‘yh

\ _BIBLIOTHECA INDICA yy

COLLECTION OF ORIENTAL WORKS

PUBLISHED UNDER THE PATRONAGE OF THE Hon. Court of Birectors of the Last Invia Company, AND THE SUPREINTENDENCE OF THE ASIATIC SOCIETY OF BENGAL. Fat 2G 4 (OS, HS, ^€,

THE SU’'RYA-SIDDHANTA, AN ANTIENT SYSTEM OF HINDU ASTRONOMY ; WITH RAN GANATHA’S EXPOSITION, THE GUDHARTHA-PRAKAS AKA. Epirep एर FitzEpWaRrD Hatt, M. A., WITH THE 6 07

Panpir 04 Deva S‘Astain,

Mathematical Professor in the Benares Government College.

CALCUTTA : PRINTED BY C. ए. LEWIS, BAPTIST MISSION PRESS. 1859.

Ly

SEED eek ^ icl /O, 1.00

4 ५. न ~ #

be Poort ple ae

Le oe 4 ox 5 ८ ^^. ,

74/८९ ।2,24

PREFACE.

For the present edition of the S#rya-siddkdnta and commen- tary nine MSS. have been collated.

Of the mere text I had four copies:

A. Borrowed from Pandit Réjaji, of Benares: venerable in ‘appearance, and almost without an error ; but defective, in the first part, by the whole of the opening chapter and about half of the second. |

B. Belonging to TravAdi Lajjés‘ankara Pandit, of Benares: generally correct.

C. From the library of the Asiatic Society of Bengal, being No. 81: of little value: in the Bangali character.

D. ILnikewise from the library of the Asiatic Society of Bengal, being No. 77: almost useless: in the same character with €.

Of the commentary, exhibiting the text at large, I used five copies, of which three are more or less imperfect ; namely :

a. It belongs to Pandit Narayana Bhatta, of Benares: mode- rately correct.

4. Procured from Travédi Lajjds’ankara Pandit, of Benares: much more faulty in the first part than in the second.

c. A MS. belonging to the Asiatic Society of Bengal, being No. 81: in the first part, nearly related to the corresponding portion of 4; in the latter, wanting all the thirteenth chapter but its beginning and end: of scarcely any worth : in the BangAli character.

छ. Lent to me by Pandy& Indrajf Durlabhaji, of Benares : contains only the first part; and of thus much the seventh and

iv eighth chapters were not procurable till after they were printed : very old, and extremely correct.

८. The property of Chintaémani Jos‘, of Gwalior: the latter part only: not available before nearly the whole work was in type: the best MS. to which I have had access.

None of the nine MSS. above described was dated. All the variants which they supply, deserving of the slightest account, are given at the foot of the page, or at the end of the volume.

The original of part of the first chapter of: the Surya-siddhdnta, and of all the eighth, has already been printed, together with a French interpretation, in the Abbé J. M. F. Guerin’s Astro- nomie Indienne, published in Paris in 1847. A translation, in our own language, of the commencement of the work will be found in the Asiatic Journal for the months of May and June, 1817.

I have prepared an English version of a’ considerable share of the Sérya-siddhdnta ; and it was my intention to carry the un- dertaking to an end. III health and other circumstances compel me, however, to abandon the desigu, probably not to be re- sumed,

(०८८४८८५८, Goud Fridiy, 1859.

CONTENTS.

PART I. Page Cuap. J].—Rules for finding the mean places of planets, ......... 1 11.-- ०1९8 for finding the true places of planets,......... 55

I11.—Rules for solving Problems concerning the points

of the Horizon, the position of places, and time, ... 102 1V.—Of Lunar Eclipses,................csecccccceccsceneceseee 149 V.—Of Solar Eclipses, ........ .०* 172 VI.—On the Projection of Lunar and Solar Eclipses, ... 193 VIJI.—On the conjunction of planets, ..................... 209 VIIT.—On the conjunction of planets with stars,......... 233 IX.—On the rising and setting of planets, ............... 245 X.—On the Phases of the Moon and the position of

the Moon’s cusps, ...... 257 XI.—Rules for finding the time at which the declin- ations of the Sun and Moon become equal, ......... 273 PART II X11.—Matters cosmographical sans 294

XIII.—On the construction of the armillary sphere and other astronomical instruments, ................s.00226. 346 XLV.—Of Measures of time, 369

——— ae A ree

@ A @ र £©§ © A A LY

ॐ = ॐ क ©

चद्‌ दश्‌ ts

अनक्रमणिका ।

"वनय क £ पएवखण्डम्‌ | मध्याधिकारः. .

स्यदटाथिक्रारः.. विप्रश्राधिक्रारः

- चनण्द्र्महयाधिक्रारः. .

खयेयषहवाधिकारः . . परिलेखाधिकारः .. यश्युत्यधिकारः

AAI इयुयधिकारः उद याल्ञाधिश्चारः .. ष्टङात्र्यधिक्रारः . . पाताधिक्षारः..

उक्नरखण्डम्‌।

भूगालाध्यायः. . \ च्यातिषापनिषदध्थायः .. मानाध्यायः ..

. २९8 . ६९६ . Ree

परमात्मने नमः। गूढाथप्रकाशकन सितः सूयंसिद्खान्तः।

चयत्खल्याभीष्टका यख fafent fefgaafa |

aval बुद्धिर वन्दे वक्रतुण्डं faargaa tt

पितरौ arfsaerer जयतेऽम्बाशिवात्मके ।

याण्यां पश्च सुता जाता च्योतिःसंसाररेतवः॥

खावंभोमजहांगोरविश्वासास्पदभाषणम्‌ |

थस तभ्नातर wa बधं वन्दे HATTA ॥

मागाग्न्धान्‌ समालोच्य छवंसिद्धाम्तरिप्णम्‌।

करोमि रङ्गनायोाऽहं तद्गुढायंप्रकात्रकम्‌ ॥

अय प्रहादिचरितजिन्ञाख्न्‌, भुनोंखत्मरञ्रकारकाम्‌ प्रति

विदितं ययायेतच्वं छ्थोशरपरुषमयासुर संवादं वक्तुकामः कञिद्षिः प्रथममारम्णोयतत्कथननिर्वित्रसमाघ्यथं रतं ब्रह्मप्रणाममक्गलं faafrera निबभाति।

अरचिन््ाव्यक्त्पाय निगुणाय गुणात्मने |

समस्लजगदाधारमतेये ब्रह्मणे नमः॥ ९॥

WAU र रत्वादपरिच्छिक्नलाव्नगह्ापकायेश्वराय तस्मादा

एतस्मादात्मन रकाः सम्भृत दत्थादिश्तिप्रतिपाद्यायेव््थः। गमः कायवाकेटोपलकितेन मानसेड्ियब्‌द विशेषेण मन्त-

ॐ

(1 ख यंसिडान्तः

स्लमक्कष्टस् त्ता ऽदमपषृष्ट इत्यादिरूपेण नतेाऽममोत्यथः। नम्‌ व्यापकल्वेमाकाश्रस्येव सिद्धिरत We) षमम्तजगद्‌ाधारमतंय tia रुमस्तस्य स्लावरजङ्गमात्मकस्य जगत उत्पत्तिम्िति- विनाश्रवत च्राधारा ्राश्रवमृता ब्रह्मविष्णुशिवरूपा मतयः खरूपाणि यस्य तस ag विष्णभ्रिवात्मकायेत्य | आकाशस्य सदात्मकत्वा भावान्न भिद्धिरिति ara: मन्वेतादृशस्य सखरूप- ध्यानं कतुं समृचितमित्यत are चअविनधावयक्ररूपायति। श्रचिन्यखासावव्यक्ररूपस्तस्म । afer ध्यानाविषयः। 9a VATAMET | न व्यक्तं प्रकटं रूपं खरूपं यस्य तया च खर्ूपध्यानासममवान्लम्सकार एव समुचित इति भावः । गन्वव्यक्ररूपः कथमित्यत are निगुणायेति । निगंता गणाः सत्वरअसमेारूपा यस्मात्‌ aa गणातोतायेत्य्थैः | तथा च AUR BMEIAATSY तदभावादव्यक्ररूप टति Ara: | भग्वेवमस्याङ््‌पित्वमेव फणितं नाव्यक्तङ्ूपित्मिद्यत we गणात्मन इति। गुणा नित्यज्नानसुखादय श्रद्मगृणा श्रात्म- wei यस्य aa निव्यञ्नानसुखाय। सत्यं ज्ञानमनन्तं wala खतेरित्यर्थः। तथा we रूपितमसिद्धमिति भावः । साका ननिगुणाय परम्यरया गुणात्मने | कथमन्धया Bias सम्भवति। प्रतिं खामवष्न्य विषजामि पुनः पुनः | भूतग्राममिमं waa: प्ररतर्वात्‌ | दति भगवदुक्ररित्यन्धे॥९॥ रय खाक्रद्ध सक[ख्पतल-

गणार्थप्रक।परकेन सितः । e

जरङ्ावारणाय agama faae: प्रथमं मयासुर तपस- भमिति साकाग्यामाद।

अल्पावशिष्टे त्‌ Ad मयनामा * महदासुरः। र दस्यं परमं पुण्यं HATTA TAA ॥ ₹॥ वेद्‌ाङ्गमग्यमखिलं ज्यातिषां गतिकारणम्‌। आराधयन्‌ विवखन्तं तपस्तेपे सुदुश्चरम्‌ ॥ ३॥

मयेति माम चस्या Hater महादैत्यः कञित। तपा- $भिमतदेवताप्रोतिकरजपामध्यानादिना खश्रोरादिक्रे्र- नियमङ्ूपं तेपे waaay Sarat तपञयरणं प्राणेषु प्रति- पदं सुप्रसिद्धम्‌ aa aa तेषां तपश्चरणस्य देवताविश्चेषम- भिमतमुदिश्व प्रसिद्धेरनेन कं देवम॒दि श्च तपलप्तमित्यत आष ्राधयल्िति। विवस्वन्तं सविटलमण्डलाधिष्ातारं मारायणं मेवयम्‌। नन देत्यारिमेनं aay ज्ञात्वाययं कथं खाभिमत- बिद्धार्थमारराध। महि सखथनृतः खदितसिद्धिरन्यया waa- व्याघात दत्यतसपाविशरेषणएमा इ | खदु खरमिति | सुतरां द्‌.खे- रत्यन्तक्तरेख रितं कदु शक्यमित्य्थः। तथा च भक्तजमे कवत्छल- तया ताङूश्रतपसरण्सुप्रसननो दंत्यानामयभिमतं पुरयतोति पराणेषु अत्नः प्रसिद्धम्‌ । च्रतरूद्मतोल्याराधयस्निति भावः। नन्‌ aay gaat तपञ्चरणोक्रिप्रसङ्गे कचिदप्यस्यानुकेल- पद्चरणं कथं प्रमाणं Hafagqa we श्रन्पादश्िष्टद्ति।

- * wat ata xfa पाठान्तस्म्‌। 8

9 शू्यसिडान्तः

ते SATS यगचरणे तुकारात्‌ सग्ध्यामर्ध्या्रसदित care:

तेम सग्ध्यासन्ध्या्रसमेतकंवलङतरूपाभिमतकङृतचरणे | न न्धान्तरोक्रकेवलङृत इति पर्यवमन्नम्‌। अल्पकालेन सन्या - शरान्तर्गेतेन रषिते। समाध्यासन्नाभिमतङृतयुगे मयासुर तपस्तप्रमिदल्यथैः | तया च साम्प्रतमेव मयासुरण तपस्तप्तमिति सर्वजनमावगतप्रव्यक्तप्रमाणसिद्धं नगमान्तरप्रामा्यम्पेरत दति ara. | मन्‌ मयासुरेण किमथे तपस्तप्तं म fe प्रयोाजनमनु- few मन्दोऽपि प्रवर्तत इत्यता मयासुरविग्षणमाइ। जि- ज्ञासुरिति। श्ायतेऽमेनेति ज्ञानं wre ज्ञातुमिष्छः। तया खु wernmfafad तेन तपस्तप्तमिति ara: किं तच्छा- स्वमित्यता श्ञानविश्रेषण्माह । च्यातिषामिति। waeara- स्थानां गदमकजाणां गतिकारणम्‌ । ये गत्ययास्ते ज्ञानाथा इति गतेः संम्धानशखनमानादिज्ञानस्य कारणं प्रतिपादकं ञ्योातिःच्रास्तं जिन्ञासुरिति फणितम्‌। मन्‌ ्मतिःग्रास्लज्ञा- नार्थमयमायासा म युक्रस्तस्य सर्वषिशन्ेयलेनादुरूरलादित्यत are) अ्रखिलमिति। समयं ज्यातिः ्ास्तमिद्यर्थः। तथा witout areata मम श्ञागमखिलं यथाथ वा म भविव्यतीति रत्यबुद्या मला निःगेषच्येतिः ्रास्तरस्य दुरूहस्य विदि ततल् भगवनम्तमप्रतारकं FAH महागरं सेवयामारेति भावः | मनु तख्छासुरख्छ च्यातिःभास्तप्रटन्तिनं यक्ता फलाभावादित्यत आड । वेदाङ्कमिति । बेदस्छाङ्गम्‌ । तथा चाङ्गना यत्‌ फलं तरेवाङ्गस्ेत माशरूपफलमद्धावाद ज पट्येक्रेति भावः।

i अ क ee le = "= म

गूएार्थप्रकाश्नकेन Utes | ४

अतएव TaN पराशन्धायेत्यादिचतुदगविद्यानत गंतलवात्‌। भन्विदं वेदाङ्गं कुत इत्यत ww परममिति,

कालोऽयं भगवान्‌ विष्णरमन्तः परमेश्वरः |

तद्धन्ता TA सभ्यक्‌ TY: केऽन्यसता मतः ॥

दलशुक्रेः कालप्रतिपादकलवेमात्छषटमते वदाङ्गम्‌। एतेन

प्राणादीनां निरास दति भावः, ननु व्याकरणादोमां gat वेदाक्गलादस्मिन्ेव wef: कयमित्यत are श्रग्यमिति। wat वेदाङ्गानां मथ्ये त्ेष्ठम्‌ । कुत इत्यत श्रा । उत्तममिति, मख्याङ्गं नेचमित्यर्थः। तथा च ने्रहितस्याकिञचित्करला- दिदं ज्योतिःशास्तं वेदाङ्गेषु अ्ष्ठमिति भावः । नमु तथाप्येतख श्ञानायेमेतावामायारा म य॒क्र दृत्यत आड) रदस्यमिति। विद्या डवैब्राह्मणमाजगाम गेापायमाग्रेवधिष्टेऽडमस्ि अ्रदय- कायामजवे Vara a al ब्रयादवोर्यवती तथा wifafa अद्य के गाणमित्ययंः । तया wa weagean निखितलाद्‌- मेन तप्राष्ययंमेतावानघ्ायासः हत दूति भावः ॥ ३ ॥ तत- Bosal मयायेदं carafe |

ताषितस्तपसा तन Trea वराथने। राणां चरतं प्रादनन्मयाय सविता खयम्‌ ॥ ४॥

खयं खतः प्रोतः सुखदूपः। यदा ओेभनोऽयं vars: Wa: खन्तष्टोऽपि खन्‌ सविता सविढरमण्डलमध्ववर्ती । तेन खदु खरेण तयकाराघनेन Aria: | भ्रत्यमतं waa: | Aw

९ | खयंसिडाग्तः

श्रसुराय मयनान्ले। वरार्थे वरं खाभिमतं ज्येातिःच्रास्त- म्यत ज्ञातुमिच्छति तसमै च्यातिःशास्तजिक्ञास्वे। यङाणां प्रवहवाय॒ग्यग्रहताराणाम्‌ | चरितं ज्ञानं प्रादात्‌ | प्रकषण साकल्येन यथाथंतच्चेमादाद्‌त्तवान्‌ ॥ ४॥ नन्वयं Wa: खका- यायं शरणागतमपि खगं प्रति कथमिदमक्रवामित्यतेा मयं प्रति साक्लात्‌ छर्येणोाक्स्य वचनस्यानुवादाथंमृद्चतः प्रथमं तत्सङ्गतिप्रदशंकमतदाइ।

Mey उवाच | दति । तेजःसमदेदंदीणमानेऽकौ मयासुर प्रत्यवददि- त्यः | अनन्यथा चतु्यपञ्चमद्नाकयाः सङ्गत्यनुपपन्तेः | किम्‌- वाचेत्यतस्तद चन मनु वदति ।

` विदितस्ते मया भावस्ताषितसतपसा दम्‌ ।

दद्यां कालाख्यं न्नानं अ्रद्ाणां चरितं मत्‌ VI

ड मयासुर ते नव भावे मनारये च्यातिःशास्तजिन्ञा- aTey: | मया aan fafeaweafuarsfa खता ज्ञातः। ततः fa a qataat मम तस्सिद्धिरत are wefafaia THMTAG तुभ्यं ज्ञानं We HATA कालप्रधानम्‌।. ग्रहाणां प्रवदवायम्धानां महदपरिमेयं चरितम्‌ । मारा- aq ग्रहस्यिति चलनादि प्रतिपादकनज्योातिः्रास्तमिति फलि- तार्थः । WY खयमष्डलस्यः | दद्यां द्‌ास्रामि। ननु at रव्यं प्रतीदं वाक्ये प्रतारकं भविग्तोत्यतः खविशेषणमप्रतारण-

गृणा्थंप्रकाश्केन ALTA: |, 8

युवंकतत्कथने देतुभूतमार । तेषित इनि। fe यतस्तपशा न्त्ताराधमेनात्यन्तं समतष्टाऽतो दद्यामिल्यथः। तथा ख तवन्कर्मवश्मेन मया भक्रजनवव्सलतया जातिवेरमुपेच्छानकभ्पि- तप्रद्रादवत्‌ त्वमप्रतायाऽनुकज्चित दति भावः॥ ५॥ मम्‌ aS सदा जाञ्वद्यमानतया तक्छन्निधोा waa yaa मयः खातं कथं शक्रः कथं वानवरतभ्रमस्य तस्य मयसंव(दायथें भरमणवि- च्छेदः सम्भवति। रता दानासम्भवात्‌ कथं द द्यामित्युक्कमित्यत- स्तद चनान्तर मन॒वदति।

न मे ARTE Berend नासि मे a: | मर्दशः पुरुषोऽयं ते निःशेषं कथयिष्यति ॥ ९ ॥

डे मयते तुग्बमयमग्रम्यः परुषा निःशेषं aad च्यातिः- ata कथयिष्यति। नन्वयं तथ्यं म वदिव्यतोद्यत STE । मदं cfr मम खय्यांश्ः सम्बन्धो मदुत्पन्न tard: । तया ख agaafad at तथ्यमेव वदिव्यतोति ata: | एतेना खां- Wart Tamaya दद्यामिति एूवपथयोक्स्य प्रकरोल्नतः। मनु त्वयेव वक्रव्यमित्यत are नेति। कञथिदपि Mar मे ख्य मण्डलस्थस्य सेजःस्डसजाधारका Al तथा ख बहुकालं मत्छमीपे BAAS कथं मत्तः Brass भावः। ननु सखतपःसामर्थनादं AGM TAG स्थातुं wea: ओ- ग्यामोत्यत wit) श्राश्यातुमिति। मे खयंमण्डलस्थस्य प्रवर- वायगागवरतं भ्रममाणस् GUM कदाप्यद्िरख कथयतु

< Satay:

e

शः काला नास्ति, भमणावसानासमवेनेकज खित्यसम्भवात्‌। लया च स्थिरस्य तव बहुकालं मल्सङ्गामम्भवाग्मन्तः अवण- मसम्भवि। म fe त्वमपि मच्छयानमधिष्टातुं शक्रा येम मन्तः mau तव सम्भवति tacfaararararfafa ara ua i अथ खय वचनानुवाद्‌मुपसंदरन्‌ खयां गपरुषमयास्रसंवाद- पक्रममाद | TEACH देवः समादिश्यांशमात्मनः। स॒ पुमान्‌ मयमादेद्‌ प्रणतं प्राश्ञलिस्ितम्‌॥ ७ ॥

देवः खयंमष्डलस्यः। दरति पुवीक्रमुक्ता कथयित्वा । श्रा- त्मनः खरस्यां्रमयम्यमश्रपुरुषं समादिश त्वं मयं प्रति सकलं ava ayaa | विनाज्ञां ष मयं प्रति कथं कथय- येत्‌। समुखयार्थखकारोऽगुमन्धेयः। wees अन्तधामं सर्यीभपुरुषमयने जागे खरतां प्राप्तवान । प्रहृतमाइ । ख टति। wan: शर्याश्परूषोा मयासुर प्रतोदं वच्छमाणमवदत्‌। गनु नाट वदेदिल्यक्ेमयाण्टाऽयं कथं मयं प्रत्यव्रददित्यतेा मयवि्ेषण्डयमाह | प्रणतं प्रान्नखिश्ितसिति । प्रकर्षेण भक्तिञ्रद्धातिश्येन नतं Aa खनमख्कारकारकम्‌। WHET मा- मसचष्टाद्यातकेा Agia: कराग्योः सम्युटौकरणं तज चित्तेकाग्येणावख्छितम्‌ । एतेनावनमतभिरःकरसम्पटसंयागः कायिकनमस्कार दति खयष्टमुक्रम्‌ । तथा च खामिन्नहं at MASH MARTINI कथयेलुक्तिचयोातकनमस्कारोक्रेमंय- veisd मयं प्र्यवददिति भावः wou श्रय म्रतिज्ञाततल्दंवा-

गूएथप्रकाश्केन Bea: | ` €

दानुवादे मयं प्रतिज्ञानं वक्तुकामः खर्वो रपुर्षः सावधंनतया AGH WY त्वमित्याह।

श्टणु्वेक्रमनाः OF यदुक्तं शामन्तमम्‌।

युगे युगे मदर्षो णां खयमेव TAT ॥ ८ ॥

रहे मय। एकस्िन्ञेव ममे यस्यानो । अन्यविषयेभ्ये मनः

समाइत्य ACH मना Tea तज्ज्यातिःणास्तं WU | AIA: arian wae कुर्वित्यर्थः | नमु त्व wafed वदि खसो्यतस्तच्छब्द सम्बन्धमा इ | पृवमित्थादि। यदुत्तमं नेच- SG ज्ञानं ura च्यातिःभ्रास्तमित्यर्थंः। बङ्कालान्तरेण Taste कदेत्यत ्राइ। य॒गेयुग दति। प्रतिमहायुगे मरा- ममोगां ताम्‌ प्रतीति तात्पयार्थः। इर्यण खयमद्वारकण षा- चखादिल्यथः। एवकारो aur at ware दार साक्तात्‌ क्थ. मासम्भवात्‌ तया तान प्रद्यहमन्यावा दारमिद्यखय वारणायेः। तेषां खतपःसमाजवश्रोहनेश्राणां तत्मसादाधिगताप्रतिदहते- erat खयंमण्डलापिष्ठामसम्भवात्‌ | उक्रमृपदिष्टम्‌ । तया «adi लां प्रति कथ्यते न खकल्पितमिति भावः॥स॥ wa प्रतियुगं ख्यक्रदयैक्याभावात्‌ त्या किंयगोयशास््मुष- रि श्सते । अन्यथैकदेया यगे युग इृत्थस्यानपपन्तेरित्यत त्रा इ ।

WARTS तद्‌ वेदं यत्‌ पुवं प्राद भास्करः | युगानां परिवलन कालमेदैऽच केवलम्‌ * ॥ ९ ॥

+ केवल इतिवा पाठः|

Re खयंसिजान्तः

इदं मथा तुभ्यं ama ्यातिःश्ास्तं तत्‌ ada एवकारात्‌ खयाक्राभिन्नलवेन लां प्रव्यनुवादोा न कचित्‌ खक- TAGS: | अधं प्राद्धाले छर्यणाक्रम्‌ | मन्वासन्नयु- गोयदध्थाक्रस्यापि Ua STAT ATU AGATA इत्यतस्तत्यद्‌ापेलि- लमाद्यपदविवरणशरूपमाइ । यदिति। wet ga: प्रथमं चस््रात्‌ पवेमनुक्रमित्यथैः ) प्राह प्रकर्षेण faate मुनीन्‌ प्र- व्युक्रवान्‌ | तथा च प्रथमातिरेकं कारणाभावात्‌ प्रथमस्य विखृतलाखागन्तरोक्तं पूरवीक्ते गतार्थतया सङ्धिनमुपेच्छ प्रय- मयुगो य्ास््मुपदिश्छत दति भावः । ममु तद्यनन्तरयुगी- यथ्रास्ाणां सर्थीक्रानां वेयर्थ॑प्रसङ्ग दत्यत आदह । युगाना- भिति । महायुगार्मां परिवर्तेन पुमः gateway या क्र- शास्तेषु केवलं खभिनलाभावसतग््मा मित्य; | कालभेदः काल- WARMTH! पूवंभ्रास्तरकालादनन्तरशास्तकाला भिल्ल cag ज्नास्तेषु भेदा म भास्ताक्ररौतिभेद Cae: | तथा च कालवशेन UW किञ्िदैलवणष्टं भवतोति युगान्तरे तन्तदन्तरं Te चारेषु प्रसाध्य तत्कालख्ितलाकव्यवहदाराथै भास्त्राम्तरमिव कपालुरक्रवानिति मानन्तरग्रास्तराणां Faq । एवश्च मया बतंमागयुगोयद्यैक्न्रास्तसिद्ध गदचवारमङ्गोरुत्या्यसखयीक्रशा- wafeg awut च प्रयाजमाभावादुपेच्छ तदुक्रमेव लां परत्यु पटिष्छत इति भावः। एवञ्च यगमथ्येऽप्यवाम्तरकाले ग्रदषा- रेव्वमरदथने AWTS तदन्तरं प्रसाध्य गन्धांसत्काखवतं- मागामियक्राः कुवन्ति तरिदरमम्तरं पव्न्ध बौजमिव्धयाम-

गुएायंप्रभा्नकेन सहितः | १९.

गन्ति पूरवन्वानां शुपतलात सर्य्धिंसंवाराऽपीदानो न दृष्वत दति तदप्रसिद्धिरागमप्रामण्छाख aware i Wa का- waz दूत्यनेनेपस्थितं कालं प्रथमं गिरुरूपथिपुसतावत्‌ are विभजते |

लाकानामन्तह्लत्‌ कालः कालोऽन्यः कलनात्मकः। स दधा स्थूलखल्लत्वान्मूतामूतं उच्यते ॥ १० ॥

काला faut aaa: कालाऽखण्डदण्डायमागः शास्ता मरप्रमाणसिद्धः। Start जोवानामुपखखणादचेतनाना- मपि । अन्तकृदिनाश्कः। यद्यपि कालकेषामृत्प्तिखिति- कारकस्लयापि विनाशस्यानन्तलात कालवतप्रतिपादमाय चा- mafequa श्रन्तरदित्यनेनेवोत्पश्तिखितिषदिल्युक्मन्यथा गाग्रासम्भवात। अत एव |

काशः जति भृतानि कालः संहरति प्रजाः।

CATER Tart । अरन्या दितीयः कालः aware: | RAAT श्चानविषयसखसखूपः | Ws we way स दितीथः कखनाद्मकः कालेऽपि faut भेददयात्यकः। तद्‌ा। स्वलखद्छलादिति। महत्वाणत्वाभ्याम्‌। मतः | दयन्तावच््छि- सपरिमाणः । अमृतसतद्धित्नः काखलसखस्वविद्धिः कथ्यते | चकारो देठक्रमेण मूतीमूरतक्रमार्थकः । तेन महाम्‌ मृतः कालाऽणुर- Aa: काश TA: ९० Ul WAM भेददयं खरूयेण प्रदशंयम्‌ः

अथमभेर प्रतिपिपादरयिषुखदवानरभेरेषु भेदद्वयमाह, o 2

CR खयंसिडान्तः

प्राणादिः कथिते ASAT SHAT HTT षद्भिः प्राणोविनारी स्यात्‌ तनषश्चा ASAT BAT ॥ ९९॥

प्राणः खस्यसुखासीनस्य श्वासाच्छासान्तर्वरतीं काला दश्र- गरव्॑षरोखायंमाण श्रादिर्यसयेतादृशः प्राणागम्तगते ad: are am) whew यथ्थैतादृन्नः काल एकप्राणान्तर्गतस्त॒रि- तत्परादि कोाऽमूतखञ्न्नः। अ्रयामूतेसय मूतादिभूतखय व्यवहा- रायोाग्यलेनाप्रधानतयाननम्तरोदिषटख्य भेदप्रतिपादनमुपेच्य मतंकालख् व्यवदारयोाग्यलेन प्रधागतया प्रयमेदिषटमेदाम्‌ fare: प्रथमं पलघब्धावाह । द्विरिति षटप्रमारेरस्भिः पानोयपलं भवति पलानां ष्या घटि काक्रा काखतत्वन्नेः॥९९॥ श्रय दिनमासावाड।

ATTEN तु ATTA TTS प्रकीर्तितम्‌ । PAT भवेन्मासः सावनोऽकीद येस्तथा ॥ १९॥ चटीनां षथ्याहारां ATW । त्कारादराराजस्य यारजलेाल्ाक्घनय्धा श्रपि aresaama । waqufeadt- भिभषवक्रपरिवतंमात्‌ । माचचदिनागां Fieger माश नाचः | मानामाममेकलेन सावनमासखरूपमादह। सावन दति var जिंश्द दाराः ख्ादयसम्बद्खदवधिकः gar- दयादिद््थादरयान्तकाखद्ूपेकादाराचमानमापितैरित्य्थः ।

* sua इति पाठान्तरम्‌|

Torivaracat खितः | RR

SAAT ATS! WLR अथ चाश्मारमासमिरूपणपरवकं वषै वदन्‌ रिव्यदिनमाइ।

रेन्दवस्तिथिभिसतदत्‌ सङ्गन्ता सोर उच्यते । मासैडाद शमिर्वधं दिव्यं तद द उच्यते ॥ ९३॥ तदत्‌ जिंशता तिथिभिञ्चाद्धो मासस्तज दभराम्तावधिकः पणिंमान्तावधिकञ्च शास्ते मुख्यतया प्रतिपादितः। अज रास्ते त॒ दभ्रान्तावधिक एव मख्य: । इषटतिश्यवधिकस्त॒ माखे Are: URI सद्भुगन्यवधिकेन कालेन चीरा मासा मानन्ञैः Twa! सङ्खान्तिस्त खयंमण्डलकन््रस्य राष्यादिप्ररेशसञ्चरणकाखः। इारज्नभिमंसेवर्षम्‌। यमानेन मासास्तक्मानेन वषं चेयम्‌ | aed षारंमासस्यासननल्ात्‌ भारम) we: । अरारातरं दिव्यम्‌। दिवि भवम्‌ तरवे देवायामहारा्मानं aaa: कथ्यत THU: Ue ननु Sarat चथाराराजमुक्रं तया रेत्यानामहराचं कथं गेाक्रमित्यतखदुलरं वदन्‌ रेवासुर- यावंषमार | सुरासुराणामन्याऽन्यमदाराचं विपर्ययात्‌ ततषष्टिः षड्कणा दिव्यं वषमासुरमेव च ॥ १४॥ Taam बङलादइङवचगम्‌ । अन्याऽन्यम्‌ । परस्यरम्‌। विपर्थवात्‌। व्यव्यासात। अराराचम्‌। अयमथः । देवानां afea लदसुराण्ां राजिः देवानां a शाजिखदसुराणां दिनम्‌, gant यिनं agarat राजिः रत्यां चा राजि-

१४ wifeare

सदेवानां दिनमिति । तथा च रेवटेल्ययार्दिनराश्चोारेव BAAR न मानेनेति | तयारराराच्येक्यादे वारारा- मागकथयनेनेव रैत्थाहाराजमाममृक्रमिति भावः। य॒गकथ- माथे दिव्यवषै परिभाषया सुगममपि विरेषातमा प्रका- creature) ततषष्टिरिति। दिव्याराराचषष्टिः। देवतुरूपा वर्ष॑तुभिः बह्धिगणिता दिव्यमासुरं रैत्थसम्बन्षि। चः wares तेन इयोरिव्ययैः । वर्षम्‌ । एवकार सयादिंनराश्याभंरेन वर्ष- भेदः स्वादिति मन्दब्रद्धागिवारणार्थेम्‌ ॥९४॥ अरय कस्य मामं faag: प्रथमं य॒गमानमन्यदपि द्वाकाभ्यामाइ।

तद्रादशसदखाणि चतुयुगमुद्‌ाइतम्‌।

SATA दिचिसागरोरयुतातेः ॥ ९५॥

सन्ध्यासन्ध्यांशसदितं fed तश्चतुयुगम्‌ |

RATS lat व्यवस्येयं घर्मपादव्यवस्छया ॥ ९६ ॥

तेषां दिव्यवषाणां दारशसररूाशि चतुयंगम्‌। watt

युगानां ृततेतादापरकलख्यास्यानां समाहारो यागसदात्मकं महायुगमित्य्यः। एतद्योतमाथे चतु रिव्युक्रिरन्यथा युगमि- mT तदेयच्यापन्तेः । मानाभिञचैरुक्षम्‌। अथ शारमानेन तञ्च faad चार । इ याम्द सद्ययेति । तदेवासुरमानेनाक्र NAA दाद णसदटखवर्षात्मकं महायुगं सन्ध्या सर्ग्या सहितम्‌ । य॒गचरणशस्ा् कया; क्रमेण प्रत्येकं सन्च्यासन्ध्यांन्राभ्यां Gi ata न्ध्यासण्ध्यांधावमा्गती ग एयक्‌ यचेतादृ्म्‌ | षार-

गूणथंप्रकाश्रकोन Bee: | २४

वर्ष॑प्रमारेन दिजिषागरैः। werat वामता afafcaaa sifingfunwg:wafaa: | श्रयतेन दश्रसदरूण गफितेः। खकतुष्कद्ाजिंग्रखतुभिः परिमितं जनेयमित्यथेः। wa चतु- यंगामरगंतयुगाहनेणणां विशेषता मामाश्रवणात्‌ समं खाद तलादिति न्यायेन nae महायुगचतुर्यांगा मानमिति चतु- यंगमित्यमेन फलितं गिषेधति । रतादीनामिति । कत्रेतादा- परकलियुगानाम्‌ | धमंपादब्यवसखया धमंचरणानां fear द्यं aware: व्यवस्था खितिरज्ञंया म तु समकाखप्रमाणं fafa: | अयमर्थः । कृतयगे चतुर्णा wa दति ae मान- मधिकम्‌ । ततस्तेतायां धमस नजिषादवत्वात्‌ तदनुरोधेन चेतामानं न्युनम्‌। एवं दइापरकल्याधमेस्य क्रमेण द्रोकचर णव- WIA BAIA AANA, क्रमेणाक्रामुरोधाद्युनमानमम्‌। AT समं मानमिति ॥९६॥ अय स्वंधमश्चरण्यागेन दश्नमितेन महायगं भवति aft खखधमंचरणेः किमित्यगुपातेन पृठी- क्रफछितेन हकतादिय॒माभां array सविद्नेषणमाइ |

युगस्य दशमे भाग्चतुख्तिद्धोकसङ्गणः | क्रमात्‌ छतयु गादौनां षष्ठं शः सन्ध्ययोः खकः ॥ VO ॥

WAM MIPS ATS GTS TWAT भागे द- win दत्यथंः। WORT MAW चठुच्विदोकंगंशितः। गुणकर- ara waa कतज्रेतादापरकखियगानां मानं खादिति Has.) गन्‌ aera हतादि मानं दिश्चवषप्रमाशेन ४०००।९०००।

६९ .वंसिजाग्तः

९०००।१०००। NT तु AMT तदर्षप्रमाण्णेन asec; yes) ९१००।१९००। दूति विराध इत्यत आर । ae इति। खकः ख सम्बन्धो षष विभागः सण्ध्ययारा थन सन्ध्ययारक्यकास दति जेषः । तथा च मदुक्रमानानि ४८० ०।९६००।९४००।९२० ०। एषां षडं्राः ८० ०।६००।०००।२००। एते खखयगानामाच- मयोः सश्ध्योर्धागा दत्येषामधे सन्धिकालः । प्रव्येकमाद्न्तयोाः सन्धिकालः ०००।६००।९००।९० ०। अनेन प्रत्येकं मदुक्रमानं नयगो शतं गन्धान्रोाक्रं केवलं मानं भवति न qefarat सहितम्‌ | यथा हतादिसन्धिः ४० ° ङतमानम्‌ ९००० ₹ता- miufay: see | चतादिसन्धिः ३२०० अतामानं २००० जेता- न्तसन्धिः gee, इापरादिसन्धिः २० दापरमानं ९००० दापरान्तवस्थिः ९०० | कष्यादिसन्धिः १९० ° कलमा ६००० कच्न्तसन्धिः ९०० । एवं च सखसस्थिभ्यां षितं warm ख- सम्बन्धात्‌ सग्ध्ययोखदकगंतलाखेति न विरोध दति भावः ॥ ९७ ॥ अथ कश्पमाना्थे ममुमानं तक्छन्विमानं चाड ।

युगानां सप्ततिः सेका मन्वन्तरमिोश्यते | HATA RT तस्यान्ते सन्धिः परोक्ता ATTA: ॥ १८ ॥ गानां सेका खप्ततिरोकसप्ततिमंहायुगमित्य्यंः । दद मू ABTS मन्वकरं मन्वारग्मतत्समाभ्भिकाखयारकारकाखमान-

fame: | मर्तकाखमानमेदाभिशैः कथ्यते। तख AAT A विरामे जाते सति wareqegyT मदुक्ङृतयमवषं fafa: सन्धिः

नमी कि 0 1 8 ray = =

गूएाथप्रका्केन SHEA: | १७

कालविद्धिः प्रकर्वेण दिनीयमन्वारमपयंन्तं तभाविमन्ार- म्तिमादिसन्धिरूपैककालेन कथितः । तत्खदरूपमा इ | अलञ्ञव इति । जलपृणा सकला vet तस्मिन्‌ लाकसंदारकाखे भवति ॥ ९८॥ अथ कच्यप्रमाणं सविभ्रेषमाद।

ससन्धयस्ते मनवः कष्य प्नेयाखतुदंश | TATA: कण्यादे सन्धिः पश्चदश्ः खतः ॥ ९९ ॥ त एकसप्ततियगङूपा मनवः QI: Wary: ख- सखसस्िसदहिताखत दं्रसञ्चाकाः कच्यकाले Waar: | खसन्ि- यक्रचतुदं warty: He: स्यादित्यथः | ननु TITAS HA मानं GAINS तया तु यगमानमेकखप्ततिगुणं ममुमानं १६०२०००० कृताब्द्‌ ९०२८० ° ° युक्रं ससन्धि मनु मानं ९०९८४४८००० दरदं चतुद्शगणं कश्पप्रमाणं तानं यगखदखमित्यत आड । छतप्रमाण दति । Hag प्रयममन्वार म्मे हतयुगवषंमिते मनाचतुर॑ंशलेऽप्या थः Tews: afer कालङ्ञेरक्रः | तथा q छतवर्षागन्तरं प्रथममन्वारम्म इति तदषंयाजनेनाविरोाध tfa भावः॥९८॥ अथ ब्रह्मणा Patra: WaTTArTe | इत्यं युगसदखेण भूतसंदारकारकः | कश्या ATA प्राक्त MALY तस्य ATA ॥ २०॥ rel प्वीकरप्रकारसिद्धेन युगसदरेण ब्दतसंहारकारका जाहमलयाद्मकः कच्यकाला त्राह ब्रह्मणः weer दिनं का- SHIN तस्त ब्रहमणस्वावती दिनपरिमिता श्वरो राजिः।

१८ खयंसिडान्तः

कण्यदयं तदडाराजमिति फखितार्थः॥ २० ॥ अथय ब्रह्मश ्रायुःप्रमाणमतोतवयःप्रमाणं चाद |

परमायुः शतं तस्य AARC ATTA | MAW aa तस्य शेष्कण्पाऽयमादि मः ॥ ९९ ॥

परमपरं wT पूवक त्या श्रुतमपरः च वच्यमाणं wy त्म्‌ । यद्रा परमेति रैत्यवरार्थकं सम्बोधनम्‌ । लवं AG ब्रह्मण- सया CAMA कर्पट यदू पया wi भ्रतवर्षपरि- मितमायुः च्रतवर्षधारणकालं जानीहि । wage भवति । अराराजमानात्‌ वंपरिभाषया माखमानं तस्मात्‌ पूवाक्र- परिभाषया ब्रह्मणा वषं मानमेतच्छतसद्येया ब्रह्मायरिति। म त यथाञ्ुतार्येन कलर्पग्रतदयमायः कोटादीनामपि दिनषद्ध- यायुषोाऽनुक्रः सुतरां ब्रह्मणः अतदि गातम कायुषोऽसम्भवात्‌ |

गिजेगेव तु मानेन आरयर्वषं्रतं खतम्‌।

दति विष्णुपुराणे । एतेन परमायुरिति निरस्तम्‌ । ब्रह्मणिऽनियतायुदायासम्मवात्‌ ) AA ब्रह्मण Wes: अतवषे- खूपमस्दाद्धं पञ्चा्रदषंपरिमितमितं गतम्‌। अयं adara ्रादिमः प्रथमः श्ेषकष्यः शेषाय॒दायस्य ब्रह्मदिवस उन्तरा- gu प्रथमदिवसे वतमान दति फलिताः ॥ २९॥ जय ad मानेऽख्छिन्‌ दि वसेऽणेतद्तमित्या₹ |

कण्याद्‌ समाश्च मनवः षड्‌ व्यतोताः THIF | AD an 0 जिनो SSAA च मनेायुगानां जिघनो गतः ॥ २९॥

गूएाधेप्रकाशकेन सहितः | १९

अस्मादतमानात्‌ Hare ब्रह्मदिवसात्‌ षट्‌ सञ्चाका मनव एकसप्नतियुगरूपाः wars: सप्तभिः शतयुगप्रमारैः सहिता व्यतीता Wat: | चकार भ्रायघोाऽधमितमिति WAR सम्‌- खयार्थकः। वतंमानस्य सत्नमस्य ममेर्वेवखतास्यस् युगानां जिघनस्तयाणां घनः स्थामवयस्यिततुल्यानां ara: सप्तविंशति- खद्ात्मका गतः। खक्तविंशतियुगानि गतानीत्ययेः। चः खम- खये ॥ RR Wa वतमामयुगस्यापि गतमेतदिति वदन्नभि- मतकालेऽग्रतोा वषंगणः कारव इत्याह | अष्टाविंशाब्युगाद साद्यातमेतत्‌ छतं ATA | अतः कालं TA सह्खयामेकच पिण्डयेत्‌ ॥ २६॥ अष्टारविं्रतितमाइतंमानाग्महायगारेतदख्यकालेन पूवंकाले साम्प्रतं fad ad युगं गतम्‌ । अतः छतयुगान्तानन्तरमभि- मतकाले कालं वषा्मकं negra गण्यिता agi पश्चस्थान- feat भिन्नामेकतेकखाने पिण्डयेत्‌ सङ्खलमविषयां gata सवर्षां गतानां यागं कुयोदितव्यथः॥ ९३२॥ wa कल्पादितेा यहादिभचक्रनियाजमकाखं ग्रडगतिरूपमाइ।

ग्क्तदे वदेत्यादि SHAS चराचरम्‌ | छताद्विवेदा दिन्यान्दाः शतघ्रा वेधसा गताः ॥ २४ ॥ अस्य वर्तमानस्य ब्रह्मणो गडनस्जदेवद्‌ त्य मानवराचखभू- पवेतदटचादिकं चरा चरं जङ्गमस्थावर त्मकं जगत्‌ TIA: खज-

तीति जन्‌ ae जगन्निमे यकस्य शतसद्यागुणिताखतुःसप्त- D2

Re खयंसिजान्तः

्यधिकचतुःगतसद्ा दिव्याष्दा गताः। एमिररिव्यववैदडन्या- दिप्रवदवायुनियोजनान्तं कमं ब्रह्मणा तमिति फलितार्थः ॥ २४॥ WY यरपुवेगन्युत्पन्तो कारणमा ।

५ ॐ ध पञ्चाद्‌ व्रजन्ताऽनिजवान्नक्तचेः सततं TA: | जोयमानास्तु लम्बन्ते तुल्यमेव SATE ॥ ९५॥

पञ्चादनन्तरं पनमरादत्या पञ्चात्‌ पञ्िमदिगभिमुखं नच- जेस्तारकादिभिः ख गहाः खयंाद योऽतिजवात्‌ भवशवायुख- त्वर गतिवश्नात्‌ सततं farce व्रजन्तो गच्छन्तः GATT: खकल्लाटकलसखा जोयमाना wes: पराजिता क्तचाणामये गमनात्‌। WA एव लण्लयेव TELAT इति तात्पयाथैः। Te समम्‌ 1 एवकार द्‌भिकन्युनव्यवच्छेदः | TAA सखखानात्‌ पूवेखिम्‌ खम्बायमाना भवन्ति । यथा afer: पञचाद्धवति MTG | तुकारादधऽधः कलाक्रमानरोाधेन शन्यादियशार्णा SRT गृरुतापचयः ्निरतिगरुभूतसस्मात्‌ किञ्चिन्युने गुरस्तस््मादपि भाम इत्यादि यथोन्तरम्‌। यख कचा महती we गुरूला धिक्यं यस्य खष्वी तस्य तदनुरोधेन गरुताल्पलमिति। एतदुक्तं भवति । ब्रह्मणा HAKATA गच्जाधिष्ठिते मूरति Fre: स्चापितस्तदम्तर्गताः खलखाकाश्रगेाखस्थाः शन्यादयोा zaat- धिषितमूर्तगेखसक्रान्तिट ख रोवतीयागतारा बश्नरूपमेषादि- प्रदरश्समदख चस्याः स्थापिताः । क्रान्तिटन्तं तु मेषतुशाखाने विषुवहन्तशब्रं aaa जिभान्तरितकान्िटक्तप्रदेशागभ्नां

गार्चंपकाशकेन SEA: | ९

चतु विंज्यंशाम्तरेण zfearatr मकरककादिरूपी तरेव VITAL MH TH TUNA विषुवहन्तं तु धुवमध्यखं जिरख्दशापरिगम्‌। तज wawaraat खाघातेन मूर्ता नक्ष- जगाला माच्च्रषष्टिवरौभिः परिवत्येते। तदन्तगतवायुभिसत- दाधातेग वा यहा आमनग्धपि नलजगेाखलख्ितक्राभ्तिट्न्लोय- मेषादिप्रदेभ्ेन aia गच्छनि वायुगां खल्यलात्‌ तदाचात- VIVA AAT) अतसखन््यानाहहाणां wat qual wa एव मकाद यका तेषां दितीयदिने area: किन्तु या शब्नितप्रदेेन वायुना तदनन्तर मष्वेमागच्छती- तयगमरमुदयः। Vax तु शन्यादोनां कच्चामु रोधेन गरुला- staat agrarat वा कचामुरोधेन THAT THA! यद्यपि वायेर्भरुवानुरोासेन सत्वाद्र हावलम्बनं विषुवहुन्ते भवि- तमुचितं ग क्रान्ति्टक्ते। तथा च वच्छमाक्राग्धनुपपन्तिः काज्तिटट्लतस्छदादथराग्िभागेन वच्छमाणानां भगणानामनु- पपज्जिञख्च। तथापि वायगावलम्बिता यरा विषुवश्मागंगाऽपि लदिषुवप्रदे्राषश्लक्रान्तिषटकलप्रदे्ेम हाकाशगाख एव खस- मद्धचेणाषरटययत दति भागुपपल्िः । अत एव खमागेगा इति कान्तिटत्तानुङतसाकाश्गेलसखकक्ामागंगता दत्ययंकमुक्त- मिति aya: ॥ ९५॥ अयात एव यहाणां लाके प्रागगतिलं सिद्धमित्यत are | ्राग्मनित्वमतस्तेषां भगण wert गतिः । परिणादवशाद्धिन्ना AMA BSA ॥ २९॥

QR खूयंसिडागन्तः

अतेाऽवलम्ननादेव aut याणां प्रागगतिलवं प्रा्यां fafa गतिर्येषां ते प्रागगतवस्तद्धावः प्राग्गतिलं सिद्धम्‌। खलम्बनसख- wie ग्रहाणां पृव॑गतिरत्पन्ना लेकः कारणानभिन्ञैः प्र्यला- वगततया तच्छक्रिजनिता कख्ितेत्य्थः । सा कियतव्यत शह भगणरेरिति। वच्छमाणभगणशेः wae प्रतिदिनं गतिः भ्राग्गमनसूपा भगणानां मन्युत्पन्नलाद्धगणम्बस्थिवच्छमाण- fet: खर्यसावनेग॑दभगणा लभ्यन्ते तदेकेन दिनेन के्यनुपा- ASAT | ननु ्रहभगणानां तुखल्ाभावात्‌ प्रतिदिनं ग्रह गतिभिनेति qi warren ग्रहगतिरयुक्राक्रा पररलम्नमस्या- fagatizaa are परिणहवश्रादिति। afture: aar- परिधिसतदश्रात्‌ तदनरोधादियं यहगतिर्भिन्ञातुख्या । श्रय- मभिप्रायः। ग्रहाणां wat Genet न परम्त॒ खखकल्तायां aNsSe Ta याः कलास्ता गतिकलास्तास्त मति कच्ता AM लघकक्षाटत्ते TY: स्वेकल्तापरिधोनां चक्रकलाङ्ित- त्वात्‌ । HAUTE गतिवश्लादेव यस्व कलान्तं मत्‌ ATA यस्य च खघ ATH तस्य बहवस्तदुत्पन्ञा गतिरपि तयेति न विराधः मन्वेकशूपगतिं विशाय भिलरूपा गतिः कथमङ्- छृतेत्यत aie तद्शादिति। भिन्नगतिवश्राद्धानि राशीन्‌ नक्षचाणि Waa ग्रहा WMT: | तया च ग्रदराश्वादि- भगज्ञानाथंमियमेव गतिर्पयुक्रा नेकरूपेति भावः ॥ ९६॥ अथ भमागे fad वदन्‌ वच्छमाणभगण्खरूपमाड |

गणायंप्रकाश्केन Alea: | RR

शोघ्रगसान्यथाश्पेन कालेन ALAA: | तेषा तु परिर््तन पेष्णान्ते भगणः BA I PO ॥ अथ्ज्गब्दः ware विशेषदखषकः न्ीघ्रगतिग्रस्तानि भान्य-

way कालेन भुमक्षक्पगतिययहा बहङकालेन भुनक्ति TaATI- श्ादिभगेा मन्दभ्रीघ्रगतिग्रदयास्दष्यकालेन म भवतीति fa- Bate: | तेषां राश्रीनां परिवर्तन रमणेन । तुकाराद्रहा- दिगतिमागजनितेन मगणः प्राज्ञेरक्रः। क्रान्तिटन्ते दादन्न- Tite सत्वात्‌ ARTI चक्रभोगसमाप्रेयत्‌ स्थानमारभ्य “feat ae: पनखत्‌ स्थानमायाति ख चक्रमोागः परिवतं- सञ्न्ोऽपि दादशराश्िभोगाद्धगण cae: | नम्‌ क्रान्तिटत्ते सरवप्रे भेभ्यः परिव्त॑सम्भवाद ज कः परिवतादिभृतः प्रदेश दत्यत Ae) पाष्णान्त इति खष्यारा ब्रह्मणा क्रान्तिटन्ते रेवती- यागतारासन्लप्ररेे सर्व्रशाणणां निवेशितलात्‌ तरवधिता यह चलना ख | Gree रेवतोयोागताराया ww निकटे प्रदेभे तथा q रेवतीयो गतारासन्नायिमस्वानमेवादन्तावधिभूतभिति भावः NRO मनु परिवतंस भगणसञ्न्ञा लयक्रा ादिराश्रीनामपि भगण्लादिच्यतः परिभाषाकथयनच््छलेन भगणखखरूपमाह |

विकलानां कला Tea ATA भाग उश्यते | तच्चिंशता भवेद्राशिभगणे दादेव ते ॥ रेट ॥ यथा मृतंकाखे पराणकाख ्रादिभूतसथा रेचपरिभाषार्या विकलाः खच्छादिभृतालाां WHAT कला कलानां war

Re .सुयंसिडान्तः.

भारगे†ऽशः सेजपरिभावाभिज्ञेः कथ्यते। भागवता ofa: स्यात्‌| ते राभ्यः सकला Tee एवकारस्तिचतुरादीनां निरासार्थम्‌ | तया च साकच्छे गणपद IATA RATS भागेऽपि भगणव्यवहारा Gam युक्तमिति भावः॥ ९८॥ अर्य भग- छान्‌ विवः प्रथमं खयंबुधष्ए्काणां भोामग्रुभनि्नीचरोषानां q ATTA |

य॒गे SANTA खचतुष्कर दाणवाः | कुजाकिंगुरुशोघ्राणां भगणाः पुवेयायिनाम्‌ ॥ २९ ॥

ava खयबघण्एुकारण्णां खानां चतुष्कमेकख्ामा दि सद्- खच्ानान्तचतुःस्ानखितानि षएन्यानि ततेाऽचतादि प्रय॒त- QAI दन्तसमद्रास्तथा च यगसारवषाणि खाभ्रखाभरदि- रामवेदमिताजि भगणा दादश्रा्चिभागात्मकपरिवतानां सद्या भवन्तोति ओषः । ममन्ननिषश्स्यतीनां यानि शोच्राशि भरोत्राखानि तेषामेतद्धिता wren: | चकारः समुखया्थका- ऽनु सन्धेयः | अच कलाक्रमेण चारक्रमेण वा ACT: खलमध्यगता भवतोति न तादेः, खतन्स्छ नियोगानदाद्ा। मन्वाकाञ् एषां बिम्नाभावाद वलम्बनासम्भवेन गत्यभावात्‌ कथं भगणा उक्ता द्रव्यत आद, पुवेयाचिनामिति | पूव॑गामिनाम्‌ | तथा च तेषामदृष्छरूपाणणं पृवंगतिषद्धावाद्धगणोक्त न सतिः । एषां weufefadag खष्टाधिकारे म्रतिपादयिव्यते॥२८॥ अथ चद्भोमयेाभंगणानाइ।

गूणा्च॑प्रकाश्रक्ेन सहितः | कै

इन्दा रसाप्रिचिोषुसप्तथधरमागंणाः | दखत्ष्टरखाद्भाक्षिलोचना न कुजस्य त्‌ ॥ Be It

पूरव्चाकोक्रमगणा र्त्यजायिमन्नो केव्वप्यन्वेति । भृधराः सप्तम तु पर्व॑तस्य धराभिधानत्वारेकसप्ततिः। arate: अरा स्तया च चनस्य भगणाः वडभ्भिरेवपञ्चसप्तसप्रपञ्चमिताः। भ- AS, तुकारादाकाशस्थविम्नात्मकस्तेति पुगर्क्रिभ्रमवारशाथे रमाटषरङ्काङुतिमिताः ॥ २० ॥ अय बुधन्नोभ्राखगवभंन- STATE

बुधशोघ्रस्य पएन्यतुखाद्िव्यदनगेन्दवः। ` बृदत्यतेः STILT TT HATA ॥ ३९ ॥

बधन्रोचर 1खस्याद्च्छरूपस्च पुवेगतभंगणाः वष्टिसपतति्च इा- षिमिताः। eran विम्नात्मकस्येति पनरुक्तिभ्रमव-

cura गखदिवेदरषद्ाममिताः॥३९॥ अथय इुक्रन्रोचधाखन्न- ग्याभंगणानाड।

सितशघ्र्य षट सप्तरचियमाश्िखभ्धराः | शनेभृजङ्गषरपश्चरसवेदनिशाकराः ॥ BP ॥

श्एकनोप्राचसादूष्रूपस्य पूरवंगतेभंगणाः वरखप्तचिडहिद्ि- WT एतेन WUT दत्यस्यैकसप्ततिरेकादन्न वार्थ निरखः। अनेर्मिम्नात्मकस्याषटषरपञ्चरसेष्धमिताः WR ll WY चनस्ता- WYAAAATSTATE |

eq TILT RTA

चन्द्रो स्यापिश्एन्याशचिवनुसपाणवा यगे | धामं पालस्य वखधियमाश्चिशिखिद सकाः ॥ Be ॥

WARTS पवंगतेरदृष्यरूपस्य भगणा महायुगे राम- wargreagfaat: | wae चन्द्र शब्दस्च सज्िहितला खन्द्रपा- तख्यादृष्सरूपस्य वामं पसिमगत्या दाद शराजिभामात्मकपरि- चतंरूपभगशा महायुग अष्टरामारृतिरा मदिमिताः । अ GATES बच्छमाख्यदा चपातभगणसम्बन्धिकखयकालवारणण- थेम्‌ । याश्चपातभगकास्त युगे दुगे Frege इत्यस्िन्‌ यग- सम्बन्धिप्रसङ्गनाक्राः। मन्दाखपातखखूपारिनि्णयस्ु स्यष्टा- भिकारे यक्ते भविति ea we चुगेगाखबरिबांकत्छल- खूपावगमाय यरखावनदिगखरूपं Was IW

भानामष्टा्तिबखद्रिचिदिदाष्टशरेन्दवः। TET भगणेः S SEAT TATA युगे ॥ ३४॥ भानां wearet खता गत्यभावेऽपि म्रवहवाधना परि- भ्रमणात्‌ ABA भगणा: खदिनतुखाः ¦ wa wary बाममिति पूर्वक यक्तऽन्वयः। अषदयटन गाभ्रिजातिगजदि- नमिताः। war य्रहाणामपि प्रवहवाय॒ना परिभ्रमणेनादय- waraa wat feaet: कथं Sar cara we भादया इति। उदया अखिक्षरनि खाद्न्तावधिखूय दति शुत्पश्वो- दथशब्देत्र दिगम्‌। तथा चभोादया नाशजदिबसा एत उशनाः G: सेः Gara: खकोयैभगणेः प्रागृकररव्॑जिंताः सन्तः खन्लादथा

गुणारथंप्रह्नाच्रकेन सद्दितः। Re

निंजजिजसावभदि वा ya भवन्ति। यग टत्यनेनाभीटठकाखे areufeaar गड्गतमगादिना भगरादिनोाना avatar दिवसा शरभा भवन्ति परन्तु Tit पञ्चगखितामं्ादिर्व द्रमुषितं रला warfeatt हीनं कायंमन्यया विनातोय- त्वादन्तरामुपपकेरिति सूचितम्‌ । sarah: | यदि ग्रहाणां प्राखमनावखम्बमं ग स्वात्‌ तरिं ग्रादरयनलत्रादययारोकरेत्‌ः- त्वाल्लाख्ज्रसावनद्वसयोरभेदः स्यात्‌! श्रते याणां wary गाशचदिवसेभ्यः सावनदिवसानामन्तरितलादरवलम्बमजभग- WATT युगे नाक्जदिवचेभ्यो गरसावगदिवसा नयना भवन्ति। अव॑रेण मगणतुख्पञिमग्हतुख्यानामकरणादिद्यपपत्रं VITA त्यादि | wata भगणसादनयागेा नाखचदिवा दत्यण्थ- सिद्धम्‌ ॥ २४॥ अथय वच्छमाएचाद्रदिवसाधिमासयेः ष्या BIALWGA खदूपमाइ।

भवन्ति शशिना मासाः खयन्दभगणान्तरम्‌ | रविमासानितास्ते तु शेषाः स्युरधिमासकाः ॥ ३५॥

सर्य ण्धभमणयोारन्तर्‌ चन्द्रस्य मासा भवन्तिति wearer रविमाखानिताः। अच प्रथमं ठतुकाराग्बयाद्रादन्नरगुणितरङिः भगणङ्पवच्छ माणाकंमासेरूनिताः समः रेषा wafser @ खाश्माखास्हेऽधिमाखा एव भवन्ति मान्ये । अनेन चादर मधिमासानां apie) wah: । Pisa रवीन्दुयतिकाखङूपदप्रामावधेञ्धाशरमासख दाद्‌ बराभिमितेत्

82

५ 9 , सयंसिङडान्तः

दरयेन्दकरेरोव सिद्धिः। कथमन्यथा TIT जातस्य मन्द्रो चयाः र्थन गस्य wary सम्भवः। इादध्ररान्तरं लेकं भगणान्सरमतेा भगसाकरेचख WRT मासः fag: सार माषापेशया यदकारेण चाद्मासानामधिकत्वं त एवाधिमासा दति खरूपमेव वच्छ माणेापयागात्‌ परिभाषितम्‌ ॥ २५ ॥ अथ बच्यमाणावमदर्यसावनगयाः ASVATY | |

सावनादानि VASAT द्युभ्यः प्राज्छ तियिक्तयाः | उद यादुद्‌ यं भानेभभिसावनवासराः ॥ Be It

VERA War वच्यमाणचाख्रदि वसेभ्वः घकान्रादित्ययंः। wraaterfa सावनदिनानि trew aaradd fafagar: | तिथिषु weafeatq सावमदिगानामदश्ेषतुच्यः war न्युन- त्वम्‌ । यदा fafumen सावन द्वसस्तसख चाख्रदिवशात्‌ चय इति खदूपमेव वच्छमाणोापयेगात्‌ परिभाषितम्‌। ननु मेदया भगरीरित्यादिमा पव सां सावगदिवसा उक्ता Care कश ग्राद्या त्यतः खर्यसावगखरूपकथनच्छसेनालरमाडह | v<- श्ादिति। खयस्याद यकालमारग्याव्यवहिततदुद यकालपर्यं यः are ख एका दिवषः इति ये दिवसास्ते खमिशावन- वाश्राः | दिवसा उदयस्य सम्नन्धेनावगमात्‌। सावनदि- अवसाखेव्ययंः) तथा च निरुपपदसावनण्डमिशष्यार्यां सर्वस्य बासरा एव भाय्येषां सापपदत्ाभावादिति ura: un een a कियन्त दव्यतरूतमाणं चाद्दिमप्रमाणं चाइ।

गुणायंप्रकाग्रकेन aiea: | Re.

वनुह्ाष्टाद्विरूपादसप्नाद्धितिथये TT | | TR: खाष्टखखव्योमखाग्रिखतुनिशाकराः ॥ ३७॥ ` अष्टा श्विगजसननन्डगानगसप्तपश्चभूमिता यगे इयंसावमदि- वसाः। चाद्धा दिवसा युगतिथय rae: | अगोतिग्ून्यचत्‌- ष्कचिखनुपा एते जिंबरद्रकाखाद्रमाषा SMITA: | Waa वान्द्रदिवसानामपपन्तिः खर्यवद्याभगण्यारन्तरर्ूपचाद- मासास्तिंशहुणिता इति wate ॥ ३७ ॥ अ्रयाधिमाषाव- मयाः TATATE | |

षञुड्धिविडताशाद्तिथयश्चाधिमास्काः |

तिथिक्तया यमाथाब्रिडटव्यामशराश्िनः ॥ इट ॥ , अधिमासकाः प्रागुक्रखरूपाखकाराद्युगं Tatra tefanfefaga दि गलया शअ्वमानीद्यथैः । wit: पञ्च। एवं दिश्ररादछत्यष्टख तत्तानि ॥ ecw नन सुयमासानक्रीरधि- मा खखद्या कथं WIAA Taare TEIT करांखाड ।

खचतुव्कसमुद्राटकुपश्च रविमासकाः | भवन्ति Area भानुभगणेखनिताः कषाः ॥ ३९ ॥ डर्यमाखा दइादश्रगरितरविभगणानरूपाः अएन्यखाभखये- दष्टतिशरमिताः। नम्‌ सावमदि वसस्खा srw कथमवगते- व्याह । भवन्तमेति। aca गाच्जदिवसाः भरागुक्राः खयंभ- me: ्रागकरेवंजिताः सन्तः Wet भृवाखरा भवन्ति । मेदया इत्यादिपरागक्रः॥ ३८. ॥ -गन्‌ खयादिमन्देखभमादिपातार्नां

Re चयंसिद्धान्तः

गे भगणागुत्पक्नेः कल्यभगण्कथनमावश्लकमतसरत्पद्यां AT- THT एते भगण्ादयः SA एव कथं RMT TTA ATT |

श्रधिमासानरात्यक्ेचान्रसावनवासराः। एते सदखगुणिताः कचे स्युभगणाद यः ॥ ४० ॥

एते प्रागा भगणादये भगणा रादि ते भगणादयः। अधिमासेनराच्चचचान्रसावनवाषरा Wart: वडवढो- व्यादि तिथ्या इत्याद्युमराचयाऽवमानि | खस चान्रसा- वमाना प्रद्योकंवाषरसम्बन्धः। areafcaar भानानिव्यादि। uarafcaargrar atzatic 1 सावनदिवषा बस॒द्य्टादी- व्यादि । wa सारमासा रपि खरतुष्योत्यादियाद्याः। ae Safer: कल्पे भगणादय उक्ता भवन्ति युगसदसस कश्य- त्वात्‌ । तथा च erway युग उक्ता दति भाबः॥४०॥ अथय Qranet विचद्रद्यादिग्रहाणां मन्दखमगणाम्‌ वदम्‌ पातभगणान्‌ प्रतिजानीते |

WTA: खयेमन्दस्य कल्पे TACT: |

HIT ASST ATATSAISA: ॥ ४९॥ खखरन््राणि जेवस्य शे करस्यर्थगुणेषवः।

HUTA: शनिमन्दस्य पातानामथ वामतः ॥ ४२॥

प्राग्गतेः कष्य इत्यनयोः बनिमन्दाक्ं प्रत्येकं सम्बन्धः, पूवेमतेः यमन्दे खख्छ A सक्ताषएटराममिताः अनिपातस्

गूणर्चपरकाश्रके UTA: | at

भगणा tfawarwe भगणा इति way प्रत्येकमन्वेति। RITA SRV: ख्यं मन्द सयेत्यस्येकरेग्रा मन्द लेति मन्दा. खत्यर्थक मचान्येति 1 तथा अ भाममन्दाखस्च चतुरधिकं अतदयम्‌ । बध बुधमन्देख्लाष्टषट जिभिताः । ave गुङखम्बन्थिनः । अज शनि मन्दस्येति वच्छमाणस्ेकरेथा मन्द सेति मन्दे खस्सेत्यर्थं कमन्वेत्येक ठत खलात्‌ यदा चन्त ATA ae Sars मध्यस्यानामन्वथः sore इति । तथा च गुरमन्दा- स्य wand WMG द्राक्रमन्देाखस्य पद्चभिश्रदरधिकपञ्चथतं अनिमन्दाखरोकाबचनारिश्त्‌। warrant पातानां arar- feararat वामतः पञ्चिमगत्या भगणा cam इति शेषः ॥ ४२९॥ ताम्‌ चवाकाभ्यामाह। |

मनुदखास्तु कोजस्स बेधस्ा्टा्टसागराः । छतादि खना Sie STE TS सटगेखोथा ॥ ४९॥ शनिषातस्य भगाः कल्पे यमरसतेवः | भगणाः पुवमेवाच प्राक्ताखन्दो्चपातयोः ॥ ४४॥

खजसम्बन्थिजः | तुकारात्‌ Ware भोमपातसख ae भन- -पाथतुदशाधिकं wees मेधस्य बुधसम्बन्विनः wfagre- -खेत्यसयेकरे त्रः पातसेव्यजान्ेति। TWIT WITT पञ्च- wat जेव म्पा तस दतु :सप्ततयधिकं wad | WAT: THU लचा eafarrgqarcr was wea eere: । अधिका ` भदश्नतो । wiarwraw feqeegt भगवा: wet wafer । नन्व

QR : ` चउयसिदडान्तः

स्मिन्‌ wey चकस्याखपातयाभंगशः कथं नेक्ता दति मन्दा- अरङ्धापाकरणाय vara श्मारयति । भगणा इति। चन्राख- wate मन्दखपातयोर्भगणा अचास्िक्नधिकारे पूर्वै शदय॒गभगणकथने। एवकारो विखमरणनिरासार्थकः प्राक्रा- न्दा खस्येव्यादिद्ेकमोाक्राः।॥ ४४॥ अयाभिमतकाखे य्रडग- तमा गागयनं विषलखदुपजोव्यारगणसाधनाथे प्रटन्तयदचार- BITRATE HATA कतयगाश्तोयगताष्दन्नानं ज्ञाक- अयेणा इ | |

षएमनुनां तु समधी कालं त्सन्धिमिः सद |

कणयादिसन्धिना साभ वेवखतमनेोस्तथा ॥ ४५॥

युगानां चिघनं यातं तथा छतयुगं विदम्‌ |

प्राज्य SORTA: कालं TAA दिव्यसह्यया ॥ ४९ ॥

खयान्द सह्या GM HAA गता श्रमो । `

खचतुव्कयमाद्युभ्रिशररणन्प्रनिशाकराः ॥ ४७ ॥

षण्मनृमां कालं सारवषातमकं तत्न्धिभिः wert शत-

ुगप्रमाणैः afg: afafa: सद साधं कण्पादिसस्िनाः रत- WANs: कणर्पाद्‌ वित्यगेन कर्पप्रारम्भसम्बड़ कतयुगमितसन्धिना साधे साथे area ठकारादायषोऽधंमितं तच्टेत्यस्छ facia: | वैवसखतमनेोवं मानसप्तमतेवखत। स्थस् मनेयुगानां जिनं यातं युगसप्तवि्नतिर्गता तथेकोरृत्येद म्टाविंरतिचुगा- wid तुकारात्‌ साम्प्रतं खितं erat तथा गतलेनेको्य

गूणांप्रकाश्केन VET: | RE

शतः frgrera @2: कालं wfencere चः कारो वर्षात्मकशं feaagar रिब्यमानेन पूवे कतादधिषेदा दिष्याब्दाः WAT TAA | सर्याब्दङ्या मोर वषं मानेन षणष्यधिक- अतचयगणितं wate तात्पर्यार्थः । एतेन प्रागक्रेकोकरग्रं सर- व्॑प्रमाणेन 4 दिव्यवर्ष॑प्रमाणेनेति व्यक्तम्‌ पराज्य न्युनी- हत्य चः समृखया्थाऽनसन्धेयः। अमो wafwaregr: खाभ- खाग्वद्धिसक्तचिद्ररातिशटतयः शतयुगचरणखा वसाने गता अतो- ता ज्ञातव्याः। ननु कलर्पादस्माश्च ara दत्यादिपूवौक्रसन्यो- डितकालोल्ेद षष्छनुगामित्यादि पुनङक्रमाभाति। न च पुर्वे ब्रह्यगतवचःप्रमारन्नाना यमिदानों च TEANGA अन्यया गतन्रह्मवयःप्रमाणाद्रहसाधनापन्तेरिति AYA | ब्रह्मगतवयः- प्रमाणारेव य्रडसाधमयख्य युक्रलादिष्टापक्तेः, अन्यया यहच- क्रारत्रहो त्पन्तितस्तद वा गपर्यन्तं॒सत््वाद्रद्मदि नावधिकक्राला गताब्दनज्ञानाभावाद्रहसाधनानुपपत्तिरिति चेन्न । दृत्यं. य॒ग- खहख्ेण भृतसंहारकारकः कल्य टूत्यनेन ब्रह्मदिमान्ते यच- क्रारिगरक्रसदिनादो य्रदचक्रात्पकेख ब्रह्मदिवस एव तदा- दिगताब्दा गशचारोपजोव्या न ब्रह्मगतायुःप्रमाणब्दाः | सत्वे यदसाधनापक्तेः। WA: पुनगताब्दा THAT TT TMT ब्रद्मदिवमे afar: | परन्त ब्रह्मदिनादितोा यद चार प्रटन्ति- arava यः षट्टिविलम्बितकाल खादना ब्रह्मदिनादि गताब्दाः ङष्टिगताब्दा ग्रडकाधमेपजोग्या इति ama) अन्वया खष्न्तर्गतक्राखे WIEN तक्छाधनपत्ेः खषटिकालक्य-

RB , खयंसिडान्तः ~-

भागुपपन्येति दिक्‌। यथा रिव्याम्दस्य छारव्षाणि २६१ इाद्रसहस्तअणितानि महायुगम्‌ ४९२०००० टूदमेकसप्तसि- गुणं मन॒मागम्‌ ३०६७२००० Tt षञ्ुषितं वण्मनुमानम्‌ ९८४०३२०००० eg स्वसन्धिभिः रतयुगप्रमाणेः सप्तभि- रभिः ६९०६९००० यतम्‌ ९०५९०१९० ० ° एतत्‌ सप्तविंशतियुग- ९१६९७०० ०० सहितम्‌ १९६९०५६० ०० BATH ९७९८००० um जातानि कश्पगतवषौाणि ९८७०७८४००० र्ष्टिदि- व्याब्देः ४७४०० खवडगिगृणितैरोभिः ९७०६४००० रोगं गताब्दा यषचारोापजीगाः BAVA खचतुष्केत्या IIA: ९९१५ २७२०००० ॥ ४७॥ अ्रयाभीष्टकालखेऽदगेणसाधनं तता दिगिमासाष्दपप्रतिश्ञां वासरशखरश्चानं च स्ाकचतुष्टयेनाह।ः श्न RHA युक्ता गतकालान्दसड्यया | AMAA युता मासे्मधुषरक्तादिमि्गनेः ॥ ४८ ॥ TIRANA खय॑मासविभाजिताः। लब्धाधिमासकेयु क्ता दि नोछ्य दिनान्विताः॥ ४८ ॥ ` दिष्ठास्तिथित्तयाभ्यस्ताखान्रवासरभाजिताः | लब्धोनराचिरदिता लद्धायामाधेरा जकः ॥ Yo Il सावन YAU: ख्यादिनमासान्दपास्ततः | Aa यितः शेषः याद्या वास॒रेश्वरः ॥ ५९॥ अतः रतयुगान्तादूष्वंमुपर्यनकरमित्धर्थः । अभोषटकाखे योः गतकाखखस् शारवर्षषद्ययामो रतयुगान्तोयख्ब्ब्दा;

गूणयेग्रकाश्नकेने Alea: | "२४

-ख्व चतुष्केत्यादिपुर्वे क्रा युक्ता अ्रभोष्टकाले लोरगताग्दा भवन्ति WA area दादश्गुणिता इत्यथः । श्रभीष्टकाले Ay कादिभिदचे चप्क्ञा्वधिभूतेगैतेम तेयंताः | अत्र गतमासान- -गताऽधिमा ख्ख प्राद्यखख्वा्तरमाखाङयतेन तद न्तगतलात्‌ warwa षषठिदिनात्मकलाच । ते सिद्धाः yaaa य॒गा- -धिमाबगुखिता यगद्धयंमासभक्ताः प्राप्नाधिमासकेभिरयेः सिद्धा यक्राः। WT यदा खष्टाऽधिमासः पतित ज्रानयने न खलः सदानयगप्राप्ताधिमासेः सेकेयेक्राः। यदा तु Warsfuarar न पतित आनयने प्राप्तरदागयनप्राप्ताध्िमासेनिंरेकेरयक्ाः 1 अन्यथाभोष्टकालसाधितारगेणख्छ चिं्रहि नाम्तरि तला पन्तेरिति ्येयम्‌। एते सिद्धा fetta fiwar ayaa: । fear fam वर्तमानमासख प्रटकमप्रतिपदादि गततियिभि्युक्रा इव्यर्थः एते दिष्टाः स्थागद्ये सखाया एकज युगा वमेृषिता य॒गचा- द्दिमेभक्राख प्राप्नावभैर्निरयेरपरन शोगा: सन्ता were: BUTI AR: सावनाऽरगंणः स्यात्‌| ततः साधिता शात्‌ सकाशात्‌ सयात्‌ Beare दिममासाब्द्पा वारेखर्‌ः भारेशरवर्वेश्वरा भवन्ति) तच वासरेशख्रन्ञानमाद। सप्नतभि- रिति। अयमरहगंणः सप्तभि; चयिता भक्ता wfaa: कार्यः, स warsafag: खयं दः खर्यवारादिका वासरेश्वरो वारखामो भवति। तदगिमे वतमानो arte दत्य्थसिद्धम्‌। अनपपन्तिः भारव्षाणां arate ष्धाद्चधिमासान्तकालसम्बन्धिसावय- चशरमासा अव्यवदहितयुवैपतिताधिमाखानकाल्लादिदाभोढ-

ॐ 2

Re खयेसिडानः

सेजाद्न्मकालसम्बन्धिसावयवकाश्मालासयेा्याग्ैनारौ इा- दद्गुणितसेरवषाणि जातानि qa इति See) दादन्रग- fertrradtie Greater ज्ोरमासाद्ति त निर्विवादम्‌, ते खानीताधिमासेः खावयवेर्यताखाश्ाः सावयवा; शारक- धारो । wasawavraraarer farcauargrerfwarean: 1 अवयवस Sarfesrradiqacareegurfuwrars ते निर- प्राधिमासोनाद्यैजाद्‌ावधिमासानचाक्रा दारक्नगणितमारव्ष- Bat उक्रयागखरूपाः fegr | कथमन्यथा निरगाधिमाष- याजनेनेषां Sarr Wwearearraawya: | एते साभीदट- मासादिकालदिद्याथे चेबष्डक्षादिगतमार्यकाः। एतेन दा. qwafeatradfanticaremt सेजादिगतचाश्रमाणाः कथं योजिता एकजातिलाभावादिति दुषणाङ्गोकारो निरसः) उक्ररीत्या तच चाद्धमासानामपि सश्वारेकजातीयतेन याग- सम्भवात्‌ । न डि पृथोगेऽसमानिः हतो यन विजातीवचयोगे दूषणं तस्व दादक्नगुखितभेरव्षंरूपलेन खतः fegara अथां गिरग्राधिमासा Greer इति खष्छादिपवपतिताधिमा- सान्तकालावधि ये शारमासाः साबयवासेभ्या युगचोरमाङ- थंगाधिमासासरैभिः Brea: क दग्यनुपातेन निरय्राधि- मासाखाद्धा भवन्ति Sree: साधितलात्‌। जयाभीष्टकाले- ऽधिमालादचवन्नानाथे युगचा्माचेयुंगाधिमावा लद we तिताजिमाखाम्तकाखामीष्टमासाद्यन्रखितचाक्माषैः साव- WAT far, क इत्यन पातेना(धमाखाभावात्‌ नङवचवः शार श्रा

गूणयेषरकाच्नकेन Shee: | Ze

थाति चादरात्‌ साधितलात्‌। परभ्ववयवावथविनेरेकजाति- व्वासिद्धिरतसशक्छन्यादनाथंमधिमासावयवस्याक्रसोरसय युगमेा- रमासेर्यगचाख्रमासास्तरोाक्रशाराभिमासा वयवेन किमित्यनुपा- तेग यगचाद्मासा गुणा युगसारमासा दर दति तुलयोग शररयार्यगचास्मासयानोशादिष्टचाश्रमासानां य॒गाधिमासा गणो यगभारमासा इर इति फखमधिमासावयवख्ाद्रः | WY तादृचेष्टसारवादधमाख्याः एयगज्ञानाद्धिमासतदवयव- याश्ौगमन्रक्यमणयेका दरयेहुण्का विभिन्नाविव्यादिरौव्ये्ट- AMVC Aaa एवायं स्नाता युगाधिमारुगुणितिा यगद्धयंमाखमक्ः फखमधिमासाः | Wary तद वयवेऽमेणा- गयमेऽनुपयुक्रः | तत्र RATATAT WAT तेषा मेव याजनावश्वकलात्‌ । अवं खष्यादित इष्टमासादि पर्यन्तं चाद मार्गणः सिद्धः। बरवस्त॒ द्वादभ्रगणितसर वर्ष॑रूपसारमासानां शीरवषादिताऽभीषटकालपर्यन्तं शरमासानामन्चानाञ््रातचे- ादिगतचाद्रमासा एव याजिताः परमिष्टमर मासेव्वधिमा- सद्नेष मधिकं तशाधिमासानयनेऽधिशेषत्यागेन केवलाधिमास- ara निरन्तरं भवति । अधिभमासानयनं चख चादमिष्ट- लारमासलेनेवाधिशेषाधिकेटसारमासानामङ्गेकारादित्याञ्ः। तचिन्वम्‌। कंवलेष्टसोारमासानीताधिमासानां निरयाणामधि- ग्रिवाधिकञारेटमारुषु योजनेमेव निरम्तरितलसिद्धः। अन्य- चाचिभ्रेवगखितधुगाधिमासेभ्या यगाकमासभक्ताप्रफलेनाधिश- बमधिकमायातोति परमाडन्नाधिगेषद्याधिकले wax tear

ac ` खर्यसिडान्तः

तागयमेनेकाधिकाधिकमाकखब्ध्या योजितेन wrarere एकाधिकः स्यादिति) अथयाभोषटटमासादिसिड़कवाद्रमासायथाः- ग्ददिगकरणायं चिंश्रहुणिता अभीष्टदिने afea शरक्तादि- गततिययोाऽच योजिता witefaarer चाङ्राशर्गणः। युग- चाद्दिनेयंगावमानि तदामेम किमित्यमुपातागतावमैः साव- यवेदीनाखाङ्रारर्गणस्तिथन्ते सावनेाऽदगणा यमकोारिदेभ्े ख्यादयकाले UWUITS प्रटन्तेस्सद्‌ादितेा गिरवयवाहगणलि- gy तिश्यन्ततत्काखयारन्तरमवमा वयवरूपं याञ्खमतः ada वावमावयवोऽनुपयक्राऽच न VHATSA GTR TEAS: खानोता- aafarcatfarseiy: खावना facquar चमकारिदेशोय- खर्थेदयकाखे तच atuearmfagaar प्रसिड्खङ्ारेशाद्ध- राजस्य ARTS: WAT खणष्यादावकंवारसद्धावात तदाद्या दिगमासवर्धैशराः। ग्रशाणां THA सप्ततष्टाऽदमेणः शेषं गतवारः ॥ ५९॥ अय प्रतिन्ञातयामाषवषंपयेरामयगमाद ।

मासानब्ददिनसह्ाप्रं fea रूपसंयतम्‌। = AD विन्न र aN सत्नादरतावेषे तु AHI मासवषेय ॥ ५९॥

अहगणद्ष्ठाटरेकज माख्दिनानां agar जिंश्रता भक्रा- दाप्तं फलम्‌। WTC वषंदिनानां श्या षष्यधिकञ्चतत्रयेण MMA फलम्‌। भ्रषयारन्‌पयेोगात्‌ त्यागः! क्रमेण Fase shat चिभिगेणितम्‌भ येक षद्यायुक्रं सप्तभागरहारेख waa फलत्धागेनावशिष्टा क्रमेण मा म्रखामिवषंस्ञाभिने जात्यै

Terenas Shea: | Re

-हकाराज्गुत्कमेण वारेश्वरमणना तक्करमेणाभयेर्गणना परमन वतमामेत्यथः | wart: |) उण्यादिजिं्रदररारा्राणामेकः सोरशावनमाससखस wrsfuafadrarfefeasaeanrfucia- त्वात्‌ । wa हितोयमासादा भमस्य fernfiofaarzrar दितीयमासेश्वर दति प्रतिमासं मासेशरयारनरं इयम्‌ | fiw दिनानां सप्ततष्टतया वशेषात्‌ । एवं षण्धिकश्तचयारारा- चाणामेकं सारसावभवषे तख्याधिपाऽकः। वर्षादिदिनेऽक॑स्या- धिपतिलात्‌। एवं दितोधखावनवषादे बुधस्य दि नाधिपति- arger दितीयवषं श्र दति प्रतिवषे वर्ैश्ररयेरनारं चयं वष्यधिकशत यदि नानां सक्ततषटतया BARAT | तथा च वर्त- मागकाले तद्भणनया कियन्ता मासा गताः कियग्तिच वषि गतानोति श्ञामाथमरर्गणस्तिं्रद्धक्ः फलं मतमासाः wafia- अतत्रयभक्तः फलं गतवषौाणि। एकमासे दा वारौ तदा गत- are: क दूति गतमास्वारा वर्तमानार्थे Bat: ) एवमेकवर्षे जया वाराखदा Wags: क दूति गतवर्ष॑वारा वतमाना तैका वाराणां - सक्तसद्छलात्‌ AAS भेष खयादिकी मासवर्षेश्वर ॥ ४२॥ अथ ग्रायनमाइ।

यथाखभगणाभ्यसता LACH: कवासरैः। विभाजिता मध्यगल्या Hat eT ST भवेत्‌ ॥ ५९ ॥

` दिनरािररगंशा यथाखमभमणाभ्यसा यत्काखिकनिजा- ` ऋनाकेगुंिते. eae: sane: | तथा ङुवासर-

‘ge , स्वसिखान्तः

स्तात्काखिकसावगदिनैर्यंगसावनैः करपसावने्देति यथायोग्ध- fad: | wane Te यरस्य भगणा मणनाथे एताः ख ग्रडाभगणादिभंगणराशिभागकषाविकलाद्मकभागाद्मकः। मध्यगत्धा मध्यगतिमामेन न प्रतिदिनविखच्णस्फुट गतिप्रमा- WATT AMAA ग्रडमागज्ञागस्येाक्तेः। मध्यमा UE: खादि- त्यर्थः । अरजापपत्तिः । य॒गादिखावनेयुगादिभगणासतरेकम दिनेन कति प्राप्ना मध्यमगतिस्तत एकेन रिनेनेयं afaaeat- दगणेन कति रूपये स्त॒ खलेन विकाराजगकलत्वाख नाघ्राद्‌पपन्न- मागयनम्‌। चद्यपि यगादिसावनेधुगादिभगणास्तदेष्टादगंणेन किमिल्येकानुपातेनागयनमुपपन्नं खाघवात्‌ तथापि मध्यगच्ये- त्यस्य प्रदर्भनार्थमनुपातदयं गरुष्छतमपि भ्रदभिंतम्‌॥५९॥ WU भकारमुखपातयारागयनायातिदिग्ति।

एवं खशोघ्रमन्दोाच्चा ये प्रोक्ताः पुवेयायिनः। विलामगतयः पातास्तदचक्रादिशाधिताः ॥ ५४॥

ये पवंयायिनः पृवंदिग्गतचः eileen: स्तेषां गणां शोप्राखमन्दाखा ्रहबड्तेन शोच्राखमन्द खयो बंडता- इडङवचनम्‌। FMT: पुवं HAMA कथिता स्तेऽयेवं ्रहानयन- Cra ara: | ननु प॒बेयायिन एवं खाध्याखदिं पञ्चिमगतयः पाताः कथं erat vara श्राह । विलामगतय इति i प्िम- गतयः पाता अपि ACH UTA ATT शन्दराश्पातेा गशा- गयगवद्ुगकञ्पभ गद्या वगान्यां . विद्ध अवलेाऽन्यवामृषपातो `

Araneae संदहितः। Bt

ठं कल्पखावनदिनर णेति wet) ननु तदं पृवंपञ्चिमगच्याः का faze च्रामयन इत्यत are) चक्रादिति। आगता राश्ा- दिषपाता दादशरार्जिभ्यः grat: पाता भवन्ति| एतावानेव विशेष. दृति भावः । च्रतापपत्तिः। पर्वयायिने मेषटषमिथ्‌- मादिक्रमेण गच्छन्ति पञ्चिमगतयस्ह॒ मेषमोगङ्म्भेत्यायुत्करमेण गच्छन्ति | तचेत्करमगणनाया लाकेऽनभ्यासाद्राशिक्रमेण AIAG दादश्नराशिन्यः भाधिताः wafer भवन्ति ॥ ४४ ॥ अय संवत्छरानयममाइ।

दादशक्ना ALATA भगणा TARTAR: | राशिभिः सहिताः प्रदराः ष्वा शा्विंजयादयः॥ ५५॥

अरहगेणानीौतस्य भगणादिकस्य ह दत्यतेयाता गता भगणा उपरिष्या enna वतंमानकयखिन्नधिष्टितः ष वर्तमा- TREAT HIM Care: । राध्िभिर्मणितागतरािभिर्यद्रा ओ तिष्ठति तस्य मेषादिसड्ययेति फलितार्थः | यताः TAT WET भागावशेषिताः फलं भागादिकं शानुपयेागात्‌ are | fawatza: dat adaraafear मवज्ि। श्रचापपन्तिः।

मभ्वगत्था WATT गरो भीरववत्सराः |

दति सघुवजिष्ठसिद्धाग्ताक्रेगेरमध्यमरािभोागकाख एकः waar दति छष्वानोतभगणादिग्रोः सम्पुंरािश्चागा्थं भगशां दाद्श्रगुणा वतंमानरारिसद्चायताः sere: we किजिववदि कः स॑वत्छरोा वर्त॑मानो भवति संवत्सराणां afeeg-

0

gn Bara xen

लात्‌। weet विजचसंवत्छरसद्धावाख ॥ ५५ ॥ चधाक्रमुष- संहरन्‌ खाघवेन गडागवममाइ।

विस्तरणेतददितं सङ्खपाह्यावदारिकम्‌। मध्यमानयनं कायें ्दाणामिष्टता AIT ॥ YE I एतत्‌ षण्लनुनां ठ सन्पीद्योत्यादि विकरण गणितिक्रिया- बाङष्येनेदितमक्रं यावहारिकं लाकव्यवदहारोापय॒क्मिर ग्रडा- नयनं सज्खेपादक्पगणितप्रयासाज्त्ेयम्‌। ATL | मध्यमानय- नमिति। ustut मथध्यमानयनं मध्यमानेन गणितमिष्टता aa- मानात्‌ चेताख्याद्युगास्महायुगस्य चरणात्‌ तेतायुगादिता गताब्दैरर्पगतेरवाक्ररीत्याइमणमानीयेश्रोत्या मध्यगाः कार्या इत्यथः ॥५६॥ ननु ख्ष्यादितेा ग्रहचारप्रटत्तेस्तदा- दित BINA WLS वास्तवत्वेन तत्त॒च्याऽयं गरहः कथमव गत इत्यत TE | |

श्रसिन्‌ छतयु गस्यान्ते सवं मध्यगता TET: | विना त्‌ पातमन्दाच्वान्‌ मेषादो तुल्यतामिताः ॥ ५७॥

अ्रसिन्निदागोम्तने रतयगस्यावसानखमये सव सप्त यशाः खूवादयेा मध्यगता मध्यमा मेषादौ मेषादिप्ररेशे तुख्धतां समानतां गणितागतराश्लादिभोगेनेताः प्राप्ताः । पातमन्दा- शाम्‌ विना पातमन्दखादस्ह न TS A वा मेषादोा । तया ख गदाणां भोत्राखानां च भगणपुतितवात्‌ चजेतादिममया- वमत्मतकाखादागतराश्चाद्‌थः खष्ादिगतकालावगतराश्ला-

ACTA प्रकाभ्नकेन afeai: | ^

fefirqen भगणानां ख प्रयाजनाभावादिति भावः५५७॥ अयाखपातयो वि्रेषमाह।

मकरादा UMTS तत्पातस्तु तुलादि गः। निरंशत्वं गताञ्चन्ये नाक्तासते मन्द चारिणः ॥ ५८ ॥

WHA ARTY तदानीं मकरादावस्ि तत्पातखग्पात- स्तुखादिस्थाऽस्ति। तुकारादतस्तयोस्ते तादित आनयनं नवष- प्ाभशियेजगविङेषेण सुगममित्यथैः । मन्वेवमन्येवामपि यद्रा- uifeaa तत्कथनेन तेषामप्यागयनं सुगमं wfaadiaa ate गिरं्रलमिति। sasafwer मन्दाखपाताये मन्द चारिशाऽर्पगतय उकाः पै wer कथितास्ते चकाराद- सिन शतय॒गान्ते निरश्रवमंशाभावतां न प्राप्ताः! तया च aut राश्चादिकथने रवं मन्द्गतिलारेकदागोताः wye- advance भवन्तीति निर्भरं तत्छाधनावष्वकताभा- वात्‌ तेवामानयनं चेतादिगतान्देग्य डपेकितमिति ara: | यदि चतत भ्रागोयन्ते ALT खखेपयक्राः कायाः। Guar ys रविमन्दाखं राश्लादिकं ०।७।९८।९९। मामस्य ३।१।१०।२५। TTS ५।०।४।०८। गराः ०।९।०।०। THAD १९।९६।२१।०। नेः SRR INR भामपा तस IACI वधस ८।९९। १९।४८। गराः ८।८।४५६।२५। TMM ४।९०।२५।०। अनि-

पातस्ख ४।००।९९।९२। एवमिष्टकाखाद्पि Wee: साधाः qa- G 2

88 खयसिखान्तः

शेपये जगपृ्वम्‌ uch अच ग्रहाणां देशान्तरफलानयना्थे wary स्वो पजो व्यभधव्या सक थनपुवंकमा इ |

योजनानि शतान्यषटो क दगुणानि तु । तद्गता दशगृणात्‌ पद्‌ धपरिषिभवेत्‌॥ ५८ ॥ अष्टो रतानि दिगृणानि Grenwa येोननानि भक भवो गाखस् करौ इत्परिधि मध्यभागं परिध्यधेमित- चापस्य wred fare इत्येन शतान्य ara परिधि- waaay मानमिति चितम्‌ । BETAS कणे- व्यबहारवदस्ापि शकर्णव्यवहारः | तुकारात्‌ पराणविरद्धा- $पि प्रव्यलसदषटतागमप्रमाणषिद्धः। असमात्‌ परिधिज्ञान- are तदग॑त इति । गऋव्यासवगात्‌ तु खयाघातङूपादू्रगणा- Wea) are समदिघात दति aye AMBIT EY गरन्धान्तर भषिद्धः । शपरिधिः ura warvafa: | गजाभ्निवेदराम- faa १४१८ ज्िच्यायाः कलाव्यासाद्धं लादि गृणजिख्यारूपव्यासे शक्रकलातुस्दः परिधिः ९१६०. तदेष्टव्यामे क दति गख २१९०० इरा ६८०६ ररेणापवतिंते VCMT रूपं ग्लाने घाद्धा- ASAT HARA च व्यारोाऽनेम गुणितः परिभिर्भवति । तच भगवता गुणखानक्ररणाथे वर्गः रतः ९।५२।९२। अच ख- श्पान्तराद्च् Wat: | aly वे गृण्येदिल्युक्तलाश्चाख्वभौ दग्रगणितसकलं व्यासा गृणरूपगणगणितः fagr भवति। यद्यपि ate द्श्रग्रदणेन स्लमिद मामयं तयापि प्ररम-

गूणरथप्रकाश्रकेन सदितः। ९४

कादसिकेन भगवता सोकानयहार्थे गणितलाचवायाङ्गनेरटतम्‌! वस्ता भगवता वेद मङ्गल विश्ष्ूपमितव्ास्ख्य १९९८० परिधि- गेणितागतः प्रल्यशेण खखखरसराममितः ९६००० श्र पृवी- क्ररीत्यापवतंने गुणः १।६।१४ पादो नद शावयवयुते WAT वमे दश्रप्रायः <।५९।५<। दत्युपपन्नमृक्रम्‌ ॥ ५८ ॥ श्रय स्फट- परिष्यागयमं दभ्रान्तरफलानयनं तत्सारं च BAVA |

लम्बज्याघ्नस्तिजवाप्तः MST WAAL: खकः | तेन देशान्तराभ्यस्ता ग्रदभुक्तिविभाजिता ॥ ९० ॥ कलादि तत्‌ फलं प्राच्यां यदेभ्यः परिशधयेत्‌। CAAA ASAT ATI स्युः खदेशजाः॥ ६९॥

इादन्पलभयेोवगेयो गमुलमक्चकणः। अनेन दादग्रगणिता जिच्या war फलं लम्बज्या । श्रनया गुणिता गपरिधिल्ि- war गजाश्चिवेदराममितया am: फलं खकः खदेध्रसम्बन्भी war परिधिः ara) ave गतिरदेणान्तराभ्यस्ता खरखा- रे्सररे्योारन्तरयाजनानि देश्ाकरपदवाच्यानि तैर्गणिता तन wen परिभिना भक्ता फलं कलादिकं तत्‌ फलं प्रायां खरेखारेशात्‌ azine पृवंदिग्भागखितले यदेभ्यः कलादि- wera परिष्राधयेदजयेङ्खोनं कुयादित्यथैः। रेखाप्रतीचोमंखखाभे ata पञ्िमदिग्भागण्िते ate ave: कलादि- wera प्रकिपेद्यकं कुथात्‌। गणक टति wa: ते सिद्धा Ter: wine: Beiter भवन्ति । पूर्वमदगेणसख लङ्ाद शौ यलेन

ed ख्यसिडान्तः

तदुत्यलग्रहाणां लङ्ादेन्रीयतवात्‌ | waaay: | यद्यपि भ्रमेः कन्टुकाकारत्वेन सर्वचाभिन्नः परिधिरिति स्फुट परि ष्यसम्भव- स्तथापि निर्देशस्य मध्वत्वकल्पनेनेाक्रा भृपरिधिस्तदेश्राना- मेव तदन्य तदनुरोधेन TATA लघुवसम्भवेमात्तरो लर्‌ न्युनपरिधिः खदेशरे स्फुटसञ्श्ः। एवं नवत्य्ांभरे मेरुग्ाने वडवास्छाने च परिथ्यभावः। निरच्षरेग्रे परम om: परिधिरता यचा्ताशा नवतिः परमास्तच लम्नांशाभावः। यचार्चाशाभाव- सतज was: परमा मवतिः। wataratit तु वद्यमाण- Beir) तथा च सलर्मनांधद्रासानुरोघेन परिधेरपि ya cia परमलम्बां नं वतिमितेरक्रा भृपरिधिखदा खदेक्नोयलरमबाेः क दत्यनुपात उपपन्ञाऽपि टत्ता्चितां्ेभ्याऽनुपातानामसम- वेग सर्वैरुपेकषितत्वा ख ञ्यागुपातख से रङ्गोरतलात्‌ प्रमाणस्वाने ्रमार्णाश्ज्या परमा जिच्या दच्छाम्धाने इच्छांशानां च्या खम्नज्येति युक्रमुक्रमपपन्नं सपषटपरिष्यामयनम्‌। देज्ान्तरोाप- Uae खद्धारेशीयोा गहः खरेश्रतः समदखधनेण या <fear- सरयेानिंरचदेश्र WANT कार्यः तदथं खङ्ारेशसनि- रचदे्योारम्तरयाजनश्नानमावश्छकम्‌। एतत्‌ लस्नादृश्ामन्न- क्यमिति परिध्यपचयवत्‌ तदम्तरतापचितं weracefee- खजचससखरेखादरेश्खदेश्रयारन्तरं खपरिधिख्ं गणनया ज्ात- मस्मात्‌ खपरिधिनेदमन्तर योजनात्मकं तदोाक्रपरिधिना किमित्यनुपातन खद्खनिरखरेश्रयारनरमक्परिधिसं शा- तम्‌। ततेऽकौदवदयाम्तरकाखेनाक परिधिं क्रामति ay

Tord प्रकाशकेन See: | 9

aut: at at गतिं कखाद्धिकामतिक्रामग्धत उक्रपरिधिना यषगतिकलाखदा प्राक्‌सिद्धलङ्धासनिरशदेशान्रसाजमैः कोत्यमुपातेनाक्रपरिष्यागेणररयोम्हखलेन मात्‌ खर खारे- अस्वदेश्यारकरयाजनानि ग्रइगतिगणितानि खपरिधिभक्तानि फलं गरइस्याकरकलाः। यद्यपि खपरिधिगा गतिकलासखद्‌ा सखरोखादे्रखरेभयेरमरयेजमेः केत्येकामपातेनेव रेज्ान्र- wea भवति तथापि निर्चदे्रपदार्थसम्बन्धाभावादि- cara we निरच्देशोयं कथमित्यायहनिरतातिमन्द ख्व arr गरभूृतमप्यमुपा तद यमुक्रम्‌ । तद्धन पपभ्िष्ठ eet देशात्‌ खनिरखरेज्रसख पर्वभागख्ितले अङ्ादेबाद्धंराजात सनिरचदेब्नाद्धंराचमवैग्भवति। तदुरयकाखात्‌ प्रवहानिख- वेगेन पूर्वभागे पूवेमेवारयात्‌। अरताऽयिमकाखोनग्र हस्य पर्वं कालिकलसविद्धाथे amet aa कायंम्‌। एवं गिरचदे सख खङ्तः पथिमखते खदादयानन्रोादयसद्धावान्नद्द्धराजादयिम- कालेऽद्धं रा्मतः पूर्वकालिकग्रस्यायिमकाखि कल्वसिद्यथे त- त्फलं Grey) चक्रगोाधितपातसख्यायं संस्कारो facia दृति Huq) सखनिरचदेश्रस्य wera: पुवापरभागसखलं खरखा- Tala खदे्स्य पूवेापरभागसखस्यानुरोभेनेति खनिर कदेश ख- रेश्या्यामग्रोष्तरोक्यादङ्धंराजयारभिन्नलात्‌ WEATScTe $पि सखनिरखरेश्राङ्ंराचकाखिका wa ग्रहा अविता इति खर्वमृक्मपयन्तम्‌ 1 ६९ ॥ अय रेखाखरूपं तदाच काचि- <TT I

ex CLEC CE

राकसालयदे वोकःगओेलयेर्मध्यचमाः । रोाशोतकमवन्ती च यथा सन्निहितं सरः ॥ ६२॥ राकयाखयं WET Tarat wwey: पर्वता मेररनया- म्ये जस चं aa खिता देषा Caren लद्धादकिणएचस्था- श्लनुपयक्ता रत्र मनुख्यागे चरतल्वादिति नोक्ताः ज्ञानार्थमृदा- हरति रोाहीतकमिति। यथा रोहीतकं नगरमवनग्धृष्णयिनी सन्निहितं at: करखेचम | चकार स्तयेत्यव्यपरः | तथान्यानि परस्यरंः सज्जिदिततया श्ेयानि।॥६२॥ नन्‌ येन wars Caracas पुवैताऽपरच वा किवद्चजनाकरेणाखलोति न जा- aa तेन दे्रान्तरफलादिकं कथं कायमित्यतः ज्चाकचयेणणा र | * शअरनीत्याकीलनादि न्दः पश्चात्‌ तद्गणितागतात्‌। यदा भवेत्‌ तद्‌] प्राच्यां SATA मध्यतो भवेत्‌ ॥ ६३॥ अप्राप्य च भवेत्‌ पश्चादेवं वापि निमोलनात्‌ | तयारन्तरनाडोभिन्याहूपरिषिं BSA ९४॥ घथ्चा विभज्य लब्धेसतु योजनैः प्रागथापरेः | खदेशपरिधिक्गंयः कु्यडेशान्तर चि तेः ॥ ६५॥ न्द्रस्य सर्वग्रदणान्तर्गताकोखनकाखाद्‌ विना दन्नान्तरं गणितागताचन्द्र यफेोक्ताप्रकार गणित ज्ञानात्‌ | WAT तत्का- लखातिक्रमणं रला पथाद्‌ गन्तरकाणे मन्दमाधा्थेमिदम्‌ | ्न्य्ातोत्य पादिल्यनयारेकतरस्य वेवथ्यापन्लेः | तखब्रवि-

> ष्धतीत्योग्भीलनादिन्दादेकसिडधं मयितागतात्‌ | डति बा me)

शूण्ार्चप्रक्षाग्केन alee | ४९

MATT यदा यदीत्यर्थः | स्यात्‌ तदा तर्दतिथंः। खाभि- Baas मध्यता मध्यरेखारेश्रात्‌ पुवंदिश्नि waa तिष्टतो- wa: । पात तदिल्यच दृक्खिद्धमिति wd ठ प्रत्यचम्‌गी- खनमित्य्यः । अप्राप्य तदतिक्रमणमछता पू्वैकाखं wit काराञच्द्रोक्रोखनं यदि aa तहिं aatara: warafa- au: पञ्चात्‌ पशि मरिग्भागे भवेत्‌ तिष्ठतोत्ययेः। नमु चरस स्णशंमारूसश्नीखनाकरोलनकालेषुकीलनकाल एव कथं VHA saa आश एवमिति। वा प्रकारान्तरेण निमीलनाखद- स्मोलनकालात्‌। एवं चदग्रहणाभिकारोक्रगणितप्रकारश्चा- मादगन्तरकाखे Vat यदि तिं मध्यरोखादशात्‌ wart पूर्वदिग्भागे तिष्टति पवंकाले खश्मोलनं यदि तरिं मध्यरेखा- देशात wart पञिमदिग्भागे तिष्टतीत्ययः। wfaweet faqura | तेनेशोखनसक्ोलनकालयोर्भिंनरोतिगयदा खः | तथा चाश्रीलनग्रदणम्‌पलक्षणाथं तत्रापि स्प्नमाचयो्यदणाद्य- मारूपयारनिखयलसम्भावनयोाक्रिमपेच्छ ग्रहण मध्यस्ययाः स- कलमेाक्रोलमयोानिंखयतेनाक्रिः Wala भावः | Wa देभा- भ्तरयाजनपुरःखरं देभशान्तरफलं सिद्धमित्यार्‌। तयोरिति भ्रत्यल्ताख्मोलमकालगणितागताश्मोलमकालयोः सम्मोलमका- खयासतादृश्योवेान्तरघटोभिभृपरिधिं Ws खदे्भूपरिधि GARTH इत्धाद्यवगतं इन्याहुणयेत्‌ तादशं गुणितस्यष्टपरिधिं Seal भक्ता लेः प्रापरर्था जनेः पवंभागयाजनेः। अथायवा- at: पञ्चिमविभागखितैरयाजनेः खरेश्परिधिः खरेश्स्य परि-

we wateare:

धिरवधिः खडेश्स्यानमण्डलरूपैस्तकाराद्रखारेशादम्तरित दल्ययंः। Bar गण्कगेति शेषः | खरेखाखदेश्यारन्तरयाज- नानि फलमिति फलिताः | तेरन्तरयेअनेरदेान्तरं तेन देभ्रा- न्तराज्यस्तत्यादिप्रागक्रप्रकारेण ग्रहाणां देशान्तरफलं कला- त्मकं gayon दति wa: रिकारात्‌ तद्पंखारोऽप्भिन्न- प्रकारल्ादभिन्न care: ) अन्रापपन्तिः। विमा रेशान्तरसंस्कारं ्रगपितं सखरखादे्रोयं भवति। wat गणितसाधिताो- लनसम्नोखमादिकालाः सवरेखादेतरे feagfa ecw qafa- भाग्ये प्रथमं Ge खथादयथादिकाखासदमम्तर tara ca शब्द्रगरणस्य Gage यगपत्‌ सम्भवात्‌ गणितागतकालाद्रेखा- रेशस्थादभन्तरं स्यश्रादिकाखा भदति। एवं खरे पथिमवि- WITS प्रथमं रेखादेशेऽकौदयारिकालासतदनभर eu tit रेखाखगणितागतस्यश्नादिकालाद्रग्धात्मकात्‌ पूवमेव wit<- काला भवति | WA: सम्बगपपश्नमतीत्येत्यादिषाद्धस्ाकाकरम्‌। खदशरखारेण्खयादयाद्यवधिकघग्ात्मककालयारन्तरं देश्रा- करचटिकाः सिद्धाः ख्याद्यदयान्रकाखेनाकौा परिधिं क्रामतीति षट्टिखावनचटीभिग्धपरिधियेजनानि खदेणोयानि तदा तत्कालान्तररूपदेन्नान्तर घटीभिः कानीत्यनुपातेन खर- खादरेअस्रेश्यारमरयोजनानि । ma एभ्यः पुरवंरिभेव देशान्तरं भवति। ख॑यदणस्य aise युगपद म्मवात्‌ तद्ग्मो- खमकालादिनोक्रदिश्रा गेतज्त्नानमित्यगुक्तिरिति Way ॥६५५ अथय ACAD WASTHIAATY |

गूएाथेप्रंाप्रकेन Shea: | ५९.

धार प्रबुिः MIT शपार्धऽभ्यधिके भवेत्‌। तदेशान्तरनाडभिः पादू ने विनिदिेत्‌ ॥ ९९ ॥

tam: पृन्भागखितखाभिमतदेभ्रे तदेशारमाङोभिः पवंप्रकारज्ञातदश्रान्तरनाडोभिरभ्यधिकेऽधंरा चे युक्राधंराच- समयेऽ्धराजादमन्तरं देशान्तरघरीकाल Tae: | वारप्रट- न्तिवारस्यादिग्तः कालः स्वात्‌ tara: पथिमभागग्यदे्र प्वभ्रकार श्चा तदेश्नान्तरघटीभिरूनेऽधेराभेऽधेरा चात्‌ पृव॑मेवं देश्ाकरघटोकाले वारप्रटरज्तिं विनिदिेद्रणकः कथयेत्‌ । अचापपन्तिः। यमकारिदखर्थीदयकाला खङ्ाधंराचसमयद्पा यहचारग्रटत्तिरूपः BIN कदेति Tara: पवेपरभागयोाः STITT ARIAT T AAT पुवेक्रमेण तदधंराचंदेशाम्तरघटोभि- भवति । सखनिर चरे शखदे शा धराचयार्थगपत्‌ सम्भवात्‌। wa ea वारप्रन्तिरित्यादि। नन्वेतत्कालन्नागं किमर्थम प्रयोजनाभावादिति Sz अहगंणे त्यलयदस्तर तात्कालिकलात्‌ ARIST सखाभेराजसमयस्य AMI च यदन्तरं तेन लात्काखिकस्य wee Wet ते सति खाधरा चसमये av: पू्वडाधित एव भवतीति मन्द प्रत्ययस्टेव प्रयोजनत्वात्‌ । तत्का- खश्चामेन ग्रस्य देशान्तरसंख्ताराकरणमिति लावा । अत एव समनन्तरमेव यडस्ये्टकासिकत्व सिद्यथं ware: सङ्घ च्छते! एतेन तत ततेऽधैरा चान्‌ पारधं निर्राग्यधं पञ्च

इ्रटिकात्मककाख. उन्लरगालेऽकादयाच्चरघषरीमिताचिम- ४2

ge. सखूयसञान्तः

are दचिणगाखलेऽकैदयाशरचरीमितपवंकाल इति फलि- तम्‌ | पूर्वपञिमरेश्येादे्ाक्रघटीनि रधिकामे काले क्रमेण वारप्रटृस्िरिति व्याख्यानं लङ खर्यादयकालरूपवारप्रठन्ति- बाघक्षमपास्तम्‌ | ATS पृवेपरामश्कत्वादर्धरात्रादित्यस्या- ज्पपन्तेः पञ्चदश्रघटिकाकालसख चपाध्श्ब्देनायिद्धेख। श्रीभग वतारर्गणस्य सङ्धायामार्धराजिक CTT छङाघराचका- खिकलेाक्रः GST तत्वालङूपवारप्रटन्तिकालश्चानस्योाक्रस्य VFA: । व्यवशारयेाग्यलडाखर्थादयकालवारप्रट- WATT सङ्द्मभावाश ॥६६॥ अथय Tes तात्काजिकक- रणमाद |

दृष्टनाडेगुणणा भक्तिः ष्वा भक्ता कलादिकम्‌। गते शोध्यं यतं गम्ये छत्वा तात्कालिक भवेत्‌ ॥ ६७ tt

थत्कालिक WEARS पुवंमपरत्राभोषटकाले यादृ चच्धस्ताभिगीणिता पहभध्यगतिः wat भक्ता फलं कलादिकं मते गताभोष्टकाखे पवंकाखेऽभोषे BAA: । शोध्यं ग्रहे हीनं ग्र्येऽयिमाभीष्टकाले सति ae यतं wat गणन विधाय ताः त्काखिकः खाभोष्टसामयिकोा ग्रहा भवेत्‌ । away ज्ञाता मवेत्‌ । श्रज्राषपस्िः। षष्टिसावनघरीभि्गतिकसास्तदाभीषः- मतरव्यचरीभिः का CHAU AAT TARTAR WIAA. TE: क्रमेण युतानस्ता्काखिका wer भवति । wHitfuqdae विपरीतमिति waa चाखितस्यषयहापेखया where:

गृएा्थप्रश्ाश्केन SECT: | Ue

We: wae Ge इति खचनायैमज यदचालनम॒क्रम्‌॥६७॥ अथ चन्द्रस्य परमविच्ेयमानमाड।

भचक्रलिप्राशोल्येशपरमं दकिणोत्तरम्‌ । विक्षिप्यते खपातेन खकरान््यन्ताद्‌नुष्णगुः ॥ ee ॥

अनष्णगखण्रः सकरा ग्यन्तादिषुवह ्तामकारोणावरलम्बित- GX: खासनक्रान्तिठन्त प्रदे गेनाशटव्यते तया ATA ख- मागमितरेवत्यासन्नाद्यवधिकाभोष्टस्थामग्धतक्रान्तिटत्तप्रदे शा- दपि खपातेन चन््रपातेन दचिणात्तगं दकिणस्यामुन्तरस्यां वा argay विचिष्यते व्यज्यते खभ गस्थानक्रान्तिट्तप्रदेओे न्द्र fas स्थातं पातेन म crea तताऽपि चन्द्रबिम्बं म्यलान्तर efaaravaay किञ्चिदन्तरेण त्यज्यत cad: | एतेन ख्यस्य पाताभावात खभ गस्थानीयक्रान्तिट प्रदेशे बिम्बं भवति ग विकिक्षमित्यनुष्णगरिष्यमेनापि धितम्‌ । परमविक्ेपणं दक्िणन्तरमित्यस्य विशेषणान्यार्‌ भचक्रेति दादशरारिक- खानां षट्‌श्ताधिककविंशतिसदसमितानामेषां २\६.° श्रणो- तिभामः खसप्तयमकलामितः परमं यस्य तद्‌ जतिणात्तरमित्य्यः। wxa परमे fads: खभमित इति फलितम्‌ केचिदच BUA शराभावात्‌ तत्कचातेा.भचक्रस्य पञ्चमकन्तालात्‌ तता- ऽपि चण्द्रकच्चाया ष्टमलात्‌ तज उलिणान्तररूपदिग्दये न्द्रस्य त्रिकचेपणात्‌ पद्चाषटदिधातरूपाशीत्यंगो भचक्रलिप्तानां

us ख्यसिडान्तः

परमचग््रविकषेप दृत्यपपन्तिमाङः ॥ ६८॥ wad भैमादयो- ऽपि खपातेविकि्यम्त इत्येषामपि arafagarare |

तन्नवांशं द्विगुणितं जवस्तिगुणितं कुजः | बुधश्एकाकंजाः Tafa ATAU ॥ ९८ ॥

await aw चग्द्रपरमविक्ेपस्य नवभागं fwd द्विगुणितं षष्टिकलामितं परमेण तद न्तरेरे्यर्थः | पातेन गरुद चणा न- रयाः क्रमेण विच्धिष्यते। भामः पातेन जिगषितं Find गव- तिकलामितपरमाम्तरेण fafeud 1 चतुगंणं find विंशव्य- धिक्नतकलाभितपरमान्तरेण TUAW: सखसखपातिः nae विचचि्यन्ते खभ गक्रान्तिटन्तप्ररेध्रात्‌ aaa केचि- दापि चयस्तिंशत्कलाबिम्बा्न्रान्नरवांश्रद्धिगणेम सश्ं्रकखा- quae गुरुबिम्बख तद्रपं विक्ठेपणं युक्रमस््ाद्धीमसयधःख- ara चिगृणं परमविषेपणमस्मादपि बुधश्टक्रयालंघृषथुविम्बयोा- रधःस्लाखतुगंणं waaay qe मारूपाधिकमेवं चनेरुख- कक्लास्यलेऽपि मन्दत्ादुधश्क्रविच्छेपणतुखयं wafaged यक्र- -भिष्युपपल्िमाङः ॥ ६< ॥ नन्षेषामच कथने का बङ्गतिरि- त्यतः पुठाक्रमुपसंहरलराइ | एवं चिघनरन्क्राकीरसाकाका दशाषताः। चन्द्रादीनां कमादुक्ता मध्यविकेपलिभ्रिकाः ॥ ७० ॥ एवं पृवक्ञाकाभ्या चजिच्मः सप्रविंश्रतो रन््ाखि गव दाद बट UTTER? रश्रगणिताः करमादुकाङ्क्रमाचमरादीनां

गूणथेप्रकाश्नकेनं सहितः | ५५;

वारक्रमाशश्रभामवुधगृरुप्रक्र्नमीगां विखेपकला मध्या अये परमशरकलानामनियतल्वेनाक्रेः। कथिताः । तथा च मध्यते- Sarat प्रषङ्गरङ्त्या कथनमिति भावः ॥ ७० ॥ श्रय पृवा- परग्नन्धयारसक्तिमिवारणायाभिकारममार्भिं फद्छिकया।

दति Mea ere मध्यमाधिकारः।

मयं प्रति खर्या्रप्रुषेण adiwea कथयमादेतदुक्रस्यापि, wafagraayq | तच मध्यममानेम गणितमधिक्रियते afa- Gargar adage: परिपूतिंमाप्त care: | रङ्गनायेन रचिते wafagrafeue | मध्याभिकारः Wise ARSTU MATAR ॥ दूति ओरीसकलगणएकसावंभोामबलालरेवन्नाद्मजरङ्माथग- कविरचिते गृढायंप्रकाश्रके मध्यमाधिकारः qa: i

अथ खष्टाधिकारे व्याख्यायते। तच aeret मध्यमाति- रिक्रस्यषटक्रिया्थां कारणमा |

AEST: कालस्य FIAT भगणाश्रिताः | शीघ्रमन्दाश्चपाताख्या यदाणां गतिदेतवः ॥ ९ ॥ रोपर खमन्देाचपातसरूश्चकाः पुवौकपदाचा जीवविन्रेषाः

wafcawet गतिकारष्डताः af मनु काखेनेव ग्रद- चनं भवतोति काला गतिद्तर्नेतं इत्यत We) areas

५९ ख्यंसिंडान्तः

पवैप्रतिपादितकाखष्ट स्वरूपाणि तथा चेषां कालमूिंलेन य~ afataa नासम्भवतीति भावः। गन्‌ कालस्य warfeafa- ल्वारेर्षां तदात्मकलत्वाभावात कथं कालमूतित्वमित्थत ITY । भगणाञ्चिता tia भगेालस्यक्रान्तिटत्तानुतग्हगालसक्रा- न्तिट्न्तप्रदे्राजिता राश्वात्मका TATU: | TUT च गदराश्या- दिभागागां कालवगेनेवेात्पन्नवात्‌ तद्‌ात्मकानां areafa- त्वमिति भावः। नन्‌ दृ श्छन्ते कुत नेत्यत We । WE WRIT श्ति। वायवीयश्ररोरा च्रवयक्ररूपत्वाद प्रत्यक्षा दति भावः। एवं च गरडाणामृखादिसद्धावात्‌ खष्टकरियोात्पन्नेति तात्प्म्‌॥९॥ अथामयोारुशपातयामध्य उखयागतिदेतुलं प्रतिपादरयति।

STATA ARTE: सब्येतरपाणिभिः | पराकं पञ्चादपछब्यन्ते यथासन्नं खदिद्भुखम्‌ ॥ २ ॥

तेषामृखसञ्क्जकजोवागां वायुरूपा ये र्मया रष्नवस्ताभि- बद्धा बिम्नात्मकग्रशारेरशसञ्न्नकजोवेः सव्यवामरसतेरखमडङ- लेन दस्तवाङल्याइङवचनं wanafagqu: i खदिश्मखं खा- भिमुखं यथासन्नं यद्बिन्नं भवति तथा प्राक्‌ पञ्चात्‌ पूवपि- ममागाभ्यामित्यय॑ः। weed अकव्यन्ते । अयमभिप्रायः | भचक्रगेखखक्रान्तिटन्तानतग्रहाकाग्गालान्तगतक्रान्तिदटक्त कचाङरूपे GANTT ग्रडेखपाताख्िष्ठन्ति। तच बिब्बव्यासा- गकशाकारद्धतरं प्रवडवाय्वतिरिक्रवायुरूपं खतागति wart कम्पमानं ग्रहमिम्नव्यासे पवापर WAT AMATI aT नगेत-

गुण्थंप्काश्रकोन alee: | we

मस्ति । अय ग्रबिम्बमृषस्थानात्‌ qatar सख ग्र्या गच्छद्पि वामदस्तखितद्धन्रेणाखस्यानात्‌ पुवंूपेण ग्रदस्यानात्‌ पञिम- SUT इरत्छचावयवात्मकेन खखानात्‌ पात्‌ खाभिमृख- मपलब्धते निरन्तरमखरेवतेः खशया यावत षड्कान्तरं तयां रकारं तम््मार्भेणाकर्षणसम्भवात्‌ पर्वस्मिन गच्छन हबिम्नं सव्य- ₹रखखितद्ध चणाधस्थानात्‌ पशिमरूपेण यरदस्थानात cede श्दत्छचावयवात्मकन खस्थानात्‌ पवंसिन खाभिमखमाषछग्यतें खश्र्या गिरनरं यावदन्तराभावसयारिति | २॥ अथात एवेकरूपां पुवाधिकारावगतां गतिं त्यक्ता wae विलचणां गतिं प्राप्ता WET Cara ATE |

TARTS मरत्‌ तांस्तु खाचाभिमुखमोरयेत्‌।

CaaS गतिं यानत एथग्विधाम्‌ ॥ ३ ॥

FARTS: प्रव्सचञ्ज्रका Alay: पञ्िमाभिमुखभ्रमस्तान्‌ sages खोशाभिमुखं खस प्रवदभ्रमणेनाखं भावप्रधा afagurgect wat दिशि तत्‌ aw पर्वदिक्‌ पर्वंभाग एव याणां प्रवहभरमेणोचगमनदर्धनात्‌ तच्छम्मखं पर्वदिश्रीति ता- त्पयाथः। रयेत्‌ पञ्चिमाभिमखम््रमणएसिद्ध प्रा गक्रयदशावलम्बम- सूप चालयतीव्यथः। wa: कारणात्‌ ते याः पवापराप- war segad: पर्वपचचिमदिभारारुष्टाः एयम्निधां प्रथमाव- गतेकरूपभिन्नप्रकारावगतां प्रतिकण विलक्षणां गतिं गमन कर्यं याजि प्रादरुवन्ति। अवलम्बनाकषंणाभ्यां प्रति(दनं पद्ाणां

पच. ्यंसिखान्तः

गतेरन्याङश्रत्ं तदनुसारेण यदचारज्ञामं युक्रमिति ग्रहाणां स्यषटक्रियात्पन्लेति भावः। wari नमु वायरख्लुभिः कथं य्रहा- शामाकरषंणं सम्भवति तद्र श्णुनां विरणतया चनोभृततवा भावेना- कवंणायाग्यत्वादित्यत WIT प्रवदाख्य इति। उखदेवतादस्त- इथखितककाकारखचं वायः WALA यमम्नन्धात्‌ WALTER मः पञथिमाभिमखभ्मप्रवहात्म कस्तान्‌ प्रान्‌ खाखाभिम्‌लं ला- अदेवताखा नस्बखमीर येत्‌ प्रेरयति चालयति। तकारादुक- ष्लानात्‌ पुवं लिन्‌ यदे वायुः पञ्चिमगत्या यदं चालयति पञ्चि- मखे वायुः gaa प्रं eater: | तथा च कलाकार खजं तदा तदा तथा तथा भ्रमतीति रवतेरा्ब्यत इत्युप चाराद्च्यन्त दति भावः wa एव ग्रडाणां स्यष्टक्रियात्पन्ने- त्याह । पृवापरापरृष्टा दूति | उ्देवतेः पूवीपरदिभ्रयोरारा aw: vufaut मध्यमातिरिक्रप्रकारां गतिं गमनक्रिया arf) अता न कवलं मध्यक्रियया fare: ie We WTR पञ्चादपृब्यन्त tam विशद यति। | TA प्रागभगणाद्रस्थःप्राद्यखं कषति TH! उश्चसञश्नाऽपरादस्यस्तदत्‌ TTS प्रदम्‌ ॥ ४॥ UWA पृव॑भागग्धरा्निषह्ध स्थित SHIH HT जोव यह- बिम्बं पवेदिगभिमृखं खाभिमुखं कषव्याकषंति। श्रपराद्धंणेा ग्स्वानात्‌ पञ्िमभागच्छराश्िषट्श्धित उखसञ्श्नोा ओव we: wae पञ्चा कालं पञिमदि गभिमुखं खाभिमुखं तड- दाकर्घतीत्ययंः ॥ ४॥ श्रय पुवीक्रसिद्धं फलितमाइ |

गूएचैप्रकाश्रकेन सदितः। te

STATE WT MTS यान्ति AH: । तत्‌ तेषु धनमित्युक्तटणं पथानखेषु तु ॥५॥

सख्ोखजीवाकषिता पदाः पुवाभिमुखं wae राशिभिभ॑गेा- सखक्रान्तिटत्तानख्तखाकाशगालान्त गंतक्रान्तिटन्ते दाद शरा- wafers यद्राभिविभागेरिव्ययः। यद्यत्स्या मितं गच्छन्ति तन्त wentad भागादिकं weed तेषु प॒वावगतयहराश्यादिभेा- मेषु धनं याच्यम्‌ | VUTHSY पञ्चि माकषितयपृवावगतरा- भ्वादिभोागेषु ठकाराद्यस्सश्यामितं weed पखि मते गच्छन्ति दित्यः | we होनभिति। एतत्‌ पर्व कथितम्‌॥ yn श्रय पातानां vefasqeunfataa प्रतिपाद यति।

द्क्िणात्तरताऽष्येवं धातो राः खर॑दसा। विक्षिपत्येष fred चन्द्रादौनामपक्रमात्‌ ॥ ६ ॥ चद्धादोनां विरवियहाणामपक्रमात्‌ क्रान्ति खस्पषटयह- भागखागादक्िणोत्तरता <faweryaret वा दिभि। अपिभब्दः पृवीपराभ्यां समृखया॑कः । एष गणितागतः पातः पातराश्लादिभागस्यानम्‌ | श्रचाण्पिशब्द wea waward- Sissi । एवमुच्ेन waracar: फलान्तरं भवति aay: । fray विेपणं खर दसात्मवेगन विल्िपति कराति। fafu- वाचकानां पदानां विश्चेषणवाचकपदसमवधामे favearst- Wary warete fafeudtfa तात्पयीरथः। rae खा-

fufsastaarcr awiaae क्रियते तथा पातेनाचेतनन्बाटेगा- 1 2

qe खयंसिडाग्तः `

भावेन avfatod adawafaaa are crsfcfa i पातस्यानाधिष्टाजो देवता राङ्जीवविशेषञग्रपातस्तु Zarfa- शेषे Urs: | रति तयजति यमिति राङरिति व्युत्पत्तेः ॥ ६ ॥ अथेतदिश्दयति।

उत्तराभिमुखं पातो विक्िपत्यपराद्रगः। TS प्राग्भगणाधसया याम्यायामपकषति ॥ ७ ॥

अपराद्धंगा यदश्यानात्‌ पञ्चिमविभागस्वितभगणाधौत्मक- राशरिषट्कखिता राङ्यंहविम्नं खराश्वादिभागखानीयप्रदे्ा- द्लरदिगभिमृखं विक्षिपति fadarate त्यजति । ara wee यम्धानात्‌ पूर्वविभागस्ितराभिषद्मध्यखिता < fe wat दिश्छपकर्षति विक्षिपति ॥ ७ ॥ श्रय quamarfa- शेषमा द |

बधभागंवयोः TAT तदत्‌ पाते यदा खितः, तच्छिघ्राकर्षणात्‌ Al तु fafa यथोक्तवत्‌ ॥ ८ ॥

` gga: शीघ्रा्ाच्जात्यमिप्रायेशेकव्चनम्‌ | gama. पाता जाल्यभिप्रायेणेकवचनम्‌। तदत्‌ परार्धपृवौर्धभगणाधै- मध्ये यद्‌ा यत्काले खि तस्हकारात्‌ तत्काले पाताभ्यामिन्यर्थः। ते TUQa यथेक्रवत्‌ पुवोधंपरार्धक्मेण दकिणाश्तरयोा- fafeaa विक्ेपान्तरेण aaa | ननुशात्‌ तादूगवस्थितपातो सम्बन्धाभावादुधण्केा दकचिणित्तरयेः कथं त्यजताऽन्यथा वेय- भिकरष्येनातिप्रसङ्गापन्तेरित्यतः कारणमाद। तच्छोच्राकषं-

मूएायेप्रका्मकेन SHE: | ९९

चारिति। बधश्णक्रयोः WATS तयोराक्वंणाभ्यां जाव्यमि- भयेशेकवचगम्‌। तथा च तद्‌ चाभ्यां तादूगवख्ितपात्ती ag." जीवै दचिणान्तरयो खवजत दूति प्व करोत्था न्यायविद्ध- मतखद्‌ चनव ङलादुधग्यक्रया स्तया विक्तेपणं न्यायसिद्ध मेवेति भावः| मनु भामगरब्ननोनामेवं कथं नेाक्रमनयेावौ कथमेतदुक्रं सर्वैवामेकरीतिकथयनस्य समुचितल्ात्‌। किञ्च गरुभामश्ननोना- मृखदवताः खसखकलास्वा दति फलमुपपन्नं भवति बृधष्टक्रया- स्चदेवतयोाः कच्ताता दकिणेान्तरयोः fanaa Garantie फलागपपन्तिविंखशशप्रवहवाय॒दख चस्दवता सम्बद्धस्य स्यष्ट्प- रिध्याकारल्येन कल्लाकारलाभावात। विना कल्लाकारतां फला- ACIS WYTISUMMATS | न ख विलच्णप्रवहवायुद्धजं देवतासम्बद्धं गहाकाश्रगाले कच्चाकारल्ाभावेऽपि कलातुख्धं च्वानाकर इति फलात्पज्ियाम्या्तरान्तर सत्वेऽपि कर्पनयेति वाच्यम्‌। उ्देवताखानस्य Hear दकिणले तत्षद्भान्तरप्र- दे श्रस्यासरलावश्वम्भावेनोा खबृधशक्रयारेकदि ग्विक्ेपतुच्यवनि य- मागुपपकेः | तत्‌ कथमिदं सङ्गतं भगवदुक्रमिति चेत्‌ । अत्रा- QA) खर्च्यासक्गतायंमङ्गोलच्य तदटषणोद्रा टनेन भगवदुपाख- MATS रसमाच्छेद सक्तनां प्रकागेनावश्चं ATH: | तथाहि सखश्रीघ्रचबधशक्रयोयदन्रं राश्यात्मकं ATA पातस्तेनाकरेण Qe: पुवनोतपात TAR: | चथा बधश्युक्रयोरपरपुवा धक्रमेण श्ितेऽवखितस्हकारात्‌ aaa: | तच्छीतच्राक्षणात्‌ ATER पाताभ्यां Ne वेगेनाकर्षणं aera पातस्वानाधिष्टादेवताभ्थां

qh ` खयेसिडान्तः

` खरखखितगहसम्बद्ध वाय चम्बा तिवेगाकषंणरचनादि त्थः । तौ बुधञ्क्रावुक्रवदुष्रदक्िणक्रमेण विकिथेते। wa पातश ब्देन सक्रन्नधितरपातेा बोध्यः अन्यथा गडानशोचाशरूपकश्र-

याजमस्योपपन्तिसिद्धलेन शोचाथानग्रहरूपकंन्द्र aT TT Que: | तथा च सर्वग्रदसाधारणं विचेपकथमं पातभेददभे- मार्थं बुघडक्रयाः WMA! म Wate पल्ल उशयारविशे-

Ug प्रतीथते येन प्रागक्रसवविलापाब्रद्नं अड्नीयम्‌ | पात- मेटोाक्िकारणं च।

ये शार पातभगणाः कथिता ज्ञम्बोख ते शोघकेश्रभ गणेरधिका यतः स्यः । WM: सुखार्थमुदिताञखचलकंग््रयुका पात्र तयाः पटितचक्रभवेा विधेयो ॥ दति भाखछराचखार्याक्रमिति दिक्‌ ॥८॥ स्यादेतत्‌ परम्‌- अरेवतयोार विशेषात्‌ छयचन्रयाः समं फलं कुता म भवतो- व्यत ATT | | मत्वाश्मण्डलस्याकीः STATI | AUSTRIAN TRA बहृपकष्येते ॥ ८ ॥ खया मण्डलस्य विम्नस मरता हुरुववस्वान्‌ खश्पमितर TTI परमफलम्‌ | एवकारो निधारणेऽपक्यत उच्-

Masada | TE मण्डला ख्पतया बिम्बस्य घतेन ततः

खर्थफलादधिकं परमफलम्‌खजीवेमाहव्यते ॥ ९ ॥ अथात एव भोामादौना मख्पमूतिलादाग्धां फलाधिकलं सम्भवतोत्याइ |

गृएाथप्रकाणकेन Sea: | १९

ममाद याऽश्यमतित्वाच्छीघ्रमन्दखसजञ्जकेः | देवतैरपहष्यन्ते सुद्‌ रमतिनेगिताः ॥ १०॥

Maza: TY गरदा अस्यमतित्वाल्लघतरबिम्नलाच्छीच्रम- ग्धाखसञ्क्यकः WAAC Yad: सुदूरमत्यन्तं ब~ पषटष्यम्ते | अत एवातिवेगिता श्रत्यन्तवेगः सश्ाता येषां ते बिम्बखघलेनाखदयाकरषंणेन च बहपरमफला THU: । मनु खर्यचन्रयोाः कल्षाकारविल्षणप्रवडवायु चलमन फलेत्पादनं क्रं भामादीनां त प्रत्येकमुखदयषद्धावादायुरभ्न्याकषंणाबम- वेन कक्ठाकारप्रवहविखलक्षणवायुचलनेन फलात्पादनायमङ्गी- wi कथं ayaa) उखदयस्ामस्यैकल्ाभावात्‌। न दोकमेव वायमण्डलं युगपदिरद्ध गल्या राञ्रयं war भवितमतीति मा- मारोनां भोच्रमन्दाखदेवतादयेन तत्सू्मागेण यर मिम्बाकषं- CSI GUM CHAT | न वायमण्डल चलनकल्पनं खयं चस्- यारयेवमेवाङ्गोकारे बाधकाभावाख। वायुमण्डलकख्पनं तु तद्वातरश्रील्युक्रानु पपत्यानतिप्रयोजनम्‌। Ata hairs gy CMe YUQAUIAAAAVAal खखाकाश्नगाले समद्धत्स- wan fen दति य्खितिखदूपात्वा समथनात्‌।. म दि acy हेतु गभे येनानुपपत्तिः WENA | उखदेवताकल्यनेनाकाश्न- SIV तथा तथा GMT तदाकर्षणात्‌ फलद यसंस्ार रूपै- कफलेात्ादमं सङ्गच्छते अत एव BA यहबिम्नपरातं कच्ाका- रमिति कल्पनमपि भिर स्म्‌ उखदयात्‌ तुखकषणेन दद्द क- Rye छ जमष्डलमङ्गपक्तेरिति ॥९०॥ अरथेतदुपसं इरति ।

qe खयंसिद्धान्तः

wat धना THEA तेषां गतिवशाङ्गवेत्‌। ATAU व्यान्नि यान्त्यनिलादताः ॥ १९॥ श्रथ पूरवीक्खुदू राकर्ष॑णप्रतिपादनात्‌ तेषां भौमादीनां मतिवश्नादाकषंणात्पन्न सखम गतिवश्रात्‌ सुमददत्यधिकं फलं धने सखा चखापषृष्टेत्यादिना भवति। मन्वाकर्षंणात्पन्नसखमं कथं गप्रत्यकषमिल्यत आर । श्राष्ट्माणा इति । तेरुखपातरैव- तैर वमक्तप्रकारेणारव्यमाणा श्राकषिंता एते भामादये याकि खसख्वाका्रगालेऽनिखाइताः ofa माभिमखानवरतप्रवहवाया- घाता याश्ति मच्छन्ति। तचा चावलम्बनेत्यन्नपवेगतियथा न प्रत्या तथा पवंगतिविरृ्य 1तककमेतद्‌ाकषंणचलगमनियतं भवदवायुधमणप्राबख्या द प्रत्य्मिति भावः ॥ १९ ॥ wad मतिकारणयञ्चयेगहाणां भामादीगां फलितेका गतिर ्टभेदा- frame | HATH BISA मन्दा AAT समा | तथा शोघ्रतरा MA ग्रदाणामष्टधा गतिः ॥ १२॥ भैमादियदाणणं विरविषद्धाणामष्टप्रकारा गतिः फलिता, तजर वक्रेत्यादि समेव्यन्तं षटप्रकारा गतिः भोत्रतरा शोष्रति गतिदयम्‌। तथा समुखये | Wet खरूपश्ञानमये स्फुटम्‌ ॥ CR अथेनामषटधा गतिं मेद दइयेन क्राडयति। TATE शोघ्राख्या मन्दा मन्दतरा समा | OTM पञ्चधा WA या वक्रा सानुवक्रगा ॥ ९३॥ तचाटविधगतिव्बति्रीच्रव्यादिषमेव्यन्ता wad पञ्चधा

गूणर्थप्रकाशकेन सहितः | dv

afar 1 went मार्गी गतिर्या या गतिः सानुवक्रगागुवक्र- गमनेन TE वतमाना पुर्वक्ञोकेऽनुवक्रगतेवेक्रकुटि लमध्याभिधा- मादुभवयासन्नत्वाख वक्रानुवक्रा कुटिखेति गतिवक्रा ज्ञेया तथा च ग्रहाणां मार्मो वक्रेति ahaa ai श्रय ग्रहाणां श्ष्ट- feat प्रतिजानीते ।

तत्त द्रतिवशान्निल्यं तथा दकतुल्यतां TAT: | प्रयान्ति तत्‌ MTN स्पारीकरणमादरात्‌ ॥ ९४॥

नित्यं ware तन्लङ्तिवश्ात्‌ तास्ता गतय wafer दिने ्ीघ्रापरदिमेऽतिश्रीच्रेव्यादिना afar fet या गतिखत्सम्ब- न्धानुरोाधारि त्यथः | यहा; यादयो यथायेन प्रकारेणद्क्‌- ठद्छतां वेधितय्दसमतां गच्छन्ति तत्‌ aed स्फटीकरणं स्यष्टक्रियागणितप्रकारमादरादव्यन्ताभिनिवेशादेतेना सङ्गलत - निरासः, प्रवच्छामि च्छलेन कथयामि ॥९४॥ अथ तच प्रयमं च्यासाधनाथं ज्यार्धपिण्डान्‌ विवचखदानयनं द्ाकाभ्यामाइ |

राशिलिपनाष्टमे भागः प्रथमं ज्याधमुच्यते। तन्तदिभक्तलब्धानमिग्ितं ACTA ॥ ९५ ॥ श्राद्येनेवं कमात्‌ पिण्डान्‌ HAH लब्धोनसंयुताः। BUSH: स्युश्तुविंश्ज्ज्याधंपिण्डाः HATTA II VE I USTUMRSTATAVITATATAT ASA SMB alaa: प्र- अममा A सम्पुणंजोवा धैपिण्डकः कथ्यते ale । ततः

९९ खयसिडान्तः

प्रथमच्याधात्‌ AT TANT WATE ₹ोनमन्यस्याप्रस- ङ्गात्‌ प्रथमच्याधंमनेन on तत्‌ प्रयमच्याभ दितीयकं et भवति । द्िगणप्रथममेकानम्‌ | इतोयादीमामानयनार्थमुक्- प्रकारमतिदिश्नति। श्राय्येनेति। प्रयमच्याधंपिण्डेन । एवमक्र- रोत्या क्रमात्‌ सिद्धपिण्डान्‌ भक्ता watery खण्डमनेन युताः awa अरसिद्धाव्यवहितसिद्धज्याधपिण्डा श्रसिद्धपिष्डा भवन्ति। यथा प्रथमखण्डं २९५ प्रथमभक्रं फलं \ दितोयवण्डं ४8९ प्रथमभक्ं फलं दयं ९ श्रघाधिकावयवस्येकाधिकलेन यशस्य साम्प्रदायिकलात्‌ | WHAT प्रथमं २९२ अनेन दिती- यखण्डा ४४ aaa ९७९ एवमिदं प्रथमखणष्डभक्रं फलं a अनेम पूर्वफलेषयं gaa जातं { सवैफलेक्यमनेन प्रथमं खण्डं नं Ne अनेन ठ तोयं doy युतं चतुथं cee एवमिदं प्रथम- SCAN फलं ० पुवेलमेक्योनप्रथमखणष्डरूपं २९९ च्थान्तर- खूपखण्डकमनेन ७ WF ९१५ अगेन चतुथे यतं पञ्चमं १९०५ एवमयेऽपि | अ्रयाक्रीत्यासद्चखण्डानां सम्भवात्‌ खण्डनियम- माह । स्यरिति। एवं चतुर्विंशरसञ्चाका च्यार्धपिष्डाः कायौ न तदधिका) ्रच। एकविंशा विशाख षष्टात्‌ पञ्चदध्ादपि। सप्नमाद्रादग्रात्‌ सप्तदशास्नाचधान्तर मतम्‌॥

दति ब्रह्मसिदान्ताक्रसछलेऽधाधिकावयवस्येकाधिकनेन न यह दति waa गणितस्याविहृतल्वात्‌ सिद्धाः पिण्डाः कथं नेक्ता दत्यत ATW क्रमादिति, श्रमी सिद्धाः पिण्डाः क्रमात्‌

गणथप्रकाशकेन Eten: | ६७

समनम्भर मेवाच्यन्ते । श्रतरोपपन्तिः । समायां war न्तं भगणकलाङ्धितं तिर्यगृल्यीधरव्यासमितरेखाभ्वां चतुभागं काये wares रेखासक्रपरिभिप्रदेश्रादुभय ज समविभागं विगणय्य तद- wag खच Ta िगृविभागमितसम्युणं are सन्पृणांज्या । अज्र गणित ऊर्ध्वरखाताऽर्धच्याया एव प्रयोजनात्‌ तदध॑चा- पस्य तदधंमधज्या | एवं SHIRAI ऊर्ष्वरेखाताऽभोषटा शानां चापाधाकाराणामधञ्या श्रभोषटा गण्याः तच भगवता खे- च्छया टत्तचतुर्थाीरे जिराभिमिते चतुविश्रच्ज्याः afear- wart तु ow चक्रकलानामद्धितलात्‌ तत्परिधिव्यासाधं जिराजिव्यान्तिमा | भनन्दाभ्रिमितपरिधी खबाणखर्यमिता STIS चक्रकथापरधा क इत्यनुपातेम व्यासागयनम्‌। चथा यक्रकलाः २९९०० खबाणद्धयेगृणाः २००००००० भनन्दाभि- 2९२० भक्ता व्यासः ६८७६ एतद धंमन्तिमा च्या ६४९०८ अरय ठते चा पञ्ययाविवेके तयारतुल्यत्वमपि भगवता काऽपि gaara: समाऽस्यन्ययामलकारा Baa न स्यादिति मला तद्धा गस्य च्या तन्तुद्ेवेति | SUA षष्णवत्ंभ्ा Twarad तु सः।

इति WHAM: | प्रयमच्या चक्रकलाद्वादथयां्रूपेकरा- जिकलामामष्टभा गस्तप्वाश्िमितः। एतम्मितमेव प्रथमचापमत एतदन्रेणाभीष्टा च्याखतुरविं्त्‌। wa चतुविंधतिजीवानां यथे्तरम्‌पचयात्‌ तदन्तरष्ूपखष्डानां यथो त्तर मपचयस्

टके QCA प्रत्यचलाञ्न्धाम्तररूपखण्डानामम्नरं यथयान्त- x 2

९८ खयेसिडान्तः

रमुपचितमिति दाविं्षतिजयोविंश्रतिचतुर्वि्रतिच्यानामन्तर- यारम्मरमिदं परमं खण्डान्तरं छच्छ्योत्पसिप्रकारेणावगतं १५।९६।४८। श्रथ जिञ्ययेदं खण्डकाम्भरं तदा प्रथमञ्यया किमिच्यनुपातेन फशप्रमाण्याः फलेनापवल्यं प्रमाणस्थाने तल्लाश्िमाऽनेन WHT भ्रयमञ्या फलं पवेद्धितीयखण्डयार नष TH अनेन पुव॑खण्डं Wri दितीयं खण्डं भवति । तज पुव खण्डं waged faites प्रथमच्यायां युतं दि- तीयश्या | waranty दितीयद्रतोयखण्डकया- रम्तरमगेन दितीयखष्डमुनं ठतीयखष्डमित्धनेन feta य॒ता savas | एवं चतुयाद्याः। तच पुवेमधाभ्यधिकयदणे- नाषलरजाधिकाम्तरपातसम्भावमया कचित्‌ कचिदधीण्यधिका- वय वद्धेकाधिकलेाड KIT Bray ९६॥ अथैताः सिद्धाः Wag कथयनुतकर मच्याधपिष्डञ्चानमाद |

तत्वाञ्िनाऽङइाग्िकृता खपभमिधरतवः। खाडो TAM बाणद्पगुणेन्दवः ॥ १७ ॥ इ्एल्यलाचनपश्वेकाग्डिदररूपमुनोन्दवः। वियच्वद्रातिधुतयो गुणरण््राम्बराञ्िनः ॥ ९८ ॥ मुनिष्यमनेचाणि चनद्रापरिछतद खकाः | CTSA FAUT ॥ ९८ ॥ रण््रपश्चा्टकयमा वखब्यद्धयमासतथा | छताटब्रदन्यन्वलना नागाद्रिशशिवड्यः ॥ Be ||

गुण्यं प्रका्रकेन SCT: | dé

षरपच्चलाचनगुणाशनद्रनेचाभ्रिव्यः। यमाद्विवड्धिन्वलना रन्प्रश्टन्याणंवाग्रयः ॥ PV खपाध्रिसागरगुणा Taya: |

प्ाज्यात्रमेण व्यासाधादत््रमज्यार्भपिण्डकाः॥ २९॥

तथा समुखये । एतानुक्रान्‌ क्रमज्याघ॑पिण्डान्‌। उत्कमेणोा- पा्यपिण्डादि प्रथमपिण्डान्तं प्रत्येकं व्यासाधात्‌ चिच्यारूपप- र मपिण्डात्‌ Wey aaa क्रमेणात्र मच्यार्घपिष्डा भवन्ति। यथा जया्विंश्तितमं satan खूपाभ्निख्ागरगणण इति वख- ग्रिङृतवज्छय दति चरमपिण्डादूनं सप्त प्रथम उत्कमव्यारधं- fous: | एवं दाविं्रतितमं eared? दितीय उत्कमव्याधं- पिष्डः। एवमयेऽपोति चत्िंदत्करमच्याधपिष्डाः | gard प्तिः । च्याचापयोव्रोणदूपमन्तरमृत्कमज्या । यद्यपि पूवाधे- WaT न सम्भवतोल्युत्कमच्यापिष्डा दति वक्तुमुचितं मोत्करमच्याधपिष्डा दति । तथापि भगवतानुगतपरिभाषाथं चापवाद्यशरायाभावेनात्कमन्यायाः पुणंशरां ्लादुत्करमच्या- धेमिन्युक्रम्‌ । श्रय टत्तचतुर्थांरे सवंच्याद्भनेम यदंशानां च्या चिच्याता रदीना तत्कोव्वंश्ानामुत्करमच्येति Gz दृ श्त श्रत उक्रज्यार्धक्रमेणोत्करमज्याश्चानाथे व्युत्क्रमेण freq Wet उक्रपिष्डा vera fae इत्युपपन्नं Trew wane ॥ २२॥ श्रय स्ाकपञ्चकनात्करमज्यापिण्डान पूवक्रसिद्धान्‌ faawrfa |

७० खयंसिडागन्तः

मुनयो रश््रयमला TRAZT AAPA |

SEM रूपषडद खाः सागरार्थताशनाः | २३॥ खलतुवेदा ATM दि ज्ञागाख्यथंकुश्जराः। नगाम्नरवियच्न््रा ्पभ्रधरशङ्राः ॥ २४॥ शराणवह्ताशेका भृजङ्गाक्षिशरेन्दवः। नवरूपमदोभैका गजेकाङनिश्णकराः ॥ २५॥ गणाश्चिद्पनेचाणि पावकाभ्रिगुणाश्चिनः। वखणवाथयमलासतुरङ्ग्तुनगाश्चिनः॥ २६ ॥ नवाष्टनवनेचाणि पावकेकयमाग्मयः। गजाग्निसागरगुणा उत््रमज्याधपिष्डकाः ॥ २७॥

एत उत्क्रमज्यापिष्डाः पुविद्धा निबद्धा महहोभः पर्व॑ता भृजज्याभावे काच्यत्करमच्यायाः प रमलाच्छुन्यन्याना चिच्या पर मेात्करमञ्यापिष्डस्तिञ्याया उभयत्र पर मल्ेनार्थसिद्धमन्य- fawa वेति ध्येयम्‌ ॥ Rol अथ प्रसङ्गात्‌ परमक्रान्तिञ्यां वदन्‌ क्रान्धागमयनमाद।

परमापकमज्या तु सप्तरण््रगुणेन्दवः। तङ्गणा ज्या FARA तच्चापं कान्तिरच्यते ॥ र्ट ॥ ५.9 ऋनं चतदअथतं (RCo परमक्रान्तिज्या ठकाराखतु विश्यं

शानां वद्मा णश्यानयनप्रकारसिद्धत्य्थः। witer च्या पर- मक्राज्तिज्यया afar जिज्याभक्रा फलस्य वच्छमाणप्रकारेण

गृएाथंप्रकाशकेन SHA: | ७१

धनुः क्रान्तिः कलात्मिका awe कथ्यते । श्रजापपन्तिः। विषुवहन्ात्‌ क्राज्तिटसभागस्य याम्यात्तरस्यान्तरं धुवाभि- Haat Taare टत्ताकारक्रान्तिः। तत्र षायनमेषतला- दिखाने तयेारन्तराभावात्‌ ककंमकरारै तयो; परमान्तर- त्वाद भोष्टभुजञ्यावशात्‌ क्राज्तिरुपपन्नेति जिच्या तुख्यभुजच्यया परमक्रान्तिञ्या तदे टभुजव्यया केत्यनुपातेन फलं धुवाभिमृख- QA तदन्तररूपाधंचापस्याधञ्या विषुवहुन्ताष्वाघरमध्यदवात्‌ तापं तदन्तरकलाद्धिका क्रान्तिः Nec श्रय फलानय- नाथं कंष्पदाद्भुजकेरिज्ये कायं CATE |

Te संशोध्य HATS तथा शेघ्रादिशोध्य च। शेषं HIS THAI KSLA च ॥ Re ॥

ग्रं राश्ादिकं मन्दाशात्‌ प्रागानीतखकीयराश्वादिक- मन्दाषभोगात्‌ Tiree War प्रागानोतराश्वादि- WATT चः समुचये । Gita गेषं राभ्वात्मकं तथा- WHA कण्दर ACT Za यदा मन्दकेष्धम्‌। शीघ्रा खाद्धीने ग्रहः WARK भवतीत्यर्थः तस्मात्‌ केष्रात्‌ पदं राभ्रिचियात्मकं विषमं समं पदं wea चिराश्यन्तगतं चेत wed विषमं पद्म्‌। ततः षद्ाश्ठन्तगेतं चेत्‌ श्युनं ककं दवितीयं समं पदम्‌ । तता गवराश्छमनगेतं चेत्‌ षडनं तोयं विषमं पदम्‌। तते MATH चतुथे पदं सममित्य्ः | तस्मात्‌ पदा- Ara च्या कारिः कारेग्धा चः समख्ये | एवकारादेकाद्ूयं

७२ खयंसिडान्तः

साध्यमित्यथैः ॥ श्रना पपत्तिः,। उख खानमाभिमुखम्‌खदेवतेयै हाणामाकषणोक्रेरुथाद्वहः कियद्‌ न्रणेति ज्ञानायंमखरहीने UE केद्रमच्वग्रहणवशात्‌ तदास्यम्‌। TI भगवता खेच्छया ग्ररादुशं यदन्तरेण तत्‌ HS BAA | उभयया भुजकोाग्यास्ठ- खलात्‌, दादशराश्वङ्िते cH उच्चस्यानाखतुविभागात्यक एकौका भागा रागियात्मकः पदसञ्क्षः। श्रयो खस्छानाद्रहः कस्मिन्‌ पदेऽस्तोति एज्यचिषखवानं कन्दरं छतं ज्यानां पदान्त- तलात्‌ । यहाधिषठितपदाद्भुजज्याकाटिञ्ययाज्जानम्‌ ॥ ९९ ॥ ननु पदे ग्रस्य राभरिविभागात्मकेनैकलाह्ुजकोारिच्ययोरतु- war: साधनं कथमित्यत Are |

TATE STS विषमे गम्यात्‌ कारिः Te भवेत्‌ | युगे तु गम्यादाडज्या कारिज्या तु गताङ्धवेत्‌ ॥ Be It

विषमे पदे गताद्रशस्य पदादितेा यद्गतं राश्िविभागात्मकं प्राग ज्ञातं तस्मादित्यर्थः । भृजव्धा सात्‌ । TATRA चिभं aera पदान्तावधिकमेष्यम्‌। तस्मात्‌ कारिः कारिच्या ara युगो समे तुकारात्‌ पद एव्याह्वुजन्धा गतात्‌ Aiea खात्‌ तकार विशरेषद्ोातकः। एकसमादवेाक्ररौत्या इयं साधितमि- व्यर्थः । अ्रचापपत्तिः। विषमपरे यष्हाओष्वाधररोखान्तरानु- सारेण फणम॒त्पद्यते तते ठन्ताकखद करमधज्या ARE तदर्धचापं तदकरांश्रा टठन्तभागस्था गताः ऊष्वाधररखा म्यसम्यन्नतिर्यगरेखाग्रयारम्रङजमधग्यापदाः कारिञ्या

Araneae सहितः। an

मुजत्करमच्योनव्यासाधरेखारूपकारितुखलात्‌ । ached भुजां भानं जिभमिति गम्यात्‌ कोाटिञ्खा। समपदे ग्रहाष्नौध- ररद्धान्त र तिर्थगर्धव्या भजञ्छेति तदधं चापं agai तिर्यग खायदाम्तरं ति्थंगधञ्याकारितुष्यलात्‌ कारिखच्ापं पदगतः निल्युषपन्नं गतादित्यादि॥द०॥ अथाभीष्टकलानां च्यासा- धनं ज्ञाकाभ्यामार।

लिप्तास्तत्त्वयमेर्भक्ता लब्धं ज्यापिषडकं गत ।

गतगम्यान्तराभ्यत्तं विभजेत्‌ तत्त्वो चनेः ॥ ३९॥

तदवाप्तषफल योज्यं SHAS WIS YA |

स्यात्‌ कमज्याविधिर यमुत्करमज्धाखपि YA: ॥ BP

US राण्याव्मकसखय पदान्तगं वस्य ज्या कतुमिष्टा चख कलाः

aren: 1 तल्लाथिभिभक्रा लयं चतुविशज्ज्यापिष्डेषु पृक्षु लन्धषश्छयाकः पिण्डा गता भवति तदयिमपिष्ड we: पूवे a aetread पिण्डानां ज्याधंत्युक्रिरिदानों ठ तेषा मेवाधत्या- गेन ख्यापिण्डताक्रिः। श्रघंय्दणे गणितक्रिया्यां व्याङ्रुलता- THT त॒ पृैपिष्डाद्धिगुणा गक्ितक्रिवायां याद्या द्या- अयेनाधीानकिर्गारवात्‌। भागेऽवभिषटं तदरतैब्धपिष्डयेर न्तरेण गणितं तस्वाश्रिभिभंजेत्‌ तस्मात्‌ we यत्‌ कथादिकं फलं aga VATS युकं कार्यम्‌| उत्कमच्याभीष्टां ्रकलानामधे- न्धारूपा AGT भवति । WHAM: प्रकार उत्क मच्यापिण्डेषु कथितः। श्रभीर्टांडकलानामुकमञ्यापिष्छेडक्रविधिनोत्कमण्वा

L

es wafexrn

स्यादित्यर्थः | waraafr: | anrhanenfatat च्या तदा- भीष्टकलाभिः Sarasa गतच्या ततस्तत्वाश्रिकखाभिनगंता- यिमच्यान्रं waa तदा शेषकलाभिः केत्यनुपाता गतखभेन युक्रामीष्टव्या ॥ २२ ॥ श्रय च्यातेा धनुरागयनमाड।

sat प्रोद्य शेषं तत्तवाञधितं तदिवरोद्वतम्‌।

VE तत्वाश्चिसंवे संयाज्य धनुरुच्यते ॥ Bs ॥

we धनुः ao fad तसिन्भु पुव ज्या पिष्ड न्युनी्त्य येषं पञ्चारतिगुणं तदिवरोद्धुतं तयाः शद्धाश्ुद्धपिण्डयोारन्तरेण भक्तं फलं WEAN यतमा AAAI सत्वान; संवर्ग घाते dare सिद्धं धनः कथ्यते । श्रत्रापपतिः। च्या यतमा wafa ततमायाखापकला AAAI गणिततच्वाश्विनः। व्यान्तरेण तत्वाश्िकलास्तदा WII केत्यनपातागतफखयता दति Barat सुगमतरा ॥ २३ ॥ अय ग्दाणां मन्दपरिथ्यं्रान fare: प्रथमं खयं चन्द्रो रा |

रवेर्मन्दपरिष्यंशा मनवः शोतगे TAT: | युम्मान्ते विषमाग्ते च नखलिप्नोनितास्तयोः ॥ ६४ ॥

SIS परमाकषणात्पन्नपरमपवापरगमनरूपपरममन्द- फला शानां च्या परमफलञ्या AHMAR क- wenfeatrares चेंऽजासते मन्दपरिथंश्ाः के्यम्भ- पदान्ते गीसेसमेऽकें VAIN wre ay ते aie

गूणयथेप्रकषाग्रकेन alec: | ot

केष्विषमपदान्ते Ferenat जिभान्तरिते चकारादुक्रा मन्द्परिध्यंशा विंशतिकलागाः सन्तः ख य॑वनरयामन्दपरिथत्रा भवन्ति ॥ ३४॥ श्रय भमादीनामार्‌।

युम्मान्तेऽथोद्रयः STM सुराः यो नवाणवाः । SS SAT ATTA रदा र्दा गजाग्धयः ॥ ३५ ॥ aaa पञ्चसक्ततिः। बुधस् जिंशत्‌। atrerafaiaq

WHS TTA अरनेरकानपञ्चाशत्‌। Camara cea दति वच्छमाणकुजादोनामिति चाजान्वेति। एते यग्मपदान्ते। ara विषमपदान्ते draa faanfa: | बुधस्याष्टावि्रतिः। गुरोद चित्‌ | Haare | भनेर चत्वारि त्‌ ॥ २५ ॥ अच भीमादीनां युग्मपराने भेष्यपरिध्यंागाइ ।

कुजाटोनामतः RAT सुमान्तेऽथाभ्निदखकाः | गणाग्निचन्दराः खनगा TATA Tye: ॥ ve ॥ भामारीमामता मन्दपरिर्थशकथनानन्तरं शेश्याः we

परिध्यंा aaa trae पञ्चजिं्रदधिकं अतदयम्‌। awe चयसिं्रद धिकं भतम्‌। wet: सप्ततिः। wwe दिष- व्यधिकं शतद्वयम्‌ । अभेरोकागचलारिं्रत्‌ ॥ २६॥ अधेतेषां विषमपदान्ते TICES |

Bron दिजियमला feed यमपवताः |

खतुदख्वा वियदेदाः शोघ्रक्मेपि कीर्तिताः ॥ ३७॥

विषमपदान्ते भोच्रकर्मणि भीघ्रफलखसाधना्थे परिधय L 2 ४

6¢ द्यंसिडान्तः

war) एते शोत्रपरिधयः कुजादीनामिति पुव कमचान्वेति | मस्त दकाञ्िगः। बुधस्व दन्तेन्द्वः। गृरोादिंसप्ततिः। शकर व्याधिकं शतदयम्‌। श्नेखलारिं्रत। wa कीतिंता इत्यनेन यग्माग्ते फलाभावादेव परिधयः कथं warafen | war विष- मपदान्ते WARTS सत्त्वात्‌ aaa EMT: परिधयः भरमिमन्द्‌- जोतच्रपरिषध्याः क्रमेणाधिकन्युनलं च सञ्क्ाव्याघातादयमि- व्यादि गाजङडूनौयमागमप्रामाण्यात्‌। 7 शरतिर्यब् प्रमाणं स्दादयुक्तिः का तजर नारद्‌ ।

दति ब्रह्मसिद्धान्ताक्रेदेति चितम्‌ ॥ eon श्रयाथोष्टके-

mama परिधिभागामयनमार,

श्राजयुग्माम्तरगुणएण FHT चिज्ययोद्धा | युमाद्कते TAG स्मादाजाद्‌ माधि स्फुटम्‌ ॥ BE ॥

wren यत्परिधिः स्पु टीक ठ fread तत्कं स मन्द शीधा- VATS भुजज्याजयम्मानरगणा विषमसमपदा कीयकेश्रौय- बरिष्यारन्तरेण गुणिता जिच्या wer फलं युग्मान्ते कं यु- ग्मपदाकीयपरिधोा । ओजात्‌ केग््धौयविषमपद्ाग्तीयपरिधेः सकाशादूनाधिके क्रमेण धनगे होने युक्रमधिके दीनं स्फुटं परिधिमानं era. श्रनापपल्िः। यग्मरपदान्तीयस्वात्‌ परि- धेविषमपदाग्तोयपरिभि्यौबता न्यनाधिकखरूद नरं विषमय- दलाहुषज्ययोपचितमतच्िच्धा तुखभुजच्ययेर मन्तरं AEH अव्या किमिति we युगपरि धा । Serafin खण- ‘

गूएा थेपरकाश्केन Vee: | ७७

मभिकले wafafa । विषमपदपरि धेरधिकन्युन युग्म परिधावे- बशंधनं तमित्य पपन्नम्‌ ॥ ec अथ भमृजकोाटिफलागयनं ACHAT चाह ।

तद्गुणे भुजकोटिज्ये भगणांशविभाजिते। ARTHAS fe फलम्‌ ॥ ३९ ॥ wae मन्द्रोघान्यतर खम्बन्धेन कखभजकारिश्ये age लीयस्फुटपरिधिना गुणिते भगणा भैः वच्चधिकञ्नतजयेण मक्षे भजफलकारिफले भवतः । मन्द केन भज्य त्यल्ञफलद् Ur, कलादिकं मान्दं फलं भवति । अजेप्पन्तिः कचाखाख- स्यानख्ितदेवतया खरसूख्ितदवप्रातं ग्रहविन्बं खाभिमखा- कर्षणेन कशा खमध्यगरस्ानात्‌ ATARI ACAI आ- WAVY जमा मेरूपतिरयद्कणंमागे शा कर्ते | तेन मथध्यग्रय्ानो- यकलाप्ररेशादग्यफखण्याव्यासासनात्यल्लदके wzwiwiwitea भूमध्ययरस्पुगेखाखक्रतदुन्तप्ररे ररूपाखखानात्‌ ARIAT क- चाविपरीतमाथेण तद न्तपरिधो ग्रा भवति। afer नीचो- WEN उर्ष्वरेखाग्दयोास्ति्यगनरदनमर्धव्याकारं परमफ- wats wT! तस्मिन्नेव aa व्याखमिततियगेखाय- खयोारन्त रमृष्वाधरमधंञ्याकारं परमफलच्यानुरद्धं कोारिफ- खम्‌ । एते तज कचाखभुजग्या काटि उधावहुजकाटिरूपे एति कक्ाखभगरछाप्रमारेनैते भजण्याकारिण्चारूपे YRS TST तदा RUT HATHA TAS ATTA ST TT TA: केत्यनुषा-

oc खर्यसिडागन्तः

तेन फलटलस्थलाद्ुजफलकारिफले। तच नीचाच्परिधिट- "त खयर मध्यद्जं कणस्ूपं कान्ते यज WH AT खषा यह- VT | नोचाखटन्तमध्यस्यष्टग्ररभो गस्थानयोः कलाटन्ते यद- म्तरां्रमानं तत्फलं तद धज्या frags मध्यग्रदसोष्वाधररे खापमध्यङचात्‌ स्वष्टगरहभागसानाख्क्र फलच्या | HUTT Y- जफलं at चिज्याये किमित्धेतदनुपातावगतास्याखांपं फलम्‌ | तच मन्दफलच्या भजफलरूपा कणानुपातापे्या भगवता- क्गोरता । मन्द कणस्य जिञ्याषसत्रेन खस्पान्तरेण चिच्यातु- ख्यलेनाङ्गीकारात। werd मन्द फलमिल्युपपन्ञं सखवमुक्षम्‌। बाधां SYRATY यथा ॥ ३९ ॥

BY WAT द्चाकचयेणाद।

Kel कोटिफलं ने मकरादो धनं सृतम्‌।

संशोध्यं तु चिजीवायां ककादो कारिजं wae ४०॥

तद्ाडफंलवग क्यान्भूलं HUTA TT: |

चिज्धाभ्यस्तं भुजफलं चलकणविभाजितम्‌ ॥ ४१॥

लब्धस्य चापं लिप्रादिफलं we fire BAA

TARTS कुजादौनां WIS चेव कर्मणि ॥ ४२॥

अोधृसम्नन्धिकारिफलं मकरादिषद्धं eae जिच्यार्या

याच्यमक्षम्‌। BAIR शीघुकष््े Maat फलं चिच्धायां दीनं कायम्‌ । तु विषे । तेन मन्दकमंष्छेतत्कियानि-

गूणंप्रकाश्केन alee: | oe

रासः। काटिफलसं्ततचिच्याभुजफणलयेवंगयेय गान््ूलं शोधु- सञ्ज्ञः कणेः । भुजफलं चिच्यया गुण्यं stents भक्तं फलस्य wm कलादि । इदं सिद्धं शीधुसम्बन्धिफलं. कथितम्‌। म मा- दीनामेतच्छीघ्रफलमाे प्रथमे कमपि चतुर्थे wife । चः wy अये | कार्यमेवकाराद्ितीयदती यकम॑णेर्नँत्य्थः । अर्थात्‌ तच wend खंखायमिति सिद्धम्‌। अापपन्तिः। मन्द खष्टभाग- स्धानोयकलाटन्तप्रदे शाद eas शीप्रास्थानखिततदेवतया खदससिितंखन्रण सखाभिमुखं गीचाग्यफलज्या न्तरणाकर्यैते | तेन मन्द स्पटटस्थाना चछौचा फलव्या न्ते भांशाद्धिते भोघ- नोचाखसङ्क्ञ प्व॑रोत्या MACS RATT क- लामागवेपरोत्येन wefeet भवति । तज पूववत्‌ केटिफल- भुजफले कोारिभुज कच्वाखतियंगेवातः शोधनो चा ठ त्तति- यग्व्यासरेखाचिच्यान्तरणेति चिच्याकारिफणलयेाभेा मकरा | ककारौ कोारिफलोामचिच्या भोधनीचे खपरिधिखयदकच्ा- तिययेखयारन्तरजंखचरूपा कारिः | काटिमृलमध्वयोरन्तरं कक्ठातियग्डान्तर्गतं भुजफलतुल्यं भुजे Tey तिर्यक्‌ कणैः | काटिभुजफलयेवंगंयागमृलं ततः weet aces यत्र OY तत्र खटा Te: कचामध्यद्धतान्न दसक्रात्‌ खष्ट- भोगख्ानपयन्तमधव्याकारं खजं WWE शोघुकणीये ara तदा fase किमित्यनुपातज्ञाता। श्रस्याश्चापं मन्दस्यष्टस्यषटग्रहभागखानयोारन्तररूपं शोघफलम्‌। WY नो- चाच टन्तमध्यश्चानाय मन्दस्पषज्ञानमावम्तकम्‌ | ततः Why-

ख सूवयंसिडान्तः

फलसंमस्कारोण TEMA) तत्र स्फुट साधितमन्दफलसंरतम- WIN AGT: GR इति पूव मध्ययहष्छासमनस्फुर वसिद्यथे फलयोः संस्कार श्रावश्सकस्तच्ापि प्रथमं TKS भोचफलखवं- सृताकाध्ययहसाधितमन्दफलखापेलया ष्छमिति मथमं जौघुफ- खसंक्ृतमध्ययराद्मन्दफलं शोधुफससंतमध्ययहे संस्काये | STH भवति॥४२॥ ननु BART: भीघृफलाभावात्‌ कथं Was भवतोत्धतस्तदु लर वदव्रैतदाये कुजादीनामित्ये स्फुटयति ।

मान्दं कर्मिकमर्गनदेरमिमादौनामयोच्यते । ` TB मान्दं पुनमीन्दं Mel चतवार्यनु कमात्‌ I ४३ ॥ ७ Bawa कर्मैकं तथा चामयाः धोघृफलाभावात्‌

केवलेन मन्दफलेनेव स्य्टल्म्‌ । एकमित्थनेन waar फलं साध्यं मध्यग्रडेणेव मन्दनोखेखमण्डलमभ्यन्नानाज्ञ क्मान्रा- पेके्युपपन्तिः War अथानन्तरं ATA TATA TA | WTI स्फुटतया HAA तदा इ । भयमिति प्रथमत मथ्यग्रहात्‌ सा- पितभचुफलं मध्यगे संसकार्यमसमाऋन्दफल मस्यैव संस्कार्यम- खात्‌ पुनद्ंतोयवारं मन्दफलं साधितं मध्यगे dee मन्द- wat भवति श्रस्मादपि भ्रीघफलं साधितमस्येव खंस्कायमेव- मनुक्रमाखचलारि कमणि भवन्तीति मागुक्तात्पयंम्‌ ॥ Be ll अयाच्ापि विशेषमाह।

मध्ये शोघ्रफलस्याधं मान्दमधेफलं तथा | e A ~ MATS मन्दफलं सकलं शध्युमव च्व ॥ ४४॥

गणथेभ्रकाश्केन aire: | J

मध्ये ख साधितशोधफखस्या पे संस्कायंम्‌। अस्मात्‌ साधितं मन्द सम्बन्ध्य्धफलं साधितमन्दफलस्याधमित्यथः। तया यस्मात्‌ साधितं तस्येव संखार्यम्‌। शोधफलाधसं क्ते संस्कायमिति फलि- तार्थः । ward साधितं मन्दफलं सम्प मध्ये GAs म- न्द खषा भवति। श्रमात्‌ साधितं MAAS TWA चः खमुष्छये। सेन मन्दसपष्टे CAAA, एवकारादुक्ररीत्या सिद्धा यदः War नान्यथेति । श्रा पपत्निः। मन्दफलं स्फु टखाधितं वाश्वं ey मन्दफलषापेच $= CASA AIA खच्छमन्दफखसाधनमन्र- क्यमपि भगवता तदासन्ञसाधनार्थमधस्फ़टारेव ARG सा- भितं मध्यग्रहसाधितमन्दफलापेचया CRA! अधस्पटमस्ह फल- इया धसंछ्ता मथध्ययरः । wate मन्दफलस्याधं dane संस्वतात्‌ किमा साभितमिल्युपपन्नं मध्ये ्ीप्रफलसे ग्यादि॥ ४४॥ मनु फलयाः संस्कारः कथं कार्यं इत्यत Ae

AAAS सर्वषां TH मान्दे च कर्मणि | धनं यरदाणां सिक्नादि तुलाद्‌व्रणमेव च ॥ ४५॥

सवषां ग्रहाणां भन्ने कमणि मान्दे कर्मणि चकारः सम्‌- अये कलात्मकं फलं मेषादिषद्चान्तगेतकं करे युतं कायं तुखादि- षह्भा म गतकेष््रे होमं कारम्‌ । चकारो व्यवस्ा्॑कः । एव- कारः फलयारानयनप्रकारभेदेऽपि धमणंरोतिभेरव्यवच्छेदा- यंकः। अनापपन्तिः | पूवो कर्ष गस्य फलं धनं पञ्चादा- कर्षण णमिति प्रागक्तम्‌ | तच ग्रहाद्‌ खपर्थनतं SR VHA

खश्‌ | सयंसिशाग्तः

पूवाकषणे aurfzax भवति पञथादाकर्षणे तुलादिकण् भवतीति तथाक्रमृपपन्नम्‌ ॥ ४५ ॥ अरय यदहाणां भुनाग्तर- WAATE | अकंबाङ्फलाभ्यस्ता ग्रदभुक्तिविभाजिता। *भचक्रकलिकाभिस FRAT: काया TRA ॥ ४६॥ war खारि ग्रइगतिः ख्य भुजफलेन मन्द फलेन कला- मकेन गणिता इादब्राशिकलाभिः षट॒शतयतेकविंशतिसरख- मिताभिभेक्ता प्राप्तफलकला यरे खयादि य रेऽकवत्‌ wae फशचभर्णवभ्रादिव्यर्यः | कायाः । तुकाराद्धनणे sare: | अजापपल्िः | अरहर्गण्यैकरूपमथ्यममानेन स्वात्‌ तदुत्यकलल- ष्णां मध्यमानेन azure तात्कालिकलं faga । मध्य- WAMU त मध्यमदयमितक्राभ्तिटन्सप्ररेशोऽभा यान्बा- ATES भवति । TATA कालात्‌ खष्ठाधरातं खष्टर्यमित- क्राज्तिटन्तप्रदेशाधायाभ्योान्तरदटण्तसंयागरूपं मन्दफलधनण- क्रमेणानन्तरपवकाले भवति । श्रता मन्दफलकलाभोागसम्ब- furan प्रहाऽनन्तरपुवंकालयेखाल्यः स्पष्टा्धराजसमये भवति । एतेनानेन कर्म॑णा स्फुटार्धराजकालीगग्रहाः क्रियन्ते | ख्य स्फटार्धराचकालीन एवातः खय नायं संसार दति aaa निरस्तम्‌ । सर्यग्यतिरि क्रया मध्याधेराजे TAG स्युटा- धराज दव्यचारर्मणेात्पखरषेन सर्वेषामेककाजिकलसिद्या ta-

* भचक्रकणिकाभिः स्युलिंप्ताः काया इति बा पाठः|

गुणथेंप्रकाभकेन afer | ९

भावादिति। तज मन्दफणकलानां कालस्वेकराज्िकलाभिः सायगखष्टाकाक्राम्तराश्चदयासवा MIM तदा मम्दफलक- wife: क Tardy ततेाऽराराजासुभिगतिकलारदा फलकलासुभिः का दति फलकला Te धनणंमन्दफलवशा- ave कायो इति खिद्धम्‌। तजापि भगवता लोकामुकम्पया खल्यान्तरेण नाक्चदिमे गरगतिमागमङ्ोकत्य चक्रकलापरि- वतीद्मकनाच्षचाहारावेण गतिकलासदा ख्यमन्दफणकला- भ्रमणेन का दृत्येकानुपातान्नाचवादानोताख्चाखनकला इत्युप- पशनम्‌ ॥ ४६ ॥ wy aed farwaxe प्रथमं विभरेष- माइ |

STUART मध्यभृक्तिर्िशापतेः। दोज्यान्तरादिकं छत्वा भक्ताव्रणधनं भवेत्‌ ॥ ४७ ॥

awafaaraa बच्यमाणे गतिफलं aera: साधितं तया शग्द्रगतेखन्द्रगतिफलं न साध्यं किन्त wre मध्यमगतिः wa WRU मन्दः मन्दाखं तस्य दिनगत्या दीना काया ayaa: VATA ATH दोख्चौन्तरमादिभूतं बस्छेतादृश्रं गति- फलं वच्छमाप्रकारे देाव्यान्तर गणा भृक्रिरित्यारा द्यामत रारेव गतिफलेात्यस्तेः | सिद्धं रला खदमध्यमगतादणएधमं व्छछयमाणरीत्या भवति। अजापप्रश्िः। amare गतिफलं क गत्या पपल्लमित्यनेन खथादियशणं faextut मन्दाख- गतर त्य ल्पत्नात्‌ WMA गतिफलम्‌क्रम्‌ । तच WE तचा

24 2

cs खयंसिडाम्तः

साधने बहृन्तरपातात्‌ तस्य मन्दा चगन्धगख गतिरूपके गदर गतेः we साधितं गतिफलं axa: साध्यं agaraa संस्कायंमिति वच्छमाणरोतिवयुदासाय चन्दरभुक्राविल्युक्रमन्यथा RATT eed स्यान्न च्द्रगतेरिति॥ ४७॥ wa Teal मन्दसप्ट- गतिं वासनाद्धचमप्वगतिफलानयनयूविकां क्ञाकाभ्वा मार |

थशभक्लेः फलं कार्ये TEPC कणि | दोज्यीन्तरगुणा भुक्तिसततत्वने चेह ता पुनः ॥ BE It खमन्दपरिधिकचु्ा ATU EA कलाः | HANS तु धनं तच मकरादाद़णं स्तम्‌ ॥ ४९ ॥

मन्दकर्मणि गतिमन्दफलक्रियामिभिन्तमित्यथैः । ग्रहव- हमन्दफलागयनरोत्या परिधिगृणएनभगणगभजनाप्तचाप- भिल्याद्मिकया aera: सकाशात्‌ फलं ग्रहमन्द्गतिफलं सा- ध्यम्‌ । यथा ग्दमन्दफलं ARITA: साधितं तथेदं गति- फलं ग्रह गतेः साध्यमित्य्थः । तथाहि यहमन्दफला नर स्येक- दिनान्तरोयस्य यहगतिमन्द फलव्या द्जच्धयारेकदिनान्त रया- Tata फलं मन्द गतिफलं पयवखितं तच केन्रयार कारस्य कंड् गतित्वात्‌ तज्ज्ययोार न्तरं तच्वाथिप्रमाणेनाक्रज्यापिण्डान्तरं गतिकलापरिणामितं भवति । तरेवाद । देव्या्रगणेति। aerate: केन्द्र गतिरूपा। उचमतेरत्यच्यलात्‌। देाज्योा- ATAU भृजच्यागय नावसर यज्ज्यापिण्डाकरं तेन गुणिता

गूणथप्रकाश्रकेन सदहितः। cy

पञ्चारृतिभिभक्रा पुनरमन्तरमित्य्थंः। यहमन्दपरिभिना स्फुटेन गणिता षट्टियतश्रत येण WAT फलं गतिमन्दफल- कलाः । ` यद्यपि गतिच्यातः फलञ्यानयमं रत्वा aed गति- we समुचितम्‌। तथापि यदगतेखत्नाञचिग्यो न्यून वाज्ज्याचा- पये खख्यल्मेन तद नक्रावच्चतिः | VU तु खच्पान्तरात्‌ तत्क- रणमुपेचितम्‌ । मन्द स्यष्टगतिसिद्यथं मध्यगता फलसंखार- माइ । ककद्‌ाविति। तच Tear पवानीतफलं कको- दिषद्धाग्तगेतकेन्दरे धनं मकरादिषद्धाखगेतकेनर खणमुक्रम्‌ | तुकाराग्मन्दस्पष्टगतिः सिद्धा भवतीत्य्थः। श्रतापपत्तिः। णफलेापचये पृवेफखादयिमफलमधिकं हीनमिति फला- न्तरं गतादृणम्‌ । छणफलापचये पुवं फलादग्रिमफलं न्युनं युतमिति फलान्तरं गते धनम्‌ । धनफलोपचये पूवैफलाद- यिमफल मधिकं युतमिति फलान्तरं गता धमम्‌। खणफला- पच्यस्त॒ मकरादितः प्राक निभे | धनफलेापचयस्ु तुलादितः ava fan fa ककौदिकंग्द्रो गतिफलं धनम्‌। धनमफलापचये पुवेफलादगिमं फलं ae हीनमिति फलान्तरं गतादृणम्‌ | धमफलापचयस्तु ककादितः प्राक्‌ fy ण्फलेपचयस्त मेषादितः प्राक्‌ faa इति मकरादिकेन्द्रे गतिफलण्डणं सि- Sal ve Wa Banat स्पष्टगतिसाधनमाद।

Heat भक्ति प्राज्य शोघ्राचभक्तितः। तच्छेषं विवरोणाथ न्यात्‌ चिज्यान्त्यकणेयोः ॥ Yo ॥

८ खयेसिडान्तः

चलकर्णतं भुक्तो कणे चिज्याधिके धनम्‌ | ऋरणमनेऽधिके प्रोजद्रय शुक्तिवक्रगतिभवेत्‌ ॥ ५९॥ मन्दखष्टां गतिं प्राक्‌ सिद्धां भोच्राश्चगतेः पातयित्वा aar-

वशिष्टं जिच्यागधकणंयास्तिराशिज्यादितीयशोघ्रकणयोान्धाम्त- रेकवाक्यताथे जिच्याश्ब्देनः दितीयश्ौघ्रफलकारिज्या याद्येति ध्येयम्‌। अर्तरेण गणयेत्‌। त यत्‌ सिद्धं तच्छोघुकणंन दितीयेन भक्तं फलं aus दितोयशोघकणें चिच्याधिके ग्टदोत- फलके रिष्या ताऽधिके सति रोने च सति धनण्टणं क्रमेण कार्थ weafa: स्यात्‌। ननु यदा मन्दस्यष्टगतिता गतिग्रोघफलम- faa तदा ACTA neat न स्वादिति तच स्यषटगति- ज्ञानं कथम्‌। न चेतद्सम्भव दति वाच्यम्‌। नोचासन्ने ग्रह फणलकारिज्या ज्रोघुकणाश्तराच्छोधकणंख् न्युनलात्‌ TATA मन्दस्यष्टगत्यधिकलसम्भवादित्यत Be श्रधिक tf | मन्द स्षटगतिः। sfwa फले पातयित्वा जेषं वक्रगतिविंपरोतगतिः पञ्चिमगतिः स्यात्‌, तथा च न ofa) अतापपन्निः।

फर्लाश खाइ AC Al saat

द्राककेश्रभक्िः अ्ति्द्धिशाध्या।

wigan: स्फुट खेटभुक्तिः

शेषं च वक्रा विपरोतशुद्ध t

दति fagrafatratr टदवसिष्ठसिद्धान्ताक्रः खच्छप्र-

ATT SATIS ALTE SAT तच RTA प्रथमाधैमुक्तम्‌ । दयं गतिः wearfearar mer adam

गूणयप्रकाशकेन Sa | 6

फलं खधीप्र्चगतेः Hay! तच प्रथममेव समच्छेदपूर्वक- Srey wired: कणौ wes) तापि waren: केश्यष्टगतियागङूपतवात्‌ SWAG कं ख्गतावेव फलं दीनं छत- भिति कणंगुणितकनद्र गतिफलकारिच्यागुणितके ख गल्योरन्तरं तत्रापि गणितयोारन्तरेऽन्तरे वा गणिते समलाल्लाघवाख फल- कारिच्याकणीन्तरेण कंन्रगतिगेणिता कणंभक्तेति तच्छेषमि- व्यादि इतमिनत्यममुपपन्नम्‌ | wa फलकारिच्यातुच्यक्णे म॒स्- प्रकारेण गतेमन्दस्पष्टगतितु खतया सिद्धलात फलाभावः क- ve waa फलस्य शोधूकेष्ग त्यधिकलात्‌ तदूने शप्रो गते ओधकेशगतिमाशरादधिकस गतिफलदूपस्छ मन्दस्यष्ट गतता Wd पर्यवसन्नम्‌ कणंस्याधिकले TA RATT RAS शोचकेन्द्र- गतितो न्यूनलात्‌ age श्रीघोच गते wart तदधिका मन्द स्पषटगतिः सपष्टगतिरिति waaay) तदच शप्र ख गतिखाने Meagan we गतिफलमेवेात्पन्नं त्मन्दखष्टगतेा फलकाटिव्यातः कणेस्धाधिकन्युनलक्रमेण धनग्डणमिल्यपपननं कणं TANYA TAMA) णफलस्य मन्द सयष्टगतितेाऽधिकले विपरोतश्ोधनाच्छ्ेषं पञिमगतिरेव खष्टेति सवंमगवद्यम्‌ ॥ ४.९. ॥ श्रय वक्र गल्युपपत्ति मार ।

दूरस्थितः खशेप्ाच्वाङ्दः शिथिलरश्िभिः। स॒व्येतराछृष्टतनुभेवेद्करगतिस्तद्‌। ॥ ५२ ॥

खशोत्राचखादूरख्ितस्तिभाधिकाश्तरितेा Tet भोमारिकः

चद खयेसिडान्तः

भ्रिथिलरश्छिभिः भोप्राखदेवतादखूखितग्र निम्नप्रोतर च्जुभिः सव्येतरारृष्टतनर्देवतायाः सव्यवामभाग ्राकर्षिता तनुः शरीरं famed qatar यदा तदा वक्रगतिः स्यात्‌ अयं भावः। जिभादूमान्तरिता यहा टत्ताकारदखतरैरभ्रिथिलेरदेवतैर्यथाक- fad शक्यते तथा तिभाषिकान्तरिता यदा रैवतेर्टत्ताकार- aa: शिथिलेराकर्षिंतुं न शक्यतेऽतेाऽल्पधमणंफलयखथाने ग्रहा वक्रोभवति | श्राकरषंणात्कषोाभावेन GWA वस्तना नोच- गामिलसम्वादिति ॥५२॥ wa uaxtig गतिफखग्टणं मन्द्स्पष्टगतितुष्यं भवति ताम्‌ वक्रारे मभागांस्तद म्तभारगांख विना गतिसाधनप्रकारं हवक्रतदन्तन्नाना्थे Braharare |

TATRA प्लयव्येकेगुणा्टिमिः |

शरणदरे्तुर्थषु कोरा तताद यः ॥ ५३॥

भवन्ति ara सेः खेखकादिशेधििः |

अवशिष्टा शतुल्येः खेः कनेर जमः न्ति वक्रताम्‌ ॥ YE ॥

HATE यशाखतयकमंस aie: भोघृकग्रां9ैः wa- तंचनरेरित्याशुक्तरूपैः कमेण वक्रिणा भवन्ति, wate: खकी- ae: केशरा गेरुकतुस्ये खक्राद्राद् राशिभागेभ्यः षषटियतग्रतच- येभ्यो वि्रोधितेदीभिरवभेषसमामनेः खकोयेखतुर्थकेग््रांजैः | तकारः WAY! भोमादया वक्रत्वं afar परिवतं वार- इयं भजतु स्यतेन Aas मन्दस्पष्टगतिहुखगतिफलस्य सम्भ-

गृणाथेप्रकाशकेन सदितः। we

atfefa ius k अथ वक्राकलभागानामतुख्यले कारणान्तर- Ary |

WIAA: सप्तम AIPTTAT | अष्टमे जोवशशिजे नवमे तु WAIT 1144 I

WIAA GA राभा शकभोमे वक्रलं WIT | अष्टमे THT गरब्रधो वक्रत्यजमा दहा | WA शुकरगुवी: पुव इतरा- पेखयाभ्य्िंततल्न्नापकः। मवमे राशा शनि्वंक्रले त्यजति । ae वार्थ । तेन अनिरेव aa ane त्यजति नान्ये WT कारणमाह | महत्वादिति। अन्येषां जोचुपरिधेः प्रागक्स्य महत्ताच्छनिग्रो- घपरिधेरधिकलवात्‌। तथा च परिथ्यधिकलेन पूर्वमेव वक्रत्य- अनमत एव भोमशक्रये बधगुरुभ्यां प्रथमोद A: | We सुतरां बुधगुवौः अनितः पृवैदृषः। ग्गुभृखते जोवशशिजाविद्यज्र परिष्यधिकलमेन Waa: प्रयमं RATATAT भागानामश्य- | ama रति भावः। मन्‌ परिष्वधिकले पृवंपुवंराभ वक्रत्यजने केापपञ्निरिति चच्छुण। शून्यगतिसम्बद्गोत्रकणेत्‌ फलां खाङ्ूाम्तरेत्यारेविलामविधिना शोधाखगतेः फलकारिव्यास्ाः फलव्यास्याज्तिव्याग्यस्तं भुजफलं चल कणंविभाजितमित्यस्च वि- शोामविधिना भूजफलमस्मात्‌ age भजकारिच्छे भगणांशवि- भाजिते care विशोमप्रकारेण wastage’ drat qe उरा रमधिकाः शीचपरिधिभ्ा ययात्तरमपचय- वञ्च wot लब्धला द राधिकन्यनवाभ्वां फलयोन्यूनाधिकल-

N

९० इर्वसिडान्तः `

fagary ताणं चापानि amar यथात्तरमधिका वक्रा- रम्भे ATH TTA अत एव ढतोयपदे ANIA AMAT: षडयता यथाच्लरमधिकं शोच्कग्रं तेषां वक्रा क्षे भवति। वक्रा- vara दितीयपदं THAT AIA SAT: WyIwaaat वक्रा- रम्भे यथापचितं at wafa तत्‌ ठक्ररोल्या arama: WEUTNT वधमः पञ्चमराक्ो अनेखतुथंरा्राविति Waa ददं मगवता विना चक्रनरोधवमापाततः शोधकश्रार्िन्नाना- ars खेकाजकन्पार्यमनतिप्रयोजनमुक्रमिति erry ॥ ४१॥ ay चद्धारिष्डाणां विशेपसाधनं Granarare |

कुजारकिगुरूपातानां WATTS फलम्‌।

वामं SMA AS बुधभागंवयोः फलम्‌॥ ५९॥ सखपातोनाङ्दान्नीवा MATHS | विक्ेपघ्नानत्यकणोन्ना विकेपस्तिज्यया विधोः ॥ WO 1

` भमश्रनिगरूखां ये पाता मथ्याधिकारावगतासेवां whey फलं खगरदसम्बन्ि चतुयकमं खज्ोघुफलं eg wage यया awa तया संस्कायम्‌ । य द्ोघुफलं ग्रहे Vad तदा तत्पाते तरेव WS योग्ये VF तदा Ve कार्यमित्य्ैः। बुधशकर- येष्ठुतीषकं इतीयकमंसम्नसि मान्दं फलं तत्पातयेर्विंपरोतं cera TBs Te WAY चेत्‌ तत्पातथे देव फल- Ryd कमेण काय॑मिल्ययः। अनक्रत्ाश्भस्य GIN एव पाते BA: | VAAL खस्य फलसंक्कता यः wae W-

गुणथैप्रका्केन सदितः। ९१

STEM | वुधञुक्रयोविभेषमा ।| शोधादिति। अक्रबुधयोाः Waa पातेन CAMA न पातानवुधश्चक्राग्यां ATCT | faire सामान्यवाधकलात्‌। अथात्‌ care weir whet सिद्धम्‌ । मध्याभिकारोक्रखमथ्यमविकेपकलाभिगैष्ा अतुधेकमेशि यः ्ोचकणंसोग भक्ता फलं geret विरेपकलाः खटा भवन्ति । नमु Wee नीचृकणे स्वात्‌ तत्पातागत- Brat खभगणिता कब भाव्धेत्यत wre चिच्धयेति। wre विखेपखाधने arg wae frat भाज्येत्यथैः। ward- afar: | war विषुवदृत्तात्‌ करानिदत्तयाभ्वालरभाभे यद्‌- MALT याम्य्रद्धने aT घुवाभिमखो क्रान्तिखया warfare तादिरेपटकलभागेः acaee याम्ये्लरद्धते स विकेपः कद- ग्याभिमुखः। तथाहि । , विचेपटन्ानि ग्रनिम्बाधिष्ितानि खयं शतिर कगरा wet qaene भिन्नानि ख्यस्य निच ऋाम्तिटक्लस्शत्वमेव तानि क्राज्तिटन्ते wang waa म- wafer, तच विकेपक्राशकिटलसभ्याते पातस्वामे तत्वद्धामर- nea च fea बिम्बे ठन्तप्रदेगेक्यारन्तराभावेन ayfae- पामावः । यचा तस्माद्र elas गच्छति तया गरदविस्वक्राज्ि्ट- सखविदयेयीम्यमृ्तरं Wat ahs rg स्य भवति तदेव विरेपसञ्क्म्‌ । ख च पातात्‌ Prat यदे मध्याधिकारोकः। me पतण्लानाद्रहचिक् कान्तिद ate तदन्तरं शाश्वाद्या्मकं पातागगद्रूपं तद्धुजञ्ययानुपातः | चिच्याभुज-

शयया .परमविकेपसरेटया anwar क दूति । एवं wees n 2

श्‌ ख्यसिडान्तः

जिच्याव्ासार्धगेाखे wate गणितागतपातस्छ च afer त्वात्‌। श्रन्येषां तु परमशराः Werezaaragaefirarfy- शितकश्पितटन्ते शोघुकणव्याघाधं afer: | कथमन्यथा भ्रीधु- फलसंस्कारेण गस्य Vast wma! ग्रहविम्बस्य area तत्पा- तस्यापि ara यक्तम्‌ । ग्रबिम्नाधिषठितटत्ते avira म- USAT गणितागतपाता मन्द खटाच्छरसाधनम्‌पपन्लम्‌ | त- qn fagrafatraer |

मन्दस्फुटो द्राकप्रतिमण्डले हि

ग्रा ways च तस्व पातः)

पातेन GMAT wars

मन्दस्णुटात्‌ खेषरतः भ्रोाऽस्मात्‌॥ इति। तच सखयष्टाच्छरसाधनाये भोचुफलं पाते sea भोचफ- खन्यस्तमंस्तस्यषटटगशस्य मन्द स्पष्टता यथयाक्रसंस्नतपाताने खष्ट- aw पातोनमन्दस्फटग्रदख्य fag: wa quem वास्तवे aati at तु श्ोधुके्भगणाधिकावते गणितागत- WIAA ATA MT ETT IH TTT STS AUTEN: पातलम्‌। तज पू्वपातस् दादग्रशदलाच्छोघुकष्ं चक्रशद्धं योा- AAT MAAR AAAS भीसोखानमध्यग्रदरूपं ककं Qwqay Wal ASUS मन्दफलसंस्कतमध्यरूपे Vr दति ग्रहयार्मध्ययेामौश्नाद्चयागतमन्दफलसं क्तं शीचो खं पातागमिति विद्धम्‌ । तच्ापि मन्दफलं पाते व्यस्तं ला तदूनं Ware छतं SMAI सं्धतपातये यंक्रलात। श्रथेतदागीतविक्ेषः

गृ्ाथेप्रकाश्रकेन सदितः। €

कणंव्याखाधटन्ते न fash Gears अतः Aras पुवोनुपातानोतविकषेपस्तदा frend क दत्थनुपातेन जिच्यागणः कणौ WT: पु चिच्याहर इति चिच्ययेनाभाद्ुजच्या परमवि- च्ेपगुणिता शरोघुकणेभकरेति सर्वमुक्रमुपपन्नम्‌ ॥ ५७॥ अथ fz- नराजिमानश्चामा यथं चरानयनं विवलुः प्रथमं ACTIN ख्ट- क्रान्तिमाह।

विकेपापकरमेकल्वे करा न्त्विक्तेपसंयुता | दिग्भदे वियुना Wel भास्करस्य यथागता ॥ ५८ ॥

यस्य यदस्य स्यष्टक्रान्तिरभोष्टा तख ग्रस्याय्गां शसंस्मतस्य भजञ्यातः परमा पक्रमग्येव्यादिना क्रान्तिरयनां असं स्छतय्रहगा- wizer ज्ञेया। तस्य विशेपाऽपि पुवीक्षप्रकारेण पातागगाल- दिक्षा fa. tree मेषादिषह्वमरस्तलादिषडं zfs ः। रथ अरक्राग्यारकदिकत्वेन af: Vary कलात्म- कविषेपेख युता तयोदिं गन्यले क्राज्तिर्विंकेपेण विय॒ताकरितां भैषदिक्षा wat क्रान्तिः ara; गन इयस्य विकेपाभावार कथं Var क्राजिश्चंयेत्यत आह | भासरस्येति | Wee यया- गता पूवागता काभ्तिरेव सटा क्राज्तिः। अ्रनापपन्तिः। विषुव- इग्णाद्रहबिम्नकेनरपयंन्तं याम्यमन्सरं वाम्तरं स्यष्टकाम्तिरितिं तयोारेकदि क्ले तच्ागतुखमम्तर भिन्नदिकते तद नरमितम- मारमिति। wa अरस्य क्राभ्तिषंस्कारयाग्यव्बसम्पादिका क्रिया खाकञमभयात्‌ खष्याकरलवाचचोपेकिता भगवता छषावता ।

:€8 ` खयंसिजाग्तः

अन्यथा we श्चुवाभिमखले भगवदुक्रमायनद्क्षमं कचम- व्यातं स्याटित्यखम्‌ ॥ ५८॥ अय दिनराजिमानश्जानार्थंम- arava साधयति,

“A As याद यप्राणदता SSSA A गतिः | SHIA लब्धयुताः खादारा्रासवः सताः ॥ ५९ ॥

awe येऽ्ांअसंख्ततरा शेव॑ चय माणनिर खोद यासवस्तैगणिता निजस्ुटगतिः कलाद्याष्टादभ्रन्रतभक्रा फलेन युताखक्रासवः वष्टिवरिकामा मसवः षटशतयुतेकविंरतिसरुखभिताः खखयड- -ख्याडाराजासवः काल तच्वननेः कथिताः । अजापपन्तिः। यः युवेमल्या खम्बितः प्रवेष गतिमोागकालेन भवचक्रपरिवतं(नन्त- रम॒देत्यता भचक्रपरिवतंकालः वटटिधरिकासुमितेा ग्रशमति- ऊकलासम्बद्धाखलात्मककाखेनाधिकोा ग्हाराराचमलाद्मकं गा- अचप्रमाणेन waft) तजेकराजिकणाभिगरदसम्बद्धराश्बदय- mrereet गतिकल्ञाभिः क्र इत्यनुपातेम गत्यखव द्ल्युपपनन अहादयेद्यादि । अनेनैव चाकन गदाणामरयान्ररक्मारो- च्यक्तं भगवता। TAS: श्रनुपातानोतमष्यग्रहाणां नियताह- राजमानान्तरकाणे fagara मध्यराजकाखे यहाशां .डिद्धिः। रविमध्यगत्यद्नां प्रतिर भिल्ललेम मध्यसद्ध्ा रारावमा- we नियतलाभावादतस्तेराशिकाबगतयरदा. अनियतमध्याका- शाराचमानान्तरोशाधराजे AGATA Haley A ATT aT Are तन्छाषनं भगक्ता खण्याणरलादुपेचिक्म्‌। कथमन्ब्याः नति-

गूएांप्रकान्रकने BETA: | ee

कलाखनां सनलसमुपेच् गतिकलानामसवो भगवदुक्षाः Ty- HG) उदयान्तरस्य गतिकलासुभेरेत्पन्नलात्‌ ॥ ५८ ॥ अथय चरोापयक्ां कान्तिव्यां geet चाद,

रान्तः MACHA S AM TAHA | चोना Fasen दिनव्यासदलं तदकषिणोात्तरम्‌ ॥ ge 11

EMI, MATRA MATA इ अपि प्रसाध्य तज wae क्रान्धुत्कमव्यया जिच्या हीना दिनव्याचद्खमराराच- CWS STAY yaa: तदि मव्धासाधे दिणान्तर दक्षि ware छकलरमाले च GTA! क्रानोर्गेखदयेऽपि सत्वात्‌ | अपरा क्राज्तिज्येव | अ्रजापपल्िः। TTT क्रमच्या क्रा- न्तिच्वा भुजे विषुवद्‌ सानकाराष्यरारा बटलान्युभवगे खे तदु- weed wat कारिख्िञ्धा कणं दति are waren | जिष्थादटन्त SIGH MAHA TITR वा Nasa | तच भग- awardarncag कारिरिति क्राज्तिञ्यावभानाचिग्यावगा- ae दूष्या । तचा पि भुजात्रमच्यया होना जिच्या कारिक्र- भव्या च्यादिति टके प्रत्यचदर््मात्‌ कामधे त्कमञ्छयेोगा जिच्या ger स्ञादिति खाघवेन वगेमृखनिरासनोक्रं भगक्ता क्रान्ते franfe ॥ ६० ॥ अरय चरानयनपृवेकदिनराजिमागखाधमं GATTI |

कान्तिज्ा विषुवद्वाप्नो false दादशेद्रुता | जिज्धागुणादाराजाभेकणौप्ता चरजासवः ॥ ९१॥

ed ` खयंसिडान्षः

ATTRACT धनाम TELIA । खाशराचचतुभागे दिनराचरिदले | ॥ ६९॥ याम्यक्रान्ता विपर्यस्ते दिगुणे तु दिनक्पे। विक्तेपयुक्तोनितया कान्या भानामपि खके ॥ ६२॥

“काज्तिच्या विषुवदिनीयमध्याङ दादनाङ्गुलबरदम्डायया HQT दादभ्रभक्ता फलं FT ATT! सा जिच्धया गणिताहा- राजाधंकणीप्ताडारात्रटसस्यारधकणेन व्यासद खेन युव्यया भक्ता फलं चरजा य्या चरब्येत्य्थः। तस्याखरब्याया धमरसवञ्चरा- खवा मवन्ति। खाडाराजचतुभागे wa waft we WAMU TATA चतुर्थांशे एयक खिते खामदयस्वे उक- CHT स्थां चरा धमहानो युतहीने काव ती कमेण दिनराजिदले दिनारध॑राश्यधं कालविद्धिरुके । x faumrair wat विपर्चस्ते दिनराचिदले यज दीनं तदिनाधं यच चतं तद्रा- ऋ मित्यर्थः | ठकारात्‌ ते दिनराच्यधं दिगृणे fered दिन- मागराजिमाने UES स्तः । उक्ररोत्या नच्ताणामपि दिनरा- जिमाने बाध्ये care विशेपेत्यादि । नकलचभरुवाणामानोतया are मखजविष्ेपेरेकभिन्ला दिक्क्रमेण यक्रयान्तरिवयेाक्र- प्रकारेण सिद्धथा wa नलजदिनराजिमाने are cae: | अचापपन्तिः। दादभ्राङ्कुखभ्रङुः कारिः पलभा भृजेऽककणेः कर्णः कऋरान्िञ्या कारिः कुज्या भुजेऽग्राकणं दत्यशषष्ेचद्यं भरथिद्धम्‌। तज दादध्रकोट परभा भुजः कराज्िज्याकेटो

गु्ायप्रकाकेगे Sea: | ee

को भज इत्यनुपातेन कुञ्या । तत्खरूपं ठ facadufafas- सखदेशकितिजान्तराखखिताडहाराचट्नप्रदेब्रस्य दञ्याप्रमाणे स्येति चिच्याप्रमारेन तजञ्ज्या चरख्येति दुज्या प्रमाणेन कुल्या चिज्याप्रमाखेन केव्यनुपातेन चरज्या तद्धन खरासवाऽदारा- अदटव्सखण्डप्रदगे निरचखखितिजान्तराख उत्तरगाले afa- fare निरच्कितिजादधःसखलानिरक्चितिजयाम्यात्रट्त्ता- म्रालेऽराराचटत्तचतुथाशलादराराचासुचतुाशे चरासवा यता दिना हीना रा्यधं cfeuire खक्तितिजस्य निर्ल- चितिजादूष्व॑खलाद्धोना दिनाधं युता रा्चधमि्युपपन्नं सवै ऋान्तिञ्येत्यादि nee अथय ग्रदस्छ नच्चानयनमार।

भभेोगेोऽषटशमोलिप्राः खाशिशेलास्तथा तिथेः | ग्रदलिप्ता भभोगाप्ता भानि भक्तया दिनादिकम्‌ ॥ ६४॥

अर्ट्रतमिताः कला Taste: | प्रसङ्गात्‌ तिचिभोममाइ | afater <a तिथेविंश्त्यभिकसप्तश्रतमिताः कलाखथा माग CTU) यस्य यस्य नचचन्नानमिष्टं तख ग्रहस्य राशय- स्तिं्रहुण्छा wat येोज्यास्ते षष्टिगणिताः कला याच्या दति ष- रिभाषया कला नन्तत्रभागभक्राः फलं ग्रहस्य गतनच्चाणि शेषं वतंमानमच्चस्य ARITA तस्य मतदिनाच्चामयनमाइ | waft awe कलाल्मिकया गत्या शेषदिनादि कं गतं भाग- हरणेन खाथ्यमेवं भेषोानाद्धागादतिकला भागेनेव्यदिनादिकं साध्यम्‌ | अत्रापपत्तिः । भचक्रभागेन सप्तविंशतिगलजाष्यश्ि-

O

ex wafaarn:

न्यादीनि ग्रहा भुगह्षतः सप्तविं्जतिनल्चाणां चक्रकलाः षट्‌- शतयतैकविं शतिलरसमिता भागसदेकन कचस्तं क दत्यमपाते- गाषश्रतकल्ाभागः। va तिथयेखान्द्र मासचिंज्दग्वाशाद्रमासयख खर्यवग्रा मरेकभगण सिद्ध वाख । चिं ्तियी्नां चक्रकलाभाग- सरकतिथेः क दत्यनपातेन विंशव्यधिकसप्तश्तकलाभागः + अथाषटश्रतकलाभिरोकं aed तद्‌7 ग्ररकलखाभिः किंमित्यनपा- तेन फलमश्िन्यारीनि ग्रदभुक्रानि गेषकलणा ग्रहाधिष्ठितगच जस्य गतं भभागाद्धौनं तच्येव्यमाग्डां awaa दिनं तदाभो- कलाभिः किभित्यमुपातेन तस्य गतेग्यदिवसाच्चं भवति। एवं चण्ड्राटिमनद्डचरं नेयम्‌ ॥ ९०॥ अरय प्रसङ्गाद्यागागयनमाह +

रधोन्दुयागलिघ्राभ्यि योगा भभोगभाजिताः। गता WUT SA भ्तियेगाप्तनाडिकाः ॥ ey

खर्धंचक्धयागस्य राश्यादि कख परिभाषया याः कशाखाभ्या यामा विष्कश्नादया भभागभाजिता भभोगेन Grae विभक्रा wafer) -एककयेगस्य भभोाममिता भागः ख aaa ताग्या- $पनीय यस्मिताः शद्धाखन्मिता योगा गताः। we मेगा ग Walla ख वतमान Cae: | कला WATT गता चोगारूद- यिम वतमान दति तात्पर्यम्‌ । ae aed गतं भायात्‌ पतित aa ताभ्यां चरिकाद्यागयनमाद्‌) गता दति। मता एग्याः। चः wawe | कलाः षष्टिगणिताः काये खाभ्यो भुक्तये गाप्तनाडि-

= न्क ०

का रविचन्रकलाद्मकगल्यार्थागेन भजगाद्था घटिका गतेग्

गू चे प्रकाशकेन सहितः <

भवन्ति । अरत्रापपल्तिः। खयंचश्योागमितस्ये ग्रस्य गरचाक्ि विष्कम्ादिषञ्ज्ञानि यभेत्पस्नलाद्यागा अतस्तदागयमं war Wad! अत एव खय चन्रगतियोगतुल्पतद्भत्या sfsararate- SUIT गतेयकलत्वाभिः का दव्यनुपातेन गतेव्यघरि का नयनं युक्रमृक्रम्‌ ॥ ६४ ॥ अथ प्रसङ्गात्‌ तिथ्यानयनमाद।

अकोानचन्रलिप्ताभ्यस्तिथये भागभाजिताः। गता TAY GSA नाय्य YAS AT ॥ ९९॥ `

पूवोधव्यास्यानं पूवंद्ोकंपूवौ रधेरीत्या जेयमुन्तराधं Tea अत्रापपन्तिः। तियिभागकसाभिरेका तिथिसखदा gira कलाभिः का carga फलं गततिथये वतमान तियेगतखे satire ताभ्यां मत्यन्तरकलाभिरनपातेन wae चरिकाः aaa ॥ ९९ ॥ अय पञ्चाङ्गावशिष्टं करणाबयमं विवक्चस्ता वत्‌ ख्विरकरणान्या इ ।

प्रुवानि शक्निनागं ade तु चतुष्पदम्‌! किंसतप्नं त चतुर्दश्याः छष्णायाश्चापरारधतः ॥ FO

छष्णपचीयायाखतुदं श्रास्तियेदिंतोवाधाद्धितीयार्धमा रभ्ये- त्यथः । चकार एवार्थ । तेनान्यतियेरोतत्ति धिपूवाधंस्य च fa- रासः। ख्िराणि करणानि) तान्या) भ्कुनिरिति। चतु- रङछिटतीयममेन wafer: क्रमेणाधदधितीयतवं इतम्‌ |

चकारात्‌ wae fautg भवन्ति किश्ठन्नं चतुथम्‌। तर- ०2

१०० खयंसिडान्तः

मावधिशातकः तेनाक्रातिरिक्ं खिरकरणशं माख्लीति खचितम्‌। ॥ ६०॥ अय चरकरणान्याइ।

बवादौनि ततः सप्र चराख्यकरणानि च! TASCA VA करणानां प्रवर्तते ।। ६८ ॥

ततः खिरकर णपल्यंगनर ववादोनि चरसञ्ज्ञककरणानि सप्त भद्रान्तानि शक्तप्रतिपद्ितोयाधतख्तुन्तं भवन्तीति चाथः। नन्‌ पञ्चम्यादितः कामि करणाभि भवन्तीव्यत TE | मास दति चरकरणानां बवादोनां सप्तानां मध्य एकौकमेकमेक करणं मासे स्थिरकरणकालोागितरत्रिश्त्तिथ्यात्मकमासे खल्या- नराणमासग्रणम्‌। अषटलाऽषटवारं vara प्रकर्घ॑ण तिष्ठति भवतीत्यर्थः । तथा च पञ्चम्याद्यधदतानि aces पनः पमः परिभरमज्ति। weg reread fay भावः ॥ ६८॥ मम्‌ श्विरकरणोक्तावपराधत came तेषां चतुणां तिथर्धमा- गेन ङ्ख प्रतिपद्‌ चधंपयंभ्तं क्रमेणावस्थानं यक्तं चरकरणा्ना ठत कवलाहषा तदमन्तरं छृष्णचतुदंश्ाद्याधपयंम्तमेक wa परिभ्वमाऽख्बित्य तस्तदु्तरं क थयन्नन्यद प्या इ ।

तिथ्यधमभोगं सर्वेषां करणानां प्रकल्पयेत्‌ | एषा स्णुटगतिः प्रोक्ता ख्यादौनां खचारि णाम्‌॥ १८ ॥

सप्तानां चरकरणानां प्रत्येकं तिश्यम्तञ्ाती भागख a ति- श्यधेका लमितावस्ानं प्रक श्पयेत्‌। एकच निर्णीतः wre

गूणचंपकाण्केन सदितः। १०९

sume भवतीति न्यायात्‌ करणएलेनेषामण्वस्थामं तुरं कुया- रित्यर्थः । अरत एव तिष्यं करणं रतमित्यष्वा चान मासे जिंश्रन्तिश्यात्मके ष्टिकरणानां सन्जिवेश्रा्चरकरणानामेव परि- भ्रमणे प्रतिमासममियततिथिभोागकं करणं भवतीति तदारण- कप्रतिमासमियततिथिभागककरणकसिद्या्थे खरकरणानामष्ट- वारपरिभ्रमणे लरमवशिष्टतिथ्याञखतव्बर्धेषु खिरकरणान्रक्रा- नोति तात्पयंम्‌। तत्रापि रृष्णचतुदं श्यपराधंतस्तत्कल्पनं तदि- च्छानियामकं खतन्त्ेच्छस्य नियो गानात्‌ । श्रयायिमग्र- न्धासक्गतिलनिरासाथैमुक्राधिकारमुपसंहरति । एषेति । ह मय ख्यादीनां सप्तग्रडाणामेषा TRanfe कलच्पयेदित्यनं या वातौ सा स्फुटगतिः सूष्टगतिः सष्टक्रियान्नानसन्पादिका म्रक्ष gal मयोक्षा। एतेन स्पष्टाधिकारः परिपतिमाप् दति ufeaa ॥ ६८ ॥

रङ्गनायेन रचिते खर्यसिद्धान्तरिप्पणे ।

स्यष्टाधिकारः पाऽं agora प्रकाशकं ॥

cfa ओओसकलगणकमार्वमैमवल्षालदेवन्नात्मजरङ्गनायग-

खकविरचिते गृढार्थप्रकाश्कं स्ष्टाभिकारः पूणः ॥

RoR खयंसिङखान्तः

अथ विप्रश्नाधिकारो व्याख्यायते aa विना wi गरोा- सतप्रतिपादनेच्छानुदयादिना च तदिच्छां कातराणां तज्तराना- सम्भवात्‌ याणां दिग्टेशकाखानां प्रश्ना इति जिप्रन्रयुत्पत्ते- स्तरिग्न्ञानं स्ञाकचतुषटयेनाद्।

शिलातलेऽम्बुसंपएद्धे THAIS TAT समे ।

तच शङ्ङगलेरिे समं मण्डलमालिखेत्‌ ॥ १॥ तन्मध्ये MUTASE कश्यनादाद शाङ्ग लम्‌ | ARIAT सपुशेयच TA पूवापराधेयोः ॥ २॥ तच विन्दु विधायेमो इत्ते पू्वीपराभिधे | तन्मध्ये तिमिना रेखा कतव्या दक्तिणेत्तरा ॥ ३॥ यान्योन्तरदिशेमध्ये तिमिना पूवपश्चिमा | feqraaer deren विदिशसद्देव डि ॥४॥

तच दिक्ाधनेपक्रमे प्रथममन्नुसंष्रद्धे जलवत्‌ समीहते जिखाप्रदेग्रे। अपिवायवा तदभावेऽन्यर वञ्जलेपे चत्वरा चुण्टनादिमा खमस्ाने कते MRS: भङुखाङ्कुलविभागमा गग्टहोतेरभीटसञ्याकाङ्गलेव्यासाधरूपैटं त मवक्रमालिखेत्‌। स- aa: केड्रादृत्तपरिधिरेखा तुल्या खात्‌ तयेत्यर्थः | TATA Aa SAA कंनद्रखूपमध्ये कल्पनया दाद शसद्कयाकाङ्गुलानि तद्यानि यस्िंस्तं दादथ्विभागाद्धितमित्य्थः। शङ्कुं समतल- मखूकपरिधिकाष्टदण्डं खापयेत्‌। ततः पूवोपराधयोादिनख्य

गूणा्थप्रकाशकेन सहितः | ` १०३

ग्रथमदितीयभागयेस्तच्छायाग्रं स्थापितश्डङाज्ायान्तप्रदेभे मण्डशपरिभे यस्मिन्‌ विभागे wid दिनस्य प्रथमविभागे- sree कायाहासाहृत्ते यच प्रविश्रति दिनख्छापरार्धं शाया- मक्षणट द्धे ्े यत्र निगंच्छतोत्यथेः। तच जिगैमनमप्रवेश्स्थाम- यार्मीदा बिन्दू पुवापर खञ्ज करमेण Ta परिभिरोखार्या त्वा aaa पृवैपरविन्दम्तरमध्ये तिमिना मत्येन रेखा काया सा दच्िणेत्तररेखा भवति । way बिन्दन्तराखद् जमितेन व्यासार्चन विन्दुदयकेद्धकच्पनेन दटत्तद्रयं निष्पाद्य टन्तदय- संयेागाभ्यां त्त दयपरिधिविभागाग्धामन्तगेतं मव्याकारं स्थानं भवति । तत्रेकः GAT मुखं बाद्यटन्तभागस्ब्माजंनेनापरवं- WAG पृच्छमितरटत्तभागद्यसब्ाजंनेन | मुखप च्छावध्यञ्वी रेखा दकिणोष्लररखा। तज बिन्दाः सव्यं रेखाग्रं दक्षिणा fea पञ्िमबिन्दाः सव्यं रेखायमृन्तरा दिक्‌ अनन्तर gaat मद्य सम्माजंनीयः । ETH तच्छयानाक्जिष्काखछ इति केवला दजिणेान्तररेखा feafa तात्पयम्‌। दचिणेत्तर- दिशेोर्मध्यस्याने तिमिना दल्िणेन्तररेखामितेन व्यासार्धेन दक्षिणोष्सरस्ामाभ्वां पूर्ववत्‌ प्रत्येक ठत्तं विधाय पुवेवत्‌ सिद्धेन aera: | पुवंपञिमा रेखा काया | तच पवबिन्देा राल्तं Tard wit पञ्चिमबिन्दारासन्नं Tard पञ्चिमेति मच्छसम््ा- जनेन केवला पृवीपररेखापि सिद्धा । wa Tara यागखाना- दिक्याधनेप्रकमेोक्ं पूव॑ठत्तमुक्िखेत्‌ तहृत्तपरिषा यज रेखा शब्रा aw दिगिति aguawe दिकतुष्टयं on सिद्धम्‌ ।

१०९ ICE {uct

लदत्‌। यथा दकिणोन्तराभ्यां grat साधिता तश्रकारेणे- व्धथैः। एवकारोाऽन्यप्रकारनिरासाथंकः। fe निश्चयेन । विदिः काणदिभो दिं पुवादिसिद्धदि्ां ये मध्यमया अव्यवहित- दिग्डवान्तरेत्पश्ला THIS: संसाध्याः सम्यक्प्रकारेण साध्याः, रे खादन्त संयो गस्यलेन War । श्रचोपपत्तिः। कितिजपवा- परटनलमंयानेा पुवौपरपिभागस्ो पृवापरदिगे तच पुवैपर- विभागक्ञानं खयादयाखाभ्यां तच क्ितिजे पृवापरट्न्तं कुच wufafa wrt तु विषुवदुन्लक्रान्सिटन्तसम्पातखद्ध येखयेाद या- खखलश्नागन विपुवदुन्तसख पुवापरङितिजटत्तसन्पातयोाः ष- agama wurafaa दिने खर्यस्यादयास्तावर्यां्रान्तरेश UAL भवत इति ख्थादयास्तस्थामाग्याम्ां भागम्तरेणश्- याम्ये पूवापर खानं भवतोति fafawe were रला तदा- गेन पृवापरश्चानमशक्यमतस्तत्खत्रेष VAT AMAA यंमभो एसमस्यले सितिजानुकार्‌ं ot कतम्‌ । तत्रापि खया- दयासतसमद्धबेण TAYAA दुः्कलाच्छायाथे WE: BT: | तयापि खर्चादये alrarrargaufcar acaerara: | परन्त्‌ यथा यथा खयं ऊध्वं मवति तया तथा eraryrer- ua छाया टन्तपरिधोा यदा प्रविश्नति तच्छयानात्‌ तात्का- लिका वच्छमाणभजे व्यस्ताऽधेच्याकारेण रेयस्तदत्कमव्या यत्र परिधिप्रदशे खगति तच शङकुम्यानस्य पश्चिमा । कायायस्य पुवापरखबादुजान्तरण याम्या्तरपतनात्‌ खयापरदिभचि का- यापतमाञ्च। एवं दिनापराधं खया यथय यथयाघः सद्चरति

गूएणथेप्रकाश्केन ahaa: | ९०४

लथा तथा Sass: शङ्ुच्छायाटत्तपरिधा यज यदा निगच्छति तात्काक्िकोा वच्छमाणभुजे व्यस्ताऽधैच्याकारोण लव्छयानादेयस्तद्‌त्क मच्या यतर परिधिप्रदेशे खगति तच शद WTS पूवा। avast पवैपरख्वम्‌। इदं शङारुपलखणत्वेन श्रातं तथा कायोपलचणेनापि awa पुवापरखचन्चामम्‌। ताहि, ararad विश्ति तचापरा ara निगच्छति तत्र wari तजापि प्रवे्ननिरगं मयारेककालला सम्भवा यत्का लिकः प्रवे- अस्तत्काले कायायाः पिमलं तच aqua तत्काले निगंममख्छ पुवेल्वासम्भवः | एवं निगेमकाले निगमस्ानस्छ पृवैत्वं वस्ग्तं तत्का awe पञिमलासन्भवः। एककालिकसिद्यर्थमभया- tant fest we तात्काखिकभुजयोरन्तरेण तच wifey मुजाराक्ुलेरयनदिशि wea पञ्चिमचिक्कं वा वयस्तायन- fafa weal तत्त WIAs Te पुवापरद्धतरम्‌ । एत- ay व्छापितश्रद्धाज्डायाय्प्रवेश्ननिगमचिद्ाग्वां यथाक्ररीत्या भुजद्‌ानेन शिद्धपूवापर खत्रेणाभिन्नलात्‌ | age fegrata- रामणे, | तत्कालापमजीवयोस्ठ विवराद्धाकणमित्या हतात्‌ लम्बच्याप्तमिताङ्गुलेरयनदिन्वेष्रौ स्फटा चालिता | fa) तदेतद्धगवता लाकानुकन्पया खल्यान्तरलादेकतर- बिन्टुवाखनं नोक्तं gare किञचितस्युलावेव निर्मप्रवेशविन्द्‌ पवापराभिधावुक्ता | एवश्चाभोष्टस्यानं प्रवेनिगेमद्धजमध्य यथा भवति तथानेन प्रकारेण मण्डलकद्रे ्रङुख्थापमादिना-

ए

tea खवसिडधान्तः

भोष्टप्रदेभे पुवापरदिभरे ara इति। aaa दचपित्तररोखा- बिन्ददयेोत्यक्लमध्यमलत्छरे खेवेति | याम्या लर मध्य पूवापरा रेखा तदि मध्यमच्छेनेति याभ्यो ्तरदिणारित्थादि सम्बगुक्रम्‌। नम्‌ पवापरविन्दुभ्यां wet या दक्िणेत्तररेखा aganat म- छेन रेखा पुवीपरबिन्छुसषटवेति पुँ तस्या एव बिन्दन्तरलेन fagara पनः साधनं व्यथंमन्यया दकिणात्ररेखाया अष्य- सरङ्गतल्वा पत्तेरिति चत्‌ घत्यम्‌ । दचिशान्तररोखाग्एद्यर्थमेव पु्वापरबिन्दुरष्टरोखायाः पुनः साधनमिति केचित्‌ । वस्त॒तस दचिरे्तरपुर्वापरदखधजसन्पा तरूपाभीष्टखानात्‌ HATA प्रागु कट त्तस्य वच्छमाणापयेागिलेनाव्रश्यकलवात्‌ तख च पृवेापरबि- न्दन्तरद्धवाधिकव्यासद्धब्लादिन्दन्तररेखा मलाययोर्वधंनोषा धा तच oa पवापररेखा भवति । तस्या बिन्टेारुप्यधख and कदाचित्‌ सारतः प्रथममेव पुण॑रेखासिद्यथं बिन्दन्तरसिद्धम- ्यमुखपच्छगतरोखाया बिन्दन्तराधि कत्वेन तदुत्पन्नमत्छरखाया "व्याः सुतरामधिकलेन पनः पवापररेखासाधनं युक्रतर- fafa तत्वम्‌ । एवमेवा व्यवदितदिग्दयान्तरोत्यन्नल घमत्सेखत्‌- afd: खजेटंत्ते काणएदिशः। तदिदमभोष्टस्थानकेद्धकमण्डले दिगष्टकं सिद्धम्‌ 1 ४॥ wa दिक्धचसन्पातदूपाभीषटस्धानात्‌ तात्काखिकच्छायाग्रस्यानमाइ।

चतुरखं बदिः कुयात्‌ खवेमध्यादिनिर्गतेः | भुजदजाङ्गलेखच दत्ेरिषटप्रभा BAT ॥ ५॥

गणथेप्रकाशकेन AE: | १०७

मध्यादभीष्टस्यानादियेखासन्पातरूपादिनिगैतेनिंखतेरषटदि- Tareq: | वहिदिंक्मजसम्पा तकन त्ताइददिः। wag ठत्तक- रणं पू्वमगक्ं ोतितम्‌ । भ्रन्यथा बहिरित्यसानुपपन्तेः। पुवंठ- wae तु दियेखाखम्पातस्य मध्वलानु पपत्तेः | WATS काण- रोखाधिक्खचकणंदयतुख्यं समचतुभुजं कुयात्‌ यथा च तदू- भनम्‌ । तच चतुरस भुजद्धवाक्गलेवेच्छ माणभुजमितखचस्या- शलेनिं गंमप्रवेशकालिकेदं त : पवपर डचरादधव्यावदोयमाने- खच od afar wee aad anda cana निगमप्रवे- शान्यतरकालिकच्छायायमुक्रम्‌ । प्रतीतिष्ध दिक्त्रसन्यातस्य- WET जेया । अने पपत्तिः। वच्छमाणभुजस्य दायाग्रपुवा- परङजान्रलवेन प्रतिपादितलादिष्टच्छायाग्रमुक्रदिभ्रा ज्ञातं सम्यक्‌ | चतुरखकरणं वच्छमाणाग्ाखाघकप्राच्यपररेखानका- ररेखाया टन्ान्तस्तदडिवा जल सिद्यर्थमिति ॥ ५॥ अथ पवोपररेखायाः सञ्ान्तरमा्‌।

प्राकपञ्चिमाशरिता रेखा प्रोच्यते सममण्डलम्‌। was च विषुवमण्डलं परिकीत्यते ॥ ९ ॥

प्ाकपञचिमाञ्िता प्वपञ्चिमसम्बद्धा साधिता रेखा सम- टत्तमुच्यते। खेव tarred विषुवश्मष्डलम्‌ । चः समुखये | उभयसञ्ज्ञकं कथ्यते | अचापपन्तिः | चितिजपूवापरटन्तख्येभा पूवापरे तत्छधत्रं पृवापरद्धजमिति | पुवौपरट़ तख शमावृध्वा-

धरानेकारिद्र्षलेनादश्नाद्रेखाकारतचेव दशनाच्च पवपर- 2

१०८ खर्यसिडान्तः

वृ्षमपि तत्छचम्‌। पृवापरवन्तस्य खममण्डलल्वेनाभिधानात्‌ तद्रेखासममण्डलसञ्ज्ञोक्रा। Vy खनिरचदेशक्ितिजवृत्तस्या- ऋष्डला स्यस्व AAI: ITA तन्ध्यद्धचलेन पुवोपर- खचस्यापि त्वात्‌ पुवापर ख बमुन्मण्ड लस ज्ञम्‌ । एतेनान्यद- शकितिजसर्ज्ञया खदेर चितिजषञ्ज्ञा सुतरां सिद्धेति पवा- परख चस्य कितिजवुत्तसञ्ज्ञा द्ातिता। garter: fe- तिजदत्तस्य संलग्रतवादुलिखितट त्तस्य कितिजानुकारिलाख) एवं निरचरे्युवापर ट त्तं विषुवन््मण्डलाख्य पुवापरस्थानयेः संलग्ममिति तन्द्ध्यङ्धचतवेनापि पुवापरद्धचरस्य सिद्धवात्‌ पवा- wes विषुवग्मण्डलसज्क्यं क्रान्तिदटस्य दृ ग्वुत्तस्य च चल- लात्‌ कादाचित्कलेन पुवोपर स्था नसंल प्रलात्‌ ATE नोक्रेति ध्येयम्‌ ॥ ६ ॥ WaTATATATATS |

रेखा प्राच्यपरा साध्या विषुबह्वा्यगा तथा | इ्टच्छायाविषुवतार्मध्यमय्राभिोयते ॥ ७ ॥

तसिंशतुरखे पूवापररेखात उत्तरभागे दिषुवद्धा्रगाक्- भायप्रदे्म्धाक्तभाङ्लान्तरितेत्ययेः। प्राच्यपरा रेखा qat- पररखानकारा रेखा तथा सवतस्हल्यान्तरेण यथयेष्टच्छाया- ग्ररेखाभजान्तरण तथाक्तभान्तरेए काया | अनन्तरमिष्टच्छा- याविषुवतारिष्टच्छायाग्ररेखाचभाग्ररेखयोरित्यथः | मध्ये चतु- रखेऽङ्गुलात्मकमन्तरालं सवैतस्तस्यम्‌। च्रयाकणं ट त्य च्यते | Baraat: | भुजस्य कण॑टन्ताय्ा पलभासंस्कारेणाय उक्र-

गृणथप्रकाशकन SSA: | १०९

लादकतिएगेाले पलभाधिकेात्तरभुजसद्धावेन पलभानेा भुजा- Safa प्राच्यपरत्रादुत्तरभागेऽक्तभाय्यरेखा भुजमध्ये भवतोति इये रखयारन्तरमया पलभोनभृजरूपा | एवमृत्तरगाल उ- WAIT पलभाल्पत्ा द्ुजेानपलभागेति पलभारोखा प्राच्य- परद्धचादुत्तरभागस्ा भजरखाताऽणय्यान्तरेणात्तरदिभ्रोति दये रेखयारन्तरं भजानपलभारूपं कणंटत्ताया । एवं <fe- भजस्य पलभानाग्रालात्‌ पलभायुता wsitsafa प्राच्परख- चाद्ुजाग्रपलभाग्ररेखयोाः क्रमेण याग्यात्तरलात्‌ तयोारनराखं पलभामुजेक्यरूपमया VARTA: शङुतलानुकल्यलात्‌ सदा- तरलं कायासम्नन्धाद्युक्रम्‌ | गेले शङ्ुतलस्य दकिएत्वाद्र हा- परदिशि दायासद्धावाच। श्रत एव प्राच्यपरद्वाद्किणभागे दक्िणभृजवश्रादचभायरोखाकल्पन छक्रानुत्पत्या सम्यगत्तर- भागे पवीपरद्छतादिति विषुवरद्धाग्रगेत्यच व्याख्यातम्‌ ॥ © ॥ WY प्रसङ्गाज््रातच्छायातः कणंज्ञानं तच्छुद्धं चाद।

शङधच्छायाकछलतियुतेमूलं कणाऽस्य वगतः | प्राज्य शङ्ुछतिं मूलं छाया शद्ुविपयंयात्‌ ॥ ८ ॥

SITU ल्ङ्कच्छाययेवंगयेोगात्‌ पदं कायाकणः ख्यात्‌ sure इट्ड्धिरूपं इायासाघधनमाद। अस्येति दायाकर्णस्य वगोात्‌ शङ्कुवगे चतुख्चत्वारिश्रदधिकं शतं faire ae ढाया। प्रकारान्तरेण कायाकणंब्रद्धिमाद। शङ्कुरिति। विपयया- च्छायासाधनवेपरोत्याच्छायाकणंवगेच्छायावगे fairy मृल-

१९० खयंसिडान्तः

fare: । wedteunpefaa: स्यान्‌ । श्रनापपन्तिः | दाद- भाङ्कुखबरद्ुः ASCSM YMA MAAS कणे दत्यचकणः कणं द्यायला युक्त रीत्योपपश्नम्‌। गनु दिकषाधनोत्तर- मिष्टप्रभायाकणंसाधनं भगवता सर्वज्ञेन किमर्थमुक्रमगेऽया दीना सखतन््रतयोाक्रलात्‌। ग च विना गणितिश्रममयाज्ञागा्थमिद्‌ं युक्रमक्रमिति वाच्यम्‌ वच्छमाणभुजज्नामद्यायापजोव्यलेन त- arg भजापजोव्यववेमान्यान्याञ्चयात्‌। गणितिन्नाताग्रायाः पुनः साधनस्य BUTS! न च भुजखचाङ्गुलेदं तेरिव्यनेने टच्छा- यायं ज्ञातमिति म किन्वेतदुहषा दिक्‌रचसम्पातख्यगद्धे टत परिधौ कावायज्ञानात्‌ तत्पूवापरद्धजा रे भृजसद्धावादिना गणितं भुजाऽपि श्चात इति नान्यान्याञ्रय दति area तथापि भगवतः wae नि पधाजनलोक्रर नशितलात्‌। विना प्रयोजनं मन्देक्रैरष्यभावाख। न fe दिक्साधनेऽय्ानृजादि- कमावश्कं येन तदुक्रियुक्रा। किञ्च कणंसाधनस्य afer वच्छयमाणकणंखाधनतुलयतेना च कथन मनुचितम्‌। म fe दिक्‌- साधनां भाकणमिल्या इतादिति सिद्धान्तभिरोमण्युक्तिवदच कायाकणें उपयुक्ता येन तदुक्रियुक्रेति चतुरखमित्यादिक्नाकच- त॒ष्टव मन्येन मन्द बुद्धिना fad म भगवतोाक्रमिति Sasa | भृजसाधमेपनोव्याय्याया एतदुक्रप्रकारेख सिद्धा few सम्यक्‌ सिद्धा दति दिक्साधनण्टद्यथेमय्ासाधमम्‌। प्रकारान्तरेणापि वच्छमाणएचिञ्यावृत्तीयाम्रया विख्या लभ्यते तदानयागतया कत्यमुपातेन साधितकणंसंवारेन इरद्यवगमाथे कणंसाधनं चा-

गुणायप्रकाणकेन सदहितः। १११

क्रम्‌ । अरमयायया कणंसदा चिच्यावुन्तोयाग्या क दति फल- wa चिच्यातुश्यस्यानयनाथे वा कणसाघनमिति केचित्‌। वस्तु TSH मण्डले कायाप्रवेनिगंमखखानस्थितपवापरबिन्दोः प्रत्येकं रेखेति रेखादयं सर्वतस्तच्यान्तरं कायें तेनान्तरेणान्यतरो बि- SASS gas aS मध्यस्थानख पृवीपररेखेति । तत्राभयविन्दुरेखयारन्तराङ्गलमानं खल्पत्वाद्रणयितुमश्नक्य- मतः प्रव्येकरेखे प्रा्यपररखे प्रकर्य awa पृववुत्त wenfafa श्तदयं कुयात्‌ | त्र GSI खखप्राच्यपररेखा OU कायौ ताभ्वां खखकालिक भुजे wart देयो तदये कायाग्ररेखे खसववक्ते काथं खखप्राच्यपरदखचात्‌ GAIA उत्त- TATASTATFATMCT CS कारये ततः TAZA TAART- UTM Ber उभयकाखिककणंवन्तारे wea गणयितुं We तदन्तरं पुवबिन्दायाम्यान्तरमन्तरं ROA ATTA AR wart भुजानरस्य बिन्दन्तरलात्‌ तस्य चायान्तरलेन फलितलात्‌ । विषुवददिने गालभेद ठु भृजाकरमग्रायाग दति बिन्दायाम्याष्तरमनम्तरमय्रायोग इति । तेनाक्ररोव्या बिन्दुखा- wags पृगापरद्धर स्फटमित्याश्रयेन भगवताय्रा निरूपिता तस्याः Wee काऽपि साधित ति तत्वम्‌ ॥ ८॥ अय पुवा- धिकारो कान्धाद्यानयनमुक्रं तत्‌ पुवाधिकारावगतयहात्‌ केव- ara साध्यमिति Granrarare |

िंशत्छत्यो यमे भानां चकर प्राक्‌ परिलब्बते । AHURA TET वाप्यते ॥ ९ ॥

UR खयंसिडान्तः

तहास्िघ्ना arate fasion अयनाभिधाः। AGATA CT करान्तिच्छायाचरद लादिकम्‌ ॥ १०॥

भानां चक्रं राशीनां वृत्तं क्रान्तिवन्तं खशूवि रेपमितथ्- खाकायप्रोतगक्लच गणेयुक्तमित्यथैः | युगे wera भराकपुरववि- भागे जिंशक्लत्यल्तिंभ्रस्याका afafaufa: षर्‌श्रतमित्यथैः | परि लम्बते ुवाघारभगलस्थानात्‌ तद्रारमवल्लम्बते। श्च परिलम्बत इत्यनेन भचक्रपणंभ्रमणाभाव उक्राऽन्यया TeH- TUATHA मध्याधिकार एवेतदुकरं स्यात्‌ | तथा च तद्रारमव- लम्बन हया VIA ययास्ितं भवतोल्यागतं तचापि q@ear- मात्‌ तथेव पलि मताऽवलम्बत इति afeaa एवञ्च wea ufgaa tata प्रथमतः कतिचिद्धागेखलति ततः परा- इत्य autfed भवति तताऽपि तद्धागैः क्रमेण पुवंतख्चलति aatsfa परावत्थं यथाखितभित्थेका विलच्षणा भगणः । तेम भरागित्युपलक्षणम्‌ | पश्चिमावलम्बनानुक्तिस्त संवादकाले तर- भावात्‌। अच जिंशक्छत्वेति पाठः प्रामादिकः

युगे षर्‌ग्रतरृत्वा fe wen प्राजिलम्बते।

दति शामसिद्धान्तविरोधात्‌। तत्पञ्चाखचखितं चक्रमिति ब्रह्मसिद्धान्ताक्रेख | श्रहगणात्‌ तहुणात्‌ षटू्रतगणितार्‌ भूदिनेयंगोयख्यसावनदिनेभक्रा्चत्‌ we भगणादिकं प्राप्यते तख भगणव्यागेन राश्यादिकस भजः कार्यस्तस्माद्शराप्तांशा दश्भिभजनेनाक्तभा मास्िगुणिता ज्रयनषञ्त्रका wat: | भर्जा- श्ास्तिगुणिता cram: फलमयनांशा इति तात्पयाथः । AE

मुणाथेप्रकाशकेन सददितः। Ute

wag तेर यनांशेभं चक्रपुवी पर चलनवश्रा युतहोनाद् हात्‌ पृवा- परभ चक्रचखलमावगमस्लयनग्रख्छ ष्चानन्तगंतान्तरगतत्वक्रमेण क्राम्निष्छायाचरदलादिकं साध्यम्‌ न कवलादिेषाक्रः। काया वच्छमाणण चरदलं चर पवाधिकारोक्रम्‌। आदि- अब्दादयमवखनमायनदृक्षमे सक्द्यते। sala तल्द्ताह्न- हात्‌ क्रान्तिरित्येव वक्व्यमन्येषामचर तदुपजोयलाद्न इं वयथ तथापि क्रान्तिरिल्युश्षा केवखक्रान्तिक्ञानाथे तदंछ्कतयदात्‌ क्रान्तिः साध्या । पदाथोान्तरोापजीवयायाः क्रान्तेः धनं तु केवलादित्यस्य acura क्रान्तिमातरं तल्छंस्तात्‌ साध्यमिति खचकं टाया चरदखादिकथयनम्‌। अभापपस्िः। रईअरेच्छया काभ्तिटन्तं wat पञिमतः सप्तविंशव्यंभ्ेः कमेपचितेखलितं ततः पराद्य GIT WAY तल्खानात्‌ yaa: सप्तविं्य - ओेखखितम्‌। तथा च खष्चादिभृतक्रान्तिविषुवह सम्या ताञ्चि- तक्रान्तिटक्रप्रदेगो रेवत्यासन्नः प्रागानोतग्रहभागावधिरूपः सखस्छानात्‌ warts वा क्रान्तिटत्तमार्भे गतः । विषुवहृन्त त॒ aqme पञ्चिमभागः waar वा गतः। सन्यते तहत्त- यायान्यो्तराग्तराभावात्‌ काग्यभावः। पू्वसन्पातप्रदेभे त॒ तये याम्या त्तरान्तरलात्‌ TART ATA यथाख्ितग्रहभागात्‌ करान्तिरसङ्गतेति सम्पातावधिकय्रहमागात्‌ कान्तिरयुक्रा। तच सम्पातावभिकय्महमागजन्नानाथं पूवंशन्पातावधिकः पूवाधिका- रोक्ता यभागे वतमानसन्पातपूवेखन्याताभितक्राभ्ति ट AAT अयोारन्तरभागेरयनांशास्यैः पुवेबन्यातप्देशस्य पूतर॑पञ्चिमाव-

Q

११8 खयसिडान्तः

स्ानक्रमेण युतद्धीना भवति । क्रान्येपजोव्यपदाथा wala वर्त- मानसम्पातादुत्न्ञा इति तत्छाधनमपि AGMRAVETA | War- यर्माब्रभ्ञानं तु षटृ्रतभगणेन्यः पुवानुपातरीत्याहगेणाद्नद- भोगा भगणादिकस्तच गतभगणमितं परपूवभचक्रावलम्बनं गतम्‌ । वतमानं aval पञथिमावलम्बनाद्रािषद्भान्तर्मते राश््ादिके पञिमावलम्बनमनन्तगेते ua वलम्बनम्‌ | तज्रापि जिभान्तगेतानन्तगेतलक्रमेए चलनं परावतनं चेति we: सा- भितसूता saat: सप्तविंशतिभागास्तदा wait: क दत्य- भुपातेन गणदटरो नवभिरपवत्यं भुजां भास्िगुणिता द ्रभक्ता दति स्व॑मुपपन्नम्‌ ॥ ९० ॥ अयेोक्रस्टान्रस्य प्रत्यचसिद्धल- भिति साधेक्षाकनार।

स्फीं क्तुल्यतां गच्छेद्‌ यने agree । प्राक्‌ चक्रं चलितं दने KATA करणागते ॥ १९ ॥ अन्तरांशेरथावृत्य पञ्चाच्छेषेसथाधिके |

अयने दकिणेत्तरायणसन्धो विषुवदये गालसन्धा चलितं क्रं दृक्ररूतां दृषटटिगाचरतां स्फुटमनायासं गच्छेत्‌ । तच प्र्यखतस्तफितममर दृश्यत दत्धर्थः। तथा च warfare रेवतोयोगतारासन्नावधि मेषतुलाघाः ककमकराद्याविषुवा- यनप्रटक्षेरिदा्गीं Bas aed nae इति ahaa चजितमन्वथा तदमुपपन्तेरिति ara: । ननु पुवेताऽपरच वा “fwafafa कथं जेयमित्यत wre प्रागिति। दायाकाद्य-

Torna Vea: | २६१

दिने ख्यस्यायनदिक्परावतंनमदये प्राच्यपरषजसखतं वा तस्मिन्‌ दि नेऽन्यस्मिन fet वा मध्याृच्छायाता वच्छमाण- प्रकारेण BE: साध्यस्तस्रादित्यथैः । करणा गते प्रा गक्रप्रकार- writ: खष्टः छर्यस्तसिन्नित्यथंः । at खति। अन्तराधिः खयेयारन्तरभेक्रं ऋन्तिटत्तं प्राक्‌ aa fare चखितमिति waa अय यद्यधिके सति we: खर्ययारन्तरांशेखक्रमाटत्य परिव्य पञ्चात्‌ पञ्चिमाभिमुखं तथा चखितमिति waa श्रचापपत्तिः | द्ायाता वच्यमाणप्रकारेण ख्या वतेमामस- न्पाताद्णितागतस्त॒॒रेवतोयागतारासन्नाद्यावधिताऽतस्तयार- न्तरमयनां शा सतत्र TITS पुर्व दलने गणितागताकाच्छा- याकाऽधिको भवति। पञ्िमचलने ठु न्यूनो भवतीति सम्ब गुपपन्नम्‌ ॥९९॥ रय चराद्यपजीव्यां THATATE |

एवं विषुवतो छाया खदेे या दिनार्भजा ॥ ९२॥ दङ्णात्तररखायां सा तच विषुवत्प्रभा |

स्ाभीष्टदेश एवं विषुवती चखितविषुवददिनसम्नद्धा रेवत्या- सन्नरटाण्पचाराद्विषुवसङ्श्ना तद्चावतंकमेवमिति । दिनाधजा माध्याह्िकी या यम्मिताद्वादधराङ्गुलशरद्धाग्काया दक्षिणा्र- रेखायां निरकलात्तरदल्िणदेशक्रभेणात्षरस्यां cfawat प्र- भायाः दकरिणात्तररेखास्थलं विना मध्यासम्भवात्‌ सा afarat aa तस्मिन्नभीषटदे थे विषुदस्मभाक्तभा भवति । एतेन दाद शा- Fare. कारिः cea VATBAAAT कणं TY SHT:

Q2

tt¢ खयंसिडाग्तः

कणं cess nearer प्रदजजिंतम्‌। तदा सख्यस्य विषुबहृन्त स्थतादिषुवत्मभेति Sera ॥ ९२॥ अय खम्बा- तयोारानयनमा₹ |

शङ च्छायादते चिज्ये विषुवत्क भाजिते ॥ ९२ ॥ लम्बाक्तज्ये तयेोश्चापे लम्बा TAT सद्‌ा । चिच्ये frame शङ्कुच्छायाइते एकच द्वाद श्रगुणिता- परच armen विषुवत्मभया गुणिता विषुवत्कणंभाजिताभ- यचाचकर्णेन भक्ता फले करमेण लम्नज्याचच्ये तये ज्ययार्धनषी क्रमेण GATS सदाभयमेले दक्तिणदि कदय waa: | WaT- पपत्तिः। याग्या्तरटन्ते निर्तखदे्पुवापरटन्तया्दम्रं तदः याग्यान्नरष्टत्ते दचिएचितिलप्रदेशादिषुवहत्तख्य य- THT AWA उभावृ्वंगोले खपूवीपर ठत्ताद चिक assy wee भुजकाटी चिच्याकणं टत्यखचेवादचकणंकणं दाद- अपलमभे काटिभज तरा fared का वित्यनुपाताभ्यां खम्बा- च्च्य TAN लम्नाक्ता विल्युपपलम्‌ ॥ ९२ ॥ श्रय Weare ET- MASI TIA BANATATE | मध्यच्छाया शुजस्तेन गुणिता चिभमे्विंका ॥ १४॥ ROTA धनुरा नतास्ता दक्षिणे भजे | SHUI AAT: खयक्रान्तिलिभ्निकाः ॥ ९५॥ दिम्मदे मिथिताः साम्ये विद्िष्टाशचाक्षरिभ्िकाः। अभीषटदिमे माध्याह्किकी दाया भुजसञ्न्ना wari तेन

गुण्थप्रकाश्केन सदहितः। ११०

भुजेम जिच्या गुणिता मध्याङच्छायाकथंन भक्ता फलस्य घमः RST नता नतस्ज्ज्ञास्ञा नतकला Ties भजे मध्वाङच्डा- याङूपभजे प्राश्यपरद्धचमध्यादूक्तिणदि क्ख्ये सति । उन्तरदिक्षा उन्तरे भृजे दकिणाः | चा विषयव्यवखार्थकः । ता नत- कलाः खयक्रान्तिकलाः प्रागक्राः। दिग्भेदे खदिगओार्भिं्रलें मि्चिताः dant: साग्येऽभिन्नदिक्गे fafeer अन्तरिताः | चा विषयव्यवख्ाथेकः | अर्कला भवन्ति । श्रजानावश्चकभु- HISYaT भगवतापपत्तिरुक्रा | तथाहि | इादज्नाङ्गुखशष्ु- काट मध्याकृच्छा याकरणं वा MK खखस्ति- काश्मष्याशखकाले BUA यान्यात्तरदत्ते यदन्तरेण Aaa ता गतकखा स्तज्ज्या नर्ताशच्या मध्याङान्नतांगच्यारूपश्रङा fa BST वा भुज दूति मध्याङच्छायाकणें कणं मध्याकच्छाया भृजस्तद्‌7 चिच्याकणे का भज इत्यनुपातेन AAMT ATTA कलात्मकलान्नतकलास्ता weag दति छायादिभ्िपरीत- frat: | au क्राग्यंशा्ांश्यारकदिक्तं यागेन aatar इति दक्षिणा नतकला दतिणक्रान्तिकलाभिर्दीना water भवन्ति। क्राग्धज्ालांशयार्भिंल्रदिक्तेऽन्तरेण aaa यदि दक्तिणास्तदा MITA STE नतलादुत्तरक्रान्तिय॒ता wate: 1 यदि ठ न्तरा VETS नक्रान्तेनतलान्नतेमात्तरक्रान्तिरक्त दति सम्य गुपपन्नम्‌। केचित्‌ त॒ भेजग्रणादभीोष्टकाले प्राच्यपरदजा- STAY यदम्रण यान्यमृत्तरं वा AIG खल्या कराक्मध्य- erat प्रकस्य तस्याः कणे चानोयाक्रदिभ्ा aafearen

are wafearn:

AMSA PAIAA WIA भवन्तोत्याङः ॥ ९५ ॥ wWar- तात्‌ पलभानयनमाइ |

AAAS च तदग प्राज्य चिज्याृतेः पद म्‌॥ १९॥ लग्नज्ार्कगुणाक्तज्या GIRS VIA |

AVA STRATA SST भवति । चः समये | अरच्व्यावगे जिच्यावगात्‌ Mat LATS SAT । अरनन्तरमलच्या दा- दशगणा GAA खम्बञ्यया गुणनस्य भअनसम्नन्धा ART सिद्धम्‌ । wert स्यात्‌। warts: | अर््कलानां च्या- wer तस््ास्विज्याकणें ana तदभानात्‌ चिच्यावगोश्मुखं SAA काटिः। तयाक्तज्या भुजस्तदा इादशकोटोा के भुज इत्यनु पातेन विषुवच्छायेति ॥ ९६ ॥ अ्रयाक्तश्नाने नतभागेभ्यः क्रान्तिदारा खर्यसाधनं साधत्नाकाग्यामाइ।

खाक्ञाकंनतभागानां दिकसाम्येऽन्तरमन्यथा ॥ १७॥ दिग्भेदेऽपक्रमः शेषस्तस्य ज्या चिज्यया चता | परमापक्रमज्या सा चापं मेषादिगा रविः ॥ ९८ ॥ AS SEA चक्राधात्‌ तुलादे। भाधसंयुतात्‌ | गादः HSA भगणानाध्याङकेऽकं स्फटा भवेत्‌ ॥ १९ ॥

खद शार्ताणेष्टदिनीयमध्याङृद्धर्यनतांशयाभोगानां बडला-

दङ्वचमम्‌ । एकदिक्तोऽन्तर मन्यदिक्गऽन्यथा योगः कार्यः । शेष उक्रसं खार िद्धाऽङः कन्तिः खात्‌ | तस्यापक्रमस्य BT

गृणथेप्रकाशकेन सदहितः। १९१९

जिच्या गुणा परमक्रान्तिच्यया प्रागृक्तया भक्ता फलस्य घनु- भागादिकं मेषादिगा मेषादिराशिचितयान्गंताऽकंः खयात्‌। ककादि चयेऽके चक्राधात्‌ षद्धाशित श्रागताकं त्यक्ता शेषं म- ध्याकृकासे स्फुटाऽकः UA त॒लादि चितये षड्कय॒तादागता- कात्‌ GSTSHT HA) ्रागनेऽकंः WRIA: स्फुटोाऽकः ख्ादि- व्यर्थः। मकरादि चयेऽक दादशरा्िग्य ्रागताकैः त्यक्ता ओेष- मयनां शरसं्तः स्फुटोाऽकंः सखात्‌। कर णागतन्नानाथे व्यस्लायनां- संसत दइत्ययसिद्धम्‌ । पुवं तत्संच्लतय्रहात्‌ क्रान्तिः सा्येव्यथै- स्या क्रे: अरचापपत्तिः। एकदिजि क्राग्धक्षयागान्नतं दचिणएमता- sara क्रान्तिदंकिणा। firafcfe क्रान्धुनाचा मतं दचिण- मनेनाखा दीनः क्रान्तिरत्तरा। ्रल्तानक्रान्तिनेतं द्न्तरमतेा- ऽखयतं क्रान्तिसत्रा । wear ज्या क्रान्तिव्या। परमक्रान्ति- च्या जिच्याभुजः स्यात्‌ तदानया कतोष्टा घायनाकभुजज्या तमः सायनाकभुजः। भुजसछ WY पदेषु GaGa प्रथम- परे मेषादि चये Gia WIAA एव ख्यः । ककादि जये दितीयपदे षद्धादूमस्ाकस भृजलाहुजानषड्मकः। एवं ट ती- यपदे तुखादिज्रये aga Wate भृजलात्‌ षद्युता भृजेा- ऽकः । चतु्थ॑पदे मकरादि चये दछर्यानभ गणस्य भृजलवा हुजे म- भगणोऽकं दति सवे वेपरोत्थात्‌ खगमतरम्‌ ॥ ९८ ॥ अथा- गतस्पुरद्ध यस्य कर णा गतस्फुट तु GAN AA गतस्फुटधयीन्मध्य- मख करणागतमध्यमाकतुल्यलेन विशेषं ay ज्ञाकार्धेना₹ |

१९० खयेसिडान्तः

नग्नान्दमसल्लदयामं फलं मध्या दिवाकरः | तस्रादागतस्फुरटदय्रान्दं फलं मन्दफलमसरूदनेकवारं

वामे व्यस्तं dad स्युर्य ऽगं णानोतः स्फर खरः स्यात्‌ । अ- यमैः । स्युर्ये मध्यमं प्रकस्य ware प्रागृक्ररोत्या ACTS WAAAY स्फुर दर्यं णं धमं कायं मष्यमद्धर्यः। श्रस्मादपि मन्दफलं Wega व्यस्तं dead मध्यमाऽस््रादपि मन्दफलं Ue यस्तं मध्यमाकं इति यावद्‌ विश्रेषस्तावद्‌ सरूत्‌' साध्याऽकौा मध्याऽहगंणागीतेा भवतीति | तथा च मध्यमाकात्‌ स्यटाकंसाधन एकवारं मन्दफलसंस्कारः स्पुटाकौद्मध्याकंषा- धमे त्वनेकवारं मन्दफलव्यस्तसंस्कार tf विशेषाऽमिहितः। WIIG: | मध्यमदधयादागोतमन्द फलेन THAT मध्यःस्फ्‌- Sissi भवति। श्रयं वा तेनेव मन्दफषेन व्यस्तं sear मध्यो भवति । अत्र स्ुटाकाश्मध्याकसाधने मध्यमन्नानासम्भ- वात्‌ तदानोतमन्दफखज्ञानमश्रक्यमतः स्पुट खये मध्यमं मक- रूपामोतमन्द फलेनाभिमताबन्ञेन स्फटोाऽका BA संतता म- ध्यासः | Waele मन्दफलमभिमतासन्नमपि We ख- चछामिति यावद विक्नेषे मध्याकसाधितं acne भवतोति मिर- वशं सर्वमुक्तम्‌॥ श्रय मध्या कायाकणयो रागयनं विवः प्रथमं तात्कालिकनरतांशज्ञानं कथयंस्हुजकारिञ्ये कायं CATT ।

खाक्ताकापक्रमयुतिदिं कसाज्येऽन्तर मन्यथा ॥ २०॥

शेषं नतां शाः SA ACTS च कारिजा |

fear एकदिक्गो खद शाजां्रमध्याककाखिकद्यक्रा-

गूणप्रकाशेकेन संडितः। १९१

नधे श्यारथागः। श्रन्यया अत उक्रारेकदिक्ताई्परीत्ये भिल- fem Care| अर्लाशक्राभ्यंभयारन्तर काये गेषं संस्कारोत्पसनं wie aang नर्ता्ासतेवां नतांशानां भृजरूपाणां च्या कोा- fest तदं भा गवतिशङ्धाः काटिस्त उत्पन्ना ज्या चः Tawa साध्या। ्रत्रपपन्तिः। याग्यान्तरटसे र्यस्य awe खसख- सिकाद कारे sate विषुवदुत्तपयन्तमसां्ाः। विषुवदुत्तख- यंयरन्तरं कान्या: | war fauna क्रान्यरयागेा नतां- शा SATA NOTA SAN दशिणेान्तरनर्ता- wretat च्या gag yaaa मरहा्रङ्कुः atfefereqr कशं xf दायारेे agurat भजलात्‌॥ २०॥ श्रय ढाया- कशया राभंयभम ई | शद्ुमानाङ्गलाभ्यसते AHA यथाक्रमम्‌ ॥ RV I कारिज्यया avs छायाकणावदद |

भुजचिच्ये watwenfasy care: । शङ्खाः परमाणाङ्गुलामि दादर AAA MT उभयचर कोटिञ्यया गतां ोमनवरय- शानां MIT | भक्ता ले इ चयाक्रमं भजव्याचिन्यास्ानो- यफलशक्रमेण WIT काया तत्का भवतः। अत्रापपन्तिः । दा- quigang: कारिरिषटच्छायाभुजस्तत्कत्योयै गपदं कणं दति कायाकणैः कणं इति दायाेचे। महाश्कुकाटो Peay भुजकशौ तदा दादग्राङ्गुलभद्कुकोट कावित्यगुपातेन weg काले STATO AAA: | साधकयेो स्तात्कालिकलादित्युपपन्नम्‌ ॥ ९९ ॥ अथ भअसाधे विवचुः प्रथममगयरां aera श्रानयति।

१२९. खयंसिदधान्तः

्राम्तिज्या विषुवत्कणेगुणाप्ना शङ्जोवया ॥ २९ ॥

RAIA SEAT ATAU A खकः | खर्यकरान्तिञ्या अ्रकणएगपणिता rete अङ्ुदादश्राङ्ग- WERT च्या तयेत्य यः द्वादण्भिरिति फलितम्‌ । भक्ता फलं BAVA उपखच्षणणद्वदस्यापि | Tana खाभिमतकालिक- च्छायपकणोन गणिता meaner gat SUG व्यासस्य मध्यमध fafa मध्यकफौ ered चिच्या तयेश्यरथः। पुजैपरप्रयमच- रमञजघन्यसमानमध्यमध्यमवोरःखंति WAG मध्यपदस्य qatar परतः। AMT फलं खका खकणाग्म Bay शअचेापपत्तिः। क्रा- ज्तिच्याग्मण्डले केाटिरग्र चितिजे ad: gars इत्य तेते दादशकोारावच्कर्णः RUST क्राज्तिच्याकडा कः कणं दत्यनयातेनाग्रा | Frere दयं RUSH केव्यगपातेन कणं उन्तायेद्युपपन्लम्‌ ॥ २९॥ श्रय भुजानयनं AANATATH 4

विषुबद्भायुताकाया ATE स्याद त्तरो भूजः ॥ RB ॥ विषुवल्यां विशेध्यादग्गाले स्याद्वा्सत्तरः। विपर्ययाहूज याम्या भवेत्‌ प्राच्यपरान्तरे ॥ २४॥ माध्याङ्धिक भुजे निलयं ern माध्याङ्धिकी समृता |

अकाया सूर्यस्याभीष्टकाखिककणाग्रा याम्ये दखिणगेाखे वि- षुवद्ध यताचच्छायया FRONT THT भुजः VTA! TATA faqaat vearat कषायं विभाष्य न्युगोरुत्य शेषसत्तररिक्ष

गूणाच॑प्रकाशकेम सहितः। श२द्‌

भजः स्तात्‌। ननु Hera पलभायां यदा न wala तरा कथं भजः साध्य इत्यत श्राह । विपयेयादिति। seat कणाग्ार्यां विकोध्य te दक्षिणा भूजः स्वात्‌। नमु BITE याम्यलमु्रलं वा कसा दित्यत आद । प्राच्यपराम्तर इति। पृवापरद्धत्राद न्तराल- WL याम्य SAT वाः भुजः स्यादित्यर्थः । नन्‌ तथापि दिती- यावधेरनुक्रलाद न्तरस्याप्रसिद्धेः FAITE कख्यान्तरं AH TAYIKETST उत्तरं मध्याकच्छायाखदूपकथयनच्छलेमार्‌ + माध्याङ्किक इति । मध्याकृकालिकोा भजः सदा माध्याङ्िकीं मध्याह्कालिको STAT | तथा च क्ायापंप्राच्यपरदनाद्या- म्यमृत्तरं वा यदन्तरेण स भज दति amas) अजापपल्तिः WHAG प्राच्यपररूबाद्याम्यमुत्तरं का यदन्तरेण सू ATA ATT भजे TA WEA गरहादवलम्नखचं कितिजसमद्धनरावधि AAS भुजः श्रद्धुतखाययोः संस्कारजः। शद्ुतलं तु खाराराच- इन्तखितादयासद्ध बाच्छडुमूलं यदन्तरेण तद्िणम्‌। war ठ पुवौपरद्छज्रादुदयाखदधज्ावष्यन्तरमृत्तरदकिणगेालक्रमेणा- wizfeur तज ग्रहापरदिभि षद्वान्तरेऽखद्मम्वमिति we तखमु रमयापि व्यस्तदिक्केति तल्लस्कारा भुजे गाले ways: + स महाश्ङ्कारिति महाश्रयं तदा दादजाङ्गलश्ड्धाः क दत्यनुपातेन भजः TAIT AAT TAT ae) त्र EAT द्ादद्राङ्गुलशद्धाः साधिते तत्ंस्कारेण AH: स एव । तच्रा- Wat ud साधिता शङ्कुतलं तु SINT PAWS: पलभा म-

Way: कोटिः wy wat इतिः कणे इृत्यलकेने दाद- R2

१११ Baraat:

WRIST THT ANT ARTATSTE का भुज द्श्यगुपातेन धरद्धतरमानोय AWA दादशाङ्गुलब्बदाः किभित्यम्‌- घाते गण्दरयोास्दुस्लान्लाश्रेन TATA एवावञ्जि्टलवात्‌। खा AMT ददिणगालेऽाया उन्तरलारेकदिक्षन पलभाग्रया- धग Sait भजः । उन्तरगेलेऽग्ाया दचिकत्वेन faafe- क्तात्‌ पखभाग्रयोरनमरं भृजसच पलभायाः चेषमु्रो भुजे- Surat: WE दि भुजः । मध्या काचाया भुजरूपता- चाष्याक्ृकालिकेा भुजे ATE Rahs स्वे चुक्रम्‌ ॥ २४॥ अथ याग्या्तरदन्तखच्छायाकर्णमुक्ता पवापरटसखण्छावा- कणं प्रकारदयेना इ |

लम्बाश्जोवे विषुवच्छायाद्रादशसङुणे ॥ २५ ॥ क्रान्तिज्या तु AT कणा सममण्डलगे रवे |

खम्बज्या श्ये क्रमेणालभादादव्राज्यां गणिते उभय क्रा- ज्तिज्यया भक्ते तुकारात्‌ फले समटत्तखछेऽकं ते दृग्याग्य- STATS कणो भवत SHIT STITT: खात्‌ । अरना- पपस्तिः। खमस्तकापरि पूवौपरानुकारेण aga तत्मम- पटल खञ्जम्‌ तजस कायाकणागयनगम्‌ | VITUS TAT: क्णंसदा wifes कः ad दति aay कान्तिञ्धा- भुजे समबु ङुज्येोगतद्धत्योः कमेण कणकाटित्रात्‌। श्रस्ना- ऋद्धुमानाङ्गुलाभ्यस्ते tafe freer इादघ्रगुणितानेन्‌ WaT तच।

गूणा्थप्रकषा्रकेन सहितः | १२५

et wa च frag we शेषः BIST भागङरणे गणमाविधिद्च।

cepa पलभयापि wer कान्तिज्याचकणीग्वां wari तज जिच्या दादश्रगणिताचकणंभक्ता waa सिद्धता waa चलभागणितिा क्रार्तिज्याभक्रा फलं समदकलगतच्छायाकणेः | अथाचैव WSU इादग्रकादिरचच्याभजे का कोाटिरिति लव्नज्याग्रणं पलभयास्हस्रलाश्ना्ाद ज्या दादश्नगणा क्रा FRB WAT STATHA: सममष्डखगतः। काभ्तिच्यायाः Vere ay: fage fe सव॑दा समट्न्तयतेा uy दति समटकलमत- awaa au: साध्या नाग्यदेति gerd सममणष्डलमे रवावि- Qa ॥ २५॥ ननु यहाधि्ठिताडाराचपृवापरटकसन्पाता- दवखलम्बरूपसमशङ्धागाले प्रत्यखसिद्ख्य साधनाय wawe- तल्ाभावेऽपि ङायाकणेः साध्यः | सममष्डलगे रवाविद्युक्तिस्त खाधिषिताडहाराबदसपरा FAA न VTA SMTA WaT त्रकारस्छातिप्रखङ्गापन्तेः। म हि wart agrada विशेषणं भरसिद्धं येन नातिप्रश्क्कः। परक यदा सममण्डलेऽत्तांगाधि- कक्राग्धा गरहाधिषटितथुरा बद ानामसम्नन्ध खदा माखे सम- शद्धोरदरशंनात्‌ तच कथं तछाधनमनिवारितमिव्यतः समम- wer cafe Gm एवाथ इत्यभिप्रायं सममण्डलक-

शानयनप्रकाराग्तरक्नच्छलेनाद। SAAT यदा कान्ति स्यात्‌ तद्‌ दुद लः ॥२९॥

रिषुबच्छाययाभ्यस्तः कशा TATA A ।

१२९ खर्यसिडान्तः

ATAU क्राभ्तिर्लादल्या स्वात्‌ तदा चुदलश्रवः समट- कखाकक्रान्तिसासितमध्या्ृकणेः। म तु मध्याककालिकः। अभया गणिता मध्याया ग्टदीतमध्याकृकणाग्रया भक्तः फलं सममष्डलगतय्रशबिम्बस्य Ara, स्यात्‌। wa सेग्येत्यनेन दलिणक्रान्ता तदसाधनं-संममण्डलगतय्रबिम्नस्यादर्भनादिति स्एटमुक्रम्‌। अन्ययालात्पक्रान्ता ददिएगेाले TaWET: प्रव्यक्त लात्‌ तज्निवारणानुपपन्तेः। श्रापपन्तिः। सममण्डलप्रवेन्ज- काणिकमध्या्ृच्छायाकणाद वस्तष्डतात्‌ कर्णेन दाद थाङ्गलभ- Fa चिव्याक्णेन क इति मध्यज्दुस्तात्कालिकः। दादर केटावच्भाभ्जस्तदा महाज्रङककाटो क दति शङ्ुतलम्‌। दा दश्यानाशात्‌ पलभाच्िच्याघाता मध्यकणंभक्त cf. अनेन WIT मध्यशङ्रुसदाग्राभूजेन क दति समशङ्ुदादक्नाग्रामध्य- HYSTA मध्यकणंपलभाभ्यां भक्राऽग्राभजे समशद्ुतद्ध्योः कारिकणंलात्‌। अस्मात्‌ पूवेप्रकारेण द्ायाकणानयने दाद्‌- अ्योानाशाऋ्ध्यकणंपखलभाविज्याघाताऽयामध्यकणाभ्यां wm whee तल्ये मध्यकणएमितगणहरयानश्ाकरणेन सिद्धम्‌ खतन्ते- च्छस्य नियोाक्तमशक्यवात्‌। तजापि भाव्यहरा चिच्ययापवल्वै wae मध्यकणेगणिताया चिच्याभक्ेति मध्यकणाग्रा fe Bla मध्याय्रयोद्धुन्त TMA । WTS तु मध्यकणंपल- भाघात दति दल्तिणगाले ग्रडादश्नान्न साधितः। उत्त- रगेालेऽपि क्रन्तिरकाधिका तदा सममण्डलप्रवेश्रासम्भवान्न साधितः TARVIN! WIAA तम्भवात

गृणाथप्रकाशकेन Aes: | १९७

साधितः) नद्यसिद्धं गेले गणितसाथ्यं मानाभावादिल्युपपननं शाग्येव्यादि । भारा शार्थस्त | wag: wane" प्रविज्नति Gasca खात्‌ TATA Ta Wutire एव स विश्नन्‌ साध्या तरैवाख भा। अभ्रापनेऽपि खमाख्यमण्डलमिने यः अङ्कुरत्पद्यते गुनं साऽपि परानुपातविधये नेवं क्चिदुव्यति॥ दूत्यमेन तचापि साधितः॥९६॥ अथ खाभिमतकर्थेग Weare जाथे avant साध्येति weary aera अकारेण पुनरपि मध्यकणं दति प्रागुक्तस्य स्फुटोकरण्याथे चार ।

खकान्तिज्या FATA लम्बज्याप्ता्मेर्विका ॥ २७॥ खे्टकणदता भक्ता विज्ययाग्राङ्लादिका |

सखाभिमतकालिकक्रान्तिज्या जिच्यया गुणिता लम्बज्यया भक्रा GAA ज्यारूपा । लम्नज्याकाटोा जिच्याकर्णः करान्ति- श्याकोटोा कः कणं इत्ययेलयुपपन्तिः। sate cE व्या- स्थातप्रायम्‌। यदितु Fares A TT TAT शङुजीव- tara शङ्खाः काटिरूपलात्‌ पुर्वसाधितमर्तांशभुजकेरिज्यये- व्यर्था मध्यकणं इत्यस्य ज तात्कालसिकमध्याहृष्छायायाः we- सदा न पनर्क्रम्‌ । पर न्यक गेत्यस्व तात्कालि कमध्याङकालि- SHRUTI. खकेत्यस्य च खाभोष्टकाखिककणाग्रायी बोध्यः | एतद्‌ पपन्तिम्ह इाद्नकाटावच्षकणः कणं रदा कान्तिच्याकोारो कः कणं दूति सखकालिकाया। जिच्यादक् इयं act तात्कालि-

१२४ सूथंसिखांन्तः

कमध्याङकालिकश्छायाकरधेन नतांशकारिज्याभक्रदेारशवि- ज्याघातात्मकेम केति इादश्रचिच्याघातया गण रलेन तुख्ययोा- MATHS Re गणितक्रानिच्ी तात्काखिकमध्याङन॑तांभकाटि- व्यथा भक्रेति। तात्काखिकमध्याङच्छायाकशेनेयं कणाया तदा खाभीष्टकालिकच्छायाकेन केति खकालिका कणाये- mwa खयेधिहिताहाराट्त्तयान्योन्तर टकतो्व॑सम्पात- शात्कालिकमध्यक्ं परानपाताथं Freq i २७॥ श्रथ कोाण- च्छायाकएंसाधना्ये कोणथदुद्ग्ञये स्ोकपश्चकेनार।

चिज्यावाधतेऽग्ज्यावगानाहादशारतात्‌ ॥ र्टः ॥ पुनरा दशनिक्ना लभ्यते यत्‌ फलं बुधे |

शद्ुवगं धसंयुक्तविधुवेदगभाजितात्‌ ॥ २९ ॥

तदेव कैरणीनाम तां प्रथ TITTY: |

AR विषुवच्छायाग्रज्यया गुणिता तथा ॥ Be ॥ भक्ता HATS तदगेसंयुक्तकरणोपदम्‌।

फलेन दोनसंयुक्तं दकतिणोत्तरगेलयोः ॥ Be It MAAR TELA याग्योन्र TAT | परिथमन्ति TST शद्भरुत्तरयोसतु सः ॥ दृ९॥ तच्तिज्यावगंविश्ोषान्भूलं दग्ज्याभिधीयते |

पू्वप्रका रागोतेखात्कालिकाग्रञ्याया न तु कर्णायाथाः पूर्व ade@afeg: | ve रोगात्‌ जिच्वाकमाधीद्भादअ्रगृणात्‌

गूणा्थप्रकाशकेमं VHC: | Re

मद्वि तीयवारं दादशगुणात्‌ । जः समये | तेन दादश्रगणि- wa fear सखवापमनिरासाखतुखलारिंश्रदधिकप्रतगुणितादि- त्यर्थः । एयगणुणकाक्गिस्ठ Waals | गङादादनाङ्गला- wae sittin front युक्तेन परभावंण भाजिताद्ुधे- गेणितकरभि्यस्ष्यामितं we प्राप्यते 'तल्बद्धामितं करणो नाम सञ्जरवा करणो, तां कर्णीं sa गणकः vais खाने Array । AAT दादब्गुणिता पलभाग्रज्यया पुवग्टदी- तया गणिता तथा दिसक्ततियुतेन पलभाव्गेण भक्ता लं फलसञ्ञं तस्य फलस्य वर्गेण तायाः करण्णा ae दरकिणान्त- रगाखयेः क्रमेण फलेनेोनय॒तम्‌। एवमुक्रप्रकारेण सिद्धः TE: शद्धार्गणितकर्तः सकाशादूचिणेम्तरं ख्यं परिभ्रमति सतिं ठकारः कमाय कमेण याम्ययारु्रयारविदि राराग्रेयने्छ- व्योरोभ्रानीवायव्योः काण्योारिव्ययः। दितीयठुकारः qara- रदिमे विभागक्रमार्थकलेन विदिभरारिद्यजाग्वेति तेन दिम- पूवां आग्नेयेशान्योदंशिणान्तरक्रमेण fray Awerar- य्यादं चिणि त्तरक्रमेरेति फलितार्थः । स काणसञ्ज्ञः शङ्खः स्यात्‌। HUMES दृग्ज्येष्यते। अरचोप- पन्तिर्वीजिकवर्णमध्यमादरणेन | तच

यावत्तावत्‌ कल्प्यमव्यक्रराशे-

मानं afar कूवंतेादिष्टमेव |

GA VST साधनीयो प्रयात

want चिन्ता वापि ape war i

१३० ख्यसिञाग्तः

CO: समै पको साध्यो तदये कोणथङुमागम्‌ । या दादश्रकाटे पलभाभुजः WHERTST का wy इति काणजरद्ु- ATH या- प- ९९। MTG युतं दकिणगेले भजः। AT ge अ ९९। उन्तरगेखेऽययान्तरितं areas समटकादुत्तरं WEASTATAT भुजः। याः पः र अ" ९९। समदन्लाद्चिणोऽगरानं WEA WMA TUT १९। काणस्य दकिण्रपवा- परद्धबमध्यलाद्ुजत॒खसमचतुरखे कणेः खसखकिकात्‌ कोण- wadaaternt च्या gees भुजवनेा दिगण yeaa <feware | याव. पवर याः पः अ. ९४ रवः OO) ow रगे | याव पवः ९ aT प्र. २४५ अव ५५०। अयं He WE WY वगे याव ९ ₹हीनजिञ्याव्गङूपदृरव्धाव्गं थावर जिवर खम इति wer समच्छेदीरत्य देर गमे पश्याः Rre- नाथ न्वासः।

दल्लिणगे ~ f Qe. पवर या. षं. Gee आव १४७ re 1 याव €९ था. जिव ov! \

याव. TIL TT. प. ख ९४ अव ९४४ SATA 1 UT OR aT. चिब ९९ j ba

एकाव्यकं भाधयेदन्यपकलाद्रपा्यन्यस्येत THATS पात्‌ ।

Tanase दिसप्ततिपलखलभावगंयागेा यावन्तावदमगृषो BATA पलभाया चतुविंशतिघाता याक- WAR दक्तिणगाखे WATE षम्‌ | HIT तु च- तखलारिंबररधिकश्तगृणितेनाग्रावर्गेण होगे दिखप्ततिगृणल्ि- ergy दिषपतिगकस्िष्यावगं सतु खलारि्रदधिकश्रतगु-

मूएा्े प्रकाशकेन सहितः | ९१

चितेन जिञ्यावगार्धेन ठतुख्यलात्‌ qeanearsard तथैव wa: लजाप्येकरेव गणना थै च्िच्याक्गा धंमयावर्गेख ₹रोनं चतुद्ला- fiucfuanarefata सिद्धम्‌ । लार्घराभिच्याधिकाग्रायां ठु चिच्यावगाधेन डोनेाऽगरावमेखतुखलारि अद्धिकश्चतगण णम्‌ au! . अव्यक्रवगोारि यरप्वशेषं

war तरेषटेन मिशत्य किञ्चि? ।

चेयं तयार्थेन WNT: खा-

द व्यक्रपल्ताऽस्छ AA WA: ॥

ग्यक्रस्य wee सखमक्रियेव-

मव्यक्रमानं खलं खन्यते तत्‌।

TEM: पणयो मूंला्मव्यक्वगोद्धेना पवतेः काचः । वगा ey दिसप्ततियुतः पलभावगेस्तेना पवतिंतेऽव्यक्रपक्े प्रथमखाने यावन्तावदगेः fog: । ferret दविमितगखकस्छ प्रयक्षर- wizam विषुवच्छायाग्रच्धया afeat तथा भक्ता फलास्य- faut we fare aranragd दक्तिणा रगा खक्रमेण NAAT | रूपपकेऽपवतिंते करष्वास्थं arg cifasqratsm- यामूनाधिकायां धनन्टम्‌। ततोऽपि ers प्ये रव्यक्ा- इार्धंरूपफलस् वगा याजितः + wares याननपृवंकमू- सगरे प्रयमय्ाने यावन्नावत्‌। डितीयय्याने फलं <fwar- ल रगाखयोधंगन्डशम्‌ । यथया । यार फर । चार HL oH रगे लेऽव्यक्रख्यशंलं वा। यार फर उभयथा मध्याव्यक्रमा-

सर्नवात्‌। रूपपक्ते त॒ QIANG तदगेसंयुक्रकरकोपदरमितिः 8 2

RRR खवंसिडधान्तः

शार्ध॑राभिच्यागधिकाय्ायामधिका्यां तु करण्णूमस् फलव मलम्‌ । तथा च चिज्याव्गा धताऽयज्याबगानादिव्यच षार्ध- दािष्याधिकाग्माथामुक्रान्‌ पपन्लावपि। अच कछचिच्छुद्धिविभा यदेश रथ्यं A इएद्धोदिपरीतगश्द्या। fafweet प्राक्रवदेव किन्त यागे वियागः सुधिया विधेयः ॥ दति भाखकरोक्ररीत्यायज्याव्गानादिव्यनायावर्गेषायाच- गादा हीनादित्य्थंदयेन क्रमेण न्युनाधिकाग्रा सम्बन्धेन वा मं सतिरिति ध्येयम्‌। अथय पमः समओाधनाथे qearaira: | दचिफगेखे [५ उ, | करष्णूनफलवगंपद सख फलते न्युनलात्‌ तत्पक्योरपि न्यासः।[ 9° २\, श्रजेकाव्यक्तमित्यादिना। भषावयक्तेनो ATT TTS Qe मामं जायतेऽव्यक्रराग्नः। aay च प्रयमख्ामे पदं फलेन ₹हीममित्युपपन्नम्‌ | दितीयस्वाने परेन हीनं फलमिन्यणं के रश्ङुर्भगवतायं Hom: णस ख्ितिविपरीतलात्‌। न दष्वंगाले खितिविपरीतमधो- गे लेऽदृष्यमपि इष्यते येन तत्कथनमावश्चकम्‌ । नापधा- We Tear amare: । ऊध्वंगालख्यस्य छाया साध- कत्वेन साधनात्‌ तज छायासम्नवादेवामथे जकलात्‌। उन्तर- गोले Tae eet वा ei \/ प्र्मस्थाने फलेन युतं पद मुपपन्नम्‌। दितोयस्थाने फलेनोानं पदमित्यणएलालाक्रः | ङायानु पयुकलात्‌ | करश्पूनफलवगेपदस्य फलता Bary,

गा्ेप्रकाशकेन Vea: | १६१

तत्पक्योरपि न्यासः {oS SS) वा [थर 9९] wa awe WAH पदेन यकं फलं काणएशङ्कुरुपपन्नः। दितौ यख्ाने पदेनं नं फलं काणशङ्ुरिति तद्भय मपपन्लम्‌। गण्िदं तजाध्वगेाखं दिमाधं एव कोाणशङ्कुदयं इ श्लयाङ्गगवता कथमुपेक्षितमिति wai तच जिज्यावगोधत cae व्यस्तशाधनात्‌ फलेन हडोन- संसक्तं पदमित्यज्राणुत्षरगाख एव होन संयुक्रमित्यस्याटल्या फलं पदेन रीगसंयुक्रमित्ययेखिद्धेभेगवता तद्र यस्वानुपेचित- लात्‌। खमटन्तादकिणएखते Bungie नपुवोपराधक्रमेणा- Gat भेच्टैत्यां वान्तरस्यवेनेश्रान्यां वायव्यां वा भवतोति वेमुपपन्ञम्‌ | अच बोजक्रियेपपाद्कष्टाणामुपपत्तिविंखर- भीत्या AMT | खा लयजष्टष्णदरेवश्ञ गरुचर णर चितायां भाख- रौयनोजरीका्यां सम्यगक्रावसेयेति । शङ्कुः के टिस्तिज्याकणे- स्तदगाम्सरपदः Fen दृणग्टत्तमतांश्ानां च्छेति तच्तिज्यावगं- विक्ञषाश्भूखं इ गयेत्युपपन्नम्‌ ॥ ३९॥ श्रथेतच्छाया च्छाया कणं- यारागयगमार₹।

खशद्धना विभज्यापरे इकिज्ये दादश दते ॥ BR It TAROT तु काणेष यथाखं देशकालयोः |

कोाणीयदू गञ्याजिच्ये sey दूग्ज्यासम्बन्धिकाणश्रङ्ना भक्ता लमे दग्ञ्याजिञ्याक्रमेण कायाच्छायाकफा खः। त्‌- AUS कोणेषु चतुर्षु रेश्काखयोः। aura सखमनतिक्रम्येति UUM GUTH ययाकाशं कायाच्छायाकणा बाधे | wWa-

१३४ खयसिडान्तः

मर्थः। wfetn wag कोणेषु afew काणडये afeq दिनमा wa काण्दय दत्यादि Cwareratria qarera- fafa, अचापपभ्िः प्रागक्रा WaT qari wa fra- प्ररेशसम्बन्धेन कायाक्णावक्रा काखसम्बन्धेन Ww ara- मार |

चिश्यादक्चरजायुक्ता याम्यायां तदधिवर्जिता ॥ ee ॥

अन्त्या AAA खाराराचाधैसङ्गणा।

चिज्याभक्ता HART लम्बज्याप्राऽथ भाजितः ॥ ३४ ॥

चरिभज्यया भवेच्छदुसदगें परिशोधयेत्‌ |

चिज्यावगोत्‌ पदं दग्ज्या छ्ायाकण ठ्‌ FIAT ॥ RY It

उन्तरगाले चरोत्यल्नया च्या WAIT: । पुरवंचरान-

यने चरण्यायाख्चरजेति षञ्नाक्तेः। युक्ता Fa स्यात्‌) याम्बगाले तया चरज्ययाना Fast स्यात्‌ । नतोात््रम- व्याना दर्थादयादिगगतचब्धा दिनरेषधच्या वा feardra- गंता उल्तसञ्न्ञास्ताभिरूमं feat नतकाला चयखात्मकस्त- argar लिक्ताखत्वयमेरित्यादिविधिगा मुनये रन्रयमखा इत्या ुक्रात्रमज्धापिष्डेजत्कमच्या । पद्चदअघव्यधिकनते तु पश्चद प्रघब्धुनगतस्य MAYTAG: WHT तया युक्ता जिन्यो- maT भवति | तया हीनेत्यर्थः। खारारात्राधसङ्गुटा | होतचरव्यासम्बन्ध्यारा टन्तव्यासाधं युज्या तया गिता जिच्यया wat फलं दद सञ्जः स्यात्‌, शथागनरं eer

गुणां प्रकाशकेन hea: | ११५

waar गणितच्िच्यया ary: फलमिषटकाखे शङ्कुः स्यात्‌ । we werad जिच्या वगोच्छाधयेत्‌। tre qe दू ग्धा | snat कायाक्णा तु पुवंवत्‌। पुवौक्ररीत्या भवतः । अच कायाकर्णी लिति काषष्डायाकणासाधमञ्ाकाम्तभागस्त गर णात्‌ तच्ोकोकरीत्याभीटशङु्र्याभ्यां कायाकरणे साभ्या विल्युक्म्‌। अरजो पपत्तिः। याग्यान्रद्त्ताष्वभागग्रडदाधिदहित- चुरा जटत्तसम्पातात्‌ चितिजद्यरा चटत्तम्पातदयबद्धादयाख- द्ध जलितिजसम्बद्ध यान्या तर टन्त चसम्पातप्यंन्तमशाराचट्न्त खचरं जिच्यानुरद्धमन्धा। खा ठन्तरगाशे चरब्यायुता जिच्या cfautre चरव्ययेाना जिच्या । Sareea खचावध्य- डाराबटन्तव्यासाधं जिञ्यालात्‌। उक्मण्डलस्यो्तरद जिणक्र- मेष लितिजादृष्वाधः gay तथान्यो रदत्योमध्ये चरब्या- ATS गहाराराबटक्े याम्येन्तराहाराचटन्तबन्बातादुभ- ज नतघच्छग्तरोण स्वाने TS गतकालस् सम्पूणेच्या । तस्म WSIS WTSI गतेत्कमज्या। तया हीनान्धा TLR दराराटत्त Vargas जिच्यानुरद्धमिष्टा- गधा । THAN याग्यान्तरो्वव्या सद्धचान्गेता सा दुच्याप्रमाण- खाधितेष्टइतिः । yarn ferme फलं Sq: | श्रस्ात्‌ feared war कारिस्तदेष्टइतिक्णे का काटिरित्यमु- पातेनेष्टबद्ुः। WHEAT उकरीत्या सिद्ध SEMA ॥ ३६. We Brae कायाकथाभ्वां मतकालानयममार | |

११६ खयसिंजान्तः

BATRA चिज्या तत्क एभाजिंता।

दण्ड्या AEA FASTA यत्‌ पदम्‌॥ ve It Te: Vaasa: खलग्नज्याविभाजितः। छेदः स चिज्ययाभ्यस्तः खादाराचाद्रंभाजितः ॥ ₹७॥ उन्नतज्या तया DAT खान्त्या शेषस्य कामक. । ऊत््रमज्याभिरवं स्यः प्राक्पश्चाधनतासवः ॥ ३८ ॥

अभोषटकालिकच्छायया गुणिता जिच्या शदीतच्छायाया- ज्डायाकणान भक्ता फलं FIAT) Taya वेण हीनात्‌ जिच्यावगं चस्यामितं मूखम्‌। चकारो य्दोर्भिंत्यशम्बन्धात्‌ TRAIT: | श्रमोष्टश्ङरुः। स tangfasqar गुणितः |@- उ भोयलम्बज्यया भक्तः फलं ठेदः । ख ecfawar गणिता WHAT भक्त उल्नतकाखलस्य ज्या विखच्तणा। यद्धमृरुलतकाले म भवति। तयानोतयाश्नतञ्यया ₹हीगा खाग्धा स व्या सम्बद चर- व्यया बगतागधा। अवशेषस्य MAM AAT THAR दत्या- शुक्तोत्क मज्या पिष्छेर्धनुः । save चिच्धाधिकले तु यदधिकं तख क्रमज्या पिष्डेर्धनु खतःपञ्चा््ुक्रमुत्रमधनुभवति । एवं प्रकारेण fagrer दिनस्य पूवा धापराधयेानंतकालासवे भ- वन्ति । ्रत्रोपप्तिः। पृवाक्रव्यत्यासात्‌ खगमा । तच केदस्ि- च्यापरिणत CEPT तस्या व्यालासम्भवः। अ्रवध्युदयास्तख च- स्याराराब्रटकलव्यासष्चत्वाभावादित्युलतच्याकारेण वखल्पान्त- रेन दथंनादुन्नतच्ये्ुक्तम्‌ । अत एव ATA ANE: | दृष्टा-

ग्न थेप्रकाश्कन THEA | १२७

न्धकामु्नतकालमेर्वोतुल्यां प्रकरू त्यादयुक्रम्‌। तद्धनरखना- मन्नतकाललवापत्या तया हीनेत्यादिभागख व्यर्थवा पत्तेरिति दिक ॥२८॥ ्रयेष्टकालिकाय्यया क्रान्तिज्यादारा इर्यसाघनं सार्धद्चाकनाइ।

TTA तु लम्नज्या खक्रणाङ्गलभाजिता | क्रान्तिज्या सा चिजोवाघ्नो परमापक्रमाडना ॥ ३९ ॥ तच्चापं भादिकं VA IATA भवो Ta |

दृष्टकालिककणा ग्या गुणिता लब्बज्या। ठतुकारादग्रज्याया निरासः। तात्कालिकच्छायायाः कण ङ्ुःलसञ्याभिर्भक्रा फलं कान्तिच्या । सा क्रान्तिज्या चिच्यया गुणिता परमक्रान्तिज्यया भक्ता फलस्य धनू राश्वादिकं केतं स्थानं भज इति यावत्‌। पदे च तुभिंचिङ्कज्ञातेस्तच पदे भव उत्पन्नः ययाक्ररोव्या ककादो HTFY WUE ख्यः स्यात्‌। भ्रवोपपन्तिः। कणाये aura लभ्यते चिज्याये केत्यया। fasqrae लम्बज्या कारि स्दाय्राकणें का कारिरित्यनुपातेन चिज्यये स्ठल््ययो गेण- शरयेनश्रादिषटकणंरागणितलम्बज्या कर्णभक्रा क्रान्तिज्या । wer छयानयनं प्रागेवेक्रमिति पुमरुक्रतात्‌ सुगमतरम्‌ ॥ ३८ ॥ अथ AWATATE |

OCs मध्ये प्राक्‌ TAZA ARAMA I ४०॥ ARR TAA YRSAT WBA: |

T

१६८ खयेसिडान्तः

श्रभिमते feat मध्ये पुवविभागे पञ्चिमविभागे बाङच- यान्तरे पुवोपरखताहुजजयान्तरे स्थाने ते । अयमथः | WTI मध्यस्वानाह्भुनाङ्कुलान्तरोए Fegan दि तोयं पवविभागे एवौपरतरात्‌ काला न्तरीयभुजाङ्गुलान्तरेण चिदं ama पञिमविभागे पृवापरद्धवादितरकालाम्तरीयभुजाङ्ग- सान्तरेण fasal एवमेकस्िन्‌ दिवसे काल्ये खभुजान्त- रेण पृवीपरद्तचाचिक्रत्रये कृते सतीति । मव्छदयान्तरयुतेर- ष्यवटि तचि्धाभ्यां प्रत्येकं मच्छमृत्पाद्येति मच्छद्यस्य प्रत्येक- म॒खप्च्छंगतङूपमध्य योः खमागानुखारेण प्रसारितयेयौगे यिन्‌ art त्ादित्यथेः) चिस्युक्सूतेण । चिकचयलप्रतु- agufaas area भाभ्रमन्ायामागंमण्डलं भवति | प्रथमान्तिमिकालान्तगेतकालिक्च्छायाग्ं तहक्तपरिधोा भव- Mae: । अचेापपन्तिः। प्राच्यपरद्ध चाह्ुजान्तरे कायायमिति का याग्रजयं War तत्स्यष्टपरिधिदत्तस्य मध्यज्ञाना्थमव्यव- हितविद्दयमवयाभ्यामव्यवहितखिङ्मध्यस्य दक्तिणान्तरद्ते भवतः | तन टृ ्परिधिप्ररेषेभ्यः axe तुख्यान्तर तेना व्यव- हितचिमध्यग्ानखावग्ठं परिधिसक्रलात्‌ तदपूवमपि कद्र wa भवति । एवं प्रव्येकाव्यवहितचिक्कमध्यङ् जधार्थागस्हृ कनद सिद्धम्‌। मध्यरेखाश्ञानाथें WA ACRE भागचयस्यु- भवतोति fa चचम्‌। यद्यपि कायायस्छ ख्य चखनानुरोघेन चलनात्‌ AS तु टत्ताकारासम्मवात्‌ प्रतिक्षणं Trans दात्‌। अन्यथा क्राज्तिभेदागपपन्तरिल्येकटृ्तपरिभा कायाय

ACTUTMARA USA: | Re

wae ग खम्भवति। Va Ua AMC aaa aaar_raag न सदिन्युक्रम्‌ । तथापि साधिकत्भाग्राणमवश्छमेकटत्तस्यल- सर्मावात्‌ तदनार्वर्तिनां शायायाशां तत्परिधिखलं खण्पान्तर- लादङ्गीरत्य भगवता wareat कायाग्रद थनं विमापि काया- यलानन्नानमन्यकाखिकच्छायागस्थागयोादं्बनेना भोष्टसमये मे- घादिनाच्छादिते रवो राश्यादिदखर्यज्ञानापजीष्याय्माभुजादि- ज्ञाना्यमुक्रम्‌ | बङकालान्रितभायग्रदणे WAR! अन्त्प- म्तरिते किञ्चित्‌ खच्छमिति ध्येयम्‌ ॥ ४० ॥ श्रथ कालज्ञाममक्ता तद्‌ पजोवकफलाद ्ाद्युपय॒क्रख्ग्रज्ञानं विवकषस्तदुपयुक्रखोादय- waa मेषादिच्रयार्णां लङ्धाद या सुखा धनयवंकतन्निबन्धयं द्धाकाभ्यामाइ | |

Pane: खादाराचार्धभाजिताः ॥ ४१ ॥ रमाद्‌ कद्िचिभज्यासचापानि पथक्‌ प्रथक्‌ | खाधोधः परिशोध्याय मेषाज्ञङ्धाद यासवः ॥ ४९॥ खागा्टयेऽ्थगोऽगेकाः शरव्यद्दिमां शवः |

एकदिजिभव्याः । एकराजिच्यादिराशिज्याजिराशिज्या- स्तिरार्चि दयज्यया rer: sata खक्राज्तिज्यासम्बखविद्यज्याभि- भच्याः। फलानां wife fahren खाप्यानि । खानदइये खाप्यानोत्यथः | WIA खाघाऽधः | खादधाऽध एकराजि-

manta फलं aufad ततः प्रयमफलं इितीयफलाद्ि- rt 2 | ।

ee खर्यसिद्धान्तः

तोयफलं द तोयफलाश्युनोहृत्य wart प्रथमफलं दितोय- फलाद्युनं तं सदयः फलय माजंनात्‌ तीये ओाध्यासम्भवः। प्रथमस्य ज्ञानासमवसखेति प्रयमदितीययोाः एथक्स्वापममा- वश्वकम्‌ । अरत एव न faut एयगिद्युक्रम्‌। मेषात्‌। मेषमा- रभ्य राशिजिया्णां लङ्ध(दयासवा भवन्ति प्रथमफलं मेष- स्याद यासवः। दितीयेमदढतोयफलं भिथुनस्यादयासव cae: | नियतलात्‌ waaay खागाष्टय दति। मेषमानं सप्तति- ad घाडञ्श्रतं ठषमानं पञ्चोनमष्टादश्ररतं मिथुनमानं पच्च चिंश्रदधिकमेकानविंग्रतिश्रतमित्यथंः । अनापपल्िः। fagr- wfATTATT |

मेषादि जीवाः अ्तयाऽपटन्त

तद्भूमिजे क्रान्तिगुणा भुजाः स्युः |

तत्कारयः खद्युनिश्नास्यदन्ते

वाषाद्धंदटत्ते परिणामितानाम्‌॥

चापेषु तासामस्वस्तता ये

तेऽभा वि्ररद्धा उदया fara |

दति । तत्छरूपाश्वा जिच्याकणे चिराभि युज्या काटिलदै-

कदिचिराभिञ्याकषु का इत्यनपातेन कारये दयज्याप्रमाणे- माराराच्रटत्ते तदसुकरणाथें चिच्याप्रमाणेन साध्या इति दयुज्याप्रमाणेमेता खदा चिच्याप्रमाणेन का दव्यनुपातेन चिच्य- यागंणर ये PAAA नाभशादेकादिराशिज्यास्तिराभिद्युञ्यया HAT AYA भक्ता दत्युपपन्नाः | mat धनुग्येकादिरा-

गूणयप्रकाशकेन alee: | १४१

ओनामुदयासवस्तच प्रतयेकराश्यदयासुक्चानाथें GUTSY: शा- धनमित्युपपन्नं चिभद्युकणाधंगणा दत्यारि लद्धाद्या खव दत्य- mq wa wens निरक्चदे्रपरं व्याख्येयम्‌ । सर्वनिरकत्तरेे सेचसं स्था नस्येक्रस्य तुल्यतेनोाक्ररोत्यान्यनिरक्षदेथे afegr बाधकाभावात्‌। अन्यथा खनिरचदेगे तत्छाधनाथं गदवद- ान्तरसंग्कारकरणापन्तः। निजादयकरणाथं खनिरल्देणी- यानां चरसंस्कारस्व समनन्तरमवेक्रलादिति fea खागा- wa दत्थाद्ावुक्रप्रकारगखितकर्मवे पपन्तिः ॥ ४२॥ श्रथेभ्यः RIM TAT स्ाकार्धेनार।

खद श्चरखण्ड़ाना भवन्तोष्टोद यासवः ॥ ४३॥

एते सिद्धाः। खकोयेदे शसम्बन्धेन arate चर ख- wife चरानयनप्रकारणेकादिराशीोनां चराण्यानीयाक्ररी- त्या खाधोऽधः शाधितानि मेषादिमिथुनान्तामां cuit चरखण्डानि wafer | Feat: सन्त दटादयासवश्चरखणष्ड- wafagn मेषादिचयाणामदयासख्वेा भवन्तील्यथैः । श्रतरोा- वपन्ति; |

मेषादेमिथ॒नान्ता ardifufafufanfacges | खगति कुजे तदधःस्ये waa ताभिखरोनाभिः॥

इति भाखकरोधा प्रव्येकादयासुन्ञानं प्रव्येकचरणेति। भ्रव्येक चरं तु चरखण्डमिन्युपपन्तम्‌॥ seu warafqsciit- नामुदयागाद।

९४२ खयसिङान्तः

व्य्ताव्यततेर्याः खेः सेः ककौटाद्यासतस्तरयः *। उत्क्रमेण षडेवेते भवन्तोषटास्तुलादयः†॥ ४४॥ ततोऽनन्तरं मेषादिखलङ्कादयासवो व्यस्ता भिथयनटषमेष- क्रमेण स्थापिताः खेः खेेषादि चर खण्ड कै स्तिभिर्वयसेरुद यक्र- मेण स्थापितेयंलाः ककाद यस्यः कन्यान्ताः करमेण ज्ञातेादया- सुमाना भवन्ति। एवं षणामृद्वाविष्टानामुदयासुज्ानमार। उत्करमेएेति। एत उक्ता मेषादयः कन्यान्ताः वट्‌म्ाका CHAT कन्यासिंडककद्युत््रमेण । एवकारो मेषटषादिक्रम- निरासार्थकः | त॒लादयः षड्धाश्य दृष्टा ज्ातखदेगादयासु- माना wafer | तथा ख कन्यादयस्तलायाः | श्डदिदये afy- कस्य । ककेादया धनुषः! मिथुनादयोा मकरस् | ठषादयः Basi aca मीोनस्छेति सिद्धम्‌ । अ्रचापपत्तिः। कन्यान्ताद्धनषोऽन्तस्िथिमितनाडोभिरूद लये । सखगति कुजे चेर््वस्थे vara ताभिखराद्ाभिः॥ तद्रदितिः SRA: कन्वान्ता वा GATT वा। चरखण्डेरूनाच्छास्तेन गिरनादयाः खदेे स्यः॥ दति areqctreat सुगमा॥४४॥ ्रयाभोष्टकाखे wa- धनलद्मसाधनाथें गतभोाग्यादनाइ।

TARAS: कायो भाखरादिष्टकालिकात्‌ | खाद्‌ यासुदता भुक्तभाग्या भक्ताः ख्व्किभिः ॥ By.

* ककटाद्यःः पुनस्त्रय इवि पाठान्तरम्‌ † भवेन्तोष्धोदयासवडति वा ats: |

गृणथप्रकाश्केन alee: | १७१

TEATS चालनेन सच्ञातात्‌ खयवीद्गतभोग्धासवः | गता- Bal भाग्धास्वञ्च साध्याः कथं साध्या इत्यत श्राह। खाद- यासुदता fai WMATA: खयाक्रान्तराश्यं मृक्रभागाः ख्यस्य भा गाद्यवयवात्मका एते fawa: wet भेग्धभागाः। खयाक्रान्तराओेः खदेशादय सुभिगंणितासििं्रता WAT गता- सवे भाग्यासवः करमेण भवन्ति । भअ्रवापपत्तिः। afer काले ay साध्यं तस्मिन्‌ काले ख्यः साध्याऽन्यथा तात्कालिकलग्र- सिद्धिनं ural अ्रथेतदथं खयाक्रान्तराशेभंक्रामवे भेग्यास- ay साध्याः | खयाद यात्‌ तत्कालपयन्तं पूवायिमकालयोासत- द्राशेलग्रलात्‌। WAT च राश्छदयासुगणनया WATTS सुश्रकत्वा श । श्रतस्तिंभन्ना गेरुद या सवस्तदा भक्रभाग्यभागैः क दति भृक्रभोग्यकालासवः। श्रवोदयकालाद्नां सम्पातावधि राभिग्रश्णेनेत्पनश्नतात्‌ खयाऽयनां असंक्तता UT | अन्यथा खवाक्राम्तराशेरुक्रादयसम्नन्धाभावादसङ्गतता पन्तेः | अत एव

युक्रायर्नांशादपमः प्रसाध्य कालो च खेटात्‌ खल MATA |

दति भास्करा चाचारं सङ्गच्छते । नन्‌क्ररोत्ये दयिकाकोदेव WMATA: साध्याः खयादयात्‌ तत्कालावधि agiivy- त्वात्‌ । मशीष्टकालं axifaed येन तङ्गतभेोग्धासवः साधवः। नापि तात्काखिकाकात्‌ छर्थाद्‌ यावधिकासते तात्कालिकाकंस्य खयादयकालिकल्ाभावात्‌। तत्‌ कथं भगवता सर्वज्ञेन भा- स्वरादि षटकालिकादित्युक्मिति चेत्‌। उच्यते! उद्यानां ना-

१४४ दयेसिडान्तः

चचत्ान्नाक्तचचय्या ग्राास्तासख्वसिद्धाः। सवत्र साधितघरीर्नां मावनल्वात। तासां नाच्च्ौकर्‌णमावश्कमन्यया तङ्गणनानु- पपत्तेः | तदथं ग्रहादयप्राणदता Taye षट्टिावनषटीषु गतिकलोत्पन्ना सवेाऽधिका नाच्तलाथं तदेषटटसावनघटीपु कि- यद्धिकमित्यनुपातेना गतफलयुक्राः सावना: कायाः | AAT- MARA केचावयवेादयासुभिरष्टादशञ्नतकलास्तदा गतासु- भिः का इच्यमुयातसिद्धाष्टादश्रणतादयाखागणरयो स्ह ल्यतेन माज्ादवशचिष्टचालनसखरूपः Ge याजितः । सावनास्लविरता एव खिताः । तथा चष्टकालिकोाऽक यत्काले TY तत्कालात्‌ पूवैरोतसावगघच्या नाचजा एव भवन्तोति भगवता सम्यगु- Wa) भासकरादिषटकालिकादिति। अनेनेवाभिम्रायेण भा- सरा चर्ये रण्यक्रम्‌। खग्रा्मिष्टधरिका यदि सावनास्ता- स्तात्कालिकाकंकरणेन HIATT: | श्रच्यादया fe agape इददापनेया- सात्कालिकतल्मथय न fad यद्‌ाच्छः॥ दति ॥ ४५ ॥ अयाभीष्टघरिकाग्य खणघनलग्मसाधनं BARVITATS | PATA SABA ARN प्रविगाधयेत्‌। नदत्‌ तटेष्यलग्राखनेवं यातान्‌ तथात््रमान्‌ ॥ Be I Ty चेत्‌ चिंशताभ्यस्तमगएड न {वभाजितम्‌। भागद्ोने च युक्तं च TAG जि तेज तद्‌ ॥ ४७ ॥

acura Shea: | १९४

WHATS याः खर्यादयचरिकाशासामसुन्या भाग्यान्‌ रा धयेत्‌ | तदनन्तरं ASMA । खयोक्रामराचेरय्िम- राशय Hanh तेषामदयाद्धनपि तदत्‌ क्रमेण शे धयेत्‌ | एवमुक्ररीत्या गेषघरिकासुभ्या यातान्‌ WATS भुक्ररा ्द- AQ व्यस्तक्रमात्‌ तया भाधयेत्‌ । ये रण्दयोा म श्टुद्यति स ऽघ्ररद्धस्तेन Fina गणितं te भक्तम्‌ । चेदित्यनेन ओेषाभावे faa न कार्यौ श्रएूज्यफलसिद्धेरिति खचितम्‌। फलेन भागा- दिना भुक्रसम्बद्धेम Wt चकारादप्रगद्धराशिसञ्चामानं भाग्य- सम्बद्धभागादिफलेन an चकारादन्तिमश्ुद्धराग्िसश्चामानं तदागतराश्वादिमानसम्बन्थिसम्पातावधिकक्राणिदत्तेकप्ररण - रूपं तदाभोष्टकाले चितिजे चितिजद लपुवेविभागे wit सम- ख चसम्नन्भेन लग्रखरूपात्याभीष्टकाले aad स्यादिव्य्थंः। फलारेश्राथे ग्रहाणां रेवतीयोगतारासन्नावधितेा यात्‌ तत्प- feeerarfy फलारेशाथें तत एव समुचितं ग्रडणमित्यागत- wa सम्पातावधिकमयमां शे यस्तं सुस्कयादिति खतः सिद्धमिति नाकम्‌ । म च पूवमेव खयेस्यायनां णणंख्कारानुह्या लग्रमपि यथासि तमित्य यनां शव्यस्तसंस्कारोऽनुक्तः सङ्गत इति वाच्यम्‌, सयूललाग्राथे GA sari संस्कार TS तहंछताद्र हात्‌ क्रान्ति- च्छायाचरद्‌लादिकमित्यचादिपदसद्गदीतलाच | अरय भगव- ताय्मांजव्यस्तसंसकारः कण्ठेन Aw दति wa सम्यातावधिक- मेव फलार्थे Waa | Gas त॒ खद्राथमयर्मां्संस्कार- wanna | उदयानां सम्यातावधिकलादिति चेग्मेवम्‌ ।

U

tad दयंसिडान्तः

wave च युक्त च aed fafas ar

त्यधस्याटत्यायिमस्नाकारिखप्राक्पञ्चादित्यस्यादत्या च प्राक्‌- पञाखक्रलने भागेरयमांैः क्रमेण दीनं युक्तं wi ख्यादि- व्यर्थेन भगवतः wer: सिद्धलाख) waraafa: 1 अ्रभी- एवरिकासुग्या भाग्यगतासु्ाधने उखयाक्रान्तराश्धिलंग्रं नेति जातम्‌ । तताऽचिमपखाद्राश्डदयशेधने श्रद्धा Uwe नेति Way | तता यो राश्युदये ग wala स एव राशिरभीष्ट- काले खितिजेखग्रदति। तस्य at भागा aa tf ज्ञानार्थं मब्ररद्राश्चदरयासुभिस्तिंबद्धागास्तदा भषादखुभिः क दत्यनुपा- तेन भुक्रभोग्यक्रमेण SUTRA TMA es सिद्धम्‌| तच भेग्यभागास्तिंद्रतः WET मता भागा खद्मरागेभवम्तीत्यष्णद्ध- राशिषद्याता भोग्यभागाः Wet खप्मं भवति) भुक्रभागाख भृक्राञजिस्छ्यार्यां यक्ता wi भवति अ्रयनां्वयसतसंस्कारो गदपङ्धिख्धलार्थम्‌। अन्यया फलारेग्राथे ग्रा wariwewar गाद्या दति खव निरवद्यम्‌ ॥ ४७॥ अथय प्रसङ्गाखनध्यखद्मान- यमं खद्मानयनविप्रेषद्धष्वनाथंमा₹।

RTT AT AUS RTT ATTA: | भाने TAMA छत्वा मध्यलग्रं AST भवेत्‌ ॥ ८ ॥ दिनाध.मारगेतदिनगतशेषदहीनं दिनार्धं क्रमेण प्राक्‌ पञ्िमं गतं राश्यधान्तगेतराविभ्रेषगतयुतं दिना प्राक्‌ पञ्चिमं नतं marge प्रसिद्धम्‌ । नतघटिकाभिखस्मनात तात्कासिक-

गूएा थेप्रकाश्रकेन See: | १४७

खयात्‌। निरक्देशराश्बदयास्भिः एवाक्रप्रकारोण fagufa- भागादिकं प्राक्पञिमनतक्रमे खयं ्षयधने होनयते war तदाभीषटकाखे WAST दज्नमखभ्रं स्यात्‌ । अ्रयमभिप्रायः। WHA TATA HN: ख्याक्रान्राशेर्निंरकादयासुभिर्भुक्रान्‌ विशोष्य तत्पूर्वराशोनां निरङ्धादयांख विशिष्य wi त्रिं्रहु- फमप्रदद्धनिरक्ादयभक्रं फलेन भागादिना ज्ाधितणटदसड्या- तल्यराशिभिखच खया चीने मध्यलग्मम्‌। एवं पञ्िमनते नतचच्खसुभ्यः खयाक्रान्तराेनिंरकलादयासुभिभाग्यादखन्‌ वि- we तदगरिमराशोनां निरक्ोदयाखंख विभरोध्य शेषं चिंशहु- खमश्एद्धनिरक्तादयभक्तं wea भागादिना शषधितयसद्या- तल्यराभ्िभिख खया य॒तो मध्यलप्रम्‌। एवं भुक्रभोग्यासुन्या- ऽच्पकालेऽपीष्टासवल्िंगहुणिताः खयाक्रान्तराश्छदयभक्राः फ- खेन भागादिना दौनयुताऽकं ATA स्यात्‌। अनेन प्रका- रेण खब्रमपि साध्यम्‌ । श्रवेापपन्तिः। ऊष्वयान्येत्तरटत्ते चः क्रान्तिटत्तप्रदेभ्ा खग्मस्तकाध्यलग्रम्‌। तत्घाधनायंमभीष्टकाले याग्यान्तरद्म्ताद्युराच्रटत्ते Bll यावता घटीदिभागादिना नतः स मगतकाखः। प्राक्पञिमकयालयाः प्राक्पयिमसज्क्ः। अधेराजमारभ्य दिनार्धपर्यन्तं प्राक्घपालम्‌। दिनार्घमारभ्या- धराजपर्थन्तं पद्चिमकपालम्‌। तच WPA CUS याग्यात्तर- SUI पुर्ेखलेन ख्यात्‌ पु्वेराज्रिभाग एव यान्या ATT H- wa दति खयादूनद्टणखग्ररोत्या नतचटोभिः साध्यम्‌ । पञि-

मनते तु gue waaracena पसिमण्यलेन ख यापिमि- 2

१४८ खयंसिडान्तः

राशेम॑ध्यलयग्रवात्‌ सखयादधिकक्रमणद्मसेत्या नतचरोभिः सा- ध्यम्‌ । तनराहृत्ताधान्यान्सरटन्तस्य पञ्चदश्चघखन्तरेण नियतं सत्वाजिरक्तादयासुभिः साथ्यमिति। श्ेषक्रियापपन्तिसवति- wet Fea: ॥ ४८॥ अय कालसाधनमाद। `

भेग्याखन्‌नकस्याय भुक्तादनधिकस्य च। VARGA Sa स्यात्‌ कालसाधनम्‌ ॥ ४८ ॥ श्रधागन्तरं लप्राकयोर्मध्ये याऽत्यन्तमृगस्तख भोग्या खन-

पिकस्य भक्राखन्‌ सम्पोद्कीृत्यान्तरलप्ाखन्‌ खर्यलग्र मध्य ये लब्मराश्रयस्तेषामुदयाखन्‌ । चः VASA | एकोरृल्यैवम्‌क्र- प्रकारेण कालस्य fafgdafa । अ्रचापपत्तिः। ऊनादधिक- मयर एव भवतोत्युनत॒ ल्यलप्नख भोग्यकालेऽन्तरस्यराश्यदयय- तिऽधिकतुख्यलग्रस्य भृक्कालेन युतसहप्रयारन्तरवर्तीं कालः सिद्धः स्यात्‌॥ sen wad लब्माका््यां साधितकालस्य fea- राश्चन्त गंतलज्ञानमा₹ |

Suiza निशाशषे लग्रेऽकीाद धिके दिवा। भचक्राधयताद्वानारधिकेऽस्तमयात्‌ परम्‌ ॥ ५०॥ खयोत्‌ जिराश्न्तगेतलेन न्यूने लग्रे सति पुवैप्रकारसिद्धः काला राचिशेषे भवति । gar षद्भान्त गेतल्ेनाधिके oH परवप्रकार सिद्धः काला दिने ara षड्युतात्‌ याद्धिकं लग्न SEE CR मानोतः पुवरीत्या काखोऽख्तमयात्‌ Tirw- कालात्‌ परमनन्तरं राचावित्यथंः। एतेन राचीष्टकासे गते

गूणथेप्रकाशकेन Tea: | १९९

सषद्खया लग्नं साध्यमिति खवितम्‌ । श्रचोापपत्तिः | खर्यारये ख्यैतुस्यलबप्मत्वात्‌ खथयोदूगाधिके wa क्रमेण राचिभेषे दिने च काखः QI | एवमस्तकाले सषड्खयस्य लग्रलात्‌ तदधिक लग्र राजावेव are: सिद्धोदित्यादि खगमतरम्‌ ॥ ५० ॥ अ्रथायि- मय्न्धस्यासङ्गतिलनिरासाथंमधिकारसमार्िं फक्षिकयाद।

दति चिप्रश्राधिकारः।

दिग्देश्कालानां प्रतिपादनमिदं uftafdarafaaye: । दिशां aia शिलातल इत्यादि नियतं तल्छम्बन्धन समकाण- aaa TEA साधनान्यपि दिगन्तगेतान्यनियतानि | पल- भालम्नाक्षादिसाधनं देश्निरूपणं मियतम्‌ । श्रयाचरादिषा- धममनियतम्‌ | कालसाचनं तदशाच्छायादिसाघनं च काल- भिषूपणमिति विवेकः | रङ्गनायेन रचिते दखयंसिद्धाम्तरिप्पणे | चिप्रस्नस्याभिकारोऽयं पृण गूढ प्रकाशकं ॥ दति ओरओसकलगणकषार्वभोामवन्नालदेवन्नात्मजरङ्गनायग- एकविरचिते गृढाथप्रकाशरे चिप्र्नाधिकारः पूणः ॥

अय चन्द्रग्रहणाधिकारो व्याख्यायते। तच प्रथमं सूर्यचन्द्र योिंम्बयोाजनानि तत्स्फटोकरणं च साधक्षाकनाइ |

१५० खयंसिखान्तः

साधोनि षर सदख्ाणि योजनानि विवखतः। विष्कम्भा मण्डल्नदोः VAM चतुःशतम्‌ * ॥९॥ HSS गुणिता मध्यमुकयाने से | षरसदस्ताणि साधानि wou पञ्चशतं तत्सदवर्तमा- नाजि पञ्चषष्टिश्रतं योाजमानि ख्यस्य मण्डलस्य गाखरूपविम्बस्य fama व्यासः। wre गालाकारबिम्बस्याभीत्या सहाग्ी- व्यभिकं चतु;अतं योजनानि। ते व्याश wear निजगत्या गणित निजमध्यगत्या भक्ती स्फटा सः। wa गणिते व्यासस्मैव मिम्बव्यवदारोऽभियक्रागाम्‌ | अनरापपल्िः। जिञ्यामितकणें मध्यमकच्ायां भ्रमणात्‌ तज यद्धिम्बं व्यासात्मकं तन्मध्यमम्‌ | तत्र सख्पान्तरेण मध्यगल्यङ्गोकाराऋध्यगत्येदं तदा GSAT किमिति we बिम्बं are एथुेऽणुतरम्‌ | Tat: परमाधिंक- AMAT ॥९॥ Wa Balas चद्धकलायां साध्ंस्तयाः कालात्मकबिम्बानयमं साधेञ्चाकेनाइ | रवेः खभगणाभ्यस्तः शशाद्भगणेदध तः ॥ २॥ शशाङ्कल्तागुणिता भाजिते TATA 1 । विष्कम्भखन्दकक्षायां तिथ्याप्ता मानलित्तिकाः ॥ ३ ॥ Bae विष्कम्भः प्रागक्रः खटा व्यासः Qu: छर्यभग- रेरकरैगंणितञ्नद्रभगणेर्भक्ता वायवा WRAGAT वच्छमाणया

* चतुःशती इति पाठान्तरम्‌ | + भागितखाकेकक्या इति पाठा्नरम्‌ |

गूणाथप्रकाशकेन सदितः। १५९

गुणितः खयंक्षया वच्यमाणया भक्रञ्चद्रकचा्यां warfufe- ताकाशगेाले Weta: War भवति ततो व्यासयोाजमसद्ा पञश्चदशभक्रा खयंचन्रयोर्बिंम्बव्यासप्रमाणकखा भवन्ति। WAT- पपन्तिः। चक्रकलाभिखश्रकक्षायाजनानि तदेककलया का- नोति चग्द्रकत्ताखितेककलायां पञ्चदश योजमानि। waa खकखायां fwaaty स्यषटचण््रबिम्बव्या षयाजनानि पञ्चदच्भ- क्राजि चग्द्रमिम्बव्यासकला भवन्ति एवं खयंकल्लायामेका कला सार्धश्रतद्ययेाजनेरिति स्पष्ट यव्यासस्तेभंक्रा व्यासकला भव- न्ति। तच ख्यस्य लाकंदूरान्तराचनद्राकाश् इव दभंमात्‌ प्रयता विविक्रान्तरेण दभ॑नाभावाख चन््रकल्लाप्रमाणेन खयं बिम्बष्यासः सखयंकलयायं तदा चश्रकचया क दृत्यनुपातेन गणितार्थमवस्हभूतः साधितः। ग तु वस्ठतञ्चग्धकल्ायां खयं- AGAIN छयंग्रदणे VY कादकलानुक्तिप्रसक्गात्‌। श्रय खयसषटव्यासखष्रभगणभक्रखकलारूपचद््र क्या गुणितः खय भगणभक्रखकलारूपदयंकच्चया भक्त इति खकच्ारूपगणरर- थानाभ्रात्‌ खयभगणगुफितखन्द्रभगणभक्त दति Ya HIATT ART प्रकारो ABA प्रयममुक्रस्ततखन्द्र कलासिद्‌ खयंबि- aay: पञ्चदशभक्रः सयविम्नव्यासकलाः सिद्धा दत्युपपन्न- सुक्तम्‌ ॥ दे ॥ श्रयोपयुक्रां भूच्छायां Banat साघयति।

WHITH MAMI UT TIAA | Val TI मरोन्यासस्फुटाकंश्रवणान्तरम्‌ ॥ ४ ॥

१५२ खयसिडान्तः

मध्येन्दुव्यासगुणितं मध्याकंव्यासभाजितम्‌ | विशोध्य लब्धं ख्यां तु तमेलिप्तासतु पूैवत्‌ ॥ ५॥

wet wee गतिश्वैव्यासेन गणिता मध्यया wnat WaT फलं खतोसञ्क्ञं स्यात्‌ | श्व्यासस्यष्टद्धयंमिम्बया षयार- न्तरं मध्येन चन्द्रबिम्बव्यामेनाश्रीत्यधिकचतुःश्तयोजनेन गणितं मध्येन खयबिम्बव्यामेन पञ्चषष्ठिशतयाजनेन an फलं wat भराक्‌सिद्धायां wate तुकाराच्छेषं तमः। ग्च्छायारूपं या जनात्मकं ANAT दति इायायास्तमस््वात्‌ | Wa क- लात्मकं मानमा) feat दूति। ware eRe A रज THUG सुबोधः । aa एव पुवेवाक्यसमाभ्िषं तमः पदमच्र मान्वेति। पुवेवत्‌ तिथ्या्ता arafefiar दति पुवाक्तेन च्छायायाः कलाः कायीः। अजपपत्तिः। गव्यासद्टोनं र विजिम्बमिन्हुकणा दतं भासकरकणंभक्रम्‌। ufagfadamea होना भवेत्‌ कुभाविस्तृतिरिग्टु मागे ॥ इति fagrafatrael खच्छप्रकार उक्रः। अस्यापपन्तिस- टीकायां Bw तच ग्व्यासानस्य रविविम्बस्य soos खल्या- न्तराङ्गोकारेण स्पष्टगतिभक्रमथ्यगतिगुणितचन्दर मध्ये जनक- एंरूपस्पष्टन्टुयो जनके AT: | ATEWAGHAT WT: | ततरतत्ख- डस्य कलाकरणाथं FATATT RATATAT UT Tha WR- सपष्टमध्यगत्धोसल्यगुण्रत्वेन नाभ्नात्‌ जिच्यामध्येन्दु याजन- कणयास्िञ्या पवतंनेन दरः THEM UTM: | श्रगेऽवथिष्टा

गूणायंप्रकाश्केन afer: | ६५द्‌

ग व्यासद्दीगमध्याकंबिम्बयोजनानां रविखष्टगतिमध्यमगतो ग्‌- WHT) चन्रखर्ययोर्म॑ध्ययाजनकणावपि करमेण AVEC । तज कर्णस्थाने लाघवात्‌ तये बिंम्बयोजनानि डोतानि। यद्यपि GAARA ATAU AT CAAT AT EAT ATT ECA चितं तथाणस्पान्तराङ्गोकारेण तदरोाषः दन्दुव्यासाक॑व्याखया- ° रंगेलाध्यायोाक्कखण्कणंगणिता महोमण्डलभाजिता तत्करणं ्ति। तत्कचाव्यासाधले तु सुतराम्‌ तजापि स्यष्टाकबिम्ब- योजगग्रदणे मध्या कयेोजनमिम्बं ख्यस्य गतिगखितं खर्यमध्यग- तिभक्तमिति सिद्धम्‌। म चेक्रीया खर्यस्य्टमध्यगती weet भव्यासमध्यार्कबिम्बयाजनानरस्योत्यने ग कवं बिम्बस्येति WMIMEM मरीव्यास इत्यनेन कथं सिद्ध इति area भगवता Grea महीव्यासस्य यथाखितस्धेवाङ्गोकारात्‌ | मरोव्यासस्फुटाकञ्चवणा म्न र fay मभ्यखस्पुःट पद स्योभयचा- न्वयेना कंञ्वणसक्निधागेन च यविम्बस्फट रीत्येव महीग्यासख्छ सफ़ुटलसिद्धेख । श्रथेतव्वण्डसिद्धं फलं ग्दव्यासाद्धीनं warer- लमानि। तज कलाकरणाथे गव्या सस्यापर SSS जिच्या गणः साष्ट चच गतिभक्कमध्यगति गुणितचन्दरमध्ययोजनकणंरूपस्पषटये- aR UT: तच जिचज्यामध्ययोजनकणी TUE गणशेमा पवत Wart पञ्चद ्र wus गृशडराविति खच्यक्ताप- TH । भायाः खच्यनुकारलात्‌ was दितीचखण्छे हीनं उभायाजनाल्िका सा cece कलादिकेत्युक्रम्‌- पपन्नम्‌। यरि त व्याखदीनं रवितिम्बमित्यारोा मध्यविन्बा-

ष

१५४ खयंसिडान्तः

we: प्रथममेव खष्टाकैविष्नग्रहणं तदा मरोवयासस् स्पटला- भिद्या महीशाधस्पुटाकश्रवकाभ्तरमित्येव card सम्बक्‌ । UT तदा श्धव्यासेाभाकंबिम्बष्छ खवंमथ्यस्यष्टगतो ₹रगका- aafaer areata भगवता खश्पान्तरलादरनुक्षा । म ॒चानु- पाते रखर्बच्वग्थार्मध्ययेजनकणावेव हीते न qerfata मध्यस्योटगतो इर गृणावभैत्पननो भेक्राविति वाच्यम्‌। चन्र रष्टय जनका लरूपभ्रदणेगेस्पन्नङच्या WMATA: | स च VETTE HAT Wha बहकारमतः Teen तच्छ ग्रहे ख पप्रा Waly away शरोतेत्यर्पाम्तरमभिति aaa Ma यणेन स्फटा कंलवथामुपपन्तेः। म चभय- जाग्टद्दीते प्र्येकभच्यान्तेरमपि बहन्भरमत waa इ्वंगति- धरणमुचितमिति वाम्‌ । निजिगमसापिरहात्‌। पुव ae बिष्वस्यैव सर्थश्यष्टमध्यगसो गणहरा म मरहीष्याश्च्छ प्रागे muerte स्यलेख्धच्छविनिममके तु wea खवनतियदव- सखिता | अथ मदीष्यासच Hea चण्धमतिग्रडणेन छश्युक्रावेव दितीय्खष्डस्त गव्याखामस्फुट र विविम्बस्याथात्‌ खर्थभतिप्षणं afenfata भ रतिरिति Wai arene सर्यगतिग्रदशषे मानाभावात्‌ खपपन्लेरप्रशङ्गा च | अन्यथाजापि "द्द्रगविथदणापन्तेरिति। wae चन्र मथ्यगस्या डव्यासस्तरा

'वकरणषटयतधा फ दति ग्व्याशष्ूपं ee ws Gest ee

भिभ्नप्रमाणेनापरं श्टयाधानेस्छटरपिबिभ्वखण्छं तरा exe ग्येत्रभाशेभं किमिति ae fede eat तयोः warrant

STITT AN ALTA: | १५५

खटा nfs सवेसपपश्लमिति निर ष्ठम्‌ । उक्रामुपाताभ्यां तथोः weafagt मानाभावात्‌। स्पष्टलस्याप्रसङ्गाच | wradar- मंभ्यनिम्नामपपनत्तेख | यत्‌ तु WATTS Ges इचीरूपमनप- Gaara इरि जात्वा Wale एव प्रथमखण्डं ग्व्यासानस्यष- Cafe मध्यकणामपाताभ्यामश्पा करेकापवतेनाक्ष्यमिम्ब गुणरावत्थाच्च दितीयखण्ड मृभयारङ्गुखोकरणं चण्दरमध्यकर्थे न जिञ्यामिताः कलासतदाण्यां का दत्यगुपाते प्रमाणफलयोः फलावतेनेम प्रमाणस्वामापलपञ्चद शश्रेणेति तयार न्नर wWai- WM ्ानराजदेवश्नैः सिद्धान्तखन्दरे।

इमावनोय्ासवियागनि्न

अशाद्विम्बं रविविम्बभक्म्‌। फलानग्व्यासवमा कभा अरोग्दुभक्रा कलिकारिका ATA ॥ इति गन्धेन । अच खयव्यासः स्फ़डाकं बिम्बयाजनात्मका न

मध्ययोजगा्मकः | TART TILT मध्ययोजनात्मके न स्ुटविम्बयेाजनात्मकं तदह्ोकारृचिन्ामण्भिमतेा | उपजी- व्यद्धयंसिद्धानविरोधात्‌। am तदुपपत्यापि तदसिद्धेख | we यदपि तद्रीकारुचि म्ना मष्क मध्यमस्व भाविम्बखखानयमं फाविषठिषेण मध्यकषादेव गुणषरो प्रकर्या क्रविधिना fega सध्यबिम्बख्य यदि मध्यगत्यन्तरेणेदः सुट गत्यन्तरे ख किमित्य- मुपातेन स्टलवं मूखहृदनुक्रमपि कामिति तद्रत्यन्तरवक्नन

भाया WTR न समञ्जसम्‌ अन्यया गतिवञ्ेन बाधि- v2

wud डखयंसिडान्तः

ATH ee बिन्बवद्रत्यम्तरकलाभ्योाऽविहताभ्य एव WATT: साध- मापन्लेरिति | तदसत्‌ । Be guimarenfwar मध्येद्धूता |

tf खयसिद्धान्तोाक्रयुक्तिसिद्धखच्यमुत्या wareearfa- BAD ग्रहणादित्यलं परदाषगवेषणापल्षवितेन ॥ ४ ॥ अथ यद णडयसभूतिमाद | |

MATA ACM तन्तुख्येऽं समेऽपिवा | श्रशाङ्कपाते TAU कियज्चागाधिकानके ॥ ९ ॥

Gala सकाज्चात्‌ द्वान्त wearer खयापरदिक्तात्‌। ATS सषह्धाकरूपच्छायाचेनादिमा समे waa | श्रपिवा- थवा BITS GAIA खर्यचख्योः प्रत्येकं गदणएम्‌। मम्‌ खमलाभावेऽपि यदणमिव्यत are कियद्धा गेव्यारि। सषद्धा- HITHIST कतिपथैभागेरधिक ऊनेऽपि wrara यष्णम्‌ | तथा ख न Ola: | भागाखण््रग्रदणे crew निखयार्थम्‌। खयं- रणे तु मर्तांभ्षडं्संस्का रात्‌ सपेत्यापाततः। श्रचापपन्तिः। खषद्धाकं कवलाकोन्यतर तस्मे WRIA WCAC तन्तु SATA | तदा WRT च्छायायां भवतौति गणम्‌ । एवं शर- सत्वेऽपि माभैक्यखण्डाद स्ये WEA मण्डलेकरेशस्य WHA गणम्‌ | एवं शराभावें मानेक्यखण्डान्युगभर च Wrage ख्यंमण्डलस्याच्छाटकं भवति WaT तच भरो AAT HATA: सम्बगक्रमुपपन्लम्‌ ॥ ६ ॥ भगु तत्‌ कुज भवतोत्यतख्लयारुदणयाः. कालमाइ | |

गूणथंप्रकाणशकेम Aiea: | १५७

तुष्ये राश्यादिभिः स्ाताममाबास्यान्तकालिकी । द्यनद्‌ पोर्णमास््ने भां भागादिको VAT ॥ ७॥

श्रमावास्यान्तकालेात्पमरै खयं चन्द राश्चाद्यवयत्रैः war भवतः | Sarat भागादिकौ Ger Geet षद्धान्तरे स्याताम्‌ तथा चामान्ते खयंचन््रयारोकचाध्वौाधरान्तरेण TAA दखर्यग्रहणम्‌ | पेणमाख्यन्ते चष्डश्भयारेकचावस्ा- नाचन्द्रयद्णम्‌ | एतेन WS WTSI दत्य ज चन्द्र चन्द- पातिदा 4 ग्राद्याविति खचितम्‌। Urea वेयथ्यापन्तेः | Sagat: | WAT खर्यचन्द्रयाः पुवापरान्तराभावेन यागात्‌ War Tae पूणिमान्ते भचक्राधोन्तरलार्‌ THT न्तर भागादि समाविति Nol Wy wird Be चस््‌- पातानां साधनमाह)

गतव्यपर्वनाडोनां खफलेनानसंयुते | BAAN भवेतां तै पातस्तात्कारिकोऽन्यथा ॥ ८ ॥

At waver गत्रैयपर्वमाङीनां यत्कालिकै खर्य॑चन्दरा AMTATRAT एवया वा दभन्तपृणिमान्तान्यतरघटिकास्ता्ा खफलेम खगतिषम्नन्भन यत्‌ फलम्‌ |

दटनाडोगुणा भुक्तिः ष्या भक्ाकलादिकम्‌ |

इति मध्याधिकारोक्तेनामोतम्‌ । तेन गतेब्क्रमेणोगयतेा aa समकला स्तः । यद्यपि षमा शाविति ay aa तयान्यति- श्यन्तोयसाधिता समकलाविति यतमा समकलाविदयुक्रम्‌ |

१५८ शूयसिखान्तः

पातः खगन्युत्पन्नफलेनान्यथा गतेग्यक्रमेण युते नस्तात्कालिकः पवाम्तकालिकः श्यात्‌ । अ्रजापपल्िखाखमञ्चाकः । aw तिथ्यन्ते भागान्तरत्वेन कलादि साम्यम्‌ | पातस्य चक्रगाधितवेनेतरय्- ₹वेपरोल्यम्‌ ॥ ८॥ श्रथ प्रागृक्नानां बिस्नानां प्रयोजनगमार।

RIA भास्करस्येन्द्‌ रध-स्यो TAIRA | भच्छायां UYSTR विशत्यस्य भवेदसौ ॥ ९ ॥

खयमण्डलस्याच्छादकखन््रः स्यात्‌। गन्वाकाशरे इयाः सत्वेन खयं एव UXT कादकः कथंन स्यादित्यत BTS | Wea दइति। वच्यमाणकचाध्याये खर्यकचाताऽधःकक्ताखत्वा चग््रस्ये- ATRITHAY | TOMY ATA येन खयंखन््रसय ITH: | मनु fataataert ‘erga म भवत्यत We चनवदिति। यथयाधःखा मेधः खर्यस्याच्छादको भवति तथा शद्धा भव- Meare: | WS: पुवाभिमुखा Teast wearat प्रति परविश्चति। wa: कारणादस्य TATA भूृभाच्छारिका भवेत्‌ | तथा च खर्ययदणे सूय चद बिन्बयाः wary WITT चन्दर- माविम्नयेाः प्रयोजनमिति भावः। अचेापपत्तिः। चन्र दशान्ते BATT भवतीति WR: खयद्याच्छादकः। बृधश्क्र- AQ मण्डलाख्पतान्नाच्छाद्‌कतम्‌। WATT ग्रहाभावात्‌ षट्धान्तरे wer प्रतिबद्धाः gufacurexare म पतन्ति। wat निश्भस्य wre भायां van इति we war- च्छादिका॥<॥ WY यासानगयनमाइ।

गूएणयध्रकाशकेन awa: | १४९

तात्कालिकेन्द (AG काद्यच्छाद कमानयेः। यागाभात्‌ प्राज्य यच्छेषं MAW ATA *॥ Ve It यम्काद्यते स BY: ्ंग्रदणे खर्यशुग््यसे wz: | यण्छादयतिख STH: | खयंचग््रयदण्याः क्रमेण Wee | aa: पुवीनीतमानकलयोरक्यस्याधात्‌ तात्कालिकचद््रात्‌ पुवीक्रप्रकारे साधितं fagy कलादिकं विश्राष्य अर्वश तत्ममाणकं SA सारकन SITS यावाव्मण्डखप्रदत्न अच्छा दितस्तावत्‌ प्रदेशात्मकं यासद्टपं यदणतच्वन्नेः HAA) अचोा- पपन्तिः। छाद्यच्छादकमण्डलमेमियागे ग्दणाद्यन्तङूपे मण्ड- लकंन्रयारन्तरं खबिम्बखण्डयेागद्ूपम्‌। बिम्बस्य व्यासमाना- MRATA | तत्‌ तु PASTAS येगा्ध॑शूपं एतम्‌ । तते अथाप्रवेशस्तथा war भवतोति पवान्ते काद्यच्छादकयाविंचे- पा्तरितत्वात्‌ तदूने fade मष्डखयामस्तदम्तरमितः स एष यासः ॥९०॥ अथ सन्पुणन्युनयदणश्नानं गरदणाभावन्ानं चाद।

यद्गाद्यमधिके † तसन्‌ सकलं न्युनमन्यथा | योगाधादधिके न PSII याससम्भवः ॥ १९१ ॥

तस्मिन्‌ कन्नमामेऽधिकं यादयमानाधिके यद्यस्मात्‌ कार- शाद्राद्यमाममस्ति अतः कारलात्‌ सकलं VAS TVG भवति।

* यच्छि तत्‌ तमन्शत्रमच्यते डति वा पाठः| 1 म्राख्चलागाधिके इति पाठामसम्‌ |

tee wafexrn:

अन्यया ाह्ममाना्युने यासे यनं य्ाद्यमानान्तगंतं ग्रहणं स्यात्‌, मानैक्यखण्डादिशेपेऽधिके सति ग्राससम्भवः । aed न स्यात्‌। अरचापपत्तिः | याद्यमानादधिके are सम्युणोग्र इणां न्ने न्यूनं माने क्यखण्डाद धिक feed मण्डलसपशसम्मवाद्ररणा- भावः॥९९॥ अय खित्यधेविमदासं स्ाकाभ्यामाइ।

गाद्ययादकसंयागवियोगे दलिते एथक्‌ । वित्तेपवर्गेदोनाभ्यां तदगाभ्यामुग पदे ॥ ९९॥

BEA APY खयन्दरोर्भतयन्तरविभाजिते।

स्यातां खितिविमदीध नाडिकादि फले तयोः ॥ ९३॥

याह्यग्रारकमानयेयौगाकरे अधिते waa खानान्तरे wera श्रयिमक्रियायां कदाचिद्‌ ग्द लसम्भवे पनः क्रियार्थ मेतयोरा वश्यकलात्‌ । तदगा््यां यागाद्धौम्तरार्धंयेवेगोभ्यां विक्लेपवर्भण वजिताग्यामुभे दे मूले war गृणयिला खयैचन्- योाग॑त्यन्तरकलाभिभंक्र तयेोर्यागवियागयोाः खाने घय्यादि- फले क्रमेण सित्यधविमदयाच मवतः । अचापपन्तिः। यदणा- र माद्रणन्तपयन्तं यः कालः स खितिषञ्न्ञः। तस्य खण्ड एकं ग्ररणारम्भाकमध्ययदणपयन्त मपरं मध्यग्रदणाद्रहणान्तपय- wa तच विम्बनेमिस्धेकाले मानैक्यखण्डं ad: स्यशमाच- कालिकश्ररो भुजः स्पभ्रमाचान्यतरकालिकश्ररायमध्यकालिक- राग्रयोरन्तरं wat कोटिरिति तत्छण्डसाधकं चेनम्‌। एवं सम्पूणंगरदणे सश्नीलगेदीलमकाखयारन्तरकालेा ATTA

e ~ : गूएणयंभरकाश्केन hee: | Cre

मध्य्यदणात्‌ सक्रीखनोग्मरीलगकालावधिखण्डे AQUA RTT- चछादकमण्डलकेष्धयारम्तरं ATATWAATTS कणंलात्का- feawtr भुजः भ्रराग्यारन्तरं विकचेपटन्ते पुवापरं काटि- रिति Gaq स्म्मोखनं कादयमण्डलस्याख्छादनसमार्तिः । wet तु कादकमण्डलाराच्छादितसन्पूणं च्छाद्यमण्डलख जिःसरणारम्ः। तच स्पज्नंमालसन्ोखनाकोखनकालानाम- ्ामाङाध्यकालिकविषेपयरकम्‌ । भजकणंवगान्तरपदं काटि- रिति पुवेक्षाकोक्मुपपन्षम्‌ | काचच्छादकमण्डलकं्धयोः पुवः- WATT ATS AAT ETT AAT RTO STE Hal AT ATH wifi: षणटिवटिकास्तदानोतकाटिकखाभिः का ईत्यमुपातेग सखितिमर्दखण्डे। तच चश्धगदणे भागते खयंगत्यनुरोधात्‌ खयं गतितभिच्छपपन्नं दितीयक्ताकेयक्रम्‌॥९२॥ wa खित्- धंविमरे सं wana era इति ज्काभ्यामाद।

सित्यधंनाडकाभ्यस्ता गतयः षष्टिभाजिताः। लिप्तादि प्रये शोध्यं मन्ते देयं पुनः पुनः ॥ १४॥ तदिक्तेपेः सितिदलं विमदाधं तथासछत्‌। | संसाध्यमन्यथा पाते तज्ञिप्तादिफलं खकम्‌ ॥ १५॥ खयंचख्पातानां गतयः खित्यर्षघरीभिगंङिताः qar भक्ताः फलं कलादि voy स्य शं ग्वित्यर्धनिमिन्तं gee ईनि मेरे मारुखित्यधनिमिन्तं खयंचच्यारं यं trai we- wa तशिष्तादिफरं fered aie vied wa

x

Ler : खर्यसिडधान्तः `

स मत्थत्यल्लमन्बया विपरीतं प्रग्रदखिन्यर्धनिमिन्तं aret ar- चखित्यधंनिमिनं Wafaard: । तदि रेपे खात्कवाणिकयग्धपफा- लाभ्यामानोतशरकलाभिः। कलानां बङलादिचेपैरिति बङ- वचनम्‌ | fagonarfaard: । पमः पनः खितिदलं काबम्‌ । wee एः पदं स्यश्नंखित्यधंसम्बद्धं दितोथं मोाचखित्य्धंसम्बड्ं om: Ua तेन सञ्रखित्यधायंखाधितचन््रपाताभ्वामागीत- रोण प्रागक्रप्रकारेण Weed संसाध्यम्‌। माचख्ित्यधीा- यैसाधितचन््रपाताभ्यामानोतश्रर TAT मेाचखित्यषे साश्यमित्य्थः । तशाभयमसङृदारं वार स्यशुखित्धधानोतचाल- केन मध्वकालिके CTT TITS तच्छरेण पुवा- wt खरं खित्य्धमसादणप्यक्ररीत्या स्यशंखित्यधमेवं चावद्‌~ fate: । एवं मा चख्ित्यधानीत चाखमेन मध्यकाखिकः wxra- AAMT WATS तच्छरेण पुष्य करोत्या मारुखित्यधमस्मा- दणक्ररीत्या मेालख्ित्यधमेवं यावद्‌ विश्रेष इत्यथः | गमु खित्य- धविमदं धयारेकरीन्युकेः कथं विमदीर्धमखटत्‌ साध्यमिति नेा- कमित्यत ate विमदाधंमिति। तथा स्यशेमाचख्थित्यधसाध- मरीत्यासरृद्यावद्‌ विशेषस्ावत्‌ स्यन्रमदधं माचमदाधं च संसा- ध्यम्‌ । यथा fe खित्यधनाडिकाग्बस्ता cara विमदधध॑नाडि- कारात्‌ साभेमद्‌धंमाख्मदोधं साध्ये | wat प्रच्येकमरत खरम धमोखमदं धं a2 खः । अजापपत्तिः | प्रागक्तं चेजं च्यङ्नमेाखसग्मोधनाकोलनकाखिकन्ररवन्नादिति तदज्ञानाश्यध्य- कासिकदरपुरपोग ee feat agi चातो मध्यकालाव्‌

गुणाचप्र्ाश्केन सहितः ६९९

लरन्तरेर पूवा गिमकाखिकये रेषां सम्भवात्‌ तत्काल चालित- चक्रपाताभ्वां frevarentfear भवति परं ae: खूखखि- त्षधाञ्चानोततात्‌ । अतेाऽसादानीतं च्विव्यधादि पृवापेखथा away खुखमिव्यवरत्‌ carats तच eater कालयाराकाश्नस्पन्रमाखषम्भवात्‌ खर्शमे खमदधमिति Way

॥९.५॥ अथ मध्यय्रदशस्यन्नमोाखकालागा इ | a

सणुटतिथ्यवसाने तु मध्यग्रदणमादि ओत्‌ | स्थितयधनाडिकादोने ग्रासे मेकसतु संयुते ॥ १९॥ `

सष्टतिग्यककाले तुकारात्‌ तत्पूवोपरकालनिरासः। मथ्य- प्रशं ग्रासापचयसमाक्षिं कथयेत्‌ | मध्यग्रहणसम्बन्धेन मध्य- खयंचन्ड्ानोतमध्यतिय्यन्ते तत्सम्भव इति कस्यचिद्मश्तदारेणा्े स्फुटेति । ख्ित्य्ध॑वरिकाभिरूने तिच्यन्तकाले ore: aa: | संयते खित्यधंवटोभियुते froware are: । ठकारः स्वभे arefeanat सखभंमाशकालाविति विषयब्धवस्यार्थकः + waraofe: । तिष्यन्तकाशे साद्यच्छादक्योाः पवापरान्तरा- भावाद्यागे मच्छलस्पजा यावान्‌ भव्रति ततः पृवैयिमकाखयो- न्यून एवातोऽच मध्थग्ररणकालः | केचित्‌ तु । : ` षवान्तः fw साधिता भवलये खर्येन्ुचिद्धान्तरात्‌ तस्मिन्‌ बिम्बखमागमे न fe यतण werd खितः, तस्मादायनदुष्िसंच्तविधारागोततिश्यन्तके fatiey भवतोति किं न विदितं get विद्मो वयम ॥,

ॐ 2

१६४ ` दयंसिङडान्तः

` इत्यनेनाच मध्यगरणं खण्डयन्ति । तन्न । पुवापरा श्तराभाके ARI कदम्बद्धचस्वये याम्याश्तरान्तर स्येव BAA तजर AW- ग्रहण स्त चितच््वात्‌ | अन्यथा धुवते THAI वा यो गाग्युपगमे विनिगमनाविरदहापन्तेः। यथयागतयशयाः कद म्बद्धचेरीव यागा ग्बपगमात्‌ | दृषटिप्रत्ययाये Yasir: | यङणदयस्य खत एव दुगेाखरत्वात्‌। यदहदयादशंनाशत्यादिसङ्गपः। मभ्यद्यदणका- खात्‌ पुव स्मश्खित्य्धवटीभिः सपः । अ्रथिमकाले arefiaa- धवटोभिभौ खः, खिल्य्धयोा खद नरणर्ूपलेन सिद्धेः ॥ ९६॥ अथ न्पुणंगरदणो निमोलनासमोखनकालावप्याह ।

लददेव विमर्दाधनाडिकारोनसंयते | निमोलनेग््रोलनाख्ये भवेतां सकल्यदे ॥ १७ ॥

सब्यण्रणे तदत्‌ । चथा खित्यधनाधिके fama स्य मेख तयेत्यर्थः । -शवकारात्‌ तद्धिलरोतिव्युदासः | wifea- द धमोचविमदा्घघटीन्यां watered तिष्यन्ते करमेण fa- मोखनेखोखनसन्छे साताम्‌ | अचापयल्तिः) ada मध्य~ कालात्‌ तदन्ररूपत्ेन agaifua afar क्रमेण निमोख- HMA सम्पणंग्र हण एव भवतः | WAYS तत्रूपव्याका- तात्‌ तद भावः ॥ ९७ ॥ अयेष्टकाख दृटाखश्चानाथं काटिक- छागयममाइ।

Teas awa खित्यधेनाकंचन्दरथेः | भक््यन्तर समादन्यात्‌ THAT: कारि Fea ARE 1 १८॥

गूएणाचंप्रकाशकेन Ula: | ९९४

ख्यं चण््रये NIA कलात्मकं गदणशारम्माया ceufear: स्श्रंखित्यधं घन्धनधिकास्ताभिरूनेन स्यशखित्यधेम गुणयेत्‌ | अस्मात्‌ ष्टिविभक्रप्रान्नाः कोारिकला भवन्ति । अन्रापपश्तिः। दष्टकाले का्यच्छादकमण्डशकग्येारनारं BUCHAN भजस्तत्काखन्नराग्रमध्यकालि कश्च राग्रयेरन्तर विकपट्ते काटि- रिति चेच दष्टषग्धुनस्पशखित्यषेघरिकागां कलाः arf: विद्धा । wf स्ेकालिककोाख्ाः खिव्य्घटिकानां षिद्धवात्‌ ॥ ९८॥ अयात खयंग्रहणे विश्ेषमाइ |

A 05 कारिरि ¢ भाने दे कारिलिप्ता मध्यस्ित्यधेसङ्कणाः | सणुटस्वितयभेसक्ताः सपुराः ASTM: BAT १९ ॥

र्यस्य गण उक्रप्रकारेण चाः कारिकलाः खर्यय चणेान्न- wefeadina aafeqia खर्यग्रदणाक्रस्यष्टश्रानोत्‌- fumta सङ्गुणिताः azfeatia खयग्रपाधिकारोकरेन WAT: सत्यः Gal: कारिकलाः द्र्य णखत्वक्ञेर क्राः | War- auf: । Baas सर्रमालान्यतरमध्यकाखलयारण्सरस्छ खित्थ्धलात्‌ ae च खष्टशरोद्धूतखित्यधंलम्बमान्रक्यसं- खारमितलात्‌ सपष्टखित्य धानुरद्धा उक्षरोत्यानीताः कारि- कलाः | अपेकिताख Wewirgafeadiaegr: 1 एतत काटिसम्बद्धं खेजम्‌ । खित्यधलेचा न्त गतवात्‌ । सषटश्धिव्य स्य क्के जात्पश्ञलाभावात्‌। अन्यथा स्पष्ट्रद्धू areas खम्ब- ATCT Nay: | चरतः खषटखिद्य्धेनेता अरागता;

६९९ ' खवंसिङडान्तः काटिकथास्दा WIT USNC Fas बजमध्यमरूयखित्वर्धेन Sue चे अजमध्यनङूपशित्छर्धेन at tfa

RECT: कलाः सिद्धाः ॥ ९८ ॥ Wane इषटयाखाग वनमाइ। कषपो भुजस्तयोर्वगेयुने्मलं AAG तत्‌। मानयोगाधतः प्राज्छय ATTACH लिक भवेत्‌ ॥ Be |

शेपा विपा मजः। कारिभुजयोाः क्णंखापेशषवादा इ | तयोरिति। कष्ठ तयाः काटिभृजयेव्गयेोगा शूलं सिद्ध एव । तत्‌ कणंवगा मकं मूलं ग्राद्ययारकमानेक्याधादिभाष्य ad तात्कालिकः कल्तितेटकाखलसम्नन्पी ग्मासेाऽवाश््रयासः ष्यात्‌ । अनेापपन्तिः। रेज ud ufaurfcaq | स्यशंकाले मानेक्यखष्डसय Bara सेचयास्भयोार्मध्यकाखलावधिलादिष्ट- SE माभेक्पखष्डमिष्ट्ास एव ॥ २०॥ अय मध्ययरणा- भगमरमिष्टयासागयनमाड।

० CA डोवि “ ~ मध्यद्यदणतञ्चाध्व,मष्टनाडोविशाधयत्‌। सखल्यधीन्भोरि AW 9 न @ ॐ, सिके खिल्यधोग्भाकषिकार्छषंप्रागवच्छेषं तु माकं ॥ २१॥ मथ्ययदवकाखादुष्यमनन्तरम्‌। चकारो विशेषा्थकतुका- रपरः | इष्टवटिकाः कमं । माकिकाकोासकालसम्बद्धात्‌ न्वि- व्यधात्‌ । म स्यज्नख्िव्यधात्‌ । विश्रधयेत्‌। wea इति कजा- खेप: । शेषं काटिलिप्तादिग्रासानगवनगानतं गरितिकमं maz स्वनरः समा इन्यादित्युक्प्रकारेर इवात्‌ । Ahem सा कखित्य-

भान्तर्नतेष्टकाखे afaae ore: गेवमुवेरिते बासाऽवान्तर प्रासः

मूणचंप्रभाश्रकेन सदितः। १६५

भवति । न qdaga: । अचापपत्तिः । मध्ययदणात्‌ पृवंमिष्- BTS गडशरम्भावधिकस्य स्पशं शस्थित्यधंसम्बडव्वाद्‌ागते यासं उथप्वाह्मकः | arafae: | अवशिषटमण्डलस्छ इटङ्लेन गरस लाच्नवात्‌। एवं मध्ययणानम्तरमिष्टकाखस्म मो ्खित्यधा- म्तगंतवादक्ररोत्यानीते यासाऽपचयात्मकः। म ष्टुड्‌विग्नदन्- नाद्मकः | यस्तलाभावात्‌ ॥ २९॥ Waritearefesaret- नयनं च्ाकाभ्यामाइ।

याद्यद्यादकयेगाधाच्छोध्याः VTA | दगात्‌ MISE तत्कालविततेपस्य छतिं पदम्‌ ॥ २२ I कोाटिलिप्ना रेः खष्टसित्यधेनाइता इताः। ` मध्येन लिप्तास्तन्नादयः स्थितिवद्न सनाडिकाः ॥ २९ ॥

काद्च्वहादकमानेक्धखण्डादभीोष्टयावकणाः Rat: | Fe ve वगादभोषटयासकाछिकविकतेप्ञ वे fairs tee मुं कोाटिकलाः | qawe fateare । रवेरिति। aaa uw इति wes भानो दति qa: | खक्गप्रकारेण चाः क- खासा मणष्द्ररव कालस्यभंमाखान्यतरकालयारन्र रूपेख स्यष्ट- feats qe: । सष्ट्ररोत्पन्नसखिित्यर्धन aaa भक्ताः पालं कोाटिकला wafer | खितिवत्‌ खिन्यधंसाधनरोत्या |

TN सङ्ग स्यन्द भुंक्कन्तरविभाजिताः |

canes ताशां कोारिकथानां जरिका वाला अभीष्टयास-

कममन्धिषटिकाः स्य्मेाखाम्यतरख्ित्यधान्त्गताः wate मथः

age ` ` खयेसिडान्तः `

ग्रदशच्छेवागता वा wafer अनापपन्तिः Vara BARAT | UTA खाभीषट्ासकालिक््रन्नाने च्छम्‌ | ABUT मध्यकाखिकश्र्रणेम स्वखम्‌। अत एव भाख- TIVE: काखसाधने तत्कालबाणेन मुः स्फुट रत्यक्रमिति विशेषः Ue अथ वद्धयमाण्यदरुपरि लेखे पयक्रवखनसया- बयनं ज्ञोकाभ्वामाडह।

नतज्यात्तज्ययाभ्यसता PASTA तस्य कामुकम्‌ | TIAN: सोम्ययाम्याः पवीपरकपालयोः ॥ RB राश्िययुताङ्गाद्यात्‌ कान्द क्समेर्य ताः । भेदेऽन्तराज्ज्या TSA सपनतयङ्गलभाजिता ॥ ९५॥ यत्काशिकं awa agfad तात्कालिकं नतं TRUITT AXU FAILS सर्यस MwA | त्था खादयात्‌ लाला तेषघटिकाः खदिनाधान्तगेताः खदिनाधादूनाः कमेण पुवा- परनतघरिका water त्तं गवतिगणं खडि मार्धभक्ं ्ता- श्रा सतां ज्या गतच्येत्ययः | खदे शाखां ्रच्यया गुणिता जिञ्यवा भक्ता Wee धनुः कलात्मकं वट्टिभिकरं पुवापरकपाखयोः पुवा- परनतयाः क्रमेखान्तररलिषा वखनांज्ञा भवन्ति यत्काखिकं वखनं तात्काखिकाद्धाद्याद्राजिजययुतात्‌ सायर्गाधाद्ये कान्ध wrafemeaareat ज्या भेदे भिन्लदिकरऽन्तरात्‌ क्रानयश्व- सर्नाअयार म्तराञ्या सप्ततयङगुलेभका भेषदिक्षा | -ऋअङ्गुलात्म- BAT इरच्यादेश्रादङ्गुलादिका seat मवति। श्रशाप्रपन्तिः।

मूणारेप्रकाश्रकेन सडितः। Ree.

खल पु्वावरादिरिग्ण्वः कान्तिद लपुवैपरादिदिन्नो यावता- mca afenr eucat दजिणरछा वा ceria: । तदावयव- we प्रथलतः लमटकतागरद्धदिग्भ्या विपुषड़क्दिशो बावता- wey बलिता दङडसाकतरवाष्वदाचवखनम्‌। तथाहि | वम- jraqaew दजिल चमविवुवह येयं wa तत्रे WAAL VATA TACT वल्लवं तसुखमेवेतरदि- जामन्तरं पुवंकपालस्छगरहे समद ्तप्र चते विषुवह सत्राचा SALAS रम्‌ । पचिमकपाखख्धे तु समटन्त प्राचोते बिषुव- paren दचिष्ठलादकिषम्‌। तच चितिजस्ये ग्रहे तदन्तर- मर्था तु्यम्‌\ याग्योश्तरटन्तस्थे गदे तदन्तराभावः। अत- FATT गतकाखय्यलाचन्याठखयाचवलकग्दा तरेषटनत- क्वा RATT TTA UAT CHT NATTA । ford त॒ faqagefene: atferenfea arate afew xfwerucareqray awarqs awe yarra- au शह ख्व विषुवहुन्ते eure wats wanrarequir- आन्ध्र चत्‌ खानं तदिवुवथ्यारो । तच्छा aef wera तिना- MTT AAT जदन्तरे ख ATTEN वलनम्‌ WHA HMMA । SHUTS TE SUT दक्िणायगस्े अदे दकम्‌ तत्‌ लवनलन्धावभावाङस्‌ | ATTA पर- जधच्चि तु खनतः सतिभकाण्तितुखं सजिभपरयेलदिञ्चनिन्दु- पपं राजि वववुताद्राञ्ञात्‌ ऋनवंमेरिति। इवे वंखनयोरेक-

शिक WaT: STAT तजच्ागक्पण्छुटवलना- 1

१७०. खर्यसिडाश्तः `

न्तरे वलगदिभचि भवति | frafea त वलमाकररूपस्फुट- वलनगान्तरोष श्ेवदिर्चि भवति। तञ्ज्या स्फुटक्लनञ्या जिच्या- ou wa परिखेख एकानपञ्च(जग्ितव्यावाधडटन्ते दानार्थे जिच्ाटत्त दयं तरै केयगपञ्चाञ्ज्ितव्यासापें Ferrata प्रमा- श्छ या रिच्छापवतंनाद्धरखानेऽधावयवल्यागात्‌ Vata: | War दिक्यमेथता दत्थाधुपषन्नम्‌ ॥ २५॥ अथ कलातमकविम्बविके- पाडदोनामङ्गुलोकरणमा इ 1

सन्नतं foamed दिनाधीप्तं फलेन त्‌ । | किल्ादितेपमानानि तान्येषामङ्कलानि तु ॥ र ॥ `

दिनमागमध्यधमधं carat खार्धयक्मिन्य्थः। अभीट- atfenraracifa: सदतं दिनार्भेन wi फलेन । तुकारा ट्रदणं तस्य दिन मानोालते ore दत्यथंकः । विशेषा द्या- हकबिम्बमानानि । तानि पुव क्रानि कल्ाद्मकानि। गाघादि- कमपि ध्येयम्‌ । भजेत्‌ TAIT फखमेषां कलात्मकानामङ्गु- खानि भवन्ति अजापपन्तिः। उदयाख्काले faafacerat गूमिगाखावरद्धलेना प्पे ्वस्छकिरणानां मयनप्रतिइनगागर- Bie व्यक्रतवाख्महद्खासते)। तचाङ्गुलातमकं बिम्बं कलाचया- तमीककाङलप्रमाणेन भवति । Wary यरे त fawe शवेकि- रणावडद्धला ज्ञयगप्रतिघाताख ae विम्बं भाषते। awry खात्मकं बिम्बं कलाचतुटयात्मकेकाङ्गुलप्रमाणेन भवति । तजा- CAVA ब्रदारभावात्‌ खमध्ये aw जिथ्याठुखखलात्‌ fa

मूएा्ंप्रकाश्रकेन सदितः। yar:

च्यातुख्शङ्ावुदयकालिकेकाङलमानख्द WUT ATS मुपचये खभ्यते तदेष क र्त्यनुपातेनाभीोष्टकाखे फलं युक्तम्‌ 1 -अयमेकाचखस्छ कलात्मकं मानं भवति 1 अत एव भाखराचार्चेरदयास्तकाले erica कलाङ्गलमानमङ्गोरुत्य | चिच्याद्धतलत्छमयेत्यश्रङुः खाधेडियुक्ता + Saibaba स्यः |

TOMA | तच भगवता लाकागुकन्पया खण्यामरलाख मध्याकेऽपि कला चतुष्टयात्मक मेका क्रलमङ्गीङत्य रिगाधं ठस्य WATHARTS एवापचयखदष्टान्नतकाखे क दत्यनुपातामत- RIG चयं कला एकाङ्कलमानमभोष्टकाले | तत्र दिनार्धभ- करान्नतकाखस्य Beery जयाणां समच्छेदतया याजने frafed दिना सार्पैकगणदिनमागरूपमुक्नतकालयुकं दि- जाधंभक्रमिति बिद्धम्‌। तत एतत्कलाभिरेकाङ्गुलं तदेष्टक- arf: किमित्यनुपातेन कलात्मका नामङ्गुलौकरणमुक्रमुपपनम्‌ Neen अयागरिमग्न्धस्यासङ्गतिलनिरासाथमधिकारसमा््षिं

फक्षिकथाड । | दति चन््रग्दणाधिकारः ॥ wey |

रङ्गनायेन रचिते इखयसिद्धान्तरिषणे । अक्रग्रहाधिकारोऽयं प्ली गूढप्रकाश्नके ॥ दति शओरोख्कलगणकसावंभेमबल्षालरेवज्ञात्मजरङ्गमायग- कविर चिते गुढाथप्रका क चन््रप्रदणाधिकारः TW: I

¥ 2

Var’ aafexzrr `

seq सर्यग्ररुकाधिकारो srered | तच यत्प दा्थविजेक- युक्रखणशधगदशाधिकारातिरिकः खर्यगरशाधिकारसदिरेव- चर मावखानादेकात्व्तिजिवमान्‌ तकारभावखागकथनस्धा- भेव तयोर्देकमाद |

मध्यलग्रसमे भाने VCH न ST | शअरतादद्ध्यभक्रान्तिसास्येनावनतेरपि ॥ १॥

ह्र्यऽमावास्थाग्तकालिके vane शति दि नमध्वसखान उर्ष्ववानग्याष्तरटन्ते WT: काज्िटष्तप्रदेा awed Forn- भिकारो क्रम्‌ । are सति were दति फलितम्‌ । दरि अस ware ग्ध एशितिजवन्रालम्बनो त्प सेखंम्बमगखापि सितिजवा- खकररिजभब्देगामिधानात्‌ सम्भव उत्यन्तिर्ग । तज खम्बगा- भाव इत्यथः । We मध्या इति स्फटोश्लपेखया मष्वखग्ररम tfa anim: रुपाखार्भगवना नोाचितेत्ययिमयन्धार्यतस्बवि- चारखर्वापि were तदभावानुपपन्तेः खाम्प्रदायिकव्थास्ा- मनादूत्य तत्वा व्याख्यायते | wnaacafefasrafefa- जप्ररे्योः संखद्मक्रान्तिटन्तप्ररेणयार्मध्यम्‌ | ऊष्वमध्यप्ररे ्रथा- स्तिभोामखग्रमिल्यर्थः। प्रयोगस्छ were faa area खम्बमद्याभाव इति। | CUM प्रथमं विधाथ म लम्बनं विजिभलग्रतुख्े। रवे तदूभेऽभ्यधिके च तत्‌ स्यादेवं wad wawE वेधम्‌ ॥ दति भाखराचायर स्फ्टमुक्रेख । गत्यभावखागमाइ ।

गूणथप्रकाद्केन THA: | eR

weufe | watt Sut ये मध्यभस्ठ ATS का- WHAT: | अन मभ्यखद्मज्ब्देन दकमभावस्तिभोानखद्रंवा याह्य मुमचपरेऽप्यदोावः । अन खो ष्डस्वलेऽवनतेगतेः । आअपिज्नष्दात्‌ स्वः नाभाव इत्यथैः । न तपिश्ब्दाञ्म्बनस्यापि तक्राभावः) उश्छरकाग्धखयास्छ खले WANTS द्याकलाभात्रेऽपि तदभावा- UR: | अचापपन्तिः | अमावाश्याकलकाले समे BST | तज PRAT मुमभाकलीयमानं खचमकस्यानावपि TH सयुब्रत्ये- वेति ua कादकल्वं xe gee ered सकवति । तच मगाण मसच्वाञ्ूएषटे तेषां सल्ला गषटान्नोवमागमकापरि खजं we ग खमत्येव। किन्तु चग्राधिष्टानमेाखे च्चा दूष्ये खमति। तज षदा चन्र आवाति तदा a ख्यं GETS भवति। यदा ठु खमध्ये Wage wnigs WAY द सर्यापरिगमेकमेव wa wails रष्ठेऽमान- Bra WHVTcal भवति, wa एव रगर्भष्रचजाग्धरं खम्नगम्‌ , wea र्यापरिगाखण्राधिष्टानाकाडमेाखे wae जरस्व uxfese वा खम्विततवात्‌। ऋत एव भा- सकरा चार्येदक्म्‌। इम्मं चयारक्यात्‌ खमध्ये he war |

चति । wa चकाथिष्टानमाखे उष्हदङजमकौपरि मतं चनचिङ्कादूष्ये weeven aditdafa तक्ञम्नमं yer कारक्राज्िदन्ले भवति। get तु इग्डण्लाद्धिननं क्राण्िटक्ं AT MITES चच्छाधिषटागनेाले WRETTT -चनरादूष्ये यज्‌ खन्न

९९७४ खयंसिडन्तिः `

तथं WRATH SAAR ATSIAT AAS MATS चद्धगाशस्वक्राण्तिटक्ते यच स्रं तच्चब्रचिङयारम्तरः क्रान्ति क्ते पृवोपरं स्पुटलम्बगकलाः कोटिः । wre क्रान्तिट्ागु- सारेण गमनात्‌ Vase क्राण्तिटलदृग्टसयारन्तरं वान्या भरं कणात्मकं गतिर्भुजः 1 गभएटखवामरं दग्टके कथा- त्मकं CMe कर्णः दग्टरन्तस्य कदम्बप्रातटृन्ताकारले WASH तयारन्तराभावालम्बनाभावः। ATA TTA gaat गतिरेवेत्पन्ना | दृग्टष्साकारक्रान्तिटन्ते.तु इम्ल- म्बगमेव afer तयो रन्तरमिति Waray भत्यभावख । तथा च BSNS कदम्नप्रातटत्ताकारते जिभागलग्रस्थागेऽका भवति। agave क्रान्तिटन्तयाम्याश्लरतेमादयासखलबग्ममध्य- वर्तिलरेन खप्रखानात्‌ चिभाग्रितलात्‌। महि क्राज्तिदन्ता- चाग्यात्तरान्तरज्ञानाथं खमग्रातटन्तमङ्गोका्यैम्‌ | येन दश्रम- भावतु्याके खम्बनाभाव SITE: स्यात्‌ । क्रान्ति गाल WAT समपरातटृष्सस्य देशटत्ततेग सम्बन्धाभावात्‌ | अतएव भगवता aaa मतिसाधमा्थमये दृक्रेपः करम्बपरातट्न्ते जिभोागखम्मस्येव साधितः। garda चिभागलद्मस्य खमथ- BAT तदा AW दश्मभावतुल्यल्ेन दशमभावनतांज्ाभावा- ways: | तदा जिभोागखग्मस् मतां ज्ाभावञ्च 1 vata- भावस्लशां अतुल्यो रक्राना खाये सयृलाङ्कोकोरे त॒ द्रम भावस्यैव qatar दूकरेपदूग्गती मतिखलम्बगथोः साध- नाथे खमगन्तरमेव भगवतोक्तं त ATED wees

Toran aes: | १०

ङकचेपसाधनसाक्रद् वियध्यापन्तेरिति wt निरवद्यम्‌ ॥ ९॥ अथारि टयेरभावखामातिरिक्रखामे सम्भवात्‌ म्रतिपादनं अतिजागते।

देशकालविशषेण यथावनतिसम्भवः | PAT पूवान्यदिग्बश्च्च ATTA ॥ ₹॥' रेभ्रविशषेण कालविशेषेणावमतिषम्भवा मतिकालात्पस्ति- गालख्ित्या यथा भवति । शम्बगस्यापि waza चिभोाग- खद्रस्ानात्‌ पूवापरदिगम्‌ रोधात्‌। चकारात्‌ समवो दे्र- कालविग्ेषेश यथा waite: । तथा awe नतिलम्बने ज्नयमदारा मया कथ्येते ॥ ₹॥ तजरपयक्रामद्‌ याभिधामाइ। लं पर्वविनाडोनां क्यात्‌ खेरुद्‌ यासमिः। ATM TRAST लम्बज्याप्ताद्याभिधा॥३॥ सेः खदेशीयेरदयास्भी राश्दयास्भिः पर्वघरिकानां ei गणकः कुयात्‌ । पवान्तकालिकं ad साध्य्भित्यर्थः | यद्यपि पूर्वै खग्रसाधनं खदयेरोवक्रमिति खेरुदयासुभिरिति व्यथे तथापि .समनन्तरमेव दश्रमभावसाधनेोाहषा कस्यविष्ष्न व्यशादयेरेवा् साध्यमिति ware वारणाय पुगङक्िः। तस्य खग्रस्यायर्ना ्सं्तस्य च्या भुजञ्या परमक्राज्िव्धयया गुणा खद शोयखम्न्या भक्षा TATA सात्‌ । अना पपत्तिः। खद्मकान्तिज्याखाधनाथे खद्मभुजव्यायाः पर मक्रान्ति्या गुण- fern द्रस्ता खम्बश्याकाटो जिच्याकणंरूदा खद्मकानि-

२.०९ witaare:

व्याकरे कः कणे Kaa चिञ्छयोगान्नाग्रभुजय्था परम- काजिव्धागण्ा WHAT भक्ता फलं लघ्नसखाया। दूयं भनव- तदयसर्ज्ञाक्रा शब्मस्यादयसञ््षलात्‌। STATA ATS AAG WN RN अयापदयुक्ां मध्यञ्छां साधक्चाकेनाद।

लद्‌ा खद्धदयेखग्रं मध्यसञ्च्रं यथेादितम्‌।

तत्नान्त्यक्ताशसंयोगेः दिकसाग्येन्तरमन्यथा ॥ ४ ॥

शेषं नतांश्ाखनभोर्यो wears साभिषोयत |

तदा पवीग्तकाले शद्धे रयैव्यंचरभोयराग्छदयेर्यथेरितं

पुर्वे कप्रकारेष जातकपद्ध तयुक्नतषटोभिधंबग्टणं यथायोग्यं WAESY VI CANT साश्यम्‌। अज खद्मसम्बन्धेव सरे्राष्यदद्यासुगरहणथद्ावारणाय छद्ोरयेरिद्यु्म्‌। तस्य ` दशमभावष्यायनांअरसंद्तस्य ai: खरेग्रा्ाशाः। अनया- याग एकदिक्के कायः | अन्यथा भिन्नदिक्तेऽम्तरं तयोरेव येषं संख्कारजदिक्षा गतां ब्रासेरषां ज्या काया सा मध्यणद्मनतां्रञ्या सथ्यञ्ये च्यते तत्सम्बन्धात्‌ । अपप्तः Wer ॥ ४॥ war- भ्यामृपयक्रं THR लम्बनेपयुक्तां दूग्गतिं च ania | मध्योदयज्ययाभ्यस्ता चिज्याप्ता बभितं फलम्‌ ॥ ५ ॥ WATTLE CHIE शेषतः पदम्‌ । तच्चिज्धावमेविश्ेषान्ूखं शद्धः PEAT ।। ९ ॥ ya eae पुकायोतेादयामिधयेयदवग्धका | WAT WET चपला ्ययेतकक्म्‌ । गिता विग्यसरा. भक्ता we afta बः

TSTUTATARA SHE | १९७

VATA यस्य तत्‌। फलस्य वगः कायं Taya: | मध्यञ्याया at fafad हीनं afd फलं कार्यम्‌ । Sarge दृककेपः स्यात्‌ । दृक्शेपजिश्ययेोयौ वर्गा तथोरन्तराग्भूलं WEE! स आनीतः wEgufaers भवति। भ तु शङ्कुमाचम्‌। अर्ापपत्तिः। जिभोागलद्मस्छ दृर्ज्यानयनाथें छे म्‌। मथ्यलबग्रदुगज्याकणंस्ति- भागखद्रस्य wares प्रागपरख्ितलेन तत्छसखस्तिका- ACETATE म्बु स प्ररे शव्या कारिः | मध्यलद्मचिभागल- प्ान्तरां ज्या MSS भृजः। wa भुजानयन चादयल- अष्छक्रान्तिटन्तप्रदे्ः | प्राक्‌ खस्तिकात्‌ तद यान्तरेण्तरदति- णा भवति | एवमस्तखग्रप्रदे्रः परख सिकाद्किणान्तरः। तद- मुरोधेन च चिभानखग्नप्रदेकान्तिटटनलोययाम्योत्तरटरूप- तहम्बुत्तं कितिजे यान्या तर ट्त कितिजसम्बातात्‌ तदायान्तरोण खग्ममवश्ं भवति । अतस्तिज्यातुष्यमध्यलद्मद्‌ गज्यया खद्माया- GST भृजस्तदाभीष्टतहग्ज्यया क टइत्यनुपातेन स फषसङ््चः। तदर्भानामष्यलग्रदृग्ज्यावगे छूलं चिभेानलग्रख्य Tat दृक्चे पास्या । एतदागात्‌ चिच्यावगो छूलं चिभोानल ग्रकु गगति- wen । अभेद मवधेयम्‌। जिप्रश्नाधिकारोक्रप्रकारेण जिभा- गणशग्रख WETS दृग्गतिदृक्णेपतस्ये भ भवतः। किन्त दूम्गतिदक्लेपार्भ्यां क्रमेण न्युनाधिके भवतः सव॑दा धृोकमे- Waray wa श्रागोताऽयं दक्लेप्रस्तिमोनलग्रदु ्ण्डल- खितेाऽपि न जिच्यानुरद्धः। किन्तु फलव नचिञ्यावगपदरूप- विखशणटन्तव्यासार्ध॑प्रमाणेन fag इति गम्यते। wat दृग््या-

ष्ट

१७७ खयेसिडान्तः

जासििञ्धानुडद्भ तेन जिञ्यादटलपरिणता दृक्रेपस्तिभागखम्मस्त Cen स्दुटङ्क्‌शेपरूपा। अस्यासत्तिज्यावर्गेत्यादिना दृग्म- तिः स्फुटा जिभागलग्र्ङ्ुरूपा । एतद मुक्रिः सखण्पान्तरला- इङितिसखाथे wore wat चिपरस्क्रियानारवभियैतन्मा- Treat खाघवादुकमिति दिक्‌ ॥ ६ ॥ अथय लाघवाहककेपद्- मती गणितसुलाथे SAVE |

नतांशनाङ्कोरिज्ये US दकात्तपदग्गती |

दव्मभावगतां शानां भृजकव्यानेतां तदु ननवतिरूपयोार-

मों कमेव TRS MAM अस्फुटे GI! चद्धा स्फुट भरा- we दक्रेपदूग्गती विहाय गणितलाचवायं दञ्रमभावन- AWARE तच्च्यानापन्ने UTR यन्तृद यज्याभावे नरता- अवाङूकारिग्ये दृक्चेपदृम्गती qe दति । तन्न । उक्रप्रका- रेरेतस्षिधेखत्कथनस्छ sar अ्रजोपपभ्तिः । जिभोगखद्मख् द ्रमभावासलतेन CHANG यान्याश्रदटठन्लखत्वेन खाघ- ay द्रमभावमेव जिभोगखद्मं प्रकस्ष्य agate मध्यश्या- कूपा जिमागखग्रद्‌ क्चेपः। vary गतिः । ददमति- Bea TE भगवतोक्तं HET दन्रमभावपरतवा Brena aa मत एतदुक्रमिति खच्छम्‌ । प्रयाससाधितदश्कशेपद्ग्गतो wae GH अष्यति सूले दति ध्येयम्‌ । भाखकरा चार्थ दध |

fatrrenea दिनार्धजाते

गतान्नतच्ये यदि वा garda

गृ एायेप्रकाश्केन सहितः। १७८६

दति aqn acer खश्छमिति धेयम्‌ #॥ अय जम्बनेापयक्ष- च्छेदकथनपुरवकं खम्बमागयनं साधदचाकेगाइ।

एकज्यावर्गतन्डेदो लब्धं रम्गतिजोवया ॥ ७ ॥

£ AN विभा जिता मध्यलग्राकंविष्मेषज्या छेदेन विभाजिता | Taare SA प्राक पञाहुटिकादिकम्‌ *॥ ८ ॥

एकराशिच्याया वगाहग्गतिजीवया प्रागुक्रदृग्गत्या। दू गते-

स्ि्रङ्कुरूपलेन च्यारूपलाव्लोवयेति खरूपम्रतिपादनम्‌। भा- गर्रणेन लब्धं ISH स्यात्‌ । अथय मध्यलप्रम्‌। Freres दशान्नकाखिकंनतु दब्रमभावः। तात्कालिकः इयं अनयार- न्लर्स् जिभानधिकस्य च्या ec प्राक्याधितेन भक्ता फलं च- टिकादिकं प्राक्‌ पञ्चात्‌ जिभोागलद्मरूपमध्यखम्न खानात्‌ पूवा- परविभागयोः यच यो स्तल्यं waa Haat अ्रजापपज्िः |

जिभोागखद्माकविेषशिञश्िनी

शताषता व्यासदसेन भाजिता।

हतात्‌ फलादिजिभखब्रभङ्कुना

चिजीवयाप्तं चटिकादि aaa i दूति सिद्धाम्तजिरोमणेा खक्ष लम्बननामयनमक्रम्‌ । तस्प- पश्तिशहीकायां सुप्रसिद्धा मध्यख्मस्य जिभागपरत्वेन व्या- सख्या मा खध्यलग्राकं विसेषञ्या जिभोागलबग्नाकविक्ञेषग्रिश्िनोरूपा जाता। श्यं चतुगंणा चिभेगलग्रशङुरूपद्म्गत्या च गच्छ

* प्राक्षपख्चाहृटिकादि तत्‌ इति वा पाठः| 2 2

१८० aufaern:

जिच्यावगेण भाञ्येति खम्बनागयनप्रकारेण सिद्धम्‌ । तज लतु- स्ििच्यावर्गये गंणहरयेोगेणापवर्तनेन ₹रस्थान एकराभिच्ावर्गः सिद्धः। अचापि दृम्गल्येकराशिच्यावर्ग गुणहरा गणेगापव्य इर्याग एकव्चावग त्यादिना ST उपपल्षः | ere ठेदा- भिधानात्‌ | अते मथ्यलब्राकेत्या दयुक्रमुपपलम्‌। खलम्बगघरी- भिरुभयाखचालनं वच्छमाणएगणिति शरावश्वकमिति चमार रवोन्दे लंम्बममिन्यक्षम । अन्यथा दशोान्तकारे सयंगतग्धषट्- खजाशग््रकशषायां चग्द्रचिस्य तह रोभिलेम्बितलाद्रयोरहवन- पत्तिः । जिभोनलग्रसमेऽके खम्बमाभावात्‌ पूवोापरविभागे ae ति लम्बनं भवतीति प्राक्‌ पञ्चादित्युक्रम। अेद मवे चम्‌ । रम्बनागयमे मध्यलब्मस्य fumed केदः पुवैसा- पितदकदृगगत्या WAT मर्ताशे्यादि एहौतस्थखदृ गल्या ae दति एवं मध्यल्रेत्यख्छ दग्र मभावाययं ठु विपरीतमिति । एतेन मध्यखप्रेत्यस्य दश्रमभावाथः। तत्र प्रयाससाधितदश्मदूग्गत्या ae लम्बनम्‌ । मर्ताथेत्या ययुकस्युलद्‌ गत्या स्थूखखम्बनमिति सा- म्पदायिकेोाक्ं TIA) GMAT | न चाच मध्यलग्मरूप- दभ्रमभावरदेऽपि गेाणलयुक्या प्रतिपादमस्य सत्वात्‌ कथमादि- arm मथ्यलद्रमिति पदं सावंजनोनदभ्नमभावप्रल्यायकं जिभा- मखद्मपरतया ₹टाद्माल्यातु GAA | MAMA SASSY स्फुटे दृक्ेपडू गतो ।

CII Qe दत्यनेन भगवतस्द्‌ाश्रयस्य व्यक्रोतलादिति वा- च्यम्‌। तथापि गारवखाधितदृक्शेपाक्तिर्भगवदान्यखितनि-

गूएाथे प्रकाशकेन सहितः। १८१

भोनखद्मरणां zfs. अन्यथा प्रयासखाभितद्कचेपस् वेय- aronfcfa सुधिया वलाक्धमित्यखं विष्छरेण ॥ < ॥ अय मध्यग्ररणकाखश्ञानाथे frat लम्बनसंस्कारं तदसष्टत्‌ साध्य- fafa «re

AAAI भाने तिच्यन्तात्‌ प्रविशोधयेत्‌। WATE कमं यावत्‌ सवे स्िरोभवेत्‌ ॥ ९ ॥

wd awed fared तस्मादधिके सति तिश्यन्ताह्‌- जंतिश्यन्तकाखाद्‌ागतं way शओेाधयेत्‌। wa जिभागलग्मा- aa सति ति्यग्तकाले eat धनं यतं कायम्‌ । एवं aa गणितिमखषग्बहः कार्यम्‌। अयमथः | तिष्यन्तकाखिकः छया लम्बगवटीभिः क्रमेण पृवाग्रिमकाले चाल्पा खम्बमसंक्कतति- च्यनेऽका भवति | तस्मालम्नमसंस्तति्यन्तकाले wacwa- भावे wera पूर्वक्षरोत्या wat खाध्यम्‌ । इदमपि कवख- तिश्यग्ते संस्काथाक्ररौत्या wad केवलं तिश्यन्ते saree | अस्मादपि खम्बनं तिश्यन्ते संस्का यमित्यसलदिति । गणितावधि- माइ । यावदिति। वें गणितं लम्बनादि यावद्यत्परिवत॑वधि श्चिरौोभवेत्‌। अ्रविलचणं यावदविग्रेष इत्यथः । अतरापपत्तिः | दानकाले रविगतभषदनाशन्द्रस्यासोा खम्नितत्वेन जिभा- मखद्मादूने रवे क्राग्तिटन्ते पूव पराम्तराभावेनेकद्नस्ित- लरूपयुतिदं भ मका खा जम्बगकाखेनाये भवति। WAIT मन्द गरवितः एषे खितलात्‌। अधिके रवे चश्रख परः खि-

१८२ खयंसिडान्तः

तलेन दथ न्लकालाम्बनकालेन od युतिभवति। अता दथा MAA खम्ननसंक्कते मध्ययदणकाखः Qa य॒तिकाखस्व मध्ययरणएकाललात्‌ | परनन तावता लम्बनकालेन खर्यस्यापि क्राम्तिदत्ते चलना खम्बन संश््तद शान्तकाखे रविगतण्धण््ङना- न्द्रस्य शम्बितत्वं स्यादेवेति मध्यग्रदणकाखस्वसिद्धः । म fe खया WaT ख्छणलम्बमे wry खम्नमकाणे fact येन तयोाथुतिः सङ्गता स्यात्‌ । अ्रतसखादूश्कालात्‌ पनस्तात्काखिकं लम्बनं प्रसाध्य दशान्ते पुगः संखतायंम्‌। मध्यकालः UTA! एवं तादू्रखम्बगसंछ्तद शान्तेऽपि AI जस्थलाभावात्‌ पम- Gat खाध्यम्‌। ASMA दशान्ता ATE दत्यसषद्धिभिना यदा wat पूव॑खम्बनतुख् सिध्यति तदावश्यं ताद शखम्बनसं- सतदशभान्तरूपमध्यग्रडणकाखे ws तयाः सन्निवेशः | धतस्तदा खयंगतग्दष्टसख चन्न यारन्तराभावेन पुवोगतखम्बम- द खखम्बमस्य पनः सिद्धेः । अन्यथा ques: | त- साश्मध्यकालाऽसषटद्यावद विशेषः साध्य द्युपपन्लं मध्यलप्नेल्या- दि॥<॥ अथ नतिषाधममाइहइ।

SHIT: शोततिम्मांगाम॑ध्यमुक्यन्तरा शः | तिथिघ्ननिज्यया भक्त wad सावनतिभवेत्‌ ॥ १०॥ SRS प्रागागोतः भोततिग्मांजाखद्धाङ्यार्मष्यगतो क-

लात्मकं तयेारनरेण गुणितया fever भकः फलं सा रेष्- कालविश्रेषार्भ्वां या are सिद्धा भवति Sara गणिते नति-

गुणं प्रकाशकेन सदितः। १९८९

भवेत्‌ । waraafe: 1 यदा क्राज्तिषन्तं दृण्ठष्ताकारं तदा vara दृति प्रागृक्रम्‌ । तच जिभोगलद्मस्य खमध्यस्थलेन THATS । TITY TiN देशे चिभागलग्रस्य शितिजेखलेन परमा नतिः । परमास्ह नतिकला श्रगभल्तिति- जाद्ूष्कितिजस्य व्यासा घीन्तरणे छ्छितवाद्भतियोाजने ग॑त्य- MUHA खभ्यन्ते ACT शव्यासा्धयोजनेः का दत्यगुपातेन तच मध्यगतियाजनागां श्छव्यासाधेस् च नियतवादूव्याषा- ` Varga: wa । तेन मध्यगत्यन्तरकलानां खण्यान्तरेख पञ्चद्ं्ः परमा गतिकलाः। अत एव षष्टिधरिकानां पञ्च- qatar जटिकाचतुष्टयं परमं लम्बनं सिद्धम्‌ । आ्राभिखिष्था- TATA Guim दकिणान्तरे्णावलम्बनं भवति । safeerquegadqey मध्यगल्यन्सरपञ्चदश्रांरा नतिखूदेष्टदृक्वपेण RIAA गत्यकरगणे इृक्चेपा ¥T- घातेन पञ्चदब्नगणितजिच्यात्मकम wat गतिकला LATTA ॥ ९० ॥ अथ प्रकाराम्तराभ्यां नतिसाधमं शाचवाद्‌ाइ।

CHUA सप्नतिरताङ्धवेद्वावनतिः HAA | अथवा FAT भक्तात्‌ सप्रसप्तकसङ्गणात्‌ ॥ ९९ I

सप्तत्या भक्राहक्चेपात्‌ फलं कलादिका मतिः प्रकारा- MACY भवेत्‌। अथवा प्रकाराग्तरे् CHIARA HUTT सप्तानां UAH सप्तवारमादटस्तिवेगे एकानपञ्चा्रदित्थथंः | तेन afe- ताहक्खपात्‌ चिच्धया war. wel कलारिका गतिः । अजा-

१८४ खयंसिद्ान्तः

'पपन्तिः । इ ककेपस्य गत्यम्रकसलामित ७३।२७ गणकपश्चद- शग णितजिच्यामितदरौ ५९५७० प्रथमप्रकारे गत्यन्तरापव- न्तिते weed सप्ततिः । दितीयप्रकारे पञ्च भिर पवत्य गण- खाने खन्पान्तराटेकागपञ्चा श्रद्ध TAT जिच्येत्युपपन्नम्‌ ॥९९॥ अथ नते्दिग्न्षानं खष्टविचं चाद |

मध्यज्या दिम्बशात्‌ सा च विश्नेया टक्तिणान्नरा। सन्दुविकषेपदिकसाम्ये युक्ता RATT ॥ १९ ॥

सावमतिमंध्यञ्याया दि गमुरोधाद्‌ किणो ae मध्यञ्या चेद्‌- four act गतिरपि दचिणा ewe agra Hats चः समुखये । तेन मध्यच्या Aainicaia खा दचिणेत्तरा न- तिखग्रविेपदि क्यमले | तयोरोकदिक्त care am विचेपेण यतेत्ययः। waar तयार्भिंन्नदिक्रे विकेपेणान्तरिता शेषदि- क्षा विशेपसंस्कता नतिः सपषट्रररूपा स्यात्‌। अच wxfaat मध्ययदणकालिक इति wag) अरजापपन्तिः। मतां्रदिक्ष- मध्यच्धावन्राहक्‌ रेप्यात्पक्ललात्‌ तदुत्पन्नगतेस्तदि क्तं FRA । अथय रविगतग्ष् खचाचखन्दराकात्रगाखे क्रान्तिटत्तावधि चाग्यो- कभराग्तरस्य नतिलात्‌ क्रान्तिमण्डलाचखण्द्रबिम्बा वपि विकेपला- द्रविगतग्धण्दचाखगमिम्बावधि याम्यो्तरान्रस्य ख्यय्- इणेापयक्रमतिषंङ्कतविेपरूपत्यष्टविचेपलाहू योरेकदिि योगे भिनश्लदिश्वन्तरमिनत्युपपन्षम्‌ ॥ ९२ ॥ अथ चग्रग्रडणाधिकारो- करमजातिदिषति ।

मूणा्यंप्रकाशंकेन aie | १८३

तया खितिविमदभययासाद्यं तु यथादितम्‌। प्रमाणं वलनाभोषटग्रासादि हिमरग्मिवत्‌॥ Ve I तया विक्वेपसंस्तया नत्या स्यष्टविकेपरूपयेत्यर्थः। खित्य-

धंविमदर्धगरासाः। रचगब्दात्‌ सख्शमाकचस्रोलमेगक्मरोखनं यथोदितं wad gare तथा । तुकारस्तदतिरिक्ररोति- ` व्यवच्छ दार्थकैवकारपरः। प्रमाणं मतमित्यर्थः। wafwea- Ure! वखलमेत्यादि। वखलनानीष्टयाषः। आ्रदिशब्दादिष्टया- सादिषटकाखानयनम्‌ । feather । अन्रयदणेकरोत्या कार्यमित्यर्थः । अनपपस्तिरविश्रेष एव ॥ ९३ ॥ श्रय शिद्य- धविमदां च fate स्चाकचतुष्टयेना'इ |

सित्यधानाधिकात्‌ प्राम्बत्तिश्यन्ताज्ञम्ननं पुनः।

धासमोल्ताद्ववं साध्यं तन्भध्यदरिजान्तरम्‌ ॥ ९४॥

WMATA MARA MTT यदि |

मोदकं लम्बनं Sat TNT तु विपर्ययः॥ १५॥

तद्‌ माक्षस्थिनिदले देयं WATT तथा |

इरिजान्तरकं शोध्यं यतेतत्‌ MATA: ॥ Ve

CATA AUS ARS लम्ननेकला |

खे खे सथितिदले योज्या aera चाक्तवत्‌॥ १७॥

अन्द्रगहकाधिकारोक्रप्रकारेणासहत्‌ साधितं स्यर्शखित्यै

माकखित्धधे च । agar) मध्ययहणकालिकसपषटशराद्‌ कररोत्या

खित्यधेवरि का साभिशिखम्तकाछिकग्रडाः । wifeadfe- 2 ^

१८९ खयेसिडान्तः

fart os aren: । मार्खित्यधनिमिन्तमये eer: 1 तत्का- war: प्ररेकं fants were Went: wy: | ततः प्रथम- कालिकस्यष्ट्ररात्‌ खित्यधमनेन पूवे तिश्यन्तकाखिकयदान्‌ प्रचाख्याक्तरोत्या Want wera feat wera) wad स्पशं खित्य धम्‌ । एवमेव दितोयकालिकसष्टशरात्‌ खिव्यघम- Hate तिश्यन्तकालिकयद्टान्‌ प्रचाच्याक्ररौत्या सखपष्ट्र प्रसाध्य feat खाध्यम्‌। एवमखछन्म चथित्यर्धमिति । ्रथाभ्यां ख्॑- मोच्खित्यधाग्ां कमेण रहोनयुतादशान्तकालात्‌ प्राग्वदुक्त- रोत्या लम्बनं पमरसषद्रासमाखोद्धवं सश मा्चकाखिकं कार्यम्‌ । wate: स्श्रखित्यधदीनात्‌ तिथ्यन्तात्‌ तत्कालिकख्याज्- भ्रद ्रमभावे प्रराध्योक्ररोव्या लम्बनं साध्यम्‌। तेन स्भर॑खित्य- सानतिश्यन्तं संस्त्या स्ालम्बम मनेनापि स्पशं खित्यसानतिश्यन्तं संस्तथा समा क्षम्बनमेव मसत स्प शकालिकं लम्बनम्‌ । -एवमेव मोाशखित्यधंयतात्‌ तात्कवाणिकदयाहग्रद शमभावे प्रसाष्योक्त- रीत्या खम्बमं साध्यम्‌ aa मेक्तस्धित्य धयुतति न्तं सं्रल्या- खा लम्बनमनेमापि मे चखित्यधेयुतति्यन्तं संत्य साक्लम्बन- मेवमसषक्मो चकालिकं लम्बनमिति । प्राक्तपाले जिभानलप्रात्‌ पुवैभागे जिभेनलद्राधिके रवा मध्याक्मध्यकाखिकात्‌। अ्रयाक्र- ware विभक्रिविपरिणामादग्वयेन लम्बनात्‌ प्राम्ग्रणं मरय wai: स्यशेकालिकम्‌। अच्रापि लम्बनमित्यस्यान्वयः। ख- म्बनं चेदधिकं arm Afea मोचकाखसम्नन्धि ari न्युमं स्यात्‌। पञ्चा जिभोनखग्रात्‌ पश्चिमभागे जिभानखप्राद्धोने

मूएथेप्रक्ाणकेन सहितः ` १८७

Cat) तकारः समखयाथकचकारपरः । विपर्यय उक्रवेषपरो- wa) मथ्यकालिकलम्बनात्‌ स्स्कालिकं wat न्यं माच- कालिकं लम्बनमधिकमित्य्थः। तदा तरिं तन्मध्यहरिजान्त- Val तथोः स्पशं मा्चकालिकलम्बनेन प्रच्येकमन्तरं मेा्षखि- Qu योच्चम्‌ । प्राग्यदणे स्पशं खित्यभं तथा देयम्‌! मे ्मध्य- कालिकलम्बनयार न्तरं मे चखित्यधं योज्यम्‌ । सखशशंमध्यका- शिकलम्बनयोरम्तर स्य खिव्यर्धे याञ्यमित्यथः । यज afer are विपर्यय खक्तत्रैपरोत्यं wears मध्यकाखिकलम्नमात्‌ स्यशकालिकखम्बनं ad मे ्कालिकखम्ननमधिकं पञ्िम- कपाले तु मध्यकालिकलम्बनात्‌ स्यश्चकाखिकलम्बनमधिकं मेा- चकालिकलम्बनं न्यन्यं भवतोत्ययैः । तत्रेतच्मोचसश्रमथ्यका- faa ₹दरिजान्तरकं लम्बनान्तरं armfeag मध्यमाचका- खिकखम्बनयोारन्तर wifeag मध्यस्यभकालिकलम्बनयेार- म्तरमित्यचेः | are We कुयात्‌ एतक्षम्बनान्तरं are Gre वा कपालेक्ये इयाः स्यमध्ययोर्मध्यमे चयेर्वैककपाखे खसखकाखिकचिभोगलप्मात्‌ खसखकालिकद्धयं उभय चाधिके = वेत्यर्थः । उक्तं कथितम्‌ । तद्धेदे तयाः" सख्मध्ययोम॑ष्य- माच्योाञ्च भेदे कपालभेदे स्प्रकालिकजरिभानलद्मात्‌ arent- लिकद्ध यस्वाधिक्ये मध्यकालिकच्रिभोनलब्मात्‌ तात्काखिकाकस qa मध्यकालिकजिभानलप्रात्‌ तात्कालिकाकंस्ाधिकले मेोचकाखिकचिभोनलब्रात्‌ तात्कालिकाकस न्यूनल् इत्यथैः |

खम्बनेकता लम्बनेक्यम्‌। स्य मध्ययेभंरे तात्का लिकलम्बमयेा- Zaz

{ec TICE {uct

UT: | मध्यमासयेार्भंरात्‌ तात्काखिकखम्बनयोरचान इत्यर्थः । ware खकोये खित्यद्धं. संयक्रा कायो । स्यग्रंखित्यद्धँ स्प मध्यकाखिकलम्बगयायागा याच्यः arefearx मालमध्य- कालिकखम्बमयोर्थागे योज्य इत्यर्थः । avfedy arafe- ad च Ue भवति । erat चङ्यरणाक्रदिभ्रा मध्ययदण- कालात्‌ adage क्रमेण WHAT स स्त्यर्थसिदधम्‌। अथयाक्ररोत्या विमदाधंऽपि स्यष्टवमतिदिग्रति। बिम cia स्यद्मदाघमेारूमदां सद्धग्रदणाधिकारोक्रीत्या Warts we साधिते sway । खिद्यघानाभिकात्‌ प्राग्वत्‌ ति च्यन्ताह्ञम्बनं पुमः ।

दत्याशुक्ररीत्या खित्यर्धयाने मदंधंयश्फेन areas मिव्यच सग्मीलनेोाग्मीखनोद्वसिति यणेन प्राग्यदणमित्यच स्मीलमग्रहणेन माकिकमित्यनाश्रोखनय्रदशेन Qe ers अपिः; समु खये । चकारात्‌ ताभ्यां सबोलनेःशरोखनकाला म- ष्यग्रणकालात्‌ wad साध्यावित्ययः । अनरापपत्तिः । खित्य- सौागयता मध्यगरदणकालः QIAT VATS: | मध्यकालिकलम्बन- संस्कारात्‌ रूएभ्मार्कालिकलम्ननसंस्कारस््ापेक्षितलाश। न fe चः काला खम्ननसंक्कतः स्फुटः स खभिन्ञकालिकलम्बमसंक्तः सुटः स्यात्‌ सम्बन्धाभावात्‌ | पूवं स््रमोलकालयोरज्ञागात्‌। तात्वाखिकलम्बनन्नानाभावाख। WAT मध्यकालश्रानाथे यथा तिश्यन्ताद सङष्लम्बमं प्रसाध्य तिथ्यन्ते daa मध्यकाखस्तथा स्श्रंमाचख्ित्यधंरीगयुकतिण्यनकालाभ्यां स्यंमे चतिश्यम्तद््‌-

गुणां प्रभाज्नकेन Ufa: | १७६

पाश्वां प्रत्येकं लम्बन मसत प्रसाध्य Walaa संसत We मोचकाले स्फटा तम्ध्यकालये र न्तरं ez खित्यधम्‌। तच एंलम्बनेन स्य च्॑मध्यमाचात्यन्ता यदा मध्यलम्बगादथिकं स्प wat मेललम्बगं च न्युनं तदा स्यश्र स्विते गतिष्यन्तस्याधिक- लम्बमोानितस्य स्य्चकाललाद्यून लम्बनेनितस तिश्यन्तख मध्य कालात्‌ तयारन्तरे तिथेः THAT नाश्नात्‌ सपभर॑खित्यधं स्पश कालिकलम्बनेन यतं मध्यकाखिकलम्बनेन होगमिति खम्नन- योरन्तर ay wt याव्यम्‌ । एवं मोरखित्यधंयततिश्यन्भस् न्यनखम्बनानितस् मेालकालला्मध्यमाक्तकाखयोारन्तरे qa रीत्या मध्यमाखकालिकये लंम्नमया रनर चनं arefwad योाज्यम्‌। यदा तु मध्यखम्बनाङ्धोगं Gea मोाखखम्बमं चाधिकं तदा न्यनलम्बनहीनस्य स्श्रकाललादधिकं खम्बगम्‌ | हीनस्य मथ्यकाललादुक्ररोत्या तदन्तरे स्प्ेख्ित्यधं खलम्बना- नारं ₹डीगम्‌। एवमधिकलम्नगदीनख्य माच्तकाखलाकष्यमाच- या रम्तरे मे खख्यित्यधं खम्बनान्तर हीनम्‌ । धनखम्बनेन खयन मध्यमे चात्यन्त त यदा मव्यलम्बनाद्यूनं queue are- wart चाधिकं तदा स्प्शखित्यधमतिश्यन्तस्य न्यगखम्बना- भिकस्य सयश्रेकालल्वादसिकलम्बनाधिकस्य fama मच्यका- छलात्‌ तयेारन्तरे warrant श्प्शंखित्यसं चोच्यम्‌। एवं माखखित्य धंय॒तति्यनष्याधिकलम्बमाधिकस माषकाखलाण्य- ष्यमे चयारन्तरे STAT Me मो चखित्यभे पुवरोत्या चेच्छम्‌ | चदा त मध्यल्लम्नगा दधिकं Uw AVES च न्युनं तदा-

wee उखयेसिडान्तः

धिकखम्बनाधिकसख स्यश्काललाङ्खोनलखम्बनाधिकस्य मध्यकाल- लात्‌ तयारग्नर SMC WHY eat रोगम्‌ 1 एवं न्दुगखम्बमाधिकस्छ मोचकाल लात्‌ तन्म्यकालान्तरे ATS- fear खम्बनान्तरं होगमिति सिद्धम्‌। मन्वयं णम्बमाम्तर- हीनपका न सङ्गतः बाधात्‌। तथाहि चणखम्बमस्व क्रमेणा- पश्यात्‌ स्पशंमध्यमाच्चकालानां ययाक्तरं waaay मध्यका- शिकलम्नमात्‌ स्कमोाचका लिकलम्बनयेाः कमेण न्यूनाधिकल- afega | एवं धमखम्बमस्य क्रमेणा पचय सअध्यलम्बनात्‌ स्पश - मोखकालिकणम्बगयेः क्रमेणाधिकन्यनलमसिद्धम्‌। न हि क- दाचिच्ध्यकालात्‌ स्यशंमेाच्तकाखो क्रमेणायिमपुवंकाखयो; सम्भवते STH युक्रम्‌। बाधात्‌ । तथा च खम्बमान्तरं याञ्य- भिद्यस्धेवापपन्लले महतेतावता प्रपञ्चेन । इरिजान्तरकं drei थचेतत्‌ स्यादिप्ययः |

दति woman कथं निवंदतीति चेत्‌। मेवम्‌। wa SMAUUTATIRTSA: स्फुरयेवस्हग्रतयोः सवदा मष्यका- लात्‌ क्रमेण पूव लरावश्यभावित्वेऽपि खम्बनासंतयाः खि- त्थधंनयततिष्यन्तरूपस्य गर मात्तकालयोः पारिभाषिकलेनावा- waar: कदाचिक्मध्यकाखलणधनलम्ननार्भ्यां wifeqiare- fama: क्रमेण न्युमल्य मध्यकाखादग्रिमपुवेकाखयाः क्रमेण सम्भवात्‌ स्फुटा fare: | परन््णखम्बने धनलम्बने च मध्य- खम्बमात्‌ क्रमेण मोाचस्यशंखम्बमयेारधिकलवासम्भवः। मध्यका- लात्‌ पृवायिमकालयाभभाकस्यभ्रयाः पारिभाषिकयोः क्रमेणा-

गणंप्रका्नकेन सदितः । १९१

सम्भवात्‌ अतः Wer कण्टाक्ेरभावाद्धिपर्थय इत्यनेन विष- यय विज्ञेवख्येव विवज्ितत्वम्‌ | पव तु साधारणष्याच्छब्दस्य सा- धारण्छेन व्याख्यानं रतमित्यदषः । नगु तथाण्यसद्क्म्बनसा- धने खम्बमस्य Ueatarearanat सिद्ध लेनणंलम्बनात्‌ सश्र - लम्बनं न्युनं भवल्येव | Wrest मा चलम्बमं न्युनं म भव्येव । मध्यकाखादरा TITAS SAA: क्रमेणायिमपृवैकाखयेरस- सऋवनिणंयात्‌। अन्यया खिरलम्बनासमवात्‌। किञ्चासरक्षम्ब- मसाधनेन यत्काखात्‌ खिर खम्ननं सिद्धं तत्कालस्य gaa मालकाखलात्‌ स्फरख्ित्यद्धंसाघनं iq तस्य तज्त्ानायै- मेवावश्चकलात्‌। म च चद््रयदणरोत्या ख््माचकालयोन्ञा- माथे स्फुटख्ित्यभौक्रिरिति वाच्यम्‌। गोरवाद्म्थवाद्भरिजा- मरकं श्ाध्यमित्यस्यान्‌ पपन्तेखेति चेन्ल । खम्बमया र सल्लत्ताप्रन- स्यानक्गोकारात्‌ | सषत्छाधितलम्बमस्य सान्लरत्वेऽपि भगवता सखल्पामरेणाङ्गोकाराख। अरत एव लम्बनं पनरित्यच्र पनरि- we व्याख्यानमसरूदि ति yaw म oma किन्त मध्यकाला्थे खम्बनस् साधनात्‌ स्यभरमाचकालायंमपि दितीयवारं wart साध्वमिति व्याख्यानम्‌ । पुनरिति वाक्याखङ्करणं वा युक्तर्‌- fafa wa यरा स्युलस्यश्चकालणंलम्बने ye च मध्य कालस्तदा स्पर््स्थित्यध गतिश्यम्तस्य खम्बनडहीमस्य | स्यं काख- लवाक्षन्बनाधिकतियेम॑ष्यकाखलात्‌ तदन्तरे स्पश्चसखित्यधे ता- त्का खिकलम्बनयोयगेन युक्रमिन्धुक्ररोत्य पपश्चते। एवं यदा मध्यका ख पंखम्बने सुखमा काल द्च धन लम्बे तदा खम्बगरी-

VER waferaren:

मतिष्यन्तख aaerearerafaeniaatrarrea खम्बना- fare मेषकाखलात्‌ तद न्तरे मोकयिश्यधें खम्बगयोागयुक्ष- मिल्यपपलम्‌। न चास्टक्लम्बन साधगेन खरमखमाख्याः सिद्धी सटक्म्बनाङ्गोकारेणोक्रौतेः साम्तरलात्‌ कथं भगवतः सवं- waret रीत्यामभिनिवेश् दति वाश्यम्‌। अखषृ्ठम्नगखाधने VULVA RTA WAHT खच्यान्तराङ्गोकाराचाध- वाख चच्ग्रदणोक्ररोत्यानुगमाथे स्फुटखित्यधंसाधनखेवक्े- रिति दिक्‌। वस्त॒तस्ठ खयंदयाद्चच प्राक्‌ Uist मध्य- कालस्तदा मध्यखम्बनात स्पशं खम्बमं सजिभलग्रचतु यंभावसाधि- ते कदाचिद््ुनं भवति । यत्र चोदयात्‌ पूवे मथः परते मोच- we कदाचित्‌ सचिभलग्रचठुभावागौतमष्यका ललम्बनाक्याल- कालखम्बगमधिकं भवति । यच चासतात्‌ पुव खशः परते मध्य- खदा मध्यकाखखम्ब भाद्र जिसम्बन्धात्‌ स्यजनं काखलम्ननं कडरा- चिदधिकं भवति। यज चास्लात्‌ ad मध्यकाखः परते मेोख- खदा पि मध्यका खलम्ननाशराकाखलम्ब मं राजिखम्बद्धं at न भवति i कदाचिदिति | ग्रस्लादयग्रस्तास्तयाः कदाविदिपर्यय- खम्भ वाड रिजाश्धरकं शाध्यमिद्यस्य नाप्रसिद्धिः। एतेन खम्बन- मसल साध्यं विपर्यय इति विपर्ययविज्ेष इति चक्रं बमाधानं मिरसूमिति त्वम्‌ । विमदः र्धेऽणक्ररीतिष्हद्येति ख्वंमुपपन्तम्‌ | भाखकराचार्येष्ठ। । तिग्यन्ताद्शितागतात्‌ स्थितिदखेनानाभिकाशलम्बनं तत्काखात्यनतीषुसं ख तिभवखित्यधंही नाभिके |

गुणं प्रकाश्रकेन सदहितः। Cex

cine गणितागते घनम्दशं यद्धा fearareea नेये मगरदमे चयञ्ज्षघ्मयावेवं क्रमात्‌ We ॥ ` तगमध्वकालान्नरयोः समने WE भवेतां खितिखण्डक च । THT मद्दलागयक्षात्‌ सश्मोलनेकोलमकाल एवम्‌ ॥ दत्मनेन भगवदुक्तार तिङच्छंमुक्रमित्थलं पल्लवितेन ॥ ९७ ॥ अयायिमयन्बस्ासङ्गतिवभिराखसथमधिकारवमार्तिं फकिक- याइ । दूति ख्यद्रडणाधिकारः ti इति खष्टम्‌। | रङ्गनायेन रचिते खयंसिद्धा न्रि्पणे | खरयग्रहाधिकारोाऽयं पणौ गृूढप्रकाभ्क ॥ दति ओसकलगणकसार्वभोामवन्रालरेवश्नात्मंजर ङ्गा गण- कविरचिते गृढा्थप्रकाशके सर्ययहणाधिकारः wad: |

[ ee ~~ ~ 9 ~~ ~

अथय परिलेखाधिकारो व्याख्यायते। aa तं सप्रयोजनं प्रतिजानीते । न RWI AMAT प्रणयेः स्फुटाः | ST तत्‌ प्रवच्छामि ऋद्यकन्नानमुत्तमम्‌॥ ९॥ यणात्‌ कारक्षाद्ररशये खनक्रखययरइकयोः । awe ग्नेन पुवाधिकारयारोकाथिकारलं गिरम्‌ भेदाः कस्यां

QR

tes ` यंसिडान्तः

fefa व्य्माका aatwaritet catsw: कियानिव्यादि- भेदाः | Get arafafafegr area: | Sua trafefa- aaa: कल्पितः प्रकारब्डेधकपदवाच्यस्तम्‌ | wa विना । केयकष्यतिरेकंणेव्यथैः | न श्रायन्ते। तत्‌ तस्मात्‌ कारणात्‌ | यहशमेद ज्ञानाथंमित्य्थः | उत्तमं खचातद्धदश्ञानसाधकं s- BANA! ज्ञायतेऽनेनेति ज्ञानं परिलेखसाधकयन्थं ख्या- जपरुषोाऽ हं प्रवच्छामि कथयामि ॥ ९॥ तज्र प्रथमं वलनट्त्तं faafrare | | |

सुसाधितायामवने बिन्दुः छत्वा तते लिखेत्‌। TRUSTe मण्डलं वलनाभरितम्‌ ॥ २ ॥

आदो प्रथमं सुसाधितायां जलवत्‌ समीरतायामवनो एथिव्यामभीष्टस्याने बिन्दु टन्तमष्यज्नापकचिक्रं हला ततञि- हात्‌ सप्तवगङ्गुलेनेकोनपञ्चाभ्रदङ्गलमितेन व्यासार्धेन मण्डलं न्तं वखनाश्चिते प्रागृक्रस्पुटवसलनमाश्चिते यज वलनाञ्रयोग्तं वख्नदानाथं टम्तमित्ययेः । लिखेत्‌ गरदणमेद ज्नानेच्छुगएक उलिखेत्‌। अ्रजापपतन्तिः प्रागक्रा eu श्रथ दितीयदतीय- दन्ते ATT | याद्ययाश्कयेोगाधंसम्मितेन SATA | मण्डलं तत्‌ समासाख्यं यराद्याधेन ठतोयकम्‌॥ ३॥ ` साद्चगराङकविन्बमानांङ्ुखया्यागार्धमितेनाङ्ुलात्मकव्या- arin दधितीयमेव द्वितीयकं दितीयं at. लिखेत्‌ age

मणाय प्रकाद्रणोन Vea | १९५

खमाससजञ्न्नं यागे त्यल्ललात्‌। दतोयकं Set ग्राद्यबिन्नाङ्गला- धमितेन arena लिखेत्‌ । शअजापपन्तिः। षणे wre माजेक्धखण्डन्यनलादिकेपा मानेक्यखण्डटटल इति विकेपदा- माथे मानेक्यखण्डटललेखनम्‌। तत्‌ परिधिकख्गा दकार्धव्या- AISA ग्राद्यटृन्तेऽवश्वं यागात्‌ समाससन्न्नम्‌। याह्मटत्तं त Wa न्ना मायमल्युपयक्रम्‌। + हि तह नं विना तद्धेद- wa सम्भवति । २ ॥ श्रथ तहूत्तेषु रिक्याधनातिदेशं स्प्भ- माचवशमदागायें स्य्माखदिङ्कियमं चाइ।

याम्योत्तराप्राच्यपरासाधनं पूववि शाम्‌। Uses Ta au पश्ानमोन्ताऽकंस्य विपर्ययात्‌ ॥ ४॥

दित्रामष्टदिशां मध्ये चास्योन्तराप्राश्यपराखाधनं पूर्ववत्‌। जिखा तलेऽम्बुसंष्द्ध दत्यादिजिप्रम्नाधिकारोाक्ररीत्था कायैम्‌ । तथाहि | दादभाङ्गुलशङ्धोरमष्यकेग्द्रसथापितस्वा्टक्ते Te RTATHAMTSTTTS SA AAA erat मत्छमत्पा्रेखा यान्योन्लरा सा टन्तबाद्येऽधिका षम्माजंनीया। तदितरभाभे SAHA पुरणोया TA Mera रेखा भवति। तदय- मात्‌ पर्वापरा रेखा सोभयता THATH स्माजंनीया। सा wa पुवीपरा रेखा भवतोति। wee पूतंदिभि गरहणं qe- रम्भः we इति चावत्‌। .पञिमदिति मेषो यणाः अकस्य विपर्ययात्‌ qian He गदणादिरूपस्यश्चंः पञि-

areal यहणामरूपमा चः प्राश्यामिव्यथैः । अजापपज्िः । दन्ते 2 8 9

६९९६ wifes `

दिकलाचधनेन दिशः सव्रनष्डलोयाद्धिताः। रएतखिश्ादख- wate काज्तिटन्लदि्रां eam तज utaefefya- माथे करान्तिरृन्तक्राच्यपरानुसारेश wxeeat: स्मो जिव । सहमेगस्ठ तहु न्तामुसारिलात्‌। Phwresx: we wgrafcneret ्षेगत्धयगरद्धममर्गां प्रति पञचाटागत्व मेशगारण्षं करोत्यतखननिम्बस्य पृवेभामे Ge: । ग भानति- WATT न्दा यदा गच्छति तदा GS TETRA war- वियागोाऽतः पखाख्माशः। खयै we: Tartare त्यतः wae oferta स्थं: पुवेभागे माच सति ॥ ४॥ अथय वलनट्न्ते वखनदानमार्‌ |

यथादिशं प्राग्यदणं वलनं हिमदीधितेः | मोक्तिकं तु विपर्यस्तं विपरोनमिदं रेः ॥ ५॥

चन्द्रस्य UWE स्यार्िंकं wee पर्वचिङ्काद्ययादिभ्रं <fed सेदख्विशाभिमसठमश्रं चेदुन्तराभिमखे पवापरद्धनादधः wraqeaifqnad रेकम्‌। wa एव aga वखनाञ्ितब- चनम्‌ । मेाजिकं मालकाखिकं तुकाराखग््र स क्लनम्‌। बिष- qe विपरीतं उिसचिक्रात्‌ एवापर जद धंज्या बहिण चेद्‌- wefcafaquant चेद्‌ शिणदिग भिखखं दे यमित्धथंः | ख्य uve विशेषमः ड । विपरोतमिति ade awed arfia मै किकं वलयं दिचरौतं ae भादिकं वलनं पूर्वचिकरात्‌ षव पर ऊं ऋाद्धग्वा वद्‌ चिं चेट्चिणदिगभिमृखमुन्तरं Ve-

गुएाचंप्रका्केन UTA: | ree

लरदिमभिमुखं स्सा्भिकां ewe ufeafesra पवोपरखजा- दर्भग्याबदचिशं चेद्सरदिगभिरुखमृलरं चेहङिरदिगभि- मुखं tafe) अचापपल्तिः । wee पुवंभागे सनं दति सममण्डलपवंचिङ्ृादखनान्भरोण we इति aga यथां खार्भिकं वलनं देयम्‌ पञिमेल्राभिमृखस्व र्तिशलादक्ि- णाजिमृखस््सरला काक्िकं वलनं पञिमचिद्ादिपरोतं र- यम्‌। र्यस्य त॒ पञिमभागे wire पञ्चिमचिक्ात्‌ स्या्जिंकं वलनं व्यस्तं देयम्‌ । पूवंभागे मेल दृति मैक्तिकं वलनं gt चिजाद्ययाशं देयमिति ५॥ au दितीचदन्ते स्पािंकमा- faafaduareraare |

वलनाय्ान्नयेन्मध्यं SF यद्यच GYNA | तत्‌ समासे तते SAT FATA ATTA ॥ ६॥

जयमदक्तं aa arifaaread खत च मादिकवलनासं ऋतं तस्माद्यत was a रेखाजित्यथेः। मध्यं ठसमध्य- fae Sayer प्रति गमयेत्‌, तद्रेखात्मकं खजं wars war- सास्य्द्धिलोयदकलपरिधे यज afar vee dui) स्ये कुयात्‌ गतखब्धुजारबधिरूपात्‌ समाषटत्तेऽ्धंज्यावद्चयारिभेः सखा्जिंकमे चिक बिक वचथायाग्ये Tar; जजापपन्तिः। WATTS मानेक्पखण्डटको यज शग्मं तज क्रान्तिटकप्राख- परा वा ततः खय खण््ल fetarante सत्वात्‌ saree FHT Tar Tela शा गाम्‌ | परं Tee

१९८ चयंसिडाकः

VE) चब्द्रग्णे तु wae विलेपटन्तखलत्वात तदानौतवखन- दानाद्‌ वगतवल्ञनाग्ररेठा मानेक्यखण्डटन्ते चच VU तज क्रा- ज्विधन्तयशतप्राखपरा विशपमण्डले तच्छयाने ETyrexi- ~EIza: ख्या विचेपान्तरेण विक्ठेपदिम्विपरोतदि्चि भव- तीति aaa समाषटत्तेऽर्धन्यावश्छरो व्यस्ता देय tfa शिद्धिम्‌। अत एव विपरीता ware aaa owe ॥ ६॥ WU USA UAE ATAATE |

विक्तपायात्‌ पुनः खं मध्यबिन्दुं प्रवेशयेत्‌ । ag alae संख द्गासमेकतो विनिर्दिथेत्‌ ॥ ७ ॥

विक्तेपायं saree यत्र ai aaa खतं रोखामित्यथः। अच रेखा सरला नायातीति अङ्कया प्रथमतेऽवधिदयानतं चं टवा तदमुखारेण रेखा कार्येति geared wart: सर्वजेति ध्येयम्‌ । पुमरदवितीयवारं पूवैवखनमायाद्रेलाया wera न्रावधिकायाः gaara ada विकेपाय्ाद्रेखाभित्य्थैः । aw मध्यरूपकेन्द्रमिन्द्‌ प्रति गणकः प्रवेशयेत्‌ प्रविष्टं कुयोादित्ययैः । तद्रंखायाहाबिग्बट्षपरिध्योाः संयागाद्वासमेच् सखम गणका विनिदिशेत्‌ कथयेत्‌ । स्यार्भिंकश्चरागखनं agen यच We तज स्यः मेक्तिकशराग्रष्जं ग्ाद्यटत्ते wa ae तच मेक wae | अतरापपन्तिः। मानैकाखण्डटन्ते यच. या- CH TARS AUCH GH WAT ग्राद्यटन्ते यज Si तच GAAS भवतः। तज टन्ाकरणला घवाद्रा इक.

मूएाथेप्रकाप्रकेन सदितः। १९९

कनद्राद्राद्यकशरं याबत्‌ चं मानैक्यखण्डमितं wes यत्र

लग्र तजर after स्पशंमेषो खखव्यासारधंयागात्‌ ॥ © ॥ ~ छद),

अरय गरणे विरूपस्य दिग््यवस्ां मध्ययणश्नानाथं मध्यका-

खिकवलनदानं च स्लोकाभ्यामार्‌) |

नित्यशोऽकंस्य fre: परिलेखे यथादिशम्‌ UTA: शशाङ्क तदशादथ मध्यमम्‌ ॥ ८ ॥ वलनं Wee देयं तदित्तेपेकता यदि |

Ve पञ्चान्मुखं देयमिन्दोभानोविपयेयात्‌ ॥ < ॥

अर्कस्य aye चन्द्रविेपाः परिलेखे यदणमेददश्र॑नप्रकारे यथादिशं यथाखितदिशं fram fag ज्ञेयाः 1 wre awe चन्द्रविश्षेपा विपरीता cferrgeutt उत्तराचेह- ‘WAT: । . एतदनरोाघेनेव arfanafenfaetr Zari न यथागतदिशाविति ज्ञेयम्‌ अथानन्तरं तद्शाकध्ययंहणकालि- कविक्ेपदिशः सकाशान्‌ खयेयणे मध्यग्रडणकालिकस्यषटविखे- ufefaxrexaey मध्यकाखिकविकेपदिम्विपरीतदिकिडा- दित्यर्थः यदि avfad: 1 तदिलेपेकता तदलनं विख्पोा मध्यग्रदणका सिकविचेपः। श्रनयारोकतेक्यं दि क्छम्बन्धेनेति te: | wafewmiad: । अज चन्दरविक्तपदिग्ययाखितेव न विपरीत दिगिति ध्येयम्‌ । ange पूवं चिकसष्युखम्‌ । वल माजरितटते- ऽधेञ्या व्ण््स् मध्यमं वखनं मध्ययदणकालिकं स्फुटं वलनं देकम्‌। भेदे वखगविक्चेपे दिक्नार्भिन्नले पञ्चाखमुखम्‌। ` वखना-

२०० खयंसिडान्तः

अतट केऽधंञ्या वश्यधयण्दखकाखिकं wee वलनं ufgafe- waned देयम्‌ । छयंग्रहणे fawaare, भानेरिति । खय॑- गरणे que aay विपयंादुक्रबेपरीत्यात्‌। एकदिि पशि- मचिकसब्युखं भिन्दि पवेचिृसष्यखं दे वमिग्ययैः। afe- AU GRIT मध्यकाखलवलमदि त्का लनिकरेपय था गतदि- भेदं कित्व उत्तर विद्धा इलनाभ्रितटन्तऽर्धज्य वग्मध्यवलनं a afesifagd faqs तथेरत्तरत्वे cfeufeera पुवीभि- मुखं वलनं देयम्‌। यदि दक्षिणवलनमु त रषिक्तेपरदा cfe- एदि किक्राद धव्यावत्‌ पञिमचिष्ाभिमखं वलनं देयम्‌। य- लर वनं दचिशविक्छेपस्तदा वलगा्ितदत्त उन्तरचिक्णात्‌ पञ्चिमचिद्ामिमुखं बखम मधव्यावदेयम्‌ | Ceres तु दये- ` efewa व्छनाभजितटन्ते cfeufeam पञ्चिमचिकामिमृखं कलनं दयम्‌! TATA उश्तरचिक्ाट wearers देयम्‌। यरि दचिणं वखगमरविशेषखूदोा लरचिक्कात्‌ पुवभिमुषखम्‌। agut वशम दखिणविकेपसदा दख्िंशचिकात्‌ पुवाभिमुखं देयमिति। भारा चार्येख्मेतदुकफलिते areas दक्तिशा ल- Tawa क्रमेण खव्यापचन्यं दे यमिन्धुक्रम्‌ | अजे(पपत्तिः। प्रथ मसतकापपन्तिः स्पारिंकमोदिकश्चरदागापपन्तावुक्ना) याद्च- बिस्बकंश््रादिशेपान्तरेण uvefaaad भवति । शरस्य कद- म्वाभिमुखवयेग HRA कदम्वाभिमुख्रदानाथे worry वछ गाभ्रितषट तत अ वश्छकमता वलगान्शरोख afar arf entent षल्नाद्‌ रद्द गभ्यां मष्ववखमष्लरख क्राश्लि-

मुणाथेप्रकाणकेन सहितः Rey

auataraceuacar <cfaernca इति qaufgare- रोधेनेतद्‌ानं य॒क्रतरम्‌। यद्यपि wxaed wre विपरीत- दिक्रात्‌ तच्छरदिग्यहषणेन खर्यचग्रयोार्मध्यवलनदागमेकदिक्घे पथिमचिकाभिमुखं भिन्नदिक्वं पृवेभिसु खमिन्येकाक्रिखा चवं तथापि ख्वचन््र ये गंरणभेदादरेकाक्रा मन्दबुद्धौनां waww- व्दारा एयगिवाक्तिः रता । खतन्लेच्छस्य नियोगान्‌ Sse अथ waged द्य कार्यां परिलेखे caf:

वलनाय्ात्‌ पुनः खं मध्यनिन्दु प्रवेशयेत्‌ | मध्यद्धचेण विक्षेपं वलनाभिमुखं नयेत्‌ ॥ Vo विक्ेपाग्राक्षिखेदत्तं areata तेन यत्‌ । AGI समाक्रान्तं तद्धस्तं तमसा भवेत्‌ ॥ VV Mt

वेखनाग्रा्मध्यकालिकवलनाग्रात्‌ WTA खतं रेखां मध्यबिन्दु इक्तमध्यचिक्कं प्रति पुनवाराग्तरं पृ स्पार्भिंकम- किकवखनाप्राग्यां खचरलमा AAMT: | प्रवेशयेत्‌ । गणकः अविष्टं Gata मध्यखजेणानेन मध्य काखिकविशेपं मध्यवख- माराभिमृखं गयेत्‌। ठ लमथ्यबिन्दोरिव्ययषिद्धिम्‌। तथा च शलमध्याकध्यवखनायद्धजे वि्ेपाङ्कुलानि मणयिला तदये विपाकं gatfeae: अ्रस्ादिशेपायाद्वारकबिम्नमा- mia aa गणका लिखेत्‌ तेन cae यश्चम्ितं wget समाक्रान्तं ATTA | द्वाहा सविभागरूपं तमसान्धकारङूपेणं

डादकम गरमाच्छादितं wa afar विभागं मध्यारिनां 2c

RoR खयंसिडाग्तः

fed gurfeared: | अजापपल्िः। ow wees कदम्बाभि- मखं तच ग्राद्यकेनद्राच्छराकरोण TERA THT CRT SW गाहकबिम्बटनतं तेन गाद्मदन्तं यावराक्रान्तं तावक्मध्य- काले रसमिति ARTS RATATAT TMA तमसा Te मिल्युक्रम्‌ ॥९९॥ ay पृवेकपालं गहणया: सपे सर्व मुन्रम्‌- WHA) पञ्चिमकपाके area . परिखेखाक्रं वैपरीत्येन भवति, तथाहि । यस्यां दिधि परिशेषे सौ माखा वापर- कपाले तस्य पञश्चिमाभिमुखलवेन aia foarte प्रत्यकमि- व्यत ATE |

ware लिखता भमः फलके वा FUT । विपयये दिशां कार्यः पुवापरकपालयोः ॥ १९॥

war फलके areufgararfaared: | at विकल्पे war faferaaaat गयनासम्मवात्‌ फलक cafe: | केथकं प्रा- wa fear गरूकन विपञिता vaya feat पृवादिरिशां पूवीपरकपाखयोविप्यंया व्यत्यासः कायः। चथा पूवंकपाष्े खवयक्रमे पृवादिशेखनं तथापरकपाखे सवयक्रमेण पूवादि- लेखनं न कायम्‌ fay पञचिमस्ाने पुव Weert पञिमा । उच्सरदकिणदिग्भागे क्रमेणेच्लतरदक्िणे लेख्ये cary: | तेम पञिमकपाखे णरलसम्भवेऽपि परिलखाक्रं सम्भवल्येवेति भावः | अनरोपपन्तिः | रिम्वेपरीत्यं भवतीति पूरमेव वैपरोत्येन दिध wart परिशेखा यथाखितेा भवतो्युकम्‌। भारा रर्ये

गूणथेप्रकाग्रकेन सदितः। Roy

भेतदुक्षम्‌ | परिलेखेनामुक्यां fewest भवतीति wrren- वभ्कत्वेन AQ तचजाबाधात्‌। न हि aaTaTe तथा दञ्जनम- पे्ितम्‌ | Wat फलकं बाकाषटादोनां वाष्वामामभावात्‌। अत एव किञ्चिद्युगशादृ्धेय दृष्टान्तमिति ध्येयम्‌ ॥ ९२॥ WUTATS ATUVATE |

खच्छत्वाहाद्‌ शा गाऽपि WIA TAA | लिप्राचयमपि य सतं तोच्णैत्वान्न विवखतः 1 ९३॥

खन्द्रविम्बस्य दाद्थाजा ग्रस्त शराच्छारितः। शअ्रपिन्रब्दा-

दाच्छादनेन तेजाहोनतया दृश्यतासम्भावमायामिदल्य्थः। म Tea Waren खच्छलारिति। तदतिरिक्षन्पणदृ ्भा- गस्य VEAP | तथा च तच्ज्यात्स्राधिक्येन य~ स्ताऽयर्थ्यांऽज्रः खाकारेण 7 दृश्यते ज्योत्सावक््ेन दूरतया भासते, wae लिक्रा जयं ग्रसमपि न दश्यते। अन रेतुमार। तोहणत्यादिति। aie तेजस्तेर्प्सा दाक यनप्रति घाता रेला- Vay: ठद्धवसिष्टेन त । | UG WWTEA AAT चेत्‌

कलायं भानुमता A अच्यम्‌।

तत्‌ किञ्चिदूनं wrareare

च्छं यतस्ता UAHA ॥ TOMA | अत उदयासकाले उक्रमदृ ष्ठं दृ शमिति .प्येवम्‌ nee

अथेष्टयासपरिलेखाथे WeAAIA AT च्राकजयेणा | 2c2

Rog खयंसिडान्तः

खसञ््ितास्तरयः काया विकषेपायेषु बिन्दवः |

TA EPA तथा मेोक्तिकमध्ययोः ॥ ९४॥ free तयारमष्यान्ुखपुष्छछविनिःधतम्‌।

प्रसायं खवदवितयं तयोयेच युतिभवेत्‌ ॥ ९५॥

aa way विलिखेच्चापं बिन्दु चयसपुशा |

स पन्धा MCHA येनासे VATA ॥ VE ॥

विषेषायेषु स्याथिंकमेाक्तिकमाध्यविकेपार्णां पुव aqua स्यशंमा्तमध्ययहणएन्नानाथं दन्तानामयिमभागेषु खस्था wtfam बिन्दवस्तयः कायाः स्यशं्रराये wifesfear बिन्दुनाकश्रराये arefestfgn बिन्दु म॑ष्यथराये मध्यचिक्का- feat बिन्दुरिति चये बिन्दवो गणकेग खाप्याः। तचरा- प्ितविन्द्‌ चयमथ्ये प्राद्मष्ययाः स्यभ्रमध्यविन्दमध्येऽन्तराले मै किकमध्ययो खत्छरज्नये विन्दो सथान्त राले प्रत्येकं awe लि- खेदित्यन्यतरदये गणका मव्य लिखेत्‌। तथार्मन्छयामंध्याडू- drrarenet विनिः खतं निष्काभितं प्रत्येकं इजमिति ख बद्धितयम्‌। प्रसायेरेऽपि खमार्गण fad तयाः खस्लमा- म॑प्रसारितद्धचयेर्यच प्रदेशे य॒तियागः स्यात्‌ at wee केषं प्रकरू्य जेण विन्दु चयस्य qa प्रकश्पितकंख्रबिन्डुबयान्य- तमबिन्दन्तरद्धबेण व्धासार्धंरूपणेत्य्थः। wi wanna धमुिन्दु जयस्षटं लिखेत्‌। गणकः कयादिल्य्थः। ख चापा-

* तेन इति पाठान्तरम्‌ |

गूणाचंप्रकाशकेन सदितः। Roy

WR THREAT यारकस्य पन्था art: कथितः! येन मार्भे- wert aes: सम्पयास्यति याद्यविम्बच्छादनाये गमिव्यति। परिणेखस् णका खपृवकाखावश्वम्भ्राविलात्‌। अता पपत्ति; । vaste wa maveafefa नजिप्रञ्नाधिकारान्गंतन्नाकोाप- ofr: प्राक्‌ प्रतिपादिता॥९६॥ श्रयेष्ट्रासपरिलेखं Gra- जयेणाद |

ग्राद्यायरादकयोागाधान्‌ प्रोड्दयेष्टय्यासमागतम्‌।

अवशिष्टाङ्गलसमां शलाकां मध्यविन्दुतः ॥ १७॥

AAMAS द द्याद्वासतः प्राग्य RATA |

विमुश्चतेा मोकदिगि याचकाध्वानमेव सा ॥ १८ ॥

खुशेद्यच ततो वृत्तं TERT संलिखेत्‌ |

तेन ग्राद्यायदाक्रान्तं तत्‌ * तमोय्यस्तमादि शत्‌ ॥ १८ ॥

मानैक्यखण्डादिष्टकाखिकाभोष्टयाषमागतं चद्धग्रहणाधि- कारोक्तप्रकारावगतं Baars यान्यङ्गुखानि तप्ममार्णं warat यष्टिं मध्यबिन्दुतेा टत्तचयमष्यकश्रबिन्दाः खकान्रात्‌ तयोः सख्प्रेमोचविशेपाययेमंर्गाश्मुखीं सम्बद्धमारगंचापरेखाभि- मीं arniterant दद्यात्‌। कथमित्यत wre area इति, मध्ययाखतः प्राक्‌ Yaa ग्रहा्चितां यरस्पश्स्तच्छ रा यसम्ब- ज्षिमार्गचापरेखासक्रां अलाकाम्‌। विमुञ्चता मुच्यमानामतरग- ताभीष्टासस्य warara: arefefas मेाशविस्षेपाग्सम्बन्थि-

* तदा शति पाढान्तसम्‌ |

Rog खयलसिडान्तः

मार्गचापरेखायां emt दद्यात्‌) सा भलाका Tears या- हकमामचापरेखां यत्र यस्मिन्‌ भागे स्पृशेत्‌ deg सात्‌, ततः खानात्‌। एवकार तिरिकरव्यवच्छ दाथः | पारकमा- मारन Brads न्तं संखिखेत्‌। सम्यक्प्रकारेण कुयात्‌ | तेन SRM प्राद्याद्रादयाटष्साद्यद्यदस्धितमेकदेशषूपं TWAT QAA | तत्‌ तग्वितयाद्मटन्तांशं तमोयस्तं कादकाच्छादित- मभीष्टकाख आदिशेत्‌ कथययेत्‌। अक्ापपस्तिः दृष्टप्रासानं मागेक्यखष्छं KE: | सतु याश्चग्राइककनद्रान्तरङूपः। अताऽयं UW RR Ua HATTER ATATaTaT यच लग्रसचाभोष्ट- समये UCHR! AGE CATT Uys यद्‌ाक्रान्तं तत्काले we दति सुगमा॥९९॥ चरथ Barat निमौल- गपरिलेखमा द |

मानान्तराभन मितां शलाकां TRAST | निमोलनार्यां दद्यात्‌ सा PAT यच संस्ुशेत्‌ ॥ २०॥ तते याइकखणडधन प्राग्बश्मण्ड लमालिखेत्‌ | तद्गाद्यमण्डलयुतियं ज तज निमोलनम्‌ ॥ २९ ॥

ग्राद्याहकबिम्बमानयोरम्भरस्वाधै तेन परिमितां शलाकां निमीलनवनभ्शन्ां यासदिष्मुखीं स्पाभिकश्रायविभागाभिम्खीं मध्यबिन्देाः घकाज्ाद्‌थात्‌। सा निमौलगसञ्न्ञा शलाका AAT UTM AAT ERAT चापरेखाकारं UPL परदेशे FAUT स्यात्‌ तच्छयानाद्भादकमाार्चेन WAT मध्याभीष्टगरा बज्ञाना्ै

गृ एाप्रकाद्मकेन Bea: | Ree

यथा तह तं रतं तयेव्ययेः । ठन्तं कुयात्‌ । तद्राद्यमण्डलयु- fafefanawargenar: संयोगा यच यर्थ्यां fafa तज wat fafa गिमोखभं ग्राह्यनिम्बश्य frre खात्‌। अजा- Gur: | सश्रीखनकाखे TWITTER RT मानाधीान्तर- भितं we: | अनन्यया तदनुपपन्तेः। स ग्राद्यकेशधात्‌ स्यश्च मार्भँ यज WIAA ारककन्रम्‌ | तस्माद्वाहकटन्तं गाद्यमण्डलं यच सरति तच निमीलनं Way ॥२९॥ अथाकरीलनमपरि लेखमा इ |

एवमुग्मोलने AUTH सम्मसारयेत्‌ | विलिखेन्भण्डलं प्राम्बदुकोलनमथाक्तवत्‌ ॥ २९ ॥ उश्मोखने उग्मोलननज्ञामारमिद्य्थः। एवं बिम्बमानान्त-

रार्धमितां अ्रलाकां मेकदिष्युखीं मेलिक्नरायविभागाभि- wet wafer: सकाशात्‌ सम्परसारयेद्‌ चादित्यः । प्राग्वत्‌ BANAT दन्तग्रलाकास्पार्भिंकमार्गयेोगख्धानाद्ाङ्कार्धेन Sw कतं तयेत्यर्थः | मेाक्तिकमागंदत्तशलाकायोागयस्यानाद्रा र- HEU कुयात्‌! अथानन्तर म॒क्रवद्वा रकया हयटृत्तयागे wat तस्यां दि भीत्य्यः। sated या द्यविम्बस्या च्छनं स्यात्‌ । अचा- पपल्तिः | उग्मोखनेऽपि याद्याहककेग््रान्तरं मानाचन्तरमितं कणः । परमपरमे्दिश्रोति युक्िस्हल्या॥२२॥ अथ गरणे सन््ख्य वशानाइ।

श्रधादूने सधूम सयात्‌ छष्णमधाधिकं भवेत्‌ । विमुश्चतः छष्डताम्नं कपिलं THITS ॥ २९॥

Ree ख्यसिडान्तः

अधाद्धमिन्बादूगे न्यूने we सति wy गरासोचविन्बं धूव- we सात्‌ । अर्धाधिकं यस्तविम्बं wet खात्‌ विमुञ्चत एतद- मन्तरं गरखमधिकमपि मृ्छन्मखमिति arcane पा- रामगविम्बाधिकगरसतन्ध सम्पणं ayy: | छष्णतासं WTA CHAT aw: । सम्यो कपिलं पिशङ्गवणें fad खात्‌ । अच ग्ध भायासेजाऽभावतया चद्धाच्छादकलत्वादेते वणाः सम्भवन्ति। सूर्यस्य तु चदा जलगालङूप आच्छादकः स दशंन्तदिवसे- SHER खदा HU एवेति HU UA Baa यस्तांऽज्नः सर्वदा । अत एवा विष्ठतलाद्धगवता वर्णौ नाक्रः NV Warm y- कस्य WIAA |

THURSTAN न देयं यस्य कस्यचित्‌ | सुपरौङितशिष्याय "sa वत्सरवासिने ॥ २४॥

एतद्रदणच्छेद्यकं देवानां Wy वस्तु। यस्य weafeua कदोचिदपरोचिताय न देयम्‌ करीचिदेयभित्य्यागतं वि- aurfal सुपरोकितगिव्यायेति। सुपरीक्तितमित्यचन Vaan fatquare । वत्छरवासिम इति । advan तत्सक्गत्या तस्व तत्वतया wat भवत्येवेति भावः ॥ २४॥ श्रथाग्िमयन्यस्यास- ङतिलनिरासाधमधिकारष्मा्धिं फक्िकया ष्‌ ।

दति STRATA: ॥

* दातं चचानमुत्तमम्‌ इति पाठान्तरम्‌|

गूएाथे प्रकाशकेन सदितः। ९०९

गदणभेदभ्नापकपरिखेखप्रतिपादनं परिपूतिंमाप्रमित्ययः, इदं दशमेदय्रहगणितमिन्युश्षा गफितक्रियाभावाद्वदणाधिका- Tata नाधिकारान्तरम्‌ । अत एवाधिकार दव्युपेच्छाध्याय TRA रङ्गमाथेन रचिते छयंसिद्धान्तरिण्पणे । SYS WEVA त॒ qa गृढप्रकाश्रके ॥ दति ओ्रोषकलगणकसार्वभरामबलालरेवज्नात्मजरङ्गनायग- शकविर चिते गूढाथप्रकाश्रकं देयकाध्यायः सम्पुणंः ॥

अथ यत्याभासयरदणनिरूपणेन संसततयारमे ग्र खयत्य- भिकारो व्याख्थायते। तच युतिभेदानाइ | लाराग्रदडाणामन्योन्ं स्यातां युदसमागमे | समागमः शशाद्धेन खयंणास्तमनं सष ॥ १ ॥ ताराग्रहाणां भामादिपञ्चयहार्णां wat योगे य॒द्धस- मागमे वच्यमाणलसणमिनो GW चन्द्रेण VE पञ्चतारान्य- AAD यागः TAMAS HY: | WaT सद पञ्चताराणामन्यत- मस्य WKS वा योगसखदलममं पुणाखङ्गतवम्‌ | न लस्तमा- जम्‌। UMA प्रामपरकाखे तस्य सत्वात्‌॥९॥ अथ यते- FAVS सार्ध्चाकेनार्‌ | Mey मन्दाधिकेऽनोतः संयोगे भवितान्यथा | दयोः प्राग्यायिनेरेवं वकरिणोस्तु विपय॑यात्‌ ॥ २॥ रागयायिन्यधिकेऽनीते वक्रिष्येष्यः समागमः |

९९० खयेसिडान्तः

ययागंहयाया गाऽमिमत्सयायंदयोभध्ये यः शोच्रगतिर्य ₹- wie मन्दा धिकं मन्द गतिगहादधिकं सति तथोः संयोगा बुतिखञ्छ्ो मतः पुव जात इत्यथः । weer मन्दगतिपरदे Mranfauerefan सतोव्यर्थः। तयोर्यागा भविता we: । एवमुक्तं गतेयलम्‌। इयायंदयोः प्राग्याचिनेः पुवैगतिकयेभ- वति । वक्रिणेोवंक्रगतियश्योाविंपर्यया दु कवेपरोत्यात्‌। ठकारा- Kear यागे भवति । ग्ौच्रगतिगरहे मन्दगतिग्रडादधिक ws: खंयागा मन्द गति ज्रोचगतिय्हार्‌धिके गतः Tara इव्यथः, अथेकस्य वक्रल आड प्राग्यायिनीति। इयोर्मध्य एकतरस्िम्‌ वक्रिणि ति तदा वक्रगतिग्रहात्‌ पृवेगतिगररेऽधिके aft गते योगः यदा त॒ पुरवगतियहादक्रगतियेऽधिकं सति समा- गमे योग व्यः स्छात्‌। अत्रोपपन्तिः, पूर्वगल्योर्यडयो्मधय भघ्रगस्याधिकलेऽगरे योगासम्भवात्‌ पूर्वयोगे जातः। ATA स्छाभिकल्वे were arated योगे भविष्यति । वज्रिणो ्नीच्रगस्याधिकलेऽगे aaa चोगङम्नवादेग्धा यागे मन्द्म- स्याधिकले श्रौत्रगस्यलरो त्तरं न्युनलखम्भवेनाये योगासम्मवा- दरतो योगः। श्रय वक्रगतियहात्‌ पुवं गतिगेऽधिक उन्तरो्षरं यो गाख्मवाद्ूता योगः| पवेगतियहादक्रगतियेऽधिके वक्र गतियदस्य न्यूनतवेनागे यागसम्भवादेव्यः संयाग cfa in & ti अथ य॒तिकाले त॒खधप्रदयोारानयमं gfaaree गतेबदिना- दागयमं च घाधंस्ाकचयेशाद।

गूणचंप्रकाग्नकेग See: | ९११

TACHA: खखगुक्तिलिप्रासमारश्ताः ॥ B ॥ भृक्यन्तरोण विभजेदनृलामविरामयेः | इयेर्व्रिण्यथेकसिन्‌ भुक्तियोगेन भाजयेत्‌ ॥ ४ ॥ लब्धं लिप्रादिकं शोध्यं गते देयं भविष्यति | विपययादक्रगत्योरेकस्िंस्त धनव्यये ॥ ५॥ समलिपी भवेतां म थद भगणसंखिते ।

विवर तद्रुद्त्य दिनादि फलमिष्यते ॥ ९॥

थतिसम्बस्धिन्य॑ दयार भीटैककाखिकयेारम्तरस्य कलाः ए- थक खसगतिकखाभि्गुषिताः कमं इयायंदयारन्‌ख मविला- मचामीरगगयेर्वक्रगयेर्वत्यथैः । स्फट गत्यम्तरेण गणको भजेत्‌। fateare । वक्रिणीति । अथानन्तरं caraway एकतरे afafe खति तथा गतियोगेन भजेत्‌ । फलं कलादि खं खं गते योगे सति ग्दयोामागगयोः ing भविति । शये ara सति तये- दयं याञ्यम्‌। दयावैकगल्याः खं खं फलं विपर्ययादुक्रवेपरी- त्यात्‌ कार्यम्‌ । गते योगे याञ्खम्‌। एव्ययागे ₹हीनमिग्यथंः। इयार्मध्य एकतरे ठकारादक्रिणि सति तया्यटयाववंकमागं- गयोः खखकलात्मकफलाङ धनव्ययै TARA HTAT | यथा- fei गतयेगे मा्गगयद्े ane शनं वक्रिपि ग्रे area एष्ययागे amas iraq मागंगरहे योाञ्छमिति। एवं wa तै य॒तिखम्बस्थिन गरहा भगणसंखे भगे crafufsaet

संखितिर्ययासी crergiaat vafeat समक्ञचा खः। 2pn2

RLR wafeare:

खिक्तापदस्छ भगणावयवापलच्णएतेन समे W ras: | अथय यतिकाखन्नानमाइ) विवरमिति। अभोषटकाखिंकयोायैतिब- MARAE कलात्मकं तदत्‌ समकलेापयुक्रफणन्ना- माथे यथा गतिगणितमन्तरं गतियोगेन गल्यन्तरेण wal तथे- त्यर्थः । तेन ete भक्ता we दिनारिकं गतेयय॒तिवशाद- भोषटकालाङ्त्यमुच्यते | त्मये तथ्युतिकाखे ते गडा समी स्त इत्यर्थः| अ्रजापपन्िः। गत्यम्तरण गतिकलाखूदा यदहा- नरकलाभिः का इति फले गतयने TEA: HTT) एष्वयुते STR | इयोर्वक्रले गत्धन्तरभक्रफले गतयुतै TRA rey । VARA AG) वक्रग्रखोत्त रो सरं न्युगलात्‌। WAST वक्षो तदा HATTA प्रत्यहं गतियोगेन पवचितम्‌। अते गतियाग- इरेकागतं फलं गतयोागे ange हीनं पूवे तख sprang | वक्रे Gregg । पूवे तद्धाधिकलात्‌ । एग्ययोगमार्गगयर हे चा- च्यम्‌ । उत्तरो्रमधिकलात्‌। ATE GTA | तस्ाग्र न्यू नलात्‌ । गतियागेन गत्धम्तरेण वा दिनमेकं खभ्यते तदा- मरकलाभिः किमित्धनुपातेम ग्ैव्यदिनाथ्म्‌॥ ६॥ अथ इृक्घमाथेस॒पकरणानि साध्यानोत्यार |

छत्वा दिनक्षपामानं तथा वित्तेपलिभिकाः। नतोान्नतं साधयित्वा GRATIN तयोः ॥ ७॥

तयोः समयाय हयादिंनख्पामानमं nea दिनमानं cfs मागं nara विषेपकलाः। तथा प्रसाथ्येल्यय॑ः । we भगवता

गुणां प्रकाशकेन aiea: | RLE

विचेपकलाः भसाध्येत्यस्व दिनराचिमानं प्रसाध्येव्येतदममरम- केदिनराजिमानं weary न साध्यम्‌ किन्तु सम- गरदोवग्ररासंस्लतकेवखक्राम्तिजिचरेण साध्यमिति खचितम्‌ । समश्ररग्रहयोाः प्रत्येकं मतकालमन्नतकालं प्रसाध्य WT समु- ward तथेत्य न्बेति । एतद थमेव दिनरािमानं प्रसाभध्येति पवमुकम्‌। समनन्तरो Tae कामिति arate: | गमु नताज्ञतं कथं साध्यं ्हादरयाज्ञानात्‌ तदवधिकालमानन्ना- नाभावात्‌। म fe ग्रस्य दिनराजिगतकाखन्नानं विनापि केवलदिनराजिमानाभ्यां afefgeca श्रार। खकाशद्रव्ा- दिति। यस्मिन्‌ काले खमे ग्रहा जाते तात्कालिकलम्न qat- करप्रकारावगते ACMA तद्रदणादित्य्थैः। खकात्‌ wT ्रतयेकम॒क्लतनतकाले साध्यावि्यथैः | एतदुक्तं भवति । युति- कालिकलग्ममधिक सज्जं wae समगर न्युन खजं प्रक स्य | भाग्याद्धनुनकस्याथ भृक्रादधनधिकस्य च | सम्पीख्ान्तरणब्राद्धनेवं स्वात्‌ काखसाधनम्‌॥ इति जिग्रश्चाधिकारोाह्या ava दिगगतं राजिगतं प्रसाथ fet दिनगतशेषये राजे राजिगतथेषयोय॑दल्यं तदुन्नतम्‌। तेनोानं दिनधें cae वा awe नतम्‌। दिनक्पामानं गता- लतमित्येकवचमेन समग्रयार भिन्नं दिनमामं राजमानं नत- aaa चेति खचमादपि नोादयलप्रलप्राभ्यामन्तरकालः प्रत्येकं भिन्नः ara मवा स्यष्टक्राज्तिज्दरेष दिनराजिमानें प्रत्येकं यूवंमुद यखग्मस्धेवाखिद्धेरिति स्फुटीरृतम्‌ । श्रतापपत्तिः | ता-

QUE wafearn:

MHifeanewanrat यथा wearqanaereear तात्का- fawaeeanat पशादयगतकालः सिद्धति । यद्यपि ade कान्तिटल्षष्वतात्‌ FIA यक्त: कालः। UWE तु कान्िरन्त- खल्ानिवमादुक्ररीत्या गतकाखस्छ क्रान्तिदष्लस्वग्दचिदोव- लेऽपि यष्विम्बोयलाभावाद य॒क्रलम्‌। अतएव वच्छमाणदृक्षमे- सं्ततयरशादानीतकाला गरडविम्बोयस्तयापि वच्यमाणदृक्कमीाे uvfesraaarfeaara ofa: ॥ ७॥ अ्रथाशद् Ra TATE

` ख UWS Wararary |

विषुवच्छाययाभ्यस्तादि aE ANE AT |

फले SaaS खदिनाभेविभाजितम्‌ it ८ ॥ लब्धं प्राच्याग्टणं सोम्यादिक्तेपात्‌ पश्चिमे धनम्‌। दक्षिणे प्राक्रपाले खं पश्चिमे तु तथा कयः ॥ < ॥

अभया गणिताद्रशविशेपाद्‌ानीताद्ूाद ्रभकाच्ल्ं तत्‌ खनतनगाङोघ्नं विधेपसम्बन्धिग्रहस्य नतघटीभिगणिते aga दिनान भक्तं राज राश्यर्धनेत्यर्थसिद्धम्‌। अज्र समग्राः पु्वक्रप्रकारेश दिनमानभतयोारभिन्ललात्‌ खन्द उभयचना- मा वश्कोाऽपि यतिव्यतिरि क्रदृग्यशाणां प्रयोजनतया साधन वैयधिकर ष्सव्यादटष्यथे खपदं भगवता THA | AWAD दृग्य- खये स्त्ये भगवताग्रे wiqwara तात्कालिकमाः सख्पष्येा- रतुखधलेन दृक्धम॑साधना्थे गतदिनमागयो स्तयेभिंखलेन ख- पद्‌ UM WN भ त॒ खटक्रान्तिजचरोत्पन्नदिनमागया-

गूणयेप्रकाश्केन aie: | २१५

भंराजतभेदाख खभमिल्यकरम्‌। तत्छाधगख वेयधिक रण्छेना प्रस- करिति ध्येयम्‌ खक्ररोल्यो्तरादिकखेपालभतत्कलातमकं प्राच्यां प्राक्षपाले awe Vira पञ्चिमकपाे योज्यम्‌ दके तथा विेपे। चकारात्‌ तदुत्पलं फलं प्राक्षपाले योज्यं पञ्चिमक- पाले हीनं कायम NE ॥ WITTY MATE |

SPAT ESATA क्षपलिश्निकाः | विकलाः Sau क्रान्तित्तेपयोभिन्नतुल्ययोः ॥ ९०॥

विकेपकलाः पुठखाधिता राशिचययतग्हात्पलक्नाग्धजेगु- जिता विकला भवन्ति। ता weg विकलाश्याने क्राण्तिरेपयाः सजिभग्रदस्य mifmdee विक्तेपः। अनया्ि- सतु खयार्भिकेकदि क्षयाः कताः WAU GRU कायाः । अना- पपन्तिः । विकेपदट लख गमिग्बापरिवप्रोतञषयदकं Yer क्रान्तिटत्ते गहासने यज खगति awe गदचिङ्कख्ानरे याः fast कलास्ता रयगकणलासद्‌ागयनाे St cea: कदम्वाभिमुखः RY । तत्षम्बड् दराबदकप्रदे्धवपरोतस्षथ- टष्तशम्ातयोरग्तरे दुरा जदके भवः | श्ुवमोतदन्ते खषट्रो यरबिम्बतस्छम्पातान्तरे कारिः। अतस्िष्याकणेऽयनवलभञ्धा भृजस्तदा WRG क टूत्यमुपातेन दुरा जट्न्ते चुज्धा प्रमाणेन FIRST | म तु यदचिदतहष्तसन्पाताकरे क्राज्तिट के भज- कथाः क्राज्तिटन्सस्त तिर्यङ्न तादृशक्राज्तिटन्तप्रदश्स्य fad- MITA | arate waft कणा यिः

९१९ दयेसिजान्तः

कोाटिसदगानरपदरूपेति लें Wes प्रत्यचम्‌। अरताऽनुपाते न तिः। wa भगवता लोकानुकम्पया गणितिसुखाथे युरान- ठन्त खभजकलाः RMIT श्रङ्गोरताः खल्यान्तरत्वात्‌। ्रताऽयनवलखमञ्या शरकलाभिगुष्या जिचज्यया भाच्येति art भगवता यनवलनस्य खचिभय्रदक्रान्तिभागवेनाङ्गोकारात्‌ त- Ala अषटपञ्चाश्ता गुणनौया ज्या भवति। यतः परमाख- तुविंशत्यंा अषटपञ्चाश्रता गणिताः पञ्चोगाः परमक्रान्तिख्या जाता। दूयं रगुण जिज्याभक्रायनकलास्तच विकलात्मक- फलार्थे षषटिगुण दति सजिभय्रदकरान्तिभागगुणितो ग्रविे- पाऽष्टपश्चाशत्वष्टिचातेन fara पश्चजिंश्च्छतेन गृष्यस्ि- च्छया am दति सिद्धम्‌। अत्रापि खाचवाहुणस्य जिश्यामि- तत्वेन खल्पान्तरलादङ्गोकाराहुण्डरयेान शर TAIT सचि- मेत्यादिविकखा इत्यन्तम्‌ । भास्करा चार्यस्त | अयनं घलनमस्पुटे षुण FFU द्यगृणभाजितं ₹तम्‌। पूणपुणंष्टतिभिग्ंहाच्रितव्यच्चभाद यडदायनाः कलाः॥

tfa खच्छमस्माद्‌क्रम्‌ । धनणौपपन्तिष्ठु मकराथयत्तरायणे दकिणएधुवाटचिकदम्नाऽधः। उन्तरधुवादुन्तरकदम्ब Wea a | तज WIT UAT AUCs गरदबिन्ब्यात्तरकरम्बेश्मखलेनोा- भरध॒वादुल्लतत्वात्‌ क्रान्तिटत्त्छग्रदचिद्ात क्रान्तिटलषघुव- पर तञ्चथदटृत्तसम्यात आअयमग्रदचिकरूपः afte पश्चाद्ध- वत्यत आयनविकलाः weay णं एतासेदायनयरभोगे जातः स्यात्‌। एवं दचिणद्नर गरदमिम्बश्य दक्िणकदनम्नाश्खल्येनं

गूणाथैपकागशकेन shee: | RLS

garaaara क्राज्तिषटक्े cefemrcrarayfasag Ua भव- सोति waatarfanat: 1 aarfecfaurat तु <faw- शवादस्षिणकदम्न Baar यवाद लरकद म्बोऽघः | तज्र यदि यन्नरो दशिणस्तदा य्विम्बस् दक्षिण वादुल्तलात्‌ क्रा- fsa यशचिक्ादायनयहचिकं पञश्चादत खणमायनम्‌, VUACATAA यदविम्बसा्तरघुवान्नतवाद्भ्टचिङ्कादायन- uvfesad क्रान्ति से भवतीत्या यनं धनमिति गाखथित्या- यगञ्जरदिगेक्य णमयगन्नर दिग्भेरे धनमिति सिद्धम्‌ । तज यहायगदिन्ः सज्िभग्रहगेालदिक्रुच्यलात्‌ सतरिभग्रक्रानि- यथरयोारेकदिक wu frafea धनमिल्युपपन्नम्‌ । चथा- चद्द्ष्भा पपश्िः | ग्डिग्भकतितिजयान्योक्रठतन्तसन्यातरूपसम- परोतयखटन्ते यहबिम्बसक्रे कान्तिमष्डलस्य WV! यच षन्पा- तस्तचाशदूकलासंद्ता यरसस्यायनयशस्य चान्तरे क्रान्तिट- कप्र्न आआखदृक्षलास्ताः fefaneuefaa परमान्रतात्‌ परमा याग्योन्तरदटलसे यरेऽयनयदमेवाशदुक्लला संस्कत ह- च्छं भवतोति तदभावः | अतः fafare aefad wear चाम्टा्लरकितिजसम्पयातप्रातं चितिजट््ताभिखं तज गरहबिग्बे- Qu युवप्रातयलटष्क्रान्तिटष्लसम्पाताऽयनग्ररचिङरूपः fe- तिज॑खकरान्िटकप्ररेबादूष्वंमधो वा याभिः कलाभिरमरि- तखा ATTRA: | wet ज्ञाना ate wagers. इ कखष्डप्ररे ्रस्छासवाऽशजाः wtifwar: | तथाहि । चुवदण्मा-

तथ्हविम्बमतचखजदटको विषुवहु स थदहविन्बान्भरे wet wife: । 28

ate weteare:

faqgagwrararaufestat? मध्यमा mfacaraqeare- भगरचिक्रयरविम्बान्तरे BEIT: | दयः NaH सफ़र क्राभ्तिरिधिका । arercieasaraefes सितिजादधः खंद्राचटके क्रान्धाखरान्तरासुभिभवति। चताऽयन्रद- चिकथुराजटन्तस्योग्छण्डलकितिजाश्तररूप चराद्रदबिम्बोय चर्‌- श्थाधिकतेम मध्यमचर सम्बद्ध चितिजटन्तप्ररेाद्रुवाभिमृखखभं रहविम्मीयचरसम्बद्धद्युराचटकप्ररे्े यज wi तत्वितिजा- MTS चरान्तरसछ सत्वेन सपषटशर चरान्तरार्भ्यां काटिमृजा- श्वामाचतचतुरखखेजस्य त्यु राअ्टकदयमध्य स्छटदश्चनम्‌ । एवं qfautrasuraefes खरा बडे दितिजादूभ्य क्रग्वोखरान्तरासुभिरिति काग्धार्भिंखदिक्ते तु कितिजाद- यभगयरचिक्रं खद्यराजठन्ते काच्याखरयागतुख्यासभिरभ Tet े। मध्यक्रान्तिद्युराजटन्त vase स्यषटकान्तिचरतुखा- wate दलिथशाषलरगाखयारध छर्ध्वमयनयरचिङस्य सत्वात्‌, खितिजाखरान्तररादटषलश्य TaTefa | भाष्कराचायः।

खफट स्फर कान्तिजयेाशखराधयोः

धमान्यदिक्रेऽन्तरथागजासवः।

पलाद्धवाख्या WATTS | ; इति खखमाच्द्गसुन्ञागमक्रम । भगवता तु पवीक्नरीत्या स्फटाच्युरक्रानिरंस्कार त्पजस्फुटजअरररूपक्रान्तिथष्डस खलाः न्तरेण यथागतन्ररतुख्यस्य WAIT CPA दादर ज्- काटे पलभा waar पिठेपरूपकान्तिकोटे क .ईत्वनपाताः

Torney Shea: | RS

feta फखधनपोास्ागात्‌ Garnly कव्या चरब्ययार- FHA ATT Ss आआचथास्व एता एव कला WAT: च ` ख्यान्तरतवात | कितिजातिरिक्रखयरबिम्बे लेताः कला अभी गतकालपरिशता भवन्तोति विषुवच्छा चयेव्यादिखदिगाद्रबि- भाजितभिव्यन्तम्‌ । अज गे ज्रायनं दमं Tare तसराडि- भर्‌ाजिमानादिनतं साधयिलाकदूक्षमं क्रियते तदा किञ्चित्‌ wufafa सजिभग्रहजेत्यादिद्धाकः सत्तमा चत्यस्तके तच ठकं खतः सिद्धम्‌ | मतानुपाते सपद व्यथं प्रयोगन्द्धानवकाश्ख स- WVU TEMAS भिललसम्मवात्‌ तथोर्दिनमान- अतयारपि भिक्वसिद्धेरिव्यवसेधम्‌ । धगखापपन्िस्ड सम~ पेप्तचलषटन्तं यंहबिम्बापरिनं यज ऋन्तिरश्ते खगति स रा- warfare आचदृक्षमेसंस्नत इति प्रागुक्तम्‌ । तच पूर्वकपाखे तस्माद्रदारायनगयदचिडं aif Gece soar भ~ वति <feunt vargatfa करमेणणेधममक्रम्‌ । पचिमक- We ठन्तरब्ररे पञ्चाद्किणगशरोऽपिमभाग दति क्रमेणायनयरे धमे दकार्मदयसंद्कतेा यरः सिद्धा भवतोत्य पपन सर्वम्‌॥९०॥ अथ प्रसङक्गाहन्मसंस्कारस्यलान्यार्‌ ।

नक्तचरग्रदयागेषु यदासादयसाधने। APTA तु TRA दक्षमादाविद्‌ HAI VR It |

अग्र निमिक्रवत्तमौ । यदग््ाषा TSATST IA | ROTTER TeWTERT Ty इयं दकम ङतं पराजकम्‌ ।

2322

बषः सखयंसिडान्तः

आदे प्रथमं कार्यम्‌ । ताग्वामनन्तरं किया कार्येत्यर्थः । अच गक्ननुवकाणामायनङदुक्षमसं्ततामामेवाक्रलादायनं TRA कार्थनिति ध्येयम्‌ । ्रहाणामसोादये fragrance: खयंषा- ्िष्यजमितस्तादयेा च। ग्रहाणामुपखचणलाश्न्च्राणामपि। war: साधननिमिन्तं ग्रस्य WATS वा देयम्‌ । अचाचदुक्- माथे केवखः शरः साध्यः। म तु दिगमागराज्रिमानमताखते साध्ये । कितिजसम्बन्धेन इुग्यदख्टपादयास्तलद्मस्यावभ्वकलेगः कितिजातिरिक्रमतपरिणामस्व Tat) युता त समपरत- weed युगपद नाथे तत्परिणामस्यावभ्कलात्‌। श्टङ्गाल- तिनिभिन्तं TKS | तकारः समुखयायक्कारपरः। Warts शाके पूवाधाक्तमाचदक्षमं संस्कायेमिति ध्येयम्‌ ॥ ९९॥ श्रय दृदामसंतगरयोर्यतिकालं तात्कालिकतदिरुषा्यां awar- यन्यान्तरान्तरं चाद I

तात्कालिको पुनः कायौ FAT च TATA | | दिक्तल्ये त्वन्तरं भेदे योगः शष्ट यदान्तरम्‌॥ ९९॥

पुनदधितीयवारं तादृ शयहाभ्यां श्रे मन्दाधिकेऽतीत दत्या- दिना युतगेतेग्यलं श्नाला यहान्तरक्खा दत्यादिना दृक्षम- Swat war खयतिखमये भवतः । विवरं तददुद्धत्येव्यादिना समस्एषटगरकला दृ क्षमेसं्छतसमग्रदकाले BATS Ha: | afer wre खाधिती ता रदो स्फटावसमे तात्कालिकी मध्यसष्टादिक्रियया काया । तथाः साधितयशचोर्िधै। चः

गूएाथप्रकाद्यकेन alee: | RAE

समुचये । कार्यी । UAT या दृ कमं संते समै भवत दृति प्रतीतिः! नो रेत्‌ तस्मादणुक्ररीत्या as: कालं fax war wife । ततः छखच्छयुतिखमये यद याविंक्ेपसाधनाग- न्तरम्‌ | fore unica त॒कारादिेपयारमारं कार्यम्‌ | भेदे fuafca विच्चेपयेर्थागः। fae संस्का रोत्पन्नं aerate युतिखम्बधिनेगरं इबिम्नकेद्धयारम्तरालं याम्येत्तरं भवति | अनापपत्तिः | दृद्धमेसं्कतयदयाः पृवपरामराभावः TART awaen टति aa: समत्वम्‌ । fraud wefaaaxarea- दिभि विकेपयेारम्तरं ्ररबनिम्बकेग््रयेयाग्या्तरमन्र षमप्रा- aquen भिश्लदिभि ्रयाथाग एव aefaqaeararan- नतरमन्तर AEH | भास्कराचार्येस्ह ।

एवं खमीर्यहथतिरिनखाखिता ता wat ख-

स्ताभ्यां खयंग्रणएवदिषु संतता Gara ।

तै च सट तदनु fafwer पुव॑वत्‌ रुंविधेधा

fears या वियुतिरनयोः संयुति्भिंनरिक् ॥

CAAT खच्छमक्रम्‌ । भगवता पालना तदुपेकितम्‌ । खथ्याम्तरत्वात्‌॥ ९२॥ अय पञ्चतारर्णां बिम्बमानकलागयनं द्चाकाभ्वामार।

कुजाकिन्नामरेज्धानां जिंशद धाधवधिताः। विष्कम्ाखचन््रकल्षायां IT: षष्टिरूदाइता ॥ Vs It चिचतुःकणयश्यात्तास्े दिघ्नास्लिज्यया इताः | सणुटाः SHUT भवेयुमानलिप्तिकाः ॥ ९४॥

fanziniafinfersass vere acy लार्थघप्न ae कारोतरं yarfer कमेण trewferevetat ex- SSG VLA चण्रकलाप्रमाणेन ग -खकचाप्रमाशे- awe: । विष्कस्भा fawarer योाजनात्मका owt: | tae feud wa: साधंसप्तजिं्त्‌। que TAIT wy गुरोः ardfavaraa: अननेव mate wwe fs: शमाः वि रिष्यमेणाधंर्धेत्यच्च wisadant caer farce: खाभि- मताय etary ते उक्ता fara fererferaqer मशिताजिचतःकणंयुत्राप्ताः | इतोयकम॑कि चतुथकमंछि च ओ करौ मन्दकरणंजोघ्रकर्ोा तयागेन wer इति चाण्यर- दायिकव्याख्यागम्‌ | नयास तोयकमणि कलंाणुपातागुक्त- ganda मन्दकणंडचामररिद्धेरपपन्तिविरोधाच are aay fay fre wpadygundfe गीघ्रकषंरयोा- यागेन भक्ता care wafer Ger: wae: खकिम्बब्ासा waif) पञ्चद चभ्टा विन्बमानकला भवेयुः । अचो पषन्िः | स्खकयायां खिताः पश्चताराम्रहा दूरत्वद्ाकचग्दाकाञ्च- fant इव दन्ते weed वा खधमिग्बव्या शजाजनानि we श्ञाताजि। यथा खर्यबिम्बव्या सयाजनान्युक्षानि चक्रबरलाधि- कारे रवेः खभमशाभ्बस्त एूत्यादिना चश्कथाथां साधितानि तथा खभनण्ानुखारेशाकपरकारोख चन्रककायां साधितानि । तथा ख WHS TATA | | , अनरुलतदखाख sare सितां इव । |

गृर्च॑प्क्ान्नकषेन सदितः। VRE

दूरत्ाशश्कचायां CA सकला TET: `

व्यधाष्टवधिंताश्विंदिष्कन्भाः जास्वदृष्टतः | इत्येतानि जिच्यातष्यन्नोन्रकशं उक्रानि। अतः भ्रीचकर्थऽधिको न्युनं बिग्बग्रहस्या चासन्रव्वादस्पे तु गोचासन्तत्ादधिकं भिव्ब- fafa ferrari विम्बानि तरेष्टणीच्रकर्णेन कानीति ष्य स्तानुपातेन युक्रमपि भगवतापलब्ध्या चिञ्यातेऽधिकन्यूनक- णयोः क्रमेण व्यस्ानुपातागतादधिकं न्युनं च निम्बं gear: कणं एव जिच्या्ोघ्रकणंयो गाध॑मितः क्रमेण न्यनाधिको wh a1 ww Ge wd चं परिवर्य दरखेव्यादिना दिनघ्राख्िज्या- afer विष्कमभास्तिञ्याज्रीच्रकणंयागभक्रा इत्यपपलम्‌।

जिशतुःकणयेा गाधं स्पुटकणाऽस् मस्तके |

चिच्याप्ताः स्फुटकणाप्ता विष्कन्ासे स्फुटाः war: ॥ दति wraerag | शरत एव बिम्बस्य xT TWAS wads wmnirfed warrantee: । ufyaua मन्दकणाधीाच्छोचकणंधं aufaaanifa nfs पादितम। येन मन्टब्ीच्रकणंयेा्चागाधं कणैः are: | We श्रफश्चानयमे AUYATCTTA: | भाखकराचायस्तु |

ayaa: सचरणा खतवख्िभाग-

Mat मव च सजिशवषवञ्च।

स्य्मष्यमास्तग्‌कलाः खितिजारि कानां

farsgadfaate woffa: ॥

चिद्या निजानवफष्लमे विकथा far:

RRS wafearn

wale यक्ररहिताः क्रमः एयक्च्वाः |

उअनाधिक जिभगणाच्छरवणे स्युटा स्यः | career । भास्करानुवर्तिनस्ठ जिचतुःकणंयुल्मा्ता CAS जिच्या शोच्रकणं याया गासन मक्ता इत्यथे वदन्ति॥ U8 अथ यतिसम्बधिने at युतिसमये द्नीयाविश्याद |

कायाभमे विपर्यस्ते खच्छायाग्रे तु दर्शयेत्‌ | TE खद्पेणान्तस्धः शङ्क्य THEA ॥ ९५॥

दाया्डमै कायादानाथें Ararat जलवत्‌ समीरतायां एचिव्याम्‌। विपर्यस्ते वैपरीत्येन दन्ते खच्छायाये यशच्छाया- UAH) तकारोऽन्वयोगव्यवच्छेदार्थवकारपरः। खदर्पणा- ME: खस्य a दर्पण आदर्थस्तच खापितसच्छध्यखितेा यदा रप्रतिविम्बः wri agua: frara द्येत्‌ एतदु भवति । रुमण्धमे दिक्साधनं wer दिक्यन्पा तखानाशतिका- शिकच्छायाङ्गुलानि पूवोपरद्जाहुजविपरोतदिशि भुजान्त- रेण यद्दाधिष्ठितपुवापरकपाखदिभचि दला तजाद्रैः खाण- wa प्रतिबिम्बं awe दिक्सन्पातद्योा गणकः frara दध॑ये- दिति। अजापपस्तिः। ग्रदबिग्बादवलम्बरजं महाश््ुरूपं यज wat पतति aa cefaanfafear भवति । तज्छ्ानं त॒ aang विम्बपर्यन्तं गतांज्ना च्राकाशे तथा wat दिक्वन्पा- तथ्यानाखरागरङ्ुकारो FG भृजसदा CITA ATERTST के भृज दत्यनुपातागोतच्छायामितानरेख गरहाधिषठितकपाखे

Sawn सहितः | २९४

भेवति । यथा दिक््न्पातचखदादबाङ्गुलत्रदधान्डटाया प्रहाधिः हितकपाखान्यकपाले अ्रवति। aur गरहप्रतिविम्बख्ानखदा द्‌ wtyererarnar रिक्सम्पाते भवति। war fraara- वा मा्छाया गहाधिहितकपाले दका aca nunfafaa- लानं ज्ञातं wage कायश्धमावित्यादि खदप॑णान्तस्व इत्यन्तम्‌ । अथय ग्रहाधिहितकपाखान्यकपाखे etaragqrafa चधमाद्रहाधिशितकपाले कथं कायाद्‌ानं ya व्याचातादिति ARIACTATATATE | WET tha रिक्छन्पातस्थापितत्रः ITT मस्तक AAW Get Fa गणकनेति We: UVa जनु कथं दृ खत इत्यतः प्रतग्रये यतिखम्बस्धिने रंव प्रकार NIMBUSCRTATE |

TURRET शद्‌ यथादिग्थमसंखिते | ग्र हान्तरणा वि्िप्रावधो इस्निखातगे ॥ Ve ॥ छायाकणा तता STRATA HIT | क्ायाकणाय्यसंयोागे GRITS प्रदशंयेत्‌॥ १७॥ ९ व्योरि a > खशदडुमधगे Bila यदा MT AAT | €, श्रददुतिषम्बस्धिने रु दयारा यनदृक्षलां द्चाकपृवोधौक्राचदू- Wang HAT ठश्येऽस्यान्सरणा सन्ने AIA खः | TA ARTURG CAA TERA GAA Ga SAAC ITs वा. Wey भेत्रतः। afer wre गहे द्रष्ुमभिमते तात्कालि- कच्ग्राद्ाि यद्रुरयाखखमे कमेण न्यूनाधिकं यदि भवतस्ते

% ह

RRC wifearn:

खयंसाकिष्यजनितास्ाभाषे ciara । तदा पञ्चरसाख्छिते। "वतुरविनरा्ङ्गुखो इशः । एवं पञ्चरणप्रमाणदीर्थ we का्टघ- टितसरखदण्डा यथादिग्शरमसंख्िते afters aware दिग्धमशम्‌ । यह प्रवदइभरमेण पर्वकपाखे पचिमकपाखे वा तज dfear खाधिषितस्याभाद्रहाभिहितकपाखलदिनरि खा भ गहानधिहटितकपालदिभि 1 aerate femme त्वन्तरं भरे योग इत्यादिना श्रातयाम्याक्लरयशान्तरेण कलात्मकेन fafear araracrafcar स्याधेा। अन साश्नतमिल्यादिना हविचेपावङ्गुलात्मक शला fewe वन्तरभित्यादिना यशा- मारं Hea) WHT ्मेरन्तः। उसनिखातना दखवेधप- arat ut गता aw खिता wat werteart trofaer WAS WE waters स््ातामित्य्थैः | ततः भ्- Feat प्रत्येकं यच्छायायं wwrafufsanqrefefe a- स्मात्‌ waafaard: | eravawr ward agai faa- अङ्ग्ररूपमस्तकप्रापिणि गणका दद्यात्‌ । एतदुक्तं भवति। यतिसमये Wa शला तात्काणिकारयलग्रे्टलद्मागभ्यां पववद्‌- म्तरकाला ग्रहोदयाद्रतकालः Way | एवं ग्रयेायुतिखषमये खदिमगतात्‌ जिप्रस्नाधिकारोाक्रविधिना सखष्टकराक्या शया साध्ा। wat Gt ग्रहा दकिणेालरयामेष्ये afefa तच्छाया तदिक्खा ब्द्धामूखाद्भहागधिषितकपाखदिभि पुवौपरङचा- Brae भृजदिश्चि देया । परमानोतच्छाया दादगराङ्गुख- werftfa चतुरंख्ङ्ुभमाणेन sere रेखा afqat षम

गुणार्थंप्रकाच्नकेन ate | ९७.

मे MEAS काया । Card कायाय जापकं चिकंका- Gai तज कोलारिना खतं बध्वा ब्रद्धयखक्तं प्रसायंमिति। कायाकशाग्रसंयागे दकायाग्यं HUA मूखरूपमगं तथोः सम्पाते संखितस कायायस्वानतगतंपविष्टञ्चियस्य गणका गद्ा- AHR खशङुमधगे निजभरद्ुग्ररूपम कसम जखिति TH wat gfearecarfaar प्रात प्रदयेत्‌ waded) अत्रा. wafer: | उखतया Tay पञ्चदसप्रमाा we रति ।. तजैकष्तस्य ग्धमिगुप्तलं अङुद्‌ढलवाथे ena बहिः परुषप्र-. मातो चठुमिंतररहावश्षटि बाः परषप्यायेणाभिधानाश्। weave यहमिम्बखक्रलाद्यया दिग्भमसंखिता विल्युक्नम्‌ । अ- guages ग्विम्बावखागनियमाद्रहान्तरेण याम्या कलरा- न्तरितै स्थापिता अच यद्यपि खस्स्यटक्षाग्धगरां प्रसाध्य ततः WHAT प्रसाध्योक्रदित्रा पलभासंखकारोख Wy प्रसाध्य ATTA fene at भेदे योगः fad यडान्तरम्‌।

LAAT TAAL VETTE यक्रं तथापि भगवता ख- स्पाम्रण गणितश्नमापनोदा्थमाकात्खितद्टाशरमेत VAR | अ्ेाग्डा यायाच्का याकणं खजं यहभिम्बद्‌ गखत्रमतः कथं मृल- qu wae ava द्रषटव्यमेवेति दिक्‌ ॥९७॥ श्रय हा कार्यां पञ्चताराणां प्राक्‌ प्रतिज्ञाते चद्समागमावाइ।

© SHS तारकारपशादकेदे भेदः WHA श८ ॥ युद््मश्यविमद्‌ाख्मश्रयोगे TIA | 2 £ 2

BRE सर्थसिडान्तः `

शाद्‌ VATS AHHH SST: ॥ १८ ॥ : सभागमेोऽशाद्चिके भवतशचद्टलाग्विते | मामादिपद्चताराशां मध्ये ward तारकास्य्दधिग्ब- wat: समा चादुद्ेखयञ्क्षं यद्धं वदन्ति afin | ददं BCAA SSH MANA TTA मेदे AEA भेरा ATIS Ht TETAT MTHS यङ्क मेदतच्वननैः कथ्यते । ae मेदे मामैष्धखष्डादुमे CAAA TAT | श्र भाखरा- WSS t | ` ,मानेश्याधी द्यु चर विवरऽख्पे wag दयोगः काच सर्ययरवदखिखं शम्बना्यं स्णुटार्थम्‌॥ ` कस्पयाऽधःस्यः Buia इने शम्बनारिप्रसिद्चे ` किन््कौरेव श्रं हयतिसमये afeararey eres ` भआाग्बत्‌ तषम्ननेन गदथ॒तिस्मथः सक्तः WAT: खात्‌ Ser at दृषटियोम्ये यदयतिखमये कार्यमेवं तदेव ॥ यान्योदक्लथु्रविवरे भेदयागे स बाणा ` थः खयाद्कवति च यतः Mra: खा were । अन्दाक्रामोऽनुजैरपि थदाधःखितः खात्‌ तरैन्य watt arersacicia वदा पारिशेख्येऽवगभ्यः॥ दूति विश्ेषोऽभिशतः। भगवता त॒ खष्छविम्बयाराकाभ दूरत विविक्रदधेनासम्वाद्येप्रयाखादुपेकितमिति waa) ware- aise किरशयागे winagre fatwereresy यद्धं ष्यात्‌ । दयेगयाग्या सरान्तरेऽशरात्‌ षष्टिकलातकेकभागादुने-

गुणां प्रकाशकेन afea: | VUE

safua खत्यपसव्थखञ््ं ug भवति। we विशेषमाह । एक दति । अज्रापसव्ययद्ध. एका इयारन्यतरोाऽशर शमिग्बखेत्‌ ख्यात्‌, तदापसव्यं युद्धं BM स्यादन्यथा aw युद्धं AA! एषां चतुर्णां wea

अपसव्ये विद्यं wars सङ्गमं रश्विसङ्कुखे ।

Quy SATAN VISTA तु घन्यः ॥ ` ईति wridtar ea यद्धभेदागुक्कता खमागममाह । स- नगम tf) इयायन्या्राम्मरे षटिकखात्मकेकमागाद- wifi अरति समागमो यागा भवति) अज्रापि विक्नेवमाडइ। wan इति । युतिबिषयक दा बलाज्वितै बखेन |

खानारिवलचिन्ताज व्यथा केनापि 4 इता।

प्रश्रषयेऽथवाप्स्िन्‌ Vratraqad WAR इति nyfegrraena | स्वुलमण्डलतयाज्िते gat खूल-. far समाविव्य्थः। चेत्‌ WHET समागमखयेष्यक्रः स्यात्‌ । अन्यथा AVM: समागमः | |

srafa मयृखयुक्त fawer fertr खमाममे aaa: |

waratsal प्रोतिर्विपरीतावात्मपलन्न ॥

यद्धं समागमो वा यद्यव्यक्रा तु खक्लणेर्भवतः।

भुवि श्ग्तामपि तथा फखमव्यक्तं विनिदिं्टम्‌ ॥ TOM: |

भरासेखाश्टसम्मदा अपसव्यसथापरः |

तते चोमे भवेदेषामेकांकवमापनात्‌ ॥

RR? aufexrn:

इति anatntg सवे निरवम्‌ ॥ २८ ॥ श्रथ eg sie TES खशणमार । | |

अपसव्ये जितो Ba पिदितोऽणरदोिमान्‌ ॥ Re ॥ wal विवा विध्वस्ता विजिता दकिणाभितः।

इयोर्मध्ये चस्ति तरे विध्वस्ता इतः स विजितः पराजिता

शेयः । WS weware: अपसव्य दति । अपसव्ये युद्धे या जिता जयलशरीर्विंवजिंतः। एतेन खेख्ा दि जये सञ्न्ञाफलं म पराजितस् फलमिति चितम्‌ । पिहित श्राख्छादितोाऽव्यक्र इति यावत्‌। अणरितरग्रहमिम्बादख्यविन्बः। श्रदौक्तिमाम्‌ अभारङितः । रल्ाऽख्िग्धः। faad: वर्णेन खवेन -खाभा- विकेन रदित cara: <feurfsa cacawaea <feu- दिशि faa: 1

शामा वा BIMAT RAT BRT वा।

आक्रान्ता fafaafaa: warvaait

faviar va दति समर gen दति भागवीयेोक्रेः॥ २०॥ अरय च्ाकांन जयिनो ave खल माड |

उदकखधो STAY स्थूला जयो याम्येऽपि यो AA Rll

दतरग्ष्ापेखयास्तरदिक्खः । SAT प्रभायक्रः । स्युख दतर गरडविम्ना पद्या waa: | जयो जययुक्रः सात्‌ ।

गूएा्प्रका्केन सदितः। RRR’

अयोष्सरदकिणदि क्सलक्रमेण जयपराजयो न स CATT area tf 1 qfeufeia ar यहा बलो दी्षिमाम्‌ एथुबिम्बोः भवति स लयौ । श्रपि्नब्ड उत्तरदिश्ासमृषयार्थकः। तथा ख जयपराजयलकणयेोदिंम्दान ममुपयुक्रमिति भाषः ॥ २९॥ अथ ug विग्रेषमाइ।

ॐ, A MITA दीप्र HATA समागमः। A विध्वस्तो भला > BMT द्वावपि विध्वस्तो भवेतां कूट विग्रदा ॥ Se 1

उभ दा | ्रासन्लावेकभागाम्रगता करितो । श्रपिश्ब्दा- चयद्धखचणाक्रान्ता। PR प्रभायक्री चेत्‌ erat तदा बला- जिताविति सभागमणलकणेकंरे्नसद्भावात्‌ समागमास्थं युद्धम्‌ | दइावपि गहा खल्या wafer faa: इावपि पराजय- Sse स्यातां तदा क्रमेण कूटवियदसञ्धका यद्ध HIT स्याताम्‌ ॥२९॥ Wareta: शुक्रस्य जयखलणाक्रान्त- मस्तीति वदन्‌ समागमः wergafa प्राक्‌ प्रतिश्चातसमा- मम उक्रप्रकारमतिदिश्ति।

SERA STU वा भागवः प्रायश जयो। शशाद्धेनेवमेतेषां क्यात्‌ संयागसाधनम्‌॥ Be It

इतरयदहापेश्यादकस्या दक्िणएदि कस्या वाभयरिश्ीत्य्थः। TR: WIN GQAA जयलकषणाक्रानलेन जयी । कदाचित्‌ पराजयखक्णाक्राकरा भवतीति तात्पयीार्थः । एतेषां भामा-

Ree wafearn:

ferqartret wee ay संयो गसाधनं चुनिवाधनमेषामक्र- रोल्या गणकः कुयात्‌। ae fawarisa | | अवन्या स्फुटो जेयो विकेपः ज्ोतगेधेती |

इत्यथे कचित्‌ पुस्तके ea म सर्वचेति fed मलेपेक्ितम्‌। अधिकारस्यापृणक्षाकलार्॑ततेख | एतदु श्यान्ययेगे नतिषंसका- रनिषेधस्य सिद्धे रस्लानुक्रवमिति तदनक्रा quasar साधारण्येन सवे तद्धिशेषोक्रिरथसिद्धेरिति ध्येयम्‌ ॥२१९॥ मन्वे ग्रहाणां दूरान्तरेख सदेष्वाधरान्तरसद्धावात्‌ WAC योमाखम्भवेन कथं युतिः GAA आड ।

भावाभावाय.लाकानां कण्यनेयं प्रदर्शिता | खमार्मगाः प्रयान्त्येते दूरमन्धोन्यमाथिताः॥ २४॥

शते प्राः qari: weawer अन्धान्वमाजजिता यतिकाख कष्योधरान्सराभाषेन seo: सन्तः प्रयाज्ति ग> efi दरति दूरं Gite दश्ेनादियं ग्रदयुतिकश्यना कश्यनाद्िकावास्तवा प्रदर्शिता पूर्वेक्रपन्येन कथिता । नन्व वस्ता किमयेमुक्रेत्यतः प्रयोजनमाइ । भावाभावायेति । लकानां डख्छप्राणि्नां भावः श्ठभफलमभावेाऽष्भफलं ag श्एभाग्रुभफणादेश्रायावस्तण्डतापि यतिरक्रेति भावः ॥२४॥ पथाचिमग्रन्धश्यासङ्गतिल्निराषार्थमधिकारसमात्निं कलि WATE |

दति ग्रयुत्यधिकररः ।

मूणथेप्रकाशकेन सदितः। यश्‌

Wea | # % ` रङ्गनायेन रचिते खर्यसिद्धान्तरिणणे | यदयत्यधिकारोाऽयं GUT गृढप्रकाशके ॥ इति. ग्रीसकणगणकसावंभोामबलालरवज्ञातजरक्नायग- खक विरचिते गृढाथप्रकाशकं ग्रहयत्यधिकारः ward: ॥ `

अद्य प्रसङ्गादारमे नकजयर्यत्यधिकारा व्याख्यायते, सभ प्रथमं गलचार्णां घुवकश्चानमार्‌ । `

प्रोच्यन्ते लि्धिका भानां खभोगेाऽथ sure: | भवन्त्यतोतधिष्ण्छानां भागलिप्ना युता WAT Nt

भागामश्िन्यादिनक्चाणामुलराषाढाभिजिच्छवणधनिष्टा- वजिंतानां fafaar मागसञ्क्चाः कलाः raga समनमन्त रमेव BA | अथानन्तरं खभोागः खाभोषटनकज्रमागः क- खात्मकोा वच्छमाणो दग्रभिगेरितः ard: | aw खाभोष- मचजगतनखजाणामश्धिन्यादीनां Aaa: | भमोगेश्ती feat दत्यक्ताषट्रतकलाः प्रयेकं युताः। अश्चिन्या ्यतोतमलत- wgrafeasarend युतमित्ययेः । war गडताणां भवन्ति ॥९॥ owe प्रतिन्नाता नक्चभागलिप्रा उम्सराषाढामि- जिच्छव्रणधनिष्टाव्यतिरिक्रानां तेषां घवकालसनबरांखाषट- STATE |

2 ©

९९४ ख्यंसिजान्तः

ATU: WAT: पश्चषष्टिनैगेषवः। अष्टाथो श्रन्धयेोऽषटागा BEAT मनवस्तथा ॥ २॥ HATA युगरसाः TATA वियद्रसाः। VAT: सागरनगा गजागाः AACA: ॥ ३॥ AANA रसा वेद्‌ वेश्रमाप्यार्धमोगगम्‌। श्रा्यस्येवाभिजित्पान्े ATH खवणद्थितिः ॥ ४॥ चिचतुःपादयोः सन्ध अविष्ठा अवणस्य तु ।

` ` खभोगतो वियन्नागाः षरछतियंमलाश्चिनः॥५॥ ` CHIR कमादेषां विक्तेपाः खादपक्रमात्‌। ` दिद्मासविषयाः Sra याम्ये पश्च दिशा नव ॥ | Ora रसाः खं याम्ये गाः स्ये GTA दक्षिणे RAAT सप्तचिंशदथन्रे॥७॥ ` WAH नवसार्धशरोषवः। | `. उन्षरस्मां तथा षष्टिस्लिंशत्‌ षरज्रिंशदेव fey ८॥ ` दक्िणे त्वधभागस्तु षवतुविंशतिर्त्तरे। भागाः on: खं च Tas at यथाक्रमम्‌ ॥ < ॥ `

saPraferearet क्रमाद्भागा wa तजाश्िन्यां we-: waited कलाः । भरण्याखलारिगरत्‌ । रक्तिकायाः wer: पञ्चषष्टिः tifeer: सक्तपश्चाभ्रत्‌ wer: । सटगजिरसेाऽषटष- GIA | आद्रायाखलारः | अनाय cars गाऽभसा गा

गृणाचंधकाश्केन THe: | RRL

प्रथद्रति वा पाठस्लयुक्रः। शाकद्यसंहिताविरोधात्‌। एतेन धिरोक्ररद्रभय्ांशासवद्रयाऽगाययः कलाः | इति addr द्श्कलनपञ्चदक्रभागा मिथुने सवेजनाभि- मतध्ुवका रत्रकलायतजयेाद्शभागाः पर्वताभिमतघ्ुवकख निरस्तः | पनवंसारष्टसप्ततिः। cae षट्सप्ततिः । आङ्ञेषाया- wade तथेति eatery मघायाखतुःपञ्चाध्त्‌। पृवाफास्तुन्याखतुःषष्टिः । TATRA: TET ware षष्टिः । fewerqerftwa: खात्याश्चतुः सप्ततिः । fawrar- या अष्टसप्ततिः अगराधावाख्चतःषशटिः। स्ये्टायाद्यतुर्दब्। WME मखस्य षट्‌ । पूवाषाढाया्चलारः | उन्तराषाडाया वकमा । वेश्वमिति । उन्तराषाढायोागतारानकचम्‌। ्रा- प्ा्धभागगम्‌। wee पवाषाढानकलरस्वाधंभोागः। धनूरा- शेरथि्रनिभागस्तत्र खितं Baas wer राच्या षिं्रतिभामा उक्राषाडाया Ws इत्यर्थः | एतेन पवीषाढायागतारायाः सका्नादुसराषाढायागतारा विं्रतिकलेनसप्तभागान्तरिता। तेन ` पवौषाडाभुवकोऽष्टराश्रयखतुदंभरं भागा विं्रतिकलान- सप्तभागे्य॑त ` उत्तराषाडाया भुव्चलारि्रत्कलाभिकोक्धुव दति पर्वताक्रमपास्तम्‌। ब्रद्मसिद्धातविरोाधात्‌। अ्रभिजिहुव- ware) wares पूवाषाडाया अवसाने धमुराश्ेविंशति- कथानसप्तविं चतिभागेऽभिजिद्यागतारा war) -चलारिं शत्क- खाधिकषञ्चिंशतिभागाधिका wer राण्योऽभिजिता . भरव

इत्य शः | एवकारो ऽन्ययोा गव्यवच्छ दाथः ।. ते संहितासम्मतं प्रव 2५2

२९६. खर्यसिडान्तः -. -

णपश्चदर््ा्स्छागं विश्रतिविकलायुतजयाद्रकलाचतचतरदज- भागारिकगवराज्रथो गिरस्तम्‌ । श्रवणस्य भुवकमार | SUT इति। उष्लराषाढाया अवसाने अवण्यागतारायथाः खानं WA! गवराज्या दशभागाः जवणभुवक इत्ययः । via टाया भरुवकमाह.। जिचतुःपादयोरिति । wawe. ठती- अचतुथचरण्याः कमेणान्तादिसन्धा मकरराजेविं्रतिभागे श्रविष्टा धनिष्ठा ज्ञेया । नवराश्यो विं्रतिभागा धनिष्ठाधरुव Tae. | तुकारात्‌ रेचान्तर्गतघनिष्टास्थानं gare . विंभ्रति- कखानसप्तभागा निरस्तम्‌ । अतताराया भागमा | खभोगत cf धनिष्टाभोगात्‌ gare विद्वतिकलागसप्नभा गावधेरि- व्यर्थैः । waarerar श्रग्रीतिभागः। अतः प्राग्बहरुवा ईति ज्ापनाथे खभेगत COMA | अरततारायाः सानं अततारका- ya इति पर्थवखश्लम्‌। श्रवननिष्टमच्तजाकां भोगानाद। षड तिरिति। पुवाभाद्रषदायाः घराजि्रत्‌ कला भगः उकरा- भाद्रपदाया इाविं्नतिः। रेवत्या एकानाग्रीतिः | अथ wa- कागयनं यथा । अश्िन्या मागः 1४८) द्रगणितः iste! अ तोतनशबाभावाद्धागयेजनाभावः। अताऽश्िन्याः कलात्मकोा भवः । ४८०। राभ्ता्चस्त॒ । ८। भरण्छा VA: (Bel दशारतः। goo, अतीतमखचस्तेकल्ार्‌षटशतयुता भरष्छाः परिभाषया राश्वाद्यो WA: 1 Rel एवमाद्राभागः। ४ । THEA ४०। WAAAY पञ्चतचा पञ्चमणिताषट्रतेन । ४००० | च॑तुः- खष्खात्मकम य॒तः कलाश्च Wari vei se | राश्रादयद्ह)

Forirearcay hee: | RRS

९।७।९०। एवं पुवाषाढाया दश्रगुणितिा, arm 1. ge 4 wartafiafaafarrerat । ९५२०० । युतः परिभाषया WRATH भरैवः।८।९४। शतताराया दज्रगण्िता मागः, ८० °। जयो विं्रतिगुणिताष्ट्तेन | ९८४० ०। यतखतुर्वि्रति- गणिताषट्तरूपा | ९८२०० । जातो WAT राश्राच्ः। ९०। Rol पुवीभाद्रपदाया qwafwar भागः। ३६० चतुर्विंश तिगृणिताष्ट्रतेन । ९९२०० युता । ९८५६० | जाता WaT राश्चाद्यः। ९०।२६। उन्तराषाढाभिजिच्छवणधनिष्टानां ख- भागखखानात्‌ पञ्चात्‌ खितलेनाकरोत्यसम्भवाद्विल्नरोत्या WaRt क्षाः खादिखानाद्यागतारा यदन्तरकलाभिखितास्ता arg- वाहूशा पविता भेगसर्ज्ञा VAT: | तया च ब्रह्मसिद्धान्ते। `

wer विंशतिरर्धन गजाभ्निर्र्धयेषवः।

जितकाः सजिभागाद्विरखारखयङाख वरगतम॥

गवाना मवङ्याख AST: अरबाणण्डः।

wafe: ख्टतिभाऽतिष्टति्विंश्वाश्चिनस्तथा ॥

वेदारूतिगे ऽदृद्यस्ाः किस्त य॒गार्थदू क्‌ ।

खा क्छतिरखधंबरीगाख रसरस्ताः खरसिदृक्‌ it

खगेाऽश्विगः STAT: षडदन्ताः भेखगणा प्रयः ।

मेषाच्च्यादि मर्था जराः wera: खवषद्गुणाः ॥ दूति । aa मच्चाणां विशेपभागागाइ । एषामिति । उक्र- भैवकसम्बधिनामञधिन्यादि नखन्राणां यथाक्रमं warfare: | खात्‌ खकीयापक्रमात्‌ MMU कान्तिटष्तख्वघ्रवकखानादि-

QRS सयसिडान्तः

व्यथः । विरेपा fagaarar cfeur sac वा wafer) त- जान्तरदिग्वञ्धिन्यादियाणं दिख्याघविषयाः maw zw दा- <u पञ्चेत्यथेः। दकिणदिभि रोदिष्वादिजयाणणां पञ्चश्च मव, उन्तरब्यां पनवंसाः T_T Tee खं विकेपाभावः। अरज पञ्चमाशरस्य WA कन्देाभङ्ग आषंलान्न रोषः, दकिणशस्या- MBIA: सप्त । उत्तरस्यां मघादिचयाणां शून्य दादश Wat- <u cfewat wafewartares डा saat खाल्या ष्ठक्रदिञ्जि सप्तचरिश्त्‌। दकिणस्वां विध्ाखादोनां षणएमासार्धै- aad WIT: | नव सार्धपञ्च पञ्च maw) उन्तरदिरितया विक्लेपभागा अभिजितः षष्ठिः। श्रवणस्य जिं्रत्‌। धनिष्टायाः वर्‌जिं्त्‌। एवकारो न्युनाधिकब्धवच्छेदा धेः । चकारः gy wre: | दचिशस्यां gare) अधंभागः च्रततारायाः। ठकारखथा । उन्तरस्तां पुर्वाभाद्रपदायाखतरबिश्तिः। त- द्यामेव fefe भागा विक्षेपभागा उण्लराभाद्रपदाथोः वद्धि अरतिः। रेवत्या विकषेपाभावः। चकारः पूरणाथैम्‌ ie ॥ अथाग खयखभकवद्िब्रह्मइदयताराणणं भुवकविकछेषां सद्‌ पप्तं ज्ञोकजयेखा |

श्रशतिभागेयीम्यायामगस्ो मिथ॒नान्तगः। विंशे च मिथुनस्सांे गन्याभे व्यवस्थितः ॥ १०॥ विरेपा दक्षिणे भागैः खाणंमेः खादपक्रमात्‌। A AN MUL CLU GL a WAVANETA FA ॥ १९॥

गूएाचे प्रकाशकेन SHCA: | २३९

wefan चेव fem उत्तरेणएते। ` : गोलं बध्वा परोक्ते FIG धुवकं स्फटम्‌॥ Ve `

स्तकोयात्‌ क्राजिविभागस्ानाद्‌ fa wera ait रहारात्म- कोाऽगस्सो fara: ककदिभागे खितः। ्रगर्त्यनच्चस्छ राशिजयं भुवकः। दकिएविक्चेपाऽजीतिरिव्यथं, । weir SHAT fagercratin fara fea: | चकारः सखमखये | लभ- argue feed faafrara yan इत्यर्थः! <fewet warftwar ata: परिभितसतस् च क्रान्ति तस्छानादिरेपः | षरा afengecar दाविं्रभागसख्िती वह्िन्रह्महदर यम- लश्योदविश्रतिभागाभिकंकरागिर्भुवकः। ते वङधित्रह्महदये। अटामि खिता । चकारः wate । एवकारो न्यृगाधिकव्यवचे- दार्थः, उश्नरेणाग् रस्सामित्य्थः। faferr विकेपवन्ता । वके- विेपोाऽषटभाम GAT: | ब्रह्मइदयस्या्तरोा विकेपच्तिं ्रदि- त्यर्थः । waa vat विक्लेपाखच काखक्रमेण नियता अनियताः वेद्यत are) गाखमिति। गेलं वच्यमाणं बध्वा वंशन्रलाका- दिभि्िंबेष्स्फुरं fred क्रान्तिसंख्कारयोग्यं भुवाभिमुखं yaa eae Wea खखकाखे दृग्गाचरसिद्ध- मङ्गोकुङत । तथा च क्रान्तिसंस्कारयोग्यविक्तेपायनसंस्लतभरुव- कयारयनांभ्रव्नादखिरलादपि मयेदागोग्तनसमयान्‌ tra eraadararyeadsenat yar: क्रान्तिसंस्कारयेोग्धविक्े- ary मियता उक्राः। कालान्तरे माखयन्त्रे वेधसिद्धा Rar: | भेत दति भावः| area awe गाखबन्धोक्रविधिना गा-

8० खयेसिडाग्तः

सयन्त्रं ada) तज खगाखसापरि भगेालमाधारटश्तखा- परि विषुवहृन्तम्‌। तच यथोक्तं aifmaw भगणांजाङ्धितं च बध्वा ध्रैवयष्टिकोखयाः पम्रातमन्यश्चलं भवेधवखयम्‌ । तख भगर्णाभाद्धितं कायैम्‌ । ततस्तङ्गालयन्लं - सम्यग्धरुवाभिम्‌ख- यष्टिकं जखसम्चितिजवखयं च यथा भवति तथा चिरं war रज्र गालमध्यच्छिद्र गतया. gat रेवतीतारां विसाक्य क्राज्तिटन्ते मोगाग्ताद्श्कलान्तरितपञ्चाद्धागं रेवतीतारार्यां भिषेश्य मध्यगतयैव दु्चाश्िन्यारं न लजस्य यागतारां faera तस्या उपरि तद्रेधवलथं faa एवं रते सति वेधवखय्ं क्राज्तिटकस्य च यः सम्पातः स मीगान्तार्‌ग्रता यावद्धिरनै- स्तावन्तस्शस्य TETAS water var: वेधवणये wea सम्पा- त्य ओगतारायाञ्च waaisntormaraea falatur दचिणा उरावा वेद्याः। अथ कदम्बप्रातवेधवख्येन वेधे तु सदा खिरा भरुवका आ्यनदृक्षमोसं्तताः परन्तु कदम्बतार- योरभावाद ्रक्धमिति यथोक्रवेधेनेवायगद् कमंसंशछता धवाः. राच ध्रवाभिमृखाः स्फुटाः fegr भवनमिति fran ee अथ रोाडिणीशकटभेदमाइ।

qq सप्तदशे भागे TY यारम्योऽशकदयात्‌।

PAA caw भिन्याद्रोदिण्याः शकर तु सः॥१३॥

SATIN TATUSR TA UTS भागदयादरधिका विषेपा zfeu: स wer tieer: शक्टं wqeerarcefqaw

गृण थंप्रकाशकेन shea: | २४१

भिन्द्यात्‌) awanat भवेदिल्यथंः। qarcrgefaear रा- fewifaguzea इति विञ्जेषायकः। faeces cfeue रोा- fewifagacfuna wacrefecfounra ata खितवतेन ,, ARCHATATATY | अच श्रकटायिमनखचख्य wa Nth: सप्रद््राध्ाः। <faw: wer भागदयमिति वेधसिद्धा wat afm: WAR श्रय ग्शयोागखाधना्थे ग्रश्यागखाधनगरोत्य- fagware | यख्वदुनिशे भानां Pare कमं TI गडमेलकबच्छषं THAT दिनानि च॥९४॥

यषवद्युनिभे हां यथा दिनराजिमाने आशदृद्धमाये wa तथा दिनमागराजिमाने भानां गखचध्रुवकाणामाशदृक- माथे गणकः कुयात्‌। तदमम्भरं पूर्ववन्नखजनित्यादयासौ सा- धयिल्ाभोष्टकाखे दिनगतशवा्यां मतं wat विषुवच्छायया- ग्वव्लादित्थादिनेत्यथेः। THA कयात्‌ । अत्र गश चभरुवके od तेनायगदृद्चमाणयद7इरणे हतं तदयुक्तम्‌ । तस yas खतः सिद्धलात्‌। तदनन्तरं शेषं नकलत्रग्रहयुतिसाधनं qeyaqe- तारूपं यरमेखकवद्श्योगसाधमरीत्या यद्ान्तरकला TAT feat arta wa aa

TUATHA: खखभुक्तिशिप्तासमाहताः |

wernt विभजेदिल्युक्ेगंलजस का गतिया त्यत

आह । ग्रहभक्ति | कवखया TUNA यदस फलं ग्प्रुवा-

~ 9 ©» क ~ मररूपग्रड FATS भुवसमे Tet भवति । Wawa पुवगत्य- 2 घ

Th ` ख्यसिडान्तः

भावाद्रूवेो यथाख्ित दत्ययेः। गन्‌ तथापि ग्रडनखचयतिकाख- साधनं भुश्वमारासम्भवात्‌ कथं कायंमिति मन्दाण्ड्धत्यत AW fearnfa) श्रभीष्टसमयादिवरमिल्यादिना केवखया ग्रडगत्या परहशखजथतिदिगानि साध्यानि। चः खमुख्ये । नखरा AMAA ॥ ९४॥ च्रथाभोष्टकाखाद्रहनखतयुतिकालस्व ग- तेग्धलमसम्धरमाथे पुनरा इ । |

TS Vt ग्रे योगे ध्रुवकादधिके गतः। विपर्वयादकगते* Te Sa समागमः॥ १५॥ गच्जभरवादुकाद्वह आयनदृक्र्मसंखतग्रड Wage तनखचभुवकात्‌। दृक्कमेदयसं्कतयह इति विवेकाथंः । न्युने सति यागा गकलज्र्यागः खाभीष्टसमयाद्भावी । असिके सति ug जातः | वक्रगति यरे विपर्ययादुक्रवैपरोव्यात्‌ समागमे नखबग्र्यागे WA: | रोने गरे गताऽधिके ay cat ara: | अजापपभ्सिन॑ःशचस्य गत्यभावेन खदा स्थिरतवाद्ररगमभेमैव योागसम्भवादिति सुगमतरा।॥ ९४५ ॥ ्रथाञ्धिन्यादिनक्तचस्य बङतारात्मकलात्‌ FAM एते Yast Care योग- ताराया भरुवकमिल्यन्तरं मनसि टेलाञ्िन्धादिनशचार्णां या- गतारां विवः प्रथममेर्षां नकजार्णा येागतारामार |

फाम्नुन्धाभीद्रपदयखतथेवाषाढयेोदयेः | विशाखाशवनिसे्धानां योगतारोत्तरा खता ॥ १९॥

* विपाकतो दति वा a3: |

गूणयेप्रकाग्रकंन Shea: | REE

एवामक्रनसजाां प्रत्येकं MATT S येन्तरदिक्ष्या नारा सा यागतारा गाखतक्वन्नेरक्ा ॥ ९६ ॥ अथान्यधारमयोशाड ।

पञश्चिमेत्तरताराया दितोया पश्चिमे सिता । स्तस्य योगतारा सा अविष्ठायाश्च AAT ॥ १७॥

wared पञ्चतारात्मकं wore ङुःखिश्छिवे्राकारम्‌ | तच ने ष्द्यदिमाभितपञिमावसितताराया उक्लरदिगवसख्धि- तताराथा दितोया पूवेाक्रातिरिक्रा ufaa वायव्याभिते सविता सा LNG यागतारा ज्ञेया उन्लरतारासन्ा पञ्चिमाभिता तारा waa यागतारति फखिताथः । धनिष्टाया चा गतारा- are | अविष्टाया दति । ufasrararcrg या पञ्चिमदि- कस्या खा AA योगतारा। चः समुच्चये ॥ Vo tt अथान्ये षामेषामाइ।

SSAA TETAS मध्यमा। ` भरण्याग्रेयपित्याणां Tees दज्ञिणा ॥ १८ ॥

च्येषठाश्रवण्टानुराधानां FAA च प्रयेकं ताराबयाद्मक- ल्ामभ्यमतारा यागतारा स्यात्‌, भरणीरकन्तिकामघानां रेव- ल्याः। चः समुये । प्रत्येकं खतारासु या दचिणदिक्सा खा योागतारा॥९८॥ श्रयान्येषामेषामवशिष्टानां चाह |

सेदिण्यादित्यमूलाना पराची सास चेव चि । यथ प्रल्वशेषा९॥ स्थूला सदयगतारका।, १८ It

2n2

२४8 खयंसिडाण्तः

रोाडिणीपुनवंसुमूखानामाङ्नेषायाख प्रयेकं PATTY पृवं- दिकश्था सेव ये गतारेत्येवद्या रथः। प्र्यवश्रेषाणामवशिष्टमक्ल- जणामाद्राचिचाखात्यभिजिच्छतताराणां खतारासु यात्यम्तं BAT महती सा SAAT स्यात्‌॥ ९९ ॥ अथ WEEE Te मक्षचावस्थागमार₹ | पूर्वस्यां ब्रह्मद यादं शकेः पश्चभिः खितः! प्रनापतिढषान्तेऽसो सोन्येऽषटिंशदं शकेः I २०॥

ब्रह्महदयसख्छानात्‌ Yara पञ्चभिरंैः प्रजापतिसारा- तमके ब्रह्मा wifes खितः। gaa आड ठषान्त cha टषान्तनिकटे । एकराभिः सप्तविंशत्या man इत्यथः | अस्य विक्ेपमा इ । रसाविति । ब्रह्मा । उत्तरश्ामषटतिंश्भानैः खितः । sefiwarat we faeq इत्यर्थः ॥ २०॥ अथा- पावत्छापयास्तारयारवख्ानमार्‌।

mater चिचायामुत्तरेशेस्तु पञ्चभिः | बुत्‌ किञ्िदते भागेरापः GRA AT ॥ ९९॥ चिचायाः सकाभ्रादपांवत्छसञ्श्षकसारात्मकः पञ्चमिभागै- न्तरस्य खितः i प्रथमतु कारञित्राभरुवतुच्यभरुवकायंकः । fa- तीयतुकारञ्धिनाविेपस्य दद्धिणभा गद्यात्मकलाद पां व्छविल्ेप उन्तरस्तिभाग दति स्मुटाथंकः। अतेाऽ्पावन्छात्‌ किञ्चिद र्पा- MATT हरत स्युलतारात्मक WISH: | तयापांवत्छात्‌ बह्धिर ओेरुत्तर॑स्यां feafearyan wave yaar faded

ACTUATE afea: | २8५

SAU Aaa इत्यथैः el श्रथायिमयन्धस्या सङ्ग तित्वनि- रासा्यमधिकारसमार्भिं फद्िकयाड। इति नक्षचग्रदयुत्यधिकारः। Usa | रङ्गमायेन रचिते खर्यसिद्धान्तरिष्पणे। यदर्चेक्याधिकारोऽयं पुणा गृढप्रकाशके ॥ दति ओख्कलगणकसार्वभोमबल्लालरेवश्ञात्मजरङ्गनायग- एकविर चिति गृढा्थंप्रकाश्के नच्तरयुत्यधिकारः पुणः ॥

अयादयास्लाधिकारो व्याख्यायते, we खर्यणास्तमनं सदेति प्रागक्रगंदयुत्यधिकारागन्तरं मललवग्रदयत्यधिकारात्‌ प्रागेवोादयास्ाधिकारा निरूपणीय दत्यताऽच तत्छङ्गतिप्रदभं- aTuatar तदधिकारं प्रतिजानीते |

रथाद्‌ यास्तमययोः परिज्नानं RA | दिवाकरकराकान्तमूती नामश्पतेजसाम्‌॥ ९॥ अथ मक्तचग्र इयुत्यधिकारानन्तरं खवेकिरणाभिग्धता मूर्ति- fads येषां तेषां चन्धादिषडग्रहाणां नलजाणां च । अरत एवा- want न्युमप्रभावतामृद यास्तसमययोः | अयिमकासे खया- दभिकासजिहितषनिरदितल्वसम्भावमया क्रमेणादयाख्याः ख्‌- यान्न्त यस्िन्‌ काले यदकरेण प्रथमदर्शनं सम्भावितं

२४६ खयंसिजाग्तः

स उदयः खथादूरखितस्य यस्सिम्‌ are यदकारेण प्रय मादशंनं सम्भावितं tise: waa नित्यादयास्तव्यवच्छेद्‌- सयेरित्यर्थः। परिज्नानं खच्छश्चामप्रकारः प्रकीर्यते । अति- SHAN मयोच्यते TAG: | तथा च ग्रह Wye शेऽखमयम्‌- दिष्टमपि तस्य पूवमेव याखमल एव सम्भवात्‌ afewauaar ग्रहयतिप्रसङ्गेनाक्रम्‌ | गशचग्रहयतिक ग्रडयतिवदिति aca- MATa । अतः प्रतिबन्धकजिश्जासापग मेऽवश्वहृव्यतवाद्‌सखा- वसरषङ्गतितलात्‌ ABFA नच बय हयुत्यधिकारानन्तरं प्राम्‌- दिटमस्तभमं ततप्रसङ्गादुदयञ्च प्रतिपाद्यत इति भावः॥९॥ तज प्रथमं पञ्चतारार्णां पञचिमास्तपुवादयावाइ |

खयादभ्यधिकाः पाद स्तं ओवकुजाकंजाः।

अनाः प्रागुद यं मान्ति KENT वक्रिणे तथा ॥ २॥

वक्रगलो टुकबुधो तथा | छ्यार पिक पञिमाखं गच्छतः,

खयेदण्ये पुवादयंप्राक्नुतः। शेषं खष्टम्‌ ॥ ९॥ अथ चदनु धश्टुकराणणां युवो ख्तपञ्िमोादयावा |

ऊना विवखतः प्राश्यामस्तं SERA |

ब्रजन्त्यभ्यधिकाः पश्चादुदयं शघ्रयायिनः॥ ३॥

Meafer: खयेगत्यधिकगतय cae: । रतेन नधदकरा-

वकमलत्यस्पमती weer पूवी खमधिक च पञिमारयं ज aya way RE खषम्‌ । अजचजापपज्तिः । रविनतिता- ऽल्यगतिग्रदाऽकादूगखेत्‌ प्राच्यां दन्रंनयेग्या भवितुमरति।

गुएार्थप्रकाग्रकेन Shea: | 28७

यतः सयास््ाधिकतेन बङगतिलाचेा्रोान्तरमयिकविप्रक- dy wavy area पूवमृदयादधिकच्याननरमुरचनि- यमात्‌ । Tee क्रा्तिजसंखद्रताकाखानमारं यावत्‌ ae तादः काखस्तावत्पयेन्तं fared दश्ंगसम्भवात्‌। एवं यदा- wafa: छथादधिक स्तदा WARN गाकख्य पृवमुदबादनन्तर- म॒दितग्रख्छ दर्ंनासम्भवात्‌ wawawaret नयूनाकस्डाखस- ग्मवाद गकरमधिकयशस्यास्ससम्भ्र वात्‌ खयाखानन्रं पञ्चिम- भागे ग्रदर्धनसम्ावेऽखधिकगतिद्धर्यस् एषटसि तलेना लरा- सरमधिकसन्निकर्षात्‌ पञ्चिमायामरभ्रनं सम्भवत्येव। ते त॒ VANE: | वक्रले न्यनगतिलादुधष्ूरुक्ा चेति । अयाकः- मतिताऽधिकगतिग्रहः खयोादूगसदोा क्ररोत्यो भरोत रमधिक- सज्िकषोत्‌ wiferacdd याति। यदा खर्यादधिकरो- करीत्याशलरोाष्तरमधिकविप्रकषोत्‌ पञ्चिमायामुरयः। तेत Wearyxquya cea ॥ ₹२॥ श्रथाभीषटदिन meq ख्वादयाखकाखिके खर्यद्ग्यहो तत्काशश्चागाथे काथाषिद्याइ ।

खयासकालिका पञ्चात्‌ ATT यकालिको । दिवाकर ङयोदुक्षमाय TTA तु ॥ ४॥

पञ्चात्‌ पञिमासादयषाधनेऽभीष्टदिन weet खर्यग्रशे खथाखकालिका girges: | पुव रोद यसाधने खरथादथ- कालिको कुर्वीत्‌ । fetnitesre कुयात्‌। चकारा विक-

Vgc खयसिडान्तः

QUA: । WAT ग्रस्य TRA | ्रायनाचदृक्वर्मदयं FATT | ठकार आच्दृकमद्धाकपूवोधाकमिति fares: | wzar- anf: | पञ्चादसादयखाधने ufgarat acuafafa wer- सकालिकोा खर्ययदावशिष्टकालांशसाधनाथं wat । पवी- दथाखसाधने पुवदिभरि aguafafa याद यकालिकेा खयं- यरावशिष्टकालंरखाधनाथे ware तु किश्चिच्छयूला- वपि wat दक्त म॑संछछछतयदस्य यवत्‌ चितिजमंखग्रतायोाग्यला- EMHIWMAT ग्रहः कायंद्ति॥४॥ अये्टकालांभ्ानयगमा₹।

ततो * लद्मान्तरप्राणाः कालशाः षष्टिभाजिताः। WA षड्यतयेस्तदल्लप्राग्तरासवः ॥ ५॥

ततच्ाग्धां ख्यदुग््रहाग्वां सब्मान्तरप्राणाः। भमेाग्धा- खगुगकस्यायत्युक्षप्रकारोशान्तर काला सवः ष्ठिभक्रा दष्टाः aretar भवन्ति । प्रागदयास्तसाधने प्रतीच्यां पञ्चिमादया- wat aera: षद्वाभ्रियक्योः खयदूग्यदयालंग्राम्त- Waa; | अन्तरासवसदत्‌ वष्टिभिक्रा दषटकाखांन्रा भमवन्ती- व्यथः । WRI: | दृग्दङयाभ्यामनरकालोा WE खरथादयकाखे fort पुवंदयासनिमिश्मुपयुक्म्‌। एवं पञिमादयास्तमिमिन्ं सर्यद्‌ ग्यराभ्यामस्तकालासुभिरम्र- कालः छयास्तकाले ग्रस्य रिगजेषकाख BM: | तचा का- खानामनुकरेरदथासुभिः साधना सद्धा खर्यदृग्यरा रती स

* इवेषम्नानरप्ाडाः दति वापाढठः। | `

गूएा्थप्रक्ाणकेन सहितः Ree

कालाऽखात्मकः। श्रहाराचासुभिखक्रकलातुख्यैशकक्राथा स- WH ALAS: क इत्यनुपाते प्रमाणफ़खयेाः फलापवर्त- मेन इरस्वाने ष्ठिः अतोाऽखात्मकान्तरकालः षष्टिमक्र दष्ट कांता दत्युपपलमृक्रम्‌ । अजेदमवधेयम्‌। खयाद यकाखि- काभ्यामकंदृग्यहाभ्यामानीतेन रदिगगतेन पूरवे चाख्या TTIW: | खयास्तकाखिकाग्यां सषद्भाभ्यामकं दूग्यदाभ्वामानीतेन दिन- गेषेणाये WH: WET PAE!) क्रमेण ग्ररादयाखकाखे प्राक्पचिमदृग्यहे भवतः | ताभ्वां खर्यसषड खयीरभ्यां च क्रमेण पवेरोलत्थाकरकालो गस्य खर्ादयास्तकाल करमेण दिनगत- Bar नाचत्रा वष्टि कालांजराविषटि walt) wavarfe- काञ्चामानोतक्राखेन waafeanat प्राक्पशिमदृग्यदराभ्या खर्यसषड्खयाभ्ां चागोतकालेा भाचजाऽपि wees: । ख्यादयाख्सम्बन्धाभावात्‌ तदुत्पन्नाः कालांशा safe तथा । अथ ख्थादयाखकालिकान्यामागीतेकवारं कालात्‌ arate: स्सा एृटकालिकाभ्यामानोतेकवारकालात्‌ कालांज्ञा श्रति- AMT उभय काशस्य सावमलात्‌ | न हि सावनषष्ठिषटो- भिखकपरिपूतिर्येन gen: लिद्यन्तोति ॥ ५॥ श्रय घेः कालां- ्िदयोऽख्छा वा भवति तान्‌ fay: प्रथमं गुरु्निमीमानां BITRATES |

एकादशामरेज्यस्य तिथिसद्याकजस्य च। असतां शा भमिप॒जस्य द श्रसप्राधिकाद्ततः ॥ ९ ॥ 21

aye सयंसिडान्तः `

तत देटकालांन्नावगमामन्रमस्तांजाः। WaT थेरे भ॑वति Ast अस्ापखकसणादुदर्या्रा Har: अमरेच्यस्य गगारे- कादश कालांशा | wa: पञ्चदश सद्या कालांन्नानाम्‌ । चः शमये rae सप्राधिका THe सप्तदन्र arate care: il ६॥ श्रथ WHAT |

TURNS TTT: TSCA | प्रागस्तमुदयः पञ्चादश्पत्वादशभिम्धेगोः ॥ ७ ॥

Bre weve वक्रलेन भोचासन्लवात्‌ स्थुखनिन्बतया प्रिमाथामस्ताऽष्टाभिः arate: प्राच्यामुदयद्च तैः। ना- fae: प्रार्थ्यां शटुकस्याश्पयादणनिम्बलाहूज्रभिः arate’ गणकः कुयात्‌ | गाण्पैः । पञ्चिमायामदयससख्ाणविम्बख दथभिः कालांजेरोव Wa: ७॥ अथ ewer!

शवं वुभो दादशमिशतुरद शभिरंशकः | यरी शोघ्राति्ाकीन्‌+ करोत्यस्तमयेदये ॥ ८ ॥

वक्री जोच्रगतिः। चः समुखये। वधः खयोद्रादन्रभिखत्‌- tufiry areticvarear: एवं श्क्ररोत्या करोाति। Tae प्रागुदयं «cen: कालांनेमंदाविम्बतया qu: करोति | मागसतं Tereza च चतदंभिः कालांदेरणविन्य-

[रि

* बकद्ोत्रगतिखाकात्‌ रति पाठान्तरम्‌।

गूएायेप्रकाशकेग STA: | २१९

ववाद्ुधः करोतोत्ययेः a ८॥ अथ परोक्र्टकालांब्राग्यामकच्या- दयस्यय वा गतेव्यलवश्नानमाड। एभ्याऽधिकेः कालभागे्दश्या न्युनेरद शनः | VAP लाकं खचरा भानुभाय्स्तमूतयः ॥ ९ ॥ wa एकादन्नामरेच्यस्येति स्ाकचजयाक्रभ्याऽधिकरिष्टका-

aig दश्रनयोम्या अ्रभीषटकाखे wer भवन्ति तथा UIQ TU अस Ul.) उदयसाधने दृष्यवप्डदयोा गत xfa ura: | अरष्येरिषटकालांरर्यरा लाके wears wear न विद्यते cea दृटिगेचरता येषां ते। weet श्रभीष्टकाले wafer | ITM: कुता WIR ATS | भानुभायस्तमृतेय दति। खयासन्नवेन दर्यकिरणदीध्या wer अभिण्डता सर्य किरणथप्रतितलेाकमयनाविषया मूतिबिम्नखरूपं येषां त इत्यथः । तया चाखसाधन अदू ष्टलेऽस्ता गतः । उदयसाघ- नेऽद्‌ शत्व उदय Us दति भावः। WA Wal

Sew ऊनाभ्यधिका Arar:

SST AT: गम्बगतस्तदा स्यात्‌।

अतोऽन्यथा चास्तमयाऽवगम्बः इति भाखकारावायाक्रं सङ्गच्छते | अनापपन्तिः । उक्रकालां- श्रतुस्येष्टका्ांभरे यत्काले गरहा साधिता तत्काल एव uvyar- दयाऽस्ता वाकंशृतः। उक्रकालांचानां खर्यसाज्निष्यजनिताद्य- म्तरहादभ्ने खेतुलप्रतिपादमात। तथा चेष्टकार्वाशा उक्र-

WMC श्डस्यास्तक्गतल्वमवदयदयसाधन टदषटका्लांशा 212

QUR खयंसिडान्तः

उक्रेभ्येऽश्यास्तदेषटकासवादये Bera: | यदोषटकार्थाजा UM SURI ISCAS CATT: aa जातः। एवमस- साधन दष्टकालांजा अधिकासरेषटकाखादगे aera: | यदो- कालां न्यूमास्तदेष्टकालात्‌ YA TATA जात दत्युपपन्नम्‌- क्म्‌ NL श्रखादयास्तयागेतेव्यदिनाद्यानयनमाइ।

भत्कालांशान्तरकला भक्षयन्तरविभाजिताः।

दिनादि तत्फलं लब्धं भक्तियोगेन वक्रिणः ॥ १०॥

उक्रटकालाष्यारन्रस्य कलाः स्यंग्रश्यामल्याः कला-

ककारेण amt: | दिनादिकमदयास्तयोाः weacare- ये गंतेग्यदिनाद्यं भवतीत्य्थः । वक्रगतिग्दस्य fargary । खमिति । वक्रिणो वक्रस्य भुक्रियोगेन खयंगरद्याः कला- क्मकगतियागेन भक्ताः we गतेदिनाद्यं जेयम्‌ । श्रजा- पपन्तिः | खययदहयागेत्यन्रकलाभिरेकं दिनं तदेषटमाक्ष- कालांशयारन्तरकलाभिः किमिव्यनुपातेनादयाखयारभीष्ट- कालाद्रतेव्यदिनाद्यवगमः। वक्रग्ररे तु खयंग्रदयागतियोागेन प्र्धरमन्तरटृद्धेगतिथागादनुपात उपपन्न CATT ॥ ९ ०॥ अथ गडगतिकलयोाः afew कालांश्नान्तर- स्याहाराचट्न्सवाखान्‌पातः प्रमाणेच्छयेर्विजात्येनायक शति मनसि wat तयार कजातित्वसम्यादनाथें awaaife erat तीयल्वं वदखदकरेणानुपातग्द UM एठत्याद |

लक्प्रासुते YAR ATLANTA |

स्यातां कालमलो ताभ्यां aves गतगम्ययोः ॥ १९॥

गुएायेप्राश्चकेन See: | ९५३

आक्षी रविग्रहयोगतो कलात्मके तश्द्ना सुरते कालसाध- माथे ग्या Trad रीतसेनाख्ातकोरयेभ गुखित अष्टादब्रश्नतेन भक्त फले Gea: का्लां्नवत्‌ कालगतो साताम्‌ | anat मतिभ्यां गतगम्बयारुदयास्तयोादिनादि पवौ प्रकारेण साध्यम्‌ । न तु पुवक्रप्रकारेण aurfaanfrat Waar: | अजापपसिः। एकरानिकलाभी राश्वदया- सवस्तदा गतिकलाभिः क दत्यमुपातेनाहाराचट्क्ते गत्य सवः HATTA इत्युपपनल्लमुक्रम्‌ ॥ ९९ ॥ अय waaay ख्यंसषान्निष्यवश्रादस्तादयन्ानाथे satan, frag: परथम- मेषामार |

ATTA TASS: FATT: | अभिजिद्‌ बरह्महद यं जयेद्‌ शभिरशकः 11 Ve

म्टगव्याघा wan: | तयोादशभिः कालांगेदृष्ादृष्छानि गचजाणि भवन्ति शेषं TEA ९९२॥ अ्रयान्येषामेषामाइ।

इस्तश्रवणफास्गुन्यः ASTANA: | चतुद शकेदश्या विशाखाश्चिनिदेवतम्‌ ॥ ९२॥

Brena पूवा लराफाम्लुगोदयम्‌ | अश्िनिरेवतमश्छिनो- कुमारो देवतं खामी wagers YA -उपलसणा- waa अपि feayofruragq ware era: | wd खदम्‌ ॥९२॥ श्रयान्येषामेषामार।

२४४ खयसिडान्तः

` छत्तिकामेचमूलानि साप रोद्रकषमेव च । ` दृश्यन्ते पश्चदशभिराषाढादितयं तथा ॥ १४ ॥ `

र्तिकानुराधामृखगकजाणि पञ्चदशभिः कालां दृ a | उपणलणाख TAHT एवकारो न्युमाधिकव्यवच्छेदाथेंः | आाद्धाषाद्रा। खः Hawa । श्राषाढादितयं पर्वोलराषाठादयं नथा पञ्चदशकालांशद्‌ष्सम्न इत्यथः ॥ ९४॥ अयान्यषाम- वशिष्टा्नां Te | | भरणोतिष्यसोम्यानि सोच्छयात्‌ जिःसप्तकां शकैः | शेषाणि सप्तद शभिरश्यादश्चानि भानि तु ॥ १५॥

fae: qa: Sracad स्टगभिरो म्ज्रमेतानि गखत्राखि मे दठ्यादणजिम्बलात्‌ चिःसप्तकांकेरे कविश्रतिकालां ओ ग्ला guia, उदितान्यस्तङ्गतानि च भवन्तीत्यर्थः । शेषाणि पवाधिकारोाक्रनन्तवेषक्रातिरिक्रानि अततारापवीानत्तराभादर- पदारेवतीषञ्ज्ञानि। वद्किब्रह्मापांवत्छापषञ्न्ञानि च सप्तद श्मिः काखाशद्‌ श्छादृश्वानि भवन्ति। तुकारो दुष्वादृश्यानो- त्यज समुदखयाथेकः ॥.९५॥ श्रथ दिनाद्चानवमाथंमिच्छाया व VATUMTATVUATUSATE |

अष्टाद शशताभ्यस्ता दश्यांशाः खाद यासुभिः। विभज्य लब्धाः तेांशासेदश्छादश्यताथवा ॥ VE I

qatar: areata अष्टादश्रक्तगुणितासतान्‌ खेद्यासु- भिगरेहराश्छदया सुभिभक्ता war: खेवांगाः क्र.मटत्तखां-

गूणथंप्रकांशकेन shea: | २५५

WINS VITA | SLATS प्रकारान्रेणाक्ररोत्या Bat) aretenat ले्जा्रावानोय तदन्भरकला यथाख्वि- तगत्योरमरेण यागेन वा भक्ताः फलमुदया शयागतेखदि नग) यं पूवागतमेव स्वादित्ययंः । शअरचरोपपत्तिः। राश्बदयासुभिरे- करागशिकलास्तदा कालांश्रकलातुख्यासुभिःकाद्-त क्रान्ति surat: षटिभक्रा sar दति yaaa "च्छाखाने Bratt एव VAT जाचवात्‌। दृल्युक्रमुपपन्नम्‌ ॥ ९६॥ मनु TET ET ममृकदिष्वस्ताऽमकरिश्वदय Tam । तथा नचनाां ANH | मल्यभावादिया गयो गासम्भवेन गतेग्यदि नाद्यामयनासम्मवये- त्यत ATE | |

परागेषामुद यः पश्चाद सो दकम पर्ववत्‌ | गतष्यदिवसप्राप्निभानुभकया सदेव डि ॥ १७॥

एषां गचचार्ण प्राच्थामद यः प्रतीच्थामस्ता गत्यभावादण्प- गतियश्वत्‌ । एषां नसचाणां gaara पूवेवत्‌ पूभरकारोण कायम्‌ । परन्तु Bafa Bag) सदा नित्यम्‌, एवकारात्‌ कदाशिदश्यन्यथा Aare.) हि निञखयेन। र विगत्या गतैगखरि वषार्णां खयथिः ख्यात्‌ । गरज गत्यसम्मवात्‌ | योगे TE- गतिवत्‌ ॥ ९७ ॥ अथ कतिपयानां गरजार्णां quarfee- ANTTAT नाखीव्यार)

अभिजिद्‌ ब्रह्मद यं खामीवेष्ववासवाः | WS RTT लप्यन्तऽकंरग्िभिः ॥ १८ ॥

२५६ खयंसिडान्तः

अभिजित्‌। WENCH) अनेनेकरेश्रस्ल ब्रह्मणोऽपि यर- म्‌! खातो्वरुधनिष्टाः | afer मन्तराभाद्र पदा | एतानि गरु्चाष्छकर दिक्‌ स्वलादुरविष्ेपाधिक्यारित्यथः। wate Tae wat) असतं न.यान्तीधयंः । अजापपन्तिः 1 यश्ञादयाकादधिकाऽस्तभानुः प्रजाचते तोम्य्नरातिररष्यात्‌ | निर्ग्मादइसाल्िष्यवन्नेन मासि fuera तसा समयः कथित्‌ ॥ इति भाखकराचायाक्ा | परमिदमकमष्टाचभायाम। न्यथा पृवाभाद्रपदाचा रपि तथालापन्तेरिति दिक्‌ nis अथायिन्रयन्धस्यासङ्गतिलमिरासायमधिकारसमातिं wha

याइ | दत्युदयास्ताभिकारः॥ मच्जरगद्यारस्तादयनिरूपणात्‌ साधारणनादयाशाधि- कार CMA | | | रङ्गनायेन रचिते wafegrafeae | उदया खूाधिकारोऽयं TUT गृढप्रका्नके ॥ इति ओसकखगणकसार्वमामबल्ाखदेवन्नात्मजरङ्गनाथग- खकविरचिते गूढा्थप्रका्क उदयाख्ाधिकारः पुणः ॥

ora सहितः RUS -

अय भामादोनां खर्यसाज्िध्ादयासतासन्ने दीघा सकल- विम्बदेभ्र॑नं तथा चद्धस्यखेदयासकाले सकलबिम्बदशंनं श्टक्त- लेन ग भवति । fa निम्बेकदेश्र wa gaan दृष्यत इति भामारिविखदृ्रलं wee कुत carwerar: पृ्वीधिकार समृपखितेसद्‌ त रण्डतब्टङ्गालमनाधिकारोऽवश्मुपखित WT | TST व्याख्यायते | तच रङ्धान्नतेरुद यकाखात्‌ पवका लेऽख्तका- arama चासन्नकतिपयदिवखेषु दशनात्‌ पुवाधिकारे WR Hainer तद्‌दयास्तागृक्रेख प्रथममपयितचन्द्रा- zaraar: साधममतिदिश्ति।

उद यासतविधिः प्राम्बम्‌ कर्तव्यः श्ोतगारपि। DvD ध ¦ भागेडादशमिः पशचाहृश्यःप्राग्यात्यदश्यताम्‌ ॥ ९॥

wre | अपिशब्दः पुव धिकारो केयं ; wawer- Wa: । उद यास्तविधिद्द या खयोः साधनगप्रकारः प्राग्वत्‌ पूवा- धिकारोक्रीत्या गणकन काचः । नन्‌ कालांशानां पुवंमनुक्तः कथं afefeca are भागेरिति दादग्रभिरभेयद्धः पलि- मारयां इश्व उदिता भवति | प्राच्यामद्ष्पतामसं प्राप्नाति, त्रच पञ्चात्‌ प्रागिति पुनरुक्रमपि पृ बुधश्ुकयाः सारषर्यैख चन्दरोदयास्तदि गह्या ARIAT wre पथिमाखपूर्वादयो aaa दति कसलचिग्छन्दबदधे्भमस् बारणायेति ध्येयम्‌ ॥ ९ ॥ श्रयादयास्तप्रसङ्गनग Waalygxfagraicaar साधनं वि-

TS: प्रथमं च्चाकज्येेन्देनित्थास्तसाधनमाइ । . &

RY खयंसिडान्तः

TAPE TY यतयेोः ATAU TS: | CHU TARTS काया Machete तन्नाडिकाडते BA रवीन्दाः षष्टिमाजते। APRA AAA: BAA विवरासवः ॥ ३॥ एवं यावत्‌ स्थिरोग्चना TAS ATTA: |

नैः प्ाणैरस्तमेनीन्दुः ष्रकेऽकासमयात्‌ परम्‌॥४॥

WR इ क्षपचाभोष्टदिने दखर्यासकाखे wer cies साया | WE YRS Garda) TTT RA Ba पूवां कमेव । लयाः ate: षद्वाभ्रियुतयेलंग्रानरास- व्राऽम्तरकासखासवः भराग्बद्धोग्याखनु गकस्येत्यादिना साध्याः । ते सषद्धाकचब्द्रावेकराश्रावभिन्नराभ चेत्‌ सस्तदा सषद्धयोा- थाः खर्थचन््यारमरकलाः कायाः चकारो विषयव्यव- सार्थकः, भयारसुकखयोार्धरिकाभिरसवः षष्यधिकशतज्रयेण भाख्वाः । चरिकाः कला उद्यासुगणिता एकराचिकला- भिभंक्रा जषवनस्ते षच्यधिकञतजयेण भाज्याः। चरिकाः । भिः was Taran Ta वषटिभक्ते तत्फलानितयोाः खख- RAIMA: GIFTS a: पनविवरासवोाऽन्तरप्राण्णाः पुवरोत्या कर्तव्याः । एवं तहरटिकाभिः ख्या रकाखिक oag- सर्यदुष्र्ममछ्छतचन्रोः wae तयोर्विंवरायव इति यावत्‌ खिरोग्ला अभिन्नासतावत्‌ साध्याः) तेरभिन्नेरसुभिः खया- ष्ठादनमरं TRIS प्राप्रोति । अचापप्िः | सथाशकाखे

गूणचप्श्नारकेत्र सह्ितिः। १५४९

सषद्धाके GT वृ्मंसंक्कतखमःः षड्यतद्चसरा लकाले ल्मम्‌ | परन्त॒ खयाखकालिकं ग॒ सखास्हकाखिकम्‌। प्रद्धिमहुग्यरहः wdrestan ti तत्वम्‌। तरम्तरासवः सावना wer forse: । aca परिभाषया माक्चन्षामसम्भवान्ना- GUT: साध्या दति चड्धस्ताभिञ्चाखयः खाखकाले सषडा wa- AA खयास्तकाखिकसषह्वखयाशान्तरासवा ALIA: THT अपि भगवतेकरोतिप्रदश्ंनाथे भिन्नकालिकार्भ्यां qarenat कथं इकासमयसिद्धिरिति मन्दा शङ्ापनादाथं च सवद्धः खर्थीा- $पि शाधितखण्रास्तकाले | ताग्बामन्तराष्वेा नात्रा श्रपि खयाखका लिक लग्र गरदा द खच्छा THA BH दृत्युक्मुपप- खम्‌ । वस्तुतस्तु खावनाभ्यपगमे।

रवीन्दाः षड्य॒ तयोः प्राम्बद्माम्तरासवः |

तेः प्राणेरस्तमेतोन्दुः WAST AAA WTA I

can एव ख्यसिद्धान्ते Ba) Baas एकराज्ावि-

wife रदीन्दारित्यन्तराषव tad Blase कंमविन्मन्टम- तिना शषमयोऽखष्टदेव साध्य इति ग्ियधीटद्धिदतन्लाक्र सुबु द्भि्मन्येनाय॒क्षमपि युक्रियुक्ं मला भिचिक्तम्‌। कथमन्यथा भगवतः AWA श्एद्धसावनचरोश्नामानन्तरमषलत्ाधनेान्धिः शङ्गष्डते। faq |

एकरा THATS काया विवरलिप्भिकाः।

cade जिग्रन्नाधिकारे मोग्याखमूगक्सेत्यादि ज्ञाकामे-

ऽपेितलेनाच्रागपेसितत्म्‌ । म्ाम्बहञद्मानरास्व दत्थनेनेवाच 2x2

२६० खयंसिडान्तः `

तस्छिद्धेरिति । wa नाशवाभ्युपगमे त॒ wxXE सावनघरौ- भिखालनगं खाखकालिकसिद्य्थ॑मावग्ठकं ग त॒ wie प्रथा- जमाभावात्‌। म हि चष््रारकालसाभितषषद्खखयः खया श- कालिकं wit येन खर्यचाखनं यक्तम्‌ । अपिच । एकस्य wa Wein पुगरेकवारेशेव छष्मनाचचकाखसिद्धा दयाञखाख- are गालचस्यासह्त्‌ क्रियानयनमतत्त Fred wat कथम्‌- क्म्‌ । WARSI च्छमाचचसिद्धेा GMAT । अतएव । भातं यदा भाभिमता aes तत्काखखेटोादयलग्रलप्ने। साध्ये तयोरम्तरनाडिका या- QM: सावनाः ख्युद्युगता TES it दति भाखकरासा्याक्रं सङ्गच्छत दति तत्वम्‌ ॥ ४ ॥ श्रया- दवसाधनमाह)।

भगणाधं TASTAT कायास्तद्धिवरासवः। ॐ. Ss Matwace तेः WIG: HUIS तु यं ब्रजेत्‌ ॥५॥

BUTT भगणायं T_T BIA दत्वा संयोज्य तका- राखण्रस्यादत््रेव्यथंः | तद्धिवरासवस्तयादृ क्म॑संछ्तच म्रसषड्धु- खर्ययारन्तरासवः प्रागक्तप्रकारेण साध्याः । तैः साधितेरसुभि- ax: खयासलानम्रमदयं गच्छत्‌ । Ward: |) खयास- काले खषद्धा कस UTA ख्यं षद्वाभरियाजगम्‌ | उदयषा- धनाथ | प्राग्दूग्यदस्यापेखितलाचखन्रा Tasman यथा-

Torus shea: | २९१

खिता न watfrem: | तद्धिवरासभिशन्दस्य खयास्तानन्तर- मदयः सावनः | तच्वाखितवन्द्रात्‌ खयास्तकाखिकषषट्धाकाख विवरासवा भाक्ता दति। श्टङान्नतिसाधमाथं दृष्यकाले adert साध्याविति ज्ञापनाय axe नित्योदयासावुक्रा- वन्येषां ग्ररनक्तज्रादीनां प्रयोजनाभावादन्‌क्री चन्दरोपलक्षणा- दुक वा तच ग्रक्टष्णपच्चविवेकोा नेति ध्येयम्‌ ॥ ५ ॥ चथ wed विवक्षुः प्रथमं तद्‌ पयक्रभुजकोाटिकणात्मकं St हाक- अयेणा र ।

अकेन्दाः APART दिक्साम्ये युतिरन्यथा। तज्ज्यन्दुरकाश्त्रासे FTA दक्षिणोत्तरा ॥ ९॥ मध्याङकन्ुप्रभाकणेसङ्कणा यदि सोत्तरा। तदाकंघ्राकजोवायां शोध्या योज्या च दक्तिणा॥ ७॥. शेषं लम्नज्यया भक्तं लभे नाः STAYS | कोरिशङ्कखयेवेगंयुतेभूलं शतिभेवेत्‌ ॥ ८ ॥ Buea: स्पटक्राग्यादिंगेक्येऽन्तरम्‌। अन्यथा दिग्भेदे यागः। wa क्राभ्तिजष्दः क्रान्षिज्यापरो Fas) saw विरोधात्‌ । तज्ज्या सा खासा च्या ख संखारसिद्धाङ्मिता eae: । wareet aa wat दिशि तदिक्षा ददिणेिन्तरा वामा च्या Sari wafefa रविक्राभ्तितखश्धक्रान्ेरधिकलये ख्याचण्धस्य क्राभ्तिरिक्स्वलेन श्या करान्तिदिक्‌। ऊगलेऽका- क्राज्तिदिम्विपरोतदिक््लेन क्राज्तिभिन्लदिक । भिश्लदित्नि

ददश्‌ खमेसिजान्तः

चश्कान्तिरिग्ड्या Haare: | खा ज्या मथाङन्दप्रभाकलशं- सङ्गा यत्काले TT: ्टङ्गानत्ययं साधितसत्काले मध्याङ- "्छायाकर्णवच्छायाकणा्ण्धस्य साध्यः स वखंश्रचद्सष्टका- mareutiaty वियोगे दचिणदिनि भ्नागसखदूगनवल्यंषच्यया भका द्वादश्रगणितजिञ्येति । उपपस्यनरोघेन तु मध्याङ्कपदं नल्कालपरम्‌। यत्काले चग््रस्तत्काले WRG WA arg ar प्रसाध्य fornfiarcfafiar शङ्कं wang कायाकणंः साध्यः। WESTIE मध्यं BITS: | तत्काखिकवचद्धस्य कायाकछा वायमेव भगवदभिप्रेतः। कथमन्यथा WEE wW Haat Ta- म॑दयसंस्कारः wea WaWefs प्रागक्तः सङ्गच्छते । दिमाधातिरिक्ष्डायासाधनाथंमेव दृक्षमणारूपयागादन्यच प्ररङ्गयन्ञतिगणित उपयागाभावात्‌। Genes इायाकण- fag: । अत्रापि ्ाकपुवाधकरमेवाचदृक्धमं संस्कायम्‌ । तेन कायाकरंन away: | सा तादृशौ ज्या यद्यत्तरा तदा दाद शगुणिताया मच्तच्यायां ब्रोध्या्तरिता। तेन दादब्रगुणि- तासश्छानिका तरादभ्री ञ्या। तदापि किपरोतभ्राघधने नं afa: | यदि <fowt तदा तस्ासेव BMI काया । चा आआवस्छार्थकः | शेषं संस्कारकं उदर अ लन्यकमा भकं फलं कवः a: । खडि- Se: ane संस्कार स्त दिक्‌ तस्यां qead wearer संखारदिक् इत्यः अजस्त क्रारिकणंसापेललात्‌ तावाह । कारिरिति। च्ङुदादक्नाङ्गलः कारिः। aanfrararda- ब्रा्चागात्‌ पदं BE: TA! अन्रापपन्तिः |

गूणछाचंप्रकाश्चकेन See: | RR

खायाखश्रङ्तलयेः समभिन्नदिष्घे।

arise भवति Titres rare

aaraarfdacaa cere Ara: 11

स्पष्टा भजे भवति WRAITH इन्दोः

We ust रविभृजादिपंरोतदिक्षः |

eft aanimered arencrerda सिद्धान्तभिरोमणावु-

WH AAAS तहीकायां IMT | श्रमया TAT भुजसाध- are wrfersearta era लम्बज्याकाटै जिञ्याकणंस्तदा क्रा ज्िच्याकौासि कः कणं दत्यमपातेन। AAS तु परव्येकं DAVE योः mene farsa जिच्या गुणा लन्बश्याभक्ा { डः का ना" च | चैन सटकान्तिज्या जिच्यागृणा लम्बन्याभक्ता [ ज का" न ति \ | श्रभयेः खं खं wead संस्कार्यम्‌। तच wea way भगवता SUITS कालिक गणितस््ेवाभ्यपगमात्‌। तज सर्य WHTCATAA तच्छङ्कुतलाभावाख Tada खर्यभुजः fag: | WEN तु तदा WHT. सद्धावाच्छङुतलमुत्पद्यते तन्तु खम्ब- च्धाकोाटा वशञ्यामुजस्तदा WERST FT भुज दत्यनपातेन ताक्काखिकन्ष्रान्ञतमतकालसाधितनिप्रस्राधिकारोाक्रचनद्रम- इदाभ्रङुगणिताकज्या Sarnia रशिणमेव शङ्कुतखसखर्- पम्‌ SWE दृद च्रदकषिणायायां योज्यम्‌, exe दिशे भुजः चन्द्रोलराग्रायां तु दीनं VST ys: |

खणो सर ग्या रीगमिदं wee cheer ya: | चयादक्िणा ॥ | ऋ. ण्या. वि. ६ QQ. च. wt , mi. व्या. विर भजः ए 9 | वा {9

#

२९९ खयंसिडान्तः

WUT. च Sewer भज Os mi. च्छा, निर अथण्धा. च. भ्‌ ९

श्रयं WRT: खयो पथेकरिष्ठन्तरितेो भिश्लदिजि am: we: WVHTAANTGAT भजः । यथा ख्वस दचिणगेले {खः तराः नः oq. mt. श्या भ, {* mi. war. fay खं नाः चवा भि \ ww चथ leg भुजदवं war भुजा मवति CRAM इत्युक्ते दं शिणम्‌। CANIS Vay शाष्यतमात्‌। खर्व भुजस्याभिकले त be mi. er. faa @. mi. war. fag wee. > १) he रां । var. fH. चं. mt. । च्या. जिर अचण्या. चं. lee भणद- यमृक्तरम्‌। Tear: we भजे रविभुजादिपरौोतदिक्क cam: ara GAMUT AM: ae mit. Sar. Fa. te. af. eer. fae थव्यां as १) था तरगासेऽपि Swat og. Fa. चक्रा. ज्या. जि.\ ere. चं.

स्र स ऋ. च्या. fae. ऋं. च्या. जिर qwen. ©. १ द्रं भजद्यं <-

fawa | अन्तरे तु खर्यभजस्य wae उन्तरा भजः (ष mt

च्या. जिर चं. wi, Oa. fy Geer. चं १) खयभजस्याधिकले तु

+ च्या. जि. यं. ऋं. ण्या. चिर खचन्या. चं क\,दचिणाऽयभ्‌- जः। दन्दः NE भुज CHAN) अन्न नवसु परेषु प्रयथम- पे खय चन्कन्तिव्ययारोकदिष्रयारन्तरं चिच्यागुशितं aE य॑क्रान्तिसम्बद्धं चेत्‌ तेनाना च्ेन्द्शङ्कुघाते लम्बव्याभक्त ट्ति। चग्र क्राम्तिखम्बद्धं षेत्‌ तेन यतस्तदाता लम्बज्छाभक्र दूति सि- ga तचा्ांश्रानां दकिणएलेनेकदिभि यागाथ were cfewd wits ware भिक्नदिशरि वियोगा कश्पितम्‌ | युक्तं Raq खर्यक्राग्यधिकले खयाचन्दस्यात्तरलात्‌। w¥t-

गृएारयप्रकषाशक्न सदितः। २९५

सते Weaa प्राधान्या । दितीयपरे कान्तिष्चयोार्भिलदि- अया्यगेभ area तहा तमूनं रला लम्बञ्यया भजेदित्य- चापि यागस्धागेऽन्तराचमृन्त रदिङवं चखक्राकेरलरतवेन Thee श्खरूयाशन््स्य सुतरामुन्तरत्वाख |. एतोयपखे काकिज्यया- स्करिभ्योारम्भरे खर्यसम्बद्ध एव तादे तदध wa tia fa- धागायमम्तरस्योलरदिक्कम्‌ | Tare fwatreqesafya- ख्याश्युगचण्रसाकरलात्‌ | चतुयेपके faafewer: whe qa are तदध ऊन इति वियोगा योाग्याकलर- femal चश्रसाग्लरदिक्खलात्‌। पञ्चमपचे तु Vaca तखलात्‌। were क्रान्तिञ्छयाभिंलदिष्यायागा द्विष शद्धे यागाथ wera दकिणगेालन्वतवात्‌ । eras कान्ति wartafewarcat खयंसम्बद्धं तदा तदध याख्धमित्यन्तरं दिशम्‌ । इयारुष्र गे खस्यलेऽपि wre न्यनलेनाकाह्खधि- कस्लात्‌ । अधिकले aut तदधे Waa! wade क्राज्तिञ्ययारेकदिश्यारन्तर ware उन्तरे तदध wT: अदस्याभिकवेगोशरस्यलात्‌। WAITS तु समदिभ्रयाः का- भन्तिश्धयार नरं खर्यसम्बद्खं ace याज्यमिति दक्षम्‌ च- xe yay द्किणस्लादित्युपपन्ं प्रथमक्ाकोक्रम्‌ । अच कमचित्‌ क्राज्तिश्रब्देन चापात्मकक्रान्तो गीता तन्चसकारः रशतसब्य च्या कायति व्याख्यातम्‌ । तदु पपन्तिविर्द्धम्‌ । महि FATA चापात्मकक्रान्तो प्रयाजकलेनापपन्ने। येन य्या-

श्याक्का। नवा काज्तिष्यायागियानगाग्वां दापाद्यकश्राश्ि- 2.

Red | खयंसिडान्तः

योागवियागयेञ्यं Ga air सक्कतं स्यात्‌ । अन्यथार्खाभ- क्रागयेशसंसकारांच्ज्या विनापि क्राज्िश्याचञ्ययेाः संखारो नर्तां्ज्यायाः खाधमापत्तेरिति दिक्‌। ward भजल्तिच्या- aw इति लाघवात्‌ arenas चन्द्र च्छायाकणंमितटन्ते खेच्छया साधितचल्िज्याटन्तेऽचं भजस्तदा चन्र च्छायाकषशं- wa कं इत्यनपातेन क्रान्तिच्यायाः संस्कारमितमायचं we चन्द्रच्छायाकणगृणमिति सिद्धम्‌ । चिच्यामितपवगुणखेदानीक- नजिज्यामितररस्य Taam दयानाशाख | अयापरखण्डं चन्द WEST चद्द्रच्छायाकणंगुणं जिच्याभकं कार्यम्‌। तत्र जिच्यादादश्रचातस्य चन्शङ्कुभक्षस्य द्ायाकणंलाद्छङ्ु- जिज्यामितयेगेणदरयोः प्रत्येकं बाभ्रादश्या दारत्रगणेत्थपरं खण्डं fagai wartafefa arm भिन्लदिश्छम्तरमिति SST लम्बज्याभक्रा भजः संख्कारदिक्षः fag. 1 wy: कारिरिति चद्रच्छायाकणंटन्ते भृजसाधनात्‌ age काटिरपि खाध्या। सातु नियता area. नियतकोाच्ययमेव भुजखन्र- च्छायाकणंटन्ते साधितः खथादयवास्तयाः ख्यशदारभावात्‌ खयंशङ्कुसंस्काराभावः । तदितरकाल उक्तक्रियया farare: Risa कणं र्त्युपपन्नं मध्याक्ेल्यादि BWa- इथाक्रम्‌॥ ८॥ अथ NATTA |

SATAN: We नवशतोद्ताः। ` अन्रबिम्नाङ्गलाभ्यस्त इतं दाद शमिः स्फुटम्‌ ॥ € .॥ `

गूएाथेप्रकाशकेन सहितः। age

waifarere कला WAWANAT: फलं WA तखन यदह- ाधिकारोक्रप्रकारेणागतचक््‌विम्बङ्गुलेगंणितं acufnin’ फलं GE शटल स्यात्‌ । अत्रो पत्तिः cara खयं चन्यार- न्तराभावादसख्महश्चाचं WITS ख्यकिरणप्रतिफवलनाभावा- च्छे ठयाभावः । तते यथायथाकखन्रः पूवेतेाऽन्तरितखथा- तथा चक्धगाखासखहग्यार्धं चन्द्रपञिमभागक्मेण Treaty: । एवं षद्धाश्वन्तरे पाणमास्यन्ते RAAT AERTS सम्पू शेतं भवति । xa: वद्धाभिकलाभिः खखाष्टदिग्भिदादयाङ्गुखवया- afad श्वेतं तरृष्टेन ख्यागचश्रकलागणेन किमित्यनुपाते भ्रमाणएफलयोाः फलापवतनेन प्रमाण्याने नवभ्रतम्‌। अतः खर्यागचण्रसख कला मवश्नतभक्ाः ओ क्यमिरं इादन्ाङ्गलया- सप्रमाणेन सिद्धम्‌ । श्रता इादश्राङ्गलप्रमाणेनेदं तदाभिम- तचण्धमिम्बाङ्गुखव्यासप्रमाणेन किमित्यनुपातेनाक्रमृपपन्नम्‌ | अनेन प्रकारेण जिभान्तरे wxararagarnad शेतं भव- तीति षिद्िम्‌। भाखराषार्थेस्त | कल्ला चतु थंसर णेदं चः Harare तियंगिना यताऽनार.। पाटा गषद्धाष्टलवान्तरोऽता TS ATW CAAT WHA ॥ ` fa श्एङ्गालतिवाबनायामक्रम्‌ । इटङ्गान्त्यधिकारे | चद्स्ययोाजनमयश्रवणेन fat व्यकेन्दुदगुंण दनश्रवणेन AM: | तत्कार्मुकेण सितः खण Wares

हष्णोाऽमृना विरहितः अरशब्डडिधेयः ॥ 2 ४ 2

aqc स यंखिखान्तः

इति तदभिपरेतश्येतानयनेपथक्खष्डः साधित इत्यलम्‌ ॥ < ॥ WU सोकखतुटरोन शरद्धाल्तिपरिखेखमाइ |

दत्वाकंसज्दरितं face तते। as खदिक्यखम्‌। मतः पञश्चाश्रखों कारिं कणं काय्यययमध्यगम्‌ ॥ Ve II कारिकणौयताहिन्द बिम्बं तात्कालिकं लिखेत्‌ । कणंतेण fefrafe प्रथमं परिकण्ययेत्‌॥ ९९॥ | Heal तद्धिम्नयोगाद न्तमुखं नयेत्‌ ॥ ¶एकाययाम्येत्तरयोमध्ये मच्छ प्रसाधयेत्‌ ॥ ९९॥ तन्मध्यख्जसंयोगादिन्दुजिरपुम्लिखे्न्‌ः। Matava यादृगेव सात्‌ तादक्‌ तच दिने शशो ॥ NB It समभूमावभीोष्टख्ाने feared war पृवापरा fears ष्व tar ardt) aw दिक्यन्पातेऽकंवङ्न्ितमकसर्त्रासच्चा- ला यस्ेत्येतादूज् मकंसक्ं fare fees दत्वा रलेत्यथंः । wat facet: खकान्राहुजं पृवंसाधितं ufeqe afcwt दच्िषा- wun तदभिमुखं car भृजाङ्गुलानि wefqar feat war तते भुजायचिङात्‌ vere! ufqafewagefy- सखायं कोटिं <remperfeet दला we पवयाधितं काखग्मध्यमं काखयचिक्रं aw quesgafes तयागंतं सृष्टम्‌ | तदनराखे कणं कुलानि रलेत्यथैः | कारिकण॑रेखा- Gara मध्यं प्रकर तात्कालिकं सयास्तादबकाखिकं wra खाधितं मण्डलं fadqi तच शिद्ितचग्रमिम्बे adatu

गुएाचंप्रकाद्रकेन Shea: | eye

कणंरखया प्रथममारो दिक्िद्धिं fewfrofs aftawaq कुयात्‌ । चश्धमण्डलं avterat aw awa तज चटके वा । क्णरोखां खमार्भेणाये निःसार्य चण्टलपरिधो खज कशंरखापरभागे सद्मा ay पथिमा। तकम्छान्वां रेखा <- दखिणाष्तरा weow यज ear तज cfeurntfa फलि- we: । wet पवंसाधितं कणन कणर खामागेण तद्िम्बयेागात्‌ कर्शरेखाचण्रमष्डलपरिष्याः सन्यातादपवेत्‌। अन्तर्मुखं wx- ठन्तकं ाभिमुखं गयेत्‌ । प्णक्ताग्रचिन्टं कुयात्‌ । चख्रटताकः कंरखायां पञिमचिकाच्छक्लाङ्गुलानि गणयिला चिदं कुवा- feud: | इएक्ताग्यान्यालरयाखन्रटन्लाग्तयंद Rarafes यच च uxanuear <faurncafes aarfcare: | ASNT | AA प्रत्येकं साधयेत्‌ । Qaracfeefs- erat we: wararatfesrat मव्छसखेति पुवं reer wear कुर्यादित्यर्थः । तश्मध्यद्ध्संया मात्‌ । aareearae- wi मुखण्च्छस्मम्गभ॑खजचं प्रत्येकं तयायज चण्रमष्डलानसह- डवा क साच्छुङ्लाग्रख पथिमले पूवभागे dara: प्ले पञि- मभागे संयान: सखद्मागेंख प्रसारितये याः सन्पातस्तस्मात्‌ सानात्‌ । बिग्दुजिस्परक्‌ । श्क्कायविन्ुयाम्बा्तरथाचिङवि- ग्ुरिति बिन्दुजिर्तयस्प्िं wratisgmae लिखेत्‌ । छन- सम्पातद्रुक्तापविनन्तराखाङ्रुखव्याबाद्धंन Taras बि- ग्दुयस्पुटृटस INCA चच्मणष्छलान्तद्पं क्या- दिव्यैः) प्राक्‌ पुवंकाे । जि. खतं खद बिम्बम्‌ । aga

2.७० ` स्यंसिडान्तः

खिखितचापच्छेदेन arya पथिमभागे भवति। तादृ एवकार शङ्धिलनिरासायेकः । afar दिने | प्ररक्रासतिगणि- MHRA चन्र श्राकाशस्यो भवति । ware प्तिः | YRS Gdrexr arate तद्रूप इति खयै स्रामं प्रकखष्य तस्मा चथा दिग्भजे gages पञिम- दिकम्धस्य wre श्टङ्गान्नतिभंवतीति खर्वचद्रयारूष्वाधरा- mt काटिदंन्ता। दर्यवन््यारन्तरं faaed दति कोाच्य- रद्धयंविम्बान्तराखे ROT CH: | AUTH कटेः सरखतल-' fegua । तच काटिकण्योगे चश्धावस्थानात्‌ wet wae लिखितम्‌। atau प्कदर्थनात्‌ चम्बिम्बे कणंखज्ामुरुद्धा पूवापरा तदनुरुङ्धा दकिणात्तरा Wi Wa- पले चम्द्रप्िमभागेऽकाभिमुखलेन शओाक्यात्‌ पञ्चिमस्थानात्‌ HUTS WRIA: शेतं दन्तम। तच WAGE चा- ग्यकरचिद्कावधिकं टन्तेकदे्ररूपं धनुः प्रकताग्रमिन्दु्पुष्टं चन््रारृतिदर्शनायं कायम्‌! wat बिन्दुजयस्युग्डकसस्य के ज्ञानाये प्रागृक्ररोत्या बिन्दु जयेभ्यो wear प्रखाध्य तस्सृचय॒तिः कन््रमसमात्‌ चापं तयेव भवतोति चण््राष्टतिः waar १९ ॥

गन्‌ यदर्यमयमुदयोागसस्ाः WHTAAHT नाक्रमत VTE

RET दि क्ाधनात्‌ तियक्सृान्ते TFTA |

द्‌ शयदुन्नतां कारिं छत्वा चन्द्रस्य सा क्तिः ॥ Vs I काश्या कोारिरेखया weed कणरेखावत दिक्छाधनात्‌ परिशेखे Rawr: कोारटिमग्रभागाक्पिकामक्लताम्‌खां wet

गुणएायंप्रकाशकेन सहितः | REL

eT I frreteqaars । efetraretarat अन्ते अवसाने। Sqaaw Wy दभ्येत्‌ | सा परिलेखसिद्धा । आरति: खर्- पम्‌ exe | आआकाशख चन्द्रस्य | भवति । परिलेखसिद्धरूप- माकाशस्छ चन्द्रे प्रत्य्तमिल्यथः । श्रजापपत्तिः | यथा wee कण॑रेखया चयन््रदिशस्तया कोारिरेखया weed ख्यदिश्र- खयारन्तरं भुजखग्रटत्तपरिणतः | अय चद्रदकच्िणिालरया- Una: dana खर्यद्ङ्णिन्तराग्यां कोाटिरूपश्रङ्गेण गतान्नते भवतस्त्र भुजदिहठं wey नतम्‌ । तदितरदिक्घं wy- सृत्रतम्‌ | WA एव भारा चार्येरक्रम्‌ । स्यात्‌ Ory वलनान्यदिक्स्वम्‌ ।

tf neu ननु छयानचद्धस्य षद्धाधिकल उक्रप्रकारेण सज्मिम्बाभ्यधिकं श्क्तमायाति तत्‌ कथं a व्याचातादित्य- तस्तद्‌ भरं विशेषं लाइ ।

a षडयुतं ee विशेष्येन्दोसथासितम्‌। दद्याद्रामं asi तच पञ्चिमं मण्डलं विधोः ॥ १५॥

wee षद्धाजिभिः sfeaaa warfare तथा feat भवञ्नतभक्ता दरति पुवेप्रकारेख । असितं ष्ाममानेयम्‌। तथा च Gam WaT VATS एव चगख्गाय टद्धि ज्ञानार्थम्‌ । WUTS तु भो छचहासात्‌ रष्णताटद्धेः रष्णानयनं यकं न TAT- WANA WA एव दन्रानमासखछ THEW डे पचाविति भावः। अथ waa Taare Pre विषेवमाइ दद्यादिति,

ROR aiferarn:

तज हष्णपरिखेखविषये वामं विपरोतं भुजं armel दद्यात्‌ । अकचिकादु क्षरं भुजं द्िएता रचिणं भुजमुन्तरता गणका दद्यात्‌। wre मण्डलं पञ्चिमं दभरयेत्‌। TUT Was चम WIS UVa He तथा रृष्णपक्ते चश्रमण्डलस्छ पञिम- भागे रष्णाभिदट्द्धिं र्येदि त्ययः, अजापपत्तिः। कष्पकलारब्मे खर्यचद्धयाः षड्धा श्वन्तरम। ततः षद्वाथिपयन्तं शष्णाभिडङ्धिः | अतः षद्धाभ्रियतखयंण वजिंतचन्द्रात्‌ पूर्वप्रकारेण रष्शागयमं a WAVY HALF Vs गतं तन रष्णगङ्गमुखतं यत्र सातं ततर नतम्‌। अतः छष्णापरि लेखां भजे विपरीता Za: | तदपि ष्णं पखिमभागादेवाभिडद्धम्‌। रतः कण॑रेखायां wefan: प- चिमश्वानादेयम्‌। ततः प्राम्बत्‌ शष्याच्ङ्गगलतिरिति॥९५॥ a चायिमणन्धस्यासङ्खतिलनिरासा्थमथिकारवमाभिं फल्िकयाइ। दति श्टङ्गान्नत्यधिकारः।

चन्द्रादयासतयोाः शङ्गान्रति विष यत्वेमाक्रत्वादस्यामेवाग्भ- भवे म खतन््ाधिकारत्वमन्यया प्हादयास्ताधिकारे तद्‌- शवापन्तेः।, एतेन चन्रोदयास्याः पाणंमाख्यधिकारत्वं पव॑- तक्रं निरस्तम्‌ agwerat प्रमाणाभावादन्ययामावास्वाधि- कारश्यैव सुवचलापपन्तेरिति ध्येयम्‌ |

रङ्नायेग रचिते ख्यंसिद्धाशरिष्पणे। शङ्गान्नत्यधिकारोऽयं पृण गृढप्रका्चके ॥

इति ओसकलगणकसार्वभोामबलालरेवज्ञाद्मजरङक्रना यगणक- faxfoa गृढाथमकाश्नके WHAM AAT: पुः ॥

EMIS PLP ० ENE ०8 099 00.00 89 ५.८० ॐ 00 (0 OO

मूायंप्रकाप्रकेन सहितः ९७९

अथय पाताध्याये व्याख्याते तत्र ARIAT ward विवलुः प्रथमं वेष्ठतसंत्नपातस् सम्भवमार |

एकायनगते स्यातां खयाचन््रमसे यदा | AYA मण्डले करान्छेसतुल्यले बेधुतामिधः॥ ९॥ BART । Tareas धाता यथापूवंमकल्पयदिति ARTA: | एकायनगते । च्रभिक्लदचिणेत्तरान्यतरायनसे भवतस्तच यदा यस्िन्‌ काले त्युत खर्यचनद्रयेभाया्यीगे awe दादशराशिमिते सति तदा तयाः mre समले महापातरूपे वे्टतसंन्नः पाता भवति ॥ ९ ॥ श्रथ वयतीपात- SUNITA VPAAATE | विपरौतायनगते Trent कान्तिलिभ्निकाः। VATE व्यनोपासे ATTY तयेोयुति ॥ २॥ चना विपरीतायनगतै farararear भवतस्तच यदा तथाः ख्य॑चन्द्रथाभायोर्थामे wierd राजिषट रति तयोः कान्तिकलाखख्छा भवन्ति तदा तस्मिन्‌ काले व्यतीपातसंश्चकः पाता भवति । werqafer: | समक्रान्तिकाला महापातकालः। लज स्येटकरागयारतितेरखशण्छापचयापचययेागिंयमाभावाच्च ख- मकाल दुलंच्छ शति मध्वमक्राग्याः समवकालात्‌ पूर्वमपरज बा ्रवश्नेन अरसंक्तक्राज्तिसमलं भवतीति निचित्य वसतुभ- ततत्काणज्ञानारथे प्रथमं तदासल्लकाखस्य मध्यमक्रान्तितुख्धस्य ज्ानमावश्कं TH Gea: क्राक्तिसमले wT सम-

2

Roe सयसिडान्तः

वति म॑जात्पश्नलात्‌। भजखमलं Tiere: षद्धाशिमितयोगे दइादन्नराजिमितयोागे वा षद्धा्चिमितागम्तरेऽम्तराभावे वा कुत एवमिति चेच्छणु । तचरान्तराभावे इये सुख्यतलेन भूजसाग्ये वि- वादाभावः। एवं षडा ्तरेऽपोतरयोविंषमपद स्याः स मपदस्छ- योवा क्रमेण पद गतये खूष्येोरभजवमित्य विवादः | TERT दथराथ्ियिगे ठु तयेोरविंषमसमपद सत्वात्‌ क्रमेण तुख्यगतेग्बलेन भुजत॒च्यतवम्‌। रविगेालायनसंधिस्ययेोस्त्‌ क्राजिपरमाभावत षति तत्रापि तदन्तरयो गयाः षडदादभराश्चोयथायोग्यषच्वात्‌ क्राज्तिसाम्ये सहजत एव । अरत एकायनखयेर्भिन्नगालखयाद- EMU faa एकगेलायनस्ययो र म्तराभावे क्राभ्तिसाग्यम्‌। एवं भिक्नायनखयारेकगाखखयाः षड्धाश्ियेगे गालमभेद- ष्वयाः षद्धाश्वन्तरे क्रा न्तिसाभ्यमिति युतावित्युपलक्षणादन्तर इत्यपि faa न त॒ तद्युते. मण्डले wrod तयेायुंतावि- त्यक्तेन कमेण गाखभेदे क्थयारम्भरनिरासाथकाक्रिस्तचापि क्रा- म्तिखास्यलेनानिवायेलात्‌ । अ्रचैकायमगताविति विपरोतायन- गताविति च खदूपाक्िरगावश्कोति ध्येयम्‌। TAT खयं चन्द्रयोद्धादश्मिते योगेऽन्नरे वा वे्ठतासख्यं क्राग्िसाम्यम्‌। ष- gifafaa तथेा्यागेऽन्तरे वा व्यतीपाताख्यं क्रान्तिसान्बमिति लात््थौक्तिः । श्रत एवाथे भाखकरेन्दोरित्याक्तं युकमिति AMA २॥ नन्‌ क्राग्योः साभ्ये कथं पाते भवतीत्यत WT

तुल्यांश्यजालसंपकात्‌ AAT प्रवातः APRA वह्हिलाकाभावाय जायते ॥ ₹॥ . `

गृणचैपक्षाश्षकेन सदहितः। २७५

warexqean: । तकारात्‌ क्रान्तिसाम्बकालिकयोः । तर्ष्याश्जाखसंपकात्‌ समकिरणानां जालं TATA TATA भिमुखयोः मंपकात्‌। एकोभावापन्ललात्‌। aTRTVAA: खय चन््रयारन्यान्याभिमृखयो Carat बिन्नकेद्रयेदु over: क्राधः परस्पराभिम्‌खेन दी ष्याधिष्यं तदु त्पन्ञाऽभिः | प्रवातः प्रव- हवायुप्रज्जलितः । लाकाभावाय अनाना मद्रुभफलाय | जा- यते ॥ २॥ अथायं वङ्कि्यतीपाताख्ये वैशटतास्े वेत्यत रार । विनाशयति पताऽसिन्‌ लाकानामसकछद्यतः। ` व्यतीपातः प्रसिद्धोऽयं संज्नामेदेन वेधुतिः॥ ४॥ afar, क्रान्तिसाम्यकाले। प्रसिद्धः परव्नाकोक्रखरूपः। पाते वह्किः। यतः कारणात्‌ | रषत्‌ खसम्भवेन वारं वारम्‌। ष्लोका्नां विनाश्रयति। ard करोति । श्रत: कारणादयं वङ्किव्यतोपातंन्ञाऽयमेवाभनिः swags मामाग्तरेण षे्ट- तिसंज्नः। तथा चाऽभयच् arava वह्किर्भवतीति भावः ॥ ४ ॥ WY तत्छरूपमाइ | स HU दारुणवपुलाचिताक्षा AVE: | सवानिष्टकरो रोद्रो शयो भयः प्रजायते ॥ ५॥ स क्राभ्िसाम्बकाणात्पल् उभयसंन्कः पाताख्ये $भ्रिपरुषः BU: श्यामः । द्‌ाङ्णवपुः कटिनश्ररीरः । लाहिताक्त श्रार- WAT | महाद्रः VYCT | अरत एव सवानिष्टकरः सव॑खा-

कामामद्दभकारकः। VT: चयकारकः। मा भयोाऽनेक- 272

red खर्यसिजान्तः

वारम्‌ । प्रजा वते । प्रत्येकं करान्तिशाम्यका खं त्यक्ता भवतील्यर्थः ॥ ५ ॥ WU खपष्टकालक्लाभं fare: प्रथमं agra: दर्यच- मयोः SAAMI: राके ष्ये Tares |

भाखरेनद्रेभवकान्तशचकराधोवधिसंस्थयाः। इक्तलयसाधितांशादियुक्तयोः खावपक्रमो ॥ ६॥

खर्यचग्दयादृ क्तु स्यसा धितां शादि owen: | भाक्‌ चक्रं चछितं हने द्वायाकात्‌ करणागते।.

दत्यादिभा। दूमोचरोतं घाधितमश्रादिकं तेन संङ्ततयेा- रित्ययैः। एतेन पृवषाधारणोक्किरपि सष्टोहताक्रन्योः सा- यनोत्यल्ललात्‌। भचक्रामभंचक्रः द्राद्राश्यस्छकाध्ये। GAA: ख्ितयोः । ययोर्धाम इादशराश्यस्यारि त्यथः । चक्राधीव- भिसंश्वयोः । ward राशिषद्भं तदव.ध तदन्तः स्ितयाययः- यागे राशिषद्भं तयोारित्य्थः। खा खकोयो । ्रपक्रमा साधो, ख्यस्य क्रान्तिः साध्या wee fasadqar क्रान्तिः साध्ये व्ययः ned श्रय साधितक्रान्तिभ्यां qatar स्पष्टपातका- खस्य गतब्यलं विश्चेवं च स्लाकाभ्यामाडइ।

अरोजपदगस्येन्दोः कन्तिर्िक्तपसंच्ला

यदि स्प्ादधिका भानोः कान्लेः पतेः. गतश्भद्‌ा ॥ ७ ॥ अना चेन्‌ स्यात्‌ तदा MA बामं BAITS च पदान्तं विधोः क्रान्तिविर्ेपाचचदधिषूएष्यति ॥ ८ ॥

गूणथेप्रकादकेभ सहितः | २९७

अथ gdexer: कान्तिखाधनागन्तरम्‌ । wre विषभ- पद खख | विशेपसंक्तता कान्तिः । खषटक्रान्तिरित्यथैः.। यदि aft: qua विवमसमान्वतरपदसस्य । साधितक्रान्तेः सका- wigfwar era तदा तदिं। पातः खष्टक्राज्िसाम्यात्मकः | मतः । सांधितक्राज्निकालात्‌ पुवंकाखे जात TAU: । Vary खयकरानेविषमपदसखचकरसाषटकराज्त्न्युना भवति तदा are ख- ठक्राभ्िषाभ्वङूपपातः | भावी । साधितक्राश्तिकालादु्तरकाखे भवतील्यर्थः। गभ्‌ विषमपदे चचरा न मवति तदा गतेव्यलज्ञानं कथे स्दारत WT वाममिति। VAIS | समपदष्य चद्रस्ते- त्यर्थः | चकारात्‌ SEM: GARTH: सकाश्रादधिकानावा स्यात्‌ तर्हीत्यर्थः वामम्‌। उक्रगतेवयक्रमेण वेपरीत्यम्‌। एव्यगतलं पालस्य भवतोल्य येः | रथ wre विश्वमा इ | पदान्यलमिति। सनस स्पषटक्रास्तिक्रियायाम्‌। चे चदि | wee विशेपासंस्कतके- वखक्राजिर्विंकेपात्‌ भिन्नदिक्षादिश्टुष्यति हीना भवति । क्रा- न्तिविजिंतविखेषङूपा wamnifarafe स्यात्‌ तदेत्यर्थः । पदा- wa राश्छादि च्धाधिहितपदभिलपदसतयं TEE Waa | सायनराश्लादिना earzae txe विषवमपदसखलम्‌। साय- नराश्चादिना विषमपर खस्य Ua समपदखलं तत्पदरसम्बन्धा Wer mifwaered: । अजा पयन्तिः । विषमपरे ऋान्िरुप- चिता खमपदेऽपचिता । अतः इ्यक्रागोविंवमपरस्व. द म्दुक्रा- ज्तिरधिका, तदाक इतंरामधिकलाद् विक्ना गधुपचयस्ास्पलाख rey र किक नधा चनक्र नेः संमलमेचिसका खेन अवति | अतः

२७८ elfen:

qdare WRT TATE विक्रागधप TT ATT S तत्कान्ति- साम्ये जातमित्यनुमितम्‌। एवं खमपद ख दग्दुक्रान्तिरूना तदाग खथंक्रानो्ूना तदाये इतरां न्युगलात्‌ तल्छाम्याभावः | पूवे त्वधिकलात्‌ wena जा तमिति ज्नातम्‌। यदा त॒ सरथकरान्तेविंष- मपद ख दू ग्दुक्राग्यधिकलेन तत्करान्तिसाम्ये भवति पु तन्युगले तदभावात्‌ | एवं Baar: समपरस्ेन्दुकाभ्तिरधिका तदाग anaes were भवति। अरत एव Gee वतमान इति। च च- we fadvan विषुवहुन्ते wad यच तच सष्टक्रान्तेरभावाङ्गा- wefan | तस्मात्‌ जिभान्तरे विक्लेपट कोऽयनसन्थिः | खष्टकरा- ज्तिस्तरन्राख उपचितापवितायनसन्धिखक्राग्यमगधिका। यदा WMA मध्यमा ACTA HT ACT ATT भ्रराच्छाधनेन व्यषटक्रा ज्तिरम॑ध्यमक्रागन्तिसम्नन्धपद भिन्लपद सम्बन्धा भवति । wa

पदान्यलवं विधोः क्राज्िर्विचेपाशेद्धिष्ररध्यति | दति सम्यगक्म्‌ | भाखराचायाक्तं च,

क्रे चक्रां च व्ययनांशेऽकस्य गाखसन्धिः स्यात्‌ |

एवं faa च नवभेऽयनसन्धिरव्ययनभागेऽख् it

अथगांशानितपातादहःकोारिच्धे TITS ये ।

ते गणदर्यैरथ्णिते we शतैः ख्यः ॥

अयना ब्रोनितपाते म्टगकक्यौदिखिने दिषडरामेः |

काटिफखयुतविरोनेबाङफलं wearate: ॥

मेवादिख्छे गाखायममन्धौ भास्छरस्ागे |

ते wxe स्यातां ठलारिवहूखिते ठ संध ॥

गूण्थप्रकाभ्रकेन सहितः | Roe

arerarange पदं विधोरच धोमता ज्ञेयम्‌ | रविगेाखवदस्यष्टा Var काज्तिः खगालदिक्‌ जिनः ॥ tfa परश्ञानम्‌ । wita प्रकारेण चब््रखष्टक्रान्तेः पदः ज्य विषपटष्सखम्बन्धलात्‌। न साधारण्पदश्ञानेन स्यटकरान्तेः का- न्तिटष्त सम्बन्धाभावात्‌ | अन्यथा पद श्चा गासम्भवापन्तेः। एत- wan पदान्यलमित्याथधं वयर्थमपि भगवता तदर्ध॑नेता- दृधं पद ज्चापितमन्यथा तदन॒ल्षापत्तेरिति रिक्‌ ॥ ८॥ अरय गतेग्धका खागयनं विवः प्रथमं स्यषटक्रान्तिसाम्यागयनप्रकारं WHITE | | ऋान््ोज्यं जिज्ययाभ्यसते परकान्तिज्ययोद्ते। तच्चापान्तरमधं वा योज्यं भाविनि शेतगेा॥ ८ ॥ ` शोध्यं चन््राङ्गते पाते ततमूयगतिताडितम्‌ | RM इतं भानो लिप्तादि शग्रिषत्‌ फलउ. ॥१०॥ तदत्‌ श्शाङ्कपातस्य फलं देयं विपयंयात्‌। कमतद्‌ सकछत्‌ WAM क्रान्तौ समे तयाः ॥ 22 It

ख्यं चण्रयोाः साधितक्राग्धो्ं कायं ते जिव्यथा गुणिते । परक्राज्तिञ्यया | परमापक्रमख्या तु सप्नतरगणेन्दवः | इति । पवाक्रपरमक्राग्तिष्ययेल्यथेः । भक्ते । तथाः फथशयोाधनषी कार्यं । wee यदा जिच्धाधिकं we तरोक्नप्रकारेण wr घाऽलम्भवात्‌ Tea गवत्यंत्रासरेटच्छया क इत्यनुपातन धनुः

axe _. Stearn:

कायं मया त्रिते यदधिकं AC WANWAT ATES: TET- weamer धनुः खादिति way क्थोारष्तरम्‌ । अर्धम्‌ | अक्त रार्म्‌ । त्रा fawerrda: । waar faneeaerda: | खा तु RETNA तदाम्रम्‌। जडा त बृन्द तरा- मारा यादिति | भाविनि भवित्याते । wR राण्ा- WS | तत्काश्चा्मकं OM कायम्‌ | गते पाते सति । चका द्ोखं कराये WE: खात्‌ । खधसाभलमादइ । तदिति । चकसन्न्थिसं- Wawa चडङयं गत्या गितं agence भकं फलं क- खादिकं TKI । wartime ae यतरोजं काणे स्थः स्यात्‌ | चनहपातवाधन्नम्नार | तददिति। च्पातच्ड फलं क- खछादिकम्‌। तदत्‌ । चड्रफलं पातगत्धा गु खितं werent भक्तं विपययात्‌ | यद्याबात्‌। देयं खंस्कायम्‌। wee कमेण चग्डपाते Were कायम्‌ | WRIA: GTA | उक्तक्रिवा- fatware । कर्मेति । एतत्‌ । om कमे गखितकिबारूपम्‌। असत्‌ | अनेकवारम्‌ साभितखयोत्‌ | खयक्रान्ति प्रसाध्य सा- fuaexqanral weaonfa प्रसाध्य ताभ्यां sifanat काग्धाष्यं इत्यादिना wart age त्रा aeatfrpatereat- गतेखपातखखणवनश्रात्‌ | ATI Crew केयर: wa आद्यं चक्मतिन्बामक्वतद्धवंपातकशं दितीयखर्य- पातया्ययोक्र SH दतोयद्धवेदछते । रज्य: We waar aes: इ्यंयकक्रान्तिश्थां अभ्रितान्डरं wont तदधे वा तीयच AMARA RATT GN WORE: सात्‌ जाद

गुं प्रकाशकेन सदितः। Ace

स्थं चन्द्र गत्यवगतखफलसंक्कते ठतोयद्धयपाती चतुर्यदर्यपाते स्तः । UIA पञ्चमा चन्र खयपाता GRIT साध्या इल्यु- रोन्तरं मृषः साध्या tae: श्रवधिमाह। तावदिति, यावद वधि तयाः खयं चब्रयाः कान्तो Gongs war- वत्‌ तद्‌ वधि क्रिया aided: | अत्रो पपत्तिः । मध्यमक्रान्ति- ` साग्यरूपपातकालिकस्यष्टक्रा न्तिभ्यां स्पषएक्रान्तिखाम्यरूपवस्तुभ्व- तकाला waaay wrasf विशेषतस्तत्काखज्ञानाथं wa- WEA: क्रान्तौ GA We उपपन्ने are) aa मध्यपातका- खाद तेव्यपातवश्रादभीष्टकाखे चद्धदयपातान्‌ प्रसाध्य aa: कान्ती साध्ये। एवं साधितक्राग्धोर्यशेवातुल्षतवं तरेव we- पातः । warhead प्रथमं पुवागिमकाले चन््रसाधनाथे च- स्येषटाभा दोना येाज्याखेति भियता भागा उक्रप्रकारानीता Waar: कल्पिताः । तथाहि । ganar: पर क्रान्तिञ्यया न्युनया चठदं अ्रतमितया जिच्या ger रेच्य तरेष्टक्रान्ति- WAT AYMARA IG सायनद्ययंभृज एव । एवं चनद्र- स्पक्रान्िच्ात चापं सायनखयभुजान्युन मधिकं भवति । का- न्तिवमलाभावात्‌। यद्यपि न्युन चतुद बह्रताधिकस्यषटकाग्ते रक्र- Tat भृजज्यायाख्िञ्याधिकल्ेन चापाकरणमश्रक्यं तथापि | चिञ्याधिकख्य क्रमचापलित्ताः Waray धनरत्कमात्‌ ATA! दति सिद्धाम्तजिरोमण्यक्षवेपरीत्येन frearar यदधिकं तद्‌-

त्कमचापयुक्राचतुःपञ्चाभरच्छतकला दत्यनेन MITT म 2 न

Ae दयंसिडान्तः

Ufa: | एतेन चापासम्भवश्रडया साधाष्टविंश्त्यं शानां ज्या पर- मक्रान्तिज्छेति खायमसस्षिखस्पष्टक्रान्तिज्या चेति च भिर स्म्‌ | ग्रन्धे तयाः परमक्रान्तिव्यालानुक्रः । स्यषटक्रान्तिसाम्बानन्तर- HUNT क्मान्तरनिवारणामु पपन्तेञच । कान्योस्हस्यलेऽपि हरमेदात्‌ तथापान्तरसद्भावेन क्रियाकुष्डनासम्मवात्‌। न wWe- wane सखा भोषटसिद्धानन्तरं कमारः सक्मवति । अप्रसिद्धः खरूपव्याधाताख । तच्ापयोारन्भरमिटा षाखन्रसख गतेव्यपात- वनरा ङ्ीगयता श्रभोषटकनद्ा भवति । तदिष्टांभानां बते ब- परिव्तैरमोषटसिद्धिरमेऽच्यपरिवर्तेरभोषटसिद्यये aqufaater दति । ata weauter इत्येभ्यखग््रमतिप्रमारेनेते तरा खयंपातगतिभ्वां क द्त्यनुपातेन तखाखग्ध काणि कलत्वसिद्यर्थमि- एणा ua ade भख्ताखग्दवद भोषट दयौ भवति । पातख तु चक्रष्टङूलेन विपरीतलात्‌ पातेर्ा्ाः पात खलं tered श्रभीष्टपाता भवति । एभ्यः रय चदा: स्यषटक्षाम्ती साध्ये । मयारसमलं TATA wxauter एतत्धायितचण्े संसका- थाः। न अरथमचन्र । तत्काम्तिजलाभावात्‌ | अन्वया समक्ष गधनब्नरमपि तयोारिरटांणाभावे प्रचमखद्रदयपातानां तं छतेऽयविकारा तत्काग्योदिंतौयपरिवतेक्रान्तिखमवेन कमा- न्तरसम्भवात्‌ क्रियाङुष्डनलानुपपन्लेः | अव्यवडितपूव्रये जने लन्धकर्मण एव fag: | कमान्तरालमभवाख | ख्य॑पातयारिष्टां- WE पुवचद्रदख्बस्पष्टगतिग्यामेव खश्पाम्तरात्‌ कायाः | अरव्य- aferqdara स्पष्टगत्य्चानात्‌ | CIRCA ATLA कन्याः

है क गणये प्रकाञ्नकन सहितः | RoR

खान्यमु्तरो सर परि वतान्तरे भवत्येवे्यपपन्न MIT दत्थादि WISI ५२९ ॥ श्रथ fare पात इति ee कथयन्‌ तत्काखज्नानाये साधितक्रानिखाम्यशम्बन्धिचण््रासन्ञा्धरानात्‌ पातकालस्य गतगम्यत्मा इ |

कान््याः समत्वे पाताऽथ प्रतिप्नांशानिते विधो । दोनेऽधेराचिकाद्यातो भावो तात्कालिकेऽधिके ॥ १९॥

SITKA: GSR: साग्रे Ve: पातः खात्‌। अया- मन्तरम्‌। स्यष्टपातसम्बन्धो खाधितचद्रः पुवागुखन्धानेमापाततेा afemiar भवति तदासलार्धराचकाले स्यष्टवद्रा मध्यस्यष्टाधि- कारोक्रप्रकारोण साध्यः तस्माद्धंराचकालिकाखन््रात्‌ प्रचि- शांभे नितेक्रान्तिचापान्तरष् ada वा युताभिते चक्रे Gam- न्तिखाम्बसम्बद्ध साधित चन्द्रे न्यूने सति तदधराजकाल्ञात्‌ पातका- खा मतः | तात्कालिक क्राज्तिषाम्यकाखिकसासितचन्ेऽधराच- काखिकचन्द्राद्‌धिके सति तदर्घराचकाखात्‌ पातकाल-एव्यद्‌- त्यर्थः । श्रजाप्यल्तिः। यद्यपि खषक्रान्तिसाम्यसम्बद्धचन््रमध्य- क्रा ज्तिसाम्यकालिक चन्द्राग्वां वच्छमाणप्रकारेण पातकाखस्यम- WMATA RAIA भवतीति जिकटाधंरा- जिकचश्रात्‌ तत्साधनं पन शद्भतेष्यक थनं च गारवम्‌। wtih कस्यष्ट खग्धसाधमगक्रियाधिक्यात्‌ । तथापि wearer AVG मतेबंहन्तरे णान्याद्ब्रलादइछकाखान्तरे बङूकालान्त-

रितखष्टगल्यानीतचघच्यात्मकस्यातिख्ुललाद्‌ाख नकाले खण्पान्त- 2N 2

२.८९ खर्यसिञान्तः

राखासन्ार्धराचिकः USER यन्धाः स स्पष्टगतिकोाऽवश्यमपे- fea: | श्रत स्तस्मा चम्द्रात्‌ स्पषटक्रान्तिसाम्यसम्बद्ध चक्रस्य न्युनाधि- कले क्रमेण तदर्ध॑राजरात्‌ स्यष्टपातेा Has दूति सम्बगक्षम्‌। अत एव । समोपति्यन्तसमोपचाशलनं fairs तत्काखजयेव यच्यते |

इति भाखराचार्याक्रं SRSA Wve | Wa स्षटपात-

कालज्ञानमाह | खिरोक्तताधैराजैन्दादेयोविवरलिधिकाः | षष्टिघ्नाख्न्रभुक्तयाप्ताः पातकालस्य नाडिकाः ॥ ९३॥

fata: स्यष्टक्राज्तिसाम्यसम्बद्धसाधिता we fea नियतचन्द्रस्तदासनल्नार्धराजिकस्यष्टचद््रः। Tae: | अच इथेारिति पूर्वपदार्थव्यक्रोकरणाय । अन्यथेकवचमप्रमाद्‌ा- डाकखतापन्तेः | अरन्तरकलाः ष्या गणिता शअ्र्धराजिकचद्- स्यष्टकलात्मकगत्या भक्ताः HHH | पातकालस्यारधराचाद्गतेख- स्य क्रान्ति साम्यस्य घटिका भवन्ति । अ्र्धराचाद्धतैव्यक्रमेण फलघरीभिः पुव॑मु स्र ज स्पटक्रान्तिसाम्यरूपपातः स्यादित्य- Ui श्रजापपत्तिः। चन्द्रसखष्टगत्या षषिसावनघरिकास्तदा खामीष्टाधैराचकालिकक्रान्तिखाम्यकालिकस्यष्टचद्धयारन्तर- कलाभिः का दत्युपपन्नमृक्रम्‌ । साधितखर्यस्य प्राथमिक चन्द्र- गतिग्रहेन स्ुलल्वादरंराचिकस्ष्ट ङवंादुक्ररील्या पातकाला- नयनं we ना क्रमिति ध्येयम्‌ ॥ ९२ ॥ wy पातकालसख खि- त्यधागयनमार |

गूणाचेप्रकाशकेन सहितः। Rc

रवोन्दुमानयेगाधं FEAT AEC भाजयेत्‌ । TARTU free नाडिकादि तत्‌॥९४॥

खर्यचन्द्रयोाखन््रयरणाधिकारोक्रप्रकारोख ये faqara- कले खख गतिकलेोत्पन्ने तये रक्यस्याभें wa गृणयिला इयं च्याः कलात्मकस्यष्टगव्योारन्तरण AIA | waa तदहरिका- दिकं खित्यधं पातकालात्‌ पुरव॑मपरज् च खित्यर्ध॑का लपर्यनत पातस्यावस्थान मित्यर्थः । waht: | खयंचन्द्रविम्बकद््धया- रेक्युरा जट त्षखत्वे विषुवहत्तादुभयतस्हल्ाकरले वा पातमध्ये कनद्रसाम्याद्विषुवह तात्‌ करान्तिखचस्येा मण्डरूपरिधिप्रदेणो य अरखन्नः स विम्बष््टप्रान्तः। दूरखस्तु fearon: | यान्या- ACMA WARM: | तच शोघ्रबिम्नायप्रान्तमन्यष्टबिम्ब- प्रान्तयास्तथाले पातारः खयंबिम्बायप्रान्तचद्रविम्नप्रष्टप्रा- न्तयास्तथाले पातान्तः | श्रत ्राद्यन्तकालार्भ्यां क्रमेण पौत्तर- कालयोखन््राक बिम्बान्तगतप्रदेशानां कषामण्यक्ररूपस्यितित्वा- भावेम खयंचन्द्रयोस्तयालाभावात्‌ पाताभाव दत्यादिकाल- मारभ्यान्तका लपर्यन्तं खर्यचन्रयो खथालात्‌ पातखितिः। पात- मध्यकाले क्राग्यन्तराभावः पाताद्यम्तकाखयामानेक्याधंतुख्यं क्राग्धन्तरम्‌ | तेन तत्तुख्यान्तरस्यापचयकाल उपचयकाल- खाद्यन्ख्ित्यधं । aa तत्काखानयमं सर्यशख्धगत्यम्तरोण षष्टिघरिकास्तदा मानेक्यखण्डकलाभिः का इत्यनुपातेगाक्- सपपन्नम्‌। यद्यपि प्रमाणेच्छयोः समजातिलाभावाद नुपातेा-

२८६ खवलिडान्तः

SOFA क्रानोदचिशाकलरान्तरस्यापचयापचययाः छखयंचन्- AMAA पुवापरान्रसखापचचापचयान्यामतिविखक्णलत्वात्‌ | तथापि गणितलाघवाथं भगवता खश्पाग्तरवेनामुपातेा खा- कानुकन्पयाङ्गोरुत इत्यदोषः | भासकरावचार्येस्त | मानेक्याधं गणितं सष्टवटोभिरविंभक्तमाद्ेन । लयधरोभिर्मष्यादादिः पम्रागय्तख पाताग्तः॥ दति युक्मुक्रम्‌। केचित्‌ त॒ षष्टिघरिकाभिग्रंहान्‌ प्रचाल्य क्रान्तिः स्यष्टा साध्या । प्रत्येकं तयारन्तरं यागे वा नत्यन्रमिति भा- द्कराभिमतमाङः ॥९४॥ Wy पतस्यादिमध्यान्तकाखानाड।

पातकालः स्फटा मध्यः सोऽपि सिित्यधेवर्जितः | तस्य सम्भवकालः स्यात्‌ AST AFA TT ॥ १५॥

सखि रोकृताधंराजेत्यादिना we: पातकाषः क्रान्तिसा- म्यस्य काल AAA मथ्यषजञ्ज्ञा ज्ञेयः। स मध्यकाल श्रानी- afequa हीन स्तस्य पातस्य षम्वकाल श्रारमकाखः | अपिः समुचये agen: खित्यधयक्रा मध्यकाले ऽग्यसङ्च्रितः पाते भवति | पातस्यान्तकाला wade: । श्रनापप्तिखग्दग्रड- णस्पशं मावत्‌ Gal! VSt तु प्राग्यक्तीष्ठतम्‌ ॥ ९५॥ श्रथे- aie प्रयोजनं किमित्यतः पातश्ितिकाला aywad निषिद्ध Tare

्राद्यन्तकालयोमध्यः कालो श्नेयोऽतिद्‌ारूणः। परन्वलजञ््वलनाकारः TAHA गदितः ॥ १९ ॥

गृणा धेप्रकाश्रकेन सदितः। ९८७

पातख्यारमसमात्निषमययारन्तरासलवर्तीं TAT: | श्रत्यन्तं कडिनः। सर्वेषु ayweag निन्दिता Ra:1 अच Rana विशेषण माद । प्रज्वलज्ज्वलनाकार इति । देदौोमाना्चिख- सूपः । तथाच छतं मङ्गलरत्ये भस्मावशेषं स्यादिति ara: ॥ ९६ ॥ ननु पात्य क्रान्तिसाम्यलेन खष्छकाखरूपलाद्‌ागत- WARTS एव खच्छः श्टभक्मसु निन्दिता न पातखिल्यात्मक- स्थूल कालः क्रान्तिसाम्बाभावादित्यत are

एकायनगतं* यावद्कन्दोमेण्डलान्तरम्‌ | सम्भवस्तावदेवास्य स॒वेकम॑विनाशङ्कत्‌ ॥ १७ ॥

खयेचख्यार्मष्डलान्तर प्रत्येकं विग्बेकरेश्ररूपं यावधत्का-

छंपयंन्तमेकायनमगतं Geared भवति । तावत्‌ तत्काल- TAMA! एवकारो न्युनाधिकव्यवच्छेदाथेकः | VI पातस्य | VHALARAWTATS TATA भाश्कारी। Vata खत्पन्तिः। fefaftfa यावत्‌। म क्राज्तिभगम्यमाचं खितिरलच्छलात्‌। तथाच विषुवहूक्ञादुभयत एकता वा चन्ाकंबिम्बेकदेभ्याः कयारपि तुष्धाग्तरेण चावदवखानं केन्द्रावखानामावेऽपि बिम्बसम्बन्धाप्ता तद्छ्ितिः । अतएव

तावत्‌ खमल्बमेव क्रा्धो विवरं भवे्ावत्‌।

AAT EH साम्याद्धिम्बेकदेश्रजक्राभयोः ॥

* खककाणरामतं इति पफाटान्तरम्‌ |

acc दयसिडखान्तः

दति भास्कराचा्याक्ं युक्रतरमिति भावः ॥ ९७ ॥ मन्वयं कवलं मङ्गलनाश्रका न WATT इत्यत IIe |

सानदानजपश्राद्रव्रतदामादिकमंभिः* ।

प्राप्यते PACHA HAM ATTA ॥ YS ॥

wa खाभिमतदेवताराघनम्‌। आदिपदाद्धमान्तरम्‌ ।

श्त्यादिपुष्छक्रियाभिस्तत्काखरृताभिः ईतरामुक्छष्टं कल्याणां मनुखेर्लभ्यते । तस्य पातस्य खिल्यादिकाखज्ञानात्‌ । तचा समु खये | तेन AWHA: WTA TYG NY श्रय पात- faqaare |

रवोन््रोस्त॒ल्यता कान्त्ोर्विषुवष्सन्निधै यदा ।

दिभवेहटसद्‌ा पातः स्यादभावेो विपयंयात्‌ ॥ १८ ॥

यदा थस्िन्‌ काले विषुवल्िकटे क्राग्यभावासन्े । अचर UKE MERA WIAA DITKA: RT: समता भवति । तदा तस्िंस्तदासल्रकाले स्थलरूपे क्राग्ध- भावादुभयत्र दिर्वे्टतव्यतोपातभेददयात्मकः पातः। दिः प्रत्येकं fear वारद्वयं भवेत्‌ । विपर्ययादुक्रव्यत्यासात्‌ । चा- ष््रायणसज्िधिनिकटे तयोः क्राग्धे स्त॒ल्यत Cae: | ्रजातु- wa खर्यक्रान्तितखनरस्प क्रान्ते न्यून लमेव नाधिकलमिति श्ये- यम्‌ waa: क्रान्तिसाम्यरूपपातख afar स्थुखकाले कि- अचिग्मितेऽनत्पन्तिः सात्‌ । एतेन |

* -कर्मसु इतिवा UT: |

गूएायेप्रकाश्रकेन सदितः। २८६

खायगषन्धाविन्दाः क्राज्तिस्तत्कालभाखरक्रान्तेः। ऊना SAMA: BT तयोानौास्ति॥ इति माखकराचार्याक्रं सङ्गच्छते तत्छाधनं तु प्रथमागतकचा- पान्रादिष्टां्ाखद्धे यता शोभा इति प्रत्येकमसरक्कियया feur पातकाखस्छ सेयम्‌ । अरतरोपपन्तिः | यतोपाते विषुवहु- लाद्‌भयतस्तुष्ान्तरेण खयं चन्द्र यारवख्धितिका ashy पातलम्‌। क्रान्तिसाग्यादेवं वेटतेऽणेकारहाराबटन्तस्थतलकाले पा तत्वम्‌ । एवमेव विधागव्यतोपा तवष्ट तयोरणटेकाडाराचटन्तस्थले विषुव- दुन्तादुभयतस्ठच्धान्तरावखितेा ख पातलम्‌। क्रान्तिसाम्यादि- यक्त weafeg स्रगाखसन्थिनिकटप्रत्य्चम्‌ । अरभावेापप- fra axa खाचनसन्धा तत्खष्टक्रान्तितुष्यं परमं fa- षुवदुन्तादचिणात्तरं गममं waynes w वा विकेपटत्त भ्रमतखग्रस्य करान्तियुनेव सम्मवत्यतः सखायनसन्धिर चनद्र- कालिकसयक्रान्तिः खायनसन्धिस्थचन्द्र सष्टक्रान्तेरधिका az CURR न्तेन्यूनलेनाधिकखरे OMT समलागत्यत्तिः। ख्यस्य खन्द्रार्पगमनवत्नात्‌ RMIT चन्द्रक्रान्यपचयाख्यल- सम्भवात्‌ । खयक्रान्दुपचये त॒ Batt तदसम्भदः। वं तजरत्यखर्यक्रान्तनयुना तद्‌पचयाधिक्याखग्रसपषटकान्तिस्तत्षमा तदुत्तरपृवैकाले TIA | BURT तु सुतराम्‌ | aur च टदित्मेयरविगालषन्ध्यासन्ने ward खायनषन्ध्या- सखे खयै च तदसम्भव: faafafefeartifa यावन्ताव- दुक्रम॑म्यच तक्छन्मावना. भवतीति गलया फलितम्‌ |

4 0

२९० सयंसिखान्तः

अथयासममवसक्षणेऽपि कऋाग्यन्तरस्य मामेक्यखण्डग द ल्पते एकायन गतं AIHA GAMA |

दति wary पातसन्भवः। ततर पातमध्यं तस्मिन्नेव काले

fed तु रवीन्दुमानये गाधमिल्युक्ररीत्या मानयेगार्धमिति

साने क्राग्धन्तरमानेक्यखण्डयारन्तरं ग्रहीत्वा साध्यमिति

ध्येयम्‌ ॥ ९९ ॥ अथ बभकायं महापातसय fafagerfare-

कात्‌ पञ्चाङ्गाम्तमतयागान्तगेतव्यतोपातस्ेव न्ानमाइ |

TM SAGA A भमागेन विभाजिताः। लब्धं TATUNG व्यतोपातस्तुमीयकः ॥ Pe I

CA oF ~

श्रय्गाशसंक्तयेाखग््रखयया्यागस्य राश्यादेः कला W- श्रतेन भक्राः फलं VATA: | सप्रदश्मध्ये वोाडश्ानन्नरं सप्त दशप्यन्तभिल्य्थः। तदपि व्यतीपातः। अन्य एतदधिकार- पु्वीक्रातिरिक्रः। तोय एव दरतौयकः। खयचद्रयोगान्त- that व्यतीपातदेविध्यात्‌। एवमुपशचणादक्ररीत्या फलं ष- ङिंशतव्यनन्तर सप्तविंश्तिस्तदा तोया वैष्टतिः। तत्सञ्ज्ञपा- तस्यापि यागान्तराभ्यां ईविध्यादिति। अ्रतापपन्तिः। विष्क- न्भादिव्यतीपातः सप्तदशा योागदह्ति॥२०॥ अरय प्रषङ्गादरेत- भुख्यनिषिद्धे गण्डान्तभसन्धी विवकुस्तथोाः सरूपन्चानमार |

सार्पद्रपोष्ण्यधिष्ण्यानामन्त्याः पादा भसन्धयः। तदग्रभेष्वाद्यपादो गण्डान्तं नाम कीर्ते ॥ ९९॥

गूणायेप्रकाण्केन AKT: | REL

्रञ्ेषाख्येष्टारेवतोनश्ज्ाणामन्धाख्तुथाखरणाः ATa- सन्धया wafey | तद गरभेषु तेषा मा हेषाच्ये्ठारे वतीगलचाणाम- faareqay aarae fates feaqeqe: । प्रथमचरणे ग- Wrat माम प्रसिद्धमच्यते, यद्यणाक्ञेषाज्येष्ठारवतोनलचाणा- मन्तिमं चरिकादचं मघामृलाश्विनीनकजाएामादिमं ufz- कादयमिति चतसाऽम्तरघरटिका गण्डान्तम्‌। एतदतिरिक्ा गरचसन्धिः पृवेगशचान्तघटि RTA TATA eA SH ATH राखचरिकादयं चद्धमण्डलसम्बन्धेन घटिकाः anicaufafa खंडहिताविरद्धं तथापि खयं क्ख खतः प्रामाखखान्न चतिः। अयत्रेकवाक्यताथे wane: करगेवादिवद्धिसञ्यावाचकः। चरिका दत्यध्याषहारख। तथा ख दिसद्यामिता अ्ग्धचरिका गचचसन्धयः । प्रथमद्धिघरिकामितः कालो गण्डान्तमित्यथेः। wary गण्डान्तलाद्धसन्धिकथनमयक्तं गण्डान्सस्य तदन्तरा- wevara तथापि aareae निषिद्धलोक्रितात्पयैादिभाग- दयेगाक्रावपि वदग्रालकाल उक्रोात्तरकालस्यातिनिषि- gaara कतिः ॥ २९॥ श्रयेतदधिकारोक्रानां aqafa- विद्धतमाह।

व्यतोपातचयं घोरं गष्डान्तचितयं तथा। UAT भसन्धित्रितयं BARAT वजंयेत्‌ ॥ ९९ ॥

व्यतोपाता्मां चयं यागवियेगात्मके क्रान्तिसाम्यरूषाद्

व्यतोपाते faqaefaur क्रान्तिसाम्यान्तरेण व्यतीपातस्तयारोव 202

RER खयसिडान्तः

मेदः । न एयक्‌। पञ्चाङ्गान्तगतया गान्तगतव्यतीपातसेति जयं स्पष्टम्‌ | उपलक्ादे्टतिचयमपि | योागवियो गा्मको erie armen डा वै्ठतिशज्क्ञो । fagaafaur ऋज्तिसाम्बाक- रे | वे्टतिषञ्शन्स्त॒ तयारन्तगेतः। न VAR) पञ्चाङ्गान्त- मतयो गान्गतत्ै्ठतियोागखेति we चचम्‌। केदिन्त॒ व्यतीपा- ततरे्टतिसञ्ज्ञं व्यतीपातदयं सञ्नज्ञामेदेन वेशटतिरिति yaw: पञ्चाक्रान्त गतयो गान्त गतव्यतीपातसखेति व्यतोपाततजयमिति यथाश्रतमाडङः | चोरं FF गण्डान्तचचम्‌। तया चारं गखक- सन्धि जयम्‌ | एतत्‌ Tah BITS | अतः कारणात्‌ षवंमाङ्गल्य- कमसु ब्रटभेच्छरतदुष्ट जद्यादित्यथः५२२॥ WarHtwaey: जिष्टावजिष्टं सखवाक्छमपसंरति |

TEA परमं TU) ज्धातिषां चरितं दितम्‌ | रदस्यं मचदाख्यातं किमन्यच्छातुमिच्छसि ॥ २३॥

खे मय तुभ्यमिति । एवमेतत्‌ । शटणव्वेकमना श्त्यारि सर्वकर्मसु व्जयेदित्यम्तम्‌ । च्यातिर्षां werqaretat चरितं माहाव्ये गणितादि ज्ञानमिति यावत्‌। हितमिह Gre की- तिंकरम्‌। परमं qe पर लाक wed धम्यैम्‌। अतएव महद्र स्यम्‌ | अ्रतिगा्मास्यातं मया कथितम्‌ । रथय खोकर युत्थप्रतिपादि तमेत मनसि निखिता्े नागतमिति तदध- रोाष्टस्पुरणद शंनादनुमितं GR मल्दाचेम खाशद्ाहारना- श्क्रायेतत््मरन्रपरतीक्षावसाने मया य्यापि वक्व्यमित्याश्रयेनाद |

गूएाथेप्रकाश्यकेन सहितः। २९३

fafafa wa परं लमन्यदुक्रातिरिक्ं fa कतरत्‌ ara जातुमिष्डसि | तथाच मथा तुभ्यं प्सुकं तज यच यजत्र तव Ty तज मतद चम॒पेच्छ मां प्रति wear कायंः। तव समाधानं करिष्यामोति भावः॥ ९२२५ श्रथायिमयन्धस्य प्रतिपादिताभिकारासङुतिलपरिषहारायारमाधिकारसमा््भिं फक्क याह |

दति खय॑सिद्राम्ते पाताभिकारः।

ति wea twat awafeafafa दज्राधिकारात्मकयन्ध- पुवाधं पाताधिकारषमाघ्या waratafa त पाताधिकारा- न्तच्येनेत्येतत्‌ परमं एष्मित्यादिक्ाकेनेव चितम्‌ । रङ्गगायेन रचिते इर्यसिद्धान्तरि प्पे | पाताधिकारः पृरौऽयं त्गूढाथंप्रकाञ्नके ॥ खषदिद्धान्त गृढाथम्रकाशकमिदः दखम्‌ | रङ्गमायष्टतं Ter लभन्तां गणकाः gaan इति ओओख्कलमखकसाव॑मेामबल्ाखरेवन्नात्मजरङ्नाय- गणकविर चिते waren arma पूवंखष्डं परि पतिमगमत्‌

९६४.

महारवं वक्रतुण्डं वाणो खये प्रणम्य च। षष्णां गरं रङ्गनाया व्याख्यामुत्तरखण्डकम्‌ ॥ श्रय any प्रति मुनिः खयो ग्रपुरुषवचनमनुद्यानन्तरं मथासुरेण ख्याग्पुरुषः एष्ट इत्याद ।

अथाकांशसमुदभतं प्रणिपत्य छताश्जलिः । VAM परमयाभ्यश्यं प्रच्छदः मयासुरः ॥ ९॥ अथ सखर्योण्परुषवचगन्रवशानन्तरं मयासुरो मयनामा

ओता दैत्यः कृताञ्जलिः । रचितरसताग्राज्जखिपटः । wate समुद्धूतं guitar पुरुषं खाध्यापकं at परमयेललष्टया WMT) आराष्यलेन ज्ञानरूपया । अभ्यच्यं ey प्रणिपत्य THA | समशयायंञ्चकारोऽचानुसन्धेयः | इदं वच्छमाणं पप्रच्छ एष्टवान्‌॥९॥ Wa कि ona प्रथमं AGA WTAATE |

भगवन्‌ fener ax: किमाकारा किमाश्रया। किंविभागा कथं चाज स॒प्रपातालभ्धमयः ॥ >

दे anata: किम्यमाणा कियत्‌ प्रमाणं ger: घा, किमाकारा क्यमाकारः खरूपं यद्या; खा । किमाञ्रया क श्राय यस्याः सा । किंविभागा कथं विभागा विभक्रांशा यस्याः सा। we भूत्यां पातालण्डमयः पाताखलविभागङरूपा आ्राच्रयाः anager: कथं तिष्टन्ति । चः समयाः | किमाकारेत्यारा

गूएाथेप्राणकेम USA: | Rey

प्रव्येकमन्वेति | अयमभिप्रायः योजनानि ण्तान्यष्टाविद्यादि- नावगतभूमानं पञ्चाशत्कारिविस्तोणेति सर्वजनावगतश्रमा- माद्धिन्ञमिति ल्वदुक्रण्डमाने संश्रयात्‌ किम्प्रमाणेति war: | WAY UF ब्मानकथनात्‌ WHATUTTW: | खक्रञ्तलाप- भख । एवं warn दृत्यादिना सखषटपरिथ्यन्तरसम्भवात्‌ सवजनावगतादशाकारतायां wat तदसम्भवेन भवदभिमत- ल्ाकारस्तदतिरिक्र दति किमाकारेति wy: 1 एवं तेन टदेशा- म्तराभ्यस्तेव्यादिना यदाणं म्यभिता म्रमणखचनाद्यदाधारे Auer तेषामभिता भमणासम्भवेनाधारे संश्रयात्‌ किमाञ्र- येति was. निराधाराया श्रव्थानाषमभवात्‌। एतेन सवं- जनावगतग्दखरूपातिरिकण्डखरूपणात्त राधं प्रश्नावपि प्रसन्रम- eal सङ्गताविति॥ २॥ अय किमा्रयेति wate wa- भिता यदण्वमणे खर्यस्यापलचशतेन प्रभावा |

अद्धाराचव्यवस्थां च विदधाति कथं रविः। कथं पथति वसुधां भुवनानि विभावयन्‌॥ ३॥

खयः । श्रहाराजव्यवस्थां दिनराश्यो विवेकं कथं कन प्रका- रेण विदधाति करोाति। अयं भावः श्रादभाकारण्धम्या मध्ये मेरस्तदभिमतो श्छरूपरि प्रदकिणतया दर्यभ्रमणेन खदृश्व- विभागे ae दिनं खादृ श्यविभागे राजिरिति सर्वजनावगता- इवदभिप्रेतं qaaaw fag afe aga adr दिनं राजिं च व्यवधायकाव्यवधायको विना कथं करोति। wa Ter

Reg wafaarn:

अपि au खदिनं Gufs gale) सर्यापलचलणत्वादिति। qq wala अमणाङ्गोकारे ata व्यवधाविकेल्यदाराब- wT य्॒रेवेत्यतः WaT ATE | कथमिति। खयं भुवनानि वच्छमाणष्रूपाणि विभा वयन्‌ प्रकाशयन्‌ सन्‌ बद्धां yay कथं केन प्रकारे wala प्रदक्तिणतया भ्रमति शमेनि- राधारावस्छानाश्ग्मवेन साधारले म्यमिते यदभ्रमणमाधार्‌ बाधितमिति ara: र॥ प्रञ्नावाह।

देवासराणामन्धोन्यमदाराचं विपर्ययात्‌। किमर्थं तत्‌ कय वा स्याद्वानाभगणपूरणात्‌॥ ४॥

wiry व्याख्यातम्‌ | किमयं कोञ्यैऽभिप्रायो aa तदि- त्राराजविश्ेषश्म्‌ | देवासुरथादिंमं राचिशखाभिस्रा कथं नाक्रा awra नियामकाभावादिति भावः। तदटेवासुरया- रराराचं Wis दादथ्राग्रिमागादित्यर्थः। कथं ga: वा- कारः wage भवति । उभयज्न नियामकाभावाद्‌भयन्र मम सन्देशः । farcry: खर्यदर्धनादर्भनगनियाभकलाद्यअ् wa घण्ासावधि देवाः wafa तजाखुरा न waft az रवाः षणए्मासावधि ग पश्छन्ति तज्ासुराः TATE भगवता बाघनोयष्तिभावः॥४॥ श्रय प्रस्नाग्तरं पव॑ कन्चाकदयस्स ATS WH VTE |

पिव्यं मासेन भवति नाडोषश्चा तु मानुषम्‌ | तदेष किल सवच न भवेत्‌ केन STA ५॥

acrévarnaa fer | २९७

पिदणामिदमदाराचं मासेन दब्नवधिकचाद्मासेन केन ₹े तुनेत्थस्य प्रत्येकं समन्वयात्‌ कन कारणेम भवति | अन्यया प्रन्रानुषपन्तेः। सावनघरोषषटबा मानुषं मनमुग्याण्ामदाराचं कन कारणेन भवतीत्यथैः। न च यथा fea ace उच्यत दत्य लया पुवाक्तेऽप्मानुषादाराचयेारनुक्तः प्रञ्रावङ्गताविति वा- wai रिव्यं तदद्‌ उच्यत watts पुवाक्रखावनाङहारा जलेन भरत्यचलाच परिेवाग््ासस्ेव frayrercraafeg: । ननु त- यापि प्रत्यचसिद्धमानुषाहरात्रे प्रञ्नोाऽनुपपल्च एवेष्यतस्तात्य- यप्रस्रमाद । तदेवेति | तग्भ्ानुषाद्रा चम्‌ । एवका रसद न्य- facrarda: । सर्वच स्वेखाके faw निखयेन कन कारणेन न स्यात्‌! पिदरेवरेत्यानामप्रत्यलमहारात्रं कथमङ्ोरतम्‌ । कथं च मानुषा राराचरं प्रत्यलसिद्धं तेषां माने नेक्रमित्ययः VAN अचारर्गणादवमतदिनमगसवपशरेषु AUNTFTSITTe Wa पाद्‌ जन्तेऽतिजवादित्यच WATT चाद,

दिनान्दमासशाराणामधिपा न समाः कुतः। कथं पर्येति भगणः सय दाऽयं किमाश्रयः ॥ ९॥

दिनवषंमाषदाराणां खामिनाऽभिन्नाः कतः कस्मान्न भ- वन्ति । यथा दिनाधिपतिलं खयादीनां क्रमेण तथा प्रथमादि- मा षवर्षक्रमेण Talat क्रमेण मासवषोधिपलं यक्तम्‌ । आ- नयने यत्प्रतिपादनादिति भावः। यद्चपि qa हारेशवरागयनं

नाक्रमिति तप्मञ्नाऽषङ्तसतयापि लाके ्रसिद्धतरो रारशर- 2

२९८ ख यसिखान्तः

wea किमथं नोक्त इति तक्प्रञ्नतात्यर्यमिति ध्येयम्‌ । भगणा गस्चसमृहः TILT ग्खहितः कथं केन प्रकारेण Tafa - मति । नच्चाणि गदाश्च केन प्रयक्राः सन्ता श्टम्बभिता भम Mae: | श्रयेषामन्तरिकावस्थानेऽपि ware. wafafa | Bue भगणा दुष्समानः किमाञ्रयः क श्राधारा यस्येति। विनाधारमन्तरिलावस्थानं म सम्मवतीत्ययः॥६॥ ननु कथा एवाधाराः पुव तन्नैव खमागंगा ्ुकतेरिव्यतः कचाण्णं WH चतु यमा |

भमेरपर्यपर्यध्वाः किसुसेधाः किमन्तराः। ग्र दक्तेक्ताः किम्प्राचाः सिताः केन करमेण ताः॥ ७॥ |

WA: सकान्रादूष्वंमुखा गदरुकष्ठा गरनच्चाणामाकाष् anit: किमृत्छेधाः कियामुत्सेध उता यासां at: | गमेः ब- काशाद्ररनचजनमागंकचाः कियद करेण sapere: | किमन्तराः कियदम्तरालं यासां ताः उत्तरोत्तरमश्वा ्रपिपरस्परंताषां कियदम्तरालभित्यथैः i किम्माचाः किमात्मिकाः। किलरूपाः किम्पमाणावा। ता प्रहनचचक्क्ताः कन क्रमेणाधिषिताः afar i पूवे HOTU क द्त्यादिक्रमानन्ञात TG: to 0 श्रयानुभवप्रञ्ं ANITA खयकिरणप्रचारमरस्ं च पुवेक्रमा- मानां WALA ATE |

रोको तोव्रको भानुने रमन्ते तथाविधः । कियती सत्वरप्राभिमानानि कनि किं चतेः॥ ८॥

गूणयेप्रकाश्केन SHEA: | २९९

wat Bit यथा तीरूणकिरण उष्डकिरणस था विध- Qu Yaw न भवतीति किम्‌ ख्यस्य किरणानां प्रा्भि- भंमभपड्तिः किथती कियन्ममाणटा । मानान्युक्तानौति तन्त च्ं aay ज्ञातमित्यर्थः । dara: किं प्रयोजनम्‌ । चः समुख- ae: प्रत्येकमन्वेति॥ ८॥ घास म्रञ्रमुपसंहरति,

एतं मे संशयं हिन्थि भगवन्‌ भूतभावन | न्धा न AIA छेत्ता विद्यते सवद शिवान्‌॥ < ॥

रे भर्गवन्‌ वक्ुणेखयंसन्यन्न | सवेवोाधकेति तात्परीर्थः | waaay भतसातोतकालस् भावना विचारो यद्ध i wza- व्योपललणादतमानभविष्यतारपि कालश्चेति सिद्धाऽथेः। लंमे मम। Uda संश्रयम्‌ | जात्यभिप्रायेणेकवचनम्‌ | तेन मत्छताम्‌ wate: । fafa equ नन्व्टमिदानोमेतदुक्ेव ay न शक्राग्यन्यद्मात्‌ संशयान्‌ दूरोङ्ुवित्यत wre wa cfs त्वागते विना। wa: सर्वदर्थिंवान्‌ सर्वद्रष्टा Say Tare: | दन्ता संश्यापनेादकः। न विद्यते नास्ि। तथाचेतावत्काल- qua warm तथान्यदपि छपया वक्तव्यमिति भावः॥८॥ अथ ana प्रति मुनिमयाखरोक्षप्रन्नानुवादं शला खर्यौ्- परुषे मयासुर प्रति पुनवंदति सेत्याह |

दति भक्तयोदितं शरुत्वा मयोक्तं वाक्यमस्य दि | रस्यं परमध्यायं ततः प्रा पनः स॒ तम्‌ ॥ १०॥

2९2

Roe खयंसिदडान्तः

स खर्यशपुरुषः | दति GTM । भल्वाराष्यज्चानेन । उ- दितम्‌स्पन्नम्‌ । मयेन कथितं वचनम्‌ seared । पमदिंतीय- वारं ततः पूवाधोह्यनन्तरं तं मयासुर प्रति परं दितीयमध्यायं गन्धम्‌ । ग्न्धस्या त र खण्डमित्यथेः | wa ग्न्यपुवंखण्डस्य डि निखयेन रस्यं Arosa aad प्राह प्रक्षंणावददित्यथेः ॥ ९० ॥ अथ दर्यां पुरूषो मयासुर प्रति यदुक्र सावधानतया ओतव्यमित्याद |

प्रणष्वेकमना ZAM TM AAS A | प्रच्छयाम्यतिभक्तानां नादेयं विद्यते मम ॥ १९॥

यतः कारणात्‌ । अतिभक्रानामत्यकमद्धजनकारकार्ण भवादृशां मम यां परुषस्य | waa ay म विद्यते । श्रत; कारणादद्ं af प्रति wel गे्यमध्यात्मखल्श्रितमध्या- त्न्नागसञ्ज्नं यत्‌ प्रवच्छामि कथययिग्यामि तत्‌ लमेकमना एकख्िन्‌ मदुक्तं मने विद्यते waret war wus त्रच- इारात्ममनःसंयोागेन Has: ९९॥ we वच्छामि यदुकर तदाद । । वासुदेवः परं ब्रह्म PYM पुरुषः परः | व्यक्ता निगणः शान्तः पञ्चविंशात्‌ परोऽव्ययः ॥ ९२॥ वसत्यस्िम्‌ जगत्‌ समरूमसो वा अगति समस्ते वसतीति वसतेरुणि वासुः । रेवगाद्धासनाटहेवः। argue देवसेति वासुदेवः तयासोक्रम्‌।

गूएाचप्रकाश्केन AT wa: | ३०६

स्व॑चासा समस्तं च वसत्यजेति वै यतः | अरताऽसा argzaren faafe: परिगीयते।॥ tfai मतु वसुदे वस्यापत्यमिति fare: । तस्य जगत्कारणता- निरूपणावसरेऽमुपये गात्‌ । WHATS पुनरुपादाने कायेस्या- धारतया काचं ATMA AQAA वा स उपयुक्त एव। aura wat! शेथावाख्मिदं ख्वमित्धादि। भागवते च । अनि च यन्मयं तद विमुच्यमियं नुभवेदिति। जोवानामयपि ब्रह्मात्मकतया तद्वारणाय परमिति स्वै त्त ममित्यथेकम्‌ | यस्मात्‌ चखरमितीताऽश्मकराद पि Bawa: | watsfa वेरे लाके च प्रथितः परुषोन्तमः॥. इति ङतेः। तन्मूलस्य वासुदेवस्य मूर्तिरं्ः। इदं विशेषणं Tamra wxive । चिद्धूरतिरिति weg प्रामादिकः । वासुदेवः WENT दत्यस्मादासुदेवात्‌ सद्कषंण द्त्यस्याथंस्छ विवकितस्ाप्रतीतेः imam ceria cares तथाच afar मतं faqry यच CAT जजानान्यद्युञ्नाकमम्तरं VIA | गोहारेण HATTA ASAT चासुदुप Saya सञ्चरन्ति ॥ . म संदृशं तिष्ठति quae ग wor wala SERA । ,. इति । अव्यक्ते देतर्निंगण दति! भान्तः षडू्भिंरहितलात्‌ | पञ्चविंशात्‌ परः । Grew fanaa: सप्त ्रटतिविषटतया मूखम- छैतिखेति चतुविंश्तितत्वाजि। पञ्चविंशस्तु Sagara पर wae: | पञ्चविंश्नात्यक दति पाठे जगदात्मक इति ॥९२॥ WEA ब्रह्मणा जगत्कारणलासम्भवादाइ।

Gon खयंसिशान्तिः

ORTH देवो बदिरन्तश्च WaT: | VETS GETS तासु बोयंमवाङजत्‌॥ ९३॥

्ररुत्यन्तम॑ता मायोपदितोा afecarg सर्वगा जगद्पा- दामलात्‌। एतानि संवाणि विशेषणानि सङूर्षणसय argzai- अस्यापि वासुदेवात्मकताध्यवषानेन बेध्यानि। वासुदवांशा- त्मकः सद्धष॑णः प्रथमं जलानि निमाय। ताखष्य। वीर्ये श- किविेषम्‌। श्रवाखजचिक्तेप ॥ ९२॥ ततः किमत श्राह

ॐ $ तद्‌ ण्डमभवद्धेमं स॒वं तमसावृतम्‌ | | TAUARE: प्रथम व्यक्तीभ्तः सनातनः ॥ ९४ ॥ तत्‌ तच्छक्तिभिखितं जलं हेमं Grae गोलाकारं सवच व- दिरभ्त्चान्धकारेणाटतमभवत्‌ । अन्धकार सदिताकागे सुव- पौण्डमजनोत्य्थः 1 तच सुवणाण्ड आ्रादावनिरद्धः सनातना जित्यो वेसुदेवांशसदर्षणेांऽशरूपलाट्राकोश्ताऽभिययक्रः। न द्र MH) सत्कार्यवादाभ्यपगमात्‌। यथा fared सदेवा- भिक गदत्पन्नम्‌॥ २९४1 अयास्याभिधान्तराणि लेाक- सुश्चानार्थमाद। दिरण्यगभा भगवानेष छन्दसि पद्यते | MCE दादि श्रतत्ात्‌ ASA खयं SHA VY I एष सद्वंश भेाऽनिरद्धे भगवान्‌ षाङ्खुष्ेखर्दसम्यज्जन्ड- न्दसि वेदे fecal: सुवो ष्डमष्यषूपगभं खितत्ात्‌ ष्यते

गूण्यप्रकाद्केम स्रहितः। Rok

निरूप्यते atse हिरण्य गभं दति प्रसिद्ध मभिघान्तरमित्ययैः। दि निञखयेनादित्यः प्रथममभिवययक्रलाद्‌ च्यते प्रत्या । श्र- सा ष्नगताऽभिव्यक्रवयायममिरुद्धः खयं उच्यते |

fecund: खमवतंताग्रे wae जातः पतिरेक श्रासीत्‌। षति अ्रतिः॥९५॥ wa aed fafa ave

परं ज्योतिस्तमःपारे खयाऽयं सवितेति च। प्रयति भुवनान्येष भावयन्‌ तभावनः ॥ १९॥ कयमनिरुद्धः खयंनामकः सविता । दति नाखा। चः समु खये । प्रसिद्ध; । तमःपारोऽन्धकारस्य विरामे tame ज्या- तिस्तेजारूपम्‌। अन्धकारनाश्क इति तात्पया्यः। आदित्यवणं anaes पारे इति vfs: एष सविता न्तभावनः प्रा्युत्प- ्तिखितिसंहारकारको भुवनानि वच्छमाणानि भावयन्‌ प्रका- waa पर्येति सुवणाष्डमध्ये सदा भ्रमति ॥९६॥ wa परं ब्यातिरिति पादः विद्रखन्नन्यतमस्सेतत्‌ BEd स्ोकाभ्यामा₹ ।

प्रकाशात्मा THAT मदानित्येष विश्रुतः | WU मण्डलं सामान्युखामूतियजषि च ॥ १७॥ ARRAS भगवान्‌ कालात्मा कालकछछदिभुः। सवात्मा सवगः Se Wan प्रतिष्ठितम्‌ ॥ १८ ॥

प्रकाशरूपेाऽन्धकारनाश्कोाऽतएवैष अनिरद्धास्यः wat मदान्‌ मरन्सक्लमिति । एवं विरुता केदपुराणाद निरकरा-

३०8 सूयंसिडान्तः

sa निदक्रस्य द्यस्य । ST | खम्येदमन्ता मण्डलं areas सामवेदमन््ा ser: किरणा यजुषि चजुवंदमन््ा मृतिः सरूपम्‌ । चः समुचये । Tavares निरक्ो भगवान्‌ षाङ्ुण्ठे MUTT: | चयी मयो वेद जयाद्मकः। कालरूपः कालस्य का- रणम्‌ । विभजे गदूत्पत्तिखितिनाज्नाय समयं । चतएव सवात्मा MIE: सर्वगः सवं च feat व्यापकः उच्योऽव्यापकमूति- धारी । असन्‌ framed सव अगत्‌ प्रतिष्ठितम्‌ । एतेन SAAT THAT AAT: ९८ ॥ श्रय परेति भुवना- aaa विदणाति। «

रथे विश्वमये चक्रं छत्वा संवत्सरात्मकम्‌।

RAM: सप्त युक्ताः TSG सर्वद्‌ा* ॥ १९ It

चिलेाक्यात्मके रये संव्रात्मकं दाद्रमासातमकां ares

नियोज्य wy ढन्दांसि गायच्युष्णिगनु्ब्वु दतोपद्भिशिष्टुजग- व्याऽखाः amt: संयोजिताः कला । ढन्दांखश्चाखच युक्ति पाठे anata रये नियोच्येत्यथंः | wir नित्यमेषोाऽनिरड्‌- नामा पर्यटति wafa i ९९ ॥ अरथाख wed ब्रह्मण उत्पन्तिं ih a

चिपाद मग्डतं Te] पादोऽयं प्रकटोऽभवत्‌ |

TTT HAGE बरह्माएमद्धजन्‌ परभुः ॥ २० ॥

ae वेद्‌ात्मनस्तिपादं खरणचयमग्टतं दिवि ज्ञेयम्‌ \ अत-

* yaaa aft सदा इति पाठान्तरम्‌

गूणायंप्रकाणकोन TCA: | १०५

एव गद्यमगम्यमिदम्‌। पादखतुथश्चरणः। श्रयं खावरजङ्गमा- तकजगद्रुपः प्रकटः vara TSA । तरिपादूष्वै Tey पुरुषः पाद्‌ खेहाभवत्‌ प॒नरिति श्रुतिरपि व्यक्रा। साऽनिर्दधूनामा प्भुरत्प्तिसमथैः। श्ररङ्कारतत्वरूपं ब्रह्माणं परुषं जगत्य जगतजं नमिमित्तमङजदुत्पादयामास ॥२० ॥ श्रयोात्पादित- ब्रह्मपुरुषं जगत्स नाथे नियुज्य खयं खमन्नवतिष्ठत इत्याद ।

तस्मे वेदान्‌ वरान्‌ द च्वा सर्वलाकपितामम्‌ । प्रतिष्ठाप्याण्डमध्येऽथ खयं परयति भावयन्‌ ॥ २१॥

WY ब्रह्मोत्पारनानन्तरं खयमनिर्द्धनामा। AG | उत्पा- दितग्रह्मपरषाय । वरमुक्छष्टान्‌ Aware ष्टिसजनाय सवरल कानां पितामदरूपं तं ब्रह्माणं सुवणाण्डमध्ये प्रतिष्टाण निधाय | दाऽत्रानुसन्धेयः | भावयन्‌ प्रकाभ्रयम्‌ खन्‌ पर्येति भ्रमति ed ll श्रय AAAS RYT चग््रख्यावसद्मत्य- SITS यामासेत्या द ।

अथ ध्वं ATTA AGTH । मनसशनद्रमा AS खयाऽख्णासतेजतां निधिः ॥ २९॥

अयाधिकारमप्राछ्यनन्तरम्‌। ्रहद्धारतत्वमूतिधारको ब्रह्मा ख्यां मनोऽन्तःकरशं चक्रे करोति सख | HUY षटि क- रोामोतोख्छा MAU | WAT तस्य मनसः सकात्राखन्रमा

अज्ञ Baa) wet भवलिति aver चन्द्रा जात Te: | 2 ५

१०६ खयसिडान्तः `

WAU नाभ्यां सकाज्नात्‌ तेजसां निधिराकरश्तः we श्नः । चक्तरिद्ियद्य तेजसलात्‌ ॥२२॥ अथ मण्ड तोत्प्तिमाद |

मनसः खं तते वायुरभ्चिरापो धरा क्रमात्‌। TUTE THA AGIA SAT ॥ २९॥

मनस Waa भववितोच्छयाद्मनः खमाकाशं तत श्रा काशात्‌ कमा द्ययोात्तरं वायुरग्रिजंलं एथिवी । श्राकाग्राद्यायुवा- यारध्चिरभरेरायोऽद्यः एयिवोति गणेकटद्या गृषस्तैकापचयेन महाख्धतामि पञ्चसद्ाकानि। एवकारः युना धिकव्यवच्छेदः । अञ्जिरे, उत्यन्नानि। wenvefeaarart शब्दस्पश्रगणद- यसषमेता वायः शब्दस्पशष््पाव्मकगणएचयसमेताऽग्मिः शब्दस्पश- ङ्परसात्मकगणचतुषटयषमेतं जलं शब्दस्यशंखूपरसगन्धात्मक- गणपञ्चकसमेता एयथिवोति स्फ़टायाः ॥२२॥ श्रय चद्धखययाः खरूपं वदन्‌ पञ्चताराणामुत्यत्तिमाइ ।

अग्नो = ES मा ATTA ततस्वङ्गारकाद्‌यः*। तेजोग्डखाम्बुवानेभ्यः करमशः पच्च जन्निरे ॥ २४॥

खयचन्रो प्रागदितात्पत्तो afairar ख्यीऽग्निखण्पस्ते- जागलकखाचृषतात्‌। WAY सेमखरूपः | मद्यस्य मामवा- च्यवाव्नलगेालसूपः ¦ श्रग्नीषामाविति प्रयेागञ्द्‌ान्द्सिकः।

ee ० --

—— ee

* भूतावक्ार्कादयः xfa at ts: |

गू एयप्रकाशकेन सहितः। Ros

शताऽनन्तरमङ्गरकादयेा HATS: WE तारा ग्रडास्तजा- Walaa: RASTA: | तुकारादुक्रश्धतस्य भागाधिक्य- AMAIATA च भागसाम्यमित्यथः। मङ्गलस्तेजस उत्पन्नाऽतए- वायमङ्गारक उच्यते। बुधो मितः। ह दस्यतिराकाशात्‌ | VAT जलात्‌ । भनिवायेाः॥२४॥ अथ राशोन्‌ TIAA VTS I पनदादशधात्मानं विभजद्राशिसञ्ज्कम्‌ | नक्षच््टपिणं यः सप्तविंशात्मकं वशे ॥ २५॥ पनरनन्तरमात्मानं दादश्रधा दादभस्थानेषु राशिसञ्जकं विभजेत्‌ । avafad ad दाद्शविभागं राशिट़ित्तमकरोा- दिव्यर्थः। war दितोववारमात्मानं नचचरूपिणं सप्तविधा- त्मकं विभजत्‌ । मनःकच्ितं तदेव न्तं सप्तविश्तिविभागं चाकरोादित्यथेः। ननु न्यूनाधिकविभागाः कथंन कता उक्त wqat नियामकाभावारिद्यत sre. वश्ोति। ceerfare aw विद्यते यस्येति an खतन्लेच्छस्य नियोागामदेलात्‌। खे- च्छया तन्बद्धाका विभागाः छता इति भावः । सप्तविंश्रतिवि- भागव्यश्जकानि नक्षत्राणि तारात्मकानि नि्मिंतानोल्ययबि- SAN २५॥ Be चराचर जगदकरोादित्याइ। | ततश्चराचरं विश्वं निममे देवपुवकम्‌ । ऊध्वमध्याधरेभ्योऽथ STAG प्रकी: जन्‌ ॥ PE ततः स WHT CAN AT TATA ATT गेष्ठमध्याध-

aw: Grane uf: gad: सत्वरजस्तमाविभदा्मप्र- 2Q 2

Roe ख्यसिडान्तः

wn: जन्‌ विजन्‌ दे वपुवंकं दे वमनुव्यासुरादिकं fay जगश्चराचरं सेतमाचेतमात्मकं Pas रतवान्‌ ॥ २६ ॥ अय रचितपदार्थानामवस्थानं छतवा नित्या ।

गुणकर्मविभागेन ष्टा प्राम्बद नुकमात्‌ | विभागं कल्पयामास यथाखं वेद्‌ द्‌ शनात्‌ ॥ PO

गणाः सत्वर जस्तमेरूपाः। कमं पूर्वजा जितं सदसत्‌ FG | अगयोर्विभागेमैकीकरणात्मकेन प्राम्बचन्रखयीदिप्रागक्रद्धष्टि- रित्थनुक्रमात्‌ ET देवमनुयासुरभूमिपवेतादिकचराचरस- जनं BAT वेददशंनादेदाक्रप्रकाराद्ययासखं यथादेशं यथाकालं विभायमवस्यानविभागं कल्पयामास तवान्‌ ॥ २७॥ कषा- भिल्यत ATE |

ग्रदनक्तजताराणां श्वमेविश्वस्य वा विभुः | देवासुरमनृष्याणां सिद्धानां च यथाक्रमम्‌ ॥ RE ॥

विभुर्निंयोजनसमयै ब्रह्मा गररनचचया्बिंम्बानां एथिव्या- WANS | ARC: समुचये | HAITI हतवान्‌ TF ग्रहनक्तज्ार्णां यथाकालमनियतावखानम्‌। एथिव्यास्त निय- तावस्ानम्‌। एयिरव्यां तु चेलोाक्यस्छ यथादे्मवस्थानम्‌ | तत्र यथाक्रमं यथायोग्यं देवासुरमनुव्याणां सिद्धानाम्‌ । चः षम्‌- अये । अवसानं TASH BATT ९८॥ ननु खवंचाकाशस्त सं्वाद्रह्याण्डमध्यस्छेन ब्रह्मणा ग्रहनच्नाणां गमेखावखानं

गूएायप्रकाश्केन सहितः Roe

नष्ाण्डबहिराकान्रे हतमथयवा wayTerrcam कतमि- व्यत ATE |

बरह्माण्डमेतत्‌ BR तदं weenie | करादद्धितयस्येव सम्पुटं गालकाक्लतिः ॥ २९ ॥

एतत्‌ ara ब्रह्मणाधिष्ठितं खवणाण्डं सुषिर मवकाञ्चा- त्मकं तावकाश्च ददः अगत उभुवादिकं waa: खगातमकमव- fad म बहिः । नन्वण्डस्य गालाकारलेनान्तरवकाशाव्मक- व्वमसम्मवतीत्यत Be) कटाददितयस्येति । कटा राऽधगा- Wat सावकाशं पाचं तस्य fears इयं समं AS) एवकारो नयूगाधिकव्यवच्छेदकायः | सम्युटमाभिमुख्येन fated गेाख- काङतिमाखाकार्‌+ स्छात्‌ । तथाच न सतिः ॥२८॥ श्रय बद्ाण्डान्तः परिधिं वदंस्तरन्तभयहादिकमाकाभ्चे यथाख्छानं पएरिभरमतोति Barware)

ब्रह्माप्डमध्ये परिधिव्यामकच्ाभिषोयते।

APTS) मणं भानामधोऽधः कमशस्तथा ॥ Be ॥ मन्दामरज्यश्वपुचष्धय्एकेन्द्‌ जेन्दवः। परिथमन्त्यधोऽधस्थाः सिद्धविद्याधरा घनाः ॥ ३९ ॥

ayrern: परिवधिम्दुचयटन्त मानं Grane बच्छयमाणा- काश्कलेच्यते। AWA ब्रह्माण्डमष्य Way भानां बल्त्ाणां सवेषां दवेतस्तस्याष्नान्नरितानां wad भवति । तथा तुब्या-

१९१५ खयंसिडान्तः

WATT TEI: शनिटरस्यतिमामाकंग्रक्रबुधचन््रा अधस्तात्‌ परिभ्रमन्ति, सिद्धा विद्याधरा्ाघधयाचन््राद- घखिता अघाऽधः कमेणाकाशे feat: । एषां प्रवदवायावव- खानाभावाखग्रवन्न GTA: २९॥ Wy म्यवस्ानमाद।

मध्ये समन्तादण्डस्य Wale व्योन्नि तिष्ठति। बिभ्राणः परमां शक्तं ब्रह्मणा धारणात्मिकाम्‌ I ३९॥

अण्डस्य ब्रह्माण्डस्य समन्तात्‌ सर्वप्रदेशाखध्ये ages HRS Wart गेालस्तिष्टति । vara निराधारवस्हु- नोऽवस्छाना सम्भवात्‌ कथमवयिते ware दत्यतोा गाल विश्रेषणमाह । fare दति ब्रह्मणः परमां शकि घारणा- farat निराधारावस्वामरूपां विभ्राणा धारयन्‌ । तयाचन चति: । एतेन a: किमाकारा किमाश्रयेति प्रञ्रदयमुत्तरि- तम्‌ ॥ RN श्रय कथं चाज सक्त पातालभूमय दूति WAT! तरमा |

तद्‌न्तरपुटाः सत्न नागासुरसमाखयाः। ॐ, क क । दिव्याषधिरसापेता रम्याः पातालब्धमयः॥ ३३॥

तस्य ग्डगेलस्यान्तरपृटा मध्यस्पटा गृदाख्ूपाः TAT- तललवितलसतलादिकाः पातालश्मयः पातालप्ररेशा रम्या मनादराः Bf | ननु WATS मनव्यादिकमस्ति तथा aa कं सतोत्यतस्तदिशेषणमाद्‌ । नागासुरसमाश्रया इति । at:

गृणार्प्रकाण्केन सदितः। ३१६

सकिप्रसुखादयः मपो TAIT CATANIA: | ननु तच खयं सञ्चाराभावात्‌ तमामयलेन तद्छितलाकार्नां व्यवहारः कथं भवतीत्यत दितोयं विश्ेषणएमाद । दिवोषधिरसेपेता दति, दिव्या या Sawa: auarareret teat: | तथाच तद्मकाशेन व्यवदारो भवति तदशन agrarat Mat च भवतोति भावः॥ ददे॥ श्रय श्गालमक्ता द्चिणात्तरणश्टवया- साधिकप्रमाणएमेरोरवस्थानमाद |

अनेकरल्ननिचये जाम्बूनद मये! गिरिः। भगोलमध्यगे मेरुरुभयच विनिर्गतः ॥ ३४॥

गेलमध्यगतः पर्वता मेवाख्योऽनेकरलनिचयेऽनेकानि

नानाविधानि माणिक्यवच्लारौनि तेषां fare: समदा य- चासो | जाम्बूनदमय WATT |

जम्बृफलामलगलद्रसतः ASAT

जम्बृ नदौरसयुता WIAA खवणंम्‌ |

mage हि तदतः सुरसिद्धष्डनः

way पिबनध्टतपानपराञ्नुखास्त॥ दति भाखराषा्थाक्तेख सुवणं aa: atefea उभयत व्यासान्तरितग्दण्षठप्ररेभ्ाग्यां विजि्गतेा बहिःखितदण्डाकार- euUifzay ware: पराताऽस्ति। saa श्छग्टदित्यन्वर्यसरूज्ज दृति areqare: Wee अय मेरोरूष्वाधःप्ररेश्यारंवादया- SHUT वसन्तोल्याइ।

३९९ खयंसिडान््ः

उपरिष्टात्‌ खितासस्य सेन्द्रा देवा ATT | अधस्ताद्‌ सुरासतदद्िषन्ताऽन्येन्यमाचिताः ॥ ३५ ॥

उपरिष्टात्‌ सिताखस्य सेरा शृन्द्रसदिता देवाद्न्रादयो देवा महषंयः। चः समृखयार्थाऽनुसन्धेयः । खिताः । अ्रधस्ता- न्मेरोरधःप्रदेे। BBC रत्याः | तदत । ययोष्वंभागे Tara- ददित्यथेः। आञ्जिता ्राख्विताः। गन्‌ देवा असुरायेकच कर्थ न स्थिता द्यत we farm दति। ware परस्पर दषं कुर्वन्तः | तथाच देवाखुरयोाः WaT दरेषमद्धावादेकचावखा- नासम्मवेनोा त्तमा रेवा सदूरष्वभागे खिता मदर्षयञ्च दैत्यभोता- waa सितासतदधाभागे तजनिरुष्टा far: खिता इति भावः ॥ २५ ॥ अथय MATS समुद्रावखानमा₹्‌।

ततः समन्तात्‌ परिधिः कमेणायं ARTA: । मेखलेव खिता धान्या देवासरविभागरत्‌ ॥ Be ॥

दण्डाकारमेरोाः सकाश्ादभिताऽ$यं warat महाशंवोा मदासमद्रः क्रमेण निरन्तरालक्रमणएपरिधिषूपेा war मेख- रेव काञ्चरूपा देवासुरविभागत्‌ रेवरेत्यये्धंमिगेले विभागयोः परिधिरेखारूप card: तेन समुद्रादु्रं भ्र गालस्याधें अम्बृदधोपं देवानां समुद्राद्किणं समुद्रातिरिक्र गमिगेलस्याधे बड्दीपषट्‌समुद्रो भयात्मकं दैत्यानामिति षि- FA मेरदण्डानुरद्धग्डगेालमध्ये परिधिरूपेा लवणसमद्रो- ऽस्ि। sated दकिण्डगेलाधीन्तगंतसमुद्रख wre

मूणथंप्रकाशकेन सहितः | RLR

परिषिस्युष्टमिति Aearar: कच्यधःचितलेन तात्पयाथैः॥२६॥ अरय समुदरोन्तरतटे परिधिरूपे जम्बूद्रीपारम्मे चतुविभागे wate मगराणि सन्तोत्याद।

समन्तान्मर्मध्यात्‌ तु तुल्यभागेषु ATTY: |

दीपेषु दिलु पूवादिनगर्थौ देवनि्िताः ॥ ३७॥ मेरुमध्याद्‌ण्डाकारमेरोमध्यप्ररेश्राद्धगाखलगर्भकादिति वर्थः। खमन्तादभिते wairess Aarau: परिधिरूपसमद्रस्य त॒ख्य- भागेषु समभागेषु दीपेषु जन्बृदधोपारम्भेषु fey चतुविभागेषु safes पृवादिनगय मेरोः पूर्वदकिणएपञ्चिमा्तरदिष्ठुमेण चतुःप देवनिर्मिता Za: हताः सन्तोति शेषः । समुदरोा- रतटे अम्बुदीपस्यादिभागूपे Tarte चलारि नग- राणि श्गेोलस्य कल्तितपुवादि दिशासु सन्तति तात्ययीर्थः ॥ ३७ ॥ श्रथासां नामानि Cerf अन्बद्रीपादिभाग- खितवषाख्यपारिभाषिकविभागेखित्यथं च saw विभ्- दयति।

वृत्तपादे पुवसा यमकोटोति विश्रुता ।

भद्राश्वं नगरी खणप्राकारतारणा ॥ इट ॥

याम्यायां भारते वष Ag तदन्मदापुरो |

पश्चिमे ATA रोमक्ाख्या प्रकीर्तिता ॥ २९ ॥ .` उद्क्‌ सिद्धपुरीनाम कुर्वं प्रकोतिता | |

तसा Fara Berane निवसन्ति गतव्यथाः ॥ ४०॥

BLS ख्यसिडान्तः

Wana उभय दण्डाकारा मेद्य निगतसखन््यानाभ्बं सष्ताकारष्जेणाध्वाधरोश ्वगेलमाखण्डदयं पूवापर तिषै- ग््साकार खचणाध्नाधा Wa: SOETY तेन ware वप्राका- रा्चलारो गम्या खतरष्वस्यपूवेवप्रे wet यः समुद्रपरिधि- wa woutt भ्रा खसर््कव्पे पूवसिचुष्वधःचकलसन्ी सुवणंचरिताः भ्राखादास्ारणानि च स्यामेतादृन्रौ परो चम- कारीति सञ्ज्जया विश्रुता विख्याता याम्याय मष्वेशकखदय- सन्धो भेदस्तस्य दकिणलात्‌ भारतसखञ््कवधे खदु षञ्ा महानगर तदत्‌ खणंप्राकारतारणा विश्रतेव्यथंः। पिमे पखिमश्कलाधःखश्कलसन्मौ केतुमा खसञ्नने ववे रा मकषञ्न्ञा मगरो | उक्ता । उदक्‌ । अधः्रकलदयसन्य कुरुसर्ज्ञकव्ं सिद्धपुरी माम नगरी प्रोक्ता wer: get: सिद्कपृरीलमग्र्थ- मित्या इ । तस्वामिति। सिद्धपयां सिद्धा armareat wa- afew महानक्छष्ट श्रात्मा येषां ते गतव्यथा दुःखरडिता निरम्तरा वसन्ति ॥ ४० ॥ चयोक्ानां चतुर्णा पुराणां पर- स्यरमन्तराखमव्यवहितं मेरोाराषामन्तरं UWE |

भ वृत्तपादविवरास्ताञ्ान्योन्यं प्रतिष्ठिताः | ताभ्यश्चोत्तरगे * मेरुस्तावानेव सुराश्रयः ॥ ४१॥

ता उक्रनगयाऽन्योन्ये परस्परं गटत्तपाददिवरा अगाल- टृ्परिपिचतर्थाशाग्रदिक्स्थाः | मेदः ष चेाक्रः सुराश्वः

* argaracar मेङूरिवि वा we: |

गूणधप्रकाश्केन GET: | २९५

देषेरभिषटितस्तावान्‌ waftfreqdtererte faa 1 wa कारो न्यनाधिकव्यवच्छदाथैः। Ware: साकपवीर्भन were- यायः॥ ४९॥ चरथ तषां पराणां भिरक्त्रमस्तोद्याद।

तासामुपरिगे याति विषुवस्थो दिवाकरः न ता विषुक्चछाया नातस्यान्नतिरिष्यते ॥ BS `

ताशामुकग गरौोणां विषुवैखा विषुवहृ त्तस्य यदिन aac जिष्दिवं तददिने warig waft तदिषुवहृन्तं तजस cae: | ad wafer सम्‌ थाति भ्रमति। अतः कारणात्‌ arg नमरीपु विषुवच्छायाशभा म भवति तेष गतानां विषुवदु- काभिन्नपवीपरट सद्भावात्‌ | तजखंखर्वे Ma कायाभा- वापलम्भात्‌। अतएव तेषु नगरेषु weyearefacweareat- WEI waa माङ्गोक्रियते। शर्थागाभावालिरशदश्रलं तेषां सिद्धमिति भावः ॥ ४९॥ अथय मेरावक्रपरीषु कमेण लर्म्वा- शाथा्राभावावुपपत्या प्रतिपिपादयिपुखयाः wat धुवखि- तिमाड।

HUTA मध्य YATE AH ATA । निरकषदेशसंस्थानामुभये कितिजाश्ये ॥ ४३॥ मेरोारुभघते दरिणिलराप्याराकाभ्रखिते waart र~

सिषे करे क्रमेण मध्य wae भवतः। निरषरे्रसस्यार्मा

प्रागक्मगरखितमनुब्याणामृभये दकिणात्तरे धुवतारे fafe- 2६2

३९१ ` इयंसिडान्तः

~ „ ® ~ e . ara तद्धूगभवितिजटन्तस्थे भवत Cay: i Be Wara- एव तेव्वखां शाभावखम्नां ्परमतमिद्याइ |

श्रता ATRIA भ्रुवोः रितिजसखयोः। नवतिलंम्बकांशास्तु मेरावक्ताशकास्तथा ॥ ४४॥

ताद्धक्रनगरीषु | Wa उभये चितिजाश्रये इति कारणात्‌। अख्ये ware न । तथाच चितिजाट्रुवोच्यमर्लांभा इति तदभावात्‌ तदभाव दूति भावः। ठुकारात्‌ तन्नगरीषु Waar: सितिजस्ययाः सतालंम्बां जा नवतिः श्ून्यार्चांशानमवतेलंम्ना - aT! खमध्याह्ु वयाः fefara खम्नां्रखरूपला च मेराव- wiargur नवतिः | छुवस्य परमेखलात्‌। यथा निरक्त- रगेऽखांशाभावाख्म्बाश्ाः परमास्तथा मेरावर्लाश्परमलान्- म्बां्नाभाव दत्ययेखिद्धम्‌ । एतेन पुरामरं चेदिदम्तरं स्वात्‌ . तदशविद्ेषलवेस्तदा faa चक्रा कंरित्यनु पातया यक्तं fren परिधेः प्रमाणम्‌॥ इति भाखराचा्याक्रं प्रयमप्रश्नस्या तर चितम्‌ । स्यष्ट- परिधिसाधनं च कर्पितेक मध्यसा नालरोेनापचीयमानं मेरा- वभावात्मकं नमानुपपन्लमिति च चितम्‌ ॥ ४४॥ अरथारा- राजव्यवर्ां रेव्यादिप्र्नात्तरं विवचुद वासृरयोादिंनार म प्रय- ममाद |

गूाथंप्रकाश्रकेन AEST: | ११९७.

मेषादो देवभागस्ये देवानां याति दनम्‌ | श्रसुराणां TANT तु खर्यसद्वागसच्रः ॥ ४५॥

जम्बदोपलवणसमुदर TAT ufcfuad शगालमस्ये aga- gama oe faqagad तज क्रानिटन्तं षद्धान्तरण स्थान- caw तग्धेष तु लास्थानं प्रववायुना विषुव न्तमा भ्रमति avery ककौादिस्थानं विषुवदुत्ताचतुर्विंषयं शान्तर उन्त- रतः। मकरादिस्थानं विषुवद त्ता चतविंशत्यंशान्रे दचिणतः। तत्‌ खरस्थाने प्रववायुना भ्रमति । एवं क्रन्तिटत्तप्रदेश्राः | wart प्रववायुना wafer) तच मेषादै देवभागखा जम्बृदीपं देवानां देवाखुरविभागशदिति Gare: । aay मेषादिकन्याम्ता राज्य GAAS: | तचस्थः Wat मेषादो मेषादिप्ररेके रेवानां मेरोरुत्तराग्रवततिनां द शनं षण्माषान- म्र प्रथमद श्नं याति गच्छति | ATA: | विषुवद्‌ त्तस्य तल्बितिजलात्‌। एवं दैत्यानां मेरोद चिएायवतिनामित्यसु- राणामिन्युक्तनेवा क्म्‌ । तद्धागसश्चरो Lagu समुद्रादि- दकिणविभागख्ास्तखादि मोनान्ता राशयो दिणएगालस्तज TEU गमनं य्ेत्येतादृश्खयसतलादिप्रदेे ठकाराददभ- मानन्तरं प्रथमदसं प्राप्नोतीत्ययः। तेषामपि विषुवदुत्त- कितिजलात्‌ ॥ ४५॥ अथ प्रसङ्गाद्ीषे तीत्रकर दत्याद्यधा- ATAAATATE |

RS सयसिडान्तः

ETT TTA सेन शो ATT रवेः । देवभागे चराणां तु Va HATTA ॥ ४९ ॥

तेम । उच्तरदक्षिणगाखयाः खर्यस्याशलरदस्तिणवश्चाररूप- कारकेनेत्ययेः | देवभागे MARI Wate इर्वसखा- त्यन्तनगिकटखलेन शीशे dwar aie तेजागाखकस् किर- UTR WU असुराणां देवभाग cae समन्वयार- व्यानं भागे खमुद्रादिदजिणप्ररेे रमन्ते Raa तकारात्‌ adage: किरणाः सखयस्याव्यासजनलात्‌ । अन्यथा Tia दूरश्चलेन मन्दता किरणानामभष्यताभावः। देवभागे ₹हेम- Wat कराणां भब्दता। अतएव aw Marfa रेत्यभामे WH कराणां मन्दता ज्रोताधिक्यं च तथाच देवभागे qfe- ware Gee दूरश्यलम्‌्तरगेालें fracedt मध्याकनतां- wat कमेशाधिकाश्यलादिति भावः ॥४९॥ शय नेवादा देवभागस् इत्युक्तं रेवा्रारराजकथनब्याजेन विशदयति |

eae विषुवति क्ितिजस्थं दिवाकरम्‌ । पश्चन्त्यन्योन्यमेतेषां वामसव्ये दि नक्षपे ॥ ४७॥

विषुवति काले देवरैत्याः wa fafard पण्छन्ति । वि- षुवद़ख् तथोः खस्यानाद्ूगेालमध्यस्थतेन दबितिजलात्‌ । एतेषां रेवरेत्यानामन्यान्यं परस्यर वामषय्ये wey. तत्क ay fered दिवखराज भवतः। श्रयं भावः । देवानां

CUTAN SHCA: | Re

भमेदन्तरभागः BHAA सव्यं TATATATTA खकीयला- भावात्‌ । एवं रैत्यानां श्छमेदंक्िणभागः सलक्षोयत्ात्‌ wat देवानां खकोयलाभावादपसष्यमतेा दैत्यानां वामंसव्यभागा- quvefeuarer gaat करमेण दिनराचौ । रेवान वाम- quar दचिशातल्रनालो रेव्यानां दिगरानी अन्यथा- नयाम्य वामसब्ये Cea: शङ्गता्थागुपपन्तेः । अतएव पव मेषादावित्याचुक्मिति igen अथ पूव॑स्चाकोलरार्धस्य ख- न्दिग्धलं weer दियपूवोपरार्धकथगच्छलेन तदधे grant fanzafa |

मेषादावुदितः SAA] राशोनुद गृत्तरम्‌ | स्वरन्‌ प्रागदमध्य पुरयन्भरवासिनाम्‌॥ ४८ ॥ RAIS PACTS: TAMAS सः।

तुलादीस्मीन्मगादीख्च तद्देव सुरदिषाम्‌ ॥ ४९ ॥

मेषारे दिषुवद्‌ लस्वक्षान्िटल्तभागे रेवत्याशल् उदिते दभ॑नतां प्राप्तः GE Sut aarat waa यावत्‌। Wt रा्रीनुदगसलरभागखाम्‌ मेषटषमिथुनाम्‌ Tecate बम्‌ मेरखानां Tart प्रागरम॑ध्यं प्रथमं frend grey qe करोतीत्ययः । मिधमानते खयं Acer werd खदारिति फणितार्थः। ककोदौन्‌ UT ककमिंशकन्या लदत्‌ क्रमेषे- त्यर्थः | अतिक्रामम्‌ खम्‌ स ख्या दिवस्य पञ्चाधमपरद लम्‌। TART SAAT HITS दाथः (FTAA SAT GE मेदखानां

BRe खूयंसिङधानः |

खयासा भवतीति फलितार्थः । अय रत्वानामाद । तणा- दीगिति। सुरदिषां atréfeuraafiat रत्यानामिल्यथैः। तखादींस्तीम्‌ रां खुखा टिकधमुरास्पान्‌ ग्टगादोंस्लीन्‌ रा- WL मकरकुम्नमौमांस्तदत्‌ क्रमेणातिक्रामन्‌ Wa: | चकार स्लाद्टगारिक्रमेण पुवापराधंमिच्ययेकः । एवकार खक्राति- रिक्रव्यवच्छेदाथैः। दिनं arated: । धनुरन्ते ad देयानां wae मोनान्ते Ba Barer भवतीति फलितार्थः ॥ ४९ ॥ Bata देवासुराणएामिति प्रश्नस्याश्तरं fagfaare

अतो feared तेषामन्धोन्यं डि विपयेयात्‌ | अद्ोरातचप्रमाणं च भानेभगणपुरणात्‌ ॥ ५० ॥

अत उक्रकारणात्‌ तेषां रेवदेल्यामामन्येन्यै परस्परं हि frqua विपययाद्मल्यासादिनरातरी ख इति फलितम्‌ । एत- व्लितार्थस्ठ पुव बधोक्तः। श्रय तत्‌ कथं वा BTA! भा- नोभगणपूरणादिति प्र्रस्यापत्तरं फलितमित्यार्‌ । अहारा- अप्रमाणमिति। waa मेषादि दादश्राचिमे गाद्‌ वरेव्याना- महाराचमानं भवति । चकारः पुोर्धेन समुखयाथकसेन इयोः पुवोक्रमेकं कारणमिति खष्टम्‌॥ ५० ॥ अथ मेषादावु- दित tanfetiacae फलि ताथ तद्‌ पत्तिं चार ।

दिनक्षपाधमेतेषामयनान्ते विपययात्‌ | उपयोत्मानमन्येन्यं RIAA सुरास राः॥ ५९॥

गूएथेप्रकाश्फेन Ver: | Ree

एतेषां रेवरेत्यानामयना कोऽयमसन्ध fageargrat- feaword दिनार्धं wes च भवति। वज देवानां aes Trey तच रेत्यानां क्रमेण रा्यर्धमथ्याके aw च दैत्या AMBP तजर Taal क्रमेण राचघमध्याङे cia afe- Me: | Wa रेतुमाद्‌। उपरति रेवरेत्या Atrewe<- feuraaftarsaraararraafcar कण्पयनधक्गोङुर्वज्ति । वस्तुता गमेभाखलकलेन सवच तुच्यलवालिरपेखाध्वाघाभागया- TATA: | तथा देवा Sawada मम्यमाना देत्या- मघः VAG Salen | रत्या रेवखानापेखयेोर्ष्वस्यं मन्यमामा दवानधः ङुरवंनीति ताच्पयाथैः। एवं च रेवरेत्यस विंषरीता- वख्छागादिनराश्ये्वेपरीत्थं य॒क्रमेवेति भावः॥५९॥ अथ देव- रेत्यारूष्वाभारोतिमन्यचापि सदृष्टाग्समतिदि ति |

RAM TACIT मन्यन्तेऽधः परस्परम्‌ | भद्राश्चकेतुमालय्था TRUST: ॥ WP I अन्ये रेवरेव्यभिल्ला भगाखस्थाः | श्रपिग्रब्टा Va: षमुच-

UTUR: | CATA भव्यासाम्तरिता गराः परस्परम म- न्यन्ते । तुयचरणखा व्यक्त एव ॥५२॥ Warm काख्यनिकमे- वेति दढ्यन्ञार |

BARA मरोगाले खसानमुपरि खितम्‌।

मन्यन्ते खे यतो AST कष्य क वाप्यधः॥ ya tt

WS way सर्वप्रदगेषु मध्ये ware निजाधिहितश्यान- 28

९२९ खयेसिडान्तः

मृध्वंस्यितं तदधिष्ठिता ayer: खाभिमानेनाङ्गोङ्येः । श्रत RITUAZMS FAG सवं एवेाष्वंखाः। WATE नभव- मयेव | सापेचतयोध्वौघःखल्वे ग वस्ठत दूति AWA | अन्ययाधः- SAN पतनब्रद्भया Wars मनय्याद्यवखानानुपपन्तेः । अच कारणमाह । ख दति यतः कारणात्‌ खे ब्रह्माण्डाका्रमध्य- भागे wares तथाच ब्रह्माण्डस्य भूगेालादभितस्हुख- त्वाद्ग खे तत्वतयेोध्वाधोाभा गदे रसम्भव इति ara: | खाभि- प्रायं स्पष्टयति । aafa । शगेालस्याकान् मध्यस्थस्य समन्तादा- काञ्च क कस्मिन्‌ भाग ऊष्वेमूष्वंवम्‌। कलिम्‌ भागे । वा सम्‌- खये । अधाऽघस्वम्‌। Brewer समृशयार्यकः। तथाच सम- न्तादाकाशस्य GUAT ग्ड मेर ष्नाधा भागे fared awe याभ्वामूष्वौचधाल्ोका fram: सरिति । भमेरूष्नोधाभागाद्- सम्भवादिति भावः॥५द॥ नन्वियं भः समादभाकारा प्रव्यला HY गेएलाकारेत्यत ATE |

अश्पकायतया लकाः खस्थानात्‌ सवेतोमुखम्‌। पण्यन्ति TAA चक्राकारां वसुन्धराम्‌ ॥ ५४॥

जनाः खाधिहितप्रे शात्‌ सर्वतः सवदि । अभिमुखं cut गालाकारामेतां प्रव्यक्ता यीं चक्राकारां मण्डलाकारां समां पश्चन्ति। एवकारार्थऽपिश्ब्दः । तेम wadgar गेालाकार- त्वेऽपि तदाकारेणादर्भनं मकुराकारतया cua चन विर्द्धम्‌। अच रेतुमाइ। अस्पकायतयेति । इखश्ररीर तेनेत्यर्थः | तथाच

गणाय प्रकाशकेन सदहितः। RRR

महतो गस्तत्पुष्टस्यस्य मनव्यस्या तिद खस्याख्पदृषटिप्रचाराद़ाला- कारतया मन भासते किन्त सममण्डलतया भाषते, Weag- WANT TAIT भानात्‌। अन्यया प्रथमच्यायाश्चापसम- त्वागपपन्तिरिति भावः॥५४॥ wa निरक्ादिदेथेषु मेर व्यतिरिक्रान्यदेशेषु दिमराव्ये मानं विवल्र्मेरोरग्रभागयानिंर- दशेषु भचक्रभ्रमणमाड्‌।

सव्यं रमति देवानामपसव्यं सुरद्विषाम्‌ | उपरिषटाद्गगालाऽयं व्यत्ते पञ्चाकखः सद्‌ा ॥ ५५॥ अयं maa भगला गक्तचाधिषठितमतंगेला देवानां

मेरा रुत्तराग्रवतिंनां सव्यम्‌ | पृवैदिक्रममाभें Gaye: । भ्रमति अमपरिवतं atime: | रैत्यानां मेरादक्लिणायवर्तिनाम- wey पुवादिदिगृव्यत््रममाभैण | पूरवे लरप्िमदक्तिणक्रमेशे- त्यथः । wearfufsanrer भ्रमति ad निरच्देगेषु जा- व्यभिप्रायेणोकवचनम्‌। उपरिष्टाश्मस्तकेध्वंमध्यभागे wire: agra: पश्िमदि गभिमुखः खदा नित्यं परिभ्रमति । भगे- aa चुवमध्यस्यल्येन wav) तयोासज ज्ितिजट त स्थता ख ॥ ५५॥ wa निरण्े दिमराश्योामानं कथयन्नन्यचापि तते न्यनाधिकं मानं भवतोल्याइ |

saa दिनं nasa शरी तथा | खानिवृहयो सद्‌ा वामं सुरामुरविभागयोः ॥ ५६॥

~ fara ~ © ~ अता face मसतकेष्वं भगोला भरमतोति कारणात्‌ तत 282

RRs खयसिडाग्तः

facecu जिंश्रशाडिकं विंश्रहरोीभितं दिनं श्यात्‌ । watt राजिस्था जिं्रहटोपरिभिता ara तत्वितिजट लस्य ywax- यस॑लद्मतया गाखमध्यखलादि ग राशे स्हश्यत्ं य॒क्रमेवेति भावः) खराखरविभागयेाजेगबूदोपसमुद्रादिदकचिणदे्वेः खदा विषु- वत्करमणातिरिक्रकाले waagt ferret: प्रत्येकं वामं व्यस्तं यथा Bra तथा शयम्‌ wage भवति । जब्बद्धोपे दि गहासे राजिद्द्धिस्तदा दचिणदे रदिनगराश्याः क्रमेण उद्धिरानी। many ferzgr राज्िद्ानिखदा दक्धिणदे दिनराच्योः कमेण हानिटद्धौ। एवं दक्तिणदने wiser टद्धि- हानौ दिनरश्योवी योग्ये ef अचापपन्िः। तल्खितिजद- NY घु वसम्बन्धाभावेन गाखलमध्यसखलाभावाददिनराश्योाः षदा विषुवदिगव्यतिरिक्रेन ged किन्तु न्युनाधिकल्वमहाराचस्व षष्टिघरटिकात्मकलादिति ॥ ५६ ॥ ्रथेतच्ोकोान्तराधये wana विशदयति

मेषादौ तु सदा *बृद्िसदगुत्तरतोऽधिका । San षया इानिविपरोनं TAGE ॥ WOH तुलाद युनिशोवामं IIe TATA | देशक्रान्तिवशान्नित्यं तदिश्चानं परादितम्‌॥ ५८॥ मेषाद wy saree ae सति, उरते यथे- WL खदा यावदुन्तरगेखे Tate जम्बृडोपेऽधिका earwr-

* मेषादो प्रं डति वा ws: |

गूणयेषरकाश्रकेन सदहितः। ३९१

मधिका ठद्धिमिंरश्ढ शोयदिने ठुकारा्चया्रं खर्य॑स्ान्तर- गमने यथान्तरं दिने द्धिः परमेान्लरगमना परावतंते। अथेतर न्यगा ठद्धिरिव्य्थः। war हानो राचेरपच्यः। जः समद्चये । आदुरे समुद्रादिदकिफभागे तथा दिनराश्योः यददो विपरीतं waa दिने हानो रात्र टद्धिरिव्यर्थः। Barer wg दक्षिणगाले aa सति तयोजमबृदीप समद्रादि- दलिणभागयोादिंनराश्योरुभ इ WATHT उपच्यापचयो वामं व्यस्तम्‌ । अयमथः | Maes दिनराश्यारत्तरगेलस्वटद्धि- सयक्रमेण Was"! खः । खमुद्रादिदक्िणभागे दिनराच्या- दद्धि स्त दटति। मन यदद्या; किथस्मितलमित्यतः पव विस्तारयति । दे्क्राश्तिवज्ञादिति। afewurt तयाः qag- द्याजानं सद्याश्चामं faa ward दे शक्रान्तिवश्रात्‌। Sager करान्तिरेतद्‌ भयानुरोधात्‌ पुरा पूवैखण्डस्यष्टाधिकार क्राज्तिच्धा विषुवद्धाप्नो fafa दादशराद्धुता । जिष्यागृणाराराज्ाधकाप्ता चरजासवः॥ तत्कामुकमिल्यनेन दिनराश्योरधं उक्तम्‌ । afew दिन- राश्यारित्यथंसिद्धम्‌ । अजापपन्तिः। निर्दशे छुवदयखद्न शितिजटन्तं तत उच्तर भागे खस्थामक्तितिजं खग्ड गालमध्यसख- AUTEM दचिण्श्रुवाखाच्चमित्यत surae fare- fefamau दकिणएगाल ardfafa पञ्चदश्चटिका निरक्- रे दिगा चितिजाग्सररूपचरेश गा खक्रमेख qe दिना राधे च विप्ररोतम्‌। एवं दचिणमागेऽभोषटरंभे चितिन-

शद्‌ सयेसिजान्तः

मु्तरध्यवादुश्नत दकिणश्ुवान्नतमिति facefafasmnfare- डितिजं गालक्रमेणोष्वाध TO ATA ॥ ५८ ॥ अ्रथा- कस्या वधिद्‌ भरं विवच्तुः प्रथमं तदुपयुक्रानि क्राज्त्यंयो जनन्या ।

भवन्तं करान्तिभागत्न भगणांशविभाजितम्‌। अवाप्नयोजनेरकी व्यक्लाद्यालयुपरिखितः॥ ५९ ॥ wen परिधियेजनमानं प्रागक्रमभीष्टक्राग्धभ्रगुणितं दादशराशिमेगैः षष्यधिकशचतचयमितैभक्रं waar: war wa उपरि sata खिता वतमाने cfawa उन्लरता वा याति गच्छति । क्राग्यभावे तु facazirqaa परिभरमति। अरचापपस्िः। निरक्देशान्मेरोारुत्तरदक्िणायाभिमुखं a: arenes) agra तु भगणाज्ञेभंवग्रदयगिरन्त- देशस्पष्परिध्यिजनानि तदा art: कानौल्यनपातेने- व्युपपश्लम्‌ wae श्रय द्निमानायनगणितस्यावधिदेशन्नानं स्ञाकाभ्यामार। परमापक्रमादेवं योजनानि विशोधयेत्‌ | भ्वृत्तपादाच्छेषाणि यानि स्युयेजनानि तैः ॥ ६०॥ MAA AAA दवासुरविभागयोः। नाडीषध्चा THT ULM यस्मिन्‌ सत्‌ तथा ॥ ६१॥ परमक्राम्तिभागाखहविश्रन्भितात्‌ | एवं पुवाक्ररीत्या चो- जनानि जातानि, परिधेः Game waetera परिवजेयेत्‌। अवज्िष्टामि यानि चल्घद्धामितानि योजनानि भवन्ति तेवा-

TCU MATRA SHA: | RRe

जनेदवासुरविभागयेनिंरचदे्ाद्‌्तरददिणप्रदेश्योयैा देन तयारित्यथैः | waar उन्लरदकिणायनसन्धा ककादिख्ये खयं दल्िणानलरायगसन्धा मकरादिस्ये खयं विलमेन व्य- व्यासेन सषटदेकवारं aia चघटोषष्चारहदि नमान भवति। sfeange दै तस्मिन्नेवायगसनग्ध्यासन्तं सरदेकवारं तथा ष्टिघटीमिता विलोमेन राजिभंवति । श्रपिश्ब्दा दिनेन सम्‌- ward: । एतदुक्रं भवति । ककादिस्ये खयं निरक्षदेभाद्‌- कसरतदयाजनान्तरितदेभ्रे षष्टिचरीभितदिन॑ं तदव निरक्षदशा- इशिएतघ्ाजनान्तरितदेशै षष्ठिघटोमिता राचिः। मकरा- fee Ba ताद्ेत्तरभागे षष्टिबरोभिता राजिदंकिणएभागे aren afefaa दिनमिति । श्रजापपन्तिः। परमक्रान्तिया- जनानि ऋटत्तचतुथाश्याजनेभ्यो हनानि । निरलदेभ्रात्‌ तज्धितथाजनाकरिता या रलिणिश्रदेथसस्माकोरोादखि- UAT क्रमेण परमक्रान्तियोजनामरितम | अतसच लर्म्बा- wadfanta: पलांशाख uzufafefa । तदश mitra कारं रितिजमिव्ययनान्ते पञ्चदश्चटीमितमराराचटन्तचतु- ame निरक्तद्‌्रकितिजयेारम्तरालसूपं चरमत उक्र रोत्या दिना cred वोक्ररोत्या यथायोग्यं विंशत्‌ तद्गुणं षष्टिघटीमिततश्ानं गण्ितिरोल्यो पन्नम्‌ । यक्तं चैतत्‌ । अय- नान्ताराराचट्ष्लस्येकसख्य aang एकजेव संलग्रलाद्रिधा संलग्रला भावात्‌ प्रवहभ्रमितद बंपरि वतंपूतिष्टिधटीभिदंर्बनम- दशरनं यथायोग्यं तद्ाजथित्या प्रत्यक्षसिद्ध मेवेति ॥ ६९ ॥ श्रथा-

३९८ सयेसिडाग्तः

कदिनराजिमानमणितं तदवधिरेश्रपर्यन्तं दततिशक्तरभागया- ATT इत्या । |

तदन्तरोऽपि षण्चन्ते MTT अशनिः |

परतो विपरीतोऽयं भगालः परिवतंते ॥ ९९॥

acme. निरक्षदशाक्रावधिदेशयारन्तरालदल्तिणान्तर-

विभागरेश्रे wa षष्टिर मध्ये चयदटद्धौ अपचयापचयाव्‌- mora दिनराश्योा्यथायाग्य waa: | परताऽवधिरेशादयि- मदेजे cfaarat रैत्यदेवस्थाननिकटेऽयं wear wire waarufufeart मृता ara विपरौताऽवधिदेशाकर्गतदेश्- सम्बन्धी afwafaag: परिवर्तते भ्रमति । तता करौत्या दिम- राश्योाटद्धिक्तयो म भवत इत्यर्थः । जिज्याधिकाशरानयनगान- पपन्तेः। सरखखरूपासम्भवाच ॥ ६२॥ wa विपरोतगखख्ितं तं स्चाकाभ्यां प्रदश्यति।

ऊनभूवृन्तपादे तु दिज्यापकमयेोजनेः।

WSN: सविता देवभागे न दश्यते ॥ ९३॥

तथाचासुरभागे तु मिथुने ककर स्थितः,

नष्ट च्छायामरोवरत्तपादे दर्शनमादिशेत्‌ ॥ ९४॥

दिराशिच्यचा ये कान्ध रेवां art: पूवा मते परि-

भि चतुर्थे होने wa खति । तकाराजनिरखरेज्ात्‌ तथ्ाजना- रिते Zt देवभाग उक्रभामे घनुम॑करराजिखोऽकं सर्र वरखिभिन दूते धनमकरखेऽके तेषां राजिः षदा urfe-

गृणायंप्रकाश्केन shea: | ३९९

we । असुरभागे भिरलरेभादचिणप्रदेजे। चः समयाय । उकारात्‌ तद्याजनानरितप्रदेश्रे मिमे कके ककं राभ यिता- | ऽकस्तया aewafefas gaa नषच्छायामरीदल्पादे | अभावं WRT द्राया गऋछाधा यच तादे श्रपरिधिचतुर्थारि खयस्य द भन, खदा कथयेत्‌ । यच भच्छायात्मिका राजिनि wa दिनमित्य्थैः। तथाच निर्देशात्‌ तथो जनाग्तरिता ्र- Ree ककमिथुगख्धाऽकं इृष्ठते तथयाजमान्तरितरज्िणप्रदेभे धनुमेकरखे ऽक दूष्यत इति फलितार्थः । श्रत्व ` ऋअंशयङ्वरसाः पर्था्रका aa तंच विषये कदाचनं | SMA न मकरो न कामेकं | किञ्च ककिमिथुमोा सरादिती ॥ (शि इति भाखराचायाक्रं सङ्गच्छते ॥ ६४॥ च्रयान्यज्ापि विप- रोतखितिं क्षाकार््थां ena रकज्यापकरमानते्याजनेः परिवर्जितः | RATATAT व्य्ाच्ेषेसतु याजनेः॥ ९५॥ भनुग्टगालिकुगभषु संखितेऽका न दण्यते। . ` देवभागेऽखराणं तु इषाय भचतुष्टये ॥ ६९ ॥ `; -एकराभिज्यायाः करानधंगेभ्या श्परिपिचतुथांभे Wat छते सति निरच्षदशादवशिषटेवीजमेः। हकारादन्तरिते देशे देव-

भाग GUTH धनुम॑करटचिक्ङभराभिषु धितः खयश्त- 22

११५ सयंसिडान्वः `

दे ्वासिभिनं yaa wecret रेत्यानों भिरक्देषात्‌ तथेा- जमामरितदकिक्भागे इवादिके राशिच्तुष्टये खिताऽकस्त- दे्वासिभिनं gaa तुकारादुरभागे onfewesa- ख्थिताऽकंसदेश्रवासिभिदृभ्यते टखिकारिचतुष्टवख्िताऽकव efewara atwarfafirevaa इत्ययः । अतएव

चज खाक्विगिजवाजिसब्िता- `

स्तन ठटखिकचतुषटयं नच ।

दुष््रते च Tages

सवदा सम॒दितं हि लच्छते tt इति भाखछराचायक्रं च सङ्गच्छते ॥ ६६॥ अय WATT जिक्रागधानोतयोजमेग्याऽवगतमेवं पभागयारपि सितिवेलक्षप्य- मार |

मेये मेषादिचकरां देवाः पश्यन्ति भास्करम्‌ | सछलदेवोदितं तद्द सुराश्च तुलादिगम्‌॥ ९७॥

मेरावुत्तराग्ावस्िता देवा anfeand मेषादिराभि- षद्धेऽवखितमरकं सषृदेकवारम्‌। -एवकारादनेकवारभिरास- fraa: । खदितमदर्थनागम्तरं प्रयमदश्रंनविषयं निरन्तर wafer) WOU मेरुदकिणायसा दैत्याः । च देवैः समु are: | तुलादि राशिषट्धस्ठं तदत्‌ सषृदुदितं निरन्तरं wafer neon aq निरशरेश्ादयनमसन्धो किवद्धिधाजनेरूष्वंमके भवति तदाइ ।

गणाच॑प्रकाशकेन Shea: | १११

मण्डलात्‌ पश्चदभे भागे देषेऽथ वासरे | ARCH सोम्ययाम्यायनान्तगः ॥ ई८

देव उत्तरभागे, Huge दचिणभागे। fatecurz- परिधेः VYTH भागे तत्फणलयाजनान्तरिते TA कमेण साम्य याम्यायनान्तग उन्तरायणान्तदकिणायनान्तखिताऽकं उपरि- ergy रजति परिभमति। चया गालघन्पौ भिरकषरेगरे तथाच भागदय इति फखितार्थः। अनापपन्तिः । अ्रयनान्तच्वे परम- क्राम्षिख॒तुविश्टयंशासस्ाजनानि

wan क्रान्तिभागत्रं भमणांशविभाजितम्‌।

इति चतुदिशरतिमितमणो भगणा श्मितदरो गुणेनापवत्यं ₹- Tat पञ्चद्रेति श्मण्डलात्‌ पञ्चदज्रं भाग दतयुकरमुपपनलम्‌ ॥६८॥ अय निरचदेग्राद्भूपरिधिपञ्चदप्रभागपर्यन्तं gia <faaracat ममनमुक्का तच्डायागमनं प्रतिपारयति।

तदन्तरालयेन्काया ARTS सम्भवत्यपि | मेरारभिमुखं याति परतः खविभागयोः ॥ ६९ tt

तदन्तरालयानिंरचदेष्ात पञ्चदश्रभागमध्यखितदङिणा- करर ्याज्डाया दादथराङ्गुलश्रङामष्याकच्छायाभीटकालि- WHAT a दचिणाय्रमृक्लरायं वा सम्भवति। एतदुक्ं भवति। गिरशरेशात्‌ पञ्चदश्रभागान्तराखान्तररे्रे मध्वानतांज्ानां दिले डायायम॒न्तर मन्रत्ानामृन्तरत्वे कायाय <feeR |

एवं निरक्षदे्रात्‌ पञ्चदग्रभागान्तरालखितदिणदभे र्व 2४2

RRR , . . शखयसिडान्तः' -

स्यात्तरते कायां दक्सिणं <feuwa कायायमुत्तरमिति। परतः पश्चदशभागान्तरालदेशे खविभागयेोरं चिष्ोत्तरविभा- गयेभेरोरभिमुषखमेवाग्रयाः सन्मुखं क्रमेण दकिणायमृत्तराय यथा UIA Taye: | काया याति गच्छति भवतीत्यथैः। अपि- अन्दः पुवाधार्येन समुया्येकः ॥ ६९ ॥ अय कयं पयति भुवनानि विभावयन्जिति प्रम्रखात्तर्‌ द्ाकाभ्यामाद।

भद्राश्वोपरिगः कुयाह्वारते BTA Ta |

रात्यधं केतुमाले तु HAAS तदा ॥ ७०॥ भारतादिषु वेषु तद्देव परिथमन्‌। मध्योदयाधराव्यस्तकालात्‌ FAM AAPA I ७९ I

भद्राश्चवषौापरिगतः र्या भरतवषं खोदयं gara GRUFRTAAG मध्या कुयात्‌ । तदा afar काले कंतुमा- खवर्वैऽ्धरा त्रं कुरो FRAG SATAY खास Hala! तुका रादुक्र- वष॑यारन्तराले (CAs गतं TE वा Tay तद्ययायेग्यं कु्या- दि त्यथः | अतिष्यूलदेश्ररदणे चथयाश्रुतमिदः wa fafaare- रे णग्रहणे तु यमकोाटि लदारोामसिद्धपराण्छभ्तगेतानि तच्छब्द वाच्ानि ज्ञेयानि! ॥

खद्ुःपरोऽकस्य यदेादवः स्यात्‌

तदा दिनाधं यमकारिपयाम्‌।

श्रधसदा खिद्धपरेऽस्तकाखः

ब्याद्रो मके राजिदलं तरेव B

गूणर्थप्रकाशकेन Vea: | RRR

इति भारकराचाथाक्रं aire seaarcrat खपरिपिचतु- थां काकरत्वात्‌ सङ्गच्छते wa भारतादिषु fay वषषञ्जोषु भारतकेहमाशकुरुवर्षेषु तदद्ध द्रा श्वा परि गवत्‌ | एवकारात्‌ तच्युनाभिकव्यवच्छेदः | परिभमनम्‌ परिग्वमेष्व wefan खागापरिखितिं gay ae: nefee चचा स्याम्‌ तचा खव्य- wae सखख्छानादिक्रमेणेति यावत्‌ । खक्रचतुव्षेवु मष्येदयाधै- राच AH SHAKTI HTT VTE YT कालाम्‌ कुयात्‌; एतदुक्रं भवति ।- भारतबर्वीपरि गतेऽकं -भारतकतमालङ्र- भद्राशखवषंषु WAT मच्यकृद्ध्वादयषराज्राखाः ख्यः । कतु- मालव परि wish केतुमालङ्ुरभद्राश्चभारतवषेषु क्रमेण मध्याृख्यैदयार्रा चासा । कुष्ववापरि mara कुरूभ- द्राश्भारतकेतुमालवधषु क्रमेण मध्याङदर्थादयाधराचास्ता भवन्तीति ॥ ७९ ॥ ननु aqeret गतिषंद्धावात्‌ प्रतिदेशं चाभ्यास रयाय इगमनं saad च विलक्षणं भाषतां war aearet गच्यभावात्‌ मरतिल्लणं भमेपेकजावस््रानामावेऽपि- तिरे शमेकरूपावष्यानं कुता न । एवं Waar: परिभ्रमल्याप्य- भाकात्‌ सदा ख्व्॑रेकरूपावखानर ्गनापत्तिसेव्यव आड |

भरवोन्नति्भचक्रस्य नतिर्मरं प्रयास्यतः | निरक्ताभिमुखं यातुर्विपरोते नतोन्नते ॥ Oe II

aq मेराङ्सरागरं <feerd वा तदभिमुखं प्रयाखता गच्छतः FETE शवेालतिः कमेषणोत्तरदकिणयेभंवयेरोच्छ

Re दयसिडान्तः

भवति । weng नख्जाधिषहितगेालमध्यभागट्ष्स्य नतिः क्रमेण दक्णिन्तरयोनंतलवं भवति । निर्दे श्राभिमखं wea: परुषस्य मतास्ते YAH व्यस्ते भवतः! उनश्तरभागखपुरुवख निरकाभिमुखं गच्छतः पूर्व कखयानापर्यो लर च्क्ख wat प्वखानापेचथा भवक्षस ख तलम्‌ । रवं दक्तिकनागखेपुरुषख farerfrad गच्छतः qaerariwer दथिणभुकखः भतल भयक्रखालतलमिति ॥ ७२॥ अरय कुत एवनित्वतः

कथं पर्थेति भगणः सग्रडाऽयं किमामयः1 ईति wrerat भचक्रभमणवस्तखितिमार।

WI ्ुवयेदरमाकतिप्ं WARE । CATS AME TERT यथाक्रमम्‌ ॥ ७३ ॥

भचक्रं नथताधिष्ठितमूतगालरूपं धुवयादं चिशेत्तरखि- रतारसेबंद्धं ब्रह्मणा निबद्धं भियतवायुगतिना Treaty प्रतिषङ्धं प्रवहानिखेः प्रवददवाथव्नैः खसखगयानस्यैराकि्ं खख स्यानाभिचातं प्राप्तं षदजसं निरेकरं पर्येति पिमाभिमुखं amare: । गमु ETS वायना भमति UTA SA: aT: सम्बन्धाभावात्‌ कथं MAMTA AE ATE इति । याणां अन्यादीनां कचा मागं वायंञरूपा भवक्रान्तगंताकाश्खा य- याक्रममधेऽघस्तन्ञद्धा महा प्रवदवायुगालस्धापितभ चक्र वाय्‌- तरेण निबद्धा श्रता ue सर भ्रमन्ति aver गरहाश्रपि मन्तोति fa चित्रम्‌ तथाच प्रववायुगालमध्यास्यविषु-

¢ = गृणछायपक्षाश्रकन GHA: | Rae

वह ष्छपवापर्िरक्षदश्च wae: सितिजख्तवाद्ध ene मस्तका- परि अ्रमणाख मेवंग्राभिमृखं प्रथातभ्रुव wer भवति an आसन्नलाद्धचक्रं नतं भवति। तते दूरलादिति खव. यक्रम्‌ ५.७३ ॥ श्रथ frat माखन भवतीति प्रन्रयोरत्तरमाइ।

सकछछदद्रतमन्दाधं पश्यन्त्यौ सुरासुराः | पितरः शशिगाः पत्तं खदिनं च नरा भवि ॥ ७४॥

यया देवदैत्या एक्वारमदितं खयं शरवषा्धपयंन पश्चन्ति। नरा wat खदिनपर्यन्तमके पश्यन्ति पिच्यं मासेन भवति नाडीषध्या तु मानुषम्‌। xfa खव युक्रमतएव विधुष्वंभागे पितरो वसन्तः are: सुधादोधितिमामनन्ति। qf ask निजमस्तकोर्धवं दं यताऽखरद्युदलं तदषाम्‌॥ भाधान्तरलान्न farce: a ` तस्माज्निशौथः खख पाणंमाख्याम्‌। we रविः पथदखेऽग्यदति ्रक्तऽखमेत्यथेत एव बिद्धम्‌ ॥ दति भाककराचार्यव विष्तोयाक्रं eyed ii ७४॥ अय प्रस- कग दूष्वस्यस्यास्यभगलाजामधःसयाधिकभगणानां yet प्रति-

RU Seafarer

पादना्थे प्रथमं Herat ऊर््वाधःकमेण ae are "भागान मदे खपप्ररे तवं चाह । |

उधपरिखस्य मदो Harare fear च | AA RAM भागा ASA MAMMA ॥ ७५॥

FAVE UL कच्ता वायुटृत्तसागद्टपा महती. महा- परिधिप्रमाणा। same ग्रस्य कल्ताल्पाल्यपरिधिप्रमाणा। चा निख्ुयायं) wangrut महाकच्तान्तगमनं ayaa वान्तगतखचकश्षालेनाष्वधःस्ययामरदल्यपरिधिकं कक्तं । we न्ययाक्रखरूपान पपन्तेः | एवं मदति टत्तपरिधो दादश्राजजि- भागानां समलेनाडूने भागा एककभागप्ररेशा AAT क- चया BA महान्ता बङखलात्मका लघुनि उत्ते तद्‌ इने तथा भागा अस्या कच्चया BATA अज्यसखलात्मिकाः wa- णेककभागप्रमाणमधिकासख्पं ग समं चक्रंश्पत्यंनपपत्तेरिति तात्पर्यम्‌ ॥ ७५ ॥ अथोाध्वाधःक्रमेण ग्दभगणभागकालया- ANTMAATE | ,. ।

कालेनाख्पेन भगणं WE CTIA US: | TE कालेन ACM मण्डले मदति FAT|| ७६॥ sagan: | weaaad परिधिमामं चस्याः सा- ल्यभ्रमणाधःस्थकल्षा। AW TSA समयेन भगणं दाद- भराश्सात्मकं भुद्कःऽतिक्रमते। मरति ASA ऊष्वंखकका- SAY | AT च्छम्‌ महता बना समयन ATH

qordwaray सदितः। ३६७

राज्नीम्‌ भङ्गे । वच्छमाणयाजनगतेरभिन्नलात्‌ ॥ ७६॥ श्रथा- न एवोाष्वाधःकमेश य दयाभगणास्तखकालेऽस्पा बडवा भवको-~ ति सादाहरणमाद।

सखण्ययाते बहन्‌ TS भगणान्‌ शोतदौधितिः। ` ACA HAM गच्छन्‌ ततः TU WHIT ॥ ७७॥ ` खख्पप्रमाणया क्या । ठुकारादतिक्रामंखन्दरो बजप्रमा- शान्‌ भगणाम्‌ बङवार्‌ दाग TMU: | भ्र । महाप्र- | माया कचया गच्छन्‌ अ निखतखनरात्‌ at भभणमस्यप्- माणठाम्‌ भगणान्‌ । जात्धमिप्रायेेकवचनम्‌। Weare TTT राशीन्‌ भष । अतएव WHET इति ॥ ७७ ॥ अथ दिगाब्दमासदहाराणामधिपान समाः BWA: | इति प्रश्रस्याश्रं चचाकाग्यामार। मन्दादधःकरमेण Yo दिवसाधिपाः। ` वषाभिपतयस्तदत्‌ SAAT प्रकोरतिताः ॥ ७८ ॥ HAT NA मासानामधिपाः SAT | VME खयेतनयादधोऽधःकमतसथा ॥ ७८ ॥ ऊष्यक्रमेण चतुर्य॑सह्याका गहा रिगाभिपतयो वारेश्वरा भवन्ति । यथा अनिरविन्भे मबुधमुरुष्एकरा दति mewn: । ae वण्यधिकव्रतजयरिगाक्मकस्य सखामिनस्दन्मन्दारधः. WAT STITT ग्रहा उकाः। चः खमुखया्यं । तत्वमख

चथा अनिमेमश्एकयन्रगुरसर्यवृधा दति । चक्रात्‌ सकाबरादू- 20

atc: , शबंसिडान््ः `

ध्वकसाकरमेव ` गहा मासानां जिज्रदिनाताकागां arf: कथिताः | तत्रम चणबुधद्कररविभोमनृरगनच दति । wa; सकाञ्चादधःकमन्रः अधःक्रमेण STAT: | हारति ai भगस चा्भम। इति पञ्चदव्रभागाक्यकराराणां दिने दादरा दादशच्व्य- राराजे चतुि्रतिराराणाभिच्यर्थः हारा साधंद्धिनाडिका।

दति ष्टिधिरिकाद्मकेऽरेाराज। चतुर्विंश्तिहाराणाभिन्यश्य । खामिनस्तथा मासेश्वरेवदव्यवहिताः कथिताः । यथा तत्कमः अनिरुरुभ मरविष्एकवुध चका दति। अच wa: बवैध्वंखला- WS खवाधःखलात्‌ ताग्यामधरष्क्रमः FATT 1 श्रन्व- सदष्दाधिपलाभ्युपगमे विभिगमगाविर हापत्तेः । ममु शनेरा- द्यावधिषेन खष्यारौ दि मवर्षद्ाराणां खामिवं नवा wrert- द्ावधिलेम खष्यादो arewea ूरवखणष्डक्रानोततदोज्ैविरा- धापन्तेः + अजेापवन्िः । रारारूपलम्मार्णां mifarswsy:- क्रमेण मेषादीनां बजवा दूष्वंक साताऽधः क्रमेर रार जलं युक्रम्‌। wanes चलुभिश्तिरहाराः सत्नतष्टास्तथा हारा war: | चतुरा हारा दितोयदिगप्रारक् च एव प्रथमरारबरता- दितीषदिनेषः। एवम्‌ लरचापि । एवमेतदारक्रमेक सावनववें. चया वारा इति . पृवैवधे ्ादग्रिमववे मोऽधःकचाक्रमेष टतोख. खन्लरोशरम्‌ | एवं घावगमासे दा. वारो AIHA मारे अरखाधिकाविति. ककोर्ष्वकमे वा दकरमेरेकानरितसात्‌, कचाः.

मूणार्थंधकाध्केन डितः | Ree

ध्वकमेष मासेश्वर उत्तरो लरमिन्युपपमं मन्दादित्यादि हाक

इयम्‌ ॥ ७८ ॥ TW | यरशंकशाः किमाताः।

हति प्रससार faqs: प्रथमं मलचार्णां कशामानमा₹।

भवेटकसा निग्भांभाथेमणं षिताडितम्‌। स्वीपरिष्टाहमति यअनेसेममण्ड़लम्‌ ॥ ८०॥ =:

aie भ्रमणं कशापरिधिमानं येोजनात्मकम्‌। खखार्थैकसुरार्णवाः। . दति वच्छमाणं wan गितं सखलभाणां wer नखजाधिष्ित- free wart खात्‌ । तेगंचचकलामितेय अनेभंमण्डलखं भदजाधिदहितगेखमध्यदकं संवीपरिषटाखन्रादिसकप्तय्ररेभ्य उपरि gt भ्रमति श्छगाखाद्मितः परिभ्रमति, अज्रापपत्तिः। गच- जाणा MIATA SARA गचचमण्डलं तच ZAI खय- कसा तदा गलजगत्यभावेऽयेककलागतिकस्यनयानपातान्य- थानपपन्तितया

कस्या ₹रो रूपमहाररागरेः | CARTES पफल टद्धापेचिवलाञ्चस्तागुपातेा away इय गतिः efenerfaar च भगवता रता. । मख्बगतेरभावाशेति वद्धिलाडितमिन्धुपयलम्‌ ॥८०॥ चच प्डकवावां मानन्ना- MTC ASR AT AT =

किवतो ततकरप्रातिः.। . . -

१2

Ase दयसिकाकः

इति प्रखश्याष्सरमाह।

कश्पाक्तचन््रभगणा गुणिताः TRA |

आकाशकशा सा ज्ञेया करव्या्िसेथा TA: ॥ ८९॥ कश्पाक्रचन्द्रभगणाः। |

एते aewnfeat, Te सुभगकारयः। LOM यगच्भमखाः USAT: करूपचन्रभगण्णा TAA: | wxawar avarfafsewrn इति वच्छमाण्या गणिता at तस्िताकाश्कल्लापरिधिरूपा war धीमतेति रषः 1 भन्वनन्ताकाश्रस्य कथं परिधिरित्यत are करव्यार्चिरिति। gue किरणप्रचारस्तयाकाञ्रकक्षापरिमित cared: 1 तथाच UCMASlLA खर्यकिरणप्रलारखदेश्ाद्धिलाकाश्नगोालस्य त्र- चाष्डकटाहाम्मंतसख परिधिमानं सम्भवत्येवेति भावः | अजरा- पपन्तिः | समनन्भरमेव यद्धगणभक्रा SHRIYT तस क्ता स्या- दिलयुक्रेभंगणकल्ाचातः waar सिद्धा । अतखदरभगणकच्चये- चातः खकल्षातुख् एवेति दिक्‌ ॥ ८९॥ अथ ग्रदार्णां wera- यनं योाजनगत्धानयनं चाद | =

सेव यत्कश्यभगणे्भक्ता FRAG भवेत्‌। ` : SUTRAS: सर्वेषा AA: समृता ॥ ८२ ॥ खोककरव्यातिरूपाकाशककणा URES. wera Saat we we कचा भवेत्‌। एवकारो frqery । ewer कर्पर विसावनेभक्रा मं फलं सर्वेवामुक्रभगशसम्बन्धिनां qe-

4

गएाथंपकान्नकेन SETA: | 9९

<rarant feawe दि मसम्नन्धिनोत्यथः । भाम्मति्याजनाः- farst कथिता अबापपक्िः। कश्पभगण्कचाघातरूपाका- WRG HATTA कशा Wes | ae खकचानमितयेाज- wf uy: क्रामतोति कश्परविसावनदिनेराकाश्करामित- asa तरेकरविसावमदिमेन कानोत्वगुपातेन पुषेगति- चगगात्मिका wae GMAT ८९ ॥ We याजनाता- WIN: कलात्मकगतिं सीयामाइ। । भुक्तियोजनजा स्या सेन्दोभेमणसङ्गणा | RTA तु सा तस्य तिष्याप्ना गतिलिध्िकाः ॥ ८३॥ गतिथोजनेत्पश्ना या सद्या सा स्वा WKS BATT UT wear afeat खककयाप्ताभिमतयरष्ट क्या भक्ता सां फल- Sr तिच्याप्ता पश्चदच्रभन्रा। तुकारात्‌ फलं तस्यामिमत॑यदस्य गतिकखा भवन्ति । अतरापपञ्षिः । कलायोाजने चक्रकलासदा गतियेजमैः का दत्यनुपातेन गतिकः । तचापि wat पञ्चदश्मभक्राखक्रकणा दति चक्रकलाखङूपं watauga ॥ ८द॥ अथ किमुत्तेधा दति प्रन्नस्छा्षरमाह |

कला CRAY मरोमण्डलभाजिता | TAU भमिकणाना TUT खं SAAT ॥ ८४॥ —aeret सोजनाल्िका कका wade यानानि ward ऋका दिगणानील्युक्तश्व्यासेन remade गणिता श्वपरि- धिना तदवमतेन भक्ता फलं. तसाः कशाधाः कणा. यत्वा

Ree ` ` etfewrr

भवन्ति । रते wares शना afunt: war खग्टरोतयास- सम्बन्धिर खां Tween मेः सकान्रादवति | अचापपन्तिः। भपरिधिना WATT कशायाजनेः क दत्ययपातेन WUT ग्वायारेऽर्भिताः कशाय्याघाभं -दगर्भकक्ापरिधिपरे ब्रान्त राश- कप यषष्ात्‌ AT ACU ATA होने गरषए्त्‌ क- Qa तच कच्राव्याडा warren अर्धता; हताः । उभयथा समत्वात्‌ | कशच्यमेव wera तच्रधिष्टाबादिति। -एतेष fagutrepa: परस्यराम्सरस्नानं छगममिति । किमन्भरा ति परश्रस्तो्लरं सखतः सिद्धमेवेति रिक्‌ ॥ ८४॥ अयाष्वक्रमेष सिद्धाः कशा विवक्षुः प्रथमं wre कशा बृधन्नोघ्राखकसां TE)

खजनयान्थिरिदचनाः कचा तु दिमदोभितेः। BATT SS ETRE ॥ ८५ ॥ -

URE कचा सदखगणितसिद्धरामाः 1 ठकारादागम- आामाष्ठेनाङ्गोकाया। अन्यथान्यान्या्जयापन्तेलतचन्दादूष्व बघोर चस क्ता गवखद न्तवेद दिन्नः। यद्यपि guitire- arara प्रत्यकं नेति aerarfaceet तथापि suwtarea- मणानीतककशायां गल्यनरोाघेन weredaret war अमति, पूवं

BUH sas । ` दति mare: | Waar भमशेक्यारेककचार्यां ररिषुधिश्ठकषला- भवखिने मणष्डलभङ्गगप्रलेरिति खचनायम्कम्‌ # ८५ 1 अन्न इडो तो चष्ट sat ख यवधह्टक्राणा मनिनां wet चाह + . |

गृएटाथंप्रकाश्रकेन सदितः। Rey

ए्एकशोघ्रस्य सप्ताधिरसान्भिरसषडयमाः। सनोऽ्नुभष्टक्राणां खख्थकरसुराणंवाः ॥ ८९ ॥

aga इक च्राशस्य काद्र ्ङ्गवेद षद सपकाः इटकाय- खान चनायमुक्ताः 1 ततरु ष्य waquysarat URGHTT- भिन्ला कचा खखपश्चण्डदे बाग्धवः। auf quigeg: खयाधः- खलान्‌ केवलं खर्यकरेव वक्त मृदिता तथापि कशयैको भगण- कदा कश्परविषावनदिभैः खकश्ामितयाजनानि तदारमखेन कानोत्यनु पातागतयेाजनेः क LATTA ख्यबुध्रक्राणाम- भिल्ञलसिद्यथं बुधष्ुक्रयारणक्षा। अन्यधा समलानुपपन्ते- रिति॥ cen wa भम कां चक्रन्द चद्द कां चाड ।

SHAAN | WRIA HTC AAG AES ॥ ८७ ॥

भी मख । winner खयादुष्वकक्षा मवखनवषडन्द्रसर्पाः। न्द्रमन्दाखस्म कशा बेदादिवेदसपपत्तरामनागरामाः। दव- माका न cat तथापि गतयेजनेखन्दराखन्नानायोाक्ा॥ ८७॥ अथ ACCTST: कशे VTE ।

छततुमुनिपश्चादविगुणन्दुषिषया गरोः | खभीनेवदतकी्टदिशेलाथैखक्क्जराः ॥ ८८ ॥ जरखतेभामाकनोखादूष्ये कथा वेदाङ्गमुनिपञ्चखरराम- WANT | राहा: कला बेद्‌ाङ्गगजयमसत्तपश्चान्रोतयः। इयम-

Res , . . शयंसिडाग्तः

Tafa राहार्गतिथाजगेज्नानार्थमक्षा । अरजापि पातकं चक्र- शरणद लमवधेयम्‌ ॥ स्प ॥ Wa wt wet नचवाधिषहठितमूत- गालमध्यकर्ां चाद 1

पश्चवाणासिनागर्तरसाद्यकीः शनेस्ततः | भानां रविखश्यन्याङ्कवसुरण्ब्रशराञ्चिनः ॥ ८५. ॥

ततो CHUA राध्ये wl: कला TETEyETES- Saat | AQaret गाखमध्ये कचा weed इादज्रनवब- ताष्टनवतितत्नमिता i | | भवेद्धकक्षा deatiniad षटटिताडितम्‌। | THAT भकलाया द्वादन्राक्तरितलाद युक्रलं तथापि चैव वत्क- च्यभगरोरित्यनेन ख्यकशाया Sw दाद ज्राघाऽवयवस्य निब- न्ने त्यागेऽपि WHINY भगवता एदीतला दराषः । एतेना- धाऽवथवस्वा धन्युगलेन त्था गोऽघाभ्यधिकलेनोध्वंमेकाधिकयणं कलशाजिबन्धेन हतमिति चितम्‌ ॥ ८८ ॥ नगु चनद्रकलाया शआआगमप्रामाख्ेनाङ्गोकारे सर्वक्ताणामागमप्रामाष्यापश्या सेव यत्कल्यभगणरभंक्ता तद्ध मणं भवेत्‌ | ति कल्ानयनं व्ययम्‌ । अन्ययाकाज्नकल्ाश्चाना सम्भवा पन्ते रित्यत आकाश्रकक्ैवागमप्रामष्येनाङ्गोकार्चति वसकतिख- RATT |

खन्धामखचयखसागरष्रकनाग- MAC ए व्यमशूपनगा्टचन्राः। :

गूएायप्रकाशकेन alee: | Rey

नह्माण्डसम्पुरपरिथमणं समन्ता- द्भ्यन्तरे दिनकरस्य करप्रसारः ॥ ८०॥

वेदाङ्ग सोतिनखभ्रसप्तष्टतयः प्रयतगुणिता योाभनानि eet e ~ वाधाक्रानि । ब्रह्माण्डसम्पुटपरिभ्रमणं ब्रह्माण्डगालस्य परि- ~ ©» NA धिः। कल्यभगणकच्वा ₹तित्ेनाकाश्कचायाः पूवे BRIM Tha न पानरुह्यम्‌। अभ्यन्तरे ब्रह्माण्डगालान्तः दर्यस्याभितः किरणानां प्रसारः खयकिरणप्रचारदेभ्रस्य परिधिसतन्तुख्यः। एतेन ब्रह्माण्डगेा खान्तःपरिधिनं बाह्य दूति चितम्‌ i co i € th अयागिमग्न्यस्यासङ्गतिल्परिदारायमध्यायसमाभ्िंफरक्किकयाद।

दति खर्यसिद्वान्ते भूगालाध्यायः।

दति भिन्नच्छन्द्सा प्रारयप्रसङ्गः समाप्त इत्ययः | पृवंखण्डे ग्न्धेकदेश्र राधिकारसञ्ज्ञा छता | उत्तरखण्डे ग्रन्धेकदे शस्या- ध्यायसज्ज्ञा भिन्नप्रसङ्गवशात्‌ कृतेति ध्येयम्‌ | terra रचिते खयंसिद्धान्तरिष्पणे। उत्तरां PATHS WAIANAE YA: Il दूति ओ्रोसकलंमखकषार्वभेमबलालदरेवज्नात्मजरङ्नायवि- रचिते गृढाथप्रकाशक उत्तर खण्डे श्रगेलाध्यायः gu: ,

* करप्रचारः | इतिवा als |

Red खयसिखान्तः

अरय प॒नमुनोन्‌ STS प्रति स्चाकाभ्यामार |

अथ गुप Wa देशे SMA: श्रयचिरल ङतः |

सम्पूज्य भास्कार HT TUT भान्यथ गुद्धकान्‌ ॥९॥ पारम्ययापदेशेन यथान्नानं ACTA |

श्राचार्यः FLATTS सरै प्र्यक्तदरशिंवान्‌ ॥ > I

Bam मङ्गलाथेः। दितीयाऽथग्रब्दः पूत्राक्रानन्तया- थंकः। aa रहसि wer पवि देशे खान arene: ख्यी- शपरूषोा मयासुराध्यापकः। चातः BATA: WH wWe- मनाः। श्रलङ्कुता ₹स्तकणंकण्टादिण्डषणग्धषितः। निखिन्त- तवद्या तकमिदं विशेषणम्‌ अन्यथा गररादिव्यवहारादिव्याङ- लतया ARCATA: | भास्करं MAA खापजोव्यं भक्ा- राथध्यतलेन WASVIT VY नमरकारब्हतिविषयं कला यदान्‌ चन्द्रादि ग्रहान्‌ यस्य VANS: प्राधान्यज्ञाना्थम्‌ ॥ भानि नक्षत्राणि रशींख गृद्यकान्‌ aerate चद्रदोवताः UHH) ुर्खयाथकस्ाऽचानुसन्पेयः। गुरोः TI मुखा- ददनारविन्दात्‌ | पारम्पयापदेभेन Bin मुनीन्‌ प्रद्यु मुनिभिः खयां परुषं परतयुक्तमिति परम्यरया कथनेन । वस्त॒- ag भ्रि्सछायदात्यादनाथें ज्ञानेतिगा्यलद्धचनमेतदुश्वा BAA कथमन्यथा खयाज्ञपतां परुषो मयासुर प्रत्यवददूर- wana प्रति कथन उद्यताऽकः winged प्रति कथनेऽन- द्यतः कुतःकारणाभावाख। यथा Awe यादृशं ज्ञानं

गूणाय प्रकाशकेन Bea: | १७

पूवीक्रमवगतं रियबेाधायं मयासुरस्याभ्नमन्नानोात्पाद माथे €» ` “~ 9 (५ ° e

सवे प्रागध्यायाक्गं uaacfaarsy nae द्िंतवानिच्यथेः॥२॥

कथं दश्रितवाजिति मयासुर प्रदयक्तद्धयीं ्युरूषवचनस्यानुवाद

खर्या्परूषा मयासुर प्रति गेलबन्धोदशं तदुपक्रमं च Bat

TATE |

भभगालस्य रचनां कुयादाश्व्य॑कारिणणेम्‌ | BARE परथिवोगोालं कारयित्वा तु ACA ॥ ३२॥ दण्डं तन्मध्यगं मेरासुभयच विनिगतम्‌। आधारककाद्ितयं कच्ता वेषुवतो तथा ॥ ४॥

anes ्गालादभितः संस तस्य नच्चाधिषठितगालस्य प्रागध्यायोकार्थस्य रचनां खितिन्नानाथं दृष्टान्नात्मकगेालस्य fafafa सुघीगंणका गेलशिन्पश्चः gaa) नग Agha सवे भानं भवतोति दृष्टाम्तभालनिबन्धनं यथमेवेत्यत BIH च्राखु- यकारिणीमिति। उक्रप्रतील्युदू ताहुतवुद्धि जनयिचीं तथाचेाक्रेन खाधस्ति्यगभागयोखौकावस्थानस्य तद्धा गसयभगेालप्रदेरस्य च ग्डमेनिंराधारलादेख ज्ञानं मनसि सप्रतीतिकं न भवत्यत दृष्टान्तगेाले तन्निखयसम्भवात्‌ तत्निबन्धन माव श्छकमिति भावः, कथं रचनां कुयादित्यत ate, श्रभष्टमिति। wat गाल- aire खेश्छाकस्पितपरिधिप्रमाणकं दारवं arsafed ष- fex कारयित्वा काष्टशिच्यन्नदारा छलेत्ययः। मेरोरन- कन्यरूपं दण्डकाष्ठं तन्मध्यगं aw काष्टषटितण्गे खस्य मध्ये

yo

३४८ खवंसिडान्तः

fexay शिथिलतया स्थितम्‌ । उभयच गालखव्याघप्र- arefexaranat बहिरिव्यर्थः। विनिर्गतमेकायादन्यतरा- यावशिष्टदण्डप्रदे्रतस्यं निःखतम्‌। उभयाग्राभ्यां तुष्य दण्ड- प्रदेशो यथा सातां तया कुयादिल्य्यंः। भगाखलनिबन्धना- यैमाधारटत्तदइयमादह । श्राधारकक्तादितयमिति। भगाख- निबन्धना्मादावाश्रयाभे उत्तयार्दितय सष्वीधसिर्यगवस्था- नकमेशेकमेकमेवं दयमित्य्थः । ग्डगेालाद्‌भयतस्तव्यान्तरेण दण्डप्रदे योः प्रातमेकं TH कुयात्‌ । aT ठत्तमपरं तद- च्छेदन Cid कुयादिति fag) एतहृत्तदयव्यतिर- कणग्डगालादभितेा भगेखनिबन्धनान्‌पपन्तेः। भगेालनिवन्ध- मारम्ममार । करेति । वेषुवती विषुवसम्बन्धिगो wer ठ तपरि- धि विषुवहृन्तभिव्यथंः। तयाघारदन्तदइयस्याधच्छदेन भगाखम- wena गणकन निवड मित्यथेः॥ ४ ॥ श्रय मेषादि- दादश्राशीमामदहाराजटन्तनिबन्धनमन्यदपि BTRTYRATE |

भगणांशाङ्कलैः काया SPATS एव ताः । RATATAT TRU तत्माणानु मानतः ॥ ५॥ कान्तिविक्तेपभागेश्च द लितेदंक्तिणोत्तरेः।

खैः खेरपक्रमेसिखो मेषादौनामपक्रमात्‌ ॥ ९ ॥ कशाः WHAT ताञ्च ककादोनां विपययात्‌ | तद्त्‌ तिखस्तुलादोनां खगादोनां विलोमतः ॥ ७ ॥ याम्यगेलाथिताः कायाः AAAI |

गृएायेप्रकाग्रकनग UTA: | १९९

याग्यादगगालसंस्ानां भानाममिजितस्तथा ॥ ८ ॥ सप्र्षोणामगस््यस्य ब्रह्मादौनां च कश्पयेत्‌। मध्ये qa कच्छ सर्वेषामेव सखिता ॥ ८ ॥

wave: इादशराभििभागेः ष्यधिकशतत्रयपरि- मिताङ्कलेः दखितैः समविभागेन खण्डितिरद्धितेरित्यर्थः। ताः Hat, वंशशलाकाटठत्ताल्मिकास्तिखः। चिसद्या काः | एवका- रादद्ने ठन्ते च न्यनाधिकव्यवच्छेदः। शिच्यन्नेन गेाख- गणितन्नेन कायीाः। एताः पूवंटन्तप्रमाणेन न काया द्त्यभि- प्रायेणा सखाराराचार्धकर्णेरिति। awa मेषादिचिकं तस्व प्रतिराश्वदारातटत्तस्याधकशौ BAY द्या ताभि- fra: । चकारात्‌ कायाः। खख्यज्यामितेन व्या साधन मेषा- दिचयाणं टत्तचयं कुयादिच्यथः । ननु स्प्टाधिकारोक्राहा- राचराधकणानयमे यश्यभावात्‌ तेटन्तनिमाणं कुतः कायेमि- व्यत STR) तद्ममाएनुमानत इति। | विषुवत्कक्ताप्रमाणा- TAMAS AAG कार्यम्‌। यथा विषुवहृत्तं पुव॑टत्तसमम्‌ | तथा तदनुरोधेन मेषामटन्तमस्पं तदमुरोधेन टषानटृत्तमस्ं तदनुरोधेन मिथ॒नान्तटत्तमल्पमिव्युत्तरोा र मक्पव्यासार्धट- त्म्‌ । त्वहाराचटन्तमिति दच्यावासाधंन टत्तनिमाणं युक्रियुक्तं॒क्राज्तिज्यावभानात्‌ चिच्यावगा ऋरुलस्याहाराचल- कलव्यासाधलादिति भावः। gua fag wal दृष्टान्तगाले निबक्नाति । क्राज्तिषिकेपमागेरिति । क्राजिटम्तस्य विषुवह-

३५० खयंसिडधान्तः

प्रदेणादिचिप्तप्रदेणा ACH: | चकारादाधारटत्त स्येद॑ःलितैः सम- विभागेन खण्डितेरङ्ितेः। द चिणिात्तरेविषुवट त्क्रान्तिटन्त- प्रदेशयादंचिणात्तरान्तरात्मकेरुकखन्षणेः wala: खराभि- सम्बद्धैरपक्रमैः खष्टाधिकारानोतक्रान््ंशेभंषादीनां मेषादि- राशिवयान्तानां मेषान्तटषान्तमिथुनान्तानामिन्यर्थः । ति- सस्तिसञ्चाकाः प्राङ्धिमिता टत्तरूपाः कल्ला । श्रपक्रमात्‌। अपशब्द स्यापवगेलात्‌ क्रमादित्ययंः । प्रकल्पयेत्‌ । fray गणका विषुवहृन्तानुरोधेनाधारदटत्तदय उत्तरता निबन्ध- यदित्यर्थः । ककादीनामाद। ता इति। मेषादिकच्ा नि- बद्धाः ककादीनां ककसिंहकन्यानामादि प्रदेशानां विपर्ययात्‌ BATT! चकारः aes तेन प्रकल्पयदित्यथैः। fare नान्तटत्तं Rea सिंहादेरमषान्तत्तं कन्यादे- रिति फलितम्‌ त॒लादोनामाइ । तदरिति। तलादौनां तुलादटरखिकधन्विनां faa) अ्रन्यास्तिसष्याकाः कल्ला सददेक- दिचिराथिक्राग्धेभे स्हलान्तटरशिकान्तधनरन्तानां याम्यगाला- भिताः । विषुवहुन्ताद्‌चिणभाग श्राधारटत्तदये निबद्धाः कायाः। गणकनेति WT) मकरादीनामाद। खगादौनाभिति। विलामत उत्क्रमात्‌ त॒ुलादिखब्बद्धाः कक्षा मकरादीनां भवन्ति | धनरन्तटत्तं मकरादंटेखिकान्तटटत्तं ुम्भादेस्हला- mad मोनादेरिति फलितम्‌। ताराणां कच्चाजिबन्धम- are: aarercfefa 1 भानामश्िन्यादिसप्त्विंश्तिगखत्र- frarat याम्यादगेोखलसंस्ानां fagagaurefaeracar-

गएायेप्रकाश्रकेम ACA: | २५१

गयोाययायोाग्यमवखितानां यन्नतचध्युवकस्पष्टकान्तिरत्तरा तन्नच्चचाणाम॒न्तरभागावख्ितामां येषां स्पष्टकान्तिदंक्तिणा तेषां दल्िणभागावस्ितानाभिव्यथंः। carefaararar- गयाः | श्रपिशब्दा याग्यान्तरनन्षचक्रमेण Bays: । क- चाघारात्‌ कक्ाणामाधारदटत्तदयात्‌ तयारित्यथैः | सप्तभ्य पञ्चमो । काः खस्पषटक्रान्तिज्योत्पन्तद्यन्याव्यासाधंप्रमाणेन ठन्ताकाराः प्रकल्ययेत्‌। भिल्पज्ञो निबन्धयेत्‌ । अरन्येषामण्याइ | अभिजित शति। श्रभिजिन्नच्तचविम्बस्य सप्तविंशतिबिम्नानाम- गस्य चच बिम्बस्य ब्रह्मसञ्क्कतारा TRIAS TA TAGa- बिम्बारनां चकारोाऽनखन्धेयः। तथा कक्षा यथायोग्यं प्रकरप- येदित्यथः। निबन्धनप्रकारमुपसंहरति। मध्य दति सवै- सामृक्रकच्षाणा मध्ये तुखखयभा गेऽनाधार दत्त मध्यप्रदेशे | -एव- कारादन्यये गव्यवच्छेदः | वेषुवती aw विषुवसम्बन्धिनो ठत्त- eur संख्ितावख्िता भवति तथा शिष्यकः क्तं निबन्धये- दित्यर्थः । विषुवदृन्तात्‌ खस्यष्टक्राश्यन्तरेण सखयुव्याव्यासाधे- प्रमाणेनारेाराचट्न्माधार ठत्तयानिबन्धयेदिति निष्कुटे- Shen श्रय are मेषादिराशिसन्निवे्ं साधस्चाकना₹।

तदाधारय॒तेर्ष्वेमयने विषुव यम्‌। विषुबत्खानते भागेः स्फाटेभगणसच्चरात्‌ ॥ १०॥ त्तेचाण्येवमजाटीनां तियग्ज्याभिः प्रकल्पयेत्‌ |

तदाधार य॒तेखद्िषुवदृत्तमाधारमाधारटन्तं तयायतेः

BUR खयंसिडान्तः

खन्पातादूष्वंमृपरि | अन्तिमाराराताधारट WaT: सम्पातेऽयने दक्णिष्रायणएसस्धिश्याने भवतः। श्रत्राध्वपदसश्चारादा- धार्त मूष्वाधरं oe न तिचगुखण्डलाकारम्‌। तेनैतत्‌ फलितम्‌ विषुवडन्योध्वाधराधारटक ऊष्वेमधस्च सग्पात- स्तत्राध्वसम्पातान्मकरादथ्राराचट्न्तं चतुविशत्यंगेखदाधार- aa cfauat यच at तचेात्तरायणसन्िश्ानम्‌ । एव- मधःसम्यातात्‌ ककौद्यराराचटृन्तं चतुविंशव्थंभेखदाधारटन्त उत्तरता यच wy तच दचिणायनसन्धिस्थानमिति। wa- नादिषुवस्य विपरीतश्ितलादृ ष्वब्द द्चातितविपरो ताधः्ब्द- सम्बन्धादिषुवदयं भवति । तात्यया्ेष्ठु तिर्यगकष्डलाकारा- धारट्तविषुवदुन्लसन्यातोा पुवापरो क्रमेण मेषादि हलारि- ear विषवल्श्याने भवत cfa wa राभरिसाकल्यसन्निवेश्- are, विषृवच्छयानत दति । विषुवप्रदेणात्‌ स्फुटे राश्िषम्बयि- भिस्तिं्रन्मितैरगभगणसश्चराद्राभरिसाकल्यसन्ञिवेशात्‌ तियंग्‌- व्याभिरक्रटन्तामुकारातिरिक्रानकारदचटृ्प्रदेभेरजादीनां मेषादीनाम्‌। एवमयन विषवकल्पनरोत्या तदन्तराले शेचाणि स्त्रानानि खधीगणकः प्रकच्ययेद येत्‌ तथ्या पृवंदिक्ख- विषवखानाद्गाखटन्तदादर्शाभरखण्डप्रदेशेन मेषाम्ाहाराचदन्ते पूवंभागे यच स्थानं तच मेषान्तखानं तस्मात्‌ तदन्तरेण टवा- म्तादहाराचटन्ते तदन्तरेण ठषान्तस्ानमस्रादयमसन्धिखानं तद्मदेशान्तरेण भिथुनान्तश्चागमस्ममात्‌ पञ्िमभागे ककाना- हाराचषन्ते तदन्तरेण ककाकस्थानमस्मादपि खिडान्तादहा-

गूणायेप्रका्रकेम UTC: | २५३

- Tat तदग्रेण शडान्तसखानमस्मादपि acute पञ्चिमविषुवखानं कन्यान्तस्थानमस्मादपि पूर्वभागे qara- VIUITA तदमरण तलान्तस्यानमस्मादपि टखिकान्ता- हाराचदट्ष्ते तदन्तरेण टखिकान्तस्थानमस्नादपि तदग्तरेणा- यनखन्धिखानं घनुरमखाममस्नात्‌ कुम्भा चदे राटन्ते तद- न्तरण मकराम्तख्ानमस्मादपि मोनाद्याराचटन्ते तदन्त- रेण garners मोनादिखानं च । warefa पूवविषुवे मीनान्तस्वानं मेषादिखानं च तदन्तरेणेति व्यक्रम्‌॥९०॥ मन गले टको दादच्राभ्ौनां सत्वादन्यया चक्रकणलनपपन्तेरि- त्यजेकटत्ताभावात्‌ कथं tage राश्िविभागानु पपत्तिञख। TAT SAAR ATA RATATAT ठन्तकथनच्छलेन FAT स्यष्टयन्‌ खर्यस्तदुन्ते भगणमेागं करोतीत्यार ।

HANSA चेव कल्ला तिर्यक्‌ तथापरा ॥ VW It MAIS तया खयः सद्‌ा पयति भासयन्‌।

अथनस्थाममारभ्य परिवर्तन ALITA चकार आ्आरम्समाघ्याभिन्ञायमस्थागनिरासाथंकः | श्रपरा गाल अघारटृन्समा ठन्तदूपा कचा तथा राश्ङ्मार्भैण | एव- कारोऽन्यमागेव्यवच्छे Us: | तियंक्‌। उक्रटत्तामजुकारविल- warrant क्रान्तिखञ्न्ना क्रमणं क्रान्तिः यहगमनभेग- ज्ञानाये न्तं तक्ङ््मृपकक्पितम्‌। श्रयनविषुवदयसंसक्त क्रान्तिटर्तं इादश्राश्छद्ितं tre निबन्धयेदिति तात्यां,

2x

३५४ ख्यसिडान्तः

भासयन्‌ भुवनानि प्रकाश्यम्‌ खम्‌ स खयंः। एतेन चक्रादीनां facia: \ खदा निरन्तरं तवा क्राशण्तिसञ्क्या ayer पर्येति war गच्छन्‌ भगणपरिपृतिंभागं करोति । wena मुरोाधेन नियतं क्राज्तिटन्तं कख्पितमिति भावः ॥ ९९ ॥ ममु MKT: fee कुता न गच्छनीत्यत आर)

TRIG GR: पातेरपमण्डलमाथितेः ॥ १९॥ ततेाऽपक्ल्टा Twa विसषपान्तेष्वपक्रमात्‌।

सन्द्रारयाऽकव्यतिरिश्ना या; Ga: सोः पातेः पाता- व्यद वतेरपमण्डलं क्रान्तिट समाचितः खखभाग खानेऽधिष्ि- aaa: कान्तिद लान्तगतय्रहभेगस्थानादित्यथः । चकारा- दिसेपाम्भरेणापशष्टा दल्िणत उश्लरता वा कषिता भवन्ति। अतः कारणादयपक्रमात्‌ क्रान्तिट्क्ान्तगेतखभोागय्यानादित्थ- U1 दक्िणत sacar वा विच्ेपान्ेषु गणितागतवि्ेपक- खाग्रस्थामेषु खनेद्‌ न्ते । तथाच कराम्दत्तं यथा विषु- वक्मण्डलेऽवखितं तथा wife पातस्थाने तत्षद्धा म्तरस्याने च खग्रमुक्रपरमविक्तेपकखाभिखच्चिभान्तरस्यानादूष्वाधःकमेख दचिणो्रता wa wad विषेपटन्तं चद्द्रादिगल्यमुरोधेन ख्वं खं fad afer तच गच्छन्तीति भावः॥९२॥ wa जिप्रश्नाधिकारोक्रलग्रमध्यलग्रयाः खरूपमाइ |

उद यक्शितिजे लग्ममस्तं गच्छ तदशात्‌॥ Ve I लद्धादयेर्यथा fad खमध्योपरि मध्यमम्‌।

गृ ा्थप्रकषाशकेन संहितः | Rue.

scafefas fafimawe पुरवदिग्दे् care: । wa wife aNee wawaraat संसक्तं Ameer RaTaa- धिभागेगादयलग्ममच्यत CH: | प्रसङ्गादसलग्रखङूपमाद। wafafa तद्शारदुदयलम्रानुरोधादस्तमसकितिजं शितिज- त्तस पञिमदिकप्रदेशमित्यथः । करान्िटत्तं गच्छत्‌ । यत्‌- WIT प्रववाखना सद्म तप्रो मेषा चवधिभोगेनास्त- eure दत्यर्थः। तथाच लितिजेध्वे सदा क्रान्तिटन्तस्य सद्भावाद्‌दयासखग्रयोः षदा न्तरं सिद्धं wercafacez- शीयराश्दयासभिः | यथाजिप्रन्नाधिकारोक्रप्रकारेण यतद्या- मितं बिद्धं Praga) मध्यमं away तत्‌ खमध्योपरि ख्य इश्याकाश्चविभागस्य मध्यं मध्वगतदचखिणाकलरदबटसानकार- प्रदेशरूपं नतु Was भासछराचायाभिमतं खखस्तिकं ae- Te काद्ाचित्कतवेन सदामत्पत्तेः। aerate खितं कान्ति ZU BUATHTSH UNSHA WA तत्मरज्ा मेषाद्यवधि- iia मध्यलब्रमच्यत इति तात्ययाथः॥९२॥ अरय जि- प्राधिकारोाक्राग्यायाः खरूपं स्य्टाधिकरोक्चरञ्यायाः खरूपं चाह,

मध्यकितिजयोमध्ये या ज्या सान्त्याभिधोयते ॥ ९४ ॥ BA चरद लज्धा च विंषवतक्ितिजाम्तरम्‌।

था उन्सरगाखे जिश्धाचरण्थाथ॒तिरूपा दकिणगेखे चर्‌-

स्यानजिख्धारूपा जिप्रश्राथिकारोाक्रा | wer सा aw या- 2x2

२५६ छखयंसिजान्तः

aracan fafa खाभिमतदे ्चितिजटन्तं तयोर्म॑ध्येऽन्त- राखेऽराराचदण्लद्ोकदश्प्ररेष्े च्या | उदयास्तखचयाम्याष्तर- खचसम्यातादराराचयाग्यात्तरटन्तसम्यातावधिखचरूपा व्था- खचागुकारा न Har अराराचक्ितिजटत्तसम्पातदय- बद्धादयाखद्धचस्याहराचटत्तवयासदजलाभावात्‌। WATAT- करगेाखेऽग्धा चिच्याधिका सङ्गच्छते अभिधीयते tras: कथ्यते । warrantee किंखश्ूपा यया aafafg- रिद्यित ares Safa saree च faqanad परिकत्यैते

दति जिप्रश्नाधिकारोाक्रम इयोः शब्दयो रकार्थवा चकलात्‌ तियंगाधारटत्ताुकारं fat गिरचशितिजटन्तमृकाण्डलं तति- तिजं खाभिमतदे ब्रक्षितिजटन्तमनयोरन्तरम्‌। चकारो विभरेषा- येकस्द्कारपररेन तदन्तरालख्िताडहाराचदत्तेकरेशस्सा्ध- च्याङूपन्टजदच मन्तर विशेषा त्मकम्‌। तथाच खनिर चर शख दे- भ्रयोरदयास्तद् यार न्तर मृष्वाधरमिति फलिता्थः। चरदल- ञ्चा तदन्तरालस्यिताराराचटक्कदेशद्पवरास्यखण्डकस्य | म त॒ दखम्धंम्‌। च्या WAI: | गाख्ञैश्ातव्या ॥ ९४॥ wa पूर्वहाकदयोक्तं चितिजखाज्ञाना दुब घमिल्यतः Grader खितिजखरूपमा इ |

Hae खक स्थानं मध्ये हितिजमण्डलम्‌॥ १५॥

गेले खकं खयं खगं भप्रदेगरैकरेरूपमुपरि wt

WTI He टला WAVY मध्ये तादृष्रगेाल ऊष्वाधःख-

गूएार्थप्रकाशकन सदहितः। ३५७

wea wen तत्‌ रितिजटन्तं तदनुरोधेन दृष्टान्तगेाले सितिजटन्तं स्थिरं daw कार्यमिति भावः ॥ ९५ ॥ wat Tuma fag ware खत एव पञिमभरमा यथा भवति तथा प्रकारमाह |

वस्तच्छन्नं AST लाकालाकेन वेष्टितम्‌ | श्रन्टतखावयोागेन कालस्रमणएसाधनम्‌॥ VE I

बदिः । areata: | गालाकारेण वस्तेण aq कादितं दृष्टाकगेलम्‌। चकाराद्स्तापरि तत्तदृन्तानामङ्कनं का- aa) लेाकालेोक्रन वेष्टितं दृ श्यादुश्यसन्धिख ट त्तेन fafas- स्थेम संसक्तम्‌ wie: समुखये । एतेन तिजं tae न ara fe तु वस्त्रोपरि fafasi गालसंसक्तं केनापि प्रकारेण fat यथा भवति तथा का्यैमिति तात्पर्यम्‌। श्रष्टतस्ाव- यागेनेताद्थं We Bat जखप्रवाहाधाघातेन काखभरमण- साधनं ufeareqacifugernires wad यथा भवति तथा साधनं कारणं काये खयंवदगाखयन्तं कार्यमित्यर्थः | Uae भवति । दृष्टा्तगालं FATS We तद्‌ाधारयश्चगे दकिणाकरभिन्तिञिप्रनखिकयाः Sa) यथा wad घुवा- भिमुखं खात्‌ । तत्तो यश्यग्जमागगतजलमवाहेण धृवाभिम्‌- खेन तस्याधः पश्चाद्भागे घाताऽपि यथा ख्यात्‌ तथाखादरन- मायेमेव वस्तच्छलमक्रम्‌ | VAY गाखट्लान्तरवकात्रमा- गेण जलाचातद्‌ ्रगभ्मेण चमत्कारागुत्यन्नेः। ATRIA AT

४८ wufearn:

रतासन्पादमाथंमपि वस्तच्छस्नमुक्म्‌। रदः THATS यथा न भवति तथा चिक्षणवस्त॒ना मदनारिना fed area. कितिजटन्लाकारेणाधा Wet ERT यथा सात्‌ तथा परिखाङ्पा fafa: काया। ava दकिणथयष्टिभागस्तच शिथिलो यथा भवति। अन्यया ्रमणामुपपन्तः। पवेदिक्‌- खपरि खाविभागाददिजंलप्रवादाऽदृश्लः कायं दत्यादि खब्येव सेयमिति ॥९६॥ श्रय यदि अलप्रवारस्तच न सम्वति तदा कथं GHA TETAS भवतोत्यतसत्खयंवदार्थमुक्तं स गां कायंमिल्याइ।

तुङ्गगोजसमायुक्तं गालयन् प्रसाधयेत्‌ | गोप्यमेतत्‌ प्रकाशन्त PAT भवेदि इ ॥ १७॥

दृष्टान्तगालद्ूपं चन्तं GHAI ART महादेव सस्य बीजं AG पारद caw: । तेम याजितं सत्‌ प्रसाधयेत्‌। गणकः frerg: ) sadu यथा माचचषषिवरीभिर्भालभ्म- स्तथा पारदप्रयागेण fag कयादित्यथेः। wren भवति । मिबद्धगाख बदिश्वंतयद्िप्रागन्तये यथेच्छया wae स्थागचये वा मेनिं परिधिषूपाम॒त्कोयं तां तालपचादिना चिक्रणवम्ह- खेपेनाच्छाद्य aa fax हला aay पारराऽधंपरिधी पृश रेच इतराधेपरिधा we च देयं तता मुद्धितच्छिट्ं wer waa भिन्तिसनखिक्याः Sa यथा गाखोाऽन्रिको भवति । ततः पारदजलाकषितयषटिः we भमति । तदा-

aordvarraa सदितः। १५९

जिता गाखख । Uae वस्तच्छल्नमाकाज्ाकारतासन्पार- मार्थेमेव चेत क्रियत दति afed सखयंवदक्रिया a aaa ate गेाणयमिति। एतत्‌ खथंव्टकर शं गाष्यम- प्रकाश्यं कुत इत्यत Arey प्रकाभ्ाक्रमिति। श्रतिव्यक्रतयाक्रं खयं वक रणमिह लाके सवंगम्यं सवंजमगम्यं भवेत्‌ | तथाच wea वस्हमि चमत्कारानुत्यत्तेखमत्कत्यथें सर्वच म प्रका- श्वमित्याशयेन तत्करणं व्यक्तं मोक्रमिति भावः ॥ ९७ ॥ मभु तया गे्यलेनाक्तं मया RATA ATTA कथमवगन्तव्यमित्यतः IAAT |

ARTASIAUAA रचये द्रालमुत्तमम्‌ |

युगे युगे समुच्छिन्ना र चनेयं विवखतः 11 ९८ ॥

प्रसादात्‌ कस्यचिद्भूयःप्रादुभेवति कामतः |

तस्मात्‌ खयंवहकरणस्य गेाष्यतवात्‌ गरूपदश्रेन परम्यरा-

भाप्तगुरोर्भिंवीजकथनेन We दृष्टा नगालमृ्तमं खयंवहा- त्मकं गणकः कुयात्‌ । तथाच मया Maa we गेप्यल- नातिब्यक्रा नाक्रेति भावः। अन्यः कथं ज्ञेयमिदमिल्यत are यग xanfe, विवखतः खयमण्डलाधिष्टा त॒ जीं व विशेष्यं स्यंवहरूपा रचना क्रिया युगे युगे aware caw: | ष- मच्छल शोके Gat कस्यचित्‌ मादृशस्य भ्रसादादनुयदा- द्यः वारंवारमिच्छया प्रादुभंवति व्यक्ता भवतील्यर्थः । तथाच यथा भकस्छयावगतं ALTAR TAIT AA

Ree खयसिडान्तः

कालस्य निरवधिलात्‌ खष्टेरनादिलाखेति भावः ॥९८॥ war- करसखयंवहक्रियारोद्या खयवरगाखातिरिक्रान्यखयंवहदयन्धाणि कालश्चानाथे साधयामि mere रसि कार्यमिति चाह ।

कालसं साधनाथाय तथा WA साधयेत्‌ ॥ १८ ॥ एकाकी याजयेद्धीजं यन्ते विस्ममयकारिणि।

तचा यथा खयंव इगेाखयन्तं साधितं तददि व्यः । काल- संसाधना्थाय कालस्य दिनगतारेः gararafafad ante खयं वदगाखातिरिक्रानि खयंवदयन््राणि साधयेत्‌ । गणकः भिश्यादि खकोभ्रल्येन कारयेत्‌। wa काखसाघके विस्मयका- रिणि खयंवदरूपतया लाकानामुत्पलाख्यंस्च कारण््डते बोजं खयंवहतासम्पादकं कारणमेकाको एकव्यक्तिकोाऽदितीयः सम्‌ याजयेत्‌ । fawyaa खयमेव निष्यादयेदित्यथेः। अन्यथा दितीयस्य तश्त्रानेन ATE तद्यन्हादस लाक- येण गेचरता्यां कदाचित्‌ सम्भावितायां विस्मयानुत्पन्तेः ॥ ९८ ॥ Wat खयंवदयन्त्राणां दुर्टलाच्छङ्कादियन्नेः arena श्नेयमिल्याद ।

AE ALITA TTA ATT ॥ २०॥ गुष्पदेशादिज्ञेयं कालद्नानमतन्रितैः |

रङुयषिधन्‌ सक्तः प्रसिद्धग्कायायन्तेग्काया साधकयन्तेर- नेकधा मामाविधगणितप्रकारगेरूपरग्ात्‌ खाध्यापक्खय नि-

गृणयप्रकाश्नकन HET: | | १९१

व्याजकथनाद तद्ितेरधमेः wee: कालश्चानं दिनगतादिन्नानं विज्ञेयं खक्छलेनावगम्यम्‌ । एतत्‌ wa fegrafetratr भास्कराचार्यः सख्ष्टीरतम्‌ | तच श्ङुखरूपम्‌ । समतलमस्तकपरिधि- भ्वेमखिद्धा रन्तिरन्तजः we: | तच्छायातः प्राक्त wrt दिग्दश्कालानाम्‌॥ दति । यष्ियन््ं च। चिज्याविष्कम्राधे au छता दि गदितं aq दल्ायां प्राक्‌ पात्‌ URI च ATs ॥ तत्‌ परिधा ष्वद afereyfraa: केन्द्रे । जिज्याङ्गुला निधेया SRA यावत्‌ # तावत्या माव्य य- द्वितीयटक्ते waa तच । दिनगतशेवा नाद्यः पराक्‌ पञ्चात्‌ स्यः कमेवम्‌ ॥ दति emai तु।

चक्रं WHATS 2Y

RET ख यंसिडान्तः

परिधा खथब्र्ुन्खादिकाधारम्‌ | धाजो चिम श्राधारात्‌ HAT भार्धऽच SAY च॥ तन्मध्ये Bary चिघ्ठाकौभिमुखमेमिकं धायम्‌। ग्मेरुनतभागा- WATS TIA AAT: ॥ तत्‌खाचघौन्तख्च नता उन्नतलवसङ्गुणं UTIs | Ua AAT TAA ATE: स्यृलाः परैः प्राक्राः ॥ fa) wrest तु, दलोरतं चक्रमश्न्ति चापम्‌ । दति। श्रथ गन्धविस्तरभयादेतेषां निरूपणविस्तरोा गशिता- दिविचारखोपेकछित इति ममव्यम्‌॥२०॥ अथ घरीयन्त्ादिभिञखमत्कारियन्ेवा स्वापजोव्यं कालं ae खाधयेदिति कालसाधनमृपसंदरति।

ताययन््कपालादैमयूरनरवानरे | सडवरोणगंभेश्च सम्यक कालं प्रसाधयेत्‌ ॥ २१॥

जलयन्तं च तत्‌ कपालं च कपालास्यं जलयन्तं वच्छमाणं तदाद्यं प्रथमं येषां तैर्यग्तेवलकायन्धप्रखतिभि; सापेचघरी-

गूणयप्रका्रकेन SHEA: | ३६९

यन्तेरमयुरनरवानरैः। WATTS खयवहयन्धं facie मर- यन्तं WETS कायायन्ं पुवदिष्टं areca खयं वदं निर- Tedd: सुध अरेणुगर्भेः gree रेवा धूलये गभं मध्य येषां a: खचप्राताः ufsegrat agfear मयूरोदरखा मुखाद्‌ घरिकान्तरेण खत एव निःखरन्तोति लाकप्रसिद्धया तादृ्र्यन्वेरिव्य्थः। Vat Wararey रेणवः सिकर्तां्रा गर्भँ उदरे यद्छैतादूशं यन्तरं वालकायन्तं प्रसिद्धम्‌ । तेन afea- म॑युरादि यन्नोर्मयुरायुक्रयन्त्ेवालुका यन्ते चेति सिद्धाऽथः | VARTA AVANTE CAT समृखयाथैकः। कालं दि- मगतादिरूपं सम्यक्‌ BS प्रसाधयेत्‌ | प्रकधंण ख च्मलेनाति- खच्ालेनेत्यथैः । जानोयादित्धथैः॥२९॥ ननु मयुरादिखयं- वयन्वाणि कथं ाध्यानोत्यतस्न्छाधनप्रकारा बद्वा दुगं- ATA खन्तीव्याह।

पारद्‌ाराम्बृताणि West asrenfa च | बोजानि पांसवसतेषु प्रयोगासतेऽपि दुरभाः॥ ९९॥

तेषु मयूरादियन्तेषु खयंवददामेते प्रयोगाः प्रकर्षेण rem: | wade यावदभिमवसिद्धः। एतेक इत्यत Are पारदारागब्बखच्ाणोति | पारद्यक्रा भ्राराः ययाच सि- डगक्ञ्िरोमशे | खधकाष्टजसमयक्र

समख्षिराराः समान्तरा FATA | 2१४

R¢e खयेसिडान्तः

किञ्चिदक्रा arse:

सुषिरस्छाधें एयक तासाम्‌ ॥

रखपृणं तच्चक्रं

द्माधाराश्खितं खयं wafa | tf wq see प्रयोगः। चाणि खचषाधनप्रयागः। wee भिख्पनेपण्यम्‌ । तेखजलानि tease प्रयोगः | चकारात्‌ तयोः Waa प्रयोागाऽपि । यथाच fagrafw- रोमशे |

उत्को नेमिमथवा

परिता मदनेन dana |

तदुपरि तालदखाद्यं

Bat सुषिरे रसं चिपेत्‌ तावत्‌॥

lagen |

चिक्तजलं मान्यता याति।

पिशितच्छिट्रं तदत-

aa भ्रमति खयं जलाषृष्टम्‌ ॥

ता्ादिमयस्याङ्ुच्-

रूपमल स्ाम्बुपुणंस्य |

एक HFVAITA-

दिंतीयमयं त्वधोमृखं च बदिः ॥

TAU चेत्‌ कं

नेन Hwee: पतति।

oravaraan सदितः। ३६५

मेम्यां बध्वा चरिका-

Sh जखयन्त्रवत्‌ तथा धायम्‌ ॥

नलकम्रच्युतसखिलं

पतति यथा तदहटीमध्ये | |

भ्रमति ततस्तत्‌ सतत

पणंघटोभिः समादृ्टम्‌॥

WHE खमदकं

कुण्डे याति प्रणालिकया । tia बीजानि केवलं ठुङ्गबोजप्रयोगः। पांखवेा धूखिप्रया- MAGA: प्रयो गाः । ्रपिशब्दात्‌ प्रयोगेषु सुगमतरा TAT: | दुलंभाः साधारणेन are: कतुंमशक्या ca: । अन्यया प्रतिष्हं ख्यंवहानां प्राचुयापन्तेः द्यं खयंवरविद्या समु- द्राग्तमिंःवासिजनैः fargre: सम्यगनग्यस्तति । कुदकविद्या- ares विस्तारानुद्याग दति संलेपः॥२२॥ अरय कपालास्यं जलयन््माड |

ताखपाचमधग्डटर न्यस्तं कुण्डेऽमलाग्भसि | षष्टिमेव्नत्यदाराचे स्फर यन्त्रं कपालकम्‌ ॥ Pe I

यत्‌ ताव्रधटितं पाचमधण्डिद्रिमधोभागे fer यद्य तत्‌। waarafe frag जलं विद्यते यस्िन्‌ age कुष्ठे TURTS न्यस्तं धारितं सददाराजे arearercra षष्टिः षष्टिवारमेव न न्युभाधिकं ania) श्रधच्िद्रमागेष जला-

ade खयंसिद्धान्तः

गमनेन जलपुणंतया frag भवति। तत्‌ कपालकं कपाख- मेव कपालकं घटखणष्डानां कपालपदवाच्लात्‌ घटाधस्तना- धाकारं यन्तं घटोयन्तं Ge THA! तहटनं TI

meaa fefrafafed vada

षडङ्गुलं दिगृणायतास्यम्‌।

तदम्भसा afer: प्रपथे

पात्रं चटाधंप्रतिमं घटी स्यात्‌ ॥

सश्यंशमाषचयनि्मिता या

VG: श्लाका चतुरङ्गुला Ala t

fag तया प्राक्रनमजपाजं

wade माडिकयाम्बुभि रत्‌ ॥ दति व्यक्तम्‌ । भगवता तु THAN A अय WEAN दिवैव काणश्चाना्थे नान्यदेत्याह |

are तथा साधु दिवा च विमले रवै | कायासंसाधने परोक्तं कालसाधनमुन्तमम्‌ ॥ २४॥

विमले मेघादि वयवधानङूपमलेन रहिते द्यं Uae fea । wart एवकारार्थस्तेन aaferqaez: | मर- यन्तं दादश्राङ्गुलशङ्ुयन्तं तथा घटीयन्धवत्‌ कालसाधकं ay खच्छं राच नेत्यथखिद्धम्‌ । ननु धरद्धोख्ढायासाधकलं न काखसाधकलवं तेन aa कथं यन््रलं कालसाधकवस्छना चन्छत्प्रतिपादनादित्यत श्रा कायासंषाधमेरिति। ददं

गूएा्ंप्रकाश्केम afea: | age

शङुरूपमरयन्ं कायायाः सम्यक्‌ THA साधनेरवगमैः war कालसाधनं दिनगतादिकालस्य कारणमुत्तमम्‌। श्रन्य- यन्त्ेभ्याऽस्माजिर न्तरतयातिग्रेष्ठम्‌। तथाच दायासाधकल्वेनेव STAT ण्डाः काखलसाधकत्मिति A यन््रतवव्याघातः। अतएव साभ्रदिने राज चानुपयुक्रः। ATA काया यन््ा- पलच्तएत्वात्‌ यष्टिधिनु खक्रा्छपि तथेति ध्येयम्‌ ॥ २४ ॥ अथादित एतर न्तयन्धज्ञा नस्येकफलकयनेन विभक्रमपि खण्ड- दयं क्राडयति।

दनक्तचचरितं VTA गोलं च तत्वतः | ग्दलोकमवाभ्रानि पयायेणात्मवान्‌ नरः ॥ २५ ॥

awrguret चरितं गणितविषयकं wri यन्धपुवखण्डर्पं wet श्रगाखभगाखखरूपग्रतिपादक्यन्धं गन्यात्तराधाम्त- गतम्‌ । चकारः खमु खये । तत्वतः वख्ख्ितिसद्धावेन ard- विभक्रिकससिरिण्येकं । ज्ात्वावगम्य नरः पुरुषः | Twas चन्दरादिग्रदार्णां साकं तद्ोकाधिष्ठितखानं ग्ररापलच्षणान्‌ मगचचाधिषठितखानमपि ध्येयम्‌ । प्राप्नोति । नन्‌ ग्रहलाकप्रा्या कः परुषार्थं दृत्यता माचरूपं परुषा्थफणलमाइ | प्चीयेएेति । TART परुष श्राद्मवानात्मन्नानी भवति। तथाषात्म- जानाम्‌ मेालप्रा्निरेवेति भावः wey श्रथायिमयन्यस्या- सङ्गतिपरिहारायारथाध्यायसमार्िं फक्षिकयाइ |

१९८ उयंसिडान्तः

दति ्यातिषोपनिषदध्यायः।

दति। यथा वेदे श्राक्रखदूपनिरूपणान्नारायणापनि- षदुच्यते। तथा च्छातिःश्रास्ते प्रतिपादितानां यनक जाणामेतद्रन्धेकदे्े खखूपादिनिखूपणाज्ज्यातिःश्रास्तषारं च्यातिषोपनिषदुच्यते | तत्छरज्ाऽध्यायो wae: सम्पूणं दव्ययः । रङ्गमायेग रचिते सखर्यसिद्धाम्तरिप्पणे | व्यातिषापनिषत्सञ्न्नाऽध्यायः पृणाऽपरार्धक ॥ ` दति ओखकलगणकषार्वभोामबल्लालदेवन्नात्मजरङ्गनाय- गणएकविरचिते गृढार्थप्रकाश्रक उत्तरखण्डे व्योतिषोापनिषद- ध्यायः qu: ॥

है ~ गृएायप्रकाग्रकन ATTA: | ade

अथय मानानि कति किञ्च तेरित्यवशिष्टप्रञ्नस्यात्तरण्त WYATT व्याख्यायते। तच प्रथमं मानानि कतीति प्रयमप्रञ्रस्यान्तरमाड,

ब्राह्यं दिव्यं तथा पियं प्राजापत्यं गुरेसलथा। सारं च सावनं चन्द्रमा मानानि वे नव ॥ ९॥

वे निखयेन । नवसड्याकानि काखलमानानि। aa प्रथमं

STATA | कल्पा ATA: प्राक्रम्‌। इत्यादि । परमायः Wa तस्य तयारहाराचसद्यया |

इत्यन्तं मध्यमाधिकारे प्रतिपादितम्‌ इदितीचं दियं

रेवमानम्‌। रिव्यं तद उश्यते। इत्यादि | तत्वष्टिः wyur दिव्यं वषेम्‌।

इत्यन्तं aaa प्रतिपादितम्‌ तथा तीयं मानं fox fart मानं वच्यमाणएम्‌ | प्राजापत्यं मानं वच्छमाणं wade ङ दस्यतेस्तया मानं वच्छमाणं पञ्चमम्‌ । सारं चकारात्‌ षष्ठ मानम्‌ । सावनं सप्तमं मानम्‌ चाद्धमानमष्टमम्‌। ATES मानं मवमम्‌। एतान्यपि तज्वोक्रामि॥९॥ श्रथ किञ्च तेरिति दितीयप्रञ्नसोन्तरं विवचुः प्रथमं व्यवहारोपयक्रमा-

नानि दश्र॑ंयति। 2

Re खयसिजान्तः

चवतुभिव्यवद्ाराऽच सौरचाद्धरससावनेः। TEU षश्चन्दं ज्ञेयं AA नित्यशः| २॥ रच मनुव्यलोकं सारचाद्रनाचत्रसावनेञखतुर्भिंमोर्गवयेव-

MIT: क्मघटना | Vey प्रभवादरिषष्टिवषें जात्यभिप्राये- एकवचनम्‌ | aaa छरस्पतिमानेम इ रस्यतिमध्यमरा- जभ गाव्मककालेन प्रत्येकं सेयम्‌ । अन्यैर वशिष्टेत्राहयपि्य- प्राजापत्यः fram: सदेत्यथः। व्यवहारा arf | हकारात्‌ काद्‌ाचित्कत्ेन तैव्धेवदहारः॥२॥ ज्य सरेण aqure प्रदशंयति।

सौरेण aaa षडशोतिमुखानि च | अयनं विषुवश्ेव संकरान्ते पुण्यकालता ॥ I अहाराश्यामानं सारण Haq, प्राव्यडिकद्धर्यगतिभा- गादराराचं भवतीत्यथैः। षडभोतिमुखानि वच्यमाणानि | चः समुचये। तेन सोरमानेन ज्ञेयानि। अयनं विषृवत्‌। चः खमुखये । संक्रान्तेः Vantaa ख्यबिम्बकला सम्बद्धा ता- रमानेन॥२॥ अरय षडशोतिमखमाद। तुलादि षडशेत्य्ां षडशोतिमुख कमात्‌ | तचतुष्टयमेव स्यादि खभावेषु राशिषु ॥ ४॥ ठलारम्भात्‌ षड्नोतिदिवसानां Beret षडशोतिमुखं भवति। तच्चतुष्टयं षड्ोतिमृखस्य wwe दि खभावेष राशिषु चतुषु क्रमादेवं वच्छयमाणा भवति ४॥ Aare

€ ९ मृएायपक्राशकन BTA: | २७१

षद्धिशे धनुषो भागे द्वाविंशे निमिषस्य च। मिथुनाष्टादओे भागे कन्यायास्तु चतुदश ॥ ५॥

wari: षद्धिंतितमेऽगे षड्ीतिमुखं मोनराशेदं विंध्र- तितमेऽ्े षडगीतिमृखम्‌। चकारः समृखयाथेकः प्रव्येकम- न्वेति । भिथुनराणेरष्टाद्ेऽे षडशोतिमृखं कन्यायाच्चतदंभे भागे षडभ्ोतिम्खम्‌। अ्रतणएव तुलादितः Tew aI गणनया येषु राशिषु भवति ते tine दिखभावाः षडग्रीतिम्‌ खसजञ्क्ञाः संक्रान्तिप्रकरणे खांहितिकंरुक्राः ॥५॥ श्रय षडभोत्येभगण- नया चतवारि षड्ोतिमुखान्य॒क्रा भगणा ्पुत्येथमवभिष्टांगाः षाडग्ातिपुष्ा इत्या इ |

ततः शेषाणि कन्याया यान्यहानि त षोडश | कतुभिस्तानि तुल्यानि पितुणां द्‌ तमन्तयम्‌ ॥ ९ ॥

ततः कन्यादिषतुङ्शभागानम्तरं शओेषाि भगणभागे- ऽवशिष्टामि कन्याया यान्यषशानि सरभागक्षमानि dren तानि। ठुकारान्‌ पृरवंदिनासमानि marae: समानि | fa पण्ानोत्ययः। तच पिदरं दन्तं श्राद्धादि कतमच्यमनन्त- फलदं भवति ॥ ६॥ wa राश्वधिहितक्रान्ति्त्ते waft स्थानानि पदख्न्धिखाने विषुवायमाभ्यां प्रसिद्धानोत्याद।

भवक्रनाभे विषुह्ितयं THETA | Ryans चेव चतसः प्रथितास्तु ताः ॥ ७॥

2 2

ROR खयंसिडान्तः

भवचक्रनाभा मगेखस्य Wacarat तुच्यान्तरेण मध्यभागे विषुवद्धितयं विषुवद्यं waged परसरं व्यासद्धचान्तरितं waa विषुवदुत्तावख्ामात्‌ age क्रान्तिटत्तभागे at BR ता क्रमेण पुवौपरो विषवल्छञ्ज्ना मेषतुलास्ये चेव्यथेः, अयनदितयमयनद्यं ककमकरादिरूपम्‌। चः समख्ये । तेन समद्धजगं ता विषुवायनाख्याः क्रान्तिटन्तप्रदे्ररूपा श्मय- खतखखतःसञ्छाकाः प्रथयिता गणिता पदादिवेन प्रसि- द्धाः। एवकारादन्यराभ्ोनां भिराषः। तुकारात्‌ arat समद्धचखत्वेऽपि विषुवायमलवाभावात्‌ पदादित्वेनाप्रसिद्धिरि- WUE: ॥ ७ ॥ अयावशिष्टनामारिखदूपमन्यदप्याद।

तद्‌ तरेषु सक्रान्तिदितयं दितयं पुनः। नैरन्तवीत्‌ तु Sale विष्णएपदोदयम्‌ ॥ ८ ॥

तदन्तरेषु विषुवायनान्तराखेषु | अवान्तरालानां चतुः- स्थाने सद्धा वादडव चनम्‌ | संक्रान्तिद्धितयं द्वितयं पना राश्छा- दिभागे यद्ाणामाक्रमणं aced भवति तदन्तराले रा- श्यादिभागे डा भवत tau: | यथा हि मेषाख्यविषुवककौ- स्यायनयोारन्तराले टठषमिथ॒नयारादे। करक॑तुलयारन्तराले सिंहकन्ययोरादी । त॒लामकरयोरन्तराले टखिकधन्‌षे- रादी। मकरमेषयारन्तराले कुमभमीमयोारादी इति wa विषुवानन्तरं संक्रमणदयमनभ्तरमयनं तदनन्तर संक्रान्ति इयं तदमन्तरं विषुवमनन्तरं संक्रान्तिदियमनन्तरमयनमि-

गृणथंप्रकाश्केन Vea: | २७३

त्यादि Gregan ज्ञेयमित्यर्थः । संक्रान्तिदयम्ये प्रथमसंक्रा- न्तो विशेषमाद। नेरन्तयादिति। निरन्तरतया खममूतायाः संक्रान्तेः सकाश्राद्विष्णपदीदयं तदन्तराल दति ae: । श्रव- गम्ये प्रयमंक्रान्तिरविष्णपद्‌ सञ्ज्ञा तयोदइयं तदभ्यन्तरे प्रत्येकं भवतीति arrears: | षडशोतिसञ्ज्नं fedtadwad पूवं खचितं तयेारपि इयं तदन्तराले भवतीति ध्येयम्‌ ॥ ८॥ अथायनदइयमा₹ |

भानेमेकरसंक्रान्तेः षण्मासा उत्तरायणम्‌ | HRS तथेव स्यात्‌ षण्मासा दङ्िणायनम्‌॥ ९ ॥

ख्यस्य ARTUR: सकाशात्‌ षर्‌ सीरमासा उत्तरायणं भवति । ककारे: HRI: सकाशात्‌ तथा दर्यभोागात्‌। एवकारादन्ययदनिरासः । षणए्माषाः। तुकारात्‌ ATT zfeurat waft len श्रथ्तंमासवषाश्याद |

दिराशिनाथा ऋतवस्ततेऽपि शिशिरादयः, मेषादयेो दादशेते ATIC वत्सरः ॥ Vo

क,

तता मकरसंक्रान्तेः ख्काशात्‌ | श्रपिगब्द उत्तरावणाव- धिना खमुखयायेकः। दिराभििनाथा राजिदयलामिका रा- अिदयाकभोागात्मका इत्यथः | fafacica: अिथिरवसन्त- सीगश्मव्षाश्चरद्धेमन्ता waa: कालविभागविश्रेषा भवन्ति i एते खर्यभेा गविषयका मेषादया रान्य दादश्रमासाक्तेदादश्रमि-

Rae | खयसिडाम्तः

मेः । एवकाराच्ुगाधिकव्यवच्छेदः | TET: तोर वषे भव- fa el श्रथ प्रसङ्गात्‌ संक्रान्तो पृष्छकालानयनमार्‌।

श्रकंमानकलाः THA गुणिता भृक्तिभाजिताः।

ACHAT: संक्रान्तेरवाक्‌ पुण्यं तथापरे ॥ १९॥

eae बिम्बप्रमाणकलाः wat गणिताः ख्येगल्या भक्ता-

स्तस्य फलास्याभै aggre afar cared: । संक्रान्तेः Gia राचिग्रवे्कालादिव्यर्थः। श्रवक्‌ Ud Tel खानादिधमरव्य पुष्टिका पुष्छदृद्धिकारिकाः । रपरे संकान्हत्तरकाले तथा खानादिधर्मृत्ये पण्छटद्धिदा इत्यथः । श्रता पपन्तिः | ख यबिम्बकंद्रस्य WMS सञ्चरणकालखः संक्रमणकालस्तस्व BAA दुर्ंयलात्‌ फलकालः Arsenate: सतु TANT बिम्बखञ्चरणङ्पाऽङ्गोङृता बिम्बखम्बन्धात्‌। अतः Wasa षष्टिसावनचरिकारदा ख्यबिम्बकलाभिः का दृत्यनुपाता- नोता बिम्बघरिकाः संक्रान्तिकाखः स्ुलः प्राङ्गेमिसञ्चरण- कालात्‌ पञिमनेभिसश्चरणकालपयन्तं तद धचटिका व्याबाध- चटिका दूति संक्रान्तिकालात्‌ ताभिः पुर्वेमपरच क्राले भा- HUTA: क्रमेण सथ्चरणात्‌ पुवात्तरकाले yer दति॥ ॥९९॥ श्रथ SCH क्रमप्राप्तं चाख्ूमानमार।

BAU प्राचो ATES: TM | ARRAY VAT दाद शभिस्तिथिः॥ V2 खयात्‌ समागमं wa fafada: एयग््डतः dext-

गूणा्ंप्रक्षाशकेन सहितः १७४

sere: प्रतिदिनं यत्‌। यच्छञ्चामितं प्राचां cat fer गच्छति तत्‌ प्रतिदिने चाश्मानं तन्तु गत्यन्तरांश्रमितम्‌। मम्‌ सोरदिनं छर्योभेन यथा भवति तथेतद्र Gare: कियद्धिः पुषं चान्द्रं दिनं भवतीत्यत ares diffs) agar खयं चन्रान्तरोत्पननेखतस्य ALIA | दाद्‌ भिद द ्सद्याकै- स्िथिञ्चया । एकं चाख्रदिनं श्चेयमित्यथः। एतदुक्तं भवति । खयंचन्रयागाथाद्रदिमप्रहटत्ेः TARA माससमात्तेभंगणा- न्तर्ण चान्द्र arefaqernfcaraa: | अ्रतस्तिं्रदिमेभ- गर्णाज्रान्तरं तदेकेन किमिति दाद्श्भागेरोकं चागद्रदिनम्‌। दशंः खथंग्दुसङ्गमः।

इत्यभिधानाद्‌ शावधिकमासस्य जिंश्रल्िथ्यात्मकलात्‌ तिथि- खाग्रदिनरूपेति ॥ ९२॥ श्रय चाद्रव्यवदहारमार।

तिथिः करणमुदादः सरं सरवक्रियासथा | ब्रतेपवासयाचाणां क्रिया चान्द्रेण DATA ॥ १३॥

तिथिः प्रतिपदाश्ा करणं बवादिकमदाहा विवाहः चरं चालकर्मं। एतराद्ाः सर्वक्रिया त्रतबन्धाद्युसवदूपा ब्रताष- वास्याज्राणां नियमापवासगमनानां क्रिया करणम्‌! तथा समचयार्थकः। चाग्रमामेन ग्ट्याते। श्रङ्खोक्रियते ॥ ९९॥ अथ wae प्रसङ्गात्‌ पिटमानं चाह |

जिंशता तिथिभिमा सान्द्रः frente: सतम्‌ । मिशा AAT AAT तयोर्मध्ये विभागतः ॥ १४॥

३७९ खयंसिडान्तः

जिंशता fiufadfafafirerat are: 1 fast पिट- wafer) wer दिनम्‌ fawt राजिः पिदसम्नद्धा। चकारो व्यवस्थार्थकः | तेनाभयं नेकः wea faa भिखितं खतमिति। लिष्धानरोषेनाभयचन्वेति । तथाच चादर माषः पिश्चा- हाराचमित्यर्ः फलितः मासपकलान्ता मासान्ता दशन्तः पलान्तः पुशिमान्तः। एताविल्ययः । विभागतः कमेणेत्यथैः | तयोः faarercraaraast भवतः। zira: facut were ufeare: feet मध्यराचमिन्ययंः । wird eureay दिनप्रारम्भः। श्रक्ताषटम्यधं दिनान्त दति सिद्धम्‌॥ ॥१४॥ श्रय RAIA मक्जमानं प्रसङ्ाश्मासषन्न्चां चाद |

भचक्रभमणं नित्यं mAs दिनमुच्यते | ATTA मासासतु HAL: पवोन्तयोगतः ॥ ९५॥

मित्थं way भचक्रमणं मचचसमृहस्छ प्रवदवायुरत- परिभ्रमः। गात्रं awaowenfer दिनं are: waa | निद्यमित्यनेन Wedtangqaatrar areufaaea भिरासः। भचक्रभमणानुपपकेः। ATTESYT महागकचनालेति। प- वौन्तयोगतः waren: पूर्फिमान्तः | तख योगात्‌ तच्छम्बन्धात्‌। मलजसञ्ज्ञया मासाः । ठुकाराचाद्रा Bare: पूर्णि- मान्तखित षन नच्तचसञ्क्ा मासा ज्य दति तात्पयीर्थः। यथया fe यद्‌शान्तावधिकञचान्द्रा मासस्तदन्यन्तरखितपृरणिं- ` मान्तखितकनग्रमच् चसञ्प्ञः | चिजासम्बन्धाचेचः। fawrer-

गुणा चं प्रकाशकेन Shea: | Res

WAMSATS: | BSTHAUSYS: | Waleraaqeret- षाठः । अवणसम्बन्धाच्छरावणः | भाद्रपदासम्बन्धाद्भाद्रप- दः। अरश्चिनोसम्बन्धादाश्िनः। छिकासम्बन्धात्‌ कातिंकः। म्टगजनीरषसम्बन्धाग्ा गं्ोषः | पव्यसम्बन्धात्‌ Gre: । मघासम्ब- न्धा्माघः। फालुनोसन्बन्धात्‌ फालुन द्ति॥९५॥ नन्‌ एणिमान्ते त्तन्न जाभावे कथं तत्सञ्ज्ञा मासानामुचि- तेत्यत श्राह |

कार्तिक्यादिषु संयोगे छत्तिकादि इयं दयम्‌ । अन्योपान््ो Ta चिधा मासचयं समनम्‌ ॥ १९९॥

नक्तचसंयेा गामिति निमिनच्ससप्तमो। कातिक्यादिषु का- तिकमासारोनां पाणंमासोखित्यथैः। कृत्तिकादि इयं इयं wed कथितं छत्तिकारोाहिणोग्यां कातिंकः। wargnat are: | पमवेद्धपृव्याभ्वां We: । आक्ञेषामघाभ्यां are: | चिजाखातोभ्यां Fa: 1 विश्राखानुराघार्भ्यां वैश्राखः। व्येष्टा- मृखाभ्यां ज्येष्ठः । पुव क्नराषाढाभ्यामाषाढः | अवणधमि- र्यां आवण दति फलितम्‌ । अवश्रिष्टमासानामार | अ्रग्यो- पान्धाविति । wa कातिकस्यादिलेन यषहादन्य ofa: | SUM भाद्रपदः। एता मासे पञ्चमः WNT | चकारः समश्य दति mad faut waa उक्रम्‌ | रेव- त्यञ्चिनीभरणीति नच्चतरचथसम्नन्धाद्‌ शिनः । अरततारापवी-

्राभाद्रपदेति मचचनयसन्न्धाद्धाद्रपदः। पुवीत्तरा- 3 +

qec इबंसिखान्तः

WIN गकजचयसम्बन्धात्‌ wre इति सिद्धम्‌ ॥ Nel श्रय प्रसङ्कात्‌ कातिंकादिहृरस्यतिवर्षीाण्छा र |

वेशाखादिषु HT च योगः TTT तिथे | कातिकादोनि THT गुरारस्ताद यात्‌ तथा ॥ १७॥

चथा पोाणंमाख्छां गख चशम्बन्धेन ATSEH मासा भवति। तथेति सम॒चयार्थकम्‌ | हरस्पतेः खयंसाक्निष्यदू रलाभ्या- मस्ताद्रयादया धै्राखादरिषु दादश मासेषु awed पञ्च- <a तिश। श्रमायामित्यथैः। चकारः पाणंमायोसम्बन्धात्‌ समृखयारथकः। योगे दिनमच्तजसम्बन्धः कातिंकारोजि दा- qu वषाणि wafer वेशाखलष्णपस्षपद्चदश्छाममाङूपायां इरश्स्यतेरख उदये वा जाते सति तदादि eras छ स्िकादिगखजसम्बन्भात्‌ कातिंकषञ्कज्ञम्‌। एवं व्ये्टाषाड्ा- AOA ITT TNT RATATAT ATTRA गचेजामासु ग्ध गपव्यमचघापुफारि सजा विज्रा खाज्येष्ठा पूवाख्जवणपूभाञ्िनोदिन- गच्चज्सम्बन्धाकमा म॑श्रीर्षारोनि भवन्ति। wate dere इथयजयसम्बन्धः प्रागुक्ता बध्यः अनेनेत्युपलचणम्‌ । तेन यदिमे इरस्पतेरुदयेऽखछा वा afer यखग््रािष्ितमच्जं aery awa वषे भवतोति तात्पर्यम्‌ । संहितायन्वेऽ- स्तादयदश्षादषक्िः परमिरानोमृर्‌ यवषंव्यवहारो गणकगे- wa येनादिते्छ दृत्युक्ररिति ॥ ९७॥ अथय क्रमप्राप्तं षा- वगमाड |

गुएायेप्रकाशकेन BETA: | १०९

उदयादद्‌यं भानोः सावनं तत्‌ प्रकोर्तितम्‌ | सावनानि स्युरनेन यज्चकालविधिस्तु तैः ॥ ९८ ॥

WANT AST VHT SACI aa eA यकालपर्न्तं यत्‌ कालात्मकं तत्‌ सावनं मानज्ञेरक्रम्‌ | एतेनादयदयानतरा- WARSI aera सावनानि वसुद्ष्टाद्रोव्यादिना मध्या धिकारोक्राजि भवन्ति। तद्यवहारमाइ। यश्चकाखविधि- रिति। awa यः कालस्तस्य गणना तैः Baa: | तुकारोा- ऽन्यमामनिरासा्थकैवकारपरः ॥ ९८॥ श्रय व्यवदारान्तर- माद |

खतकादिपरिच्छदो दिनमासाब्दपास्तथा | मध्यमा TRAY सावमेनेव DHA ॥ १८ ॥

aan जकामरणखम्बन्यि | ज्रादिपदयाद्ौ चिकिल्छित- शान्दायणादि। तख परिच्छटरा fares: दिनाचधिपमासे- अरवर्धे राः। तथा awed यहां गतिमेष्यमा । तुका- रात्‌ खष्टमतेर्निरासः । तस्याः प्रतिकं ॑वेख चष्यादि नसम्न- न्धस्याभावात्‌ । एतेन Yara खदग्रदख्य wear facta ष्थखलादिति चितम्‌ । सावभनमामेन । एवकारादन्वमान- fata: गदते सुधीभिरङ्कोकिवते। अरज बङवचनानरोा- धेन ग्टद्यत Tay qwawt Hani wa fra-

ATHATS | 3 A 2

४८० खयंसिडान्तः

सुरासुराणामन्धेोन्यमडराचं विपर्ययात्‌। यत्‌ Gre ayaa भानेभगणपूरणात्‌ ॥ ९०॥

€ % © ~ e ¢ ° e पूवा पुव व्याख्यातम्‌ । Tews yar we भगकभोगपुरतः wa पृवेमनेकधा निर्णीतं तदहाराचं दि- व्यमानं स्यात्‌॥ २० ॥ अ्रयावश्चिषटे प्राजापल्यत्राह्यमाने श्रार।

मन्वन्तरव्यवस्छा च प्राजापत्यम्‌ दाइतम्‌। न तच EATS ब्राह्यं कल्यः प्रको्तितम्‌ ॥ २१॥

मन्वमरव्यवश्वा मग्वन्तरावसख्धितिः।

य॒गानां सप्ततिः सेका इत्यादिना मथ्याधिकारोक्रेति चार्थः | प्राजापल्यं मानं मा- गैरर इतमुक्त मनूनां प्रजापतिपुचलात्‌ । मनु रेवपिदढ- मागयोदिंनराचिभेरोा यथोाक्रस्तथास्िम्‌ माने दिनराजि- भेदप्रतिपादनं कथं माक्रमिव्यत are मेति। तच प्राजा- पल्यमाने द्युनिशोदिंनराश्योर्भेदोा विवेका गरतरचन्द्रमा- मवन्नास्ि। ब्रह्ममागमाद। ब्राह्ममिति । xT युगसह- SHR: WM ब्रह्ममानं मागञ्ञेरुक्म्‌। यश्चपि oa पिश्यबार्स्पत्यमानयोारनक्रेरज तथारेव निरूपणं युक्रमन्येषां निरूपणं तु Yate geen तथापि पे गणिताुपजोवय- परिभाषाकथमावश्कतया गणितप्रदत्यभ्चै तेषाममानलेन निखूपणादच तु विजेवकयना्थे मानलेन पनस्तषां faequ

गृएायप्रकाशकेम SEA: | ace

प्रश्नात्तरलेनालतिकरमन्यथा प्रञ्नानुपपत्तरिति दिक्‌॥ २१॥ अथय स्वाक्रम॒पसंहरति।

एतत्‌ ते ASA रस्यं परमद्वतम्‌। = ° ABA परमं पुष्टं सवेपापप्रणाशनम्‌॥ ९९ I

रे परम Fase खर्वभक्रलात्‌। ते तश्यमेतदधुनोक्रं परं दितोयकथनमास्थातं निराकाङ्खतया equ कथितम्‌ । पुरै सावशेषमक्रं खितमिति त्या war: रता खदुत्तररूपदितोय- कथममिदं निःखन्दिग्धमसीति तव dwar argaanfa भावः। ननु Ree विना qanag कथं trafaaa Are | रस्यमिति। ga इत्यत ste हुतमिति। श्राकाशश्- गररमचजादिग्थितिश्ञागसम्पादकलादाखयक रमत्ययं: | तथा- Saar येन॒ सावधामतया wd तेनेव लदुक्राः WAT: कतुं अक्यास्तदु रतेन दितीयं मदुक्रमिति at परीच्छ at प्रत्यकं र इस्यमिति भावः । नन्वन्यश्नास्तराणां ज्ञानाद्र द्यानन्दा- वा्भिरसमानेत्यत श्राह । wea UNE ब्रह्म AWA तयाचान्यश्नस्त्राणां ब्रह्मसमलाभावेऽपि aqargya- न्दावा्िरस्नाद्रह्मखरूपाद्रह्यागन्दावाप्री fa विजमिति भावः। Fate ब्रह्मसमनमिद्यत wae परमिति। sa- Bal Wa Vaud विदेवणदयमाह। ge} सव॑पापप्रणा्नन- fafa qeama खवंपापनाशकम्‌॥ ९२ ॥ ATA द्यानन्द-

३८२ खयंसिडान्तः

प्रा्धिरक्ा पुव ग्रदशाकप्रार्चिञोक्रा तच्रागयाः किं फलं भव- तोद्यत राद)

दिव्यं are याणां च दशितं ज्नानमुन्तमम्‌ | विन्नायाकादि लेकेषु खानं प्राप्नाति शाश्वतम्‌ ॥ RB I

अकं नश्रसम्बस्धि जञानं यहाणां ज्ञानम्‌। चः समुखये।

BUH सर्वशास्तेभ्य उक्छष्टम्‌ । अज Vaud विद्वेषणं दिव्यं सखग॑लाकात्पलं दितं मया तुण्यमुपदिष्टं विज्ञाय ज्चाला- कौारिशाकेषु खयादिग्दलाकषु दाममधिष्टानं प्राप्नाति शा शतं नित्यं ब्रह्मसायुज्यरूपं खानम्‌ । पृवाधंखदितीयचकारः खसृखयाथेकाऽचान्वेति । तथाचोभयं we may भवतीति भावः । यतेतत्‌ ते परमास्यातमिल्यारिद्चाकः कचित्‌ परण- asaretata पूवे भासति किन्तु माननिरूपणाग्तखदिव्य "चारमित्यादिक्ञाकान्ते AAPA GAT Wary |

यथा भिखा मयूरा नागानां मण्य यथा |

तददेदाङ्ग्रास्ताणां गणितं मुधेनि श्वितम्‌॥ १॥

म देयं तत्‌ Banta वेद विज्ञावकाव च।

अथलब्धाय ASA साष्काराच पापिन ॥२॥

एवंविधाय एत्रायाष्यदेयं TENT च।

दन्तेन ATA VARI: GAT भवेत्‌ ॥ ₹ ॥

त्रचेतामन्धतामिखं गर्निग्धो सुदारुणम्‌ |

ततः शान्ताय WUT त्राञ्जणायेव दापयेत्‌ ॥ ४॥

गुणां प्रकाशकेन सङितः।

चक्रानुपातजे मध्या मध्यद्न्तां्जः Vz: | कालेन दृक्बमा न सात्‌ तता बोजक्रियोच्थते॥ ५॥ राश्यादिरिग्दुरङ्प्ता भक्ता THAHRGAT |

शेषं ग चचकशाया स्सजेच्छषकया खयोः ॥ ६ ॥ age agagrat क्था तिथिनिप्रया |

बीजं भागारिकं तत्‌ खात्‌ कारयेत्‌ तद्धनं रवो ॥ ७ ॥ fang भ्रोधयेदि न्दे जिन्न afas fara दुग्यमप्रन्टणं HS खरामप्रं गरादटणम्‌ | = tt GU वा मगवन्नं USA चले शंक |

धनं सत्ताहतं मन्दे परिधीनामयेाच्यते॥ < ॥ यग्मान्तोक्राः परिधयो येते fray परिस्फटाः। Baranya Har: परबीजेन SHAT: ॥९०॥ वद्धि जिर्बीजकानेाजपद्‌ान्ते ठक्भागकाम्‌। खर्यन्दामगवेा दन्ता तितत्वकखानिताः॥९९॥ Waa AVIS सोम्यस्याचखमा हवः | ARIATSA ATG ्योमघ्रोर्ताश्वे WAT: 1 ९२॥ श्एन्य्तवाऽकपुजस् बौजमेतेषु कारयेत्‌।

बीजं खाम्बुङ्धुतं न्राष्यं परिष्यरेषु yaa: | Ux Il wre याजयेदिन्दाः Grarged feaa

विद खश्रदतं साख्यं BCR धनम्‌॥९४। धमं wardat fry cia ्ाधयेच्छनेः।

RR

एवं area: परि ष्याः et: Sah wary ॥९५॥

१८९ खयंसिडाग्तः

भोमस्याभगुणाक्ीणि बुधष्टासिगणेन्दवः |

बाणाक्ता द्‌ वपुज्यस्य भागंवस्येन्दुष्यमाः ॥ ९६ ॥

शनेखमग्द्राययः गोत्रा Brava बोजवजिताः।

fan खं कुजभागेषु बीजं fenad विदः॥९७॥.

wefan धनं खरोरिन्दुप्नं भ्राधयेत्‌ कवेः ।

चन््रप्रष्टएमाकंस्य स्यरभिदृक्षमा ग्रहाः ॥९८॥

Vas मया ख्यातं प्रोद्या परमया तव)

गापनोयमिदं नित्यं WaT Bawa: |i ve. tt

परीक्षिताय fara गरूभक्राय साधवे।

देयं विप्राय नान्यस्मै प्रतिकश्चुककारिणे ॥ ९०॥

बीजं निःग्ेषसिद्धानरष्ख्यं परमं स्फटम्‌।

याजापाणिग्रदादोनां कायाणां शटुभविद्धिदम्‌॥ ei इत्यस्य काचित्‌ पस्तकं खिखितस्छ बौजेापनयनाध्यायस्यान्ते शिखिता qwa तत्‌ तु ग समश्रसम्‌। उ्रखण्डे रर गणितनिदूपणाभावात्‌ तज्िरूपणएप्रसङ्गनिरूपणो यस्याध्यायस्य लेखना न चित्यात्‌ सष्टाधिकारे तदन्ते awe लेखनस्य युक्त- are किञ्च | |

मानानि कति किंच तैः।

इति waa प्रख्रानामभावात्‌ म्रश्नोलरण्डतान्तरखण्डेऽस्य लेखनमसङ्गतम्‌ । अपिश | उपदेश्रकाले बोजाभावादये- ऽन्तरदर्नमनियतं कथयमुपदि ्टमन्यथा न्तं तलेेवेाक्रः च्या- दित्थादिविचारेण केन दद्धटेन बीजस्याषमूलकलश्ना पनाया-

गृएाेप्रकाश्रकेन सहितः। १८५

कोऽ बीजापनयनाध्यायः प्रखित्र दव्यवगम्यन area cia मन्तव्यम्‌॥ २२॥ श्रय ate प्रति कथितसंवादस्यापसंहा- Carty | |

LOAM मयमामन्त्य सम्यक्‌ तेनाभिपजितः। दिवमाचक्रमेऽकों शः प्रविवेश खमण्डलम्‌ ॥ ₹४॥

खर्या्रपरूषोा मयासुरमा मख्य सम्यक्‌ तत्वतो ग्रहारिच- रितमुपदिश्व। इति। एतत्‌ a दत्यादिनोकदयमुका कथय- चिल्ा। षमुचयायक खाऽनुसन्धेयः । दिवं खगंमा चक्रमे | श्रा- करमणविषयं चक्रे । wT यांश्पुरवस्य तदुपरेशे को वा परुषाथे इत्यत we! तेनेति । मयासुरेाभिपजितः । गन्धधुपादिगेवे्वस्तालङ्रणादिभिः पूजाविषयोकतः | मय- दारा मर्व्धलाक प्रसिद्धिं खर्यतुख्यत्ेन ura दति भावः। मम्‌ wast किं wry गत इत्यत ste प्रविवेशेति। खमण्डलं छयविम्बं विशति स्माधिषठितवाम्‌। अ्रजापि सम्‌- अयार्याऽनसन्धेयखकारः ५ २४॥ श्रथ मथासुरावख्ां ता- त्कवाखिकोमाइ |

HA दिव्यं ASAT ज्ञात्वा साक्षादिवखतः। हतहृत्यमिवात्मानं मेने निधूतकल्मषम्‌ ॥ २५ ॥

अथ खया ्रपरषाऽग्तधानागन्तरं मयासुर सज्त्ानं यह-

संखित्यारिन्ञानं पूवकं दियं aie थात्‌ सासादग- 3B

१८९ ख्यसिडान्तः

wate: । खर्थां्रपरषस्य खयाभिन्नलं तदुत्यन्नवादत एव भेदेऽपि साकादुक्ं युकम्‌ । भ्ालात्मानं खं निेतकलावं जिवारितपापं areal खन्पादि तकाये मेने मन्यते ख ॥ ९५॥ au लमिदं art कथं प्राप्तवानिति जोटमुनिभिः var मुनि- स्ताम्‌ प्रति तत्या श्रस्मप्रतय ayer मयं waa TEAM शत्या इ ।

ज्ञात्वा TATA खयंलब्धवरं मयम्‌ | परिवग्रख्पेत्याथो Wei पप्रच्छुरादरात्‌ ॥ RE ॥

रथ मयासुरख्य Wenge: खर्याश्परुवम- यासुरसंवादाभितन्दनिप्रदेश्रासखग्डमिप्ररोज्स्या श्रसेदश्तयोा म॒गथसं waa मयासुरः खर्थलम्वरं खयंत्‌ प्रापो वरो च्लामप्रसादे येमेतादृद्रं ज्ञाला। उप wary एत्यागत्य । चः समये | परिवन्रुः वेष्टितवन्तः । चरथो अनन्रमादरादत्यनतं साभिन्ताधितया तं ज्ञानं ग्रहादिषरितं greg: षषटवन्तः UREN अय AWE: SA तत्मञकारकागस्मसप्मष्दतीन्‌ मनोन्‌ प्रति कथयामासेत्यार |

स तेभ्यः प्रद द प्रोत qerat चरितं wer | WRATH शाके रशस्यं TA AAT ॥ २७॥

AMS: प्रोतः wwe: खन्‌ awa what ग्रहाणां feanfenr मरदषरिमेवमत एव ayefar

गछाथप्रकाभ्रकेन aera: | २८४

WAS खोक गलाकेऽत्यद्वुततममनत्यम्तमाख्चयेकारकं Ae- मत एव near प्रकर्षेण नि््याजतया दश्लवाम्‌ कथयामासे- त्यर्थः wel wa मागाध्यायसमाध्या र्वसिद्धान्तषमाननि कस्मचित्‌ प्रशिक्नाध्यायस्य fanftat afgarare |

दूति aafeara मानाध्यायः।

समाप्तञ्च SATS: ॥ खष्टम्‌ |

रङ्गनायेन रचिते gafegrafens | मानाध्यायो्रदणे Te गृढप्रका्के ॥ भागोरथीतीरसंखे ब्रम्भोवाराणसोपरे । बललालगणकोा इद्रजपासक्राऽभवदुधः॥९॥ ASTM: पञ्च गृकाभिरामा HS: ख रामः HATTA: |

` येगेापपश्तिः afwar fraray प्रकाचचितानन्तसुधाकरस्य॥१॥ ततः BBG जरहंगोरवावं- arae सर्वाधिगतप्रतिष्ठः। गोभाररोयं विदतं तु थेन ara तचा ओपतिषड्धतिःषा॥५१॥ गेविन्द सन्नस्य ततखृतोय- ष्याम्‌ जाऽ गर्खभविद्ः।

ace

खयंसिडान्तः

विश्ेश्रपत्यद्मनिविष्टचेताः काशोजिवासो सकलाभिमान्यः॥ ४॥ CHAT SH STAT गृढप्रकाश्राभिधरिष्पएं षः।

छता महादे वबधाग्रजाऽथय विशरेश्रायापितवाम्‌ सुद्द्ध॥५॥ शके तत्वतिश्यश्धिते ware

सिति waft बुधेऽकादयाश्। दलाद्यादिनाराचनाडोषु जाता

ममो श्राकंसिद्कागृढ प्रका ॥ ६ ॥ गृढप्रकाशकं TET रक्गमायभवे भुवि) RAAT सरजं लभन्तां गणकाः खम्‌ ॥ ७ ॥

दति शओ्रीसकलगणकसाव॑भामवल्लाणदेवन्नातजरङ्गगाय-

विरचितः खर्यसिद्धाम्तगृढाथंप्रका्रकः सपु ॥

अश्याम्‌ CAME feard अतरव at am मेव

ॐ दारा क्सन

खयः कालस्ततवविदद्धिः सविशेषय रतवं मनेायुगार्गा सप्तभिः ग्रहगतिसरूप

प्रदेशाभ्यां

UT

खयन्द्‌ waiter सम्पीष्यै ward art

शि पन्नम्‌ |

NTH TAMITIMA सिद्यथं तरव Te त्वां प्रत्ययं qawa®q इारात्ममनः

©

aa: qq काचतत्वविद्धिः सविशेष शरोर

= 6 ममोायगानां सप्तभिः सन्धिः यमश्गतिप्रारम्भस्त्प

‘tea wranfaqren- प्रदशाभ्यां युगे

ऋ | 2 Gag

सम्पिडया सम्पश्य मगोर्वन्तमान

१९ Xe

शणम्‌ विंश्रतिगेता सम्पोडित दिनावधिन्रकानो गताब्टा

खचतु

भवति खाश्राधिमासाः yma away TAT षटश्ययानीव सम्पीय

81 १७। २५ । 8 THVT गुबरूप

तन

परिष तापितं

यतं

प्राक

तयोा-

रमर भ्नमसतान्‌ ZU

वधस

डम्‌ विंशतिं गतां सम्पिणित दिनाधिकश्राजे खृटिगताब्दा खचतु

गता भवति WTF ATAT: द्यत्कमेख UWATH भक्तः Te खष्याद्यागीत सम्पिश्खो

8 | १७ । Wise Tweet अ

तेन प्रिपेदयाअये ताप्रचितं

यतं

प्राक्‌

aT | च्पननम्भरः WAR ग्रहान्‌ दुच्यत

Bae: पावे

wa पड्भिः WITH Wea ge ९ ग्घ जघ

९२९ 9 बङतवा TERT

१९ ९ श्ोता्चवध पोत्राद्‌ बध

६२ १७ कव्यते छव्यते

६२ te wT wera

(८६३ ९९ मङंतीवि महतीति चेत्र

धु 98 2 शय Qa:

१४ 8 चलमगतिवशात्‌ चलनमवशात्‌

८५ ¶ तथा यथा

६५ १२ सुत्त aya

qo ९२ BATA AACA,

८ २९ मागा नगा

१< २० पिण्डा पिण्डान्‌

ॐ ३ दिङ्कामा feFar

७ ॐ warty मृयाजि

@o १८ चतुविश्न चतुविंश

HVA दूजाकारे

© मखं ङन्ताक्रार्खूके क्रान्तिः ४ ९ ; ङनलाक्षारक्रान्तिः $ ¥

७१ २९ केश केन्र ७१९ १५ सम्बधघेन सम्बन्धेन OR S रश | ९3

ङ्ह ७ गत तगम्‌

९ ¶ सद्या तला SHIRT es १२ परिध्यश्ान परिष्वंन्नान्‌

८२ ५ fae forer

९०६ are ९११ Uw ९६५ ११८ RRR ९२६ १२८ १९१० ११४

१४२ १४२ `

१९४ १४९ Ree

मध्या व्याप्ता वासार्थे ARIANA ufcuafay यावर ` सम्बन्धा वस्ता स्ते मेषादि च्यामष्ट सम्पोया ante

डम्‌ मन्दफशकला WHAT witfafa शेषं वक्र युक्तात्वात्‌ येऽयनांश

तत्सं भवात्‌ ufcuafa याव अर कब्वज्यान्ना et यक्त wa मेषादि अभीष्ट सन्पिश्थ्या afsqagy

WOT धय कालात्मक aarferarer ग्राससम्भवः। UWA वयम भत्यन्तर STATA चऋषागता खवापचचय सोभ्येनाबनते

१७२ २१-२७ प्रदेशयाख्िभोाग

wa wiz: १४८ र्‌ ६५० ९.४ १४२ र्‌ ॥) ष्‌ १६९ २९ ९६४ श ६६५ २९ १६६७८ ९ ६०६ € ६५२९ १७९ 8 २७४ ९९ १०६ ६ 9०4 ~त १५ ६ 9 «& ee OAS Loe é प र्‌ cr. - ९9 ६८९ १९ शष्ट R ६८९ रर १६८४

सम्भवः। नाभाव wafaaretat साम्पेग्तर

धीयत

सटग्गतिः Tea: प्राक्‌ वैदायान्तरेड खयं ख पत्तरिति तिम्मांरा तिम्मांगा वच्छ मका

ह | RO

Dw धयु

WUT

समो ferarer माससम्भवो ava वयम्‌

सृ्यन्धरं कयेग्रहयोक Wal गता

रका उपचय

साम्ये नावनते प्रदेश्रस्तिभान सम्भवो न। अभाव पवोन्तमाडोनां साम्ये$न्तर

धीयते

स टृग्गतिः

प्रदेशः प्राक्‌ तदयान्तरेव

a1 ख परषेरिति तिम्मांखा fait

षट ABA WATE.

ORL | RO

ष्ठम्‌ पद्व {se ९७ १८९ श १९९ € ६९९ ९ १९७ ५ १० ९८ १<७ रर १९९ ९२ २०६ र Ree र रद्‌ 8 रपद ९५ २९४ ५ ९६६

२९७ ९५ wr OX २९१ 8 ९१९ १६ २९८० १५ RRo ९९६ RRL १८ RRB अ २२५ ९४ २२५ ९१ २२५ ९६

अद्यम्‌

तसाः स्यं तदा-

HW AAT fawmareng ufgarect यथयेग्य प्रबिम्ब

| चयाः मध्यादिना WIT SAUTAYET: SAYA गुक्कत्वम्‌ | wa पञ्चानाः यमदय्मषमेवा विषुवद््तस्यायन दिनाद्रविभाभित टक्षमादाविद दिष्छल्ये UCASE दधाधवधि खदपं सायाश्रगा मूधंगोा

पिय

UVa तयोः AW तद्‌ाप्य- ATTA विधामासलछलज्‌

पश्चिमत suet

यथायोग्यं areata च्तियाः मण्यादिना प्ाहइकाध्वानं समग्र्योः

` सम्पिग्दयान्तर

युक्षत्वमत पञ्चाना यनमयषविङमेवा विषुवदुत्तक्रान्तिषटत्तस्यायन दिनाङडंबिभाजित टक्षमादाविदं दिके UERTAT दधौधंवर्धिं

खदपं

कायक मृर्धंगेा

cha

wa WE GNER UTA

२२७ € WENTTTMST wenraafrer

१९८ १ मितः मिश्डिवः रुश्सिमणला वा AGT AT

च क ति

२९० ९५ समया स यदा

२९२९ € गुक्षत Tee

२९२९ श प्रमा पमे

२३५ ९३६ विश्तिभाग विंश्विभागा

Rad २२ 8०।8० ४०४०

२२७ १२ र्थन रथान

२९०७ ९६ SETS Sea:

२३७ १२७ चरस खरस

RRS घर्मा सार्धैकच्यं षां Sree | चयम्‌

RRE fafa swta fafonrauta

२७९ ई प्रयोग भय्ष्याग

२४१५ ९० उदयाश्रसमययोः उदयाश्तमययोः

२७० द यमात्‌। यदस्य क्रान्तिजि यमादरइविम्बस्य प्राक्दितिज

२8७ १९७ कालिका कारिको

२७७ १८ दिवाक्षसग्रहो दिवा चाके

२४८ 8 वशिष्ट faz

०८ sg वशि faz

२५९ € ददनं दशनं

२९१२९ १४ काटि काटिः

२६९६ २९ कान्ति त्कान्ति

< Tere तत्कवालिकषचश्रस्य छयासतसतातकालिश्नः। wea

wa पद्व WUTA

eqs २९५ R¢¢ Rd Rd¢ २९७ # $ 28० २७१

२७९

ROY २७६ २७६ २७८ षस्र, शर्ट २८8 २८७ RCE RER २९8 २९8 Rey ९९१५

8 RR 4 ष्‌ १ॐ

चिर स्थेक्ता। शज्या च्यायाः निवहः गुणेन Waray सा ata: wa MICAS uta बहिः Sha तदवध तुल्यत्वे काल अधेराचिका wuz frat सम्बन्धाप्ता afcarta: निकट eae चाख्याम॒त्षर a7, BINA दभिमतेा

श्यम्‌ चिर SYM SAT | Wea व्ययोः

न निवहः मणेन

शुकं कथन arate: ws

ST CO पाता बहिः cae तदवधि तत्तुल्यत्वे पातक्षालेा ,.

` चआाधंराचिक

च्पाधे राचिक सम्बन्धात्‌ पातख्ितिः जिकटे

दश्भेदः यास्थग्टत्तर ममुबा

इखचनादा

द्भितेा

Wea

२९

२९६ Red Reg २८६ ९७

RED

RES

REE

Ree Ree

Roo ;

eee Ren १०१ RoR

A&R

आश्यम्‌

धज्रावाद

uate TITS प्रख्रान्तरं तात्पयाय प्रखर Tareas

साश्रत्वेन तेषां ara मानगान्दक्तानीति

च्य यदुक्त संयोगेन awa geq aqua

ॐ _ 4 सवण

Ute

| uy दिव्यं ace sua

XOX सुरासुराखामन्यान्छ-

| महारात्र विषयं यादि ( चोस्कमेग प्रावा

पूवं पूवां

पश्यन्तीत्यद्

प्रश्रान्तरे

तात्पयप्रश्नं

Tare fray साचचान्रमासयोस्तदशाखव- aaa | दिश्यमिन्यत्र पि-

| इणामन्घेः खयसावनाश-

UAW AAAI तेषामपि

(मानानि नाचचसावननचाख्र-

सोरादेनि पुवोक्तानि कति कियन्ति। उपक्रम रव सङ्ग te मानान्रक्तानीति अथदयाशपुरषवचमामुबादे मदुक्तं

संयागेन waa

बच्यामीति

ददप

सरन्ति

सोाव्ंमदः

| ad

wa ae | (Wea Wey,

RR Ye तमसे द्य

१०५ १० गल्डङःम्‌ FMV वेदान्‌ दला ३०५ १९ सजतां eae

Ree १९ ताराया तारायश

2० २९ प्रहतः maT:

Roc 4 विदलम्‌ निमायम्‌

2९० ९ TTT: AMT ASAT! कमात्‌ ३१६२ १७ विभागयोः परिधि षिमागवोरुवधि RR ई Ta गभोव्लका

QQ १८ गव aa

2१९ श मरहात्माने महात्मानो

2९४ OATHS भूगोलस्य BW

RRs

२६५ २९४

Rig

४९९ RS ars

चतुचीणान्तरालाः ufafs- ताः faa aaitee: । चकारः UAHA समुष्यया-

1 :

` } aa: @ चोक्तः ee Se ee सक्ाशादु्तरग Sac feasir Laz: Tare:

९ at गतानां तन्नगसाणां _

१९ क्रमेय ` च क्रमेण

ध ane hin बदन्‌ RCA. qoaataare

€ वयोः fofrara वान्तरस्य

{ इत्सय इत्यस्यासन्रतयाभाग LAB

-= चेमौ ` हेमना

Ig

wa we whe WEA ३१८ € मगव्छता AAA ११८ १९ TANG ये qaqa ६९८ १९ ATH ते कमेव ३१९ ९ सदयं सव्यमता ३१९ १ राप्नीन्‌ STL राशीन्‌ a मात्मानं खमपरिभाग ६२९ श¶ मात्मानसृपरिभागे ee ` ऊध्वभागे 8२२ र Ua; wwe २२९ १५ देतव Saami:

(-तचादाहरति । warakg- area इति । भदाखकेतु- मालश्ब्दो खान्तगंतयम-

३२९ ९७ तुर्यचरन्त काटिरोमकनगरविष्ेवाभि- धायको स्पषटभूवयासान्तरखय- MNFTATL तु यथाश्चतं पर- स्परमधोामन्धन्ते TATA

RRQ २ ATE Weed |= aa सवं

३२२ दई त्रह्माणस्यभूमाला भूगेला

१२३ १४ मध्यभागे मध्यभागे

३२४ ९० feared योग्ये डति। दिने राचैगायथायोग्यमिति

8२७8 १६ वक्षया हानि च wareifa

8२५ २ गमना पराव्तेने गमनात्‌ परावतत

३२५ ३ रये हानी शपाम

२२५ ९६०-११ Te frencafa Tare सारयति

२१ 9 राश्निभेगेः दाथ्िभानेः

२२५

९९५ ९९६९६ RRS RRS Res Rac

aie:

WUta दिनमानायन fam यस्मिन्‌ पतिं nN are सम्बन्धी ufaa fara a FIRS

e पू वागत डति

Hie VEX दिममानामबमः

निश्राप्यद्सिन्‌ प्तिः गोला सम्बन्धिगखित fafa ऊने मूढत्त पु वौवगते

इद्ध

रुणे भगगंग्रमितदरो मुख्भगयांग्रमितद्ि

सुत्तरस्मन्नतांश्ाना ~

race

मु खमेवाययेः सोमसिज

खस्यामिमत

मध्याखय

नरा भूमेो

पश्यन्ति क्तान्तगेममं ऊध्वंक्रमेख यषस्याधिपत्वा तनु WARTS

AULA | नतांग्ाना

स्योत्षर स्त्व

मुखं मेवययेोः

रामकसिड

खखाभिमत

मध्य

तथा पिवरखन्रनिम्बगाणा- ध्वस्ताः we पश्चदणशति- यि पयन्तं पश्न्ति | नरा भूमो पश्यन्यतः

RUT

WH: सकाग्रादधः क्लाक्रमेक मह्स्यावधित्वा

aq

भावाच्छनेरप्यलष्वेः

ष्टम्‌ Rat २३९ ६४९ ROR ३४२ २३३ ९९९ Ra8 Re Rue ९४५६ ९५१ Rud १५५ १५५ ९० 2 ROR ३७8

11

WNT खकन्ता WHAT यदाच तथा Faq मक्ताः & aafaarafaar wana: पवगंतत्वात्‌ सप्तविंशति शिल्यकः

तयोय aay विषवत्‌

MIB गोचर faz तथव फलकालः

Uta खकन्ता खकन्छया यरोद्धम्‌ यशस्य तचरा मक्षा मुक्ता डो | नवतश्वानि। बद्यपि खकीयेः खकीयैः पसगत्वात्‌ सप्ततिं fray: तयोयतेः खमध्थं विषुवत्‌ WAAATAT दिव्यपिग्य तथेव

rare:

Digitized by Google

Digitized by Google

Digitized by Google

Digitized by Google

Digitized by Google

Digitized by Google

Digitized by Google