रति पुशुविरे" जलाग्रय मतिक्रम्य तौरदिशं पराप्ता श्राखन्‌ । “गङ्‌ गतौ”-दूति९ धातुः । gata ताः? श्रापो दर्भात्मना परिणताः | श्रय मथः तेत्तिरोयकेऽपि विष्ट मान्नातः- “द्रो टच ar ग्सोऽपोऽभ्यं वियत, ताषां यन्मध्यं afsay षदेव मासोत्‌; तद्पोदक्रामत्‌, ते zat श्रभवन्‌"-दतिः। “श्रनापूयिता इति। ar समन्तात्‌ पूयं दोगेन्ध्ये ora श्रापूयिताः, न श्रापूयिताः

+~ ~न

६-- पाण Ge ६. ३, २०। र--पाण् FR BB)

a— “ant ढणोतेवां वत्ततेर्गा वदधेतेर्वा”-दरत्यादि fae २. ५, ६। “aq को टचः? मेघ इति axa, त्वाष्रोऽर देतिष्ासिकाः, arg ज्योतिषख मिश्चौमावकमगो waa जायते, तच्रोपमा्थेन यडवर्णा मवन्ति”-दरत्यादि च तत्रैव २.५. २। “यदिर्मा्ञोकानणेत्‌, तद्‌ टस्य ठचत्वम्‌'?- प्रति Fo He २. ४.१२. २।

० पार wR LE

५४-- “पज्ञविरे”-दति ८ | मूले तु “धप्रविरे”-द्रयेव सवेपुक्लकरेषु |

९-- vate खार cus | ऽ-- त° ब्रा° ६, २. ५. |

9

६६ ॥ ए्रतपथयब्रद्यणम्‌ | (Ute gate)

"नापूयिताः । “Gay विग्ररणे, zie च"-दत्यस्ात्‌, aft निष्ठायां हान्दस दर्‌ । यदा श्रा" समन्तात्‌ पूयमानं VATA मिति श्रापूयिताःः | “age सश्नातम्‌^-दतिः तारकादिलादितष्‌ | "दूतरासुः-द्ति, दभात्मना परिणएतजलवयतिरिक्रासु; श्रमेध्यला- पादकं fafaq des भिव भवति । wa हेतुः- “agar दूति एव मनापूयिताव्‌विकारदभेमयाभ्यां पविचाभ्याम्‌ “are श्रपा qua कुवन्‌ wedatiad ‘aq’ श्रमेध्यत्व मपदन्ति। ततश विधाखमान प्रोचणश्च ‘ef’ मेधार्दाभिः werfatarfz: हृतं भविष्यतो त्यथः | "तस्मात्‌ '-दत्यत्यवननिगमनम्‌ ॥ ५॥

विहित सुत्यवन मनूद्य मन्त्रं विधत्ते “स दूति । सविता वा दत्यादि पूवेवत्‌९ |

श्रच्छिद्रगब्दाये are— “at वा दूति। योऽयं वायुः पवते, एष खस्वेविष्देन waa व्तंमामात्‌ ङिद्रर हितं पवनसाधमम्‌ । “एते वा इति ‘Ua? सूर्य र्यः, ‘Bq’ उक्कष्टं 'पवितारः' शोधकाः; mae: करणश्तरत्पवनं युक्त fee: ॥ ६ ॥

उत्पवनानन्तरं ane विधत्ते “ar दति । ‘ar’ staat: श््रिहोचदवप्या wae साकं स्थे प्राणौ धारयन्‌ “देवोरापः"- दूतिः wau दविणेन waa “उदि क्यति' ag रेचमेन चाल- यति, । “दूगि-रिगि-लिगि गत्यर्थाः”-दूति धातुः । मन्ततात्पये

~+ eR Se rt a -०--७

१-- भाण्सा° ४८४ । R— WoHe १.२.२९ । द- ५४९२० द्द्यम्‌ 8-- ate Ho RRR Ale Ble TR ३, By | ५-- BUTTS (१२, ५.१, १२, ) ASAT । ६- ग्वा ०प०११६-१५५।

(रद्र Bate ) ॥ THAR A | ९9

माह- "उपस्तौ तौति | ` “एतत्‌” एतेन, Sacra दतिमन्पटनेन मनाः" श्रपः प्र्॑सत्येव । तेन च miata "मदयति" पूजयल्येष |

कल्यां सलावक्थाविधो मन्त इति तं anafa— “दवौ- fifa’) स्तुतिरूपता मुपपादयति- “देद्य दत्यादिगा। sat देवतारूपलेन दवोलं afag fafa 'हि-ण्ब्दयेः। “ता यदि- त्यादि) ‘sa’ पुरतो वत्तमानं मुद्र गच्छन्तोति श्रयेगुवः' | भ्यग्‌ -गरन्दस्य समुद्रगामिलं विवचित fafa भावः। TE श गमारौनाम्‌"-दतिः गमेरूकारः। “ला Bua दूति। श्रापः खल्वभिषवाथे मासिद्यमाना यष्टयदेवताश्यः पूवे सोमरस माखाद्‌- यन्ति, तेन सोमपानेन श्रे" प्रथमं स्वात्मानं पुनन्तो ति “wags: | उभयचर “तत्पुरुषे छति बहलम्‌"-दति' श्रग्र्दात्‌ TART WAR ।

“arya मित्यादि । “aa दमम्‌"'-दृत्यत्र श्रग्र-न्दः ्ा्रस्यवाचौ | श्रये प्रशस्ते शरद्य श्रसिन्‌ काले Ta’ यज्ञ प्रापयतेति प्रतिपादयता wae “साधु यज्ञं नयत'-दृ्ेवोक्ं भवति; Te प्राप्तस्य ayaa । यज्ञस्य पतिः यज्ञपतिः, a fafa यज्नग्रष्देन चजमानो faafaa दरति" याचष्टे- “साधु यजमान निति । श्रजापि yaaq श्रये'-गश्ष्द-याख्यागम्‌। साधिति faraway ॥ ७ ॥

ee

१९-- ate सं* १, १२. २ “आपो देवौर्‌"-द्र्यादिः तेत्तिरीयपाढः (Ho Mo १.९. ५, रत्रा BRA) | AKA २-- पा० Bog, ४.४०. वा० १, २। खनुनासिकलोपश्चतेनेव | २-- एनातिख गमादेरन्तगतः। ४-- Yio Beg, १.१४ ।

६८ ) ए्रतपथब्राह्मणम्‌ | (ase Rate )

चश्मा om दूतिः) Sara) य॒भ्नान्‌ इत्र RATA: TH: साहाय्यकरणाथं प्रायैयामास । ताञ्च युयं टतरधरौरनिरदाः विम्भगमनाथं टज wa we पराधिंतवत्यः। wa रदृ बिं परष्यरप्राथेनं aw इद्र त्यादिना मन्त्भागेनर प्रतिपाद्यत TUG ॥ ८॥ ९ ॥

"“तदेताश्य इति । यद्यपि प्रोचणोना मपां खातिरिक्रजलेन wei प्रों नास्ति, तथापि “प्रोकिता स्थ'"-रतिः खात्मनेव प्रोचिता भवतेति मन्तरेण प्रतिपादनात्‌ प्रोचएव्वसिद्धः ‘aq’ तेम wens श्रप्रोचणएजनित मपराधम्‌ “एताभ्यः प्रो चणेोभ्यो ‘free’ भ्रपनयति। प्रोचणपारगतेनेवो दकेन तत्पा्रगत सुदक मनेन way प्रोचितव्य fafa तात्प्यायेः" । श्रत एवोक्तं सूत्रहृता

९-- रां दन्न-दरति क । मन््र्तेषः- ato सं° १. १३. १। तच धयुष्रा = युश्मान्‌, seats | ्याकारण्कान्दसः"?-दति महो ° | “यद्मानिन््ो"'-ति तित्तिरौ यपाठः ( सं ०१.९.५.-त्रा०३.२.५.) |

२-- “ठचसेनानिरद्वाः द्रति ज, भ, अ, ट|

g— यद्यप्यय संहितायां कण्डिकान्तर गतवात्‌ एक्‌ मन्त रव बुध्यते, तदयाप्येतद्रप्यणविध्धितो देवौ रापद्तिमन्लसयेवांशविशेष इति खौ. कायैः; अत va नास्य विनियोगान्तरं cfd areata ।

g— प्रोत्तिताः श्य'-दति ठ । AAA वा० Ho १.११. २।

४-- aq reared तात्या य?-द्न्तस्य स्थाने “stearate: गतेनेवोदक्षेन तत्मा्रगत मुदकं प्रोक्षयित्वा ‘aq’ तेन मन्लपान परोक्तण्जनित मपराध मेताभ्यः भोक्तणौभ्यो "निद्धते' अपनयति" afa ए।

(iB ante ) ॥ प्रथमकारऽम्‌ | dé

काल्यायनेन- “Mfeareta तासां प्रोच्षणम्‌"-द ति, । तेत्निरौ- यक्शरुतिस्तु एतन्मन््तपटन Harel प्रोचणं मेने । aary— “श्रोदिता सेत्याह तेनापः प्रोचिताः?-दूतिः । एवं संछ्ताभिर द्विरविषः प्रो कणं विधत्त- “श्रय हविरिति । वच्छयमाणस्य दविःपरोत्तएविधिग़रषाथंवादस्य सवप्रोक्तणएविधिसाधारण माह-- “एको वा दति | बन्धुः श्रनुकरूलं सावक मथवादवाक्यम्‌र, घ्वेस्यापि प्रोक्षणस्य “एको 2 एकविध aa; श्रतस्तत्‌ सवच योभ- नोय fafa भावः| किन्युनस्तदित्याह-- “मेध्य मिति ॥ ९० ॥ विहितं stew मनूद्य मन्त्रं विधत्त- “8 प्रोचतोति । “sae दति" । मन्त्रे रैवतार्‌ गश्रनस्य प्रयोजन माह- “ager इति | em मन्यचातिदिग्रति- “एव भिति । "एवम्‌" श्रनेनेव प्रकारेण ae देवतायै दविशहौतं भवति, तन्तन्नाम चतुथंन्तनादिगे- Fey: ॥ ९९ ॥ हविःप्रोचणानन्तर यनज्ञपाच्राणां समन्तकं stat विधत्ते- “रेति । शदरव्यायेति" । देवाना fad द्वयम्‌" “garg यजजौ ”-दति प्राग्दौ्यतौयो at) शएन्भेति' शोधयति । wa विष्द्भौ"-दति° धातुः | "देवयन्याये"-दति, देवयजनषूपाय कर्मणे ९ Blo MOR BRE! R— त्रा० द्‌. २. ५ (सं° ९.१.५.१.)। R— ३९ ए rd Ho, ५७ ए १६ पर AETV | 8-- alo सं १.१२. 8; ५। Ale श्रौ ° He २. २, ९०, REI ५-- वा० सं०१.१६.९। काण श्रौ" Tee ३.३९ | ६-- पाण Be 8.९, Sy, वा० २. (पार द° ४.१.८३, ) | 9-- Hlo To 98 |

Qe ॥ णत पथतब्राद्धयणम्‌ | (amo sate )

THe: | मन्तष्यापरभाग मनूद्य Bes “यद दति । "तचा" वकि, ‘aay’ agfaftat avarfe:; स सवौऽयश्टद्भतात्‌ “श्रमेध्यः' । तन्छसपशरशतं यत्‌ "तत्‌" ‘wal पाज्ाणं रोषजातम्‌, ‘Gay waa प्रोचणेनेषां निवर्तयन्‌, ‘aq’ सवे पाच यन्नाह करोति | wa शदगविधस्यायस्य प्रत्यायनाय az इति ae: पठितव्य दृद्युपसंदरति- (तस्मादिति । 'पराजघ्ु"-दति, पराहतं दूषितं चक्ररि्रथेः ॥ ९२॥२॥ इति श्रौसायणाचायविरचिते माधवौय बेदाधंप्रकागे माध्यन्दिनिगशरतपयभाष्ये प्रथमाध्याये हतोयं area’ ॥

१९-- afaq ana mea पूवं used विदितम्‌ । तत्त॒ सम- प्रमाणयोः साग्रयोः अनन्तगभयोः अच्तरिताग्रयोः aaah छुरिका- wma: gata दनम्‌ । ततोऽमिहो चह वरां खय मेवोदक मासि ताभ्यां पविचाभ्या मपा सुत्वन सुल्त्ेपणम्‌ | तयोः पविक्रयोसतषैवाभि- हो चष्वणधां ख्यापनम्‌ | ततः सव्यहस्ते अब्दो चदवण निधाय aa- TAR मेव संलम्रा मेव efaawaa “उदिङ्नम्‌' उद्धे चालनम्‌ | तत- स्ताभिरेव खकस्थराभिः तासा मेवं प्रो्तणम्‌ । ततो ब्रह्मन्‌ हविः प्रोत्तामि ? इति waa एच्छति ; त्र्या च ‘Tha यज्ञ Asta सुपां भङ्गा "ओं प्रोक्त -द प्रसौति (२. २. १०.) | ततोऽध्वयुः खभिषठोत्ः TI उदक aa gre इविषौ प्रोच्तति । तच खम्मये प्रथमम्‌, श्प्रौषोमाभ्यां दितौयम्‌ | ततः सर्वाणि सदैव प्रो्तति | wae प्रोक्तं ECR मादाय कायम्‌ । प्रतिपाचं प्रोच्तणाटत्तिपचसत॒ amex दति याल्लिकदेवः। ततोऽसक्वरे प्रणोताष्बनोययोरन्तरासे, गादा वनय योरन्तरानते वा प्रोक्तणौनां निधानं कायं मिति दिक्‌ ।

(१५अ० gate ) ॥ प्रथमकराणम्‌ । of

थ छष्णाजिन AeA | यशस्य सर्वत्वाय यन्तो ह देवेभ्योऽपचक्राम स AMY भूत्वा चचार तस्य देवा अनुविद्य त्वुच मेवावच्छायुाजहः* ॥ १॥

त॒स्य यानि शुक्तानि च शछष्णानि च aria aya च सानां च रूपं यानि शुक्तानि तानि सामा रूपं यानि aria तान्यचां य॒दि बेत- रथा यान्येव रृष्णानि तानि ara रूपं यानि शुक्लानि तान्युचां area बम्रणौव इरौणि तानि युजुषा£ SIA ॥ २॥

सेषु चयौ व्विद्या यन्नः । तस्या wafer मेष ater रृष्णाजिनं भुवति aqeq सर्वत्वाय तस्मात्‌ छष्णाजिन afy stead यक्नस्येवु सवेत्वाय तस्मादध्यवहनन मधिपृषणं waaay इविरस- दिति तद्युदेवाच तण्डुलो वा पिष्ट वा स्कन्दात्‌ तदन्न an: प्ररतितिष्टाद्ति त॒स्मादध्यवहनन मधिपेषणं भवति ॥ ३ ॥

च्य छृष्णाजिन मादक्ते MATa चमं वा sea. ष्णस्य तदस्य AHA WA देवा तस्मादाह एमासोति तद्वधूनोत्यवधूत रष्षोऽवधता श्चुरा-

* भिवावत्सायाजज्गः,-दति च (11.) |

OR | ए्रतपचत्राद्यणम्‌ । ( ue Bate )

तय इति तन्नाष्रा रचैतद्रक्षाःस्यतोऽपडन्त्यतिनुत्थव पाचाणुवधुनोति युद्धस्यामेष्य AIT त॒द्यस्यतुद्‌ धूनोति ॥ ४५॥

तव्मतीचीनम्रौव मुपस्तणति | अदित्याूगसि प्रति त्वादितिर्वक्लितीयं वे ए्रथिव्य॒दितिन्तुस्या swe त्वग्यदिद मस्या मुधि किंञ्च त॒समादाहा दित्यार्वग- सौति प्रति arfefaaifefa afa fe a सश्ानोते तत्सञ्ज्ञा BRAT छृष्णाजिनाय च व्वदति नेदुन्योन्युः हिनसात ssafafafer Fa सव्युन पाणिना भवति॥

ay दश्षिणेनोलखल Alecia | नदि पुरा नारा Tae विशातिति ब्राह्मणो fe Taal quem तस्मादभिनिहित aa aaa पाणिना मवति i ६ ॥

्रथोलखलं निदधाति। अद्विरसि व्वानस्पत्यं ग्रावासि yaa इति वा तथयुथेवाद्‌ः सोमः राजान ग्रावभिरभिषुणन्तयेव मेवेतद्र खलमुसलाभ्या Et qaqa इवियेन्न॒ ममिषुणोवयुद्रय इति वै तेषा मेकं नाम ARTIC ATA व्वानस्यत्य इति ATA

न म ~ ~ ~> A, न्न

न IO [ण ~~ ~ > ज न tee ~ -~

एतदुततरं was मूलपतकेषु “अदप्रपाठक” -इति लेखो विद्यते |

(ae gate ) ॥ प्रथमकारडम्‌ | ey |

wat we भरावासि gaqu इति यषा wy एथु- an wa प्रति त्वादित्यारूग्वेश्िति asa सेषै- तत्‌ कष्णाजिनाय च व्वद्ति agar feaara {इति* ॥ ७ 1

श्रथ हविरावपति | अग्मस्तन्रसि वाचो व्विसज्ञन मिति यन्नो fe तेनाग्रस्तन्व्वाचो व्विसजंन मिति थांवा sway हविग्रहोष्यन्‌ वाचं away 2 ai faaaa तद्युरेता मच ay faasa say हि ay उलखले प्रतयुषठादेष fe प्रातारि तस्मादाह व्वाचो farsa मिति। ८ ॥

स य॒दिद्' परा मानुषौ ard व्याहरेत्‌ | तचो वेष्णवी Ae वा युजुर्वा जपेद्‌ यन्नो वे fauna पनरारभते तस्यो हैषा प्रायशित्तिदववौतये त्वा ग्रह्णामौति दैवानवदिव्य्‌ हि हविष्मते ॥ € ॥

थ मुसल Age | इहृद्रावाति व्वानस्यत्य षति हदद्रावा BY व्वारस्यत्यो Wa तदुवदधाति म॒ re देवेभ्यो हविः wale सुशमि शमोषेतसष्द् देवेभ्यो इवि; TRE साधुसःस्कृतः स॒धस्क्विल्येवे-

wil “al \§

तुद्‌ह i १० | ˆ ‘sefa’—afa ख, च । + (इविष्टद्यते“्रति ख,च। 10

Og | शंतपथत्राद्ययम्‌ | (rite gare )

aq हविष्क areata । हविष्कुदेहि इर्विष्कु रेषठोति aa दविष्कद्‌ are aang व्विछजते व्वागु वं TAIT Hany पुनर्‌ पद्यते ॥ ११।

तानि वा ऽरतानि। चत्वारि वाच रौति ब्राह्मण स्या गद्या Fafa वेश्यस्य च राजन्यबन्धोश्चाधावैति Wea स य॒देव॒ ब्राह्मणस्य तुदादेतहि यज्नियतम मेतद्‌ ह वृ व्वाचः शान्त॒तमं यदेदौति तस्माद हौव्येव त्रयात्‌ WV I

qs MAINT | जायव्‌ दविष्वुदुपोत्निष्ठति तदिद्‌ . agate य रव कंश्चोपोत्तिष्ठति a aay ₹हविष्कत मुदादुयति तदेको हषदूपल समदन्ति agent मुच व्याच प्रत्यदादयन्ति ॥ १३॥

मनोह at sway areal तसिन्नसुरप्नौ सप लघ्रौ aa प्रविष्टास तस्य ह स्रश्वमथाद्रवुधादसुर- रष्षसानि श्टधुमानानि afar a हासुराः समूदिरे पापु" वत+* Ase Ba: सचते कथु' fray दम्नया- मेति किलाताकृलो ऽति इासुरब्रह्मावासतुः ॥ १४।

तौ होचतुः । AUB मै सृनुरावं नु व्वेदावेति

Ce a em कप aie षयि गिणिणिीीषी विर ie ne ee)

^ @a’—gfa कं, खं |

(१अ० शत्रा) ॥ प्रथमकारटम्‌ ॥ oy

तौ हागत्योचतुमनो याज्ञयाव त्वेति वेनेत्यनेनषेभे- एति तथेति ATG सा व्वागपचक्राम ।॥ १५॥

सा मनोरेव जायां मनाव प्रविवेश | तस्येहस्म यच व्वदन्त्ये गृणन्ति त॒तो इ मेवासुररक्षसानि wz मानानि af A हासुराः समद्र seat वे पापीयः सचते भयो fe मानुषौ व्वाग्‌ वदतीति किलाताकुलौ EUG: श्रहारैवो वै मनुरावु aq ववेद वेति तौ हागत्योचतुमंनो याजयाव त्वेति केने- ` त्यनयेव्‌ जाययेति तथेति तस्या ऽअआआलबाये सा व्वागुपचक्राम ॥ १६ ॥

सा यन्न मेव यक्नपाचाणि प्रविवेश । ततो हैनां न॒ ओेकतुनिरन्त॒६ aural सपनप्नौ* व्वागृददति स यस्य हैव" विद्ष रता मच ay प्रत्यदादयन्ति पापीयाध्सो इवास्य सपना भवन्ति ॥ १७॥

स॒ समाहन्ति । कृकुटोऽसि मुधुजिह्न इति ay- faa वे सु देवेभ्य sale विषुजिद्धो qua सयो देवेभ्य श्वासौः सु न रधौ्येवेतदाडेष मजं मावद्‌ त्या AA सहत agra जेष्प्रेति are तिरोहित मिवास्ि!॥ १८।

- ~~~ "~~~ कि ककय = भ 1 pe शा ee ee १.3 भरकः

नास्ेतत्‌ प्रदं च-पुस्तके | T ‘faqife’—xfa ख।

+ ॥ ए़तपथत्राष्मणम्‌ | (शप्र धत्रा° )

श्रथ शपे ASW | व्व मस्ति व्व wae य॒दि agrat य॒दि auat युदौषौकाणां ay a Waal Agata ॥ १९ i

a9 इविनिवेपति | प्रति त्वा aure व्वे्िति ages उ waa य॒दि ब्रीहयो युदि युवा ae मु Ware agaia* तत्सञ्ज्ञा मवेतच्छपाय च व्वदति again, दिनसात इदति। eo |

श्रय निष्युनाति | परापृतःः र्षः एरापृता ऽअरा- तय YT तुषान्‌ प्रहन्तयुपहतःः TH {इति AAT . {रषेतटर शाःस्यतोऽपहन्ति। ॥ २१ ॥

अथुापविनक्ति। aryat fafrafaad वे ay. aise पवत sua वा gex aa व्विविनक्ति य॒दिदं fas व्विविच्युते तुदेनानेषु viata विनक्ति स यदैत ऽरतत्माप्रवन्ति युचनानध्य पविनक्ति ॥ २२।

छअथुानुमन््रयते। देवो वः सविता हिरण्यपाणिः प्रतिख्भ्णात्वच्छिट्रेणं पाणिना स॒प्रतिश्रहोता ऽस faga fa: फलौकरोति faefg यन्नः i २३

^ "वद्धंयति'-दइतिख, ग। † “शस्यपहन्ति'-इति क । पुवेषाप्येवं गतम्‌ २५ Ge १० प्रं | ¡ ्रविग्रालच्छिरिणः-द्रति गर |

(१७० vale ) | TIARA | ७9

Asa देवेभ्यः yard देवेभ्यः शुन्धध्न मिति फलौ- कर्वन्ति | त्द्‌ तथा नु कुर्यादुादिष्टं वा ऽरुतुदे वृताय ह विभंवत्युथेतदे ्ररेव' करोति यदाह देवेभ्यः शुन्धध्व fafa त॒त्समुदं करोति त॒स्माद्‌ gut मेव पफलौ- कुयात्‌ ॥ २४ ॥ ४ t

( प्रथमप्रपाठके प्रथमाध्याये वा चतुर्थ ) ATAU ॥ १ । ४*॥

aq निरुप्तनो दियवावदननाथे, शृष्णाजिनादानं विधन्त “श्रयेति | शस्वेलायः-दति, श्रवयवकात््यायेत्ययेः । कथं हृष्णा- जिनादानेन ane aie मियेतद्पपाद यितु queen मुदा- हर ति- “agt इत्यादिना । ‘Hut श्ला-दति, BUTE रूप माखाय । श्रषच्छाय'-द्ति, श्रपच्छि्यत्ययः। “को केदने"-दत्य- सात्‌ क्तो ae ॥ १ ॥

तस्य छृष्णाजिनस्य यन्नषपतां वक्रं चयो मयवं प्रतिपादयति- ‘ae बानोत्यादिना | एएक्शएलोतां aR ऋक्सामात्मकता मुक्ता विभज्यापि दगरेयति- "तस्य यानि शएक्तानोति। यदि वा"-दरति पच्चान्तरकथनम्‌ | "दतर या' उक्रवेपरौ्यनेत्यथंः | तदेव

en वि A RE ~

^ सायणाघा्यमतेऽवैव प्रथमपरिच्छेदसमापिः, रतच्छतपरथोयपरिच्छ- दस्य चाध्याय दति यपदेशः ada; BATA तु सर्वत्रैव प्रपाठक दति, न way प्रथमप्रपाठकसमा्िः। खव मुत्तसर्चापि।

१-- (निराप्रीह्यवद्मनाय'-दइतिड। २- fee yo ae |

R— प्रा० GT 9. ९, BY |

ec | ग्रतपथब्राद्यणम्‌ | (श्प शत्रा)

दगेयति- “यान्येबेति | एवं छष्एाजिनस्य खक्सामरूपता मुक्ता यजरूपल मणाह- “यान्येव बभूणोति । यपिङ्गलवर्णनोव यानि लोमानि !हरौफि'\ हरिततर्णनि, तानि यजुषां पम्‌ ॥ २॥

Bead क्या मयजुरात्मकलं Buss, तदादानेन कथं यश्च aie भिल्यत श्राह- ““पेषेति । येषा ग्यजससामात्मिका चयो विद्या, सेत यन्नः; तस्याध्यलात्‌ | य एष शक्तहृष्णा दलच्णो वेः, TATE: war उक्तरीत्या ‘fae’ fet रुपम्‌ । श्रत एवोपरिष्टात्‌ सोमप्रकरणे मन्त श्रान्नास्यते- “कक्छामयोः fa स्थ" -दति?। एव मपक्रान्तस्य यज्ञरूपस्य कृष्णाजिन श्राद्‌ानं यज्ञस्य arena wana | “कृष्णाजिन मयि दौचन्ते"-दति । यस्मा- देवं हष्णा जिनं चयोरूपलेन यन्नरूपम्‌, (तस्मात्‌ सोमाङ्गग्रता alata छष्णाजिनस्यो परि क्रियते । छृष्णाजिनादानस्य प्रयोजना- न्तर मार- “तक्लादधौति | श्रधि' sage) छष्णजिनस्योपरि श्रवहननं पेषणश्च कन्तेयम्‌ । तथा सति तद्धविः “a खन्न- रदितम्‌ ‘waz’ भवेदिति । वुद्या यदि waar मेवावहननादिकं कुर्यात्‌, तदा aw हविषो वश्यं खन्नदोष cafes: | एतदेव विदणोति- “तद्यदेदेति । श्रवदननममये तण्डुलो वा पेषणएसमये fas ara छृष्णाजिने "यदि" नाम wer’ खन्दत्‌ | लेखडा- गमः । "तत्‌" तदा यन्न एव यन्नः प्रतितिष्ठेत, न तु तख WAT TUM 1 १

त-अ ५

१-- छहरोगोवः-दति नादिष। २ He सं° १, २. २,७। R— Ale Ho ४,९६.१ । 8— पार | २,४.८४ |

(yao gate ) 1 NAAR | Se

उक्त मादान मनूद्य भन्तं विधन्तेः- “श्रथेति। मन्त्गत-श्रमं- ब्दस्य तात्प माह- “चमे वा दति । यत्‌ "एतत्‌" ष्णस्य "चरम श्रजिनम्‌, ‘ae यन्ञसेतद जिनं "तत्‌" लोकप्रसिद्ध चमगरब्दामिधेयं सत्‌ ‘May मनुव्यसम्बन्पि रूपं भवेति । एतदेव देवचा' देवेषु, सुखकरलात्‌ niga श्रतो वेदिके करमणि शमांसौतिं तत्तु तिरूपपन्ना। देवेति “देवमनुखेत्यादिना सप्तम्यथें चाप्रत्ययः? ।

उपात्तस्य छष्णाजिनस्यावधूननं विधत्त ““तदबधनोती ति! | “amar Thal "तत्‌" तेन समन्तो वननेन | गते मन्यत्‌. |

षणा जिनवत्‌ प्रसक्तं मतधूननं प्राचाणां निषेधति- “म aafa । न केवल मवधरूननम्ब रचोपदनन मेव प्रयोजनं किन्तु श्रयज्नियविकपोऽपौत्याइ- “agefa । रचःप्रटतिसम्पकात्‌ यत्‌ खल्‌ ‘ae’ ष्णा जिनस्य “wae मधान मयश्चियरूप wz, तदि बाखेतेन मन्त्रेण “्रवधूनोति' निरस्यति ॥ ४।

तस्य समन्त्रकं. प्रकारविश्िष्टं सरणं ॒विधत्ते.- “तदिति । प्रतोचोनाः wafsefa feat गोवा चथा भवति तया)

दयं वा इत्यादि | दितिः खण्डनं न विद्यते wer दति य॒त्पत्या wa मन््गतादितिग्ब्देन दय मेव एथिवौ faafear; R— Ue Fey. Bue | R— Glo Ho १.९४. २ | काण sito Ho २.४. २। ४-- ४४ ए० १ Wo ङ्श्यम्‌ | Y— ate Ho tte. द) Ale te eR sz I ६-- निघ १,१.१४, fate ४.४.९१ Faq |

ce | श्रषप्रथब्राद्यणम्‌ | (प ध्रा)

कथ मन्यदौया aA वसवतोन्याश्द्ाह-- “तस्या दशति । ‘gal भूम्याम्‌ श्रधि' उपरिभागे यदिद fag’ किमपि वस वस्थितम्‌ ‘aa we’ एथिये, सा लक्‌" रष्णजिन मणपयेव- स्थानात्‌ तस्या एव afafa सुतिः । wae fede भाग मनुश्च areg— “प्रतौति "खः" eater जनः श्रात्मोयं लनं प्रति स्ना- नोते" परस्परानुकरूयं प्रकट यितुं सञ्ज्ञां करोति। तत्‌' तथा BUT faa: समानज्ञानता Aaa मन्त्रभागो वदति । सञ्ज्ञानख्य प्रयोजन माह- "नेदिति | परस्परानुकूल्यन्ना नाभावे दन्य मन्यो fear । नेव तादृ अन्यो ऽन्यदिंमा भवरलिव्यनेनाभिपायेणेत्यथेः।

उल्खल्तनिधानपयन्तं छंष्णा जिनस्यानुत्जनं विधत्ते “श्रमि- निहित मिति uu

सवेन स्पग्रतो ऽभिग्राय माह “नेदिति । यदि दुलखल- निधानात्‌ प्रागेव शृष्णाजिनसखे मुतषजेत्‌, ‘aq’ तदा द्द अरिन्‌ हृष्णाजिने राच्सादिकं प्रविभेत्‌, aaa भवलिति। "विशान्‌-दति विश्तेलटि महवचने ्राडागमः' द्येरन्तादेशे' “Say रोपः-दतो कारलोपः२ |

नु स्परशेऽपि उलखलनिधानात्‌ पुरा gat Taifs न प्रवि श्रन्ति aare— “age ofa ‘fe यस्माट्‌ ब्राह्मणो रचा मपदन्ता मन्तप्रभावेन, तसात्‌ तेन QA राचसादिनं प्रवेष्टं शरक्रोतोति भावः॥ ६॥

_

१-- Ue Ho ३, ४. ९४ | R— पा० Fo ७.१. a R— प्रा° Be ई, 8. ९७।

(eae BAT?) | प्रयमकारडम्‌ । ८९

श्रय समन्लक Gaara निधानं विधत्त “श्रयेति । “aa सौतिः वैकरिको aa | WA एव सूचतोक्रम्‌-- “निदधा- ्युलखल मद्िरसि marathi area । तचाघ्मन्राभिप्राच माह- “तद्यथेति । श्रदः'-ग्ब्दो लप्तविभक्तिकः ; “way सोम- यागे यचा यागसाघनख सोमस्य यावभिर्‌ भिषवः, एव मेवोश्‌- लादि भिहेवियन्नमाधनं तरद्यादिकम्‌ श्रभिषुणोति' वितुषौ- करणादिभिः मंखरोति। इत एतदित्यत are “axe दतोति। तेषां" सोमाभिषवद्ेद्रनां याणा, पुरोडाग्निष्यत्तिहेघ्रूना he वलादोनां च, श्रद्रय द्येत्‌ साधारणं नाम; Bal नामसाग्यात्‌ उलृखला दिमा्य मवदननादिकं ग्रावसाध्येन सोमाभिषषेण aw भित्यथेः । wy ड उलृखल ! चम्‌ श्रद्विरसि' सोमाभिषवर्हेतुः | यागसोति य्ाक्लारोपणं मन््रेए विवदित मिति याख्यातं भवति।

वनस्पतिविकारत्ं प्रसिद्ध॒ fafa वानस्छत्यपदतत्पय्ये माह- "वानस्पत्यो हति ।

datas मन्त मनूद्य याचष्ट- “यावासौति* । “यमुभौ हति | उलृखलस्य विसौणेमूललं प्रशिद्ध faye |

९-- ale He १, १४.५।

२ - “सव्यामून्ये निद०--ण््रावासौति वा"-द्रति काण sito २,.४,४१ “ 'सब्यामून्ये' सव्यश्च सतनाग्रन्ये अमुक्ते wuts aft तत्र ata |

२- ““छष्णाजिन (८० vo द्‌ प्र°)""-द्रद्यारभ्य “सोमामिषव"^-द्यन्तो (St ए० ११ प्र) Gy ठ-ड-एसतकाभ्या मन्यत नोपरलभ्यते, वेवर- मष्टोदयेन चन्‌ दृष्ट दति गम्यते ABA Ta |

४-- वाग सं०१.१४.५ | ate Bho Be २.४. ४।

1

=k ॥ श्रतपथ्त्राद्यणम्‌ | (Xie शत्रार)

प्रतिलेत्यादिकं मन्त्रदयगरेष aga’ चष्टे ^तदिति। शृष्ण- जिनोल्‌खलयोरन्योन् हिसा मा afefa एथिवोकछष्णजिनयो- सिकमल्यप्राथेनं वदतौत्ययैः ॥ ७ |

उलूखले हविषः प्रचेपणं समन्लकरः विधत्त “श्रयति | “यन्नो रौ ति। ware यन्नः" यज्ञसाधनं हविः, भ्रतोऽप्ः शरोर मेव afeau: |

“at वा varia! इविगरेदणयम्‌ “श्रय वाचं यच्छति”-दति या वाग्‌ नियमिताः, wa श्रसिन्समये ता मेव aaa मन्तभागेन fag । (wae) विष््ञ्यति श्रनेने ति "विषजेन" इविरिति HAUSA: |

एतद्वा जिस्जेन मुपपादयति- “तद्चदिति। ‘wat वाच az विष्जते"-दति यत्‌, aga; Te यस्माद्‌ एषः "यन्नः" यन्न साधनं दविः, उश्खले प्रत्यष्ठात्‌" afafea मन्यत्‌ ; यस्माच्च एषः' यन्नः भ्रासारि' प्रसारितो विस्तारितोऽत्‌ ; wat हेतोवांग्यमन प्रयोजनं नास्तोति तद्धिसजेन मेव यक्त भित्यभिप्रायः॥ ८॥

हविरावपनात्‌ vat लौ किकवागव्यवहारे प्रायथित्त are— “स aaifa) ‘away खकम्‌'-दूति, “दरदं विष्णविचक्रमे”-दृरतयादिः काम्‌ । यजरपि awa मेव जयम्‌ | 'देववोतयः-दतिमन्तग्रष

---~-~-----~- ~~ ____ ~ --------.----- ------~--~-----~ ---~- ----- tree ang oar ate द

१९-- ate सं० १.१४. । कार श्रौ Be २.६. ५।

२-- ato Ho १,१५.९ । का० Ble स०२.४.६।

a— ३५ BO ५ प° ATTA । £~ नास््यतत्मद जादिषु |

y— 'मन््पदस्यार्चःः-दति ड । ई९~ ह विरावपनेः-दइति जादिषु | o— वा०सं०५.१५। SH वा He १. १५. ९ मन्लारसये्ययेः।

(अण gate ) | प्रधम काणम्‌ | <a

श्रभिप्राय are ^देवानदितोति। यष्टयान्‌ देवान्‌ श्रवत्‌" श्रवतु, त्प॑यलिति | श्रनेनेवाभिप्रायेण fe रदविग्टेद्यते, wat “देववौतयः देवानां ena दूति, मन््पदाभिप्रायः ॥ < ॥

समन्लकं ॒सुषलादानं विधत्ते- “श्रय मुष्ल aren दति, ‘aepraratfa’ | सोमससकार कय्रापवत्‌ सुमलस्यापि शविष्यंखार- कलसाम्याद्ावतम्‌, दोघेवाच इदष्व मिति शदद्राव-ण्ब्दाभि- धेयता भुसलस्य (प्रसिद्ेत्यथःर ) |

( तख quae’) saad प्रेपणं समन्त्रकं विधत्ते" “aza- द्धातौति । “ग्रमौष्व"-द्रतिपदस्याथे माद- ‘efa: संस्वर्‌'-दति। ‘wate’ waa; दोषोपश्रमनेन हविः संस्कवित्यभिप्रायः। “guia परमोग्वेति मन्स्याभिप्राय माह साधु संछ्तम्‌^-द्ति ॥ ९० ॥

विष्वेतर aren विधत्ते- “श्रय हविष्वत मिति । उ- दारयति" उचेरायतौत्यथेः | शविष्वदेहोतिमन्त्रसख दविः पाठो मन्तकाण्ड दिराग्नानात्‌^ | हविष्कच्छब्दायं माह-- “ang ¥fa-

are arte

oe A a वन - न

re ~~

\— “fuera 'पिटटवौतये'-द दुष्ट"? द्रति याञ्चिकदेवः |

२ वाण Mo RLY. RI! Ble Ble Te VB.

३-- नास्ल्येषोऽ शः जादिषु | ४-- aifer चेषोऽश्रो जादिष्‌ |

Y— वा० Fo १,१५.२ । Ae sito सू“ २. ४. १२। “fuera स दरदं प्रिभ्यः-दत्यदः”- दति या° Se |

६-- “ह विःक्गत'-दरति ए। णव मुत्तरचापौद सवच |

o— मग््काण्डे = संहिताय्रये | वस्तुतस्तच acres शरूयते, न तु दिः।

“fare am AW देवा मन्यन्त इति चिराच्चानम्‌"'- इति च

मरौ ° | काल्यायनेनाप्यक्षं चिराद्यति!-दति (२. eka.) |

<8 ॥ प्रतप्रचत्राद्यणम्‌ || (प्रर gate )

व्कदिति । निरवापादौ waqurar aret ₹विष्करणसाधनलाद्‌ वागेव शविष्वृत्‌ ; श्रतस्ता मनेनेव WAT श्राङ्यन्‌ रविगरेहणएकाशे faafaat वाचं विद्जेत्‌ । श्रत एव कत्यायनेन “श्रगर्तनूरसौति, मन्त्ेए, “ह दिष्वुदेदौति, aca वा वाज्िसजनं ana भिति विकलेन उचितम्‌- शश्रग्रस्तनूरसोति वाचं विद्जते, + + +, इविष्वता वेतिः |

“arg वा दूति। या वाक्‌ इविष्कृत्‌, सेव खलु यन्नः, तख तलिवत्यैलात्‌ | "तत्‌ः तथा सति ‘qa’ एतेन वागाद्विकाया इविष्वृत WEA यन्न मेव पुनराङयते ॥ ९९ ॥

ब्रह्मचचादिवणभेदोपजौ वनेन हविष्वदाह्वानमन्ते fare Ary “arfa वा एतानि चलारोति । ‘ara’ समनन्धोनि चारि पाणि) कानि पुनम्तानौत्याद- “tents । वेश्यस्य “इवि- षवुदागरहोति wa) राजन्यवन्धोः" चचियजातेः “हविष्वृदाद्र- वेति । mama राजन्यवेश्वयोपरौत्येना रूचयत्‌- “हविष्वदे- होति ब्राह्मणस्य, ₹विष्कुदा गदौ ति राजन्यस्य, इविष्वृद्‌द्रवेति ame, हविष्कराधावेति शद्रसय"-दूतिः ।

एवं wea ब्राह्मणएचवादिवणेग्रयक्तं विगरेष सुपन्यस्य खमतं निणमयति- “ख यदेव ब्राह्मणेति । “एतद्धौति । "एदौति' एतत्‌ ae “यज्नियतमम्‌" अतिश्यन चज्नाहेम्‌ ; “इड wafer एरी

—

१, २ वान HOV UL, G1 Re BH ख्‌" २,४.०,९। 9-- "राजन्यस्य -द्रति जादिष्‌ । ५-णख्ते तु BAT इदेवान्नातः। ६-- Be He १.१९. ९ ।

(१अ० Bate ) | प्रथमकाएम्‌ | ८५

aia’ अन्यापि यज्ञे प्रयोगात्‌ । “ग्रान्ततमम्‌"-ईति, श्रागद्या- द्रवेत्यादेः सकाग्रात्‌ एरौल्येतदेवातिग्येन शान्तम्‌ ; प्रायना- वाक्चेवेरोलेव सर्वच प्रयोगादागद्यादौनां च निषृषटप्ेषणरटपवा- चत्यथेः ॥ ९२॥

कोऽसौ विष्वुदिति तं दगरेयति-- ^तद्धेति। पुरा खस्वेत- दाह्ानानन्तरं जायैव हविष्वंदपोन्तिष्ठति, भ्रतस्तदानौं ores हविष्कंदश्वत्‌ | (तत्‌' तस्मादिदानौ मघेतदाङ्कानानन्तरं जाया वा, अन्यः "कोऽपि' खविग्बा उपोत्तिष्ठति, स एव ॒दविष्वदित्यथेः | aca सू्ृता-- “हविष्कदेदोति Puree: URAC YR ar’-afar |

efaqareraad दृषद्‌ पलयोः ग्म्यया समाहननं विधत्ते “स यत्रैष हविष्वत मुदादयति"-द्ति | खमाइननजनितां वाचं ्गेसितु मनुवदति- “aafeta ti X32 |

श्रथ यज्ञायुधध्वनेः२ यज्ञ विधातकासुरराचसादि निदत्तिषहेतता मुपपादयितु भितिहाष मुदाहरति- “मनोह वा दति । पुरा खल्‌ मनोः सम्बन्धिन खषभस्य प्रश्ासाद्‌ राच यज्नविघातिनौ- {सुरराचसादयः बाध्यमाना गताः। ते च परस्पर संवादं हतवन्तः | हदति सेदे। श्रयम्‌" षभः "नः wera "पापे निकषं

LSD जो 092 जनो याणका म क 11 री

१-- Flo He ३,२७.९ | २-- ate ato we २, ४.१४ | “अन्य KATA द्रति AT Se | a— “समा ननजनिताया वाचः दति ए |

८६ | श्रतपर्त्राह्मणम्‌ | (श्प्र* Bate )

पराजय “षचते' प्रापयति, कथं खल्‌ दमं 'दि्यामेति । एवं संवारे ते “किलातश्च श्राकरुलिश्च' दावसुर पुरो दितौ awa: ॥ ९४ ॥

तयोर्यापार माह- “तौ होचतुरिति। wea देवो यख सः श्रद्धादेवः" agate’ | श्रावं नु वेदाव-द्रति, war aT मनोरभिप्रायं जानावहहे cae) प्रथमायाश्च द्दिवचने भाषा- याम्‌" -द्रतिः भाषाया मेवा्वविधानात्‌ श्राव fafa ge- चारणम्‌ । “विद oma’ qaqa लोटि उन्तमदिवचने वेद्‌।वेति रूपम्‌ । “मनो याजयावेत्यादि । हे मनो! ला मनेन ऋषभेण याजयावेति | श्रद्धालु मनं विप्रलमय" त षभ A पिष्टा मिति तात्पर्यायेः ॥ ९५ ॥

श्वा मनोरेव जाथां aay प्रविवेगश्र-ष्ति। aatatal 'मनावोः | “मनोरौ वा-र्त्यौ चम्‌", पुंयोगलकणो ङ प्र 1 “तसे हस्म यत्र aa प्रषन्ति"-दइ्ति। ‘ae’ षष्टं aul? ‘av यिन्‌ देशे वदम्यास्तस्याः we रणन्ति, ततः” तसमात्‌ स्थानात्‌ श्रसुरादयः बाधिताः पलायन्त Tee) “As: सचत ट्ति। तियगजातेः wae’ wat: अवात्‌ amare निकष माच प्राप्तम्‌, ददानो तु मनुखखश्ररोरात्‌ निगंतवाषः श्रवणात्‌

१-- “शद्धालुरिति यावेत्‌-दति ठ, ड । र-पा० |e ७. २.८८।

R— Belo To ५8 | ४~ ‘fay —zfa ठ |

५-- पाण Fo 8. १. BS | ६- पाण Fo ४.१. se |

S— le स २.६. 4२. वा०९। S— Azarq’-xfa जादिषु। €-- 'इषभसय-दति ठ |

(१अ० Bale ) | TIAA | <9

श्रस्माकम्‌ पापोयः wfanfad पापं, पराजयः प्रप्नोति । इम मेवा तिश्रय सुपपादयति- “श्यो fe सानुषो वाग्बदति”-द्ति। तियैम्बाचः सकाशात्‌ श्रयः asat हि मानुषो वागबदति; वणपदवाश्चाव्मना कशविदर्थस्य प्रतिपादकलात्‌ । wang तावेव पुरोहितावखापि प्रतिररियाश्वक्रत्‌रिव्याह- “किलाता- कुलो देवो चतुरिति ॥ ९६।

“a ay मेवेति । श्रसुरन्नौ या वाक्‌, क्रमेण ममोः GHA जायायां चाशोत्‌, शाः तयोहननान्निराश्रया सतौ यज्ञ मेव आश्रयितुं ‘aqararfu yfaaw (ततः तेभ्यो asa: सकाशात्‌ "एनां" वाचं ‘fava निगमयितुं न शेकतुः श्रसुर- पुरोहितौ । शषा" यज्ञपाचगता श्रसुरप्नौ वाक्‌, WRT’ समाह- ननादद्रच्छति | एवं यज्नपाचध्वनेरसुरराचषादि निटत्तिहेतुतां प्रतिपादिता मुपसंहरति- “स यसेति ॥ ९७॥

विदितं समादनन मनूद्य मन्तं विधत्ते- “समादन्ति कुटो सोति । मधुजिहृद्रतिविगरषणस्याभिप्राय माह- “ख यो देवेभ्य cia) सः खल षभः carat 'मधुजिङः' मधृरवाक्‌ ्रासोत्‌ ; WIA | श्रसुरेभ्यस्तु ‘fasta’ विषवागासोत्‌ ; पराजय-

~--- ~~ -*~ i ne

च~ -न--- र क~

\— “गदया सदृशौ बाहपरिमिता शम्या?-द्रति Alo (त° सं ° १,२.१२) TAT दाकिं्रदकलप्रमाणा वारणो-द्रति या० दे ° (का ०५.३.६९)

R-- ate Ho aad. १। “ager AH दति तान्‌ शन्तु मिश्छन्‌ योऽटति, way agefa स gaye) यदा कुक कुत्सितशब्दं कुटति तनोतीति Rae: | यद्वा वुक्कोटाख्यपक्तिवत्‌ ध्वनिविष्रैष ayer Way तनोतीति gare इत्यपचयेते"-द्ति तद्भाष्ये महौ° |

ec ॥ एतपथत्राद्यणम्‌ | (que este )

aaa । wy मधुजिह् दति विगेषएखाय मभिप्रायः- देवानां याङ्ग wats’, अतोऽस्माकंर तादृशो भवेति |

दूष qa मावहत्यादिमन्त्गेषस्य खष्टायता माह- “arata | ‘aq afaara किमपि facfed® नैवास्ति, sat म यास्या- यत TAT WU A

ay समन्त्रकं" शर्पाधान" विधत्त “शरयेति । शस्य वष- aga मुपपादयति- “यदि नडानां यदि वेणां यदोषोका- णाम्‌"-दति । जलप्रानते वत्तेमानास्तरएविगेषा नडा: । नलादौनि द्रश्याणि शपेस्योपादानद्छतानि | "वर्षम्‌" उद्‌कटृष्टिरेव fe "एताः agra श्रोषधोवद्धेयति, wit Wega We "वेट मसि'-दति यपदेशः ॥ ९९ ॥

तकिन्‌ शूर्यवहतानां बरौ नां wad विधनत्ते- “श्रथ विः निवैपतोति । निेपति' उलृखलाज्निष्ु्य ( ्रवहतान्‌ ATTA परचिपतोत्यधः। डे हविः! व्षद्धं ला शुं प्रति “Ay wa उप्वस्थानं जानालिति मन््रायेः° ।

हविषो वषटद्रल मुपपादयति- “asegr उ शेति ats

१-- 'असोत्‌'- दरति जादिषु ।

२-- मोऽसनाक'-दति ठ, सोऽस्माकः-इति ड |

a— १७ Be १९ He, ५ टौप्पनौ ब्र्य्या |

g— ato सं“ २,१९.२) काश्रौ Go ra. re |

y— ‘quici’—xfe ठ । we सर्व्व aut दन्यादिः ड प्तक । ९-- ए-एत्तकादन्यश्च नेते पदे विदयते ।

७-- वा० सं० १.९९. Rl का श्ौ° °

(rae ante ) ॥ प्रथमकारम्‌ ) ed

यवयोरन्यतरो हि विष उपादागम्‌; “त्रौहिभिर्वजेत^-“चै- यजेत" -दति fanaa’ यागसाधनलश्रवणात्‌ । बरौ दियवाद्योषध- यश्च set बद्धेन इति प्रसिद्ध fad: |

“प्रति ला-दत्यस्याभिप्राय are— “ages लेवेतच्छपांय- द्रति । शूपेहविषोरन्योन्यं हिंसा मा भवेदिति । श्ूर्पाय च-इति चगन्दात्‌ इविषे च। सञ्जं" सञ्ज्नानम्‌। समानन्ञानत्र मेव at वदतोत्ययंः ॥ Re ॥

que मपनयनं समन्तकः विधत्त- “श्रय निष्युनातौति । amet राकसभागवात्‌ defaced विधन्ते- “श्रय तुषाम्‌ AY नप इतम्‌"-दू तिर । श्रन्ति" प्रचिपन्ि |

एतनमन्दयस्य प्रयोजन AE “तन्नाषा एतदिति ॥ ९९॥

वितुषोहतानां तण्डुलानां त्रौ होणश्च yaad विधत्ते श्रयापविनक्तोति | मन्तेभगतवायुगन्दखाचे are “श्रयं वै वायु- धाऽयं पवत""-दूति । तस्य विवेचनसामथं मुपपादयति-- “एष वां cay सवे विविनक्ति”-द्रति । ‘aq’ तस्मात्‌ adere विषेरकष- नात्‌ एष एव' वायुः "एनाम्‌ त्रो होंखण्डुलांश्च “विविनक्ति एक्‌ करोति, अतस्तप्रायेनं am fae: “a यदत इति । "यदा"

९-- ede एअ १४,१५.स्नोको Reet “रकार्थासतु fre: रन्‌"-द्यादौमि नेभिनिद्धवाशि (१२.३.१०-१५. ) Barrels | R— Me सं० १.१९. w । काण Ate Fo zB, ve |

R— ate Te UR Te Rte दु २,४.१९। `

O— To Ho १,१६.६ Be Blo Ge Rg, Re; 12

&e ॥ MATTE । (प्रण ante )

धञ्चिन्‌ काले Ua त्रो हितण्डलाः एतद्‌" विवेचने प्राश्ुवन्नि, तिन्‌ wat "यत्र यस्यां wary ‘af उपरि एनान्‌ भरपविमक्ति॥ २९॥

तत्पाजौगतस्य हविषः समन्त्रक मनुमन््रणं विधत्ते “श्रयानु- सक्छयते”-दति । यथा रेते तण्डुलाः श्रच्छटरिण' दद्र हितेन पाणिना शुप्रतिषदोताः' शोभनं प्रतिग्होता भवेयुः, तया प्रति- autfafa मन्ल्ायः९ |

wea विधन्तेः- “श्रथेति। तस्य fad परशंसति “at यज्नः"“-दूति | सवनज्रथादिशूपेण fatrant हि यज्ञः; श्रतस्तदनु- सारेण फलोकरण मपि fa’ कत्तेय fae: ॥ ee |

तस्मिन्‌ फलोकरणे mera मन्लविधि मनुवदति- “aga देवेभ्य" दति । तं निषेधयति “तद्‌ तथा न कुर्यात्‌” दति । एतदुपपादयति-- “श्रादिष्टं वा एतदैवताये"-दति। “aaa Se रणडामि"-दव्येव मग्ना दिदेवतायै श्रादिष्ट मेकैतद्धविर्भवति । श्च तु “देवेभ्यः शग्यष्वम्‌”-दत्यनेन मन्त्रेण “एतद्‌” हविः. ae देवम्‌" विश्वदेवसम्बन्पि करोति; श्रतो देवानां एतन्बन्ल्प्रयोगे

१-- (तत्पात्रौगतं इ विर्नुमन्ल्रयते'-इव्येव ए |

R— Te सं°१.९६.७ | Ho Blo FoR Bie |

R— का० Blo Wo २, ४. २२। g— `विस्कृषः द्रति ए । a— “बौध प्रतिपयांयं सज्नन्मन्वप्रा्यर्था -दइति ate द° |

q— शलान्तरौय एष मन्लः। ऽ देवता्ना)-दति भादिषु |

(Lae sate ) | TIANA ॥ at

परित्यज्य aut मेव फलौकत्तेय fafa मिगमयति- “तस्मादु ष्णौ मेव aegis ॥ २४ ॥ ४॥

वेदार्थस्य प्रकाशेन तमो we निवारयन्‌ |

एुमथां चतुरो देयाट्‌ विद्यातोर्थमहेश्वरः ॥ १॥ दति ्रौमद्राजाधिराजपरमेश्वरवेदिकमार्गप्वत्तकथौ हइरिहरमशा-

राजसावाज्यधुरन्धरेण सायणाचारथेण विरचिते माधवोये वेदायंप्रकागरे माध्यन्दिनिश्रतपयत्राद्यएभाये प्रयम- काण्डे प्रथमाध्याये चतुथे ब्राह्मणम्‌, प्रथमाध्यायश्च समाप्तः ॥ १॥

~ = ~ pe tl ----------- -- ~ =-= न

१-- “प्रौयाच्छादकदोषापनयनं फलीकरगम्‌-दति ते° सं° १.१. ५ भाष्ये$य मेव सायणः | इह तु कणनिष्काशनं फलौकरणम्‌ |

९-- चतुथेऽद्िन्‌ ब्राह्मण पिहितान्येतानि--कब्ाजिनस्यादानम्‌, खवधुन- मम्‌, तत उदको पस््शंनम्‌, तत उत्तरेण MEI Facet वा Tae छशाजिनस्यास्तरणम्‌, तदुपरि उलूखलस्थापमम्‌, तच पूवेख्यापितस्य ह पिदैयस्य भ्ूरपेणावपनम्‌ । ततोऽध्वयुं यभमानयोर्वा- feat: | ततोऽध्व्यः मुशलं rele उलखलमध्ये vay Awa HART तत्वण्डनाय यजमामपनौ anid at fearwafa | तस्ि्रेव काले खप्रीभरः fagat qgafa sud वेकवारम्‌ । वितुषौ भूतेषु ्रौहिषु nad: शरे एत्वा, कण्डितं तद्वित्लस्ादुलखलाभिम्काप्य gant मू निदधाति । ततः भूपे ‘feof’ तुषान्‌ veer करोति, yay sre तण्डुलानकण्डितां खच “विविनक्ति एयक एथक करोति । ततः कणिडितान्‌ निधाय श्यक्ष णतान्‌ पुनरलूखलमध्ये प्रवेश्य कण्डमं हाता एगनिष्काश्य भूपे Be तुषान्‌ BUN Haig, निक्ठिपेचच सर्वान्‌ तान्‌ तुषासुतवर दे । एनरप उपस्यश्य Wate

AR । MANU ATA | (Ate WRTo )

[ श्रथ दितौयाध्याये प्रथमं ब्राह्मणम्‌ |

व स वु कणालान्यु वान्यतरः ऽउपदुधाति | षद्‌ पर ऽश्नन्यतर स्तदा ऽरुतदुभुय सह त्रियते तथ्यदेतुदुभुयःः सह faqa* ॥ १॥ । शिरोहवा ऽरतदन्नस्य यत्‌ पुरोडाशः। स या- न्येवेमानि We कपालान्येतान्येवास्य कपालानि मस्तिष्कं sug पिष्टानि तदा ऽरुतदेक मङ्ग मेक सद करवाव समानु करवावेति तस्मादा ऽरत॒द्भुयः सह्‌ क्रियते i २॥ स युः कपुलान्युप्ट्धाति। सु ऽउपवेष Aree yfecatia स युदेनेनाश्चिः धुष्िवोपचरति तेन fera यदनेन यन्न॒ ऽउपालभत ऽउपेव ay ऽरनेनै- qe ate TAMIA नाम ॥ ३॥ तेन प्राचोऽङ्गारानुदृहति। Baran wy मामुदं wife निष्कव्याद्‌५ सेपत्ययं वा ऽअ्मायेनेद्‌' मनुष्या परक्राञ्जन्युथ येन परुषं दुहन्ति सु क्रब्यारेतठेवेतुद्‌ भावतोऽपन्ति ॥ ४ ॥

ne

| स्तण्डलान्‌ wat प्र्तिप्याभिमन््यते ; तग्डलाननामिकायय Get विलोकयन्‌ वा मन्तं पठतौ््ैः | cater: फलोकरणम्‌ ; ferns सुथाकणिकाभ्यो वियोज्योज्वलान्‌ कसोतो्थः * aafearafaatat a-gea नालि |

( Ro UWATo ) ॥ प्रथमकाणम्‌ । ९३

अथाङ्गार ATEN | श्चा देवयजं asia यो देवयाट्‌ त॒स्मिन्‌ इवौःषि अ्रपयाम तुसिन्‌ यन्न तन- वामा ऽइति तस्मादा ऽच्राखौोति ॥ ५॥

q मध्यमोन कपुलेनाभ्युपदधाति। देवा हतै यन्न॒ TAT ऽमुररक्षसभ्य अ्रासङ्गाद्‌ विभयाश्वक्रने न्रोऽपल्तान्नाष्रा रक्षाध्यपोत्िष्ठानित्यभिर्दि THAT मपडन्ता तु्मादेव मुपदधाति तद्युरेषु रव wala नान्यु रुष हि य॒जुष्कृतो मेध्यस्तुस्मान्‌ मध्यमेन कपा- लेनाभ्युपद्धाति ॥ € ॥

स उपदधाति। भरव मसि एथिवौं दहेति एथिव्या UI BUA हःदत्यतेनैव। दिषन्तं भ्राटृव्य मवबा- धते ब्रह्मवनि त्वा छचवृनि सजातवन्यपदधामि भाह- चस्य व्वधायेतिः बद्धौ वे युञुःघाशौस्तद्‌ बरह्म च छं चाशास्त swt Ale सजातवनौति भूमा व सजाता- त्तद्धुमुान AMT ऽउपद्धामि wage व्वधायेति? य॒द्‌ नाभिचरेट्‌ aq भ्रभिचरेदमष्य व्वधायेति, ब्रया- दभिनिदहित Ra सव्युस्य Wate मवति ॥ ७।

भनया नकन nt रषि णर थ

” ्ियभिषहि-दति ख | † “येनेति ग | ५९१ र्मु wy चवधायेतिः-दरति पवर्गयादिपाठः च-प |

&४ | प्रतप्रथब्राद्ययम्‌ । (ame uate )

WATT ATs नेदिह YLT ATT र्षा स्याषिशानिति ब्राह्मणो fe caat मपदन्ता तुस्मा द्भिनिहित मेव सव्यस्य पाण्रङ्कल्या भवति vei

अथाङ्ार मथ्यहति | AA aa शभ्णोप्रेति नदि पुरा नापरा रस्षाशस्याविश्णनिव्यभ्रिहि THAT मप न्ता तस्मादेव* मध्यहति ॥ € ॥

gy यत्पश्चात्‌ तदपद्धाति | धरण मश्यन्द्रिष्ष दशइत्यन्तरिक्षस्यैव रूपे णेतरेवु हःइत्येतेनेव॒दिषुन्त aja मवबाधते ब्रह्मवनि त्वा शचवनि सजातव- न्यपदधामि Mase व्वधायेति। ॥ १० ॥

gy यत्परस्तात्‌ तद्पदधाति। धच मसि fea

स्ति दिव vq रूपेशेतदेव दः्दत्येतेनव्‌ दिप्त way Aaya ब्रह्मवनि त्वा aaaia सजातवन्युप- दधामि भातव्यस्य व्वधायेति ॥ ११ ॥

श्रथ यदक्िणतस्तदपदधाति | व्विश्वाभ्यल्वुाशाभ्य उपदधामौति | स य॒दिमांलोधकान॒ति चतुधे मस्ति वान या तेनेवेतद्‌ दिषन्त्‌ UTA सुवबाधठ्‌ SAT वे तद्‌ य॒दिमुंक्लोकानुति चतुथे मसि वा न वानज्खो

aa

* Cag 2a—sla च | +, t 'बधायेति!-दति च | ९, ¶ waguaaa "वदिमल्लो- द्रति निरमुमासिकपाठो ग-पस्तके |

(रख Late ) | प्रथमकाखम्‌ ॥ ey

तद्यदिश्ा च्चाशस्तस्मादाइ व्विश्वाग्यस्त्वाशभ्य उप- दधासौोति त्रष्एौं वेवेतराणि* कपुलान्य॒पदुधातिं चित स्थोदधंदित इति atu ee i

bie IGG । WT मुङ्गिरसां त॒पसा aurea fawag तेजिष्ठं तेजो az शग्वङ्गिरसा? सुतत्तान्यसन्निति तस्मादेव म॒न्यूहतिः ॥ १३॥

श्रथ at दपद्पले उपदुधाति। सु ष्णाजिन men शम्मासोति तदु वधूनोत्य॒वधूतः रक्षो ऽवधूता श्रातय इति सोऽसावेव बन्धुस्त॒त्‌? प्रतौचोनमग्रौव मुपस्तृणत्युदित्यास्त्वगसि प्रति त्वादितिव्वेत्छिति सो- ऽसुावेव बन्धुः ॥ १४॥

थ erg मुपद्धाति। धिषुणासि पवतो परतित्डा- दित्यासग्बचिति frau हि पवतौ fe प्रति arfe- त्यास्त्वग्वे्िति त॒त्‌ सञ्जा मेवैतत्‌ रष्णाजिनाय क व्दति नेद्न्योऽन्यु हिनुसात' ऽदतोयु मेषेषा एथिकौ etal wey

अथ शम्या qetatara मुपद्धाति। दिव्‌ सकमभ-

वि

* व्वैवेतराणि'-दइति च | † 'तस्मादेन" इति च | | सुध्यृष्टति?-दरति क, म॒भ्यषटति “एति ख | $ “बन्धृ्तत्‌'-इति क । ¶ हिनु साव!-दरति च।

| रूपेण" दति ख, “रूपे य'-दति- च ।

९६ 1 एतपयग्राह्चणम्‌ ॥ (ume yate )

नौर सीत्यन्तरिष् मेव रूपेणन्त्रिष्टेणए होमे चावा- पृरथिवो व्विष्टये तुस्मादाह दिव स्कम्भनौर सो ति+॥१६।

अथोपला मुपद्धाति | धिषणासि पाव्वेतेयौ प्रति त्वा पवत व्वे्छिति कनोयसौ wel दुहितेव भुवि तस्मादाह पावतेयौति प्रति त्वा पव्व॑तु व्वेठिति प्रति हि खः स॒न्ञानोते तत्‌ सञन्ना RIAs दषदुपर्‌भ्यां ष्यदति नेदन्योऽन्यु£ दिनुसातां इति दौर वेषा रूपण हुन्‌ svg हषदुपले fags WAT तुस्माच्छुम्यया स- arefa जिद्धया fe aia ॥ १७।

gy हविर धिवपति। धान्य मसि धिनुहि देवा- निति धान्यः fe देवान्‌ fuasiga हि हवि- गद्यते ॥ १८ ॥

थ पिनष्टि । प्राणाय त्वोदानुयत्वा व्यानायत्वा Aut aq प्रसिति मायुषे धा सिति grea देवो वः सविता हिरण्यपाणिः प्रतिर्भ्णत्वच्छिद्रण पाणिना SAT त्वेति ॥ १९ ॥ (MAA १००) ॥ तथदेवः प्निष्टि। std वे देवाना हविरमत नि ieee

* ^रसति'-दति च | † 'हिनसाव-द्रति च | † 'वदति!-दति ख।

९ (इ विगद्यते'-दइति ख, “ह विग्र्यते?-द्रति च । ¶ “qaafgat’—-xfa @; क ग-परकयो ग WITT |

(श्न Late ) । WARIS । €

ASAT सथेतदुंलुखलमुसलाभ्यां षद्‌ पलुभ्या इवियन्न" घ्रन्ति ॥ २० ।

स यदुह | प्राणाय त्दोदानाय त्वेति तत्राणोदानौ दधाति व्यानाय त्वेति agra’ दधाति Ast मनु एरसिति Arye ut मिति तदुायुर्हधाति देवो वः सविता हिरण्यपाणिः प्रतिशभ्णान्वच्छ्रेश पाणिना सुप्रतिश्ौतान्यसच्चिति wat त्वेति TWAS UTA तानि भ जौवतो भवन्त्येव मु हैतजौव मेव देवाना हविभुवत्यमुत मम॒तानां ata’ पिनष्टि पिष॒न्ति पिष्ान्युभौन्धते कपालानि ॥ २१॥

अथेक श्चाज्यं निर्वपति। यदा safe देवतायै हविष््यते यावहेव॒त्यं agafa तदितरेण यजुषा THs न वु ऽरतत्‌ कस्ये चनु देवतायै efady कादिश्ति यद्ाज्यं तुसमादुनिरुकतेन य॒ज्ञा waft महोनां एयोऽसौति aw इति ह वा रलासा मेकं+ लाम यद्‌ गुवां तासां वा ऽरतत्‌ पयो भवति तुस्मादा्ं ` महोनां पयोऽसौत्येव मु हास्यैतत्‌ खुल य॒जुषेव wea भवति तुसाहंवाह AYIA पृयोऽसौति॥ २२॥ ५ ॥

॥ इति प्रथमप्रपाठके पन्बमं ब्राह्मणम्‌ [२.१.॥

Bre. 1 ---~~ ~ nee ee 13

és ॥ एतपथत्राद्यम्‌ | (शप्र भत्रार)

॥ शओ्रौगणेग्राय नमः ॥

यस्य fanfad बेदा यो बेदेभ्योऽखिलं जगत्‌ | निर्ममे, त महं वन्द विद्यातोयेमहश्वरम्‌ ॥ १॥ एवं प्रथमेऽध्याये त्रतोपायमादि तण्डुलकरणान्तं प्रयोगजाते gma; श्रय दितौये कपालो पधानादिरिभिधोयते | aa कपाशोपधामपेषणएयोयेगपद नुष्टानं विधत्ते “स वे कपा- लानोति | “saat? विभां aa एकः sabe, ‘ay कपा- लाना मुपधाता । ्रन्यतरः Wa, “a” पेषणायं दृषदुपले उपदध्यात्‌ । उक्तं AAAS मुपपादयति- “तद्वा एतदु भयः सह करियते-दति । एककन्तुकवे हि पर्यायेणानुष्ानं स्यात्‌, एतचोभय सहातुेयम्‌ ; wat विभिन्नाबेव कर्त्तारो युगपत्‌ qatar भियः | एतत्‌ सहानुष्टान सुपपाद यित्‌ मनुवदति- “aufefa ॥ १॥ उपपादयति- “शिरो हइ वा एतद्‌ ane यत्‌ पुरोडा्र दति । पुरोडाशस्य प्रतिज्ञातं यन्नशिरश्ं ameafa— “a यान्येवेमानौति | “मसिष्क एवेति । भिरःकपालान्तगेतं ate ‘afer: “तद्रा एतदिति । ‘aq’ एतत्‌ कपालं मसितिष्कशूपं मिलितं aq गिर सषञ्ज्नक मेक ay प्रसिद्धं लोके। तथाज्नापि शिरःकपालमसिष्कससतयोः कपालपिष्टयो; सह प्रयोगात्‌ qi डागश्रात्मकखय यश्चभरिरसः एकोकरणं Baqate fare: ॥ २॥

१-- शखाप्नीप्रादिः-दइति ठ । र~ ततदुप्रपादयति'-द्ति ८।

( Be vate ) ॥ प्रथमकागडम्‌ । ed

त्र कपालान्युपदघतः श्य माह- “ख उपवेष, MAH ष्टिरभि"-दति? । श्रङ्ारविभजना्थं are मुपषेषः२ | धरष्टिगरब्ट faafa— “a यदेनेनेति | शशष्छिवः-इति क्रिया विशेषणम्‌ | “fa षा प्रागरूपे"-दत्यस्मात्‌* ष्णो व्यनेनेति ष्टिरिति करणे किननिवयधेः। श्रत ॒एवेतद्पवेषस्य RST । तथा चान्य भ्रयते- “ष्टिरुपवेषः"-दति,। “sigh उपवेषस्य निवंचमम्‌ः | श्रय यज्ञे एनेन area श्यत्‌ श्रङ्गारादिकम्‌ "उपालभते प्राप्नोति । तत्‌" एतत्‌ "एनेन" उपवेषेण बेवेष्टौव । “विषु वा्ता- वित्यक्मात्‌ः करणसाधनो घञन्त BAHU: ॥ २॥

अरभ्निगतारद्यशस्य निरसनं विधत्त- “तेनेति । प्राचः" दति विधवविरषणएम्‌, प्राग्दिग्णता निलयः |

मन्छनगतयोरामात्रयाच्छन्दयो विवङित Ay माह- “श्रयं वा दृति। श्राम aya मत्तोति श्रामात्‌” मनुयाणा atza- पाकादि्ेत्रभिः; क्रये पलल मत्तोति क्रयात्‌"-दति शव- दहनोऽप्रि९ ॥ ४॥

~~ ~~~ re per — ~ - --- न्न — == ~= ~~~ -- == ee

\— उपरवेश्च'-दइति तालब्योपधः जादिषु। एव मिषोत्तरव्रापि | १-- A He १,१७.१ | का site Ge २. ४. २५. | १- “पलाश्श्ाखाया मूलदेशे faq उपवेषः दति महौधरः।

का Bho We २. ४.१५. ACA | ४-- खा० Yo २३। ५. To श्रो Rd, 2, १० ; २, € ; 9, २८ | (> उपवेषनगामनिवेघनम्‌'-दति ठ, इ। जु" Ge १३।

“वाण ao १,१०.२ Ble he Boz B. Re | i “qaziwatsfa’-xfa ठ, ड |

१०० ) प्रत प्रथव्राद्यणम्‌ । (शप्र ५्रार)

एव aafaa मग्निं मन्तरेण निरेत्य, शएद्भादप्रः पुरोडाग्रख्रप- णां मङ्गाराहरणं विधत्ते “श्रयेति। श्रास्कौ तिः विभजतौ- त्यथः । “स्कन्‌ श्राप्रवणे^"-द्रति धातुः ¦ दत्य करुवेता मभिप्राय are— “a दति। देवान्‌ यज्ञति दूति देवयादट्‌” ‘a’ श्रप्निः तक्सिन्‌ हविःशरपणा दिकं करवामहा दरत्यनेनाभिप्रायणत्येः ॥ ५ ॥

तसिननङ्गारे मध्यमकपालस्यो पधानं विधत्ते “a fafa | ्ह्रस्योपरि विहितं कपालोपधानं प्रशंसति- देवा इ वा दृति । “नेन्नः-दति। न. wea हविषो भागेनेव* राचषाद्य उपो ज्तिष्टेय रित्यनेनाभिप्रायेणाङ्गारस्योपरि कपालोपधानं कृतवन्त TAU |

एवं रत्युक्तभयनिदत्ति माह- शश्रमनि्हो ति । “श्रा देवयजम्‌”- दूतिमन्त्ेण* स्था पितद्येवाङ्गारस्योपरि कपालोपधानं प्रगशंसति- “तद्यदिति । यजुषा मन्त्रेण सं्छतलादेष एव fe कपालो पधाने मुख्यः; नान्य TAT ॥ ई ।

विहित सुपधान मनूद्य मन्तं विधत्ते - “स उपदधातोति ! “पृथिवीं दृरहेति९ । एथिवो सम्बन्धेख्रवणात्‌ तत्सम्बखििरूपेणतदेव कपालं दृढं करोति ¦ Tea तेतेन कपालेन विदेषणं Hari

Wy HITT | १-- ‘faga’-afa ठ, ड | र- ख प्रवरणे'-द्रति ए । ३-- Hale To ६। 8 -- “ह विभषोऽधोभागेगेव!-दइति ठ |

y— वा सं० १.१७, RI का० Bho २. ४,२८। ६-- ale Ho १.१७. ६ । का Me Heo २.४.२९ |

(रश्च रत्रा) । प्रयमकराणडम्‌ । १०१

waa मनूद्य wee “agantfa । बहो षा द्यादि । ‘any यज॒मन्तेषु asfaur खल ‘am: फलप्रार्थना, श्रतो ब्कविधं ब्रह्मचचा दिसम्भजन मनेन प्रतिपाश्चत cuz: |

मग्गतयो ब्रद्यचच शब्दयो लंचणएया तदो येपरवं विवक्षित मिति याचष्टे- “eu वोयें”-दति | “waar ar दूति। समानं भायन्त दति सजाताः" ज्ञातयः । तेषु च बहभावस्य दगेनात्‌ ध्मिंवाचिना मजातग्रब्देन agar faafaa cay: ।

श्रभिचरतो fare वक्तम्‌ उक्तः नित्यप्च मनुवदति- “इप- दधामि wear a मेव विगेषं दशेयति- “aq श्रभिरे- दिति । श्रमिचरणएपचे भ्ाद््स्य वधायः-दूति शाने ‘saa वधाय'-दूति ग्रतोनांम aye निदि ब्रयादित्यथेः |

उपहितस्य कपालस्य उपयङ्गुल्या श्रभिनिधानं विधत्ते- “श्रमि- निहित मेव-दति ॥ ७ ॥

दरिणदस्तनान्यस्याङ्गारस्या हरणं विधत्ते- “श्रयति । “नेदि- हेत्यादि । यदि स्वयपाणङ्गुखा श्रमिनिधानं न कुर्यात्‌, तदा दृ" afm कपाले उपयेङ्गार निधानात्‌ पुरस्तादेव राणाः प्रवि- युः; नेव तथा स्यादिति ager श्रमिमिहित मेव wafer | तथा सल्युक्रदोषनित्ति माह- “arget होति । श्रग्निः वधा दाहेन cafe हिनस्ति, एवं ब्राह्मणोऽपि मन्धसामर्थेन तैषां

~=

(— नास्येतत्‌ uz जादिष। ९ ''राच्तसाः प्रविधेयुः; खतः कपालब्योपरि SHUT A Uyeq’—-cad विशेषपारो ए-एरूके |

Ree ॥ परतपच्चत्राह्यम्‌ ॥ (ue vate)

हिंसकः; अतो ऽङ्ग राधयूहमपयेनत मङ्कच्याभिनिहितं मेव भवे- frau: Ws ॥

समन््रकं, कपाल्स्योपरि VATA विधत्ते- “श्रयेति | He पुरेति । पुरा पुरोडाश्ाधिश्रयणात्‌ प्रा गित्यथंः। अन्यत्‌ पूववत्‌ ॥ ९ ॥

पाश्चात्यकपालष्योपधानं? विधत्ते “श्रयति | मध्यमकपाश- स्योपधानानन्त्यम्‌ “श्रथ'-गरब्दायः। WAT सवै पूवंवद्ास्येयम्‌ ॥ ९०॥

मध्यमकपालात्‌ sn शाणस्य कपालस्य पधानं? विधन्ते- “श्रय यदिति। “fea एव रूपेण" -दति । दिवः सम्बन्धिना रूपेण "एतत्‌" wala कपालं दृदौकरोतोल्ययः ॥ ९९ ॥

दचिएभागसखितसय कपालस्यो पधानं विधन्ते- “श्रय यदिति | wee तात्प माह- “स यदित्यादिना । ya’ हि जिभिरप- fea: कपालेः एथिब्यादिलोकचरयसकाग्राश्छनोरवाधः प्रतिपादितः, cary ‘cary Satay “रतिः अतिक्रम्य यत्‌ “दतु स्यानम्‌, तदस्ति वा न वेति षन्दिग्ध मेव; शोकचयवत्‌ प्रसिद्य भावात्‌ । wat we शोकवाचिग्रब्दविगरेष परित्यश्य “विश्वा स्वाश्राभ्य"-दूति, सवेश्रष्दपर्यायस्य fags प्रयोगात्‌ सन्दिश्य

१-- वार We १,१८.१ । काण Be | Rw. Re ।

२-- तच्च मग्नः - वा° सं° १,१८.२ । काण्श्चौ* Ge २.४. ३९। १- तथ HAM ale Te ULE. RL le Bho Te २.४.१९। = qa’ —xfa ड-पु्तकाटन्यव |

y— ate सं०१,१०.४। काण Be BR GR I

(रयम त्राण) | प्रथमकाणडम्‌ । १०४

मानात्‌, सवेस्मादेव सानात्‌ दिषेः ग्रं ‘ay यजमानः तेग चतुर्यकपाशोपधानेन बाधत TIT: ।

“विश्वाग्यः "-दूतिमन्तस्य लो कत्रयातिरिक्रपरव बुपपादयति- “श्रनरा वा tafe | सोकचयातिवज्िनखतुथेष्य सद्वावोऽसद्वा- aq WAT वे" ETH मपर्यच एव ; यद्‌ “विश्वा sem vat दिशः, तदणनद्धा श्रद्धेव" snare मेव; ( लोकजयवतषिद्य- भावात्‌९ । ) श्रतोऽपरत्यलदिग्वाचिना विश्वन्यि wre fat पददइयेम लो कत्रयश्यति रिक सकल dames विवक्ित fae: |

एवं कपाशकतुष्टयस्य मन्त्रेणोपधानं प्रतिपाश्च श्रवशिष्टकपा- लोपधाने पच्चदय माह- “तृष्णः चेषेति ॥ ९९॥

उपहितेषु कपालेङ्गारा थनं विधत्ते “wef मन्ते गृणा मङ्गिरसा मिति" तपसो ag faye agres— “एतदा दूति । यद्‌ wafer महर्षौ तपो विगरेषभनितं तेजः, "एतत्‌" खल श्रग्ादि तेजोऽनरात्‌ तेजिष्टः तेजखितमम्‌, भ्रति- waa दौप्तम्‌ । तेजस्ि-ग्दादिष्टनि “विक्रतोलेगिति. शुक्‌ ! एवं वदतो मन््यामिप्राय माह “सुतप्तानोति ) एतान्युपडितानिं

~ - ~~~ --~-- ea A

\-- "सन्दिग्धमानात्‌'-दति जारिषु |

९ taxed ए-एसकादन्यचच | ३-- “विश्वा खारा इति!-एति ठ । ४- 'मगनषु-इति fee; ठ-एूके तु MITT पदम्‌ |

५- वार सं, १,१०.९ । we me सृ, २.४.६५ ।

९- पाण सू० ५.३. ६५।

ee ॥ MATA ATA । (aye पत्रा)

कपालानि wah Etat तपसा ge afanaa antfa भवेयुरित्य- नेमाभिप्रायेरेत्यथेः । ्रसम्‌'-द्रयस्तेः पञ्चमलङारे' रूपम्‌ ॥ ९१॥

एवं सहहानुययोः कपालो पधान मभिधाय पेषणं विधातु मारभते- ““श्रयेति । श्रवहननवत्‌ पेषणस्या पिः ृष्णाभिनस्योपरि Raga मभिप्रत्य तदादानं विधत्तः “a ष्णाजिन मिति, “सोऽसावेवेति । श्रवहनमप्रकरण रष्णाजिनावधूनमविधिग्ेषो यः प्रागान्नातः- “AE एवैतद्रचांखतोऽपदन्तो ति", स एेाच्राणमु- ay योजनोय दत्यतिरेशः।

शरस्य हृष्णाजिनस्य स्तरणं विधन्ते- “तदिति । “ca वे एयि- व्दितिः"-दत्यादिना५ aq प्रागान्नात मेव मन्ल््ास्यानम्‌^, तद- wfafenfa— “सोऽसावेवति ॥ १४ ॥

त्य हष्णाजिनस्योपरि gaz: समन््कम्‌° उपधानं विधन्ते- “श्रयति । “धिषणा रोत्यादि । पेषणौयतष्डुलानां धारणद्‌ "धिषणा", पवैतावयवत्वात्‌ "पवेतौ '-दति । एतद्‌ भयं प्रसिद्ध मिति fy meena: | गत मन्यत्‌ | “द्य मेवेति । पाथिवन धारण- हयेन रूपेण योगात्‌ "एषा! दृषत्‌ इय ag एथिवोति स्हतिः॥ १५।

श्रथ दृषदः VAT wearer उपधानं fawn — “श्रय शम्या

१-- प्रा BW ३.९. ७। R— २, 8. ४, (9%, OE Be) दष्टयम्‌ | इ ~ तथ मन्तः-वाण सं°१.१९.१। कार Me TERRI s— ७२ ए० ९ पण ARAM | ५-- ७२ Vo ५ पण ब्यम |

६-- 'मेतन्मन्लयास्थानम्‌'- द्रति ठ | o— alo Hot. CER] काण Me Tez, Bi ८-- AT AM— We सं* १, १९, १।

( रक्षण Wate ) ॥ TA RII | १०५

fafa) ऽदौचोनम्‌' उद्गवख्धित मये याः सा TUT । कात्यायनोऽणाह FH “पश्चाच्छम्या सुपोर्यदौ्षों दिव दति" इतिः । गरन्याया Betas aN मन्तरिचरूपता माह श्रन्तरिच्च मेवेति । द्यावाष्टयिव्यात्मना VGA दृषद्‌ पलयोर्मये- (वल्यानलचणेन रूपेण ‘afte मेव' श्रन्रिचलोकात्मिकौव म्या", दमे च ध्यावाए्यिव्यौ श्रन्तरिखेण हि यस्माद्‌ विष्टे" विविध मधत्तादुपरिष्टाच्च धारिते, श्रतोऽन्त रिचात्मिका शम्यापि "दिवखम्नोरसोति, Gar ॥ १६ i

दृषद्‌ उपरि उपलायाः ख्यापनं समन््रकंर विधत्ते “श्रयति | पावेतयौ"-ग्रब्दं वाचश “कनोयसोत्यादिना । यस्मादेषोपला प्रतिग्रयन दृषदः सकाग्रादल्पपरिमाणा, श्रतः "एषा दृषदः 'दहि- १३ भवति"; दुहिता हि लोकं माह्रल्पोयसौ भवति। तस्ारेषा Waa युरो 'पावेतयो'-दति । “MR ठक्‌”-दति" ढक्‌ ।

प्रति ला पवतो वेत्त-दूतिमग्तगेषेण परस्पर दिसापरिहारा थ इषदुपलयोिं्रोकरण ay दति याचे “प्रति होति । इपर्यव- VII] रूपेण “एषा' उपला ‘alta’ ध्लोकाद्िदौरेतयर्थः | तर्को दृषदुपले समाहन्तौ ति, प्राक्‌ यत्‌ तयोः समाहननं fare 7म्‌, तच War: asad प्रसक्गादुपपाद्यति- हनू एवेति |

ee

\— Fle sto Go Rye] || Ren ate Ho १. १९, ३। र वाण He १,१९.४ काण Blo Bor yy} ४-- 'पावेद्याः,- दूति ज | Y— पाण Be gv. eRe |

९ % 8.08 (98 Bo ee te) दर्व्यम्‌ |

11

Lod ॥ प्रतप्रथब्राह्यणम्‌ । (प्रण Yate )

दुषदु पणयो HAMA TIAA, THAT A HATA: (ABT लम्‌ । ware fare लोको वदति, तस्मात्‌ जिहाखामोयया TAI समादननं कूर्यादित्यथेः ॥ Yo ॥

श्रय tome दृषद्‌ उपरि समन्त्रकं, तण्डशप्रचेपं विधन्ते- “श्रय हविरिति | मग्तगतधान्यग्रष्दस्याभिप्रा माह- “देवान्‌ धिनवदिति। “धिवि परएनायः""-दतिः धातुः । यष्टयानन्धादि- देवान्‌ “धिनवत्‌' परोएये दि्यनेनेवा मिप्रायेण हि हविग््यते ; wat धिनोति गओीणतोति श्ान्यम्‌' । यत एव मतो देवाम्‌ धिनुरौति HTT: ॥ VE |

aaa’ पेषणं विधत्ते- “श्रयति । "पिनष्टि सभूष्यति | “पिष सथूखने"-दइति" धातुः । प्रकर्षेण श्रनिति चेष्टत xia नाभिकाभ्थां वहिनिगेच्छम्‌ श्वासरूपौ वायुः ‘ora? । उत्‌" ऊङ्‌ धोद प्र्यनिति चेष्टत इति ‘sera’; नासिकाभ्यां ZX पुनः प्रविशन्‌ वायुः । श्रक्नपानादिरसं विविधं सर्वासु नाडौषु श्रनिति प्रयतौ ति ‘ara’; ऊर्खावाङ्टृत्ति*विलकचणो मध्यटृषिर्वायः |

एतकन्त्राये उत्तरमन्छसापेच इति तदुभयं wafer व्याख्यात्‌ guia विनिचुङ्क- “प्रोहति देषो व दृतिः । श्रनेन ae

१-- ale Ho Reg काण site Go Ry. q |

R— भ्या To yes | RAT HHL RRL Te He द. २,५.६। g— eo To १४। i— “उद्धोधोढत्ति-'-इति ठ, इ । ,..

(— वाग सं° १.२०. RL Te ग्रो | Ryo

( २थण LATS ) | DUAR | १०७

हष्णा जिने प्रचिपतोत्ययेः । यन्त प्रकारानरेण कात्यायनेन सूच- प्रणयम, ABUT । स हवं सूचयामास-- “पिभ mua लेति प्रतिमन्तं, chet मिति शृष्णाजिने प्रोहति, vas तेतौचत दति" ॥ १९ ॥

प्राणयेतिमन््स्याभिप्राय माविष्वोतते ga पेषण मनुवदति- “तद्यदिति । श्रष्टतानांः मरणएरदितानां देवानां हविः जोष? परणधारणं युक मेव सत्‌ MAY मरणसाधनं न भवति? । श्रथेषं सद्येतद्यश्चसाधनं हविरवहननपेषणग्या afast मारयन्ति; aur सति भिरजौ वलात्‌ तस्याष्टतलसाधनलं न am मिति भावः ॥ २०॥

मन््प्रयोगेणख परिहारं दग्रयति- “स यद्‌ाषेति । पेषणए- समये “प्राणाय लेत्यादिमन्छं प्रयुश्ञानः प्राणदौनेव युनरस्िन्‌ इविषि खा पयतोत्ययंः । गत मन्यत्‌ ।

“एतानि वे Maa cafe) "एतानि प्राणोदामधारणदीभि ‘Naa? पुरुषस्य लिङ्गानि । ‘way श्रनेन मन््प्रयोगेण प्राणो- दनादिश्थापने सति शविरपि ana मेवेति युकं तख्याद्टतल- साधन मित्यभिप्रायः। “पि्षन्तौति। एवं अमन््क मध्वयेणा पेषणे छते सति यजमामपरिचारका अरवगि्टं सवे पूङ्‌ ।

~ -~ ~“

ate मीक

९-- कारश ° Fo ९. ५, ७, ८, €, रतद्राह्यणनये तु शरायुषे धा fare: quam, देवो व द्रादिरेव प्रोहणमन्छ दति fats: |

२-- "भोवनंः-दति ड | g— 'अमरणसाधन'-दति ठ, इ, ए |

४-- ^मन्लप्रयोगेण तस्य निनौवतवं परिहरन्‌ प्राणादौनेव-दति ए |

५- “दासौ पिनष्टि wat वा, चपि वा carry far मूत्रा पिनि -दति आपण प्नौण ZT. BS, ९ ।

१०८ | ए्रतपधत्राद्यणम्‌ ॥ (शप्र रार)

नथा उपहितानि च कपालानि “wa? WEE प्रदीप्तानि कुयै रित्यथः ॥ २९ ॥

पेषणसमये va wae निर्वापं विधन्त “ava इति । यदा anaa: पिनष्टि, “aw aferia समय ‘Ua’ we श्राग्नोभादिः ( श्राज्यं निवंपति\)। श्रत एव qaaat पेषणज्यनिवांपयोः सम- समयवत्निवं सूचितम्‌- “पिख्माणेषु निवंपत्यन्यो मोना faa: ज्यम्‌”-दतिः । तायं प्रसिद्धदेवतावाच्यम्य दिशरब्दर हितेन मन्तरेण vena भिति विधिल्ुराद- “यद्रा दति। यत्‌" खल्‌ हविः “mya जष्टं रषामोत्येवं वताय fafed भवति, ‘ag’ यहणसाधनं ary यावदैवत्यं भवति, तावदेवह्य मेव ‘aq’ विभवति । भ्राज च सवदेवतासाधारण मिति देवतादेग्रनरद्ितेनेव यङषा zwar दित्यः । तथा चाञ्यस्य सवदे वतासाधार सेव्यतोत्याह- “न वा दूति । एव मनिर्क्रयज्षा ग्रहण मुपप।द्य॒तदिधन्त- “aa दिति। देवतानाम निःगरषेणोक्तं यखिन्‌ तत्‌ “निर्क्रम्‌", तदिल- चणम्‌ “श्रनिरुक्रम्‌' । तादृशं च “मोना मित्यादि यज्‌ः९ ; तवर प्रसिंद्रदेवतावाचिपदस्यानुपलम्भात्‌ |

auc याचष्ट- ag दति । “मर पूजायाम्‌” । मद्ये पूञ्यन्त दति “AM? एतद एतासां' गवाम्‌ ‘TH’ साधारण नाम । WH पयःकायवात्‌ “पयोऽसोति । विकारे wefan दूत्यथंः। यहौतयाच्यप्रकाश्रकवात्‌ श्रसि'-मन््ः" प्रयोक्गय TATE

१ नेते प्ररे ए-पुस्तकारन्यच | २-- Fle sito aor. yc! R Vale सं° १. २०. ५ । ४ T° प्ण ७३० |

(रर शत्रा) | TIARA | १०९

एव सु हेति। ‘Uae’ श्रनेनेव मन्त्रेण श्राज्ये निर सति तस्य तत्का ्रमसमधेलात्‌ यजुपैव "तत्‌" श्रां हतं भवतौ- ar ॥ २९॥ ५[२. re.) दूति ओ्रीसायणाचायविरचिते माधवोयं वेदाथप्रकागे माध्यन्दिनिशतपथभाये दितौयाष्यायं प्रयमं ब्राह्मणम्‌, ॥

ne i ne a A A NE IS OD I EL SL LO CC:

----- ener,

१-- अथ पेषणोपधाने aE waa: | तच Gat कपालानि प्रत्ताल्यः गापद्यस्य प्र्वादुपविग्य, प्रथमं तावत्‌ उपवेषं एत्वा तेन श्वपणस्य

गरान्‌ खरमध्ये Ta BOAT प्रायां प्रेरय ति,-- यघाङ्ारस्थानेऽति- तप्रभूमौ कपालान्यपधौयेरन्‌ | ततस्तेनेव प्राक्‌प्ररिताङ्गारमध्यात्‌ रक मङ्कार गाद्धेप्यखरस्य wag wae मध्ये खानयति | तस्यानीतस्याङ्ारस्योपरि उत्तानं मध्यमं कपाल मुपदधाति [तचाभिचार gia मन्ते Te स्थाने खमुकस्येति शतोनं मग्रहगं कायम्‌, तत उदकोपस्प्शनश्च | | ततः सयदस्तस्थाङ्ल्या Wa YS मध्यमकपलि एक agit निदधाति, ततः very दितौयम्‌, ततः एरात्‌ तोयम्‌, मध्यमाद्‌ दल्तिणं aqua, चतुर्थात्यवे मेकस्य कंपालस्यान्तरालं परिश्िष्य WAR, चतुयपरश्चमयोरन्तराले ASA, WVU VATA सप्तमम्‌, तस्य पशादश्टमम्‌, Bay उत्तरतो नवमदग्रमेकारश्ानि प्राकसंस्थानि | तती ल्वलद्ारैः सर्वापि तानि कपालान्याच्छादयति | ततस्तदेवोपसजंनोरम् देव गादहप्येऽधिश्चयति | पि्टसंयवनार्था खाप उपसजन्यः | दरति कपा- लोपधानम्‌ | अथ पेषणम्‌ | तच्च अध्वर्युः छवष्णाजिन मादाय, पूवेवदवधम यप Buu, प्रचग्ौव wee, सययष्टस्तेनाविमुक्ते छेष्णाजिने, दस्िणन हस्तेन sant दृषदं तस्य कृष्णाजिनस्योपरि निदधाति । तत्यश्चद्भागे यधस्तादुदग्रां wat प्रेरयति, यथा दृषदः प्राचौनप्रवफतां जयेत | ततन्तस्या उपरि Bengt मुपला मुपदधाति | ततस्तस्यां दृषदि त्डला- नोप्य पिनष्टि पिष्यमाणेष तण्डकलेष, तप्यमानेष्‌ कपालेषु च यजमागो TAU मान्यं प्रल्तिपतीतीद्ध पेषणोपधाने कमण fafea |

wae | प्रतपथत्राद्यणम्‌ | (प्रण dare )

पविचवति संव्वपति। orai पविते sway देवस्य त्वा सवितुः प्रसुषेऽश्विनोबी भ्यां पूष्णो इस्ता- RY संव्वपामौति सोऽसाेवेतस्य यजुषो बन्धुः ॥ १॥ श्रुथान्र्ववेदयुपविशति। अथक उपसुजनोभिरति ता श्रानयति ताः पविचाभ्यां ufazaifa a माप श्नोषधीभिरिति ax wae श्चोषधिभिरेतामिः पिष्टाभिः सङ्गच्छन्ते स मोषधयो रसेनेति ay द्येत- दोषधयो Tatar: पिष्टा af: सङ्गच्छन्त च्चाप BAY रसः ay tantra: gaan सिति रेवत्य श्वापो जगत्य श्रोषधयस्ता उ Magu: सम्पु- च्यन्ते सम््रधमतोम्मधमतोभिः wat मिति सः रसवत्यो रसवतोौभिः Para सित्येवत दाइ i 2 | च्य संयौति) जनयत्ये त्वा सुंयोमौति युथा शये SATMNAAT: प्रजा यजमानाय SRSA वै तत्‌ संयो- त्यधिवध्यैन्न वे सुंयोति युथा वा ऽश्रुधिटक्तोऽरधि जायेतैवं वे तत्‌ सुंयोति। 8 अथ gut करोति। afe = इविषौ भवतः पौरमास्यां वै इ विषौ भवतः स य॒च्च पुनन सः शरिष्यनस्यात्‌ तदभिषश्तौदु nafs मप्नौषोमयो रिति नानावा ऽरतदुग्रे हविष््ञन्ति तुत्‌ सष्ाबध्रनति

(र्ण रत्रा) ॥ TIA IVT | १९१

तत्‌ स. fafa ` तत्‌ पुननौना करोति cada मनि्टश्त्यधिटरक्तेवेष , पुरोडाश मथिश्रयत्यसा+- वाज्यम्‌ ॥ ४॥ Oe भ

तह NAT । उभुयः सहु क्रियते तचुदेतुदुभुयः सह RAAT हइ वा ऽर्षु श्रात्मृनो यत्नस्य यदाज्य मङ्गा युदिह हविर्भुवति स युश्चासावह्ी यु उ चाय मस्ता ऽउभावश्चि' गमयावेति तस्मादा {रतुद्भुयःः ay क्रियत sus मु हेषु Ta यत्नस्य सन्धीयते ॥५॥

सोऽसावाज्य मुधिश्रयति। इषे त्वेति व्ये तदाह Tea त्वेति तत्‌ पुनरदासयत्यूरजे त्वेति यो व्वष्टा- ग्‌ एसो जायते! तस्मे तदाह । ६ ।

अय पुरोडाश मुधिदटणक्ति। पुमीऽसौति ae सेवेत॒त्‌ करोति युथा धम प्ररश्युादेवं प्रटणक्ति व्वशवायुरिति तदुयुर्दधाति ॥ ७।

तु प्रथयति | उर्प्रथा उरु प्रथस्वेति प्रथयत्येवैन मेतदुर ते यक्चुपतिः प्रथता मिति य॒जञमानो ३ ag- पतिलद्यजमानायेवेतदाशिष माशास्ते ॥ ८ ॥

तच्च सचा षबु कुयात्‌ । मानुषु ₹ gag युत्‌

= "क

Satie ee od

ˆ मुधिश्वपर्यसा'-द्रति a ¡ जायते'-द्रति च-गुदधौ ।

RR ॥ प्रतपयत्राद्य णम्‌ | (ue date )

Wy कुर्याद्‌ Be वे तुद्‌ WHA". युन्नानुषं नेद्‌ VE AI ACACIA तस्मान सचा प्रयु कुयात्‌ ॥ ९ ॥

श्श्वशफमाच FATA CH ATE! | AAS यावानश्वशफो युवन्त मेवु खयं AAA न॒ AST VY मन्येतैव" FAlqT ॥ १० ॥

त महिरसिषश्ति | सदा feat तयुदवाखाच्ा- aga वा पिध्पुन्तो वा छ्षण्व॒न्ति। वा fa ar टृहन्ति शान्तिरापस्तदद्िः शन्त्या शमयति त॒द्ह्धिः सुन्द धाति तस्मादङ्भिरथिषशति ॥ ११ ॥

सोऽभिश्टश्ति। अग्म्ट त्वचं सा हिः्सोदित्यभ्चिना वा ऽरनमेतदभितप्छन्‌ भवल्येषु ते ae मा fexat- दित्येवेतदाइ ॥ १२।

तं पर्यभ्रं करोति। afer aaa मेतुदधचिना परिण्ह्वाति नेदेनं नाष्रा Tafa प्रृशानि- afate रसा मपडहन्ता तस्मात्‌ Tala करोति ॥१३।

त अरपयति । agar सविता श्रपयत्विति नव] {एतस्य मनुष्यः श्रपयितु देवौ Wa तदेनं देव णु सविता श्रपयति ales ऽधिनुाकं इति Bast एत- दाह यदाह afae ऽधिनुाक इति तु alana अतः व्वेदानौति तस्मादा AIT ॥ १४॥

i न

^ “याज्य -दति ग । { “त्तिणवन्ति'-दरति च |

( He रत्रा ) ॥ प्रयमकारडम्‌ | ११३

सोऽभिषटशति। at wat संव्िक्या इति ata’ मषोर्म्मा * daw य॒त्‌ त्वाह मुमानुषःः सन्तं मानुपोऽभिखशासुौत्येवेतुदाइ ॥ १५॥

यदा तोऽथाभिवासयति | नेरेन मुपरिष्टाननाष्रा रक्षास्यवपश्चानिति नेदेव नप्र इव मुषित इव शयाता SSI चैव तुस्मादा ऽ्रभिवाप्तयतिु। ॥ १६॥

सोऽभिवासयति। अ्तमेरुय॑न्नोऽतमेरुयंजमानस्य प्रजा भूयादिति नेदेतद्नु यन्नो वा युजमानोवा ताम्याद्यदिदु मभिवासयामौति तस्मादेव मभि- वासयति ॥ १७॥

अथ पाचौनिरेजनम्‌। अङ्गलिप्रणेजन aren निनयति ager निनुयति॥ १८॥ ६ i

॥ इति प्रथमप्रपाठके षष्ठ ब्राह्मणम्‌ | २. २.|॥

श्रय पिष्टानां पिण्डकरणाथे पायां ward विधत्त “afaa- वति"-दति | सामान्योपक्रमात्‌ नपुंसकनिर्दग्ः ; पविजयुके पात्र Tau: | तदेव विदरणेति- “पाच्यं पविच्रे श्रवधायेति। “at {माषेवेतसेति। “सविता a देवानां प्रसवितेत्यादिना यहणप्रकर एर

SS peer etree चकन न ड 99 = em ~ --- --~--- ee जण ee ण

` .मेषोम्भ'-दति च । † (अभिवासयति दरति ठ, च | ९-- BE Uo ऽ Ho, १४ एण रे पर AVA | 15

१९४ | प्रतपयत्राद्यणम्‌ । (que date}

area एव वाक्छप्रषोऽस्यापि यजुषः गरेषवेन योजनोय इत्ययः ॥ १॥

““श्रथान्पवरौति । वद्यादवभोय हविःश्रपणं गारेपव्ये वा, उभ- यथापि बेदिमे उपविश्ेदित्यथेः। काल्यायनस्ठु ब्राह्मणन्तराभि- प्रायेण fae माह- “श्रपणएस्य पशचादुपरिग्त्यन्तव दि वा-द्रतिर॥

cman <fa "एकः अरन्य श्राप्रौभादिः | उपदजत्याभिरिति यृत्यत्या पिष्टसंसजेना्यां श्रापः "उपजनय" ; ताभिः सहागच्छेदि- व्यर्थः | श्रय तासां ष्णौ मारेचनं विधत्त- “ता श्रानयतौति। “at: पविच्राभ्या मिल्यादि। श्रानोयमानाः (ताः “a माप-दूतिः aan frstar मुपरि पवित्राभ्यां प्रतिग्टह्ञोयादिल्ययंः।

मन्धतात्पयं॑माह- “a gafefa "एतत्‌" एतहि, एताः श्रागौोयमानाः “aa, पिष्टरूपेणवयिताभिः शश्रोषधिभिः सद्ग- ea | Vat मग्तरगतौ षधिश्रग्देन तददिकाराः पिष्टा विवचिताः। ष मिदयुपसगेश्रवणाद्‌ योग्यक्रिवाध्याहार cae) एव मपा मोष- धिभिः सङ्गतिं प्रतिपाद्य, खतिहारेणोषधोना मद्धिः apie: प्रति- पाद्यत इति ares— “a मोषधय दति । पूवंवद्जापयोषधिशन्दः पिष्टपरः, रशशरब्देन चाएो विवकिता दत्याह- “एताः पिष्टा afeftfa । “art होति। उपष्टभकाणावयवयुक्ताः खल्वोषधय

ec et -- ~ ता क, 999 a “EP CROCS -अना-०- अर wee -=--~- -=~--- [व i ES

Q— ate He १,२९.९ । कारश्रो० TRV Le |

२-- ahowe २.५. १९१ | “सौकर्यादेवोपवेश्रनम्‌"-दति तच याण्दे"। ३-- वा Me HAL le He FoR WR, १३।

s— संहितापाठसतु ोषधीभिरिति, तस्येव प्रतिशब्द एषः |

(रद्य° रत्रा) ॥ TIARA | १११५

आद्रा रख्वत्यो भवन्ति, श्रतस्तासा सुदक मेव रस दत्य्थः। मन्- गतरेवतौ शब्दस्या माह- “रेवत्य श्राप इति रयिः घन मासा मसोति रेवत्य श्रापः। धनमूललश्च तासां नदोतटाकादिष्वव्यि- तानां प्रशिद्धम्‌ । sat ae रेवतोश्रब्देनापो पिवक्छिताः। “रयेमतौ बहणम्‌"-दूति, सश्मसारणे, “उगितख"-दतिः ङोप्‌, गम्यन्ते सरैः प्राणिभिः प्रायन्त दति? त्पत्या जगत ्ब्दोऽणो- पधिवाचक इति वाचष्टे- “जगत्य इति । “सश्रधुमतोरित्यादि | श्र मधुश्ब्देन भाधुयेरसो faafaa टृश्याद- “ay रसवत्य दति ॥ २॥

श्रासिक्रजलेन पिष्टानां aman मिश्रौकरणं विधत्त “श्रधेति। ‘wife सम्यग्‌ मिभ्रौकरोतौति। “यु मिश्रणे दति धातुः ।

मन्ततात्ययकथनेनेतत्‌ संयवनं प्रशंसति- “यचेति। aur पिमा: प्रजाः 'यजमानायः Taye चतूर्थो, यजमानस्य “भिये मम्रथ way नियच्छेद्‌, एव मेतदनुकूल मेव तत्िष्टसंयवन fart: । मन्धगत-'जनयल्ये शब्दस जनमायेति दरथः ; त मुप- जोय प्रशसति “श्रधिव्च्छंन्निति। “भ्रधिवजेमंः पुरोडाशस्य

` ee a ~ ee ee ee eee

ae पारख. ६, १. २४ वा० ३४७३ | R— पाण्डर ४, ९. Bd | २-- "गम्यते ०--° प्राप्यत दतिः-द्रति ठ |

8-- ‘anfannata’—xfa ज, भ |

१-- ate Ho १,२२.१९ Me he TR We VS |

६-- Beto ge १०२९ । “famasfana चः-द्रति धार ।

S— पाण Fo २. B. ६१ Alo १५०६ |

९९६ | प्रतपथत्राद्यणम्‌ | (शप्रण date }

श्रप्ावधिश्रयणं aftea, ae संयौति । यथा खल्वधिथितः GUIs: सकाशात्‌ जायेत, एवं तदनुश्ण मेव तत्‌ संयवनं “जनय्ये"-दरतिजमनलिद्गवतो मन्त्रस्य प्रयोगा दिल्यरथः ॥ ३ ॥

“ny दघेत्यादिविभागविधिः। aa afe efaaa fafa agvafa— “Weare fafa: "पौषंमासौ -श्रब्दन कालवादिना तत्कालानुष्टयं aa विवक्तितम्‌ । aa द्याग्रयोऽष्टाकपालः, श्रग्रो- षोमोय एकादशकपाल इति द दविषो विदिते cau

एवं देधा विभज्य, विभक्तयोखयो मैन्ताभिम्रनं विधन्ते- “स यतेति । सः" खल्ध्वयुः ‘ay यस्मिन्‌ काले ‘aq’ दविदरयं ‘gaa संहरिष्यन्स्यात्‌" हरण मेकोकरणं, तत्‌ करिष्यन्‌ न भरेत्‌, ‘aq तदानौम्‌ "दद मप्रः"-दत्येकं भाग मभिष्टप्रति, “द्द मप्नोषोमयो"°-दृत्यपरम्‌९ | तानेतौ यथास्य माग्रयाप्रौषोमोय- पुरोडा गा वित्ययंः९ |

कथं पुनरनयो दिल, कुर वा तयोः संहरणं, agrana “न एंहरिष्यन्‌"-दूति fared दति, तत्‌ सवं देयति- “नाना वा दरत्यादिना । श्रप्रेनिर्वापसमये “sd जष्टं गहामि", “ग्री taal जष्टं रषठामि'"-टूति एक्‌ प्रथक्‌ देवतादे प्रनाद्‌* URW

-~---+

spe ci 4 SP tee we ee i ee i =

९-- “यस्मिन्‌ काले तस्य हविद्धयस्य एनःसंरण मेकौकर्णं करिष्यन्‌ न भवेत्‌'-दइति ए।

र-- Go He १. २२. २, Bl] काणश्रो सु०२.५.१५।

१--“यथादेवतमन्यत्‌''-इति का° शौ ख्‌ ° Rune | May’ Tae |

s— 'देवतादेपिग-द्रतेव Wat ड-पएन्तकादन्यत्र सवत्र |

( रद्र RAT? ) | TIARA | १९७

नानात्वम्‌ | saute सदेवानुष्टिते सति तद्भविरस्षिन्‌ समये पुनरनेन मन्त्रेण यथाखं विभजतोत्ययंः |

पुरोडा श्कपालस्याज्याधिश्रयणस्य च समानकालतां faafad- वात्‌ कटेमेद माह “श्रषिदएकरोति । "एषः" श्रष्वयः पुरो- sing “afuaufy श्रगररुप्यधिश्रयति । “wt sey निवेप- ति"-दरति प्रागन्यश्रन्दपर्यायेणेकग्रब्दन य wmaty श्राल्यनिर्वापि कतया प्रतिपादितः९, सोऽ “श्रसौ'-द्त्यदः्रब्देम विप्रृष्टवाचिना प्राश्यते । पुरोडागशाधिभ्रयणएवमये “net श्राप्रौभः श्राव्यम्‌ श्रधिश्रयदित्ययेः ॥ ४ ॥

तदेतद्भयोः Aqsa मुपपादयति- “wei हइ वा एष safer) श्राज्यं UNTO Taga; उपस्तरणभिघारयोः९ प्याजादौनाश्च AWA; TATE: पुरोडाश्रादि इविः। सहा- पिश्रयणेन तदङ्दय मेकौषृत्य श्रग्निं प्रापयावेत्यध्वर्योरघनो प्रख्य चाभिप्रायः। “एव सु हेति । श्राग्यहविषोरुभयोः सष्ाधिश्रयणे सति श्रद्वेदयसेकौकरणत्‌ GATT सन्धोयत दत्यथेः ॥ \॥

विदित माच्याधिश्रयणए aqy मन्तरं विधत्ते “सोऽसाविति । द्यत इतौडिति arate दट्‌-गष्देन ठष्टिविवकितेति याचष्ट-

९-- “परोडाग्कपालस्याज्यस्य चामेरुपररि धिश्रयणस्य समागकाल- at faafera: ( विवच्तः) az arg—’—afa G |

R— VLR RTH २. % २२ ( €७ ए० १९ Ge) |

२-- “आन्तयो राज्यम्‌ दति ate Bite |e १.९. ८।

४-- तन्मन््रसतु वा० सं° १, २२. 9 । कार Ble ख" YL!

११८ ) श्वपचत्राद्यम्‌ | (शप्र cate )

“sar द्रति। “gergaa इति । तस्मात्‌ ‘sary उदकात्‌ जाय- मानो यो वलकरोऽन्नरसो जायते, म ऊरक्‌-गरब्देन afer: ven

“श्रधिदरणक्रोति। श्रप्राबुपरि एकि वर्जयति, श्रपणये arcade’ | “यज्ञ मेवेतदिति। aarsetfat घरैतादात्य- सवनात्‌, च्म च सोमयागाङ्गवात्‌ तदात्मक मेषेतत्करोति। Uae यत्‌ wae सोमे, तत्सदृश मेवेतत्‌ पुरोडाश yaya भित्ययः ॥ ७ ॥ |

“a प्रथयतौति । उपहितेषु ( कपालेषुर ) विस्तारयतौत्यधैः | “qugaaa मेतदिति विहित प्रशंसा । प्रथयति एय विल्लौ प्रभूतं करोतोत्य्थः* ॥ ८॥

एरोडाश्रख खाभिमतपरिमाएं विधिः परिमाणन्तर निषेधति- “तन्नेति । wafa निपातोऽनेकार्यवादचातिग्रयारथः। सत्रा gay’ श्रतिण्थं न कुर्यात्‌ । विपत्ते बाध are— “मानुषं हेति । aq Araya’ को दोष दत्यत are “ag a दति) ‘ag’ fanafga मिल्यथेः ॥ ९ ॥

2 sagt catia a

१-- Tews | रजोदोषप्रसवप्रवासादिना खसब्रिश्ितपलौकसय ग्ट. valine चाषवनो येऽधिश्रयण भिति कार्रौण्द्‌० २. ५. UF

२-- ate He १.२२. ५ । Ble Ble द २,५.१९ ।

R— नाख््येतत्‌ पदं ए YAR |

४-- अच WAT ato सं० १. BR, ६ । काण Blo Bo By, Ve!

y— खभिमतं प्ररिमाणः-दरति ठ, 'खभिमतपरिमाण'-दइति इ ।

६-- “मानुष -द्रति = |

(रखण RATo } ॥ प्रथमकार्टम्‌ | १९९

पचान्तर्‌ सुपन्यखति -- “venga अय मपि पचो ania aq न Weare “क्तदिति। खाभिमतं पुरोडाग्परिमाण ae— "यावन्त fafa यत्परिमाएविशिष्ट मेव पुरोडाशं खयं मनसेवातिष्ट॑न मन्येत, किन्तु Janel विषटङतेडा चवदानपरया मेव मन्येत, तत्परिमाणविशिष्टं कुर्यादिल्य्थः ॥ १०॥ पुरोडाग्रसयाद्विरभिमभेनं विधत्ते- “a fafa (दन्तिः हिंसन्ति | “am? हिमायाम्‌”-द ति" धातुः । "विदहन्ति" विद्धेष- यन्ति। “as उद्यमने”-टति, धातुः । “श्राज्तिराप दति दाहइ- दण्णादिश्रमनहेतुबेनापां शान्तिरूपता ॥ १ १॥ “सोऽभिष्टश्रतोत्या दि विहिताभिमगरेनानुवारेन मन्विधि;ः । मन्तेणाहिंसाप्रायेनं युक्त भिति ares— ग्निना वा इति। ` श्रमितद्छज्ञिति । afta: waa: तपनं करियन्नित्य्ः ॥ १२॥ पयेग्निकरणं विधत्ते- “a fafa. परितोऽभ्नि्ख, स 'पयभ्निः ; परितोऽप्निमन्तं पुरोडा ग्रं करोत्यथ | qe प्रयोजन

`~ * ~~~ - A ययम Mee SR EN A ee ey eet

\— ‘qurax मप्रवदति'-दति G | .— “asgazar कपालचितिर्यधा aaga, aut कपालपरिमाग माश्रययोयम्‌'"-दइति काण sito २. y, Ro eo ठत्तौ ate दे०।

२ 'क्िरन्तिः हिंसन्ति | ““च्िणः-दति AUT, G- TRH च प्राठः |

४ त° उ° 8 “fam q” | ५-- Fo प° दऽ |

५ पयभिकरणमन्नस्तु॒ “अन्तरितं रक्ोऽन्तरिता अरातयः" द्रति ते oR. RL वद्िधिःकार site Gey, Re,

, | श्रतप्रथत्राद्यणम्‌ | (श्प्रण dale )

मार “श्रच्छिद्र मिति। राचसादिसंखश्राभावायं प्राकारवन्नोरमे afgat वेष्टनं कृतवान भवतोत्ययः ॥ ११॥

समन्त्रकं श्रपणं विधत्ते “a fafa ““वषिष्ठऽधिमाक दति९ । मन्हपाठे “देवचो, देवान्‌ प्रत्येवेतद्‌ाइ । "वषिष्ठ" gaa ay खं देवः सविता अपयलिति fe मन्त्ाथेः। तथा च तल्लोकवा सिनो देवान्‌ प्रत्येवेतद चनम्‌ । ' “देवमनुव्यपुरुषपुरमच्येभ्यः"- , ट्‌ति९ दितोया्ं चा-परत्ययः। श्रपणनन्तरं तस्याभिमशेनं विधत्ते नत fafa, श्रमिष्धग्रतोऽभिप्राय are— “sea fafa “wa ag जानामोत्यैः। “श्रा पाकं". दत्यस्मात्‌ः निष्ठायां “श्रत पाङ”-दति, निपातितम्‌ । षेदानिः-दति “विदज्ञाने“-दत्य- सा्ोग्युत्तमेकवदनम्‌ ॥ १४॥

विहित मभिमगरेन मनूद्य मर्तः विधत्ते “सोऽभोति | मन््रगतं 'सेः-द्येतत्पदं याच््े- “मा व भेषोरिति। “मा इं विक्थाः? दूति मा च कम्निष्ठा दत्यथंः। भयकन्ययोः ATT माद- “gq त्वेति ॥ १५॥

“aay प्ररत इति । ‘aay afaa ATS ष पुरोडाशः ‘WA: पक्षो भवति, श्रयः श्रनन्तर मेव तस्योपरि श्रमिवासयति

_

१-- ate He 8, २२. ८ । ATE Me | २.५. RR I

२-- !देवच्रा उ'-दति Be | CAAT उ-्रब्दः |

१-- पा० Go ५. ४. ५६ | ¢-- Beto प° aa | y— पाण सू €. %. 29 | ६- Bey ४५। om वा सं०१.२द.१५। कार We BR ५.२४।

( 24° शत्रार) ॥ प्रथमकायडम्‌ । URL

साङ्गारेण waa’ श्राष्छादयतोत्यथेः। तद्य प्रयोजन are— “नेदिति । प्रयोजनान्तरं सदृष्टान्त माहइ- “नेदवेति। ‘age खभावतो विवषनः; (सुषितः' चौरादिभिरपदतवसनः; ताबुभौ यथ! निरावरणौ शयाते, तदत्‌ पुरोडागशोऽप्भिवासनाभावे निरावरणः wala | नेव तथा शयो तेत्यनेनेवाभिप्रायेण भिवासनं ava मित्यथः ॥ १ ६॥

“सोऽभिवासयतोत्यादिमेन्् विधिः | “sada श्रतमनोलः, cad श्रनेनेति “यज्ञः पुरोडाग्रः, स ग्लानिरहितोऽग्त्‌; wat यजमानस्य पुच्रादिरपि तथा यादिति wae इम मं प्रतिपादयति- “नेदेतदिति 1 यदिद मभिवासनम्‌, “एतदनु एतस्यानन्तर भिव्ययः । “तस्मादिति । श्रतमेरूरि ति-मन्त्प्रयोगेण श्रभिवासनहत-तमनाभावादित्यथेः ॥ ९ ७॥

पा ङ्कलिप्रचालनोद्कस्य निनयनं विधत्त “श्रयति । निरिज्यते शोध्यते श्रनेनेति ‘fatsay श्रङ्गुलिप्रचालनम्‌, पाच्रौनिरंजनं च+ उदकम्‌ । BEA जातवात्‌ “are चितादयः

~~ -~ = NY tt -=-~----- TEE आण क आमय ST nL

\— “साङ्ारेण मसमनेति काठके” इति का० ate २.५. २१५ याण्दे° | २-- Ale He १.२३. २। कार Bhe Fo २. ५,२५।

२ `पचाङ्लि'-द्रति जादिषु।

8-- HAT ato सं० १.९६. ३। का खरो To २, ५. २९।

५ ए-एस्तके लिमानि श्कुल्यादौनि alfa पदानि न दृ प्यन्ते।

(— a4 चितः, दितः, waa इति। “seit ध्रुवायां मध्यमायां प्रति-

षायां दिगि साध्याया देवाः ^-दरति Te Ale ८. ६, ३ । 16

१२९ । एतपथत्रादायम्‌ । (ame date)

aut गिनयेदिव्यथेः। fafed निनयनं ata मनुवदति- “agfafa ॥ १८॥ १ [२.२.॥ दति श्रौषायणाशायंविरचिते माधवौये वेदार्थ्रकाभ्र माध्यन्दिनग्रतपयभाये प्रथमकाण्डे दितोयाश्यायं दितौयं ब्राह्मणम्‌? tt

१-- तेषा सुत्यत्तिकथा वि्ेवोसरस्िन्‌ ब्राह्मणे दणिव्यते |

२-- खथ पिद्टावपनम्‌ i— afar पान्यां कत्वा दष्णाजिनात्‌ पिष्धान्धादाय सपविथायां wan मावपरति । तत Vara गा्पस्य परात्‌ वेदिमध्ये वा sufanfa | वव erate: स्ये सये welet उपः asta euafaaarts पिधाना मुपररि तस्य सपवि- रस्य श्वध्वरयोइंस्तस्य उप्ररि निमयति। ततोऽध्वर्युः तेनाम्रोधा निनौयमाना उपरसर्जनौदं च्िणसतटताभ्यां पविचाभ्यां प्रतिग्रहा | न्नौधा च तथा निनयनं काथं यथाधर्ये्मग्लान्ते ग्रह णं सम्पद्यते | तत॒ उदकं frat च भिञ्चयति | fafad तत्‌ समं विभज्य दौ पिण्डौ wen wan मुदकसंख्ौ निधाय xz मपेरिति दरद ममर मोमयोरिति च क्रमे लभते | ततोऽमीद्‌ RIES वेदं Vela afaqua sree मधिश्रयति, अगेरपरि aera निदधाती- ai: | अथ Veter ।- wT: सदेवा कपालेषु प्रथमं Tosa मथिखयति, तत रकादश्सु कपजेषु दितौयम्‌ ततो यावत्कालं पुरोदाशं प्रथयति | अति न करोति | तत मेव yet सत्‌ feat अद्विरमिग्टप्रति, quate; प्रथन कियमाये wa wet Ae भवति aq सन्दधातोल्यथेः | तत wren खकलोनां च प्र्ालनम्‌ । अथ पयमिकरणम्‌ ।-- ATTA ETE मादाय आज्यखयालोएसोडाग्रान्‌ परितः प्रदिव As"

( रर रजा) | प्रथमकाण्डम्‌ ॥ URE

॥ दति प्रथमकाण्ड प्रथमप्रपाटकः समाप्तः, ॥

ब्रताचरण Brey पाोनिरंजनान्ततः 1 कमेतं प्राक्‌-प्रपाठकेन्यत्त्‌ दितौयऽभिधो यते ५९

पररिहरतौयधैः | सतोऽङ्गरं arena प्रचिप्य शस्तम्याप्राद्तिणे नानयनम्‌, तत उदकस्पशः। ततो ज्वलट्र्दमंदटणेः प्रथमं दिषीय च पुरोडाश क्रमेय श्रपयति ; प्रटताप्ररतन्ञानाब तौ दातैव एसोडाप्ौ करमेणाक्षमते च । wat चेत्‌ तौ एनः खरपणपच्तेपः; wat चेत्‌ वेदेगोगरवेषेय वा तक्ततरेणङ्कारमिम्रेण भस्सगच्छादयेत्‌। TT पा्रौ- निर्णेनगम्‌।-- प्रा्यङ्कलिप्रच्तालनं जलं UTE मेव गा VATA: गोज्वैशद्धिसतापथित्वा विषटारस्योत्तरतः स्पेन प्राकसंस्थास्िखो रेखाः छवा तासु tore vandal परस्यर सं सगे मप्राप्रवत्‌ चिनिनव- aaa चत्वारि एरोडाग्रकर्माखच area विहित नोति ।

१-- UNM समाप्तिकचनादगन्तर He ६२१ संषप्र"-इति छ, कारौ १२१-दति ग, करिटिकासद्या ९२१'-इति च

२-- ठ-षएसतकमातरेऽग्रैष BTA दृष्यते ।

१२४ | ग्रतपथब्राद्यगम्‌ । (रप्र vate )

चथ

दितीयप्रपाठके प्रथमं ब्राह्मणम्‌,

wa ar

दितो याध्याय aala ब्राह्मणम्‌ |

॥ हरिः ॐ ॥

चत्वा विहितो इ वा ऽश्ग्रेपधचिरास। स य asia: होचाय प्राणत स uray दितौयं urea a ्रैवाधन्वदयु' aid प्राणत स way योऽय मेतम्रिः स॒ भीषा निलिल्ये सोऽपः प्रविवेश a’ देवा शरतुविद्य सुहसौवाद्य च्चानिन्युः सोऽपोऽसितिष्ेवावधयता ष्य या अुप्रपदनः* ख युभ्यो वो मा मकाम नुयन्तोति तत आध्याः सुम्बसुवस्ितो faq एकतः ॥ १॥

TSM सह AE | TAT ब्राह्मणो राजान मनु- चरति स aa विषाणं are विश्रुरूप जघान तख हतेऽपि वध्यस्य व्विद्ाश्वक्रः wae वितु एव॒ जया नात्युह तदिन्द्रोऽसुच्यत देवो हि सः॥ २॥

* euzaqy’—afa च-शुदौ । 1 बध्यस्य'-एति a, च, ए।

(र्ण दत्र) ॥ प्रथमकारडम्‌ | १९२५

त उ VA HS WA ऽएनो गच्छन्त येऽस्य वुध्यस्यावेदिषुरिति+ कि सिति an, vty avr मिति तदेष्रत्यन्नो BE युदेभ्यः पाचौनिर्ोजन मङ्गलिप्ररी- जन निनुयन्ति ॥ ३॥

STUNT BY । waa ay मिद्‌ मस्मुत्यरो नयामेति a alfa यु एवादश्ठिणिन इविषा यजाता इति तुस्मानादक्षिणेन हविषा gay ह यज्ञो ष्ट आधया ऽउ ह तुस्िन्‌ aad यो ऽदक्षिणेन हविषा युजते ॥ ४ ॥

ततो देवाः। wat दश्पणमासयोर्दकिणा मकल्प- यन्‌ युदन्वाहाय' Azeem दविरसदिति तन्नाना निनयति त॒थभ्यो ऽसमदं करोति तदभितपति तेषा ma भवति स निनयति fora त्वा दिताय aaa तवेति UNE वु ऽएष श्रालभ्यते युत्‌ पुरोडाशः | ५॥

पुरुषः ह वु देवाः। AT पशु मुालेभिरे तस्या- लब्धस्य मेधौऽपचकराम सोऽश्वं प्रविवेश तेऽ मालभन्त TTT मेधोऽपचक्राम स गां प्रविवेश ते गा माल- Hat तस्यालब्धस्य मेधौऽपचक्राम सोऽविं प्रविवेश तेऽवि

+->-- ~,

` ¶ृष्यस्यवैदिषरिति'-ति परवर्गोयादिः च, ए ।

१२६ ॥ प्रतपद्ब्रद्यणम्‌। (शप्र १त्रा०)

मालभन्त AQAA मेधोऽपचक्रामु सोऽजं प्रविवेश तेऽज AMA तस्यालब्धस्य मेधौऽपचक्राम ॥ € ॥

स॒ इमां एथिवीौ प्रविवेश । तं खनन्त ऽइवान्वौपुस्त म॒न्वविन्दस्ताविमुौ व्रीहियवौ तुस्मादुष्येताषेतदि खुनन्त दवैवुानुविन्दन्ति स युावदय्यैवङ् वा HAA Ta पशव saan: सखस्तावदौयेवद्वास्य इदवि्दविरेवु* भवति qua मेतद्‌ ASAT सा सम्पद्‌ युदाहः TWH पशुरिति WON

यदा पिष्टान्यथ लोमानि भवन्ति। यदाप STAT ATA ay भवति यदु संयौत्युध माध्सु भवति सुन्तत sa fe स तदहि भवति सन्तत मिव हि मास यद्ग खतो ofa भवति eeu इव हि स तुहि भूवति दारुण faa eat युदुदासयिष्युन्रमिघारुयति त' मज्जानं SUT सा सम्यययुदाहः TT! पशुरिति ॥ ८ ॥

स यं yee मुलमन्त | सु किम्पुरुषो ऽभवद्यावु भव Tg तौ गौरश्च गवयुश्चाभवतां य मुवि ATTA स उद्रोऽभवदय॒ मज सुालमन्त स शरभोभवत्तुसदेतेषा gaat नार्तिव्य सुपकान्तमेधा हेते पशवः ॥ ९ ॥ १।

॥ इति दितीयप्रपाठके प्रथमं ब्राह्मणम्‌ [२. ३.|।

न~ ~न च> + ० ----> a

~~~

* “efata’—-afa च। † "दारण मिद्यस्थयः-दति च ।

(र रेप्रा०) | प्रथमकाणम्‌ | १२७

निरंजननिनथमस्याघ्यभा गत्व मुपपादर यितु तावत्‌ तेषा सुत्यत्ति माह-“वमुद्धा”-ग्द्यादिना, । पुरा खश्वग्निः श्ररोरचतुष्टयधारणेन चतुर्विधो ara तच "यम्‌ af "षः mae: Brae elena aur प्रहृतवान्‌ । Bria बहवचनम्‌९; यद्वा सुपां सुपो भवन्तौति तच्छब्दात्‌ जसः स्थाने सुर, ते Sat cas ‘a रभिः श्राघण्वत्‌' प्रागच्छत्‌, श्रसियतेत्य्थंः । “धवि गमने-दति" धातुः | “श्रय योऽय भि्यादि* | एवं जिष्वणघ्निषु प्रगतेषु श्रय" च्रनन्तरभावो "योऽयम्‌, टदानोन्तनशतुथीऽपनिः, “A? श्रयम्‌ भोषाः र्वाधिवश्मरणएभयेम “निशिष्येः मिलोगोऽन्तदितो बभव । स नलोय चापः प्रविवेश्र। ‘ay wy प्रदिष्टं देवाः श्रतुविध्'

-- 'पूवप्पाठकान्ते “ariel निनयति (११६ ए० १२ पं)" दद्व तवादाप्योत्यत्ति माह-- “चतुर्धेति ’-xfa ड-एे्तकस्धावतरणये |

९ पाण Bo १, १. Syl इहास्ति चेय कारिका- “तपतिख्डुपय्रहतिङ्नराणाम्‌, कालहलचखरकरौयखां च | यद्यय मिश्छति शाख्रछ्नदेषां सोऽपि च सिध्यति बाङ्लकेनः'-दति ।

१-- पा० To 9, १, ३९ | g— ग्वार To ५९७ |

५-- एरेव्यादेः, योऽय भिद्याद्यन्तस्य यखस्य Wt s-THa पाटस्तेवं दृ्यते-“ “ह"-शरै-दति निपातौ वेदप्रसिद्यय | अभेरेकसात्‌ सकाशात्‌ वभिखलु्दा ‘fatwa? wa: ‘are’ बभूव, दद्य मथा वेदप्रसिङधः। “स” प्रजापतिः येः weg) पूवेकल्ये वा “यम्‌! अमिम्‌ ‘eta’ होटरकर्मये धादणतः प्रकर्षेण ठतवान्‌, स ‘smear’ ऋूतोऽमवत्‌ । यं दितौयं straws, स एव सोऽपि परधन्वत्‌ | यं हतं, सोऽपि रूतोऽभवत्‌"'-्ति |

ARs | प्रतपचब्राह्यणम्‌ | (प्रण tate )

Mar, 'सरेव' वशात्‌ “a? सका शात्‌ श्रानिन्यु” श्राणदुः, । ‘a’ च बलादानो यमानोऽग्निः wa afar “तिष्व वनं हृतवान्‌ | “feq निररुने"-दत्यस्माछिर्‌ । बेनाभिप्रायेण छौवन भिति तं दग्रेयति- हे श्रापः! चाः" यूयं wae मम प्रपदनं स्य" श्रनाश्रयण्ठताः? |, ‘ana’ च ‘ay पञ्चम्यधं चतूर्थो", wy त्काश्रात्‌ श्रकामम्‌' दच्छारदितं मां बलान्नयन्ति, ता aq ‘maze: ख' हौवनेन दूषिता भवतेति । यथा लोक पर ofa काये कत्ते ममः Bara निन्द्यते, तददपां निन्दा विव- faa’) “aa दत्यादि । ततः निष्ठौवनलच्णवौयेधारणात्‌ aratsgy: सकाशात्‌ चितादिसञ्ज्रका श्राष्या उत्पन्नाः । aA जातलाख तेषाम्‌ श्रा्यः'-दति सजरा ॥ ९ ॥

श्रय तेषां पाचौ fatness भाग saa प्रतिपादनायाह - “q qeufa यथेदानोः ब्राह्मणः पुरोहितः देश्राधिपति "राजानम्‌ “aaa चरति, तददेव A चितादयोऽपीन््रेण माद तदनुषारेणावखिता दत्यथेः। “सः GR ‘aw यस्मिन्‌ समध सोमपानादिसाधनेः तिभिः शिरोभिः std ag: ga ‘fare? sera, तकिन्‌ aaa ते जितादयोऽपि ‘ae वध्यस्य क्रि galt, तं वध्यं aure® “विदाशचक्रः' ज्ञातवन्तः । “उषविदजाग-

— ene

१ — tat: खनविष्य बलाद्‌ ale Ig —Efa ज, भ ।

२-- म्धाणप्र०५९०। ई- खनाग्रययरूताः-दरति जादिषु, ए- पुस्तके च। ४-- प्रा° Hz १. ८५ । u— “तद्देव विवत्तिताः-द्रति इ। d— Tle Be Bz ve | o— "बध्यं cure’ —afa ए ।

( 28° शत्रा० ) ॥ प्रथमकाण्डम्‌ | १५२९

ग्योऽन्यतरसाम्‌ "दतिः विदे्ज्नानार्थादाम्‌ प्रत्ययः | श्रनन्तर च wr विश्वरूपं चरित एव दनद्रसहायायं जघान । THEY aa’ हननजनितात्पापात्‌ श्रत्यसुच्यत' श्रतिमुक्रोऽभवत्‌। तच तु माह- “देवो होति । यस्मात्‌ a cat देवः, श्रतोऽभ्मिन्‌ पाप- क्षो न युक्त Tq ॥ २॥

एवं॒विश्वरूपहननानन्तर जनेः ad संवादं दरयति “त उ हति। ते" लौकिका जनाः ( विश्वरपहननानन्तरम्‌? ) Vase! | एतच्छन्दपराण्टश्यं द्‌ शेयति- “उपेबेति । ये खल्वस्य वध्यस्य श्वे - दषुः" श्रन्ञासिषुः, FA "एनः" पापम्‌ "इपगच्छन्तुः । एव सुप- गनद्यं तदेन: fae भिति प्रश्नपूर्वकं are— “कि faa | “Up जितादिषु चत्‌”? विश्वरूपवधजनित मेनः, यश्च एव ‘aa’ एनो ‘wet ष्जौत, शरक्षषयदित्यधैः। श्रतो ‘ay’ एषां चयाणं पातो निकंजनादि निनयनम्‌, "एतत्‌" एतेन uy जितादिष्‌ ‘aq’ विशवरपहननजनित मेनो ast ‘fae davefa । तस्ादवह- ननपेषणा दिजनितस्ेनसो रूपं पाश्या दि निंजन aren निनेतय मत्ययः ney

श्रय तखेनसस्तेरपि हतां निष्कृतिं दभयन्‌ cfauraia यागेन यष्ट, नाद चिरेनेति प्रसङ्गादाह “a उ रेति। वय मपि द्रद्म्‌' एनः "परः परस्तादन्यत्र श्राधारान्तरे ' WHT? Wart नयामेति* योजना । "क ममौति' "कम्‌" WEN ्रमि'लच्छेतयथः (

॥ — TR ९.९ RS | २ ए-पएलकषे रष पाठोऽ धिक |

९ - “aq’-xfa ठ, ड । a— ‘aq’—xfa ठ, ड |

५-- ee नयामेति'-दरति ज, भ ।

Lee ॥ प्रत पयत्राद्धयणम्‌ । (रप्र° Rate )

य एव efaurfeaa efast यजेत, afafafa ae: | श्रद्‌ चिएयागनिषेधं विपतचवाधोपन्यासेनोपपादयति- “श्राघ्येखि- ति। "ष्टे-इति “टज्‌ शद्ौ५-दत्यस्माकठट्‌, श्रदादिलाच्छपो eR ॥ ४॥

का afe दगेप्रषमाश्योदं चिति, ता are— “तत दति, दगरैपौणैमासिकर हविदंचिणार हितं नेव भवेदिति wareraect afaut anwafaqu: | sarecfa यश्चसम्बस्ि दोषजातं परिदरल्यनेनेति यत्यत्यानवाहाया नाम खविग्भ्यो देय श्रोदनः। तथाच तेत्तिरौयकम्‌-- “यदे ane at, afefad, azar हायंणान्वादरति, तदन्ादायस्यान्ादहायलम्‌"-दूति, ॥

“तन्नानेति । ‘ay seat निनयनं gra sedge मेव ane । "तयाः सति. ‘Wa’ श्राघ्येभ्यः शश्रसमदम्‌' श्रकलहं करोति। ष्णं हि acacia fafa aay: स्यारित्यभिप्रायः।

निनौतस्योदकस्याङ्गारेण प्रतपनं विधत्तेः- “तद्मितपतौति। "तथा" सत्येषां ‘aq’ जलं प्रतं" पक्रं भवतोत्ययैः ॥

९- अदा ° Te ५६ | R— प्रा° Fo २, ४. ७२ |

a— 'दा्रपौणंमासिकं'-द्रति ड |

४-- “यज्ञस्य हव मन्वाष्टरतोति अन्वादयः | Basa दक्तिणाथं तण्डलरूपर मोदनं चतुर्णा afast ढपिर्थावता सम्भाययते तत्मरिमागं ततोऽधिकं वा"-दइयादि काश्रौ २. ५, २७ Beet’! रष चौदनः दक्तिणामौ प्रयत इति cence नाम sare aaa afd | ५-- ते° सं० १.७, ३, १।

ई-- “निगौत मुदक मङ्कार sania’ zfs G

(रञख° इत्र°) ॥ प्रथमक्रातरम्‌ | १९२१

विहितं निनयन मनूद्य मन्त विधन्ते- “a इति ।

एवं ded पुरोडाशं oA स्तौ ति- “पर्ति ॥ ५।

श्रस्य पप्ररष्टपता मुपपादयिह्‌ मितिहास qerecfa— “पुरुष हेति । “मेधोऽपचक्रामेति । afaa: सारांशो मेधः । ‘ae हन्त्य पुरुषस्य सकाग्रादपक्रान्तो TAIT: ॥ ९ ॥

“a द्मा मित्यादि । एवं पुरुषाश्वादिपग्ट्वालश्षेषु तत- लतो निक्कान्तः ‘a’ मेधः waa? cat एथिवोँ प्रविष्टवान्‌ । नतं मेधं एथिवौँ "खनन्तः, विदारयन्त दरव “wate: देवा भ्रनवेच्छन्‌ । "दषु दृच्छायाम्‌९"-दृत्यस्मालिर्‌ । ईदृग्विधं मेधं एथिगयां देवाः श्रलभन्त। “ताविमौ त्रो हियवाविति। स एव मेधो तोहियवरूपेण परिणत sau’ । '“तस्मादपौत्यादि । "तस्मात्‌" मेधपरि णामरूप- वादेव, ददानो मपि "एतौ ' त्रौदियवौ मेधवत्कषेणएलचएेन खन- नेन रभन्ते कषंकाः। श्रतः खननप्रायतदगनात्‌ मेधपरिणमरूपवं तरो हियवयोः खध्यवसान fag: ॥

एतजन्ञानस्य फल माइ “स यावदिति । स दति yaa" वधं एकेवचनम्‌ । श्रस्य' यजमानस्य ते ‘Ua’ पुरुषादयः wa पवः area: सन्तो यत्रिमाएविशिष्टवोयवर्‌ हविः शयुः

~~~ जमा eR क 1 गिण ——

९-- ato Ho, RB. ३, ४,५। का० Me Ge RY REI २-- ANAT पदं ड-पस्तके | cael ee १९५ ४-- ‘ufcaatsufequ:’—xfa ड |

५-- अत्ययेनेति Taq | १२७ Ve ATA |

९-- नेते पदे ए-एस्तके ।

१९२ ॥ ए्रतपथत्राद्यएम्‌ । ( रप्र शब्रार)

भवेयुः, श्र त्रौ हियवरयोः सवपश्सारलं विदुषो यजमानस्य तज्नि- ष्यादितं पुरोडाश्रादिकं “हविः, तावदौयवद्‌ इविरेव भवति । एवं सवेपश्सारलात्‌ पुरोडाश्रः TEI एव संखियत त्ययः, | दूत्यं स्वपग्रसारतया GUN wa प्रतिपाघ्य warty तदभयति- “sat सेति । लोमलगादिपञ्चावयवयोगात्‌ “TE: पप्रः-दइति यदाङरभिन्नाः, खाः पाद्भुःसम्पत्‌ ‘sat? श्रचापि quem विद्यत इत्यथः? ॥ ७ ॥ ता मेव सम्पत्तिं दगेयति- “यदेत्यादिना । यदा खल्‌ पुरो- sme पिष्टावस्था, श्रयः श्रनन्तर मेव fase लोमसम्पत्तिः; लोमवत्‌ पिष्टानां सच्छलाद्‌, बलाच्च | यदा खलु मंयवनाथे मपे श्रानयति, श्रय तस्िन्‌ समये पुरोडाश्रस्य लग्‌ भवति ; लचोव छच््णो भावद्‌ गरेमात्‌ | संयवनावसायां मांसधाद्वत्पत्तिः । संयव- TAME पुरोडाग्रस्य, लौ किकमांसस्य च साम्य माद- “सन्तत द्वेति। प्तावस्सख पुरोडाग्र्ास्छत्यज्तिः। ता सुत्यत्ति लौवि- atfeargaa प्रतिपादयति- “दारुण टूवेति । wataet हि पुरोडाशो (दारुणः कठिन दव fe तस्मिन्‌ समये भवतिः wifaa aafe कटिनम्‌ । sa: प्ररतावद्ायां पुरोडाशो ऽखिमान्‌ भवतोत्ययेः। ““उद्ा्यिखन्निति। उद्वासनकाले चत्‌ [न १-- णव fale: स्थाने ‘Tay पणुरूप मेव संस्क्रियते?-द्ति ए | ९-- 'लोमत्वगादिपश्चावयवयोगात्‌ या प्रौ पराह्कसम्पदभिभररुयते साचापि पुरोडाशे विद्यते'-इति ए।

( रण BAT? ) ॥ प्रथमकाणडम्‌ ॥ १२३

पुरोडाग्र्य “श्रभिधारणम्‌' ; TOW AAT घातु मेव तेन स्यापयतौव्यथंः | उक्तां पाङ्कलसम्पत्ति निगमयति- “एषो इति ‘var उ एषैव ॥ ८॥ देषेरालभाना मपक्रान्तमेधानां पुरुषादिपशूनां परिणम- fame द श्रयन्‌ तस्य प्रसद्गाद्भच्छता are— “a य मित्यादिना) 'सः"-दति Yaz ब्वचनस्छाने एकवचनम्‌; ते Zar इत्यधेः । “एतेषा fafa किम्यर्षादौनां पशूनां" मांसं नागितयं' न भदितयम्‌ । aa देतु माद- “श्रपक्रान्तेति । श्रपक्रान्तमेधलेनः श्रयज्ञियता दित्ययेः ॥ < ॥ १ [२.२. ] i दूति श्रौसायणचायंविरविते माधवोये serena माध्यन्दिनग्रतपयभाये प्रथमकाण्डे दितौयाध्यायं ठतो यं ब्राह्मणम्‌? ॥

१- इष्टं तु “एतेषा पएरुषादिपमूना मि्येवायेः कथ न भवतौद्यपि पिचायम्‌ ; तेषा मेव छ्यालम्भनेन अपक्रान्तमेधतवं श्चयतेऽच षष- कणिडिकायाम्‌। तथाच पुसेडाशनामपिष्टकविैषस्य मासप्रतिनिधित्व प्रकर्य fearless एव श्रतितात्पं पयेवस्येत ।

२-- (सारांणो मेधः-दति दुत्त मिदव परसतात्‌ (१६९ ए० 8 We ) |

R— Tae ब्राद्यस्योपसंहाररूप मिदं ब्राह्मणम्‌ | इयाना सुत्पत्तिनिदानं वणितम्‌, तभ्रिनयनमन्लाखच विदिताः, खपि प्रसङ्तः किस्प्ररष-गौर-गवयोष्ट-्ररभ-मांसाना Aaa द्वचित्चति ।

९३४ | प्रतपयत्राद्यणम्‌ ॥ ( रप्रण रत्रा)

इन्द्रो इ यच व्वुचाय व्वुजं प्रजहार। स VETAAaT ऽभवत्तस्य स्फयस्ततीयं वा यावदा युपस्ततौयं वा यावदा रथस्ततौयं वा यावदाथ युच प्र दरत्तच्छकलोऽश्ौयत स पतित्वा शरोऽभवत्तस्माच्छरो नाम यद्शेग्यतवु मु स॒ चतुद्खा व्वजोऽभवत्‌ ॥ १॥

ततो SRA ब्राह्मणा यन्ने चरन्ति। दभ्या राज॒न्य- बन्धवः Ha aa च स्फ्येन च ब्राह्मणा रथेन च WU च राजन्यबन्धवः ॥ २॥

स यत्‌ स्फ्य मादते, युथेव तदिन्द्रो BIA aA मुद यच्छेव HTT wa WAT दिषते मरादव्याय aa Agata तस्माद स्फ्य ATeT Il २॥

त मादत्ते। Bae त्वा सवितुः प्रसुवेऽश्चिनोवां दभ्या पष्णा हस्ताभ्या मादरेध्वरकतं देवेभ्य इति सविता वु देवानां प्रसविता तुत्सवितप्रस्लत एवन मेतदादत्ते ऽशि ation मिन्यश्िनावध्वयु तत्तयोरेवु बाहुभ्या मादत्ते न खाभ्यां पृष्ण हस्ताभ्या सिति पूषा AIAG AMA BARA मादत्ते न खाभ्यां* Asal वु ऽएष तस्य न मनष्यो। भत्ता त मेताभिदव॒ताभिरादत्ते iis |

Ne ae न~

* भपुष्णो'-द््यादौनि पदानि च ए्तके न सन्ति । † (ममुष्यो'-एति च।

(28° gate ) 1 प्रथमकारएटम्‌ | १३५

शाद्‌ रेऽ्वरकृतं देवेभ्य इति | अध्वरो वै यन्नो यत्त कुतं देवेभ्य इत्युवेतदाह तु सव्ये पाणौ कत्वा दक्षिणे नामिमुश्य जपति सुश्यत्येवेन मेतदयज्ञपति ॥ ५॥

सु जपति। इन्द्रस्य बाहरसि fern इत्येष पै ee वत्तमो य इन्द्रस्य वादु क्िणस्तुसाद्‌ादन्द्रस्य बाहरसि efau इति सहस्रभृष्टिः शततेजा इति acquis aaa आसोच्छततेजा यं तं asa प्राहरत्त मै तत्करोति ॥ € ॥

व्वायुरसि तिग्मतेजा इति । wae तेजिष्टं तेजो य- द्यु योऽय पुवत sey हौसांज्ञोकांस्िडन्नुपवते* ay प्यव्युवन waz दिषतो aut इति यदि नाभिचरेद्यद्य अभिचरेदमुष्य ay gia sada avfuata नात्मान मुपस्फशति नु एथिवौ' नेदनेन aay सशतिनात्मानं वा ए्थिवु' वा हिनुसानौति त॒स्मानात्मुान qa. शति न॒ परथिवौम्‌ ॥ ७॥

देवाश्च वा SATS | उभये प्राजापत्याः पस्यथिरे TE स युवा श्रुसुरान्‌ Taha त॒तो ह Way पुनरपोत्तिष्ठन्ति ॥ ८॥

ˆ द्कनुपुवतेः- दति च, क्‌ । | बध-इति च । रव मुत्तरतापि सर्वच |

१९६ ॥ ए्रतपत्राद्यणम्‌ | (age Rar )

ते इ देवा Be | जयामो वा ऽच्रसुरांस्ततर्वेव न॑. पनरूपो्निष्ठन्ति कथ न्वेनाननपजय्यं जयेमुति ॥ € ॥

स हाग्रिरुवाच। उदश्चो वे नः पलाय्य मुच्यन्त त्यु eal इ AIT पलाय्य मुच्यन्त ॥ १० |

स हाग्निरुवाच | HE मुत्तरतः पुयेष्याम्युथ युयु मित्‌ उपसररोल्यथ तान्तसःहध्येसिश्च लोकुरभिनिधास्यामो aq चेमांललोकान॒ति चतु त॒तः पुनन aera {दति ॥ ११॥

सोऽप्निरत्तरतः पूरयेत्‌ । AAT ऽदतु उपसुमरु्धं areas waaay चेसललोकानुति चतु तुतः yaa सुमजिहत तुदेत॒न्निद्निन युत्‌ स्तम्ब यजः ॥ १२॥

स॒ योऽसावस्नौदुत्तरतः vata | अधिरवेषु निदानेन तानध्वयुरवेत उपस्रुणदवि तान्त्सरध्यिश्च wes रभिनिद्धाति य॒द्‌ चेमुल्लोकानुति चतुथं तुतः पुनन सञ्जिहते तस्माद ्येतद्यसुरा न सुञ्जिंहते युनु देवन्‌ देवा श्रवाबाधन्त तेनेवेनानुष्येतुहिं बह्मा TH ऽव बाधन्ते ॥ १३॥

य उ wa यज्मानायारातोयति। युश्चनं दष्ट 4 मेवेतदेभिश्च लोकैरमिनिदुधाति य॒द्‌ चेमुं्लोकान्‌ति

(नृख० शत्रा) | प्रथमकाणम्‌ ॥ RRO

gk 8a एभिश्च लोकुरभिनिद्धदयुद्‌ चेमुंल्लोका- नुति waa" मस्या wa सुवे हरत्यस्था Wa स्वं लोकाः प्रतिश्िताः कि fe इरेदयदन्तरिक्षः हरामि दिवः इरामौति हरेत्तस्मादस्या एव सुवः हरति ॥१४॥

श्रथ qu मन्तद्ाय प्रहरति | नोदनेन BAT सुट feet एथिवृौ हिनुसानौति तस्मात्‌ तृण मन्ता प्रहरति ॥ १५॥

स प्रुदरति। पृथिवि देवयजन्योपध्याते मलं मा हःसिष मित्यत्तरमूला मिव वा swat मेतुत्रोत्यादु- दान्ता मेतदादौषधौनां ते मलानि मा feria मिति am TSE Weta मित्यभिनिधास्यन्नेवेतद्‌ नपकरमि करुते तद्युनपक्रमि az व्रजेऽन्तस्तुस्मादाह AT गच्छ itera मिति व्वुषतु ते योरिति युच वा ऽअस्ये खुनन्तः कुरो वुवृन्त्यप धन्ति शन्तिरापस्तुदद्विः शान्त्या शम- यति aefg: सन्दधाति तस्मादाह व्वुषतु ते alice वधानु देव सवितः पर मुस्यां एथिव्या सिति देव॒ मेवे. तत्सवितुर माहान्धे तमसि बधानेति sere पर aR थव्या सिति शतेन पुशरिन्यमुचे तदाइ योऽस्मान्‌

7 -*" ~~~ ee TG Sew

` “स वा-दद्ादिरेतदन्तो ay agar नालि । । करर" दति सायणसम्मतः प्राहः |

१६९८ ] शदपथत्राद्यणम्‌ । (रप्र Rate )

देष्टि य॒श्च aa’ fewer स॒तो ar मोगिति युदि नाभिचरेयु् ऽअभिचरेदमु सुतो at मोगिति BATT ॥ १६ ॥

ay दितौयं प्रहरति | ware पृथिव्ये देवयजनाद्‌ बध्यास मित्यररुद वे नामासुररक्षस मास T देवा अस्या SUA तुथो wad नेतदेषोऽस्या श्रुपहते व्रज गच्छ TSA BA ते Maya देव सवितः पर मस्या पृथिव्या तेन Usaha देष्टि युच्च aq fan मतो सा मोगिति॥ १७॥

त मप्नौदभिलिदधाति। aww fea at on इति यच वै Val ATA AYIA मपुघ्रत स fea af पतिषत्त मभ्िरमिन्यदधाद्ररो fea ar पत्त इति स न द्व मपतत्तथो ऽएवेन मेतदध्वयुरेवास्ाललोकुादन्त रति दिवोऽ्यप्ीत्तस्मादेव' करोति ॥ १८ ॥

रथ Tata प्रहरति | FU यां मा स्कनित्ययं वा seat द्रो य॒ मस्या इमः रसं प्रजा उपजौवन्तयेषु ते दिवं सा पप्तदि्येवैतदाह ay गच्छ गोष्ानं ब्त ते aug देव सवितः पर स्यां एथिव्युा एन पारेर्योऽसमान्‌ देटि asa व्वयु' दिस्त म॒तो aT at गिति।॥ १९॥

( र₹ख* 9व्रा०) | प्रथमकाणटम्‌ ॥ Re

स॒वं चियुजुषा हरति। चयो वा sa लोका रमभिर्‌वन मेतुल्लोकंरभिनिदधाव्यद्वा वे age लोका Aa Aaa Pasta इरति ॥ २० ॥ aut चतुथम्‌*। स यदिमुल्लोकानुति चतुथं मस्ति वानु वा तुनुवतुद्‌ faut भरुातृव्य मुवबाधतेऽनज्खा वै

तयुदिमुंललोकानुति चतुथं afer वा न gag तद- AUT तस्मात्‌ तूष्णी चतुर्थम्‌ ॥ Pe २।

॥ इति दितौयप्रपाठके दितौयं ब्राह्मणम्‌ [२. ४.]॥

श्रय बेदिकरणाथं स्प्ादानविधि aqua रवस्य वञ्चरूपलं वतु मितिहासम्‌ श्राचष्टे-- “gat हेति । “तस्येत्यादि । ae चतुद्धा विभक्तस्य वच्नस्य a: alam) न्दयनाधिकरा हिल्येन ठतो यां ग्रवज्ञानं दुलंभ मित्यभिपरत्य vat माह - “यावदेति । तोयाह्ागात्‌ न्यून मधिकं बा यावदेव किित्‌ तावानेव स्फ दूव्यथेः । एवं grade मित्यादौ योजना । चतु्ंभागस्य परि- एमप्रकार्‌ माह - श्रय यत्रेति । “तच्छकल दति । "तत्‌" तच दः प्रतः स ag: wat भला “sida शौ रोऽश्वत्‌ । प्च wet wat पतिला श्ररात्मना परिणत cae: । wen निवेक्ति-“तस्नादिति। चतुद्धाभवन मुपसदरति - “va भिति॥१।

` SAGE क | ‘aq —xfa ख, ग | \—aad’-sfa a, भ,ए। र--'वदेे-दतिठ, ड)

१४० ॥ ्रतपथब्राद्यम्‌ | (ato Rate )

तेषां aqaaaat wretat ब्राह्मएराजन्ययोव्येवश्यया विनियोग ary ~ “aa इति । राजन्यबन्धवः कचियजातोयाः way यद्धे चरन्तोत्यतुषङ्गः। “इभ्या भिति agate विभ- जति - “यूपेन चेति ॥ २॥

श्रय aq wed विधन्त - “a यदरिति। तच्छब्दयच्ड्‌- ब्दाभ्यां प्रसिद्धिरभिधोयते । सः प्रसिद्धोऽध्वयु रित्यथंः । ““एव way दत्यादि। gaa भिश्वत्‌ विदेषणश्ौलं पापरूपं श्र इन्त ्प्लकषणं वञ्च सुद्च्छतोत्यथेः ॥ २ I

विहित मादान मन्य ae’ विधत्ते - “a aren off | ‘Sag वेतिमनश्त्रस्य९ प्रागान्ञात मपि arge® विधेयविगेष योजयितुं पुनरान्नायते -- “सविता वा इत्यादिना । “न खाभ्या मिति। रेवसम्बसिग्या मेव बाङ्भ्यां स्फादानम्‌, न त्‌ खकौयाभ्याम्‌ |

यक्रयेतदिल्याह - “ast वा दति । एष स्फ्यो ag: 5 तत्परि णामलात्‌ । न हि मनुयत्तदञचं wa शक्रोति, sat देवख लेति मन्तं vasa: तं र्यशचणं ag सविन्ास्यादिदवताभि- रेव ‘Mea Ward हतवान्‌ भवति ॥ ४ ॥

“mae इति) “matt वा दति। ‘caw हिसाप्रत्यवायो 4 विदयतेऽसिन्निव्यष्वर ्न्दय THU: | Meat BTA fa श्रष्वर- कत्‌" । तथाच यज्नहृतं देवेभ्य MSS TY भवतोत्यथेः ॥

१, ale He १,२४.९ | का Ble द° २.६, UR ३--इ८ Be Oto, ५8 Be २ पं° द्रषटयम्‌ |

( रञ्च Bate ) ॥ प्रयमक्ाण्डम्‌ | Lat

Camaaa मिति । वच्यमाणं aa’ जपतोति aq, एतत्‌' एतेन एनं ‘dma’ सम्यक्‌ तनूकरोति, तोदो करोतोच्येव | “शो तनृकरणे "दूति" धातुः । “श्रोतः यनि९-दग्योकार- लोपः ॥ ५॥

विहितं जप मनृद्च मन्त्र॑ः विधत्त - “ख दूति । TRE afaut बाहरतिश्येन वोयेवान्‌ ; टच्ास्यासुरवधकारिलात्‌ | a स एव त मसौति me स्हतिरिति याच्टे- “एष वा द्रति।

fate भाग मनु wae - “सहस्तभ्टिरिति । स्त pat ऽरयः; यदा भजनानि रिसा विगेषा टचवधादिषु यन fra स ag ‘ayaufee | चः ‘nade’ श्रपरिमितदौिः, agit agi स एव ल मसौति स्फातिः | arent ately दोतयित ¶र-ग्रष्दः। “aa fafa ‘ay safad ‘a ag टववधा्थं fave: प्राहरत्‌, "त मेव' तदात्मकं मेव Waa A भागेन करोतौत्ययेः ॥ ६ ॥

दतौयमाग मनुद्य याचे - “वायुरसोति | चः 'तिगातेजाः वायुः, स एव व्र Ralf स्तुतिः | वायोसिगातेजस सुप्पाद-

` (अको ¬+

९--दन्द्रस्य बाह्रसोति ale To १, २४. २।

र२-दिवा० परण Rs] R—UTo ह° 9, ३. ७१ |

४-- प्रथमा टौणनी द्रथा । का० Ble Be २. <. १४।

—afigaea पाको मारण मिति यावत्‌ | सह ससह्याकानां TTT भ्णियंल्य स सहखण्ट डि" -ति मदहो° |

XBR ॥ प्रतपयत्राद्मणम्‌ | (रप्रण एत्रा०)

यति ~ “एतद्वा इति । यः “्रयं' वायः “पवतः श्रन्तरिके चरति, एतत्‌ खलु तेजसां मधये तेजखितमं तेजः) दम मेवातिग्रय सुपपादयति - “एष होति । श्रना दितेजोऽन्तरं fe gafata परिच्छिन्नम्‌, "एष fe वायुः दमान्‌ सर्वान्‌ शोकान्‌ “aaa (तिवेग्‌ "त्तिः "पवते" युगपद्चाप्नोतौत्यधेः ॥

श्रस्य प्रयोजन माह - “स्श्तो ति । “एतत्‌ एतेन उक्र विध- वायतादाव्यप्रतिपादनेनेत्यथंः। “aga वध दति। श्रभिचार प्रयोगे “दिषतो वधः९-दृत्यस्य साने ‘age’ देवदत्तस्य वध दृति श्चोर्नाम निदिभेदित्यथेः ॥

एतेन मन्त्जपात्तो त्तणौकृतन TATA च day निषेधति ~ “तेनेति । 'डिनिषानि' हिंसितं करवाणोत्यधैः | “हिसि हिसायाम्‌?"-दरत्यस्माक्लरि रूपम्‌ ॥ ७ |

श्रय स्तम्बयज्‌देरणं विधिल्युस्तस्यासुर निररणएलक्णं प्रथो जनं am माख्यायिका माह - “देवाञचेति । प्रजापतेदिं दे feet, दितिरदितिख। aarfed: पुत्रा देवाः; दितेः qat wer: श्रतः 'उभये'ऽपि श्राजापल्याः' प्रजापतेः Gat) ते 'पलयधिरे सद्धा हतवन्तः। यदा खल्‌ “A देवाः श्रसुरान्‌ जयन्ति, ततः श्रमन्तरचण मेव एनान्‌ देवानभिलच्य पुनरसुरा उत्तिष्ठन |

व गि

ett ~~~ a

r—aa fe हन्तेवधादेशे रूपं वध इति। वधादेशस्तु anal (पाण wee ४, ४२.) | Gat यच क्वचिदपि हिं साथः variate बधो दृष्यते, न स समौचौनः; सपि बन्धनार्थो amu पवग. यादिरिति विवेकः | R— Tle Te १६ |

(Rae gate ) | प्रयमकारइम्‌ | ९१४४

“उदोऽनृष्ेक्मणि"-दति' पयुदाशादि ह शोध्मेकभलादात्मनेपदा- भावः॥ ८ ॥

श्रथ 2a: ad जयोपायचिन्तन सुपन्यसखति -- “ते हेति | ‘squeal! जेतु मशक्यम्‌ "एनान्‌" AQUA कन खल्‌ प्रकारेण पुनरुत्थानर हितं जयमेत्येवं विचारितवन्त wae) “चय्यजय्यौ magia” दति जयतेय॑ति निपात्यते ॥ < ॥

श्रयाग्निनोपदिष्टं जयप्रकार दगयति-“स्देति। नः श्रस्माकं सकराग्रात्‌ उदङ्मुखाः सन्तः "पलाय्य" पलायनं शला “श्रय गतौ" Tae क्तो ल्यप्‌, “उपसग स्ायतौ ”-दति" ललम्‌ । श्रग्निनोक्ं वाक्ये सत्य भिति श्रतिः खय मेवानुषदति- “seat हति९ ॥ १० ॥

एव सुत्तरतोऽवध्धितानसुरान्‌ जेतु मग्निरेवोपायं दवान्‌ ्द्युपदिग्रति — “a इति । दत इत्यादि । दतः" श्रस्मात्‌ afe- लचणत्‌` Bay 'उपसरोक्छय' उपसरद्धान्‌ प्रतिबद्भगतानख्रान्‌ करिष्यथ । ‘sy श्रनन्तर मेव वयं एभिः पुरोवन्तिभिः एथियादिभिः fiafuara: शश्रभिनिधाखामः' श्रभितः सवतो निरुद्रगतोन्‌ निहितान्‌ करिणामः। यद्वा ; श्रभितो नितरान्‌ fama त्याजितान्‌ करिथामः। दमान्‌ लोकान्‌ श्रतिः ्रतिक्रम्य

भ ~~ ~~ re

-- ~~~ नक RE NY GE ~~न ~ EE > at nd erm “~ --- me ree ० ० ०

\—Ule Go ९.३. aa | २--प्रा° Ho १. १. ६९१ । (He सा० ४७४। G—Ulo Be ७, १, Bo | ५ प्रा° He ८,२. Ve | ६--परराष्राशितत्वारिति ara: |

°-श्चार्यावतते लक्तणादिद्यध॑ः qelagifeat मिति विवेच्यम्‌ |

१४8 ॥ प्तप्रयब्राद्यणम्‌ | ( प्रण RATS )

यत्‌ चतुथं शोकं जात मकि, sara मप्रत्यच्म्‌, तेनापि त्याजितान्‌ करिब्यामः९। “aa? श्रनन्तर AGT: पुमः न संहा- सयन्ते' सङ्गता म भविखन्ति, विग्रौर्णा बाधिता एव भवेयुरित्यथेः। “शरो ere गतो”-द्तिर धातुः ॥९१॥ `

शत्य afin वाक्यं wer तयेव Aza: छतं श्रतिरुप- बध्नाति - “atsfafcfa 1 oaf “उत्तरतः उन्तरश्यां दिशि "पर्येत्‌, पर्यगच्छत्‌ । श्रग्निवाक्ये हि चिक पिताथौपद्‌ शात्‌ भवि- व्यद्थंवाचिनो wz: प्रयोगः ; श्रुतिवाक्ये तु fra त्तायेप्रतिपादनात्‌ तानद्यतमवा चिनो we: प्रयोग इद्येतावान्‌ zs ॥

“तदेतदिल्यादि। यदत्र waaay करिग्यते, एतत्‌ “निदानेन' मूलक्रारणएेन निरूणमाणं सत्‌ देवे: शेतं "तत्‌ श्रसुर- निरष्नम्‌। wat यज्ञविधातकासुरमिहरणाथं स्म्नयजुदेरणए मिति विधिरननेयः॥ १२॥

“q योऽषाविति। सतम्नयजुरेरणएसमये "योऽसौ" श्रा्नौपो वेदेश््तरतः Wa aa) “एषः “निदानेन' मूलकारणेन निरूयमाणः सम्‌ श्रग्निरेव'। चोऽभ्निः पुरा श्रषुराजिरोद सुदक्‌ पयेत्‌, तदात्मक Wa इत्यः ।

नतु तजोपसंरोधका देवाः, तत्छामौयद्लिजां मध्ये कः?

= = ज

१--"चतुर्थ॑लोकं नात afe’—xfa भ, शचतुधंलोकजात मस्ि'-दइति इ | २--रोतिहासिकपक्ते त्वघार्थान्तर PPT! ई-जु° ale ७। ४-पा० ९. RNR, १. २. URL दते AVA |

(Rae Bate) ॥ VARIA । १४१५

दति तं दशवति- “तानध्वयैरिति। येनोपायेग पुरा देवा ्रसुरानवाधिषत, तेनेवोपायेन यश्चानुष्टानषमये तदिघातिनोऽघुरा बाधितया इति निगमयति- “तस्मादिति ॥ १३॥

न॒ कवलं MITT ETAT प्रयोजनम्‌, ग्र्तनिरैरण मपि तत्रयोजन मिति प्रतिपादयति- “य उ एवेति । श्ररा- तोयति' श्ररातिरिवाचरति। “उपमानादाचार"-दति, क्यर्‌ । यञ्च एनः यजमानं साचचाट्‌व ‘She बाधते । ‘ay’ उभयविधं शरच्‌ | WIT Waa’ |

एरिया एव सकाशात्‌ सम्बयजरेरणं कर्तव्यं, नान्रिका- देरित्यमिपर्याह- “a वा दति। एयिवयादिभिस्तिभिलकिः तदतिरिेन चान्येन Waa लोकेनासुराननिरस्यन्‌ रसौ" wee: wey एथिव्या एव ear ‘ad? सम्बयजदेरति, नाका- रिचाद्‌ः। fe यस्मात्‌ श्रस्ाम्‌” एव wt TP भ्रनरिचादयः मवं लोकाः प्रतिष्ठिताः, तस्मात्‌ सम्बयजैरण प्रथमपर्यायवत्‌ दितोयादिपर्यायाणण मपि यिया एव॒ सकागराद्भरणं युक्त भित्यथेः ।

एतदेव यतिरेकमुखेनोपपादयति- “किं होति । ‘ae’ यदि wate हरामि", “दिवं woe’ ad सम्रयजर्षरत्‌, तदा “fa? नाम “दरत्‌ ? भरन्तरिचद्यलोकयोः ₹नैयस्य लम्बस्या- भावात्‌ न त्र तद्भरणं सम्भवतोत्यधैः । “तस्मादिति । प्रागुक्त निगमनं सम्नयजेरणथम्‌ ॥ १४ ॥

"न्न ण 1 eee

ए पाण Ho RR. Rel २--१४२ Co Wu Wo द्रष्यम्‌।

१४६ ॥ शतपथब्राद्यणम्‌ tl (20° रत्रा०)

aumgiafatie waa प्रहरणं विधत्ते “श्रयति, aurmgiae प्रयोजन माह- “a हिनसानोति | दणाननोद्धानि हि तौष्णेन went वञ्जेण एथिवो रिंखिता ख्यात्‌, afgafaana प्ररणएषमये au मन्दाय तस्योपरि yea भिल्यथेः ॥ १५ ॥

विहितं प्रहरण aay मनः विधत्ते “ख प्रहरतोति। श्रोषध्यास्त इति aaa याचष्टे- “उन्तरमूला fafa wm माददानोऽध्वयेः ‘wa? एथिवोम्‌ उत्तरमूलाम्‌' उपरिभागाव- सितमूलयुक्षा मिव खल्वेतत्‌ करोति । श्रत उत्तरमूललेन प्रहरणात्‌ तद्धिसाग्रङ्ायां तदभावो ऽनेन waa Tee: मन्बरगतोषधिग्रब्दस्य जात्यमिप्रायेणेकवचनान्तताः दृत्यभिप व्याचष्टे- “श्रोषधोना मिति।

्रहरणनिष्यन्नसखय सदणस्य पां ्ोर्रादानमन्त मनय aaa “व्रजङ्गच्छेति* । शश्रभिनिधाखन्‌' श्रभितो निचे्यन्‌ wen: एतत्‌" श्रसुरजातम्‌ “MATa श्रपक्रमणएरदित मितस्ततौ गमन रहितं Bea तत्‌ खल्वनपक्रमि यद्‌ श्रेः गोषठेऽन्तनिरुदयत SAU मन्त्प्रयोगस्य श्रपक्रमणाभावः प्रयोजन भित्यथेः ॥

= जा I TE न न मज ~ I - - ~ a

१-- ate Be ९.२५. RL कार te द २. ६. ६५१ १६ । अवा मतान्तरविचारः स चास्य टोकायां (ate दे०) ब्यम |

२-- पा० सु १. २. ५८ दरख्यम्‌ । इ--पांसोः-द्रति जाप ।

a— ato He RR! Be Be BR Gol

(aaqe gate ) | प्रथमकाण्डम्‌ | १४७

वेदिपरचणमन्त् मनश्च तात्य माह — “वषेलिति\ । श्रे षषठयधं चतुर्थो | wear’ एयियाः सम्बन्धिनि ‘ay ear वेद्यै खनन्तः ‘Re निष्टरं gaa; तेन च तां एथिवौम्‌ “ante” feafa; श्रतः खननजजितां fear मनेन मग्लप्रयोगेण शान्ति रुपाभिरेवाद्धिः पुनः प्रग्मय BATAAN: ॥

ब्रशङ्रच्छत्यादिमन्त्ाणां कात्यायनः Ve विनियोग ETA ‘gugeefa पुरोष aed, वषेतु न दरति वेदिं प्रचते, षधा-

नेवयुत्करोति^-दति" |

इत्करे निधानमन््रख" श्रभिप्राय माविष्करोति ~ “दव मेवेतदित्यादिना । “पर मस्यां एथिवयाम्‌"-द्यस्य याखयानम्‌ - “aad तमसौति । सवप्रकाशररहितेऽतिश्रयिते तमसि, यक्षिन्‌ बद्धो न पुनरावन्तेते, तादृग स्थान wae: | श्रसुषे-दति, श्रमोचनाये- au; न हि श्रतसद्याकेः wag: खात्मानं मोचयितु ats टूत्यभिप्रायः ॥

श्रभिचरतः प्रयोगे विशेष माह - “यद्य”-दूति । श्रनभिचरतः प्रयोगे मन््रगतस्त मिति यः शब्दः, TU साने “श्रभिसरतः' यजमानस्य ्रवुनाम दितोचयया निर्दिश्य ava: प्रयोक्षय cae ॥ ९६ ॥

एवं स्म्नयजररणस्य प्रथमपर्याय मभिधाय दितौ यपर्याया्े

[म अ न>,

\— वाण सं° १,२५.२ । काण श्रौ Bez ९.१८ ।

R— Ue २, १, ६२ ह° Alo १५०६ । इ--'खनन, तत्‌'-दति ढ | 8 — का० site BG २. व. १९७, १८, १६ |

A= वाण He १.२५. ४) ale Bite द्‌, २, ६.१९।

१४८ ॥ प्रत प्रत्राद्यणम्‌ | (29° रत्रा)

प्रहरणादिकं saan विधत्ते - “श्रयेति । मन्तप्रतिपादिति मररुवधप्राथेन सुपाद्‌ यति - “श्रररहंति। श्रररः' नाम श्रसुर- रसम्‌, Bat विरोधि Tat gaa) रचः'-ग्रब्दात्‌ “श्रमसना- दिल्यकारः९ समासान्तः। देववदेव रदानौन्तनोऽध्वयुरष्यपारर्‌ मित्यनेन मन्त्रेण एथि्याः सका शाद पन्ति । “व्रजङ्गच्छेत्या दिक wie दितौयपर्याये प्रयोच्यस्यापि प्रागुक्त एवाथ दत्यभिप्रत्यानु- वदति ~ “asgeafa ॥ १७ I

उत्करो WAU स्तम्बयजषोऽभिधानं aaa’ विधत्ते - “a fafa श्रभिनिरधाति,' उपरि ₹स्तनिधानेन श्रधस्तात्‌ किपतो- au. "मा पप्तः-द्ति" पतनाभावप्रायनं समथेयितुं ate मुदाहरति - “aa वा इति । “a दिव fafa) ‘a’ देवेरप- हतोऽररः श्रपिपतिषत्‌" दिवं पतित्‌ गन्तु मेच्छत्‌ । a तथाविधं पिपतिषु area, vata: परिगतः शश्रप्निः' “श्रभिन्यदधात्‌' उपरि हस्तनिधानेनाधस्तात्‌ प्रेरितवान्‌। किं ब्रुवन्‌ ? हे श्रो! ‘fe’ wena “मा पत्त? मा प्ा्रुरोति। “पल्छ गतौ." -द्यस्माषुडि afearze’, “पतः पु fafa’ युमागमः। एव मद्भिनाभिनिधाने

१- qe सं“ १,२६.९ । काण site छ. २. ६. RY | afe चात्र विचारः ्ाखान्तरघटितः (ate द° Stat द्या ) |

R— पाण Fe ४, B. १०३ |

Q— वा० सं° १, २९. २। का° te Te २.१, २२।

8— alo Fo ८४१५ | u— Ue Ge १.९. ५५।

d— पा० Go 9, 8. १९।

( 24° धत्रार) ॥ TIARA | १४९

हृते सति, सोऽररदिवं न प्राप्नोत्‌ । तददेवेदानौ मणष्वयैः wR FATT RAY’ लोकात्‌ "एनम्‌" श्रररम्‌ श्रन्तरति' श्रन्तरितं wafer करोति । श्रापनौपरसतन्मन््रकरणएकनोत्कराभिनिधानेन "दिवः श्रन्तरिचात्‌ त मसुर anita करोतोत्ययः ॥ १८॥

श्रथ दतोयपयायं विधत्त-- “श्रयेति । मन्त्रः arep— “श्रयं at tft “wer? एथिवयाः सम्नेखििनं “य fa मधुरादिरसं पर्वा; प्रजा उपजोवन्ति, श्रयं Gee: एथिवयाः Eq’) तथाच हे एथिवि ! ‘a’ लदौयः ‘way रसः ‘fed? चुशोकं “मा पपत्‌' मा एततिति धमम्‌" श्रयम्‌ “एषः, मन्तो aa tau । श्रिम्‌ avast पर्याय त्रक्गष्डेत्या दिकं सवं पूववत्‌ प्रयोक्रय मि्य- fai तत्‌ पठति- “व्रज भिति॥ १९॥

उक्तं समन्त्रकं fata’ ayy परश॑सति- “स वा इति । TH एथिवयादयः प्रसिद्धाः चयो eta) तथा च चिष्कृलो हरणेन एभिः स्िभिरोव लौकेः "एनम्‌" अ्रररम्‌ “श्रभिनिदधाति' श्रमितो निकिपति, area’ इति यादत्‌ ॥

THAT शरणस्य GAIT च BA मार- “TAT वा दति । ‘ea एथियादयः लोकाः? इति यत्‌, तत्‌ श्रद्धा 2 यच्च मेव खलु । यदेतद्करणसाधनं यजः, तदपि “ug श्रद्धेव WES मेव ; Wawa eer प्रतिपादकलात्‌ । wat at

\— satya faanferat भ-ठाभ्या मन्यत्र ग दृष्यते । २ वा To Red. Rl MT Ate ठ २.६. २९। र 'नि्र्णः-दति ठ, ड । ४--श्रतिबाधतः-्रति ठ, ड |

१५० | शत पथत्राद्यणम्‌ | (रप्र २व्रा०)

लोकानाश्च प्रत्यचलभाम्यात्‌, Fart यषा हरणेन लोकच्रया- देबाखाररोर्बाधो am दति निगमयति “तस्मादिति ॥ ९०॥

aaa चतुथं पर्यायं विधत्त- “ष्णो मितिः। तख प्रयोजम माह- “ख यदिति। ‘cary प्रागुक्ताम्‌ चोन्‌ लोकान्‌ श्रतिक्रम्य, यत्‌ "चतुथे लोकजातम्‌, तत्‌ श्रस्ति वा न वा-दति सन्दिग्धम्‌ ; अत्यन्तवि्रृष्टवेनानुभवपथानवतारात्‌ । एतच्तुधं- हरणान्तेमैव सन्दिद्यमानेन . लोकजातेन विदेषणं gaat श्र मवबाधते |

एतदुपपादयितु त्ूष्ण-हरणएस्य लो कचयग्यतिरिक्रखय चतू्च- स्थानमस्य च साम्य माह- “श्रनद्धा वा दति । ‘Wag’ श्रप्रत्यच मिव्यरथः। दवन्णौ-हरणए मय्यनुष्टेयाथे प्रतिपादकमन्तप्रयोगाभावाद्‌- aaa ‘sag? श्रप्रत्यच मेवेति ॥ २१॥४॥

दूति भ्रौसायणाचार्यविरविते माधवौये वेदा्थप्रकाणे माध्यन्दिनिश्रतपयभाय्ये प्रयमकाण्डे दितोयाध्याये चतुथं ब्राह्मणम्‌? ॥

९-- “सगं Waray द्रति ae Bit R ४, 28 ° टोकायम्‌।

२-- ry fe ब्राद्ये एरीषादानं, afta, एरौषनिर सनश्वेति त्रौणि muita fafeatfa | तच प्रथमं तावत्‌ एरौषादानाथे मेव खध्वयु auafed स्प मादाय सथ ga wea तं निधाय दक्ठिणेन हर्तनालभ्य हइ स्तमाजनेन तिच्छणोकसोति | ततत्तत्तग वेदा मुदगग्रं निधाय दृणस्याधस्ताद्‌ भुवि स्प्येन प्रहरति, तेन प्रह स्फेनोतखातं पुरीषं wea welfa इत्यं एरोषादानं ad ततो बेदि-पेक्ते। wed च तत्‌ एरौष get निचि । wa मुत्तरोत्तरं चतुः कत्तेयम्‌; तच मन्तरेण चि तूं aafeta fate: | पश्छवपरिप्राट-दवस्तगाध्चल्यादिराशिरुत्कर Ja |

(रअ० yate ) ॥ प्रथमकाररम्‌ । १५९१

देवाश्च वा SAAS | उभये प्राजापत्याः पस्पृधिरे ततो eat ऽअनुव्य मिवामुरुथ हासुरा मेनिरेऽससाकं ~ मेवेदं खुल भुवन मिति ॥ १।

ते era) eat थिव व्विभुजामहै at व्विभ- ज्योपजौवामेति ता सौष्णेशुम्ममिः पश्चत्‌ प्राश्यो व्विभुजमाना STAT: ॥ २।

ag Sat: qa: | व्विभजन्ते ह वा EAT AAT: पृथिवौं प्रेत तरष्यामो yaar मुसुरा व्विभजन्ते के ततः स्याम युदस्ये न भजेमहौति ते यन्न॒ मेव विष्णं RGA ॥ २।

तृ ere अतु नोऽस्युं एथिव्या arse नो्यस्यां भाग ऽइति ते हासुरा STA ऽइवोच्‌- यावदेवेष विुष्णरभिशेते तावद दद्म {इति ॥ ४।

व्वामनो इ व्विष्णरास | तदेवा न जिहौडिरे ave नो Sea नो यन्नुसम्मित+ स॒दुरिति॥५।॥

ते प्राश्चं fase निपाद्य | इन्दोभिरभितः पयण्ह्नन्‌ गायवेण त्वाच्छन्दसा परिण्हासौति दश्िणतस्वरष्टभेन वाच्छन्दसा परिण्ह्वामौति पश्चाज्जागतन व्वाख्छुन्दसा ` पुरिण्हामौलयुत्तरतः॥ € ।

~= rt eee en et ~ ~ = 9 भ क त tat ng ~ cree

एक ene eens ere

यत्तसम्मिताः-दति क, ख।

Le ॥ प्रतपय्त्राद्यणम्‌ । ( २प्र० BAe )

तं हृन्दोभिरसितः परिगृद्य | श्रनि पुरस्तात्‌ समा- धाय Aare: श्रा्धन्त्ेरस्तेनेमाः Tal एथिवौः सम॒विन्दन्त+ तुदेनेनेमाः TAK समुविन्दन्त AMIS वदिनुौम तस्मादाहर््णावतौ व्वेदिस्तावतौ एथिवौत्ये तया होमाः सर्व्वा समुविन्दन्तेवुः ह IT इदमा सर्व्वाः agate! deg निभजत्यस्य सपुलान्यु ऽएव मेतदेद्‌ ॥ ७ ॥ | सोऽयं fata: | aarfacian परिणतो पमः पुरस्तानापक्रमण मास स तुत ऽरवोषधौनां मूला- न्युपसुम्लोच ॥ ८ ॥ तै इ देवा ऽअचः। क्नु विवष्णरभृत्‌ क नु युन ऽभदिति ते दोचब्डन्दोभिरसितः पुरिण्हौतोऽभरिः पुर सान्नापकरमण मस्यचेवान्विच्छतेत तं खुनन्त TATA Ga व्यङ्कलेऽन्वविन्दं स्तस्मात्‌ ae व्वेदिः स्यात्त॒द्‌ इापि पाञ्चिलयङ्गला मेव Pyare ale चक्रे ॥ | तुद्‌ तुथा नु कुर्यात्‌ । श्रोषधीनां वे स मलान्यपा श्वोचत्तस्मादोषधौना मेव मलान्य॒च्छेत्तवे ब्रयादयुवेवु व्विष्ण मन्डविन्द॑स्तस्माददिन्नाम ॥ १०॥ मनुविद्योत्तरेण परिग्रहेण पुयण्ह्लन्‌ । Fa चासि शवा चासौति दश्िणत्‌ मु सवत॒त्‌ पथिवोः

* “सुमविन्दन्त'-दति ग, च। 1 (सपला'-दति कं ।

(age yate ) | प्रथमकषाणम्‌ । १५३

संविद्य qa fear मकृवेत स्योना चासि सुषदा चासौति पश्चादिमा मेवेतत्‌ एथिवीः संविद्य स्योना सुषदा मकंव्वतोज्खतौ चासि पयखती चेत्यु्षरत इमा dead एथिवौ संविद्य रसवती मुपजौवनौया

मकुवत ॥ ११ ॥

स वे विः vay परिग्रहं परि्ल्लाति | चिरतरं तत्‌ षद्‌ कृत्वः षड्‌ वा Sea संवत्सरस्य संवत्सरो यन्नः जापतिः स यावानेव यन्नो, यावत्यस्य माचा तावन्त मेवेतत्‌ पुरिण्ह्णाति ॥ १२॥

पड्मिव्युहतिभिः। get परिग्रहं परिण््नाति षड्‌- RAT तद्‌ द्वादश कृत्वो दादश वे मासाः संवत्सरस्य संवत्सरो TH: प्रजापतिः स यावानेव यज्ञो यावत्यस्य मुचा तावन्त मुवतत्‌ acres i १३॥

वाममाचरौ पञ्चात्‌ ASANTE: । रतावान पुरुष परुषसम्मिता हि यरन्निः art बिद्धि यत्नो नाच माचाक्ति युवतौ मेव खयं मुनसा ata तावतीं कुयात्‌ ॥ १४॥।

atria aver ऽउन्रयति। योषा वं वेदिव्व॑षामि परिगृद्य वे योषा व्वृषाणुः HA मिथुनु मेवैतत्‌ प्रजननं कियते तुस्मादभितोऽप्न मसा ऽउन्रयति ॥१५।

|

१९४०४ ॥ ¶्रतप्रयत्राद्यणम्‌ । (20° देत्रा०)

सा वे पश्चादरौयसौ स्यात्‌। सध्ये ALATA पुनः पुरस्तादर्येवु मिव हि योषां प्रशसन्ति पृथ॒श्रोणिव्विम्‌ STAR मध्ये सड्ग देति जुष्टा मेवना मेतुदवृभ्यः करोति ॥ Vs I

सा तरै प्राक्परवणा स्यात्‌ । प्राचौ हि देवानां fern ऽउदक्प्रवणोदौची हि मनुष्याणं दिग्‌ cheat: पु रषं प्र्यदृहत्येषा वे दिक्‌ पिठृणाः* सा युदशिणा प्रणा स्यात्‌ fan ह यजमानोऽमु लोक्‌ मियात्त॒यो ¶ यजमानो ज्योग्‌ जवति carefree: पुरोषं Way इति पुरौषवतौ Fala पश्वो वे पुरोषं पशुमुती Aaa मेतत्‌ कुरते ॥ १७॥

at प्रतिमाणटि। देवा द वं सङ्गम सन्निधास्युन्त होचरन्त यदस्मै पृथिव्या raved देवयुजनं Tae निदधामहे स य॒दि न CAAT जुययुसतुत ऽएव श्राम्यन्तः पनरमिभवेमेति स य॒दस्य एथिव्या yas Sara मासीत्तचन््रमसि न्यदधत तदेतन्म amt तस्मादाहशन्द्रमस्यस्य aay रेवयुजन मिया इ वु Maa देवयजन इष्ट भवति तसा प्रतिमा ॥ १८ ॥

कर tae eat # (पित -दति च | ॥ पर्रुमतो!-द्ति च।

(Ro yste ) ॥ प्रथमक्षाएडम्‌ | १५५.

स प्रतिमा | पुरा कुरस्य व्विसुपो व्विरप्शित्तिति सकामो वै ATS सङ्घामे fe aT वियुते हतः पुरुषो इतोऽश्रः शेते पुरा दतत्‌ VATA ASA ठसरादाइ qu करस्य fat व्विरपशिलि्युदादुाय एथिवौ Haars सितयुदादाय fe geet fae जौव मासौ- aegata न्यदधत तस्मादाहोदादाय एथिवौं site aq fafa या मरयध्थन्दरमसिः खधामिरिति at agate व्रह्मणादधुरियेवेतदाह ता मु धौरासो ऽअनुदिश्य यजन्त Sadat इ ता मनुद्‌ श्च यजन्तेऽपि ह वुा ऽअस्येतुस्िन्‌ देवयजन इष्ट भवति यु ऽखव WARS ॥ १९ ॥

TOTS प्रोक्षणौरासादयेति | व्वजो वे स्प्यो ब्राह्य- WAY पुरा यत्त॒ मृभ्यजुगुपतां व्वुजो वा SATIRE aa सवेत॒दभिगृष्या ऽञ्नासादयति स aT ऽउपुयुपय्येव Hetty धायंमाणाखथ स्पय मु्च्छत्युध यनिहित एव स्पये प्रोक्षणौरासाद्येद्‌ Ba इ TESTA तथो ह व्व॒जौ न सुखच्छेते तुस्मादुपुयुपग्यव प्रोक्ष Wy धाुमाणाखथ स्फ HELA ॥ २० ॥

ee ee rere ne octane Seren,

: Qubegata’-xla कारदो, भैरय्॑नरमसि'-द्ति च-गुदौ 1

cud ॥ WATIATA A | (२प्रण दत्रा°)

saat ard व्वदति । प्रो्टणौरासादयेध्मं बहि- रुपसादय Te सुम्मृहि Tate स॒न्नद्याज्येनोदे्ौति wag एवैष स युदि काम॒येत ्रयादेतयुदयु कामुये- तापि नाद्रियेत Ma Haag se मुतः कुमे कत्त fafa i २१॥

शरथोदश्चः Ce TET FAM त्वा AH पररा सौति युद्भिचरेजो वे स्प ATT STAT ॥ २२।

शुध पालौ ऽ्ुवनेनिक्ते। युद्धस्य FT APTS ऽरुतद्‌ार्पौत्‌ TATUM ऽश्रुवनेनिक्ते ॥ २२॥

सये हाग्न इैजिरे। ते ह स्मावमुशं यजन्ते त पापौयार्स agra य नेजिरे ते Fara ्रासुस्ततो खहा मनुष्यान्विवेद ये युजन्ते WUT भवन्त यु ऽउ न युजन्ते AAT भवन्तौति तुत ऽइतो देवान्‌ इवि जगामेतः प्रदानाडि Sat ऽऽपजौवन्ति ॥ Re |

ते इ देवा ऽऊचुः। Tala माङ्गिरस सुहव a मनुष्यानविदत्तेभ्यो विधेहि यत्त सिति स Sara बस्पुति राद्गिरसः कथा नु यजध्व ऽइति ते ay किङ्काम्धा यजेमहि ये युजन्ते पापौयाःसस्त भवन्ति यु ऽ न यजन्त श्रेयाःसस्ते भवन्तौति ॥ BY I

सु होवाच । बुहस्य॒तिराङ्गिरसो यहे शुभ्र देवाना

( Re yate ) f प्रयमकाण्डम्‌ | १५०

परिषतं त॒देष॒ यत्तो भवति युच्छतानि खवौध्पि am ववदि्तेनावम॒श AME तस्मात्‌ पापौयाश्सो ऽभूत तेनानवमश यजध्वं तुथा BAA भविष्यथेत्या कियत इत्या बहिंष स्तुरणादिति बर्हिषा ह वरै खल्वेषा शम्यति स युदि पुरा बहिष acu किञ्िदापदयेत बहिरेव aq स्तणन्रपास्येदध यदा afs स्षशन्त्यपि पदासितिष्टन्ति स यो हवं विददानुनवम युजते श्रेयान्‌ हेवु भवति तुसमादुनवमभे AT यजेत ॥ २६ ॥ ₹ |

॥ इति दितौयप्रपाठके act ब्राह्मणम्‌+ [२.५.]।

दर्यं way विधाय वेदिपरिग्ररं वक्र मितिहाष मुपन्य्यति- “देवाश्चति । पस्पधिरे' wet हतवन्तः। “ITY धया मानृचुरानृष्रितिः सग्मषारणएनिपातनस्योपलचणएलव मभि- प्रत्य लिखखपि wma हतम्‌ । श्यद्धमानानां तेषां मघ्ये देवाः ततः" तेभ्यः श्रसुरग्यः “TARA श्रतुगमनं न्यगशधतिंर प्राप्ता इव

* सायणाचाय॑मतेऽतरेव दितौयःध्यायपरिसमाततिः ¢ ९-- “यजुमेन्लको ot “सम्बयजुः” | तश्च Gre सपयेग भित्वोतक रदे हरेत्‌” इति ते° Ate Re सा० मा° (Te सं०१.१. ९.) “यजुषा मन्तरेण इर्यः परांमुसहितः स्तम्बः “क्लम्बयजु”, तस्य इरण ?-द्रति Go Wok, ६, 8. सा भा०। ““वेदिद्धानाव्‌ सहणस्य ॒पां्ोमंग््ेणान्य् हरणम्‌'-दइति च तथैव | २ पाण Go १.९. ३९। द-न्यत्करति"- इति ठ ।

१४५८ ॥ शतपथब्राद्यणम्‌ । (रप्र शेत्रा० )

बभ्रवः । HT! श्रनन्तर मेव ते TET: मन्यन्ते स । कि मितिः ‘<2 aa जगद स्माकं मेवेति ॥ १॥

एव yan कि gan इति तद गेयति- “a डेति। “इका. दरति इषं । यत एवं देवा न्यगृश्टताः९, श्रतो निष्द्यूहं वयम्‌ माः vfaat विभजाम । विभेष्य च तां यथाभाग सुपजौवामेति | एव gat fa कृतवन्त दति तदाह- “at भिति | ‘ste? Stee: Taff: | ऽचन्‌-शब्दात्‌ “तखेदम्‌"- cafe’ “षूर्वहनृष्टतराज्ञाम्‌"-दत्यशषोपःर । तेशरंभिः oa तौच fen area Sra? प्राञ्मला विभजमामाः “nite अभिजमुरित्यथेः ॥ २ ॥

श्रसुरेष्येवं waaay देवाः किं waa इति, तदाह- “aa दूति । “प्रतेत्यादि। warn aut aaa मनुचितम्‌, श्रसमाभि- रपि तदिषये प्रयतितद्य fafa, परस्पर मभिभुखोहत्येद्ययः प्रतिपाञ्यते- हे देवाः! युयं श्रत" गच्छत, stem मिति यावत्‌ | यक्षिन्‌ खाने श्रसुराः एथिषों विभजन्ते, तत्‌ खानं गमिः यामः । गला च "यत्‌" यदि Swe ष्यं चतर्यौ* “ver एथियाः wafer खानं न प्रा्रुयामः, ‘aa’ तहिं वय मभागिगो भवेम; यदि तु प्राप्रुयामः, तदा भागिनः श्याम भवेम | एव मालो 24: छतं दगयति- “a इति । यश्नात्मक गे "विष्णं" पुरतो धारयिता Fay गतवन्त इत्यथः ॥ २ ॥

१९-- ‘aera ef ठ । रपा |B. BCR? I B— पाण Beg. BURL! ४-- पा० २.१, Ge वा० ६५०८

( रय व्रा) ॥ प्रथमकाण्डम्‌ । १५९

गवा agua प्रति कि मुक्वन्त इति, तदाह-^ते हेति । ‘sear एथियां a’ war ‘wand संयोजयत ; ममः रस्माकं awed भागो wafafa weet: शतं प्रतिवचनं दग्ेयति- “ते हेति । श्रश्यन्त दव" saat gaa ta, श्रसषमाना दूति यावत्‌ | यावन्तं देशं विषु याय वत्तते, तत्परिमाणं खानं awe प्रयच्छाम दूति ॥ ४॥

शरसुरेरभिरिते देवास्तदङ्गोचक्ररिव्याह-- "वामनो देति । fare तदानों "वामनः" wat aga) श्रतएवास॒राः तेनाक्रान्तं खानं प्रयच्छाम waned | श्रथापि ‘aq’ water देवाः न जिदोडिर' न ह्मनादूतं चक्रुः, किन्तु श्राद्रियन्ते Gee: | “हेड wee fa धातुः । श्राद्रण्प्रकार माह- “महदिति । रिष्ुहिं यन्नः, श्रतो ‘amefad’ खान मभ्यं दत्तवन्त इति यत्‌, तत्‌ नः" श्रस्माक "महत्‌" श्रधिकम्‌ ॥ ५॥

एवं विचायं देवेः ad द्गेयति- “a cia यज्ञाद्मकं “विष्णं me’ प्रक्‌शिरसं निपात्य, दचिएतः, पश्चाद्‌, उत्तरत गाय- ादिष्छन्दोभिः स्वेतः पयंग्टशन्‌ ॥ १ ॥

“a fafa । ‘a विष्णु गःयश्यादिभिग्डन्दोभिः स्वेतः परि- द्य, wat दिशि श्राइवनो यास्यम्‌ “afi परज्वाल्य, ‘Aa’ विष्ठा- मकेन यश्चेन “Ma? पूजयन्तः, “MA? कर्ममा नुष्टानजनितं WA भाभुवन्तः रः" पूववत्‌ ववन्निरे । रित्वा च तेम यज्नाद्मकख

~~~ RRM

१९-- भाण Blo २५८४ | “हेड-हेटं अनादरे"-दति ठ।

११० ॥ प्रतपधचत्राह्मयम्‌ ॥ (शप्र दत्रार)

विष्णोराधारण्डतेन waa देवाः स्वां मेवेमां एथिवो सम्यगल- wa! wat विद्यते सभ्यते श्रनेनेति aware वेदि-गाम- सेयं मिवेक्गि- “तद्यदिति |

ON Fut: सवंषथिवौणाभरूपलम्‌, teal वेटिष्टयथियो- सतादाल्य विषया मभियुक्प्रसिद्धि मुदाहरति- “तस्मादिति। चत्प- रिमाणविशरिष्टा we ेदिः, तत्परिमाणेव एथिवौ, ga द्यत श्राह- “एतयति । ‘fe यस्मात्‌ ‘waar’ वेद्या मां" स्वां प्रथिवौम्‌ श्रणभन्त, श्रतस्त्षाभरेतुलात्‌ ततोऽनन्येत्ययः ॥

CH पुरान्त सुदादत्य प्रते योजयति- “एवं हेति । यथेव fe बेदिपरिग्रशादेवा भ्रसुरसकाश्रात्‌ wai एयिवौ मपद्तवन्तः, एव मेवायं यजमानोऽपि गचसम्बन्धिनों सवा मि मपरति; तांच waq wer’ एथिवयाः “निभेजति' मिभेक्ान्‌ भागर हितान्‌ करोतीत्यर्थः | तस्माद्‌ गायेणेत्यादि भिनत, waa वेदिं दकिएतः पश्चादुत्तरतञ्च रेखया परिगहोयादित्यथंः९ ॥ ७ ॥

श्रय वेदेः खननं fafug: aaa मितिदासग्रेष मनुक्रामति- “सोऽय fafa ‘a’ यज्लात्मको "विष्णः, दक्चिएतः पञ्चादुत्तरतश छन्दोभिः afta पूेस्यां दिशि चाग्नेरवद्थानात्‌ इतस्तत. णित्‌ मग्रक्यलेन श्लानः' श्रान्तः सन्‌ शश्रपक्रमणम्‌” श्रपगमनं ‘are न जगाम | “we गतिरौ्यारानेषु"*-दृत्यस्मा्तिरि रूपम्‌।

= =-= ~~ — --~ -~ [णीं "न NE EE न = का क भ नकम अ ~

१--वा° सं ° १. २७.१६. का° श्रौ ° Fo २.६. २५। २-- एष खव पूर्वपरिग्रह उच्यते | He श्रौ ° २. ६. २५-२९. Ge! , १-- Ho go ८८६ |

।

( र्षण yRTe ) 1 प्रथमकाण्म्‌ | १६१

यदा seta लिटि हान्दसो शभादाभावः\। प्रानस्य तख विष्णोरपगमनं म aT: । स च स्वेतः परिग्टहोतोर विष्णः, (तत एव" तक्िन्नेव स्थाने श्रोषधोनां मूलान्युपे्य wea: सम्‌ GRY श्रस्तङ्गतः, श्रदृश्यो बर्डव ॥ ८ ॥

श्रननोरञ्च ते carey विष्ण मपश्यन्तो faafaaam:, fa भिल्याह- “a ह देवा दति) विष्णः क्र garry? तदात्मको यज्ञश्च a वण्डदिति। एवं face तेनिर्णीत मयं दर्रयति- “a होचुरिति | “श्रचेवेति । रतर्ग्दपि fea परिदतवेन गम- नासम्भवात्‌ ‘asa’ BTA तख विष्णोरवेषणं कुरतेत्यथैः । दत्य wet निश्चित्य ्छमिं खनन्त xa ‘a विष्णु मचिष्टवन्तः | Was तं wae: अङ्गुले *्रनतविन्दन्‌' श्रलभन्त। यत एवम्‌, श्रत

ददानो मपि यश्नलाभाय वेदे ख्यङ्गलमाचखननं क्त्य भिति विधत्ते- “तस्म्ादिति। श्ङ्कलपरिमाणेन खाता बेदिभेवेदित्यथैः!

वेदेर्ङ्गुलखनम श्टषिरवादेन द्रढयति- “तद्‌ हेति। are नाम कथित्‌, स खल्‌ सोमयागस्यापि वेदि अङ्ुलखाता

मेव तवान्‌ ; श्रतोऽ्रापि श्चङ्गुलखाता वेदियेक्रेति Wa we i

ते मिमं we निषिध्य carat are— “तद्‌ तथेति । ‘ay विष्णुः श्रोषधौनां खलु मूलान्यपेत्यान्त्दितोऽभवत्‌ ; areata

"~~~... ee A A A क

\— “aa yfa’-sfa अदा० प. ५५। ५वादधधातुकरे (पराण्डू" र्‌. 8. २५. )""-द्र्धिटत्य “Cae: afer (पा. र्‌. 8. ५२. ) Waa प्राप्त इति ata; २-- ‘ufaaay—efe ठ, ड।

R— 'णएव'-दति ड । 8- AKAGI wal —afa ज, भ ।

91

१९२ | प्रतपरथत्राह्मणम्‌ । (रपण ae

2a शम्या मन्तरोषधोनां मूलानि प्रसरन्ति, तावत्पर्यन्तं खाल तकलान्येवो च्छ रयात्‌ । “तुमं सेसेनिति, तवे-प्रत्ययः। पूर शत्स्ए्थिवौलाभह्ेतुतया वेदिनाम निर्क्रम्‌, यन्नात्मकस्य विष्णो लाभाधिकरणएतयापि तन्निवेक्रि- “यब्वेवेति ॥ १० ॥

श्रय वेदेरत्तरपरि ग्रहः? ana दतो तिहासमुखेन विधि gz यति- “त मित्यादिना । "तः fama श्रनुविद्य' लब्धा उत्तर परिग्रहेण पयंगह्न्‌ | गायवचेण वेत्यादिभिः प्राक्‌ कतः पूवपरि ग्रहः? तदपेच्यास्योत्तरलम्‌ | तसय खरूप माद- ““सुश््मा* चासो. द्यादिना । ‘efaua वेदेदं चिणएस्यां दिगि “gar afa’- fa यज्‌षा स्येन लेखया ufwawlarg |

मन्ततात्ययं माह- “दमा मिति। एव मुत्तरज्ापि योज्यम्‌ | anne ऊक्‌ '-ग्ब्देन बलकरो रसो faafaa इति raw “रसवतो मिति । पयखनोत्यस्य याख्यानम्‌ “उपजोवनोथा मिति। पयखिनो fe गोले उपजोयति ॥ ११ ॥

पूर्वोत्तर परि ग्रहयोः स्यां समुचित्य प्रशंसति- “a ar इया दिना । षडतुखमुदायात्मको यः सव्सरः, तदात्मकः प्रजापतिः; संवत्सरकालभरणेन जातलादभेदोपचारः । श्रान्नाखते हयं TET रश्के- “त॒ मेतावन्तं काल मविभर्यावान्तसवक्षरस्त Fala

१- पाण We २. ४.९ |

२-- “उत्तर परिग्रहं परिग्षटाति"-दइयादि काण्श्रौ ° २.६.१९ द R— १५१ ए० १७ प०। £~ ग्नोभना या, स्या |

५-- वार He १. RY ad | Testo Ge २. १, Br |

(रख पत्रा ) 1 प्रथमकाण्डम्‌ | १९३

काशस्य परस्तादषजत- एति । यज्ञश्च श्राश्रावयव्यादिसप्रद शाख्र- साध्यलात्‌ “एष वे सप्तदशः प्रजापतियेज्ञ मनचायन्त"-रति-्तेः९ प्रजापत्यात्मकः । एवं सः' यन्नो यावान यत्यरिमाएविशिष्टः, we च यज्ञस्य ‘arr परिमाणं च यावत्‌, तत्परिमाण- विशिष्ट Aad यज्ञं षट॒मद्यासम्ादनेन "परिग्हाति' सौकरो- तौत्यथंः ॥ १२॥

पूरवोत्तरपरिग्रहयोमेन्तावयवसद्या मनद समुदित्य प्रांसति- “qefatcfa । याद्धियन्त इति (सातयः मन््रावयवाः, ते 4 ्रवपरिग्रहे षट्‌ । “गायत्रेण वेत्यादिकास्ान्ाखयः, रहाग्यन्ता- सयः; उत्तरपरिग्रहे च Ga Walaa मखन्ताः षर्‌ Bry तयः स्पष्टाः । Way Waa? ॥ १३ ॥

गारपत्यादवनौ ययोर्मध्ये सा वेदिरायामतो waaay ; पा च पश्चादिसतत्या चतुररज्निः, पुरस्तात्‌ अरनिः कायेति विधत्ते “याममाचोति । ‘ara’ प्रसारितकरद्यान्तराललचणः। पञ्चात्‌” मयग्‌भागे इत्यथैः | “aca: प्राचौति । चिभिररनिभिविशता maa वेदिः कार्थैतयथैः। “चिदद्खौति। सवनश्रया दिरूपेणए यन्नस्य Pema । carat माइ- “arafa । श्रचः वेद्यां परिमाणं Tafa । ष्यावतीः यत्परिमाएविशिष्टा मेव वेदिं खयं मनमा

१ रद ° उप०१.२. ४ ।उपरिट्त्‌-का०१०. Hod. HTB. कर

२- ते सं° १. ६. १९। aaa “्याश्वावयेति चतुर्त्तर TEE डिति uquat यजेति gat ये यजामष्ट इति प्रश्चाच्तरं द्यश्षणे वषट्‌ कारः "द्रति च! ३-- ११२ ए० १५ we |

१९६8 | ए्रतपयब्राद्यणम्‌ | (रप्र इत्रार)

इविरासादनादिकावंपर्याप्नं मन्येत, तत्परिमाणविशिष्टं बेदि gai, । काल्यायनोऽपोमं wey मद्चयत्‌- “व्याममाध पश्चात्‌ अरनी प्राचो मपरिमितां वा”-दतिः॥ १४॥

बेदय॑सयो राहवनोयम्य wi विधत्ते - “श्रभित टति। श्रमम्‌ afaa’ श्रावमोयस्य दकिणेत्तरपाश्वयोः वेदयंसौ “उन्नयति, we प्रापयति । तदेतत्‌? प्रग्॑मति- “ater वा दति । लोके हि योषित्‌ gata मंसाभ्यां परिष्वज्य शेते; wat वेदेरपि sana aq: परिष्वङ्गो am दूति भावः॥ ११५ ॥

“योषा वेदति fagagn wala, लौ किकस्तोसान्येनो पपा quefa— “सावा इति । वरौयकसौ' उरुतरा, विस्तोएेतरा। am दिर “व्याममाचो पश्चात्‌ स्यादिति” । ae? प्रत्यग्‌भागानन्तर- भाविनि मध्यदेशे शंहारिताः सङ्‌ चिता; ‘gq’ gaat उवी वितो ; अरन्निः प्राचतोति विधानात्‌ ॥

एवं बेदिखषूप मभिधाय तत्छाम्य feat योभयति- “ए मिति । “किष्ष्टानतरांसेति | ओरौ णितो fae यून मन्तर at काशो चयो; तौ “वि्डष्टान्तरौ' तथा विधावंसषै यस्याः सा तथोक्षा । “सङ्गाद्येति | मध्यदे गे wea मङ्ग होतुं शक्या; हृ्रोदरौति यावत्‌| एवम्‌ “एनाः प्रश्रसयोषिदाकारां वेदिं क्वन्‌ देवेभ्यः गरा करोति ॥ te tt

_

a EE ST EE a “IR SE fl ce anti peer hv

१-- ate Bite TVR 8 Yl २-- “ata alas! R— १५२ Ue १४ पर | Blo श्रो ० २, २, ९. १० दद्ग्यम्‌ |

( रश्च ५ ब्रा) । प्रयमकाएडम्‌ । १११५

श्रथ सा वेदिः प्राकप्णोद्‌कूप्रवणा वा कायति विधत्ते “सा ar दति । ‘aR’ प्राया दिशि भरवशः fara यस्याः सा तयोक्रा। ma दिशो देवसभ्वसिवम्‌ ; दिजिभजनसमये देवैरात्ी- यतया avert । श्रूयते हि तेत्तिरो यके — “देवमनु्ा fant guna प्राचो देवाः”-दूति,। cat प्रसिद्धि योतयितु मच ‘fe- wee: | श्रयोः-दति Garrat द्योत्यते श्रत एव कल्धा्यमौऽपि qaqa मद्चयत्‌- "श्राक्‌प्रवणा सुट्‌ग्वा"-द्तिः ! श्रापस्तम्बस्त ्राुदगुक्तको पजौवनेन विकन्य ETAT “प्राक्प्रवणं प्रागद्‌क्‌- पणां वा"दूतिः । उदोच्या ATMA: ; MASI | श्रत एान्यत्रान्नायते- “एषा वे देवमनुखाण शान्ता दिक्‌”-दति*॥

वेदेदेचिणभागस्य पां शभिरौन्नत्यकरणं विधत्ते “द्‌ चिएत दति । ‘arty खातं vin भ्रतयुदूहति' प्रति्चिपति । विदित ay सुपपादयितुं विपक्वे बाध मुपन्यस्यति-- “एषा वा दति । एषाः द्चिण दिक्‌ पिणं खश्ता । तथा च ‘ar वेदिः यदि दचिणाग्रवण ध्यात्‌" efauat frat भवेत्‌, तदा तबारिक्रोद्‌- कवत्‌ यजमानोऽपि दचचिएतोऽवथ्ितं पिदलोक ‘far’ चिप्रम्‌ दयात्‌" aga । प्राचौनप्रवणायान्तु Fat नेष दोष द्याह- तथो हेति । तथा सति ‘av यजमानः ‘sata’ चिरं जौषेत्‌ ।

सं न — --~~---*¬ ~ .~------ ~ ~ ~“ -----~- * ---~~~-~ - ~~~ ~ ee te rE न = म ०

ee: el

\— de सं° ६, १.१.१९. “tanga feat यभनन्त,~ gray देवा दत्तिणा पितरः, gata मनुष्याः, उदौचौ शाः?-दति |

R— ate whe FoR. Cg | दशाटमद्वटोकाब्रह्टया।

R— Me Bte HRV! ४-- तैर त्रा २,१.३.५।

१६१ | एतपधव्राह्मणम्‌ । (रप्र Rate

खाता afealfg: शच्छोकरणौोया, किन्तु पांशुलेव कांति fawa— “पुरौषवतौ मिति। तत्‌ प्रण॑ति- “प्रवो वा इति पश्राभिहेतुलात्‌ पुरीषस्य WAR! “Gee! पांश्एभिः, ani वेदिं कुवन्‌ पश्भियुक्ा मेवेनां कुरुत Tae ॥ १५७ ॥

“OUT रस्येति! मन्त्रेण यद्वेदेः माजन, az विधनत्ते- “ता मिति। wana मितिदास are— देवा हेति पुरा खल देवा WEG ष यो्छमाना एव मवोचन्‌ । किं मिति । ‘gar? पथियाः सम्बन्यि । “MATA श्रा समन्तात्‌ टतम्‌, सवेदा नश्वरम्‌ ATA’, तदिपरौतम्‌ “sarge, सवेदा बाघविधुरम्‌ | ईदम्विधं यद्‌ देवयजनं देवयागाधिकरण्डतं स्यानम्‌, तत्‌ agua wren निचधिपाम । “सः-दति वत्ययनेकव- aq’ ते सुराः यदि ‘a’ wera (दतः WANT स्थानात्‌ जययु, तदा वय मेतत्‌ स्थानं परित्यज्य "तत एव' weafa निहि तस्िन्‌ स्याने एव, Gass Galea यज्ञेनासुरान्‌ पुनरभिभवे मेति । ईदृमिधोपायजनितरषेद्योतको “हन्त'-शब्दः | एवं विचायं तथेव da: wa मिति enafa— “a यदिति। यत्ययेन gfe war । तद्यदस्ाः परथिवयाः eaatae: । न्यदधत निदितवनतो निचिक्वन्तः। "तत्‌" निहितं देवयजनम्‌, ‘uae’ ददानो चद्रमरि BUI सत्‌ कलङ्गात्मतया दृश्यते ।

१-- इष सर्ववेव परांमु-पांषु-दति पाठभेदो जादि-दाद्योः | R— ato सं० १. २८.१९ । Ae Bho Fo Bs. RI दे- पाण Ho ३.१. ८५ । B—— १२७ Vo fedtaciuat 484 |

(Rae Yate ) ॥ प्रथमकारडम्‌ ॥ १६७

oma लोकप्रसिद्ध सुदाहरति- “तस्मादिति यस्मादेवं एयिथाः श्रनाष्ठतं देवयजनं चन्द्रमपि निचितम्‌, तस्मारैव कारणणदस्याः एथियाः सब्न्धयुरौरितलकचणं देवयजनं erate विद्यत इत्यभिन्नाः कथयन्तौत्ययेः । यदोदूमिधं देवयजनम्‌, एतस्मिन्नेव “पुरा कररस्य"-दति"मन्तेण प्रतिमाजेनं gaa: “we यजमानस्यापि AIAG भवतोत्यथेः ॥ १८ ॥

विहितं प्रतिमाजेन Hag मन्त विधत्ते- “a दति | मन्त्र गतकररपदस्ाथं माह- “Aga वे क्रूर भिति । कथं सङ्गामख ृरगरब्दाभिधेयतेत्याग्रद्चो पपादयति- “सङ्गमे रोति | करूरकरणः afi कथं सङ्गमे विद्यत इत्यत श्राद- “हतः पुरुष दति | पुरुषाश्रादेथतुरक्गबलस्य ay इननलचणत्‌ करुरकरणात्‌ तदधि- AWA: सङ्गा मोऽणतर करूर शब्देन प्रतिपाद्यत इत्यथः ॥

पदाय मुक्ता वाक्याथ सुपपादयति- पुरा होति। क्रूरस्य" aga ‘fag’ विसपणदागमनात्पुरेति aaa vata aa: | ware दितोयं भाग aay “लो वदानु"-पदस्य faafad ay दग्यन्‌ याचष्टे- “उदादायेति। wat’ एयियाः ‘ha जौवन- BU जोवाद्मण्तं वा azarah देवयजन मासोत्‌, तदित्यथेः | तथा च ‘tae? जोवनप्रदां जोकडतां एथिवो fafa मन्त- पदाभिप्रायो वितो भवतिः। वेयाकरणस्तु “जोवेरदानुक्‌”-इ ति"

NR ate सं०१.२०८.१ | He Bho BRE ३२। ९४ ४-- तदेवं जौवं ददातौति विग्रहोऽ्राख ब्राद्यण्कारखेषटः | “ape माणं जोरदानुरिति वगंलोपात्‌"-दति परा ६. १, ६६ द° वा०।

१६० ॥ एतप्रधत्राद्यणम्‌ | (रप्रण इतरा"

नोवदातुपद्‌ त्पादयनि | ava तेन्तिरौ यकेरा्नातम्‌! | AAR भागान्तर मनूद्य व्याचष्ट “या मिति । ‘AAW AAT! एतर खधाभिरित्यस्य व्याख्यानम्‌ | मन्तखान्तिमं भाग मनश्च याच “at fafa) ‘vaw ददानौन्तनेन देवयजनेम ‘al शब्द्रमसखव- सिताम्‌, श्रनाण्ठतां प्रथिवोम्‌ ‘safer’ तदेव fafa तादा व्येनानुसन्धायेत्ययंः ॥

एतदेदन प्रशंषति- “श्रपि इडेति ॥ १९॥

बेदिकरणनन्तरं ane विधन्ते- “श्रयति । प्रोचषणणराषा- दयेत्यादिकं wad ब्रयादित्यथैः। प्रोचत्याभिरिति श्रोणः” शापः तासा मासादनं wave भिति याचष्टे- “agt वा दति सपयस्तावर्‌ ay. तदं प्रपरिणामरूपलात्‌ । तथेव प्रागान्नातम्‌- “तस्य SAGAN वा यावद्‌ वा^-दतिः । ब्राह्मणेऽपि वञ्जात्मकः; तदन्मन््रसामर्न रचां way । तौ खलु पुरेमं यनम्‌ श्रभ्यजगुपताम्‌' श्रभितोऽरचिष्टाम्‌। “ag रच्षणे९"~दृत्यसादुडि “गुपेच्छन्दसि"-द्ति* चडि रूपम्‌ । त्र fe “श्रायादय श्रा धातुके वा५-दृत्याय-प्रत्ययो विकख््यते । “वच्चो वा दृत्यादि। “तस्माद्‌ येनेता यन्ति निन इवन्ति"-दृत्यपां age प्रागेव भरु

१९-- do सं° १, ५, १९० । “नौर Mad एुरोडाश्चदारेय यज्ञस ददः तीति जीर्दानुः"-दइति तच सा० ate | जवदानुशब्दोऽप्येवम्कः।

R— ९९४ ए र Ho, URE Uo ६० To FAVA |

~~ भ्वा० प ३९५ | B— Wo Fo ३.१. Yo |

Y— प्राणद" २.१.३९ (- Weg te, RE BOS!

( Rae Yate ) | प्रथमकाखम्‌ । १६९

प्रतिपादितम्‌ । वञ्जरूपाणं तासा मासादनं ज्ञसलाभितो रायै सम्पद्यत इत्यथः ॥

प्रोचणौना मासादनसमय THAR स्फस्योधमनं, विधत्ते “घ वा टूति। “डपयेध्यधषः सामोेः"-दृत्यपरिग्रब्दस्य दिवे चनम्‌ | 'उपयुपरि' समोपे उपरि TH | श्राशाद्यमानापु ‘Mealy’ 'धावमा- UA सतोषु “MY WAT मासादनसमकाल Aa: सफम्‌ उदटच्छतिः धारयति । विपचे वाध are— “au यदिति। उद्यमन asa ya वेदिमध्ये निहतस्य स्फ्योपरि सादने IAAT ‘AR? सङ्गतौ भवेताम्‌ । तथा च वञ्दयसद्गमाट्‌ यजमानस्य वाधः स्यादिल्याग्रयः। “घमो गम्यच्छि"-दत्यात्मने- पदम्‌? । we दोषस्याभावं खपे द श्यति- “तथो हेति। तयोः तथा च ea’ a2: सका प्रादु द्यमने सतोत्यथः । “aarfefa ्रतिपादिताथेनिगमनम्‌ ॥ ९० ॥

परतौकग्रहएेम विहितं saad’ साक्ल्येनानुवदति- “star fafa । हे श्रादनोप्र ! प्रोचणरथां श्रप श्रासादय। श्र्चि- समिन्धना्म्‌ (थं, बेदिस्तरण्थम्‌ ‘afer च, श्राहवनोयसमोपे WAST) जायाः शचः" खम जेनसंसकारेण HAE | यजमानस्य या पत्नौ, तां dan सन्नद्य, यत्‌ प्रागग्रावधिभित मान्यम्‌, तेम

~ स्प्यलच्तेणं ४८ Go द्वयम्‌ । R= पा HS. १. 91 २ पाण Fo a. ३, RE | g— शखस्यास्याः-इति ज, भं |

५-- "विवस्ितं'-द्रति ड | €— वा० स° १. २८, 2 | 22

१७० ॥ प्रतपथत्राह्यणम्‌ | (रप्र शत्रा

'उदेरि' श्रागच्छेति सम्मेषमन््राथेः । एव मेष मनः परप्र्ायः नायग्युक्षवात्‌ शेष एव ; न तू मनत्ानरवददृष्टेकप्रयोजन इत्या “aaa इति ॥

“q यदौल्यादि | पोशण्ासादनादिकम्‌ श्रायोपेण कारयि धदि कामयेत, तदा ‘Ua’ wana ब्रूयात्‌ ; यदि ¶ त म॒ कामयेत, खय मेव gal faa मेव कामयेत, तदा ततत्‌ समेषवचमं नाद्विेतापि, तदिषय मादर मपि म gal) at पपसि are— “खय भिति । ‘aa’ श्रस्मात्‌ कमेणोऽमनत मिदं कम कर्तव्य fafa ‘fe यस्मात्‌ खय मेवेतदेद, तस्मात प्रति श्रन्नामश्षापनाथः eat निरथंक Tas: ॥ २९ ॥

“भषतो वधः"-दतिः wan स्फ्यस्य वदिधदङ्‌ fate विधन्ते- “श्रयेति । श्रभिचरतो विशेष are— “agar दति श्रस्िम्‌ मग्र “श्रसुग"- र्ति शजोर्नाम चतुर्थां निर्दिश व्यथः ॥ ९२॥

इलप्रलाशने विधन्ते- “श्रयेति। “श्रवने मिक्त" शोधयति, प्र शये दिल्यधेः । “णिजिर्‌ श्रौ चपोषणएयोः”-दतिः धातुः । ^िऽ WANT’ JU) श्रवनेजनस्य प्रयोजन माई “Cagtfa यत्‌ खल ‘wer: बेदेः खननादिकं रुरः कमात्‌ ` तदनेन स्फस्योदडनिरसनेन wer’ Fe: ‘aerate’ निराखप्‌ HAT’ पायोः कूरकमेसेषत्‌ भ्रवनेजनेन TE: कार्यद्थंः॥ २३

१-- ato सं* १.२८. द । काण Me FeV ee! R— जु" उ० ११ । R— पार Geo ४. OU!

(rae yate ) ॥ प्रयमक्षाणम्‌ । १७१

्रटतानां इविषां यागात्‌ प्राक्‌ नि्भिताया azy वर्हिल- रणात्‌ पूवं खशेनिषेधं विधित्सुः तस्िद्यथं fafa माचरे “सय हेति । पूवेवद्‌ बहवशनस्थाने स दत्येकवचनम्‌?, ते । भ्येः afagl यजमानाः श्रे पुरा ह EH दृष्टवन्तः, नतेः खल याग- समये भ्रतानि र्वोंषि कषक वेदिं च ‘samy saan संस यजन्ते; तिः च तेनावमग्रेजमितेन दोषेण "पापोयांश" पापिष्ठाः निष्टा बर्बुः । चाग मङुर्वाणस्तु श्रवमगेजनितदोष- विरात्‌ श्रेष्ठा एव wags) ‘aa’ wat मेव श्रवमर्भदय दोषेन मजानानान्‌ “मनुयान्‌ “Mag? यागविषया were: "विवेद प्रप्नोति । ता मवाश्रद्धां दग्रयति-भ्वद्ति। यागस्य श्रनथेहेतुता मन्ना सिपुरित्यधैः ।

तत Terie । ततः" wagorgaat केनचिदपि ane भरनतुष्ठानात्‌ Ta’ श्रद्माद्रूलोकात्‌ रेवाम्‌ प्रति चरपुरोडाशा- दिकं हविः" न अगाम । ननु मागमद्भविः; श्रतोपलौ- विनां" देवाना मनेन किं प्रयोजन भिद्यत we “ca: प्रदाना- alfa) ‘xa’ श्रस्माद्लोकात्‌ प्ररौयमानं यद्विः, तस्मादि- द्यथेः । ऋत्यच्य॒टो बलम्‌” दति? प्रपूर्वाद्‌ ददातेः कमंणि We २४ ॥

तजेतिहास माह- “ते हेति। ₹हविरागमनाभावेन निराहाराः

— en

\— १९७ ए Stu Reet | र~ ध्रप्नोन्‌-एति ठ, इ । R— प्राण ०३. २.१९१२।

१७ ॥ एरतपथब्राद्ययम्‌ | (श्प्र* date )

कारि fecaq “ae 4 दति ata arena arqata’—ehy काल्यायनः\ । श्रन्याः तिकलः, गा इति शेषः ॥

व्यवहार पूवेक-क्रय प्र्॑सति- “स॒ यदर्वागिति। श्रवाकू सन्पादनात्‌ प्राक्‌ व्यवहारं हवा, ‘VT’ परस्तात्‌ ‘aac’ | श्रय वा श्रवक्‌ श्रू मेव थवशारकासे यवररन्ति, सन्पादन- काले त्‌ "परः देयं qe मधिकं war) तस्मात्‌" दम्‌ ददानो मपि ‘ad ce वस्तु ‘ae एकवारम्‌ ‘wag’ सत्‌ "परः शसन्पादयम्ति' ॥

malate सुदाख्यानवत्‌ सोमवोयांण्णदाख्यातयानि, तथा- करणे कारण माह- “श्रय यदध्वयेरेव गोर्वोर्याणोति। महितः महत्नोपेतः खल सोमः । तत्‌ कथम्‌ ? वहतो देवः" खश्‌; दिवि aque eRe सोमवक्षौरूपेण परिणामात्‌, “fefa वै सोम रासत्‌” mere’ । श्रतो हेतोः सोमस्यानपेदितवात्‌ अध्ययै" “at "महयति पूजयति । at पन्‌" ‘Ae? ताः शर्याणि प्रतिधगादौनि । केनाभिप्रायेण ? सोम मनथा करीण- नोत्यभिप्रायेण | तस्ादिल्युपडारः ॥ ४ ॥

कलाश्रफादिरूपं पञ्चवारपणन प्रश्सति- “Wy थत्‌ पचहव एति । शष्ट मेतत्‌ ॥ ५॥

“oy feca इति। एकहायन्या सह gay हिरणं वस्लादिदश्रसु द्रथेषु मध्ये ‘fea? दौयमाने सति यनमान

१-- का" site ७.८, १४, १५ GAT! प्रिताथैकथन मिदम्‌ । R— FIRE ब्र््यम्‌ (११९ Ue) |

( इअ tate ) ॥ ढतौयक्राखम्‌ । १७१.

वाचयति" “aa ला?-दति aaa) मन््रखाय मयः । शक्रं Ava ‘a’ लां शक्रेण दोषेन “हिरण्येन क्रोणामि'। aera’ लां “दद्र श्रारहादकेन “हिरण्येन । “aay” श्रमरणधर्माणं त्राम्‌ श्रतेन 'हिर्येन' क्रौोणमोल्यथेः | मन्त- गतानि श्रक्रचष््राग्तपदामि दतोचाशानि हिरष्यनामामि, दितौयान्तानि सोमस्येति याच्टे- “qa aT शक्रएत्यादिगा । wets: | WT सूजम्‌- “घ श्राह चरते aa A गास नुसते मियनौ ते गावौ तिख्तऽनयाः शएकन्वेति fea माश्च वाचयति”-दतिः ॥ ६ ॥

श्रय समन्छकं सोमविक्रयिणो हिरण्येभाभिपरकम्यनं विधके- “श्रय खोमविक्रयिए fafa शश्रमिप्रकम्पयतिः हिरण्येन प्रशो- भवति । amar’ “सन्ध -पदं श्यारष्ट- “जमाने ते गौरिति । विग्भिः ay गच्छन्ति तत्तत्कमेखिति ‘am’ यजमानः, तेन्‌ | “wa त दूति सोमविक्रयिणं हिरष्ेनाभिकम्पयति"- द्रति चम्‌" |

‘aera मिल्यादि" । ‘ay श्रभिप्रकष्यमसाधनं हिरणं यजमानं nares “wal ते"-दति'मन्त्रेण श्वापयेत्‌। श्रमे wate यजमान cae: हिर ण्छसय वोयंरूपवात्‌ तत््लोकारे-

--वाग्सं० ७,२९.१९ र्का" मलौ TPS UB, AG ए वाण Gog, Ag. 8 | a— काण Be Te ९, ८, १६ | ५- He wile Gee ye! ई-- वार Te 8. AG RI

१५४ ॥ प्रतपथम्राद्यम्‌ । (ame वत्रा)

णात्मनि tance सोमकिक्रियो a@igaiq । “सोमविक्रये- तदादन्तेः- दति, चम्‌ ॥ ऽ ॥

““अयाजाया मिति । क्रयाय दत्ता ast प्रतौचोनमुखो शता mare मालभ्य खितं यजमानं “तपसः सुलुरसि"-द्तयादि मनलं वाचयेत्‌ । तथा च सूजम्‌- “ant प्रत्यङ्मुखो aren वाचयति तपसस्तनूरबोति"”-दतिः । मन््स्याय मर्थः। हे श्रजे। a प्रजापतेस्तपसः' ‘aq’ शरोर मसि; तत्परिणामरूपलात्‌ | श्रजापतेः वर्शोऽषि'; . “संव्षरो वे प्रजापतिः"-इति. श्रुतेः । संवत्छरस्य सम्बन्पिनि काले जायमानत्वेन VTA सवत्छरशूप- प्रजापतिश्ररोरसाङूणात्‌ प्रलापतिवर्णत्मकलम्‌ | संवत्छरे जिर्जाय- मानादेबेतरपग्रोरणत्कर्षात्‌ श्रा परमः पशः , तेन ॒क्रौयसे । हे सोम! श्रतोऽहं तवानुग्रहात्‌ “सदखपोष' पु्रपो चादिष्पेए ayfaugfs प्राप्रुवानोति ॥

a भिमं मन्तं विभज्य याचष्टे- “तपसखनूरयोति। मन शतु्भागव्याग्नौःपरता are— “श्राभिष मेवेतदिति । श्राग्रासन- प्रकार मेव दभ्रेयति-- “war वे सल मिति ॥ ८॥

वाम-द्किण-बाह्न क्रमेर श्रजाप्रदान-षोमदाने ₹ निदिग्रति- “ख वा अनेनेति । “अनेन राजाम मादन्त इति। aes विशेषो न शरूयते, तथापि सूभकारेण विशेषितम्‌- “सब्येनाजां प्रयच्छन्‌,

, (के कार श्रौ Ge ©, =, १८ | R— वा° Fo ४.२९. 8 | &— का० ste GF 9, ८, १९ । 9-- Te ब्रा ९. १.२, ५; १, द इद्ादिव्‌ RTT |.

( इण RAT? ) ॥ दतो यकारम्‌ । १७१

fait भ" ~-दति दकिन सोम मादन्तेः-दति, श्रनाप्रदानेन सोमादानं तल्निवेचनद्यारेण प्रशंसति- “sre हइ वा श्ति। स्मात्‌ एतया श्रजया "एनम्‌" सोमम्‌ “AMA! श्राजत्‌' श्रामि- मुद्येनागख्छति । ्राजनसाधनलात्‌ “AA aga; ‘At परोश्षेण “्रजेत्याच्चतेः ॥ ९ ॥

“ay राजानम area मिनो auf: & ata a 'सुमिज्रधःः शोभनयजमानध।रकः, लं ‘faa’ fasan, fre- भतः षम्‌ श्रागच्छत्यथेः। श्रसिन्‌ wet मिनग्ब्दाचं माह- "शिवो a शान्त दति । शिवशब्दस्य याख्यान शशाम्तः'-दतिर। “तं यजमानखेति | दष्णिः ‘at? ऊरप्रदेशे तजानाद्ायकं ‘aa’ Fay ward, तत्र ata निदध्यात्‌ ॥

निधाने aa विधाय प्रश॑सति- “qeety fafa’ i “sy श्रिम्‌ सोमक्रथकमंणि यस्मात्‌ “यजमानः एव श्रो भवतिः Sra, "तसात्‌" “दस्यो मिति मन्तं ब्रूते । दितोयभाग- ard are “oman मितौति। “वध्र art कामथमानसलं कामयमान मूर माविग्रेति मन्छभागस्यायः। यः कामनाविषयः, स प्रियो भवतोति ufaga, श्रतः उग्र सुग्रन्तम्‌'-दत्यनेम "प्रियः पियम्‌'-“इति' “aw मन्तः । एवं

Omen

\— ate ate सू 9,०.२० | R— वा Te ६, RU |

e— “arama ( paat) उत्तिष्ठति वा (यजमानः }'- तिचे विहितं areata ( ato Ge ऽ, ८, २९. ) |

४ alo Ho ४,९८७.९ | Y= सद्‌ा" To eo elo |

११ ॥ शवपरथत्राद्यम्‌ ॥ (ame date |

श्योमः स्योन मिति। uta मिति सुखनाम ; gee शिवा तमकलात्‌ “शिवः शिवम्‌" इति याख्यातम्‌ ॥ १० ॥

“श्रथ सोमक्रथणामनुदिशतोतिः | डे खानभ्नाजादयः ! वः धुश्राकम्‌ "एते" “खोमक्रयणाः' । यतः तेगेवारिभिः सोमः क्रौयते शतः "तान्‌" क्रथसाधनपदा्थाम्‌ "रक्ष्यम्‌" । रचःसम्बन्धिन्‌ः तान ‘at दभन्‌" मा feast: I

श्रसुटे शरनं प्रशसति- “धिष्ण्यानां वा एते भाभनेनेति भाजयतोति भाजनं खानम्‌, तेन तत्थानेनो पाधिना “एते सानादयो ‘fuera? सम्बन्धिनः खलु । कथं तेषां fame इति तजाह- “एतानि वे धिष््यानां नामानोति । erred धिष्ययानां नामान्येवर, पर म तदतिरिक्राः। श्रय वा श्रतुदेग्रनाशं "एतै गवादिपदार्थाः धिष्ण्यानाम्‌" एव, न तु खानादयः सोमः र्का: ; श्रतस्तेषा मेव ‘wa’, न “धिष्ण्यानाम्‌ दति तचाई- “एतानि वा इति । तथा चोक्षर वच्यति- “a मेते गन्धवा

१-- निघ° ३, ¶,१५। २-- Bre श्रौ ° We ०, ©, Ri

a— पोना माश्रयभूवा खदा निभिताः सप्त खस्पवेदिका feat धन्ते। तानि चैवं काद्चायनेन विहितानि-- “orate परम्‌, सिकताश्चोपररि सौगरेणेति (ate de ५. Re.) सवश, षट्‌ सदतिः प्र्ष्मुखो WC मपरे होतुः, दच्तिणपुवेणौदुम्बरो मेावहणर, इोटधिष्णा TRV चतुरः समान्तरान्‌ ब्राहमगाष्डसिपोटनेष्रष्टा वाक्षागाम्‌" दति ८. ६. १६-२१। धिद्यगजिवेचनादिकं 2 निर० ८,१. 8 दर्शम्‌ |

( Rae Rae ) 1 इतौ यकषाखम्‌ | १७७

शोमरक्वा जगपुरिमे fame: chat | aay’ en mazarty gay एतेन “एते वः सोमक्रवणाः'- एति पाठेन ‘we’ धिष््य- भूतेभ्यः ख्ानादिभ्यः श्र्दि चत्‌" भ्रनुदिष्टवान्‌ भवति । fava: “ga TIMI’ दूतिः क्यः। श्रच BIA “खयानभ्नाजेति जञपति"-इतिः ॥ ११॥

“श्रयाज्ापोएेत दति^ । “setts अरायुणवेति । त परिरःमावरण्स्यापवारणं विधाय प्रशंसति | उभयन्ेवग्रष्टो वाक्या- लङ्कार थः | GA गभेश्छान्तर मावरणम्‌, जरायु" वाह्य माव- रणम्‌ । तथाच प्रागाश्नातम्‌- “MAT वा Bas जरायुणो भवति"-दूतिः । स्पष्ट मन्यत्‌ । "तं oa यजमानम्‌ “NW रिन्‌ सोमविक्रयसमनन्तरकाले *अरजोजनत' प्रादुरभावयत्‌ mag: | उत्य्स्ावर योगात्‌ श्रपवरणं युक्त मित्यथेः | पू एति प्रावरणे पञ्चाद्‌ पवरणं युज्यते | तदेष कुत TAA श्राह- "एष वा ma गभं दत्यादिना॥ १२९॥.

“श्रय areata’ | wae: “परि मगरे दुश्चरितात्‌^-इति Ny मन्तरं यजमानं वासयेत्‌ । श्रय मयेः। भमा' मां दुश्चरितात्‌ सकाशात्‌ "परिबाध बायखेत्यथः | ar मां ‘suite’ सदा- Ut श्राभजः May) श्रय वा सुचरिते वत्तमानं माम्‌

१ इदेव काण्डे dye पत्रा CMB ATA |

र qe SHe Q Ue | a— पाण FT १.९.१५. |

४ ate she gees. 88] ५-- काग घौर |e OS Re |

(- २.१.९९ (१, we) REM O— काण श्रौ" Teed १। 28

{ex । ग्रतपथन्राश्चणम्‌ । (रप्र date)

“श्राभज' श्रनुख्टहाण' | wana माह- शश्रासोमं वा एत भिति । ‘ur यजमानम्‌, “एषः सोमो राजा । ब्रेष्ठस्यागमनात्‌ प्रागेवोत्यामेन भवितयम्‌, we तद्रेपरोल्याभमिथाकरणम्‌ ; ag तरतं कमे ्रमोणाति' प्रहिनस्ति; तदनेन मन्छवाचनेन समा धोयत दति ॥ ११॥

श्रय राजान मादायेति! । उत्थानमन््स्यायः । श्रायुषा aa’ च सह तत्साधनेन वा श्रायष्करणएेन सोमेम ay ‘azar’ । श्रायुषा' मिभित्तेनेति वा । ware’ श्रवयवापेचया बहवचनम्‌ । सोमांशूम्‌ श्रतु"- त्य उदस्थाम्‌" | saa तात्ययं Ae “श्रतं वा ॒एषोऽनूत्तिष्ठति यः सोमं at fafa i १४॥

“my राजान मादायारोहण मभितरैतो ति" । श्रारोहनधतेति श्रारोहणं' शकटम्‌ | श्रमिगमनमन््स्याय मयः । वयं "पन्य पन्थानं ‘seagate’ प्रतिपद्येमहि । कौदृशम्‌ ? ‘afer? शोभन- गमनम्‌, श्रनेरसम्‌ श्रपापम्‌, “Aa? पया गच्छन्‌ पुरुषो "विश्वाः दषः" ae परिदटणक्तिः परिवजेयति, "वसुः धमं च “विन्दे लभते, त प्रतिपद्यमहोति५ ॥ १५ ॥

क न ~~~ Se ee +~ ee raat Semis chs = कका

१-- alo Ho ४, २८, १ । R— Flo Ble He ७, €, 8!

R— HAG मन्तः alo He ४.२८.२।

४-- “sala मनःप्रतिगमनमं च रर्टौतसोम wa anata: कसे ति"- दति उत्तरे च (9, €, २)” दरति aaa ate Ze |

४-- स चेषमन््ः वार Ge ४. २९. १।

( ame aT? ) । हतौयकाङम्‌ ॥ १५९

sq मन्त्र मास्यायिकया प्रशसति- “देवा हवा इति | पुरा fae देवाः” देवलप्राप्रये यज्ञं तन्वानाः श्रसुराद्यासक्गेन Har, तत्परि हयारोपायवेन केमप्रापकम्‌ “एतत्‌ यजुः" दमं मन्त दुष्टा, प्रयुज्य, "नाद्रा रकांसि' नाग्रकारिणो राचणान्‌ घातयिला, एतन्न्धसम्बसिनि wacfed, माशरदिते, वातरह्िते, स्थाने श्रविना्रलचण चेमं प्राप्ताः । तस्मात्‌ इदानोन्तमोऽपि तथ्चजः- ATMA Ba प्राप्रोति । यस्मादस्य मन्त्रस्य aay मेवविधम्‌, तस्माच्छकटसमोपं गच्छन्‌ “प्रतिपन्धाम्‌"- दृति, मनर ब्रूया दित्ययेः | ब्राह्मणेक्तस्य शत्सस्यायस्य मन्त्रे दग्रेना- दिद्यभिप्रायः ॥ ११९॥

“dat इतौोति। हरणप्रकारोऽभिनोयते- (दतिः waa प्रकारेण, शिरसा wae) “हरन्ति प्रथमं क्रयात्‌ प्राक्‌ = प्वेतात्‌, पान्तु श्रनसा परिवहन्तिः ; waa सोमं मदयन्ति" सत्कवैन्ति। यमात्‌ पूवं मेवं हृतम्‌, तस्मात्‌" ददानो मपि श्रावापषमये शृष्टखेचं प्रति ‘ats wheat हरन्ति, पञ्चात्‌ फलिताना मानयनसमये “Naar उदावडन्ति' उदागयनि | श्र सचम्‌- “mfa सोमं छवा पाणि मन्तद्धाय प्रतिपन्वा मित्यनोऽम्येति, दकिएतल्िषटष्छतं॑समङ्गि धौतम्‌, प्रउगाश्चोडते फलके, छेष्णाजिन मखिन्नाखुणात्यदित्यास्गितिः, तस्मिम््ोम निदधाल्यदिल्ये सद इति?" दति" ॥ १७ ॥

it

वार सं° ४, २९.९। 2- alo He 8. ६३०, ९ | R— Te Hog, ge R] |B Te Bt HOw €. ४-9।

। $+ ॥ गतपचक्राद्यफम्‌ | ( Rye त्रा

उटकुम्भसमोपे यं प्रशरसति- “श्रथ acar fafa: wets: | fecutfe दश्क्रयद्रयं करमेणानद्य प्रशसति- “श्रय afery भवतोद्यादिना । क्रयाय हिरण भवतिः इति ‘aq’, “एतत्‌ एतेन सोमं ‘aya mau cer सहित सन्तं क्रोतवान्‌ भवति; हिर खस्य तेजोशूपतात्‌ | वासस श्राच्छादनसाधनलात्‌ तेन त्रये सति सोमं “सलचसं' क्रोतवान्‌ भवति । ब्रह्मणस्तपसा सम्भरतलात्‌ ‘gar क्रये सति तपसा सहितः क्रथो भवति । धवा माभिरण SUS: saa, तया क्रये सति सोमः सशिरो भवति। ‘ay afauat भवतः-इति wey) क्रयणट्रयगतां दप्षद्चा मनूद्य प्रप्सति- “a वे दग्रभिरेव क्रोणौयात्‌, नाद्श्रभिः- दति । wate ॥ १८॥ १[१.२.)।

दति ओसायणाचार्यविरचिते माधवोये बेदाथ॑प्रकाभ

माध्यन्दिनिशतपयत्राद्यणएभा्ये हतोयकाण्डे ठतोयाध्याये ठनोय ब्राह्मणम्‌ ॥

॥ इति व्रतीयकाण्डे facta: प्रपाठकः समाप्तः |

[

१- अच “हिरण्यं सइ साष्ट एषता वरचाकण्डनाहन्ति वा”-द्रयाष् कात्यायनः (9, <, २७. )। “प्रदर्चिणं सोमक्रयगौ areal गवा भिष्कौ य यमानस गोरेऽपिद्धति , यदि सोमविक्रयो प्रति विवदेत एषतेगं वरचाकाग्डेगावच्तायं MMT, लकु त्र न्तौयके नित्यवदेके वधं समामनन्ति"-द्रया हइ BIA (१०, २७. -८. | “सोमविक्रधिे fatey ददात्‌” -दयेवास्ति मानवे इ |

| १८९ |

Wy ह तौयप्रपाठके प्रयम्‌ ब्राह्मणम्‌, afq at

हतोयाध्याये ae ब्राह्मणम्‌ |

ee —

॥ इरिः ७ ॥

A छष्णाजिन areata) श्रदित्यारूबगसौति सोऽसाकेव बन्धरथेन मासादयत्यदित्ये सुद Aes तयं वं yfaafefa: सेय प्रतिष्ठा तदस्या मुवन मेतत्‌ प्रतिष्ठायां प्रतिष्ठापयति तुखादाहादित्यं सुद्‌ araleta* ॥ १॥

saat ममिपुद्य व्वाचयति | Teas चां टषभो अन्तरिक्ष मिति देवा इ व ae TATA सुर Tar ऽआसङ्काद्‌ बिभयुाश्करुस्त॒ ऽएन HABA

* श्चासोदेति दति ग, घ।

A T ‘epg’ gfe सायणसम्भतः प्राठः |

९८१ ॥ ए्रतप्रथब्राद्मणम्‌ । (रपण gate)

याश्स मेव व्वधाश्चकु्यदाहाललमनाद्‌ शां eM ऽन रिक्ष मिति+॥ २॥

श्॒मिमौत व्वरिमुाणं एथिव्या इति। त्देनेनेमांँ सोका नास्पुणोति त॒स्य हि नु इन्तास्ति नु बधो येनेमे लोका श्रास्युतास्तस्मादाहामिमौत afar पृथिव्या इति! us

श्रासोददिश्वा भुवनानि सम्राडिति? । तुरेनेनेदः aa angina तस्य हिनु इन्तास्ति न वधो येनेदः सव्व ATA तुस्मादाहासीददिश्वा भवनानि warfgta! i gt

विश्रत्तानि व्वरुणशस्य व्रतानौति। तदस्मा इदः सुवे सुनुवत्म करोति ated fas न कुष्चन WaT मिन तुस्मादाइ विश्वेत्तानि व्वुरुशस्य व्रतानौति ॥\।

श्रथ सोमपरय्याणुहनेन पर्याणयति | नेदेनं नाष Tafa प्र्शालिति गुभा at seg भवति तिर्‌ इव

« समिति दति ग, a! + नेमालोश्ा'-द्रति ग, ध। { “इति-दति ग, च। ९ ‘aenfsfa’-afa क ।

|| संम्नाहिति'-दति a, (समाहिति!-दइति ग, घ |

¶ श्रताभौोति'-द्रति ग, घ।

(३अ० श्व्रा ) ॥ एतौ यकारम्‌ | १८३

वे गर्भास्तिर्‌ इवेतदयत्पय्याणद्* तिर्‌ इव वं देवा मन्‌- घेभ्यस्तिर इवेतदयत्प्या शङ्खं तस्माद पर्याणयति ॥ € ॥

त पर्याणद्यति। वनेष व्यन्त्रिष्ं ततानेति aay ez vata व्विततं व्वक्षाग्रष्‌ वाज म॒वत्स पय sfaarfafa ata वे वाजाः पमाध्सोऽव्वन्तः पुश्खे- वेतदौय्यं दधाति पय उसियाखिति पयो vile afe- थासु feax इत्स क्रतु व्वुरुणो व्विश्छमप्मि सिति ea wad क्रतुम्मेनोजवः प्रविष्टो विव्षम्ि मिति विविक्षु छययं प्रजाखश्चिदिवि aa मदधात्सोम मद्राविति दिवि चमसो सूयो हितः सोम सुद्राविति गिरिषु fe सोम- लसादाइ दिवि aay मदधात्‌ सोम सुद्राविति! ॥७॥

aq युदि इ हष्णाजिने waa | त॒योरन्यतरत्‌ प्र्यानद्यति प्रतौनादभाजनं aa ऽएवं भवति छृष्णा- जिनग्रोवा एवावकंत्य प्रत्यानद्यति प्रतोनादभाजन AAA चक्षरारोहाप्नरश्णः कनौोनकम्‌। यचतश्मि lat भ्राजमानो व्विपञ्चितेति aa मेवतत्‌ पुरस्तात्‌ करोति FA पुरस्तात्राष्रा रक्षारस्यपघरननत्यथुभयेना- नाषटुण पुरिवदन्ति ॥ ८ ॥

RNR

८ A 99 , + ूवतत्ययागद्ध'-द्रति ग । 1 ‘antfafa’—efa a, घ। . +5 § प्तिनाहभाजनंः-दइति सायणसम्मत इति ete Fat: |

१८४ ॥ एतप्रयन्राद्यणम्‌ | ( शप्र* शत्रार।

डते HSA Hea भवतः। तदन्तरेण तिष्टनेसु- ब्रह्मण्यः* प्राजति ATT ऽरषोऽ्यारोहाद्ववति वो WA मुदत्यभ्यारोदं तस्मादुन्तरेण तिष्ठन्‌ प्राजति he

पलाशशाखया प्राजति। यच वु गायनौ सोम मच्छापतत्‌ तदस्या शश्रादरन्त्या ऽश्रपादृस्ताभ्यायत्य परं प्रचिच्छेद गायव्ये वा सोमस्य वा रा्नस्तत्यतित्वा परे MAMMA नाम ATT सौमस्य न्यक्तं तुद्‌ इाप्यसदिति तुस्मात्‌ पलाशशाखया प्राजति ॥ १० |

श्रधानडवाहावाजन्ति। तौ युदि कृष्णौ स्याता मन्यतरो वा कष्णस्त॒च विद्यादषिष्यत्येषुमः पज्ज॑न्धो वृष्टिमान्‌ भविष्यतौत्येतुद्‌ विज्नानम्‌ ॥ ११ ॥

श्रथ युनक्ति | उसावेतं धुर्षाहावित्युलौ हि भवतो धुषा हाविति धुरववाहो हि सुवतो aden मनश्र इति युज्येते WY ऽदत्य॒नार्ताविति तद्वौरहणावित्युपापः छताविति तुट्‌ ब्रह्मचोदनाविति ब्रह्मचोदनौ हि भुवत सखस्ति युजमानस्य शान्‌ गच्छत मिति युथेनावन्तग नाष्रा रृ्षांशसि न॒ हिःस्युरेवु Haare ॥ १२॥

+ श्रह्मण्रा'-इति क, डा ०-वेवरेणान्यच Fee; seg Wee ( ४. & 9. RR.) 'पत्रहमणराये'-दति |

( gaye धत्रा° ) ॥ हतौयक्षाखम्‌ | १८५

gy पञ्चात्परिकम्य। श्रपालम्ब* ममिपद्याह होमाय कौतायातुव्रहौति सोमाय पयंद्यमाणायेति बातो यतरथा काम॒येत ॥ Vs It

qq व्वाचयति। भद्रौ मेऽसि Waa भुवस्पत इति भद्रौ दस्येष waft Tear माद्ियतेऽ्यसय राजानः सभागा श्रागच्छन्ति पुव राक्ता ऽभिवदति भद्रो हि भुवति तुस्मादाइ भद्रो मेऽसुौति प्रच्यवख भुवस्यत ऽइति waaay wa पतिविवेशवान्यमि मानीत्यङ्गानि वे व्विश्वानि धामान्यङ्गान्येवेतुद्भ्याह मात्वा परिपरिणो विदन्मा त्वा परिपन्थिनो विदन्मा तला टका अ्रधायवो विदन्निति युथेन मन्तरा नाष Tafa न॒ विन्दृयुरेव मेतुदाह ॥ १४॥

श्येनो भूत्वा परापतेति। व्वय ऽएषैन Hag भूतं प्रपातयति! यदा set TATET रश्ारसि नान्वुवयन्त्य- तदे व्वयसा मोजिष्ठं बलिष्ठं we मवेत्‌ भूतं प्रपातयति यदाह श्येतो भूत्वा परापतति Wey

नक क

खपरालदु-दति पाठोऽपि डावेबरेर Fz | † ्तायानुब्रहोतिः-दति ग । ` t शुपादयतिः-इति, श्यपरायतयति!-इति च दृष्टौ डा°-वेवरेण | 24

is ॥ प्रतपथन्राद्यगम्‌ । ( श्प्रर श्त्रार)

HILT मेवाग्बवशन्ति। यजमानस्य शान्‌ गच्छ तन्नौ सरस्कत+ मिति ना तिरोहित मिवास्ि1 १६।

श्रथ सुब्रह्मण्या साहयति | युथा येभ्यः पश्यन््यात्‌ | तान्‌ warfare वः पक्तासमौ्येव मेवैतद्‌ देवेभ्यो ay निषेदयति सुब्रह्मण्यो ३६ सुत्रह्मण्यो सिति ब्रह्म हि देवान्‌ प्रच्यावयति विष्कृत्व श्राह fate यत्तः। ॥ १७।

इन्द्रागच्छेति। इन्द्रो वे यत्तस्य रेवता तसा दाहेन्द्रागख्छति हरिव are मधातिथेम्मंष वषश शरस्य मेने। गोरावखछन्दिव्रहल्याये जारेति तदा ATA अरणानि तेरवन मेतदप्रभुमोद्यिषति ॥ Ve |

कौशिक ब्राह्मण गोतम त्रवारोति। शश्वता रणिनाधनोपक्तातः agiaa व्रवाणेति a यदि काम येत AAT कामयेतापि नाद्रियेतेत्यद gen सिति वावदहं get भ॒वति ॥ १९ ॥

द्वा ब्रह्माण ्रागच्छतेति। तदेवां ब्राह्मणांश हैतेद्यबोभयेरथे wala युव ATAU! ॥ २०॥

+ “संक्तत'-दति कं, डा °-वेवरेयान्यध दृष्टश्च | 1 Soqy—zfa ग, घ | t ‘ontanra’—sfa म, च। A ome’—xta क | {| ‘arena —xfa ग, ध |

( ह्य° शत्रा) | दतोयकाणडम्‌ १९७

aq प्रतिप्रथाता*। saw शला मगरौषोसौयेश पशना प्रत्यपतिष्टठते sataral वा sea waaay ्रादधाति यो Sta ऽश्राप्रषैष्णवरं छदो दौक्षणौय errata यो वै विष्णः सोमः सु इविवुौ sey Sarai! भवति यो Steet तुरेन मन्तज्नभ्भ शरादधाति तत्यशनात्मानं निष्कोशौते ॥ २१॥

TSA | श्रादवनौयादल्क मादरन्त्यय मश्चिरय सामस्ताभ्याः सद सदां तिष्कुष्यामह ऽइति ब्बुदन्तस्तद्‌ तधा नु FATT वा UAT क च त॒त्‌ सुदेव । २२॥

स वृं दिरूपो भवति। हिरैवत्यो हि भवति ea तयोरसमदे छृष्णषारङ्गः! स्यादि्याहूरेतद्येनयो रूपु- तम मिवेति यदि amare a ॒विन्देदुथो safe लोहितसारङ्गः। स्यात्‌ Wes | afar वाचयति । नमो मिचुस्य व्रणस्य Tae महा देवाय तहत सपणत। दूरे देवजाताय ana दिवस्य सयाय श्सतंति नुम एवास्मा (एतत्‌ करोति मिषपेय मेवेनेनैत॒त्कंरते ॥ २४॥

1

^ प्रतिपरश्याता-दति ग, घ । 1† mea पदं ग-घ-एन्तकयोः। ‡ भुचव!-दइति म, घ । § ‘quyarey Ela ख, ग, घ । || "लोदहितयारङ-दति क ग, घ ।

gee ॥ श्रतपथत्राद्मणम्‌ । ( Rte शब्रार)

श्रथाध्वयुराराहणं व्विमुश्वति। Aware मसौत्यपसतम्भनेनोपस्तश्नाति ALU GAIA शय हृति wa ऽउहहति स यदाह व्वरुणस्य MME ष्य इति व्वरुणयो wy wife भवति यत्‌ सोमः क्रौतः+* Wey |

श्य चत्वारो राजासन्दौ साददते | दौ वा ऽअ मानुषाय रान्न ऽश्राददाते ऽश्रथेतां चत्वारो योऽ सष्टत्सुवंस्ये्ट |i २६ |

NAT भवति | श्रतं वा ऽऊगुंदुम्बर HBT. चसयावरु तुसमादौदुम्बरौ भवति |i २७।

नाभिदघ्रा भवति । श्रु वा saya प्रतितिष्ठल्य॒त्रः सोमस्तस्मान्नामिदघ्रा भवत्युबो ऽएव रतस रश्यो रेतः सोमस्तुस्मादबदघा भवति ॥ LEN

ता मभिषश्ति। व्वुरुणस्य ऽकतसुदन्यसौयुय छृष्णाजिन ATU व्वरणस्य ऽखतसुदन AMAA मासादयति BAU ऽूतसुदन सासौद्ति स acl AU ऽतसदन मासौदेति BUTT Wy wale भवति ॥ Re. ॥

र रि

* क्रोत्‌?-द्ति ग, घ।

( इय शब्रा, ) | टतोयक्षाणम्‌ | १९८६

qaax शालां प्रपादयति । सु प्रपादुयन्‌ वाचयति था ते धामानि हविषा युजन्तु ता ते विविश्वा परिभूरस्तु यन्तम्‌ । गयस्फानः प्रतरणः सुवौरो ऽबौरहा WATT सोम दुानिति शहा वे दा Tere: शिवः शन्तो (पापहत्‌ HATA AARTE ॥ ३०॥

रच के । vers मुपनिनयन्ति य॒था TH ्रगतायोदकुं माहरेदेव मेतद्ति व्वदन्तस्तद्‌ त॒था नु कयान्‌ मानुष॒ इ ते ये कुवन्ति aE वे त्र्य aq मानुषं नेद्‌ ब्यद्ं यन्न॒ करबाणौति AMAT निनयेत्‌ ॥ ३१॥ १॥

॥ इति तृतौयप्रपाठके प्रथमं ब्राह्मणम्‌ | ३, ४. |॥

श्रकटमये सोमख्वापमाय हृष्णाजिनासरणं समन्धकं विधत्ते- He हृष्णाजिन भिति, । “इद्भूते asm फलके भवतः”-एति व्यति? । तदुद्तप्रयुगफलकदयोपेतसखानखो गोड" । परितः पराहतः शरक टमध्यदे Mea, श्र्सिन्‌ ९ हृष्णाजिनम्‌' प्रसा- रयेत्‌ । हे हष्णाजिन ! वम्‌ “Aiea: WRT AYIA ‘afar |

7 मरक

(at wte FH ७.९. ६ । ` RS गवमकण्डिकायाम्‌ (१८४ Go)! काद्यायनोऽप्याहेव मेव (9. ८. ५ | १- तञ्जिन्‌'-ति हइ । ga वा सं 8, Re, १।

Lee ॥ भलप्रचब्राद्यशम्‌ । ( शप्र tate)

यद्यत्‌ भरल्या उपरि रतम्‌, तत्‌ सवै तरासलकखानोय fray: | quan ृष्णाभिनास्तरणमन्नाद्धणएम्‌, भ्रचातिदि ग्रति- “शोऽसावेव बन्धुरिति । योऽरौ श्रवहननप्र्ञावमतः- “दं ३ एथिव्यदितिरस्वा owe लग्‌ यदिद wer मधि fay तस्मादाश- दित्यास्लगमोति"- द्युक्तो यो ब्राह्मएभागः९, ‘a एवाख वन्धः समानाथेकः, ब्राह्मण frau: । “aaa fafa’ । ‘wa सोमम्‌ शश्रासादयति- “श्रदिव्ये सद दति | श्रनेन मन्तेण “afeay अदित्याः सम्बयि ‘az’ | सदनं खानम्‌ | एथिव्याः सर्वास्यदवन प्रतिष्टालम्‌, ‘aay’ प्रतिष्ठात्मकलात्‌ ; दति भावनया हृष्णाजिने ्रषादितोऽपि atatsfeat प्रतिष्ठापितो भवति यतः, adie मन्तं पठेत्‌ ॥ १ ॥

““श्रयेन fafa "एनं सोमम्‌ -शश्रभिपद्य' wae "वाचयति mea: | “श्रल्नार्‌ द्या मिति सोम arena वायति" एति, षम्‌ | मन््रस्याय ae’) ‘gaa’ sat वर्षिता सोमः । श्रवा Bune: ष्टवाचो, खवेदेवश्रष्ठः सोमः। "उपरि" श्यां" दिवम्‌ ‘weary खवप्राणिरचषणाय सभ्मितवान्‌। तथा श्रन्तरिचम्‌' sea | fay ‘vf वरिमाणं परिमाणमदत्व aff ‘afaata’ vant प्रथिवौति मानं हतवान्‌ | ख तादृशः 'शबाद्‌

~~~ ~न नल ग य नज न iy ST gel GETS Here का

१, २-- प्रथमक्षादे १. 8. ५ (७२ Veo) RTA | १-- कार site Ged a] Gam ate Ho 8. Re 8! u— ale who |e ७. ९. ८।

(-— सोऽयं HE वार We ४.३०, ३।

(game ame ) ॥ एतौयकाषडम्‌ । १९१९

सभ्यप्ाजमामः सोमो "विश्वाः विश्वानि भुवनानि, areata size भ्रधिपतिलेनाधिषठितवान्‌। नतानि" cafe ‘fear’ विश्वानि सर्वाणि ‘ee? श्रपि ‘nati श्रायुखमभादिकर्माफि वरणस्य पापनिवारकस्य सोमदेवस्य सम्बन्योजि,. स्वे देवादयो - {नुसरनोत्यथः ॥ |

sq मन्त्रं agi विभज्यः याणे “देवा हवे चश्च मित्यादिना । पुरा देवाः "एनम्‌" ‘ua’ सोमम्‌ "एतत्‌" Wafer mga pate वधात्‌ श्रसुररक्षःकतोदेगाम्‌, तत्परिशराय व्यायसं' प्र्र्तरं He “दक्र । “यदाङ' भन््ः- “श्ररशनाद्‌ at एषभोऽन्तरिच भिति, ख पूर्व॑म्‌ एतद्वाह्मणोक्तपरकारेश 2: हतलादाहत्ययः ; तस्मिन्‌ मन्तभागे श्ेष्टवाचकटषभशष्दशय श्रवणात्‌ ॥ २९ ॥ |

“श्रमिमोतेति । ‘ay aay, सोमेन afer भितनात्‌, "एनेन वशप्रकाए़कमग्धपाठेन, श्रथवा “एनेन एथिवोमानकंश्ना शोमेन ‘care चोनपि शलोकान्‌' शश्रादयणोति' wat बलिनः कारयति | सोमस्य aware aula इृढयति- “ae vita इन्तरेननस्य च शोकष्थानःपातिलात्‌ aa’ सेतदाचंपत्य Fae: | श्राताः बलिनः हताः। यसादेवं तस्मात्‌" श्रमिमोत षरि- माए ufwer दतिः amare मथम्‌ TW । श्रथवा तस्मात्‌" ते मन्ब्रभागं ्रयादित्यधैः । २ ॥

१- ददमादिषतुःकण्डिकासिति बोध्यम्‌ |

LER ॥ TATA | ( दभ्र Late)

“maefefa | दतौयपादस्यापि बशपरकाणमरूपाय॑तात दितौयपादन्राह्मण मेवा पुमः पटितम्‌ ; ^तदेनेनेमां ल्लोकान्‌" द्यस्य स्थाने “तदेनेनेदः८ सवेम्‌”- दरति fare: ॥ ४ ॥

“Rapa | कतुथंभागपाटस्य तात्पये ATE “Aa ददं सवं मनुवत्मन्‌ करोतोति। दं VT तजातम्‌ “WAI तदधौमश्थितिकं हतवान्‌ भवति) sera: प्रतिङ्कूलोद्योगः amt ‘coef’ ‘a करोतिः इति सम्बन्धः ॥ ५ ॥

“श्रय सोमपर्याणद्नेनेति | श्रकटेन arg सोमश वेष्टन- साधनं वासः पपर्याणहनम्‌' । पर्याणएहनप्रयोजनकयनम्‌- “नेदेनं भाषा रासो ति। नेत्‌"-दति परिभये । तथाच याखः- “Aas टृदिव्येतेन सग्युष्यते परिभये"-दति,। यदि पर्याएदनं न र्यात्‌, तदा नाद्रा नाश्कराणि रक्षसि “एनः श्रद्टपानं प्षटगेयुः, एतत्ते भयकरम्‌। तमात्‌ तत्परिहाराय परयाणहन fae: | valued प्रकारान्तरेण प्रशंसति- “गमौ वा ए भवतोति । “तिर इव प्र गभाःः अन्तर्हिता वन्तैन्त Tare यस्माद्‌ गर्भाणां तिरोधान मपेचितम्‌, यस्माच AT: THT देवश्य सोमस्य, तस्मात्‌ पर्थाणरनं aw faery: ॥ ६ ॥

तत्न मन्त्रं विधाय प्रपषति- “a पर्याणयति? वनेषु यन्तरि8 मिति? । (वनेषु इचसमूरेषु श्रन्तरिचं' ‘fan सोमो frarftaara | तद्‌ यद्‌ वाज वेगं बलं वा रवुः WEE

१- fargo ९. ३. ६ । a— काण ale Bose. ६। ~~ A? We 8, ३९१, ९।

( ३ेय० Bae ) ॥ SATA । १९

एश्पेषु योग्यम्‌ । श्यदधात्‌"-दति सवज at । “उसिया- दूति गोनाम\। तासु "पयः, । श्दल्मु-दरति प्राणिविङ्कलापे्या बह्धवचनम्‌ । तच दत्सु (रतु सद्ल्यम्‌ । ‘fay’ प्रजासु श्रिम्‌ qm पाकसाधन मग्निम्‌। “दिवि qe’) श्रः जातावेकवचनम्‌? ; पवेतेषु “सोमम्‌ । वर्णः पापनिवारकः, सोमो देवः ‘azure’ स्थापितवानिति मन्त्रयेः ॥

वन।-ग्ष्दसयारथान्तरभमं बद सयन्‌ वनेषवन्तरिच्विश्मरणं लोक- fag मिल्याह- “वनेषु रौरं पितत मन्तरिचचं टकागरेिति । यद्यपि सर्वचान्तरिच्तं विततम्‌, तथापि पामरदृश्चा षाद्रटृचायेषु पटास्तरणवत्‌ प्रतिभाषादेव मुक्तम्‌ । श्रवु TeV] वाजस्य dart "एतत्‌" एतेन “वाज मरवह्ु"-दतिपाठेन Gea ata खापितवान्‌ भवति। उखियाइदादिषु पयःक्रलादिथितेलाक- प्रसिद्धिः "पयो रोदम्‌'-'इत्ु खयं क्रतुः-दत्यादि ‘fe कारेण aaa ॥ ७ ॥

"श्रय यदि इ दति। दौचायां चदि" दे हृष्णाजिनेः सोते, (तयो एकं हष्णाजिनं' श्रतिनारभाजनम्‌' भवति । age पुरोदेप्रसारितो ध्वजः प्रतिनाइः२ ; तद्वाजनम्‌, तस्शानोयं wate: | दितोयालामे उपाय माह- “aq एकं भवति, ह्णा जिनयौवा एवावशृत्येति ॥

त ९-- निघ० २, ११. ३। R— परार He १, XY | ९- “यगसमौपे उच्छ्रिते दण्डे अवलगयति ध्वभस्धागोयम्‌ | अ्रानमो

वाससा वेष्टन भिति केषित्‌'-दति ate Se | ५5

reg ॥ प्रतपथत्राद्यणम्‌ | ( 85° शत्रा०)

प्रतिनादमन्तः-““सूयख च॑चुरिति\। तथाच सूचम्‌- “हृष्णा- जिनं पुरक्ञादामजति que ॒चचुरित्यासनयोरन्यतरत्‌, एक्‌ योवा श्रवहृत्य'”-दतिः मन्याय म्थंः। हे एष्णाजिनं। तं wae TW! चदःसखानोयम्‌, प्रको गरनस्यान fae: । उपरि fe ga: vant, श्रतस्व मनसि as fen मारोरहेत्यधैः। तथा ‘aq? देवस्य सम्बन्षि "कनोनकम्‌'; श्रचिमध्यगतः Hues: कनोनिका, ताम्‌ श्रारोद'। “RATA! कनो निकास्यान मने- रिकम्‌; Te नभ दति प्रसिद्धेः। aaa उपर्यारोडहे सति एतद्‌- भयारोदणं सम्पद्यते । ‘ay’ यस्षिन्नारोहे सति "एतेभिः wa: दयसे गच्छसि “विपञ्िताः मेधाविना सोमेन ae भाजमानः दौ यमानः ॥

एतन्मन््तपाठ प्रशरषति- “सूयं मेवेतत्‌ पुरस्तादिति । aa ‘gaa चकतुः" र्त्यभिधानेन ‘ea aa सोमस्य पुरस्तात्‌" एत- वान्‌ भवति। ततश्च fa मित्याइ- “सूयः पुरस्तान्नाष्रेति। नाष नाद्राणि, यज्चनागशकानि ‘Taife रिषन्‌ पुरोगच्छति, तस्मिन्‌ सति ‘aude’ नाश्रकर हितेन arta सोमं 'परिवदेन्ति' ॥ ८।

“उद्धते yest wea भवत tia) ‘ast फलके प्रयुग- समनस्धिफलके ‘Syd प्रयुगादणयन्नेते, च॒बुकप्रमाणेर (भवतः । श्रतएव quar: तसिन्नव प्रदे फलकयोरोदल्यं सूचयामास

६--वाण्सं° 8. द२.१। र Hre he Ho eee ve

द-- खन्तश्ध'व' मध्यपाठज्कद्तके | स्यात्त ‘faqagaa’-1a7 ; 'खधस्ताचिुकम्‌'-द्रति WaT |

( इ० eae ) ॥ तौ यकारम्‌ । १९५

‘garage फलके भवतः" इति, । ““तदन्तरेएेति। ‘Aq’ तयोः फलकयोः “BAW मध्ये सुब्रह्मणः' (fee एव सन्‌?) fa प्रेरयति sagt?) श्रधःणितिं प्रशंसति- “श्रयाष्षेति | वारित्रगाद्याष्टडस्य waa लोकसिद्धम्‌, श्रतस्तदभ्यारोदहात्‌ सोमः श्रेयान्‌ भवति"; श्रतस्तद धिष्ठितं प्रकटम्‌ “wos कः भ्रति ? न कोऽपौति॥ < ॥

“पलाग्ग्राखया प्राजतोति । श्चिष्ठाखेव प्राजनयथोग्धासु aE पलाश्रशाखायाः कोऽतिग्रय दति जिन्नासायां त्याः सोमस्य सम्बन्धं दण्यति- “aa वे mafia wera मिदम्‌" | ‘ata Maw ag न्यक्षम्‌ श्रवक्‌ निपतित मासोत्‌, "तत्‌" aga ‘cefe श्रसिन्‌ सोमे एव ‘wee भवेदिति पलाग्रगाखया" प्राजनस्याभिप्रायः ॥ १०॥

अरनदुरोवएेविगेष मभिधातुं पुनरतुवदति- ` श्रयानङ्गाहा- विति। श्राजति' युगवहनाय प्रेरयति । उभयोरन्यतरष्य वा यदि हलं लप्येत, "त्र पर्जन्यवणंसाम्यात्‌ श्रनदुत्कष्एवेन निमित्तेन

षी

१-- काण Blo Boo, €,५। तच्नामि प्रडगात्‌-द्रति खरमध्यपाठ एव, न वन्तस्थमथ्यः प्रयुगात्‌-दइति |

२-- क-पुतकमाचे एषोऽधिकः पाटः |

ए Mle Ble Be ७. €, १४।

£-- पुरस्तात्‌ ९, ७. १.१ ( ? भा० ४९० Ee ) ALAA |

५-- प्रतोदश्थागोययेति भावः | 'अनद्ाहो बली '-दइति ate Ze |

reg ॥ शतपरब्राह्यणम्‌ | (दध्र शत्रा

षमः" श्रसिन्‌ eat ‘wi’ ayefenet भवति । “दृति एतत्‌ उ विज्ञानम्‌ ae: परिज्ञानम्‌, तदुपाय इत्ययः ॥ ११॥

ददानो समन्त्रकं मश्वयोजनं विधन्त “श्रय QAM fafa’ | मन्त्राय मर्थः९ । रे उन्लौ' अ्रनदधाहो ! यवां वनाव “एतम्‌ प्रहागच्छतम्‌ । कौषशौ युवाम्‌ ? धूर्वाहौ" yt wie समर्थौ । तादृशौ युवां य॒च्येयाम्‌' खय मेव युक्तौ भवतम्‌ । तौ विशिेते- ‘spy शरश रहितौ, श्रयथावित्यधेः, ्वौरहण रक्नायेए वोराणां पुत्रा रीना महन्तारौ, श्रह्मचो दनो" ART aan प्रेरितावित्यथः। एव मनडादौ प्रश्रखेदानें प्रयोजन are— “खस्ि यजमानस्येति । ‘afer श्रविनागरन यजमान गान्‌ गच्छतम्‌" ॥

श्रय aa विभज्य याचष्टे- “set fe भवतावित्यादिना। उत्लाविणावनयोर्भोगावित्युलौ । एषा प्रसिद्धिः दिद घोत्यते । पूरषाहावित्यसय तात्पयं “waterfafa | ्रात्तेखश्चपातेर दुष्टलात्‌ श्रनश्रू-दृत्यस्यानारत्ताविति व्याख्यानम्‌ । NTA पापसाधनलात्‌ श्रपापकृतौः-दति तात्पर्याभिधानम्‌ । ब्रह्मण “"उसावेतम्‌"-दूतिमन्त्रेण wat चोद्यमानलात्‌ age प्रसिद्धिरिल्यभिप्रत्य “agian हि भवत द्युक्तम्‌ । “ale यजमानस्य"-द्रत्यच खसिग्रब्दाभिप्राय माह- “यथेनावन्तरेति | ‘gar ‘wat Saget ‘HAT? Aa माँ ‘are’ fear: न fee’, तथा भवेदिति खसिवाचनमन््ं छृतवानित्यथेः ॥ १ २।

एक

ण 1

१-- काण Ble Foe. ९. WI R— ato सं* ९. RRL

( ३अ० Bale ) | टतौयक्राणम्‌ | १९७

“श्रय पश्चात्‌ परिक्म्येति | ग्रकटश्य पथाद्वागं गला | TIRE श्रालग्यत दति “AIT” WHS YATRA: | त Ara रयात्‌ “सोमाय Rata”, “सोमाय प्यृद्यमाणय"-दूति ar) श्रनुवचनविकल्यस्याय मभिप्रायः- सोमे करोते सति श्रनन्तर aq कत्तेयम्‌, तत्‌ परिवदण मेव; तच्च क्रयानन्तरभावोव्यन्यतरो- प्रादानेऽन्यतरस्यार्थात्‌ भिद्धिरिति। रतरेयके तु स्ुचयोपदेश्र उक्गः- “सोमाय Rea प्रोह्माणयानुनररौत्याहाप्वयुरिति! । श्रयं विकल्मो न wafer, fa एच्छिक द्याह “श्रतो यतरथा कामयेतेति | “Wa? श्रनयोः पक्षयोमध्ये। Wa कात्या- यनः-- “पश्चात्‌ Warned र्होवा सोमाय Ray वाचयति, पयेद्यमाणायेति ar” द्रतिः॥ ee

“श्रथ वाचयतौति। श्रध्वयेयेजमानम्‌ “भद्रो मेऽभि"-इत्यादिकं मित्य. | wae मयः- हे सोम! लं ‘agtsfa कणाणए- करोऽसि, mat ari & भुवस्पते भुवनानां पालक! a ‘yaaa’ प्रगच्छ | ‘faarfa’ “af धामानि ख्ानान्यमिलच्छ | ‘ar लां परिपरिणो मा विदन्‌" उपयवख्वातारो मा विदन्‌ । तथा at "परिपन्थिनः प्रतिकूलाः waa मा fae’) “arate परिपग्धिपरिपरिणे पयवस्यातरि"- दति नि"प्त्ययान्तो निपातितः। तथा शश्रघायवः श्रध मिच्डन्तो 'टकाः' विकतेनण्नेलाः मा विदन्‌ मा जानन्‌। fare ga? ग्रंसनौ यगमनः पचो, स

~ ee we ne rn ~~ cee ee ES Ca ree —nemneneteanery

a - --~

\— To ato ९. ३,२। २-- Ho श्नौ° GeO. ९. १५, १९ | द-- वा He ४,३४.१ । ४- पा० BOR. ८४।

१९८ | शरतपथत्राद्यणम्‌ | (दपण शत्रा)

‘war स दव बलिष्ठोत्यतनशोलः सन्‌ "परापत उदच्छत, यजमानस्य हान्‌ गच्छत | "तत्‌" तच नौ" श्रावयोः, तव च ममं घ Gee’ सर्वोपस्कर णसंयुक्ं स्यानं विद्यते, az गच्छेति | “भद्रो मेऽसिः"-इत्यव agua aaa माङ “ag ह्येष भवतोत्यादिना | “we यजमानसख एषः" सोमः, यस्‌ भद्रो भवति तस्माद्‌ मन्त्रभाग एव माद्‌ । यतोऽसावेव यजञमानख भदरकारो, तस्मात्‌" “wy सोमव्तिरिक्रम्‌ श्रय यजमानः न श्रादधियतेः wet न करोति। sansa विशिनष्टि- “age राजान इति। सभागाः'-दत्यनेन राज्ञा मनतिक्रमणगयल सुतं भवति । श्रपिः सम्भावनायाम्‌ | “मधुपकं माहरेद्राज्ने चाचायेलिक्‌- सातकप्रियातिथिश्रषएरमातुलानाञ्च-द्रतिः सम्भावनोयानां मधे राज्ञां प्रथमतो निन ओष्ठयावगमादितरपृज्योपलक्षकविन शश्रणण राजानःः-दति निश इति मनम्‌ । रान्न भ्रागमनात्‌ खय ang एव सन्‌ पूवः तेभ्यः प्रागेव श्रमिवदतिः वागब्वहार करोति। कि मिति- भद्रो fe भत्रतौति। तस्माद्‌ az मेऽसोति' युक्तम्‌ । भुवस्यत दत्य %-ग्ब्देन सर्वाष्छपि भुवना नयेपलकितानोति arae— “भुवनानां यष पतिरिति । धामण््द- तात्पयं मार- “apifa वे विश्वानि धामानौति। श्रवाङ्गानि गरहचमसादौनि; क्रयप्रदे ्रादागमनस्य agua | परिपरि-पर पन्धि-टकश्नन्दाना मवयवाथंमेदे मत्यपि पचैवश्तायं एष ए mre “यथेन मन्तरा are रचांसि न विन्देयुरिति॥ १४॥।

[भ इ क क rene eR

१-- द्रत उत्तरस्ितरवान्नासखते-- “यथा राते वा ब्राह्मणाय वा^-द्रवारि,

( axe BAT? ) | टतोय शागटम्‌ | १६९

‘oat wata | मन्त्रभागपाटस्य तात्पर्य माह- “वय एवेन मेतद्‌ श्तं प्रपादयतोति। एतेन पाठेन पचिषूप मेव सनं प्रापितवान्‌ भवति । ^रक्तासि' नाचवयन्निः इनत नानुगच्छनति | qe मन्यत्‌ Va

“श्रथ WOT मेवान्वहन्तोति। यदि प्रमादात्‌ सोमं रक्त ्ादि न्यात्‌, तदान wat waa मन्त्रसामर्थेन ष्टेनोभावाद्‌पादे- यश्य सार ्रस्यावध्यभावात्‌ ( दन्ताः) श्चेनग्ररोर मेवानुगत्य इन्ति, aaa faa: | “यजमानस्य हान्‌ गच्छ तन्नौ dea मिति मन्तभागस्यारथः स्पष्ट इत्याह- “नात तिरो हित मिवासोति॥११।

“श्रय सुन्रह्य्ा मित्यादि! । ‘ag? देवाना माङ्कानसाधनी मन्तः; Wad ब्रह्म ‘ang’, तदहतोति शसुत्रह्मणाः काचन देवता; तां “सुतब्रह्मु्योरेम्‌”-दल्यादि निगदे नाहृयेत्‌ । तत्रकारः aa रभितः- “qaguts fafa चिरक्रा सषटन्निगदम्‌"- दतिः | निगदपदानां ब्राद्धएेनेव याख्यानात्‌ नास्माभिर्यास्यायते ॥

rer crimes ee LS SE ज मि AEE SS | => =

(— नेदं पदं SYMA yz |

२ Faw wafan सुब्रह्मण्या arpatfa सिद्ध न्तितं इर्खि- भिना । @fagerfey खय मेवेति वच्छतो हेव (२२. १.२.) !

२ “सुब्रद्मां arate सुत्रह्मणयो ४ सब्रह्मण्य ३ेमिति face मुहछत्चिगदं चावदहे qat भवति तथाष्”-दइति काण श्रौ ° ७, ९,२०। ` यावदहे' तोते ‘gan भवतिः अस्मात्‌ क्रयणदिवसादारभ्य यावक दिनेषु खअतिक्रान्तेष सुया भवति, वथा चाह | ATM Bae (यहे सुयाम्‌^-दइति, षदुपसत्वे ‘wee सुद्ाम्‌^-दति, दादशटोपसते दादशाहे घुद्याम्‌'-इति"-द्रतौ ह या० Fe |

Ree ॥ प्रतपथन्राद्यणम्‌ I ( प° Rare)

area प्रग्रसति- “चया येभ्य इति । यथा" शोके येभ्य रथाय 'पच्छन्‌' पाक कत्ते मिच्छन्‌ भवति, ताम्‌ भोक्‌ शूयात्‌- cae वः पक्रासोति'। wae दति पाकडिवसो भिहित; दरतो दितौयेऽर ने ठतोयेऽहनो तिरूपेणेत्ययेः |

ननु मन्चेणङ्कानेऽपि कथ मिन्द्र श्रागच्छतोत्याह- “ब्रह्म हि देवान्‌ प्रश्यावयतोति। हि~ग्ब्दो “वायवाहि द्गेत^"-रचेव मादिमन्लगतां देवताप्रावनप्रसिद्धिं wat! सन्रहमण्पदख पाटशिद्धां तिराति प्रण्यति- “faa श्राहैत्यादि। age श्या टृ्तिरूपत्व सवनच्रयापेचयेति द्रश्यम्‌? ॥ १७ ॥

“दृद्रागच्छेतौ ति | “Txt यज्ञस्य देवतेत्यादि | स्पष्टम्‌ “eet श्रागच्छ"-दत्यादि- “RAI जारः“-दत्यन्तानां Tyra वाक्यानां एथकू-पथगयं सम्भवत्यपि तात्पयेखेकल मभिप्रेत्य, सृ aaa माइ “हरिव श्रागच्छ मेधातियेमषत्यादिना । “a यान्येवास्य चरणानि तेरेवेन मेतत्‌ प्रसुमोदयिषतोति । ‘aq’ तथा सति ‘sa’ इन्द्रस्य यान्येव" शरणानि चारिचणि, पूवेपदापरपच- maura मभिमतस्य वस्तुनो दरणं, मेधातिथेः काएठायनेर्मषो ae हरणम्‌, -दव्येवमादौनि; ‘ALT’ “एनं प्रमोर यित्‌ मिच्छति

क ३ I शा । । क wee

९-- He Fe URL! २-- To Alo ९. ९. इ द्यम्‌

इ-- मौमांसादश्मे त्येतत्कथाया कविकल्यनामूलत्व मेव सिद्धान्तितम्‌ । तश्रापि तन्वा faite उक्तः (So Ge ९.१. ४२-४४ ; सधि" ११.)। “afgaarefa Mana राबेरषल्याशब्दवाच्यायाः च्यात्सक्ञजरण देतुतवात्‌ जोय ्स्मादनेग वोदितेन वैय्टल्यानार उच्यते, न परस््नोद्यवद्ारात्‌"“-दर्यादि FATA |

(sae शब्रा ) ॥ RATHI ॥ १०१

हरिवश्रादोनि पदानि सामत्राह्मणे areata’ ॥१८,१९॥

“देवा ब्रह्माण इति । श्रनयोस्तात्पर्य माह- “agaty arguigrefa । “aw श्रन्‌ यक्ते उमयेः' fafa: ‘23: रद्मणेश्च' यष्टयवेन याजकलेन च श्रः" gay यज्ञसिद्धिः यजमानस्य भवतिः, तानेवेतान्‌ देवाः ्राह्मणः-दति पददथ माह नेतरानित्ययेः ॥ २०॥

“श्रय प्रतिप्रातेति९। श्रग्नोषोमोयेण agar प्रहयुपतिष्ठते प्रतिप्राताः WANA: BSH श्रप्रौषोमोयं पर मादाय गच्छतः षोमखाभिमुखं स्थापयेदित्यथेः। श्रग्रोषोमौयस्यावख्थितिं यजमानस्य शरात्मनिश्रयद्पेणए प्रप्रसति- “श्राप्नोषोमो वा एत fafa “एतं दोितम्‌ “MAMA? VATA Ta, दन्तपङ्कयो रम्तराश द्यः | एतदेवोपपादयति- “agrawa we दति यश्मादश्य यजमानस्य “ae: fans काले दौचणोयेषटौ हविः' wiz | 7g किं तत दृद्याह- “at वे विष्णुरिति । as विष्णुरिति योऽक्ति, स ata’; सोमस्य यागनिवंत्तंकलेन aware. “यशो

ए arta fe ate wo ate ९.१. २ रष्टयाणि। तज्रेष निगदः समयः Ufsaa | तथा सामसु साद्यायनेऽपि (१, ९.) एष fanz: एव्रह्मण्यनामसामवेदो यतिविजा गौयतेऽतः सुब्रह्मणसामेव्य्य्यते | वस्तुता निगदो नाम agfaite रवैति सिद्ान्तिती मोसांसायाम्‌ ; जे० Zo २. १ ६८-४५ सुधि द््टयानि। तेत्तिरौ यार खक्ञेऽप्यव मनो ब्रुवाण KAA GATT (१. १२, ३, 8) |

२ Fle Bho Joo, €. RL! 26

RoR ॥ WATVATE UA | ( प° शत्रार)

वे विष्णः"-दृतिश्रुतेः, । यज्ञदारा विष्णः सोमलम्‌। Ser BIT; दौकणोयश्चा wate दौचण्णेये्टिदे वतयो विश ‘Ww न्मे सितम्‌ । श्रतो saz विमोच्य श्रप्रौषोमौयं दत्वा श्रात्मनिक्कयणं हृतवान्‌ HAMA: ॥ २१॥

‘aga दति? । श्रयम्‌" उरमुकरूपः ‘aft’, “श्रयं सोमः; "ताभ्याः war stant `निष्ं यामहे" इ्यस्सुकस्यारनतः रभिप्रायः। भ्रमु पकं निराकरोति- ^तद्‌ तथा नेति। तेर कथं सहभाव BIG इति, तचाह- “ae वा एतौ क्त च तेत्‌ सरैवेति। एतौ श्रप्रोषोमो ‘aaa च' स्याने ‘aw वर्तेते ‘aq’ area श्थितिरेवाच महभाव एवेत्यथः । एवकारेण स्यो ATS यदस्यते ॥ २२॥

“स वे दिपो भवतोति। "सः श्रग्नोषोमोयः पः । Fee कारणाभिधानम्‌- “fetaat fa seufagastfeit aqulary— “auatty: स्यादित्याह्करिति । ‘arg? श्रवसवणेः। Way शृष्णलं श्वलवं च “एनयोः श्रग्नोषोमयोः पतम्‌ faz

~ [नो wrt es en om, eee err net शि a

१- एरख्ताच्ाच्च ( ९. १. २, १३, ) HVAT |

R— का० sito Geo ७. €, २४ |

६-- सारङ्गः कवर्‌ः, वर्णान्तरानुविदः शुक्तः ay इदयच्यते, se

र he af ‘

वणन्‌ सषि सारङ्कः; अथवा छणाखासो सारङ्खति क्षारः | wi लोहितसारङ्ः दति arena याक्षिकदेवेग | ववर्णन्तरोपेतः RMIT: छष्ास रकः, रवं लोहितसारङ्गेऽपिः-दव्येव ary fe भूतिराचायः, टौकाङ्नत्‌ ककं ।

( इण Bare ) | टतो यकाग्डम्‌ । Roy

samt मभिमतं रूप मित्यथः। “mga: हृष्णगो वः" दृद्यादौप aq: काष्णेसम्बस्धश्रवणात्‌ तदेव तदुदितं रूपम्‌, weet ोमथोग्यल मपि aga ew | तदलाभेऽपि वा 'लोहित- सारङ्गः स्यात्‌" लोहितस्याग्निवणसाम्यं प्रसिद्धम्‌ ॥ २३॥

“तक्षिन्‌ वाचयतोति। "तस्मिन्‌" श्रे, श्रागते दति ae “नमो भिचस्येतोतिर। नमो faada area वाचयतोतिर कात्यायनः ॥

waaay ay: | fare’ मितेस्वाता faa: सूयः, वरणस्तमो- निवारकः Ga, तस्य, तसे Ta | ‘aa’ नमस्कारः प्रङ्णोभावः, रसु । श्रथवा “मेत वा श्रहर्वारणो रािः”-दरति ्र्यन्तरादह- रभिमानिदेवाय, रश्यभिमानिदेवाय, सूर्याय नम cae) ‘Way सवख ZF नमः। महोदेवायः महते देवाय च नमः। हे प्राणिनो ययम्‌ ‘aq’ प्रसिद्धम्‌, खत" सत्यग्धतम्‌, श्रादिव्याख्ं वसु “सपयेत' श्रयत | दूरे दृे' दूरे दशेनौयम्‌ ॥ VB!

“श्रयाध्वयेरिति। “उपस्तम्भेनोपस्तश्नातोतिः । उपसतभ्यते प्रतिबध्यते दति "उपस्तम्भः" ग्रकटाग्रधारणं काष्ठम्‌, तेन "उपसत- प्रातिः श्रकटाग्रम्‌। हे काष्ठ! त्वं वरुणस्य उपनह्य शापितश्य

a

—— ae nee नो १ 0 ae Rr si Onn 9०9 mF

\— Te सं० ag ya ६, €. १४; २९. ५८। तदिधावकं ब्राह्मणं तृपरिरादाम्नास्यतेऽैव-- १२, २, २. ३ ।

[ede ४.६१.१। इ ae He |e ७.९.२१ ख।

४ काण wie Woo, €. २५। ४-- "उपस्तम्भनं ति & |

२०४ ॥ ए्रतपथत्राद्यणम्‌ । { देप र्रर)

सोमस्य ‘sham मसि'\। शकरस्यो त्त मभकलार्‌, तदद्वारा बरूण- स्याणुन्तम्भकलम्‌ | “उदः स्थास्तम्भोः परवेष्य'"-इ तिः षकारणोपः |

समन्त्रकं मुद्धरणं विधत्ते- “वरुणस्य खमभसजनौ स्ट इतिः। ‘TEMS’ सोमस्य, तदाधारणश्तस्यानसोऽ ङ्गस्य यत्‌ स्कम्भनम्‌, तसे सजन्यौ खः, तादृश्यो युवा YRWATe ॥

nq मन्तं याचष्टे- “वर्धो Bs Wael fa | Tate’ एतज्‌ क्रोतावसरे सोमो ‘aca. भवति । “aataifeat च इन्दसि"- इतिः एतच्छब्दस्य fee २५॥

“श्य चलारो राजासन्दो माददत दति५ । चलवारोऽबाध्वयु प्रतिप्रख्ाचादयोऽध्वयैवर्या एव । तथा चापलतम्नः- “at सवश्व वोऽपेण प्राग राजन्योद्यमान उद्ह्न्तो ति । व्यतिरेकगप्रदष्न सुखेन खलिक्चतुदटं wiefa— टौ वा श्रौ मानुषाय र्न श्राददात इति । दोलिका° faa | ‘a we प्रतोयमानख ‘age श्रपि जगतः ‘ser उपायेभेव श्ट Fatt भवतिः cay "एताम्‌ः एतदौया मासन्दौं ‘ear’, श्राददते'-द्ि gaara: ॥ २६॥

gra Steet विधाय प्रशंसति-- “श्र दुरो भवत

क्क el ET ae ७ ० -- = ~

-- ae He 8, ३९. २। R— We | SB R— वा* सं° ४. ए६.२। a— Ure Be ५, & २" Goat का sito qo ७, &€ , | ६-~~ ष्ा० ओओ 8, १० २९. 9 o— “न्दो लिका -इति छ, च ।

( रश gale ) BRAK WA | Roy

वा ऊरगदुम्बर दति । “देवा दृष aS भजग, तत SEAT: शमभवत्‌”-एति, श्रुयन्तरपसिद्वग्ब्देन द्योत्यते ।

ननु ददम्‌ “ऊर्जाऽन्ना्यखावरदधे-दति उदुम्बरस्य फल- विधामम्‌ . कुतः ? “शरवरदयो'-रति चतुर्था फललम्रतिभानात्‌ । श्रत उर्जाऽवरोधलकणाय फलायौदु्बरौ कन्तयेद्ययैः। मेतदेवम्‌ । नाजौदुम्रौ भवतोति विधिरुपसभ्यते, वत्तमानव्यपदेशात्‌ ; ्रधवादेनैव स॒ विधिदन्नेयः; श्रतोऽच तस्यौदुम्बरलस्य विधात AINA FAT पलं श्यात्‌ । न तु Ging करोतु, फल मपि विदधालिति मन्तम्‌ ; तथा दैविष्ये वाक्यभेदापत्ते | श्रत दद केव तावक मिति विद्धम्‌ ॥ २७॥

‘afugn भवतोति। नाभिप्रमाणा भवेत्‌ । “HATE इयसञ्‌-दप्रज्‌-माचचः”-दति HE प्रत्ययः । ` श्रच वा शरक मिति ‘sa’—efa नाभिप्रदेश्रखाभिनयः। wae नाभिप्रति- fina सोमस कि मायात मित्यत श्राद- “we सोम इति) प्रकारान्तरेण नाभिदत्नलं प्रश्ंसति- “श्रवो एव रेतस श्राश्रय दूति । शनो एव' श्रत्व च| “seen” arian) भ्रष काल्यायनः- “stead मारन्दौ नाभिदन्ना मरननिमाजाङ्गौ मूता माहरजि wart इतिः ॥२८॥

“ता मभिद्धग्रतौति*। "ताम्‌" श्राषन्दो मिल्येः। “aque

\— to ब्रा, ५, ४.५। R— We ° ५, २. RO! २- का० sit ० न्यू 9, €, २७ । g——GT° at ego ७. €, २९८ ।

Rog ॥ प्रतपयब्राह्मणम्‌ | ( me शत्रार)

तसटन्यसो ति१। हे श्रासन्दि? ! वं aque’ सोमस्य खतसदनम्‌। wa मिति यज्ञनाम ; “aa वा यन्न वा-इति are’ | यक्षा खान ANT: |

श्रासन्दोवत्‌ हृष्णाजिनस्यापि सोमासादनादंलाद्‌ा सन्द सेन wa एव छष्णाजिनास्तरणेऽपि विनियुक्तः। सोभासाद्नमने लासोदेति fase’ | श्रतो न ara: एथग्‌-याख्यानारहाः । “प यटाह aquearfe: | wea ee ॥

“suq श्राला faarfe) ware पुरोदेग्रे sree स्थापित सोम मासन्द्या सह प्राचोनवशं गमयदित्यथेः। प्रपादन- समये “याते धामानि" दतिः मन्तं यजमानं वाचयेत्‌ । aaa: प्राधान्यात्‌ तद्पेच्या श्रपादयति-टृन्यकवचनम्‌; व्ुतसु त्वारः प्रपाद्यन्ति। तथाच खुचरकारः- “aret प्रवेश्रयनि दटौचितसश्चरेण, यात दति वाचयति, श्रादवनोयं zfaua सापयन्ति-इ तिः ॥

पणि a RE ee ER i

१- ale सं° . ६६. ३।

२-- उदुम्बरकाष्टनिमिता, नाभिप्रमाणपादयुक्ता, अरन्निमात्राण agin दषो पलरूपाणि यस्या, सा, ऊता = FAT गता, ara = afgat भवति। सौवमण्ां fe श्रयते-- “मुञ्चविवयना भवति दति (१२, ८.३, ९.)। तत्र चाचायंगोक्षम्‌-- “सोमासन्दौवदिति (ce. 8.9)! R— fae ४.३. ३ । ४-- alo He ४, ९६. 8, ५। १-- Are she Bed. २९, द०। ई वा He ४, ||

ॐ काण Ble Be 9. <. ६९, ३२, ३३ ।

( इड ० sate ) हतोयकाग्डम्‌ | २०७

मन्वष्याय ae) हे सोम! तेः ‘er यानि धामानि द्यानानि नामानि जन्मानि च चोण्पि श्धाम-ग्ष्दवाश्यानि, 'हविषा' यजन्ति, "तेः तव ॒सन्बन्धोनि ताः तानि व्विश्वानिः सर्वापि । ‘ana’—sfa विभक्ियत्ययः, श्रय am: ‘aftr’ परितो भावयिता “aa । ay गयस्फानः" प्ररपुत्रादिना रस्य वं यिता, ्रतरणः' Mag: प्रकर्षेण तारयिता, ‘gait’ शोभन- वोरोपेतः, तत्मद इत्यथः, “MAT पुषादेरहन्ता च सन्‌, दुर्यान्‌" रान्‌ श्रचर' प्रकरोषि । चतूरधपाद-गत-दुय"-ग्ष्दा aA BEATS माद- “हा वे दुं द्यादिना ॥ १ ol

“sa हैक उदपा मुपनिनयन्तोतिः। मनुोपतारवत्‌ देवस्य सोमस्योद पाजनिनयनलच्णो पचारे सति तदु पचरणं मानुषं भवति, एतत्‌ aH aga’; Wt मानुषलपरिहाराय उदपा नोपनिनयेत्‌ ॥ २१॥१।२.४.))

दति भ्रौषायणचार्य विरचिते माधवोये वेदार्थप्रकागे माध्यन्दिनिश्रतपयत्राद्यणएभाये हतोयकाण्डे SATAN चतुथं ब्राह्मणम्‌ ॥

बेदाधेस्य प्रकाशेन तमो हाद निवारयन्‌ पुमधोखतुरो Tare विध्यातौयेमहेश्वरः ॥ ? ॥

~ a,

द te eR नय ~~~

\-- निर्० €, ३. ऽ द्रव्यम्‌ | र He ste Zo 9, <, ६४।

२०९८ ॥ एतपयत्रा्मणम्‌ | ( Qe शब्रा, )

BETS गो सदसत कनकरयत्‌ लापूरषौ खणगभेम्‌, सप्ताभोन्‌ पश्चसौरौसतिदग्रतदलताधेनुमौवणेशमोः | रन्नोखां रुकावाजिदधिपमहितरयौ सायणिः सिद्नार्यो, वयश्राणौदिश्वशक्र प्रथितविधिमद्ाभ्चतयुक्ं घटश्च ॥ ware घन्यजन््ा तिलभव मतल: Quy ager, कापांसौय BUA FRA AA राजतं TIT: | AT ATMA CVT मनृणः WET चाकंतेजाः, carat रब्ररूपं गिरि aaa मुदा waarfeyare: ।

दूति भौमद्राजाभिराभपरमेश्वरवेदिकमागेप्रवत्तक- शनौ हरिहरमहाराजसाब्राश्यधुरन्धरेए घायाणएाचा्ंण विरचिते माधवीये वेदायप्रकागे माध्यन्दिनिश्रतपथत्राह्मणभाय

हतोयकाण्ड ठतोयाध्यायः समाप्तः ॥ ३ ॥

| $° care ) ॥ दतो यकाखम्‌ ॥ २१९

[ श्रथ शतुथाध्याये प्रथमं ब्राद्यणम्‌]

eon

शिरो वे awed बाहू प्रायणौयोदयनौयौ | ्रभितो वे शिरो बाह भवतस्तसरादभित भ्रातिश्य मेत्‌+ विषौ भवतः प्रायणौयशोदयनौयश्च ॥ १।

श्रथ aerated नाम।। श्रतिथिव्दु ऽएष रतस्या- गति यत्‌ सोमः कौतस्तस्मा NATIT र्न वा ब्राह्मणाय वा मोक्ष वा महाज वा पचेत्तदुह मानुष॒ इविहवाना मेव मस्मा ऽरएतदाति्यं करोति ॥ २॥

तदाः । पु्व्बोतौत्य श्ङ्ञोयादिति ge वा swe

मागत नापचायन्तिः कृध्यति वं स ay त॒था हाप- चितो भवति ॥ ३ ॥

तदा अन्यतर्‌ श्व व्विमुक्तः स्यात्‌ । श्रन्यतरोऽविमु- कोऽथ Talay स युदन्धतरो विुमुक्तस्तनागतो य॒द- नयतरोऽव्वसुक्तस्तेनापितः ॥ ४ ।

——.

° भने-एति ग, घ । t नामः-दति a, ख । | नापरधातन्ति-दति क, ख । 27

२११ ॥ एतपरयत्राद्यणम्‌ | (श्प शत्रा*)

तद्‌ तथा नु कुयात्‌ । व्वम्॒येव प्रपा wet युथा वै देवानां चरणं तद्वा अन्नु मनुष्याणां तस्मान्‌ मानुषे यावन विमुञ्चते नैवारं तावद्दक रन्ति नापचितिं कुव्वेन््युनागतो fea तावह्ुवत्युथ युदैव व्विसुश्चतेऽथासमा ऽउदक इरन्यथापचितिं gaat तदि fe स श्रागतो भवति त॒समादिमुच्येवु प्राय VHA ॥ ५ ॥

स वै सन्वबरमाण इव VHA | त॒था हापचितो भवति तत्यत्यन्वारभते TAA वे युजमानोऽन्वार- भतिऽथाच पुत्यभयुत एवेतन्मिथुतेनान्वुरभेते युच वा eae सवयदा इव वं तुच चेष्टन्ति तथा हापितो भवति ॥ & ॥

स वा ऽअन्येनेव ततो युज्ञषा BHAT येनो चन्दानि wales वा ऽणु भाग कौयुमारोऽरिः क्रौयते FAT AT राज्याय छन्दसा सुाब्राज्याय तस्य छन्दा्स्यभितः साचयानि युथा रा्नोऽराज नी THT: STAT TY AM HLTH साचयानि॥ 9॥

न वै तद्वकस्पते | यदुनदोभ्य इति वेषलं गौ थाव वा SHEA एचन्ति ठुदभितः साचयोऽन्डाभती

( gqe tate ) ॥ टतौ यकारम्‌ । ९१९

भवन्त्यराजानो राजतः द तग्राम॒ण्यस्तस्मावेवेट स्य VRMASA शन्दाधस्यन्वाभजेत्‌ ॥ ८ ॥

a गृह्णाति । श्रग्मस्तन्‌रसि विष्णवे व्वेत्यग्नि a गायकौ तद्ायचौ मन्वाभजति ॥ € ॥

सोमस्य तनरसि विष्णवे aft! at व सोमः ad चिष्टप्‌ तत्‌ fara मन्वाभजति ॥ १०॥

श्रतिथेरातिथ्य मसि विष्णवे त्वेति* सोऽस्योडारो युथा! APART णव ATT WA इन्दोभ्यः॥ ११॥

waa त्वा सोमण्ेते विष्णवे त्वेति। तङ्गायषौ मन्वाभजति सा यद्गायजौ शयेनो भूत्वा दिवः सौम ATE तेन सा श्येनः सोमभ्त्‌ तेनेषेना मेतुदौयेश दितौय मन्वाभजति Il १२।

अर्थे त्वा रायस्पोषुदे विष्णवे sf) पशवो वे रयस्योषः पशवो HAA TATA मन्वाभजति। १६।

भथ ययुश्च त्वो varia | संवत्सरुसम्मितो व यत्तः पुष् वा waa संवत्सरस्य त॒ पञ्डभिराप्रोति aaa गृ्ञात्युथ यदिष्णवे त्वा fauna

वेति werfa विवुष्णवे fe गह्णाति यो यक्षाय Tata Wy I

* "ततिति a, घ । † धाति ख।

Re ॥ WATUNT eA | (शप्र शत्रा)

वकपालः पुरोडाशे भवति। शिरो वं ayer. fred नवाक्षरा वे गायुश्यष्टौ तानि यान्न्बाइ प्रणवो नवमः Taal वे यत्नस्य गायची Vale ऽएष यद तस्मान्नवकपालः पुरोडाशे भवति ॥ १५॥

BHAA: परिधुयः। देवा ह वा ऽरुतं aT. fra रा्षोधं॑दहशुेत्काप्रथेः शिरो वुं ay स्यातिथ्य नेख्छरो यत्नस्य नारा Tafa शिनसन्निति तस्मात्‌ RAAT: परिधयो भवन्ति ॥ १६॥

श्राश्ववालः प्रस्तरः। यन्नो हइ देवेभ्योऽपचक्राम सोऽश्रो भूत्वा WSs तस्य देवा TaN व्वालानभिपेदुस्तानालुखुपुस्तानालुप्य सां TAY स्तत रता श्रोषधयः सुमभवन्‌ युदश्चवालाः शिरो वं यत्तुस्यातिथ्यं जघना व्याला ऽउभय॒त एवेत्य परिण्ङ्ञाति यदाश्रवालः प्रसरो भवति+ ॥ १७।

twat व्ुष्टती । axfea mage dq इत्युयोत्पयाश्यः सुब्वाखेव॒चतुगरहौताग्धाज्यामि Vliet न हषानुयाजा भवन्ति ॥ १८॥

* भभुवति!-दति ग, च| † सभ्यते -इति ख, डा०-वेबरदृषटख्च | (सलन्यात!-दइति साग सभ्मत'-इति डा °-वेबरः।

( gare vate ) | एतौयकाम्‌ | RUE

भासाथ इवौष्यप्निं मन्यति | शिरो वे aenferes अत॒यन्ति षा ta मेतयन्मन्यन्ति शौषतो वा श्र आयमानो जायते शौषत रवेतद्गरे ay अनयत्यभनर्े gat रेवता wal हि सर्वाभ्यो देवताभ्यो अद्ति शिते व यक्नस्यातिश्य शौषत॒ ware स॒बव्वाभि- ania: मुमद्यति त॒स्मादभ्नि मन्धति+ ॥ १९ ।

सोऽधिमन्यनः शकल ATS । श्रय्ञनिष AAT च्निज्नायते तस्मादादाग्रेलनिष मसौति ॥ २० |

sa द्भतरुणके निदधाति । व्वषशो स्थ इति aaa सिय साकश्नावेतावेवतो ॥ २१ ॥

श्रथाधरारणिं निदधाति। उव्वेश्यसोत्य॒थो्षरा- एणाश्यविलापनौ सुपस्णश््यायुरसौति ता मभिनि दधाति पृरूरवा ऽ्रसोत्यव्वशौौ वा ऽअरसराः पुरूरवाः पुतिरथ यत्तस्ाम्मिथनाद्जायत त॒दायरेव॒मवष एतस्माम्मिधनाद्‌ AT HAITI AA मथ्यमाना- यानुब्रहोति । २२।

स मन्धति। गायवेण त्वा AAT मन्धामि TEA वा GAT मन्धामि ज्ञागतेन त्वा छन्दसा मन्धामौति वे इन्दोभिरेव मन्यति इन्दाधसि मथ्युमानायाग्बाह

` मन्यति'-दति ग, घ | t मसोति'-दति ग, ध ।

२९४ ॥ शतपथब्राह्मणम्‌ | ( दपर Rate)

a

छन्दाय वेतयन्न॒मन्बायातयति य॒थामु मादु THA जातायुतुत्रहौत्याइ यदा जायते प्रहु माणयेत्यनुप्रहरन्‌+ ॥ 2B I

सोऽनुप्रहरति। भवतन्नः सुमनस SAAT TTA मा any fexfad मा aqui जातवेदसौ fat भवत aa न Sfa शान्ति मेवाभ्या मेतुददति ay नान्योऽन्ध्‌ ६. दिरस्याताम्‌ ॥ २४॥

श्रथ ॒सुवेणोपदत्याज्यम्‌। शरश्च मभिजुोत्या afqacia प्रविष्ट ऽषौणं पुचोऽभिशस्तिपावा । ! नः स्योनः सुयजा यजेह देवेभ्यो WAX सुद AVIS न्खाहेत्याहत्ये वा SMA मजौजनत त॒ मेतयाहृवां परषौत्तस्मादेव ममि जोति २५।

तदिडान्तं भवति! । नानुयाजुन्यजन्ति शिरो ‘ sents पूत्वा वे शिरः garg मेवेतय्यत्णा भिसुर स्करोति स युड्ानुयाआन्यजेदयथा | wee पय्याहृत्य पादौ प्रतिदध्यादैवं तत्‌ तस्मादिडान्तं भवि नानुयाजान्यजन्ति ॥ २६ ॥ २॥

॥ इति ठृतौयप्रपाठके facta ब्राह्मणम्‌ [ ४. १ i

~~ १

^~ ~~ ~~~ nr ---~ ~~ =-= eee ~ “~~~”

* प्रहर न्‌'-दरति ग, घ। † भवति'-दति ग, घ। { 'संखसोति'-ति क, ख, डा -वेबरदृष्च ।

gaye शब्रा ) । तोयकाणम्‌ | २९१५

॥ ओओोगणएश्राय नमः ॥

ae निःख्सित बेदा यो वेदेभ्योऽखिलं अगत्‌ | faa, त मह वन्दे विद्चातोथमरेश्वरम्‌ ॥ १॥

्रातिथस्य प्रायएौयानन्तये विधत्ते “शिरो वै यज्॒स्यातिश fafa’ | arena मिदम्‌ ॥ १॥

यक्छनन्धादिद हविर तिश्यम्‌, तस्य सोमश कथ मतिथिल भिति निव॑दनप्रद ग्रेनदारेण तद्‌ शंयति- “श्रथ चस्मादातिश्यं मामेति । धक्मान्निमित्तादातिश्य मिति हविषो नाम, श्रत उच्यत दति ्षः। ‘uae यजमानस्य वसति यः श्रतिथिः सन्‌ यस्मात्‌ श्रागष्छति'; न विद्यते प्रतिनियता fafeae, सोऽतिचि- fiat: | तस्मात्‌ श्रतिथये सोमाय "एतद्‌" हविः feud ट्यातिथं नाम सम्पन्नम्‌ । श्रतिथिल मुपजोया तिश्य aa कन्तेय faare— “यया we इति| "रान्न वा argu वेति, Ts: “गौ मधुपक स्यात्‌ खातकायोपख्िताय राज्ञे वा-दति- wa: सिद्धः । argu: ओओोचियोऽभिमतः। “Ata वा महाज वा श्रोचियायोपकल्ययेत्‌-दूति- सूतेः? | "तद द मानुषम्‌ श्राति मिति गेषः। “efazarar भिति । देवानां efatarfaw मिल्यथेः | "ए म्मा एतदिति | reife ॥ २॥

| — oe mae, ere ~ ~ ee re ee _

L— Ale Bite |e. 8.7 | R— Bo Yo Fo २.८. ८ ATA | ९-- TIT TON, Loess |

९६९ | KETONE । ( शरण Rate)

“तदाः पूर्वोऽनौत्य रुकोयादिष्यादि। सोमम्‌ “ata yer: Bal, खयं ततः “Gay सन्‌ पूवं मागत्थ हविः ‘zwar विपर्बाधपुरशर हविग्रहणं avefa— “ay वा ae मागतं मापचायन्तोति | “Mea पथ्यं पहम्‌ श्रागतम्‌" श्रागतमा न ॒श्रपदायन्तिः। चायतेलेच्डभावन्कान्दसः, । पूजां न दु, ‘a’ ‘aw तस्सिन्ञपदिति विषये ‘pata’ (तथा w तथा af सोमप्रषेशात्‌ प्रागेव हविगरहणे षति “wafeat भवति' । ३।

श्रपचितिख्च gut सम्भवति, भ्रन्यतरागडुदिमोकाननम्‌ उभवविमोकानन्तरश्च ; तजान्यतरविमोकानन्तरपच्च मुपन्यस्यति- “ag श्रन्यतर एवेति । एतदेवोपपादयति- “a यदन्यतर विभुक्घस्तेनागत इति। तथा fe शोके याना्चविमोके शति श्रागममनिश्चयो न भवेत्‌ ; TH वन्यतरातडदिमोकेम तत्रि खयो भवति, श्रन्यतरश्याविमोके तदागमनात्‌ प्रागेव साहा ष्यात्‌ ॥ ४ ॥

“तदु तथा म ङूर्यादिति। carat खाभिमतं प्च माह- विमुच्येव प्रपाश्च गक्लौयादिति | "विसु शेव' उभावपौत्यथः | ए at विमोश्यापि भ्न्यतरस्याविमोकादनागमनं सम्भायेत | धपा सोमं wet was लो किकातिष्दृष्टानवलेन ओ्रौतख्या तिथ मिर्वापकालं प्रतिपिपादयिषुरुभयविभोकपक्चं॒समयेयते- “यथा [रा , १-- चायः ग्वा Gyo Sco धा० | पा० ३. ४, € ४दजे WATS! - HTe te दू०८१.१।

( ge: Rate ) ॥ दतोयकायुम्‌ | २१७

पै देवानां शरश मिति। यावत्‌ म विञुश्ते' प्रयाएसाधनं यानादिकं a परित्यजति । Ge मन्यत्‌ ॥ ५ ॥

“q वै सन्वरमाण tia’) wate श्रभावे श्रनादरः प्रति- भाति, भ्रतख्छलरया Tray | निवपि पल्यणारम्भं विधाय aw घति- “तत्‌ पल्यश्वारभते परेष्धमाणं पे यजमान इति। "तत्‌" तेन श्रादौ परिव्हनकाके यजमानावारम्भणेन, “Te सोमा्ध- हवि्निरवापकाले "उभयतः उभयोः पाश्चयोरपि 'मिथुनेनान्वा र- Wy) जायापतौ मिधुगमध्ये एकस्ारक श्रपरस्य तद विनाग्त- ्ापि षिद्धवादिल्यभिप्रायः। “यच वा श्रेन्नित्यादि । ware va ay स्थिताः, स्वे पदार्था sae afaaten:, ते sang: ; ‘aw afar श्रागमने निमित्त षति, तादृश्रालिष्टन्ति ॥ ९ ॥

“ख वा अ्रन्येनेश्यादि। ततः तस्मात्‌, प्राहताजिर्वापमन््रात्‌ अन्येन शषाः “श्ग्रेलनुरसि"-द्व्यादिना । तत TMNT मार- “येनो Uf) मन्ान्यवे कारण माह- “एकं वा एष भाग fafa) “एषः क्रौयमाणः' श्रातिष्येन यायमानः सोमः एकं समानं भागम्‌" “प्रमिला ‘Mad’, ‘eral राज्यं सामाच्य च Hatha, तथा सण्पादनायेत्यवंः | कथं HAYA दति, तजाह- “ae इन्दांसोति । “cafe: शाच्यानि' पुरः पञ्चाश सहागकारः प्धानपुरुषा इत्ययः । “धया TTI TTT श्रराजाने

भ

षी

१ कार ate सु*७,१.२ख। ९-वागस ०५.१.९१) 28

२१८८ ॥ ण्रतप्यब्राद्यणम्‌। (age रत्रा

TARTS: | ते के ? “राजकृतः राजत्वसम्याद काः पट्राभिषि- कस्य कर्तारः, 'सूतयामण्छः' BART: ॥ © ॥

निर्वापे समप्राधान्यपचं दूषयिला श्रसमस्ेव निर्वाप ae “न प्रे तद्वकल्यत श्त्यादिना । श्रय au) यदि प्रधानख्योप- सजेनानाश्च सदृश्यं प्रतिपत्तिं gaiq, तदा प्रधानस्य प्रतिपत्तिन हृता खात्‌, Wat यथा प्रधानसखामन्लणे सति श्रप्रधाना WAT हृता एव त मनुगच्छन्ति, एवं सोमायनिर्वापिण sear मपि प्रसङ्गसिद्धेर चाभजनं सिद्ध मिति सोमस्येव निर्वापं कुर्यादिव्ययेः॥प।

हविथेहएे मन्तं विधन्ते- “ख रत्यपरस्तनूरसोति९। र निरूणमाणत्रौदिपदायं | लम्‌ “aa? ^तनूरसि' खं शरोर Haha श्ररौरोपचयदेतुतलादा तनृवदाच्छादकलादा तनूलम्‌ । श्वो वै विष्णुः सोमः स दति yan, षवन्रयव्यापिलाद्रा सोमो fam’, wat विष्णवे ar दति सोमस faq निद उपपद्यते । श्रथवा “विष्णवे fe रष्ाति यो यज्ञाय गाति इति ga! लां यज्ञाय quite: | arama afi गायज्यन्वाभक्रिसाधनतेन wiafa— “रभि गायचौत्यादिना' sinned प्रजापतिमुखात्‌ wae द्रष्टयम्‌ । 7

१- “पटभिषेकस्य!-दइति ठ, च | २-- ate He ५,१.१।

१-- दशेव पुरस्तात्‌ (द अ० ब्रा° २९ He) १८७ ए द्रष्टम्‌ |

४-- “खेमं विष बेधा व्भगन्त" सत्यादि areas सुपरिदाद्‌ (शत. VB. ९, १. १५-२० ) ATA |

y— ष्डेवोपरिष्टात्‌ (२९१ Be ९९ कणो RAT |

( gale Late ) ॥ टतो यक्षाएम्‌ | २१९

मप्निदैवताचष्ज्यत गायनो न्दः" दूतिः हि भूयते । एव मुत्तरमन्त्रवाक्यान्यपि यास्येयानि ॥ < ॥

“शोमख तन्रसौत्यादि? । सोमस्याक्ञलेन साचाच्छरौरोपचय- हेतुलात्‌ तनूलम्‌ । सोमस UE: च्व मसषदुकरम्‌ । प्रजापते- हरसो वादधभ्याञ्च राजन्येन षह चिष्टभोऽणत्यत्तेर चलम्‌ ॥१०॥

“श्रतियेरायिश्य मसोति* । श्रचातिथिग्रब्दस्य तात्पयं माद- Kaige यथा श्रष्टसेति । उद्वियते श्रसाधारण्येन विभेच्यत दुद्धारः प्रतिनियतभागः ॥ ११॥

पुनरपि गायच्या श्रषाभजनरूपतया «wane प्रशसति- “नाय लेति५ | WAST माखाय सोमाहरणर्‌ गायो षोम- एत्‌ श्नः । एतदेव द्‌ ेयति- “सा ae गायकौ श्येनो wala । तेनेव ataw हेतुना “एनां गायत्रीं ‘faate’ भागं प्रति श्रचाभेजति' श्रष्वयुः, एतद्वागपाठेनेत्यथेः ॥ १२॥

“aaa लेति । ‘aaa श्ङ्गनादिगुएविशिष्टाय, ‘create?’ धनपोषप्रदातर, पविष्एवेः सोमाय, हे हविः! ‘ar लां गृा- RAY: | शगत्यन्वाभजनरूपतया मन््रभागं प्र्सति- “पश्वो वे Tame दरति । वद्धंमानधनदूपलं पशूना मेवेति ‘anat वे यस्यो” दूदयुक्षम्‌ । पशुनां जगतौलं जगत्या पोमाहरएसमये

मोम he eT SR ee --------~ re ~ ~ ~

> । \— तण Hoo, १, १. ई। R— Fo He ५.१. RI ९ Fe He ७. १.१. ७। ४-- ate Ho ५.१. RI i— lo सं° yk. a | ६-- व° He ५.९. ५।

२२१ ॥ शतपथब्राह्मणम्‌ । ( Qe शत्रार)

आइतलाट्‌ TEU! तथा च Afacana— “a afin दोचया चागच्छदिति, ॥ १३॥

रतौ चतुःहवो यहणादत्रापि Wea पञ्चमं विधाय प्रश्सति- “श्रय यत्‌ came इतिः । awe संवह्‌ afaaa गवामयनादिमचर्पस्य यज्नस्य संवत्छरषाध्यलादा, सवल्छरात्मकप्रजापतिसमितवलादा५, “दाद ग्रायिष्टोमसख सलोज्ाणि"- दृतिभ्भ्रुतेखद्रतसश्चया संवरसाम्याद्ार द्रष्टव्यम्‌ } TEU way विष्णुशरष्टो पादानं शंसति “शय यद्‌ विष्णवे ला विष्ण लेति । aa यच ₹विगरद्मते, ay ay यज्नायैलनियमात्‌ सोमश हविषठेन यज्नायलात्‌ सवे पविष्णवे-विष्णवे' दूति ग्रहणं युष fae: ॥ १४॥

“नवकपालः पुरोडाश tha” | नवसु कपालेषु seat नव. कपाशः। नवकपालस्यातिश्याहेव माह- “शिरो वा दति, “यान्यवाहेति। ‘arf ्रचराणि अनुक्रमेण उच्चारणकाले at, तान्यष्टौ भवन्ति, प्रयोगकाले “प्रणवषटः"-दूतिर प्रुष्यमागः R— ते" सं° (.९.६.४। र Me she Bo ०.१. ४ त्रयम्‌ । R— To त्रा० ४, RR Ho Hoo, ४, © ; WX 1 ate ate Bt! ४-- To ब्रा० २. २. ७। Y— To Alo १. a. | (— बहिष्पवमानः, माध्यन्दिगिपवमामः, anraqqan, चत्वारि चान्य

wisifa, चत्वारि esetefa, रकं यश्चायक्रौयं ets मिति | O— le स° ५.९. १-५। <-- काण ख्रो° |e ०८,१.२।

€-- Wo Bo ८. २, SE |

(ame tate ) ॥ तौ यकाम्‌ । ५९१

qua’ एव नवमः, ; “गायत प्रातस्मवमम्‌”-दतिश्ुतैः “awe पूर्वा गायनौ; ‘aay’ गाय्यातुगष्णाय "नवकपालः ATT: ॥ १५ ॥

"काक्नेयमयाः परिधय cia ‘arta’ भद्रपर्णे, तन्मया एव "परिधयः, HAT) प्रतौ पलाग्वेकद्गतादौना मेख्छिक- aa नियमविधिः। “देवा ह वा इ्यादि काञ्रयेमयवस्योप- पादनम्‌ ॥ ११॥

“श्राश्रवालः प्रस्तर इतिः | श्राश्ववाललं तन्नामभिवकनदारेण ्रंसति- “agt इ देवेभ्य इति। तान्‌" श्राश्ववालान्‌ श्रालु- wy? “age छेदने? चिच्छिदुः । ‘arg eae” एकश सत्यग्‌ शमौ प्रविकिपुः । तेभ्यः ताः "एताः" श्रश्रवालाश्याः श्रोष- धयः' TATA: | श्राश्ववाश्ञाना मातिथ्ये्टिथोग्यल माह- “शिरो वे यज्स्यातिथं शधनाङ्कां वाला इति भ्रातिश्यस्य सोमात्‌ ma aqeaaa freer तस्यादावनुष्ठितवान्‌ जघनाद्भा- व्यितवालपरिणमषूपस्याश्ववाशस्य ay प्रयोगे षति wT aye उभयतः' परिः wat भवति ॥ १७॥

“रेचयौ faut इति" । बरहदिःप्ररयोरन्तराणे frag प्रसाये- माणौ दमौ faye, ते भ्र इलुपरूपे स्वाताम्‌ । “Beara TIAMAT: | संलोभम मङ्ुलोभावो मिश्रणम्‌, ARAN

oe

\— काण्श्रौग्सु० ८,९.१९ सकार शो GOL URI Fe उ० ११५९ Te | g— काग ale |S. UG

RRR ॥ एतप्रथत्राद्यगम्‌ | ( शप्र रत्रार)

Gear ame caress ‘ श्रथोत्पूयाज्य मित्यादि | उग्पवनं प्ररतिवत्‌ कन्तैयम्‌ । “सर्वा्येव' जह पशद्वास्येषु पेषु ग्ध माणानि राज्यानि, चतुगेहोतानिः' एव कुयात्‌ । प्रहतिवदेवे- तरयोखतग्होतलं सिद्धम्‌ । श्रत उपशति श्रष्टगुौतत निट मेवाभिधानम्‌ । तच चतुग्धदोतले उपपत्ति afta “न ह्चानुयाजा भवन्तोति ॥ १८॥

Carag इवोयप्मिं मन्धतोतिः । श्रातिश्यायः मेवाश्निमन्यन को fang इत्यत श्राद- “शिरो वे awefa “जनयन्ति वा एन Raz यन्मन्धन्तोति । “एतत्‌* एतेन मन्धनजातेनाभ्रिना यज निष्यत्तिद्‌्नादगम्युत्यादन मेव यन्नोत्पादनम्‌ । प्रकारान्तरेण- तिथ्याया मग्निमन्धनं प्रशंसति- “faa सर्वा देवता दति। सोमयागस्य शिरोग्रताया मातिथ्यायां सवदेवतामयस्याग्ररुत्याद- नेन water मपि देवताना सुत्यत्तेवननप्रारम्म एव, wae aus wag कारितवान्‌ भवति ॥ १९ ॥

“सोऽधिमन्धनं शकल मितिः। यपतचणोत्पन्ञोऽधरारणा श्रधःस्थायमानः शकलः श्रधिमन्धनश्कलः', यस्योपरि मथ्यते; त मादन्ते। aa मन््ः- “श्रप्रजेनिचर मसोति"। हे wae! वम्‌ ‘sa? अनिबम्‌' उत्पादकम्‌ शश्रसि'। कथ मस्य जनिचल मिति

————

१-- ते° सं° ६. २. ९ अनुवाकः VISIT ATT | २-- ate Be |e. १.६७, TAS AHA ५, ६. RO B— का० to Wo ५, %. २८।

४-- ale Ho ५,२,९।

( gH Vale ) q ठतीयकाणडम्‌ | RRR

sare “ST हग्निरिति। “ar श्रधरारणियवहिते शकल द्ये: ॥ २० ॥

“श्रय द्मतरणके दति, | “दभेतरणके' कोमलौ परसपर सदु श्रौ zat, तौ wet निदध्यात्‌ | “दूषणो Be दति९ तजर मन्तः । ३ दी! यवां षणौ" श्रभिमतफलवषैकौ भवय दति तस्याधः । तौ मति “तद्यावेवेमौ faa साकश्चाषेताके्रैताविति । ‘fae’ Raat; सकाशात्‌ 'साकश्नौ' Vera "याविमौ" परस्रसदु श gat एतौ" दभ, “एतावेव युगलौ Garda) रूपकोपन्यासेना- ्न्तसादृष्य ममिमत मिति द्रष्टयम्‌ ॥ २१॥

"श्रथाधरारफि मितिरे। तज्राधरारणिनिधाने मन्छः- “TaN सोति । रे श्रधरारणे | लम्‌ "उवौ" भवसि । wee विलप्यते यस्यां सा श्रा्यविलापनौ खाली, ताम्‌ उन्तरार ण्या संसं कुर्यात्‌ श्रायुरसौति' waa’ । ता सुत्तरारणि "पुरूरवा श्रसोति'^ तस्या उपरि निदध्यात्‌ ॥

्र्ोराव्यविलापन्याश्च यद वेष्याधात्मकलम्‌, तत्‌ चय प्रशचित्‌ एरादत्तदृष्टान्त मार- “उरवो वा watt इत्यादि । ‘samt TU ual श्रभवत्‌, पुरूरवाः ‘Ufa? श्रभवत्‌, तसमात्‌ मिथुनात्‌" “aay नाम पुः “ware? । एतत्‌ षवे मये षमा-

प en

\— का० site Wo we t. RE! 2— वा० We ५, २. २। २-- कार श्रो ख० ५,१. Be, ३९ | 8 ~~ वा सं० ५,२. 2 | I= alo Ho ५.२, ४। ६-- Te सं° ५.२. ५।

२९8 ॥ शतपथत्राद्यणम्‌ । (Bre Rm)

कास्यते- “उवौ WUT: पुरूरवस Ae चकम tia) “ए मेवेषवः"-दति दार्टाभ्तिकामिधानम्‌ | "यश्च जनयति यश्ञसाधग- लार्‌ यश्च॒ मित्युच्यते । श्रयः श्ररण्ोरासादमामन्तरम्‌ “uy मथ्यमामायानुत्रूहि!” शतिः होतारम्‌ “BTW ee I

aaa मन्धनं विधन्ते- “a मन्धतोतिर। “area ता दन्दसेत्यादि* | “तं र इन्दोभिरेषेति। यद्यपि va: सामे मन्धति, तथापि “गायत्रेण ता इन्दसा"-द्त्यादिमन्तसामर्थेन हन्दोभिरेव साधनेः मन्दलं हतवान्‌ wate: । श्ररलेवम्‌ exat fad जात fae श्राग्डायाः फलं वच्छति- “हन्द स्येवेतथज्ञ मन्वाथातथतौति | Sat ATA म Faw इन्दो लिङ्गवीरमनतेमैन्धनाद्‌ भवति, श्रपि तु तिन्‌ काले होश छन्दसा मनुवचनादपि भवतोल्याइ- sate मथ्यमामायाना- हेति। होतेति Ta: | नियमेनामुप्रवेशे इृष्टान्तः- “यथामु afe मिति। र्षयः अन्वायत्ता इति शेषः । प्रह्धिवमाणयेव्यतु- necfafat । प्रह्धिथमाणयः श्राहवनोये प्रचिमाणाय, भ्रनु- रू रोत्यतुषव्यते ॥ २२ ॥

ea मनुप्रहरणं विधम्ते- ““सोऽतुप्रहरतौति° । “भवत

L— TUTTI AL. ४, १. १-२९७। ए--काणओण्स्‌०५.२.१२। «BHT he To RVR! a— बा० Te 4. zy, ¢, 9।

५-- “ora नातायेति"-दइति ate मौ° Ge ५,२, ३।

६ are Be BURG o— He Bite द ५.२.१५।

( gee शक्री* ) ॥-हतोयकराश्म्‌ । २९५

नः"-द्वादिमन्ल्याय मर्षः" । दे श्राहवनोयनिमेग््यौ, vat a) नः WAN मनसो" श्रद्मदमिमतप्रदामविषये समान- मनसौ भवतम्‌" । WHAT परर कलह ABA समनसौ भव- तम्‌। शमौकसौः warren, “stadt ्रपापौ । wang युवां न्न aia “मा हिंसिष्टम्‌" । तथा "यश्नपतिं' यजमानं च मा दिसिष्टम्‌ः। ह जातवेदसौ" जातप्रन्नौ ! युवाम्‌ we’ "लः nae “शिषः सुखकरो "भवतम्‌" । WHE तात्पयं ATE “ग्रामि Barat Bay वदतोति । "एतत्‌" मन्तवदनम्‌ शराभ्याम्‌ sifeat 'आग्ति मेषः "वदति, नान्य ae fae) sy ara: कः प्रसङ्ग दति, तजाइ- “यथा नान्योऽन्य मिति ॥ २४॥

squats समन्त्रकं होमं विधत्ते “श्रय सूवेणेति,! | 'उपरत्य' श्रवदाय श्नि मभि' awa श्रपररपरि भुयात्‌ । Raa aut) “sat sTena “afi निमेथितः प्रविष्टः एन्‌ aia’ इतस्ततो श्वालाभिः सद्चरति । कौदृग्रः ? “eater gar मन््ेणोत्यथ्चमानलात्‌ । शश्रभिगश्रसिपावा' भ्रभिग्रसेनिन्दातः सकाशात्‌ पाता। “श्रातो मनिन्‌" इतिः वनिप्‌ सः" तादृशः लं नः अ्रखमदयेम्‌ इह “हव्यः शविः “सुयज atta यागेन यज, arated: । केश्वः ? “देवेभ्यः । कटा ? “षद्‌” सदा, सवेदा । अयच्छम्‌" SHE, उदिषटेषु क मण्परितयचये्वः | “BET

—_ eed Ce oa a ~~~ ~ ~~ ~ ~~ --- ~ = प क व

-- वा सं* ५.३. १। र-काण्श्रो BR CI द Alo Hoy, Bc I g— पाण He १, ९. 88 | | 29

२६ ॥ शतपथब्राह्मणम्‌ | ( दपर ame)

ददं XS खाइत ays “ग्राह्ये वा एत मिति। “atte उदपात्‌, अ्ध्वयैः; ्रमरेषौत्‌' तर्षितवान्‌, भवति ॥ २५॥

प्रहत शेपूणे मासे्टिवत्‌ समापनप्रबक्रावाह- “तदिशन्ते भ. तोति\। श्रथंसिद्धेऽणुकराङ्गनिषेधे पुमनित्यानुवादतथा दाला थामुवदति- “नानुथाजा मिति । शडान्तलं प्रशति- “fat i anaufar fafa | उन्तराक्गजातस्यानुष्ठानं दोषोपन्यासेम मदे थते- “a चद्भानुयाजान्‌ यजनोति | "यथा" कञ्चित्‌ शोषः Tifa, साव विभक्निकस्तसिः। ‘rat पर्थाइत्य श्रतिदधात्‌, "एवं "तत्‌" श्रसुयाजाद्यङ्कजात aafed ez भवति, श्राति भिरखछात्‌ | तस्मादिव्युपषहारः neque (ye. Ji

इति श्रौसायणाचायंविरविते माधवौये बेदाथेप्रकाशे माध्यन्दिनिश्रतपथन्राह्मएभाण तोय काण्ड चतुर्थाध्याये प्रथमं ब्राह्मणम्‌ ॥

( श्रय दितौयत्राह्मणम्‌ ) शरातिष्येन वे देवा इष्टा" तान्त्मुदविन्दत्‌ ते चतु eae भिया ऽश्तिष्ठमाना श्रमि्वसुमिः सोमो aa रादितयैरि्रो मटदवटदस्यति्विं

— oe ee eee

— ५-- “ale ate Hes. 8. १, R— पाण Gey. & Ve! (— are 8 * ‘gy’-efa ग, ©

(qe रेत्रा* ) i WTLTR TAZA ॥ RRO

Shira देक शश्राह्रेते ह त्वेव ते fee रेषायेते चतुर वयद्रवंस्तान्बद्रतानसुररकषसान्धनुषयबेयुः* ॥ १।

asfag: | पापौयाःसो वं भवामोऽसुररक्षपानि वृ नोऽनुब्युवागुदिषह्मो वं रध्यामो इन्त VATA waa faa तिष्ठामहा fa त इन्द्रस्य श्रिया {अतिष्ठन्त तस्मादाहरिन्द्रः सुवा देव॒ता इन्द्रश्रष्ठा रेवा {दति ॥२॥

तस्माद्‌ इ न AT छतोयेरन्‌। यु रषा THT मिव भवति स रनाननुव्यवेति ते प्रियं दिषतां Fafa दिषद्मो cata amram aces यो हेवं विदाब- तयते sft दिषतां करोति न॒ दिषुद्धो रध्यति तुस्षान्नक्तोयेत Ws |

होचः। इन्तेदं TM करवामहै यथा न द्द्‌ माप्रदिव्‌ मेवाजय्ये मुसदिति ॥ ४। तु देवाः।। जुष्टास्तन्‌ प्रियाणि धामानि ate सम॒वददिरे ते होचुरेतेन नः स नानासरेतेन fare यो न रतुदतिक्रामादिति कृस्योपद्र्टुरिति त॒नुनप्तुरेव

५ ars

ate Om Ee क~ = कनक es 2 as — A eo peep aD

+ ‘gaa—afe म, घ । { देवाण-एति ब, ष ।

द ॥ AUT EDA ( @W° tare |

MTR सो* वुः SS पवत ऽएष AAT RTT: 8 यं wararsquxer एविषटस्ताविमौ प्राशोदानौ। ayy तस्मादाहुः! मनो देवा मनुब्यस्याजानन्तौति म॒नसा सुङ्कव्ययतिः त्राण मपिपद्यते प्राणो व्यातं श्वाती FRI BUTE युथा पुरुषस्य सुनः ॥ ई | तुूमादेतहषिणभ्यनृक्तम्‌। मनसा सुङल्पयति तहा तसुपि गच्छति । व्वातो देवेभ्य आचष्टे युथा yeah मन इति ॥ 9 ॥

aq देवाः। wera: प्रियाणि धामानि सादरः समुवंददिरे तं होचुरेतेन नः स नानासरेतेन विड्‌ यो a रतुदतिक्रामादिति तदेवा श्रुष्येतहि नाति क्रामन्ति के हि स्य॒यदतिक्राभेयुर्तः fe az रकः ह वे देवा aa चरन्ति सत्य मेव तस्मादेषां जिः मनपजय्य aaa wax ड वा ose faa मनप जय्य मेवं युशो भवति य एवं faa adi त्रेतत्तामनप्‌च्र farsa ॥ ८ ॥

ते देवाः।। अष्टास्तन्‌ः प्रयासि धामानि arex सप्‌

[य —

ST eee 01 8 — SORE emi ern ES त ee he re PD ot SENET

^ भ्यो*-दति ख, सायसम्मतश्च। «= t श्राणोदामौ!-हति ग, घ ' ‡ मसङ्कल्ययति'-दति ग, घ। $ °देवा-दइति ग, च । ०.4“ ~: ` || द्देवाः-द्तिग,ध। -

( ame RaT® ) ॥ SALIH । ९९६

वद दिरेथेत ऽ्राञ्यान्येव्‌ श्ज्ञाना जष्टास्तनुः प्रियाणि धामानि सावे TATE तस्मादु ह न Tae मभ्य बेयन्ेन्मे Tee: प्रियाणि धामानि सार समभ्यवायानिति येनो इ समभ्यवेयाब्रासमं दू दिषु area सतानृन्रिशे द्रोगधव्य मिति+ ॥ € ॥ अथातो VATA | श्रापतये त्वा एरिपतये TAT- मौतियो वा sad पुवत ऽएष श्चा च एतति परि च पतव्येतस्मा ss हि carina तुस्मादा्ापतये तवा परिपतये गृह्ञामौति ॥ १०॥ qAATA शाक्घरायेति। यो बा SAT पुवत ऽएष तननन्ता शक्र wan ऽउ हि varia तस्मादाह AAATS शक्रराय॒ति ॥ VQ A wa ऽशओजिष्ठायति। रष वे Warns WaT cx हि श्ह्णाति तस्मादाह शक्न ऽश्रोभिष्टायंति, ॥१२॥ HAA: AAAI | TAS देवा भयः स॒मामिर्‌ इत्यं नः सोऽमुथासद्‌ गो न रतदतिक्रामादिति ae wia ऽरतत्सममन्त Ka नः सोऽमृथा सथो म रएतदतिक्रामादिति ॥ १३॥।

ere.

[ ऋ; (न er pre a PE EI ee ET ED — ५.५ क ए 5 oes —= =

` fafa’-afa a, घ, + aograg’—afa ग, च| ¡ ‘satfnerafa’—xfa ग, घ । |S श्रभन्धेव'-दति ग, च ।

eRe ॥ WATUA TTA । ( Bie इतरा,

ते समुवद्शन्ति। TATVE AMAT देवाना सष इत्यना््टा हि देवा Mea BW सुक समानं Aaa: समानं दधाणा देवाना मौज इति देवानां वे जुष्टास्त॒न्वः प्रियाणि धामान्य॒नभिशस्यमि- शस्तिपा ्रनभिश्स्तेन्य मिति सर्वा fe देवा अभिश्कति तौर्शा sara सत्य मुपगेष fafa सत्यं व्वदानि मेद म॒तिक्रमिष सित्येवेतदाह सखिते माधा इति fer हि तदेवा श्रात्मान मुदधत युतसमवदन्‌ य॒त्सत्य मुकु स्तृस्मादाह fad ar धा इति।।॥ egy

श्रय यास्तदवाः। जष्टास्तन्‌ः प्रियाणि धामानि साड समवददिरे तदिन्द्रे स॒न्नगदधतैष वा इडन्द्रो य एष तुपति न्‌ इ वा sears तताप यथा इवेद मन्यत्‌ BUN AX हंवास तेनेवैतदौर्येण तपति awe य॒दि बहवो slaw शहपतय रव? qa मभ्यत्सि्य प्रयच्छेयुः स हि तेषा मिन्द्रभाजनं भवति य दु्िणावता दौक्षेत यजमानायैव qq मभ्यत्सिषय neater द्याहरिन्द्रो यजमान इति। ॥ १५।

न ER ae eee ।

+ fqa’—afa क । t Sat ut afa’-xfa a, ‘at ut हति-दति ग, माधा हतिः-दइतिष। { बाकदेवा”-द्रति ग, घ। § 'छद'-दइवि क ।

॥ ति -ति ख, श्रतिः-दति ग, ध

(ame Rare ) । इतोयक्षाखम्‌ । १५१

श्रध यास्तदेवाः* | जुष्टान्‌; प्रियाणि धामानि Arey समवददिरे ATE, TAH तत्सामाभवससा- दाहः सत्यः सुम देवजः सामेति । १६।३॥

॥ इति तृतीयप्रपाठके Tals ब्राह्मणम्‌ [४. 2] |

श्रय arqaa’ विधातु माख्यायिका माह- शश्राति्ेन वे रेवा दृषा ताग्छमदविन्ददिल्यादिना। पुरा किल देवाः ्राति- aver यद्रवमः इति waa) विद्रवणे कः प्रसङ्ग इति तं anafa— ““ताग्छमद विन्ददिति। तस्मिन्‌ समये ‘ay’ देवाम्‌ ‘way wee: “afar? प्राप्तवान्‌। “ay समतु दृषा call समच्छब्दः सङ्गमे प्रसिद्धः। "ते देवाः “शतु द्रवन्‌ एयगश्वताः। किमर्थम्‌ ? “sats fae ्रतिष्ठ- मानाः । शिभः . ज्योतिष्टौमफशरूपायेर श्रात्मनोऽभिप्राय मप्रकाश्यन्तः, ता मसहमाना TAU: | “प्रकाश्नसयाख्ययोख"- दति" तिष्ठतेरात्मनेपदम्‌ । श्षाघग्डुडः"- दूति" श्रिया जापयत भिष्टवा तुरौ । विद्रवणएप्रकारं विभज्य दग्ेयति- “sfaaefa-

न

* ‘aree वा-इति ग, घ। \— Be ब्रा १, ४, ७, ते° सं° ६.२. २.१ RETA | २-- He Heo १०. १६३. ९ ATA | १-- ‹ "अन्योऽन्यस्य fay ज्यो ति्धोमपरलसू्पाये, धिये वा-इति र । ?-- पाण सु* ९.६, २९। Y— पाण ०१. 8. QB |

रद९ ॥ MATRA । ( शप्र शत्रा० |

fearfa शखान्मर प्रसिद" पञ्चमं गण gare भेपपत्निकं पराच्े- “'इृरस्यतिरविशदेषैरित्यु रेक शआ्राहरिति। ay. पश्यभिधानम्‌- “एते इ लेव ते विश्वेदेवा ये ते wagl az fafa (तान्‌ विद्रुतान्‌" परस्पर विच्रिष्टान्‌, श्रसुरराचसाशाय मवसर दति निचिष्यानुप्राप्ताः॥ १॥

“तेऽविद्रिति। wea श्रसररच्सानि दे "मः “श्नु Vay. RANA: | एतलडि गादेशः? “दिषल्लो केः “रध्याम रध्यतिरवश्रगममकर्छ्ा,र व्रं प्राप्ता Tee | “हन्त STRAT दति । शतचुनयोपायपरिज्नानदषंध्ो तार्थो “इन्त -गरब्दः । “aa काश्च" -इतिः सत्वर जानातेराद्मनेपदम्‌ । सङ्गता भवेम, Rene ugar: | AMAT ATE “एकश fae far: ae दूति “a wx भरिया afiemanfe wea ॥ २।

“तस्माद्‌ Ha खा खतोयेरन्निति। यस्मात्‌ देवानां पर fat, wae मभिभवः प्राप्त, "तस्मादु W तच्रात्‌ खु कारणात्‌ “खाः WAG परस्पर "न शतोयेरम्‌" वेमल्येन विष न बुधैः । “ऋतेरोयड | किष at दोष दति तत्राह “q एषां परश्तरा मिव भवतोति । यः wa: “एषां” विद्विष्टाना 'परस्रा मिव श्रत्यन्तदूर दे श्रो भवति, “a? “एनान्‌' श्रन्‌ विशिष्टान्‌ “namafe sanfanfa) तस्मात्‌ दिषताम्‌' श्रवका्

एक नि

१-- Fo स ६. २.२. १ NSA | ९-- Ure Be २. ४. ४५। u— निर» ६, ६, 8 । 9-- पार we १. ३.२६ । U— पाण Be द्‌. ९. RE |

( ४० Rate ) ॥ हतोयकाखम्‌ | ९६३

प्रदानेन खथ मेव "प्रियं कुवन्ति, खय ag दिष्य" श्रृभ्यो ‘cafia am प्ाभरुवन्ति ; तस्मात्‌" भ खतोयेरन्‌' भेदं न गच्छेयुः दक्षास कथित्‌ पुरषाथे मिधमं विधन्ते- “स यो हेवं विदवा- fafa, a कश्चिदेवं टृन्तान्त देवेषु मनुेषु ष दृष्टं लाभम्‌ न GRAY भेदं न गच्छेत्‌ । Bat परेरत्पादितो क्नातिभेद एवंविदि न nada wae) अरत एव ‘fauna’ श्रपि “afte करोति! ; तक्मबेश्रावकाग्रस्या सम्भवात्‌ | "म दिष्य" ‘cafe वर याति। तस्मात्‌" विद्वान्‌ न कतोयेतः ॥ ३ ।

“ते Wakes तथा करवामहे, यथा न Te माप्रदिव darn मसदितीति | ‘aur "नः दम्‌" एेकमत्यं कमे श्रा दिवम्‌ एव' धुलो कावखित्यवसानम्‌ “रजम्‌ | COR सङ्गतम्‌" cana’ निपात्यते, श्रविनाश्चम्‌ः “श्रसत्‌" भवेत्‌, तथा करवा- ae (दति omar ॥ ४ ।

श्रनन्तरम्‌- “ते दैवा एति। “a देवाः शटा भिचच्ताः ay खखमूर्तोः । we व्याख्यागम्‌- “प्रियाणि धामानौति। भ्रभिमतामि भोगायतनानि ‘age एकन मवद दिरे' Taney wife: | तस्सिम्‌ are एव aaa “एतेन' खापितेन Tite "नः qe मघे सः समयातिक्रमकारो “ATA रषत्‌" विना भवेत्‌ । एतदेव व्याचष्ट “एतेन विष्बहिति विष्व Raat भवेत्‌, विश्नौण भववित्यथः | तच्छब्दाये माह-

ब ज स्वसरमा ere me

— पा० Bo २, १. ६०५। २-|अषिनाशि-दति & | 80

RRS ॥ प्रतप्रचन्राद्मणन्‌ ॥ ( इप्र देत्रार)

श्यो न एतदतिक्षामादिति “एतत्‌ ama श्रतिक्रामात्‌ श्रतिक्तामेत्‌ । “कस्योपदरष्ुरिति | उपद्रष्टा" षाको, ‘Ne’? तर पुरस्तादिदं भवेदिति गेषः। एवं प्रश्न मुपगम्ब तेरेबेद सुत्त सुक्षम्‌- “तनुन्ुरेव शराक्षरस्येति । तन्वो देहस्य न पातयिता रक्षको देवः AqaAT । श्रथवा सवेतनूरात्मा प्रजापतिः तखा- काशः पुरः, TN वायुरिति सः APTA’ | स च शाक्रः" wy: सवै FTA । TT पुरस्तादित्यथेः। षः क दति, तं विभिनष्टि- “यो वा श्रयं पवत दूति | योऽयं, "पवते" गच्छति, वायुरिश्यधेः। वाद्यस्य वायोः पुरुषचिन्तदरष्ुवं कथं घटत इति, awe— “सोऽय प्रजाना सु्द्रष्टा प्रविष्ट इति । प्रविष्टश्च कथं atom टूति तजाह- “ताविमौ प्राणोदानाविति | शमौ प्रसिद्धौ at भ्राणे- ara’ तौ एव स इत्ययेः ॥ ५ ॥

इकरिऽयं शलौकिकवचनं प्रमाणएयति- “त्ादाङमेनो देव मनुख्खयाजानशौति | eet देवानां कथं मनुख्यचिश्तपरिभनः मित्याग्रद् तद्ारदारिकयेति दशेयति- “मनसा agai तत्‌ प्राण मभिपद्यत इ्यादि । प्राएमन्ञयोः परस्यराविनाभावा। amar apfead प्राणं प्राप्रोति । वाद्मवायो रिव wel प्राणात्‌ “प्राणो वातम्‌' TE | श्रमिपद्यते सखिता fafae: सभनेवेति भावः। स च वातः शवंजाप्रतिहतगतिवात

= १-- २० ब्रा ९, 9. ORTH | अपण Bite सू १९.९.१६-१। २-- रोतरेथे waa वणितं तानूनल्मनिवेचनम्‌ (१, ४. ७.) |

g— इव मूते (९८०८०) बम्‌ ।

अ्यण्यत्रा) । तोकम्‌ ॥ ९१५

तेभ्य श्राशषटे, यथा पुरुषश्य मनः” वततेते । TS पापे वा awa, | मनतिदचेवाचष्ट TAU ॥ ६ ॥

sau मन्ध प्रमाणयति- “तस्मादेत शति “मनसा दून्ययति, तदात मपि गच्छतोयादिः। सखष्टोऽयेः\ ॥ ७ ॥

विशेषाभिधानाय aim angry मनुवदति- “A देवा ष्टास्तनूरिव्यादिना । । तदेवा इति । ‘aq “एतेन मः सष माना- त्‌ इत्युक्त भित्यथः। “श्रथेतहि' ददानो मपि । अतिक्रमे बाधे 7ह- “के हि स्यरिति । यश्चतिक्रामेयुः, तरिं के qi उपपत्ति Are “aga fe वदेयुरिति। देवल मतिहाय श्रमृतवदमात्‌ sfan ater भवन्तोत्य्थः। देवानां सत्यवादिलनिथमे सति" नृतं Wed दोषः स्यात्‌। स एव तेषु कुत इयत श्राह- एकं ह वै देवा व्रत मिति । सत्यवादफल माइ- “तस्मादेषां जित मनपजय्य भिति । थत्‌ श्रनपजय्यं' जेतु मग्रक्यम्‌, तत्‌ “जितम्‌, भवति | “तस्माद्‌ an टति। ्ा्ुवन्तोति wa: | Waar यश्णो- एपा एव waaay: | “Ud इ"-दल्यादिना उक्राथशचप्रगंसा ।

.-~---~---~ ~~~ ~ ~ स किन | tere oe —~ ---- = = — -~-->~

\— Gee मनो ऽधरवसंहितायाम्‌ ( १२. ४, 8.) बनि्तपाठाभरितः।

— saute पराणिनिमुनिना खथशिक्षायाम्‌- “खरामा बुधा समे- चार्थान्‌ मनो ae विवक्षया । मनः कायाभि arefa स प्रेरयति मारतम | मारस्तूरसि चरन्‌ मग्रं नमयति खरम्‌ Katee २. ख. १--\ ite । श- पद्मो कण्डो (२२७ ए०) भया ।

+-- “ससं हिता वे देवा?१-ति To me १.६. ६।

I “क्ख-नग्ौ श्रकाय)-दइति पार Ge ६, १. ER ।

Rad ॥ प्रतपथब्राद्यणम्‌ | (Que eae)

“तदेतत्‌ argua निदानेनेति। खसग्ररोरसमवदानपूवेकं wy. कम ATTA’ । "तत्‌" इदानो मनुष्टोयमानं ATMA’ श्रा URNA कथ मेतद्‌ भवेत्‌ ? तत्राइ- निदानेन कारणे RATE: ॥ ८ ॥

निदाभ मेव दश्ेयति- “A देवाः दरव्यादिना । “Sat wel ठाना एव खतनूरपि श्राज्येम ‘ag’ "समवददिरे, श्र टूदानोनमनेरपि तानुनध्न Ra खमवदातय मिल्यनुमोयते |

प्रसङ्गात्‌ किञ्चित्‌ पुरुषां माह “तस्माद्‌ इ न सवंणेवेति। ay qyaay सह ‘aaa श्रपयपूवेकं समय “A बुत्‌ तहोष माह- “Aa जष्टास्तन्व इति । “मे मम “MET! भ्रं पियभ्रताः ‘aay मियधामश्ताः was साकं नेत्‌ समग्यवायागे नैव सङ्गता भवेयुरिति। नेत्‌ परिभये । भ्रश्ववपूर्वादेतेले्‌' “श्रयापि aaa इदित्येतेन सम््रयुन्यते परिभये" दति i frame’ । येनो ₹' येनापि खल सह श्रग्क्यलात्‌ “MATT aa द्रोहं न कुर्यात्‌ । तथाच लौकिकाः श्रपि दम्‌" श्रः । किम्‌? दरति, 'षतानूनस्निणे aya प्रपयकारिणे “A ZITA दति द्रोहो न ate इति । “quReaienfear waar ic!

अथ तानूनम्नां माच्यग्रहणं THA विधन्ते- “aura पर्ा्ेवापतये ला परिपतथ fat) we कामो एवं

[क १९ “पर्स्परसख्याय श्प्रथरूप ATLA” र०््रा०१९.४ .उसाण्भाण। न ene a— निर० १, ६. ६ ।

a भ५-कान मोर त००९.८.

(४० RAT? ) ॥ उतोयकाणठम्‌ । २३७

aa’) “aa शाक्घरायेति दितौयः। शक्न ॒श्रोजिष्टा- धरति उतौयः२। श्रखिन्‌ पच ष्ठामि'-इत्यय सु्षरयोरपि मन््रयोरलुषव्यते | तच SAW वेस भौ वा्यसयेकवारं ग्रहणम्‌, gran: सबेण दिग्ैरणम्‌ । श्रथवा “Aaa शक्राय” -“ र्न ्ोजिष्ठाय-दृत्येतौ पू्वमन््गरेषौ, तथा सत्यक एव मण, ॥

रच ब्राह्मएम्‌- “ANA श्रा्यान्येव गृणाना चृषटा्तमूरिति । FR माज्यग्रएस्य श्रतलात्‌ खये APTA: | तथा ५ काल्यायनः- “fd manga गृक्णाव्यापतय इति, दिख Ber: सुषेण तनुम ाक्रायेति शरन श्रोजिष्टायेति, गृष्ठामोति was साकाङ्खवात्‌, aan ata, प्रतिपुरुषं च aye माश्यानि गणाना इति ्रतेः"-दति, ॥

aaa मर्धः- “waa श्रा श्रभिसुखं पतद्यागश्छतोति शरापतिःः, परिपततौति "परिपतिः वायुः; stay!’ घां तस्ते ‘Werte १०॥

“agra इति । उक्थो तनूननुधाक्षरग्दौ" | ama? सवष रकाय, श्रो जिष्ठायः fanaa qwad । “यो वा श्रय पवते Tae ब्राह्मणं ष्टम्‌ ॥ ११, Cel

\— ae सं° ५,५.९१ | र-- वा० सं* ५,५.२।

द Te Ho ५, ५. ३ । 9-- ate Ho ५, ५ (१-२-१६ =) I i का site GF ८, १. VERE |

९ एतदेव Oey ATFTTAT भवति (are ste BAS. १,२४.) | ५ परसतात्‌ (५ We भाग) २३१ ए०) AAT ।

age ॥ ¶्रतपथब्राह्मणम्‌ । ( शप्र ante)

गृहोतस्ा्यस्य सर्वैर वमगेनं विधे- “aera: समवकणे वेति, । संकारे देवेः शत मन्यषडतं दशयति- “एतद्ध ३ देवा शयः समाभिर इति । "एतट्‌” वच्छमाणए श्यः समामिरे पूरवोक्षङेत मन्तरेण पुनस्सङ्गता waa) “श्रम गत्यादिषु । a? a? श्रक्माकं मध्ये "एतत्‌" “श्रतिक्रामात्‌' श्रतिक्रामेत्‌, ‘a त्यं" TH एव सम्‌ श्रसुथा' श्रन्यथा प्रकारेण श्रत्‌" देव. भावाद्‌ विनण्षेदित्यथेः। न केवलं देवाना Rava aga, किंज्विदानोन्तमानुष्टाण भिल्याहइ- “तथो uaa इति ॥ cet

“ते समवष्डशन्तोति | श्रवमश्नमग्धस्याय aw) Saray लं पूर्वापरे “श्रनाष्टष्टम्‌' श्राधषं ante भवसि । तथा saree wa मणसि । देवानाम्‌ ‘ste’ greg मसि। श्रनभिग्रसि' जिन्दकरहितम्‌ । कत्तेरि fre’) न केवलं तादृगेव, fag 'अरभिग्रसिपाः'। लिङ्गव्यत्ययः" । श्रभिशसतिन्दायाः सकाशात्‌ पाट श्रसि। श्रनमिश्रेन्यम्‌" श्रहिसयम्‌। ware केन्‌-प्र्ययो भकारोप- जनो यः | sear safe सर्गादेः प्रदादतेभ सम्बश्ध्यसि | यत एवं महानुभावं लम्‌, “WHA HTH, मुख्या दृश्या ‘aa’ यथाथेखर्ूपम्‌ CUNT उपगच्छेयम्‌ । “गाङः गतौ "-इ्यख'

निष भ ककमा ठ कण क वि

R— काण Bite द° ८.१.२४। R— T° पण ४६९ ue | R— वा० स° ५, ५, २। 8— पा Fo ३. ३. १५४ | ५-- पा To BL. ८५ । १- पाण छू, ३, ४, १४ |

अ~ T° Tle cyo Ue |

( 9० रत्रा ) ॥ हतोयकाखम्‌। २६६

fact लेट", “सिम्बलम्‌"-दति, fag इ । तेन सत्येन ‘fad’ सु पराप्तौ AY माम्‌ अधाः, धारय |

ane faa aree— “श्रनाषटष्टा हि देवा श्रासन्ननाष््या दृति । पू प्रैरणनाधष्टा रपि देवाः परस्यरापरागेणधमे विषया रपि सन्तः, पश्चात्‌ षद्कतपूवेकेणाश्यग्रहणन खश्ररोराण्छवमग्ेनतः एनः ्रना्टवयाः WAY’, श्रतस्व मनाष्टष्टानां पुलरनाधषहेतुचात्‌ द्रप मसि “ay सन्तः" दृरत्यादि पद्य मनाते तुतेन निर्दिष्टम्‌ | सद सन्तः परस्पर कमग्येन वन्तेमानाः; तचा समानं वद्‌न्तः' यदैको wa, तदन्येऽनुङ्व॑न्तः ; Waray’ एक मेव कां मनसि ‘aura धारयमाणणः। दितोयभागस्य amd माह- ‘Sarat मोज इति । श्रोजोरूपाणां प्रियधान्ना माच्च ख्यापनात्‌ ्रनभिगरस््यादिपरज्रयस्येकतात्ययेता माह- “शवां हि देवा afanfe तरण दति। सत्य quis care सद्यप्रापः ्रतिन्नारूपतलेन वागा्मकलात्‌ शव्यं वदामि-श््येवंरूपा aa राक्िहक्षा। तदेव शत्यं भेदम्‌'-इत्यच 'दद'-ग्ष्देन Paige | ‘fat मा धाःः-इृण्यच "खित, -शब्दाथे मार- “fat हि agar इति । ge areal सितम्‌ ; तद्र षल्य मेव वदानौति प्रतिज्नापूवकं तदनुष्ठानं Bare: ॥ १४ ॥ तानुमन्न माज्यं सर्वः YE मपि सत्‌ यजमानायैव aaa मिति

भक

~ तयान ER कक ne जनन ~ ~

१-- Ule Fo ६.४, ७। २-- पाण Fo ३, १, ३४ | ६- तेत्िसीयसं हिताया Aas AAT BNA: ( ६. २. २, ५.) | ४- का, wile Fe ८.२. २, Vi

Ree ॥ ए्रतपथग्राद्यणम्‌ । ( श्प्रण शत्रा)

विधातु are “श्रय यासतदेवा इति । इृष््रशब्दस्य विवि at माह “wo वा wat य एष तपतीति द्रप तक््राप्तौ कोऽतिश्यो way इति तचाह- “न हवा एष दूति तापकतया, न ततापेव्यधः ; "चया इ एवः इदम्‌ ददनों परि दृश्यमानं तपनम्‌ । तहिं कथ मास ? “Bey UT HUET रेव श्रामः । तस्मात्‌ तिनैव' ATTA सोकारजनितिनेव ‘ati age: सम्‌ तपति" शृतय्ेः। “तस्माद्‌ यदि बद्व इत्यारि ्रृतपर्यैवसानवाकयं Vay | श्र्यस्िच्य' उपरि तदाच्य माष्िथ। “a हि तेषा मिन्भाजनं भवतोति । RATA’ दद्रसानोयः। mee साम्येऽपि गहपतिचेन वरणेन प्राधान्यादिश्रवम्‌ । "षु दचिणावतेति । यदि तु दक्िणयुक्रनैकाहादिना सोमयागे दौरेतेव्यथेः। स्पष्ट मन्यत्‌ ॥ १५ ॥

यमानेन क्रियमाणस्य सामोपायष्य देवैः शतं साममूष मिल्यार- “श्रथ चासतदेवा इति | ‘aq’ श्रवत्तं ‘arg’ सक्च तद्येन सावं प्रचकषं श्रौरकदम्बकं सहत मेक ANT "तत्‌ सामाभवत्‌") देवानां शष्येनोत्यन्नलात्‌ शत्यं देव" ¶ सामः ॥ ११९१॥ ele. २.।।

शति भ्रौसाथणाशार्थविरचिते माधवौये षेदाथपरकाे are fanaa yeaa हतोयकाण्डे चतुर्थाध्याये feata ब्राह्मणम्‌ ॥

ee ~ ~ ~ निय भ

= „~ ~ ननन ---------- ~~ ---+ ~~ ~~~

१-- तत्‌ TEA “VAY निदधाद्यपिधायाग्डश्मयेन-दति का! श्रौ ° ToC! Ta = कम्प्यित्वा-द्ति तदन्न ae द"!

gale दत्रा° ) ॥ हत) यकाणडम्‌ । २४९

( श्रय ठतोयं ब्राह्मणम्‌ )

आति्येन व, देवा cer" । तान्त्समुदविन्दकते तान्‌- an: TANT TA प्रायश्चित्त मेच्छन्‌ यदन्यो न्यं पाप मवदन्नाह प्राव्टथात्‌ पनदोंक्षा मवा- FAA TAT मवान्तरां STAT ATTA! ॥ १ ॥

atria त्वचं व्विपुख्याङ्गयन्त। तपो वा safz- सुपो दोक्षा तदवान्तरां दोषा मपायंस्तद्यदवान्तरां दोक्षा मुपायस्तुस्मादवान्तरदौक्षा सन्तरा मङ्गलौराश्चन्त atl मेखलां TAT मेवेना Rawal walwa qa WAN Wea: प्राचौन AAT वा करोत्यत्र वा व्दति ceamatatd कुरुते ॥ २।

सोऽप्रिनेव त्वच॑ व्विपल्यङ्गयते। तपो वा ऽभि तपो दोक्षा तदवान्तरां ster मपेति सन्तरा मङ्गल Tia सन्तरां मेखलां TAT मवेना मेतत्सतों पयय घते प्रजा मु हेव तुहेवा उपायन्‌! ॥ ३ |

तेऽभरिनेव तवचं व्विपल्य गन्त | रप्र मिथुनस्य कतौ प्रजनयिता qa मुपायन्सन्तरा ATE

=-= =-= Sa = wad ह ee ee = == --~+--~~ ~न

^ “दृषा "द्रति ग, घ। † “मपष्यन्‌”-भति ग, घ। | “कुशते "दति ख, “वुरते”-दरति ग, घ । ५८ 9 उपायन्‌^-दतिग, घ। 3]

२७२ | MATUATEAA | ( हैप्र* gat)

Treat सन्तरां मेखलां तत्रजा मातु ब्कुव्वत Th Seay रतत्प्रजा मेवोपेति+ ॥ ४ ॥

सोऽग्रिनेव ay व्विपुल्यङ्गयते | अभि मिथनुए कत्ता प्रजनयिता तुत्रजा सुपेति सन्तर ARNT सन्तरां मेखलां तत्प्रजा ATATA कुरते ॥ ५॥

देवाना मुह स्म दौक्छितानाम्‌। यः समिङ्वारोषं साध्याय वा व्विज्युते। ay इ सोतरस्येवेतर SA तरस्येतर ममुररक्षसानि जिधाःसन्ति ते ह पापं व्वुदत उपसमेयुरिति वे मां त्व सृचिकोर्षौरिति माजिधा्सौः रित्यप्निर्हव तथा नान्यु सुवादामिं त॒था नान्यः ॥ eI

ते दोचुः। श्रपौत्यन्वा? ममनेऽवादिषुशऽरिति नेवा मन्यं न aT मन्य sia! 9 ॥

तेऽविदुः। अयं वै नो व्ुरिक्षस्तसोःस्यव्‌ रूपु मसा तेन रक्षाशस्यतिमोष्यामहे तेन खगं लोकः सुम विष्यामह इदति तेऽगरेरेव रूप AMARA रष्षाश्खल मुच्यन्त तेन खगं लोकं सुमाञ्रुवत' तुथो वेष

—_— cael

» “भेदोपेति”-दति ग, घ |

† ^विजते" इति ग, घ ; सायणसम्मतोऽयं पाठ दति चाह ETAT ¡ ^नान्युः" "दति ग, घ | ९ “सुपोष्ड तु! “दइति क, ठ।

| “इति"-दति ग, घ । ¶ ^स॒माख्रवत^-दइति च दृष्टो डा. वेब

gH Rare ) 1 टतोयक्राणम्‌ | २४४

at रूपः भवति तन रक्षारस्यतिसुच्यते तन गृ लोकः TARA स वं समिध मुवन्यादधद्वान्तर- at Hata ॥ ८ |

eq समिध मभ्यादधाति। Ae त्रतपार्ु व्रतपा धप्निहि देवानां व्रतपतिस्तस्मादादाग्रं व्रतपारू नपा इति या तव तन्‌रियध् सा afa यो म॒म तन्‌- पा सा त्वयि। सह नो व्रतपते व्रतानौति तद्भ्निना चं व्विपस्यङ्गयतेऽनु मे दोक्षा दोक्षापतिम्मेन्यता aq TAU तदवान्तर दोक्षा मुपेति सन्तरा ङ्लोर चते सन्तरां ASA TAT सुवना मेतत्‌ पतों पयस्यते |

रथेन म॒तो मदन्तौभिर्पचरन्ति। त॒पो वृ ञ्नि तपो मदन्त्यस्तस्मादेनं मदन्तोमिरुपचरन्ति ॥ १० |

ग्रथ wearer! | राजान मुाप्याययन्ति तदन्लदन्तौरुपस्प श्य राजान माप्याय॒यन्ति वजो वा राज्यः रतः सोमो नेदजेशाज्येन रतः सोम हिनुता- मेति त॒स्माकदन्तीरुपस्पश्य राजान मुप्याययन्ति॥११।

तदाहः। य॒स्मा ऽए्तदा्धायनं क्रियत ऽश्रातिष्यः

[की ४ "पी

‘ “पया मृवैतत्‌^-दइति ग, घ । I “मुद ततौभिरप्रसाष्य"- दति ग, घ |

२४३ | प्रतपयत्राद्ाणम्‌ । ( ave gate |

सोमाय तु मेवाग्र, ऽशरा्याययेयुर्‌ धावान्तरदौक्ा ay तानूनप्राणोति त॒दु त॒था न कुंाद्यन्नस्य वु ऽएवं कर्मा वा ऽरनान्समुदविन्दत्ते am At पुव मुपायनुथावान्तर दक्षा मुथाप्यायनम्‌ ॥ १२ ॥

तद्यदाप्यायुयन्ति | दैवो वै सोमो दिवि fe सोमो aa वै सोम ्रासौत्‌ तुस्येतच्छुरौरं य्॒गिरयो यद्‌- प्मानस्तदेषोशनानिा सौषधिर्जाीयत ऽइति इ स्माह शेतुकेतुरोदालकिसता मेत्दाहृत्यामिषुणखन्ति तां दोष्टोपसुद्विस्तानूनप्चराप्यायनेन सोमं कृव्बन्तौति तुथो ऽएवेना मेषु रत्दौक्षोपसद्धिस्तानूनप्चैराण्यायनेन सोमं करोति ॥ १३॥

म॒धु सारघ मिति वा sare: | यन्नो ह वे AY AIT HAG ऽएव UTA मधुतो युत्विजस्त दधा ay मधुः हृत श्राप्यायुयेयुरेव Aaa साप्याययन्ति ॥ १४॥

यज्ञेन वे देवाः। इमां जितिं frat मियं faired होचुः क्यु न इदु मनु TATA दयः स्यादिति ते यत्नस्य रसं धौत्वा युथा ay मधुकृतो निडयेयुव्विदुद्य av ata योपयित्वा तिरोऽभवतुय य॒देनेनायोपयस्तस्मायुपो नुम ॥ १५।

oo A Pp -न ~~

> ~ * ta aaty”—xfa, “a waa” —afa चेतो Ble -वेबरदृष्टौ |

[gato दत्र ) ॥ एतौ यकारम्‌ । २४५

तद्वा ऽषौणा AQAA मास । ते यत्नः सुमभरन्‌ यथायं यन्नः सुम्भृत रवं वा Uy यन्नः स॒म्भरति यो aA ATTA यन्नस्लद्युदेवाच यक्षस्य निरतं यद्दग्धं तदवेतत्पनराष्याययति ॥ १६॥

ते वं Ug" भूत्वाप्धाययन्ति | षड्‌ वा ऽतुव तुव एवतद्ुत्वाप्याययन्ति ॥ १७ ॥

त ऽञ्राप्याययन्ति | ARATE देव सोमुष्यायता मिति तदस्याध्श AY मेवाप्याययन्तन्द्राये कथनविद्‌ gael वे यन्नस्य रेवता तस्मादादन्द्रायेत्येकधन- विद्‌ ऽइति श्त WAY ह सम वा STA देवान्‌ HHA एवाशुरे कधनानाप्यायते दृश दश वा तुभ्य मिन्द्र maa मा त्व मिन्द्राय प्यायखेतौन्द्रो वे यत्नस्य देवता a धैव awe देवता ता मेवेतद्ाप्याययत्या त्व मिन्द्राय प्यायखेति तदेतस्षन्ना्यायनं दधाल्याष्याय- धास्मान्सखौन्तसन्या मेधयति स यत्सनोति तत्तदा TUT य॒दनुव्रते तृद्‌ तदाह युन्मधयेति ale ते रेव Maga मशौयेत्येका वा ऽरतेषा माशौभवत्ु fant च यजमानस्य च यन्नस्योहुच TAA यन्नु TSS गच्छानौत्यवेतदाद ॥ १८ ॥

~ ee RD Seas Sa a कक

oer ee eee ~~

# “ae” दति ग |

२.४६ ॥ शतप्रथत्राद्यणम्‌ | ( दप्रण Bate )

श्रथ प्रस्तरे निहुवते। उत्तरत्‌ उपचारो वे यक्षो az दक्षिणेना*न्वित्याप्याययन्त्भ्निव्वे' यन्तसत्नत Tee gaat तम्मिथ्याकुव्ेन्ति देवेभ्य seve यन्नो वु प्र्तरस्त्त्तं पुनरारभन्ते त॒स्यो हैषा प्ायश्चित्तिस्तथो हेषा aaa मिश्यारूतं भुवति नु देवेभ्य seve तुस्मात्‌ प्रस्तरे THETA ॥ १९ ॥

तदाहुः । अरक्तं निह्वौराश्नुनक्तारेऽइत्युनक्त ea तिह्वोन्नतुप्रहरण Warsz ॥ २० ॥

ते निहुवते | Ter रायु; प्रेषे भुगाय sea AAT दम्य इति सत्यु सत्यवादिभ्य इत्यवेतदाह नमो चयावा- एथिवोभ्या सिति त॒दाभ्यां यावाष्टथिवौभ्यां निह्धवते युयोरिदः सुव्वे मधि! ॥ २१।

था इ qa प्रस्तरम्‌ । श्रम्रौन्मदन्तयापारे। {इति मदन्तौत्यपरौदाइ ताभिरेदौत्युपुयखपयेप्मि aft हरति स युन्नानुप्रहुरव्येतेन wa malaria प्रचरिष्यन्‌ मवत्युथ agate मतिहरति तदृवा- स्यानुप्रहतभाजन' भवति त॒ ats प्रयच्छति त मगरो त्रिदधाति।॥ ee gl

॥ इति ठृतौयप्रपाटके ae ब्राह्मणम्‌ [ ४, ३. | ।

er Er ee ete reo

^ “afqarar’—efa ग, घ । † (कुव तिति ग, घ । | “मधि-द्रति ग, घ। “प्रस्तर म्‌“ -द्रति ग, घ। | “दश्यापार-एति ग, घ,

(eq इत्रा° ) ॥ ठतोयकग्डम्‌ | २५७

श्रवाम्तरदौकां विधातु माह- “श्रातिष्येन वे देवा दषा तानिति । “a ‘Tae’ तानूमप्नख श्पयात्मकसय दोषपरिहाराय | aqaae निन्दितिल माह “यदन्योऽन्यं पाप मवदन्निति। “सत्यं वदानि५ मेद मतिक्रमिषम्‌"-त्येवं रूप भित्ययेः। “नाह पुरेत्यनेन दोषपरिहारोपाय उक्तः, सीताया दौचाया श्रव्य- पयन्तानुवन्मेने सति प्रागगतस्य पापददनस्य परिहारो भवति, षा चातुटत्तिने तेः ada; aa दौक्वापरिव्यागादिति ara यदा सीताया दौचाया cat मणपरिद्यागात्‌ तम्य नूतनां ‘atat ‘qa’ “न' श्रवाकंष्पयन्‌› किन्त प्रहतदौक्ाया श्विरोधिनीौम्‌ “श्रवान्तरदौचाम्‌' “WA ॥ ९ ॥

श्रवान्तरदीकाकश्यनप्रकार उच्यते- “Aastha ay मिति) "विपच्याङ्गयन्त' विविधं ‘aft परितः श्राक्गचन्तः श्रषेष्टयम्‌; afg मेव we agafaae: | samara कः सम्बन्धे दति, aateye— “aut वा afaftia । तपनसाधनलात्‌ भ्रप्िः तपः" ; Va तु RMAs तपः । भ्रवान्तरदौोचां नामनिवेचनेन ्रशसति- “तश्चदवाकरा मिति। “aw मि्यादि। शन्तरा arg’ श्रतिग्रथेन संचचिष्टा भ्ङ्कुलोरदुवेन्‌। तथा मेखलाम्‌! aft पूरवो fafawagt पुनः संलग्ना मङुवेम्‌ । तदेवाह - “पयेस्ता मेवेति । "पयसा Ra परितः feat मेव । त्रत महतो ति ‘away, तद्विरोधि श्रव्रत्यम्‌'। ‘ae’ "एतत्‌" श्रवानरदोकचाख्यं कमं प्रायञचिन्तम्‌”, त्य पापस्य निर्हरण मित्यथेः ॥ २ ॥

RE न, न

\— षदाभिः-द्रति ङ | २-- ते° He ६.२. २, १० AERA |

२४८ ॥ TATU ya, | ( शप्र शत्रा)

यदयं माख्यायिकामुखेनावान्तरदौशोक्ा, त मिदानीं विधत्ते ““सोऽग्निनेवेति | खः यजमानः । fare पूर्वत्‌ । श्रवाम्तरदौचा प्रजा साधमतेन प्रशंसति- “प्रजा मु हेवेत्यादिना ॥ ३॥

‘asfaaa owe fafa “afta मिथुनस्य कर्तेति । TYATAM AN, [गवयाप्निसव्यपेदलात्‌ मिथुनकन्ताभनिरुच्यते । सा प्रसिद्धिः ¶'-श्ब्देनोक्रा। श्रश्ितिपौतयोः प्ररक्रशोणितूपेण परि- WAG, Tay दे हाकारेणए परिणामस्य चाग्धधोनलात्‌ भ्रजनयिता'। sual कथम्‌ “्रप्निभियुनस्य wal? यतोऽसौ “मिथुनस्य प्रजन- यिताः इति बयाख्यानद्याख्येयभावो zee) देवानां प्रजायत मुकवा, इदानौग्तनयजमानस्यापि agua are— “तयो way एतत्‌ प्रजा मेवोपेत ति । “एतत्‌ एतया श्रवान्तरदोक्या ॥ ४। ५।

श्रवान्तरदोक्षारूपेण समिदाधानं विधास्यते, aaa “या तनुरियं सा मयि"-दत्यादि awa, तदुपोद्वातलेनास्यायिका are— “देवानामु हइ स्र दोकिताना भित्यादिना। “समिद्धारो वाः समिधं हरतोति “समिद्धारः। “हरतेरनुधमने च” दत्य चानुद्यमन इति पयुदासात्‌ तादृग्ोद्यमनसख सम्भवात्‌ सःमि- नेन प्रातः “कमण” इत्यण? । “खाध्यायं वा विजत tar "विष्जतेः मोखारयतिर कञ्चित्‌ तं इ ससिदादन्तीर वा afasi वा मन्त्रोरसष्टारम्‌ | उपलक्षण मेतत्‌ | खलिजां मध्ये च

~ -- ^= ~*----------- - -- ---- -=---~--- --- -~ - ~~~ ne ere et - ~= ~ ~~ ~र A ee ~ ^ +~ ~ --*+ ~~~ en rl =“ ~

१--- पाण | ३.२. € । R— पाण Ge ३, २. ९। g— "उच्चारयति-इति & |

( ame RATS ) ॥-एतौयकाग्डम्‌ ॥ २४९

कञ्चि व्याषतम्‌, तम्‌ । इतरम्‌ TATU रूपेण तरम्‌ TATE stw— सभिदाहनैषूपेए प्रवचनकर्तारम्‌, प्रवचनकंनरूपेण घमिदाहर्तार fart: । एवम्‌ ्रसुरर्सानि' श्रसुराश्च राधि q जिघां षन्ति we मिच्छन्ति। तथा सति देवः fe खल्‌ ‘at वम्‌" श्रदिकौर्पौः' कत्ते मेष्छः दति! । aT’ at ` ्रजिर्घासौः' हन्तु मेच्छः' ‘tf | "पापं वदन्तः" उपसमेयुः' श्रन्योऽन्य प्रप्र वन्ति। कि मग्निरपि तादुनिषयापन्नः ? नेत्याह “श्रग्निरेव तथा तान्य भिति । ‘sate’ उदितवान्‌ ॥ ६ ॥

“ते होचुरिति । ति' भ्रसुररभिश्वता देवाः। प्रे" ला मपि त्यम्‌" श्रनेन प्रकारेण किम्‌ श्रवादिषूर्‌' । प्रश्न भुतिः^ । तयोत्तरम्‌- “Aare मन्यम्‌, न मा मन्यः वा श्रवारौदिल्यभिः WATS ॥ ७ ॥

“तेऽविद्रिति। श्रयम्‌" aft: नः अस्माकं मध्ये ‘fate लमः विरचो यस्मात्‌ ख पिरच्ाः, भ्रतिश्रयेन facet: “विर लमः | “श्रखेवषूप मसाम" रत्यादि | we | यद्यपि सेखला- पोमरजिन-धारणादिक मपि दौचाङ्गम्‌, तथाणवान्तरदौचा्या | ame gee “समिध मेवाभ्यादधदवान्रदोचा मुपे- Tam ॥ ८ ॥

“स॒ समिध मभ्यादधातोतिर। “sa व्रतपा इत्यादिः" पमिदाधाममन्ः । हे AAI aay ‘a लयि तख पातरि

\— जिघांसौः-इति इ | २-- प्रा Fo ६, २. १००। ged age ८.२. ४क। भवार Hee SEU 32

२५५ ॥ WAT UGA | (शप्र gate )

afa, we श्रतपाः' त्रत पालयिता, ware मिद्ययेः। सप्तम्याः ग्-श्रादेश्ः+ । waar waa भवति ‘a’ लम्‌ । “fate देवानां ्रतपतिः"- द्य “हि-शब्देन “a मग्नं व्रतपा fe दे आ मर्ैषु"-द्त्यादिश्रु्यन्तरप्रसिदिधेत्यिते | “या aa’ तेजोमयो तनूः असि, ar xe ममापि भवत्‌ ; तथा चा AA’ दयत area | हे श्रतपते' aa! AY श्रावां ‘ae’ व्रतानि", after cf te) ‘aq तेन तनूविनिमयेन ada) श्रतु मे Aaa’-efa मन्वभागेर (दौक्ा-गष्दश्रवणात्‌ तन्मन्तरभागपाठ- मावाम्नरदोचां प्राप्रवान्‌ भवति ॥

दौचाहत्यगन्तर पुनर ङृल्यादिसमश्चनस्याभिधानात्‌ श्रादो लचाङतिः कन्या, पञ्चात्‌ saga मिति क्रमो ऽवगम्यते ॥ < ।

श्य यद्यद्चजमानस् amazin: ana मिति विधत्ते cman मतो मदश्तौमिरिति"। एनं सोमं यजमानं वा । तक्ता श्रापो .मदन्धः। अग्रेमेदन्तौमाच्च बन्तापकलात्‌ तपोरूप छम्‌ ॥ १०॥

मदश््यपस्यगनपूवंकं राजाप्ायनं विधत्ते “sw Hea fa ave राजान fafa’) “agt वा श्राञ्य मिति। “ea 4 "at

mend

Qo UTS Te ७, १. BE. | R— ale He ४, १९। a— ate सं* 8) तेत्तिरौयकर्यमते मन््ान्तर रषः, यजमान मिमं वाचयति | त° सं* १, २, १० Ale We ATT |

8 — का . ait ogee 2.8 खं | y— कार st oge ८. 2, ६ |

(gue RAT? ) ॥ टतो यकारढम्‌ । २५९

aq शला सोम मप्रन्‌”-दति'रते राज्यस्य वञ्जलवम्‌ । सोमख हवौषष्यनुप्रवे्रात्‌, रेतसश्चौ षथिथन्यवात्‌? रेतसं सोमस्य । श्रयवा “पञ्चम्या माहतावापः पुर्षवचसो भवन्ति-इति श्राङतिरूपस्छ होमस्य कमेण रेतोरूपेणए परिणमात्‌ Tas ॥ ११ ॥ श्रतुषटेयपदाथेक्रमविषये किञ्चिद्‌ ब्रह्मवादिनश्चो् सुद्धावयन्ति-- saree एतदाणायनं क्रियत tf) aa सोमा एतत्‌ ofa क्रियते", ‘a मेव' “aa श्राप्यायनादिभिः सत्कतते युक्षम्‌ । सोमषम्न्धाभिप्रायेण चोद्य उद्भाविते arenas परिषहरति- "यज्ञख वा एवं Ala | एक्प्रकारक्रमविशष्टं FANG WU खल रियत त्यथः “a खल “एनान्‌ “षमत्‌' कलहः श्रविन्दत्‌' रा्रोत्‌ । ते" च देवाः ‘va संगम मेवोपायन्‌' कलहोपग्रममरपं Ta ते हृतवन्त Te | “श्रथावान्तरदौ का भिति । ्रपथ- भनितदोषपरिहाराय श्रनन्तर मेव श्रवान्तरदौक्ा कायां । श्रत परिगेषादाणायनस्यान्ते निवेश्र दति ॥ १२॥ “तच्चदा्ाययन्तौ ति | श्राणायन प्रशंसति- “देवो वा इति) ime देवल समथेयते- “दिवि रहौति। sea सोम्य, शेमलखाणायने कि मायात मित्यत श्राह “त्रो वा इत्यादि | REIT ॐतस्ेन्रपौतसोमगेषस्य gana सोमस Taq) ‘ae दृण हतस्य टचस्य ‘aCe “गिरयोऽभ्षानः'

Ae ath a aa

---- ee ------ ----~ oS ॐ =-~ = न ~~~ ~~~

नः $ \— त° सण ६, २, २, ७ | द्र प्य्षस्व ४. £. ९ FTAA | ९- ^रेवसश्चौ षधिसाररूपतवात्‌*-द्रति उ | काण are ७,९.९१ इहोपरिष्टाश्ास्छेषा कधा १४. €; १।

२५२ ॥ ग्रतप्रथब्राद्यणम्‌ । ( देश्र° धत्रार)

चाभवन्‌ सोमास्यं wea सोमप्ररोरण्तेषु गिर्यादिषु वतेते तत्‌ एषु नास्या श्रोषधिः” 'जायतेः,-दति' एव श्वेतकेतः शरोदालकिः are’ खम । wa: ‘at aa भिरावुत्पन्ना मेव दरदा- नोन्तना यमानाः शश्रभिषुणखम्ति, न ara सोमम्‌ । श्रत: oy श्रोषधिं दौचादिभिः sent: साचात्‌ “बमं कुवन्ति! “तेयो एवैना मेष रत्यादि । १२ ॥

खतिग्यजमानकत्तेक माणायनं सारघमधुकस्पनया? परगरसति- “मधे aca मितिः वा श्रारि्यादिना ॥ १४॥

एतदेवायायनं* गतसारत्वपरिहारात्मना प्रशंसति- “awa व देवा इमां fafa जिग्युरिल्यादिना, “यदेवा ane fagis यद्दग्धं तदेवेतत्‌ पुनराणयायचन्तोतयन्तेन । एतदषकृद्‌ QTE तम्‌ ॥ १५, Ell

“ते वै षड श्वाणाययन्तोति | aq १० ॥

“त॒ श्रायाययन्तौति। श्रायायनमन्त्रश्य प्रथमभागं याच्टे- “श्रद्ररं एष्ट देवेत्यादि५। यथ्याप्यायने सोमस्य सर्वोऽशर्नाणा- यते, तथापि मन्ते श्रशएर्एः-दति वो साभिधानखाम्थनेव wT श्रायाययन्तो भवन्तोत्यथेः। “द्रायैकधनविद इति । wae श्रष्टतात्ययं माह-- “wat वे यश्लखछेति। “एकधनामाणायते द्र

९- “दूषानाख्या ( ! उश्रनाख्या } इति ढं | २, R— इ-एस्तकौयपाठाविष लच्तरभमभन्धौ ।

XN ee ५५ ® | ~~ Fo Ho ®, 2. < उद्दयम्‌ | y— वा० स° ५,७.१९

( ४० त्रा ) ॥ BAAR IEA | २५१

an बेति। एक एव शोमादिषूपो हविःपदाथं va! धनं येषां, ते दैवा एकधनाः; तान्‌ विन्दति, यज्नं सोमपानाच लभत Cale: qauafay’ । "तस्मात्‌" एकेक एवां शः want द्‌ो वा “एक- धनान्‌" देवान्‌ शश्राणायते' वद्धंयति, wcities करोति, श्रत: इक्गप्रकारेण सोमास्येकधनेन देवाना मेकधनलात्‌ मग्रः ‘aa धनविरै' इतिः “aw दत्ययेः। “at तुभ्य fare: area fafa | हे सोम! ‘yr aed, लां पातु a ce: समथा भवलिति। यज्ञसाधनग्रूतस्य सोमस्ेद्राथेलावगमा दिद्रैवाणायनं हृतं भवतौ- am: । “श्रा त fara यायसेति । भ्रच सोमाणायनखेष्राये- सावगतेस्त्जिन्नेवाणायनं TATA YA | ^श्राणाययाखमभ्सखो मन्या मेधयेति। अनेन aaa धन मेषां दिष्ठयाणायनायासमल्षखि- भूताना विजा area त्रियते । wa सनि-मेधा-श््दथोः दातय धन मनुवचनोय faery “ख यत्‌ सनोति, तन्तदाह aq सन्येतौति | न्या-'दति' एवंरूपेण शब्देन यदाहायेजातम्‌, ‘av’ “यत्‌ नोति धनं यज्ञेन यज्ञमानः, तदाह" TU) एव मुत्तरवाक्य मपि योध्यम्‌ । पूर्वापरोश्वतस्यानुवचनस्य मेधा मन्तरेण- सम्भवात्‌ मेधाशरब्दस्यानुवचन ay इति याख्यातम्‌ | “ata ते देव सोमेति। हे “सोम! तव ‘af’ विनाश्राभावः चेमः, श्रस्िति शेषः । we लदनुग्रहात्‌ ‘Gal सोमाभिषवम्‌ श्रगोय' ्प्ुयाम्‌ । सुल्याप्रातिपराथनायालात्पयं मा₹- “एका वा एतेषा

न ta

१--^णक'-ईति & |

२५४ | शतपथत्राद्यणम्‌ | ( 30° श्व्रार)

मागौर्मवतौति। “यन्नस्योदुच fafa उपरिभाविनो" wy ‘seq’, तया समाश्िलंच्छते ॥ १८ ॥

श्रायायन मभिधाय faga are— “श्रथ प्रस्तरे fag दूति? । प्रर्रस्योपरि पाणौ acta “ver राये”-द्रतिः watt fags) निद्कवश्रष्दोऽपलापे प्रसिद्धो ata’, टर देवानां नमस्कारादिना aaa विहितम्‌ | निङ्कवं शोमाणयायन- काले सम्भावितश्यातिक्रमस्य ` परिहाररूपेण प्रप्रसति- “sata उपचारो वे यज्ञ॒ दूति) लर उपचार दति यतिरेकप्रदशेनाय श्रभिधानं साध्यसाधनयोरभेदाभिप्रायेण | श्रग्रेयेज्नव afast afaua उपचारेण । पशचा्घागस्थितस्य गारेपत्यस्य पृष्ठतः करणं भवति, तेन ‘faar sad शुवेन्ति' ; wa: सवेद वात्रकलवात्‌ सवेदेवेग्योऽपि वभितो भवति । तदि प्रस्तरनिङ्कबेन कथं समा- धान मिति, तचाह- “यन्नो वे प्रस्तर दति । दविराधारकविग यश्चनिवेत्तैकलात्‌ प्रस्तरस्य यश्षवोपचारः ॥ १९ ॥

faze कालं निरदारयितु ब्रह्मवादिनां fant द श्यति- “तदारक्तं॒निदकूवौ रारेननक्रादेदतौति५ । किम्‌ श्रक्' प्ररे

न ~~~ = ~ ~

१-- (तदुपरिभाषिनौ-दइति & | 2— कार Be दू००,२. € । ३-- वा० Ho ५. ७,२०। ४-- तथा चामरः- “खपलापरस्तु निद्धवः-दइति ( १, ६. १७. ), एनः “auxa sta निकृतावपि निद्धवः" इति (३. ३. २०७. ) च । अपहवोऽपरलापो faata: श्य मिति तद्धोकायाम्‌ | ५-- का० ste Te ८.२, १०, १९ ।

(sae शत्रा) ॥ एतोयकाणम्‌ | २५५

निक्कवः कनेः, उतानक्ते ? दति विचायमाणएलात्‌ तिः" । WAT श्रविलम्बेनाप्नौर प्रहर णात्‌ WR एव प्रस्तरे कत्तेय भित्यथेः ॥ २ ० ॥

“ते निद्भवत एष्टा रायः प्रेष दूति । निह्कवमन्तखाच मधः | हे एष्ट" ! दजन्तस्छ सम्बुद्धिः | धनं यजमानाय मिच्छन्‌ wa" प्रच TEU सोमाणायनजिङ्कवातिक्रमस्योक्तवात्‌ स एव प्रसाध्य: | "रायः धनानि, प्रयच्छन्निति we: किमयम्‌ ? xe ware, ware सौख्याय च । तथा 'खतवादिभ्यः” सत्यवादिग्योऽखग्यम्‌ इतं प्रयच्छ क्रियमाणं कमे यथा न gat स्यात्‌, तथा कुवि- qu: । सवेदेवाश्रयाश्यां ्यावाप्रथिवोभ्यांः नमः wy । छतश्ब्द- सोदकयज्ञादयर्थेषुभच्रभिमत ay मार- “aware दतोति। छावाप्रथिवोभ्यां नमखार एव faga दत्याह- “द्यावाष्थिवोग्या मेव fagaa दृति । Ty नमस्कारेण तयोनिक्कवः, दतरेषां देवानां ख कथं हतः स्यादिति, तचाह- “ययोरिदं सवे मधोति। यस्मात्‌ तयोरन्तः ‘<2 परिदृश्यमानं aay “fy खित मिति

१-- परा Bo ८.२. €७। २-- विक्षम्बेनाम्रौ'-दरति इ ।

ते dod. २. २. ९। निह्ववप्रकारस्वापस्तम्बेन we दितः (ओ Bo १९१. १.१२. ) |

४-- “यद्वा र्षा इति प्रथमान्तम्‌"-द्वयादि च बास्यानम्‌ Te Fle ९ 8, € Ble भाग इरष्यम्‌।

५-- fargo १, १२. ६८ ( उदकम्‌ ), २. १०. २८. ( धनम्‌ ), ३. १९० ६ ( स्यम्‌ ), fame ९. ४.७ ( यज्ञः), १) ४, ४ ( WT)

Rud ॥ WaT TATE AT | (श्प्रण ete)

गरः; तस्मादिल्ययेः। श्रय वा श्रधि-दूति earatqarel, तयोरपौदं श्वे fafa’ ॥ २१९॥

maya He दशरेयति- “श्या समुह्य प्रर मप्नोकादश्यापाददतोतिः | HA’? “AYR सम्यग दृत्येत्यथः | इ ‘site: ‘ara? fa ‘Aga? मदन्यः तप्ताः, (ताभिरेहि दूति, ‘are इति ves) तम्‌ प्रस्तरम्‌ “afte उपयेषरिः श्न ध दभावे “श्रतिरर तिः ` श्रनुप्रहरेत्‌? | श्रनुप्रहर णस्य प्रयोभन माह- “uaa wa कऊद्ानोति । "एतेनः श्रातिथाथप्रस्तरेण | ema प्रहरणस्य प्रयोजन ATE ^तदेवाखानुप्रहतभाजन भवतौति | ‘aq’ अ्रष्वयंण दत्तं प्रस्तरम्‌, “aA श्रा्नो सुरङिते देप निदधाति aruda’ teeta (a. adi

दति ओसायणाचा्यविरचिते माधवोये उेदायप्रकाग माध्यन्दिनिश्रतपयन्राह्मएभाये ठतौयकाण्ड TUM ठतोयं ब्राद्भएम्‌ ॥

१-- alo सं° ५.७. २।

२--का० श्नौ° इ्‌० ८.२.११ ।

३-- अति हरति, न प्रह रेत्‌'-प्ति इ | 8— Ale sito Ge ८.२. १२ ।

(शर त्रा ) ॥ हृतौयकागरम्‌ | २५७

( श्रय चतुथं ब्राह्मणम्‌ ) | ग्वा वे यन्नस्योपसदः शिरः प्रवगयः। तस्माद्‌ युदि ्वग्थवान्‌ भवति प्रवर्ग्येण प्रच््याथोपसुदधिः प्रचरन्ति vata: प्रतिदधति ॥ १॥ wales waft! ता BITE TA या याज्यासता अनुवाक्यासतहातिषजति तस्मादि- मानि ग्रौवाणं yatfu व्तिषक्तानौमान्यस्ौनि।॥२। देवाश्च वा SHAT | उभये प्राजापत्याः vegfur ततोऽसुरा VU लोकेषु पुरश्चक्रिरेऽयस्मयो मेवास्िल्लोवे एजतु मन्तरिकषे हरिणे दिवि+*॥ ३। तदं देवा Hea | त ऽएताभिरुपसद्विरपासोद- ्युदुपासौदंसतृसादुपसदो नाम ते पुरः प्राभिन्द- न्रिपरांजलोकान्‌। प्राजयंसतस्मादाहृरुपसदा UT जयन्तीति यदु होपुासते तेनेमां मानुषो पुरं जयन्ति ॥ ४ ॥ एतामिव्वं देवा उपसुदविः। परः प्राभिन्दत्रिसा ल्लोकान्‌ प्राजयंस्तथो Cae रतन्नाहेवास्मा ज्रि श्लोके कश्चन परः Fed ऽइमानवेतल्लोकन्‌ प्रभि- नत्तोमांज्लोकान्‌ प्रजयति तुस्मादुपसुद्विग्येजते ॥ ५।

` (“दिवि?-द्रति ग, घ।

“त्रिमांणोकान्‌”-दइति क, ग, घ । र भिष्टोत्तर चापि सवच | 33

२५८ ॥ ए्रतपथब्राद्यणम्‌ । (ame भत्रार)

तावा ग्राञ्धहविषो भवन्ति व्वुज्जो वा शराश्च मेतेन वै देवा ववुजेणाज्येन पुरः पराभिन्दन्निमां लोकान्‌ प्राजयंस्त॒थो ety रुतेन व॒जेणाज्येनेमां ल्लोकान्‌ प्रमिनुत्तौमांलोकान्‌ प्रजयति तस्मादा हविषो भवन्ति ॥ ६ |

स॒ वा ऽअष्टौ कृत्वो Hat Varia | चतुरुपशवत्युधो दतरथाहश्चत॒रेव कृत्वो ज्वां ॒गह्णौयादष्टो कृत उपष्टतौति ॥ 9 ॥

स वा अष्टावेव Teal Tel Varia | चतुरुपभृति तदजरमथिभार* करोति तेन व्वज्ेणसिभारेणेमां ल्लोकान्‌ प्रमभिनुत्तौमांल्लोकन्‌ प्रजयति ॥ ८ ॥

शर्नौपोमो वु देवाना सयुजौ | ANAK साड Talia व्िष्एव ऽरकाकिनेऽन्धतर्‌ मेवाघार साधारयति ay सवेण प्रतिक्रामति वा ऽउत्तर माधार्‌ माघुा्यानि जित्या ऽअभिजयानौति तसमादन्यतर्‌ मेवाधार सुधार यति य॒ Fam ॥ € ॥

wea! wo \3 wa

श्रथाश्राव्य न होतारं प्रणते | ate दोतरिव्येवा-

~~~“ = rey nn ee reer ae

* afauie’—afa सा °-सम्मत दति ste वेबरः | 1 “वेमा दरति ग, घ ।

(wae eae ) ॥ तो यक्राग्म्‌ । २५९

होपविश्ति होता हठृषुदन ऽउपविश्य प्रसोति प्रतो (र्यः खुचावादत्ते ॥ १० ॥

q श्राहातिक्रामनप्रयेऽनुब्रहौति। आश्राव्यादाग्नि यजेति ATTA जुदोति+ ॥ ११।

qare सोमायानु्रूहौति। अश्रागयाद सोमं धनेति व्व॒षट्‌कते जुहाति ॥ १२।

गथ AZ TIAA भवति | तत्‌ समान॒यमान ATS

तरष्णवेऽनुत्रहौत्याश्राव्याह fam यजेति व्दुषटहते होति ॥ १६३॥

स॒ यत्‌ समान्‌ तिष्ठन्‌ जुहोति। न युथेदु चरन्तसञ्चरत्यभिजित्या ऽअभिजयानोत्युय यदेता रेवता यजति aa मेवेतत्‌ सुध्स्करोत्यम्मि म॒नौकः मोम शल्यं व्विष्ण कु्मलः८ ॥ १४ ॥

संव्वत्सरो fe aa | अ्रम्निव्वा sae: सोमो Ts (घ यदन्तरेण तद्‌ विष्णरेतदे परिसवमानः सवत्सर्‌ करोति॥१५॥ `

संवत्सरो AA! | रतन वे देवाः TITY AAT

~ -~----+~-~ ~~~ -

a ण्न

aeifa’—sfa ख । एव सृत्तसवापि दयोः

| प्वयेतं” इति प्राठः सा०-सम्मत इति डा ° Fat! | ययेदं "इति च। ¡ 'संखसो"-दति क, ख । खव मिहोत्तसवापि सवच |

> कुष्प्रलम्‌'-इति ख। अथ मेव पाठः HBSS पर श्यः स्यात्‌ साधुः|

२६० | प्रतप्रथत्राद्चणम्‌ | ( श्प्रण प्रा)

परः प्रामिन्दज्िमांल्लोकान्‌ प्राजयंस्तथो ऽरवैषु रतेन संबत्सरेण व्व शेमांल्लोकान्‌ प्रभिनन्नोमाल्लोकान्‌ प्रजयति तस्मादेता रेवता यजति ॥ १६ ॥

aq faa उपम्नद्‌ उपेयात्‌ । वयो वा ऽत संवत्सरस्य संव्वत्सरस्यवतद्रप क्रियते संव्वत्सर्‌ मेवतत्‌

करोति दिरेकया प्रचरति दिर्‌कथा ॥ १७॥

ताः U2 सुम्यद्यन्ते। पड वा Seat संवत्सर daresay क्रियते संववत्सर्‌ मेवैतत्‌ सुखं Tifa १८॥

यद्य दादशेपसद उपेयात्‌* | दादश वे मुसा संव्वत्सरस्य संव्वत्सरस्येवेतद्रप क्रियते सव्वत्सर्‌ Aaa

छगोति। दिरेकया प्रचरति दिरकया ॥ १९॥

ताश्रतुव्विश्शतिः सुम्पयन्ते। च॒तुव्विःशतिव्वु संवत्सर स्याइमासाः संव्वत्सरस्येवतद्रप' कियते संव्वत्सर at तत्‌ सुरस्करोति ॥ २० ॥

स यत्‌ सायम्प्रातः प्रचरति। तथा दयेव सम्पत्‌ सम्पद्यते स युत्‌ Tale प्रचरति त॒ज्जयत्युथ युद्पराहं प्रचरति सजित मसदित्यथ saree वे परं युध्यन्त

att जित्वा खाः सतं प्रपद्यन्ते ॥ २१॥

* उपेयात्‌-दति ग, घ | † av@agq पदं ख-परूके

( gale त्रा) ॥ एतौ यकाएडम्‌ । ९६१

स युत््रचरति। तुययुध्यत्युथ यत्‌ सन्तुषठन्ते त॒ज्जयत्युथ यन्नहोति स्वा मेवेतत्‌ सतौ HUTA ॥ २२।

सु जुहोति। युया दिरेकस्याहः प्रचरिष्यन्‌ wate था ते SHALUMAT तनव्वपिष्ठा गहरेष्ठा+ | उग्रं AA श्रपावधौच्वेषं व्वुचो श्रुपावधौत्‌ खादत्ेवुरूपा हि मासौदयस्सयौ fe arate ॥ २३॥

aa जुहाति | यया द्विगेकस्याहः प्रचरिष्यन्‌ भ॒वति या ते smi रजःश्या तनूवपिष्ठा गह्वरेष्ठा । उप्र तवचो Uae Aa ऽचरुपावधौत्‌ स्वाहेत्येव टपा हि सासौद्रजता fe arate ॥ २४॥

aa जुहोति | यया दिरकस्याहः प्रचरिष्यन्‌ भुवति a ते saa हरिश्या तनव्वपिष्ठा गच्वरेष्ठा । उग्र वचो HTM AT वचो च्रुपावधौत्‌ खाहृत्यवुररूपा fe aratafcat fe arate य॒य दादशोपसुद उपे- युचतुर ह मेकया प्रचरेचतुरदह AHA ॥ २५।

श्रातो व्रतोपसद्‌ा मेव । पर Talat अन्या उपसदः परोऽद्रौरन्याः स यासा मेकं प्रथमां SAT

दावुध Set: परडववोरथ यासां बोन्‌ प्रथमा

+~ ~~ [ष्का 1 1 ~~ ng gg ममि म tN 9

„ पाद्धरे षा*-हति डा ०-तेबर-सम्मतः | TI FULTS CA: |

२६९२ | ए्तपयत्राद्यगम्‌ | (80° yate )

dng द्वावेकं ताः परोश्धौ्या वु Wise: पर उव्वौर्याः पर Tae: परोऽच्नौः ॥ २६ ॥

तपसा वुं Mae जयन्ति। तदस्येत॒त्‌ परः-पर एव quan भवति परः-परः श्रेयाश्संल्लोकं जयति aaa eaters भवति यु र्वु व्विहान्‌ पुरोश्नौरुपमुदर उपेति. तस्माद्‌ परोऽद्वौरवोपसुद उपेयाद्‌ युद इादभोपमुद उपेयात्‌ बौ्तुरह' eA दौ चतुरह मेकं चतुरहम्‌ ॥ २७।५॥

| ठतोयप्रपाठके पञ्चमं ब्राह्मणम्‌ [ ४. ४. | ।

इत्य मातिश्य मभिधाय श्रथोपसदसत्कालश्चाह- “गोवा व थज्ञस्यो पसदः, शिरः naa’; तस्माद्‌ यदि प्रवग्येवान्‌ भवति gaia प्रचर्याथोपसद्धिः प्रचरन्तौ तिः । ‘aq’ तेन प्रवर्यानन्तर मुपसदनुष्टानेन ‘War’ श्रवथवापेक्षया IWATA, प्रतिदधाति शिरसा ay योजितवान्‌ भवति । “न प्रथमय्चे प्रडञ्यात्‌”-दति'

१-- रेतरेयब्राद्यणे अतिशयस्य fred सुपसदा Waray (९. ५. ८.) | २-- ““प्रवरग्योपसदावतः?-द्रति का ste Hoc. २. १५ ।

eg gam मुपरि्ाद्‌ Tala ( २६. २. १. ) |

a— इवोपरि ादच्यति (२६. ७. ५६. ) |

( 9० ध्र° ) ( ढतौयकार्म्‌ । २९३

निषेधसम्भवार्‌ “यदि प्रवगयेवान्‌"-दृलयक्म्‌^ । श्राञ्लायनोऽपि प्रथमयन्नेनेके घम्मेम्‌”-दतिः ॥ १॥

“तद्या: पूर्वाहणऽतुवाक्या भवन्ति, ता श्रपराष्ठे याज्या इति | “श्रग्निटटेचाणि spag’—“a घ दव wae”, “a सोमामि सत्यतिः”-“गयस्फानो श्रमोवहाः"५, “ददं विष्णुविचक्रमे- “्ोणि पदा विचक्रमे“ दूति sift युगलानि क्रमेणग्नि- रोमविष्णनां याच्यापुरोतुवाक्याः‹ । tara: प्रातःकाशोपसदि पुरोनुवाक्या भवन्ति, दितौया याज्याः; सायङ्कालोनोपसदि aq दितोयाः पुरोनुवाक्याः, प्रथमा याज्या दत्यथेः° । यौवाण मङ्ुलिवत्‌ प्रसिद्धपरवाभावात्‌ श्रखोनि'-दृयुकषम्‌ ॥ ९ ॥

उपसदो लोकजयसाधनवेन प्रण॑सति- “Sarg वा श्रसुरासे- atfen । श्रयस्मयोम्‌'-दत्यच “श्रयस्मयादौनि इन्दभि"-दतिः भ-षञ्ततायां पद-सञ््नाया भाधादुच्चाभावः। “हरिणं दिवौति। हरितवणां पुरम्‌, सुवणमयो fae: ॥ २ ॥

“तदवे रेवा श्रस्यखतेति । ‘AP पुर यम्‌ श्रस्ृष्ठत' “स हिमायाम्‌”९ दिंसितवन्तः, ते देवाः । यस्मात्‌ "एताभिः"

ee

Te IE Se TNE Ab YT 1

१-- अतरण्वोक्तं areata “उपसदेव वाप्रवग्ये”-दइति ८. २. १६ | २- आश्र site wo B.S. Ad | ३-- He सं° ६. १६. २४, ३९ । ४-- ऋण सं°९.९९.५,९२। ५-- ऋण सं° १,२२.९७, VSI ६-- पिषिता्ेताः रे" grey. ४.८; अश्र Mle | Bs S| °-- रेतरेयकेऽप्येव मेव, किञ्चिद्‌ विगरेषोऽपि तच RTA (१, ४, ©.) | S— पाण Fee, B, Re | E— Blo To १२ Ue |

२६९ ॥ प्रतपथब्राद्यणम्‌ । ( इप्रण Yate )

जिभिराप्रेयादौष्टिमिः कर्मभिः सामर्थेने्ययेः । ‘onder असुरनिगंमनप्रतिबन्धानि चौोणि पुराण्णाटत्य waaay: | श्रत उपसदसाधनलादासा सुपसन्ञाम सम्पन्न मित्ययंः | उक्र मुप- सदां जयसाधनतं लोकप्रसिद्या दृढयति- “तस्मादाडरूपसदा पुरं जयतौति | “ate: fren: कथयन्ति, "उपसदा" उपसदन- दुगेबेष्टनेन | afr मभिधानं न aiare— “यद्‌ इति । (उपासते उपेत्याटृखन्ति ॥ ४ ॥

‘qafaa देवा दति । “तथो we एतदिति । एतया उपसदा “एषः यज्मानोऽपि पुरः प्रभिनन्ति, जयति चेति we: न Faq पुरस्य जयः, श्रपि तु जेतयपुर मेव न भवेदित्याद- “नारहैवास्मा afama कथन पुरः कुरुत दतिः ॥ ५॥

“तथो wae एतत्‌”-एति यत्‌ सङ्गेणोक्तम्‌, तदेव स्ट यति- “ता वा श्राञ्यहविष इत्यादि | WEA ॥ € ॥

प्रधानयागचयाधं माज्यगरहणप्रकार माद- “स वा श्रष्टौ छवो set aura चतुरुपद्टतोतिः। “wet रलः श्रष्टवाराटृत्या ॥ ।

“स वा श्रष्टावेव wat ser fafa wa (वकारेण “mut दतरयाहः”-दति केषाश्चित्‌ पचो निरस्यते । “ATT मतिभारं करोतौ ति | "तत्‌" तेन ज्वा Het Bat यणेन, WA

OCT ककन Ss ee ~~ न ^~ |

९-- ^प्रणोताचयुपसत्‌”-इति का” Bite द° ८.२, १७ ASAT | २-- ैतरेयत्राद्धण-तेत्तिसीयसंहितयोरप्येवम्‌ ( १. ४. ६, ई. २. ३. ) । g— काण श्रौ ° Be ८.२.२६, २७।

„द° gate ) | तोयकाखम्‌ | २९५

जलात्‌, तस्य च FRA एवाष्टवारग्रहणात्‌, Ty मेव Garen- भारयुक्तं कृतवान्‌ भवति ॥ ८ ॥

प्रकारान्तरेण श्वा मष्टौहलो ग्रहण प्रणसति- “neta रै देवानां सयुजौ, ताभ्यां सद्धं रष्वाति; विष्णव एकाकिनि दूति, एडातीति te’ । प्रषटतिवदाघार दयपरसक्नो स्यां दितोय माघार्‌ निषेधति- “श्रन्यतर मेवाघार fafa चं श्रवेणघार- यतिः त॒मन्यतर faa: । श्रभिजयसाघनलेनान्यतर माघार ्श॑षति- 'प्रतिक्षामति वेति उन्तराघारानन्तर प्रतिक्रमण- भवात्‌ तस्य चाभिजयङूपवात्‌ Bafana ate मेवाघार माघारयेदिति शतिः ॥ < ॥

“श्रयाश्रा्य न होतारं ala एतिः । ्रष्वयुरा “AT वय' tea, “श्रभिदेवो देव्यो होतेव्यादि “मानुष इत्यन्त न ृयादिवयथेः ; किन्तु “सोद होतः दत्व ब्रूयात्‌ । तथा चाश लायनः- “tfan ae शोतरिति ate उपविगेत्‌"-दति। “होता रोटषदन उपविश्च प्रसो तौति । वेदेरत्तरा श्रोरिषद- पनम्‌ । “तवतो मध्वो BY माखस"- दत्यनुजानोया- fea: । ee? जह्प्तो ॥ ६० ॥

“स ॒श्राहातिक्रामननित्यादिरं। श्रतिक्रामन्‌' श्राहवनोयख दषिण्भागं प्रति गन्तु Fafa कुवन्‌, “शरपरयेऽुत्रहि"-दति'

` नक

१-- Fo सं* ९.२. ३, ४-६ AVA | ९-- are श्रो Ge ८.२, ३०।

द-~~ Fle शचौ ° Go, Ra | 34

२६९ | ॥ ग्रतपथत्राद्ययम्‌ | ( दप्रण vate )

होतारम्‌ “We । अ्ोयागाथं मनुवचनं aera: । पुलराश्रावण- प्रद्याश्रावणानन्तरम्‌ “afi anc sre! याज्यां पठति ्यादिद्येः। ‘aaga’ शेता cide OL ॥ ११॥ १९।

विष्णोर लुव्मकाल माईइ-- “श्रथ aqme भवति, तत्‌ समानचमान श्राह विष्णवेऽनुब्रहोति!। समानयमान्‌ः शु प्रिपन्‌ ॥ १२॥

“ख aq खमानच तिष्ठन्‌ शुहोतोति । “aw एतसिन्नेवाश्- नो यद चिएदेगे। “न यथेदं प्रचरन्‌ सश्चरतौति । द श्रपूेमारेशा ‘aad’ येन मार्गेण गतः, तेनेव पुनरपि हविरवदानाय गच्छति तथा न aa faa) तथाविधे एकवेव होमः शश्रमिजिदय भवति । श्रतः श्रमिजयानि-दति एकवैव तिष्ठन्‌ SEAT रहतिवत्‌ प्रतियाग armas न काय; aft तु स्ह देवातिक्रम्य Te यागान्‌ कुर्थादिति तात्पर्याथेः। शन्यादियाग- wa yuafa— “श्रय azar एति। कथ मेतासां यागेन श्रः wat भवतोति तदिभनज्य दगेयति- “श्रनि ममोक मिलया दिना। शश्रमोकम्‌ वञ्जस्यर सुखप्रदे शः, शर्य“ ततः gat भाग, BRN ATR ॥ ९४ ॥

१ “ag त्वा सोमाय द्रति Are श्रो ० दू० ८, २, ३२ ।- . `

२-- Ble ste BW ८.२. ३३।

a— "गक्षस्यः-द्रति ढ, च । g— “कल्पंः-दति & |

५-- “ata मनोकम्‌, सोमं wey, विष्ण' तेननम्‌”-दति ae ao ६ २. श, १ । एेतरेयकेऽप्येव मेव ( १. 8, ८, ) ।

धर शत्रा ) । तोयकाण्डम्‌ | ade

उक्र बद्जलं संवस्षरतयो पपाद प्रशंसति- “संवष्रो हि aat- (पिव श्रः सोमो राजिरथ थदन्तरेण तट्‌ विष्णरिति । wet cay योऽन्तरालः कालः, ख विष्णरिव्यथेः; पूर्वोन्तरोभयकाल- यापिवादिति भावः। ‘wa’ जयं "परिश्षवमानं' पुनःपुनरावत्ते- मागं ‘sage’ रिष्यादयति ॥ १५॥

"शंवदछरो aq दति। स. च शवह्छरः' aq’; वज्ञ रूपान्यादिचयाटत्निरूपतात्‌ । “तस्मादेता देवता यजतोति उपहारः ॥ ११ ॥

उपषदां चिल विधाय प्रशसति- “स वे fre उपसद उपेयात्‌, वयो वा तव दृत्ादिना९। “दिरेकया प्रचरतो ति? । श्राप्रेयादि- ame व्ापकोपसन्तया एकस्िन्न्टनि ‘fe: प्रचरति! श्रतु- faeq । तथाविधानुष्टानख्य दिनचयकन्तैवयता वो एधो यते ॥ १९॥

दिनचयेऽपि दिदिरतष्टान प्रशसति- “ताः षट्‌ सन्पद्यन्त द््यादिनाः ॥ १८॥

चिलपकचवद पसाद श्लपधच मपि विकश्पयति- “ay द्रादणे- ung दति०। श्रनि wa प्रतिदिन मुपष्दोदिदिरतु्टान विधत्ते- “दविरेकया प्रदर ति द्विरेकयेति। बौप्ठा पूवेवत्‌ ॥ १९ ॥

‘fataar—cam दिर नुष्टान ATT गरचुनयसन्पत्या तुका - ना प्रग॑मति- “ता॒तुविशतिरिश्यादिना॥ ee tl

SO eee ~

\— Fle शनो Go ८, २. RE | R— Ale site Ge <, २, १६ | t— ae सं° ६. २, ३. ९-१२ दर्व्यम्‌ | 8- काण site we ८,२. 8° |

२६९८ 0 WaT UAT HAA । (RU Yate )

“ख a ara प्रातरिति\। सन्पन्तिषाम्यं fay दशेयति- “स॒ यत्‌ पूर्वा प्रचरतोति | पूर्ाहठप्रचारः ग्रचुजयमाचरूपः, श्रप- रापरथारस्ु साकल्येन जयात्मक TAN: | श्राग्रयादियागत्रयवत्‌ दविंहोमरूपं कश्चिदुपद्धोमं विधन्ते- “श्रय यष्होतोति | sarang यच्छब्दतिरस्कारेण विधिरण्यपगन्तवयः। विहित सुपसद्धोमं पूवैयागे जिंतखय खाधौनोकरणद्मना प्ररंसति- “दरद वै पुरो युद्यन्ति, at जिला खां wat प्रपद्यन्त दूति । ददं हि शोके gaa दति we जेतारः प्रथमं पुर युद्यन्ति, भिन्दन्ति पश्चात्‌ तां जयन्ति, सुविजिताश्च पुनः खा मात्मोयां प्रपदन दूति ॥ eet

शोकप्रकारं प्रृतकमेणि विभज्य दश्रयति- “स यत्‌ प्रचर तौति। श्रचारः' wage समाशिपरवेन्तो यागचयप्रयोगः, ए एव FFAG: | BAVA, तत्‌ जयद्ानोयम्‌ | उपषट्रोमः, q जितस्य खाधौमतसम्यादनात्मकः ॥ २९२॥

प्रथमदिनोपसद्धोमे wea विधातु are— “a जहोति यथा दिरेकखा ङ्कः प्रचरिव्यन्‌ भवतो ति९ । उक्तानुखद्ोत्तेन greg दुपसद्धोमोऽपि एकसिन्न्मि दिः ane दूति श्रापनाधम्‌। मन््स्टाय मथेः?। Baa) तिः तव था “तनु” “sewer? श्रयसि Ta दव्ययःग्रया, श्रयोरूपेत्यथः। "वषि्ठा' seat, “Aster

~ काण site Ge ८. & a9, | a ° Fo ६. २. १. 9, ८ SUA | R— are ate BSR RL g— ae doy, ८, १।

[४० शत्रा ) ॥ हतौ यकाम्‌ । ate

ret परैरनिगभ्ये श्थाने वन्तेमाना श्रि, सा तनः मम ‘ew Sp ay saat?) उयरस्तषयोरथेरेन्तिरोयके we aera “श्रश्ननया पिपासे हइ वा उग्रं वषः, एनश्च वेरहत्यञ्च ad वचः”-दति,। मन्त्रे agg तनूनिरदिंष्टा, सा न wae are— “एवंदूपा fe सासोदिति ॥ २३॥

एवं दितीयदतो योपमन्बन््लावपि याष्येयोर ॥ २४॥

एव मुपसन्चयखख मन्त्रान्‌ fafem, दादशोपसत्पकचे न्यायसिद qi ब्राह्मणं खय मेव ॒विखष्टं॑दग्ेयति- “ag दाद शोपसद इपरेयाचत्रह Raat प्रचरे चतुर भेकयेति । श्रयःपयेत्येतन्मन्त- श्या एकोपसत्‌, तादृग चत्वर श्रावततयेत्‌ | gay दितोय- मन््साध्ययापि wifea मावन्तैयेत्‌ । दतीययाणेवम्‌ | एवं दादश ह्याद्याः | कोऽथ उक्तो भवति ? श्रयःप्रयादोमां चयाणं मन्त्रार्ण मये एकैकश्य मन्वदीफैको पसदं गला चतुषु दिनेषु प्रथमं “या ते ररेऽयःघ्रया"-दूति मन्त्र माद्येत्‌, पुनः पञ्चमादिष Vay दिनेषु रजःग्येति मन्त माव्ेयेत्‌, ततो नवमादिषु way दिनेषु हरयेति we मावन्तेयदिव्यथःः ॥ २१५ ॥

“श्रयातो त्रतोपसदा मेषेत्या दि। arquag यजमानो त्रतयति पयः, ताः श्रतोपषदः ताणं मौमांसा रियत cae: । “पर इवो, उपर्व॑परि एकद्नादिलनटृद्या ब्रतदृद्धिर्याखसि, ताः "पर-

१-- ते सं° १.२.११ सा० भाग REBT | २-- gle Moy, = २, 8 R— काण श्रौ ° Ge ८. २. BW, दे८।

७० ॥ ग्रतपचब्राद्यणम्‌ | (प्रण Yate

way’ उपषदः। ताः" केचनानुष्टातारोऽनुतिष्ठन्तोति We: | उक्ग- वेपरौत्ययुक्राः “परोऽ” उपयुपरि दसोयस्य इत्यथः, | “Ay वेच नानु़ातारोऽनुतिष्टन्तोति। तर्‌दिविधाना मणुपसदां wane विचायेमारे पयैवसानखेकरूणान्न वस्तो भेदोऽस्ति ॥ २६ ॥

safe परोऽहणोरेवोपेयात्‌ ; कस्माद्भतो रिति तजाह- “तपसा परै लोकं भयन्तोति। परोऽककौषु उपर्युपरि स्तनषटरासेन पयो हासात्‌ तयोटद्विरपयुपरि भवति, तया लोक मथुपय्युपरि अयति । तथा परखग्रौ-पच्े सनबाहन्यसम्भवेन ग्ररोरचयाभावात्‌ चिरकालं भूलोके वसोयानेव' वसुमन्तर एव 'भवति'ः। दाद शोपसत्पच्ो ब्रतप्रकारः कथ मिति, aare— “ay दाद्णेतिः | प्रथमं चतुरहं प्रथमेषु aqy दिनेषु प्रतिदिन ‘“atety स्तनान्‌ दोहयेत्‌ fanta चतुरहे श्रौ-दौ', दतोये च "एकैकम्‌" दति ॥ eo a [४.४.|)

दूति भ्नोमायणाचायविर त्विति माधवोये बेदाथंप्रकागे माध्यन्दिनिश्रतपथव्राह्मणभाय्य हतो यकाण्डे चतुर्थाध्याये चतुथं ब्राह्मणम्‌ ॥

रका i cea a ear

१-- “faa प्रथमायां दोष्टवति, wamatatacay”—afa का श्रो ° ० ८, Rt, २।

र्-- कौ श्रौ °G =, ३. 8 | ३-- Fle ओओ ome ख. ३, ५।

8-- त° Wo ९. २. ३. ऽ-१ दर्व्यम्‌ |

(भण eats) , ॥ दतोयक्राएम्‌ ॥ २७९१

वेदा्ंख् प्रकागेन तमो हाद निवारयन्‌ |

पुमथोखत्रो देयाद्‌ विध्यातोयेमहेश्वरः ॥ ४ ॥

AQIS MIVA कमकहयतुलापूरषौ UTI, सक्षाभोन्‌ पश्चसौरौँम्िद्‌ शतरलताघेनुरौवणडमौः । रत्रोखां इकावाजिद्धिपमहितरयो arate: सिङ्गनार्थो, ` arn feaan प्रथितविधिमदाश्तयुकषं घटश्च | धान्यां waar तिलभव मतुलः खणेज वणेसुख्यः, कार्पासौयं छृपावान्‌ FSAI AAT राजतं TAGS: | श्रज्योत्थं MATA HAIG मनृणः WAT चाकंतेजाः, Taian wae गिरि awa मुदा पाचसास्पि्गमायः ॥

दति ओमद्राजाधिराजपरमेश्वरवेदिकमाग प्रवत्तेक- श्रीह रिहरमहाराजसाघाच्यधुरन्धरेए सायणाचा्य॑ए विरर्ति माधवोये बेदाथप्रकाशर माध्यन्दिनग्रतपयत्राह्मएभाये ठतौयकाण्ड चतुर्याध्यायः समाप्तः ॥ ४ ॥

॥ इति AMAR तृतौयः प्रपाठकश्च समाप्तः. ॥

[~ + रण

(— “qaglaggt १२२-दति क, ख ; “कणिकासह्या ९२१- दति ग घ। TT ९ तब्रा० इ Me, रत्राण्रद्‌ कण RATo १६ Ho, 8 त्राण २२ कर, Y Flo 2O He ; सङ्कर्नयार्रर्‌ "ति सिद्धम्‌ |

| २७२ |

श्रध सतुयप्रपाठके प्रथमं ब्राह्मणम्‌, af aq

पश्चमाध्याये प्रथम ब्राह्मणम्‌ |

॥ इरिः ७ |

Ty रष yale व्वुषिष्ठ we भुवति । तुस्मात्‌ प्रार्‌ प्रुकामति चन्‌ व्विक्रमांस्त छदं निहति सोऽन्तःपातः^ ॥ १ ॥

तस्मान्मध्यसाच्छङ्ोः। | दक्षिणा पुश्चद्‌श व्विक्रमान्‌ परकरामति तच्छ निहन्ति सा दृण श्रोणिः ॥ २।

तस्मामध्यमुच्छङ्खोः। TES पश्चद्‌श व्विक्रमान्‌ प्रक्रामति aay निहन्ति सोत्तरा arf: ue

CHAAR? | प्राड्‌ Tafa व्विक्रमान्‌ प्रक्रामति cay निहन्ति सु पुवाड़।॥४॥ `

तस्मामध्यमाच्छङ्ोः+ | दर्णा दादश व्विक्रमान्‌ प्रक्रामति त॒च्छङ निहन्ति स दु्िशोऽदसः॥ ५॥

पवन

नष et -- ~

* त?-दति, t+-§-0 “Gh-afa, | “Sv -afa च ग, घ।

( ५अ० शत्रा ) | टतौैयकाशम्‌ । ROR

तस्मा्ध्यम्॒छङोः* | उदडः दादश विक्रमान्‌ क्रामति TRE निहन्ति स TAIT रषा मुधा qe: ॥ & ॥

ay aq चिःशदिकमा पश्चाद्‌ भ॒वति | बिर्शुदक्षरा व व्विराड विराजा वं देवा अरसिंक्लोके। प्रत्यतिष्ठ- सथो WIE रतदिराजेवास्सं्ोके प्रतितिष्ठति ॥ ७।

amt safe ब॒यस्विःशस्यः। चयस्तिःशदश्षरा 4 facie विराजेवासिंक्लोके प्रतितिष्ठति ॥ ८ ॥

ay यत्‌ षटबिध्शदिक्रमा एाचौ मुवति। षद्‌

शदक्षरा वं इतौ THAT वुं देवाः ST लोकः पमाश्रुवत तुथो TAY MACE ST लोकः सुम- श्रते सोऽस्य दिव्याहइवनौयो भवति ॥ € ॥

ay यज्चतुविविश्श्तिविक्रमा पुरसताद्रवति। चतु

शत्यक्षरा वौ गायो पूर्व वुं यत्नस्य गायब वाड रुष TH तस्माइतुविःशतिविक्रमा पुरस्ताद्‌ भवत्येषा माचा AS? Ul १० ॥ aa यु भवति | garactaat प्रथु

— ae ~ tow ~ eee व कि,

tere ~न भ

प ङ्गेः-दति ग, q |

† अङिंसोके'-दति क, ग, घ । एव सुत्तरत्रापि । . 35

२.७९ ॥ प्रतपयत्राद्यणम्‌ । ( 8° शब्रा)

श्रोणिरिति वै योषां प्रशसन्ति seq पश्चाहुरोयसी भुवति पश्चादेवेतदरौयः प्रजुननं करोति तुस्मात्‌, पश्चाद्‌ TAR: प्रजुननादिमुाः प्रजाः प्रजायन्ते ॥ ११।

नासिका इ वा ऽरुषा यत्तस्य युदुत्तरबेदिः। श्रथ az मुत्तरां व्वेदेरुपकषिरति तमादुत्तरः वेदिरनामि॥१२॥

zat इ वा ऽदद मगरे प्रजा WIE: । श्रादिल्याशव वाङ्गिरसश्च ततोङ्गिरसः Yat यत्तः सुमभरस्तं AH सम्भृत्योचुरग्न मिमां नः अभमुत्या मादिव्येभ्यः wae नेन नो ava याजयतुति ॥ १३॥।

ते हादित्या we | उपजानौत युधास्मानेवा्गिरसो याजयान्न £ वय सङ्गिरस इति ॥ १४॥

ते दोचः। al qt भ्रन्यन यज्ञादपक्रमण ARIAT मेव सुत्या भ्रियामदा' ऽइति ते यत्तः CEA यन्नः सम्यो चुः weet वे तठ मभ्य ममे WAST व

, णयाय यी एकाक मिं

* “युस्मात्‌!-द्रति ग । 1 वेदिः"-इति ग, घ। t याजयेतिः-द्ति सा ०-सम्मत इति डा ° वेबरः। § जुयाद्व-दति ग |

|| meee पदं ग-एसतके | ¶ "धियामडहा'-द्रति सा०-सम्मत इति ate वेबरः |

( ५अण श्त्रार ) ॥ STARA | Rey

मद्मुत्या मेव तुभ्यं प्रब्रसोऽङ्किरोभ्यश्च तेषां मरूवः होतासौति+ ॥ १५॥

तेऽन्य भेव प्रतिप्रजिष्युः। शरुङ्गिरसोऽछ ते wrarfir- TAMA VR कथं नु नो दूतश्चरन्‌ न प्रद्याहथा इति ॥ १६ ॥

प॒ होवाच। अनिन्द्या वु मादृषत सोऽनिन्द्व्येतो नाशक मुपक्रमितु सिति त॒स्माद्‌ इहानिन्दुस्य ait नापकरामेत्‌ त॒ waa सद्यःक्रियाङ्गिरस ्रादिन्यानया- जयन्त्सु सद्यःक्रौः ॥ १७॥

तभ्यो are दुक्छिणा मानयन्‌ | तां न vara! हासयामहे युदि प्रतिग्रहोष्याम इति त॒द्‌ त॒द्क्तस्य Ta न॒ व्यमुच्यत य॒दाश्िण मासौत्‌ ॥ १८ |

Tw: wy eau मानयन्‌ | त wae तस्माद्‌ ह स्माहरङ्गिरसो व्वयं वा sarfastar wt aa दष्िणौया ऽपि वा अश्रह्माभिरेष प्रतिश्ोतो य॒ एष तपतौति तस्मात्‌ सद्यःक्रियो श्वः AT दृक्षिणा ॥ १९ ॥

* सौति'-द्ति ग, घ। † at? दरति ग, घ। t 'प्र्द्एहाः-दति इ |

२७६ ॥ शतपथब्राद्चगम्‌ | ( शप्र शब्रा)

तुस रुकः पुरस्ता्ववति। तदेतस्य रूपुद्गियते य॒ एष तपति यथयुश्चःः श्वेतं नु विन्देदुपि गौरेव Adi स्यात्तस्य रुक्मः पुरस्तादवति तदेतस्य रूपड्भियते यु रष त॒पति ॥ २० ॥

तेभ्यो ह व्वाक्‌ YARN | कंन AST श्रेयान्‌ बन्धुना केना३ यदेतं प्रतयगरहष्ट न मा मिति ar हभ्योऽप- चक्राम सोभयानन्तरेण देवासुरान्त्संयन्नान्त्सिरह भूत्वादुदाना चचार ता YLT देवा SAAT TT श्रग्निरेव देवानां दूत Bla ARTA इत्यसुररष्स मसुराशा* ॥ २१॥

सा देवातुपावल्छन्त्यवाच | युद ऽउपावत्तेय विं मे ततः स्यादिति gat मेव त्वाप्रेराहुतिः प्राप्स्यसोत्युथ हेषा देवानुवाच यां मुया काश्चाशिष माशसिथयध्वे सा वः Gal सुमदिष्यत ऽइति सैवं देवातुपाववत्त ॥ २२।

स॒य॒द्वाग्यमाशेऽग्नौ। उत्तरवेदि ब्याधारुयति यदेवैना मदो देवा wa पव्वां त्वाप्नेराहति प्राप्छतौति तदेषैना मेतत्‌ gaat मप्रराहतिः प्राप्रोति

—_ med

[वा किं nn a LAr LE TS

a * qracranay’-xfat ख।

,¶† “ऽग्ना । soucafe’-afa a

(yao RAT? ) ॥ टतोयकाणडम्‌ । ROD

aaa निदुनेनाथ युदु्षरवेदि qufacia यन्नु aig RATA ATTY BHT व्याग WAT* |i २३।

at वै युगशम्येन व्वुमिमौते । युगेन यु हरन्ति TEM युतो इरन्ति युगश्म्येन वे योग्यं युञ्जन्ति सा gene: सिष्डौ मृत्वा शन्तेवाचरत्तदुवना मेतु Fateh ॥ २४ ॥

तस्मान्निरत्तदक्िणां न प्रतिग्ह्णौयात्‌ | faxet हनं भूत्वा कछिणोति नो हा माकुव्वोत faxet हवनं मूत्दा श्िशोति नो ETA SMITH तदन्युबात्ृनः कुर्वत TATA पापु इव समानुबन्धुः स्यात्तस्मा ऽएनां दयात्‌ स यददाति तदेन सिह भूत्वा नु कछिणोति Ug समानुबन्धवे ददाति TE ATMA करत {एषो निदृत्तदष्िणाये प्रतिष्टा! ॥ २५॥

ay शम्याश्च स्फयश्चादतते। AY रषु पुव्वादध उत्तराद्यः WHAM त्स्मात्‌ प्रत्यङ्‌ र क्रामति बौज्बि- करमांस्तश्वात्वालं परिलिखति सा चात्वालस्य aM नाच माचास्ति युवु खयं मुनसा मृन्धेताग्रेणोतकरं तचचात्वालं पुरिलिखेत्‌ ॥ २६ |

+ श्येषुए-दति ग, घ । † प्रतिष्टा दति ग, घ।

९७८ | प्रतपथत्राह्मगम्‌ । ( 8° श्रा)

a व्वेयन्तात्‌+ | उदौचौः शम्यां निदधाति स परि. लिखति तप्तायनौ भेऽसौतौमा सेवेत्दाष्स्या६ fe तप्त रति! ॥ 29 N

श्रथ पुरस्तात्‌ | उदौचौः शम्यां निदधाति स परि लिखति व्वित्तायनौ मेऽसौतौमा सेवेत॒दादास्याः fe व्विविदानः रति ॥ रेट ॥

Tas | प्राचोः wat निदधाति स परिलिखत्यवताग्मा नाथितादितौमा मेवेतदादइ यु नुयेतन्मावतादिति। i २९ ॥

sea प्राचोः शम्यां निदधाति स परिलिख- तयवतान्मा व्यथितादितौमा मेवेतदाइ Sa व्यथेत. वतादिति^* ॥ ३० ॥

aa दरति । युच हरति तुदग्रौदुपसोदति स वा soatar मेव नुमानि wath यान्‌ वा ऽग्रम्‌ देवा SHUM दोचाय प्राटृणत ते प्राधन्वस्त॒ इदमा रवृ एथिवौरपासर्न्निमा महैव हे ऽस्याः पुरे तेनेव तन्निदानेन इरति ॥ ३१॥

* न्ताव्‌-द्रति ग, घ। †, { रति^-ति a, च। ९ “खचानुषेयन्तं'-द्रति क, ख । | दिति-द्रति ग, चध। ¶ ^स्त्‌ः"-द्रति ग, घ। ** (दि ति-द्रति ग घ।

( ५अ० Rare ) | टतौयकाणम्‌ । २७९

स प्रुहरति। व्वदृदप्रिनभो arant ऽअङ्गिर श्रायुना नामेति स यत्‌ प्राधन्व॑स्तुयुदधाति तत्‌ सुमौरयति योल एथिव्या मसुौत्‌ योस्या एथिव्या मसौति हत्वा निदधाति यत्तेऽनाश््टं नाम यज्नियं तेन त्वादध इरति यत्तेनाधष्टः रक्षोभिनुम यज्नियं तेन त्वादध ऽइत्येवै- ARTETA त्वा देवतौतय ऽइति चतुथ हरति देवेभ्यरूबा TE इरामोत्य॒षेतदाह तां वे चतुःखक्तश्चात्वालाङ- ta चतो वं दिशः सुर्वाभ्य waar मेतदिग््यो इरति Be Il

asaraaefa | favafa सपलसादो देवेभ्यः ae खेति सा युदृवादः faxet भूत्वाशन्तेवाचरत्तदवेना मेत॒दादइ सिशद्यसौति सपन्रसादौति त्वया aay सपतान्‌ पापौयसः किथास्मेत्येवेतदाह देवेभ्यः ae. खेति योषा वा ऽउत्तरवेदिस्ता मेवेतदेवेभ्यः कल्य- यति ॥ ३३॥

तां वे युगमाचौ वा स्वतः करोति । यजमानस्य वा दशदश पदानि दुश्षरा वै व्विराड्‌ area fare वाग्‌ यन्नो मध्ये नामिका मिव करोति समानचासोनो ाघारयाणौति | ३४ ।

ता मह्विरभ्यक्षति। सा यदेवादः faxet मूत्वाशन्ते

ए” ॥ AT UAT TA । ( प्रण Uae )

वाचरण्छान्तिरापस्ता ate: शमयति योषा वा ऽउत्तरवेदिस्ता मेवेतदेवेभ्यो feafa तसमाददिरुभ्य aia ॥ ३५॥

सोऽ्यष्षति। सिष्यसि सपत्नसाही देवेभ्यः Yar खेत्युथ सिकताभिरतुविकिरत्यलङ्कारो न्बेव सिकता ाजन्त ऽदव हि सिकता ऽअरे्ठौ ऽएतश्वानरस्य We यत्सिकता safe वा wet माधास्युन्‌ भवति तुथो Sar afna हिनस्ति तस्मात्‌ सिकंताभिरतुविकिरति सोऽनुविकिरति सि्ृद्यसि सपल्नसाद्ौ देवेभ्यः शुभः खेत्युथेनां areata सु waa रिं व्वसति। ३६ ॥ १॥

॥ इति चतुधेप्रपाठके प्रथमं ब्राह्मणम्‌ [५. १. |।

॥ श्रौ गणेशाय नमः ॥ ae निःश्वसितं Fer यो वेदैभ्योऽखिल जगत्‌ | fade, त महं वन्दे विद्यातोयंमहेश्वरम्‌ ॥ १। शराति्यातानूनत्ने ९ सोमाप्यायननिक्कवौ | guaafa पञ्चायत निरूपिताः ॥ २ ॥ अथ पश्चमे सौमिकवेदिकरणदिकं निरूप्यते । श्रय यदुष काल्यायनेन- “श्रौ पवसथ्यात्‌ पूवऽहनि पौर्वा डिका प्रशय az

(१७० Rae ) ॥ तो यकाणम्‌ । ९८१

मिमोते“-द्रव्यादि । तदेतदाह “ag एष पूर्वादयो afte: gare भवति, तसात्‌ प्रार्‌ प्रक्रामति चोन्‌ विक्रमांसच्छदु निहन्तौति। य एषः" खुणाराजः ‘gaigqy vate महेतोति वाद्यं ५ प्राचौनवंग्रख पूर्वभागे श्रारवनोयपुरोदे रे वन्तेमानः ए्यलम्भोऽक्ि, सोऽन्तःपातः"' एेिकषेदेमेहावेदेशानरालसश्चरः | "तसात्‌" WAT “WE प्रक्रमान्‌ प्रक्रामति WY ‘aq’ ay हतौयप्क्रमावसाने ‘ag’ निहन्यात्‌, स्वापयेत्‌? ॥ १ ॥

दकिणश्रोणिप्रमाण माह- “तस्माच्छहोदेरिणेति | मध्यम- agizfaua: पश्चदश्विक्रमावसाने शङ खापयेत्‌ । “सा दक्षिण श्रोणिः मर्यादा भवतिः ॥ २॥

एव सुत्तरभ्रोणिवाक्च मपि- “स्माकध्यमाश्छङोरदहि ` त्यादि" nat |

SAS पश्चाह्वागावधिं vee प्राचोनावधि are— "तस्मा ग्थमाच्छ डोः षड्जिंशतं विक्रमान्‌ प्रक्रामतोति. ॥ ४ ॥

श्रय दचिणोत्तरावंसौ दग्रयति- “तस्माग्मध्यमाच्छङ्ोरिति | Tay? पुरोदे शात्‌ ‘AMA’ श्रोणितः सकाग्रत्‌

१-- शालायाः र्वा भवः पूर्वादि या० Zo | २-- स निक्त: vor: अन्तःप्रातसण्क्को भवतौति पिभूतिककादयः | १ काण ato ae ८, १, 9 | ५,५- Ble whe Bos Rg, Vo ६-- करार ate स० ८, ६, ८।

36

ASR ॥ शतप्रयत्रद्यणम्‌ | ( प्रण रत्रा°)

श्ंस्योरौषद्ुनवाद्‌ उभथतो इादप्ग्क्रमा भधानम्‌ | इत्यं सवेतो मितायां वेदिमाचार्यां न्यनाधिकवग्ङ्धा AIG] लय मेव व्यवश्छिनत्ति- “एषा माता वेदेः दतिः ॥ ५, ९॥ श्रय विहितं वेदिमानं mau प्रग्रमिषुरादौ पश्चान्मां ्रशंसति- “श्रय यत्‌ विशद विक्रमा care भवतोति feng, विराजः प्रतिपादं दशाक्रलात्‌ चिश्रदचराणि। स्पष्ट मन्यत्‌ ॥ ७ | agra पक्तान्तर. माह- “श्रयो श्रपि च्रयस्तिं्रत स्यरिति । श्रयो-ग्दः पचं वावन्तेयति । “न वा एकेनाचरेए इन्दांसि वियन्ति"-दतिन्यायात्‌र प्रतिपाद मेकेकाधिकेन विराजस्रयस्तिगशरदचरवम्‌ ॥ ८ ॥ श्रय प्रागायामसखेयत्तां प्रशसति- “श्रय यत्‌ षडजि्नदिक्रमा ATS HAMA | च तुविंशत्यक्षरगायज्चाख्चतुरचराधिक्येनो ष्णिगादि- करमेण VUE: षड्िंशद्‌ चराणि भवन्ति | WE मन्यत्‌ ॥ < ॥ प्रार्दिगवसख्थितयोरख्योः प्रमाणं fafear प्रश्रसति- श्रव यञ्चतुविं्रतिविक्रमा पुरस्ताद्‌ भवतौ ति । पुरस्तात्‌" yet दिगि विस्तारेण “चत्‌विंश्रतिविक्रमा भवतिः । “gatgt वे चश्नरटेति । aq यक्नाङ्गष्य, वेदिखषूपस्य एषः पूर्वाद्धः" | गायश्चाः gage “गायतं वे प्रातसम॒वनम्‌”-दूतिश्तेः" सिद्धम्‌ ॥ १० |

कनन

९-- काश्रौ BOS. RLV

२-- ay यािकदेवहछता प्रडतिखखालस्ि |

३-- Fo mle tt. ६, २. ५, ५ ब्रर्यम्‌ |

9--- Te त्रा" ६.२. २ ATAA (fade 9, द्‌. १.) ।

( ५० १० ) ॥ टतौयकाग्डम्‌ | २८३

aurea HATE gaa यदसि, तत्‌ प्रशषति- “श्रय aq wre भवतोति। afte चिग्त्‌- ्रमलोक्रः, BHT चतुविश्रत्यभिधानात्‌ पश्चादरौयस्म्‌ | य्माक्नोके ्रथश्रोणिः योषा" प्रग्रला, तस्माद्‌ वेद्याः पदचाद्भाग- लापि sitfwar wat am भित्यथेः । श्रोणिष्युलं कुचोप- युज्यते ? इति, तदुपयोग are— “तसात्‌ पञ्चादरोयस दति | प्रजायन्ते;वेति AMAR, पश्चाद्भागे Beat यत्‌ तत्‌ पञ्चादरोयः' | तादृकप्रजननात्‌ प्रजायन्ते, श्रतः प्रजननहेतुवात्‌ पञ्चादइरोयख स्तम्‌ ॥ ११ ॥

पा्॑वाद सुत्तरषेदिनिमांणं विधत्ते-- “नासिका इ वा एषा यन्नसेति । नासिकाया मुखपरदे शदपि agi paar उत्तरेदे- शदो च्छरितता कन्या । Baar सुत्तरवेदिनामनिवेषनदवारेण ़्ंसति- “श्रय agar qatt वेदेरुपकिरतोति। aware Az? सौमिकाः उत्तराम्‌' श्रतयत्नतम्‌ “उपकिरति' az चिपति, ‘amy वेदेः waaay प्रदे ्सयोन्ञततरलात्‌ “उत्तरवेदिः दति नामः सम्पन्नम्‌ ॥ १२॥

श्रथोत्तरपेदिवयाघारणविध्टये माख्यायिका माह-- “sat ₹ Utz मये प्रजा ्रासुरिति। श्रेः ee: प्रवम्‌, BA दिविधा एव प्रजाः" श्रासुः श्रभवन्‌ | कालाः! on feta वङ्गिरसश्च'। ते afexay पूरः श्रादिल्येभ्यः पूवभाविनः सन्तो

९-- विशेषतः मुल्वद्ध तेष ( ७ य° ) RTA,

२८३ ॥ प्रतपयब्राद्यणम्‌ । ( ध्प्रण Wate )

ay सम्भतवन्तः | sag “a “afi इम्‌ “HA हे sa! लं ‘a’ waraq ‘ca? aga’ weyfraae मभिषवम्‌ श्रादिव्येभ्यः nate ; त्र मपि ‘sae सोमयागेन नः ` श्राम्‌ cama’ एव सुक्ोऽप्िरादि्येभ्यः पूरवभाकिन SMa प्रोवाच ॥ ९१ ॥

“ते शादित्या ऊचरिति | ता दत्य MUTA । कथम्‌ ! ‘gar येन प्रकारेण श्रस्मानेव' ्गिरसः' "याजयान्‌' याजयेयु, ‘ay तु नः तान्‌ याजयामः; तत््रकारञ्िक्धता मिति ॥ १४।

न्ष हाचरिति। fears ae: | “न वा GVA यज्ञा दपक्रमण HUTA | MAA वच्छमाणात्‌ साध्स्कानुष्टानात्‌ WHA amy श्रङ्गिरोभिरनुष्टीयमानात्‌ war श्रपक्रमण मि an: सुत्या मन्तरा aa श्रक्किरषां Gara: ya aaa gut “भियामड व्यवख्ापयिग्यामः शति" विचारितवन्तः । ते ‘ay garage ‘aya’ afta “Ay! लम्‌ THM शःसुत्याम्‌' “BAY प्रावो चः | श्रय'-्ब्दस्यं । ‘aa’ तु "तुभ्यम्‌ ‘afethay ‘sugal wa क्रियमाणा gat श्रदयसुत्या, ता प्रम, । at तथा कुवेता मस्माकं “A “Ata भव ॥ ११५।

“तेऽन्य Fa प्रति प्रजिष्युरिति। एव सुक्तवन्तस्त “afte एतहन्तान्तावभोधनाय श्रभ्िप्रतिनिषिम्‌ न्यम्‌" भरणि" । “8 गतौ agi चर” प्रेरयन्‌। ति श्रङ्गिरसः' amass’ “FEY

— «ae

> a चाक भ्म वि +

९-- “धियामहैः-दति डा०-वेवर-दृद्-भष्ये। २-- Ble Wo ve are

( ५अ० tate ) ॥ हतौयक्षाणडम्‌ | Rey

qugraifent ब्रधियोगे equi’ । “कथ नु at दूत इति । ्रोधप्रकार उक्षः म प्रत्यादूयाः' श्राद्रख्य प्रत्यादर भ शेतवा- नसि ॥ १६ ॥

्रपररत्तरम्‌- “घ Marae वे माट्रषतेत्यादि। mates fafagafany विधत्ते “तस्माद्‌ whee ठतो नापक्रामे- fefa ‘a’ 'षद्यःकरोः' care: सोमयागः। एतेन श्रङ्गिरसः श्रादित्यान्‌ aay | दौचासोमक्रयादोनां ay एव त्रियमाणए- वात्‌ शद्यक्रोः' इति नाम ॥ १७॥

"तेभ्यो वाचं cfu मिति । तेभ्यः साद्यखयाजकेभ्यः aay एव दकिणलेन प्रादु रिव्ययः । वाग्दक्षिणया निरा- करणएयाभिप्राय माइ- “eres यटि प्रतिग्रहोष्ाम दति | ‘af खोकरिव्यामः, तहिं शहाखामद्े' were, द चिणोत्तर- काल मपि वाचोऽपेकचितलात्‌; तथा षति यश्रोऽदचिएः सात्‌ । श्रतु, को दोष इत्यत wee “यद्‌ दाचिण माशोदिति। दचिणाशष्नयि ‘erfaw कम ‘ag’ ‘ame सम्ननि कमे, न ayaa’ fag न श्रासौत्‌, समयं माभवदिव्येः ॥ १८ ॥

“ona, ga मित्यादि । श्यष्टम्‌ | “तस्माद्‌ ह साहरिति, श्राह: श्रङ्गिरसः' खयं ब्रवते- श्रालिजो नाः? खा” सम्यगट terest योगाः खः । तथा दचिणौयाः' दचिणयोग्याः । श्राविंजोनव-

"+ ~ ज क eee र था रीरिष te र

\— We Fo te, Rol २- “यश्चिगभ्यां तत्वा हेतो यपसष्चानम्‌”-दति Wt. 9h Be वा |

२८६ ॥ ग्रतप्रथत्राद्यणम्‌ | ( BY शत्रा)

द चिणौयलयोरभयोरपि हेतुरच्यते- “श्रस्माभिरेष प्रतिरहोत दति । एतश्छब्दाथे माहइ- “य एष तपतोति"-दति । प्रषङ्गात्‌ साचस्कस्य zfaur माद- “तस्मात्‌ सधःक्रियोऽश्वः श्वेत इति । शरवः सूर्यप्रतिमिधित्ेन Aaa सूयेखाश्रलेनो पासनाविधानात्‌^ शर्वा श्नसाम्याचः सूवेसयाश्वथानोयलम्‌ ; सोऽपि वणेसाम्याय श्वेतो भवेत्‌ ॥ १९ ॥

“तस्य र्का; पुरस्ता भवतोति । त्य पुरोदेशे "दकाः हिर्यफलको वत्तुलाकारो भवेत्‌?। “ary मिलया दि स्पष्टम्‌ ॥ २०।

"तेभ्यो इ वागित्यादि। "तेभ्यः" श्रङ्गिरोभ्यः वाक्‌" कुपित- arate | “केन मदेष Hay बन्धनाद्‌ Tha केनः-दूति सूयां सुतिः* । "मत्‌" मन्तः सकाशात्‌ Ha’ "बन्धुना" बध्रातोति बन्धु, विग्रषुणः; केन विशेषणेन "एषः" दयः श्रयाम्‌" श्रतिः Taq प्रशस्यः । प्रशस्यरेतुश्रतानां सवेगुएना मभिधानाय पुनः “केमाद'-दति यणम्‌ । “ata प्रत्यगरदोष्टेति | ‘aq’ येन श्रति- प्रयेन "एतम्‌" श्रादित्यम्‌ ‘seals’, न माम्‌" । श्रयविध्चमानः

[ककव 1 णि

१-- “gar वा अश्वस मेध्यस्य शिरः”-दयादौ हेव १०, ४. ७ ।

२-- “यः mana मश्रवौताश्वः स वचनौयः स्यात्‌" द्रति, "अश्र कात्‌ ? CAAA म्नो भवतोति वा”-द्रति च निर“ १. ७, ९, २. ७,५।

६-- “ay सव॑रजतौ wat युपास्यति”-द्र्ादिक मिरैवो परि (९२. ४,२. १२. ) RETA |

४-- We स० ८.२, १०द्‌।

( yale vate ) | हतोयकाण्म्‌ ॥ २८७

कोऽतिश्रयस्तच वृष्टः? न कोऽयसतोत्यथेः। “उभथान्‌ संयत्ताम्‌ देवाठरान्‌' परस्पर कलहायोपयुक्तान्‌ दे वानसुरांसच॒श्रन्तरेण' मघे ‘ar श्रङ्किरोभ्योऽपक्रान्ता वाक्‌ । “सिंहो श्रत्वा श्राददाना जिघष्या, समोपखं सवैर सोकुवैतो “ae तदानौम्‌ श्रग्निरेव देवानां दूतः श्रभवत्‌ ; श्रसुरार्याङानाय सहरचोनामकोऽसुरो दूतोऽभवदिल्यथेः ॥ २१॥

“सा देवानिति | उभयेरप्याहता सतौ ya रेवान्‌ प्रत्यव उपावनतेमाना | श्रागमनोत्कोदषूपं किञ्चित्‌ श्रंयामास । ते च देवः wa: पूरवभाविनौ माच्याहृति मागमनो पाधिना प्रादुः | ‘ar देवान्‌' दृदम्‌ "उवाचः । हे देवाः ! यां कां च श्राशिषम्‌' श्राप्रासिथष्येः दृच्छय, श्वाः सर्वाऽयाणोः वः युभ्राक 'समद्विष्यतेः wagr भविश्चतोति। ततः सा प्रतिनिटत्ता- षोत्‌ ॥ Reet

ददानो मुत्तरषेदौब्याघारणं विधत्त “a यद्‌ धायमाणऽप्रा- ृत्तरवेदिं थाघारयतोति । sat उन्रेदेरुपरि Taare सति, ता मुत्तरबेदिं याघारथेदिल्ययः | “ata मित्यादि । एतद्चा- घाररेन या श्राङ्तिः. श्रपटृनायै वेदिषूपायै वाचे देवैः कन्िता, षा ता भवति ; wat व्ाघारयेदित्यथेः | उत्तरवेद्या माघार- एन वाचः कि मायात मित्यत are न्वागष्येषा निदानेनेति ।

९-- “जिन्वमाना (> जिन्व्छया ) द्रति & ¦ २-- aia पदं छतिरिक्तेषु एकेषु ¦

२८८ | शतपथब्राह्मणम्‌ ॥ ( ete र्रर)

aa एव॒ वागात्मकषलात्‌ उन्तरबेदिमरकेपस्येवापगताथा वाचो वर- धनषूपलात्‌ उत्तरवेशुपतापेन यन्नः फलो HATTA Wey

उत्तरवेद्या: मानादिषाधनं द्रं विधत्ते- “at वे game नेति । युगेन शम्यया See: । युगवच्छन्यायाः श्रपि साधन मसौत्यार- “युगेन यच हरन्तोति । ‘aw यज्ञिन्‌ दे र “युगेन हरन्ति, ‘aa’ स्मात्‌ aa ‘maar श्रपि रन्तिः; श्रतो युगवच्छम्याया श्रपि हरणक्रियासमन्धोऽसलेेत्ययः। तत्‌ छत दत्य श्राह- “qm वा दति । 'योग्य' योनाहे मश्वम्‌ । “अ्रद्‌ः विपरहृष्टकाले, देवासुरथोयद्धकाले ‘a’ ane सम्बन्धिनो वाक्‌ “सिंहौ गलाः श्रग्रान्ता' HTT सतो “HET । "तत्‌" तच युगेम श्रम्यथा च मानेन ‘Tal वाचम्‌ “एतत्‌ ददानो ‘aN’ योजितवान्‌ भवति ॥ eg tl

प्रासङ्गिकं कञ्चिन्नियमं विधत्ते “तस्माज्जिटेत्तदद्िणां न प्रतिगद्षोयादिति। श्रन्येन परित्यक्ता दकचिण। “at इ भ्रमा र्भोतेति । श्रमाः सद, खातानेल्यथेः, "नो ह' नेव gala” |

ae Sta eee ea

१-- de सं° ६.२. ऽ Ble HT RTAT |

a — “aftacyerarat wat वारौम्‌“-हयादि का” sito ५. १. Ro Ho ° या० Fo | “गदया समानाकारो थायामादधपरिमितः areata: धरम्या"-द्रयादि Te सं* ९.९.६९ शनु° ale HT” (Heme ३, २. ६.) । “गदया सदृ्रौ बाष्ुपरिमिता WaT तया चतुर्दिक्षु. sacral परिभिमोते"-दति च त° सं० ६.२. ७, नु ° सा० UT? | .

१-- “न्येन ufcaat दल्िणा ममा सह खातसनि ब gala’ -Ema & |

( yao शब्रार ) h तौयक्रागडम्‌ | २८

faut हिनिसि । ‘fam हिंसायाम्‌^ । “नो erat catfe । स्पष्टम्‌ । “WS यजमानख | समामगन्धःः एकविधि- faq, एकविषय इत्ययः । तादृश्नोऽन्यः पाप दवापि स्यात्‌' पापौ यदि भवेत्‌, "तस्मे दद्यात्‌" । तादृग्‌ विधाय दाने उक्ष दोषद्रयराहिल्यं दश्यति- “स यद्‌ ददाति तदेन भित्यादिना, "एषा उ निटरत्तदरिष्णवे प्रतिष्ठाः निटत्तदङषिणाया गतिरित्यधैः। श्रय वा यजमानवन्धरेव ता was मित्यथः ॥ ९५॥।

“श्रय margatfe । "एषः mg: पूर्वादयः" सन्नपि ‘oT ug: भवति | सौभिकवेदेरत्तरांसस्य शङ्रित्यधेः । "तस्मात्‌ Tat सकाशात्‌ ‘TAS प्रत्यडमुखः Ta पविक्रमान्‌' प्रक्रमान्‌ carafe? । aa ware परितो लेखनं कुर्यात्‌, ‘ar षावा- लख माता | यैवोत्तरबेदेरुकरा, GAIT; षातलालखननोत्यन्नयैव म्रदा उत्तरेदिकरणणत्‌। तदेवाद- “ATA मात्रास्तोति ॥

उत्तराद्यंणद्धोः NAIA Wears दति यः पच्च उक्तः, तेन सह॒ पिकल्पितं पञ्च माह- “यन्नैव खयं मनसा मन्येतागेणोत्कर मिति" ॥ २६॥

१-- त० उ० ४ धा०। र-- “nate भवः vatep”-zfa ate Ze |

a “विपदः प्रक्रमः, खदधेचतुधंपदो वा । पदं प्रघपदाङ्गलं ददशां वा-द्र्यादि श्ुस्वद्धचे ७. १५, १६ |

¢-- “सखद्चोत्तरवेदिदावाकारौ | महावेद्याः प्राग्भागे खत्तिकाप्रत्तेपेण निष्पाद्यमान WR आकारः | श्चापस्तम्बमते तदिषया AAT उक्ताः | सत्िका चाल्ालगतेति AUT SUE आकारः | तदिषया बरौधायनमते

मन्ता” दरति Ao सं° १.२, २२ मा० भार । 37

२९० ॥ ए्रतपचव्राद्मणम्‌ | (४्प्रणशप्राज

चालालस्य सर्वतः परिशेखनप्रकार तन्मन्त्रं ` द शेयति- % वेदयन्ताद्‌रौचौः wen fafa’ । दषिणमोणिरपवेध्न्ता दित्यधे। “स परिलिखति' शम्यानुशु्ेन लेखनं कुर्यात्‌ । श्रनेमेव पश्चादवधि- निहताः छतो भवति । तस्य मन््ः- ^^तप्नायनौ मेऽसौतिः | ३ aa 'तप्नायनौ श्रसि' तप्तः पुमान्‌ यस्या मिति तप्रायनौ, दूष भवसि । मन्त्रं वाचे- “द्मा मेषेतदाहेति । ‘fe aE "तप्तः" पुरूषो दारिद्येण दुःखितः खन्‌ धनादिसाधनेच्छया एति, तस्मादित्ययेः ॥ २७ ॥

“श्रय पुरस्तादित्यादिर। wea) “set fe विविरान एतोति । ‘fafazra’ धनादिकं लभवान्‌ पुरषः पुनः शश्रखाम्‌ एव खलु ‘Ufa गच्छति । श्रतो पवित्तायनो' उम्यभिधान युत मित्ययेः" ॥ ९८॥

“श्रथानुवेद्न्त मिति । श्रनुवे्यन्तं met wat निदधाति" । शरनेन ware दचिणएसोमोच्यते | तत्र दननमन्तखाय AN ar मां नायिताद्‌" याचिताद्‌ रिर्छादिषटपादर्थात्‌ गे! aaa’ रच । “aa नाये तन््ावतादितौति । ‘av’ यिन विषये ara’ याचे धनादिकम्‌, ‘aq’ तस्मात्‌ लं माम्‌ श्रवात्‌ श्रव, TATU ॥ २९ ॥ ene Sp

१-- का० Ble TY. ३.२०, VW, २५। Q— वा०सं०५.९.९। B— का श्रौ Fo ५. B २२, २५। ४-- वाण्सं०१.९.२। ५-- कान्ौर Ge ५.३. RB २१। ६-- वा०सं०५.९,६। ~ दतः परम्‌ ^? -efa ge!

( yao शत्रा) 1 टतोयकाणम्‌ । २९१

“श्रथोत्तरत दति' । सावालस्योत्तरावधि परिलेखनस्य “श्रवतान्मा यथितात्‌-इतिर मन्तः । तसय याल्यानम्‌- “ay qa तच्मावतादिति । ay यक्िन्‌ विषये ‘ay’ लाभोपाय मजानानो अयथितः स्याम्‌, "तत्‌" तस्मात्‌ सकाशात्‌ “NATTA श्रव ॥ ३० ॥

खाताया श्ठदञ्चालालार्‌ उत्तरवेदि" प्रति हरणं विधत्ते- श्रय ₹हरतोति | ‘aa इरति, "तत्‌ः तत्न, उत्तरवेदिप्रदेगे श्र्रीत्‌ उपसोदतिः उपविशति arate) “sata? नामानि" वच्यमाणानि “हन्‌ एव et । सदु RY चालालप्रदेधे तन्नामग्रहए समुपपद्यते, त एवाच कुत दत्यबाद- “वान्वा wy देव श्रग्रोनिति । ‘eter होमनिष्याद नाय, इविवहनाय श्राटरएत' weer । ति प्राधन्वन्‌' । धनतिगंतिकर्मा" । दमाम्‌" ‘atv । श्रद्धेति विनिग्रहार्थोयःः | cat एथिवीं परिविदेश ्रपरादयोऽपि उपारपन्‌' । “Aaa “एतत्‌" एतेन निदानेन मूलकारएेनेव हरणं तवान्‌ भवति ॥ २ १॥

ee.

\— ate ato सू” ५, ३. २४, २५।

२-- परिक्ेखने-द्रति क | Q— ae सं० ५. €. BI

¢-- “उत्तरवेदिरिति षातवालण्टदा छवस वच्यमाणसंखारसंखतसख wiery नामधेयम्‌""-इति का ate ५, द. १९ द° या० Fe |

५-- वेदिपस्प्रहः पुरस्तात्‌ १. २. १. ९८९ भा० १५९. ए.) बयम्‌ |

{- “areata: पुरस्तात्‌, मार्जालोयो दविणतः, अाम्नप्रौय उत्तरत ¦ ralRatufearg ( ९.२. Rt.) REA |

S— Wo Yo १६७ ule | c— faye ९, ९.४ |

VER ॥ ग्रतप्रत्राद्य णम्‌ | (85° VHTe }

“स प्रहरतोतिः। ‘a’ gat eal श्रष्वयुः, रफ्येन श्र्रति' खनेत्‌ । मन्त्ष्याय मथेः- हे श्रङ्गिरः afecraraa fae | aay लम्‌ । “्यौऽङ्गारा श्रास्तेङ्गिरषोऽभवन्‌"-द्तिः श्रतिः । श्राह्त्याधारभ्रूतः । “नभो नाम विदत्‌” i न भातोति नभः एतत्‌ नामः विदेदित्यधेः । यद्रा, नभो नामाभ्रिरिति "विदेः जानौया TIA । वश्च श्रायना' एतदात्मना ‘Arar’ श्रभिधानेन am: ‘ute wre’ । “स afearfe । शश्रायुदधातोति' श्रायुः-गब्दः सामान्येन शरुतिः । "तत्‌" श्रवदारितं “खमोरयति उन्तरषेदिं प्रति सम्यक्‌ प्रेरयति । तच मन््ः- “योऽसा एथिया मसोतिर ‘a’ लम्‌ ‘se? खातायां wat भवसि, तं लां समो रयामोत्यथः ॥

श्रागोताया षदो Aarau स्यापनं समन्त्रकं विधत्त “हूत्वा निदघाति यनत्तेऽनाषटष्ट भिति. | खदा एकोष्ठत ! चत्‌ ते यदा हे तिरोहिताभ्निविभ्ि्टे! aq) यत्‌" तिः श्रना रजोभिरदिखम्‌, ‘afed यज्ञां नामः, Aa’ ara तां

.---------~

== ~~~ ee ~ ~= rr ~ ० et ~ Sern --न्---

१-- ale Ble Boy. ३. २९।

२-- AAs ae सं° ५.६. ५।

g— Te Ale ३, ३. € । (AH ३. ३. ५।

g— ate site ५.३. ३९.-- ate सं ५,६. ६ । y— शदस्यतिः-इति & |

g— ate aie Be. & RE Ae सं* ५.६. ७। o— He ate Te ५, १. V— ae Toy. ८.।

( १अ० Vale ) ॥ टतौयश्राएडम्‌ | २९३

लाम्‌ श्रादधे' खापयामि । “्योऽस्याम्‌"-द्तिमन््ेए, जवार Gide ॥

दतुथेवारहरणमन््स्याय AU “हे श्राद्टियमाणएपदायें | ar लाम्‌ रनु Va WUT WARS, श्रादरामोति शेषः । feria ? 'देववौतये' देवा अन्ति हविभेचयन्ति भ्रचेति देव- र तियंन्नसदयम्‌२ ॥

रथंसिद्ध aga wiefa— “at वे चतुःखक्तेरिति। चतखः सक्नयो य्य Wales, स॒ तथोक्तः। WLS साकल्येन हरतोत्यथः ॥ २२ ॥

MAA मन््रभागस्य तात्ययं माद- “सा यदेवादः रिंश भवेति । उकः सिरौभावः। सपन्नसारौत्यस्य तात्पये मार- “वचा वयं सपन्नानिति | “देवेभ्यः कल्पखेत्यस्य तात्पयांभिधानम्‌- “योषा वेल्यादि ee |

१-- वाग Ho yg. O] र- काण्श्रो° FO ५.६.९० ALI २-- Flo silo Bo ५.३, २२.-- वा सं ५.९. € ।

४-- Flo sho Hoy. ३. ३२।

५-- वा० Hoy. १०. १ “कल्य” | ॥

CB ॥ प्रतपथ्त्राद्ययम्‌ | ( ध्प्रर त्रा)

‘ata युगमाजौँ वेत्यादि । षडगोश्यङ्कलपरिमिता ‘gr- माची" | दिकचतुष्टयापेचया “दश-दप्र”-दति TAT । चगमाश्र ga मभिहितल्लात्‌ तत्‌ परित्यज्य द गपदपचं प्रशंसति- “द श्राचरा a विराडिति। waa विराजमानलात्‌ वाचा उच्ठायमाणएवाञ्च "विराड=वाकू' | मन्तादिषरूपतया निष्पाद्यमानलाद्‌ वाग्‌ यन्नः | श्रतो दार दारिकया यज्ञसम्बन्धाट्‌ दरश्सद्या युज्यत दति afar | “ag नाभिका faa करोतोति । sear नाभिनांभिका । तखा निमाणप्रयोजन माह-- “समानेति । एकच खिला सवषो- aa याघारणष्या्रक्यलात्‌ तसििद्धये मध्ये नाभिकरणए faa? ॥ २४॥

वेद्या श्रद्विरभ्यचणं विधत्ते “ar afgceadtia’ । we चणस्य॒प्रयोजनदयम्‌,- सिंहौ war ्रग्रान्तायाः शन्तिरेक प्रयोजनम्‌, स्िग्धभावेन रमणौयल मपरम्‌ ; तदुभय सुच्यते- “A यरेवार इत्यादिना । “at मेवेतदूवेभ्यो डिन्वतौति । festa: मीएनकर्मा, । तस्या wees Hor देवेभ्योऽर्थाय भवतिः योषावेनाभिधानात्‌। योषाया श्रलङ्करणेन पत्युः प्रो तिभेवतोति सुप्रसिद्धम्‌ ॥ १५॥

९-- Slo ste Bey. ३. BRI

२-- का० sito Boy. ६. २९।

R— तेत्तिरौ वभाषे ( सण q 2, 9, ) सवं भतत्‌ स्पष्ट द्याद्यात fade सछ्क्तेपेण BETS सायगोग |

e— Mle रो सु° ५.३. ३७। u— Te Te Wer धा ।

( yale RAT? ) | दतौयकार्डम्‌ ॥ २९५

“सोऽभ्यचतोति! । wmaquaa— “सिद्यणोति! । श्रयं asia: । सिकतानां प्रचपस्योक् मलङ्धररूपवं समथेयते- “भ्राजन्त दव fe सिकता दति । श्रतिधवललाद्‌ भराजमाना भवन्ति । वेदयलद्भारलेन TE श्रग्निसंयो गक्टतसन्ताप निवत्तैकतवेम ्रंषति- श्रवा एतद्‌ वैश्वानरस्य भकषत्यादिना । श्रन्यवयव- aa मेव धिकताना सुत्तरवेद्यवयवलसम्यादनेन भूमेः ATF खात्मदाहकलाभावात्‌ हिमापरिहार दृत्यभिप्रायः। सिकताप्रकिरण- मन््ाथस्त॒ UE एव ॥

श्रयोत्तरेदेय॑न्नियदचग्राखया प्रच्छादनं विधत्त “wat कादवतोति*॥ २६॥ ९[१५. adi

दति श्रोश्षायणाहायविरचिते areata वेदाथप्रकागर माध्यन्दिनप्रतपयत्राद्मएभाये हतोयकाण्डे पञ्चमाध्याये प्रथमं ब्राह्मणम्‌ ॥

(ay fata ब्राह्मएम्‌ ) ay मभ्यादधति। उपय॒मनौरुपकल्ययन्त्याज्य aty- श्रयति सुवं Tee च सुम्मा्यथोत्पूयाज्यं पश्चणोत Dela AST Hala TAL भवति १॥ १-- का site द° ५. ३. 39! २-- Alo सं° ५.१०. २ “Baa” |

३-- ato सं° ५.२०. १ “AMA | 8- He श्रो Ge ५, 8, १, |

२९६ | ए्रतपयत्राद्धयणम्‌ | ( 85° रत्रार)

श्रथो्च्छन्तौ धाम्‌* | उुपयच्छन्त्यपयुमनोरथाहाप्नये हिथमाणायानुव्रद्योकस्फययानदेहौत्यन्देति प्रतिप्र

ष्यातेकस्फ्येतस्मान्मध्यमाच्छङ्गोय रष व्वेदेज्घनाइ भवति तद्यदेवाचान्तःपातेन गादपत्यस्य व्व देव्यवच्छितर भवति तदेवेतदनुम॒न्तनोति ॥ २।

तके । आत्तरवेदेरन्दायन्ति त॒द्‌ त॒था न Fal SATA AMAT SLRS ATT ऽन्रायन्त्यागच्छन्तयुत्तर वेदिम्‌! 3 hl |

HATA । स पुरसलादेवाप्र TEER तिष्ठननिनद्रधोषल्वा व्वसुभिः पुरसतात्याव्ितोनद्र TTS व्वुसुभिः Yaa aa TTS! ॥ ४।

ञ्रथ पश्चात्रोषति । प्रदेतारूबा ee: पश्चात्पात्विति प्रदेतास्वा सदर पशचाहोपायत्ित्येदेतदाद ॥ ५।

अथ दक्षिणतः प्रोक्ति। म॒नोजवाल्वा fate ईक्िणतः पात्विति मुनोजवास्वा पितुभिदछि एतो गोपायत्विल्येवेतुदाह | € ॥

ञ्रथोत्तरतः प्रोष्टति | व्विश्ुकम्पा त्वादिल्युत्तरटः

---

[म

* Op मुः -दइति क, श्चं-ति क, श्रम्‌ द्रति गष, † ‘Afen’-xfa ग, घ। ‡ g’-afe © | एव quently तिष्टष |

(५अ० रत्रा" ) ॥ तौ वकारम्‌ | REO

पात्विति विश्वमा त्वादिल्येरु्रतो गो पायत्व्येवे तदाह WON

qa याः are: प्रिश्ष्यनते। तथे ऽएते yal eat तयोा दक्षिणा ता+ न्धन्तेन बदिव्येदि निनय- ae ag ad arafest यत्तालिःरजामौति सा युदेवादुः faxet भूत्वाशन्तेवाचरक्ता मवास्या TTS afest यत्नान्निःजति afe नाभिचरेदय्य safe. रेदादिशेदिद्‌ महं तप्तं वार मु ममि निःखजामौतित्‌ मेतया शुचा विध्यति स शोचनेवामुं लोकं मेति ॥८॥

स य॒द्वा्यमाेऽगनौ | उत्तरवेदिं व्याधारयति Tea ना मदो देवा BRAM Goat ल्नराहतिः प्राप्छतौति

wy ‘

तदेवेना मेतत्यवा मप्रराहतिः प्राप्रोति यदषा देवा- amatat मया काष्वाशिष माशसिष्यध्ये सा वः सुं स॒मदिष्यत ऽइति ता मेनयाचत्विजो युजमानायाशिष मराशसते सास सववा Aaa ॥ € ॥

तहा ऽएतदृकं Faq दयु करोति। य॒दु्तरवेदि याघारयत्यथु यैषां! wa afar भुवति ca ये Ved सक्तो त॒योयां Shear ॥ १०।

+ म्तां-दरति चदाग्वेषरेश दृष्टः, ¡ नेकि-दवि ग । { चेषा-पएतिक, ख, 38

४९८ ॥ प्रत पं्त्राद्यणम्‌ | ( शप्र* रत्रार)

तस्या areata! सिद्यसि खवाहेत्यथापरयोरुत्त रस्या सिद्यस्यादित्यवनिः खाहेत्यथापर योद क्षिणसया तद्यसि ब्रह्मवुनिः छववुनिः खाति बन्न वे युः WIAs ब्रह्म च चं चाशास्त TA ANAT ॥ ११।

ay yaaa’! faxafa सुप्रजावनौ रायस्पोषवनिः खादति aT मुाश्णस्तं यदुह मुप्रजावुनिरिति रायस्मोषवनिरिति भूमा वं राय स्पोषसतदभूमान सुाशस्ते ॥ RR I

श्रथ मध्य ऽच्राघारथति। सिर्छ्यस्यावह देवान्‌ यजमानाय खादति तद्वान्‌ य॒जमानायुावादयत्युध सुच area भूतेभ्यस्त्वेति प्रजा वे भूतानि प्रजान्य- स्पेत्येवेतुदाद। ॥ १३।

aa परिधौन्‌ प्रिदधाति। भ्रवोऽसि एथिवौं रहत मध्यम" भ्रवक्षिदस्यन्तरिक्षं exefa दुकिणि at क्िदसि दिवं दश्े्यत्तर मग्रः परौष मसौति सम्भारा नुपनिवपति तद्यत्सम्भारा भवन्त्यगर रेव सव्वत्वुय |i १४।

शरौर इवास्या पौतुदारु। त्यत्‌ WENA

* “स्या-दरति ख, ग, च| { gata ठ । † "तद्याल्पलुदास्वाः-इति क, ख |

(uae Rate ) | रतोयकारम्‌ | ९९९

परिधयो भवन्ति शरोरेणेवेन मेतत्‌ सुम्चयति त्सु करोति Ney Il | मासुः देवस्य THR | तञ्च्‌ TET! भुवति मासेनेवेन मेतत्‌ स॒मद्वयति Bea करोति ॥ १६ ॥ गन्धो SATA सुगन्धितेजनम्‌। तदुत्‌ सुगन्धितेजनं मवति गन्धनेवेन मेतत्समडयति Bea करोति VON ay थद्‌ TU MA भुवति | व्व्णेे वे व्विषाणे {अन्तरेणाग्निरका Uist मुवास तयुदेवाचाग्रन्यकत तुदिदहाप्यसदिति तस्माद्‌ JU स्तुका भवति तस्माय शेषी नदिष्ठः स्यात्ता माच्छदादरेद्‌ aa तां न॒ feet या मेव काञ्डादरेत्तयुत्यरिधुयो युवन्त गृथा ऽएव दूर्‌ इव देन मुत्तरे परिधय आ्ागुच्छन्ति॥ १८॥ २॥

। चतुर्थप्रपाठके दितौयं ब्राह्मणम्‌ [ ५ २, | A

उत्तरमेदिनि्माण मभिधाय श्रयोत्तरवेदया मभ्निप्रण्यनप्रयोगं उ्यते- “दर मभ्यादधतति९। श्रादवनोयेऽगरो प्रणोयमानाना ART स्पादनाय काष्टसमूहं BIg CT । “पयमनौ -

ren a भ ns nN cea i ae ग Set ah स्त mand aan ००००७ a NE RS क भ

^, † ग्रु सा°-सम्मतः प्राठ हति Ste Fae | ९-- ale श्रौ" Gey BRI |

Gee | शवपथत्राद्णम्‌ | ( 88° रत्रा)

रि्यादि । ‘oy श्रपेरधसतात्‌ यश्यन्ते इत्युपयमन्यः farm: | याघारणार्थम्‌ “aaa sat “श्रधिश्श्रयति' षिलापयेत्‌ । राच qua ला ete रचि पञ्चवारं रष्ोवात्‌ ॥ ९ ॥

""्रथोद्श्छम्तोतिरः। दथ eld सति श्रथः श्रनन्तर सेव cay श्रङ्गारतां प्राप्त As घारयेत्‌ । दश्मपाचस्याधः 'उपयमनोः उपयज्छ्ेत्‌ | ‘aga प्रद्टियमाणाय' उत्तरवेदि प्रति नोयमानाय ARTA BM पठेति होतारं ब्रूयात्‌ । “एकस्प्रया' एकः Tat get रेखायां सा तथोक्का, तवा मा मनुगच्छ; सफेन रेखां बुव श्ननुगच्छेति प्रतिप्रस्थाता ब्रूयात्‌ | एकस्पयानुगमनेस्यावधि माइ- “श्रा एतक्षाकध्यमाच्छद्ोयं एष बेदेजेघमाद्ध भवतोति । aay सौमिक्याः rang’ "यः एषः शरङुभेवति । BUTI रक्रमजितये यः श्ङुरन्तःपातः afin, सष एव मधयम्डुः तावत्पर्यन्तं faa | “गाहेपत्यस्य बेरैरिति i शयतः प्रणयति श गादपत्यः-दतिन्यायादा हवनोयादृत्तरवेदिं प्रति प्रणयमस्योक्षचात्‌ aes एव॒ MUA दल्यते । रेखाकषेेनान्तःपात्यरूपो व्यवच्छेदः परि इतो भवति, ॥ २॥

१--"उपयम्यते उपग द्यतेऽभमिराभिरिद्यर्यमन्यः सिकताः दति aT: Ze २-- अधिरव सप्तम्यां नुवादो |

e— Fre ओर सू° ५.४. 9 |

e— “प्रतिप्रस्थाता होतार ब्रेयात्‌”-दति ख, च ।

Y— File Bite Geo ५.४.९८ |

(५० sate ) | तो पकाणम्‌ | १५१

रेखानुगति विषये केषाञ्चित्‌ va मुपन्यस्य व्थपश्छेदपरि- हाराय प्रयोजमाभावाभिप्रायेण निराष््टे- “Ags TRAST दायन्तौति\॥ २ ॥

“प्रोचपौरध्वथरित्यादि? । maar: प्रोचण्ादामविधानात्‌ श्रप्िपरणेता saiza श्रये उन्तरादिभ्यः waa, पुरस्तात्‌” wat दिशि श्रोचति" ‘see उदभ्ुखसिषठन्‌ |

weer मयः ।- दद्ध दूति ध्यते wed दति cea, दृष्रनामा देषः, षः वसुभिः" सहितः पातुः रचत, ्रसुरादिभ्यः सकाशात्‌ "गोपायतु" इत्ययः । भ्रचेताः' प्रषृष्टप्ज्ो वणः | "पितरः श्रग्रिषान्ताप्रसुखाः। (मनोजवाः मनोवेगोपम- वेगः। "विश्वकर्मा" विश्वविषयं कमं यस्य स एतन्नामको देवः। निनेतयायाः द चिणएपूव्वेसक्ः सपषटप्रद शरनाय प्वेदिगतसक्रि- TATA WB, १५, ६, OM

“श्रथ याः area इति। “ता न्यन्तेनेति। ‘ar stant: "यन्तन" श्रत्यन्तान्तरे ग्रेन | तचापि शक्यन्ते प्रोकणो ये एषनिमयम- ्षक्रावाइ- “बदििदोति, ।

निनयनमन््रखाय aut ।- इदं ' प्रोचणोगेषं तप्तम्‌” “Fat” रिंहौरूपायाः atdiavgrena: तसन्‌ werent: सम्भवात्‌ FA

९-- काण sito पू ५,४.१०) २-- का०श्रौ० Wo ५.४. ११। R— तत्पाठो वा" सं° ५.१९.१। O— Fite whe we ६, ४.९२। ५-- वा HOH. LW ZI

६.२ ॥ श्त पथ्ब्राद्ययम्‌ । ( प्र रत्रा]

fas aad भवति, तथाविधं वा; यज्ञाद्‌" यन्नसाधनार्‌ वेदिरे णात्‌ ‘afe: निष्जामि'। “खा यदेवाद इत्यादि निम ॥ नाचंवाद्‌ः UB: ।

श्रयं निनयनमग््ोऽभिशरेच्छारादि्य विषय Tare “यरि नाभिचरेदिति। यदिः श्रभिशारं कत्त fasta, तदा ‘ase बहिः स्याने श्रम्‌ मभि निः्जामिः-दृत्यादिथेत्‌^। भ्रु मित्य Fea नाम BWA! ‘a’ श्रभितप्तः श्रोचनेवाुं लोक fa दुःखेन प्राणान्‌ जहातौत्ययः ॥ ८॥

Salat प्ाप्नावषरलात्‌ याघारण माह- “ख यद्‌ धाय्ेमाए- {ग्राविति । श्राग्रोप्रेण उन्तरवेदेरूपरि देश ‘aut धाच्येमाणेः ति रष्वः याघारयति। “वदेवेना मद्‌ इत्यादिक मुत्तरबेदे विध्था- ल्यायिक्ताप्रसङ्क BAR’ यस्मादपक्रान्ताया वाचः प्रतिनिदत्तय Slated दत्तम्‌, AMSA मेतत्‌ कत्तेय fae: | aH दाघारणएपरितष्टया वाचा aatiteafgedt वरो Sant दत्तः, तस्माद्‌ यजमानाय दचिग्पिराारूमानाना मागरिषा aaga चोत्तरवेदियाघारणं कत्तव्य मिन्यथः ॥ « ॥

"तदा waza मिति) "एकम्‌" उत्तरवेदिथाघारणं कुषन्‌ यं करोति" याघारणं यजमाना रा ग्रासनशचेत्यथेः । उत्तरः वेदिमधङ्गता यातुः सकतेरत्तरनाभेरक्त्एया याघारप्रकार उच्यते- [ता 9

१-- काण Ble सु° ५.४.६३ २--~ YH, १ ब्रा. RR RGW-MS-RTA ( २८० Eo ) ।

( yale रत्रा ) ॥ दतौयकाग्डम्‌ | ३०२

“श्रध चैषां wa माभिकेव भवतौत्यादिना\। ये पूं eR १ आनाग्रेयदिगते, तयोः wa 'दचिणः सक्किराग्रेयदिग्गता, cal “fagfe खाहार-'इति' याघारयति' । “श्रचापरयी- saver भिति । नाभेः पश्चादिग्गतयोमेध्ये उत्तरस्या" वाय दिगवखितायां सका भित्यधेः। श्रादित्यान्‌ यजमानाथं उनति aaa इति श्रादिल्यवनिः", तादृग्ौ “सिद्यसि', Ga खाडत ay! gy ‘aca’ | ‘efauer नेद्तकोएकोष्टं Tau) श्त द्मच्ोभयाग्रासनस्याभिप्राय माह- “asl वै यजुःखाश्नौरिति | aay श्राश्रौःपरेषु प्रायेण बहो aim’ बड़विधान्याश्रास- नान्येपलभ्यन्ते। श्रतो युक्त मित्यचः। श्रय' POU TC IC Somat (सुप्रजावनिः mtaagaifemsunmemaM, रराय- स्मोषवनिः' रायस्पोषो WAGE: Wee, VY, १२॥

Coa मथ श्राघारयतोति | मध्ययाघारणमन्तः-- “fayer- a देवान्‌"-दत्यादिः२ | wera: | “aT “सृचम्‌' "उद्यच्छति" ऊ धारयेत्‌ । सगृधमनमन्तखख" WATT waa मरं द्याह- “प्रजा वे श्रतानौति॥ १२॥

“श्रय परिधोन्‌ परिदधातोति। तदमन्रखायं” ।- इ परिषे। वं यस्मात्‌ श्रवोऽसि', श्रतः थिवी, ‘ee दृढा कुर । WA

as नन ~

me ५

५-- ate sito wo १,४.१९ | २-- वा० Ho ५, ९२. १-१। R— ale सं° ५. १२, ५। g— ato site Ho ५. 8. UHI ५-- ato He ६,१२.६ । (- ate Bo Be ५. ४.९६।

O— ae सं° ५,११.१० BWV ।

६०४ ॥ ग्रतपथब्राद्मणम्‌ | ( ४ Rate )

manera परिदधाति ya मविचल कियति निवभतोति शरवत्‌" । wed पररश्यावितं यथा न चलति तथा चियतोति ‘mana । उत्तरवेदिनाभिदे9े दग्गुणृसुगल्ितेजनादि समार nay’ ann विधत्ते “wT: पुरोष मसोति९। “area. निवपतोतिरे। ष च सम्भारनिवापः “aa? ‘aaa’ BRT सम्पद्यते | एुगास्वादौना मग्धवयवल्लं खय मेव sala’, श्रतरषा मभ्निना संयोजनेन स स्वः सम्यो भवति ॥ १४॥

“TOC Fafa we wa: “Tare उदुम्बरविगेषः। “ख यां aaufamaeq at qagl’-<fa च तेत्तिरौयके a णात्‌" पौतुदारुणेऽप्रः WTA ॥ १ ५॥

“aig ₹ैवाखेति | “ania quad az gates श्रुतेः णलो रगर मौ म्लम्‌ ॥ १ ६।

‘nat डवास्येति । “ar मोषधोौषु तां सुगन्धितेजने"-दति श्रुतेः सुगन्धितेजनादौषधिविेषे शगररेकरा्रनिवामात्‌ श्री गन्धः सुगन्धितेजने aga’) तदु पवापेन श्गरगेग्धास्यां्य Gaara | WA: WE मग्रः ॥ १९॥

Pee eae ~ = arn 11 यि

१-- ^°सम्भारागां परत्तेपं-दलति। २ वा० He ५.९२. ४। द्-- करार Bite द° ५.४. १७।

9-- खनु पद मेव १५-१६-९९-कणडो ष |

५, €, o ते सं* €. २.८. ४।

s— ‘ofata Ata: सङ्कन्त sia e

( yste RAT? ) ॥ हतोयकापडम्‌ | ३०५

“qa यद्‌ टृष्णं Ba भवतौति । दृण्णिमेषः, ve स्का dat) श्ठकाया wares मुपपादयति- “णेह वे विषाणे श्रन्रेएेति | “at wg तां पेलस्यान्तरा प्रङ्ग"-इति, तेत्निरौ- यकम्‌ | “वा ING नेदिष्टं खात्‌ ता माच्छि्याहरेदिति। टष्ण- var कथ भिद्यत श्राह- “afd या मेव कां चाश्रेदिति। तदवान्तरजातिषब्बद्धा aay परिधोनां परिधानं, तदार- विशेषं चोक्षम्‌, ददानो agama are “तर्‌ यत्‌ परि- धयो भवन्तौल्यादि | यस्मात्‌ “उत्तरः उपरि क्रियमाणः परि धयः" (रेः विप्रृष्टकाले होमकाले श्रागच्छन्ति, श्रतो- ्रिग्िलावत्पयन्त मपेदिता; तस्मादिदानौो amare free wR eu Cy. २.।॥

दति सायणणचा्थंविर चिते माधवौये बेदाथप्रकाशे माध्यन्दिमप्रतपयत्राह्मणएभाय aman पञ्चमाध्याये दितोय ब्राह्मणम्‌ ॥ ( श्रय दतौयं ब्राह्मणम्‌ ) परुषो वे यत्नः» | पुरुषस्तेन TA BIA TETRA तायुमानो यावानेव परुषस्तावान्विधौयते तसमात्युरुषो यत्त ॥ १।

(gan: प्रिसेसोमाणि"-दति ate Be । २-- तेसं LAGE] | * 1 “y-afa ग, घ। 4 39

Req ॥ WATUAS Wa | ( प्रण Rae)

ax vara efagiag ama देवतया य॒दसिन्त्सोमो wate हविवं देवाना सोमस्तस्ा- इविङ्खानं नाम ॥ २॥

मुख मेवास्याहवनौयः। स य॒दाहवनौये जुहोति युधा मुख ऽ्रासि्चदेवं तत्‌* ॥ ३॥

qT एवास्य युपः। WE TAMA MA मार्जालौयश्च ॥ ४ ॥ `

उद्र HATS GS! | तस्मात्‌ सुदसि eater योद किञ्ाश्न्त्युुर एवेद सुवं प्रतितिषटत्यथ salar fag देवा ऽ्रसौदसतुस्मात्‌ सुदो नाम तु ऽउ एवासि तेते ब्राह्मणा ववि्वगोषाः सौदन्ति ॥ ५।

aq यावेतौ जघनेनाञ्नौ!। पादावेवास्येतुषिप मै ताय॒मानो यावानेव पुरुषस्तावान्विभौयते तसु रुषो AW ॥ & |

उभयतो दारः इविद्खमनं भुवति। उभयुतोदारः सुदस्तस्मादयं पुरुष आन्तः सुन्तृखः Of इविडाने {उपतिष्ठते von

> = -- ~~~ i te I त= "~ - re

+ ‘aq दति a, घ । † ्रीः-द्ति ग, ष। AN 9

t ‘ssufaga’—sfa क |

( yale aT? ) | टतौ यक्रागडम्‌ । ३०७

ते समववत्तयन्ति। दक्षिणेनैव farm मुत्तरेणो- त्तरं यदर्षौयस्तदशिणः स्यात्‌ ॥ ८ A |

तयोः समवदत्तयोः। छदिरथि निदधति युदिच्छदिन्‌ं वनदेयग्छदिस्सम्मितां भित्ति * प्रत्यानच्यन्ति ररा एरिग्रथन्त्यच्छायौभ्यां छदिः पश्चाद्धिनिद्धति afe:- सम्मितां वा भित्तिम्‌! ॥ ९ ॥

aq पनः प्रपद्य । चतुण्हौत a welt साविकं प्रसवाय जदोति सविता वं देवानां प्रसविता सविदप्रष्ठताय! यन्न तनवामहा ऽइति तुस्मात्साक्चि जहाति ॥ १०॥

स जहोति। PHA मन उत॒ waa धिय इति मनसा च वं व्वाचा च यन्न तन्वते स यदाह AAA म॒न ofa तन्नो यन्त यच्छते धिय इति तदाच यनक्ति धियाधिया Baa HAN जज्यषन्त्यनक्तेनेव प्रकाम aaa गाथाभिरिव ताभ्यां TARA AA तन्वते॥ ११॥

faut fauna इतो व्विपश्चित इति। येवे बराह्मणाः शुशरवासोऽन॒चानास्ते विप्रासतानेवेतट्भ्याह

--- eer ---- — —

* -fufa’—afa a | † (मितिम्‌! दति ग । भित्तम्‌ द्रति ष, | पप्रहता!-द्रति कं |

द ०८ । WAT AAT ea | ( 85° gare |

हृतो faufga इति यन्नो वे cefeufgay मेषै- तृद्भ्याइ fa होचा दधे वयुनाविदक इदिति fa fe होचा दुधते ad तन्वाना महौ देवस्य सवितुः परिषटतिः खादेति तत्साविच प्रसवाय जुहोति ॥ १२।

शरथापरं चतुरुहौत माज्यं TELAT | उषनिष्कामति eferwar दारा yal न्ष्कामयन्ति स दुक्षिणस्य इवि- इनस्य दुक्िणायां वत्तन्या हिरण्यं निधाय swat विष्णुव्विचक्रमे बेधा नुदे पदम्‌*। सुमूढ मस्य TET खाहेति aed Tea पाणावानयति ater सन्ताप मुपानक्ति देवश्रुतौ देवेष्ठाधोषत सिति परयच्छति प्रति प्राच शुचं चाज्यविलापनों च पर्या णयन्ति wat मुभ जघनेनाप्नो ॥ १३॥

चतुग्हौत माज्यं DEAT! प्रतिप्रसातोत्तरस्य इवि gine दुक्िणायां aviary हिरण्यं निधाय जोतौ- रावतौ tant हि भूतु खयवसिनौ म॒नवे दशा । qe Tent व्विष्एवेते aye एथिवौी मितो मयुः खाडेति सःखवं Te पाणावुानयति सु्षख सन्ताप मुपानक्ति देवश्रुतौ देवेष्ठाधोषत सिति aes जुहोति ॥ १४॥

^ प्रदम्‌'-द्रति ग, घ । Tt शया -दति a, घ ।

(५अ० RAT? ) 1 टतौ यकाणम्‌ ३०९

देवा ह वे यश तन्वानाः+ । तेऽपुररकषसेभ्य श्रास- गाद्‌ PITS वा SATS तु ऽएतेन AUT शयेन दक्षिणतो नारा रषास्यवाप्रसतथेषां नियानं ATTA TAT रतेन वजेणाज्येन दक्षिणतो नाष्ट्रा रश्षाशस्यवहन्ति तथास्य नियानु' नान्वुवयन्ति aretha anat जहोति ae हि eft ईनम्‌ ॥ १५॥

श्रथ ATMA सन्तापु मुपानक्ति | प्रजनन मेवै- तक्िथते यदा वे flat aye सन्तप्यतेऽथ रेतः सिच्यते तत्ततः परजायते एुरागपानक्ति पराग्ध्येव रतः सियतेथाह इविङ्गानाभ्यां प्च्यमानाभ्या मुनुद्रू होति।॥ १६।

a व्वाचयति। प्राचौ प्रेत mat कल्युयन्तौ इत्यध्वरो वे यज्ञः ATA प्रेतं यन्त कल्पुयन्तौ ee Mag aw नयतं ar frac मिद्य मिम ay देवलोक नयत सित्येवेतदाह मा fara मिति तरेता SMUT साश्णसते SALSA PAVIA

et

eee, i a ना SE CE A जा Ec ect ST छ 0 = =

# “aw—efe ग, घ | । ब्रहोति-दति ग) ब्रहोति"-द्रति घ |

Bt | श्रतपथत्राद्यणम्‌ 1 (Be Rate }

नोलस्जेता ATA वा ऽएषा व्वाग्‌ TTA AfeeTaat वाग्बदादिति युयुत्सताम्‌ ॥ १७॥ |

रतद्दाचयेत्‌ | ART मावदतं देवौ दुर्ये sy. मा निर्वादिष्टं प्रजां मा निर्वादिष्ट सिति तस्योहेषा प्रायश्चित्तिः ॥ १८॥

तदाहुः | उत्तरवेदेः प्रत्यङ्‌ प्रकामे चौन्विक्रमांलतः इविद्खानि wad at दविद्धानयोमांचति नाक arf Jaq खयं म॒नसा मन्येत नादेव सा aaa नो दूरे त॒त्‌ ATTA ॥ १६ ॥

ते ऽश्रभिमन्त्रयते। as रमेथां व्वु्मन्‌ vise {इति au देतत्‌ wiser भवति दिवि छयस्यादवनौयो भवति nae करोति तडि aa रूपम्‌! ॥ Ro |

अथोत्तरेण waa: | Thera efagta मुः anata व्विष्णोतु कं व्यौगाणि प्रवोचं यः प्ाथिवानि व्विममे रुजा्सि। यो ऽच्ुस्कभायदत्तरः सधस्थं विचक्र मारुस््ेधोरुगायो विष्णवे त्वेति मेथौ guises ALATA युद्‌ च मानुषे ॥ २१।

aa प्रतिप्रसाता१। उत्तरः हविर्न मुपसलभाति

एक्का १, क षि ~~ -~ ee साना ee ण १

योम te pn a a SOS ॥ गैर

* नुमः दरति ग । † "ख्परम्‌'-द्रति ग, ध । ¡ "ष" द्रति ग, घ। \ ‘ar-xfa ग, a

( yale दव्रा° ) | हतो यकाएडम्‌ | art

दिवौ वा विष्ण ssa वा पृथिव्या महो वा विष्ण (उरोरन्तरि्षात्‌। उभा हि हस्ता SAAT FART प्रयच्छ दक्षिणादोत सव्यादिष्णवे त्वेति मेथौ सुपनिह- aC य॒द्‌ च मानुषे तुदेष्णवैखनुभिरुप- चरन्ति वेष्णवः< हि इविद्गानम्‌ ॥ २२।

aq मध्यम" हदिरूपस्यश्य वाचयति | प्र तदिष्ण-

वते slau न॒ भौमः कुचरो गिरिष्ठा+ | यृखोरुषु fry व्विक्रमणे्ठधिश्िय॒न्ति भुवनानि विश्रु तौद रैवास्येतच्छोषकपालं afee मुपरिष्टादुधौवु aaa शियन्त्यन्धानि शौषकपालानि तुसादाहाधि- कियन्तौति ॥ २३॥

अध Wat मुपस्पश्य व्वाचयति | विष्णो wiz naa ललाट इवास्यतदथोच्छाया ऽउपस्यश्य AT थति व्विष्णोः aga ख्य दति aa wed say यदिदं पश्चाच्छदिभैवतौद्‌ः दवास्यतच्छौषकपालं य॒दिद्‌ पश्चात्‌! ॥ २४॥

श्रथ लस्यजन्या स्यन्दया प्रसौव्ति। विष्णो aaa ग्रन्थिं करोति विष्णोभरवोसोति नेद्‌ व्यव-

— {1 1 ता न "~ ०4

वा वा षि

+ ्ठुः-दरति ग, घ। † '्रश्चात्‌'-दति ग, घ ।

६१२ ॥ ए्रतपथब्राद्यणम्‌ | (शप्र Rate)

पद्याता ऽइति तं प्रकते कुम्मैनििष्यति aa इाध्नयु वा यजमान वा ग्राहो न॒ विन्दति afafea* afranth वेष्णवु मसौति वेष्णवः fe इविर्डानम्‌ । २५। ३।

॥ इति चतुधप्रपाठके ठृतौयं ब्राह्मणम्‌ [ ५.३. |।

उत्तर षदो इविद्धानादिक विधाखति९ तदुपोद्वातलेन तेषा पुरुषाकारसन्निवेश्रता माद- “पुरुषो वे यन्न इत्यादिना । श्र यञ्ञश्ब्देन तदाधारण्वतः ` सदोदविद्धानादिक उच्यते | प्रतिज्ञाते gaya eq माह- “पुरुषस्तेन यन्न दति । तिन कारणेन ‘qq’ "पुरुषः इत्यथः । हेतुं पिदरणे ति-“यदेन quad दूति। थस्मात्‌ पुरुषेण यज्ञस्तायते, तेन यन्नः पुरुष द्यः । तत्‌ किं पुरुषेण जायमानः सर्वोऽपि पुरषः? नेत्याईइ- “एष व जायमानो यावानेव पुरुषः, तावान्‌ विधौयत cha पुरुषाकारेण जायमानात्‌ पुरुष इत्यथः ॥ १ ॥

“भिर varefa । efagtra यन्नधिरस्व कारण माद- equ देवतेति । विष्एदेवतकैर्मन्तेनिर्मात्यलार्‌ =वष्णव- चम्‌ । विष्णोः सवेदेवताना भुत्तमलात्‌, शिरसोऽङ्गाना सुत्तम- लात्‌, युक्षं॒॑शविर्ानस्य भिरस्वम्‌ । इयिद्धानं नाम-निवेदनेन प्रशर॑सति- “श्रय यद्‌्सिश्िति ॥ २॥

¶ ‘a निष्ितः-द्रति क, डा °-वेबर-दृ ट्च | R— देव ATT समा HABIT (Rod, ALR ए) बरटयम्‌ |

[क

(ye Rate ) l हत य 1 रडम्‌ | २१३

“मुख मेवाम्यारतनोय दति | श्राहवनोयम्य सुखवमाभ्यं द१- afa— “स AANA अुद्योतौति | wa प्रक्तेपसाम्यात्‌ जख मत्ययः ॥ २ ॥

“सुप एवास्य यप tia खेप एः we’ awe स्तुपः' ्रे्रानिच्यः; देधषम्यात्‌^ । हविद्धानसयोत्तरस्याम्‌ श्राग्नोपौयः" gfauet 'माजालौयः', श्रत एव बाद ; उभयतः समानलात्‌ तौ वाहस्थानसौ ॥ ४ ॥

“उद्र Gara सद्‌ दति । मद्मि भक्तणरभवतत्‌ HIT arly "मद्‌: उदरम्‌” । सद्‌: ब्दो यौ गिक TOE “श्रय यदञजिन्‌ विशरेदेवा श्रमोदन्निति। मो दन््यवेति सदः | विश्वदेवा यखादिरपेण नानाजातीयाः । ब्राह्मणेषु कथं विश्वदेव््व मितिः ताह “anger विश्रगोाः मौदन्तोति ॥ ५॥

cag यावेतौ जघनेनाप्नो दति । मौमिकवेदेः पञचा्भागे अर) ज्रहवनोयगा पत्यो, तौ जघन एवरिलात्‌ "पादौ' । उपपादित ad गमयति-- “एष वे तायमान इति ॥ ई ॥

"उभयतो द्वार मितिः । हविद्ानं सदेदभयम्‌, "उभयतौ- ata’ प्राक्‌ पश्चाच्च | यस्मात्‌ पुरुषषटपो यज्ञ उभयतो दारकः, तसात्‌" "पुरुषः मनुः श्रान्तम्‌ भ्रन्तपयन्त “BEA सुषिर- वान भवति | श्रान्तशम्यात्‌ पुरुषाकारलं यनख सिद्धम्‌ । हवि

[व गयि

So a rr a ~~

rete a ee

— नास्येतत्‌ प्रदं छ-पुश्तकं | २-- काण Bho Mo ८, 8. RO ASAE | 10

Bre ॥ ए्रतप्रथब्राद्यणम्‌ । (४प्रण Bae )

द्ामप्रवततेनायोभयो नि शिज्य स्थापनं विधत्ते “प्रणिक्े विद्धनि उपतिष्ेते-दति । aa काल्यायनः- श्रोपनिवपनात्‌ टला tfagia खापयति प्ष्ठया मुभयत दति ॥ ७ ॥

“ते समववन्तयन्तोति । ‘fata’ प्रष्टया्यमध्यरज्ज्योददिए- देशेन ‘efaw शइविद्धानम्‌, तया “उत्तरेण उत्तरम्‌" “समववन्त- यन्तिः । ‘av ववर्पोयः श्रतिश्रयेन aga, ‘ae’ ‘afew विदधान awa’ ॥ ८ ॥

“तयोः समवदृत्तयोरिति | 'समवट्रत्तयो सतयोः" शरधिः उपरि tafe’ णएमयं कटम्‌, उभयतः Bag । तदभावे भित्ति a read | तथा च काल्यायमः- “वर्षौयो द चिणएम्‌, तयोग्डदि- रध्यस्यति, fafa वाभावे"-दतिः" । ‘cual? efagiaatge- प्रदे 'उच्छरायोभ्यां' तोरणएकाष्टाभ्याम्‌ Hatta परिश्रय, "पञ्चात्‌ पष्टभागेऽपि ‘afer ‘afew निद्धात्‌ । तदभावे भित्तिः पूवेवत्‌ AMM ॥ < ॥

"~~ nt ee -~-~--* ~ ~ -~-- [ 7) =-= -----~--------~-~ ~^ =-= कड NT OR LR का क्क rR tt -

t— का° श्रौ" Be ०३. RVI

२-- “श्यम्‌ = वेदिमध्ये प्राकप्रतौचोः शङ्को गडा रन्लम्‌'"- दति ae सं” (१, २. १३.९.९१. €. ) भाषो सायणः। “वेदौमध्ये वसैमाना प्राचो रेखा एष्या” द्रति ato Zo (८. ४. २७. ) |

द Fe Re eR `

e— “भित्तिं कदिषा quar, वेगकलेः छतं किञ्चस्कम्‌"*-दति ae”!

५-- He Hho Hoy. B २२, २३, २४।

६-- एर स्तात्‌ २.४. १६ उद्यम्‌ |

(yao Rate ) ॥ टतौयकाणडम्‌ | २९५

हविद्धानप्रवत्तेनाभ्यनुज्ञापनाय साविचं शमं विधत्ते “श्रय एनः प्रपद्य AACA माज्यं रदोला खाविच प्रसवाय जुहोतोति,। याघारणायाज्यं TT एवं माहवनौयं प्रति गतवात्‌ ‘qa: we द्यते । सत्छनयेषु देवेषु सवित fant ह्यत Taq श्राइ- “afiat देवाना मिति । देवानां मध्ये सविता श्रनुन्ञाकतत्ता॥१०॥

रोममन्तर माह-- “म जरोतोति। मन्त्रस्याय मथःः- “fant मेधाविनः, mayer: विन्नः ‘fare’ विगेषेणभिमतफल- परकख प्रापकस्य, ‘Seay महतः, “विपञितः' मेधाविनः, awe: zat विपञ्चितोऽयविपथितः, wat तु ‘ant इन्‌ विपञित्‌' ; wa: पददयमामर्थ्ाद्‌ यज्ञ एवाभिभतः । तं ay सवित्रा प्रतं "मनः “धियः बद्धश्च 'वुश्जते' । भ्रन्तःकरणएस्य मनसः TIE fagmq श्वो -ग्न्देन तत्यूविका वागुद्यते । तथा “होत्रा” वष- हर्तारः, an हो चकाश्च यञ्ञविषये सविचानुज्ञाता एव मनो पियश्च "विदधे विदधते, gid “लोपस्त श्रात्मनेपदेषु"-द्रतिः तलोपः | कुत tee aera’ सवितु रिति, तत्राह यस्मात्‌ मथिता एक दत्‌" एक एव "वयुनावित्‌' । वयुन मिति प्रज्ञा नामः, प्रज्ञावा नित्यः । यदा वौयते गम्यत इति वयुनं चक्न-

= ~~ य 1 = = =-= -- ----- ---

१-- “चतु हतंश्राल्ादाये जुदधोति aaa दति” काणग्नौ ° ०. ९.२९ । २-- पादस्लस्य “य॒द्धुते” दयादिः वा सं ° ५, १४. UI

३-- पा स्‌० ७.१. Br |

B— fame द्‌. ९.९० |

Rua | MAVUST SD | (शप्र दत्रार )

मागः | “aga वेतेः-दति fama’) तस्य वेदिता एक ए। तस्य सवितुदैवस्य “परिष्टुतिः Hey महतो "लाहा" सुतिरुप ZU BEA मम्ब |

मन्तं याचे “मनमा च पे त्राचा saqrfear | "धौ शब्दस्य विवकित ay are— “sa aud धिय दति । “sare युनक्तीति । "धिया-धिया' यदा यदा वृद्धिर्जायते, तदा-तदा खल “एतया वाचा 'जुकषन्ति sifaq मिच्छन्ति । श्रः केवलबद्धेजवनसाधनल्वाभावेन वाचो पेचितलात्‌ 'धो-गब्देन ते विका aaa । जौवनसादेनल मेव fanzafa— “अनूनेन वेति । “अनुक्तम्‌ श्रनुवचनम्‌, श्रध्ययनादिकम्‌ । प्रकामः खेच्किकखो किकभाषणम्‌ | "मायाः" गद्यपद्यात्मिका: ॥ ११॥

विभा विप्रस्य हहत दति । मन्लरगतस्य प्रथमविप्रशरब्दस्यामि मत मर्थं are “aa argu इति । खलिज दवय । "एतत्‌ व्विप्राः-दति पदम्‌, "तानेव ब्राह्मणानेव “WTR त्रत cau । इदद्विप्िच्छन्दाभ्यां यज्ञो विवच्छत दइत्याह-- “यभ रै हहन्‌ दिपञचिदिति । “दोचा"-गरब्देन यज्ञकर््तारोऽभिमताः। "दे -दत्येतद्‌ ‘aaa -दत्यम्य स्याने इति व्ाच्छे “विरि होचा दधते यज्ञं तनाना दूति । “तत्‌ atfad प्रमवाय कुरौ. तोति। यागान्ते ^सवितुर्दैरख'-दति सविता देवः भयते

‘aq तस्मादेव मन््साध्यं सापिच' रोमं "प्रमदाय" जुंडयात्‌। vel

Get SS Se ~~~ ee ee rr ae Ea en bet ~~~ ~~~ = el नज ne ne te

y— निर्‌० “वयुनं वेतः, कान्तिर्वा प्रज्ञा वा-इति ५,३.२।

yee AT o ) | ्टतपे क [wees | ३१ ९

quae faatfe’ | दक्षिणहविद्ानिशकारयत्मनि रोमां gat श्तुगदोत माज्यं होला प्रात्तोनवशाद्‌पनिक्कामेत्‌ । "पत्नौ" च श्रच्धुरान्यश्ननाय 'द्ङ्ण्या दारा" निक््रामेत्‌ । शसः aaa! ‘afaue’ ‘efagie श्रकटस्य द्किणचक्ररेखायां ere निधाय श्रष्वयेजङ्यात्‌ ॥

होममन्तस्यायं सङ्गहौतोऽयःः- 'दद्‌' faa (विष्णुः चिक्करि मावतारधारो “विचक्रमे विक्रान्तवान्‌ | किक्रिमणप्रकार माद- qu चिप्रकारेण, fay area किच्यादिषु "पदः “निदधे य पितवान्‌ । ‘ae’ विष्णोः ` पांसुरे" रजोयुक्तं पदे लोकचयं समूढम्‌" weld स्मित aie: | ATE दद्‌ सुहृत मस्तु daa जज्कलिप्रम्‌ । `मा" पत्नौ संसवेणणज्यन “AGE सन्ताप" सन्तते चक्रमदुर्घरति सन्तापः, चक्रदलयमंस्यग्रप्रदे 9: | Wasa ‘quae श्रनुलोमान्ननं कुर्यात्‌, न प्रतिलोमम्‌ । पुनः पाणि माक््तयेत्‌ । तथा च कात्यायनः-- “Tat पाणिभ्यां we प्रति- रद्याचधरावनक्ति पराग्‌ देवश्रुतापिति"-र् ॥

mga मेः" हे देवश्रुतौ"! देवान्‌ रावत ति देवश्रुतौ, श्रच्योराधारप्रदेणौ । युवां "देवेष HASH 'आघोषतम्‌ ते सम्यग्‌ यजन्तौति शब्दं कुरुतम्‌ |

१-- ile Bye Be ८, १. ३१ ।

R— पाटस्स्य- ale He ५,९५.१.

र-- का Ato Jo ८. 3. ३२ |

४ — HAG वा He ५४.१५.२१. ।

६१८ | श्रत पथत्राह्मराम्‌ ॥ (प्रण Rae |

“पर्याणयन्तौ gat जघनेनाद्रौ"-दति। द चिणदविर््धाना्चना- मन्तरं प्राद चिण्यक्रमेण उभौ . “जघनेन श्राहवनो यगाहपत्ययोः पथ्चाङ्खागेन val "पर्याणएयन्तिः परितो गमयन्ति ॥ १३ ॥

“aera ay fafa प्रतिप्रखाता उन्तरदविद्धनि द्‌ चिएवन्तन्यां “दहरं निधाय “दूरावतो-दति'मन्त्रेए “चतुग हीत माज्यं जुह्यात्‌? ॥

मन्त्राय मथेः-- “हे दयावा्रथिद्यौ ! युवां (मनवे मनु- aa यजमानाय इरावतः श्रन्नवत्यौ, 'धनुमतो' IWATA १ cma’ भवतम्‌ । तथा छूयवमिनौः गशोभनघासयुक्त, ‘eer दग्र, अ्रभिमतफलदाश्यौ भवतम्‌ । एवं महानुभावे एते Tizel हे (विष्णो! वं ‘ara’ विविध स्कम्मितवानसि । am विगेषेण शएथिवौम्‌' “afta: सवतः "aaa? मयुखवत्‌मन्तो- जञप्रिस्ेजो भिर्वा, ‘rae धारयसि तादृग्राय तुभ्यम्‌ दद्‌ AAT इविर्द्ान-दचिएचक्रमागे हयमान मन्न WR GEA मस्‌ |

संखव मित्यादि पवैवत्‌ । ““तद्यदेव जदोतोति । ag’ यदा एवं वत्मदये जोति, ‘ae’ तद। ‘dea’ "पत्य ' पत्याः पाणैः दति waa सम्बन्धः ॥ १४ ॥

विहितं मागहोमं रचां मार्गानुगमनपरि हार साधनसेन रपरंसति- देवा इवे यज्नं तन्वाना इत्यादिना | श्राग्यस ane saad नियात्यचेति नियानो मागेः। we मन्यत्‌ | मन्त

~ ——— (शं

< == ~ = ~ ~~~ [क “ee etree A fe le ts a

१-- ate सं?५.१९.९। २ काण Ble Bs दः २५.

(yae Rate ) ॥ टतोयकाणम्‌ | are

योविष्णदेवताकलं हविद्धानयोरुरित मित्याह ^तदयदेष्णवौभ्या भिति । हइविद्धानस्य awad “far एवास्य vfagia मिव्य- बोक्रम्‌ः ॥ १५ ॥

“श्रय यत्‌ पत्यचरेत्यादि | सन्तायमानस्याचस्यो पाश्नन मेव ्रजननोत्पादनम्‌ | यस्मात्‌ MGR: सम्भोगकाले सन्तापेन रेतस एत्या दनदारा प्रजननसम्भवस्तस्मात्‌ सन्तापोपान्ननकरणएम्‌ । उपा- sae परागूपतां विधाय प्रशंसति “परागपानक्तोति ॥१६॥

“श्रय वाचयतौ तिः । “ae प्रषानन्तर इविद्धानयोः yaw aia वाचयति" | amare मयेः- हे दविद्धनि। प्राचोः yet प्रगष्डतम्‌ “Mat सोमयागं कल्पयन्तो' फलजननसमधे कतं शक्ते । "ने" सोमयागम्‌ Sy खगंलो कं नयतम्‌' प्राप- यतम्‌ । "मा जिह्ृरतम्‌' चलनभश्र मा कुरुतम्‌ |

“matt ते यज्ञ.द्ति। “ध्वरतिहिसाकरमा।” fear ate mat: स ज्ञ । नयत faa किमिति कमापेचायां तद्‌ द पयति- “as भिमं यज्ञं देवलोकं नयत मिति । इला चल- नम्‌, तद्भावः “ager । तयोः प्रवत्तनकाले “WAGGA स्यगुहुतं रहौलेव । तस याख्यानम्‌-- “यथा atasiat मिति।

we,

नाना D गी ee emanate TESTS ge ----=------ चजकानकक०

\— दितोयकरडोभा्यं ्रण्यम्‌ (३९२ Ee) |

°— कार ai} 0 Hos ४. ९।

१-- वा° Ho ५, १७. 2 | a— fame ९, ३. 8 | ५-- ‘sa ae waa’—afa ato We ८०१५ धा०।

३२० ॥ ग्रतपयत्राद्मणम्‌ | ( ४प० gate |

दृष्ट्यनि विसे यथात्यन्तकषेणे च नोत्पद्ता मित्य: । श्रदध्यनेः श्रवणकटुलादसुयेलम्‌ ॥ १० ॥

“एतद्‌ वाचयेदितिः\। प्रमादात्‌ घ्वन्यत्यत्तौ “खं गोष्टम्‌" afa’ ‘waz area’ । हे "देवो" दविद्धाने ! ह दुय" रषु साधुष्ूपे | युवां ख' यजमान wai ‘ate’ गवां सानम्‌ maga सनतः ग्रब्द्यतम्‌, पशवः मन्दाः स्युरिति ब्रूत मित्य: । ‘sro’ seared ‘al 'नि्वाधिष्टम्‌'। aa? पुत्रादिर्पां च ‘at faatfusa’ । ‘aw ध्वनेरसुयस्य “एषा मन्त्रो चारण- रूपा प्राय्ित्तिःः । १८॥

इ विद्धानयोः स्थापनप्रश भ carat मभिधातु केषाञ्चित्‌ पच

e— “तदाहरिति । “उत्तरषेरेः' पञ्चात्‌ सञ्चराय, किक्रमत्रय परित्यज्य, यच 20 तयोः स्थापनं भवति, "सा efagtaatarar स्थापनप्रदे प्रमाणम्‌ | aug ae— “arafa | aa स्थापयेदिति Tu: । “मनमा aa मन्येतेति विशिनष्टि “areafa । ‘aa’ श्रभिमतदेगेऽपि श्रतिदूर मतिममौपञ्च विष्टज्य म्ये खापयदि- qe: | तथा च कात्यायनः- “पञ्चाद्‌ त्रवेद स्तिषु प्रभे मत्या वा-इति ॥ १९ ॥

“ते श्रमिमन््यत इति । खापनानम्तर विधानि श्रमिमन्तर येत-- “sa रमेथा मितिः । ofa gfe चश्नैणि' welt a3 2a हविद्धनि, ‘cama’ रतिं कुरुतम्‌ । “दिवि Tela

re a nt ee ree + ee nee ve -- ------------~ श tm oe re

१ का० श्रौ दछू० <, १, 8 | २ - Fle Fo ५ १७. २ | २-- काण Rte Ge =. 8.५ | g— q[o Yo , 29, ४ |

( yao Rate ) | तोयकाणडम्‌ ॥ SRV

ए्विद्भानख efeata हेतुः । यात्‌ उपरिभाग उत्तरवेदि- at, eae’ दयुलोकस्यानोयः, श्रतस्तदधोवत्तिवेदिरेग्रख पथिवौ ्ररौरलं युज्यते । mere करोति यथा नाग्वाधार फलके भूमि भवतः, तथा कुयात्‌ । नामि नभं च"-दूति, यप्मव्यय- ` योगे नभादे शः | GACT WETS WAM aM: कदादित्‌ भवेत्‌, ` gq एव "तत्‌" “चमस BIA’ भवति i २० ॥

“श्रयो तरेण Waa | द बिणहविदद्ानखोत्तरतः "परोत्य' qian गला ‘afew इविद्धानम्‌' “उपसतभ्नाति' । चथाधो न पतेत्‌, तथा कस्मरंित्‌ काष्टं खापयेत्‌ ॥

aqa— “fauta कम्‌”-दतिर ‘faut’ चिविक्रमावतारखय

Ralf रवोचम्‌' परतवोमि । कानि तानि? age यः" विषः 'पाथिदानि' एथिवौविकारान्‌, “रभांसि' “शोका र्ना

स्न्ते"-दति निरक्म्‌*, लोकान्‌ विविधं परिच्छिकनवान्‌ | यः

च उत्तरम्‌" उपरितनं ‘aaa’ सहसान TRAY “MATT

समितवान्‌ । किं कुवन्‌ ? “Sur चिप्रकारेणए ‘fay’ "विषक्रमाएः'

विविधं क्रममाणः सन्‌, उरगाय बहमिमेहातमभिः, बहविधं वा ृ्यादिमुखेन गौयमानः। यो fata मकरोत्‌, तख वीर्याणि रम्‌ इति ॥

म

—_— et te eee कत Oe ee, ene,

१- We ¥. %. Bo €५ गण Ge | R— काण श्रौ° Bos, १, ६। R— वा० He ५,१८.९ : ४- faye ४, ३. ९। 41

RRR ॥ शतप्यब्राद्यणम्‌ | ( Bo प्रा )

“विष्णवे वेति, मेयो मुपशन्तोतिः । ₹हे मेचौ" aq, ‘fama’ vfagianaera ‘ar लाम्‌ swale: | कञ्चि za निहन्यादिति, त माइ- “दतरतस्ततो यद्‌ च मानुषे"-दति। मानुषे शकटघारणे यत्‌" खानम्‌ देषाग्रभागः, तदुत्तरच निधौ" स्तम निहन्या दित्यथेः। तथा च ूचकार उभयोरपि दक्रिएतो निरननखेदं ब्राह्मणएवाक्यं प्रमाणएयामास- “sa वा द्‌चिएत, दृतरतस्ततः, यद्‌ च मानुष इति श्रतेः”-दतिः॥ ९१॥

“sy प्रतिप्र्यातेतिः। दविणएदविद्धनोत्तमभनमन््स्याय ay हे ‘faut ” ‘fear qetarq वा" wear श्रथियाः' army हे “विष्णो y Hey महतो गणात्‌, उरोः' faalaty “waft चात्‌" उभौ हस्तौ तावकौ agar धनेन धृणख' पूरयत । ततो 'द चिणात्‌' रसतात्‌, श्रपि दोत्तराञ्च श्राः स्वेतः ‘Tae’ प वसु यजमानायम्‌ ॥

“विष्णवे av—tfal उत्तरहविद्धानखय मेयो प्रतिप्र्ाता उपदन्यात्‌° । ““दूतरतस्तत शति gaa ॥ २२९ ॥

१--वा° सं” ५, १८. २।

२-- काण Ble Be <, 8. 9 |

३-- HT? Ble He ८. ४. १०-१२। ४-- काः श्रौ | ८.४. ८।

५-- तत्‌पराट्लेषः-- Ao सं° ५. १९, VI €— वा" सं° ५.१८. २।

©-—— की ste ae ८, 8. € |

com सकविशकण्डो (द Ue ) HVAT |

(use Rate ) ॥ एतोयकारम्‌ । ३९१

“श्रय मध्यमं ददिरिल्यारि! । “तयोः समवटृत्तयोग्डदिरिधि- निदधातोति । करिः mma’ । तत्‌ ‘ou’ “प तदिष्णः”- एति? वाचयेत्‌ ॥

तखायेः- षविष्णः' बवोवंण' are कमं dua, तेन निमि- नेन ‘Head’ wad | वोयेए यमाने दृष्टान्ः- “ait न दति । ‘gay’ fed हिंसन्‌ agra भोमः' सवप्राएमौति- नक्रः, “गिरिष्ठाः गिरिखायो, amt a’ fase: । ‘ae’ विष्णोः, ‘sey शोकचयव्यापकलेना तिविस्ततेषु ‘Fay “पिक्र- aay’ ‘fag’ सर्वाणि “भुवनानि' लोकाः श्रधिचियन्तिः ¶्धि- निवसन्ति ॥

श्रवा ब्राह्मणनुसारेणाय मन्त्नोऽधियन्नपरतया बास्येयः । विष्णः, इविद्ानास्यः, तस्य यत्‌ उपरि वत्तमानं मध्यमं afe- रक्षि, तत्‌ Wad इत्यथः । उत्तरवेदिः प्रत्यक्‌ fay किक्रमेष्वतो- तेषु निधोयमानसख wa उपरि शोषकपालस्यानोयं मध्यमं इदि- रक्ति, ae श्रभि' उपरि aaat विश्वा भुवनानि भवन्तौति। भुवनानि उपरि शोषंकपालस्थानानि श्रन्यानि इटोषि fata निवपन्ति |

श्रधिचियन्तोत्येतं waa याचे “ददं इेवाखेतद्डोषै- कपल मित्यादिना vee

eit ~. ~ ~ = ~ ~~ RE ~^ न्ड "न+ ~ „~ ---- -- -- ~ eee 3h: Se

~ ~~ ---

१- काणश्च - Hes. BRI २-- नवम्यां कण्डं ( ३९४ Vo ८ प्रं“ ) ALAA | R— वा० Ho ५.१०. V1

३९8 । एतपथयत्राद्यणम्‌ | ( 85° इत्रार)

श्रथ Tat grea । ‘eral’ रराटो faa: | ‘ge gfagite ‘Vay’ TINS मङ्गं लशाट खल ‘gy अतः "उच्छराय्य, ATMS दारस्योभयपाश्ववज्निनो द्रणादि नि्भिति प्रावरणे, तौ eae "वाच्यति'- “विष्णोरितिः । ‘fat: हविद्धनिख्य ‘na’ किणो, श्रोष्ठबन्पौर॑शछः' भवथः । ag ्रन्दाथंमाह- “aa eared इति । wrefen शान रसति “श्रय यदिदं पञ्चाश्छदिरिति। ‘xe पञ्चष्छदिः हविद्धानास्यस्य anfare: पश्चात्‌, कपालस्थानोय faa ॥

श्रव मध्यच्छदिष उपरिगतानि stata alfa उदगग्रारि anata; चाण मपि प्रागयौो करणे पञ्चाच्छदिरिति भ्रयमाए पश्चादियुकक न॒ aad) तथाच कात्यायनः- “genau satfa भवन्ति पञ्चच्छरुतेरिति* ॥ २४॥

“श्रय सस्य॒जन्या खन्या प्रसोव्यतो ति+ । (लसयुजनो'-नाम सोवनसाधन्च्यादिः, तच SAAT WHAT: | दारग्राखां दभै रवेश्च, wet “विष्णोः स्यूरसि" दति! aan’ सोव्येत्‌ । ९ दायें ! यदा हे wait! वं “विष्णोः, शइविद्धनस्य युः तपरे afy । ₹ ग्रथथमानप्रदे श! लं विष्णोः दविद्भानख्छ ya? wae तात्रयवः “safe? | अतस्तं agate ॥

१-- ale Ste BOS BU) र वाण Foy. AEN! a— ‘ate aall’-xfa & | ४-- का० ato Go ८, ४, ९७ | ५-- Ale Ble Ho ०,४.१८ ई वा Hy, ALB! e— ale सं° ५. २६. 2 cam He Bite Be ८,9.१९

(५अ० श्रा, ) ॥ हतो यक्राणम्‌ । ६२५

प्रन्धिकरणप्रयोजन माह- “नेद्‌ व्यवपद्चाता दतौति । wary विविधं नैव पतेदित्येव मधे भित्यथेः | तं' प्रन्धिं aay कर्मणि पते प्रकर्षेण हते often "विति fagaq’ । तत ag मपि बन्धने घति तदपराधेन “aaa” यमानं" च॒ ग्राह" neta, विद्वेषे सति स न भवतोत्यथेः । “निष्ठित मभिष्ट्रति ama मभसोतोतिर । निष्ठितं सोवनेन सुनिष्यन्नम्‌र । we मन्यत्‌ ॥ २५ ॥ र ५. १, दृति श्रौसायणाचायविरिते माधवीये बेदाथप्रकाणे

माध्यन्दिनशरतपयन्राह्भएभाये ANAS पश्चमाध्याये तोयं ब्राह्मणम्‌ ॥

Gere eee

( श्रथ चतुथं ब्राह्मणम्‌ . ) $ ०५ न दयं वा TTT: खायन्ते । शिरो वु aaa हवि्डानं तद्‌ यु मे शौषश्चतवारः कपा इमाव हाविमौ दौ तानेवेततरोति त॒स्मादुपरवान्‌ खनति॥१।

ष रिणक्ककक

१-- Sle Bite Tes, ९.२०।

२-- का. Blo Te ८, ४, २९ |

R— मन्लस्वश्-- ale स ° ५. २९. ?। * 'सयायन्तः-ति ख, ग ।

६२६ ॥ प्रतपथत्राद्यणम्‌ | ( ४प० Bate)

VATA वा SAAT | GAA प्राजापत्याः Tah ततोऽसुरा TT War शत्यां व्वलगाल्तिचसृनुरुते वृञ्चदेवानभिभवे म॒ति॥२॥

ag देवा अस्यत | त॒ ऽरतेः Bat व्वलगानुदष. न्यदा वँ रत्या ARIAT सालसा ATT भवति तथो ऽणएवेष ways ऽग्र कुथिद्‌ दिषन्‌ भ्त छत्यां व्वलगान्‌ निखनति तानेवतद्त्किरति तुराद्‌ परवान्‌ खनति स दृशिणस्य हविद्ानस्याधोऽधः प्रउगं खनति i ३॥

सोऽभि aed | दैवस्य त्वा सवितुः प्रसुवेऽश्चिनो atpat पुष्णो हस्ताभ्या मादे नुय्यसुति समान्‌ रतस्य यजपो TATA वा ऽएषा यद्िस्त॒ मादाह नाखसौति ॥ ४॥

तान्‌ प्रारेश्मावं व्विना परिलिखति । इदु महः रक्षां ग्रोवा safe छन्तामसोति वजो वा ऽजरुभिव्वजर्‌ वेतन्नाष्राण र्सां ग्रोवा sala कन्तति Wy

तद्यावेतो पर्वा | तयोदुक्छिण मेवाग्र परिलिखदथा परयोरत्तर मथापरथोद शिण AY पव्वयोरुत्तरम्‌ ile |

TH दतरथाहः। श्च परयोरेवाग्र SIAL परिलिख दुघ पृव्यंयोदैक्षिणए मथापरयोडक्ठिण मुय AAT

(प्ण Bal? ) | टतौयकराएडम्‌ । ६२७

raat safe समौच एव परिलिसेदेत' तदेवोत्तम परिलिख्य रष पुवयोरत्तरो भवति ॥ ७॥

तान्‌ यथापरिलिसित्‌ मेव यथापुव्वः खनति | Te afa ERT इत्युपसतोलयेवेनानेतुन्महयत्येव ARTE geafa इद्वा इति gent मिन््राय वाचं व्बरेतोनद्रो jane देवता Senay विदानं तत्‌ सेनं करोति तस्मादाह TEM सिन्द्राय व्वाचं वेति ॥ ८ ।

रक्षोहणं व्वलगहन मिति। रसाः देते व्वलगानां वधाय, खायन्ते Bert मिति व्वेष्णवौ हि हविर्ने वाक्‌ ॥ ९ ॥

तान्‌ यथाखात मेवोत्किरति। इद मदं तु AAT मत्किरामि aa fart यु ममुत्यो निचखान्‌ति fait वावा ऽअमाल्यो वात्या व्लगान्‌ निखनति तानेवंतदत्किरति ॥ १० |

दरद महं a व्वलग मत्किरामि | aH समानो य समानो निचखानेति समानो वा वा SAAATAT वा nat बलगान निखनति तानेवेतद्त्किरति ॥ ११।

sz महं a व्वलग मत्किरामि। aH Taya

* ‘qura’—sfa घ | † sara’ a fe ग, घ।

RRS ॥ एत पचत्राह्यणम्‌। (8+ Bare )

मसुम्बन्धुन्निचखानेति स॒बन्ध्व्या वा ऽश्रसबन्धव्वां Bay व्वलगान्‌ निखनति तानेषेतदुत्किरति ॥ १२॥

दद्‌ महं तु व्वलग मुत्किरामि | युम्म सजातो य मुसजातो निचखानेति सातो वा वा SAMA वा हत्यां व्वलगान्‌ निखनति तानेेतदुत्किरतयुत्‌ शृ किरामौत्यन्तत उपति तुत्‌ हत्या सुत्किरति ॥ १३।

तान्‌ बाहमाचान्‌ खनेत्‌। श्रो वा ऽरषोऽनतेने वेतत्‌ शत्यां मोहयति तानशणया सन्तन्दन्ति युद्यश्एया a शक्तयाद्पि समौचस्तस्मादिमे, प्राणाः पर CAAT ॥ १४।

तान्‌ यथाखात मेवावमशयति। खरासि TTA सराडभिमातिहा जनराडसि रोषा BAU इस्यमिबदेत्याशौरवेषेत॒स्य कमण आशिष मेवेतदा- शास्ते ॥ १५

श्रुधाध्वयुश्च यजमानश्च AMA | पुव्वेयोदष्ठिशे* ऽध्व्यभवत्य॒परयोरत्तरे यजमानः सोऽध्वयः पृच्छति यजमान fa मेति भद्र मित्याह तन्नौ सहेत्यपा ध्वयुः† ॥ १६ ।

Re ee eee

* शणो'-दइति ख | † a’—gfa ग, च ।

(use eate ) ॥ तोकम्‌ । BRE

्रथापरयोद्िशेऽधर्युभैवति । पू्व्वयोर्तरे यज- मानः स यजमानः Tee कि मयेति भद्र सित्याह तन्न इति यजमानसतयुदेवः सम्खरेते प्राणानेवेतत्‌ TIA: FATT ATLA प्राणाः परः Mags यत्पृष्टो vz fafa प्रत्याह कल्याण सेवेतुम्मानुष्यु॒व्वाचो व्दति तस्मात्‌ पृष्टो भद्र मिति प्रत्याहाथ प्रोक्तयेकी वै प्रोक्षणस्य अन्धमध्यानेवतत्करोति ॥ VO Ui

ww \Ow

स प्रोक्षति। cateat वो व्वलगहन इति र्टो- हणो Ga व्वलगहनो Wa एोक्षामि व्वेष्णवानिति

AMAT ते+ ॥ १८ ॥

श्रथ याः प्रोक्षण्यः परिशिष्यन्ते। ता ऽअवरेषुवन- थति तद्या माः प्राशेषठापस्ता एवेतुदधाति तुसमादेषु परारेषिमा STG: १९ ॥

सोऽवनयति | TAA वो व्वलगहनो ऽवनयामि नेष्णवानित्यथ बर्होःपि प्राचौनाग्राणि चोदौचौ arte चावस्तणाति तानीमानि orate लोमानि तान्येवेतदधाति तस्मादेष प्रारेधिसानि लोमानि I Rol

[रीं

* ‘ga’—afa ग, घ । +t श्राफे-दति च 42

३९० | ॥ प्रतपथब्राद्यगम्‌ ॥ ( 9्प्र* gar.

सोऽवस्तृशाति। रराणो वे व्वलगशनेाऽवस्तणामि ववेबणवानित्यथ Telefe तनुनौवोपुरिष्टात्‌ प्रच्छादयति कशा देवास्येते+ ॥ २१ |

श्रथाधिषुवणे फलके ऽउपदधातिं। रशाहणौ वां व्लगहना ऽङुपदधामि Aone ऽइति हन्‌ Caras sya पुयुहति रषाहणो वां व्वलगहनौ पर्युहामि ववेषणवौ sia BEA ऽएतदश्िथिले करोति॥ २२।

श्रथाधिषुवशं पुरिरत्तं भवति | सव्व॒रोाहितं fare हेवास्येषा तद्यत्‌ सर्व्वराहितं भ॒वति लोहिनीव्‌ हौय' fra तन्तिदधाति aug मसौति वैष्णवः Sad! ॥ २६ ॥

TA ग्राव्ण उपावहरति | दन्ता SAA BATE az ग्रावभिरभिषुणठन्ति युथा दद्वः सायादेवं तत्तान्‌ निदधाति aon स्येति व्वेष्णवा छतु ऽरतुद्‌ AHA शिरः axenca! ॥ २४॥ ४ |

wwe

॥ इति चतुथप्रपाठके चतु ब्राह्मणम्‌ [y.9. ] |

कः * त्‌"-द्ति ग, च| † शयेत्‌त्‌'-द्ति ग, घ । ‡ भंस्तम्‌^-एति क, ख |

( yale Bate ) ॥ टतोयकाएडम्‌ । ३११

सोमाभिष्रायोपरवाणं, समनं विवचुः खननस्सोभयाथेता माह- “इयं वा इति । प्रथोजमदय मभिलच्य ara ca प्रथमं प्रयोजन माह- “शिरो वे यश्नसेति । यस्मात्‌ गिरि "वारः कूपाः RUPE दे, नासिकाच्छिदर ३, दति ‘ware’ qm: क्रूपवन्नि्रप्रदेशाः । दमोः-एति श्रमिनयोक्गिः। ₹वि- greta यन्नशिरोरूपलात्‌ ay चतुरः ऽपरवान्‌' खनेत्‌\ ॥१॥

facta प्रयोजन ary— “देवाश्च वा श्रसुरायेति । Faas परमौ खापिताः श्याविगेषाः ‘awa’, तान्‌ निखातवन्तः । उत' Vata’ एव मपि युद्धेनाकगुवन्तः | श्रनेनाणुपायेन देवाम्‌ श्रभिमवेमः-"ति' तेषा afta: te |

“aa देवा अरषय्ठतेति । तत्‌" wae: शतं खननास्यम्‌ RUST देवा तदुतखननेन हसितवन्तः । हिषाप्रकार माह- “त एतेरिति । “एतैः उपरवेः । श्रथः ृत्योत्‌ खननामन्तर भेव A छया श्रलसा' खयापारं हननं कने मसदमाना, श्रतएव मोधा' र्यां भवति । यथा देवेषु, एवं ममुखेषु श्रयं हत्या परिहारोपाय दत्याह- “तद्यो एवैष एतदिति । खननप्रदेश माह- “a दशिणस्य efaginafa । ईषादयसंयोभनपरदेशः

RIE

\— “उपरवा नाम quan, तेषां चोपरि वअथिषवणफलकं निधीयेते, तयोशप्ररि शधिषवाचम्म, तत्र सोमोऽभिषुयते, तस्षिग्‌ प्रावभि- हन्यमाने वादिघोदसवत्‌ glace कूपा गम्भौर मुपररवन्तौद्युपरव। दयमिधीयन्ते५-दति ate Zo (काण ate २.४.२५. )।

२-- का० she |e ८.४, RY |

६२२ ॥ ए्रतपथवब्राद्णम्‌ | ( 89° त्राण

प्रउगम्‌” ma ॒श्रधोऽधः' सन्निहिताधःपदे । श्रधोऽधः"-्द- utara von मिति दितौोया९ ॥ ९॥

खननायाभ्यादान समन्त्रकं विधत्ते “सोऽभि मादत्त इतिः, “देवस्य ला"-दति' । “नायसि"-दति, anata । ATE at "नारो" । डे श्रे! लं नारौ श्रसि । द्यपि स्हतिः। ay प्राक्‌ “देवस्य ला“ TH argu भुक्तम्‌, तद्रा तिरि ए्ति- “समान Uae बन्धुरिति | ‘Taw यजुषः, देवस्य Faye ay- Hee: । श्रादौयमानाया wer’ सौलाकन्े नारोगर्द नाभिरभिरितेव्याह- “योषा वा एषेत्यादि ॥ ४ ॥

तान्‌ प्रादेग्रमाचं विनेतिः। मध्ये-मध्ये प्रादे्रमाचान्तराकं विद्ाय समचतुरसे खननम्रदे गे चतुरोऽवटान्‌ प्रादे ्मात्रान्‌ परि- लिखेदित्ययेः । “ce मह मिति Gaara? ॥ ५ ॥

अ्रवटखनने at प्रकारो, श्रच्एया सम्यक्‌ चेति । श्रच्छयापि दिविधो पपद्यते, aaa प्रकार are— “तद्यावेतौ gal तयोदंदिए Hara दत्येवमादिना । वायव्ाप्नेयनेङतेश्रानक्रमेरत्यर्यः« ॥ ६ ॥

९-- “gua प्राप्तयग मौषासङ़मादपरादधम्‌“-इति ate Zo | R— पाण He १. १.२. वा० Bj R— काण Mle PSUs ९. २,८।

४-- वा” Hoy. २२. ९। W— षा० Wo ५, २२, २। d— “arecwmaa टद faafe: खनिच्म्‌“-दइति ato 2e | o— काण ste सू* ५,८.१६ | ८-- वा० He ५, RRB

€-उप्ररिाशवतुद्‌ शनौ RW (३२५ ए° ) KZA!

( yao शब्रा ) ॥ देती यकारःम्‌ | ६३९

खकौयं सम्यक परिशेखनपक माद- “श्रयो दतरयाहरिति। “श्रयो श्रपि wale एवेति। श्राप्रेयादिप्रादचिणक्रमेशत्यरथः\ ॥ ® |

q एष VARTA, त मुन्नर ुर्यादित्यमिधानात्‌ खनन मपि परिशंखनक्रमेए ana भित्याइ- “तान्‌ यथा परिलिखित मेवेति! । तच मन्वः- ““हृहक्नसोतिर । हे श्रवट ! लं रन्‌, घरूपतो महान. श्रसि' । तथा ‘wera’ प्रश्तध्वनिरसि । wat हहतो" महतो! वाचम्‌" ‘TR TRA, सोमखेन्राथेलात्‌ उपरवेखननखय स्तुतिकरौ वाच ‘ae’ शब्दय ॥

पुनर्वाग्‌ विेते--“रचोदणम्‌'। we “बहलं ठन्दसि"- दतिः क्किप्‌ । रासि हन्ति, तादृशम्‌ । वलगहनं" वलगान्‌ हन्तौति वलगहा, तां वलगदनम्‌। ‘away विष्णदेवल्यां वाचम्‌ । वदेति सम्बन्धः ॥

मन्तं dag! विभच्य यादष्टे- “eyafe दष्द्रवा इत्यु पलोलयेवेनानित्यादिना | प्रत्यचतो ददचरृहद्रवलयोः प्रतौतेरप- vata fae: सा च faded we महयल्येवेति | “gat वा carfe | “द्राय"-दत्यभिधानेनान्यदेवताकस्य वि- gears Bat हतवान. भवतोल्यथेः। “रोहण नित्यादि, । खयष्टम्‌ ॥ ८, < ॥

a भ >

\— काण श्रौ" |e ८.५. RW २ Flo sito Bo <, 4,9 | B— षा° सं° ५, १२. ४ | 8— पाण He B २, ८८।

A वाण सं° ५,२६.९ | पुवेमन्तरेष रषः।

१२४ ॥ ग्रतप्थत्राद्यणम्‌ | (शप्र* gate )

खाताया षद्‌ उद्रपनेऽपि खननक्रम एवेत्याह “aT यथाखात मेवेति. । चतुणां खातानां चलारो मन्त्राः । “यं मे fast य ममात्यो निचखान" दतिः प्रयमगत्त । “यं मे समानो थ मसमानः-दटूति fama । “यं मे aad मसबन्धेः"- दति aaa) “यं मे सजातो य मसजातः"-इति चतं । “TS महं तं वलग सुत्किरामि"-इति, “जिचखान"-द्ति च wane: |

"ददं" श्टदुत्कर एप्रकारेणाहतम्‌, निष्येनामात्येन वा खातम्‌, वलगङत्याविगरेषम्‌, श््ाचेपेए 'उकत्किरामि' we प्रचिपामि। तम्‌"-दृतयुक्तम्‌, a भित्याह-“य मित्यादि । “freq” भ्रस्तो ale: | “सनामिय॑ख निश्च; -रत्यादिमन्तवर्णात्‌र नो चायता “निश्च शब्दस्य | MAA! सदवन्तेमानः | WATE: स इवचनो रर वचनो वा, तच भवौऽमात्यः। “waar त्यप्‌”, एकग्टहवामो- त्यथः । तयोरेव Hawa सम्भावितलात्‌ | षशोत्पल्ञो वा । निवा- तवान्‌ । त मुत्किरामोति सम्बन्धः । “fat वेत्यादि प्रथमखो- क्किरणम्‌ । निश्चामात्यथोवेलगोत्किरिणएषटप मित्यथेः । पमानः सदुः बन्धुः शबन्धुः, समानवन्धेनः | एकसिन्नेव विषये यापार- वा नित्ययेः | "सजात सशोत्यन्नः । WE मन्यत्‌ ॥ १ ०-१२॥

खननख प्रमाण माह- “तान बाहमाचानिति\ । श्रहुलिः प्रादि ्राच्यपेचथा बाह्प्रमाणसय wary, ततोऽधिकात्‌ Feu"

— ——

(= क ४ शरौ" gz ©, ५, स | — व° Fo + ९ २.१ २ 2, 8, 1 | R—He He Lo. URRY (९. ५५. RE) । B— पाण Bo 8.२. १०४। U— का० Bite द° ८,५.६०।

(भरण Bate ) ॥ एतोयक्षाएम्‌ | Ray

शद दरणलाश्कधलात्‌ बाडमाचस्ठान्तवम्‌ । द्िद्राणा मन्तरभदै्- amet तश्मकारं च विधत्ते “तान्या सनतन्दन्तोति! | पएरवयोरे चिणएस्यापर यो्त्तरस्य चान्तरालदे श्रम्‌ । श्रनेनावशिष्टयो- रुक्तं भवति । “aft समोच दति? । वक्रया शक्यले समौ चेवा- far | “तस्मादिति । श्रयेवादः पचद यसाधारण | यस्मादेते- eager, "तस्मात्‌" ‘ea भ्राणः' सुखच्छिद्राणि sear खानि ॥९४॥

तान. यथाखात मेवावम्रेयतोति | श्रवमशेयतिः श्रन्तःप्रदै- प्रय ॒निन्रोज्ञतलपरिहाराय aid । तमन््रचतुष्टयस्याधः९- खय मेव राजत इतिवा, खकौय मेव राज्य aefa वा ‘ate । हे उपरव ! तादृक्‌ लम्‌ af । AW भव | श्रष्मानपि सपत्नस्य श्रचोरेननेन aus कुविति भावः । चाः रह, एकधा एकोद्योगेन राजत इति “बत्राराट्‌' । श्रभितो हिंस- कोऽभिमातिः, तख wat श्रमिमातिहाः । सवेषु राजत दति वराट्‌" । भितः सकाशात्‌ जाता ‘fara’, waren: श्रमित्रः

५-- काण ate wo ८, ५, १९। "“अत्तयाश्ब्दोऽयं कगे वचनः" | (Sau) खअद्दएया==वक्रमागे, कौटिल्येन । उपरिषादपौहैव “अथ यद्ायावद्यति"-द्यादि (९, ८. १. ९७) | He स° १. १२२. €, ८, ७, BY वा० सं° ५, १२ । उणादिः & १७।

R— का" मौ Gos, ye १९। “अद्या SAAT IMAM सम्भिन्द्ात्‌"-दति तच्च ate Ze |

*- चलारि यभषि सौपरवाणि | ate we ५. २४. ९--8 |

Rad | MAVUATS UA | ( 89° त्राण

a काल्यायनः- “खराडित्यवमप्रयति यथाखातं प्रतिमन्म्‌"- दतिः ॥ १५ ॥

“शध्वयैख ama समूशेते"-दरतिः । AUN? परसरं इलस्य कुर्थाता मित्य; । तयोदिशं व्यवखापयति- “gae- दं चिरेऽध्वयैः भवति, अ्रपरयोरत्तरे यजमानः”-एति। सोऽव्वयणा कि ay विद्यत इति vet थजमानो भद्र मिति प्रतित्रृया्‌। ‘agt aw ‘ata ‘sity’ वदतोऽध्वर्योरय मभिप्रायः- श्सष्टं चद्‌ यत्‌ फलम्‌, AT Aa यजमानखामिकलात्‌ उचेरभिधान मयुक्त fafa’ ॥ १६ ॥

“श्रयापरयोदं दिणेऽध्वयुरिति* । प्वंस्िन्‌ waver see च्छत्‌, wa तु यजमान इति विशेषः । चजमानख्य सखामितेन खातग््यादध्वयदृष्टलापि AQ BTN “तन्न” “ति aA । VHT प्राणसंयोग हेतुलेन प्रशसति- “तद्यदेव मिति | मण्‌ aaa दति “युजः, अन्तरे कौश्वतान्‌ तन्तौ भवतः। त दृद्‌ानौन्तना मनुयभशिरखाः प्राणः शंवदः सविद्रते, सङ्गता [त ee ९-- का० श्रौ ° Be ८. ५. URI र-- काण mite Ho Sy. Va | e— “अवम्र॑गागन्तर मध्वयुथजमागौ उपरवयोः सं सं दकछ्तिगं इ

UA MYA सम्भेदनमागेण परस्परं VATA संस्परशं कुवि"

दति avy (ate खरौर) are Ze | g— का० श्रौ ° Bo ८. ४ १५-१८।

५-- का site Be ८, ५, १९, २०, RVI

(१अ० Bait? ) ॥ हतो यक्षाणम्‌ ॥ ३९७

भवन्ति | “लोपस्त श्रादनेपदेष”-दति' तः-लोपः, “वेत्तविभा- घा"-दति tat) भद्रम्‌ः-इति' प्रतिवदनं यदसि, तद्‌ एतत्‌ मानु वाचः कल्याणम्‌ वदति" ₹स्तसस्यग्रेनकालटतभद्रवचनप्रति- वदन fore: | तस्तौ किकवसनेष भद्राय श्रव्यं HATTA कन्तेयम्‌ ॥

“श्रथ प्रोच्ततौति । प्रतिगत्तं wan । प्रोच्य मेध्यव- लचणोऽथेवादः सवेत्रेकविध एवत्याह- “एको वे प्रोषणण् बन्धरिति ॥ १७ ॥

saan प्रोचणं विधत्त- “स प्रोचतोति । शरचोदणः'- दति बड्वचननिरहात्‌ सदपरो चणम्‌ । परथकृप्रो चणपचं मन्त्ाटत्तिः | तथाच काल्यायनः- “प्रोचत्येनान्‌ रकचोदण दति, भेदे मण्वा- टत्निः सान्निपातिवात्‌"-इति" । मन््ाणं* क्रियासहावन्तेनलेन यभिचारादित्यधः । सहलपचे बहृवचन मोपपषारिकम्‌ । wet WaT: ॥ १८ ॥

“श्रय याः प्रोण्छ इति । श्रवरेषु प्रोच्तणो गेषावनयन प्र सति- “तद्या दमाः areas दति । प्राणेषु" कणनासारिविव- रेषु “याः श्रापः सन्ति, ताः एव' एतत्‌" एतेनावनयनेन यन्न - शिरण्योपरवाख्यप्राणषु स्थापितवान्‌ भवति। ^तस्षादिल्यादि | एषु प्राणेषु" मनुयप्राएषु ॥ १९ I

भ

९-- Ue Ho ७.९. at | २-- पा Ge 9%. 9 | ३- वा Me AUR] £ कार श्रौ HEH २२, RWI y— ते पश्च मन्लाः- ae सं° ५. २५. १-५ ATA! | 43

Res | एतपद्व्राह्मणम्‌ | (शप्र त्राण,

“सोऽवनयतौति | सखष्टोऽवनयनमग्तः, | WIT श्रन्तवेरिः शरणएविधितद्थंवादतन्मन््राः WAIT व्याख्येयाः | श्रवनयनावतर, एयोन्यायः प्रो चणवत्‌ । ““श्रवनयनावस्तरणे चावटवत्‌”-दति fj aaa’ | युपावटवत्‌ श्रवनयावस्तरणे कायं TIE । श्रवटाना मुप्यपि सृष्माणां बर्हिषा मच्छादमं विधत्त “श्रय बहौ aqaifa® । “Sm हेवाख्येत इति| निर्दिंश्वमानानि anf बशौषि, तथापि प्रतिनिर्दि्मानकेशापेचया “एते-एत पुशिक्गता ॥ २०,९२१.॥

“श्रथाधिषवरे फलके दति af उपरि यते सोमो: ऽनयो रिति" श्रधिषवणे' दे "फलकः उपदध्यात्‌ । “रोहणे वा वलगहनौ" इत्युपधानमन््ः । स च Gere: । A’ च श्र हविद्धनिस्य शिरसः हनुद्यानोये । ae काल्यायनः- “waft wat फलक Tat प्रचालिते प्राचो श्ररन्निमाभरे सन वोपर्धाति'"-दतिः ॥

“श्रय पथुतोति" । फलक । "परिदहतिः परितो xz geiqaiq ॥ ९२९ ॥

“श्रयाधिषवण fafa “स्व॑रोहित भिल्यादिः । एत

१९-- वा” सं° ५, ५.२, द । २-- का, Bite द° Sy R— ate to Go ८.५.२५ कं।

e— ‘afte उपरि यन्ते सोमा ययोरिति'-द्रति ख, च।

५-- ae सं° ५, २५. 8, १ | d— Fle Ht Bes VW o— काण site BTU RA) SH ate ate Fo ८५. २६

' ५अ० Bat? ) 1 BATRA । ६९९

(कवणंया जिह्वायाः स्याने भवति । ag “aaa मसि"-दति- pau’ “निदध्यात्‌” अरधिषवणफलकयोरुपरि BIT ॥ ९३ ॥ “श्रथ are carte’ । श्रधिषवएचमेणि शरभिषवसाधनान्‌ पाषाणम्‌ पञ्च भ्राहरन्ति। ते पावा NS? दन्ताः दा grata) तदेवोप्पादयति- “ane ग्रावभिरिति । “दद्धि एायात्‌ एवं तदिति। यथा दन्तेभ्यति, एवं तत्‌ । “सा भरेति? धातुः । “एतद्‌ यज्ञेति । “पुरुषो वे य्न: दूति प्रतिज्ञाय, “शिर एवाख efagiay’—aia यद विद्भानस्य five’ faféea’, तदिदं ‘awe fit: ta मध्यम- खदिरादि-सोमाभिषवग्रावान्तानां यज्ञाङ्गानां भिरोलषणारदि- दन्तान्तकल्यमया हविद्धानख face साधित भिल्यधैः । केवलं प्रयोगज्ञात मानुपूर्यंणाभिधाय तत्तद वयवदूपकन्यनयाभिधो यते, तेन तत्तदक्घनातं तत्तदवयवध्यानेनातुष्टो यमान सत्‌ महते फलाय भवतोन्ुक्ं भवति\ ॥ २४॥ ४ ॥ दूति सायणवार्यविर चिते माधवोये वेदाथेप्रकागे माध्यन्दि्रतपयत्राद्मएभाय दतोयकाण्डे पञ्चमाध्याये We ब्राह्मम्‌ |

१-- Yo सण ५, २५. ६।

२-- ate slo eo ८, ५. २८ । मन्त्-- Ae Fe ५. २५. Ol २- अदा० प० By Ue |

४-- ठतौय--्राह्यस्य परथमद्वितौये atest द्रष्ये |

१-- रतश्च सक To सं° ९. २. ऽ ATA |

३४० | ए्तपथव्राद्यणम्‌ | ( 8° gare

वेद्‌ाथेख्य प्रकाशेन तमो wre निवारयन्‌ । पुमथां तुरो रेयाद्‌ विद्यातोथमरेश्वरः ॥ ५ |

AGUS WIG कनकहयतुलापूरषौ Gig, मप्राभोन्‌ पञ्चसोरौख्तिदश्तरलतापेनुसो वणग्मौः | vatai रुकावाजिदिपसहितरथौ सायणिः सिङ्गनाये, व्श्राणोदिश्वचक्र प्रथितविधिमहग्धतयुक्तं घटञ्च | धान्यादि धन्यजन््मा तिलभव मतुलः खणंजं वणेमुख्यः, AUN BUA गुडकृत मजडो राजतं राजपृच्यः | WRAY प्राज्यभन््रा लवणएज मनृणः WAT WHAM, Tare Taed गिरि मत मुदा पाचसासिक्गनायः ॥

दति ग्रोमद्राजाधिराजपरमेश्वरवेदिकमागंग्रवन्त॑क- श्रोररिदरमहाराजसाम्राज्यधुरन्धरेण सायणाचार्येण विर षिते aga वेदार्थप्रकागर माध्यन्दिनिश्रतपयत्राह्यणएभाये

दतोयकाण्ड पश्चमोऽध्यायः समाप्तः ॥ ५ ॥

(ame शत्रा) ॥ ठतो यक्राएम्‌ । १४१

[ प्रय षष्ठाध्याये प्रथम ब्राह्मणम्‌ . |

IEC AAA सदः। तस्मात्‌ सदसि भक्षयन्ति gale किच्चाशरन््युदुर ऽएवेद्‌ः aa प्रतितिषठत्युय युदसिन्‌ fag दैवा SHASTA नाम तु ऽउ ऽएवास्िन्नत ब्रह्मणा विश्वगोचाः सौदन्त्येद्रं देवतया ॥ १ ॥

तन्मध्य Sareea मिनोति। श्नं वा ऽकुगुदुम्बर उद्र मेवास्य स॒दस्तन्मध्यतोऽन्ा्ं दधाति THA areal मिनोति ॥ २॥

बुध यु रषु मध्यमः शङ्भवति । assay qa UTS प्रक्रामति us विक्रमान्‌ दक्षिणा सत्तम मपक्रामति ATS: कामाय तद्वटं परिलिखति ॥ ३॥

सोऽसि area | देवस्य त्वा सवितुः प्रसुवेऽश्विनो- बाहुभ्यां पुष्णो इत्ताभा सादरे नाग्यसौति समान एतस्य AHR TATRA वा ऽएषा यद्चिशसादादइ ना्यसौति+ ॥ ४ ।

नस्क mn _ Bs ae ei <~ - ~~ = ~--- ~ ~~~

te कनक

* शसोति'-दति ख, ‘atfa’-xfa ग, घ।

BBR ॥ 9्तपधन्राद्यणम्‌ | (87° पत्रा

श्रथावटं एरिलिखति। इट महः र्सक्रोव शपि छन्तामौति Saat वा ्रसि^व्वजेशेवेतुतराषटाणा र्सां ग्रौवा श्रुपि कृन्तति! ॥ ५।

श्रथ खनति। प्राञ्च मुत्कर सत्किरति | युजमाने- सम्मायोदुम्बरौं परिवासयति ता मृग्रेण प्राचो नद्धा तयेतावन्माचाणि बर्होधष्युपरिष्टादधिनिदधातिः॥ € ।

श्रथ युवमत्यः प्रोक्षण्या भवन्ति| श्रापो ष्व्‌ SHAY THATS TANS: कंवस्यः खादिता त भिन्वन्तयोषधय ऽउ हापा रसस्तुस्माद्ापः पौता Saal न्‌ धिन्वन्ति युदुबोभुय्यः wae भुवन्यषे धिन्वन्ति afe fe सुरसा wafer सुरसाभिः प्रोष शौति॥ ७॥

देवाश्च वा SAGA! TA प्राजापत्याः TET ततो देवेभ्यः gat wale इदयुय्यवा इवय aq: We |

तदे देवा ञरस्पखत। तु ऽरतेः सुव्वाः BTA मोषधौरयुवत यद्ुयुवत TATA ATA ॥ ९ ॥

ते दोचः। इन्त यः TART मोषधीनाः TART युव दधानेति स यः water area रस शरास

* ‘sofa’-afa घ। t, | ‘far-afa ख ।

gae शत्रा ) दतौयकाणखम्‌ | ३४४

IATA ओषधयो म्बायन्ति तदेते गोदमाना वदन्त ऽव WY रस सदधुस्तथो VAY एतैः सर्वाः सपनाना मोषधौयते तुस्मायुवमत्य प्ोक्षण्यो भवन्ति ॥ १०॥

स यवानावपति। यवोऽसि यवयाश्मददषो यवथात- तोरिति नाच तिरोहित मिवास्युथ प्रोक्त्यको वें प्रोक्षणस्य उन्धरम्या मेवेतुकरोति ॥ ११।

स rata | दिवे त्वान्तरिक्षाय त्वा एथिष्ये त्वतौ मानवेतल्लोकुनल्लौ रसेन भाजयतयेषु लोकेषजजः रसं द्धाति।॥ १२॥।

अथ याः प्रोक्षण्यः परिशिष्यन्ते | ता ऽअवटऽवनयति warat लोकाः पितृषुदना इति पिवरदेवल्यो वै कूप खातस्त मेवतन्मध्य करोति Vs |

ay बर्होषि। प्राचौनाग्राणि चोदौचौनाग्राणि चावस्तणाति पिदष॒दन मसौति पिवदेव॒त्यं वा रस्या रतद्ववति यब्विखात सा यथानिखातोषधिषु मिता wea मेताखोषधिष मिता भवति॥ Ve

ता मख्यथति। sfeay सभानन्तरिष् एण ewe Viner मितौमानेवेतल्लोकानन्नां रसेन भाजयत्धेष लोकेषु रसं दधाति ॥ १५।

९९४ | एतपथत्राद्यणम्‌ | (8° yar. )

aa मिनोति | qatateat मारुतौ मिनोतिति यो aT SHA एवत ऽरुषु॒द्य॒तानो मारुतस्तु देना मेतेन मिनोति मिचावरुणो भरूवेण धमरेति प्राणोदानौ व मिचावरुणो azat प्राणोदानुभ्थां मिनोति+ ॥ १६।

aa पुयुहति । ब्रह्मवनि त्वा चवुनि रायस्पोषवुनि ्यहामौति tat वें aww ब्रह्य च व चाशस्त ऽउभे Ala रायस्पोषवनौति भूमा वे राय- स्योषसतदभूमान माशस्तु ! ॥ १७।

चरथ पयति | तद्य axe AT हधहायु्ह पर हृशत्याशौरवेपेतस्य कर्मण आशिष मेवेतदाशते संम्भमि पय्यषणं करोति awa at ऽउपरिभूम्युव्‌ देवा त॒था दागत्तमिद्ववति ॥ १८ |

sary ऽउपनिनयति | युच वु ऽअस्य ुनन्तः करौ कुववन्त्यपघरन्ति शान्तिरापस्तदद्धिः शान्त्या शमयति तद्विः सन्दधाति तस्मादपु ऽउपनिनयति॥ vel

saq मभमिपद्य व्वाचयति । warfa भ्रवोय य॒ज मानोऽस्सिन्नायतने प्रजया भूयादिति पशमिरिति कव यं कामं कामयते सोऽस कामः Aaa! | २० |

~—-

nares ~ न onal

^ (ति'-दति ख । 1 न्े-दतिग,घ। | लिदतिकष $ fa’-afa ख | || तु?-दति ख |

( cae शत्रा) ॥ टतौ यकारम्‌ | १४१

sya खवेणोपत्याञ्यम्‌ | व्विष्टप मसि जुदोति तेन चयावाषएथिवौ gaan सिति तदिमे ararefaat (अर्ना रसेन भाजयत्यनयोरू< रसं दधाति ते Te व्या ऽउपजौवनौये इमाः प्रजा ऽइपजोवन्ति+ ॥ २१ ॥

aa छद्रिधिनिदधाति। इन्द्रस्य चदिरिसौलनद्रः हि सदो व्विश्वजनुस्य छायेति व्विश्रगोचा यस्मिन्‌ राह्मण saa तद्भयुतग्छदि पौ ऽउपदधान्युत्तरत- alfa uefa तानि नुव भवन्ति चिदं यत्तो नुव वे चित्तस्मानञव भवन्ति ॥ २२॥

तद्दौचौनवश्ण सुदो भवति । प्राचौनव्श efagia Ras देवानां निष्केवल्यं य॒विङधानं त॒सा- ay नाश्रन्ति नु भश्टयन्ति fT तदेवानाः स यो इ तचाश्नौयादया भश्येदा मूर्खा दास्य न्वुपतेद्थेत faa ast च सदश्च तुस्मात्तयोर्नन्ति TTR यन्ति मिश्रे दयते ऽउदौचौ वै मनुष्याणां दिक्‌ तुसा- दृदोौनवःशः सुदो भवति ॥ २२॥

तत्परि्रयन्ति। पुरि त्वा गिव्वणो गिर इमु भवन्तु fara: | agra मतु saat जुष्टा भवनु Wea

= ~ Reed pare ern ae गी ~~~ tt mene "~ ph ain bce mals wear "न~ - - ~^ भकं

+ 'न्ति-द्रति ८। | | 4 ॥

Rad ॥ शतपथब्रा्मणम्‌ । (ame yar)

दतौनद्रो वे fear feast गिरो fantaq षं परि हऽइति तुदिदु वु quart विशा परिदढःः* । २४। TT TaN Wan प्रसौव्यति । इनदर स्यरसौत्युध ग्न्धिः करोतौन्द्रस्य भुवोऽसौति नै व्यवपुद्याता sit raat aay विष्यति तथो हाध्वयं वा युजमानं वा ग्राहो नु विन्दति afafeat मभि शवे ARE हि सदः ॥ २५। श्रु इविङ्खानयोः। जघनाङ्ुः समन्वौश्योत्तरेशा- ah मिनोति तुस्या्ग wnat wes’ बहि्वेधधो safa भूयोऽङादन्त््वेदि स्यात्‌ कुनौयो बदि्दु्ो sgfa qa मेवान्त्वदु स्यात्‌ तन्निष्ठित? मसिष्एति वश्वदेवु मसौति दयेनेतदेश्वदेवं युदसिन्‌ पुव देव व्वस्तौवरौपुपवसन्ति तेन व्वेशवदेवुम्‌ ॥ २६। देवा इ वे यं तन्बानुः। ते मसुररक्षसेभ्य आसङ्ग विभयुश्चकरस्तान्‌। दक्षिरतो ऽमुररक्एसान्यासेजस्तान्सुः

रै

^ ष्ठम्‌ -दति ग, घ।

† ‘a निष्डितः-दति क, डा °-वेवरदृष्टख | { (सद्‌ः'-दइति ख | 'सदः-दइति ग, ध।

$ नतं निष्ितः-दति च eto वेबरेण gq: | | क्ता-ईति क, डा०-वेबरदृष्टख |

( ६अ° cate ) ॥ टेतोयकीणम्‌ | ६9७

दसो जिग्यस्तेषा मेतान्‌* धिष्णानुदापयाश्वकरुये {रतेऽन्तःसदस£ ॥ २७॥

सव्व इ सम वा ऽएते पुरा ज्वलन्ति। यथाय माइव- तयो यथा ATTA युथाब्नभ्रौयस्तदुत ऽरनानुद्वा- ated Waa! ज्वलन्ति तानाग्रीध ममि सररुरध- श्तानङ् amiga जिग्यस्ततो विश्वं देवा ssa मपाजयं!स्तसादश्वरेवम्‌। ॥ २८ ॥

तान्‌ दैवाः प्रतिसुमन्धत। य॒था प्रत्यवस्येत्तस्मा- देनाम्सवने सवन seq प्रतिसुमिन्धते तुस्माः सुख़ स MM FAM वे न्ातोऽनुचानः स TTT aaa प्रथमाय दुक्िणां नुयन्त्युतो fe fare देवा {अमृतत्व ATMA दोक्ठिताना मबुल्यं fea दाम्नी मेनं नयतेति त्रथात्तदनात्तं तन्नारिष्यतौति त्यदतो विश्वं देवा MRA मपाजयस्तुस्मादश्र- रवम्‌! ॥ २९ ॥ ५॥

॥ इति चतुर्थप्रपाठके पञ्चमं ब्राह्मणम्‌ [ ६.१. | ॥

eer i ० --- ~ -

np ~~ wee rea

ˆ Sai दति क, डा °-वेबर्दृ्टख |

T सदसः-दति ख | (सदस९-इति ग, घ ।

{ ‘a नदति कं, ख ।

$ भुयाजयं-दति क, डा ०-पैवरदृष्टख | एव मुत्तरकण्डिकाया मपि | ॥ वृम्‌'-द्रति ग, घ । ¶ वुम्‌'-दति ग, 4

१४८ ॥ ए्रतपधब्राद्यरम्‌ | ( Bt yate |

॥ ओगणेशाय नमः ॥ यस्य निःश्रसितं वेदा यो बेदेभ्योऽखिल्ल जगत्‌ | निमे, त महं वन्दे विधातोयमदेश्वरम्‌ ॥ १ ॥

यज्ञभिरस्लं॒रविद्धानखोक्तका, तत्‌ wae, telat aa anew प्रतिपादयितु wim मनुवदति- “उदर tae षदस्तखमात्‌ सदसि भचयन्तोत्यादिना । “Ge देवतयेति । यथा विदधान विष्एदिवत्यम्‌, एवं षद्‌ इन्रदेवत्य भित्यथेः । aaa विधाने, “saarfea उपस्ह्यानम्‌”-द्तिः ॥ १ ॥

“तन्मध्य ऽश्रौदुम्नरौ मित्यादि? । aaa’ तख aa meat “प्ौदुरौ" gat मिरुयात्‌" । श्रदुयां मघे स्ापनयोग्यतां द श्रयति- “aa वा ऊगित्यादिना। “ear ar ऊजं व्यभजन्त, तत उदुम्बर उदतिष्ठत्‌, Hat उदुम्बरः”-दृति रते. HITE सुदुम्बरस्य | मध्ये WaT भचणात्‌ az उद्रलम्‌, श्रतः सदोमध्ये श्रोदुम्बरौमानेन उद्रमथेतनं सापितम्‌ ॥ २॥

मध्यदेशं विश्रिनष्टि- “श्रय य एष मध्यमग्रङ्ुरिल्यादिना | सौ मिकवेद्या जघनास्य मध्यदेपर यः गरङविंहितः | ततः 72 षट्‌ प्रक्रमान्‌ विक्रम्य, सप्तमं दकिणाभिसुखं विक्रम्य, तेच ade परि लिखेत्‌ ॥ २ ॥

१-- पा० सू" १.३.१८. ate VI र-- का० Blo Be Sy. Be | ३-- वेण ATO UROL

(dae vate ) ॥ SAAR AA ॥ ३४९

श्रव्खनना्ं मभ्यादानं aaa विधत्ते- “सोऽभि मादने देव वेति | area मेतत्‌ ॥ ४ ॥

“श्रावं परिलिखती तिर | श्रवटपरिलेखनमन््रस्याय मधंः- दम्‌ एतेन परिलेखनेन “रसां ar? कष्टावयवानपि gata दिनदिि | वज्जवत्तोच््एधारलात्‌ श्रमिवेञ्चलेन Gad | "नाष" नाशकानाम्‌ । US AAT ॥ ५ ॥

Cor खनतोति+ । ‘sat “खातं श्टन्निच्य “WET maze समौपे प्रग्देशे "उत्किरति' । "यजमानेन ATT यज- मानप्रमाणं war परिवासयति", wate मं दिनन्ति । ‘ata’ श्रोदमबरग्राखाम्‌ रयेण श्रवस्य पाद प्राचोः प्राग साप्य्‌ । एतावन्मात्राणि श्रो द्म्बरोप्रमाणानि eel fe "उपरिष्टात्‌" Meat उपरि "निदधाति शराच्छादयदिल्ययंः॥६॥

्रोदुम्वरौप्रोचचणसाधनाना मपां यवसादिदयं विधाय पर्रमति- ‘ay यवमत्यः Maat भवन्तोति । उक्त मपां रष्वं ART पमधयते- “तस्ादोषधयः are दति । त्नात्‌ गतर ह्ला ‘a fant न प्रौएयन्ति । गेवलत्टलभकण हपरेरदग्नात्‌ । “fufaguat र च-दत्यपरत्ययः. | तत्सन्नियोगेन वकारस्याका- vem । श्रोषधोनां प्रतिक्तात मप्रसन्नल मुपपादयति- “तस्मा

~~~

~~ Son!

१ Ate Be | ०. ५. RL, ३२, ३९ ; € २.८१ । रवा सं १, २्९.१,२। ROA MH LVS! ४-- ate सं" ५.२१. RL १५- कार खौ" |e ९. २. Ue

९-- प्रा° छ ३, ९ Co | ;

३५० ॥ ग्रतपधत्राद्यणम्‌ ॥ ( 806 पत्राः)

ara: पौताः Fae इति । थतो "चदा "उभय्यः sto sry ‘Seer खः, श्रथः तथा सति 'धिषन्ति, ‘ate तथा सति सरसाः भवन्तिः भवेयुः । केनाभिप्रायेण ? इत्याह- नखरसाभिः परोचाणोति ॥ ° ॥ |

श्रथ ग्ब्दवयुत्पत्तिप्रदशनसुखेन यवान्‌ प्रशंसति- “देवाश्च व शरसुराशेत्यादिना । शर्वा एव श्रोषधयः दयु" देवेभ्यः aay पलायिताः ॥ ८ ॥

“तदे देवा श्रर्छखतेति । MYER सवां stray तवन्तः । तदेव विश्दयति- “a एतैः स्वाः सपत्नाना मोषधोरयुवतेति । "ते “एतेः यतेः श्रयुवतः श्रमिश्रयन्‌ । aang यवमसाधनत्वाद्‌ यवाः इति तन्नामनिवेचनम्‌ | श्रोषधोमां यवनसाधनाः सम्पन्नाः इति चवस्तुतिः ॥ < ॥

“ते होचरिति। सव्वौषधिरसानां aay खापनं प्रयव मिति प्रमाणेन geafa— “तस्माद्‌ यत्रान्या श्रोषधयो we witfa १०॥

“q यवानावपतौतिः । यवावापे मन्त्र माह- “योऽपि यवयेति९ | हे यवपद्‌ाथं ! लं यवोऽभि' एथकूकत्तांसि, भरतः “यवय WHAT SEA TIE क्रत । ्ररातोः' अ्रदामश्ौलान्‌ ।

“श्रय प्रोच्चतोतिः । meat । “एको वे atewe वन ऋरि १-- का” sito wo ९, २.१५ क । र ale सं० ५.२६. १। ६-- Hie she GE RUT

' यग vat? ) ॥ दतोयकाणम्‌ | Rut

रिति। थच-यच्र प्रोषण मसि, तस्य wera मेध्य मेतत्‌ करौ- गिति एवं रूप ब्राह्मण मेक Haga ॥ ११ ।

“q प्रोचतोति। हे उद्ब्बरशावाय्! ‘ar लाम्‌ "दिवि लोकाय, .तदरोभावाय, प्रोामोति Te: । एव मुन्तरवाक्येऽपि धोज्यम्‌! ॥ १२९ ॥

“श्रय याः mee टूतिर। “aera भिति, aan प्रो चणो- गष मवरेऽवमयेत्‌ | पितरः सोदन्धेषु इति "पिदषदनाः' भम्यधो- वत्तिनो लोकाः । प्रायेण गन्तेख पिश्चकार्थेषु द्रेनात्‌ sae पिटषदनलम्‌ तदैवार- “पिंटरेवत्यो वे कूपः खातः दति ॥१२॥

“श्रथ बरोपोत्यादिष | सुविग्दम्‌९ । “ar यथानिषखाता ्रोषधिषु भिता स्यात्‌, एव मेताखोषधोष॒ भिता भवतौति | वने श्रनिखाता' दृढमूला खभावेनोत्यन्ना यथाः श्रोषधिषु" परोत्पन्नेष॒णगल्यादिष म्ये ‘fan’ भवति, सवरिष्के गततं मिता warty "एवं" भवतोत्यथः ॥ ९१४ ॥

“ता सुश्छ्रवतोतिः | उच्छरयति' ag श्थापयेत्‌ । ae

[यित्‌

NE eed

९-- Ale Bho He ६.२.१६,

R— ao सं° ५, VW. ३, ¢ TAY मन्त्राः |

R— He site | ६. २. ९७ ।

8— वा० Ho ५, २६. ५।

५-- Te sto Te dB १८।

६-- अच मन्धः-- ate सं° ५. २९. ¢ |

<८-- काण sito द° ८. ५. ३४ । Hel करोति" ।

१५२ ॥ ग्रतपयत्राद्यगम्‌ । ( 8° धवार)

स्याय मधेःः- हे उदुम्बर शाखे ! तवाग्रभागेन "दिवम्‌" उत्लभानं sual कर ; प्ररौरखोख्येन “waits ‘Bw पूरय ; ‘ahaa Seq’ दृढा भव, Teal मपि दृढां कुवित्यथंः; एथियाः Thay ग्रालाया श्रपि qrafaia । ऊगृपसछौदुम्बरस् saat सम्बन्धात्‌ लोकेषर्गृसस्ापनं ad भवति । स्ट मन्यत्‌ ॥ १५।

“श्रय मिनोतोतिर। श्रोदुमखरौमानमन्त्रः९- शधुतानः दौय- मानः, एतन्नामको वायदेवः, (मारतः, मरतां देवानां वायुना aman, स: "मिनोतु" waz प्रचिपतु । तथा "मित्रावरुणौ" देवो saw अविचलितेन शर्मणा धारणेन भितुताम्‌ | WE मन्य! मिचावरुणण्ब्द योरयं मार- "प्राणणेदानौ वे मिचावरूणाविति | एतद धिदैवतम्‌ ; श्रहोराच्राभिमानिनौ देवाविति, श्र्यात्मम्‌॥!१ ६।

समन््कं TET विधत्ते “श्रय पचुदतिः ब्रह्मवनि afd’ डे श्राखादर्य ! ‘Agata’ ब्रह्मणः समक्त त्वा लाम्‌ पचृहामि प्रिपामि | एव सुत्तरवाक्यान्यपि योज्यानि ॥

मन्तं याच “वणौ at रति । प्रायेण any मन्त ome at परिदृश्यते । श्रतोऽच्र ब्रह्मचत्रोभयरपं पर माश्राख्यति | “War a रायस्पोष दत्याद्यसृर्‌ गतम्‌ ` ॥ १५ ।

~ = ~~“

Re ore eT €~

१-- Ae He ५, २७. १ ।

र-- HT ate we ८. ५, ३५ | Bacay प्रत्तिपति ।

g— ale He ५,२७.२। ४-- Ho त्रा BR द्र्टयम्‌ | u— ate Bite Be ६. ३.१० । युप्रावटं पूरयति |

g— कण Hoy. A ३। 9 पुरललात्‌ २९०, २१६९. |

(gue care ) | ठतौयकार्टम्‌ | Bua

“श्रथ पर्युषतोति, । पचूंषति' परितः argaq । “षो ग्रतौ"-दतिः धातुः । “ब्रह्म दृहेत्यादिदृदृणएमन््ो यजमाना- afm Tawa प्रतिपादक द्याद- “श्राभोरेवेतस् कमेण दूति । UA श्राखादुंदणएकमेणः फलरूपा गौः प्रतिपाद्यत Cau | परिषद्रनं = पचषणम्‌, ufavaty afg: कत्तेय भित्याह- Cqaafa परयेषेण मिति | wer wa “anafa’, ‘cara afaua "करोतिः । afata ATE “गन्तस्य वा दूति । “wea देक्रेति | शश्रथ'-ग्रन्द्‌ः उक्तवलक्णद्योतनाथः । एव॒ ATA इति 'देवचा' देवेषु श्रितो भवतौत्यधेः । “तथा हागन्तेमिर्‌ भवतीति । “तथा ह' तथा सति, मिाम्ये सति श्रगत्तमित्‌ ्रगसेमिता भवति । मिनोतेः कमेणि किप्‌ ॥ १२८ ॥

“श्रथाप उपनिनयतौति*। “उपनिनयति' खछत्यरमाएनां पतरेषाय ‘Ha खनन्तः' BAT शम्याः भागं दारयन्तः, ता मेव भूमिम्‌ watt क्रीकुवन्ति'। श्रापः' तु शमनहेतुलात्‌ शान्तिः, aa: "तत्‌ः तेन श्रद्धिः श्ान्धा श्रान्तरेकलादे कवचनम्‌ । बरोयशमन age प्रयोजनम्‌ ; aig: सन्धानं तु सूदतिहेत्‌ दृष्ट प्रयोजनम्‌ ॥ १९. ॥

---= nn ne emcee

t— कान sito we ६. URI “परितः वुहटुनेन VITA’ प्रवेशयति) पिद्रयतीत्यथः'५- इति तत्र ate दे०। R— Fe To © ee | B— ale सं° ५. २७. ४। a— काण श्रौ° Fog ३, URL

49

१५९ ॥ ्रतपधचब्राह्यणम्‌ | ( 88° yao

“gua afagafa’ | श्रमिपद्य' शाखा area, एवं वाच्यति भरवासौत्येवग्मकारेणए । हे श्राखे ! ल भिदानौँ शतप्रकारेण yay श्रविचला शश्रसिः। श्रयं "यजमानः" श्रपि “afer wala एव ण्डे श्रजया' ‘ania? सहितः सन्‌ श्रुवः" भवतु । न Fag प्रजया पशुभिः दत्यभिधानेन त द्‌ इयं सष्टद्यते, किन्ति? प्रजापश्एव्यतिरिक्र ang धनादिकं Ga काम कामयतेःष सर्वोऽणभयकामनयेव wag? । owe पषशमिरिति वाः दति वाः-श्ब्देन श्रजयाः-इत्यनेन मन््रपदेन "पशभिःः-दत्यस विकन्यः° ॥ २० I

श्र दुम्बरौ शाखा होमं विधत्ते- “श्रयेति । “विष्टप ममि जहोतीति | विष्टपं विशाखम्‌ ‘ofa’ विष्टपस्याय्भागसयाभित, यथा Waal श्रग्रमूलभागौ मध्ये शश्च wat भवन्ति, एव माथ ‘sett’ ॥

तचन्तस्याय मधः" श्यावाप्रथिवौ हे द्यावाएथिवयौ | गागर मूलभागवन्तिन्यौ युवां ‘eta’ यमानेन पूर्येथाम्‌” yet भवत | श्रच gaq— “aan fara जृहोति waa दयावाष्टथिवो दति शमिप्राप्रे खादा करोतिः- टति\ ॥ दयावाप्रथिवोप्ूत्येभिधानस्य प्रयोजन are— “तदिमे द्यावा

१- का० ate ० <. ५, a |

R— Alo Fo ५, २८, १।

द्- का० Bie Be ८. ५ RO |

४-- प्राटस्वस्य- Alo He ५, २५८, २। ५-- ale ate Bes, ५, २८, २९ |

( (यण पत्रा ) ) टतौयकारम्‌ । ६५५

fat ऊर्जां रवेन भाजयतौत्यादिना । ऊगरपौदुमरयुक्नाग्येन aq द्यावाष्टयिवौपूरणम्‌, तत्‌ ऊसेनेव धयावाष्थिवोप्रापण इतं भवति । तेन तथोः कितं भवति ? “ननथोरूजं रसं दधाति" | शष्ट मन्यत्‌ ॥ २१॥ |

मध्यमच्छदि निधानं विधत्ते- “श्रथ इदिरधिनिदधातोग्धरश ्ृदिरमोति । cesar Vets, त्याच्छादक मसि । तथा ‘frase arate faaat सदसि खितानां जनानां कायाकारो श्रसि । एतयोरमन््रभागयोर्त्ाह्मएे र्टः ॥

"उभयतग्डदिपौ उपदधातौतिः | मध्यमस्य इदिषः उभयतः दचिणोत्तरथोः; — तानि मध्यमच्छदषि Tafa प्रमाय, तेषाम्‌ उत्तरतः Tf कदौषि उपदध्यात्‌, तथा परः पर्तादपिं द्चिएतोऽपि “चौणि “उपदधाति ॥

कदिषां aad प्रपसति- “तानि नव भवन्तोति । चडत्‌- लोममाश्वात्‌ यज्ञस fama । स च “यित्‌ स्तोमो नव वे" amit: wa; “faeet featifa स एकयत्यादि- सामन्राद्णोक्गप्रकारेण fata तिषटण eat नवलसन्ाद्‌- aq’ । तस्मात्‌ कदिषां नवल युक्तम्‌ ॥ २२॥

tai cea re cea ene ee eI (~ ~ ~ ~ ------ ~ -- ee eel [गो ~

१-- काण site Bo ८. ६, १० | कदितगमयः कटः |

R— HAUSE Ale We ५. २८. २।

३- काण site | ८. ६, १९१ |

४-- “मन्त्रः प्तिष्छदि रावत्तनौयः'-द्रति का० Te ८,६.९९ Te दे०। ५-- Ale Alo Alo देखन रवण |

Rud ॥ MATYAS AA | ( 84° Yate )

age उदगायतल विधत्ते- “तद्‌ रौचोनवंशं षदो भवतोति। ` सदस उदौचोनवंशवं प्रशमित विदधानस्य षदोवेलचण्यं दग्रयति- “प्राचोनवंश efagia भि्यादिना । "एतत्‌, efagit देवानां निष्केवल्यम्‌" मनु्यलक्षणएाभावेन निःगरेषेणेव देवानां केवलं भवति “भवे हन्दसि"-दति' यत्‌ । “तस्मात्‌ तच नाश्रन्ति, न wae. न्तौति। नाश्नन्ति" पुरोडाश्ादिकम्‌, "न भचयन्तिः सोमम्‌ | प्रमादात्‌ HAG दोष माह-“मूद्धां wea विपतेदिति । owas. Ta माग्रौपरषदशोदभेयति- “sua मिश्र इति। एते fay सतोचशस्तादि पाटाश्रयवात्‌ देवम्‌, भच्तणसम्भवात्‌ मानुषं चेति ‘fay भवतः। “उदौचौ वै मनुधाणं दिगिति परायणोदौच्यां दिशि मनुखट्द्धिदगेनात्‌ मनु्यसबनन्धयपरे रः |

सदो निमांणप्रकारं सूचकार श्राड- “afew सदः, म्या वा, उद्ग्वश्रम्‌ श्रष्टाश्रारत्नि, wafinfagafanfaal, नव तिथक्‌, श्रद्ायामो वा, श्रौद्म्बरौं wa, पृष्टया मेके, इद्र दि रितिः waa ठदिरारोपयापरप्रवं च, चिवगों चोत्तरतः"- दतिः । श्रष्टाद श्रल्याद यस्यः vat: उद गायामवपिषये विकलि- ताः; तियंकूप्रमाणएविषये नवार न्निव agtarad च विकत्थितम्‌ |

[शी

—— न्न --> = नन -- rr er ~ -- + त === <~ व - —— re EE “a a aes

१-- पाण Fo 8. 8. Wa |

२-- “रएके-ग्रहगं yaa’ eft चाच ate Ze | R— ae Hoy, २८. 3 |

४-- का” शरीर ges, ¢, १-१९ ।

( (अण Late ) | टतोयकारम्‌ | ९५७

उक्तपरिमाणे खदसि श्रौदम्बरो मध्या भवति, पषा, दिएतः शिता Faas ॥ ९३२॥

aze: परिश्रयणं aaa विधत्ते- “तत्‌ परिश्रयन्ति परि ला faaw दतो ति"। मन््स्याय मथेः- हे ‘fade’ गोर्भिः वननौय दृष! लाः लाम्‌ श्रमाः" श्रस्मामिः प्रयब्यमानाः "गिरः सतिरूपा वाचः विश्वतः eda: “परिभवन्तु । किश्च दद्रायम्‌' द्धा श्रायवो मुखाः, कतिग्यजमानलक्षणा यख स तोकः, तादृग्रम्‌ श्रुः दद्यः" समद्धिमत्यो भवन्त्‌ । तथा ‘apa’ प्रोणयन्धो वाचः जुष्टा" प्रोताः भवन्तु" । तव गिरां च दद्धिजोषावपयुपरि ager भत्यः ॥

प्थमपादं याच््ट्-“दन्रो वे faat, विशो गिर दत्यादिना। wee देवेषु मध्ये चत्रियजातिलात्‌ गिराश्च Wale बलाच fant रूपवम्‌ ; श्रतो गोभिरिद्रपरिग्रहाभिधानात्‌ चचियसो- भवतलत्‌ चेमां प्रजाः कस्ितवान्‌ भवति ॥ २४ ॥

azat दार्रााप्रशतोनां दविद्धानश्च द्भेराण्डा्च सोवना- दिकं" विधत्त- “श्रय लसयजन्य्येवमादिना‹ | सौवनप्न्यौकर-

[ स्न न~~ =-= ~ dameassammmrnemetmmeaman eramahnedummamameameraanel

५-- VOTH ३१४ Te र टौ ° ATT: |

२ “पूनिषाता aga शणं सदसो मध ्ात्‌"-हति Te Zo} Ale Bo |S. ART

४--वा० Wo y, RE. ९।

५ सोवनग्रग्छभिमश्चंमागोद्यघः।

६ काणश्रोणस्‌००.६.१२ल।

६५८ ॥ MAT THT ya ॥ ( श्प्रण पत्ना]

एाभिमपरेनवाक्धानि रविद्धानवद वयास्येयानि; wees fame’ ॥ Ryo

sme स्थान ae— “श्रय शविद्भानयो रित्यादिना, | Rfagianazat: WIE साम्येन य उत्तरो देशः, तत may sate मण्डपं gaiq । ततापि चयः पचा; श्राद्चोपरोयस्य यावत्‌ परिमाणं तखाद्धं सौ भिकवेद्या उत्तरभागे सौञजर्यादित्येकः पचः । श्रदादधिक ant वेद्याः खोकुयां दिति द्वितीयः। सवै मपि सौमिकवेद्या मिति दतौयः। तदेतत्‌ पचचयम्‌ “तस्याद्धे मन्तवेदोत्यादिनोक्तम्‌ | ‘fafed निष्तर माप्नोप्रौयम्‌, “aata मसि"-दति'.-मन्त्ेए afraid’ | meq परश्वरेवलं कारणद्रयेन । तत्र प्रथमं कारण माद- “Az- fra पूर्ैदुरिति। वसतोवयः" सोमाभिषवा्ां श्राप; arg fata सुत्यादिनात्‌ पूर॑दुरधिवसन्ति ; श्रतो वैश्वदेवम्‌ | तथा कोपरिष्टादान्नाखते- “ता wal सादयति विगर देवानां भागय सखेति" दति, । तदासु विश्वान्‌ देवान्‌ संवेश्रयतौत्यतो विश्ेषां देवाना माश्रयग्रताना मपा माधारण्चतवात्‌ वेश्वदेवलम्‌ ॥ २१॥

१- वा० स” ५, २०. १-३।

९-- का° श्रो” Gd. १३।

Q— Fle सं० ५. २०. ४।

४-- का० श्रौ gos. ६, १४ |

५ उपरिद्टत्‌ ऽप्र०र२ He १६ Re |

4 ‘

(दय wal? ) ॥ टतोयकाणएडम्‌ | ३५९

द्वितीयं कारण माह- “देवा | a द्यादिना । “ताम्छ- दसो जिग्युरिति । ततान्‌ सदोनिव्ष्टान्‌ देवान्‌ सदस” सारात्‌ जितवन्तः, ततो निष्काषितवन्त इत्यधेः । नं केवलं तानेव देवान्‌, श्रि तु “wee सदोमेऽवखितान्‌ ary श्र्नौन्‌ नाग्रयन्‌ ; तेषा मद्नोनां त्र सद्भाव एव नासि ॥ २७॥

तच ते न सन्तोति उत्‌ कथं ्वलन्तोत्याद- “aa e a वा एत इति । (तानाग्नोप्र ममि सहरधुरिति । सदसो निष्का- विता श्रागनोप्रपविष्ठाः, तचायसरेः संरद्धाः, ते देवा भ्राग्नोपरधिष्य- TAWA. “Ag” BAT प्राय ततान” श्रसुरान्‌. जिग्युः" । तततः ave: साम्याद्‌ ‘faa देवाः श्रदतलम्‌' श्रसुरतदिसा- रहितलम्‌ प्राप्ना द्यैः । तस्मात्‌” विश्ेषां देवाना माग्रयलाद्‌ Gay fata ॥ २८॥

“तान्‌ देवा दति । ‘avy उद्वाटितान्‌ धिष््यान्‌ "देवाः परतिसतनैनभतः पुनरदीपयन । "यथा" येन प्रकारेण भ्यव, ्रतितिष्ेत्‌ । यद्वा प्रत्यवसान भोजनम्‌ ; यथा ABYC भवेत्‌, तथा aaa । “तस्मारेनानिति | सष्टम्‌ । “ARTZ य दति । तस्मात्‌" श्राप्नोपभरय विशेषं देवानां जयद्ेतुवात्‌ यः wag’, सः ‘say? awe कमे दुर्यात्‌"। श्यो वा tha यो वे ज्ञातः श्रवं षदादारौति विदितः, अनूचानः सङ्ग meee wag? । ware रय द विणप्राय्यभांमेग ` समथयते- “तस्माद्नधे प्रथमायत्यादि ।

Ree । शतपथव्राद्ययम्‌ ॥ ( प्र त्राण

प्रसङ्गार्‌ यजमानाथं कश्चिदपूवेनियम माद- “ARIE वं alfa are विन्देदिति । दौ कितानां" मध्ये ae रौषि. तम्‌, यद्रा तेषां सम्बन्धिन कञ्चिदूविजम्‌ ‘sae दौव॑ “विन्देत्‌" लभेत, तदोब॑ल्यपरिहाराय “एनम्‌ say नयत" इति ब्रूयात्‌ । एवं वदता मभिप्राय माह “यत्तदनात्तं तत्रा रिथतोतोति । लोके यद्‌ भयादिरदितम्‌, ‘aq’ नारित afi न लभेत; श्रत Vaaaige देवाना मात्तिपरिरहार साधनलात्‌ श्रसावणयनात्ता भवेदित्यभिप्रायेण नयतेति तयार | “az यदत safe: | उक्रार्थोपसंहारः९ ॥ २९ ॥ ५ ।६.१.।

दति शायणाचायविर चिति माधवोये बेदाथेप्रकार माध्यम्दिनिश्रतपयत्राद्यएभाय दतोयकाण्डे षष्ठाध्याये प्रथमं ब्राह्मणम्‌ |

॥ इति ठृतोयकाणएडे चतुधैः प्रपाठकः ATH: |

= ते० xo ६का० ayo ua मेतत्‌ विदितम्‌, TAT LATO 2,8 प्र मन्ल्ाख्ान्नाताः ; aft सायगोयं agra सुत्बुरतरम्‌ |

२-- ^“कण्डौ सञ्या ९३२"-दइति क, ख ; “कण्डिकासह्या १२२६१ ग, घ। TA LATO BCH, एत्रा० RSMO, SATO २५क० Bail” RVR, YRTO REMO ; GFA ९३२ इति सिद्धम्‌ |

[ aay]

अय

पञ्चमप्रपाठके प्रथम ब्राह्मणम्‌,

शपिवा

षष्ठाध्याये दितौयं ब्राह्मणम्‌ |

LOO

॥ हरिः ७ ॥ विजञामानो Gare धिष्ण्याः । दम समङ्का ये वे RTE विमान रतु ऽउ वासयेत्‌ SMTA" ॥१॥ दिवि वै सोम श्वासौत्‌। श्रे देवस्तु UT अक्ामयन्ता नः सोमो गच्छेत्तेनागतेन यजेमहीति त्‌ रते माये sw सुपण च कद्रू च व्वागेवु सुपु- रों ARTE समुदं चकुः ॥ २॥ ते इरतौयुमाने ऽङचतुः। यतरा नौ दुवौयः परा- प्चादालानं नौ सा जयादिति तथेति सा इ कद्र रुवाच TULA WB

षि री [कवक छ a

* (इद्याल्मामः'-ति सा०-सम्मतः पाठ दति डा ०-वेबरः | 46

RR ॥ प्रतपथत्राह्मणम्‌ ॥ (ade Um)

सा ₹ मुपुण्यवाच । भ्रस्यु* सणिलस्य TCT शे ष्याणौ सेवते त महं पश्यासौति त भेव त्वं पश्यसौति तर होत्युथ इ कद्ररवाच TH STA WIS तु म वातो धनोति त ae पश्यामोति॥४॥

सा यत्‌ सुपुणयेवाच | शरस्य सलिलस्य पार wh बेदिव्व सलिलं व्वेदि भेव सा तुद्वाचाश्चः शेत MTU सेवत ऽइत्यप्निव्वौ sya: श्रेत युप^स्थाुरष धृत्‌ कद्ररुवाच त॒स्य AST wah a ममुं Ari धनोति त॒ मह पश्यामौति रशना हैव aT Wy |

सा इ AWA | Tele पताव व्वेदितुं यतरा नौ जयतीति सा ह कट्ररुवाच त्व मेव पतत्वं Aa BAM स्यसि यतरा! नौ ज॒यतौति ॥ ६ ।

सा इ FIM पपात। तञ्च तथेवास य॒था ATLA ता मागता मुभ्यवाद त्व मजषौष््रष्टा ३ मिति ठ मिति दहोवावैतद्याष्यानः सौप्णोकाद्रव मिति iol

षा ह कद्ररवाच । श्रात्मानं वै त्वाजेषं दिसो सोमसत देवेभ्य Bet तेन देवेभ्य आत्मानं निष्कौण

* कयुस्य' द्रति 1,4 | † ‘ar-sfa a, घ, t शवराः दति ग, घ।

( gare रार) ॥ इतोयक्राखम्‌ । १९१

्ेति+ तथेति सा asia सजे सा गायकौ दिवः सोम मारत ॥ ८ |

हिरणए्सग्योदं कुश्योरन्तर वहित Weal ते इ स पवौ निमेषु निमेष मभिसुन्धक्तो दौक्षातपुसो हैव तै आ्आसतुस्त॒ मेते गन्धर्वाः sacar TWiT पिष्ा इमा STAT! ॥ € ॥

तयोरन्यतरां कुशौ साचिच्छेद । तां देवभ्यः प्रददौ सा दोक्षा तया SAT श्रदो्षन्त ॥ १० ॥

aq दितीयां कुशौ मुचिच्छंद। तां देवेभ्यः ` प्रददौ तत्तपस्तया देवास्तुप उपायन्नुपसुदस्तुपो दयुप- षदः ॥ ११॥ feta ह सोम सुाचखाद) TAIT खदिरो IT नेनाखिदत्‌ तसात्‌ खादिरो युपो भवति खाद्‌ aaa हैनं मोपतायां जहार सोऽच्छावाकी यत ॥ १२॥

त मिन्द्राग्नी ऽअरनुसुमतनुताम्‌ । प्रजानां प्रात्य तखादेन्द्राप्ोऽच्छावाकः । १३ ॥

[व = oe ,

’ fa foqattafa’—xfa पाठश्च दृष्टो डा-वेबरे | † “मे दहोचरकाः,-इति सा०-सम्मत इति डा-वेबरः । t ‘a -axfa ग, ध।

३९9 | AUNT AA | (Ute tare)

mere दौधिता राजानं गोपायन्ति। Aas. इरानिति caret सगुप्तं fester ह गोपनाया प्रहरन्ति waa हइ ॥ १४ |

तस्माद्‌ ब्रह्मवारिण Aras गोपायन्ति। रान पश्चन्नेत्रोऽपहरानिति त॒स्मात्तच सुगुप्तं चिकौषेदुख इ गोपनुया aretha "laa इ । तेनतेन qual देवेभ्य रात्मानं निरक्रीणोत तुस्मादाहः Tae ईजान इति ney i

णः ह वे परुषो जायमान wal शल्यो UMA जायते स AGHA यथेव तत्‌ सुपर देवेभ्य sara निरुक्रौणोतैव aty wana तिष्कौणोते। १६ ॥

तेन देवा SIMA | तु मेतं गन्धव्युः Maral शअन्बाजगुलेऽन्वागुत्ात्ुवन्ममु नो यन्न ऽश्ाभजत a नो यन्नादन्तर्गातारू्वेव नोऽपि यन्न भाग इति ॥ १७।

ते ere किं नस्ततः स्यादिति game गोत्तारो MAT सेषाप्यापीह arma भविष्याम इति ॥ १८॥

तयेति देवा अद्रवन्‌ । सोमक्रयणा व इति तने एतत्‌ सोमक्यणाननुदिशत्ययेनानहवव॑स्तृतौयसवने वो

( dae Rate ) । टतौयक!खम्‌ । १६५

ए्याहतिः areata न्‌ सोम्यापषतो fe युषयत्सोम- पौथस्तन सोमाहति नाश्येत सैनानेषा ठृतौयसवन रव दत्याहतिः प्राप्रोति नु सौम्या य॒च्छालाकैडि षान्‌ व्याघारयति ॥ १९ ॥ gu युदप्नौ Weta) ठदोऽविष्यतोति स यदग्नौ

जति तदेनानवल्युथ ae: सोमं बिभ्रत उपयुपरि रिन्ति तदोऽविष्यतौति स युदेनान्सोमं fran उपर्यपरि चरन्ति तदेनानवति त॒सादध्वयः समया धिष्यान्रातौयादध्व्यहि सौमं विभुत्ति त॒ मेते Bra प्र्ासते स रतेषां ora माप्त त॒ मधरि्व्वाभि- azar ara’ देवः पशूना AT सु वा हेन मभिमन्येत RATER: शालाया AL: AS ALTA TAT ॥ २० ॥

ते वा ऽरते+ | सोमस्येव TH UA श्रा वनौयः पुरस्ता्ाल्नीलोयो दक्षिणत श्राग्नौभौय SATA ये सदसि ते पश्चात्‌! ॥२१॥

Aut वा suataufacta | अरहाननुदिशन््यत्‌ ऽ दवेतदभिरेः नर उपकर म्बङ्ननुदिशन्तु त॒या THT

Eee

+ "तेः-दति ग, च । † श्पश्चात्‌^-दति म, घ।

३६६ । शतपथब्राह्मणम्‌ । (use tate)

ararsiran: सो दिवस्त॒था a लोकं प्रति om. स्यामस्तुधा न जिद्या* TATA इति ।॥ २२॥

स यानुपकिर्न्ति। ठेनासिमिल्लोक प्रत्यक्षं way यानलुदिशन्ति तेनामुसिंल्लोकं प्रत्य भवन्ति ॥ २३।

ते वे दिनामानो भवन्ति | एत॒ ऽउ हेवेतुदभिरे न वु ऽरमिनुमभिररात्सम येषां नः सोम मपा दितौयानि नामानि कंटर्वामद्ा ऽइति त दितौयानि नामान्धकुव्यैत तेरराघ्रवन्‌ यानुपह्ृतसोमपौथान्सतो- $थ यन्न ऽश्राभजंस्त॒स्माद्‌ दिनामानस्तुस्माद्राह्मणो sagara दितौयं नाम pala catia देवयु णु विदान्‌ facta लाम Feat ॥ २४ ॥

स युदप्रौ जुष्ोति। तुदेवेषु yeti तसमादेवाः सन्तयुध यत्सदसि भक्षयन्ति तुन्मनु्येषु जुहोति तुसना- aq: aaa युडविद्खानयोनाराश्साः सदन्त तु्पितुषु जुदोति तस्मात्पितरः सन्ति ॥ ey |

या वे प्रजा यन्नेनन्वाभक्ताः। पराभूता वता ए RIAA इमु: प्रजा शपरामूतास्तुा यत्च ऽश्ाभजति TAMAS पशवो रेवानुनु वुयास्योषधयो AA

* (जिद्या'-द्रति क, डा °-वेबरोगाप्येकन्च FT | † <तेः-दरति ग, घ |

( (दण Ra? ) ॥ छते यकारम्‌ | १६०

शतयो यदिदं fasta सु Aa यत्न SMTA aE aa ऽउभये देवमनुष्याः पित॒रः. सुम्िवन्ते सैषा सम्या ते इ सम दृश्यमाना रव पुरा सुम्िबन्त vary दृश्यमानाः We REN १ |

y इति पञ्चमप्रपाठके प्रथम्‌ ब्राह्मणम्‌ [६. २.]।

धिष्णयपद्‌ाथविधाना्ेः माख्यायिका माह- “विजामानो हवाखेत्यादिना । ये “धिष्याः ते we’ aye "विजामानः' भ्रातरः, Waa) कुत इत्यत श्राह- मे" “AAR? समान- fas, यत एव ` मतो fasta cau) समामचिद्कानां waa व्यातं दग्रंयति- “ये बै समङास्ते विजामान दूति । एत उ' एते खलु ‘We’ ATS ‘gra’ ; sat विजामान cAI । तस्मात्‌ सोमयागे flr.” क्था TTA ॥१।

सजतेनोक्ं॑विशदयितु माह- “दिवि वै शेम आरसौदये8 देवा इत्यादिना । शरः लेके (त एते MA’ व्ठतो श्रतथा- ते । पुपर्णोकद्रोसतयोः किं arad रूप मिति aguafa— "वागेव सुपर्णौयं कद्रूरिति | वमद UH’ परस्परं कलह मुद्‌- Wat ew

<= भविष्यो पधागपदाधैविधानार्थ--द्ति & | २-- ‘que’ —rfa & | a— एरसतात्‌ ९०६ ए० १ टौप्यगो RAT ।

६९९ ॥ प्रतप्त्रश्िणम्‌ |i ( ५५ ° शत्रा

“ते इरधमान दति । wales TOC Hee | "ऋतिः dint ures’) ‘meq’ कथम्‌ ? "नौ" आवयोमपे ante ‘ea? अत्यन्तं दूर ॒"परापश्डात्‌' पश्येत । "घा gz. afin सुपर्णौ दूरम्‌ ‘tech ‘sare ॥ ९ ॥

“a हेति। ‘ar दूरं प्श्ठम्तो "सुपर्णो" उवाच fi मिति, उश्यते- “we सलिलस्य पारे we श्वेतः शयाएौौ सेवते त महं पण्ठामि इति? । wert श्रतिरेवाविष्करिग्यति । "त मेव मथा ye श्वेताश्च मेव हे कद्रु |’ ‘aa’ wis ‘cals — ch न तु aatsfafony | सा ‘ax’ दूर विलोक्य त हि-एति ey | aay खश लं पश्यसोल्ययः | ततोऽधिक मपि दृष्ट

x: gana । कि मिति, उच्यते- “तस्य aret wets, ममुं वातो yatta, त ay पश्यामि इति| ‘are’ पुश न्यवन्ि' स्थाणौ faam wer, a? वालं वातः" वायुः “aati कम्पयति ॥ ४ ॥

सुपष्ठंभिदहितस्य we सलिलस्येत्यारे सतात्पये श्रुतिरेवाह- “at यत्‌ सुपण्यैवाचेति। “we सलिलख्येल्यादि | सलिलं सागरादिखब्बदधं यथा safaeay भवति, एवं वेदिरपौति सशिरलेन निरूप्यते । wa: शङ्गभाखरलात्‌ रवाशरनलाच रत पलम्‌ । यूपस्य ाणल तु साच्ादेव । BRT दुक aw वाल इत्यादिकम्‌, तदभिप्रायं दण्यति- “श्रय चत्‌ कटूरित्यादना |

ता १- पाण Go ३,१.२६ ATU |

२-- “कजुकमद्धस्ोष्क्दति”--द्रति भा द° 8. १, ५ |

(dae रब्रार ) । ढतोयक्षाणम्‌ | ६९९

ot शैव सेति। वालवदतिदेर्यायुपवेष्टिता रना वाल ` भिद्यते ॥ ५॥

eT सुपणटवाचेति | “AT ₹ agitate । great शरता- शरादेदंगेनाधं माहृता कद्रूः, सुपो -सदष्टख वालख सुसिद्भलात्‌ ल सेव' दृषटावयोः कसा जय इति wwe ॥ ६ ।

“सा ह grat प्रपातेति। एव gat सुपर्णौ गला ++ वाव मवगत्य पुनः “aaa ‘a? सुपर्णौ कद्रूः 'उवाद्‌- ‘a मजेषोरेरहार मिति" । wa इतिः, । तया ver quel ‘a मजेपौः-ईइति' उवाच | विदितस्याख्यानख प्रसिद्धवाविष्कर- णाय नाम करोति- “एतद्याख्यान मिति way “दिवि वै मोम श्रासोदिल्यादिः ““दोवाचह्यतदन्त मित्ययः९ ॥ ७ ॥

“सा ह कद्रूरवाचेति | पराजितवा सुपां गाव्यादि- चन्दांसि wer magn दिवि शितं सोम माह देके सकाशात्‌ श्रात्मनिश्रयण हत भित्यथेः “खा हइ वाच waa वे लाजैष भित्यादिनोक्तः॥ ८ ॥

“सा meray दिवः सोम माहरत्‌“-दति यत्‌ सद्गन्ेणोक्म्‌, तद्‌ विखष्टयति- “हिरण्यो gatftarfea । ‘fect:

५-- पा Fe ८, २, १०० | र२-- दितौयकग्णौतः सप्तमकण्डन्त भिति यावत्‌ |Z त्रा ३.१.१,२; ६.६. ६ waafy रथम्‌ । “दयं वै कडूरसो पपौ कन्दासि atau’ gente q Fo सं° ६, १. ६. १। महभारतेप्यादि- पवण्ेषा कथा Cheat, तथा भागवतेऽपि ई ६. २१। ४ 47 |

gee ॥ AUT A ॥ ( 4° शत्रा)

wet? श्रायुधयोः ‘way “श्रवहितः' sree: सोमो O77 “ज्ञानपदं शृत्यादिना श्रयोविकारार्थात्‌ कुगशश्रब्दात्‌ Sle । 5 But रपवो" चुरधारे दवः तौ 'निमेषं-निमेष' wz. त्वः । “श्रमिषन्धन्तःः Guat नापररेदेवं रचत इत्यथः | Aut वाखवखशूप are— “दौचातपसादिति ' “a मेते मन्धवां शति । gare’, सोमरकचकाः “एते गन्धर्वाः" a सोम शुगुपुःः । त के? ये ‘ca सदसि ada: शिष्याः", (श्रमाः होताः) दुमे Year, होटवलैमेचावरणादयः२ ॥ ९ ॥

"तयोरन्यतरां at माचिच्छेदेति । गायनौ ‘at दिता ¶ har श्रददौ" । (तया देवा श्रदौचन्त' ॥ १० ॥

“oy दितोया fafa गाचश्चा feat featar a Sat दन्ता, षा तपोनामोपसद care “तपो BNR इति ॥ ११॥

१-- Ue Go ४.१, 82 | २-- MBIT पदं इ-एके | ३-- “हो चाशष्दः सनौ लिङोऽपि एरषान्‌ होचकागभिधतते"-- दरति रे, त्रा gg पण RRO ९क० Ae भार | “होचकारण- ATT: ATE MSU SATRIA’— xls Te Fle ६.२. Wale HT" Sgeaftn दादप्निणो eter’ — दति ara ate @ १,२. RE Te । इति परिभाषया प्रतिषेदं चयो शोका भवनि; ayy aay ayat ete TER wut मुख्यत्वात्‌ | अन ai ४,९१.३ Bafa ATA |

( {य° श्रा" ) , ॥ दतोयकषडम्‌ | ber

cefaty हेति। शोमाहरशसमये खदिरातिषारलात्‌ त धनं wat सोमं भकितिवतो, श्रतः खादनसाधमलात्‌ खदिर ति माम GRA | WA: खदिरस्य सोमाहरणेपयोगात्‌ staat पः स्पश खादिरौ कर्तयौ | शर्डावाकख' "गोपनायाम्‌' । रोज णा मेव सोमरच्क गन्धवेङूपलयात्‌ HATA WAHT वदा मरचेषु we रक्वितदाम्‌, तदा गायचौ “अदर; श्रतः separa: शश्ररौयत' होमो निृष्टोऽत्‌ । च्रतएबेतर होचरकावत्‌ यमत एव wera मपि (म) समालभत ॥ ९२॥

‘a fara इति। नतः रौन मच्छावाकम्‌, “Tae धरशर्पाठेन eel 'श्रुसमतमुताम्‌' सन्तान मनुप्रवे् मकरुताम्‌ । श्रतः श्रच्छावाकः “ORTH!” CUTUTAATA: | car चोत्तर श्च्छावाकहोमकालेः श्राशाखते- “melee वा ्रच्छावाकस्त मिन््राग्रो"-दत्यादिमा॥ १२॥

“तसमाट्‌ दौचिता राजान मित्यादि, श्रोपोदवातिकं वाकम्‌ । ष्टम्‌ | MURTY TNA: १४ ॥ ॥ ९५ ॥

सोमारणपसङ्गात्‌ सुप्तौ -दृष्टानमुखेन श्युभयपरिहाराय पोमयागखावश्यकम्तव्यता ATE “SU ₹ वे पुरषो यमान एव Raita जायत दृत्यःदिना | जायमान एव wat” खण- भावे जमन भेवोपाधिरित्यथः। इद BU प्रातिभाययवदन्यत

~ ]---~-~-~--

(— “शच्छादवाकचमसष्टोमकाशे-दति ठ | R— उप्ररिष्टाद्‌ (४, ३. १, १; २.) इ्व्यम्‌ |

ez ॥ प्रतपथत्राक्मणम्‌ ॥ , (धप्रण शत्रा)

श्रायातं न भवति, किन्तु खत vara faa ay माह- श्रात्रमाः-द्ति॥ te

“तेन देवा श्रयनन्तेत्यादि | तेन mayday । “श्रतु नो aq श्रा anata ‘a’ श्रस्मानपि श्रन्‌ "न्ने ्न्वाभजत श्रन्वाभाजयत, “fara युभ्रानस्मानपि भागिनः ga दक्रवेपसेव्यप्रतिषेधः- “मानो यज्ादिति। “santa श्रन- रितान्‌ मा काष्टे । “eat गा शुडि"-रति, mee, “गातिला" दतिः fast लक्‌ ॥ १७ ॥ ॥ १८॥

caaatfa । “सोमक्रयण व दतोति। सोमः ala मैगेन्धर्वादिभिः, ते सोमक्रयणाः', a’ gars तान्‌" भागान्‌ एतिन शोमक्रयकाले एभ्यः" Tait, पिष््यरूपेणावितिभ श्नुदिग्रति' श्रतुदिभेत्‌ ; एते Gwe भागा इति ब्रूयात्‌ | शवा SAAT, “शा तीयसवने' BUA श्रा्यति,, न सोम्या ; “AIA हि युश्र्ोमपौयः' दति। पातयः ata: शोमपोथः' सोमखापत वादित्य्थः। “यच्छालाकैर्धिष्यान्‌ याघारयतौति । चद्‌" या आल्या ‘area’ awaqe: विडतान्‌ धिच््यान्‌' टेन व्याघारयति' सेषा इतेति ॥ १९ ॥

“श्रय यदग्न होयन्तोति । श्रयः प्ररोपनानन्तरम्‌, श्रो प्रीते, अरप्रिचित्य्ः । 'होधन्ति, तद्‌" श्रां वः” gure “Wt nee ees eer eee

L— पार Fez ४. a4 | R— Te BR 8, 08 |

(६ शव्रा०) | | तौयकाएटम्‌ ll ६७९

af’ तपेविथति ‘fa’ देकवाक्यम्‌ । तत्तात्प शरुतिः खय शेव giafa— “स यदग्नौ जङ्तौति । तदं सोमाङतिः कथं लभ्यत ति तचाह- “श्रथ चद्‌ वः सोमं बिभेत उपयुपरि चरिथन्ति, ag वोऽविथतौति। We मन्यत्‌ । सोमधारकखाष्व्योरधिष्ाति- मं प्रसक्तं निषेधति- “agree: षमया पिष््यान्नातौया- दिति। "त मेते यात्तेन wearer दद्यादि । ‘ay waeq vd’ सोमरचकाः पिष्याग्रयः ‘aria विटरतेनारेनोपलचिताः न्तः, प्रोच्य निवसन्ति । खः श्रपि पिष्ण्यानतिक्रामन्‌ "एतेषां a’ विदतं भख प्रविशेत्‌ | प्रवेशे का हानिरित्यत aie “a शरिरवाभिद्ेर्‌ यो वायं देवः पशना भिति। “a ar रेन मभि न्येतेति। श्रभिमानो रिरेच्छा। afe भध्वारेऽपेचिते क उपाय दति तं ewafa— “age यद्यध्वर्योः mere मिति । यदि" श्रः खात्‌ शलाय mW प्रयोजनं भवेत्‌ ॥ २० |

पिष््यानां सोमरचकल मभिधातं सवषां तद्वकत माह- तेवा एते षोमखवेति॥ ११॥

सवेषां षोमरककवे समाने सदोगतानां धिष्णयाना मिव कथ AR Agel नालोल्याह-- “तेषां at vgiqufacmgl- नुदिश्न्तोल्यादिमा। श्रनुदेणो नाम faye एवं भव- गीति निदः । va एवावनोयादौ auger “इम्बाडसि गातुः" द्याच्यतुरे शः क्रियते । श्रद्धां धिष्ण्याः ate, वेषम्‌

१- dle Fo ५, Be, ८।

ROE ॥ MATT TT । (घण yas

maze: इति विधिरशीयते,। Fee कारण माह- “तवा यस्मादिति । "तचा" सति, धिष्णयनिवापाभावे. षति ama पए wafer cate ्रति प्रश्चास्यामः जानोम इति, “तचा न जिगा wera रतीति । द्युलोकं वेधा परित्यश्च wet हतनिवायानं एुधगमने खति जिता स्यात्‌ । सवेष केवल मुदे शने aA MISA न स्यात्‌ | श्रत उभयाय सुभययाकारणम्‌ ॥ २२, Ray

थथा BTR, एवं नामदैविष्य मपि ; तत्तु TEA मिव्याह- “ते a दिनामानो waa छ शवेतदधिर एति, नामाम्तरधा रणएविषये मतिं चक्ररिल्ययः। पूर्वेषां are मपरितोष कारण माह-“न वा एभिर्नामभिररातस्मेति। न श्ररात्छ' षष ज भवामि । “an faatfe wea । “विभुरसि प्रवाहणः” द्याद्य्युपस्थानमन्लेषु प्रतिपादितानि दिनामानि । दितोयनावा प्राप्तां wate दश्यति- “यानपइतसोमपो याग्छतोऽय यज्ञ भ्रभ- अक्निति। यज्ञमागन्तु ''हतोयश्वने वो eerste: प्राखतो- am faa ॥ ९४ ॥

श्रय प्रसङ्गात्‌ सोमयागं देवमनुव्यपिटदारेण सवेजगत्‌थिति- हेतुरिति प्र्र॑सति- “स यदग्नौ अष्ोतोति | अ प्रौ तन्तवो होम एव waaay होमो भवति । तस्मात्‌" यन्नभागलाभाः

aha tee ce ne te Pa

९-- “agra-aa’ वालसनेयिनः समामनन्ति, az Fata प्रवर्ग्यो पसदौ"-दति ara Bite Go १९. १५. ७। R— ate Pow, ६१. १। इ--एरलतात्‌ (१९७ Ge Re We) त्यम्‌

gqe रत्रार ) ॥ एतौवकाणम्‌ | | ६७५

देवा? ‘afer श्रात्मानं लभने; ददानो मपि श्रपरन्धताः विनष्टा कत्तन इव्यथः । एवं Agate श्रपि योश्च । ‘gq यद्ध विद्धानयोनारासाः सौदन्तिः तत्‌ fay अशो- रीति) इविद्धानश्रकटस्य दकिएभागे wey’ ये षोमा इता- पिष्टा भिताः पुनराणाविताश्च aH, ते नारा्रसाः; तेम पदिदेव्याः | तत्र खापनेषु faq भोति ॥ २५॥

co प्र प्रजा दूति । ‘ata प्राः” देवपिदरमनुखव्यतिरिक्षाः, ्रसुररचप्रतिकाः, "ताः %राश्ताः' विनष्टा way! area ad मासीत्‌ परमा च । "एतद्‌" ददानो मपि, श्रपरण्धताः' an? सन्ति, "ताः देवाद्याः ‘ay “श्राभजति' । wy तेषां यन्न- भागः, तदितरेषां परएपकिप्रणटतोनां कथं यज्ञऽतुपरवेश दति, त्कार ATE “मनुग्याननुपश्रव दृति | वयसा मन्तरिचषश्चार- arin रेवानुप्रवेशाभिधानम्‌; श्रोषध्यादौमा रच्काभावेन देवा- पोना fata: “उभये देवमलुाः पितरः इति । देषमतुग्य एको राशिः, पितरघ्कः, दरा ara उभयेऽपि “शण्िवन्ते साहिदयेनेदौभावेन पानं gate “पेषा' ‘aa’ सह पोतिः। “magna -cfat भाषे we) प्रथमं देवेरप्रिञुखेम पानम्‌,

Fe 9, रीं जित जोन भाणनम te न नक न भ ण ea! ee rt re ae ण rr ee ee ee

9)

१-- “ay यश्चमसो टेवपाग्तस्िन्‌ देवा Tat मादयन्ते दति ऋ सं १०.१६. ८। “ोदुम्बरेण चमसेन चतुःखक्तिगा^-ति B2- वोपरिष्ात्‌ (9, २. ११. २) साघ्राखते |

R— Ue Fo Q, द. १०६ |

od ॥ शतपधत्राह्यणम्‌ । (Use रत्रा)

पचाश्मतुथेः सदसि गशेषपानम्‌, पथान्नाराश्रसेन पिषिणम्‌; द्येवंरूपानुषन्धयेव्ययेः। तेषा मागमन मेव न TWA, ay सहपान भिति, तचाह- “ते इ ख TATA एवेति*॥ ९१।

ea. edi

दति श्रौसायणाचायेविरचिते माधवोये मेदाथप्रकाश माध्यन्दिनिशतपयत्राह्मणएभासे हतौोयकाण्ड षष्ठाध्याये ददितोयं ब्राह्मणम्‌ i

[ श्रय ठतोय ब्राह्मणम्‌. | सवे वा ऽरुषोऽमि Shera | यो Shera यत्त ale daa यज्ञ वेद सुव सुनु त यन्नः सम्भूय मिम्‌ ममि दौश्ते सुवे मिदं fare ॥ १॥ युदैसजिलानि जोति । स युदिद्‌ः सुरव विजत

१-- “धिष्णान्‌ निवपति^-दव्यादीनि ate whe इवागोह समी तद्यानि (८, १, १५-२२. ) । “चाल्वालादिष्णिवानुपवपति!- श्यः दौमि भाप ate १९. १४. ९-६ सवाण चेवमर्धकामि |

( cae RAT? ) ॥ हतो यकाम्‌ i R99

aang वैसजिनुानि* लाम तसाय्योऽपित्रतः स्यात्सो- न्बारमेत युय ware Gta यदं कुोति तदेेदः सुवं व्विअते ॥ २।

यदवु व्येसजिनानि जोति । amt वै विष्णः सु देवेभ्य vat frente व्विचक्रमे येषा मियं विक्रान्ति- रिद्‌ मेव प्रथमेन पटेन पस्पारायेद्‌ मन्तुरिष्ं दितौयेन दिव मुत्तमेनैताम्बवैष रतस व्विष्णयन्नो व्विकान्ति fanaa य॒ञ्ुहोति त॒समादेसजिनानि जुहोति ॥ ६।

aimee fee सतीत्वा । cea प्रदाय सम्प्र. पद्यत इदु मभ्युादधत्युपयुमनीरुपकंस्ययन्तयाज्य AY श्रुयति सुचः सुम्मा्ुपश्ये राजानं यजमानः FRA सोमक्रयण पद्‌ TIAA गाहपत्यं परिकिरति पदा वै प्रतितिष्ठति प्रतिष्ित्या seat ॥ ४॥

age agel Fata युबाहवनौय qecia ताद्पयमनौषु चतुर्भाग सुक्षं चतुभागेणोपाश्जन््य तारूपयमनीषु चतुर्भाग जघनेन गुहपत्यं चतुभौगं

परिकिरति uy

" श्ैसजनानि-इति सात्‌ सायणसम्मतः। ण भिष्टोतरतरापि | भाष्य ( ३८३ ए* € Uo) ष्यम्‌ | † (तिति ग, घ । { ध" -दतिग, घ। 48 |

१७ | MAT UATE DA । Cute 2370 |

तद तथा नु FST VTE मेव परिकिरे्षु नेन Tera मुयोत्पूयाज्यं षतुखशोते शुषा चोपति च ज्ञाति पञ्चहोतुः Teeter ज्योतिरसि विश्रु रूपं विशेषं देवाना समिदिति व्वेश्वदेवः हि एषः दाज्यं धारयन्ति सुचो यद Tete इपर भृवति॥ ६।

श्य जुहोति। त्वे सोम तनदौ इषोभ्योऽगय any उङ्‌ यन्तासि away खाति तदेतेनेवाणं प्रथिव्यां प्रतिष्ठायां पएरतितिष्टत्येतेनेमं लोकः BTA" io)

श्रथापुवे दितौया area जुहोति । जुषाणो ह्‌ THA व्येतु Seas उ हवेतुद्वाच TaN वे बिभेमि य॒था मान्तरा नाष्रा र्षाश्सि नु हिनुसन्न मा कनौयाश्स Aq व्वधात्‌। छत्वातिनयत स्तोक मेव स्तोको दयपतुरिति तु मेतत्‌ कुनौयार्स मेव व्वधात्‌ छत्वुत्यनयन्त्तोकं मेव स्तोको दयप्र Tama भोषा aways दिता सातिं जोति ॥ ८ ॥

TTA! | उपयच्छन्तयुपय॒मनौरथाद्र

+ %-afa ग, च । † शधात्‌"-इति पवगौयादिपाठ ew, उत्तरच च सवज ग-घ-ए्तकयोः { “्रम्‌'-षति ग, घ।

&

(que ENTS ) । 2तौयकाशचम्‌ । Roe

प्रहियुमाणायानुब्रेहि सोमाय प्रणौयुमानायेति aaa प्रहिथुमाणायानुव्रुहौति त्वव ब्रूयात्‌ ॥ ९ ॥

श्राददते प्राव्णः। द्रोणकलशं व्वायुव्यानौधं काष्मय- मयान्‌ परिधौनाश्रषालं प्रस्तर Ree व्वि्ती* तदर्दिरुपसुन्द्ं भवति वपाश्रपण्यौ रश्ने ऽग्ररणौ cafe: शकलो व्वृषणो TAA प्रा Tafa सु रष उरा TH रति ॥ १० |

तदायत्स व्वाचयति | HH AA सुपथा राये SHAT न्विशानि देव व्वयुनानि विद्यान्‌ | युयोध्यस्मु्लु हरा मेनो भयिष्टां ते aa उक्ति व्विधेमत्यद्चि म॒वेतत्पुर्‌ ART: पुरस्तानाष्रा रष्णारस्यपघ्रनेत्यथाभये ara हरन्ति त ऽश्ायन्त्यागच्छन्याम्नौभं त सुम्नो निदधाति ॥ ११॥

स निदिते जोति | श्रयं नो saint मधः पुर रतु प्रभिन्दन्‌ । अ्रयं व्दाजान्‌ जयतु* व्याज सातावयःः we जयतु? TENE: सखाहेति तुदेते

__ ____ _ ________ ~~~

* (वििष्टेतौः-इति ग, घ | + “व्िदवान्‌!-षति ग, घ।

t ‘arnt जयतुः-षति क, ख । ऽ श्र जयतु'- ति क, ठ |

चै.

ate । श्रतपरथब्राद्यणम्‌ ॥ ( भप्र Rate)

नेवेतसिन्नन्तरिष्ष प्रतिष्ठायां प्रतितिष्ठतयेतेमैतंसोकुः* WTA ॥ १२॥

तुदेव निदधति area द्रोणकलशं व्वायुब्यान्‌ यथेतर॒मादायायन्ति तदुत्तरेणाइवनुौय ATI यन्ति i १३॥

प्रोक्णौरध्वर्युरादत्ते। स॒ LY मेवे Trea afe are बद्दः परयच्छन्ति तुत्पुरस्ताद्गन््यासाद यति तव््नोश्योपनिनौय विखरैस्य ofa are: प्रस्तर उपसन्नो भवति तं शह्वाति श्दौत्वा प्र्‌ मेकटद् स्तणाति etal afe: काष्मयसमुयान्‌ परि धौन्‌ परिदधाति परिधाय परिधौन्त्सिधावयुः दधात्यभ्याधाय AAA ॥ १४॥

श्रथ शु्टोति | उर्‌ व्विष्णो विक्रमस्वोरु क्षयाय नस्कृधि | तुं टतयोने पिव प्रु प्र यत्तुपतिं तिर खाहति त्देतेनवैतस्यां दिवि प्रतिष्ठायां प्रुतितिष्टलेतनैत लोक WU युदेतया जुति ॥ १५॥

यदेव AMAT SHA | कुनौयारसं IT रन मेत इधात्‌ छत्वात्यनैषु स्तोकं मेव स्तोको BAT rage Boe tk waite at म. मी

* y शोक -इति कं, ठ |

(eae Rare ) । एतौयकाग्डम्‌ । act

प्रा यु एवेष तं करोति ay aq यत्नो हि विष्णु ee MIST जोति ॥ १६॥

TIAA खचः। WT BA राजानं प्रपा दयति तद्यदासुश्च TA ऽपु उपस्पृश्य राजान WATS थति वजो वा SASK रतः सोमो नेदजणाज्येन रतः सोमः हिन॒सानौति त॒स्मादासाद्च VAT पपु उपस्पृश्य रजानं प्रपादयति ॥ १७॥

स दुश्िणस्य इविद्धानस्य ats छष्णाजिन साल शाति। तरेन सासादयति दृव सवितरेषु ते सोमस्तु TES मा त्वा दभद्धिति तुदेनं देवायेव सविते परि ददाति गधे ॥ १८ ॥

चथा नुसज्छो पतिष्ठते | एतत्‌ त्वं देव सोम देवौ देवां र॥ऽउपागा+* इदु महं मनुषयान्त्सहु रायस्थोषेणे- NTA वा ऽएत॒ मन्तजम्भं ऽश्वादधाते यो दुक्षत camara, wer दौश्रणौयः इविभुवति यो वै विष्णः सोमः स दविर्वां रष देवानां भवति यो दुौते तदेन AMAA श्रादधातें TATA सोमाब्िमुष्यते

aaa त्वं देव सोम देवो SARITA द्‌ AY

* दर्वाष्ऽडपाग्रा दति क, ख । TI FA F | † (मन्तज॑भः-दहति च प्राठमेदतवेन खौ क्तम्‌ Ste वै । एव FATT च ।

BSR ॥ शतपथत्राह्णम्‌ | Cate Rare)

मनुष्यान्सह रायस्योषेशेति भूमा वै रायस्योषः सह भूमेत्येवैतदाइ ॥ १९ ।

श्रथोपनिष्कामति। खाहा निव्वेरुणस्य WTA इति व्वरुणपाशे वा ऽएषो जन्त॒भवति योऽ्यस्यासंः Age व्वरुणएपाशत्विमुच्यते ITE साहा निव्वंरुणण पाशणन्मुच्य ऽइति+ ॥ २० ॥

VIIA समिध मभ्यादधाति। AH व्रत ured व्रतपा इत्यप्निहि देवानां व्रतपतिस्तस्मादाहाप व्रतपारुचे व्रतपा इति या त॒व तनम्पे्युमूदेषा सा लुपि यो सुम तनृस्वय्युभूदियः सा as | यथायथं नो व्रतः पते व्रतान्युनु मे cleat दौक्षापतिरमःस्तानु तुपसतुपः स्पतिरिति aaa ममग्रिमंच्यते स स्वेन सुतातुना यजते तुस्मादस्याचाश्नन्ति मानुषो fe vata तसाः दस्याच नुम Dafa मानुषो fe भवत्यथ TAT arafa य॒था इविषठौ ऽहृतस्य नाश्नौयारेवं तत्तसा- Stacey नाञ्नौयादथाचाङ्गलौव्विरजते ॥ २१।२।

॥ इति पष्चमप्रपाठके facta ब्राह्मणम्‌ [ ६, ३, |।

छव ग

Tt

* ‘gfa'-afa ग, 3!

( ९० RAT? ) ॥ हतो यकाम्‌ ॥ १८३

परसजनोयानि fara माह-^सवे वा एषोभि Thea इति । यो दोचते एष एति waa) कथं खवे ममोति, ATT "न्नं दभिदौकत इति। awe कथं सवव मिति, ane “यज्ञ Gaz स्वं मखिति | "ददं ea ‘ane श्रनु*रत्य TURE ; कमषलं वा स्वस्य जगतः | "य मिम wa wa "न्नम्‌ ‘afa- aw ‘Zaa’, ‘A’ ay aaa’ वेसजेनहोमान्तं प्राचोन AR जातं Bawa: | ष्णाजिनमेखलादिकं afer ‘aa’ “विजते ga प्रतपरिल्यागासस्भवात्‌ होमानन्तरं प्रतपरित्यागः॥ १॥

‘ag प्रैस्जिनानि जुहोतीति । विसजेनघाधनलाद्‌ वेसजेना- तोति नाम array | "तस्पाद्‌" विभलेनघम्बन्धिवार्‌ 'योऽपित्रतः खात्‌" तरतं भोजनं, यजमानेन षह प्रप्भोजनः खाद्‌, Fae: wifzar | “ख मपित्रतान्‌ sara मिति सम्मेयति"-इत्यापसतमे- ima’) ‘ay’ यज्ञमानः श्रनारभेत' । यथपि कञ्चिद्‌ “WaT दशान्तरे वर्तते, "तक्नाद्वियेतः ; शवेधाहातय इति बुद्धिं न कुयात्‌ | तथाच काल्यायनः- “श्रपित्रताश्चान्वारभन्ते यजमानं वाषसाच्छा- = दवदयेनोचरत्ु नाद्विधेत"- तिर 1 "यद्‌ पै" यदेव जुहोति aes

नानि, "तदेवेदं ' ‘aa’ प्रतं "विष्जते' विसजेयेत्‌ ॥ ९ ॥

= ग्ल =^

१-- तदेवं 'ैत्जिगानि' -दतीकारमध्यं पदं ब स्यात्‌ सायण |

R— खापण आरौ" | १९. ६६.९२।

२ काण wile ge ८, ९. RE, १७, RE! येषां यज्रमागव्रतेऽपि व्रतत afer, दासायेनाविभ्का दति पिद भूतिः | पित्ता गोना दति

।

ace । MTU ॥ (Use Rae )

वैसजेनहोमं प्रकारान्तरेण प्र्रंखति- “द वेखजेगानि ovis ayt परै विष्णुरिव्यादिना, विक्रान्तं विशिनष्टि “येषा भिं विक्षाश्तिरिति। येय मिदानीं परिषृश्धमामप्रकारा खाधोनलोक- जयद्पा “विक्रान्तिः इति, एष Sure "विष्ण एतस्मै" यजमानाय ‘fanaa’ | विष्णोरविक्रमणं कुतो waa दति तद्‌ द्भयति- “यष्वुहोतोतिं | आहवन याप्न द्रोत्तरेदिरूपेषु चिषु खानेषु होम एवा ame विष्णोयजमाना्ेश्दरादिलोकनयव्याभ्िरि्यः | तस्माद्‌ प्रैसजेनहोमाः AWA इत्यथः, ॥ २ ॥

"दूत्यं aetna’ विधाय तद्धोमकालं मन्त्रं च विधारुम श्रन्तराशवन्तिनि मपनोषोमौ यप्रयोग माह- “सोऽपराहे af aaa’ दिमस्यापराषकाले सौमिकषेदिं ate “gona प्रदाय ति, | afar दिने एकसानम्‌ ; व्रताद्धंख प्रात- Aas सुपयुक्षवाददधंव्तं प्रदायेत्यक्षम्‌ । स्ट मन्यत्‌ । “श्रय सोम- mag पदं जघनेन areca परिकिरतौति | सोमक्रयकाले य

—_—

कर्ोप्राध्यायः। Ses साधारणं कमं येषां ते खपित्रता दायादाः; ते नापि हष्यादि कमं ad सवं उपभो वन्तौति हरिखामिनः। १-- “eat गाहप quifa’—eafe च ते° सं° ६. १. २.२। ९-- “सुवर्गाय वा रताभि“दयादि Te सं° ९. BRL | a— श्वैसर्थिनानिः-दति इं । णव मन्यत्रापि सवच | ४-- काण Bite Ge, ९.९९, Re ५-- “argaa Ae वाजसनेयिनः समामगन्ति"-इति खाप श्रौ" & १६. ६५. ७ । ६-- ‘unary aia & |

(cae RAT? ) Sala EA । ६८५

एकरायन्याः सप्तमपदपांएषटतः, ते प्रा्ौनवंप्गतशछा हवमौयस पश्चाद्भागे प्रकिपेदित्यथेः | wad प्रांसति- “पदा वे प्रतितिष्ठति ्रतिष्िद्या एवेति । पदसबनद्पांशोःर प्रतिष्ठारूपाया माद्वनौय- ज्घनाङ्धमदे ्रलकण्यिवयां शापन यजमानख "पदा" प्रतिषिति- भवति ; sar घ केपः ‘afafear eras ॥ ४॥

पदपां शो" चतुद्धां विभज्य विनियोगः वेषाश्चित्‌ पकः, त gaye निराचष्ट- “तद्धे चतधा कुवेन्तोत्यादिना । ^तादप- aaarhata । श्रम्नोषो मौयप्रणयनकाले ताखित्यथेः । श्रननेवाभि- mau अघनेन सोमक्रयणोपदपां ग्रो विनियोगो नो क्रः कात्यायनेन | qa “STAI: स्तरण ATG प्रलरस्यापराहेदवते"- carfz, “श्रालादायं मपरेण सोमक्रयणोपदं प्रकिरति चतद्रेके"- इत्यन्त दूजभातः द्रष्टयम्‌ ॥ ५॥

“तद्‌ तथेति । श्र्नौषोमौयाथे माज्यष्षदज्ययो गरहणं विधत्ते “guitars wala मिति. । पषदाज्यग्रहणएमन्त नाह “व्योतिरसौ ति । डे एषदाञ्य | लं व्योति दयोतमानो द्योतको

ae -- 9 छ eee

------~--- "> च ree ee त सि a nar

(— एरस्तात्‌ ३. १. R-Re ATA ।

२-- “सप्तमपदप्रठम्‌'-द्ति & |

R— पराशुशब्दस्य दन्योपान्तपाठोऽप्यनेकच्र ।

४-- "पद पासुः-हति & |

१-- ate श्रो» Fo ८. १. २९-२९१।

६-- ate aie द° ०. ९. RE | o— Te सं° ५, ६५. ९। 49

देष्टः ॥ ए्रतपयत्राद्चणम्‌ । ( भप्रर Rae)

at भवसि | च्योतिर्विधेव्यते- “विश्वरूप मिति । वैचिश्याद्‌ विध पलम्‌ । We साधारणेन दतरद्रयवत्‌ प्रतिमियतदेवतला- भावात्‌ एषदाच्य मपि विश्वेषां देवानां समिदिदटच्यते। श्रने- द्ष्यात्मकलादा वेश्वदेवलम्‌^ ॥ ९ ॥

ददानो समण्क मादवनौये वैसजेनदोमं विधत्ते “श्र quifa लं सोम aqua इविः। yer ब्याए्तलात्‌ प्रदरणा होमः? |

मन्याय मथेः- हे “लोम !' लः AUR! तम्‌ श्रौं eas aaa again रक्षांसि, दिषन्तोति देषांसि, we श्रस्मदिरो धिभिरभिचरद्धिः शतानि प्रेरितानि, तादृशेभ्यो निय न्तासि। यथा तादृशानि wera न बाधन्ते, तथा पालयरि। तात्‌ ल मेवास्माकम्‌ उर Tad "वदं" बलम्‌ “श्रसि'। तं ma मिद सुत ag ॥

तदतेनेत्यादि | वैसजेनानां लोकचयशयद्ूपलयस्योक्षलात्‌ गार प्यहोमः एथिव्यां प्रतिष्टाङ्पः। श्र्यां जायापत्थयोख प्रतिष्ठोपप् दूति तदथं माह- ^एतेनेमं शोकं qua इति* ॥ ७ ॥

ayant aaa विधन्ते- “qua दितौया aris

स

१- “gar एर स्तात्‌ vary दधिमिश्रं पश्चटषोतं जलो तिरसौर्ति समिदन्तेनः"-दति का te द° ५.8४. २६ ।

R— ale we ५, १५. 2 | g— का” ai} ° सू° ८. ७, ९ |

o— नव्ैसर्जनानि जुहोति caper aawa’—eariy Tote GUY

( eae Rate ) । रेतौबक्ञाफम्‌ 1 ace

fafa 1 “HAY इ्षष्पः सोमः। wee’, Sree ‘Ne परोयमाणः वितु" WII भ्राष्यम्‌, ‘Are’ सुञकत मस्तु #

मन्त्रतात्पयं माहः- “एष उ Safa "एषः, मन्ध: एव, एतद्‌" TATU "उवाचः । एतच्छष्दायं ay “रशोभ्यो वा॒इत्यादिमा। “यथा मान्तरेति। प्रपथयनकाले मध्यमां ग्रालामुखोयविद्धानयोरन्तराले tae: | “anata सेव वधात्‌ waft रचःहृताद्‌ वधात्‌" हेतोः alate dar’) कनोयः- med माह- “स्तोक मेवेति । “लोको waftenfe QA ॥ ८॥

“surety fafa’) “उपयच्छगधपयमनो रिति । र्रा- धानोपयमन्यपकल्यादोनां तु एते" प्रदोपे्रगतम्‌ श्रग्निम्‌ ‘oe च्छन्ति' HE धारयेत्‌ । तदाधारेषु नौयमानाः शकिता श्रपि 'उपयच्छन्ति' wet धारयेत्‌ |

श्ग्रोषोमप्रणयनपरेष विषये fang fare “aaa प्रद्टिथ- माणयः-दूति we fagraafa— “surerga इत्यादिमा^॥९॥

TT le ee ETRE ERR ee भि भ > ~ ~ ne oh een

\— का० Bite |e ८. ७,२।

२-- TUSB— वा० He ५. ६५. ३ ।

२ ३०* प्ष्ायां ¢ ufeat एयम्‌ |

४-- ५०२ ब्रा० १ कर (REY, REE Bo) द्रष्टम्‌ |

५-- Fito at Gee, 9B ४।

ace ) श्रतपथत्राश्चम्‌ । ( 8° Rate |

“steed यावृ दृत्यादि"। ‘argu,’ सोमाभिषवार्थान्‌ पाषाणम्‌? । द्रोणएकलश्रः सोमाधारः, प्रतः पाचविगेषः। 'वाधब्यान्‌' ग्रहान्‌, वायुदेवल्धानि सोमपाजाणि। “रावणो वायव्यामि"-दत्यादि श्रतेरेव‹ पान्नाणं वाय्यलम्‌ । ‘CAA’ काञर्थपरिध्या्ाःः cael । “तददिरपसन्नद्॒ भवतौति," | श्ातिथाथा arate मित्यथेः ; “यदातिथ्यायां afeqcquze, तदाप्रौषोमोयस्य'- दति As" | 'वपाश्रपण्छौ ' पशवपाश्रपणएषाधने

ee cement A PETE ण TY SC SE I LC पपन LCS,

१-~ “arate गच्छत्यादाय प्रावद्रोणकलश्सोम पाचागो ध्रचतुष्टयपु सब्रदधं वपाश्रयणौ रने ्रकलषणं मरणौ चः द्रति ate at स° ८, ७, ५ ।

२-- पश्च ग्रावाणोऽभिषवा्धाः पाषाणाः |

a— दरममयो saya, यस्योपरिधाराय्ष्टा WaT |

e— वायव्यानि ग्रहाः-दति क |

५-- नव म्रप्रा्ाणि, दश्च चमसाः, ufewar, ऋतुपा, Hat, स्ाल्यखतलः, पूतश्टदाधवनौयौ, उदश्वनः, सोमासन्दौ LATTA

९-- ते° स are

o— “py विश्रतिकाष्टकम्‌"-द्ति काण te ८, ७, ५ Ge Te |

c— (परिध्याद्या”-द्र्येव & |

e— “काष्ययेमयाः परिधयः! दति ate sito सु०८, १, १२ | Carat aya, wear” इति aa ate ge |

१० का० Bile सू० ८.९. १५. STATA |

११-- To Alo १. ४.८ सा० भार RTA | we BoB. २, २९, १०. १४ अधिकरण मेतदिचारा्थक मेव | TAT ६२. १, ४२, 9९ re अधिकरण मपि।

‘(ae शत्रा ) ॥ टेतौयकाणडम्‌ । ace

arma’ । THR यूपपश्वयं देर । श्ररणौ' द? । शशरधिमन्धनः रकल" छन्तरारणेरधस्तात्‌ Ba षणः swear ait) एतान्‌ सोमार्थान्‌ श्राग्रोषोमोयायांञ्च समादाय' प्राञ्चः graf गच्छेयुः। “स एष उद्धा न्न एतोति । श्रध्वयु- ्सुप्न्ञाङ्ाना सुद्यममार्‌ "यन्नः एव ‘KE: एति' Hg गतो भवति ॥ १०॥

“तदाच वाचयतोति" | तेषु सवेषु ‘area’ “श्रपरे नय"- दति, "वाचयति, waa: |

qa मेः ।- हे wa! Say नयः प्रापय “waa cy घनां “सुपथा शोभनेन मागे | त्वं शविश्वानि' वयुनानि' मार्गान्‌ "विद्वान्‌" जानन्‌ । किञ्च शुहराणं कौ टिद्यम्‌, श्राचरतः ‘vay पापं कुटिलं चेत्युभयम्‌ “wey? wa: चुचोधि' एक्‌ कर । तेः त्म्यं ‘ufast श्रतिप्रशतां नम उरि विधेम करवामेति ॥

“श्रनि मेेत्यादि । weal “a श्रायन्तोति । प्राञ्चो गता गच्छेयुः । कु्रागच्छेुः ? way मागच्छन्ति। सौ मिकवेदे- RAL मागेशागतम्‌ “HME निदधाति! तं प्रणोत मद्निम्‌^॥११॥

ae TTS, Soe oe 9

09

\— “वि्राखाविश्ाखे देति are Ze |

२- “faq vat, sae चिणसप्ना च-इति ato Se | १-- सअधरारपिरत्तरारणिरेति। ४-- ate श्रौ ° | SO | Um ate ae ५, RE. १। ६- ate श्रौ° Ge ०, ऽ. O-E|

६९० ॥ ATI । (परपर Rate

“ख निहिते जशोतोति। ‘ar sad: ‘fafea श्रो स्थापिते | तच होममण््ोऽयम्‌- “wa नो श्रधिरितिः।

तश्याय मयः ।- “श्रयम्‌” “afa’ मः" wera वरिवः पां ‘wut’ । तथा शश्रयम्‌* ए “aU? agar 'प्रजिन्दन्‌' शुर एत्‌ । तथा श्रयं" "वाजसातौ सङ्खगमे "वाजान्‌ “जयत्‌, भ्रष्ठ दथैम्‌ । श्रयं जेषाणः' पुनः-पुनः इग्यन्‌ शरचरन्‌ जयत्‌ । ‘Sel’ GRA AG, इद माच्यम्‌ ॥

“azarae | शाक्षासुखोयाप्नौप्रौयोत्तरषेदौनां sae शन्यादिलोकचयात्मकलात्‌ “watts ‘qed पारयति! ॥११।

“तदेव निदधतीतिः। स्थापयेद्‌ य्रावादिकम्‌। तरम्‌ दषवहिरादिकम्‌, श््नोषोमोया्थम्‌ । “उत्तरेणाषुवनो य सुपमाद- यन्तौ ति* | उन्तरवेदिश्ष्येवाहवनोयलात्तदु्तर TA ॥ १२।

“प्रो्णोरष्वयैरादन्त fat | प्रोच्णोरादाय श्रष्वयुरिभर मेव पूष प्रोत्‌ । “प्रोचणोरध्वयेरादत्ते ब दश्च मेव ya ste ल्यादिना प्राकृतः प्रयोगः पुनरभिधोयते ; aa विशेष विधानायं ret एक्‌ what aetna शणौयात्‌ | “खरोत्तरहं एकत्‌ स्तरणं पश्चा दोत्तरबेदेः”-द तिः fe avy ॥ १४॥

ee =

(— अआम्नातस्वयम्‌- ae सर ५,२५.९ ।

२- काण ato Ge ८. ७, १० | ह~ Ate sito ges, ७.४८ | a— ate Bite GeO tel ५-- कार Bite BO = ०.६९ q— Fre sito Be ८, ७, VR |

o— Ho ate Be ८७. UR, lo | कड्‌ = TULA !

( {अण Bate ) | ठतो यकाखम्‌। REL

“अथ ABTA’ । Me श्राधानसमिदाधानपयंन्तः पञ्चथे मङ्गनातं शला, पञ्चाद्‌ वेसजेनोयं होमं Als “जुहोति, “इइ विष्णो"--द्ति AAT ।

श्रयं Amare: ।-डे ‘faut aman ! लम्‌, ‘SU TT युलो कपयेन्तं 'विक्रमखः विक्रमणं कुर्‌ । विक्रमणएप्रयोजन माद- gue sara निवासाय ‘ow fata ‘afy कुरत । canny sai ‘ed’ wa far) यज्ञपति" यजमान प्रतिर" ` quafacfaage वत्तेते | “QIN सुत मस्तु ॥

azarae । पूववत्‌" ॥ १५॥

मन्त यद्‌ Awad प्राक्‌ प्रतिपादितम्‌, तलाच्पवपरि हारेण खाभादिकरूपपरातिष्पतेन प्रथंसति- “aaa Fuel लरोतौल्यादिना । “a मेतदभवं प्राण य was तं करोतीति । “एतत्‌ एतेन, वै्णवलकरणेन "शरभं" नाश्रकरचोभयर हितं कवा "एष, सोमः पूवं 'य एव' यादृग्न्ञरूपः, “A तादृ करोति । विष्णलप्रापणेन कथं ल्राभाविकष्पप्रारतिरिति तजाह- “ant दि विष्णुरिति ॥ १६॥

“श्रयासाद्च BAST STYR राजाम प्रपादयतोति । श्राषद्यः उन्तरेदेः waren वरिष शुचः stare "राजानं सोम

रा वक ere

९-- ate ate द° ८. ०. १५. ६९ ।

२-- शखयाधागसमिष्याधामपये नंदति च ।

R— वाग He ५, ६८. ९।

४-- ३८६ ए० १४ To, १९ ° go Yo अद्यम्‌ |

३९२ b WAU TAT eae । (भ्प्र Rate |

प्रपादयति" efagia anata’ | उदको पस्पशे प्रशंसति- “ae दासायत्यादिना । “वल्लो वा दृत्यादि । प्राग्‌ area’ ॥१५ “स॒दचिणखेति। ‘zfawe विदधानस्य “ate परिष mene शष्णाजिनोपरि सोमं निदध्यात्‌ । “afar जनि हृष्णाजिन मासौयं तकिन्‌ सोमं निदधाति" दतिः aaa ‘Sq सवितरेष ते”-दृत्यासादनमन्त्ः। aster) डे रोम! at मा दभम्‌' मा हिसिषुः॥१८॥ ““श्रयानु्ज्यो पतिष्ठत इति। “ate faery तथाच कात्यायनः- “एतच्च मिति विष्न्यो पतिष्ठते- दतिः | waar’ ।- & “सोम tay लम्‌" ददानः “देवान्‌ उपागा प्राप्तोऽसि, ‘mer’ sft wae: सन्‌ "एतत्‌" ददाने ager? waza 'उपागाः' प्राप्तोऽसि । न केवल श्र मेव किन्त रायस्मोषेण ae’ धमपोषणसदहित एव ॥ यज्मानस्ा्नौषोमयोजे्भानुप्रबेगेन तदौयधनस्यापि Ty श्रत्‌, tart निगमसारित्य मपेचितम्‌ । “ast वाण aaa इत्यादिकम्‌, एतत्‌ मन्तत्राह्मणम्‌, “श्रय प्रतिप्रखते

शरण

१- तच्च समानयनं TARTAR ब्रह्मकरौकं वा भवति | Ae J UL. ९. UR, Ue. AVUA |

R= Fen? प्र ९७ अव्यम्‌ | 8— क० छी ° qo ८, 9, १७।

४-- qo Hoy, ६९. ९। Y= क {° श्रौ" qo ८.०, ६. |

९-- TUS — Ale He ५, RE, 2 |

(cae Rare ) ॥ एतौ यक एम्‌ । ३९६

रमेण श्राला मप्रोषोमोयेण पश्ना"-दल्यष्रः Brea! तत्‌ "गत्व रेव सोम देवो Vat उपागा एद्‌ ay मतुयान्‌"- दद्यभिधानेनः प्रह्यचम्‌"' एव “सोमार” विमुश्यते ॥ १९ ॥

efagiary समन्त्रकं fren विधत्त “श्रयोपनिकराम- तीति। “ere निवेरुणस्येति । “खाहा निरिति निक्रम्य- दति aaa’ | मन्ते वरुणपाग्रप्सङ्गं द्‌शेयति- “वरुणपाशशरौ वा एषोऽन्तभेवतोति ॥ २० ॥

“श्रयेत्यादवनोये समिध मभ्यादधातोति\ | समिध मेवाभ्या रधदगन्तरदौक्षा उपेति “wg व्रतपा" -दरति‹। तत्र खण्ररोर म्रा्व wera श्रपनि्रलीरस्य धारण सुकम्‌, दह तु तदेपरौत्येन यथायथं श्ररौरस्तीकार दति fate “स खेन सतात्ममा यजत दति । पूर्वं मन्या्मना सता, ददानो WA यजमानात्मना gar "यजते"; quae पुनः-प्राप्रवात्‌ | दौकितान्ननिषेध- मावामावयोरथय मेवाभिप्राय दत्याहइ- “तस्मादसयाचाश्नन्तोति । तस्मादिति हेतुं विदृणेति- “मानुषो रौति । नामग्रहणस्यापि मानुषभाव एव; श्रतोऽ्थाट्‌ वेसंमहोमपय दौ चितस्य भाम ज ए्नोयादिति विभधिहन्नौ यते । “यथा इविषौऽहृतख नाश्नोया- देवं तदिति०। Sawa’ देवातिधिषु aaat (नाज्रौयात्‌? "ए तत्‌

प ie eeeatin aie meatier Wo memes eeemaneneatae Aeraeaet =P

—

L— २०१० ove ब्र्यम्‌ | R— वा” Hoy. ३८. ₹ । ६-- are site |e <, 9. UE | ४-- व।° सं ° ५. ३९. ९ । ४-- HTo ate दू०८,२,४। ६-- वा Ge ५, ४०. ११ |

9-- २० Ate २.९१. RATA | 50

Bee ॥ ्रतपचवब्राह्मणम्‌ । ( UT? Rate )

अपि भवति; धनस्यापि यजमानेन सह प्रबेशादिल्यमिप्रायः। “'नामप्रहणएभोजते BATA: giatfa BAT ॥२१। (daly

दृति eraurarafacfea माधवोये arava माध्यम्दिनश्रतपयत्राह्मण्भाे gaan बष्टाध्याये' दतोयं ब्राह्मणम्‌ ॥

[+ करं

[ श्रथ चतथ ब्राह्मणम्‌ .]

युप may वेष्णव्या शुहोति। वेष्णवो हि युप स्तस्मादष्एव्यचां जुदोति ॥ ६॥

यदेव व्वेष्णव्या जहोति | यन्नो वं व्विष्णयक्नुनेवेत- दयप ASA तस्मादेष्णव्य्वां जोति ॥ २॥

त यदि सचा Mela! चतुश्द्ौत माज्यं गता जुहोति युदय खुवेण सवेशेवोपहत्य जुहोत्युरु faa fauna क्षयाय venta । तुः शटतयोने पिब ए प्र यज्पतिं तिर खाति ॥ ३॥

यदाज्यं परिशिष्टं भवति। तदादत्ते यत्तश्णः श

भवति तत्तक्षादतते त श्रायन्त स य॑ यपं लोषुयन्ते ॥४। म ९ करार ate Ge ८, 9, २९ |

( (अण emt ) दतोयकाखम्‌ । ३९५

त॒ मेवु ममिमृश्च जपति। पश्चादेव प्राङ्‌ तिष्ठग्रभि मन्रयतेऽत्यन्या MT ना।न्याँ२।ऽउपागा fray ह्यन्धानेति नान्धानुपति तस्मादादहात्यन्या २॥श्रगां नान्धार॥इपागा सिति Wy

रुक्‌ त्वा पुरेभ्यो विदं परोऽवरेभ् इति । wat ग्थेनं परेभ्यो दशति यु ऽएतस्मात्पराश्चो भवन्ति परो- रेभ्य इति WT wa मुवरेभ्यो दृशति यु ‹एतस्माद्‌ वाञ्च भुवन्ति तस्मादाश्ार्वाक्‌ त्वा परेभ्यो ऽविदं परो (वरेभ्य इति ॥ ६।

त त्वा जुषामहे देव व्वनस्पते देवयज्याया sea तद्यथा बहूनां म॒ध्यात्साधवे Fat! saa स रातमना- WH FAT Blea Tia मेतुदहनां मध्यात्साधवे TAU जुषते सु रातुमना FATA भवति ॥ 9 |

areal देवयज्ञाये जषन्ता fafa | तदे सुहं यु देवाः साधुषे कमे oA तस्मादाह देवास्बा देव- यज्यायै जषन्ता मिति? ॥ ८ ॥

श्रध ॒सेशोपस्पृशति | faut त्वेति aay

"~ -~~ ee = ne

"णयाय

+~ ५ ee 18. शा Ne et

^ @iv—cfa कं, ख । इषोत्तर्राप्येवं सवच | 1 ५यगाब्रा दति च पाठो डागवेबरेण दृष्टः | ‡ कमेणे-द्रतिग,घ। ऽ Sfafa’-xfa a

हि युपो am ववे विष्णुय्तायु wa दति carey व्विष्एवे त्वेति* ॥ € ॥

श्रथ cing मन्तुदधाति। Wee gaat amit वै परशुस्तुथो fa मेष ae परशुं दिनस्य परशना प्रहरति खधितं मनः हितौ. रिति ववजो वै परशुस्तथो हेन मेष ae: परन्‌ हिनस्ति ॥ १०॥ .

स यं प्रथमः शकल मपच्छिन॒त्ति। त ae TT AURA Taga छयेन मुना व्वुहन्ति त॒थानो। न प्रतिबाधते ॥ १९॥

तं प्राश्चं पातयेत्‌ | प्राचौ हि देवानां दिगथो sex मदोचौ fe मनष्याणां दिगुथो प्रत्यश्चं दुशिणाये त्वेवेनं दिशः प्रिबिबाधिषेतैषा वें दिक्‌ पितणां तुसा देनं दक्षिणायै दिशः पुरिबिबापिषेत ॥ ee i

तु' प्रच्यवमान म॒नुमन्त्रयते | यां मा लेखौरन्तरिष मा हिध्सौः एथिव्या सुम्भवेति व्वुजो ar sey भवति यं युपाय ahr THAT प्र्ुवमानादिम्‌ लोका

+ न्त्वेतिः-इति ख | ष्वेतिः- दति ग, घ | † तथानौः-दरति च पाठो डा वेवरेण दृष्टः | t "वि-दरति क । एव भिष्ोत्तस्व च |

( (बण ant? ) | SAARI । RLO

स्रजन्ते OI एवेन मेतुललोकंभ्यः शमयति त॒थेमा- ्ोभ्काञ्छान्तो न॒ हिनस्ति ॥ १३॥

त यदाह । at मा! लेखोरिति द्विः मा fexat- रयेवेतदाहन्तुरिक्षं मु हिःसौरिति are तिरोहित wate पृथिव्या सुम्भवेति vise qari दाहाय fe त्वा खधितिस्तेतिजानः ofwara बहते सौभगायेत्येषु येनः स्वधितिस्तेजमानः प्रण- परति ॥ १४ ॥

qaaaa मभिजदोति। नेद्तो नाष्रा रक्षाः यनृत्तिष्ठानिति व्वजो वा चाज्यं तदजेरवैततरष्र CARAT तथातो नाष्रा Tarefa नानुत्तिष्- Ta रेतो वा sae तदनस्यतिष्ठवैतद्रेतो दधाति त॒सद्रेतस MAASAI प्रजायन्ते ॥ १५।॥

सु जदोति। अत्तु देव व्वनस्यते एतवरुशे। विरोह सहसवरुशा! faa वयुः रहेमेति नाच तिरोहित मिवाल्ि ॥ १६॥

रस ०) eee wee ee — = ~~ -- =

* Giep-xfa ख, ‘atet-zfa घ। 1 ‘ar—afa a, a t ‘fed'—sfa a, च, § ‘guafa’—xfa ©

| ‘waameutt’-sfa च प्राठो डाग-वेष दृष्टः |

¶ सष्टखवल्टश्रा-दइति च डाग्वेबरदृष्टः पाठः |

Bcc ) WMATVATH AA । ( प्रण Rae)

तं परिवासयति । स यावन्त Fart परिवासक तावौन्त्स्यात्‌ ॥ १७॥

पश्वारलिं प्रिवासयेत्‌। एाङ्खो यक्नः IT पु gare: संवत्सरस्य तसमात्‌ UNIT पुरि वासयेत्‌ ॥ १८ I

षडरं परिवासयेत्‌। षडवाऽतुवः संवत्सर संवत्सरो ब्ुजो ST युपस्तस्मात्‌ षडरं एरि वासयेत्‌ ॥ १९ ॥

अष्टारलनिं परिवासयेत्‌। श्रष्टा्षरा वै गाय gala वै यशस्य गायकौ पूर्व्वं रघु यत्तस्य ठाः दृष्टारनिं परिवासग्रेत्‌ ॥ २० ॥

नवारलनिं परिवासयेत्‌ | free यन्नो नुव वृ विह तस्माब्नवारलिं परिवासयेत्‌ ॥ Re Il

रकादशरलिं पएरिवासयेत्‌। एकादशाक्षरा | fase वजस्ति्टव्‌ वजो यपस्त्॒मादृकादशारनि पुरि वासयेत्‌ ॥ २२॥

दादशरलनिं परिवासयेत्‌। दवादश वै मुषा संवत्सरस्य संवत्सरो SAT वजो युपस्तरमाद्‌ इदप

fa परिवासयेत्‌ ॥ २३॥ बुयोदशारनिं पएुरिवासयेत्‌ । gate षै पृ

१० Bate ) ॥ हतो मकाणम्‌ ! १९९

वत्सरस्य संवत्सरो ST ST युपसतुसा्चयोदश- [तिं परिवासयेत्‌ ॥ २४॥

aati परिवासयेत्‌। NERY वे Ait बुजो युपस्तुस्मात्‌ पश्दशरन्नि परिवासयेत्‌॥ २५।

सप्तद्शरनिरव्वाजपेययुपः । श्रुपरिमित एव॒ स्या- दुपुरिमितेन वा saa व्व॒जेण देवा भ्रुपरिमित मजयं- तथो एवैषु रतेन व्वुजेशापरिमितेनेवापरिमितं जयति तृस्मादुपरिमित Tq स्यात्‌ ॥ २६ ॥ |

स वा ऽअष्टाभ्रिभवति। श्रषटाक्षरा वे गायवौ TATA THE गायकौ yale TY यज्ञस्य तस्मादष्टाभि- भवति ॥ २७॥ ३।

\ रति पष्चमप्रपाठके तृतौयं ब्राह्मणम्‌ [६. ४.|।

भय युपप्रयोग उच्यते- “ad व्रच्छन्निल्यादिना | WOT fer) Fume? श्राहवनोये seq’) “साख्य देवता” raw’) “fad मा लेखौरन्तरिकं मा feet एथियाः सन्भव- शि-दतिमन्चेणरे। मन्त्रादौ लोकच्रयाक्रमणस्यो कलेन विष्णु साम्याद्‌ वरष्णवल मतसतदथेवाश्यचो वेष्णवलं युक्षम्‌ ॥ १ ॥

L— are ate सु १.१.१६। २-- पा० Fe ४, २. २४ | द ate ao १, ४३.१९ | ay Catal लेलीरिति पाठः |

en "नगर्यो

eae

geo 1 गरतपथत्राद्यशम्‌ ॥ ( भप्रण हा,

चो वेष्णध्यवं प्रशंसति -- “यदेव aaa शुोतोति। “agaaagy मच्छैतोति। aaa यूप मभिलच्च गतवा भवति ue ll

“स यदि esate | wea! “उरु विष्णविति | एष मनो गेषजनो रोम मधिशृत्य area’, श्रत एव ब्राह्मणे नेद यायातः अच सूचम्‌- चपातिं जहीति चतुग्टहोतं सवेण वोर्‌ fay वितिः॥१॥

"यदाज्यं परिशिष्टं भवतौति । safe माञ्य मध्वयुरादते। Canam दति । ‘ay awe शस्तं भवतिः वाश्रौनिषरां शिलादौ । जोषयन्ते यं यूपायाल भिति, त श्रायनौति सम्बन्धे: ॥ ४ ॥ |

“त मेव मभिष्टश्च लपतोति" । तम्‌" यपम्‌ 'एवम्‌' भि सष्ठ जपति “श्रत्यन्यानगाम्‌-दतयेवंरूपेणेत्यथेः। ्रथवा भ्रभिमाभं म ata, "पश्चात्‌" ‘ate’ “तिष्ठन्‌ एव' श्रभिमन््यते' । श्र “युप मभिग्धग्रत्यत्यन्यानिति प्राङ्‌ तिषटक्नभिमन््रयते वा पाला बहृलपणेम्‌”-दृत्यादि* दुत द्रष्टव्यम्‌ ॥

waaay म्थेः‹ । - ह पुरोव्ति-पला्रादिरूपट्रच ! 7" ma: पूरम्‌ we युानपि नानाजातौयान्‌ टचान्‌ श्रहमगाम्‌

न~ ~> ~ ~

९-- परस्तात्‌ ५ Te र त्रा RY, ९६ Me (३८०) REL LP) र्यम्‌ |

२ ae ate Bee tel | Rate wt दन (९.५

g— ate ste Behe Tl WH wre te TG ६-- खाम्नातद्चेषः-- Te Hey, ४२, १।

( {० sate) | दतौयकारन्‌ । ४०१

श्रतिक्रम्य लां प्राप्तोऽसि) एवम्‌ श्रन्यान्‌' ब्राह्मणोक्रातिरिक्रानपि श्नोपागाम्‌' नापगच्छाभि। ‘ar लाम्‌ परेभ्यः वन्तोऽणुपरि adart @ सन्ति, तेभ्यः “्रवाक्‌' श्रधसतात्‌ Waa वत्तमानम्‌ श्रविदम्‌"। तथा “sata? पूषभाविनः सकाशात्‌ लां परः पर्ता वत्तेमानम्‌ शश्रविदम्‌' | श्रा्यन्तयोवत्तमानानां वाता- तपादिङतदोषसम्भवात्‌ Par, श्रतः सवेषां मध्ये वत्तमामं ला aa निदौष मविद fame: हे देव ! वनस्पते ” नतं तादृ ‘ar at जषामद्ध' दति ॥

मन्त्भागस्य aaa माह- ^तद्ययेति। “यथाः बहना एरुषाणां “मध्यात्‌, एक मव्य “साधवे शरोभनोये RAT ‘gaa’ सेवेत, ‘a’ अष्टा (एतमनाः' दत्तचित्तः, कर्माय APE मनसः सन्‌ AR कमणे' तत्‌ कमे कत्तु भवेत्‌, श्रथवा "कमेण एतमनाः स्यात्‌" कम करत बुद्धः प्रत्ययः | एव नेवेतत्‌" इति दार्ान्तिकाभिधान मुक्तायम्‌ ॥ १-° ॥

“Sareafa | देवानां जोषणभिधानख प्रथमायाः प्रयोजञमे माह “ag aug यं देवाः साधे TAT जुषान्तेति ॥ ८ ॥

“श्रय खवेरोति९ । “विष्णवे ला"-'इति'९ aan 'सूबेए' ‘ergata’ । ‘faye’ qantas: quratfa me: 1 कंथ यप fama भिति, त्राह ‘qaqa यूप इति । ‘ay Foyt fy विष्णदेवत्यः खलु । तदेव कंथ भिति, त्राह -

~~ ~~न >= _ ५ ~ ~ ~ = ~~ ~ ~~~ as „_.. eee ~~ > “~ mee enema TT

~~-~--~----- ~ -- ---~ ee Oe

९-- ato site wo ९. १. १९। २-- वा“ He ५, ४२. RI ol

8०२ ॥ ण्रतप्रथब्राद्यणम्‌ । ( ५प्रण aa)

“amt वे विष्णुरिति। awerfa विष्णुले यपस्य कि मायात भिद्यत श्राह- “यज्ञाय शयनं ठखतोति ॥ ९ ॥

“श्रय दभैतरणक fafa’ “stat बायख"- दूति, gy. तर्पेन ad यहितं कुर्यात्‌ । इ Sue !› लं प्रहारयथातो qa ag ‘wae’ | ‘agl वे पर शुः" केदकलात्‌ परथोवञ्जलम्‌। ‘afua मेनम्‌”- दतिः केदनमन््रः स्पष्ट एव ॥ १०॥

“aq प्रथम fafa: प्रथमच्छिन्नं wae य॒पावट प्रचेपाष माददौत*। “तं वा श्रमचलम्भ मित्यादि*। न विद्यते श्रव शक टाङ्गस्छ Gait यिन्‌ AQABA, "तम्‌ TATA’; भरर HHT यथा न खात्‌, एवं सवं टशेदित्यथः( | तत्मयोजन माई “उत Ga मनरेति। Wat मनसा युपं नयेयुः, तदा भ्रव मा वधिष्टेति ॥ tel

यपस्याधःपातनदिषये प्रागादि दिकू्रय विकल्ययति- “a प्रा पातथेदिव्यादिना । भ्रन्यखां दिशि पातनं निषधति “afaura

fen: परिकिवाधिषतेति। ‘ur ca “faut

[क न ed

8 nee te er -क-----~-- ee aT

९-- Fle she Be gk. VR २-- वा° सं° ५. ४२. ३। द-- वा° Go ५.४२. £ । g— का Bite Ge ६. kta! y— ate te Ge ६. १. १४। {-- “्याणरनसोऽ्तं लघ्नातौ यचसतम्भः, ग अक्तलम्भोऽनकततन यथा NSU WAZY BA मवशिष्टः श्यागान स्तन्नाति, तधा मोचं दिन्द्ादि्धैः-द्रति ara ate Ze o— ate Fite Go ¢. 4. 8! (परिविवाधिषेतेति!-इति 4

(dae Bate ) ॥ ATTRA । ४३

gram’ ‘fam: परिवाधकं कारथित्‌ भिच्छदिद्ययः; Aer पिटदेवत्यवात्‌ ॥ १९ ॥ भतं प्रश्यवमान मनुमन्लयत दूति । त्मयोजन माद- “agit का एष भवतौति । “mata wena यपलतोय भिति- WAS वद्मावयवलाद्‌ यपस्य agg | wat वज्रपात इव यपाय- दृचपातः । “लोकाः संरेजन्त दृति । gaa रेजत इति भयवेप- योः"-दतिः याखः॥ १२॥

न॒ यदाहेति “शृथिद्या सम्भव-दत्यस्यः ATTA माह- 'श्नानोवे्येवेतदाहेति । समति मकमल्य aye: | “श्रय ह वेति* । “शरयं' खल ‘afufa’ केदनसाधनपर एः ^तेतिजागः' निरितो भवन्‌ "महते" "सौभगाय' सुभगाय, श्रषटाजरगचयक्राराः ्रयणाद्भि सुभगवते ; Wal सुभगो यज्ञः, स एव सौभगः, तदथ- वात प्रणयनख्य । ्रणिनाय प्रणयनं हतवान्‌, एवन्‌ हृतवानित्ययः। हेदनाभावे प्रणयनासम्वात्‌ पूरवेगरेषवप्च WAT यन्ना ` हिज लोकचय मपौोडचन्नधः पतेत्यथः। परथम्वि नियो गपच्चे उक्रलचणए

at शोधयामौल्य्े^ ॥ १४ ॥ ्रा्रशनहोमं विधाय प्रशंसति ' श्रथात्रश्न मभिजुोति

[मी

~~~ ~~~ न~~ -+*-- ~^

—

~ —a — ae

६. ४। इन्नो TAT व प्रारदिल्यादि ea |

a $ Y— त° सं° ५. RE ९-- निर्‌० ३, ४. 8। B— ale He ५. ४३.९।

8— Alo Ho YW, BR. 8 | ५-- “शयं हि तेति श्ोधनम्‌"-द्रति काण ate Ge ६.९. १८।

8 ०6 ॥ ग्रतपथब्राद्यणम्‌ । ( ५० Baye

मेदतो ना््यादिगा । श्रा समन्ताद्‌ AHA MATAR’, तद्‌ तस्मिन्‌ जहोति। उक्गहोमविषये gaat विकल्पयामार- ‘sae मित्यात्रश्नेंऽभिजुरोति, यूपे वा तल्छंखारात्‌ खाप magia’ | ₹होमसाधन्याज्यस दे सामं; वञ्जरूपेण र्कम्‌, रेतोशूपेणोत्याद्‌ कलं चेति। श्रत श्रात्रश्चनप्दे गरशोमो Ag) तसात्‌ खानाद्राचषादिक समुत्पन्न न भवेत्‌, उत्पन्नश्च परितं भवति; तथा तच wage रेतःस्यापनात्‌ ग्रा aR जायन्ते ॥ ९५॥ `

स जहोतोति । श्राव्रञ्नरोममन्त्रस्याय मयः ।-- हे Gawd: देव !' aay Ba’ aT प्रदेशात्‌ श्रतवलशः' श्रपरिमिताह्ः सन्‌ ‘fate प्राद्भेव । ‘aa’ च 'सदरूवलशाः' मन्तः 'विरुदम विविधं प्रादुभवेम ॥ १६॥

“तं परिवासवतौति"। तं यूपं वच्छमाणेन हता "परिः वासयति श्राक्छिनित्ति। परिवासने fata are— “स यावन Sara दति । श्रयः प्रथमम्‌, प्रयमच्छेद्‌काले "यावन्तः यावत्यरि माणं परिवासयेत्‌”, “Arar? तावतेव भव्रित्यम्‌, खापेदित- प्रमाणाय न पुनण्डिन्द्यादित्यथंः ॥ ९७॥

agate विषये पञ्चारतिप्रतिपश्चद प्रारिपयेन्तान्‌ भह

१ ---------~-- ~~~ a --- वि या kW RR मी रकि

१-- का० श्रौ ° चू ६. ९. २०-२२। २-- ““चात्रषनाद्‌ seat भूयांस उत्तिन्ति" do de २. ५.१. ४। a— ae Ho ५. ४२.२१ | ४-- Alo site a ६. १, Re |

( dae ante ) ॥ दतोयकाणम्‌ | ४०१

प्रकारान्‌ विकश्िितान्‌ दशेयति- “पञ्चारतिं परिवाष्येत्‌, पाङ्को ay दल्यादिमा९। “यो a यज्ञे इविष्यद्कं बेद"-दल्यादिना९ ane हविरादिपश्चषद्यायो गात्‌ पशः IFA ॥ १८॥

“astfa fafa “aqett aq cf) सवत्सरस्य, gt ्रहरणकाले पुनःपुनरावत्तनघाम्यादा, संवन्छरनिवत्तकस्यादित्य- खासुरघातकलादा, AAAS वज्जलम्‌ ॥ १९ ॥

“शरष्टारलिं परिवामयेदिनि। “gatgt वे ane गायत्रौति । साचाद्वयवतेन "गायत्रो" प्रातस्स॒वनसम्बन्धाद्‌ यज्ञस्य “alg: ; एषः यूपोऽपि पुरस्तात्‌ मो यमानलात्‌ पूर्वाद्धः" ॥ Ro | "^ननारन्नि मिति। ^चिददे an दति। जिष्टदादिखोममाध्य- लात्‌, मवनभेदेन चिदृचवादा, “यज्ञखिटत्‌” | स च ‘faq स्तोमः “नव वैः; स्तोजियनवकरूपलात्‌? ॥ २९ ॥

“एकाद ्रारति मिति। “वज्जस्लिषटुविति। चिषटूभा सह प्रना- पतेः सकाशादुत्न्नलात्‌ । स चोत्पत्निरिद्रदारा वेदिता" ॥ २२। “दादशारत्नि fata) उक्र संवत्सर TBAT ॥ २२।२४॥

“azmcfa भिति। “agent वे aq इति। एतदपि

„~ ~ ~~~ ~~~ ~ ------- ~~ ननन ees ~ ee -~~~ cent I 7

१-- काण whe Beg RR] RTP ATER)

R— ताण० Alo RTO १-र खण्डाः बह्व्या |

४-- “garafs: — ° त मिन्द्रो देवतान्वन्यत, fazy इन्दो षत्‌ साम" -दलयादि Te सं ७.१. ९. ७।

५-- उमवि्ङण्ोद्याख्यागं (४०५ ए० 8 पं ) द्यम्‌ ।,

४०६ ॥ श्रतपथन्राद्यम्‌ | ( भप्र त्राण)

“grat बाहभ्यां पञ्चदश निरमिमोत, त मिष्ो देवताश्द्‌- ज्यति श्रतेः" पश्चदश्रखेग्रसम्बन्धार्‌ द्रष्टम्‌ ॥ २५॥

“azn feats यूप दतिः । water स न BWA

इत्थं बहन्‌ पचानुपन्यस्यातोऽ्धिक मणुन््रान मतुजानाति- “श्रपरिमित एव स्यादिति । तच कारण माह- श्रपरिभितेन वेति । वञ्चस्या चिन्धमदहिमत्रात्‌ Sarat प्रयोजनानुसारेण तत ATMA ATT यूपोऽयपरिमितो भवेदित्यथेः ॥ eet

“a वा श्रष्टाभिभवतीत्यादि? | स्पष्टम्‌ | कात्यायनोऽपि पचा रत्यादि प्रचान्‌ विकश्पयामाम- “पञ्चारलिः पशचदग्रपयेन्तः शो द्‌ प्रषप्तचतुदेशवजं मपरिमितो वा^”-द्ति'ः।॥२०॥र२॥

दूति श्रौसायणादा्यविरचिते माधवीये बेदायेप्रकाे माध्यन्दिनिश्रतपयन्राह्मएभाये द तीयकाण्ड षष्ठाध्याये चतुथं ब्राह्मणम्‌ ॥

वेदा्ेखख प्रकागरेन तमो UTE निवारयन्‌ | पुमरथाशचतुरो देयाद्‌ विद्यातोयमहेश्ठरः ॥ ६॥

a

na, ---~--~------- RR ~ eT ad [१ वक 1 1 गरि

१-- de He ७, १.१, ७ ।

२-- “anza वाजपेये, रखकविंश्तिरश्रमेधे-द्रति are रो सु” ६. १, २३, RB) वाजपेयाङ्भूतेऽम्रौषोमौये इति यावत्‌ |

R— me श्रौ Be gt. २७।

४~~ Ale site Geo ६. १. ३९, BR |

(खर ate ) | एतोयकार्म्‌ | ४०७

AQIS MIWA कनकहयतुला पूहषौ सेए गभम्‌, सपताभोन्‌ पञ्चसोरौँस्तिद प्तरलताधेुसौवण्भमौः | catat रक्छवाजिदिपसहितरथौ सायणिः सिष्घनार्यो, यश्राणौदिश्वचकरं प्रथित विधिमहाश्धतयुक्तं घटश्च | धान्यादि धन्यजन्मा तिलभव मठुलः QUI वणेमुख्यः, कार्पासोयं RIAA गुडृत मजडो राजतं TAG | HPS MATT लवणएज HIT: WAT चाकेतेजाः, Talat TST गिरि Bead मुदा पाचसाल्िङ्गनायः ॥

दूति श्रौमद्राजाधिराजपरमेश्वरवेदिकमागंपरवत्तक- श्रौ हरिहरमहाराजसा्राज्यधुरन्धरेण

सायणा चार्थ॑ण fathead माधवोये बेदाथेप्रकाशे

माध्यन्दिनश्रतपयत्राह्णएभाये

BAAS षष्ठोऽध्यायः समाप्तः ॥ ६॥

४०८ | एतपथब्राद्मणम्‌ | ( धपरण Bare)

[ श्रय सप्तमाध्याये प्रथम ब्र दमणम्‌, |

ee a

afy सादत्ते। देवस्य त्वा सवितुः प्रसुषेऽश्निनो ate पूष्णो इस्ताभ्या मुद्रे नायेसौति समान्‌ रतस्य युजुषो बन्धुर्योषो वा ऽएषा यदु िस्तुसमाराह नायसोति+* iu १॥

saad परिलिखति। इदु म र्सां ग्रीवा चपिक्न्तासौति वजो वा ऽशुमिनजेणेवेतननष्राणः रक्षसां मोवा अ्रपिहृन्तति ॥ 2 |

TI खनति । प्राश्च Fear! मुत्किरत्युपरेण समाया az खनति तदग्रेण प्राञ्चं यपं निदधात्येतावन्माव्राणि बहोःष्यपरिष्टादधिनिदधाति तद्वोप्रिषटा्ुपश्कर मधिनिदधाति ` पुरस्तात्पा्चतश्चषाल मुपिदधाुष TART: WIAA भवन्ति सोऽसावेव बन्धः; ॥ १॥

स यवानावपति | यवोऽसि यवुया्मद्‌द्ंषो यवया रातीरिति नाच तिरोहित मिवास्यथ प्रोष्तयको ¶

प्रोक्षणस्य Fara मेव॑त॒त्करोति ॥ ४ ॥

~~

a मि

+ श्सौतिः-दति ग, घ । † भत्व -द्रति ग, च। ¡ बन्धुः द्रति ग, घ |

( ome Late ) | हतो यकाएम्‌ ४०६

स प्रोक्ृति | दिवे त्वन्तुरिक्षाय त्वा एधिग्ये त्वेति aa वें युप रणां लोकाना मसिगुघ्ा seat त्वा लोकाना मसिगु प्ोक्षामुत्येवेतुदाइ ॥ ५॥

श्रथ याः प्रोक्षण्यः परिश्घ्यन्ते। ता अवटं नयति gaat लोकाः पितृष॒दना इति पिवृदेवत्यो वं कृपः MA मेवतन्मेष्य करोति ॥ ६ ॥

aa वरहोषि। प्राचौनाग्ाणि चोदौचौनाग्राणि चावस्तरणाति पिदृषुदन मसौति पितृदेवत्यं वा ऽअस्य agafa यन्निखात स यथानिखात श्रोएधिषठुं मित aiea मेताख्लोषधिषु मितो भवति io |

a यूपश्कलं प्रास्यति। तेजो इ वा ऽएतदन- स्यतीनां य॒द्‌ TAMAS ATT बाद्याश्कल्‌ मपतश्वन््युय शुष्यन्ति तेजो चेषा मेतत्तयुययूपशकलं प्राखति wand मिनवानौति तद्युदेषु va भूवति नान्यु रष हि युजष्कूतो मेध्यसतुसायूपश्कलं प्राखति ॥ ८ ॥

स प्रास्यति | saute खावेश उन्रेतणा मिति TATE ऽश्रसमादेषोऽपच्छिद्यते तस्मादाहग्रणौरति

ee Soe awe

‘arr, इत उत्तर च बबाह्यश्कल'-द्र्ेव सायणसम्मतः Ws इति

Slo Fax: | प्रर ALS तत्र-तच्र च प्राठमेदः। 52

8१० ॥ श्रतपथग्राद्यणम्‌ | (५४० gate)

खावेश उन्नेता मित्येतस्य विवक्नाद्धि त्वा खाखतौ afy छनं तिष्ठति तुमादाहैतुस्य fame वा WTA ॥ € ॥ श्रथ सवेणोपहत्याज्यम्‌। HAZ ममिजुहीति नेद स्ताननाष्रा रक्षाशस्यपोततिष्ठानिति ववजो वा रार दजेरवैत' ABT रक्षारस्यपवाधते तथाधसतानन रासि नोपोत्तिषठन््यथ पुरस्तात्‌ परोत्योदङ्गसोनो' यप मनक्ति स आह युपायाज्युमानायानुब्रहीति!॥१०। सोऽनक्ति । देवरूवा सविता म॒ध्वानल्किति सविता व देवानां प्रसविता यजमानो वा TY निदानेन यध सव वा sxe TY यदिदं fara तुरेन मनुन सुवण स्यभेयति तदस्मे सविता प्रसविता प्रसौति THT देवुरू्वा सविता मुध्वानल््किति, ॥ ११॥ रथ चषाल मुभयतः प्रत्यज्य परतिमुश्छति | सुपि mI इति fray इेवास्यतत्तदयनुरथ aseia faa भवति तियग्वा sxe दक्षे पिपत मातः स युदेवेद सम्बन्धनं चान्तरोपेनित मि

SARA TUT सङ्गृहीत मिव भवति HAR

* दासन -द्रति क, ख । † ‘fa’-afa मः घ। { "किति -दति ख।

। Oy शत्रा ) ॥ टतो यकम्‌ ¢ BRL

्रन्त॒ मभ्मिष्ठा मनक्ति। यजमानो वा SalAET TA राज्य; रसेतेषैतद्यजमान मनक्ति तुसमादान्तु मभनिषा नक्त परिव्यय॒णं प्रति समन्तं पएरिखश््युथाश- द्ौयुमाणायुनुब्रहोति ॥ १३॥

स उच्छयति। या सुग्रणास्पृक्ष Mats स्ये नाप्राः एथिवौ मुपरेणाद्ःदौरिति व्वजबो वे युप रुषां लोकाना मभिभित्ये तेन व्वजेशेमांल्लोकान्तशतऽरुभ्यो लोकेभ्यः सपन्नान्निभजति ॥ १४।

aq मिनोति। या ते धामान्य्मसि ater यु गावो भूरि रङ्गा अयुसः अरचाह तुदुरुगायुस्य विष्णो परम्‌ पद्‌ मव भारि भूरौतयेतया feat मिनोति aafava वज्रो यपस्तस्माचिष्टभा मिनोति vey

सम्पत्यप्नि मग्निष्ठां मिनोति | युजमानो वा sata Brine मै यन्नः MASALA इलयेद्धेड यन्नादुज- मानस्तस्मात agate afaet fata पुयु्त्युय पयषत्यधाप उपनिनयति ॥ १६॥

अयैव मभिपद् व्वाचयति। विष्णोः कुमारि पश्यत यतो व्रतानि पर्ये | इन्द्रस्य युज्यः सखेति वज वा

„~~ न - ~ ~~ TTT — “~~~

* भातिः-दइति सा ०-सम्मतः। स च कपाटः २.२. २४. ६ (fae २,२. ३) | मन्तरसेतस्योपक्रमेऽप्यस्ेवं BAT WAYS हतयोः ।

११२ ॥ शतपथत्राद्यणम्‌ | (५० रा,

(रष ॒प्राहारपी्यो यप मुद्श्िश्रियदिष्णोषिजिी पश्यतत्येषैतदा ह यदाह व्विष्णोः कुम्मणि पश्यत यतो व्रतानि पस्पशरे*। इन्द्रस्य युञ्यः BAAS वे Tre देवता AMAT WE सेन्द्रं करोति तस्मादादद्रष युज्यः सखेति ॥ V9 I

श्रथ चषाल मदोष्षते। तदिष्णोः परम॒ Tey मुदा पश्यन्ति खूरयः। द्वव चष्षरातत सिति aaa ऽएष प्राहाषोयो युप मुदुशिशरियत्ता व्िष्णोव्विजिि पश्चरततयेवेतदाह यदाह तदिष्णोः परमः पदः सुद्‌ पश्यन्ति ara: | दिवौव sacred मितिः॥ १८।

श्रध ॒पुरिव्ययति। sane aa परिय तुस्माटबेव परिव्ययत्यधेव ele व्वासो yaaa मेवास्िनरेतददधाल्यनेव ete मनं प्रतितिष्ठति तसा zaq परिव्ययति ॥ १९ ॥

चिदता परिव्ययति। बिदद्यन्नं पशवो छत्र ए माता यज्यते तत्तृतीयं cafe एं व्ययति ॥ २०॥

ee

> प्प्रएपरैः-द्रति ग-घ-पएस्तकयोर्श्रुदः। † 'सखेतिः-दति ख, ‘aafa’—afa 7, ष । t fafa’-xfa ठ, भमिति-द्रति a, 2 |

ome शब्रार) ॥ हतोयकाणम्‌ । 822

स परिव्ययति । परिवौरसि पुरि त्वा दुबीव्विशो यन्तां परीमं यजमानः रायो मनुष्याणा सिति 'यजमानायाशिषि BINT यदाह FA यजमानः [यो मनुष्याणा मिति+ ॥ २१॥

ay यपशकल मवगहति | fea: इनुरसौति प्रजा ्वासेषा तस्माद्यदि यपैकादश्नो स्यात्‌ खर ख मेवावगरेदविपर्यासं तस्य हेषा मुग्धारुद्रता प्रजा जायतेऽथ थो विपर्यास मवगृहति न ख ख ठुख हेषा मुग्धाननुव्रता प्रजा जायते तस्माद्‌ खः मेव!वगहेद्‌ विषया स£।† ॥ २२॥

are हेष लोकस समारोदणः क्रियते | SIT शकल दूय THAT THATS यपश्क्लो युपशकटा- पालं चघालात्‌ खर लोकः THAT ॥ २६।

अथ यस्माद्छरुनाम । रतस्मादा रणोऽपच्छिदते त्यंतत्‌! ख मेवारुभवति तस्मात्छरनाम ॥ २४॥

तस्य यन्निखातम्‌ | तेन पिदलोकु TIT युद निखातादा THAT तेन मनुष्यलोकं जयत्युय यदृ रश्नाया श्रा चषालात्तन देवलोकं जयत्युथ यदृ

+ fafa’-xfa ग, घ। † “सम्‌'-ति ख । t वदलेतव्‌'--शति क ।

११४ ॥ भ्रतपरधत्राद्यणम्‌। (am रार)

चषालाद्‌ FRG वा URS वा साध्या इति देवार तेषां लोकं जयति सुलोको इ* वे साध्ये वेभवति ? रव HAT ॥ २५।

तं व पूर्व्वा मिनोति । व्वुजो वै युपो aaa दा yale वं दण्डस्यामिपुद्य प्रहरति pats एष॒ aye तस्मात्यव्वाइ मिनोति i २६॥

यन्ननवे ea | gat जिति जिग्यषा मि जितिस्त ere कथं न इदं मनुष्येरनभ्यारो छ्य स्यादिति ते यत्नस्य रसं धौत्वा य॒था ay मधुतो निडयेयुविद्ह् यज्नं यपेन योपयित्वा तिरोऽभवन्नय aera MAMAN नाम पुरस्ताद WAT पुरस्तान्मनोजवललृस्मा त्पव्वौडुं मिनोति ॥ २७॥

स वु ऽअष्टाथिभवति। शरषटाक्षरा वे गायचौ yaaa qaqa West Tale रषु यत्तस्य are भवति ॥ रेट |

ay ह स्मतं देवा अरनुग्र हरन्ति | य॒थेद्‌ मृष्ये (नुप्रहुरन्तौति देवा अकुव्वन्तिति त॒तो cara य्‌ मनृदपिवन्त ॥ Re ॥

न =-= ~ ~ ++ न ee EE ETE SIRO ee fA र रीति

* agag पदं ग-घ-पुरूकयोः।

( oge शत्रा ) | द्रतौयकाएडम्‌ । ४११

ते देवा way FATT युप शकल Fy जुहधि तदाहष ware भविष्यति त॒थो रक्षामि यश तानत्ास्यन्ते ऽयं वै व्वज् उद्यत Shaq" ॥ ३० |

सोऽध्वयुः। यपशकल मेवाजुदोत्तद्हेष॒ खगत satan cafe यन्न नानूदपिवन्तायं वे aH उद्यत इति ॥ ३१॥

तथो CIT VAT | य॒पशकल्‌ मेव Fella तदेषु खगाङतो भवति तथो रक्षामि यज्नं नानृत्यिवन्तेऽयं व aa ven इति सु जुहोति fed ते धूम गच्छतु खर्ज्योतिः Baal मुस्मनाष्रणए खाहति ॥ २२॥४।

॥ दूति पष्ठमप्रपाठटके चतुथं ्राद्यएम्‌ [ ७.१. | ॥

॥ TAIT नमः ॥ यस्य निःश्वसितं बदा यो बेदिभ्योऽखिचं जगत्‌ | निर्मने, त मरं वन्दे वि्यातोयेमहेश्वरम्‌ ॥ १ ॥ “भ्रमि मादते देवस्य ला (१क °)""-श्व्यादिकम्‌ “स यथा- निखात श्रोषधिषु मितः खादेव मेताखोषधिषु मितो भवति (ऽक ° )*-दृयन्तश्च aaa मोदुनर्या शरवटनिर्माएविधानेमेव

— पि

—*

* sefa’—gfa ग; a!

४९१९ ॥ MAT ATTA । ( ५प्रण शराः)

व्याष्यातप्रायम्‌, । “छपरेए घश्मायेति | quer मृरभाग उपरः ; तावत्परिमितं यूपावटं इयात्‌ । “एताकका्राणौति। मुषटिपरिमितानि युपाय निदध्यात्‌ धूपश्रकल चः ॥ १-। यूपशकलसख गन्तं श्यापन सार्थवादं विधत्ते- “श्रय यपरके प्रातिः तेजो इ वा एतदटित्यादिना | aise भिदानौनन परिद्या समर्थयते- “तस्माद्‌ यदा बाद्यश्कल भित्यारिनि। शश्रपतच्ावन्ति' तद्णेन लघूदुवेन्ति । “तनूकरणे तचः" m1 “एष एव भवतोति । यूपलगात्मक एव भवेत्‌ नानः WHE | WT कारण माह- “एष fe यजुष्वृतो मेध्य इति| यषा “खधिते मेनम्‌”-दतिमन्ेण faeries, श्रत ए मेभ्यः ॥ ८॥ weaned समग्कं विधत्त- “स प्राति ऋणे रौति | दियमान यूपस्य प्रथमम्‌ श्रये मोयत इति “wae, युपावयकत THU | asl श्रगेऽवस्धितो युपोऽव प्रति नोय cfr श्रयेणौः, पुरस्यर इत्यथैः । यस्वम्‌ शश्रयेणोरसि", स तम्‌ उन्नेदणं' ag Agu मध्वयूणं 'लावेगरः युपावटे सुखेन तेरा a ec acta sh १-- पुरस्तात्‌ ( ६४९ ए० १ Wo) SAF । e— “tay aafa मादाय-ददयादीनि इधायौहालोयानि (०६ १, ८--१९) | "देवस्य वा" -दति मन्तु aie सं° ६. १. ९। e— काण ste दु०६.२.१द्‌/ ४-- प्रा HRY | ५ - अनुपद मेवोक्तम्‌ (४०२ ए०५ प्रं०)। ' इ Fe Me PERCE! 9 वार TGR

(ऽ tate ) | दतोयक्राखम्‌ । gre

feat इति Sa) स लं हे चुपरकल । “एतख' कर्मणः “वित्तात्‌” । “विद was कमणि ष्टौ । विद्धि, विदितार्था भवति; कमं हृतवान्‌ न भवति । “श्रषि ला श्चाखतौति। भ्धोद्युपरिभावे। हे धूपश्च ! “वा मधि' तवोपरि a: याखति, teaver वित्तात्‌ । श्रयेणोरिवयसय ancy माह- “querer श्रस्मादिति। यस्मादेव शकः शश्रक्ार्‌' थ॒पात्‌ पुरात्‌" wie faut; we प्रथमश्रकलवात्‌, यूपात्‌ प्रथमं नोयमानलात्‌ श्रगरेणोः खावेश्र दृत्यथेः। “एतस्य' सम्यकू बन्धनं ित्तादित्यादि WEAN ॥ हि

“श्रय सूवेणोपरत्याच्य भिति) “आव्यम्‌ उपशल्य" षेण agra, श्रवटम्‌ श्रभि' aay जहोति'। “दष्णोम्‌”-दूतिः aq) श्रात्रश्चनहोमायवादे “नेदधलादिल्यादिक याख्ातम्‌ | “श्रथ पुर लात्‌ परौत्येति* । श्रवटस्य ‘grey’ ‘Tela’ परि- # बस्य ‘eee उदम्म खः “wala: श्र्वयुयेजमागोः बा शूषम्‌ safe ; “श्रध्वयैयजमानो वा युप मनक्ति"-दति, इवकारः वचनात्‌ । META युपाश्चनरषः॥ १० ।

“सोऽनक्तीतिः 1 “देवस््ा"-दत्यश्ननमन्तख' तात्यच मादः

A अद्‌ा° प्रण ys धार २-- ^“खवेणावषे qutfa वृष्णौम्‌^-दति का Sto द° ९.२. Re । . ३-- एर्तात्‌ ( ४०४ Veo ९ We) ख्यम्‌ | ~~ का श्रो GC WR क। Um काण at इ० ६. २.११ ठ। ६- are at Ge ६. ३, १। ऽ-- वा° स° R Wl

93

gre ) एत पधत्राद्मणम्‌ | (Ut sane)

“सविता वै देवाना मित्यादिना। यशमागमिष्याद्यश्य याग थूपेमापि भिष्याधलात्‌, तश्िद्धिन्याथात्‌ चनमान एव यूपतेनोपः waa) “ca एथिवौ सवेषां शतानां मधु"-दत्यायुक्प्रकारेए ed मिदं ay "ततः "एनम्‌" यूप भेव, युपदारेण ‘yay रवेः मधग्धतेन चराचरेण श्राव्यदारेण शस्पयति' ॥ et

“श्रय चषाल मुभयतः प्रव्यन्येतिः। चषालो युपलोपरि प्रतिमोक्रयोऽष्टा्चिः मध्ये सन्तो वलयः? । तम्‌ "उभयतः श्राव्य yay’ प्रति मुञ्चति उपरि बप्नाति॥

wares: ।- डे चषाल ! लां “सुपिष्पलाग्यः, wer mara: श्रोषधोग्यः तासा मर्थाय, प्रति geratfa mm शरस्य चपस्य चषालं सुपिष्यलं ay, तखषालं मध्य सृशेत भिव ज्यात्‌ ॥

उक्तं यूपणरपतं छो किकटचदृष्टान्तेन दृढयति- “fava दद fafa ‘sed’ सम्बद्धम्‌, "यदेवेदं सम्बन्धन' सम्यक्‌ TT साधनं एनं फलं च, श्रनरा" anata ““उपेनित मिव 'खपेनितम्‌' श्रर्पपरिमाणं विद्यते, ‘ada’ "एतत्‌" एतेन चषालोपे मितेन तवान्‌ भवति । "तस्मात्‌ मध्ये" इद मि्युपसंहारः ॥१९।

cere rm ~ ~“ [क 1 णगि

अ इ्ेवोपरिष्ात्‌ ( १९ Mle 8 प्र०५बा० १ He ) बयम्‌ |

R— Ble Bite Bog. BB 8।

a— “areata wut मद्ाभचि AACA, उ्ध॑मम्रे प्रति सुति" -रति का” श्रौ ° Ge ६. १. RS, REI

ga ale स? 4.२. ३।

[ owe एत्रार } b ala Rez । 8१६

पुनराश्चनं विधत्ते- “श्रान्त मग्ना मनक्तोति^ । “after: र्ररभिुखाथिः, तम्‌ श्रगमिष्ठम्‌? “ATR उपरिप्रदेशपयन्तम्‌ ‘aaa | “सोपर afaeren मत्का-दइ्यादिः ₹ र्चम्‌ । ghar’ उपरसहितम्‌ । श्रप्निसज्निधिषाग्यात्‌ “afer यज- मानः । “श्रय परिद्यथणए भित्यादि। "परिययणं परिथयणो रपनावेष्टमप्रदे शः, तं ‘ate "मन्तम्‌" श्राञ्येन "परिष्टश्ति' परि- ang | ““उच्छ्रौयमाणायानुव्रूहि" दति" सष FAI WRN

“स उच्यति द्या मयेरेत्यादि* । “a मेए"-दति wae" उच्छरवणं कुर्यात्‌ । हे यूप ! MA’ श्रन्तरिक्तम्‌ BAU अगभागेन ‘waa’ स्ुष्टवानसि, तथा तव may मध्यभागे “watts श्रा श्रप्राःः श्रापूरितवानकि, श्रयिवौम्‌ उपरेण श्रमो खाणो भाग इरः, तेन श्लोकम्‌ HEC’ दृढ मकरोः। “वजो वे an.” rate हतप्रब्दायम्‌ ॥ १४ ॥

“श्रय निमोतोल्यादिः । “वा ते"-दति wan? यूप मिनु-

ॐ यात्‌ । हे विष्णो! ते' चा' यानि धामानि खानानि “aaa

गमनाय प्राये ‘sata’ कामयामहे, "वच येषु धामश "गावः ` र्यः afte प्रतोद्धप्रद्राः श्रयासः श्रयनाः गन्तारो

रयः, तं परिषेषं हे विष्णो ! Ta एषु खानेषु “उरगाय

oo

t— are te Ge QAL रकार MO GEV

a—aeate ge Gael! ४-- ate aT RO

५-- alo सं* ९.२. 8 । १- काण he GG, ३.८। o— वा० सं० ६. ३, ९। ।

४२ ॥ WaT ETAT । ( भयर say)

लवाग्गो धमान, विष्णोः व्या, तव चृति-ति-अं "परमम्‌" ome पदम्‌" “रि mam “Nati सवेदा फा धते, प्राथयामह एति Te: । wa मधिदेवतः शङन्हेोक्षाधैः।

श्रथवा प्रह्तेऽधियज्नपरतथा area: । wR पे (विष्णः SMI यज्ञस, धामानौत्यादि पूववत्‌ ; श्रजोरगायश faut “परमं' wag पद" VUE मवभातौति, ॥

were शिष्ुपलं यूपमानस्योचित मिति परशंसति “एता चिष्टुभेति ॥ qu

माने fase are— “awerfy मितिः। श्रगिष्टाम्‌ ‘ae afar श्रन्धमिसुखं "मिनोतिः प्रकरमायेम्‌ । fare दोषप्रद गमेन दुढयति- “यलमामो वा श्रद्निष्टाभ्निरिति। "सः" mae: घ्‌ यदि ‘sg: सकाशात्‌ श्रग्निष्ठाः शयेत्‌" चालयेत्‌, "यत्नात्‌ quar: afi लेत्‌" wad, तस्मात्‌ सम्म्यभ्निः मितुयात्‌।

"श्रय पर्युहतौति, | पवृहणादिमन्नाणा मौदम्यां grant Hq aye safer: ॥ ९६ |

“gaa afaqufa’ 1 एवं कमेकलापं कृवा युप मारण ee

१-- TAY याखौ यं याखागख AAA (२. २. ३. faa) | २--कषान्खौग Ge Re! द- काण whe द° € VV 9~- प्रयम्‌, पयेषगम्‌, ay उप्रनिगयम मिति athe कर्माणि ११" ५ त्रा० १७, १८, १९ कखिकाप (Ree Be) विद्िवानि। तज दावैव मगौ | तौ ति ate Se ६. १.२, १ TTT ४-- काण Be Te १. ६, ६२।

( ogo tate ) दती यकाखम्‌ । 9२१

areafa’ “विष्णोः कर्माणि"-द्यमुः मन्धम्‌ । “fast: कर्मा- रोति वाचयति युप मन्वारथम्‌”-दतिः हि सम्‌ ॥

श्रय मथः ।- faut? asa: कर्मापि ger’ oe नराः! ea? यमाद्‌ श्रतानि' कमांणि जायन्ते, यानि च पसपसे' सष्टवान्‌। चो विष्णुः शरस" च यक्चाभिमानिनो देव्य “gee” योग्यः सखा" सखिगरूतः॥

मन्त्तात्पये Brew “asl वा एष इत्यादिना । “Sette ` भिचत्‌-दति, “रिन्‌ सेवायाम्‌?"-दत्यख लुडि ETH । कमण avast विजितेरेकलात्‌ waren निरटिष्टम्‌ | equate भरणं apa मिल्याह- “eat वे ane देवतेति pen

“श्रथ चषाल मुरौदते" तदिष्णो रित्यादि" | ‘setae’ ऊद Asa) विष्णोः ae तत्‌ः "परमं पदम्‌' प्त दति पदं यूपः, तं wet aati’ सूरयः facia: | कोड्श्म्‌ ? “दिवि श्राकाओे निरावरणे ‘aaa wena “वचतुरिव'।

HY तात्य ATE परमपदष्ठ यूपख MYA सुद्यत- वञ्रूपलात्‌, तदनेन यश्चविधातकाना मद्राणां पलायनात्‌, fags एव विष्णो विंजितिखं श्त" "दति" मन्न श्राह" Tq ॥ १८॥

i

\— ale Hog. 8. RI २-- ale ग्नौ" Hg. RRR ३- भा० Bo ७८६७ UT? | g— का० Bite Beg, BRI

y— वनमन्प्राठसु- वा° सं* ई. 8. २।

४२२ ॥ शतप्रथत्राद्धणम्‌ | Came am)

carafe विधाय प्रशंसति- “श्रय परिययतीति,, परिव्ययनप्रदेश मभिनयेन निदिशरति- ‘wat arfing} दूत्यः | “नाभिदत्ने परिव्यति"-एति तेन्तिरौयकम्‌?। उग्रा लोकखिति हेदकरोति- “asa होति। लोके fe ase खल द" वसनं भवति; तस्ादित्यथेः। “श्रमना मेवे्यादि। र्ननाया wea fa HET GH मेवाक्भिन सापितवान्‌ भवति. ye ॥

रशनायास्तेग ख॒ माह- “चितेति । sae यित कुष दृष्ट मिति, तद्‌ द्‌ शेयति- “पशवो न्न भिति । कथं तेषु fee मिति तदुपपादयति- “पिता. मातेद्यादि । दधिपयोरूपशाब्र याणा मपि कारणशलात्‌ तेषा मणन्षवोपकचारः ॥ eo I

“q परिथ्ययतौ ति। परिवययने मन्त्र are— ^“परिवोरमोति"। हे युप! लं "परिवौरषि' परितो रप्नया वेष्टितोऽपि । दग fan’ Zawafere: प्रजाः at परिययन्ताम्‌" वेष्टयन्तु । तथा Tai यजमानम्‌" एव 'मनुयाणणम्‌' इतरेषां मध्ये ‘Ta? धना परिव्ययन्तु ॥ २१॥

“श्रय चूपशरकल मवगृहतौ ति९ । शुपगरकरं' खरम्‌ भरव र्ननामध्ये। AAT’ BATE TAT । एवं सवधावगृहनोयतात्‌

[

१- काण आरो सु ८.३.१४ ख।

२-- अवेदः-इति ढं । इ~~ वे* स° 4, ३, ४, | ४-- “क्रणा लिथामा कोशो THAN” aT Ble Beg २.९९१ | ५-- Te सं° ९. ६.१। ९ ate ate Gg eo!

( ome शत्रा) ॥ दतोयकाणम्‌ । ४२१

ुपैकादभरिलपचेऽपि ससलयुपानतिक्रमेणेवावगृेत्‌" । श्रविपांषं विपर्याषायाः क्रमेणयररुणाद्‌ | दोषाभिधानेनाविपयांस प्रश॑सति- “तख शैषासुगधातुतरतेव्यादिना । श्रसुग्धा माह- “WIAA चज- मानध्यापारानुकूला | विपर्यासपक्त उक्तवेपरौल्यं याख्येयम्‌ ॥ ९९ ॥

aU THAT शना-चषालानां क्रमेणोद्धंभाविलात्‌ खर्गारोहण- सोपानसेन wiefa— “खगेश्यो ईष शोकस्य समारोदणए श्या- | feat nv 82 युपावयक्लेन ath सवंधावगृ हनं Hey THT निवेक्रि- “श्रय यस्मात्‌ खर्नामेति | “एतस्मात्‌" एव एषः... युपशर्कशः श्रपच्छिदयतेः। तत्‌ "एतत्‌" fed दयम्‌ WE यूपसम्बसि पुमः @ मेव' खकौय मेव aE’ गमा भवति । तस्मात्‌" ख मिच- तौति खरः ‘ara’ ama’ २४॥

यपं लोकवयजयात्मना प्रशंसति- “aa यन्निखात भिति । निवन्यत दूति निखातो गर्तान्तरालः। “Aa पिटलोक जय-

= ee en ननन sat

an "यरि

ee. ee reer ~+

९ काण Bite | GB Ue!

२-- "त रतं खड मपश्यन यपश्रकलम्‌'”-दति ए° त्रा २,१.१। ougaa मेत- qian Gi काषुवण्डम्‌"-द्रति Ay aram: | “खरणा wy मनक्ति"-द्रति त° AoW We UI So mre B88. 0% Rh) “खद मन्तधांय सधितिना प समनक्ति, एतेनाक्षौ एं चायेधा fafa शिरसि | न वा खधितिना लरोव-इति याप शरौ ° द 9. १४. १९, WR! मो्मासादघ्रन च जे० Bog. २, 0-8, सधि ९ खरवार KUT |

9२४ ॥ प्तपथब्रह्मणम्‌ ॥ ` (प्रण रा)

तोति । श्वाश्ादुपरि यूपाय fame, “Aa भागेन भाष दूति प्रसिद्धाः देवाः" सजि, तेषां शोक safe’ | fee एव are— “घललोका हइ वा दति ॥ २५॥

ave पवां मौ चत्‌ मानम्‌, तत्‌ TBAT सोति- “तं वै yale मिनोतौति। awe प्रहरणसाधमलात्‌ दधवा वज्जो दण्डः। "दण्डस्य पूरवाद्धम्‌ः श्रमिपद्य wzelat प्रहरति; ae श्रपि "एषः" यूपः 'ूरवाद्धः", ₹ोमात्‌ पूवं मनुष्वलात्‌। ‘mary ‘gag’ पूवेभागे “मिनोतिः ॥ २१॥

प्रकारान्तरेण पूवाद्धं मभिमातुं यो चयोतयति- “aga व देवा दत्यादिना । एतद स्टद्‌ गतम्‌? | देषैस्िरोभावितख aye युपद TACT AGT प्रञ्चापकलात्‌, TATA पुरणः द्वा विलदगरनात्‌ यूपोऽपि पुरस्तात्‌ SH शाण इत्यथः | AAT’ मनसो बेगः। युस देवैराच्छादितयन्नसय प्रन्नापकलं तेततिरौ यकेऽणुक्षम्‌- “यत्तेन वे देवाः इवे लोक मायन्‌; AH azar गोऽगाभवि्यन्तोति; ते यूपेन योपयिवा सुगं लो मायन्‌; त art युपेनेवाुप्राजानन्‌; तद्‌ ae धुप लम्‌"-इतिः ॥ २७॥

न्वा serfufcarfe | खष्टम्‌॥२८॥ [ता re १-- Be सं* ६. ३. ४. २९, २२ वचने RU २-- १२ का०५ Te तरार र He (६०५ Go ) डद््यम्‌। रतेः Be ९. ६. Re

( श्ण gate ) 1 दतोयकाख्म्‌ ॥ ४२॥

यूपे निगूढ सरोरततरच प्रतिप्िक मेन युपप्रतिनिथा- aa होम मभिधातु माह- ^तं ₹ सोत भित्यादिका । “ade aaada इति । श्रयेत ददानो मपि, एके श्रतुष्ठातारः, ददम्‌"-इ्यहु्रहरणगरियाविगरेषणम्‌। देवा यथा, तथा श्रसु- pact: | ददानौ मपि श्रनुप्रदरश मेव दुनि । “दवा ्रुव्ञिति। म तावद्‌ अज्ञ्ानोयख युप दग्धेन बाधका- भावात्‌ यथाकामम्‌ उद पिवन्तः ॥ २९ ॥ ३०॥

सोऽभ्वथेरिति। देवाः तत्‌" Ba खल "एषः ww (कगा- शतः सं खानं प्राहः, हतप्रतिपत्तिकः शश्रासोत्‌"। सूट मन्त्‌ः + ३१, २२॥ ४७. १.]।

दति श्रौसायणाचायेविरदिते माधवोये वेदाथंप्रकाशे माध्यन्दिनिगशतपयनत्राह्यमणमभाय्य दतौयकाण्ड सप्तमाध्याये प्रथमं ब्राह्मणम्‌ ॥ |

* ~~~ नरायन क का ७०० हि

= “अदभ्रं करोपस्वनम्‌”-इति का ate Be ९.१९. Re अदाभिम्‌-- श्टकोणम्‌ | उपरोऽवटः, वतसन्बम्धिनं fare युप परदेशं मूलतः पमा व्थयिल्ा!-दइति तच ate ३१ |

—~ सवं मेतद्‌ वंय्रकरणं तेत्तिरौ यभाग्ये भगवता साम्धचाययं ae

TER, To सं° १.६. १, 8 प्रयम्‌ । ९५ |

४२९ ॥ ग्रतपथत्राद्यणम्‌ | ( ५प्र पत्रा

( श्रय दितोयं ब्राह्मणम्‌, )

यावतौ वे व्वेदिस्तावतौ Barat | व्वुजा वें युपालत fem मेवैतत्‌ एथिवौ मेतववेजस्पणतेऽस्य॒ सपुत्रा न्निभेजति aang युपकादश्िनौ भवति दादश उप रायो भवति ब्वितषटस्तं दश्िणत्‌ उपनिदधाति तदृट दादश उपश्यो भवति ॥१॥

देवा इ वं AA तन्वानुाः* | ASTANA रास Hie विभयुाश्चक्रस्तद्य॒ रत ऽउच्छिता यथषुरस्ता तुया प सणते वा नुवा AWA य॒था दण्डः TEA’ aqua वा नु वा UIT यु रष दादश उपण्यो भवति यथेष्रायतानस्ता यथोद्यत AEA मेव भेष as उद्यतो दश्िणएतो ATU रक्षसा FRA तस्माद्‌ दादश उपशयो भवति ॥ २।

तं निदधाति । रषु ते प्रथिब्यां लोकं आरत पशुरिति पशश्च वे युपश्च तुदस्मा अरय aq TAA मनुदिश्ति तेनो UT TART भवति त्द्‌ ६, URS सम्बयन ATE: WAT इ ब"

* (नाः+इति ग, घ। + वतन्निदधाति-एति ठ।

| ‘ay qa -afa घ |

(ome Rat? ) ॥ टतौयकाएम्‌ ; ४२७

मिन्वन्ति प्रकु्रताये* चेवु श्वःसुत्या यपं मिनन्तौलु Tis

द्‌तुथानु HAT अग्निष्ठ भेवो्रयेदिदं वं युप मच्छयाध्वर्युरा परिव्ययणानान्वजल्युपरिवौता वा (रत MAX Tifa व्वसन्ति सा ag परिचष्ा पशवे! वे युप Tale MAT THATS THE प्रातुरे वोच्छयेत्‌ ॥ ४ ॥

स य उत्तरोऽिष्ठात्‌ स्यात्‌! तु मेवाग्र GH aa stam मथोत्तरं दश्िणादय सुन्मं.वथोदौचौ भवति yt

sat दइतरथाहुः | Shaw Hare RAAT न्तर मथ दक्षिण मुत्तराद् सुत्तमं तुथो हास्योदगेव कमौनुसुन्तिष्ठत ऽति! ॥ ६ ॥ सयो वर्षिष्ठः स दक्ठिणाद्यः स्यात्‌। श्रथ हंसौया- ay हसौयानत्तराद्य हसिष्टस्लथोदौचौ भवति ॥७।

aq पत्न्यः vat म॒च्छरयन्ति। सवत्वायु a! पत्रौयप Saad तत्‌ ATE पशु मालभते ववष्टा व

नि» ^ ox snare Efe ख, डा ०-पेवरेण ४ -एरतके FES | † भरश्रवो-इति क । शयात्‌-ति ग, घ। § ‘efa’-xfa ग, धघ। || 'तेवु*-दइति पाठः सायणसम्मतः pegs दृष्यते च इति डा ०-वेबरः।

४९९ ॥ ध्रतपथत्राक्षम्‌ । CYR भरर)

सिक्तः रतो ग्विकरोति सरेष एवेतुत्सक्तः रेतो वि करोति मुष्करो भवत्येष वु प्रजनयिता THAT भुष्करी भवति तन्न * सुरृष्थापयेत्प यमित Fara स युत्सध्य्यापथेत्‌ प्रजाये हान्त fare प्रजा मह भति तस्मात्र aerated मेवोह्सञत्‌ | cy

५ [oe |

॥ इति पश्चमप्रपाटके पञ्चमं ब्राह्म शम्‌ ॥

शर्नौषोनौययूपप्सङ्गात्‌ युपैकादशोनी विधातु gute afa— “यावतौ वै बेदिरिति। “sa afe परो wz gfe’, “af arg: पर मन्त एथिष्याः९- इत्यादिश्रुतेः | cat एथिवीम्‌ “एतेः at: "वै" que बलवतो करोति। श्रतोऽ्यन्तदा्छाय युपेकादभ्िनो करा । रच श्पेकाट्नी- विधानं “qiare fant चेत्‌ रथाचमाजाखन्तरापि"- गाद |

~~

~ ~ OE EEL: A ण क भण

ज नकर कण्ण

\

* त्तं a —afa a,

१-- अभिटोमे आभेय-सारछत-सौम्य-पौषय-व स्वै देव-रत मादत-रेग्राग्र-साविध-वार्णा दरसेकादश्यख्नोमायनसञ्कषकाः सर Fae wat भवन्ति। रुषा मेकाद्रानां नियोजनां मेकं ए यप, प्रतिषनरु रकेको वेति नियमात्‌ aut eatery परत एप । दरव भवन्ति | श्कादश्रामां वमे रकाद्रिनौीति शङ्कपः। १० प ६. ९. ५ श्रयम्‌ । वदेषव्‌ सवे ate So Yo अध्याये खरम्‌ ।

द-- छ" सं° ६. १६४. ६५। १-- Ro do 9, BUS ६।

(ome Ra? ) ॥ दतोयक्षाएम्‌ । gee

gay’ yest afer पे ‘cure? seat समोपे भते इ्यपशचयोऽन्धो au, स ‘aren मवति'। स च “fang? विणवेणोपरप्देगेऽपि ae: |W carat दविणदेगर मो निखातं हवा gaat Saag’ ॥ १ ॥

उपश्रयं रथोनाश्रकवेन प्रशंसति- "देवा ह वे यज्नं तन्वाना | दृद्यादिमा । चथा gay: प्रइतो दन्निदष्डो वा यदा शभु गच्छति, तदा लच्ं विति, न चेन्न; एवं यूपोऽपि उपशय सहितः ख्ापितः ; तत्यतमाश्नङ्ाया श्रपगतलात्‌ रकां युप- विषवं भयं नोरियादिल्य्थः। sat यपस्य ator सति कगेषुवत्‌ यदोपशयास्यं वञ्च सु्डतोति cael भय मुत्पद्यते । तस्मादुपश्रयः HUY इव्यथः ॥ २ ॥

निघानमन्व माद- “तं निदधाट्येष ते एथियां शोक TTR पएरितौतिः । डे उपशय ! यप ! यपानां दकिणप्रदे शः शिरया तेः तव श्लोकः wera, wat न न्या सन्तमिनामौयधे | aM कः पष्टः ? दत्याकाङ्खावां दश्ेयति- “wae पए- रिति। axe भवः ace: याघ्रादिरिति निदिणे्‌ एचि खापयेत्‌। तथाच ॒दूषम्‌- “fine wre निदधा्येव त Saat | यप वैया पष्सम्नन्धोऽपेखित द्याह ` पश व

1. Se १-- का० site Ge ८, ०. ६-९दे | २-- ao to ६, ६. ४. ९ FEAT | ६- कार खौ दू ८.०.९१। 9- वाग सं* ६, ६.९। i Te ate Ho ८, ८. २३ ।

9

8३० 1 श्तप्रधन्नाद्यणम्‌ I CaN? yas |

यूपञचेति । श्रविनाश्तावित्यथः | ¶वे'-ग्ब्दः इतरयूपानां yy. सम्बन्धनियमप्रसिद्धिधोतनाथेः । ‘aq’ तस्माद्यभिचारत्‌ | “7 za मिति । यपेकादशिन्याः ‘aaa ‘<a दिविध faa, ‘ars: विवदन्ते श्रभिन्नाः ॥

ततरकेषा्ित्‌ पल माह- “श्वःसुत्थाये इ लेके afer. न्तोति। श्वः परेद्युः क्रियमाणायाः सत्यायाः पूवेकिन्‌ रिरे शरभिष्प्रमुखान्‌ सर्वान्‌ यूपान्‌ निखनन्ति ॥ १ ॥

तं परं निराचष्टे “ag तथेति । तस्मिन्‌ काले श्रग्रि्म्‌ एकम्‌ "एवः उत्तरवेरैः पुरोदेश्म्‌ श्रप्रोषोमोयपश्वयम्‌ द्र aq । दतरेषा मपि ूरयुरुच््रयणे दोष माह- “द्द ग दत्यादिना । शरद" वच्छमाणं waaay: | श्रा परिययणए्‌ र प्नापरिययणपरयन्तम्‌, “wae: "नान्वेति" नेव हरर पिः त्यजेत्‌ । श्रतोऽग्नियतिरिक्रानां परिययण्खय भ्रातः परदुः पू पकरणएकाले कन्तेयलात्‌ Beat “Ufa श्रपरिवोता' क वन्ति | "सा aa’ सेव, उक्रलचणेव ‘after’ षक | पचस निन्दा |

खपे युक्ति मार - “पश्वे वै युप मुच्यन्तोति | तकात्‌ प्रातरेव Tata उच्छ्रयं डुर्यादिति निगमनम्‌ ॥ ४ ॥

एकादग्िनौपचे केन कमेणोच्छरयण मिति, त माह- ५ "

कन __ _------------

१-- अम्मो अभिसमोपे fasattafis: प्रथमौ Te | R— काण Bite Be GR ५। R— Fle भ्रौ ° ass. tal

( om शत्रा० ) ॥ टेतोयकाणम्‌ । ३१

दत्तशोऽग्िष्टात्‌ खादिति । अ्रग्निष्टमध्य मवधिं शवा तत SAT: प्रथमम्‌, ततो दविएतो दितोयम्‌, तत उत्तरतसतौयम्‌, ततो दविएतश्चतु्ं मित्येव सुभयोः पाश्योरुत्तरप्राथग्येन पश्च पञ्च युपा उच्छ्रिताः | एव करमेण द विणाद्भं भवम्‌ “उत्तमं gala | quar सन्‌ 'उदौचौ भवति' उत्तरोपक्रमा भवतोत्यथेः, ॥ १ ॥

“oat दूतरथाह्करिति | “efaa मेवागर श्त्यादिकं पूवेवाक्य- मेपसैत्येन याष्येयम्‌ । तथो दाखेति । एवं gaa: कमं उदगेवः aqua “सन्तिष्ठते समाणते । पवंसिन्‌ पच्च उदगपक्रमः, दितौये उदगपवगं दति भेदः ॥ ६। .

“स यो वषिष्ठ दति। तेषा gata यः afae:’, ‘a: afaurgy: wry “श्रय दृूषोयानित्यादिना दवचिएोपक्रम मुदगपवगैम्‌ । प्रथमं वर्षिष्ठ मलयु्छ्रितम्‌, ततः पर मोषदुद्छित fad क्रमेणोच्छरयेत्‌। तथा सति संधा सुत्तरसु “हषिष्ठ श्रतिश्येन wet भवतिः ॥ ७ i

प्रसङ्गात्‌ Tala पश्प्रयोग ATE “श्रय Taha: gat युप मुच्यन्त ति" । “पन्नौयूपम्‌-रति पात्रौवतयूपख सन्ताः तं cata? sata इष्टरयेत्‌ । एतत्‌ प्रशंरुति-“खवलाय चिति । “तचलाद भिलादि+ । तत्‌" तच युपे "वादः बषटदेवताकं पम्‌ ~

{— काण ate Fo ८, ५. LER | R— Tle Hto Zo S, S VE | a— (पश्ुप्रयोजम ate’-sfa इं | {~~ Ayo श्रौ oge ८, ८, ४९ | yo का site a ८८६, ९१।

8१९२ ॥ एवचघत्राहाणम्‌ । (UM? ५ त्रा)

araaa | देवतां परपवति-- “ष्टा तै धिष रेत इति ange “पावर वै रेतसः fame ae शूपाणि विकरोति, aaa बे तत्‌ प्रजायते"-इव्या रि्भरयन्तरसिडिधोष्यते । विग माईइ- “मुष्करो भवतोति | ‘Maw’ प्रहृष्टबुष्कः । “Tage त्यादिना रएप्रत्यथः? । LATINA सल्न्रपनप्रसक्तावाह- “ay aa, प्रित मेवो कलेदिति । ^खापनं' WITT | %एवः-प्रम्दो fama: | SHR, न संस्थापयेत्‌ । FAIA दोष aie “उ यत्‌ रुं्यापयेदिति। ‘OTe? प्रजायाः, एुजपौनादिः रूपाया: न्तम्‌" VARTA श्यात्‌" IAAT | FATS प्रजन नेन पिढलोपन्याणात्‌ word मयुक्तः? ॥ ८ ॥ ५[७. २.।॥

दति ओौसायणाचायं विरदिते माधवोये वेदायेप्रकाणे माष्यन्दिनिश्रतपयत्राह्मएभा से दतौयकाण्डे सप्नमाध्याये दितोयं ब्राह्यएम्‌ ॥

~

~ ते* सं° १, ५.६. \ बयम्‌ |

२- “ऊषपुषिमुष्कमधो ₹ः?-दइति ate FT ५. २. ६०७ |

e— ते° सं° १. १. 9, ५ खलुवाकाबाजोद्यौ । त [जेब प्रकरणे श्रत मिदं सामाणिकं कचगम्‌-- “धरेश यपे दे ररते whale, तस्मादेको दे भाय विन्दते ; Vat र्ना इथोयेपरयोः १ रियति, तस्माद्रा दौ घत विन्दते"-द्ति (६, £ ¢, 9.)।

( owe RAT? ) । हतौ यक्षाएम्‌ | ane,

( श्रय तोयं ब्राह्मणम्‌. )

पथश्च वे युपञ्च। न वा ऽते युपात्यशु सालभन्ते कटा चन TATA नु इ वा UAT HT पश्व ्षमिरे यद्र मुभविष्यन्‌ युथेद Aa भूता यथा SATA दिपात्‌ पुरुष उच्छति एव॒ हैव दिपाद्‌ उच्छिता- श्रुः ॥ १ ॥

तुतो देवा एत वज TEM! | TET त मुच्छभ्रियु- लपमाद्वौषा Walaa” ततश्तुष्यादा श्रभवंस्ततोऽन् मभवन्‌ युथेद wa भूता रतस हि वा शतेऽतिषठन्त तस्माद्‌ युप UF पशु मालभनत ae युपात्‌ AZT

TNR

ञुथोपाकृत्य पशम्‌ | aig मथित्वा नियुनक्ति तद्य तथान ह वा ऽएतसमा Ar पशवश्व्ष्मिरे युडविरभवि न्‌ यथेनानिद इविमूतानप्नो जुह्रति तान्‌ देवा इपनिरुरुधस्तु ऽउपनिरुबा नोपावेयुः ॥ ३।

ते होचः। न वृ raise यामः व्वदुयदप्रौ इविषु इति नेतां प्रतिष्ठा मुपरद्यवु पनप्नि मथित्वा ata

« 'प्राञ्नोयन्तः-इति सा०-सम्मत इति डा °-वेवरः | † “चन्‌”-दति ग, घ ।

t ‘at —efe सा०-तम्मत ति इ। ०-वेबरः |

55

9ह॥ ॥ MATT A | (ute tae)

जहवाम ते व्वेदिष्यन्त्येष वे किल इविषो युम रषा प्रतिष्ठाग्नौ वे किल इविज्ञष्टतौति त॒तोभभ्यवेष्यन्ति तुतो रातमनस श्रालम्भाय भविष्यन्तौति।॥ ४।

तु TEU पशन्‌ | अप्च मथित्वाग्नावस्मि ase सतेऽविदुरेष वं किल विषौ याम रषु प्रतिष्ठ वे किल vfarwatian त॒तोऽभ्युवायंस्त॒तो रातुमनस प्ालम्भाथाभवन्‌ ॥ ५॥

तुथो ऽएवेषु WAT | उपर्द्येव॒ पशु मनं मधित छायं जुहोति सु वयेदेष वे किल हविषो याम एषा प्रतिषटामनौ वै किल इविरजदतौति तुतोऽभ्युवेति ततो रातमना WATS भवति तुस्मादुपा्टत्य पश मपर मथित्वा नियुनक्ति ॥ ६ ॥

तदाद । नोपकुर्यान्नाधनिं AMAA AAT sees नियुश्चणादिति . त॒द्‌ aa कुर्या्थाधम तिरश्ुधा चिकौषं देवं तत्तसादेत्द्वा- नुपरौयात्‌ ॥ ७ ॥ श्रथ तुश मादायोपाकरोति | दितौयवाव्िरुणधा (डति दितीयवाम्‌ fe वौयेवान्‌॥ ८ ।

सं तृण मुादत्े। उपावौरसीत्यप हि हितौयोवति

[ऋका क + ङः-हति ग, घ।

(ogo दत्रा° ) । ठतोयकाणम्‌ । ४१५

TATRA TR देवान्‌" देवौषिशःप्रागरिति SA वा ऽता विवशो युत्यश्वोऽस्थिषत देवेभ्य waa तदाह यदाहोप देवान्‌! दवौविशः प्रागरिति ॥ € ॥

उशिजो व्वुहितमानिति। faze हि देवासत- स्रादाहोश्जो व्वहितमानिति go |

देव MUAY रमेति। त्वष्टा वृ पशूना ATE पशवो वषु तानेत॒देवा भरतिष्ठमानांसतष्टार मब्रवनुपनिमदेति यदुह देव त्व्व्वेसु रसेति ॥ ११॥

व्या ते खदन्ता सिति। यदा ar swa ऽरतस्मा sah युहविरभवियसतस्मादाइ इव्या ते खदन्ता मिति॥ १२।

रेवती Tara मिति। रेवन्तो हि पशवह्तसादाह गवतो cna मिति बदस्यते धारया वष नौति ब्रह्म q स्पतिः पश्वो वंमु तानेतदेवा श्रतिष्ठमानान्‌ बह्मणेव॒परस्तात्युयदधुलन्ना्यायतृथो «FATTY रत ब्रह्मणेवु परस्ता युरिदधाति तद्वातियन्ति TAT दाह बृहस्पते धारया ब्ठनोति पाशं हत्वा प्रति- मुष्द्यथातो नियोजनस्येव ॥ १३। ६ [os]

॥ इति पञ्चमप्रपाठके षष्ठं ब्राह्मणम्‌ It

“ft देवादतिगष। 1 ९ प्रया-दतिग,ष।

४१ ॥ एवपथत्राद्यणम्‌ । ( पप्र त्रा)

पशनियोजनाय स्वधा aida भवित भिद्य म॑ माखस्यानसुदेनोपपादयति- “amy वे यूपसत्यादिना | afi. warfare: | चार्तिं दश्रेयति- “न वा त दति । चतो युष विना पश्वालम्भो नास्ति, केनापि प्रकारेण न तथा खात्‌, ay gutta; श्रतसतदुपपद्यत दृत्यथेः । तत्‌ NARA “न ह दूत्यादिना | ‘uaa’ वच्छमाणाय देवाना मन्नमावाय न नचचमिरे” quar भवन्ति, “wa मभविष्यन्निति' ‘aq’ sf, तखा fare: । यथा" saa’ ददानो यृपनियुक्ताः “we भर qe मभवन्‌, तथा युपास्यवज्जोदयताया रहिते काले LAU: | भ्र भावामामे कारण माह- “यथा vara दिपात्‌ पुरुष दति ii

“an दैवा इति । तं यूपम्‌" उच्छिभियः' THN मङवेन्‌ । "तस्मात्‌" भयात्‌ Bat: “Mata” प्रकरेण होना! sana श्रभवन्‌ । (ततः हेतोः away दिपादाः एः पश्चात्‌ 'चतुष्यादा AAT ॥ २ ॥

प्रासङ्गिकं युपेकादभिनौपचं परिषमाण प्रहत | परूप्रयोग are श्रथोपारत्य प्र fafa? । पश्पाकर aca’ श्रभधिमन्धनानन्तर मेव पष aq निय्॒नौत । पप्नियो-

९, २, a पराञनोयन्त-दति, “लीना! -इति, अवनता! ति च ई ।

8— 'वप्नीषोमोयोऽतः प्रश्ुः-द्रति Flo site qe ८, ७, २१ |

१-- “उपावर्त्य मियं परेम उ पराक्षरण््देगो ते, तदति किमपि ग ब्रुयात्‌ ; तेनोपाकरणेन Haag ae vata -‡ ate दे (कान ste we द्‌. RLS)! LATHE २ टौणनोच्द्रष्या। । |

॥ टतोयकाणम्‌ । ४३७

>म्रकाशं प्रसति- “AYA मन हवा पदषु इत्यादिना | पवायवादवाक्यवत्‌ Beyaz | ्कतिजोपमताः पशवः ॥ २॥

नते; शो्रिति । न वा' शरसे पश्व यदग्नौ भङ्ति' | aa, Se’ तरियोजनस यामं' प्रायनम्‌, श्रग्नौ awa "म विदु UI un: | तदिव विशिनष्टि “ant प्रतिष्ठा fata | एताँ होमलक्षणां “प्रतिष्ठाम्‌ श्रन्याख्यपरमपदखितिम्‌ aut उन्तरषेदिखे “aia मन्धनजन्यम्‌ । “एष वं॒किंल'-एत्यतच्छ- eri are— “wat वे किल शहविषुकतोति ‘nagar’ santa प्रायन्ति । श्रालम्भाय' रातमनंसः' SAAT भवि- afer’ (दूति, । शिष्टं ख्टायम्‌ ॥ ४ ॥ ५॥ ६ ॥

केवलनियोजनपच्च gate मिराचषटे- ' "तदाहना पाक्या - दिति । उपकरण्च्टला प्रथमत एव र्ना मादाय arya यूपमौपं गला श्रमिधाय' am बद्धा नियुञ्यात्‌' नियु- sli ® fi

करम grat ददानो साथवाद सुपाकर्प विधत्त- “श्रय au मादायेति | द्रणादानख प्रयोजन माह दितीयवानिति। “निरुणपेः निरोधंर करवाणि | तावता किं मायात मिल्यत श्रार-

[ऋ

“न्‌

९-- ‘ara (?) प्रायम्‌"-दइति & | २-- श्यापन्तम्बसुये उपाकरगप्रकारः TAM: ( 9. ९९" RV ) | १-- (प्रोनिंगोधं'-दइति & | .

द , +e) 9९ ॥ शतपयब्राश्णम्‌ । (AR काः

“fetta हि वोयेवानिति। श्रषहायस्य erie’ खोकर्सिद्म्‌ ॥ ८ ॥ `

“स दरण ATH दति! । दणादानमन्तलाय ae हे द| लम्‌ “डपावोरसिः समौपे feat रचकोऽसि, एकः का॑करो- sitet: । “श्रवि्र्‌"-दति Samet) eat विः पश्रलचणा देवसम्नसिन्यः प्रजाः देवान्‌ उपप्रागुः प्रा देवताथें मुपथ्िता इत्यथः ( ९ )। “उशिजो वद्धितमा- नितोति। रेवान्‌ विशिनष्टि- उशिजः" मेधाविनामेतत्‌ विदांस दत्यथेः । वद्कितमान्‌' वोदृतमान्‌ ( ge )। “दव वष्टरिति । शष्ट! देव ! पष्ररसखा मिन्‌ ! "वसु" aera धनं ‘Ta रमय, नियोजयेत्यथः ( ११ ) ॥

“gar ते खदन्ता मितौति । & ant: ‘a “हयाः elf खदन्ताम्‌'। “रेवतो रमध्व मितौति( । Rady रेवत्यो गवः पशवः रमध्वं सङ्कोडध्वम्‌ । डे हसते! हतः oe aay: सामिन्‌! लं वदनि" wef धारयः wa खापय ।

meres! renee ee ee ~~

१- ate site द° ६.१.९९ क।

Ra सोऽयं मन््न- ae Fo ई. ७, १।

R— Whe उण ° २. १५८।

४-- “पु मुपसपशदुप देवानितिः-दइति का slo wo १.२.१९ घ। मनस्तु - ate सं° ६.७. २। ` ५-- fate ३. १५. ६. |

d— वा° Ho ८,१। यद्यपि संहितायन्धे एधगवेष मन्तः, पर मि पवेमन्तशेषलेन ataa दति ध्येयम्‌ |

(शन शतार) ` ॥ एतो धकारःम्‌ ॥ ane

dei याच्टे- “उप हि दितौवोऽवतौत्यादिना । हि“ग्ब्दो लोकप्रसिद्धिश्चोतनायेः। शोक एकः कमे कत्तं मशकः, fete: तक्षाहाव्यकरणेन त भवतोति प्रशिद्म्‌। “देवोरविंश wae ard माह- “देष्यो वा एता विणो aq oma इति। चथा fam: equarfat पुष्णन्ति, एवं पशवो इविषा पुष्णन्तोति तेषां प्रजारूपतलोपचारः। “श्रसख्यिषत Sha इतोति । तेषा मथा- चात्मानं प्रकागरितवन्त इत्यथैः। “प्रका ग्नस्येथाख्यथोश्च”-दत्यादमर्न पदम्‌, | उशिकूग्रब्दायं माह- विदवंसो हि देवा इति। SE MAA कारण AY “ACT वै पशूना मित्यादिना । Pog: “ष्टा वे पनां मिथनानां रूपहत्‌"-द्ारि- ््यन्तरपभिद्धि्ोतना्ैः । “देव॒ लषटुवुः“-“हति' मन्भागौ 'यदार, “रतिष्ठमानान्‌ पुन्‌ प्रति 'लष्टारः' देवा” ऽपनिमद' ति" यत्‌ श्रन्रुवन्‌, "एतत्‌" एव राह cee: । "उपनिमट्‌ meta नितरां मादयति तखाधेः । श्रयवा वत्‌" श्रष्वयुणा देव लषः इत्यभिधानम्‌, तत्‌ ; पुरा चट्‌ देवेरप्षलचणं ल्टमायग क्म्‌, ततखानौय मिह्य्ः॥ एवंविधेषु Tey खवंचेवं यास्येवम्‌ ।

“war ते दन्ता मिति । warfare माह- चदा वा एत इति । यथ्चथुपाकरणका्े इविषा मनिष्यत्तेः act at पदयते, तथापि पायन माला यद्‌टृता waa, तदेव इविभवि- waar: | श्रत एव ममिधान grat ( १२ ) ॥

निनि त, १-- Ure Fo ९.३.२६ : ए- उपरिष्टाद्‌ ९ Te १० CMTS OTe Te TRUS Ri

४४० ॥ ्रतपत्ाहययम्‌ । ह, पानु : Pt, । ‡

“रेवन्तो fe पश्व इत्यादि | ब्राह्मण खट HF रह्मरेव' “परस्तात्‌” परे Fa “पयेदधुः' At . धारेन “gaat नियोजनखेवेति । विधान मभिधौयतं इति पर ।

९-१२॥ ६ [७. ३.

दूति सायणाचायविरचिते माधवीये बेदाथेप्रकाशं माध्यन्दिनश्रतपयत्राह्यणएभाये aan’ सप्रमध्याये तोय ब्राह्मणम्‌ |

॥ इति वृतौयकाण्डे पश्चमः प्रपाठकः I

[त १-- सव ह्येतत्‌ त° स° ९. १. ६ ASAT |

e— “कण्डोसष्या १९७'-दरति क ; “कणिका १२७द्ति Gs

“कद्डिकासद्कया ९२७-दति ग, घ । त र Te RE क०२१

१६ क° ; सङ्कलनया १९७ इति सिद्धम्‌ |

| ४४९ |

श्रय

घष्ठप्रपाठके प्रथमं ब्राह्मणम्‌, श्रपिवा सप्तमाध्याये BLT ब्राह्मणम्‌ | ऋ वा ॥ इरिः ७ ॥ | पाश छत्वा प्रतिमुश्चति+ | wae त्वा देवहविः पाशेन प्रतिमुश्चामौति AKU वा ऽएषा TERA eA मेत्हतस्येव पाेन प्रुतिमुश्चति तथो हैन मेषा वरुण्या Tare हिनस्ति ॥ १। धुषा मानुष इति। न वा ऽत मुग्रं मन्यो wetter यदेवत्तेस्य! पाशेनेतदेवह्विः प्रतिमुश्छत्य- येनं मनुष्यो शष्णोति ठस्मादाह धर्षा मानुष दतिः ॥ २॥

~~~ ee "~ = ~ न~ ee ~ नज [11 ae

* प्रतिमुश्चतिः-दति a | t “यदेवसख'-इति क-पाडेः, डा °वेबरेण FST | { ध्रतिः-दति ख, श्रूतिः-दति a, घ ।

56

age ॥ ए्रतप्रथत्राश्मणम्‌ । ( शप्र* त्रा)

gy नियनक्ति। देवस्य त्वा सवितः प्रसुबेऽश्रनो बाहुभ्यां पृष्णो हस्ताभ्या मभ्रोषोमान्यां se निय नऽमोति+ तदयण्वादो दैवताय इविष्ह्लनादिश्येव मेवेत्देवताभ्या मुदिश््युथ RAAT वे परोष्णख SATAY मेबेत॒त्करोति॥ ३।

त प्रोक्षति। agent इति aga ए सम्भवति तत रवेतन्मध्यं करोतोदु£ हि यदा वृद धौषधयो जायन्त MTA: पौत्वा तुत एष रसः सभ्भवति रसाद्रेता रेतसः पशवस्तद्युत एव्‌ सण वति यतश्च जायते तत TAHT करोति ॥ ४ ।

gq त्वा माता मन्यता aq पितेति। स॒ 8 मातश्चाभि पितश्च जायते aaa णव जायते ठत wana! करोत्यनु भराता सगर्भ्याऽनु सुषा सुरथ दति स यन्तं जन्म तेन त्वानुमत aA SUA हाप्नीषोमाभ्यां ता जट प्रोक्षामीति carat देव ताभ्या ATA ताभ्यां मध्यं करोति WY

RATATAT । श्रपाम्पेरुरसौति | तदेन मन्ततौ [तता ।

* भनियुगस्मोति'-दइति क, ख ।

† qe? -दति ग, घ |

(ome 9त्रार ) g ealaRTIRA ॥ ४४३

मेध्यं करोत्यथाधस्तादुपोश्त्यापो देवः खदन्त॒ खास चितसदेव्टविरिति तदेन सवतो मेध्यं करोति ॥ ६ ।

saree समिद्युमानायानुद्रहीति। स SAT ATT माधार्य्ासस्यशयन्सुचौ पययत्य^ TUT पशु समनक्ति शिरो वु ANAT आधार एष वा ष यन्नो भवति युत्‌ WERE ऽएवेतच्छरः प्रतिदधाति TRACT पशुः सुमनक्ति॥ ७। स ललाटे सुमनक्ति। सन्ते प्राणो व्वातेन गच्छता मिति सम॒ङ्भानि य॒जवैरितयुध्सयोः सं यत्तपतिराशिपिति STG: स TH कामाय पश मालभन्ते तत्‌ ATE: ` हौ्येवेतदाह ॥ ८॥

इद्‌ व पशोः सञ्ज्ण्युमानख । प्राणो व्वात मुपि पद्यते तत्‌ rate यत्ते प्राणो व्वात मपिपुद्याता इतयेवेतदाद स मुङ्गानि युजवेरियङ्ेवा ऽअस्य यजनत तत्‌ परपु यत्ते HAMA SOATEST यत्तपति- राशिषेति यजमानाय वा ऽर्तेनाशिषि माशसते तत्‌ oats यछा यज्मानायाश्षि माशासान्ता इयवैतदाह सादयति सुषाव प्रवरायाभ्रावयति सोः पसावेव ब्न्धुः॥€९॥

^ (पथ्य "- इति ग, घ । + “खभि"- दरति दात्‌ सागसं |

EE re een

989 ॥ MAT ITS a ॥ (ao Qa.)

श्रथ दितौय साञ्रावयति। दौ We होतारो ae: स॒ मैषावरुणायादेवाओ्रावुयति युजमानु त्वेव प्रह wa sire देवौनां विशां पुर रतेत्यम्रिहि देवतानं मखं तस्मादादहाभ्रिह दवौनां fat पुर रतत्ययं युज मानो मनष्याणा मिति ay fe सोऽनव्खो भवति ofa सद्व युजते तुसमादाषहायं यजमानो मनुष्याणा सिति त्योरस्यरि गाहपत्यं दौदयच्छतःः हिमा era’ (पि, तुयोरनार्त्तानि गाहपत्यानि श्तु वर्षाणि सग्विे वेतुदाह ॥ २० |

राधासौत्सम्प्चानावुसम्युश्धानो तुम्ब ॒इति। राधास्येव सुम्यश्वाथां मापि! तनूरित्येवेतुदाह ठौ ए gratia सम्॒श्वौयातां प्राभरियेजमानं eter जोति तदेषोऽममये प्रयच्छत्युय यु मेवाषलि्ो यज्ञमानायाशिषि माशासते ता AM at मा RASA ATT सुम्पृश्वाते नापि तनूलसा दाह राधाध्सौत्सम्य्चानावुसम्युश्वानौ तुम्ब इति । १९१॥ १॥

॥ इति षष्ठप्रपाठके प्रथम ब्राह्मणम्‌ |

ee

* “हिमा ara’-xfa ख, ‘feat wt a —afe 7 † "नापि" इद्येव प्राठः सात्‌ सायण-सम्मतः ।

(ome sate ) ॥ एवोयकाषण्डम्‌ । ४४१

समन्त्रका बन्धन AE“ ला प्रतिसु्चतोतिः। पाशाय ग्र्या सुशिरं wat, afafaac ad afte: cere, वरिगेत पाश्च ares, यथा शिरो न गलति, तथा हला aytae ॥

cea लति? । हे “देवहविः! पश! लाम्‌ शतस्य ana’ श्रतिमुञ्चामि'। भमानुषः' श्रं केवलं शर्षा' धषेएधमो | ‘qqaatfe । ayratfa वखमकमेणो वरुणाभिमानिकलात्‌ तल्ाधनग्चताया वरणसम्ब स्िरज्नोः तत्वम्‌, त मपि परिहाय मन्त्रेण बन्धे सति शछतपागरेन बन्धो भवेत्‌ ॥ १ |

Cost मानुष इतीति | मन्त्रभागस्य तात्यये माह- “म वा एत मग्र दृत्यादिना । यक्मात्‌ पधषेणएसा मथ मनुय देवहत- पाश्रविमोकायत्तम्‌, wat मन्तो “घवो मानुषः ति" at qu ॥ २ ॥

“gy नियनक्तोव्यादि । Wer | देवता निहग्रख प्रयोजन मार “gaara इति । aaa’ “श्रद्‌” श्रसुभभिन्‌ द ्रपूमासयागे हविर्मिवापे देवतादभनम्‌, ‘waa’ ददानो मपि प्रोचतौति । “एको वा दृत्यग्रृर्‌ गतम्‌ ॥ २ ॥

“स प्रोचतोति९ । “श्रद्वस्लोषधौभ्य cata’ । द्य" च ्रोषपोभ्यः' च सम्मतं at शरोचामिः । “मेध्य करोतोति। षज्‌- पनाय वाह्माने लां माजादिरलुमन्यताम्‌ । (ग्य ” समाने

एका पी

~ ee क

L— He site द° ९.३. २७। २-- वार सं° ६.८. RI दे- Howto Ye ¢. ९, ६९ । g— ato He deh |

ase गरतपथत्राद्चगम्‌ ॥ (९ gas)

उदरे भवः, “HATS! समानस्यानः, “IA? TATA भद, स्वैरतुमतं लाम्‌ “BSAA श्रथाय भ्रोाभिः |

Aaa परमप्रयोअन माह- “तद्‌ यत एवेत्यादिना । क्षं ताभ्यः सकाशात्‌ पाशासम्भव दति, तद्पपादयति- “xe हिस यदा वधतोत्यादिना । श्रापश्चौषधयश्ोपादामकारणम्‌, मातापि रावाञ्रयनेन निभिस्तकारणम्‌ । श्रतस्तक्छकाश्राशरष्य करोति । सगभ्यादौना मपि अनमसम्बन्धसम्भवात्‌ तेन॒ सम्बस्िना सग्यारि- मानुमन्यत TYR भवति । VE मन्यत्‌ ॥ ४, ५ ॥

“श्रयोपशातोति, | पोचणगेषंर पानायं बुखसमोपे धार. ai हे "पणो › त्वम्‌ way जलानां ‘GE: पामश्रौलोऽपि। ay तस्योदकस्यान्तः-पवेश्रात्‌ “एने IW श्रन्तरतः मथ करोतिः ॥

^श्रयाधस्तादि ति, | श्रधस्तादुपोचएमन््रष्याय मथेः- हे श्राप Say wat देव्यः! खदन्तु' खादयन्त्‌ । तथा स IW: are ge ated भवत्‌ । पदटविंगेथते- देवहविः” Zaaetefaie मिति" i et

“श्रथाय aferaaratafat | सामिधेन्य सममेष ga! “a wat ara ararafa®) faata faa: | हषो

eee gate mt Ge GRRL र श्रोक्चयौ येषं पति © R— वार सं° ९९०. ९। ४-- at ate ठ° (१.१६। Y— ate de ६.१०. २। ई-- काण site qe द. 8.१६।

o— कार भरो Be BRI:

( ° Bate ) । दतोयकाखम्‌ । 98७

SET HAUT, पुनरुत्तरतः “पय ‘TET VAT रादगिष्टेनाच्येम ‘one’ “wafin श्राद्रौकरोति | तत्‌ प्रध॑सति- “fact वे अन्नष्योत्तराघार दति । प्रधानलात्‌ शः ay’, तख ॒प्रथमतोऽनुष्टेयलात्‌ fata) श्रत ॒श्राघार एेषेणाश्जनेन ‘ag’ “शिरः” स्यापितवान्‌ भवति ॥ ऽ ॥

श्रवयवावयविभेदेन मन्त्रभेदं माह- “स ललाटे समक्त सन्ते प्राण इतिः । वाश्वातश्व wo रान्तःपरवेशेन प्राणत्वात्‌ तश वातप्रा्ियैकषा । ARTE "यजते" यागेः 'सङ्गच्छन्ताम्‌' । तथा 'दक्नपतिः' यजमानः श्रारिषा' 'सक्नछताम्‌' | एतेन ‘ater’ satin) श्रय हृत्सतात्पयै यज्ञ विषया श्रागौरेषेत्याह- “स यक्षे कामायेति ॥ ८ ॥

मन्त्रान्‌ क्रमेण याचे “दं वे पोरिलयादि । शद व्छमाणम्‌, लोकप्रसिद्ध fae: । सामान्येगोक्गं विशेषेण ats यति- “तत्‌ प्रति | यथेतक्निमितेन प्राणो वात मभिप्चत, तत्‌ myers: । गतप्राय मन्यत्‌ । भ्र AA “ST gears उन्तराधार माघायं WE पूवं समनक्ति शलाटांम- श्रोणिषु सन एति प्रतिमन्छम्‌”- दतिः ॥

` सादयति सुचावथ प्रवरायाश्चावयतोति, शहृपश्तो are fat

१, "ग्मि

१ ate ate qe ९,४.२। R— Fe Fo ६.१०. २; & ४ । R— He Ble eg. 8. 8

aac ॥ WAT UATE AT | ( {पर yay.)

प्रायाओ्रावयेत्‌ । श्राश्रावणायेवाद्‌ं प्रतिगत wafer “खोऽसावेव बन्धरिति ॥ < tt

“श्रय faata माश्चावयतोति९ | मेजावरुण्श्यापि होक are “दरौ wa होतारौ भवत can | दितोयाभ्रावएं किम मित्याह “a मे्रावरणायाहेवाञ्रावयतौति । सः” ष्युः । “यज्ञमा aafa । "एव-कारे एल्तिजां प्रवरणं निषिध्यते ॥

यजमानप्रवरनिगदस्याय मथैः- “uty: we Salat विग्रं देवसम्नन्धिनोनां प्रजानां शुर एता' मुख्य Cae: | तथा भनु- erat fant 'यजमानः' “पुर var मुख्यः । सऽपि प्रणिन मनुङ्ल्य waa: । "तयोः श्रप्रियजमानयोः 'गाहपद्यं' एर पतिकम “were we | श्रतवरषपयन्तं हि दौ चानुयष्टयेत श्र स्त्वं यजमानस्य च गारेपत्यसम्बन्धः । "राधांसि दत्‌" VW aig ‘amg भिश्रयन्तौ । "त्वः" तनूः श्रषष्पचानो' रोर watt यथा न स्थात्‌ ॥

करमेण याचे- “श्रग्निरंद्यादिना। “a fe सोऽखद्धा भवत, afaag यजत इति । स्मिन्‌ द्धं Ue श्रयं यमानो "यजते, ‘asag’; त fe त मनु। “हने” यनो करमप्रवचनोयवम्‌? । श्रष्यरि'-ग्रब्दाथं माद- “श्रनान्तानि ग पत्यानोति। राधांि-दत्येतर्‌ विभव्य याश्षटे- ` राधाया दिना | wees एवाथे ९ | तेन निरसनोय माह- नापित

r— ate mle Ge द. ४. ४ ब्रष्यम्‌ |

~ { R— पाण Fe १. 8, SE | द-- मन्त ति He

owe श्रा ) ॥ हतयकाणडम्‌ ॥ 88९

रति | विपच बाधक माह- “at इ यत्तमुरपौति । भसु “२ (धांव सन्पचानौ" युक्षम्‌, समक्ष परस्परग्रदानसयपेचः कथ मच षम्मवरीति, तद्पपादयति- “a चदाप्नौ जहोतौति। raat प्रदानम्‌, यश्च तदग्नौ सम्पकंः, खविग्पिः यजमाना 7श्राखमानान। फलानां तुषटेनाग्मिना दाम मसि, तरेवाप्रेयेज- aaa: । aq’ तेन प्रतिपादितप्रकारेण तौ राधांसि षष- दाते' इति ॥ १०, crue lead

टूति सायणाचायविर षिते माधवौये वेदार्धप्रकाग माध्यन्दिनिश्रतपयन्राह्मएभाये हतोयकाण्डे सप्रमाध्याये चतुथे ब्राह्मणम्‌ tt

वेदास्य प्रकागरेन तमो ee निवारयन्‌ | पुमर्धाशचतुरो Zaz वि्धातौयेमहेश्वरः ॥ ७ ॥

ABTS गोसहसतं कनकयतुलाप्रषौ BUTI, anata पञ्चमो रौँस्तिद एतरलताधेनु सौ वणमोः । Taitat रवा जिदिपमहितरयौ arate: सिङ्गनारयो, यश्राणोदिशवचक्र प्रथितविधिमहग्धतयुक्त घटञ्च ॥ धान्या द्रिं धन्यलन्ममा तिलभव मतुलः Us वणेमुख्यः, कार्पासौयं हपावान्‌ ABA मजडो राजतं राजन्यः | MRR ATMA BATT AFT: WAL MAAN,

Carat रब्नरूपं गिरि महत मुदा WearfeyATA: ॥ 7

४५० 1 ग्रतप्रथब्राद्मगम्‌ ॥ ( {प्रः tary

दति श्रौमद्रालाधिराणपरमेश्वरवेदि कमागेप्व्तक- शरौररिहरमहाराजसाभाच्यधुरन्धरेण सायणाचार्थेण विरचिते माधवोये बेदाथेप्रकार माध्यन्दिनिशतपथब्राष्मएभाय्ये तौ धकाण्डे सक्तमाध्याथः BATH: ॥ ऽ ॥

cae शब्रा ) | हतो यकाएडम्‌ । ४५१

[ श्रथाष्टमाध्याये प्रथमं ब्राह्मणम्‌, |

~ —

तदयबेतत्‌ प्रुरतो होता होठृषुदन ऽउपविशति ॥* दुपविश्य प्रुसोति RATT: सुचावादतते Uk

शरधाप्रभिश्वरन्ति। तयुदाप्रौमिश्वरन्ति सूर्वेणेव Tey मुनसा सव्वेणेवातुना यत्तः सम्भरति सुश्च जीषति यो दक्षते तस्य रिरि चान्‌ इवान्मा भवति | मेताभिराप्रीभिराप्याययन्ति तद्यदाप्थायुयन्ति Ta प्रियो नाम तस्मादाप्रौमिश्वरन्ति ॥ २॥

ते वा ऽरत ऽएकादश प्रयाजा भवन्ति। TT वा मे रषे प्राणा श्रातमैकादशो युस्मिन्रेत॒ प्राणाः प्रति शता रतावान्वे परषस्तदस्य सव्वं मात्मान्‌ मा्याययन्ति साद कादश प्रयाजा भवन्ति ॥ ६॥

स श्राभ्राव्याह | सप्मिधः प्रेष्येति प्रेय प्रयेति चतुथ चतुर्थे प्रयाजे समानयमानो दशभिः प्रयाजं्रति दृश प्रथाज्ञानिष्टाह शास ATTA वं शस श्या TAA ॥ ४ ॥

Fn ee

+ TMAwefas मुदित पएुरकाद न्यत्र |

४५२ | ग्रतप्रयत्राद्मणम्‌ | ( प्र gaye }

श्रथ यपशकल ASA | AGA AW WR पशो ललाट मपस्पश्ति तनाक्तौ पशस्त्रायेथा सिति ash वे यपश्कलो Aa शसो AA BS तु मुवतत्‌ कत्सं BAK सम्भृत्य त मस्याभिगोप्तार करोति नेरेन नारा रक्षार्सि हिनुसन्निति पुनयुपशकल aay त्येषा ते प्रन्नाताभरिरस्ित्याह शसु प्रयच्छनेसाद्यति चौ ॥५॥ `

श्राह प्यग्रयेऽनुव्रहौति*। SRR मादायगपर aaa करोति तद्यत्यय्यप्निं करोत्यु्छ्र मवेन मेतदप्मिना feats नदेन नाष्रा रक्षामि प्रृशनिल्यमिहि रक्षसा मपहन्ता तुस्मातपुयप्नि करोति तद्यवैन अपयन्ति तदमिपरिदरति ॥ ६ ॥

तदाहः। पुनरेतद््मुक WUT सवार निर्मथ्य तस्िनरेनःः श्रपयेयराहवनौयो वा ऽएष न र (रष तस्मे यदस्मिन्भृतः HIATT वा ऽरष युद se जह्युरिति ॥ 9 |

तद्‌ त॒था नु कुर्यात्‌ । युथा वं fea नेव मेत वति युदेनेन Tata करोति स युथा ग्रसितु HARTA

Pe 1) एव al

wee OO

* swifa’—afa ग, घ।

( सदर शत्रा ) | दतोयकाणम्‌ | Th

च्छि तदन्य प्रयच्छेदेवं तत्‌ CHAAR ETH. खाङ्गारान्निमृ् तस्मितेनः ATA: ॥ ८ ॥

HAR ASTHMA पुरस्तात्‌ प्रतिपद्यते। श्रषनि मेत्‌ पुरस्तात्‌ करोत्यश्चिः पुरलतात्ाष्ठा TRIKE पधर्रत्यथाभयेनानाष्टेए पश नयन्ति तुं वपाशरपणौ- यां प्रतिप्र्यातान्वारभते प्रतिप्रखातार मध्वयुरध्यु युजमानः ॥ € |

तदाडः* | नैष युजमानेनानारुभ्यो wea यतं नुयन्ति तस्मात्रानवारभेतेति तदन्वेवारमेत न वा STA aaa नयन्ति a यन्नाय नुयन्ति त॒समादुन्वेवारभेत TNS SAAT मन्तरियाचुत्रान्वारुभेत साने वारभेत तत्परोक्ष Aaa भवति व्वपाश्रुपणौभ्यं ्रतिप्राता प्रतिप्रखातार मध्वयुरध्वयं यजमान तद्‌ परोक्ष ARITA भवति ॥ १० ॥

श्रथ स्तीाये Ae) दे वृणे ऽअध्वयुरादत्ते सु aa होत्या देवेभ्य इयद्‌ SUI पश ॥ ११॥ ary व्दाचयति। रेवति युजञमान इति वाग रतौ

पि 9 9 ae क + केन

* Sw _sfa a, घ | † ‘ay —efa म, घ।

४५४ 1 ¶्रंतपद्यत्राश्मगम्‌ | ( प्रण श्रा,

सा यडाग्‌ बह बदति तेन व्वुगरवुतौ प्रि धा श्राविशेत्युना्तिं माविशत्येवैतदादोरोरन्तरि्ा्‌ सजदवेन व्वातेनेत्यन्तरिक्ष वा AT रष्श्चरत्यमल्‌ मुभयतः परिच्छिन्नं युथायं पुरुषो मूल्‌ उभयुत परिच्छिन्नो+न्तरि मनुचरति तदातेननः संविदाना न्रि्षा्गोपायेत्येवेतदादइ यदाहोरोरन्त्रिष्षात्‌ सज दवन व्वातेनेति ॥ ११ ॥

अस्य॒ हविषिसमुना यजेति | व्वाच मेवेत॒दाहाना- तस्यास्य इविष श्रात्मुना यज्ञेति सुमस्य तन्वा भवेति व्याच मेवैतदाहानात्तस्यास्य दविषसतुन्वा सुक वेति ॥ १३॥

asa व्विशसन्ति | तुत्‌ पुरस्तात्‌ TT UTA mat व्वरपोयसि यत्ते aaufei धा इति बरहरवा एत॒त्‌ UTE इविरसदिति तचुदेवास्याच वि शस्यमानस्य किञ्चित्‌ स्कन्दति तदेतस्मिन्‌ प्रतितिष्ठ ति तथा नामुया भवति ॥ १४॥

श्रथ पनरेत्याहवनौय मभ्यावत्यासते। ACA सन्त मानसाध्यक्षा श्रसामेति तस्य न कृटेन guia मानुषः fe तन्नो suq vara fracas तुदपिगृद्च वैव मुखं तमुयन्ति बेषकं वा कुववेन्ति तत्रा

(cae cate ) | ठतौयकाणम्‌ | १५५

ह जहि मारयेति मातुष fe तत्सुञ्ज्रपयुन्वगन्निति afs देवा स `यदाहान्बगनि्येतहि We देवाननु- गच्छति तस्मादाहान्वगन्िति ।॥ १५।

तद्येन निविध्यन्ति। तत्परा सञ्जुपनाज्ञषटोति खाहा देवेभ्य इत्यु यदा प्राह Goan: पथुरित्युथ जुहोति देवेभ्यः खाति पुरस्तात्‌ खाहाकृतयो वा अन्ये देवा उपरिष्टात्‌ खाहारूतयोऽन्ये तानेवेतुत्‌ प्रीणाति त॒ ऽन qua देवाः प्रीताः खगं ate" मभिवहन्ति ते वा sea परिपश्ष्ये ऽइत्याहृतौ स॒ यदि कामयेत ज॒हयादेते aT waaay

नाद्रियेत ॥ १६ i २॥ ॥ इति षष््रपाठके दितौयं ब्राह्मणम्‌ [८. १.।।

॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ ` श्य निःश्वसितं वेदा यो बेदेभ्योऽखिकं जगत्‌ | faua, त मह वन्दे विद्चातौरयमहेश्वरम्‌ ॥ १ ॥ ` होजादिप्रवरणानन्तरभाविन प्रयोग ATE * "तद्यतेतद्मटृतो होता taser उपविग्रतोल्यादिना, । शेढषदनं वेदेरत्तरा

* eagte-xfa, cqugry —xfa च पाठौ Fae । १-- का, site Be ३.२. Yi Late ३०५४० LUT मरम्‌ |

४५१ ॥ ए्रतपथत्राद्मणम्‌ । (due ame)

ओ्रोणिः 1 ‘aq’ aw उपविश्व' श्रसौति' “श्रप्निहोता iq canta’ सूगादापनम्‌ । निगदेनानुजागाति- “तवतो मध्ये खख Ma’ त्येवं रूपेण ॥ १ | “श्रथाप्र भिशवरन्तौति | उमित्तनृनपादित्याधेकादश् प्रयाता श्रापिधः१ | माममिवेशनेनाप्रियं प्रशं सित्‌ तक्षटत्ति निमित्तखाणा- QA सम्भावमा माह- “HAGA वा एष ममा स्वेणवा्मना यज्ञं समर तीत्यादिना । "एषः" etfaa: ‘aawa मनसाः शष waar ममोव्यतिरिकरेन प्राणादिसङ्गातेन, स्वेषां aston. वलात्‌ i aa: शसच्िहोषेति" aed मिच्छति | ततो रिरिचान ट्व fom: शून्य इव “aan भवतिः । "तस्मात्‌" श्राघायनसाध- नलात्‌ “attra: इति तक्नामनि्व॑चनम्‌ ॥ २॥ श्राायनसाधनल मेवोपोव्येकाद श्रलं विधाय प्र॑षति- Far एत waren प्रयाजा दति । सप्त षण्णा, दावपागौ, नाभिदश्रमो, तेषा माधारो देह एकादश दति विवेकः ॥ २। “स श्राञ्ायाड्यादि । समिद्याग एव समिधः Fe” The एवं श्रूयात्‌ । तनुनपाब्मशवतोनां Guay शति एवं भाम निर्दिभेत्‌ । ““चत्‌र्थ॑-चतु्य प्रयाजे समानयमान दति । जगतेन

-------

ee

\— are site BoB. २, UU! १भा० ६५०० शपद्वितच ATA | २-- ९का० GO RATS LAAT मात्नात वेष AAT |

a— “aura खाप्रियः"-इदादिग्रथोऽजासोश्चः (fate <. २. i> g— १भा० ३०९० eatar Stam AVA |

)

( स्र रेन्रार) ॥ हतोयकाण्डम्‌ । aye

qe प्रयाजजयं BAT, पुनर पर्ति खित ay मथ VQuife- पत्नमान्तप्रयाजचतुष्टयाय समवनोय, पुनरष्टमाधकाद ग्राशतप्रयाज- चत्षटयाथे मष्टम मवनयेदित्यथेः | द्‌ शमप्रयाजानन्तर “णषम्‌, afar MET इतिः ब्रूयात्‌ | “ng हिसायाम्‌" | wea fama श्रनेनेति “प्रासः ate | शराषसिद्धखाप्रसिद्धख nfegraat मभिप्रेत्य याचष्टे- “श्रसि्वे wre दतोति ॥ ४।

“श्रय यृपग्रकलाविति । यूप्रकलौ शुका भरयगतेनाज्ेन मथ्य, ताभ्या मक्राभ्यां 'प्नोललाट qua’ | waa मयः- हे इतेनाक्गो खरुद्धितौ ! युवां "पुम्‌ चायेधाम्‌" । श्रच सू्रम्‌- “खर मादायात्कोभौ भये ताभ्यां पश्रोलेलाट मुप्युग्रति तेनाक्राविति५”-दति ॥

“agt वा carte | युपश्रकलादौनां वञ्चनं प्रागक्रम्‌९ । “एषा ते”-दति ब्रुवन्‌, शाखम्‌" SEATS हविषोऽवदानाथं प्रायच्छन्‌ । “एषाः RETR: डे ग्रमितः! ते प्रज्ञाता Aa — दूति श्राह' ॥ ५॥ .

“SUTE पयग्रयऽनुत्रुरोति । ge? Rt सादनामन्तरम्‌, "पवप्रयऽतुग्रहोति' gear, रवन्नौकरोति' पशोः परितः aff

ST १-- Hie Fo ७२७ UT? | २,४-- का° Bite BO ९. ४,६२। ३,५-- ato सं ¢, १९.९१ | d— परस्तात्‌ 9. ९. Re, ३९ ( ४२५ ९१ ) ब्रह्म्‌ | ॐ ae Ae Te ९, ५.९ 58

Th ॥ श्तपचत्राहमणम्‌ । ( १० रत्रा)

करोति, उलकेनाभनोद्ः | Cafe मेवेन मित्याद्यधेवाद्‌ were: ay तन्त्रं खाद यिला लुषोश्चालवाल Gace प्रमिता श्रपो शिक्त, प्रये तु वाचयति, भ्राशवनोयादुरूमुक मादाय श्रसि जिः समनं पयति, पञ्चात्‌ शमि चरेग्यूयचालाला हवो या्यपश््ामिभो वेति । “aq asa श्रपयन्ति, तदभिपरिहरतौति | ‘av श्रामिनोत्तरभागे “एनं प्रर श्रपयन्ति", "तत्‌" खानम्‌, श्रमि' MY “एमम्‌' उल्कं WA माहरेत्‌ ॥ ६ ॥

उल्छमकहरणविषये वेषाचित्‌ way, तथुक्रिधचोपन्य् निरा- श्य ary स्थापयति- “aie: पुनरेतदुल्ममकं ₹रेदधा्रान Rafi नि्मेन्ध्य तस्िन्नेनं श्रपथेयुरित्यादिना | ‘ga’ पवि करणानन्तरम्‌ “एतत्‌ GAA’ “हरेत्‌ THAT श्ापयेत्‌ | “श्राहवमोयो वा एष दूति । यतोऽय माषहवनोयः, Wa: Zr होमाय एषः, wana areatfa तेषा मभिप्रायः ॥ ऽ।

“तद्‌ तथा न gatfefa । पवप्निकरणादेवायं पशना ग्रषितोऽशत्‌; sat मुख्यं हविः पुनराङृख gaat श्रप- wena प्रदानं शृतं भवति । तस्मात्‌ तेषां पचो न युष wae: ॥ ८ ॥

शरयाद्ोदरमतिपरखाजध्वयैयजमानामां९ शामित्रं प्रति गमन मा “gute मादाया्नौ दित्यादिना? 1. उष्मुकख एरो ऋका १- ‘anergy’ इति इ | a— खथ aut दद्व ४ ।

R— काण श्रौ" Ge ९.५. ०,०,९।

(cae tate ) ॥ तोयकाखम्‌ । १९

गननप्रयोलन मादइ- “aft मेवेतदिति। ततश्च कि fae “gt: पुरस्तादिति । श्रन्धतुगमन्‌ न gm मिति ॥ < 6 caarefcfa । तेषा मभिप्राय मन्यथयति-- नवा एन मिति | केवलहमनाथे मयनं चेत्‌ aA नयति! | ae नयनं amt: खर्गपरा्ठधैलात्‌ न aaa नयन भिति aoe रद्धितं बाधं परिदत्य विपचे बाध are “ame tara fafa afar समये प्रतिप्रख्ाता वपाभ्रपणोभ्य काश्रयेमचोग्यां" ITA HUA, त मतु WIG; श्रतसताभ्यां व्यवधानात्‌ प्रियमा ait: न साकाद्श्ारम्भो भवति । श्रतोऽपि नोक दल्यथेः॥ ९ ० ॥ “श्रय Gag AVF दरे भर्वयु राद दरति? । ATTA समये Reread बरिषि, suey मादाय श्रन्वारभते । "षः दणएयरहौता श्रध्वयेः श्राश्रावण ATA, प्रप HARA देषेभ्यः- ‘cfr श्राह । रोतुरयान्युदिश्यः देवेभ्य aia, मेचावरुपेषादनन्तर मभिगुरषं पठतोति ETE | शरन ena इत्यभिधानात्‌ परो वैश्वदेवलापादमम्‌ ॥ te, | “शय वाचथतोतिर । “रेवतीति । ड रेवति! रयथिमति धमवति at देवते ‘amare’ “प्रियम्‌ श्रभिमतम्‌ marie लचणं धाः fe quae te feet शकि रूपम्‌ । पड दधातेः किप्‌ । धारयि लम्‌ sifanfefza fafa समबन्धः, ee । ६ नेवत्‌ पर्‌ B-THs | a— का ate ae ई. ५.९० | | a ate waite Jog. ५.९९ | g— are सं° ¶. ९१६. २।

ade ॥ एतपरथत्राद्चणम्‌ । (due eg,

श्रमाजिं कुरवित्ययंः । यदा warnere हविषः श्राह्मना यशेति amare’ ‘fray wari कणः पशूनाविगरोदयधेः | ३ वाग्देवि ! उरोः waftery faatutenftary ‘arty’ ae’ | समानप्रोतिः सतो यजमानम्‌ weitere, गोपाय'- इति गेषः। fag ‘we हविषः चज्ञप्एलस्षणस्य हविषः (दानाः Iara, wean ‘ay, Swe’ पशोः "तत्वा समं शरीरेण सम्भव | . हे रेवति! यजमानपश्नौ च He at साधयेव्यथेः। श्रत्रत्यरेवतोग्रब्दस्य arena सुप पादयति- “सा यद्‌ वाग्‌ बह वदति, तेम वाग्‌ रेवतोति। तदपेचितं दानादिघना्जनं शोकप्रसिद्धम्‌ । franeere मा- “श्रनात्ति माविशेति | न विद्यते ्राज्तियेसिन्नित्यनात्ति, पिषः पदाथः | उरोरम्तरिकादित्यमिधानस्य प्रयोजम माइ-“श्रनरिष वा HE रलश्चरतौत्यादिना) “RAW मृलसम्बन्धरदितम्‌ | १ aaa age सेव, किन्तु 'उभयतः' उपरि श्रधस्ताश "परिष्छिक्नम्‌ dgucfed सद्ररति । तच इृषटान्तः- “यथायं पुरुष हृति । ‘aq तेन, श्रन्तरिे रक्ःसश्चारकारणेनेतसमार्‌ वातादानरि QU गो पायतोल्याह wer: । ^श्रस्य हविषस्तमना चज" दद्य मिप्राय are— "वाचा सेपैतदारेति। waa मेव विश्दधति- “अनानतयाखेति | एतद्वो ष्पः सन्‌ देवान्‌ गोणातौलयधः । ए मुसरवाक्ध मपि याख्येयम्‌ ॥ १२९, १२३॥

१-- इदेवोत्तरस्य्ां कण्डिकायां HTT |

€

( ewe शत्रा, ) ॥ टतौ काखम्‌ | ४६१

“quae विसन्ोति, । “वर्षोययो ति | famendina: au मपाशति- ड au) ‘aq atte: nag लं वर्षोधसि' nag यज्ञपतिः "धाः शाप । एतदरिं्रणेम खापनोय भिति शोति- “afetarar एतदित्यादिमा । ‘wa qua) तदपि किमथे faa श्राद- “wed हविरपदिति । तद्‌ fanz- यति- “तद्‌ यदेबेति । तत्‌" भ्रन्यच पतित मपि 'एतस्िन्‌ केवलवहिषि श्रतितिष्ठतिः। “तयथा नामुया भवतोति । ‘au’ हते सति aay पतित मङ्गम्‌ “agar श्रुत, श्रन्तरिकेऽमभिमतप्रदेणे न भरति' न विनण्यतोत्य्ः ॥ ९४ ।

“sy पुनरेत्याहवनोय मिति | पुनराहवरमीय मभ्यावनेन- साभिप्राय माहइ- “नेदसयेति | ‘waa’ न भवामेति, afe- हिताः सन्तो वारयितारो म भवाक्नेति । “a कूटेनेति । “Rea EU साधनेन, we रोवा, न KANT! नेव ATG THIET aaa वा एहौवा | तहि कथम्‌? मुख मपि zw wa कुर्यात्‌ । वेष्क' सुखवेष्टन च श्व्दाभावाय कुर्यात्‌ ॥

सन्छ्यपनप्रकारः at दभितः- “तसिश्नेनं नित्नन्ति प्रत्यक्‌ fara सुदकुपाद्‌, प्राकुशिरषं वा, aM सुखं तमयन्धवाष्ठ- मानम्‌, Pay वा, एत्याहवनोय मात्या रते, aaa

~ न, ademas ntl ~ ~~~ ee -

ate

\— ato site | fy. Cul २- ato Ho ६, ११. BI R— “Feat ante: गलं wag तमयन्ति तभ्षपयन्ति मारयन्ति ' -दतिकाण्श्चौ we ६, ५, UL Ge ale Be |

8६ ॥ एतप्रयत्राह्यणम्‌ । ( शप्र Rate )

गरूधात्‌” इति । जरि, मारय दृश्या दि सारुषबधवत्‌ बरुरक न ब्रूयात्‌, किन्तु ड श्रभितः ! सज्चपय'" mat तु, “Hau manatory | “agiafe Wey ॥ १५ ॥

cae निविद्धन्तौति | BSI पराक्‌ “UTE देवेष" ‘sf’ जयात्‌ । सज्न्नपनानन्तरं ““देवेभ्यः खहा” दति" sy- धात्‌ | Vasa खाहाकारमरयोगवैपरौत्यम्‌ । प्रयोजना भिधानेन ्रशंसति- “पुरस्तात्‌ ` खाहाङृतयो वा we देवा इत्यादिना । एतयोराङ्योर्नाम करोति- ^ते वा एते परिपश्रथे are दतिः । ORS WER परिपशरये' परित श्राव्य तयोः पो हितं यतः, ग्रतः ‘afar’ दति नामधेये care: | “इग- वादिग्यो यत्‌"-इति, aq, “श्रोगणे"-इ ति. भ-सज्तरक गुणः | a |

9

९-- Hie te Be ६. ५.१९ -२९। Cmraatat यथा सात्‌ तथा द्रं मुखस्य ग्रहणं aM aA यथा areata: न्दं म करोति तथा anata । तसु श्चाकाह्कायाम्‌ । पहि निरद्रा सम्‌ चास माकाङ्कुति ताम्यति | ताग्बन्त प्रयञ्जते anata | तधा miter यया स ताम्यति । श्वासरोध हला मारबन्तोति तार्या —rfa तश्र Ale Se |

९-- मेतत्‌ पददयं छ-एष्तकादन्यच |

६-- कार Bite He द. १.२३, २४।

a— काण Bite Be ६. ५, २५।

५-- पा Ge ५,१.२।

१-- पाण Ge द, ४. ९४६.

.

(स्थर शत्रा) ॥ इतौयकाणम्‌ । ade

एतयोरणुष्ठाने «Ofer माइ- “स यदि कामयेतेति ॥ equate ed

दति शायशाचायेषिरचिते माधवोये बेदा्परकागे माध्यन्दिनिश्रतपयत्राह्यणभाये हतौ यकाण्डेऽष्टमाध्याये प्रथमं ATE ॥

== 9 on

[ श्रय दितोयं ब्राह्मणम्‌. |

यदा प्राह MSTA: पशुरिति । भ्रधाध्वयराह नेष्ट

प्न मुदानयेत्यदानयति नेष्टा पौ पान्ेजनं बिथ- तोम्‌ ॥ १॥

तां व्वाचयति। नमस्त STATA यत्नो वु ऽश्राता-

नो यत्न हि तन्वुते तेन यन्नु आतानो जघना वा

(एषु यत्नस्य यत्यत्ौ ता भेतव्य यन्नु प्रसाद्‌-

fray भवति तुस्मा ऽएवैतद्क्ताय निहते तथो हना

मेषु यत्नो a हिनस्ति तस्मादाह नमस्त श्त ` नेति।॥२।

अनर्व्वा प्र्टौति। श्रसपलनेन प्रेहीत्यवतदाइ एतुस्य

साधुपेत्येवेतदाइ

ww Ww

। कुल्या ऽइपऽलतुस्य ger अन्विति सा

+ ‘fefa’—afa ग, च |

४९४ ॥ ATU GU । ( दप eate)

देवीरापः शुदा व्वोदु सुपरिविष्टा देवेषु सुपरिविष्ठ ay परिवेष्टारो भूयास्मेत्यप॒ रषेतत्पावयति॥ ६।

श्रथ पशोः प्राणानद्भिः पर्युपस्पुशति । aay: प्राणातुपस्यशति जवं वँ देवाना£ इविरमृत ममृताना मुथेत॒त्‌ पशु परन्ति यत्‌ सञ्जनयन्ति युद्धिशासव्यापो वै प्राणास्तदस्मितरेतान्‌ प्राणान्‌ दधाति तयेतन्नीवु भव देवाना इविभृवत्यमृत ममृतानाम्‌ ॥ ४ ।

श्रथ areata | योषा वे gat योषा येवा {इमाः प्रजाः प्रजायन्ते तुरेन HA योषाये प्रजन यति तसमात्‌ पत्युपस् शति ॥ ५।

सोपस्युश्ति । व्वाचं ते शुन्धामौति मुखं प्ाणु ते शन्धामौति नासिके चक्षुस्ते arate श्रो त शुन्धामौति कुरौ नाभिं ते शुन्धामौति योऽय मुनिर प्राणो ag ते शुन्धासौति वा पायुं ते शुन्धामोति योऽयं पश्चात्‌ प्राशस्तत्‌ प्राणान्‌ दधाति ATA स्य" दुश्चरिते शन्धामौति पद्व प्रतितिष्ठति प्रतिष्ठित्या ऽएव तुदेनं प्रतिष्ठापयति ॥ € ॥

श्रथ या care: परिभिष्यनते। शह वा यावो व

4 [क

® 'सृइदय'-इति च प्राठो डागवेबरेण वटः |

| amen memaeemenemmnl

ewe शत्रा ) | हतो काखम्‌ ॥ ५९५

पभिरेनं यजमानश्च शौषतोऽग्रेनुषिष्वतत्तुव्राां पैवासिंस्तत्तौ धषस्तुङेन मतः सुमौरयतः ॥ ७9 ॥

तद्यत्‌ कतेकुवन्ति। यदाश्ापुयन्ति शान्तिरापः तदहः शान्त्या शमथतस्तुदद्धिः TAH: ॥ ८ । ताषुनुषिश्वतः। म॒नस्तं न्नाष्यायतां वाक्त ATCA थता प्राणस्त ऽश्चाप्यायतां चकषस्त ऽशराष्यायता श्रो त ऽश्राप्यायता मिति तुगप्राणान्‌ धत्तसतत्सुमौरयतो at at यदितं तुत्त ऽश्राप्यायतां निष्चायता+ fafa ve |

तद्यत्‌ meetin | युदाख्यापुयन्ति शन्तिराप- wate: शान्त्या शएमयतस्तुदद्धिः सन्धत्तस्तसे शुध्यत्विति wa कुरतः श महोभ्य इति TIAA परु निन- यतः ॥ १० ॥

तश्चत्‌ aerated | युदाश्यापर्यान् नेरेतदन्बश- नान्यहोराजाणय। सनिति aa TUT इति HY: नेन पशुं तिनयतः। ॥ ११॥

VATA पशुं TARA | स तृण मन्तुहधात्योषधं

(निहायवाः-द्ति ख | + ang afew, श्राण्य!-दति ग, घ ; ATE ela च दषो tata † जिनयतुः दति ख 9 `

att । MTU UAT TAA । (40° Rate )

ायखेति ast वा sufaerat 24 मेष व्यजोऽसित्‌ हिनस्यथासिनाभिनिदधाति खधिते मेन ह्सौः रिति aan वा ऽ्रसिस्त॒थो हेन मेष व्वुजोऽसिन्‌ हिनस्ति ॥-१२।

साया प्रन्नाताश्रिः। तयाभिनिदधाति a fe युजष्कुता मेध्या ATH तृणस्य AA पाणौ कुरुते यद्‌ बुक तहशिणेनादत्ते ॥ vs |

स युचाच्छयति | युत रतक्षोहित मुत्तति तुद्भय- तोऽनक्ति रक्ष॑सां भागोऽसौति रसा छेष भागो यद्‌ WH UVB It |

तुदुपास्याभितिष्ठति | इद मः रक्षोऽभितिष्टामौद महर रक्षोऽवबाध SES मः र्षोऽधमन्तमो नयामुौति त्॒क्षनेयैतकनष्रा रक्ास्यवबाधते तदयुदमुल पुम थतः . परिच्छदं waar IT शद्‌ सुभयुतः पर च्छत्रः रोऽन्तरिषठ सृतुचरति युथायं पुरुषो भूष उभयतः पुरिच्छिन्ोऽनतरिष्ष मनुरति तसादमू मुभयुतः परिच्छिन्नं भवति ॥ १५।

wa au मु्छिदन्ति। तया marge प्ोौति रतेन यावाएथिवौ reaver सिति, तदि rarefied ऽज्ञा रतेन argue ९.

(cqe Rate ) । इतौयक्राणम्‌ | ४६9

दधाति ते रसवत्या ऽउपजौवनौये श्रमाः प्रजा उपजौवन्ति ॥ १६ ॥ |

RUAN AUT भवतः. युच वुं देवा श्रमे UN मालेभिरे तददोचः छष्यमाशस्यावाडमधः पपात स रष व्वनस्यतिरजायत तद्यत्‌ शष्यमाणस्या- TSUN काष्मय्यस्तनेवैन Aaa TAs यति wom करोति त॒समात्‌ ATTA व्वपाश्रपण्यो भवतः ॥ १७॥

तां परिवासयति । at ware प्रतपति तथो हास्यापि ता भवति पनरस्मुक AMSAT तं TY नेन चात्वालं यन्ति त SHATTER ETAT एतत्तण मध्वयैराहवनौये प्रास्यति ATA ववे* स्तोकाना मिति सोकानाः हेषा समित्‌! ॥ १८॥

अथोसरतस्तिष्ठन्बपां प्रतपति | ATA {एषोऽन भवति दश्िणतः UCT श्रपयिष्यस्तसा (एवेतत्रिहते तथो ta मेषोऽतियन्त मम्नि्त॒ हिनस्ति THTgT रतत्तिष्ठन्बपां प्रतपति ॥ १९ |

ता मन्तरेण युपश्चाघ्नि च हरन्ति | ATMA न हरन्ति येनान्धानि इवौध्पि इरन्ति AT UAT समु

[क NN [कक मं aot क न

> दै द्रति ख। t “समित्‌ -दतति ग, च।

8९८ ॥ शतप चव्राह्मयम्‌ । (ईप Baye |

या यत्न प्रसुजामेति य॒द्‌ TWA न WRT यापं afeat इ* यत्नात्‌ कुयस्तस्मादुन्तरेण यपं चाग्निं ९ हरन्ति दक्छिणएतः परौत्य प्रतिप्रस्थाता पयति | २,

श्रथ सवेणोपहत्याज्यम्‌ | अध्वयुव्यपा मभि त्यभ्रिराज्यस्य Aq खाहेति तथो Weld स्तोकाः शृताः सखा हाता श्राहृतयो भूत्वामि प्राप्ुवन्ति ॥ २१॥

TAS स्तोकेभ्योऽनुव्रहोति । स॒ श्राप्रेयौ स्तोको TATE तद्यदाप्रेयौ स्ताकेभ्योऽन्वाहेत्‌ःप्रदाना वं बट रितो ufsafe व्वनुते स॒ रतं स्तोकेरेतन्त्तोकृन्‌ बनुते त UA स्तोका व्वषन्ति तुस्ादाम्रेयौ स्तोकेभ्यो FATE AST ता भुवति। ॥ Ve ki

TATE प्रतिप्रस्थाता ता प्रचरति। सुचावादाया- ध्वयेरतिकरम्याश्राव्याह खाहारतिभ्यः प्रेष्येति वरहे जरदहोति ॥ २३॥

हृत्वा व्वपा मेवागरेभिधारयति | श्रध TAs तद्‌ ह ष्वरकाध्वयवः पृषदाज्यं मेवाग्रेऽभिधघारयन्ति प्राण पषदाज्य सिति व्बुदन्तस्तुद्‌ इ युत्नवरूकयं FCAT SANA Fa प्राणं aT ऽश्रयु AAT प्राश रनः हास्यतौति । २४॥।

pace er Nn LE NAA TOIT क क रा eae

* भाश्येतत्‌ पदं ग-घ-पुतकयोः | + श्भुवति-दति ठ।

( cme शतार ) | हतौयकाखम्‌ ॥ ४१९

स॒ इ र बार ऽशरनववेश्याह | इमौ पलितौ वाच्‌ खिद्‌ ब्राह्मणस्य aa बभूवेति न तदुाद्वियेतोत्नमो aT ऽएष प्रयाजो भवतौदं वे इवियन्न VHA प्रयाज धवा मेवुम्रेऽसिषारयति तस्ये हि प्रथमावाज्यभागौ होष्यन्‌ भवति व्वपां वा IT TTA दोष्यन्‌ भवति तस्मादपुा मेवामरेऽिघारयेद्थ एषदाज्य सुथ Fay नाभिघारयति नेदुखत मभिधार्‌ याणौतयेतदवाख सुवः पशरमिधारितो भवति य॒दपा मभिधारयति तस्मादपा मेवाग्रेःमिधारयेदय पृषदाज्यम्‌ ॥ २५॥ “

TIS मपस्तखेते | श्रय हिरणयशकल सुवदधा- त्यथ व्वपा मवययन्नादाम्रीषोमाभ्यां रागस्य व्वपायै मेदसोऽनुब्रहौत्युथ हिरण्यशकल मवदधात्युथोपरिष्टाट्‌ विराज्यस्याभिधारयति tt २६॥

तद्यदिरण्यशकलावभिती भवतः। श्रन्ति वा TATA TE Twa सायुहिरण्यं तदमृत STA! प्रति-

तिष्ठति तथात उदेति त॒था सृश्ौवति त॒साद्िरण्य-

शकलावभितो भवत ATMA छागस्य aut मेदः प्रयेति न प्रुखित मिया nya प्रस्थित fafa aquzea Teta ॥ २७।

हत्वा ATTY MAT | ATTN कुत्वानुपरास्यति

gee ॥ शतपथत्राद्यम्‌ । (dire amt.)

शाशारते ऽअद्धनभसम्मारतु' गच्छत मिति ata (अमुया सतो युभ्यां व्यपा म॒भिश्रपासेति॥ २८॥ ` लदयुदपुया चरन्ति | युस्ये वे देवतायै पश मालभते ता मेवैतषटवता मेतेन ata Marfa सेषा देवै तेन मेधेन प्रीता शन्तोस्षराणि दवुौरषि अ्र्यमाशा- न्यपरमति तस्माद वपया चरन्ति* ॥ २९ ॥

HY SATS माज्जयन्ते। क्रो AT STAT कुवंति aq सञ्ज्रपयन्ति य॒दिशासति शान्तिरापसतुदति न्या शमयन्ते तदद्विः स॒न्दधत्ते त॒स्ा्ात्वा माजनयन्ते ॥ ३० ॥ ३ ॥

॥ इति षषटप्रपाटके sate ब्राह्मणम्‌ [ ८. २. |

सछ्न्नपनानन्तरप्रयोग माह- “चदा ATE सन्तः पप्र. ध्यय रारेल्यादिना ॥ १ ॥

cat वाचयति, । ‘at पष प्रति श्राग्छनौं oat "वार ` चति' “गमे श्रातान्‌^- दति"? । श्रा समन्तात्‌ तन्यत carat ae ¦ हे cara’ “Waa ‘AA? । aH) लम्‌ gaat असपन्नः घन्‌ प्रेहि । ‘ere ger’; जुहादिषु बहाच्यससमवात्‌ | [म

श्वरन्तुः दति ख ।

कार ste ae ९,६.९६) स METERS ११।

( cae RATS ) ॥ इतो यकाख्डम्‌ ॥ gat

ता fafaafe— ‘are ver: eft) पथिभवाः पश्याः। ताः कुदाः श्रसु"(शच्छ) उपः प्रहोति सम्बन्धः । TT यत्नं मरषाध, qua; प्रसाधयति- इुपरिविष्टाः was परिप्ूरिताः दिवोः ्ोतमानाः ‘ata? ‘Kyl’ खभावतः Fara च Agger sat gi देवेषु farmary WHR TERA भ्रपहत । (वथः ¶ देवेषु मघे शुपरि विष्टाः५ देवानां परिषेष्टारः ॥

नमकारवचने यज्नातिक्रमप रिहारलेन परशंसति- “भषनाद्ं दति । awe अघनाद्भं पतौ शालाया मवख्धिता पत्यपि weary aga । at wre नयति, तसन्‌ यन्ञायतने जघमनिङ्गवम- कृता भवति | 'एतङ्ुशयाद्युपन्यासर = ATTA SASS श्रनायेति area “साधूपेतयेवेतदा इति | पेत्यपसगंसामर्थात्‌ एतोति करिया सम्बध्यते, देवीराप इत्यादिमन्तभागखय' तात्य माई “gq एतत्‌ पावथतोति । We शद्धा Teel Rig विधानात्‌ श्एद्धौकरणम्‌ ॥ २, रे Ml

“श्रय पश्नोरित्यादिर | प्राणसुखनासाचचुरादोनि शर्ध पतरौ उपद्यश्रति' प्रचालय दिल्ययंः । श्रपा FIN पशोः सजोवव- करणक्मना प्रशंसति- “जोवो व दवाना मिद्यादिना। पद दब याच्ट- “maa मद्टताना मिति | देवाः श्रता RAAT, Aaa मणद्धतं शतिर हितम्‌ ; Fat थोग्यलात्‌ देवानां HAA खे । प्रि छे पत एणा WH श

१-- ate सं° द, १६१९ गद्ध्यम्‌ | R— कार ate ge १, ६. 88 |

ger ॥ WATT Az I (<8 gare )

पुनः-पराणपेकचलात्‌, श्रपां च॒ शश्रापोमयः ATU: tft भरते प्राणष्ूपलात्‌, ददरेषवपां saa एव प्राएभिधारण fae: | ततश देवानां ama efacd भवति ॥ ४ ॥

श्रपा Grad ane, पन्नोकन्तेकलं प्रशंषति- “श्रय चत्‌ पल्युपश ्रतोति | “योषा वा द््यादिना ॥ ५ ॥

शरवरयवावयविभेदेगोपस्पशेनमन््रभाग AY ““शोपशयशरतति । "वाश ते इएन्धामोतिः ga fafa मुखं" वदमम्‌ | हे पो! तेः प्राणं प्राणनम्‌, माधिकाभ्या सुत्पद्यमानं प्राएवायुम्‌ ‘garfa fang करोमि । एव सुत्तरत्रापि योश्यम्‌ । vaste दग्रेनश्रवशग्रक्रोद्धिये। “नाभिं ते एएन्धामि"-टरति ‘after श्रनभिवयक्प्राणम्‌ ; श्रवा कि मजिर्करेन प्राणेन ? “मेढ ते" -द्ति ब्रूयात्‌ । “पञचाप्माणः' अधस्ताट्‌ व्तमामोऽपानः, तं तष पायौ श्ापितवान्‌ भवति । “श्रथ संहत्य पद" पादानेकोश caftata ्एन्धामि"- ‘cf’ पादानपि शोधयेत्‌ । arene शंसति- “afgat दति ॥ ९ ॥

mer या ara परितिथन्त दतिः। परिगिष्टाभिः sath रष्पोथसोभि्वां यजमानः vat च पोः Weld प्रथमं तदा रश्च faire) "तौ" पत्ौयजमागौ "तत्‌" तेन fafa पोः शराणाम्‌ धत्तः धारयतः । ततत्‌" तेन "एन॑ प ga? श्रस्नात्‌ श्यामात्‌ “समौरथतः' ॥ ७ ॥

[ऋ ९-- वा" He ९, १४. १। g— mre Bye Beg GF

( स्वर RAT? ) | दतोयका खम्‌ ॥ ४०

तद्‌ चत्‌ भूरोडवन्तोति । श््राख्यापयन्ति' सल्त॒पयन - aa: ॥ ८ ॥ `

“तावलुषिच्चत इत्यादि । तदेव Race तौ" पज यजमानो ्तुषिश्चतः, शिरसि श्रषशिष्टोदकखेकदे ेनानुषिश्वनं कुथाताम्‌ | raga माद “मनस दतिः । मनभ्रादिपञ्चकशय गिरस्थानात्‌ तैः पञ्चभिमन्े? fact निषिश्वतः । "तत्‌ प्राणान्‌ eer समौरयत इति श्राणायनप्रयोजनानिधानम्‌ । “TAU fag माद- “यत्‌ AF AX agifaa मिति । “at क्ररम्‌""-दृत्यस्य" वयाख्यानं 'यद्‌।खितम्‌ दति । aren = esata: cama । न fe सजञ्ज्ञपनादन्यत्‌ क्रूर मस्ि। “तत्‌ तं BTA ताम्‌", कोऽथः ? निश्यायताम्‌' रहत भवलिद्ययेः ॥ < ॥

“तद्यत्‌ क्ररौडङुवंन्तोति | 'त' तेव तत्‌ fafea मङ्ग ‘Was मेध्य भवतु ॥ २० ll

“त्यत्‌ क्ररौदुवन्तोति | gmdaarge eat निनयनं

विधत्ते “agha तोति" । “जघनेनेति । पशोजेघनप्ररे ण नियतः खानमेदेम AGAT GIA श्राह षेए TARA भिरःप्शत्यतुषिश्वतः, aaa इति गिरः, यत्‌ त ब्र मिच्यङ्गानि, ग्र महोभ्य इति पञ्चात्‌ पोनिंषिश्चतः'- दतिः । मन्त WE [0 १- काण site weg. ६.५) २-- ate सं €. १५. EU

६-- काश्रौ” we ६. 4 | g— वा सं° ९, १५. ६। ५-- ao संर ई. १५. ऽ । g-— क! प्रौ ae ई. ६. 8-9 |

60 | °

9७8 ॥ ए्रतपधत्राञ्चखम्‌ । ( ई५* ame)

विषयं चत्‌ सुखपराथेन मसि, तथ कारण माह “यत्‌ wey नोति ॥ ११॥

विशरषणप्रथोग माद-“श्रयोक्लान fafa’ । “श्रसिमाभिनिद्‌- धातौति | WHT: BATTS कारणलोपचारेण दतौया॥१२।

ध्मा चा प्रश्नाताभिरिति। श्वाः पूरवे पश्श्वनायापोत्‌, धामि्िंदध्यात्‌, सा चथा पशोर्परि भवति, तथा खापथिता विन््ादभिमिधानं रेदमोपललणतया भवितव्य मिति । श्रेत्‌ माइ- “सा हि यजुष्कुतेति ॥ १९ ॥

“स यच्ाच्छयतौति । “तदुभयतोऽनक्रौश्यादि? । ‘ay’ ae दशस्य zie यत्‌ श्रगरम्‌, तत्‌ स्थे पाणौ Har, यूतम्‌, ag द चिरेनादाय ; ‘aw यक्षिन्‌ प्रदेशे श्राच्छ्यति' भ्ाद्छिनतति, ay ouen शयतः war ‘etter भुत्पतति", ‘aq तष queue ‘sua’ Fea ary “श्रमक्ति' “cea मिति मन्ते wfa’ ॥ १४ tl

^तदुपाखाभितिष्टतौति* । तत्‌" दर्भागरम्‌ “इद मह मिति धजमानोऽतिक्रामति । “इदम्‌ ददानौम्‌, waa दभक्रिमण

का tN tee Se

a— ate ste GG ६,८।

a— HTe ate BOG Ge |

a— warrant ‘aq हणम्‌'-इति परदहय मधिकं छ-पततके | g— atc wed. tg. १।

५-- कार Be BCG

d— ao सं* EUG १।

( ८ शत्रा ) ॥ टतो यक्षाखम्‌ ॥ Boy

याजेन ‘war 'श्रमितिष्ठाभि' श्राक्रमामि । तवा ‘qua तमः" fee मन्धकारं भमेरधस्तादत्तमानं तम एव प्रापयामि । गत मन्यत्‌ ॥ १५ ॥

“श्रय वपा मुस्विदन्तोति, । “तया वपाश्रपण्ौ प्रोतति । aay उद्धूतथा वपया वपाश्रपण्छोः शाष्योरुपरि ‘statta’ प्रच्छादयेत्‌ | “इतेनेत्यादि९ तच मन्ञः । ३ शावाषए्थिवोः दाधाषथियौ | युवां वपाश्रपष्योराच्छादगदारा ‘Baa’ दौ यमानेन वपापदार्यन श्रोणेवा्था' प्रकर्षण च्छादथेधाम्‌ | यहा विलृतलात्‌ वपाश्रपणादेव चावाटयिवयपदवते। “तदिमे धावाष्टयिवौ”-- cafe प्राग्‌ वाख्यातम्‌ ॥ १६ |

वपाश्रपखोः amanaa विधाय प्रपषति “काश्रयैमय्यौ वपाथ्रप्णौ भवतो as परे देवा श्रमे पष मालेभिर इत्यादिना । ant: कषेणादधःपतितख मेधस्य RHEUM: तष्य WT: समेन यज्ञः हृतो भवति । श्रत एव कषेणसमन्धात्‌ काशय दूति नाम स्यन्नम्‌ | पशोः क्षणादपि कारये प्रसत मिद्यभि- प्रायः ॥ १७ ॥

cat परिषासयतौति । ‘al तयोरुपततता 'परिवाष्यति' ait: सकाशात्‌ दिनि | feat तां नपरञ्रपणे' पष्टः श्रयते दद्धिज्ञपनौ ख॒ maa: तज, श्रतपति'। "तचा सति ‘ae’ _ __ - का, site eG Gai . र काण सं° १.१६. 8 |

१-~ Treg BE ए० ६८ प" ब्रह्व्यम्‌ |

४७१ ॥ MATURE A | ( ६१० त्रा

पशरोवंपा “marta? श्रता ख्ादिव्यभिप्रायः.। “श्रजापि-दृषयपि meq श्रादवनोयेन सह ॒समुशयाथेः। ““पुनरएमुकमौदादत्त fa) प्रागाइत सुरषुकं श्रपणाथे मपडताक्ारं Taare सवेऽपि चालालात्‌ पञचाह्नागादाहवनोयं पराभ्ुयुः । सपा रेतत्पुरा स्ये तं zug माषवनोये “वायो वेः”-इति ATR | aa काल्यायनः- “aftara arenesafesy शामित प्रतपति, शरामिरेकदेग्र माद्वनोये ATMA, sud चाध्ययुरवायोषे- रिति"श्तिः। हे वायो ! शस्लोकानाम्‌', वपाया उपरि श्राव्या भिधारणएका लेऽधःपतिता बिन्दवः स्तोकाः, तेषाम्‌, wnat aud समित्ध्ानोयं वेः" विद्धि, भ्रग्निं गमय वारे ॥ १८॥

“श्रथोत्तरतस्िष्ठन्ित्यादिः । एतत्‌ उत्तरतः प्रतितपनम्‌, उपरि afaua: प्रतितपना्थो यः प्रतिप्रस्यातुरषयेति क्रमः तत्छमाधानाये मित्ययः ॥ १९९ ॥

afaun: प्रतितापाय गमनमागं द श॑यति- “ar ate धूप भिति । “तद्चदिति । ‘amar समोपे, बेदिमधदेषर १ हरन्ति" | केनामिप्रायण > we परोस्तथा वपया "समयाः साग्र waa Walaa ‘aga’ श्रा हवभौयेनेव ‘wana’ प्रकर्षेण षरा ya: (तिः । प्रमश्रनं चेष्टनम्‌ । श्रावनौयात्‌ giant रणेऽपि युपाट्‌ बरहिने हरेत्‌ ; wT? षका श्नात्‌ "बद्ध FAT!

a on area री शी णभ णी

९-- काण खनौ | ९.९.१९, Vs, Cat R— Ate He ई. ९९. ५ | a— का, खौ ° Ge ६. ९. ९६ ।

( चछर Rate ) ॥ SALAMA । 9७9

पापि यक्चावथवलात्‌ उत्तरतः प्रतपनं aquaria; fame श्रवणात्‌ ॥ २० ॥

“श्रय सबेणोपहत्याच्च मिति! | तथाध्वयुः प्रतिपर्ा्रा वपायां यमानायां चवेणा्व शुपह्यादाय वपोपरि श्रध्वयशृयात्‌ Cetra बेत्‌”-दइति? | “aie आज्यं बिहु" WAAR, 'खाहा' Tf BBA HG । “तयो हेत्यादि | श्रस्य' aA, बपादारा पोवां । “areata वा वषट्कारेण वा देवेभ्योऽप् हृयते" दति भुत? शाता" खाहाकारेण za सति ‘greaa: Wags: ॥ २१९॥

“gure स्तोकम्योऽनु्रूहोतोति । होता सोकेभ्योऽनुष्यमा नानां wearer ated टष्टिषाधनलिन प्रशसति “तचदा्रचो स्तोकेभ्योऽग्वाेत्यादिना | दतः प्रदाना पर दृष्टिः wag गरलो- कात्‌" प्रजाता प्रसाघयति। “दतो ह्नि वनूते"-इति SE हेणोक्त॑॑विशदयति- “a एरिति | “एतै, एतस्तोकेः “एतान्‌ टष्यवयषश्ठताम्‌ वतुते", तेः शग्निना भक्तितः ‘Ua’ एतो का८

par त ee + ज ^ ene जननिः ण-०-न

—e

(म

एकक re tne यरी

९- कार ate a ¶. ६. १७ | २- Fe we ६. १६. ६ |

a— “enetad इवतिरदन्तु देवाः "दति ऋ Ho १०, ११०, ११. = jo त्रा० २. २, ६. = fase “उपविष्टहोम खाराक्षारप्रदाना जुद्धोतयः-द्रति च का प्रौ सू० १.२. 9 |

४-- काण्श्रौण् Ho ६. {.१८।

५-- (खस्माल्लोकात्‌ दति & |

{-- नेतत्‌ पदं इ-पएरकादन्ध् ।

gor ॥ WAUUATH A | (ईप ante |

areata परिएताः एयियां 'वषेन्ति' । "तस्मात्‌" उक्राका- रेण ॒दषटेरम्धायत्तवात्‌ श्रग्रचौ' tae? श्रतुग्रूयात्‌ धरा वपा ‘sar भवति" nee i

“surg प्रतिप्रद्यातेति, | samc प्रतिप्रश्याताः तदपा परिपक्षासोत्‌ श्रतः “भरध्वरयो ! wert ge इति ब्रूयात्‌ । भ्रयः प्रयो गप्रकारः, Bearers: सन्तिः ॥ re |

“gat वपा मेवेति? | प्रयाजं इला ररः एषदाश्यात्‌ प्राक “वपा सेव' प्रयाजगेषेणामिषारयेत्‌ । श्रथः पञ्चात्‌ अनुयाजा THAT’ | घरक शाखोक्रा*ऽ१ध्वयेवप्रयो TANT: “दरकाष्वय्वः। ‘sqary मेवापेऽभिघारयन्ति'। दधिमिश्र माज्यं एषदाच्यम्‌। भराएवत्‌ गवा मन्तववत्तंमानलात्‌ ; प्राणः पुष्टिः, तद्भेतुलादा एष- zee प्राएलम्‌ । "तद्‌" तस्िन्नभिषारणप्रायम्यविषये चा अश्वम्‌ “श्रतु शच्छोशत्य ATT उक्वान्‌ । याज्ञव fafwafe— “एवं gaan मिति । एषदाज्य मतिक्रम्य वपा मवा- भिधारयश्तम्‌ श्रय Aaa! भ्रां BE श्रन्तरगात्‌" श्रः 'एनम्‌' maa राणो हास्यतिः--'दति' चाशचवश्वधं सम्बोध्य क HIS: साधारण्ठेनाह ॥ ९४॥

‘aq सोति । एव मधिकिपषः "सः, चान्नवस्कयः ‘wv बाह ‘quay ante, तौ प्रकाद्ननाय शमौ बाहः पितौ a १-- ate mte Gogg te! र~-का, site go द. G8 - काण भोग To GR! ~ “बरक प्रा्ोक्षा हति ६।

( eae Rate ) ॥ हतौयकाणम्‌ । ४७९

जरसा ant लोशयुक्रावग्ताम्‌ । श्रय मभिप्रायः- एतावान्‌ कालो वपाप्रथमाभिधारणेमेव गतः, श्रथापि प्राण्य न मिग॑त दति । खय मपि चरकाष्वयैवत्‌ परौचणेनेव ब्रुते- Angee’ चरकाष्यर्योः वचः, प्राण एमं हासतोत्येतदात्मकम्‌ “क बन्धवः ? arava भित्यथेः । तसात्‌ "तत्‌" वचमं नादन्तेय मि्युपसहरः "| इविष्टसमामेऽपि पशोरनभिघारण्स्याभिप्राय माविष्करोति- ‘ara fafa) श्रभिधारणं रहोत्यद्विःषकारः । श्रश्तच्य शोमानरेलात्‌ श्रभिधारणं म य॒च्यत इत्यभिप्रायः । तहिं रंखा- TAY पशसं एव aoa इत्याशय तप्मा्युपाय माई- “qazarafa ॥ २१५॥ | वपायाग॒माह- “श्रथाच्य quails दरति । उभयतो FTO MRT ATV पशोः सप्राएलसम्पादनाय |e | “तद्यद्विरण्यश्रकलाप्रभितो भवत दति । श्रयाष्टताद्या्मना लोति- “afin वा एतत्‌ पं यदग्नौ शहृतौल्ादिना । “aut मेद दरति । “परन्ुवोेविषो देवतासश्नदाने”- यच “इविषोऽ- प्रथितस्य प्रतिषेधो वक्षयः”-एतयक्म्‌? | Wa: षष्ट परतिषेधावैतश्य sain परान प्रतिपेधलि-- “न प्रस्थित मित्याहेति । सवेषाध्वयव- ्सक्ताञ्चवणौयपश्ोः पुनः प्रसश्चयति- “प्रसते प्रश्ित मिति । ब्रूयादिति शरेषः। ‘nea श्रभिषवहृते बति वपाथागल्तभे- त्यथः ॥ Re ॥ Se se Se eee

L— पोर सु० २.१. ९९। ए-- का” ate १५०८ |

४८५ ॥ WAU स्मम्‌ | (ie श्रा,

१}

“हत्वा वपां समोश्यौ वपाश्रपण्यौ शलानुप्रायतौति, । a et परस्पराभिमुखे, प्रासं विश्खां atts} भितरा भिति 'खाहाषटते" खाहाग्रब्दे उश्चरिते, fare: ॥

श्रय प्रासने मन्तः- ऊद्धनभस fafa’ । “REA उपरि नभः श्रन्तरिचं यस वायोः स॒ तथोक्ः, तम्‌ ‘HRA, "मारतं वायम्‌, हे वपाश्रपण्यौ ! यवां गच्छतम्‌” । an श्राखाभ्यां "वपाम्‌ श्रगिश्रपाम' वपाश्रपण HATH, ते मेः सुर श्रसुच, ageacted श्रनभिमते देणे प्रणष्टे ‘a’ भवत टय प्रायेाग्नौ प्राख्त्‌ ॥ ९८ ॥

वपायागं परशंसति “ag यद्‌ वपया चरन्तौति । श्रय यागविप्रहृष्टकालो नस्याङ्यागस्य मध्ययवधानेन चुधात्ताया रे ताया अवाग्तरधृक्गिवत्तकलेन क्रोधग्ान्तिहेतुरि्यथः ॥ ९९।

me साल्वाल wate’ | Wen ee ॥ २ [८.१

दूति araurerafacfea माधवोये बेदायप्रकागे म्यन्दिनश्रतपथन्राह्मएभा ये दतौथकाण्डेऽष्टमाध्याये दितौयं argu ॥

१-काण्श्नौग दनद. ६.००। अ mr च ~~ कार mite द° ६ मरकत प्राता"

wwe दतरा" ) ' antennas ॥ 9७६

(qa sata ब्राह्मणस्‌ . )

यदेवत्यः पशुभुवति । तेषं पुरोदाश ae fee: ति agree सनुनिन्विपति सुग्बषां व्वा sey श्रना मेधो यद्‌ ब्रौदहियवो तेनेवेन मेत्मेषेन समदः ति aed करोति तस्मात्‌ पुरोडाश मनुनिव्वपति ॥९॥

छथ युदपया प्रचय । एतेन पुरोशाशेन प्रचरति? मध्यतो वा इमां नपा मत्विदम्ति aaa एवन तेन मेधेन सुमङ्यति wee करोति तुक्मापुमरा Wd पुरोडाश्न प्रुषरत्येषु VIA Ay | वेषु पश पुरोडाशोऽनुनिर्यते! ॥ २ ।

चथ पथु ब्विशास्ति। जिः प्च्याव्रयता किः प्रु (स्य इद्य AAA कुरदतादिति fraty वन्नः. ॥ ह ।

aq शमितार axufe | य्वा werent हविः शमितारेरिति aa सिन्धव व्रता तु भगवो नु मृतः: इति! ॥ ४ ॥

Seen

कत omens Cements Te TS न्मन = ~ ४ Bid

^ प्रचरति -दरति ग। † शके दति ख | "प्यते!-दति म, च। t ‘ae’—efe कष, '्य््‌'-दति ग, घ।

'होति'-एति ख, "हीति! Efe a, घ । 6 :

8८२ ॥ ए्तपच्त्राह्मयाम्‌ | (die शत्रा)

श्रथ जा एषदाज्यस्योपहत्य । श्रध्वयुरुपनिष्कुय पृच्छति wax दविः शमिताररिति त मित्याह त्देवाना मित्युपाशध्व्युः+ ॥ ५।

द्युत्‌ ष्ष्छति। श्तं वं देवाना इविरनाभ्तः शमिता वे तृदेद afe wa’ वा Naar वा ॥ ६ |

तथत्‌ weal तेन प्रचराणौति ae wafa मृत्‌ भेव देवाना हविभेवति तं यजमानस्या- नेमा ऽअध्वयुभवति शमितुरि तदेनो भवति fara प्रच्छति faefs agin यदाद देवाना मिति तडि शैवानां यच्छतं त॒स्ादादइ तदेवाना सिति oy

स दय मेवुगरेऽसिधारयति। श्रात्मा वै म॒नो हृदयं प्राणः एषदाज् मात्मन्येवेतन्॒नसि प्राणं दधाति त॒थेतच्लौवु॒भेव॒॒देवानारः इविभवत्यमृत ममृताः नाम्‌! ॥ ८ ॥ | |

सोऽमिधारयति। संते मनो मनसा मु प्राण प्रारोन गच्छता मिति न खाहाकरोति न्‌ wore इ्द्ासयन्ति पशुम्‌ ॥ ९ |

^ श्यः-द्रति ग, घ। T ने1‰-द्रति a, घ ।

{ पुम्‌" दतिः ग, घ।

( sare RAT ) 1 हतोयकारम्‌ ॥ acy

तु जघ॒नेन चात्वाल मृन्तरेण युपं चाचि च इरन्ति। तचयुत्सम॒या न हरन्ति येनान्यानि इवौश्पि हरन्ति तः Gal नेदङ्गशे विविक्तेन कूरो रतेन सम॒या TY प्रसुजासेति य॒द्‌ वाद्येन न ETAT यपं afegt ह aa कुयुस्तस्मादुन्तरेण युपं चाभि च हरन्ति दकिणितो निधाय प्रतिप्रष्यातावद्यति TANG उत्तरबदहिभेवन्ति ता अ्रध्यवद्यति AAMT ष्टशखा उत्तरवहिभवन्ति ॥ १० |

यच व देवाः+ | TA पश मालेभिरे तं त्वष्टा शौष- तोपेभ्यवामोतेव' चिन्नालभेरन्निति त्वष्टहि पशवः षु एष शौषन्मस्तिष्कोऽन्‌कयश्च ABT तस्मात्‌ स॒ व्वान्त इव त्वष्टा Wd मभ्यवमन्तस्मात्त ALAA वष्टद्यतु- दभिवान्तम्‌ ॥ ११॥

रक RAS क RES GARR SAE तं देवाः प्रापश्छंस्तस्मात्‌ प्रयः WAT इ चे aaa

aa इति dada wanda सुमञ्बयति Ae करोति तस्मात HALTS उत्तरबहिभवन्ति ॥ १२ I बनोपभति च व्वसाष्ोम-

HATHA मुपस्तुौते। TUT AMY

« <qy’—sfa a, ध |

ay ॥ ATU T TAF {44° enre )

‘CAM संसचलथन्वि Ae इिरथयकषलाषवरधाति चष चोभेति च ॥ १९ ॥

sq naira wires ATE] AHA we wintioaare are स॒र्वा हने, Bart प लौसम्यमान querer धम माम प्रहौष्धति सम Cara श्रहीरष्धतीति qatar fe देवता दविः ‘waren रुष्वौसां देवतामां पशे सुनारस्लोतोनि भवन्ति तान्येवेतत्‌ प्रीणाति तथो हामीधाय देवतानां अमाधखपशङ्तानि भषन्ति तसाकानोत्ताये इनिपो- SHUTS भह ॥ १४॥

स हदयस्यैवागेऽवति | wearer: सतो शद्धः शभि्वदयति प्रासी वे ददथ सतौ शयु मूषे प्रर सश्चरति* प्राणो वें पथु्यावद्धोषु प्रारीन प्राणिति erat, TACT. Bera, धरोणोऽपकमत्ि दव ate भेतीर्नथ्ुः। ते ॥ १५ ।

धय स Dg eee वषे

* (सन्भवति!-दति सायणसम्मत इति Ste वेषैरः | † नर्णाः-द्रति, 'मथ्यैः-इति च पाढदयं दृ डा-देबरेय | { पशुः-द्रतिग,घ्र।

( Cee Rate ) § एतो यज्ञायम्‌ | gry

aerate किण्डिदधदानः होयेत न तदाद्िभेत सवस्य इवास्य स्पशोरषत्त भवति यद्दयस्यामेवश्यति वस्मा-

AAG: सतो दुदयस्यवाधेऽवद्यत्युय यथापूवस्‌* ॥ १६॥

oa जिह्वाये । सा Wig’ यर्वाहत्‌ प्रतिष्ठत्युय वक्ष- सक्ति ततोऽयेकचरस्र दोष्लोऽय पाशचयोरथ faa URAL WON

गृदु बेधा करोति । श्यविमोपयडभ्यो! मध्य जर देधा AAA WTR AACA TET Haifa! ॥ १८ ॥

ATA | द्यस्य STUY गुद देथ ATTA धश्चाये Maca हिरर्यश्कलावषदधाल्युथोपरिष्टा- टाश्छस्याभिषारयति ॥ १९ ॥

aq ware क्षाति। रडसौति शेशयेव हि वसस्माशाह . रंडसौश्थभिष्य ओषात्विन्धमि wa यति तस्मादाषाश्जिष्टा ओौणष्वित्धापर्वा gate न्ि्यापो चेत RAT रसः सम्भरन्ति तसादाडाणरवा समरिणन्निति ॥ २०।

+ da’ -द्रधि अ, च, † सखयनिमोप्यष्ट्यो-एति अ । प ‘afa’-«fa a, w |

acd ॥ MATa EU । (प्रण शव्रार)

व्वातस्य त्वा धराज्या इति | अनत्रि्ं वा say मुनुपवते योऽयं पुवतेऽनत॒रिक्षाय वं Varia तस्मादाह ATA त्वा USAT ऽइति ॥ २१॥

पूष्णो Te ऽइति । रष वु पूष्णो रःरिरेत॒स्मा se डि aria त॒स्मादाद TUT र्या ऽइति ॥ RR |

अष्टरणो व्यथिषद्ति। रष वा ऽऊष्पेतस्मा ऽ fe wana तुस्मादादहोष्ुणे व्यथिषदित्युधोपुरिष्टद्‌ दिराज्यस्याभिधारयति ॥ २३॥

aa ura वासिना वा प्रयोति। प्रयुतं देष इति TAT रषैतटरक्षाश्स्यतोऽपदन्ति ॥ २४ ॥

श्रध यदष्यरिश्ष्यते। तत्समवन्तधान्या मानयति aged प्रास्यति frei व्व्षस्तनिम ane व्वनिषट aarafrere दिराज्यस्यायिधारयति i Ry |

तद्युडरण्यश्कलावयिते wad: | प्रति वा sea ag aa कुहत्यमृत मुयुददिरण्यं तदमुत saga प्रतितिष्ठति तथात उदेति aat aalafa aa दिरण्यशकलावभिते भवतः ॥ २६ ॥

शुध AMAA | TIA च TUT दक्षिण याश्च TMT च VU: सव्यायाश्च श्रोणेस्तुसमा- दयु UTA पदु रत्य युत्सम्यगवयेससुौ चो

(Se एत्रार) 1 ठतौयक्षाणडम्‌ tt ४८9

हेवाय पशः पदो हरेत्तस्मादष्णयावयत्युथ य॒ शोषा (द्यति नाईसयोनुनृकस्य नापरसकुथुयोः ॥ २७॥

AGT इवा ऽग्रे पशु मालेभिरे। तदेवा भीषा नोपुवेयुस्तान्‌ युः waaay मेतदुा हृद्‌ ay व रतस्याध्यक्षा भविष्यामि युथा aaa ऽरतेन चरि. malta ॥ २८ ॥

सा होवाच । श्रन्यतरा मेवाहृति म॒ष्ौपुरन्यतरां पयभ्िषन्तिति स यां पयशिषंसतानौमान्यवदानानि त्ता देवाः खिष्टकृते चङ्गाण्यपाभजंस्तु सात्‌ य्ग- UNA ATTA ULTRA RTA TRA AAI ALAR मभ्ुवमत्तसमा- STR नाषद्येदथाहाग्रौषोमाभ्यां छागस्य इविषोऽलु- बूहौत्याश्राव्याहाम्रौषोमाभ्यां छागस्य दविः प्रेष्येति न परखित fare प्रसुते प्रसित मिति+ i २९॥

TRUER याज्याये वसाहोम जुहोति । इते वा Sma Hal मेध॒ उत्यते यु मस्या इमः रसं प्रजा उपजौवन्तयर्वाचौनं दिवो रसो वुं व्वसाहोमो रसो मेधा रसेनेवेतदटसं तौप्रौकरोति तस्मादयः\ः रसो- TAT नु HAA ॥ ३० |

* ‘fafa’—afa ग, घ।

pec ॥ WNTENTyar | ( qwe sue )

लंचद्ग्तरेश | WERT याष्याये ATTA भुे- तयं वा sweeter चौरदर्शोऽन्तरा बे थावाणयिवौ swattea मन्त्रिश्षाय वु जुहोति carga tare! AAT वसारास' जुहोति ॥ ३१॥

सु भुषोति। एतं तुपावानः पिबत eet aren पावानः पिबतान्तुरिश्षस्य इविरसि areata वेश देवेन यजषा जोति व्वेशवदेवं बा ऽन्तरिक्षं तथदेने- भेसाः प्रजाः प्राणत्यश्चोदनत्य*शान्तुरिष्ष मनुर न्त । तेन aed: व्डषटरृते अष्टोति यानि जुषा मवद्‌- नानि भवन्ति ॥ ३२।

TA जदा एषदाज्यस्योपघरक्रा₹ । व्वनस्य॒तयुःनुद््‌ हौत्याश्राव्याइ व्वुनस्पुतये पर्येति व्वषटकते जुति Taga जु्ोत्येत॒मेवेतदुज्ञं॑युप॑ भागिनं करोति सोमो तै व्युनस्प॒तिः पश्‌ मेवेतत्सोमं करोति तद्यद्न्तरेणोमे ऽश्राहती जोति त॒थोभुयु व्याप्नोति तसमादुन्तरेशोभे ऽश्राहतौ जुहोति | Be kt

श्रय युन्युपभत्यवदुानानि भुवन्ति। तानि समा-

Ra ie See Sa ees

+ ^"दानल्य*!-दति च-पाठः। पुरस्तात्‌ २.५. २. ९ कणौ ATA, उपर ४,९१.२. Ul `

(s@o RATS ) | RATATAT ॥ eve

नयमान श्राहाप्रये खिष्टकतेऽनुव्रहोत्याश्राव्याहग्रये खिष्टकंते vata व्वषटकृते जहाति | ३४ |

चमथ युदसाहोमस्य परिशिथते। तन दिशे थाधार- धति feu: प्रदिश श्राद्शे विदिश उदिशो दिग्भ्यः खाहेति रसो वं व्वसाहोमः रुर्वाखेवेतदिक्ष रसं दधाति तस्मादयं दिशि दिशि रसोऽभिगम्यते ॥ ३५।

श्रथ पशुः सुम्मएति | Mate सम्मश्नस्य कालोऽ yar सम्शति य॒ इदमु ऽउपतिष्ठन्ते+ ते विम धिष्यन्त ऽइति शङ्कमानो ay fanaa शङ्कताचव AFT ॥ ३६ ॥

tg: प्राणः।। ae sax निदोध्यदन्द्र उदानो ङ्गे cae लिधौत इति यदङ्णो विवृत्ता भुवति तत््राणदानाभ्या सन्दधाति दव व्वष्टभरि तेसु तु aaa यदिषुरूपं भवातौति हत्लवृत मेवतुकराति देवा यु त मवसे STAI त्वा मातापितरो मदन्तिति aaa AUNTS aes शत्वानुसमस्यति साऽस्य BAITS! ऽआत्मा भवति RON ४॥

॥ इति षषटप्रपाटके चतु ब्राह्मणम्‌ [TB] |

^ ध्ये म ऽडउप्रतिष्ठन्ते-दति सायणसम्मतः पाठ हति डा ° वेबरः।

T (ः-दति ग, च ¦

i “मुशरज्ञोक्‌'-इति, (मृशि्लोक- इति, र धिन्‌ yea eft च पराटाः। 62 ।

Bee ॥ शतपथब्राह्मणम्‌ । ( प्रण 9त्रार)

a

श्रयानु निर्वाय पुरोडाशं तदेवतां च विधन्ते- ““यदेवल्य chat | या दैवता पश्नोः, पुरोडाग्रो ऽपि azar: HAA | पुरोडाशानु- निर्वापं years पशोः षष्द्हेतुवेन प्रणंसति- “सवेषां वा एष पशना fafa) सव॑पशूनां मेधषूपल भेतरेयत्रा्मणे “पुरुषं वे देवाः पश मालभन्त, तस्मादालमान्पेध उदक्रामत्‌”-दत्यादिना प्रपञ्चितम्‌ ॥ १॥

पुरोडाश वपानन्तथे प्रशंसति- “श्रय थद्‌ वपया प्रचध॑ति। पप्रपुरोडाश्स्य पश्एच्छटरपृर्तिरूपप्रयोजनं सवेषु पर्ववति fenfa— “एष श्वेतस्य बन्धरिति ॥ ९॥

“श्रय पदं विग्रास्तोतिर। श्रमिता*। तदा ufaqta मनु- aaa gaiq— हे शमितः ! शविः wera” प्रधानखिष्टरदुप- यडभदेन जिविधाङ्कानिर fafiufeerfa यथा स्यः, तथा

en ed

१-- का० ate Ge ६.७.१९ ग्यम्‌ |

२-- To Fle २.९. HVAT |

g— “ay हिसाधाम्‌ (म्वा०्प० ७२७) दति Are oat gee |

९-- काण०श्रो ° dsr! “तिग्भयोऽन्यः afaq श्मितेयेत- ष्कः पुं fants हिनस्ति मारयतौद्यधैः" द्रव्यादि च aa का श्रौ" ६. 9. १-२-३-४-एषौयटत्तिष ATA |

y— ‘fa: प्रच्यावयतात्‌'-दति + |

é— a4, Gut मवदेयानि जोहवानिः प्रधानयागार्थानि इदयादौनि प्रथमानि, उप्ड्यवदेयानि दश्चिसकश्यादौनि (अौपन्टतानि' लिश छृद्यामार्यानि हितौयानि, वसाहोमहवन्धा मवदेयानि विषादो ' उपयष्टयागार्थानि टतोवागौति विवेकः |

(cae Qnte ) | टतोयकाणडम्‌ | ४९१

geraa’ | “निः प्र्य॒तख' पो ‘qa’ श्रवदयवम्‌ 'उन्तमम्‌' इपरिभावं ‘aaa’ “इतिः? । यदा fe प्रच्यावय' यथयाङ्ानि fa: प्रयतानि सयु, तथा FC! Tye’ पक्ष्य ‘wee’ Tara पक्रम्‌ "उत्तमम्‌ उपरिवत्तमानं कुर । प्रच्यावनस्य faa प्रशसति- ` “tafe यज्ञ इति । उक्र faa’ ॥ २ ॥

“श्रय शमितार anretfa’ । श्रनुशाषनं कुर्यात्‌ । प्टत- वाभिधानभोत्या प्रथमत एव संशासनम्‌ ॥ ४॥

“श्रय जुहेति | प्राकानन्तर "जुह्वा एषदाज्यस्टो परत्य" जा एषदाच्यं इद यावदानाथे मादाय wifaa प्रति ग्वा शमितार ‘aa दविः? शतिः rea एतम्‌" इतिः TOM तत्‌ देवानाम्‌" (तिः उषां" जडयात्‌" ॥ \५॥

rane माह- “तर्‌ aq ए्छतोति । wanna aay इति । शतं a’ खात्‌ । तच रद्र Awa वा भवेत्‌, न्‌ देवम्‌; “at विदग्धः श await योऽएतः स रौद्रो यः प्तः ष॒ देवः दूति fe तेत्तिरोयकम्‌९ । श्रत; श्ताग्तविभागं प्रमिता जानातौति “प्तं हविः ग्रमित दः ?५-दति wat युध्यत इत्यः ॥ १ ॥

0 ज

१-- “प्र्यावय = उत्काशय'-द्रति का Ge Se |

R— are ste Ge SR] द-काण्श्रोर |e go ५। ४-- ate site we ९.८. १क० | “Mite = णिच्तयति^-दइति aa ze | I— He ete d=. ew, ४, ५ सत्राणि REA |

६ de te & d. १. ऽ |

8६२ ॥ प्रतपथत्राद्चणम्‌ | ( शप्र gate )

८

“तद्यत्‌ प्च्छतोति | श्रत एव प्रश्नषामर्थ्यात्‌ प्रमादात्‌ AIF मपि भषेत्‌ । यजमानश्य wed भवति' श्रते यत्‌ फलं तद्‌ विकलं wae: | श्रत॒ एव aT शरष्वयै “नेना” श्रपापः "भवति, ; श्रमितार मेव ‘Atay’ श्राञ्रयति । “चिः शव इृल्यादि। स्पष्टम्‌ ॥ ७ ॥ |

“q इदय मेवायेऽभिचारयतो ति । इदयाभिधारणं प्रण्सति- Cora वे मन दत्यादिना। यदेतत्‌ इदयास्य मननम्‌, तत्‌ मन आर्यकः MTT WS; “UA मनोमय मात्मान सुपसङ्कामति- द्त्यादौ? श्रात्मवध्यवहारात्‌ । श्रथवा मन-उपाधिकः श्रात्मा खल ; परिपूणंस्य परमाक्मनः परिच्छदेन जोवभावः, मनप उपाधिवात्‌। SA एषदाज्यस्य प्राणलम्‌ । श्रतः एतेन इदयाभि- ada waa मनसि प्राणं स्यापितवान्‌ भवति । तथा सति इदयदारा प्राणप्रज्ञयोः स्थापितत्वात्‌ ‘Saray’ ददं जोव “हविः सम्पद्यते | भरगशब्दश्रतेः शामर्थ्यादितराण्पि पञचादाय्ये- माभिघारयेत्‌ ॥ ८॥

“सोऽमिघारयतोत्यादिरे | aera! ।- हे अ्रभिघायमाए इदय ! ^ते' "मनः? । मनःप्ाएयोरद्यवस्ागात्‌ आश्रया्रधिणे- रभेदात्‌ “ते ममः इति खस्ामिसम्बन्भो पचारः। "मनसा" TATA

॥ १९- ale site go ६, ७. ६। २-- पते, उप, ९,८। अथान्यान्यव च बड । aquat— परै वोपरिष्ात्‌ १४. ५.९.१० ; १४.८.५८. १९ ; दार उप ६. UE! १-- का० site Gea! 8-- वा सं* geet!

(cqe gute ) ॥ हतोयकार्म्‌ | ४६४

लचणेन | एषटाश्यस्य मनोषणवेम gaa प्राणएमनसोरवि- योगात्‌ एषदाश्य मपि मन द्यते | तेन 'सङ्च्छताम्‌' सङ्गत भवत्‌ । तथा A राणः" श्राणेन प्रषदाच्यलक्षणेन 'सङ्गच्छताम्‌' । ear हे "पशो ! 'ते' यौ मनःप्राणौ श्रपगतो, ताभ्यां मनःप्राणार्या इदयषूपेणावस्िताभ्यां सङ्गच्छत fae: । “a दछ्येषाङतिरिति | श्रभिघारणएरूपलेमा तिसंख्वारलात्‌ खत श्राङतिलाभावात्‌ न ae क्यात्‌ ॥ ९ ॥

“तं जघनेनेत्यादि^ । पवेवर्‌ बयाख्येयम्‌ | vase निषेधो- पयोगमिद्भये हविषः क्रूरता माह “नेदङ्गपर इति । श्रक्रादङ्गात्‌ । “सञ्चेकवचना्च वौ एायाम्‌”-रति, wa zfawa श्रातं विः प्रतिप्रखाता" saaq | “aura उन्तरबरभेवन्तोति। बरिष उपरिभरताः Bi) बरिष उपरि हविषा मवदानाथं मा्छादयेत्‌, तासा gure श्रवत्‌ । अचश्रालाः प्रश॑सति- “AZ यत्‌ FaNTET ष्द्ादिनारः॥१०॥

‘ra वै देवा इति । पुरा देवामां पश्ालभ्भनसमये "वष्टः देवः, wert! एव मेवोत्तरकाले saa करिति, पष्ुभिरसि श मनः हतवान्‌; ष उच्छिष्टपदायेः, शिरसि मक्िष्कादिषूपेण परिएतोऽशवत्‌ । wu firte: उख्छिष्टससपशरनात्‌ स एषः, भशिरःसबद्धो (मल्तिष्कः' कपालः, “Tay त्सम्‌, मल्लाः तद्‌ाभितः सारः, TaN ॥ ११॥

— ate mite ge ६.७.१० र्- परान एर ५.६.,४९। ९ Bre whe Zo GSO] de सं° ९.२.९०. ६ अथम्‌ ।

७९१ ॥ WaT aaa । (शप्र sate )

“तस्यादाङ मेध ॒दति। ‘aw देवेरालभ्यमानस्य पोः सकाशारैव मेधः तु श्रधः "प्रपातः पतितो ठचोऽभरत्‌ । टेच- वेनाश्त्य्ञं ‘a देवाः ‘arama’; wat देवेः प्रकर्षेण श्यानात्‌ we: इत्युच्यते । ददानो यः we ti इच्छते, स वरतः शरस्य" इत्ययः ॥ १२॥

“श्रयाच्य मिति । जुह्वादिषु “उपरणोते'\ । शुकम्‌ प्रधानावदानांम्‌१ | उपभ्रति' खिष्टश्दयेम्‌?। वसारोमाथं 'वसाहोमहवन्याम्‌” | 'समवत्तधान्याम्‌' समवत्तधान दृडापात्म्‌,।

RE न मण ~ ~ ^ ~ = न ` 0

१-- काण he He ६.८. S|

२-- “qed (agi क्रोडं सव्यसवियिपुवगडकं पाच यशदुटक्तौ गुदमधं दच्तिणा ओ्रोणिरिति stearta’—sfa ate ate स० ६.८. ९। हदय मामरपलसदृश्रम्‌, fw रसना, ats sat भुजान्तरम्‌, सस्य saw सथ्य Tet waren मंसादधो away, द अपि wa, यहत्‌ कालेयम्‌, क्तौ gaat गोलको मह दामलकतुर्यौ, गुदमध्यं येन Taq निगच्छति, तद्‌ विषमं Fat ae त्स यो मध्यमोभागीन wat न च au तम्‌, दक्षिणा श्रोणिः दच्तिण्सकंश्र उपरि वततैमानो मसलप्रेध्र afaat स्फिक्‌ |

a— “दक्िणसविधयपूरवनडकं ुदढतौयागि्टं सथा aitfufcete- गतानि" दति ate ate we ९, ७. ७।

a— वर्षु मुपयदभ्यः दति ate श्रौ ° द° द. <. ८ । अतिश्रयेन मद्द्‌ afasy ; यद्‌ Yeats मतिख्लं तत्‌ |

y— “जुदह्धपण्टतौरपस्तणौते वसाहोमहवन्यां प्रा्याश्ु?-दइति का” at ° ६. ८. ८। Canad धौयते यया सा समवत्तधानी दृडापा्ौ'-६ति घ aaa Ilo Se To

(cae gate ) ॥ ठतोयकारम्‌ । ४९१५

हपण्तो दिर णश्रकश मवधायावदौयमान् हविषः afi Raa esata’ श्रनुवचनाथे होतारं रयात्‌ ॥

मनोतानामनिवेचनेन तदनुवचनं प्शरंषति- “तद्चकनोताथा दूत्यादिना | श्रोतानि' सम्बद्धानि मनांसि aera | श्रच “Aven प्रथमो मनोता”दतिमग््रवर्णत्‌र ॒शरग्निः, (मनोता' पश्रोम॑न- qua! सम्बन्धस्य निमित्त माह- “सर्वासां देवाना मिति। पशनो" श्राज्यवसत्मिथतलसाधारण्धात्‌ ‘arf 'मनांसि' श्रोतानि'। Tay एतेन, श्रा्रेयेनानुवचनेन | UE मन्यत्‌ ॥ १३, १४॥

प्रधानार्याबद्यमानाङ्गानि तत्कमं च प्रगरसति- “स इद्थस्येवाय द्यादिना । इदयस्यावदानप्रद श्रं विशिनष्टि “quae: षत दूति । देदमध्यपरद र वत्तमानस्य हदयस प्राणलं तदुत्पत्निखानले- नेत्याह- “श्रतो Wa मूद्धः प्राणः सम्भवतौति | प्राणएपषएवन्राद्भण प्राग्‌ यास्यातम्‌ | श्रत एव प्राणश्याभावे Iara] इद यश्य प्रथमं समवदाने सति इद यव्यतिरिक्ताना मङ्गाना aaa मपि सन्न्‌; यदि प्रमादात्‌ किञ्चिदेवाङ्गहोन मपि स्यात्‌, तथापि BAA सम्पद्यत cae | तस्म इदय भेवायेऽवधत्‌ | वथापूवेः पोः ya मङ्ग मनतिक्रम्य ॥ १५, १६॥

arena fagufa— “sw fasta इति। जिह्वाया wad ‘afe ततोऽथः श्रथापि जिह्ृभन्तरम्‌, ‘vatgtq प्रतिष्ठतिः। "एकशरस्य दोष्णः' सया दिद्यथः। “ae ‘afaa यत्तः इत्ययं; । तश चातिकोमललात्‌ तनिमच्म्‌ । शङ्खयोः

= See eee

९-- क्षार Ble eg S| R— He सं° ६.९. ९।

acd ॥ प्रतपथव्राद्मणम्‌ | ( प्रण sate )

क्ष HUMIRA मांसदयम्‌ | एवं इटथाटौनि न सम्पन्नानि ॥ १७॥

दमं व माह- “US जेधेतिरः। जिधारतेषु शदाङ्षु धदतिष्लं तदुपयाजाच मवत्‌; ममं yet ware faurmaraaq ; यद्यणतरं ayy, waa’ अवेत्‌" ॥

एकादशं दश्रेयति- “ge बेधा करोतौति। “श्रथेकतराये ओ्रोणेरिति। दकिणाया इत्यथः ॥ १८॥

लिष्टशदथं are— “श्रथोपभ्रति श्ङ्गखेति । जोषि sprit weft अङ्गम्‌, सौ विष्टहृतं हदिः । तान्येवाह- “दोष्ण एति । wae प्रभागार्थलविहितलात्‌* efawe दोष्णः अकाशादिव्यथः। शद" एदखाएभागं दधा war उपति सिष्टकदयेम्‌ ‘saute’ श्रवत्‌ | “aR We खिष्टङदर्थायाः श्रोणेः छकाश्ात्‌ सयाया: श्रोणेरिष्यधः। प्रधानस्य दडायाश्चावदानं प्रत्यङ्गं fe इयात्‌ । “सचोरवदयति aan दिदिः"-दतिखजात्‌^ ॥

“श्रय हिर्छश्रकलाविति°। ज्वा मुपश्ति चावत्तणोपरि feranaet स्थापयेत्‌, श्रथाभिघारयेत्‌ ॥ १९ ॥

[क

१-- चं (! cer?) eta द ।

R— ate ओर Bog SNe I g— ‘agg मध्ये -इति दं | o— पूवं मिद्‌ वणितं टौप्न्याम्‌ (१६ क० २, १, 8.) |

५-- प्रधाना मभिहिवलत्वात्‌'-द्ति & |

¢€— Fle ate aod. ०, € |

< कारो. Be GS Co (ES BB, WS)

(cae Rae ) ॥ टतो यकाण्डम्‌। ४९७

ॐ

“श्रय वसाहोमं रएठातोति\। Teal fa’ वसाहोमं zw: gad हति यत्‌ होमद्र्यम्‌, तत्‌ वसाहोमश्वन्यां णको यादि यर्थः; |

मन्त्राय मथ :- हे वाद्रय ! वं ^रेसि' हिंसक मसि । “रिषेरिषारथस्यः विचि लघूपधगुणे रेडिति रुपम्‌ ; ब्राह्मणनुगृं लवादिकं टला 'लेलया"-रूपम्‌ | “लेलयेषेति । द्रवद्रयलात्‌ दतस्तश्चलनं विवचिला" वयाख्यातम्‌* । तादुग्रं ‘ar लाम्‌ श्रप्मिः suey weed, तेन सह faa) ‘sve समरिणन्‌" । “रो गतिरेषणयोः"-इत्यस्य९ लडिः रूपम्‌ । उदकानि at षम- तरभित्यथेः; उदके; सह valent निरष्टतवात्‌ | ‘ame’ वायोः sry wal werfa तथा qa’ ‘ver | वेगाय गामि, वायादित्ययोरनकरिचाश्रथतलात्‌ प्राजिरद्योरन्रिकपरतथा arg area | “Rat यथिषत्‌"-टति वसा विशेषणम्‌ । अभ्रा, ततः षकाश्रात्‌ यथयतोति अयथिषत्‌; तादृक्‌ a मसि। तादृ at रह्ञामि ॥

Tews याचष्ट- “लेलयेव हि ूरिति* । यौति fay यतोति यः, सा Mada’; चलनेन चेततो गमन सुपमोयते ।

=-= ~

४ Fle te सू, ६.८.११क। २ वा Ho ९.१०. ९। २ He To ६९४ Ue | ४-- (विवच्ितत्वात्‌'-दति छ | ५-- “depen ef aviv, “asta एधिवौ, लेरयेवान्तरिक्तम्‌, लेलयेवासौ द्ौ"-ए्रति श्रुत fata पुरस्तात्‌, RR. १९ ATA | ६~- ile To Ro fo | a “यषशब्देन मांसेग सह पठं जल मुच्यते"? Go सं” ६.१.१०सा०्भा्‌ 69

BLE ॥ MATA UA । ( दपर gare )

|

Pufaqa wars दति याच्टे- “श्रप्िद्धेतच्छ्रपथतौति | | वात्य whet, पूष्णो रंहिथान्नरिचपरा विति व्याचष्टे “aa रिषं वा रथ मनुपवत दृत्यादिना। -ऊश्रश्रष्दोऽप्यन्तरिकेपर द्रव्याह- “एष वा Haas हि ग्ण्डातोति । २०-२३२।

“gy पार्र॑नेत्यादि, | “प्रयुतं देषः”-'दतिःप्मन्धेण "पानः पार््ाथिना “श्रसिना av welat वां विभजति । "देषः भ्रनिषटभ्य सकाशात्‌ ‘nad’ waa `कृतं भवति ॥ ९४ ॥

“श्रय यद्‌ aq परिशिष्यत tf गहोतावश्ष्टां वमा 'समवत्तधान्याम्‌' TUB Wada । CVT तच प्रधाना- विष्टानि इदयारीनि sre पुमरदिरभिघारयति | aaa’ eat तनिमादयः प्राग्‌ याख्याताः॥ २५॥

अचर सूचकारेण “वपावद्धिरण्णम्‌"-दति" हविषा सुभयतो fecorgy उक्तः, तं प्रशमति- ^तदयद्धिरण्छश्रकलावभितो भवत दति | waz वपाया व्याख्यातम्‌ ॥ Re

प्रधानखिष्टकद थं यदवदानम्‌, तत्‌ समुच्चित्य प्शंसति- "श्रय यद सएयावद्चति wae च दोष्ण शृत्यादिना । ‘wae’ "दा ष्णः भुज्य “दविणायाः श्रोणेः च' प्रधानावदानसमये, "द्विणएख ९ दोष्णः सवायाः श्रोणेरिति खिष्टृतीत्येवं aud | sHaTT मवदानं प्रसिद्धप्ोयेद्एया पादसश्चरणं aye मिति प्रध॑सति-

(— क ° site qe ९. ८. १२ | R— ate He ६. US, BI Q— कार Bie Ge ६. ०,१३। ४-- Mle she Beg. ०.१९ (६.६.२०५, WB’)

( cae देत्रा) ॥ हतोयकारम्‌ | ४९९.

“तस्मादयं पष्रुर्एया पदो हरतोति। भर्या पादश्रो्यो- jaan’ | om ॒दृढयति- “श्रय यत्‌ सम्यगवद्येत्‌ watet fara पष्टः पदो हरेदिति। श्रय भिरश्रादोना मनवदेयललोप- पत्ति माख्यानमुखेन venafa— “श्रय यत्न शोष्णाऽवद्यतिं नासयो रिल्यादिमा | sat बाह्णोरुपरिप्रदे शौ । अ्नुको वङ्गयाधारः श्रायतः प्ष्टाश्िविग्रेषः | ave मपि ate नावदेयम्‌ | तथा न शरपरसक्ययोः' ऊर्वोरपरिश्रतौ उच्छरितावयवौ सक्यौ९ ॥ २७ ॥

“maul इ वा दति। श्रसुराः किल पष्ट मालभन्ते, त माल- भन्तं देवाः ननोपावेयुः नापगताः, तदा थिवौः ‘Taq’ भय मासरं “मा ayy’ श्रादरं मा कार्ष, श्र वः युश्रदधंम्‌ Tae wT Waa? उपद्रष्टा भविथामि, ‘aur’ येन प्रकारेण ‘Ua श्रसुराः “एतेन' पशना ‘sfcafer-The” Sra, तथेव सम्यगवगता ॥ ९८ ॥

“सा होवाचेति। तेऽसुराः “wear मेवाहति महो षुः प्रधान मेव तवन्तः, “waa? खिष्टहतं "पयेगरिषन्‌' परित्यक्ष am.) परिष्ठा फा? दति, तां प्रदभेयति- “तानौमानोति, दविणएं दोः, सबा श्रोणि. शृदहतौयं चेति चौणि । Aa’ तस्मात्‌ शरसुरपरित्यक्तेन Tea श्यङ्गाणि “देवाः प्राप्ताः । श्रय यस्मात्‌ शिरश्रादौजि ‘wage’, तस्मात्‌' तेरवत्तत्वेन FEAT

~=“ ++

\— नेत्‌ वाकं ए-च.-पुस्तकयोः | “गवादयः प्रयनकाले अङ्कानि पादान्‌ "च्या" वक्रलेना वसधा पयन्ति"- एति ते ° सं° ६. २.९० सार्भा०। Rae wife Ged. SAR

५०० ॥ ग्रतपयग्राद्यगम्‌ A ( दप्रण gate )

तानि ननावश्ेत्‌"। श्रनूकष्य प्रकारान्तरेणापि ad दशेयति- ““वष्टेति | एतच्छिर मोऽणपलकणं गतम्‌, समानलात्‌ ॥

दत्थ मवदानप्रक।र FRAT प्रदानप्रकार माह- “श्रयाग्रो- षोमाभ्यां ह्ागखेत्यादि^ । वपाप्रेषवदद्नोषोमोयदोमौीषेऽपि प्रथित- पदं निषेधति- “न प्रसित भित्याहेति! ॥ ९९ ॥

वसाहोमस्य काल माद- “्रन्तरे णद्ध चा वितिर । प्रधानाडति- याव्यायाः yalgiaara प्रतिप्रखाता वसाहोमं जहोति' | श्रदर- चयो मूदधभावितवं प्रशंसति- “gat वा श्रय मृद्‌ इत्यादिना, परवोत्तरादधशौ' qefuenmat; तथा सुति ‘cay एथियाः सका- शात्‌ उत्पश्नो मेधः", a’? साराङ्गवसेत्यादिषूप as मुद्रतं मनुथाः उपभुश्नते, तथा ‘fea’ सकाशात्‌ उत्थित मुदकात्मक मधो निगेत मुपञुश्नते। एवं ष लोकदयसारस्यानरिक्ते उपभोक्य- लेनावस्थानाद द्धं चयो रन्तराशदोमेन द्यावाप्थिव्योः Taq’ ‘var’ qa ‘ca’ (तित्रौकरोपिः। होमखान्तरिचायेलाच्वाद्षेयोरन्त- Te कृतवान्‌ भवति । श्रतस्तोत्ररसोत्पादकलात्‌ होमः कत्त TAU: ॥ १०॥ ॥ ११॥

वसाहोममन्त माद- “a osetia एतं तपावान दूति । ‘er चरणष्पं रसात्मक भिदं हविः टतपावानः' तस्य रस- BQ पातारः सवं देवाः ad “पिबत । एतदेव विभ्रिन्ि-

~ न पे सिवदनय याणाम जयायान जयदाय वके

१, र₹-- le खरौ ° द. ८. १५.१९ BA RTT | ३-- काण श्रौ * Ge GE Re ४-- वा de ६, १९.१।

+

( qo RAT ) ॥ एतौ यकाण्डम्‌ ॥ ५०९

“वसां वसापावान tfa | हे aaa) aq श्रन्तरिच्षश्य ₹वि- रि" । श्रन्तरि षस्य सवेदेवाश्रयलात्‌ श्रापि तदथैलात्‌ श्रम्न- frau देवतादारा waftaes इविषटम्‌ । श्रच qa “ag न्तरे याज्याये वसेकरेशं जहो ति"-दति, |

aaa Pat प्रतहोमसद्गत भित्याइ- “एतेन aq- देवेनेति । wa बहवशिष्गार्‌ वेशवदेवलं यजुषः; श्रन्तरिचम्‌' श्रपि सवासां देवामां प्राणोदानवयापारयोराश्रयलेन 'वेश्वदेवम्‌'; श्रन्रिक्षाथेश्च वसाहोमः; ‘aa’ होमस्य वेश्वदेवलेन एतदपि गेश- देवं asta युज्यत Tau! मध्ये wae वसाहोम are “वषट्ते जहाति यानि ast भित्यादि ॥ १९॥

“श्रय gata । शश्रय' वसाहोमानन्तरं ‘ET TRAIT षद्‌ च्यस्य' एकदे शम्‌ “उपप्नन्‌' श्रवद्यन्‌ “वनस्पतयेऽनुग्रूदि'"- इतिः? शोतारं रयात्‌ | वनसतिधुपाभिमानौ देवः। We मन्यत्‌ |

वनस्यतियागं यपडार। पशोः सोमलसम्पादकलेम प्रणंपति- ‘Tera इत्या दिना, | सोमस्यामावस्यायां वनस्पतिषु वासात्‌ सोमखाभिकलात्‌ वनस्पतिः सोमः, श्रतस्तत्म्बसिनं प्र सोम हृतवान्‌ भवति । "तत्‌ तस्मात्‌ “यत्‌” यथा Wat उभे TERT’ उभयोदेवतसौ विष्टशृतयो मेष्ये वनस्त्याङतिं “जहोति', “Aa ‘ore देवतं सौविष्टकृतं च यूपाङत्या श्याप्रोति' ॥ २९ ॥

\— we mite द° SUS] र--कान्खोणद०९.८१८क। a He whe Be UST! ४-- Ae Me BW L’S LE

yer ॥ शत प्रयत्राद्मणम्‌ | (प्रण sate )

खिष्टृष्रयोगप्रकार are— “श्रय यान्युप्त्यवदानामि भवन्ति, तामि समानयमान श्राहेत्यादिना\। settee बडवचनम्‌ | समागयमानः' set प्रचिपन्‌॥ २४॥

वसाोमग्रषेण दिगग्याघारणं विधन्ते- “श्रय यद्‌ वसाहोमख परिशिष्यते, तेन दिशो याघारयतौतिः। वसाहोमस्य द्य ‘fan:, प्रदिशः-र््यादिका मन्त्राः । दिशो याघारयतौति श्रुते- रेकरेको मन्त्र एकैकदिगथैः । “दि श्र afer ere, ‘afen दकिएदिग््यःः खाहा, श्रादिशः' पञ्चिमदिग्यः खाहा, "विदिशः छत्तरदिग््यः wie, ‘Sfen’ ऊङ्धदिग््यः are, ‘fen सर्वाभ्यो दिग्भ्यः ater । वसाहोम ‘Tat वै' द्रवद्रात्मकः खल्‌; fafa दिगि wat रसोऽभिगम्यते ॥ २१॥

सम्यग्गतावयवस्य पशोः ania विधत्ते- “श्रय पशं सम श्तोति। “श्रयः दिग्घोमानन्तरम्‌ ‘cate’ श्रसिन्‌ काले पषए़- aqua कुर्यात्‌" |

विगश्रखनामन्तरकाशसयेतस्य aret दग्रेयति- “श्रथ यत्‌ पुरा सरश्रतोति। धे' च राक्षसाः ca मदोयं यजनम्‌ “उपतिषटने

~ == om

t— ale नौर Be ६.८, २०।

R— काण te Fe द. ८, २९ (४.४, १६, १७ |), २२।

R— ale स° ६. १९. २- ऽ ।

a— भे' द्रति भाव्यपुरलकेषु fase) “a दमे उपतिष्न्ते मार्णारादयः, ते विमपिष्यन्ते ति शङ्गमागः"-दति wheter: | -

( स्र शत्रार) | टतोषकाणम्‌ 4 ५०६

प्प्रवन्ति, ति" प्रं ‘fanfare शइति' शङ्मानः' चेत्‌, पू्॑शिन्नेव काले सेत्‌ ; wana waa दिग्घोमानन्तर- काले VAI । WI सूचम्‌- “Oe प्राण दति पष aa वदाय बेडा प्राक्‌ प्रदानात्‌"दतिः॥ ३१९॥

want मन्त ay “शद्रः प्राणोऽङ्गङ्ग निरौध्यदितिः। द्रः परमात्मा, तत्न्रन्धो शेन प्राणः । हे ant) ते aE ag सवेष्वकगेषु ‘fated नितरां ast भवतु, रीयतु ar एवं नोऽपि । श्र Vay श्रपानखथाने उदानयवहारः । हे "ष्ट पशरूपकत्ेः | “ea! “aut वे पशूनां मिथुनानां रपत्‌” दृति aft ते" तव पशोः, "यत्‌" श्ङ्गच्छेदनेन ‘aay’, श्रत एव 'विषुषूप' भातिः भवति, तत्‌ ‘a’ वक्सम्बमि ‘aq’ सम्यक्‌, ूवस्मादरपि ‘aft प्रतं "मेतु सङ्गतो भवतु । पूवे यादृश पवेशनन विशिष्टम्‌, ताष्रगसबेश्नविशिष्टं भवेदिति; wag भववि- au: | किञ्च “देव ा' देवेषु मध्ये ‘aay’ गच्छन्तम्‌ | किमयेम्‌ ? श्रवसः श्रस्माकं रकणाय, देवानां परोतये, वा यन्तं लां षखि- गतयः श्रनुमदन्तु' साधु जात मिति कथयच्वित्यधेः॥

करमेण fan यष्ट “यदङ्गग्नो fara varie t “eager मेवेतत्‌ करोतोति | ‘way’ पद्रयम्‌ । यदा “एतत्‌ एतेन “देव लष्टः"-दतिमन्ेण" वागचचारणसामथयंन BEF: Ti यां करोति, ‘aw af प्रे we पम्‌ श्ररोषोत्‌"

\— are whe ge Gayl श्वान de GRAN ee Ore Ce CR oo Oe On Oe

५०४ ॥ aU Ewe ॥ ( प्र gate)

‘ay तेन “एमं wea war विकलं सकलं शला श्रतु समस्यति' गतप्राणेन लगश्धिमांसेन सह प्राणन्‌ भङ्गानि चानुक्रमेण सहनं कृतवान्‌ भवति । तेन "सः, ag: ‘agian खगे लोके Mar ama भवति\॥ २७॥ gy (sali

दूति सायणाचार्यविर चिते माधवोये वेदा्थप्रकाे माध्यन्दिनिग्रतपथत्राद्मणएभाय्य ठतौयकाण्डऽष्टमाध्याय Fats ब्राह्मणम्‌ ॥

[र मसि

[ श्रय चतय ATAU. |

aif इ वे पशोरेकादशनि। एकादश प्रयाजा शकादशनुयाजा रकादशोपयजो ST पाण्या AKA SW पाद्या SW प्राणाः प्राण उदानो व्यानं इत्येतावानव परुषो यः परादाः THAT य सवेऽनु पशवः॥ १ ॥

तदाहः | fa तद्यन्न क्रियते येन प्राणः qa (ङ्गभ्यः शिव इति ॥ २॥

ण या I A EI ea,

१-- ESTEE सयजमानानां षरा afast भच्तय मिदवोक्तम्‌ ( का site द° ५, ५. २९, २७ ; BE. ४,५, १ )। वनिष्टु ALY, अधरौ होते, सोमं ब्रह्मण, waa मध्वयंवे, जञौहं यजमानाय | aay ददातीति te) amd तु “उप्ता मे्ावरगषटा भच्तयन्ति, प्रतिप्रख्याता सप्तमः'”-द्रति |

(cae gare ) | टतौ यक TA । ५०५

युदेवु me वेधा करोति । प्राणो वै qe: सोयं प्राडाततस्त॒ मयु प्राणोऽनुसच्चरति |i 3 |

स य॒देव॒ गुदं बेधा करोति। ada quae ela जहां ततौय quafa तेन प्राणः सवभ्यो ङ्गेभ्यः शिवः” ॥ ४ ॥

सु ह त्वेव पशु मालभेत | यु रनं मेध मुपनयेचयदि- हशः स्याद्‌ द्यस्य मेदसः परिष्ष्येत axe wea प्राणो व me: सोऽयं प्राडाततस्तु मयु प्राणोऽनु- asatfa प्राणो वे पशु्याव॒दधव्‌ प्राणेन प्राणिति तावत्‌ पशुरथ युदास्मात्‌ प्राणोऽपकरामति दुर्वेव तहि भूतो- ऽनथ्येः HA ॥ ५॥

गृदो वु पशुः । मेदो वे मेधस्तदेनं मेध मुपनयति यद्य ऽअध्सलो भवति wa मुपेतु एव तुहि ay भवति ॥ ६ ॥ |

श्रथ yee waft | इयं वा इदु सपिश्ेव द्धि च इन्दं वो मिथन प्रजननं मिथुन मबेतत्‌ प्रजननं क्रियते ॥ oN

तेनानुयाजेषु चरति। पश्वो वा SAAT: पयः Tiara camara दधाति त्दिदुं पशुषु पयो

« (शिवः -दति ग, च । श्ुः-द्रतिग घ। 64 =

५०६ b MAU aa ETA । ( दपर yate )

fea प्राणो fe पृषदाज्य wax हि एषदाज्य way हि प्राणः+ ॥ ८ ॥

तेन पुरस्तादनुयाजेषु afl सु योऽयुं पुरस्तात्‌ प्राणस्तु मेवेतदधाति तेन पश्चादुपयजति सु योधय पश्चात्‌ प्राणत मेतैतदधाति ताविमा ऽउभय॒तः प्रारौ हितो यश्चाय मुपरि्टश्वाधस्तात्‌ ॥ ९ ॥

तदा ऽरतदेको दाभ्यां व्वेषदकरोति । MII च JAY उपयुजल्युध TIT मुपयुजति तुस्मादु पयुजो नामाथ युदुपयुजति Waa पश्चाद्ुपयुजति Cafe योषाये प्रजाः प्रजायन्ते ॥ १० ॥

a उपयजति | समुद्रं गच्छ AeA वे समुद्र शापो रेते रेत एवेतत्सिति ॥ ११॥

अन्तरिक्षं गच्छ्‌ स्वाहेति | श्रन्तुरिष् वा say प्रजाः परजायन्तेऽनत्रिक्ष मेवेतदनु प्रजनयति ॥ १२॥

देव सवितारं गच्छं खाहेति | सविता वु देवानां प्रसविता सवितुप्रषत एवेतत्‌ प्रजनयति ॥ १३।

मिचावरुणौ गच्छ सखवाहेति । प्राणादानौ वे भिचा- वरुणौ प्राादानावेवेतत्‌ प्रजासु दधाति ॥ १४।

वली री ws

^ शशणाः-ति ग घ।

(sae ante ) ॥ हतौयकाखम्‌ । ५०७

अहोरा गच्छं स्वाहेति । श्रहाराषे वा SAT प्रजाः प्रजायन्ते हरा ऽरषेतदुनुप्ुजनयति ॥ १५ ॥

छन्दासि गच्छ स्वाहेति । सत्त वे छन्दासि सपत- राम्ाः पशवः स॒प्तारण्यास्तानेवेतद्भुयान्‌ प्रुजन- धति ॥ १६ ॥

दयावाष्रथिवौ गच्छ खाहति। प्रजापतिवं प्रजाः ae ता यावाप्रथिवौभ्यां पयण्ह्लात्ता इमा Tat पथिवौमभ्यां प्रिखहौतास्तथो रवेषु waa: रुद्रा ता दावाष्रथिवीभ्यां परिण्ह्वाति।॥ १७॥

aes | स युन्नात्युपयजेद्‌ युवत्यो देवाय प्रजाः खष्टास्तावत्यो हेव सन प्रजायेरत्रथ यद््युपयुजति प्ुवेतज्ननयति तुसादिमुः प्रनाः पुन- VATA प्रजायन्ते+ ॥ १८ ॥ ५॥

॥ इति षष्ठप्रपाठके पश्चमं ब्राह्मणम्‌ [८, ४.|॥

प्रणस ग्रष्ठवकरणाभिुखेन ze प्रधान खिष्टद्‌ पयङिश्चं तरेधा विभज्य विनियोगं प्रण॑सन्‌ प्रयाजादोना मितराङ्गल माह “Hy हइ प पशोरेकादशनौल्यादिना। प्रयाजा भ्रतुधाजाच

~~~ ~

* ‘rf ख, ‘mld ग, १ ।

yes ॥ प्रतपधत्राद्णम्‌ । (¶प० पव्रार)

एकाद गेकाद श प्रसिद्धाः, भ्रनुयाजानन्तरं यष्ट्या एकाद श्रो पयाजा' उपरिष्टादाश्नाखन्तेः ; एकाद चयं मिलित्वा चयस्तिशत्‌ सम्पद्यन्ते | पशपृत्छष्टस्य gare दिपात्य्ोरपि शोषाः प्राणः स, waa दौ, नाभिरदंग्रमौति ‘ew aren’) ते च पाफिपादगत- विग्र्यङ्कलिभिः afer: fang भवन्ति; प्राण उदानो यान ति चयो सुख्यप्राणः; इति चयस्तिशत्‌ एव सन्ति age Fifa ut

“तदाज्करिति । शिवः श्रेष्ठः । पुरुषपश्रोरस्तपाद्‌ कुशयः प्राणरूपाङ्गानि भवन्ति; तथा च सुस्यप्राणष्यापौतरा ङ्कलिवत्‌ साधारण्य मेव AHH, म श्रेष्ठम्‌; wat यज्ञ सभ्यो VAIN प्राणस्य Fea केन प्रकारेण wa मिति प्रश्रः ॥ २॥

AMAT मुच्यते- “यदेव एदं चधा करोतोत्यादि । त्नात्‌ MURA yeaa प्राणः एव ‘Yer (ia) तस्य प्रधान- खिष्टकृद्‌ पयङभेदेन fag खानेषु विभव्य विनियोग एव eat इङ्गभ्यः ओष्ठलकारण fA ॥ ३, ४ ॥

श्रथ दुदस्य प्राणनेन श्रेष्टलाभिधानपरसङ्गात्‌ यदि safer तत्प्नोः Ba स्यात्‌, तदि Ya stata उदये मांसं तेन

rr eer rar tc a णी काककथा ग्यक

१-- “रकाद पयज'-द्ति छ ।

R— दत उत्तरस्ित्रेव ब्राह्मे दद्रमकग्डयां “समुद्रं गच्छ"-दयादि- मन्तेथ्विति भावः । अत खवोक्तं मैतरेयभाग्ये “समुरं ग्ड सखाहेयादि- HAA समुद्रादय रकादधोपयाभमनत्ाः”-दति (२. २. ८.) |

(cae 9त्रार ) ॥ ठतो यकारम्‌ । ५०९

सह मिभ्रणणौय मिल्याह- “ख इ त्वेव पष मालभतेद्यादिना। “सः एव "पए मालमेतः, ‘ay चजमानः ‘UT मेधं मेधाम्‌ दम्‌ WA उपनयेत्‌" उपगच्छत्‌, MYATT | श्रय मेव मुख्यः पवः) यदिः am: शणः स्यात्‌ तदा श्रकरणत्‌ करणस्य ष्ठात्‌ वच्छमाणप्रकारं कुर्यात्‌ । उदयैख' उदरे भव मुदयम्‌, तप्य ‘Aza’ सकाश्रात्‌ TTY aga यनं “परिभियेतः, ‘aq श्रादाय अन्योयसि “qe? न्यषेत्‌' गमयेत्‌, तेन तं naga- दि्यधेः । “प्राणो वे एद इत्यादि, यास्यातम्‌ ॥ ५॥

“गुदो वै पशरिति। ‘ay यद्यपि wm: श्र॑सलः परदधसः, ुष्टाङ्गो भवेत्‌, ‘ate’ खयम्‌” एव “मेधं प्राप्तवान्‌! भवति'॥ ९॥

श्रनुयाजा्ं एषद्‌ाज्यग्रहणं विधाय प्रशंसति- “श्रथ एषदज्य एातोत्यादिना | शरदं" उच्छमाणं इय खलु “इन्दम्‌' । द्द्‌ mem माह- “afogqa द्धि रेति। wey दयम्‌, ततः कि मित्याह- “ae प मिथुन fafa ae प्रजननम्‌" भ्रनयस्यो- तपादकम्‌ | श्रतः एषदाच्यग्हरेन प्रजननमिधुन मेव हतवान्‌ भवति ॥ ७ ॥ |

“तेनानुयाजेषिति ¦ तेन एषदाच्येम श्रनुयाजेषु चरति" भ्रतुयाजान्‌ यजेदित्यथं; । तदुभयं प्रशसति “परावो वा भरनु- ara टूति। श्रनुयाजानां फलोपभोगहेतुलात्‌ पलम्‌, पयो- विकार्ात्‌ ‘macy’ एव “पयः; ततत्‌" तेनानुयाजानुष्टानेन Wy ‘wa’ पयःस्यापनम्‌ भवति' ॥

विहितान्‌ श्रतुयाजान्‌ विधाखमागेरुपयह्विः सह एुरणादुप-

४९० ॥ ए्रतप्रचव्राद्यणम्‌ | ( ¶ष्र०५त्रा,

रिष्टश्च विधाखन्‌ प्र्ंसति- “प्राणो हि एषद्‌ाश्य मिति | ‘fe- श्रब्दथोत्यां प्रसिद्धि सुपपारयति- ‘gaara’ तावत्‌ श्रम्‌, तत्‌ “aw व्यतिरेकामविधाधिलात्‌ ‘are’; श्रतः “waa प्राणः ॥ ठ ॥

“तेम पुरसादिति। wae पुरस्तात्‌ WIAs’ एष दाश्यामुष्टानेन पुरस्तात्‌-प्ाणं मुखस्व मपानं प्रौ मिरहितवान्‌ भवति; "पश्चात्‌" उपथडनुष्ठानस्य पञ्चात्‌-श्राएम्‌' उदानाख्यं पौ स्थापितवान्‌ भवति । मिलिता ‘a’ श्रयम्‌" उपरि ्टाच्चाधसाच्' प्राणः, तत्‌ प्राणद स्थापितवान्‌ भवति ॥ < ॥

“तद्वां एतदित्यादि | Ua? होता, राभ्याम्‌ “Baad? उपयद्े प्रतिपरश्ाञ, “च, प्रयाजारथेम्‌ उपयडयागाथं च वषट्‌" कुयात्‌ |

उपयाजं नामनिर्वेचनेन प्रशंसति- “श्रय यत्‌ यजन्तम्‌ उप- चजेति, तस्मात्‌ Bast मेामेति। यन्तम्‌" way “Ta एतान्यङ्गानि प्रतिप्रस्थाता यजतिः इति पञ्चा्यष्टव्या FIAT इत्यथः? ॥

““श्रथ धदु पयजति प्तरेतव्लनयतौति | एषदाच्छरूपैरतुथानेः प्रजनस्य eae उपयद्िजनयति। कथ मेतेभ प्रजनधति ? बच्यते- “पद्ाद्यपयजतौति । योषायाः Ter प्रभा उत्प दन्ते ॥ १०॥

१-- SUAS = प्रतिप्र्याता | २-- ८ विजुपे छ्न्दसि"-दति षी ° Ge ३. २, Sel

( च्छ sate ) | हतोयक्षारइम्‌ । ५११

|

“स उपयजतोति?। “समुद्र गच्छ" -दृत्यादय उपयडयाग- war’ | हे गुदावयवष्टप, हविः | लं सुद्र समुद्राभिमाभिनं देवं "गच्छ", TE इदं RU GHA AY! एव सुन्तरबापि Way । एषु मन्त्रेषु मध्ये aa देवता we न प्रतिभाति, aw तदभिमानिदेवता द्रष्टा ॥

उपयाजानां प्रजननरूपतवस्योक्रतवात्‌ श्रनुकूलप्रयन्नपरतया मन्त्रान्‌ वयाष्टे- “ait वे समुद्र श्रापो रेत दति। पदांश शष्ट एव ॥

श्र काल्यायनः- शश्रामित्रादङ्रानादत्य बेरिश्रोण्णां faa- प्यत्तरश्याम्‌, Wael सोमे होढधिष्णये, प्रतिप्रष्यातोपयजति गद्हतोचस्य weer मनुयाजेषु समुद्रं गच्छेति प्रतिमन्त्रम्‌ प्रतिवषट्‌कारम्‌” -दतिः ॥ ११-९७॥

square विधत्ते ^श्रयाल्पयजतोति । श्रह्युपयाअना मका- BAT उपयागाः सप्तकाना मनन्तर माधिक्येन यष्टयाः* | विहितान्युपयागाननवयव्यतिरेकान्ां पुनः पुनः प्रजाभिददड्धि-

t— at ale wed. ९.१०।

X— वा* सं° ६. २९. १-९१।

२- काण si}. aed, ८, S22 |

४-- “ख्युपयडठो मका खत्वार उप्रयागसप्तकामा मनन्तर माधिकोग पट््याः-दति w |

४९ ॥ ए्तप्रथव्राद्यणम्‌ | (due भ्रा)

हेतुतथा प्रशंसति- “स ॒यन्नात्युपयजेद्‌ यावत्यो ard प्रजा eer इत्यादिना, ॥ १८५८. all

दृति सायणाचार्यविर दिते माधवोये arena माध्यन्दिनिगशरतपयनत्राह्यणभा्े

हतो यक।ण्डऽषटमेऽभ्याये WI ABV ॥

॥ इति तरतौयकाणडे षष्ठः प्रपाठकः समाप्तः ॥

an

ee re १ ९. १५-1७ ; ४.१. १-९४; ९. १.१०. ११।

a “कण्ट स्या Refs क; “कणिकाः १९२ दति ठ; ५करिडिकासष्टवा ११९२४-दइति ग, घ| AT Late १९ कण रत्रा" td We, हे AT? Be Ho, ¢ त्राण १७ %°, ५ Ale १८ कण; सङ्ग लनवा ११९ दति सिद्धम्‌ ।

| ५९१६ |

अय

सप्नमप्रपाठके प्रथम ABW, af aT

श्टमाध्याये पञ्चम ABUT |

॥ हरि ७ ॥

सोऽत्यपयज्ञति। यन्न॒ गच्छ ARAM वं यन्न श्रापो रोतो रेत एवैतत्‌ सिथ्वति।॥ १।

सोमं गच्छ खारेति। रेतो वै सोमो रेत रषेतुत्‌ सिश्वति ॥ २॥

दिव्यं नुभो गच्छ खाहेति। श्राप वं दिव्यं तुम AU रेतो रेत Waa सिथ्चति ॥ २॥

aia वैश्वानर गच्छ खादेति । इयं वं एथिग्यष्नि वव्ानरः सेयं प्रतिषठमा मेवेतत्रतिष्टा ममिप्जन- यति ॥४॥

भुय ae व्व | सुनो मे हादि यच्छेति तुधो दोपयष्टातानं नानुप्रुटणक्ति ॥ ५ ॥

09

w क

५१९४ ॥ प्रतपयम्राद्यणम्‌ । ( 90+ शत्रा, )

श्रथ जाघन्या Tal: संयाजयन्ति | जघना § जाघनौ जधनाङ्दे योषायै प्रजाः प्रजायन्ते तद्वै तुज्ञनयति यज्नाघन्या पुनः संयाजयन्ति ॥ ६ ॥

HATA देवानां VAAN ऽवद्यति । श्रन्तरतो वै योषायै प्रजाः प्रजायन्त ऽउपरिष्टाद््नये शहुपतय ऽउपरिष्टाद व्वृषा योषा म॒धिद्रवति von

श्रथ हदयश्रले नावश्टथं यन्ति। TUTE वा ऽआलभ्य- मानस्य CAL WH समभ्यवेति हदयाइदयगश्रूल ay य॒च्छतस्य परिठन्दन्ति तुदल्श्षं त॒स्माद्‌ waz mega तत्‌ विरच्यते पशो हृदयं प्रवद्मो्त्‌ प्रत्युवद्धाति ॥ ८ |

श्रध हदयश्रलं प्रयच्छति । तन्त एथिव्यां पराये arg स युत्‌ एथिगयां wrens व्वनस्यतौशेषा शुक्‌ प्रविशेद्यदग् परस्येदप रुषा शुक्‌ प्रवित्‌ तस्मात्‌ पथिव्यां नाष ॥ ९ ॥

षप रवाभ्यवेत्य | TY TA Wea च सथ स्यात्‌ तदपगृेद्‌ Ay ऽअभ्यवुायनाय ग्ल॒ायेदग्रेख युप acu निनौय युच शुष्कस्य चास्य च सन्धिभृवति तदुषगृहति मापो मोषधौषिसौरिति तथा नापो नोषधौरिनसि Wat धाम्नो राजंस्ततो aT नो

(qe yate ) ॥ दतोयकाखम्‌ ॥ ५९१५

AS यदाहरघ्न्या इति व्वुरुशेति शपाम त॒तो ae नो मुञ्चति तदेन स॒व्वस्मादरुणपाशत्‌ TAMAS TARA ॥ १० |

श्रधामिमन््यते। सुभिचिया न श्राप श्रोषधयः सन्तु दुमिचियास्ुसे सन्तु योऽस्मान्‌ देष यं च व्यु दिष्म इति यच वा ऽरुतेन प्रचरन्यापश्च इ वु ऽ्रसा- तावदोषधयश्वापकरम्येव तिष्ठन्ति त॒द्‌ ताभिमिचधेयं कुरुते तुथो हैनं ताः पुनः परविशन््येषो तुच प्रायश्चित्तिः करियते स वे नाप्नौषोमौयख पशोः करोति ना्नेयुसख वशाया ऽरएवानूबन्थायै ताः fe सर््वोऽनु यत्नः सन्तु एत UTS हास्यप्नौषोमौयस्य पशोरापरयस्य च हृदय- Wea चरितं भवति युदशायाश्वुरन्ति ॥ ११॥ १।

॥ इति सप्तमप्रपाठके प्रथमं ब्राह्मणम्‌ [८. ५.|॥

च्रत्यपथात्रमन््ान विधाथ पुनः र्श्चभिद्द्धिहेतुतया प्रश्रति- सोऽत्यपयजति यज्नं गच्छ खारेत्यादिना। `यत्र बव यन्नस्य भिरोऽच्छिद्यत तष्य रणो द्रुचापः प्रतिवे ्"-दति -वच्छमाणएलात्‌ यश्च-रसानुप्रवेशेन THATATAA ॥ ९ ॥

( “तिति | l १- CAUSA यदतोयत्राद्चणरम्भो दश्यः।

wo छी

४९६ ॥ ग्रतपयत्राद्यणम्‌ ॥ ( Ot शत्रार)

“सोमं wefal सोमस्य रसाद्मकलादोषधिलादौषधिवि- कारलादा TAA ॥ २ ॥

दिये नम इति । "दियं aa’ शोकः; ततो दशयुत्यत्तेलखा- AIA ; श्रधिष्ठानाधिष्टाचोरभेदोपचारात्‌ ॥ द ॥

“afi वेश्वानर fafa एयियभ्निरशवानर द्रत्युच्यते\, तख घवेगतलेन प्रतिष्ठारूपवं we मेव ॥ ४ ॥

“श्रय मुखं faa’ मनो मे हादटोत्यादि? | मुखविमग्र॑नमन्त्- स्याय मथेः।- हे प्राणरूप गद ! BH दादि" इद यसम्बन्ि ‘qa ‘ae’ । यदा ‘afte’ हदये यापितम्‌ । ont meus yeu विच्छिद्य होमात्‌ उपयष्टुः मनोऽपि प्राणविनाभरतं गच्छति, श्रत एवं प्रथते । “तया होपयष्टेति । wea ॥ ५॥

“श्रथ जाघन्या wath सयाजयन्तोति*। seal वालदण्डः, ava ‘cal? पल्युपलचिताः सोमलष्राद्चा देवताः सयाजयत्‌ | “जघनाद्धा वे जाघनौत्यादि, सष्टम्‌ ॥ ६ |

९-- खत वैश्वानरः कस्मात्‌ ?*-द्र्ादि, “सोऽभिैशवागसो निपात aaa wut ज्योतिषौ way नामधेयेन भनेते-भजेते"-दयन्ं (9. २९-३९.) TUR ACA! R— Ale whe |e ६. ९.१६। Q— वा° सं° ई. २१. १२। ४-- का श्रौ० सु° द. ९. NE | ५-- “ाघन्धा पोः Geeta ह विषा-इति का° ge । अन्यथ च तत्रेव “जाघनौ अघमप्रदेे भवा पच्छदर ray: | अधिकरणमालाया aaa मेव (१. ३, १९८. Se) 1 “जाघनो कटी-इति facut इरिहरो, afew न apes; कटिपर्यायभ्रोण्योः gael |

(cafe भव्रा ) ॥ टतोयकाण्डम्‌ । १९७

जाघन्या श्रपि प्रदेशविशेष माह- “श्रनरतो देवानां पन्नोभ्यो- (वदतोति\। देवानां पन्नौभ्य शति चतूर्थो, aver मर्थाय। gata Se gaara बालस्य sata’ श्रलोमक- gemfemu:! “उपरिष्टादप्रय wea दति । aaa argues ॥ ७ ॥

“श्रथ इद्यशलेनेत्यादि?। TU पश्चात्‌ Waa wae aq जोषाय Heute “ae? पर्याप्तं भवति; प्ररगनुदद्धूलात्‌ ने यागा ख्यादिल्यथेः। तस्मात्‌ पाकात्‌ प्रवं शूलं “परिटद्य' पाकं gaia) “शूलात्‌ पाके"-दति* डाजन्तः । पाकात्‌ पूरं शूलेन परितदंनात्‌ ‘Re WAG प्राप्रोतोत्यथेः | “fa Tad ant’ पाकोत्तरकालं ‘eee शूलात्‌ ‘ee “उन्तमं प्रत्यवदधातिः दूतरावयवाना सुपरि श्थापयत्‌ ॥ ८॥

“श्रथ इदयशूलं प्रयच्छतोति* । परिकर्मिणे प्रयच्छति । स ae शूलं शथियाम्‌' AW च न Tee । पर स्तो दोष are “श्रोषधौञ्ेति। ‘ately वनस्पतौ एषा शक्‌ प्रवि- र्‌, ‘ay चदि एथिवयां परास्येत्‌”। तस्या मुत्पकनेषवोषधिवन- स्पतिषु प्रवेशो युक्रः॥ < ॥

भय > नन अ ९ ___ - -------~---~ ~= ~~ = ~~~

------- - ~~ न = क ets [य

R— काण whe we ६.६. UH |

a— aassife fatutafuy का” Blo Be ६. €. ११-२०। द Ate ale Ge १.१०.१,२।

४-- प्रा° Gey. 8. ६५। ym का श्रो च. ६९०. ९।

क» =

५१५ ॥ भवप्रथत्राह्ययम्‌ । (em शत्रा )

€

gmarerararara भाह- “au एषेति, । “sa सम्माय ‘ay दग श्रतोवारसः सरसख्च न भवति, “Aq? aw श्रपगूहेत्‌" | श्रपा मेवातिदूरवे उपायान्तर माह- “ag इति । यदान्‌ विषये ग्लानिं प्रा्रुयात्‌, तदा BE Mea उदपाचनिनयनं शवा, तचापोषदप्रं देओ SUV! तच मन्छः९- “मापो मौषधौ- रसः" दति"९। हे शल ! श्रपा मोषधोनाश्च feet मा कुर्‌ । षदा उपगुहनादपां हिंसापरसङ्गः, एथिवया सुपगृहनात्‌ तदौयोष- at बाधप्रसङ्गः ; श्रतस्तचोभयच हिंसापरिहारः प्राथ्येते ॥

तच मन्तः- “धान्नो धान्नो राजनिति! । निगृहनस्य बन्धन- IATA, तस्य वश्णा धिष्ठाटकलात्‌ वरएस्य सम्बोधनम्‌ हे ^राजन्‌' वरुण ! यसिन्‌ पापर्पबन्धने WTR बद्धा Gt, "ततः" तश्चात्‌ बन्धश्यानाद्‌ "नः wa ‘Ae’ पापेन विसुक्रान्‌ कुर्‌ । ‘aq afar श्रागसि सम्भाविते, श्राग्कत्तारोऽपि “wp: श्रहनयाः रचणोयाः दतिः ‘sw’? aaa ॥ १ ०॥

५ कार श्रौ" Be ९.१०.२,९।

२- चच मन्लदयं दृश्यते ते, तकनैव परठितवौऽपरः प्रतकमग्र णेन fafea: | वद्यथा- “श्रुगसि त afunta योऽस्मान्‌ देषटियं च वय feat amt मौषधघौरिति"-रति। मश्टोधरेणणयज्ञम्‌ “ale माप द्रति मन््ाभ्या मिति?-दति |

६- Flo सं° १, २२. १। ४- qe सं° ६. २२. २।

५-- “am दति गोगाम, प्रकरणादिहानूबन्थाविषयम्‌ | बडवच मनूबन्धाबङकप्वेऽधैवत्‌ | THAIN तु पूजार्थम्‌” Kae महोधरः |

(sae vate ) a Sq TRIWA i ४९९

्राथेते- “श्रथामिमन््यन्त दति\ । seme: । “सुमि- विया न दति९। नः श्रस्दयेम्‌ श्रापः श्रोषधयः, च 'सुमिद्ा' प्रोभनमिवेषु साधवः “सन्तु हितकारिणो भवन्तु “a “TATA पटिः wate उष माचरति, शं च वयं fan’, ‘AW तदथं दुरभिं्याः सन्तु? दे पि्छो भवन्तु ॥ wa सु्कारः- “मिता न CANTINA, TATRA TTT वा ya:, श्रभिमन्त्रणं वोष्ल- रेए"-दति, ॥

एतत्‌ प्रश॑खति- “ay वा एतेनेति । "एतेनः WANE निगृहनेन “area? 'श्रोषधयञ्च' WRT’ द्यानात्‌ श्रपकराय' ्रप- wa शवः “तिष्टन्ति । ‘ag’ verge कारणात्‌ ताभिः" ae “सुमिश्चा”-दतिपाठेन मिचले हृतवान्‌ भवति | खष्ट मन्यत्‌ ॥

ूलोपगृहनं विषयविरषेः निषेधति- “a वे नाप्नोषोमोयख amt: करोतौत्यादिना। “ख वै" सोऽध्वयुः | “a सोमेऽनुबन्ध्या- वजेम्‌”-दति, aan १९॥ १ [८. ५.।॥

दति सायणाचा्विरदिते माधवोये बेदाथप्रकागे माथ्यन्दिनिश्रतपयत्राद्एभाखे BARTS HAMA TA त्राह्मएम्‌ ॥

[ऋ 1 1 १ He Rite Bog heal र--वा० सं RV A a— ate ate BG GO! ४-- श्रूलोपगृने विषयविरेषं-दति & | ५-- ate mite सु, ६.६०.८।

५२ ॥ WAU UATE ॥ (श्प शार) वेदाथस्य प्रकाशन तमो हाद मिवारयन्‌ | पुमरथोखतुरो tare विद्यातौयमहेश्वरः ॥ ८ ॥

ब्रह्माण्डं MIS कमकयतुलापूरषौ खणेगभम्‌,

MAAN पश्चसौरंसिदप्तरलताधेनुसौवणेमोः । vital रुकछवाजिदिपमदडितरयौ साथणिः सिङ्गनार्यो, वयश्राणोदिश्वचक्र प्रथितविधिमहाग्तयुक् घटञ्च ॥ ware vara तिखभव मतुलः खजं वणेमुण्यः, कार्पासोयं हृपावान्‌ ASH मजडो राजतं TAGE: | श्राज्योत्थं MAHA PATH APT: TAL चाकंतेजाः, रन्नाद्छो ween गिरि awa ger पाचसास्थिङ्नायः ॥

दति श्रौमद्राजाधिराजपरमेश्वरवेदिकमागंप्रवत्तक- श्रौररिहरमहाराजसावाच्यधुरन्धरेण सायणाचार्थेण विरचिते माधवोये वेदाथेप्रकाशे माध्यन्दिनिशतपथत्राद्मएभा्य ठतो यकाण्डे श्रष्टमाध्याथः BATA: ॥ ८॥

(श्ण ate ) ॥ हतौ यकाम्‌ । ५२१

[ श्रय नवमाध्याये प्रयम्‌ ब्राह्मणम्‌. )

नद~

प्रजापति प्रलाः सरटजानो रिरिचानु दवामन्यत । तस्मात्परा्ः प्रजा WHA प्रजाः श्चियेऽनञा्ाय fat ॥ १॥

प॒ रेष्तारिष्यदम्‌ | Tae" कामायारक्ठि तुमे स कामः सुमा प्राच्यो AAT श्रमूवन्‌ नु मे प्रजाः प्रियेऽन्राद्यायाखिषतति | २।

स taa प्रजापतिः कथ नु एनरातान मुाष्या- थेयोप मा प्रजाः समावत्तर सिष्टरन प्रजाः ya {न्नाद्यायेति ॥ ३ ॥

सोऽचञ्चछराग्यंश्चचार प्रजाकामः। सु णता मेका- द्शिनौ मपश्चत्‌ सु रएकादशिन्येष् प्रजापतिः पनरा मान माणाययतोपैनं प्रजाः समूवत्तन्तातिष्टन्तासख प्रजाः PAA स व्वुसोयानेवष्राभवत्‌ ॥ ४ ॥

तस्मै क मेकादशिन्धा यजेत । एव्‌ By प्रजया पश्भिराप्यायत उपैनं प्रजाः समावत्तन्ते तिष्ठन्तःस्य प्रजाः frases स व्वसौयानवेष्ा भवत्येस क मेकादशिन्या यजते Wy |

=+ a । nia 8

# ‘aaqise’-ufa ग, |

काक 1 नि eee naa स क ष

a ~+

06

४९ ॥ WTI MATa | (शप्र शत्रा, )

॥

स श्राग्रयं प्रथमं पशु मालभते शरभ देवतानां मुखं प्रजनयिता सु प्रजापतिः सु उ ऽएव युजमान- स्तस्मादाप्रेयो भवति+ ॥ & ॥

शध सारख्तम्‌।। व्वाग्बे BTA व्वाचैव तुतप्रजा- पतिः पुनरात्मान माप्याययत AMA मुपसमुवत्तेत व्याच मुतुकामात्मनोऽकुरुत व्वाचो एवैषु एतदाप्यायते TAA सुपसमावत्तते ATS AAA मात्मनः कुरते ॥।

श्य सौम्यम्‌! । qa वे सोमोऽत्नेनैव तव््रजापतिः पुनरात्मान माप्याययतान्न मेन मुपसमावत्ततान्न सनुकं मात्मृनोऽकुरुताकरेनो ऽएवैष॒रतदाष्यायतेऽनन मेन मुपसमावत्ततेऽन्न ATR मात्मनः कुरुते ॥ ८ ॥

तद्‌ युत्‌ सारस्वत मुमु Nala | व्वाग्वे सुरखत्यत्ः सोमस्तसादो ATT प्रसाम्यन्नादो Sq भवति ॥ ९

श्रथ पौष्णम्‌ | पशवो वु TET पशभिरेव areata पुनरात्मान मुप्याययत पशव रन PRATAP पप्र नुनुकानात्सुनोऽकुरूत पशमिव्द वैष रतदाप्थायते पश्व एन मुपसमुावत्तन्ते पश्रन॒नुकानात्मु नः कुरुते! ॥ १०॥

* “ति-दति ख | 1 तम्‌'-इति ग, घ। ‡ श्यम्‌ -दति ग, च। § @-xfa ख । Ua gn घ।

(age tate ) ॥ हकोयकातहम्‌ । ४४

श्रथ TEU । ब्रह्म वै एहस्यतगरेद्षैतगरणा- प्रतिः पनरात्मान साप्याययत AYA मुपसमावत्तत FTTH मात्मनोऽकुरुत ब्रह्मणो ऽएवेषु रत॒दाप्यायते TAA मुपसमावत्तते ब्रह्मानुक मात्मनः FAA ॥ ११।

तद्‌ युत्‌ पौष्ण मनु भृवति। पशवे वे पुषा ब्रह्म हृदस्यतिस्तस्माद्‌ ब्राह्मणः पणनभिष्ष्णतमः पुराहिता द्यस्य भुवन्ति मख ऽश्राहितास्तस्ाद्‌ तत्सुववं दु ्वाजिन- वासौ चरति! i १२॥

ग्रथ aaa! | aa वै ववश्वे देवाः gate तत्प्रजापतिः पनरात्मान माप्याययत Wa मेन AT RTA BA ATH मातनोऽकुरूत GATT ऽएवेष रएतदाप्यायते qa मेन मुपसमावत्तते Ta मुनुकं मात्मनः कुरुते ॥ Vs |

तदद्‌ बार॑स्यत्य मुतु भुवति। ब्रह्य वे इृहस्य॒ति सव्वे मिदं fag Zar Tata Waa ब्रह्म A करोति तस्मादस्य TAR ब्राह्मणो मुखम्‌ ॥ १४ |

"षं = ~~~

et ee वजः ~+

ee

« ‘qaifgar fa स्यात्‌ सायण-सम्नतः | T ‘fafa ख । { 'ेशदेव!-इति क, ख, वरशवदेव पति ग, घ |

RRs ॥ एतपथयत्राद्यणम्‌ । ( अप्र Rate )

sare | इन्द्रियं a ata मिन्द्र इन्द्रिये शैव attain प्रजापतिः पुनरात्मान माप्याययतेन्दरिय मेनं व्वौय मुप- समावत्ततेन्दरियं व्वीय मनुक मात्मनोऽकुरुतेन्दरिथेणो way रतदहौ्येणण्यायत ऽदद्दिय॒ मेनं व्वौय मुपसमा- aaa Shey BNA ATH मात्मनः कुरते ॥ १५॥

तद्य sata aq भुवति। वं वा इन्र fam fay देवा अन्नाय Aa ऽरतुत्पर्‌ स्तात्‌ करोति ॥ १६॥

श्रथ मारुतम्‌* | व्विशो वं मरतो भमो वें विड भव तत्प्रजापतिः पनरात्मान माप्याययत waa मुपसमावत्तत FATA ATH मात्मनोऽकुरूत भृ (एवैष Wawa भूमन भुपसमावत्तते भूमान ATR मात्मनः कुरुते ॥ १७॥

ages ag भुवति । षं वा ऽदृन्द्रो व्विशो fax देवा fat वे मरतो fantaq at परिहटध्डति तदिदं way मुभयतो व्ण पुरिढम्‌ ॥ १८ ।

gaging! | तेजो वा ऽश्रध्निरिन्दरियं ate fax SHAT मेव तुह्याभ्यां प्रजापतिः पुनरात्मान ATMA

* aq—xfa ग, घ । 1 श्रम्‌ः-दति ग, घ ।

(ame tare | ॥ हतो यकारम्‌ । १२१

यतोमे ऽर्नं व्ये ऽउपसमुवर्तेता सुमे AT saad STRAITS रतदौर्याभ्या agra (उभे ऽएनं वौये ऽउपसमुवरत्ते ते wa AT saga HTM A कुरूते+ ॥ १९ |

aa साविषम्‌। सविता वे देवानां प्रसविता तथो हास्मा ऽएते HATHA एव सुवे कामाः HABIT Nol

AY ATAU मन्तत श्रालभते। तदेन सव्वस्मादरुण- पाशात्‌ सुवस्मादर्ण्याद््मु्डति ॥ २१॥

carafe यपैकादशिनौ स्यात्‌ । May मेवाग्मषठ नियुञ्ज्यादथेतरान्व्यपनयेयुयथापुव्वम्‌ः ॥ २२॥

युद पश्वैकादशिनो स्यात्‌ | AAA भेव युप ऽश्राल- भरत्रथेतरान्‌ यथापृव्वम्‌ ॥ २९।

ATS नयन्ति | MHA Fa प्रथमं नयन््यथे- तरान्यथापुव्वम्‌ ॥ 2B ॥

areas निविध्यन्ति। श्राग्रेय मेव प्रथमं दश्िणाद्य तिविध्यन्त्यथेतरानृदौचोऽतितौय यथापुव्वम्‌ ॥ २५ ॥

तषां यच व्वपाभिः प्रचरन्ति WATT प्रथमस्य व्वपुया प्रचरन्त्यथेतरेषां यथापुव्वम्‌ ॥ २६ ॥

म ~~ ~~ = ~ ~^ ~~ ~ जक नाण नाणक ००० --अुायो्ः

+ "तुदति ख। T ay ’-afa ग, च । t व्वेम्‌'-एति ग, घ । एव मिोत्तरचापि सव्र ।

४२९ ॥ WAU CATA । ( श्प्र° ame )

Rast प्रचुरन्ति। भगरेयेनेवु प्रथमेन एचरक्यय- तरोयंथापुव्वम्‌+ ॥ २७॥ २।

॥ इति सप्तमप्रपाठके दितीयं ब्राह्मणम्‌ [९. १. ]|॥

॥ ओोगणेशाय नमः ॥ we निःश्वसितं वेदा थो वेदभ्योऽखिल्लं भगत्‌ । fant, त महं वन्दे विद्यातौधंमदेश्वरम्‌ ॥ १ ॥

श्रय wiatefiat विधातु माख्यायिका माह- “प्रजा ufaa प्रजाः neat दृत्यादिना | “रिरिचान vara’ श्रा्मामं fos भिवावुद्यत । कुत इत्यत we “तस्मात्‌ We: प्रजा श्रासुरिति। ‘aay’ प्रजापतेः सकाशात्‌ “WET! "पराच्यः' एव श्रभवन्‌ | रिक मेव विश्रदयति- “are प्रजा दूति । लोके यथा बप्रजः कथित्‌ ताभिरजितेधनादिभिः ग्रीयुकोऽक्नादि मांच भवति, एव मख्य तया भ fea इत्यथः ॥ १॥

“a चतेति । विचार कृतवान्‌ । श्ररिक्ि' श्रतिरिक्- ऽश्वम्‌ । रिचेशड त्तमे रूपम्‌ ata विग्टयति- “श्र aa कामायाणटचौमि | “safe asrefe मकाषेम्‌ | व कामो न

[य वन्यानि

ॐ षक

[1 पि प elmer, See penn ine: पिरि eee ane

(eae शब्रा ) ॥ हतो यकायःम्‌ ॥ १२७

a शमादिः षणटद्धियु्षोऽ्त्‌ । त मेव विशिगष्टि- “न जन प्रजाः fara षान्ञाद्ायेति ॥ ९॥

“aq taa इति । तचार विषां बुद्धिं प्रषारितवाभिन्य्ः॥ १॥

“सोऽ्ेननिति। वाद्मयापारेणेव “र्चम्‌, ‘sre तपः "चचार" दत्यथेः। ^ एता भिति। सः" च वहलाय wars गिनोम्‌ RTE प्भाप्रात्निसाधनलेन MATA । “एकादभिनयष्ा प्रजापतिरि्यादि, weq । “वसोयानेबेष्टाभवदि ति | "वरोयाम्‌' दसुमन्तर, ॥ ४ ॥

न केवलं प्रजापतेरेवेकादगिनौप्रयोगादेतद्‌क फलम्‌, fairy ददानौन्तन मपि तत्‌ फलं तदगुष्टानाद्‌ भवतोग्याद- “तसौ क भेकाद्‌ गिन्या यजेतेत्यादिना । क मिति पुरुषम्‌ । य एकाद शिन्धा यजते, ‘aw’ ्राायनादिकामाय | स यजमानः श्रजया Inf ‘saad waga । श्राणायनेन "एमं यजमानं ‘Ke’ पु्र- शत्यादिषूपाः 'शमावन्तेनते' प्रतिनिवन्ने्ने। ्रागम्य च तदाघायनाय श्रिये श्रम्ना्ाय' च श्रजाः' ‘fase’ श्रात्माने प्रकाशयन्ति ॥ ५॥

इत्यं सामान्येनेकादभिन्याः फल मभिधाय, तानेकाद्भिनान्‌ पन्‌ क्रमेण वधाथ, तत्फलं च fae द ्रयति- “स wae प्रथमं पष मालभत vette) भ्ग्निरवता VE, स WHE: पष्टः, तम्‌, HI AMAT | सत्छनेकदेवताकेषु प्रयम माप्रेन भवित मि्येतसिश्रये कारण माह- “श्रमे देवतानां भुं प्रजनयितेति। यः परिपाकदेतुवेन स्वस्य प्रजनयिता whe, स

१- Ale site G =, ८, २८ |

yee ॥ प्रत पचतराद्यम्‌ । ( अप्र शत्रा)

Raat gay खल्‌ । देवानां quaq “पनि देवाना naa”, - दृति, “श्र्नि्ुला वे देवाः"-दति-श्रत्यन्तराच्च' सिद्धम्‌। देवानां मध्ये श्रग्निरेव भुखम्‌ प्रजा-जनयिता, सुख्यवेनोत्प्ादकः; “at afaftad, सोमो रेतो दधातम, सविता प्राजनयत्‌"- द्यादौ भरग्ररेवेन्धकलद्‌ गनात्‌ । “षः अग्निः प्रजापतिना समलात्‌ भ्रजापतिः'। स॒ ua wie: ‘ama’ चः; गारपत्यः सन्‌ जयमानरूपेणावस्थामात्‌, यन्ञमभिष्पादकल्साम्यात्‌ यभमानलम्‌ । तस्मात्‌ GAMA AHA WIT: HAW ॥ ६ ॥

“श्रय aaa fafa’ | श्रालभत इति शेषः। या ‘ate’ अक्ति, सा ‘ana’ वापा खलु । area’ दितौयपग्रोदंवतया रितं खात्मानं 'पुनराप्याययत' । ‘ary’ वापा प्रजा “एनं प्रजापतिम्‌ उपाटत्ततया ‘Warana’ | वासम्‌" “wa” “एवः "एषः" दजमानः ‘sma, कामनादिकं करोति॥

एव सुत्तरेषां पशनां ब्राद्मणनि च व्याष्येयानि won ॥ ८॥

सौम्यस्य पशोः सारखतानन्तयं परशंसति- “AZ यत्‌ सारखत मनु भवतौति। “arg सरखत्यन्न fafa) सोमस्य षध्यधिपतिलात्‌ AMS | "तस्माद्‌ यः" पुमान्‌ वाचा" श्रसामि' wae, सः श्र्नादो wafa’ | वाचोऽन्नसाधनलात्‌ सारखतानन्रः सौम्य SM: ॥ ९ ॥

eed

१-- २० ATO ULL R— Ale Ale २५.१९५. ४। द- Ble Ble Ges =, RE | e— अनगर्पः"-एति & ।

( ewe vate ) ॥ हतौ पकाणम्‌ । ५९९

“नर hay मिति९। “धयः सौम्यामनरं पौष्ण पूषदेवताके an मालभते । “पशवो वै पूरषेदयादि, पूववत्‌ ॥ १ ° ॥

“अथ वारस्य मितिः | ‘arama इरस्पतिदेवताकं पष मालभते | इरस्यतेमेन्ताधिदेवलात्‌ ब्रह्मलम्‌ ; भ्रथवा ` ददस्यतिः ag 2 ब्राह्मणजातिः खलु ॥ ११ ॥

aieare पौष्णानन्तयं afm are- “तद्त्‌ पौष्ण मनु भवतोति पूष्णः पोषाधिदेवलात्‌ पशूनां पोषकलात्‌ “पूषा ana’) camry TEE पौष्णानन्तयाद्धेतोः (ब्राहणः quay “शरमिष्ष्णुतमः भवति' अरह्न्तधषैको भवति | Te? एव- रमेण तुष्ठातुयजमानस्य ( "पुराहिताः ) पुरोहिताः, पुरः द्यापिताः भवन्तिः na) तदेव याषषटे- “सुख आहिता एति । TATE ब्ाह्मणण्य प्रषु afaa मस्ति तस्ाद्‌, तस्मादेव कारणात्‌ “TY ्राहरे्बो ‘gar शश्रजिनवासौ' भ्रजिन मच्छ सञ्चरति" ॥

सर्वखद चिणक्े विश्वजिदादौ eae दलता अजिशवासधारणं सामन्राद्यणे प्रपचेनाग्नातम्‌? । श्राप्तमनोऽपि “STANTS रोददिणं area -afa प्रक्रम्य, “वदिशेोम परिधाय"-इति ॥ १९॥

my Ryda मितिः | बारेसयल्यानन्तर्‌ Byed wy Ae भते । प्रेश्वरेवष्य आारस्पत्यामन्तर्याथवादः खष्टायः॥१९॥

“त्द्‌ ate मतु भवतोति | “श्रेत्‌ वेष्ट ब्रह्म

९, a mT site ° ८, ८७ २६ |

a— सा° ate Ate १९ We 9, y, ¢ Ge |

§— क श्रौ. Ge ८, ८, ad क। 67

age | WAMU ETT ॥ (9 ene)

Ge करोतोति। we ade sft sm: ‘TAY एतेन शवंरूपर FATE wel ब्राह्मणजात्यात्मकस Twat: पुरो- भाविलसत्यादनेन ag मुख करोति' ब्राह्मणजाति मेव सुखं हृतवान्‌ भवति ॥ १४॥

ating मिति, | Bae पश मालभते । सप्तमख पगोयदेवता cnisfa, तम्‌ । “cfr वै ate मिति। द्रेण ष्टम शृद्ियम्‌", तञ्च ‘ae वौ्यात्मकम्‌ ; र्व्य्ष्रोरभेदात्‌ षः एषेद्धियम्‌ ; शक्ति क्रिमतोरभेदादेद्धियलम्‌ ॥ १४ ॥

तद्यदिति। रग देवेषु मध्ये चचियजातिव मसदुकतम्‌, विश्वेषां देवानां तु तदधौमलाद्‌ बहलसान्यात्‌ fant रूपलम्‌; wa: tee वेश्वरे वानन्तवंकर णम्‌ | नाख खामिन CRE YET द्वाविनो विशः ware (eri) भवति ॥ १६ ॥

“भ्य मारत मितिः । “श्रथः टेद्रानन्तरं ‘area’ मरदटेषतावं पश Ares ॥ १७॥

“तद्यदिति । “तदिदं wa मुभयतो fam oftes भिति। yay विश्वदवाद्धिकया fan, उत्तरच मरद्रपयेति द्रष्टव्यम्‌ ॥१८॥

“aaa fafa’ i mer मारुतानन्तरम्‌ ‘Oxy’ दद्रापनि- देवताकम्‌ ॥ ९९ ॥ “eer साविभ्र fafa’: seats षाविज्रवारएयोतराद्मणे सष्टे ॥९०॥ Neen

१- काण ate Te seg २,६, o— we Bho द्‌० ८,०८.२९ ग।

(awe tate) । दतोयकाणम्‌ । ५११९

“MATS धदोति,। तस्माद्‌" पशूना मेकाद शवात्‌ "यदि यूपिकादभिनोः यदेकादग्युपसद्ानम्‌, तदा भरतिपशयूपस्भवात्‌ श्रपनेः पूेयुनिखाते wage शराग्रे Ra प्रथमं "पष निवुश्नौरन्‌, “wy ‘cate’ पशुन ; “यथापूव बुपनयेयुः' युपो्छरयणान्‌क्रसेण प्रतियूपं एथक्‌ gag निवुश्नौरजनि्यथंः | स तत्रमः, “स य उत्तरोऽग्निष्ठात्‌ स्यात्‌, त Fad उष्छरयेदथ दचिए मथोत्तर भित्यादिना ore fafee® ॥ २९॥

“aq पश्चकादशिनोतिः। ‘ay यच्चपि पशरेकादभरिनौ खात्‌” युपस्लेक एव, AT MHA मेव प्रथमं यूपे श्रारभेरन्‌, ‘ow ‘caer’ सौभ्यादिकाम्‌ "ययाप्रवम्‌' afeaaat नियुश्वौत WTA ॥ २३॥

“तान्यचोदौरौ नयन्तौ ति, । उद डङनयनकाल्ञेऽपि “aga मेव Ue नयेत्‌, “श्रथेतरान्‌' ददानोमुषकरमेण नयेत्‌ ॥ ९४॥

^तान्यच भिविधन्तौ ति९। सञ्ननानथ्य ‘aia मेव प्रथम efaurg’ निविद्येत, पौडयेत्‌ ॥ २५॥

= 9

नि

९-- ५२१ Boe Staal RAAT |

R— Flo Blo Je ८,०८.२७ क।

Q— इदेव एरसतात्‌ ०.२. ५. ४२७ ए* भ्रणथम्‌ | 8~- Fle site Ge ८, ८, ४८ ।

५-- काण श्रौ° | ८,८.२७ ख।

(— We भोर कु, ८.८. REI

URX ॥ WATUAI Ga । ( श्प्रण हेश्रा* }

“तेषां wa qari: प्रचरतो ति,\। rameters aut प्रथमं meta | किं awa, श्रङ्गानां थागावसरेऽयाग्रेयाङ्ानि प्रषमं यजेत्‌, ‘watery’ भङ्गानि "यथापूर्वम्‌" ॥ edo} १ [९.९.]॥

इति सायणाचाधेषिरचिते माधवोये वेदायप्रकाशर माध्यम्दिनिग्रतपधत्राह्मएभाग्ये ठतो धकाण्ड नवमाध्याये प्रथमं ब्राह्मएम्‌ |

( श्रय fate ब्राह्मणम्‌. )

aa वं ayer शरोऽख्छिद्यत । तस्य रसो Fae प्रविवेश तेनवेतद्रसेनापः खन्दन्ते त्‌ मेवेतद्रसःः Us मानं मन्यन्ते ॥ १।

स युदसतौवुरोरच्छति। त॒ सेवेतद्रस मात्य यज दधाति रुसवन्तं ay करोति त॒स्माद्‌ वसतीव्रौ Teta 2 t

ता वे aay सुवनेषु विभजति । सुव्ेधेवेतत्सुवनेषु

१-- ale Ste Be SS go) अच gat वड्‌ RSE मल्ति।

(श्चन द्राण) । दतौयकाणम्‌ | ५११

रसं दधाति wearin सुवनानि रसवन्ति करोति तुसमा- सर्वेषु सवनेषु व्विभजति is i

ता वे खन्दमानानां Belay | ee a यत्तस्य रसस्तस्मात्‌ स्यन्दमानानां VHLATT ॥ ४ ॥

गोपौधाय वा MAT De | सव्ये वा इट्‌ मन्दु दिलयति यदिदं किश्चापि योऽयं पवतेऽथेता णव नेलयन्ति तस्मात्‌ स्यन्दमानानां VHLATT | ५॥

दिवा wala | पश्यन्‌ TWA रसं शह्ञालौति तस्माहिवा गङ्ञौयादेतस्मे वे varia यु रुष तुपति विश्वेभ्यो श्येना देवेभ्यो गह्णाति रश्यो wa far देवास्तस्माहिवा ्लौयाहिषेव वा sey तस्मादेव ट्वा THAT ॥ € ॥

एतद वे fara देवाः! | यजमानस्य TTA TR स॒ यः परादित्यस्यास्तमयादसतौवरोगज्ञाति य॒था प्रेयस्यागमिष्यत्यावसथेनोपक्घपेनोपासोतैवं तत्त॒ ऽरएतु- हविः प्रविशन्ति तु ऽरुतासु व्सतौवरो पूपवसन्ति स उपवसथः! ॥ 9 |

स यस्या zeta श्रभ्यस्त faa? | AT प्राय

क P ence म

^ afa’-xfa ख । { वुः -दतिग, घ। t ्य?-दति ग, घ § ‘atq’-afa ग, & |

५३४ ॥ एत प्रथत्राक्चगम्‌ । (ote देव्रा*)

fafa: क्रियते युदि प्रेजानः स्यान्निना्याद््ञीया- fen fe तस्य ताः+ पुरा ae भवन्ति यद $श्रनोजानः स्याद्य रन Atta उपावसितो वा पय- वसितो वा स्यात्तस्य निनाद्यादह्णौयादिवा हि aa ताः पुरा Teta भवन्ति ॥ ८ ॥

Ty wagua नु व्विन्देत्‌। । उल्कुषौ मेवादुयो- पपुरेयात्ता मुपुयुपरि धारयन्‌ श्ह्लौयाहिरण्यं वोप परि धारयन्‌ wala तदेतस्य रूपं कियते य॒ एष तुपति॥€ ॥

अथातो Tey । इविष्मतौरिमा श्राप इति THA wre रसः प्राविश्नसादाह इविष्मतौरिमा श्राप इति हविष्पा ऽश्चाविवासतौति शविष्मान्‌ wat युजमान श्राविवासति तस्मादाह हविष्पा ऽश्वाविवासतौति ॥ १० ॥

हविष्मान्‌ देवो sweat इति । श्रध्वरो वै यत्तस्त- यसे यक्ताय ज्ञाति ay हविष्मन्तं करोति तुसमादाह इविष्प्रान्‌ देवो ऽअध्वर इति ॥ ११॥

« agar’—xfa ख, † “व्वन्देत-दति ख ‡ ‘efawiay—afa ग, घ । एव मिष्टोप्षरकरापि aaa

(cae Rare ) ) दतौयकाग्डम्‌ । ५१६१

इवि्मंर ऽअलतु सूयं इति । एत॒ वै गह्णाति यु एष त॒पति विश्वेभ्यो wat देवेभ्यो wart रश्मयो चयस्य fad रेवासुसादाह इवि्मांरे रतु सुय efa ॥ १२॥

ता ATS जघनेन गाहपत्यः सादयति | THAT (प्रणस्य सदसि सादयामौत्यप्रवौऽनात्तखृहस्य सदसि सादयामौ्येवेतदाहाथ युदाभौषोमौयः पशः सन्तु ऽथ परिहरति शुत््रामत्याहाग्रेण विने युजमान Te ता MSA १३।

स दु्िणेन निष्कामति। ता दुक्छिणाया६ stat सादयतौन्दराग्योभागधेयो स्येति fae war देवेभ्यो Vata हि fad देवास्ताः पुनरा- SU val सादयति सु जघनेन Val येत्य ता भ्नादत्ते॥ १४। |

स उत्तरेण निष्कामति। ता उत्तरायाः Aah सादयति भिचावरुण्योभागधेयौ सखेति नेव साद्ये- दुतिरिक्त मेतनेवः सम्पत्सुम्यद्यत ऽदन्दराग्योभागधुयौ खव ब्रूयात्तदेवानतिरिक्तं त॒था सम्यत्सम्य्ते॥ १५।

गु वा suet: पुरिदहियन्ते। भ्रमिः पुरताद्येताः समन्तं UMA नाष्रा र्षाशस्यपघ्र्यस्ता BTA

५३६ ॥ CAUSA STAT । (शप्र दन्ना)

सादयति विश्वेषां देवानां भागघेयौ स्येति तदासु विश्वान्‌ देवाम्तंबेश्यत्येते बे व्वुसतां at तुस्माद- सतौवथे नाम awa इ षै at भवति यु ख WAST ॥ १६ ॥

तानि at ऽर्तानि सत्त युजुध्पि भवन्ति । चतुभि- RMAs जघनेन TETANY सादयत्येकेन TTT ata तानि सत्त युच a are* प्रुजातानि च्छन्दासि सप्तपदा वै तेषां पराद्य शक्येता मभि सम्पुटं तुस्मात्सप्त युजपि भवन्ति ॥ १७॥ ₹।

॥ इति सप्तमप्रपाठके ठृतोयं ब्राह्मणम्‌ [€, २|॥

श्रय सोमाभिषवाये वसतौवरोग्रहणं विधातु मा-~ “यच a यश्चेत्यादि | यक्षिन्‌ काले यशनपश्य विष्णोः वधाथ देवैः परेषिता उपदीका धलुष्याच्छेदनेन तच्छिरो विच्छिकनम्‌, स कालो “यत a uye’-caaa oad) amar sae प्रपञ्चितः, | परा ‘ay’ यस्िन्‌ काले ‘ane ‘fac ‘ofeua’ शिन mq, afaa काले दिन्लशिरषो ame रषोऽ्रवत्‌ । रषः

* are’—afa ख | {— ब्राद्ययप्रयङ्गेति एेषः। स च परस््ाद्‌ (१७. ९.९.) ASA

(ewe Bate ) | दतौयक रम्‌ I ९

cay धाविला यतः उदकानि शरविवश्, तेनेव Te “एतत्‌! दूदानौ मपि यथापूव खन्दनद्भावाः “श्राप “खन्दन्ते । (त सेवः दिलगिरस्काद्‌ awe उद्भूत मेव “रषम्‌' Carel AY “खन्द मानं प्रवदन्तं मन्यन्ते श्रमिकाः" ॥ १॥

श्रय वतोवरौ ग्रहणं विधक्ते- “स यर्‌ वतौवरौरच्छेतोति। gest श्रभिमुखं गच्छति । (त मेव रसं पुनराइत्य यन्न सन्दधाति! । वसतौ वरौयदणका्लः gs उक्षः- “श्रग्रोषो मो यश्य वपामांनान्ते वसतौवरो ग्रहएम्‌”-दतिः ॥ २॥

दररोतानां सवनच्रथाथे विभाग माह- “ता वै सेषु सवनेषु विभजतोति ॥ १॥

गरोतव्यानि उदकानि विगिन्टि- “ar वे खन्दमानाना मितिर। ‘fe wang ‘a ance: Bq’ Wea, श्रय ततो गच्छन्तोना Barat सम्बसिनोः श्टहोधात्‌' ॥ ४॥

खन्दमानग्रहे उपपत्यनर माह- “गोपोधाय वा इत्यादि | यन्नरसानाम्‌ श्रन्यत्‌ प्रवाहोदकयतिरिषं way इलयति' एत लतथलति । ‘xe’-meari fafuate— “यदिदं कश्चेति | “थत्‌ fay’ ‘xe परिदृष्छमानं om) ददं -प््दोक्तानां मधे प्रं किञ्चिदिशेदाहरति- “श्रपि योऽयं पवत दति | "योऽथ वायुः "पवते, गच्छति, सोऽपि निथतेदलनवान्‌। “एता ए नेकलयन्ति'

ऋ, १-- तदेतदुदढतं YLT ५९५ ए १५० | R— काण Blo Be Se. OT | e— ae te BS OT!

ao ,?

४६८ ॥ ण्तपयत्राक्मणम्‌ । (अप्र इता)

न्‌ प्रतिविवत्तेतेः। यद्यपि खन्दमानाना मितरेषां च पदार्थानां चमं साधारणम्‌, तयापि खन्दमानानां याटेन्तेर पेचितलात्‌ दलन मितस्ततश्चलनं पिवचितम्‌। “खन्दमानानाम्‌' एकष्ूपेण प्रतेहन्तोना मपां तथाविधचाञ्चल्याभावात्‌ गोपौोयाय ररङ्ोयात्‌" ॥ \॥

“दिवा ख्होयादिति९। दिवाग्रहणस्याभिप्राय मार्‌ “पन्‌ ane रपं रखहातोति। दश्रनपूवकग्रहणे सति धन्ञरसस्य परि ज्ञातत्वात्‌ तयाविधाभिरद्धिः करिंयमाणणेऽमिषवः साङ्गो भवतो- afar: । दिवायदणस्य प्रयोजनान्तर माइ- “wag ३ zeta य एष तपतौति। कथ मेतदयतेति तच हेतु are— “विश्वेभ्यो दना देवेभ्यो गक्ञातोति। यस्माद्‌ fart देवेभ्यो zeifa । तेषा मच कथं सम्भावनेति aare— “रश्यो qe विश्वे देवा इति gaa चन्द्रवदिश्तिरूपाणं विश्वेषां देवानां रम्यात्मनावस्यानादिव्यमिप्रायः। sat रश्िूपाणं विश्वेषां देवा- नाम्‌, तद धिपतेः सवितुश्च दिवैव सम्भवाद्‌ दिवेव गञोयादित्ययेः। fags श्रादित्यो दितरैव प्रकाशमानो भवति, तस्मादपि fea गह्ञोयात्‌ ॥ ९॥ `

ATMA] पवेकालौनं ग्रहणं प्रश॑सति- “vag वा इत्यादि | शग्रोषोमोयेऽहनि राजौ विशेषं देवानां प्रातयष्ट्यलात्‌, A पूवम्‌ “उपक्तेन' समपननेैव श्रावसयेन' श्रावसथ ATTRA, तत्तदादिकं सवै यज्नोपकरण quent, तत्‌ शखरोति, तेन पूजो पकरणेन सम्भावयति। “एतत्‌ ₹ परै" एतत्‌ खश अरतिथिग्धतानां

rN,

च प्रति गिवन्ेन्तेः-दति a | R— Ale श्रो ० सू° ८, €. 9 ग्र I

(cme RAT? ) | हतोयकार्डम्‌ | ११९

विशरषा देवाना मागमनात्‌ wa यरि चेव ग्रहण मस्ति, तत्‌" त्थानौय fae) “एतद्धविः प्रविग्न्तोति। शोमररेष्वनु- वेशात्‌ Ufa: सम्पद्यते ॥

्सङ्गादुपवसथशरब्द निवचनं द्‌ शेयति- “A एतासु वतोवरोषू- पवसन्तोति | उपवसन्या घ वसतोवरोषु देवा श्रसमिन्‌ काले TAT वसयः, उपवासकाल् TIT ॥ ७॥

वसतौवरोयदणत्‌ प्राक्‌ WANG सति तदरहणोपाय माद- “स maze श्रथ्यक्तमियात्‌, तच प्राय्धित्तिः क्रियत इति , प्राथित्तिभिदिवाग्रदणणकरणे दोष्ख्ाभावोपायः क्रियत इत्यथः | तव्रकारः प्रदष्टेते- “यदौति। ष यजमानो 'यदि' पुरेजानः दषटप्रथमसोमयागः सख्यात्‌", स "निनाद्यात्‌' सग्हसितप्र्रतघरादेः aan ‘Wea’; ‘ATL’ श्रापः A RIAA] प्रवं aw aaa wafer; प्रथमानुषठानेऽस्तमयात्‌ पुरा welaarie- afama:t |) खयम्‌ श्रनोजानः' चेद्‌, ‘a’ ‘Ur यजमानम्‌ Sora’ दृष्टवान्‌, 'उपवसितः? षमौपे we श्रवख्ितः, पयेवरितो वा दूरण्हस्ितो वा ere’, ‘ae’ ‘faatagry’ घटादेः का गरा alan’ | एवं भति नताः पुरा खहौता भेवन्ति५ । “ब्राह्मणो TUR तस्य gna wea sia Fay ॥ ८॥

ऋका eens —

१-- काण te |e ०,६,८।

8 (एगम्‌ -यजमानम्‌'-दति इचविरदम्‌, मो धरमत विरद |

R— उपावसिते ()'-ति दढ । ०-- काण श्रौ" इ* ८९. ६। y— पै» सं° ६, ४, २, १।

yee ॥ ग्रतपचत्राद्मयम्‌ fi (श्प्रर RATS )

तदुभयासम्भवे wy “ययु एतदुभयं म विन्देदिव्यादिना | “उसुषौम्‌' Sent मित्ययेः । “एतस्य'-द्यस्य ्ाख्थागम्‌- “य एष तपतीति । उच्काया हिरण्यस्य च सूुथेवणसाग्यात्‌ तदरपकरणम्‌ | aq gaq— “wafaa ul निनाद्मात्‌ पुरेजानसदनोजानो <न्यस्यापि समौपावसितस्य पुरेजानस्योभयाभाव ऽउस्षौः हिरण्य वोपयुपरि धारयन्‌ इविश्रतोरिति”-दति\ ॥ ९ ॥

मन्तं विधत्त “seat wzeraa हविश्रतौरिमा श्राप cfat | शमाः गद्ममाणः रापः" 'हविश्नतोः' अभिषूयमाणे घोमरूपान्ेन हविषा, arg प्रविष्टेन यश्नरसरूपेण इविषा वा तदत्यः। एताभिनिश्यन्नेन सोमेन हविषा “इविग्राग्‌', "यजमानः "आविवासति परिचरति एता वसतोवरोौः ॥

““हविश्नान्‌ दैवो mat दतोति। देवः" द्योतमानः “wat हिंसारहितः ‘am’ रह्ममारवेसतोवरौशवणेरंविभिः “afew भवति ॥

“इ विश्न २॥ ऽग्रष्ठ स्यं दतीति | aewe देवाथेलात्‌, fart देवानां रभिषूपवात्‌, ' तदान्‌ सूधौऽपि रद्यमारवसतोवरौलषणे हविभिः रविभ्माम्‌ भदति ॥ |

प्रतिपादं विभश्थं व्याचष्टे “efawaiftar ara दति awe BIg रषः प्राविश्रत्‌ तस्मादाह हरिश्रतोरिल्यादिना॥ १५ १९, १९॥

“ता arwafa’ । “श्र्ेवोऽपन्नखषहखेति* । श्रपन्नणदण

R— काग Be ० ०.९.०२० द्वा Te VN! १--~ Ale sits छ० ८, ९, Ut | $~ वा० we ई. २४. ६।

( ame शत्रा) ॥ ठतोयक्षाणम्‌ । yer

sufamaea, SMe: ; तख ‘ag ‘aie शाने ‘qizarfe । “श्रय धदाप्रोषोमोयः ag: "सन्तिष्ठते" पौसंया- जानतः समाप्तो भवति। ‘ay’ तदा "परिहरति' वसतोवरोशदेः एरितो नयेत्‌ । बेदिमध्ये fear दौ कताः! 'यत्कामत' द्याः । “चिरिति कात्यायनः" | ‘efagia’ efagine पुरोदेशे ‘as- मानः अस्तेः । “waa मपरेण anata: (we )"-दति, चम्‌ ॥ १२॥

“स ददे निक्वामतौति। (ताः श्र्ववैरादाय, (द्चिेनः दारेण oman मतिक्रम्य, sate दचिएश्रोणौ सादयति" “दृदराग्योभागपेयो @-efa । भागधेखौ । मन्तं याचे “fart gat इति । “ते देवा विग्यतोऽप्निं प्राविगरन्‌ तख्मादाड- cfr: सर्वां देवता दति हि तैत्तिरौयकश्रतिः(। भ्रव काण्डे “देवाना मुदु स दौचितानाम्‌” रय पिदुरपशचेविरचणमे- रसेव शूप मसामेति° देवाना मगिषूपधारणसाधार णाचाग्नः सवं

\— “अस्तमिते dara य॒त्करामतेतयाह विः"-्रति का" ate ae ८. ९. १४ | ^युतक्रामतेति fa fara ; विरियेतष्डावान्तरात्‌”- xfa aaaat ate Zo |

R— ate ste |e ८.९, १६ । Sry सोमं कतवा"-इति War- नतरौयो fafire acgerd विद्ये |

१-- प्रागव्ातिष्वुम्य'-दति |

४ का ste |e ७.६, १८। ५-- वा" सं* १.२४ RI

६-- तेर foe. oy are भाग REAM |

O— अन्य्चचतेण् HT ३, २.५. १० RTD |

५४२ ॥ ATU ETA ॥ (es दन्ना)

देवमयवम्‌ | CRU तु देवाधिपतिलं प्रसिद्धम्‌ । श्रत दष्राग्दरो- भागधेयो स्ेत्यभिधानम्‌ |

“ताः पुनराइत्यायेण val सादयतौति.। पल्याः पशारगेन “पयत्य' Te पुरोदेशेऽवस्धिताः ‘ar’ वसतोवरीः (MAY ॥ १४॥) श्रादाय, उत्तरेण मागेण 'निक्रामतिः। निश्नम्य, उम्सरबेदेरुत्तरश्रोणौ सादयेत्‌? ॥

Sasa सादने कञ्चिग्मन्तं fafew, तस्य वच्छमाएसम्प- दतिरेकेण प्रातिकूख मभिधाय, द्चिणएवेदिश्रो णिसादनमन्तत मेव ष्पद नुक्रूललात्‌ सिद्भान्तयति- “मिच्रावरणयोर्भांगधेयो खेति५ मैवं सादयेदित्यादिना९ |. ‘ua यस्मादयं मन्तः “अतिरि क्रः श्रधिकः, श्रतो MYATT सप्तपदोपेत-शकरोष्छन्दः-प्रा धिलच्षणा "स्यत्‌" न सम्पद्यत" ; “ृ्राम्योः"-दृत्यनेनेव° चेदनतिरेकात्‌ सम्पद्यते ॥ १५।॥

waa: परिहरण सुक्तरवेदेरपरिदरणश्च प्रशंसति- “Ge वा एताः परिदियन्त दति । sot वञ्जवेन रचो विघातकलात्‌ स्वेतः परिहरणेन age र्षसकाग्रात्‌ सवेतो fadafa | साचाद्रबो-

९-- Ale Bho we ७.९. १९ | R— ate ate |e ०,९.२०, BL | ३-- नास्नयेतत्‌ पदं छ-पश्तके |

9- नास्लेतत्‌ पदं S-TUF |

Y— Ale He ६.२४. BI

¢— का Bite Ges ERR । €~ वा० He ९, २४ 2 |

( € ° Rae ) ॥ हतौयक्षाणम्‌ । ५५३

देषिणोऽपरः YIN वक्तैमामलात्‌ न तदपेचा, पुरस्तात्‌ परि ह्‌ारापेचा नासि | "पच्यञ्मन्े' परितोऽद्चन्ते, हवन्त इत्यथः ॥

उत्तरश्रोणितश्चाद्‌ाय श्राग्रोहमण्डपे “विशेषं Sarat fafa’ मन्त्ेए सादयेत्‌? । ‘aq’ तेन, “विष्रषां देवानाम्‌"-इतिमन््- पाठेन ॥

सवेग्रनप्रसङ्गात्‌ वसतोवरौगशष्दं निव॑क्ति- “एते वे वसतां वरं तस्माद्‌ aaalaar नामेति | "वसतां" कचित्‌ कचित्‌ नेषु निवघतां मथे “UT खलल देवाः वरम्‌", एतेषां वाणो at Fe eae: । वसतां देवानां ग्रष्ठकलावेद कलात्‌ sealed इति नाम निष्यन्नम्‌ | यदा wag “एताः' श्रापः वसतां विश्ेषां देवाना ‘aca’ sae ara मिति वमतोवये दति नाम ।

उक्रारथज्ं प्रशंषति- “वसतां ह वे वरं भवतौति ॥ १६॥

वतौ वसेयदणएप्रश्टतौना माप्नौद्रसादनान्तानां मन्ताणं चा Hg, at शक्तरीलसन्यत्या प्ग्रसति- “तानि वा एतानि स यजषोत्यादिना | “"ततुभिंरहातीत्यादि। agian” शष्ट एवः । “aa प्रे वाचः प्रजातानि इन्दसिति। वाचः एका्रात्‌ छन्दसा gut: शोमादरणएप्रस्तावे “वागेव दुपर्लो"-ददयक्ता “तयेति at इन्दासि सजे" -दति प्राक्‌ प्रतिपादिता*। तेषा

भत en.

[कक वि

९-- वा० सं ९. २8. ४ | २-- काग Bite सु ०.९. RE

इ- गतु waists तु बहुविचायं इति ध्येयम्‌ | |

४-- पुरस्तात्‌ yee Late २-८ कण ( ३६१० १९प ०--१६९९. ade) | “इन्द्‌ सि सोप य *-इति च तै* सं° ६,९. १.१।

५४४ | शतपथग्राद्यणम्‌ । (T° sate )

मध्ये पराद्या' पराद्धं भवा श्रेष्ठा “MACY सप्तपदसद्धावरूपा क्‌ निदन्ता\ ॥ १७॥ १८. २.]॥

दति सायणाचायेविरचिते माधवोये वेदाथप्रकाश माध्यन्दिनिशरतपयत्राद्वाणभाशे ठतो यकाण्डे नवमेऽध्याये दितोय ब्राद्धणएम्‌ ॥

(ay उतोयं ब्राह्मणम्‌ . )

तान्त्सम्प्रबोधयन्ति* । AT TTR मुप समायन्ति त ऽश्राज्यानि wea दोत्वाज्यान्यायन्त्या- साद्याज्यानि ॥ १॥

श्रथ राजान मुपावदरति। इयं वे प्रतिष्ठा TATE प्रजाना मिम मेवैतत््मतिष्टा मभ्युपावहरति तु मये AGA त॒ मस्ये जनयति ॥ २॥

TATE ऽउपावहरति | यन्नो वा ऽश्रनस्तन्नवेव यत्नान्न afeat करोति ग्रावसु सम्मखेधिनिदधाति छं वे सोमो व्विशो gray: wy सेवेतदिश्यध्यूहति

(eae Rae ) ॥ हतो यक्षादहम्‌ A ४९४.

arene waft fan मेवेतत्सम्भुखां षय मभ्युविवादिनौं करोति तखरात्सम्खा भवन्ति ॥ ₹ ।

सु उपावषटरति। हृदे त्वा मुनसे त्वेति यजमानस्य तत्कामायाइ BRIA हि म॒नसा य॒जमानस्त कामं कामयते यत्काम्या यजते ARIE हृदे त्वा म॒नसे त्वेति ॥ ४।

दिवे त्वा सूर्याय त्वेति | देवलोकाय AMAT यदाह दि तवेति सूर्याय ain देवभ्यस्वदवेतदाशे मिम mat दिवि देवेषु दोषा यच्छुत्यध्वरो व यन्त ag मिमं यजं दिवि वेषु पेहीत्येवेतदाइ ॥ ५॥

सोम राजम्विशवार्ं प्रजा उपावरोहेति। तदेन मासां प्रजाना माधिपत्याय राज्यायोपावषरति ॥ € ।

अथानुखज्यो पतिष्ठते | व्विश्वास्वां प्रजा उपाषरोष्- न्वित्युयथायथ मिव वा \एतत्करोलि यदाह व्विश्वासतु रजा उपावरोषेति चं वे सोमसतत्यापवस्यसङ्गरोति तद्वेद मनु पापवस्यसद्भियतेऽधा् यथायथं करोति यथा- पं यदाह faareat प्रजा उपावरोहन्विति तदेन माभिः प्रजाभिः प्रत्यवरोहति Gey विय मायुनत मिमाः प्रजा विशः प्रत्यवरोहन्ति तु मधुस्ताद्पात्तत (उपसन्नो BAT MIATA मतुव्यन्‌ सुवति WO

69

ned ॥ एत पचत्राक्षणम्‌ ॥ (श्प्रण gate)

श्चुथ समिध मभ्यादधदाह | देवेभ्यः प्रातर्यावभ्यो sqaeifa छन्दासि वे दैवाः प्रातर्यावाशब्छन्दार स्यतुयाजा देवेभ्यः Wa देवाग्यजति वा ऽअनुयाभ- रन्ति ॥ ८ ॥

त॒द्‌ हक ME देवेभ्योऽनुत्रहोति त॒द्‌ त॒था नु TITS वे देवाः प्रातयावाणग्छन्दाध्स्यनुयाजा देवभ्यः प्रष्य देवान्यजेति वा ऽअनुयाजेश्वरन्ति त॒स्माद्‌ AUCH: HAA TASTE AA” ॥ ९ |

sa यत्समिथ मभ्यादधाति। छन्दारस्येवेतत्समिन्ध- SHARMA प्रातरनुवाक ARTS छन्दाधस्येवेतत्यनरा- प्याययत्युयातयामानि करोति यातयामानि वें देव- ग्बन्दासि दन्दोभिरहिं देवाः खग' लोक समा- Wad न वा ञ्च स्तुवते नु शध्सन्ति TEN तत्यनराप्याययल्युयातयामानि करोति वैरयातया- AIT तन्वते तस्माद्खोता प्रातरनुवाक स॒न्वाइ ॥ १० ॥

तदादः | कः प्रातरनुवाकंस्य प्रतिगर इति जग्रह वाध्व्युरपासोत स युन्निमिषुति सु eave प्रतिगरसतदु तथा a कु्याशुदि निद्रायाद्पि काम aurea यु

eR ee द रि

* "बुति ग, ध।

( aero दत्र) ॥ हतोषकाणम्‌ ॥ yes

होता प्रातरनुवाक परिद्धाति aaracatier सुग्भवति तस्यां ATE साज्यं TELAT जुहोति ॥ ११॥

यच वे यज्ञस्य शरो,ऽच्छिद्यत | तस्य रसा FAT: प्रविवेश a मदः पूर्वेदयुवस्तोव्रोभिराहरत्युय योऽ यन्नस्य रसः प्रिश््टिसि मेवेतदच्छति ॥ १२॥।

थङ्वेता साहतिं Telia | एतु मवतुद्यक्ञख रस ahaa त मारुन्ये याभ्य Twat देवताभ्य श्राहतिं जुहोति ता एवेत्रौणाति ता श्र वहाः प्रोता रतं AHA THY सन्नमन्ति ॥ १६।

a जदहोति। शणोत्वभ्भिः समिधा इवे म {दूति श्रृणोतु म se मभ्रिरतु मे जानाल्वित्युवतदा mera धिषणाश्च देवौरिति wed A र मापोऽनु मे जानन्चित्धवतुदाह श्रोता ग्रावाणो विदुषो न यत्त मिति wed म शः TATA मे जानन्तित्येवेतदाद विद्षो नु यत्न मिति भणन्तु मर ददं ग्रावाणोऽतु मे Hata वैतदा व्विद्षो न यन्न निति feat fe ग्रावाणः गरणोतु देवः सविता वं मे खाहति WIIG म इद za: सवि तानु मे जानातवि्येवेतदाह सविता 4 देवानां प्रस विता तत्सवितप्रस्त रषेतु्त्ुस्य रस मच्छेति ॥ १४॥

yew ॥ WNT UAT ETA ॥ ( शप्र sate)

अथापरः wquela माज्यं ala"! we

प्रयन्राहापु इष्य होतरित्यप॒ cE दोतरित्येवेतदाह त्यद्तो होतान्वुहेत्‌ Aaa रस मभिप्रस्तृणोते त सारन्ध searat चेवेतदुनुतिष्ठते azarae! नाद्रा रक्षार्सि feaafafe ॥ १५॥

चमथ aaa । .मेवावरुणस्य षघमसाध्वयवेहि नेष्ट पुलौरुदानयेकधनिन रताप्नौचात्वा्े व्वसतौवुरौमभिः ्रसयुपतिष्ठासै wae चेति सम्पेष एवेषः? ॥ १६॥

त ऽउदश्चो निष्कामन्ति। जघनेन चात्वाल म॒ग्रंणा- MEY स यस्यां ततो दिश्यापो भवन्ति तु्यन्ति ते व्‌ सह पललौभियन्ति aye पन भियुन्ति ॥ vo |

युष वे ager शिरोऽच्छि्यत | तुस्य रसो zeae विवेश त्‌ भेते गन्धव; सोमरक्षा जुगुपुः ॥ १८॥

ते र देवा HY दय मू Sy न्रा युदिमु गन्धर्वाः aa न्विम मुभयेऽनाष्ट यत्तस्य रस माह रेमेति ॥ १९ ॥

* (ल्वा'-दति ग, घ।

t ‘saat w—afa ख, डा ° -वेवर-दृर्् |

† नेदेगा अन्तराः-दति सायणसम्मत इति $° -वेबरः | ९ 'g’-xfa म, च।

(ewe शत्रा ) ॥ SANTRTAS ॥ ५४९

ते होचुः। योपित्कामा वें गन्धर्वाः सुहेव+ पुलौभि Tae ते पलौषेव Maral गदिष्यन्तयुधेत AATF यत्नस्य रस मुाहरिष्याम इति ॥ Re |

ते सद पल्नौभिरौयः। ते प्व गन्धव जगृधुः रयेत मभयेऽनाष्े ATA रस ATA: li २१॥

तथो sway रतत | सदेव Valais ते Tales गन्धवा VTA स॒भयेनाष्ं FHA रस सुह रति! ॥ 22 I

सोऽपोऽभिज्ञहोति। TAT इ वा चाति ता मेष यन्नस्य रस उपसमेति तां प्रत्यत्तिष्टति a मव तदाविष्कत्य Varies ॥ Vs |

यद्धेवेता माहतिं setia | रुत मवतु्यक्तस्य रस मभिप्रससोते त मारुन्ये a मपो याचति snag Saat देवताभ्य श्राहतिं जुहोति ता vacate ता HG AAT प्रीता एतं AWA र सः सुत्रमन्ति ॥२४।

ष॒ ज्होति। टेवौरापो ऽ्रपान्रपादिति द्यो याप लस्मादाह देवीरापो ऽश्रपान्रपादिति यो क ऊम्पि Sfar इति यो व ऊरमियक्निय इल्येवेतदारेन्दिया- वान्मदिन्तम इति व्यौयेवानिलयेवेतदाह यद्ाहन्दरिया-

न.

+ भ्सद' -दरव्येव ग, घ । t ति'-द्रतिगःध। `

Wie ॥ TAT UAHA । ( 95° gate )

वानिति मदिन्तम इति खादिष्ट द््यवेतदाह त देवेभ्यो देवा दत्तेत्येतदेना safes यदुह तं देवेभ्यो देवा देति qa इति सत्यं वे शुक्रः सत्यपेभ्य इत्येवेतदाह यषां भाग खय area तेषा म्‌ We भागः* ॥ २५॥

श्रथ मेचावरुणचमसेनेता समाहृति मुपसावयति | काषिरसौति युथा वा श्रङ्गारोऽप्निना सातः स्यादेव मेषाहतिरेतया देवतया wat भवति राजानं वा ऽरताभिरद्विरुपखश्यन्‌ भवति या रता मेचावरुणचमसे ववजो वा Asx रेतः सोमो नेदजेणाज्येन रतः सोमः हिमुसानौति तस्मादा ऽश्रुपसलावयति ॥ २६ ॥

श्रथ Talfal समुद्रस्य त्वाक्ित्या ऽउन्नयामोत्यापो बै समृद्रोऽष्ठेवेतद्श्ठितिं दधाति तस्मादुप ऽरुतावति भोगे भुज्यमाने न॒ Mad तदन्वेकधनानुुयन्ति तदनु पान्नजनान्‌ ॥ २७॥

तद्न्दबावरुणचमसेन शह्ञाति। युव वं देवेभ्यो यन्नोऽपाक्रामन्त RAAT: प्रेषैरेव प्रेष aay पुरो रग्भिः प्रारोचयन्निविदधिन्यवेदयस्त्मान्चावरुणचमर्‌न

ज्ञाति ॥ Le ॥

* ग! -दति ग, घ।

(ame शत्रा ) ॥ हतौ यकारढम्‌ । ५१९

a ्रायन्ति। प्रत्यपतिष्तेऽग्रौचात्वाले saat वसतैथिश्च Wawa च स उपुयपरि चात्वाल स्यशयति व्वसतौव॒रौश्च मैषावरुणचमसं च स मापो अश्रह्विरग्मत स मोषधौभिरोषधौरिति यश्चासौ ूर्वेयराहृतो AHS रसो युशवा्याहत्त सेवेतुद्भुयः

सजति ॥ २९ ॥

aaa" | रेव मेावरुणवमसे व्वस्तोव्वरोनयन्त्या मैवावरुणचमसादसतौव्रौषु यासो पुवेयुराहती AM रसो युश्वाद्याहृतस्तु मवतद्भयः सृुष्टजाम इति व्वदन्तस्त॒द्‌ त॒था न्‌ FATT ऽअआधवनौये समव- नयति तदैष उभयो यत्नस्य रसः RAHA दोतु- चमसे व्वसतौवरौगह्णाति निघ्राभ्यभ्यसतयुदुपयुपरि चात्वाल Baga वे देवा fea मुपोदुक्राम!- ह्लद्यजमान मेवेतत्छग्यं पन्धान मनुस्या पयति ॥ ३०॥

त॒ swat) तहता पएृच्छत्युध्ययाऽवेरपारं इत्युविदोऽपार ऽड्येवेतदाह तं प्रत्याहीतेव नन्नमुरिव्यु- विद मथो मेऽनध्सतेत्युवतदाहइ ॥ २१ ।

स युदयप्नि्टोमः स्यात्‌; | य॒दि प्रचरण्या BERT

aT a meine) = न ee [वी

^ क-द्रति ग, घ। † भमुपोदक्रामं- द्रति ग, च |

{ श््यात्‌!-द्रति ग, घ ।

५ ॥ प्रात पथब्राद्यणम्‌ ॥ (श्पर gate )

परिश्टोऽलः होमाय. स्यात्त अहयाद्यश्य नालः होमाय स्यादपरं aquela माज्यं रौत्वा जुहोति यु मग्ने एतु मृत्य मुवा aT यं जुनाः+ । स युन्ता श श्चतौरिषः सवाहत्याप्रया भु हीत्यप्रिवां safer सतदप्नावम्िष्टोमं प्रतिष्ठापयति मुत्तवत्या पुरुषसम्मितो वा ऽअरम्नि्टोम्‌ खं ज याद्य्यप्रिष्टोमः स्यात्‌ ॥ Se I

TITRA स्यात्‌। मध्यमं परिधि मुपस्पशेच्चयः परिधयस्त्रोण्यव्धान्येतेरं हि afe यन्तुः प्रतितिष्ठति यद्य CHATS वा षोडशो वा स्यान्नव AEM मध्यम्‌ परिषि qui सुशेव TM मत्य प्रपद्येत त्॒यथा- धथ यन्नकतून्‌ व्यावत्तयति ॥ ३६॥

BINT अयुङ्गा CATA भवन्ति | चयो वा पश्च वा पुष्य वा सतत वा सत्त वा नुव वा नव वेकादश वेकादश धा चयोदश वा चयोद्‌श वा पुष्वदश वा दन्द AE मिथन प्रजनन मथ यु रष शकोऽतिरिच्यते स य॒ज- मानस्य fra मभ्य॒तिरिश्यते स वा ऽएषा सधन यो यजमानस्य श्रिय मभ्यतिरिच्यते तदय॒रेषा सधनं THT देकधना नाम ॥ ३४ ॥ ४ ॥

॥ इति सप्तमप्रपाठके Vay ब्राह्मणम्‌ [€. 8]

— =

a ज ee ee eee "मि

* नुदति a, at † ‘awa’—afa च डा °-वेबर-वृ्टः।

(aqe Rate ) ॥ SALAMA | ५५१

#

अय सुल्यादिव्प्रातःकारौनं , सवनोयपश्चयप्रयोग are “तामसम्मबोधयन्तौत्यादिना | तान्‌' fas: राजेरपरभागे प्रषो- धयेयुरष्वयेवः। “wats विजः प्रबोधयन्ति"-इति, दम्‌ । उदकोपस्यश्नं॒विहितकमेणए उपलचणम्‌ । “गरोलाच्यान्याय- नौति | wa प्रयोग om सब “RT उपसश्च लाद्यं परि- CUT AVA TAN चणाज्यनिवंपणधिश्रयणएलक्य्माजेनोदासना- बेकणनि warily BT पश्रा्यपरणम्‌, शरा्यान्यादाय सोमं चाथवश्चाहवनोय cantaufe करोति, श्रपरोषोमोयवत्‌ स्तरणम्‌, maa शवेषान्तरेणाद्धंसोम मिषु सकृखेषु निदधाति 4% लेति"-दतिः॥ १॥ |

त मिम षोप्नोपावहरणं समन्धवं विधत्ते- “श्रय राजान मुपावहरतौति । श्रधिषवणस्यापरिरदे श प्रति श्रधो भेत्‌ | श्रध पातनं प्रंषति- “xe पै प्रतिष्ठा अनूरिति । wren” उत्पत्ति मतोनां सवासां परिदृष्टमानानां ‘aera’ ‘Xe खलु गमिः प्रतिष्ठा । we ददं “जन जग्मन्धमिः । श्रस्यापि प्रजानःपाति लात्‌ शमा श्रतिष्टाम्‌' श्रमि' weg ‘Ua "उपावहरति! ऽपा- वरणं हृतवान्‌ भवति । तथा सति तत सोमम्‌ “रस्य WRT. सकाशात्‌ "ततुतेः विष्तारितवान्‌ भवति, शरदः श्रस्याः सकाश्रात्‌ उत्पादितवांश्च भवति ॥ २॥

उपावषरणएमागं arg “श्रन्तरेणेष दति | षेः araat®

९--काण्श्रौग्सु० ९,१.१९ र्का ato Ge ९.१, २-\। ६-- aaa ET च, SCAT | 0 -

em

५५४ । TAT UAT Ay । (शप्र भ्रा)

प्रकटदण्डो । चश्षाधनसोसाश्रयलात्‌ NAG! WATS UAT | तथोरन्तरालादधः सुश्वावरोहएेन "यज्ञाद्‌" हविद्धानात्‌ ang a हतवान्‌ भवति । ग्राव्णां मध्ये खापलं विधाय avefa— “orag सश्रखेष्िति | सोमस्य वेदेषु चजियजातिन मषश्टदुक्षम्‌ ; प्राव्णां तु बलात्‌ गेषलेमोपसजेनलाच्च विशो पतम्‌ । मध्ये स्थापनेन यत्‌ सवंग्रावपा्ुण्यम्‌, तत्‌ प्रशंरुति- “तद्यत्‌ ewer भन्तोति। ‘afeay ‘afer “अभिवादिनौम्‌ः अरभिवादनध्ोलां करोतिः ॥ १॥

उपावहरणएपरकार मभिधायोपावहरएमन्त माइ- ^“ उपा- वरति, इदे at मनसे तेति, । हे aay at “qe इरति, दूरखं विषयाभिमुखं स्ोपहित मात्मानं इरतोति ari इदय मन्तःकरणम्‌, तदि शेषषूपं सङ्र्पविकण्यात्मक मनः, चजमानसम्न- न्धिनोस्तयोरुभयोरविंषयः कामः, तस्य लाभायम्‌ 'उपावदहरामिः। कर्मकारकस्य दिराश्रानार्‌ उपावहरामौति दिरण्यासः; श्रतो वाश्यदयम्‌ ; न व्याख्यानयाष्येयभावः ( ४ ) |

तथा ‘fey aware लाम्‌ | ‘gata ar एतद्र फिश्चतानां देवाना सुपलक्षणम्‌ | शव॑बोपावहरामोति wea fag इ Sta! ‘aga उपरि, तायमानलेनो तम्‌, ‘ta सोमयाग ‘fafa’ दयुलोके देवेषु" ‘aw’; “ete Wary देवेषु यच्छ ज्वित्ययेः (4) । |

१-- कार Te TAL R— Alo Ho १, By. १।.

(ame Rate ) ॥ हतोषकाणम्‌ । ५५५

तदथं हे सोम राजन्‌ ! ' ‘a? निशाः प्रभाः उपलष्टय श्रव- रोह" ईति, (१),

उपावरोहमन्त्रं विभष्य याचष्ट- “yr ला any वेति चज- मनयतत्का मायेह्या दिना | quia सेत्यच gamez: सवंदेवतोप- waa दति वाच्ट- ^ वेभ्यस््ेतयेवेतद्‌ाङेति। “रथो qe विश्व देवाः”-इति, प्राकता दिल्यमिप्रायः । “ag मिम मिद्य THAI WEA ४,१,१॥

उपावदतश्य सोमस्य WAR Fea ay— “sara- षन्योपतिष्ठत दतिः ‘ste वेष्टितं aa faerie | “विश्वासा fafa’ 1 war: eae! “sane मिव वा waite | उपावहरतो यो विश्वासा मिति मन्त्रोषः, aw fear: प्रभा उदिश्य तुच्छजनवत्‌ प्रतिचारकपुरुषगिष्यादितावरोहण मम- रेण सत एवावरोहणण्य प्रजाः प्रति सोम्यापसनललणश्य च प्तोतिः। तख्याञ्च afar सोमस्यानुचितवात्‌ विश्वासा भित्यभिधामेन “श्रययाधयम्‌, चथाखरूप्छ चत्‌ उदितं तद्य तद्‌ वेपरौत्यं wa भवति । ‘aq’ च "पापवखसं' पापं च वभौयस्‌ पापवदखसम्‌, बाध्वघाधुमिश्रणम्‌ । TTA मपि जमः "पापवस्यसं श्रियते'। aa उक्षवेलषण्येनोपस्यानमन्ते विश्वासा

न

L— दा" He ६.२९. १। एष मन्त्रोऽपि, eR विवक्षितः | र ५१६ Ue १० te maa fata एुरलतात्‌।

2 “fear भिति विषजो प्रतिष्टते"-दति का मरौ ए, ९. ९। 8— वा ° सं* ¶, ad, २।

wig ॥ ए्तपचत्राद्यणम्‌ । (शप्र gente )

मिद्यभिधानाद्‌ विश्वाभिः प्रजाभिः" सोमोपावरोहणश्य wens, श्रवतरन्तं प्रति विश्वासां प्रजानां खसस्थानादवतरणएस्योक्रवाद्‌ वा नोक्रदोषावका ग्रः | श्रवरो न्त्‌" अरवरोदयग्वित्ययेः | तस्मात्‌" ला मवरोहज्िति विधानात्‌ war राजानं श्रतिः प्रजाना सुप- खोणलसम्पादनात्‌ ददानो मपि सन्पादयन्त मवरोहमनं "चभियं' स्वाः ‘as? परिवाररूपाः “श्रवरोहन्तिः । यद्रा “श्रायन्त श्रतिः सर्वाः प्रजाः” RAMI “श्रवरोहन्ति', तदनन्तर TINT मुपरि शला “श्रधस्तात्‌ उपासते' प्रजाः । येद एथगेव वाक्धम्‌,- ‘aa’ एव May “अधस्तात्‌ उपासते" फलिजोऽभ्वयुप्रसुखाः |

प्रातरनुवाकप्रयोग ary “squat होतित्यादि । ‘eta’ SUH! SAR MIA प्रातरनुवाकख्याने उपविष्टः। ead wa सति स एव प्रातरलुवाकग्मेषकाल TAU: ॥ ७ ॥

“ay समिध मभ्यादघदिति, | “saat sate” TBAT, किं शप्रातर्यावभ्यः-दतिविशेषणनेत्याग्रद्य॒तदुपथोगं दगेयति- “छन्दांसि वे देवा इत्यादिना । प्रातःकाले चान्ति यशं गच्छन्तौति ‘qrratara:’ | ते चानुयाजदेवाखोभयेऽपि “कर्दासि' एव, गाच- श्या दिश्छन्दोरूपाः। एवं सति भ्रमुयाजच्छन्दोदिवामां प्रेषासुदशम- समये “देवेभ्यः प्रेष्य देवाम्‌ यजतिः aay Taney व्यव हारादजापि तथेव प्रैषे सति, worth “इन्दोदेवान्‌ यज"-इति

t= “प्राग्‌ वाचं प्रवदितोः प्रावरमुबाकोपाकरणं देवेभ्यः प्रातर्यावभ्योऽनु- avifa समिध मादधत्‌“इति कार ग्नौ ° द° ६.१. १०।

(ame Rate ) ॥ हतो यकाएडम्‌ । ५१७

रषात्‌ श्रशुथाजदेवताच्छन्दस्यपि जागमिथयन्तौ ति तष्ठावन्तेनाय “ae प्रातर्थावभ्यः?-दति विरेषणेन भवितव्य मित्यथः ॥ ८ ॥

“तद्‌ हैक आङरिति। wa देवेभ्य दृतयेवालं किं प्रातर्यावभ्य दूति faraaatfa “एके' ग्रा खिनो ब्रवते । "तद्‌" तथा" उक्रप्रका- रेण "न ब्रूयात्‌ | aut मतातिक्रमे उपपत्तिर्‌ श्रतुयाजयाटत्ति- सिद्धिरेषेत्याह- “छन्दासि वे देवा इत्यादि) we qa "देवेभ्यः प्रातर्यावभ्यो ऽनुबरहोति समिध मादधाति, देषेभ्य दयेके"- दूति? ॥ < ॥

प्रातरलुवाकोपक्रमाङ्भतं समिदाधानं दन्दोदेवतासमिन्धेन- पवन प्रसति- “श्रय चत्‌ समिध मभ्यादधातो ति, | दोदकत्तयं प्रातरनुताकानुवचनं Sat पुनराणायनरूपलेन प्रंति-- “श्रय यद्धोता प्रातरनुवाक मन्वाहेति | तेनाप्यायनेन “ङन्द।सि' एव 'शरयातथामा नि, अ्रगतसाराणि "करोति! | उक्षखाणायनस्य साथंक- लाच गतसारलप्रसक्निं दभर॑यति- “धातयामानि वा एति। दवैः हतानोति aie: | “इन्दोभिरिं देवाः wa लोक मिति । ata qaamara तेषा यातर्यामलप्रा तिः | तदेव यातयमलं प्रातरु- वाक्य सुतशसरवामिधानेन समथेयते- “न वा भ्रवेति । णीति रसति वोभयोरभावात्‌ श्रलुवचनाभिधानाश्च निगयति- ` तस्मा- द्धोता प्रातरनुवाक मितिः ॥ १०॥

कको

१- का whe GeV UL! Bo Ae मौर द०९.१.१०८' २-- “qaerumg पेश्ति”-ति वेह कार श्रौ ° Gs १.६२ ।

, >

५५८ ॥ ए्रतपथत्राद्यणम्‌ ॥ ( अप्र* gate )

प्रातरमुवाकखय प्रतिगर-विषये केषाश्िन्मतं प्रात्निप्वक सुदा- इत्य निराचष्टे- “तदाञ्जः कः प्रातरगुवाकस्येति | केचन महषयः एषं ब्रवते,- होतुः प्रातरलुवाककाले wae: विमिद्रः समिमं करोति। सनिमेषब्याप।र एव ॒(प्रतिगरणक्रियमानलात्‌. ) प्रति- गरस्यानोय इति । ‘ae तथा न कुर्यात्‌" निद्राभङ्ग निमेषं चन gatfzara: । ate किं कुर्यात्‌ ? “यदि निद्रा भायात्‌ नर मात्मन श्श्छेत्‌, “BEA कामं' “Aq खाप कुयात्‌ । WI एचम्‌- “प्रातरलुवाकं जाग्रदुपासोताध्वयेः, खधयादा-दतिः ॥

ay मये “sex मेकादश्रकपाल मित्यादि-सतोक्ः सवनोधनिर्वापः, ग्ष्दमस्पाचाणा मासादनप्रयो गख द्रष्टयः ॥

एकधनाख्याना शुदकाना मानयनाथं यः प्रचरण्या होमोऽलति, तं विधाय suafa— “घ यत्र होतेति ‘aw थस्िन्‌ समये "ख होताः श्रातरनुवाकः “परिदधाति, परिधानौयाम्‌ “श्र दुषा” इत्येता" ब्रूयात्‌, “AY तदा Merah? | HATTA जुह्पद्चतोर्यापारदश्चाया fafa” प्रचरणोः। सा am भवतिः | qe चतुगरोत are ztler अहोति' शुङयात्‌ | ्रातरजुवाकपरिधान-चरणौरोमयोरमिललकर्तकलान्‌ कालाय

HUNT: १९१॥ नि - १-- नाख्येतत्‌ पदं छ-प्तके। २- re we Te LLG | ६-- are परौ द° €, ९.९५ (शलं निवपति) |

a— काण site Be €, १, १९-२. RRL ५-- We सं° ४. OE ¢— (त याः-दइति छ | o— काण mite GE BLT!

(ame ante ) ॥ SAUNA ॥ ५५९

होमं प्रशंसति- “aw वे यज्ञेति, । gar गला ‘Tay gate: सः “अपः “परविवेश्र'। यः प्रविष्टो ance: ‘Wag? वसतौ - वयबरपेणावश्िष्टोऽक्ति, ‘A मेव' रषम्‌ WR’ श्रभिसुषोरत्याभि- गच्छति | पषटहोमाभावे यन्न रसहरणायगमनासम्भवात्‌ प्रचरण्णा- घ्यातिहोम एव यज्रसाभिमुखगमन मित्यभिप्राचः॥ १२॥

श्रातिप्रणरणात्मनापि प्रंसति- “वद्धेवेता माति yet तौति । ‘ag एव' Beat "एतत्‌" एतेन होमेन “एत मेव' अव- fas मेव ‘awe रसम्‌ श्रभिप्रसण्णैते' रश स्तरणं हतवान्‌ भवति । तेग च "त aE खाधोनं हृतवान्‌ भवति । न केवल मेतदेव, श्रपि च "याभ्यो देवताभ्यः श्र्यारिभ्यः एता माति होति", “ता ua "एतत्‌" एतेन होमेन शरोणाति' । “न्नमन्ति प्रापयम्ि॥ १९१॥

शोममन्तं विच्छियामृद्य व्याचे- “स ुहोति! श्टणेवभ्नि रित्यादिना | ‘afay, श्राप, धिषणा" वाचः, “देवो रयः, “विदुषो न ग्रावाणः, “शविता' च, मे हवम्‌" WHIT यत्न मिमं परन्तु" इति Byers: । रच सवच | ्रणेतु" श्रणन्त-ति, SEMA” “शरनुजानन्"-द्ति चायेपरतया यास्यातम्‌ | श्रोता प्रावाद्य “ाषोऽतशिडः”-रति' दधेः । 'विदुषः-पयेतद्‌ प्रावविगेषणतया व्याचष्टे “faatet fe प्रावाण दति । प्रथमा-

ना nS TE \— Ba मिद माख्थान fate एरलतात्‌ ( ५१२ ee ११ we) |

Q— Ie ate qeoé. 8.0 ख | R— ale Ge द, २६. ₹। a— We TE. & LRU!

ude ॥ एत पथब्राह्मणम्‌ | (ome व्रा")

वड्वचने ered दितोयाबञ्जवचनम्‌ | चरमपादे सविदठश्रन्दप्रयो- re aad माह- “सविता वे देवानां प्रसवितेति ॥ १४॥

“अथापरं aque fafa’ । ya मेकवारयदएस्योक्रत्वादपर मिश्युक्म्‌ | चलारि ग्टरोतानि ग्रहणानि खच्च तच्चतुगहोतम्‌ | रष होमाथे रला उदञ्ृखं गच्छन्‌ प्रजमानः प्रषान्‌ BUNT ॥

त्र WIRE मुक्ता बयाच््टे- “wa दख होतरिति" varie’ । हे “होतः! ‘aa’ प्रति ‘car TR, so प्रति- गमनो चितं प्रदेवेतिः श्रपोन्नौय" मनुग्रहोत्यथ; | द्यतेरिच्छति- रथं दति ares “श्रप ree होतरिल्येवेतदाहेति। षदं are aga ares— “तदतो होतान्ाहेति। गतोऽथंः | "एता @ Gaazefal 'उ~ब्दोऽययं। श्रपि च एताः एकधनाष्या श्रप उदिष् "एतत्‌" अनुतिष्ठते | एतदिष्यक्रम्‌, किं तदिल्याह- “Adar इति। "एनाः wa नाद्रा नाश्कानि qatfr “हिनसन्‌' fee: | नेदिति परिभवे । “Ae रद aaa सदुच्यते परिभवे"-दति नेरक्म* । अरतस्ासां रिसा माग दित्ययः।॥ ९१५॥

\— Fe Mle Ge €. ३. २ क|

R— He Be द्‌०€.९,२ख। होतारं प्र्यध्व्युराह।

~~ ८“प्रदेवत्रा?-द्रद्याद्यपीनप्तदेवताक Se मपौनध्ोयम्‌ (ऋ ° ao १९. ६०. ) । ° Ale २. ३, ९ RTI |

a— (आपोगद्मोयम्‌^-द्रति इ -एस्तके |

y— fame (Qo, हपा०, ¢ We |

(emo दत्रार) 1 SAARI ॥ ५६१

अन्याम्‌ प्रषान्‌ दरेयति- “श्रथ 'म्मेयतोति । ^मेचावरंएस्य दमसाध्व्यवेोति, | दग्र चमसाष्वयैवः चमपपरोक्तारः, तेषु यो ेचावरणस्य चमसाध्वयेः, स सम्बोध्यते । ^एदि' उदकानयनायं areata ॥

“नेष्टः पननौरुदानयेति? | इ नेष्टः ” लं ‘way’ पाननेजनो <- भारादरणणयम्‌ “उदरानय' ॥

Cqayfaa एतेतिर । एकधना उदकानि, तर्षा धारकाः कुमा वा ; प्रत्यगेकधनानयुग्मानित्यासाद्नाभिधानात्‌ ; तेषां TET तारः 'एकधनिनः' "एत श्रागच्छत ॥

“श्द्रोचचालाल दति" । हे mata लं प्वयुगट्होताभिः देम- तोवलेभिः, Peavy FT युकः पन्‌, TATA यावदागभन Shy ‘sofas’ उपतिष्ठेति निर्दिष्टः ॥

एतेन Haag यास्यातवयाः विधयञ्चत्‌ Tea CATR - ‘gag एवैष इति । “एषः, “मेवावरणसख चमसाध्वया"-दत्यादिकः क्तः way ua वि्तिपरि हाराथं प्रेषण मित्यथः ॥ ९९ ॥

तेषां जलानयनायं निगंमनमागे are— “a उद्यो निक्राम- नतोति। श्रागरोह्गवालालयोरन्तरालदे9न serena | तच नोप लभ्यन्ते कथ मित्यत श्राह- “घ aet ततो दिशौति। निगमने

+~ न~ ee -- ----- [वा गस

न = es नक

[षि

५६२ | प्रतपयग्राद्यणम्‌ | (अप्र शत्रा)

एव wefan: | गमनख्छथ पन्नो साद्य विधाय तराख्यान- मुखेन प्रशंसति- “ay पत्नौ भियंमौ ति.- ॥ १७ ॥

“चज वै यश्चेत्यादि । पुरा faa देवेयंश्नशिरण्डेदाद्‌द्त रषं पलाय्य ay निविष्टम्‌, त रषं गन्धर्वाः षोमपालकाः ररथुः- ॥ १२८॥

ति ह देवा इति। ते देवा ay दमे गन्धर्वाः ए "नाद्रा" भाग्करूपाः, “ae “sae नाश्ररहिते दे "रसं GUT “MNT ¶दति- ॥ १९ ॥

एवं विचाये- “a होचुधाषित्कामा दृति । गन्धर्वा योषिः faa, तदयं waif: सहिता एव गच्छामः, ते च गन्धर्वाः पल्नोषु काङ्कन्ति, तस्जिन्‌ समये वय aude यन्नरसष मारि स्याम इति॥२०॥

“ते सह पन्नौभिरोयुरिति। ताभिः शह गताः, ते च तथेव ताखाकाङ्क waa: | तस्मिन्‌ समये देवाः यन्नरसम्‌ "राजः" ॥ २१॥

"तथो एवैष एतदिति चचा पुरा, vert मपि तथेव तदेतेन Vala: षह गमनेन एते गन्धर्वाः पत्नीषु काङ्कां Fae! भवन्ति, तथा अबाधितस्यलञे रष माद्ितवाम्‌ भवति ॥ २२९॥

म्रचरणोग्टहोतस्ाच्यस्याप्यु होमं विधाय प्रसति- “सोऽपो- ऽभिकजहोतोति?। ‘sat माडतिम्‌ sega !एषः' भ्रनुप्रविषटः

(श्ण दत्रा^) | टतौ यकारम्‌ | ade

‘aye रसः 'उपसमेति' भ्रभिमुखं ब्रग्माप्नोति | Tea बाख्या- म~ “तौ mega । त ee रम्‌ भ्‌, एतेन शेन “श्रा विष्वुत्य' उदेष्नुप्र विष्टं प्रादुभाय गखहोतवान्‌ भवति ke ll

प्रकारान्तरेणापि प्रशंसति- “agdar माहतिं जोतोति | न केवलं THe HATS किन्तु तं प्रवदन्तं रस मारद्धवान्‌ मवति । fag aa श्रपेचितं यन्ञरसम्‌ ‘ao’ उदकानि याचति, "ख" afi च ‘ana टेवताभ्यः एताम्‌ श्राङतिं लृहोति', नता एवः "एतत्‌" एतेन “Rohe | ear’ शरीताः च ताः Wa यज- मानाय “एतं यज्ञस्य रसं “सन्नमन्ति सल्लमयन्ति, यलमानाधोनं कुवन्ति ॥ २४॥

मन्तं विधाय विच्छिद्य याचे “स meta | “देवौराप दति) हविष्य इति पदं वयाचे- “यो व ऊ्भिहेविव्य इति, यो व्‌ afer caaaciefa | विश्छब्देन तत्छाध्ो यज्ञो लभ्यते; द्रयदेवतयोरि यज्नखषूपलात्‌ | CRAM वौयं मये इति याच “द द्धियावान्‌ मदिन्तम इति, वोय॑वानिल्ेवेतदा- हेति । we Raq) ada वाक्ये मरदिनतम््दखाथं ATE “मदिन्तम इति, खादिष इ्येवेतदाडेति | यत्‌ खदन FAL तोति। न्तं देवेभ्यः" -दतिभागस्य wearer, तात्प fafa यार एतत्‌, एतेन शश्रयाचिषट, यदाह त देवेभ्यो देवत्रा

१-- are सं° ई. २०. ९। २-- ute BR ६. ५९२ |

५९8 | श्रतपत्राह्मणम्‌ | (अप्र gate ) सम्भवात्‌ ‘UAT एतेन wae "एनाः श्रपः “Hafee देव- ard याचितवान्‌ भवति । ^देबेभ्यः'"-दृत्यस्य यत्‌ “शूक्रपेभ्यः"-दति विशेषणम्‌, तस्य तात्पयं माद- “सत्यं वे waa, सत्यपेभ्य दत्य तददहेति। wa दोप्रम्‌, TIS वस्तु, तत्‌ सत्यम्‌ । सोमदारेण स्धस्याग्टतल्धमेस साधनलात्‌ सत्य मिल्युच्यते | तादृशस्य yaw दत्येतदेवेतत्‌ waa दति वाक्य माहेत्ययैः। “Avi माग q खादहा"-दति चरमभागस्य ama माद- “तेषा सु देष भाग इति| ‘wa’ gut प्रटुक्ररसरूपो भागः, तेषा सु' तेषां एएक्रपानां देवानां भागः" प्रतिनियतांग्रः खलल; wat येषा मिति मन्त्र fafes दव्यभिप्रायः.॥

AAU मयं: ।- हे ay देयः! “say डे श्रपा- aug न पातयति aq’, “a? श्रयं ‘ay ama सम्बन्धो "ऊभिः neg: हविग्यः' रसः, ‘chron’ “aa षोमाश्चेद्धियेत्यादिनाः दौषः, इद्धियवान्‌, (मदिन्तमः' माद्‌ यिदतमः, ‘a’ रसं देवत्रा ५“दे वमनुष्येत्यादिनार सप्तभ्य चाप्रत्ययः देवेषु मध्ये “ag sau दत्त प्रयच्छत" हे श्रापो युयं शेषां देवानां भागः' खः भवय, तदथं ‘UW’ ददं RB GBA मस्िति॥ evi

ताया WaT श्रपसारणं waa विधत्ते “श्रथ मेवा- वरणचमसेनेति"। त्र मन्ः- “काषिरसौति*। & तान्य

er ns ee

१९-- fame ८,२. २, LR ५, Be TeX, Vay are भाण RTAA | R— पा Te ६. दे. १२९। द-- प्रा ० ५. ४. ५९। ४-- का० श्रो° Boe. B.S ५-- ate He ई. २८. ९।

(eto एत्रार) ॥ ढतोयक्रागडम्‌ |

पराथ ! 4 काषः छृषेदवतायाः, HITE भक्षणस्य वा सम्बन्पो श्रषि'। शतसा समुद्रस्य समुन्दनरूपस्योद कस्य श्रचित्येः श्रचोणएताये ‘a’ वाम्‌ शश्रपनयामि' श्रपसारयामि\। उक्तस्याप- मा रणस्य प्रयोजकं Waa are— “यथा वा श्रङ्गारोःऽग्निना qa: स्यादिति ‘ata’ भितः; ‘afgar afea: “spre ‘aur करोषभावेन त्याज्यो भवति, ‘waa’ "एषा श्राङतिः' “एनया श्रन्देवतया साता भवतिः | सोमहिमापरिदहारलेनापि परित्यक्रय {नित्याद-- “राजानं वा एताभिरिति | "मेचावरुणएदमसे' ‘ar’ एताः ददानो waar we सन्ति, "एताभिः" श्रद्ध “उपच्छन्‌' श्रभिषवकाले सोमप्य संगं करिष्यन्‌ भवति' ; शरन एव “्राधवनोये समवनयति"-ट्‌ति वच्छते? , श्राधवनोयं RTARTA सो मरसेन सष्टव्यमानलात्‌ | “ast वा श्राञ्यम्‌"-

५६५

° ~ १ $ cafe, प्रागसंशृद्‌ बयास्यातम्‌९ “ed खलु व देवा वज्ज रवन्यादिप्रद गरेनेन" yee li

समन्त्रकं मेचावरुणएचमसेनोम्नयनं विधत्ते- “श्रय zetia

~ ------. „~ = ~~~ ~~~ -- --- -=~ a ee a

१-- ‘aqarfa’ naa भूलपाठः। एह्ाभि'-ति च तदथः छते aet- धरेण, सूर धिनियोगखच तथाविध ए, अनुपदं वच्छति {eta करिडिकाथां तयैव । ate Sena Bea कचिदुपयोगः। काधिंरसोद्येव को मन्त इद विनियुक्तः |

२-- देव frat कण्डिकायां द्यम्‌ ( ५५९ ए ५० १० 1 ।

६-- रका हप्र BaTe BAe (१५० REX ए" ~ qe )|

४-- त° सं* द, ६. ०.१६ ।

५९९ ॥ श्त प्रथव्राद्मणम्‌ | ( प्रण Bate )

£

समुद्रस्य लेति' । ayaa मेचावरुणएचमसेनेति न way, तथापि “समुद्रस्य लेति तेम हा ति\”-इतिखषार्‌ गम्यते । श्रपां सङ्ात्मकलात्‌ समुद्रस्य “श्रापो वे समुद्रः""-दत्येकदे ग्य Baa सुतिः । “एतत्‌” एतेन “समुद्रख लाचित्ये"-द्तिपःठेन श्र एव' श्रचितिम्‌' waa मक्लोणएलं दधाति' स्थापितवान्‌ भवति । ‘Ae “श्रचित्ये"-दत्युक्षलात्‌ “एतावति भोगे मुच्यमाने' स्थावरजङ्गमा- तमकजगत्पव्ऽपि भोगे सवेरसुज्यमानेऽपि न चीयन्ते चयं न राप्ुबन्ति, ae प्रवहन्धेत । ^तदनित्यादि । शोढचमसोन्नय- नानन्तर मेकधमाना मुन्नयनम्‌९, ततः पान्नेजनानां पत्या दूति* ॥ २०॥

afqatat चमसेषु किं मेचावरुणएषमसेनेत्यत we “तद नमोचावरणएचमसेनेति। यस्मा देवेग्योऽपक्रान्तं यज्ञम्‌, एतिन मैचावङणास्येनल्तिंजा “He! तक्कतिगमनसाधनैः sistas: पेषं ame गमनम्‌ Rew; निविद्धिः मिषेदनसाधने “शरग्निदेवेद्धः-दरत्यादिभिः५ वाक्यैः नन्यवेदयम्‌' परस्परं निवेदित- वन्तः; 'पुरोरुग्मिः ‘aw धाच्यादुवाक्याग्यां पुरस्तात्‌ ‘aia’ cat जनयन्ति देवताया इति पुरोरुषो “वायुरयेगाः”-

१- Ale सं ¶. २८, २ |

२ Ho sito God. Rel तेन मेश्रावश्यचमेम'-इति as त्तिः | R— He Ho |W 2. र. १०।

४-- ^“पाेजर्नाख प्रतयो दो-दी"-दति ate mite Beg. B Ue y— निषिदः १-१२ पदानि, २° Ate २.५. २ प्रपश्य विहिवाति।

(श्न दृत्रार ) ॥ हतो यकाम्‌ ।

carer’, ताभिः प्रारोचयन्‌' ° प्ररोचना मजनयन्‌। gat मचा वर्एस्व ैषादिषाधनलात्‌ तदौयश्मसः ANG दद्यः | “तस्मात्‌ मैचावरुणएचमसेन गज्ञातोति ॥ २८॥

श्रप॒मरणानन्तर मनुष्यं विधत्ते- “a श्रायन्तौति । पुन- देवयजनं प्रति श्रागच्छेयुः। श्रोत्‌ च निर्गमनकाले सम्मेषित- प्रकारेण "लावाठे' वसतोवरोभिः" श्रद्धिः होदर्मसेन w युकः सन्‌ HVE कुयात्‌ । VR दचरृता- “Age चालालस्थो- परि मेजावरुणचममं वसतोवरोश्च संसशेयति समाप द्रति, दत- fay ानयन्देके, भैचावरणतरमसे प्रथम fafa’, तदिद्‌ वं विधत्ते- “स उपयेपरि चालालं duet, वसतौवरौख मेचा- वरणएचमसश्चति। WEA ।

तच मन्त माह- “a मापो श्रह्विरितिः। ara’ मेचादरण- चमसगताः, श्रविः होदचमसखाभिवसतीवसोभिः ‘wane’ सङ्गता श्रभवन्‌। तथा श्रोषधोः' stew, वद्धनोयाः ब्राह्यादि- रूपाः, शश्रोषघोभिः' ब्रौद्यादिषूपाभिः “aaa” । यदा, उभयत्र

। ॥

व कक क AON LE 1, यी म LE मा कन LT A

५६७

— म

१९- एरोदचः १-9 ऋचः, Ie सं° LO, ११-३०, Te त्रा० WL, € नामोकल्लेखमातरेय पिहिताः |

R— काण Blo He €. १, ९२, UR, 08 |

R— वा० Fo ६. २५. ई।

४-- “erat? atugat सुदरमखगादिकाः, “आओषधोभिः' बरीडियवा- दिभिः 'समम्मत' सङ्ष्डन्ताम्‌, खपां कारणभूतलात्‌ Staats मपि यो गोऽस्तु*-दति मष्टोधरः |

ues ॥ शतप्रथत्राद्यणम्‌ ॥ ( ऽप्र° gate )

नरोषधिग्ब्दन प्रता मेजाउरुणदोटचमसगता श्रापो विवच्छन्ते | “यश्चासौ ुकरदुरिव्यादि, स्पष्टम्‌ ॥ ५ ५ il

aq केषाञ्चित्‌ साचात्‌ उदकसंसजनपच मुद्‌ादत्य तदभि- प्राय मणाविष्कृत्य तस्छान्यवासिद्धिलप्द भेनेन निराचष्टे “तर्क दति । शेव\ नयन्ति'-दति सम्बन्धः, श्रानयन्येवेत्ययेः | श्रा मेता वरुणएचमसार्‌ वसतौ रीषु" उपसगेवश्रात्‌ नयन्तो त्यनुषज्यते | ए qaat gaa इतस्य यज्ञरसस्, WEIS च संसगं एवो - ऽपेकितः, स उपरिष्टात्‌ श्राधवनोये समवनयनार्‌ भविति, शतः ‘aq aut न कुर्यात्‌" इति ॥

agar ““होटचमसे वसतोवरोः Bar वजमानाय प्रयच्छति निग्राभ्या: दति, तदेतदाद- “श्रय दोटचमस दति। श्राप्रोद्र हस्तं होटचमस मध्वेरादाय पूरंयुराइताः "वसतोवरो.' wea: “गह्ञातिः। wa उपयोगाय ? निग्राभ्याभ्यः', होटचमसे निग्णद्य माणएलात्‌ “faanar’-cfa asa’; नियाभ्यासु araata, निग्राभ्यासु संसिश्चति, दरत्येवम्थाय ॥

पूव यदुक्तं “यच्चासौ पूयुरित्यादि, die चावालोपरः भावितम्‌, तत्‌ प्रप॑सति- ^त्चदुपयेपरि ware fafa | श्रतः

= eee - -=~*---- ~ eee —_ ----- अ [न -- -~-----~ --- ~~

९-- ‘ua’—afa च |

२-- दचकतेति te: | का” श्रौ ° |e ९. १. १५।

९- “ध्वर्युद्धाट चमसे वसतीवरीः wal खासिद्य यजमानाय समपंयति, ताच्चाध्वणा यजमानाय समपिताख्चमसख्धा आपो निग्राभसऽशका अभिषवार्थाः ; aa एव च ग्रहा खपि ग्रहौष्यन्ते"- ति या० २० ।

(€अ* Rare ) ॥ ढतोयकाखम्‌ । ५९६

श्रमात्‌ दालालोपरिप्रदेशरात्‌ “देवा fea सुपोदक्रामन्‌, ‘Az’ तस्मात्‌ कारणात्‌ "एतत्‌' एतेन चालालोप frdaia "यजमानम्‌' श्रयं aie पन्था दति पन्यानम्‌' श्रतुमद्चापयति' श्रशुक्रमेए स्यापयति, सम्यक्‌ प्रस्यापयतोति यावत्‌ ॥ ३ ०॥

^त श्रायन्तोति। श्रधाध्वय सुदिश्याव्विषयं होतुः प्रश्न az तारयति- “तं होता शच्छत्यष्व्थोऽवेरपा ₹ दरति । "तम्‌" शर्वे होता ‘weafa’, हे शर्वर्यो !` ‘aa’ उदकानि “aa. लथ- वानि । शतिः प्रश्ना? । “श्रवेःदत्यस्य श्रविद्‌ः' इत्ययं इति याचष्टे- ^श्रविदोऽपा रे इर्वेतदाहेति ॥

श्रयाध्वयारहोतारं प्रति प्रतिवचन माद “ad प्र्याहोतेव नन्नमुरितौतिः। aa faarat न केवल मपो लभार एव, श्रपि च Fag? श्रत्ययं मानता श्रभवन्‌। प्रतिवचनसख तात्य ar “श्रविद्‌ मयो मेऽनंसतेरेदेतदाहेति | श्रविदम्‌' sat लमभवानखि श्रयो श्रपि च सेः श्रापः श्रनेषत' भ्रानता श्रागता श्रवन्‌ aa "एतत्‌" उत्तरष्पं वाक्यम्‌ “BTR ॥ ३१॥

यदकं सत्रृता- “्रचरणौ संव मबनिष्टोभ yeaa चतु- weld य मप्र इति, उक्ये प्रथमं परिधि मालभते, प्रविश्रत्यवा- न्यच” -टति?, तदेतत्‌ क्रमेण दग्ेयन्नादावग्नष्टीम a “स

Lee

१-- पाण Fe sR Vee | २-- “होवा एषटः"-द्यादि ate Bite द° €, १,११। R— Ate Be Te ९.१.१९, १५० CEI

72

५९०१ ॥ प्रतपच्ब्राद्यणम्‌ ॥ Come ape)

यद्यग्निष्टोमः स्यादिति । ‘ar वन्तमानः करतुर भिष्टोमस्खेत्‌ शरच- car यः ‘waa’ श्रवशिष्टः “होमाय श्रलम्‌” पर्याप्तः “खात्‌, तदा ‘aq’ एव ‘year’; मो चेत्‌ yay “चतुरहोत माज्यं wear “य मग्ने एत्तु"-द्‌तिमन्तेण जङ्टयात्‌ ॥

TAU मयः ।- Fag? श्यम्‌" ‘AW मनुयं श्लु सङ्खामेषु श्रवाः रक्षसि, तथा ‘aay wig fafanaay "यम्‌" मत्यं जनाः जवतिगेत्यथेः प्राप्तवानसि, ‘a उभयविषयो जनः शश्वतो शाश्रतोः ‘cay श्रन्नानि यन्ता" प्राप्तवान्‌ भति; ‘Qe’ BRA मस्तु ॥

मन्तरस्याग्रेयलं प्रकृते ज्यो तिष्टोमकमंणि aga मिति याचे “amar जहोतोति। “श्रधिवा sfaeta इति । यन्नायन्नोय- स्यान्तिमस्तो चस्यािदेवताकवात्‌? श्र्मष्टोमोऽग्रिः; ततोऽग्बात्मक afgeta amar होमेन “aa एव प्रतिष्ठापितवान्‌ भवति | मन्त यत्‌ मन्तलिङ्गकलम्‌, तत्‌ प्रशमति- “मन्तेवत्या ; पुरुषसम्मितो वा श्र्रिष्टोम cf “दौ सोमौ प्रातस्स॒वनं वहतो चथा awa: पान" -दत्यपक्रम्य तैतन्तिरौयक्ते “पुरुषसद्धितो वा एष यन्न दृतिश्श्रतवात्‌ genet मस्य यतः, WA एवेतथा ATA

a ae NI Ee VE oe 1 1 1 A ES AES

a nt a ee -~ ~ =^ ~= ene ee =

{— ate Hog, २९.९। क a

२-- ale Fle ६ Boi उ०~-स्खण० 9 Ge परथन्त FRITH | तच तदन्य"

खग्डस्तु विगरेषतो दर्यः |

—— te ee `)

( च्ञ उत्रा०) ॥ प्रथमश्ाणम्‌ । ५७१

“eu परिधिम्‌" । श्रमिपद्यः श्रमिगम्य, हस्तमाशशभ्येत्ययेः९ | “afcfett हौति। ननु दक्रवाकपरषायेतदाश्चावयति, तद्रारेण च सूकवाकदेवताभ्यः प्रसराय वा, परिधोमां कि मापतितम्‌ ? सत्य मेतत्‌ । ata: परिधयः, तेन प्रसिद्धयज्ोपकरणे- नाश्रावणेन परायेनारोयालभ्य क्रियमाणेन Anat awa: war भवन्तोह्यपक्ञारमाच्रलचणायां तादशं way प्रयक्ता। HAY मव्यभिचारि ewer माश्रावणम्‌, तेन एतत्‌ wa’ यो यन्नः ; yaq होमेष्वपि यश्चेखपि भवतोति तन्न तया nae: । जह्ाश्नने BH ॥ ९ ॥

“ख श्राश्रायाह"। “Sat at एते होतारो यत्परिधयः'”-एति प्रतिज्ञा । “श्रप्रयो होति हेतुवचनम्‌। शृष्टाःः- दति । दषितव्याः CHIT खानम्‌ श्रधीष्टाःर, साज्छिता दत्य्थः२॥ १० ॥

“श्रय प्रस्तरम्‌” | 'खगा' waa मेतत्‌, खश्यानगामिव्वनम्‌ ; सखस्यानमाभिमं करोतोल्ययेः* | शश्रगन्‌' श्रगमम्‌, TA TTT । शश्रपिनघति' aqafa® ॥ ११॥

“स यदि afar”) काम्यतया मन्तं विधाय, निद्यतचापि ey ९ ate at ख० ३. ९. ९। २-- ‘sequela मधोडाः- दति ठ। a— “sfaat देया हतास मदवाच्याय प्रेषिते मानुषः दङ्घवाकाय

दष ब्रूहि”-इति तदाश्चावणानन्तरपाद्यो मन्त्रः काश्रौ ° द. {,९। ४-- “खगा चाधोनम्‌'-इति ते" सं° सा० भा० १, 8. 88. ५।

५-- “earner मिति प्रस्तरादानम्‌"-दइति ate site Goa. ६, RI खस्य च AM वाण सं° Ba (२. १९. 8.) |

१७२ | एतपथतब्राह्यणम्‌ | ( शप्र शब्रा)

त जेव विधत्ते “त मेतेनेवाददौतेति । “aa Tafa । sea टृष्टिः सुखम्‌ ; ततश्च सवं एव टृष्टिकाम इत्यभिप्रायः । तत खर्गादिकामेनाणविरद्भवात्‌ veiw vant “श्राति मेवेत- fafa) श्रश्चनेनायं होमयोग्ो भवतोत्यमिप्रायः॥ १२९॥

“घ वा wa’) श्रयम्‌, श्रय मित्र aR, सा शप्तं हिवाहवमौोयं यावद्याति । मध्यम्‌" मध्य मिवोप्छत्‌ ; सापि हि बेदेव॑जतिखानं यावदुत्करामति। ‘qua’ मूल भिव yat; न fe खा चशति कचित्‌" ॥ १३॥

“सोऽन क्रि" | Sq खादन्तु दमं प्रस्तरं देवाः, येभ्यो Waa | कौदृशम्‌ ? ‘aa’ पलिष्छतं गतं सत्‌ तेनाष्वनोयं द्युलोकं a — cad wari “वय एवेनम्‌"-दति दगेयति९ ॥ १४॥

“a हरति । “दयं श्वेति । यथा ‘ca एथिवो मृद्यमूला शर्नसरष्टा "त्रिः, तद्योगाच्च aur वश्चा काम्या; एवं ल मपि दभेमयत्ासूलिनान्तेनोपेतः, तेन वा मूलेन; ततश्च (रय मिव war—waa ay’ मनेनाहइ । दष्टादा Gee’, “Qa तानां aafg: “जायते' दूति टृष्यावाहनप्रयोजनम्‌ ॥ १५ ॥

‘sig ठम्‌” | यदेकं द्र anzerfa, तथा क्रियमाणः

९-- “अग्र जुङ्गाम्‌, उपभ्टति मध्यम्‌, मूल मितर्स्याम्‌"-इति काण श्रो a. ६.५, ६, ऽ वाणि | R— alo Ho २.१६. ५।

इ काण He He १. ६. ८। aT ale सं° २. १९.६।

8 -- ‘gaaq सवे'-दति ट |

(SW Rate ) ॥ प्रधमक्षादम्‌ । १७४

"यजमानः ‘ata’ चिर जोषति । एवं तावत्‌ श्यामुप्रहरण- छृतदोषपरिहारायापरडातोल्युक्म्‌ ; श्रधुना तु अन्यक्ृतोऽणायुषः चयो तेगापयदणेम Taq श्त्याह- “यावदेवेति | ‘o’-wegyre | "यावत्‌" च ह लोके ae मानुषम्‌" पूवकर्मोपा्षम्‌ “WE” aR एव एतदपण्टशाति'- दति | 'एव'-ग्रष्दः समुश्चय ॥ १६॥

“ARERR” | प्रस्ना ॥ १७॥

“A प्राश्च मनु” । ‘a’ प्रहतं प्रस्तर ‘are’ प्रागयं aware उक्प्राये श्रतु पश्चात्‌ ‘saufa समय सेव प्रचिपति। “त मङ्कलिभिरेव योयुप्येरन्‌”। “aq रप शप विमोहने” । पुनः- Gig मृच्छयेयुः, न काष्ठः; इसतेनोपदिपेयरित्यथैः। किं कारणम्‌ ? “दारभिवां दतर मानुषं प्रवं fa षन्ति" । “ऋष ऋषौ गतौ ९" मयनेऽच zea | विस्तारयन्ति, सुगन्धिलायेद्यर्थः* | तदुपचाराद्चास्य यज्ञियस्य दिलचणेनोपचारेण भवितव्य fafa “anata नेत्‌-इति परिभये । तत्तयेत्याद ॥ १८॥

“च्रयाप्नोदाषह । प्रसन्ना" ॥ १९८॥

९-- “उक्ते पात्‌ समग्र मेव प्रच्िपति'-दति ठ।

x — ‘ag ay ag विमेष्ने"-द्रति feo पर १२९१६ UT? |

इ-- तु° पर @ धा०। ४ — श्सुदग्धल्ाये्ये"-द्रति ज, भ, ठ |

y— “अप्रीदाहनुप्रहरेति"-दति च काण ate Ge ३. ६.१९ | BAT प्रति | तत्‌ प्रजलरानुपश्रणं यजमानभागद्वग्धेतदुभयं BRITT भवलि | अनुप्रह रणानन्तरशवात्मोपस्पं गं RTT मवति । का० श्रौ ३, ६. ta Be RUA | तच चक्तष्मा एति मन्तो विनियुज्यते । स हि ate संहिताया मान्नातः (२. १९. 9.) |

५०४ । ATTA EEA | (8° gato)

“gure”? | ‘wazearetat याहइतोर्नार वाहमस्तावदथैः।- wiigay गरवयति- ‘dae लं मथा सह श्धवाकपप्रेषायं मिति। त मध्वः एचछति- amma हे sit! fa मगम्रष्तरश्रौरो यजमानः खगे शोकम्‌ ? किं दग्धः प्रर Tae | श्रपनो “wey दति प्रतिवचनं ददाति। गतो यजमानः, दग्धः प्रस्तर THU: | MIA यदेवम्‌, ततः शंथवाकपरिधि- प्रहरणयोः कालो Ta, ततश्च श्रावय' होतारम्‌, श्राकषैयेत्यथः। nittare - “श्रौषट्‌ sgutaara wafea:, ब्रुहि लं aftafen मिति॥ +

“खगा gar होटन्यः"-दति शंयवाकपरैषः९ । हे होतः! श्रयो बा हेश्यत्यस्य BIT ब्रूहि । खगाः खख्थानगगामिनं ल" देयाः देवेभ्यो ‘Wea परिधिश्ररौरेभ्योऽच हयन्ताम्‌. परिधय Tau: ; (मानुषेभ्यः तु होदहभ्यः ‘afe’ श्रविनाश्गोऽख्ि्येव रूपं वाद्यं“ “ate इति ॥ |

९-- ““संवदखागानम्नोदगण्द्धावय खोषट”-दयेता seat: काण ste द. ६. १९ एषे सताः |

a— 'श्रम्युवाक'-दइति ठ । रव faw wate ; मुितका धायमभाच्येऽपि |

द-- उस्षरस्यां कण्डिकायां ष्टः | “लगा देश्या होटभ्यः खस्िर्मायुषेभ्य Waa fe”—xfa ate site १. ९.१६ खेऽपि Pea | Waar HMR Fe त्रा, ५.१९, Te GOR LG HHT तदिधिब्राह्मणं व्यास्यानश्च ते° सं ° २. ९. ६० संश्चतः।

४-- aq पदम्‌ ठ-एरूके | खस्थागगामिभ्यः'-दरति ठ ।

५-- ‘afantiaaded वाक्य ?-ईति ठ |

( SWe ante ) । प्रथमकषाखम्‌ । yoy

ing. साङतिकं गूढतर, ai ered ।- ay च यथैव प्रहरणएसम्बन्ध सूक्वाकपरेषसम्बङ्ध AAAI, अनुषक्त परिपौभा सुपकारक मिक्ष्‌ ; तथेहापि परिधिप्रहरणषमन्धगरयवाकीष- सन्नद्धा ` व्याइतयः, अनुषङ्गात्‌ प्रसरदक्ामा प्रकाश्यकोति दग्रे यति। “dara देवेरिति। fia मिवातिधि मागतः देषः बम्भाषयेत्यथेः। एषो शोप ay दशयति । “त्रगामप्नोदिति। naagfes | त मेवाप्नोध ए्छति- किं गतोऽयं वजमागो चेन संवाद्यते ? न गत दूतोतरेणोक्रऽध्वयेराह- त मेव तहिं मदचनेन श्रावयेत fafa श्रग्रो्लाङ- “शौ षडिति, “विदुवां एल भिति जानन्धेवेनं देवाः; उपकारिवादमाख्यात ana) “sat वा एन मबुहतेति” । va मेवायं बुद्धो देवेरित्ययं वा ओ्रौषडिल्य- ष्यायेः॥ २० ॥

mary खगा | “age मातुषाय-इति। प्रयोगे बहनां मानुषाणां Nau मभावादेकवषनस्याने एवेतदहवचम मिति द श्यति॥२९॥

“श्रय परिधोन्‌" | प्रसन्ना 88

“श्रय Seq”) ‘ener’ aya उर्‌ गहाति संलवहोमाय, श्राञ्यगरेषस्य स्गाकाराय च । कुत एतत्‌ ? मन्छव्णाद्‌*, वाक्ध- wre | “श्राहतिश्वंलेति । एतेन ‘nee aaa’, परिपौ-

१९-- (रूढतर+-द्रति ज, भ, ठ । a— 'माडत्ते-दति ठ |

a— दष्ट दो मन्त्ौ-- alo Ho २,१७.१, २। तच, य परिधि faa येन प्रथमम्‌, शक्नेप्रिय मिद्यन्तेन यु्पदितरौ | we whe १. ६.१९ EASA! ४-- सरखवमाग्रा दति मन्त- Mowe २, १५७. १ ।

४७६ h MAT UATE A | (प्रर Rate)

गनुप्रहरति'-दृव्येतेः श्रपि wastes एव ama “wet ईवा- तिम्‌ दति परिधिषं्ारा ङ्गां निवत्तंयति। एवं wee ।- “यदे दविरभ्यकं यद भिघारितं ase त षम्‌ "र तिवचनाद्‌ इविरभिघारणो यम्‌, श्रनन्तर मेव च इताः परिधयः; तेऽभिघा fir’ ्राहतिभंवति ; श्रतस्तेषा माहृतिलावैते चौ सम्मते, म एथगेव संरूवद्ोमः कमत; तन्निराकरोति ¦ श्रत एव परिधय श्राहृतिदता ये ते श्राज्येन steamer तेषा माषति- लाय सूरो सम्टदयेते ; किं तहिं ? शश्राङतिश्ला? दद्‌ Fa देवलोकः गश्छेदिष्येवसथं 'स््हातिः | ada प्रस्हरपरिधोनां खगाकारो क्रः" ए माज्यग्रेषस्यापि विलपरसयेत्यभिप्रायः ie an

“स वे fapa:” । शश्रपिविन्यः' भगिन्यः; waa ada मन्यन्ते ॥ २४॥

“q सम्प्रणष्ठाति'५। “deat द्येवेति। यदा यः परिशिष्टः संस्तवः", तदा ARIS: संसवभागा एव भवन्तोत्यभिप्रायः ¦ “MATA होति। प्रस्तरे परिधिषु च sae तदिन्धनोऽप्निः wt येषां ते, प्रस्तरेष्ठा: परि धेयाश्चः भवन्येवेत्यभिप्रायः॥ २५॥

“स यस्यानसः” | "विमुञ्चन्ति" squat । यतो यनजासेति व्याख्यातम्‌ ॥ २१९॥

१-- १९८, २२ Waa ATA | Ale Ble ३, ६.१३,१४, १७ वाणि | २-- (ऽभिघारण्न'-इति ठ | a— ‘sisfa इत्वा'-इति ठ । ४-- प्रस्तरपरिधोना मश्ननादिनावाहन सुक्तम्‌'-६ति ठ।

५-- मन्त्रस्तु Ae He २.१८.२ | काण श्रौ ३. ६.१८ Me RBA |

( प्न gate ) ॥ प्रथमकाणम्‌ । ५७७

“युजौ इ वा एते” | विमोशनाथवादोऽयम्‌ । तथ ¶ “ay वा श्रतु प्रजाः”~- vations व्यते, तदुपक्रमाथं ge) uty erat एते awe दत्‌ every “२ चं निधायाब- धदिति। परशक्ेनाचे्राप्ठं दरकभरतिपराह्ं च निधायाददानं प्रति- षेधति i वाहनं वादयति तदेभिरिति वाहन मश्वादि, थया तत्‌ Sway? श्रधःपतेत्‌ः वाद्यमानम्‌, “एषः निधानं wet: प्ानिमोकादधञ्चलनम्‌, A ane स्या दिद्येः। “त एतत्‌ | खिषटशतोति । चे चरतां am, ते" सिष्टति' श्रतौते दति te ‘fa’ श्रपरिसमाप्रोऽचःर। विमुच्यतेऽसिक्भिति "विमोचनं" श्यामम्‌, तत्‌ श्रागच्छतः' । ^ते' “तत्‌ तच शसादयति' ma, तत्‌' तच विमु्चतिः। frag पुनः" च “अतु परयु्षु तदन्ते च विश्रामायं मेव पुनः शविमश्चति'। ‘ga’ च शषग्मणडातिः TAR ; तदन्ते च हताः सन्‌ "गतिः गतम्‌ श्रमियुङ्क करोति, aay देग्रनियमेन च गम्यत एति गतिः" ear गन्तयः। श्यां af? थ मध्वानम्‌ श्रमिगन्तु ae, ‘at गतिः त mar aay’ विमुश्चतेः। “यज्ञं वा श्रनुप्रजाः"-द््यपियाज्चिकयो- येगविमोकयोर भिभ्रतवचनम्‌। ‘ana ‘gaa याख्यामम्‌; 'साधौ'-रति च '"सुते-दतयख | ‘ga मुखम्‌, तच साधित्यमिप्रायःः ॥ ९७॥ १ ॥ (८. aa

१-- ude ए० १० पर, Rea च १६ परण Rea |

२-- ‘ay: कृष्यते'-दति ढ | a— fame १, १,५।

४-- काश्रौ Te १.९. {८ | AAG— Ale He VUE | 73

sia ॥ भ्रतपरथब्राह्मणम्‌। (शप्र शत्रार)

Tawar: wat श्रतपयभाये अष्टमस्य SANT ATU ॥

नागस्तामिसुतोऽवन्यां पाराशर्यो वषन्‌ eft: । ` शरुत्यं द शेयामास श्रितः पौष्करौयकः ॥ श्रोमतोऽवन्तिनायख विक्रमाकंसय woe: धमध्यचो हरिखामो वयाख्यच्छातपधों afer! i

दूति भ्रोमदाचायदरिखामिनः wat शतपथभाये श्रष्टमोऽध्यायः समाप्तः ॥ ८॥

R— ५५७ ए. २, ₹ टीप्न्यौ Kea; wa fawtacenta सर्वच |

( € रत्रा) ॥ प्रथम कारडम्‌ | ४७९

| श्रय नवमाध्याये प्रथम ब्राह्मणम्‌ |

PPP Kee

स ae) इषिता द्व्या होतारो भद्रवाच्याय परितो मानुषः छक्तवाकायेति यदतो fare TAT तदाह युजमानायुवेत॒दाशिष ATA तडा ऽरतदुप्रिष्टा्न्ुस्याशिष AME दयं तद्यसमादुपु- रिष्टाद्न्नस्याशिष माशास्ते॥ १॥

यन्न वा sey जनयति | यो युजत ऽरतेन्‌ wari ऽत्वुजस्तन्वुते तं जनुयन्त्युथाशिष माशस्ते ता मस्मे यन्न॒ ऽआआशिषः सुनमयति या माशिष माशास्ते यो समाजौजनतेति तस्मादा ऽउपरिष्टा्न्तस्याशिष माशस्ते ॥ २॥

देवान्वा sey प्रौणाति। यो युजत waa यन्नन- ऽग्भिरिव त्वद्युज्ञभिरिव त्वद्ााहतिमिरिव त्वत्स॒ देवान्‌ ait तेष्रपित्वौ भवति तेष्पित्वौ भूत्वाथाशिष माशस्ते ता मस्म देवा श्राश्िषिः सन्रमयन्ति या

= ~ --~ ~ यमाय,

* Com ऽद्रव'-द्ति च । 'सक्तानि'-दति भा०-सम्मत दति डा०-वैषरः| 1 ह्क्कताः-दव्यपि दृष्टो इा०्-वेबरेग।

४८० । WAT UTA । (ge शत्रा)

माशिषि माशास्ते यो नोप्रषौदिति तस्माद्या ऽउप- रिष्टाद्यन्नस्याशिष माशस्ते॥ ३ |

ya प्रतिपद्यते इदु द्यवाषथिवौ भद्रु मभूदिति भद्रः WAT यो यत्तस्य सधस्था म॒गन्ाष्म Tay qa नमोवाकं fad वा wary ऽएव aq GANA AAAI यन्न॒ म॒विदाम यत्न मिन्येवेतदादाप्रं त्वर दक्तवागस्यपश्रतौ दिवस्पथि पो^रित्यभ्चि मेवेतदाह त्व क्तवागस्यपश्रणत्यो।- रनयोयावाष्थिव्योरित्योमन्वती तेऽस्मिन्‌ at यज- मान द्यावाएटथिवौ स्ता मित्युन्रवत्यौ तेऽसिन्‌ यत्त यजमान यावाषटथिवौ स्ता सिव्येवेतदाह ig |

aa! जौवदान्‌ ऽइति । swat ते जौवुदान्‌ स्ता सि्येषैतदाहाचल्‌ sama? ऽइति माह! कुस्माश्न्‌। प्रवासौर्मो त ऽइदं पुष्टं कन प्रविदतेन्येवेतदाइ ॥५॥

उरुगव्यतौ ऽश्रभयं कताविति । उरगब्टतौ quay स्ता सिव्येवैतदादह ब्वष्टिदयावा रौत्यापेति ब्व्टिमत्यौ ते स्ता मित्येवेतदाइ ॥ ६ ॥

we ww

[1 1 तु 0 imidaas tena meme} —

^+ प्दिवस्एयिव्थो-दत्यपि get डा °-वेबरेण | omy — इति क | t ‘aya —xfa, ‘apat’-xfa च दृष्टौ डा °-वेबरेख | ९ नुह'-दयपि डा०-वेबर-दृषः। | कस्मान -हति च ।

( €अखन vate) ॥ प्रथमकाण्म्‌ । ५८६

WATT मयोभुवाविति। warat ते मयोभुवौ सता मि्येवेतुदाहोज्खतौ च wad चेति ce वत्यौ त ऽउपजौवनौये स्ता मित्येतैतदाइ ho

STU च areca चेति। au हइ तेऽतावह्तु या मधुस्तादुपचरसि स्वधिचरणो त sey A यु मुप्रिष्टादधिचरसौव्येवेतदाह तयोराविदौति तयोरनुम॒न्यमानयोरित्येवेतदाइ ॥ ८ | |

अप्रिरिदुः इविः। अजुषतावौटधत मदो ज्यायो- waft AT साज्यभाग माद सोम {इद्‌ हविर जुषतावौदधत Tet ज्छायोऽछटतेति तत्सौम्य सुज्यभाग मादाश्चिरिद्£ इविरिजुषतावौटधत मुदो ्ायोऽकृतेति TT रषु ऽउभयुचाच्युतु श्राप्रयुः पुरोडाशो भवति त ATE ॥ € ॥

श्य यथादेवतम्‌ | SAT श्राज्यपा श्राज्य मजषन्ता- aera मुष्टो छायोऽकरतेति त॒त्मरयाजानुयाजानाह परयाजांतुयाजा व देवा ऽआज्यपुा अभिर ।चिशेद्‌र इविरिजुषतुावौरधत ART अ्यायोऽकतेति तदभि होचेणाजषतत्येवं या इष्टा देवता भवन्ति ताः एभ्य श्यत्यसौ इविरजुषतासौ इविरिजुषतेति awe तत्स्व माशास्ते यद्धि देवा शविर्जुन्ते तेन हि

४८९ ॥ MATAR AT | (ऽपर उब्रा°)

मषञ्ञयति तसमादाहाज्ञषतेत्युवौ धतेति यदं देवा इविर्जोषयन्ते तदपि गरिमा कुवते तस्मादाहा- वौटधतेति ॥ १०॥

AM ज्यायो,क्रतेति। यन्नो वे देवानां away येतज्ज्यायाश्स मिव कुवते तस्रादाह म॒हो ज्यायो- HATA ॥ ११ ॥

Ja aga देवङ्ग माया सिति। श्रा राघ्रोतु Baa देवाङ्गमाया मित्येवेत॒दादाशस्तेऽ्य य॒जमानोऽसाविति नाम walla तुदेन प्रतय माशिषा सम्पादयति ॥ १२॥

alata armed ऽइति । सा यामुचौत्तरा देव- यज्या तदिह प्रत्यक्षं दोघां यत्वुम्‌। ॥ १२ |

SUIT ATTA ऽइति | TITAS भूयो इवि- ष्करणं तदिद प्रत्यक्षः HUTT प्रशासनःः सु FAY sed कुर्यादुत्तरां देवयज्या माशस्त ऽति त्वेव AMAT जौवातुं AAA तत्‌ THT ॥ १४॥ °

भयो हविष्करण माशस्त ऽइति । ACT तत्सजात- वनस्या माशास्त ऽइति प्राणा वे सजाताः प्राणि सद जायते तत्‌ प्राणनाशस्ते ॥ १५ ॥

on

न

SS

* ‘gay —sfa च। † "दौर्घायुत्व-इति च |

( &@e tate ) ॥ प्रयमकाररम्‌ । yee

दिव्यं धामाशस्त sefai देवलोके मेऽप्यसदिति प यते यो युजते तदेवलोक waa मेतद्‌ पित्विनं करोति yeaa हविषाशास्ते त दश्यात्तदध्यादिति युदनन हविषाशास्ते ATH सवः Taya मित्यत तुदाह ॥ १६ I

ता aT ऽरताः* | पुष्वाशिषः करोति faa ऽदडायां ता अअष्टावष्टाष्रा वं गायकौ Ra गायो व्वौयं. मेवत॒दाश्षोऽभिसम्पादयति ॥ vo |

नातो weet: कुर्यात्‌ । श्रुतिरिक्तः इ कुर्याद्‌ यदुतो Haat: कुर्याद्‌ यद्ग यन्नस्यातिरिक्त॑दिषन्तः हास्य तद्‌ way मभ्यतिरिच्यते तस्मान्नातो भयसी कुर्यात्‌ ॥ १८ |

mute कनोयसौः ant तदस्मे देवा रासन्ता निति dew देवा ऽञ्रनुमन्यन्ता मित्येवेतदाह afer दवो देवेभ्यो व्वतुतां व्वयु an परि मानुषा ऽइति त॒दश्निदकोदेवेभ्यो व्वनुतां aq ANCE ऽरतदन- TART ऽइत्यबतदाइ ॥ १९ ॥

दृष्टश्च व्वि च्चेति । एेषिषरिव वा waa त मविदस्तस्मादाष्टश्च व्वित्तश्चेत्यमे वैनं दावाप्रथिवौ

w \S ।

a ee)

* ‘saat—afe च | T सपइति च।

५८७ ॥ ए्रतपथश्राद्चणम्‌ | ( शप्र रन्रा०)

ऽ्रुश्हसस्पाता मित्युभे चैनं द्यावाएथिवौ शाक्तो पायता सित्येवत॒दाद ॥ ₹०

त॒द्‌ इक राहुः TH च मेति aa होताशिष MITA नान्तुरेतौति तद्‌ तथा नु ब्रूयाद्‌ युज-

A sfra ¢ oe A

मानस्य वे यन्न ऽश्राशौः किन्तु तुचऽत्विजां यां वं कुश्च aq sefas safe माशासते युजमानस्येव सा नु इ सु wal कचना प्रतिष्ठापयति यु saree च मेति aang wage चैन fas ॥ २१॥

इह गुति्व्वामस्येति। तदयुदेव॒॒य्तस्य साधु तदेवा स्मिन्रेतदधाति तस्मादाह गुतिवामस्येति ॥ २२॥

$ देवेभ्य AAR $

ee च नुमो देवेभ्य ऽइति । तुद्न्नस्यवेत॒त्‌ स्थां गत्वा नमो देवेभ्यः करोति तस्मादादेद्‌श्च नुमा देषेभ्य ऽइति* ॥ २६३ ॥

शंयो $ 0 i A बास्पत्यो

श्रथ UATE! | शयुः ठं SHAT ATE

wi व्विदुा्डकार सु देवलोक म॒पौयाय तत्तदन्तु- fea मिव मनुष्येभ्य SATA ॥ २४॥

तदा ऽपौणा मनुश्रत मास। wae वे are स्यत्योऽच्सा GHA सध्य्यां विदाश्वकार सु देवलोक म॒पौयायेति ते ता मेव यत्तस्य सधस्था मुपायन्‌

` >* 'इदुतिः-इति च| 1 “शम्यो राह '-द्ति च। t aay -दति च । woe सेव मेवोत्तरतरापि सवच ।

( ce VAT? ) | प्रथमकाणडम्‌ | ५८५

TY शंयव॑ देस्पत्योवेद्यच्छयोरग्रपस्ताम्बेवंषु TACHA Ba Bafa याः शंयवबाहस्पत्योऽवेद्‌ AGATE ARTS WATE ॥ २५॥

a प्रतिपद्यते। तच्छयोरादणौमह ऽइति तां TAA सध्या सादणौमरहे या शयुवाहस्पत्योऽवेदि त्यवेतदाह ॥ २६ ॥

गातं यज्ञाय गातु BAIT ऽइति । गातुः प यन्नायेच्छति गातु यज्ञपतये Ta सथां दुव afar नः सखस्लर्मानुपेभ्य ऽइति खस्ति न rang खस्तु मनुष्यतरतयेवेतुदादद्च जिगातु भषज मित्य नोऽयं यन्नो देवलोकं जयत्वित्येवेतदाह ॥ २७॥

स्रो sae fare शं चतुष्यद्‌ {इति । रतावा दद स्वै यावद्‌ feyrea चतुष्पाच्च त॒स्मा TAGE: जनस्य सध्या गत्वा शं करोति तस्मादाह शन्नो ऽत्र दिपदे शं aque ऽइति* ॥ २८॥

श्रथानयेत्यपस्यशति। AAT ऽइव AT sede भवति यदात्विज्ये Wea श्रय वु gfaat प्रतिष्ठा

ननन - ~ एक्क AS eee 1 [ककव क मि न ek a

» (इद्ूति' द्रति a, ‘sefa’—afa च | 74

ys ॥ MAU चत्राद्ययम्‌ | ( Otf¢ शत्रा)

तदस्या Ata प्रतिष्ठायां पएतितिष्ठति तुद्‌ खल पुनम्मानुषो भवति तुस्मादनयेतयुपस्य॒शति ॥ २९ ॥ २।

॥ इति सत्तमप्रपाठके दितौयं ब्राह्मणम्‌ [९. १] ॥

“स यत्राह” | ्राध्वयंवः दक्वा कपरषः गरयवाकीषशचाधसता- ga, तत्मसङ्गात्‌ खुक्वाकश्युवाकयो ह ्रथोरेतद्ाद्मणम्‌२। तजापि सकवाकसय प्रयोजनं विवच्‌ः फालसम्बन्धागतः मुपादाय प्रथोजन माह “a यताडेति । afar कालेऽ्वयैरार “दूषिता दैवया" vate’, ‘wa’, wa दूति सवेनामबत्ययो द्रष्टव्यः, तत as "होताः "यदाङ* “xe दचयावाष्टथिवौ"- दृत्यादि९, ‘aq’ 'सु्गैवा- नवाह” । दति दक्वा क शब्द निवेचनम्‌ । गोभना्यवाच्छोभनादि- वचनानि सक्रानि, aay क्तानां वाकः वाचको ग्रन्थः सुक्वाक waa इक्रवाकशब्दो निर्वाच्य दत्यमिप्रायः। “यजमानायेति ar वाकस्य सङ्खपार्थाभिधानम्‌ | यदपि चाचातौताथेकौन्तैनं तदपि

१९-- शरस्येवाक-इति ट । wa मिष्टोत्तरत्रापि aaa |

R— ५९० etfo ( द्रषिता राः ), ५९३० €पं° (Eat ear’ ) | a— qmarnaqarnat tag eax fa ठ |

४-- कालसम्बन्धगत!-दइति भ, ठ |

१-- काण Ble Ge १.६.१९ ASA, yor Vo Alo च |

g— ySoue दपण, ५८ऽ० १२पं० ( कम 8 ) |

o— ‘aay’ दति क, ठ, ठ |

( €अर शत्रा ) ॥ प्रथमकाणडम्‌ | ५८७

amma मेवेति दयियति-“तथन्नरैतसण्टद्धि arnre’— दतिः । “तदा एतदिति कारणविवचयोपन्यासः ॥ १ |

“यज्नं वा” । "एषः" ‘ay यजमानः माः 'श्रजोजनतः लनित- तान्‌, ‘wa? aa शश्राशिष' सन्ञमयामो तिर मन्यमागो "यन्नः यजमानम्‌ उत्तरक्राशं सन्नमयति*?, स प्रागिन्यभिप्रायः ॥ २॥

“Saray एषः" | लच्छब्दः age; छगि,ख यजुभिंखाङति- fargare: | देवान्‌" ‘ar तपंयिला, ग्रास्तपरिषदौव न्त्रक) सन्दस्वा(), “ty देवेषु, तेषां मध्ये श्रपिवो' भागौ भवति । भागो हि भागं प्राथेयमानो waa, नाभागोत्यभिप्रायः। ‘at ay श्रवत्‌" तर्षितवान्‌, aq ‘suf? सन्नमयाम दूति मन्यमाना “देवाः ‘wanafar | aay यजात्‌, न प्रामित्यभिप्रायः ॥ २॥

“श्रथ प्रतिप्ते”। होता am मारभत इत्यथः । “दं द्यावा- एयिवो"-श्व्यादिः amare: ) तत्रादौ तावत्‌ हे श्यावाषटयि्यौ ! ‘xq? तावर्‌ युवयोः प्रसादादस्माकं काणं जात मेव । किम्‌ ? mW खद्भवन्तः०, ‘aware’ देवाम्‌ स्हतवन्नो वय faye: | उतः श्रपि "नमोवाकम्‌" श्रन्नदानवचमश्च HINT | UNA इय मपि भवेदिति देवता cer श्रस्माभिरित्ययेः। श्रधुभा युवयोरेव प्रषादादिदं 'शक्ोश्थं awa sera: | “ww aq—

१- Lome ( ५९८१० cede) | R— ‘aqaralfa’—zfa ठ | e— ‘ayufa’—cfa ठ । ४~ शश्रासत्नपरिषवसम्मभ्न- दति ठ।

= ५-- सन्नयाम'-दति ठ । ई तण त्रा ३,५.१० o— (कड वचनजुषट"-द्रतिं ठ।

५८५८ ॥ ¶तप्रधत्राद्मणम्‌ | ( $गप्र° रत्रा )

दति श्रत्निं होतार सुपधावति। हे भगवन्‌! ‘say ‘aq’ एव दकानां वक्रा श्रसि'; are मानुष दति fafzar’ मा मधिष्टातु मरेसौत्यभिप्रायः। ‘sage’, शयावाएचिव्योरिति' एकान्त aan’ मपि gaia; म जनसंषदोत्यभिप्रायः | “श्रोमन्तौ-दत्था भो यजमान प्रव्यक्ोशद्य । “तयोरा विरि, “nfafiz मिद्यादिः faut हेतुवचमम्‌,- यस्नाद्यावाषएयियोरन्‌- मन्यमानयोरग्धादयो दवोयजुषन्त, तस्मराद्यावापथियौ श्रोमन्- दादिगणौ स्ता मिति सम्बन्धः। “श्रस्या aufefa । welled यजमामं तस्मा ्राशिष श्राश्रास्ते । “उत्तरां देवयज्या मित्यादि) ““दद्नेन हविषेत्याशरिष एव wan “coq नमो देवेभ्य दति याचितेभ्यो नि्कवः। एत मेवाथे भद्रं हश्वत्‌"-इत्या दि" विदन्‌ द्यति । ‘sire यज्नम्‌"-इति तत्‌ “ara amare मित्यस्य प्यायवचनम्‌ ; शश्ररात्छः-दत्यखापि श्रविदाम'-दत्येतत्पर्याय- वचगम्‌ ; संमाधितवन्तो लब्धवन्तो ay, वय मित्यथेः। “eat” उपप्रणणेतोव्युपश्रुतिः, ततः सप्तमौ दिवचने उपश्रत्योरिति प्राप्तम्‌, ततण्कान्दमः Taare: “उपश्रतो"-दति ; उपश्खत्योरिति तद्‌ anata | ““दिवस्पुथियोः- ae शब्दसमाधिः शयावाए्थियो- रिति। “stead? श्रवति तपेयति इति शश्रोमन, saa, तदतौ, श्रोमन्वत्यौ श्रन्नवत्यो-दटति समाधिः ॥ ४॥ “eee वेदित्ा"-दइति G1 २ "मनह्"-इति ठ। २-- AMYISt ATA! (To Ale १. ५.१०.) |

8-- ५८० Yo 8 प ° (“भद्र मभूत्‌'?-द्रति AAA ) | y— ‘atar—xfa ट | fame ६.९. ५ RETA |

tnd

( ह्ण शत्रा) ॥ प्रथमक्षाणम्‌ | ४८९

“aay? । शश्च ते गावौ च शङ्गग्याविति प्रप्र yaa: | “जोवदानू” जोवनस्य zat’) saa “aq”; wag चते देवते उपासौनो न जस्यतौति Pada यजमाने alah “माह कस्मान प्रजासोरिति। “MAS” प्रवेदनं प्रलाभः, नास्ति वेदन मेतयोः? “may? cea; area चोपासौनष्य। 'पुषटम्‌' पुष्टिरिष्येतर्‌ दुलेभता न भवत्येतत्‌ "मो त ददं पुष्ट" "कश्चनः कश्चिदपि भ्रविदत' मा लभत tafafenfa yyy |

“उसगचयुतो” । गावः श्रवन्ति ठष्यनधस्या fafa "गदति" गोप्रचारः; सा च स्ेमडर्बों wala | व्याप्रादिभये चन्ति, न दूर य्ामाद्कावो गच्छन्तो य नर्व गदृतिभवति । तेन गवां Gata द्यावाष्यथिग्यौ स्ता fare) “mig हताविति। era भयङ्करे स्याता fafa ‘efemar दृषदा । ददातेव॑निप्‌र, यकारञ्चागमः “श्रातो युक्‌"-दूति"; टष्टिदाताराविति प्राप्रे । “Cara” । "रौतिलुिसता मापत इति Chara’; ee ad वल्यापित्ययेः ॥ 8 ॥

“maa” | दुःखो पश्नमनं श्रम्‌" भावयत दति mall खाता

\— नौवदानु-नोरदानु-गब्दावभि्ना्थे संहितामेदात्‌ भिब्ररूपौ श्रुयते । रुतत्मदसिद्य्थं मेव वात्तिकङ्लता “रकि ज्यः सम््रसारणम्‌”- दति पठितम्‌ (ute १.१. ४.)। तच्च “रकि जीवेरपि सिद्धं भवतीति च भष्येषटिः। नौर्दानू'-इति de Ale इ. ५. १० |

२-- “नात्ति प्रवैदमं प्रलाभ Urata ट । R— पाण्ष्ू० ६, २, 98 | ४ -पार Zo 0, 8, ag |

५९० | शतपथत्राक्मशम्‌ | ( O° एत्रार )

fafa waq mat) ‘aa’ सुखम्‌, श्रतुकूलवेदनौयम्‌, तद्धावयतः ‘adtya’ । ‘aaa’ “as बलप्राएमयोः९१ | Stan ति ar” रषः, घोऽगयोरस्तौयजेखत्यौ । oe: मतुपि श्रसुगागमः मकारस्य वलम्‌९। "एतदाह “Tat ते स्ता भित्याहेति ) ‘va’ श्रायापनं स्यावरजक्घमानां मोपघातकम्‌, तदत्यो ; तदाइ- “उपजौवनौये सा faadaerefa ॥ ७ i “द्धूपचरणा"। शरृच्छरेणो पच्येत इति सूपचरणा चोः; सा ह्यविरद्धा wewmcatewaa | एवं 'खधिचरण' एथिकी; तस्यां fe इृढाया महच्छ्रेण चरन्ति। ““ढन्दसि गत्यथेभ्य.-ई ति, खलथं Bq waa: |) एतदा ₹- “grater इ तेऽसावस्बित्यादिना | आवेदनम्‌ “श्रावित्‌। श्रावेदनेनाज यश्नविषया मतिरु्छयते | ae जागतः शक्तस्य यत्‌ क्रियते, ख तदलुमन्यत इति गम्यते ॥ ८ ॥

““शरभ्निरिद हविः” । “aaa fafa समस्तायेवथनम्‌ | यदेतद ्निना हविषः सेन मतोतं कोच्येत एवं तावत्‌ श्राग्रेयाख्- भागं चाग TaN) swat श्राच्यश्चासौ भागसेत्याष्यभागः; wy मेव होतव्य मिति भागग्ब्दाथे दशयति । एवं पुरोडाश्रेन वेलचष्टं भवति; इतरथा तजर पुरोडागरेन चागो शच्छेत । “ATTA दत्थादौँस्त्‌ शब्दानग्रः वयाख्याष्यति ॥ < ॥

१- de He २, ९.९ ब्रश्यम्‌। र~ BT Te Yo पर LUI R— पराण Bes २, € | "वकारस्य च भषम्‌'-दति ठ |

४-- परार द ३, ६.१२८ | ५-- माख्येतत्‌ vt STH | d— to He RBA ( ५८१, ५९९१ Ge ) |

( € ale ) ॥ प्रथमकाष्छम्‌ । ५९९

“श्रथ यथादेवतम्‌" | याया दवता च्या, at ar माहेति aha | “प्रयाभानुयाजा बै देवा श्राश्यपाः"- इति प्रयाजानुयाजा दैवता देवाना माच्यपा cae) श्रप्निः “esas “ CTT इतोधा\ । ‘atte Zaarerta कमण ym: Safe “दविः wae सिषटृदियवः। एवं “या इष्टा Kare यथादेवत्याधं सफटौकरोति। ततशेष्टदेवतावाचिना मेव देवतापदाना मजिन्‌ देशे मन्तलावगते विषतावू विधौ wea: प्रतौ च पौले- माश्यमावास्यादेवतापदामां यवसा भविष्यति। “wafy माणे" CANTATA; गतानुवादखरूपलात्‌ | “श्रभुषतेव्य्य दपि eared “यद्धि देवा इविजेषन्ते, तेन हि महत्लयतोति, az यानसं न साधयति; किन्नर “श्रोमणतौति ; “fay यश यजमानो घ्यावाए्टयिवौ सला मितिः; श्रषागरिषो हेतुलमोश्यते। “शरग्निरजुषतेति । तत यस्माद्यावाएयियोराविदि श्रग्रिरजुषत, तमाद्यावाष्टयियौ श्रोमन्तौ सा मित्याशौःपर मेवातोतजोषण- कौत्तेन भिश्यपपन्ं यश्नसद््या्ोवेदनम्‌ । “यद देवा efaata- यन्ते,-द ति। BTR: सेयनो; तेषां हि awat ana यत्‌ लोकं मपि यजमानेन THA, तद्‌ बड़ शुवेकोत्ययः ॥ १० ॥

"महो श्यायोऽकरतेति"। पूवं मेकवचनान्तं Brera, इदं ववचनान्तं याचे, याख्यानश्चान्ा पितन्नापनार्म्‌ । “यश्चो वै देवानां महः” | मरनं, महः; पूजा, विदधति: । सा च यज्नं देवा egat प्रश्रखतरं वा प्रागवख्यानं afer ॥ ११ ॥

१-- UTo |e २.३. २१। २-- ५८०० € प° AZM |

WER ॥ ग्रतपथत्राद्यणम्‌ | ( प्रण श्रा )

“wear auq” । “तदेनं mae मिति । श्रुतया श्राशिषा विग्रेषेण श्राश्रास्ते' “श्रयं यजमानः" इति, स “waa” ‘cyt’ 'हेवङ्गमा्याः देवप्रापण्ोलायाम्‌, w waa “sats यजमाम इति । श्रागो छरन्दाभावान्ञामाभावाच्च परोक्षम्‌ शश्राशिषा सम्पादयति" ॥ १२॥

“्टौर्घायुल मा शरास्ते" । Mya? इडायाम्‌ । "उत्तरा Trae’ ““इपहतोऽयं यजमान उत्तरस्यां देवयज्याया fafa, ‘afew cae’ ati 'दोर्घायलम्‌' sma इति दौधेजो विव सुपदि- श्यत TA ॥ १२ ॥

“quae ANTS” | प्रशासनं" प्रश्रास्यन्तनेन दवाः AT माना इति प्रश्रासनम्‌, पुरुषस्य aad खायपरतं ‘gaia’ cee: | “उत्तरां देवयन्याम्‌”-दृव्येवं दवार्थाशरोःपूवेकान्‌ खार्था- मासोरन्‌ यजमानाः | यजनौयदेवानां भवति च वथा जओोतनादि- चय मन्तगेतम्‌, तयोक्र मेव ॥ ९४॥

‘rit हविष्करण arma” । “aaa तदिति । यदे वेतत्‌ पू जोवनादि बयं देवपुरःसरम्‌ “sat देवयज्या भिल्यक्रम्‌^ तदेतर्‌ शयो हदिष्करण fafa किमथे तदहि ? तदेवोश्यते- “तदव तदिति; श्रयेभेदात्‌ ) aa हि उत्तरा रेषेज्या, पुनर्यांगमा

I— ८.१.२९ क ° ATTA (५३१० ११०} |

२-- ८, १. ३० क ० ATA ( ५३१० ६पं० ) |

B— ८. १. २१-२२ फ ° ATHY ( ५३१ए० ९-१६० ) |

g— ae ब्रा ३. ५, ९० ( पुरस्ताच्च ५८८ ए० € He) द्यम्‌ |

( <स शत्रा ) ॥ TART । ५८३

ae “Wa? Ty हविष्करणम्‌" ; प्रथो गवा इद्यात्मक मनस्पहवि- RAVI | सजाताः भातरः, श्रात्मिकासतु प्राणासतषाश्च aw सम्भक्रिलेरवियोगः 'खजातवमस्या९ | "वनस्‌" शब्दः कएादिषु zee: “कण्ठा दिभ्यो चक्‌? वमनं वनस्था ॥ १५॥

“faq ura’ दिवि भवं "दियम्‌' | “देवलोके Asafa ‘at यजतेः, स एवमे इह तावन्नामास््ेव, येन कायं देवलोकेऽपि मे कथ नाम स्यादिति। ay स्यान मात्मन श्रा्रस्त ¦ दूत्यभिप्रायः। श्रष्यात्‌ः “ब्रश erat’? प्राप्रोतु। “ara” सष्टद्याताम्‌ ॥ ९६ ॥

“aT वा suan? । "पश्चा गिषः' उन्तरदेवयन्या, योरविष्कर- एम्‌, MAME, दिय घाम, यदनेमेति च Rae समो दितम्‌; एताः पश्च | ‘faa इडायां” देवयज्या, शविष्करणं “cat म ददं इविजेषता fafa । “ata गायत्री" वोयंवतौ सा, यद्गायच wat fe wear fea: सोम मादरत्‌ ॥ १७॥

“नातो श्यसोः” ) शखान्तराघोतानां प्रतिषेधः ॥ १८॥

“शअपोदे कमोयसौः” | कनौयस्् र कारणं प्रदे श्न्तरे SHA “नयूनादा SEAT: प्रजाः प्रजायन्ते ABA मुत्तरावत्‌'*-इ तिः ।

१-“सजाताः प्राणानेव नान्तरेति"-- ति ते° संर. ९. ९ | र-पा० २.९.२७ दघघ्‌०। द्-धार्पान्खा० Yo Ro | 8-<, १. ३०-२७ Fo ( ५२९, WR ए ) द्याः u—=. १. ३७ (५६२ ए० ) द्यम्‌ । {--भूयस्ले-- द्रति भ । ७--उत्तरस्मिन्‌ काणे शप्र० शप्रा०, १२ कण AVA |

15

५९४ ॥ श्रतप्रथत्राद्यणम्‌ | ( ऽप्र° रत्रा° )

"रासन्ताम्‌" “Tre दाने" ददतु; कमेभियेन्यमामा देवा श्रलुमन्यन्ता fafa भावः । तत्‌" रभिः" होता (दवः Sav ‘agar’ “वनु याचने?” याचताम्‌ । ‘aa’ च मानुषा aT: | श्रात्मनि बहवचनम? | “ag? “श्रधि'-ग्ब्दोऽचाग्ररित्यस्य पश्चम्यन्तत्ल- a £ € ४ द्योतनायः | श्रनेकपञ्चम्यथेषम्भवेऽपा दानायेलध्योतकः* ॥ १९ ॥ “दृष्टश्च वित्तञ्च" । ‘oa च द्यावाप्रथिवौ' एनम्‌" यजमानयन्न 'गोपायताम्‌' दति सम्बधः | दष्ट कर्म, यज्ञः: सवकालं मनोरथे- वाञ्छित fae) ‘fad तदव लयम्‌ । देवेषु रेषिषुः' प्राथि- तवन्तः, खछलिग्यजमानाः | “aq a मविदन्‌' “fag लाभ AMAA! ॥ २० ॥ ८६ A 93 इ + ४ ~ 2 तदु देक WE’ उभे च मा' मां द्यावाए्टयिवौ waa होता ब्रूयात्‌ । “एके भ्राङः"-- “यजमानस्य वे यन्न श्राग्ौः, faq तत्रव्िजाम्‌" दति ; न काञ्चिद्षाशरिष विजा faa: | कथम्‌ ? “at ary wal भित्यथेः; श्राशिष armed’, '्यज- A of मानेस्यव av भवति ; न afasay । ततश्च य एव साधौ भवति, "मः ‘ay कचन afaeta एता मागरिष प्रतिष्टापयतिः। कथम्‌ ? aa तया प्रतिष्ठातव्यो यजमानः, तच Weare | यश्चादात्मनि, तच सन प्रतितिष्ठतौति। “तस्मादु त्रयात्‌ उमे चेन मिद्येव'-दति । उभे च Halas: ॥ २१॥

(<अ शत्रा ) ॥ प्रथमकागडम्‌ | ५६९५

दृह गतिः” । दृह यजमाने "गतिः प्रतिष्ठा वामः वननोयष्य' “ary, श्रसोति Te: | “तद्देव यज्ञस्य साध्विति | श्रसाध्वपि किश्चिदस्यासि, तत्‌ यजमाने माभ्रदित्य्ः 1 २९॥

“See नमः | दद्‌ मिति amt प्रत्यक्तम्‌, तदार 'नमखरोतिः-दति। होता Shay aqermefasara, ay- छतकद्‌ यननिद्धवाय वा, वदेदित्यभिप्रायः ॥ ९२ |

श्रय गयोः” । रायुर्नामः awa: ga? । स यावद लोके*, We, तावन्तादु गौ यज्ञस संख्या न भवति, areata विदाञ्चकार); Taare तु श्यौ तत्समानवीर्या कनोयसौ der सम्मवतोद्येत- दितिहासेनाह- “stata मिति। विशेषत sre होता saan प्रेषितः सन्‌ “agar जु, मम्यगित्यर्ः। शवः च कचित्काले “देवलोकम्‌ श्रपौयाय' श्रपिगतः। ‘aq’ तदा “तद्‌” विज्ञानं भवितव्यतावश्रादेव श्रन्तर्हिंतं' विच्छिन्नं 'मनुखेभ्यः Tq ॥ २४॥

(तद्रा ऽकषोणणम्‌” । कथं तसाः sera: प्रतिसन्पेयम्‌, तदृषिभिः तत्काले श्रुतावानौय तस्याश्च कालं विदिला ता मधः" च्रवतारितवन्तः | तस्याञचान्यूनवौ येताये श्राद- “A ता मेवेति। यच्छयोर्वाकं AAI ॥ २५॥

१४-- निर्‌° ४. ४. ५ Rea | २-शम्यनांम'- द्रति ठ |

रदत आरभ्य शंयवाकमन्तव्याख्यानम्‌ | तत्पाठल्तु Fe ब्रा ३, ५. ९९ अनुवाकः समग्रः | तद्याख्यानन्तु go सं ° २.६.१० RTA |

दे--"यावद्‌वलोके'-द्रति ठ | ४--“ता मेव'-द्रति ठ |

५९९ ॥ प्रतपयब्राद्यणम्‌ | ( शप्र Rate )

“a प्रतिपद्यते” | यत्‌ “ret? समनन्धि स्थामं श्यना दृष्टम्‌, “तत्‌ श्रादृणो मेः प्राथेयामहे ॥ २६॥

“मातु aura” । कौ दुम्‌ ? “गातुः गमनं “OMe शुशोक- गमनम्‌, “away श्रपि च, यज्ञे यजमाने च “देवः देवेषु भवा ‘afta’ श्रविनाश्रः ‘a’ श्रस्माकम्‌ ag’; ‘fa’ ¶ (मानुषेभ्यः माुषेषु च नः श्रविनाग्ोऽसतु। न दृति ब्रुवन्‌ खामिनं यप- fenfa | ‘we’ देवलोकं “जिगातु जयतु, भेषजं dare व्याधिविनाग्नं ane कमं । asa हि योजितः ष यजमानेन जित एव भवतोत्यभिप्रायः ॥ २७॥

“श्रो omg”) यन्न गच्छति तदनुकारेण दिपदादैरपि गमनं anafefa र सुख arate) एव मेव मन्त्रायै ब्राह्मं AW, AVA मेव ॥ ee |

“surqar’ । ‘saa’ efewe पाणः कनिष्ठिकया ‘cfa’ एव मित्यभिनयेन ( श्राटृण्णेमडे-दत्यादो विन्त्ते यतः vant aan: ) एथिव्या suena दशयति । “दयं वे एयिवोति ara WGI मन्तरं मन्यन्ते — श्रनयेत्येतेन मन्तेणो प- qufa, किम्‌ ? anne एथिवो भिति । तेषा मेव कनिषटि- कया चिवो मुपस्पश्रतोति काणभ्रुतयुपरोधः | कः पुनरुपस्श्रति ? “यदतो होतान्वार"-दूतिः उत्तर होढ ग्ब्दश्रवणादध्वयरुप- सयश्रति। “marge ta वा ऽएतत्‌"-दृति “afazat देयो

१--नास्वेष ग्रन्थो ठ-एस्तकादन्य् | २--ऋथ'- द्रति ठ | द्-- पुरस्तात्‌ ( €, १. १.--५७९ Vo ) TAT |

(cae Cate ) | TUHRUS | ५८७

होता९५-दति त्रियमाणोऽप्िभावंः रित्तेनोपगतः स प्रथिवौलयपेने- नाभिनयेन मानुषायतनः पएथिवो सुपगतोऽस्तोति anata पृथिबयुपगमेनापि तत्खमानुषभावो पगम quay योनिविमोचने वच्छत्येतद्‌- "यद्भि am a विमुच्यते, प्र तद्हति"-दतिः ; तस्मात्‌ BAH युक्त" विमोत्त्यम्‌ |

एवं प्रासङ्गिकं दोढत्राद्भण समाप्नम्‌< ॥ २९ ॥ [ ५.९. |

श्रोमतोऽवन्तिनायस्य विक्रमाकंस्य शामितुः । aahadt efter) areal afar ॥

दत्याचा्॑हरिखामिनः wat ग्रतपथभाग्ये इवियभरषु नवमाध्यायस्य प्रथम्‌ ब्राह्मणम्‌ |

_ _ ~~~ ~= ~~~ = = ~~ [ग्य ~ चक >~

१-५. १. ५ कण ( RRO Te RE प° ) द्रष्टव्यम्‌ |

२--^ऽम्िमव'-दइति क, S| द--“मानुषयजनं'-इति ठ ।

४--उपरिष्ात्‌ ( ६. ऽ. ४. ८, ) HEA |

y— adam als भ, ठ |

ई--^स AMA” KANT: TEATS M' (५4० Go ७ We) समा- ete: । वथा “अध्ववुरेवाहेषिता देया होतारो मढवा्ाय परितो मानुषः दक्तवाकायेति इक्तवाकर होता प्रतिपद्यते"- इ्य॒परिःाच्च एनर्वच्छति ( २. ५. २. ४२. ) ।

७--\५७ Bo २-२-टौप्न्धोरिद्पाठमेद ATA |

yes | प्रतपयत्राद्मणम्‌ । ( ऽप्रण रत्रा )

ते वे vat: संयाजयिष्यन्तः प्रतिपुरायन्ति । जुहूं च खव चाध्वयरादत्त व्वेद्‌ः हौोताज्यविलापनौ मद्रौत्‌*॥१॥ `

aga मध्वयुः† | पुवेणाहवनौयं पयति त॒द्‌ त॒था न कु्याददिङ्ा इ यज्नात्स्याद्यत्तनेयात्‌ ॥ २॥

जघनेनो हैव ala | waar मध्वयुरेति नो wa TM कुत्‌ Yatar वं यन्नस्याध्वयुजघनाङ्गः vat थथा wan: शिरः प्रतिदध्यादेवं तद्दि 34 यन्नात्स्या यत्तनेयात्‌, ॥ ३ ॥

TRIM हेव gala | Vast मध्वयुरेति नो ऽरव am कुर्यादन्तुरियादइ यक्नात्‌ yal यत्तेनेयात्‌ तस्माद्‌ yang गाहपत्य मन्तरेणाहवनोयञ्चेति तथा इ न afest यज्ञाहववति यथो sears: प्रचरन्नन्तरेण सञ्चरति सु ऽउ ऽएवास्यषु सथ्चरो भवति ॥ ४ ॥

श्रथ पौः संयाजयन्ति | ANS प्रजाः प्रजायन्त यत्नात्‌ प्रजायमाना मिथनात्‌ प्रजायन्ते मिथनुात्‌ प्रजायमाना AAA ALA प्रजायन्ते AeA ण्तदन्ततो qa fara प्रजननात्‌ प्रजनयति तस्मान्मिथनात्‌

ee renee — eee

* “मभ्रौत्‌'-दइति च। T मध्वयु?-दइति च ।

| (नेयात्‌ द्रति च |

( €Bo रत्रा) ॥ प्रथमकागउम्‌ | yee

प्रजननादन्ततो ALAA: प्रजाः प्रजायन्ते तस्मात Gat: संयाजयन्ति ॥ ५ ॥

चतसो देवता यजति। चतसो वै मिथनं इन्दं वै मिथुन दद हि खल भवतो मिथन मेवेतत प्रजननं क्रियते Cael देवता यजति ॥ € ॥

ता वा च्राज्यहविषो भवन्ति। रेतो वा ssa रत ऽएवेतुत्सिज्ति तस्मादाज्यहविषो भवन्ति ॥ ७ |

तेनोपाध्श॒ चरन्ति। तिर्‌ sa वं मिथनेन चयते तिर्‌ ऽदवेतदयदुपाध्णु त॒स्माद्‌ पारश चरन्ति ॥ ८ ॥

अथ सोमं यजति। रतो वे सोमो रेत ऽरुवैतत्‌ सिञ्चति तस्मात्‌ सोमं यजति ie ॥

श्रथ त्वष्टारं यजति। ववष्टा वै सिक्तः रेतो व्विकरोति तस्मात्‌ त्वष्टारं यजति ॥ १०

aa देवानां पुलौयजति। पलौषु पै योनौ रेतः प्रतिष्ठितं तत्ततः प्रजायते तत्ुल्ीष्ठेवैतद्योनौ रेतः सिक्तं प्रतिष्ठापयति तत्ततः प्र॒जायते त॒स्माद्‌ देवानां पुललौयंजति ॥ ११ ॥

स यच देवानां पन्नौयजति। तत्परस्तात्तिरः करोत्य॒प ह वे तावदेवता saad aaa समिष्टयजजंहतीदं नृ नो जच्वत्विति ताभ्य waafac: करोति तस्मादिमा

gee ॥ शतप्रथत्राद्यणम्‌ | ( ome इत्रार)

मान्य सवियस्तिर इवैव पुसो जिघत्सन्ति या ऽदव ता इवेति इ स्माह ATTA: ॥ १२ ॥

sara ण्दपतिं यजति | श्रयं वा ऽअभ्निलाकं इम मेवेतुल्लोक मिमाः प्रजा ऽश्रभिप्रुजनयति at इमं लोक्‌ मिमाः प्रजा ऽअभिप्रुजायन्ते तस्मादग्रं हति यजति ॥ १३ ॥

तदिडान्तं भवति। न यब परिधुयो भवन्ति नु प्रस्तरो यच वा SHS WATT यजमानः स्वगाकरोति पतिं वा ऽनु जाया तदेवास्यापि पल्ली खगत भवतीयसि त इ PAINTS रूपं कुर्यात्‌ तस्मा दिडान्त मेव स्यादतो प्रस्तरस्यव रूप क्रियते ॥ १४॥

स य॒दि प्रस्तरस्य रूपं कुयार्‌ । य॒थवादुः प्रस्तरेण यजमानः खगाकरोत्येवु मुवेतत्‌ Talk खगा- करोति ॥ १५॥

स यदि प्ररस्य रूपं GATS" | TVA तृण माच्छि ग्रं Hal मनुक्ति सुध्यः TA THY स्थाल्याम्‌ ॥ १६ ॥

अरथाग्रोदाहानुप्रदरति। FU AAI EA FATT ्प्ेऽसि waa पाहौत्यातुन मुपस्प्ए्ति तेनो HMA नात्र टणक्ति ॥ १७ |

* कुर्याद्‌ द्रति च। T खयाव्याम्‌'-द्रति च ।

( €Be रत्रा) । प्रथमकारडम्‌ । १०१

HAE संवदखेति+ | अ्गानप्नौदगञच्छावय AI, खगा eer Wa खल्तिरमातुषेभ्यः wat That wee

भथ FET सुवश्च सम्रखह्ञाति। Het हेवाहृति करोति यदनक्याहतिभूत्वा देवलोकं गच्छादिति तस्मा- WET FIA VATE ll १९ ॥

सवा ऽश्रग्रये aazarfa | श्रप्रेऽदब्यायोऽशौतमे- त्यमृतो यप्रिसस्ादादहादबधायविनत्यशौतःमेत्युश््टो यप्रिस्तस्मादादाशौतमेति पाहि at feat पाहि ्रसित्ये पाहि दुरिष्ये पाहि दुरद्मन्या ऽइति सुवाभ्यो afta गोपयेव्येवेतदादहाविषं नः१ पित्‌ afwaa वै पितरनमौवं न sez मकिल्बिष मन्नं कुवित्येवैतदाद सुषदा योनावित्यामन्धेतदाद खादहा वाडिति तद्यधा- वुषट्‌क्टतःः हतु मेव मस्येतह्ववति ॥ २०।।

aa ae val व्विखःसयति | योषा वे व्वेदिव्षा

वेदो भिथनाय वे ae: क्रियतऽ य॒देनेन यन्न उपा- लभते fara मेवेतत््रजुननं क्रियते ॥ Re tl

et = " [व

न~ ~र +~ ~ कका यीं ~« ~

* taqzeta’—afa च | + (gana eifa’—sfa च। { ‘afaanta’—xfa च। $ ‘ofaxa:’-xfa क |

|| इतोऽनन्तर fae “प्रत ८०० दरति पाठः क-पुस्तके | 76

९०२ ॥ ए्रतपच्त्राद्यणम्‌ | ( 99° Rafe )

WI यत्पुलौ व्विखध्सयति। योषा वे gat वृषा वेदो मिथुन मेवेतत््रशुननं करियते | त॒स्माद्‌ वेदं पौ विवुललःसयति ॥ 22 |

सा व्विसलश्सयति । व्वेदोऽसि येन त्वं देव ae देवेभ्यो व्वेदोऽभवंसतेन TH A भूया इति युदि यजुषा चिकौषे देतेनैव कुर्यात्‌ ॥ Vs

त मा वदेः Bera | योषा वे व्वदिवषा ae ware परत्य aut योषा म॒धिद्रवति पश्चादषेना मेतत्‌ परत्य वृष्णा व्वेदेनाधिद्रावयति तस्मादा वेदे सुरस्तणाति ॥ २४॥

श्रथ समिष्टयजुजजहोति | are युत्नोऽनुसन्तिष्ठाता {इत्यथ TET समिष्टयजः vet: संयाअयेत्‌ प्रत्यङ्‌ हेवास्येषु यत्नः सुन्तिषठेत तस्मादा sate समिष्टयज- जुहोति प्रादे युत्रोऽनुसुन्तिष्ठाता ऽइति ॥ २५॥

श्रय युसमात्समिष्टयजुन्ताम | या at ऽएतेन awa देवता हवयति याभ्य wy यत्नस्तायुते wal वै तत्ताः सुमिष्टा भवन्ति तद्त्तासु wate सुमिष्टाखयेत॒ज्- होति तुसात्समिष्टयजुर्ताम ॥ २६।

श्रय युसातसमिष्टयजुजुहोति । या वा ऽएतेन THA देवता शयति Ina रष यच्ुस्तायुत ऽउप इ वैता

( €Me Rate ) ॥ Tuam Tega । fox

saat युवन समिषटयजशतौदं न्‌ नो जुष्चत्विति

ता Causa Yara Ie यासां चरणं wey यत्त वा ऽएतुदजौभनत युदेन waa तं जनयित्वा ame प्रतिष्ठा तच्छुतिष्ठापयति तस्मात्समिष्टयज- जंहोति NRO | जुहोति। sat गातुविद ऽइति गातुविदो fe

देवा गातुं fain यत्तं विचे्येवेतदाइ गात्‌ मितेति तदेतेन यथायथं व्युवरटजति सुनसस्यत ऽदमं देवयश् सादा ATA धा Sars वं यन्नो योऽयं पुवते तदिमं यन्नु aA त॒स्मिन्‌ यन्न प्रतिष्ठापयति ata यन्न सन्दधाति तस्मादाह खाहा वाते धा {इति ॥ oxy

श्रथ वदहिजं्ोति। श्रयं वे लोको बद्दिरोषधयो aft रस्सिन्नेवेतल्लोक श्रोषधौदधाति ता ऽइमा रसि लोक+ ऽश्चोषधयः प्रतिषितास्तस्माददंजं होति ॥ २९ ॥

ता वा ऽश्रतिरिक्तां जु्ोति। समिष्टयज्वान्तो यत्तस्य yey समिष्टयजषोऽतिरिक्त तद्यदा fe समिष्टयजंदोत्युथेताभ्यो जाति तस्मादिमा safer रिक्ता $श्रुसम्मिता श्रोषधयः प्रजायन्ते ॥ ३० |

स॒ yea! eaten इविषा धृतेन स

* (cafeatn’—xfa क ¦

fog । प्रतपत्राद्धःणम्‌ । ( 90° इत्रा° )

मादित्य्सुभिः स॒म्महद्भिः स मिन्द्रो विश्वुदेवेभिरक्क दिव्य नुभो गच्छतु यत्‌ स्वारेति+ ॥ ३१ |

श्रथ प्रणता afew: परौत्य निनयति । ag वा NIT युदेनं तनुते स aa निनुयेत्पुराङ्‌ ्ावि- मुक्त ऽएव यन्नो युजमानं प्रक्षिणौयात्‌ तथो इ यन्नो यजमानं न प्क्षिणति तस्मात्प्रणौता = fers: परौत्य निनयति i ३२।

a तिनियति। ae द्विमुश्ति स॒ त्वा वरिमुश्चति कुमे त्वा faqeia aa त्वा विसुश्चति पोषायेति तत्पु quai यजमानाय निराह स येनैव प्रणयति तन निनयति युत wa योग्यं gata तेन व्विमुश्वन्ति योक्षण fe योग्यं gaia draw विमुश्वन्त्युथ फलौ कुरणान्‌ कुालेनाधोऽधः कृष्णाजिन मुपास्यति THAI भागोऽसौति ॥ ३३ ॥

देवाश वा SHAT | उमये प्राजापत्याः पस्पुधिर wafer प्रजापतौ पितरि darters मयम्भ- विष्यत्यस्ाक मयुम्भविष्यतोति ॥ ३४ ॥

ततो Vat | सुवं aay संख्याय यत्यापिष्ठं awe भागधेय मासोशनेनान्निरभजन्रलला पशोः फलौकरणे-

ee cn >

* (खाहति'- द्रति च । T देवाः-इति च।

( €खण० Alo ) ॥ प्रथमकाग्डम्‌ | १०५

इवियत्ताल्ुनिभक्ता ऽअसनि्येष वे सुनिभक्तो यं भागिनं निभेजन्त्युथ यु मभागुं निर्भुन्त्येव स ॒तावच्छशसत {उत हि git Weare किं मा बभक्येति स यु मेवेभ्यो देवा भाग AH Aa ऽएष रतद्वागं करोत्युध युदुधोऽः छृष्णजिनु मुपास्यत्यनप्नवेवेभ्य ऽरतदन्धे तमसि प्रवेशयति तथो ऽरवारटक्‌ पशो रसां भागो- aida तमसि प्रवेशयति तस्मात्‌ पशोस्तेदनौं न कुवन्ति रक्षसा हि सु भागः+ BY ३।

॥ इति सप्तमप्रपाठके ठतोयं ब्राह्यणम्‌ [€. 2] 1

“ते वे पोः” । पन्नो संयाजन्राद्यण मेतत्‌^ । ते" वच्माणएः श्रययवांदयः ‘val’ देवानां 'दयाजयिषन्तः' देवैः सह सङ्गता याजयिखन्तः। यजमानः संयते, न यजमानेन समिज्यमानास्त विजः संयाजयन्ति | संयाजनाथे श्रतिः चस्नारेव गाहेपत्यदेश्णार्‌ गताः, त aa “परियन्ति गमनप्रतिलोम श्रादवनौयात्‌ परास्त मभिमुख मायन्तिः । आरागच्छन्तशचेदं कुवन्ति- “ys च सुवं चध्वयुरादत्ते"-रृत्यादि ॥ १॥

* भभाग!-द्रति च।

१-- ^पत्मीसंयाजेभ्यो mere गच्छति"? -ददयादोनि रसत्राणालोश्यानि

( का० Bite Be द. ७. १-१९.) | 2— 'आश्वनौयन्तपरकानभिमुष्व मागयन्ति-इति ठ |

९०९ ॥ प्रतपरयत्राद्मणम्‌ ॥ ( प्रर Rate )

““तद्केषाम्‌” । ‘afeg? बहिरेव afegt, ‘aurea’ साधनं WOT यज्ञः, न चाहवनोयात्‌ प्राक्‌ षाधनं किञ्चिदस्ि, ततश्चा- IT यन्ाङ्गन ANT मोक्षय मिल्यभिप्रायः ॥ २॥

“anal? | away मुत्तरेणतौत्य val चापरेण | “aay दक्षिणया शितो यश्चादिव्यपरे शाखि are.) भसदुत्स्गायतनम्‌े wan: थया भसदि शिरः संयोजयेत्‌; sarge मित्यभिप्रायः॥ २॥

“qatar”? | ‘area मन्तरेण" wale’ ARITA पल्या- ान्तरालेनेत्यपरे ॥ ४ ॥

“श्रय पन्नः" | “यज्ञादं प्रजाः”-रत्यस्मिन्‌ काले पन्नौषु संयाच्य- मामासु ‘ane जघनाद्ध भिथ॒नं प्रजननं छतं भवतोत्याह । प्रजा- पतिभावाय यश्सम्यादनाय युकः मन्‌ are हेतुभेवति | सोऽपि न च सर्वात्मना । किं तंहि ? यदाधियन्निकं मिथुनं तेनं प्रजासगेश्य साचात्कारणं भवति । तदाह- “an प्रजायमाना fara परजायन्ते न खतः, एवं च तदपि मिथन EET वत्तते, तस्मात्‌ प्रजाः प्रजायन्ते । ष हि यज्ञपुरुषस्य जघनाद्धंभागित्यमिप्रायः। तत aga: wat: सर देवेयैजति, ‘azar’ प्रजाः "एत- दण्ततो awe “मिथुनात्‌ प्रजननात्‌ प्रजनयति' wares मधि- ay क्रियते, ‘aay’ यज्ानुकारिणो मिथुनाद्‌" एव fay-

१- "पल्म-दइति ठ ।

a— ‘aafeaqe’—xfa ढ | a— (भसदुपस्य'-दति ठ |

g— “मुत्तरेणातौत्यः-इति छ, भ |

( € Rate ) ॥ प्रचमक्षाएडम्‌ । ९०७

दयात्‌ भ्रजननादन्ततः' नघनभावार्‌ ‘Ue’ यज्कायपुरुषस्य दमाः" “were तस्मान्नियमभम्‌९ ॥ \॥

“erat देवताः” । “चतसः” -दति९ । देवामां wet यद्यपि ब्यः९, mereka सा इवि्भाग्‌ देवते्यभिप्रायः । “F-F रोति । दाश्वां देवतान्धां मिथुनम्‌, श्रपराग्या मपरं मिथनम्‌, aver मपि मिथुनाभ्या मपरं मिथुन भिन्येतहूगयति ॥ ९॥

“at वा श्राच्यहविषः। रेत श्राञ्यम्‌' सारलात्‌, कारण- द्रयलक्तहैखरेत्‌ | त एतद धिवन्नं “सिश्चति' प्रजार्थम्‌ ॥ ऽ ॥ `

^तेनो पाद” । उपा द्चरणग्रष्टन ai’ शहोजाध्यर्यैव मेव श्राय" “तिरः mafia मप्रकरार 'भिथनेन' शिक्गदयेन “waa? लोके । तेन Bata भवनौयम्‌ ‘sain’ चाप्रकाश्म्‌ | ^“तस्मा- दुपांञ्चन्यपसहारः॥ ८॥

“श्रय ata’ | चद्यप्याच्येनेव रेतोऽयः सिद्धः, तथापि देवलोक मपि aeery fafa “सोमः यजति. ॥ < ॥

el te OF 90 A ne EY YS -> -------- -~ a ee ee oS --- - ~ ---~--~ - ~ ---~--न--न्न ज्र

१- तस्मादि्ादिग्रो ठ-पएस्तके न दृश्यते |

२-- ““चतसखोऽवान्तरदिश्चः, त शव चत्वारः पलोसंयाजाः?-द्यादि- परन्धखेहेवो परिटात्‌ (१९. १. ६. RO) RET |

R— निर° १२. 8, १०-११-१२-ण्ेषु शाख्याताः |

e—“auig चरन्ति, चरणणव्दे स्वम्‌”-एरति का०ग्रौ ०द०९. ९. ०,८।

५-- “होधाध्वयेव wae aa ढ ।

९-- “वनति सोमं asx देवागाम्मल्लौरमिं एहपति मिति" दति काण sito Te १. ०. Ro |

९०८ ॥ MATA | ( प्रण इत्रार)

“aq aera’ मिथमोपपादनाय ay क्रचन पुंसि usq भिथुनात्‌ जिग एवाश्रयनोय द्रत्यभिप्रायः। ‘Aer वायुः सोऽध्यात्म aafea: famara Ra ‘tay’ यावनग्धख्यौमि य्य प्राणिनः, तावन्ति तस्य सुष्विभागानि खण्डितानि कंरोति। तश्चाधियन्नानुक्रारेण, नान्यथेति an ऽपि faut wer विक्ुवेन्‌ quate: | सोऽयं यच्छत दति तदेष एैतदिल्यार ॥ १०॥ “श्रय Saran.” । “oat वे योनाविति। पल्या एव ‘af प्रजाघधारणस्यानम्‌२, तस्मिन्नेव रेतः श्रतिषितम्‌'। (ततः एव च प्रजायते श्रपत्यषूपेण; पनोनां योनेरेव fawata: सप्रसूतिभेवति । ततत्पनोष्वेवः योनिश्तास ‘far रेतः ्रतिष्टापयति"*। (ततः ताभ्यः टे वानाग्पन्नौभ्यः ्रजायतेः स्वः; योषितो ऽनुलच्छेत्यभिप्रायः५ 1 ११॥

स॒ यत्र देवानाग्पन्नोः”। “तत्पुरस्तान्तिरः करोति" भ्रन्त- gia माहवनोथात्‌ । ताभ्य एवेतत्‌ ‘faq’ भ्रन्तद्धानं करोति | "तस्मात्‌" हेतोः “मानुयः स्वियः' "तिर <a ‘qa’ “wagt

न NS वी

१-- fam ८. २. १६०) १९, १२; १०. ३, १० VHT Bla |

श-- “ag रूपाणि a fe प्रमुः?-द्रयादिमन्तरशहटालोचयः (° ae)!

a— भ्यो निः” स्थानम्‌'-द्रयेव क्‌, भा |

४-- AAT ठ-पएस्तकादन्यच्र |

y— ualaifaanfe: प्रतिषापयतोच्यन्तो aye ठ-एस्तकेऽपाकः |

९-- (प्रजायते ताभ्यः स्वां योषितोऽनुरक्ता इव ayaa मुपास्त दति किंवदन्तौ न विश्डा-द्रति ठ |

( €व्धन्फत्रा°) ॥ प्रथमकागडम्‌ । १०९

aaa मिच्छति"”-त्यपादानात्पश्चमौ९- 'ुंमः"-षति। पुषः चरन्तहिता", पुमः श्रदृश्छमाना९ ‘Hawa भकयित fasta | याः दूव'-द्द्यतुकारः। याः पुसः पुरो faagepnf fae, ताः ट्व" । श्रस्माद्यज्ञाङ्गानुकारात्‌ TNE याज्ञवष्क्यः' | तद्र यो षितस्त॒ पुसः समच मणन्तेऽप्नन्तिर, तथेवातो ऽनुकारादित्यभि- पाथः ॥ १९॥

श्रथाग्नि wzwafa” | श्रय लोकोऽभ्निः' wea: | गार्हपत्यो ` हि ग्टहपतिः; “श्रय मभनि्गाहेपत्यः""-द्तिवचनात्‌ ; गारपल्यशथायं लोकः । ततश्च aq ‘afy गहपति यजति' तत्‌ ‘ca लोकम्‌ लोकोपलकछिते देशे प्रजाः प्रजनयति'। ततश्च यज्ानुकारेण तथेव "ताः प्रजायन्ते" ॥ १३॥

“तदिडान्त''। इडान्तवत्‌ “Wray ‘era यजमान्त भित्यभिप्रापर, तत्‌ इडा पन्नो संयाजेषु विधौयते । तस्याश्च gain एव विधिः । अर्थेवादेाऽपि च पूरीक्र एवेति नोक्रः । तस्माधन्नेऽव- कल्पयेत्यादि यथेव fe देवेध्वडावकगप्ता, तथा alata देवेवि- त्यभिप्रायः। “a यच परिधयः'"-द्त्यादिसतु इडाया श्रनवे- sare: | तजाभिप्रायः। श्रनापि पन्नौयन्ने। ada cer देवयश्च भवरन्धेवं सूक्रवाक-ग्रयुवाकाभ्या मपि भवितव्य भिद्यत we “न

१-- पाण Bet. 8. Re | -- “ करोतिः अन्तरदानिनादशेन मिष्छति। ‘Ga wafear एस्चादृ यमाना (Tas दृष्यमाना ¢)" -दरति ठ |

३-- ‘aod नाम्नन्ति-दति ठ। १7

११० ॥ एतपथ्ब्राद्यणम्‌। (प्रण शत्रार)

wy परिधयो भवन्तोति । परिभिप्रणर सम्बन्धौ सक्षवाक-शंयुवाकौ तदभावेऽनुपपन्ना वित्यभिप्रायः। ननु च प्रस्तरप्रहरणेन यजमानः खगाङ्ृतो देवयश्नः , wate यश wat तथा खगाकन्तेथा ; CATA तु खर्गाश्नोकाल्लान्तरितव स्यात्‌ ? द्यत श्रार- “प्रसत- रेति । प्रस्तरकरणे दयसितं = gaily यस्‌ -शष्दोऽवसान- वचनः कण्वादिषु, प्यते । श्रवसन्नः मवसादं we: कुयार्‌ ;- यजमाने गच्छति खगे शोकं val न गता, श्रवैवावसन्ना सा, श्रपुना alway; न च युक्षम्‌ ; पतिं हनु च जाये्यभि- प्रायः ॥ १४॥

“qafe प्रस्तरस्य" । ‘vaca’ ‘eq प्रतिनिधिं कुर्यात्‌, श्रष्वयैणा ततः “यथेवाद्‌ दूति । aaa afeer यजमानवत्‌ तां 'खगाकरोति' नाभिदघ्रा मानयतोत्ययेः ॥ ९५॥

“q यदि” | waar ॥ ९६ ॥

“mare” | स प्रस्तररहूपवचनात्‌ ूक्रवाको मा प्रापदि- दाह “श्रयाग्रौदा हेति । age मेव भवति; प्रेषसामर्थयात्‌ ; म सूक्रवाक माह ॥ १७॥

“UTE Waza” | प्रसन्ना ॥ १८॥

“श्रय 8 च सवं च” । “स्रषटषातोतिः। होतु तत्ख

१-- ग. पा, द. १. २७ (३४.) | २-- ‘qaqa —xfa ठ | R— तच AMi—Ale Ho २.२०. १।

(€ ante ) ॥ प्रथमक्राएटम्‌ | ६९१

amy; न तु चरत्‌, ठणस्याङ्तिकरणायल्म्‌ । कि कार- एम्‌ ? ‘HZ UN दण मध्वयुः रातिं करोति" । ‘aq’ तत्‌ श्रनकरि' aq ger भित्यादि। faarg जुहश्च सम्प्रणडाति, कथं ara? श्राङतिभ्वैलाः ve माच्च 'दवलोकं गच्छादितिः॥ १८ ॥

“स वा aaa” | श्रगरौतमः' भो करतमः९। “श्रनमवम्‌' श्रमौवा वयाधिः, स ae कार्यतया नास्ति, तदनमोवम्‌ । “श्रात्मनि' sat; दविणाग्निहोमादि शाखान्तरात्‌ ॥ २०॥ |

“gy ag’? | विखंसन quae मेव, श्रयवादस्तु “यद्धि युक न विमुच्यते प्र तदद्यते"-इतिः गम्पमान एवेति alm) पल्यास्तु कटेलेऽथंवादं वच्यति- “श्रय aq vat विूसयति"-दूति, अधुना विखंषनप्रसङ्गादुत्यत्तिविनियोगौ वेदस्याह । तत्रोत्यत्ति- सतावद्‌ “योषा वे बेदिरिति। विनियोगः- श्रय यत्‌” “एनेन वेदेन ay’ किञ्चित्‌ ‘sumed’ उपगहाति, wea मपि सत्‌ 'उपवचर्याय' उपकाराय खुटहोतवात्‌ यद्‌ गक्षाति; यत्‌ "मिथुनं क्रियते; उपग्राह्य च वेदस्य वेत्युपग्रहणे विनियोगः | स च Unga दत्येतन्मियुनवचनादेव गम्यते; नेकद्रये fe कर्मणि

१-- नास््ेतत्यदं ठ-पएर्तकादन्यत |

२-- मशटोधरकतं WIFE दर्ब्यम्‌ (ale सं° २,२०. १.)।

३-- “aalt दं प्रसुवति वेदोऽसोति"-श्ति कार ste Ge Bo. UI HME ae We २, २९१. ९।

s— उपरिष्टाद्‌ (ई. 9. 8. 5.) FEAF |

५-- अनुपद मेब २२ कणडिकायाम्‌ |

६९२ | एतपथब्राद्यणम्‌। (शप्र Rate)

( अनाट्न्तौ\ ) तेषां alata मिव मिथुने fega । तदपि सव्ये कर्मणि संसवहोमादौ बेदेनोपग्रहणएम्‌, न सवं भ्येतच्छा- खान्तरात्‌ ॥ २१९॥

“श्रय यत्‌ Way? । प्रसन्ना ॥ २२॥

“सा fadwafa” ¦ "यदि यजुषा" कन्त मिच्छेदिति । चदि" शब्दात्‌ fsa वेदस्य यजुषा करण मिति गम्यते । श्रय धजुषा करणचिकेरषानुपपन्नेतिखामर्थ्थात्‌ पतिः ज्रुयांदिति। तश्च करण मासाद्याज्यनिर्वापकाले चिकोषेति । कः पुनः कुर्याद्‌ ? यजमानः; शराखान्तरात्‌, “मदं गयाः -र्‌ तिःमन्त्रलिङ्गाच्चः ॥ २९२॥

“त मा वेदेः" । ‘ae शचाभिविधौ , aaa वेदिं Bafa “ater वै वेदिटषा वेदः"-इतिगेषात्‌ | वेदिं संस्तणणति* । समा- ल्यानादष्वयैः ; Wa तु विगरेषवचनाद्धोता संस्तणाति ॥ २४॥

“श्रय समिष्टयजुः” । प्रसन्नाञ्चतसः ॥ RYN २६॥ २७॥ ९८॥

Coy बरिः०। श्रयं ते लोको बरहि “afe इहि agi”

॥ ।

१९-- गेतत्‌ पदं ठ-पस्तकादन्धत ।

२-- वा> स २,२०.९ AMT St ATF |

इ३- दूति वचनादा्रौरया गः" -इति क्‌, भ ।

४-- “सतयाद्यावेदेः ति काण Bite Geo ३.७. RI

y— WET Gara area मा बहिंबस्तौत्वति (१. १५. १४. ) ।

९-- काण Ble ° द. ८.४। तथ मन्तः ale Ho २,२९.९ । afagaafifa कमेणः सञ्च्ा। वातच्ञाच देवता; खाहा बाते धाति (ate He २, २१, १. ) मन््लिकुत्‌ ।

e— ale Blo Ge ३,५८.५ AM Ae Ho R aR १।

(<अ. रत्रा) ॥ प्रथमकाकःम्‌ | ९१४

परिद्धो*ऽय शोकः । ततः कियदेतदरदिःशन्दवाश्यता स श्रोषधि- वाद्यता च? बरहिःग्रष्दवाच्यांगेन तद्‌ ‘aficad लोकः तस्यापि बहिःगरन्दकलात्‌, श्रोषधिलश्निन ततवा: श्रोषधयः, । ततस्‌ यद्‌ वर्हि" अधियश्चं “जुहोति, तत्‌ ‘uty sine बहव श्रोषध्यात्मकलात्‌ “दधाति'; ase तयैव gaa ९८॥ ` ताव fatter” | TART TBE a यश्चात्‌ श्रतिरिकरां TET कथम्‌ ? (समिष्टवणृधवान्तो ame; तद्धि देवताविस्जना्ै मिद्यनिप्रायः | ततञ्च या ag समिष्टयजषः' सातिरिक्ता, zarg WATE च देवतासु | यदा हिः | 'डिः-ग्ब्दः "च-ग्रष्दार्यः यदा च्‌ 'समिष्टयजुजेहोति?, श्रथः श्रनन्तरम्‌ "एताभ्यः श्रोषधिभ्यः | “Nea quale” श्रोषधयो ऽसिं्षोके कथं नाम भवि्यन्तोत्येव मथं “जुहो ति" ॥ २०॥ “a अहो ति" । प्रसन्ना ॥ २९ ॥ “श्रय neta” | श्रध्वयृरत्तरपार््वाद्‌ afawary a2:

—

re ~

९-- ‘aftzst—xfa ठ |

२- afagagetaaa यश्नसमािः | खत एतत्‌ परतिपत्तिकमंद्य्यते | अथेहोपरिष््ादाङ्तिपरिगणनानुसारतः afaatag Fa श्नतम्‌-- “ताः wera साभिधेन्यः। दावाघारौ WE प्रयाजा RST चयोऽनुय जाः दक्तवाकख Watatany तासत्रयोद प्राङतयो ऽय यदेवादः परन्नौ संयाजेषु asta सुमिदटयजुचख ताः पष द ्राषुतयः"-दत्यादि ११. २, ९.५, € |

R— We RR. CRD Lael

४-- अच AM — Alo We २.२२. १।

Y— THAT = HTT | (१२. WR. 9.) प्रणोताप्रणयनं वच्यति |

९१९० | ्रतप्त्राद्यणम्‌ | ( शप्र इत्रा०)

( ्राहवनोयं प्रदिएतो^) गला खदेगेऽवथ्िता एव ‘amar ‘fafa नौचेनेयति, शमौ wieder: “oR वा इति निनयनायवादः | “efawa wane तु “तथा दग्‌ भवती- त्यथेवाद्‌ व्यति? । ae’ श्रनाटृन्तौ ‘ast यज्ञमानं af wary’ “fa दिंशायाम्‌?'” fear) "तथाः नोयमानासु प्रणो- arg न प्रिणातिः न हिनस्ति ॥ २२॥

“ख॒ भिनयति^। “Caaf सुत्तमा मिति। पुषटंहरापः, arg निरस्यमानाष् मा गत्‌ ysfaceaa पुष्टिं facie “gna मिति । श्राध्वयेवस्यान्ते cae: । ्राष्वरयवे शिष्टम्‌, ag रच्ोमिरासप्रधानयागादि; ततश्च निनयन मेवाष्वयीर्यन्न छक्र मित्यभिप्रायः५ | “a येनेव प्रण्यतोति । “कस््ेत्येताभिर निर्क्रा- भिर्याहइतिभिरित्यभिप्रायः। “श्रय फलो करणान्‌ कपालेनाधोऽधः | फलो ्रियन्ते तण्डुला एभिरिति फलो कर णाः श्रक्गौभवन्ति तण्डल- निष्पत्तौ । “श्रभ्रूततह्वावे९”, “हृन्बस्ियोगं सम्पद्यकन्तरि चिः | 'फशोकरणान्‌' away "उपास्यतिः उल्किपति उत्करे । "कपालेन मध्यमेन प्रथम नातिक्रामेदिति “ats श्रघल्तात्‌

जक

१- ठ-एतयो त्वेष पाठोऽधिकः।

R— दत उत्तरस्मिभेव ब्राह्मे (१ कर) |

Z— खा प०्र८धार।

९-- पा० ¥. 8. Ve Be ९ ate |

== प्र or पर 8. yo |

( € रत्रा) ॥ प्रथमकाणएडम्‌ | ६९५

नातिदूरे । “हष्णाजिनम्‌"-दति, “श्रधोऽध दत्येतद्योगमिमिश्ना fatter’; हृष्णाजिन्याधत्तात्‌, समोप दृत्धधंः? | ३२॥

“देवाञ वे" | प्रसन्ना ॥ २४ ॥

"ततो देवाः” | ‘ad as? इविर्ज्नास्यम्‌, ‘dea wari पूवं संत्य । “श्रयेति। ay श्रनन्तरम्‌ । 'भागसेय' भाग एव भागधेयम्‌ ; खाथिको Ga.’ । Ay भागेयेन पा पिष्टेन एनान्‌' WIT 'निरभजन्‌' निभक्रवन्तः, वहियंन्नात्‌ तवन्तः । केम, कस्मात्‌ ? श्रार-- "भ्रा, पशोः” | Tee gard: | wear लोहितेन पोः" 'निरभजन्‌' । "फलोकरषेः' पाण्ड्रभागेः 'इवियज्नात्‌' निभेजन्तोऽभ्ववन्‌। "एष सुनिभक्रः" भागिनं, खत्पभागे- नापि भक्रम्‌, श्रभागः भाग मद्वा यं 'निर्भजन्ति९। "सः" भागौ प्रयमम्‌ ‘Wed’ एव, ‘sa’ श्रपि श्रवलो हि qeaat वशे भवति | ‘MY’ BATE श्राह aa — कुतश्चित्वालपर्यायात्‌ ‘fa’ लं ar मां बभक्थ', मनसि fa ag वया दत्त faa) धं भागम्‌ ‘Ta’ Taha: "देवाः श्रकन्पयन्‌' कल्थितवन्तः, समोपे afy- पति, श्रग्निहोने ‘sai तमसि' प्रवेशयति", ‘aur "पशोः seq

$

"= ~~~ a ee ee OO I ण SL EL PY AP i a => कन

१- पा० RR R Te Q Alo HAF |

R— Flo sto We ६. =O | मन््रस्तु वा० To २.२द.२। a— “ततो दवाः” | ‘aga’ efararel dad Ha-xfa ठ | ४-- “भागरूपनामभ्यो धेयः -दति पा० ई. 8. ३९ Te & Te | Y— पाण Bo ६.१. ६३।

६-- “ Cena’ भागरोनं ‘fant ?-दरति ठ ।

९९९ ॥ ग्रतपथब्राद्यणम्‌ | (ete इत्रार )

श्रपि। (नतक्मादिति। तेदनोकरणभावेम vata: तेदनौ- करणेन wifed’ सिद्धम्‌ ॥ २५॥ ३१ (ees

ओमतोऽवन्तिनाथस्य विक्रमा दित्यश्पतेः | धर्मष्य्ो हरिखामो बास्यच्छतपथश्चतिम्‌ ॥

दत्याचायंहरिखामिनः wat wate Easy aaararae दितौयं argo ॥

१--तेदनौ (तेमगौ ^. C.) atfean’—zfa ठ | तेदनौश््दोऽश्र पुनः श्रोष्यति १३. ५, १. ८; ऋन्यचान्यत्र च, तथाहि ato सं° २५. २, खथ" Ho २०. LAL. UV, ताण ब्रा° २९. 9, AH ए. ६.१२. १२. तिमन तु गिरानम्‌'-द््यमरः २, €. ४४।

र-- खच पद्धतिः । होता वेद मादाय, खध्वर्युजुद्धं Gages, अम्नौ- दाज्यस्यालौ मादाय, श्चासरोप्रप्रथमाः पत्नौ संयाजान्‌ AY areca परति गच्छन्ति । तच्रा्वधुर्गा हे प्दत्िणाम्रौ wate गत्वा पत्या aT गा्प्सय efgua रशानाभिमुखः, me पखाडधोता ऊद्धजानुः, तदुत्तरतो. ऽस्मीदल्िणाभिसुख cad सं उपविशन्ति | ततोऽध्वयु वंद eter क्रमेण 'सोमायानु्रृदि”, ‘mysgate’, देवागाम्पौभ्योऽनुबरूहि", “ane गटह- प्तयेऽनुग्रूहि-परयुत्का जु GABA माज्यं प्रोता, श्राय, क्रमेण "सोमं यज! -इत्यादिक माष्ट। तचा इदं सोमायः-द्र्यादिश्यागञ्च। ततः सर्वेषा मिडाभागमच्चणम्‌, माननम्‌, टणप्र्टर्णम्‌, आोपस्पशनम्‌, ्प्नोदध्व्याः संवादः, संखवहोमः, Wei परौययोत्तरशोमद यम्‌, पत्या

( 6० Rate ) } प्रथमकाग्डम्‌ | ६१७

मुध्यिते agi दशिणतः परीत्य gaurd निन- यति त॒था Wey भवति तस्मादश्िणत्‌ः परौत्य पुरपाचं नुनियति देवलोके मऽप्यसदिति वै यजते यो युजते सो AT यत्तो देवलोक्‌ मेवाभिप्रति TTT Shera यां दुदाति सेति दुश्िणा मन्वारभ्य युजमानः॥ १।

स SY देवयानो वा पिदयुाणो वा पन्धाः। तुद्‌- भय॒तोऽप्रिशिखे ससोषन्त्यो तिष्ठतः प्रति तु मोषतो युः ` mya त॒ aaa यो ऽतिसज्यः शान्तिरापस्तुदेत्‌ मेवेतत्एन्धानः शमयति ॥ २ ॥

qa लिनयति। स्वै वृ पुश सूर्वेणोवेन मेत- च्छमयति aaa मुव्यवच्छिन्नं निनयति सुन्ततेनेवेन मेतदुव्यवच्छिन्नेन श्मयति ॥ ३॥ य॒देव॒ yard निनुयति। यदे ame मिथ्या

~~~

वेदधोक्कयो विमुश्वमम्‌, हो तुव॑दयोक्नपरिथि्चनम्‌, गाशप्यस्योत्तरत श्चारभ्य वेदेः पूर्वान्तं यावत्‌ वेदटटणपरितरगश्चेति पल्नौ संयाअसङ्ग पः p

ततोऽष्वयुौीव माज्यं विलाप्य, afew सकाशात्‌ कुमु टं से पाणौ गरोतवा, उल्लिखन्‌, सततं प्रुवथेव समिष्यजुजुोति | ठतो दभमुषे- रनुप्रहरणम्‌, बरहम | ततो वेदिमध्ये उदफ्मुख उपविष्टः प्रणेता मिगयति | ततः फलौकरणानन्तर सापितान्‌ कणान्‌ प्रथमकपाले निधाय, सदयेगोत्करस्योपटि ष्णा जिनं धारयन्‌, शष्यणिगस्याधस्तादुत्करे कषारेनेव कणान्‌ प्रास्यति, तत sentra इति समिदटयजुःसङ् पः |

78

६९८ | ग्रतपचयत्राद्मणम्‌ | ( शप्र 97Te )

क्रियते व्यस्य तन्ति छखुन्ति* । शान्तिरापस्तदद्धिः शान्त्या शमयति aafg: सन्दधाति ॥ ४ ।

पुरं जनयति । at वे पुण सूरवेणेषैतत्सन्दधाति सुन्तत मुष्यवच्छिन्नं निनयति स॒न्ततेनैवेतदव्यवच्छिक्ेन सन्दधाति WY

तदश्जलिना प्रतिर्ङ्खाति। स Asal पयसा सन्त- नूभिरगन्महि म॒नसा ax fata Er सुदुषो विदधातु रायोऽनुमाष्टं तम्नो यदिलिष्ट सिति यदिष्टं तत्सुन्द- धाति ॥ & i

श्रथ मख सुपस्पुश्ते | इयं तद्यस्मान्मख मुपस्पृशते cai वा SAT ऽगुतेनेवेतत्सुस्पृश्त wae चवै THAT कुरते तु्मान्मु ख मुपस्फशते ॥ 9 ।

श्रथ विष्णकमान्‌ कमते | देवान्वा seu प्रीणाति यो युजत waa यज्ञेनऽग्मिरिव त्वधुजुभिरिव त्वद्ाह- तिभिरिव mq देवान्‌ ate तेष्ठपित्वौ भवंति तेषपित्वौ भूत्वा तानेवाभिप्रक्रामति ॥ ८ ॥

युवु व्िष्णुकमान्‌ कुमते । aT वै विष्णः सु देवेभ्य इमां विक्रान्तं विषक्रमे यैषा मियं विक्रान्ति

~~~ ~>

* च्वन्ति- इति a |

(€@e Rate ) ॥ प्रथमकाक्म्‌ । ६१९

रिद्‌ मेव mada पदन परस्पाराथेद्‌ मन्तुरिक्षं fet येन दिव मुत्तमनैताम्बेवेषु seam विष्णय्नो विकान्ति विक्रमते त॒स्मादिष्णकम्‌ान्‌ करमते तदा ऽत्‌ शव॒ पराचौनं भूयिष्ठा ऽइव क्रमन्ते ॥ € ।

ag तुत्पुथिव्यां विष्णव्यक्ररस्त। TIT छन्दसा am निभक्तो यो,स्मान्‌ दियं च वयं दिष्पमरोऽन्त fra fame Seva छन्दसा ततो fay. योऽस्मान्‌ इष्टि य॒श्च वयं दिष्मो दिवि विष्णाब्धक्रश्स्त जागतेन छन्दसा ततो निभक्तो योऽस्मान्‌ इष्टि aa वयु fam इत्येव मिमांल्लोकानसमारुद्याथषा गुति- रेषा प्रतिष्ठा य॒ seu तपति तस्य ये रमयस्ते सुकृतो ऽथ यत्पुरं भाः प्रजापतिं स॒ खगौ वा लोकस्तदेवं मिमुल्लोकान्त्समारद्याथेतां aft मेतां प्रतिष्ठां गच्छति परस्तात्‌ AAAS क्रमेत यु ऽदतोऽनुशासनं चिकौषद्‌ इयं तद्यस्मात्यरस्तादवाडः क्रमेत+ ॥ १० ॥

श्रपसरणतो इ वा say देवा जयन्तोऽजथन्‌ | fea मेवाग्रेयेद्‌ मन्तुरिक्च सुथेतोऽनपसरणात्सपज्ञाननुदन्त ad vty रतुद्पसरण्त seas जयन्‌ जयति! fea

mm `

* “क्रमते !-द्रति च। † ‘aq जयति ' द्रति क, ‘ जुवञ्नयति -श्ति घ।

ईरण ॥ एतपयब्राद्मशम्‌ | (शप्र Bae )

मेवाग्रथेदु मन्तरिक्ष॒मुथेतोऽनपसरणात्सपुताब्रद्‌त इदयं व्‌ एथिवौ प्रतिष्ठा तदस्या सेवेतव्रतिष्ठायां प्रति- तिष्ठति vee |

तद्‌ तुहिवि व्विशव्यक्र्सत | शागतेन छन्दसा तुतो निभक्तो योऽस्मान्‌ इष्टि asa aa दिष्मोऽन्तरिषटे विष्ण VA AAA छन्दसा ततो निभक्तो योऽस्मान्‌ Be ` युश्च qa feu: एथिव्यां विष्णव्येक्रःस्त aay छन्दसा त॒तो निभक्तो योऽस्मान्‌ efe aa वयं दिष्मोऽस्मादन्नादस्यु प्रतिष्ठाया इडृत्यस्याः दौद्‌र सुवं ware ufafed तुस्मादाासमादुन्रादस्य प्रतिष्ठाया {दति ॥ १२॥

श्रथ प्राङ्‌ प्रते । प्राचौ हि देवानां दिक्‌ तस्मात्‌ OTS Waa ॥ १३॥

स प्शते। श्रगन्म॒ स्वरिति देवा वै ara देवानिव्येवेतदाह सं च्छोतिषाभूमेति सं देवेरभूमे- त्येवेतदाह'॥ १४।

श्य सुय gated | सैषा गतिरेषा प्रतिष्ठा तुदेता गुति Fat प्रतिष्टां गच्छति cer सुय Att क्षते ॥ १५ ॥

स salad | wana श्रेष्ठो रश्िरित्येव वै

(<सख० Bate ) ॥ प्रयथमकायडम्‌ । ६२१

AB रश्मियत्सयस्त सादाद खयम्भरसि श्रेष्ठो रसि रिति qatar safa व्वा मे देहौति Aare त्रवी alfa इ स्माह BRM ब्राह्मशेमैष्व्यं यद्‌ Reade स्यादित्यतो इ स्मादौपोदितेय wy वाव मद्य गा दास्यतिगोदा गा मे Bead यं कामं कामुयते सोऽस्मे कामः TATA ॥ १६ |

TAMA | Casa मन्वावत्त ऽइति तदेतां गति मेतां प्रतिष्ठां गुत्वेतस्येवाटुत मन्वाव्तते+ ॥ १७।

AT गुाहपत्य मुपतिष्ठते। दयं ATARI मुप- तिष्ठते गदा वे गाहपव्यो wer वे प्रतिष्ठा तद गष वेतत्प्रतिष्ठायां प्रतितिष्ठति arate मानुष मायुसतुस्मा ऽरवेतदुपतिष्ठते तुस्माहाहपत्य मुप- तिष्ठते ॥ १८ ॥ |

स ऽउपतिष्ठते | BH पते सुख्दपतिरूयाग्रऽ् गृहपतिना भूयास सुख्दपतिलत्व स॒याम्र पतिना भूया ऽइति नाच तिरोहित भिवार्यस्रि णौ are पत्यानि सन्तित्यनारत्तानि नो गाहपत्यानि सन्वित्युवे- तदाह wax हिमा इति शतु वर्षाणि mara

[णौ

* 'मन्ववत्तेते "दति घ ।

{RR ॥ WaT UATE A | (ov gate )

मिन्येवेतदाह quae ब्रवन्राद्ियेतापि हि भूयाधसि शतुदषुभ्यः पुरुषो जौवति तुस्मादुष्येतृद्‌ श्रवन्ञाद्रि- येत ॥ १९ ॥

श्रथावत्तते। CATE मन्वावक्त ऽइति तदेतां गति मेतां प्रतिष्ठां गत्वेतस्येवाटत मन्वावक्तेते* ॥ २० ॥

श्य पुत्रस्य नाम Tafa | इदु Asa’ वौ पुषो- ऽनुसुन्तनवदिति य॒दि पुषो न स्यादष्यात्मन खव ताम THAT ॥ २१॥

श्रवाहवनौय मुपतिष्ठते। are युत्तोऽनुसुन्ति- wren इति qeut सुपतिष्ठते। ॥ २२॥

श्य व्रतं व्रजते | इद्‌ महं यु एवास्मि सोऽसौलय- मानुष इव वा swage भवति युद्‌ aa quia न fe TRIGA AZ Faria म सत्याद त atta त॒द्‌ खलु पुनमांनुषो भवति aenfes महं यु रवासि सोसूमोत्येवं वरतं व्रजेत ॥ २९। ४।

। इति सप्तमप्रपाठके चतु ब्राह्मणम्‌ [ €, ३. |।

“संस्थिते an”) याजमानकर्माभिधायि arg मेतत्‌ | ‘efeun: way sa: 'निनयति'। “ङि यतः, aur छते उदक waft’, wae दचिणादाभवा निनयनायोद्‌ गागमनं

^ “मन्ववततेते'-दइतिक,घ। 1 भुपतिषते,-दति क ।

(शख देत्रा०) ॥ प्रथमकाणम्‌ । fay

भवति। ऽदपाज्रनिनयनस््ानुवादो म adat विधिः। कुतः ? “we विष्णक्रमाम्‌ क्रमते"-एति, परतः “श्रय'-ग्ब्देनाननर्द वचं संयुज्य पदार्थान्तरं विधानात्‌ । तथा यद गित्ययं द्चिएतः परौल्ये- वयथेवादोऽयम्‌ | पूंनिगयने “देवलोके मेऽ्यादि ¦ श्रयं यजः श्रत्‌” भवतु । एव मथ यजमामो "यजते, ; "यो यजते, स यश्चोऽसय (यजमानस्य) देवलोक मेवा भिप्रति' । at सं्ञतवानसौ, gat मथा ्र्यपकरणौध मित्यभिप्रायः। 'तदनुचोः'। Tet erga ‘afar’ रूपम्‌ । यश्षसण्टद्मथं यज्ञ aq विशप्रा दकिरेति, दकि मन्वारभ्य'। सा हि परिक्याथो ; ख्विङनिष्यादिता परिक्रौयते, यथान्यजापि परिक्रयसम्बद्धः परिप्रेता, एव मचापि॥ २ ॥१

“स॒ एष देवयामः” । श्रद्मयाजिनसतश्य ुणपादिमोक्प्रापः

१९-- दशेवोपरिादष्टमकण्डिका ब्रश (९१०८ ए० १३ प॑) |

R— मा० Ho १०९ घा०।

R— ठ-पस्तके पिद मेव हशरिखामिङतं भाष्य fare दृष्यते | तद्यथा-- “संस्थिते समा ay पुगापाासादितं जलं निनयति ; सर्यादध्वयु यशमानाञ्नलौ | यजमानोऽपि वदन्नणिना afar तोति वच्यति । यो दण्पूगंमासात्मगा यजते, मम Teter देव- सोकेऽपि असत्‌ , जेट लिङ, areas | रष यशोऽस्य देव- लोक मेव खाभिमुख्येन रति | तस्मादग्वगश्चनग्यैला मग्वाश्ाय- शक्षयश्योलां यां दिणां ददाति, सा रेदशोकमेति। तवो cheat समरद्धि्पा मन्धारणभ्य यजमानो देवलोक ATA ॥ १।५-दवि।

९२९ ॥ ग्रतप्रथत्राद्यणम्‌ | ( OY° शत्रा )

देवयाजिमः पिद्रलोकः war) एवश्च केवलकर्मिएः पुनराटन्ति- दं शिता ; यतस्लजाय मेव श्रण्वावत्तते-दव्धपसंशारः९ | “श्रपि हि न खषवंचः श्रुतम्‌- इ तौ श्रष्टणवं पिएण मित्युपक्रम्य, श्नान- समुद्धितकमिंणः पुनराटृत्निदंश्ता- “ते य एव मेतदिद्‌ः"-द्त्या- दिना९ । वा-ग्रष्टो यवस्ितः। तदुभयतः' श्रग्निगरिखे' श्रग्निन्वाले stom? भस्मसात्‌ Bae घन्तिष्ठतः' | sear सुक्िरित्य्ः। जानमहकारिकमेकारौ यजमानः “wf | श्नानिनशरष्ण पन्थानश्च उष्णग्रमनसमर्थाभिरद्विः waafa | शान्तिसाघनं “aif”, श्ञानसमुितकम्मफलमलचालकं भवतो ति waa | केवलस्य खर्गादि- पलं तु कार््यारम्भादौपचारिक मिति ( मां कोकिलग्रङेणेव गच्छ - न्तौति यतस्तेऽतः कि [?]२) यदि फलभोगाय देवलोकं यजमानो याति, सदेव wal स एष samen दोवानेति; “दवो श्वा देवानणेतोतिवचनात्‌ । पिदश केवलात्कम्मएः। तद्‌ भयतः' तच उभयतः, उभयोरपि मागंयोः शश्र्निगशिखेः सूयेर ्षयः “श्रोषतः' दशतः | योऽशतशत्यः, a ava; यस्तु wafaaqnal, a मतिष्जतः | परग्बनेन पूसेकेन श्रान्ते जाते A? ‘Tae, “उष. दादे” प्रतिदहनारः, ‘a’ श्रत्योषतः' प्रतिदहतः। यथा द गिति- यन्ञादाबेष एवाग्निसयोगो निमित्त fafa, एवं तदपि ते प्रद zea: | “श्रतिष्जेते' श्रतिसजनं विसभेनम्‌ ॥ २ ॥

९-- aka विं्रकण्डिकान्ते बयम्‌ (ईर्‌ ए० Ute) |

र-- इ हेवान्यकाद्े प्र ° रत्रा B—VEM? { १४.६. १. B— VE.) |

S— THY पाटो न-भ-पुस्तकयोः। ४ भार प्र" {€७ घा०।

(€ उेत्रार) ॥ WRT Aa । १२५

“qe? wat पूम्‌; शान्िरापः"-इतिवचनात्‌! | UAT एवं तावदा धिदेविकं निनय neta’ ॥ २ ।

श्रधिथुश्चं द शेयन्लाह-““यदेवेति । at मिथ्या कियते ane’ WAY मन्यधाकरणश्च, "तद विदन्ति" ad aif यज्ञो- यापः, “area? “eq हिसायाम्‌”; feat, दुःखायन्तो- त्यथेः॥४॥ ॥१॥२

९-- शेव पुरस्तात्‌ (६१७ Ue ८ प॑र) REA |

R— काण te द्‌ १. ८. ८। R— त° Yo Ryo |

R— ठ-पुस्के तु दितोयादिचतुःकण्डिकानां माष्याण्येवम्‌-

“देवलोकप्राप्तौ परसङकात्‌ मार्गान्तरं श्वतिरेवा-- “स रषः» |

स यश्चो देवयानः Ra: प्रापणौयः, पिभिः प्रापणोयः fuera | दे वयानोऽभ्रिष्ोचिणा मध्वा खगंगमनाय; पिटयाणोऽन्यमनुष्याया मध्वा । तदुभयतः श्यभेराद वनौयादेः देवयानपिदयाणौ fre उद्धेन्वाजे Steet सन्ति्तः । अपां शन्तिखरूपत्वात्‌ तभ्भिगयनेन प्रान्तो भवति देव्याः ॥ २।

पू । अर्थाच्जलेन निगयगधर्मांच पुणोम्‌ । सन्तत aah चन्‌वखण्डितेन धारानिनयनेन ॥ ३॥ ५ यदेव । यज्ञस्य यत्किश्विभ्मि्या प्रमादादिना क्रियते। यस्य तदिति। खस्य यजमानस्य afrorad विरह न्ति विनाश्रयति, यसः सम्या भवति ; त्षगवन्ति हिनस्ति, तत्‌ मि्यादि न दुःखायतोदयर्धः॥ ए्रान्तिराप इति समागमम्‌ ॥ ४ ॥ ya । waq भिथ्याशशतं सन्दधाति सन्धितं करोति । सन्तत

मगवखण्िवम्‌ | तेन यक्ञस्यानुसन्धान भवतोति ओेषः॥ ५॥ "-द्रति । 79

६२६ ॥ ए्पसपथताख्च णम्‌ । (शप्र ante)

“तद्‌ शशिना", । यश्चपि “श्रलुमाष्ु तन्नो यदिखिष्टम्‌"- दतिलिङ्गात्‌र सुखोपस्पशेनाक्रता मन्त्रस्य प्रतिभाति, तयापि वाक्यात्रतिह्णाङ्गता। ante “यदिटढः? त्सन्दधा ति"-एतिपश- एाथंवाद एव परतो दृश्यते, श्रयवाद्‌ाश्तराभावात्‌ ; Waren’ च Game ॒व्यवधानादयंवादाम्तर'्द गेनाच्च । शिङ््चा विशद्र मेव; सुखवङ्ूखयोरपि शरौरोकटे ग्लात्‌ । “afees मिति, यजमानश्य एव यश्चो ana; ava fwae ‘afead ay न्दधातिः-द्यमिप्रायः। aera “agatwat प्रतिग्रङ्नाति, तज शपति सवचेसेति”९। wea: यज्नवौयं मच च नयमानः प्रतियहणणय स्यग्नेऽपि प्रकाशयिश्यति। कः पुमः प्रतिग्ट्ाति ? यजमानः; श्ध्ययो निमयने व्याएतलात्‌, wer कोऽपोति सिद्ध TIN शिङ्गलागमन्लस्य GTA एव । तथाच UNE “यद्‌ faad ARMA (उपपत्या, श्रत TATA च “एतद्‌ चेवेतत्‌ Ta छुरुते"-एतिमन्छवाक्यगेषेरेव च सवे Raa: परं याजमान भित्यवसौयतेः ॥ ६ ॥

(Re gate ) ॥ प्रयमकाणम्‌ । {९९

“श्रथ सुखम्‌” । “एतदु रेपेतत्करमाकान्‌ get ?-इतिशेषाद्‌ यमान wate मेव सुख म्भिरपस्रत दति गम्यते । चसम्‌ कारणात्‌ सुखं ania, "तद्‌ इयम्‌" दे ते कारे श्यः | AAR तावत्‌- श्रष्तेनेप्रैतदात्मानं षंसपद्रते'-द्ति। कय ate: Qua warty Sena? तदाइ- “अर्तं वा आपः?-दति | ae देवाना मन्न मन्तम्‌, ता अपः; श्राप एव हि waa श्रष्टत॒मित्यभिप्रायः ) waded यजमानेन ae मित्येव कारणम्‌ । श्रपर मपि- “एतच्च कमै आत्मनः कुरते यजमामः। कथम्‌ ? HT वा ara; Wey संेषणेत्‌रिष्यमिप्रायः॥ 9

“se ॒विष्णुकरमाम्‌”९ । (“विष्णोः aye’) सम्प्रवेश मिव द्वा देवान्‌ परीता" (aq मघे) “श्रपिलौ' भागौ लाः च उपेति विष्णुक्रमेदवयाजोत्य्थैः । “श्रसुपसर्गादा"-इ तिर क्रमेरात्म- नेपदम्‌ ॥ ८ ॥४

R— Fle ate द° द्‌, ८. १०। “रतचाथकर्म, ततखान्तापच्डिव्रारो न भवतिः"-द्रति च तदुक्तौ याल्षिकदेवः।

R— we ste द" १.०.१९ । मन्त्रास्तु वा सं* २,२५.१, २, ३ ।

₹-- पाण Zoe, १. ४६। :

8-- द हाप्यन्यथा माष्य s-Tas | तद्यया-

“खथ विष्णुक्रमान्‌ | विव्योय स्प क्रमगं विषुक्रमसतं विशप्रवेशर मेव कुरते | रेवान्‌ वा । देवानेतान्‌ रष यजमानः प्रीतान्‌ करोति, यो efary संख्यापयति | wee समुचये | ऋगादिभिरदेवान्‌ Tet तेषु देवेष मध्ये भागवान्‌ भवति । भागित्वं प्राप्य तान्‌ विश्णुकमानेव सवेतोभावेन प्रक्रामति oS WE fa ।

९९१९८ ॥ शतपथत्राद्यणम्‌ | (शप्र ams )

“यदेव विष्णुक्रमान्‌ | arate एव "यश्चो विष्णुः यजमाना "विक्रमते i "तदे" तच इत एव" लोकात्‌ "पराचोनम्‌' way, अन्तरि fea fad ‘wafer ww बहतमा दव a ॥ < ॥

विष्णुक्रमणे मन्ाः?-- “ag तत्‌ इचिव्याम्‌"-दूति । eer “aa मिमां घ्लोकाम्‌"-इतिः उम्तरपचस्यायेवादः। गम्यत इति "गतिः प्रतितिष्ठग्धस्या मिति भ्रतिष्ठाः। ae श्रादित्यश्च श्ये रायः कदम्बकेसरवदनम्तमेदाः, ते Baa’ ये ya यजमानाः AMIN: | उपरित[म] मेव "यद्‌" ayer प्रजापतिः” खगे वा शोकः" saat कमेकटेणं प्रजानां पतिः, श्नानिना quite ष्याम्‌, ‘aq’ तन; ते गच्छन्तोद्यभिप्रायः। भाः" प्रकाग्रमाञ waaay | ( पकश्ान्तरोपन्यासः। ) “परस्तात्‌ लेव” । “तु"शब्दः QUE, एवः-दत्यवधाराण्थेः | “Tay श्रस्मादेव लोकात्‌ श्रलु- शरासनम्‌" afaar शोके फलोपभोगं aware army, सः

ee were wae ee ee ee ra irc i NN

१-- ठ-प्स्तके BATAT मेष ग्रन्थोऽधिक- ^विश्रेव देवेभ्योऽर्थायिमां विणणक्रमलश्लणां विक्रान्तवान्‌ । प्रथमेन

पादेन एथिवोक्रमलच्तणेन, ware) “a प्रौति चलगयोः” faz | दितीयेन पादेगान्तरि चतं विक्रान्तवान्‌ | उत्तमेन दिवि ्रमगात्मकेन | zat विषणक्रमात्मिकां यज्ञो विकमते । तस्माद्धेतोः विष्णुक्रमान्‌ क्रमते | "दति ।

- Alo Fo २.२५. ६, २, ९ KSAT |

(श्च्यण् त्रा) ॥ प्रथमकारडम्‌ । ६२९

wate’ विक्रमणेनेव "यस्मात्‌" sada: "परसतात्‌" क्रमेत, "तत्‌ SV’ कारणम्‌ ॥ ९० ॥'

“श्रपसरणएतो इ” । जितापसरणेन जितवन्तो guitare, VARA श्रसुरान्‌ इतवन्तः देवाः | दितौधञ्च फणोप- भोगामन्तरं प्रतिष्ठायां wear खर्गाल्लोकाञ्निरुपद्रवात्‌ । aay यदितः पराचोनं क्रमेत, तदेतां गति गला भ्रतिष्ठायां प्रति- तिष्ठति ॥ ९१ it

“तदु तदि वि? । यद्धि खगे wary, तद्स्मिन्नव लोके

१९-- “तदु तत्‌ एथिदयाम्‌ | प्रसन्ना । दमान्‌ एयियन्तरिक्द्यसण्ड- कान्‌, UT समारूढान्‌ WAT अनन्तरम्‌ | विशक्रमणखार्थवादः- एषा गतिः। गम्यत इति गतिः, प्रतिकलं तिष्यस्या मिति प्रतिष्टा | य रष आदिग्धः, तस्यादिश्यस्य ये cma: किरणकदम्बाः, ते gaa दति | श्रथति । प्रर सुकं भासनं प्रजापतिर्वा, सर्व ant लोको निरपद्रवतवात्‌ | Canaria य्वा रतां गतिं प्रतिं प्राप्रोति, were र्वा अर्वाश्वनग्रोलः क्रमेत, दतो लोकादनु- पासनं RH FHV | दयम्‌, द हामुचलच्तणम्‌ अरवांघनघ्ेति ।९०॥”- EA मेव भाष्यं ठ-एस््के | ।

२-- BF ठ-एशूछकलिखितं भाव्यपाठान्तर चेवत्‌- “इपसरणतः। नयन्तो देवा दिव मये, वतोऽन्तरि क्लम्‌ । इतः च्वपसरणात्‌ खतदाचरणादेव सम्पन्राज्च्छन्‌ वयथितवन्तः । रुव मस्याचरयस्यामि भवति। द्यं वै xf) खतिरोह्ितम्‌। ११।-दति।

g— दिवौत्धादयः प्रतिष्ठाया इग्यन्ताः WE मन्ता वा Go २. Ry, ९-५। वच्च “शअ्ादद्नादिति भाग मवेच्तेदति Ate Ble |

१६. ॥ श्रतपयब्राद्यणम्‌ । ( शप्र gaye )

प्रतिष्ठितम्‌ ; च॑द्रमषोऽयायायनं प्रतिपदि ान्नाय्येम क्रियते ; wa: श्रस्मादन्नात्‌' निष्काग्रने दिषन्‌ सवेस्म जिष्कासितो भवति ॥ १९॥९ “श्रय प्राड्‌ wea’) प्राडनिरोक्षणेम सन्तपिता गच्छमो देवा निरौदिता भवन्तौत्धभिप्रायः? ॥ १३॥ “a aaa”) agama ‘ata; तेभः- श्रोरलात्‌ ज्योतिर्‌ -देवाः। “समभरमः तहेवलं प्राप्ता Tare. १४॥५ श्रय सूयं मुदे, । (a: खल्‌) यज्नकनेणां गमो प्रतिष्ठा चः ॥ ९५॥ “स उदोचते। तेजोधनो रश्िग्ब्देनोच्यते। ‘way तेषा मति-

६. ८. १३ । “सस्ये प्रतिष्धाया एति भूमिम्‌"-दति च तंदुसरदजम्‌ (९४) | भूमिम्‌" वेदिभूमिम्‌ ; उपविष्ट णव |

१-- दह wife ठ-पुकतकक्ता पाठान्तरता | तद्यया-

“इत Sar बेदौति ame are— “ag तदिति । दिवि

च्न्तरिच्ते एथिया मस्मादब्राद्भागलश्चणात्‌ | सये प्रतिष्ठायाः वेदेः | यावतौ वै वेदिक्लावतौ एथिवीति ॥ १९॥-ति |

R— Fle Whe We १,०८.१५ । ate Se २, २५. १।

R— ठ-पुरूके few ‘cEn-cala |

s— Home BRU | वाण सं०.२५.०।

५-- “a Gaa) खरिति। wat इ वे खरिति यदेवदर््याः ल~ शब्दवाच्याः, खन देवा खमिप्रेताः ; देवागगन्मेति ॥.१४ yale ठ |

९-- कार Ble’ ३,८.१९ | वा सं° २. २१. ९।

o— षा तु 'प्रसन्रा-ए्था्यातेव ठ-पृल्तके । |

S— Ho whe Bo ९.०.१८ Te संर v, xg, z |

(eGo देत्रार) ॥ प्रथमङाणम्‌ । ९६१

We | "याशवस्क्य धाह ख'- व्वीदा श्रसि adr मे देरौति ( एत देवाभा वयम्‌ ) “श्रहमिति ब्रवोमि'। श्राह्मणेन तदे टष्यम्‌' यत्‌ St ब्राष्युक्ः घा भितितु श्राह समः omar शरौ पोदितेयः' । उपगम्य उदिता पिहुदपोदिता; “ahat aq उपोदिताचा श्रप्य मिति विदयहः। शा areata दति मो-प्रायेना । “एवं प्रजादिष्वपि amar ॥ १९१ ॥९ |

“शरयावत्तते”। प्रदचिए मावत्तते । एवं तस्य सूंखालु- . ata" ॥ ९७ ॥

“ma गाप्यम्‌" । कारण्यं तस्याणुपश्थाने | दुरथोप- ष्थानादिना खगतिः, गाहेपत्योपस्यानेन ee प्रतितिष्ठति । शितोयञ्च “थावद्ववास्येह' मानुषायुष "उपतिष्ठते" ॥ ९८ it

—_— ee

९-- पाण Be ४,९.१२०। R— रुतद्भाष्यक्चाप्यन्धविधं ठ-प्तके | तथथा--

“स उदोचते | प्रसद्ना | रति dare’ saa त्रवौमि | वर्च॑ खव याचते। area तद्धि wey मेव यतो तब्रह्मवश्॑सौ स्यात्‌ । उप्र समोपे उदिता afeat यख द्व्यपोदिवा, तस्या पन्य मौपोदितेयः। रष राजा Hel सम्प्रदानभूताय गाः WAM: दास्यति | है गोदाः मे मह्यं गाः देहि । wa भिव्याद्याशणः ॥ १६ ॥"-ति |

६६९ ॥ ए्रतपचत्राह्यणम्‌ । (ome त्रा)

“स उपतिष्ठते”\। “शशूरिणौ' श्रसहाय-गो-वादः एर, तजा- सहाथमाजं शष्ते; सूरोऽसिन्नलोति खरो, न शूरो FEC, ससहायिनौ । तव ॒गा्ेपत्ये कर्मणि nan श्र भिन्धमादिना पालकः, WAC, eT; लम्‌ कर्मणाम्‌ । श्रत श्राह- “अमारत्तानोति। weftaa च सामथ्येताचिपतं मानस्य जोवित भिति “na वर्षाणि sere मिद्यार"-दतिः विदृणोति॥ १९ 0°

१-- Alo He २. २७. १।

२-“ अस्थूरि" शस्थरोणि | रकाश्चयक्तः शकटः स्थूरिरि्ुयते, तदि- परीतो बहुभिर्ेरुपेतः प्रकटोऽस्युरिः | तेन च सम्य रेता लक्चते'- द्रति ऋण सं° ६.१५. RE सा भा०। “रकपाश्चं बलोवदयुक्तं प्रकटं ate, ग स्थूरि स्धूरि । लुप्तो पमानन्‌”-दइति वा Te २, २७. ९ AWLe Alo | KETUCALT पुनः श्रोष्यति ३, 9. ४. १० | काण site Gog. 8, 8 Bld RTA |

द्‌- “प्रतं हिमा इति ब्रुयादा-इति का sito Ho १, ०. २२।

9-- ठ-पु्तके ततोऽधिक्ोऽप्येष पाठः-

“a उपतिष्टते। at द्रति । meat पस्स्पर ae फ़टतर मेव । wale । असदहायगोवाह्यः सूरः, तच्रासहायमाच च्यते ; श्यूरोऽक्िघ्ररतौति स्थरि) wale साययुकतः त्म्‌ । श्त errata | cafes च सामर्थयाचिपं यजमानस्य भोदित माचा श्रतं fear; वर्षाणि श्तसष्याकामि भौश्चासम्‌। इत्याहेति विदणोति-- रुत्‌ ब्रुवन्‌ पि न BRAT | तेन अपि

( €अण Rare ) ॥ प्रथमकडम्‌ । ६९१

““श्रयावन्तते"५ | मन्तवर्णात्‌ प्रादविष्यश्च; — “queers afafa awe gaa, र्यो हि प्रादि गच्छति । ‘cae खस्य ॥ २० ॥०

श्रय gre’) कथं पुनाति ? “ततोऽसि तन्त्रसि"- Tanta तत्पदैरेकवाक्यग्डतं रष्ठाति। कुतः ? काण्ठसमा- aA | रद मे कमे, ee वोचम्‌, Gat देवदन्तोऽनुसन्तन- त्‌"-दति। किमयं नाम ayia ददं मेः DP fanaa, . qa’ देवदत्तादिः श्रयम्‌ “श्रतु सन्तमवत्‌' श्रतुषम्तनोत्‌ | कथम्‌ ? मेः मम दरं वोये मनुसन्तमवदिति' मा विच्छिन्द्यादि्येवमयेम्‌ |

क 1 er

वर्षेभ्यः शतात्‌ aaa Haley geet ओौवति । तस्मादिति निगमनम्‌ ॥ १९ ॥*-दइति |

१-- ate श्रौ Ho SRR] र--वा° HARE. २।

द-- च्व “गच्छति प्राखढरविष्णविति"-दरति च का° श्च" सु० ३.८ २४ | मन्नर्त- We Te ५, ३८, ९ |

8-- इ्ाप्यन्यविघ मेव भाव्यं ठ-परके | तद्यया--

“अथावत्तते। BTU TANT माढत्‌, ता मन्वावक्ेते। azar fafa निगदण्थाख्यातम्‌ | श्रव्या मन्लवर्णंब्रदश्िगं समाष्यािषं erat ॥ २० }?-इति |

५-- का० श्रौ ° Be ३. ०. २५।

६-- रुष मनः श्राखान्तरौय इति ate ate ३.८, २५ BT पूग एव deer) तद्धा-“ततोऽसि वन्तुरस्यनु मा तनुद्धस्िन्‌ यदस्या AAA afanasfeetn दरदं मे कमंदं ate

पथोऽनुसनम्नमोतु "इति |

80

१९७ ॥ शरतपचत्राश्यणम्‌ । ( om Bate )

(पशानर मार!-) "टि gata श्यात्‌" कथस्धित्‌ पुजरहितखेत्‌, अजातपुजो सतपुजो वा, तदा “Nat नाम फडोधात्‌'। तथाच “दरदं मे gat Te देवदन्तोऽहं सम्तमवानि"-दति भाम ग्रहणम्‌: ॥ २९॥

“श्रयाहवनोयम्‌”* | ( गाहेपत्योपखामादिकमेण त्‌ पदं न प्राप्रोति, wa’) उपद्यानयन्नक्रिया प्रव्यकूस्श्या शाता; शा च जघन्या, श्रधोगतिल्ात्‌ ; श्रत श्राहवनोयोपश्ानं विधक्े प्राक्‌- Gfera । अपिच प्रत्यम्गमनश्ब्दो हि भरकपातवाशकः; एव- श्चाधोगति्न्नख स्यात्‌ । (ष्णो fafa’) सामर्थ्याने प्राः aut मुपानं विधेय fafa मन्धनिटत्तिः कियते ॥ २२॥

१- ठ-परूफे fate पाठोऽधिकः,

२-- तचाधैलादियर्यस्ल ठ-पु्लके नालति ; सि च ate oy "अतो ATT: छशके ्रोऽमौगाद धौतेति सम्मतम्‌ द्रति ।

१- “ety एषेष dat श्येष्टस्य पथस्य गामाभियाहय"-इति साद्धायमः २. १२. १९ । “प्रियस्य gee भाम एष्टातिः शया mer 8. १६. 8 । 8-- का° Mito Zo ३, ८, २८।

y— FAM fares रष पाठः म-अ-पस्तकीभोरधिकः |

(—‘qait मिति लौकिकवागुशारणनिषेधः क्रियते; मगश्लाभावात्‌ Tay await स्थिता तं विलोकयेव-द्रतौह athens: |

o— qu framarireros अह्दनोयोपरधागाग्तं कमं frre भवति (ate site 8, &, RS Ge Ute Be To) |

c— “अधाहवगोयम्‌ | प्राकसंखं यशस्या । Wal ` जेवोपद्याः ॥ २२ ॥१-दतयेव HIS दृष्यत KY SW |

éqe Rate ) | प्रथमकषाख्डम्‌ | ६६५ :

“श्रथ wag’) पूर्वोक्ता मितिकव्यता मनुश्च eww: तविसगेबगबङ्का faded. यदिद qm “इंखिते"-दति?, तदिद race रतं विङ्ते। खग्राखायाम्‌ “इद मह agar a सुपेमि"-दतिभ्मन्तोजचारोऽभिप्रेतः*; श्रत एव पका्रोपन्याषो ` ` हतो भगवत्या eT ॥५ |

समाक्नोऽथं पौणमासः, सवांसखिष्टिषु पर्वस्धेषु यागेषु सौचा- et च wefan: | यद्यय हताधानद्य भवति, तथापि धनेषटौनां तनृविशन्ज्रकामां पौणमासयामः प्रतिः, तलात्‌

— ate atte Bo SREP ९.१. शद्‌ ( {ण Bie ) I

I— Te ToL. ५.९ । इष्ट च पुरस्तात्‌ ९. १. 8 । |

~~ ya एहि KATA at मन्तराुङ्गो “au व्रतपते-दति ( ue | gate), “az मह मद्तात्‌"-इति च (dee ८पं०)। तत्र यदयम ` maga इति एष्टोतम्‌, तदा “खमे व्रतपते व्रत मचारिषम्‌"-दति ` (६८० vo) fram: कायैः ; यदौद मह fafa wwtaq, तदा re ay य एवास्मि सोऽक्षिति?.दति ( deo १३ Te ) विसमः क्षा इति कातोयश्नोतद्वाभिपरेतः। इ. ८. २८ Be KSAT |

— “ey व्रतम्‌ । त्रत मिति कमरणो गामेयम्‌ । वस्य विसमे कुरते यजमानः इद मह fafa: यद्‌ aa विद्धजते, तेन रतो ऽमानुष हव रेव इव भवति। म होति | मग्बरूपान्तरं दूषणम्‌ । त्रत- विसर्यानम्तरः एनः मानुषो भायते, तस्मादिर ay fade मन्या व्रतं विष्टने तेति विधिः | तदु खण्विद्यबधार्णा्चैः ; “aur- mane खवस्ित्ेवाध उ्चरो'"-द्रविक्षरात्‌ ( गिर ° १.९.४. ) | wef परं सयद्घनसिदधये, स वे सख मेव वदेदिद्यादि footy ॥ २९ yas ठ-नाद्यम्‌ |

९१२६ ॥ ए्रतपथव्राद्मणम्‌ । (श्प gate)

पूवं quae: ननु तरं तनृहविषा मेव श ्टिम्रृतिलं शवा तान्येव ya कस्माश्नोपदिष्टानि ? सत्यम्‌ ! किन्‌ तेखितिकन्तयता- वेहत्यद ग्ेनात्‌ सर्वप्रहृतिलं न सममवति, तस्मात्‌ पौंमाख्याग एव पूव सुषदिष्टः" ॥ २३॥ ४॥ lead

दत्याचा्च॑हरिखामिनः eat शतपथभाये नवमस्य sara ब्राह्मणम्‌? ॥

er 9

१९-- “feud वर्षाण्येव दशंपुणमासाभ्यां यजेत | प्रशचदश् दात्षायग- याजो | afaets मेव वा जुहयात्‌"-द्रति ate श्रौ ° Ge 8 २. ४9. ४८, ४८ । (दात्तायणयाजौः दाच्तायणयण्सञ्क्तक- दग्र पुगेमासयाक्ञोद्ययेः। द ्तायणो नाम न कर्मान्तर मपितु दश पूया मासविरेष wife च तनैव aaa Wer (8. २. १--३.)। ada Qe wane: खच्विवाथा विवच्तितः ; ापसतम्बरवाद्यनुरोधात्‌ (३, १४. ८--१३.) । तथाच यथाभमि- Eis यावल्नोवं FRAG, तथ! दश पूणमासावपौ waa

` तदेवं aren चिश्दषांणि वेति साधारणकालविधिः, दाक्षायण याजिनां तु यावत्लीवं पश्चदश्र aster वेति च।

२-- wafer area तावत्‌ पृणपाचनिनयमम्‌;, विष्णक्रमणम्‌, त्रत विसभनश्वेति धौणि कर्माणि दिदहितानि | तत्रेयं पद्धतिः - अध्वः पूपा मादाय पुरयाष्वनोयं प्रोद्य दक्षिणत उ्तराभिखरो यजमानस्याञ्नलौ सन्ततं निगयति, निनौयमानं पृणेमाश्चं यज्ञ. मागोऽञ्नलिगा प्रतिश्टक्काति। ततसतष्छौं सुखं free. खत Say भागप्रा्नन्तं स्वे कम यजमागः करीति । तत उत्याय दक्चिणवेदिश्रोगेरारभ्याष्टवगोयादर्वाक्‌ विशुक्षमान्‌ क्रमते!

(€ इत्रार) ॥ DUNT ETT । १९६७

नागखामिप॒तोऽवभयां पाराशर्यो वसम्‌ हरिः | mera दगैयाभासः शक्तितः पौष्करौयकः ॥ ` ओ्रमतोऽवन्तिमायस् विक्रमाकंष्य wae: | ध्मिशो हरिखामौ यास्यश्छातपयो श्रुतिम्‌ ॥

दति ओओभदाशाथेहरिखामिमः कतौ? शरतपथभाय्य मवमोऽध्यायः समाप्तः ॥< ॥

॥ इति सप्तमः प्रपाठकः समाप्त" ॥

aaa खं भाग waa, पराची fea ate, a aha,

wa mead, र्यस्य प्रदचिण ait करोति, eucfed चावत्तते, सतो गाष्प्यसमौपे aaa त ate guise, एनसतयेव प्रदक्षिण मपदश्विगश्च दयं मावते । ततो TET प्रां गत्वोपविष्टः एवाणां ma wes, अविद्यमाने एषे तवा्ममामग्रहम्‌ | तत उत्याय वृषणौ मा्वगोय्‌ मुपतिष्ते। एतदन्तं गतं ॒विष्णक्रमणम्‌ । तत छाषवगोयस्यागरे स्थित्वा व्रतं fre पूरवेणाहवगौयं दक्तिणम्रेखोत्तरे गत्वाग्योरन्तरालेग निष्कामेत्‌ । वतो भागप्रारन-तराद्णमोभने । समाप्ता चेत्यं दशं पूणंमासेष्टिरिति शरम

१-- श्ु्धुविष्तिं चक्षः-द्रति ठ । ९-- प्रासितु*-दति उ ।

१-- (शधाचायवव्॑ौ इरिखान्यर दिति'-इति ठ |

8-- इत उतर भि कणो १९४-दति क, घ; कणिकासह्ला

१ gc ॥ जचतषचत्राद्यगम्‌ । ( प्रण sate ) |

mnt विक्रमा aut कनकषेदिकाम्‌ | दानायाथाश्च तवाम्‌ भल्यर्थविषतिं eft: ॥ ९॥

दूति शौप्वविद्यानिधानकवोन्राचायेमरखतोनां एक्तयजुवंदौये माध्यम्दिनौ ्रतपथब्राह्मणभायये इवियन्नं नाम

प्रधमं काण्डं समाप्तम्‌ ॥ a

we 1 ५ {1५ ., # se , 19 '. | ? : ‘ ~ iv < wh = क i 4 ¢ सभ / 7 ^ ~ 2 "८ ^ = 3 “nal { ५ o ॥

‘\ BRR EIT oe EP

‘ie cS RB. &. R GO

AN et \

८" "ठः

tte Ela च । ATL ATs ₹७क०, रत्रा Re We, त्राण १४ क० 8 Ale RQ Mel तदासां ayraafay sissy १९१४ Nasa: सम्पत्राः | - अज्र प्रथमे ASE ८१८ कखडिकाः Bari ay aya प्रपाठके । श १२१, FEAT ६२२, तोये १९०, चतुथ ९९१९, परमे च १११०. WS ULL, सप्तमे १९४ | तदासां शवक ८९१ इति लिङम्‌ । `:

८. ३ NSH SS क ~ ` ~ ~~~ 4 0 + >

| १ , + मे & £ y \ Fs | । .? ae Pe ee sso ५

‘\ sy Y ™.: 4 (( 4 tf if ‘ U YT १६ ee ms, =. + ऋध ot

*»

(~. Bu .. 9) । ‘DER

Date 2 ८ क 4 ©

(6

/ f १. »* a4 4 @& + Ba oD ® af & é |