974446673 BIBLIOTHEGA INDICA: A (OLLECTION OF PRIENTAL Works . PUBLISAED BY THE A AN #\- <€ |< ASIATIC SOCIETY OF BENG पैः ; LIBRAR New Serizs, No. 9004 Be BN " न अ 1, | | : —_, . — क्क -— oo — | ककरन तत्चचिन्तामखिः। TATTVA-CINTAMANI. EDITED BY PANDIT KAMAKHYA-NATH TARKA-VAGISA PART IV. VOLUME Il. FASCICULUS I. ~ TA: TED AT THE BAPTIST MISSION PRESS, AND PUBLISHED BY THE ` 4514716 SOCIETY, 57, PARK STREET, 1897. ऋ fe er ah (One A 7 Digitized by * ९ ,) Og | Ee fssiatic POCIETY OF PENGAL, THE SOCIETY’S AGENTS, MESSRS. LUZAC & CO., 46, Great Russert Street, Lonpon, W.C., anp Mr. 07170 Harrassowitz, Booxsetter, Lerpzic, Germany. Complete copies of those works marked with an asterisk + cannot be supplied—some copies of those works marked with an asterisk * cannot be supplied—some ~ LIST OF BOOKS FOR SALE AT THE LIBRARY OF THE No. 57, PARK STREET, CALCUTTA, AND OBTAINABLE FROM PLEO OTTO OOS of the Fasciculi being out of stock. BIBLIOTHECA INDICA. Sanskrit Series é he 4 xz ¢ Advaita Brahma Siddhi, (Text) Fase. 1-4 @ /6/ each a Rs. 1 8 *Agni Purana, (Text) Fasc. 4-14 @ /6/ each =... a 4 Se _Aitaréya Aranyaka of the Rg Veda, (Text) Fasc. 1-5 @ /6/ each ae क Aitaréya Brahmana, Vol. I, Fase. 1-5 and Vol. II, Fasc. 1-5 Vol. III | Fasc. 1-5 Vol. IV, Fasc. 1-2 @ /6/ : . 6. ` शते Anu Bhisyam, (Text) Fasc. 1-4 @ /6/ each 1 83 Aphorisms of Sandilya, (English) Fasc, 1 = 0. ओ Astasahasrika Prajfiaparamita, (Text) Fasc. 1-6 @ /6/ each 2 4 Acvavaidyaka, (Text) Fase. 1-5 @ /6/ each =... 1 क Avadana Kalpalata, (Sans. and Tibetan) Vol. I, Fasc. 1-5; Vol. II. Fasc. vd 1-5 @1/ each ` 10 © *Bhamati, (Text) Fasc. 3-8 @ /6/ each . 9 ~ Brahma Sitra, (English) Fasc.1 =... „१० i { Brhaddévata (Text) Fasc. 1-4 @ /6/ each प Brhaddharma Purana, (Text) Fase. 1-5 @ /6/ each 1 14. *Caturvarga Chintamani (Text) Vols. II, 1-26; III. Part I, Fasc. 1-18 3 Part II, Fasc. 1-10 @ /6/each = . 19 "4 ~ uta Siitra of Apastamba, (Text) Fasc. 1-13 @ /6/ each Rs. 4 ॥ | Ditto Latyayana, (Text) Fasc. 2-9 @ /6/ each ... 3. 25 Ditto Gankhayana, (Text) Vol. I, Fasc. 1-7; Vol. II, Fasc. = 3 3 1-4, Vol. 111, Fasc. 1-4 @ /6/ each... 5 10. Cri Bhéshyam, (Text) Fasc. 1-3 @ /6/ each ४ can 2 Kila Madhava, (Text) Fasc. 1-4 @ /6/each = ,., pe, ज ~ Kala Viveka, Fasc. 1 ६; : Katantra, (Text) Fasc. 1-6 @ /12/ each Katha Sarit Sagara, (English) Fasc. 1-14 @ /12/ each Kirma Purana, (Text) Fasc. 1-9 @ /6/ eac ह *Lalita-Vistara, (Text) Fasc. 4-6 @ /6/ each Ditto Madana Parijata, (Text) Fasc. 1-11 @ /6/ each... Manu Sangrah त Purana, (Text) Fasc. 4-7 @ ‘ each Markandéya Purana, (English) Fase. 1-5 ie each *Mimarnsa D Narada Smrti, (Text) Fase. 1-3 @ /6/ Nyayavartika, (Text) Fasc. 1-3 @ /6/ *Nirnkta, (Text); Vol. JIJ, Fase. 1-6; Vol. IV, Fasc. 1-8 @ /6/ each क्यं 4. (English) Fasc. 1-3 @ /12/ each (Text) Fasc. 1-3 @ /6/ each (Text) Fasc. 3-19 @ ~~ er eer eer # » AD "११ ॥\। con J Vv कै fa» ane v, aes “J , Zw “Digitized Google. 5 Ar = a a as 3" _™ eae 4 BIBLIOTHECA INDICA: COLLECTION OF ORIENTAL WORKS PUBLISHED BY THE ASIATIC SOCIETY OF BENGAL. Naw Surzes.—Nos. 900, 908, 915, 918, 921, 927, 985, 948, 955, 960, 975, & 977. THE TATTVA-CINTAMANI ८ SY ०५१५०04 UPADHYAYA Nv PART IV.—VOLUME II. CABDA-KHANDA | WROM VIDHIVADA TO PRAMANA-CATUSTAYA-PRAMANYAVABA WITH THE COMMENTARIES OF MATHURANATHA TARKAVAGIQA AND JAYADEVA MIQBA; AND WITH THE AKHYATAVADA AND THE NANVADA 02 MAHAMAHOPADHYAYA RAGHUNATHA 6018094 पा, ४291787 BY MAHAMAHOPADHYAYA KAMAKHYANATHA TARKAVAGIQA, Professor, Sanskrit College, Oaleutia. CALOUTTA: PRINTED AT TRE BAPTIST MISSION PRESS, 1901. तच्चचिन्तामणो Wee GUE | विधिवादादिप्रमाखचतुटयप्रामाण्यवादान्त 1 महामहोपाध्याय-श्रौमङ्ङ्गेशविर चितं । महामहोपाध्याय-ओ्ौमथुराना्-तकवागौशविरचित- रदस्यनामकटौकया महामहोपाध्याय-ओ्रौजय- देवमिशरविरबितालोकाख्यटौकया महामदोपाध्याय-श्रौरघुनाथ- शिरोमखिरतेन आल्यात- वादेन नभवादेन ख सहित | थियारौकसोसादटौसमाजानुमत्या संस्कुतविध्ाख्याध्यापक- मद्यमडहोपाध्याय-योकामाख्यानाय-तकंवागेयेन परिश्ोधितं । कलिक्ाताराखधान्यां Ae Pd वातिस्समिश्चनयन्ने afad 1 | i? “\ ^. waren: ९८२६ I vy नः +: > >< < 8428283 1 ha अनुक्रमखिका। man (ि+~ दुःखपङ्कनिमस्मागां Kat भोड़द्रपदाथे-तच्वश्चानदारा दुःखालन्त- faut परमकादथिको महर्धिर्गीवमः बोडश्रपदाचैनिरूपखात्मकं तकं- wasters । स च मषिं, पवच्लानुमागोपमान-शब्दामकप्रमाखचतु- TM, waaay waits: वश्वचिन्तामयि- वमकग्रस्चेव वादृ्यप्रमाकचतुदबस्य wate ey stufwary कवञ्ञापिववान्‌ । स च ताकिंकविदग्धायग्यमिंधिशाननमपदमलख्चकार इञ्जिन्‌ समये कतममम्बयं मख्छयामास तदिश्येषेख seared, किन्तु षद सगटौकाञ्दाचस्यतिमिश्ात्‌ तस्याप्राचौगतेतयेवं frag’ weed, यतस्ते Wy “पर्च्चपरिकलितमप्यधमनुमानेन gaan तकं रसिकाः भ हि afcfa दृ चौत्कारेक aagfaad अनुमातारः” इति वाचस्यतिवचनयो- एदिरोध दति वद्वा स्मात्‌ खस्याप्राच्ौमता सूचिता | स रुव न्यन्धायस्य ्रमप्डेवा, तस्येव पाद्डि्वलेन areca सब्ब समादरमाससाद | Tae चिन्तामजिसं्षकत्वेम मडाहइमोपाध्याय-श्रौजयदेवमिशभ्विर- च्वितद्र्यव्याख्याया खाणोकनमामकत्वं, महामणोपाध्याय-भौदचिदन्त- विरचिवतद्ग्रन्धब्धाख्वायाः vances, ताकिकाय्रगणमशामशो- पा्ाब-भोरघनाथध्िरोमखिविरचिततद्गन्यव्याख्याया दौधितिनामकत्वश्च गमेव | तादृशब्धास्ाचयस्य sear ऽपि अतिसंशित्तत्वात्‌ महामहो प्ाय-मौमथुरानाथ-तक वागोग्येन रइस्यनामकातिविश्दव्याख्यया तड्‌- प्र्वात्पयेमुपव्िंतं | अस्मिन्‌ तत्वचिन्तामणिनामकयग्ये चत्वारः परि- Su: सन्ति, प्रथमः प्रचसुपरि च्छेदः, feria: अनु भाग परिच्छेदः, zata- उषमाग परिण्छेदः, चतुथः शब्दपरिच्छेदः, पचयमपरिच्छेदे प्र्न्तप्रमितेः Tae कारव प्रामाख्यच्च विेषेणोपवर्ितं, दितौयपरिच्छेदे अनुमितेल्णं कारढ प्रामाख्श्च विश्येषेणोपवयितं, देख रामु मागप्रशालौ विद्धेषेगोपवप्यिता ॐ च । एतगेयपरिच्छेदे उपमितेलं्तयं कारनं प्रामाख्यश्च विर्रेषेडो पवितं, चतु परिच्छेदे शाग्दप्रमिते सौचं कारं प्रालार्छाश्च विरभेष्योपवखितं | दितौयाजुमानपरिच्छेदस्य केविदंष्ः Guat पठन-पाठगयोः प्रच- रन्ति, तसां परठम-पाठनामाकत्‌ उक्तषयन्योसु प्रकर रवं नातः | तमि- FURS सम्ब शुक्रकारवमालो Barge रसिंयाटोक-सोयाहट-समानविहधःः Sea SERS UN ॒प्रका्छयेमरना्च पतः, मधवध्यस्थ ` खंच्छारविचये wary परि क्मः समुचितः avery कारि vente: सगभ प्रमादवश्छद्‌ः स्खलितं सन्त, VEE ay । अतिप्रमाणिकालोकप्र्तिन्खास्वाः- ष्काम समत्वेऽपि वति किद्छदत्वात्‌ च्रभस्वात्‌' सर्र न्तेवासिजिः किमे गऋपदृतत्वा्च महामद्धो प्राष्याय-खोमथरानाथ-तककमो alae Ee गामकव्यास्यया SE सुलषएरतमिरे- मु कापितं। प्र््तपर्विहेदस्यः समवायः वदे. खलुपलब्भयप्रामास्वादे GATS प्रयश्तकार्यावादे - मणोऽयात्वकदे अरुख्वसामवादेः निष्निकल्यकयादे भुमागपरिच्छेदस्य. रेज सनु नवोदहे wanfcepem wifes Sarees. अल्यातवादेः धयतुकादेः weeny प्रमाखचगुद्धयत्रमाश्छकदे च ` मह्ामहयेपाष्याय-श्नोमथरानाथ-सकोकामे- प्तरङ्स्यमामकब्धास्छाएस्तकस्याप्राघ्ततवात्‌ वक्र तज मूलविभागं. मशा- FUEL ATAU Hy LTS EEL aT ATR TH HT TTT ET BTR ET | उप्रमागपरिच्छेदे रहस्यगामकन्छास्यरपुस्तकस्यासते TT aT aT SOHN तच विभामे महामशो पाध्याय-नौहष्यलानलविद्यावामोशविर चितदोपन्धास्थश्यास्यापस्तकं afafad । प्रन्दष रिचहेदस्यः उन्न प्रष्कन्न वादे विधिवादे श्पूव्वेवादे uaa? समासयादे- ्कास्यातवादे want उथसगेवादे - प्रमाखचतुङ्म्ग्रमाखवादे च ` महामरोपाध्याय-खौरचिदन्तः छतप्रकाष्यामकव्यस्थायां अभिन वपदार्थादिष्कारदणध्रेगाल्‌ तज क्व विभागे कुच+कुव्रचिल्‌ रुदस्यनामकश्थास्याया खधर्तात्‌ कुच -कुत्रचि्व व्याशोकनामः RAI GUT सचिदतशृतप्रकाश्नामकश्यास्ानसहप alata | धरनि आदण्ं पुखक्षन्धवशस्न्य मभेतत्‌ परिश्यो धनं we Arta: Taete ॐ विवासि-पष्वषाद-मष्ड एस्छोेपाध्याय-यौ सुवनमोहगविद्यारतम शोदयसत्नि- धाबादषरं गवदोपनिवाख्छि-मौहरिनायतकं सिदधान्तमङोदयसभनिधानादिव- रत्‌ aT RTA ea eSATA RTT यन्धायपञ्चाननमदशो- दवसब्रिधानादपरं श्छंएटपफरनिवासि-पुल्यपाद-योष्ामापदन्धायभूषणमद्ो- सवलब्रिधानानपरमप्ठि सूएणकोयसंखत विद्यामन्दिराव्‌ प्राहं, रवत्‌ Tee सकं सम्य परिः्छञ्यश्च | अन्यच्च यत्‌ सो सादरटो समागात्‌ शम्यं तदस्य । वदेवं बङ़ादश्यंपर्लव्छानि रततृपकपरिणोधने away शब्धानि । व्वचिन्तामस्छन्तर्मेवाख्याववादापेश्छमा समुख्वलत्वात्‌ सर्र न्तेवासिभि- fits समादूलत्वाच्च महामदोपाध्याय-ताङिकायगस्छ-्ौरघमाथ- factafeasrandftactea wena: वश्वचिन्तामरन्तगंतश्ब्द- freee भभपदएथतिचारामावाव्‌ safatafargrreimerrace mteratane परिशिदमावेन gaifra cee cafe | BATA VAT TTT: | Digitized by Google तच्वचिन्तामख्छिकार-तस्वचिन्तामखिरौकाकारष्त- Saat अकारादिक्रमेख nate । प्रत्यश्चखण्डस्य | Tate: | sl Geils वेदाखत्वारः ९१५ । ५॥ अन्वस्य WUT भानं ods ।९॥ ST | wiedet घनुवेदः Quon = | इदे पसवने Gq ve । १७ । J | जोङ्कार खाथश्यम्दख १०२।१५॥ 8 नि-मेमित्तिके.खेव € । १५ ॥ fraenfa च कम्भायि € । १२९ ॥ TI परतिमन्बन्तर खषा Roe te । परसङ्कप्रतिषेधात्सा ४९५।२॥ 1 तत्वचिन्तामणखिप्रबन्धकारोल्लिखित-तद्रौकाकारोल्िखि- तानां TIAA अकारादिकमेण खौ | प्रत्यक्षखण्डस्य | यन्थकत्तेनामानि उ | ATH: VO । १५ । ग। ME ३।२॥ २.९० । ९४ ॥ १२९ । ६० HR UA ।१४५।२१४॥ ९६४8 । 2 ॥१६९२।९१९६९६॥ द्‌ | धतिञ्त्‌ १९५ । RET १३१ IASI प। १॥ ४७८ । 9 । ५५९ icy ।२०॥ Digitized by Google < १३१ R q | मङ्लाचारयक्वनां ६०१. । ५॥ य। यद्िन्‌ SR य आचारः LUI ४॥ q | _ fafaat quatre ee । Ast wut चेषां न gata & | १७॥ a | SAGTTRALT RO ६७ । सदोपवौतिना ate २२ । १९ ॥ सत्िहितरनतसकले sey! ८ ॥ साकारपातादसतो न भाषात्‌ soe । ९ ॥ तत्वचिन्तामखिप्रबन्धकारोलिखित-तदौकाकारोह्िखि- तानां गन्धकारनामां अकारादिकरमेख खौ | ———S™243<——— प्रत्यदखण्डस्य | सन्धक्तेगएमानि । | उवाध्यायः LO । २४ । ग | HE द।९॥ ९२९०७ ।१९४॥ १२९।२०।१९०। १२६ । १७५ ।१४॥ ` ९६४ । 2 ॥१२९२।९६। | ®र०--- तत्वचिन्तामशौ प्रत्यक्षखर्डस्य | विषयः | च| RAAT मामाणातितव्यवस्थापनं ORY. | ७ ॥ इतदूतलामावकृटस्य महत्वस्य च प्र छते प्रयो गकलव- निरूपणं ७२५ । ११ ॥ धनुपलयिप्रामाख्े बाधिका fe: {८५ । we खतुपबयिप्रामाख्र साधिका यक्तिः foe । ९॥ धन्यधास्यातिविचारावतरखं 8३० । ९ ॥ अन्धधाख्याति विचारे प्रामाकरमतं ७४८ | 8 ॥ अन्दधास्यातौ GAMA ke | ३ ॥ THUR प्रमाामावग्ङ्खा ४ द९ । १॥ न्धाख्यातौ प्रामाकरादौनां ATS ५१८ | © ॥ WAU प्रामाकरिकदेश्िनां मतं WA es सन्यधाल्यातौ सिडान्तयवस्यापनं ४७७ । ९ ॥ अमावप्रचच्ते विद्रेषशतायाः प्र्यासत्तित्वव्यवस्थापगं ६१९ । ९ ॥ wae भावरूपत्वे वाचिका af: ७०७ ।५। अमावस्य भावरूपत्वे साधिका यक्तिः ६९ द।१। ग्‌। VORA AST कप्रमात्वख रूप जिच्षासा BOR ।.९ 1 गद्मतखख्डनं ९७० । ९ ॥ 2 र © मोतमस्य साश्विच्िकी प्रणयने वौोजकथनं ११९४ । € ॥ aya चिन्तामखिनामकरमे वौजकथनं —e— र ज | च्चागस्य मानसन्ञान विषयत्वे बाधिका युक्तिः ese | ९ ॥ WIT मानसान विषयत्वे साधिका ah ७८ द ।९२॥ न्‌ | निव्विकल्यक प्रत्य चतस्य Taye ८०९ । २ ॥ निव्विकल्पकं प्र्यच्चखोकारे बाधिका यक्तिः see | ह ॥ निव्विकल्यकप्र्स्वौ कारे साधिका afm ८६७ 8 ॥ Tq COUNT ५६० । tk प्र्यभिन्नागविश्वारः See । ५ ॥ प्र्यच्तविग्रेषे सच्निकषं विशेषस्य हेकुत्वश्यवस्धापनं yor | ९ ॥ प्रत्यस्य विभागः Soe । ९ ॥ YRS ालोकसंयोगस्य कारणत्वग्यवस््रापनं ७२० । ९ ॥ प्रमात्व विवेकप्रतिश्ला eve ira प्रमाणत श्वविषये ALTAR VATA १९६ । RO प्रमाणतश्च विषये विप्रतिपर्तयः १२९ । २॥ प्रमाणवकश्वविषये सिद्धान्तः {ce । ९, ॥ प्रमात्वस्य नातित्वाद्यमावव्यवख्यापनं BOR । १९ ॥ प्रमाप्रमाणविभागः ५०८ ltt प्रमायाः प्ररत Surana २५८७ । ९ ॥ प्रमायाः परत उत्मत्तिकतवव्यवस््ापनविषये मोर्मासकपुव्वेपरनिरासः | 4 ot | र | ६९ प्रमायाः परत SUPRA ALATA GATE २८० । 9 ॥ प्रमालक्तश्च सिडधान्तः aot । ९। q | मङ्लाचरकश्मोकः --९--र मह्लाचर खस्य य्यसमातिफलकतलवमत खण्डन VO | ९ APMIS मस्थसमात्ति फलक चव्यवख्यापनं ५ ।९॥ मद्लाचर खस्य विन्नध्वं सफलकत्व व्यवस्थापनं ८८ । ९ ॥ मनसो विसुत्ववादः ७६२।२॥ मनसो विसुत्ववादनिरासपुव्वकमयत्ववादश्यवस्धापनं ७०९ । ९ | मिश्च भट्रादिमतसखद्छनं Yo | द q | श्रोचपद्‌ा विवे चनं ६१७ । ९ ॥ a | समवायसाधमाद्ःविप्रतिपत्तिः ¢so ।९॥ सम्त्रायसाधने अनुमानप्रणालो Ces । ५॥ सविकल्यकप्र्स्तलच्त य SRE । ९ ॥ सवस्य तेजश्वानु मानं Os | ७ ॥ सोयग्रथस्य उत्कधं कथयगं BILE तच्वचिन्तामखि-तदरौकाकारश्तानां श्लोकानां wat ATS प्रतौकस्य ्रकारादिक्रमेण BAT । अनुमानखण्डस्य | uate: | a | Raat त्वमसि ७४६ | १९ ॥ य| यां at प्रियां Sea os di RQn q | व्याघातो यदि wgife Rae 1 ht | स | agifcat दीपशिखेव ७४९ । ९५ ॥ खमानबलौ fe सल्मतिपत्तौ soe । € ॥ स्वर्ग कामो यनेत ove । १५ । तच्चचिन्तामखि-तद्रीकाकारश्तग्रन्यकारनानां श्रकारादिक्रमेख चौ | षास) अनुमानदर्डस्य | प्र्यकारनामानि | च| पमिनवमोमांसकाः ६४६ 1 ९२ 4 SIT | WTA: OS । १२ । २५९।२॥ ५२६ । EI उ | उषाश्याषाः ६९२ ।१५। च| ऋजवः ६० | ९० ॥ १६९ ian qT | रकदेश्रो २०६ । ९५ । | ख | BETTE: RRR RI | ट| टोकाक्वारः ८७ । १६८ ॥ द्‌ | ‘fafa alten १७ न्‌ | malar: EX | LE ॥ नव्याः १४।९॥२द।१०॥२९२।८॥ २९१५।९१॥ २४४ ।<॥ २५९ A ९९ ॥ ५र्दे। व ॥ SSRI 8 ॥ OTOL OW <०३।€ | SST] १८ ॥ € ६<€ । १७ ॥ TI FUSATAT: LER ILRI Tig ६५ । ॥ CLR I UWA RAS USA १९६८ । ९०॥५२०।८॥ ५९२ । ९९ HOST । URE OTR] 8॥ ७८४ । ९७ ॥ <दद।९८॥ प्राभाकरः १९७९ | 8 I a | भटराचार्य्यौः २९५४ । ५॥ ९४९ ids q | मध्यमः ५२० ।€॥ fast: €1 fa ०८५ | १२॥ SSO!) 8॥ ऽ८। ८॥ २९५ Bes 8९५ । १२ ॥ ५९< । AURA मौमांसक्रः २०४ । ५॥२०६।९१२॥ ६४५ । ऽ ॥ ७२० | ६॥ ख | सौलावतौक्षारः SL ।९१९० ॥ २८९ । १५॥ a | सम्प्रदायविद. २६८ । १९४ i साम्प्रदायिकः ९९३।१५॥ ost ९५ ॥ SER । Qu सोन्द्डः ५९ । © ॥ ५७५ । ९० ॥ SAME LAL । १२ ॥ तच्वचिन्तामणि-तद्रीकाकारश्लग्रन्थनाननं अकारादिक्रमेख सची | oe अनुमानसखल्डस्य | यञ्यनामानि | | विवन्धः ८८८ । ५ ॥ q | TE: ७२० | १९ ह a | leah SE iyo ॥ २८४ । ey | तत्वचिन्तामणि-तद्रौकाकारोलिखितवेदिकशब्दानां अकारादिकरमेण स चौ | क AGTATTATSH | वैदिकशयब्दाः | zy | ayer ७२० । १८॥ य। यागः ७२० | १५ ॥ a | खगः ७२० । १५ ॥ अकारादिक्रमेख frre | अनुमाकद्द्डस्व | विषयः | ZI अतरखव चतुय १६५ ।९॥ अनुपपत्तिकरुककाथां पत्तिप्रामाख्छवादिमौमांसकमतं ९७९ । १ ॥ अनुपपस्तिकरकका्थां पर्तिप्रामाखवादिमोमांसश्नमत खण्डनं ¶८० । १३। VTA हारि दोषस्य परोक्षलच्छणद्‌ षणं ८३९ । १ । अनुपख छारिदोषस्य सिडधान्लश्तणं ८६८ | ty खनुमागनिरूपखप्रतिच्चा ९।९॥ अनुमानविभागः ५५२ । ९॥ अनुमानखरू्पकथनमं २।२॥ WYATT TMA AAA २९ ।१। अनुमान प्रामाख्छवादिचार्व्वाकमतखस्छनं २२ । २ ॥ खन्वय-थतिरे किष्ेतुत्वलच्तरं ७2५ । ९ ॥ अन्वय. दयतिरेक्धदा रखश्तृगां ७8९ । ९. | wafatqaeaa ony! द ॥ असाधार्यदोषस्य परोक्कलच्छणद्‌ षणं ८२५ । ९ ॥ खसाघारखदोषस्य सिडान्तलच्तसं ८२६ | १ 1 असिदिदोषस्य परोक्कशच्तणवुषगं seo | १ ॥ afafactaw सिद्ान्तलच्छबं ere । १॥ ड | उदाहरडसा मान्धलच्छशं ७४० | ३ | TUTTI OBE | ९ ॥ 3 vr छ उपाधिदूषकतावौजपुव्नं पचः ३८२ ie | उपाधिदूषकतावोजसिडान्तः ३९३ ।९॥ उपाधिवादपूत्वपच्चः २९४ । १ ॥ उप्राधिवादसिद्ान्तः aed ।१॥ उपाधिविभागः- ३७८ । २ ॥ उपाध्याभासनिरूपया RES । ९ ॥ क| केवलब्यतिरेकानुमानलच्तणपून्वे पत्तः ५८२ । ९ ॥ - केवलब्यतिरेक्यनुमानसिडान्तलच्तय ५०४।९१॥ केवलाग्बग्यनुमानलच्तणपूव्वे प्तः WR । २ ॥ के वलाग्वय्युमानस्य सिद्धान्तलच्त व्यवस्धापनं ५७२ । ९ ॥ केषाश्धिदुव्या्िलच्तणदू षया de । ९ ॥ त | तकंजिरूपयां २९ । ९ । न्‌ | निगमबलच्तयां ७४२ | ३ ॥ न्धाय-तदबमवनिरूपणप्तिन्ला १८६ | १ | TI पद्छतानिरूपयप्रतिक्ञा ४०७ 1 १ ॥ प्रछतासिडान्तव्यवस्धापनं ४९२ ।९ ॥ पश्चलक्तणौविचारपूव्वैकं व्यापेरव्यभिचरितत्व पद प्रति पाद्यत्वा- WAPI २७ । १॥ परामश पूव्वेपच्तः ४४२। ९ । UTA agra: ४९३ ।९॥ परोक्तसव्यमिच्वारलच्यणदू षयं ७८९ | २॥ १९ षरोक्ठोदाहर्कसामान्यलच्तखनिराकरणं ost | ३ | Ue cat te ere । ९॥ प। Wham अनुमितेः तत्कर यस्य च लक्षणां २।२ ॥ q I बाधदोबस्य परोक्छलच्तणद्‌ षयं ९३८ । ९ ॥ metre सिद्धान्तलच्तयं foie । ब््‌। विदडदोबस्य परोल्छलच्तखदु षणं ८४२ । १ ॥ विददरोषस्य सिड्धान्तसलच्तणं ८५५। ९ ॥ विद्धेवयाभिलस्तणं २८२० itt बतिरेकिहेतुतवस्ववं ०२५ । ५ । अधिकरखघम्भा वच्छिव्राभाववादिसोन्दड़मतं ५३ | tt अधिकरणधम्भावच्छित्राभाववादि सोन्दड़मत खण्डनं ५४ | २ ॥ याप्कतापरामश्रंस्य हेतुतावादिमतं ५२९ | इ ॥ MATT प्राभाकरमतं tos । १ ॥ बातनिग्रहोपाये qaqa २९० । २॥ चाचनुममप्रखालो FSR ।२॥ a | walargatwe परोक्तलच्णदू षणं ८६५ । १ ॥ उ्वतिपद्चदोषस्य सिडान्तलच्चणं =७२ | २ | वंद्रबकरकश्षार्यापत्तिप्रामवादिमौमांसकमतं ९४५ । ९ ॥ सश्रवकरबका्थां पतिप्रामख्रवादिमौमांसकमतखश्डनं due |e i शद्रपपदछतावादिमत खण्डनं 8 ०७ | २ | बद्रवषोग्यत्वरूप प्च तावादिमव खण्डनं ४२० | १ ॥ 4 ° सव्यभिचारविभागः ose | १ ॥ सचभिचारस्य सिद्ान्तलदछलं ८१६ । २ ॥ साधारणदो षस्य परोक्षलच्छणदरषगं ८२८ । ९ ॥ साधारण्दोषम्य सिडधान्तलच्तयां ८२३ । ९ ॥ सामान्यलच्णापुव्वं प्तः २५६।९॥ सामान्यलस्गासिडान्तः RSF |r I सामान्धाभावविश्चारः १२४ 1 2% 4 सिद -थानत्र्यात्िलच्तणशविष्वारः sé । २ ॥ सिड'न्तव्था्निलच्छमं १०० ।९१॥ सिषाधयिषापकच्चतावादि मतस््रखनं ४२३ i २ ॥ खचका रोयप्रतिच्चालच्चणनिराकरगं ecg ।२। खमते न्धायलच्तणय्यवदस््यापरनं ९<१।२॥ मते प्रतिन्लालच्तणब्वदख्यापनं ०३।२॥ छ | हेत्व वयवलक्तशं 9२५ | २ | हेत्वामासनिरूपखप्रतिन्ला ७€२ । १ ॥ हेत्वाभासविमागः ७७८।१॥ हेत्वामाससामान्यलच्तगं ७4३ |v हेत्वाभासानां खसाधकतासाधकतवव्वेस्ापनं coy | १ | तच्वचिन्तामखि-तद्रौकाकारोबलक्चोक श्रतौनां प्रतौकस्य अकारादिकमेख छौ | ~——eehe{oo—— इ खरानुमानखण्डस्य । Tate: | Z| WR वावसन्तं १७८ । ९९१ ॥ अहं स्वस्य Tas: ८२ । UR I RT | साना चातव्यः Los । 8 | WUT वा खरे TAT १५९ । ८ ॥ १७८ । ८ ॥ १८९ ।११॥ WS TEST SF १८१ । द । ड | उत्तमः पडषच्छन्धः ८७ । ¶ | उमाभ्बामेव WPT १८९ । ५ | क| ARG कम्मं न्धासं १८८ । { ॥ अ | अदे जातिद्रो दिजः १८७ । 8 ॥ Wi चान प्रधानं न तु HWA Usd | Ue wort: सव्वेकम्भाशि ver | <4 RR a | ARIA ATW Ta र८्द्‌ 1 RA atey देवाः प्रपश्यन्ति ९२४७ । ४॥ तावदेवास्य चिर १९४ । 9 ॥ el दुः्खेगाग्यन्तं faqm १६७ । १७ ॥ KET Saw do | ९९ ॥ न्‌ | न पपाठ शुखपोक्षां ९८७ । २ ॥ fact विच्चानमानन्द्‌ १८१ । २॥ न्धायामवधनः २२५ । ८ ॥ TI परिज्लानाद्भवेग्भक्तिः १८६ । < ॥ पुसोडारे्नेत ९९५ । WLI पुब्करपला्रेनापः LEY ।२॥ प्रतिष्ठितं पूजयेत्‌ ९8९ । द ॥ प्रधाने रागाद्‌ ces | ९ । Tifa Aiwa: LAC ।२॥ a I fara इदययन्िः १९२ । ४। म्म | Age सौवते कम्भ १९२ । € ॥ मोक्ताश्नमश्ुरथो वै ९८३ ।९०॥ RR q | foqawuyea =© । 8 ॥ ब्रौहिमि्ंनेव २९५ । 8 ॥ ग्रोहौगवहन्ति २२५४ । २॥१७९।२। ग्रौशन्‌ प्रच्छति ९४२ । ५। a i aq सव्वं काम्मासि २८५ | १३ स्न्‌ staf ९.७९ its समेव WIGHT शर्ट | © 4 ख बहास खोऽग्दवल्वमेति १य८्द | ८॥ खे खे कन्भद्छभिरलः २०८५ ।६८॥ तस्वचिन्तामणि-तदरौकाकारश्तग्रन्कारनानां WARN खच | Pei दशरानुमामखणडस्य | यन्धकरतैनामानि । RT | TATA: ८द।९ ॥ १७८ | १९ ॥ । aq | जिदख्िनः ese cs a | गव्याः ५९ । ९९ ॥ ८९ । 9 ॥ TI TTY: Se । १२० ॥ प्रामाक्राः ९७९ । 8 ॥ q | वाचस्पतिनिग्ाः st id 9 तत्वचिन्तामणि-तदरौकाकारश्तग्रन्थनानां अकारादिक्रमेख Bt | 0) 3 3 इरानुमानखणडस्य । UAHA | FH | अङ्मरतोपाख्यानं ९.८५ । २० ॥ म्‌ | भगवद्रौवा ९८९८ | ५ ॥ ब, ragga रस्‌ int भ्र | शतिः ९६३५ । द । ६५९ । < MMOL UST ROS 1 QOH १८७। ११ | AEP ७ ॥९६५।९॥ a | Wit १०८४ । २० ॥९२९६३।५॥ तत््वचिन्तामणि-तद्रौकाकारोक्षिखितवेदिकशब्दानां अकारादिक्रमेण Bat | देश्ररानुमानखण्डस्य | वैदिकशब्दाः | च| SS ९३९ । ३ ॥ १५५।९।॥ WIAA: LAL ३। < | दानं URE । ६ ॥ प। Westy: ९६५ । WA प्रयाजः १८४ । Oy प्रायख्ित्त १५६ ।१४ ॥ १६८ । € | पोच्तं १९५ । 9 ॥ १६९ । ५। ९९० ।७। १९९ LRT ।९० य| यागः १२५ । ७ ॥ २३८ । ६।९५५।९॥ र्‌ । राजिसक १७८ । ay a | GH १९६९ । ३ १५७ । २० ॥ इ | होमः Vee । ई ॥ अकारादिकमेण विषयसचो | न) (हा दशररानुमानखण्डस्य | विषयः | । ईै्ररानुमानप्रखालौ ९२।९॥ a | कारबत्वलच्तखं १४८ । ऽ ॥ | a | frefagaa सुक्किषदाथः yee | ८ ॥ भूक शब्दपरिष्छेदौयदितौयभागस्य | fawa: | zi | way न वाचकत्वमिति चखवश्यापनं des | 9 ॥ अरथेवादाप्रामाख्छवादिमतं efo1t t अर्ंवादाप्रामाखवादिमतनिसाकरबपूव्वंकं खमतब्यवस्धापनं ४९८४ । ९ ॥ SIT | ाखातपदाचं विचारः ८१९ । ९॥ उ | उपसमंविचारः Sys । ९ ॥ a | mea च्यपूव्येमेव विधिप्रत्ययवाच्यमिति प्राभाकरमतं Ree ।१॥ wets पुर्वमेव विधिप्र्ययवाश्यमिति प्रामाकरमतखग्डनं ३७८ । ९ ॥ च | पिकोर्षाबन्य्ं २७ ।९॥ ज्‌ | nisfatacafaufmafead ५७२। ३॥ बातिग्रह्धिवादिप्रामाकरमत ५५९ ।९॥ भातिश्रक्धिवादिमदटमतं ५८७ । १ ॥ भाविद्नक्िवादिमग्डनाचाय्येमतं ५८७ | १ ॥ भातिश्रक्धिवादिश्चौकरमतं ५९९ | ७ । Tea: TAIT दति खमतब्यवद्ापनं ५८६ । ५॥ ध। धात्व विचारः ८७७ | ९ ॥ TI MCE CI CCE ICC OL C1 Li. Cs ॥ प्रवभ्ैकद्चाननिरूप्रणप्रतिश्चा १५।९॥ प्रवक्षैकच्चागदिषर्ये yaaa ९।९॥ प्रवक्मैकश्चान विषये शरमवखब्छनं THAT (98 । ६ ॥ प्रवकैकश्चान विषये भट्रप्रम्टतिमवखद्डनं with प्रवेकच्चान विषये मद्रप्रम्दतिमोौमांसक्षानां मतं २।९॥ प्रवन्तैकच्चानविषये AURA ७७ | ९ ॥ प्रवकीकच्चानविषये महाणेवकारमतखश्डनं OF । ९ ॥ प्रवर्भकच्नानविषये मौमांसकेकदेशिमतं १० ।१९ ॥ प्रवस्षेकश्चागविषये विधिप्र्या्थंविषये च उदमनाचाय्येमतं २८७ । ९ ॥ य| योगरूएपङ्कनादिपदाथेविचारः ४९९ । ४ ॥ ल | र्सु विचारः ९९० । ९. i q | qrarittae शक्तिग्रह कत्वव्यवस्यापनं ५२९ । १॥ विध्यथविचारः eee । ८ ॥ a | समासविचारः ७2७ । ९. ॥ साधश्रन्दविचारः ६४४ | ९९. ॥ ड | हिंसापदाधं विचारः ९१९ ।९॥ Nev | (< ५“ ॐ नमो TIAA | तत््वचिन्तामणो ब्दाख्यतुरौयखण्डे विधिवादः | a कि क्सन आचारमूलत्वं* © “~ आचारमुलत्वं* बेदस्य प्रवस्तकन्नानजमकत्वेन भव- श्रब्दाश्तुरोयदण्डे विधिवाद रश्च | swage वेदस्साचारमूखत्व मिरूपणानन्नर प्रवन्तंक- wa निरूपयितुं, sara श्राचारमूखलस्योपयादकलरूपा- बुपोहातसङ्गति दग्रेयम्‌ भिव्यावधानाय प्रतिजानोते, श्राचारेति, श्राचार प्रटृन्तिः, Tye AMT TAS, श्रवन्तंकश्ञागननकत्वेमः WATT प्रवक्नेक श्चा मवत्वेन, तेन प्रवन्तंकज्चाने सङ्गतिलाभः(९) (९ ear प्रवन्तकच्चानजबकतायामेव सङ्तिलामः स्यादिति भावः |: * उपोह्धातसकूतिमाङ, ‘aratfa, vay ware सङ्तिरिचिन्ये | वचापौति, तज्ाभिधा fears: सेव प्रत्तिहेतुरिति भद्राः । ante 1 R तत्वचिन्तामणौ तौति प्रवत्तेकच्चानं निरूप्यते । तजाभिधा-सद्धल्या- भवतिः निब्वेहति, ‘feat बेदस्याचारमूखत्वनिरूपणानन्तर निरूप्यते । एतेन प्रवन्तकज्ञानजनकलस्य aera एवाचारमूखत्व- निग्बोहकल्वात्तजनिव्वांहाथे तज्निरूपणमतुपयुकं । न च परवन्तकश्चान- THAN विना मालारमूणलनश्ानं श्रतस्तज्चानायं प्रवन्तकश्चान्‌- जिरूपणमिति वाच्यं । stare” विनाष्पाचार- मूखवश्चाने विरोधाभावात्‌ aware age प्रव- TAMIA भवतोत्येव व्ुमुचितत्वाच्च इति पू्वेपा- भासो face: सङ्गतिप्रद शेनपरोऽद्मयं गन्धो भ निरूपणप्रयोजन- प्रदशेनपर इति ध्थेयं | अज भटाः प्रहन्िजनने विधिग्धापारोग्तो विधिषमवेतोभाव- नापरनाम्म श्रतिरिक्रपदाथेविशेषोऽमिधा तस्या एव wrt प्रवच्छैकं ava च भावनालवरूपेण वि धिश्क्रिः, सा च जन्यत्सम्बन्धेम एक- (९) श्याचारमू लत्वं खरूपसम्बन्धविष्रेष इत्याशयेन समाधत्ते प्रवत्तक्चानेति। लिक्ारेस्तावदभिधानामकः शनिखो श्यापारोऽवण्ाभ्येयः वापारमिन्रस् परविषव्यापारजनकत्वं elas यथा दस्य खनिषस्यन्दाजब- दारा wafer, खव amie अभिचारवारखाय चापारभिन्न- स्येति, व्यापारिणः खमिखव्यापारजनने ग व्थापारापेश्ता अमवस्थाप सेरिखत- sm परनि्ेति, wees लिङादि प्रत्तं जगयत्विति णब्दाश्िवा सा भायास्यतोयत we खनिष्टेति, ला च शब्दाभितत्वाच्छब्दमावनेलुशखते, शब्दाश्यतुरौ खण्डे विधिवादः | दे RIMS! वा श्राख्ातवामान्यद्रक्िवलजण्ये कतिरूप- wnt विधेरथांग्तरे विग्रेषणटतयान्वेऽति, प्रञनत्यर्योऽपि विषयितया ant faqs, तथाच यागविषयकभावनगाजन्वग्यापारवाम्‌ पुडष- me) ग॒ चेतादूग्नुद्धावपि प्रयोजनान्ञाने कुलः प्रदृन्तिः प्रवोजमन्नागस्या हेतुत ““विश्वजितेत्यादौ फलकल्पना नुपपत्तेः इति वाच । थामविषयकब्यापारेऽभिधाजन्यलस्यान्वये व्यापारगिहेष्टवाध - कदसनग्वयप्रयोजकङ्ूपतया योग्यतालेन योग्यताबल्ादेव Bat Rl) खडा विधित एव खर्गादिसाधनलग्रहः तच्च प्रठन्िरूप- WI श्राख्यातार्चेःन्वेति प्रडन्ता विष्टसाधनताद्चानमेव प्रवं | व चेवं न्यायमता विग्रेषः cae विष्ययेलादिति ane: करियामतेष्टसाधनलवं म fret: श्रपि तु प्रृस्सिमतमिति fanaa ्रमिधाग्बुपगमानभ्युपनमाभ्वामपि विगेषसम्मबाद्च । न चेवं ताद्‌- परानिधा्यां मानाभाव इति वाच्यं! विधिः प्रटन्तिजगकधम्मषम- वाचिकारकं तव्ननकद्रव्यला दात्मवत्‌ इत्यनुमानादेव afeg: पर- मते wee द्रव्यवाजासिद्धिः। न च प्रटृत्तिननकश्ररौरे यमि- शरः, तख WOT A BRITT HAT] । म च विधिने प्रटज्नौ (१ खप्रतिपरदकवावधप्रतिपद्यस्वरूपप्र्ासण्येन्यर्थः | धपराधपिबयत्वेगार्थ मावनेष्यच्यते, सा च सर्व्वा ख्यातवाच्या see, “afi धामाल्वामाहरन्धामेव fase! wala त्वन्या सर्व्वाख्यातेषु भवे" ॥ quia’ अर्थं विषयत्वं, ada च कम्म करयमिति- इश्चवादपेच्चव इंध्रजमवतो मवति, carat पकं ख्ादि खा न भाव- | ` लक्वचिन्भामशौ कारण प्रठन्िसामान्ये तस्य व्यभिचारादिति are) awitera- nent तद्धेदुवात्‌ ज्ञानवत्‌ प्रटसावपि वै खचच्यषम्भवाश । we लातिरूपमखण्डोपाधिङूप वा दृत्यन्यदेतत्‌ । नन्वस्तु अभिधा तथापि agra प्रन्तिडेत्‌ः प्रन्तिसामान्ये तस्या व्यभिचारात्‌ प्रत्शादि- नेष्टसाधनतग्रेऽपि yan: मापि यागादि विषयिकायां, यागहतिः स्तगेसाधनमिन्या प्रवाक्यादितोऽपि प्रडसेः। नापि विधिजन्यायां, तच्छन्यतावच्छेदकदेव दुष्यरिचथात्‌। नापि जातिविगरेषविशिष्टार्था, ` इणगतजात्यनन्यपगमा दिति, चेत्‌, म, विधिजन्यतावच्छेदकाखष्डो- पाध्यवच्छेदेनेव तद्धेतुलात्‌। मन च भावनादिपदादपि तादृग्रप्र- श्यापतन्तिरिति are । विधिजन्यभावनाश्ञामस्येव विखकणग्र क्रिमल्तेन तादृश्रप्रन्तिविगेषे saarfears: | परे तु सङ्न्पन्नानं Has, VE इच्छा, ततेव विधिग्रक्किः, थाग इच्छाविषय इत्येवाग्वयबोध इत्धाङ्ः | aa तु वैदिकविधिजन्यपट्लौ sama nada, नित्ये सण्ध्यावन्दनादौ फलाभावेन तथा कण्पनात्‌ Pane wee तजापि atari” fafanfecta ata, यागणन्यमपूष्बेमित्ये- वान्वयबोध CUTS: | (९) म च faa सन््यावन्दमादौ फलामावेन शथभिचार इति are | नित्वापरव्बेस्य तथापि खोकारादिति we | येत्‌ स्येतश्िलयाधौगत्वात्‌, रवश्च श्रब्दमावगापि भावगाल्वात्‌ fa केन कयमि्यं्रचयवतौ भवति, afecare, ““लिङोऽभिधा सैव च wearer भाष्या च तस्याः एरषप्रटसिः | सम्बन्धबोधः कर्णं तदौयं प्ररोचना are प्ग्दास्यतुरो यखन्छे विधिवादः | प पव्य-भावनाज्चानं न wana, तस्मिन्‌ सत्यपि अ- fen भावनान्ञानं वेदिके प्रवन्तकं, भावमा च प्रयन्नो ग विष्टवाध्नताश्चामं नित्ये तदभावात्‌, विधिग्क्िरपि aaa ्राख्या- WAH तर्यतात्‌ अन्वयखाख्य पचतोत्यादिवदित्याङ्ः(\। तदेतसमतचतुष्टयं एकेनेव गन्धेन दूषयति, तजाभिधेति, “aw निरूपक, विषयत्वं wre, अ्रन्वयखास्य श्रवभ्वंकमित्यनेन, तथा तजिरूपष्विषयोग्तं प्रवगनकमिदं नेत्यन्वयः, श्रमिधालश्च विधि- खमवेतपदटा्येत्वं अ्रभिधापदवाच्यल्ं वा तेनास्मक्मते भाप्रधिद्धिः अखाते शब्द शक्रेरेव श्रभिधापदवाश्यलात्‌ | Sfen "त्र" newt, “न waa’ गोत्पादकं म जनकमिति Bracers: | afay सतोति विनेष्टसाधनताश्चानं तेषां ज्नेऽयग्रन्तेरि- we, Uy सद्स्पापूष्वे-भावमाश्चानं न प्रवन्तंकमित्यशेव हतुः अरभिधायां मानाभावेन ASTER TATA । “श्रसत्य- (९ तथाच यागानुकूलदछतिमानिग्यन्वयवोध इति मावः | वबोपयब्यते”? ॥ दति, किमित्याकाङ्कायां प्रव्तनौयपरषप्ररत्तिर्माव्ा लेव कम्भ, केनेत्याकाङ्गायां सम्बन्धबोध इति, were लिखपदादप्य- weet: सम्बन्धबोघेन तच्छक्तिग्रहरूपे सषकारिणा सा प्रवर्तयतौत्यर्थः, कथमिन्धाकाङ्कायां श्रसोचनेति, प्ररोचना स्तुत्यथंवादः, स च ada: पदलत्वश्चानमन्तरेखावसोदन्तीं प्रङत्तिमप्रापयन्तौः विधिग्क्तिं प्राशस्य- च्ाबदारा uta करोति, तरव यत्र प्ररोचना म श्रुयते < तज्च॑चिन्धामगनै Tet असत्यपि vets | काय्येत्वन्नानं प्रवसकमिति पौति, wy waa हेतुः वैदिकविधिन्यश्लाने विधिसखमवेत- पटायेसङ्श्पा पूर्वं-भावना दि विषयकत्वेऽसत्धपि कियेष्टसाघगलन्ञानेन SALAS: | इदमु पलच्णं वश्ठतस्ठ एतादृशा भिघायामेव माना- भावः। म चोक्ानुमानमेव मानं, ग्ब्दस्य प्रटत्तिसामान्ये शाब्दप्रटृत्तौ वा व्यभिचारात्‌ अन्ययासिद्धलाच्च अ्रकारणएलात्‌ शब्दस्य द्रव्यला- fag: श्रप्रथोजकलाच(९ 1 एवं खङ्च्यश्नानमपि न प्रवन्तेकं माना- भावात्‌ इच्छात्मकस्य तस्य खजरूपसतो हेतुवेन तदभावे तज्न्रागाद- ्रटन्ते, एवमपू््वैन्नानमपि वेदिकविधिलन्यप्रटष्लौ म कारणं अपू- sifeqerefa प्रटश्यापन्सेः। अतएव भावनाश्चानमपि म प्रवन्लेकं भावनापदादपि तदापन्तेरिव्यपि बोध्यमिति aga "काब्येता- arafafa हतिसाध्यताश्चाममित्यथेः। ग च ज्तिखाध्यताश्चानं विनापि घट-याग-पाकादिकन्तेखदुपाथकपाख-हविखष्छला दि fag (९) aq ्ब्दात्मान्यतर्त्वमेव हेतुर्वाख्ः अतो नासिडिरव are, au- योजकत्वाशेति | लथापि कल्यत द्रति तस्या विष्यविनामाव इति । इदमव वश्व, aft चापि न away Wa खरूपसती वा हेतुरतिप्सङ्ादिति प्रवस्चेनात्वेन WANT च शाता तथा, तथाच यच्चादिपदसमभिव्याषारेण यामादि- जनकप्रत्तिजनग कत्वे समानसं वित्‌संवेद्यतया य गादावपि कंतिसाध्व- mat, माच्यानुपश्धितौ च भावनात्वेन ऋ्रानमसम्भवौति समभिच्याङ्तफलं प्रति मावगाव्वेन श्रायते, ऋतर्वाश्रतपले विश्रनिदादौ पलं कण्यते, ्ब्दाख्यसुरोयखष्छे विधिवादः | ; 9 बुरवः। तजा हि sara छतो जन्धायां बिकौ- विपरेककग्रहन्तिदश्नाद्मिचार इति वाच्यं । प्रत्ते विषयताचयौ हका शाष्यलाखश्धविषयता, खा च यननिष्टशतिसाध्यतान्नान-चिकौ- बादिमा प्रटत्तिस्तज्िष्ठा, तख चट-याग-पाकाद्येव न तु तव्ननकौ- भतकपालादि सिद्धनजिष्ठा, श्रतएव घटं करोति यागं करोतौ- देवानुग्वसाय-व्वहासै न तु कपाशल-हविरादेः सिद्धताद शायां ane करोति दविः करोतोव्यतुव्यवखायो व्यवहारो वा afaar- चिधातुयोगे fatten: साध्यलाख्यविषयतायेकलनियमात्‌ । म च घाध्यलाख्छ विषयताया एव हतिवाचिधातुयोगे दितोयायेलनमियमे कया तनादेः सिद्धताद प्रायां कपालं करोति तन्तु करोतौत्था- दिष्यवहारवत्‌ कथां घटवन्तं करोति तन्तु पटवन्तं करोतौत्या- दिबवहारोऽपि न स्यादिति are) साध्यवेग्रश्यवोधकपदासममि- sweater fst एव तथा नियमान्तज कपाच्ादिपटोत्रदितौवाया श्राधेयत्मयेः, घटादिपदश्च घटलता- fe, aaa: sq, धालाख्यातयोवयापार-प्रयन्नौ यथा तचाचाभिघागलमिशटसाघनत्वमपि aad aq क्ियागतभिष्टसाधगल्वं विगा ने्ासिप्ततदिदटसाधबताबोधोऽपि, तथाच प्रवत्तनात्व-मावनात्व- wera प्रक्तिलिंकादिपदण्व, TATE प्रदश्यनुकूला अपरा wayget इति श्क्षिचतुर्यमिति । खन्धे तु व्यवहारे श्युत्पित्सर्वालः शपरटत्तिणनकत्वेनाव्ारिते शङ्कि कर्पयति, वावृ्रौच्छेवेति, सेव शिढर्थ- tare) eat तु अपव्वेमेव विध्यर्थो वैदिके anaes पवर्तकत्वा- w < । त्मचिन्तामणौ योगमय, तथाच ATM न्ति्टल्राञअ्जथामुकूलव्यापारणनकथन्नैवा- निच्यन्वथः, कपाले घटं करोमोव्यादिवत्‌ कपालं ae करोमौ- व्यादि प्रयोगोऽपोग्थतएवेव्धपि वदन्ति । श्रपरा च उपादानतापर- नाश्नो fegarefaren सा च सिद्धकपा ल-इविस्तण्डलादयुपाय- fast कपालेन घटं करोमि इविषा थागं करोमोत्धसुब्यवसाथात्‌ ay च उपादानलाख्यदिषयताया एव दतौयायेलात्‌ तस्य च धात्व हतावन्वयात्‌ । म च तज जन्यलं विषयत्वं वा ठतोया्थः, we च चट-यागादावेवान्वय इति ae) सर्व्व दतोयाथख्य wad एवान्यस्य ्यत्यन्नलात्‌। अन्यथा तण्डुलावयवेन तण्डुलं पचतौत्धपि WATT: | न्या च उदे श्यतलाख्यविषयता, सा च यत्‌साधन- ताज्चामाघना चिकीर्षां तिष्ठा, तच्च जखाहरण-सखगदमादिरूपं फलमेव जलाहरणा्चितया घटं करोमि खर्गाथितया ai करो- मोत्यनुग्यवसायात्‌ जलाशरणमुदिश्व as करोमि aighea यागं करोमोत्याद्यतव्यवसायाच्च | इत्यञ्च तन्तत्ाध्यतावच्छंदकक-तष्तत्सा- ध्यक ग्रटेभ्िलावच्छिनं प्रति तन्तत्छाध्यतावच्छेद कविशेव्यतावच्छदकक- (९) श्चाधेयत्वमित्ध्थैः, कषचित्तथेव पाटः | fees: | इतरे तु प्रसि रूपभावनाच्चानं प्रवन्तंकमिति सेव विध्यर्थं इति वदन्ति। वदेतत्‌ war दूषयति, (तस्सिभिति, इदख हेतुदयं यथायोग्यं बोध्यं समिधायां मानाभावेन त्र तस्मिन्‌ सतोव्यादिषेतोरमग्धयात्‌ | इदमधाकूतं पदा्थ॑सम्बन्धभिन्नायाममिधायां मानाभावः श्यवदाराधौन- ्युत्पत्तिबल्ेन श्रब्दस्य श्षानमाथनगकल्वावधारणेन पङत्तिननकत्वामावात्‌ भावे वा आवश्यके ङसाघनतान्नानमाजच्यापारकतवेगोपपन्तावभिधालसड- werequaea विधिवादः | € तन्त्धाष्यविशेग्यकङ्तिषाध्यतान्नानं हेतुरिति न व्यभिचारः एवं चिकौर्वाया अपि हेतुत्मवसेयं, तेन तस्या sft कपाख-इवि- Wawa” न व्यभिचारः, अन्यया नेयायिकनयेऽपि afrave दुष्यांरत्वात्‌ तैरपि रतिसाध्यतान्नाग-चिकौषंबोरतु- व्रोपगमादिति ara: | ay xanfavarsfaa मानाभावः, किन्तु aare-efa- weurqraya प्हृत्तिविषयः प्रन्ति विगरे्यलमेव चोपादानं । भं चेवं घटं करोति यागं करोति पाकं करोनोत्यादिव्यवहारानुप- fe: छतिवाविधातुवोगे दितोयाया विगेष्ता्थैकलनियमादन्यथां eee करोतौत्धादिवयवहारापस्षिरिति वाच्य । wy चट-याग- पाकादिपदख कपाल-इविश््डलादौ लाचणिकलात्‌ हतिवाचि- घातुखोमे दितौयाया विगेखतानुकूललान्यतराथेकलत्नियमेनानु- gua वा तजर दितौया्ंदति प्राचौनमेयायिका वदन्ति । तदसत्‌ । खचख्या श्रब्दप्रयोगरूपव्यवद्ारसमथेनेऽपि चटादि विशरेग्यकलाव- माहिवेनानुग्धयमानायाः घटं करोतोव्यादि प्रात्य किकप्रतो तेररुप- पादनात्‌ wera ania fry जलाहरण-खर्गादि- इूपफलस्य उरेश्यताख्यविषयतायाः घट-याग-पाकादेख साध्य ताखविषयताया श्रमभ्युपगमे इ्टषाधमताशन्नान-रतिसाष्यताज्चान- (९) कपाल विस्त ख्डुलाद्युपादानविषयकप्रशत्ताविति we | ame मानामावात्‌ । न चोक्तनियमात्‌ तत्कल्पनं, afrerey Nansen कर्म विग्रेषयत्वात्‌ अनुमित्यादिकरयय्यानिरूयादौ 2 १० वक्वचिन्तामण्ै पातिरिक्तं म anaafa aqee छशतिविलम्बो- चिकौर्षाणां काय्यै कारणरभावोऽपि दुर्ग्वार इत्युक्तप्राय एव वच्छा- मस्रोपरिष्टात्‌९ इति दिक्‌। we 4 तत्रकारक-तदिरेव्यक- AQUA तत्छाध्यतावच्छेदटककतत्छाध्यक-तदयिप्ररन्तिका- रशतावच्छेदकं न वा तदयिप्रल्तिलं तत्घाधनताश्चानजन्यटलि ज वेत्यादिविप्रतिपन्लयः, तेन नेयायिकैरपि रतिषाश्वताश्चानस्ड पवन्तकलभ्युपगमेऽपि न चतिः। aching agteena, म ॒विष्ट- साधनतान्नानं NAM A वा तत्छाधनमतान्चानं तदथिप्रडतन्तिकारष्कं ग वेत्यादिविप्रतिपन्षिः परैरपि इविराशुपादाननिष्ठयागादिरूप- चिकर्वाविषयसाधनताश्नानस्व यागादिगोशरप्रटन्तौ हेतुतो पगमान्‌ दष्टलाधनल-हतिषाष्यत्ोभयविषयकषमूहालम्बनस् प्रटल्िडेतुला- भ्युपगमाख इति ध्येयं । “चिकोर्षातिरिष्ं न कन्तव्यमस्तोति, “ate ait, चिक षावश्छ इारमिति बसु दिताः, तथेव प्रृतोपयोमात्‌ | म्‌ चेवं प्रवत्तेकश्चानलग्धापकचिकोर्षाव्यापारकलवं इति फथितं तञ्चा- युक्तं उपादागप्रत्यचे व्यभिचारात्‌ तद्य aera प्रज्तिेतुलाद्‌- पादानेच्छाथास्तस्य इारष्वमतेऽपि चिकौर्षाथा अदारलाञ्च इति गा्थं | श्चानष्येत्यस्छ प्रन्तिं प्रति साखादखाधनोग्तन्चानस्तेत्यर्थात्‌ (९ वच्यमायखोपरिष्टादिति ae | afaurce | इच्छापि न लियः तस्याः aera खव yaa प्ञानप्रलकप्रत्तरकख्पनात्‌ खगेकामादिपदलभ्यत्वा् । पुनं ्चानमपि ग श्यब्दास्थतुरो मखद्डे विधिवादः | ११ CUTE न शाखाद साधे डषपादागप्रत्यद्विममेऽपि Tave- AAT पादा नेच्छायासद्भारलमतेऽपि AS Wega wma च तथापि wera व्यभिचारः फल-चिकोर्षेयोः ्तावहेतुवादिति ATT | WANTS फलेच्छादारा उपाषेच्छा- - माचन्यादकलेन- श्रन्यथा सिद्धतया प्रडन्तिजनकलस्येव तजासिद्धेः | वदि च फलन्नागमपि प्रटृन्तिजनकं तदा उपायचिकौषषाया एव 7न्चापारबेनेव चिकोर्वाग्यापार कलवरूपसाश्यष्यापि तज सुतरां त्वाञ्च | न हि खसमान विग्ेव्यक्र चिकोर्षाव्यापारकलपग्धेन्तं साध्यं, श्रनुप- बोनादिति शेयं । ननु विकोषांरूपग्थापार सष्षेऽपि gat न कचित्‌ RES Taare, "त्त्व इति, “हेलन्तरेति, Want दण्ड- कपालाययुपादागखौ किकम्रत्यच प्रतिबन्धकाभावद्धेति भावः । ननु तन्त- दुपादामतावच्डेदकप्रकारक-तन्तदुपादानकम्रठत्तिलेन THT TATA तावच्छेदकप्रकारक-तन्नद्‌ पादानविगेव्यकलौ f HAT MTA TT TMA S-T AEA AAAS CT VAAK IAS ATM YMA MMs तद्‌ पादानकपहन्निर्मास्ध चटा दि साध्यकप्रन्तिष्ठ कथं भ जायते तज चिकौर्षास्वात्‌ घटादिखाध्यकप्रटृत्नि विनापि ए्वोमादिखाध्यक -दष्डायुपादागकप्रृन्तौ दणष्डाययुपादानकप्रटत्तिल- स्तेन तन्तदुपादानकमरृन्तिसामग्या घटादिषाध्यकप्ररृत्निषामग्य ~ ata अपर्व्वपदादिना तद्धानेऽपरत्ते तदश्नानेऽपौटटसाधगलन्चाने प्रर- तेश्च, मावनाद्चानमति सर्व्वास्यातसाधारर्ान्न प्रवत्तकमिति “arate, साक्षादसाधनस्येति tte: । तेन प्रत्तिविषयप्र्यच्ते ग ॒श्चभिचारः, फल- Wry न प्रवत्तकमि्यक्तं TNT KATA: | {x तत्वचिन्तामखौ tear विशेषषामयौत्व विरहात्‌ दण्डोपादानकप्रदन्तिं विनापि कपालोपादागकघटसाध्यकप्रहृत्तौ घरसाध्यकप्रदृभ्तिवसत्वेन तद्पा- दामकप्ररृन्तिषामग्या चटादिशाध्यकप्रठत्तिसामग्यपेखया वामान्ब- सामसौल् विर हाञ्चेति(? चेत्‌, न, सामग्याः षामान्य-विग्रेषभावाना- पन्ञलेऽपि दण्ड-शक्र-कपालाद्यन्यतमोपाटरानकप्रृस्यतिरिक्ाया ज- टादिसाध्यकप्रटृन्तेरलौ कतया ताद्श्रान्यतमोपादानकप्रटत्तिषामयौ- विरषहादेव तादूशान्यतमोपादामप्रद्यच्चाभावदश्रा्यां «aca: तद्धग्मावच्छिश्नयत्किश्चिद्यकरिसामयोसदहिताया एव तद्ध्मावच्छिन- सामग्याः कार्ग्योपधायकलादिदमेव च कारणसमाजासौना कार्म्यो- त्पत्तिरिति गौोयते। एतेन घटादिचिकौर्वाविरष्ेऽपि दण्डगो- चरप्रव्यक्तादण्डोपादानकप्रटत्यापिस्लदवख्िश्रसामयो सत्वा दिव्यपि fara) घटसंयो ग-अम्याद्यन्यतमसाध्यकप्रट्चतिरिक्राया दण्डोपा- दानकप्रटत्तरलौकतया तादृ ग्रान्यतमषाध्यकप्रटन्िषामयो विरहादेवं तदसुत्पन्तेः कार्योत्पत्तेः कारएसमाजापौमत्ात्‌ | शरुचरण्णस्ठ (र उपादानप्र्यचस्य हि खातम्त्येए म हेतुत्वं किन्तु चटादिनिष्टचिकौर्षाया दण्डाथ्ुपादानकलौ किकसाकलात्‌कारख्य च waste दण्डादौ चटासाधनलन्नानद श्राया घटसाध्यकदण्डोपा- (९) ama दग्डोपादागकप्रस्िसामयौ न घटादिसाध्यकप्रतेर्वि- पेषसामयोति ara: | Q) तथाच दण्डोपादानकप्ररत्तिसामयो न घटसाध्यकपडत्तेः ATA: araaifa ata | (९) qanfeafa Te | ५) दण्डादौ घटसाधनत्वच्लानाभावद श्रायामिति ग° | श्रब्दाखतुरौयख्छे विधिवादः | १९ दानकपट्िवारकशाय टष्डोपादागनिष्ठचिकौर्वा विषथघटादिसाधन- ताश्रानस्लापि घटादिखाध्यक-दष्डाद्युपादामकप्रटस्तिलावच्छिनं प्रति waa aaa च ॒विग्रेवकारणत्वावश्यकल्वात्‌ तदेव featat- विषयसाघमताश्चानसुपादार्नांगे खौ किकप्रत्यात्मकं हेतुरूपेयते कार्-कारषभावदयकल्यनमपेच्य लाघवात्‌ न च चटादिसाध्य- ककपालोपादागक-घटध्यंससाध्यकदष्डो TNT RT SAAT Ht दष्डनिष्टधषरटसाधनतान्ञानस्यादेतुल्वात्‌ aw व्यभिचारवारणाय चट- लावख्छिलसाष्यतानिरूपितदण्डलवावच्छिन्लोपादानताज्रालिप्रटृजि- मेव काय्येतावच्छेद कमुपेयं तथाच दण्डलावच्छिश्नोपादानता- निरूपितचरलत्वावच्िन्नसाध्यताग्रालिप्रटन्तितवमादटाय विनिगमना- विरहात्‌ तवापि शुरूतरका्य-कारणभावदयमावण्यकमिति are । दष्डाद्चपादएनजिष्ठ चिकीर्षा विषयधघटादि खाधनताश्चानख्च षटादि- शाध्कदष्डाद्यपादामकम्रटृत्ति प्रति विगेषकारणलावश्यकतया वि- निगमनमाविरहात्‌ तादुश्का््यै-कारणभावदयस्च | SAAT kay विग्रेषसामयोविरहारेवोपादानप्रव्यक्षाभावदश्ायां न चटा- दिषध्यकप्रदत्यतिप्रषक्घः(\) 1 एतेन घटादिनिष्टचिकोर्षा विरद्ेऽपि Teena दण्डनिष्ठषाधमतान्नानात्मक विग्रेषसामयौषद- हतादृष्डोपादानकमप्रटश्याप्तिस्तद वच्छिशञसामयो सत्वादिति दिती- वातिप्रसक्गोऽपि face: | केवलदण्डोपादानकप्रडत्तिवस्य काययेता- गवच्छेदकलात्‌ चटा दिखाध्यक- दण्डाच्युपादानकम्रटत्तेखच चघटादि- (९) प्रर्छत्प्तिप्रखङ्क इति qe | १४ तश्वचिन्तामणौ हेत्वन्तराभावात्‌, featat ख छतिसाध्यत्वप्रकारिका निष्टचिकौषांखकचणघटादिसाभ्यकप्रटृन्तिषामान्यसा मयौ विर दादेवा- | amarfafa प्राहः | ` . अरय प्त्यचविषयकपाखब्यक्तौ ददं ग कपालमित्यसंसगेग्रडस - त्वेऽपि कपाशललप्रकारेण कपालं चटसाधनं इति areata निर्धम्मितावच्छेदकक-तत्कपाख विषयकलौ किकप्रत्यच्ात्‌ कपाखत्व- प्रकारेण तत्कपालोपादानकप्रहत्यापतन्तिः। न च Rae तद्धाक्नौ प्रटत्ताविष्टापन्तिरिति वाच्यं । अ्रलुभवविरोधादिति चेत्‌, न्‌, तन्तदुपादानतावच्छ्ेद कां दद न्वध मिंतावच्छेदकक-तत्तदुपा- दानविगेव्यकप्रत्यज्चस्य इदं कपालमित्याद्याकारस्य कपाशमिदं q- साधनमिल्याकार कश्य वा तन्तदु पादामतावच्छदकक-तन्तदुपादानक- त्ति प्रति तुतेन निधेभ्मितावच्छेद ककश्चानस्याहेतुलात्‌ । न चेवमिदं घटसाधनमभिति खौ किकप्रत्यात्‌ शदग्वप्रकारेणेतद्य्ष- पाटदानकप्रटेत्तिने स्यात्‌ । तस्ेदर्त्वां शे नि्म्मितावच्छेदककलादिति वाच्यं | उपादानतावच्छद्कभेदेन काय्य-कारणभावभेदात्‌ द्दम्व- ea निधम्मितावच्छेदककन्ञानस्यापि हेतुत्वात्‌ इदमिदं नेत्यसंसमे- गरहासम्भवेन तजातिप्रसक्गविरहारित्यास्तां विस्तरः | * श्यापारौगरूतां चिकौषीं weafa, ‘fatal चेति, अतर किया- विषयत्वं फलान्यविषयत्वं fated फलगोचरतादृशेच्छाया अप्रवत्तैकतवात्‌ तरव छत्यसाध्यक्रियायां तादृदधेच्छछासम्भवेऽपि म कतौ श्यापार इति fan करतिसाथ्यत्वेम वास्तवेन विशेषितेव्याडः, afer गुरतरभारो- त्षोलनादौ छत्धसाध्येऽपि वादृष्ेष्छायःः adt MILA, तरव श्ब्दाख्यतुखेय खे विधिवादः | १६ छतिसाष्क्रियाविषयेचष्छा पाकं कतया साधयामेति ‘featat चेति, arachrat चिकीर्षां चेत्यर्थः, ware किकिोर्वाषामान्यस्य waa wee फलखविकोर्षायामतिव्यात्निवार कं इतिशाथक्रिया विषयत विगरषणं व्यथं स्तादित्यनुपदमेव स्फुटौभवि- जति, “हतिसाष्यतप्रकारिकेति, aa फलचिकौर्षाया व्ापारत्ना- मावेनाञख्च्यत्वात्‌ तचातिव्याश्भिवारण्णाय “हतिसाध्यक्रिथाविषयेति, ‘few धम्थिमाजपरः, हतिसाध्यतन्च साध्यवाख्यफलोग्डतहति- विषवता्ाखित्वं, aay साध्यताख्यफलोगतरतिविषयताग्रालि- धर्विविषयकेव्ययथैः, wee न तयाविधविषयताग्राशौति भावः । ` few ^क्रियापदमेव शाध्यलाख्यफलोग्धलङृतिदिषयताग्रालि- Ri म चेवं एक्‌ तिसाध्तवं क्रिया विेषणं व्ययंमिति वाच्यं । हतिसाष्यतवप्रकारकश्चानश्य व्यापारौश्टता था चिकीर्षा चेव प्रते श्च्ासा च संवादिनौ चिकौर्वेव विसंवादिविकीर्षायां तत्‌- Maya Ba श्रन्ययाख्यात्यापन्तेः, तथाच श्ष्या दिविष- चकविसंवा दि चिक्रौर्षायामतिव्याक्चिवारणाय तदिग्ेषणस्यावश्यकला- दिव्याः |: ` । पाकमिति, पाक त्या खाधयामौत्याकारिकायां तस्यां तदसु- भवात्‌ इतिखाध्यलप्रकारकलस्यासुभवसिद्धला दित्यथेः, afer पाकभिष्छामोति तदलसुब्यवसायसत्यादिति भावः) दच्छाया- तच हृतिजन्ध wa wa इति वच्यते, वसात्‌ काचित्‌काभिप्रायेण खरूपनि्वव॑दमभेतत्‌ इति मन्तव्यं | ततः किमित्यत आह, “सखेति, खपदमज्र vd तश्च॑चिन्तामयौ तदनुभवात्‌, सा चं खङतिसाध्यतान्नानसाध्या इच्छा- याः खप्रकारकधौसाध्यत्वनियमात्‌ | Hawa wala इत्यादि, च्छायाः खप्रकारकसवादौच्छायाः, तप्मकारकसंवा- दोच्छायास्तत्मकारकधोजन्यल्नियमादिति फथितायथेः । गरङमये रजलतादिप्रकारकविसंवादोश्छायां रजतादिप्रकारकन्नानाजन्यार्या व्यमिचारवारणय संवादिल्लोपादाभं, कूट खिङ्गस्थलेऽप्यनायत्या (९) लदिश्छाया विषयान्तर विषयकलत्वकण्यनेन विसंवादः aed) न देवं खम्बा दि चिकौर्घायां asset च रतिषाध्यलपरकार कञ्चानस्छ हेतुत्वेऽपि चिकोर्षासामान्ये प्रटृन्तिसा मान्ये च रतिषाध्यतान्चानयख्छ हेतुलासिद्धिरिति are खंवादि चिकौ्षादौ छतिसाष्यलप्रकारक- mae tan सिद्धे थदिशेषयोरिति न्यायात्‌^ चिकौर्षादिमां nen ङतिषाध्यता विषयकञ्नानस्य डहेतुतधिद्धिरिति भावः, एवम- asta | केचित्तु था amarftaeagr खा तद्दिषयकश्चानसाध्येति नियमः न तु प्रकारतापय्येन्तप्रवेशः, मूलेऽपि खप्रकार केत्यस्य ख विषये त्यथः, एवश्च रजतादिप्रकारकविषंवादौच्छायां न व्यभिचारः | (९) gefag दुङलिङ्‌ यथा ae साध्यतायां scare | (९) यद्िग्रषयोः काय्य-कारगभावस्तत्सामान्ययोर प्रीति न्यायादित्यर्थः | प्रवन्तकल्लानं तादृशमिति कत्वा प्रकृते तु तदनन्तरमावेऽप्यदोषादि ति ध्येयं | (इच्छाया इति, WISI खप्रकारप्रकारकन्लान साध्यत्वनियमादि्य्थं इ तिप्रकाग्रः। शब्दाख्धतु रौ यखद्छे विधिवादः | १० तन्न तन्नये इ च्छा विगरेश्विगरेयक-रजतप्रकारकश्चानस्व हेतुत्वेऽपि खत्वेष रणतो पश्ितेरवम्तं हेतुलात्‌ । न च awe विरुवादौ- चछायाञुपख्ितेष्टतावच्छेद कासंसर्गागरस्तेव हेतुतया waa) तच कारष्तावच्छेदकमेव न तु कारणमिति ्मिशारो दुर्ग्वार- एवेति वाच्यं । कारण-कारणतावच्छेद कषा घारण्प्रयोष्धत्वरूपसाश्च- लख नियमचघटकलात्‌ । न चेवं प्रृतेऽपि हतिषाध्यताश्नानस्तेक- STATA AAAS AAA A TATA AT SAT TR TS दकत्वमेवायातु कुतः कारणलवमिति वाच्यं । वश्यमाएक्रमेण wae दष्टवाधनताशज्चानख्छ इच्छा विरोधितथा canara चिको- वह्ितुलासम्भवात्‌ परि गेषेण जन्यतारूपस्तेव ङतिशब्यतान्ञानप्रयो- wae चिकौर्षायां सिद्धेः म चेष्टसाधनतान्नानस्याजमकलेऽपि बखवद्‌ निष्टाममुबस्पितन्नाननिष्टजनगकतावच्छेद कत्वमेव शआआयालिति वाच्यं । बखवदधेषस्येव इच्छा विरोधितया तज्च्रान्यापि चिकौर्ा- हेतुता सिद्धेः । वस्छतस्छ॒विगरव्य-विगेषरभाषे विजिगमकभावात्‌ छपस्धितेष्टतावच्छे द कासंसर्गाग्रडवदग्टहोतासंसगेकेष्टतावच्छेदकोपखि- तेरपि aaa विसंवादोच्छालनकतया जन्यलष्ूपसाष्यलमेव नियम चटकमिति न कोऽपि दोष Cars: | शरतएवेति, चिकोर्षायाः खहतिषाध्यतान्ञानसाध्यतादेवेत्यथेः, ‘aafrarey खहृतिसाध्यतेन wird, इदश्चापाततः, वस्ठतोला चवात्‌ पाको मे रतिमान्‌ भवलित्थाकारिका खाध्यतासंस्गेण कतिप्रका- ® wifes उपरस्ितिविषयौभरतः न्नानविषयौगरूत इति यावत्‌ , अव- रव WA कारणतावच्छेदककोटि प्रविद्धत्व | 8 शख तश्चचिन्भामणौ साध्ये पाके wana, न त्विषशटसाधनतान्रानसाध्या स्वकत्यसाध्ये* बिकोषापनः, स्वरत्यसाध्यत्वज्ानं प्रति- बन्धकमिति चेत्‌, न, तदभावकारणत्वे गौरवात्‌ | Rasa व्यापारो नतु कतिसाध्यलप्रकारिका गौरवात्‌, wava ज्ञानमपि साध्यतासंसर्गेण छतिप्रकारकमेव हेतुरिति aa यद्- पक्रनियमबलेन छृतिसाध्यताश्ञानस्य डहेतुत्वं खाधितमेव तथापि थक्षन्तरदानाय पुमरलुवदति, “न fafa, दरष्टसाघनतान्नानसाष्या' रतिखाध्यताशानं विनापोष्टसाधनताज्नानसाध्या, यथाश्रतेऽयिमद्ेल- सङ्गतेः, ‘quae’ खन्नत्य साध्यत्वेन fafaa, ‘quaearwary- ममिति quasranfigqace:, रृतिसाध्यतासं श्रये प्रन्तेरजु- भवात्‌ चथाञ्चुताशङ्गतेः। न च छतिसाध्यतासंग्रयेऽपि प्रडत्तिखलौकारे बडङविग्सव्ययायाश्खाध्येऽपि प्रटत्यापल्िरिति वाच्य | बलवद निष्टानु- वन्वितल्वश्चानस्य प्रतिबन्धकलत्वादेव तजेच्छा-प्रटत्योरभावादिति ध्येयं | 'तदभावकारण्त्व इति रतिसाध्यतान्नानतवेन हेतुवमपेच्छ waar- च्थता निञ्चयाभावलेन waa गोरवादित्ययेः। म चाप्रामाष्छनिख- थानाखकन्दितिकतिसाध्यताश्चानत्ापेचया श्रप्रामाण्छन्नानानास्कन्दित- छत्यसाध्यत् निखयाभावत्मेव wtf वाच्यं । रतिसाध्यताश्चानस्या- प्रामाश्यनिखये बशवद निष्टालुबस्धित्वन्नानोदयारेव प्रटल्यभावसम्भ- * “खङ्लत्य साध्ये ख्य साध्यत्वेन we, तरवा, ‘efa, “लाघवाव- तारादिति | यद्यप्येवंविधलाघवावतारे त्वन्मते भेदाग्रशो न प्रत्तिहेतु- शब्दाखधतुरो यख्डे विधिवादः | १९ वात्‌ तत्र च agents सहत्यसाष्यतानिखयवत्‌ तदभावच्धाप्यादिमिखणस्यापि प्रतिबन्धकलत्वावश्छकतथा TWIT काररमावकल्पमामौ TATA भावः । केचित्तु ननूकनियमबलादस्ठ हतिसाध्यतान्चानं डतु: तथापि हतिषाध्यताश्ञानत्वेन aa न हेतुवमपि तु इष्टषाधमताविषयक- Way स्येजेष्टसाधनल-हतिखाष्यलोभय विषयक समू Mss fraldarre, ‘a लिष्टसाधनतान्ञानसाध्येति न विष्टलाधनता- च्ानत्वावख्डिजदछतिसाध्यताश्चाननिष्टकारणतानेत्यथेः, “खहत्यसाष्येः खरुत्यसाष्यतयेन fafya, “चिकोर्वापन्सेःः केवलेषटसाधनताश्चाना- festive: कारणतावच्डेदकावच्छिलसत्वादिष्टापन्तौ staf wraynayifeta ara: | तदभावकारणले नौरवादिति, इद- qrewd eaerenfrqae प्रतिबन्धकलेऽपि aw कारणान्तरा- भावादिष्टसाधनताश्चाने ग हतिसाध्यताभानं ay ®aseeraqar- जानात्‌ चिकौर्वापनतेदुर्ग्वारलाचचेत्यपि बोध्यं । छक नियममभरुलेव(९) वरदः WEA, “्रचेत्यादौत्याहः | (९ शभिचारेख शतिसाध्यता्चावस्याहेतुत्वे चिकौर्षागां + हतिसाष्व- वा्लानजन्धत्वमिति मावः | ©) उक्षनियममस््रलिवेति ग० । या यतृप्रकारिका इच्छा सा तव्‌- प्रकारकश्लानसाध्येति नियममित्थंः। wae शुडत्वात्‌, तथापि cantata न्धायादतिरिक्तविप्िक- आनकरयनागौरवाश्च, युगपदुपस्िदवभावेन तच तथा खच यगपदुपश्धितौ Re त्वचिन्तामण्ये अथाभाव उभयसिङः रंतिसाध्यताधौरसिदेत्यतो न लाघवावसर इति चेत्‌, न, IW श्ब्दादनुमानादा Jaq सा तब लाघवावतारादिष्छायाः स्वप्रकारक- भ्ानसाध्धत्वनियमेन कतिसाध्यत्वन्नानस्यावश्यकत्वाञ्च "अभावः" हत्यसाध्यतानिख्चयाभावः, 'डभयसिद्धः' चिकोर्षापूम्वेसु- भयसिद्धः, ‘afagr चिकोर्षापू्वमुभया सिद्धा,“ “म शाघवावखर- दति शतिसाध्यताश्चागलस्च दपि erad ग कारण्तावन्छेदकतायां विनिगमकमित्य्थः, रघु -एरुध््ाव च्छिन्नं थदि फशपूषयेसुभय सिद्धं तदेव wraae कारशतावचश्छेदकताथां विभिगमकल्बमिति भावः | "देवात्‌" प्रतिबन्धकसामयौ विरहात्‌, ‘ar विकोषापृथ्वे छतिषाष्व- तासौः, “जञाचवावतारादिति ङतिषाच्यतान्चानलरूपलयृधर्मावच्छि- wu चिकोर्षापूम्बेसुभयमते सत्वादित्ययंः। मरु तथापि शतिषाष्यता- wire नियतपूम्बेव्तिल्वं कर्यं मम त्वमन्यथा चिङ्धल माज अतो लाघव- मत are, “इच्छाया इति तम्मक्लारकसवादोश्छायाः, ‘qunita- भानसाध्यलनियमेन' तत्मकारकश्चानजन्यत्वनियमेनेत्ययेः, “ावष्यक- are? चिकौर्षा्ेतुलावश्छकलाश्च । अपि च छत्यवाध्यतान्चानप्रतिबन्ध- 0 ज्ञसाध्यतानिख्यामावस्य हेतुत्वं खोकुव्य॑तोमते चिकौर्बापन्वे कृति- साध्यताधोरसिद्धेद्य्थैः। (९) मण्वित्यादिः area: पाठः ग-एखतके नाखि | लाघवावतार्‌ इति भावः। “साध्यत्वनियमेनः प्रयोश्यत्वनियमेनेत्थं इति प्रका | श्ब्दास्यतुरौ यखद्डे विधिवादः | २९ waauta विघटयत wa mae प्रतिबन्धकत्वाञ्। वात्तिन्चानविषटनडारा असुमितिप्रतिवन्धकानैका- न्तिङ्गन्नानयत्‌ । कलान्बथानुपयपन्येव इतिखाष्यताश्चानरू चिकीर्षारहेतलसिद्धिरित्या, 'बनकश्चानमिति, तष्लनक्तोगतश्नानविषटकस्येव ware तज प्रति- बन्धकलाचेत्धर्थः | अच व्याप्तौ Tera, व्यातिन्नानविषरनदारेति च्रनुमितिवनकव्यात्भिजानविषरजेत्यथेः, तथाच यत्‌ unfree मवति तन्‌ तष्लगकश्चानविच्रक भवति यथा व्यभिषारज्नानमतु- मितिप्रतिबन्धकश्चानं भवति अनुमितिजनकन्यास्षिश्चागधटकमपि भवतोति खामान्यतोग्याघ्या इत्यसाध्यताभिखयस्व चिकौर्षाप्रतिबन्धक- waaay हेतुना चिकोेर्वाजनकश्ागविजटकत्वसाधने पशधमेताब- शात्‌^) हतिाष्यताश्चानस्येव चिकौर्वाजगकलसिद्धिरिति भावः। न च जनकश्चामविघटकव्वेनान्यथासिद्धतया तदभावस्याडहेतुलात्‌ खङ्ू- wfafgeeranfates इति aren प्रतिबन्धकं हिन कारणटौ- अताभावप्रतियो गिल, किन्तु प्रयोजकयैश्ताभावप्रतिथो गिल, प्रथो- Tay कारणकारणग्धाटन्तान्ययासिद्धिशतुष्टयरदडितवे घति नि- Sa कारण-तत्कारणसाधारणं, हेतौ श्ानपदोपादानादेव च विषयाग्तरसश्चारादौ a व्यभिचारः, साध्ये च qr खङूप- कथन, विषरकलश्च प्रतिबन्धकत्वमेव न लेककाणावच्छदेन तदभि- करकाटृज्तिलरूप facies, गु रुनयेऽभावस््ाधिकरणश्चामरूपतया ® जत्साध्यतानिखयः चिकौर्षाजनकलछतिसाध्यताश्चानेतरविघटकलत्वा- माववानित्ाकारकवाध निखयबलादित्य्चः | RR avafardteait BUMCATM AL शत्यसाध्यतान्ञानाभावस्य wrraana® विरोधितया सिद्धसाधनापत्तेः । न चासाधुलन्नामे साधुवश्चाना- लन्यशाब्दधो प्रतिबन्धके व्यभिचार इति are । अनाकाञ्जुललरूपा- साधुलश्ाने श्राकाङ्खगन्चागमादाय साध्यस्यापि सत्वात्‌ wargar- साधृलश्नानस्य च प्रतिबन्धकले मानाभावात्‌ । न च तथापि fagt व्यभिचार इति ary wend सिद्धे रप्रतिबन्धकलात्‌ agren- प्रतिबन्धकताया एव वा हेतौ निवेशात्‌ । अतशएवासिद्ूलश्चाना- जन्येच्छा प्रतिबन्धके fagamasta न यभिचारः। agreanfa- बन्धकताया एव डेतौ मिवेश्राद सिद्धतल्निखययस्यापि carsqen- भ्वपगमादा । श्रय तथापि बाध-त्मतिपकादौ व्यभिचारः । ग ख agrentta प्रतिबन्धकता हेतौ निवेश्रनोयेति aw हत्यसाभ्य- ताक्ञानाभाव-व्यभिलारश्चानाभावयोरपि बाधाभावतयेव बिकोर्वानु- fam: प्रयोजकतया खरूपाषिद्धि-द्ष्टान्ता सिद्योरापन्तेः । म ख खाच्चाट्‌ विरो धिते alata हेतु विगेषणणोथ इति ards षाशा- द विरो धिल्वं fe न प्राद्याभाव-तद्याष्याद्यनवगाहित्वं प्रतेऽपि तद्‌- fag: शुत्धसाध्यतान्नानस्य चिकोर्षाप्रकारोग्रतरुतिसाध्यतलाभावाव- गाहित्वात्‌, अतएव भ कारणोग्धताभावाप्रतियो गितमपि saasfa तद सिद्धेः पू्वपकिणा छत्यषाध्यताधियः ererta प्रतिबन्धकला- भ्युपगमात्‌ । ग च हेतौ प्रतिबन्भकश्चानलपदेन भ्रानलावच्छि- प्रतिबन्धकताश्ाखित्वे faafed बाध-सत्मतिपचारेख निखयत्वेन (९) चऋधिकरगच्नानात्मकम्येति we | श्रब्दाख्यतुरषैयखष्डे विधिवादः | RR चन्यथा सखहत्यसाध्यत्वानिशसाधनत्वोपेशयोयत्व- प्रतिबन्धकत्वमिति ae । प्रृतेऽपि तदसिद्धेः ona) रत्य साथतानिखयस्छेव yaafwaat प्रतिबन्धकत्वात्‌ इति चेत्‌, न, हेतौ सखयाद्यविरोध्यवगा हिन्नानमिन्नवेन यत्पदा्े विशेषणात्‌ ख- पदं प्रतिबन्धकश्चानपर, चिकौषायाञख्च शज्ाममिन्नलादेव सङ्खहः, खग्राञ्जविरोष्यवगाडहिवन्तु खं ay यदभाव-तद्याय-तदवन्छेदका- इन्वतममवगाइते तजर तदवगा हितं शंवादिलेना पि हेतौ चत्पदा्थी- क्विषष्लोयः तेनेष्टमेदग्रहे प्रटश्यादिप्रतिबन्धके awa न ग्यमि- wc warfenent विशिष्टज्चानमेव हेतुरिति शाध्यखत्वारेव न तमादाचेव व्यभिचारः, a च तथापि gefeywa feyr- इंवर्मा रेक शेङ्धिका संसगाग्रहाधोनसंवादोच्छा-प्रन्तिप्रतिबन्धकेष्ट- मेरग्रहे जनकोश्रतविशिष्टञ्चानविषरटकलाभावाद्मभिषार इति are fafrenrre संवादोष्छा-प्रटसिरहेतुलेन sara तजापोष्छा- ्रश्ो विषयान्तर विषयकल्वकसश्पनेन fadafeere a: सखोकारा- दिति दिक्‌) “अन्वा एतादृ शब्या्यनङ्गो कारे, 'शृत्यसाध्यलमिति TMG यथा लया BWA प्रतिबन्धकलयं कण्यनोयं तचेतेषामपि स्यादित्थयैः, “श्रगिष्टसाधनलं * बरवद निष्टासुबन्थिलं, (९) हृतिसाध्यतासं यदश्चायां विकर्म त्सतः र थसाध्यतानिग्ख यत्वेनेव प्रतिबन्धकत्वमिति भावः | (९) खमते वच्च बाधनिखयामावकालौनस्य धम्भ-धम्भिणोर्खवा ग इययस्येव कारखत्वान्न वच जनकद्नानविघटकत्वमिति मावः | 8 वश्चचिन्तामशौ निष्फलत्वन्ञानं प्रतिबन्धकं कियान्नानमेव waa कसर्पेपत | नसु सनोधात्व्थ॑गोषरेश्छावाचित्वात्‌ लाघवाच छताविष्छा चिकोरषा सा ख उष्टाविबेषटसाधनता- न्ानादिति चेत्‌, न, वह्िना साधयामौतिवत्‌ कृत्या उपेखणोयतवेः दृष्टसाधगतावश्छेदकरूपशून्यलं, “निष्फलत्वे तत्त्वचिन्तामणौ यावन्नित्य-नेमित्तिकनिर्वाहस्य तन्षदाश्रमविहित- ` कमंणां सम्यक्परिपालनस्य च aerate: फलं श्रुयते, तथाच नित्यस्य सफलत्वर्मिति केचित्‌ । तन्न । तस्य विधेनित्यविधिमुपजौव्य प्रहस्तिस्तस्य च फला- भावेन प्रथमं मूकत्वात्‌, अन्यथा परस्पर सापेष्षत्वेना- न्योन्या्रयः तस्मात्‌ araaa विधिः। aq नित्ये मतान्तरमा शङ्कते, "यावदिति, awa यावन्नित्य-नेमित्तिक- काम्यकर्मणां, तेन “यावजि्येत्यादिना ग aren, श्रूयते" विधिना बोध्यते, “तथाचेति, यावतामेव नित्यनेमिन्तिकादिकम्मेणं खसमाच- HAUGH दण्ड-चक्रवत्‌ ब्रह्मलोकावािजमकलादिति भावः । ‘ae विधेः" ब्रह्मलोकावाभिरूपफशबोधकविधेः, “नित्यविधिसुपनो- व्येति मित्यविधिवाक्येन शाब्दबोधनमनानन्तरमेवेत्ययेः, were: कन्तेव्यतादिरूपनित्यलन्नानस्य तदधोनलत्वादिति भावः । “फलामावे- मेति फणन्नानाभावेनेत्यथः, इषटसाघनत्वविशिष्टकृतिसाध्यलस्य वि- WAM तदपहाय केवशङ्ृतिसाध्यवेनापि बोधयितुमश्क्यलादिति भावः । ‘sahara’ नित्धविधितोऽहरहःकन्तव्यलादिरूपनित्य- तथापि काम्यत्वे नित्यताच्ततिरित्यत्ैव तात्पग्थ, fae faites: फलानुप- स्थितौ बिधिप्रत्तिरेव ग भवतौत्याह, ‘farefa | भयावदिति, उपाधिमेदेन निव्-नेमित्तिक-वत्तदाश्चयविदितकम्मं णोदः, ‘ae’ ब्रह्मलोकावाक्निफल- Tange: | ‘fafa, विहितपरिपालनत्वादिना agenfefa मावः। afe faefafuta प्रथमं sanafaea are, ‘aq चेति, प्रब्दाख्यतुरोयखद्े विधिवादः | RRE वेदात्‌ का्यतान्नानेऽपि प्रयोजनन्नानं विना कथं प्रटत्तिः, न fe प्रयोजनमनुदिश्य मन्दोऽपि प्रव्तेते इति चेत्‌, न, नित्ये फलबाधेन प्ररस्तिमाजरे प्रयोज- नञ्नानस्याप्रयोजकत्वात्‌, काम्येऽपि प्रयोजनन्नानं न सारात्‌ Wana उपायाविषयत्वात्‌ प्रयोजनेऽप्रहत्तंख, किन्त्वष्टसाधनतान्नानदारा काय्यतान्नाने उपक्षौण- लश्नानानन्तरमेव ब्रह्मशोकावा्धिरूपफलबोधकविधिना Tey अम यितव्यं तेन पलोपस्थितौ नित्यविधिमा विशिष्ट तिषाध्यत्व बोधयितव्य इतिक्रमेणख बोडद्धव्यः(९ । श्रयोजनश्चानं विनेति, श्रसु- कमिष्टमेतश्न्यमिति इटेतव्न्यवश्नानं fata, we इष्ट विशेग्यकतनव्नन्यवन्नानमपि aay हेतुरिव्यभिमानेन । “श्रलु- fer asaya, wwe’ cof, एवं way, “साच्वात्रवन्तंकमिति अमन्यथासिद्धले सति प्रडन्तिपर- योजकमित्यथंः, “उपाया विषयल्ादि ति उपाया विश्रेव्यकलादित्ययैः, उपाय विशेव्यकञ्चानस्येव विको्षाद्ारा प्रदन्तिप्रयोजकलत्वादिति भावः । ्रप्रटन्तेखेति उपायमुख्य विशेव्यतया wage, “दष्ट- साधमतान्ञानद्ारेति, "उपचोएं' swear, इदञ्च तज्जिष्ठलन्यतानि- (९) न्योन्याश्रय इत्यादिः बोदव्य इत्यन्तः पाठः क-पुस्तके नास्ति | कथमिति, प्रयोभनन्ञागमिष्टसाधनताच्नानद्ारा प्ररत्तिकारणं न भवति किन्तु काय्येताच्नानोपच्तीयमिति faa: कथमित्यर्थः | wa पलन्तान- earn प्र्तिरिद्यक्तमि् तु निष्यलत्वच्चानस्य प्रतिबन्धकत्वान्न २७० त्वचिन्तामणौ मेव, कथमयं निखयः नित्ये इ्टसाधनतात्रानासम्भ- वात्‌ SAAT MAS बेदाद्पि सम्भवात्‌ | ननु निष्फोखे sane तव्जनकलभित्यभिप्रायेण । “श्रयं निद्चव इति प्रयोजन- Si TEMA BITS एव प्रडन्तिदेतुकाय्येश्चानो - पयुक्तं न नित्यस्छल इति कथं निय इत्यथैः, शदषटसाधनतान्ञानाखम्भ- वादिति नित्य इत्यादिः इष्टसाधनतान्नानरूपदाराशम्भवादित्यथेः(९, प्रयोजनन्नानस्याप्यषम्भरवाचेत्यपि बोध्य) । नन्वेवं arian ay कथं खात्‌ AS इष्टसाधनतान्नानदारा प्रयोजनन्ञानाधौनला- दित्यत आह, "काय्येतान्नानस्छेति, तथाच दृषटसाधनताखिङ्गकरूति- सा्यताश्ञानमेव प्रयोजनन्नानाभोनमिति भावः। यद्यपि वेदाधौन- कायैताश्ञानं न प्रटन्तिदेतुः किन्तु खविग्रेषणवन्ताप्रतिसन्धानलन्व- मेव तयेति शौचादि मतेन सम्भवा दित्येव वकस चितं, तथापौष्ट- साधमताखिङ्गकशतिसाथ्यतान्चान-वेदाधोनहतिसाध्यतान्ञानगयोरेक- गरक्िमस्येन प्रटन्तिखामान्यद्ेतुववादिनामयं van, अतणएवागिम- गन्धोऽपि सक्गमचिग्यत इति ध्येयं । प्ये प्रयोजनन्नागख्च प्रटन्ति- हेतुतया तेन विना कथं प्रन्तिरित्धाश्रद्धितं tart} निष्फल ल्वादि्ञामस्य प्रतिबन्धकलाभिप्रायेण च्छति, नन्विति, “निष्फलत्वं (९) faa प्रयोजगाप्रसिङ्धेरिति are: | Q) प्रयोजनेऽप्येवव्णन्धत्वल्लानासम्भवाशेव्यपि बोध्यमिति we | प्रवहं तव्या ङ, “tata, aq यदि fant weer gem: wecrercinem विधिवादः | REX द्गते om परद्यावर्ता भावं प्ररन्तिः, teri WET eR Te SHS ETAT तस्यैव तन्लत्वात्‌ । क्तु लौकि निष्के egaae वा a प्रवर्त बदिष्साधमताशिङ्गकास्य amram बैदाधोनस्व षा अभावात्‌। म च Teagan rele प्रतिबन्धकं, सति कार्तान्नाने तस्य प्रतिबन्धकस्वा- erate, "दुःखेकफे वेति, "वाकार्यं, नित्ये इति यषः, कथं प्रस्तिदिति निष्फशलवादिज्ानाभाव विना कथं प्रहन्तिदि- ae, छन्लरववि, वेद्पौनेति, न्येति का््यैताश्चाग्येषेत्यषेः, तथाच निष्डखलतवा दि ज्ञाय प्रतिवन्धकले मानाभाव इति भावः । wed खौ किकेऽपि दुःखेकफले cafe: ष्यादिति दुःदेकणकल- wae प्रतिबन्धकलमावश्छकमित्यव are, यजति, शदिति न maa cae fated, aq’ wade, बेराधोगख्ध वेति श्रन्बु- TATA TAT a हेतुवादिति भावः KET सम्बक्‌ एवं सति विश्वजिता धथेतेत्यजापि सगेकस्पना न श्यात्‌ वेदाधोन्‌- काय्येताश्चाना देव प्रदन्तिखम्भरवादिति Sai “न चेति, “wayt:, Sey तादु भ्रान्वतरकाग्ेतान्चाने । ननु प्रयोजगनिष्ठतन्ब्‌- saws feufa अदि प्रदनिस्तददा “awternaign न मनोः ft wania” इति खकखप्रानरा शिकप्रवादब्यश्वात इत्ये fares [यश eer नण) का A“ Se ee किणि श च eS म १ श मा भश, al वैन के ह 9 कद कमयेराह्त्सवाच 81 RE तस्वचिन्तामणौ द्शंनात्‌ | अथ वा काम्ये शिङोऽपूवेवाचकत्वाजित्ये- ऽपि खिडोपासनादिविषयकमपुवं' बोध्यते, aa नि- ष्फशमपि स्वतरव सुखवत्मयोजनं नित्यमभ्यथ्येमान- व्येति । उच्यते । सवे नित्ये फलञवखाञ्नविफल- प्रयोजनमाह, “wa वेति, "काम्ये" खगेकामो यजेतेत्यादौ, “श्रपूष्वै- वाचकलात्‌" का्यैलरूपेणापूष्वेशक्रलात्‌, ‘Praca सन्ध्यासुपासौ - तेव्यादावपि, विषयकं अन्यं, “aye query, "बोध्यत इति ` कास्यैलरूपेण बोध्यत ta: | तै दिक लिखप्ला वच्छेदे मेव काय्यैलरू- पेष्णपूवे्रक्तिकण्पयनात्‌ तज च अन्यता सम्बन्धेन उपासनादेरन्वयः न ठु अ्रथेवादादुपल्धितब्रह्मशोकावाध्यादिसाधनले तदथः, au apenas गौरवादिति भावः| ay पण्डापू््येञ्च ॥ wad तजापि कामनावण्यम्भावे मानाभावात्‌ नित्यताकतिस्तष्येत्यत- at, ‘frafafa तन्तदिहितकालेऽव्ं कामनाविषयसेत्ययः, शरतिबोधितमित्यतान्ययानुपपत्येव तथा कल्यमादिति भावः । प्रामाणिकं गौरवं म दोषायेत्यभिपायेण षमाधन्ते, "उच्यत दति, "फणलकामस्येति श्र्थवादादयुपथितफशकामस्धेथेः, अन्यथा अ्रथवादा- श्ब्दजन्यकाय्येताच्चागात्‌ प्रश्यापत्तिरिति नित्येऽपि फलमा, “खथ वेति, तापू" ग पू्वैसुपस्धितमिति म तदादाय द टसाधगत्वाग्वयः इति मावः । 'तच्ेति, यद्यप्येवमपि काम्यत्वे नित्धताच्चतिर्न्यचाथेवादिकेन fears तथापि तद्ुदृषणमये वाश्यमेवेति ara: | “नौवौति, प्रयोभनच्ानं विना अप्रङत्े्नो विमाचस्याधिकारासम्भवादिति भावः। सम्बलिताधिकारमाभ ज्न्दास्धतु धोबखस्े विधिवादः | Rsk कामस्य सम्बलिताधिकारः anal भेमिलिकं ज्ान-आआङ्गादि फलश्रतेः काम्यं अकरणे प्रायधित्ता- दिश्चुतेख नियतकत्तव्यताकं, यथा वा पोडशश्राद्स्व प्रतत्वविमुक्किकामनाश्रुतेः प्रेतत्वविभुक्षिेतुषोडश- We wee विधाय महाजनानामाचारत्‌ काम्य- त्वं निन्दार्थवादेनाकरखे प्रत्यवायश्रुतेरवश्यकरव्यत्व तथा सन्धयोपासनमपि wee: काम्यं अकरखे नर- कश्चतेः प्रायित्तोपदेश्ा्च नियतकन्तव्यताकं । यत्त दिवेषदमिति भावः । शम्बछितः' मुदितः, “धिकारः” फल- हेतुप्रडन्तिप्रयोजकः, तेन इएवि-तत्काखनो विल्वं फलकामना च इयमेव नि्धक्रियाजन्यफलद्ेतुः यदिग्िष्टेन क्रियमाणस्य कर्णः फलाव्मैकत्वं तस्येव प्रन्तिप्रयोजकधग्मख्याधिकारतवात्‌ । म च फलकामनाया शअधिकारले तदिगमद गायां इहच्रि-तत्कालनो वि- नोऽपि मित्यकष्मीकरणे प्रत्यवायो म स्यात्‌ यावदधिकारवत- एवाकर ष्य प्रत्यवायद्ेतुलात्‌ अन्यया ग्नौ चाभावद श्रायामप्यकर- चात्‌ प्रत्यवायापन्नेरिति ai) श्रये निरस्यलादिति ध्येयं) मनु काम्यल-नित्यलयोविरोधादेकस् क््मेणस्तदु भयरूपलमसङ्गत- दृदान्तमा, “यथेति, सन्थोपासनवत्‌ पलश्चतावपि नेतत्काम्यमिति यदि mag तदा दृान्तान्तरमा, “वथा वेति, वस्याप्यकाम्यत्वे साभिलाष- सङ्याचारविरोध इति भावः । ‘quaefa, तचा Iara विधि- । ६1 arated’ याने भ्रोभ्यित्बेऽपि भ नियतका्तैन्यताकात्यं तद्करस्े प्रायर्धित्तानुपरेश्ात्‌। न च नित्ये फलंकामनाया- असम्मवः, निकालकाम्यस्तवपाठट्वत्‌ नित्ये फलकाम- नामम्भवात्‌ । यक्त प्रथमप्रहत्ताहरहःशरुत्या तत्करा शजओोविमाबस्याधिकारबोधनात्‌ न पफलकामस्वाधि- कार इति, 7S, अहर इःत्यथेवाद्योः प्रजमर्द्यै- तै कवाक्धता वणेन तत्‌कालणौविफशकामस्य सम्बखि- ताधिकारात्‌ अथं वादोपस्थितफलाम्बयं विनैकवाकध- ताभङ्गात्‌ । न शा्थवादस्य सतुतिपरत्वानेकवाक्षता, बाधकं निना खार्थपरित्यागात्‌ विधिवाक्योपस्िते भत wre, "ययेति । “खवपाटवदिति सामोशमासादतिः, तथाच लज यया अननुभयमानापि फशकामनावन्छकौ तथा नित्य खेऽपौति भावः । श्रचमग्डहोतेति, विभेरिष्टसाधनताबोधकतया इष्टविश्ेधाकाक्चया weneriace तरैकवाक्धतल्निवमादिति भावः। wea, “न चेति, ‘ofa’ पटायेमाजोपख्ितिः, facet, "बाधकं विनेति, ‘artenaftana:’ अ्रनुभावकलं । न चेवमङ्क- ewan sexi: प्रमाणं स्वात्‌, नेयाचिकानामिष्टापन्ते प्रधानफरेभेवाङ्गानां फलाकाङ्घुानिटततेसजत्या फलश्रुतिः wa व्वमच्तमिति भावः । “विधौति “ere wew: आडमित्ादिविधिवाक्धो- ufenfaad: | ag कामनाविरहेऽप्यकरये प्रत्यवाया सत्परि्एरार्थमेव WRT विधिवादः | 229 We विधिवाक्षस फलमादायेवाइरशः्रुत्या काय्यै तागोषनात्‌ । नग्बेवं तत्‌ कालज्यविकामिनोऽधिकारे यदा फथचकामनाविर्स्तदा अश्ुकेरिवाधिकाराभा- वाज्ियतकनलब्यता न स्यात्‌ अधिरताकरशे प्रत्यवा- बो न त्वकरखमाब इति चेत्‌, न, नेमित्तिकेऽपि तत्‌- we कस्यचित्कामनाविरङिखोऽनियतकनश्तव्यताप- kw) अथापवादाभावेनोत्स्गिकौ फलकामनास्येव माचनमित्यपि वदज्ि। अथेवारष्याप्रमाणत्येऽप्याह, “विषौ ति “नित्यं ‘fates यच्ेत्धादिप्रागु विधिवाक्धोपख्ितदत्थैः, “we विधि- iferwd, “बोधमादित्यष्य चः Ra: ्रधिकाराभावादिति इल्तिप्रयोजकयावदधिकाराभावादित्यथंः। नतु फलकामनाद- ब्रादामेव नियतकन्तषथलसुपेथं सण्ध्यावन्दनादेरतोटरोषाग्तर माह, ‘aftwrrace इति, न लकरश्माज इति, “श्यादिव्यनुषब्यते, चधिष्ठताकरकप्रयक्षः प्रत्यवायः फलकामना विरद श्रायामकरण- माषे म SISA कामनादश्राचामदएचेरष्यकरणे प्रत्यवायः श्यादि- कषेः, प्रतिवन्थिसुद्धया निरस्यति, नेमिस्तिकेऽपोति, “अनियत- र्ञयतापन्तेः' अकर खे प्रत्यवायानापन्तेः । wea, “शअरयेति, ‘we- were’ भेमिन्तिक इति गओरेवः। नन्वपवादो बाधकः तथाच faa: qa: प्रडल्तिरित्यत are, ‘afandta, इति गृएाभिसन्धिः। प्रतिवन्था समाधत्ते, ‘afafeastifa, खमिसन्धिसुद्वाटयति, (तेति, nat तच्वचिन्तामणौ UNA खविषयकेच्छाजनकसवभावत्वात्‌ यस्य तु मुसुश्ापवादेन फलान्तरे कामना मास्ति तस्याकरणखे- ऽपि न प्रत्यवाय इति न तच्नियतकनलेव्यताकत्वं नैमि- «faa तथा नित्येऽपि मुमुष्षया- फलकामनावाषेना- तदभावमाज् यदि फणकामनाडेतुस्तदागवगतेऽपि फले कामना स्यादत We, "फलन्नागस्येति, श्रार्थवा दिकेव्यादिः, ुसुपवा- देनेति मोचोपधायकेच्छयथा प्रतिबन्धनेत्ययः, ‘awe’ व्यास-वजिष्ठा- देः, नैमिल्िककश्मेणामकरण्ठेऽपि न प्रत्यवायः फशकामनमाविर- हेएानधिकारिलादिति भावः । wet facafa, ‘ae नित्ये ऽपौति, ‘stafiat फलकामनास्येवेत्यतुषच्धते, ` तुखमिति । wan: “निद्रया कखह्त्येरमाश्वासेखच aad) त्यक्वेदिककब्याणठो चोर मरकमाभुयः"” इत्या दिरूतिबलात्‌ फएलकामनातिरिकयाव- दधिकारवत एव नित्य-नेमित्तिकाकरणे प्रत्यवायः क्ष्यते इतिं ण्ध्यावन्दमद शायां फलकामना विरदेऽपि शौ शादिमतस्तदकरणे प्रत्यवायः | fay सन्ध्यादशायां पतितस्यशेनिबन्धनादष्यकरण्शात्‌ प्रत्यवायो न स्यात्‌ भ्रौ चूपाधिकारविर दात्‌ श्रतः खन्नाननिष्या- द्यभिनेनेवाधिकारेणए विगिष्टस्याकरणे प्रत्यवाथो वाच्यः acrit | श्रौ लस्य निष्यादनानरेवादेवश्च फलकामनापि खकौयन्नाननिष्यादे- तथाच यस्य faa नियमतः wie वस्य फलकाममावश्यम्भाव खव मेमित्तिकादिवदिति मावः। मनु qaqatefa फलकामनाविरदिो- शब्दाख्यतु रो यखद्डे विधिवादः | २९8 करेऽपि न प्रत्यवाय इति तुल्यं । किष्बायवादोपशि- तफवोपाधिकन्नव्यत्वेऽवगते “spay विदितं कमे चादिवाकाच्छौचै सति सद्याबन्धनाकरणे निन्दाथं- वेति तदन्य शवाधिकारोऽकरणे प्रव्यवायप्रयोजकः । यदि श aware नाधिकारः प्रमाशाभावादन्यया प्रसङ्गात्‌ फशसिद्धिः हापि न स्यात्‌ यद्दिशिष्टेनेव क्रियमाणष्य aaa: फश्ेतुलं तस्य ौच-त्राहमणत्वादेरेवाधिकारलात्‌ “श्रकामरुतात्‌ TAB पापं yey दिग मित्थापखम्ना दिवचनात्‌ कामनायाः दिगु फलं प्रत्येव प्रथोजकलत्वावगतेरित्यादि विभाव्यते, तदा तु नानुपपल्तिगन्धोऽपोति TAIT: । नन्वायेवादिकफशस्मोपखिित्यनियमात्‌ तत्कामना गावश्षकोत्यत wy, ‘faafa, “wif agmrat आ्रायेवादिक- यावन्निघ-नेमित्िकानुषानमस्त्येवे्खरसादा, ‘frais, ग fe werara- परिहारमेव फलमादाय विधिप्रडस्तियनान्योन्धाश्चयः स्यादिति मावः। श्रौचे सतीति, नन्धधिकारे सत्धकरयो नरकदुव्कुतिने wheat माना- मावान्तथाचाश्वचेरिव फलकामनाविरुह्िमोऽपि सम्बलिताधिकाराभावाद- करे न gear इति कथं तदा तत्परिहाराथे fraavefe: तदिदमुक्छ famed पत्यवायो ग त्वकारणमात्र दति चेत्‌, न, प्रौचादिमश्वं wean चेत्येधिकारुदयं रखवश्चाधिकारयोः सम्बलनमित्धेव सम्बलिताधि- कारणदार्थः, तथाचाधिकाराभ्यामन्यतरेण वाधिद्तस्याकर्णं प्र्वाय- हेतुः अतः wa सति फलकामना विरडि णोऽप्यकरखं तथेति वात्प््या- feat, afer, रवमश्ुचेरपि पजकाममावतोऽकरगे प्रत्यवायांपत्तेः | ay ब्रूमः “ageta विदितं कम्मत्यादिना विदिताकर्स् प्र्वायहेतु- RET avafenrarat वादेन च ATR: प्रावश्ित्ोधदेशाचच प्रत्या SMTA लल्यालकाम नाविरहेऽपि प्रत्यवायपरिशराये नियमतः प्रबशते विधिप्रहन्वनन्तहं प्रत्यवायश्च फलोपाधिकं weed चस्य तादे सण्ध्यावम्दगादाशुपखितेत्यर्थः। 'तत्फलेति आथेवादिकषलेत्ययेः, प्रागु क्रान्योन्याखयं परिहरति, ‘fafancafa, अण्ध्यासुपासौतेव्यादिविधेरिष्टलेनेष्टसाधनलावगतौ ह्वमवगर्तं॑न त्वधिद्छताकशरयस्य तद्वीधचषदामावात्‌ । ग Gareth वदकर डे प्रलवायावरश्तिरिति वाच्यं । यशचेरतत्‌ कचष्छताभिकेभेन tte तत्ब्तेयवाविधागेक च बं प्रति वस्यादिष्ितत्वाव्‌ विद्िवाकरकद्छ 9 प्र्यवायदेतुत्वादत शव॒ aque aq विदितत्वेगान्यकालोनाकर्रं 5 प्र्यवायहेतुख्द्द्यदि कामनायां तद्‌कनद्यताविधानं कामनाविरहे वतृकलं- आत तिनेधन्च स्तात्‌ वदा खद्चेरिव काम्ननाविरङिकोऽप्यकरये परजकामो न स्यात्‌ । भ चेवं, ब हि सकामस्ाहरःशत्या तदिष्धितं येन निन्कामख afefed aac वाथिद्नताकर शं प्र्लवा येतुः तच्चापि निवे eae ware: sitar श्भिकारिविद्धेषयं तर तु फलक्ामकमि, साहि frre पलजवक्लाग्ामधिकारः। आतणव wees छतं fal कलत्र अयथा तु WTC अयमेव च कामा्मोरः afte: बहत We aden । नेच्छिति SAYS WHR न OS येन ब्रापषेतुत्वधतिग्रादगेब् afar sere “aga विदितं कार्मग्यारेरप्रलह्लप्रतिषेधत्वाप्रष्याषि- कारेकरेदे कर कामातेऽि माप्रभिति वादथान्नकनादनक्िद्यवक्कर्मपि RTT RATS । ब्दाख्यतुरोधखब्े विधिवादः | Ree प्रामाख्िकत्वास्‌ अकर णोग्भुखस्य* करखेन प्रत्यवाय- प्रागभावस्य साध्यत्वात्‌, नैमित्तिके फलोपाधिकरव्यत्य कामनाविरदेऽपि नियतकन्व्यतावत्‌ | यत्त॒ निण्फलेऽपि fad वेदाधौनकार्य्यतान्नानात्‌ mata इति, तन्न, द्ःखेकफलत्वेन च्रायमाने TATA हतेरतुत्पादनियमात्‌ अयोग्तया नित्ये छतिसाध्य- च्छ्य बोधयितुमश्चक्धत्वात्‌। CATs सन्योपासनमफल- वत्किमिष्टमित्धाकाङ्खायामङुवेननित्यादिवचभेः प्रत्यवायानुत्पादस्ये- waa कश्पनादित्थयैः। भनु प्रत्यवायानुत्यादस्वालन्यवात्‌ तत्धा- गलं सन्ध्यावन्दमादेदु नेटमत आह, “करणेति, प्राशं मतेनेदं, काममाविरद्ेऽपौति फलाग्भरकामनाविरडेऽपौत्यथैः, प्रत्यवाय परोहारा्थमिति Ta | इदसुपशखणं थच प्रत्यवाथपरोहशरयख्ा- ofa: तजान्ततः खविशिष्टताप्रतिपक्यथें लोकविगामनिटत्यये- मेव वा freed प्रटन्तिभेविता क्षकारं विना का््बाजुत्पा- रशवश्वम्भावादिति ध्येवं । मनु तत्‌ काग्येताया बेदबोधितलधौरेव सण्ध्यावन्दनादेदुःखे- wage प्रन्तिविरोधितामपमयेदत are, “श्रयोग्यतयेति, षं ताड्येदित्यादेः प्रामा्यमियेष्टसाधनत्वविगिष्टस्येव छतिसा- waa विध्ययेत्वादिति भावः | + पररि्ारस्य प्रागमावत्वेनासाध्यत्वं निरस्यति, “अकरयेति, °नेमि- चिक दति, अन्यथा तजाप्यप्रतौक्षारादिति मावः । शुडमतं" प्रामा- 32 २५० तत्चचिन्तामये मपि क्रियते वेदबोधितकनशव्धताकत्वादित्याशद्छ गुर- anwar गुरोमतमित्यमिप्रायेणोपेषशितवानावाय्यैः। aU पाण्डापुवे' Wa रव प्रयो जनं इत्युक्तं, तदपि न, श्वं तवापि काम्यत्वे नित्यत्वहान्धापर्ेः। किञ्च सुखं दुःखाभावश्च सुखं प्रयोजनं तत्साधनश्च are नित्यापुषैन्तु तेषु नैकमपि पण्डापुवत्वात्‌, काम्यापरवैश्च मुखेतुगौशं प्रयोजनं । प्रव्तकविध्यनुरोषेम तदपि rae कसप्यत इति चेत्‌ । न । प्रवर्सनोयेन शोकेन तस्यं प्रयोजनत्वेनान्नानात्‌ गुरुणा नित्यापूरवे प्रयोजन- मुकं इत्युच्यमाभेऽपि नादरः प्रक्षावतां । मुक्ति-खर्गौ चालोकिकावपि सुख-द्‌ःखाभावसजातीयतयाप्रयो- अने, तस्मादेवं वदन्‌ गुरुरपि लघुरेव । तदयं सङ्केपः "गौणं" सफललो पाधिकं । wea, ‘cada विधेः sav. कलानुरोधेनेत्यथेः, ‘acy पण्डापूव्येमपि, ‘vada र्य पयत कखं । ननु चया मुक्रि-खगंयोरणौ किकयोरपोच्छा तथा पण्डा- qasfa स्यादत आङ, “सुक्रोति, ‘aga free) दुःखसाध- करमतं, 9X मह दा मतमिति सोपासं, ‘Wa?’ अस्मद्गुरोः। ननु खतः परयोजगत्वामावेऽपि गौणमेवास्तित्यत च्या, "ततूसाधनघेति | मन्ेवसपि सुक्ति-खर्गावपि प्रयोजने म स्यातां लोकेन तयोः खा्यत्वेनाक्ञाना- ` दियत व्या, 'ुक्तोति, पर्डापुवमं त्वपववेजातौयमपि wager तथेति शब्दाख्यतुरौ यखग्े विधिवादः। २५९ निन्ये दूःखेकफलत्वेन प्रदत्त्यतुपपत्तेः फलोपाधिकक्े- दयता तच्च फलं दुःखसाधनाभावः पाण्डापुवं' वेति तदिष्छा प्रहत््य्ं प्रत्यहमुपेया तां विना प्रइच्यनुप- पते, तथाचार्थवादिकं विभिवाक्छश्रुतष्ब फलमस्तु तमन्येन । न चच कामनाविरहे नियतकन्तव्यता न खात्‌, अपृर्वादौच्छाविररेऽपि qed, प्रत्यवायप- fuera नियमतः प्रहत्तिस्तुख्येव । यज ख म फलश्ु- fret विश्वजिच्धाय इति । नन्विदमिष्टसाधनमिति प्रानादेतत्साध्यमिषटमिति mare प्रटसिदशनात्‌ नच षन्ध्यानुपासनारेरभावः सन्ध्योपाषनादिरूपः, शतिगतमेवे्ट- wera प्रवक्कमिति मतेनेदं । fart anafa मतेनाद, Tarr वेति, तदिच्छा दुःखसाधनाभाव-पष्डाप्रष्वेथोरन्यतर गो- षरेच्छा, ‘guar पररिति शेषः । “श्रार्यवा दिकं “सण्ध्यासुपासति वे लित्याद्यथेवादलं, "विधो ति “faal नेमिन्तिकं यच्ेल्यादिप्रागु- पविष्यपश्ठा पितशेव्यथैः । नित्यताभङ्गमाग्रङ्ते, “न चेति। प्रति- Tet निरस्यति, “पूर्वादौ च्छेति, ‘aw नित्ये, 'विश्वजिच्याथद्तोति प्र्यवायानुत्पादस्यालन्यतनेन फलतासम्भवात्‌ Vt एव तज फलमि- षेः । ददं" यागादि, “एतत्‌ साध्यमिष्टमिति, “श्नानाच्चेति, उन्त- मावः। "तथाचेति, श्न्धधार्थवादादेः स्तुतिषरत्वकख्पगागौरवं स्यादिति भावः। ननु ay fat ग फलश्रुति sufferer इत्यव- साह, “यन्न चेति, acer एष्छति, (नन्विति । ननु परलेच्छायाममि Rae avafernterat प्रथमस्यैव nanan fa विनिगमकं, owe, we- ` च्छायां afarafateanara हेतुत्वेन क्प्तत्वात्‌ उपायविकौर्षापि बाधकं विना तथा | aa छति- साध्ययागस्य साध्य इष्ट इति Ma प्रवत्तकवे यजे- तेतिपदात्‌ प्रथमं छतिसाध्यो याग इति stat ततः छृतिसाध्ययागस्य साध्य इष्ट इति wma विशेषणखच्रा- रमिति शेषः, ‘nuaeafa उपायविगशेव्यकेष्टसा घनलनश्चानस्येवेत्ययैः, यथ च एतत्‌साध्यमिष्टमिति न्नानानन्तर प्रडन्तिस्तजापि w- बलात्‌ तादशेष्टषाधनतान्नानं करूपयत दर्धाश्यः । "फलेष्छाया- मिति सुखादोष्डायामित्धर्थः, .बाधकं विनेति बाधकाभावेनेत्यथैः | नलु सखलस्यानलुगततया wrest सविषय विगरेग्यकश्चा मस्ये हेतुतेऽपि उपाथेच्छायां हेतुले मानाभाव इत्थर् चेरा, ‘aga- fafa, साध्येष्ट्य च विष्ययेत्वादिति भावः । एवश्च खगेकामो यजेतेत्यादौ खगेकामरतिसाध्यथागसाध्यमिष्टमिति प्रत्यघार्थं विशे व्यकः हतिसाध्ययागसाध्येष्टवान्‌ खगेकाम इति प्रथमाम्तविशरेष्यको वा waa: | म च दितौये “पिद्रद्लमकामो गङ्गायां fae zufefa fadaty इति are) तन्न परन्परासम्बन्धेनेव waft afawatiaa हेतुत्वं, ग तु तदिरष्यकत्वेन गौरवादि्ख्चेराषइ, “वस्तु- तच्छिति, रखतत्‌साध्यमिदमेवावन्मा्रं ग cata, शलत्साध्येऽतविपरस- कूगदित्यवापि छतिसाध्यतप्रवेश्च eran इति दश्ंयति, प्रयममिति, ‘wa इति, यद्यपि श्तणायां अविगरेषासक्षाघवं तथापि बडन्रोदे ust अब्दाख्यतु रौयखग्डे विधिवादः | २५३ नसाध्यत्वात्‌ विश्िष्टज्नानस्येति न्रानदइयं तव, मम तु यागः कतिसाध्य इष्टसाधनमित्थेकमेव wat! नच हतिसाध्यत्वं यागे बोधयित्वा छतिसाध्ययागस्य साध्य- इष्ट इति feet बोधयितुं शक्यमपि, रकखाथान्वय- mer बोधयित्वा तद्‌न्वितापरसखाथन्बयबोध- कस्य पदेऽव्यत्पततेः यजिपदे च कृत्या सह यागा- न्यं बोधयित्वा पय्यवसिते पुनः खार्थाम्बयबोधकात्वे भराटत्तिप्रसङ्गः | | चरथ साध्यमिष्टं यस्येति साध्येषटकत्वं शक्यं, तथाच इटा्यादिति Sais °विगरेषणश्चानसाध्यलादिति विशेषणतावच्छे- दकप्रकारक विगरेषणश्नानसाध्यलादित्यथंः, “विशिष्टज्ञानस्य विशिष्ट- वैगिष्चन्ञानस्य, एकमेवेति, एकज इय मितिन्यायेनेति ara: ) तथाच धकदयकज्यनागौ va हेतुमिति भावः | दूषणान्तरमाह, "नचेति न्‌ वेत्यर्थः, “शत्या सदेति घाध्यतासंसगेण शत्या सदेत्यथः, प्येवसितेः facratfge | wea, “रथेति, तथाच ममापेकभ्न इयमितिन्यायेन afa- शाध्यव-साध्येष्टकत्योरेकटैव यागे awe इति भावः । परि- बम्यरत्‌ दषे सम्बन्धमाथमिति faite cere । ag fatter faite व च विद्ेषणान्तरमिति न्धायेनैकदेव eo थागसाध्यत्वस्य यागे afa- साध्यलस्य मानं सम्भवति तथाचाचाप्येकमेव A Hara म aafa- २५४ तत्चचिन्तामणौ बह्रौद्य्धीपेश्चया इष्टस्य साधनमिति waa रघु- इरति, (तथाचेति । न च दष्टटतन्तिसाध्यत्वमेव निरूपकतासम्नन्धेम farsi इति वाच्ये । agaaye” टत्यनियामकतया श्रभाव- प्रतियो गितामवच्छेदकत्वेन मण्डलोकरणं न gaifea as यानन्वयापत्तेस्तस्यापि प्रतियो गितावश्डेदकत्वे च नम धजेतेत्थपि प्रयोगापन्तेः तस्य टश्यनियामकतथा तत्छम्बन्धेनाभावस्य केवखा- श्यिलादिति भावः। नतु विशिष्टवेगिष्यवोधाभ्युपगमे छकष- सकशदोषसम्भवेऽपि यागे afar यागसाध्यत्वश्च दष्टे एकडेव गद्यते इत्यभ्यपगमे न कोऽपि दोषः) म चैकलान्वितापरपदा- ्यान्ितकम्मलादिबोधक सुव्विभक््यतिरिक्रस्यक्चे एकसखार्याज्ितापर- पदार्थान्वितस्ञायेबोधकल्वं॑पद सयाययुत्पञ्मिति वाच्यं । जानाति- खपितोत्यादौ वन्तंमानलाश्रयलयोस्तयान्बयबो धस्य श्ञानादौ दशे मात्‌ । किश्ैवमिषटस्ाधनलष् विष्यथेतऽपि तजृन्नामस्धेव vane म॒ विनिगमकं(९) । न च तस्याप्रवन्तकले विधेः प्रवन्संकत्वभङ्गपसङ्ग- इत्येव विनिगमकं, परण्परयापि तदु पपत्तेः तवापि विधिजन्यश्चानस्छ (९) तथ ङश्यनियामकसम्बन्धस्येति are | (९) विनिगमकं ग किचिदप्यस्तोत्ययः | "णिसा पक विरोधोऽपि रकदेवोभयबोधनेनेकं erated बोधयित्वा अपरखार्थान्वया- बोधनादेकदा तद्बोधने ब्युत्पत्तिविरोध इख मागाभावात्‌ Gare च ना- ङत्तिप्रसद्ऽपि घटमानयेन्धादाविव वादृ्ाडत्तेरदोषत्वश्च तथापि घटप- दादेरवान्तरवाक्याथेबो घजननानन्तरं पममंदावाक्ार्यग्बयबोधनादिति प- a श्ब्दाख्यतुरौ यखद्दे विप्िवादः | । २५१ तवात्तदेव wa | farsa तत्साध्यत्वं न नियमतस्तदू- waa दण्डसाध्ये घटे व्यभिचारात्‌, नापि तद्‌व- श्िब्नछ्णो्तर सण रव We रवकारव्यवन्चछेयतदनु- नरसमयस्याकाशेऽप्रसिड्धः शब्दस्य तदसाध्यत्वाप्षेः | तरव न तदभावव्यापकाभावप्रतियो गित्वं रूपे रस- साध्यत्वापन्नेच । नापि तदवधिकोश्तरत्वव्याप्यसमय- सम्बन्धः, GCA दछयत्तरत्वानधिकरणकाला- पाचादप्रवन्तकला दित्यरूवेरा इ, “किश्ेति, ^तदुत्तरलं' तद्ध्वंसा- धिकरणकणत्वं, दण्डधष्यंसाधिकरणएचणमा जसत्^ न चरस्येत्याह, ‘weft तदृष्डसाध्ये ages tah, व्यभिचारात्‌" sank, तदधिकर शच्णस्योत्तरत्वं वाच्यमित्या्येनाह, ‘acafeaty | शतएवेति घटर-श्ब्दयो दंष्डाका शा साध्यलप्रसकङ्गादेवेत्ययेः, आका- चरथ साष्वेकाणिकतया काणिकसम्बन्धावच्छिन्ञाकाशाभावाधिकरण- काशाप्रसिद्धेरिति भावः “खूप इति सषमषमयट् निरूप-रसव्यह्षोः Wat घाध्यत्वप्रसक्मदिव्ययेः। ‘acafuafa तदधिकरणसमयाव- धिष्यथैः, अतो न नित्यासङ्कहः, “व्याति सम्बन्धविशेषणं | तदद- नयाटृत्तित्वं व्या्षिमभिपरव्यार, “उन्तरलेति । नतु व्यापकषामाना- ` (९) नियमत इत्यनेन माचाथंलाभाटिति भावः| नाजरसादाष्, ‘fafa, cate दण्डोत्तरमपि कदाचिद्घटाभ।वादिखरयः, WRU प्रम्दस्याकाग्रासाध्यतवापत्तेरेव, ब ATTA: श्यब्दामावः, Rud त्वचचिन्तामणौ इलित्वं तज्चाकागओेऽप्रसिङ्धं गुरुतरण्व | तस्मात्‌ तत्साध- नकत्वमेव ATA, रवश्च लाघवात्‌ तत्साधनत्व- ज्ञानमेव wana न तु तत्ाभनकत्वन्नानमिति। धिकरण्छरूपं व्याप्यत्वं तञ्च स्ञाधिकरणषमयनिष्टात्यग्ताभावाप्रति- थो गि-तदधिकरण्खणोन्तरत्वकत्व। न च तयापि परमाखारटेरा- काश्रसाध्यत्ापन्तिः अन्ययासिद्धसाधारश्यञ्येति are! जन्यलेना- मन्यथा सिद्धलेन च ॒विग्रेषणोयतादित्थरुचेरार, "गरुतरघ्धेति | 'तत्घाधनकल्वमेवेति afesra अनन्ययासिद्धले खति qreafer- gaafaarn भिरूपकत्वमेवेत्यथः, “लाघवादिति निरूपकलवापरवेगरेन शाघवादिल्ययेः, "तत्छाधनलन्नानमेवेति तजिष्टे्टसाधनताश्नागमेये- त्यथ, । अज नव्याः सामान्यत इष्टसाधनलं प्रत्येकं खर्गादिसाधनगलं या a frat: सम्भवति, न वा तज॒न्नानस्य प्रवन्तकलं, अ्रग्निष्टोमाद्तै बासितलात्‌, शधनगतवं हि तदग्यवडितपूष्वेका अनिष्टाव्यन्ताभावप्रति- थो गितानवच्डेद कान्यथा सिद्ध निरूपकधष्मेवत्वं तज चानवच्छेटकतवं ग निरक्रप्रतियो गितावच्छेद कप्रतियो गिकभेदमाजं विगेषाभावमादा- या तिप्रसक्ैः किन्तु तादृशावच्डेद कत्वावच्छिप्रतियो गिता कभेदवच््ं | न चाशिष्टोमल्वादिक तथा, तदवच्डिशमन्सरेणापि वाजपेयादिना याचय प्रब्दवत्धाकाश्राखन्ताभावसत्वेन व्यभिचारादित्याः | (ततृ साधभत्वश्चागभेव प्रव्तंकमिति, wat चिन्तयं, यदि तत्‌ साधनमत्वश्चानं wane तद! दुःख- प्रागमावार्धिंवमा प्रायख्ित्तादौ vefet स्यात्‌ ततूसाधनल्वं fe तज्नियत- श्ब्दाखतुखेयखणे विधिवादः | २५७ मङ्ाञ्ञानादिमा च(\) खगौत्यन्तेः। ग चागरिष्टोमादिजन्यतावच्डेदकं wifefas वेजात्यमस्ति तदवच्छिश्न साधनत्मेव विध्यर्थः प्रवन्तैक- भ्रानविषयख तस्यावाधितलादिति area) तादृश्जातिविशेषाणं विशषेकगम्यका य्थेतावच्छेदकतयेव fagaa विधेः प्रन्तिपू््बसुप- शितिविरद्ेण तदवच्छिश्नसाघनतवे विधिगशक्रिग्रहासम्भवात्‌ अन्यथा काग्येतावच्छदकतया सिद्धववब्याघातादिधित एव afeg: खग विभे- षवाद्नुपस्थितावपि यागादौ प्रन्तिद गरेनाञ्च तस्मात्‌ सामान्यतः Wee प्रत्येकं खषाध्यखर्गादिकं वा विध्यथेः, तस्य ख टन्तिनिया- मकेन कालिकादिना येनकेनवित्‌सम्बन्धेन धावर्येऽन्वयः, खं सम- भिव्याइतमथिष्टोमादरि, समभिव्याहार विग्रेषस्य नियामकलाञ्च निषमतस्तत्तदु पाय विग्रेषसाध्येष्टशाभः श्रग्निष्टोमयागः खसाध्यष्टवा- नितन्बयबोधः | न च साध्यवमपि साघनत्घटितमिति तदोष- तादवश्थयमिति aay) aaa हि अ्रन्ययासिद्यनिरूपकलत्ये सति तद््मावख्िलवदन्याटत्तितं । नन्वेवमयिष्टो मेम यजेतेव्याटरावसम्भवः ्र्िष्टो मादेरपि प्रमेयत्वादिरूपेणए खगे प्रत्यन्ययासिद्लात्‌। न च तङ्धममेरूपेणान्यया सिद्धेर निरूपकलवे सति तद्धर्मा वच्छिश्नवदन्या- (९) गद्काजेलसंयो गादिना चेति ae | वत्त्व aquelattey तत्‌ प्रागमावावच्छि्रसमयवत्तितवं | ग च प्राग- भावस्य प्रागमावामावेन तभ्नियतयुत्वेवत्तितवं सम्भवति | न च प्ागमावस्यो- तरसमयसम्बन्ध खवा साध्यस्तत्‌साधनत्वन्नानमविकलमेवेति वाच्यं । तत्‌- सग्बन्धस्य समय प्रागभावात्मकलत्वात्‌ तस्य च तद साध्यत्वात्‌ | किच्च प्रायच्ित्ता- fe दुःखामावमुद्िश्धेव sand न तु तत्‌समयसम्बन्धमुदिश्य तस्य खतः 38 age avafantaat faa तदिति वाच्य । दद्यात्‌ यजेतेत्यादावब्धा्तेः erat दानल-थागत्योः खमंजमकतानवव्छेदकतया BVM तेम शूयेष्णा- न्यथासिद्धे्निङूपकतवात्‌ खरग निष्ठा ति विशेषस्येवाग्निष्टोमादिजन्यता- बच्छेटकतया गरुधर््ान्तरेणाप्मिष्टोमलाद्यवच्छिन्ाया अन्ययाखि- देरनिंरूपकलाच्चेति चेत्‌, न, agutafeed प्रति याग-दानादेने येग रूपेण तुलं तत्तद्धमभेद कूट वद्धश्येवत्वस्य सत्यन्तेन faafea- लादिव्याः। तदसत्‌ । चेत्यं न वन्देतेत्थादि निषेधविधौ खखा- weu feafafaeat मजर्यानन्वयापन्तेः | feng aati परित्यज्य aqua विजातौयस्वगेखाधन्‌- नादिकमेव faerd:, ait वेजात्यस्य कारणत्राचटकलेन न॒ छप- ख्ितिरपेचिता। न च वेजात्यस्याप्रवेभने केन रूपेण खगेविग्रेवाणणं श्रक्यतावन्छेदकेऽनुप्वेश्र इति ae) इष्टवेन खगेतेन वा तेषां mani Ces: कारणलाघटकलेऽपि श्रक्यतावच्छेदके प्रकारतया WAN बाधकाभावादित्याः। azeq | प्रतियोगिनि प्रतियोगिता- बच्छेदकतापस्धघ्यधिकरणस्य वे शिष्मवगाइमान एव तदवच््छिल- अतिथौ गिताकल्वमभावेऽवगाहते a लन्ययेति नियमात्‌ वेजात्याग्नं परित्यश्य विजातौयद्गेव्यव हितप्रा क्कालटृत्यभावप्रतियो गितानव- एडषाधंलात्‌। भनु येन रूपेख यस्य साध्यता तद्ुपाकान्तसाध्याधिकरखका- लो पाधियुत्वे वत्तिल्वच्चानं प्रवत्तकं तच्चाचाप्यस्ति दुःखप्राममावसछ प्रायश्िला- खगन्तरकालङ्त्तिप्राममावत्वेन साध्यतवात्तदधिकरणकालोपाधिृन्बेवत्तित्वस्य प्रायश्छित्तादौ सम्भवादिति चेत्‌, न, Ud घटाद्यधिकरफसमयाव्‌ पुव्वेवर्ति- लाप्रविखन्धाने vetat स्यात्‌ | ग चेष्टापत्तिः, खनुमवविरोधात्‌ | ब चोम- एग्दास्यतुखोयखण्डे विधिवादः | Ree Wea, इटत्वन्नानस्व vansa ठं त्तोऽपि भोजने WIT मनसा ARCOM AY | अथ खरूपसत्यपि कट कत्वा सम्भवात्‌ | aga weaa we प्रातिखिकरूपेण wifear वा विष्यधैः, arty धाल्ये-विध्य्ेयोः संसर्गः, खगे- कामोऽथिष्टो मालुकूलरतिमाम्‌ श्द्निष्टो मवचेष्टमिति प्रत्ययायेवि- जेयकदान्वयनो घ्रः, निषेधविधौ च साध्यतासम्नन्धेम धालर्धस्येवाभा- वो विध्यर्थं भासते निषेधविधौ प्रत्ययानां प्रहत्यर्याजितखार्थबोध- कल्यत्वत्तिभङ्गस्छ इष्टसाधनतग्रक्रिवादिनामपि समानः । wat विवातौयस्रगेसा घनलमेव dt: तथाच warfare एवा- wate: । न च ana प्रगनुपखितमिति वाच्यं । संसर्गो- श्चितेरनपेचत्वादिति दिक्‌ । द्च्छा विवधसुखखसाधनं याग इत्याकारकं WH प्रवन्तकलेन मेवायिकाभिमतमित्थमिमानेनाश्रङ्ते, 'स्यादेतदिति, ‘een सखेति इष्टवप्रकारेणेच्छा विषयतावच्छेद कधष्मेविशिष्टसाधमत्श्नानस्ये- चेः, "मनसेति, द च्छानाररोऽपो ति शेषः, teary इष्टलप्रका- (९ gga याग इति धात्वथं विशेवष्यकान्वयवोध xara | चोरपि प्रवर्तकत्वं, ्चननुगमात्‌ weft मागामावात्‌ । किख गोलाद्यधिकर कालो पाधिपुव्ववत्तितवच्चागसम्भवान्तदर्धितयापि प्रडक्यापत्तिः THAIN तस्‌ साध्यत्वन्ञागमेव wate | ग च तदपि ततृसाधनमकलं wafrae: रवश्च दोषतादवस्थमिति ve) यिन्‌ सत्ययिमच्े we स्वभिन्चादिना चछेमसाधररयस्य वतूसाधनत्वस्य Tass निव्वंचनात्‌, णते ado वत्वचिन्तामणौ WAG कारणं सा च सिद्धतया ant नास्तौति चेत्‌; तहि इन्तेवमावश्यकत्वात्‌ फलेच्छैव कारणं न तु aya गौरवात्‌ ।. far इच्छान्नानस्य कारणत्वे इच्छा कारणं न स्यात्‌ खन्नानेन तन्नाशात्‌ इच्छा रकश्चानसम्भवात्‌, "फलेच्छेति, वस्ठगत्या इ च्छाविषथतावच्छेदको योधक्सदिशिष्टसाघमताज्नानसरकारेेति गेषः। “ATTA दव्कछा- विषथत्वप्रकारकं wa, “गौरवादिति तत्मकारकल्वस्टाधिकस् प्रवे- शादित्य्थः । न चेष्टापत्तिः, दृष्टां विधिशक्तिकर्यमवेबर्थयेम- सङ्गात्‌, इष्टतां शो पश्िव्ययेमेव तच विधिशक्रिखो कारादिव्यमि- मानः । “खन्ञानेनेति दच्छात्वप्रकारकज्ञानद्ेतुना तज्िर्विंकल्पकेने- तत्‌साधनकलत्वमेव तत्‌ साधनत्वमेवश्च साधनत्वे साघवमित्यसङ्गतं बोध्यं । म चेवमिटसाधनत्वश्नानात्‌ पत्तिं स्यादिति वाचयं । तवाप्येवत्‌साध्यमिधमिति wing vafat स्यादिति तौल्यात्‌। यदि च लाघवादिना तत्‌साधनत्व- nine प्वत्तकत्ये fale तच प्रटत्यभाव द्र ख्व समानसं वित्‌ संवेद्यत्ादा तच्रापि तजन्नानसम्भवात्‌ तत wa aq प्रङत्तिरिति मन्यसे, तदा प्राव- खितप्ररच्यन्यथानुपपत््या तत्‌ साधनत्वन्नानस्य vane fats anti vagy इदः णव समानसं वित्‌ सवेद्यत्वात्‌ aramid वा प्रत्तिरिवि qa तस्मात्‌ यन्मते दुःखसाधनध्वं सस्य खतः पुरुषांत्वात्‌ वद्धिं तदेव प्रायश्छित्तादौ प्रत्तिस्तन्मत खव ॒ततृसाधनताक्चानं प्रव्त॑कमिति । गरु eure व्थापारोऽस्त॒ तथाच श्यापारिना्रेऽपि न त्ततिः। किष विनश्यदवस्मेष्छायाः कार गत्वमस्तु | न चेष्छात्व निव्निंकल्पकेन तन्नाशे वदस- aa दति वाच्यं । water पि विषयनिरूप्यत्वेन निरविकल्यकाम- शब्वास्यतु ौयखब्डे विधिवादः | REL तजन्रानधाराकल्पनेऽनवस्थानात्‌ | अपि चेच्छाविषयः मुखं इति aa न मानसं सुखस्यासिहइतया afen- ष्यकसाक्षात्‌कारस्य तत्छन्िकषेः विना शअरभावात्‌, श्रोदनादावपौष्टत्वन्नानं न सम्भवति मनसोवदिरसखवा- तन्त्यात्‌ । नापि चक्षुरादिना ata: छत इतिवत्‌ we) ननु ज्ञानेन पूर्व्वच्छायां विनाथितायामपि दष्टसाधनता- Sita मिच्छान्तरोत्पत्या waft ary, “इच्छेति इच्छायाः खरूपसत्या तुत्वे प्रथमापि तथास्तु न्नाताया एव ATA च छन्तरेच्छाया श्रपि may भागात्‌ तदनन्तरमपि इष्छान्तरं are षापि तयेवेत्युत्तरोत्तरेच्छा-तजुन्नानधाराकच्पनेऽगवस्ये्ययेः, “TPS तयेति, श्रमागतसुखस्येव दू च्छा विषयत्वादिति भावः | अन्तर्विंष- यकशेष्टवश्चामस्यासम्भवसुक्ता बहिविंषयकस्याडइ, श्रोदनाटाविति; ने सम्भवतिः मनसा न सम्भवति, ‘came श्रोदनादाविष्टल- श्वपगमादित्वस्वरसादाह, खपि चेति, तथाच छखसाधने मोजनादाविष्ट साधनत्वश्चानामावात्‌ प्रत्तिने स्यादिति भावः। खओदनादावपौति, तथाच ततखाधने पाकेऽपि न पवर्ततेति भावः । "तत्रेति, इइ त्वसिदधतयौदनाईदे- सदसम्भव «a aa aq छखमोदनच्ेष्चामि इत्यनुव्यवसायेन तदिष- यत्मिच्छायां रता तुल्य वित्तिवेद्यतया दइष्छाविषयत्वमपि सुखादौ WIE | चैवमपि तदसन्निकर्वातृसखादिषिशेव्यकमि्टलक्ागं ग स्यादिति वायं | Ta तथाप्यवेकल्यात्तच विग्र षणक्नानत्येन तदुपयोगात्‌ | fry च्रागोपनौतस्चखादे विग्रष्यन्वेऽप्यदोषः अतरवासभनि्दटपव्बेतादिषिष्र- २९२ सर्वाचन्तामणौ इष्टत्वन्षानं, तच विगेष्यसन्िकर्षात्‌। वस्तुतस्तु इष्टस्य विशिष्य सुखत्वादिना ama याग-पाकादाविष्टला- धनतान्नानेष्यप्रर्तिप्रसङ्गः इष्टस्याल्पाधिकभाबेन ना- नाप्रकारत्वेन च विशिष्यानध्यवसायात्‌। न चे्टविष- यतावच्छेद कसु खत्वादेरुपलक्षणमिष्त्व, सुख-दुःखाभा- य-तत्साधनेषु अनुगतस्योपलस्यस्याभावेनाननुगमा- war, ‘aafa wa: छत इत्यादावित्ययेः, we चेच्छाया afa- ङ्क विषयतया न विशेग्यसन्निकषे इति ara: | ननु उपनयरूपसन्नि- aden द च्छा विषयः खमिति wrt नेयाधिकानां न दुषेट- मित्धरूषेराह, ‘agafafa, शइष्टसाधनतान्नानेऽपोति सामान्यत- इष्टेन यागदृष्टसाधनमिति waste, “विगिानष्यवषा- यादिति, इष्टस्याञुकस्य साधनमिति विगशेषतोऽजिशया दिव्ययैः | मसु aT दृष्टसाधनताश्चानाममरं तदिष्टे ceatam सुखादि- खशूपतमनुमाय मनसा इच्छा विषयसुखसाघनं याग इति विभ्रे- uit निणंयसम्भव tarred, ‘a चेति, ‘gaara’ खुखता- दिरूपेण सुखादेः, ‘sawed’ अनलुमापकं, ‘aqraty’ aa- ag-fecurfey, उपलच्छयस्य' व्या पकतावच्छंद कस्य, “श्रननुगमातः (९) सामान्यत इष्टत्वेन दइरटसाधनतान्लानेऽपौत्यं इति ae | व्यक्तो मानसः WAL इत्यसखरसादाषह, aqafals, weer खरूपसतौ प्रत्तिपियो जिका ब प्वत्तंकधो विषय इति न ere भोजने पन्िरित्बा- Weegee विधिवादः। सश दिति | उश्यते येच्छा तत्साधनवाज्नानमेव लोक- वेदसाधारणं HANH तेषां सुख-दुःखाभाव-तत्साधन- तवनेच्छा विषयाणां अ्नननुगतानामपि वश्तुसदिच्छावि- षयत्वमेवानुगमकं शवं यदा सुखादाविच्छा भवति अभिचारात्‌ । इष्टापत्या परिरति, “यजेच्छेति येन रूपेणेत्ययेः, 'तल्ठाधनताश्ञाममेवेति तद्रुपविभिष्टखाधनताश्चानमेवेत्यये, अन्यथा घटतेनेच्छायां द्रव्यसाधनमिति श्नानादपि प्रत्यापत्तेः, तथाच दष्टतवप्रकारकत्वं न प्रवेश्रमोयमिति भावः । मनु यत्त-तत्वयो- रेक्यस्याभावान्तदिगे्क-सुखतवि गिष्टसाधनतान्नान-दुःखाभावववि- शिष्टषाचननताज्चान-य्ामलाभवादि विश्िषटसाधमतान्ञानानां तदछा- ष्यकग्रत्तिं मरति प्रातिख्िकरूपेण Bae वाच्य, तथाचाननुगमः | न च तत्धाध्यक-तदुपादागकसुखायिप्रटत्तिला दिकं काय्येतावच्छेद- कमिति ara सुखा यिंलस्य सुखेच्छाजन्यतवरूपतया aera च्छेद काङुगतरूपाभावेणनतुगतलाद्धूमलिङ्गकला दि वदित्यत-्राह, तेषामिति, “सख-दुःखाभावेति सुखल-दुःखाभाक्वेत्ययः, "तस्ाध- मलेन ति यामलाभत्व-पष्टजाभत्-दिरष्धच्ाभता दिनेत्ययेः, ‘CRT विषयाणां" द च्छाविषयतावच्छदकाभां, "्वस्तुस दिश्छा विषयत्वमेवेति इछा विषथतावच्छेद्‌ कलवमेवेत्ययेः । न चैवमपि घरव्वेनेच्छायां दव्यसाधनमिति Wary प्रटस्यापत्तिः इच्छा विषयलस्य केवलान्व- was परिषरति, “यत्रेति, “वस्तुसदिति | नन्विदमसम्भवि इरटसाधनता ` ऋन-पजेष्छावदु पादागप्च्तस्यापि प्रढत्तिहतुतवं । म चेतेषामात्गु खानां ede तश्वचिन्ताममौ सवछतिसाध्यत्वे सति सुखादिसाधनमिति wa तदा यितया दइव्यलादेरपौ च्छा पिषयतावच्छं कत्वादिति वाश्ं। तत्का- शोनल-तत्‌ पुरुषो यतेनेच्छा विशेषणात्‌ काय्येतावण्छेदकमपि तत्का- लोन-तत्‌ पुरुषोय-तस्घाध्यकशतिव-ताद् श्रो पायेच्छात्वमेवेति न व्य भिचारः। न चैवमपि दष्टसाधनलान्नानदशायां तदभावशन्नान- दश्राथां वा featal-vafagaict तत्कालोन-तत्‌पुरुषौय-तदि- वयक चिकौर्बादेरसिद्धतया तत्कालोग-तत्‌ पुरुषो येच्छा विषयसाधन- ताज्ञानख्य तज डहेतुलाकण्यनादिति वाच्यं | प्रखिद्धेषु way त्तत्कालौग-तन्तत्‌ पुरुषौयेच्छा विषयस्ाधनतान्ञानसय चिकौर्षाहेतु- त्वकश्पनेन विगरेषसामभौ विर हादे व यथो क्ष्यसे चिकोषाद्यनुत्पन्तिः। भ॒ च खरूपसत्‌तादृशश्ञान विषयतावच्छद कलमा दाय विनिगमना- face इति are) विनश्यदवस्थफणभ्नानज नितफलेच्छाखले aze- WAY तत्कालपदेनोपायेच्छा-प्रटश्योः पथ्वेकालस्यामिहितलाह- रल -द्रव्यष्वोभयप्रकारकश्ञानानन्तर चटलमाचप्रकारकेष्छायां w- साधनमिति श्नानाभावेऽपि द्रवयसाधनमिति श्नानात्‌ कपाले प्रह wrong । fay श्ञानविषयतावच्छेद कवेनानुगमे फशेच्छानुदयद्‌- श्रायामतिप्रसङ्गवारणाय फणेच्छापि एथक्जनिका वाच्येति गौरवं, खरूपसत्‌तादृ ग्रति विषयता व च्छेद कलवन्तु म॒ सम्भवत्येव फलस्य प्रन्तिविषयलाभावादिति भावः । ददमापाततः एवं सति तन्तद्भ- कलेन काथ्यै-कारणभावस्टेव सम्यक्त्वात्‌ एकस्य पुरुषस्य एकदा ~~~ - -- ~~ --- स वख्दितिरिति चेत्‌, न, इण्छोत्पक्यमन्तरं तदिरोध्यनुत्पादसमयावच्छ- ` श्रब्दाख्यतुरोयख्डे विधिवादः | २९५ पाकादौ WANA | Aas प्रवश्षकत्नानविषयस्य नाना- त्वेन aera विधिप्रत्ययस्य नानाथैत्वप्रसङ्ग इति भानाप्रटृन्तिविरडे यथोक्रूपेण का्ये-कारणभावेऽपि तन्द्र शविश्रामात्‌ का््ैतावच्छेद क-कार षतावच्छेदकयो गौरवं पुनर- धिकमिति | : | | Shed सुखसाधनलन्नाग-दु ःखाभावसाधमवन्नाम-श्रोदनसाध- TAM VAI AGW TAA VAM AMAIA TATA प्रत्ये कमेव हेतुलं तस्ाश्थक-तद्पादामकसुखायिप्रटृन्तिला दिक्च प्रत्येकं काग्येतावच्छेदकं, सुखायिप्रटन्तिवश्च सुखसाधनतान्नानवत्‌प्रटत्तिलवं तत्तदव्यवदितोन्तरत्वं ATA: सम्बन्धाननुगमख न दोषाय, फले- च्छाया रपि एयक हेतुत्वात्‌ न तदनुदयद श्रायां प्रटस्यतिप्रसङ्गः त्रापि सुखेच्छावत्‌प्रन्तिला दिकमेव काय्येतावच्छद कमित्थाडः | एकदे शरिमस्त॒ प्रटक विंषयताचयो शाध्यत्वेन विषयता बिदधते विषयता खदेष्छलेन विषयता «angen विषयता खखादि- फखनिष्ठा सुखार्थिंतया चन्दगसंयोगं करोमौत्यनुभवात्‌ । भ चेवं सुखादेः प्रटृत्तिविषथत्खशूपायोग्यवसिद्धान्तव्याचात दति are तख साष्यताख्यविषयतायामेव सखवरूपायोग्यतात्‌, तथाच खुखाचु- देषकलमेव सुखा्र्थिंतवं तदेव च सुखादौच्छायाः सुखादिसा- धनवनश्ानादौमाञ्च काय्येतावच्छेदकं एवमुपायेच्छाया श्रपि विष- धतादयो उदेश्यत्वेन विषयता तदन्यविषयता च, उदेश्यता च ay स्येव बस्तुसदिच्छाविषयत्वेग विवचितत्वादि ताडः | नान्तः शङ्कते, नणज्विति, 84 शद तत््वचिन्तामसौ चेत्‌, न, सुखत्वादिनाननुगतं शषटत्वेनानुगतं we प्रति साधनत्वस्य यागादेलिडादिना बोधनात्‌, waaay seu सुखादिफलनिष्टा सुखाथितथा चन्दमसंयोग- भिष्छामोत्यनुभवादिति प्राहः । इृष्टलेनानुगतमिति, दृदभापाततः एवमपि श्रानविषयत्व- हति विषयत्वमादाय विनिगममाविरदेष् नानायेलस्छ दुर्वारत्वात्‌ केव्ाग्वयित्वस्य भिष्वेवाविशिष्टत्वात्‌ तथाच विनिगममाविरद्ेष् इटसाधमत-श्चेयसाधनत्व-हृति विषयसाधनलानां शक्यतावच्छेद कालय दुर्वारमिति । भ चानुभवादिष्टसाधमतमेव शक्यतावब्छेदकमिति awe! शअरनुभवस्येवा सिद्धात्‌ इतरया हतिसाध्यलवमाजश्रक्िवा- दिगो मौमांसका श्र्यनुभवेनेव निरख्ाः ख्यः) न च तथापि विभिगमभाविरड्ेख इषटसाधननं aaa शतिविषयसाधनत्वं wana विधिगशक्धं श्रगन्भसुख-दुःखाभावा दिसाधमलमपेच्छ खाघ- वादिति वाश्यं। दृष्टलादेः केवखान्वयितया चेत्थं ग वन्देत जलं न ताडयेदित्यारौ मञर्थानन्वयप्रसङ्गात्‌ । म ख तजर खगंसाध- नलादौ seats are) खगेखाधनलादौ शक्रिरिष्टसाधनले च Watery सुवचत्वात्‌ प्रयो गस्य Asay इष्टषघाघधनत्वापेख्या VACA STATS | AGA आस्थातसामान्ब wit शक्ति कश्पनाद्विधेरपि तावेव शक्नि्जाघवात्‌ सखगेषाधनलादौ fires- WGA ततं | wm fe vant a wa विधित नेरसाधनत्वं किन्तु garfe- MRTG Twa विधिवादः | १६ । तथाच फलानामनुगमार्थं फलेच्छा कधा न त्विष्का त्रानकार णत्वेन | wed सु खादिसाधनत्वेन Ma प्रव- सेकं तन्न Wa अननुगमात्‌, यञ्च शक्यमिष्टसाधनत्वं TH न प्रवत्तकं इति विधेः प्रवननेकता न स्यात्‌ दति चेत्‌, साक्ादेवमेव किन्त्वष्टसाधनं यागडति feet बोधिते इष्टाकाङ्कायां काम्यत्वेन श्रुतः स्वगं शव इष्टत्वेनावगम्यते, तदनन्तरं खगेकामपदसमभिव्या- व्विष्टलप्रकारकश्चामस्याप्रवन्तैकले विधेरिष्टतलां े श क्रिकल्यनं टयेत्यत- श्राह, ‘aurefa, तन्न शक्यमिति, ‘aq’ सुखादि षाधनत्वं, "एवमेव विधेरप्रवन्तकलमेव, ‘faer बोधितः लिडग्तयजेतेत्यादिपदेन बो- धिते, ष्टाकाङ्कायां' कि तदिष्टभिति farararat, इदञ्च जि- चवासाकाङ्खण दति aaa” ृष्टलेनेति तादाव्यसम्बन्धेन इष्ट विभ्र- Water: “श्रवगम्यत इति, स्वगेवदिष्टसाधमं याग दल्याकारेणेति भावः । इदञ्च न प्रवन्तंकं साधनतां खर्गाप्रकारकलादत श्रा, तदनकरमिति, “खगंकामपदसमभिव्याहारादिति तत्समभिव्या- AED (५ gag जिच्लासाया arargrraa इति ao ॥ साधनल्वमिति waa लिङः ्रक्षिरिति गागार्थत्वमित्य्थः, (तथाचेति खव ग मानात्वमिव्यथेः। गयु तथापि खगेत्वेन am न स्यात्‌ तेन र्पेवानुपश्धिते स्थिव ary, ^रवख्ेति, ‘aay खमेत्वेन कामनाविषयत्येन atc | वच्वचिन्धामयो हारात्‌ Sra याग इति ज्ञानं प्रवलकमुत्पद्यते । रवश्च विधिजन्यन्नानजन्यं ST प्रवत्तं । हार जन्यखगेवदिष्टसाधनं चाग tia श्नानसहकारादित्यवेः, ‘eq श्यतेः मनसा उत्पद्यते | केचित्त उत्यते" शब्दादुर्पद्यते, शृष्टां शमपहाय खगे खड साधनलाग्वयः स्या दित्ययेः(", cars: | तदसत्‌, साधनलस्य इष्ट- विश्रेव्यतयोपस्थितलेन तदपदायान्येन सडह श्रन्वयस्यायत्पश्नलात्‌ | ‘fafusafa विधिजन्यं खगेरूपेष्टसाधनं याग दति मदहा- TUM तष्लन्यं खगसाधनं याग दति aa wi तदेव प्रवत्तकमित्यथेः९) । ददमापाततः खगेपदस्य warefafasaar दष्टे तदर्थाचयबोधस प्रत्ययार्थकदेगेन नामा्थामेदाग्वयस्छ चाब्यु- त्पन्नतया इष्टेन VY सखगेस्या भेदान्वयवद्यसममवात्‌ | wag खग (९) इ्टांशमपद्ाय Sta ae साधनत्वस्यान्वयादिव्धथं इति re | ` (र) तदेव प्रवत्तकमिति माव इति ae | श्रो पस्ितस्य खगेस्य लिङा उपस्धाप्येष्टेन aera, खगं रूपेषटसाधनं माम- इति wee च्चागमित्य्थैः | म चेवं विधिजन्येादिविरोधः, विधिनन्धधा- MAU TAMA ALATA तव्लग्यमुक्तरू्पमदहावाक्धा- Ua प्रवत्तकमित्येततृपरत्वाषस्येति भावः | qawagqaranrey fa- बेधयति, ‘afadifa योजयन्ति, afer, यन्न यदिच्छा खरूपसतौ aq- साधमताश्चागस्येव wane खेटसाधनतानुमागस्य निष्फकत्वेऽपि aq- शब्दाख्यतु रो यखक्छे विधिवादः | २९९ aq सर्वेषामेव fata areata प्रवत्तकत्वं विधि- बोधकात्‌ खकृतिसाध्यत्वा देरनवगमात्‌, स्े्टसाधन- aT UE दषटसाधनयागकः सखगंकामत्वादशंवाक्या- वगतस्वगंकामवदित्यनन्तरमर्थात्‌ प्रतौयते। Ar कामरुतिषाध्यो याग teary इति विधिवाक्येन बोधिते तदनन्तरमेव मनसा खगेखाधनं याग इति प्रवत्तेकं शन्ानसुत्यद्यते Tala ae | mma सब्वेसिद्धमित्या ₹, शव्वेवामेबेति, मत- दूति शेषः । “विधिबोधकात्‌" ‘fafa’ दृष्टसाधनलादिः तदोधक्ात्‌ प्रत्ययात्‌, “खहृतिषाध्यला दे रित्यादिना ददानौन्तनस्नशृतिषाध्यव- परियः तस्येव प्रवत्तंकलात्‌ | मच्विष्टलेनेष्टसाधनवस्छ free यागादौ कुतः खेष्टषाधनतवप्रतौ ति रित्यत श्राह, खेटति, ‘cer न्तर" इत्यनुमामामन्तर, ‘sai’ sarang, श्रतौ यते" मनषा छतिसाध्यत्वच्चागाधंमनुमागमावश्यकमेव छतिसाध्यत्व ञानस्य मदं शविषय- ata ॒ध्रवत्तंकल्वात्‌ खन्धथातिप्रसङ्ादिषेख ` तचासामर्यादिदानौकाल- विषवबतयापि च तस्य प्रवत्तकल्वात्तदयंमनुमानमावश्यकं तदिदमुक्तं “विधेः खलतिसाध्यतादेरगवगमादिति | fede पदार्थेकदेग्तया ete चा- न्याग्वितत्वेग निराकाङ्गतया कथमिढ-खगेयोरन्वयः तथाच कथमुक्ष महा- aera प्रवत्तेकमिति वस्मादिधिजन्यमहावाक्या्थंच्चानजन्यमानुमा- भिक मानसं वा चानं प्रवत्तकमित्येवार्चंः। न चेवं “यत्ि्ादिगानुमाग- ang तत्निषेधप्रतिपादनविरोधः, वस्य खेसाधनगल्वागुसोेन नानुमाना- RSs तत्वचिन्तामणथौ यचेच्छा^तत्साधनमिति शब्दज्ानादेव प्रदन्युपपन्ते- स्तत्मतौतिनिश्फला। चन्ये तु साधनत्वमाबं विध्यथैः, anifeara- नतालाभल्तु समभिव्याहारात्‌ इषटसाधनतापक्षेऽपि प्रतोयते, “किन्तु चजेच्छेति पाठः, इच्छा" Geer, श्राम्दश्नानात्‌' श्ब्द प्रयोच्यमानसन्नानात्‌, Anata’ खेष्टलप्रकारेणए खेष्टसाघन- लप्रतौ तिः, “निष्फलेति, खेच्छा विषयलस्य aera एवानुगमक- तया AMMA प्रट्त्यष्ेतुलादिति भावः | | केचिन्न “सरववंषामित्यस्य प्राक्‌ ‘afafa पाठः, ‘fafeare wa ‘aafa पाठः । aw खृतिसाध्यत्ादेरिव्यादिना खेष्टषाध- मत्परिग्रहः, Grate खेष्टसाधनत्प्रतो तिरित्यत wre, ‘aefa | आ्आदिपदग्टहोतमादाय दूषयति, ^तन्नेतौति बोध्यं । 'साधनलमाच्मिति, माजपदेनेष्टांगशमिराषः, ‘aafitererct- दिति "खर्गकामेत्यज स्गेपद सम मिग्याहारादित्थथेः, यच फलश्रुति- नासि aw तदध्याहारात्‌ शब्दबोध इति wa शदष्टसाधन- (९) किन्तु यचेच्छेति Te | पेते ेवंपरत्वात्तदिदमुक्तं “यचेच्छेति, way 'वतृप्रतोतिनिष्यलेत्यज aiw- watfafesit या त्मतौतिरित्थयेः, खछतिसाध्यत्वबोधाथं्वनुमागमा- वश्यकमभेव | ननु मवृकतिसाध्यवावग्भ दिट्साधमताच्चानस्येव प्रव्तकल्वात्‌ सापि सशञेवेति चेत्‌, ग, इच्छायाः Gere खव पव्तकत्े afeitee ` aerate खरूपसत wa तदुपयोगात्‌ wat तु नेवं । न चेवं WRT: श्ट्दाख्यतुरो यखद्डे विधिवादः | Rex तस्योपजौग्यत्वात्‌, तथाहि यजेतेत्यनेन यागः रति- साध्यः साधनश्ेति बोधिते साधनस्य साध्याकाङ्कायां कामनाविषयत्वेन श्रतीऽसिद्धः स्वगे एव साधनाकाह्कौ साध्यत्वेना वगम्यते उपस्थितत्वात्‌। न च यागस्य साध- तेति, "तस्येति खगेपदसमनमिग्याहार खेत्यथेः, समभिव्याहारादेव लगेरूपेष्टशलाभादिति भावः । “खाधनस्येति we साधनमित्धा- RAYA, AIM आ काङ्धितसाधमकः, 'साध्यतेन' धागनिष्ठसाधनतानिरूपकतयेन। ग च साधनलस्य काय्येैवटिततया दष्टान्तर्भाव Maa इति are) साघनतमखण्डमतिरिक्रपदा्थे- दत्यमिप्रायात्‌ | Tay ‘ATA इष्टां शमपडहाय साधनता- धटकौग्धततावत्‌पदाथंमाच, ‘fart? प्रत्येकं खण्डशो विध्यर्थः, खगेषाधनत्वल-दुःखाभा वसाधनववाद्यनन्तरुधम्भेस्य शक्यतावच्छेद्‌- कलकल्यने वै शिष्यांगे शक्रिकल्पने च गौरवादिल्य्थः, एवकार- सलवदेकपदायेथोरपि परस्परमन्वथस्नोकारात्‌ संसगंमर्य्यादया पर- wafrgera इति भावः । "यजेतेत्यनेने ति यजेतेत्यच प्रशृति- merge, ‘aaa: wf, ‘awry साधनत्वं श्र्यवधानादिख, ‘atfua’ स्मारिते, “साधमस्छेति we साधमं चागदत्याकाङ्खायां सत्यामित्ययेः, “साध्यलेनावगम्यत इति थाग- मादेव प्रङ्श्यपपत्तेरि्नेन विरोधः, श्ाब्दप्रयोव्यानुमानिकादिच्चानादे- रिति acd: । afay 'सववेषामित्यस्य पूर्वे “यत्विति ग पाठः, तङ्नेतिश्याने “किन्तिति पाठः, ax विधिनन्धच्चागजन्ये मासादि श्वानं प्रवत्तकमितधो- ROR तत्चचिन्तामणौ WTAE, रुतिसाध्यन्वनैवोपस्थितेः। saw विश्रजि- दादौ सगं रव साध्यत्वेन कल्प्यत इति। इष्टसापन- ताविधिपश्षेऽपि “तरति way तरति ब्रह्महत्यां यो- ऽश्मेषेन यजते” इत्याद्यथंवादे विधिबोध्येष्टसाधन- जिष्टसाधनलत्निरूपकलेनानुग्धयते इत्यथे इत्येव त्वं । नतु याग- साधनं सखगंकाम इति -यागस्येव निरूपकतया साधनलेनाग्वयो - ऽस्लित्यतश्रार, “न चेति, 'साघनाकाङ्कुग" साघधनवतवेनाग्वये अकाङ्ग, 'हतिसाध्यलेनेवेति शतिसाध्यलप्रकारेणेव यागस्य शाब्दबोधे भाना- दित्यः, तथाच सुष्विभह्मतिरिक्स्यले पदानामेकस्ार्थाज्ितापर- पदार्थाज्वितखार्यान्तरान्वयबोधकलमय्यत्पन्ञमितिन arts दति भावः | इदमापाततः जानाति शखपितौत्थादौ वर्तमानलाश्रय- त्यो रग्वयबोधसछ श्नानादौ तथा दशनात्‌, किन्तु विध्य्थंसाधनलव प्रत्यस्य विगरेषणतयेवान्वौयते न तु विशरे्यतयेति गयुत्यन्तर्यागख् निरूपकतया न साधनलेऽम्वयः, श्रन्यथा तवापि यागशूपेष्टसाधं सखगंकाम दत्यन्यवोधस्य दु वारलात्‌ इत्येव ae) “अतएवेति चत- एव यागस्य साघनलेमाग्वये Aart अतएवषेत्यथः, “खगे एवेति Way सव्वेबामित्धादि, खेरटसाधनत्वच्चार्थात्‌ प्रतोयते, किन्तु aq- ` प्रतीतिनिष्यलेत्यचच तात्पययं | 'साघनत्वमाचमितच्र माचपदेनेर््यशमाचव्यवच्छेदः, न तु छअतिसाध्व- त्वादेरपोति बोध्यं । (तस्येति समभिष्याहारस्येत्यथेः। ग Faery चागस्य wrens बाधोऽपोति nea । “खतरवेतवि उपसख्ितस्या- प्यब्दाख्यतुरौ TIS विधिबादः। Rey त्बस्यार्थवादादेवाव्रगमात्‌ । कुतो भिधिकष्यमन्रिति चेत्‌। न। waar, awards च्ध्याइतस्वगं कामपदो पसा पितख्लगं WaT, साध्येन साधबता- fanaa, अचा पो दं fer, खग॑कामेत्यज खग॑पदस्य समासनिविष्ट- तया तदर्धेन ay frase कथमन्वयोनिराकाङ्खलादिति परन्तु खर्गादिष्वपि प्रत्येकं खण्डशः शक्रिरिण्येव at) शष्ट- साधमता विधिपर्ेऽपौति न्यायनय इति su, शश्रपिग्रब्देन afa- weave विष्ययेलाग्वुपगमे तु सृतरां तन्ये विधिकष्यनम- Te MSNA छतिश्रक्रतया तद थंरतेः साध्यता सम्बन्धेन Wears हतिसाभ्यललाभसश्रवादि ति सूचितं । मौमांष्का- TASS व्यापार ग्रकतया शतिषाध्यवलाभायेमेव विधिकख्पम- मिति इदयं । “श्रथेवादे' श्रथंवादसख्ले, “श्र्थवादादेवेति, wa विध्य छटोऽनुग्िष्टलादिति was) कुत tf tare: Gent वा, न्धस्य साध्यत्वान्वयायोग्यतवारेवे्यर्यः, श्यजेदमनभिमतिबौनं दट्साधमगता- विचिपचखे कामगारेः साध्यान्तरस्याप्यन्वयसम्भवाज्न खर्गाग्वयनियमः। न चान्धन्नोपखितं कामना च भ यागसाभ्ये्ययोग्यताच्चानं aurea दति ae) कामनाषिश्रेषो यागसाध्यः स्यादिति योग्यतासंशयसम्भवात्‌ खर्गाग्ययेऽपि तत्‌सं श्रय णव । ननु प्रवत्तेकत्वतातृपय्येय हादन्यथालु पयज्येव wet इति चेत्‌, ead तत ॒रवेटसाधनत्वमेवाच्िप्यतां ad साधन. व्वायेऽपि ब्रह्मेति मौमांसकः शङ्कन्ते, ‘cefa, दषटसाधनमतामावविध्पचे दरं बोध्यं, wan छतिसाध्यत्वलामायेव विधिकल्यगस्यावग्यकत्वादर्धं- वादा तथेद्खाभ्ननलसामः। There, अविनामावभेद विदो ति, त चाभूते- 85 Res avafentaat विर्धेयत्वव्याप्तत्वात्‌, व्यापकानुपलम्भवाधोदाराथया प्रयोजनाभावान्न तत्कल्पनं ARATE: । यस्वि्टसाधनत्वाभिधाने करे लिडोऽनुशासनात्‌ दणे-पौरमासाभ्यामित्यनभिदहिताधिकारविहिता वु लौया न स्यादिति। ae उपायतामाजाभिषा- ay ary, “श्रविनेति, अविनाभावमेव दशयति, ‹तथाभतेति ओौतेष्टसाधमलस्येत्ययः, we ay, व्यापकेति ओौतेष्टसाधनल- व्यापकं विधेयत्वं तश्चा नास्ति अतो मेष्टषाधनमिति ब्थापकानुप- शसिनिबन्धगो यो बाधसदुद्धाराय Fa: इदसुपशथचकं qe- वद निष्टामनुबन्विवशाभाये्यपि बोध्यं । “श्राहरिति, बखवदनिष्टा- मरुबन्धिलस्य न लाभ इति विधिकण्पनमावश्सकमित्यङ्विवौज- मच बोध्यम्‌ | वेथाकरणमतमा शद्ध दूषयति, “थल्ित्यादिना, ‘ace इति, “किङोऽनुश्रा सनात्‌" शिङोऽनुश्ासनाभ्बुपगमात्‌, प्रवन्तकञ्चागोत्पकषे यागनिेष्टसाधनलस्छ शिडगभिदडिततय इत्यथः, 'उपायतेति feet साधनतामाजामिधानेऽपौत्ययेः, आख्यातेन कारकेऽमिदहिते प्रथमे- (\) विश्नदयतौति ame | वि | खप्रयोजकत्वान्न तथा ात्तिरिति ये मन्यन्ते त्मतमा ङ, (प्रयोजनेति। करय दति, sears करणस्य यागादेः लिखाभिधानं तवौ- ऽमेदान्वयधोरि्मिमानः, ‘sorte वभन्नागमाचादेव wena वथाकागभिदहितकरयत्वाभिधानाय ened: | भनूपामत्वेनापि ace ्ब्दासधतुोयखब्छे विधिवादः | Roy. नेऽपि तदिगेषकरखत्वानभिभानात्‌ | वच्तुतस्वभि- हिताग्बयलमभ्यं यागेषटसाधनत्वं इष्टसाधनत्वमाभस्य विध्यथैत्वात्‌ | दस्याख्धातेन कारकषद्यायामभिदडितायां swat are: वर्बादोगामाख्थातावाच्यलात्‌ तथाच प्रते कथमभिडितव्मास्षा- तेन कारकसज्लानमिधानादिग्याह,(९ ‘aga इति, “अभिदहिता- weed? किङपदप्रतिपा्ं, ‘wise’ यागनिषटेषटसाधनल- माच, म तु तद्गतसङ्कायोति wa) | तदेव कत इत्याह, इष्टेति, ‘faery’ श्रज विधिप्रतिपाद्यतात्‌, सद्यामिधानेऽन- "याचचेत्यपि बोध्यं । wy द शं-पौणेमासार्भ्यां यजेतेत्यादौ awa इतौया तस्य विष्यर्थेकदेओे Caves: तथाच दग्रै-पौरेमासकरणए- वेष्टषाधनं थाग द्त्यन्वयबोध दइत्धमिमानेन । agat धान्येन धनवानित्यादिवदभेदे wala ग तु करणतार्था, द्ै-पौणेमाषा- भिन्नो याग दृष्टसाधमं इत्येवान्वयबोधः, एवमग्िष्टोमेन यलेते- त्यादाविति बोध्यम्‌) | (९ लिढथेत्वादिति wo, we | (९ peed इङसाघबतामाभस्य विष्ययतवेगाख्यातेन सद्याममिधानादि- warefa qo | ९ ब तु antaiet ाख्थातावाच्यतल्वात्‌ वदरत सह्यापोति रेष इति Te | ५) इति ध्येयमिति ae, घर | बाबादेरभिधानात्‌ अगभिङिताधिकारविद्िता etter न स्यादेषेव्चे- रा, ‘agafefe, यागादेर्घातुलभ्यवादगन्धसभ्यस्य च श्रब्दाधंतवात्‌ के- २७६ ava taraterat vee faatatercr stave रतो हेतुता fantat च छताविच्छा सनः प्ररुत्यर्थगोचरेच्छावाि- त्वात्‌ पिपशादिवत्‌। न तु कृतिविषयपाकादि विषये सतिसाध्यत्प्रकारकेष्छाभिधायकत्व पाकादेः प्रर त्यमसिषेयत्वात्‌। न हि रतिवादस्य तदिषयवाच- we, woe तदिषयसं शयात्‌ | wre कतावि- च्टेष्टसाभनतान्नानात्‌ तत्ाध्ये्टज्नानाडहा दश्चादो AAT कल्यनात्‌ | यदा च रताविच्छा तदा रैव चिक्षौर्षा अन्यभेच्छामाचं न तु छतिसाध्यतान्नानात्‌ aat कति- साध्यत्वाभावात्‌ | अथ पाकं कृत्या साधयामौतमै- च्छातुभवसिद्धा अनतुभवापलापे उपे श्चणौयत्वापत्तेः, सोम्दडस्य पुनरपि मतं द्ेयलि,(९ “नव्या स्विति, प्रश्तयनमि- taney शधात्वनभिधेयतात्‌, (तदिषयसंश्चादिति we पटं वेति संशयादित्यथेः | श्रनुभवसिद्धेति wen: पूष्वेमसुभवविदधे- (र) कतिसाध्यत्वप्रकार केष्छावाचित्वमिंति we | ५९) सोन्दडस्य पंनरभिमतं द॑ग्रंयतौति we, सौन्दडमतं विशिष्य प्ररि. wae पुनरपि दण्ंयतैति we ! नापि रूपेण न लिा करणाभिधागमिति भावः) यद्यपि वाक्छार्थतथा वद- fauna तथापि प्दा्धंतया तदभिधानं नेन्धेवानभिहितत्वा्ं इति कुद्धमान्ननिपकाघ्रे स्फुटं, एवश्च मागेङ्साधमत्वयोरात्रवाममिनाद wat ए्ब्दाख्यतुरौमखय्डे विधिवादः | ROS तषा च शतिसाध्यतान्नानात्‌, सा च विकौषापदा- प्रतिपाद्यापि शतिरहेतुः समानविषयत्वात्‌ न तु at: चथा afatq: छतिविषया विषयत्वादिति चेत्‌, असि तावत्पाकलशताविष्छा eared, अस्ति च afaar- ध्यवप्रकारिकेष्छा, पाके तथापि ata छतिकारणं लाघवात्‌ न तु रतिसाध्यत्वप्रकारिकेच्छा गोरवात्‌ धात्वर्थानुपरक्ते छतिसखरूपे weaq नोदेतीति चेत्‌, au, “समानविषयलादिति शतिसाध्यताख्यविषथताश्रयविषयक- बादिव्यथेः, “लाघवादिति, समान विशेव्यकलख्य चाप्रयोजकलादिति भावः । 'घाल्चंति, तथाच धालर्योपरक्नकृतावेव इच्छेति ara: | न्य इति बोध्यं । न ैेरटसाधनत्वंमिद्टसाधनत्वत्वेन wet वाच्यं तश्चेटसा- धमगघटितं तदितराटत्तित्वधटितश्छेति लाघवादिष्टसाधनमेव वत्वेन शव्धम- मेद श्वाग्बय दति वाचं । प्रङ्ति-प्रययाथयो रमेदान्वयाच्यत्पत्तेः कि्ेष- साधनस्य wad तद्धम्मोऽपि शक्य इत्य मानाभावः। म fe wea Tease wes इति नियमः, went: शक्छस्येवोपाधिविग्रेष- खेकते तदनुगमार्थमपि तदनभ्युपगमात्‌ गवादिपदे तु च्क्ठेरनुममाै Het wa न चेवं लिखपदा्निन्निकल्पकापल्तिः, ॐपाधिविशेषस्य मानापदाथं घटितत्वेन सविकख्यमाध विषयत्वात्‌ | वस्तुतः सह्यानभिधानाभि- धानं प्रयोजकं न्यया कु रबाच्यत्वेनागभिहितत्वादेवदन्तः पचतोत प्रथमा ब खादेवश्च लिखा करशसह्यानभिधानात्‌ तोया स्यादेवेति तत्वं । शङ्धित- मप्यधिकामिधाबायाश्ट, “नव्थास्विति, तथाच कतिसाथ्यवाच्चामं wade चिकोर्वाणनक च पगष्येव कथालवादिति भावः । “ाघवादिति afar १, - त॑स्वचिन्तामबौ Ai पाकादिल्तीषटसाधनतान्नानात्‌ पाकर्ताविष्डा ततः -रतिरित्यभ्युपगमात्‌। न चावगति-प्रहत््योः समानविषयत्वं उभयसिद्धं, तस्येव विचाय्धत्वात्‌ | कथं ate पाकं छत्या साधयामौतौच्छा, यथा वहिसाध्यत्वेन इष्टसाधनतावगमात्‌ विना पाकं साधयामौतोष्छा तथा रतिसाध्यत्वेम इष्टसाधनत्वात्‌ पाकस्य पाकं (शअवगति-प्रत्योरिति काय्ये-कारणभावापक्लयोरिष्टसाधनताज्चान- भरटत्योरित्थयेः, weafa asa विवादादित्यथैः । ननु arg हतिषाध्यत्वप्रकारकेष्छा प्रठन्तिडेतुस्तथापि तादृशेष्छायां तव मये को तुः किमिष्टसाधनताश्चानमाचं हशतिषाश्यताश्चानमाचं वा छभयं वेति guar शच्छति, कथं aif केन हेतुना arate, उन्तरयति, “ययेति, वदङ्धिषाध्यलेन' वदङ्धिसाष्यपाक- arama, “हतिषाध्यलेन' शतिसाध्यपाकलावच्छरेन, ‘coara- (९) पुव्वेमनुमवसिडेटसाधनताश्चानं वा मम शतिखाध्यताच्चागमाज्रं वा wad वेतौति qo | | प्रकारकेच्छाल्वापे्तया WAN कारतावच्छेदकस्य लघत्वादिति ` मावः | wal भिन्नविषमल्वात्‌ acter न हें तुरि are, नन चेति, वथा- | चोक्लाधघवात्‌ कतोग्ेव हेतुरिति मावः। एष्छति, कथन्तर्हति, यदि trang ग चिकोर्षाहेतुटिति te) उत्तर, “ययेति, गद्यप्येतथि- Sete छतिसाध्यलश्चागनन्धत्वेऽपि गखखमते म wire छतोष्कारूय- श्ब्दाख्यतुरौमखद्दे विधिवादः | Roe हत्या साधयामौतौच्छा अन्यथा तत्तदुपायसाध्यत्वेन TH पाकादौ तत्षद्पायताध्यत्वप्रकारकन्ानात्‌ सादित्यनन्तकारखकनल्यना स्यात्‌ । मम तूपायेच्छा- वामिषशटसाधनतान्नानमेव Yq: क्ियादारा शूतेरि- एसाधनत्वज्नाने क्रियाया अअपौषटसाधनत्व' विषयद्ति miter भवन्तौ क्रियाविषयापि भवतति चनेष्छा- प्रयन्ानां समानविषयतापि | अतरव पाकं feate- लात्‌" दृष्टसाधनलावगमात्‌, “श्न्ययेति यदि रतिषाथ्तान्नान- मिष्टबाधमताश्नागश्च इवं हेतरग्यपेयते तदेत्थथेः, ‘eq reat’ तडष्मप्रकारको पायेच्छायां, इष्टसाधनताश्चानमेवेति aguiaee- गेष्टषाधनगतान्नानमेवेत्ययः । WS काय्यं-कारणभावापन्ानां श्चान- चिदोर्ा-पहन्तौनां खमागविगेय्यकलमयिद्धमिद्युक्ं ददानो तेषां बमानविशेगव्यकत्वसुपपादयति, “क्ियादारेति, 'शन्रानेच्छा-प्रयलाना- भिति, काय्ये-कारणभावापन्लानामिति ओषः, “खमानविषयतापिः warafanernatta, “पाकं चिकोषतौति सप्तम्यन्तं, “विषयतया चिकोर्षाहेतुत्वाष्कारेण छशतिसाध्यतच्चानस्य वथाप्यपवत्तकलाव्‌ दद - साधगताच्नानादेव तदुपपत्तेस्तथापि कतिसाध्यत्वप्रकारेष्छायाः प्रवत्तकत्वेऽपि इतिसाध्यताक्चानः ग vada दरटसाधगतान्नानादेव तस्या ्भ्यपपत्तेरिति द्यतु इदमुक्कमिति ध्येयं | खमानविषयत्वेन हेतुत्वमभ्युपेत्वाङ, भियेति | 'अतरवेति यत wa पाकोऽपि विकोर्गाविषयः अतर्वेखयं,, eau QTo avatunraat तोति चिकौर्षाविषयतया पाकः प्रतीयते | यदा इब्था- विषययिषयतया पाकः प्रतोयते इति तस्य aia मामं जिगमिषति we जिघासतौत्यत्र प्रामादे- fra, न fe ्रामादाविच्छा, सिद्धत्वात्‌ । waza भोगे ga ow feat तदनुकुलरूतेरिट हेतुत्वात्‌ अन्यथा रतिसाध्येष्टसाधमतापश्चे afeatetara- WAL ART | WAT सन्ध्यावन्दनं दुःखसाधना- fatierrar, रतौ यतेः दितौ यातः प्रतीयते, च्छा विषयविषयतयाः' श्च्छा विषयविगेष्यतया, ‘ve’ पाकपदस्य, ‘aaa’ दितोयान्तता, "जिगमिषतोति, aw गमधातूर््वानायेकः, “जिर्घांखतोति, aw इनधातुदेषाथेकः, “न होति, तथाच समुप्रत्ययान्तसविषथायेक- wae डदितौयाया wefarafateaad इति भावः । “अरत एवेति यत एव हकतौष्टसाधनताश्ञाना चिकीर्षां श्रतएवेत्ययैः, ‘afa- साध्येष्टसाधनतेति शतिसाध्यतले सतोष्टसाधनताज्ञानसख्च चिकौर्षा- हेतुत्वे दत्यथेः । “सन्ध्यावन्दनं सन्ध्योपासनं, (तत्साधनं afa- छृतेरेेश्ितत्वात्‌ पाकस्य तदभावात्‌ कम्भता न स्यादिति भावः। पाकस्येष्छा- मसिषदचत्वामावेऽपि कम्भत्वमुपपाद यति, "यदेति दष्काविषम्रः छविः तडिकषव- aren, (्ामादेरिवि वथापौक्छाविषयगरमनादिविषयतवेव कन्भत्व- faut:, “सामग्न्तरुमिति, खलश्च TH मोग Ase तच बोध्यं । व्यन्यथा खकतिरूपेटसाघनबलव-लतिसाध्यत्वयोः सखेऽै कक्यान्र तच सामच्यन्तर खा- दिति | लोकवदेदेऽमि कलौ खाघनल् श्र वमेव प्रवेक याइ, “एवश्च, श्ब्दाख्यतुरोयखब्डे विधिवादः | RE वन्दनाभावरूपत्वेनेष्टं तत्साधनं कतिरिति लिङथंः, अन्बथा कृतिने छतिसाध्या waaay नेष्टसाध- नमिति कस्य छतिसाध्यत्वे सतौष्टसाधनत्वं frag: स्वात्‌ । भ्रतर्वैकप्रत्ययाभिधेयत्वप्रत्यासक्तेरन्तरङ्गतया विभिप्रत्ययाभिषेयेष्टसाधनत्वस्य क्तावेवाग्बयो न प्र त्यये तयेव विकौर्षा कारणत्नानजनकत्वात्‌ NATIT ख छत विषयत्वेनान्धय इति | रितोति सन्ध्योपासमविषयकष्टतिः सन्ध्योपासनसाघनमितौत्ययैः, ‘faei? सण्ध्यामुपासोतेत्यादिजित्यविधौ लिङः, “श्रन्यया' afa- aaa सतोषटप्राधनलस्य faeia | मन्वेवं खगे कामो यजेतेत्यादौ विधेथिकोर्षाप्रयोजकश्नानजमकलानुपपन्तिः तज बाधकाभावेन किथा निदेष्टसाधनलस्यैव लिड बोधनात्‌, न तु रतिनिष्टश्ेत्यत- राह, “अतएवेति कतोष्टखाधनताश्चामस्य हेत्‌लारेबेत्ययंः, “एक- प्रत्ययति, wenden vaca विधिप्रत्ययोपस्ा पितला- दिति भावः| श्रन्तरङ्गतयाः खसम्बन्वितया, जनकत्वात्‌” जनकत्- निर्वाहात्‌, श्रहत्य्थस्येति यागादेरित्यर्थः। म चेवं प्रत्यथानां प्रर त्र्थान्वितस्लञायबो धकलब्यत्पन्तिभङ्ग इति aed ठतिखरूपखाथं- मेसाधनमिति, काम्यत्वे नित्यताच्ततेरिति a | मनु छतोटटसाधनता- was इचित्‌ प्रवत्तं तेश्यत याइ, ‘Mey चेति, तथाच सन्धयो प्रासमयागादिविषयक छतेरिदटसाधनत्वावगमान्नान्यथ wana इति भावः | यदा प्र्ग्रागां cera ज्वितखार्थावबोधकल्वमुपपादबति, ‘carry चेति, 86 — । +>: स्वचिन्ताम्ौ ` उच्यते । वह्धिसाध्यत्वेन कतिसाध्यत्वेन वा न पाक- स्वौदनसाधनता इत्युक्तं । कथं afe वह्धिना पाकं साधयामौतौच्छा इति चेत्‌, न, इष्टसाधनत्वेन ara ग्र AAA नायते तच तत्साध्यत्वेनेच्छा भवतीति, यथेष्टसाधनत्वेन Wa पाके वहिसाध्यत्वन्नानात्‌ बह्िना साधयामीतौच्छा रवं छतिसाध्यत्वेनावगते इष्टस्य साधनतान्नानात्‌ स्त्या साधयामौतीष्छा तथाचेष्टसाधनत्वेन रतिसाध्यत्वेन च wa afaar- मादायैव तादृगर्यत्यन्तिखितेः, ग fe प्रत्यर्थानिततयैव यावत्‌- खाथंबोधकलमिति व्यत्पत्तिः, पचतीत्यादौ वन्नेमामलवादेरपि तावमन्वयापत्तेः वन्तेमानलाद्यतिरि क्षतेन स्वाथे विगरेषण्ले किमप- राद्धमिष्टमाधनला तिरि क्ल विग्ेषणेनेति भावः । “उच्यत इतिं अच मयोश्यते इत्यथः, “उक्रमिति, पाकलादिकमपेच्छ गौर नादिति भावः । कथं afe पाकं शत्या साघयामोतोश्छेति पाटः, दृष्टठसाघधनतान्नानमाचात्‌ स्यादिति शेषः, तथा सति ष्टावपि ताद्ृरेख्छापन्तरिति भावः | "ययेति प्रसाध्याङ्गको दृष्टान्तः, (तथा- चेति तद्र्मावच्छिन्नविगव्यकेष्टसाधनतान्चानान्तद्धग्रावख्डिलविगरष्य- ताक-छेतिषाध्यतान्ञानाच्च तद्धम्मावच्डिनलविश्ेव्यताक-शतिसाध्यत- दटसाधनलस्य चिदा रेवान्वय इति भावः | दृष्टान्तं दूषयन्नेव ceria दूषयति, ‘axtfa, (तथाचेति, waq छतिसाध्यत्वमपि sana विष्यथेख्ेति ara: | निन्येऽपोदसाधनल्वमुपपादितमेव | मन्वस्तु छतिसाध्यत्वप्रकारकेष्छायाः ्रन्टाख्यतुरोयखन्डे विधिवादः | REQ ध्यत्वप्रकारिकेष्छा a त्विष्टसाधनतान्नानमाजादिति। waa: न लिति, wat न टश्यादौ तयच्छति भावः । न च मास तदुपाथसाध्यपाकलावच्छिक्घभ्डिकेष्टसाधनताश्ानं पाकल्वा्यवच्छिन्ने तन्तदु पायसाध्यलप्रकारकेचछ हेतु्गोरिवात्‌ तेन equsauaafacere तथापि तत्तदुपायसाध्यपाकलादिप्रकार- AMMAN TRATES तत्तदुपायसाध्यवप्रकारकेच्छा- larg oanaritat उपायेच्छा तप्मकारकमिष्टसाधमताञ्ञानं हेतुरिति सामान्यकास्यै-कारणएभावेनेवोपपत्या का््ै-कारणभाव- शछाघवात्‌ भवतु तन्तदुपायखाध्यपाकलवादिना इच्छा तत्तदुपाय- WAAR TH ATA स्ादित्यनन्तकाय्यै-कारणभावप्रसङ्गादिति वाच्यं । यत्व-तत्वयोरलुगतयोरभावात्‌ तश्दुपायबाध्यलान्तभीवे- नानन्तकाय्यै-कारणभावस्ध॒तवाण्यावश्वकलात्‌ लन्तदुपायसाध्यपा- कलादिभ्रकारकेष्टसाधनतान्ानं(९) हेतुः किमिष्टसाचनपाकलादि- ध्परितावच्छेद ककतन्तदुपायसाध्यलप्रकारकन्ञानं हेतुः पाकलादि- धर्मितावव्छेद कक-तत्तदु पायसाध्यलेष्टसाधमलोभयप्रकारकञ्चामं वा दत्य विनिगमकाभावात्‌ उदे श्ध-विधेयतावच्छेदकभरेनानन्तकाय्यै- (९) तत्तदुपायसाध्यपाकत्वादिधभ्मितावच्छेदककेष्टसा धनताच्ञाममिति we | ढतिसाध्यत्वप्रकारकन्चानजन्धत्वं थापि सा ब छतिहेतुः किन्तु लाघवात्‌ छतोच्छेव सा च कतौटटसाधगताच्ानारेव sata रतिसाध्यताश्चानं auntie लतिद्ेतुचिकौर्षाजनकन्ानसयेव तथात्वादिल्च नव्यमते किमपि गोत्तरसुक्छमिति चेत्‌, खचाः, पाकादेरिटसाधगतान्ञानं विगा aqaa- खद्रोघासन्भवेन तत्‌प्राथमिकत्वे इसाधनौथूलपाकजनिका छतिरिति १८४ तस्वचिन्तामणौ eran प्रवलकमिषटसाधनतान्नानमेव लिडन्धै- कारणभावकश्यनं पुनरधिकं इष्टषाधमल्वां शस्या्यवच्छेदककोटि- प्रविष्टलादवच्छेदकगौरवश्च मम पाकलाद्यवच्छिलविगेव्यकरुतिषाष्य- ताप्रकारकश्चानत्ेनेव BAT शतिसाध्यलप्रकारकेच्छानुरोधेन पाक- त्वादिप्रकारकेच्छछालेन पाकत्वादिप्रकारकेष्टसाधनताश्चानवेम काये कारणभावस्यावश्यकलात्‌ ततएवातिप्रसद्गगदि विरहादिति भावः। यद्यप्येतावता शुतिसाध्यपाकलावच्छदेनेष्टसाधनताश्ञामं शतिसाध्व- लप्रकारकेच्छायां हेतुरिति यन्नयेरक्तं तज दूषणाभिधानेऽपि wre water wfaarcd न तु छतिषाध्यताप्रकारकेच्छा way न किमपि दूषएमभिदहितं तयापि प्रथममेव ae दूषित- लात्‌ नाच पुनदूंषष्णभिधानमिति मन्तं | (आचार्य्याःः उदयनाचार्यः, शदष्टसाधनतान्ञाममेवः बल्लवद- मिष्टानलुबन्धो्टषाधनतान्नानमेव, श्राप्नाभिप्राय इति श्राप्तलप्रका- Te, wey साध्यवाश्यभरमागधौमरृतिविषयलवं, अनेन हेतुना बलवद निष्टाननुबन्पौष्टसाधनत्मनुमौ यते चेत्यवन्दम-विष- च्चान खव कृतिसाध्येटसाधनत्वयोः प्र्यात्तेनेव तद्धेतोरिति न्धायेन weet सम्भवल्यां ग ततृक्लतिगो चरेटसाधमत्वन्नानपय्यन्तापेच्ता गौस्वात्‌ । ग च चाकभनिका छतिरिति arise वाकः छतिसाध्य इति ween, समामदित्तिवेद्यतया तल्ञामादिति afer, उक्घलाघवेन कृतौच्छायाः पव्- कत्वे FER तदुपपादकत्वेन ततूपग्येन्तापेश्ताया THAT | वस्तुतस्तु समान- प्रकारकन्चागस्येव विरोधितया पाकष्तिरिदटलाधनममिति नेऽपि पाकः weeny दति श्वागसम्भवात्तेन च प्रढत्तिप्रतिबन्धात्‌ रतिसाभ्यताच्ानं शरब्दाख्यतु रौ बखण्डे विधिवादः | +) 8 ह्वाप्ताभिप्रायो शाधवात्‌ पाकं Fat: कुयामित्यच विधिखिङः सम्बोध्य-खकतुकक्रियेश्छाभिधायकन्वेना- भच्णादौ व्धमिचारवारणाय व्रमानधोनले हवि विग्रेषणं, भोज- नादिनान्तरौयकजघताङमादौ व्यभिचारवारणाय जन्यलवशचणां wea fawa साध्यत्राख्यविषयलानुधावनं, आममिनल्ललेनापि car विग्रेषणणोया तेन तादृश्रतिविषयलप्रकारकाययार्थच्छा- मादाय चेत्यवन्दनादौ विषभक्षणादौ च न व्यभिचारः, eat विध्यर्थाग्वयनये तु भरमानधौनेच्छाजन्यतवमाप्तपदा्थैः, जन्यलपदेन च खा विषयकशत्यदारकजन्यताविगेषो राद्धः, तेन नान्तरोयकनल- ताडनादौ न ्भिचारः। न च तादुश्रजन्यलं थागादावसिद्धमिति वाच्यं । AHA शतो टसाधमतान्नानस्य प्रवन्नकतया धागादावसिद्ध- लेऽपि चतिविर हात्‌ दितोयेख्छा च पूष्वेवत्‌ भरममिन्नवेन विग्रे- wiafa भावः । “लाघवादिति, तव निषेध विध्यनुपपत्या बलव- दनिष्टामलुबस्धितेऽपि शक्तिः atte मम तु तदिरदाल्लाघव- मित्थये quaa विवेदयिग्यते। नतु तवाप्तलप्रकार कलपरवे शात्‌ aa भिनतप्रवेश्राखच गौरवमित्यरुचेराह, 'पाकभित्यादि लं पाकं gal: BY पाकं कुर्य्यामित्यतेत्ययेः, ‘wty-aacata सम्बोध्यकटैका श्राद्मकदेका च या क्रिया तद्धोचरेच्छाबोधकलेनेत्ययेः, इच्छाविष- AUR ARABI ATS इच्छा विषयपाकानुकूलत्याखरयोऽदं दत्य- ग्यबोधादिति ara: | सविषयवाविधातुयोग्याख्यातसामान्यच्येवा- wats, waa विघटयत खव we प्रतिबन्धकल्वादेवश्च॒तच्वन्धा इविखाध्यत्वप्रकारिजिष्छेव हेतु, गोरवश्च प्रामाखिकभेव | (लाघवादिति acd ` ` तत्वचिन्तामणयै न्ना-प्राथेनाशंसनादिलिडने वक्तादीच्छाभिधायकेत्वेन लिङ्माचस्येच्छावाचकत्वकल्यनाच्च। रवश्च STATA श्रयते निरूढलाचणिकलवा दि धिनेवाश्रयतलाभः, लं पचेरित्यादौ तु दृच्छाविषयपाकानुकरूलषतिमां स्वमित्यन्यबोधः श्राख्यातसामान्य- शक्या हृतिलाभादिति ध्येयं । श्रागरंसेति, घनो ग्डयादि्यादौ बोधं। वक्तादोच्छाभिघायकवेनेति, “श्रभिधायकलेनः शक्रतेन, श्रादि- पदात्‌ चच Waret वक्तरौच्छा बाधिता aw शिचकयुरुषेच्छछापरि- ग्रदः, TY खरूपकयनंन तु तद्रूपेण शक्ति द्च्छालेनेव WR: परन्तु दृच्छालेन वक्रि च्छव बोध्यते नान्यस्य य॒द्मदखादा दिपदवद्वयत्यत्ति- वै चित्या दिव्यवधेधं | “लिङ्माजस्येति, तद्दृष्टान्तेन लिडम्लेन्‌ हेतुना लिडःमाचच्येव इच्छाव चकलालुमानाचेव्ययेः, तथाच प्रामा- रिकं गौरवं न दोषायेति भावः । Uda न वकुलं इष्टसाधन- are fart तश्यानुपयो गितया व्यथ विशेषणत्वात्‌ श्रनेनेव हेतुना बलवद निष्टाननुबन्धौ टसाधनलेऽलुमोयमाने श्नाग्या क्रियमाणे सत्यवन्दनादौ व्यभिचारपरसङ्गात्‌ न aes भचयेदित्यादौ निषे- धविधिवाधप्रसङ्गाच | अतएव न aa wes शश्वरमादायो- पपत्तावपि निषेधविधिबाधात्‌ व्यथे विगरेषणएतवाश्च बशवदनिष्टागनु- बन्पोषटसाधतानुमाने व्यमिचारप्रसक्गख । न च प्ररतक्रियागोकच- (९ खाल्ञादिलिख्दृष्ान्तेनेति ate | 'अमिप्रायविधिपच् इत्यादिना वच्छमानादित््थः | नग्वाप्तत्वविषेचने .योस्व- ण्ब्दाख्यतुरौ यख विधिवादः | २९८७ यनेतेत्यस्य स्वगकामस्य कछतिसाध्यतया यागो याग- रेष्टसाधनताप्रमावत्वं तत्‌ तशेष्टसाघधनलानुमाने व्यभिचारवारकतया न य्यमिति वाच्यं । तत्ततृक्रियाम्तभविनानन्तश्रह्ापक्या निषेध- विध्यबासेन बलवद मिष्टानतुबन्धितेऽपि पएरयक्शरह्ापत्या च शाघ- | वादिष्टसाघधनलस्येव waned: बलवद निष्टाननुबन्ौ एसाधनलानु- माने मधु- विषसन्पुकाख्लभोजने व्यभिचारप्रबङ्गाच्च | अतएव प्रत- करियागो चर-बलवद निष्टाननुबन्धिल विशिषटेष्टसाधनता प्रमा वल तदि- द्यपि परास्तं तत्तत्कियान्तभविनानन्तग्रह्यापत्तेनिंषेधविधिखणे- अशिद्यापन्नेश्चेति दूषणम्यपास्त | केचित्त खेच्छाधोनभरमानधोनहृतिसाध्यवमाप्तलपदाथेः, सा- धवश्च जन्यत, अनेन Baa दष्टसाघधनलानुमाने भोजनादिना- ATA जलताडनादौ तादृश्ररुतिसाध्यलप्रकारकाययार्थ॑च्डामा- दाय चेत्यवन्दनादौ च व्यभिचारवारणाय खेच्छाधोनेति भमान- धोनेति च छतिविगशेषणं, aud प्रटतक्रियापरमित्याडः। तदसत्‌, न कलश्नमित्या दि निषेधविधिष्यले तादृश्ररतेरप्रसिद्धेः न च सेष्डासौ नलं न शक्तौ प्रवेश्नौयं किन्तु दष्टसाधनलातुमाने करतवय यभिचारवारणएाय हेतौ Mara . तद्‌ विगेषणमुपादेयमिति वाच्यं । तथा सति भ्रमानधोौनषृतिसाध्यलपरकारकल्स्यापि wat Wine वैचर््यापत्तेरभिप्राथमाचस्येव सम्यकलात्‌ शययार्थ॑च्छा- मादाय निषेधविधेरप्रामाण्छापत्तेखेति | ‘are रतिसाध्यतयेति विशेषणे eater साथ्यतासम्न- निद्यपपादकत्तर माङ प्राकमिति, "मागो यागयलो वेति मतमेदेन, तथाच REE avafarn teat TMH Al MIRE TI | ततो यो व्यापारः यस्य Aa सखगकामहृतिमानधाग इत्यर्थः, आस्यातसामान्यद्रक्निगणख- weal: रतेरन्वयावश्यकलादिदमभिदहितं, "यागयन्नो वेति qi- कामस्य AMARA Ta इत्यर्थः | दद ञ्च रतोष्टसाधनताजन्चामच्छं हेतुतामये, was षष्ठ्यथ; wat: “पष्ट इति आप्तवप्रकारक- अमभिशेच्छा विषय इत्यथः, GATE SHAT TITIAN ग्राह्यं । यद्यपि खगेकामपदस् प्रयमान्ततथा तद्थस्छ शतो नान्वथसम्भवः मिराकाङ्कृत्वात्‌ प्रयमान्तपदोपस्थाणस्य गशाब्दबोधे विशेव्यलादा- ख्या तायेसुख्यविशरेष्यकतनियमाञच्च war देवदत्तः पचतौत्था- दावपि देवदन्तनिष्टा पाकानुक्घृला शतिरित्यग्वयबोधापन्तेः, तयाप्यवानुभवबलाद्विलच्षणेव व्युत्पन्नः, अतएव दष्टवाधनलादिश्- क्रिमतेऽपि प्राचोनाः खगेकामेष्टसाधनं यागः खगेकामरतिसाध्यख Tata Hania भावः। एतेनाख्यातोपश्यापयशतेविंष- यिलातनुकूलत्वान्यतरसम्बन्धेन धात्वर्थ विश्रेग्यतयेव भाननियमात्‌ कथं साध्यता सम्बन्धेन धातय विग्रषएतया भानमित्यपि परास्तं, wa fae- aug: । “यस्य॒ कतिसाध्यतयेति यछ कतिसाध्यलास्यभमाम्‌- धषी नरृतिविषयतारूपेण, “श्रा ेनेव्यते' भ्रमभिनेच्छाविषय cet, (९) सर्वच वार्थः क्तव न्वित इति qe | (छतिसाध्यतयेति न यतनाग्बयि, रखवमयेऽपि बोध्यं । wag कति साध्वत्ममि एबधमिति ध्येयं | ननु यत्त्वं तत्त्व वा नानुगत मिति मानुमाबमवत ary, 'तचा- ` श्रब्दाख्यतुयोषखग्ये विधिवादः | २८९ हतिसाध्यतया . यद्यापारविषयकः Waal वा यस्याप्ते- नेष्यते स तस्य बलवदनिष्टाननुबन्धौषटसाधनमिति व्याप्तिग्रहात्‌ यागस्ये्टसाधनत्वमनुमिनोति । ता fe यागो मदिष्टसाधनं मतप्रयल्लविषयतया आपेने- Waa यथा मत्‌पिा मत्‌प्रयन्नविषयतयेष्यमासं maafa प्रकारे ठतोया, च्राप्तपदं सा्यलास्यव्नमानपोनहति- विषयलपरमिति चस्ढ़टौकर कायाेनेल्युक्त, तुच साध्यताखथ- मानधौमयत्छतिविषयलप्रकारकभ्रममिनेष्छा ara बोध्य, एवं श्वे । BSI हेतुतागये Aw, “agrarefa, wafa, आमानधोनेच्छाजन्यवरूपेषेति शेषः, are थाग- We वा warn बखवदनिष्टानमुबन्थिले सतोष्टखाभनलमि- at, ‘ant मदिष्टसाधनमिति यागो बलवद निष्टागहुब न्धि षति मदिष्टसाधनमित्ययः, “मत्रयन्नविषयतयेति साथलाखवमा- मधौन-मत्छतिविषयलरूपेणेव्ययेः, ‘Taare’ wafer दिषयलात्‌, Te भानधा तत्‌पुरुषक्रियमाखे चेत्यवन्दभन-विषभक्णादौ अमिचलारवारणाय अआमानधोनेति मल्छतिविगेषण, भोजनाटि- गाकरीयकलखतादनादौ QANTAS जन्यवशचणं साध्यलं विहाय साध्यलाख्यविषयलारुधावभं, तादूशछतिविषयलप्रकारका- चचार्थेच्छामादाय चैेत्यवन्दनादौ व्यभिचारवारणाय भममिनेति Tits | 'कलन्नमश्च अमिति, सत्यन्तं उदासौने africana, मद्‌ 87 Ree arafarntaall wgraa मदिषहटसाधनं तथाचेदं तस्मात्तथा | श्वं ण wes waif सम कलक छखप्रयन्लो नाणे werfawa Care: | ततः Nee मम वलवद्निषट- साधनं ARCATA HANIA मल्यचनविषयतया अनिष्यमा खलत्रात्‌ चथा afew मत्रयन्विषमतया अमिष्यमाखं मधु-विषसम्पुक्तान्रभोजनं मम बलवदनि- इष्वा विशेषणं । न च साथ्यतवाश्यभ्ननानधोनसत्छतिषिषश्ला शित्ये- वाख्लिति वा््ं। भिश्नभ्ठिकलेन धमप्रानभाववदवेधश्यारिति eli SAAT TAT STATA न-मत्लति विषचनयेन्धयैः । "नातेच्छाविषय इति बाप्तलप्रकारकष्यनभिेकष्छा निषय capt, "जलरिष्टसाधनवे घल्यपौति मदिष्टघाधनले नल्लतिषाश्नले च स्- Pad: weg भागः प्रश्रः प्रमाण्ठान्लरादुपख्ित इति zee "काकेन मत्रयनविषयतये ति शाष्यलाख्यम्नमानष्यन-बत्छति विषथत्व- खपेखापेनेत्यथः, “अनिश्वमाशलात्‌" भममिनेच्छा विवश्जला भावात्‌, ‘aftayfs aftawatat:, तिव warnd ane frensnn- रकेच्छाविवयलसामान्धाभावौ Wt GIAt BATTS at ऋपमेन्नादसङ्गतेः। नन्वाद्चारिजिडग caren वक्रे वेषा बोधति खगेकामो चजञेतेत्यादौ च fafufeet weeqr बो- aaa मदिषशटसाधनस्यापि मत्‌प्रयन्नविषयतया खनिष्यमाखत्वाद्यमिचार- waa we ‘anata, ana रुवेश्ररेच्छापिषयतब्ना अप्रखिखिभयादवाद्न, शब्दाख्धतुरोयखष्डे विधिवादः | REL BUNA लवाबेदं AMINA, स WA Weare” भगवामौश्वर VI) Ay A पौरूषेयत्वं नोपेति तं प्रति बिभिरेव arama इव अुतिकुमाव्थः पुंयोगे are) म तदि लाघवं तात्पय्यगौरवादौजरायमन्त- कश्यलादिति चेत्‌, न, शभवादिनेष्डाबोधक्षत्बेन शोके fee: प्रमाण सिडत्वेन फलमुखगोर वस्यादोष- तात्‌ । न तु कर्रञ्मरणं बाधकं mite निरासात्‌ दप्तिकाममया विषमक्षणप्रदत्तस्य विषभक्षणं तत्‌- बृतिसाध्यतया नेश्रेखेष्यते ततो विषभश्चणस्य शे श- write sre, ‘a चेति तादृगेच्छाशरयसेत्यरथः, aay awa वाक्धायेगौचर यधार्श्चानवान्‌, तथाचाजापि वक्ुरेवेच्छा बोध्यत- र्ति भावः। मनु यक्ते Ae वक्षा भारि तन्ते किं श्यादत- wy, चख्िति, “विधिरेवेति, वक्मिन्नसयेच्छाबोधने तख निरा- काङ्वादिति भावः । “कर्तुः वेदवक्तः, “श्रस्मरणं' मन्वादिरदत्या अवोधने, शरागेवेति, “प्रतिमन्वग्तरदेषा श्ुतिरन्धा विधौयते” | इत्यादि wan कटेबोधनादिति ara”) । 'ततृकृतिसाध्यतयेतिं (९) वेद वक्तेति Te | (९) कन्तबोधनादित्यथं इति we, ग ° | "मतप्रयन्नविषयतयेति, care तव्मकारिका ग तच्र्डेति wa |) ate गौरवमेव विड्खोति शदखरइति इति प्रकाश्यः | watal मूप्रयनविषयतयेत्स्य फलं द्रं यति, ‘aitfe, दितौयाु- RER arafamntarait रेच्छाविषयत्वेपि a तेन व्यभिषारः। यदा यत्‌- कामलतिसाध्यत्वेन यो ब्यापार अाप्तेनेष्यते स तस्ये- vara विषभक्षखष्ड तृतिकामरतिसाध्यत्वेन मेश- रेच्छाविषयः मानाभावात्‌। अतश्व न कलशं भष्येदित्धब कणश्ञभकछ्षणं तृतिकामनया wew- vena रतिसाध्यत्वेना तेष्छाविषयो मेति तस्येश्वरे- अमानधौनगतत्‌ छतिषाध्यत्वाख्य विषयतयेत्यथेः, एवं wy साध्यत्वपदं खाध्यताश्य विषयतापरं | aq सखगेलादिरूपेर खर्गादिषाधनमत- way हेतुः न विष्टलेन तच्च न ta इत्यङ्चेराह, ‘atfa, "यत्कामेति चदर्यौत्यचेः, wate भ्वमानभौनेति रति- विशेषणं ate, "तस्येति तख्ेष्टस्सेत्यथः, दत्भिकामशतौति भमानपोनटध्ययिहतौत्य्येः, “मानाभावात्‌ विषयबोधाभावात्‌ ईरेच्छायाख सम्पाजविषयकलनिथमादिद्ययैः, 'हतिसाष्यतेनः आमानधौनरति साध्यत्वेन, “शआरातेच्छति खमभिन्नेष्छेत्ययेः । wed मानेऽपि aqueare “श्वत खवेति, बलवदिति, तथाच यागो बलवदनिद्टा- मनुबन्धौटसाधनमिग्येव साध्यं, WAT तदरमेब्याष्युपद णग प्रारक्तं संगच्छत- हति मावः | शचेदममभिमतिवोजं भ्नमेण इिकामक्ते विषमे तथापि श्यभिचार रव तस्य टपिकामङतिसाध्यत्वेनेश्वरे च्छा विषयत्वात्‌ | म चात्र मानाभावः | वस्तुतस्तथ तत्‌टछतिसाच्यत्वे तत्‌प्रकारकतदिष्छाया वच्वलेप- त्वात्तदिष्छायाः सकलप्रकारकल्वात्‌, अन्यथा घटस्य घटत्वेन तदिष्छाविषयत्व किं मानं | भ च बलवदनिरटाजनकत्वमपि लिङ्धविग्रेषयां, मल्लतजलताड- मादौ तथापि व्यभिचारात्‌ warn वस्यापि मतृरृतिसाध्यतवेनेशवरेग्डा- विषयत्वात्‌ तस्यामुमानिकत्वाभ्युपगमेन विधिवाक्धादनुपख्ितेख । भ च ` अ शब्दाख्यतुरौयखद्े विधिवादः | १९३ ाविषयत्वेऽपि विशिष्टनिषेध उपपद्यते, अभिप्राय- कुतो लाघवमित्यतः gain लाघवमेव facutfa, श्रभिप्राय- विधिपच्च इति, अरजेदमसखरसवोजं awaste अमानधोनत्व- यमभिनलेच्छाल्वादौनां प्रवेश्रादिपरौतमेव गौरवं आश्नादिखिङ- gra feeca हेतुगा खिङूमाजस्येव दच्छा शक्रलानुमानच्चा- प्रयोजकं श्सेनेनाभिचरन्‌ यजेतेत्या दि विधेरप्रामाश्छापसिख wre ब्व निष्टानसुबन्धिलमभ्नमाधोनहतिसाष्यतलनियमेन ay तादृश्र- भमभिन्ञेच्छा विषयलख्छ बाधितलारिति | अत aq: श्राप्तलप्रकारकलतं भममिन्नवश्च न प्रवेश्रनोखं किन्तु इच्छालेन इ चेव विध्यर्थः, इष्टसाधनगलादौ च निरूढखचणा ्रवाराम्तरोपश्ितस्येव तस्य लजिङ्कवि्ेषयत्व, छतिसाध्यत्वस्याप्यप्रवधत्वा- WS तद्देव वस्यापि लिङ्विर्रेषणतवसम्भवात्‌ । रुतेन यद्यापारविषयः Wat wana इत्यादिव्याप्तौ व्यभिचारो बोध्यः, रवश्च saat wera विधिङनिषेधानुपपत्तिरेव vane तस्यापि ववृश्तिसाध्य- लेगेश्वरेष्छाविषयत्वादिति दिक्‌ | न्धे तु खमुभितेव्थापकतावच्छेद कविषयकात्वादिटसाधगत्वप्रकारकानु- मिवावपि प्रवत्तकखगंसाधमताच्चानमितो भ मवतौत्यखरसमाडः | विधिख्वनेकधा भिद्यते कचित्‌ क्रियाविधिः यथोद्भिदा येतेति, कचित्‌ सम्बन्धविधिः, यथा यदाम्रेयोऽटटाकपाणो भवतौति, कविदिशिदविधिः वधा ब Taare खातकः स्यादिति, अच हि गानुयानेष्वितिवव्‌ प्यदासलच्चणया नौं मलवदन्यत्वविशिषधवासोपिधिरेवायं खनन्यगतिक- लवात्‌ । न दाच नोगंत्व-मलवक्त्वाभ्यां विशिष्टं वासो निषिध्यते, fafire- वासोनिभेधस्य विद्ेष्यवासोनिमेधेऽप्युपपत्ें मस्याप्यग्बयापत्तरेकविधिद- Sree | माप्येकेक विशिष्टमेव निषिध्यते, वाक्धमेदापत्ते, वि- २६8 तत्वचिन्तामयौ विधिपशे बलवद जिश्टानगुबन्धित्वमानुभामिकं re- wea] खा चेच्छा Rta बोध्यते मान्यस्य चुश्रदख्रदादिपदवत्‌ ्युत्यस्तिवे चित्यात्‌ । न Segre: खरूपसत्या एव प्रत्या दिदेत्‌- त्वात्‌ PMTCT a वाश्छं । ATT ॒प्रन्तावनुप- थो गित्वऽपि इष्टसाधनलवाद्यपेचया लाघवादेव तज ग्रह्षपगमात्‌ । न चेवं विधेरश्ानत्व-गुणएल-सत््वादि कमादाय विनिगमनाविरह दति वाच्यं । भवान्‌ पाकं ङुर्य्यात्‌ we पाकं Fat cararnfe- खिङख्चलेऽलुभवबला दि च्छलेन र च्छायां fae: श्क्ररावश्सकलतवात्‌, न हि ay त्सद्यागत्वादिकं शक्रतावच्छेदक, किन्तु सामान्यतो ागलादिकमेव तथा । न चास्यातसामान्यखेव तिलेन eat शक्रिकश्पनात्‌ शतावपि विधिश्रक्रिरख्िति aes aw तिल- श्ेषवमाच्रनिषेधेऽप्येवं | तरव gree भवितव्यमिति शरुतिर मूख- भिति मोक्षमपि gerd, निषेधकत्वे fe वपिधायकमूलकं ad न स्ममा- दिति। कइचिदुगुणविधिः यथा सितासिते खायाटित्् निव्विधिप्राप्त wa amex पलाथं Sweat gat विधोषते । कचित्‌ कालकूपरुखदिधिः अथा मध्या णव Tailed कुत्वोतिति | कचित्‌ कारककूपसतदिधिः यथा गोदोहनेन पश्ुकामस्येति | कचित्‌ कालवििटकम्भदिधिः यथा अपरपच्चे me कुम्ेतिति | कचित्‌ क्रमविधिः यथा द-पुयंमासभ्बामिहवा सोमेन watts । कचित्‌ नियमविधिः यथा यानाध्यापन-प्रतियरहेर्ाख्ब्ये धममण्नेयेदिति, ae fe ब ured विधौयते रागपापतत्वात्‌, Was TPT: WAPI रागपापतत्वाव्‌ STS विधेमत्वाठ्‌, वच्ाचाघ्राप्न इतरोपायनिषेध wart fade: afaq ufcaggfate: घा पश्च WETS मच्छा दच्च । मन्धजापि णद्मकादोनां पञ्चानां मच्बं = कागप्रा्मेवेति तदितरपश्चमखमच्छचनिषेधच खव विधेय इति fawa-ufe- शब्दाख्यतुखेमखक्छे विधिवादः | Rey लापततानिधिपस्चे तु तदपि शक्छमिति गोरवमिति ॥ AMSA श्क्रतावच्छेद्‌कलेनाष्यातलस्यागवच्छेद कत्वात्‌ | gay बतोष्छयोदभयोरेव ॒श्क्ररावश्यकलवा दिधिर्नानायं एव whee TTR स्नेकामो GAAS WAT द्रत्यस्तागग्वया प्रतः तच श्ा्म्वुपगसे च दज्छाविवचवागातुङ्रब्नतिमान्‌ खगेकामं गद्यन्वजतो AAT । अतएव दहमाभनलादिद्नह्िवादिनामपि et निभिग्रक्तिरावष्सवति wares प्रथमान्तलेन सखगै- काणाश्च चाग दृ्यन्बयगोधाडन्भवात्‌, इतिग्राह्मङ्कोक्रारे च TWEE गेकाम इति अम्बेबिद्ध- युत्यश्यविरोधेनान्वयबो धो पपत्तेः । न चेच्छातेनेष्छा्ां met ब We भचये दित्या दिनिषेधविधेरपानाख्ापन्तिः कल््चभकण- wit दक्र विषद्यत्रेस विषश्चतया दृच्छाभावद्य बाधितलात्‌ दूति वाश्थं । इष्टसाधनतवश्रक्किवादिनामिव ay खच्णया विध्य बह्ययोरन्यवम वज्छेदविभ्ाषक्त्वादमेदः दरति चेत्‌, ay बन्ति, यत्‌द्ियायां णिकच्येन कऋरारक्राम्वयस्ततश्न fare अधा UTM, न ERA धनाख्ेन- feet धानय-प्रतियरङादयो मिलिता watted, मानब-परतिय्मराग्ा- देकर धनाव्जैगस्यासम्भवात्‌ | परिसह्यामान्तु मेवं, एशकादिमांसेन निश्विवस्ेगास्य पिख्धस्येकस्यामेव भक्तयकरिखायां ्वन्वधसम्भवात्‌ | तदुङग ^ बिधिरव्रन्तमपाप्तौ नियमः ofa मति | तच चान्यव च प्राप्तौ fie ब मुष्यते ॥ दति । वन are wel? विकच्छेगोपाय जयसम्बनये शब्दतः प्रतो यस्राने BATT मषन्बयोऽर्धाल्‌ सिश्यति, म fe येमामेकराग्धये अपराबन्वयकिबिमेप्ां wy- चयः सम्भवति, तथ्ाज्रानेवरोपामखदास एव Were प्राप्तवान्‌ भविक २९६ वच्चचिन्तामणौ दति ओरौमद्गङ्गेशोपाध्यायविरथिते तत्वचिन्तामलो शब्द्‌ाखयतुरौयखण्डे विधिवादः समाप्तः | Tes पापाजनकलयस्येव कणश्ञभकणेऽभाववोधनात्‌ अन्यथा तजाप्रामाण्ं दुर्वारमिति भ्रागेवावेदितलात्‌ । न च तथापि पाक न gar: पाकं न कुययामित्यादिलौ किकनिषेधकिडनेऽप्रामाख्वा- पन्तिरिति aren) तच खचणएटया चिङोपस्वा पितायास्तन्तत्‌ पुरषच्छा- लेन वद्धिच्छाया एव विषयतथा अरभाववोधनात्‌। यदा THETA जेव वद्धिष्छाव्यक्तेरभावो asi बोध्यते wee खिडेऽन्वयिताव- च्छेदकावच्छिल्ाभावबोधकलनियमेऽपि we शयुत्पत्तिवेचिव्वाग्वुप- गमादिति ATS: ॥ ०४ इति ओ्रौमथुरानाथ-तकंवा गौ विरचिते तत्वचिन्तामखिर दे शब्दाख्यत्‌ टौयखष्डर इसे विधिवादरदष्टम्‌ Wyte ॥ ° ॥ ऋ ee nee ext eee ree wre ere eee ज तज wee प्रवत्तते ्चन्यलभ्यत्वात्‌ वद्िनिच्चा' प्रति धूमोऽस्तोति- शब्दवत्‌, परिसद्यायान्तु नेवं तज मच्चयक्ियायाच्च पश्चनखाग्बये प्रतौते- ऽर्थाहिवरपश्चगखान्वयो TATA उक्तगत्या TT समुष्चयसम्भवात्‌ तच्चा- चाजानन्धगत्धा खन्धपद्चनखमश्षणनिषेधोऽत्र AAT, खश्च मक्त -पञच- पदयोर्विसोधलच्तया तेन प्ेवरे WETS न ava दृति वाक्धाधैः सिद्धयति वधित्वाच्च भि- यमाच्या serra परिसद्यानन्धागव्ेति afer) याजनादिषन्ध- तत्षद््णनेतशोपायग्युदासस्याथं लभ्यत्वेऽपि छष्यादिभिनाष्णयेदित्स्यप्रापते querer नियमेऽपि निमेधसयेव वाक्छात्वोचिलवात्‌, अन्यधा छव्यादिमि- CHAVA तच्णन्धाख्णैग-वत्सन्बन्धश्चदासामावादिति TAT { २€० ) © अथापूव्वंवाद्‌ः। ~क @ 9० अथ खगेकामो यजेतेत्यादाविषटसाधनत्वं ara अयापूव्वेवादरदस्यं | प्सङ्गादपूल्वस्य विधिप्रत्ययवाच्यतां प्राभाकराभिमतां farce विचाराङ्गसंश्रयप्रयो जिकां विप्रतिपत्तिमादशेयति, श्रयेत्यादिना, ‘afefa’ यददिधिपदोपसा पिताः, “समभिग्याइतक्रियान्वयोति एतदिधिसमभिग्याइतधाद्वपस्या पितार्थान्यौ तदन्याग्वयो वेत्यर्थः, तदम्बयिलश्च॒ तदिशेव्यकत्वावच्छिलश्ाब्दबोधप्रकारताश्रयत्व, wa विधिकोटिः विधेः are शकरिवादिनां नैयायिकानां awa खगेकामरृतिसाध्यो याग दत्यन्वयात्‌, निषेधको रि काय्यैलर्ूपेणा- ya श्रक्रिवादिनां प्राभाकराण्णं qaqa eine यागविषयकं काय्येमिति यागवियककाय्ेवान्‌ खगेकाम दृल्येव वाग्वयबोधात्‌। ्रच विषयकलवं जन्यलं, तच्च याग-काय्येयोः संसगेः, aaa afa- wed, श्रूलवेश्यपि कचिक्लच्णादिना धाटपस्या पितलवात्‌ विधि- प्रसङ्कादाष, “अथेति, यद्यपि गुरुमते विधिः कार्ग्यात्मा समभिद्या- इतकियान्धय्येव तथापि काय्थैत्वांशमुमयवादिसिद्धं लिख्थमादायेव विप्रति- 38 RES ava fanart वा यदिधिः स समभिव्याहतकरियाग्बयौ तदन्याग्बयौ सममिव्याइतधालरूपस्था पितलाश्च विधिकोटौ सिद्धसाधनं निषेध- कोटौ बाध इति तद्वारणय एतदिधिखमभिव्याइतेति धात्‌- विशेषण, azarefeay तदन्वयिभिन्ललं, curiae विरोषि- को टिल्लाभावात्‌ । दृष्टसाधनलत्वादिना प्रल्येकरूपेए qe इयो- Tage: इष्टसाधनता विधिपशे tomate aga विध्यय- कार्थःग्वयादतः पशे 'यददिधिरिति, श्त्यश्च यदिष्यथतेन दइयोरनु- WAM: | ‘CSW rae षेति तु खरूपकथनं न तु तद्रूपेण पके प्रवे, शषटसाधनलमिति प्राभाकरेकदेशिमते, ‘ara’ शतिसाध्यलं । न च गुरुनये कार्यस्य धर्मिणो विध्यथेतया कति साध्यलरूपस्य काय्येत्वस्य विधिप्रत्ययप्रडन्तिमिमिन्नत्मेव git fawiafafa ae) arae विध्यथत्वेऽपि श्रवच्छेद्कविधया काय्थेत्वस्यापि विध्ययेलात्‌ । agag wad शतिसाध्यत्वर्ूपं काये म श्रक्यतावच्छेदकं, श्रपि तु प्रागभावप्रतियोगित्वरूपं weanfa- थो गिलरूपं WAST व लाघवात्‌, शतिषाध्यलन्तु एयगेव श्चं लिडःसामान्यश्रकधयं वा पचेतेत्यादि लौ किकसश्थलातुरोधात्‌ | श्न्वय- बोधोऽपि यागविषयक्तं काय्यं खगेकामशृतिसाध्यमिव्थाकारकः ृतिसाध्ययागपिषयककाय्येवान्‌ सखगेकाम दत्याकारको वेति यथाच्रुतमेव साधु! पच्ततावच्छेदकावच्छेदेनम विधिकोरिषद्धि- aqua बलवद्‌ निष्टाननुबन्धिवस्य प्रशत्यर्थेऽग्बयमादाय नां ग्रतः पत्ति्नेभ्या, इषसाधगलवं विधिरिति न्धायमतेमाभ्युपगमवादेन वा बोधं | शरब्दाख्यतुरो यख ऽप॒व्बेवादः । Ree सिद्धसाधनं, न वा कतिसाध्यवेष्टसाघधनवयोरन्यतर्जांग्रतः ere शिद्धिमादायार्थान्तरत्वं, प्रवत्तंकज्चानप्रकारोग्डतत्ेम च विष्ययी विशेषणीयः तेन वत्तेमानलयादेः कालस्य सष्यायाश्च areufafe- प्रतिपाद्यत्वेऽपि न aw विधिकोटावंश्रतो बाधः, न बेष्टषाधमत्व- त्वादौ विष्यथेतावच्छेद केऽ शतो बाधः प्रवन्तैकज्ञानप्रकारोभ्रतवस् प्रठत्तिविगेव्यां शे प्रवन्तंकन्नानप्रकारवरूपत्वात्‌ । यदा सद्या कालातिरिक्रलेन विध्यर्थोऽपि विशेषणोयः, विधिगश्रकष्धलवरूपस्य विष्ययैलस्छ पञतावच्छद्‌ कला दिष्टसाधनत्वलादौ नांश्रतो बाधः, हृतिसा्यलस्य एथक्‌ शक्यतया नेतद सङ्गन्हः | निषेधसिद्धिस्त पथ- तावश्छेदकसामानाधिकरष्धेन STR नातो बश्लवद निष्टानमुन्थिते- Swat बाधः। प्रवन्तकञ्चानप्रकारोग्तत्वमाचेण पकतायां श्रोदन- कामः पचेदित्यादि विध्यर्थं श्रोदनसाधनत्व-पाकमाजविषयकशति- waearet विधिकोटावंश्रतो बाध दति, खगंकामो यजेतेत्यादि- थो यतत्तदिष्यथेत्वेन warring खगेकामो यज्ञेतेत्यादाविति | विधिविशेषणएमिति भावः । व्यास्तु famafafuanrg तदग्यिनं पृच्छति, श्रयति, मतु विप्रतिपन्तिपरोऽयं गन्धः, qeur समं विवादे तु कार्यत विधिप्रत्ययश्रक्यतावच्छेदकं न वेति विप्रतिपनतिरूहनोया विभि- कोरिः परेषां। न च विधिप्रत्ययश्रक्धत्वेऽपि तस्य प्रर्त्यथं- यागादावभेदाग्वयेऽपि नेयायिकानां विवकिता्थसिद्यार्थान्तरप्रसङ्ग- यद्य्यौपादानिकं साघधनल्वादिकं परमते यारोऽन्वेयेव तथापि प्राचमिक- gee , वत्चचिन्तामणौ वा, WA गुरवः, नात्य क्रियाकायेतया feet बोध- दूति वाच्यं । धाल्े-प्रत्ययाययोरभेदान्यबोधसागयत्पन्नतया ता- दृश्ान्वयबोधासम्भवात्‌ Ta पूर्नवोक्रविप्रतिपत्तावपि यागनिष्ट- कृतिसाध्यलस्य निर्ूपकतासम्बन्धेन विध्ययं छृतावम्बयादपि नेया- यिकानां विवज्चितायंसिद्यार्थान्तर प्रसङ्गस्य दुव्वारल्ादिति प्राह रिति feat “अच गरव दति, “aw विप्रतिपत्तो wat वा, 'नाइत्येति, “areey’ साच्ात्‌, श्रपूर्नकाय्येलानुपपत्तिन्नानदारा wr बोध्यत एवेति भावः । “क्रिया यागादिः, ‘area खगेकामहृतिसाध्यतया। न चेवं श्रनुपपत्तिन्नानोत्तरकालिकबोधमादाय विधौ सिद्धसाधनं मिषेधे च बाघ इति are) तदन्वयिलस्य शाब्दलघरितलारेव बिद्धसाच- नादिनिरासात्‌ अ्नुपपन्तिज्नानोत्तरकालिकबोधस्येव श्रौपादानिक- बोधत्रेन शाब्दल विरहात्‌, श्रौ पादानिकलश्च प्रत्यच्व्वादिवदनुभव- त्व्याप्यो wafata: तदवच्छिन्नं प्रति च ओरौतानुपपत्तिन्नान- सचिवः शब्द एव पुनरनुषन्धो यमानो Bq: श्रतएवानुपपत्तिन्नान- सचिवः शब्द एव पञ्चमप्रमाएमिति पर सिद्धान्त इति ara: | (९) न चेवमित्यादिः इति भाव xara: पाठः mas मास्ति | श्रब्दो पस्थितान्वयबो धस्तमभिपरत्येदं बोध्यं । ‘areafa इ ङ्साधनवाच्ला- गात्‌ wife: | aft quate नियोज्यस्य नियोन्यत्वेन योऽन्वय- ates योग्यताश्नानविरङादिव्य्थः। कुत wafaaa are, "कामेति विदचेष्यान्वय्थनन्बयिनो विग्ेषणत्वानुपपररि्व्िथेः। न च कामनोपरलच्छड- शब्दास्थतुरो यख STATE: | RoR faq waa खगेकामनियोज्यान्बययोग्यताज्ञानविर- हात्‌, कामनाविशिष्टस्य हि ममेदं कय्यमिति Tea 'खगेकामनियो ज्येति खगे कामो यजेतेत्यच्न यो विधिवाक्यनियोच्य- स्तदौोयष तिषाध्यवाग्वयनोधप्रयोजकोग्रतसख्य wae विरहादित्यथंः, वच्छयमाणयुकषा यागे स्लगंकामङृतिसाध्यताग्वयबोषे यागनिष्ेष्टसा- धमताज्ञानस्य डेतुत्वेन प्रथमं afacefefa भावः । प्रयोजकन्चाम- विरदमेवोपपाद यति, कामनाविशिष्टस्य हो ति, ‘aad arafafa चागविशरेव्यकखगेकामङ तिसाध्यतप्रकारकेत्ययंः, age श्रान्दबोधो- पयो गित्व, AY कारणए-कारणतावच्छेद कषाधारणं तेन aware- मेव, ऋअकामब्याछत्तो पलच्याभावात्‌ विग्रोनगत्वे बाधकामावाचच । ननु कन्त - त्वगाधिकारस्त्विन वा तदन्वयसम्भवे fa गियोज्यत्वेनेति चेत्‌, छतिसम- वायित्वरूपस्य कतत त्वस्य सवग रूप फलभाविविलच्तयस्याधिकारित्वस्य च का- मनां रेऽनन्वयात्‌ | न च छति जनकत्वेन ककत TATA Sey तच्च faittaat- भूतकामनाया मपि न्धया बोड्श्यत्वाग्वयोऽपि कथमिति वाच्यं a fe न्यायगय इव फलकामना गुरुमतेऽपि साच्तात्रयन्नहेतुः, किन्तु ममेदं कायेमिति बोधदारेत्यस्यापि नियोज्यत्व wa विश्रामादिति वदन्ति | न्ये तु शुशिविषश्ितकालजौवित्वे सति पलकामनावत्वमिष्धो पायताच्चान- agitated तच्च कामिनो यागे न सम्भवति तस्य चत णिकत्वात्‌ खगस्य ्भिकल्वात्‌ । ग च फलसाम्यलच्तयेनाधिकारित्वेनान्वयोऽस्तिति वाच्यं | wean छयधिकारिता तया च तस्य करियाग्धये सति geal wait फलवश्व- मिबन्योन्याश्चयात्‌ । नापि कत्तं त्ेनान्वयः तथा fe खगकाम xenfz- वाक्यं तावत्‌ इष्छापिषयत्वेन खगं बलवदिषटप्रतिपादकं। न Aca RoR तश्वचिन्तामयौ नियोज्यत्वं, तत्‌ कामनायास्लदोधोपयोगे सति भवति क्रमेण कामनाया श्रपि तादृ श्रश्राब्दबोधो पथोगिलं सङ्गच्छते, कामना- विशिष्टस्य तु तादश्बोधोपयो गिल खमवायिकारणतया, .नियोष्य- aw सकलप्रामाणिकसिड् नियोज्यव्यवहार विषयतावच्छेदकं, (तदिति खगेकामना विशिष्टस्य तादृशरबोधो पयो गिलमित्यथेः, "तद्धोधो पथोगे सतौति तादृश्काय्यैताबोधोपयो गिल ane, विगरव्यान्वयिन एव विशेषणतया विग्रेषणस्य तदु पयो गिल्व विना विशिष्टश्च तदुपयोगि- भवति, नेष्टं परनिष्यत्तये इति aia, किन्त्वद्टाथं तेवान्यस्य eae काममापि तावत्‌ काम्यार्थेव सा हि खगे' भवन्तौ तत्साधने ददोपायता- धियं तवः काग्यैताधियं तथोत्पाद्याधिकार्णिं तच caer खरग मव्नैयतीति, ud यागोऽप्युपायतया खर्गाथेः, ख्वं खदेतुगरूतापव्वेनियोज्यतया पएदबोऽपि wate खवेति न पुसः करु त्वेन क्ियायामग्वयः ब्ुत्पादिलख्गंपाधान्ध- aga: | aut fe खगकामकसको याग दत्धन्वये खमस्य करोकोटि- प्रवेशात्‌ GYULA | ननु यजेतेत्यनेगोक्का भावमा शुद्धेन प्रातिपादि- कार्थेनाग्वौयते उमयाकाङ्काबलात्‌ तदनुयायिनो लिद॒क्ता सङ्कयापि रुक- प्रययोपात्ततवात्‌, VR सद्या सपतिदभ्यामभिधौयते इति wee सामानाधिकरण्यं, तथाच भावनान्वयेन पुरुषः wat भवघ्नग्बौयते यागे खवच्चाधिकारि्विनान्वये ख धिकारिणोऽलामे परवत्तकल्वायोगः तत्‌कथमभेव- मिति चेत्‌, ग, पञ्चात्‌ कन्त त्वादिनाप्यन्वयस्याम्युपगमेन Tatas | तरवै कादश्राद्ये तथेव लसिडधान्तितमिति वदन्ति। ननु निसक्षनियोव्य- त्वमनुप्ितं कथमन्वयप्कार इति चेत्‌, न, योग्यतावच्छेदकप्रकारेोप- fea wa दवरान्धय इति द्गितरत्ववत्‌ तस्य योग्यताबलादेवोपख्ितेः संसर्गे रूपतयेव तद्भानमित्यप्याडः | नोजलमिति मोधनगकलमिलधेः। पन्दास्थतुरौयखद्े ऽपृव्वेवादः | ROR स च कामनानन्तरं काम्यसाधनताबोधात्‌ कायैता- बोधे सति स्यात्‌, Tas सख्गेसाधनताबोधे सति खगं- कामनियोज्यान्वययोग्यता | न च कालान्तरभाविखर्गे क्रिया साश्चात्‌ परम्परया वा साधनमिति शब्दो त्वासम्भवात्‌) म च aaa रस दत्यादिवत्कामना शोपलचणमिति वाच्यं । विगरेषणत्वसम्भवे उपलच्णवस्यान्याय्यलादिति ara) श्व चेति, कामनायास्तादूशबोधो पयोगसखेत्य्थः, “कामनानन्तरं काम्य- साधनतावोधादिति, "कामनामन्तरः कामनाप्रकारकज्चानामन्तर, यः काम्यसाधनतानोधः काममाघरितकाम्यसाधनताबोध दति यावत्‌, तस्मात्‌ काय्येताबोषे सति तच्मन्यो यदि काय्यतावोधस्तरैव शत्‌ कामनायाः कारणतावच्छेदकलात्‌, म हि कामनैव साचात्‌- कास्येताबोधजनिका, असम्भवात्‌ इत्यर्थः, चरतः काम्यसाधनताज्ञानं खगेकामलतिसाध्यलान्वयप्रयोजकं इति sa: “खर्गकामेति खर्ग- कामो यो नियोच्यसदोयहतिसाध्यलाग्वयवोधप्रयोलकज्ञानमि- au) नन्वेव प्रथमं वेदाद्‌ यागे खगंसाधनताश्ञाने सति तदनन्तर तच खगेकामहृतिसाध्यताबोधो भविव्यति किं काय्यैवरूपेण विधेर- warm श्रा, नन चेति, श्रियाः यागादिः, साक्षादिति MATA साच्तात्‌ तद्बोधोपयोगे बाधात्‌ तद्रारमाष्, “स चैति UTA जगकत्ववाधे MUG कामनायां aaetsaastaay दासेप- fafraten इारश्वेटसाघधनताक्नानं तदसम्भवे योग्यताक्ञानविरह दर्थ इत्यन्ये | Bog avaParataat बोधयितुमरंति, भ्राशुविनाशित्वात्‌ परम्यराधटकानु- पर्धितेश्च तृतयप्रकाराभावाच्च | अन्यधा तमादाय श्व्यवहितपूल्यैत्वसम्बन्धेन काय्योधिकरणणौग्डतच्षएनिष्ठात्यन्ताभाव- प्रतियोगितानवच्छेद कान्यथा सिद्धय निरूपकधग्मेवत्वं साचात्‌ साधनलं, तादृगधर््ाव च्छिलजनकलवे सति काय्येनियतपूल्ववत्तितावच्छेदका- न्यया सिद्धानिरूपकधग्मैवत्तश्च परम्परासाधनल्र्िति भावः । साचात्‌- साधनलस्याबोधने हेतुमाह, शश्राश्चिति यागादेरिच्छाविगरेषरूपस्य दतोयचणटन्तिष्वंसप्रतियो गित्वात्‌ इत्ययः, परन्परासाधनतस्याबोधे saa, “परम्परेति seafarers खगे विशेषाधिकर- फोशतचणएनिष्ठात्यन्ताभावप्रतियो गितानवच्छेद कान्यथा सिद्धय निरूपक- धरर वच्छिन्नजनकले सति खगं विग्रेषनियतपूव्वेव्तितावच्छेटका- न्यया faa] ASTRA STITT साधनल्घटकस्यापूव्वेस्यानुपल्ि- रित्यर्थः | न चापूष्मैघटितविथिष्टपरम्परासाधनलस्येव विध्यथेतया तत॒ एव विशिष्टोपखितिसम्भवात्‌ किमपूल्वेस्य एयग॒पस्थित्या दति वाच्यं । परन्परासाधनलान्वयबोधे परम्पराघटकफलपय्येन्तखा चिवया- पारोपधायकलस्यान्वयप्रयोजकरूपत्ेन योग्यतालात्‌ प्रथमं तज्चरःनं विना तदन्वयवोधासम्भवादिति wa) नन्वेतदुभयविलक्तणमेव साधनलं बोधयिव्यतोल्यत are, (दतौयेति, ‘waar’ aata- = यद्यपि तन्मते श्यौपादानिकं तन्न शाब्द, तथाप्यपादानसष् रतश्ब्दअन्ध- तया गशाब्दाभ्युपगमादेतदुक्तं । “खगेति साच्तात्‌ खगं साधनता्ेमि्थेः, warn क्रियातौल्ये दोषतौल्यादित्यवधेयं । रुत काम्यस्य, मिते चेद- साधनतान्ञानं विनापि तन्मते काय्यैतानुद्धेनि योज्यान्वयसम्भवादित्यवधंथ । परब्दास्यतुरोय ल द्डे STATE! | Rey साधनत्वसम्भवात्‌ FATA न स्यात्‌, इष्टसाधन- ताविधिप्चे स्फ्टेवानुपपत्तिः । काय्यैताविधिपशचे प्रकारस््वे, 'साधनत्वखम्भवादिति sg विनापि यागस्य खग साधनत्वसम्भवा दित्ययः(*) । (कर््यमिति तव नयेऽप्यपून्तंकल्पमा न स्यादि व्यथः, श्राइ्विनाशिनो यागस्य कालान्तरभाविखगेषाधन- लान्ययानुपपत्येव त्वयापूव्वंकल्पनादिति भावः। aaa प्रथमं पर- न्परासाधनत्वत्वरूपेण परम्परा साधनलाग्वया सम्भवेऽपि सामान्यतः स्छगेखाघनत्वत्वरूपेणएान्वयः स्यादित्यत sre, 'दष्टसाधमता विषधिपक- दति सामान्यत इष्टसाधनलस्य friars car, ्रनुपपन्ति- रिति सादात्‌परण्परोदासोनेन फलसाधमलान्वयेऽपि फलपय्यैन्त- छा यित-तादुश्यापारोपधायकलान्यतरवक्नस्य TYAS AA विना सामान्यतोऽपि तत्घाघधनलान्वयासम्भवात्‌ इति भावः। नख खाचात्‌परन्परासाधनलोभयसाधारणं खगेसाधनललमनुगतमेव दुरव- चमिति वाच्यं । खगलावच्छिन्लविजातो यद्ग नियतपूरव्ैवन्तिताव- ष्छेदकान्यथासिद्यनिरूपकधम्मेवत्वस्येव तत्वात्‌ । न चैवमव्यवधार्ा- Wat खतो व्यापारतो वा खर्गाव्यवदितपूव्व्णमसतोऽपि नियतपूव्वेसतः कारणत्वापत्तिरिति वाच्यं । श्रन्यथासिद्धानिर्ूपकल्- विशरेषणेनेव aac, विजातौयस्लगं नियतपूव्वैव्नितावच्छेद कलन्तु यावत्यो विजातौयस्गवयक्रयः प्रत्येकं aqurudfafaed विजातौयखगात्पत्यधिकरणएनिष्टसावच्छिन्नोत्तरत्व सम्नन्धावच्छिन्ना- ere (९) इति भाव इति we | 89 Rod arafertarat अन्बयप्रकारतया साधनत्वं शब्दमिति weet a भावप्रतियो गितावच्छेद कान्यत्वमिति धावत्‌, एवमयेऽपि सवेन बोध। aa कारणएलश्चातिरिक्रपदायं दत्यभिप्रायेणेद मित्यपि कञ्चित्‌ | aq भवन्मतेऽपि विधिप्रत्ययात्‌ काय्येलरूपेण्णपूर्व्वावगमेऽपि तख AANA मावगतं तथाच तावश्माजन्नानात्‌ कथं प्रटत्यथेञुत्तर- कालं यागे परम्परया खगंसाघधनवावगमः परभ्परासाधमलष्यापूे- निष्टसाधमताचरितलात्‌। म च काय्थैवत्साखात्घाधनलस्यापि विध्ययथेतया तप्य च समानपदोपात्ततया कायै एवाग्वयादपूरब खगेसाधनत्वावगम दति awe) तयापि का्थ्यमाचस्य fara पेऽप्रतौकारादित्यत आह, "का्यैताविधिपकच् इति काय्येलमाजश विधिप्रल्तिमिभिन्ततपश्े दत्यथेः, माजपदादिष्टसाधनवलमाजख्य व्यवच्छेदः, तेन सद्ादे विध्ययेत्वेऽपि न शतिः, कतिसाध्यत्वद् एवक्‌ श्रक्यत्वपच्चे तु काय्येत्वमाचस्य विधिश्रक्धलवपक्ेऽपौत्य्थंः, Arve दिष्टसाधनलव्यवच्छेदः, “श्रन्वयप्रकारतयेति शतिसाध्यलान्ववप्रवो- जकरूपतयेत्यर्थः, ‘aaa’ पदानुपस्धितमपि सखर्ग॑साधनलं, घटेन जणमा हरे दित्यादौ अ्रपदार्थस्यापि हिट्रेतरलस्य भामवश्छान्दमिति भावः। यद्यपि aya कतिखाध्यलाश्वयबोधे सख्गंसाधनवस्याग्वव- प्रयोजकरूपतया MATS शाब्दबोधात्‌ पूव्वेमपूर्वं तजन्नानमस- म्भवि sere शाब्दबोधात्‌ पूव्वैमश्नानात्‌ तथापि परनये बोध- Tat योग्यताश्चानं न कारणं बोधनोयपदार्थसयापूनव॑वात्‌ किन्त॒॒पदाथैतावच्छेदकावच्छिशे कचिन्तस्धाश्चानं aq weet शब्दास्थतुरोयखण्डे SHAT | Ros afafera: 1 अतः कियातोऽन्यत्‌ ख्गसाधनताहै क्रियाकाय्यैतानिर्व्वाहकं लिङगाद्थः। ननु* खजातौ- येऽन्वयदशनं योग्यता ees एतपानस्याशुविनाश्िनः बवति काम्येत्वङूपेण घटादावेव जखाहरणरूपकाम्यसाधमतान्ञा- गखवादिति fare: | खयसुपसहरति, “श्रतद ति, खगेसाघन- तारेमिति are खगेसाधनतस्याम्बययोग्यमित्यथंः, “क्रियाकाय्यै- तानिवांहकमिति का्ीपस्थितेरिष्टसाघनतान्ञानं ततः शतिरिति wre क्रियायाः ङतिसाध्यता निवांहकमित्ययेः, “लिङा द्यं इति, शरारिपदान्तव्यादिपरि यदहः । “सजातौोयदति तत्‌सजातौये तत्‌- WRITS Pilg तज तस्य योग्यता न व्न्वय- प्रचोबकर्ूपवत्न मित्यर्थः, AMY सामान्यतः फथसाधमतवस्याग्बये निर्हान्यतरधग्मेवत्वस्य योग्यतात्वाभावात्‌ परग्पराघटकापूर््वागुप- द्ितावपि प्रथमं सामान्यतः खगेसाधमलत्वरूपेण परन्पराषाध- were: स्यादिति भावः। मनु सजातौयेऽन्बयदग्रेनमप्यज amen आह, ‘uta, 'पुष्टिडितुलमिति काम्यघाधभत्वत्वषहपे् पष्टिडितुवमित्यर्थः, आदर विनागरिते काम्यसाघनत्वलमेव साजात्य मिति भावः । “"पदा्थ॑तावच्छेदकेनेति शअरन्वयितावच्छद्‌करूपे- Vee, ‘qua चेति श्रभिष्टोमेनेत्यादधौ श्रग्निष्टोमलावच्छिघ्न (९) निगम इति we | ° न्विति तथाच म योग्यताच्चानविरड caw, “आद्येति यथा चेवत्‌ Ros तक््वचिन्तामथो कालान्तरे yfetqafafa चेत, न, यथाकथञ्चित्‌ साजात्यस्यायोग्येऽपि waa योग्यताया अव्याव्तक- ATTA: पद्‌ाथतावच्छेदकेन साजात्यस्याद्यजातः पयः पिवतीत्यादो प्रकते चासम्भवात्‌ तस्मादन्वयप्रयोजक- SUI साजात्यं । HAV द्रवद्रव्यत्वं सेककरणत्वे प्रयोजकं इत्ययोग्योवहधिः, तदिहाशुविनाश्िनः काला- न्तरभाविफलजनकत्वे फलसमयपयन्तस्थायिव्यापार- जनकत्वं प्रयोजकमतोऽपुव्वं विना साजात्यमेव न सखगसाधनतलावच्छिनललस्यान्वयादग्ेनादिति भावः । ^श्रन्वयप्रयोज- Reta साजात्यमिति श्रम्बयप्रयोजकरूपवत्वशूपं साजात्यमित्यथेः, योग्यतेति wa. शसेककरणएत्नेः सेककरणएलान्वये, aga wa एव यद्‌न्वयधो स्तद्भश्मेवतत्वमेव तदन्वयप्रयोजकं भवति च TARA awa सेककरणत्वधौरिति द्रवद्रव्यलवं तदन्वय प्रयोजकमिति भावः | केचित तदनवयव्या्तावच्छेदकधकेवत्वं तत्वं द्रवद्रयलपदश तद्िशेषपर मित्याङ्ः | ‘afesfa तथाचशे्ेत्यथंः, श्रः एएविनाशिनः' यागस्य, "फलज- WHY खगेजनकलान्षये, "फलसमयेति सखगसमयेत्यथेः, श्रयोगक- fafa, wey खगेसमयपय्येन्तस्था यिवस्य बाधितलादिति भावः। ‘age’ विना श्रपू््वेन्नानं विमा, 'साजात्यमेवेति खगेखाधनला- वथा श्याख्यातं योग्यतालच्ते | शृते चेति, प्रथमं तजश्रागस्यासम्भव'दिति शरब्दास्यतुरौ यख SYA: | Ree द्यते wanae तु वेद्यकोपल्थितधातुसाम्यमादाय पुषटिसाधनत्वयोग्यतान्नानं fara श्रथ बाधकप्रमा- खाभावो योग्यता। न च साधनत्वमाचे बाधकं, साखात्तदाधेऽपि परम्यरासाधनत्वमादाय तदिश्रान्ति- सम्भवात्‌ | न च योग्ानुपलब्धपा दारस्य बाधात्‌ परम्यरासाधनत्वमपि बाधितं, संस्कारस्येव तस्य यप्रयोजकश्पवत्वूपं साजात्यमेवेत्यथः । wad पुष्टिकामो ed पिषेदिव्यारौ श्राश्विनागश्िनो तपानस्य कथं पुष्टिसाधनताज्नानं Heal यित्व-तादृश्रष्यापारोपधायकलान्यतर व्वन्नानाभावादि- त्यत ॒ श्रा, “ठतपानस्येति फलपय्थन्तस्थायिधातुसाम्यरूपव्यापार- मादायेत्ययेः, ‘fanaa, श्रविन्ञस्य न भवत्यन्वयघोभेवति वा एतपानस्येव स्थिरव्भ्रमादिति भावः । भरमश्चाग्टहो तासं सगेकन्ना- नद्यं विशिष्टन्नामं बेत्यन्यदेतत्‌ ययायेतात्पय्येसख शाब्दबुद्धिषा- मान्येतुलाच्च तद्भमान्नायोग्ये शान्दधोरिति इदयं । बाधक- प्रमाणाभाव इति, agalafeen तद्धम्मावच्छिन्नाभावप्रमाविरह- दत्यथेः, न त्न्वयप्रयोजकरूपवत्वमिति भावः। (साधनत्माच टूति, यागतावच्छिश्ने खगसाधनत्लावच्छिन्नाभावप्रमेत्ययेः, 'साकात्त- दाघेऽपिः साचात्‌साधनलस्याभावेऽपि, (तदिश्रान्तिसम्भवात्‌ दति खगेसषाघनलसत्वसम्भवा दित्ययेः i ‘ara’ अभावनिश्यात्‌, "बा- fed’ निखिताभावकं, “शंस्कारस्येव तस्येति संसकारस्येवातोषि- न ama: | “संस्कार स्येवेति, खयोग्यस्य योग्धानुपल्ग्पया बाधोऽश्क्ध दति ३९० तस्वचिन्तामयौ सम्भवात्‌, Wet वाच्येऽप्यपुव्वे क्रिया कामिका नं स्यात्‌ काम्यासाभनत्वात्‌। न fe aaa तत्पश्चात्‌ योग्यं, अयोग्यत्वे ख निष्फलः प्रयासः। न च कामिकायेमपुव्ये तद्थिकार्य्या च क्रियेति are यागे रागादित्यनेन विरोधात्‌ । तथापि इारानुष- चस्य Wace सम्भवा दिव्ययैः, awe योग्यानुपलब्ध्या योग्य इाराभावनिखयेऽपि म दारसामान्याभावमिखयसम्भवदईति भावः। "अन्यया" थागे खर्गसाधनत्वसामान्यस्येवाभावे, ‘are वाश्येऽपि, wfenaa पाठः, "कामौति खगेकामेत्यथेः, "यदैव" क्रियाखरूपः, "अयोग्य" खर्गासाधनं, "पञ्चात्‌" aware, "योग्यं खगं- साधनं, ‘wate चेति खर्गासाधमते चत्यथेः, "निष्फलः प्रयास- दति श्रपूष्वेवाश्यताकर्यने यस्तव प्रयासः स निष्फल care | नम॒ चेति, "कामिकाः खगंकामकाय्थे, 'तदर्चिका्या' श्रपू््वाधि- कार्य्या, तथाच यागः खगेसाधममेव नेति भावः । “यागे रागा- दिति थागे रागादङ्ग वेधोत्यनेनम विरोधापन्नेरिव्ययेः, तख हि रागः खर्गादिफलेच्छा, खगंसाधनतान्ञानजन्यचिकोषां वा, तथा यागे प्रटृन्तिः शङ्गे च विधिरप्रै तदर्थितया प्रत्तः, श्रन्यथा waar Az प्रहृ्तौ यागवदङ्गस्य प्रधानलापन्तेरित्यये इति भावः | wea, (तथापौति, किन्ति, विधैः सामान्यत Teel भावः | ‘aaa इति यागादिक्रियाया योग्यत्वे तद्रोचरो wae प्रयल्लो विफल इत्यथः, द्रस्य वत्काग्यैताबोघधनाय प्रयासो ey इने | न्न चेति तथाच यागः खम साधनमेव नेत्यर्थः । "याग दति रागः खर्गादि- श्रब्दास्धतुरोयख गे ऽपूव्वेवादः | RLY fean परम्यरासाधनमिति ma न भवेदिति चेत्‌, सत्यं किन्तु खगेसाधनं याग इति ara साक्रात्पर- न्यरोदासौनं वस्तुगत्या परम्परासाधनत्वविषयकमुत्प- यमानं मायोग्यतया परिभवितुं waa यदि ख साक्षात्परम्यराविेष दयव्यतिरिक्रं सामान्धं AK धनलमाचश्रक्रलादिति भावः "परग्परासाधनवेति साधमलत्वेन परग्परासाधनत्वविषयकमित्ययेः, “श्रयोग्यतयेति श्रन्वयप्रथोजकरूप- व्तलचषभवन्मतसिद्धयोग्यताज्नानविरडेएत्ययेः । मनु साचात्ा- घनलव-परमग्यरासाधनतलवाभ्यामतिरिक्रं शखाधमत्त्मेव मास्तोव्यत- श्राह, यदि चेति साचात्छाधमलसय-परग्परासाधनत्वलातिरिक्रं यदि परेच्छा तया तत्साधने यागे GACH वेधो विधिस्पुन्बे' तदधिंतयाङे प्रड- तिरिति त्वदुक्तेन तवेव विरोधादिचंः, खर्गसाधगताश्चागन्धचिकौर्वा राग इन्धे । aq न्यायनये यद्यपुव्ाधितयेवागने प्रत्षिसतरदा प्रधमं az niet मूकत्वमङ्विधेः स्यात्‌, खर्गाधिंतया चेत्‌ तदा यागेनाविधेषाव्‌ विनिगमनाविरहात्‌ acy ग स्यादिति चेत्‌, न, खर्गाग्वयावि्ेषेऽपि एकसमभिव्या्ारेण यच विधिवाक्यं प्रवर्तते तत्प्रधानमिति निगेयादि- बेबे । पथमं साधनत्वेनेटसाधनत्वेन वाङ्विधिप्रडततावपृव्वंकल्यनोत्तरम- एरूपेरटसाधनतान्चानादङ्े प्रडस्तिरियन्ये। तदुल्षरभेवाङ्विधिप्ररतन्तिरि- wy: । ay fatafarad सामान्यन्नानं कथमित्यत ae, "वस्तु मेति, fatten विशेषरूपेण भागनियमोऽसिद्धः तरव घटत्वेन गौबधटादेरविंग्रेषस्य भानादिति ar) गनु नौलघटल्वाद्यतिरिक्कघटत्व- बदुमयातिरिङ्कतल्घा धनत्वं aaa are, "यटि चेति, 'योग्यमयेग्य- BR वत््वचिन्तामयौै तदा अननुगमः, fa वा विश्ेषयसि साक्षात्परम्परया वेति । न च यावददिशेषवबाधे तदाभित, परम्यरासाभध- नत्वेऽबाधादिति। Rai योग्यता fe खवबाधकप्रमा- fara वा सकलबाधकप्रमाविरडहो वा, sara वहिना सिश्वतौत्यादौ खबाधकप्रमा-तदिरषहौ समयमेदेन स्त इति तदेव योग्यमयोग्वश्बेति प्राप्तं, दितीये तु योग्यानुपलब्धग तन्निश्चयोऽशक्यः परप्रमाया शअयोग्य- त्वात्‌ नच वाच्यं सकलबाधकप्रमाविरशः खरूप- सन्नेव प्रयोजक इति, योग्ये योग्यतास्मादन्वय- बोधाभावप्रसङ्गात्‌ अन्यस्य तच बाधकप्रमासश्चात्‌ | ऋअम्बयप्रयोजकरूपवश्वेन बाधकप्रमाविरदो निश्चौयते साधनलत्वमामान्यं नास्तौत्यथेः, (तदाननुगम दति, भवनग््तेऽपि श्रक्यतावच्छेद कामनुगम ca: । ‘fa वेति, धम्वितावच्छेदसखे- कष्याभावादिति भावः) भान्ताश्डूं निराकरोति, न चेति, ‘agifud’ साघमत्सामान्य बाधित । परप्रमाया दति, अनुमानस्य @ स्वज सब्येदा श्रमवतारादिति भावः, शश्रयोग्य इति, भवग्त- दूति शेषः, नधोग्यताभ्रमादिति निरक्रयोग्यताभ्नमस्येव सत्वादित्यथैः, (९) मौमांसकेकटे तिना इदसाधनत्वेऽपि शक्छिसखोकारादिति ara: | शेति । ग च विरुषपदरमनव्यन्तामावपर, तत्रिखयस्याश्यक्छत्वादिति भावः | couaa इति । न च नित्य-निरो षत्वेग वेदे तदनुमेय, तस्येव प्रमं दु रछय- श्ब्दाख्थतुरौ यखे STATE: | RLR शति चेत्‌, तहि प्राथमिकत्वात्‌ कैव योग्यता । न चख सा प्रते सम्भवतीत्युक्तं, किभ्वेकविशरेषवाधे शाब्द सामान्यन्नानं तदितरविशेषप्रकारतानियनं हिद्रवाषे द्ितरघरन्नानवत्‌। न ख दारानुपश्थित्या प्रकते तथा घटते | रतेन यदुक्तं प्रशस्तरूपवान्‌ चैच caw TMA ATTA रूपमाबमवगम्यते तदत्‌ Wy श्रष्यप्रयोजकङ्ूपवन्तेव, सम्भवति' प्रयमं sar सम्भवति | ननु योग्यतायाः संशयसाधारणं wa शाब्दधोकारणं नतु fe तथाच ख-परसाधारणबाधकप्रमा विरस स्वं निशेतुमश्रक्त्मेऽपि a afaftaracarare, “किश्चेति, ‘mea- TTY सामान्यप्रकारकशाब्दसामयोजन्यन्नानं, TTA न Tet wed सामान्यप्रकारकले विग्रेषप्रकारकलास्भवात्‌ | दारानुपश्धिल्येति, विधेः सामान्यत दष्टसाधनत्वलस्येव गशक्यता- व्छेदकलादिति भावः। इदमापाततः दिद्रबाभे तदितरघरवेम धटविश्रेवधोवदबापि ease तदितरसाधनत्बलेन व्यापाराजु- पितावपि साधनलधौसम्भवात्तश्यापि विशेषधश्मेत्वादिति ध्येयं | गौर-श्ामेति, गौर-श्यामयो्धी विशेषो गौरत-श्यामलषूपः, “ET मा Sue | वात्‌ । वस्तुतः wan तन्निश्चयासम्भवान्न सा योग्यतेति भावः । शपरसङा- दिवि, ana असं सर्गाय्रहतवेऽपि न्यायगयमम्धुपेत्योक्षं । ननु न योग्यता- WME Tela: खरूपसतौ योग्यताप्रम हेतुरि्खचेराह, ‘fae | 40 ars avaferteralt विशेषानवगमेऽपि साधनत्वमाबमिति ange, at कविञेषवाभाभागेनोदासौन्यसम्भवात्‌ | रतेम खगेकामाग्वयवलात्‌ क्रियायाः फलसाधनत्वं तदसलाच्च पटोः संस्कारस्येव स्थायिन्वं करश्प्यतां किम- भदहेकदे शिमतं दूषयितुमाह, “एतेनेति, “खगेकामानयेति खगेकामौयद्तिसाष्यलान्वयेत्यणेः, "पटोः संखकारस्सेवेति भवकते पटोः रंस्कारस्सेवेत्ययैः, तच्तेऽगुभवस्सा पि श््पैकस्पमयेवो पपत्वा खंख्कारकश्पनायां मानाभावेन ययाज्ुतासङ्गतेः, TAG TICS फखवमयस्ायिलाभावात्‌ पटोरिति, पटुलं इतिफलोपहितव, लसामान्दघटिव विद्ेषदयमध्ये नियमोऽयं बोध्यः, दिगेतरत्वप्रकारकषटन्चान- afcaw:, whet चिक्य यथा faxed द्िगेवरत्वेन घट धोखथा eer ward तदितरकारडल्वेन इारानुपद्ितावपि axtog तस्यापि विदेष- त्वात्‌ । faq परम्परासाधनत्वेनापि atc हिगेवरत्ववद्योग्यतावला- देव तग्ते तदुपरख्धितिसम्भवात्‌ | ग च परम्यराघट कापूव्बेस्य ध्रागमजुमवात्‌ गोपस्ितिरि्ति वाणं । ग हि ana खन्वयपतियोगिग रवोपद्ितिर म्वयबोधाक् | खपृव्ववा्यतयेऽपि तदमन्बयप्रसङ्ात्‌ HTT घटादेरेव शरक्तिग्र विषयत्वेन पदार्थं मरणे तस्येव विषयत्वात्‌ तथाच परभ्यरासा्न- त्वपकारकोपखितेरवा्यसमागप्रकारकल्वेन हेतुत्वात्‌ । सा च म दुमा वाकार्थागुमवकाक्ञे च योग्यतावलात्‌ परम्यरात्वेनापृन्बेमेव भासतां, TUTE किमपृव्बवाश्चतया | म च पदाजन्धतया खोपखितिर्गाङ्क, ferrule तावपि तुल्यत्वादितौति प्रकाशः | agaa निरस्यति, “रुतेनेति | सख्ारस्यापि न सव्वेस्य aura: WET GL TSS ऽपव्व वादः | Be yae weer यागस्यामे प्रत्यक्षानुपसस्धि- रासमविश्रेषगुखानां प्रबमक्षणख श्व afaqaanaey जननस्वभावात्‌ अस्तु, म वैवं क्रियान्तरमपि तथा wfaatafa कलपय्येन्नख्ायथिलमिव्यथः । न च योग्यात्मविशेष- इशनां सखोग्रोत्पनगशनाश्वतया कथं यागारैरिष्छा विशेषरूपस्य तवत्‌काखखायिलमिति Wa | खवख्यामुगतस्वेकस्याभावेन wwe- AMAR ANAT ख्गेगयकतेरेव ना ग्रकलान्वुप- गमात्‌ । म व angie नाश्स-नाग्रकभावेऽपि तत्ततकशोत्यश्ञ- चनेच्छादिकं प्रति तन्त्‌शकदितोयोयो बदस्शदुत्य वेन awa तथाच यागादिषमागकालौगज्चानाद्यमरवर्यागादे राशएविना्िल- मवश्वकमिति ae) vata चणेऽनन्तचणसत्वेन विनिग- मनाविर हाददनन्तका्ये-कार कभावस्यावण्डकतया - खाचवेन AZ fata नाष्ड-नाग्रकभावादिति भावः। aa दिनान्तरेऽपि Ure प्रत्धकापन्तिरत wy, ‘aes, ‘VEE: इच्छा, श्रथ- wee एवेति चतुथंखणपूष्यखण एवेत्ययेः, तेन विनश्वदवम्बप- रामरादेरगुब्यवसाये ग यभिलारः, अपेषाबद्धः चकजयावखाभिले तदितरलेनात्म विशेषणो विगरेवणौयः, तेन विनश्छदवसखतदनुग्यव- षये ग वथमिषारः । “ज्ियान्तरमपौति श्चान-डेवादिकमपोत्यथंः निविंकष्यकामपेच्तयपन्ते | केचित्त “प्रथमच्षण weg दितोयक्षयान्धतर च्य tad, तेनागु- arnt परामर्ानुखवसायसम्भव KATE: | ४ ३९६ तत्त्वचिन्तामणौ प्रमालाभावात्‌, रवं लोकप्रसिहक्रियाक्रा खत्वब्युत्यत्ति- रपि ant न मयतौति परास्तम्‌ । सखगेसाधनतायोम्ब- तया स्वगेकामाम्बयः aaa ख स्थायित्वं इत्यन्यो- न्याश्रयात्‌ लोके धम्मिग्राहकमानेन क्रियायाः afe- कत्वनिञ्चयाञ्च | ee ee ‘aur asacauaenta, ‘wtanfagfa श्रोदमकामः परवेते- arfeatfanafawafagae:, ‘fmaaraafs facie क्रियाजिष्ठकाय्येताबोधकतलमपौत्यथेः, “खगेसाधमते ति खगंसाधमल- खूपयोग्यताभिखये सतीत्यर्थः, 'खगेकामाग्वथः' खगेकामौयङूतिषा- ध्यत्वान्वयः, “स्थायित्व श्ायिलकल्पनं, स्यायितकण्यने च॒ खन साधनत्निखय इति शेषः, ‘eta लोकस्य, "ध्ियारकमानेनः meu, ‘efunafigeafa cel नाहं यजे ददानो मम aims varus, waar चट-तजन्ञानादेरपि fawaronftfa भावः । इदमुपल्णं यागादेस्तावत्‌ काशखाथिष दिनान्तरेऽपि तप््र्यक्षापन्तिदुग्बरा, न fe arated नियम- awecta का््यीत्पन्निर्वारयितुं शक्या, श्रात्मविग्रेषरणशस्छले ताद- ननु नान्योन्धाश्नयः यथा खगकामाग्वयानुपपश्चा लिकः काय्यं wires तव खव धभ्भिकन्पमात इति न्यायेन क्रियाया खव स्थायित्वं negate ware, “लोकेति किया तावत्‌ फलपय्थेन्ो श्थापारः फलद्यावच्छेदकं तस्य यनेः खत्वध्वंस इति aquatica यज्यर्थः fag: क्रियाग्तरवदिति लोक. शब्दास्थतुरोगखद्छे ऽपृन्येवादः | | Ere ननु देवपुजार्थो यजिः, पूजा are गौर- शनियमसन्वेऽपि गङ्गाखानादिखले तादृशनियमे मानाभावेन) खशाचिलासम्भवाच्चेव्यपि बोध्यं | ae: wee, “नन्विति, “गौरवितेति गौरवितमिष्ठमौति- हेतुक्रियेत्यथंः । यद्यपि गौरवितलवं न खापेचयोत्क्षवत्व, उत्कर्षस्य Wawasan”) द्ये तदसम्भवात्‌, नापि खश्ञामापेख- वोतृष््टधो म्व, मूखांयां मातरि तदसम्भवात्‌, नापि खगुणापे- चया BSI, राग-देषाधरोत्कव्येरपि तथालापक्तेः, मापि सपृष्टतापेचयो त्‌ शष्टसुङतवल्वं, शन्रपदजमकसुहृतवति नोचेऽपि तवालापन्तेः, खसुकतापेच्चयापरष्टसुशटतवति मादप्रतावन्याघ्याप- wy तथा पि भक्तिविषयलव(?) गौरविततं, भक्िवश्च प्र्यचसिद्धो- (५ श्गकामो agri खञायादि्यादौ सर््वाङ्गीगजलसंयो गादिरूपखामा- दिक्रियायाः स्धाधित्वासम्भवादगुव्वक ख्पनाया TATA RLS भावः | १ शुणगवनातिरूपमरलयेति we | afatatefaterfafa wo | सिदक्षणिकत्वायाः क्रियाया न Ber करयते धम्मियाश्कमानबाधादि- अथं eae । तथाच परमाणान्तरबाधे + धश्भिकल्यनापि sara, अन्यथा प्रतोतध्वं सानामपि लोके तिरोभावमाथकस्यने साह्यमतप्वेश इति भावः | रखवमनुमवस्यापि स्यायित्वे संसारोऽपि न कण्येत तथाच संस्छार- Via स्यादिति बोध्यं । cer wy, नग्विति, fret दद्यात्‌ सन्धासुपासौतेन्यादावपि as । तस्वचिन्तामणौ गोच विषैयकसमूहाखम्बनव्याटन्तः(९ मानसलनग्याप्योजातिविग्रेवः, तद- afeest प्रति कारणश्च नानेव का््येमाचटन्िजातेः कास्येताव- च्छेद कतानियमच्याप्रयोजकतथा तस्याः काम्येतानवच्छेदकत्मेऽपि चतिविरहात्‌ यथाकचश्चिन्तदनुगतकारण्ष्वापि वं शक्ल | मसु तथापि अरध्चिमाराधयेदित्यादावग्वयानुपपन्तिः। म afar ay गोरवितस्यामेरेनान्वय इति are) गौरवितख् पदार्थेकदे- लात्‌ स्तोकं पचतोत्यादाविव किया विशेषणतया ageafay- area: | नापि गौरदिवमौतावाधेयतथा तदन्वयस्स्ताप्येकदेभ- लवात्‌ गौरवितशम्बन्वितथा छपसख्ितेखेति चेत्‌, न, गौरवित- मरौ तिरेत्कियारूपविणिष्टेऽपेः कलेनाग्बयात्‌ । ग॒ Yaafy- faemacera इति are) धात्येतावच्छेटकफलशश्रा खित्वं कष्मेत्व- मिति adfeinta तल्लाभात्‌ गौरवितादिषु ear. wet मरौतागेव वा waa तदन्वयात्‌ । भ च तथापि रुष्णसुपासते- व्यादावगतिरेव भगवतः wwe प्रोतेरभावादिति agi तजापि विषयितायाः कषोविभश्वयेलात्‌ खा च गौरवितप्रौतिदेतुकियावा- मेवान्वेति । भ च भगवदिषयकक्रियाथा गौरवित नि्रौ fea बाधितमिति are) प्रौतिद्ेतुपदेन भोतिखरूपयोग्यस्छ fra शखतत्वात्‌ इति भावः | (९ नोचविशेष्यकसम हालम्बन श्वानश्च हत्त इति ख ° | (९) tree गौरवितल्वेऽपि तमरषप्रोतेरभावात्‌ अन्धगौरवितनिकोते- शतादृश्क्रियाया अजनकत्वाद्बाधितत्वमिति मावः | देवताप्रौविरेवान्धज्रादषश्ता डारुमिश्वमिमानः | नगु मानान्धः aw CTIA यखद्छे SUSE: | ३९९ वितप्रौतिेतुः किया, अतो देवताप्रौतिदारा यागस्व खगेषाधनत्व, प्रतेः afeadsfa प्रौत्यनुमवजनित- संस्कारदारा तत्सम्भवात्‌ | अतरवाम्रेयादौ प्रौति- भागितया अग्रारेरूदेश्यत्वमिति चेत्‌, न, यज्‌ टेव- पूजायां इति fe शाब्दिकिस्मृतिः स्मृतित्वादेव न खतः mei न ख यागस्य देवताप्रीतिहेतुत्वे ata देवताप्रौतिसाध्यत्वे वा मानान्तरमस्ति। AAT mang भक्रिजन्यक्रिवा ` श्राराधना शष्णसुपासौतेत्यादौ चख Wwe war दत्थादायिव विवथयतथा uns waa ware- रण्वचबोध इति ATW: | “देवता परोतिदारेति, तथाच किमपूर्मवशेति भावः। गलतु प्रोते सुखस्याश्टविनाग्रितया कथं खगेखाधनवमत sre, श्रौतेरिति, शरौत्यलुभवजनितेति खशौ किकप्रत्यशद्रारा प्रीतिनमितेत्यथैः, 'तत्‌- समयात्‌" मौतेः खगेखाधनलसन्मवात्‌, waa ` ्ाग्रेवादि- ware, श्रो तिभा गितया' तव्न्वमोत्याश्यतचा, श्राब्डिकङतिः" प्ष्दिकानामथेवाद इत्यथः, ‘wie’ चअथेवादल्वात्‌ । भन्वथे- Teste aerator प्रामाख्छमित्थङ्चेरारइ, "वद्तसख्िति, ममु विष्णुप्रौतिकामो विष्णुं ध्वायेदित्यादिश्रुतिरेव देवताचेतन्य anfcarmngre, ‘a चेति, म चाविगोवल्वादिविर्ेभिवस््तित्वादु बेदोऽनु- मेष इति are अनुकूशतर्काभावादिति भावः । ow चेति, गच यन्न BRe तत्वचिन्तामयौ + ` चेतने देवे मानमेव नास्ति यच च विष्णुग्रोतिकामा- दिवादोऽस्ति aw विष्णरेव प्रतिः न तु विष्णोः Teeuwen विष्णुशब्दस्य प्रोतिविश्रेषवाच- कत्वं वेद्‌ रव कर्ते । न चख देवपुजाथैयज्यन्वय- UNIT, अन्योन्याश्रयात्‌ । नन्वेवं आप्रेयादौनां नानमित्यत आह, "वेतन इनि, श्रतौ खियप्रोतेरभावात्‌ परकौौीय- सुखस्यापराप्रत्यचलादतः सुखबिद्धिर्देवताचेतन्यविरडे न॒ सम्भव- लोति ara । "यज चेति, विष्णोः प्रो तिकामस्तं ध्यायेत्‌ प्रौ यते भगवान्‌ इरिरित्यादिञ्जुतौ च मानाभाव दूति भावः। ननु frame प्रो ति विगरेषबोधकलवे काग्यदृष्टचरमित्यत are, शविष्ण्‌- शब्दस्येति wat भवश्ञयेऽपि विष्णौ पौतेर्बाधिततवेनम तननिष्ठ- We: फखलाख्म्भवादिति भावः । देवपूजार्थैति खमंकामोथजे- तेत्थादौ रेवष्रणायंकथवधातना देवतानिष्ठगौरवितपौतिष्ेत्‌- किथालेभ बोधना दित्यः, ‘ae’ देवतायासेतन्य, “अरन्योन्याखया- दिति षषधातोौवतागिष्ठप्रौ तिदेदुक्रियाबोधकलवदिद्धौ देवता- (९) चेतन इत्यादिः न सम्भवतोति माव इत्न्तः पाठः ATER athe | दिष्छोरि्यस्ति तच का गतिः, त्र मानामावादिनाडः। ब च वसख- प्रोतिसिादौ का गतिः, तस्यापि प्रोतिविग्ेषवाचकत्वकर्यमात्‌ | Taya: Ya wat देवताप्रौविर्िन्तरादृदं विना कथं afrate:, तदगुमवजनिव- cece च erage at पलाभावप्रसक इति बोध्यं । “ear- शब्दास्तुरौयसब्धेऽपृव्यवादः | RRL wafefgafest च ताद्ग्रक्रियाबोधकलसिद्धिरित्यन्योन्याश्रषा- fear) इद मापाततः यनधातोख्ताद्शक्रियाबोध्कलवशिङ्कौ रेव- ताजिष्ठचेतन्यिद्धेरशुपयोगात्‌ महाजनपरिग्टहोतश्ाण्दिकङधतित- एव तादृश्रक्रियाबोधकलत्वसिद्धः । किञ्च awd Ware Zama मानाभावेऽपि शदस्ाखा दि शरोरिणमग्धपगच्छत्येव तत्‌प्रौतिरेव यापारोऽख। न च प्रोतेः सुखस्यादएविनाभशिलात्‌ weve च खध्यं-सरणेतराजनकल्नियमा दिदमप्ययुकमिति ae) are निकमे मानाभावात्‌ । वद्खतस्ठ॒ देवतायाखेतनत्बेऽपि way देव- तावाः प्रौतेने व्थापारल्वसन्भवः sud चरं नि्वंपेदित्यादिविभि- बोधितवेष्यवयागादौ सुवणेदानारौ च तदसम्भवात्‌ । भ च तेजापि विष्णुपरोतिरेव व्थापार इति are । विष्णुनिपरोते- frat । ग॒ च तथाणाग्रेयादियागखले श्रावश्यकान्बारि- Witte ्यापारोऽख्छ॒ fa तजापूरव्धणेति वाच्यं) देवतानिष्टप्रौतेः कगेगव्यधिकरणलेम व्यापारत्वासम्भवात्‌ एतत्‌ पुरुषोययागजन्यरैव- ताप्रौतितः पुदवान्तरस्यापि खमगेप्रसक्गात्‌ तन्तत्‌पुरुषौयलान्तर्भा- वेन कायै-कारण्यभावेऽनम्तकाय्यै-कारणटभावप्रसङ्गात्‌ गोौरवाञ्च। रय देवतानिष्ठभ्रौ तिने ara: किन्तु रेवताविषयकखपरो तिः, मोतिखा- wie: एवं ay विष्णु्रोतिकामादि वादोऽस्ि तजापि विष्णविष- चकपरौ तिरेवाथेः, अन्यथा विष्णलादेः भोतिनिषटले विष्णोः परौति- कामः Set भगवाम्‌ इरिरित्यादिश्ुतेः सब्वेसिद्धाया श्रपला- फप्ेरिति चेत्‌, भ, यागादेः साशाद्देवताविषयकानुरागनन- कल प्रत्यक्वाधितलेनापूलवद्ारेव RAAT AIA वक्तय- 41 RRQ क्स्वचिन्तामशो तथा yeaa कसख्ष्यल्ा विगेषेण विनिगमना विरडेश- पूववेलिद्धदुग्वारलाच्च इत्येव दूषणमवसेयं | केचित्त यागादिगोचरसंस्कार एवावश्वकलाद्या पारोऽख्ड किम TAU स च संस्कारो न रतिमाश्यतावच्छेद कवे जात्थावच्छिल्नोऽपि तु खगेनाश्सः। ग च संस्कारस्य विषयाजन्यतया यामादिमोचरसंख्कारख कुतो यागादिव्यापारलमिति ae) यागादेः ख्गोचरलौकिक- WIG खविषयकसस्कारजमकलत्वसम्भवात्‌ अ्तणएवानुभमित्यादिष्र- नितपरकौौययागादि गो चरषंस्कारवतो न खगौत्पन्तिष्वस्य are त्वाभावात्‌ | न चेवं चटादिलौकिकप्र्यलजन्यसंख्कारं प्रत्यपि षटादे- RHA A Cas वाच्यं । तज मानाभावात्‌ श्च तु खाघवतकंषह- हतस्रगेसाधनलान्यथानुपपन्तेरेव मानलात्‌ | श्रथेवं गङ्गाख्ानादिशले परकौौयगङ्गाखानादिणौ HAASAN LRT TAT SL खगे सङ्गः कुष्टाद्युपहतलचः अन्धस्य च प्रत्यचास्भवात्‌(९ गङ्गाजलसंयोगात्‌ खर्गारुत्पन्िप्रसङ्गखेति चेत्‌, are तजापूव्वस्यावश्वकत्यऽपि यागादि- VAG मानाभावात्‌ श्रन्ञातयागादेरनन्बपगमादित्याङः | मनु फलसाधमताग्वये फखयमयस्थायिल-ताङुश्व्यापारोधावम SMC योग्यताले श्राग्रेयाष्टाकपाखयाग-रेददरधियाग-ठेग पयोयागात्मकयागब्रयद्ूपख्च द शेस्याग्रेयाष्टाकपाखयाग-उपांएवा- गाग्रोखोमौचेकादश्रकपाखलयागाद्मकयागजथरूपस्य पौ शेमासख चा- वान्तरकशिकापू्ेचयं we विना षड्जन्येकपरमापू्वंजनकलम नुपप थुगपदाग्रयादौनां सहानवस्ठानादतो द्े-पौणेमासार्वा ^" कुरादयुपहतत्वचा प्रमश्लासम्भवादिति we | शब्दास्यतुरौ यखब्छेऽपूव्नंवादः | ३२३ षां छिकत्वात्‌ योग्यतानवगतो परमापुव्वैकारश- धेत खगेकाम इत्यादि प्रधान विधिबोधितपरमापृव्बषाधमलान्य- चानुपपत्या तज परमापूष्यैमाश्यक शिका पू्यंषट्‌कं कर्ष्यते इति तव रिद्धागो area: योग्यताज्ञानाभावेन प्रधानविधिवाक्यात्‌ प्रथमं परमापूव्येषाधनताज्ञानव्येवासम्भवादित्याश्ङ्ते, "नन्वेवमिति, “एवं? Tease निरक्रान्यतरवत्वश्य योग्यताले, (चणिकलादिति शरादविनाभिलादित्यथेः, परग्पराघटकानुपश्ितेखेति शेषः | कचमिति कथं प्रधानविधिबोधितपरमापूष्बेषाधनलयान्यथानुपपक्या किकापुष्वैकण्पममित्ययेः । यदि च निरुक्योग्यतान्नानं विनापि प्रमापूरयेषाधमतवावनमस्तदा Way विना खर्गंसाधनलस्या- पि च्वागसम्भवात्‌ कि परमापूष्येष्यापि वाश्यतयेति भावः । भ ख Tf प्रधानविधिबोधितपरमापू्वेसषाधनलान्यथालुपपत्या कलि- कराू्व्वाणि म wep श्रपि तु श्राप्रेयादिबोधकप्रत्येकवाक्धाव्‌ इखिकापूर्व्वौपख्ितौ प्रधान विधिवाक्यात्‌ परमापूव्वेषवाधनत्ावगमः mag भरधागविधिवाक्धं मूकमेवेति ares श्रपसिद्धान्नात्‌ ्ाप्रवाष्टाकपाख्लो भवल्यमावास्यायामित्थादिमरह्येकविधिवाक्ानां दभपौणंमाससरूपमाजबोधकतया कणिक पू्व्वाबोधकलाञ्चेति fa मैः । आश्एुविनाभित्वेन प्रतिरंडिते कमणि यद्रूपेण qe खाश्रवादिति पूार्थकयव्थन्बये खति देवताचेतन्यसिदधिः, तत्सिद्धौ च पुजाधंकयज्यग्बय ergy | तुल्यन्धायतया wed, नज्विति, धप्रेयोऽङाकपालो भवत्यमावास्यायामेग््रप दधि भवत्षमावास्यायामित्धादयः बडतत्तिविधयः दशं -पौंमासाभ्वां अनेतेति विधिवाकार्थो भूतप्रधानापूल्वे BRB तत््वचिन्तामलौ त्वानवगमे कथमपुव्वंकर्यनेति चेत्‌, म, काम्ये अजपुषय काल्लान्तरभाविल्वप्रतिखन्धाम TZU ATA RST TTT TE तत्प- व्ये्स्थायिव्यापारोपधायकलं योग्यता प्रहृते च प्रधामविधिना काय्यैल्रूपेण WAG बोध्यते तथाच काय्यैत्वङूपेर ASH दर््णादौनां याद्या ay च परमापूव्वैवरूपेण कालाम्तरभाविव- प्रतिसन्धानेऽपि म काय्येवरूपेख काला नरमा वित्वप्रतिसन्धानं कां लावच्छिश्नस्य द गो दचवयवदितक्वणेऽपि सम्मवादतः परमापूरैरमव- स्छायिव्यापारोपधायकलवश्चानं विनापि प्रथमं का्येलरूपेरट षामा- न्यतस्तत्ाधमत्ग्रहः उन्तरकालंश्च खगंसमयस्था यिकार्य्यानरान- ARG AIAN परमाप्व्यैजमकतयेव qaqa तच way सम्भवति श्राग्रेयादेराशविनाग्रिलादतः पवन्पराजगकलं Terran far शअनुपपन्नमित्धलुपपत्तिन्चानात्‌ कि । कापूर्ग्वाणि Te Bie च॒ टेशाम्तरभोग्यत्येन कालानक- रभाविलप्रतिखन्धानान्तत्पय्येन्तस्यायिव्यापारोपधायकत्वज्चानं विना सामान्यतोऽपि न marrage दति दढाभिषन्ध्या समाध, "काम्य इति दभे-पौणेमासाग्यां यजेत खगेकाम इति कान्ब- विधाविल्ययेः, “श्रपूर्वेवाश्यत्खिता विति काय्यैतरूपेर परमापू्ववा- wt वडुत्यचयूर्व्वायि we, way सव्वं प्रधागोभूतमपुव्वे Te! samyaifa कख्यानोति तत्षिडान्तः स भ स्यात्‌ कमिकप्रधानापूने प्रति शणकानामाभेयादिकम्मगामयोग्यतया ATIC TSA TATE: | ‘Sry इति, एकस्योत्वटरागगोचरतया ततुपुरयच्तमः कलिकापूज्वेबोधन् श्ब्दास्यतुरोयखब्देऽपूव्वंवादः | RW qweafan आग्नेयादौ ACT साधनत्वस्य योग्य- तासम्भवात्‌ न तु प्रमं | अवसखितायेवेत्थथेः, agit साधनलश्येति परमापूम्बैदारा खाधनल- VAR, सामान्यतः खगं साधनतल्वरूपेष्ठान्वये इति We: | "थोग्यतास- अवात्‌" योग्यताज्ञानसम्भवात्‌, न तु प्रथममिति न तु Ware कात्प्रधामविधिरेव, तथाच प्रथमप्रत्तात्‌ तस्मात्‌ Sy प्रतोते पुव्वं- इरे खग प्रति यागस्येव नियोगं प्रति east कारणतास्विति प्रतौतवेवाग्रेयादौनां नियोगसाधनताधौरदेति, तावत्पग्धैन्तस््यायिद्यापार- वष्ररूपयोग्यताया wag ग तु परथममुत्यत्तिविधिप्र्निरिति माव- ws: afer, न हि खं प्रति खं साधन, तथाच तहारौभूतापूर्व्वा- तुषद्ितौ प रमापू्वैकारणतागोघे कथं योग्यवाच्चानं, कथं वा सा्तात्‌- MATT परम्यरासाधनत्वप्रकारकधोः। न च तव्नातौयपरमापु- नपस्थितौ स्धायिद्यापारवत्वरूपयोग्यतानिखयसम्भव इति वाच्यं । तच्ना- तोयसंखाराद्यपस्धितावुक्तयोग्यतानिखयसम्भवे प्रधानापूर्वस्यापि वाच्यता- Te) ay तव्नातौयमिति चेत्‌, ग, सर्वधा BITTY प्रतेप्यसम्भ- वात्‌ गुणल्वादिगा aera तथापि सम्भवात्‌ प्रते तन्न योग्यताघटक- मिति तुल्यमिति । eats: देष्ाम्तरोपमोग्यखग अारुविनाधिकियायाः MANY साधगताबाघे THT योग्यता्चागविरहः, Tas च परमापूव्वै प्रवि साक्तादपि तस्य हेतुत्वसम्भवे योग्यतान्ञानसम्भवः । न च यौगपद्या- मावात्‌ ग तथा, ऋलिग्‌भिरनेकैरेकदा कियमाणानां यौगपद्यस्यापि सम्भ- वात्‌, गरे च बखामेककन्तैकत्वपरतिसन्वाने अयिमायिमनाश्रादमुपपत्या परथमणरहैतसाघनतानिर्व्वाहा्ंमुत्पश्चपु्ने कख्यत इति, तदिदमुद्छं ‘aqi- रेति agar: | २६ तस्वचिन्तामबौ area विनेत्यथेः, wie देहान्तर भोग्यलेन कालान्तरभा विल्प्रति- सन्धानात्‌ तत्घाधनलाग्बये तत्पय्येन्तख्ा यिव्यापारोपधायकलसख यो- Waa का्यैलशूपेण WAGs च म तत्पय्येग्त- खायिग्यापारोपधायकतन्ञानमपेखितं aerate are न्तरभाविलाप्रतिसन्धानादित्यभिसन्धिः | एतचापाततः खगेख का- लामरभा विताप्रतिशन्धाने क्रियायाः खणिकलाप्रतिसन्धाने वा खग साधमत्वान्वयेऽप्यपूरव्वीपख्ितिं विना योग्यताश्ञानषम्भवात्‌। केचिन्न द्े-पौ मासानां यजेत खगंकाम caw विधिप्र- यस्य॒ काय्येलरूपेणा पूष्वेसा मान्य एव WHAT] प्रथमं काय्येलरूपेष्ठ RMA: AAAI पर मापूष्वेवाधनत्वाव- गमः भ तु प्रथममेव परमापूष्वैसाधमलावगमः। म च प्रथमं काम्बे- लरूपेश कथिकापूष्येसाधमल्वावगमेऽपि aw परमापूष्वेपय्येन्तश्वा यित्वं न ग्टहौतमिति are: दितोयबोधे परमापूर्वं खगेपय्येन्तश्वाचि- त्वत्‌ प्रथमबोधे कशिकापूष्यं स्वगंपय्येन्तस्यायिव्यापारषमयश्वाचि- लभानेऽपि बाधकाभावादिति समाधत्ते, "काम्य दति दभे-पौष- मासाभ्धां यजेत॒ खगेकाम इति काम्यविधा वित्धयेः, “श्रपृष्बेवाच्य- afeafafa काय्येलरूपेण कलिकापूम्बष्या पि वाश्थवख्िता विल्यथेः, MEN साधनलस्छेति fear परमापूर्वेषाधमलवखछेत्धयेः, wae दूति शेषः, शयोग्यतासम्भवात्‌" प्रथमं योग्यताज्ञानसम्भवात्‌, ‘a तु प्रथममिति, परमापूवंसाधनमत्वावगम इति शेषः। ग चेवं प्रतौतपरमापूवेसाधनल्वा तुपपत्या कशिकापूर्व्वाण्णां कख्यल्मिति सिद्धान्तव्याघात इति are) प्रधानविधिवाक्धात्‌ परमापूवंषा- श्ब्दाख्धतुरोयखद्देऽपूच्येवादः । RRO wearers कलिकापूर्व्वाणामेव प्रथमानग्वयबोधविषयल्व aq तदर्थात्‌ इति भाव Tas: | ननु एकस्मिन्नेव Wad खगं च दे-पौणंमासथोङभयोौः केन रूपेख जनकल्वमिति चेत्‌, उच्यते, दशे-पौषेमाोभयसाधार- केन दरंक-पौकमाखलव्यापकौग्तेन वेजात्यविशेषेण fanaa विजातौयसखगेश्च प्रति wane विजातौ वापूवेजनकतावच्छेदटकतयेव तदेनात्यसिद्धिः। भ च दण्ड-चक्रन्यायेन दशेल-पौणेमासलाग्यामेव RY कवशद शात्‌ केवखपोणमासादा फलानुत्पादस्य परल्पर- अतिरेकादेवोपपन्तरिति वाच्यं | काय्ये-कारणभावदयकख्पने गौ- रवात्‌ द गेलादेजेमकतावच्छेद कतापय्थेन्तश्य विध्यथेव्वाभावात्‌। भ च तवापि दशेवादिप्रत्येकधष्मेमादाय विनिगमनाविरहात्‌ कायै कारकमाव्रयमावश्यकमिति are | केवशदर्धरात्‌ केवलपौ मासाश्च इवोत्पादस्य वारणाय काय्यै-कार्भावदयस्यावश्चकत्वेन MTA विनिगमकल्वात्‌। थदि च पौणंमासं विना हते दं ciate a fer wa च पौषमासे पौणेमाखलस्त प्रत्य्सिद्धलं नाभ्युपेयते किन्तु zagsied पोणमास एव पौणंमासलं पौफमासोरङत- इव टरं दभेलसुपेयते, तदा तु. प्रत्येकं दशल-पौणेमासतवाग्धामेव we भ॒ तु व्यापकजात्या अतिरिकलातिकण्यने गौरवात्‌ अतिरिक्रजातिकश्यनेऽपि दशरेलादिकमादाथ विभिगमना विरे काम्ये कारणभावद्यस्यावश्छकलात्‌ | we यदि पौणमासोन्तरङृते Wi एव zie तदा दभतेनैव हेतुतास्छ fa पौणमासवेन डहेत्‌- त्वा। म च विनिगमनाविरहात्‌ पौणंमाखलेमापि हेतुलमिति शेर तच्वचिग्तामबौ वाच्यं । केवश्षपौएमासनेन हेतुले पौशेमासानन्तरं दर्ौत्याद- ARATE एव परमापूर््ीत्पश्यापत्षेरेव विनिगमकलादिति चेत्‌, ग, द्े-पौणेमासाग्धां यजेत खगेकाम इति अत्या पौणेमासश्चापि हेतुलबोधनात्‌ wean awe TAT dhéarerafaany | एतेन पयोषागात्मकद श चरमयागखेव पथो- array हेतलमश्छित्यपि face) दशे-पौणंमाखलयाक्रागानामन्वे- वामपि डतूल बेदबोधितलात्‌ । शरथोभयसाधारणवेजाल्येन हेतुतापरे जातेरग्याखच्टन्ितया श्राप्रेवादियागषडूखल्च एव श्राग्रेयादिषत्किञ्िरथागानन्तरं परमापूरवोत्यस्यापन्तिः कारण तावष्डेदकावच्छिशयत्किश्चित्कारणसत्वात्‌ एवं दशल-पौणंमास- लादिना प्रत्येकडेतुलपक्ेऽपि पौणंमाखाननरं दर्शान्तगेततवा यत्‌किञ्चिद्थागे et एव परमापूर्वेत्पश्चापन्तिरिति चेत्‌, ब, परमापूरव' प्रति व्थापारौग्धतानां कलिकापूरवेषह्धानामपि त्प दष्छ-चक्रवत्‌ हेत्तथा कलिकापूवेषट्धानां wagers वा तदभावा- देव तज परमापू्बानुत्पादात्‌। aq तथापि द्े-पौणमाषखले कियन्धषूर्म्वाणोति चेदज प्राञ्चः, प्रथमतः पौणंमाखजयेण प्रक कलिकापूर्वषथं जनयित्वा मध्ये एकं परमाप्रयै जन्यते एवं दशेष येशापि प्रत्येकं कञिकापूर्वजथं जमयिला म्ये एकं परमाव अन्यते ततस्ताग्वां परमापूर्ववाभ्वां चरमं परमापूर्ववान्तरं न्यते इति न चापूर्व्वाणोद्याहः | (९) दर्रत्व-पौयंमासतवाभ्यां हेतुत्वपच्तेऽपमोति ae | शब्दास्थतुरौयखद्धेऽपूव्व वादः | BRE Tag मध्यमपरमापूवंदये मानाभावात्‌ षड्भिः कलिकापूरवे- रेव चरमं परमापूवे जन्यत इति सप्तापूर्व्वाणि। न च पूरवेपूवेक्रिया- fasifad: पञ्चभिः कचिकापूर्वैः सइ उक्तरक्रिवयेव चरमं परमा- एवै भगयतु किं चरमक्रियाजन्यकचिकापू्वंशेति वाच्यं । तस्वा- eft खोक्नराङ्गदचिणादानादिसाचिव्येनेव परमापूवंजनकलोपगभेन Tea चरमकचलिकापूवंखलोकारात्‌ दचिणादानाचु- WY Wares परमाप वंदेतुने तु तज इारापेशेति प्राहः | Way षड्भ्यः alent एव Gia: चरमपर- ah मानाभावः । भ च खगे प्रति षलामपूर्ग्वाणं षडपूवं- wan दभे-पौणमाखानाश्च हेतुत गौरवमिति ares तवापि wad प्रति षडपूर््वाणां षडूवेखम्बन्धेन द्े-पौ ेमासानाञ्च हेतुतेन Awa षडपूर््वाणणं सम्बन्धलन्तु ane एव । यदि पडपूनवांणामपि wa qa तद्‌ाऽपू्वंलेनेव इतरथा तु षट्ते एन्यदेतटि व्याः | | तदत्‌ परमापूर्व्वानन्युपगमे दचिणादामादेखरमाङ्गख्य खगाप- वोगिलानुपपन्तेः, भ हि दकिणादानं शाचात्‌ Bie: SPAT anergy, तच्नन्यस्यापि verde wat किमपराद्धं परमापूर्वे, परमापूर्वे प्रति च दचिण्णदानारेशचरमाङ्गस्य साखादेव WA canta न च परमापूर््वाभ्यिपगमे तज षड्पू््वाणां zfe- Vara च awa कर्पनौयमतो गौरवमिति are) तवापि weet दकिणादानादिजन्यापूष्वेश्य च ai प्रति saa Tey, मम तु कलिका पूर्वेवट्‌कं, परमापूव्वेलनन एव. दार ग 42 ४६१ aafern teat त॒ खगेहेतुः Hannay are Waa च अ्रुतिरेव मानमिति भ किञ्चिदेतत्‌ | aq तथापि मवाडश्थादिखले दश्रपाथिंवशिवपूष्वादिख्खले च केन रूपे परमापूवे विशेषे सगं विग्ेषे च हेतुत्वं aw aarefe- ल्वादेष्लातित्वाभावात्‌। न ख तजापेक्वाबुद्धिविगरेषविष्तयङूपणवं लादि विथिष्टाङृश्िलमादिनेव हेतुत्वं अपेशाबुद्धिख परत्येकषडव्पूवं- कनवाटश्यादिग्धाडन्ता गाद्या दति are! प्रत्येकमवादष्वादि- माचटस्यपेषावुद्धः कारण्तावच्छेदकत्वेऽननुगमात्‌ | THOTT दिटश्वपेखाबद्धेः कारणतावच्छेदकत्वे WHAT खकशबवाट्त्वादि- दत्यपेशाबद्धः कारण्तावच्छेद कले TSA) अय Wey इज्ितन्तलवत्येतरलवत्वत्वादिना गवया दिकमनुगतो श्छ तदिशिषट- लेन हेतुत्वं are कार शताङच्छेटकसम्बम्भेख खगे प्रति wanes ब्ररमापूवे भ्रति लु परमापूर्वेतरापूरवंसामाग्बमेव रशा दिखखशवरषापि ्रत्येकाटन्तिजन्यकलिकापूवंनवकादिद्वारेव परमापू्ेजनभात्‌ परेव FEE OCT MAUS RE ti अम्बकिकापूवेखख म auquaa: कणिकापूवे प्रति welt लादिनेव हेतुत्वं कायताबच्छेद कस चष्डोपाठसामान्यजन्डतावच्े कतया सिद्धो गवाद््सादिजन्यतावच्छेदकजातिष्छापको जाति- fate एव धाराधाडिकपरमापूकदथादिवारणाय वरमापूरवेतरेकि wae: एरयेकापरिसमाश्रनादैकखनाश्च परमापूर्वात्याद इनि श्त, क, निखिखापेष्ठावद्धिसाधाररस्य HAMS रएकसायुगतस्ञाभावेव तेन खूपेशालुमम्नासम्भधारिति। मेवं । गवादन्तिलादेरपि गववाग- TST T SS STAT: | RAY, नु* यो ब्राह्मखायावगुरेश्चं गतेन यातयेदित्यव जाह्मशवधोद्यमस्य शतयातनाहेतुत्वावगमे यवा द्रि तापुव्वं Bee” तथेहापौति चेत्‌, न, WAY यात- देत्‌ इत्य हेतु-हेतुमतो लिङित्यनु शासनात्‌ feet श्रवगोरख-तयातनयोनियतं पौर्वापय्य बोध्यते प्र- दिविषयकमामसन्चानविगेषटन्िमामसलव्याप्पजातिलात्‌ मवह्ञैः पठेत्‌ दश्पार्थिंवग्िवलिद्गानि पूजयेदिश्यादावपि तादृश्षानविप्ेष- एव धावः, तादृजश्चान विशेष परमाप प्रति ererza डेत्‌- रिति aya: प्रतिबनग्ध्यमरमाग्रङते, नन्विति, शरतथातनेति प्रतवर्षावख्डिशयातनेत्धयेः, यातनाः नरकविगरेवः, तथेहापौति तवा खगंकामो चजेतेत्धारावपि खगं साधमलावगमानन्तरं परमा- पूवंकल्यनमस्लित्यथैः, “नियतमिति कारण-कार एग्याटन्तान्यया- रिद्धिश्तुष्टथानिरूपक नियतपूवेव भि तावच्छरेद कध्मोवत्वमाजमित्यवेः, (९ बथा दूरितापूव्वंकल्पगमिति we, ग ° | * प्रतिबन्धिमाण्रङ्ते, “नन्विति, ‘seman’ गरकवि्येषः, corer ठव बा गतिः सा समापौति मावः । “जितमिति खन्यथासिड- चतुर्यरदितनियतपोर्व्वा पय्मित्र्थः, तेन मध्यवत्तिकल्यनं निर्व्वहति, ` अन्धा दद्धरूपाटौो तत्कल्यनापत्तेरिति भावः । नन्ेतदप्याखुविनाप्मिगां मध्यवत्तिच्चानेन विनाऽयोग्यतया zoe खन्धथा अन्यथा सिडिपदक- imate aay ग्रहे बाधकाभावाव्‌ RRR : तज्वचिन्तामणौ व्यक्षेणानुभव-स्मर णयोरिव, AT साधनत्वे साधनसा- yaa वा उभयमपि मध्यवत्तिषरितमिति दूरित- a तेन ‘awanlarfe awa, “साधनसाधमत्ये वेति च aya, गिथधतपूरवेव्तितावच्छेद कलन्तु तदुत्त्यधिकरणकण्टनिषोत्तरलखम- न्धावच्छिन्नाभावप्रतियो गितानवच्छेद कलमित्युक्तमेव । मन्वनन्यया- सिद्ध गिथतपूवेवन्नित्वमाषबोधने कथं दुरितापूवैकल्यनं दुरितापूव- awa विनापि तादु श्पूवेवन्तित्लो पपभ्नेरित्यतश्राह, "तच्चेति, प्रूत- दूति गवः, ‘ara’ शतयातमापरग्परासाधमले, “साधनसाधमले काः श्तयातनाषाधनसाधनले वा, सर्भवतोति शेषः, साचात्ाधन- we बाधितत्रादिति ara: ‘afeafafa याप्तमित्ययेः, शह fafa खगेकामो यजेतेत्यादौ लिन्ध्यः, “विध्युभिष्टेति प्रवन्तेक नितं नेयायिकेः | ciate awatiard fart य सम्भवेऽपि VATU UE सा हौटटसहमावनिग्निता, away wlan व्यापारजिग्मितश्ररौरमेव यागस्य खगेकाधनत्वं तत्‌ कथ' प्रलोयतां रुकदेशस्यापरिचयादिति qe रवमप्यगन्धयासिडनियत- पुव्वंसक्वादिरूपकारगत्वगोधे बाधकागभिधानादिति | खअवाद्ुः, SA fest नियतपौर््वापग्य॑मात्रं बोध्यते तस्मान्नावगुरितव्यमिति fare वेदमागेनावगोरुणाभावविषयकापूृव्नेकाग्यैत्वे बोधिते तदन्यथानुपप्वा अवगोरगस्य श्रतयातनाहेतुत्वनिबन्धगपुतव्वेत्वमिन्यनुमौयते । न Bate स्थानिसाधनत्वं विना तदभावविषयकापुर्व॑कायथैत्वसुपपद्यते, see राग- प्राक्नमवगोस्यमेव कुर्यात्‌ तथाचो्षरकालानुमितकारणल्वनिर्व्मा हाव WRIT TSG ऽपूव्वेवादः । BRR कल्पनं संस्कारवत्‌, इह तु विध्यनुशि्टा लिडः कायै- तामाह | किञ्च कामौ काम्यादन्यत्‌ काम्याव्यवहित- ानजनकलेनाभिमतेत्ययैः, "काय्यैतामारेति, का्यैताग्यबोपे चष्ट- जमकलमेव योग्यता तजश्चानश्चा दर विनाश्रिनो यागस्य ख्गसमय- शाचिव्यापारजनकलन्नानं विनाऽनुपपन्नमिति कार्यऽपरवंङूपवापारे fas: श्क्रिरावश्यको ति भावः । नन्ववगुरेदित्यचान्यया सिद्धिषतु- एवरादित्ये खति नियतपूवैव न्ति माचस्य feeda श्रतयातमारूपा- निष्टगधनलस्वावगोरणेऽलाभाकनिटत्यनुपपन्तिः। न च तादृ्रनि- यतपूव॑वर्तित्वमाचस्य लिदग्रत्ययादवगतौ प्रमाणान्तरात्‌ खाधनला- वगम दति ae तथा सति यज्नेतेव्यादि ्रवन्तेकखखेऽपि तथा सुव- शवेन तजा्यपूवेवाच्यलानुपपन्ते रित्यस्ररसाग्मास्ह safaris: फलसाधनत्वान्वये फखसमययस्ायिव्यापारोपधायकलत्व योग्यता तयापि Tear विमा यागे प्रदत्यतुपपतत्या श्रपूवं कामना्थेमपूरवश्ञान- सावश्यकलत्वेापूरव श किरप्यावश्क्तेत्यार, ‘fata | केचित्त लाघवान्नियतपूरवंवत्तिंतान्नानमेव निवत्तकमिति as शाधनत्ानवगमेऽपि न चतिः। न चेवं प्रटत्तावपि नियतुपूर्ववत्नि- aera हेतरस्ठ किं साधमताज्ञानार्थ' प्रवन्तेकस्यसेऽणपू्ववाच्य- दुरितकल्यनं यागे तु नैवमिति न प्रतिबन्धिरिति दिक्‌। ‘ew त्विति तच षोक्ठयोग्यताच्चानविरुहादिदोष इति न तौल्यमिच्र्धः। इतोऽपि क्रियायां न कायेतान्वय द्याह, "किञ्चेति, नित्ये यभिचारादाह, 'कामोति, काग्ये मिचारादाइ, (काम्यादन्यदिति । न च पाकत्वात्‌ पाकः कायं Zag ३९९ वक्वचिन्तामयौ साधनतया श्वातमेव कव्यतयाऽवैतौति नियमात्‌ न तयेति वाच्यं aw naw साधमताञ्चानागनुषरणणदपि त॒ प्रवन्तंककाय्येताज्ञानाये काय्यैतान्वयबोधे च फखवसेन काम्यसाधम- aaa योग्यताल्वादिति ग कोऽजाखरस care: | "काम्यादन्यदिति यः काम्यभिन्नते सति यत्कामनाजन्यप्रटन्ति- हेतुकाय्येताश्ञान विषयो भवति सोऽवश्छं वद वयवडितखशाघनतया mat भवतोति भियमा्थेः, we धत्काममाणन्यप्रवन्तिविषयत्वमा- viet श्रपूवेमादाय इविराशुपादाने यभिशार इति प्रडत्तिहेतु- काय्यैताज्चामविषयत्वपय्यन्तं, श्रपूरवे-यागोभयगो eH aaa ETE ग्नम विषयल्वेनापूवैमादायापूवं व्यभिचारवारणाय favaarfane- ware सत्यन्तोपादानं, विषयता विग्रेषः प्रल्तिषेतुतावच्छेदक्यै- waren विशेष्यत, यत्कामनापदेग च शतिसाध्यलाप्रकारक- यदुरेश्छककामना विवकिता, तेन चिकोर्षात्मकयागगोचरकामनावा- अपि प्रटत्तिषेतुवेऽपि amare यागे न afte, नवा इविराद्युपादानगोचरकामनाया श्रपि प्रट़न्तिहेतुलाद्भविरादिमा- दाय यागे afin, प्रटत्तिख प्रमाजन्यत्वेन विगरेवणौया तेना- पू्वकाममया et Saad न व्यभिचारः न च ag Waay अम-प्रमासाधारणस्य vane व्यभिचार दति are | प्रशृतेऽपि खर्गाव्यव हितसाधनत्वश्रममादाय सिद्धमाधनापत्या साभ्ये प्रमाविषयव्ूपश्ञातत्वपय्येन्तस्या विवितल्ादिति मन्तव्यं | 'कामिन- मितौ अभिचारः, ana ante तदपेक्त्युपगमादिाङः। ग च तन्मते WRATH YHA TE | ९२५ कियायां कामिनोऽन्बयो योग्ः। न ख वृत्तिकामख परे प्रटतव्ेभिषारः, भोदनकामस्य तच प्रहन्नेः, ठत्तिकामना तु तत्कामनोपयोगिनौ न तु साक्षात्‌, WHAT साधनसाधने VStar स्यात्‌ | काम्यसाधमन्बं प्रवल्तकं स्लाघवादिति चेत्‌, न, भोजनकामस्य सिदधौ- दनस्य पाके प्रत्तिप्रसङ्गात्‌ तस्योदनदारा भोजन एति खगेकामनामाचवत इत्यथैः, "अन्वयः" प्रटन्तिविषयलं, "योग्यः" wal, कियायाः खर्गावयवदहितसाधनलाभावादिति भावः । तथा- WMATA यामे WAT कामनाथेमपूर्वज्ञागस्तावश्यकनेना- एवं श्रक्िरप्यावश्चकोति fara: । ‘efwaraefa, wae ag- खवहितसाधनत्ाभावादिति ara: | 'तत्कामनेति ओदनकामने- we, न तु साच्लादिति, प्रष्त्तिेतुरिति wa: “अन्यथेति afi कामनाया ओदनकामनासम्पादकलत्नाभावे दृव्यथेः, "साधनसाधनेः afrarqaaa खाधने ठ प्रावन्यया सिद्धे पाके दति यावत्‌, ‘vated ादिति तन्मते ठ्भिकामख्छ प्रढन्तिनं स्यादित्यथेः, काम्यसाधमता- wre प्रवज्चिद्ेतुतल्ादिति भावः, (काम्दसाधनलमिति साधन- TAUNTS काग्यप्रयोजकतामाषमित्यथेः, लाघवादिति कारख्कारणब्यावन्तं कागन्ययासिदडूलाप्रवेगेन अालात्छाधनत्मपेच् स्पध्यत्व-साघनल्वयोरेकदा भाने विरोध इति वाच्यं । वादिमेदेवाविरोधा- fay: | खवच्छेदमेदमाए्दाबादोष cei (कन्येति, तथाच awe Rae तत्वचिन्तामौ ` साधनत्वाविश्येषात्‌, विशेषे तु यवाव्यवहितसाधनं पाकः तत्‌ न काम्यं यञ्च काम्यं तच नाव्यवहितसाधनं wart न nefa: । aq पाकस्य fastener भोजनसाधनत्वं न सम्भवति हारस्यासाध्यत्वात्‌ ्रोद्‌- नान्तरदारा च तथा प्रतिसन्धाने अब्यवहितविग्रेष- asf कृतोन पाके प्रवसते श्रोदनान्तरे इरे साघ्ा- क्षाधनत्वादिति चेत्‌, न, पाकस्य भोजनसाधनत्वे छाचवा दित्यथेः, “साधनतया विशेषात्‌" प्रयोजकत्वा विग्रेषात्‌, ‘faige fafa शाशादिगरेषणे लित्यथेः, ‘aw wed, “श्रव्यवडितखाधनंः साखात्‌साधन, (तन्न॒ काम्यमिति, fagatfefa भावः । ‘aq भोजने, “श्रव्यवहितसाधमंः साखाल्चाधन | इदमापाततः बलवदनि- stqafuaqrre प्रतिबन्धकतया सिद्धौदनस्य पाके sara सम्भवादिति ध्येयं । “पाकस्य बिद पाकसख्छ, ‘ater’ भोजम- प्रयोजकलत्वज्ञान, ‘aca यस्य यद्द्वारं ae तत्घाध्यवनियमा- feau:, ‘au प्रतिसन्धान इति भोजनप्रयोजकलप्रतिषन्धाग- इत्यथैः, “श्रव्यव डित विशेषणे साखात्नविशेषणे, “शओ्ओोदनान्तर इति, तस्यासिद्धतेन तजौदनलवरूपेण काम्यतवस्यापि सम्भवादित्धाश्रयः | ater’ भोजनप्रयोजकलवश्चाने, ‘faire’ विशेषरूपेष् छब्थवहि तपदमैयश्यमिति भावः | “येति ater sae, “यदिति मोगग- मित्यथः, “शोदनान्तरेति, तस्यासिद्धत्वेन काम्यत्व (मत्वभिमानः। ‘ateq- शब्दास्यतुरोयखद्े STATE: । २९६०. विेषस्याप्रयोजकतया ्रोदनमाबस्य दारत्वाव्‌ तस्य ख साश्यत्वाविवाद्‌ात्‌ | wizafaaxe च fas भ्रोद्न- कामनाविरहइात्‌ न तुख्यत्वं | नन्वोद्ने सिडत्वात्‌ यथा न कामना तत रव aaa न, अरथोदनान्तरस्वा- सिद्त्वमादाय^ दारता afe कामनापि स्यात्‌ तस्यासिद्धत्वादिति चेत्‌, न, पाकस्येकविगेषदारता- बाधो न विज्चेषान्तरदारता विरोधय सकलविग्रेषस्येकच ओदटनमनिष्टदारताज्ञानस्य, (दारलात्‌' दारतया Bag, Ae’ Tema, “खाध्यला विवादात्‌" पाकषाध्यला विवादा दिव्यैः | मसु तथापि पाके प्रश्यापन्तधद्यता Tala WC, श्रोदम- विश्रेव इति, यत्किञ्धिदिषयसिद्येव सामान्येच्छाविच्छदात्‌ । म ख तथापि श्रोदनलवरूपेण काममा सम्भवत्येवेति वाच्यं । तादुश्काम- नादश्रार्यार yadfteerfefa भावः। भावमविद्ानाश्रडूते, ‘afefa, डारतापिः दारतान्नानमपि, (धारता इारताज्नानं। मावसुर्‌ूघाटयति, “पाकश्येति, दारताविरोधौ" सामान्यतोदारता- (९) शओदनान्तरमसिद्धमादायेति we | (९) तादृश्यकाममयेति ग° | विशेषे चेति, अत्किधिद्विग्रेषसिद्येव सामान्येच्छाविच्छेदादिति aa! श्द्मयमविद्धाम्‌ wee, ‘afafa, खाश्रयमुद्काटयति, “पाकस्ये्यादि 1 गन्वेवमपूव्ये कामिकन्तेखतया न बुध्यते काग्धाद्वड्ितसाधनत्वेन पथमं 43 RRS avaferntaat दारत्वासम्भवात्‌, श्कविशेषसिद्ौ तु तस्माबकामना विच्छिद्यते, न हि सकलविग्रेषसिद्त्वेन सामान्धकाम- माविच्छेदः, सकलवि्ेषसिदेरसम्भयेन तदनुष्डेदप्रस- HI | अथ वा काम्यादम्यत्‌ सास्ादसाभनत्वेन जचाय- मामं यत्कत्तेव्यतया कामौ बुध्यते तत्काम्याग्यवदित- साधनमन्तरा RAI | यदा काम्यादन्यत्‌ कामी प्रथमं काम्याव्यवहितसाधनं कनव्यतयाऽवैति पञ्चात्‌ तद्‌- न्ञानविरोधौत्ध्थंः, wavs’ सामान्यकामना, यागेऽपू्व्वा्थि- तया went “यागे रागादङ्े पेपोति सजविरोधात्‌, अन्यथा aifware, ‘wa वेति, ‘sarwaaafa तदसाधनलेनेत्यथेः, "कन्लेदयतयाः तत्कामन्नतिसाध्यतथा, “काम्याव्यवदितेति तदव्यव- हितिसाधनजनकतया waa, श्च खगेस्छापि ख गेकामद्ति- साध्यताज्चान विषयत्वात्‌ खगं व्यभिचारवारणाय विषयता विशेव- ania काम्यादन्यदिति, एवमयेऽपि । "तद्द्ारेति काम्धाग्यव- डितसाधने काय्येताज्ानदारेल्येः। ग च यागस्य श्िरत्व-जिर्या- पारत्वभ्रमवतो विनापपूकेका य्येताबोधं यागकाय्येताबोधाद्यभिकशार- इति वाच्यं । yeaa तदभावात्तल्ये काय्यैलासंघर्गायदस्येव ast- वद्धोधामावादिव्ख्चे राइ, (खथ वेति। “यदेति, न च यच साच्लात्‌ साध्ब- wa ॒कामिप्ररत्तिस्तच्र व्यभिचार इति are) परम्यरासाधमनिषप्रडत्ति- प्रयोभकेच्छावतः कामिपदेन वपिवच्ितत्वात्‌ | न चैवमपि स्मिरत्व-निर्था. प्रारल्वभ्नमवता कामिना यज यागः कत्तव्यतया बुध्यते ay अनिचार इवि शब्दास्यतु रो SSS THAT | ११९ waa अव्यवहितसाधनमिति प्रथमं यामे कामिशा- ग्येतावोधोऽयोग्बतापराहत खव | उन्तानासतु विवाद विषयोलिङः समभिव्याहइत- क्रियाम्वितिकायैतावोभिका प्रमाणलिडत्वात्‌ लोकिक- दयादिति भावः । “श्रयोग्यतापराइत इति काम्याग्यबदितशाधने RAAT TAT RAAT AAT EIT इतर्थः | “क्ताना स्विति नेया चिकोलताना इत्ययः, उक्रवाधकमनिराच- द्यानुमानेन यागाज्वितकाग्येताबोधकलसाधनादुन्तानलं, न॒हि बाधकसत्वेऽनुमानसहखेरपि विषथसिद्धिरिति भावः । “विवादविष- चोजिङ्िति, जौकिकलिदिः sina: सिद्धा धनवारणाय “विवाद्‌- fora इति खगेकामो यजेतेत्धा दा वित्थः, "सममिव्याइतेति ‘@ खमभिगयाइतधालये विग्ेव्यककाय्येलप्रकार कबोधजनिङेत्वयैः, अपूव चापि faa बिद्धखाचनवारणाय खसममिव्याइतेति । a चापूवकास्ेताबोधानन्तरं यागेऽपि कायतानोधात्‌ सिद्धाधनमिति wre) agarafea: प्रागिति साध्ये विशेषणोयलादिति ara: | भ्रमाणजिडलादिति काम्बेतवप्रमापकलिङ्ला दित्यथेः, तेनावदुरे- are | परम्परासाधनविषये श्याशुविनाध्ित्वच्चागवत्वेन कामिमो faite- खात्‌ । शविवाददिषय इति, रतश्च सम्प्रदायमते खोकिकलणिखा sua: लिद्साधनवाराय | खयुव्वस्यापि क्रियात्वेन सिद्धसाधनादाष, (सममि- खाहतेति । न चावगुरेदिवत्र शभिचारः, लिदविगेवहेतुतव aerate , ४० । तत्वचिन्तामणो feeaq, शिङ्पस्थाप्यं ard समभिव्याहृतक्रिया- fad लिडन्पस्थाप्यका थत्वत्वात्‌ पचेतेतिकाय्यैत्ववत्‌, दिव्यादौ डेतु-हेतमतो िडिन्धादिना विहिते श्रासंशरा-पराचंना- fefafea ख लिङि न वयभिशषारः। नवा gaifeqs व्यभिचारः AW धालयं Rae बाधेन काय्यैलप्रमापकलाभावात्‌ | म खं ुर््जादित्यच कथं व्यभिचार वच्छतौति वाच्यं । "नान्याविदयुपक्र म्याश्धयो रेव तदुद्धावनात्‌ | afer उशाना cae मो मांसकोन्तामा care, निच क्रक मतमाखम्बा खपचहानिकन्तंतया ward, इत्यश्च श्रमाणलिड- ल्ादिति वथाश्रुतमेव साधु, हेतु-हेतुमतो लिंडिन्धादिना विरि तस्यासंशादि विहितस्य च सिद्धाथेकतया प्रमाणत्वाभावेन व्यभिशा- राभावात्‌ । न च तथापि gaifeae व्यभिचार इति ara अगधालुमानदयवदेतदनुमानेऽपयस्छ दोषस्योदनोयला दित्याः | शिङ्पस्याप्यमिति विवादास्पद शिङ्जन्या काम्येलोपखितिः खजनकलिडःसमभिव्याइतधात्वथे विशेव्यककाय्थेलप्रकार कबोधलमिका शिडमजन्यकाय्यैलो पख्ितिलवादित्धथेः, अतएव aaa पचे- तेत्यादिकमादाय सिद्धसाधनं, मग वा aaa सुखादि- टृक्तर्यागेऽपि सत्वेन व्यभिचाराभावाद्धेतौ उपस्ाप्यान्तवैयश्यमिति "जिदुपस्याप्यमिति | rer सिद्धसाधनं काग्ैतवस्यानुगतस्येक्येन लिदुपस्ाग्य- स्येव तस्य कदाचित्‌ कियाग्वयात्‌ Tay हेतौ व्यथंविगरेषयत्वं wear सयेवाच्यमिधारादिति चेत्‌, ग, frost काग्ैल्वोपश्ितिः ततृक्षियाग्वित- शब्दाख्थतु रोयखरेऽपुव्येवाद्‌ः | Bet यागो वा कायैत्वाम्बितः सिडःसम्बसितधातुप्रतिपाद्- त्वात्‌ पाकवदित्यनुमानात्‌ कियाकायेत्वावगमेनापू्व करुष्यमिति, तच naa या गाम्बितकाय्येत्वबोधकत्व fast बोध्यते नतु feat न ख योग्यताज्नानं विना तत्सम्भवतौत्युक्तमेव । न हि योग्यतादिकं विनैव तदनुमानप्रामाश्यप्रयोजनमाबाद्म्बितममि- धौयते शब्देन, TaN, कुर्य्यादित्यज व्यभिचारात्‌ जेदस्यानुवादकतापाताञ् | wai यागो वेति यागः खप्रतिपादकधातुखमभिग्याइतलिद्‌- TUR AAACN AAS: लिङ्ःखमभिव्याइतधातुप्रतिपाद्यलात्‌ पाकवदित्ययंः, ‘fase fafufweat, तेनावयुरेदित्यादौ a व्यभिचारः । शक्रियाकाय्येलावगमेनेति क्रियाकाय्येत्वावगमस्य प्रामा- शिकलेनेत्ययः, दूषयति, ^तजेति, "बोध्यते" अनेनानुमानेन बोध्यते, इत्युक्रमेवेति, दूषणमिति शेषः, श्रखितमभिधौयत इति शाब्द- बोधोजन्यत इत्यथैः, तथाच बाध इति was ‘gaifeqafa त्र धाल्धं AAA बाधेन साध्याभावादिति wa) इदमुप- wae खक्षक्रमेणए बाधोऽपि बोध्यः। ओओतुरुक्रानुमानानम्तरमेव काग्थत्वबोधिका लिदजन्धकाय्येत्वो पस्णितिल्वादि्चर तात्पर्यात्‌ । काय्यै mer इति लिदजन्यकाग्येत्प्रकारकमोधविश्ेष्य इत्यथः, ‘fagueg fafufeout खतो aragifears व्यभिचारः । दूषयति, स्तवेति, वाच बाध इति भावः। कुर्य्यादिति, घातु-प्र्ययोपस्धाप्यक्ृ्थोः BER ` लत्वचिन्तामयौ नन्वपुव्वं ब्युत्यत्तिविरहः तथा fe प्रसिदाथखगै- कामपदसममिव्याहारान्यथानुपपक्या उपस्िते शक्ि- TRAST | न च शाब्दानुभवात्‌ ya अपुब्युप- fed? मानाभावात्‌ Steerer अवाच्- विचिप्रटृत्तिरितिर पराश्रयं मला दूषणमाह, बेदस्येति, इदमा- पाततः भिन्ञप्रकारारकतयाऽनुवादकलत्वाभावादिति aaa | ब्युत्पन्तिविरह दति विधेः शक्तिग्रहासन्भव इत्यथः, “समभि- श्याहारान्यथानुपपत््येति तदुपद्यापितस्स सखलगेकामनावतो यामे ङतिखाध्यलाग्वयानुपपत्येत्ययः, "योतय येतनेमाग्वयः | मनु अन्य थानुपपत्या जन्मान्तरोयमंस्कारादेव तदुपस्ितिः कश्पनौयेल्यत- आड, “श्रपू्वेवव्याघातादिति, शाब्दबोधात्‌पूवै प्रमाणान्तराविषय- (९) पूर्व्वो पशितिरिति क ° | (९) वेदप्रङुतन्तिरितोति ae | परस्परमनन्धयादिति aa) न॒ चामेद रवाग्वयः, भिन्नपकासोपस्थितिं विना तदमावात्‌ खच बाधोऽपि बोध्यः। मनु agent हेतुवांच्य इति ज व्यभिचार इत्यत are, ववेदस्येति वेद प्रतिपाद्यकाय्येत्वारेर्बा धावष्डेदक- तया प्रागेव सिद्धेसत्तरानुमानयोः खातन्व्येणेवेत्य्थः | ग च भिन्नप्रकार- कलत्वान्नानुवादकलत्वमिति वाच्यं। समानविषयत्वेग तथात्वमितिमतेनोक्ल- त्वात्‌ । वस्तुतो भेवमनुवादकत्वं अन्धथा लम्भतेऽप्यापत्तेः MATS कदावचिदनुमितस्येव तवः wate) यदि च नियमतसथाऽमावान्नामुवाद- कत्वं तदा प््छतेऽपि ae, तस्मात्‌ प्रथमदूषण ख्व aT । “प्रसिद्धेति, इडय्यवहारादेरमावादिति भावः । “अपुत्वतवेति श्ाग्दानुमवाव्‌ पूव्वं मा- प्ब्दास्धतुरोयखद्डेऽपुव्वेवादः | ty arma । न च लिडगदिना तदुपश्थितिः, ग्यत्पत्य- नन्तरं तव्हलतावग्धोन्याश्रयात्‌। न ख कायैत्वेनोप- efga तज शक्तिग्रहः, उपलक्षणं हि स्मरणमनुमानं Tata सम्बन्धाग्रहादशक्यमिति। मेवं । काये धम्मिखि काययत्वेन शक्तिग्रहात्‌ कायैत्वविशिष्टश्योप- बखेवा पूवव ूपत्वादिति भावः । भनु auto amiss waa मखपपद वदित्यस्रसादाह, “वाश्यते ति, प्रकारान्तरेनापूवस्योप- fet तद्वाश्यत्वं विनापि तद्दारा जनकल्वनिख्चयभ्भवादिति भावः । ‘amen’ लिडा दि माऽपूवौ पस्धितौ, श्रपूवेलनेवोपख्धितिः प्राक्‌ नास्तोत्याश्येनाशङते, “न चेति, ‘sqafea उपस्धिते, ‘ww feefer समरणं, ‘seta सम्नन्धाग्रहादरशक्यमितोति, सरके सम्बन्धगहस्य wafaat साध्यव्याप्य्ेतुसम्बन्धयदस्यापेकित- बरादिति ara: दढाभिसन्विः समाधन्ते, भेवमिति, ard ध्िशोति area ध्िणोत्यथेः, "का सैल विशिष्टेति घटा- ®) खगत xenfe: इति भाव दन्तः पाठः wget गासि | गानराविषयत्वमेवापूव्वत्वं तद्याइन्यत इत्यथः, “व्ववात्वेति प्रकारान्तरेण Te वदेव दारमादाय यागे साधनल्वाग्वयसम्भवे कियाकाखेतवमेव लिष्- = ५ लवपन्बेमिव्यध ~ € त्वादिव्यर्यं ४०१ wy स्यात्‌ ब , SAYIN Wey Eee, कराये इति । न्वेदमपि खगं साधनताबोधे सति खर्गकामनियोन्यान्वय- Taare स्यात्‌ ख च घटादौ, Gy वा, ATE बाधात्‌, aver Res तक््वचिन्तामणौ ख्ितमेव ततोऽन्विताभिधानदशयां -यागविषयकं कायमित्यनुभवः सवगेकामान्वयायोग्यतया aifea तिरस्कत्य क्रियाभिन्ने योग्यतावशाद्‌ यागविषयक्षापुववं पय्यैवस्यति न त्वपव्वे्वेन शक्तिगरहः । न चापू काग्येमित्यनुभवः, भवति च सामान्यतः सम्बन्धवुदिः सहकारिवश्वात्‌ विशेषबुद्यपायः यथा तथैव saat सम्बन्धग्रहात्‌ कतृ विशेषसिदिः। ननु areata किं घटादौ शक्तिग्रहः उतापूववे उभय वा, नाचः अन्धप्रतिपत्तावन्धशक्तिग्रहातुपयोगात्‌। नान्त्यो प्राग- दिकमिति शेषः, ‘wafavat काय्येमिति, सखवगेसाधनमिति रवः, "खमेकामेति खनेखाघनलाग्ययायोग्यतयेत्यथेः, “विगरेषबृद्युपाच हति लामाम्बरूपेर विजरेववद्युपाय दत्यथेः, “waa रतः सम- wae, ‘safanafa weetet wWaavifefanafafgft- wet? | uftefageaefat wea, ‘afafa, srrqufert- ——_—_—_—_—_$ (९) qeweee: | fd त्वादि विदेषसिंडिरि ये इति we | ॥ दन्वेयेन किसपराडं इति चेत्‌, न, निद ॥ ्नभ्वे जाते तदादाय खगेकामान्वव- प श्विषगमारित्छाड्डः | '"यागविषयकमिति, (क काय्येयोविथ-विषयिभावः संसगे इति ष । Digitized by Google प्ब्दास्यतु TSS SYA वादः | Rey Taher a ft चेत्‌, न, येन हि रूपेख शब्देनानुभवो चेन रूपेण शक्तिग्रहः पदाथस्ररणब्व शान्दानु- भवतु 9 A fe प्रमेयत्वेन शक्तिग्रहः पदाथस्रणश्च Vera शाब्दानुभवहेतुः | रखवश्च घटादावेव कार्ये अक्ता Rafeia शक्तिग्रहस्ततः कामिति सरणं ततो a TAT ea प्रचुरद्रव्य-गुख-कम्माणि कार्य्याणि यागविषयकं काय्यैमित्यनुभवो भवन्पुव्वेमा- योग्बत्वाञ्च तस्य स्थायित्वलाभः। अतरव स्मार ष्या वश॑ भागुपल्ितेरितयथे, शयेन होति शर्तियह-पदा्यं- Cw vara काय | र्दा चुभवानां समान का्यै-कारणभावो म तु SAPs, a करखः _ ee गौरवादित्यर्थः। नु समानविषयलेनेव काय्यै F समामप्रकारवेनेत्य € 1 & ATS 9 न्‌ wifa, परा चय Wrway> अ नेयते त श्राह द कत्वा सेनेव त्वे पट्टा येद्मरणश्च, तथाच समानप्रकारकलत्वस्यावश्छ- ष ® ice bila हेत्दुत्वमिति भावः । “सरणं घटादेः सरण, ae ps Se सर्गपययैन्तखखा यिकाय्यैलाभ इत्यत श्रा, यागविषखय कका सर्गषाघनलान्वये खगंपय्येन्तस्धा- विद्ध योग्य | gg eT ee ee aN रूपत्व इच्छे त्यर्थः । शश्रतएवेति यत एव प्रथमं न । रों | ey Teta, err ह्यतो नियोज्याग्वयानु पपततिरतदवस््ेवेयत are, aa " मागध चछ ए ड्कत्वमाचश्च न तन्नं किन्तु समानविषयत्वभयपि 288 तक्वचिन्तामणौ खितमेव ततोऽग्वितामिधानदशयां यागविषयकं कायैमित्यतुभवः सखगेकामाग्बयायोग्यतया घटादिकं face क्रियाभिन्ने योग्यतावशणाद्यागविषयकापववें पयैवस्यति न त्वपुव्वैवेन शक्तिग्रहः। न चापू काययेमित्यतुभवः, भवति च सामान्यतः सम्बन्धवुद्धिः सहकारिवशात्‌ विेषबुद्युपायः यथा तवैव वरठमाचे सम्बन्धग्रहात्‌ कतृ विशेषसिदहिः। ननु areata किं घटादौ शक्तिग्रहः CATT उभय वा, नाः अन्यप्रतिपन्लावन्यशक्तिग्रहानुपयोगात्‌। नान्यौ प्राग- दिकमिति शेषः, “यागविषथकं काय्येमिति, खगे साधनमिति गवः, “खगेकामेति खगं खा धनत्वान्वयायोग्यतयेत्यथेः, “विगरेषबुद्युपाय इति सामान्यरूपेण विगेषबद्युपाय शत्यः, “aaa हतः सम- wow, ‘nefanafa पक्रत्यादौ पाककर्बादिविग्रेषसिष्िरि- eu? | afrafagzarefad wed, नन्विति, प्रागनुपखिते- AN, (९) छत्म्ययस्येत्धथः | (र) ATT लादिना विशैषसिडधिरि खयं इति we | aquiad:, wae क्रियायां तदन्वयेन किमपराद्धं दति चेत्‌, भ, निल wea इव यागविषयकं काय्यमित्नुमवे गाते acer खगंकामाग्धव- योग्यताबुडौ Aware ानण्यपगमादित्या ङः । “वाग विषयकमिति, विषयत्वं न प्रकारः, किन्तु याग-काग्यैयो विंषम-विषभिभावः daa इति पब्दास्यतु रौयखद्छेऽपूच्वं वादः | Rey, qafeafiia चेत्‌, न, येन fe रूपेख शब्देनानुभवो जन्यते तेन रूपेण शक्तिग्रहः पदाथस्मरणब्व शाब्दानु- भवहेतुः, न हि प्रमेयत्वेन शक्तिग्रहः पदाथेस्मरणश्च घरत्वेन शाब्द्‌ानुभवहेतुः | रवश्च घटादाषेव काय्यं wat लिङिति शक्तिग्रहस्ततः काययैमिति समरणं ततो योग्बतादिवशत्‌ प्रचुरद्रव्य-गुण-कम्माखि कार्य्याणि विहाय यागविषयकं काययैमित्यनुभवो भवन्नपुव्वमा- लम्बते योग्बत्वाञ्च तस्य श्थायित्वलाभः। wav रिति wie प्रागतुपखितेरिव्यथैः, येन रौति शक्रिगर-पदार्थ- ऋरण-शाब्दानुभवानां खमानप्रकारत्ेनेव काय्यै-कारणभावो म तु खमामविषयतेनापि गौरवादित्ययः। मनु समानविषयतेगेव काय्यै- कारणभावो न तु समानप्रकारलेनेत्यत श्राह, न होति, "पदाये- BUY’ प्रमे यतेम पदायंस्मरणश्च, तथाच समानप्रकार कलवस्यावश्च- Rare Suu हेतुतमिति भावः । “ACW घटादेः समरणं, ननु RSA कथं स्रगेपय्येन्तस्थायिकाय्येलाभ इत्यत श्राह, 'योग्यलाचेति यागविषयक कारं खगेषाघनलान्वये खगप्येन्तस्वा- यिलस्य योग्यतारूपत्वाचचेत्यर्थः। “अतएवेति यत एव प्रथमं न बोध्यं । ननु खायिलवानुपस्धितौ नियोज्याग्वयानुपपत्तिलदवय्ेवेत ae, ‘atuerfa | समानध्रकारकत्वमाच्रश्च ब वन्नं छन्तु समागविषयत्वमपि 44 ned avaferntaat वाक्धार्थासुभवमाजविषयत्वात्तदपुव्य । नम च समृता- नामाकाङ्कादि वशादन्बयबोधः पदेन क्रियते, न चापुवं winery दति aw शक्तिग्रह-पदाथस्मृति- WANA समानप्रकारकतामानेख हेतु-देतुम- वावधारणात्‌ लापवादावश्यकत्वाञ्च, Aq कचित्‌ सह खारमाजेख अन्बयप्रतियो गिन शवो पस्थितिस्तथा, गौरवात्‌ गोपदाद्पुवेगवाननुभवप्रसङ्गाञ्च । विश वैशि्चमोषे सव्वं तथेव, अन्यथा पवतौयवहिर्व्याप- तज॒न्चानमित्यथेः, ‘aga’ अपूवेव्यवहारः, “पदेन क्रियत दृति, नियम इति ओेषः। श्रक्रियदेति, तथाच ताद्श्रनियमोऽसिद्ध इति wa: | मन्वाका शादि पदश्वले प्राद्मपदा्थौ पस्धितेरंतुलस्य इृष्टवाद्‌- जापि तयेत्यत श्राह, "न विति, "कचित्‌" च्राकाशादिपदे, तथाः श्ाब्दधोखेतुः, “पूर्ति शक्रिगडाविषयोग्रतेत्ययः | aq विशिष्ट त्रै शिश्चबोषे विग्रेषणतावच्छेदकप्रकारकविश्षणश्चानख्य ana थागविषयककाम्यैवाम्‌ खगेकाम इति विगिष्टवेगिश्चबोधानुरोधाद- पूवैश्ञानमावश्छकमित्यतश्राह, "विशिष्टेति विशिष्टै थिष्छबोधेऽपि विग्रेषणएतावच्छद कप्रकारकञ्चानमेव शेतुने तु विग्रेवणविष्यलख्यापि तज प्रवेश्र इत्ययः, ‘saw विग्रेषणशविषयतवस्यापि तज प्रवेश, ware तथा wate facet, ब चेति, “शक्कियहेति, यद्यपि wufmaew शान्दानु मवहेतुत्वे मानामावस्षयापि yma प्रवि हेतुत्वं बोध्यं, 'मोपदादिति, सामान्दलच्णा नासतो भिमानः, एवमग्रेऽपि | WRLC STAI | Ree कतया नावगत इति कथं तदन्वयोऽनुमितौ । ay सामान्यलक्षणया प्रत्यासत्त्या सर्वा एवं व्यक्रयो व्धात्ति- ग्रहे शक्तिग्रहे च विषयौभवन्ति, कथमन्यथा पर्वतीय- धुमव्था्यग्रहे तस्मादनुमितिरिति चेत्‌, न, येन रूपेण व्यात्ति्रहस्तेन रूपेख व्थाप्यत्वेन वा पञछ्धम्मेताग्रदो- ofa कारखमल्तु किं तया । अपि च सा यद्यस्ति ममापि, नास्ति चेत्तवापि। किच्च तव देने सास्तौति श्यापकतवेति वयापकताश्चाने न भात इत्ययः, (तदन्वयः तदिष- wa, “तस्मात्‌” तदौयपच्धग्मेतान्चानात्‌, “तेम रूपणेति खमते, AAA व्याप्यतावच्छेदकप्रकारकपखधम्मेतान्नागद्धेवामुमितिदेतुलात्‌, ‘eras वेति महागरौयधूमे ग्टहोतेन धूमयापकवदिखमाना- धिकरणधरमत्वरूपरेण वशि मदन्याटृत्तिलङ्पेण वा बयाप्यलेनेत्यथेः, एतच्च न्यायनये, wert afeerat धूमः धृमवान्‌ पवेत इति च्वानाद प्लु मिन्युत्यत्तेः वदि्याप्यवान्‌ wari श्चानादष्यनुमि- वयुत्पन्तेखेति ध्येयं । “खाः सामान्यप्त्यासत्तिः, 'ममापौति, तथाच कायेलरङूपसामान्यप्रत्यासस्या श्रपूरवोपख्ितेयागविषयककायेवान्‌ ख- गेकाम दत्धन्वयमोघध इति भावः । इ दच्चाभ्वपगमवादेन तेरूपनौ- तदेव बङ़यितुं शङ्कते, “न्विति, श्थापकत्वेनेति परनयेनोक्तं, “अपि चेति, ग छभ्यपगमेनार्थाः कियन्ते, श्छनभ्युपगमेन at frat इति भावः। श्ुवरामिति, आचोक्दोषामावादिति ata) तदेव fazatfa, "कामय, asc arafanraat सुतरामपुवेवाश्यता aaa fe रूपेखापुवस्यापि शक्तिग्रह विषयत्वं पदाथेस्मृति विषयत्वश्ड | न वैवम- पुवत्वक्षतिः, यागविषयत्वाद विशेषस्य aa fad विनानुपस्थितेः, यथा पवेतौयत्वभानं axl नानुमितिं विना । ननु ara यदि क्रियासाधारणेन लिडनशक्तिः क्रिया चायोग्येति योग्यापूवेलाभः तद्‌ नित्यनिषेधा- पुदेयोरलाभः, न हि तचायोग्यतया क्रिया aa शक्यते, फलाश्रवणात्‌ कल्पनायाश्च वौजाभावात्‌। तभानानभ्यपगमादिति we 1 “सुतरामिति, विदणोति, ‘ara लेन होति । शक्रियासाधारणेनः करिथाखाधारणधष्मेप्रकारेफ, *अ- ata साकात्‌फलजमनायोग्ये्यर्थः, “जित्य-निषेधेति सन्ध्यामुपा- सोतेत्यच सन्ध्यावन्दमजन्यापूर्वेस्य म ney भच्येदित्यज कल- GAMING चालाभ इत्ययः, तथाच तवापसिद्धान्त- दति भावः। श्रयोग्यतयाः साक्षात्‌फलजमनायोग्यतया, "फला- अवणादिति नितव्य-निषेधस्यले फलाश्रवणा दित्यर्थः, 'कश्पनायाश्चेति फशकन्यनायाश्चेत्यथः, "वो जाभावात्‌' प्रमाणाभावात्‌, "क्ण समं ८५ 'ममापौतोव्यादिः इति ध्येयमित्यन्तः पाठः agen मास्ति | त्वेनेति, “यागेति, तथाच विशिष्य पूर्वा प्रतोतत्वमपुतव्वेत्वमिति are | “नन्विति, aga कन्ये ज्ौष्क्तिलिंखादिनिय निषेधे वाऽपूव्वेमाहेतोति भावः | ‘a हति, न च तात्पर्य्यानियमः, तथा तात्पर्ये मानाभावादन्यथा शब्दास्यतुरोयखदःे ऽपुष्वेवादः | Ree न च way faala: शास्तार्थीऽन्यच तथेषेति न्यायात्‌ तच्ाप्यपूवेमेव लिङं इति युक्त, न Woda शक्ति- ग्रहः किन्तु कय्येत्वविश्ष्टे ufafa करिया च तथा Waals | न च कार्ययेख समं क्रियाया अन्वयानुपपन्त्या sua पय्यैवसानं, अभेदस्याप्यन्वयादिति । मैवं । न हि लोके पचेतेत्यादौ कार्यये wile शक्तिः afer, किन्त्वनन्यसभ्ये छतिरूपे कायत्वमाचे पम्थिणः पाका- देरधतोरेवो पश्ितिसम्भवात्‌ क्रियाकाय्येत्वस्यान्विता- भिधानलभ्यत्वाल्षथाच धम्मिशि बेरे शक्तिः कल्यनौया ee faareae कायण समं, “्रमेदस्यापौति । यद्यपि मिषधश्थले कलश्चभकणाभावस्य काय्यैवाभावेन काय्धेत्वरूपेण fest न agty- सग्मवस्तथा पि श्रभावस्योत्पाद-विनाग्रश्राखित्नयेऽभावस्यापि काम्य aaa दत्धमिप्रायेरेदं धश्चल रूपका य्यैत्वासिप्रायेण वा | केचिन्त॒ काय्येवं शृतिसाष्यत्वं तञ्च यो ग-केमसखाधारणमित्यभा- qerfa aaa Tas: | 'हतिरूप इति, साध्यं daar दूति भावः। “अन्िताभिधानेति विवादामावादित्याङः | (छतिरूप इति, जन्य-जनकभावेख dar इति मतेनेदं । वस्तुतः Rae खव ara चिकर्षाजुरोधेन तत्रकारक श्ानस्येव परवत्तकल्वादिति। ‘az दति, विधिलिख द्व ॑स्तेनावगुरेदित्यादौ न दोषः। न चामुकपापच्चयकामो गङ्गायां क्ञायादित्यादौ विन्नध्वं सकामस्य स्तवादि- विधौ वा गापूव्वे इारं गौरवादिति ग कियातिरिक्ताग्बय इति वाच्यं । Rue ava fere raat at च क्रिथानिरासेनैव। a fe कियायाः arerear- म्बययोग्धत्वे धम्थिणि शक्तिः कल्पयितुं wat, तस्मा- दयोग्यतया क्रियानिरासानन्तरं तदतिरिक्त wa tim: कल्पनोया५। न च क्रियातिरिक्रकारय्यौत्‌ काययैमाचं लघु ततः क्रियापि शक्येवेति are) यतो न ब्रुमः क्रिया तिरि क्तकाय्यंत्वेन शक्तिः किन्वयोग्यतया क्रियायां निरस्तायां भधम्मिखि शक्तिकल्पनसमये aq क्रियातिरिक्तं तच भक्तिः नतु शक्तिग्रह ferrets: a fe यत्मयुक्तानुपपतत्या यत्‌ कल्पनं तदेव तस्व श्राष्दबोधेत्यथः, ‘ufafw ara, "क स्थैत्वान्वयेति सखगेकामद्ति- साध्यतान्वयेव्ययेः, “श्रयोग्यतथाः सखगेकामङतिषाध्यलान्वयायोग्य- तया, एवमयेऽपि । ‘aw शक्रिरिति तज शकि दव्यथेः, "यतम युक्तेति यन्निष्टखगकामङतिखाध्यलाग्वया तुपपच्येत्य्थेः, 'अरक्रिकख्पना- ८९) तदतिरिक्त शक्छिकल्यममिति we | तद्धित्रलिङ्क्यात्वादित्याङः। मनु शक्तिषेऽपि कियाप्रवेशामावाद्यदि waif क्रिया नान्धेति तदाऽपुव्वंमपि तथा स्याषस्यापि प्रागमुषस्धितत्वेन तदगप्रवेश्राव्‌ | यदि च समागप्रकारकत्वेन हेतुत्वात्‌ तदप्रविषटस्याप्यन्बये अ विसोधस्लदा क्रियायामपि तुल्यमित्धत are, (न fe यदिति, तथा किया प्यक्तानुपपश्या area योग्धापि क्रिया arate उक्षनिवमाभ्बष- गमादत wa दिट्रितरत्ववत्‌ क्रियाति रिक्षकग्थेत्वमेवाग्वयवोधप्रकार दति दम्ति, पू तु नेवमनुपपत्तिरिति भावः दति प्रकाश्ः। शरब्दाल्यतुरोग ख ददेऽपूव्वेवादः | Rut विषयः, wa काय्येष्वेनापि तदतिरिक्तकारयये रव व्रक्िकख्यमान्नित्य-लिषेषयोरपि वतदेवोपासनाद्यम्बय- and festa न तु ada धष्िखि बापकाभावात्‌ लक्षणाप्रसङ्गाख+ | घटादि लिङ दिति Sfeafeerae शक्रिकल्यनादित्ययेः, "उपासनादीति बग्ध्योपासनादौत्यर्थः, “श्रादिपदाजिषधविधिखले कखशच्चभकचणाथ्- भावपरिग्रहः, ‘awdfa, वेदिकशिडःः arf ufaea शक्रिकण्प- नादिति भावः। ure wae शौ किकशिख्लं का्येलगरक्रता- बच्छेदकमित्यभिप्रायेश, श्रन्यथा तज fara शक्कतावच्छेदकले शचणाया ्रसद्धतेरिति ध्येयं । wana: awasqae शङ्ि- शहाविषयत्येऽपि श्राब्यबोध विषयत्ववत्‌ क्रियाया aft काय्यैलदूपेण afzafee: शक्रिग्रहाविषथत्वेऽपि शाब्दबोधविषथलसम्भवात्‌ | न fe arene इव तन्मते याद्मपदा्थष्यक्रौ शक्रिधोरपेकिता, किन्तु वटाथेतावच्छेदकर्पेश यशरङुभलिद्धभ्मिणि शक्रियहादेव शाब्दबोधे चोग्बव्यक्नर्भानं । किश्चैवमपि भिषेधस्यलेऽपूर्व्वालामः तज कलश्च- * भन्वेवमपि निषेधापूव्वैभावो न स्यात्‌ कियातिरिक्कनिषेधे काग्यैता- बोघेगोपपत्तावपुव्वैकाय्येलावगमकल्पने मानाभावात्‌ । न च प्रागभावरूपे fara eran बाधान्नेवनमिति वाच्यं । ्लेमसाश्रारगस्येव तस्य vawe- लेन प्रागुक्छत्वाव्‌ तस्य चाबाधादिति fear) “लच्शेति विभिड्ग्रल्त- पदस्य Het लाच्चणिकत्वादित्वथः | मनु यदि घटादिकाग्धेतवेन लिख - इक्िग्रहस्तदा Wyler घटाद्यतिरिक्ककाय्येतवेन चेत्‌ तदा अ्रक्तिद्यद्न श्व ब खात्‌ वस्पराडुपश्िते रित्बव ore, (घटारिच्लिति कागयत्वमाचं ररव Bur araPantaat afane न तिरस्कियते न पुरस्कियते उभयथापि गौरवात्‌ | अ्न्विताभिधानदशयान्वयोग्यतया तस्या- vam: विधिप्रत्ययस्य ख तच्राप्रयोगः केवलस्य तस्या- साधुत्वात्‌ | धातुसमभिव्याहारस्यञे च तदर्थेनान्वय- बोधजनननियमेन घटाश्चप्रतिपादकत्वात्‌। अतरवाप्र- भक्ठाभावस्यापि क्िथातिरिक्रतथा काग्यत्वङ्ूपेण खिद तस्व बो धसम्भवात्‌ । TTT प्रहृति-प्रत्धया थेयो रभेदाग्वथब्या्थत्पश्ञतथा fast क्ियादेने बोधसम्भव tala ae) गतु घटादि खण कास्येवख श्रक्यता वच्डेद कले यजेतेत्यादौ Haagen: चटा दि भिशनकागये- तस्व श्रक्यतावच्छेद कलेऽपू्बेश्यानुपखितलात्‌ कुज काय्यैलश्रक्रिगरह- दत्त श्रा, ‘azifefefa, डभययापोति चटादिभिन्ञकाय्वंवसख चटा दिलखणकायेतवष्य वा शक्यतावच्छेद कलव इत्यथः, किन्तु कार्थं त्वमेव श्क्यतावच्छदकमिति भावः मनु सामान्बतः कायस शक्यतावच्छेदके यजेतेत्यादौ बरादेरपि शाब्दबोधे arate रित्यत six, श्रग्वितेति श्ब्दबोधदगश्रायामित्ययेः, “श्रयोग्यतया' धालर्यान्वयायोग्यतया । नन्वेवं कार्यत्वेन चटारैर पि श्क्धलरान्त्रापि fees: कदाचित्‌ प्रयोगः स्यादित्यत श्राह, “विधौति, ‘aawe’ weary, ‘aw विचधिप्रत्ययस्य । “श्रप्रयोगादेबेति तच प्रक्षि दयभ्यपगमादन्यथोमयचा गौरवादिल्ैः । 'यतृप्रकारिका Wifa wafaiterd fateh, तेन श्डिगितरत्वादौ ब yay: अच शब्दास्धतुरो य खग्डेऽपूव्वं वादः | BUR योगादेवाप्रयोगोऽपुवेत्वं वा प्रयोगोपाधिरिति वदन्ति। अथाप्रतिपाद्यषट।दिरटज्नितया न arid nefafa- fad प्रतिपाद्यमाचहत्तरेव तथात्वात्‌ अन्यथा प्रमेय- त्वमेव तथाल््विति चेत्‌, न, यत्कारिका fe प्रतिपत्तिः Vesa तदेव तच प्रृत्तिनिमिन्तं फलकरुष्यत्वात्‌ अषाधुत्वादे बेत्ययः, रप्रयो गः विधिप्रत्ययार्घटारेरमयो गः, श्रयो- गोपाधिरिंति श्रक्निप्रमाजन्यश्राब्दबोधे( श्रभावसम्बन्ेन प्रतिबन्ध कमित्यथंः, तादगश्रनो धेऽपूरवेल्वं कारणमिति पय्यैवसितोऽ्थः, ‘afa- प्तिः" शक्यप्रतिपत्तिः, "तदेव asfa agefa तदेषेति योजना, श्रक्यटन्ति तदेवेत्यथंः, तथाच तत्यद श्क्यटत्तित्वे सति तत्पदजन्यो- पस्ितिप्रकारत्वं तत्यदःप्रहृन्तिनिमिन्त्वमिति लचण फलित, ae ` तेरपि मोपदादिजन्यप्रतौतौ wen खसमवायिसमबेतलसम्बन्धेन प्कारल्ान्तचातिव्या्तिवारणाय सत्यन्त, श्राहतिख्छ श्रवयवसयोग- विश्रैवरूपा न गो पद्‌ शक्यटन्तिः खसमवायिसमवेतत्लचणपर न्परा- wae टत्यनियमकलात्‌ टइत्यनियामकसम्नन्धेन तु म कोऽपि धः कुचा पि शक्यतावच्छेदकः, पश्णपदादेरपि लोमवलषङ्गलादि- समवेतत्वादि कमेव शक्यता वच्छेदक, A तु समवेतलसम्बन्धेन खोम- वशाङ्ुखादिक, तदादिपदात्‌ कदाचित्‌ परम्परासम्बन्धेन कपाल- लादिप्रकारेख घटादिमोधस्त॒ wanes, श्राहृतेरपि द्रग्यादिपदथ्- (१४ wha प्रमाय तच्नन्यणाब्दबोध इति qe | वोरलादौ प्रसङ्गः, तत्‌प्रकारिका श्रत्यपतिपत्तिरितयर्थात्‌, wafed 45 Rue avatar wa न तु प्रतिपाद्माबहन्ि साल्ञादौ व्यभिषारात्‌। क न्तित्वात्‌ तत्पदेति । न wert काञिकादिखन्बन्धेन शकय गवादिडन्तिलादतिग्यात्िसख्षदवस्वेति ary) तत्पदशक्िविशेष्यता- वच्छेद कता नियामकखन्नन्धेन तत्पद शक्रिसु ष्धविग्ेवधटन्तितलवश्य विद- चितलात्‌, सुख्थेव्युपादानात्‌ मूर्लादिपदे परिमाण्वादेः चटादिषदे MBAS ATTA AR शक्यतावच्डेदकलथदा सः WTA AAA वश्छादरिपदे ज्ञानस्यापि शक्रिलुख्य विशरेयतया waae winger विग्ेवयदटन्तिलवेऽपि न यथोक्रसम्बन्धेन ageftel ग॒ चाकाश्रतल्ारे- दपि श्राकाशादिपदश्रक्यतावष्छेदकल्वापल्तिरिति ares aaa चटल्वादै्॑टादिपद ne Aas दकलवटाकाश्ालारैरप्याकाश्ादिषप- दश्रक्यतावच्छेदकले COITH:, सम्प्रदाथमते शाकाशादिपदशक्र- fanata निर्विंकश्पकरूपतथा विगेयता वच्छेदकतानिवामकसम्बन्धा- प्रसिद्धोवातिग्यात्भिविरहात्‌, शअवयवावथविवाचिदष्यादिपदे gene: शक्यतावच्छेदकत्ववारणाय fata, उपख्ितिख शखण्ा-सक्नि- warren विगरेषणोय। तेन शच्छतावच्छेदके gaatet भनाति- Way: । म च समूहाखम्बममाशाया तिप्रसङ्गः इति are) चतका- रताचरितधर््यावच्छेदेन az awe विवङधितत्वादिति fans: | तत्यदश्करिविशरव्यतावच्डेद कलं तत्यदप्रटन्ति निमिश्ल, wary yea भग्धमेयायिकमये च न्‌ wafafa ग तचाति- erfafcf तु era) बाखादौः साद्ासमवेतलादौ, ‘ae’ प्रकार इति मतेनेरं । .साखादाविति, यद्यपि प्रतिपाद्यमाज्डश्छेव पतति. शब्दास्धतुरोयखय्छेऽपुत्यं वादः | ६५५ म ख प्रमेयत्वं तथा, तदोभधस्याप्रवन्तकत्वात्‌ | WaT wa foe लाक्षणिको क्रियाभिन्ने धम्मिखि az धथोक्रखचणाश्रयः, ‘ANSE’ तप्मकारफजनामस्स, “श्रप्रवन्तंकलात्‌' wT wna, चटादिषदस्येति wa: मनु शौकिकञिङः wea wie: वेदिकरिडः कायं ध्भ्डिणि शक्रिरिग्धभ्डपगमे शोकिकलिरव-वै दिक रिडनत्वथोः शक्रतावश्छेद कलये शक्ता वच्छेदक- भौरवमिव्यत se, “अतएवेति शक्रतावच्छेद कगौ र वादेबेत्यर्थः, 'लाचण्िको' काय्येलशाचणिकये, 82’ बेदस्थले, “गरकरिकन्नादिति शिखा मान्यखेव श्रक्रिकश्यनादित्थयेः। न ज लिङ्मा स्य ada afte: बेदे च कार्यं aftifu लच्णत्येव किं न सात्‌ aTda- ९ ब च लोकिकणिखः are प्रह्िरिति we | निमिरुमित्वाच्षेयो ग यावत्‌ प्रतिषाद्यमाचरढत्ति तावत्ता, तथाच श्ा- पकवभिचारोऽयमयक्घः, तथापि तत्त्वे न प्रङत्तिनिमिसत्वप्रयोजकं साखादौ व््ेपि वथ्ाए्वामावादिति ata | खतर्वेति, रतिदेष्यमाष, ‘firet- fay डति erat लोके foo: कारयते शक्तिकर्पनेऽपि वेदे कार्थ श्र्ति- कल्यनसमये लाघवात्‌ लिखत्वावच्छेदेगेव भ्ियाभितरे कां शक्तिः कण्यवे वाच क्रियायाः कार्यमेदान्वये कायैत्वमाघोपस्िवये लोकिकौ for ाचखिकौव्धेः। केचित्त उमयश्क्तिकल्ने गौरवात्‌ लोके लत्तया । ग च लोके काय्येलशक्लाया fas वेद ख्व काय्यं लच्तणास्त॒ विनिगमकाभावादिवि Te) खपुर्व्वाननुभवापत्तरित्ययरे स्फटमिव्याङरिति प्रकाः | aud तत्त्वचिन्तामणौ शक्तिकल्यनात्‌ । म च+ लोकिकानामपुर्वे तात्पय्यै सम्भवति, पुव" प्रमाणान्तरेणाप्रतौतेः, क्रियासाधा- रणशक्तावपि लोके wade पर्ेतेत्यच हि पाककाय्ये- लापेखया काम्थेलत्वि शिष्टस्य काय्धेतवस्य शक्यता वच्छेदकस्य TART विभिगमकाभावाच्वेति amy. शतिसाध्यत्वत्वरूपकाय्येतल्वला पेया प्रागभावप्रतियो गिला दि रूपस्य ध्लरूपस्य वा काय्यलस्य खच्‌ - त्वादिव्यभिप्रायः । वस्तुतस्तु लाघवालिङःमाजस्य छतावेव wie: साध्यत्वं dai: a च प्रागभाववत्वादिरूपकायत्वाश्रये viafe Weta श्यायः ) ननु शोकस्थले काय्येत्वरूपेणा पूव्यमेवारथाऽख्च किं लचणयेत्यत wy, “न चेति, पूव्वेमिति, बेरे त श्रनादि- किडपपवाहादेवाध्यापकानामपू््वावगमा सच amar दति भावः । Agata RF बाधितं मानाभावादित्थेव zea) भनु लिडः ग्रिग्रहे क्रियामिखधभ्भिणो विषयेऽपि area we तावच्छेदकतया क्रियायां शक्रिर्लयेव तथाच शोकेऽपि पाकः कार्य्याभिन्न इत्यभेदान्वयबोधस्य wet fa जलचणयेत्यत- श्रा, “क्रियासाधारणरेति, ‘wate Hae wana, ‘arpa तावगम्यत दति आआधाराधेयभावमम्नन्ेन wafaraaefaare- वप्रकारकान्वयबोधो जायत दत्यथंः, श्रन्यथा प्रटत््यनुपपन्तेस्तथाख प्वन्तेकन्नामानुरो धाल्लचणेति भावः। इद श्चाभ्युपगमवादेगोक्तं वम्हतो * ननु लोकेऽपि ग aaa किन्त्वपुव्वबोध wag इत्यत स्याह, "न चेति, “क्रियेति, रुतच्चाभ्युषगमवादेन अन्यया निग्यस्धलेऽगतेरिति बोध्यं | परम्दास्यतुरोयखग्डेऽपुव्वेवादः | Rue ला वगम्यते, तच are लिङस्तात्पय्य' लाघवात्‌ । न॒ धम्मिणि क्रियाया घातुलभ्यत्वात्‌। तदाहुः, तात्पर्य्याडि रत्निनं तु टच्तेस्तातपय्थैमिति, दती यायाः करखत्वेकत्ववत्‌ WA RAIA न स्वतन्त्रं शक्यं धालये-प्रत्ययायेयोरभेदान्वयबोधयस्यायत्पश्नतया क्रियासाधारणश्र- क्वपि शषा नोपपत्तिरन्यया नित्य-मिषेधस्थलेऽपि तथाग्वयबोध- सम्भवादपूर्व्वालाभापन्तेरि Bai । मतु शोके पचेतेत्यादौ aaa सिखेलच्णायां लिङ्पदात्‌ काय्येलश्ूपेण पाकोपख्धितिदारा पाक- PATA SATA IIa जायतामिति वक्षस्तात्पय्थमनुपपनञ fast wauq काय्येत्वमानो पस्थापकलादि व्यत sre, ‘aafa, "कारवे" काय्यैतललोपख्ितौ । ^तात्पर्य्याद्धौ ति शोके लाघवात्‌ केवणल- काम्बैलोपख्ितौ जिङस्तात्पर्य्यात्‌ aan एव टन्तिरित्यथेः, ‘aa इन्तेरिति, अन्यत्रेति शेषः । इदमापाततः लौ किकतात्पर्श् पुमिश्छानियग्धितत्ात्तज लाघवस्या किञ्चित्करत्वात्‌ । वस्ततस्त॒ ता- त्प्यैसन््ेऽप्याकाङ्का नुरोधेन श्षणाया WIAA TA a1 मनु तथापि waa बेदस्थले शति साध्यलसूपकाय्येला्रये लिडः शक्रि- waa हतिसाध्यत्वरूपकाय्येत्वस्यापि विग्रेषणविधया शक्यतया शोके wed तादु शकाय्यैत्लो पस्थ तिखम्भवात्‌ किं लकणयेत्यत wre, ती - याया दति । ‘a aaa श्रक्यमिति, want विधेनिं विंकर्पक ग्रहा प- वचरापूर्व्वानङ़्ौकल्तमते दद मित्धन्ये | “क्रियाया दति, अनन्धलभ्यतया न तच तात्प तदभावाच्च स्यमि ठतिसतचाप्रमोणिकरेति भावः। म चैवं गोलो auc avafernterat किन्तु विरिष्टं विशिष्टाश्च विथेषणमन्धरैवेति wre MAT | न च कायत्वविशिष्टधम्म्युपख्ितावपि धम्म्ये- शमपहाय क्रियायां कायैत्वाग्बयोऽसतु किं शघ्मखथेति वाच्यं । न हौतरधम्मिंगतत्वेनोपश्थितस्व धम्भ्यन्तरा- Reif, अतः स्वतन्लकाय्येत्वोपश्ितये लघ्वा यथा पुरोडाशकपालेन तुषानुपवपलौत्यव पुरोडा- शाथितया तदम्वितत्वेनोपश्ितस्य कपालस्य नोपवा- भेरिति भावः। ‘are wetfs रतिसाध्यतरूपकाय्येल विजिष्ट- शदङ्धिवादिनामपि ताश्श्काय्यैतवे शचणेवेत्यर्थंः, waaay विग्रेवच्त्मेण, 'खतन्त्ेति इतरा विगरेषएतयेत्ययेः, "तुषानुपवपतोत्यकेति, पुरोडज्नाच KITS पुरोडाशकपाशमिति चतूर्थो मासे खतोति शेवः, शपुरोखा- शा्चिंतयेति पुरोडाश्प्रयोजमकत्वरूपेशेत्ययेः, तद ज्वितलेनेति पुरो- डाश्प्रथोजनकरूयपुरोडाश्पटार्याज्वितलेन weave क- चट इत्यादौ नौलपदं Meare स्यात्‌ ग तु धम्मंपरं अन्धलभ्यत्वादिति वाच्यं । तुख्यविभक्तिकप्रातिपदिकार्थयोरमेदान्वयस्येव ब्युत्यत्तिसिडधल्वादि- are: । शआकाङ्कानुपपसेस्तथात्वमि न्धे | wy विशेषस्य weiwe विग्िङ्प्र विद्धवया ग waaay मेदाधिखानत्वादिवत are, ‘fa- शिति । न च “किन्तु काम्येत्वमाच दत्येवनेन विरोधः, तस्याभ्यपनम- रीत्या क्रियानिरासपरत्वादित्धेङे | मतान्तरेण afer "यथेति, aq घटार्येन दण्डेन गामभ्याजेत्धादावपि awa स्यात्‌ | यदि च वाक्येकवाका- waaay निराकाङ्कतवं तदा प्रज्छतेऽपि तुल्यमिति चेदका्ः, वेदे ana तात्यग्येभिति लाघवादुभयप्रयोजनान्वये तात्पर्ग्षाभावादच agar लोड च WETTIG SYA । ३५९ पाकाद्कति स्वतन्कपालोपस्थितयेऽधिषछानलघ्खा | gee, “भो पवापाकाङ्कंति, एतश्च जिन्नासायोग्यताकाङ्खावा- दिमते, एकप्रयोजनकत्वेनावगतस्व प्रयो जनाम्तरे जिन्नासाया we- अवात्‌, न छसु कस्याख्य fa प्रयोजनमिति जिन्नाघा सम्भवतौति भावः, 'उतन्छकपाखोपख्ितथ इति पुरोडाश्प्रथोजनकामन्वितत्ेन कपा- शप्राब्दबृद्धये इत्ययः, “अ धिष्टानखशणेति पुरोडा श्पदसख्व पुरोड- श्राधिष्ठाने Swans खचरशेत्यथेः, एवश्च पुरोडाश्ाधिहानामिन- कपालेन तुवागुपवपतौत्यन्वयबोधः, Wiens कपाशमिति wi- mye: पुरोडाग्रञ्च तत्कपाशच्चेति कष्मेधारयो वा समा इति भावः । “उपवापः' स्फोटनं, चद्यप्यज इतर विश्ेवणएतया छपखिति- निबन्धनं न निराकाङ्कुलमपि तु प्रयोजनामरवस्वो पख्ितिनिबन्ध- गलेषेति इृष्टान्त-दाट कथो मेहदेवम्मेव तथापि निराकाङ्खलनि- बग्धमखचर्टा ग्रमाचे दृष्टान्तः । एतच्चापाततः fawrerstamer- WHAT VEIT SSA गामग्याजेत्यजाणयेवंरूपेष नि- राकाङ्घतयाऽन्वयवोधानुपपन्तेः । fargqrarencarertatagerna- हावावधारचंबोधेऽपयवं पेष frye तचापि खले aviary) THUS न काष्यतुपपस्भिः। AAG Aas एकप्रघो- (९) इद्धा युवानः faa: कपोताः खले यथामौ बुगपत्‌ पतन्ति। तथा तथामो युगपत्‌ पदाथः परस्परेणान्बयिनो मवन्तोति न्धायेने्धंः | न्वायविषयेऽपि वात्प्ग्यादुभगथ वदविरोधादुभयाग्वयनोधान्न लक्षणेति दिङ। aq लोके कियाकाय्यैतव वेदे तु खपूव्वं काग्ेलं लिये इति ate. द३९० तत््वचिन्तामणै - न चख व्य॒त्य्निविरोधः, न हि लोके fear शरक्तिरवधारिता, येन विरोधो भवेत्‌, किन्तु काये- त्वमाजे क्रियाया धातुलभ्यत्वात्‌ | न च धम्म्यन्तरे शक्तावपि तद्धङ्गः, तस्मात्‌ प्ररत्यर्थान्वितखाथंबोधकतव जमकल विशिष्टस्य प्रयोजनान्तरेण नान्वयः आनुपू मेदे म यत्पत्ति- भेदात्‌ वेदानुपूष्नौं खले तथेव aud: सकशवेदि के कवाक्छतया तथा निणोतला दित्यधिष्ठानशणत्येव तत्वं । 'यत्पन्तिविरोध दति शोके शखिर्ःवावच्छेदेम क्रियानिष्टका्येताबोध्कल्मवधा रितं वेदे च कायें घणि fas: wat aR इत्यथः, “खोक इति, खिद्तवावच्छे- देनेति we, “क्रिया काय्यैतवे शक्रिः किया विशेव्थककाय्यैल्वानुभव- aaa, "काय्येत्वमाज दति शक्रिरवधारितेत्यनुषख्धते, ‘nfs’ अनुभवननकता। "न चेति, वेदखले इति गेषः, ‘waar काये ufafu, "तद्भङ्गः इति, करिथा निष्ठकाच्येलस्येव feet बोधनादिति भावः। मतु तथापि wage fee: क्रिया निष्टकाय्येताबोधकतथा परशत्यर्याज्वितख्ाथंगोधकलं सिङतलावच्छदेन सिद्धं aa धरिण mit च तद्भङ्गः कार्यं ufaea लिङमयेकाय्येत्वाम्बथा दित्यत आह, "तस्मादिति wae foe: क्रिया ज्वितकाब्येतावोधकलादित्धयेः, विरोध र्वेत्यत are, “न चेति तस्या wa शक्तः फियातिरिक्धम्मिविषम- MATT कण्यते न तु तद्ध द्यः | नमु प्रछत्य्थाज्वितिखाथप्रलिपाद कलं प्र्यानगां qa, म च यागागभ्वितकाय्येत्वं लिढा बोध्यत इति श्युत्यत्ति- विरोध खुवेत्यपखं ह रन्नव निरस्यति (तस्मादिति | “जयेति क्रियोपलचित- श््दास्यतुरोयखब्छे STANT: | ९९१. प्रषयानां षतं प्रत्धयायैश्चापुवमपीति न विरोधः, अलु वा लोके fee: क्रियाकाय्ेत्वे शक्किः तथापि. ane विनैव नाना्थैन्धायेन बेरे wat शक्तस्तां विना खगेकामाग्बयासम्भवात्‌ | प्र्यवानां ग्टोतमिति लिङ्ग्रत्ययलावच्छेदेन ग्टहोतमिल्ययेः, न द प्र्यर्थान्वितयावतदार्थमोधकलमिति भावः । भ्रत्यवा्॑ख्चः | frermerdg, ज विरोध एति, श्रपूनवरूपखा्द्देव neat fie तलादिति भावः। तुखतु दु्णेगन्धायनाडइ, “wy वेति, शक्रिथा- wea दति, “क्रियाः शतिः, तस्याः aria तल्छाध्यले इत्यर्थः, marecay fweata वेदेऽपि श्रपूव्येनिष्टरुतिखाध्यवाव्रग- मादिति भावः । "नागाचेन्यायेनेति इर्व्यादिपदन्यायेनेत्धयंः, थथा- भरते wenfe नानार्थतथा मानाथेतुद्धत्वाभिधानस्ासङ्गतलापन्तेः, वदे" Iowa, ‘wa ara धश्डिणि, श्रक्रतावच्छेद कन्तु waft चिलमेवेति भावः । तथाच यथा इर्य्यादिपदस्ले एकमेव इरि- पर्वादिकं शक्रतावच्छदकं विष्णुल-चन्रवादिभेदेन wea. Be नाना तथा अ्राणेकमेव fase शक्ता वच्छेदकं प्रष्धता- Nag nad कार्यश्च इयमिति फलितार्थः । म च लिर्लावच्छेदेन कां wat लोकेऽयपूरवेलाभापन्तिरिति ae । रमेव षमाडितलात्‌ तजापूष्यैख बाधितलाञ्चेति भावः | Tarek । ग च पूव्व॑मपि प्रडत्तिनिमिनमेदाब्नानाध्रह्किरिति पूववा ~. मेद इति ara) तच कायैलवश्रह्धेरेवातिरि्कधन्भिविषयत्वमातरं क्ये ¶ तु बरहमन्तरं अन्न तु शक्यन्त रमेवेव्याश्रयात्‌ | TEs -गागार्चतेक न सुः 46 ३६२ तत्वचिन्ताममौ अन्ये तु पचेतेत्यादौ धातुनेव पाक्रः कायौऽमि- ` Waa लिङः तच तात्यग्यग्राहिका न तु wet नियम- तस्तादश्येव तत्मयोगात्‌, सामान्धशब्दश्य विग्रेषपर- केचित्‌ कय्येवशक्षतावच्छेदकं सामान्यतो जिङमेव काम श्रकतावच्छेदकन्तु afeafees, अतएव “मानाथन्यायेनेत्यपि यथा- श्रतं सङ्गच्छते AAU श्क्रतावच्छेद कष्या दित्याः | तदसत्‌, ग्क्त वच्छेदके afenanan प्रयोजमविरषहादिति we | ‘at विना' कार्यं ufafa शक्तिं विना, “खगेकामान्वयेति WRIT खगेका महति साष्यवान्धासम्भवा दिव्यथेः । नतु शक्रेति भ तु काय्येले शक्रा eTefent aay, तात्पयै- याहकतामेवोपपादयति, “जिवमत इति, ‘arexafa पाकारि- विगरेव्यककाय्येवप्रकार कबोधस्ल एवेत्यथेः, “Amat? खिद्प्रयो- गात्‌, एतच्छते केवलं etait पदार्योपखितिमाजं म लन्वव- बोधः पदायेदयाभावात्‌ किन्तु sted पसेतेत्धादावेवाग्वधबोध- इति wa) ननु पाकसामान्यवाचिनः पचधातोः कार्मपाकामि- ufaa खचणापत्तिरित्यत ary, “सामान्येति, “विश्रेषपरल्व" वि- agama शक्ततावच्छेदकमेदात्‌ तथात्वं लोकिक वैदिक विधिविष- rasan श क्िमेदान्नानार्धन्तु नेवमि्याङ्ः | 3 afar नानार्थे परस्परासङ्खोर्णा चंदये शक्तिदयं अज tafe विषयकार्य्यत्कटिते fafutoucufafefa नागाचेन्धायाभिधानमिव्बाङः। , नन्वेवं पचतोत्धादावपि at: स्यादिग्यत aie, “लिङिति, whats कयं नेत्यत. खाद, (सामान्येति । यथा घटपदेन नौलघटधौः wee शब्दास्छतुरौ यख ्ेऽपूव्वेवादः | ३९३ AYA इच्यन्तर निर्वाह, अतरव AAAS A खड़ादिशक्तिरिति लोके wae न व्य॒त्यत्तिवि- रोष इति, तदसत्‌, fas: काय्यत्वेऽशक्तो पक्विपदात्‌ करायत्वश्चानानुपपत्तेः युगपद िदयविरोधात्‌। न चाज- Tinned, 'ठत्यन्तरेति शद्णेत्यथः । “अतएवेति wan एव क्मानलादिप्रकारेष क्रियाबोधबम्भवादेवेत्य्ेः, लडादिकन्त तततातपगये्ाहकमिति भावः । एवश्च प्रागक्षथ्त्पन्निविरोधोऽपि गाङौत्धाह, ‘catia, "शोके" wtnea, “श्रश्वग्रहादिति fee: हिवानिष्ठकाम्येताबोधकलाग्रहादित्थयेः, न युत्पत्तिविरोध दति भ प्रागुकबयत्यन्ति विरोधोऽपौत्यथेः । “कासेलश्चामागुपपन्तेरिति धातुना agra काब्यैपाकामिधानेऽपि कांलप्रकारकान्वयबो- भानुषपन्ते रिव्यः) मनु TS: काय्यत्वे खण पाके च शक्रिर्भयोः ROA काय्येलप्रकार कान्वयमोधोपपन्तिरित्यत आइ, युग- पदिति, .खभयसाधारणशेति शाब्दबोधे उभयसाधारणधन्यख लच्छ- तावच्छेदकनेनाभिमतस्च प्रकारतया श्रभानादिल्यधः, काय्यैतवत्व- Steg ardae पाकलावच्छिश्ने प्रकारलादिति भावः। मनु काययेपाकल्रूपेख कार्यं पाक एव षातोखेखणास्त॒ । न च fafa- विमेषेति ara) “अतर्वेति, mata वरत्तमानत्वादिविश्िद्धाभिधानं लडा- दिकन्तु वात्य्ग्या्माहकमिति are | "का्येत्वेति काय्यैत्वप्रकारकच्चागा- बुपपत्तेरिब्यंः, Gaza चटपदादपि नौोलघटघौनं गोलघटत्वप्रकारिकेति TE | Wye तत्‌ स्यादत आह, युगपदिति । न च प्रक्दनयवत्‌ Bde arafereteat weal, उभयसाधारलस्यानुपस्थितेरिति fea ` गंमकाभावात्‌ nee एव किमिति न ewer way त्त्पग्येधा- WHY TTS एव yee शकधा्यलादिति awe) प्रत्ययसं अशत्यर्याजन्वितख्ायेगोधकल freee: । न TANTEI खचणापेखया एका शक्रिलंघो यसति वाच्यं । सख्लाकस्पनाया- "अटोषलात्‌ श्रन्यथा प्रयजतोत्धादाव पसर्गे ऽेवङ्गमे WTA frmrecaray, “दिगिति, ferig arama watewerat Qu: पचेतेत्थादौ Guscreaf: धालये-गामायेयोरण्वयस्वा- Sear काय्येलेकदेे eat सेजादेरग्वधासम्भवात्‌ अन्यथा Te लौत्यादावपि saa शङ्किविशोपापक्नः धातोरेव पाकानुकूखं- हृत्यारौ शचवासम्भवात्‌ । न च ay धातो qeuat ger netarera इति वाच्यं । शोभनं पाचक इत्यादौ TENA लज धातोः पाककन्लेरि weqret सुप्‌ विभवर्थानन्वथप्रशक्गात्‌, गे fe धातुखत्रह्तिः, प्राकारिपरे सुखनाचाः काघाश्याश्च । म 4 हतिषाध्यलख meena एव Out: gyre इति वाच्यं | तदेकदे रे ada चेजारेरग्वयात्‌ Guy: प्रयमाक्षपरोपख्वाण्- नेऽपि fafufweee श्यत्प ्तिवे चिन्धात्‌ xaerdfaiwerer अन्वयो eae) सगं कामो वजेतेत्याद तैरिक्खे ताद्‌ ्- ` ५ अन्वय gamit = काखलविश्िषटे पाके शच्चणाख्तु केवलस्य विशिद्ान्धत्वादिति are । बगषङ्‌- डत्तिदयाङ्ोकन्तमतेन कथद्धित्षस्योपपाद्ल्ात्‌ तदिगोधाक्ोकलत मते याच अदमावात्‌ । खतद भिप्रायेगेवाद, ‘fefafe । बोगबुतावलान्ग शरयित्वादि- WETTIG: | ३९६५ यडा चाने पदानां aie: Tara, Taw लिडः- qufmice त्वथाभ्वपगमात्‌ । Wye वा श्राख्यातसामान्यशक्ति- बखलखग्यष्टते विशरव्यतथैव चेचादेरग्ययः कतिसाध्यपाकानुकूलङति- भांसेच इत्यन्वयबोधस्य निरुपद्रवलात्‌ । भ चेवं कतिसाध्यपाके धातोश्ंबष्णा पदेऽपि घा मान्यश्रक्रिवशकलग्वरते विगेव्यतयैव वेषादे- रण्वयसम्भव इति वाच्यं । fee: wat अक्रिखेकारे wer श्व धाचतासं सर्गं श धातय विशेषणतया श्रनुकूखता संसभ धातय विज्ञे तया WATTS ZA वि िष्टल्कलान्यपगमस्य BAT शव वात्‌ साश्यतासंसर्गेढ शृतिप्रकारकन्नानस्येव प्रवन्तंकतया छतिसाष्य- लप्रकारकश्चानविरहेऽपि चउतिविरहात्‌ । agama एव वन्त- मानलादौ न खडादिश्रक्रिरिति, तदपि तुच्छं, धातोवनतेमानपा- कादौ लकणायां शडथेशृतौ वन्तेमानलाद्यशाभप्रसङ्गात्‌। न च तज वन्तेमानल्वाद्यलामेऽपि भ छतिरिति are) तथा सति शतिनि- amata पाकस्य विद्यमानगतादश्रायां qeatfa प्रथोगापन्तेः ai- fier भाविपाकदश्रायां तादश्प्रयोगानापन्मेखेति भावः । wera ब्युत्पञ्िविरह इति Gare समाधानान्तरमाह, "वदेति, “na इति शब्दबोघविगेषणतावच्छेदकधणप्रकारकज्चान- wae: "पदावां, पदश्चानानां, अकिः" afeae:, “ग्रक्यलारिति (९) प्राब्दबो घविषयतावच्छेदकधम्मेपरकारकच्चान इथं इति Ae | जान इति मतेन कल््यान्तरमाह, “यदेति, Tene काययैत्ववत्‌ साधनः त्वबोघोऽपि areata विर इत्यपि बोध्यं । शरक्छत्वादिति, चागस्येति 2९९ तच्वचिन्लामणौ पदं VW स्थायित्व-स्वगंजमकत्व-कायत्वानां श्वाने शक्तमिति व्युत्पत्तिः स्थायिनच्नानादिकश्बोप- स्थितमेव, ततो लिडःपदेन रकनोच्ारणे योग्यता- ferme यागविषयकं श्थायिखगेजनकं काय्येमिल्येवं त्रानमनुभवरूपं प्रचुर द्रव्य-गुल-कम्मेविस्शविषयं fear) न चेवं नानाथवदेकेकन्नाने शक्तिग्रहारेकेक- विषयोऽनुभवे भवेत्‌ न समुदितविषय इति वाचं | शक्तिग्रहकासे रकचोच्चारख इति विभेषखमदिना wie ग्रक्धलेऽपि sire शक्िविषयलादित्धथेः, तस्मकारकग्रभि- aurea ततूप्रकारे् तदाञ्जयव्यक्किभानमिति भावः । ‘fee पदमेकजोखारख इति शिङःपद विषयकमेकञ्चानमित्ययेः, “खावि- लेति स्वायिलवादिप्रकारकज्चाने शरक्रमित्यथेः, ‘erate: शक्रिः, "इखवायिन्ञानादिकश्चेति श्थायिलादिप्रकारकञ्ागषेर्ययेः, ‘fees जैकजोश्चार इति शिङ्पद्‌ विषथकेकश्चानेनेत्यथेः। “wa एकेकप्रकारकश्चाने, "भ समुदितविषय दति, शष्टद्श्चरित द्या- दिभिथमात्‌ इति भावः । शक्रिहकाख इति शखिङ्पदन्नाब- (९) सह्ृदु्चरितः शब्दः Bae गमयतोति नियमादित्यधैः | शोषः, wae रव श्रक्तेरचितत्वादिति भावः! खथेस्य तु शक्धश्चानविषथतया wanetfetcte ध्येयं । “खयायित्वेति स्थाथित्वादिप्रकारके arene श्रक्घमि्यर्थः। wacae, ‘anaifa, प्रेकमिति ae: ; agate, श्म्दास्वतुरोयखद्छेऽपूष्बेवादः । १९० तत्सम्भवात्‌, नानार्थे तु प्रमाखाभावेन गौरवेन ख अक्तिगरहे तस्याप्रबेशात्‌ | तथाप्यमौषां समुहाशम्बनं स्यान्न तु परस्परं वैशिच्चन्ानमिति चेत्‌, न, सा- काहृधम्मे-धम्मि गोचरो कश्चानस्येव विशिष्टत्चानत्वात्‌, न च समूहाखम्बमसम्भेदः | तस्य. निराकाङ्कविषय- छोक्रौत्या शक्गि्हेत्यर्थः, तथाच तद तिरिकखले सद चरित- इत्यादि नियम इति भावः । श्रमाणाभावेनेति, यगपन्नानार्थनुभ- वाभावेनेति भावः। 'तथापौति, वैगिष्डां भरे शक्िगरहविरहारिति भावः। "खाकाङ्कति साकाङ्घौ at wa-ufeet तदुभयगोचरेक- च्रानस्येत्ययेः, ‘Vaasa: समूहाखम्बना विगरेषः। निराका- Sia, Way Vad पदार्थान्तरं ay ग aE दूति भावः। टजिरूपा wf: aratager शरक्रितोऽन्येव अतः सा खाद्ादथंनिरूपितापि सुवचा इति anata व्यधिकरण- विशिष्टस्य प्रागनुपस्थितेरिति ara | "पमाणाभावेनेति, प्रकते च खगे- कामाग्वयानुपपत्तेरेव मागत्वादत ण्व गौरवं न दोषायेति मावः । प्र्टते मानार्थाजुम वबलादेव aga xara (तथापौति wufeaware इव द्याय्यादौगां वैशिश्च्नानममेदश्चानं न स्यादिव्य्यः । यडा सायित्वादौनां रुकस्िन्‌ घभ्निणि सामानाधिकरखन्ञागं न स्यादित्यथः। यद्यपि प्र्ेक- मण्यपश्ितानामाकाङ्कादिवश्ात्‌ संसगेबो धः सम्भवत्येव तथाप्यश्वुपेत्य ख- मतेन समाधत्ते, “साकाङ्कति खर हौतासंसर्गेघर्थः, "सम्भेदः" alate: | गन्वेवं free का गतिः तत्र खगंजनककार्म्याभावात्‌ कथं वा खपूव्वलाभ- ate avaferntrat a1 wey बोयस्थितेषण्हौतासंसर्गेषु enfar- खर्गजनकत्व-काय्यत्येषु शक्तिः अद्होतासंसगेक- स्यापि विशिष्टन्नानसमानश्यखत्वात्‌ अत उक्तन्यायेन तावदिषयकमेकं जानं विङकपरेन aga | रवमेवा- सौकिकार्येषु स्वर्गादिपदेषु शक्तिग्रहः । aq मव- मानाधदोविशिष्टनिरूपितेकश्यक्तिमभ्युपेत्य खमाधन्ते, “शर वेति, 'डपस्वितेव्वग्टदोता संख fata संसर्गानन्तभां वेन धये धदिगक्षा- वपि विश्रकशितोपस्थितेरेवासंसर्गायहषहकारेषठ समूहा हम्बमविष- लणश्राब्दबोधजनकलमिति aed” | शशक्रिरिति शक्ियह cat, ua शक्िग्रहादेव ततृप्रकारेण ufaa उपस्थितिः यथा आाति- wea anata इति aa) wee वेशिष्स्याभानेऽपि न उतिरित्धाह, श्रग्टोतेति, “श्रग्टहौतासंखगेकस्य' श्रसंसरगा ्रहलन्य- ज्ञानस्य, ‘fafsemtfa विशिष्टवे शिश्चा वगा हिन्ञानेत्यथेः, “शरत- दति array शरक्ररक्धा दित्यर्थः, "उक्रन्यायेनेति तावदयनिरूपि- तेकशक्रिमतवदिल्ययेः, “एवमेव विश्रङ्कल विगेषए-विग्रेव्यमवगाद्धव, 'खर्गादि पदेष्िति, aw दृःखासम्भेदादि विशिष्टसुखारेर्थस्य प्रमा- प्न्तरागवगम्यत्वा दि शिष्ट विषयक श किधिथोऽषम्भवादिति भावः | एतश्च fafunveriace ware Mafia, अन्यथा थश्च - ~~~ (९) ठत्तिरूपे्यादिः खचित मित्न्तः पाठः गपुरके मास्ति | coe ee - न दरति चेत्‌, न, योग्यतया स्वगंजगकत्वां ग्र मपहाय खाथिकाग्येभिषमेवा- न्वयादिगेके । लच्तयया तथा बोध waa) ग च वैद्यकलिखादौ का WET TSE AAT: । ३९९ तूक्घप्रकारेख शक्चिग्रहस्तथापि लिङःपद्‌ात्‌ यागवि- ैवककार्ययमुभवे सत्यपुवेलाभात्‌ स्वगेकामान्बयः सम्रवतौत्युपपाद्‌कप्रतिसन्धाने प्रसिडा्थ॑सखगेकामयपद्‌- समभिव्याहा राग्यबानुपपत्तया fee: ara शक्ति- wera । न fe प्रथ॑मसुपपादक्षप्रतिसन्धानं विनार्था- दुःखेन सम्भिशमित्य्ेवादादिशिष्टार्थऽपि सखगेपद शकियहसम्भवात्‌ तदोकरौव्यनु शर वेयश्येप्सङ्गात्‌, उपपादकप्रतिषन्धाने जिङ्पद- स वगेकामाणग्वितखाथेबोधकलरूपखगेकामसमभिव्याहारानुपपत्या कार्यं भक्तिः कस्या garage oat श्रपू्ववोपश्थित्था तर्षटि- ae लिखने खागविषय क कार्य्यानुभावकलरूपस्य उपपादर कस्य ग्रड- दल्यन्योन्याश्रयमाश्रदते, नज्ित्धादिना, “सम्भवति' उपपद्यते, तथाच fee: का्य्थाजुभावकलतं खगेकामाज्ितखायेबोधकत्बोपपादकमिति पथैवसितः प्रतिरधन्धानाकारः, तदुपपाद कलश्च खाभावव्यापकतद- wane, खगंकामसमनभिव्याहारामुपपस्या तदतुपपन्तिषिद काय्था- quae श्रपरव्वाजुभावकतायां पय्यैवसानादिति भावः । का- aifeat कार्य्यानुभावकतयदहात्‌ कार््यालुभावकल्वसामान्यस्योप- पादकलगदे उपपाद्यवसया प्रतोते शिङ्पदे कार्य्यानुभावकत- ward fag कार्य्यागन्तरालुभावकलबाधेनापृष्वैरूपकार्य्ानुभाव- गविः तच्च धादु साम्यदारा साधनत्व stag क्रियायामेव काय्येत्वाग्वयादिति वाद्य । acfafcafas wa उक्षद्रद्धियहादिषके। लद्यश्या तथाग्वय- इभ्य | | 47 ३७० तस्वचिन्ामणौ uf: सम्भवति । न च शक्तिकख्पनात्‌ ga उपपाद- कशरौरनिविष्टमपवे न्नातमिति चेत्‌, तत्‌ fa a र्व विशेष उपपादकः पक्धम्मेतावलात्‌ सिध्यति ततप्र- तिसन्धानम्थपत्तो कारणं तथात्वे ca रशौतमा- चस्य करत्वे कल्पनोच्छदापत्तिः। तस्मात्‌ यथा सामान्यतो भोजनस्य पौनत्वसम्बन्धावगमात्‌ उपपाद- aaa सति awa faite: यथा at कलं waaefa । न च तादृ ग्रविग्ेषस्योपपाद कलेन ज्ञानमर्यापन्ति- प्रवन्लेकमिति ward, तत्‌किमित्यादिगा, कण्यनोच्छटापन्ति- रिति देवदक्ादौ प्रतौयमानपौनलानुपपत्यापि तदुपपादकदेवद- कोयभोजनादिरूपापू्वेवस्दसिद्युच्छेदापन्ति रिव्यथेः, ‘Threaten वगमात्‌” पौनत्वो पपाद कलावगमात्‌, “विगश्रेषावगम इत्यनेनाख्याग्वयः, (उपपाद कतकं सतौति यदि देवदन्नो भोजो न खाकदा Gat न स्यात्‌ इल्यादिविषयपरिश्ोधकतके eta, ater चालु- मान दवार्थापन्तावपि wear दश्छाघरितविपरोतग्रडाबामथ्या- निरासदारा इत्यवधेयं । अथ वा (तकपदं संश्रयपर, संश्रय qw- ताघटकः WTA दवार्यापन्ताशुपयुख्यते | श्रथ वा “पोनत्वसम्बन्धा- वगमात्‌" पौनत्कार एतायदात्‌, ‘wena’ पोनत्रूपोपपाे भोजनरूपोपपाद काण्वय-व्यतिरेकन्यािन्नान इत्यथः, awe RTI व्या्षिञ्चानपरलात्‌, “AAT: कर्यनासामरौतः, न fe ama कण्यच्चागमपि wt ama इति few! ag श्रब्दास्यतुरोयख्छेऽपुन्वेवादः । ९०१ सामान्यशक्रव्यक्तिवाचकपदेन सममिव्याहारवशदि- गरेषाभिधानमेवमचापि काय्यमाचवाचकन्वे काययेवि- wen: सम्भवलौति तक्षतो पपादकप्रतिसन्धानाद्‌- भवत्यर्थापत्त्या शक्षिकल्यनं, यागविषयकष्च काय्यै म wife तस्य सविषयकत्वाभावात्‌, विषयत्व्ब न्रान- धटयो रिव स्वभावसम्बन्धो वा तन्निरूपशाधौीननिरूप- ‘fanaa: wera agra श्रू्वेदेवरम्तोयभोजमव्यक्षि- सिद्धिः । प्रमाणान्तरादपूवववय क्रिलाभस्से सामान्यतः fate दृष्टा- कवयति, "यया वेति, “कममिव्याहारवश्रात्‌' समभिव्याइतानयनाद्च- बाधात्‌, “विशेषा भिधानं अ्पूष्येव्यक्रिविगरेषलाभः, 'काय्येमाजवाचकलतयः का्यवामान्यानुभावकत्वे, सिध्यतौति गेषः। कास्येविशेषलाभः' MMA GSAT AAA THAN: | श्रपूष्वेलाभवोजं कार्ययान्त- रख यागाद्यन्वयायोग्यत्रूपं दशयति, यागे ति, ‘afarana- भावादिति यागविषयकलाभावा दित्यर्थः, ‘faraagfa, प्रशत- दति शेषः । धागापृष्वैयोस्तादुश्रसखरूपसम्बन्धे मानाभावादाह, तदिति तन्निरूपणधौमनिरूपएविषयत्वमित्यथेः, ‘ay? sya । wa यागविषयकयत्किञ्िन्निरूपणव्यक्रघेटा दि निरूपणस्यायधोन- शाब्दबोधे घटादिकार्य्याग्वय wa कथं नेत्त खाद, "यागेति । नन्बयुत्वे- मपि चटव्चिव्विबयकमेवेति कथं तथेत्यत ere, “विषयत्वघ्ेति तदिषय- wager: | “Mata घट ्षानस्येत्यथंः | गमु खमावसम्बन्धो विषयादि- wine rad aw, 'तलिरूपफेति यामनिरू्पणाधोम-निरूपण्तवभि- OR avafedrrat शत्वं वा तत्सानसंवित्संवेत्वं वा ॒व्यात्तसाधभत्थं वेति । अस्ति हि याग-दान-दोमजन्यापु्वाखां qe- तया घटादेरपि यागविषयकलत्वापत्तिः। न च तन्निरूपणाधौन- माचविषयतं तदिषयत्मिति वायं । श्रपृष्वेमग्रतौत्यापि घाग- पदादितो यागप्रतौतेरषम्भवापन्से रित्यत श्राह, शसदिति। we सत्‌ समानश वित्‌ संबेद्यत्वं तददिषयकधौ विषयं तदिषयकषावद्धौदिष- यत्वं वा, नाद्यः am घटादि विषयवस्या्यापत्तेः, नाश्यः यागे- ऽपूव्वैविषयलस्याप्यनापत्तेरित्यत we, वयाटृन्तेति श्रषाधारण्- कारणएल्रमित्ययेः, यागविषयककाय्येत्रूपेए ष्वंसभानवारणया- साधारणत्वप्रवेश्रः । वस्तुतस्तु पुरूषोत्तममुख पश्येदित्यचर पुरुषोत्त- ममुखदशेन विषयक काय्येवूपेण संस्कारभानवारणाय तत्रवेश्रः, satay श्रन्वयितावच्छेद कव्याप्यनानाग्यक्रिटत्तिघम्मावच्छिल- afaaa सार । श्रसाघधारणकारणएत्वमेव व्यवस्धापयति, श्रस्ति होति, तुल्यरूपेति, यागनि्ठतत्कारणएतायाः सकशका््येसाधारण- व्यथेः, खतदपि यागन्लानादावतिपरसक्तमत are, ‹तत्समानेवि, बदा कदाचित्‌ समाग वित्तिवेद्यत्वं घटादावपि नियमेन प्रटतेऽप्यसम्भवतोत्बत- aie, ‘Bene genera यागस्य विषयत्वं तत्‌ साध्यत्वमपूरव- सविषयकलत्वं इत्ययः, रतश्च प्रागनुपस्थितमपि संसभेमर्य्यादया भासत इति सत्त्यं | व्याङत्तत्वमुपपादयति,'“खस्ि होति, खनभिसं हित परखत्वापत्ति- wag यागः, अभिसं हितपरखत्वापतन्तिफलस्त्यागो दानं, देशवि्रेष- गतग्र्प्रच्तेपोपाधिकस्ल्यागो होम Kas । “तुल्येति बागापुत्बेस्य दाना- feant यागः कारयमेवमन्यकापौत्यथेः | यद्यप्येवदपि तव्नन्धखर्गादा- WET TSS ऽपूच्नं वादः । १९३ हपसापनान्तर व्यवच्छेदेन प्रत्येकमाचजश्यत्वं । तदुक्त, <षिश्ष्टो fe विशेषाः सिनोतिषन्ध उच्यते | विशे- we सिनोतीति विषयोऽतलो नियामकः” इति । मतु येन रूपेण अक्तियरः तेन रूपेख काथेत्वशक्ता खिद्ध- Wawa कार्यी पख्वितो योग्यत्तादिवशादपुवेला- चचानाद्यात्मककार णम्तरव्याटृन्तलेनेव्यथेः, TARA थागा- दिप्र्येकमाचनिष्ठमनकता निरूपकलत्वं | विषयश्ब्दस्य व्याटग्तजनक- ताभ्रयवा दित्वे साघकमाडइ, (तदुक्रभिति, ‘fara: ग्याडसलाधेः, Ta जननं, “सिनोतोतौति, serif शेषः, नियामकः" शाटत्तजनकताओ्रयः । शक्रियह इति मोमां सकस तव where इत्यथः, “तेन खूपेफेति “कार्य्यो पश्िता वित्यजान्वेति, अतएव (९ tiered शो किकययत्पस्यमतिक्रमख्च भवतोति भावः Ay wee श्क्यसम्बनभ्धितया श्रनवगमात्‌ कथं शचणटयोपस्यिविः (९) wafa qo | tareaa तथापि agnew faale, wacfanafnnt eteratears: | We खमावसम्बन्पविद्येष रवेतरव्याङत्तस्तदिति बोध्यं । war खड सम्मतिमाह, “तदुक्तमिति, 'विग्रेषेणेति अन्यतो gem असाधारणेने- चथेः, "सिनोति" सम्बक्नाति जनयतीति यावत्‌ । ननु वेदेऽपि fae: काय्यै तमार wa एक्तिरस्तु धम्मि णोऽन्यलभ्यत्वादित्याशङ्क्ते, ‘afafa, तथाच न शुत्पर्तिविसोधोऽपौति भावः । "कार्ययो पश्िताषिति येग रूपेय as प्रधिः तेन रूपेण लच्तणया ae पख्धिताविति बोध्यं । ay लच्छापूर््वा- R08 तक्वचिन्धामसौ भोऽखु ware fe अन्विताभिधानोपयोगि 4 त्वपूवेस्मर शं तश्च पदेन पदार्थेन वेति म कथिदिगेषः, कायश्च शक्धकाय्यत्वसम्बन्धितयार्वगतभेवेति चेत्‌, न, fast लाक्षखिकत्वेनापर्वानलुभावकत्वात्‌ | न शेत रान्वितखाथेशक्तस्य यञ्यादिषदस्येतर दपूवमादायानु- भावकत्वमिति are | इतरोपल्ितख्लार्थाम्बयमान fe पदानां शक्तिने france गौरवात्‌ पद्‌ान्तरलभ्य- स्यादित्यत श्राह, ‘ara होति काम्येवरूपेण् यत्कि्ित्‌- कारणं ₹होत्यथेः, अन्यथा क य्येगरह्मभ्युपगमेऽप्यगतेरिति भावः। ay काय्येवप्रकारककाय्येखार णश्च, “पेम faeces, ‘yaa ar omer जिङूपदोपस्थापितेन aidan वा, एतश्च aque Sees एव पदस्मारितो रच्छाथस्मारक इति शश््रदायमतानुसारे- win! ‘Raa का््येवरूपेण यत्किञ्चित्‌ काब्यश्चत्यथेः। ्रपू- म्बाननुभावकलादिति श्रपूर््वामनुभावकलप्रसक्गादिव्यथेः। श्रवष्टा- पत्तिमाश्ङ्कते, “न चेति, (दतराण्वितख्ञायेशक्रख्य' इतराज्वितखार्था- quae, इतर मिष्ट विषथता निरूपितस्य विषयता श्राख्यनुभवश्र- कस्येति यावत्‌, "यश्थादिपदख्य' यज्यादि पदस्येव, “इतरो पश्चदितेति इतर विषद्ला विगरेषित खार्यानुभवत्वावच्छिनेत्यथः, ‘a वितरत न खरे कथं WWaea ow, "काय्यैसूमरणमिति, saat utara प्रतोकार इति मावः । पू्वस्येव तौरस्ारकलत्वमिति मतेनाह, ‘Tete नेति । न च काय्यैत्वोपद्डितिः शक्रेवेति यगपद्रत्तिदयविसधः, fafa शब्दास्थतु TIS TATE | ३७५ त्वा | Sees तौरोपलस्ितान्वयशालिखार्था - नुभावकत्वमितरपदस्य तीरस्य तु संस्कारादूपस्थिति- रन्निहितेनान्विताभिधानाभावान्‌। न चापूवै सं वितरल्-विषयत्वमन्तभव्य । aad गङ्गायां घोष cay we ear” इत्यत aye, 'खचणायाश्चेति गङ्गायां घोष- Ty चेत्यथेः, “तोरोपलकतिति wana तोर निरूपितदन्तिता- श्राल्ौत्धयेः, “दतरपदस्य' धोषादिपदश्य, न तु तौरानुभावकतव- मिति Sia: 1 ‘alte’ तु तोरन्तितवस्य a, तथाच awurea wawfata न तु तच तस्य शाब्टानुभवे प्रवेश इत्यभिमानः | गन्वयबोधे तोरटृन्तित्वश्याप्रवेे fa तस्य सखतेरित्यत आह, wifafaafa श्रलुपख्ितेनेत्ययैः, “श्रन्वितामिधानेति, कीर- इततिर्धोष इति विशिष्टव्यवहारासम्भवादित्ययंः, तथाच aay कागदयस्येव ay विशिष्टव्यवहारजमकत्वमिति भावः | पिदढचरण्टास्ठ wa यदि तोरटत्तिलस्य संस्कारादु पख्ितिखटा कचं म शओाब्टाजुभवे भानमित्यत are, “श्रसज्िदह्ितेनेति श््वा- नुपञ्ितेनेत्धथेः, “श्रन्विताभिधानेति श्राब्दानुभवासम्भवादित्यये- दति प्राः । (९ तौरङत्तित्वान्वय इति we | WI केवलान्धतया प्रछछ्टजयवक्षदभ्यपगमात्‌ | ale गायां घोष इत्यव का मतिरिखत ay, aqurgfa, “खसत्निशितेनेति खनासम्नेनेत्य्यः, पदअन्धो पस्धितेरेवासन्तितवादज च पदारथस्छेवो पद्ायकत्वाभ्यपगमादिति god तश्वचिन्तामणौ स्कारविषयः। किथ्च यजिपदेन खर्गकामकायविषयो योग इत्यसुभवोभकेत्‌ लकष णायांमितरपदस्य लक्षौ यवि्ेषणसाथैविशेष्यकानुभवजनकत्वात्‌। न चैता- इणो बोध आ्आकाङ्कितः। न च यागाविश्ेषितकाये- aay खगेकामाग्बयः प्रतौयते, किन्तु यागविषयक- we प्रहतेऽणूर्ेस्य संस्काराद्पश्थितिरख्कि्ित श्राह, "न चेति । गसु weurat लच्यस्तिरेव यदि कदा तव नवे आपूर्णो इुपख्िततोररन्तिवं न प्रलये तेत्थत wre, ‘feta: a तचेवा- Crise को ete cam आह, न चेति, आकाङ्धितिः च्ागविषधकं काय हतिसाध्यं भवलित्यपूर्वेविषयक सिकर्षाजनकाः | गग्येताद्‌ शोधस तादु त्रा पू्येबिश्रष्यक चिका sepia न चतिरतस्लाप्रवषे कत्वा दिष्यष्लरसादार, "न चेति न Rak, खगै- कामो यजेतेकिं बाक्धादिति शेषः। 'खर्गंकामान्वयः' खगेकाम- मावः। ननु त्वग्मतेऽर्थाध्याहारवदासब्नत्वमितर्पदेनानुभवविषयः स्थात्‌; fay वीरस्य शाब्दबोधविषयत्वमवग्यं वाचं । अन्धा विमाधर्था नन्वयापसतेः, AU यचा तवं शाब्दत्वं क्था Tae कायैसर ये सति समागप्रका- रकत्वस्य नियामकत्वेम योग्यतया श्ाब्दानुमवोऽपुत्वेमादाय eae वेरा, “किति, (लक्षणायामिति, यद्यपि wer कोशन्तौ्यादौ यमि- चारः, तथापि व्भिचारममु “यथा fe ae safer fe हलो खकार ware विमार्बपिष्यतोति बोध्यं | ततः किभित्यनं are, a चेति, छतिलाध्यावाप्रकारकत्वादित्वाङः, त्क्व, Wet कामेत प्रका रकतवस्यौ- विरोधात्‌ । वक्रात्‌ खगेकामनोधकं वागङ्षियकं काय्येमिकि ararfe®- शब्दास्यतु रौयसखद्धेऽपुव्वेवादः | ३०७ कायैविश्येषे, तथाच तथाविधबोधार्थ' लिङः कार्यये शक्िरेवेति | इति यौमद्गङ्गशोपाभ्यायविरचिति तस्वचिन्तामशो शब्दाख्यतुरौयखण्डे अपृव्वेवदपूव्येपश्चः | -*--- --- Ce Ce ~ ~~~ ------= हतिखाध्यलान्वखः। यागविषचकेति यामविषयकतया भाते काय्यै वि्रवे इत्ययः, तथेवानुभवादिति भावः । - तथाति, लदणाया- ब्वशो य विग्रेषणकतया श्रनुभवजनकल्नियमादिति भावः । श्र मञ्चाः कोश्नन्तोत्यादौ व्यभिचारो ग्रन्धकश्तेव सयं aga इति नाखक्गुतिः | इति ओमथयरानाच-तकवा गे श विरचिते तत्चिन्तामणिर इष्य श्ब्दाख्यतु रो यख्ष्डर ह्ये श्र पूरवववा द पूष्वपकर इच्यम्‌ ew ` [1 “ 9 Ee tt LOTTIE TT ES ~ न SOW प्रवततंकत्वाग्यपगमात्तदनाकाङ्ितलमिति मन्तं । नलु खगं - uefa शानं कोञविद्ेव्यक्रतमा प्रवत्तकमश्लित . धाः. (न 48 Res ava ferret अथा पुष्यवादसिद्धान्तः । निक - STA | अन्वयप्रयोजकरूपवश्यं न ॒योग्बता अनाप्तोक्ते पयसा सिष्बतोत्यब सत्यष्यम्बयप्रयोजकद्रव- द्रव्यत्वे APTANA MAMA | अथ योग्बत्वेपि सबाधक्षप्रमायिरहः कारणं afe सोऽप्यवश्यापे्- शौयद्ति लाघवात्‌ सैव योग्यता, रवश्च तदेव योग्य- saya स्यादिति चेत्‌, aay, यथा दशा विशेषे तदेव साकाङ्कमनाकाङ्कमासनरमनासखब्ब तथा स्ववाधक- ned wUTysarefUg_iacTeS | a BG अनापतोक्त इति करकामिप्रावप्रथक्त इत्यथः, द वद्रग्यते' दरव TMNT, “योग्धस्येऽपि' योग्यताश्चानेऽपि, 'खवाधकप्रमेति, ` भरमा- परम frquat, Aare बाधश्नमदश्रायां नातिप्रसङ्गः | wes,” ‘waufa, ‘ava साकाङ्भिति अजनितान्वयबोधकलमाकाङ्ख (९ wantal aq waey बोग्यं यदयोग्यं तत्‌ सव्वदेवायोग्ये Kati प्राये Wye LTT: | चेति । आपाततोऽभ्बुपगमवादेनाह, "वद्वि । न चेवं खबाधकम्नमदश्रा- areata, प्रमापदस्य निखखयपरत्वात्‌ । “खाकाङ्कमिति wae लोधनननानननगद्द्राडां SASHA GY, रव HUTA AT शब्दास्षतु रो यखब्धेऽपूव्वेवादः | Ree प्रमा-तदिरश्द शायां तदेवान्बयबोषे योग्धमयोग्बण्ा- भिधौयते, खबाधकप्रमायां afece वा योग्धायोग्ब- ताव्यवहारदश्नात्‌ खबाधकप्रमाविरदहदशायां यो- ग्यतादिसक्येऽपि वहिना ल्िष्वतोत्यबाग्वयबोधः अ- प्रमादोषवन्प॒रुषप्रखौतत्वात्‌ | सामान्यभानस्व किष्डि- दिश्ेषभाननियतत्वात्‌ विग्ेषाभाने कथं तद्धासत- इति चेत्‌, न, वस्तुगत्या परम्यरासाधनं विश्रेषो भासत- शव परम्यरासाभनत्वन्तु प्रकारो न भासते तत्‌प्र- कारभाने हि परम्पराषटकन्नानस्य हेतुत्वात्‌, खजा दूत्य मिप्रायणदं, सखोयबाधनिखधाभावयख्य योग्यताले साधकमाइ, ‘aqruafa: नन्वेवं wtaaufaqefacecurat बाधितायेक- व्यापि योग्यते तजान्वयधौः प्रमा स्यादित्यत are, ‘aaruafa, 'दोषवदिति, तयाच दोषाभाव एव श्राष्दप्रमाप्रथोजक इति ara: | wed, “खामान्येति, ‘faa इति परन्परासाधनत्वाभान- इत्ययः, साचात्छाधनलस्य च बाध इति va: | "ययेति, हिटेन- सन्चमगासन्नखेत्र्थंः। WAT शाब्दप्रमाप्रयोजकयोग्यतासन्वे कथं शाब्द wa इत्यव श्या, “खेति । यद्यपि ाग्तप्रतारकवाक्यं कर वापाटवजन्य्च वाकं दोषणन्त्वेऽपि प्रमाजनकं, तथापि TUTTI शुकः तद- मावो दोष इति मते तात्पये | थाच यागे खगसाधनगत्वान्वयो नायोग्धता- पराहत दति भावः। अच wpa, “सामान्येति, ‘awn सतौति । द्यपि ८१ । तश्वचिन्तामयौ घटेन Heart योग्यतया fasacas aca wea a तु fasacda तथा सति शघछशायां युगपद ृत्तिदयविरोषेन धटानन्बयप्रसङ्गात्‌ उभय- साधारणरूपेणानुपस्थितेश्च AHA! Wa राभिश्रषटलङूपैण घटपदस्य waurafage: पुरुषेति रषः । ‘a तु दद्रेतरतेनेति म ठु दिद्रेतराभिनश्ललनेत्यथैः, “खचण्ेति fagat घटपदस्य शल्णेत्यथः, “वटामश्वयेतिं aaa धटनिन्ववप्र- सङ्गा दित्यः, युगपद्‌टृन्िदयविरोधारेकपदटल्युषस्छापितयोः sft वनतैभानलाद्यतिरिक्ष्यले परस्पर मभ्वयवो धस्यावयुत्प्नलाचचे ति भावः। भनु ufafagau द्िद्रेतरल-घटलतवे श्रतुगतीङत्य तद्धग्भोवख्डिन- वत्वरूपेण Wass टे अजहत्‌ खायेलच्णा स्ित्यत sre, "उभ- यगपद्‌ रतिया कत्त मते TRV भानं सम्भवति, तथापि मथन तथा aaa तत्र योग्यतादिक्नानसत्ये एान्यबोधोपपत्नौ लच्तणाकल्यगे मानामावाघ्न तथात्वेन मानमिव्यक area । तन्मते agate Tat 4 grate: खकाङ्गाविर्हात्तथा प्रछतेऽपौव्यन्ये | “संस्कारेति संस्कारसह- जतस्य घट पदस्येव वदुपस्यापकत्वाभ्यपगमासस्यापि Tarra द्िरेतर- त्वावच्छेदेन विभक्तयर्थाग्बय इत्ययंः। न च am प्रज्नतिप्रतिपा्यत्वं प्र. mu, गैर वादित्याग्रयः | ‘wea, safe शषः, wate तौरेऽपि सपतम्यर्थाग्धय सभ्मव्रे लच्तणोच्छेदः स्यात्‌ पदात्‌ WATTS artes तदन्वयनोधापक्तेखधेति बोध्यं । भभ्वेतावता स्मरनियम- सम्भवे <प्यन्धयानुभ वप्रवेग्रेन हेतुरुक्तः | न चोपदश्ितपरिखामे वौजामाषा- न्नियतोपस्थितं शम्दाश्चयत्वमादायेवानुभव इति ave | दिगेतरतेऽपि TATA TSS वादः | १८१ शंकारा्षदुपस्थितिः। न च सुब्विभक्तौनां प्रत्यथै- गतखार्थान्वयबोधकत्बव्यत्पत्तेस्तच विभक्ता . ATA वेतेति वाच्यं । प्रत्यौ fe प्ररुतिप्रतिपादः लक्णौ- यान्बयानुरोधात्‌। स ख संस्कारसहकारात्‌ प्ररूतेऽपि। न च तस्यानियतोदोधकान्न नियता तदुपस्थितिः। फलबलेन तथा कल्पनादिति चेत्‌, न, शब्दोपश्यापि- तेनैव शब्द स्याम्बयबोधकत्वात्‌ | न चैवमाकाश्पदा- येति, “श्रनुपस्थितेरिति aza-fexzataar: शाब्दबुद्धिविषयला- भावादित्य्ैः। 'संस्कारादिति, टल्यतिरिक्थत्किञ्चित्‌ सम्बन्धेन चटपदादिति रषः । 'तदुपश्थितिः' waa घटोपस्थितिः, श्णया च घटपदाच्छट्रेतरोपस्थितिरिति शेषः, sat न युगपद्‌टन्तिद्रय- विरोध इति भावः । ‘aw aeafafae ae, ्रतिप्रतिपाथः' प्रतिलन्यसूति विषयः, म तु शा प्रहृतिस्मारितः, "संस्कारसहका- रादिति, इत्यतिरिक्प्रतिसम्नन्धन्ञानजन्यस् तिविषयवेनेति रषः | ae संस्कारस्य, “श्नियतोददो धकादिति इत्यति रिक्रघटपदसम्नन्ध- ज्ञानरूपस्टो दो धकस्यानियतलादि व्यथः, तदुपखितिरिति, स्यादिति शरवः । तथा away नियतोद्धो धकलकच्यनात्‌, श्रष्टोपसख्ापि- arene: | यदि च तत्तत्रियतोपस्ितिकं, तदार्डव्यातिरिक्षदव्यत्वेन Uae शन्दाश्रयत्वस्यापि तथात्वाभावात्‌ तुल्यं रन्नुपस्ापितस्याप्यन्वये प्रा्क्रदोषख्, ठश्युपस्म्रापितत्ववच्चियमत द्यादेरपि तत्‌पयोजकत्वकल्यने BCR सस्वचिनामखौ AAA CACTI शब्दाश्चयत्वस्य कथं शाब्दा- सुभवविषयत्वमिति are) नियमतो यद्धम्भेवस्वेनोप- faa यज शक्तिग्रहः ततस्मरणजनकसंस्कारस्य तद्ख- भ्मेविषयतानिरमेन तदृ दोधकादेव तदंशेऽपि उदोध- नियमेनाकाश्पदादश्क्धस्यापि तस्य भानात्‌। Wey aaafa amen श्ष्टोपस्या पितेनेवेत्ययेः, “श्ाब्दानुभवदिषथतलमिति आकाग्रपदनन्याकाश्रामुभवविषयत्वमित्ययंः, ‘fran: निखयतः, तौ थान्तान्तसिः, ्रभेदख् एतोयायेः, अन्वयस्ाख “शङ इत्यनेन, ‘ay ufafe, (तत्‌स्मरणजमकेति शक्रियदवहकारेर agfa- सरणोपधायकेत्ययः, ^तद्धग्मेविषयतेति तद्शनखग्युपधायकतेत्धयेः, “विषयतापदस्व व्यापारालुबन्थिविषयतापरत्वात्‌, "तदुदोधकादेवेति शआ्राकाशोद्दोधकाच्छब्टाञ्रयत्विश्िष्टे ्राकाग्रे waver Maw देवेत्यर्थः, दं भरेण धनिधमेनेति शष्टाश्रयलाभेऽपि acer मेनेत्ययैः, “suet तस्येति श्राकाग्रनिष्टाकाश्पददस्वविषव- गौरवं | feed गोल्वादिकमपि शब्दाख्यत्ववन्न श्क्यं wifzarqzarete, ‘neq Sf, ama च्युपस्धापितमादायेवान्धयबोधः छिगेतरत्वन्तु न wafa भावः । ‘fran xfs, नन्वर्रथातिरि्लग्रवयत्वेनाप्यपस्धितेने नियतोपश्ितिरतर्वानुपदं तथेव वश्छति तथाच कथं तज ग्ङ्किरिति चेत्‌ । wus, नि यमतोऽगु पस्थितावपि शब्दाश्जयत्वं vefatafad वि- निगमकाभावादच्तादिपदवन्नागाचत्वेऽप्युपपततेः । न चेकस्यां व्यक्तौ aaa प्रत्तिनिमित्तसिषि वाच्यं । प्रयोजकत्वात्‌ | किष त्व-तकोमु स्थार्थत्वेनोष- WRT TSS STATE! | RTE वा aefa naz यदि नियमत sufafa: सदप्र- योगस्य वाश्यादिपरत्वेनाप्युपपन्तेः । वस्तुतस्तु निय- स्वापि(९ शब्दाञ्जयत्वस्य भानादिव्ययः, तथाच सखप्रकारकपदट्न्ति- च्रानोपस्ापितत्वमेव विधेथता तिरिक्रखप्रकारताकश्राष्दबोधे तन्तं नतु खप्रकारकसनिष्ठपददन्तिश्चानो पश्वा पितव्मिति भावः । ननु तवापि श्ब्टाञ्जयत्वस्या का श्पद श्रह्वविषयत्वे श्राकाश्पदश्रङ्निप्रमान- न्याकाशोपखितौ कथं ae नियमतः प्रकारत्वं तत्पदग्रकतिप्रमाज- न्योपख्धितौ नियमतः प्रकारलस्य तत्पदशक्रिविषयतस् ग्यायतला- दिति तरख्ाश्डायामाह, ‘nq aff, ‘act nearqaaafe, ‘wey विग्रेषणोग्रया काश्रपदश्क्िविषयः, “नियमत खउपल्धितिः" निवमेनाकाग्रपदश्रज्गिप्रमया शब्दाञ्जयलप्रकारकोपख्ितिः। ननु (९) आाकाश्चपदश्रह्यविषयस्यापौति are | प्ाव्यचरिताथेत्वे मानाभावादिति । वस्तुतस्तु लाघवाच्छब्दा्यत्वभेव yafafafad म त्वद्द्रव्ातिरिक्तगरव्यत्वादिकमपि गौरवात्‌ | etrau- लेन ufeeraragafar: | खन्धथा कम्बो वलत्वादिनापि शक्धिग्रहास्दुप- सिवो तदपि waa स्यात्‌ | यदि च शाघवात्‌ घटत्वमेव तथेति तच श्नह्धि- यो sare Tesh तुल्यमिति न भानाथत्वमिति | wed चटः कुम्भ- इतिवदाकाश्चः श्ब्दाश्नय इति सप्रयोगो भ स्यादत ay, "सहेति, आक्राद्मपदवाश्च ईति acer | “वन्तुतस्तिति तथाच नियतानुपर्धिवस्यापि wee विनिगमकामावेन नानार्यत्वमन्धथा म॒ तथेतखन्धदेवदिति मावः | weary dere कदाचिदनुदोधमभ्युपेतयाइ, ‘wey वेति, अत्रा ere तत्त्वचिन्तामणौ लोपश्ितिरेव arfer अन्तु वा पदादपि fafa शरब्दा्रयत्स्या का शपदप्रटन्तिनिमित्तले ्राकाशं शब्दस्येति स प्रयोमोऽनुपपन्नः Wa षष्ट्वथैतया पचन्‌ पचतो तिवन्निराका- तवा दित्यत आर, “सदेति, वाच्यादीति आकापदस्याकाश्पदवा- च्यादिपरलेनापौत्ययंः, “श्रादिपदात्‌ श्रष्टद्रव्यातिरिक्द्रव्यपरत्यपरि- यहः | ‘franafefata नास्तोति श्राकाश्पद्श्क्िप्रमया शब्दा अयत्प्रकारकोपस्ितिरेव न निधतेत्य्यः, कदाचिदष्टद्रव्यातिरि- भद्रग्यव-केवलद्र यलादिप्रकारेणणपख्ितेरिति भावः। ननु ae- विशिष्ट विशेग्यकतद्धर्म्मावच्छिल शर क्रिसंसगे कश्चानमेव तद्धश्मेप्रकारक- ज्ाष्दबोधकारणमन्यया चटादिपदस्ापि aqate: wwaree- दकल विलो पायत्तेः उक्षरौत्यैव azare: शक्यतानवच्छेटकलेऽपि श्राब्दबोधे भानसम्भवात्‌ | म च तत्पदश्रक्गिप्रमाजन्योपख्वितौ नियमतः प्रकारलख्य तत्पद शक्ति विषयलव्याणतया घटत्वादौ भटादिषदस्छ शक्रिलिद्धिरिति are आकाश्पडश्क्िप्रमया जष्दाश्रयत्ेभेव घटादिपदगशज्गिप्रमथापि घटलादिना निथतोप- काश्मदाभिष्यकारकमेवाकाशस्रणं Aha नियमोऽलिडो- wats मावः | न चाका्रोजवयमित्यादो भिन्रप्रकारौपख्ितिं विना कथम- मेदाग्बय ईति बां । ` विभक्रयुपबोवसंस्थामाराब तथात्वादित्ाद्धुः । 'सवापौलि, ग चान्वयप्रकारकतणा साधनत्वं . शब्दमिति, क्राम्याव्यवद्धिव- साश्चनतथा watt च परेड प्रागमिधानारदिशोघः। मतान्तरेगाः CEE । । WRU T SRST AAT | ३८४ werk तद्धेग्वयवोधदशायामितरान्बयासुपपश्यभावा- fedtcfagary दन्थलादिप्रकारकथटलावदख्छिलघटपदश्क्रिप्रमथा तादृश्केवश्लणरपदश्ङ्किप्रमया वा द्रव्बलादिप्रकारेापि चरोप- शितेः, परन्तु तदुपख्वितिनं शराम्दबोधाङ्गमिन्येवाभ्बुपगमात्‌ तावता wzaret uerfecce शरक्किसिद्धावपि इरिपदारेखनश्रलादौ क्रिविशोपापन्तदुवारलाच्च तच कदाचित्‌ विंहलादिनाणुपच्छितैः सम्येधिड्त्वात्‌ तथाचाकाशपदाशक्धतावच्छेदकष्च शब्दा अयत्वखय कुतः wreeaty waa आह, “wg वेति, पपदादपौति zerfe- पदादिवाकाशादिपदादपौत्यथैः, शक्विति ओषः, “जनिभ्विकश्यकं' WAIT: शब्टाश्थलाद्यप्रकारकमेव Wea! न चेवं तज कः प्रकार इति are सदारैः पदाश्तरोपख्डितश्येव तज प्रकारतव- wearfefa भावः | Taten: wea, "तर ति sgeerarwa इत्यथः, “wee- auf सखगेसाधनलत्वेन wawervegfyomet यथा ar- Peas, “अन्वया गुपपत्यभावादिति argurrayfy- दभ्रा्थां खर्गोषधायकग्यापारोपधायकत्वं विना are सगेसाधन- नंन्यन्धोऽनुपपन इति सगं वाधनलान्वयानुपपल्तिश्वानानावारि- वि्ेषस्पेखाधिमनोधमभिपेबेदभिन्न्ये । न चौपादानिकखर्गसा- way कथं योग्यतायहः, यागविषयकं काय्यमित्नुमवागन्तरमनुप- पत्तिप्रभवेटसाधनताच्चाने सति खगंकामगोधकयागविषवककाग्य॑मिलनु- waftars: | कौगेत्वमाजं निलखनवद्रागुपपन्रं सगं कामकागेत्वं तदा 49 ard arafataait दमेऽपि aera न स्यादिति चेत्‌, तहि तवापि कायै- ताजोधानन्तरं शोपादानिकसाधनताबोधो न स्यात्‌ ओपादानिकबोषेऽनुपपसिबोधस्य हेतुत्वात्‌, कल्पयना- a, wast’ तादृग्रा्यनुद्यत्तरमपि, ‘awa न ्टादिति भिरक्रान्वयानुपपन्तिन्नानादपूव्वकश्यमा न स्यात्‌, प्रतौतानुपपत्ति- मूक प्रतीतौ प्रथमप्रतो तिर श्रायां अ्रनुपपल्तिन्ञानस्वापेकितत्वादिति भावः। तथालापूर्व्वा सिद्धिपरसङ्ग इति भावः । तोति यदि प्रतौ- तानुपपन्तिमूखकप्रतोतौ प्रायमिकप्रतो तिद श्ायामनुपपत्तिन्नानम- पचतं तदेव्यथेः, “काय्येताबोधानम्तरमिति श्रपृष्वनिष्टकास्वेता- नोधाननम्तर मित्यर्थः, "चापादानिकेति याभे काभ्वक्ाधनमलविशिष्ट- कामिकाय्येतलप्रकारकौपादाजिकबोधो म ॒स्सादिन्धर्थः, श्रूव्वका- यंताबोधदश्रायां यागविषयककागेस्य afanaa न areata विना खाच wfat are कामिकायेलवविशिष्टकाम्यषषाधनताधियं fan इत्धनुपपन्तिन्नानाभावादिति ara मनु प्रतोतानुपपन्ति- मूदक्लकप्रतोताबेव प्राथमिकप्रतोतिदश्ायामनुपपन्तिन्नानमपेड्ितं दापादानिकमोधश्च न तथेत्यत wae, श्पादानिकेति भापादा- निकश्राग्दमोधेऽपोल्ययः, “squat प्रतो तानुपपन्तिबोधख, 'हेतुलादिति, भवन्नये डहेतुलादित्यथेः, प्रव्यकलादिवदौपादानि- (९) कामिकाण्ेत्वविश्िरेरसाधनताधियं विनेति ग० | च्प्रतौतमेवेति कथमनुपपर्तिप्रभवतभक्नागमिति चिन्त्यं | AY दोषस्याप्रामाखप्रयोजकत्वमुक्षयोग्यतापक्ते TYR तच्च भ्नान्त-प्रता- WATT यखण्डेऽपुव्वे वादः | ‘yt माजोष्छेद शवं स्यात्‌ प्रतीतानुपपत्तिमूलकत्वात्‌ कश्य कलमप्यनुभवलब्या्यो धम्येविग्रेषः, ख च जातिरूप उपाधिरूपोवे- त्न्यदेतत्‌ । तदवचख्िन्ल प्रति 4 प्रतो तातुपपन्तिपरतिसन्धामसचिवः We एव पुमरनुसन्धो यमानो डेतुरतएवालुपपन्तिसचिवः शब्द एव पञ्चमं प्रमाणमिति तव सिद्धान्तादिति भावः । “एवं स्यादिति प्रतीलानुपपल्निमूखकप्रतौतौ प्रयमप्रतौ तिद श्रायामतुपपत्निन्ञानस्या- पेचितले सति स्यादित्यर्थः, “कल्पनाया इति, कल्यनालमर्यापन्तिल- याप्यो जाति विगेषस्तदवच्छिननं प्रति प्रतोतालुपपन्तिन्नानं कारण- fafa aa सिद्भान्तादिति भावः । ननु @lraarafagafacet न वोग्यता तथा षति श्राब्दप्रमां प्रति श्रतुगतकारणलाभा। त्‌ । नच दोषाभाव एव तथा, भान्त-प्रतारकवाक्य-दरएका टि विखवादिवाक्ययो- रब्याघ्यतिब्याघ्यापन्तेः श्ब्दसामान्यं प्रति ुप्तकार णएभा वस्येव विश्रेष- रूपेख शश्ाब्दप्रमा हेतुलेभियमविलोपापत्तेख | श्रतएव ख-परषाधा- रषटबाधकप्रमा विरह एव BRIA शाब्दप्रमाहेतुरित्यपि भम aw भ्राब्दसामान्यकारणतेनाङ्गप्नलादतः ख- पर साधारणएवाधकग्रमावि- रह एव योग्यता ABI BT च न Saya शब्दसामान्यद्ेतु श्राब्दथ् मो च्छदापन्तेः किन्तु AT शाब्दसामान्यदेतुः amar च श्राब्दप्रमायाभमित्येवोपेयं, तथाच wad यागे परकोयवाधक- रकवाक्ये तद मावादयुक्तं, च्चावश्यकयोग्यता प्रमात्वाप्रमात्वाभ्यामेवो TTR UH यथाथ वाक्याधेन्नान-लदभावैयोगैण-दोषतया हेतुत्वकल्यना गो रवात्‌, faq परबाधकप्रमानिशखये खनाघकप्रमाविरद-तत्रिश्चयदशायामपि म ges arefaantrat मायाः । AA गाधकप्रमाषिर ङस्य sane संशयसाधारणं न्ानमाचमेव तस्याः प्रयोजकं तेन यच बाधकप्रमामिश्चयस्तबेवान्बयबोधाभावोऽन्धब तु तद्धौमाचाच्छान्दवोध इति यागेऽपि योग्बतासंशये- नान्वयबोधाप्रतिदन्धः बाधसंश्यस्याप्रतिबन्धकत्वात्‌, अन्यथा अनुमानाचुष्छेदप्रसङ्गात्‌^) | NAAT प्रमाविरदइस् निखेतमशरक्धतया कथमग्वथधोरित्यत we, "वद्ध afefa, 'बाधकप्रमा विरसः स-परसाधारणवाधकप्रमा विर इख्छ, ‘arama’ योग्यतालेऽपि, was लिति यच न बाधकपरमानिखथ- wae, ‘agraraey’ सख-परसाधारणबाधकग्रमाविरहन्ञागमा- WIA! मनु ख-परसाधारणबाधकप्रमा विर इसंश्ये तदाडितबाधमंश्च- Vana कथं शब्दबोध इत्यत wy, 'बाधसंश्रथस्येति, “अनुमानादीति सन्दिग्धसाध्यकानुमानादौत्य्थैः | wy वा wa- कामङृतिसाध्यलान्वये खगेसाधनलं योग्यता तथापि संश्रयषाधारण- aye तदन्वयवो धद्ेतुतथा यागेऽपि तत्‌सं्रयादेव खगे- कामशतिसाध्यल शाब्दो धोऽस्तु किमपूष्येवा च्थतेनेत्याद, “पूम्यैवाच्य- लेऽपौति साध्यतासम्बन्भेन हतिमत्वलचण्टकाय्येलरूपेणा पूयस्य fae (९) श्धनु मानमाचोष्डेद प्रसङ्कादिति ae | ए्याग्दघौटिति afecwisty योग्यतान्तभूंत इन्धरचेराङ, ‘aqafeta | "सन्धये ति, वि्येषदण्ं नेऽपि सं श्यो ada अनुमित्या aan इति मतेजेद- WRITS TATE: | axe cape, स्वगंसाधनतासंशयाद्योग्बतायाः संशय शव अपूर्वस्य प्रथमं स्वगेसाषनत्वानिखयाद्‌पादानस्यान्वि- तानिधानोल्रकालौनत्वात्‌ साधक-वाधकप्रमाखा- भाषेन डारलसम्भावनया साधमत्वसम्भावनातः खम पदवाच्यतेऽपौत्थयेः, ‘sua’ चिर्‌ःपदा यतावच्छेदकका्यैवाव च्छि, (लर्मसाधनतासंग्रयादिति कस्यचित्‌ पुरुषस्य खगकामङृतिसाध्यवा- ` waa खगं साधनतायाः संग्रयदैव सत्वादित्यर्थः, “योग्यतायाः era एवेति सखगेखाधनलरूपयोग्यतायाः संश्रय एवेत्ययेः, syd निग कामह्ृतिसाध्वलान्वयवोधे कचिद्धेतुरिति Ra: । “पूय ङिर्पदायंतावच्डेरकनिरक्रकाय्यैलावच्छिननद, श्रयममिति, afar मिति sre: । गन्वनुपपन्तिन्नानसहइकारारौ पाराजिकसखगंसाधनता- निचयः सर्व्व॑ाभेव यागविषयकेऽपू्व्वं भविव्यतौत्यत are, "उपा- दागखेति यागविषयककाय्यैस्य wares weave विना अनुपपक्लमित्यनुपप्तिन्नानस्तेत्यथेः, श्रज्विताभिधानेति Te खगं का मह तिसाध्यलाग्वयबो धोन्तरकालो नलादित्य्ः, तथा- चान्विताभिधाने उपादानेन खगंसाधमलोपस्थितिः खर्मसाघनलोप- चितौ चान्विताभिधानमिन्धन्योन्याञ्रय इति भावः । शवाधकेति, तचाचेत्धादिः, (डारसम्भावनयेति पुष्टिं प्रति एतपानस्येव खभ प्रति मिष । सन्देहोत्तर खे यच खरणात्मकः पराम्रस्तदमिप्रायेणेदमितयन्य | ‘apf, ग च यागविषयकं कारगयमितयनुमवागन्तर मौपादानिकखमसाध- Tate सति खगेकामाग्बय इति वाच्यं । खगेकामकायैस्येवानुपपन्नतया ace तत्त्वचिन्तामणौ कामान्बय श्ति तुल्यं । पि चयथा न किया स्थिरे त्ययेग्या तथा काययैमपुव्वेमपि षिश्िष्टं न fet कतिर्विनष्त्वात्‌ | न चाधिष्ठाने ्रपुव्वेमाजे साधनत्वं, लस्य पदार्थेकदे शत्वेनाम्बयाप्रतियेागित्वात्‌ । यागस्यापि किञच्चिन्मध्यवत्तिदारं स्थास्यतोति सम्भावनयेत्यचेः, . .साधनतसम्भावमातः' यागेऽपि खगेसाधनत्वसम्भवनातः, "ख कामा- न्वयः” सखगेकामङतिसाध्यलान्वयसम्भवः, ‘awfafa, तथाच faa- qaargaata भावः। age लिडःपदवाश्यतरे साधकाभावसुक्ता बाघधकमयप्याह, “श्रपि चेति, ‘wat सारात्‌ खगेसाधमलाग्वया- fare, “विशिष्टः साध्यतासम्नन्धेन शतिमक्वलचणएकाय्येल वि शिष्ट, "म fav a खगोाव्यवदहितपूरव्ववत्तिं। न च गौद्रंवयं नौला गौरि त्यादौ गोलो पलचिते द्व्यवादेरम्बयवदचापि शृच्युपणलक्छिते खगे- साधनलानवयो भविव्यतौोति वाच्यं । तथा सति फलाव्यवहित- grerfaumea”) वेदि कवि धिजन्यसाक्ात्‌ फलसाधनताबोधे fay- ष्यतावच्छेद्‌ कत्नमिति नियमभङ्खा पत्तेरिति भावः। ‘“afaera’ वस्तुगत्या साध्यता सम्बन्धेन रतिमल्नाञ्ये, ‘aad’ एकच ल्वचिन्तामग्धै विहितक्रियायाः यागस्येव कर्लगतादष्टजनकत्वात्‌ । न ख मुक्ते Ye तदहष्टना शत्‌ पितरि न खगः स्यादिति वाच्यं | अदृष्टस्य फलनाश्यतया पितरि खर्गाभावे- सम्बन्धेन तेषामदृष्टडेत्‌त्वादिति भावः। “विहितक्रियायाः' विडित- क्रियालेन, पुष्जनकक्रियालेनेति यावत्‌, तेन मेषजपानादौ 4 व्यमिशारः, तथाच पचतं अद्ध सखसमानाधिकरण्णादृष्टजमकं quan थागवदित्यनुमेयमिति भावः। मच age कटेनिष्टवेन समवायघटितसामानाधिकरष्छप्रत्यासत्या अदष्टश् खगेहेतलात्‌ कथं तस्मात्‌ पिनादौ खर्गायुत्पन्निरिति वाच्यम्‌ । खजमक कर्मो टै ्ययसम्बन्धेन तददृष्टस्य समादिवनकल्वादिति इदयं । ‘qn पुख इति पिटनिष्ठभोगात्‌ प्रागेव सुक्र पुज इत्यथैः, "तद ढू- ofa गयाश्राद्धादिजन्यादृष्टेद्ययेः, "न खरं दति, स्यादिति ta | “दृष्टस्सेति प्रायचिन्ता्यमाश्लस्य wages: तेना- लनितप्रधानापूर्ववाङ्गापूर्व्व न व्यभिचारः | नन्वेवं पुचस्या गष विगरेव- (९) स्यादितिपदपुरुखेन कस्मिश्चित्‌ मूलपुक्तके स्यादिति पदं नमास्तौ- तयनुमोयते, अखललव्ादश पसतकेषु Taq तादृश्पदं ada इति पूरुणमकिवित्करमिति | भ्नन्विति, ‘fafeate विश्डितक्रियाविधेषस्येखथैः, तेन वै यकविदित- क्रियायां ग थमिचार cate: | “फलेति, न चाष्धतप्रधानाद्कापूतव्वे चमि- चारः, यत्र न प्रधानं aT acy मानामावात्‌ मावे वा खृष्ट विद्ये- शरम्दास्यतुरौ यखब्छे SYA | age नाहष्टानाश्ात्‌ खषटत्तिभोगजनकाहषटस्य मुक्िविरोधि- ay, न तु faananed जन्यते मुक्ते पितरि दोषा- भवेन योगिनामिव विहितक्रियायाः पिषदृ्टाजनक- चात्‌, तथात्वे च साङ्गमपि आद्धादिकं निष्कलं खादिति तद्िषेर प्रामाण्यापतिः पुचगतादृष्टेन च मुक्तो एशेष्छेदरूपसुनि विरोध दृत्यत आड, खटत्तोति, तयाच खा- दृत्तिभोगजनकेलरागरेषविगरेषगुणेच्छंद एव मुक्तिरिति भावः । Tye श्रगेषविग्रेषगृणणो च्छेदस्य मुक्रिलासिद्धेखेत्यपि बोध्यं । पिदमतादृष्टजमकतवे बाधकमाह, ‘a विति, “विडितक्रियाया इति गृपिचहेष्यकगयाओ्राद्धादेरिव्ययैः, श्रजनकलत्वादिति जमकला- ष्मवा दिल्य्ंः । मसु ay नोत्पद्यत एवादृष्टमिव्यत श्राह, ‘Ada चेति, शप्रामाश्सापन्तिरिति | इदमापाततः खरूपयोग्यवलखण- इषहषाधनतस्य विष्ययेतया कचित्‌ फलाजमनेऽपि प्रामाश्यसम्भवा- दिति ate) | wed पुचतगयाश्राद्धादिना सुक्स्यापि पितुः wauafa: श्यात्‌ तत्वश्चानिनामपि भोगश्रवशेन दोषस्य waar पिदढनिष्ठादृष्टाभ्यपगमे च पितुदेषाभावेनादृष्टानु- पवा aay इत्यत we, qua, तयाचेष्टापन्ति- षिण रिषि क (९) इति ध्येयमिति me | बामिप्रायकत्वात्‌ | मन्देवमदृष्टसत्तवे सुक्तिविशोध इत्यत ate, “खड- Nit) aad मुक्घस्यापि खर्गोपमोगः स्यादित आह, “Tafa, वचा - 889 तत्वचिन्तामखो पितरि सुलोत्यत्तौ म विरोधः योभिशलामिव gett दोषस्याहेतुत्वात्‌। अथ forge” पिदृपुख्यजन्ध- fafa पितरि qu तेन चिना तदसम्भवात्‌ न GF तच फखप्रसङ्गादिति पिदसखगंकाममाजग्धक्रिया पिवृपुश्य- हेतुरिति पुबक्रियापि त्जमिकेति चेत्‌, श्वं, faa- क्रियापि पिद्पुण्यजनिकेति a तां चिना पितरि ge qufaat ख पुबपुणखयजनिकेति पुषे पुण्यं पिदृखगे- कामनाजन्यपुश्यत्वेन पिदृसवगेहेतुरल्तु, ace पिव - इत्ति तत्‌सुखरेतुपु यत्वात्‌, न qwefa ततसुखाहेतु- रिति भावः। ‘faegqufafa पुजहतगयाओआङ्धादिजन्यपिदसुखं frequaa पिदढसुखत्वादन्यपिदसुखवदित्यनुमेयमित्यथेः, तक- ay, तेनेति पिदनिष्पुष्ेम बिना गयाओआआद्धअन्वपिटसुखासमभ- वादिव्यथेः, afwaceqge व्यधिकरणभोगजनकलत्वेऽतिप्रघक्घा- दिति भावः। ‘a पुजेति पुजस्तत्‌ पुष्छाभाववान्‌ तश्जन्यद्ञगभिाव- वत्वा दित्यर्थः । भसु पिदक्रियायाः पिदरपुष्छनमकलतवात्‌ पुजक्रियातः कथं पितरि ga स्यादिव्यत आङ, "पिदखभंति, रउक्रालुमाने बाधकमा इ, "एवमिति । मतु aque पुज गिषटले तस्मात्‌ fee: कथं खात्‌ व्यधिकरणस्यापि जनकलेऽतिप्रसङ्गा दित्यत are, ‘fre- स्लगंकामनाजन्येति, पुष्छपक्षकमनुमानान्तरमाग्रङ्ते, ‘Agata, 'तद्घुखादेतुपुष्छत्वा दिति तन्छुखा डेतुफलजमक पुख्ता दिल्यथेः, तिन (९) faenagufafa we । MTT TVS AAT । ०७९ yaanfefa चेत्‌, a, तत्पण्यं म पिदहतति तत्रत्य जन्धपुश्यत्वात्‌ FAST वा AAA, तस्यास्‌ पिमे काममा जभ्य पुग्छन्वेन foretequia y- शव तत्युख्यमिति । मैवं । eaten woe सवर्गा- शरवे करयते प्रबमोपस्थितत्वात्‌ लाघवात्‌ RATATAT: मुखारुपधायके तनिष्ठपुख्ये a अयभिचारः। सत्मतिपखमाह, तत्‌- पमिति, “अय तजापि कन्ैवादृ्टमिति पू्येपलो यस्रमतसुप- iwi, तस्मादिति, पुज एषेति, ware ‘aaa यापार दति निवमोऽख्छेवेति भावः। "ननु मायं नियम दति पूम्बेपकलौ दूषयति, चैवमिति, श्रथमोपख्धितलादिति पिदसखगेकामोगयायों sg इर्बौतेति विधिवाक्ये पिद्रपदश्य प्रथमोपस्ितविन खगाभरयश्य पितुरेव प्रथमोपख्ितेरिव्यथः । नु uy पिदपदस्य प्रथमं अवणे- ऽपि श्रङ्किष्चानादि विखम्बेनग पितुने प्रथमोपश्ितिस्तज् यच वा विधिखापेखप्रदृम्तिकायेवादादेव फल-तदाश्रययोरुपस्ि fade 4) मवाशरङ्धादिक्रियेव प्रथमोपसख्ितेति तदाश्रयणएवादृष्टे कख्प्यता- ८५ ay विधिसापेश्चप्रडत्षकाम्बपदादेव तदाश्रयस्य पितुखपस्ितिखच्च चेति ख० | वेकापत्तिरिति मावः । अनियमवादौ wet, 'ततृएरख्मिति गयाआा्ादि- भन्वमि्यथंः, नियमवादौ दूषयति, नेति, way भातेरिख्यकेऽपि कटंगता- वृ्यरेव wafefafete wre 1 अनगिथमवादौ समाध, ‘Aufafe, ‘g- Wit पिदखमं कालदत्यादितः खर्गा श्रवः पिता प्रथमोचसख्धितं eed: | 56 gee तच्वचिग्तामकौ साक्षादुपपाद्कविषयत्वाश्च। न च सखगंहेतुकामनाश्रये सखर्गकामनाअन्यक्रियाकचेरि वा, विलम्बोपस्थिति- कत्वात्‌ गोरवात्‌ परम्यरया स्वर्गपपाद् कत्वा | मित्यसखरवादाइ(९) 'छाचवादिति काय्य॑-कारणएभावे समवायघरित- सामानाधिकरण्छस प्रत्याखन्तिले लाचवादिल्ययेः, ‘aretfzfat लाचवेनादृ्ट-खगेयोः काय्ये- कार एभावकन्यनायाः समवायखचफ- SPA कारएतावच्छेदकलविषयतवादेत्यधंः, अदृ क्रिया- सामानाधिकरण्छे खजनककग्माद्‌ ग्यत्वसम्नन्धेन तस्य पिदसगेरेत्तया परन्परासम्बन्धस्य कारणतावच्छेद कलत्वापन्तेरिति wa! खगडेतु- काममाश्रयलस्याकन्तब्यपि सत्वेनाति प्रसङ्गादाह, ‘ara, “परण्परयेति ema टेग्यलशणपरम्परा SAT ट-सगेजन- कलाद्गौरवाञ्चेति योजना । a गयाज्राङ्धादिजन्याङुष्टस्छ wi- सामामाधिकरण्छेऽपि आद्धादृष्टयोः काय्ये-कारणभावे कारश्लाव- चेद कसम्बन्ध गौ रवं GMA कारणतावच्छेद कम्बन्धत्यात्‌ । भ चोटेश्यला पेया खजमककश्मीद्‌ श्वतं शष्विति ay ममापि तन्तद्‌ टेग्यलाथा एव सम्बन्धलात्‌ खजनकक श्म TITS च सम्बन्धता- जियामकम्बन्धलात्‌ तदगौरवस्यादोषत्वात्‌ । म च गयथाओ्राद्धादि- AMET RASA THTVRTARASHAG CAS TEAST (१) qeafaaa anefa re | (लाघवादिति खगं हेतुकामनास्यत्वापेक्तया खर्गाश्चयतवस्य waenfeath, pamare, ‘erate - साश्चातृलम्बन्धेनोपपादकविषयत्वादिधेः | WRT यखण्छेऽपव्वे वादः | ‘283 शटि च qeangeia qua पितुः शरौरादयुत्पक्तिः Gey स्यात्‌ तदा साश्िविधया श्रसत्याभिधानादि- पुचक्रियाजन्यपापेन “a विष्ठायां छमिर्भूत्वा पिभिः सह पच्यते” इत्यादिबोधितनरकभागितापि gare पितुः स्यात्‌। तथाख पुषछततथाविधशङ्कया न कथि- करोक्ाथे' ब्रह्म चय्यादिद्‌ःखेनात्मानमवसादयेत्‌ “दुःखे- नामादृषटकश्यने. गौरवमिति वाश्यं । AcE 'फलसामानाधिकष- रपि षट्पुरुषश्राद्धादावाञ्रयमेदेन भानादृष्टकल्पने गौरवात्‌। भ ¶ गया्राद्धादिभन्यादुषटष्य कटैनिष्टते गयाश्राद्धादेः गेन ' aay पिद्रनिष्टखगं हेतुता अदृष्टस्य ॒व्यधिकर एलात्‌ उदे तासम्बन्धेन Mage: खगंपूम्वेमसत्लादिति वाच्यं t शदृष्ट-खर्गयोः वामां नाधिकरण्छप्रत्धा ष्या हेतुलेनेवा ति प्रसंक्गभङ्गात्‌ श्राद्- खर्गयोरशिकः- षामानाधिकरण्छपत्यासत्या हेतुलविरद्ेऽपि ` चतिविरहादित्य- wre, ‘afe चेति, “वकारः ` किश्चेत्यथे, ुज्शतपुष्पेने ति एच्हतमयाच्राद्धादिजन्यपु्ेनेत्ययेः, ‘gra faq: शरोरादयत्पत्ति- रिति, gee शरोरसाष्यत्वादिति ara: | ुचक्रियाजन्यपापेनेति ‘Tangs चेति दृषयति, “यदि चेति । यद्यपि adhere प्राक्‌ मोक्षा तथापि खगस्य तच्नन्धतानिबमेग दय्यक्घप्रायमिति दूषितमिति Wi) नन्वेवं दुःखामावसिद्यनम्तर प्ररौर-सखादिसम्भवे को दोघ, ewe 998 लक्वच्िन्तामणौ mare विमुक्कथरति म स पुनरावर्तते" इति afa- बिरोध तंवा च सुस्व सुख-दुःखे WTS भवलते- वऋपद्श्चनं ge पितरि आद्ादिना दोषाभावादेव पुचक्िथाजन्यपुषनिषहपाचेनेत्यथंः, arene’ weit भवति, “we- ainfafs avfegim tau, तथाच aergricaneze wiruafunyg xf ae फलसामानाधिकरण्छनियम इति खिद्धान्तनिष्कषेः। aq acgee पिटनिष्टलाभ्वपगमेऽपि gy पितेदृष्टोत्पत्था guruafagaitea wry, ‘gu दति, “आदा दिनाः quearaargifem, 'रोषाभावादेवेति atrares प्रवि सामानाधिकरण्छप्रत्याखत्या हेतुतया तदभावादेव भादृष्टमुत्पद्यत- Tai मे च ममापि खगोादिकं प्रति दोषश्च सामाकाधिकरष्छ- भत्यासत्या Yaar ge पितरि भे खर्गादयुत्पन्निरिति area त्न्चाजिनामपि भोगख्रवणेन दोषस्य खर्गादर्तुलात्‌ । म शच मयाश्राङ्धादिखन्ययुजनिष्ठादृष्ट प्रति पिदिदोषख्यापि qrrafqena- ` ₹ूपपरन्परासम्बनेन देतुलाश्मक्तपिषरेष्डकगयाओ्राद्भधादिमा पुजस्ताणे दृष्टं गोत्यद्यत इति वाच्यं । गरूतरातिरिकका्ये-कार शभावकश्पने गौरवात्‌ । भ च मुक्ते पितरि गयथाओ्राङ्धादिजन्यद्लगादिप्रागभावा- भावादेव म खर्गादयत्पक्तिरिति are) प्रागभाव एव मानाभावात्‌ | aw, “न स wre ब छ्रये wate, शरोर निषेधे तत्‌ करवकं ewate जिषिदडधमिन्रधेः |. विषेरपामाण्मप्राकशोवि, ‘an इवि, ‘far CATT T TR SYM: | 98६ नाह्टसुत्प्यते। न चैवं साङ्गशथाडष्यापि ferred, WEIN सखरूपसतोदोषस्याङ्स्य WUT, यजा विघ्ररेतुदुरितश्चन्येल wet मङ्गलं न पापध्वंसं जनयति Vera: पापस्याञ्स्याभावारटेवन्ब. यागस्यापि fey मयाश्राद्धा दिजन्बादृष्टश्य कटर निष्टतरे ay तत्लश्चालिला गथा- waren कृतं ae पिारेः खगं न स्वात्‌ कटेदोषाभावेना- दषटातुत्यन्तेः। म्‌ चेष्टापत्तिः, अपसिद्धान्तात्‌ । न चेवं श्येनस्रलेऽप- qe अथनिष्ठतलापन्तियकेस्टौख्यादिति वाच्य । दृष्टवात्‌ । भ चेवं बुसुमाश्जखिविरोध इति are । इुसुमाश्जणादेकदे शिमतेन कदंनिहत्वाभिधानादिति भावः | केचित्‌ atta agate ages कियते तज कठेनि्ट- Wane weary चच च गोहौश्राद्धादौ कहनामेकसुरेभ्वं तच मोक्गनि्टमेवेकमदृष्टमिव्यनियमपच्च एव सम्यगित्याङः। Ae, मवाओ्राद्धादिणन्यादृष्टविगरेषश्य कचित्‌ परण्यरा सम्बन्धेन खगं विशेषोप- wu afeq साखात्‌ सम्बन्धेनेति सम्बन्ध विगशेषेणादृष्ट विगरेव- Whiten: सामान्यकाय्-काररभावे व्यभिचारापत्तेः गया- आद्ादिक्रिवायाः कचित्‌ खाखात्‌ खम्नन्धेनादृष्ट विशेषो पधायकल्व चिच्च परन्वरासम्बन्धेनेति गयाश्राद्धा्द्टविगरेवयोः सामान्यकाग्यै कारकभागेऽपि वअभिचाराश्चेति दिक्‌ । नन चेवमिति, ‘ea’ सुक (९) इति वक्मादिति ख | हेतिति ufasarefewa: | उपसं रति, ^खवष्ेति नातेष्ादिवद्याम- aed avaferntaat व्यधिक्ररकौ व्यापारो भविष्यतोति। sea विहित- क्रियया कर्ुगतव्यापारदारा कालान्तरभाविफलं ज- WA इत्युत्धगेः, स च बलवला बाध केनापो्चते, प्रते च बाधकं नास्ति, यथा शाखे शितं फलमनुष्ठातरौ- पितरि गयाश्राद्धादिना श्रश्ष्टामुत्पादे। “ननु ara नियमश्ति Wael खाभिप्रेतमुपसंहरति, ‘wala, wena एव व्यापार इति जियमाभावादिति ara: | श्यधिकरणे व्यापार इति Zara feat व्यधिकरणो erat भविब्थतोत्यथेः। wia पूर्मप्चे समाधनते, 'डच्यत रटति, ‘sects रसति बाधके saan care, “घ चेति, गयाश्राङ्कादाविति शेषः, “्रपोद्तेः परित्यञ्यते, प्रते चेति । न सातिरिक्रधभ्िकल्पनागौरवमेव बाधकमिति are देवतापोल्यसुभवलनितसंस्कार स्य फशव्यधिकरणतया परम्पराषम्बन्धे- नैव Waa गौरवापश्या खाघवात्‌ साचात्म्बन्भेनापूथ्वेनिष्टत- स्यापि छतिष्यधिकर्णो द्यापारोऽस्लित्यथः | नन्वेवं यस्य wat बङ- एरषगतः खगः पलं श्रुयते तचानेकादृष्टकल्यने गौरवं कथं वा मरकादि- fart तेषां भ्रौ चाभावे खृदोत्मत्तिरिति चेत्‌, म, उक्षपरमागबलेग सर््वस्योपपकतेः | प्रायश्ि्तादौ व्यभिचारादाह, 'कालान्तरेति | न च यथ्ानेकक्रियात्मकं प्रायश्िन्तं तच का गतिरिति वाच्यं । तत्र फल- स्यापि कालान्सरोयतया ष्यदृद्ापेच्चणेऽप्यदो षात्‌ | यद्यपि बाधकेगोत्समंः सम्पाद्यते, ग तु बाध्यते awa नियमापत्तः। तथापि ‘a Faw निमम- Sag भलवद्भा धादुत्‌ समः फलतौति मावः | गमूत्सर्गोऽप्यनिबम इन्लनि- बमवादिमतमेब साधितमिन्वत खा, "प्रते चेति, तथाच बलवद्धयधकेव WET यख के STAT । 99७ ल्यष्ठगेः। पुषकृतगयाश्रादस्य पिठृखग प्रति पितृरुत- wae: पुचपतत्वादिकं प्रति हेतुत्वस्य शस्त्रेण बोध- नात्‌। aed नियम खव पिक्यत्न-जतेश्वादौ पर- म्परासम्बन्धेन कलगतमेव फलं 1 न हि यद्य कस्यापि पितरि Wa वा फलं, किन्तु सखपित-पुषयो सथा खपितृगतन्वं खगेभागिपिदृकत्वं वा परृम्यरा सम्बन्धः फलेन पुचस्य, रवं पृतपुजकत्वादिकमपि पिदृगतमेव। देजात्य विग्रेषेण Wana व्यक्रिकल्यनाचाः फखमुखत्वा दिति भावः| ‘caret इति, न तु नियम इति शेषः । निथमाभावे हेतूमाद, ‘quadfa, “गन्वयमिति, ‘we’ शास्देशितं we- मनुढातरोत्येवंङूपः, ‘fazasfa, यत दइ्यादिः, UCR TERS faawtfa, न रौति, afters we पुच्छ सम्बन्धः भ तु पुते wena Wy, 'खगेभागोति खाश्यपिदकत्मिद्धयंः, ‘far मतमेवेति ख्ाश्रयपिटलरूपपरन्पराखम्बन्धनेत्यथेः, “Ararat (९ पृतएच्त्वादिकमपौति ae | गया्ादादौ छतिव्यधिकरणव्थापाराभ्युपगमेऽपि यागे छतिसमागाधिकर य~ र्व arena तु धिकरणो देवताप्रोव्यादिरिति faite: | केचित्तु saat नानियमः किन्तु सव्वच प्रसक्तिर्चानमिति यावत्‌, वस्य इचिदपवादोऽयाचाथ्यैमिति नियमाद्भेदः, रवश्च ‘a चेच्स्यापि यथा- श्वल खव वात्पग्यमिग्याङः | werd दूषयति, ‘afafa वादृ्चफलस्य कटं गामित्वे मिम रबे- ese aw fariaat न ख फलस्य BAAS साघ्ात्‌ सम्बन्धेभैबेति वायं | गम-पश-पुच-हिरण्यादौनां परम्परया कश गतत्व- fafa wired. न fe प्रामादयः साश्ात्‌ | अरत-सम्बद्ाः | श्वं फलस्य साष्ठात्‌कशेगामित्वबोधमे WIAA न तु फलस्य कदेगामिताबोधने । यत्त॒ ख्णभागिपिषेकत्वं म wel तत्कामनाया- ` franc freeing पित्गतसखमकाम set ` दिश्रतेः | खतश्च तथा कामनया EM श्रुतकामना- [1 ऋ णण वेति, WATE: BA फलस्य सम्बन्धे मानाभावादिति भावः। 'परन्परयेति सखामितवसम्बन्धेनेत्ययेः, अन्यया यामवामहं TATE दति प्रतोत्यतुपपत्तेरिति भावः । “एवमिति एवं खतौत्धथेः, | नकरटगामितानोधन इति साकात्परन्पराखाधाररकदरेगामिताबोधन- इव्यथः, तज तु नियम एवेति ara: | saa yaaa अन्तानां sarang निराकरोति, ‘afefa, 'खगंभागोति arrafienafieat:, 'अधिकारिवितरेव- लाभावा दिति aefanqwararenrtee:, 'खतसखेति तत्काम- ` ___ ~~ ~~~~~~ ~~~] ~~~ | र्षः, ‘wafate पूवपलकल्ादिवा परम्यरालन्बन्धेवेपि te । Traits wa हि aw carn, वश्व प्राख्नविदड्योषायविषबत्वं द्ुपायादिघटिवं न सा्षादित्याङः। णवं सल्त्समेलवप्रथादं समथंयति, “खवमिवि । खन्ब- arg फवल्वमिसि saa समाधानं निरख्यति, यत्विति, ‘avifa, — परम्दास्धतुरो यख ्ेऽपूव्वेवादः | ४४९ विररेख प्रयोगेऽञनवेगुण्यात्‌ फलाभावप्रसङ्गः | fa स्वगेभागिपिद्कत्वं विशिष्टं aw विशेष्यं तत्पितृ कत्वं न काम्य न वा फलं सिदत्वात्तद साध्यत्वाच्, किन्तु वि- ओषशं पितरगतखगे इति स रव फलमिति। तन्न । न हि स्वगेभागिपिदकत्वं फलं, अपि तु aia समं पचस्व परम्यरासम्बन्धरूपं तदुक्रमिति | उच्यते । यदि परम्परासम्बन्धेन पुचगतत्वं fia- ate तदा संयुक्समवायादिना पुजेतरस्यापि फलं स्थात्‌। स सम्बन्धो न शास्त्रेण बोधित इति चेत्‌, तरिं सखगंभागिपिद्कत्वमपि न तथा शास््रेणाबोभितत्वात्‌, गाथा अधिकारिविशरेषण्तेनाश्ुतल्ेऽपि चेत्यथेः, श्रयोगे यागादौ | ‘frsaret दति, काम्य दति wea: । aa निराकरोति, ‘a होति, चढाभिषन्धिः wares, "परम्परेति । संयक्ेति खखमवायिसंयुक्षशरौर संयो गखमवायेनेत्धयैः, “पुज तरखापौति पुेतरगतमपौत्ययैः, तया परग्पराखम्बन्धस्च सर्गव ware शास्लदेशितमिति wie तदोधनं य्थमिति भावः । जृढाभिषन्धिञुद्वाटयति, ख सम्बन्ध दति, तथाच Wrath एव परग्यराखम्बन्धः ्मास्वदेभितफलस्येति wai नन तयेति a quet पिदरख्लगादेः सम्बन्ध इत्यथः, “शास्तेणेति, fazeriara- बन्वेवमधिकारः wee तश्च फलसम्बन्धित्वमिति स ब afefs चेत्‌, 57 ७५० तत्वचिन्तामणमै प्राम-पश्चु-डहिरण्यादौनाण्व सित्वेन न काम्यत्वं किन्त तदिषयकं स्वत्वं काम्यं फलमपि तरेव ag साखादेष करगतमिति कशेगतत्वेन फलस्य साघात्‌ सम्बन्धो- नियत रव तस्माद्‌ यद्गतत्वेन फलकामना AAAAT Ween फलं । अतश्व कामनार्बिंषयः खगस- इत्येव अ्तेरिति भावः। नलु शास्तरबोधितपरन्परेव सम्बन्धः श्राख- देश्तिफलस्येति गियमे are: कथं जामित्वसम्बन्धेम कटेगतत्व श्रास्ताबोधिततलात्‌ तथाच यामवान्ं पष्टमानरमिव्यादिप्तौत्- शुपपल्तिरित्यत sre, “यामेति, ‘fagaatia श्योगादिभा सम्बन्धे सिद्धलमनेत्वयेः, ^तदिषयकं खलमिति तभिरूपितस्ा मिलशागन्धेन तत्काम्यमित्यथेः, “तदेवेति खामित्वसम्बन्धेन यामाद्यवेत्यथः, ‘wre ्रामादि च, “साचादेवेति खाभित्वसम्बन्धेनेवेत्थ्ः, "कदरेभतलेनेति दबो धितसन्बन्धेनेव यामादेः कटेगतवेनेव्धयथैः, कामंनाधटकतयथा सखलामिस्यापि बेदबोधितल्वादि ति भावः। ‘were’ शासे गरितष- we, “शाकात्सम्नन्ध इति शास्ववोधितपरण्परेव सम्बन्ध TH, । wed फलं कचिदनुष्टातरि कंचिचान्यवेत्यनियमेऽतिप्रसङ्ग शत्युपषंहरभ्‌ निराकरोति, "तस्मादिति, "फलकामनेति यत्‌ कश्रेजनिकेति te, *श्रा्वदेशितं फलमिति, तत्कश्मेणा जन्यत दति शेषः । यद्यपि नायं म, रुतन्मते फलकामगाया रखुवाधिकारत्वात्‌ | aif, खरूपसम्बन्धेने वि भावः। रवं फलस्येत्धादि इूषयति, कटं गतत्वेन ति | श्ाख्रदेशितं फलममु- छतरोद॒त्छगं श्युषसं ड रञ्नियमान्तर रण्यति, "तस्मादिति, qaetfe, श्रब्दास्यतुरौयखष्डेऽपूव्ने वादः | ११५९ शव खगैः फलं यागादेः स्वगं-पूतत्वादेख पिठ-पुज- man काम्यत्वमिति आआड-जातेच्चारैः foa-ge यानेव फलं | रवश्च मातापिचादिगतसखगेकामनया Wie रतं पुष्करिणौमहादानादिकं माता- पिबादिखगंजनकमेव कामना विषयसखगेसाधत्वेन तेषां wey | न हि सवगतस्वगेकामस्य aaa पुष्करि- श्ादेविधिबधयति तथा श्रुतेः, किन्तु खगंकामस्य, fem. खसं हेभेन शतगयाओआङ्ादौ पुचेतरपुतलादिकमु दि हते mtaret च वयभिचारात्‌ तेषां खगतखर्गाद्यजनकलात्‌, wif तश्मतमेव शाख्छदेशितं wefaae तदितरगतश्ास्ल- Yared तस्करा म जन्यत इत्ययं इति न दोषः “ara nia इलि, खगतत्वेन कामनाविषयौण्तो arene: फलं शनैः ङनतएवेति योजा, 'ख्ंसाधनलनेति ख-पर साधारणस- माषवाधभवेनेत्धरयेः, तर्षा" पुष्करिणोदानादौनां, ‘anata खमा- ‘RE PE ~ Wega कामनेति मावः। ‘afafaefafa, तथाच त्र परगत- हर्बकामतरैवाधिकार इति भावः । दतोऽप्यनुदटात स दयत्सगे इति बोध्यं । latent सत्निडितविगरेष परत्वमिति खकौयखगं सा धमतेव yan thea इदि ard) कर्त्वेन तस्यापि बुद्धिविषबतया बुदिसतिधानस्याविशरे- व्‌ । दब्देबस्रतिप्रसङ्कः येन केनचित्‌ ua यस्य कस्यचित्‌ खगे- Wray aerate: फलोदयः स्यात्तथा रागादिना पर्दारैव तव्‌- सश्चकहुष्तोबकादि दुःसवाननुमबप्रसङ्कः इति चेत्‌, ब, यच समान्यतोऽधि- Waly विद्येत द्रो धकं नास्ति तच Tumse अतरव परगत- ४४५२ वश्वचिन्तामण्धौ wig सवमतः परगतो वेति खगेकामत्वमविशिष्ट, a- जेतेत्यात्मनेपदमपि कच्नेभिप्रेतक्रियाफलमाबजनकत्वे, न च स्वगेकामो ददयादित्यादौ, खगतखगेकामनाया- चगतेत्यथेः, “खगेकामत्वमविशिष्टमिति मातापिजादिखगंकामनाया- अ्यधिकारि विग्रेषणतया श्तखगेका मनाञ्रयलमविशिष्टमित्यथंः । aaa खगकामो यजेतेत्यादावपि fieqalt: फलत्वे ay कथ- arated शात्‌, “कन्लेमिभध्राये क्रियाफल इति aaw कटेषमवेत- एव क्रियाफले तदिधामात्तज् हि afore इत्यस्य कन्तारम- fat खमवेतौति waren कदैसमवेत card दूति निबन्धमि- वयाख्यामा दित्यत आ इ, "यजेतेति, 'कच्चभिपरेतेति कटेखमवेतेत्यषैः, “क्ियाफणशमाजननकलत्व इति क्रियाफलजनकलमाज इत्यर्थः, तख तच कटंगतफलामिप्रायके यजेतेत्यजाणस्छेव, न कटेगतफखा- wana श्रादमनेपदमिति भावः । पर कपदन्तु परमतफखमाच- लमलाभिप्रायेण । न चेवं खगंकामो दथादित्यादौ ख-परषाधा- रणफलशनोधके परखपदमनुपपन्लमिति वाच्यं । तज fe परद्मैपदख्छ fastens तात्पय्ये, न तु wee तथेव श्िष्टालारादिति फलाधिंतयेव दुर्गास्तवपाठाद्याचरन्ति | राजादौनां दुःखाननुमवस्य शङ्ग- FRAT RIAU पलाधिक्धहेतुष्वमित्धन्ये । wer यजेतेति ब स्यात्‌ कट्टंगतक्रियाफल रुवात्मनेपदस्मरणात्‌ TATA पराथ पचतौवि प्र्छदा- इरयं, तरव यजेतेत्यात्मनेपदबादपयि पलस्य कं गामितेव प्रतौयत- इति टतोयटौकापि aged दत ore, "यजेतेति | ब च टौकाविरोषः, तस्य मतान्तरत्वादन्याथेत्वादवा प्रल्यदाङरखमप्यनिच्छाविषयकमेवेति | म च शब्दास्थतु रो यखग्डे ऽपुव्वं वादः । ४५ भअरन्तरज्गत्वादोत्समिकत्वाञ्च स्वगंकामत्वेन सखगतस्वगे-. काम श्वोच्यते सामान्ये बाधकं विना विश्ेषपरत्वे मानाभावात्‌ | afen सम्यगश्दस्थाश्रमपरिपालनस्य ब्रह्मलो- कावाप्तिः we श्रुयत इति आतेष्टि-पितृयच्रयोरपि गहखकम्मेत्वेन तदेव फलमिति फलस्य ania: fret: । “खखगंकाम दति खगेकामः genteel दथादिल्यादा- विद्यः, “सामान्य इति । मन्वेवमभ्नष्टोमादेरपि परगतखगे- कामगया RATT. | ग च AULA WT एव तन ब्दा इति ae) युष्करिणौदानादावेवं तुष्धलादिति चेत्‌, म, तस्छ सखगतखगकामकभौ्यप्रकरणे परिपटितत्रेन बाधक-. warfefa भावः । सम्यगिति समसेत्यथेः, ज्म्ोकावाभिः मोराश्निः, तदेव फलमिति कढंगतमिति we: । “फखस्धेति. ब्‌ ज्वलन्ति fe काणानि तत्‌ किं पाकं ग Rela इथादावक्चभिपायेऽपि दतृप्रयोगात्रेवमिति वाच्यं | तश्रात्मनेषदस्य प्रयोगसाधत्वादित्ेके । णि पमोमत्वमेवाज्न समाधिरित्वन्े | वत्त पिदटगतसखगं कामनया म कम्भ कियते किन्तु पलमुत्पाद्य 7A दौवते “Gee: पखमाभ्रोतौति वचनादिति, aq, vache वधाव बाधकामावाव्‌ तस्य Manni सम््रदानत्वासिजौ wns frat दद्यादिलादौ च come गौयं वेदबलादिष् तु Mat एखदाने- मेवोपपतसस्या्थत्वे बाधकामावादिति दिक । “सम्यगिति समन्ते्ैः । at wage naa आष, श्रातिखिकेति saad: । भनु cae 9४४ तष्वचिन्तामये नियम रव, प्रातिखिकफलाभिप्राये लोत्‌सगे इत्याहः। aq यावन्ित्यपरिपालनस्य तत्‌ फलं न तु काम्ब- ओआद्वादेः, काम्यान्तर्भाषे मानाभावात्‌ यावत्‌काम्या- सु्टानाशक्तेखच | यावच्छषधासुष्ठानस्यापि नाबान्त्भावः कामनाविरदादिनाप्करणखात्‌ AAPA STA तत्‌- फलाभावप्रसङ्गात्‌ नित्वस्येवावश्चकत्वेनो पल्वित्याग्ब- ae) अपि च तैः कम्मेभिः प्रत्येकमुत्पत््यपुष्यै aq परमापुव्वैः अन्यते ईति न, गौरवान्‌ मानाभावाच्च | malate: करटेगतफल्वजनकत्वे नियम एवेव्ययेः, ‘arf सिकेति खर्गादि प्रतयेकफलेत्य्थः । infer एव wee, ‘afafa, नतु यस्य कामना विरहादकरणं तस्य म भवत्येव तत्‌फल- Rasy, चयावजित्येति चावज्जित्यमाजानुष्टान इत्ययः, ^तत्‌- फलाभावेति ब्रह्मलोकाभावप्रसक्रादित्ययेः, तथाच fegrrerara- इति भावः । “अावश्षकलेनो पश्ठित्थान्वयाच्चेति, रिव्यघरितयावत्‌- क्चौपखितौ यावन्निल्योपख्ितेरावश्छकलाच्चेव्ययेः, “गौरवादिति अन्तिमक्रियामाभादेव ततृसम्भवेन पूष्यैक्रियाया अपूष्येलमकल्वकश्पने मौरवादित्यर्वः, श्रश्तिमिलनिवे हायेव पूरववारेषकश्ची पयोगादिति ara: । ननु प्रामाणिकं गौरवं ग दोषायेत्यत ary, “मानेति, अकं सम्वकपदमेव मप्नमिन्धत ae, (बावत्‌काम्येति, तथाचामनन्धमन्ा wate इति wei शवं सत्ययं दोव care, ‘arafaafa, ‘far wows, तेन नेभिचिकद्यापि सङ्गः, Takis अन्िमक्रिमामात्रात्‌ शब्दास्वतु LTR ATT: | Tt ह farafrafaaa परिपाखनरूपक्रियान्तरेख वेति, न wel कम्य ब्रह्मलोका वाप्तिफलकमि ति०। Ra) भग- TEENA हतस्य काम्यस्य नित्यस्य वा यस्य कस्यापि we: परिपालनादब्रह्मलोकावात्तिः फलं अुयत- इति जतेशि-पिदयत्नयोरपि तथा anaes फलं । तथाच भगवद्गौता “यन्नायाचरतः कम्प कम्येग्रन्धि- परिपालनं" भगवत्समपेणरूपकको न्तर, तथा शतयो रिति भगवद्‌- tae शतयो रित्यथेः, तदेव फञ्लमिति। ग च तथापि भगवदुरे परेन शतबोवाति हि-पिल्थश्चयोः कटे निष्टफखजगकलाभावेन सदेव कङे- निकशमगकलनियमो वखमिचारोति are adtcfe fafa प्रतिपाद्यतावच्छेदकरूपेणेव ब्रह्मलोका वािजनकलातौोयवेन अभि- शाराभावात्‌ विचिप्रतिपाद्यतावच्छेदकरूपेण कदेनिष्टकशथगका- आतौबत्स्येवोक्रमियमेन सा च्यत्वादिति भावः । "यज्ञायेति शश्च fry: aegis कम्माथरतः geveed:, "ककोधन्विविं्लोचत- ® बख्लोकावािफलजनकमितोति are | तत्‌ सम्भवे करियान्तरहेतुत्वकल्यने गौरवारि्धंः | ag प्रामाणिकं गौरद- मपि न्धायमिव्यत ene, मानेति । यद्यपि सन्धयावन्दनवत्‌ cata वतूखलसम्बन्धो युज्यते तद्देवो त्यत्पूर्व्वाखि WAT वा तददेव च श्वृ- धानेऽप्येक wali, तथापि काम्यान्तमोवे मानाभाव इत्यादि दूषय णव aware: | सन्धयावन्दनेऽप्यन्तिमस्येव बद्यलोकफसकतवमि्यनये | पररिपराखनद्च ममबद्‌समषरणरूपं etree: | ‘axafefs, cera eug | तक्वचिन्तामशौ व्विलौयते। यनत्नाथात्‌कम्मेणोऽन्यच लोकोऽयं कम्मे qara:” | इति, तञ्च कम्मं यच्चाथैतया प्रत्येकमेव तत्‌ फलसम्थे' सम्बलनन्तु मङ्गलवद्‌ पयुज्यते, अन्था -शक्षप्रयो गस्य व्यवधानादसम्भवः, परिपालनन्तु कलै दति ्रात्यन्तिकौ दुःखनिटत्तिमवतौत्य्ः , यज्ञार्थादिति भग- वदुर शरतकममेभिन्ने कमोणौत्यथेः, Aaa” कम मिष्यते दुःख- -भागौ भवतौत्यथेः । नन्वेवं भगवदुर ग्रेन यछ कखचित्‌ कमेण :ऽनुष्टान एव ब्रह्मलोकावा्तिः खादित्यनेष्टापन्तिमाह, (तच्चेति । -मन्वेवं कर््मामराचरणमतुपपन्लमित्यत श्राह, “खम्बखनमिति क्या न्तरा चरशमित्यथेः, “aye उपपद्यते, यथा साङ्गतया -मङ्गलान्तराचरणं तथाजापि साङ्गलश्रङ्या कर्ान्तराचर णमिलत्यषेः, -“श्रन्ययेति, यदि Tata तत्‌फलं तदेत्ययैः, “एकप्रयोगस्येति एकस्य क्ौणोऽन्यकष्येकाले विनाशात्‌ फलासम्भव इत्यथः, प्रल्येका- पू््वेजन्यपरमापूष्वं च मानाभाव इति भावः । ननु परिपालन रूपकरियाम्तरस्य ATH न तु जातेष्चादे रिव्यत श्राह, "परिपाश- ufafa, "कन्तैव्यमित्येषेति उत्कटफणकामनावयतिरेबे जातेष्चा- दिरूपविडितकषेणां करएमित्थयेः | ` मगवदुदेशद्कलत्वं सम्यक्त्वमिति मावः। “बच्चायेति, eet इति यच ‘frp ततभौलये, स च जगत्‌कटढं भिन्न इति न तच्च प्रौतिविरद्धा । तत्‌- lea, arate’ कम्भजनितो धम्भोऽधम्भख, य्स्धिगेन्वहेतु- Veifearh | ‘ayeafefa, तथाच यथा वच्रानेकविच्रध्वंसस्तथाच्राप्यनेक- WTA TSS STATE | FS करखं ven “core देयमित्येष aw यड्ष्यमित्यहसमिति 1 | au निषिद्धाप्म्बन्ध wa सम्यकत्वं न तु fafea- माषागुघा नमिति 1 तल । यल्किश्विज्िषिद्धासम्बन्ध- array सष्वेनिषिद्धासम्बन्धस्य सव्व सुखभ त्वादिति सम्मदाय | अच FA | भगवदुडेश्ेन शतं किञ्चिदेव कमम, wa काम्यं बा, aa faa वा, सवमिति बा, नाद्यः TH RUA जातेश्छादेः करणमित्ययं इति, तन्न, AAAI, प्रटत्यसम्भवात्‌ | ममत्करफशकामगप्रव्यतिरेकेषठ विडितकष्मणं करणएमेवाषिद्ध- मित्यत आह, "तदुक्रमिति जनकादिभिरिति । ददामि देयभित्येवेति उत्कटकामनाव्यतिरेकेणापि दानय कर्नैब्यलाददं ददाभि ATS कन्लेव्यत्वादं BH eas: , (९) निषिडासम्बन्धस्यासम्भवादिति ae | पखमि्याडः | तच्चिन्त्यं gaat | सारूप्य-सालोक्धादिमेदाव्‌ वथात्वभि्येके | GAG रकस्य कम्भणस्तत्‌ पलकत्वेऽप्यसाङ्तवश्चङ्या मवत्‌ कर्ममा ्तराचरणमित्धय cars: | ननु परिपालगरूपक्रियान्तरमेव तवृ फजत्वेब अयते ब नातेष्यादोत्यत are, “परिपाजम निवति, ‘aa, फकामनाच्धवच्छेदाथः। तदुक्तो “'खसङ्कस्पितपसलकाम्यकर्सा रो fe fecw- अमषदवोमवाप्यापडव्वन्त इति । ग॒ च फलक्षामनां विना प्ररत्तिरेव ग 58 ४५८ तक्वचिन्तामयौ waar काम्येन नित्येन वा जानेन तथा कतेन AE पालसिद्धो बहविन्तादिसाध्ये आद्वादावप्रत्त्यापकतेः। नापरो MAMA । न तुयः जातेश्वादेनित्यत्वा- भावात्‌ | तस्मात्‌ AAW AANA तत्‌ फल, सम्यक्रन्तु साम्यमेव अतो WANTS ब्रह्म लोकावराप्तिः फलमिति ava ^ शास्वदे शितं फलं “विदितमाजेति । "माचरपदं यावद्‌ यकं, "एकेनेति । म च wayanger तदाचरणएमिति ae) साङ्गे सावधानेन हते- stata कष्यणि श्रपरानुष्टामदगेनादिति भावः। “जातेष्ादे- रिति, तथाच जातेष्डादादुकमियमो व्यभिचार््यैवेति ara: 'सम्यक्रनिविति,(९) तदाअमविडितावश्चककगएा मिति यषः । दैवा- देकष्याकरणे न भवत्येव aque । न च प्रतयेकजन्यापूम्यैकस्यने (९) सामस्लयमितोति ae | स्यादिति वाच्यं । उत्कटफलकामनानिषेधात्‌ । “रङेनेवेति, वि्िषवः लालोक्वादिपरलबोधकश्चु्यादेरमावादेकेनेव तावत्‌सिद्यात्तेः। amie चार्यायासददिश्रादिकम्मरेवोपपन्तौ बज्रायासवडलकर्म्मा करणप्रसष्ुः। म चासाङ्धत्वद्ङ्धया तदिति ae | सावधानं साङधेऽपि कतेऽन्धकम्भं पलादं मात्‌ । . Seats, पावष्यककम्मेखामिति शेषः । तथाच्च तेषामेव .ऋरंव्यमित्येव nami ब्रद्मणोकावाक्निः पलं न. तु जातेष्छादेः। तत्रच विनिगमनाविरह wages wae . ततुपलदहेतुलसुत्पश्च WTR TSS TATE | ४५९. अनुखातरेत्यतव्छगं इति । ae फलं afefefrara- श्रुतं कचिश्चाथेवादिकमिति । इति ओओमद्गङ्गेशोपाध्यायविरचिते तत्वचिन्तामलौ शब्द्‌श्यतुरो यखण्डे WAITS: # गौरवमिति वाच्यं | प्रमाणिकलादिति भावः। ‘afefefa बथा सकामो वाजपेयेन चजेतेत्यादौ,(" “कचिचेति, श्रथवादष्ड देषा विधिखज्ञिधिश्रुतो थथा “wr ware: न स पुगरावन्तत इति, कविश्च विधिकर्पको यथा “तरति खल्युमित्यादौ, तस्षङ्ध-. frre । एतदु पलं कचिन्यायगम्बमपि बोध्य यथा विश्वजिता यजेतेत्याराविति wok | इति मौमधुरानाय-तकवानौ शर विरचिते तच्लचिन्तामणिरषख्ते शब्टाख्छतुरौयखण्डरदस्येऽपून्यैवाद egress ॥ मी (१) etait साजद्धयेग यनेते्यादाविति mo | रव्वांदिकल्पगमपि प्रामाशिकमिन्यत्सगं खवे्यपसं रति, शति anne fafa | कचिदिति खराव्धकामो राजसख्येन यनेते्ारौ । (इचिचेवि वर्ति ग्ट्लमित्धादौ । इति प्रकाशः | ¢° arefarntrat अथ Rrartfarrsaferate: | =o GE कज ; ६ नन्बधेवादादौनां सिद्धा्थ॑तया न प्रामाण्वं। का खाग्वित रव पदानां शक्यवधारलात्‌ ददव्यकवशारा- श्रय का ययाज्वितश्रक्रिवादरदस्यम्‌ | 9 | प्रसङ्ग द्वादस प्रामाश्यं व्यवस्थापयितुं परमतमवतारयति, (नन्वित्यादि | | | कचित्तु फलं कचिदार्थवादिकमिति wagn avarfecfa, नन्वित्यादि, तथाचोपोहात wary apfafctars: । ace, विष्येकवाक्यतापननार्थवादस् तैरपि प्रामाष्छस्मोकारान्तमादायैव तदुपपत्तेः | “शर्थवादारौगामिति परोऽस्ति घरौऽस्तोत्यादिकष्षानां qe- Teast काष्य-नाटकादौनासेत्यथेः, -सिद्धायैतसेति काय्येतावाचककिडाद्समभिग्याइततयेत्ययेः, “न प्रामाष्छमिति न विगिष्धानुभवननकलसमिव्ययेः, faq पदार्थापख्िति-तदस्दर्मा- ग्रदमाजजनमकलमिति, श्र Wes काययेलाप्रकारकश्चानटन्ति A का श्ष्डपामाण्छं RAAT TAHITI ब वा wafer चटपदश्चानं का्येलानज्ितजराशुभव- aan न ace विप्रतिपक्तथ अहनौोधाः । gat ग प्रमां तदाह, "कार््यान्वित एवेति, शकतिर्दिविधा एका कारण्तारूपा, च्यायंवादिकमिग्याछिपरति, भग्विति | cata कुत इतत खा, “ae WHIT TVS शक्तिवादः | eat रम्या पदस्ेतरूपा rata शारिका शक्तिरिति Mew, wed स श्रक्किपट्‌ कारणतापरं चानुभाविका शअरक्रिरिति Tee कणाच काब्येलान्वितचरशाष्दवुद्धिलेन चटपरश्चागलेनेत्यादिकमेक Feet काम्येलान्वितिखधायेबोध एव जनकलावधारणादिल्ययैः, wires शछ्ारकशक्रिपरलन्तु न सङ्गच्छते gear लाताचेव जटादिषदानां सारकश्रह्मभ्यपगमात्‌ | अतएव तकतेऽपि wearfe- Wey Witeinfeqnes wong feerfeacerfeenq arenrfafreaa । किञ्च घटादिपदानां काग्येवान्विति्रलारि- रूपेण समारकशक्षभ्युपगमेऽपि बषटोऽखौत्या्ववारानां आमां ुर््वारमेव षटादिषदात्‌ कायैलाश्वितथटलारिखूपेष चटारेरप- सत्था का्येलानितघरोऽकतोत्या दिरूपगराब्दवोधद्धेव शवात्‌ पटार्योपित्धाकाङ्कान्नाना दिरूपसकरूषामयौ सत्वात्‌ । नच af पदच्छानुमावकग्रक्िपरलेऽपि षटोऽस्ि wired वटादिपरात्‌ काब्येषान्वितषटादिजराष्दबोष एव gat ब ere दति we काथयेलोपसिति-षरादिनिटकाग्ेलान्वववृ द्धिभयो- वकाकाङ्धाज्चानादिरूपकाखंलाग्वववो ATT विरेक TATA सामान्यवामग्मौखदिताया एव विश्रेवसासश्याः कार्मयोपधायकलात्‌ । ग च तथापि का्येमावोऽखोल्यादचयेवादानां ware दुवारभिति TS! चटः इृतिखाशध्च इत्थादर्थवाटवन्नद्यापि sare इष्टापक्तेः ; न॒ wet का््येलान्वितिवटादिगाब्टवोधापरचिद्या are Tere काय्येलःम्वित विगेषण्वेधब्येमन्यावककलादिति ae: अरथा वक्नकत्वेऽप्यविगरेषद भिना waa प्रथमं तदन्तमवेखेव ore ade तत्वचिन्तामणौ खरोतलेन तद परित्यागात्‌ अन्यथा का्ेलान्विततन्तच्छाष्दवुड्धि- लमपेच्छ खाचवात्‌ तन्तच्छाब्दभुद्धिलमेव काय्येतावचछद कमित््- श्वापि सुवचत्वात्‌ । ग च काय्यैवाज्ितजटश्ाब्दबुद्धिलं न काम्ये विषयकघटशराग्दबुद्धिलं घटोऽस्ति पटमानयेत्थादौ विष्यये-सि- great: समूदालम्बनापत्तेः, मापि घटविभरेखककाय्येलप्रकारक- Utes TA Maracas चटमानयेत्यादावपि चटा- दौनामन्वयबोधानुषपन्तेरिति वाच्यं । aaa घटविष- यितानिरूपितकाग्थैतववे शिश्चविषयिता भालिग्ाष्दबुद्धिलखख तस्वा- दिति ग्रन्धासुचायिनः | -. खच्छङ्खलास्ठ चट विषयक शाब्दबु द्धिवमेव धघटपदादेः are MAST लाघवात्‌, ग तु काय्येलश्यापि तज wae) नम चेवं मथेवादाद्‌बटादिाब्दबोधो दुब्बर दति वाच्यं । awe चटादि- mete काय्यैलान्वितत्वनिधमेन कास्येलान्वितश्राब्दयबोधसा- मसौ विरहादेव तज श्राब्दबोधाभावादिति रमं परिष्कु्न्ति । यत्तु -ग्ाब्दसामान्ये प्रति काग्यलपरकारकश्चागजनकसामयोनेन देत्लान्ना्थवादाच्छाम्दमोध इति । TH! घटोऽस्ति पटमागवेत्यादौ विष्यथ-सिद्धा्थयोः घमूहालम्बनसख दुर्ग्बारतापन्तेः | केचित्त चटग्राष्दबद्धिलेन erecta घटविषचिता- निरूपितकाय्येलप्रकारिताकशाब्दबुद्धिसामग्रोलेनेत्यादिकरमेक हेत्‌- हेतु मद्धावः Wea WAS काम्येलप्रकारकतथा कास्थैतवप्रका- रकवदखश्याव्यावन्लकलेऽपि सिद्धायंख्खे अन्वयबोधवारणशाव तत्‌- प्रबेश् इत्यथ इत्याहः | STITT शक्तिवादः | । ade देव ` सर्व्वेधामाथां carafe . उपायास्तरस्य शब्द च्यत्यत्यघौनत्वात्‌ | तथा fe प्रयोजकवाक्योश्चारणा- नन्तरं प्रयोज्यप्रह्तिमुपलभमानो बालः प्रे्षावदा- ननु चटपद्‌दिश्चानस्य काय्यैलावितघटादिश्ाब्दजुद्धिलं. 9 काग्येतावश्छेदकमपि तु लाघवाट्घटादिग्ाष्दबद्धिवमित्यत रार, "वहारारेबेति, “शब्दव्यत्पपत्यधोनलादिति पश्चम्ययेः ससुदाये- sifa, तेन यत इति wad, न्वेषां" पुरुषाणां, “राधा व्यत्पन्ति- रिति प्रथमं पदलेन arden ग्ितश्राष्दबुद्धिलवेनेति क्रमेण सामान्यतः परलावच्छदेन काय्येलान्वितश्राब्दबुद्धिजनकताग्रह दत्यथंः | "उपा- चाग्रस्येति विशेषतो घटारिपदानां घटा दिश्राष्दव्‌द्धिजनकता- Tea: “meyers सामान्वतसतादू ग्रकाय्यै- कारण्मावोक्तरकालोनलादित्यथेः,.. तथाच प्रथमग्टरौतसामान्य- कास्ये-कारणभावे arate काय्यैले गिष्चविषयता- जआाछिलरूपद्य प्रवेशाद्विगेषकाय्य-कारणभामे गरोरपि तच्छ प्रवेश- carat: । कथं व्यवहारात्‌ प्रथमं पदलावच्छदेन काय्येला- ग्वितिन्राम्दबुद्धिजमकलवद्रहः - कथ वा ATR RTT UTA EAS तदुन्नरकालौ नत्वं तदुत्पादयति, (तया होति, वाक्योच्चारणेति, चटमानयेत्या दिवाक्थोच्चारणेत्यथः, ‘sea घटानयनादिगोचर- अत्तिः, रे्ावदिति परचावदवाक्धोशचारणस्य प्रचावद्यवहारतेन इारादिति, "उपायान्तर्स्येति प्रसिद्धायपदसामानाध्करुण्य-वाक्छदेष- त्राकर्छ-कोबाप्परेपदेश्योपमानादेरित्थेः।. तदुक्तं “्क्तिग्रहं याकरणे ers । वत्वजिन्तामको Wie प्रयोजनजिन्नासायां तदन्वय-व्यतिरेका- गुभिधायित्वादुपखितत्वाख प्रयोज्य दवप्रहततिमेव प्रयो- - अनमवधारथति, न चाकिश्ित्‌ कुव्धेतस्तादण्ये ८") WaT वतौति तस्नन्यं newage कायतान्नानमेव कल्य- यति, खप्रहलो च तेन कायैतान्नानस्व हेतुत्वावधा- रणात्‌, नान्यत्‌ प्रदैः काय्यैतान्नानावर्डत्वात्‌। न सामान्यतः प्रयोजनवन्तामनुमाय तदिगेषजिश्चसायामित्य्थः, a- दन्वयेति प्रटकोर्वाक्धोचखारणान्वय-ग्यतिरे कागुविधायिलपहादिव्ययैः, 'उपख्ितलाखेति प्रटन्तेरुपखितलाचेव्ययेः, ‘ufafe gaa इति wera किञिदजनयतः meee: "ताद ब्थेमिति प्रश्वलु- कूखलमित्य्थेः, तथासति ममापि प्रज्तिप्रषङ्गादिति भावः । 'तव्लन्यमिति "कण्ययतौत्यख्च पूर्वे योजनं, “टस्यनुकूलं' प्रटन्ति- हेतुतया ज्वितं, "काय्येता ज्ञानं" काले गिष्यविषथताग्रालिश्चानमिति aay | गनु बाणस्य Raat प्रठन्तिरेतुतलयहाभावात्‌ कथं . तेन तदनुमानभित्यत श्राह, “दखप्रन्ताविति, "तेन" बालेन, नान्व- दिति नेष्टसाधनतान्चानमिव्ययेः, "कास्येताज्नानावर्दत्वादिति का- व्यैताश्चानमाचजन्यत्ावधारण्ण दित्यथेः, CY BAAR | (९) ग eifatqqayrwrerenrcatata कण | पमाग-कोषाप्नवाक्व्यवङ्ारतख | वाकस्य शेषादिरतेवंदन्ति athe: . सिद्धपदस्य car” इवि । न चाकिञज्िदिति, ाश्रदिबाशत्वादिति मावः। WRITS AMA: | ४१६ चेवं अब्दस्य त्रानदारा प्ररतिरेतुष्वं, ane बाखेन बब्दाहित विषस्य काणेताच्चानस्व देतुर्येनानवधा- रखल्‌ । श्वाने च प्रत्यश्ाङ्नानोपायकत्वद्शनाल्‌ weisfa काययैतान्नानस्तुरित्यवधायौ wea अलि 7-7-०० Wath काय्येतान्नागदारेत्यथेः, ‘Veta’ प्रन्ि्ेतु- aft, aaa सडतामिति गवः, तथाच weew कायंलाग्वितासु- wera Beat ag कास्यैलान्वितानु- भावकलमपि न कख्यतामिति wea: ‘wearfeanfanwetes एब्दवोधरूपष्दत्य्थः, “हेतुलेनानवधारणादि ति कागलान्वितप्ाब्द- बुद्धिलावच्छिशकाय्येताप्रतियोगिककारणताञ्यलेनागवधारकशादि- षेः, तथाच व्यभिचार न्नानसत्नाश प्रन्तिकारणताग्रह इति भावः। हस्तियतविशेवष्य च तेनानवगमाश्च विजातौयप्रटनतिं weft डेतु- muvee इति इदयं । नन्वेवं काम्येलान्वितन्ञानेऽपि खमिचा- रात्‌ WETS न कारणता VY इत्यत श्राह, ‘WR चेति, नना- गोपायकलदृष्ेनादिति नागोपाथकाग्येतावच्छेदकसाच्ात्कारलव-हप- व्दनादिरूपवेजात्यन्नाना दित्ययंः, “का्ेताश्चागदेतुरिति, "काम्य विं wee चागदारा प्रत्तिहेतुलम ख्विाप्रद्च निराकरोति, “ग चेति, Wels सन्ब्परयोष्धनातिमत इलः, तथाच तज अभिारादजापि जाव दवान्छद्ाखिङ्धः wee | म च प्रदिदिगे षे तस्य हेतुत्वं, सामाग्सामसयोव- इकेपपर्तौ वथा Vat मौरवाग्भागामावाेति भावः । वद्धिं whe सन्न west tae कषव्पयेदित्याप्रश्चाद्;, we वेति, तथाचान्रथा 69 9६६ तत्वचिन्तामबौ कल्ययति उपदल्ितत्वात्‌ पश्चादावापोहारेख = fixar- कारकपदानां कायाम्बिततन्तदर्थेषु शक्तिं श्लाति प्रथमण्हौतसामाग्धशक्यनुरोधात्‌ | स्यादेतत्‌, यद्यपि हडहव्यवहारादादौ कायाग्वितधौर सुमिता तथाप्य म्बितमाजशक्येव काययैतावाच्कपदसमभिव्याहारादा- feats साकातूपरभ्परया काय्येलान्वितेत्ययंः, ‘angele’ तनदथं- श्राष्दबुद्धिवावच्िनेषु, “शक्र ननकतां, "सामान्यश्रल्वनुरोधादिति शामान्यकाय्ये -कारणभावे काय्यैतवा ज्वितलष्ड प्रवेशादित्य्ः । ग ख तावता कार्य्याज्ितश्ञानशक्रिखिद्धावपि का्वेवाज्वितश्चाने whe गायाता कार्य्याश्वितन्नानस्याप्रवन्तंकतया बालेन प्रटश्या वद्‌ गमुमानादिति ae) araifea शक्रिरितव्यादिखग्बेब काय्यै पदस्य wae का््येतापरतया काम्यैलान्वितश्चाम एव तैः श्रह्म्यपगमात्‌ । भनु तश्जयेऽपि कार्वान्वितन्चाने whe: घा- मान्धकायथ्ये-कारणभाव एव॒ Asef “प्रवेश्च एव तदेव नेत्या ज्दते, 'यद्यपोति, “अन्वितमाबश्श्वेषेति पदत्वावच्डेदेनान्वित- भराष्दबुद्धिलावच्छिलजगकलाग्वपगमेनेवेत्ययेः, ‘afar’ वैरि सिद्धाग्वयादिना शब्दस्य wWeatqerataree ग चथमिचार इति भावः| विशिष्य ्रक्ियदाधं माह, "पखादिति, erate’ agw:, “SET कामः, कचित्‌ ‘ourtfe पाठः, “काग्याग्वितेति । ate काग्यैौभ्वितथटल्वादिकं परत वच्छेदकमिति धटपदादेखत्धकारिकेव पदार्थं द्तिः स्यादिति चेत्‌, भ, RUTH | Aaa यथा पदानामन्वितद्वागजनगमनियमेऽप्यन्ब- भ्रब्दाख्थतु रोयसखक्डे शक्तिवादः | e¢e काहकादिमदहिना कायाग्वितधौसम्भवात्‌ न काथ ऽपि uf: परम्यरयापि शब्दस्य काान्वितन्नाना- नुङ्रखत्वादर्थापत्तौ अन्धथो पपल्तिरपि। अवश्यष्वा- WHS: कारणत्वं कायां शक्तावपि तद्यतिरेकाद्‌- विषयकल्व, एतज्चा्यावन्लेकतया मोपादेयमित्थरुपदं खयमेव व- च्छते, "काया ज्वितपौषम्भवादि ति काय्येलान्वितसौ सम्भवा दित्यः, "न arainsfa न काय्येत्वांओेऽपि, शक्किरिति कार्यतावच्छेदकतेत्यं, गौरवादिति भावः। भसु प्रामाणिकं गौरवं न दोषायेत्यत आह, “परम्परयेति WAHL: “श्रसुकूखतवात्‌" अनुकूल away, उपधायकत्वख्म्मवादिति यावत्‌, “भर्थापत्तावन्ययोप- पन्तिरपोति भअर्थापक्निप्रयोजकान्ययानुपपक्यभावोऽपौत्यथेः, तथा- चार्थापत्तेरेव प्रमाणतया तदसम्भवेन प्रमाणमपि तज नास्तोति भावः । ननु AAMAS WaT Wrage आह, “श्रवभ्सञ्चेति, शश्राकाङ्कादेःः अआकाङ्खाश्चानादेः, ‘aria बभे खरू्यसतोति शरक्तिखथा् कार्या न्वितलवच्चानजगननियमाभ्युषगमाव्‌ am शक्तावपि तदग्रे खरूपसतो सा व्याप्रियत इति नग तथात्वमिति | मजु wren शक्तिं विना कार्य्याभ्वितधोनं स्यादिखन्धथामुपषश्चा तदे प्रक्षिकव्यगमित्यत are, परम्यरयेति। यद्यपि पदार्च॑खरयदारा खा- काङ्कादिसष् कारेणोमयमतेऽपि कार्ग्याज्वितधौरिति पदस्यापि परम्यरयेव वभ्च्चानावुकूलत्व, तथापि क्ग्यागग्वितावान्तरवाच्छार्थ्रानदारा aat- र्ति परम्परा, तन्मते तु attr we पदसामच्यात्‌ साक्षादेव 8९८ त्जचिन्तामणौ न्वितासिधानव्यतिरेकनि यमात्‌ । सति बाह्य कायोष्यतिरेकदसनादन्विताभिभानव्वतिरेको न का- प्यस्ति। wear गवादिपदानां व्यक्तावेव safe: स्वात्‌ संस्काराहेव श्धक्तिलाभदशंमाश तथेति यदि Wel कायेवाचकपदादेव कायाग्वितलाम इति चिं अद्या, Taare नियमतः कायान्वितन्नामं ae इष्टमिति तज -गक्तिकसर्यने इडव्यवहारे were जक्रावपौति Wee काय्येतावच्छेदकप्रवेशेऽपौत्ययंः, काय्यै व्यतिरेकदश्रेनादिति काय्येलान्वितश्चानब्यतिरेका दित्यर्थः, “अन्विता मिधानव्यतिरेक इति शाब्दबोधव्यतिरेक cae: । “अन्यथेति प्रकाराश्रशभ्यार्थाम्तभविशापि शक्िकर्पनेऽपोत्ययैः, व्यक्ायेवंः ग्य्नावपि, ‘afm: enfefa तव मते स्मारिका शकिः arfeard:, "संसखारादेवेति जातिश्रकिश्चानोदोधिताद्मक्िगो चरसस्कारारेषेव्य- येः, शव्यक्िलाभदगेनादिति व्यक्िलाभसम्भवा दितव्ययेः, “कि nef कार्याज्वित्चानमिवान्तरवाक्यायंबोधोऽपि कार्या न्विति दिषयत्वनिषत ख- वेति erga | aru रूपिपूष्येकणद शाखे aya रुव वच्छति अथा UPTAM Ae प्रथमं खायंवावधाथंघौरतसतदण्वितनन्भौखदगु च went पड्पशार्यान्वयधोः कार्या न्वितयुत्यक्छगुसारात्‌ + तु fax- अङ्क -नग्म-कंत्वागां प्रथममन्वयधौ रिति वयमालोचयामः। "वद्यतिरेका- शिवि, खश्छपलदाकाङ्काहेतुत्वपच्े “सति चेति, किदधार्येऽप्यग्बधवोधादि- साद्ययः | ‘auf उपख्धिवत्वमाजादेव यदि wie तदेयं प्यब्दाखछतु रौ यख्धे शक्तिवादः | edé खायितेभेवान्बयवीधद येनाश्डब्दससन्िधेरेवाग्बवबोध- देतुत्वकाख्यने दारमित्यादो शब्द एवाध्याहिथेत । क- चिद्सम्पुखे वाक्य -रडन्यवहारादाखब्यन्पत्तः शब्दस- निधिच्यभिचरतौति चेत्‌, तदि, सिडाये ऽप्यश्बय- अतीति नात्‌ काययत्वमपि व्यभिचारि। न च तथ सघ्खा, बाधकाभावात्‌ | शक्तिकख्यनानिया wee कि का्येतवांश्रान्तभविणानुभावकग्क्त्यथंः, ‘neqefqutaty ब्रब्दजन्यपदार्योपश्धितेरित्ययैः, “ब्य एवेति, लबकातिऽपो ति शेषः, wary तवापबिद्धान्त इति भावः। wed, "कचिदिति, “we- ae असत्य वाक्येऽपि, सकलान्वयप्रतियोग्युपस्थापकपदाभावे- ऽति यावत्‌, त्राखग्युत्पन्तेरिति, ्राद्यब्यत्पन्निष्यानेऽपौति शेषः, ‘fagrisnfa कास्यलोपस्ापक शिङाद्षममिग्याइतवाक्यादपौ- ae, "काय्यैलमपोति काय्येवान्ितलमपोत्ययेः, ्यमिषारौति ब्राष्दगोधत्वाग्यापकमिव्ययैः | ‘aeafs कुसित्यदे ada wee: "बाधकाभावादिति खश्रत्षान्वयनोषे बाधकाभावादि- are: । ora fier श्ाग्दबुद्धावप्यसुभावकथ TET रवमेव बाधकमन्यया wyrat घोष caret apraerecfa तीरे चचा म ख्यात्‌ तौरे स्मारकश्क्रिकश्पना गौ रवर्ूपनाधकादेव तच तोरे शणाज्युपगमा दित्यत we, शक्तिकल्पनेति अत्वनर- व्र ae इति te: | “वअध्याक्ियेतेति, त्वग्मतेऽपोति ite, ‘ameter गक्- Mita | मणु प्रथमं ध्रक्धिगरदस्योपणोग्यत्वात्‌ तदिरोध रव बाधक इति goo तत्वचिन्तामणो लघछशानुमता दह तु लघौयस्या उभयसाधारणपदा- wave सुख्यस्येगोधितत्वात्‌ । किञ्च कायैवा- विकिडनदौनां आआकाह्कयुपेतपद्‌ा धान्वितखा्थबोध- कत्वमवश्यं वाच्यमतो विशेषान्‌ पदान्तराखामपि aang लाघवादिति | ` मेषं i व्यवहारहेतुतया- कण्यनेत्यर्थः, “उभयस। धारण्पदायेमाजश्र्मेति एकयेव कायै लान्वितग्राब्दबुद्धि- तदननितगराम्दबुद्ु भयसाधारशाज्ितपदार्थ॑श्ा- ष्दवुिवरूपधर््रावच्छिशेऽनुभावकशक्तत्ययंः, fags शाब्द बोधापन्तेरिति ta: "काय्ेवाचोति काय्येतवाचोत्ययेः, ‘are Tere? सायंबोधक शक्तं, ‘wa वाच्यमिति, काय्येवाग्वया- ayaa कार्य्यलान्वितस्ञायवुद्धौ तस्य श्रह्मसम्भवादिति भावः | Cy समतामुखारेणोक्ष ana feerz: ara ufefe war काय्येला ज्वितस्ञायंबोधकलवस्छ शिडगदेरपि सम्भवादिति we केचित्त का्ान्वितस्ञायैवोधे शक्तिरिति भमेण दूषणमाङ, “किञ्चेति, ‘waa वाच्यमिति, कार्थं कार्य्यान्या सभ्भवेन कार््या- fanariggt we श्त्मसमवादिति भाव cars: | ‘araafefa waeefmricnaa weanfeas: | ‘erzafefagare समाधत्ते, ‘aafafa, ‘arerentceafafa ewan स्यादित ere, ‘frets, काययैवाचिनि कार्यान्विते wigs = toner wife मिचाराव्‌ प्रथममेव कार्य्या ज्वितेन शक्तिग्रशो भतो Ta ग्ब्दाख्यतुरौयखष्े शक्तिवादः | ४७९ afaa fe कायाग्बितन्नामेऽन्वय-ग्यतिरेकाभ्यां शब्दस्य साश्चात्कारखत्वमवधारयति न परम्परया, सास्ाष्च- सखोत्‌सर्भिंकत्वेन तत्सम्भवे परम्पराया अन्याय्यत्वा- दिति ata शक्तिं कर्ययति नान्वितन्नाने venient कारयां शितश्माब्दबुद्धिलाव स्डिज्ञकाय्येताप्रतियोगिककारफएताश्रयत- मित्धथेः। “न परम्परयेति । गन्वन्ितद्राग्द ज्ानलावच्छिकाय्ेता- प्रतियो गिककारणतां कख्पयिला काय्यैवाचकपदखमभिन्याहारादि- aay काय्ैलान्वितश्राब्दबोधशाम इति wea cane, ‘arene खटोत्‌सर्गिंकलेनेति बाधकाभाषे खति का््यै-कारणभावग्रहदश्रायां काब्येटन्तितयोपस्थिततस्व काय्येताषच्छेदकल्रग्याप्यलनेत्यधः, का- येलान्वित्ाष्दयुद्धिलेन TMAH GS fe गेषः, "तत्सम्भवे" काय्यै लान्वितज्ाब्दबोधोपपन्िसम्भवे, acerca इति काय्यैतावाचक- पदषमभिव्याहारादेरिव्यथेः, सहकारित्वकच्यनाया इति शषः | पसंहरति, ‘catia, “तवेति का््येलाग्वित्ाग्दब द्धिलावच्छिश- waerd:, ‘arenas इति नाज्ितश्ाब्दवुद्धिलावच्छिश इत्यर्थः, वैिष्डविषयवरूपद्या नितलष्यांग्र्याव्यावन्तकतया ग्ययेलाद्‌ाइ, “प- नाव्य इति मावः । शब्दस्येति, पदाथेस्मरणब्ापरारादिविभिटस्येति यषः, अन्धा BLUR हेतुत्वे सा्षात्वानुपपत्तेः sect साच्तात्परम्परे बोध्ये । wy काणवाचिपदसमभिव्याङारात्‌ seat न्यायमते परम्परेति, वन्न, परमतेऽपि वत्समभिव्याशारस्यापेच्च णात्‌ arn कार्य्या ग्वितिक्तावपि चिजार्थाग्बयगोधस्स - युर्ग्बा रत्वात्‌। व्यवहारो प पादकतावन्छेदककार्ग्था- न्विवन्ञानल्ायच्छेदेन कारणत्वमेव UT कारवत्वमिरहेखन्धे। TAH, 992 aratarataat बा, MAANAAAT NTT सकार णत्वेन तयोरनुव- खापनात्‌। म चाग्वितन्नालशक्तावपि परम्परया का- MTN: सम्भवतयेत्यथापन्या सैव AAA ATTA नतु fafwem® शक्तिरन्यलभ्यत्वात्‌“ इति at अधापकनेः साक्चाद्‌पपादकमाचविषयत्वेन न्धूना- arama बेति शरान्दबुद्धिलावच्छिे वेत्यथेः। भसु बाधकाभावे बत्युपख्ितरूपय्य कात वच्छेदकलन्ाप्यतं प्रृते तु गौरवमेव बाघधकमिव्यत are, “चअप्रवन्तंकतयेति, तयोः शअव्वितन्नानला- बच्छिनन-पदाेन्ञानलावच्छिन्नथोः, युगपदुपख्ित्धा न खाघव-गौर- वावकाश्र इत्यभिमानः । काय्यैलान्वितश्ाष्दब दिलमष्येऽन्वितश्राब्द्‌- बुद्धिल-शराग्दबृद्धिलयोरपि प्रवेश्ाद्यगपदुपख्ितिरस्लेवेति Fagin खयमेव sega इति नासङ्गतिः । गौरवं बाधकलु्धत्य wwe बाधकमाश्द्खयु निराकरोति, न चति, "परणष्परया कास्येवाचक- पदखमभिव्याहारादिना, “शरथापत्थेति कायेलादुभयग्राब्दु द्धिजन- कलं विना CITIES Ha ATTRA TTT ATS कार्यापच्येत्यधः। ‘aa ufaramearafae ufata, न तु प्रयमोपखितवलाघवात्‌ ‘fafirem® काय्येलान्वितन्नानलावच्छिके, न 3 ak a ae eee (९) gaara wa अर्थापनण्या शक्तिः कण्यतां weary न हु कामता शरेऽप्यन्धतो कभ्यत्वादिति क ° | प्रयमद्रहौतसाश्षात्कारखतारच्ताथंमिति are | “साच्वादिति साच्ष्डुब- WTC wis: । ` 9९ भिकाग्राहकत्वात्‌ साश्चादुपपादककायाग्वितन्नाने अक्षिः कर्ष्यते feeretat शक्ररण्यनात्‌ Garena: तकस्वाप्यभावात्‌^ बा TMT eae | किष्ड प्ररततिकारखतयोपस्थितं का ज्वितन्रानमपरायामु- अद्िरिति ater, सखादुपपादकेति शअखति बाधके यद्धष्य विञिष्टजनकलवं विना saci तद्धर्यावच्छिन्का्येताप्रति- चोनिककारखताविषयलेनेत्य्ः, ‘anfuafa, agdacehia- यत्किचिद्धग्यानन्तभविष तदघरकौगतधर्ान्तभविणख acear- ्ाहकल्वा दि त्ययः, शाचादुपपादकेति अगुपपन्तिन्नाने जगकर्ता खाकादिग्रेवणतया wea इत्ययः, "का्स्याज्ितश्चाने' काय्यैवा- न्वितशराब्दवुद्धिलावच्छिभे, काय्येला न्वित शिश्चविषकशाब्दबुद्धिला- वच्छे इति धावत्‌, ‘wear इति salar विषयौक्ियत- द्थथेः। नग्यगन्यखभ्लन्ञानमेव बाधकमसोत्यत आइ, खिड- दौनामिति, अक्षरकल्यनादिति बाखस्ठ aaa शकेरश्चानादित्धर्वः, 'अन्यखन्यवतकस्ापोति जिडादिषमभिन्याहाररूपान्यलभ्बलप्रति- सन्धागरूपख बाधकख्ापोत्य्थः । का््यलान्वितश्चाने श्रङ्धि- wert परोह्गौरवादिति RUN ge Foe ITT PRT CATA बाधकमाह, “किति, “शक्तिकण्पनमिति mean cae, (४ खाच्तादुपपादककागयेत्वाभ्वितश्चान इति का ° | (९ खअन्लभ्यत्वतकं स्याप्यसम्भवादिति ऋ ° | पादिका कार्ग्याज्वितद्चागद्क्िः कण्पेतेयथेः। यदा वअवहारसाक्तादुप+ 60 | 808 तत्वचिन्तामणौ पस्ितागम्वितज्ञानमाने शक्तिकश्यनमयुक्रं हेत्वभावा- दुपस्थित्धन्तरे च गौरवात्‌ । अथ कायान्वितच्रा- मोपश्ितावप्यग्वितज्नानमष्यपस्यितमिति लाघवात्‌ कायोंशमपहायाग्बिते शक्तिख्तामिति चेत्‌, न, ata हि पदानां शक्तिः णव्धत्वान्नायेषठु, अन्यच्च का- यान्बितन्नानं अन्यदेवाजन्वितन्नानं विषयमेदेन ara- "हेत्वभावादिति उपस्थितकाय्यैत्वान्वितञ्नानपरित्यागे हेवभावादि- त्यथः, डपस्धिव्यन्तरे चेति श्रन्वितग्राब्दन्नानस्योप्धित्यन्भरकश्पने qt: “न्वते अज्वितश्ञानतलावच्छिे, षै शिश्चविषयकशाब्दश्चा- नतला वख्छिनलं इति यावत्‌, शक्तिरिति कारणतेत्यथैः, (शक्धलादिति sea पदकाय्यैवारित्यथेः, “नायंस्िति गान्ववेखिित्यर्थः, अन्वयानां wea एव काय्येत्वा जितन्नानस्योपस्ितिदशायां काये- लां ्रवदन्व्या शस्याप्युपखितलवात्तजेव शक्तिग्रह इति सुवचं शषादिति wa’) | भनु sire शक्धतेऽपि काय्येष्वान्वितन्नानस्यो पिति दश्यां श्रन्वितश्राग्दन्नानस्याऽणुपख्ितलान्तजेव शकि दति सुव चमित्यत श्राह, “न्यचचेति, "कार्य्याखितन्नागमिति काय्यैत्वान्वि- ` (९) तथाच विशिदधस्यातिरिकतत्वेऽपि faitwa-fattetafefa विना a- तिस्किविध्िष्टोपस्ितिरिति भाषः | खन्धथा तादृ्रविशिखटविषयक- चागो पस्थितिकाजे खन्वयादयुपखि्नियमेन कथमर्थेष्‌ wie gaa सङ्गच्छत इति | षादके कार्थ ज्विव चाने क्तिः weatern, “हेत्वभावादिति cufefs- | WRT aes Way | gay मेदात्‌ । तदुक्तमभावबादे अन्धद्शूतलन्नानमन्धश् घटवदड्ुतलन्नानमिति अन्वितन्नानमुपस्थाच्य तच शक्ति गह दति गौरवमेव । agin शकय सम्भवत्धन्धलभ्यं qe न तथेति चेत्‌, न, युगपद्‌ पस्ितो तथात्वात्‌। न अ तस्याप्यनुपरस्थितिः, पुरषविगेषदोषात्‌, स््येरेवा- तल्विशिष्टग्राब्दश्चानमित्ययेः, “अरन्वितन्ञागमिति अन्वितलविथिष्ट- जाग्दभ्ानलवावच्छिशमित्ययेः, “विष्भेदेनेति विगेषणभेदेनेव्य येः, विशष्टख्यातिरिक्रलादिति भावः। ‘aqzagaewafafa az- प्रकारकत्ववि शिष्ट्डत सन्नानमिनव्ययेः। “श्रन्वितन्नानमिति अन्वित प्राष्दश्लानलावच्छिजञमित्ययेः। अन्बशभ्यलप्रतिसन्धान-गौरवन्नानयो- बाधकलमु्धत्य खरूपतोसयोर्गाधकलमा ग्ध निराकरोति, शचू- नौति वद्ठगत्या waft wa इत्धथेः, कये" ग्रक्धतावच्छेदके, का- ग्येतावच्छेदक इति धावत्‌, “श्नन्यशन्वमिति, वस्ठमत्ये्धादि, श्युग~ पदुपस्विताविति कार्ये कारणथरपाक्काखे वास्तविकणधु-एरध्ये इथोयुगपदुपलितिसत्न wat, तथालादिति वाखविकलध्‌- wie शक्यता वच्छेद कवे ` सम्भवति गुरोरतथालादित्धयंः, यथा- ma पौनरश्षापन्तेः । ^तस्यापौति अन्वितश्नानलावच्छिनस्यापौ- त्यर्थः, “अनुपख्ितिः' का्य-कारणभावयदप्राक्काखेऽसुपखितिः | खयहेत्वमावादित्व्यः, “दोषादिति, “न चेति सम्बन्धः, तच हेतुमा, सर्वे रिवि, “सर्मपदामाभिति । wed कार्य्या न्वित शक्तो कार््यान्वितल्येनेव पदा- यीपख्ितिपर्ते सिद्धायेऽपि विशेषणोमूतकाग्येमादाय काय्येत्वविशिदधौ- ged त्षचिन्तामणौ cant तथानवगमात्‌ | तथापि भ कायाग्बिते शक्तिः कायवाबिलिडगदौनां व्यभिशारादिति चेत्‌, न, सर्व्वपदानां काय्येत्वविशि्टपौजनकत्वात्‌ । aw कव्या गितखार्थप्रतिपादकतयेतरान्वितखाथेकायप्रति- पादकतया वेति । श्वच कार्य्यान्बितव्युत्यत्तौ सत्था- “पुरूषविशरेषटोषादि ति पुरुषदोष विगेषव्यक्ते रित्यर्थः, तथाच nafs दुपखितिरश्येवेति भावः । पुरषसामान्यश्धेव तदुयखितिर्नांलौति समाधत्ते, ‘watchs, area? आचबयत्पभ्तिकाखे। कार््बा- न्वितस्ायबोधशक्तिभमेख wea, ‘vata, पदमाचस्ेति शेषः, "कार्यान्विते शक्रिरिति कार््याज्वितस्नायेबोधश्रक्रिरित्यथेः। "वभि चारादिति, कार्व्या्वयासम्भवेन aut का्यान्वितस्ायबोधा- जनकल्वादिति भावः । मं गिराकरोति, सब्वेपदानाभिति, .का- व्यैलवविभिं्टधौजमकत्वा दिति कास्मेतववे शिष्छविषयकशाष्द भौजमक- wife: | aw तादृग्र्राग्दभोजनगकतश्च, arate cat पदार्योपखापितकाग्यैलान्वितेत्धयेः | ‘ariaraify wtrerfia- काय्येल विशिष्टकाग्येप्रतिपादकतथा San, शइतराण्वितेति ख खूपकयनं। नमु पदमाचस्तेव काष्येलवान्वितश्राब्दज्चाने wat निरा- काङ्धेऽपि gat न arguaty इत्यत आह, . “एवेति, यमि- भनकत्वमस्तु | न च काय्येवाचिलिखछादिपदाभावात्‌ भ तडधौरिति are | कायैत्वोपश्ियथे fe sete सा च सिडार्थादेव भाता तथापि च ददपे- छायां कायेस्याध्याहारेय जच्णया वोपदख्धितौ तदिधिदधौन स्याव्‌ शौ- TTR eS MTT gee मनाकाङ्कादो व्यभिबारादाकाङ्कादेरूपाधित्वं | TaAT- चोपजोव्यप्रथमभाविकार्य्था न्वितब्य॒त्यत्त्यतुरोधेम वि- waaay काय्धाध्याहारः, कविल्घ्णा. कविद्‌- संसगोग्रह इति सि ार्थेऽन्बयप्रतौतिदशेनाद्त्तरकाश- मभ्वितमाजे शक्तिरेव aout, प्रा चौनकायाग्बित- त्रानं बाध्यतामिल्यप्यत. शव निर स्तं । पुब्बेकस्यनातः | चारादिति अन्वयव्यमिचवारादित्ययैः, 'उपाभिलमिति कारण्णोग्धत- ज्ञानविषयलरूपं प्रयोगकल मित्य । ‘ornate: क्रिया-कारकषप- दानां विगेवतस्तत्तदथंन्ञागश्रकतिग्रहोपजोग्ये्धयः। ्रद्योपलोग्यत्व एव मानाभाव दति सिद्धान्ते खयमेव च्छते इत्यदोषः । प्रयमभावौति प्रथमोत्पज्ेत्यथेः, “Wear ara wear, “nda चा पदार्थो ufafaacdaniny cau: ‘fagrt इति बसिद्धायेवाक्धस्यान्वथ- अतो तिजमकतादभेनादित्ययेः, array इति श्रनितश्ाब्दन्नान- माज श्यः, "का््ांभ्वितन्नानं' काय्यैलाभ्ितगराब्दवावच्छिशन्नाने afew, "बाध्यतामिति श्रप्रमालेन negara: | 'डन्तरका- छतच्चानुपदमेव तचा । किच्च कार्याभाव इलादि शब्दोऽपि ` तन्मते प्रमाणं स्यात्‌, WS: पड्त्तिरेतुच्चान खव शयुत्म्तियहाङ्यादृ शकाग्बेतवोपखिचा au निर्वृति aqme प्रयोजकत्वं पते तु न तथा । यदा अयमपि दोषसख्ग्भते बोध्य दति, “उपाधित्वमिति परयोजकत्वमित्यंः, यच न तथा तात्पग्धंगरहख्छजासंसर्गा यह दव्याइ, “कचिदिति । गनु पूव्वंमपि स्नमच्चान- मन्धथासिडत्वेगो्षरेण बाध्यत रवेत्यवापि तचा स्यादित्यत खाइ, “गन्ध येवि, ‘sonata, कार्या ग्वितद्यत्पत्तिसुपजोय लिडधा्थेऽग्बयप्रतौतिरिति gee वत्वचिन्मामयौ कख्यनान्तरप्रसज्गात्‌ -उल्षरकाखभाविसिद्धाथप्रयोगस्व शद्चशादिभिरप्यपपक्तेः अनन्धथासिद्धत्वाभावेन प्रा- खनन्नानागाधकत्वात्‌ «GIANTS । अथ सिदर्येऽपि ब्युत्पपत्तिः सम्भवति तथाहि उपलन्धचैन- GUNA बालस्ताहशेनैव वात्ताहारेख समं चैष- समौपं गतेच Yet जात दति वा्ताहारवाकं NET WY सुखप्रसादं WHA शओरोतुरंषमतुमि- नोति, Cale तत्‌कारणं पुषजन्मन्नानं कश्ययति, उप- खभाकोत्याटि "जवाधकलादितव्यन्तमेको aa: | “सिद्धा चैप्रथोगख्वेति सिद्धाचंकवाक्धजन्यश्राब्दवो धच्येत्ययैः, “लच्चणादिभिरिति arte खचष्यादिभिरिव्यथेः, “अनन्येति शाब्दन्नानलावच्छिश्लशह्वभावं विनाऽनुपपन्नलाभावेनेत्ययंः, “अवाधकत्वादिति श्रप्रामाष्याशन्चापक- लादिरव्ययेः, "उडपनौग्यव्यालाताचचेति प्राचोगन्ानवाधोपजौव्यखख सिद्धायंऽन्वयप्रतौ तिद भनसा सिद्धेखेत्यथेः, यथाश्रुते कार््जान्वित- व्युत्पत्तेः शिद्धार्थान्वयप्रतौ तिदगेनारुपजोव्यतया असङ्गत्धापतेः । “बिद्धार्थेऽपौति काय्येलाविषथकश्चानेऽपौत्धयेः, युत्यन्निरिति प्रथमननकताथद दत्यथेः, तथाच प्रमालानुरोधादयेतः श्राब्दलाव- fees एव पटानां शरक्तिरभ्युपेयेति भावः। ^तादृ्ेनेव' sqearee- तम्भूजिकान्वितद्रक्तिकल्यना न बाधत Kee: | “शअथयेति, तथाच कार्ा- ग्विवद्म्ेरना पनोश्यत्वमिति म तद्याघातो म वा कल्यान्तश्प्रसष्ूः दति मावः | ‘ouwetfafa, afaaufefa wai aq परिेषादोष्यमत are, WRT Was: । 9७९ खितत्वादुपपादकत्वादाग्धोपखितौ गौरवाच्च तज वा- षस्य कारखतां कल्पयति लाघवादिति चेत्‌, न, इषंरेतूनां agai सम्भवात्‌ waa लिङ्गेन yes च्रानस्य वाखेनानुमातुमशक्त्वात्‌ fracas परि्ैषयितुमशक्धत्वाच्च | अथ पुषजम्मन्नानाव्यभि- ारिददहिश्रादादिक्रियाविओेषदशेनात्‌ पथजम्मन्नाना- मुमानमिति चेत्‌, afe qe जआत इति वाक्षं तत्‌ पुजलकामेव, "खपसख्ितलादिति qin एव उपख्ितलादिक्यथैः, उपपाद कत्वादिति पुचरभन्धन्नाभस्य दर्षोपपादकलादित्ययेः, ‘aw afaa काय्ेल्वाविषथकपुजलन््रन्नाने, तत cafe: | (लाघवादिति, कारष्म्नरकश्यने गौरथा दिति भावः। “इवेमा मित्य ग्रष्धता- दित्षन्नमेको गन्धः, ‘dq लिङ्गेनेति, व्यभिचारादिति भावः। यनु भपियान्तरश्चानाभावकाल्लोगो wal fag स्यादित्यत श्राह, ‘frafa, "परिगेषयितुः निर सितु, तदभाववत्वेन निदेतुमिति धाक्‌, तथाच विच्चिष्ट्ेलोरज्ञानशचणा सिद्धिरिति भावः । ददश्च खमाधिसौ कर्य्ादु करं । Tey पुजणन्धश्चानासुमानेऽपि तख काम्ये गाविषयकल्वे मानाभावः, कुर वित्पदे खचणादिना तच awa- रिषयकलवष्यासम्भवादिति wei ‘afgargraifa शड्धिशाद्ध “प्रिदान्धरेति, परिग्येषथितुमिति निरसितुमित्थः। wet पियान्तर्ामस्व eat एजनन्भच्चागस्छ पररिग्ेषभितुभिति पूरयित्वा आस्थेयं । अन्ध. 8८० ` सत्वचिन्तामसौ क्ियाकनेष्यपरमेवेति कायाग्वितन्नानजनकत्बमेव तस्व प्रथमतो ञ्जते उत्तरकालं पुजजग्मच्रानानुमानमिति न graft: काय्यै जहाति, awrite सहकारतरौ मधुरं पिको रोतौति प्रसिज्वाथैपदसमानाभिकरश्चादि- भि्युत्यत्तिस्तचापि व्यवहाराधौनब्ुत्पत्तिपूर््विंका का- ययाज्वित रव युक्ता पिकपदशक्तिः, yer नावश्तेति चेत्‌, म, तच पिकमानयेत्यादौ कस्यचित्‌ का्थान्वित- विशेषा दिव्ययंः, ‘agtfa यदि qua जात इति वाक्छश्रवशानम्तरं इङ्धिश्राद्धादिकियादभेनं तदेव्यथेः। गरु प्रसिद्धाचेकपदसामानाधि- RCT त॑स्मारकश्रक्रिकपिकादि पदस्छ काय्यैलाविषयकशराब्वो- ध्जनकलान UAE aaa whet श्राह, ‘quatfa, पिकादिपद इति te: । वहकारतरख Wage, पिको रौतौति, waft पिकपदवाश्ये ewefa, श्रसिद्धायै- पदेति तादृश्रप्रसिद्कायेकबोधस्छ विखचणमधररवकदरेलं-पिकपद्‌- वाच्थवषामामाधिकरण्छन्नानादिभिरित्यथेः, श्यृत्पन्तिरिति et मानविधया कोकिखलादिविशिष्टस्मारिकायाः ग्रभ्‌ रित्य्ैः | जपि सिडाये' शयुत्पत्तिमाश्रद्च निराकरोति, waite | wafer “उपा- ` भाग्तरस्येति प्ागरुक्कं तथापि afar पुनराश्ङ्धितमिति ध्येयं | अद्यपि पिकपद शह्यगवधार येऽपि सहकारादिपदय्युत्य ्तिपूव्बंकवसापि तचा युज्यते तथापि खभ्यपगमरोला समाधत्ते, 'वचापोति, “कस्यचिदिति wat- प्रब्दाख्यतुरोषखण्छे wears: | ४९२ रव व्युत्यत्तेः, उपजौव्यजातौयतया च तस्या बलवच! किष्बेदमपि कार्य्यान्वितन्नानशक्तं पदत्वादिति सामा- crits, खा अक्िोरिति यषः, ्यत्यन्तिरभिेति पिक व्यत्पन्तिपू्विकेति पिक- पद मिष्टकार्लान्ितपिकातुभावकशज्रियंहपू विेत्यधंः, "काय्यीन्वित- एवेति श्रध्याङारादिमा काय्यैवान्वितपिकातुभवमेव wrath, अन्यया प्राथमिकपिकपदवाच्यनिष्टकाय्येला ज्ितानुभवजनकश्र्नि- अहस्वाप्रमालापत्तेरिति भावः न च प्रसिद्धायेपदजन्यसामानाधि- करश्छन्नामस्योपमान विध्या शक्रिग्राहकतये “foe व्याकरणोप- मान-कोषाप्नवाक्याद्मवहारतख | वाक्यस्य गेवादिदतेष्वैदन्ति खा- fran. सिद्धपदस्य eg” ॥ cay श क्तियाइकसय साध्ये प्र॑सिद्ध- पदखामानाधिकरश्छद्छ ए्यक्पाठटाकुपपन्तिरिति वाश्य। उपमान- यदस्य सादृश्वकरणएकोपमानपरतया गो-टवन्यायेन विभागात्‌ । मरु पिकपदख स्मारकश्क्रियदप्व्वं घटादिपदस्य कार्ययागित- चटाद्यनुभाविकायाः शक्रय्ेऽपि पिकपदस्य काय्येलान्वितश्रङ्तिन ग्टहोतेत्यपि wed, “पिकपदेति, ‘afm -काग्येलान्वितपिकानु भावकश्चक्तिः, ‘ay पिकादिपदे, कखचित्‌” पुरषान्तरस्छ, ‘at antes एवेति काय्यत्वान्ितपिकालुभव Wark, ‘ach प्रथमं अरक्तिग्रात्‌, ‘santana उपजौोगव्यताश्रयतयेत्यथः, yr -धमिकल्वादेवो पजोव्यतव, बलवत" ware) तस्यापि पुर्वस्य प्रथं काय्यैलान्वितानुभावकश्क्रिहः सम्भवतोल्यार, “किञ्चेति, ‘xe हरिवरथ, रुवश्चोपजोव्यकार्याज्वितव्यत्प्िजातो मतया ददानौन्तन्यपि | पिकपदस्य कार्य्या न्वित शक्तिरेव बलवतोत्याह, “उपभोव्येति, ‘sefata 61 ace aa feperraralt ग्धतोऽवगतं खाथेविशेषः at माधिगतः स इदानीं सुद्‌ पदे शादिभिरवगम्यते। अतः fae प्ररत्तिपराखां शब्दानां Walaa, AW कचित्‌ सारात्‌ कायान्बयात्‌ कचित्‌ परम्परया कार््याम्बयात्‌ अत. एव विधिशेषौमूताथेवादानां खगादि पदशक्िमाइ- पिकपदं, सुदुपदेशादि भिरिति पिकः ate इत्धाप्तवाक्या- रिभिरित्यर्थः। उपसंहरति, “aa: सिद्धमिति, . चरटमानयेत्यारा- विति ओषः, श्रब्दामाभिति माम-कारक-विभक्रि-षालास्यातादि- पटानां स्ववंवामित्यथेः, श्रवकेकेति कास्येलान्वितसा थेन्चानलाव- च्डिशजनकत्मित्ययंः, ‘ay तच तादृग्रन्ञागजमकतञ्च, “कचित्‌” आख्थातपदे, 'साकात्कार्य्यान्बयादिति खार्थविषयितायाः साखात्का- स्मैतवे गिष्यविषयिता निरूपकला दिव्यैः, कचिदिति मामादिपद्‌- इव्यथः, “परन्धरया कार्य्ान्वथादिति ख्ाथेविषयितायाः परम्परया araea शिष्यविषयितानिरूपकत्वा दित्यर्थः । “अत एवेति यत एव कास्येलान्ितसायेबोधपदेन साचात्‌ Waal ख्ायंविषयितानिर्‌- पितकाय्यैत्वे fae विषयताश्रा शिबोधो विव खितः अरत एवेत्यर्थः, ‘fa धिगेषौग्धतेति “sam areata इत्यादि विधिश्षौग्धतानां “न्‌ स पुनरावन्तत दृ्याद्ययंवादानामिव्य्थेः, "व्लरगादिपरेति, ae पिकपदमित्ययेः। प्रथमग्ौवसामान्यग्रत्यनुसोधादये न काग्थांश्बाग- द्यत प्रथमं वाक्धसामान्य-काय्यान्विवच्ागसामान्धयोरंतु-हेतुमद्भावाग्रहे प्ब्दास्यतुरोयखद्े शक्तिवादः । ate WATS प्रडत्तिपरत्वेन परम्परया कायाग्बयात्‌ TA नितख्वा्थेबोधकत्वमिति। यब्र पुराण-भारतादि- पाठे फलश्रुतिरस्ति तजाथंवादकस्पितविधिथेषौ मूल- त्वेन प्रत्तिपरत्वमेव तेषामतिपरम्परया कार्य्याम्ब- बात्‌ का्यौन्वितस्वाथेवोधकत्व॑, खरूपाख्यानपराणान्तु काव्य-नाटकादौनां पदार्थासंसर्गाग्रहेख संसगेव्यव- हारो न संसगग्रहषश्ति। दति ओौमद्‌ गङ्गेशोपाध्यायविरचिते तत्चचिन्तामणौ भन्दाख्यतुरोयखण्डे कायान्वितशक्तिवादयूर्व्वपक्ः । [रि कामोऽत्रिषटोमेब यजेतेत्यादि विधिगेषोश्तानाभिद्यादिः, "परम्परया काय्येान्वयादिति खाथंविषयिताचाः काय्यैलविषयितानिरूपकलत्ा- दित्थषेः, “अधेवादकख्पितविधौति भारतादिनाम पठेदिति विक्षी- ae: “श्रतिपरण्परया कार्य्यान्वयादिति शखार्थविषयितायाः a mca कार्यत्वे शिष्य विषयितानिरूपकला दित्य यैः, 'खरूपाख्यानेति पच्वपराणामित्ययः, "पटाचंति स्मारितपदा्थत्यथैः । दति ओ मथरानाथ-तकंवानौ विरचिते त्नचिन्तामणिर इसे श्ब्दाष्यतुरोषखण्डर इस्ते कार्या न्वितश्नक्षिवाद पृष्यैपथर इद्धं ॥ stg avaferaterat wa काथान्वितिशक्तिवादसिद्धान्तः। अचोश्यते, घटमानयेति वाश्यश्रवणानन्तरं प्रयो- श्यस्य घटानयमगोषर प्रहत्य घटा नयनकायेतात्रान- मसुमितं बाखेन मतु Matar, प्रहस्तिवि्ेषे तस्याहेतुत्वाद्‌षटादिपद शएक्िग्रहे तस्यानुपयोगाञ्च | तज तजन्नानविगरेषे घटमानयेतिवाक्छविशेषस्याना- कलितपद्विभागस्य हेतुत्वमवधाय्यं घटपद्‌-दितौ- या-धालु-विभिप्रत्ययानां प्रत्येकमवापो हापदारेण घट- अथय काय्यान्वितश्रक्रिवादरबिद्धान्तरदस्वम्‌ । ` SPOOR St । | , शवटागयमकाय्येतान्नानमिति घटकम्मकानयनविगेवयककाय्येता- ज्ञागलावच्छिन्मित्ययेः, न तु कार्ययाज्वितन्नागमिति न काय्यैलवै- भिष्ावग हिन्नामलावच्छिन्नमित्यथेः, vat अन्वितजन्नान-काय्ैवा- न्वितन्नागयो रिव चटानयनकायैन्नान-काय्येवाज्वितन्नानयोर्भदादिति भावः | शरटन्तिविशरेष इति घटामयमगो चर प्रदत्ता वित्थयेः, "वटादि- पदशक्रिग्रद दति श्रावापोद्रापद्वारेण घटा दिपदानां waa fafira | तकद्थग्रक्रिरह इत्ययः, “श्रनाकशितपद विभागस्येति अनाकलितं विगरेव्यपदा्नां तन्तदर्च्ञानजनकलवं यज arena, “नरपरेति ayaa घटश्नाना दिख्वन्वयः, “त्रावापोद्धापद्रारेणेति वटज्नाना- Wawa ए्रक्िवादः। 8८५ कम्मेत्वानयन-काय्येत्वन्नानेषु प्रत्येकं कारशत्वमवगम्य अक्ति कर्ययति । पथात्‌ प्ररतिसामान्येनाुमितका- ययाज्वितच्नाने वाक्यमाभस्यान्यलम्यत्वेन काय्यांशम- पषायान्वितन्नानमाजे श्वि कर्ययति, न तु प्रथमं THATS कार्य्यान्वितन्नानमाबहेतुत्वकख्यनं | अख घटानयनक्रियायाः प्रथमं करियात्वन्नानात्‌प्ररत्तिमा- दिकं प्रति प्रटत्यन्वय-गयतिरेकग्रडेएेल्ययेः, “शक्तिं कश्पयतोति घट- शाब्दबृद्धिव-कम्मेवश्राष्दबुद्धिवादेः काय्येतावच्छेद कलनं कर्पयतौ- Ma । ननु तदनन्तर प्रठन्तिसामान्येन सामान्यतः काय्यवाग्ित- न्लानलावख्डिलवमनुमाय aa पदत्यावच्छदेन शक्यः श्यादि- त्यत TY, पादि ति, “श्रतुमितकार्य्याचितन्नान इति श्रनुभितेऽपि कार्य्यान्वितल्वावच्छिश्नान - इत्यथः, श्रन्यणभ्यतवेने ति प्रथमं विधि- प्रत्ययानां कामैवन्ञानग्रकतेग रौ तलादन्यलग्यलप्रतिषन्धानेनेत्यथः, अन्यया घटाद्यम्तभविणपि ware शक्तिग्रहः स्यादिति भावः। "कार्य्या ज्ितज्ञानमाच इति, काय्येलाखज्ितज्चागलावच्छिन्नस्ोपस्वित- त्वादिति भावः। श्रथममिति घटानगयनकाय्येतान्चाग-चटमामयेति- वाक्धयो विंशेषकाय्यै-कारणतावयरहात्‌ पूर्वमित्यर्थः, “क्रिधालेति चे- प्रथमं सामान्यश्क्तेरयहादि ताह, “घटमिति, 'काय्थो शमिति, प्रमं वि- धिप्रत्यबानां शक्ियशादन्यलभ्यत्वप्रतिसन्धानस्य सुकरत्वादन्धया घटाद्यन्त- मविखापि wars शङ्धियषः स्यादिति मावः । “कियारेति, बद्यपि वन्ते जिबाल्वं प्रतिं श्भिचरेव वथापि जन्यङ्कतिजन्धक्रियामानरे faitatsen- eed arafam trait चानुमानं तेन च कार्य्याम्बितन्नानमनुमाय तब वाक्ध- मास्य हेतुत्वं कश्पयित्वा शक्तिं कलर्ययति तदुत्तरं विशेषयोः कायै-कारणभावधौरिति चेत्‌, न, प्रथमं प्ररत्तिमाब-कार्य्याम्वितन्नानमाबयोरनुमानं ITS ARAMA AIT मानाभावात्‌ षटादिपदशक्िग्रहस्य तेन विनापि सम्भवात्‌। 4 च तदृमुमानसाममरौ तद्‌ादत्तेति वाच्यं | तदा व्याप्यादिस्मतौ मानाभावात्‌। एटालेव्ययेः, want श्शरागङ्गो कारात्‌ करियामाजस्य तिजन्व- त्वाभावेऽपि न व्यभिचारः । "कार्य्यान्वितश्ञानमिति कार््यालान्वित- warfenfaane:, शक्तिं कश्ययतोति काययैलानितन्राष्दशच्ा- we काय्येतावच्छेदक TUITE, ‘fanaa: चटागवनकाययेता- ज्ान-घटमानयेतिवाक्धयोः, ‘wan इति diated: । aq अटादिपदानां विशिग्य तम्सदर्थेन्चानश्रक्रियहानुपपन्तिरेव मानमि- त्यत आह, "जरादेति, ‘ufwawer विभिव्य auzien® whsae- सयेषेत्यथेः। न च तदमुमानेति, तथाच area मानमिति भावः। ufaar cea) खभिचाराप्रतिसन्धानद प्चायाममु मानाविरोध ew भघटादौति, तथाच तदन्धथाजुपपन्तिनं व्च मानमिति मावः | शतच पर- Tee परस AMT कार््याभ्वितच्चागोपख्ितावन्वितागत्ववव्‌ षटा- गयबका्ैताश्चागोपख्ितौ कागेताच्चानो पद्धिविभ्रौखात्‌ तदुपर्िसावपि सामान्धतो हेतुलायषान्न savant, इन्र वा aa । अतश WRT TSS श क्िवादः | g क्ता, भ्रथमत इति श्राघ्युत्पक्निसमय इत्यथैः, aga qe लावच्छिख्ेव, कार णलावधारणादिति शराष्दमुद्धिषामान्य भरति ग ९ इति चेत्‌, नेति ae | भिति, खा" ईषत्‌, शेतं सूयं प्यव दवः, देके । “शा पद्यत इति श्वः हिवोपसगं इयन्ये । खआरूप्यम्दोऽस्यष्ा्ैक इत्यप्याहुः | वथा हेतु मौरवमिद्याश्ययेना ष, प्रयोगकेति, “प्रथमत इति | मनूपायस्याग्वयादेः सी धारखतया प्रयोजकत्वमा्मवधारयति, ग तु कार्यत्वं wives कारणदयकल्पगागौ रवादये त्यःव्यं॑कार््या जितद्क्िवत्‌। . न चैवं . पदे wisely न स्यात्‌ इति वां । प्रयोजकत्वगर्माया णकेश्वरेच्छामाः wf: 70 ous | ` कत्वविन्तमयौ पदार्थेषु सच्यन्तरकक्पने गौरवात्‌, `तदाहः, “ATE: व्वादमिषादवाकात्पर्व्यीपगमादपि | पदानामेव सां गणपो पिरि रिं कारण्बाब्रष्डेदकलावधारणादित्यथेः । TY WAS करकं warty पटार्योपञ्ितेरपि ae .दुर््वारमन्बय-तिरेकयोरविधे- Wiig wre, “पदां ज्विति, अल्मन्तरकण्यनङूति THESE: द्धिलावच््छिननं प्रति ज्ञागविषयतया कारणतावच्छेदकलवाम्सर कल्पम- set:, wa-afatadinina कारणएतावच्छेदकम्बन्धतया विपरेषणन्नाना दिषूपतया वोपपत्तेरिति भावः । भ्राचम्याद ferate- लादिति, प्रायम्यममिघादल्वे हेतुः, “अभिधादरल' बोधकत्व, तथा परचमग्टहौतत्वेन पदानां बोधकलावश्चकला दित्यथः, ‘arate भादपौति परविग्रे्कतात्पर्यज्ञामसख शाब्दबोधे fafirea हेतुलो- षनमादपौत्ययैः, "पदानामेषेति, “एवकारात्‌ पदा्ब्यवच्छेदः, “खा अक्षिः" आाब्दवुद्धिं प्रति विगरेषतः शक्तिञ्च ज्ञानविषयतया कारण MAST | मन्वेवं ओेतोऽश्चो धावतोति wt: कथं स्छादिव्यत- व्वाभ्यपममादिति चैत्‌, ग, अबन्धयासिडान्ववादैरद्याहकत्वं ats च गाग्छयासिदिरित्ादिप्रागुक्ठे areata, wants, । ay कारकता afe uf: area पदवत्‌, अतरव विषमाबाधादोरेष्छापि । न चासा श्न्दादिति weal सा, afe तजर बाधो न ated पदार्थान्तरस्पा तु पदेऽप्यनम्यपमतेति चेत्‌, a, तदिषषतया तदिष्कावा wetae dtr fran areal ‘afimennfefa भद्मते, लिक्ाटिपदामिप्रप्यिवानि- WGC TIS WT । tas अक्बर मभ्युपगम्यर्ता» ॥ इति, ओतोऽन्डोभावतौति wa fern wea ज्गपतकारखभाक्स्याभावादिति। इति श्रौमद्‌गङ्गेशोपाध्या यविरचिते तत्वचिन्तामणो अन्दास्यतुरौयखण्डे कााम्वित शक्तिवादः | जाई, “सिक्गजेति, अनुमानश्चायं Patou छरेवाक्त्वास्‌ । ज खं yaa svaste awe शंतेऽसिद्धमिति वाच्यं । Fara श्राय भरीराकाङ्चणयासुपश्ितश्ेत एव मनसा तदत्वदयत्‌ ततोऽयं खेतो- at धावति खुर विखेपश््द विग्रेषवत्वात्‌ पचधकतासिद्धिस्ड YR वदिति भावः 1 इदसुपणचणं कयचिक्मनषापि areweizear s Siem we श्वेतो धावदग्ः Bore सति खुर विचेपशब्डं विगेषवश्षादिव्यलुमामप्रकारमाङः। तदसत्‌, तस atowt wre वोत्याकारविरहादिति ware: | इति समयरानाथ-तकंवागौ श विरचिते aeafenrsafecea श्ब्दाश्यत्रोयव्ण्डर इस्ये काय्य Paarafeazecws # Wrest exfcans: । ‘fegafa, ad श्वेतो धावद शः Sane wR सति रुर विच्चेपविश्रेषकारिन्वादिति forte | इति wees wie ! : aieaGerontaralt अज जातिशक्विवाद्‌ः । ` श्वं .पदाथेमाचे श्लौ पदायीनिरूप्यते | तच प्रा ९ कार्ग्यान्वितशक्तिवादपग्धेन्तं मूलं मय॒रागाचल्नतरइस्याभिधागय्या- wat afed प्रकाशितं । तत्परव्षिनः श्थास्ात वाद पूव्वेवर्भिनञ् FTAA मथुरागायङ्कतरस्यनाम कच्धाख्याया दुलेमत्वेन मथरा- ATG Ta AAT ATTN SAT पकाशये प्त ` भस्माभिरिति। , नातिश्क्िवादे “वमिति रवम्प्रकारेणे््थंः, “पदां माज शक्तौ" Te wreegfararre पदानां काय्यैतावच्छेदकत्सिदौ, are काकं व्वान्वितत्वांश्परियहः, “पदार्थो निरूप्यत इति पदानां ` समारकश्रि- fate. fara इत्धद्ेः, गवादिपदानां मोत्वादिजाताचैव afar तु मबादिवयक्तिषु शक्लौमामनन्ततया तच शक्तिसम्बन्धकस्पने गौ रवात्‌ । ग च ग्र्रगा शाब्दबुद्धौ बो डये्यादौब्छास्प्रतया श्यह्लौनामपि शशङ्धिसम्बन्धिलं दुर्ब्बा रमिति are । श्र पदादुगोत्वप्रकारकबोधो भवलित्यादोनष्डास्प- तमाः अतिर्किपदा्थ॑रू्पतया वा तादृदेब्छार्पत्वासिदडः। न च ate wwe गोत्वत्वादिकं शकषतावच्छेदकमिति मडहद्तोरवमिति ave! गो त्वादौ निरवच्छि्रशत्यभ्यपगमात्‌ शक्तेः कि्विदवच्छि्िलनियभे मानामा- बात्‌ । faq गोतलप्रकारकगोश्ाग्दबुडौ गोत्वविभिरश्रक्ि्ानकारखल ate लाघवाद्लोश्र क्िश्चागमेव हेतुः । ग चेवं मोपदं aawefate masts गोपदाद्रोश्ाग्दबोधापरस्तिरिति are) न्धायगयेऽभमि गोयदं TATA चने मोपदाद्रोतध्याब्दबोधापत्तिरिवलुयोमस्य TTY | श्ब्दाख्यतुरोयखष्डे जातिश्रक्तिवादः। ४५०. भाक्राः | यद्यप्यानयनादिव्यवहाराद्व्यक्षावेव शक्ति- उचिता तथाप्यानन्त्य-व्यभिषाराभ्यां” तच न afa- अथ जातिश्रक्रिवादालोकः। ` “आरमन्ति यदि ay शक्रिग्रहस्तच शाब्दधौस्दानन्तासु व्यक्रिषु भक्तिग्रहाभावात्‌ अरटहोतश्क्तिके meat स्तात्‌ यथ्न्यच श्रज्रि- (९ खागन््याद्यभिचारादिति क ० | न च न्यायगयेऽपि गोत्वविधिरुग्रक्तिच्चागं न गोतल्प्रकारकश्ाब्दबोपे हेतु- मानामावात्‌ किन्तु पदाधंड्तावेव वत्तदयक्तिलवेनोद्धो धक विधया हेतुरिति न का्यै-कारयमावे शाघव-गौरवावतार इति वाच्यं तथापि पदार्चाप- fad: काग्थे-कारणमावे लाधव-गौरवसतत्वात्‌ पदनिर्गोलविध्िरडत्ति- शअानजन्धगवोपख्ितित्वेन हेतुत्वमपेच्य पदनिषगोत्ङत्तिच्चानजन्धगवोप- खितित्वेन हेतुत्वे लाघवात्‌ खरूपतो गोत्वनिर्रक्धिन्नानादरो शाब्दो धव- चादृश्मोत्वनिरुलच्ताश्चागादपि गो प्ाब्दगो धसेदवात्‌ । ग चैवं गोपदं ओोत्ववदिन्धाकारकं गोत्वं गोपदवदित्घाकारकं वा wifey गोतलप्रकारक- गोचाम्दगोे गोलप्रकारकगोस्रतौ वा हेतुरिति फलितं, तथाच कचित्‌ खमवायेन गोत्प्रकारकगो्याब्दधोः ate कालिकादिसम्बन्धेनेयव fa नियामकं रवं चित्‌ समवायेन गोत्वप्रकारिका गोख्तिः कचि कालि- कादिसम्बन्धेनेतवच् वा किं नियामकमिति वाच्यं | : शवत्पय्धेन्तं नातिश्णक्छिवादस्य रइस्यमामकव्थाख्याबमस्माभिषन्पमिने- वदिच्रापनमेवेतव्‌ख्छितांश्रसन्निवेश्रनपरयोजनमि ति | (अननग्येति सर्व्वां सामनन्तब्यक्तोनासुपस्यापनमध्यक्धमिति कस्या चिदेव बरक्तियषटो वाच्यः स च यभिचारौ अह्यकारस्याप्यप खितिद्ंनादि््ः | ४४९ दस्वचिन्ताभगौ ग्रहः, समुखथेन wart गां ददथादित्ादौ सब्बौषा- शानासाम््य' रकस्य WASTES | न ख गोव्यक्तिमाबमथेः, AMI Talis उक्रटो- षात्‌, सामान्या्ैत्वे व्यक्तरप्रतौतेः, नानात्वे ख सर्वासां प्रत्येकं त्नातुमशक्धत्व, शक्तौ शक्य च गौरवं, अपुवेगवि व्यवबहाराभावश्च। नापि गोत्वेनोपलधिता गरहोऽम्य् शाब्दन्नानं तदा शक्रिधौः शाब्दश्चाने ara tetas, TUN MATS सदा व्यभिचारात्‌" व्यमिचारप्रसङ्घात्‌, श्नि गरमा विनापि स्यादिवल्यपि कञित्‌। “्रनष्यवसायः, at a afwat गोपदवाच्या इत्येवं रूपः। "मोव्यक्निमाचंः मोत्वमित्थयैः, "मानाय इति, wag faarea तदा प्रटत्तिभिमिन्तलादिति भावः। “अपूष्वंगवोति समासान्त विधेरनिव्यलाद्बोध्यं | ea सादखञा- केचित्त रकव्यक्तस्तदन्यसव्वयत्यव्याप्यत्वादुव्भिचारात्‌तद्याप्यतवे केकाधिक- Tw खव सन्वंयक्तिसम्भवे सव्वं सम्भवोऽपौति wa} arate सत्येव स्मिखितागां सव्वेब्यक्तौगां ware दोषान्तरमाह, “समुखयेगेति, ayant शक्येति गोक्तदोषदयमित्त wre, ‘wate, इयं afer went wat वेत्यनिर्धारणात्‌ गां ददथारिल्यादावप्रर्च्ापत्तेरितव्थः, “a तौतेरिति अप्रतौव्यापत्तेरिथेः, अतरवेति te: | अस्मनन्धायेन शकि लामाभ्यपगमे व मन्भतप्रवेश्च Taft मावः | बनु तत्तदरुपेख सर्ज afer WT वथाच गोपदं MATE Sawa नावध्यवंसास इत्यत श्या, AMF de इति, ‘uaafafe प्र्ेकरूपेगेखर्थः, ‘wal staat, शकेः भागाश्रकाता वष्डेदक LIU: “Maas तश्र तेन ete WRC श्म्दाख्यतुसोयख्छे जातिण्क्तिवादः | we aie: शका चेगुपदवदतोन wera, न व्यमि- चारः, न SaaS, न नानार्थत्वं, गोन्वेन ATATR- कादिति aa) रूपान्तरेख विन्नातमम्धेन रूपेख हि उपखश्यते यथा काकेन ए हविशेषोगोत्वेन धान- कमीव्यक्ति विशेषः सखतोविलघछणः, म तु काकाद्या- area तत्‌प्रतौतिः। न च व्यक्तौनां जातिं विना ङ्पान्तरमेकमस्ति mat वा, गोपद्‌ाद्‌गौरित्येव प्रतोतेः, गोत्वविशिष्टे च कायाग्बयाद्गोत्व' fare नोपल्शं, तदन्येन Bway उपलक्षणं, यथायं व्ादौत्मत राह, “ज्ञायते बेति, तदेवोपपादयति, "गो पद्‌ादिति वाद्व हारामावप्रसकक इत्य थः, Tae समासान्तविधिरनित्य दति साधु | wafanc इति, fettara दोषायेति शेषः | waaay, .गोत्वेनेति 1 बलु वचो ततुखल्वादिकमिवाच्रापि साखादिमत्वादिकमस्तीव्यत are, “aT- Wa वेति ag wad चेत्यत are, "गो पदादिति अरि गोत्वोपलचित- व्काराबरष्छेदेन श्किस्तदा वत्रकारिका धीः स्यादित्येः। दोषान्तर- माह, “गोत्वेति गां weet गोत्वविशिष्टे दथंनादयन्बयादित्चः, काग्या- जविविग्रेषयं तदग्बय्य॒पलच्चशमिति लच्तणानुतारेणेदं । उपलच्तणसुदाहः रति, "वेति वाससि तत्पदवा्त्वामन्धये Tatra aaa | केचित्त गोत्वं यदि वासोऽवण्डेदन्ने ग्य पलच्तखं तदा देवदत्षपद- VIN वाससद्ोपदभन्यच्चाने गोत्वमपि न ethers तात्म््यादि- aE: | ude + ayateraterat AAA देवदसशब्दवाश्च TAM Ara! नं Me aaa aman क्रियते, sara नापिं नाप्यते, WARY! न ख तदेकत्वमेव ata, असम्भवात्‌ | नापि व्यक्तिः war गोत्वमवच्डेदकं कार णत्वे दण्डत्ववत्‌, wi हि गोपदात्‌ न गोत्ववि- शिष्टबुदधिः स्यात्‌ शक्चिग्रहाहितसंस्कारसचिवाद्गो- पदादेव भेतुपद्‌ादिव गोत्वविरशिष्टत्रानं तदूट्बोध तददेव, परम्यरासम्बन्धादिति चेत्‌, न, तज हि धान- कम्पैव्य श्किविग्रोषस्यावश्यशक्धत्वेऽनुगमाय गोत्वमव- Besa न तु Awa गोत्वस्य इषभेऽपि स्वात्‌, दह तु व्यक्तिरितिप्रसक्तेति आतिविशिष्टेव सा शका maa तासामेक्धादिति दूषयति, नन चेति । “रखुवभिति खवन्छेदक- त्वेऽपि यथा cae ग कार्यत्वं तथा गोत्वेऽपि भ श्रक्षत्वमिति वदुष- खिति स्यादित््ः। अशक्धतयेऽपि तदुपस्थितिः स्यादित्याह, (शङ्गोति, शवधश्सित्वं परम्यरासम्बन्धः। शुरमतेन दूषयति, ‘an होति । बबु शाघवाद्गोत्वमपि शवधमस्तित्यल are, ‘a लत्विति। गनु धागकन्भ- विग्ेषवदिहापि श्यक्तिविश्रेषाां wees! ग चाननुगमः, ate जैवाजुगमात्‌। ग fe धामकम्भविगर षेऽप्यन्धदनु गमकं, तथात्वे aya माथे गोत्वमवच्छेदकमिव्सङ्गतं स्यात्‌ । ग चर ay तन्तदधामकम्भलमपि wautaenfarag: इद तु व्क्षिरतिप्रसक्तेति are | तसत्पकारक- nates, अन्यथा ant anata wafafs सुवचं स्यादिवि चिन्तय | | श्ब्दाख्यतुसैयखण्े जातिश्क्किवादः | ude Bq वस्तुतस्तु जातेः शक्योपलश्षणत्वे शक्तयव- Sa वावश्य कत्वात्‌ BTS जातिरेव शक्धां स्यात्‌ न तु व्यक्तिः, tare तु गोत्वं न तथा अति- प्रसङ्गात्‌ | श्तु तहि जातिधिशिष्टं शक्यं खबव्थवहारेख च स्वहेतुतया जातिविशिष्टन्नानस्यानुमितत्वादिति चेत्‌, न, विशेष्यभेदादिशिष्टानामनन्तत्वेन व्यक्तिवा- wa उक्तदोषग्रासात्‌। विग्ेषणस्येक्येन विशिष्टानाभै- कस्यो पलक्णपक्षवद्‌ दुष्यत्वात्‌, तस्माट्‌व्यक्तेर पद्‌ाथेतवे जातिरेव vert | वस्तुतस्तु व्यक्तौ जआतिरतुगमिका विश्चेषिका चावश्यं वाच्येति नाग्दौतविथेषखान्धायेन सैव वाच्या | अथ जातावपि व्यक्तिरेव विशेषः धम्भा- तराभावात्‌ waacretaud सति सकलगोदटन्तित्वादे- रुपाधेरपि व्यक्तिघरितत्वात्‌ नाश्होतविग्रेषणन्या- योव्यक्तावपौन्युभयमपि वाच्यमिति, न, जातेः सखत- केचित्त रतदखर सादे वा, ‘agafeata) शक्तौ नावश्यकत्वमित्य- weary, ‘arama, वक्तिधौश्च संस्वारादेवेति भावः। “खतिप्रसङ्य- दिवि, ङषम इति te) यद्यपि लाघवादिच्यक्तं तथापि fafrzei- वोपश्धितत्वात्‌ तच्र श्रक्तिरि्या, ‘afafa । नन्धेवमवच्छेदकेकयेग धान- कम्मविग्येषाणामपि नेक्धयमिति तव धेनुपदेऽपि तुल्यं दण्डत्वादिविशिद- awa का गतिरित्यत are, ‘aqafefa, लाघवादिति ara ‘fate इति fattfaaad:, ‘wate विग्येषकेत्य थैः, “गवेवरेति, गोपद- सुभयच साल्ादिमतपररमितवि नात्ाश्चय cee: । (उभयमपौतिः 71 ५२ avatar teat एव BSA | अन्यथा जाति-व्यक्तोर्व्यादत्तत्वच्चा- ATLA VASAT AAG | खतोव्यादत्त- AE न स्वयमेव खनव्धावत्तकत्वं स्वस्मिन्‌ Sew | नापि arava विनैव व्याटत्तत्वं, श्रसम्भवात्‌। किन्तु सा्रयवत्‌स्वात्मनि व्याृसधौजनकस्वभावत्वं परेषा- मन्त्यविश्ेषवत्‌। व्यावन्नकधर्मेऽपि धम्मान्तरादेव व्या- इ्षवद्वावनवस्था स्यादतरव किञ्चिद्धि aq स्वत शव विलक्षणशमित्याहुः | अस्तु वा व्यक्तया व्यादृत्नतया बोधिता जातिरेव पदा्थोलाघवात्‌ न तु वेपरौत्यसुभयं वा गौरवात्‌, कुतस्त व्यक्तिधीः, जातिशक्तादेव कथमन्यशक्ताद- न्यधौः, खभावात्‌, तत्‌ खभा वत्वमेव व्यक्तिशक्तिं विना ननु खतो ब्याटत्ता्यां जातौ fared व्यक्रिरवश्से वाच्या यकि विगिष्टज्ञानाभावे निर्विकल्पक विषयौग्धतायां जातौ शर्यहा विकल्पकस् व्यवहारालन्यलात्‌ तथाच नाखहोतविग्रेषणान्धायद्धस Tala Bly, “ag वेति, व्याटृत्ततया" विशेष्यतया, यद्धा छत्व ;विनिगमकामावादिति ara: | ‘afafafa, व्याटत्तिसमानाधिकरस्येव वधावन्तंकत्वादिति ata) "नापीति, व्याव्तकत्वद्चाच व्यारक्चधिकरबत।- ` बष्डेदकत्वं -ग तु व्याटत्तिधोजनकत्वमतो नायिम म्रन्यबिरोधः। ‘ater WET शक्तिवादः | ude न faetentfa चेत्‌, न, गोपदं fe नियमतोजाति- व्यक्तौ बोधयति ana जातिशक्िधौरेव सहका- frat wert लाघ वादावश्यकत्वाश्च, न तु व्यक्ति- शक्तिधीरपि गोरवात्‌। जातिशक्तिन्नाने सति तां षिना व्धक्किबोधे विलम्बाभावात्‌ यथा तव पदाथ- शक्तादेवाग्धयधौः। यदा जातिशक्तमेव पदं व्यक्तिं बोधयति शअशक्धत्वेऽपि जात्याञ्रयत्वमेव नियामकं यथा अशक्यमपि खार्थान्बयं बोधयति । तच प्रयोज- कत्वेन HAT शक्तिरेवासतु जात्याश्रयत्वस्य तथात्वकश्पने गौरवादिति चेत्‌, म, अन्यलभ्यस्यापदाथैत्वादन्यथा भन्वयोऽपि We: स्यात्‌ लश्णादयुच्छेद्च | WT वां याटसततया वयक्रिविगेवणतयाप्युपश्ितेरित्यथेः, लाघवादिति तथाच न्यायाम्येऽपौदमेव विनिगमकमिति भावः। “जियमत इति, जातिग्रक्रिश्चामतवं हेतुतावच्छदकं जातिषिगिष्टज्चानत्वं का्ेताव- SIH इत्याद्यः कश्यः, "यदेतिदितोयकल्ये fame पदं जातिं यशद बोधयति aw जातिबोधे जातिश्रक्रिधौः ्यक्तिबोधं दिवि खकतर्मागा्यंत्वादिव््थैः। “स्येति uaa, यथा पदाथश्रकतादन्धस- TF व्याकराङ्कादिधोः सहकारिण वथा अग्रकत्वापि्ेषेऽप्यग्यनोधे नखा सहकारिखोबनच्र खमाव णव नियामक इति wa: | नियामका- mare, “यदेति, न्येति, तथाच प्रामाणिकं गौरवमिति are | रक विधिवेद्यत्वमेव वा नियामकमित्ाह, ‘auafa, तह्िषयमिति, यद्यमि ५९४ वस्वचिन्तामयो जातिशक्तिन्नानाज्नातिधौभवन्तौ व्यक्तिमपि गोचर- यति। व्यक्तिं विना जातेरभावात्‌, यो येन विना न भासते तद्खौहेतुस्तमवबोधयति, यथा न्रानधौरेतुस्त- दिषयं, यथा वा तवाधिकरणसिद्ान्तो न्रानादिनि- त्त्व, अन्यथा पदं जातिमपि न बोधयेत्‌ केवलाया- अपतौतेः, तथाच जातिशक्तिकर्पनावैयथ्य तस्मात्‌ जातिन्नानाथं am शक्तिव्यक्तिमपि बोधयति रकवि- सिवे्यत्वनियमात्‌। रतेनैकविस्तिवेद्यतैव व्यक्तिशक्तिं विना नस्यात्‌ न्नापकाभावात्‌। न हि व्यक्तिन्नानम- हेतुकं जातिदेतुकं वा, सद्‌ातनत्वप्रसङ्गात्‌ | नापि जातिधौरेतुकं, संविदट्भेदापन्नेरिति निरस्तं । जाति- स्बषटपसश्छक्य जात्याश्रयत्वं सहकारो ति, “श्रथ बेतिटतैयकल्पे जाति- fama जातिबोषे कारणतावच्छेदकं व्यक्रिवोधस्ु सामयौ- afvar जातिबोधकसख व्यक्रिबोधकलनियमादिति । श्रषिकर- ागमस्तौलादौ श्यभिचारस्तथापि सविषयकभेव wet तथापि भासत इति मतेनेदमिन्धेके । केचि प्र्च्ताभिप्रायेख दमित्याङः | "यथा वेति, ‘ate | करणसिडधान्तः, पच्तधन्भताबललभ्योऽयंः यथा च्चानादिनिव्यत्वमादाय fe wala | खमतो पद्म्भेनाह, “खन्यथेति, 'सदातनतवेति, “खहेतुकमिदव तन्मते प्रागमावामावान्न यभिच्ारः, भावत्वेन विश्रषणादित्यन्धे। watt स्यादित तात्पग्धंमित्यपरे | “जातिदहेतुकमित्च यद्यपि जातिसास्चावरारं श्ब्दाख्यतुरो यखद्े जाति श्रक्तिवादः। ud waa व्धक्तिन्नापकत्वात्‌ । ननु जातिं विना narar- दिना व्यक्तिन्नानादन्येव व्यक्किधीसाममरौ जातिविशि- एतानश्चोभयच्नापकसामग्रौदयसमाजादा्थ । अलणव व्यक्तिं विना जातेरस्मरणेन जातिस्मरशस्य व्यक्तिवि- षयत्वनियमात्‌ जातिन्नापकमाचमेवं व्यक्तिन्नापकं कर्पते सामान्यकल्पनायां बाधकाभावादिति परास्त। जातिं विनापि व्यक्तिस्मरणास्षबान्येव सामग्रौ जा- तिविशिष्टस्मर णशब्चोभयां शस्मारकसमाजादिति। अच बरमः। जाति-व्यक्तिप्रतयश्चादिबोषे तथेव सामग्रौदयस्य पृथगन्बय-व्य तिरे कग्रहाच्छाब्दे तु व्यक्तिबोषे जाति- शेति पच्धग्धेताबललग्यो विगेष इत्यथः, “जातिं विनेति जाति- maw जातिन्ञानापत्तेः तज जातिन्नापकं fata बयक्तिन्ञान- free: । यगिति संयो गादेव्यक्रिया इकख्य संयुक्रसमवायादेजाति- TRS प्रत्येकं ए्यगन्वय-व्यतिरे कश इत्ययः, ग तु लाति-यक्गग्रहे एथगलातिग्रदस्य व्यक्रिव्यमिलाराभावादिति। शश्राब्दे विति, wea aaa विग्रेषः ाब्दव्यक्तिजचाने जातिगरक्गिशचानहेतुले पय्ैवसा- tiie जआातिमाकहेतुत्वमप्रसिङधं, तथापि यदि afar जातौतराम- प स्यादित्य avast । न च भातौतरेति थे, खखग्डामावे तात्पर्यात्‌ | न्येवेति, quae रजतमिति saws यक्तिधोने स्यात्‌ जातिधौसाम- परमावादिति ara: | “सामग्रौदयस्येति, संयोगो शक्ते, संयद्वसमवायो- ude तत्वचिन्तामणौ श्क्िज्ञानमेव ₹ेतुलघवात्‌ न सामग्धन्तरं, तत्‌ स्मे तेन विना विलम्बाभावात्‌। was sifawada भातं पदं जातिविशिष्टस्य समारकमनुभावकश्ड । ननु जाने क्तिः शक्यत्वात्‌ तथाच यस्व wat शङ्कस्त- eal जाति-व्यक्तिन्ाने च परक्िरिति जातिवह्क्तिरपिं श्रावयेति चेत्‌, न, यदहिषयतया fe न्नाता ज्ञाने aie ` रुपयुश्यते तत्‌ शक्तिन्नामे विषयतया शक्धतावच्छे दकं wal जातिन्नानश्च तथेति जातिरेव war ज तु व्यक्तिन्नानत्वमण्यवच्छेदकं गोरवात्‌ । न ख waa नियतविषयत्वमेव weed व्यवहारानुमित- नादिति, मेवं, सरण्षेतुसंस्कारवष्वातिश्ञापकसामग्या afis- च्चापकलत्वकक्यनादिति सामान्य-विगेषभेदेग कल्पभेदोपयन्तेरिति | “जा तिन्नानं' जातिनश्नानलं, ‘am श्रवच्छेटकं, (्लातशक्रौति खविषधश्नात शक्रौत्यथेः, wet यभिचारवारणाय श्योग्यतादरीति, waft सामयौमेदस्य तन्न पमायसिडल्वादि्थेः, न सामय्रगर- fafa, wafa जाति-खाधोरपस्थि्यनन्तरमन्यवरच बाधावताशदन्धतर- ` माजाग्वयबोधसम्भ वादज्रापि सामग्नौमेदसम्भवस्तथापि अन्नोमयत्र ब सा बाधप्रतौ तिच्वदभिप्रायेखेद मित्या्ः। रतग्भते anata Fae) ख- faata agufaed । “भावि्वानच्ेति, mira ates ai 'तत्छम्बन्धौति waramantay: | छब्दाख्यतुरौबखय्े जाति श क्िवादः | ५९७. शक्षानुभवविषयाणामन्वये तत्सम्बन्धिमिति-मातखा- मपि शक्धतापकेः, रवश्च जाति-व्यक्तित्रानजनकत्वा- द्भयचापि शब्द्‌ शक्तिः। Me सा त्राता व्यक्त्यंशे खरुपसतौ हेतुलापवादिति कुल शक्तिवादः । रवश्च सैव तदैव तेनैव Ma AMAT च वाचिका अवाचि- ata जातिव्यक्तयवच्छेदकमेदेनाविरोधः, त्वया- wat कुलशक्तिस्वो कारात्‌, व्यक्तेः शक्धत्वेऽपि» न्नात- शक्किशब्द जनितन्नानविषयत्वलक्षणं वाच्यत्वं नास्ति । न चैवं परिभाषा, शब्दजन्यन्ना विषयत्वेन वाच्यत्वे लाक्खिकादे रपि ` awa, व्यश्वः ` भवधत्वेऽपि यक्तिशक्िञ्चानं न कारणं व्यक्तिशक्तिन्नानत्वं नाव- द्कमि ति खाधर्वं | यत्त॒ तच्चछक्त्वेन त्नातादेव away: शक्तिचमा- aft धौदशेनात्‌ | तथा योग्यताद्यन्बयानुपपत्नौ विना (९) वाच्यत्वेऽपौति क ० । यद्यपि eters, तथापि मिलितानां शक्यत्वापादने तदभाव इति भावः। 'मिति-मातशामिति quasar । “शन्वयेति, न्धायमते परमनिद्ापा- रगं बोध्यं, “ल्ञातश्रक्षौ ति, तदिषयत्येनेति te) अधिकोपपत्तिवचनाय inte दिद्धतमिति न पौन दोषः | 'बावष्छेदकमिति ग कारणवा- वच्छेदकमित्वथः | “न्ातादेवेति ergata विनेति te: । पराग्तरमाह, "तयेति, ue avafarataat पदाद्‌ पस्थितिः शक्तिसाध्येति व्यक्तिरपि wafer: तन्न | अन्धलभ्ये शक्रेरकल्पनात्‌, अन्यथा तवान्वयेऽपि शक्तिलंक्षणायुच्छेदश्च । ननु न जातिरथैः व्यवहारा- भावेन व्युत्पनेर सिद्धः, कारकोपरक्तक्रिया हि व्यव हारगोचरः, जातिश्च न क्रिया नित्यत्वात्‌, कारकं न कर्बादि क्रियायास्तचासमवायात्‌ परसमवेतक्िय- फलभागित्वाभावात्‌ कठेव्यापारानाश्चयत्वात्‌ अरषे- तनत्वात्‌ तया ae विभागाभावात्‌ क्रियानाभारत्वा- चेति चेत्‌, न, व्यक्तिव्यव हारादेव vata जातौ we व्यभिचारवारणाया श्रन्वयानुपपत्ति इति, “श्न्ययेति we ` शभ्येऽपि wat विगेषणदयं त्यक्ता पदादुपखितिरित्येवा स्त्ये, | “न कर्चादौत्यन प्रत्येकं हेतुमाह, क्रियाया इति, एतच्च वेया- करणमतेन श्रन्यथा Batti ध्येयं | खन्वयलाच्त िकाथंमादाय व्यभिचार इति विनान्तं । श्क्षिसाध्येति ate ` यतया च्ातशक्तिसाथ्येत्यथंः, “अन्यथेति, तथाघोक्ानियमेनान्यलभ्यतवखेवो- ` पाधित्वादप्रयोजकत्वमिति भावः । “न क्रियेति, अनियिव क्िये्भिप्रा येणेदमिद्येके। शखगयमादिकरियेत्यथे इत्यन्ये । wane? साध्ये wae हेतूनाह, “क्रियाया xenfe छतेरित्यथैः, तेन wadtenet पाकादेः wt & =~ ® साध्याश्च कैपदवा्मेदस्य य॑न्नसमवायान्न व्यभिचारः । न चेवं , करौ सा- ध्यत्वेनो पाधिमेदात्‌, खअन्योन्धात्यन्ताभावमेदाद्वेद eas: | “क्रिमापरकेवि नतेजेन्यधर्ममामाश्चयत्वादित्यथंः, (तयेति जायेत्य्थः, - शयक्घीति, जाति- श्रब्दाख्यतु रेयसखक्छे जातिश्क्िवादः। ude शक्तिप्रहात्‌, जातिसविकष्यक्ाद्व्याहतच्तया च्रातायां वक्त क्रियान्वयः, सविकश्यकनब्डालोषनदारा० जाति. wafafa परम्परया जातेरपि कारकत्वेनाम्बयः। यहा न केवलव्यक्तेः कारकत्वं, न fe गोगेष्डतौत्यय व्क्तिमाबं यातौति कस्यखित्मलौतिः, किन्तु जाति- विशिष्टायाः, तथाचोभयमपि कारकं | Macy केवखजा ति-व्यक्चोरकारकत्वात्‌ क्िया- ग्वयोव्यक्वेराञ्रयतया आतेरवच्छेदकतया आरुख्यादि- वत्‌, रवश्च जातिशक्त पदात्‌ जातेर सुभवः ्ान्दोव्यक्ने- रौपादानिकः अशकछत्वादिति। श्रौकरस्लिति, श्रौपादनिक इत्येतावतेव पूम्बैकख्यतोऽख भेदोऽवच्छेटकतायाः yaaa सत्वादिति । (९) निविविंकल्य कद्वारेत्यथैः | अद्धिमावस्येव निथामकत्वादिति भावः । आआलोचवेति, यद्यपि ana ब विव्विकल्पकभन्दत्वं तथापि परमवेनेद | अनुगवत्वबुडधौ वदधेतुरिति इत्वा तथोक्छमित्न्धे। aq तथापि wad weal गालोचमजन्धं, किदेवमपि भातेः सविक्षल्यञे परम्परया कारकत्वेऽपि प्रज्ठतक्ियान्वये कारकत्वं गोप- पादिवमित्चेरा, “यदेति, ‘fafeafa fated योत्वेऽपि गमनक्रिया- खबाबगमात्‌ तदपि कारकमित्ययेः । ननु बाधात्‌ तच ग तदन्वय इदे रष, Shacfeta, “आरण्येति “अरक्ये कायन्य मोः करयत्वेगा- सखस्य wanes त्रिबाग्वयवदित्वथः । Tes मोलवप्रकारकन्ाग्द- 72 yoo वक््वचिन्तामणौ अन्ये तु जातिशक्रमेव पदं जाति-व्यक्योः सारक- मनुभावकष्चेति व्यक्तेरपि शाब्दत्वं। न च ततिं विना- ऽन्वयानुभवेऽप्रवेशान्न wa शाब्दत्वं, इत्ति विनापि रकविल्िवेद्यत्वनियमेन जातिशक्तादेव BRT AAT, अन्यथा जात्यन्बयोऽपि न स्यात्‌ ath विना जतेरन- ara | अतरव जातिश्क्तिरेव afar बोधयतोति qu: किष्ड शक्तयोपश्यापितस्याग्बयानुभवं प्रति पदानां कारणत्वं अतो जतिवदुपस्थापिताया व्यक्त TANG पदात्‌, न तु तन्षच्छक्तयोपस्थापितस्य गोर- वात्‌। न चैवमशक्धपरत्वे TAU, यथा Waa शव “अन्ये लित्यनेन ओओकरकण्पाद्धेदयितु yi एवानूदितो- . चानानुपपत्तिरित्यशचेराइ, ‘aa त्विति, यद्यपि प्रागेतदुह्छं तथापि ओ्रोकरमतेना्यन्ततो दोषदण्णनाय पुमरभिधागमिति मन्तव्यं, ध मते amin खरूपसत्यपि न शक्धिरिति वा मवान्तरत्वाभिधानं । “शाब्दत्वमिति ए्ाब्दबोधवपिषयत्वमिन्धथेः | ‘efi विनेति waft fate, sea खान nat गौरवमित्या ह, “किति, “अन्यत इति qafatateeafeaatt- व्यथः । मनु भातिशक्तमिति wet ातिविररेष्यकस्मस्यात्‌ कथं य्ि- विरेष्यकश्चाग्दधोरिति चेत्‌, न, शब्दश्रकिवेचिव्यात्‌ वदुपपत्तिरिबके। गोपदेन गोत्वस्य विद्ेषणतयेवोपगयात्‌ तदिशव्यकख्मर खसिङिरिववे। “वस्ततस्विति, rer पौन कुच वा yas रतदुत्थाजमिवि चेत्‌, ब, “न चेत्धादिपव्वेपश्े द तौयसमाधिपरत्वात्‌ | न च तजापि प्रथमसमाध्वि ¦ श्ब्दास्यतुरौयखण्डे जातिशक्तिवादः | Yar tiara शक्तिस्तथा लघछषणापि न तत्‌ किम शक्येऽपि मुखः प्रयोगः, सत्यं, Waal साक्ादु पस्थित रव तस्व भुखखयत्वाव्छशक्तयेति त्वधिकं । वस्तुतस्तु जातिशक्तादेव व्धक्तिधौसम्भवान्न व्यक्तो शक्तिः यदि च ततो न Tete तच शक्तिरेव स्यात्‌, अन्यथा atta स्यादेव | ag पद-जातिभ्यामष्येकोजा ति-व्यत्तयन्‌भवः क्रियते, तज MeN पदस्य व्यक्त्यंशे जातेरनुभाव- कत्वमयमेव उपादानाथे इति चेत्‌, afe जातेः कारखंत्वापेश्चया शक्तिन्नाने उपस्थितन्यक्तेर वच्छेद कत्व- माचकस्पनेव TMA जातेः प्रमाणान्तरत्वापातख | अतरव ब्रौरोनवदन्तौत्यब व्यक्तो न लक्षणा तत्साध्यो- tires, रकवित्तिवेदयत्वेन व्यक्ठिलामाभिप्रायेय तस्योक्षत्वादस्य चान्यथा व्वामाभिप्रायकलवादिव्याङः | केचित्त (तत्किमक्येऽपौति शक्तिसाधक- gy समाध्यन्तरमिदभित्याडः । “अन्यथेति MTT इत्यर्थः, तथाच aa खव तवङ्खोरिति ata: | ओकरमतान्तरं शङ्कते, “नन्विति, “नातेरिति। बतु प्रमायसह कारितया खस्यानगकत्वे कथं प्रमायान्तरत्वं अन्यया यो- पवाश्चागारेरपि तथात्वापत्तेः, यदि च निब्योपारतया तस्य न तथात्व वरदाज्रापि तुल्यमिति चेत्‌; न, at खातग्त्ये येव तद्धेतुत्वं frame करबत्वमित्यम्यपगन्तार ufa तदापादनात्‌ । वस्तुतो festa तथा Dena जातेः करणत्वक द्यने गौ रवादिव्यथ तात्प | “अतरख्वेति यत- रव जाविश्क्घादेव व्यक्धग्वयबोघ इत्यचः, शओकरमते तु त्रौहित्वाश्चययावद्‌- घातस्य शब्दात्‌ प्रतोतेलं्खा स्यादिति मावः । ag aut अक्िमतरः- तस्वचिन्तामणो ४७२ पस्िते्जातिश्चक्ित शव सिनः असतु वा गवाः वच्डेट्‌कत्वेनारुण्यादि वट्‌्रौ हिन्वेऽप्यवघाताग्बय इति । अथोच्यते | WANA AA वा शक्तं पदमित्या- कारः शक्तिग्रहः तथाख ana विषयतया जाते- रवच्छेद्‌ कत्वं व्यक्तिमाद्‌ायेव प्रतीयते न केवलायाः afa विना जातेरप्रतौतेः, तथाच जातेरवष्टेदकत्वे- नाखहौतविश्रेषखाग्धायेन ग्यक्तेर वच्छेदकत्यं वजखे- पायितमिति शक्तिज्चाने विषयतया अवन््छेदकतवात्‌ आतिबत्सापि शक्या तस्मात्‌ परिरोकविल्तिवे्यत्वनि- ऽन्यथा yafafanaa पौनरुश्षा प्नेरिति ध्येयं । "गोलेति गोल- चामत्वमवच्छेदकं न तु विश्िष्टविषयलं अतः खविषयश्नातत्रज्नि- श्न्दजन्यन्ञागविषयलं शक्यत्वं न व्यक्रा विल्युक्, तभेदमुच्यते मोल- maaswede वि शिष्ट विषयतवमेवावच्छेदकं fafanawe तणखा- मुपलितेरुपस्धितौ वा न खमानविभ्तिे्यलं तथाच afer मेव शक्रिरित्यभयथापि व्यक्नावुक्षरूपं शक्यलमित्ययेः। नु fifi. टमेव गोलं शन्ञाभविषयत्वेगोपस्धितं तजावच्छद कलं विग्रेषकशौभतां न्वये तन्माचोपस्धि्थे WAT स्यादव आह, “ey वेति, च्ागञ्जक्धिप- मालिया, गोत्च्रान इति, मतमेदेगोमयोपन्यासः, उमवमते सक्तेरव- चरेदकत्वमित्ाहइ, "तथाचेति, 'नाग्टहौतेति । ननु बज्र प्रथमो पडितलं = तच्च तन्नयायावतारो म चात्र तथेति चेत्‌, ग, तदुदकं विना यच विद्रे. व्यस्य यरो न सम्भवति तेव तज्नपायप्रडतेः, गज Sa arent नाति शब्दाख्थतु रोगखय्ये जातिश्क्छिवादः | yan बमं खौकुर्‌ वा व्यक्तेव्याश्यत्वं। अपि च यद्म्मैवत्तया Wt श्व यच यस्य Waa तजावच्छेदकः व्यक्षिन्ना- मत्वेन Qa शव तथ ma शक्तिधीरिति व्यक्किरपि शका । न्वा्वुत्यत्तो मिति-मादृ विषयत्वेन wie श्व TA प्रवर्तकत्वं Ma न ख Aaa प्रवशकमतो अभिचारः, अन्यथा प्रवत्तंकत्वेन मिति-मादृज्नान- मपि प्रयोज्यश्यानुमाय बालस्तथापि शक्तिं Teta, शवं तवापि कायान्बितन्नान रव शक्तिः स्यात्‌ aaa रात रव aa शक्िग्रहादिति चेत्‌, मिति-मातृल्षा- ad कायाग्वितच्रानत्वश्च विनापि wana’ घट- इानत्वादिकं stq शक्यमिति तयोर्नावच्छेद कत्वं किन्तु घटन्नानत्वादिकमेव लाघवात्‌ तयोरपि तत- aay विग्रेदयोगतजातेरेव शाचवादित्यख्जरसाटार, “अपि रेति । नरु खश्चानस्य nef प्रति कारणतवयदे मिति-माटविष- Was ong तजर प्रथमं यद्धिच्रावमाव्छकषमिन्यप्याङः । नमु जाति- ल्योरवच्छेदकत्वप्रतौतावपि यंचे ARM wa: लाघवेन जातेरेवावच्डेद- कलादि्यत are, ‘ay चवि, तथाच विषयाबाधात्‌ aquatfa भावः | 'मिति-माट ज्चाबत्वमिति, तथाच नियतो पस्ित्यभावादेव कारणघटितोह्ध- रोषाभावात्‌ ग अभिचार इति मादः । "तयोरपोति, भिवि-माढच्चानलाम- इति तु प्रररौ । मनु “यद्धम्मेव्तयेल्यच् लघुत्वं धम्भविशेषणमतो ब श्ेरवष्देदकावं तस्या AAT JAA । ग च ततृप्रवे्रे गौरवं, णवं fy ॐ | वश्वचिन्तामणेै खव प्राप्ते । faw पदं afanae went विषयतया व्यक्तंरवच्छदकत्वमाभं कल्ययति लाघवात्‌ जातिविषयत्ववद्यक्ति विषयत्वस्य क्ानविल्तिवेदयत्वेना- वश्यं शोध परश्थितत्वात्‌, न तु जातिश्क्तिस्तदोषे कारणान्तरं वा तदवच्छेदकं गोरवाष्छक्तिग्रदकासे कर्पनौयोपश्थितिकत्वाञ्च | यतया Ala एव लाने vsfasaaray: aurea च तदि- खवकारस्ाप्यप्वश्े मिति-माढ चानल्वादावतिप्रसङ्कात्‌ । कि्ेवं yaar: दिकमवष्डछेदकं न स्यात्‌ इदग्वादिनो पस्थिते थाय सम्भवाव्‌ | यदि वा नियतोपस्धितल्वेऽप्यनु गतत्वात्‌ लघुत्वाच तस्येवावष्छेदकल्वं तदा नियतोष- स्थितिकतवेपि तत wa नातिरेव तथा, पिच शक्तियहविषयोभते ween उभयदिषयत्वनियमेऽपि afar विमापि fra खनु- मानेन weoetafe काय्यंत्वादिवत्‌ ग व्यक्तिः wet! न च अवहारानु- ` सिते acer शक्तियशव्यवहार ख व्यक्तिविषय दति सदिषयत्वेबावश्च तद्‌- ufafafefa are लिङाभासादिना नातिविषयत्वमाचेणानुमिते तत्र ग्रह्धियरे बाधकाभावात्‌ मानान्तरेणापि aA उत्सगंतोभानं काये त्वविषयत्वेनाप्र्चवेरा ह, “किष्ठेति, तथाचोमयविषयगश्ाब्दश्लागत्वावच्छि पदस्य करणतया तदवष्छेदकत्येनोभयचैव शक्िरिति ara: | भ चाग्बय- विषयताया नियमेऽपि तदिषयत्वं यथा नावच्छेतकं तथा व्क्तिविषयवम- पौति वाच्यं । तस्यावश्यकाकाङ्दिलभ्यत्वात्‌ च क्तेखानन्यलभ्यत्वात्‌ TAT चंमनावश्यककारणान्तरकल्यने गौरवमित्यनुपदभेव we | “mata, यद्यपि were तथात्वेऽपि खनुमाने तचात्वानियमः aurangaeren ater । “कारयान्तरः › जाव्याश्रयत्वादि, शक्तिग्रहेति, द्यप्य्तरकालं ay- श्रष्दाख्यतुरोयखद्छे जातिश्क्तिवादः। ४७४. अन्ये तु प्रथमं व्थवहारानुमितव्यक्नित्नाने शब्दानु- विधानात्‌ पदं शक्तमित्यवधारयति न तु जातिन्नाने, षयतानियतत्वादित्यर्चेराद, “किश्चेति, “अन्य लित्यसखरसोदभावनं, तदोजन्त॒ व्यकिश्चाने कार एलग्रइ content न तु व्यक्गिन्नानविम; ग्रहे ब दोषः तथापि गौरवमेव मूलं । गन्धात्यन्नस्य शाब्दानुमवामावा- 'क्तिवोधोऽवश्य हेतुः । न च पदाथस्मरण wa तदुपक्षयः, तथापि प्रयोजकल्वसम्भवात्‌ way जातिग्क्षिधोरवण्यं प्रयोजिकेति तत wa यक्षि wt) किच नातिरिव द्क्तिरपि - ्रकयक्नानमवच्छिित्त तथापि न व्यक्ति वाथा शक्षिश्चागं यदिषयत्वेनाङ तदेव शक्यं जातिश्च तथेति लाघवाव सैव पका | अत रवान्ये ग श्रयः यक्तिविषयत्वेन च तस्य art walang सम्पातायातं न तु तथात्वेन Tey गौर वाव्‌ arate तुल्यवित्तिवेद्यत्वादिति चेत्‌, 4, ग्रक्िनोधस्य प्रयोजकत्वेऽपि व्यक्षिशाम्दबो धहेतुत्वकख्यनायां गौरवतादवख्यात्‌ जातिष्राग्दानुमवे पदं व्यक्तिशाग्दानुमवे च भातिगक्ति- बोधो हेतुरिति सामयौदयकल्पने गौरवाच, तथाचागन्यलभ्यत्वादव्यल्ि रपि wen, Taq साघवाद्यक्ेरवन्छेदकलत्वकल्यने विधिरु्रकिन्चागमङ्ः गौरश्च पामाणिकं। ग च तुल्य वित्तिवेद्यल्वाद्यक्तिरपि Wa, रवश्च लाघ- बादयक्तेरवच्छेदकलत्वकश्यने विशिरुश्क्ति्चानमङ्कं गौरव प्रामाणिकं । ग च तु्यविस्िवेद्यत्वाद्य क्षिलामः, शक्ति पिना seat तथात्ासिञचः गातिशरक्तिरहे तथालस्यापा्लात्‌ | fred वैभथिच्यलामो ग स्थाद्‌, म हि तदपि तुख्यवित्तिवेद्ं, ्ालोचने तदमानेऽपि ageng wee वथात्वस्य निर्वोजत्वात्‌ । न च गोपदं खभावादेव गोत्वविधिरकल्ापकं at च जाति- WATT च्रातत्वमेव प्रयोजकं लाघवादिति वा्यं । वेशिष्यय्क्षतया wa: waa तथात्वापत्तेः तस्यापि समवायरूपस्येकल्प्रसाधनाद्विशिषटलामः र्वं सति aenfefa तुल्यं खमवादिधिखटबोधकल्वमित्बपि तुल्यमिति fear | द तच्वचिन्तामयौ व्यवहाराजनकत्वन तदा तस्वानुपख्थितेः, पशाद व्याहत्त्यथे' अनुगमाथैश्व आतिरपि तदिषय इति मानान्तरेख ज्नात्वा जातिन्नानेऽपि तत्पदस्य कारखतां प्रत्येति, तथाच व्यक्किशक्िन्नानमपि कारणं नतु जा- तिशक्किन्नानेनाग्ययासिदिः व्यक्छिन्ानकारखतां उप- Trey जातिच्चाने कारणताग्रह इत्युपजौव्यविरोधात्‌ | waa जातिरेव शका लाघवात्‌ शक्तिग्रहजन्धसंस्का- रस्य व्यक्तिविषयत्वनियमेन ver जातिखमरखमुत्पा- यमानमवश्यं व्यक्तिविषयं, संस्कारस्यानियतोदोकष- त्वेऽपि जात्यंशोदोधकादेव व्यक्यंशोरोधनियमकल्य- ना, यथा परेनोद्बुद्वसस्कारादेव नियता शक्तिमति तथाच जातिन्चानस्छ कारणत्वग्रडेऽपि नोपनोवष्यविरोधः तेन रूपेशापि व्यक्रिधोडेतुलस्य वच्छमाणल्वादिति। वयन्तु न जातिरेव ere: लातिविजिष्टव्यह्वसुभवानुपपन्तेः(* । नम च समानविन्तिषेद्तवा व्यक्रिशाभः, fra सइ तथालाभावात्‌ अन्यथा निभ्विकण्पको- (२९) जाविवििदटब्यक्छिलामामुपपसेरिति wo | ‘aa fafa, .डपजोव्यविरोधादिन्तमेतबन्भतं । अचायमसखरसः, न waa न्यायेन safer येनोपनोखतानियमः, किन्तु लाधवा- दिना ध्रकारान्तरेापि, तथाचान्धकलभ्वतवे प्रथमता यक्षिद्रक्िधो area व्नन्धसभ्यत्वे किमनया कुष्यते ति vara: | शब्दाख्यतुखोयखये जातिश्क्तिवादः। ७७ पदं विनापि च सव्व जातिस्मरतिव्येक्तिविषया, अन्यथा केवशजातिमाबस्मरणापरतेः। संस्कारसहितात्‌ पदादेव जातिविश््टिनुभवोऽपौद्धियादिव प्रत्यभिन्ना। अत- रव भाष्य “संस्का र-शब्द शक्तिभ्यां विशिष्टानुभव- इत्यु्रौतमतमपास्तं?, उक्तन्यायेजातिवद्यक्तेरपि शकध- त्वात्‌ विश्ष्टिनामानन्त्येऽपि wae विशिष्टे aw विहाय गोत्वमादाय गोत्वविशिष्टं शक्यमिति शक्ति- ग्रहः, यथा ख कथिदेव धूमे भूमोवडिव्याप्य इति afe:, यथा वा तवैव कायाणामानन्तयेऽपि क्रचित्‌ कार्यये aw तरस्थौकृत्य रूतिमादाय ufafa काय्य शकधमिति fesrecga शक्तिग्रहः, अवच्छेद केकधा- च्छते रे कत्वं तददेव, यथा वा व्यक्किवाचकपश्वादि- च्डेटापन्तः। तथाच नियमतोजातिविशिष्टयकिलाभादिण्िष्टे nfm: (तत्वमिति agfenfenfaak, तथाचेकव्यक्तावेव श्रक्तियश्ः समागप्रकारकत्वनियामक इति तन्भतमालम्बयोक्तं। व्यया वेति जाति- ayaa श्ररौरत्वादिवत्‌ प्ल्वादिजातेरमावात्‌ लोमव्ञाङ्लयोगितव- सद्यखोपाधिमादाय शक्तावेव पशुप दथ्क्तियह इत्यथः । न चेवं दित argent पथ्चुत्वेन च्यवहारो म स्यादिति वाच्यं । तादृश्लाङ्लवदुर्क्य- गयावयविमाचङ्त्तिजातिमत्वे तात्प दिव्येके । खद्‌ शविशेषोपग्ट हौतभूत- मेदारन्यत्वमित्यन्धे । यत्त॒ aque Tae जातिरिति, तद्र, 73 yer avaferataant पदानां, अथ वा गोत्वेन सामान्यलक्षणया we aay गवि गोत्वमादाय शक्तिग्रहः, प्रमेयत्वेन ख aaa सारव्वन्चामिष्यत रख, नेष्यते तु षटत्वादि- ` सव्बेप्रकारकन्नानवन्वेन, सर्व्ेकोदासौनगोः शक्धत्वाद्‌- यत्‌ किञ्चिदेकोपादानेऽपि गोरूपादानादन्योपादाना- WH रको पादामेऽनध्यवसायो वा 1 अन्यथा तवा- प्येकवि्तिवेद्यतया सर्व्वेकपरत्वे उक्दोषे का गतिः, का वा गतिव्यक्तिवाचकपश्वादिपदानां। agar gy ्ातिरेव शक्या लाघवात्‌ व्यक्तिर्वाघ्ेपलभ्या । मतु ` नाक्षेप रकवितिषेद्यत्वातच्तयोः, समानानां fe भावः सामान्यं तच्च व्यक्किं विना a भासते इतिचेत्‌, न, ` अन्यथा समूहालम्बनरूपनिष्िकल्पकापन्नेरिति न्रमः। 'पश्मादीति, । wy तन्ते, ma भ जातिः उचचैःअवः श्रीरा दिदन्तिलात्‌ योग्यसंखामव्यञ्त्वगियमाश्च जातेः, श्रस्माकन्तु जातिरेव पलं | श्शवला दिव्या पिका लोमवक्ाब्रखवल्तवयङ्गेति ध्येयं । Awa fafa, उक्तोपाधेरेव तथात्वोपपत्तेः, खन्यथा किमवन्छेदेग ्यक्तावपि wie: स्थात्‌, शसमन्भते wae जातित्वेऽपि परानभ्य॒प गतत्वेन वथोक्तमिन्धप्याः | खमतमाष, “अथय वेति, (लाघवादिति, थावश्यकत्वात्रागरशोतविग्रेष- यान्धाया्ेत्यपि बोध्यं azn, “fatel नाभिधा weg efanfia- fatwa इति । सामान्यत्वपुरस्कारेय सामान्यं शक्यं तश्च aft विना ब | मासत इति ब्नान्तः aya, ‘afefa, "न मास्व इति, सामान्धत्वेनेति | श्ब्दाख्यतुरोयखक्छे जातिश्क्षिवादः। yee स्वरूपेख wan जातिः, न ख सामान्धत्वं तस्याः खरूपं, तदममत्वात्‌, Waa आआआलोचनेऽपि सा न waa कथं सामान्यत्वे नाप्रतैता जातिव्धक्रितोभिश्नतया श्ब्देनामिधातब्येति चेत्‌, म, शब्देन व्यक्तितो भिनल- लया जवेरगोधमात्‌। ननु sree जातिर्व्याच्या व्याह ्तवुद्िं विना व्यक्तिविशेषानाघ्तेपात्‌ व्यावलिक्ा "व तच Sista शअनुगतत्वमण्यनुगम्यमामं विना a भासत इति जातिविल्तिवेद्येव व्यक्तिरिति बेत्‌, न, स्वतोव्याटत्तजातिखरूपस्य वाच्यत्वात्‌ । व्यक्तषरम्मा- न्तरस्य वा व्यावत्तकत्वेऽन्योन्याश्रयोऽनवस्था वा | ननु गोरितिपदात्‌ जाति-व्यक्तयोयेगपत्प्रतौतिः। न ख खच्छकालमेदाग्रहात्‌ सा सान्ता, बाधकाभावात्‌, तथाच गोपदाद्गोत्वधौस्ततः कमेण व्यात्ति-पक्षधम्मं- ama ततो व्यक्तयेनुमितिरिति न्ानपरम्यराकल्य- नाद्‌वर जातिवित्तिवेद्यत्व व्यक्तंरिति चेत्‌, न, व्थुत्प- त्यभौनं fe शब्दस्य बोधकत्वं, अतो व्यत्यत्तिपर्य्या- SIAM FIA AAs | WATT न्रानपरम्यरा- wary | waa मन्यमानलादिति भावः। Qe: भ्नान्त wa श्रङ्कते, कथमिति, अनुगतत्वस्य qataa afafadaan- च्छेमदोभे सववा, “अनुगम्यमागमिति, qarquatfateta यौगपचधौ- yce तभ्बचिन्तामग्ै कल्य नमपि युक्तं, अन्यथा कर्शुरप्याक्चेपोन स्यात्‌ शब्दात्‌ सकदरेकाया शव क्रियाया अवगमात्‌। नष जातिन्नानत्वेन व्यक्किविषयतानिममः, प्रत्यक्षादौ te व्यक्तिधौरेतुसमाजाधौनत्वात्‌। अतरव. म जाति- Wea व्यक्ति पौहेतुसहकारितानियमः समाजस्याध- सिद्धत्वात्‌ गोत्वं गवाविषयप्रतौतिविषयः जति- त्वात्‌ गोभिन्रभावत्वादेति जातिमाचभीसिङधेश | अरव यत्‌ waa तत्‌ तेनैकवि्षिवेद्यं यथाधैपरतन्ं ज्नानमर्थेन जातिश्च परतन्त्ेति व्यक्तौ भासमा- या-द ve 'लातितलादिति, म च श्रवलत्ादौ यमिचारः, areata दिना amt शरोरभेदाभावेन asrfaarfeg: 1 faa उति समवेतल्येव Way व्यर्थं विग्रेषणएत्वमित्यरुचेराह, "गो भिन्नेति, भालं गोनिरूपणानधोननिरूपणत्वं गवाभाववद्गो ग्रादृश्धादावपि यभि- चारात्‌ any waa aaa गो भिन्त विगरेषणमिति भावः। रि थैः, श्युत्यत्चधोनमिति लाघवेन नातिमाचरथेव शक्तया पदादुपर्डित- feat: | वगमात्‌" खवगमाभ्युपगमपसङ्कादि्धः, यदि च यौगयद्यधौसव् भ्नमस्तदा प्रकृतेऽपि तुल्यमिति भावः । “गोत्वमिति, न. च नित्बपदादिना गवादिविषयकप्रतोतिविषयत्वात्‌ सिद्धसाधनमिति ae) जातिक्लान्य दयक्तिविषश्रतानियमाभ्युपगन्तारं vata तदनुमानावतारेणापाततसतदसिदधे, तरव. सामान्यत खव तत्सिद्धिं वच्यति, जातिमाचधौ सिदधेखेति हेतौ जातित्वनिन्नंचने यावदेव शाप्यं तावदेव विवच्तितं, “गोभित्रेति । मनु माक शब्दाख्यतुरोयखण्डे जातिश्क्विवादः। yer मायामेव भासत इति षेत्‌, न, परतन्छत्वं fe न परसमवेतत्वं गन्धादिना व्यभिचारात्‌, न तदौ- fasud असिः, नापि तस्मिन्‌ भासमान श्व भासमानत्वं साध्याविशेषात्‌, नापि विश्रेषणत्वेनेव- त्रानं गौरित्येव प्रतौतेः। गवि गोत्वमिति कञ्चित्‌ प्र्येतौति चेत्‌, न, आलोचने विश्रेषशत्वं विनापि विगेवकलेनेवेति यत्‌ प्रतौोयमानं थदिगरेषणलेनेव भासते afte मागविन्तिवेश्यमिति मेत्ययैः, aaa, तथाच न यक्िवि्ति- tar ्ातिरिति भावः। .गवोति, गोवि मोत्मित्येव प्रतौतिरिति, "कञ्चित्‌" परः, विग्रेषणलेनेवेत्या दि भियमवादौति यावत्‌, श्रत्येति' दकरोति, तेन गौरित्येव प्रतौतिरिति परं प्रत्यसिद्ध तेन गवि मोत्वभित्येव प्रतोतिखोकारादिति भावः५। “श्रालोचम इति, (९) सोकाराटित्ययं इति we | पदं शथे मिषेधपदादिना अमावमाचस्येव गवादि विषयकप्रतौतिविषयतया तच ्मिचारामावात्‌, Seat गो सादृ्यादौ श्भिचारतादवष्यापत्तः | ब च प्रतौतिपदं प्र्यच्तपर्‌ भावपदश्खेतरमिरूपणानिरूप्यपरमिति are | बाधापत्तेः, fang गोघटितोपाधेरपि नियमतो गोविषयकप्रतौतिविषयतया ay अभिचार इति । मेवं । मावपदस्याखण्डमावपरत्वेगोक्तदोषनिरासात्‌ | "नापि fatamaaata, श्चक्तिविरेषगत्वेनेव जातेर्श्रागं तस्याः ्यक्तिपार- wafaata नेत्यर्थः, (गौरि्ेवेति गोपदादिना. गौरि्याकारिकायाः पतोतेदंशर॑नात्‌ तस्याः खब्यह्धा्तेपवादिना मया जातिमाचविषयत्वेनाप्यप- पादयत्वादि तेः | “गवौति, गवि गोत्वमिति प्रतौतौ गवौव्यंगो गोला- yee avatar खरूपतः wate: जतिमाचशक्तात्‌ पदात्‌ अतेः स्मरणमालोचनमेव जातिविशिष्टगोचरसस्काराटेव पटेन जात्यंशोदोधे सति जातिमाषस्मर खात्‌। wae ततो जातिं विनापि कदाचित्‌ व्यक्तिस्मृतिः। we वा गुरोरिवालोचनमपि संस्कारजनकं शब्दव्यत्पल्तिवखेन गवि गोलभित्येव प्रत्यय इति तेनापि altar विग्रेषरश्ानं विना विजिष्टश्चानासुटयादिति sates नियमभङ्गस्व भेवत्वादिति भावः। मसु विशरिष्टज्चानस्येव संखकारजनकत्वेन तेन॒ समानप्रका- रकस्मरणएजगनात्‌ जाविमाजस्मरणमसिद्ध, अतएव तथा शाब्ाबु- भवोऽपि नेत्यत sry, “जातोति, संस्कारसत्मेऽपि तदुदोधकवि way व्य्वंग्रसमरणाभावादिति भावः | मन्वेकरेशोदोधकारेव- परांशरसतिः wae शदूशदगेनादिना ध्विसरणेऽपि agar स्मरणापन्तेः, अ्रतएवेत्यादिकमसिद्धमेव, न fe जातिविशिष्टादुभ- वेन कदापि वयक्रिमाजस्य खतिरिव्यरूचेराहइ, “wg वेति, "विश्न mae क्तिमानस्यावष्य वा्त्वात्‌ तच च गोत्वस्य fatwa माव- सौकार इति गौरि्धाकारकप्रतौतावपि तयेव तजच्चागखौकारः विम- हयर्थमेदेऽपि प्रक्षत्यर्योल्ञिखे विगरेषक्चामाभावादिति मावः। रवकाराग्वितौ हेतुस्तथाप्यसिड रखवेत्याद, “व्यालो चब इति निष्निंकर्पक इत्यर्थः । aed पदानिभ्विकल्यकापस्िरित्यजेखापत्तिमाङ, “जातिमाजेति। “आतरति संख्ारोद्रोधकप्रतिनियमादेवेवथेः, quate, यथपि awa तदणभ्बय- गमः, तथापि afafateranfend aq निविवंकल्यकत्वेग बोध्य, तदेकदेश्िमतेनेखन्ये । “ब्दचय॒त्पत्तोति जातिमाच्रप्क्घपदात्‌ are श्रब्दास्यतुरौयखक्डे जातिध्क्िवादः | yce aifraTeacafed: | न च awe विशिष्टत्नान- त्वमेव, अमुभवस्यापि तथान्वेन fafaaeratfafe- प्रसङ्गात्‌ रुकवित्तिषेश्त्वेऽपि प्रथमद शंमवत्‌ शब्दाद्‌- गोत्वस्मरखमालोचममेव गोत्वे गोव्यक्तिटसतित्वादि- वेशिश्यस्याशक्धत्वेन तदविष यत्वात्‌ | न चालोचनस्ये- न्दरियजन्धत्वात्‌ न स्मृतित्वं, च्रानत्वसाक्षाद्माप्यधम्पे- त्वेन समृतित्वस्यालोषनटत्तित्वात्‌ | नन्बा्ेपाद्व्यक्ति- ia व्यक्तित्वेन न वा रूपान्तरेख गौरित्येव प्रतीतेः, नापि गोत्वेन Tae गोत्वविशिष्टामेदेनास्रेषाभा- वादिति चेत्‌, न, विग्रेषण-विशेष्ययोभं देनानुमा- नाविरोधात्‌। अतरव गोत्वं व्यक्तयाितं जातित्वा- wefa गोलं गवाजितं गोललादित्यज्र aaa गवाजितलप्रबेशेऽपि विषिष्टाविशिष्टभेदादित्धवैः, “श्रतएवः विशिष्टाविशिष्टमेदादेव, 'जातिलादिति अ्रजानेकव्यक्तिटन्तिवगभंतया जातित्वस्य साध्यप्रवेशे- ऽपि विशिष्टश्च डेतुलादिव्यथेः। भनु इयमप्यनुपपननं प्रथमे पच- भिषवकसंख्कारोद्रोधात्‌ वन्भाचस्मरणसिडेरिथंः | watery, ‘wats, cafe, wafaeret च्चभिचारादाङ, “साच्ादिति, यदि चानुमिति- रिशिरस्मरणान्यतरल्वादिकमपि साक्ताद्याप्यं तदा ध्मपदं जातिपर बोध्यं “मओोतल्विशिद्टामेदेनेति ageantefafacrniaetas:, वथाच 9 मोलांभ्राच्चेपकत्वममेदादिति भावः। atte माक्ेप्यत्वमित्याङ, “विषे. yss ` तक्वचिन्तामणै दिति पञ्षधम्मताबलात्‌ गोत्वाश्रयव्यक्किसिदहिः, w- arate तत्‌सिदिः। ननु व्यक्तया विना किमनुपपननं afte विनापि गोत्वस्य तद्बद्धश्च fae: कथमर्था- ufufcfa चेत्‌, म, व्यापकं विना व्याप्यस्वासिहः। उच्यते | गामानयेत्यतो गोत्वविशिष्टस्य क्ियान्बय- बोधाद्गौरित्याकारकगोविशेष्यकवदधिः कारं सा wa शब्दं विना आधेपाद्व्यक्चयाभितं गोत्वमिति धौने तु गौरिति। न चेवं व्यक्तेः क्रियान्बयोऽपि, गोत्वाञ्चिततया निराकाह्कत्वात्‌ राजपुरुषमानयेत्यषेव ` तावच्छेदकस्य हेतुत्वं यञ्च विशिष्टाविशिष्टभेदेन समाधानं तदवि गिष्टेन हेतुना विशिष्टसाध्यसिद्धौ सम्भवति विशिष्टस्य सिद्धलेन सिद्खाधनाभावात्‌ म लविगिष्टवाध्ये विशिष्टहेतौ बिद्धसाधना- दित्थङ्चेरा इ, श्र्यापन्तेरिति, गां विना गोल्मरुपपन्मित्थवाप- च्या गोत विशिष्टसिद्धिरिव्यस्मकतेऽनुपपन्तिन्चानमपेचितं म तु. व्याघ्यादिकमपि व्यधिकरणस्येव जो विग्टङाभावस्य वडदिःसत््वं विना- ऽनुपपन्तिन्ञानेम वहिःचत्वसिद्धेरिति भावः । 'व्यापकमिति याति Tamara तथाच व्यापिकां ate विना ाप्यगोलान्वयोऽनुपपनर wafa | afe कथं गोत्वाश्चययक्किसििरित्त are, खतरवेति अम- देनाछचेप्यत्वविरोधादेव, पक्त धम्मेताबलाव्‌ वतसिद्धिरित्यथेः। ब तु गौरिति, अनुमितेर्वथापकतावष्छेदकप्रकारकत्वगियमादिति भावः । ब श्ब्दाख्यतु सौ यखण्डे जाति शक्तिवादः | acy राचः, अन्वये वा व्यक्तिमानयेति wt aa a gq गामिति। किञ्च गोत्वं a व्यक्तिव्याप्यं, न fe aq यदा वा गोत्वं तच तदा व्यक्तियंत्‌ सामान्यं at व्यक्तिरिति वानियमः, व्यमिचारात्‌। नापि गोत्वं Tafa गोत्वादित्यनुभितिः, व्या्तिग्रहशैरत्वात्‌। म च जातित्वं व्यक्तयाथितन्वे लिङ्ग, जातित्वस्य पदाद्‌ मुपस्थितेः, तथात्वे बा जातिवित्तिवेदयेव ate: | शपि Ta: । agta सा गोरिति यत्र गोत्तादाक्य ay waza षम्बन्धसामामाधिकरण्छस्येव सम्नसििव्यात्तिलादिति भावः । व्या नौति, पचतावच्छेद कस्छेव हेतुत्वादिति भावः । ननु ere विनेत्धनुपपन्नं गां विना गोलमनुपपन्नमिति श्ानाद्धोलविशिष्टश्येव सिद्धः, sava व्ह्षाजितं गोलमित्याद्यनुक्रोपालमः, Ta म हेति, यद्यपि प्रलयामावाद्यदा ate तदा गौरिति वयाषिरस्त्येव तथापि खमतावद्छम्भेनेदसुक्घं । “गोत्वादिति गोत्वत्वादित्थः, ates गोपदा- दनुपश्ितेरिति eta aaa दोषान्तरमाह, व्याप्तीति हेवोरेव पच्चता- वच्छेदकतया व्या्षिययटकाल रखवोदे्यसिदेः सिडसाधनादिधैः, “नाति. स्येति, तथाच गोपदश्चवणानन्तरं नियमतो ब्यक्तिधौर्नुमवसिद्धा ब स्यात्‌ प्रकारान्तरेण तदु पर्धितेरनावश्यकत्वादिति भावः | "तथात्वे वेति नाति- लस्य यक्तिघटितत्वादित्थेः | गनु गोत्वमेदं fay त्च पदादुपरश्धितमेवेत्षत- ay, "पि चेति व्धिकरणयोने गम्य-गमकमाव इत्यथः | Sagara’ प्रहतिप्रतिपादयत्वं, गन्वेतावतापि ग TET STRATA नन्वा धमेव aq 74 । acd ava ferntaat ख सिङ्ग व्याप्यमनुपपन्रं BAA व्यापकमुपपादकश् बोधयति। न चेह गोत्वाश्रये व्यक्तिबहिः। वयन्तु ब्रूम, , MRI विभक्त थंसञ्खया-कम्भैत्वा देव्येक्तावनम्बयः स्यात्‌ सुव्विभक्कतौनां प्ररूत्यथौन्वितस्वाथैवोधकत्वख् | व्युत्यत्तिसिद्त्वात्‌प्रकतितात्पय्यैविषये तदन्वयब्युतयज्तो लदछ्णोच्छेटो MTA | भाख्याताथैसह्यापि नानुभिते नाग्बेति, किन्तु भावनाग्बयिना शुडेन प्रथमान्ताद्प- afeerafrefa तथा ग्यासिनेरपेखेण्टर्थापत्तेरेरभावात्‌ मोतं गवाञभितमित्यपि तथा जातिलेनाचेपस्लप्रसक्र एव शब्टाष्नातिला- सुपख्ितिस्ठ `गोतवत्ेऽपि तुख्या, परन्तु विशिष्टोपशितयं सप्रकारकः mega जातिलेनाप्रसङ्ग एव म किञ्चित्‌, “aft चेत्धादि age तदपि a अुतार्थापत्तौ तथा नियमश्च तम्मतेऽभावा दिव्यक्षरश- aie, ‘aafeata, “सुष्िभक्तीनामिति, शिक्ग-सद्ययोः प्रहत्य मन्वयादिशेषनियमः सोऽपि पाचक-पश्वादिपदे व्यक्तिवाशके यव- fea दति भावः। शदमुपलच्णं “शाब्दो हइाकाङ्खन शब्दभेव प्रपूयते” इति ययुत्प्तेखेत्यपि डेतुद्र्ट्यः । श्रतएव तद्यभिशार- माश्द्योद्धरति, “श्राख्यातार्थसद्यापौति । भनु विशिष्टखकशावारे कल्पनादि्रचेराह, Glug तत्मतौतौच्छयोशचरितत्वस्योश्चरितत्वगमते ग्रडत्वादितबर्थः। गन्वाच्तिपे कत्तर्वयाख्याता धसं ख्थान्वयवद्याक्कतावप्याकिप्ताग- मन्वयोऽख्वु (सुच्विमक्तोगां इधादिद्यत्म्तिखा सिदधेवेत्यत चाह, Seats, ण्ब्याख्यतुरीयखण् जातिशक्तिवादट्‌ः। ५८७ सितेन पदान्तरादुपस्थितिरेव तबाक्षेपाथेः । अतर न क्तराक्षेपः किन्तु लणया गोपदाटगौरिति व्य- क्रिधौरि वि मण्डनः। यदाह, “जातावस्तित्व-नास्ित्वे न हि afafxaafa | नित्यत्वाह्लश्यमाणाया व्यक्ती ले हि विशेषओे” इति ॥ उच्यते | सखाथैदन्येन रूपेख राते भवति लक्षणा, तौरत्वेन AA गङ्गापदस्येव। न बेह गोत्वादन्येन रूपेख व्यक्तंरुपख्ितिः, किन्तु गोत्वे नैव, व्यक्तित्वेन साल्रादिमच्वेन चोपलब्यत्वे गोपदा- दक्तित्वादिरूपेण धौः स्यान्न तु गौरिति । नापि गोत्व- सम्बन्धिनि गोत्वविशिष्टे लक्षणा, गोत्वे fe न साक्षा- दानयनाद्यम्बय इति व्यक्यवच्छेद्कतया तस्यान्वयेऽमु- wai) लक्षणयापि गोत्वावच्छिन्ेव व्यक्तिः कियाग्ब- fat प्रतौयते न केवला व्यक्तिरिति गोत्वविशिष्टस्य परश्योपश्ितिशंचणयेवेति मोत्वेऽपि शच्षणाया मिष्टापत्तिरित्यश्चे- र्यो हयाकाङ्का Wars yaa दति न्धायात्‌ अत्व श्चतार्थापरन्तिरिति we) शखतर्वेति विमक्तयर्थाग्वयादेवेत्यथः, “अल्तित्व-नास्तिते' उत्माद- विबाश्चौ, aura गौरत्यन्ना गौविगणे्यादौ जातौ तदन्धयानुपपच्या sat द्तये्थैः । aq खार्थादन्येनेत्यप्रमायकं तथाच मोतेमेव व्यक्तेरपलच्यत्वम- सित ओ, anifa, 'गोत्वसम्बन्धिगौति शक्यसम्बन्धो दशितः, “ख- से, उपरराप्यतवे | ag waaay विशिद्धोपस्धितौ नोक्तविरोध इत्त- ५८८ av farntaat wae युगपद्लतिदयविरोधः, गोत्वेऽपि वा लक्षला। ` अपिच जातिमाचे न शक्तिनं वा व्यक्तौ लला जातो । मुश्यप्रयोगाभावात्‌ , तयोसतम्मुलकत्वात्‌, प्रयोगो हि व्यबहारहेतुज्ाना्थैः। न च जातिमाचनिविविकल्व- काडक्िमनादाय केवलजातो ग्थवहारः, तस्य fate ष नानसाध्यत्वात्‌, गां पश्य गोरस्तौत्यादावपि गोल विशिष्ठस्येव नानं व्यवहारश्च । तस्मादेकवित्तिषेधत- राह, शश्रपि चेति, किञ्च मुख्यायान्वयागुपपत्या eeu तथाश थ्न मसा तचापि व्क्रिधौरिति सापि ware, ‘at पति, | are, “मोत्वेऽपि वेति, सा च ग सम्भवति ai? शक्धसम्बन्धामावादिति ae: | ननु विशिष्टस्य के वलादन्यत्वात्‌ गोलविणिष्टे aang अतएव शणवाचकस्य नोलादिपदस्य नोलादिविशिष्े लच्णेति सिद्धान्तः, तथा खार्थादन्येनेत्ययक्त । न च तथच नोलादिसम्बन्धित्वेनोपलच्यत्वं aaa: equa “यद्धि येन विनेत्यादिन्धायेन नौ लादिभानमिति वाचं । प्रकृतेऽपि । गोतल्वसम्बन्धितवेग वथात्वापत्तेः | गोपदेन गोत्वमावप्रकारकानुभवान्न तथेति यदि तदा नौलादिषदेनापि नौलादिमाचरपरकारकानुभवात्‌ are! वदि च केवलवाचकस्य न विशिष्टे लच्चणा तदा (प्रकटजये eats awa विरोधश्चेत्यरुधेराह, “खपि चेति, "तयोरिति गशक्षि-लच्तण्योः परयोगमूलक- wifcrn, सुख्यपयोगाच्छक्तिः मुख्यार्थागन्वयामुपप्या way प्रयोग wader: | ननु गां पश्येत्यादावेव जातौ सुख्यप्रयोगोऽस्तौल्त शाह, ` गामिति, अश्र नाते र्प्यन्वयोग्यत्वादनग्वयाथुधपन्यभावे लच्तशाविरुात्‌ तदिग्मिरलामोऽनुश्यमानो न स्यात्‌ । न च तात्व्यानुपपश्येव wt ` गरब्दाख्यतुरोयखयगदे जाति शक्तिवादः | ४८९ नियमात्‌ stfafafad शक्धं। यदि च दृतौयायाः कररेकत्व इव गो-गोत्वे शक्ये तदा गोत्वं गोव्यक्ति धौः स्यात्‌ नतु गौरिति, यैशिश्छष्ब सम्बन्धो वा mit घट इत्यश्चेव विशेषणता विेषोऽथौन्तरं बे- चधन्यदेतत्‌। आ तिविश्चेषवदवयवसंयो गरूपारूतिरपि 'आातिविगरेषेति जा तिविगरेषवानवयवसंयोग इत्यर्थः, । नन्षन्यतर- कशयजला दिव्याप्याया मानाजातेः कथमनुगमकं विना पदादुप- शितिः, मेवं, श्रनुभव सिद्धतत्तव्ला तिवयश्चकतत्तत्‌ संस्यानवेजात्य- याणनानान्यतर कममेजत्वा दिस्नौ कारात्‌ न तु ale, तत्त्जाता- प्रेयेतिवह्लच्त णाल्लिति वाद्यं | उमयसाधारणवात्पर्य्याय्रहेऽपि fafaat- wag तदिदमुपसंरन्ेव स्पष्टयति, ‘aanfefa, रवश्च गौ्निंयेत्यादौ भायादिपरत्व wa कच्गे्यवधेयं । खेदं चिन्त्यं शक्ियश्काजे लाघब- शाने agai विना विणिषटलामोऽसिङ्ध ख तदप्रतिसन्धाने च शक्तिभ्नमात्‌ तञ्कामोऽन्यथा fag दति कचित्‌ लक्तगया कंचिच्छक्तिभ्नमात्‌ व्यक्तिलाम- इति नातिरेव शक्येति | अनुभवबलादेवानन्यलभ्यं तदेशिष्छमपि शक्छ- निवा, ‘afe चेति, न चान्वयवदन्यलभ्यमिति वाच्यं | खन्धयो fe ear माबषदार्थयोर्योग्यतादिबलकलभ्यः। न च प्रकृतेऽपि तथा, fafsnauat- परिवयोर्णाति-थ्ोर्याग्धतादिप्रतिसन्धामासम्भवात्‌ तत्‌ प्रतिसन्धानेऽपि दिध्रिद्धोपर्डितेश्च । तरव पदादिशिदधयेव सरयमपि न तु निनि wea । ग चेव माकृतिवेधिच्छमपि श्यक्थमिष्टतवात्‌, “जातिषिश्ेषबदिति भातिवि्ेषवान्‌ योऽवयवसंयोगः संस्धानविगेषस्ुपे्यथेः, तथाच जाति- पिद्रेषयेवानुगमकतया व्य क्तिवदगनुगतानां संयोगागां कथं ए क्धत्वमिति Wwe avatar teat पदशक्धा गोपदात्‌ आत्यारूतिवििष्टस्येवानुभावात्‌, पिष्टकमय्यो गाव इत्यादौ गवाकृति शाकृतौ लटा पिष्टकसं योगविभ्रेषस्या श्धत्वात्‌। जात्यारति-व्यक्तौनां वुगतप्रत्धयाभावप्रसक्रादन्यतरकम्मेजतवेन उपाधिना तजानुगतब्द्धि- सम्भवात्‌ | श्रतएव गल्वं कलं म नाना किन्तु ate भावलमेव । म चेद्धिय-मनःसंयोगेन जा तिभेद इत्या श्ङ्ायामन्यतर कण्मजलयाय- जातिनानाल्े परोहारालुपपन्तिः तज तादूश्रजातेरजेवानुगतव्‌- द्यभावादिति । wared: शक्यत्वे पिष्टकमस्बोगाव cay awe a खात्‌ इत्यतश्रारह, “पिष्टकेति। मनु कारणत्वे चति ातिक्षरि- ` निरखमिति वदन्ति, afer | खन्धतरकम्मेजल्वादिना सङ्करेख aH गाव्चसिञञेः | केचित्त जातिविष्रेषवद्गोत्वादिवदिति दृष्टान्त इति, तदपि ब, वथाप्यगञुगतानां कथं शकत्वमिति दोषस्यापरिषारात्‌ । न च जातिपद waa तथाचोपाधिविद्ेष ख्बानुगत दति वाच्यं । तादृध्रोपाधरवि- ue: | न च जातिविग्रेष वत्वमवयवविग्रेषयं तथाच कपालसं यो गादिकभेव तथेति वाच्यं । गवादिपदे साखराद्यवयवस्याप्यमनुगतत्वेन दोधतादवष्या- दिति। wa वदन्ति जातिवि्रेषवतो गवादेरवयवसंयोगरूपेखधेः, वि- शेषपदोपादानेन एथिवौपदादौ stata: शक्येति खचितं, तथाच गवावमव- संयोगत्वादिकभेवामुगमकं । न चैवं ततृप्रकारिका धौः स्यादिति Te! eee, Bawa तचा सति साखराद्यवयवस्यापि श्क्धता स्यादित्पाक | गवादावाङतिवैशिच्छस्य परम्यरासम्बन्धात्मकत्वेन तदहूटकतया ASAE: स्यावग्कत्वाचच | न्यथा गोत्वविशिशटमाशमेवाजुभूयते न त्वाङृतिरिवि- स्यापि वाचालवचसोऽवकाश्ापत्तेरिति दिक्‌ । “सदृशेति, थाच arg waaay इति ara: | (भातोति, बद्यपि गोखत्यत्न caret afeart Weegee जातिष्रक्तिवादः। Bee प्रत्येकमाचपरत्वे लघ्षणेव प्रत्येकस्य जात्याक्तिविशि- e © । शटादन्यत्वात्‌, यथा गुरूणां काय्यशक्ताया fast लोके काय्यत्वपरत्वे | अ तरव व्यक्तयाकृति-जातयत्तु पदार्थ- इति पारमषंचं, रकयेव शक्तया रकवित्तिषेद्यत्वद च- नाय UIA इत्येकवचनं | रवं पद्यं पङ्कजपद भकं ततो नियमतः पङ्जनिकटठेपद्ममिति प्रतीतेः, अव- यवानां तबासामर्ण्यात्‌ रूढिं विना योगमाचात्‌ षवतरंयोगवद वयवकत्बमाृति विंशेषणएल्रेन शक्या सा च पिष्टकमय्यो- माव इत्यज्राप्यस्तो ति कयं खच्चणेत्यत श्रा, ‘nati समुदा थग्रक्रस् Wwe प्रत्येके शाचणिकतल्मिति पिष्टकमय्यो गाव cay लचणे- au । “एवमिति यतो नियमतो यत्‌ प्रतोयते तत्‌ तत्पद श्क्य- परत्वेऽपि न MYM Be खातम्व्येणेवोपश्धितेः गोत्वस्य चावच्छेदकतया- णन्वयात्तथापि तच्च स्यक्तिमाचपरतवमेव गास् नातेरप्यन्वयात्‌ तथाच यक्तित्वादिना तदुपस्थितौ wa ater तथ aaa माचपदव्यवच्छेदयच्च मोत्वादिकमतो ब्यक्किशक्षिवादिमतमादायाचापि न यक्तिमाचपर्त्वमित्य- We | “खअतण्वेति प्रत्येक वाच्यत्वे पदार्था इति स्यादित्यर्थः | प्रसङ्कादुयोगरूछि साधयति, ‘wafafa, तच्र पङकनसमुदायः पद्मे शक्तो ग येति विप्रतिपत्तिः, वत इति, प्रामाणिकानामिति शेषः, तेन UTM न श्यमिचारः । यद्यपि पद्ममिधेव वक्तमहेति manager तथापि योगरूएतलसाधनाय विशिमुपात्तं, खन्य- थोद्धिदादिवद्यौ गिकरूएत्वशङ्ा स्यादिति । (खवयवागामिति पदङ्ादि- पदानां we waters, ‘eis विनेति, एएषोतपद्मप्रयोगस्यापौति Wer तर्वचिन्तामणौ कुमुदे प्रयोगधौप्रसङ्गाश्च। ननु रूढावपि योगात्‌ HA तौ कृतो न स्यातां, Saat प्रतिबन्धादिति grew वयन्तु नियमतो ean स्मृतं पद्ममेव व्यक्तिवाचक- इ प्रत्ययेन पङ्ूजनिकलतयानुभाव्यते, बाधकं विना व्यक्िवचनानां सन्निहितविशेषपरत्वनियमात्‌ यथा- म्रेयौति दगन्तपटेन प्रकरणादिना सन्निहिता ढगभि- हिता कगव्यक्तिर्बोध्यते, रवश्च सव्वंब पद्मानुभवसाम- arafaa कुमुदे धौनं वा तदथप्रयोगः। नन्वेवं रूडि- faafay सतौत्यथः, "तज witt, प्रयो गप्रसङ्गा दित्युपलकषणं पद्मा- मनुभवप्रसङ्गदित्यपि दष्टवय । नु सामथ्यां सत्यां फलाभावे प्रति- बन्धकत्वं करूपते न तु कारणाभावे काय्याभाव CITY कारण भावमेव सिद्धान्तयति, "वयन्तिति । ननु west द्रव्यमित्यादौ यच सामान्यवचनत्वं ay कुमुदसाधारणएबोधापत्तिः, मेवं, - चेनो दण्डौ द्रव्यमित्यजनेव सामान्यवचनतापि विशिष्टे प्येवश्यति, न हि दण्डि we सामान्यव्रचनलं, किन्तु विश्िष्टप्रतिपाद कोभयपदे तेम ata te, «qt mated) aq efpart द्ाद्याभावानवगाडितवा जनक श्षागाविघटकतया च म प्रतिवन्धकं we मणिमन्नादिवत्‌ प्रति- बन्धकल्वानभ्युपगमात्‌ । वच्छमागयुक्धा सामयमोविरहादेव कुमुदे प्रती- व्यादि विरुष्ोपपत्तौ ara मानाभावश्चे्रूचेराङ, “ववन्तिति, व्यक्ति- वाचकेति कततरूप्यक्तिव चकेखधेः, ध्यक्तिवचनानामिति किचिद्यक्लि- तात्पग्धकायाभित्र्थः, afafead ate बोध्यं । घटेन जलमाङरेलज प्रब्दाख्यतुरौयखण्डे जातिश्क्किवादः | yes Tay aa waning किं aves, न, ऋअवयवशक्तेः Arad afraratqvare । यदिच wary एव यौगिका खव वानुमूयेत, तदा विवाद- श्व न स्यात्‌ अनुभवेनैव तदिच्छेदात्‌ | अच मौमांसकाः। न तावत्‌ way शक्तिः पङ्कजपद्प्रयोगविषये नियतपग्ानुभवजनितसंस्वारात्‌ स्मृतेरेवोपपत्तेः स्मृतेस्तज्जन्यत्वनियमात्‌। नाप्यनुभ- वार्थ, नियमतः स्मतं पद्ममादाय व्यक्तिवचनन्यायेना- दइष्डिचेजमिष्ठं द्रव्यत्वं प्रतोयते, न तु परस्पर मिसुक्रोभयविषयक- yaa प्रतोयते, वाक्यमेदापक्तेः, तयेहापि पद्ूज मिष्टकर्टैलविशि- छपद्यप्रतिपादके पड्ूजपदे सामान्यपरत्मपि यावदिशिष्टपरताया- मेव qaaufa, म तु यावतृपद्कजनिष्ठकटेलमाचपरतायां, वाक्यभे- ava: | यदि वाक्यभेद एवान्यपेतस्तात्पय्यैवशादिा न परस्य- रमन्वयबोधः, तदा दण्डिपदस्य द्ण्डिमाज्रपरत्वदस्छु पड्जपदे- ऽवयवानां यावत्पदङ्कजनिकटेमाज्रपरलवे जुसुदसाधारणतापि कि- सण्डिनल्लमिति, aa: साकाङ्ख-योग्यासन्नपद ससुदाये परस्यरार्था- श्यनियम एव Vat दण्डोतिवदिति तं ‘aa एवेति, भेनुप- दवदिति भावः। श्रवयवेति, धेनुपदे ठ्‌ परत्ययशरक्ेरकर्पमादिति fexe प्रथमोपस्थितत्वेऽपि नाग्वय इति अभिचार्वास्याय "बाधकं विने- खक । यद्यप्येवं age पमेयमित्यादौ श्यक्तिवचनल्वामावे कुमुदसाधारयबोधः स्यादेव aunty ्यक्तिवचनानामिति ज्काचित्‌काभिप्रायं । बाधकं विना 75 ee avafaenrerat waa: पद्कजनिकदे पञ्ममित्यनुभवसम्भवात्‌, wire eat अन्यथा वेति न कथिद्विशेषः। शक्ति frat avg इति भावः। Ser अन्यथा वेति, aA शाब्दी ध्याकाङ्क शरष्देनेबेत्था दिनिथमासिद्धेरिति भावः । क्कि विनेति शापदं पदानां पदोपस्धिताकाङ्कादिषिथिटाग्वयबोधकत्वनियमादित्् तात्प, तथाच पङ्कनं प्रमेयमित्यादावपि पद्चाग्वयात्‌ waa प्रमेयत्वाग्बयो न RA sufi वसतुतोऽस्यापि व्यक्तिवचमेत्वमेव mutate भूतपङ्कजन्भकरपर- ल्लादिति | winter वैदिकः, घटादौति लौकिका gern, “मेख अप्नोभ्रसुपतिखतेः' इत्र प्रकरयसत्रिितेव घटादिग्यकचिर्गोध्यत cae ead fury, यदि रूं पतिवन्धिका तदा पडजपदस्य यच पद्मे तात्या - भावः कुमुदे area उद्यते वथ लक्तलां fata कुमुदबोधः स्यात्‌ वथा बच्यमाखविसोधः । म हि ante पद्मयाजुमवसामयौ, wy तात्यर््बामाक- निखयरयेव बाधकत्वात्‌ बाधकं fata facet सत्निहितपरतवम्बपम- मात्‌ कुमुदं upstart कुमुद खव परथमसत्निहि तत्वसम्भवाष्च | ग च तन्न कुमुदं भिन्नपदोपश्याप्यमिति are) प्रथमोपस्धितिमाच्रस्येव wang अवयवापे्षया समुदायस्यापि भिन्नत्वा्च । नयु aes Wa कुसुदा- भ्वयबोधोऽख्तु ITE कुमुदे शेति सिञान्तस्य ज्ञाचित्काभिप्रायेबा- YUAN | सम्पदायमते Bea लच्चखाभ्यृपगमेऽपि सामम्रोबलात्‌ THT कुमुदाग्वयमभ्यपगच्छतो Aang Cy Gay WT मुमवसामयेयवे्पि तदमिपधायकमेवेति चेत्‌, मेवं, तथा सति कइचिदपि WHAM | न च यच पद्मान्वयागन्तरं कुमुदतात्पग्येधौखच्र Sati श्िवये waar स्यादिति ae) safe पङ्कजन्भकसष्वस्य कुमुदाग्बय- STOUT एनः स्तेन यपञ्कजपदेन wee तदुपस्ापनसम्भवात्‌ | a fe तदापि तस्य प्च खवाग्बयः, तजर तात्पर्मधामावनिखयात्‌ कुमुदे वा- Reread wifererfeyate: | Vey नियमतः प्रयोग रव कुत इति चेत्‌, म, पव्॑प्रयोग- AVS अवयवा नासुक्तन्यायेन पद्मानुभवजनकत्वनि- यमात्‌ । पुव्वप्रयोगोऽपि तत्पुब्वप्रयोगमपेच्येत्यना- feta: अथानियतोदोधस्य संस्कारस्य शक्तिं विना नियतोडोषे हेत्वभावात्‌ नियता स्मृतिरेव न स्वादिति बम्नन्धमपश्यतोऽनेनेदं we जमयितथमित्यन्नाला aspera प्रयो गोऽनुपपश्च इत्यथः, ‘gata विग्रेषतस्तद यद्ेऽपि सम्बन्धं विना ज्ञापनाव कथं पूष्वैप्रयोग इति garde ज्चापकसम्बन्धनिश्चयः wife मान्त एव ज्ञानं a fafrafa व्यते अम्बन्ध म प्रः किन्तु प्रयोग एव परिशेषादित्ययेः, शक्तिं विनेति aa- wae सति सम्बन्धितावच्छेदकावच्छिशन्षानात्‌ संखारोहोधे MAGI, अन्यथा शश्छणाया खप्यसम्भवात्‌ । ननु तथापि लाघवाव्‌ MUN MYST पद्कणन्भक तत्वस्य पदाधेविधया muff, Craw च योग्यतादि बलेन वाक्धाचं विधबा प्रथमोपस्धितिकत्वादिति चेत्‌, न, पङ्कनन्भमकर्सा रमागयेत्धादिवाक्छमाथ रवं swat, यदि च पयेकश्महयेवावश्चकयोग्यवादिबकात्‌ ARI वथा वदा धडतेऽपि Tei, वसात्‌ रूएटद्चागप्रतिबन्धकत्वपच्छ खव शच्या werd | न च विरोध्य विषयवया ag प्रतिबन्धकं, अनुमितौ साध्यश्ञागवत्‌ तथात्वसम्भवादिवि, वदिं wat वच्छवि, सखतपद्मत्वस्यान्वयानुपपश्चनन्तरमेव कुमुदधौरिति वज शच्छदखाद्यवद्धारो seat सुख्यतेवेत्यादि । “डमबलामादिति wory- मस्य कुसुदधौ प्रतिबन्धस्य च wafer: । “अदि चेति, बोगाधौगुभवा- waa पश्मालुमवाचमेव परे रूए्लोकारप्रसक्ादिति भावः । (कुव- yed : तस्चचिन्तमणौ चेत्‌, न, कद्‌ चिच्छक्तितोऽपि उदोधाभावेन शकया- स्मरणात्‌ शक्तिं विनापि नियमतः शक्तिस्मरखा् | उदोधकश्च न नियत सह श-पद्‌ शक्ति-सम्बन्धिन्नाना- नां प्रत्येकं व्यभिषारात्‌, किन्तु यश्च स्मृतिस्तच तत्‌- कालोत्यन्रमनियतमेवोदोधकं कर्ते फलबलात्‌, RAAT यथाकायैमुन्नयनात्‌। न च पद्म त्ववत्तहयापकादेरपि स्मृतिप्रसङ्गः, स्मृतिबलेनोदोधक- ख्यनमिति तच स्मृत्यभावेन तदृ दोषाभावात्‌, तस्मा छक्ति विना wafta पद्मत्वस्य नियता स्मृतिः। सरणं सम्नन्धख्ाज शक्तिरेव तस्येव पदे quay प्रयोगादौरना तचालेनाकल्यना दित्यः | मतु शब्दस्थले WR: समारकल्येऽस्मारफले उभयतोनियमव्यभिचार ware, "कद्‌ चिदिति, “कार्येति, तचा- चाज प्वप्रयोगादिकं श्न्यचाङ्घप्तमप्यनन्यगतिकतया ACE करूप्यमिति भावः । मनु पटाद श्क्यस्यापि wat पद्मलवननद्रा- पकस्यापि सतिप्रषङ्ग इत्याशय मिषेधति, "न चेति । पदाद- इत्यात्तेपे, ama शक्तिं विना नियतप्रयोग खव न afar, प्रश्ना नेत्यस्यासङ्कतत्वापातादिति । गशक्तेरग्वयव्यभिचारमाष, "कदाचिदिति, - तिरेकय्थभिषारमाह, “शक्तिं विगापौति । गन्वेवमपि निबतसंस्कारोटरोध- कानुपपन्निस्तद वस्थेवेत्यत याह, ‘satungfa, फले च पैजात्मिति भावः। 'तद्यापक्रादेरिति पङ्कजपदपयोगविषयत्वे कुमुदत्व-एख्धरौकलत्वारे रप्यनुभवा- पातादित्यधेः । “ङ्तिबक्ेनेति, कदाचित्‌ सामग्रोबलात्‌ वचवृद्धवौ तात्य- श्ब्दाख्यतुरो यख जातिश्रक्िवादः। yee न चैवं गवादिपदेऽपि a शक्तिः स्यात्‌ व्यवहार कालौनसंस्कारादेव गवादिस्मतिसम्भवादिति वाच्यं । न हि तच wae शक्तिः, किन्वनुभवाथं' पदादन्यतो गबादेरनुभ वासम्भवादव्धत्‌पन्नस्य ततोऽनुभवासम्भवा- इ, पद्मानुभवश्च योगादेवेति न समुदायो ₹हेतुरन्य- बासिद्धत्वात्‌, Bal नानुभवबलात्‌ समुदाये शक्तिक- wa) नन्वेवं गवादिपदानां प्रमेयत्वे शक्तिरस्तु गवा- fafa: संस्कारादिति चेत्‌, न, गोव्यवहारेण खोप- ग्तोऽनसुभवात्‌ Wy पदममुभावकं तावतापि तज शक्रिने सिद्य- वतो हदेलन्तरमाई, ्रयुत्पन्नस्येति, 'यृत्त्तिः" क्रियः, तथाच ब्रह्मभावे व्यत्पत्यपेच्चा ग afean, ‘ifs aq वागहोत- पयप्रयोगनियमस्च पद्मानुभवमियमः ङुमुदसाधारणएबोघात्‌ प्रयोग- frome तु स एवातुभवनियामकः, तथाच गवादिपरेऽपि ala तत्‌ प्रकारका धौः तदुग्रहे चेष्टापत्तिः खन्यथा तवापि लच्तशा ब सादिति भावः| (किन्तिति, श्क्तस्थेवानुभावकल्वादिति मावः | गग्वे- वमपि गवादिपदे नुभवजनकतावच्छदकत्वेन शक्तिरस्तु तजन्नानस्य च प्रयोजकत्वे मानाभावः उक्तन्धायेन गवादिसब्मतिसम्भवादिव्यरुचेराष्, “खन्यु- तत्रेति अण्टौतरक्तेरिर्थः, तथाचान्वय-यतिरेकाभ्यां तद्धेतुत्वभिति मावः | नुमवजनक तावष्डटेदकमपि शक्ठिमत्षया च्चातत्वमेव न्यथा खपभशरस्यानुमावकलत्वानुपपत्तेः। न च साधुशब्दस्मरणं, तददिरदहिणामप्य- नुमवादिद्यपि अर्यं | भ्योगादेवेति rattan, अर्याध्याइारव- erty इति मावः। “खनुमवबलादिति खअनुभवार्थमित्यथः, 'गोच्चान- qex ave ferntaat पादके गोज्नाने पदस्य शक्तिकल्पमं न त्वनुपपाद्के प्रमेयत्वेन AMA गोपदात्‌ प्रेयो गौरित्यमनुभ- वा । wae संस्कारादेव तौ रादिस्मृतिसम्भवे are लाछणिकोच्छेदः, तौरा्यनुभवार्थं fe म ततृकष्पनं तदजुभवस्येतरपदारेव सिद्धेः" तयोरननुभावकत्वात्‌, wefan स्मृतिः इत्तिसाध्येति तयोः कल्पनात्‌, तथाच नियत पद्मस्मत्य्थं पद्कजपदेऽपि oferta wie कश्पनमावश्यकं लश्णाद्यभावादिति चेत्‌, म, गङ्क- यामित्यादौ इत्ति विना तौरादेर पदार्थत्वे fag यान्वयस्तच म स्यात्‌ विभक्षैनां प्ररुत्यथैगतसखाथीान्द- ख wag अ्रगुभवनियामकः, 24, win श्रनुभावकतावच्छेदको wa तं विना नानुभावकतमिति शक्रष्यावयवस्ताखखगुभावकलं बं लश्रक्रद्य गोपदस्य, समारकता तु तं विनापि प्रथोगादिभिबमादपि सम्बन्धमाच्ादेव Batis । ननु ates शक्ति कश्पविला पञ्चाल्ञाचवात्‌ saat प्रमेयत्वे wit कश्पयलित्धतो हेव- नार माह, प्रमेय दति, पदस्य शक्यो पश्थापकल्निधमादिति भावः। “विभक्तीनां सुष्िभक्रौनां, ‘eats गमु sede ren प्रह (र) इतरपटारेव सम्भवादिति axe | इति गोत्वप्रकारकश्चान xau:, तद्धि तदजुमवा्थमेव तत्वर्पग म ख्लिकत- ary, तौरादौति, faatinfats प्रर्मलर्थाज्वितेव्थंः, तेन तिखामपि eran Taras जातिशक्तिवादः | yee यंगोपकत्वव्यत्पत्तेः। पद्मस्य तु पडजवाक्घप्रतिपायत्वेनं पाषकादेरिव विभक्तयर्घाग्बयोपपत्तिः। यत्त॒ शब्दोपश्ित श्व शान्दान्वयबोधः अन्यथा प्र्क्षोपस्थिते कलाये पचलतोत्यम्बयबोघः स्यादिति। तब्र। पदस्य AW तात्पेाग्रहात्‌ ACTS भवत्येव किं प्सौत्युक्त बधुपदशितिकलायादौ, अन्यथा Faq मुत-स्ममकलायपदात्‌ कुतो नान्बयबोधः। दारमि- द्यादावपि a पिषेहिपदाध्याहारः किन्तु तदर्थस्यैव yer slay श्ाष्दानुभवानुकूलपदायखूतिजनकः षपद- पदाषेसम्बन्ध इति वच्छते, तथाच संस्कारवश्रादुपश्थितेऽपि we mare, a हि decay रतिः, किनुदु षंसकारात्‌, ष्दोधकश्च waft प्रत्या ace यः कथित्‌ सन्बन्धसजा- eng श्भिचारः | छपामिति शेष इत्यन्ये । “पड्जवाक्येति पदङ्कनरूप- वाको | अन्वयेति तात्पग्ध्रश मगयेच्छेव शष्दोपस्धितत्वमाभादर eared | “नैर- वादिति gaat कुमुदादिपरस्यापि पद्मादिपदस्य पद्मानुभावकत्वापश्चा Tamed धतात्पय्ैकल्वस्याव्यकल्वादिति मावः। ग चेवच्ड्कवाक्ये दयमि- WR तन्मते वज्र वात्पर््यामावादिति वाथं । afgreet वडेतुलस्य दिवक्षितलात्‌ । वस्तुतो शाघवादर्थाध्याशारसिद्धौ पञ्मोपस्धापकपदत्व अभिचारोवि ara: | बोममाज्राभ्यषग मपच्छे परमयं दोषो ग तु shrefsrwy इति WAAL. feo avafwon teat SINT | न च पञ्ममानयेत्यादौ शब्दासुभवे पद्मो पल्थापकपद्‌ जन्यत्वादन्य्ापि तयेति ae) शब्द पञ्मासुभवे हि तद्ग्बयबोधतात्पग्येकपदत्वेन कारहता न तु पञ्चोपस्थापकपदन्वेनापि गौरवात्‌ | naa अनिकाल रव प्रयोगः स्यात्‌ म तदत्ययेऽपि, न wafa हि दण्डे दण्डौति व्यपदिश्यत इति चेत्‌, न, पाचकादिपद्‌ इव प्रत्ययस्य योग्यता शक्तत्वात्‌ AT aa वाच्य दति, मेवं, cer merece away ष कचित्‌ सात्‌ कचित्‌ परन्परया वा इत्यन्यदेतन्‌, meal ्रहृतिरष्यवयवग्रकरिभिर्वाक्यार्योपखितेस्तज were । न चाव- धवो न प्रतिः समुदाये खम गशक्रिरिति कथं पड्ज-पाचकादि- प्ररृति्क्पस्थाप्यता वाक्यां दति are, |) यावदबयवघरितलात्‌ समुदायष्य तत्प्रति वेऽवथवस्यापि amafaary । अतएव हत्त- द्धित-षमासाखेत्यथेवा दादि इबप्रपञ्चतवा सिद्धान्तितं । sat खभुदाचस्यागथेकतथा श्रयेवादा दि ख्जेणा संग्रहात्‌ ufzanfea विधायकमेव सात्‌ । अतएव गवादिपदानां शक्रिकण्पनं तेन विना तद्यस्य waaay WIT तच wat प्रमाणाभावः खर- we संस्कारवशादनुभवस्य विभक्रिवशादु पप्षः पडूजादिपदेऽपि आवश्यकयोगबलादेवानुभवसम्भवे समुद्‌ यशग्रह्मभाववत्‌सुष्विभक्िमा- छ ङ्कन्ते, ‘quatafa करोत्वशक्ञस्य डप्रद्ययस्य कति विरुद शायां न प्रयोग- इत्यर्थः, ‘cure’ डप्र्यस्य, (योग्यतेति कतियोग्यताविशिरश्क्घलादि- श्ब्दाख्यतुरौोयखद्े शातिश्क्िवादः। Kon Wael wane तथा निखथात्‌, अन्यथा योग- seria जनिकाल खव प्रयोगः स्यात्‌, योगत्यागे बेवलरूडिवादे विवादाभावश्च, तथापि कुमुदे लक्षणा न श्यात्‌ योगाधेस्याबाभादिति चेत्‌, न, वश्यते fe तत्र तस्यासाधुत्वं | नव्यास्तु नियमतः स्मृतपद्मस्याम्बयानुपपत्यनन्तर- मेव कुमुदधौरिति न तच लक्षणाव्यवहारः वलतु- तो सुख्यतेव तवापि पद्मत्वस्यायोग्यतया अनन्वये योगादेव कुमुदधौनं लघ्षण्येति। उच्यते | अस्ति व्यु- Waa पदन्नानानन्तरं नियमतोऽन्वयप्रतियो गिस्मरति- रतलद्ेतुसं स्कारोदोधकं प्रतिबन्धकं विना पदन्नान- मेव दष्टानुविधानत्वादनुगतत्वाल्लघुत्वाच्च, न तु प्रति- जादेवानुभवसम्भवे गवा दिपदानामपि uf कल्पेत, नहि gfa- भह विना छतं किञ्चिदाक्यमिति दिक्‌ । शब्देति शब्देन श्यो पथापित एवेव्यथः, तयाचास्ठ॒ तोरस्य पदान्तरादनुभवो न पद्म खेति भावः । “पदन्नानमिति पदत्वं wes तथाच श्रह्माश्रयताव- mt, (तवापरौति श्यक्तिवचनन्धायात्‌ पद्मान्वयेन कुमुदाबन्वयखौकर्तै- fort: | aumafe 2रद्ौतश्रक्तिकस्येत्यथेः, शतिबन्धकं विनेति बाधकं free: “पदश्चानमिति welanfaaneumfaae: | ‘gefa गवा- far दृष्टान्वय-व्यतिरेकत्वादित्ययः, ^लघुत्वाचचेति ृ्ेनेवोपपत्तावदृषटस् तथालकल्यने गौ रवभिद्यधेः। ननूक्तरीत्या पद्मानुमवोपपरत्तौ oa समं 16 {ow वश्वच्वन्लामसौ पदाथ सति-तत्कालोत्पलमनन्तमहष्टयरमनिग्धचनौवं MTA, We पद्मस्मतावपि एष्टौततम्बन्धं wETT- दमपि तथेति सम्बन्धत्वेन ufafafe: ) caw दव- कार शब्देऽपि जातिविशेषे रूडिन स्वात्‌ संस्कारादेव तदुपस्थितिसम्भवात्‌। तथाच “वर्षासु रजकारोऽग्रौ- नादधौतेत्यब SIA बलवस्मेन शौधरमुपसितत्वात्‌ जातिविश्येषवत waar विधौयत इति राद्वाकवा- च्छेदकावच्छिनलक्नानमित्यथः । नशु रथकार ग्रब्टे अलुभवाचेमेव श्रक्रिने हि पड्कजपद वत्तजावयवानामनुभावकतवमिति न राद्धाक- व्याघातो न वास्तौत्थादिखमाधाममिति पव्वपकानास्छन्दनारिल- पड्णपदस्य् ए होतसम्बन्छत्वमेवायिद्धं wa गएशोवसम्बन्धस् वद्धं खार कत्वे ufsfafeateat च eee स्मारकत्वमिवन्योन्वा- अयापत्िरिखशचेराङ, ‘wafafa, ‘afafaite: सङ्करमाविविद्धेषः। age, “antet करणो वैश्यामाहिष्यो facferat पात्‌ । रथकार मादिष्यात्‌ करण्यां यस्य सम्भवः” ॥ दति, तथाचेति, शतरुव तज विद्या परयक्किकल्यनमपि, न्यथा योगेन चैवपिकपरत्वेन तदपि ग स्यादिति मादः। ननु नातिविशेषस्य संस्कारोपस्ितावपि वदनुमवा्थंभेव wefan | ब हि matty पद्मत्ववदवयतैरोवानुभवः, अवषवार्थागुषख्ितस्येव बाविविरेषक निन्बमवयतेः। ब च घङ्नपदवत्तजापि रूफठि-गोगयोरविसेधेन atarel- अङ्धितरूद्यर्ं प्रवोतौ बाधकामावात्‌ रवकरलयोग्खजातिविश्ेषवल रवा- धागविधिरिवि वां | परस्सेवमबम्धुपगमात्‌ । GAT eq चत्र सुषद्धितत्वादिन्बक्क । अन्धा धोगाचंसादिषगेवोपख्ितौ वदुषपरेः। शब्दाख्यतुरौ यखद्े जातिग्रक्तिवादः | ९०९ BT | यथाच शाब्दः सन्िधिरम्बयवगोधाङ्ग aire मासज्जिप्रस्लावे | स्यादेतत्‌, पद्मे नियतप्रयोनरूयस- म्बन्धेन पङ्कजपदादेव पद्मस्मृतिरलतु, Ta पद्मे fa- भच्छर्वान्वयः ऋाब्दासुभवप्रवेशस्चो पपद्यते Tesi ग्रतिपाच्त्वात्‌। न च प्रतिपा्चता wat तदुपयो- मिमौ, पाचकमानयेत्यादो वाकषोपस्थाप्ये तदमावात्‌ | न च Urea सृतिः, किन्तु सम्बन्धिच्वानाद्‌डत्त- दपि सम्बन्धत्वेन Wanna, अन्धया GEER: wafer स्वात्‌, गवादिपदे त्वेवं स्मतिसम्भवेऽप्यन्बयानु- ware शक्तिरित्युक्कं। रतेन पङ्कजपदान्नियमतः aaa न afd विना अतोलक्षशाद्यभामे शक्िरि- wcarary, 'यथाचेति, तथाच wfe विना उपख्वितपद्मस्य शाब्दा guaran एव म स्यादिति श्रक्िसिद्धिरिति भावः। उक्रषमा- धिमबुद्धा थथाञजुते wea, ादेतदिति, “नियतप्रयो गेत्युपल्षणं खक्कमेणेत्यपि द्रष्टव्य, “पाचकमित्धापाततः, व्हतोऽवयवशक्षप- waa, “श्रसुभवा यमिन्युएलखणं विभ्वर्यान्वधा यमिनश्यपि war पञ्गनपदवत्‌ तापि बोमरूफिरेवेति कच्चित्‌ परस्य तदभ्युपममः चित्रेति असम्भवदुक्धिक मा पाद्येतेनु श्र यागः wena स्ार- वति, “वथा चेति, जनब्दाअ्यत्वे ufafoda मतं सम्यजिति ara: | we RY wes wae तथापि म शक्छिसिडिरि बह, स्यादे- वदिति, care ब प्राब्दसत्निधिमद्ोऽपोति मावः। “र्ेवेति, यद्यपि wee. qos तश्चचिग्तामययौ त्यपास्तं | stat fe स्मृतिरनुमूतिश्च शक्तिं faa पन्ञा a at कल्ययति अनन्यलभ्यस्येव Wea, saat शक्तिं विना पटान्नोपश्थितिरित्यन्वयेपि शक्तिलंधणोच्छेदश्च | पङ्कजं पद्ममुच्यत इति प्रसि- इायेपदसामानाभिकरश्यात्‌ पद्मस्य ATI तत्‌ सिथ्य- तिनतु weal अत रव TEs uaa निय- मतस्ततस्मारकत्वात्‌ पद्मपदवदिति निरस्तं । wal QAI अनन्यलभ्यत्वस्य पद्मानुभावकत्वस्य चो- पाधित्वाश्ेति । उच्यते । नियतपद्मस्मृतेरुक्तसम्बन्ेन CBG) “श्रनन्येति अ्रनन्यलभ्या थकलवं, तदपि सामान्यव्याप्तौ यत्‌ यचानन्यलभ्यबो धकं तत्तज्र शक्रमित्धत्,९ विगेषव्याप्नावुपाधिमाइ, "पदेति, “मियतेति, wa weal न water wey HSA स्मरणस्य समुदायादाक्चायोभावेम चानुभवस्य सम्भवात्‌ (९) यत्‌ wa नियतस्ास्कं तत्‌ तच श्क्तमि्चरेति we | बो धहेतुप दार्थो पस्थिद्यु कूलपद- पदां सम्बन्धत्वं ठत्ित्वमथापि, तथापि इत्तिपदमच्र एक्षि-लदछलणान्यतर पर, साच्तादिति शेषः । अन्यथा पाचक- स्यापि परम्यरया ङ्च पस््ाप्यत्वेगायिमदो षस्यासकुतत्वापषः | “गो पञ्खिति- रिति नानुभव दव्यथेः, Teac | खत र्वेवि गियभतस्तत्‌- quae हेतोरन्ययासिडत्वादित्यथेः। लाश्चणिके अमिचारवारबाद “नियमत इत्यक्त । दोषान्तरमाह, शशक्ताविति, सामान्यच्याप्ताविति Te | विग्धेषन्याप्तावाड, “शगन्येति अनन्यलभ्याथंकत्वस्ये्थः, "पदमेति, पड्कज्रब्द ग्ब्दाख्यतुरौयखण्डे जातिश्क्िवादः। qoy UEMSAT Ue पद्मवन्लद्याप्य-व्यापकयोरपि नियमतः स्यतिप्रसङ्गः। अथ पद्म प्रयोग Va पद्म रव प्रयोग- दति नियतसम्बन्धेन पद्येतरव्याटत्तेन पद्मस्येव पदात्‌ समृतिः। न चैवं नियतप्रयोगादेव शक्तिसिद्धिः, अ्जन- aaa पदाथेत्वादिति चेत्‌, न, तदहि न्ानस्यास्य हेतुत्वे सकलप्रयोगादशिनो बहुधा पद्म खव Teia- प्रयोगस्य समव्याप्तिन्नानाभावान्न नियता पद्मस्मृतिः स्यात्‌ खरूपसतस्तथान्वे वा श्रटहोतपद्यप्रयोगस्यापि ततो नियतपद्यस्मृतिप्रसङ्गः। अथ याहशः प्रयोगर्वया तथाच TIAA सम्बन्धानुखरणं तेन नियतपद्कजपद प्रथो गवि- षयटत्तितवसुकसम्बन्धो वाच्यः तथाच तन्निषटरूपादि-प्रमेयतलयोरपि उरणप्रसक्र इति भावः। “्रयेति यददिशिष्टे प्रयोग एव यदिशिष्ट- एव प्रयोग इत्येवं रूपसम्बन्धेनेत्यथेः, तेन प्रमेयत्वविशिष्टे wes- पद्प्रयोग एवेत्यषिद्धं घटादौ तदप्रयोगात्‌ ava प्रथोग दत्यनेन ूपादिवारणं तत्यागेन पद्मान्तरेऽपि प्रयोगादित्युभयानतिप्रशङ्ग- श्क्तानामव यवानामेवानुमावकत्वमतः पङ्कनसमुदाये प्ते ग साधनश्थापकलत्व- श्रङ्कापोति भावः। यद्यपि ण्क्तिवदनुभावकत्वमपि सन्दिग्धं तथापि सन्द ग्धोपाधिः स्यादिति भावः | %पद्मवदिति पद्मत्ववदिव्थ॑ः | पङ्कजपद पयोग- विषयड्त्तित्वेन सम्बन्धेम यदि स्मारकता तदेदं दूषणं, यदि पद्यत्वविशिष्टे नियतप्रयोगरूप णव सम्बन्धस्तथा तदा तत्‌प्रकारकपतोत्यापन्या कुमुदत्वा- fefafas ततप्रयो गामावात्‌ न तन्नियतस्ू्तिप्रसङ्ः, Tay तत्र वदच्यमाय- Cog ` ataferarterat शक्तिम्राहकत्वेनाभिमतः स रव पद्मञ्मारकोऽलु। म ख पद्मत्वस्येव प्रयोगसमव्याप्तत्वेन UTE सौर- भादेङपाषेस्ततः स्म॒ तिप्रसङ्गः, तवापि शक्तिग्रहप्रस- FIL तयोक्तुख्यत्वेऽपि शक्तिग्राहकप्रमाखे लाधवा- दितर्कावतारान्नोपाधौ शक्तिरिति यदि तदा तकंसह- eee शक्तिग्राहकत्वाभिमतः सम्बन्धः पद्मसमरतिदेतु- रस्तु, त्कायनवतारेऽपि बहधा एषोतप्रयोगस्य wW- सतिदनाचर तथेति चेत्‌, afe तवापि तरव विना त्रक्तिगराइकाभावात्‌ कथं पद्मसतिरिति qe न चैवं तत रव ॒शक्तिग्रहोऽपि स्यात्‌, अनन्यलभ्यस्यैव शब्दार्थत्वादिति, मैवं, wa गवादिपदेऽपि शक्धिग्राह- कत्वाभिमतादेवं विधप्रयोगादेव च्राताद्‌ गवादेः समृत्य इति भावः । "पद्येतरेति पद्मलेतरेत्यवंः, wate, done दोषो बोध्यः, शस्येति समगियमस्येवेथंः | सौर मादेरिति सौ रमविद्चेव- वज्वादेरित्पयः, तथाच पदोतरव्यारत्तत्वमप्यसिद्धमिति भावः । (तयोरिति अद्मत्व-सौरमविरोबवश्चयोरिषर्थः, “तदेति, यद्यपि खमारकखम्बन्ये सति सोरपि खरकार तकंस्य प्रतिबन्धकत्वं वथात्वादण्ंगात्‌ शक्यस woe शनि यज्यते, तथापि wae सति मियतप्रयोगविबयद्त्तिलमेद सम्बन्धः खा रकः स च सौरमविद्येष इति वावृप्थे | ‘aa श्वेति वादृ- द्यप्रगोगविषमत्वादेवेन्धयः, 'इूत्धनुमवाविति, शक्ठिवन्तस्याप्यगतिप्रसद्कला- डिति are) 9g शक्िमाहकत्वाभिमतप्रयोगान्र waceufate:, ब शब्दाख्यतुरोवखब्डे ofertas: | {ee मुभवौ स्यातां किं weet, तसात्‌ पदापौना निवता जतिः शक्तिसाध्या वा नियतसम्बन्धसाध्या वा इल्ति- साध्या वा, तच परिगरेषादिह शक्तिसाध्येव। न Vue shane, शक्तिसमारकत्वाभिमतादि सौरभविग्रेषवत्नादेः, ‘fa श्मेत्यापाततः, aga: प्रयोगविषयदरनि- बस्य Baa तकपिचाया अदृष्टचरत्वात्‌ waaay सम्ब- fuera शरो लेघोख थगपत्‌ स्मरणदशंनात्‌ wat च तदपे- wer प्रामाशिकलात्‌ । किञ्च प्रामाणिकं सम्बन्धमपश्यत आप्त तादृशप्रथोगाभावेन सम्बन्धाम्तरस् ATT AMAA] | श्रत- एवाप्ततात्पस्यमाशादेव मार्योपस्धितिरिति वच्छत शति दिगिति तं । “जियताः sant, “नियतेति प्रयोगादिनियामकसष्वम्ध- fe uf: प्रयोगादेव waa, तथाच व्यवहारादिना शक्ियहेऽन्वयबोधो Tae ग स्याश्च सादिदेवदत्तादिपदादन्वयबोधो नियतप्रयोगाच्वागादिवि चेत्‌, न, प्रछ्वेऽपि तुल्यत्वात्‌ । fad गवादिपदे पदाघोगनियतसब्मवित्वा- वष्छेदेग शक्तेः प्रयोगकत्वकल्यनादजापि तथा, afecare, (तस्मादिति, afeanafa शश्िप्रयोज्ये्य्चंः, तेन लाचणिकाथंद्धतौ ग afr प्रक्ोपद्धिविडारा शङ्कक्जापि प्रयोगकत्वाव्‌ । यदा निषतमम॑हेतोरेव astray ्यमिचारः। ग च समवाये पदादाकाश्द्धतो afer, प्दाधौनत्वेन भ्ाग्दबोधानुकूलत्वस्य षिवच्ितन्वात्‌, रवश्च “ग चेषादिशङ्कग waa इवि बोध्यं । अयिमसाध्यदयेऽपि सामान्येन eta अहिरेव खिद्यतौलखाङ, “परिश्ेषादिवि, निबवध्योगा दिसम्बन्धस्य शनिवावात्‌ wy- खादेखामावादिति मावः । “हेत्वमावादिति. च्क्तिणरयादुकूरब्रह्मनावादि- १०८ तत्त्वचिन्तामणौ पदात्‌ पदाथस्येवाइत्य स्मरणं A WHYTE कल्पनागौरवाच्च सम्बन्धिनं विना सम्बन्धस्याञ्मरखेन प्रथमं पद्‌थस्मरणस्यावश्यकत्वाच्च | पदाथस्मृते्च श- क्रिविषयत्वे मानाभावात्‌ उदृबुदसंस्कारविषयत्वाद्‌- यदि शक्तिरपि तदिषयः, तथापि पदा्थंशक्तत्वेनैव न्नातस्य पदस्य शक्तिस्मारकता न तु शक्िसम्बन्धित्वेन ाध्येत्यथेः । ननु पद्‌ायस्पत्यन्तरं wine ग श्रमः कन्व कैव उभयति रित्यत आह, "पदारयति सम्बन्धिरतेः अम्बन्ध विष धलामियमेम शक्रिदिषयत् नियमे मानाभावादित्ययेः(। न विति, तथाच ग्रक्तिखाध्यलेनेव नियमो न तु तच्छक्रिसाश्यलेनेति भावः | नतु पटान्तच्छल्ेति नियमः शकिमाचण वा आद्ये शङ्गितावेव व्यभिचारः we चेष्टापन्तिरवयवशरक्ररेव परम्परया पदमवस्मार- (९) सम्बन्धिखातेः सम्बन्धविषयत्व मानामावादित्यथं इति we | at, ततृकल्पने तु गो रवमिश्याश्, “कस्येति, (सम्बन्धिनमिति | यद्यपि संयोगादिपदभन्धस्रतै व्यभिचारः, तथापि सम्बन्धिघटितरूपेख सम्बन्ध wea तथा नियमः, शकछ्छित्वस्य सम्बन्धिघटिवत्वादिति aa) wai विस्रतश्क्तेरपि पदात्‌ परदाधेस्प्रतिः स्यात्‌ तथाच शक््ेऽपि संखा- सोद्धोध wan इति सामग्रौबलदेव विशिखस्मरसणं। ब च प्रथमं पदार्थास्मस्ये वि्ेषणन्नामामावान्न विशिशटख्मरण गवादिपदादपि fafas- खरुणाभावापत्तः। यदि च सरो तन्न हतुः पृव्वीनुभवरूपरव वा हेतुस्तदा प्रकृतेऽपि वुल्यमिति ग्रक्तिल्मतौ धभिचारताद वस्णमित्याह, “उद्‌बुड्धेति, निराकरोति, "तथापीति, तथाचानन्धगत्धा परदारच्॑क्घत्वेनैव wid प श्रब्दाखतुरौयखद्डे भातिश्क्षिवादः | foe अन्बवासिद्धत्वात्‌ । यदा पदान्रियमतः समतिनियतस- ग्बन्धसाध्या शच्धयापि समं पदस्य शच्याश्चयत्वमेव नियतः सम्बन्धः। अपिच कुमुदेऽववशक्तिग्रतिबन्धार्थं रूढिः। न च नियतपद्मस्मृतिरेव प्रतिबन्धिका, रूढिं कल्रात्‌ tareecry, शपि चेति, तथा "नियतेत्यपरावय- यवच्छिन्ना श्रपराभ्वयप्रतिबन्धिकेति यावत्‌ । न च श्क्रिख्तिः पदख्टतिवद्दन्याग्वयप्रतिबस्थिकेति भावः। मनु रूढ्िजा पदमर्तिने तच्च तन्छमपि तु पद्मङ्धतिरेबेति कथं विशिष्टा खतिः रूढौ fey शव्या श्य निषेधति, न चेति, “रूढ विनेति, पद्मद्धतिरेव प्रपि खरकं wear इति शशह्धिसप्रतिरपि शक्तिाध्येति ग यमिचारः। ग हि खश्क्िसध्येवि साध्यमिति are | ‘a त्विति, येन शक्षिनिरूपित- सम्बन्धस्य प्र ल्छिमि्त्वेन शभिचारशङ्ख स्थादिति मावः। खन्ययेति qerd- ्र्ेवान्यथसिडत्वादि््ैः। ननु पदस्यापि सम्बन्धित्वेन सारकता ग तु पदत्वेन मानाभावात्‌ गौरवाच | न च शक्िसम्बन्धितवेन पदं want न तत्‌ क्ञारकमित्यसचेराष्, “यदेति, उह्लबाधकात्नियत प्रयोगरूपसम्बन्धेग गार्षा न्तर; ‘Gey waaay: तेव शक्तिम्नमजन्यस््म- तरादौ ब ष्यभिचारः। wate शक्तः सम्बन्धत्वाब्दक्तियषटकाले तत्सम्बन्धस्यामि ` माने मानामावैः, तथापि we: खरूपतो wa नाग्वयबोघप्रयोजकं कि- न्वमुमवजमकतावच्छेद कत्वेनेति पदस्य तदत्वेव भाने शक्तेरपि सम्बन्धो area इति मावः | ब चैवं पदविशरेष्यकमेव सरणं स्याच्च पदां faterr- मिवि वाच्यं । हस्ल्यादिना इस्तिपकादिस्प्रतेष्छादिगोचरत्वादरनेन तदं शवं सं्ारोदो घकल्यमात्‌ | पदाथविशेग्यकसख्का रागन्तरमेव पदमुद्रोघ- whats कचित्‌ । ‘ete विनेति, उद्कयुकञोरिति मावः । “अतरवेति 77 ९१९० arafarataat बिना नियतस्मतेर भवात्‌। wa रवे न व्यक्तिवचनन्धा ` योऽपि | नैकं पदमेकटैकेनैव रूपेख प्रवर्तते wat न पद्मत्व-पडङ्कजत्वयोधौ रिति वां | अवयव-समुदा- ययोर्भेदात्‌ शम्बकर्णादिपदे व्यभिषाराञ्च। तहिं az देव ean नावयवशक्छिप्रतिबन्ध इति चेत्‌, न, ता- et काय्येतया fey खा खभावात्‌ कुमुटाग्वयप्रतिबन्धिका sa: शक्गिरख्तावेव व्यभिचारवारणाय तादृश्सखतिथिङ्गमिति भावः) मन्धेकं पटं श्त्यच्र म पदत्वं wae अपि तु faa तथाचेकं पदं योग-रूखोरन्यतरेटेव रूपेण प्रवर्तत इत्यत्र व्याप्तौ नायं दोषः रदत्यर्चेराइ, “खम्बेति, ana बञन्रौहा- वन्यपदा्थं रूदििसत्वादिति भावः । तर्दति, दतरान्ववप्रति- बन्धकरूद्ि-योगयोरन्यतरप्ररृन्तिनियमो न रूद्िि-योगमाचयो- रिति म व्यभिशार इति भावः) ‘anaaafa, प्रृतेऽपि a efs: प्रतिबस्धिका ्रपि तु स्मारिका सतौ यनाकाङ्कादि- समवदहिता तमनुभावथति तत्छमवधानश्च पद्म एव न gg परस्य मते वद्गुणसं विच्चानबङनो शौ योग-रूफिभ्यां लम्बकयंवत्‌ पुडबप्रतोः तेसिथेः | केचित्त लम्बक पदं कर्णाण्ये रू लम्बकवंवति यौगिकमिति wr कारत्वेन कर्गा यत्वेन च य गपदेव पवेत द्याः | 'तदरेवेति लम्वकर्णा दिपदवदेवे्य्थः, ‘eats, फशवलजेन कचिरैव प्रतिबन्धो ग sate भावः । अतापि प्रतिबन्धः कुमु दमभिपेख पडमोऽववा- श्ब्दास्यतुरो बखग्डे जाविश्ङ्किवादः | १९९ वंयंवायेकियान्बयेनाप्रतिबन्धान्नाना्थे च मानार्थानु- भवात्‌ नेक शक्यान्यशक्तिप्रतिबन्धः | यत्त॒ शअवयवशक्तिस्मतिकाले समुदायशक्िस्मति- नियमे हेत्वभावान्न तया प्रतिबन्ध इति । तन्न । समु- दायस्य तावदवयवरूपत्वेन सर्व्वावयवादेवोभयशक्ति- भतिसम्भवात्‌ मण्डपपदे तथा दशनात्‌ | अव पङ्कोत्तरजयपदं प्रतिबन्धकं गो-वलौवंवत्‌ पङ्जनिपदप्रयोगे waa कठृ विशेषपद्मपरत्वं वा ऽपौत्यन्यदेतत्‌ । अज च क्रियया समं तत्छमवधानाश्सया सडान्वय- दूति म कचित्‌ रूढः प्रतिबन्धकलमिति विग्रेषणप्र्ेपेऽपि प्रते खभिचार एवेति भावः । ननु सदु ्चरितात्‌बद चेप्रत्ययनियमा- देकरूद्िरेवापराग्वयप्रतिवन्थिकेव्यत श्राह, "नानेति, सेन्धवमा- नयेति यगपदुभया्तात्पय्ये्ेऽ्वयानुभवद गेनात्‌ सशदित्था्च- दिदिरिति भावः। मनु पोत्तरजपदमित्यज पदं वणः सचेत्‌ परतरान्धयप्रतिबन्धकः तदा चेषवद्‌ाधुनिकषद्ूतितपङूजपदादपि तदनुभवो म श्यादिति कल्पान्तरमाइः “गो-बलोवह्‌ ति । wee नाये पौनङकवापन्िर्मानं तेन विरेषपदसममिव्याहार एव सामा- Ve मानादिति ध्येयं | “मण्डपेति, न्यथा मण्डपानकैरि रूपएिपूव्विका कापि ग स्यादिति भावः । “खअथेति, तथाच ग प्रतिबन्धाथे -रूएठिः अन्दधासिद्धेरिति भावः | “गो-बलोवद दिति बजौव्दंपदसमभिख्ाइतस्य ९१ | ता्वचिन्तामणोौ मेः पद्मजनिविश्येषपरत्वं वा शखभावाहेव Fat बोधाजनकत्वं वा WAT इव रसे HRSA grea वा wean तेन FAS म धौरिति चेत्‌, त्च ज्ातपद्मप्रयोगस्य कुमुदसाधारखबोधो A स्यात्‌ । नं भवत्येवेति चेत्‌, किमबयवग्ुन्पन्नस्य | ततोऽधेप्रत्यय- रव न भवति, यडा TEMA पद्ममेवानुभूयते, We मन्दुरजादिपदादिव arama कथं नानुभवः, दितीये कुमुदमप्यनु मूयेता विशेषात्‌ । न खेवं TET शब्दस्य सामान्यशब्दत्वात्‌ तात्पय्येवश्चेन विशेषतः पद्म-कुमुदधौसम्भवात्‌ न Bisa वा waar स्यादिति वाच्छं। न fe प्रयोजनक्षतिभयेन सामग्रौ नातुभा- वयति । यदि च पद्म-कुमुदयोशतुल्यता तदा We न्यपद स तदितर विगरेषसमारकत्वमित्थरच्या ary, “ख- भावादिति। भन्ववयवानां शक्रिमल्वे कुमुद बोधजनंकल्वस्नभा वतोहि भानाजनकलसखभावतेत्धयवयवामामेव शक्रिङ्कष्टनमा ह, “श्रवधबेति, aire शौगवौ माचपरत्वादि बः, “तेनेति घर्मिकर्वनात इति न्वाया- fort: | “न चैवमिति, Ca कुमुद साधार र्ग बोधकत्ये, aes दिति मावः । "ब हौति, तथाचावयक्युत्पत्रस्य कुमुदा धारकबोधः स्यादेव सामयः artic: | कृतस्तद्ि ag wie: कुमुदे वा श्लथा सामान्व श्न्दत्वेगेवोमयबोधोपपन्ते रित श्या, “यदि चेति, gust दोषान्तरमाह, श्ब्दाख्यतु योयखष्डे जातिश्क्किवादः | ९९३ हौतपद्मप्रयोगस्य पद्मान्वथासुपपत्तिपुरःसरेव कुसु- दीनं स्यात्‌ स्याञ्च कदाचिद्धेपरौत्धं अतः प्म रूढि- रेव, RAS AN TAQ तथा TAA | FUT शक्षिदलिषम्भान्तरं वा शक्तरनुहवो वा Whaat बा तच RTA वा अष्ट्रं Rea! Ss: प्रयोगप्रतिबन्धकत्वं मण्डपादौ हष्टमेव । अतएव पहादवयवेः पद्ममेवासुभाव्यत इति, अवयवनियमस्व waar कुमुदे धी-प्रसीगो । अन्यथा रूढावपि बोगाश्न Rael Fae, यथा उद्धितषदस्य ग्रोगात्‌ wine wag कम्मेविशरेषे प्रयोग इति निरस्तं । शरणहौतनियतपद्मप्रयोगस्य | कुमुदसाधारणबोधद्‌शे- नात्‌, रूढिवादे तु सेव प्रतिबन्धिका मर्डपपद्‌वत्‌, चातस्य चावयवनियमस्य प्रयोजकत्वे पद्मे शक्तिरेव पद्मच्ानजनकत्वक्नानस्य शक्तिनिव्वाश्चत्वात्‌, उद्वित्प- “एवमिति अविश्व रत्यर्थः, Mmaefa, श्रमात्‌ पदादयमया- Feats, शधर्म्माग्तरमिति पदार्थाकरभित्य्थः, arcana’ अभि- भवादिकारवान्तर, wut, “वखवयषनियमस्येति पप्राु मबननकत्वस्येत्यर्थः, नियमगमंस्य धयोगकत्वे मानाभावात्‌ गेरवाष्, Www, “पद्मल्ागजगकात्वन्शषानस्येति, शक्तौति जनकतावच्छेदकश्रक्तिं विवा seared, लथाचाश्र सेव प्रतिबन्धिकेति aa | रट्धिखदे तु न ee: प्रतिबन्धकत्वं तशि योगरूत्यर्धयोविगशिषटप्रतौलिषिर- १९४ तश्चचिन्तामौ दे त्ववयवाथेः कम्मैख्ययोग्बत्वादेव arta नतु ear प्रतिबन्धात्‌ | अवयवाग्वययोग्धे खनिकेपि न प्रतिबन्धः योगेन खनिजेऽपि प्रयोगात्‌ 1 ww रूडि- यो गाभ्यासुदधित्पदस्य नानार्थतुल्यतेव उभाम्यामेका- यानवगमात्‌ । ननु खषहौतपद्मप्रयोगस्यावयवैः सह प्रयोगे पद्ममेवानुभाव्यत इति खभावकस्यनमस्तु | नचैवं व्युत्यत्त्यन्तर, खरूपसत रव प्रयोगग्रहस्य Vi. ग्रहस्येवोपसन्धानत्वात्‌ उपसगेस्येव धातोः प्रकर्षादि- बोधकत्वे, उपसन्धानं विना कुमुद बोधोभवत्धेव | Sat इत्यश्च wae शक्रिकण्पकलादमुभवजनमकतावच्छेदकं विना शअनुभावकलाभावनावच्छैटकतया श्क्िकल्पनमिति ara: | “मानार्येति, एकज वणं शक्िदयाभावान्तष्छलमिति दष्ट । STA ज्ञा पकसम्बन्धान्तरकश्यनं । . हेण वा योगेनान्धप्रयोगामावेन वा कश्यं, तथाचाद्येः न्ययासिडिमाह, 'वअयोग्यत्वादिति, uw असिदिमाङ, भ्योगेनेति | शक्ततावष्डेदकक- रूपामावादस्तुतो म नानात्वमिति विमावयन्राह, "तुख्यतेवेवि, “उमाभ्बा- fafa, बद्यप्यैवमुद्धित्पदतुख्यगोगक्तेमवया मख्छपपदेऽपि ल्या ज स्यात्‌; तथापि त्र रू्यर्थाग्वयानुपपल्तिपुर'सरमेव योगा्थंमागमिति fate इति वदन्ि। उद्धित्पदे तु कथं न तथेति चन्यं । गन्ववयवैः स sat? ग्एौतपद्मप्रयोगस्य waa समुदायेगानुमाव्त इति खभावकख्यने समु- दाये ufeta स्यादित ere, ‘a चेवमिति, ‘aera? waa प्रक्ति्रहापे्या शक्तियहान्तरमित्थेः, 'खरूपसत खवेति, ete गरब्दाख्यतुरषेय खण्डे जातिश्रक्तिवादः। ९९१५ यत्तु पदानां खार्थान्वयबोधसामथ्ये उपजीव्य कुमु- zara नागन्विताभिधानेऽवयवनियमः aera v- पजोव्यविरोधात्‌, किन्तु समुदायस्य कुमुरे खाथेत्वा- भाव एवेति | तन्न । रवं खाथत्वाभावेन समुदायात्‌ FASTA स्यात्‌ अवयवेभ्यस्तु स्यादेवेति | aa न fe पदानां खभावाधौनं Fuad किन्तु आक्तिज्ञानाधौनं श्रन्नातशक्तंरबगोध कत्वाच्छक्तिथमेण बो- USAT | तथाच TANT देवाबोधकात्ं HWA रेत्वभावस्येव TRAIT । धातोश्चोपसगी- श्ातोखेति, तथाच ay agate श्रक्रिरेवान्याङ्श्रस्योप- कम ~ + = चाताया wa प्रयोजकत्वादिति ate | उपसन्धागल्वात्‌' avarice, उपसन्धागं afinafafs शित्‌ । ग चेतददृचरमित्याह, “उपसगस्ये- वेति, 'उपसन्धानं विनेति wt water fee, yet satay sue nufgafaeibrent । “पदानामिति saat कुमुदबोध- TGR TITUS नावयवनियमः कण्येतेधः, ws सति कुसुदाबोध- मुपपादयति, “किन्त्विति, ‘mega इत्यनुषञ्यते, “खमिति, तथाच कुमु- राबोधाधंमवयवनियम wa करुते ग रूफ रवादिति भावः | “अगो- wae’ कुमुदस्येति शेवः | गोधकश्रक्तिमत्वाच्च पद्मवोधकलत्वमिव्यपि बोध्यं । a चोक्कप्रयोगयरहादेवोभयोपपत्तिरिति वाच्यं । गवादिपदे$पिः शक्तिविल- amet ue पदादनुपस्थितौ तेन रूपेणानुमवानुपपत्तेखेति भावः \ afe परदानुपश्धितप्रकर्षेस्य swage tea are, ‘orate, 'उथा- अरसङेतस्य नियामकत्वात्‌ यथा या काचिदोषधौ WASH स्यृष्टा सा विषं दन्ति तथा प्रतिप्रादकत्वावि- ञेषेऽपि इंश्चरसङ्केतिता खव शब्दा धम्मीपयोगिनः खभावात्‌ तददिषया एव ^ साधुभि्भा षितव्यमित्धादि- विधयः | Laas व्यवहारात्‌ उपमानात्‌ प्रसिद्ाथेपदसामानाधिकर श्यात्‌ WISN यव- ब्ररारेन्द्रादिशब्देषु वाक्यशेषात्‌ कोषात्‌ तद्भिय॒क्घेन्र- पश्विन्धादिप्रखौतश्चन्दामुशासनाञ्च तेषां साध्वसाधः विभाग रवाधिकारात्‌। aga “तच तत््वम भियोगात्‌ स्वादिति | “अभियुक्ताश्च ये यब्र यज्िबद्प्रयोजनाः। ते तच गुख-दोषाखां चाने wife सताः” ॥ इति) त॒ च साधुत्वे सिदे शब्दानुशासनं तस्िंख सति श्राप्नोपदेश्रा दित्यन्तेनेव, जिप्रमाणणोकथना द्‌ वशिष्टं ` जयमेतत्मपञ्च- wufa यव-वराहादौ aire व्यवहारयोः खत्मतिपकितथो- रेकतरस्िनश्नगुक्खतर्कोपस्थापकतया व्यवहारादेव शङ्िहः स- चानुमानात्मा कोष-ग्याकरण्े तु श्ष्दविधया प्रसिङ्धायेपदसामा- मावात्‌ सव्बजैवेन्यरसङ्धेत eons । ‘katie, aga, “aioe लाकरोपमन-कोषःप्वाक्छ-व्यवषारत ख । वाक्धस्य गे षादिषतेवंदन्ति सान्निष्यतः सिद्धपदस्य zen” इति कोवादेरप्रोपदेग्त्वऽपि गो-ढबन्या- 82 que avateutaat तङ्धौरित्यन्धोग्धाश्रयः, पूव्वेपुग्वेशब्दाग्वास्यानेम ATH त्वमवगम्य उत्तरोतच्तरागुशासनप्ररक्तेः | सर्गादौ भम वत श्व तत्मखोतव्या करणादा साधत्वनिञ्चयेनं उत्त रब्धाकर खप्ररत्तिः। विश्राम-विखमश्चन्दयोख arya पाखनि-चन्द्रगोमिव्याकर शविरोषे “वो अनेर््िकय इष्यत इति महाभाष्यकार बचनादुभयमपि ary! नसु मैादिशब्दानामौश्चरसद्धेताभावादसाधुत्वे बज्ना- दौ न प्रयोगः स्यादिति चेत्‌, म, “aredoefa fom माम कुयादित्यनेन सामाग्धतस्तेवामपतौशखरसङ्धेत- विषयत्वात्‌ | AQ वासुदेवशब्दस्य बसुदेवापत्य श्याकर खेन ब्युत्पाद्नात्‌ सेव साधुत्वं न त्वाधुनिकस- ेतविषये। wa तच प्रशति-प्रत्ययविभागपरिकख्य- | मा ween, तहि गाव्यादिशन्देऽपि तथात्वं ware तीति तस्यापि साधुत्व स्यादिति चेत्‌, न, “art भाधिकरणश्छविधथा वा शआ्राप्तोपदेश्ोऽनुमानं नेति, were ज तेच सम्भवत्येवेति. wa) श्रहृति-प्रत्येयेति, वासुदेवा रिपरं nef, ‘cee: विभ्यादिः, यथाशरूयमाणटसन खुततः कख्यत दत्वे, "तोति, "गावौ तिपदं प्रशृतिस्ततो विभक्रिरिति तापि ब्व दीव्यथः, ‘seu दति, तथाचायंवत्वेन(९ चेचादिश्ष्दष्यालोति (नण भामा म्मा (९) तथाचायंपरत्वेनेति wo | MATT रोयखक्डे ifaw lars: | dur: {इनि पिता ara aeinfefs सामान्यतः तस्येश्वर- सङ्ेतितत्वेन तस्य साधत्वनिश्चयात्‌ व्याकरणस्य afe- भरेषविष AE न तु WANS तथा । अव ATS- कारसङ्धेतितशब्दादश्वादिषु सङ्केतितगवादिशब्दादा कंथमधैप्रत्ययः शक्ति-तदारोप-दत्यन्लराणामभावा- दिति. चेत्‌, न, Fa शब्देन उपस्थितेऽर्थे मवादिशब्द्‌- सद्धेतय्र हः तस्मादेव गवादिपदेन स्मारितादर्थप्रत्य- यात्‌ चेष्टास्मारितपदादिवेति सम्मदायः। अच वदन्ति, नेश्वरसङ्धतितत्वं साधुत्वं तस्व निष्यृति- योगिकत्वेन way सव्वेस्य साधुत्वापक्तैः। नापि यः weg: यवेश्वरेख सद्धेतितः स तच साभुः गौख-लाध- ब्रहतिवमतो विभक्भिकन्यना यक्ता नतु गावोगरब्दे तस्यानयैकत्येनं प्रतिषादकल्ाभावादिष्यथेः । शक्रोति, शक्रिरोगखराभिप्रायः, परा- भिप्रायनिखयारेव भन तदारोपः, शह्वभावादेव न टश्यन्तरमि- we:, "येनेति, ae पराभिप्रायभिख्यः ATCA धिमशब्दप्रयोमे तु बात्‌ एचगुपन्धासः। शव्याकरशस्येति, वास्देवग्ब्दस्य सार्थकलया प्राति- घटिकाथिका रौविमक्िविधानादिति भावः। arent नदौ-श्द्यारि- nena, “वदाशोपेति, विधेषदश्रगादिति भावः। ननु षदलाधुतवमिशं साच बाधत दाधादावस्ाप्तावपि ब ete: | न च बाधतोत्याशावतिखानिः, TMT Taw साधुत्वात्‌ । समुदाये शरत्यमावादिति we ब्रूयात्‌ वदा, ‘quia, gent gaa साधुत्वे गच्चादौ प्रयोमापत्तिरित्वयि बोध्य | ६५२ सत्विचिन्तामयौ खिकयोरसाधुत्वापनेः | Bae: प्ररूति-प्र्यययोः बाधति-ग्रामगाम इत्यादे साधुत्वापत्तः | बाधतौत्यादौ ससुदायस्यासङ्कतितत्वादसाधुत्वे बाधत इत्यस्वापि साधुता न स्यात्‌ प्ररृति-प्रत्यययोः प्रत्येकं सङ्धेतितत्वात्‌ अन्वयस्य प्रत्येकशक्तिलभ्यत्वात्‌ प्रत्यत प्रति-ग्रत्यय- समुदायो न साधुः स्यात्‌ समुदायस्यासङ्कतितत्वात्‌ दे शरसङ्केतमन्नात्वापि व्याकर शब्युत्पा्त्वमवधायै सा- भुत्वग्यव्ारा्च | शक्तत्वं साघुत्वमित्यपि न, Hace AMAIA | SATAN) व्याकर खब्युन्धाद्यत्ं तदारोपः, एवं करिद्टत्यन्तरमपोति भावः । गन्बोर सद्ेतवला- Hearst साधुत्वं तश्च सादात्‌ परम्परया वेति क ate gufafwwaray दोषान्तरमाइ, "केवलेति । मजु पदखाधुल wefan बाधतोव्यादि वाक्यं ABN अरन्यदे वेत्यपरितोषारार, खरे ति, ‘una’ सद्धतितलमित्ययः, शब्याकरणेति, wereaw: हवरषडतितलं ेत्तिमत्व वा पदसाधुलमिति न am केवल घा- ~~~ Se EE ~ - मौमांसकमतभाद, “शक्तमिति । न च cata मामत्वेव शहल- सम्भवात्‌ “साधुभिमौधितव्यमिन्धादौ व्याव प्रसिडिरिति ae) Te ` घ wife: तच तत्‌ राध्विति तत्र््ात्‌। रेति मौखादयग्यातेरि बधः | म च ढल्तिम्वं तश्च, साधुत्वसामान्यस्सेव wees ्चव्याततेरिति | तशव घाकधसा्ार मेव सिडान्तलश्य माद, 'वयाकरजेति, ae: कम्मत्वमि- mrt च साधुल्बमिशमेव आअकाङ्कादिममं qatnege मतामारोव WR ree Mifare: | dus साधुत्वं यः शब्दो aferere व्याकर खव्यत्यादितः स तच साधुः | WALT गावौशब्दोग्याकरणोक्षवयुत्पच्या यमर्थं प्रतिषादयति स तच साधुरसाधुर म्यच नालमप्य॒ला- दयो बहलमित्थादिना वब्युत्पादनात्‌ | केवलग्रकति- प्र्ययोव्वाधति-ग्रामगाम इत्यादेश न said तत्प्योगस्यानमिधानात्‌ निषेधाच्च | गौख-खाश्षखिक- ara यचा प्रतिपादकत्वं तद्व्यत्यादनमपि तच तथेति तयोरपि साधुत्वं तस्माच्छक्तत्वमौशख रसङ्धेतितत्वं वा धृतवापन्त : । म चेष्टापन्तिः, केवशस्यापि यश्चै प्रयोगापन्तेः तदर्थमेव साधुत्वविचारण्वादन्यया प्रतिपाद्कला विशेषे तदिवारख् काकदमवि- शारत्वापत्े, प्रयो गख वाक्यसेवेति तत्छाधृवमेवं इ fear तन्नश्वर - खद्धेतितत्वमसश्मवादतो व्याकरणगुल्पाद्यलमेव साधत । किञ्च are साधुत्वाय तस्सावश्यं तथा निन्वाच्यत्मतो न पद साधुलाय WeUT- न्तर । यन्न॒ पद्‌ खाधुतव शशवरसद्धेतिवमन्नावेत्यादि दूषणं । तन्न । arma व्याकरणबयुत्पादनष्टान्ञानात्‌ प्रातिपदिकलान्नाने प्रत्य यान्चानादिति । "नाक्लामपौत्यादि समाधिसौकर्याद्‌, केवशस्या- गोध्यं । tnfucenfranage, नान्नामपोति, खच विमर्धिगन्य- स्यापि यच्वादौ प्रयोगमाह, केवलेति, रवश्च यद्यपि वाकमसाधुल- भाक्मेवाच are इति पय्थैवस्यति, तथापि छवन्तादिमाचस्य पदत्वाश्यप- अमादुमयसाधारर्ं बोध्यं । “गौयेति, यद्यपि गङ्ायामिच्ादिपरं न AT व्थाकरखेन शुत्पादितं तथाप्यथंवतः सुपो विध्ानादथंवश्वेन सामान्धतख्छजापि १५७ वच्वचिन्ताममौ MATA साधुत्वयवहारात्‌ न्ात्वाप्यव्यवहारार्थं न तत्‌ साधन्वं किन्तु व्याकरणपरिहौतत्व-तदमावा- waa प्रामाणिकानां साध्वसाधुव्यवहारात्‌ लाबेव ते । म ख साधशब्द व्युत्पा द कत्वमेव BATU इत्या- marae, शब्दगुख-दोषविद्धिरभियुक्तैः प्ररति-म्रत्य- यादिकस्पनया शब्दाम्वाख्यायकष्य व्याकर खत्वात्‌ | न थ ara सिद्धे व्याकरणब्युत्पा्यत्वं तदुब्युत्य न्व साधुत्वं इत्यन्योन्या श्रयः, पुष्वेपुव्वव्याकर खतः साधुत्व- मवगम्य उक्षरोतच्तरव्याकरणेन व्युन्पाद्‌न मिन्युक्तत्वात्‌ | नतु तद्चौजनकनावनष्छेदिकायाः शक्तः तज्गोजनकता- विषयकेश्च सङ्केतस्य वा न्नानादथेप्रत्यय इत्यावश्- कत्वात्‌ लाघवाच तद्खौजनकत्वन्नानमेवाथप्रतौतो हेतुरस्तु fa शक्तरोखरसद्धेतस्य वा waa अन्यथा साधलाद्धिभत्षन्तस्य व्याकर एव्य॒त्पा यलेनाथेवल्लात्‌ प्रातिपदिकाईि- भक्रिविष्ानादतो मार्माग्रश्य याकरणागयुत्पाद्यलेऽपि उतेरभावा- दिति Gi शक्तावन्योन्याश्रयमा श्रद्ध निषेधति, "न चेति, शब्द शरेति । wayward दोषवत्वश्च साष्वसाधत्मिति त्थवान्वोन्या- aaa wher, व्थाकरणातिश्यातेराह, weet) ग च व्धाकरओेकदेग्े- ऽतिब्धातनिः, तस्यापि व्थाकरणतवात्‌ | सिंहावलोकितन्धायेब तटस्थः wr, ‘afefa, ‘watis सामाविकसम्बन्धर्पाया इख, खन्बयेषि | नन्दे ब्दाख्यतु रौयखष्ये नाति भ्रक्तिवादः। uy मौमांसकस्य afamarcinaanaanfasaace- wamatfafa afwrdaenfe कारणता a स्यादिति, अतरव लौकिकानां गक्तौशरसङ्ेतान्नाने- पि इड्व्यवहारादथेन्नाने शब्दस्य जनकत्वमवभायै भग्र शब्दादशप्रत्ययः। न चेवं THA गङ्गापदात्‌ बिशम्बिताथेधोनं स्वादिति वाच्यं । लाक्चशिकस्याननु- भावकत्वात्‌, तथात्वेऽपि तौरन्नानजनकत्वेन wea म तौरन्रापकन्वं किन्तु प्रवाह न्रानजनकत्वेन शाष- वात्‌। अथ च्रानजनकता ज्नाप्यसम्बन्धाधीना प्रत्य- Wel तश्रा दशनादिति सम्बन्धत्वेन शक्कि-सङ्कतयो- ee PO ee =-= ts श्रयलमभिति वाच्यं । ध्मजनकल्वाधम्भेननकलयोरेव गए-दोषलादिति भावः | उत्पत्तावन्योन्याञ्रयमा शद्धा निषेधति, "न चेति, तद्खोजन- कलं तद्धोजननसरूपयोग्यलमेव यदि खरूपयोग्यतावच्छेद कोध्मः शच प्रातिद्िकेन ङूपेणोपल्ितो इतुरित्य्यंः, तेन रूपेण ग्रहे व्यभिचारान्तरमाह, “रतएवेति । "न विति, डेतरित्यन्त we: | वमिदटसाधचगताश्चागमपि wat भ स्यादिति चेत्‌, नानोऽसि, महि मौमांसकस्य ततृसामयौवैकल्यमेव, किन्तु तल्मवत्तकतायामनगभ्वुपमममाच, अच प्रक्षि-शङ्गतयोरन्धोन्यस्य बाधात्‌ वज्ागासम्भवेन व्यभिचारादिति | रवङपि श्रह्ित्वादिगा तनन्मागहेतुत्वमश्युपेव | सम्बन्वत्वादिना ater . Rave दोषामावादिति | खतदभिप्रायेशेवाह, ‘aaa, ‘areyfe- सेति तथाच ब तद्धोजगकात्वं wats ब सखामम्मौतौल्यमिति fae &५९ ; बस्वचिन्तामबौ शन्यतर सिदिरिति चेत्‌, न, तदौजनकर्वेन च्रातत्वस्यैव सम्बन्धत्वात्‌ | न अ तद्धौजनकत्वमेव म TPA सम्ब- anna विनेति ai तवापि ज्ामजनकत्वज्चाने- नेव प्र्यश्षादिषदजापि सम्बन्धत्वेन शक्िकल्यनाव्‌, अन्यथा अन्योन्याश्रयः amare सति ज्रानजन- चारन्नानं तस्मिन्‌ सति सम्बन्धत्नानात्‌। यथा्थतद्ीज- नकत्वन्नानं यच भवति तज ATS सम्बन्धोऽख्येषेवि चेत्‌, अस्येव waa तद्ग जनकत्वेन wae पव्वैमपि सत्वात्‌ । रु्तावतापि शक्तिः सङ्धेलो वा सम्ब ans तथात्वेऽपि ave नार्थप्रत्यायकत्वं ati वात्‌, किन्तु तदिषयधीजनकत्वन्नानस्येव, रवश्च wet- जनकत्वेन Wi UIs यदसुभवं जनयति तस्येव तच ume न तु शक्तेरौश्वरसङ्धेतोषेति | उच्यते । देव- “देवदन्तेति, तद्धोजनकलत्वं जनमनयोग्यता खा च तदवच्छेदकोध्ै इयः | गमु शक्घत्वेगानुमावकल्वागभ्युपगमे तदेवाखिडधमित्धत wy, 'वथा- लेऽपौति श्तिद्धानोयतडोजनकल्व चागात्‌ पूर्वो पद्ितौ चाप्यसम्बन्ेव लौरधोरन्धथासिद्धेति wet विलम्ब cath, “पूत्व-पूर्वेबामिवि । ay May चानं तथासमाकमसम्भवात्‌ सर्गादावौ खरसयेव वाच्यमितोच्छातौख- fafa चेत्‌, ग, त्ञोजनकलवश्चानस्यरो परि्ितत्वेन तेव amare | Te रतदखर सादाद, “रतावतापोति, “रवद्धेति, न Banged जहमा- दत्तिः, ददत्वादिति मावः | 'देवदस्नादिपदादिति | ag गब्रादिषदे ape शष्दा स्यतुतीयखण्छे भातिश्क्िवादः। - १४७ द्तादिपदादभेवुहो सङेतन्नानस्व कारखतावधारखात्‌ अन्यापि AKAMA! न ऋस्माच्छब्दाद्यमथा- तदवच्छिन्ना वा सेत्युभवथा तद्शबेन्नानमपेचते तजन्नानमपि न WIG मानान्तरस्यामावादेवद्तादिपदे सङ्ेतश्चागस्य हेतुत्वं यावन्राव- Wea saat मवादिपदादर्थंधोश्ति afante wgawm ब हेतुः किन्तु तज्धोनवकलत्वश्ानमेव । ब च देवदन्तादिपदे -वस्यापि afar इति वाच्यम्‌। अस्मादयमयो stew इति apa aut वज्धोभगकतवविष्रिङस्यावष्दे मागात्‌ | न चेतद्थ॑ चागमेतच्छम्दभन्य- व्वेगेष्छाविषय इति wat कथं तद्भानमिति वाच्यम्‌ । कतौया्थंप्रकारतव- मागवदेधिष्यमानस्यावष्छकत्वात्‌ खातरग्तवेय तु वैश्यं ग मातमिन्न्धदेव - दिति चेत्‌, अभ ब्रूमः, खातग्तेच त्धोणगकलवैरष्ावगा हि ्ागसेव परेड हेतुवबा dieters भ ॒तङ्धौजबकमिति विद्ेषदश्रनेऽपि wwe बु Taqwa wefan इति चअ नेऽपि wufquefiequraraceqqanafe: | यदि च म त्र agit पार- wee Tage वदा प्रशूतेऽपि तुल्यं तस्मादिदं तडधौभबकमित्ाकारकं आमं तद्धेतुरिति वाच्यं वच्च देवद ्षादिपदे व्यभिचार्येव तदिदमाङ, “तद्‌- awe वा सम्भवादिति | न च सङ्गतच्लागस्यापि अभिचारः, सङ्खेवत्वेन वभच्चागहेतुत्वस्यानभ्युपगमे वेन ete शभिचारेऽप्यदोषात्‌ तडधोजनकता- च्छेद कत्वादिना च लभ श्चागहेतुत्वस्य पुव्वमपि सम्भवेन तेन रूपेण afa- WMATA WUT शाघवावतारपूव्वं मेदाग्रादेव प्रनिर्नातेति afa- ारादिध्रिटश्चानं sagt स्यात्‌ । यदि च लाघवात्तदधतुत्वे गिखिते पूवव मपि दत wa प्रङत्तिरसभदिति sear व्यभिचारावकाश्नस्तदा देवदनादि- मदे वद्धैतुत्व निथये पूव्वेमपि वड्धोजगकवावच्छेदकलत्वादिना सद्ेतश्चानादेव तङ्ौरमवदिवि among तथेति ga तदिदमाह, “अन्वचापि तत्कस्यना- 83 {ys avafarnterat योग्य इति aay ae werd विना ततस्तदर्थ- विग्रेषाकारेण प्रत्येकन्चानव्यभिचारष्योक्रवादिति। azat चटानु- भवभनकतावच्डेद कथध्ोवटिग्याकारकः शक्तिग्रहः ख एव चावच्डेः द कधम्मेः पटाथंसम्बन्धरूपस्च, तथाच तथा श्क्िग्रहे तत्सम्बन्धिता- दिति। इदन्तु fart देवद सादिपदे गथा तद्धोगगकत्वादिश्चावं तथी तौ जगकतावच्छेदकत्वादि पका रक्लानमपीद्यञुमवसिद्ध, तजश्चानेगेव तद- वण्डेद कतया तनरिर्व्वाह कसम्बन्धत्येव वा ताकर्पमात्‌ किन्तु विरीवप्रकारक- egrurnts ततोऽथ परयः, तदिदमा, “न छाखताच्छब्दादममरं wae इति, ‘werr agaegtd विगा ततखतदथंप्र्य इति, sere तादृश्सङ्केतश्चागस्य खमिचारो cate एव गवादिपदे श्थवद्ारकाले तभ्‌- wren, तदिदमुक्तं “लौकिकानां शकतोग्वरसद्कताश्चानेऽपि caer हाराद्यंश्चाने ब्दस्य भनकतल्वमवधार्ययाये wee इति | किदचेवमपौ- ऋरेष्डारूपसद्रतश्चागादेव शाब्दबोध दति feared Saas | न च सद्व aman हेतुत्वं तच्चाधुनिकसङ्कुतसाधारणमितिं वाच्यं | अवादावाधुनिका- ादिपदसङ्कतस्यापि शक्तित्वापत्तेः। न चेष्टापत्तिः कथमन्यथा शास्त्रकार सद्कुतितनदौ-श्यादि पदानां प्रातिपदिकसं चा स्मात्‌ इति ae) मवारौ गाद्यादिषदस्याधुनिकसङ्कतसम्भचेन WHAT STUNT । तथाच साध॑ साधु्यवहारोष्डेदः | GATE श्वेाङ्भारिसपदादिव ततोऽथ प्रय दक्षं । wag an प्रातिपदिकसं्लाविर्हेऽपिन छतिः, eae वा तथात्वं । भ च सादिपदेऽपौन्रेष्डेव स्ुतस्तनश्ञानादेव चां पथय इति arg । थाः निकसङ्केताक्नाने तर्तऽचप्र्ययागुदयात्‌ arnt न्रे ज्छाश्चामं विनापि तदुदमाच्च | किष तज श्नानात्‌ ततोऽथ प्रये नियववपदविषया मगवदिष्छा ग निर्वाहिका aquest तस्याः लाधारयत्वात्‌ । भ चाधुनिकसद्कुतच्चानादप यतो wethitefern प्रागपि तदिष्छा वसा अगागतविषयत्ारिति : श्ब्दास्यतुरीवखब्ये भजिश्रकिवादः | ue प्रत्ययः, Weary cat तङीजनक्थस्य तश्भरस् वा असम्भवात्‌ | सादिपरै तथा अभादिषपरे al प्रत्ययस्य अर्न्य॑बापि भावात्‌ न॑ तत्कष्पनेति चेत्‌, भ पदल्वस्वेब प्रयोजकत्वे सम्मति तच विशेषे गीरथात्‌ THA रव Fer sie: तात्यथेनिव्बाहकत्वात्‌ अरन्धय वच्छेदकोत्तरघटलश्चाने Tafa सरणं शम्बन्धितोवच्डछेदक- इस्तिलावच्छिश्नतवग्रहे दस्तिपकख्तिवद्‌ च्छे दकत्रेन atic: अम्बन्ध शक्रिरूपपटार्यान्तरं वा भगवदिष्छा वा पय्पैवस्यतौतिषन्दडे इच्छायास्लयालकल्यनात्‌ खव कख्यते क्र परायाश्च तस्यान्त दिष्डाया- WAT खाघवादमुगतलाच्च भगवदिच्छेव कर्य Cas: | भनु awe afe तादृ्रतदिच्छायामाधुनिकसङ्केसक्लानमुपनौव्मिति ae: itengq तस्मात्‌ सादिपदे अाधुनिकसद्केतक्चानमगदिपरे च त्ौगनकलै- we वि्ैवसामयौ सामान्यसामयो च योग्यतादिश्चानमिधेवाख्तु । ग च गौरवं, प्रामाणिकत्वात्‌ | ग च तङ्धोणगकतावन्डेदकाल्वादिना bacaga- धामेव ay faittwerrafefe are) atone) म च सादिपरं लेप्तलात्‌ तयेति वाथ्यं। तेन रूपेण तधा श्चक्षश्यगादिति । ग च awl: भनक ग पलोपधघानं प्रथमं दुर्निरूपत्वात्‌ किन्तु ख॑रूपरयोग्यता तदवच्छे- शक्रः aga ण्व सादिपदे क्लुपत्वादिति वाचं । लथापि arate मानाभावात्‌ weave | ग चावच्छेदकाग्रहे वदेव दुर्ग, अवचटेदक्रस्य दशारि-मथिवद्भावात्‌ तदिवयत्वेव तचपष्यहेतुत्वादिति । भूव्वैमिन्प- wee ggawast वदिषरत्वासम्भवादिन्धमि बोध्यं । (तात्पर्येति, खा- ९९० | _awfantadt J प्रतियोग्युपस्थापकत्वाञ्च | लक्षणा च TA wy TWAIN वाश्चसम्बन्धोपश्यापिति वा- बधाथोौम्बयः, यथा WATE इत्यज गङ्गापदस्य MU तदुच्यते, ^ वाश्यस्यायस्य वाक्याथ सम्बन्धाजुप- OMA: | तत्‌सम्बन्धवशप्राप्तस्यान्बयात्‌ ATA” ॥ सख्येति favawe व्यावश्याप्रखिद्धिरत wy, ‘ewer चेति, सन्बमतघाधारणं खणासरूपमार, "यजेति, वाच्यस्येति, ‘arene सन्नन्धारुपपन्निः' विेथायंऽन्वयादुपपन्तिः । एतेन “विधौ न परः mare इति खचितं न च aturefiente:, aver अषि लचणाप्रभेदलात्‌ ATTA ATTA SETA गो-वखोवहन्या- यात्‌ गौण-शाचणिकव्यवहारोबलोव्हष्याइन्तस्तोगवौदच्च ate ग्याठक्विेषस्याये fret ग तु खणे, Wee तस्य दकखेवा- TURAN | Sat गौ षयुपथारादौनां भेदेऽपि विभाजकोपाधिरवं wifefs te) ay मुख्येति व्यचंमव्यावन्तकत्वादित्त ere, "ल्वा चेति, waqrad तद्याढन्तं wae मतान्तरेण बोध्यं । दवं afee- शश्तशापि स्छडेव शच्यभ्नमरपमदधघटितपरम्यरासम्बन्धेग feta मधुपार्थापस्यापकलत्वात्‌ WHATS लच्तणात्वात्‌ | ग च WANT: देव agufafa:, दिरेफपद समभिव्यातविमह््यथंस्य तजचाग्वमप्रसद्ा्‌ | 'वाच्येति, ‘area सम्बन्धानुपपत्तिः विधेयार्थेऽन्वयानुपपन्तिरि वाङः। afer, लिढादिणक्चयायां तदभावात्‌ । ग॒ ग विधौ परः wet, सल्विभक्षिवदच शचलानाधकामावेग तत्रवादस्याप्रामाशिकत्वाव्‌ तचा श्ब्दाख्यतुरौयखब्डे नातिश्रक्तिवादः। १९१९ दति । अथ att शक्किरेव शक्तिग्राहकव्यवहारस्य मुखय-ल्यसाधारणत्वात्‌ पदानां सम्भूय वाश्यार्थान्ब- VHA: पदजन्धोपस्थितेः शक्तिसाध्यत्वात्‌ । अन्यथा न तच शाब्दत्वं तात्पय्य वा तयोः शक्षिनिय- तत्वात्‌ | तीरे यदि तात्प्यमवष्टतं तदा afa- व्वौहकन्वेन शक्तिरेव कर्पा कप्तत्वादक्षादिपदवना- माथेतेव युक्ता न BETTI करुप्यत इति । उच्चते | गङ्गापदस्य श्षशौयलोरादि सखेव प्रत्येकं अक्तिकल्यनं तद्‌ ग्रहार्थ लछषणौयेषु प्रत्येकं खदधव्यव- हारान्तरापेश्ा स्यात्‌ तथा च गौरवमननुभवश्च, साधारण्डोभिरक्र इति दे एव ait विवक्ति अये तु erate शवणसुक्ठ, लित लकचणा तु स्एुटेव खल्या खच्छपदः सम्बन्धमन्तरभाव्य दिरेफपदेनार्योपश्चापनात्‌। नच रच्छपदादेवार्योप्थितिः, दिरेफ- THT HA ATR AT TA पितभमरपदानुगतस्ञाधेगोधकले श्यत्‌- पल्तिविरोधारिति ara: 1 “बम्भूषेति, खाशणिकले लननुभावकतथा aay इति भावः। हेलन्तरमाइ, "परेति शाब्दबोधानुङूलपद- जन्योपस्थितेरित्थयेः, अब सकारः WE, "खणो यतोरादति। वाक्याथ पदं तात्पग्येविषयपरं बोध्यं । acer शङ्कते, “शेति, हेतवन्तर- are, “पदानामिति, लादणिकत्वे अननुमावकतया तद्भकृदति मावः | gency, “पदेति, श्ाम्दबो धानुकूलपदजन्धोपखितेरिथः, ay €4z, ` कत्वचिन्तामयौ CAM तु शकधसम्बन्धस्वरूपेका ल्चयोयविषयकड SWAIN चेति लाघवात्‌ सेव युक्ता। म च गौरबमपि माय्यं प्रामाखिकत्वात्‌ -खथ्यत्वामिमता- न~~ ग च श्छसरसलस्छ प्रथमशखणाकश्पभकालेऽनुपल्वितिः, तदान शरक्रिकश्यनेऽपि यदोक्षगौ रवप्रतिखन्धिखदा तत्कश्पनमित्यये सुट Rafa भावः। किती वेति, वर्तः TUTTE सम्न्धिखारकलशच (= अकारः पुरीम दति, | (ल्तंण fafa, नमु उक्िरमोन्रोष्डास्त्म- तया AAT यकाच। नच तौरादिखम्बगन्विभेदात्‌ see, लच्तखायामपि तुल्यत्वात्‌ पुरप्रतियोमिकतौरादि सं योगस्य खरूपतो ऽपि गानावाष | हाकधसम्बन्धत्वेनानुगमे weary तुल्यत्वात्‌ | रतेन शव्धसम्बन् सस्य सन्बगन्धिद्छारकतवश्च न कण्वं लतवात्‌ Tea शाष्डषोधा- qyed wera कयते म तु प्रक्तिरूपधन्भिकर्पनमिति fare, ater aft grag । ग चाङ्मादयमर्योां बोध्य दव्याकाषा शकि सादृश्य चाङ्गप्तेवेति वायं । गङ्ापदात्‌ तौराग्वयबोधे सव्व विषबवया वस्याख्ावृ्त्वभौयाव्‌ । भ च लाक्चणिकस्याननुमावकतया न तथात्वमिति ` are | Gaara आननुमावकत्वे wre: तस्मिन्‌ स्यननुमावक- वमिति | अव तमः, Sra एिभ्मागुरोधेनं तादृ शेष्छामाचं न शक्ति किन्तु सम्बम्धत्वगर्मां प्रगुक्षा वथाच Tat त्तदनन्ततौरादिमानासम्बन्धतव न्प तच्णन्धस्तेः MTT TTT RTE et acd wad ख SH सम्बन्धस्य तदमुकूलत्वमाज्रकल्पनमिति | किच्च AAA GN बदितरपदेस्ाृध्राजुमवोषपनतौ तस्यां तादृ प्राकारत्वमजग्भेव कस्यमि्वि Bed । अदि च गान्धथा तदुमपसिस्तदा प्रामाणिकतया मौरवं परमि : स्यादेव | तरव ARAM निराक्षसेति, “न चेति, पामाखिकत्व प्रब्दाश्यतुरौथखण्दे जातिन्नक्तिवादः। ९९६ ग्वयवोधस्य wis तदग्रं वा विमाजुपपरेः लश्चशाथा) af कारखतवाग्रहादिति aa) whe विनापि तौरान्वयबोपोपपत्तेः | तवाहि ब्युन्यकोनिरूपितात्त- भावस्य. गङ्गायां भोषः प्रतिवसतौति नाकं त्वा दिकशति इदं प्रमाणं wri सम्भवति चेषं ता, यज्ञा waa पिधेष्टोत्यब कम्मत्वापन्ने दारे अध्याष्ते योग्ये इतरपदेः खाथीन्वयो बोध्यते तथा शया गङ्गापदस्मारितमुखयाथंसारिते AT योग्या- ग कश्यं HAT] तच्न्यरतेः शब्दबोधानुकूललं धम्ममाजं कश्यते म तु शरङ्िधभिष्यपोति ered! किञ्च गङ्गापदजन्यतीर- खतेः शआम्दबोधानुक्ललसुभयपचचसाधारस्यात्‌ कृप्तमेव AVY BUM: कारणत कप्त शक्धसम्नन्धजन्यल Tet न लद्घुप्तशक्नि- भन्यलं गौ रवादये मम Haase एव faa.) शष्दआाविणोऽर्यानु- भवादर्थापत्या fe कारणता AUT कत्नायाश्च तस्यामवच्छेदक- मेवा, ‘nafs, दं परमामिति, तच्च सम्भव विधिठेकार्थाजुमावकं- faafa बोध्यं | ‘qurgs इति, रतश्वाध्वादइारमतमाभित्मोक्त । vere: WANE ST वदुपपादक न्ग्दत्येनाच्चेपात्‌, AY णएक्-लाच्खिका- साधारणमिति, शक्कत्वेनानिखयात्‌ तश्थागनुभावकतवा इतरपदेरेवा- न्धयागुमव इति भावः | वयेति, शक्तिपयोग्यपदार्थीपश्ितिलेनेव पथो- भवत्ये न तु ्र्ठिणन्यतवेन.। अनन्धथासिद्यंशयपरवेशरे गौरवादिति मावः । wera चाचाण्वयप्रतियोग्यस्मारकतथया निर्यापारतवेन wey १९४ तष्वचिन्ताभमखौ aifga xacue: खार्थान्बयवोधोऽवापि सम्भवति दति ततोमुश्याथैस्मारितवे mt धोधादिपदैः खार्था- न्वयबुद्धिरस्य उत्पद्यते | wre तौराग्बितवाक्धार्थबुदिः तौरप्रतिवडदव्यवहारादिदर्शनं विनेव जायते पदा- नां समृतयोग्याम्बितसाथेप्रतिपादमस्व प्रागेव व्य॒त्पश्न- त्वात्‌ TAT तौरस्मत्यसुभवयोः शक्वसम्बन्धन्चाना- तथा पदार्थान्रमौश्वराभिसन्थिवां शक्िपदाचः कण्पण्टौयः सेव 4 तद्वावभाविलमाचे ग शक्रिकण्पना तावन्छाचेण पौर्व्वापौव्येनिथम- माचसिद्धेः ख च कारण-तत्कारण्साधारण दत्यन्यथा सिद्धिदा waa अनन्यथा सिद्धतया want ष्यवतिष्ठते, प्रते लष्वा- WATS पटाग्तरेरेवासुभवसम्भावनया अन्यथा सिद्धतवा Wr कतामाजेण हेतु-हेतुतथा शक्तिकण्यनाननाव्येनियमेन प्रहते- ऽन्वथाबिद्धिपरधौ थादित्यश्ष्डतात्प्याथैः एवमयेऽ्वमेव भावः | शक्रोति, शक्यान्वधागुपपसन्तिन्नानस्ध wernt कारकलारिति णिकपदं भायुमवकरबमिति सूचितं । (तव दति पूर्व्वोखविमर्ध्रागन्तर- fred: । गणु fata कथमपेच्ता cafe Waa Teer इूधतपदार्थाग्वबालुमवस्यापि बोग्यतादिद्चागसङकारेगोपयत्तौ वदगपेच् आत्‌ । नम MUTA RKTT तदपेश्चा, तद्धोधस्यान्वयवोधागङ्धत्वात्‌ । म च योग्यतादिप्रतिसन्धाग र्व तदपे्ा, तस्य miata भावत्वात्‌, वदिदमाङ, “बोग्याकाङ्कित इति । म च तात्पग्यश्चाने वदुपयोगः, तद गद्त्वाभ्वुपममस्याये र्फुटल्वात्‌, तथाच स्लादिपरतिसन्धा- प्सकविमशस्य कथमुपयोग इति fer । तोरपरतिबद्धेति, ure ्ष्दाख्यतुरोयखर्दे नातिभ्रकठिवादः | १९५ हैवोपपक्तेः न शक्तिः खाथंसम्बन्ध. रव च शशा VAI परम्यरया गङ्गासम्बन्धितौरप्रतिपत्तये भरने aaa गङ्गापदं प्रयुक्तमिति तात्पय्येधौर्जायते। गङ्गास्मारिततौरान्बयबोधश म तात्पयये ्रानमपेष्छते MAA खव ATA WA MAMTA TAT । अथवा निथिते स्वार्थसम्बन्धिनोऽन्वये तदिशेषच्चाना्ं AVS, न च तद््थमपि, sansa तदिश्चेष- लाभात्‌ | अन्धभानुपस्थिते fare तात्पयैस्यावगन्तु- मशक्धत्वात्‌ | शक्तिस्मारितश्चक्षसम्बन्धो वा तञ्जन्या WMATA a TAU उभयथापि TARTS UY तात्पथेन्नानं TAUMAGIEMAT | उक्तन्धा- बेन शब्दात्‌ परम्परया WAR Ae ETA भावः । "पञ्चालित्थादि, तात्पय्येगरहं विना जशणाकश्पणएमन्वया- शुभवख न भवतोति ग न्यायतोयोग्यतावश्नतञ्च भवेत्‌ कचिन्लात्प- व्येतोविनिगमनापि तज्मिथामकं कश्पयति तचापि वा तद्ग्राहक- वदुग्रशाथे तदपेक्तायां गौरदमिति भावः | “खा्थंसम्बन्ध एवेति, व्यञ्मनादि- कमपि wyaafe भावः | “न्यायत Tafa तात्पग्धैग्ाहकप्रकरुणादित रवे-. at: ‘au वेति श्रक्धसम्बन्धिगो योग्यस्यान्बम इति सामान्यतो frat वदिद्येबतौरादिश्चानगाधे वदपेच्ेबधंः | “अख्वि रचो तामेवोद्धावयति, "व चेति, प्रकरङ्ादितव रव वष्लाभादिति मावः। “खन्ययेति, वचारा 84 । { §। avafarntaat qaae क्पतकारखादु पपत्तेः | शक्योपस्यापिताथें wena waafa तात्पय्थाङि दलिरिति ख WANA GM वस्तुलस्तात्पथ्मस्तौत्ये वम्र | नन्वेवं तात्पयानपेक्खे se NT नोरश्ान्वययोमं तज कदाबित्नोराग्बयोऽपि बोध्येतेति चेत्‌, न, श- wares योग्याकाङ्ितिनेवान्विताभिधानमिति व्युत्पत्तेः Wea तौरस्याध्या हृतस्येव इतर पदेलतौ- राज्वितख्वाथान्वयाभिधानात्‌ | तदेवं दडव्यवषशारादि- ena विनेव तीरादौ लक्षणेति fedi अथवा गङ्गायां घोषः प्रतिवसति तमानयेति बाक्यश्चवणा- मन्तरं प्रयोज्यस्य तौरोषितघोषानयने neler fa तौरेऽपि गङ्गापदस्य शक्तिरुत खार्थेन सम्बन्धात्‌ प्रकारणादिनेव agaafefa भावः, ननु खार्यानुभवे पदानां | देतुलान्नाच्फिकस्ा शक्रले तदनुभावर्षशरब्दाभावात्‌ कथं शाब्द मित्यत आह, शश्राब्दलमिति, इतराज्ितस्ञार्थानुभावकलवख्य परे waar तौराज्वितानुभवस्येतर पदादेव भावादिति भावः। श्रघा- ' ata: स्यादिति भावः। ‘unafa, तदन्वयस्यौत्सगि कल्वादिति are | मन्वेवमुभयो र ग्वय योग्यत्वे यत्र तौर खव तात्पय्येश्ञानगं तच न तौराग्बयबोधः स्यात्‌, fag प्रकरणादोनामननु गततया तेन्तदन्यथासिद्यमावात्‌ ATA श्वानं हेतुरिति प्रागेव निर्णोंतसिग्यरचेस्तदधेतुत्वमभ्यपगम्याह, “खथ वेति, श्ब्दाख्यतुरौ यसक्हे नातिशक्तिवादः। ९९७ स्मारिततौरे तात्पय्यैमाचं, तौराज्वितामिधानन्तु पदा- न्तर, VAYAMA AAA प्रामाश्यादापतोक्त- त्वो पपत्ेरिति वििकित्सन्‌ ate: तीरादौ म शक्तिः तथासत्येकाथं सम्बन्धिषु Taney awl vinta पदान्तरेष्पि तेषु ag च शक्तिग्रहाथं इदव्यवहारा- पेक्षा च, तथाच गोरवमतः स्माथैसम्बन्धिनि तौरादौ तात्पय्येमाचं लाघवादिति तच तच waaay कण्य- यति । यस्य चैवं विमशः प्रथमं लाक्षशिकपदश्रव- खेन जायते तस्य तच शक्तिबुद्धावपि यदा लक्षणाश्य- ACURA पृव्वोक्तन्टायेन जायते तदा प्रथमा- वगतशक्तिन्नान मम रम दति कल्पयति लाधघवात्‌। इत्येवेति, यद्चथष्ाहारसतदा स्फुटमेव afe च पदाध्याहार- स्तदाष्यन्वयप्रतियोग्येपस्या पकलेना चेपान्तत्वञ्च शक्र-ला्षणिकसाधा- Tata ग्रक्रवेनाज्नामात्‌ तस्यामनुभावकलाद्भययापि पदान्नरा- देवालुभव दति भावः। ‘ae चेवमित्याुपशवणं, चदा प्रथमं wey एव शक्ति शक्यं एव लचणां कशर्पयति तदा प्रयमकश्यमं शरम- इत्यपि कश्ययतोति द्रष्टव्यं । एवभुभवबश्क्रवेलादि पदेऽपि, ada खच्णां कल्पयति तदा anf विगेषदभेने प्रथमकन््नां त्यजतौ- °लद्युखामेवेति, ayaa खव प्रयोल्यस्य तौरस्धोने तु तत्र wfafcfa कल्पयतो चयः | “भम दति, पलं शरवत्‌ सम्बन्धत्वं भ्नमो बोध्यः, ‘cag १६८ avafarntaat WIG तु यत्‌ प्रथमावगतस्य AAITHAA तदुपपा- दककसख्यनन्ब तल्लाघवादेव अच तुन तथा। अन्यधा सम्बन्धिसदसेषघपि शक्तिकल्यनाप्रसङ्गात्‌ | TI खघ- शाखे यस्व प्रयोज्धव्वहारादाद्ा Bah: तौरादौ स यदा तौर-नौरयोरम्बयबोधयोग्धप्रयोगे तौर IA wit पश्यति तदा ada शक्तिः तौर धीस्तु प्रयोज्यस्य लघछ्षशावशात्‌ AA ACARI शक्तिन्ानं घम- इति कल्ययति | यदा त्रभयानुगतमेकमेवावच्डछेदक- मस्ति wary प्रयोगश्च awa शक्तिरेव म SAAT तुर्वडत्पत्तेरेकच FATS हेत्वभावात्‌ | त्यपि zea । “शरन्यच अन्यथाख्यात्यादौ, 'तदुपपादकेति दोषकार- खमित्य्ेः । 'तणोभयचेति, यद्येतावतेव सम्यक्‌ तथापि चणोभवच wearer इति, गवादिपदवत्‌ विचिकित्सां विगेषेति शेषः, तेग ब dient: “स यदेति, aq गोरतात्प्ग्यादेव तौरव्यवदहारोऽन्यथासिडो ब fare: अन्यथा cere तौर-नौरयोरन्वययोग्यप्रमोगे arene att नौर्वदारात्‌ aaa wlewed नोर्क्तिधोरोव स्म दति वेष- Dawes | वदि wnat तात्पग्देनिरन्बा हाव्‌ ब तोरे whe - बदा Mist Ga तस्मात्‌ स्वस्य न प्रथमं Rost gata gulag तौरेऽपौति पिनिगमकामावादन्धतरज्कियहभ्नमत्वकस्पकामावादच्चादिषद- वद्नानाथेतैव wate चेत्‌, a, तदजुश्रयेनेब “किषे्रिमयन्ाववाराव्‌ | aad नोल-पोवघटयोरपि इमोनं wale स्यादिलत are, “अदा विति, श्रब्दाख्यतुरीयखद्धे जातिश्रक्किवादः | ९१९. यर तु म तथा तजानेकायेत्वमेव। Wares तावद्‌- MATS ताप्यमुगतमस्तौति चेत्‌, म, तावदन्योग्या- भाववदन्धत्वं fe तत्‌। म ख तावदन्योन्धाभाववद्‌- Waa SUB तावतामक्षपदादवगतिः, किन्तु पाश- कत्वादिनैव। fase यदि तौरेऽपि शक्तिस्तदा न तीर AS: प्रयोग इत्येव व्यापकं, तददिभा गस्तु यद्येकमवच्छेदकं तदा भ नानार्थता, चदि तु aaa तदा भाना्येतेति भावः। ‘awa तयेति, तुख्धवत्‌ प्रयोगे नेकमवच्छेटकमिति भावः। न च तावदिति, वश्ुतस्तावदन्यान्यत्वं न सव्वेनानालब्यापकं श्रयेशरब्दस्य धन-प्रमेथवा- शवस्य तावदन्याप्रसिद्या तदभावेन भानायैवच्ये्ख्यादिति zea | एकज श्रक्रिनिखये सत्यपरज प्रयोगाप्राचयै लक्षणावोजसुकशाचव- स्यापि तदपेषटदन्यया बेलापदादावुभयच्न waaay weuret विनिममकं भ स्दादित्थवधेयं । एतद वष्टमेमेव “कि्चेश्यादिणन्धः, अन्वथा मन्धरगरब्दादौ धर्णि fed खात्‌ यदि प्रथोगप्राश्ै ‘an तु न तयेति तुल्यवत्‌प्रयोगे गेकमवच्छेदकमिद्यथेः, विनिगमकषामावा- दिति मावः | "किन्ति, गनु बुडिखयप्रकारकश्चागभनकत्ववत्‌ तावदन्धान्ध- त्वप्रखारकनश्चाबजनगकत्वग्रहात्‌ तत्पदे बुदिख्यत्ववदन्धान्वत्वस्य खरूपसत शवं श्ग्तावच्डेदकतया कथमश्षादिपदं AAT | न च तावदन्दान्यत्वं ग सव्वै- अागा्यावकं अथं शब्दस्य धम-प्रमेयवाचकस्य तावदन्याप्रसिद्या तदभावेन नागा्चत्वद्ेयादिति वाच्यं | तस्य प्रकारानुगमकतया धनत्व-प्रमेयतवप्रकार- रगन्धप्रसिद्या aquaria werent ante नमनायेतवानु षपत्तेश् | ७० ava ferry ara किन्तु agit? aura विशि्टशक्तो विशेषे aiscrasaat नाण्ष्टौत विशेषणान्यायात्‌। अथ we VAY यथा प्रवाहणो पलेन व्यादत्ततोर विञ्चेषस्या- भ awarfe भवेदिति | “श्रावश्यकौ ति, तथाच तच्छल्मेवो क्रक्रमेख तौरोपख्थितिर्लाघवादि ति भावः। ननु श्ब्दा्रथलस्यापि विग्रेषशतं सम्भवत्येव wird प्रटतेऽपि quafeawqed र काथत्वसम्भवे मानार्थं त्वस्यान्याय्यत्वा दति चिन्त्यं | “खावणश्यक्तौति, तथाच तश्छङ्येवोक्तकरमेय तौरधौ सम्भवे तापि न शक्तिरिति मावः | खतरव वेला- दिपदवदुभयच्र शक्तिरस्लित्यपासं। तस्य qian तौर-नौरश्यक्घतया विधिर्शरत्यभावेन तन्नयायानवतारात्‌ | नन्वेवं मत्सरगरब्यादावपि धम्मि प्रतिगे स्यात्‌, ww गुणशक्तगौलादिपदस्य न गुणिग्क्ततवं | यदि चोक्त न्धायात्‌ लाघवेन विगेषणमाचे श क्किस्तदा मत्सरशब्देऽपि तुल्यं । रतेन Targa शक्तिमियामकः HIME च धम्मिंणि तुल्यवत्‌पयोमात्‌ तज्रापि शक्तिरि्पास्तं। नौलादिपदस्य गुणिनि प्रयोग प्राचूरऽप्यश्ङ्कत्वात्‌ समासस्य तथात्वेऽप्यशक्तत्वा्च | लश्तण्थेवोपपत्ता ग र क्षिरिति तुल्यमिति चिन्त्यं । ag तौर unt तच विशि शक्ते गौरबादु पलयत्व स्यादिबत- ary, ‘fagfa, शक्यतावच्छेदकतवे गोत्वादि वच्छ्तौ विशेषयत्वभेव स्यादन्यथा ए्दात्‌ तदुपस्धितिने स्यात्‌ तथाच प्रव्वौक्तगौरवादिश्रेषणमान्र प्रह्वरेवा- सलि, शत्युपाधावपि गौसवेय ग्रक्तेरखोकारे धमु पदात्‌ गोत्वप्रकारिका धोने स्यात्‌ अन्यया धागमपि was न स्यात्‌ धागोपस्थि्थें निमितान्तर- कल्यनागो रवश्च गोत्वेऽपि तुल्यमिति भावः। कथं ग कल्पयेत्‌ दि नोक्तं गौरवं बाधकं प्रतिसन्दध्यादिति शेवः । प्रधमं are wae तमेवेत्वपि बोध्यं | “किन्त्विति, खश्च यज तौरत्वेन yo ase afta, श्रब्दाख्यतुरो य खष्छे जातिगश्रक्तिवादः। १०९ waa तु तौरान्तरस्य तथा प्रवाोपलक्िते att शक्तिरसतुन तु att प्रवाहेऽपोति चेत्‌, न, गङ्गापद- शक्तौ प्रवाहस्य शक्धत्वेन विशेषणत्वे सम्भवति नोप- waud विशेष णत्वासम्भवे सत्येव उपसशछणत्वादतः प्रवाह va शक्तिः। किश्च acral उपलश्षणत्वं विकल्पयति, "किञ्चेति, व्यक्रयः शक्याः व्यवहारान्तासामानन्धेन व्यभिचारेण च पट्‌ शक्तिद सम्भवाद्‌ पणस्य परि चायकलमख व्याव- भेनायेमसु गमा्येञ्च Hawa qu गोपदे गोलस्येति वा । wa वा श्क्रावुपलच्वणत्म विषयं ware परमते यथा गोलस्याद्यश्रक्य- लमेवान्यया शब्टान्तदतुपस्यित्यापत्तेः wee गौरवेणखोकारः, अन्यथा धानमपि ग श्क्यं स्याद्भामोपस्ित्यथं निभित्तान्तरकश्यना- गौरवश्च waste ठु्छमिद्युक्तमिति भावः। कथं न कल्पयेत्‌ यदयु- यदातु गङ्कासम्बन्धितौरत्वेन wa तदा तेनापि प्रकारेण तजन्चानसम्भवात्‌ सम्बन्धिदश्रंनं fe येन प्रकारेण सम्बन्धौ क्ातत्तत्‌ पकारकसंस्कारमुद्धोध्य वत््रकारिकामेव सतिं जनयति । न च गङ्कासम्बन्धित्वावच्छेदेनापि कथं गङ्कासम्बन्धानुभवः स्यादिति avy) घटेन घटवदुभूतक्षमितिवदुगङ्गस- म्बन्धोति बुद्धिरुम्भवात्‌ | न च इत्तिदयविरो धः, गङ्गाया खण्यक्तक्रमेण लच्त- येवो परस्थितेः, wrest fe तौर वत्तेमानस्तत्‌ स्मारयन्‌ तौरत्ववदुक्त- Raa गद्गसम्बन्धित्वमुपस्धापयतौति ferry | न fe तोरत्वोपश्ित- येऽप्य॒क्तकल्पादन्यः Rasta, ्रक्यत वच्छेदके ग्रक्तिवत्‌ लच्छतावच्छेदकेऽपि wear अभावादिति वदन्ति । तच्र ब्रूमः णवं हि गोत्वादावपि शक्तिनं क्पे पत BERNA तद्मकारकस्तिसम्भवात्‌ | यदि च टश्युपस्ापितयये- {ox तत्वचिन्ताभवौ प्रवाहस्य न Maa TSN, नापि Wyre गोत्वस्येव शच्छुपाधित्वं गोरवात्‌ | अन्धे तु तौरे नौरे ख व्यवहार रव विखक्षखः नौरे त्वनुपपतिं fata ग्थवहारो निरूपाधिकत्वाच्छलनधुष- पाद्यः, तौरे aqua श्लोपाधिक रव व्यवहारः, स ख शक्छभावोपपाद्च दति, तन्न, UIT ATA बालः प्रयोज्यस्य तौराम्वितानयनादिरूपं व्यवहारं Uae sei शक्तिं कथं न कल्ययेत्‌ | करूपं बाधकं न प्रतिषन्दध्यादिति te: । ‘Alcea, ग च गङ्गातोरान्वयापक्षिरिति ठतखओोऽगुयोगः, aw dha PTAC SAAT MALT AAA TATA IT GATS fa भावः। वारथस्याग्वय दति तन्न wie तो रत्वेऽपि qe तस्मात्‌ तोर्तवेऽपि षर भ्यरासम्बन्धात्िका शच्येव । ग ज गद्गासम्बन्धित्वेऽपि वथेबाश्विति are | लज्न॒तत्‌सम्बन्धामावात्‌ तदिदं वच्छति तत्‌सम्बन्धे तवूसम्बन्धामावादिति | ग च संयोगे खसमवायवत्‌ तत्‌ सम्बन्धेऽपि तत्‌सम्बन्धान्तर अन्यया गङ्कायाः सम्बन्धं इत्य षद््र्थानुपपत्तिरिति are । agit तथापि तदमुपपसे- र्ति । ददन्त॒ स्यात्‌ नोलोघट दत्यादाविव विशिष्ट खव Tea aut तथापि इत्तिद्दयविरोधस्य बच्शेपतवापत्तः | केवलादिि्स्यान्यत्वाव्‌ प्रजव- लोभाय तस्य सफटल्वात्‌, णवं यथा शक्तौ शक्तिसथोक्तं | wet ततृसम्न्य ततृसम्बन्धा्तरसम्भवात्‌ लच्चणेव, यड येन विनेचादिन्धायेन गङा्रलामो- sme । आतणव usages इत्यापि राजसम्बन्धित्वेगेव Geena: | तस्मात्‌ TAI Veg तोरमान तेनबाग्रे तदजुमव इति aa fear वक्लाम- उक्षप्रकारेख न किन श्छणयबेति | WRC Tyas WaT: | (oR अथ waea तौरत्वेनोपखितौ तौरान्तराग्बयो- ऽपि स्वात्‌ गङ्गातौरत्वेैवोपस्ितौ युगपदृहत्तिदय- विरोधः गङ्गोपशितेः शक्तिसाध्यत्वादिति चेत्‌, wa- खाधौनतौरस्मतेनं गङ्गासम्बन्धित्वेन तीरं विषयः, किन्तु यदस्तुगत्या गङ्गासम्बन्धि तदेव तौरत्वेन परि- चयते सम्बन्धिदशनजस्मृतेस्तत्सम्बन्धविषयत्वात्‌ यजा ‘a तौरमिति, नियमत इति ta: ‘fafeafa, सम्बन्धिदेगं Saw येन रूपेण सम्बन्धो प्राक्‌ श्ातस्ततमकारकषंस्कार- भुदोष्य तत्‌प्रकारिकां तद्ोचरामेव afta जनयति न लन्यप्रकारिकां wafawat वा तथाच तौरलेन सम्बस्धिभ्वाने तत्कारिकेव तश्रा अगोचरेव तिः, षदा तु गङ्गगसम्नन्धितीरतवावणच्छेदेन तीरलारु- wae तथेव way प्रकारान्तरेण । भ च गङ्गासम्नन्णिलावनच्डे- देन कथं तत्‌खम्बन्धिलानुभव इति वाच्यं । घटेन घटवद्गतश्ञ- सितिवङ्गङ्खासन्वन्ि TX गङ्गाखम्बन्धोति बुद्धिसम्भवात्‌ । न च हक्तिदथविरोधः, गङ्गाया अरपयक्कमेण खणयेव उपसश्धितेः भक्ष खम्बन्धो हि तोरवन्तमानसत्‌ स्ारकस्तोरत्ववदुक्क्रमे TTA ज्विलञ्पसखापयतोति fargo, भ डि तोरलोपख्ितावण्यक्ष- भ्रकारादन्यप्रकारोऽस्ि शक्धतावच्छेदके शक्िवज्ञच्यतावष्डेदके- $पि eworn अभावादिति सम्प qefafa । तस्सम्बन्ध्य विष - ` केचित मणिदन्मते रततिदयविरोधस्ादोषलेन उपख्डिततीर-नोरमोर- MATA मक्ातोरत्वेनानुमव KUTT: | 'वतृखन्बन्धविभयत्वात्‌' सम्बन्धिविषयल्वानियतत्वादिष्य्थः | ग प्रर-इस्ि- 86 dog तक्वचिन्तामणयौ पद-इस्तिदशेनात्‌ पदा्थ॑-इस्तिपकस्मतेने पद-इत्ति- विषयत्वं | अतरव लोराम्वितवाक्षाथेवोचेऽपि न गज्गासम्बन्धित्वेन Me विषयः। अपि च गङ्गायामि- त्यादिप्दानां मात्तोक्त्वेन प्रामाण्यात्‌ संभूय पदप्रति- पा्याग्बयवोधकत्वमेकवाकधत्वमवगतं मुख्याबेखायोग्ब- दति योग्य ाकाह्ितश्चासुखयायऽपि पदप्रतिपायः करयते, अन्धयेकवाकषत्वभङ्गप्रसङ्गात्‌। न चापदा- ary सम्ब भ्धिविषथत्वानिथतलादिव्ययंः, "न॒ पद-इसि विष्व नियतमिति शेषः तौर विषयः, नियमेनेति we) भन्वष्याडइत- तोरपदाभ्बामेव WHA HTATS किं टश्यन्तरे णेतयुकषखाघवे यत्पश्व- मुपपनज्िमपि aweaare, “रपि चेति । वस्तत्र कवाक्षतलपद्ेऽपि अष्ार्योभयकण्पनापेचाया अथेकण्यनापचे खाचव मित्येव कोजमध्या- हारकश्पने तु ग्रष्टकर्पना गौरवमिति ठण्यकरमेव कश्यमिति aM विषयत्व, नियतमिति we: | “तौर विषयः”, नियमेनेति te | मनु नौलोघट- RATATAT SAM TET गुमवो ग स्खात्‌ तज Araaqges वदनुष- श्ितेरिति चेत्‌, नौलसम्बन्धिल्लेन सामान्यवस्तत्‌ सम्बेन्धिमाजोपखित- योग्यवाबजेन विश्रेषलाभात्‌ | गनु गङ्गायां गलं तोर घोषद्चध्याहतपदा- भ्यामेवोक्षवाक्धप्रामारोपपतसो किं OAT AATCC fdwrantiaaarate, ‘ata चेति, “न्धयेति ध्याङारादिकल्पव- emt: | न चेापत्तिः, तस्यौत्सगिकलत्वात्‌, खध्यादारे शब्दार्थो मयकख्यव- fafa गतैरवमपि बोध्यं। ‘ATAU: शब्दा प्राप्यस्य Wee WTA श क्छिवादः | fey aq योग्यतादिमताग्वयबोधकत्वमल्विति are | गङ्रापदवेयथ्थप्रसङ्गात्‌ । प्रतिपादयता च शश्षणौयस्य eat स्मार्थ॑सम्बन्धेन म तु शक्ता गौरवात्तदन्बय- बोधखेतरपदेभैव | शच्चयोपस्थिलस्य पदेनाग्बयो बोध्य- तेऽग्ध तथा दशेनात्‌ इति चेत्‌, न, Weta पदोप- स्यापितत्वस्येव wera । यद्यपि शा छणिकस्य पदा- न्तरेण सम्भूय न प्रतिपादकत्वं अननुभावकत्वात्‌ Ca च न सम्भुयकारित्वं अतरव भैकवाकध- त्वमपि, तथापि घोषादिपदानां समभिव्यादतपदप्रति- पाद्याम्वयवबोधकत्वमवगतं तच्च म aqui विनेति तां कल्पयति | यत्त॒ सामान्यतो गङ्ादिपदार्थान्वयो wa इति गङ्गापदेत्था पाततः, श्ब्दातुपख्चाणस्त शाब्दधोवदि्भाव एवाकाङ्घा- विरहादिति परमायेः | “लाघमेनेति, warafesitvenfarenr पेया शक्रिपुरस्कारेण पदलावच्छिलोपश्छा पितलस्छ गर्लादिति भावः। वसतः शर्वा परोपस्ापितवयं तन्तं लाघवात्‌ ग तु सग्रहा पदोपय्वापितलं गौरवादस्ति च mater तौरोपखापकलं गङ्गापदस्य श्रतणएवा काश्रपदोपख्छाप्यग्रन्दाभयलस्ाग्बयक्तौ विषयत- बोधबद्हिर्भावापत्तेरिव्ययि बोध्यं । “शक्येति ख्ये, WLM WET- पदस्यापि तौरोपख्यापकतवात्‌ खांप्रपवेे गौरवमित्वा्चलाधवेनेति | ल {oq तत्वचिन्तामबो तद्रस परम्यरथा गक्रादिपदाथैञ्मारिते तरादौ waar Hea इति, तच, प्रथमं गङ्गापदार्थाग्बय- बोधकाभावादन्बयगोचेऽपि शघ्षणया गङ्गापि चित- तीरस्य चोषाग्वयवोचेऽपि गङ्गया अग्बयवोधाविषय- त्वेन तदग्बयस्यारघ्षशात्‌ | यत्त॒ गङ्गायां घोष इत्थादेरेकवाक्षत्वं पद्स्मारि- तार््ाग्वयनोधकत्वरूपम वगतं AS यद्यपि गङ्ापदा- धस्य साक्षाद्घोषाधारत्वायोग्बत्वात्‌ म सम्भवति, तथापि गज्गासम्बन्धितौरे योग्बे घोषान्बयात्‌ लौरा- बच्छेदकतया गङ्गापदाथंस्य चोषाग्वयादेकवाकघत्वं सम्भवति | अत रएवेकवाक्षत्वस्य सामान्यतोऽवगत- पदार्थम्बयस्य च Tara गङ्गा पदस्मारितस्वाथस्मारिते MIE TURAT BAUM ACTA तयोरन्यथा WE मिति । “शच्छेति प्रुताभिप्रायं, शामान्यत एव wfa प्रति पदानां सन्ूयाजनकलादिति । 'गङ्गादिपदा्॑ति प्रवा हेव्ययंः, एव- मयेऽपि । नलु गङ्गातौरलेनाण्वघबोधनियम एव तदुभयरका । भ च सम्बन्धितावच्छेदकतथा गङ्गालौरलभाने तङ्धोगिचमः, arc eraurfa तत्छम्बस्धिग्रहादतः श्या प्रवाहो wewer तौरत- च्येति प्रह्लताभिप्रायकं, era णव सम्मृथागगकण्वात्‌ | “गङ्गादिषदाति antag: (प्रथममिति, खयोग्यत्वादिति मावः | ‘agra इति तौरत्े श्ब्दास्यतुरोगखच्छे शक्तिवादः | (ee प्रसङ्गादिति, तन्न, Atrreer घोषान्वयबोषेऽपि ww- पदाथेस्य तदन्बयबोधा विषयत्वात्‌ | अथ गङ्गातौरत्वेनोपस्थिते घोषान्वयवोधात्‌ भवति गक्रायास्तोरावच्चछेद कतया अम्वयबोधविषयत्वमिति चेत्‌, न, गङ्गापदाद्‌गङ्गा-तौरयोयुगपदू परस्थितौ इत्ति- इयविरोधात्‌। न श्रुभयोः शचा लक्षणया वोपस्थितिः सम्भवति भव शश्चणास्वाभाव्यात्‌ Haney खार्थ- सम्बन्धित्वेनेव लशघछणोयतौरादेरुपस्थितिः, अन्यथा तौरमाबाग्बयप्रसङ्गात्‌ | तथाच Ness गङ्गोपस्यि- तिरिति चेत्‌, न्‌, गङ्गासम्बन्धात्‌ तौरस्य स्मृतिः सम्भ- वति न तु गक्गासम्बन्धस्य तत्‌सम्बन्धे ततसम्बन्धाभा- भिन्युभयडस्तियौ गपद्चनियमा्तया सौनिथमो are) ग चेवं सम्भवतौत्याह, "गङ्गेति, 'उन्तिदवेति Tenge, eget ठन्ति- इयमरटत्तावपि खतन्लपदायेदयोपश्धित्या wz: avery चट- SUPER ATTA दषणं ew) नतु mee खभावाधोनं- न बोधकलमपि तु बोधकसम्नन्धमोधाभौोनं तथाच गङ्गा सम्बन्धित्वं तौरलवत्‌ सम्बन्धबोधप्रकारतेन भाषत इति यद्य भिमतं सदा नियमो न स्यादित्युक्तं । तथाच wanda A वदुपतिष्ठत इति तथा स्याह, न तु गङ्गासम्बन्धस्येति, “वाबन्धि- प्व वद्भागपच्े शरदं । तदभिप्रायेथेवाद, "तौरस्येति, ‘aay इति, च्यात्मायादिति मावः। एतच्च MEAs ewe, अन्यथा सन्बन्ध- ९०८ वश्चचिन्ताममोौ वात्‌ । अतर रकसम्बन्धिनच्रानात्‌ अपरसम्बन्धि- छतिरपर सम्बन्धिसम्बन्धाविषयत्वनियमः यथा पद्‌ हस्तिन्नानात्‌ पदा्थै-इस्तिपकयोः स्मृत न पद्‌-ड्सि- मोविंषयथत्वं पदै पदस्य हस्तिनि हस्तिनः सम्बन्धा- भावात्‌ | सामान्धतो गङ्गापदार्थाम्बयो नावगम्यते बोधकाभावात्‌, MAU च शब्दात्‌ परम्परया WI- बघासहशस्यान्बयपरोपस्थितिरूपा शक्यसम्बन्धादशक्धा- सम्बन्धा विषथलनियमः' सम्बस्थिसम्बन्धविषयलवानियमः, नलब्यत्या- सात्‌, "न पद-इस्तिनो विंषथल्व, नियमेनेति शेषः । wid wee कस्येताष्याहारतोऽपि प्रामाष्यषम्भवारित्यत Wy, सामान्यत इति, उक्षरूपैकवाक्यलग्रहो ग nema किन्तु चोषादिपदानां = मभिग्याइतपदस्मा रिताथ विशिष्टार्थ शुभावकल्खवण्यकवा वपत्र एवेति भावः । “परन्यरयेति ग्कषधसम्बन्धेनेत्ययेः, we गौणोप- सम्बन्धस्य fare तदभावात्‌ eras वच्यति, (राजनिरूपितएखष सम्बन्ध- स्ये्ादि | “सामान्धतोऽवगतेलयादय्तं द षयति, “सामान्यत इति | प्राचौनम- तमा, 'शच्चणा चेति, शब्दाजन्धापि तादृ ग्रतो रादयुपद्ितिले्चखा स्यादत- oe, “शब्दादिति | धघटपदश्क्किभ्नमाव्‌ पटोपरश्धितावति्थापतेराष, “पर- म्यस्येति | SRI खन्वयागुकूलत्वं Wena तेव श्ङ्किङ्भतिरपि तथाभूता wea स्यादत उक्त, तदित्न्ये। शक्तिद्धति- जन्धत्वमते Weare, अशक्येति, गौणोपस्धितिवारबाय “धसदृश्पदं सादृष्छान्यसम्बन्धेन तदुपश्ितिरूपेत्धथेः । रुतेन प्रमेयत्वादिना was सादृष्यादसदृ्ाप्रसिडिरिखपास्तं । गन्वन्वयपरत्वमन्धानु AE ५ श्ब्दाख्यतुरीयखण्डे श्रक्छिवादः | OE सहशम्वयपरोपस्थितिरूपा वा अश्कवधासहशाम्बय- प्रतियोग्धुपस्थितिदहेतुः खश्रक्धसम्बन्धो waar पर- माथः, उपस्थि तिहेतुहिं दत्तिः शक्तिवत्‌ । अतव qua खार्थ॑सम्बन्धेन लश्योपस्ितिसम्भवात्‌ न तदर्थं शक्तिः । न शैवं राजपुरुषादो Teena: खितिवारण्ाथ श्रसदुश्ष्येति, we ageea सम्नन्धलात्‌ । न साखदृश्ा प्रसिद्धिः, असद्शस्येव्य ये विगरेषणेन सादृष्यान्यशकधसानन्धला- भात्‌ । न चाश्क्यपदवेध्यै, शक्रेरपि शक्धसम्बन्धलात्‌ तदर्योऽपि wera पय्यैवसितं, तथाच शक्ति-सादुष्यान्यशकधसम्बन्धेन श्रष्द- लन्यान्वधपरोपख्ितिरिति विवकित विवेकेन qed एवमयेऽपि । न चाभेदः, तजान्वधप्रतियो गिलेनेवानतिपरसङ्गे शब्दपदपरित्धागेन विशेषादिति । शरग्क्येति शक्तिषादृष्यान्याग्वथपरोपश्वितिद्ेतुः area इत्ययः, तादृग पसितिहेतुरिति हेतुगभविश्रेश्रण- मतस्तदिटणोति, 'उपस्वितोति, “्रतएवेति, weaned तत्‌ खानौयेन THIER वा, नादयः ्रब्दपदवैयर््णापातात्‌, TE घटपदादिना सम- वासघटितपरम्परासम्बन्धेनाकाश्यधर्म्मो पस्धितावतिप्रसक्तेः श्या पदां रेव छरखमिति प्रारोक्तेरप्रकयपदवैयर््याचे्यसेरा, “परकधसम्बन्धादिति, श्रक्िरपि प्रक्षसम्बन्ध एवेति माग्रक्धपदवैयथैलादवष्यं, तथाच श्रक्ति-सावू- श्यान्वश्मक्धसम्बन्धेनाग्वयानु कूलोपस्धिति रूपा Farr ama: अगग्येति क्धिसादृताग्वयानुकूलोपद्ितिदेतुश्य कधसम्बन्ध दथः | Saat श्‌- हधन्वथासिदडिप्रमोजकतमा RAAT Bey तत्वा्यकारितया wWee- ८० वत्वचिन्तामडौ राजसम्बन्धे राजसम्बन्धाभावादिति aw । Nat रान्ना aaa विमा सम्बन्धस्य सखछयितुम शक्वत्वात्‌, अन्धयातिप्रसक्रात्‌। A Manse, राजनमिरूपित- पुरुषसम्बन्धस्य खसम्बन्धसम्बन्धस्य ख मिश्नत्वात्‌। wat भुख्यपरत्वेऽपि wan स्याच्छबधसम्बन्धस्वय तरादौ awifefa चेत्‌, न, waarat तात्ययधाभावेन शक्ते तच्छान्यथाखिदडधि रतो चदुपख्ितिख्ं चणा कथं तथा शश्वन्यथाधिद्धि- रतत्काय्येकारिलात्‌ तथाच Wawa तदन्ययासिद्धिष्ठरा wey afe a तत्‌काय्यैकारिणणौ aq तदा यदि amare स्ठादिति भावः | एवं aaa equ मन्ते दपख्वितिस्तणा विङद्धेति भावः। ग चायं तुख्योऽसुथोगः, “शरषधसम्बन्धादि ति शक्यसम्बन्धश्चाना- fame: तथाच विनापि सम्बन्धे सम्बन्धन्नानादुप्वितिस्तजा विङ्ङ्ा मतु वद्दुश्धतः सम्बन्ध इति तात्पर्य्यात्‌ । “शक्धेनेति, विना wai ATT न सम्भवति । भ च BNET तत्‌, कचिह्धमस्य विश्रेव- दशनवदेनासम्भवादिति भावः। wae सति उपस्ितिदेतुतथा त्वथापि सम्बन्धाभ्चपगमादिति भावः। “अथेवमिति, safefice नाकि तद्धेतु अम्बन्धोऽस्तोति भावः | उपसख्ितिद्ेतुः शक्धसम्बन्धोखथ- रेति खशूपयोग्यतागम यदि श्चणायंमापाश्चते agente: wel- सम्बन्धरूपेव ग॒ तदु पद्ितिरूपेव्वयैः | "एवं, ध्रकधसम्बन्धस्य wwyare- rath, ‘Waifs, उपस्ितिलश्छगाल्वपच्छेऽपि तदेतुतमावण्छमन्यपममा- दिति ate | “शयेवमिति, रपश्ितिख् वदा menfe awa stent SERRE aS शक्तिवादः । ९०१ fea qrerrerasta सशशाथा मुकैत्वात्‌ उत्तेतात्थजा- नुरोधित्वाते । aga “ararinfy हिमे तु इे- wary’ via, गो षदादेख खपरत्वे arta म शक्तिः साथेसम्बन्धेनैव सोधद्ितिं सम्भवति । अन्धे तु पदानामोत्स्गिकंमर्थं परत्वं तदभावे खध- रत्व॑गासुधारयेन्धादौ वाच्थाविवश्षया va शाभ्वि- ताभिभामादिति, wa, ठति विना खपरत्वस्यानिर्वी- हात्‌ अन्धिथां रत्यन्तरोच्छेदः तत्पदाटैव तदभ्वितामि- धानसम्भवात्‌ | पधानगभे Tee, "लकच्णायाभिति, ^तात्पर््याडधि इन्तिरित्युप- दितान्वथपरषम्बन्धाभिप्रायेण | aq afe शरङ्ि-साद्ृष्यान्यः सम्बन्धो Weal तदा खपरत्वे शक्रिरेवार्यम खमं पे शक्तेरेव खम्बन्धस्छ सत्वादिति तजर खचणेति कथमित्यत are, "गोपदे ति, खायेसम्बन्ध- war fe शक्रिस्तज ग तु श्रक्किलेम विषय एव शक्तेसत्वेभ सम्बन्धत्वात्‌ ! न च पदं तदिषयः, किन्तु agra, तदुक्तं “खार्येति, qui विषयेति यावदिति भावः । शटत्यन्तरे ति, च्रजाग्नर ग्ब्दः सन्पाता- इति माकः । “लक्षणायामिति तात्पर्य्य भत्वेन woarert शक्तेरिव Fee परशत्वेन च्छाया मूकल्वादिकि aa) ag यदि एक्ि-सावृश्यान्यग्रककष सम्बन्धो सच्चा तदा पदस्य खपरत्येऽधि waaay स्यादिदंवेाकन्तिमाष्, "मेवद ति । Aarne व्थनुपयत्थादिनन अंर्थपरत्वामोवि, कदेव etal, "जमिति vert उश्वारंयानुयपत्तेरि्धयैः, तथाच चिं repeat माङ 1 86 > तज्चचिन्तामलौ ममु पद्गोखरशओ्रोबजनितप्रत्यक्ो पल्ितखपरत्वमेव पदानां, तदगम्बितखा्थाभिधानन्तु पदान्तरेख । न इ्युपस्थितेनेव स्वार्थाम्बयः पदेनाभिधौयत fa व्युत्पतिः, किन्तृपखितिमाचेण लाधवादध्याहारे तयेव स्वौकारात्‌ लक्षणादौनाश्बोपश्ितिरूपतया तदार चाज्विताभिधानोपयुक्कत्वात्‌ सक्षणात्वाद्यसाधारख- रूपेख तदूपयोगे परस्यरव्यभिचारादिति चेत्‌, न, aula अयौगपद्येन पदगो षरप्रत्यक्षस्याभावात्‌, भावे अध्याहार इति खमते । नमुपख्वितिमाचष्द waa किं लणण- era IY, 'लखणाटौोनामिति, तजोपस्वितेरेव at विना we- wafefa awa: ‘sufefaquaar’, उपस्थापक सम्बन्धङूपतया नेति गेषः। sufefaaaa जनकले daar, ‘wewafa, 8 तिलं यदि शाष्डान्वथबोधानुकूलोपख्ितिगभे तदान्योन्या्रय इति खच्वण्णा- लादिपरं are तथालाननुगमादुपखितिलेनेव जनकलमिति भावः। नतु तदुपनोता च ओजविषय इत्युक्षमत एव पदं श्टणोमौत्यबा- धितासुग्यवसाय इत्यत Bry, भावे बेति। मनु प्रत्यखमूखिका स्यतिः मन्टेवमन्वयप्रतियोग्यनुपश्ापकतया तदजुभावकं म fea are, Az- ज्वितेति, “खध्याष्ारेः qufwrett | शक्धसम्बन्धो लच्तणेतिमतमाचि- are, (वहारा चेति उपस्धितिडारा चेत्यर्थः, सा चोपस्थितिः पर्दे यदि faxt तदा fa waaafa wa ‘agurefa, तथाचोपस्थिति- Wa हेतुत्वमिति भावः। “भाषे वेति, उपन यवश्रादिति मावः। ay ~~ ऋक WTC ayes शक्विवादः | { त््वचिन्तामणौ दति चेत्‌, तं लक्षणापि त॑जिवाहिकैव न तु तदेव । अपि च तात्प्यीनुपपत्तिशीक्षशाकौजं न तु तदनुप- पतिरेव agit विरोधात्‌ | अअंतरवाश्केये ara भ लक्षणां टन्तस्तात्पैनिंवीहकत्वात्‌। faatea- संम्बन्धमपश्यत आप्तस्य तात्थर्व्याभावात्‌ं। शतां wea वा पदादमुमथं' जानात्वित्यभिप्रौशले पदप्रयोगो न तु तात्प्यारेवायमभुमय श्रास्यतौति बुद्धा तात्यैमाचस्य हिवि सवस्य ate प्रयोगौ मानार्थोच्छेदख | स्वाथेसम्बन्धेनेदं way बोधयि- ष्यलौति वक्तरभिप्रायोलक्षणा तदभिप्रायत्नानं विना श्रोतुलेश्यानुपश्यितेरित्यन्ये। wt अयं छमि- ee - ---------~ ~~~ == — ‘wad तातपय्यस्य इत्तिले, “श्रपि चेति, चद्चपि तात्पर््यानुपपक्ति- लेच्यतात्‌ पय्येश्चानमेव पय्येवसितं न तु शचखणावोजमित्यस्यापि 4 शच्या मुभवे कारएमिल्येवायं इति भ क्यार, तथापि सामा- न्यतोऽन्वधानुभवमाचे तात्‌ पथ्येधो ईत्‌ लंच्धानुभवरूपे विशेषे केति मतभेदेन कश्पभेदोपादानं द्रष्टव्यं । “विरोधात्‌ एक्योपपादकौ- पपाश्चत् विरोधा दित्यः । शक्यसम्बन्ध एवेति, weft पेश्म्यनन्वयोऽपि स्यादिति war) ‘eed इति, खच पुर्वं Fag नावतरतौति faite: | “werdfa, एक्धसंम्बन्धयष्ं विणाषौति He, ननागार्चेति, उक्घलच्तययेवं Wace featete भावः | भजु प्रंयोमंनिनि- WAAC ASS WHAT: | १८६ प्रायः प्रयोगनिमित्तं यथा शल्धायमथं बोधयिष्यती- त्वभिप्रायः नतुस रव लक्षणा गौरवात्‌, किन्तु खा येसम्बन्ध रव लक्षणा तत रव लब्योपस्थितिसम्भवत्‌ इतेस्तचेवोपयोगात्‌ तस्य चाबोभकत्वे खार्थं सम्बन्धे- नायं बोधयिष्यतौत्यमिप्रायवान्‌ वक्ता नाप्तः स्यात्‌ | तात्पग्थधौसू्वम्बयबोधे हेतुरित्युक्तम्‌ | शवधसम्बन्धा- विनाभाव रव यष्टीः प्रवेशय as: करोशन्तौत्यबापि प्रवेशन-क्रोशनसमये यष्टिधर-मश्डस्य पुरुषयो य॑श्टि-म- च्चा विनाभाव wa) wee छवचिणोयान्ति काकेभ्योदधि रख्यतामित्यबाजहत्छाथलघ्षणायामपि डचिणस्तत्सम्‌- इानन्तगतेनाच्छबिणाप्यविनाभाव रव | काक-कुङ्रा- Vat दध्युपधातकत्वेन युगपदुपद्थितिसमये काकस्य कुक्गराद्यविनाभावः। यच त्रुपधातकन्वेन काकमाब- स्येवापरसम्नन्पिस्मारकलान्ञा विनाग्रतन्ञानमा Vea: “द्र विना- भाव एवेति, गङ्खगागदसय तोरवक्मद्यादावप्यविनाभावादिति भावः। wast वत््वविरोध इत्यत ae, “गौरवादिति, तस्य च तदुपस्धापकत्व त्वयापि मन्तश्थमेवेत्या, (तस्य चेति, (खविनाभाव रुवेति, अन्यथाति- wagifafa aa: | ‘areata, गमनसमय इति te: | ag चिदे म लच्तणा वाक्यत्वात्‌, नापि SATS aca त्यागाद जह तृखार्थताजुपपत्तेः। किद्धेकसार्थेगन्तत्वे न लच्यतावष्डेदकं गन्ततवेनो परस्थितस्य गमनाकाङ्काषिर- हेय यान्तौत्धनेनानन्वयापत्तरिति, . अचः, SI एव WAU, रक सार्थ- 87 ¢ée स्वचिन्तामणौ मुपस्थितं न कुक्करादि तज काकपदेऽप्युपधातकत्वेन शघछ्षसापि नास्ति दध्युपघातकत्वेनातकिताद्रक्चणोपदे- शानङहंत्वादिति सम्मदायः। वस्तुतः शक्यसम्बन्धरव Faq अतिप्रसङ्ग सम्ब- न्धस्याविनाभावस्वरूपत्वेऽपि, तात्पर्य्यादन्वयनियमः श्रक्धसम्बन्धमाबलस्णापघेऽपि, लघछषणावौजं तात्पर्य्य qoute: पदस्य ef विना wet तात्प्व्यानिर्वा हात्‌, म तु शक्धाग्बयायोग्यत्वं ate यष्टौः प्रवेशयेत्यबाज- CAAA शक्षस्यान्वययोग्यत्वेऽपि शलघ्णासच्वा- ल्ात्पय्यगमुपपन्तिस्तजापि wat तात्पर्य्य विना लश्षखा- जुदयादिति aera: | agaist WO AWTS war ग eda wai we रेतः काखतोवाऽविनाभावाभावात्‌ खा्थेसम्बन्धस् श्रज्रिलचणस्तभापि। न सेवं Gey एव प्रथोगः शक्तेरेव तन््तलादिति ae) शक्रिविषये प्रयोगस्य quay we तु तराअ्रथला- AAAS UY, तथाचेकसाथंवन्तो यान्तोतयेतदाकधार्ः, TET Tey efearmerganfantaraiee प्रतिपाद्यपरत्वाभिघायेड चेवि | खकसाथंवत्देम कषस्यप्यग्वयाव्‌ तथात्वमत खव श्का-लच्यसाधारख्छ- ATT इन्धे | केचिच न प्रतौ लक्ता किन्तु प्रय TIE | 'अतिप्रसङ्क इति, पुरस्य तौरवन्मव्छादावप्यविनाभावादिति ae! WTC TSS Vlas: | ६९९ धस्तुतोऽ्वयपर प्रमाखशब्दस्य भुख्येऽम्बया योग्यत्वमेव Waa गङ्गायां घोषद्त्यादौ yates स्ये तात्पयेग्रहात्पुवेभेव FATA TATA Vaasa । WE वा ants श्ये तात्पथ्यै- गहः तथापि मुख्येऽन्बयानुपपलिरेव शशा वौजं प्रव- मोपसितत्वात्‌ तात्पर्व्यानुपपततिं विनैव खकछ्षणावौ- TANTS | यष्टौः प्रवेश्येत्यबाजरत्छार्थायाश्ड मुख्यस्यान्वयानुपपत्तिरेव तथाहि प्रकरणादिना way qe भोक्गप्रवेशनपरत्वं यान्तौत्यस्य डकि-तदितर- घटितसमुहगमनकन्तुपरत्वश्च त्रातम्‌ | ताह शप्रवेशम- दिति सम्नन्धमानं wear) श्रकरण्णादिनेति, aaa शचकपदे wa श्रपरपदेऽपि तद्रहोवाच्योऽन्यथा घोषादिपदख्च जलादिपरले "वात्मा पववमेवेति, मुख्थार्थान्वय shafia इति तदन्वयानुपपत्ति- WMA WS तात्प्थ्यधोरिति भावः | वात्पग्ये्ङस्य सामाग्धत ण्व श्राब्दबोधहेतुतवं प्रागुक्षमभिप्रेयाड, wey वेति, "तात्पयेति, तात्पयगरहे- ऽपि न तदजुपपत्तिच्लागं भिन्नय्रहसाममोकत्वादिति भावः । प्रकरणादिने- ति, शच्षकपदवदितरपदेऽपि तात्ममयद्ो are, न्यथा Wace अलपरत्वे गङ्गापदे eyo न स्यादिति मावः। नमु तुख्यन्धयायेन age- पदस्यापि wa तात्मथ्य्रहात्‌ वदनुपपत्तिरेव तददौनमिाह, “अथेति, 'तथापौति । aq wa देवाद्यद्टिधरे ama ग तु yaaa ATTA तथन्वयानुपपततिचचागं fata वात्प्ग्याशुपपत्तिरेव वद्ौजमिति समत्वं तुल्यमेव तस्मात्‌ कल्पकस्यागञुगमो ग दोवः इव्यमयो- ६९२ तश्चचिन्तामसौ गमनयोरन्वयायोग्धावेव यष्टि-च्छजिशो । अथ प्रकर- रदिनैवेतर पदवत्‌ यष्ि-च्छबिपदयोरपि at तात्पये- मवगतमतस्तदनुपपल्तिरेव तद्वौजमिति चेत्‌, न, aM: waa लख्योपस्थितौ तच तात्पय्येग्रहे मानाभावात्‌ लक्षणाया अन्यथाऽपि सम्भवात्‌ | भावे वाक्तु तचोभयानुपपत्तिस्त याष्यन्वयानु पपल्तिरेव लक्- MINS, गङ्गायां घोषद्रत्यादो पूर्वोक्तन्यायेन we गङ्गापदादौ खान स्यात्‌ तथाच प्रकरणात्‌ प्रबेशनादि विशेषे तात्पय्ेग्रहात्‌ तच चायोग्यावेव यष्टि-च्छ्जिणएा वित्यथेः । मतु यत- एव प्रकरणात्‌ तथो विषे तात्पय्यग्रहस्तत एव शच्कपदस्य लच्छ- दति तात्प्योनुपपत्निरेव वोजमित्याश्ङ्ते, “येति । नतु लंद्चणाटठत्तित्वकल्यकत्वाविरोधः। न श्यन्वयानुपपत्तेरपि तत्कल्पकत्व न्त्‌ aera माम । न च खतन्ान्ययाजुविधायितथा श्नुपपस्तिच्ानग लच्छा- wane हेतुरेव तद्वौजत्वमिति are) wa cue खव तस्योप (> ~ © च्तौसत्वात्‌, तरव शब्दादिना तदिनेव wa ae तत्पय्यग्रहस्तचापि a न्वयबो धोऽनुमवसिद्धसतयाच श्थमिचारोऽपि । न च तदजुपपत्तेस्तच्ाहेतुले यच्ोभयोर्यग्यत्वं तच कदाचि्षच्यान्वयोऽपि स्यादिति वाद्यं । awe ar- AAU TUS च यु गपण्छक्ध-लच्ययो रन्वयनोधस्येषत्वात्‌ THR ्यान्वयामुपपन्तमु स्यार्यान्वयबोधप्रतिबन्धकत्वं नम तु खच्छाग्वयनोधकत्व, वन्न © € ~ wag पूत्वोक्तपिमषस्यापि लच्छतात्पय्य्द रवो पयोगः | न च yeaa पोक्तालेक वावधत्वादिच्वानं afe लच्तणात्ितवकल्पम खवोपयक्छं त्च मान्यो धाङ्मिति कथं acta, तद नपेच्तायाद्च अनाप्तवाक्थेऽपि weal श्ब्दाख्यतुरोयखद्े एक्िवादः। ६९ दे तात्पय्यग्रहात्पुवेमेव मुख्याथौऽनुपपत्तः HAT | ननु पदाथैविशेषस्मृतौ ASIANA वा प्रकरणादेः AW- कारितानतु तात्पय्येग्रह इति चेत्‌ । न । शब्द्सह- कारित्वेननुगमात्‌ तात्पय्येग्रहे तु तद्याप्यत्वेनानु- गमः तात्पय्यैव्या्यत्वग्रहे तात्पय्यैग्रहः सम्भवत्येव | agate चिचगोपदाथेस्यान्बयायोग्यत्वाद्‌न्यपदायें तात्परय्यानुपपत्तिरेव लक्षणावौजमिति चेत्‌। न। तापि विबगोखाम्यानयनपरानयनपदार्थाम्बयानु- aah: | यद्यपि लघछणायामन्वयायोग्यत्ववन्निराकाड्- प्रकरणादि षे तात्पय्येयद्ो न सम्भवतोति wed, ‘afafa i मसु यदि तात्पर््यानुपपत्यपजोव्यतया श्रषयानुपपन्निर्वोजं तदा तदतु- पपल्युपजोव्यतया तद योग्यवं वोजमस्तु भ तु Waa श्राह, "यद्य- योति। वस्ठुतस्छु लए वोजं यदि शच्यान्वयबोधदेतुरिव्यथसदा अन्वयानुपपत्तिरपि म वोज, न हि शक्यान्वयानुपपन्तिकंच्याग्वथ- wea: मानाभावादपि तु तटदन्बधालुपपत्या तदन्वयो म भवति तदन्वयाभावे करष्षसामग्येव शच्छान्वयबोधः। न च तदनुपप- wiq तस्यापि वात्म्येहो पक्तौ णत्वाभ्युपममे यचानाप्तवाक्े$पि तदुय्र- सूतचापि सा स्थादिष्टापत्तौ सिद्धान्तविरोध दति are) न्धय-व्यतिरेकार््या तस्यापि लाच्तणिकार्थानुमवदहेतुत्वात्‌ तदवच्छेदकत्वादेति विपशिद्धिः परि- चिन्तनौयमिदि | acer: aya, “नन्विति, य दप्यननुभावकवरूपाकाङ्खुा ९९४ व्चचिन्तामशो त्वमप्यस्ति तथाहि गज्जायां पोष इत्यव gree निविडाधाराकाङ्कितत्वेन न प्रवाहाकाह्ला शवं समू- हगमनस्य afay aang तेष परिसमाप्ेः, तथापि नोभयं निमितम्‌ अन्यतरन्नानेऽपि खक्षशासम्भवात्‌। नेकैकमेव निमित्तम्‌ अननुगमात्‌ | अन्वयानुपपत्ति- व्याप्यत्वेन वानुगमेऽम्बयामुपपल्तिरेव लघछ्षखावौजं तस्या उभय THT | TAMMY च सतश्षक्षा- न्वयामुपपल्तिन्ननानन्तर गङ्गापदात्‌पुनः शक्छस्मतिः स्मृतश्कधात्छसम्बन्धेन तौरस्मतिः शक्तेः शवषस्मतो awa यजोभयोर्योग्यतलवं ay कदाचिक्लद्छाग्वयोऽपि स्यादिति are तन्तात्पय्येगरविश्म्बेन तदु पनोव्यप्रकरण्टदिकि- way वा विशम्बात्‌ । अत Uae aay धगपच्छकषध- लच्योभयान्वयमोधाविरोध इत्धाकरसिद्धाम्ः, तात्पस्येयड एव तच माग्वयानुपपन्तिं विनेत्यन्यदेतत्‌। न चोपलौव्यतथाद्येव हेतुरख्िति वाश्य। शब्दादिना तात्प्येडेऽपि शच्छान्वयवोधसम्भवेन व्यभि- तच्रापि न्यया afent सिख्चतो्चापि Saw अवग्रब्याकाङ्गयत्वेव निरा- काङ्कुतयेवाग्वये योग्यताया UIA, तथाप्यभ्युपे्याह, (तचापौति, 'खन्वयानुपपत्तिरेवेति । यद्यपि यथा वात्पर्य्यायुपपश्यपनोव्यतया खम्बया- मुपपन्तिर्वनं तथा तदुपरनौग्यतया तसदयोग्यत्वमेव dey, तथापि यज योग्यताग्रहेऽपि तात्पर्ग्थाद्यमावाग्मुख्थार्था नग्वयस्लत्सा धार णादेवदुक्तं, तदि- दमा, ‘ae इति । यद्यपि wafers तससम्बन्धित्वेन समारकलं WVU reas श्र क्तिवादः | ९९५ प्रवाहस्य स्वपम्बन्धेन ara सामर्थ्यावधारणात्‌। अतः शक्स्मारिततोरस्येतरपदादेवान्बयबोधः | अत- ख लाक्षणिकं पदं नानुभावकम्‌ अन्वयप्रतियोगि- नस्तौरस्य ततोऽनुपस्थितेः अन्वयप्रतियोग्युपस्थापक- त्वेन॒ पदानामन्बयातुभावकत्वात्‌। न च गङ्गा पदात्‌खशकधसम्बन्धेन प्रथमं तोरस्मरतिरेव पुनः शक्य- रखे गोरवादिति वाच्यम्‌ । गङ्गापदस्य स्वश्चष्पस- म्बन्धेनान्बयप्रतियोगिस्मार कत्वाकसल्यनात्‌ | न Qty तत्कल्पनं, कुप्तकारणताकस्मृतिदयादेव तौरापस्यिति- सम्भवादिति wt) तन्न। गङ्गापदात्तौरस्यानु- चारात्‌ । यदि च equals wean टन्तित्वकश्यकं तदोभयो - रपि fed नम त्वघाधारणमुभयन्नागतः प्रत्येकमेव तत्कर्पनात्‌ आप्तवाक्धतेन प्रतोतप्रामाष्मनिर््वाहायान्वयानुपपत्या प्रकारान्तरप्र- तौ तान्नलच्छयतात्पय्येनिर्ग्वाहाय च तत्कल्यनस्यावश्छकलात्‌ कण्पकाम- जुगमस्यादोषत्वादिति सारं । श्रतएवेति श्रन्वयानुभावकलं पदाना- मौत्घर्मिंकं बाधकेम लच्णाख्धले aaa तज्नान्वयप्रतियो गिपदाथ- स्मारकः Wary एवेति पदस्य तत्‌ स्मार कल्वाभावाश्नानुभावकतेत्थर्थः। "गौरवादिति प्रशत्यथतस्य प्रशत्युपस्वाप्यलात्मकतया तदर्थप्रतिपाद- न कष्यते गौर वादममुगमाचच, किन्तु सामान्यतस्थाच श्क्धसम्बन्ेनापि सारकत्वं BRAG, तथापि समाधिसौकर्गयादाह, “गङ्धापदादिति, "गौरवा- &९९ तश्चचिन्तामणोौ ufam तज सत्तम्यधाम्बयानुपपत्तः विभक्तेः प्रर त्यपनौतखवा धान्वयगोधकत्वव्युत्यसषेः प्रकृत्यर्थो पसथा- प्यस्य विभक्यथेाग्वयेऽतिप्रसङ्गोऽननुगमश्च। न च प्रतितात्पयैविषयस्वाधाग्बयबोधकत्वं विभक्तीनां, गौरवात्‌ | रवश्च प्रछत्य्थे विभक्यर्थाम्बयनियमा- SMUT रव ॒कप्तस्तोरस्मार कत्वेन कल्पते । न चैवं गङ्गापदात्‌ साक्षाततौरापस्थितो शक्तिः, तां विनापि तदुपद्थितिसम्भवात्‌ । नन्बेवमन्वयप्रतिय- ग्युपस्यापकतया इतरपद वल्लाक्षणिकमप्यनुभावकं स्वा- नेच्छोच्चवसरितप्रृतिकलस्छ गु रुतवादित्ययेः। वस्ठतस्त प्रशटतितात्पये- विषये विभश्वर्यान्वये धुमोऽस्तोत्य्र वदङ्कितात्पय्यैकधुमपदोन्तर- विभा्र्थाग्वयस्छ वक्रौ भागापत्तः, तथाच प्रत्यर्थ एव तदन्वय इति तशं । “तोरस्मार कत्वेन" विगशेग्यस्मारकनेनेत्यथेः, परम्पराखम्बन्धस्सापि सारकलत्कर्पनाच्छाब्दवो धामुकूलतत्‌स्मारकलत्व प्रृते Rey इति ara: | ‘at विनेति, तथाच शब्दात्‌ साशादुपखितिः शक्रिणा- ध्यव waa शब्दात्‌ सा्लादुपखितौ शअक्रिकश्पने परम्परासम्बन्धेन छपख्ितौ लक्षणेति धुमोऽस्तौत्यजापि weer ादित्धपि इष्टय | दिति प्र्छतिप्रतिषाद्यत्वापेच्चया तत्रतिपादनेष्डोष्चरि तत्वस्य शुरुत्वादित्यथः। यद्यप्यतिप्रसष्कभिया am afar वाद्यं तथाच efuafaaat गौरवं तुल्य, तथापि वङ्ितात्पथ्यके धुमोऽस्तोति वाक्ये धुमपदोत्तरविम- were शक्तिवादः | ६९9 दिति चेत्‌, न, इतरपदार्थेः सह स्वशक्धान्वयानु- भावकत्वेन करप्तादितरपदादेव तौरानुभवसम्भवेन लाक्षशिकस्याननुभावकत्वात्‌ खशक्यान्वयानुभवे पदा- नां कारशत्वावधारणाश्च। अथय यदि गङ्गापदं माम्बयबोधकं तदा गङ्गापदान्तभाषेन सम्भुयान्वयबो- wera नैकवाकधत्वं स्यान्न वा प्रमाशत्वं TAT तदूभयरघ्ाथे न लशक्षणाकख्यनम्‌ | न ख परम्परया "इतरपदार्थैरिति, म ज खशरक्यानुभवत्वापे्या स्लोपखाप्यानुभव- त्वमेव सामान्यतो wy wa स्लश्क्यातुभव इत्थाश्चपि हेलम्तरं Cafes ae) तथासत्यतिप्रसङ्गात्‌ । म च severed तत्‌, a fe शान्दबोधानुकूशपदा्थीपशितिगर्भा, तदनुकूलवश्च यदि ठेसिमिवन्धनं तदान्योन्याश्रय इति शक्रिगभे वाच्यं तयाचौ- mri वल्ावन्वयापत्तिरिति gaa बोध्यं । ्रवरपदार्थौरिति, ग च ख- प्रवधाजुमावकत्वापे चया खोपख्धाप्याजुभावकत्वमेव सामान्यतो लघु Tawa खश्कधान्वयाजुमव दादि हेत्वन्तरमपि हेयमिति are) तथा सत्धति- प्रसद्ात्‌ । म च इश्योपस्ध्ापकत्व तत्‌, सा हि श्राब्दबो धानुकूलपदार्योप- खिितिमर्मा, वदनुक्ूलावश्च यदि छत्तिनिबन्धनं तदान्योन्धाश्नय इति शक्ति- गम वाच्यं तथाच प्रथमो पर्धितत्वादुपनौव्यत्वाश्च खश्रतयान्वयानुमावकत्वमेव पदानां a) किच्च शकतेरोखराभिप्रायस्य पदार्थान्तरस्य वा तत्वेन चानं माजुमवप्रयोजक afer किन्तु खमुमवजगकतावष्डेदकत्वेन WaT तथाच wife विना चअनुभवजमकत्वमवश्छेदकं विना भगकत्वमिति पर्व. सितं, तथाच area दति वदन्ति । aa ब्रूमः, शक्ठित्व-लच्तणातवा््यां 88 dex arate teat साश्ादान्वयप्रतियोगिस्मंतिरेतुत्वेन cara, खतेर- प्रमाणत्वात्‌ | न Sanwa, वाक्वमेदेऽपि vere समतिसश्वादिति चेत्‌, न, अत्तोक्तत्वात्‌ गङ्गापदान्त भागेनाग्बयप्रमाप्रयोजकत्वं सम्भुयाम्वयवोधप्रयोजक- ae शतं तद्भयमपि तौरोपख्वितिदारा निवं- इति । पलोग्धयलात्‌ प्रथमो पस्थिवलात्‌ Weary खश्रकयालुभावकलमभेव पदानां a! fare शरक्रेरो श्वराभिप्रायस्य पदार्थान्तर वा शानं भानुभावकं व्यभिचारादिति ama किग्बलुभवभनगकतावन्छेदक- त्वेन wea तथाच शक्ति विनानुभावकल्वं अवच्छेदकं विना wre भिति qaafed, तथाच व्याघातः तसात्‌ WHA जनकतावच्छेद- कावच्छिलस्मेवारुभाषकतवे न तु शाचणिकस्य, इदमेवाङकिबौोमये गवौना इत्यनेन सूच्यत इति धेयं । "तदुभयमपोति wenfuet- द्ाग्दवो धवि षण कत्व्रहागन्तरं तयोः श्याब्दयोधाशुकूलत्वममंङ्त्तितवग्रहे चन्योन्धा मयागवकाश्ात्‌ त्वादिना वड्धिविेषायुकूलत्वम्मङानन्तरं eat रोगां वश्नुकूलत्वयदवत्‌; यदि च प्क्तिगभमेव शाब्दबो धाशुकूलतवं तटूमदस्तिशच्तं शदखायामव्याप्तमेव स्यात्‌, wee (कियेताद्चप्ययङ्ग WA: प्नाग्दानुमवविग्रेषनगकतावन्छेदकत्वेऽपि whe विवा तदतिरिक्षाषुमव बिररेषजनमकत्वे शाघाव विरात्‌ । वस्तुतोऽलुभव अनकलावच्छेदकत्वे ग श्रते रन्धया अशक्येऽपि शकतिष्नमेखान्वयनोधकत्वे उक्तथाघातापत्तेः, किन्तु भल्ि- ATT WA तथा, Wag ean चातत्वमेव Tyre, सामान्येव लाघवात्‌, SILA वेरप्यं “सामान्धतो afeata | इन्दाख्यतुरोगखये alae: | dee AUNTY लाच्चशिकमप्युभावकम्‌। न चेवं जाने अक्षिः शव्वत्वादिति शख्यमपि wet स्यात्‌, प्रवाहइ- WMA MINS गङ्गापदाच्छक्तिं बिनापि तीरासु- भवसम्भवात्‌ | यत्रा परेषां जातिशक्ततमेन wee श्यक्यनुभवसम्भवात्‌ यथा वास्माकं cepa न्रातादेवाम्बयानुभवसम्भवान्न व्यक्यम्वययोः wie- रिति। कचिद्योगार्थाम्वयसम्भवेऽपि रूदिपूर्विका ल - था यथा मण्डपं भोजयेत्यब र₹ुश्य्ंद विेषस्थ- न्वयायोग्बत्दात्‌ CITA asaya TAIT कर््यादुकतं । वग्ठतद्ध॒ चोषा दिपदे गङ्गापदा्ान्ितसाथांन्वयानु- भावकलमेवेकवाक्धलं प्रमाषलश्च Bi तदुभयरचाथंमेव weuT- कल्पनमिति शार । (कचिदिति, अ्रजानुभवोमा निरयकः अनुभव एव fant: Malena मते सम्बस्धितावष्डेदकमण्डपानकदरैव- केजत्वादिना sufefa: यौ गिकार्थान्वये योगोपस्थितमण्डपानकठै- खतदशुश्ग्रादेव मतम, "नव्यास्विति। रतेन लाच्तिकाननुभावकत्व- प्रबादोवयप्रतियोग्यजुपद्यापकतया प्राचौनमतेनेति चितं । यदि च मेवं बदा Ae us कशोतौत्यादौ नौल-घटद्यम्दयोर्या छयिकतवेन वदुप्रस्याप्य- Wedge म स्पात्‌ वस्य eer fafa तदशुपपत्ते, मदेत्ादौ परति-प्रयययोरपि लासणिकलसम्भवाण | वथाचा्थ॑स्मारकतायां प्राचौगमते विमद्यर्थाग्वयानुपपत्तिवव्‌ सच्ययोरव्वयाजुपष्प्रसिरप्रि दोषो अद्य इति gegen | 'योमा्यन्वसरसमवेऽप्रोति, तचाप्रान्वमाङ्ुप- Bee aratartaat मण्डपपदेन क्रियते म तु योगाग्मरुडपानकल्रिति ममांसकाः। aq रूडिपूविका waar न युक्ता ओतार्थपरत्वे सम्भवति लक्षणाया WAAAY SA AMAIA भुख्यतेति चेत्‌ । न । अपारो fea यौगिकार्थसतिः, स्मार कसम्बन्धस्य WH TT इव यौगिकेऽपि स्वात्‌ । नापि योगाथेस्य प्रथममस्मरति यदैव हि समुदायेन arate तदा अवयवेरपि स्मारकसमुदायन्नामे अवयवानामपि विषयत्वात्‌, प्रत्य तावयवैरेव Ws स्वाथैसरणम्‌ अवयवन्नानपूव- कत्वात्‌ समुदायन्नानस्य | विलम्बेऽपि यदा ears लक्षणया स्वार्थसम्बन्धिस्मरणं तदा यौोगिकाथसर खं लजेव न च मण्डपानकटेैतलेनोपथ्थितौ इयोर विशेषः, ant मष्डपानकटलस्य पदा्यैलादन्यज वाक्थाथेलादिति भावः। (स्मारके- ति, मतु श्र्षभावादखतिनौक्ता अपि तु Sawa वा तत्‌षा- मय्या वा प्रतिबन्धात्‌ जात्यापहारश्य प्रतिबन्धपय्यांथत्वात्‌ तचाच कि शक्तिमश्चकयनेनापौति, मेवं, भावामवगमात्‌ प्रतिबन्धो fe ज्ञानात्‌ तत्‌षामय्या वा फलविरोधे खति श्यात्‌ । न च स प्रहत ufata न॒ शच्छणावौजमित्भिसन्धिप्रसक्ादिदसुक्तमित्यन्ये। नेयायिकः aye, “tata, ‘sarees कत्वादिति । यद्यपि समू इ Twa न ततृपूब्यकत्वं, तथापि पुव्ववर्णानां उत्तरवर्णाजुम वपिषयत्वमभ्यप्ेदसुख, श्रब्दाख्यतुरोयखण्डे शक्तिवादः ७०९ ae तथाचोत्सर्गिकान्वयाभिधायकत्वानुरोधाद्यौ- गिकार्थान्बयावबोधोऽसतु। नापि स्मृतस्याप्यवयवार्थं- स्वान्वयवोधवदहिभेतत्वमपडहारः, योग्यतादिबस्लादव- यवा्थंस्याग्बयबोधः स्यादेव, न तु रूखर्थस्यायोग्य- arm मापि लक्षणया स्मारितस्या्थस्य, लाक्षणिक- सखानमिधायकत्वात्‌ | अथ मण्डपशब्दस्य खृहविशेषे प्रयो गद शनादवयवशक्छा च तदनिर्वाहात्तच समुदाये समूहाखम्बमसम्भवात्‌, जात्यपहारः फलाभावो वा ww a चख ae dew सम्भवतोति waists । ‘auf श्रग्वयानुभावकल्व पदानामौत्‌सर्गिंकं तद्बाधकेन शचणासयले wed तचान्वयप्र- तियोम्युपस्वापकः werd एवेति ततस्मारकल्वाभावाज्नातुभावकलं Tae । "योग्यतेति, अनापहारः फलाभावो यदि कारणाभावात्‌ तषेदमुन्तर, अरय प्रतिबन्धात्‌ awry, म विति, रूक्छर्थाग्वयसामय्याः प्रतिबन्धिकाया अभावादिति भावः। न तु रूक्छथेस्येति, श्रचा- न्य दति गओेषः, एवमग्रेऽपि, तथाच तदतुभवसामग्यपि न प्रतिब- fuafa भावः, नलु प्रतिबन्धः फशाभावकस्यो a तु फलविरोध- away: फलाभावः प्रयोगान्निखोयत इति aca: सत्वमेव am ॒तन्नेतया श्रङ्ते, शश्रयेति, ad पयसि दध्यामयतै- (नाच्शिकस्येति, वथाचोत्सर्मिंकं पदागामण्विताभिधायकषत्वं म्येतेति भावः। Rates: शङ्कते, “अथेति, (प्रयोगदश्यगादिति पराभिमागः। खवयव- AGUA ATT बाधकषामावात्‌ प्रयोगप्राचु््यां मावमभ्युपे चे tara ox तक्बचिन्तामबौ श्रक्षिकल्यना तथाच मण्डपामकर्तेरि Bafa att प्रयोगादशंनात्तचावयवशक्छिकुरठममपि Rear कार्वा- सुरोधित्वात्‌ RATA: | अन्यथा अनेकाचैरूका- श्चादिपदादिव कचित्‌ मण्डपानकर्चुरप्यवगमः स्याद्‌- TEMG समुदायशक्तावपि AAMT कुण्ठनम्‌ अवयवा्ये Wawa प्रयोगप्राचर्य्यात्‌, Fora प्रयोगाभावकस्प्यत्वात्‌, रवश्च मणडपादिपदेऽवयष- wa: कुरिटितत्वात्‌ रूश्छथेस्योपख्ितस्य परम्यरथापि वाक्षायेप्रतौत्यन्वयाय तत्पूविका were चेत्‌, न, aa पयसि दध्यानयति सा बेश्वदेव्यामिष्ा वाजिभ्यो वाजिनमित्यबामिक्षाया उत्मरिशिष्टत्वेन विश्ेदेव- त्यादेद्रेष्यदेवतासम्बन्धात्कयागप्रयथमप्रापकत्वेन उत्‌ पन्तिवाक्षल्ं प्रच- मयागप्रापकवाक्यस्येव उत्‌ पञ्षिवाक्धलात्‌ TITY तेनोत्‌प्षिवाक्पेन aa पयसौत्या दिनेकटेगनामिश्चाया उत्पन्तिशिष्टलं विहितं, तो पथसि दध्यागयतौल्यादिना वाक्धेनाभिशोत्पन्षिः कथ्यते तचा- लोत्पन्तिर्त्पन्िवाक्धं । तेनेव विशवेदेवदेवताकलमनु शिव्यते इति तदमुगरि्टलेनामिक्षाया विश्वेदेवरेवताकत्वं दति भौरत्यजिनिष्ट- लेनेव्यादिएद्धिकाथः, एकजामिचाया अपर विश्वदेवदेवताकत व्ामि्ताधिकरणविसोधमाद, ‘an इति, 'ङत्पतौति, नाभिचा- योगोत्पन्तिवाब्बप्रतिपादितत्वेन गथरेवताखम्बग्यप्रतिपादकवाषधस्मोत्वस्ति- WTC aa WATT | ७०३ देवताकत्वं, वाजमन्नमामिषारूपं ATTA ते विश्वे- देवा देवता इति चतुच्येन्तवाजिपदाद्‌योगेनामि शा- रूपान्नयोगिनां विश्वेदेवानासुपर्धितेर्वाजिनस्यापि विश्वेदेवदेवताकत्वमेव । ननु वाजिपटात्‌ रूख्छोपश्वि- तानामश्वामां वाजिने देवतात्वमिति सिद्धान्तः समन स्यात्‌ SA योगापङारादखानामेव - त्र देवतात्वा- पत्तेः । म WY लम्बकर्णा दिवदाजिपदस्य विश्वेदेवेषु विशेषमिति fare) वाजिमस्यापौति श्रन्योट्‌श्प्रटकशुति- area क नाश्छतां क दुव्यतामित्थाकाङ्कायां देवताम्तरकण्पने गौरवादुपखितानां विश्वेदेवागामेव कथश्चिदाजिपदादुपख्ितानां शरेवताल्वे wean शति सिद्धान्तोऽत एव वाजिनापचारे पुनस- Wat ग TI: तदुपादनस्याशास्लायलात्‌ आमिशोत्पादनखख fafranar । चदि ख तज देवताग्भरं eda तटा वाजिनाप- चारे तद्धोमाभावात्‌ यपुनग्वौजिनापषारावश्तकतापन्लौ शिष्टाशार- वाकाल्वादिति भावः। “चतुच्यन्तेति, तद्धिते चतुश्यां वा देवताजुश्िरप्र्ययत्वस्ख बुल्यत्वादिति भावः। “वाजिगस्यापौति श्ौरसारपानौयस्यापौययः। अन्योर- छऋप्रर्त्ङतिसाध्यतवया H गाश्यतां क टृव्यतामित्वाकाङ्ायां देवतान्तरकर्पमे मौर वादुपस्ितानामेव विश्वदेवानां योगेन वाजिषदादुपख्ितानां tare कख्यत इति सिद्धान्तः, Gaza वाजिन पचारे न grea: तस्याग्रास््नाथंत्वात्‌ fasten विनियुक्तत्वात्‌ । अदि च aw देवतामग्र Rea तदा वाजिनापचारे वद्धोमामावात्‌ धन्वा जिनावश्यक्षता- ७०9 तश्बचिन्तामणौ प्रयोगप्राचय्येमस्ति। अथान्वयप्रकारोविभक्योपनौ- यते, साख यतः aafeargal तस्याग्बयं बोधयति विभक्ति समुदायात्‌, अतः समुदायोपनौतस्व रू- च्यथैस्येवाग्बयबोधोनावयवोपनौतस्येति चेत्‌, न, पद्क- जनिकतुरिव मण्डपानकतुरष्यम्बयबोधसम्भवात्‌ | न- न्बवयवार्थानां . परस्यरमन्वयोयोग्यतादिसापेश्चतया विलम्बितः sani न तथेति चेत्‌, अस्तुतावद- वयवाथस्यान्वयधौविलम्बिता न तु atresia a तथा, सा खान्वयबोधोपयोगिनौ, way यथा पङ्ज- मानयेत्य प्रथमं डाथे-वाक्ार्थान्वयधौः ततस्तद- विरोधः। न च विश्वेदेवदेवताकल्वेऽपि ख दोषः, aarfawaa तत्रो तिसम्मवेनान्ययासिद्कोत्प्िकस्य वाजिनस्यापचारेऽपि म ya- WWE, स चायमनन्ययासिङधोलाघवादुपष्ट्ः सिदङ्धाग्तोभव- amar भश्ेदिति भावः। "पडूजनो ति, यद्यपि मन्दुरजेत्यादयुदा- इरणं भवितुमरेति पदेग्धादेः समु दायाथेपद्मविशेवएते Are चट- मित्थजेव warns विभक्वर्थानभ्वयात्‌, तथापि पद्कत्या दि विरवत पत्तो चि्धाचारविसोधः। ग च विन्धेदेवदेवताकतेऽपि स दोषः, तदा- भियेव तन्मौतिसम्भवे अन्यथासिड्धोत्यन्तिकस्य वाजिनस्यापवारेऽपि ब एनस्तदाचरणं सोऽयं तव॒ सिद्ान्लस्छदुक्यद्या भव्येतेति मावः । किग्रदेवतात्वाक्नौकततैमि ममतन्त॒ न सिद्धा उक्कयुक्तेरिति faa: | ‘equaata, परम्परयापीति शेषः | MRICS शक्तिवादः | ७०६ feast तदनु च परम्परया तथाभूतशन्मनि Terria: कार्यान्वितव्यत्पत्यनुसारात्‌ न तु सिब्रपङ्कजग्मकतेत्वानां प्रथममन्वयधैः तथा मण्ड़- पादिपदेऽप्यस्ति। यदि च सिडार्थेऽप्यन्वयधौ्याग्ध- तादिवशात्दा रूख्र्थावयवार्थौनां स्मताववयवार्थाम्ब- यबोधसम्भवात्‌ | रूख्र्थान्वितबोधस्येतरपदात्षदथेस्मर- खाकाङ्का-योगम्यतादिन्नानसापेश्षतया विखलम्बितत्वात्‌ | अथ यावत्सु wear शक्तिस्तावतां वणानां स्मृति- THAT BAY BUA, अत रकदा समतसमु- दायनिष्ठशक्तिस्मृतिः wha अवयवशक्षोनान्तु स्मति- विच्छिद्य कतिविदणशंस्म्रताविति विलम्ब इति चेत्‌, न, यथा fe मण्डपसमुदायगोचरोका स्मृतिस्तथा मस्डादिपदविषयापौति म कशिदिगेषः अतः कथं यो गाद्रढेबेखखलवस्वमिति। उच्यते। यदा मणर्डपपदाद्‌- खषहविशेषस्प्रतिस्तदेव प्रथमं मण्डाथेापस्थितिः तदुत्तर aqeafa सम्भवति । कामचारादिव्यमिप्रलयोक्र “उच्यत दति, मौ्मांकैर्यात्‌ तस्षद्धाम्तमुपकरन्येव पष्येप्वावतारात्‌ । श्रथमं मण्डार्योपशितिरिति यद्यटाकाङ्कितिमित्यादिक्रमेणान्वयधोरिति ख्यत इति, मौमांसकरिति शेषः, "तदुत्तरमिति, बश्चप्येतत्परा - भिमाबमाचं मण्डपसमुदायगोचर्स््रतेमण्डादिगो चरलया तदव ताबद्रो चर समू हालन्बनस्तिसम्भवात्‌ तदिदं वच्यति, धयम equates 89 God वत्वचिन्तामणौ म्थिवत्यर्थस्य तदनन्तरं प्रत्ययार्थस्य तलो मण्डपानकर्त- त्वेन च्रातस्य स्मृतिः तदेवं रूढि-योगिकयो्वलाबलं भरतैघ्रविस्तम्बितधौकछतमेव, तथाच Sa Where श्थितत्वाद्‌ बसलवच्वमौत्सगिकम्‌ | यच तु प्रकरणादिना योगिकाथेस्य शौघन्धौविषयता तव Seat Va बल- वान्‌। यथा “अभ्रिवेसुभिः सोमे afer मर्डि- वरुण आदिवये्वहस्यतिर्विश्वेदेषैरित्यब विशेदेवपदाद्‌- योगेन सकलदे वप्रतिपाद कात्‌ प्रकरणवभेन सन्िहि- तवसु-रद्र-मरुदादित्रूपसकलदेवतानां शौघं बि- मते, यदा तु समूहाशम्ननस्त्या यगपदेवान्यधौस्तदापि वाक्या- यीपख्ित्यपेचया पदा्धौपसितिखलरितेति द्रष्टव्यं । श्रतएवाये aed खयमेव वच्यति "विश्वेदेवपदादिति । यद्यपि “श्रादित्या- विश्ववसव दइत्यादिकोषदगरंनादिश्वपदश्येव पुरूरवोमाद्रवःपरसति- auarfeata शूडियो गसम्भवः उभयथापि विश्वदेव शति योग- एव परन्तु wae विश्वपदस्य कलवा चित्वं गणवा चित्वशचेत्य्पदस्तेव वा सूतस्य मण्डाद्यवयवाचस्येति, तथापि वाक्ार्योपख्िब्वपेच्या yret- पर्डितिः viet इत्थ ama) “श्रातस्येति, यद्यपि श्लाममिन्धेव वस्तुसत्‌ तथापि महावाश्चारथांयुमवकाले शवान्तरवाक्धाथेच्चानस्यातौत- त्वात्‌ सूति पय्येन्तमुक्त, wag सिद्धान्तविरोधं परिषरति, “यच त्विति, कतर्वोत्सर्गऽन्यथा नियम खव स्यादिति aa! aq सकलवाचि- विश्रपदार्थानन्बयान्न यौगिकार्था न्वय दत्त any, ‘afafeafa, बचा सर्वेण घटेन गलमादर सन्नं ब्राह्मणं भोजये्यादौ प्रकरणादयुपर्थिवा- ्ब्दास्यतुरोयखष्डे शक्तिवादः | Ses स्थता प्रकरणादवयवार्थे संस्कारोद्बोधात्‌, न तु पुड- रवोमाद्रवःप्रम्तिषु गणेषु रुूढादपि विश्रेदेवपदात्तेषां धौः। रवं सा वेश्वदेव्यामिशा वाजिभ्योवाजिनमि- त्याभिक्षारूपा्थस्योत्पलिशिष्टविश्वेदेवदे वता कत्वं त्रातं, वाजिभ्य इति षतुथ्येन्तपदादश्े रूढादपि वाजमन्ं तद्यस्वास्तौति व्युत्पत्या वाजनामकामिश्ारूपान्नयो- frat विश्वेदेवानाष्ब प्रकरणात्‌ wisqufafa: | न च रूक्याश्वानां, तेन वाजिनस्यापि विश्वेदेवदेव- ताकत्वं प्रतौयते। ननु रूढेबेलवश्वादवापि रूष्यथेधौ- रेव स्यादिति चेत्‌, न, दयोरुपश्थितयोरनुपस्ित- योवा रूढिबेलौयसौ | अच तु प्रकरणरूपरेत्वन्त- रादुद्बु्मसंस्कारेण योगाथे रव MA सम्भृतसामग्नौ- नाना्यंतयेकाचौपस्धापकप्रकरणापेचा, अतएव विश्वग्वोदेवेग्व इत्या- दित्धागोऽन्यया विश्वदेबेभ्य इति श्यात्‌ । न चेवं देवेभ्य इति व्यथे, aya कब्धवाहानायेति वच्वतुधों दइयस्येव देवतालादिति, तथापि विश्वदेवपदस्यापि तद्रुढवमस्तोति तद्‌ दातं । अतएव वा WAT arate, “एवमिति, 'डउपस्वितयोरिति उपख्ापकप्रकरण्णदिमतोर- इतो्वेत्ययेः | “रज लिति योग एव प्रकरणसाचिव्यादुभय न तत्सत नामेवान्धयस्तयाचापौति मावः। 'उपलस्धितयोरिति उपस्धापकप्रकरणा- दिमतोरतदतो रित्यर्थः, “योगां wate तत्रैव प्रकरणसाचि्यादुमयज् न ees araferrralt कः । मनु शाब्दानुभवे शब्दकारिता स्मतिरूपयोगिनौ म तु प्रकरणादिकारितापि उष्छुङ्कलन्नानकारिता- यास्तस्या अण्बितािधानानुपयोगादिति चेत्‌, न, प्रक रलाद्ट्बुदधसंस्कारस्येव शब्दादणप्युदोध इति प्रकर- शसहशतशब्दादवयवाेसंस्कारो दोधादवयवा्ेस्मृतिः शब्दकारिता We वानतु रूग्य्ेस्मरतिः तज च संस्कारो दोधकषाभावात्‌ | न शेवं शोकेऽपि मर्डपादौ योगस्य TTT लषछाणेति awa | VATA TATA हि ate sevetafert रूडिपूविका weer प्रकर- शादिसन्े तु मणश्डपादिपदेऽपि Arad wa बखौया- निति म waar | waza रूदिच्यतकप्रकरणादि सत्मेन SAAN waa किन्तु याग wii तस्मा- न वोभय तदभाव इत्यथंः। ‘avin संखकारोददोधकप्रकर शाद्यभावा- दित्यथैः । यद्यपि पदश्चानमेवो दोधकं तथाप्यन्यतरसख्तिमाचड्ेतु- PACA प्रकरणादेव ताज प्रहतमतस्दभाव उक्रोऽन्यतर- प्रकरषजन्यद्धतेरपरखलतिप्रतिबन्धकत्वादिति भावः। अतएवेति, त्त्वं ज वा तदमाव इति रूफवंवश्वमित््यंः | 'तजेति संखारोट्धोधकः- प्रकरण दयमावादित्बथंः | यद्यपि पदश्ञागमेव तदुद्रोधकं तरव प्रकरवा- दिकं विनापि पदात्‌ पदाधरतिरुमुमवसिडधा, तथापि तत्प्रकरणसेव प्रतिबन्धकत्वमिति पराभिसन्धिः। “अतण्वेति, णवं तज efoaat श्रग्वाख्यतुरोयषष्डे शक्तिवादः | oe TAMIA रूक्थेस्य शौप्रमुपस्थितत्वादर डिपूविका रग्यथेसम्बन्धिनि लक्षणा प्रकर णादिसद्धावे तु रूव्छ- ae न सतिरिति याग wafa awa न 8a प्रो्गा- तखामित्यभेाङधाद्यसाममभागयागिनां बयाणां प्रल- तत्वाद्येगस्येव TIS स्यात्‌ न तु रूढिपुविकानुवाके खद्यखेति वाच्यम्‌ । तथ fe eal योने च प्रकरणस्य genase श्ौभो पर्थितत्वेन बशबस्वाद्रठिपूच्विं- का waaay) अव वदन्ति। भवतु ease शौध्- भुषल्थितिस्तथापि तस्यायेाग्बत्वाङ्नन्बयेन शच्चोपष्था- पितावयवाेस्येव योग्यतादिमश्वादन्वयमेषो भवेत्‌ भ च तजरापि श्णेव, तथा शति रूटिष्युतकस्य गणत्ापन्तेः a fy मरहोमहेष cow सदसा रूटिष्युतौ दोषः, किन्तु तुख्छखकणया was) यदि परमेश्वराथकोयोगोभवेन्तदा योगाय दूषश्मपि नेति ara: | श्रकरणादिसद्भाव इवि योगाथंसंस्कायोद्रोधक- प्रकरणादिसक्चे तेनेव प्रतिबन्धाब्न रूच्य्थस्रति रियः । न चैवमिति, प्रौ- द्रावणं परथमम च्छश्मस KTM द्रोथाख्यसाममागयोगिनामुदाट-प्रसोट- पतिषरैशां जयाणां प्ररद्टोद्धावनयो गत्वेन योगार्थागामेव सताश्चमसरूप- मच्छाग्वयः स्थात्‌ तेषां waar योगस्य बलवश्वात्‌ ग त्वेकल्ित्रेवोद्रातरि Sey बङत्वाग्वयानुपपश्या रुकानुवाकगायकतवेगोक्षचिषु eae wifxarh, “खमुमावक इति कचित्‌ पाठः तदापि प्रस्लोचादावित्यथः | ‘ay वदन्तौति, नैयायिका इति शेषः, "लाच्षणिकार्धस्येति मुख्धा्य- are तश्चचिन्तामो प्रतिबन्धकस्य रूग्थोम्बयबोधस्याभावात्‌ लखाक्षखि- ae विलम्बितोपस्थितिकत्वात्‌। नन्वेवं aed भोअयेत्यबावयवाथपरत्वेऽवयवाथानां प्रथममेकम- भ्बिताभिधानं तदनन्तरं तस्य वाक्यार्थेऽपरमन्बिताभि- धालमिति तात्पर्ये गौरवं रूढिपुवकलक्षणायान्तु रुक- अन्विताभिधाने तात्पय्येमिति खाघवमिति चेत्‌। Al सामग्नौसन्मेनावयवाथान्ब यबोधस्यागोरवेखाप- इस्तयितुम शकषत्वात्‌ | TAMA तात्पयेग्राहकस्या- भावात्‌ भावे वा न्धायाभिधानस्य व्यथेत्वात्‌ । ay SHI प्रथमं MAMET च लक्षणया परम्यरया- पि प्रथाजकत्वसम्भवे तच्यागायोागादर खरितस्यान्ब- यबोध इति चेत्‌, तष्ट, प्रथमं रूक्यधेस्मरणसमकालं विलम्बितोपख्ित्या स दोषो भवतोति भावः। मन्वयोग्यतान्चानं द्धा यान्वयवबोधप्रतिबन्धकं योगाथंधियोनाश्कघ्च तथाच कथं यो- गार्याग्वयपौ स्तथाच रूटिपूषथ्विका wate यक्तेत्यत आह, “लाचरि- केति, तया Seqtraferacha नाश्रात्‌ पुनरुपखित्यम्र क्यमे « ग्वयानुपप्रनतिप्रतिसन्धानाद्यपेच्नया विलम्बादि धथंः | नमु लयो तात्पय्य. य्रहटादवयवार्यँ च तदभावात्‌ सामयरौवैकल्यमिखत ae, (लच्तगौव दति, ana वेति, ग वरदं न्धायलभ्या wa किन्तु तात्पर््थानुपपच्छेव तव चेष्ापरसिरि्यधैः | ननु रू्ययेखतिरेव प्रतिबन्धिका सामान्धतस्तथाले wearers शक्तिवादः | ७१९, वा स्मृतस्य मरूडाद्यवयवार्थस्य बाधकं विनान्वथरक्षार्थं Teste नोचितः तच्यागहेतोः रूख्धान्वय- बेधस्याभावात्‌। अथ रूच्ेस्योपस्थितिरेव यागा- थैन्वयबोध प्रतिबन्धिका न तु Sarasa गौर- वात्‌ यच च प्रकरणादिना येगाथेग्वयभाधस्तं eae स्मृतिरेव नासि संस्काराद्बोधाभावात्‌ किन्तु प्रकरण-शब्दाभ्यामवयवा्थैस्य संस्कारोदबोध- नाद्‌वयवार्थस्येव स्मृतिरिति चेत्‌, न, अवयवा्थंस्य स्मतावन्वयबोधे वा Ta स्मृतेः प्रतिबन्धकत्वे मानाभावात्‌ AWE एदपरत्वे रूव्धथेस्याम्बय- बाधो याग्यत्वात्‌ स्मृतस्याप्यवयवाथेस्य नान्वयनेाधः योगार्थभौरेव What ्रन्वयानुपपत्तिपुरःसरणच्छोपख्थितेविंखम्बित- त्वादिति भावः । भ्रतिबन्धकले मानाभावादिति साचादविरोधि- Tamas sangre विधटयत एव are प्रतिबन्धकत्वं तथाच ङ ्ार्थान्वयबोधोयोगा्यं श्राकाङ्खाविघटनदारा प्रतिबन्धको भवति जनिताग्वयबोधस्य farang म तु तदुपखितिमाजमित्यथंः। मनु WASH सषास माकाङ्धिता ₹व्यर्थनेव कुतो न योगार्थान्वयो- लाघवादि्या, ‘eefa, प्रतिबन्धके मानाभावादिति, arenefaat- धिनो भमकच्नानविधटकस्येव प्रतिबन्धकल्वात्‌ तदान्धयबोधे च गनितान्वय- wea निराकाङ्गतया तथात्वमिति भावः। अनुमितौ च सिद्धः प्रति- OUR वश्वचिन्तामणौ कप्तकारण्येग्बताविरहान्न तु रूग्चधेस्मत्या प्रति- बन्धात्‌ | इद तु रूक्छथेस्यायेोग्बत्वान्नाम्वयबाधः अव- यवाथेस्य याग्यतादिसामम्मौसस्वादन्वयभाधा भवत्येव | यदि च रूच्थेरूत्या प्रतिबन्धान्नावयवाथेस्मृतिरन्व- येष वा ATI AMA लम्बकषशमानयेत्यच तद्गुख- संविन्चाने बहुव्रोहाववयवाथेान्वयनेचा न भवेत्‌ किन्तु रूष्यधान्यपदाथैस्येव | तस्मादरूकर्थोगापहारिता रू- हि-यागयाविरेषे मण्डपादौ न तु शम्बकशीदौ। ऋअपहारेाऽप्ययमेव यथयोग्यतया रूुखखथेस्याम्बयना्ौ भवति नावयवाथेस्यायाग्बत्वात्‌, न तु योम्बतादिम- तोऽष्यवयवाथेस्यान्वयवेधोा भवति अनम्वितरूग्डथै- मृता प्रतिबन्धात्‌ । तस्माख न्धायसम्या रूडिपू्िका रक्षणा किन्तु यज रूष्यर्थसम्बन्धिनि तात्पय्' माना- यदि न रूक्छयापस्धितिमाज प्रतिबन्धकमत आह, ‘oat, “किन्तु यजेति, श्रोद्रादरशामित्यवापि रूग्छथेखम्बन्धिनि तात्प्व्यै- यात्‌ खशा अन्यया तजापि ate एव away खादिति बन्धकत्वं । रूप्यो गापङारितेति प्रवादं सङ्मयन्नाइ, “तस्मादिति, प्रका- रान्तरेल रू0िपूव्विकां जश्चखामुपपारबन्रुपस हरवि, (तस्मादिति, equ- गरड सम्बन्धिपुडषन्नानख्च पूत्नेगरोतसम्बन्धितावन्छेदकप्रकारकमि वेषं | श्रोद्रातखामिल्चापि सूच्यं सम्बन्धिनि तात्यम्धेयदारेव weyafa star) श्ब्दाख्यतुरौ यखद्डे WaT: | SLR न्तराद वधारयते तज रूढिपूर्िक्षा लश्षणा रुख थैसम्ब- न्धि विञचेषन्नापमायें विशेषे तात्पयग्रहस्यावश्यकत्वात्‌ । यब तु प्रकरणाश्यभावान्न यागवलवश्यं त्र Se श्रोप्रोपस्थितत्वानेनैवेतरपदाथान्वय इति रूटेयागा- पारः । उपपदधातुप्रत्ययाथानां स्मृतिस्ततस्तेषां येाम्यतादिज्नानं ततोऽवथवाचीन्वयवाध दति यैगि- कायस्य विलम्बितोपस्थितिक्षत्वात्‌ यथा वर्षासु रथकार शआ्दधौतेत्यच रथकारशब्दाद्रूक्या जाति- विग्येषवत््मतौतेः शौ घ्रत्वात्तस्येवाधानं प्रतीयते तदथै तदनुङ्खल विद्याप्रयुक्िरपि तस्याशिप्यते नतु रथ कारशब्द्स्य यागोपश्ितर वकर शयेाग्यान्यतोलम्भवि- चचेव शिकपरत्वं, वियाप्रयक्तिकश्यनातो रथकारणब्दे येागसङ्धोषमाबध्य खघुत्वादिति युक्त, शब्दाथोानु- भावः । ‘orfafanafa “aen-yaity राभन्याक्मादिगयौ तौ तौ खतो । Aare करणः शद” इत्यादि नातिविगेषवाक्यतः ‘Carfean करण्यान्तु रथकारः प्रजायते” इति जातिविग्रेषवा- श्र क्रिनिखयाशनन्तत्‌पदं ₹ूढमित्ययः, न विति, तथासति “कतेनाप्यन्जन्मन दत्य दि ्तावप्यग्यज पद विद्याप्रयुक्तिकश्पना- o—_ a fafa, अन्था ““ज्प्तेगाप्य्यनन्भन इति शयुतेरक्यणग्भपदं विद्यापयक्ति- मयेन लचव्यादिनान्धपरम्भवेदिति भावः | saat तु Rett न विद्या 90 ध ७१७ लश्चचिन्तामग्ौ uaa हि कल्पना न तु कल्पनाभयेन शब्दा्थत्यागः प्रमाणशब्दमूलकत्वेन फलमुखभैरवस्यादोषत्वात्‌ । तरव च क्रतुवि्ेषे “हिरण्मये प्राकाशवध्वयेवे भयेन लश्फादिना्यन्यपरं भवेदिति भावः | “फणमुखेति विद्या- प्रय क्तिकश्पनाया fe रथकारस्य जाति विगेषवत एवाधानप्रा्िः फलं तथाच तत्‌फलमाभ्रित्य यद्‌ गौ रवज्नानं तन्तामेव न BTW व्यविरोधादित्यथैः, “दिरणएमयाविति, श्योतिष्टोमे प्ररुतौ तं waa दौचयतौति wa गावोदचिणालेन श्रुताः, तज शओोडषलिजः किं समुदायेन सम्प्रदानमेकटे श्स्य वेकदेेन वा दति संशये “परि- षटि cuacufafa aaa समुदायदानं fafag, दानं fe यसु- feu त्यागस्तस्य स्लौकारेण निर्वहति, न हि तेचमु दिश त्यक्ते मेच- स्तो कारेण दाननिव्वा हः, स््ोकारञ्च न्नानविगरेषः। म च समुदायसु- दिश्य त्यक्रेऽपि समुदायस्य सरोकार सम्भवति, maw प्रव्येकनि- त्वेन समुदायटल्यभावात्‌ तथाच एकदे शशय सम्प्रदानता वाच्या शा च “aH स्वादश्चतत्वा दितिन्यायेन समां ्रकशर्पनया वाच्या समां श्रता चासम्भाविनो शोडषसु WRT भागपरिकश्पनया गोचतुष्टयस्योद्‌- aay, तथाच “सरव्वषामद्धिनोसुख्या दितोयास्ड acfea: तौ यिनख्तोयाष्ठ खतुयांस््ेकपादिगः” ॥ इइ षोडगशरत्तिर्जां प्य॒क्षिकल्यनं “aay तु मदस्येतिषिशेषश्वतेरिति ध्थेयं । “फलमु डेति, विद्याप्रयक्तिकच्यनाया रथकारस्याधानप्राप्षिः फलं, तथाच तत्‌फलमाभिन्ब दरौ सवन्ञां TUTE न व्याहतं उपनोवविरोधादितय्थः। म च निषेधविसोधः, ग ङिस्यादिव्यादिवत्तस्य विष्धेषषरत्वात्‌ । “शतरवेति, प््दास्यतु रौयखद्छे शक्तिवादः | Ory सलवार मुख्यास्तवामङ्धेभागप्राप्नौ भागानुरोधादेकदेश्रवाचकाद्धुपदे- माष्टशत्यारि रद्नोरूपस्थापनाद परष्वतुणां चतुधिग्रतिरपरचतुणौं षोडश अपरचलुणां elena WAT AMARA एवं सत्य्वन्ययशुरवेदि- कुष्डमुख्यस्य प्राका गशरसखत्व विधिना तदोयभागदादश्गोषु म गोग्रतं दङिणा, तथाहि काल्याथनष्ूचं “stew Tema: षट्‌ षट्‌ दितौयग्यखतसखूखतस्णतो येभ्यस्तिखलसिस्त इतरेभ्यः” इत्यादि- mae Tenet भागाः क्प्तास्तदिङृतावभिषेचनोये प्ररतिधग्ने ाइकतया तद्देव द चिणणप्राप्तौ हिरण्मयौ प्राका श्रावध्वग्धैवे दद्धिण्णां zeae प्राकाशखत्विधौ ब्राह्मणेभ्योदधि दीयतां तक्र कौ ष्डिन्यायेतिवत्‌ सामान्य-विग्रेषन्यायेन सामान्यदचिणा्यां aq भागवाध TA: | ननु Bare: सम्बन्धो विधौ यत इत्यसङ्गतं aafane ण्योतिष्टोम विक्लतिथते अभिषेचनोये प्रतौ ज्योतिष्टोमे a wear दौच्छयतोति wd गावो दच्िणात्वेन yar, aa बोड्ग्रतिविजः fa समुदायेन सम्मदानमेकदेग्रेन वेति awa परिषदि cuacufafa खमु दायदानं निधिडधं, दानं fe cafe खत्वव्थागस्तश्वो कारेण निव्वै- इति, न हि चे्सुदिश्य व्यक्तं Andina दाननिर्व्वाहः, Gane वागविद्धेषः। न च समुदायसुदिश्य चक्षे समुदायस्य खकारः सम्भवति, आनस्य प्र्येकनिष्त्वेन समुदाये इश्च भावात्‌ तथाचैकदे स्य सम्भदागता वाच्या सा च “समं स्यादश्चुतत्वादिति समांश्कल्यगया पसक्ता, सर्मां्रता चासम्भाविनो । षोडशसु षट्‌ कृत्वा मागकल्यगया गोचतु्ट यस्यो इत्तत्वाव्‌ ८८ सर्ग्ववामर्डिगो मुख्याः featare तदड्धिनः | टतौविनस्तुतौ यास्त चतु- ास्लेकप!दिगः'? ॥ cents मुख्यानामध्वययैपरभ्टतौनां चतुर्णा मडेभागानुरोधा- दष््वत्वारि्रद्रोषु साम्ये तथा fetta प्रस्तोशादौनां चतुय ace साम्ये org arvaPartaat efeat ददातीति श्रुयते, wade च fafa श्यौभ्रसुपस्थितेः तस्येव प्राकाशस्य खत्वख- छणसम्बन्धो विधोयते ददातौत्यनुवादः। तेन क्तुद्‌- शिशायामध्वयुभागमाजवाधः अन्धेवाङत्विजां प्रा- काशस्वत्वाभावात्‌ कतुदक्षिलायामन्वयः। यदि षा- ददानौ तिश्रते दानस्येव विधेयलादिव्धत श्राह, ‘carafe सामा- न्यतोयज्ञाद्गवसमाम्डलिगभ्वोदानस्य विधानादित्ययेः, "यदि चेति, यसो RAE विले प्राकाश्रदाने तश्च तद्भागवाधापन्तेः तथा- तथा eater गेजादौगां चतुणां दच्िगाङधस्य कतौयांशे सामन्ये वया चतु- यानाधरुत्रेवादौगां चतुण। ease Vquit साम्ये तदिषछतावभिभेचनोये प्रतिधम्भयाहइकतया तद्देव दक्छियाप्राप्तौ “हि रश्यो प्रकाशावध्वर््यवे दच्चिणां ददातौल्यादिना खध्र््वोः प्राकाण्योख नेदन्तर्थंग्योपद्डिवयोः स- न्बन्धयोग्ययोरग्वयाकाङ्धिणोः ख-खाभिमावेगान्वयो विधौबते । वथा TNT: कार्य्या वियः पयैवस्यति। न च तस्मे तावदी सोक" प्रमवति, Kuda खव तच्छे तयोर्दानेऽप्यवगते पच्चादर्थापलिपरतौताधंसमपं शाय ददातिरयमथंवादविधया vata raga इच्यते, waqraas: पाकाग्रखल्वविधौ meat दधि दौयतां तक्षं कौष्डिन्धायेतिवत्‌ सामाग्ब- विर्धेषन्धायेन सामान्यदच्छिशायामध्व माम माजनाध दलखष्डनकाथेः । केचित्तु सामान्यतो ante चटतिगभ्यो दागस्य विधानात्‌ खज द्वं म विधेयं fang quewe: सम्बन्ध cafe ददातौर्थानुवाद rary: | रवच्चाभिषेचगौये खध्ययुंमागन्गेव दश्िशा सद्धामो सुख्षेरेव क जिभिर्याद्ध इति faxfgfatunte | ‘ate चेति, घटि च परिषदि भ कारतया ARM अभेदेनैव तयोरग्बयबो धकलग्टत्यत्तेः, श्रन्यथा नोलोघट दत्यजाभेदोपचारो म कलरूपेत समवाययस्येव गुष-गणि- संसगेत्वसम्भवादिति an) नप्तपदादिति, षष्ठयथेपरग्परासम्बन्धे पुचस्य सम्बन्धघटकतया भानादिति ara: | न स्यादिति तदुपस्छितिरावश्यको । faq पटो नेलक्रेवाग्बबरूपतयेव agmateauad are, “शब्दादिति । न च तत्मकारस्कानुभवोऽखिद wafa वाचम्‌ । विग्रहतुल्यपकारकक्षागजनकत्वात्‌ विम्तधर्थोपर्धितिं दिना मेदेनान्बये पुव्व्यत्यत्तिविरोधाच्च । “नषपदादिति पचपुचस्य wwe एच स्यावच्छेद कत्वमित्य थः | रत्ववत्‌ TERA faces षद्यधंसम्बन्धस्य बुदिरि येः | aaa? सराज-पुरषयोः, “खन्वयाभिधाने' शम्दबोधे, जायमान इति Wa: | “खन्वब - प्रकारवयेति खम्वयप्रकायोभूतघभ्भप्रकारेणेत्ययः | wz भवतोनियमतो लच्तणया सम्बन्धयपस्थितिवत्‌ नियमतः खतन्नसम्बन्धस्पतिरपि यधथायकञ्ित्‌ स्यात्‌ कार्योत्नियधरम्माणां यथा काय्यसुन्नयनादि व्यत ore, शब्दादिति, <मानाभावाकेति सामग्रयमावाणे्थः, पदणनन्यपदार्थोपस्थितेरेव wreedl- हेतुत्वादिति भावः | wed Seq गेत्यादौ Magee ्ब्दादनुपश्ितख कुतोऽन्बयप्रकारतया मानमिद्त आष, Tals, श्रष्धवावच्छेदकतयेवि, WILT समासवादः | ७५९ रात्तः पुरुष इत्यादो विग्रहे समासाभिधानाल्लप्ता Wat wea सम्बन्धस्मारिका अतोन TAA न वा शक्तिरित्येके । तन्न । राजपुरुषमानयेतयक्ते पुवं निय- मेन विग्रहाश्रवणात्‌ । शब्दिकानान्तु विग्रहामिधानं “विग्मह्टाश्रवणादिति | न च दधि पश्येव्यादाविव लुप्तविभक्तनियतो- प्तिः स्यादिति वाचम्‌ । तच क्रिया-कम्भभावेनान्वयस्य विभक्तिं विना- काङ्कुगविरहेण्ानु पपत्तेः घटः कम्मत्वमियच्ेव समासे तु विभक्तिमन्तरेण- प्याकाङ्कुगदश्रंनात्‌ लाघवेग लच्तणाकल्पनात्‌ तदिदमुक्तं खभिकरणक्तौदन- एएत्रल्रूपेण शक्तो एचस्यावन्छेदकत्वादिति भावः । “अन्धयप्रकारतवे- न च्चागमिति खन्वयबोधे प्रकारतया भानमिव्ययेः | | केषाख्िन्मतं दूषयितुमाशङ्कते, “राच्च इति । न चेवं षष्टौतत्‌पुरषे- ऽपि लच््यणाविरहे “निषादस्थपति याजयेदित्धच्र कुतो निषादस्य चाण्डालस्य खपतिः निषादस्पतिरिति षष्टौतत्‌पुरुषमपष्टाय निषादख्ादौ खपति- खेति कम्भधारयादरः कम्मधारये निषादस्य चाक्डालस्यापि वेदिकमन्ता- wear ““सत्ौ-मूङौ ाधीयेतामिति विधिसङ्कोचापक्या तत्‌ एुरषस्ये- वोचितत्वात्‌ लक्षणाविरुइस्य चोभयाविशिष्टत्वादिति वाच्य । लुप्रविभक्ति- सखरकल्पगाप्रसङ्कादेव तत्‌ एुरषपरि चागात्‌ वेदे तत्‌एरष-कम्भेधारययो- दमयोः सम्भवे कम्मेधारय रवाद्रियते न तत्पुरुष इति सकलमोमांसा- सिंद्नियमबलेन परित्यागाश्च, अन्यथा षष्टौतत्‌एरषे लच्तणापच्तेऽप्यनिसता- साच्छक्ि-लच्तण्यो रुभयोरेव टत्तिरूपतया लच्तणाकल्पनस्यारोषत्वादिधि- सङ्कोधकल्यनस्येव च दोषत्वादिति भावः | विग्रहाञ्चवणादिति, तथाच य म विमक्षिस्मरगं तथ लचछछणावश्यकोति भावः | ननु यदि faawmfaa- न्धामेऽप्यन्वयधौखतदा विद्यदप्रतिसन्धानाथें ware wise विग्र- इ प्रतिसन्धागवैयथ्येमित्यत आह, ्रान्दिकागान्त्विति, "वियरहाभिधानं' age तत्वविन्तामशौ समासाथेकथनपर विभाषाधिकारे च समासानुश्षा- सनं समास-विग्रहयोः पर्यायत्वं साधुत्वं वा बोधयि- ‘TA विग्रेषक्तु विग्रहे सोऽथानाम-विभक्तयादिभिः waht समासे तु राजादिपदेन लक्षणया | (कथमपरमिति म तु समानायकेऽन्यतरोपख्ितावपरोपखिति- नियम इत्यथः । नन्वन्यजा मियमेऽपि wa विभाषाखरवणाज्ियम- इत्यत श्राह, “विभाषेति, ‘atufay, न वभयोपशितिनियमं कम्मकपाकविषयकङतिरि साधनमिति तु वाक्छमिति। यथ च tare विम्य पस्धितिस्तच्र समासश्क्तिम्नमवत हव लच्तणाविरहेऽपि ब च्ततिरित्यपि वदन्ति। "कथनपरुमिति, न च समानायकत्वे खन्यतरोपस्थितावपसोप- स्थितिनियम दति भावः। अन्यथा खपे इद्धतसाधशन्दवदिय्ष्ट ख्व अस्मिन्‌ विग्रहे at समास दत्मिधानं, समासा थेकथनपरमिति समासस्य तात्पय्येदिषयौश्रतोऽयमय इवि प्रतिपादनाधंमित्थेः, न तु समासार्थबोध- qed विग्रहप्रतिसन्धानाथंमिवि मावः | ag यदि विद्रङप्रतिसन्धाननिबमो afer तदा ace विभाषया समासानुखरणमणफलमित्यत खा इ, (विभावेति, ‘Stafaafafa, म तु नियमत उपस्धिव्धथेमिति मावः। wafa विश खमासयोः कथं पर्या यत्वमथं मेदाव्‌। न च विग्रहेऽपि सम्बन्धिनि wet wy afa are । “प्रह्याभिधौयत दत्यिमयन्थविसोधापत्तेः gau-atareat- TATA अनगन्वयापत्तेख, न्यथा प्रमेयं oa घटस्य संमोग इलादौ य्रामकम्म॑त्वाभिन्नः प्रमेयः घटसम्बन्धभिन्नः संयोग इत्यग्वस् - बोधापन्तेस्तथापि पर्यायत्वं walter, साधुत्वं रक - मुख्छविशेव्यकश्चाग्दबो धसाकाङकतवं | wl पर्या यत्वं अन्युगानतिरिक्िविष- शब्दाख्यतुरोयखग्डे समासवादः। ody’ weate तु नित्यसमासत्वाभिभानं विगर इस्यासाधत्व- स्धापनाथेम्‌ feet गोयस्येति विग्रहाभिधानं बहु- MATA | स्यादेतत्‌ “विभाषेति we कत्तुमिति भावः । wa समासोऽययं जित्य एव विगपएष्यैकला- नियमादिति asa विगेषविधिविरदध इत्यत आह, बहनो दाविति शल्यापनायमिति, तथाच विग्रहसाधुलासाधुलपरयुक्रएवा- नित्थल-नित्यवविभाग इति भावः । श्रथेकथनेति, eae बोघकोन समास इव्यपि कच्येतेयपि बोध्यं । “विग्र इस्येति समाससमा- माथंकसमस्यमागपदमात्रससेय्यः | “चितरेलपलक्तणं चिराया गोः सम्बन्धौ- न्ादिकमपि ग विय इत्यपि बोध्यं । तथाच पिग्रसाधुत्वासाधुलह्लत शव यकश्चान्दबोधजनकत्व, साधुत्वं तादृ श्रवो घसाकाङ्कत्व, सम्बन्वितादाल्यस्यं सम्बन्धात्मकतया समासेऽप्यतिर्क्तामानादिति दयं | केचित्त गनु यदि विय प्रतिसन्धाने नियमो माख्ि तदा cared. ate वियहस्योपयो गितागोधनाथे विमाषया समासानुश्रासनमफलमित्यत- aw, ““विमाषेति, म तु समासाथबोधे विय्रहस्योपयोगिताच्चापनार्थमिति भाव RTS: | | wad बङन्रोहो विग्महाभावरू्पनित्यसमासानु शासनं समासान्तरे नियमतो विग्रहपतिसन्धानस्यापनाथं तश्चासङ्गतमित्यत ae, बडनीषयै त्विति, “असाधुत्वस्यापनाचंमिति समासे यो मुख्धविरव्यस्तख्‌खधविरेव्य- कान्वयनोधे निराकाङ्कवस्यापनाथेमित्य्ः, सएवक द ्ादिप्रथमान्तान्- पदाथंवडग्रोहिस्त॒ न निन्बसमाय द्रति मावः। नन्वेवं विषा गौरयस्येति awe कुतो बङत्रोशिसमासमुख्यविगेव्यकश्चानजनकल्वमिग्त ay, ‘feat, विगष्टाभिधानंः faowae, ‘asitterinumetafa ae. 96 ७९य्‌ वस्वचिन्तामयौ वाक-समासयोलुख्ा्थता दशिता वाक्ये च सुखा efaca: समासेऽपि सेव aft: अन्धया अतुल्यायथे- तापेः वाचकस्येवानुशासनाञ्च यथा fee: 1 न च लाक्षणिकं वाचकम्‌, अन्यथा ATT STANT VAT: | अथ वाथकब्युन्पादनवल्लाक्षखिकव्युत्यादन- मपि उभयोरपि ata: पदा्थीपस्यापकत्वादिति चेत्‌, न, वाश्वकत्वन्नानं विना वाच्यानत्रानाद्युक्तं वाष- कत्वासुशासनं, लाक्षणिकश्च शक्धब्युत्पत््येव परम्यरया CAAA न तस्य ब्युत्यत्त्यन्तरापेश्षा । न ख प्रयोगानुशसनं व्याकरणं स ख लश्चशायामप्यस्ति ऋअतस्तस्याप्यनुशासमं घोषसमभिनब्धाहारे गङ्गापद्‌- जित्यत्वानित्यत्वविमाग इति ate | नलु तुखायैलं न तुल्वपडस्तिजिभिचकव वाक्ये श्रह्यमावेन तदभावात्‌ किन्तु तुख्यप्रतिपाद्यकत्व, तच्च aware तुस्पभित्यशचेराद्, “वाचकस्येवेति, “अन्यथेति अवाचकस्याप्यनुश्चासने Ryan, ग तु बङन्रीहिसमानसुख्थविरेष्यकच्ानजवकत्वमि- त्थः, “सेव कत्तिरिति aaa सेव डत्तिरियर्थः। बलु तुल्याथंकत्व तुच्यपतिपादकल्वं तशोत्तरपदे राजसम्बन्ववतृएुखमे लच्लणायामपि निनव॑ट- aiaa ae, ववाचकस्येवेति वद चकस्येव तच्रानुश्रासनादिन्ब्धः, °लाच्चषणिकं वाचकमिति वल्लाच्तणिकं तदाचकमित्धथंः, “खन्वथा' अवा- चकस्याप्यनुश्चाखने, "वाच्याश्चागात्‌' वाथ्याखरजात्‌, “MMTV a es शके श्रल्लियहेरेवेव्यथेः, “परम्परया weqfaerer, त्पत्चन्तरापेद्योति we च्चयायदापे चेव्यथेः, ‘afe’ मवति, “समभिव्याहार इति तथाच ब श्रब्दाख्यतु CTS सभासवादः | eds wafa area गङ्गायामितिमाचं wafaed तञ्च खातिसमभिव्याहारेऽष्युपपन्नं न तु तत्तदाक्धस्थत्वेन । faw गङ्गायामितिषदं नानुशिष्टं किन्तु fasta: ar wre वाचिकैवेति न प्रातिपदिकटन्तमुखयाया वा खाया वा Wea, अतशर्व विभक्तो म शक्षखा अवाचकस्याननुशासमादिति। TAA! साधुपदस्वा- SAG व्याकरणं तस्य साधुत्वन्नापकत्वेनैव प्रामा- सिकप्रसिडिसिडत्वात्‌ । अतरव न गाग्यादेरनुशासनं तस्वासाधुत्वात्‌। अस्ति च समाप्तः साधुरतोयुक्कं तस्व साधुत्वानुशसनम्‌। साधुता च शाश्षखणिकेनापि जादधप्रतिपत्तिवद्वाक्धख्छत्वेनाप्य्ुद्रासममित्य चेरा, "किति, श्राति- पादिकेति गङ्ापदडङत्तेरित्य्थंः | खतरवेखस्य परामथ्रंनो यमाह, “खवाचक- स्येति, टापदोवादीनां गङ्ागद्यादिषदे गूञा-बराञ्षण्ादो तु स््ोलववाचकल्- मेव वथोररि्याङः। ‘qavaf व्याकरणस्य वाचकमचानुश्ासकत्वा- erofaatafa ara: | 'तत्तदाक्छख्यत्वेनेति wera घोष इति वाव्धसयत्वेगे- wet, fou विमक्किरिति, अधिकरबत्येऽनुथिष्धेति tte, दइदमुपणच्यं, जकुगपदख्च waresafuctaata बोध्य | ‘saa’ aye लाश्चशिकल्ये Gat च, ‘ateny अधिकरदलवाचिकेव, “प्रातिपदिकदत्ते" ag uraw:, “ब wyafs संस्थायां कम्भत्वादौ वा ग लेः, “अतरवेतयेव बिोति, “अवाचकस्येति तदवाचकस्य वचागुश्चासनादिष्थः, “साघुषद- erqurenfats पदानां खाधुतावोघकमिव्यधं साधुलच् वोधकामुपू्यौ- ५, तक्वचिन्ताममौ सम्भवति पदवाचकता चानन्यलभ्यत्वादवगम्यते, न तुं SAAT वाचकत्वानुशासनम्‌ , प्रयोगमाजै साधुनां रापड्नैवादौनां शपश्यनादिविकरणानां इ-इई-नुमा- गमानां वविकारषकार-खकारादौनां निरषै- कानामपि साधत्वाधैमनुश्शसनात्‌। अत्व “छेकयो- रित्यानुशासनस्येकत्व रुवैकवचनप्रयोगः साधुरिति साभुत्वन्नापनाथत्वेन साथैकता, waa रकवच- पदेनेवायंकथनख विगरलाट्बडोशौ तसमस्यमानयय्येत्यादिपदे- नापि तद्थकथनाद विग्हतल्मिति भावः। “टाप्डनेवादोना- arrears: | खन्यथेति, यद्यपि खादिद्धजेश खादिमाचं faafad ब सेकल्वादावेकवचनत्वादिकं, तथापि “तान्येकवचन-डिवचमेत्धादिद्धणेखान्व्थ- मश्वं गनु श्याकरगस्य साधुतामाधानुश्रासनत्वे पदानां वाचकतासिडधिः we स्यादित्यत ary, "पदवाचकता चेति, 'वाचकत्वानुश्रासनमिति वाचकल्वानु- श्ासनमिवेत्यच्ः। “प्रयोगमाते साधुनामिति ` प्रयोगसाधुतासम्यादकाना- faat, 'टाएदौवादोनामिति, यद्यपि अद्वा-जाशषयोत्यादौ टपडोवादौनां ava | भ च तच भूड-बाद्यणादि सामान्यश्रन्दस्येव सामान्धरूपेख sauifefest fae वात्पय्यमिति वाच्यं । BRAT अजावधोनास्तौवि नभर्थाग्वयानुपपत्तेः अूढरबधलत्वावच्छतरप्रतियोगिताकामावस्य बाधिवल्वाव्‌ | ग च अहा दिषदस्थेव अूद्ादिख्नियां ल्वा टावादयस्तु द्योतका इति वाच्यं । सुवादेरपि संख्याणक्िदिलयापरक्तेः, तथापि अडा-तटौव्यादिषद- afana इदमुक्तं । (खतरुवेति वयाकरणस्य वाचकतामाच्राजुश्ासकत्वा- . मावादेवेव्ब्ंः, “द्येकयोरिति, दिवचनेकवचन इति ate, :"अादिपदाद्‌- श्ब्दाख्यतुरौयखब्डे समासवादः | ०६४. नस्यं सखवादिद्धबेख विहितत्वादेयथ्य स्यात्‌। दित्वादा~ वशक्तत्वादेवेकवचनाप्रयोग इति त्‌, न, लघ्षणया fafa गक्गा-नद्यादिपदे, शद्रा-त्राह्म्यादौ तु स्नोत्ववाचकलत्वमेव तयोरिव्यवधेयं । ‘arfegaw ““तान्येकवचनेत्यादि सूजेणत्य्ैः | संच्चाविधाने sere तदेयथ्यशङ्ेति ध्थेयं । सव्विमक्घौ तथा serene: पत्तेरिति मावः। भन्धेकस्यां पायःकणिकायामाप इति प्रयोगानुपपत्तिः | ज चावयवमादाय तच Twas इति वाच्यं । Wale पाथपरमाणीः वथाप्यगतेः दारा इत्यज्रागतेख | म च तवापि तद्रतबड्रूपादिकमादाय TSM, तस्य varied | न च पञछतिलच्छणयेव तदुपपत्तिः, वथाचाजत्‌खायेतापक्योमयसाधारणरूपामावादिति | मैवं, तच्च बड्ध- वनस्य प्रयोगसाधुत्वात्‌ | GATT प्रमाणोपाये वडेमानचर्णासतरथेवाड- fafa | | qweasafaere ufiae: | “रकत्वे खवे्येवकारात्‌ feenfe- अवच्छेदः, efqas विहितत्वादिति वान्येकवचन-बवचनावौति च्चा यगार्थमर्ययादया went: | we न aye antes हि “aust जस श्यम्‌ aie सित्यादिखं ae tae Ta. वचमविधायकमिति मन्तव्यं । गजु भवन्मतेऽपि दित्वादावेकवचनस्थासाधुत्वं श्रह्यमावादेव मविष्यतौति अथं ace दवं xeraga, “दित्वाराविति, . @ waafa यच्च॒ यवार्येऽनुश्रासनं तदतिरिक्ते लच्तयेचर्ध॑ः, “द्वेकयो- ्प्बादनुश्रासमबलाद्विमक्तेः खानुशासितातिरिेऽथं ग लच्तयया साधुतव- fafa सामान्धवो नियमलामादिति मावः | “खानुश्रासितातिरिङ्क इतनु- arg सग्बिमह्यानु्रासितेऽथं लच्तणया साधत्वेऽपि न afer, Sere धान्येन धनवान्‌ इादावननुश्ासितेऽप्यभेदादौ ०९१९ तच्वचिन्तामयौ दित्वादौ प्रसक्तः प्रयोगोऽसाधरितिश्नापकत्वेन सार्धक- वस्तोऽन्वथेसंश्चयेव वाचकलसिद्धिरिति aw ‘fxarerfatt, केचित णवं सति रथो गण्डवोत्यादावपि परयोगसाधलवापत्तौ वच्तवा ग स्याल्‌ sure विमक्कौ लक्षणा नेति ग नियमः किन्त्समं Kars: | इतौयाया पति, wy रथेन wat caret eres: cit awit earn: साधुत्वेऽपि a शतिः, ordre आअमेदादावपि gate प्रह्यम्युपममात्‌ VHeraty प्रामाणिकतया गौरवस्यादोबल्वात्‌ । म चैवं स्येन मम्यते रथो गब्छतो धादावास्यातादेः ज्ञत्तिरिक्व्ापारे कदल कथं साधुत्वं कथं वा चतुविंश्रतिगणा दत्ादावपेक्लाबुल्िविग्येषविबयलवे लद्छणया साधुत्वमिति वाच्यं । तच्राप्यगायत्या तेषां शङ्धिखोकारात्‌, शं Tt वा यच यथार्थे विभक्तेः प्रसिडप्रयोगोवसैते विशिष्य च बानुद्राखमं तच सव्वंजेव तस्या शक्तिः Tate पायःकखिकायामेकद्छिम्‌ पावः- यरमाखयै वा यथापः सन्तौति प्रयोगश्लजापि weary tee ayer शपि तु प्रह्तिवि्ेषसमभिच्याहारेख «sawed we प्रवो साधुत्वाथं वा तच्च बङवचममेवं दारा इत्वादावपौति ग्रन्धङ्कतोनिजर्ैः । खतश्चापावतः, “दयेकयोरिवाखनुश्रासगवेयथ्यंमिया दित्वादावेकदचगादे- yaa ग साधुत्वमिद्धेव नियमोऽख्त॒ eau सामाग्छतो भिवमकस्यने अमेदादिव्वपि इतोयादैः श्रक्षिकल्यनापन्तेरि बदधेयं | afey विमक्तेनिंरूएलचखेतरलसषयायां ग साधुत्वमिति fro वेन रथेन met रथोगब्तौ तादौ उतो यारेर्थापारलच्छवायामपि ब तिः aguante, अतरव yfaragemay- wifeasy लछखायामपि ग हतिः तद्थस्यानुशासितत्वेब वज ewan ate frepentcare: | शब्दाख्यतुेबखब्दे समासवादः। ade त्वम्‌ । रवण्ड विभक्तौ न waar fester क्ा- तथासत्थसाधतापातादिति भावः। “विभक्काविति, अनुश्रासनं विना जगिचमाभावादिति भावः । ‘uefa विभक्ररथे विग्रेषशक्रलप्रति- ग्ययेव करततवगरह्कायालतोयायाव्यापारे ayaa प्रयोगादिति चेत्‌, न, प्रहतिलछखयेवोपपत्तौ तथापि ब्षमाविरशटादित्याङः | wet विमङ्षौ ग वच्चयेत्यमुश्यासनं विबडधार्थपरः | प्रते च at करख्योसततौयेत्यादौ wey कियानुकूलब्यापारमागिपरवया मानुश्रा- सनविरोधः। भ चेवसुभयसाधारणश्क्छौ wees न स्यादिति वाचं । नु- शासनस्योमयच साधुत्वमाचगोधकत्वात्‌ WHS लाघवानगन्यलभ्यत्वारिकण्य- त्वेन कैतव णव कल्पनात्‌ । रवं TT TT प्रयोगो दृश्यते विशिष्य नालु- शरासनं तच त्यो बड्लमिति बङलग्रइेन समथेगोयमिति | ates विभक्तेः खानुश्ासितातिरिक्ते खसमानजावोयविभह्यन्तरानु- श्रासनविषयेऽ्यं न साधुत्वमिति नियमाः, तेग घान्येन धनवानिादा- वेदादौ टतौयादेर्लाच्णिकतयेऽपि न wfc fiance: श्र सितल्वामावादेव रथेन गम्बते रथोगष्कतोल्ादौ दरवौयास्थातादेर्यापारे ayaa ब शतिः, व्थापारस्य सनातोयविमक्यन्तरानु शासमविषयत्वा- मावत्‌, साजाव्यश्च सब्र-तिम्रादिनेति sig: | तदसत्‌, “लिढादेरि्यिम- मन्यासङक्तेः | wad मौमांसकनये लौकिकणिढः कथं fare waqaaa- are, “जिडादेस्विति, ap’ खपुव्वंमाचे, “नु शरासनं” शक्तिविधायकं दवं, यलच्लरेतकारप्रञ्धिदटः पाठः, न waa किन्तु श्रङ्धिरेवेवयथः, .. चित्त 'ग स्णेरेव पाठः, तदा तु गन्वेवं मौमांसकनये लोकिकलिढः कथं गियाकाग्येतवे च्छा पवये एवानुप्रासमसष्येन कियाकाग्देलस्यागनु- श्राध्वितत्वादिलत are, “विढादेख्ठिति, wat इति किन्तु किाकार्यत्- ०१८ | तस्चचिन्तामौ WIM नास्तौति लोके कियाकायत्वे न qe wry दृतौयाया अपि लक्षणया a कमेत्ादौ प्रयोगः सामान्यतः साधुः “कत्-करणयोस्ततौयेत्यतु- पादकलासम्भवाद येविशेषसाधुलनियमवोधकल्ेनार्थाग्तरोऽखाधुलनि- मान्न क्षापि wou: ‘fwerefifa । aaa रथोगच्छ- Raat वथापारलण्टायामसाधुलापन्तिः “कटे-कश्ेशोरित्यसु- श्रासनबच्ञादिति चेत्‌, न, यजाजुश्रसनाजियमस्त् तथा चथा थोगबलादरेक्वाघ्थेले “श्ेकयो रित्यादि, इइ तु प्राप्तकटेलादि- वादकलमिल्यादि art इति खचणा म बाधिता wy लिङा - दावणुक्रषमाधौ लिडादौति समाधिसौकय् दित्यवधेयं ¦ aa “कटे-करणयोखतौ येत्यनुशराखनस्यापि तदयंविधायकलादेवधेत्था- दिकमयक़् व्यत्ययानुश्राखमबलेन Tela नियमात्मकल्नादत एवाह, "सामान्यत दूति | (९) क्ियाकाय्यत्वेऽलच्तगेति पाठान्तर | केचिन्न यथानुश्ासनाभनियमस्तच्च तथा यथा प्रयोगबलादेश्नाद्यथत्वे दयाकयोरि्यादि KE तु प्राप्तकथादिवाचकत्वमेव BAYT इत्च न ल्तश्ा- बाध दाङः | °“सामान्धत इति अनुशासनविरोधो Taare: | गवानुशासनमस्तौखथेः, तथाच क्रियाकाय्येत्वमनुश्रा सिवभेवेति भाव इकि area । यन्मते नियमे wae निरूएलच्छखेतरलच्तखापरं ase ea wage निरूएलश्षकापरमित्वधेयं । "सामान्यतः, सामान्धमिब , मतः, 'करतैकरणयोरिति, तथाच कमेत्वादेरेवानुध्रासितल्वेन कम्भलादेरमनु- ए्म्दाख्यतु TASS समासवादः | 9९९ आास्नबलात्‌ | व्यत्ययेऽपि च साधुत्वमनुशसनान्तर- बलात्‌ । तस्माद्‌यदि समासोनानुशिष्येत तदा तस्व लोके साधुत्वं A Waa प्रत्युत गाव्यादिशब्दवदप- शब्दमैव स्यात्‌। यदि च विभाषेति ae न प्रसौयेत तदा AMAIA समासस्येव साधुत्वं त्रायेत न वाक्- सख तदभिधानशक्तस्यापि शेवाल इव पङ्कजादेः1 विभाषाशब्दः समास-विग्रहयोः साधुत्वत्नापना्थो न तु विकल्येन समासस्य साधुत्वबोधकः | अवाचकः शब्द्‌ः समासोऽतोऽसाधृगोव्यादिपद्‌वत्‌, वाक्यमेव वाचक- त्वात्साथ्निति wei “ तुल्यार्थो वाक्ध-समासाविति ` “न त्विति, wart समासः साधुरसाधुखेति Gare विरोधः स्यादिति श्राखितत्वमिति ata: व्यत्चयेऽपि चेति, arya” लच्तयया साधुत्व, “खनु - प्रासनान्तरेति, अनुगशासितातिरिक्घायं णव लच्तणया साधुत्वाभावनियमा- दिति मावः । “खप्चम्दतेवेति खपर्ब्दताबुह्धरेवेवय्ैः । aq तथापि “विमाषेति at अथंमेव समाससाधुत्वस्य समासविधायकद्धवादेव सिडे- fewa are, “वदि चेति, (तदमिधानशक्कस्यापौति तद्रोधनसमयंस्यापौ- au: । मनु “विभाषेति खादेव कथं वाकस्य साधुत्वसिदिस्तेन समास- सखेव विकल्पेन साधुत्वबोधनादित्यत aie, “विमाषाश्न्द इति, (साधुत्व- ware? साधुत्वबोधकषः । “न fala, wat साधुत्वासाधुत्वबोवि रोधा- दिति मावः। ‘wares इति राजसम्बन्धाबाचक इत्ययः, “खसाधुरिति राजसम्बन्धविषयकबोधे साधुरिखथेः, 'वाचकल्वादिति राजसम्बन्धवाचक- पदधटिवत्वादिवधंः, "साध्विति राजसम्बन्धविषयकबोघे afta, cure 97 वज्वचिन्ताममौ ५, ® न बोधयदिभाषापदमेव निराकरोति | न च साधुत्वादेष wma, wana शक्षिनिरासात्‌ तिङ्न्त- मुवन्तयोग्धेभिशाराश्च । at fe समुदाये arya naa शक्तिरसाधुत्वष्ब। ननु aaa: राजसम्ब- न्धि-पुरुषयोविभक्िं विमा अग्बयाभावाद्राजसम्बन्धि- पुरुषाप्रतीतेः fem: प्रहत्य्थगतस्वायेबोधकत्वग्यत्य- “अन्येति असुशासनबलात्‌ wy म तु wad feats सिद्धे ख तचानन्यखण्यत्परतिसन्धानाच्छक्रतल्वमिति waafeare: | मतु राजसम्बन्धिपुडषे fears: विशिष्टश्च विग्रेवशविभक्निं विना गोपस्थितमतो विशिष्टे कथमन्वय इति यदि समासे अङ्धि रासख्छौयते तदा विशिष्टं पदा्थतयेवोपख्ितं भवतोत्याह, “नन्विति । wed ककमोधारयेऽपि fafa विना विशिष्टारुपश्ितेः wareare- एव wieder तथाचायेवदधातुरपरत्यय इति arava प्राति- समासासाधुत्वबोघकमनुश्ासगमप्रमाकं TMA विभाषाद्धजमेव प्रमाणमिति मावः | शति शङ्खा" इति पुव्येपद्ं, तुल्यार्थाविति खन्बना- नतिरिक्षविषयकश्चाग्दबो धननकावित्ययेः, सम्बन्धितादाल्यस्य सम्बन्धालक्छ- वया खमासस्यामतिरि क्षविषबकश्ाब्दबो धजनगकत्वमिति मावः | ^विमाबा- पदमेवेति पमाणत्वेगो मयसिडं विमाषादनमेवेत चैः। व्थभिचारमेव fae- atta, (तेति । शक्तेरपि साध॒त्व्यभिचारमाङ, “असाधुत्वखेति प्रलेकम- साधुलचे्यथेः, “खन्दयामावादिति अग्वयासम्भवादिन्यचः | Tet ware त्वादौ मामार्थयोरग्बसनोधमाजे विमक्तेः सहकारित्वकस्पमादि अभिमानः | घतधन्तर मा, “विभक्तेरिति, cafe, cafete an समा सवाक, व WATTS समासवादः | ect ey राजसम्बन्धिपुरुषे समासस्य whaty, रषं बहत्रौहि-कमेधारयादावपि साथकत्वेऽपि प्रातिपदि- कत्वविधानमथंवदादिक्लजस्य प्रपञ्च इति चेत्‌ । Twa! ate घटमानयेत्यादौ नामाथंयोरविगेषण- विशेष्ययोरम्बयगोधे अआाकाङ्कादिकमेव हेतुने तु बिशे- परिकसंश्चायां fagrat “शकद्धिवेत्यादि quae स्यादि- द्यत श्राह, (एवमिति, ‘Me acfaarfe, जापि विगरेषण- finfimgrfa साधुलाय ari wt wicg विगरेषण-विशेग्य- पदाभ्यामेवाशुभाव्यते wad च साधुलविभक्ते विनापि समासानु- श्ासनबलात्‌ WHY व्याखवद्‌ भाग्वामेव, यदि च विभक्रभेरार्थः तदा तदभावात्‌ समासे BAT: प्रकारो ग स्यात्‌ खंसर्गविधथा तू wer एव विभक्निं विनापि इष्ट-खरगंथोरभेदानुभवा दित्यखणष्ड- mare: । “मतु विगरेवविभक्किरपौति, इष्टः खगेवोरभेदामुभवे मावः। राणसम्बन्धिपुखषयोरि यच are विद्ेषगविभक्तिः साधुत्वाय मिति मवमाभ्रिब गामाधंयोविंमक्तिं विगाग्वय इति दध्यति, नौखमिति | mad निर्॑कमेव, राणपुडषमागयेत्यादौ कथं दितोया्र्थान्वयः स्थादिति भादः | wed समासस्यापि सात्वजिकत्वे “अवद घातुरप्रचयः प्राति- पदिकमिल्नेनेव प्रातिपदिकत्वे सिद्धे ““छत्तडितसमासाखेच समाल- ग्रहडमवर्चकमेवेतत ay, ‘wafafa, (प्रपश्चः' विवरं, ‘a तु विेवय- विमह्धिरपौति, मानामावादिति मावः। ay तत्र कम्मतासं समख नोलस्य धटेऽ्बमात्‌ कम्मेतवो पस पकत्वेन विभक्तेरवश्ठं हेतुत्वं नामचेयोरमेदान्वय- eer तस्चचिन्तामणौ wafaufacta नौलस्य घटकमत्वाभावात्‌ शब्दा लथाऽनलुभवाञ्, नौलविशिष्टस्य कमत्वं विभक्तय afeutaaa नोख-घटयोरन्वयबोषे स्यान्न त्वन्यथा | म ख विभक्तिं विना समस्यमानपदानां साधुत्वेन्रेति area | faufs विनापि समासस्य साधुत्वानुशस- व्यभिचारादिति aa) नौणस्ेत्यादि तु वस्गतिमनुरुध्य, तत्‌- कमलेऽपि वदहोधाथे acter न त्भेदानुभवायंमिति प्रते तु तदुपन्याखवैयथ्यैत्‌ एवमग्रेऽपि तस्मादमेदातुभवाथे न विशेष विमक्षिरपेच्छते किन्तु साधुलायेव दति इदि निधायाह, "नो लेति, तडं तदथेमेव प्रतेऽप्यपेच्यताभित्यत sare, “विभक्नि- यज्ापि fatwa विमक्किस्तच्रान्वयो विद्येषयविग्येष्यपदाभ्यामेवानुमाव्यते वस्थाः साध॒त्वाधेतवात्‌ प्रृते च विभक्तिं विनापि समासानु्रासनबलाद- न्वयाजुमवस्तु व्यासवदुभाभ्यामेवास्लि्य यः। “नौलस्येति, तथाच ग नौलमाषस्य ate विमक्षिजन्धसंसर्ो पर्िते्तुत्वादि चत are, “Maal, “घटकम्मै- ग्वामावादिति, तथाच AM बाधान्र कम्मैतासंसगेग Tey घटेऽन्वख इति मावः । शवटवतृकम्भैतवाभावादिति Wee प्रामादिकः | ननु बाधेऽपि मात्‌ तथाग्धयबोध इत्यत aie, श्रन्दादिति, "नोलविशिष्टसेति तादात््यसम्ब- an testis war, aaa? कम्मेत्वाग्वयवो धः, ‘frames fealaata fettarfeamuantidaaafataaay: | "न त्वन्धयेति ग तु कम्भतासंसर्गेण गोल-घटयोरग्वयगोध eae अमेदाग्धयबोधे सा- काङ्ुलमेव Fae, नामाचयेरमेदान्वयबो धे पिशरेषण-विशेष्ययोः समानवि- मक्िकल्वस्य तन््रतवादिरडविमक्तिराहित्धस्य तन्त्रत्वे घटं नलं पश्येत्यादावमि नोल-घटमोरन्वयापत्तरिति ara | (विभक्तिं विनापीति, तथाच समासा- प्रब्दाखतुरीयखण्डे समासवादः | O08 नात्‌। तस्मान्नामाथेयोरन्वयबोषे विशेषणविभक्तिः साधुत्व न तु कमेत्वोपनायिका। रवश्च राजस- म्बन्धिपुरुषस्य विभक्किं विनापि पुरुष पद्‌दुपस्थितिः। अतर ताहशपुरुषपदार्थे विभक्तयर्थान्बयः। यदि च भिति, पुरुषपदादुपस्थितिरतुभवरूपा लाचणएिकस्याननुभावकलेन mre पुरुषपदस्येव विशिष्टालुभावकलादिति भावः 1 "यदि चेत्य श्वपगमवादः, श्ररुणन्यायोऽपि wa विशेषण विभक्किस्तच विगेषणए- कम्भत्वेनान्वयो येनान्वयस्य विभक्तिनिर्व्बाद्यतानियमः स्यादिति ata: | “उपस्थितिः, अनुभवः, लातत शिकस्याननुमावकतया शक्तस्य एरषपद ययेवं विश्ि्टानुभावकत्वादिति भावः। परमतेनापि सङ्गमयति, “यदि चेति, दयतिरिङ्कस््ल wa समानविभक्तिकलवं तन्तं नोलोत्यलमि धादौ लुप्तविभक्ति- इतिविधुराणां समुदायस्य पिणिद्टायं ठक्तिप्रतिसन्धानविधुराणामपि fa- शार्थाग्वयबो धस्यानुभवसिड्धत्वादिति ara: | (तस्मादिति, नोलघटमान- येव्लादाविति te, डउपनायिका' उपस्धापिका, vad उपसंहरति, ‘wq- षवेति, “पुरषपदादिति राजसम्बन्धयुपस्धापकराजपदसदितपुरषपरदादिव्यथैः, ‘utente? प्ाब्दानुभवः | प्रागरक्तं॒विभक्यथां नन्वयप्रसङ्कमुद्धरति, "खत wife, राजसम्बन्धिएरुषस्य प्रछतीभूतएरषपदाचत्वादेवेत्यथैः, "तादृ गेति राजसम्बन्विपुसषरूपे परषपदाथं इत्यथः, तथाच न प्रक्धत्र्धताव- न्टेदकरूपेठेव विमहधर्यान्वयनियमोमानाभावाव्‌ राजनः परषमानयेव्यादो afaareréfa भावः | नामाथयोः परस्प्ररमन्यय रव नास्तोति नोलघट- मागयेत्यादौ च गोल-घटयोर्नान्वयोऽपि तु नौलकम्मल्-घटकम्भतवयोसमयो- रेव क्रियायामन्वयोऽन्यथा विग्रेषण्देयध्यापत्तेरिति मीमांसकमतेनापि तत्‌- Was खन्वयबोधमुपपादयति, ale चेति, विभक्तिवलादिति वि्येषथ- 1. तच्चचिन्तामणो विभक्किबलात्‌ क्रियान्बयोनोखलमित्यस्यारुखयान्धाया- SIG: समाजस्तथापि राजसम्बन्धिपुरुषयोः क्िया- AMAT AATHSY | न ख राजसम्बन्धिनः कमेत्वे- arqufaaa कियाग्बय इति area | समस्यमान- पदार्थान्वयाथं समासादिभक्तयनुशसनमतो विशयेषखे- विभक्ररथसाधुलानुरोधादिह विशिष्टाजुभवस्ापि सवंसब्मतलादिति येयं । मन्वगन्तश्रक्रिकर्पनवदमन्तयत्यन्तिकश्यनमपि सामान्वतोव- देकं तरिं समासत्वेन समस्यमानपदा्धं fafas ufeftfa wee ‹राजसम्बन्धौति साजसम्बन्धेचर्थः। न च सम्बन्धे ानयनाद्यन्वयविसोधः, tel चटमिन्धादौ परम्यरया गैल-सदन्वयवदुपपन्तेः | “समासादिति, प्रछबर्था- ग्वयब्युखत्निल्तु समासातिरिक्तविषयेति भावः | मन्धनन्तद्क्तिकल्यगवदनन्त- moana Fe, यदि च खमासत्वेग सामान्धतस्तत्कल्पमं तदापि faa: सायेक्धाजुरोधादित्वथैः | wed नोल-घटयोः परस्परमन्वये बौल- विश्िटघटकर्म्मववेध्िष्छपल्ययः feat कथ ofa are, “अरदमा- न्यायादिति यथा ““खडखया गवा MUTANTS खादरपरकरखकत्व-गोकरय- कतवयोः caw करियाग्वयाबन्तरः मनसा ऋयणादावासणयविशि शर्योकरकक- त्ववेश्िच्छप्र्यस्तथेषापि प्रबयान्भानसोयथोकविधिद्वेशिच्छप्रत्वय ra, ‘fran प्रत्येकं क्रियाग्धयागन्तर, “शायः समाजोऽस्तु" माबसोसानस- म्बन्यभिन्नएरषवेणिण्छप्र्योऽस्तु, 'कम्मेत्वेनानुपरश्णितेरिति एशषपदोत्तरदहि- arate कम्भत्वेनागन्धयादित्यथः, नन क्रियान्वय इति, धालर्च॑-ना- माथयोदेन सा्चादन्वयस्याद्धत्पञ्नल्वादिति मावः | “समस्खमानेति क्रिबा- यां समस्यमानपदार्थान्षमाधेमित्थेः, 'विद्ेषशेऽपौति प्बेपदार्चंऽपोधेः। शब्दाखतुरौयखये समासवादः। ७७५ ऽपि farted शक्छयभावनियमात्‌ | समासान्निरथेकादिभक्तिञ्च समस्यमानपदाथमाच- गतमेव SATE तथेव व्यत्यत््यन्तरकश्यनात्‌ समा- सेषनन्तशक्तिकश्पनातो लघुत्वात्‌ । यदा विभक्रः MANTA, "यदेति, न चाद्धंपिष्पश्यादौ पूष्वपदाथप्रधान- ware तदसमावः, तथापि सज्िधानाद्‌ानुश्रासनिकसन्निधेविंवकित- लात्‌ तथाच यत्पदागन्तरभनुशिष्टा या विभक्तिः सा तद्गतं खाये बोधयतौत्यथेः प्यैवसितः, समासे च समश्यमानपदोन्तरमेवानु- भ्राखनमतस्तदनुगतं Wa बोधयति श्रज च पूव्वान्तरपदयोीग्य- तुव्यमिव्खचेराह, ‘aes! न ॒चोपकुम्भमद्धपिप्पलोत्यादौ पूत्वपदा्ं- प्राधान्ये खमिचारः, ante सत्रिधामादानु्रःसनिकसनिधेषिव्ितलात्‌ तथाच यतूपदागन्तरमनुधिद्धा तद्रतं खाथं बोधयतो यैः पर्यवस्यति | समासे च समस्यमानपदोत्तरमेवागु्यासनमवसूदच॑गतमेव खां बोधयति तत्र च पू्व्वेत्तरपदयोरयोग्यतादिकमेव विनिगमकमिति ata: | बङत्रोद्य- TIMI समासस्येव विशे शक्तिः कख्यतामित्यत are, अन्धशभ्य दति । गमु प्रह्र्थान्वितखाथबोधकत्वात्‌ प्रथमं पव पदार्थे कयं विमाह्यर्थाग्वय द्यत wie, समासादिति, “निर र्कात्‌” ततिून्यात्‌, 'समस्यमानपदा्थेमा्गतमिति, समस्यमानपदायेख Wet पदा्ौऽपौति मावः। "वेवेति, तथाच प्र्टवर्याज्वितेत्यादिग्युत्यन्तिः समासातिरिक्षशख्यल रेति Te | अस्तु वा प्रहटवयर्थान्वितेत्ादियचाञ्चतव्यत्पश्चनुरोधात्‌ राजपुरष- मानयेव्यादावृत्तरपद णव राजसम्बन्धवत्‌ एरबादौ विधे लता पुव्व॑पदन्तु वात्यद्याहकमिल्वत खाइ, “यदेति, “सन्निित पदार्थेति खयवङ्ितपृव्व॑प- ७७६ वत्वचिन्तामशौ सन्निहितपदाथगतस्वाथेबोधकत्वमतो बहत्रौद्यादाव- न्वयवोधपवेकोत्तर पदलक्षणायां षष्ठौतत्‌ पुरुषे च विभ- क्तिसन्िहितोत्तरपदाथगतसख्वाधेवोधकत्वं, faufaa- न्रिहितपदस्याथेश्च सुखयया TAWA वा | तादिकमेव विनिगमकमिति भावः। ननु awatet arene: समस्यमानपदायेः तथासत्यन्यपदार्थतेव न स्यात्‌ तत्यदार्थै<न्यप- दायंल्ाभावादित्यत आह, raw वेति। “एवमिति सज्िहितप- नु सोधादा, ‘aqua वेति, न शक्तिरिति, अमेदबोधनायेति पेषः । दार्थे्य चः, “बड्धत्रौद्यादाविति, "बड्धव्रो हिपदं विचम्वादिब््रोष्िविग्रेष- पर, तेनादिपदादारूएवानरेत्यादिबडवौच्यन्तरपरि ग्रहः | खन्वयबो घमुव्वं- केति राजसम्बन्धादिपरकारेण राजसम्बन्धवत्‌एरुषादावृत्तरपदे जच्तडाबा- मिथः, “समिहि तोत्तरपरदेति पव्वेषदन्त तात्मय्थेयाङकमिव थः, “मुखखया प्रत्या, यद्यप्येवंरूपेय राजघ्रषमि्यादावन्वयबोधापत्तिसम्भवेऽपि पिप्यल्या- अद्धेमङपिप्यलोव्यादौ पुव्वेपदार्थप्रधागतत्प॒रषे का गतिः । न च तच््णुत्त- रदे पिष्यल्यादौ लक्ता पुवं पदं तात्पययराहकमिति वाच्यं । yar पदा प्रधानत्व्याघातात्‌ प्व पदाचषधानल्वं हि पुव्वपदोपख्ापितां faite न्बयबो धजनकत्वं, तथापि यच पव्वं पदाथपधानल्मनुश्रासनसिडं ay Te वर्थान्वितेव्यादिग्यत्मत्तिः परित्यज्यते किन्तु पृव्वं पदाचस्याप्रह्वथत्वेऽपि aaa formula, way अदधपिप्यल्यादो मोमांसकमते अर्ादिषएव्वेष- दस्यैव fart लक्षणा पिष्यल्यादुत्तरपदन्तु Taare, समासो- तरविभत्यथेस्य WIAA पव्वं पदाथ खवान्वयः । न्यायमते तु पिष्याल्या- grey पिप्यल्यादिसम्बन्धिनि लच्तणा तस्य wale पर्वे पदार्थैऽमेदा- न्वयः विभक्तवथाऽपि पुव्वे पदाथ खवान्वेति, खवमुपकुम्भमिव्यादावव्धयौमावे- प्ब्दाख्यतुरोयखनद्डे समासवादः | eee शवं नौखोत्पलमानचेत्यादौ कमेधारये विभक्तिं विनेव मामा्थयोरग्बयवोधानन्तरः विशिष्टस्य कर्मत्वेन कियाग्बयः। कर्मधारये तु न शक्तिनं वा TAIT ताभ्यां विनापि विवसिताथान्बयबोधोपपक्तः। ननु दाषेगतेत्धादिग्यत्पन्तरि्ययंः, "विभिः विग्रेषणटविभक्कि, इदमपि वद्धगतिमनुरुष्य, वद्धतोव्याखेऽपि विगरेषएविभक्तः सत््ेऽपि साध- लमाभप्रथोजकला दिशिष्टसखख विशेव्यपदाथख् avd agai तोयचेव बोध्यत इति ध्येयं aa विग्रेषणटविभक्रिरभेदाथा म प्रयोगसाधलार्था तथाच कमेधारये पू्वेपदायं तत्पुरुषे Tes दव विभल्रथेऽमिने eer वाच्या तथाच नोलामिन्नाभिनवेन qui: we तु Hera पदायंसंवगेद्यानुभवविषथलात्‌ ततोऽनुभ- वानुरोधादिशिष्टे कष्मेधारये wufata वाच्या खा च समासल्ेनेव खाचवात्‌ कल्यतां 9 fasan: क्मधारयवनेत्यत are, ‘aaa, ऽपि rare खामोप्या्येकदेश्रे anita कुम्भपदाथंस्य fritraa- बान्ववः विमहयथेस् aE PSUR TTT अन्वयः Wad ETE प्राधान्धासुरोधात्‌ । मोर्माखकमते तु उपपदय्येव कुम्मखमोपे बच्चा उन्त- TITY cease विमहयथख मव्वं पदां waves न काप्यनुपपत्तिः । समाप््छायं बद्ौतत्पडषवादः, समाप्तश्च षद्ोतत्‌एरषवादरस्यं | ‘frafel विभेषेति fattwafaater विेवेत्य्थः, “कम्भधासये लिति नोगोत्‌पखसमुदाये लिः, "न श्रक्षिरिति, गौरवादिति मावः। “न वा wyata न नोलादिप्रत्ेकपदेषु शच्खेन्बथः, ara विनापोति पाठः, तिन विनापौतिपाटद्छु प्रामादिकः। यद्यपि नोलादिषदस्य लाघवाद्ग्बवाचकतया 98 eet avaferntarat MS-AZAl सामानाधिकरश्छप्रतोतेस्तथ खछयेव अम्बयप्रकारत्वादिना च तस्य माने राजपुरूषादो वच्च पख्वितिरपि तथास्तु । अष ब्रूमः । कमंधारवे सामामाधिकरस्यं बामाथैयोरमेदो वा बुख-गुखिनोः समवायो वा अनुभूयते स Was खव न त्वन्वयप्रति- योगौ अतोऽग्बयप्रतियोगिनोरूपस्थितिर्नामपदात्‌ - न ufelizaq न वा शणा विग्रेषणविभक्रेरभेदवाचकलपच- $पि मासे पूम्येपदारथसंसगं शयेवानुमवबिद्लेनाभेदपटार्थानलुभवादेव सशणाकसश्पकाभावा रि व्यषमा-शमाषयोः wae प्रतोतिभेदात्‌, न fe wa carafe सम्बन्धो भासते, sft तु घन्बन्धः, प्राति- परिकाथैयोरेवाभेटान्वयबोधययृत्पन्नेरिति भावः । शुक-गुणिनो- Tay एदबखान्न cael सादृ प्ललश्चका निरूठेति ध्येयं । परमवम्बष- raat, शुख-तुखिगोरिवि | 'रानसम्बन्धौति crags, खनु- भूगत cee wary निवामक इति खचित । ware बद्य्थीऽप्- शिनि weyas तथापि कोषस्य श्रक्तिमाहकवया गुखिन्यपि गोलादिषदस् श्रक्िरिब्रभिमानेनेदं | ‘ay’ सामानाधिकरण्ये, ल्व, नोखपदस्य we- देव, “अन्वयप्रकारत्वादिनेवि लंखमेविधयेत्यचः, “श्ादिपदाद्‌ wafer acuta: परिग्रहः, 'वधाख्िवि, fe राजपदस्य राजसम्बन्विनि weya- वेवि मावः | सामाबाधिकरपदाथे विकख्व दूबयति, कम्भधारय इति, 'नामा्बोप्वि गोलपद-घटपदाययोः नौरूपाणम-घटयोरिबयः, Ga- qfastfcfs नोनपद-घटपदाधंमोः atweq-gewtfcaw:, “ख चाग्बद- WHITISH समासवादः | eee atta न Aa TAT । राजपुरुष दत्य तु राज. सम्बन्धि-पुरुषयोरन्बयोऽनु मूयते राजसम्बन्धिनाग्बय- प्रतियोगिन उपसितिने राजपद वश्वथेलघखां विना रात्रः पुरुषं राजसम्बन्धिनं पुरषं राजपुरुषमानये- त्यादौ पर्यायत्वात्‌ | राजसम्बन्धिमः पुरूषेऽन्बयोऽनु- रिति मतभेदेन, प्रातिपदिकयोः स्ञायाभेद्‌ एव gee, “राजेति, aie अरभेदानुभव एव व्युत्पकेरिति भावः । पपर्स्यायता- दिति, tay राभमम्बन्धषुरषविषयतामाजेण न लन्यृनानतिरिक्- ग्वय रव न त्वन्वयप्रतौयोगोति ब aM स्यादिति ध्येयं । (शानसम्बन्धिन- दवि रासम्बन्धस्येन्धथंः | खतरखवाह, ‘cre: एरुषमिति, “पर्ग्या यत्वादिति, Tay सम्बन्धप्रकारतामात्रेय, न लन्यनागतिरिङ्घविषयतया, दितोये मतुपः सम्बन्धिवचगतयथा राजसम्बन्धाश्चयाभेदः संसग इत्यर्थांतिरेकादिति ara: | रुवेति ख च dat Cte । यद्यपि भामाधयोभंदान्वयस्या्युतमन्नतया गोषरूप-घटयोः समवायस्य कथं संसगमर्ग्यादया मानं, तथापि समासाति- रिकस्यलणव सा ययुत्पत्तिरिति मतेनेद, (उपस्ति श्राब्दानुमवः, (नाम- पदादिति गौलादिप्रत्ेकपदादि घथंः, “लच्तखेति नौलादिप्येकपदे ससय यर्थः | wed राजपुरुष इ त्धादावपि संसगं मर्य्यादयेव सम्बन्धमागमस्तु किं रालसम्बन्धिनि eager are, “रानपुरष इति, रतश्च समासातिरिक्ः- खल एव॒ गामा्थयोमंदाग्वयोऽबयवयञ्न इति AAA समाहितं, स्वव TATA तु राज-एुरवयोः संसगेमर््थादया सम्बन्धमानासम्भवादेव साजसम्बन्विनि लच्शाभ्युपगम द्यपि बोध्यं । गनु राजएदम इत्य राज- सम्बन्धि-एरषयो रन्वयोऽनुभूयत इ ्ेवासिद्धमित्त आह, Iq इति, “पर्या यत्वादिति, पर्य्या यत्वस्य सव्वं सिद्धत्वादिति मावः । यद्यपि पर्व्याबलवं ete . तश्वचिन्तामौ भूयते राजसम्बन्धौ अन्बयप्रतियोगित्वेम । रवश्च TERE सवेपदानां षष्टौतत्‌पुरुषे पुवेषदस्यान्धपर- तया लाश्षशिकत्वात्ताभ्यां कमेभधारयोवखवान्‌ तच सर्वेषां पदानां स्वाथपरतया मुख्यत्वात्‌ । अतरव विषयतया प्रथमे qeqde सम्बन्ध पुरषे wayaa dam दितौये मतुपः सम्बन्थिवयनतथा राजसम्बन्धसम्नस्थिगोऽभेटः संसगेः समाजे राजसम्ब न्थिगोऽभेद tare नुन्याधिकभावादिति भावः । “एवश्च खमासे श्वभावग्यवखितो, समासशक्तौ eat तुखलाट्वखावखा- निरूपणं खादिति भावः। सब्वेपटानामिति, “आरनेकमन्बपदाये इति सषानुरोधात्‌ SA । वस्ठतसजागधपद एव खचरत्युक्रतलात्‌ | “अतएवेति, “argaad we निव्वेपे दित्यनेन बोधिताचामिष्टौ “qqaa मिषादखपति याणयेदित्यनेनानयेवेष्या निषादखपतिमि- “रुवश्धेति समासग्रहयमावव्यवद्ितावि्धधैः, caret सर्व्वेषां तुल्यत्वात्‌ बलावलानिरू्पयादिति मावः | .सब्वेपदानामिति ““खनेकमन्धपदाचं इवि गान्यृगागतिरिक्षविषयकश्चानजगकलव राजसम्बन्धिनिमि चथाचेघटकवया सम्बन्धनिरूपिवसम्बन्धस्यापि सम्बन्धभानेनापोति विवेकात्‌, तथापि राण- सम्बन्धप्रकारकश्लागजमकत्वं पर्यायत्वमिति wa | “सव्वपदागामिति, Tay चि्रगररि्यादौ चिश्रपदस्य चि्गोसम्बन्धिनि गोपदस्य गोखम्बन्धिनि खच्च - रेति करमेण पददय खव wedi दितोयमतेन, पत्वं मते तु विश्चष्यषदस्येव लाश्तखिकत्वं whe । “लास्षखिकलत्वादिति सव्व लाच्तकिकलत्वादिकथेः, ^ताभ्बामिति, कचिदिति te, ‘aw कम्भधारये, “मुख्खत्वात्‌' qe शब्दाख्यतुरौ यखष्छे .समासवादः | Oct “a ae निषादस्थपतिं याजयेदित्यव कमधा- रयश्व मुख्यत्वे शब्दस्वरसात्‌ TATA च Teay- शश्लापन्ेः | रवभ्ेचरनिषादप्रतौतेस्तस्येवापिकारा- सदपर्वेख स्वनिर्वाहकतयेयेशरनिषादस्येव यागाु- करलविद्याप्रयुक्तिराधिष्यते, अन्यथा भुख्या्थहानि- प्रसङ्गात्‌ | नम्बच षच्चथेलश्चणया लन्धविद्स्वेवणिक- शव॒ निषादानामश्ररोऽधिकासै बोध्यते न त्वौश्वर- मिषादोऽक्छ पततवि्ाप्रयुक्तिकख्यनातः षच्च्ैशश्चखाया- शधुत्वादिति चेत्‌ । उच्यते । मुख्यार्थाग्बयाधौनकस्य- नागौरबेण मुख्याया न Waa किन्तु बाधकं विना मुख्यार्थान्वयबोधस्य प्राथमिकत्वात्तदनुरोधेन तदुप- पादकं RA TASS गोरवं न दोषाय प्रमास- व्यथेकन निषादस्पतेरधिकारोबोध्यते | wa सन्देहः, किज्िषा- दानामौश्वरस्वैवणिकः, उत निषाद श्रो वा यस्य तादक्‌ चेव- सूवानुरोधादुक्तं | aque fate खव लच्तणेदक्षतवाव्‌ wel बङनोहावन्यपदार्यलच्तणापत्तेरि्ययि बोध्यं । ननु गौरवमेव बाधक- aferaa are, ‘anquefa, “gave इति । aq अूढपदे रथकार निषादेवरपरता्यां निषादादेः सव्वेवेदपाठाधिकारापस्तिः वेदपाठनिषेधक- स्वापि सम्भवात्‌, "कम्भधारय वेवि निषादच्ासौ खपतिखेति कम्भधारय- रवेखथंः, निषादः” चाण्डालः, ‘afta’ ई खरः, “मुख्यत्व इति, इति ewe ॐर्‌ तच्चचिन्तामय वतो गौरवस्य ग्धाय्यत्वात्‌ । म चाङ्प्तकल्यनाप्रसङ्ग रव मुख्धार्थाम्बये बाधकः, WHA प्रामनवगमात्‌ मुख्खाथोम्बयबलादेव तदवगमे उपजोव्यविरोषात्‌ | चन्यथा प्रतौतानुपपच्तिबलात्‌ RAAT क्रापि न स्वात्‌ ऋकङ्कत्तकस्पनागौरवेख THA बाधितत्वात्‌ । अथ maze वेदपाठटनिषेधादौश्वरनिषादोऽधिकारौ बोध- यितुं न शक्त इति मुख्ये बाधकान्न कम्मधारयः। न देश्चरनिषादे विधिवसादेदपाठनिषेध खव बाध्यत इति युक्तम्‌ । ष च्यथेलश्णया अगाधे सम्भवति निषेधकवेद्‌- बाधकष्यनाया अन्धाययत्वादिति चेत्‌, न, सामाग्ब- निषेधस्य तदिथेषविधामे तदितरपरत्वातं । यथा “a दिंस्यात्सर्वामूतानि" शेतं द्वागमालमेतेत्यच । शबं निषाद्पदस्य मुख्यत्व श्र द्रपदे सङ्कोचमाचम्‌ | AR रिकः, छत निषादरूप ईरः, तजोक्युवा चरमः कल्य आ्राद्धिवत- दति भावः । षोल्युपलदणं, बडन्नोहावपि तदापन्तेरिति we । एवमयेऽणुपजचणं द्रष्टं । “URIS इति, AT YATE निषादेतं रपरतायां निषादस्य सम्बैवेदाधिकारापत्तिः। न च शद्रपदसेय- = वाके Feuer पक्णतोपयोगिषेदेवसवेदपरवायां तदेदस्य सव्वू्पाख्च- त्वापत्तिरिवि चेत्‌, ग, वेदपदस्य विग्रेषतः प्राप्ततरवेदपरल्वात्‌ वेव निषा- दादौनां विद्धेषतो मावतृपाभिस्तावदन्बपाठनिषेधः श्रान्तस्य वाक्त श वेद साेञदितरतया अर्थात्‌ सव्नेनिषेध KITS: | é प्रष्दाख्यतु रौयखष्छे समासवादः। ) पदस्य निषादपरत्वे निषाद्‌पदस्य मुख्वत्वबाध रव । यद्यपि सङ्कोचेऽच्येकटेशवाध रव तथापि सङ्कोचेऽदयो- रपि मुखयत्वरश्षखादवाधाच सङ्कोच खव ज्यायान्‌ | अन्ये तु । नाच Tete अमुपपत्त्यभावात्‌ | अतः समासस्य षच्चथैमन्तभाव्य शक्तिरेव । अन्यथा कम्मेधारथेऽपि पदाथसामानाधिकरण्यमप्रतौतेः तथापि ल्टखेति geal अथान्वयप्रकारतया सामानाधि- करख्यप्रतौतेने तब लक्षणा, तदि षच्चर्थेऽपि तथेव न ख शूदरपदसमभिव्याइतबेदपद खेत्यथेः तेग शद्रवेदपाठनिषेधक- वाक्ये teas प्रहतोपयो गिबेदेतरबेदपरमिति वाश्य। तथासति Rey सम्वेश॒द्रसंयाद्यतापन्तरिति, wee: teva fava: manage तेन निषादखपतिरयकारादोनां विग्रेवतो थावत्‌- प्रा्निसावदन्यवेदपाठनिषेधः UAT तु यावत एव बेदराओरे खधालात्‌ सब्येवेद निषेधः । aq विशेषत दत्यधिकं प्राप्ेतरोत्य- Gq सम्यक्लात्‌ तथाच खगंकामो Gta खगेकामवेन खौ - धुदवोरपि वेदप्राेर्ांगोपयोगिवेदान्यवेदपाठनिषेधः स्यादिति तवोरपि यागाधिकारोऽष्ठ न तु बेदपाठनिषेधाश्योर्यागानधि- कारः पाठनिषेधकवाक्धे वेद पदस्य खद्ोचावश्चकलवे खगेकामादि- सतुव्यमिति, तथाच म कम्मधारयस्य बलवस्वमियर्थः। "न चेति, waft तात्पर्ग्यात्रियमः सम्भवत्येव वथाप्यापातव इद, रवं सति कम्भ- धारयस्य बखवश्वप्रवादं समथयति, ‘waaay fafa मन्वेवं कथं o ¬ । wee wae gend शअननुयोगितासम्बन्धेन ware ase watat नामु पपन्नः । अतएव wrrafewer इत्यादावपि aque waa शअरमुयो गितासम्बन्धेन प्रतियोगितया च साखादन्वयो नाु- Tae: । म चामेदातिरिक्रसम्बन्धेन पाक श्ञानादिप्रकारक-चेनादि- fata: शाब्दबोधः पचति चेः saree इति वाक्यात्‌ योग्यता- तात्पर्म्यादिश्चागखत्येऽपि ङतो a जायते सति कारणशस्तोमे कार्य्वासुत्थादस्यासन्भवादिति ary) यादशानुपूर््वोतस्ताद्श्रान्वथ- बोधोऽलुभव सिद्धस्तदासुप््वयास्तच हेतुतया यावदिगेषकारणविरडहा- देव ततस्षदनुत्पादात्‌ | पधा नकन ८९) बखवदनिद्ागनुवन्धोटटसाधनत्वाभाववत्‌ कलघ्नलच्णमिन्न्वय cee: | त्वादिमानस्य । गन्वोदृ ्रुत्यत्तौ मानामाव इ चाशङ्कायां धातवे वादिव्यत्मसौ य॒क्तिमाइ, Se पचतोल्धादि, तथाचेकृययुत्यच्यगकोकारे चेः पचति तद्छल rey चेचः कम्मत्वसम्बन्धेन तर्लोयपाकागुक्रूल्तिमान्‌ इा- कारका मेः पच्यते तचल इयच्च करौत्वसम्बन्धेन मे्ोयपाकनन्धफलवान्‌ TST CONAN चान्वयमोधस्यापरस्तिरि धयः | TIT तादृश्याग्बय- बोधस्याप्रसिडधवया ख्ापत्तिनंसम्भवति कचित्‌ प्रसिडधसेवान्यवा पाद्यतवाव्‌ तथापि विभक्छिनन्धकम्भत्वाद्यनुपस्धितिविथिदटतग्डलपदादिजन्यो पस्थि्यधि- www यदि कम्मतासम्बन्धेन तब्डलप्रकारक-पाकविद्ेव्यकान्वयनोध- MANGE स्यात्‌ तदा तादृश्यान्वयवोधोत्पत्ति्तयाव्यवद्ितपुत्व yw: स्यादित्धापरतनिर्नीध्या तादृश्याग्बयबोधः तथा पचतोत्यादावश्ययौयूततचयापदो- Tena तब्डलस्य॒कम्भत सम्बन्धेन पाके Target प्रसिद्धः | यत्त WHAT सम्बन्धत्वं मा नामाव इनापाद्याप्रसिडिरिति, TU, aut खति aes पचतोत्ादौ कम्मतवादेदिंविधविषयत्वसिदधान्तविरोधा- coy WTS . afer धालयेनिष्ठविषयतानिरूपिततादाम्यातिरिकसम्बन्ना- वच्छिन्ननिपातातिरिक्पदारथनिष्ठविषयतासम्बर्भेन शाब्दबो धोत्पन्ति प्रति चभाटठन्सरपरत्ययजन्योपख्ि तिर्वि शेव्यतासम्नन्धेम कारं । यडा तादृशविषयतानिरूपितोक्रसम्बन्धावच्छिश्नामायजिष्टविषयतासम्ब- am शाब्दबोभोत्यत्तिं प्रति निपातजन्योपस्थि तिविशरेव्यतासन्बन्धेम कारण्टमतो न तस्मात्‌ तादु श्वोधः इत्याहः | तदसत्‌, धावथ पत्या कभ्भत्वादौनां सम्बन्धत्वाभ्यपगमात्‌ | न च तथापि Pe: पचतौचादे- दरसाधुत्वेन साधुत्वक्लानविरहादेव तत्र न तादृ ग्रान्बयबोध इति वाचं | साधुत्वभ्मदश्चायां धापत्तिसम्भवात्‌ wy शाब्दो धद्ेतुतव मानामाव इति मतेनेदमिति कचित्‌ । रुतेन कम्मत्वादौनां सम्बन्धता- भावेऽपि धटोजानातौत्धादौ विषयत्वसम्बन्धेन घटे च्चानान्वयापत्तेखेषो ज्ञायत इत्यादौ समवायेन चेमे च्ानाग्वयापत्तेख वारणाय भानातोत्धादावा- sae frepram खोक्रियते इति गुखामन्दमतमपास्तं | आाञ्जयत्व -विबब- त्वलच्चणागक्ोकारेऽपि गानातौच्यादिसमभिव्याहारस्याञ्यतासम्बन्धेन ज्चा- गप्रकारकश्ाब्दत्वावच्छ्नं प्रति waa दव्धादिसमभिग्याषहारस्य च विषय- तासम्बन्धेग च ्षानप्रकारकं्ाब्दत्वावच्छितरं धरति हेतुताभ्यपगमेन तादृद्मा- पत्तिवारणात्‌ | ere चेः पचति acy द्त्याद्यतिप्रसक्वारणाय erqracd- प्रकारेण धात्वथंविेष्यकान्वयगोधो माऽस्तु गच्छलौति जानातोखादौ च साच्ताडात्व्थप्रकारेख मामायेविशरेष्यक्षाग्वयबोधे बाधकाभाव खव तस्मात्‌ मब्छतोत्ादावाश्नयत्वप्रकारकणाब्दबो धस्याजुमव सिड्धत्वेनाच्रयत्वादौ निरू wea स्रौक्रियत इत्च दौधितिष्तस्तात्यय्ये । म जिलतच्चाख्यत्वसम्बनदे. नेव Feat आ्ानादेरण्वयं वदन्ति तेरा्यलप्रकार काजुभवानङ्गेकारात्‌ wd नश्तौल्यादौ प्रतियोगिल्वलच्चणागकौक्षारे wet न गश्सतोत्ादे बण- faxtafanatenraafaate: | cto मामायेबोरमुमतानतिप्रसक्रयो द्‌ व॑लवादिति Wa) करोतेः प्रटन्ति- वाचकत्व एव छधातुशक्षयप्रतिपाद कत्वेन प्रडत्तित विशिष्ट विशेव्यक- जिज्ञासा मिवन्तकञ्ानजनकलेन वा saa श्राख्यातस्य तदाचकलवं सिद्धति, तस्य क्रिया दिवाचकल्वे किया दिवाचकपदे प्रथमहेतोव्यै- भिसारात्‌ दितौयदेतोख किं करो तिप्रन्नस्य यन्न विषयकलत्वासिद्या यान्यखाबुप्रपत्तितद्माह्ि. VTA नाशब्यामावः पक्रेतश्चच्लकया खदृच्िसंयोगादिनाश्स्य घटे aaa बाधापत्तिः। अथ प्रतियोमिता- सम्बन्धेन गाशस्याभावः प्रतौयतामिति Bq, न, निरूपकत्वादिवत्‌ प्रति- यो मित्वादेः प्रतियो मितावश्छेदकसम्बन्धत्वविरात्‌ पतियो गित्वलच्तणा- खोकारे श्र गाग्प्रतियोगित्वस्य खरूपसरम्बन्धेनाभाव wa प्रतौयते aq श्रन्‌.कोऽपि ate | णवं घटं जानातीवयादौ sa Fanaa we न जआनातील्यादौ नमर्थाग्वयालु प्र पर्तिविंषयत्वश्च प्रतियोगितावष्केदक्‌- खम्बन्पावाभावारे वमन्यदोध्यमिग्याङ्ः | | न्यास IN ्ानमिन्यादो समवायसमन्धेन चेचरविष्ष्यकन्नागपका- wisn चेचविशेव्यक-चानप्रकारकश्रान्दनद्धिं पति च्नाधातू- ्रविमद्धिजन्याश्नयलयो प स्थितित्वेन हेतुता वाद्या तथाच वेचोजानाती्यादौ कऋपाश्मयत्वलच्ञःविरहे तावृ्रोपख्ितिविरहादेव नाग्धयः दइ ब्राञ्नयावलच्त- arenes, यवं पाकल्ल्डुल दत्य दौ प्राकविग्रेष्यक-तब्डलपकारकग्राग्द- Tana प्राकविशष्यकतण्डनश्रपरकारकश्राम्दबुडिं प्रति तख्छुष्पदोन्नर्‌- विमक्तिजन्य-कम्मेल्वादय पश्ितित्वेन हेतुता वाच्येति लदभावादेव as: प्रचति व्डल इ्ादो कम्मित्वादिसम्बन्येन पाकादौ वण्डलप्रकारकाग्ब्रयनोध्नो त वाके, अदा च तक्षापि वरडकपदोक्षरप्रथमापिमक्तो कम्मश्वादिलद्धा रिते बदा नायव wa Teal वख्डलप्रकारको बोधः। नन्वेवं तुता wadiendt विमक्किनन्य-कम्भत्वो प्ितिसङकारेय weit कन्भवासम्ब- खर्ट WTAE नव्याः । wera यल्लायिधायकत्वं कियाजन्यत्वप्रति- पटत्तिवा सिद्धेरतः शमोऽपि wefearese शआाचाम्बेयुकतिण्ा व्यवस्छापयति, ‘esafa, “यनाभिधायकलव' प्रडल्तिलवविश्रिष्टामि- धायकलं । नब्विदमसिद्धं क्रियाया एव तत्‌ शक्यत्वात्‌ पाकं करोतोल्यादौ eta पतोत्यादा विवाभेदः संसभेः, पाकौ करोति पान्‌ करोति पाकः क्रियते इत्यादौ च कग्यविभक्ेरेवाभेदोऽषः, तथाचामेदप्रकारको ऽन्वयबोधः इत्यत श्राह, “feria, “रिया Aq तब्डलप्रकारकान्धयबोधोऽस्त॒ न तु कम्भताविग्रोव्यकतग्लपकारको गोधः वलं पचतोत्धादिसमभिय्याषारस्य पाकविेष्यकतब्डडलकम्भकतव प्रकारकश्राब्दत्वापेच्तया लाघवेन पाकविरेव्यककम्भतासंसगेकतस्छलप्रका- CENTRES कायथ्यैतावच्छेद कत्वकल्यमाया रव न्याग्यत्वादिति चेत्‌ सल्चमेतत्‌ यदि मानुमवविरोधोमवेदिति | वयन्तु केवलतब्डलमिलादौ कने ait त्डलप्रकारकबो धस्यानुमवसिद्धतया तद्डुलमिति वाक्छस्य कम्मेता- विरधेष्यकतण्डुलप्रका रकश्राब्दत्व काय्ैतावष्डेदकं वाच्यं तथाच Tease THAT व्ादावपि सामसौवसादेव तब्डलकम्भकत्वेन पाक विग्ेष्यकान्वयवो aT वाच्यः। ग च कर्मत्वं तब्डलोयं TTR Kaa BATT areata कम्भत्वविग्रेष्यकल्वघवेष्रे गौरवादिति ary) तथा सवि ण्डलं पचतोल्यादौ खकवाक्छतामङ्पसक््ात्‌ विघेयमेदस्य वाक्धमेदकल्वात्‌ | fay ते्नोमांसं पचति न तब्डलमित्ादौ पाके Terres लकम्भत्वामावस gata Waa तण्डलस्य प्रकारता वाच्या कभ्मत्वादे्धनियामकतवा काम्भतासष्बन्धाबच्छिन्रप्रतियोगिताक-तय्ड लामावगोधस्यासम्भवात्‌ वान्व त्वादि सम्बन्धाबच्छिन्नप्रतियोभिताकत्डलामावयोधाम्बुपगमे च तब्डलपाकः waste तथा प्रमो गप्रसककादिति वदामः। factafanerenawtgare: | ete सन्धानाविञ्चेषेऽपि यलजन्धत्वाजन्धत्वप्रतिसन्धानाव्‌ अवयवविश्रामानुकरूलस्यन्दः, "यन्नजन्यत्वाजन्यलेति, “यन्नजन्यलंः यब्र निरू पितणलो पधानात्मकजन्यतल-सखाध्यलाख्यविषयत्वोभवसम्बन्ध- वत्व, ‘waaay यन्ननिङूपिततादृश्रोभयसम्बन्धव द्विश्चलं, ताद्‌- ओभयतवेन तादृ शोभयसम्नन्धविशिष्ट एव हधातुसमभिव्याइतनिष्ठा- wmyay बोध्यते, wa WAS शरुतरभारोत्तोखनादौ छत यत्तु विमक्िजन्धकम्भत्वोपस्खितित्वेन पराक विष्धेव्यकतण्ड लप्रकारक- आब्दगोध च हेतुता safe तश्डलकम्मकयाकम्ान्दबोघस्खले व्यभिचारा- दिवि, acaq, माकर देश्यकवण्ड लकम्मेत्वविधे यकष्राब्दत्वादोनामेव ATE पय्थितिकायेतावच्छेदकल्वाभ्यपगमेन व्यभिचारविरषटादिति । रखतेनाद्चया- दिषदात्तष्डलपरकारेण पाकविद्व्यकमोधे व्यभिचारेण विभक्िजन्योपस्धिते- सखादृञ्रहेतुता न॒ सम्भक्तौत्यपास्तं | निपाताद्यनन्धतस्य काय्येतावच्छेदके निवेश्रनोयत्वात्‌ । स्तु वा असाधुप्रयमाविमक्तिकत्वमेद पडते विभक्तं wearat प्रथमो पस्धितत्वेन प्रथमाविभक्तेरेव साधुत्वखौकाराव्‌ . तथच वख य-मिपा योर पद्‌ श्र विम क्ित्वेन षिमक्विजन्धो पस्थितिस्रत्राप्यक्लोति गो- mufrte \ न च तथापि जानामि सौता sangeet विमक्तिभन्ध- abatufata विनापि ait का्पंतासम्बन्धेन सोतादेरन्वयेन व्यपिचार- दति are, तज yet कम्भत्वलच्तणाखौकारात्‌ सत्विमक्ौ ग शश्ययेलिसिद्धान्तस्य च सुव्विभक्तिलच्छणया antl सङ्कल्पवाक्धादिकं ग गारीव्छमिशयेकातयात्‌ । रकदेशिगस्तु wit need caret मेदाभ्वयबो धारणाय विमक्तिभन्यकम्भत्वो परस्थितेः न हेतुता sta afr स्यात्‌ क्तु ्वागादिप्रकारेण चेच्रादिश्याब्दं प्रति Gat श्नं इन्यादि वाश्धजन्धश्चानाद्युपद्धितिः प्रतिबन्धिका तादृ श्योमद्धितिकात्लेऽपि 112 cee शम्दाख्यतु योगसय व्यवेहररिवीरणाथ qq, नान्तरोयके छत- व्यवहारवारणाय साध्यलाख्यविषयत्वप्रवेश्रः | तएव alae मत्तोग्तं न तु मया शतमिति व्यवहारः | व्यवहार प्रति थव्- नवयज्नानसेव हेत्त्वात्‌ प्रतिसन्धानप्रबेश्रः । तथाच क्रियायाः esa कियाजन्यत्वश्येव तादु शव्यवहार विषयतावष्छेदकतया त्न न्यलप्रतिखन्धानद शायां निरुक्रयत्राजन्यलप्रतिखन्धानादरूतव्यवडहारा- ुपपत्तिरिति भावः। ददसुपलच्एं नान्तरोयकेऽपि मया शतमिति व्यवदारप्रसङ्गाशया ग शतमिति waaay बोध्यं । चेशोगागातौल्ादिवाक्यजन्यन्चानादयु ETAT तादृध्रान्बगोधद्चनेव चेजो- नागातौव्यादिवाक्छभन्धोपस्थितोनाभिव अय्य-तदादिषपद-जानामि Saray वाक्छजन्योपस्धितोनामपि फलबलेन उत्तेनकतवं कल्यनोयमिति भ कोऽपि दोष इयाः | भनु करोतेयलायंकत्वे नि शक्तविवरयबलादाख्यातस्य afe- वाचकत्वं सिध्यति तदेव च भ fax परेण तस्येव कशोतेरपि चाधाराषंक- त्वाभ्यपगमादिचत ere, ‘aefa कधातोरि अथः, "अलामिषासित्वे TAU, GA: “arate कर्ौरूपव्यवद्धया | Wet यन्नाभिधा- fart न aes” 4 इत्याचाय्यकारिकोक्तलछताङ्कवकिमामेगेति प्रथ मयुक्तिमाष, “करयति, धायं भावः पटादिः छतोऽकुरादिनं छत गवादौ waxue यदि क्रियाणन्यत्वविशिषोऽथेः तदा पट दव वक्रोऽपि रुतखदहा- Tit आरम्भकसंयो गादिरूपकियाजन्यत्वप्रतिसन्धागस्य वधवषस्तन्धताद- च्देदकविशिङश्ानविधया HaHa छतद्यवडारुनियामकस्य तज सर्चादिदि किया ग MUTATE: | ननु छशधातोचननायंकत्वेऽपौखरोगवणन्धत्वमादाह उभयचर कतव्यवदा रापत्तिर्दुव्वारवेत्यव awe, 'यल्लनग्यत्वेति, दै रौयद्ते- स्गुपख्ितिदश्रायामङ्गुःरे यनाजन्दत्वश्नमात्मकप्रतिसन्ागेनाछतस्धवदासे- नायते इतरथा तु पट इव तचापि छतथ्यबद्ार wa stad इति Bre i श्सोमशिलताख्ात छ्क्तिवादः | Tay पटाङरयोः कतालतव्यवहारात्‌ कन्नाजादिवद्‌ाश्रयपर- WIA यनाश्रयवोधकत्वाच् । क्रियायास्त- (ज्ञाजादिवदिति श्राढपदा दिवदित्य्ंः, “आ्आभ्यपरेति, तथाच wa: हृतिमति शक्तावपि सविषयधाद्वकलरस्य तस्याश्रयले fae- रिशा अन्यथा aay शतिकन्तां इत्यन्वयः स्यात्‌ ख चायोग्ध- इति wa नब्िदमेवाशिद्धं किन्तु कन्तुपदं कियाञ्रयबो धकमनु- कुूलब्यापाराञ्जयबोध्क वेत्यत are, क्रियाया इति, ‘far’ स्यन्दः, तरव प्रतिसन्धानपय्यन्तानुधावनं । न च छघावोः क्रियार्धकलत्ववादिमतेऽपि TET कियाजन्यत्वप्रतिगन्धानं nt खथ च क्ियाजन्यत्वमावस्य भ्मा- त्मकप्रतिसन्धानं तदेवङ्कुरे mA मविष्यतौति वाच्यं । अनुमवविो- आत्‌ क्रियाजन्धल्वप्रतिसन्धानस्योमयच तुल्यत्वेऽप्यङकरेऽद्तब्यवार स्य सव्यै- सिदधत्वादिति खक्षकारिकोक्तां छं रूपब्यवस्धरयेति दितौवां wfaare, ‘amis शच्चाधातोर्ानं दचप्र्ययस्य चाश्रयोऽवं इति were आानाश्यमो धकतववदिद्ययः, MHI HHA: टच्‌ चन्ते यस्य सदाभरयपरट जन्तपदं TRAY, तथाच छधातोयं लाथंकलत्वामावे कतैपदाड्‌- यलाश्यगोधो ब स्यादिति क्धातो्॑त्रोऽथं इष्यते card: । गनु कधातोः wanes पक्ञेचादिवत्‌ ae करतैबो धकत्वेन कर्तेषदाद्यत्नानुकूल्धवि- माभि्धथे Wa न तु BUT GT टलनयेत्वामावात्‌ | ग च यल्नानुकूलछत्या्च यबो ध खव वक्षव्यः, बाधितत्वात्‌ wast Tale यन्ना- गुकूलहछलतिमन््वस्याभावादि्याशङ्कामपा रसः “श्चा्रादिवदिति दृषटान्तप्रदद्॑नं ad तथाच eet सथा ज्नाचादिश्ले खाश्नयवबोधकता तथा करतेपदखले- ऽपि भाश्चयबोधकतवमिति WUT ETAT धोनानुपद्न इति भावः। ज्यायः wera दोषाश्तरः क्रियानुकूलब्यापारस्य तदर्थत्वे etree, § 1 Weise ` भिधानानमिधानाभ्यां नियमः। न चैवं चैचेख इष्टो घट इत्यादौ विनापि तिङः सद्धाप्रतौतेः ae: सुप- रव ॒सङ्खोपश्ितिसम्भवे तिङ न तदमिधायकत्व- प्रत्ययेनाभिधाने कत्तरि प्रथमा, aa तदनमभिधाने दतौया, एवं प्रत्ययेन aug अभिधाने कश्चणि प्रथमा acaferara ava facta इति नियम इत्यथः । अन्तरा wed, म चेति, “सुप एव" प्रथमा विभक्रित एव, “सद्योपख्ितिसम्भव इति शेचः पचति तण्डुलः wed इत्यादौ षड्योपखितिसम्भव car, “न तदभिचधायकलंः म agi मिधायकलं, तथाच तथापि ठतोवा- पचतौ्धादाविव aaa पच्यते cafe शव्यभिधागस्याविथिटलादि कर्थः, तथाच Tw पच्यते caste ढतौया न स्यादि्यथेः। aq wae era: प्रद्ययेनानभिधाने sara रवं Haga: प्रत्ययेनाबिधाने हितौये्यमभिदहिताधिकारौयदनार्थोवाच्य इति गोक्षातिप्रसष् इन्ाग्रद्स निराकुशते, "कतं -कम्मे चादि, खचर च कल -करम्मयाद्य “इत्यपि नासतो बन्त- रखकोयरग्थः। VTA सह्यावाचकत्वे उक्तनियमः सम्भवति तच च प्रमां नास्लोत्याशद्य निराकुदते, ‘a चेति, यद्यपि चेच दृष्टः xray cum निस्थकं घट cata छपः सतसद्याप्क्तिकत्वात्‌ तथापि छत्सममि- याहार शले सुपः सद्याबो धकत्व प्रदिंते छतः egret मानामाव- यक्तं भवति तथाच रता सह्यानभिधानादिति व्माणदू षस्य wea भवतोत्यभिप्रायेय तदुपदश्रंगमिति ध्येयं । “सह्य प्रतोतेरिति रकोघटखेष- डततिदग्रंगविषय इवन्वयथोधे रकलसह्यादिप्रतोतेरि यथे, rey ara: fows शक्तिकल्पने हेतुः । ` छुप ख्वेति परथमाविभक्छेरेषेथेः, “सङ्लोष- ख्ितिसम्भव दति . चेोगज्छति यामोगम्बत इतादौ रकलत्वादिप्रतोति- शिरो मणिहताख्थातश्चक्तिवादः | ErR मिति वाच्यम्‌ । चैचो मे्रश्च गच्छत इत्यादौ विनापि ताहशसुपं हित्वादिप्रत्यथात्‌ लापवादैकवचनत्वादिः- दितौयापन्तिसदवस्छेति भावः। यद्यपि घट एतावेव सष्चायां सुपः जप्त क्रिकत्ममुपद शितं भवति किं Sia दृष्ट इत्यनेन, तथापि हृता सद्यामभिधानादिति वच्यमाण्दूषणेऽस्य विशिष्टोपद्‌शेनस्य we भविति | केचित्त क्रिय।र हितं वाक्यमेव नास्तौतिमते घटबत्यज् क्रिया- पदाध्याहारस्यावश्यकले श्रस्तौत्या दि तिडगम्तमेवा ध्या इन्तष्यम्‌ | तथाश विजिगमनाविरह दृति कदाचित्‌ ब्रूयादतसदुपेच्छ सक्रियमेव वाक्यमुदाइतम्‌ । म र तथापि Seat पश्यते तण्डुलान्‌ पचतौ- व्यादि विशाय शदन्तपय्येन्तालुधावनं विफलमिति are । प्रथमायाः स्वा श्रक्रिसिद्धेरेव प्ररुतापयोगित्वात्‌ प्रयथमेतर सुस्विभक्तः सद्धाश्न- ज्िशिद्या fae: सद्याश्रकिनिराकरणाशक्यलात्‌ way: | त्यादाविति, श्रादिपदात्‌ east faufayy गच्छ- miae परिग्रहः। "तादृशेति दित्वादिबोधकेत्यथंः, दिता दिपदाद- सम्भव द्यैः, “न सह्या िधायकत्व' ख्यातस्य न ater | चेनो- नेष खेति, दादा विति, “आदिपदेन वै्ोमेश्रोदेवदन्तख गण्डन्तीयादिसं- यः, (तावृशघपमिति दित्वादिबो धकसुपमिव्यथः, तथाच ay दितवादि- सह्कयावाचकसुपोऽभावात्‌ wane grey स्कयावाचकत्वमको- कार्यमिति ara: | न चोक्ठप्रयोगे agar रकवचनात्‌ दितवादिसङ्का- बोघधसम्भवे किमनुरोधेनाख्यातस्य सद्धयावा चकत्वमक्रौ कायै मिति are | लछणावौजाद्प्रतिसन्धानद ्ायामपि उक्तवाक्यात्‌ दित्वादि सह्याग्वयबोधस्य 115 Ea WRIT HAs नैव रखकत्वादौ शक्तत्वाच्च | इत्यपि नास्ति छता aE saufive: । म wa gaa दिलादिबोधसम्भवः सुष्विभ्णौ न लच् रेति प्रवादस्य यदिभह्र्थे यदिभक्रव्यैत्ययानुगश्रासमं afew ्यातिरिक्रे fan तदिभक्तेने लचणेत्येव विषयतवादिति वाच्य | सुपो दिवादिषु लद्णानुखन्धानं विनापि दिलादिप्र्- यादिति भावः | केचित्त चेचादिपदोत्तरष्ुपो दिलादिणल्षणायां चेचपय्ो- भर्मेजपदोत्तर सुपो दिलादिलचणायां मेचपय्यापर्दित्वादेरेव प्रतौग्या चेच-मेजोभयपय्यो प्तदित्वा चल।भात्‌ चेच-मेचोभयमिति प्रतौतिनं ष्यात्‌ Ure चेदयं मेद यमिद्येव प्रतोतिः gfe: प्रङत्यचेग- तमाचरसञ्ाबो धकलनियमात्‌ | न चेवं चेच-मेचपदो त्तर सद्या कवं चेजादावन्वतोति वाच्यं । इन्दसमासाद्यतिरिकस्स् एव तथा नियमादिव्याहः | सर्व्वाजुभव सिद्धत्वात्‌ अन्यथा खन्यचापि श्त्छ॒ष्छेद प्रसङ्गात्‌ | ननु SHAT प्रामाण्यानुसो धात्‌ चास्यात दिवचनादे दिल्वादि स्याव चकत्वस्य सिडलेऽपि खाख्यातेकवचनस्य सष्कयावा चकत्वं न सिद्यतौद्यत are, 'लाघवादिवि सिवाद्यनन्तधर्म्मेषु UAT SRST UTA Heya ea चगसाधा- way शशक्ततावच्छेदकत्वे लाघवादि्धैः, रकवचनत्वश्च aya यष्ाजन्येकल्सङ््यागो धभनकतावच्छेदका ATH मत्वमिति गान्योन्धा्रमादिः कमिति। सम्प्रदायविदस्तु चेथो गच्छतो तादौ सुवेकवचनस्य श क्तिप्रतिसन्धागं विनापि सद्यान्वथबोधस्य स्व्वभनानुभव सिद्धत्वेन सुवेकवचमस्येव ares कव वनस्यापि सष्धयावाचकत्वं निव्विव!दमिति वदन्ति। ‘aafa, ane कन्भवाच्त्‌प्र्ययघटितवाक्छे कम्भपदस्य दितौ यान्तता RATTRAY: गरिसोमणिकताख्यातशयक्किवादः। ९११५ ay चेषोमेच्च गच्छत इत्यादौ ल्णयेवास्यातदिलादिप्रत्य- aaa fare तच शक्रिकरयनेन । न ae वा दितलादावा- ख्यातस्य लक्षणा दृष्टौ घटौ दृष्टा चटा दत्यच प्रथमाया वा fear- fee लक्णेत्यच विनिगमनाभावात्‌ उभयोरेव शक्तिसिद्धिरिति TSH । सद्धयातिरिक्रस्य प्रयमाविभक्रः शक्यस्यप्रशिद्या तच प्रय- माविभक्तेः सद्ायां लचणाया वक्तमश्रक्धतलात्‌ शक्धसम्बन्धस्येव waurerfefa । तज्ञ । प्रथमाविभक्रैः erat लच्णाया वक्षम- शक्धवेऽपि wiring सुवचतया विनिगमनाविरशस्य दुर्ग्बारला- दिति । | नन्वेतावता श्राष्यातददिवचनादेटिंलादौ शक्रिरायातु तदे- कवचमस्य एकवे wet तु जिं मानं, तय।च asa ठतौया-दितौ- यानियमाथे कर्चादिराख्यातपदवाच्यः स्यादित्यत ate, ^लाघवा- दिति, faetfen एकलादिषु शक्रिकख्यने शक्रतावच्छेदकता- बाङखा पत्या लाघवादेकवचनतादिनेव प्रथमेकवशमादेरेकलादिषु शक्रिः, तथाचायातमाख्यातेकवचनादेरप्येकवचनल्ा दिषु श्तयः । wi एव “द्लंकयो दिंवचनेकवचने” दत्यतुग्रासमं । यद्येक- Tae ARMING श्रात्माश्रयात्‌, नायेकत्वबोधकलवं Waray waurfea एकल्बोधकलत्वात्‌ । तथापि सद्धेत विग्रेषसम्बन्धेनैक- awa एकव चनत्वा रि, ““तान्येकवचन-दिवचन-वडवचनान्ये- an इत्यनुश्रासनेन तिङसुवेकवचनादिपदस्य सङतितव्यात्‌ | न घटितवाक्ये कत पदस्य द्रतोयन्तता स्यादिति भावः। ननु शराद्यातघटित- वाक्य ख तादृश्चनियमः छव्म्ययधटितवाक्धस्धरले तु नियमान्तरमेवे्यत- ९१६ WRT TTS चेवं तेन sau we विना fanfen श्ानादेकलादिःप्र्यो म स्यादिति ary विना शक्रिभरममिष्टल्वादिति ara: | अरज मव्याः सित्वादिना प्रातिखिकक्ूपेणए सुखविभक्रेरेकलादिषु शक्तावपि fase तिङ्विभकरे कलादिषु ufc शेषः प चतौल्यादावग्टहौ तसुष्णद्याशक्रिकानां कदाचिन्तिवादिेरोकलादि- जिष्टटन्तिन्नानादेकलादिबोधो भवत्य विवादं | तथाच faare: प्र्- fed शक्यतावच्छेदकमेकलवलादिकं वेत्य विनिगमकाभावाद्‌भयो- रेव॒ततृशक्यतावच्छेदकलसिद्धः एकलत्वलादेः शक्यता वच्छदकल्यऽपि परटृन्तिलप्रकारेण बोधस्य लच्णादिमा सुवचत्ात्‌ प्रटन्तिलप्रकार- कतिवादिजन्यबो धस्येव एकला दिप्रकारकतश्लन्यबोघस्यापि खारसि- कत्वस्य प्रामाणिकसिद्धलात्‌, श्रन्स्या बोधस्य खारसिकलमादाव fang पश्वादिपदस्यापि प्रव्येकमादाय विनिगममाविरदेष शाघ- वात्‌ इ रिएत्वादेरशक्यतावच्छेद कतापन्तेः नानार्योच्छदापन्लेख । एवश्च प्रथमेकवचन-दिवचन-वह्वचनानां वा एकल-दिल-वड्लेषु nfs, तिङकवश्न-दिव चम- ववचनानां वा fi (> 9 सम्भवादित्यत aie, 'चेचादन्य cate, अखच्रान्यपदायकटेग्रेनान्धत्वादिम पदाथभूतपश्चम्यर्थाबाधितत्वादेरन्वयवदिदापि Tatura: सौकार इयथः, भवे्स्येति, TARY एवएुजत्व, खच WITT बधर्थाग्वयलो- कारात्‌, शदत्यादाविन्यादिपदेन पटो घटात्‌ एयगित्ादिपरिग्रडः। खवर शिसोमणण्लिताख्यात श ङ्किवादः। ९५९ दाबिव पद्‌ाथेतावच्छेदकेनैव छत्यादिना धात्वर्थेऽन्वयः लघुत्वात्‌ करणादौ तत्तत्छत्त्ययस् सार सिकम्रयो गविरदा च | करणत्वं हि व्यापारवदभाधारणकारणत्व, प्रतकारणत्माच वा, सग््मदानलं सखनवविगेषभागिलेन दृ च्छाविषथवव, विगरेषपदोपाद।नात्‌ विक्रवारौ क्रादेनं ames, आद्धादौ पिचरादेः qafane- भागितया Tees, aft तु म्रोतिभागितया ant न aw खम्प्रदानत्वे, श्रत एव ““नमः-खस्तोत्या दिष्त्ान्तरेणेव तत्र चतूर्यौ- विधानं । ब्राह्मणाय at eames tar wan साच खमू हाणम्बम याटन्तविषयता मम्बन्धेन ददाव्ययैतावच्छेदकसतल्विशेषे अन्ति, खत्वविगेषानुकूलत्या गस्य द दात्ययेतवात्‌, त्यागो जानं इच्छा वा, इच्छायाश्च विलक्णविषयता सम्बन्धेन प्रत्यर्थाग्बयः, श्राघेयलश्च दितौया्थंः, तस्यापि धालर्यतावच्छेद कखल्न विशरेषेऽभ्वयः, aura विप्रविषयकेच्छा प्रकारोग्डत - गोरुत्तिसखरल विग्रेषजनकत्यागानुकूलश - तिमा नित्यन्बयनोधः, विषयत्वं प्रकारौग्डतलं, wand श्रनुकूलत्श्च dai: । टचायोदकमासिश्चतोत्यादौ च ठक्ादिषु सम्मदानप्रयोगो me wefan, तच चतुर्थो-दितौययो राधेयत्वम्थेः, aq चत्‌ थयर्याघेयत्वं सि चधाल्यैतावच्छेदकघटके संयोगे wafa, संयोगा- वच््छिद्रवद्रव्यक्रियानुक्रलकनते क्रियाया एव सिचधालयवात्‌, दि- तौ यार्थाभेयवश्च साचाद्धालर्यतावच्छेदकक्रियायामन्वेति, ava दितेका्थाधेवलसछ व्यत्यपस्नतात्‌, श्रत एव ad उदकं frais न प्रयोगः । न चेवं “कश्चंशा यममिप्रेति agai” cla पाणिनि- सूजविरोध इति are) तस्यापि कर्तां कश्मेजन्यखरत्भागिवेन 120 ९९9 WRC Tae यमिच्छति तस्सस्मदानमिन्यर्थात्‌ गेषमख्मत्छतसुपशक्रिवादे w- waa अअपादानवश्च परवौ थक्रियाअन्रविभागाख्रयलं, were पततौत्यज्न पतनाश्रयस्य पर््णाटेरपाद्‌ानत्ववारणष्णय wala विभागविगरेषएं, तजर पञ्चम्या विभागः समवेतलश्चायेः, तथा चनि विभागजनकटचभिन्ञसमवेतपतनाअ्रयः पणं टदत्यग्वयधौः, wat धात्वथतानवच्छेदकल्वेनापि विभागो विशरेष्यः, तेन a त्यजति खगः दत्यादौ इदस्य नापादानतव, “श्रुवमपायेऽपादाने" इति पाणिनिष्चस्यापि ‘sare? विभागे, यत्‌ ‘aa यद्‌ धिकरष तदपादानमित्यथेः। वस्तुतस्तु श्रवधिलमेवापादानलवं, अरवधितश्च खश्ूपसम्बन्ध विशेषः, टचवात्‌ विभजते इत्यादौ च श्रवधितानिरूप- aad पश्चम्यथंः, ठकनिष्टावधितानिरूपकविभागाञ्रयः पणेमित्य- aaa, FIT ॒चापादामप्रयोगो गौणः, गेषमसमत्छतसुपध्क्नि वादेऽनुसन्धेयं । Ta कन्त त्वापेचया गुरुत्वाभावेऽपि wma हृत्प्रत्ययस्य सखारधिकप्रयोगविरहादेव तस्य न छक्मत्ययस्य श्रष्यता- qeacad | श्रधिकरणएवश्च प्रतियो गित्वालुयोगित्ववदाधारलापर- MARAT विशरेषः। तस्य कन्त लापेलया गस्त्वाभावेऽपि तक्मकारेण खार खिकप्रयोगविरहान्न BNA श्रक्रतावच्छेदकल- मित्यलमप्रश्तेन | ननु wale: शत्रत्ययार्थले तदेकदेओे शव्यादौ धावर्यान्वयो म स्यात्‌ तत्मकारक-तदिशेव्यकशान्दबुद्धिं प्रति afe- पित विशेष्यता तिरिक्कविग्रेषणतान्यविषयवेन तदुपश्धितिरूपाया- TARA: खरूपसत्कारणलात्‌, war नित्योत्पख्लमित्थादौ उत्पखल।दिजातेरपि wigan नित्यस्यान्धयापन्तेः, चिषमरि- शिसोमशणक्नतास्मातशक्तिबादः। ९११ wnat fase तात्पय्यैयाकं गोपदं एव विचगोखामिनि weur, म॒ तु गोपदे गोखामिनि लक्षणा, तदेकदेशे गवि तादाव्यसम्बन्ध्नं farrier: केवलविचगपदात्‌ waaay, न तु Wey: पदार्थंद्याभावात्‌ | श्रत एव पदाथः पदार्थनाग्ो यते, भ॒ तु पद्‌ा्थंतावच्छदकेनेति प्रामाणिकाः | न च पद्‌ाथंतावच्छेदक- जात्यखष्डोपाधेरोवापरस्यान्वयो नाभ्युपेयते तदतिरिक्ेषु च पदायेता- वच्छेदकेऽप्यपरपदार्यान्बयः, wa एव चिचगुरित्यादावपि विचपद्‌ं न॒ तात्पय्यैयारकं, श्रपि तु गोपदं गोखामिपर, तदेकदेशे गवि arama चिचगपदाथंस्यान्वेयः, केवलचिचगु पदादपि श्राब्द्‌- बोधादिति वाच्यं। तथापि na द्रं नित्यं चेचस्य aa खन्दरः दत्यादावेकदे Maya शएक्तदप-पुचादो नित्य-सुन्दरादेरभेदसम्बन्धे- मान्वयापततदं्वारल दित्यत we, “चेचस्येति, यया जन्यशरौरजन्य- WAL नपघ्रुपदायेः, पुचस्य पु्-कन्ये दव कन्यायाः कन्या-पुच्रावपि नप्रपदायेः, तदेके र प्रथमजन्यतायां aque निरूपितत्वस्यान्वयः, यदा शरौ रजन्यश्ररौरमेव नप्तपद्‌। थैः, तदेकदेशे प्रथमश्ररौरे षष्ठयर्थस्य जन्यलस्य श्रन्वयस्तयेहापोत्ययंः। न च तज षष्टययश्य aqaaraa इति are षष्ठ्यर्था fe जन्यलं, प्रयोज्यलं वा, नाद्यः बाधात्‌, नाश्यः SAGs AMVs च तया प्रत्ययप्रस्गात्‌ इति भावः, ननु प्रयोञ्यतल विगरेष एवेह षष्यथेस्तथाचनतिप्रसङ्गाज्प्ययेव तदन्वयः, यद्वा शररोरमेवाच नप्तुपदाथेः, WHI जन्यवस्य च AAMT जन्यत्वसम्बस्धेन तचाग्वयः, WAT षष्टययेस्य जन्यलस्याख्रयतासम्बन्धे- Sq nese, WATE च जन्यतासम्नन्धेन पुनः शरोरेऽन्वयः, ९५६ WTEC Tse xz तथव साकाङ्खत्वात्‌। BE वा छत्धादिषिरित श्व एकपदा्थस्य।पि वारदयाग्याभ्यपगमात्‌, नामाथयोरपि भदनाव- यस्य अनकादिपदख्लेऽपि qunfmafear विशिष्टवाचकपदस्यले- ऽभ्युपगमात्‌, केवलनपुपदे च विशिष्टे शक्रिरनो नप्रपद-पुचपदयोनं पर्य्यायता तयोः पर्य्यायत्व्यष्टले च नप्न-पुचादिषदयोः अरौरमेव wa, कवलमप्त-पुजादिपदे विशिष्ट निरूदृखलचणेत्यत श्राह, “मेचा- दन्य इत्यादि, श्रन्यपदस्य Year, acaen भेदे पञ्चम्यर्थख प्रतियोशितेन यथा wae: tau) पश्चम्यथं प्रतियो गित्ये ख स्व मिमे गत्वा वच्छिख्मत्वसम्बन्ेन मैचादेरन्वय इति मातिप्रमङ्ग रति ara: | “वटादिव्यादि, एथक्कगणएवि शिष्टं एयक्‌्ब्दा थैः, wae विशिष्टं परश्रष्टायेः, sucaqufafie रपर शब्दाथंः, Aq एयक्त्व-परत्वापरत्वादौ घटादिति पञ्चम्यर्थस्य वधिमत््वस्य यचा श्रय दृत्यथेः | उदाहरणवा ल्यं BAG तथा THAT eye ait avafa त्र यथा wag? aad तथेवाचास्याकाङ्का- सत्त्वा दित्यः, way तादृशणोपखितेराकाङ्कगावेऽपि तचेवाचापौतर- विग्रेषणएत्वेनोपय्ितेराकाङ्खाल्वादिति भावः। यदा तादाग्यसम्ब- aq तप्मरकारक-तदिशेव्यक शाब्दबोधं प्रत्यव यथो क्रतदिषयकता- दूशोपस्थितिरेव हेतुः भेद संसर्गेणान्वयनोधे तु दतर विग्रेषणत्वनोप- शथितिरप्याकाङ्कति भावः । श्रभ्यपेत्याद, “wy वेति, शत्यादि- तैवरेशरान्वयदा्ाये गानास्थानमुक्तं। ‘ava aT यथा पदार्थेन ॐ Ne ~ ~> प्रदायेस्यान्वयः साकाङ्कः ग लु पदायेकदेग्रेन तथच पदाथकटे श्येनेव पदार्य॑स्यान्वयः साकाङ्को ग तु पदार्न पदार॑स्याम्वय इव्यथः, ाका- शिगोमरिक्ताख्यावश्र्छिवादः | ९५७ चरितणएषेति खलनकषटत्या्यल-सखजन्यफलाश्चयतरूप एवेत्ययैः, कर्लादिनेत्यादिना कमेपरिगड इति, waa? ware शाब्द बोधविषयोग्ठतपरम्परासम्बन्धः, तथाच नेकदेशाग्वयः, भेचादन्य- इत्यादावपि faa एव wale: परन्परा सम्बन्धेनान्वय इति न तज्राप्यकदे श्रान्वय दति भावः। श्रचानुभवविरोघः तत्तदाक्यजन्य- श्रान्दबोधानन्तर कतिः पाक्वतो नवा, भेदोमेचप्रतियोगिको न a, wae चटावधिकं भवा इत्यादि मंश्यापन्तिदीषः। प्राचोनेरा- ख्थातेन कर्श्रादिगतसड्यायाः wat च क्मदिरनमिधाने दितौया- दथ दति नियमद्य कर्प्यते श्रतस्तन्निरासाय श्दाख्यातसाचधारए- कायाः फलबलकर्यत्वादिति मावः | सव्यैन्ेकदे शानन्वयमुद्धरतां मतमाह. “अस्तु वेति, aaa खानुक्ूलक्लतिम त्व सम्बन्धेन TAI धात्वर्थस्य गमनादेरन्वयः, चै चस्य नकनेत्या दि स्थलेऽपि चैचसम्बन्धस्य द्यस्य निरूपित- त्वस्य खा्रयजन्यताखयजन्यत्वसम्बन्धेन WITT Taran, तथाच चेच- निरूपितत्ववान्‌ Tags इत्यन्वयबोधः, चेचः पक्तेद्ादौ चेचः पाकौयकर््तय- न्वयबोधः, पाकौयत्वश्च॒ख्ानुकूलङ्धतिमत््वसम्बन्धेन पाकविशिटल्व, ae कैतवं aaa STA छ्य मासते, न तु aad, तथा सति प्रक्व्यर्थाग्वित- स्वाथबो धकतवं परत्ययानामिति ब्युत्पत्तिमङ्कापत्तेः | र्वं Garey इत्यादावपि चेचनिदप्रतियो गितवस्याब धित्वस्य वा पञ्वम्यथेस्य खनिरूपितानुयोगिता- ख यान्योन्याभावकवत्वसम्बन्धेनान्यस्मिन्‌ uaa: अन्यत्‌ खयमूह्यं । aura न बुत्वाप्येकदेश्ान्वयखौकार इति भावः | “खस्तु वेत्यादिना खखर- साविख्कारः स च तत्ततूरख्धले खक दे शरान्वयखोक।रे बाधकाभावे निरक्त- परम्यरासम्बन्धेम तत्ततमदायेप्रकारकान्ययवुद्धिं प्रत्याकाङ्गगक्लानादौनां हेतुत्व - कल्यने गौरवं मानाभावश्वेत्यादिः | स्ुवंद्ञतिवादिनवौनमते प्रत्ययेन चर क्रतेरमभिधानं त्र ada यच च कम्मत्वस्यानभिधानं aa दितौयेत्य- € ४७ WRITS क्वा दिना सममन्वयः। सुख-भाक्रसाधारणस्य फला दिलक्षणकम्मैत्वस्य छत्यादिलक्षणएकन्तत्वस्य चानमि- मेकमेव नियममाद, सुख्य-भाक्कसाधारणस्येति, एतश्च कम्मेलसख auae fared, मुख्यं कमलं फलवत्वं amare: पच्यते awe: पक्रस्ण्डल इत्यादौ, भाक्तं aed विषयलादि, amee: नातो धटः waa चट tart, qe aud छृतिमच्चं, anes 4. {> e € > पचति Ga: पक्ता चेच इत्यादौ, भाक्तं ais आत्रयलादि, त्मत्ययञ्च चेनो जानाति eat ज्ञाता दत्यादाविति ar: | 'फलादौत्या दिपदात्‌ त्रिषयत्वादिलक्तफभाक्रकममेत्वपरि यः, शश्त्या- दौत्यादिपदात्‌ श्राञ्रयल्वादिलच्षणभाक्रकनरतलपरियदः । श्रनमि- धान दूति प्रसानक्रियोत्तरङ्दा ख्याताभ्यामनभिधान caer, तेन AN an GaW भुक्ता गम्यते पक्का चेचेण yas इत्यादौ wat sa- भिधानात्‌ दतोया न स्यादिति दूषएमपास्तं । रता शत्यमिधाने- ऽपि प्रधानक्रियोत्तराख्यातेन कन्तुलानमिधानादिति ara | 'दितौयादय इत्यादिपदात्‌ दतौ यायाः BMRA ष्टयाख परिः, यामोगतस्चेजो गतघाम्‌ Fat गन्ता इत्यादौ हितौयाद्चभावसुष- गभिहिताधिक्षारस्तरस्यार्थः स चानुपपन्नः चेधो जानातौत्धादावास्थातेवा- ware उक्तात्वेन छतेरनमभिधानःत्‌ ट तौयाप्रसङ्कात्‌ चैत्रेण घटो चागते rar arenas पिषयत्वस्येवोक्तात्वेग कम्भत्वस्यागभिधानात्‌ fete प्रसकुगचेद्यत aie, “मु स्येति, "फलादो्यादि पदेन विषयत्वादेः ‘gant: anfeata Gree च uftae:, सस्यं We aera: पच्यत दादौ, ata कम्भतवं Bia घटो ज्ञायत caret, र्वं मुख्यं arte Sea: पचतो. श्रिरोमशिङ्ञताख्यातण्चक्िवादः | éye धाने featarea: | wat विशिष्टाभिधाने विश्चेषख- स्याप्यसिभधानात्‌ । यत्तु धातूत्तरप्रत्ययत्वेनैव कतो शक्तिः पाचकादिपदे तु सामानाधिकरण्यानुरोधात्‌ कतिविशिष्टे लक्षणेति, पादयति, "कृतेति कम्मे विशिष्टस्याभिघाने कंम्मेलारिरष्यभिधाना- दित्यथैः | ‘afafa, श्राख्यातस्थ wat शङक्किकल्यनद शायां तयेव लाघवेन कन््यनादिति भावः aa दितौयादिवारणय ‘ura रेति। नन्वेवं पाचको शद्ध इत्यादौ wage: कथं खात्‌ दूत्यत ose, "“पाचकादौोति, श्रादिपदात्‌ dat गन्तेत्यादौ गन्तादिपदपरिग्रः, “शद्णेतो ति, एवश्च सुख्यप्रयोगाभावेऽपि छतः शराक्रिकन्पनं गशरक्यसम्नन्धङूपायाः लच्णायाः सम्पादनाथमेवेति भावः। “भावकृतोऽपौति घजादेरपोौत्यथेः, तथाच तस्य निर्थंकतप्रवाद- त्यादौ, “माकं करत्वं yaw घटो aaa caret, 'दितौयादय इ्यादि- पदेन उतेयायाः परियः, तथाच मुख्य-भाक्षसाधारणकम्भत्वानभिधाने दितौया मुख्य-भाक्तसाधार्णकसेत्वानभिधाने द तौयेति ततृद्धनार्थो ama इति नोक्षदोष इति भावः । ननु तथाप्यास्यातेन WANT नभिधाने fediaredla इति खचाथेकरगे छत्‌ सले दितौया-ढतोया- fanart तच्रानियमप्रसङक इत्यत ae, (छतेति छत्र ययेनेत्य्थः, ‹वि्िद्टाभिधानेः कछतिविश्िाभिधाने, "वि्रेषणस्यः छतेः, तथाच प्रत्ययेन कम्भ-कत्ैत्वानभिधाने डितौया-ढतौये इत्याख्यात-छत्साधारणः gary इति भावः। छतः कति विशि्टप्र्ययस्य vga cifrada ९० WS Aas aa, भावकृतोऽपि afaaresaran: धाल्ुत्वादि- धटितात्‌ तस्मादास्यातत्वस्येव लघुत्वाच्च | यदपि कर्‌ कलोऽपि an शक्तिः afafafae तु लक्षखेवेति, तदप्यसत्‌, यतो विनावच्छेदकरूयपं शक्षत्वासम्भवात्‌, गोत्वत्वादिना शक्तौ चातिगौरवादलतु गवादिपदानां व्याघात इति भावः। नमु waaat aside: ufaaranasfa निरा काङ्खतया न ततः wae wre प्रत्यय दति awe, sam भावविडहितघ्जादेरपि घञूलादिना करण्णेऽधिकरण्े वा शक्तया भवतामपि तज face: कथं स्वात्‌ | TAG प्रतोयते aa: स प्रत्यय दति व्यत्पन्तिसिद्धस्य तावदन्यान्यलशूप- भरत्ययत्वस्य wales भावविहितचजादेव्येवच्छद दत्यत श्राह, "धातुलारौति, “श्रादिपदेन उत्तरत्-प्रत्ययत्वप रियः, “श्राश्यात- seats ति्ादे रेवत्य्थः, ङतोऽपौति, द्रच्लवादिमेति रषः, "हृता विति, लाघवादिति ta: । गवादिपदानां विशिष्टे शङ्कि व्यवस्थापयति, ‘aa दति, श्रक्षत्रासम्भवादिति, कास्पत्वादिकत्‌ शक्यत्वस्वापि श्रवच्छिन्नलनियमात्‌ इति भावः| ‘fafserac- vagal निरसयितुमाह, ^बदपौति, wana waa मवादिपदाबामेव menfefafae एक्िरायाति, तथापि ब्दविशिषटाटिबोधकानामा- काद्यादिपदानां शन्दविध्िष्धादौ aft स्यात्‌ त्रापि लाघवात्‌ wee विधिर ute: णब्दविभ्िादौ wade ay weenfefa chem, “यतो विनेति, ‘aa cae "वि ग्िश्टन्तसराणां wee वि खौयेतेव्यनेनाग्बबः, शिसयेमणिह्ताख्यातग्क्िष्रादः | € मोत्व विशिष्टं शव्यं विशिष्टान्तराशान्तु शक्यत्वं विखौयेत wfafa गरुत्व-मर्वा दि विग्ष्टानान्तु शरूपदर-मंत्पदा दि शक्यत्वं विलोयेतेत्ययेः, तचापि शुरुत्वत्व-महत्वतादिजा तिरूपेण रर्त्व- मरत्वादावेव शकिः गुरुता दिविशिष्टे ae इत्यस्य सुवचलादिति भावः । श्रय यच यत्यदस्य we प्रयोगस्तज्ेव तत्पदस्य शक्रिः aa च “विशि्न्तासाणामिन्यस्य गोत्वविशिरादिभित्रणब्दविशिरादोना- भित्ययः, ‘qa’ खकाशादिपद शक्यत्वं, "विलोयेतः न स्यात्‌ । ननु विशिद्टान्तसाणाभित्यवान्तरपदः किम्मुक्त विशिसामान्यस्येवोक्षरैता श्र क्धत्वविलयसम्भवादिति गवादिषदस्य गोत्वादिदि्िट्रक्छिव्यवस्ापनेन खोक्कमन्तरपदं सार्थकयति, “विनेवि, fares "गौ स्वादित्न्तं गवादि- पदानां गोत्वविश्िरटं प्रष्धमस्तु इत्य हेतुः, ्ज्रायमर्थः गवादिपदानां यदि गोत्वे परक्तिरुचयते तदा शक्तेः खावच्छद्यत्वनियमादुगोत्वत्वं wea- TSH वाच्यं तथाच खरूपतो गोत्वविशिटापेच्तया गोल्वत्ववि शिष्टं Ja इति aq wafafe लाघवेन गोपदादोनां गोत्वादिनातिविश्िर्गकि- र्स्तिति। गम्वाकाष्रादिपदानां gaat मुख्वप्रयोगविर्हेण न wee: छल्यपलचत्तित र्व wane wale न तु छतिविशिरलत्यं्ेऽपि weyara- श्रक्किकल्यने गौरवादिति मतेन nat छृवेरमभिधागमिति aa शआचाश्यात- छत्साधारणखवा्र स्यं ये gala तन्मतमाङ, ‘afafa, वथाच चेः पक्ते्यादौ हृता क्शत्यमिधानान्न eae भावः । नन्वेवं चेचः षचतौत्या- दाविव पाचकादिषदात्‌ पाकानुकूलक्त राश्चयतासम्बन्धेन Ta णव बोध्यस्तथाच चेः पाचक द्रव्यादौ चेते पाककरतैरमेदान्वयगोधो न स्यादि- त्यत are, 'पाचकादीति, “सामानाधिकस् फति पाचकादिपदाथेमेदाग्वय- बोधानुरोधादिवयः, पाचकादौल्लादिपदेन इनन्तादिपरिग्रङः, खादि पदेव 121 | ER NUIT arafaaqe स्वारसिकप्रयोगविर इंसतुख्वं श्वेति । रवश्च गतोग्रामोगम्यत इत्यादौ फलस्य कदात्मनेषदा- अतो श॒स्पवादौ न दर्गवादिपदश्रक्िरित्वत आड, "केवखेति re वणतानापनने SANG: ‘Ae एवेति, carta शतः eat wer प्रथो मस्य विरहादिति ara: | एवद्ेव्यारभ्च शचिदित्यन्तं एकमत, “एवश्च कष्मंवरूपसछ wre विश्रेषणविधया eat farefaun watice wae चेजपर-पाचकारौनां भिच्नाभ्यां caret caufdranerevenmte- acer परियः, ‘mana इति, न चेष्टापत्तिः, qufexremfefs ave | मि्क्िकसिञान्तभदः न रोब cea are, “धातुत्वादौति, स्मात्‌ धातृत्तरप्र्यत्वात्‌ चात्वाद्यन्धत मत्वछटितधावूत्तरप अबत्वमपेच्यास्वा तत्वं wg इति तदेव इतिशएक्तावच्छेदकमिति ma | इत्यश्च were छति- fafrs wa शक्तिनं acuafaa इति मलमाश्वित्येवागमिद्िताधिकार- खार्थो निव्वे्टतौति तदेवमादरणौयमिखवधेयं । खपास्यातस्येव shes aat न श्रक्तिर्ला घवात्‌ खपि तु was) गनु श्न्दविश्िरे तच मु स्बप्यो- गात्‌ शक्तिः श्त्या मु ख्ार्थगोधकत्वमियतत्वात्‌ इत्धत Are, ‘Qaafa, “तुल्य इति करसैश्चतोऽपि छतो सुख्धप्रसोगविर् हे तुल्यतेन्य्धः | अद्यपि metsanfa vata रब wer प्रयोग अकाशपदस्थले र्वं गतं प्रमेव- मित्धादावेव wee: wat मुखथप्रभोग इचेतद सङ्कतं, तथापि तथा waite- मनभ्युपगम्य इदसुक्घमिति संच्तेषः। गग्वात्मने षदस्य फलवाचकत्येन Tis धामो गम्यते caret यामस्य ममगजन्धफलश्चा सित्य रूपकब्मत्वलासेऽदि तेनो यामं aware तस्य कथं ahaa द्रत्याश इनयां “रवसे wife "केचिदिचन्तं wt मतं दर््र॑यामास, ‘Tay’ यामं await फलस्य पदान्तरालभ्यतवे Bau: Taw च स्रामं गच्छति यामस्य यन्तेनादौ शिरोमशणिशतिख्यातश्रक्िवादः | eda भ्यामेव MA लाघवात्‌ धातोरनग्धलभ्यग्यापारवि- ओेषमाषवाचकत्वस्थितौ wa मश्छति ग्रामस्य गन्ते- त्यादौ दितीयादेः फणजनकत्वलछषणं कम्मैत्वमथेः फले ख, (छट्‌ातमनेपदग्बामिति, wat विग्रषणतवा विशेष्यतया war- Raza era इति भावः। व्यापारविश्रवः' पाकादिक्रिया, धातोः फलाव च्छिल्लन्यापारवाव्वित्वे तत एव॒ फललाभसम्भवेन feature: फलम भ सिद्यतौत्यतसतद्भावच्छेदाख माजपदं । “दितौयादे- रित्यादिपदात्‌ षष्ठो परियहः । "फलजमकलं' फखत्यविशिष्टजमकलं, ‘ay दूति, श्रन्यथा तच लश्रतौते रनुपपन्तेरिति भावः) "फले ख" ष्दिवोयादेः फलजनमकत्वणच्तयकन्भत्वमयेः cada: | भमु फला- वच्छिन्नयापारबोधकधातुत श्व चैनो ग्रामं गच्छत चादौ फललामोऽरतु कि दितोयायाः फलजम कत्वणदवकम्भत्वे शक्तिकस्यनेने्त are, "गतोयामो- गम्यत इ्ादि चेतरेण सरामो गव इत्यथ फलि गिद्धवाचिष्छस्र्मास्‌ परायंता- वच्छेदकतया फलस्य कामः, Tw सरामोगम्बत दत्थ wT पल- विगेष्यकग्रत्या wana इत्यः, तथाचान्यलभ्यत्वरूपषाधकेन धातोः पले न श्रत्तिरिति भावः| लाघवादिति फलानवच्छिदर्यापारविष्रेषत्वापेद्दया च्यापारबिशेषत्वस्य णस रलाघवादित्र्थः, “धापारविश्ेषेति पचधातोवंखि- ख्ाष्णैसंयो गादिरूपश्यापारः गम्यादिधातोः स्यन्दरूपो व्यापारः चजधातो- रपि स रवेल्यादिरर्थः, .माजपदेन पदा्थतावच्छेदकतया फलवाचकात्वस्य श्वच्छेदः, (्राममिल्यादि तयाचागन्यलभ्यत्वात्‌ फलस्य fete: wane. कत्वलचतरकम्भत्वे whine nega इत्यथः, 'दिकौयादेरिखारिषरशेन चामस्य wea षदौपरि्रषः, धातूगामनेकार्थकत्ववश्च तच बया, कम्भः arte । नगु Set यामं गच्छतोयादौ फलकामाय किं दितौ यादेः ede WBA TVW च प्रातिपदिकायऽधिकरणत्वेनान्वेति, फलमाचं वा अथः, जनकत्वन्तु संसगंमय्थादया लभ्यमिति केचित्‌, दितौयाधर्थेकदेगरे फले च, श्रातिपदि कायैः प्रहटत्यथेः, “अरधिकरण- ay आधेयतासम्बन्धेन । एतेन शआ्राेयतावत्‌ फलजमकत्वमथेः, तरेकदे रे ies निरू पितत्वसम्नन्धेन प्ररुत्यचौऽन्वेति इति कख- feud निराश्तं । एकदे भरान्षयप्रषङ्गेन लाघवानुरोधेम लाह, “फखं- मामिति फलत विशिष्टमाबमित्थयः, फलतश्च aad, “खंखगे - aaicafa फल-धालथ॑योः संसग विधयेत्यथेः । wa केचित्‌ WATTS कमोषष्ठयथेतवे उत्यमियामकसम्बन्धस्याभावप्रतियोगिता- नवच्छेदकत्बमये पाको म तेममस्येति व्यवहारानुपपत्तिः अनकता- wane we, किं वा तत्तद्धातोः फलजन कत्वे wufafcers विभिगमना- fare: धातूनामनेका्थंकत्ववच्च दितो या-षद्यादौनामधि अनेकाधंकत्वमिति ग तददिनिगमकभिनि चेत्‌, ग, खस्येकदेश्ौ रः पले स्रामादेः प्रातिपदिकार्थ स्यानग्धयप्रसक्कात्‌ | न चेदापततिः, aggarq । यदि चाख्यातत्वावच्छेदेब wa शक्तिरिति कष-कम्भप्र् Taq तत॒ खव फललाभ द्यते, तदा- ख्यातार्थफलस्य धात्वथ॑ विशेष्यतया न्वयस्य चेचेख गम्यते याम cart THY मङ्प्रसङ्गात्‌ क्लां स्थात-कम्भाख्थातभेदेन ब्यत्पत्तिद्धयकस्यने च गौरवभिग्ादि खयमूहनयं | गनु दितौयाद्ययंपलजनकलवस्य Mase कथं तेन सह maar इत्यत are, "पले चेति, विमक्र्येकरेधेव aw प्रातिपदि कायंस्यान्वयः फलावचद्छिन्न्ापारस्य wma areata गां ददातौ चादौ खामित्व-भमकत्वरूपचतुंकदे प्रौ भूतखामिते are प्राति- पादिकाथस्यान्वयदश्रनेनाचधुत्न्न इति लाघवादेकदे श्याग्वयानभ्यपयमाणाह, "फलमा वेति, 'माचपदेन जनकत्वं श्रयवच्छदः, "के चिदिग्धन्तं मतं दूषबति, शिशेम्णिक्ताख्यातग्रक्तिवादः। € ९५ तदसत्‌, wa गच्छति त्यजतौत्यादौ दितौयादितः सम्बन्धस्य इश्यनियामकलात्‌, टत्यनियामकसम्बन्धेस्य प्रतियोगिता- वच्छ दकत्वनयेऽपि तदभावस्य केवलान्वयिवनमियमेन तेमनोयपाके- ऽपि भ तेममस्येति व्वडहारापत्तिः, एवं फलमाजस्य दितोयार्थते- ऽपि यदि कष्मजसंयोगानधिकरणद्रव्यं प्रखिद्धं तदा aay म गच्छतोति प्रयोगानुपपत्तिः तत्कन्मेकगमनस्याप्रसिद्या तदा्रयत्ा- भावस्य तज RATATAT | जनकतासम्बन्धस्याभावप्रतियोगिता- vaca गमनल्वावच्छेदेन दितौयायेस्य तननिष्टसंयो गस्य तेन सम्नन्धेनाभा वप्रत्ययासम्भवात्‌ तस्याभावप्रतियो गितावच्छेदकलवे तद- भावस्य केवशान्वयिलनियमेन गमनकश्मष्छपि देथ wy न गच्छ- तौति प्रयोगप्रसङ्गः गमनत्वावच्छदन जनकतासम्बन्धेन तनिष्ठ मयो गाभावस्य II तस्मात्‌ WIAA खण्डशः फलं अन्‌ कत्व वा दितौ यादेर्थंः। नचैवमपि रूपं म गच्छतौति प्रयोगानुपपत्तिः तज्िष्ठसयो गाप्रसिद्धेरिति are फलजनकत्ववदाधेयत्वस्यापि दितौ- ayaa संयोगलावच्छ देन रूपाधेयत्वाभावस्येव तज प्रत्ययात्‌, sa म गच्छति रस इत्यादौ wart न wea इत्यादाविव मजर्थस्य वारदइयमन्वय इत्याङः | तदषत्‌ । लाघवात्‌ दितौयादेः संयो गाद्यात्मके फले शक्रावुदाइतस्ले संयो गजनकलादौ लचणा- भ्युपगमात्‌, टस्यमियामकसम्बन्धावच्छिन्ञमरतियो गिताकाभावमाचश्च "तदसदिति, “नि यतेति गच्छतीत्यादौ विभागस्य तरं त्यजति खग caret संयोगरूपपलस्य लामप्रसङ्क इति वेपरौत्यमेव कथं न स्यादित्यर्थः, ‘wa edd WATT Taw पलसामान्यलाभेऽपि नियतस्ंयोग-विभागाद्यखाभेन फलविशेषावच्छिन्नव्या पारस्येव धात्वथत्वात्‌। इतरा केवशान्वयित्वे मानाभावाच्ेति wal "फलघामान्यश्ाभेऽपौति पफलत्वरूपेण फललाभऽपोत्यर्थः, “नियतसंयो ग-विभा गाद्यखाभनेति संयो गत्व-विभागत्वादिविशिष्टे शक्तिभ्मादिकं विना संयोगत्- विभागत्वादि विशिष्टस्य लाभासम्भवेनेत्यथंः, "फलविगेषेति dete विभागत्वादि विरिष्टेत्य्थः, ‘watery’ गम-त्यजा दिधात्वथेलात्‌, दितौ यादेशाधयत्मथः ख च घालर्थेकदेशे सुयो गादावन्वेति। न श विग्य संयोगत्व-विभागव्वादिविशिष्टालाभेऽपि न उतिरिति are! तदलाभे WUE गच्छतो गमने यामस्य गमनं न Vv, चं TIA sa amt न तु waftencat व्यवहाराः स्तारसिकान स्यः गठद-्डमिटेत्तिफणजनमकलत्वसामान्याभावस्छ तचा- सत्त्वात्‌ तकत्कियया ग्टद-ग्डमिटतन्तिविमागोन्नरसंयोगरूपफलजन्‌- गात्‌ दूति भावः। ननु दितौयादेः शथोगत्वादिनेव were इति भ फलविगरेषाभावः गमादिधातु विगरेषखमभिव्याहारख प्रत्ययनिया- मक tua श्राह, (इतरयेति, फथ विगेषावच्छिलक्रियाया धाव्वथै- fatterafeedfa गमधातोः संयोगावव्दित्रस्पन्दः त्नधातोविंभामावच्छत्र- स्पन्दोऽर्योऽवश्यं we Kee: | aq धातोः स्य्दादावेव wife: मभ्याटि- सममि्याष्टाराश्च हितौयादैः संयोगत्व-विमागत्वादिना फलबोधकता afa- च्यतौत्यव ary, "दतर येति गमि-च्यलिप्रग्रतोनां स्यन्दत्वावच्छित्रमाकशकत्व- इत्यचः, “पर्वा यत्वापत्ते" रकथम्भावनच्छिन्र्रक्षतवप्रसङ्गात्‌ | न चेद्ापत्तिः णिगोमजिह्तासख्यावश्क्किवादः | é¢o तधजि-गमिप्रशतौनां पथायत्वापनेः। तथापि गम्यते ग्राम THEY भामादेः संयोगादिफलशखित्वं कुलः प्रतीयत इति चेत्‌, तदवच्छिन्रव्यापारवाचिधातुसम- लामभ्ुपगमे teen, “पय्थांचल्वेति, एकस्ताश्रयक्रियायाः पूृष्वेदेशत्धा- गोत्तर रे ग्रगममरूपत्वेभ शक्यता वच्छेदकस्याभेदादिति भावः । wa पर्य्याचताथामिष्टापन्िः कर्कासमभिग्याइते गच्छति त्वजतौत्धादयै गोधस्स वेलखश्धानुभये a तच तम्तत्फसावच्छिशिकरिथायां निरूढ- Vee) म सेवं ग्रामं च्यजतमैत्यादौ wa vedanta वार्थं | गमिसमभिव्याइतदितौोयादः संयोगस्य तयजिषममिव्याइत- दितौयादे विभागश्च बोधकलत्वादेव तद्ारएसम्भवादिति चेत्‌, न, त्यजि-गम्योः wala सकखप्रामाणिकशिद्धलात्‌, कर्मा सममिवब्यादइते गच्छ ति-त्यज्नतौत्यारौ खार सिक विलचणएबोधस्साप्यनु- भवसिद्धलाश्वेति fama aq तवापि गम्यते परम इत्यादौ धात्मर्थेकदे भौग्धतसयो गादेर्यामे श्रन्वयासम्भवात्‌ श्रात्मनेपदस्य ख फलसामान्यवाचकलात्‌ गमनजन्यसषयोगरूपफलशशग्रा खितवप्रत्ययः कर्थं स्सा दित्याश्नङ्कते, 'तवापौति, ‘acafeesifa विशेव्यसंयोगावच्छिख्ने- तथा सति कोषादौ तथाभिधानप्रसङ्कादिति भावः। शङ्कते, (तवापौति संगोगावच्छिव्रस्यन्शादे गम्याद्ययत्ववादिगोऽपौच् चेः, “संयोगादिफलग्ालित्वं चेवत्तिगमगादिजम्यसंयोगादि फलथ्रालितव, “कुत दति, ामोगभ्यत इतादौ विभागश्रालिलवस्य तसस्यन्यते cat च संयोग शलित्वस्य लामप्रसकङेनः बैपसत्यापस्तिः तदवस्येवेति भावः | ‘azafeenfa संयोगावश्छन्नवयापार- वाचिगमिसमभिव्याष्ता्मनेपदस्य सं योगात्मकफलबो धकत्व, विभागा- € ८ प्राब्दाख्यतुरोयखण्डे भिव्यादारादेव, यथा इष्टसाधनत्ववाचकाददिधेरेव सख्गेकामादिपदसमभिव्याहारात्‌ सख्गोादिजनकन्वं, प्रतौतिख्िष्ट-फलयोरिष्ट-फलत्वाभ्यां सखगेत्व-संयोग- व्यैः, “स्ममिव्याहारादेवेतिच्छेदः, गम्यते ग्राम eet rae: रुयो गशालिलवं प्रतो यत दति पूव्वंणान्वयः, तवापि धातुविगशेषसम- भिव्याहारात्तथा सम्भवेऽपि त्यजि-गमिप्रशतोनां पर्य्यायतापत्ते- दुर्वारत्वादिति wa) समभिव्याहार विगरेषादिगषप्रत्यये दृष्टान्त- are, 'ययेत्यादि, “खगादिजनकलमिति, ्रतोयत इत्यनुषच्येते | ननु वच्छिन्निथापारवाचित्यजिसमभिवयाषतात्मनेपदस्य विमागातमकफखगोधकत्व- मि्यादिव्यत्यत्तिकल्पनेनोक्षदोषो arate cae: | यद्यपि केवलव्यापारे धातुश्रक्तिवादिनाप्येवं aa शक्यते, तथापि तन्मते त्यजि-गम्योः पर्यायवा- पत्तिरेव दोष दति wal aq सामान्धबोधकशब्दस्य समभिव्धाहार- fatuaay विग्रेषबो धकत्वं कुर दृष्टं इत्याकाङ्कायामा, (यथेति, खगेकामोयनेतेत्यादौ दषटसाधनत्वमाघस्य विध्यर्थत्वेऽपि सखमेकामपद- समभिव्याहारवजेग विग्रेषबोधकतापय्यवसानं फलं ge) नन्वेवं खमे- कामोयनेतेत्यादौ यथा खं साधनत्वत्वरूपेण विधिप्रत्चयस्येद साघनत्वगोध- कता त्या संयोगत्वादिना फलबोधकता स्यादित्यत are, “प्रती तिख्लिति, तथाच as यदि खगेत्वादिना atettrec वापि संयोभत्वादिवा ष्यात्मनेपदात्‌ पलप्रतौतिर्वाश्या। यदि च इश्त्वरूपेण खगं रूपेरबोघकता तदा anf फलत्वरूपेगात्सने पदस्य संयोगादिबोधकता वाच्येति are | नन्वेवं यदि संयोगत्वादि रूपेणात्मनेपदस्य शशक्तियष्स्तदा वेन eter नुपस्थितिकाल्ते एए रहोतात्मनेपद फलश्रक्तिकस्य कालान्तरे संयोगत्वादिकं धभ्भितावच्छेद कौ कत्य पफलत्वन्नानस्वेऽपि संयोगत्वादिना garter faclafagarencufmare: | ` €4¶€ त्वाभ्यां बेत्यन्यदेतत्‌ । अस्तु वा बहिविषयवाचक- तदादेरिव ्युत्यत्तिवशादेव प्रत्यथेतावच्छेद कफल- तश्छालिवाचकाल्यात-कतोरपि विशेषरूपेण बोध- wea प्रतोतौ दल्यनुभवविरोधः संयो गलादिनेव प्र्ययस्यानुभव- fagar संयोगत्वादिना प्रतौतौ तु तेन Ste शक्रिरावश्यको तथाच शह्षानग्धमित्यत श्राह, ‘ng वेति, बुद्धि विषयवाचकेति बुद्धि विषयलप्रठभिमि मिन्तकेत्ययंः, वुत्यन्तिवशादेबेति सामान्य- eau शक्रिश्चानस्येव विगरेषरूपेण श्ाम्दबोये तव्मनकपदाथौपख्ितौ च॒ कारणतावश्रादेबेत्यथंः, श्रह्त्ययेतावच्छेदकेति फलवङूपेण प्रशत्ययेतावच्छेदकफल-तच्छा लिवाचकेत्यथंः, प्रहत्य तावच्छेदकेति रूपक थमं, “विेषरूपेणेति शक्यतानवच्छेदकेनापि विशरेषशूपंणे- at) न च येन Saw पदायौीपस्थितिस्तेमेव रूपेण पदे nie भानस्य हेतुतया कथं सामान्यरूपेण शक्रिन्ानादिगेषरूपेण gq- fafa: विग्रेषरूपणोपख्ित्यभावे च कथं विशेषरूपेण शाब्द पदात्‌ फललाभो न स्यादित आह, खस्तु वेति, तथाच ame बुडि- प्रकारवति शक्तमिति शक्िश्लानस्य घटोऽस्य ब्ुदिप्रकारवान्‌ इतिक्नाग- सहकारे यथा घटत्व-पटत्वादिरूथविग्रषधम्भपकारेण बोधकत्वं तथा आत्मनेपदं फलता वच्छदकविशि्टे शक्तमिति शक्किन्नागस्य खप्रछ- येतावच्छेद कतावच्छेद कपलमिति श्नानसहकारेग संयोगत्वादिमा पल- बोधकता, wt कम्मषछठत्फलविशिषटे शक्तमिति श्क्षिन्ञागस्य खप्रह्ण्य्॑ता- वच्छदकफलमिति च्चानसषकारेण संयोगविशिटबोधकता स्यादित्यधेः, णवं विभागादिकमादाय बोध्यं, “शआआख्यात-कतोरपौल्यपिक्ारेय गम्यादिधातोः 122 E90 WRISTS बोधः पदाथापस्ि ति-ग्राष्दबोधयोरपि वमागप्रकारकत्वेन काय्यै- कारण्णभावादिति ay तद्भेदेन च्र्ठिश्नान-पदायापसख्ित्धोः कायय-कारणभावभेदात्‌, अर खामान्वरूपेश शअक्किश्चानारेव विश्रेष- ङूपेण पदाचीपस्डिति-ाम्दबोधथोरग्बपगमात्‌ । परे तु बुद्धिविषयव्राखकलदादेरिषेति, वथा तदादिपरख्ले विश्रि चटल-पटलत्वादिशूप विगेषधष्यविशिष्टे म ufm: sare maya, नापि खुपरयोकषबु द्धिविशरेवविषचल विश्रिष्टे, तदा दिषपदणन्व- श्राब्दबोधानन्नर घटलादिप्रकारकशषग्रयस्य सर्ग्वागुभवविङ्द्धत्वात्‌, किन्तु सप्रयोक्बुद्धिप्रकारत्वनानु गतौरतचटलव-पटलवादि विशिष्ट तदादिपदश्क्िः, wat न घटलत्व-पटल्ादिभेदे श्क्याननधप्रसङ्ग इति प्राहः | | न चेवं नामायौच्छेदः इरिपदादेरपि सन्सावश्वादेरेव we तावच्छेदकलम्य सुवचत्वादिति वाच्यं तजामरकोषात्‌ ee शक्धतलप्रतोतेरिति भावः। एतच्वाभ्पेत्योक्क, एवमपि waeag- बुद्धो च्छाविषथल्भेदवस्वादेरपि विनिगमनाविरद्ेर wears दकल्वापश्या sere दुर्वारत्वादिति ध्येयं । त्थजि-मम्बोः पर्य्यायत्वाभावस्य कम्रं समभिव्याइते गच्छति-त्यजतौत्यादौ विष चणप्रतोतेः खारसिकत्वस्य च॒ कटाचिदपशापसम्भवान्‌ यामार- गं मिकश्वेवग्यवहा रानुपपश्या फलस्य Walaa Brae संयोगावच्छिन्नव्यापारत्वरूपेण गोधकात्वसमुषयः, तज च wast जम- धातुः संयो गावच्छिन्रस्यन्द शक्त इत्धादिरूप खवेति te Kaw । जनु wu aaarat गानाप्रडत्ति निमित्तकत्वेऽपि नानार्थंव्वदहारविषयता are | faxtafanarenanferate: | EDL कत्वं। अपि ख धात्वथतावच्छेदकफलशाशित्वं कम्मेत्वं। यति, “रपि चेति, श्धात्वयंतावच्छदकेति धातुप्रतिपाद्यतावच्छेद- केत्यर्थः । धातुतञ्च शेत विगरेषसम्बन्धेन धातु पदवत्नं शालित्वश्च संसगः, म तु शरक्यतावच्छदके तदम्तर्भावः । न चेवमद्नौ जडयादि- त्यादावद्मेरपि शशोति कश्व॑लापत्तिः श्रग्निसंयोगावच्छिश्नक्रियाया- Way धालथेतावच्छेदकसंयोगात्मकफलगाशिलस्ाग्मरपि स्वादिति are अरथिसंगोगामुकूलषतादिक्रिया म wae तथा सति तं जोतौत्यभर famiare परसमवेतलम् wat we- यानुपपत्तेः, अपि तु संयोगावश्िषटतादिक्रियानुकूलकर््तव्या- पारस्ेव aera क्रियाया एव धाल्ेतावच्छेदकलात्‌, श्प्रा- fafa ener: wret पचतोत्धादाविव परण्परासम्बन्धावच्डिना- Waa aq wrauannt श्रन्वेति सप्तम्यर्थाधियत्स्य yretfea- तलनियमात्‌, wey यामो afaaweret कषंपदार्थेकदेग धातुत्विशिष्टगम्यादेर भेद सम्नन्धेनावयः wat चिश्यादभेदायंक- शुप्रष्ठौखारणादमेदस्य प्रकारतथेव भानं, यच च न ततृ्मरणं ay गम्या दिपदं तात्प््ययादकं कम्मेपदश्येव गम्याद्यमिनलधाल्थं- तावच्छेद कफखवति शखणति भावः | व्यवष्ारपिषयतावच्छेदके सव्व नामभिद्रत्वविग्रेषणोपादानात्‌ तथा व्जि- गम्योर््थपारमाथवाचकत्वेऽपि पर्य्या यष्यवहारविधयतावष््ेदके तजि-गमि- भिन्नल्वविद्येषखादेव न पर््यांयव्थवदह।रविषयता इत्यतो wT गम्ा- दौगां संयोगादिरूपफवावच्छि्र्ापारे ufa थवद्यापयति, पि चेति, “धाल्येति तडात््॑तावश्छेद क फल्रालिल्वं तदात्वथेकम्भतवव्यवद्ारविषयता- ESR श्ब्दाख्यतुशो यखण्डे न तु धात्व्थेजन्यफलशालितामाचं गमि-पत्योः कम्मे त्वस्य पूव्वसिन्देओे त्यनेखोत्तर सि न्दे स्यन्देः TTT ~~ -------=* ee eee ननु धावयेजन्यफशश्रा सित्वमेव wat न यामादेगेम्यादि- कश्मेव्यवदहारातुपपत्तिरित्यत sre, ‘a लिति, "कष्मेलस्य' कयल- व्यवहारस्य, ‘wf देश दति भ्रसञ्गा दित्ययेतनं सर्वे सम्ब- द्यते, प्व्वेदेश्रस्यापि गमि-पत्य्थजन्यविभागात्मकफल्व्नादिति aa: | यद्यपि पतधातोर कभेकतया पून्वीन्तरदि श्योडभयेव तत्‌- कश्मेलव्यवहारापादनमुचितं, तथापि नरकं पतितः नरकपतितः cae दितौयातत्पुरुषानुग्रासनखरखात्‌ उन्तरद्‌ ग्रस्य AAA मख्छेवेत्यभिप्रायः। नभ उत्यपातेत्यज नभसः AIA उन्तर- देशस्य तत्कम्मलमस्येवेत्यभिप्राय दत्यपि कथित्‌ । उत्तरस्मिन्‌ दे दूति, तख्यापि त्यज्यथंसंयो गात्मक फलवत्वादिति भावः । पूर्वापर [वि प = -- eee ---- - --~ ~~~ वच्छेदकमि्य्थः, तेन न गमिधाल्थेतावष्छछेदकफलण्ालिनि त्जिमभ्भतव- Taye, तथाच ale वयापारमाचं गम्याद्ययंः न तु संयोगावच्छिन्नव्यापारादिः तदा गम्यादि कम्भत्वव्यवदा र विषयतावच्छेद कस्य दुर्व्वा रत्वापत्तिरि ति भवग्मते पलस्य शक्यतावच्छेदकत्व विरात्‌ धात्वथंतावष्छेदक फलश्चालित्वस्याप्रसिदधेः प्रकारान्तरस्यासम्भ गाच्र | फलस्य धात्व यतावष्छेद कत्वमनगक्ो Ae चात्व्च॑ता- वच्छेदकपफण परालित्वमेव तत्तडधात्वथंकम्भताव्यवष्ारविषयतावच्छेद कं वकय- fafa भावः। aq धात्व्जन्यफलालित्वमेव तत्तदधात्व्ंव्यवशारबिषयता- वच्छेदकमिति न तस्य दुन्वेचतेत्यत are, ‘a तु धात्वर्येति कम्भत्वमित्नु- सज्यते, “पूव्वैद्मित्निति तथापि गम्यं -पत्धचस्यन्दरूपब्धापारजन्धुवयदे्- विभागरू्पफलश्ाित्वस्य सत्वादित्धथंः, "व्यनेरिति खायेस्यन्दव्ापार- जन्यो्रसंयोगश्ालित्वस्य Bist सत्वादिचथः, wees qe- शिसेमणिङ्तास्थातश्रक्िवादः। €ऽह देशयोः प्रसङ्गात्‌ फलावच्छिलव्यापारबोधकत्वादेव देश्योरिति, उभयोरेव स्यन्दन्य विभाग- संयो गात्मकफणलवक्वादिति भावः | श्रवङ्गादिति, savant तु गभि-पत्योः datarafearat, त्यवेविंभागावच्छिन्ञायां, way केवलायां क्रियायां शक्तिरिति नेतहोषावकाश्रः । पतमलच्च॒गुरलासमवायिकारणकक्रियामाज- इन्तितष्ञन्यता वच्छेद कजाति विशेषः, तस्येव पतघातु शक्धतावच्चछ- द्कतया 4 गमि-पव्योः पर्य्यायतेति भावः। ननु कम्मपदं तन्त- ङ्धातबोधकपदसमभिव्या हारात्‌ फलत्वेन तन्नत्फलब्येव बोधसाका- gfafa नेतदोषः। म च तथापि पूथ्वोन्तरदेश्योः स्पन्दिकश्बल- व्यवहारो दुर्वार दति वाश्यम्‌। कश्मेपदस्य धातुलेन सकम्मेक- तन्तद्धातुचटितकष्मेलस्य बोध एव Wagan तस्य उपयो गिला- दित्यत श्रा, फलावच्छिनेति, wafer whence: | अन्धविभागस्योत्तरसंयोगस्य वा पूर्व्वा परदेश्रयोः सत्वेन Way कम्भत्व- प्रसङ्ादि्य्थः। न Venta, स्पन्टेरकम्भक धातुत्वादिति मावः। धात्व- य॑तावश्डद त्वेन श्रा लित्वस्य कम्भत्वविषयताउच्छेदकत्वे च नोक्त दौषः ae: केवलशस्पन्दश्क्तत्वेन पलस्य स्प्रन्दिधा चयं तावच्छेदकत्वाभावादिति wae | नु यडधात्वर्थभन्ययत्‌ फलवत्येव यद्धालवयेकम्भवव्यवहारस्तदालर्थंजन्यतत्‌ फल- wifed तद्धात्वचंकम्भलमिलनुगतमेव फलानु सारेण wher करकैव्य- मित्यत are, aafa, “धातूनां पच्यादि धातूर्गा, तथाच पचिधातुः सकभ्भकः म भूधातुरि्यादिव्यवहारविषयतावश्डछेदकं सकम्भकत्वं are तश्च पफलाव- च्छिन्नि्ापास्बोधकत्वादन्यत्न सम्भवतोति पचधाल्ादौ भूधात्ादिव्याठत्तस- earns पचधात्वादौ पलावच्छिन्व्यापारण्क्तिसिदिरिति €@8 HAC Tay अ धातूनां सकम्भकत्बब्धवहारः। AT जानात्यारे- 'सकष्कलब्य वहारः" FRIAGHAQAY'T:, तथाच Wale: खार- सिकसकष्मेकलब्यवहारोपपन्चा फलावद्छिनक्रियादिवाचिल्षिद्धि- रिति भावः। Sey गगुक्रसामान्यधर्ची न कोप शक्धतावच्छदकः न वा सामान्यतो धाल्वथेजन्यफलशग्राखित्वं तच्छक्धतावच्छेदटकमपि तु विभिष गम्य्थेजन्यसंयो गा खिल-त्धञ्यथेजन्यविभागग्राखित्वादिक- | मेव AwWWTNITS Ts, Walaa गम्या दिपदं mas ग्राहकम्‌ । न चेवं नानायलापन्निरिति वाच्यम्‌ |) प्रत्येकमादाय विनिगमनाविरद्ेण तवापि aria ceiver तत्तङ्धातु- विग्रेववाचकपदसमभिग्याडारद्य निधामकतथा गमिकर््त्यादौ न त्यञ्यादिघरितकबमेलप्रतोतिः, यामः स्यन्दिकर्डत्यादौ व्यव्ार्च नायोग्यो म वा योग्यः, किंग्बपायकः aga धातु विश्रेवचरित- तथा स्यन्दादिधातोस्तजिरक्रावप्रबेश्ादिव्यत श्राह, .फलाववच्छि- SATS: | wad MANA VAAN A Wy तच wre श्रक्यतानवच्छदकल्वात्‌ Cea WT, ‘Arafat, "जानात्थादे- ava: 1 नमु यदि फलावच्छिन्नव्यापारभोधकधातुत्वमेव सकम्भकधातुत्वं तदा शुडक्लानादिवाचिन्नाधात्वादोगां सकम्भकत्वव्यवदारानुपपत्तिः तथाच ay सकम्मकधातुयोगविहितकम्म प्रद्ययादिनं स्यादित्यत अह, (माक्तस्तिति गौण caw, ्रानार्थादेर््लाधात्वादेः सकम्भकत्वव्यवद्ार दइत्स्यापत्तिः अच्च च ्ाधात्वाद्यन्यतमत्वमेव afe: । नन्वेवं सकम्भकधातुयोगविदित- facta fararen tay gata: | £04 स्ताहशप्रयोग wa च कम्मप्रत्ययाः तज ख दितौय- रिति, खकर्मंकलव्यवहार इति te) तथाच यतिप्रतिभिश्तय ति सविषथकवाचितवमेव तज सकष्मकत्बमिति भावः। नन्वेवं तद्योगे कथं AWTS इत्यत श्राह, “तादृशेति SHH साधारणसकष्येकव्यवहारविषथधातुयोग एवेत्यथैः। “कर्प्रल्ययाः' दितोयादयः, श्रादिपदान्‌ भोजनाय यतते gana: स्पृहयति मातुः सखमरतौत्यादौ चतुर्थो-षषा दि परिग्रहः | केचिन्न मणु यादृ ्रधातुयोगे कमपरत्ययोऽलुभिव्यते तस्येव सकम्यकतथा कथं TANTS जानात्यादेख भाक्तं सकर्कत्बमित्यत- WY, "तादृपेतौत्याङः | | waa धालर्थतावच्छेदके फले कथं प्रातिपदिका्ेख ang त्वादग्वय इत्यत श्राह, ‘Ay चेति फलावद्डिश्नव्यापारवाचिधात्‌- ee feataifefaurangs सकम्मकपटेन यदि werafenarucatua- धातुङच्यते act smmaffeatt fediawaafae । यदि च eran न्यतर धातुरेव तथख्यसकम्भकपदार्थ॑रूदा weifeata कम्म प्र्यानुप- ufafcaa are, “तादृद्येति फलावच्छिन्नयापारबोधक्षपच्यादि-च्रादिघा- त्वाद्यन्तमयोगे दितोयादय इति तवृद्धज्ाथं इति गोक्तदोष car: | ag फलावच्छित्नवयापारस्य धात्वथेत्वे दितोयादेनं फलमर्थोऽन्यलभ्यत्वात्‌ तथाच कथं धालव्चप्रतिपादकायंयो्मेदेन साक्तादन्वयबोधोम विष्यतौ्त- are, (तन्नेति, av sae quatenal, “दितौषयेति, तथाच त्र दितौयार्थाेयतवस्येव धाल्वर्यऽन्वयो न तु प्रातिपदिकार्थस्येति गोक्षदोष- दति भावः | ay धात्वचंफले दितोयार्था घेबताया era: रखुकदेश्रल्वात्‌ फलावच्छिब्रद्यापारे च तद्डुलाद्याधेवतायाखच नान्वयः अयोग्यतवादित्यत- € ७९ WVU Twas याधेयत्वमभिभौ यते तज्ञाकाडनक्षाषैशिव्यात्‌ धात्वर्बेता- वच्छेदक फलेऽन्बेति, अत रव चास्याः पदार्थान्विता- योगे चेत्यर्थः, Aw weary, “श्रा काङ्खपव चिश्वात्‌" पदा्वता- वच्छेदकानग्वयिलस्ेव WIT साकाङ्कगवात्‌, इत्यञ्च Aerated वा पचतौत्यादौ तण्डुलौ दमादिपदे तण्डलावयवपरे तहृत्तिविक्किन्ति- जमकस्यन्दानुकूलयन्नवां दज दइत्यादिमोध इति भावः। नशु यदि सुवर्थाधेथतवस्य धात्वयेतावच्छेदक्ेऽप्यग्वयः तदा यामे गच्छति यामे त्यजतौत्यादौ अपि समवेतत्वं शप्तम्यथीऽस्त, तच्च धात्वयतावच्छेदक- फले waa, दितौया-सक्तम्योर्बोधकतायामविग्रेषात्‌ दत्यत श्राह, "अतएव चेति धाल्थेतावच्छेदकफलाश्विताघेयलबोधकलादटेव चेत्यर्थः, ‘may दितौयायाः, भेदः” बोधकतायां fate, तथाच gere- तावच्छेदके सप्तम्य्थानयस्याग्युत्पन्नतया न AT धालयेतावच्छदका- ee eee ~~~ ~ --~~ -— are, ‘atta दितौ यार्थाधेयत्वश्च cau, ‘atdaeradteaarn, errant far अन्य वरैकदे शान्वयस्य निराकाङ्गुत्वेऽप्यच सा काङ्कुतव पदार्थेक- दे प्गैभूतफलाज्वितखार्थान्वयसखोकारादि र्थः । नन्वेवं तक्र तच feata- स्थले सप्तम्यापत्तिः ्घेयत्वतात्पथ्येदश्ायां सप्तम्या रव साधृत्वादिखत खाह, ‘eq रावेति, “खत रव, दितौैयायाः पदाथेतावच्छेद काग्विताधेयत्वबोधक- त्वादेव, तयाच पदार्थाज्विताधेयत्वतात्पथ्यैदण्चायां सप्तमौ पदार्येक दे श्याभ्विता- घेयत्वतात्पथ्यैद शायाच्च हितौयेव्यथेः | wee ahora ये ये पदार्था येग येन रूपेण विेषग्यैभूय भासन्ते त खव पदार्थाः कटं प्र्यजन्धबोषे विशेषणौ भूय भासन्ते दति स्व्वरवधारितं, कमम प्रय स्धते धात्वर्थं विद्ेष्यौ- भूय भासमानस्य धात्वथंजन्यफलस्य कट प्र्बस्थले धात्व थं विरोषजतवेव गिरोमखिल्ताख्थावश्रक्किवादः। ९७9 धेयत्वबोधिकायाः सप्तम्या Ae: । असतु वा कम्मा- ख्धातस्टेव दितौयाया अपि फलमथंः | स्यादा फल- | ज्वितसमवेतलं anet:, किन्तु erat पचतोत्यादाविव waei- ज्वितपरम्परासम्नन्धावच्छिन्नाधेयतमेव तदथेः। न च तयापि दितो या-सक्षम्योः पर्यायतापत्निदुरव्वारेव दति वाच्यम्‌ । दितौयाया- swe निरूढृला चणिकलात्‌ साघवादेकतवादावेव तच्छक्ररिति भावः) एकदेश्ासदिष्एतायामाह, “ay वेति, tary ग्रामं गच्छ तौत्यादौ यमनिष्टकषयोगजनकमसंयोगावच्छिन्नक्रिया इत्यादिको बो घः, जनकत्वं संसगः दण्डवान्‌ र क्रदण्डवानित्यादिवख न भिरा- काङ्खुत्लमिति wa) फल-व्यापारयोः सम्बन्धेऽपि धातोः श्रक्गि- HCA MCI तादृश्रसंयोगस्य वारदयबोधसातुभवविरड दइत्यत- श्राह, ख्याटेति, ‘ae’ घंयोगला दिविशिष्टं, व्यापारः" ख्यन्दादि वा, धाल्व्जन्यफलग्ा लिमेव च कमौवसुक्रदिशेव a पूृम्वीक्रव्यवहा - र्‌ तिप्रसङ्गः.९) वारणेय इति ma | केचित्त मनु दितौयायाः फलायंकले प्राचौननये ग्रामं गच्छतौ- त्यादे निँंराकाद्ख वा पत्तिः प्राचोनेदंष्डवाम्‌ रक्रदण्डवान्‌ इत्यादेरपि निराकाङ्गुाभ्यपगमादित्यत we, ‘weds: ee eee ee (१) कम्मेपदस्य annnuaaieaaamwid wea संयोग विभागन्ाद्यवब्िन्नबो धसाकाङ्घतवसखौकारेगेत्ययः। ९) गमि-पतिप्रभ्टतौनां पर्न्वापरदेश्योः कम्मत्वव्यवहारप्रसङ्ग LAU: | भ1ग1दत्यत खाइ, ‘we वेति, तथाच जमकत (सम्बन्धेन दितोयाचफलङ्गय way खवान्बयः इत्यश्च रकदेश्राग्धयोऽपि गान्तोति are | aq विहगो 123 EOS श्न्दाख्यतुरोयखणे व्यापारौ एथगेव धात्व्थौ विशिष्टस्तु अन्वयबललभ्यः | 'विशिष्टस्विति गच्छतोत्यादौ जनकतामम्बन्धेन फल्लविशिष्टो व्यापारः, गम्यत Talat जन्यतामम्बन्धेन व्यापारविशिष्टं फलमित्यर्थः, करना ख्यातस्थले फलं विश्रषणं व्यापारो विशेष्यः, aahendee फलं विशेष्यं व्यापारो fared, युत्य्तिवे दिश्यात्‌ aafafeagu- माघेयत्वम्थैः, तेन aa गच्छति चेच दत्यादौ यामदेत्तिसंवोग- जनकस्न्दानुकरूलक्टति मान्‌ ACTA भयत्ववान्‌ वा चेच इत्याद्य नयोः, कर्माख्या तस्याञ्रयत्म्ंः, तेन गम्यते ग्रामद्धेनेरेत्यादौ चेचनिष्टकतिजन्यस्पन्द जन्यस्यो NAM WA इत्यन्वयौः, TET शाश्रयोऽयैः तेन गतो यामशेनेण cael ययोक्गस्यन्दजन्य- संयो गाञ्रयामिन्नो याम दत्याद्यन्वयधोरिति wa: | केचित्त कर्चाख्यातस्यल टव कर्माख्यातस्यलेऽपि we fared व्यापारो विगेव्यः युत्पत्तिभेदकर्पनायां मानाभावात्‌ किन्‌ कर्माख्यातस्यापि फलमथ तेन गम्यते यामदे चेत्यादौ कचेचनिष्ट- हृ तिजन्यसंयो गावच्छिन्नस्यन्दजन्यफलश्रालो याम दत्यन्यधोः, कम aay फलषिशिष्टोऽथैः तेन गतो यामसेबरणेत्यारौ यथयोक्रस्न्द- जन्यफलविशिष्टाभिन्नो wa इत्यन्वयघोः, अतएव परत्वं रपा परहणत्ययपिकिकं fasten च खाथंफलाञ्रयापेचिकं neared aff प्रयःतौतिवत्‌ विष्टगः खात्मानं प्रयातौतिप्रयोगः स्यात्‌ न स्था fawn: खात्मानं न प्रयातोग्धादिक्रं तस्य भूमिरतिसयोगात्म कफलजमङ- प्रयाणाश्चयत्ववत्‌ खात्मरत्तिसं योगातसक फलजनकपर थाणाश्र यत्वात्‌ संोबस श्िसोमणिलताख्यात ल्िवादः | ९७९ भूमिं प्रयाति विहगोविजहाति मरह न तु खा- मानमित्याद्यनुरोधात्‌, कियान्बयिपरसमवेलत्वमपि दति वच्छमाण्ययुत्यत्तिः साधुसङ्गच्छते, अन्यथा free: फलाथे- HAMAS कल्पे तदसङ्गतत्वा पत्तिरित्याङ्ः | अ्रनुरोधादिति गममादिफलस्य गमि-डचादरिनिष्ठसयोग- विभागादेरात्मनिष्ठलेऽपि sar प्रयाति mana विजहतौ- त्याद्यव्यवहारादिति भवः । waaay फलान्बयिले तदोष- agree ^क्रियान्वयोति धालर्थांन्वयौत्यथेः, तच्च कु दिरत्वादि त्त are, ‘afa प्रयातोति, प्रयातोव्यक संयोगावच्छन्नव्ापासे- mee, दितैयायाः संयोगः, “विजहातीव्यतर धातो विंभागावच्छन्रवयापासो दितपेयायाख विभाग इति नाविष्रेषः, 'अनुरोधादि fa, पञ्चम्यन्तं परसमव- तत्वं कम्मप्रत्ययाथे दत्र हेतुत्वेन योज्यं, परसमवेतत्वं क्वाग्वेतौत्याकाङ्गाया- are, ^क्रियान्धयोति, फलान्वयित्वे चच फलस्य दिष्टया pate खव दोषः स्यादिति भावः 1 vere भिन्नत्वं तथाच विहगोभूमिं प्रयातीत्यादौ fren: भूमिभिन्नसमवेतभूमिरठत्तिसंयो गजगकप्रयाणाख्रय दइत्यन्धयबोधः, प्रयाणं गमनं समवेतान्तं जमकान्तश्च प्रयाणान्वितं, ws विजशातीत्यादौ fer: भूमिभित्रसमवेतभूमिशन्तिसयोगजनक्र विदानाखय इ ्न्वयबोधः, भिन्नघट- क भूमेः प्रतियोगितासम्बन्धेनान्वयः एकदे शत्वेऽप्याका ङ्काबलेन तस्य ्यत्यन्न- त्वात्‌ । ग च तथापि उभयकम्मन संयोगस्परले विहगः खात्मानं पयातौैति प्रयोगापत्तिः तच्च प्रयाणस्य खात्मभिन्नरसमवेतत्वात्‌ खातमटत्तिनगकत्व चेति वाच्ये | तादृश्णप्रयाणस्य fags बाधादेव तथा प्रयोगासम्भवात्‌ । मल मेरे भूम्धादेभूमित्वावच्छिन्चप्रतियोगिताकत्वसम्बन्धेनाग्वयखभैकारान्न wast प्रयाति विहग carat बोधः विषगस्यापि एथिवौत्वेन विष्टगटत्तिप्रयाणस्य ete प्ब्दाश्थतु सोमेन aerea दति बोधनाय, न तु तदन्तर्भावेनायः, समवेतवमपि तेन॒ सम्बन्धेन परस्याग्वयबोधनाय परमेव चायः, परत्वं free यथाकथञ्चित्‌ सम्बन्धमाग्वये कालिकादिसम्बन्धमाद।घ खकदोव- तादवस्थ्यादिति way किमपेचया परत्वप्रतिपन्तिरिव्यत sre, एथिवोत्वावच्छिन्नप्रतियोगिताकमेदवत्‌ समवेतत्वा भावात्‌. यदि च vfean: केवलप्रियोगित्वसम्बन्धेन भ देऽग्वयः खात्सानं प्रयातोत्यपि स्यात्‌ खात्मनोऽपि खात्म-घटो मयत्वावच्छननप्रतियो गिताकभेदवत्त्वेन तथात्वात्‌ ; मेवं, तत्तद्य- क्तेत्वावच्छिन्नप्रतियोगि ठाकत्वसम्बन्धेन एयिदयादेरग्वय रूगेकारात्‌ खग्वयिता- बन्डेदकावच्िन्नप्रतियोगिताकलत्वगोधस्य चाद्ानभ्यपगमात्‌ । यदा मेदप्रति- रो गितावच्छेदकत्वमेव परसमत्रेतत्वपदेन faafaad तथाच खात्मङत्तिमेद- प्र०यो गितावच्छेदकाश्चयस्य खस्मिन्‌ बाधानुरोधेम तथा प्रयोग canara seq भूमि प्रयाति विष्ठगो न खात्माममिन्ादो गमा खात्मभिद्रसमदेत- त्वस्याभावो वा धावं प्यारे प्रतोयते तथाच विहगः भूमिरत्तिसंबोग- जनकभूमिभिन्रसमः तत्ववत्‌ष्टगत्म सम र तत्वाभाववत्‌ प्रयाणानुकूलवत्ते मान्छ- तिमानि्यम्धयनोचः, खक च जनकान्त भूमिभिद्समवेतत्वं खभिन्रसमवेत- त्वाभाववत्ष्च रकशर दय मिति Sta प्रयायविष्रेवणं, रवं fawatayier विजद्ातौौवि न ससन caret विष्ठगः महौतहमिन्नसमवेतमहौरह- इत्ति विभागजनकलात्मभिन्नसमवेतत्वाभाववदिहानानुकूम्लवत्तमागक्तिमावि aqua, fawrag विम्ागावच्छिग्नस्पन्दः तदवच्छिन्न चश्च जनकतासम्बन्धेव विभामविश्रिटत्वं विरो पं पूव्वैवदि न्यच fame: | ननु भमिं cate यथया कम्म, छयेन fetta दख प्रजछग्य थ भूम्यपिच्तया परसमवेतत्वं yaa तथा faeta भूमिः प्रयातेद्यादावपि कंम्मप्र्ययेनासत्यातेन qual त्वचे प्रयाणापेच्मा परसमवेतत्वं प्रत्याय्यते तथाच fagnafanlara प्रयाखभिम्नसमवेतप्रयायजन्यफलाश्रयो भूमिरिग्यम्वयबो धः फल संयोम दति qaafad | न चेदं सम्भवति, विद्टगेन qa प्रयायते cate: vA fuctafanarencafmatz: | ९८९ © ¢ e e कम्परप्रत्ययाथः। इयांस्तु fara यथ्यत्यरत्वं सुपा "द्यां स्विति, ‘qu’ कम्मं विहितसुपः, श्रशत्यर्थेति खार्थाधियलादि- sacha या afte: तदपेक्तिक मत्ययः, “श्रादिपदात्‌ we वा कर्ममाख्यातण्टेव दितोयादेरपि फलमर्थः दइ तिमते खार्थफलपरि- ae.) waa ufa प्रयाति दत्यारौ भिदत्तिसंयोगनननक- ग्डमिभिन्नम मबेतस्पन्दाश्रय दृत्याद्यन्वयमोधः म्यादेमंदवदेकरश्र- भेदेऽन्वयश्च टितौयार्याधेयलादौ varchar या श्म्यादिव्यक्ि- सतदधाक्रित्वावच्छिन्प्रतियोगिनासम्नसेन ara ant, न तु प्रतियोगितासामान्येन, प्र्षय्थतावच्छदक।वच्छिन्नप्रतियोगिता- कतसम्बन्धेन वा, wey पिदगस्य महोर्दगमनदश्ायां विहगो विदगं गच्छतोति प्रयो गापन्तः विद्गस्यापि वयासञ्यठ्न्तिधर्मा- वच्छिन्नप्रतियोगिताक विदहगभेदवत्वात्‌ | दितौये प्रमेयं गच्ड्‌- त्यादि यव्रहारस्यायोग्यलप्रमङ्गात्‌, विहगस्य विदग।न्तरगमन- दश्ायामपि विहगो विदहगङ्ष्छत) ति वयव्रहार स्या यो ग्यलप्रसङ्गाच | उभयकम्मजमंयो गस्यलेऽपि AR aa गच्छति मेषो मेषं गच्छति दत्यादयः प्रयोगा दष्टा एव, afaa खनिषएटसयो गननकखमिन्न- समबेतस्पन्दाश्रयलाभाव।ञ्च म्नः खं खयं गच्छतोत्यादिको न तत्र प्रयोगः। wed दोघेतन्वादिस्थने तन्तुः तन्ते गच्छति इति विह गङत्तिक्लतिजन्य प्रयाणभिन्नसमवतप्रयागाजन्यफनाश्चरवत्वय भूमाविव विहगेऽपि सत्वात्‌ संयोगस्य दष्टेचवादियत aie, “दयां शिति, परत्व! परुसमवेतत्व, “सुपा? fettafen, प्रर ण््यापे(तिकं' aaa वभूम्यादि- EER MeL यग WUT नस्यात्‌ तन्तोगेमने तन्तभिन्नसमवेतलवस्य बाधात्‌ | नच संयोगस्य दिष्ठतया खस्मिन्‌ सखसंयोगाभावेन तदाक्यमयोग्य- मेवेति वाच्यम्‌ । संयोगस्य इवख्छिन्ञतनियमेऽपि दिसमबेतल- जियमे मानाभावेन सखस्मिन्ञपि खक्रियया श्रवच्छेदकान्रे स्लस- योगे बाधकाभावात्‌ WAIT एकतन्तृकपरं प्रति श्रषमवायिकार- स्यासम्भवात्‌ श्रशुदयसयो गस्य ॒विर्ङ्कतात्‌, न fe तजांश्एदयमेव पटखमवायिकारण, द्रव्यवति द्रव्यान्तरानुत्यत्या aaa पटोत्यन्तेर सम्भवात्‌ waar: समामदे श्रताविरोधाश्च । न च दरया- रभकतावच्छेदकसंयोगनिष्टवे जात्यस्य wane तन्तनिष्ट- पवमादिसंयोग एव aw पटाषमवायिकारणं तन्तोसादाग्य सम्बन्धेन पटमवायिकारणतथा च पवनादौ a परोत्पत्तिः समवायिमाचद्टल्तिसयोग एवासमवायिकारणमिति नियम waned एव व्यभिचारादिति वाच्यम्‌ । तथापि aw मूलाग्रा- वच्छेदेन तन्तसय॒क्रस्तन्तु रिति प्रत्ययस्य विना बाधकं रमल्वायोगात्‌ दति चेत्‌, न, सखिन्‌ खस्योगाभ्युपगमेऽपि aaa गच्छतो- त्ये तन्तृपददयस्य aaa लाच्णिकलात्‌ राम-रावणश्योयंडं राम-रावणयो रिषेत्यादौ मादुखखचटकतद्धिन्ललां श्श्येव कषप्रत्य- यास्य पर समवेतत्वां शस्यापि aia तच्रामन्वयेऽपि wafacere | म सेवं परसमबेततवस्यायोग्यतया श्रनन्वयेऽपि केवाधेयलां शमादाच विदगस्य महोरुहगमनद रायां fawn विषगं गच्छतोत्यपि प्रयो- गापत्निरिति वाच्यम्‌ । fama: aya ल्लएयेव Faerie लवांश्मादाथापि तज तादृ गप्रयोगस्येष्टलात्‌ | शिरोम िक्लताख्यातश्रक्विवादः | ष्ठ प्रजत्यर्थाद्यपेकिकं तिडगदिना च खाथफलाश्रयापे केचित्त परसमबेतलाधयलवादयुभयविषयक शान्दलस्यव गम्यादि- धातुसममिव्याइतदितौ यादिज्ञानकाय्थेतावष्डेदकतया केवलाघेय- लवांश्रमादाय faye मडोरुदगमनदश्रायां विष्गो fred गच्छ- तौति न प्रयोगः arama गच्छतोत्यादौ तन्तुदयपदे लक्षणे गतिः, गम्यादिपद समभिव्याहइतव्वस्य दितोयादि विशेषणतया पचेः साकाङ्खुः्वाद्‌ विक्तित्तिजतकक्रियायां शक्रिरितिमते पाके परसम- बेतत्वस्य बा धितत्वेऽपि तण्डुलं पचतौत्यादिवाक्यस्य नायोग्यलापन्तिनं बा श्रात्मविषयकसाचात्कारस्य श्रात्ममिश्लममवेतत्वेऽप्यात्मानमात्मा साचात्करोतो त्या दिवाक्यस्यायोग्यलापत्तिरित्याहः | ‘fasifen चेति कम्म विहिततिडादिना चेत्यथेः, “श्रादिपदात्‌ कष्य विहितहत्परि यदः । 'खाथ॑फलाश्रयापेचिकमिति खायंफलां गे विग्रग्धौग्डता या व्यक्गिस्तदपेकिकमित्यथेः, seaauttea परत्व- बोधने मरौररगमनदश्ायामपि विष्गो विष्गेन गम्यते इति प्रयोगापत्तेः गमनस्य गमनमिन्समवेतत्ात्‌, एवश्च vfs विदहगनेत्यादौ विरगनिष्टरतिजन्यभ्मिभिन्नखमवेतसंयो गावच्छिन्न- स्पन्दफलशश्रारिनो मिरित्यन्वयबोधः | मेदे wae: संसगंख [क क ` oe मिन्चसमवेतत्व, ‘fas? कर्म्माख्यातेन, ‘arta erat यत्फलं तदाश्रय- भरम्यादि भित्रसमत्रैतत्व मित्यथः, aura भूमिभिन्नसमवेतत्वादिप्र्यषः करसै- कम्मं स्थले तुल्य wa किन्तु HUTA TT RAT ATTHTAyT भूमिः ea ware च न प्रछ्यं cag fate cae | न चेवं प्रज्णदर्थान्वितखा्- बोधकलत्वं प्रययानामिति ब्यत्पत्तिबिरोधः wae परसमवेतत्वस्या- € ८9 शब्दाख्यतुरौ यसखस् तिङ्यं फलांशे विगरेग्योष्ता या यक्किस्तद्भाकरित्वावच्छिन्नप्रतियोगि- तासम्बन्धेन तथेव BH, ब्युत्प्तिवेदिश्याख प्रथमान्तपदोपस्था- यस्याख्याता्ं श्राख्याता्थेस्य ume विग्र षणतया was, खगं- कामो यजेतेत्यादाविव श्राख्यातायैदयपुरितस्यापि wareraa:, खभिश्लसमवेतगमनस्य सखकन्तै कलाभावाद्‌भयकश्मजसंयोगस्यले AW: खं खेन गम्यते इति म प्रयोगः दति भावः। wae फलावच्छिन्न- व्यापारस्य घालयेत्वमिति प्रथमकर्पानुसारेण, स्यादा फल-ब्यापा- राविति दितौयकरुपे amare कर्माख्या तायंत्वमते श्राञ्जयत्वां गे विगेष्योश्ता या वयक्तिस्तदपेकिकमिति बोध्यम्‌ । श्रन्वयनोधे त्वचं विग्रेषः यत्तदेतन्ते संयोगावच्छिल्न न स्यन्द विशेषणं श्राक्िलश्च प्रकार इति ध्येयम्‌ | केचित्त भेद एवार्था म तु भेदवदे के ्राग्वयापत्तेः ATA च क्रियायां विशेषणएत्-समवायोभयघटितसामानाधिकर च्छम्बन्धना - न्वेय इत्याहः | केचित्त परखमवेतल्वं परो वा न दितौयायेः fareaitar- भावप्रतियोगितावश्छेदकलं प्रतियोगितावच्छदकतासम्बन्रनान्योन्या- भावो वा दितौयादेरथैः, अन्योन्याभावे च दितौयार्याघयवादौ ्रकारौण्ठता या afm: सेव निष्टतासम्बन्धेन प्रकार दूति ame (~ a ~~~ --~ - --* - --- ~~ ~- ~~~ ~~ प्रख्य धंभूम्यन्वितत्वादिति वायं । aaa भम्यन्वितस्यापि तस्य qeaat- प्रयाणे विग्नेषणत्देन तदन्वयस्याप्रद्येन तादृग्रयुत्पत्तेरविसोधात्‌ । मरि प्रार्थ मात्रान्वितस्ाथं बो धक्षत्वव्युत्पत्तिः, सम्भवात्‌ घटमाबयेव्यादावपि घटान्वितकम्मत्वस्यानयनेऽप्यन्वयादिति दिक्‌ | शिरोमणिलताख्यातशक्तिवादः | € ८५ सिकं vara घटं जानाति इच्छति कुरुते Ge: Haq waa इष्यते क्रियते घट इत्यादौ सविषयथक- [यी तेम faere मरौरुहगमनद शायां विहगो fay गच्छतौति प्रयोगो म योग्यः योग्यश्च विषस्य विहगान्तरगममदशायां विहग faut गच्छतोति प्रयोगः, कर्माख्यातस्थले तु तदथंफलां शर fan- ahaa या व्यक्िः सेव निष्टतासम्बन्धेनान्योन्याभावे प्रकार इति acta. तेन fare महौरुहगमनद शायां विहगो faery मभ्यते दति प्रयोगो न योग्यः योग्यश्च faye विशगाग्नर- गमनदशार्यां विहगो विहगेन मम्यते दति प्रयोग दग्धाः । तद- सत्‌ । जत्य तिरिक्षपदाथस्य खरूपतोऽनवच्छेदकतया प्रतियोगिता- च्छेद कत्वस्य विकश्यासदलादिति ध्येयम्‌ | Geena aM श्रन्वयवोधं say भाक्रसकश्मेकधातुयोगे BATT श्रग्वयबोधं व्यत्पादयति, 'खरमित्थादिना | afer ae जानातौत्यादौ घटो saa इत्यादौ च कौ प्रत्यथस्याभेयत्वायंकते लानन्वयप्रसङ्ग इत्यत श्रा, "घट मितीत्याडः | 'दृत्यादावित्यादिपदात्‌ दष्ट fran इत्यारेयंहफम्‌ । “स- विषयकति, तथाच तादृश्रधातुखममिव्याहार एव विषयिलादि- ag हितोया" खात्मनेषदस्य च पलायते Ww घटोज्ायते द्रथादौ च हदिततीयात्मनेपदा्यंगोरननग्धयापत्तिः धात यन्ञानादेघंटाटिनिषटफलाजगका- त्वादि्त ary, "घटमि शादि, “सविषमकेति च नेष्छा-कति-देष-मावना- 124 चद्‌ परष्दाख्यतु ोयखस्डे पटदार्थाभिधायिधातुयोगे कम्म्रत्ययेन यथायथं विष- fad विषयत्वश्ब करतेतिडन VAIS तृतीयया प्रत्ययमिथामक इति भावः । ‘anaufafa सुपा विषितं कमै तिङा चं विषयलमित्यथेः, सपा विषयत्वाभिधाने च घटं जाना- तौल्यादावयोग्यतापश्ेः विषयत्वस्य घटट्न्तिवेम घटानिरूपित- त्वात्‌ WS तदना्यत्वाख | न॒ चाधेथतासम्बन्ेन ae fava निरूपकतासम्नन्धेन च विषयत्वस्य wat wee इति वाच्यम्‌ । दद WMA न धटस्य दति Bawa: निरूपकता- सम्बन्धस्य टश्यनियामकतया श्रभावप्रतियोगितागवच्छेटकलात्‌ ्र्यतासम्बन्धेन विषयत्वाभावस्य aca घरौथश्चानेऽपि मेद ara घटस्येति व्यवहारापत्तेः । उश्यनियामकसम्बन्धस्याभावप्रति- योगिता वच्छेद कत्वनयेऽपि तदभावस्य केवशान्वचित्वाग्डेपगमेन घरोयन्नानेऽपि नेदं चरस्य ज्ञानमिति sawed: | एवं ae fast विषयिल्लाभिधाने श्नायते घट दव्यादिष्यवहारानुपपन्तः विषयिल्स्य masfaaa ज्नानाजिषूपितत्नात्‌ घटारेस्तदनाशव- ae! म चाघेयतासम्बन्धेन wae विषयत्वे विषयित्वश्छ श निरूपकतासम्बन्धेन घटादावन्वय इति वाच्यम्‌ । तथा सति चटश्ानदश्ायां wet न saa एति व्यवहारापन्तः, निरूपकंता- —— बोधकधातुख्रले wae, "कम्मंति दितौयया कचित्‌ wet आत्मनेपदे चेत्यर्थः, "यथेति घटं जानगामौत्यादौ करेप्ययद्ले facture विभबिलं aaa wma we द्रव्यादौ चात्मनेषदस्य विषयत्वमितर्थः, ‹विषबिलं शिसेमणिकताच्यातशक्किवादः। € ८७ 'वाधेयत्वं बोध्यते | waaay ad विशेषः यदैक ` सम्बन्धस्य टत्यनियामकतया श्रभावप्रतियोगितामव च्छेद कलात्‌, इत्य यिमामकसम्बन्धस्याभावप्रतियोगितावच्छेदकलवे तदभावस्य केव- लान्वयिलाभ्युपगमेन घटज्ञानदश्रयामपि घटो न श्रायत इति व्यवहारापत्तेः | श्रतएवा्रयत्सम्बन्धेन ज्रानविषयित्वाभाव एव चटो न ज्ञायत इत्यस्याथे इत्यपि परास्त । तया सति घटज्नान- दशायामपि घटो न waa दति saeco: ve विषयि- त्वानाश्रयलात्‌ । म च ङृधातुयोगे कम्मपरत्ययेनापि विषयत विषयितलयोरभिधाने खगे करोति याजजिकः दविः करोति याज्जिकः ai: क्रियते याज्चिकेन इविः क्रियते याज्जिकेन गगनं करोति stew: गगनं क्रियते tea शइृत्यादिरपि प्रयोगः स्यात्‌ दति वाच्यं साध्यलाख्यविषयित्-साध्यत्ाद्यविषयत्वयोरेव WAR क्तं -कम्मप्रत्ययायलात्‌ BOT एडतरभारोत्तोजम- दश्रायां तदुत्तोखमानुत्प्रादेऽपि शरुतरभारोन्नोणनं करोतौति VaR । न चेवं ग॒रुतरभारोन्तोलनं न शतमिति यव- wa न स्यादिति वाच्यं फलोपधानात्मकजन्यता वि शिष्टसाध्यला- स्धविषयलाश्रयस्य ayaa । वे गिश्यश्च क्रियाघटित- सामानाधिकरण्यं साध्यलास्यविषयतवप्रवेश्रात्‌ नान्तरौोयके मन्लो- waa तु मयाकृतमिति वयवहारोपपन्तिरिति भावः । “एकशेति विषयत्वमित्धस्य "बोध्यते इ थनेनान्वयः, रवमयोऽपि तेन tat ae जमातयेत्यादो घट विषयकन्चानाखयसखेव Katy: चेचेण घटोज्नायते + A द्र्ादौ च चेचरन्तिश्चागविषयो घट दत्य यबोधः खवमन्धदृद्धं । wat Ese ए ब्दाख्यतुरो ख्ये करये श्रयत्वं तज क्रिया तच विषयित्वं तच काष्ठे fared | अन्य कस्मेखि विषयता तच क्रिया तचा- aa तथ ख करेति । श्रातो sat ae इत्यादो चरं जानाति चेन caret इत्यथः, ‘Hate’ सेच, ‘aw श्राख्धा- ताथाश्रयते, “क्रियाः wae, ‘aw ured, ‘aw विषयितार्या, “श्नन्यजेति Wa श्नायते घट इत्यादावित्य्थः, way घरं जनाति देष carat घटवदिषयितावजृन्नागवदाअ्रयतववां खच दृत्यादिको- बोधः, Aww waa घट इत्यादौ भेजवदापेयलश्नानविषयतावान्‌ az इत्यादिको बोध इति भावः । ननु सुख्य-भाक्रषाचघारशषक- वकधातुथोग एव यदि दितोयादयः तदा घरं यतत इत्यादिरपि प्रयोगः स्यात्‌ यत्धादिधातोरपि सविषयक्रियावाचित्वेन भाक्रषक- घटं जानातौत्नादौ wife तिखा sia Baa घटो चायते rat च awa qed बोध्यते । ननु Tle घटो चायते caret «fe कम्भ पर्यस्य विषयत्वं कतौ यामाखाधेबत्वं Geer Gat we semi: त्यादौ वाक्ये VAG घटो Waa इादिवाक्येकवाकछतानु पत्तिः विभि काधप्रतिपादकत्वविरुषहादित्त खाद, “खनग्वयेति, ‘waafe Bate भानातौल्लादावि्ययः, ‘a क्तरि qefate, “क्रियाः चानादि, ay’ कियायां श्चानादौ, ‘as’ विषययिता्या, कम्भः घटादि, sar aaa wma घट caret, कम्भणि' घटादौ qefana, “विषयते- त्यादौ विग्धेषणमिचस्यानुषङकः, ‘aa’ विषयतायां, ‘fear ante, aw’ क्रिमायां, (तथ च' ada च, ‘at’ चेवादिः, तथाच चेजोघटं sania चेजेण घटो Wad इत्यादौ विरेष्य-विग्रेषथभावमेदादेकवाग्छताम्रकुः स्मै शिरोमण्णज्लताख्यातद्रह्किवादः | ete कतृ-कम्मै-ङृतां विषयाश्रय-प्रतियोगिबोधक्त्वं। यतत- इत्यादौ यत्यादिनोपख्िते aa विषयित्वेन नान्वयः श्यकलवा दित्यत आह, "यतत इति, esufear उप्ते aa साध्यवाख्यविषथतेनेवाश्वयो न लूटेश्यतेन भोजनाय करोतोल्य- प्रयोगात्‌, wa उक्तं “यल्यादिनेत्यादि, “श्रादिषपदात्‌ यसुप्रयनन दति यसषधातोः परिय्हः । श्रतएव पाकाय प्रयासो न तु पाक- स्येति भावः। यत्यादिना wquar उपस्थापिते न्ञागादौ विषथता- सामान्येनान्वयादुक्ं "यन्न इति, 'विषयिल्ेमः विषयिलावच्छिश्नल- भकारे, श्रादिना साध्यतापरि ग्रहः, “उदेग्यलेन' उदेभ्यलल्वावचछि- वादिसिद्ध इति भावः! नमु सविषयकाथंक्षधातुयक्षकम्मेप्र्येन यदि विषयत्वं प्रतिपाद्यते तदा Sia ज्ञातो घट दत्ादौ कममप्र्या्थ- घटयोरमेदान्वयत्रोधो न स्यादिति र्वं सविषयकाथेकधातुयुक्तकसैप्र्ययेन wera प्रतिपाद्यते तदा चेशो घटस्य लाता दादौ धट-श्राधोर- मेदान्वयबोधो न स्याहाधात्‌ ws घटो we दारौ घटो बश्छतौतिवल्‌- प्रतियोगित्वात्मकत्वेन नद्टपदाय-घटयोरमेदाग्धयनो धानुपपत्तिरिखत Ue, cmatmaate, कर्म्मेति, चेजेण घटौ wr इत्यादो aaa विषयोऽचैः Sat घटस्य widest कनतैपर्यस्य एच खाञ्योऽचेः घटो गद EMTS TE wa: प्रतियोग्यथं द्र्ादि wag । Gat ना- मेदाग्बयगोधानुपमत्तिरिति भावः। गनु घटं करोतौत्ारिवत्‌ घटं यतते ह्यपि स्यात्‌ दितौयाथेविषयत्वस्य बओधादित्त शाद, ‘aaa इत्ादाविति, “विषयित्वेनेति, दितौयाद्यथंः विषयित्वं यदि धातुजन्धोपश्ितिसशकषारेख aa मान्येति श्चाकाङ्गाविरुष्ादिययैः afe कथं an चटादेरग्वय इत्बत- &€ ° WRIA TIS किन्त्देश्यत्वेन पट्खाभाव्यात्‌। अतर्वासुश्ञानेऽपि भोजनाय यतते इत्यादयः प्रयोगाः | कञलप्रकारोण, तथाच दितौयाया उदहेभ्वलावच्छिन्लाबोधकतया तदोधकचतु््यां घटाय यतत इत्थादिरेव प्रयोग इति भावः | केचित्तु शलादिना उपस्वापिते यन्न इव यल्यादिना उपश्ा- पिते vast साध्यलाश्य विययिलप्रकारेणवाश्यबोधः । म चेवं चरं यतत इत्येव प्रयोगापन्तिरिति वाच्यं । Quantaray चतुर्थ्यां इव यत्यादिघातुयोगेऽपि चतुर्थ्यां दितौ याथबोधकला- fears: | aad निराकरोति, “श्रतएषेति, ‘saperasfa’ aterrara- कप्रटन्तिश्यन्येऽपि, भोजनोदेश्वकप्रटत्तिमतोति we: भोजनं करोतौति च न तच्च प्रयोग दति ara: | ate, "किन्त द प्यतवेनेति, उरेखत्व चच तत्मयोजनकल्वं विषयत विशरेषोवेचन्ध- देवत्‌, तथाच उदेश्यत्वबोधाय यतियोगे च aquisain wa साधुरिति ara: | मनु दितौयया अतेः कथं माकाङ्का इव्त are, "परेति, तथाच फलबलेनाकाङ्का क्षख्यनं खच च फलाभावात्‌ न तथाकाङ्कति मावः नजुब केवलं wey दितौयाथं विषयल्वान्ये आाकाङ्काविरह माकरं बाधकमपि तु योग्यताविश्षेऽपोव्याह, ‘aa रवेति ware दितेयाद्यं विषयित्वादे रग्बया- गक्कारादेवे्यथः, खसु्षानेऽपि' मोजनविषयकयन्नविरडि्पब्ाद्य पादान- RAM, अन्नाद्युपादानगकाले च भो गनोरेश्यकाब्राद्युपादामानुकूलखछछतिरेव aaa दति न वादृ्प्रयोगानु पपत्तिरिति भावः। श्रिसोमणिशतास्थातश्यक्किवादः। ९९१ धातोरथैः फलमनुक्रलव्यापारो व्यापारमाकं वा, आख्यातस्य जन्य-जनकभावः संसगेमयादया लभ्यः | मण्डनमतमाह, श्चोतोरिति, "फलमिति संयोगल्यादिविभि- मित्यर्थः, एवश्च यादृ श्रफलावच्छिन्ञव्यापार व्रत्ं यद्धातोनैयायिक- qua TRATM ZIT फलमित्ययेः, तश्च wifafata:, व्यजे- विभागः, गमेः संयोगः, ददाति-क्रौणतोत्धादे विलचणखलत्वादि, त्यजि-गभिप्रशनौनां पर््यायतावारणस्य तावतापि सम्भवेन erat राम्सभविन शक्यतायां गौरवादिति भावः | अलुकूलताम्तभावि गौरवादेके शराग्वयापत्तेखाह, ‘Acad वेति, “wera CATA, MIT wa | wad गौरवं धनमलस्याखण्डो- पाधिलेऽपि vefaaa mfasa तदपेच्या शर्त्वात्‌ । म 4 ग्या पारलवं प्रटृन्तित्वमेवेति are । परचेतेत्यादौ विधर्थस्य afa- साध्यत्वस्यामग्बयप्रसङ्गादिति चेत्‌, 4, wes पचेविंक्रिन्ति- जन कक्रिया वस्यानम्मपदाथंघरितस्य गश्रक्यतावच्छटकत्वकश्पनामपेश्य पचेविंकित्तित्स्य तिपो धम्मेलरूपव्था पारलस्याखण्डध््स्य शक्यता- वच्छेद्‌ कत्कर्पमाया एव wate: न च तिवादरौनां waat प्रटृ्तिलमपडहाय धम्मलरूपव्यापारत्वस्योपा FISTS ग्क्य- मण्डनमतं दूषयितुमुल्थाप्रयति, "धातोरयं द्रति फलावच्छित्रद्यापार- बोधकत्वेन सिदधान्तसिद्धस्य गम्यादिधातोः फलमयं cay: | लाघवादाद, श्यापारमाचमिति आख्या तस्याधः इत्यन्वयः, 'माचपदेनानुकूलत्वव्यवचछेदः | ~ @ e © aed प्रचतौत्यादो Sut कथं धातवधंफलानुकूलत्वस्य लाभ द्त- aly, शश्धाख्यातस्येति, “जन्येति धात्वथंफलाखयाताथेग्या पारयोजेन्ध्-जनक- EER AAT Tee werfefrsreal वशैमानत्थारौषटसाधनत्वाटिकमेक- पटोचरत्वप्रत्यासन्या तचेवान्बेति भावप्रत्ययस्य घा- nr ee ee - तावच्छेदकत्वकण्यना मपेचय॒ waat कियतां तत्ततृफशजनक- तन्नद्यापारलस्य शक्यता वच्छेद्‌ कल्वकर्पनमेव साध्विति are | तिवारिकमपेच्छय waat खल्पत्वाभावादिति भावः । “जन्य-जनक- भाव इति फल-श्यापार योजेन्य-जनकभावस्तयोः संसगमर््यादया खभ्व- दत्यरथः, पचति चेच दत्यादौ श्राख्याता्ब्यापारस्य करियादिरूपख खननकशत्याञ्चयत्वसम्बन्धेनेव चेजादावन्वय दति भावः । वन्त मामत्वादोत्यादिपद्‌।त्‌ श्रतोतत्-भविग्यत्नयोरुपग्रहः, “cert ल्ादिकमिव्यादिपदात्‌ शतिषाध्यतव-बलवद निष्टागनुबन्धिल्वां श्रपरि- ae: । 'तज्रेवेति आख्याताथेव्यापार एवेत्यथेः । जानाति-जानो- यादिव्यादाविव way एव तदन्वये फलानुत्पाददशायां ear सत्वेऽपि पतति प्रथोगो न स्यात्‌, स्याञ्च पच्छतोत्या दिप्रयोमः, न स्याच्च व्यापारातोततल्दशायां फलसत्वे पपाशेति प्रयोगः, न स्याश्च art गच्छेदित्यादौ काशौसंयोगजनककियाया इष्टसाधन- त्वादिलाभ दति भावः। भावविडितघञादे निंर्थंकलेम वच्छमा- एदूषरापन्तिरत श्राह, भवेति, भविखल्लस्य erent एवा- माव caw ‘wera aa: पचनौद्यादौ लडर्थोवभैमानत्वं or पचेतेव्यादौ food egarad खन्येतौत्य्ाग्वितं, “रकपदेति, cea WAIST ग्थापारवन्तैमागववाद्योगौधनादिति भावः। ‘asta’ च्या ख्थाता्चं- qm खव, (मावप््ययस्येति पाक दादि मावविडितस्य घयादेरि- factafanatrenraaferare: | ९९३ देरसुङ्खलव्यापार Tay: । तेन Maca फला- नुत्पाददशायां पाकोभिष्यतमैति नप्रयोगः। नवा ब्धापारविगमे aaa पाको विद्यते इति । नापि घट-भूतलयोभ्मिथःसंयोग इतिवत्‌ fatinaafa- न्वयात्‌ तस्य च तदान बाधान्न anata इति भावः । ‘faqa- इतोति नन प्रयोग इत्यनुषन्यते, “मिव इति, गमधाल्यैद्य संयो- गात्मकफलष्य दिष्टलेऽपि aye तद नुकूशब्यापारस्छ स्पन्दर्ूप- wifavenfefa भावः । शदव्यारौत्यादिषपदात्‌ मरोडद-विहगयो- fare care: परिग्रहः । ननु Wate धाल््थंतावश्छदकौ- म्तफशश्ना खिल्ये कथं कष्मलमित्यत आइ, श्रत्ययेति तन्तद्धालुषम- भिव्याइतप्र्ययो पमो तपरषमवेतग्यापारजन्यधावयंफलशा खिले ad द्धातुकशमेल मित्यर्थः, अन तन्तद्धाल्थंफलशाशित्मानोक्रौ वेनो. त्वधः, Bets: wage dan इति मावः। गन्वेवगमतेऽपि चमौ AMINA मानामाव इव्त are, "तेनेति, व्यापारस्य घमर्थत्वा- मावे पाको भविष्यतौ्ादौ धात्वथंफले wa भविष्यत्वादे रन्वयो वक्घव्य- स्तथाच विक्िनतिरूपफलानुकूलब्या पारस्य वत्तेमागत्वेऽपि वपिक्िच्नुत्याद - दशायां पाको भविष्यतीति प्रयोगो aqua न भवति स afar | वापारस्य घयथेत्वामावे दुबखान्तरमाइ, ‘x वेति, श्यापारविगमे व्ापारौभूतश््ाल्यथिसंयो गादिनाग्े, “फलसत्वे' विक्तित्तिरूपफलसन्वे, ‘eat व्यस्य "न वेत्नेनान्वयः | शअनयोदे षयो रिद्ापत्तावपि न प्रतिकार safa- Gere, "नापौति, गसममिव्यच्र मावयटो व्यापारा्ंकतवाभावे गमनमिन्स्य Sita इन्िवाथेः, aur घट-भूतलयोभिंथोगमनममित्यस्य योग्यत्वापर्तिः 125 ९९9 yearn lta CURE OCIRRI GEC CEG IMIFE CLIC L b> शशालित्वश्च aad फशनिष्ठाधेयत्वं दितौ यादिना मामं गच्छतोत्यादौ यामेव Swerfa aerate: गम्बथे् wwe यामसंयोगख् Vash बल्वादतोजन्यानतं फखविगेषकं, ग्ा- पारजन्बलनाजोक्ावपि तद्गम्बधफलस् यामखंवो गद चेचखमवेत- कियाजन्यतथा तदोषतादवसं अतः Wanda व्यापार विशेषक, चेजखममेतङ्िया च न चेषान्यघमयेता तरङ्गम्बथफलस् ामख्योन- स्यापि चेचान्योय्मामावयवः त्छमवेतव्ापारो प्राम एव तष्जन्दनवात्‌ तदोषतादवसख्धमत उपनौतान्तं व्यापारविग्ेवणं, Set रामं मच्छ- तोत्यज च स्रामो ग तिस्रत्ययोपनोतः किन्तु चेषक्रियेव तदुप- नोता, Wt oars weary रुत्रत्ययोपनौतः चेषान्यचे्ावयव- खमवेतः केच एव तव्जन्यप्रहूतगन्यथेषंयोगाश्ये चेचेऽतिन्धाभिरतो- व्यापारस्य WSUS च स्पन्दरूपर्व संयोगानुकूलव्यापारोममनभितस्यार्यो भविष्यति स च atavefafcfa atavey इति भावः। भमु Weare CMU धात्वर्थंतावण्छेद कफल्रालितवं कम्भ न सम्भवति असम्भवात्‌ न्ध्य whe caufafe कथमेतदित्वत are, ‘caw इति, परत्ययोप्रगौलो यः परसमवेतश्चापारल्त्नन्धं यत्‌ फलं तच्छा लित्वमेव कम्डे- त्मिव्ध॑ः, परत्वं खभिन्नल्वं, wary यन्न ग्रामादौ weet Ure ant, दत्य प्र्ययोपनौतपरत्वामु पादाने गमिधात्व चकम्भत्वस्य afer wy खमित्र समवेतादृामकथापा रगन्धधात्वथेश्रालित्वस्य afeanta सश्वादिति शप्र्योपनोतेति तड्धातृत्तरप्र्बप्रतिपायेव्र्थः, wedteret «argent व्ाद्त्तानुक्रगताविगरेषसंसगंवाव्‌ wee गोध दति न तजादृख शिसोमणिरताख्यावशल्डिवादः | fey व्धापारनिष्ठश्च तृतौयादिना अभिधीयते रवण्ड त- wee पचति चै इत्यस्य तण्डुखटत्तिफलविगेषजनक- AUT: Ary पश्यते तण्डुल इत्यस्य मेबनिषठ- श्यापारेति, aurea व्यापारबेन प्र्ययोपनोतेत्ययेः । Stare मख्छतोत्यज ALIANT ACM तादृश्ब्यापा- रजन्यविभागाश्रयपूष्वैदेेऽतिव्याप्िवारणा य agri फलविगरषणं, weary दरूपकथनमिति भावः । फलस्य धातुलभ्यत्वा दाधेयतव दितौयाचयंमाह, "फलेति, “श्रादिपदाग्वां शर्योगे कन्तृ-कष वयोः परिः, “फलविशेषेति विक्ििन्तोत्ययेः, व्यापारः" करिया, acer च चेर GIANT, न तु व्यापारः प्रते तिरेव, a: परेतेत्यादौ विध्यरथस्य हतिसाष्यतवस्य तजागन्वयापन्तेः | ‘A जिेति, निष्ठता च ख निष्ठ्टतिअन्यतासम्बन्धेन, 'फलविग्रेषश्रालौ- प्रतिषाद्यतेति भावः । परसमवेतल्वानुपादानगेऽपि स खव दोषः स्यादिति तदुपादानं, वक्षैमागल्वादेसलत्ततृक्रियादि रूपकालोपाधिरूपप्र्ययोपनौत- परसमवेतव्यापारतया वच्न्धधात्वथंसंयो गा दिश्चाशित्वमादाब सं शव दोषं इति पारेति, वापार्पदोपदागा् वथापार्त्वेन प्र्योपगतत्व- SATA दोषः, धालचैपदानुपादाने च पुर्व॑देश्यादौ गम्यादिकन्भत्वापत्तिः प्रयो पनौतपरसमवेतस्यन्दरूपन्थापारजन्यविमागादि ग्रा लित्वादिति वदु- पादानं, विमागादेख न गम्धाद्य्ेत्वमिति मातिप्रसदुः, ‘refs दितौया- दे राघेयत्वार्थ॑त्वे Baw, "पलविग्येमेति विकितौष्चः | नन्वेवं ae प्र्यरले तुल्यवत्पदाचबोधाग्यपमममे वैपरोत्येन करै-कम्भखवदारापत्तिः दत्त ae, ‘aafa, तथाच धात्व विग्ेषणकप्रल मायंद्थापारविरेष्यश- eed WTC TSR व्यापारजन्यफलविशेषशाखौ तश्डल Cas | फख- व्यापारयो विग्रेषख-विश्ेष्यभावमेदादेव कठ-कममोप्र- ति, भाखिवमपि कष्माख्यातस्ायेः, भामाय -घालर्थयोभंदेनान्या- RATTAN एततेऽपि wT परखमवेतत्वमप्यथेः, तच्च व्यापारेऽन्वेति परत्वन्तु कष्मोविडितश्पा खायोधेयतवा न्ितययत्वपेखया, क्योविहिततिख च खार्थाख्रवलविशेव्यो दतव्य्वपेखया were | अतएव VWs VET Vege गच्छति चेष मम्यते इत्यादयो न प्रत्ययाः दूत्यश्च यामं गच्छति चेच इत्य गरामटन्ति- संयो गजनकग्राममिन्नसमवेतव्यापारवां सेन इत्यग्वयबोधः, | Tae ग्रामो गम्यत Caw चेजटन्तिग्रामभिशसमवतव्थापारजन्यसंवोमा- अथलवान्‌ ग्राम दति बोधः, गेषं पूर्वौ क्रदि श्रावसेवं । qe ञेवाख्थातस्य व्यापारबोधकले कन्तु -कषचप्रत्छयब्धवहारभेदः FA- इत्यत WY, "फल-व्थापारयो रिति, तथाच फविगषखकस्ायव्या- पार विगेव्यकबोधजनकप्रत्ययलं कर्तप्रत्ययले, खा यब्यापारविशेवक्क- फलविगेव्यकमोघधजनकलवश्च कषोप्त्ययत्वमिति भावः । गरु See पकरष्डल इत्य दतोयाया व्यापारा्ंकत्वमावश्छकमन्यथा कत एव व्यापाराख्रथार्यकले HT समममन्वयप्रसङ्गात्‌, तथाच सद्ा-काख- बोधनगकप्र्ययख WATT wera विग्ेव्यकप्र्माचंव्यापारविष्रवकक- ature shoes: इति न वेपरोत्यमिति भावः । area qr घात्वच॑विश्धेष्यतया अन्वयस्य पचतो ादिद्यले व्यत्पन्नत्वेग पश्चत- दासो यापारविदेषय्कधातवशं विश्नेष्यकान्वयवोधो न सम्भवति sae. शिसोमशिलताख्यातग्रद्किवादः। €< ॐ TSI: | AAMT वृतौयाया अपि व्यापार VATS: कम्भाख्यातस्य ख धात्वथेफलनिरूपित- मधिकरणत्वं, aaa आश्रयः, कदुकतखच व्या पाराश्रयः, कम्मे-कटठसामानाभिकरण्यानुरोधात्‌ जा- नरितधक्यतिरिक्राख्यातायेच्च धालथं विग्रव्यलमेवेति द्यत्पन्तिभ- ` ङो नोचित canter, "स्ह तस्लति, शशराख्यातखछेव' afte arenaea, ‘ealara च्रपौति कश्मविरहिताख्थातख्ले कमवाश- कथदोग्तरदतोयाया wiles, । afwacwafafa, धावर्च- MATRA दे नान्वयबो धाषम्मवादिति भावः । एतच्च पूष्येकश्यसा- धारणं परन्तु AA व्यापारोऽ्थः, श्रनाधिकरणत्माचं । "कर्य wa इति, एतदुभयमपि generar, “व्यापाराश्रयः” ग्थापा- रवान्‌ । नन्वजापि श्राग्रयले व्यापारे च शक्तिः क्रियतां fai वि- जिष्ट्क्तिखो कारणत्यत श्रा, "कम्मं-क्िति कमो -कर्ुभ्वां ace- साभेदाग्वयकौो धा दिव्यथः, जानातौत्यादौ फल-व्यापारयोरग्रतोते- परक्तिवि रो धादित्त ene, aqafefs, तथाच कम्भप्रथयस्धले खास्या- area न मासते किन्तु ढतोयाथैबापार खवेति नोक्लथत्पत्तिभङ्ग- इति भावः । ag कम्भप्र्यख्धने फलस्य wa कथं गामा्ये तद्धलादौ मेदेन साक्तादन्वयो श्यत्पत्तिविरोधादिकत खाद, सामानाधिकरण्येति च. खले मामाथं-प्र्यार्थयोरमेदान्वयबो धस्यानुमवसिडस्यानु रोधादित््ैः | मन्वेतन्भते यदि प्र्नयाथव्तेमानातौतत्वादिकं नागातौवादिवत्‌ घालधंफले Sed तदा तस्य फलस्य भावित्वदश्यायां व्यापारस्य वक्मागववेऽपि qe दव्यादिप्रमोगो न स्यात्‌ रुवं वयापार्स्यरातौतत्वे फलस्य विद्यमानतादश्यायां eee WRIT aay नातौत्यादिप्रयोगे तु carer रौतिरतुसनतेन्या। चे पच्यते पक्त इत्यादौ सुवथे VA व्यापारे ae राद, “जानातौत्यादि, ‘qareafa, धातोर्ज्वागादिकं vara यथाययमाशरयत्व-विषयलादिकं श्रयं दति भावः । एवं aE तौत्यादावपि प्रतियोगिल्ादिकम्यौ बोध्यः। aq चेच पच्यत इत्यादौ यदि उतौयाया एव sass: न तु घाला- स्थतयोः तदा व्यापारे वक्तंमानलान्वयो म शवात्‌ जानातौत्यादौ waa पचतोत्यादौ सखायं एव वरन्तमानलादनुभावकसख् खडा- SAGAN धालवधंफल एव तदन्वयाभ्युपगमेऽपि फलस्य वन्तेमाम- लदश्रायां तथा AAMT आह, सजति, तथाच फणवखा- देवमपि करिद्यात्प्तिरिति भावः । पूम्बैकर्पेऽपि Gia पक्साष्ड- VI ददं GVH तच staan एव व्यापारोऽवंः, agra TAY, अन्यथा शतो व्यापाराअ्जयाथेकलवे AWW सहागन्वयप्रसङ्खात्‌ इति बोधनाय पक रव्युक्त । एतच्चापाततः aatarnaceafa- व्याइते पश्यते तण्डुलः तण्डुलः पक्त इत्यादौ वन्तंमागल्वादेरनन्वव- way) म च वन्तेमागत्वादिकमनन्वितमेबेति ae) तथा सति THAT AGS श्रयं तण्डुलः पश्यते अथं Age: पक्ष दति व्यवहारापन्निः। म चेवं पू्यैकश्येऽपि Se प्थमानसण्डलं पक्षस द्यादिप्रसोगानु पपत्तिरि खत are, 'चेजेशेति, “छव श्वेति, “वस्तुतस्वितिमताभुसारेय yaaa aaa रखवान्वयो ster । मशु पचमान KML ATTY CUNT BNI तदेकदेश्रतया factafanarenasfaate: | ९€€ मानत्वाद्यम्बयः पष्वमानः पक्षवानित्यादौ पुनर नायत्या पटा्थ॑तावच्छेदक रव व्यापारे तदम्बयः। स्तां वा व्यापाराश्रयो शको विशिषटमग्बयवशलभ्यं रव- इत्यादौ वर्नमागत्वाद्यन्वये का गतिरिति are । वच्यमाणदिजेव तस्योपपादनौो यत्वादिति ध्येयं । "पचमान इति, एतदपि yan चाधारं, “पदायंतावच्छेदकेः शतप्रत्ययायेतावश्छेदके, ‘aera’ anaes: । एकदे ्ाग्वयासदिष्णताथामाह, “लां वेति, व्यापारवानाश्रय इति wate: wer sma निरूपित- AGUA BNC तवे कटेशान्यतादवशख्यात्‌, एवश्च TAR उतौोयायं वन्तमानलाग्वयो व्यापारोऽच ठतोयायाऽनभ्य- पेयः किन्तु Wa पश्यमानस्तष्डल दत्थादौ कृतोऽपि व्यापा- राश्रवौ vata meat व्यापार्तो वार्थाधेयतस्य विगे्यतथा जन्यता सम्बन्धेन wed फले विशेषणतया चान्वेति, फल्चाश्रये, आश्रयच्ाभेरेन TAs ध्येयं । नन्वेकपदजन्यो पश्ितिविश्ेयोः कथं aN aaa इत्यत श्या, “पचमान इत्यादि, "शमायत" अन्धयानु पपन्धा, (तदग्वयः' शागजाद्यर्ये वन्तमानल्वाग्वयः, दैदृश्मेकदे भा- न्वषमनभ्युपगम्या द, “सतां वेति, “wey शाननादिश्रगभौ, "विधि" er. CATS, “TE चापाराख्ययोः पदाथंमोः परस्यराकाङ्ा- योग्धतादिगम्यं । ननु खगोऽख्लौतयादौ सामान्यह रिखपयुविशरेषवाचकाग्मुग- पदात्‌ पुरि इत्याकारकशाब्दबोधवारङाय रखकपदोपासयो विशेष्य विद्धेषकमभावेनाग्वमः प्रतिसिद्ध इति ऋ्मेकपदोपात्तमोर्धावाराअ्जमयो- १००० WRITS कारस्येवान्ययो गव्यवच्छेदादो अन्धयो गप्रतिथागिक- व्यवच्छेदस्यातिप्रसक्रत्वात्‌ अन्ययागत्वावच्छिनलप्रति- यागिकव्यवच्छेदस्य शक्यत्वे शका प्रसिडिः बाधितत्वष्ब परस्परमनन्वयात्‌ कथमेवमत AW, “एवकारस्छेवेति, तथाच ae वाजापि एकपदाथेयोरण्वयोनाययत्पश्न इति भावः । नरु तचापि maine wat न तु अन्ययो गग्यवच्छेदौ एक्‌ wet इत्यत आड, ‘wants, “अरतिप्रसक्रल्वादिति पार्थान्ब- faafa सत्वादिव्यथंः, तथाच पाथं एव want इतिवत्‌ oe एव द्रव्यदिव्यादेरपि प्रसङ्गः पार्थान्यगुणादितादाग्ब्यवच्छटख दव्यतवा वच्छंदन सत्वादिति भावः) शक्याप्रसिद्धिरिति, we एव WANT इत्यादौ तादाव्यरूपान्ययो गस waa केवलाग्वजि- विग्रेषण-विग्येव्यभावेगान्वयो मविष्यतोलादङ्ामपाकत्तेमाह, race वेति, पार्थर्व धनुरधरत्वमि चादौ धनुध॑रत्वे पार्थान्धयोमव्यवण्छेदबो धाय यथा Gat व्यवच्छेद च खख्डश्र्िरेकपदोपास्तयोख fadee-fare- arate श्रागजादिस्धजेऽपि वक्षथमिथेः । मजु पाथं खव धनुरष॑रत्वमित्यादौ खण्डश्क्तिखौकारेऽप्येक्देे wat पार्यादेरग्बयो वाच्यखथाच aN लाघवादन्ययोगव्थवष्छेदे waa शक्तिरिति दृष्टान्त दार्ान्तिकवैषम्यमित्यत Gy, न्धयोग प्रति योगिकव्यवच्छेदस्येति saat भाव-विधिरामावसाधारणस्यान्ययोगव्यवन्डेदस्येखथेः, “धतिप्रसक्छस्वात्‌' पार्थरव uqucefaanet पार्थान्धयो ग-चटौमयत्वावच्छिन्नप्रतियोभिवाक- व्यवच्छेदस्याग्धयो यश्यवच्छेदस्य RANA सत्वात्‌ तथाच पारव Kae सित्ादेरुपि say इति भावः | (ज्रक्ाप्रसडिरिति, अन्धयेखस्य देव- शिसोमणिकताख्यावश्रक्तिवादः | १००१ त्वेन तत्तादाल्स्यापि केवलावयितया तत्घामान्ययवच्छदाप्रभिद्धि- रित्यर्थः | "बाभितत्वञ्च पाथं एवेव्यादा वितिच्छदः, पाथं एव धनु- धरत्वमित्यारौ समवेतलादिरूपान्ययो गग्यवच्छेद स्थले बवाधितलश्चे- ae) गरूधन्मेस्याभावप्रतियो गिता वच्छ दकल्भयं श्रन्यख्मवेतलस्य समबेतल्वापेचया «yeasty तदवच्छिल्लाभावस्या समवेतप्रसिद्धस्य धनुर्धरत्वादौ बाधितत्वात्‌ पार्थ॑श्यापि किञ्चिदपेचया श्रन्यलादिति भावः। दूषणान्तर मा इ, "पार्यान्ययो गतेति, यो गल" समवेतत्वं, तस्यः अन्यसमवेतत्वा वच्छिनव्यवच्छेदस्य, "ततः" पार्थान्यसमवेतलावच्छिन्न- व्यवच्छदतः, सामान्याभावस्य विश्ेषाभावतो भिन्नत्वात्‌ अन्यनिष्ठश्- षा च नान्यप्रतिपन्तिरिति भावः । यत्त बा धितवश्चेतिच्छदः, एयिव्यामेव गन्ध caret समवेत- aware बाधितत्वश्धत्यथः, yvfwer श्रपि किञचिदपेच्या खान्वयित्वात्‌ तश्वावच्छितरपतियोगिताकव्यवच्छेदस्याप्रसिदिरित्यथैः। नन्वन्ध- समवेतल्वाव ्छिन्रपतियोगिताकव्यवच्छेदे खकारस्य श्र्चिर्वाा स चासम. वेतामवादावेव प्रसिद्ध इति नाप्रसिडिरि त्त are, बाधितत्वमिति, पाथं ख्व धनुर्ध॑रत्वमिग्यादौ धनुधंरत्वेऽन्यसमवेतत्वावष्छि्नप्रति यो गिताकव्यव- च्छेदस्य बाधिवत्वमि्यथेः, तथाच पाथंरव धनुधंरत्वमिन्वादिप्योगोऽयोग्यः स्यादिति भावः इद शुखधम्भस्य प्रतियो गितावच्छ दकत्वमते Guta: समवेतत्वामावस्य लाघवेन समवेतत्वावच््िघ्नप्रति यो गिताकत्वेनाप्रसिद्धेर- qaqa We | गन्वन्यसमवेतत्वङत्तिप्रति यो गितावचष्छेदकतावच्छेद- MAMA रव कारशक्धतावच्छेदकं तश्च प्रदार्थान्यसमवेतत्वत्वावच्छिन्न- प्र तियो गिताकव्यवच्छेदेऽपि fasta प्रार्थान्यसमवेतत्वत्वावद्छत्नप्रतियोंगि- ताकव्यवच्छेदस्याप्यधिकमिविति न्यायेन वादृ्प्रतिंयोगिताकश्यवच्छेदल्वात्‌ 126 १००२ THE सोवलण्े पां रषेत्यादो, पार्बान्धयोगत्वाबख्धिखव्यवष्डेद्स्वा- VAAN: | तस्व ततोऽम्यत्वात्‌ खान्धयागब्धव- अन्यलादिति भावः। ‘ard एवेव्यादाविति परान्ववि पाथ एवेत्यादौ पार्थान्यतादाम्यलावख्डिनग्यवच्डेदस्साप्रत्ययप्रसक्गासेत्य्यंः, इति व्याचचते, तदसत्‌, अन्यतादाव्बत्बावख्डिनलप्रतिधो गिताकाभा- qanfagan “ततोऽन्यला दित्ययिमय्न्वासङ्तेः | केचिन “पायं एवेत्यादाविति शरष्थाप्रसिद्धिरिव्यबाण्न्षित, "बाधितलच्चेति, 'चकारोवायं, तथाच we एव wade दत्यादौ weinfefgaifuaa at इति योजना, अन्ययोगख्च अन्यतादा- ्वङूपतया ae केवलान्वयितनेन तत्धामान्वव्वच्छेररूपस्याप्रिद्धि- रित्यर्थः । ननु धतुधेरतं श्चानविग्रेषरूपं येन समकधादिसम्बम्धेन aera तेग सम्बन्धेनान्यतादाम्यतावदक्छिन्ाभावो नाप्रसिद्धः अवम थास्वादागेव प्रशिद्धलादत en ‘atfunagfa धनुर्धरे afi शेलयेः, पाचख्ञापि किञिदपेखया wamfefa भावः । इूवका- नारमाडइ, "पाथं इति घणशुधंरतवं चेन सम्बन्धेन तादाग्वं तेन दनव am पार्थान्यता दाम्यलावद्छिननग्यवच्छदसेत्ययेः, we’ तन्‌ शग्बन्धे- गान्यतादाद्यलावच्छिन्ञाभावस्यासमवाय्यादौ wage, "ततः aq- aicte watrcfarwarfeea are, "पां रवेन्रादादिवि, पार्च॑षदं era चगुधंरत्वमिति fated, Gat पदस्य WARN ‘aq वतोऽन्त्वादि्स्यासद््चापन्ते, ‘aq qwWulquataqarafeufa- योगिताकख्वन्डेदस्य, ‘aa’ qaaatawntaeuufaataarere- दात्‌, बद्यप्यधिकभिदविन्धायेव सोऽपि wa रव तथापि qaqaaia- ज्िसोमशिद्चतास्षातन्रह्किवाद | Look wey wat वच खत्वस्यामसुग माष्डक्धा ममयं सव्यन्धेन पार्थान्यतादाव्बलावख्डिन्लाभावात्‌, “अन्यलादिति सामा- न्याभावश्य विगरेषयभवतोभिभनत्वात्‌, Wat च भान्यप्रत्ययसम्भव- CUTS: | “अननुनमारिति weenfequnfeew:, ware’ we- ATER, Waray: प्रतिवोगितावामाम्बवष्दन्येनान्बयो- गदतो areca विथिष्टश्येव nwa सुव्लात्‌ । न चेवं पाव एद धशुधंर तिवत्‌ पां एव xefacte व्यवशारः ादिति are । Wet बटोनास्तोत्थादाविव अन्ववितावष्डेरका- वच्छिश्ञमतियो गिताथा एव vetae eafufegaen प्रतियोगि- ATAU शकधतावनच्छेदकान्तगेतलेऽपि यद्धष्येगिशिष्टवोधकपद- समभियाहारेणेवकारप्रयोगः तङ्र्ावख्छिलान्ययोगनरूपाग्वयिता- वकद कागद्छिशप्रतिषो गिताग्यकरेव unt weiner भानेन तादू- अग्धवहार!खभ्भबादिति we । गष्वन्यवोग-व्यवच्छदयोः ey: west पार्यान्ययो गलावद्डिनव्यवच्छेद ख्ताप्र्ययप्रसक्गस्तदवदख- त्वत्वरतिपतिबोगितावष्डेदकता क्य वन्डेदत्वस्य ए व्धतावन्डेद कत्वे विशिरा- आवोमयानावभादावाति TARA AAT ATT aT प प्रतियोगितावष्शेदका- ताकेति wee aad दोष इति मामकम aagfs | ‘ef पार्थाग्य- खमवेतत्वावव्डिन्प्रतियोभितावन्डेदकत्ेनेवकारस्य शलिकल्पने Berd, 'अगशुगमात्‌, पां -एथिव्यादिमेदेन नानात्वात्‌, seme ए्यिव्याभेव न्ध जादौ एथिष्यन्यलमवेतत्वत्वावष्डित्रप्रतियोगिताकव्यवजछेदस्य wate शरवदानन्नित्वचैः | मन्वम्यसमवेतत्वादौौ Beet च खशक्तावपि कथं १००४ शब्टाख्यतुरोबखष्े नीलो घटो नास्तौत्यादो नौलघटत्वाद्यवच्छिन्रस्येव पाथं रषेत्यादावपि पार्थान्ययागत्वावच्छिलस्याभाव- प्रतीतिः समानश्देदं छतौ कालाम्बयवादिनां | धात्व- Taya BK, ‘Meta दति, च्रनवयितावच्छेदकावख्छिलप्रतियो- गिताया wa dare. व्यत्पर्तिसिद्धल्वात्‌ इति भावः । भनु सुवथं पदा्थतावच्छेदके व्यापारे वचास्याताथेवन्तंमानत्वाग्वयबोधे यत्पश्यन्तर कष्पना एवं व्यापाराश्रथयोः एथक्‌ शक्यत्वे wie aT Y Awana दोष tua श्राह, समानमिति, Te’ एतादु श्कण्पनं, . "कालान्वयेति . anamarsaae:, तब्धतेऽपि चेजेण पच्यते caret amas शति वत्तमानतवाश्वयात्‌ पचमान- इत्यादौ aaa . क सैर कदे ओ वन्तेमानवान्वयात्‌ किं वा aft तदाश्र ययोः. waa शृत््रत्ययस्य शक्यलादिति भावः । . केचित्त ननचेकपद्‌ ययोः परस्परमग्वधबोधस्वाग्युत्पलत्वादना- यत्या तज श्रत्षानग्धमास्थौयते. इत्यत श्राह, .समानश्चति, ‘2’ पाथं रुवे्यादौ पार्थान्धसमवेतत्वत्वादच्छन्िप्रतियो frames दस्य बोध- सेन रूपेन श्क्तेरकर्पनादित्त ore, नोलदत्यादि नोलघटत्वावच्छिन्न- श्यामावस्य प्रतोतियधेत्यथेः, न्धयितावष्छेदकावच्छिच्नप्रतियोगिताकल्वसछ दयुपत्तिवललभ्यत्वेन पार्या न्यसमवेतत्वरूपाग्वयितावच्डेद कावच्छित्रप्रतिबोनि- ताज्षल्वं व्यवच्छेदे प्रतौयते इति मावः | न्वेकपदोपास्योविशेषख-वि्यष्य- मवेनाग्वयस्यानकरौक्षारे Wat ward सखौकाय्येमित्यत are, 'समागद्धेदमिति, ‘wal evened, “कालेति व्तैमानल्वादोल्चः तथाच नेयायिकमते खकपदोपा तयो वि्ेष्य-पिशेमशमावेनाग्बयः यथा शिसोमणिकताख्यावशङ्धिवादः | १०० जनुङ्कलब्यापारविरिण्यपि. महौरुहादौ संयुज्यत- इ्त्यादिव्यवहारात्‌ संयागवक्वमाबप्रतौतेः न तु तच प्रत्ययस्य व्यापारवाचितेति न aaa, संयाग- एकपदायेयोः परस्परमन्वयिते, पचतोल्यादाबेकपदार्ययोरपि afi वत्तमानलाद्योरन्वयद्ध तेनाभ्युपगमात्‌ खलविगेषे wa TVET त्पन्नलादिति भावः । इति बयाचक्रः। नतु WATE wea फलावच्छिन्नव्यापारवाचितल्वं न सुस्सकष्मकलं किन्तु फलवा चकलमेव तथाच संयुजिग्रकृतेरपि genta we, ‘waif, मरौरहादाविति VTA AAMT Ae: । मनु मरो- RE सयुच्यते Cas बाधेन व्यापारानभिधाने तु Ba: dasa way व्यापाराभिधानमस्त॒ auafacufeaqa श्राह, संथोग- व्लमाचेति संयोगाश्रयत्वमाभेत्यथैः, न तज ETE व्यापार- वाचितेति किन्तु यथाययमाश्रयतलभेव प्रत्ययां इति भावः | ‘a खकक्मकत्वमिति, तथाच यद्धाठन्तरमत्ययेन व्यापारो बोध्यत ताद्धातुरेव सुख्यसकममकः श्रनुगतसकषकलानिरक्रावपि चति- waders तथा पचमाग Keel म्छगस्छापौति भावः । my dae तण्डुलः पश्यते इच्ादिवत्‌ ata विगः संयुब्यत इत्यादावपि et अह टत्तिव्यापारणन्यधालचं संयोगश्रालित्वमर्यो वाच्यस्तथाच fret विश. मादिकम्भगन्यसंयोग णिनि avtewet avieta fier: संयज्यते दति प्रयोगो योग्यः स्यादित are, etfs, ददृ्थवारानभ्यपगमे व्याह, (संयोगेति मोरदढत्तिसंयोगा्योविषग द्याकारिकाया रव TMI, सकम्भकत्व" cau CARMATE | नन्वेवं १००६ ्ण्दाखतुरोगखय्ये इत्यादो धात्वथंमाचप्रतौतेर्घमारेः प्रय गसाधुतामाच- मिति मण्डनमतानुयायिनः। तन्न qwitaret पाकानुक्गलवन्तमानयलाननुभवप्र सङ्गात्‌ फलानुङ्खणा- हषटवत्थपि पचतोत्यादेविभागाधनुक्घलपुव्यसंयागादि- विरहादिति भावः। ननु तथापि संयोग tenet asnfen व्यापाराभिधानात्‌ want तच्च दुर्ग्वारमेवात wry, ‘Wat- गेति, श्रयोगखाधुतामा्रमिति धातुना संथोगनोधमे चाकाद्धाख- ग्याद्‌कमाचमित्ययेः । “यन्नामतुभवेति यन्ञत्बिथिष्ठानरुभवेत्छ्ंः, uae प्रडत्तिले, SIA आश्यातश्रक्यतावच्छेद कत्वादिति भावः । गन्वाख्थातष्य चन्नखवरयेव तथातुभो भदिखततैत्त- ay, "फलेति, "पचतोत्यारेरिति ‘vette प्रणङ्का दित्ययेतमेना- ग्यः । मन्वसाधारणानुङ्गलत्स्छ संसगंलाश्नायं दोव दत्य शाद, नविभागेति। a च तजाख्यातस््ा्रयल्मेवाचं इति ares विभागद्पफलष्येव mat धात्येतथा तदाश्चबत्वस्यापि तश सत्वात्‌ फलावच्छिशव्या पारस्य wea तु fara पाक्द्रद्यादिवत्‌ संयोगद्र्ादाबपि लंगोरानु्ूलच्छापादः wee: were जिखले avtayraray संमोग इति प्रयोगो ब enfeen ww, 'संवोय- दत्यादादिति, तथाच खंयोग द्धारो हृतो ब खापारवाच्रकतेति state: दति ava) ननु चचतौत्ादयौ पाकषणनकवरंमाणवलस्यय न wreestutft wefacigaifaatqequaea ary, (^ पशतो्ादेरिति ‘autre TSR aA TT: | नग्दृ ड्कलाडतम यद्णत्वमाख्छ ताथंश्यादारे भारते वथेवाकाङ्कखादिष्चामख हेतु्वकर्पमादिति गोक्षरोष द्रात च्या, (विद्मेति, धरिसेमशहतासख्खातश्रल्षिवादः | १००७ जति निश्चखादावपि विदगे त्यजलोत्यादेः प्रयोगस्य HUNTS | त्यजधालयैतया तदाओ्रयवस्छाख्याता्येख्य AVWATATH AVP: | गसास्थातस्छ weefeenteq व्यापारे शक्तिरिति are धातोर्गाना्थंलस्ावश्छकतया WAS तत्‌कच्यनायां गौरवादिति भावः । एतदव्यापाततः किषायां याद्श्र विभागाद्नुकूखलवं तस्येव AMA धावं खाख्थाता्यव्यापारे संसगत्वात्‌ । न च तथापि ee: पथतोत्यारौ आस्यातार्थयन्नलप्रशारकबे धस सार सिकलेन प्रामा- खिकालुभवषिद्धख्या पथापप्रसक्च इति are) भवन्मतेऽपि प्रटलि- wa आख्यातश्रष्यतावन्डेद कत्वात्‌ wea safe: पचतोत्यादौ ख व्यापारे ewe च व्यापारः संयोगादिरेव। ग Sa परेतेव्यादौ विष्य्ंटतिषाष्यलस्यानन्वयापन्तिः wa: रतिसाध्यतला- भावात्‌ विष्वयेशटतिषाष्यत्येष्टसाधनत्वयोरोकबाश्वयित्नियमेन yer फले तदग्बयद्यासम्भवादिति वाच्यं । AW धातोः फलानुकलब्थापारे erefwara was एव विध्य तिसाथलेषटसाधनतवा दीनाम- AIA | AIAG पचतोत्यादौ धातुतः फलानुकूशस्यन्द- wemintfcts, wa धालर्योविमागः तदजुकूलख पूव्वेदेश्रसंगोगः भाखंयुक्कस् विभागः इति युक्छेरिति भावः | मग्छनमतं सम्यक्‌ त्वतो त्यादौ धात्वधंबिमागनिरूपितस्य स्पन्दङत्तरनुकूषस्येवाख्थावाद्यर्॑व्यापार- गतत्वेन मानाग्यपममाव्‌ कथमन्यथा फलागुकूलख्ापारस्य धालर्चैतवमतेऽपि पचतोब्ादौ विक्किच्यगुकूव्याषारतवेनादृषादोगां म प्रतौतिरिबसङू- चच्ऋयरोदहदनहु | । । $ oes `शब्दाख्यतुरौ खण्डे तच तच तत्तफलानुक्रलतत्तद्व्यापार विश्रेष शव धात्वथंः AAT धात्वाश्रयत्वमेव eae संस्या-वन्त- मानत्वादिकं कचिदाश्रयत्वादिकमपि वा आाख्याताथ- त्वादिप्रकारकबोधस्य खारसिकत्वेन प्रामा णिकानुभवसिद्व्वापखाप- प्रसङ्ग इत्येव ant दोषो बोध्यः । यरमतमाङ ‘ay तजत्यादिना, “तत्तत्‌ फक्चेति तानि तानि फलानि संयोग-विभाग-विक्गिन्ति-खलविग्ेषादिरूपा णि, acaget व्यापार विगरेषः गमि-त्यजि-पचौनां कन्तुः स्मन्दल-द दात्ारे श्वान- ङूप-दत्यादिष्यापारविग्रेष cara विग्रेषपदोपदानात्‌ नोदमादृष्ट- तष्जनकरृत्या दिव्यदासः, पचेः साचादिक्तित्तिजनकस् age वयवक्रियादेब्यैदासः, तस्य veda तण्डुलं परदतौत्धादौ vee पदस्य तण्डुलावयवपरतया wana दितौ याथस धालथे- साचादिकित्तिजगकस्यन्दस्य पच्यर्यत्वेऽपि पचतौत्यादौ Swe: खजनगकह्यादिमत्वसम्बन्धेन धालर्याश्रयलादिति भावः । “ATH यलादिकमिति, शश्रादिपदात्‌ प्रतियोगिल्परिग्रहः, ara-war- गशसमतं दृषयितुमाष, ‘as cate पचति-गण्छतौत्यादावित्येः, पचतौ- त्यादौ विक्िच्यनुकूलब्यापारोऽधःसन्तापनादिः गब्छतौदौ संयोगानुकूल- व्यापार त्यथः | wad न्यायमताविेष इव्त are, “सव्व ति धात्वर्था श्रयत्वद् कचित्‌ परम्यरया कचि साच्तादित्र्थः, तथाचाश्चयतासम्बन्धेव धात्वर्थस्य चेवादावन्वयः Wyler नमामार्थं-धात्वरधंप्रकाराग्वयनो धखा- qm रेति भावः । नन्वेवमास्यातायेः को मविष्यतोचाकाङ्कायामाह, “संख्येति ` पचतौद्यादौ वर्तमानत्वादिकमाख्यावायः, मामयं -धात्वर्थयो मदे साच्तादन्वयस्याब्यत्पन्नत्वमते त्वाह, क्वचिदिति, पचतोलखादावाखबत्वमा- शिरोमणिशछताख्यातश्ङ्धिवादः | १००९ इति मुङ्मतमपि aw तच ताहश्यन्नाननुभवप्रसङ्गग- दनुपादैयम्‌ । इति महामहापाध्याय-ग्रौरधनाथशिरोमखि- FTAA आआश्यातवादः समाप्तः | ख्यातवारणाय कचिदिल्युकत, wae णएलमेवार्थैः । ^तादगरेति वक्ञेमानला दि विशिषटे्ययेः, तादृशानुभवः खारसिकलेन विगेव- शौयः, तेन शच्या तज यन्नानुभव इति faces इदसुपखखणं यन्ला दिकसुपेच्छ श्राश्रयलादेगुरूादित्यपि बोध्यमिति दिक्‌ । दति महामहोपाध्याय-श्रोमथुरानायतकंवागौशविर रितं श्राख्यातवाद्रहस्यं समाप्तं | स्थाताथे इति न मामां -धात्वथयो रियादिग्यत्मत्तिविरोध इति भावः | गश्वतो्यादौ प्रतियोगिलवस्येवाख्थाता्थतव कवचिदित्यक्तं, ‘arewerat- ऋादिपदेन कचित्‌ प्रतियोगित्वमिग्यस्य संग्रहः, शुदमतमपखस्यामुपादे- पादेयमित्यनेगान्वयः, खनुपादेयत्वे हेतुमाह, "तच तेति पचति-गच्छतौ- तादावि थः | वख्ततस्तु Se: पचतोादिषपयोगो ग स्यात्‌ पाकादेविि- WITTY खालो-वद्धिसंयोगादेराभयत्स्य वेचादावमावाव्‌ पाक- विग्ेव्यकानुकूलङ्चति मत्वादिरूपपरम्मरासम्बन्धेना्मत्वश्च न tafe तथाजुभवविरुहात्‌, शपि च तादृद्परम्यरासम्बन्धावच्छिघ्राभवत्वत्वापेश्षमा लाघवेन alata: गश्रक्धतावन्छेदकतायार्वं युक्छत्वादिन्बादि खममूष- नौयमिति Sau een se दति श्रोमामहो पाध्याय-रामचन्न्धायवागौश्-मदाचार्थं- विरुचिताख्यातवादटिप्पनौ समातिपदमारूफवतौ ॥ ee ey }27 अथ LEG AAW: | ——— 043.55 Py. संसर्गाभावोऽग्धोग्धाभाव्च"" AVTT: । लव चान्द अथ श्ष्दश्चष्डे नञ्‌वादविद्तिः | राधाशुखालमधुमन्तमधुवतओौ- SUS पादयुगं शिरखा प्रणम्ब | गल्वादखङ्गतभिरोमणिगृ भावं rary गदाधरसखधोष्विषदोकरोति ॥ क्यपि सादृष्लादयः वेव asrat:, तदुक्र,- ` “-लष्चादृष्ठमभावश तद न्यलं तदश्पता | शअप्राश््यं विरोधञ्च asrat: षटपरकौन्तिताः” ॥ इति, (९) spore errant eit चयद्धिरन्वचिन्तामखिकार भौम दके पाच्यायेः ब्रडोतस्य तज्वचिन्तामख्छन्तमतन्नन्दपरिष्छेदस्य नणपदा्थष्या - लोचनरङितस्य खसम्पंमावमाकलबद्धिरख्ाभिरतष्यचिन्तामसख्छ मतं तश्नण्दपरिष्छेदस्य शेषे ताकिंकाय्रगख्वचिग्लामशिदौख्िलि- कारश्नोरघनाचशिरोमशिमदट्राचाग्प्रणौत-मस्मवादप्रबन्धः गदाधर मद्राचाग्येहृतटौकया सह परिथिष्टमावेन सुद्रापिव इति | * “संसर्गाभाव xanfe, weaaeceaes wade सचना उक्िमेदः, तथाच संसर्गाभावत्वं अग्धोन्धाभावत्वश्च नमः प्रवधतावच्छदक- धिसोमणिहतमणवादंः | १५०१९. तथापि लच्णएयेव सादृश्याद्ययं प्रयोग निर्वाहे सादृश्या aire आपि त्वभावान्यलरूपायंदये, सादृष्धाचपेचया श्रभावल- मेदतथोशंघतया तयोः प्रटृ्निनिमिन्तले विनिगमकस- त्वादित्याश्येमाह, संसर्गाभाव दति, "नजोऽयंः" मन्‌पदवाच्यः, संसर्गाभावे श्रभावतेभेव शक्रिने तु तादाक्वातिरिक्रषंसगावच्छिश्ञः- प्रतियोगिताकाभावलवरूपसंसर्गाभावलतेन गौ रवात्‌ तेन Stu बौधं स्याननुभविकलाञ्च । श्रतएव “तादृ श्यमभावसेत्यादिकारिकायथा- मभावसनेव संसर्गाभावस्योपौदानं न तु संसर्गाभाववेन। मथ संयोगादिरूपसम्बन्धावच्छिशनप्रतिथो गिताकाभावमेनाभावभानानुप- गमे wad भ॒ घट इत्यादिश्नन्दजन्यबोधस्य संयोगादिसम्बन्भेन शतलादौ घटादि विशिष्टबुद्धावविरो धिलापन्तिखत्घम्बन्पेन तदिभि- बुद्धौ तत्घम्बन्भावच्छिञप्रतियोगिकलवावगा हन्या एवाभाववु्धे प्रतिबन्धकत्वादिति वाच्यम्‌ । निर्क्रसंसगभिावत्वेन श्क्ावपि तादा- ब्धातिरिक्रशम्बन्धवेनानुगतरूपेशेव संसर्गाभावव्श्ररौरे संयोगादौर्नां निवेश्राश्नज्‌पद शक्या विशिष्टसंयो गादिसम्बन्धावच्छि्प्रतियोमिक- Tey तादृ शग्राब्दबोधस्योक्विशिष्टबुद्धिविरोधििलासुरोषेना- काञ्चगदिबलादेव तादृश्रप्रतियोशिताकलस्य^ विजिष्टप्रतिषषीम्य- (९) संयोगादिसम्बन्धावच्छिन्नप्रतिताकत्वस्येत्यथः | feared: | न च लाघवात्‌ सब्बे साधारणममावत्वमेव श्रक्धतावन्छेदकमस्तु तस्ततसमभिब्धाहारबलात्‌ समवामाद्यवश्छिप्रायासादाल्यावच्छिन्ना या प- तियोगितायाः संसगतया भानादेव बोधवेलच्तणमिति are । घटौनाश्तौ- तादो cantare घटो न इ खथ मेदत्वस्येब प्रकारतया खानुभविक- Lore प्ब्दाख्यतुलोयखन्धे भावयोः सम्बन्धविधया भानस्योपगन्तव्यत्वात्‌९), तले घट इत्धा- feared कदाचित्‌ संयोगादिसम्बन्धावच्डिलप्रतियोमि- aaa कावि खमवायाद्यवच्छिल्प्रतिथोगिताकल्नं भाखते इत्य तन्तत्‌सम्बन्धतात्पय्यैेव नियामकं, संयोगेन घटो arateret संयोगेनेत्यादिदढतोधान्ताथेः संयोगावच्छिन्नप्रतियो गिताकल्वं प्रकार- तथापि भाषते | अथ संथोगसम्बन्धावख्डिलघरत्वावख्छिशाभावस्य समवाबा- वद्डिश्घटसंयो गाभावसमनियततया तद मिनतवेन कपाले खम- वायेन wet नास्तोति प्रतोल्यापन्तिः९)। न च उतोयाथीऽवख्डिन- (९) aurea शक्तावपि अाकाङ्कादिबलात्‌ तादृश्यप्रतियोभिताक- त्वस्य सम्बन्धविधया माना्नन्मतेऽपि तादृश्बुद्ध विशिष्धनुडविणे- धिल्लोपपत्तिरिति ata: | (९) agurmefadamaf equa समवायावष्छिन्नप्रतिमो मिवाक- त्वस्य इतौयान्तार्थस्याबाधादिति Ata: | त्वेन वथाभिधानात्‌ | सं सर्गामावल्वश्च ध्वं स-प्राममावयोरप्यनुमवबलादनुमत- प्रतिबध्य-परतिबन्धकभावबलाश्च fas, भवत्धचन्तामावस्येव ध्वं स-प्ाममावबो- रपि qat नियमतः तत्कालावच्छेदेन att प्रतियोगिमन्ाधौप्रतिबन्धः, ज च समवायादिना तहुटवन्ताबुद्धि प्रति तह्कटत्वावच्छत्िप्रतियोगिताकात्न्ता- मावध्वंस-प्रागमावव्वादिबुडित्वादिना प्रतिबन्धकत्वकस्पने गौरवात्‌ arate समवायेम तहटत्वावच्छिन्रप्रतियो गिताकामावबुित्वमेव प्रतिबन्धकषताव- चटेदकमिति कथ्यते, तच्च ध्वंसप्रागभावयोः समवायाद्यवष्िन्िप्रतिमोनि- ताकलेनेव निव्वंहतोति arate: | ae संसर्गाभावत्वं ग संसर्मा रोष- पन्वेकप्रतोतिविबयतावक्वं संसर्गा वच्छिन्नप्रतियोगिताकामावल्वं वा Grete: शिसोमजिद्धतमथवादः | १०१ त्वमेव तस्य च घटल्वावख्डिश्ञप्रतियो गितायामन्वयाश्नायमतिप्रसङ्गः(") इति वाच्यम्‌ । घरलावख्डिन्नप्रतियोशगितायाः संसगंतया तज पदा- ख्य प्रकारतया अन्बयाखम्भवादिति चेत्‌, न, इतौ यायैसमवायाव- च्छिश्ञप्रतियोगिताकल-घटपदा्ेवटतलविशिष्टयोरेकबिशिष्टे श्रपर- वै िष्मिति न्यायेनाभावां गरे श्रन्वयबोधस्नौ कारे णानुपपन्तिविर- इात्‌(९) । अथाभावलस्वान्योन्याभावसाधारणच्छ ॒प्रन्तिनिमिन्तवेऽन्योन्या- भावे एक्‌ श क्रिकण्यममनथंकम्‌ । म चान्योन्याभावलप्रकारकबोधा- नुरोधेन तज WMATA अन्यया alae प्रतियोगिप्रकारके श्रयं घट दृत्यादिगोधे नायं चट दत्यादिवाक्य- जन्यबुद्धेर प्रतिबन्धकलापातात्‌ अन्योन्याभावलावगादबुद्धेरेव तथा- विधबोधविरोधिलात्‌ sau श्रयं घटाभाववागनित्धादिनुङ्केरपि (९) तथाच संयो गसम्बन्धाव च्छिन्न-घटत्वावच्छिन्न प्रतियो गिताकामाव-सम- वाबावच्छिव्र घटसंयो गत्वावच्छन्नमावयोरमेदेऽपि कपाले घटामावैय- घटत्वावच्छन्नप्रतियोशगितायाः समवायावच्छ्न्नित्वविरहाच्नातिप्रसङ्- दति ata: | ®) wafafae खअपरान्धयस्थजे उदेग्यतावनच्छेद क-विधेययोरवष््ेद्या- वष्छेदक्षभावो भासत इति भावः | | —_—, स्यामावप्र््ते हेतुत्वे मानामावात्‌ खतौश्व्रियामावाव्यापेख् सं सर्गा द्यवच्छिव्र- प्रतियोगित्वाद्यनिरक्तः संयोग्यन्योभावाद्यतिव्यापेख संयोगितादात्वस्य संयोगरूप्रतया तस्य फलतः संयो गावच्छिन्रप्रतियो गिताकतवात्‌ संयोगतया तादाद्गघतया चावच्छेदकताया Seu faa खवमन्योन्धा- भावत्वमपि नम तादाल्यावच्छित्रामावत्वं Salen सयोगेन संयोग्त्धन्ता- tors TTS LTTE तादूज््वोधविरोधिल्वापातादिति वाच्यम्‌ । श्रभावत्वस् मज्‌पद्‌- श्वातादाल्यसम्बन्धावद्डिन्नप्रतियोशिताकलस् समानविभशिका- नुथो गि-प्रतिषोगिवाचकपदसममिव्याहाररूपाकाङ्खगबसखेन भानात्‌ तादा्यसम्बन्धावच्छिकप्रतियो गिताकाभावत्वरूपान्योन्याभावत्वशाभेन तेन॒ रूपेण शक्रेरकिञचित्करत्वात्‌। न च नाद्छेवान्योऽन्या- भाषे एथक्शरक्तिः संसर्गाभावान्योन्याभावयोदेयो विशेषयोः एथम्‌- Wer WARTS WIE यथा यत्‌सं्य- व्यतिरे क निखया वित्य विग्रषदयोपादानं ग्यतिरेकश्चानसामान्व- परतिवन्धकताखाभायति वाच्यम्‌ । एचक्‌शक्रि विना मजर्थाः षट्‌ दत्छस्ता सङ्गतेदुर्ग्यारत्यादिति चत्‌, ered, यद्यन्योन्याभावलं ताराल्यशम्बन्धावद्डिश्लप्रतिथोरिताकाभावल्वशूप भवेत्‌, तदेव ज संयोग्यादितादाम्यस् सथोगादिरूपतया संथोगसम्बन्धावच्छिशि संयोग्यत्यम्ताभावस्यान्योन्याभावल्वापन्तेः, श्रपि लनुयोगिताविर्रेव- एव, एवश्च तादाश््वस्यान्योन्याभावप्रतियोमिलावच्डेदकसम्बन्धल- मथयप्रामाणिकं CE संयोगेन घरो मासतोत्यादिवत्‌ श्रयं arcana न घट TANGA, एवश्च तादूश्रानुयो गिता विगशेषप्रकारकत- मेवाभेदसम्बन्धेन प्रतियोगिप्रकारकधौ विरो धित्वे ae तथा तेन पेण पएरथक्शक्रिकर्पनं तत्मकारकबोधानुरोधेनावश्लकम्‌ । ब मावेऽतिष्ठातते, किन्तव्न्ताभावादौ संसर्गामाव दइत्राकारानुतश्रतौलि- साद्िकमसग्डो पाधि रूपमेव तत्‌, रण्वमन्योन्यामावत्वमपि तथा atta सिञ्गमखद्छो पाधिरूपमेवेति तदेव श्कातावच्छेदकं | यदि च घटोनाखौ- ्ादावनल्न्तामा वत्वप्रकारेदोव बोध खामुमविकः ब तु ध्वंसादिसाधारड- शिरोमजिद्धतमंभवादः | ६०९५. चाभावलावच्छिने प्रतियो गिसम्बन्धविधया श्रन्योन्याभावलरूपविश्- चशामुयोगिताया भानमेवाभेदसंसगेक-प्रतियोगिप्रकारकभौविरो- faa तन्तं रासतां तथाचाभावल विशिष्ट ्मेवोपपन्तौ किं भेदे शक्व- नारेशेति वाच्यम्‌ । यतो नायं घट caret azarafey- we चटत्वावच्छिन्ननिरूपिततल्सम्बन्धेनेवामुयो गिता विगरेषशपभेदला- धरे भानमावश्छकं श्रनुयो गिताया एव प्रतिथो गिरूपसम्बस्पिविनि- केश प्रत्यरेऽभानात्‌ अभावस्य चेदनवादिभापि भागात्‌ भतिथो- aaa भानमित्यनियमात्‌ एवश्चामामे घरिणि प्रतिधोगिनः प्रकारत्वं तजाप्रामाणिकमित्यलुयो गितांओे प्रतियोमिप्रकारकललेव प्रतिथोगिप्रकारकधौ विरोधित्वे at तथाच मेदलशूपामुयोगिता- विग्रेवविशििष्टे श्रश्मन्तरमावभ्यकं agate) श्नुयोगिता बिशेष तथा प्रतियोगिभोऽग्वथासम्भवादिद्याश्रयः(र | नवस्तु मजपदजन्यप्रातिपदिकाथं warty सप्तमौ षम- franc डेत्‌सष्लन्धान्योन्याभावबोधे समान विभक्रिकनाम- समभिव्याहार ज्ञानं तथेति युत्यज्तिभेदस्चनाथेव एयगभिदितं भ तु शक्रिभेद इत्था | (९) शखमुयोगिताविशेषविगिटे शक्ति विनेत्यर्थः | (र) श्पदार्ये पदाधस्य प्रकारतया अगण्विवत्वनियमादिति भावः | संसर्गा भावत्वेन, wenfewa sf अत्यन्ताभावमादायेव नाश्तौत्ादिधौर- बाधिता लदा खल्यन्तामावल्वं अन्धोन्धाभावत्वं इयमपि शक्छतावच्छेशकमिति प्राहः | १०१६ WRITS afry चटो न we घटो भ दत्यादौ घटादेरभावे प्रतियोगि- तयान्वयेऽपि घटत्वादेः प्रतियोगितावच्छेदकत्वभानं विना तादृश्र- वाक्यजबुङ्खोनां घटत्वादि विशिष्टवटादिविशिष्टधो विरो धितानुप- पन्तिः। इह चट-पटौ न स्तः नोलघटो नासि नायं नौखघटः tarfeqgiat घटलाद्यवच्छिशविशिष्टबद्यविरोधितया तदिग्रि्ट- बुद्धिविरोधितायां शड़बटलाच्चवच्छिनप्रतियो गिताकलावनाहि- तायाः प्रयोजकत्वात्‌ | न Mai waar earn वोपदश्रितबद्धिविरोधिताप्रयोजिका न qo argunfaetfre- aranfedtfa away) श्रभावस्य तदरूपावच्छिशिवन्ता विरोधिल- प्रयोजक यन््रूपावच्छिनप्रतियो गिताकलं तदवमाडिता AAT TG तद्रपावख्डिशप्रकारतामाचेणाभावबद्धः प्रतिधोगिमन्ताभौविरोषि- लासम्भवात्‌ घटो नास्तोति ज्ञाने एदङ्कणटरलावच्छिनप्रतियोगिता- नवगाइनेऽपि aa चटसामान्यवन्ताबुद्धिविरोधिते नौखधटला- वच्छिजवन्ताबुद्धेः इएद्धवटत्वावच्छि शाभा ववन्ताबद्भिविरोधितादत्‌ नोखोचटो नास्तोति ज्ञानस्यापि श्रधिकन्छित्यादिन्बायेन तदि रोधिलौ चित्येम(\ तख्यास्तजाविरोधितं भ तु घटो नास्तोत्थादि- बुद्धेरिति विगरेषातुपपन्तेः। एवशुक्षखले ware: प्रतियोमिता- (९) घटसामान्यवन्ताक्लामविसोधित्वौतवित्येनेतयर्थः | aq यत्‌किच्चहुटवति wetarenfa aqfafeqa2 वा चटोगेति धौः घटान्तरस्य संसर्गा भावं खन्योन्धाभावं वा अवलम्ब कुतो म स्यादिव्रत- ` ary, ‘aafa, ‘an संसर्गामावे खन्योन्धाभावे च नजरें, “श्वम्धसितेति प्रतिमोगितासम्बन्धेन गभयं योऽग्वयः तच्वावष्छेदकं घटोगारतौत्बादौ we- गिसोमणिद्णतनजवादः | २०६९ बरितावन्डेदकावश्छिन्प्रतियोगिताकत्व eater, वच्छेदकत्वाभावे वच्यमाणातिप्रसङ्गोऽपि दुर्ग्वारः। agg न पदाथेविधया उक्रवाक्ये तदुपशम्भक भावादिति कथं तदित्याका- बयां warren प्रतियोग्यभावयोः सम्बन्धचटकतथा agrafaere, ‘ay चेति, ‘aw नञर्थ संसर्गाभावे, भेदे च, “श्रन्वयितावच्छेदकावच्छिनलप्रतियोगिताकत्मिति येन eae प्रति- योगिनोऽभावां्रे विग्रेषणता तङ्धग्मेपर्व्यापतप्रतियोगितावच्छेटकता- कलमित्ययेः, ` भ्युत्पन्तिवखलन्वमिति श्रपदाचौऽपि तद्रूपावच्छि- श्ोपस्वापकं शर्ट विशेषरूपाकाङ्गाबशात्‌ प्रतियो गिसंसर्गेतया लभ्य Tee: । घटलाद्यवच्छिन्नप्रतियो गिताकल्श्च azarafeqnfa- थोगितानिङूपितल्रविश्रेषितानुयो गिता, सा च घटादिरूपविश्रेषण- परियो गिकेति तत्सम्बन्धतया भासते, श्रलुयोगिताया दर्चितविशरे- wee”) संसगेतावच्छेद कतया भासते, नज्‌पदाथतावच्छेदकासुयो- गितायां घटादेरन्वयोपगमे तु aa’) तादृश्रप्रतियो गितानिरूपिति- aaa सम्बन्धः चटादिजिष्टप्रतियोगिताप्रतियोगिक निरूपतं घटा- दिष्पप्रतियो गिप्रतियोगिकमपौति ae घटादिसम्बन्धता | (९) घटत्वावच्छि्रप्रनियो गिनिरूपितत्वश्चे्थेः | (र) नुयोगिता यामि्यथेः । लादिकं तदवच्िद्प्रतियोगिताकत्वमित्येः, यत्पत्तौति पदान्तरासम- भिद्याहतघटत्वपिधिषटघट त्तिमत्यदसमभिव्याहतनणनपद षन्यसं सर्गाभावोप- शितेघ॑टत्वावब्डिन्नप्रतियोगितासम्बन्धेनेव धटत्वविश्िषटप्रकारकान्वयनो ध- Tae बुत्पत्तिस्तद्बलात्‌ सिडं॑श्ाब्दबोधविषय द्धेः । तेग 128 १,०६.८ WRISTS afen ware घटादेः सखम्बन्धोऽलुयोगिता तन्घम्बन्धतया भाषते, घटादिपारतम्ब्येण च घटल्वादेरपि च्रभावविगश्रेषश्तथा तख सम्बन्धः खावच्छिन्नप्रतिणोशगिताकवं, अ्रनुथोगितार्यां चटाद्यन्वय- wasfa तस्यां घटादिपारतग्ब्येए चटल्वादेरणग्वयो बोध्यः, सर्मबडेव विशिष्टवेगिष्ववोधे tem रोतिरतुसरणौया । एवश्च ata दिमन्लादेगेशतथा अनवच्छेद कत्वपक्चे कम्बोवादिमन्तावच्छिक- प्रतियोगितया श्रप्रसिद्धावपि म चतिः। अ्वच्छिन्नप्रतियोगिता- कलस्य कम्बभोवादिमच्स्य च॒ wen: प्रसिद्योव ताद्‌ सम्बन्धे we ॒विगरेषतासम्भवात्‌ । म चान्वयितावच्छदकावच्छिललविशे- वितप्रतियोगिताथाः सम्बन्ध प्रवेश्रपरेऽपि विगेव्य-विशेषणयोः qe: प्रसिद्धा विशरेव्-विग्रेषणभावेन सम्बन्धता निव्वैशत्टेवेति are एवं सति तादृग्रबदधेभवमलासम्भवात्‌, तथाहि तादृग्रञ्चामं ब विशिष्टसम्बन्धेनाभावांओे प्रतियोगिनो aa: विग्िष्टसम्बन्धाप्रसिद्या तत्‌खम्बन्धावच्छिन्ञाभावस्याप्रसिद्धः तत्‌ सम्बन्धा वच्छिखत दभाववतौ- त्यादेस्तत्‌ सम्बन्धघटितभ्रमलस्य दुर्निरूप्यलात्‌, तज्ज्ञानं प्रतियो- faata कम्बयोवा दि मत्वा ्वच्छिन्नलस्छ भमः तदवच्छिश्नलप्रसिद्धिख विषयिताषम्बन्धावख्छिन्नतदिश्िष्टाभावश्य चटलादि विशिष्टाभावा- नोलोघटो aretenet म घटलत्वावच्छिन्नामावधोः त्र घटपदस्य नौोखपद्‌- समभिव्याहारात्‌ तदसमभिव्या्तव्वश्च तव्‌समभिच्याङ्तत्वेनाच्चातत्वं तेव गौलोचटो माक्होति cag मौलं इत्यश्चत्वा घटो नास्तोति यच श्राब्दबोधः तथापि नाजुपपत्तिः, अन्वयितावश्छेदकष्च वैन्नानिकं तेन atfeat afx- atetenat लोहित वद्ित्वस्याप्रसिद्धावपि न च्चति ax लोहितस्यानु- factafanarerate: | Vore खमनिथतस्य प्रतियोगितायां टृल्यनियामकतया विषयिताया- अभावप्रतियो गितावच्छेद कखम्बन्धता विरडेऽपि तेम सम्बन्धेन तदि- गिष्टवद्भदप्रतियो गितावच्छेदकताथामित्यपि 4, भमलद्य प्रकारता- afeqaa संसगतावच्छेदकौयविषयतायां विग्रेषशश्चानानपेषा्थां प्रकारल्वाषम्भवेन ATH अमल्वाखम्भवात्‌ | यन्त तदरुपावच्छिशनप्रतियो गितावच्छंदकसम्बन्धताक-तदभाववति तद्रूपेण तल्घंसगंक-तत्‌प्रकारकञ्चानं ALATA FMT सम्बन्धेन aga: विशिष्टसम्बन्धाप्रसिद्धिख्वसखेऽपि व्यधिकरणतद्रुपावच्छिशप्रतियोगि- तावश्छेद कसम्बन्धताकाभावप्रसिद्या ताद्श्ाभावमादाय तद्रूपा- वच्छिन्नतत्सम्न्धेन भमव निव्याहात्‌ कम्बयोवादिमानाखौल्थादि- MT कम्बृमोवादिमन्ता्यवच्छिननप्रतियो गितानिरूपितवादिविग्रेषि- तालुयो गितासम्बन्धेन प्रतियोगिन एव भमः, वयधिकरणधर््मा- afar: प्रतियोगितावच्छेदकविश्िष्टप्रतिथोगिश्ानस्याभाव- Wear तादृश्रकारणवाधेन तादृश्ाभावप्रतोत्यसम्भव इति मण्िकारेण शण्डितः । व्यधिकरण्धग्मावच्छिन्नप्रतियोगितावच्डेद- करम्बन्धताकाभावखणष्डनन्तु aia; न सम्भवति fafagen- न्धावच्छिन्नाभावनुद्धौ विशिष्टसम्नन्धश्चानस्याडेतुलादिति तदपि ग॒ सत्‌, तादूश्रभावस्याननुभवात्‌ | मोभितावश्छेटकलया भातवश्ितवस्येवा वच्छिन्नते तादृष्रावच्छिब्नत्वस्य ufa- मो गिताकत्वे तस्य चामावे सम्बन्धः संसमेविधया भनेऽप्येवादृष्यः परस्परोप- Seat अनुमवबलात्‌ सम्बन्धविधयेव विषयः । इयांस्तु faite यत तादृ्र- परस्परोपसलेष रव सम्बन्धतास्यविषयता पर्याप्ता तच तादृश्रावच्छत्रता- १०९० भब्दास्धतु रवसे we ावच्छिखप्रतियोगिता कत्वसम्बन्धेम प्रतियो जिविभेवश्् प्रतिथी गिविशैाभारवांशै प्रकारतोषगमे पोतवघटवति गौखघैरो- गौन्तौति बद्धेररुषपन्तिः खावच्छिन्ञप्रतियो गिताकलस्य erat प्रतिययौ गितावश्छदकता कलदश्पतया नोखचरतावच्छिश्नाभावे घट- तवादे विशेषएष्य ताङ्‌ शसम्बम्धविरष्ात्‌ | न fe तादृजामार्व्रति- थो गितावच्छेदकता wart wate, मौखत्वादेरपि तदवच्छद- वत्वात्‌ घटादिसामान्याभावस्य च तादुन्नसम्बन्धेन जलटलादिमम्ब- far: पोतघटादिमत्यसम्भवात्‌ । चरतो नौखसहितधटलादिरूप- प्रतियोगि विशेषणधीपय्थाप्तप्रतियो गितावच्छेद कलताकले प्रतियोभि- way va rate इति चेत्‌, न, नोखघटो नास्तौग्थादौ नौला दिसदितखपर्य्याप्तप्रतियो गितावच्छेदकताकलसख्य जटलारि- सम्बन्ध॑तो पगमेम सामश्चस्यात्‌ । न च Grease सम्बन्धिनो चट- ae: सम्बन्धाघटकलेन नोशलादिषहितत्ेम चटत्ादेषैटलादि- म्बन्धघटकलासम्भवात्‌ नो लारिसहितख्छपरय्यापतप्रतियोगितावच्छेद्‌ - ara धटला दिसम्बन्धतेति वाच्यम्‌ | WaT we सम्बस्विगो- ऽपि शम्बन्धघटकत्वो पगमादिति वदन्ति । तदसत्‌, कम्बयोवारि- माजाखौव्यादौ कम्बयौवादिमस्वादौ प्रतिथोगितावष्छेदकलप- ्यातिभानव्यावश्यकतया खपर््बाप्तप्रतियो गितावश्डैटकताकलमेषा- दौनां प्रकारता | यज च तादृक्रैविशिट ख वैश्लानिके reals a ar wate तच न तादृशसम्बन्धघटकस्य सा किन्तु सम्बन्धोगवतादृद्नविजिर- प्रसियोगिभ wife | waza लोहितः टिक दइ थादो लौहित्थसमवानि- प्रतिंयोगिकसंयोगस्य was संसग गरे लौडिशमवाविनोऽपि प्रति- farctaferencrerate: | १०४१ भावे mean’) इल्युपेयम्‌ । तदयं खमिनधर्लानगर्वच्छिकपरति- चौगिताकलं, तंज च खपदा्ेस्य कम्बु योवा दिमत्वादेरनिवेशो 4 सश्भवति भिन्ललस्व केवलाग्वयिलात्‌ भिनधर््मागवख्डिलल्वशा- प्रशिङ्धः। तज्िवेे a? सम्बन्धाप्रसिद्धिदुंवरेवेति । aga: कम्बसौवा दि मामार्तौत्थादिवुद्धौ कम्बयौवा दिमत्वाश्च- वच्छिश्चप्रतियोगितानिरूपितलविभेषिताशुयो गिताचाः प्रति्थोनि- सम्बन्धतथा भागमतेऽपि गामुपपत्तिः, aera axqaw- यत्मतियो गिकल-यड्ू््मावख्छिलानुयोगिकलानां बयाणमभावंस- दूपविशरषिततस्सम्बन्धेन तत्कारकं agfefarea जानं तदरूषा- वच्छिशतत्सम्बन्धेम तस्य agfefe aa इति aaah ag JE कंबुगोवादिमल्वाधवच्छिश्ञनिरूपितलविगरेषितानुथो गिता- सम्बन्धेन प्रतियोगिभ्रमलयोपपादमसम्भवात्‌ । aguiafwafaste- aay विषयलादौ प्रसिद्धं, सम्बन्धधभ्भिकोभयाभावचरितश्च sae TMs, अन्यथा इत्यनियामकसम्बन्धस्याभावप्रतियोगितानवच्छे- दकलमते aaa तस्याभाववति तेन सम्बन्धेन तत्रकारकलं waafafa निव्वेलनासम्भवात्‌, तथा fret ठश्थनियामकसंम्ब- _ (९) कम्बग्रौवादिमश्वादेः सम्बन्ध EMT | (२) कंम्बरो वादि मत्वादिनिवेगरे are । Threw संसगवया मानेऽपि न लौङित्समवायिनः प्रकारतेति ध्येयं | घटलत्वमवच्छब्रत्वं प्रतिमोगित्वश्चेति विसकलितमेव सम्बन्धः ग तु तेषां षर- स्परोपरेषोऽपोति केचित्‌ । awe, तव्‌ frat अदि घटत्वस्य संसमे- सदा प्रतियो गितायामपि qemu सम्बन्धभाने अनुमवविसोधः | १०२२ WRC Twas न्धावख्डिलाभावाप्रसिद्या तस्सम्बन्धावगाडिथमास्प्डात्‌, तेन सम्ब्‌- am तदद्धेदनिवेश्रे च॒ व्यथिकरणसम्बन्धेम wasn । एवश्च सखमवाचिसंधो गसम्बन्धेन स्फ टिक विगेव्यक-लौ हित्यप्रकारकप्रमाचा- मतिव्याश्षिवारणप्रकारोऽसम्लतनुत्प्तिविचारे श्रतुषन्धेयः । कन्व गौवादिमानास्तोद्यादिवाक्धस्य Was च तदन्यथामुपपत्ा Fe uae प्रतियो गितावश्छेटकलमावश्चकं, अन्यया नोखोचटो नासौ- व्यादिवाक्धस्याप्रमाख्छं सात्‌ । तजामेदसम्नन्धेन नोखङूपाटिमतो- अन्वयितावच्छटकत्वात्‌ तेन सम्बन्धेन ae प्रतिथोगितावच्छट्‌कलख्व गौ रवेशासम्भवात्‌ समवायादिना तज नोखङूपादेरवच्छेदकतवे खाच- वात्‌ । a चान्वयितावच्छेदक विशिष्टव्यापकतावच्छेटकावच्छिखलप्रति- योतियोगिताकलमेव सम्बन्धो ary: कम्बुगोवादिमत्वादेरभाक प्रतिथोगितानवण्छेदकत्वेऽपि तदि्िष्टव्यापकतावच्छेदकचटल्वाव- ख्डिन्प्रतियोगिताकल्वप्रसिद्या मोक्रवाक्धप्रामाश्यालुपपन्तिरिति वा- च्यम्‌ । Tew प्रतियोगितागवच्छेदकले कम्बयोवादिमच्लादिष- रितत्तदिशिष्टवजिष्टाभावप्रतियो गितावच्छेदकलत्वलस्य yeaa तदव- च्छिजाभावद्ूपव्धापकतावच्छेदकलाप्रसिद्या वयापकतावष्छेद कथ्ररोरे प्रतिथोगितानां विशिष्योपादेयतया तन्तत्मतियोगितावच्छेटक्व- त्वावच्छिन्नाभावङ्कटस्य च Bara aw श्राब्टबोधविषवलासम्- अथ ww सम्बन्धस्तद वच्छिमरतवेऽपि धटस्य संसगंमने ख खव विरोधः, चटत्व।वच्छिननप्रतियोगिता awaits कथित्‌ । वदपि ब, लोदितवद्धिर्गास्तौ यादौ तदसम्भवात्‌ wet नास्तौत्वादावपि घटत्वादेर- वच्छेदकत्वमागस्यापि श्याजुभविकत्वेन तदभ्युपगमे अनुमवविरोधाव्‌ | शिरोम ि्तमणवादः | १०२ वात्‌ | प्रत्यलात्मकविशिष्टबद्धौ संसगौ पसितेरनपेकिततऽपि भाष्द- agi संसगतात्पथ्यश्चागस्य हेतुतया रुंसगेपसिल्धपेचणात्‌। तथाहि चटमानयेत्यादौ इदं ae कमेत विशेव्यकाधेयत्वसंघगेक-चट- प्रकारकबोधपर इत्याकारकस्येव संसगेतात्पय्ये्नानस्छ हेतुता वाच्या, तज चाघेयत्वं प्रकार एव न तु संसर्गः । ग च तजचाप्यासेयत्वं संखग- तयैव विषयः तथाचेतदाक्थं धटवत्कश्मलप्रतोतिपरमित्याकारक- च्ानमेव हेतुरिति वाच्यम्‌ । तादृश्वाक्धायेश्याप्व्येतया शाब्द बोधात्‌ ya तज्त्ानस्याप्यसम्भवात्‌ कथस्धित्‌ सम्भवे शब्दश्वानु- वादकतापन्तः | यदि चेदं वाक्धं घटवतुप्रतौतिपरमित्याकारकमेव संसगे- तात्पर्यज्ञानं हेतुः प्रतौत्यंशरे संसगेविधया भाषमानचटसम्बन्धख सख -निष्टाधेयत्वसम्बन्धावच्छिन्लप्रकारतानिरूपितकम्मेलनिष्ठविशेव्यता- HARA श्राधेयतस्याप्रकारतया न तज॒ज्नानापेा न वा शब्द स्यालुवाद्कतेति मन्यते तथापि तद्धर्मावच्छिननप्रकारक्वुद्धौ ag MIT खरूपसम्बन्धरूपप्रतियोगितावच्छेदकलवृद्धेरेव लाघवेनानुभवे- म च विरोधित्वात्‌ कब्बुयोवादिमान्नास्तौतिवाक्यजवुद्धेः कम्बसौ- वादिम्नाद्यंशरे तादृश्रप्रतियो गितावच्छेदकल्वामवगाहिते तस्याः कम्बुयो वादिमक्नाचवच्छिश्नविगिष्टधौ विरोधित्ातुपपन्तेः | च्च च घटो नास्ततल्यादौ घटः प्रतियोगितया weary खावच्छिन्न- प्रतियोगि ताकत्वेन सम्बन्धेनामावे प्रकासौभूय मासते, घटत्वश्च प्रतियोगि- वि्ेष्तापन्नमेवाभावे प्रकारः न तु खातन्त्रेण, धूमवान्‌ पर्व॑तो वद्दिमान्‌ इन्दे पव्व॑तविगेषणतापत्र धूम दरव axl तेगामावो धटौयः घट द त्ा- कारोनेति व्याः | १०२१ Pr ESET aL ऋन्वचितावच्छेटकता यज ङ्ूपानरावच्छिला तजर वदरूपविजजि- व च्छिकप्रतियो सिताकल्वमेब wea wit जटा दिक्पेकजात्यव- सख्िलान्चाववति पटल्ाडिरूपाप्ररजात्यादि विशिष्टवति जाक्मिाना- WA वाक्धसप्रमाणं तदे ये जातिलवादयुपलक्धिताभावा सत्नेपि तदि- जि्टाबच्छिन्ाभावसत्वात्‌ तदिशिष्टावष्डिलाभावश्च अ्रवच्छटकवि- गेकटकत इर्याम्तभविन प्जाप्तप्रतियो गितावच्छेटकताकः तदिगरेवषशा- वज्छिप्रतियो गिवावच्डेद कताको वाऽभावः येम सम्बन्धेन qeare- सिताबच्छदकता अज खले तज तत्‌ सम्नन्धावश्िनल्मेव प्रतिखो- गितावच्छेदकल्वं तज भासते तेन विषयितासम्बन्धेन अकलादव- च्छिच्मरतिथे गिताव्छेदकता काभावकव्ति घटादौ get गाख्छोति वाद्यच्ाप्रामाश्लोपपत्तिः | ward गुल दि विभिष्टवात्वकडुष्ण- दिपदान्तेनेवसन्नन्धेन तदवन्िलस्यान्भयबोधादिषविवारेष्डणाग्वचि- ` तावच्छेद्कतकनवच्छेदकल्वात्‌ । श्रय aan पटो नासौव्यारौ व्यधिकरणधमोावच्छिखप्रतियोगिताकोऽभावः sara इति शोन्द- उमतेऽन्वयितावच्छद कस्य प्रतियोगितावच्छदकतथा भागक्धिकमनो 4 न्ये तु घटत्वावच्छि्नपरति थोगिताकत्वं घटस्येव सम्बन्धः न तु घटत्वस्य इति atanfarag cers: | ae अन्वय.-व्यतिरेको प्रमाणयति, "नौलघटवतौखादिगा, यद्क्त्ुतप ्तिरगाभयुपेयते तदा नौलघटवत्यपि पौतचघटसंसर्गां भावस्य नधैखघटे पौतधटयस्यान्धोन्ामावस्य सत्वात्‌ घटप्रतियोगिकल्वेग तद्धानमपि बथा क्रियत इत्यथः, सं सर्गा च्योन्धामावमेदेनो दाह रयप्रदणंनं, यविरेकसुक्काग्बह्व- भिसोमण्णिज्ितबथूवादः | १०२५५ खम्भवति तच प्रतियोगितावच्छेदकतया भाषमानख् wae चितानवच्छेदकलात्‌ । ग च उतोयार्यो वेशश्च नच्च च प्रतियो- गिन्यन्वयोपगमात्‌ घटलारेरग्वयिता वच्छदकत्वं निराबाधमेव तस्व अतियो भि विगरेषणवेशिष्चपारतग्ब्येण प्रतियो गिन्यपि faiqeate- गमादिति वाश्थं। तथा सति प्रतियोगिनि बाधितध््मस्य तद्र प्रकारतया बोधनेन तदाक्धस्याप्रामाश्धापन्तः | एवं व्यधिकरणध- wa प्रतियोगिनि प्रकारतोपममेऽपि श्रन्वयितावच्छेदकता न व्यधिकरणशधकोमापर्याप्ता रपि तु समानाभिकरणधन्धेमन्तभाव्येव तथा च समानाधिकरणधगमेसख तज प्रतियोगितावच्छेदकानम्त्भा- वात्‌ । अ्रन्बयितावच्छेदकतापर्य्जाघ्यधिकरणपर््याश् प्रतियोगितावच्छे - दकताकल्वभानासम्भवः । म ॒चान्वयितावच्छेद केकदे शपर््यापतप्रतियो- गितावच्छेदकताकल्रमपि भासत इत्यपगमसम्भवः । तथा सति जटसामान्याभावतात्‌पर््णापि नौलघटो नास्तोति प्रयोगापन्तः again प्रतियोगितावच्छेदकत्वपर्य्यािभाने तद्ध श्पपर्य्याप्तान्वथिताव- च्छेद कताकबोधसामय्यपेाया अवश्ोपेयलात्‌। न च तावतेव कथं अरसामान्यामावतात्पर्खंण तथा प्रयोगापन्तिवारणं weezar- दिपर्य्याप्तप्रकारतावष्ेदकताकबोधोत्पादकसामग्या घटोनास्तौति वाक्यघरिताया श्रधिकन्तित्यादिन्यायेम नोखोचटो नास्तोति प्रयो- weasfa सत्वादिति are । श्रगत्या पदार्थान्तरविग्रेषितखार्था- ग्वयपरलेनाररद्यमाण्पदणनन्यघरलावद्छिनोपस्धितेः . शद घटत्ाव- च्छिप्रकार कबोधदेतुलसु पगम्ध द शिंतथ्यलखे तादुग्रगोधसामग्च- भावश्योपपादनौयलात्‌ । म च यर दतोयान्तेन चरलावच्छिनन- 129 १०२ WRU Te प्रतियोगिताकलं प्रकारतया भ॒प्रत्याग्यते तजचेवाग्वचितावच्छेदओे प्रतियो गितावच्छेदकलस्य saan भाननियमः चटलेन पटो गास्तोत्याटौ चटलाद्चन्वितमवच््छिशप्रतियोगिताकलं ढतौयया अभावप्रकारतथा प्रत्याय्यत शइृत्यन्वयितावच्छेदकं घटलादिकं उपलजक्णतयेव wel wa: समानाधिकरणध्स्य व्यधिकरण- धर््ावच्छिश्नाभावप्रतियो गितानवच्छेद कत्वेऽपि a खतिरिति are । भ्रतियो गिन्य॒पलचणतया उक्रस्यलेऽन्वयितावच्छेदकभानोपममे चट- वति नौखघटल्वादिना पौोतचटाद्यभावमादाय aay चटो नास्तो तिव्यवहहारस्य खम्रहृत्ययेप्याक्षमतियो गितावच्छेदकतायार्‌- तौवायेत्सुपगम्य Aaya घटलपरव्यापतप्रतियो गितावच्छेदक- aaa नौशघटलावच्छिश्नाभावे तद्बाधेग॒वारण्डखम्भवेऽपि चटलावच्छिलद्रव्यलाद्युपलदितपटाभावमादाय घटवति घटने xa नास्तीति व्यवहारस्य दुर्व्बारल्ात्‌। म च ठतौथया खममिथा- इताभावान्वयितावच्छेद कव्यधिकरणएधर्ग्रावच्छिन्नप्रतियो गिताकलत्वमेव बोध्यत इति घटलस्य इग्यत्वाव्यधिकरणतया ग तथा प्रयोग टति वाच्यं! अवच्छद कस्य वास्तववेयधिकरश्छविवश्षफ चटलत्व-दग्वत्रयो्य यधिकरश्भ्रमद त्रयां waa xa नास्तोति वाक्याभौमगबोधारु- पपत्तेः । व्यधिकरण्ल्न ्ायमागल विवे तजश्चानद श्रायां घरटत्वावख्िन्ञप्रतियोशगिताकलेन पटाभावबोधकतया acer WAST: | म च aN घटत्वे द्ब्यतब्यधिकरणल्बोधक- (१) घटवति घटत्वेन व्यं नास्तोति वाक्यसये््थः | शिसेमिद्लतनमवादः | १०२७ तया म प्रामाश्धपरसङ्गं इति वाच्यं । तदुभयवेधधिकरण्पे wriae धाक्यायंवस्य चाभावेन तदाक्यतो बोधासम्भवात्‌ | व्ठतोन्यनटत्तिघटलाद्यवच्छिननदरव्यादिसामान्याभाववति घटा- दिश्ल्यदेओे तथा ष्यवहारात्‌ वैयधिकरष्यमयक्रतरं । न च aaa य घटलाद्यवच्छिज्ञप्रतिथोगिताकनमभावे बोध्यते लचाग्वयितावच्छेदकव्यापकप्रतियो गिताकत्वं सम्बन्धतथा भासत- wend तथाच घटवति चटल्वावच्छिन्नपटाभावमादाय न तया प्रयोगप्रसङ्गः ताद्शाभावप्रतियो गिताथा इवयलाग्यापकल्वादिति वाच्यं । एवमपि चटवति जटलावच्छिन्प्रतियोगिताक-चटाचरो- भयाभावमादाय घटलेन घटाघरौ aw इतिवत्‌ een प्रमेयं mR बयवहारापनत्तदरगवारलात्‌ । तादृश्ाभावप्रतियो गितायाः खकखप्रमेयटन्तितलात्‌ । अरज वदन्ति व्यभिकरेएधर्मावच्छिसलाभावस् ग्यधिकरणध्मवत्‌ प्रतियोगि विग्रेषणतथा भासमानः समानाधिक- रणशधद्याऽपि प्रतिथोगितावच्छेदकः, श्रत एव घटलेन चट-पटोभयं मास्तौत्यादिप्रतोतिविषयाभावस्य प्रतियोगिताया श्रव्यासश्यटृत्ति- त्वेऽपि व्यधिकरणएधर््मावच्छिन्नप्रतिथोगिताकलनिष्वी इः चटलत्वादे- स्लत्प्रतियोगिताखमानाधिकरणत्वेऽपि प्रतियो गितावच्छेटकतापर््या- gfuacwa घटलादिसदडितघट-पटोभयत्वारेः प्रतियो गिलाधिक- रणघट-परयोरपरस्याप्तिरिति। यद्यपि पटादि जिष्ठप्रतियोगिताया- व्यलिकरणएघटलत्वावच्छिश्नलनेव व्यधिकरणध्मावच्छिशप्रतियोगिता- कलमिग्वाइस्तथापि तदभावस्य केवलाग्वयिलानुपपन्तिः प्रतियो- मितावच्छेद कतापर्य्या्यधिकररधण्मेविशरिष्टप्रतियो गिजिरूपिताधि- २,०२८ WRI करणतया सममभावच्य विरोधात्‌ चटवति श्तलादौ ताद्श्ाभा- वासच्वप्रसक्तात्‌ | NAMA च व्धाखच्यटृन्तितदभावप्रतिबोनिताव- च्छेदकतापय्धां्यधिकरणघटत-पटलयोरधिकरण्टाप्रसिद्या area भावविरोध्यधिकरणताया sanfeen ae केवखान्वयित्वनिग्वाहः | न चेतदसुरोधेन afgafafreifuacenafa wet महाग- सौोयवद्धिलावच्छिन्लाभावसत्वानुरोधेन च प्रतियोगितावच्छेटक- तापय्या्यधिकरणधग्ये विशिष्टनिरू पिताधिकरतयेव wesw विरोधः तदा चट-पटौ नस्त दतिप्रतौ तिविषयषट-पटोभवता- वच्डिल्ाभावस्यापि केवखान्वयिलप्रसक्गः, तथाहि ताद्ग्ाभावस प्रतियो गितावच्छेदकत्वपण् भिन्नौ भयलमाजे केवखघटलादौौ वा चत्‌- किञ्चिद्भयवति केवशघटादिमति च ताङ्श्राभावासत्वप्रशक्भत्‌ | मापि. चट-पटद्न्िल विशिष्टडिले, तादृश्विशिष्टानुपख्ितौ तषा प्रतौत्यनुदथप्रसङ्गात्‌, श्रपि तु छभयले तद्धम्वितावच्छेदकतापने चरत्वे पटले चेति ae) सखप्रतियोगितावच्छेदकताप्यात्ि्वा- EN ताङ्‌ शपय्या प्तमिशूपकतावच्छदटकताकाधिकवणतया TTS विरोधात्‌ घरट-पटावभेतिप्रतो तिसाखिकदित्-तङ्धभ्ितावच्छदटकता- पन्नघरलवादिसमुदायपय्याप्तनिरूपकतावष्छेदकता काभिकरण्ठतावति अच चट-पटौ नस्त इतिप्रतौतिसिद्धतादुश्रससुदाषपय्यापषप्रतिथो- गितावच्छेद कताकाभावास््वात्‌ वादृश्राभावस्य केवखान्वयिलप्रशङ्ग- विरात्‌ | ‘ केचित्त तदभावप्रतियो गिलमगत्था व्यासण्यटन्ति खौ क्रिवते | ! तथा च यद्ूर्ावच्छिने प्रतियोगिताथाः पर््यात्निः प्रतिोनिताक श्रिसोमणि्टिवनभ्‌वादः | Lore च्डेदक विशिष्टस्य azafenea चाभावविरोधितया न शमाना- धिकरणधश्मेस्य प्रतियो गितावच्छेदकत्वं विना तादुश्ाभावस्य केव- arafaarqqafaftars: | qzaq पटो ater यद्धम्भावच्छिन्ञप्रतियोगिताकलं ठतोयाग्तेनाभावां शे प्र्याग्यते ay धष्ीऽभावनिरूपितप्रतियोगि- निषटप्रकारतावच्छेदकतया भाषते तदुभयपय्यापषप्रतिथो गितावच्छद- कताकल्वमभावे प्रतियो गिनः सम्नन्धतया भासत दल्युपेयते, श्रभारवांग् धर्मान्तरावच्छिल्प्रतियोगिताकलबोधकटतोयान्ताघममिग्याहार- ` श्वे च यादुशध्मीऽन्वयितावच्छेदकस्तत्‌ पर््याप्तप्रतियो गितावच्छेद- कताकलमेव सम्बन्धे दति न का्यलुपपन्तिः। Gear Fay भासतौ- त्या दिमुद्धौ दग्यतलादावपि प्रतियोगितावच्छेदकलभानात्‌ aaa परो गास्तोत्यादिभौ विषवाभावस्य च प्रतियोगितया दव्यलाद्यनव- ख्डिनत्मात्‌ । श्रत एव घरटलविशिष्टपटवानिति sass aaa पटो भासति चटलत्ववान्पटो मासि इति वाक्यजनुद्धावेकमेव प्रति- बन्धकत्वं उभय घटलत्-पटलयोः प्रतियो गिता वच्छेदकलत्वपय्यीतनः खख्गंतया भानगानदुभयावच्छिनप्रकारताचरितस्य तदुभयपय्यान्नप्र- तियोगितावच्छेदकलताकलदखगेावगाडिबुद्धिलरूपप्रतिबन्धकतावच्छे- दकस्योभयसाधारणएलादिति VF । श्रय घटो नासौल्यादिवाक्याद्‌- चटलादिरूपसामान्यधग्मावख्छिन्नप्रतियो गिताकत्शुन्ययोध्वैष-प्राग- , भावथोरन्वयितावच्छेदकावच्छिश्लप्रतियो गिताकत्वरिरदशाप्रत्ययात्‌ ध्वख-प्रागभावसाधार एनज्‌पद A SATA चेत्‌, म, ष्वंष-प्राग- भावयोरव्यन्ताभावविरोधितामते श्रनरा We TH रूपं नासौति Loko WTA as नौलघरवति न घटः ATI! A घटः इत्धाद्यव्यव- व्यवहारातुरोधेन ध्वंस-प्रागभावयोरपि समयविशेषावच्छदेन सामा- न्यावख्छिश्प्रतियोगिताकलोपगमस्वावश्यकतया तयोरपि नना प्रतिपादनात्‌ । त्पत्ति विरोधेन तयोस्तेनाप्रतिपादनेऽपि षदात- मतल घरिताल्यन्ताभावलापच्या ष्वषादिसाघारण्णभावत्स्व शाघ- वेनाषदातमभावरूपाभावाभावसाधारश्चातुरोधेन च प्रठत्तिनिमिन्न- तया नजञूपदवाच्यलागपायात्‌ | न चात्यन्ताभावलमखष्डधर््याग्तर अरतुयोगिताविशेषषूपं वा न सदातनल्घटितभिति न गौरवमिति वाच्यं | तादुग्रधर्मान्तरे मामाभावात्‌। तद्यक्रिनास्तौ तिवाक्छात्‌ ag ङ्गिलावच्छिन्लप्रतियो गिता कयोष्वेस-प्रागभावयोबौ धनात्‌ we प्रागभावसाधारणश्क्ररावश्यकलवाश्च) म च ष्वंष-प्रागभावयोरत्यन्ता- भावविरोधष्याप्रामाणिकतया तद्यश्िवावच्छिन्लध्यंसाधिकरण्छ ताद्‌- श्रात्यन्ताभावसखत्वात्‌ स एवोक्रवाक्यात्‌ प्रतौ यतद्ति वाच्यं । ष्ंसा- द्यधिकरणे तादुशात्यन्ताभावस्याप्रामाणिकलात्‌ श्रन्वयितावच्छेद- कावच्छिन्लला विग्रेषितायाः प्रतिथोगितायाः नजूपदा्ंसंसर्गाभावे प्रतियो गिसन्नन्धतोपगमे बाधकं दग्रंयति, नोखघटवतौति, न घट इत्याच्यव्यवहारादित्यनेन aqua । तादृश्याः प्रतियोगितायाः aad भेदे प्रतियो गिसम्बन्धलरे बाधकमाह, नोखघट इति, “श्र्यवहारादिति व्यवदारख्य प्रमाणत्ाभावादित्यथेः । wenfa- are, द॒ गोते्यादिना, गोलघटवत्धपि कंचित्‌ पौवघट सत्वात्‌ खव- च्छेद कावच्छदेगाग्धथनोध दति तदारणाय दहेति । ददमथावधघेवं a पोतो we caret पौवदुखवतो खअमेदसम्बन्धेगानुबो गिवावश्डेदकं uw शिशोमणिक्लतनभवादः | १०९२९. गयो गितायाः सम्बन्धतवेऽवाधितविश्ेषान्तराभावबोधकतया तद्वा- क्यानां प्रामा्ठस्य दुर्व्वारतया व्यत्यन्नेरपि तथा प्रयच्यत इति भावः | agafafrenfaetinfanted धिष शतद्रु पविगिष्ट- परतिोगिविेषितसुंखगांमावस्छ तद्रूपविथिष्टे प्रतियोगिनि we तद्रूपावच्छिन्नप्रतियो गि विगरेषितभेदस् च बोधने नजोऽसामध्यीपग- aa दभितप्रयोगवारणसम्भवेऽपि वस्ठगत्या नौखघटादिमति नौ- खधघटादौ च श्र म घटः Wa ग घट शृव्यादिप्रयोगख् प्रामा- ष्पप्रसङ्गो दुर्वार इति are म च वस्तुगत्या ्रन्यितावच्छेदका- वच्छिश्ञा या प्रतियोगिता wer खम्बन्धतानियमेक्तातिप्रसङ्गः श्क्यवारण इति किमन्बयितावच्छेदकावदख्छिनल्ललभानगोपगमेनेति area । शोडितवड्किरनास्तोत्थादौ शलोहितवङ्करभसिद्या wefear- वच्छेदटकावच्छिन्नतेन वास्तवेन प्रतिय गिता्यावन्तेनाघम्भवात्‌ अन्वयितावच्छेदका वच््छिन्नवाभाने विपरोतश्चागमिवन्तैकल्वायोगस् दरभभितलाश्च । सामान्यतो -षटमनुपादाय गौणेन तदुपादानश्च ` तदधिकरणे ay स विगशेषान्तरात्यन्ताभावान्योन्याभावयोर्बाधितत्- प्रकाशनाय | केचित्त श्रभावाधिकरणतायामग्यितावच्छेदकावच्छिन्नतवभान- सुपगम्यापि घटवति ग we: घटो a चट इति प्रयोगः शक्धवा- रणः पौोतचटादिरूपविग्रेषात्यन्तान्योन्याभावाधिकरणतायाः xfa- च्छन्धयितावच्डेदकं नामार्थयोरमेदस्येव संसगेत्वात्‌, तच समवायेन पौत- ग्ुणानुयोगितावष्डेदकं घटत्वमपेच्य शख्तरमवो areca, पौतगणानु- योगितावच्छेदकश्च घटत्वे मान्वयितावच्छेदकं तथाच तत्पदेनाबोधनाव्‌ १०३२ WTA TSS यो गिसम्बन्धतादाम्यवत्‌ साधार णशघट वत्व-घटलत्वाभ्वामनमवच्छेदात्‌ Wt. नोखपदटोपादागमित्याङ्कः । | तज साधु, घटप्रतियोगिकस घटाकाशोभयतवावच्डिन्नात्वना- भावस्य चट-पटोभयतावच्छिनल्नमेदस्य चाधिकरणतायाममतिप्रसक्ष- चटवत्द-घटलाभ्यामवच्छेदसम्भवेन तादूग्राभावमादाय तथा प्रबो- गस्य saa । ्रत्येकाभावातिरिक्रग्यासव्यटत्तिधग््रावच्छिन- प्रतियोगिताकाभावानभ्डपगमेऽपि चटप्रतियोगिकाभावत्वेनानुमता- भावाधिकरणतानां घटवस्वादिना wees बाधकाभावात्‌ अन्यथा warrant प्रत्येकनिशूपिताधिकरणतानां धुमलावष्छ- देन स्वासम्भवेन धूमवति व्यभावोनास्तोति ACCA: | प्रतियो गिबोधकपदटोपश्ा्यतावच्छेद कावच्छि्ञप्रतियोगिताभानवि- अमे साधकमाईइ,“दइ नो खघटवतोति। च्यवहाराञ्चेति, चटपदाथेता- वच्छेदकशद्धषटलावच्छिलाभावासलेपि पौतपदसमभिन्धाहारखण्व- पोतघटलत्वरूपान्बयितावष्छेदकावख्छिलाभावमाद्राय trays प्रमाणलाशत्यथंः । म ae मादिपदअन्यश्राब्दश्चाने प्रतिबोनि- तारूपसंसगें प्रतिथोगिताखंसगावदख्डिननप्रकारतावच्छदकतापग्बो- धिकरणपर्य्याप्तावच्छदकताकत्वभाननियमः श्रपि तु प्रतिषोजिता- सम्बन्धेन प्रतियोगिप्रकारकश्चानमाच्र एव उक्रूपागव च्छि खप्रति- यो गित्वसांखमिंक विषयताया श्रप्रामाणिकलादित्यवधयं | शतो गुडधम्भस्यावच्छेदकतवकल्प रखवेतादृद्रः श्राग्दबोधो विद्धेषदर्धिंना- मिति। ननु भूतलं न घट caret भूतलादौ घटादिसंसर्गांमावधौः wa म च संसर्गाभावगोधे खनुयोगिनि सनम्धपेचिता tt ग water शिसोमशिङ्घतनस्‌वादः | १०३३ हारात्‌, इह नौलधटवति न पौतोधटः पीतोधटो न नौलः इत्यादिव्यवहाराच्च प्रतियोग्यभावान्वयौ च तुल्य- न चेवं सकलसाध्याभाववन्निषटेत्यादिलच्णे साध्यविगरेषाभाव- मादायायाकरेव्वीरणणय साकल्यस्य साध्यविगेषणतया वणंनविरोध- दति वाच्यं । तच साध्यस्याभावः साध्याभाव दति षष्ठोतत्‌पुरुष- जन्याभावबोधे षष्ठयथंप्रतियोगितायाः प्रकारतात्‌ न तु satiate | ननु नजयेभावस्य प्रतियोगिनेवाधिकरणेनापि संसगः संसगंतयापि भाषते नामाथेयोभंदान्वयबोधः were सम्भवतोति writ जिपातातिरिक्रत्वस्य नामविशरेषणएत्वात्‌ ay निपातत्वात्‌ । श्रन्यया प्रतियोगिताबोधकपदाभावात्‌ चरोनास्तोत्यादौ नञर्थाभावे चट- प्रतियो गिकलभानातुपयत्तः। न पचति चेच दत्यादावभावाघार- ताबोधकानुयोगिवाचकपदोत्तर विभहछभावेन पाकरत्यभाववां ख॒च- दत्यादि बोधस्य नायं az इत्यादाविदमाद्य्थं घटभेदाद्यधिकरण- ताया बोधस्यानुपपत्तेख । न च भिन्न एव asses: । नतु खा- aU भेद स्तस्यामुयो गिन्यभेदान्यो न तु Azra: | | श्रतएव चवायमचटो न घट टति समास-व्यासयोर विलचणएवोधजनकलानु- fasuw wert: संसर्गाभावबोधो न स्यात्‌ खत ary, 'प्रतियोगौति, “तुल्येति, samara: प्रतियोग्यन्वयेन तुल्ययो गत्तेमः तेनानुयोगिनि ofa- यो ग्धन्वयस्य यच सम्बन्धत्वं तच तदभावान्वयस्यापि तथात्व यच च परति- योग्यन्वयस्य प्रकारत्वं तच्च ॒तदमावान्वयस्यापि प्रकारत्वं तथाच तत्तत्पदोप- wae प्रतियो गनोऽनुयोग्यन्वयनोघे यदपेच्ितं तच तदभावान्वयबोधेऽपि तदपि्ितमिखर्थः पय्थेवस्यति, खतदेव फलमुखेन दशयति, "तेनेत्यादिना | 130 १०२९ WTA TSS भवोऽपि, एवश्च पय्धेदासस्यले भेदवतोगरुतया न सुस्खनजयेता श्रपि तु लच्याथेतेवेति प्रतिषेध एव नञोमुख्याथं इति शखपाष्थादि- aaafafa ares तथा सति संसर्गाभावोऽन्योन्याभावसखेति विश्ेषणद्यो नजथेताकथनानुपपन्तेः । एवं तादाव्येन विशिष्टबुद्धौ विशेषणता विशेषेण भेदप्रकारकधौरेव दिरोधिनौ न acer भेदवत्‌ प्रकारकधौरपि गौरषात्‌, तथाच सति) नायं घट इत्या- दावधिकरणे भेदस्य भेदान्वयानुपगमे ताद्‌ शवाक्यजबुद्धेरयं घट- दूत्या दि वाक्यजबोधं प्रत्यानुभविकौ विरोधिता waa तथाच wad न घट Talat तलादावाधारतासम्बन्धेन घटादिसंसरगां- भावबो घासम्भवात्‌ श्रन्योन्याभावबोधतात्प््येणेव संसर्गाभावबोघता- त्प्य॑णापि तथा प्रयोगः स्यात्‌ । एवं wae न घट इत्यादौ षट- संसर्गाभावाधिकर णएतावहटभेदाधिकरणता कुतो न प्रतोयते दत्यत- are, श्रतियोग्यभावान्वयो चेति, श्रधिकरण दत्थादिः, wea पदं संसगेभानपर, तथयाचाधिकरणे यादृश्रपदोपस्थाणस्य प्रतियो- गिनः प्रतियोगितावच्छेदकसम्बन्धभानं यादृश्राधिकरणएबोधकया- दृग्रपद षमभिव्याहारसापेचं तादृश्पदोपस्थाप्यप्रतियोग्यज्ितामाव- स्यापि राधाराधेयभावरूपसम्बन्धस्य भानं तादृशाधिकरणशनोधकता- दृ श्पदसापचश्चेव्ययेः। श्रतुयो गिनौ ति, यदृश्पदोपस्थाप्य इत्यादिः। "णी (९) भेदप्रकारकन्लानस्य प्रतिबन्धकत्वे च eater: | “यत्पदोपस्धापितस्येति, aura पदविग्रेषजन्यप्रतियोग्य॒पस्थिखन्त्माविब कारययकारणभावो बोध्यः अन्यधा ast न पाकटतिर्विवापि छतिसंसर्गा- मावधौः स्यादिति मावः। तिखाद्यर्धस्यापि कछयादेर्धालवर्यं जनकत्वेन vere शिसोमशिक्तमथवादः | ६०३५ योगक्षेमौ | तेन यत्पदोपस्थापितस्य श्रनुयोगिन्याधारा- धेयभावसम्बन्धनाग्बयस्तव ततसंसर्गाभावस्यापि तथा “आधाराधेयभावखम्बन्धेनान्वय दूति श्राधाराभेयभावनियामकम्रति- योगितावच्छद कम्बन्धस्य समवायादेः खम्नन्धमय्यादया भानं इत्धयेः, ^त्छंसगाभावस््ापि तथेति तत्पदो पस्वा्यप्रतियो गिविग्रेषित- तत्‌सम्बन्धावच्छिन्ञाभावस्याधारतासम्बन्धोऽपि( तादृश्पदोपय्थाण्ये९) अरनुयोगिनि सम्बन्धमर्य्यादया भासत tae । "विडद्य्थस्येति, मञोऽसत्व इत्यादिः, ्रादिपदात्‌सुपः परिग्रहः, “श्त्यादेरित्यादिगा तिङ्या्रयल्वा दि-सव्थेखत्वा दिपरिग्रडः, प्रथमान्त पटो पसा प्यत्वस् विग्रे्तानियामकलाभिधानं तिङर्याग्वयाभिपरायेण, Ye धनं पश्ठतोत्धादौ दितो याचन्तपदोपश्धाप्येमापि धनादिना वष्टयथंस्ञता- न्वयात्‌ सुवथं विेव्यतया was प्रथमान्तपदो पस्वाप्यवस्यानियाम- कलनात्‌ | BAY RATHI Mae wares fraaa गरेषषष्टयये विशेव्यत्वे च प्रातिपदिकोपश्थाष्यवं प्रत्ययान्योप- (९) Get न पाकङ्लतिरित्यादितश्तादृश्रसम्बन्धसछ सम्बन्धमर्य्यादया माग- वारणा तत्पदोपस्धराप्येति | (९) चेजे न पचति दन्ादितस्तादृश्रसम्बन्मागवारणाय सादृश्पदोप- ख्याप्य इति | प्रतियो गित्वनान्वयादाधाराघेयभावसम्बन्धेनेवेलयुपपन्नमित्यतः “खनुयोगिनो ति व्यधिकरत्वेनाग्वयबो धविषय द्रव्ये, “ववृसंसर्गाभावस्यापि' तत्पदो पख्ा- प्यप्रतियोगिनः संसर्गामावस्यापि, (वथाः खाधाराधेयमावसम्बन्धेनाग्वयः, a e e मचति ay nes प्रतिबोग्यन्वस्य सम्बन्धत्वं दशयं यित्वा तदमावाग्वयस्य ९०३१ चअन्दास्षतुरोक्द्डे | यथा प्ति चैषः न पचति Aq: Gea नेद्‌ वेषस्य इत्यादो तिडनद्यथेस्य छत्यादेः प्रथमान्तपदोपस्थापित शव तथेति तदभावस्यापि तच तथा । षथ्यादेथेचादिनिरू- arma वा, र॒ङ-विप्र-तपखि-द्गतानां sfageafaanet प्रतौ- कारादिक्रियायामपि तदग्वयात्‌, छषपपद विभक्रयख य्यत्यदयोभे या विहितास्तन्तदथं विशेब्यते तत्तत्पदोपस्थाप्यतव९, यथा. चेचादन्य- इत्यादौ अन्यादिपदयोगे श्नु शिष्टानां पञ्चम्यादौनामर्थ॑स्य प्रतियो- गिलादे व्विशेग्लेऽन्यत्ना दि निष्टेऽन्यादिपदोपस्वाष्यलं, “तचेति श्रलुवो- गिनौत्यथेः, "तया" श्राधाराधेयभा वखम्बन्धेनान्वय इत्यथः, "तदभाव- स्यापि' तिडगयुपख्या पितहृ्धाद्यभावस्यापि, तच तथा” प्रयमादचन्त- पदोपस्प्ये अ्राधाराधेयभावसम्बन्धेनाग्बय Ta | पचति चेचे ग दत्यादितयेचादौ wrennae विगरेषशत्वेनानन्वयात्‌ Far न पाकलृनिरित्यादित इव चेजे न पचतौर्थादितेचटन्तिलप्रकारेख पाकत्यभावाबोधाचेति भावः! चेचस्य धममित्धादौ eee (र) faaranfafa Yor aT: \ तद्भेयति, न पचति Sa इति । वथाकरणमते कररीरास्यातवाच्यतवात्‌ तस च मेद ख्व संसग इत्यतः सुव्विभक्तिमुदाहरति, 'वेधस्येदमित्ादिना, ‘facretatfeat aur: क्ञद्यादेरित्धादिना खत्वस्य संहः । “प्रयमान्तेति, तथाच विभक्षिणन्धक्ञत्पस्ितिजन्धरृतिखंसर्गाभावस्याधाराघेयमावेनाग्वय- बोधे नभूपदजन्यप्रथमाम्तपरदजन्धाधिकरणोपस्थितिः कारणमेव सैना we कारणमाव Ua बोडब्यः, रवसुत्तरथापि, ‘ay aqaifate Ft धने च, "तथा, आाधाराघेममावसम्बन्धेवाग्बबः, ‘acaaanty’ छधादिसंसर्मा- शिरोमणिद्धतलबसवाद्‌ः | १०३७ पितं खत्वादिकमर्यो न तु तन्निष्ठं सख्वामित्वादिकं, तस्य धनाद्यटन्नित्वेन चेचौयेऽपि धने नेदं वैवस्येति प्रसङ्गात्‌ स्वामिता दिकं ae प्रहत्य ये्चादि विश्रषशतया भासते arfaar- दिप्रकारेष् चेचादेरेव धनादौ स्तवा दिसम्बन्धेनान्वयः, विभह्व्थे- विश्चेव्यतापस्प्रा तिपदिकायेख्य प्रातिपदिकार्थं साक्ादपि भेदाग्वय- बोधोपगमान्ञामाथेयोभंदाग्वये प्रकारोश्तविभक््यौ पस्यितेम्तन्त- त्वात्‌ ) श्रय वा षष्टयाद्यथंः खाभित्वादिकं प्रहत्य विशरेव्यतयेव भासते धमादेस्तद नाश्रयत्वेऽपि तन्निरूपकतया निङूपकतासम्बन्धेन ay तदन्वय इति प्रा्ौनमतं दूषयिय्यम्‌ खमतमा ह, “षषटयादे खेति, "आ दिपदाद्धितौया-दतौययोः परियः । “चेवादिनिरूपितमिति, 'खलादिकमित्यादिना कंश्मेल-शतिजन्यला दि परि ग्रहः, निरूपित- aaa सेजादिरूपग्ररत्यर्थानवयोत्ययैः, तज्जिष्टमिति श्रा्रयता- सम्बन्धेन विग्रेषणतया चेचाद्यन्वयि श्राधेयतासम्बन्ेन चेनादिरूप- विशेषणेनान्यि Fae: । “खामिल्लादिकमिव्यादिना कम्मेल-कटे- त्वपरियदहः । तस्येति चेच निष्टखा मिलादेखेत्ययैः | "धना्टल्तिले- मावस्यापि, ननु ष्या ae: खामित्वं तस्य च धने निरूपकत्वसम्बन्धेगे वाग्वयो न॒त्वाघधाराधेयभावसम्बन्धेने्त ae, “षष्यादेरिति, qu षष्यथेत्वे gaa Bn: केन सम्बन्धेन caves इति aewafa, °चेवादिनिरू- fuafafa, aura निरूपितत्वसम्बन्धेन तथ प्रज्त्ययेस्यान्वय इति मावः, ‘afas’ चेधादिनिष्धं, waa खामिलस्य ada var समं वस्या- ग्वयगोधे नित्यमेव सम्बन्धः ren, ‘ae चेत्रादिनिटखामित्स्य, ‘anqefuaata, तथाच इत्तिताजिवामकेन सम्बन्धेन. खामित्वामावबोध- १.०८ ग्रब्दाख्यतुरोयखष्डे निरूपकत्वादेः सम्बन्धस्य प्रतियोगितानवण्छेदकत्वादि- afa इत्यनियामकखत्व-निरूपकलवादिसम्बन्धेम धनादि खम्बन्धिलेऽपि ways: । धनादौ श्राञ्रयतासम्बन्पेम चेनादेस्तन्नि्ठ- स्लामित्वादे खाभावसत््वेनेति Te: । ‘say’ wand अवाधित- ताद्श्रचेनाद्यभावबोधकस्येत्यादिप्रयोगस्य WATT । मनु warfare: प्रशू्यथं विशेव्यतापचे सखामितादमिरूपकतासम्बन्धाव- च्छिलाभावस्य प्रशृत्यथे विग्रेषणतापचे afafirenecdene: खत्वा दि सम्बन्धावच्छिक्लाभावस्य मजा प्रत्यायगोपगमात्‌ aterfa NAAR: तादृशाभावस्य धनादौ बाधादिव्यत are, ‘fae- पकलादेरिति, ‘aifever खल्वादेः परिग्रहः । श्रतियोगितान- वच्छेदकल्वादिति टच्यनियामकतयत्थादिः, टश्यनियामकसम्बन्धाव- च्छिशसंसगोभावस्चाप्रामाणिकत्वात्‌ येन हि खम्बन्धेनायमिहेति प्रत्ययः तत्धसम्बन्धमाद्‌ायेव गायमिहेति प्रत्ययः निरूपकताखम्बम्पेन धने खामिलमित्यप्र्ययान्तेन सम्बन्धेन भाज खामिलमिति प्रतौते- रप्यभावः | श्रत एव NAAT खामिलख्याख्यतासम्बन्धावद्डिका- भावसत्वेमेतरे शठस्िवायौ Arena इतिवत्‌ शअरचे्ोयधने न चेजनिष्टस्ामितलमिति धने wae खा मिले च चेच निष्त्व- मेऽबाधित wife तथा प्रयोगः स्यादिति aa: | मजु खामित्वस्य syed तस्य निरूपकंत्वेन सम्बन्छेन धनेऽग्वयः तत्सम्बन्धा वच्छिन्नप्रविबोभिताकष रव लदभावो ना VATA चेचोयन्तु धनं तन्निरूपकमेवेति कथं सच्च नेदं चेचस्येत्यादेः vay: दइ चत are, ^मिरूपकषत्वादेरिति, निरू्यकत्वएदिसम्ब- न्ध्य प्रतियोगिवावष््ेदकत्वे किं बाधकमित्यत are, दिगिति, प्रमाबा- faxtafagazerare: | १०३९ त्येषा दिक्‌ । यच चाधाराधेयभावो न संसगंमणादया लभ्यस्तचानुयोगिपदे सत्तम्यपेक्षा यथा भूतले घटो न स्याव्यावन्तंकतया न व्यवद्ियते श्रपितु धने न खामित्मिल्येव, san निशूपकतासम्बन्धावच्छिलस्वामित्ाभावतात्पर्खण तथा व्वष्ार स्य(९ द्‌व्वौ रतापत्तेः। अरत एव कतिमल्वरूपकटेत्वसम्बन्धस्य दृत्यनियामकतया न पचतोत्यच तत्सम्बन्धावच्छिन्नक्रियाभावनोधा- सम्भवेन पवतौत्यादौ हतिमत्वसम्बन्धेन पाकादेः aerate मणिकारोनो पजगाम उपजगाम तु जानातोत्यादौ आ्रञ्यतासम्बन्धेन ज्ञानादेरिति भावः। टत्यनियामकसम्बन्धावच्छिश्नप्रतियोगिताका- Waa खलसम्बन्धावच्छिन्नचेचाभाव-खवाभावयोः समनियत- तया श्रमिन्नतेमाभावकल्यनाधिक्यविरद्ेऽपि श्रतिरिक्रप्रतियोगि- ताकल्पना धिक्याद्गौरवं बोध्यं । "यज चेति ययो रित्यर्थः । “संसगं- मर्यादया लभ्य इति भेदाग्वये निराकाङ्घतयेत्यादिः । arent च प्रातिपदिकार्थो, ‘aafa, तत्पदा तत्पदायंसंसर्गाभावनोधे अनुयो- गिवाचकपदेात्तरं सप्तम्यपेचेति तच्राभावसम्बन्धस्याधारतारूपस्य संसगेलासम्भवेन तदथेकविभक्तिं विना तद्भानासम्भवादिति ara: | (९) अचेचोयधने न चेचनिरखामित्वमिति द्वष्कारस्येय्यः | न्तरसिद्धमेवाथं wet बोधयति न तु शब्दबलादेव वस्तुसिदिः। ‘ae चाधारेति, यत्पदोपस्धाप्यस्य प्रतियो गिनोऽनुयो गनौव्यनु षज्यते, खच च नामपदजन्यघटोपस्धितिजन्ये नणपदजन्यघट संसर्गाभावबोधे अनुयोग्युष- AMRIT त्र सप्तमोसमभिव्यादतननपदजन्धा संसर्गाभावो पस्थितिः कारणं ose शब्दाख्यतुखोयखण्डे अजन च उतल-घटाभावद्योः साचाद्धेदावयबोधस्याप्रसिद्या तन्षा- मध्या श्रकल्पनात्‌ तलं न चट इत्यादिवाक्यान्न तादूश्रश्रान्दबो- धापल्तिः। यदि च घटाभावादिविश्िष्टश्तलादिपरतदादिषपद- चटितान्तदस्तोतिवाक्यात्‌ गतलाद्यंशे चराद्यभावप्रकारकनोधः परथिद्ध दत्युच्यते तदा तादृ श्रवो धोत्पन्तौ तादृश्रवाक्यश्चान-तहटक- तदादि पदजन्यतादृश्विशिष्टायौपथ्यिव्यादिघटितसामग्या एव प्रयो- नकलात्तदभावादेव Aye तदुत्प्तिप्रसङ्गः, तले न चट- दत्यादौ प्रसिद्धबोधश्च घटाभावे शतलादित्तिवप्रकारकस्तद्‌- त्पादप्रयो जिका सामयो च परस्रसमभिव्याइतप्रथमान्तघटादिषपद- नञ्‌पदअन्यघटादि-तदभावो पश्थितिभ्यामिव तत्तत्यदसमभिव्याइत- सप्तमोजन्याधेयत्वोपस्थिति-तत््रतिजन्यग्ड तलोपस्धित्यादिनापि घ- feat तलं न घट दृत्यादौ तदभावादेव न तदुत्‌पादप्रसङ्गः | एवं म पचति चेच इत्यादौ प्रसिद्धस्य चेचादिविंशेव्यकपाकरूत्याद्य- भावप्रकारकबोधम्य सामग्रौ प्रथमान्तजन्यालुयोग्येपि ति-विभक्ति- जन्यहृत्यादिरूपप्रतियोग्युपश्ितिधरिता तदभावात्‌ पाकङतिनं सेच दृत्यादौ म तत््रसङ्गः, ud पाकृतिनं चैवे दत्यादिखलप्रसि- इस्याभावांग्रे चेजादिटत्तिलप्रकारकबोधस्याणक्ररौत्या वारणमिति बोध्ये । ननु सप्रम्यन्तश्तलादिपदेन नजथाभावे आयता खम्बन्धेन rae यावत्‌ सक्तम्यन्तपदसमभिवयादहारो Aye न जायते तावन्न घट- दत्यादिदो घटसंसर्गाभावधौनं भवद्येवेति । ठत्तितानियामक सम्बन्ध २. सकारेरीव सत्वे ्राभावप्रतीतिरस्ति रखतदधनसखामित्वं मैवे af चेच्रस्वत्वं च नास्तो्ेवानावप्रत्ययत्‌ म तु निरूपकेत्यादिसम्बन्धं प्रतियो गितावच्छदकौ- शिरोमशिहतगणवाहः | १०७९. घट इत्यव तात्ययैवशात्‌ कदाचिद्भूतलादौ घटाभावः welfagetel मूतलदत्तित्वाभावः प्रतीयते, अतरव भता टिष्टत्तिलबोधने तादृश्पदेन नेदं चेचस्ेत्यादौ wre पदेन प्रथमान्ायं विग्रेषण-नभूर्थाभावेऽपि कदाचित्‌ प्रतियोगितया खार्यान्वथबो धजननवत्‌ प्रथमाग्ताय विशरेषणतापन्नाभवे सखार्यान्थ- बोधजननात्‌ चटाभावोग्रतले गतशटन्तिलाभाववान्‌ घट इति दिविध एव wae म घट इति वाक्यजन्यबोधः, एवश्च तादृश्वा- क्यात्‌ कदाचित्‌ प्रथमबोधः कदाचित्‌ दितोयबोधः इत्यत्र किं नियामकमिल्याकाङ्खा्यां तात्प्येभेदस्य नियामकलत्वमाह, “शरेति, ‘ay ame न चट शृत्धादिवाक्धसखले । मनु स्वे सप्तम्यन्तायै- स्याभावनिष्टतयेवाभ्वयोऽष्ठ न तु कदाखिदपि तत्‌प्रतियोगितया विनिगमकश्चाये व्यक्रोभविव्यतोत्यत sry, रत एवेति कदाचित्‌ खप्म्यन्तायैप्रतियो गिकाभावस्यापि नजा बोधनादवेत्ययेः। “Kast ae इचिद्धावधघोरस्ति इति भावः । यडा भूतले न घट इद्र घटपदोपस्धा- प्यस्य घटस्य भभूपदणन्ये भूतलाधेयत्वप्रकारकसं सर्गामावबोघे भूतलोपस्धा- परकपदोत्तरसप्तमोपदसमभिख्ाचतनम्‌परनन्धसं सर्गा मावो पितिः कारव भूतलं न घट इत्यादौ पलामावान्तथा विद्ेषसामयरौ ग कख्यते सामान्- सखाममौ च विद्धेषसामम्रौं विना कुतो न काय्येनननोति खषा fea गहु सक्षम्यथेस्याभावो मणा बोध्यते तस्य चानुयोगिनि घटे arava: समबन्वरवेति पूर्वो दा रगमेषे्यत ae, अचेति, (कदाचिद्भूतलादा- fafa, वदागोमेव चरमोदाहरमिति मावः। चश्ररमबोधोपङम्भकमाद, ‘qawafa, "रक विग्रष्यकत्वेति, एयिबोडुत्तिगन्धोगनटङत्नित्वामाववांख् इवि 131 १०४२ शब्दास्यतुरो ब खये पृथिव्यां गन्धो न अले इत्यादौ प्रतीतेरेकविशेष्य- HATTA: | दत्धादि दिविधवाक्ये, “प्रतोतेरेकविश्रेखकलत्वानुभवः' गन्धाद्येकविश्रे- ग्यकप्रतौ तिजनकल्वानुभवः, "न जल दत्यतोगन्धाभावस्येव जखट्त्तिल- बोघोपगमे तत्मतौतावभावस्येव विरेव्यतया एयिव्यां गन्ध cary तदिग्रेयकबोधानुत्यस्या तयो रेक विशरेव्यकनोधजनकल्वानुभवो विर्ष्थेत दति भावः | मजञर्याभावनिष्टाधेयताबोधकलवं सप्तम्याः खण्डयतां मतसुपन्य- ष्यति, के चित्ति, fara विगरेषणस्याभाव दति गजोऽसत्वे यत्यदाचं धत्पद्‌ा् विग्रेषणतया भासते तच AS तत्पदार्थाभावोविगरेषष्ठतया WIAA इत्ययः, तथा च तले घट इत्यतो घटे तखटत्तितख विग्रेषणएतया बोधमात्‌ wat a घट इत्यतोऽपि घटे wah aria एव विगरेषणतया प्रतोयते न तु wena wade, एकाकार वाक्यस्य दि विधवो धञ्जनकलो पगमे गजपदे सप्तम्यन्त्तखा- दिसमभिव्यादार ज्ञानस्य दिविधकारणत्कन्यनापन्तेः | उभयसाधा- रएणतत्काय्येतावच्छेदकस्य ^^ कथश्चित्‌ सम्भवेऽपि argwaraufaa- (र) नक = # ## उमयचैव गन्धो विशेष्यः शआद्यकल्पानुसारे तु एथिदौ ङत्तिगेन्धो जले मन्धा- माव इति बोधे भिन्नविर्येष्य कत्वं स्यादिति भावः | सप्तम्य्स्टेवाभावो मासते दति नियमवादिनां मते are, “केचित्विति, मथोऽसमभिव्याहारे fetes यदि्ेषण्तया भासते नभृसमभिव्याशारे तदिग्रेषण्स्य वदिरेव्येऽमावो मला बोध्यते vara was घट रत्यादौ घट- गिसोमणिक्तन्‌वादः | १०४३ केचित्त सव्व विशेष्ये विशेषणस्याभावो नभा TAA | HAA भूतले धटो नासि घटौ नस्तः घटा न सन्ति इत्यादो धटोऽस्तौत्यादाविव वचनैक्य- दिविधवाक्ायेतात्पस्येन्नानख एयक्‌कारणएतया तत्कारणएताधिकख दुब्वोरलादिति भावः। एतन्मते य्वन्तरमाह, “wa एवेति, “चटो- ऽस्तौत्यादाविवेत्यादिना घटौ सः धटाः सन्ति इत्यादिपरिय्ः, 'वचभेक्यनियम इति विशेग्य-विग्ेषफपदयोः समानवचमलनियमेन सु्तिनेव्वैवनसाम्यनियम इत्यर्थः, तले चटोनास्तोत्यारौ wae तला सितल्वविगेव्यतले तदेक्येन() घटौ न स्त caret दिवचनातुप- पत्तेरिति भावः। म चेतक्मतेऽपि घटोनास्ि घटौ न स्त दत्यादा- वास्यातार्थस्य प्रतियोगितया श्रभावविगशरेषणएत्वमेव न तु चटविशे- quafafa कथमाख्यातान्तस्य समानवष्नत्वमिति are) विश्रेषणए- पदस्य साचातखखायेविगेव्यपदेनेव खाये विशरव्यनिपातायेविश्ेव्यपद- मापि समानवचनलवियम Tama) ay wet a I Talat (९) अभा वैकयेनेत्यर्थः | ख्व भूतलटन्तित्वस्य fate इति ata भूतलदत्तित्वाभावो मया बोध्यत- sak: | खतरणवेति यतण्वाभावान्वयेऽपि wee विरेव्यत्वमित्र्थः, “वचनेकछनियम इति अभावस्य fated विगरेषणपदस्य धिशेष्यपदसमान- वचनत्वनियमात्‌ घटौ न सत-द्रयादौ दिवचनादिकं न स्यात्‌ किन्वभावस्ये- कल्वात्‌ घटो मास्तोग्ेकवचनमेव स्यात्‌ घटस्य faa च तस्य दित्व- बड्त्वयोः कियापदस्यापि दिवचमादिकं स्फटमेवेति ata: | यद्यपि yaa ९०४४ WRIA TIS ufwariae घटादौ बोधपके usezafa घटौ ग a cf BAU म स्यात्‌ we तहा स्तित्वस्य fearwafaquchs av azarareenfefa are) fxaroaween प्रतियोग्यसनस्वे प्रति- afraata तदवच्छिन्ने तदभाव इत्थस्येतदा दिगोपगमात्‌ afer we घटौ भ स इत्यादौ घटदयलसामानाधिकरण्छनेव तरे्रास्िलाभावः प्रतीयते aw चेक एव घटस्व arenfta- सामानाधिकरण्येन erat तादृशा सित्वाभावस्याबाधादच wt नर दति वाकस्य योग्यता। न चेवं थभ्ाधिकरणे घटदयं वैते तदधिकरण स्तिलाभावस्यापि चरटपय्याप्रददिलाख्रयतरे श्ाडन्तिषटा- भारे सत्वाकदधिकरणपरमज घटौ न सत दति are saw स्टादिति are) अटपर््याप्तदिललावच्छदेन गञर्थाभावशामाना- धिकरष्यभागोपगमाद्‌ यह थत्‌ किचित्‌ घटदथखल््ं ageaccafea तरेग्डस्तिलाभावसामानाभिकरण्यासत्वेम 4 घरटपर्य्यापतडित्वलाक- Seq तरे शटज्तित्वाभावसामानाधिकरष्ं cf तहोधकतादृ्र- aera प्रामाख्छाप्रसक्र रिव्याः । तदिन, mena तदे धारि wet गार्य सप्तम्यर्थे निरूपिवत्वं ae धावथ faa, तथाख्खाताचं व्याश्यत्वे, तश्च HY मावे, स च घटेऽग्वेतौति भूतनि खूपितविद्यमाब- त्वाश्चयल्वामाववान्‌ we इति श्राब्दगोधेऽमावरव areng2 fated ज त्वाख्थातर्च॑ः, तथापि परम्परया विद्रेषणस्यापि विरव्यलमागवगत्वमौ- fia Gat ब पचतौलादौ दृल्वादिन्याप्रयः। ग चैकघचचटवति भूतले wet 7 w xfa म स्यात्‌ दित्ववहटत्वावच्डेदेनेतङ्कवलमिरूपितविद्यमानला- क यत्वामावस्यामावात्‌ AGUA मण चंस्याग्वये wees गिसेमणिह्तगमवादः | १०४१ लाभावसामानाभिकरश्छभानं fe धष्ठितावश्छंदटकतादूश्रदिलप्रकारेण भासमानधभ्भिणि तादृशाभावरूपपिशेषणसम्बन्धभानं म तु तादृश्न- fea तादूश्राभावाधिकरणटत्निलश्य प्रकारतया संखगेतया वा भानं तज ae’) तहासकाभावात्‌ । तथा च तादश दिवत्वे तादृश्राभाव- सामामाधिकरण्ावच्छेद कत्वस्य तत्षामामाधिकरण्ये वा ताद्श्रदित- त्वाव च्छिललस्य भागमप्रषक्रमेव एकदे श्डल्तिधम्मस्य दित्वाद्वच्छ- देनाभावोपगमे तु अज घटौ नग स्त दति वाक्धादुक्दिषला- वच्छदम तहे श्रा स्िलाभावावच्छेकत्वभानोपगमात्‌ बटदयाधिकरण- देशास्तिल्वाभावस्य तदधिकरणणट्भ्िघटसाधारणदिलवावच्छंरेन सत्वेऽपि नातिप्रसङ्गः । तादृश्रदितलावच्छदेनाभावावच्छेदकलत्व- भागञ्चाभावरूपविग्ेषणे ध््धितावच्छेदकतावच्छदकताद्शदिलता- वख्डिन्नावच्छेदकताकतवङ्ूपधम्ितावच्छेदकावच्छितभानं aq खम्भवत्येव श्रवच्छेदकावच्छेदेन विशिष्टबुद्धौ विशिष्टधकिता- वच्छद्‌कावच्छेश्यतया विगरेषएभानस्स weeny । TIONG अज चटोनास्ि wet म स्त दत्थादावभावेऽस्िलवादिकरियाग्य- (९) तादृश्रदित्वे वदे श्रास्तित्वामावसामागाधिकर प्रभानं cae | ऋषि भूते घटौ न स्र दति स्यादिति वाच्यं । तादृश्रददित्वत्वावच्छेदेन गणथेसामागाधिकरणस्याग्वयात्‌ घटदयवति uae आअधिकरयान्तरोव- अटदितवे तद्भूत शास्तित्वाभावसामागाधिकरख्सस्वेऽपि तदट दयदित्वे तद- भाषेन घटौ भ ख दति प्रयोगस्य बाधिता्॑कलात्‌, खं चटा न ale. पि बोध्यं । Aufafa, खनियमपच्ते तु तजर सश्वामावो जातिशतति- रि्न्धयबोधेन नानुपपत्तिरिति मावः। समवायेन सम्बन्धसामान्धेन वा १. ०९६ WIC TAS नियम इत्यप्याष्ुः। तेषां जातौ न सत्तेत्यच afafaa- ain जातिसमवेतत्वस्याप्रसिद्धः, सम्बन्धान्तरेण जाति- ठत्नित्वस्य सत्तायामपि सत्वात्‌ | एव खण्डयितुं शक्यते न तु we न घट दृत्यादौ wera सप्तम्यन्ताथांयबोधः, तयापि feat विना न वाक्यसमार्निरिति wT न॒ घट दृत्थादावष्यस्तौत्यष्याहारेण तिङनन्तार्थस्येवाभावे- ma दत्धमिप्रव्येतदभिरितं, ्रसोत्यस्य समभिव्यारारे चाधार- aren निङूपितवमर्थः, टत्यथैकधातुयोगे निरूपकस्येवाधारल्वात्‌ | WAS ATA तलेऽस्तोत्यादेः समानार्थंकतथा टत्तिर स्यः, 'गति- सिन्तमोयाः ame सन्तासमवाये खत्ताप्रतियोगिकल्विभिष्ट- सत्तासमवायानुयोगिकते वा wena उपपत्तिप्रकारखिन्तमौ वः | यथाग्रुतार्यःलुपपत्तिं दशरेयति, जातौति, “श्ररसिद्धेरिति acne सत्तायां नजा बोधयितुमश्रक्यवादिति ग्रेषः, ददञ्चा् समवायेन au: anata बोध्य, ठत्तिषामान्यस्य सप्तम्ययेतोपगमे तु अ्रप्रसिदधि- विरहेण agg बाधकमाह, 'सम्बन्धान्तरेएेति एका्थंसमवायेनेत्थ्ः। शण-कम्मान्यल वि शिष्टसन्तालादिना weet शणणदि टन्तित्वाभावानुप- गमे ya न विश्चिष्टसत्ता इत्यादावपि विशिष्टमिरूपिता धिकरण "सम्बन्धान्तरेखेति खकायैखमवायादिने्यैः। वस्तुतस्तु जातौ न खक्तेादौ Bags सत्वासमवायपरं सप्तम्यथखानुयोगित्वं तथाच नात्मुयो मित्वा- माववान्‌ सन्तासमवाय दइबन्ेयबोधे नानुपपत्तिः नतु गतिरेव नास्तोति तदर्थः, तरव “गतिच त्तनोयेदयक्तं | शिसोमणिङ्लतननूवादः | १०४७ सप्तम्यथान्विताभावस्य विश्चेषशतया प्रतियोगम्न्बय- इत्यपि कथित्‌ | शच्षणया योग्यत्वमुपपादनौयं, Wea च भावम्रत्ययस्येव, समुदा- ee’) गश्ज्छप्रसिद्या शक्णणाया श्रसम्भवात्‌ | मतान्तरम्‌, “स्तम्य्चति wast चटोनासि mat सत्ता मास्तोत्यादौ शतल-जात्याद्यस्तिवरूपसप्तमो समभिव्या इत क्रिवापय्यै- न्तायस्य श्राश्रयतया श्रन्यौ योऽभावः प्रतियोगितासम्बन्धेन प्रकारोभवतस्तस्य विशेष्यतया प्रतियोगौ भाषत इत्यथः, एवश्च परम्परया क्ियाविग्रेव्यप्रतियोगिवाचकघटादिपदखमामवचमलतवं क्रियापदस्य निव्वैहतोति zea येम Sou प्रतियोगिन विशेग्यत्वं तद्रुपावच्छिन्नव fanfada प्रतियोगिता खम्बन्धतया भासते wat चटादिमति विश्रेषाभावमादायाब् घरोनास्तोत्यादयो म यवहाराः, अवच्छिन्नलच ननन्यूनटत्तिलं रपि तु खरूपसम्नन्ध विशेषः, तेम (९) yeaa afar anata समुदायस्य वाक्छतया न तच्छक्िरिति ara: | शसपम्यर्थेति, यद्यपि विषेषणस्येवामावो बोध्यते इति नियमस्येव ग ceri तथापि प्रथमान्तस्येव faite वचनेक्धनियमोपपत्तिसतावताप्युपमन्गेवेा- यः । खच सप्तम्यर्थान्वयेन जातिदृव्यभाव्च प्रतियोगितया aaa जातिदत्यमावौया सत्तेव्न्वयबोधः तथाच बे ग सत्तेयपि स्यात्‌ तत्र सत्ताया विशिष्टाभावस्य सत्त्वात्‌ । म चच सत्तात्वावच्छद्रप्रतियोगितासम्बन्धः, च्नतिरित्ताट्त्तित्वस्यावच्छेदकत्वस्य anf सत्वात्‌ खनुयोगितावच्छेदक- स्वरूपसम्बन्धरूपावष्छेद कलत्वमन्तर्मा य बयत्य्चन्तरकल्यने गौर वादि्खरसः “क श्चिदित्नेन afar) वस्तुतस्तु घटौ न स्त दव्यादितो दिता्यवच्छ्न- १०४८ WSUS agafeafs aelarinaast न स दतिवन्लादुश्राभावमारा- याच वद्किर्नास्तोत्धादयो म प्रयोगाः 4 वा गुण-कर्यान्दलविशिष्ट- सन्तात्वाद्यवच्छिन्नाभावमादाय णादौ सन्ता नासतौत्थादयथः, अभावे प्रतियो गिनोऽन्वयितावण्डेदकावच्छिन्ञप्रतियोगिताकलस्य संसर्गता- पदेऽपि तादृश्रातिप्रसङ्गस्छ तयेव ब्रारणणौ यत्वात्‌ । अ लाभावेऽनु- यो गिताखम्बन्धेन प्रतियो गिप्रकारको चटोनास्तोल्धादिरेवानमुभवविकः we: नतु प्रतिथोगिजि प्रतियोगितासम्बन्धेनाभावप्रकारकोऽभा- वौयो az दत्धादिः। wad प्रतियोगिन्यभावस्छ प्रतियो गितासम्बन्ध- एव न स्यादिति Sent खतिः नञ्‌पदघटितवाक्यात्‌प्रतिथोगिन्वभाव- प्रतियोगिताप्रकारकबोधख भ सम्भवति प्रतियोगिताया श्रपदाथं- लवात्‌ । म च गज्‌पटोन्तरविभक्किरोव प्रतियोगिल्वायिका, meget गौरवात्‌, प्रथमा विभक्तः बद्धा तिरि्परलेऽखाधुत्ात्‌ निपातोरं विभक्षन्तरानुदयथात्‌ तद जिखये पि शब्दबोधस्यानुभविकल्वात्‌ | प्रतियोग्यभावयोः सम्बन्धं सम्बन्धविधया ware qe शाघवेन प्रतियोगिविशि्टधौ विरोधितया जातौ म war इव्वादि- वाक्याव्णातिधस्मिंकसन्तादिषंश्थादिगिवन्तंकश्षानागि्ग्वादसत्धाच्- WTS! | यभ मोऽसबे प्रतिथोग्यसुथो गिगो्यः सम्बन्धो माखते तमेव (९) नथूपदे विमकष्यन्तरानिखयेऽपौत्चेः | घटामावरव विद्ेष्यतया प्रतोयते नजः क्रियापदखमभियाारे तस्य प्रति- योगिषदेन समानवचनत्वमपि तन्न, खतरुव घटौ arene न प्रयोगः fea ` चनादिकन्तु प्रयोगसाधुत्वाये रवश्च भूतले घटौ ग स्त दरथादेभरूतलाधेषत- योददित्वावन्िन्नाभावोऽस्त्ौन्ेव वाक्धाथे इति Ga) wages निमानं शिरोमणि्धतनजवादः | १०४९ यच्च च विशेषण-विशेष्ययोरमेदे नान्वयो ब्युत्यन्नस्त- चान्योन्याभावो नजा बोध्यते यथायं घटो नौलः नायं धटो नील इति तच विशरेषण-विशेष्यपदयोः समान- गजा तत्सम्बन्धावच्छिन्लप्रतियो गिताकस्तदभावः marae इति ्यत्पत्यनुसारेणा wad न चट इत्यादितो शतलादौ घटान्योन्या- भावबोधं वारयति, ‘aa चेति यादृशप्रति योग्यमुयो गिवाचकपद- समभिवयाहारस्यल् इत्यथः, “विगरेषण-विग्रोग्ययोः' प्रतियोग्यसु- योगिनोः, sity तादाक्येन, ‘waa’ विगशेषण-विशव्यभावः, ‘av awa, “शरन्योन्याभावोनजा बोध्यत दूति, तस्य area सम्मन्धावच्छिसप्रतियो गिताकलादिति भावः। एवश्च गतस चट- इत्यादौ चट-रतणाद्यो सादा व्याप्तौ तेभते ग चट इत्यादौ न्‌ uate दति afed “श्रयं घटोनौल दत्यादिः प्रतियोग्यनु- योगिनोरमेदान्वयोदाहरणं, नायं घटोनोख इत्यादिरन्योन्या- भावोदारणं, तले घट wags कथं ग घट-ग्तलाथ्ोर भेदबोध waa श्राह, "तदेति नामार्थंयोर भेद बोध इत्यथः, समान विभक्रिकताविरहेऽपि सोकं पचतोत्यादौ सोक-पाकाथोरभेद- बोधात्‌ म स्तोकं पचतोल्यादौ पाकादिक्रियायां खोकभेदबोधात्‌ वक्ष sata xpafa, ‘at चैति, (तचान्योन्येति, waza विग्रेषखत्वयोग्यस्य विष्यष्येऽन्योन्यामावो भसा बोध्यते इत्थैः, खयं wet भोल द्यनेनामेदान्वयो efits: खच्च नजाजन्योन्याभावगोधने । "समानेति दि चन्दरमि्यादावपि लु्तविभक्यनुसन्धानेनेव श्राग्दधौरिति मावः Say 132 १०४५ WAIVE विभक्तिकत्वं विरूढविभक्तिरादित्यं at तन्तं, wae नामायेयो रित्यक्रं। “खमानविभक्तिकलं" एकजातौोयविभल्वन्तते, एक- waaay TAT -दितो यालाद्यन्यतमरूपेण ग व्वागुपूर्या, अतो- वेदाः प्रमाणएमित्यादावपि श्रभेदान्वयबोधः, नोखचरेत्यादिश्मा- साधारण्याय “विश्द्धेति, विपरेष्यपदे यष्मातोयविभशक्िरादि्ं विशेषशपदेऽपि तव्नातौयविभक्रिराहित्यं a तु विशरेव्यपदप्रतिक- विभक्रिविजातोयविभक्रिरा ङित्यं विश्रेषणएपदे नोखघररूपमित्था- दितो नौोलघटाद्यभेद बोधानुपपन्तेः घटादिपदानन्तर विभष्केर- सिद्धः, विगरेव्यपदामन्तरकालौनाटृन्निप्रयमालाद्यन्यतमरूपवदिभक्नि- राद्धं वा विवचितं। xem feud, विरुद्ध विभक्रिरादि् म सखरङूपसद पेकितं विश्द्ध विभक्रिकयोरपिं खमागविभक्रिकत्थमं श्रमेदबोधात्‌ समानविभक्रिकयोरपि विरद्धविभक्रिकलभ्मे अ्रभेदा- ग पचतौव्यादौ आस्धातस्य धम्मिपरतायां चेते cea: पचवि म स्लोक- famat पाके श्तोकामेदस्य प्रतिपादने समागविभक्तिकत्वामावादाह, °विसड्धविभक्षिराष्दित्यं वेति, निव्विमक्तिकासमस्तनौलादिपदसम भिव्याशव- गृपदखरसे विरडविमक्ति विर हेऽप्यसाधुत्वादेव गान्वयबोधः। वख्खुतस्तु SH कधमाचमेतत्‌ न त्वनेग रूपे हेतुत्वं ्गुयो मि-प्रतियोग्युपख्यापकनामपदमोः समभिव्याहार समागविमक्िकत्वं तनं तथाच घटो म te xenet घट- पदार्यान्वितिमेलपदार्थान्योन्यामावबोधेग धटपदसमागविमक्तिकनौखपद- सममिव्याहतगज्पदत्वेन tat = पचतौल्यादौ धम्मिपरास्षातसममि- areas न स्तोकं wadtenet क्रियाविद्ेबशसमभिच्ाहारे हितोयाग्तस्तो कादिपदसमभिश्याङ्वत्वेन विशिष्येव हेतुत्वं बोध्यं न्धा ग. पचतोग्रादौ धम्मिपराख्यातप्रतियोगिषदोत्तरविभक्तेः न सोढं धिरोमणिद्धतमथ्‌वादः | ६०४९ यजतिषु ये यजामदं करोति नानुयाजेष्ित्यादावेक- बोधात्‌, नापि ज्ञातं, faxgfuwaifafacmeat विरद विभक्रिराहित्थाज्चानेऽपि नोलोघट caret आनुपूर्वी विशेषदपेण भासमागाथाः खादिविभक्रष्विशेव्य-विग्रेषणएपद योखदन्ततरूपानु- yal जानात्‌ गोलघट इत्यादौ च नौणपदाद्यवयवहितघटपदलादि- SUT Ny नौल-षटाद्योरभेदान्वयबोधात्‌ । तस्ान्तादू- शाशुपूर्व्वोज्चामानाममतुगतानामपि तदानन्तय्यैवरितधर्मावच््छिन्न- मभेदाग्वयबोधं(९ प्रति हेतुता दौधितौ वाकारोऽनाश्याख्षक- दति anger) मनु प्रतियोग्यनुयोगिनोः प्रथमान्तत्वमेव भामां भामा मेदबोषे तन्तं किशोच्यते तावतेव wae न az: MS न चट इत्यादौ मेदभौवारणखम्भवात्‌ इत्यत wy, “w- एवेति प्रतियोग्यनुथोगिपदयोः प्रथमान्तत्वसुपेच्छाभेदान्बयबोध- भयोनकतत्ममिव्याहारस्चान्योन्याभावबोषे तन््रतोपगमादेवेत्थ्ैः । “नानुयाजेखित्यादाविति, प्रतियोग्नुयो गिवाचकषपदयोः प्रथमान्त- लाभावेऽणमेदान्वचप्रयोजकसमानविभक्तिकतामाशेण भजेति शेषः, © तत्तदामुपून्नौचानागन्तय्येघटितेत्ययैः, कार गानन्त्येस्य काय्यैता- वच्छेदकको टिनिवेश्रस्तु व्यभिचारवारणाय | पचतौत्यादावनुयो गिक्रियापदोत्तरसुविमक्तेश्चापसिडतया प्रतियोगिषदोत्तर विमक्िविरदविमक्ति्पून्यानुयो गिपदसमभिव्याहतगजपदत्वेनानुयोगिपदोत्त- स्विभक्षिविबड विभक्तिग्ून्यप्रतियो गिपदसमभिव्याष्तगल्‌ पदत्वेन वा हेतु- त्वस्यानुगतस्या सम्भवाद सङ्कत्यापत्तेरिति ध्येयं । ‘qavafs यतर समाब- ९.० श्ब्दाखतुरोयखय्े शाक्धत्वानुरोधात्‌ ये यजामहमित्ादेरनुषङ्ग गौ रवा यजतिघनुयाजमेदो बोध्यते विग्रेषशविभक्ति्तु योग- "यजतिष्बऽनुयाजभेदो बोध्यते द्थनेनाभिसम्नन्धः, तिवन्तोऽपि यजतिशब्दो यागर्ूपधालथेवाचकः ““ईैचतेर्नाश्रब्दमित्यादौ तादृश चत्था दिपदभिव श्रानादिनबोधकः। aq ये यजामइमित्यादेरनु- aya भातुयाजेव्ित्यनेनानुयाञषु ये यामहं म॒ करोतोत्थेव ्रत्यास्यते तथा च “राजो श्राद्धं न कुर्वतः" caw यथा राचि- WEA आसख्याता्चं्टसाधमल्वाभावो नञप्रतिपाद्यस्तथा waste विष्यथेक तिवस इष्टसाधनलस्यात्यन्ताभाव एव ये यजामरहमन्- पाठकरणे नजूप्रतिपाद्यः ग तु यजतिव्वनुयाजभेद wanret निरा- करोति, “एकवाक्यलालुरोधादि ति अन्यथा वाक्षभेदेन गौरवादिति भावः । तदु “खम्भवत्येकवाक्यते वाक्यभेदो हि Feet” दति , (९) खअतपदस्य पनरनुसन्धागमनु षषः | विमक्तिकत्वं तन्मत wan, "यतिषु" यागेषु, "ये यजाम" ये बजा- 'महपदवन्तं मन्तं, (कशेति उश्चारयेत्‌, aga wafate, “रक areata, खनुयानभिन्नेष यतिषु ये यजामह मन्धकरखवि धावर्ेकया- देकवाकत्वं यजतिषु ये यामहकस्यविधौ अनुयाजेषु तत्कर यनिबेधे च विधौ ख्मेदाद्धि्नवाक्छता स्यादिति ara: | थे वजामहमित्बादेरिति, प्रथमानुसन्धानस्य खकवाक्धा धवो धेनेव प्यैवसितत्वादिति मावः । enter करोतौत्यस्य age: wy मणिकारादिजलखगमनुखटत् व्याख्यावं, ‘ag- यानेष्‌ करोतो्येव वदिकसम्मतः पाठः । wy नानुयाजेष्वि्स्य fate , विधिलेऽनु याजाधिकरणकतादृ श्मन्लकरणमनिद्टसाधनमिति वाकारं fartafanarerare: | १०५९ ‘<> गौरवान्तरमप्याइ, भ्ये यजामहमिति। aq भेदप्रतियोशितयां SATII अ्रनुयाजपदोग्तरसप्तम्या वेयथप्रसङ्गः तथा श्राधारल- ूपसार्याबो धना दित्यत आह, “विशेषणेति, ययानुयाजेषु यजति- वत्यादौ तादाम्यसम्बन्धेन साचाद्यजल्यादिविग्रेषणणनुयाजायंक- पटोत्तरविभक्रर्नाधारलाद्यथेपरतं श्रपि तु निनिरिभक्रिकप्राति- पदिकस्यासाधृतया साधला्थंकतेव तया भानुयाजेषु यजतिषित्या- दावपि श्रसराभासमानमजयंदारा यजतिविग्रेषणायेकातुथाजपदटो- achat: areata: | न चेवं पदसाधुतलाय घटो न नोल- caret नौला दिपदोत्तरमिव awa प्रथमैव are तु सप्तमोति वाच्यं। RAV साचादिशेषण-विगरेव्यभावापन्नायंकयोरिब Asa | azar विग्रेषण-विगरेव्थभावापश्नाथंकयोरपि प्रातिपदिकयोः खमागविभक्निकता नियमेन प्रते प्रथमाया अप्रसक्त । नगु घटः कमवमित्यादो घरट-कष्मालादौनां आधाराधेयभाव दिना श्रमन्वयात्‌ ard arate विभह्बप्रकारेणेव नत्‌ सम्बन्धेन साच्ादन्वयः विभक्मथंमन्तराहत्थेव वा 99 इति ययत्यत्तिर्पगन्तव्या तथाच घटौ We: श्रतुयाजेषु यजतिषु इत्यादितः प्रतियोग्यनुयो गिनोरभेदा- न्वयाखमवात्‌ घटो म नोखः नालुयाजेषु यजतिलित्यादौ बट- यागादौ नौलानुयाजादिभेदो नञा कथं बोधनोय दत्यत चाह, खपतम्यस्यान्वयात्‌ सप्तम्याः wad स्थात्‌ wes तु वदेयथ्यमत- WALA मौरवादिकमयपि न्धाय्यमव are, ‘faiteifa, faitea- विभक्तेः पदसाधुत्वप्रयो जगसत््वान्न वैयण्येमिति ara नन्वेवं प्रकारौ- भूतविमक्यर्योपस्थितिं विना कथं नलो चट caret मामार्धयोरन्वय- ९०४६ शब्दाख्यतुरोयलब्दे साधुः नामार्थयोभे देनान्बयबोध णव प्रकारौभूतविभन्चथ- "नामायेयोभदेनान्वयनोध दति श्राधारापेयभावसम्बन्भेनाग्वयबोध- इत्यथैः, श्रकारोग्ूत विभल्मयापस्धितेरिति विगरेषरतौश्ूतमामाचं भ्रकारतया तादृ ग्रषम्बन्धभानप्रयोजिकाया विभक्किजन्यतदुपश्िते- रि च्यः, एतश्च घटे कष्मत्वमित्यादौ विभश्बर्याधारता दिविगरे षितख् चटादेरासेयतासम्बन्भेम कम्मैतवादावन्वय इति MS AAT TATA, अन्यया तादूश्बोधाप्रसिद्धेरबङ्गर्थापातात्‌ नमामायेयोः षाचद्धेदा- श्वयो न भवत्येव भवति ठु विभष्थमनरारृ्येति व्यत्पत्तिः we कश्मलमित्यादौ घटादि विग्ेषिताधेयता दि शूपविभ्वर्चं सेव कलादौ प्रकारतया भानादिति तु ae) अन्यथा सक्नम्बर्वाधार- ल्वा दि विभेषितप्र्यंष्याधेयता दिखम्बन्धेनापरनामार्थःन्वयेन नन्‌- समभिव्याहार ले अधेयला दि सम्बन्धेनावच्छिल्नामार्याभावस्येवा- amare मानस्यो पेयतया ठत्यनियामकसम्नन्धस्वात्यम्ताभावप्रति- थोगितावच्छेदकसम्बन्धत्वविरदेषठ तदसम्भवादसामश्चस्यमापद्येत | agit नामायंयोरन्वयबोध इत्य शाकादन्वयबोधो म्‌ विवकितो- ऽपि तु नामायंप्रकारतामिरूपितनामा्थं विग्रेषताकबोध एव, fae- frag साचात्परग्पराषाधारणं, पअरकारौग्रतविभाक्ष्थौपस्थिते- सन््तादिव्यस्य च विगेयोभवश्नामायेप्रकारतया प्रकारौभवनना- मायेविगरेव्यतया श्र्थान्तरभासकविभक्गिजन्यतदु पश्विव्यादे खग्नवा- इत्यत are, 'नामाथंयोरिति, ननु यच च विेवय-विदेष्ययोर मेदाग्बब- बोधो were मेदो भमा बोध्यते इति नियमात्‌ कथं wafer अमुयाजमेदाग्वयः तत्र प्रक्रारोभूतविमक्षयर्थोपस्थि्यमावेम fates शिसोमणिद्चतमसवादः। ६०५५ धीपर्थितेस्तन््त्वात्‌ लाघवेन तयोरन्बयबोधमा्र रव दित्यथः, मामायं विशरेव्थकाभेदान्यसंसगे क-तत्मकार कान्धयबोध एव विभक्रिजन्यतदु पख्ितेंहलादिति wafer, शद्शकारण्वा- धान्ञामार्थं ARMA सासान्नामेदातिरिक्रसम्बन्धेन प्रकारलमेवश्च मेदाग्वय एव उक्रब्युत्यततर्थज तिव्वनुयाजेखित्यादौ अभेदसम्बन्धेना- शुयाजादर्यागा दि विशरेषण्त्े बाधकाभावान्नानुयाजेषु यजतिख्ि- त्यादौ यागादावनुयाजभेदबोधो निरपवाद एवेति भावः । येषां मते Me घटमानयेत्यादौ विग्रेषण विभक्तेः aaa aa- अभेदायकलं म तु मोल-घटयोस्तादाल्यं संसगः तते ast नामायं नामायप्रतियो गिविशरेषितमेदो बोधयितुं म शक्यते इति म भवत्येव age: श्रपि तु नामायंविग्रेषितविभह्र्याभेदाभाव- एव, नेदं Yaa दत्यादौ चेचस्रत्बाभाववश्नजा प्रत्याखते एवश्च शजोभेरे म ग्रह्यन्तरमपि ल्नोखो घटद्त्यादावनौलादिपदेन विभह्र्यामेद विशेषणतया भौलादि भिन्नस्य बोधातुरोधेन भेदवानेवं SQW A । श्रत्यन्ताभावापेदया श्रन्योन्याभावविश्िष्टश्छ ufaat गरुतथा विनिगमकसत्वेन तज शश्षमिद्धरित्या ह, लाघवेनेति, उक्रकाय्ये-कारणभावेऽभेदातिरिक्रसंसगेकलत्वामिवेश्रा- विेष्यामेदाम्बयासम्भवादित्त are, भामाययोरिति अव्यय-निपाताति- रिक्तमामाथंयोरि्ययं eet) waa आख्यातवादा् विवेचने प्रप- श्खितमस्माभिः। मतान्तस्मा, (लाघवेनेति, शखमेदाति रिक्त सम्बन्धेन गामार्थाग्वयबोधत्वापेच्तया नामार्थान्वयबोधत्वस्य लघत्वादिति ata | १०१९ WGI ` तथात्वं, वि ओेषणविभतिसतु श्रमेदाधथिका, नौलोत्यलं चिचगुरित्यादौ quran विभक्तेरतुसन्धानमिति मते तु feanfe:, (तथोः मामायेयोःःभ्रम्वयबोधमानेः मेदाभेदसाधा- रणाग्वयगोधषामान्ये, (तथात्वे श्रन्तराभासमान विभ्वं पथितेस्त- aa, तथाच. नामाथेयोरभेदेनापि भ शाचादनग्वयबोध दति भावः | नन्वेवं नोलो चट इत्यादौ नौल-घटाद्योर भेदाग्वयनोधा- सु पपत्तिः श्रभेदो पस्थापक विभकश्षसत््वा दिव्या श्डं भिर स्यति, "विगरेव्- विभक्रिरिति विगरेषणपदोसर विभक्रिरित्ययेः, “भेदा विंकेति, WAS प्रयमाविभक्ररनुश्रः सनविरडहान्न तदथेकतवसग्भव दति म WEY विग्रेषणपदे. विशेव्यपदसमानविभक्रिकलातुश्रासनसत्वात्‌ श्रन्वया अ्रभेदसंसगेतामतेऽपि विगेषणएपदोत्तरदितौ यादेः कश्मेतवाद्यबोधक- तया श्रानुश्रासनिकलानुपपन्तेस्तदनुश्ासनस्येवाभेदार्चकताग्ाइक- लोपगमात्‌ | नन्वेवं नो लोत्यलमित्या दिसमासवाक्यान्नौलोत्यलाद्यो- रभेदबोधो ग स्यात्‌ तदथंकविभक्रिविरषादित्यत श्राह, नौल- विति, “चिच्रगरिति। यद्यपि बह्कत्रौदिखमासे गवादि परमेव ‘am प्रकारो भूतविभक्चर्यो पखितिदेतुत्व, afe Met acxart का गतिरत any, ‘fataafa, शुचि gafaeet समासे au- विभक्रयनुसन्धानं पिना साधुत्वमेव aretfa wa विभक्रयनुसन्धानं विनाषि साधल्वं तच्च व्यभिचारमुद्धरति, शनोलोत्पलमिति खअकाप्यनित्यसमाससत्येव विग्रह वाषानुसन्धनादेव शाब्दबोध इति यदि ब्रूयात्तदा, “चिचगुरिति बडन्रोहे नि ् समासत्वेन विय वाक्याभावेऽपि श्विचगवोरमेदाग्बयगोधोत्तर चिधगोखामिनि aqua फलबलेन विमक्तयनुसन्धानं ` कर्पमित्धर्यः, तथ शिरोमणिल्लतनण्‌वादः | tons न ` UWA षश्यथसम्बन्धस्येव wate anwar भेदस्याभावो बोध्यतां । चिचगवादिसन्धन्धिनि लाच्णिकं yee तात्पय्येयाहकमिति चित्रा दिपदोप्तरलुप्तविभक्षनतुसन्धानमनयेकं, तथापि yee farina समस्यमानपदयोः सा्थकलधघटित सामथ्यानुपपत्या षमा- सानुपपन्तेरिद्यत्तरपदं पूव्यैपदा्या विग्रेषितखायेसम्बनििन्येव we णिकं पूथ्वेपदखमभिव्याहारादेव तदर्थामेदो wegen Suge यत्यत्तिवै चिग्याद्वासत इत्याश्येन चिचगरित्यादौ चिज्रादिपदोत्तरविभह्यनुसन्धानाभिधानम्‌ । न चारूढवानरोटक्त- इत्यादिबज्न्रौ हो समस्यमानपदाच्योरभेदभाने Y TATA कारोश्णकम्भेत्वादिमा ट्वादिभानं वानरादिपदस्य तेन रूपेण eeu विना म निव्वहतो ति श्रारोदणदि रूपपून्वेपदायघरितोक्र- SIT उन्तरपद लचणाया श्रा वश्छकलात्‌ समस्यमानपद दयार्थान्वयस्य खमासमियामकल्वानुपपन्तिरिति वाच्यम्‌ । तचोक्रलचणायेघटक- वामरादावपि श्रारूढादिपदाथेस्याभेदभानोपगमात्‌ श्रभेदस्याभावो- बोध्यतामिति तावतापि यजतिविव्याद्‌ारेकवाक्यत्ाचतरिति भावः। श्रमेदाभावस्य नञा बोधने यजतिषित्यादौ waa एव ferment विनापि श्ाब्दधिय चखानुभविकत्वात्‌ ttt घट द्रत्या- दावभेदस्य संसर्गतयेवानुभवाच्चाह, “मत दरति, विभत्यर्थामेदामावान्वय- बोधने ब्ुत्पत्तिषिरोधो नास्तोति दृष्टान्तमाह, नन राज्ञ दग्यतेति, 'खक- वाकतानुशोधादि ्ाद्यनुषज्यते, विशेषण विभक्तय दमे दाथेकत्वं तदा, अभेद- 133 १०५८ छरम्दास्घतुरेयस्वद्दे अरभावस्या विधेयतया प्रधान्याभावेन प्रसन्यप्रतिषेधलाभावात्‌ “्रप्रा- धान्यं विध्य॑ प्रतिषेधे प्रधानता । प्रसख्यप्रतिवेधोऽसौ कियया स यच नञ्‌” ॥ इति प्रमच्यप्रतिषेधलच्णात्‌ | अ्रयेवमयमञ्राङ्धभोजौ अद्य्येन्पश्चेत्यादौ नञः समासनिविष्टस्य भिन्नार्थंकतया भिन्नामेद- aq विभह्यन्तार्धस्य विधेयतया नजर्याभावस्याप्राधान्येन प्रसव्य- प्रतिषेधातुपपत्निरिति चेत्‌, भवतु तच पथ्येदासएव ओआाद्धभोजन- खषयेद शरनरूपक्रिया कर्त भिन्ञाभेदस्य विधेयवे तादृ श्रङ्धियाकन्त- भिन्नभेदस्य तादुशक्रियाकन्तवरूपतया ag म YR ख्यमपि म॒पश्वन्तौत्यादि खलो यता दुश्क्रिया कन्तैला भावरूप विधेयपय्येवखानेन प्रसज्यप्रतिषेधतुख्धतया च तथा व्यवहारः | श्रत एव पथ्टेदासख्यल- एव नञ्‌तत्‌ पुरुषः wa वादरिनामविवाद्‌ दूत्यचाभावस्य wares ` श्रसमस्त एव नजूषमानाथेः श्रश्ब्द दूति वदन्ति । GUTTER मजः समासादेव GA ग पश्न्तौत्यथैपय्यैवसानात्‌ Waa गजोऽसमासे च we इूश्यपपद्वाभावात्‌ ““श्रद्ग्य- खखाट- योदूंशरि-तपोरिति खगप्रत्ययातुग्रासनविषयलमदप्येपश्ा इत्यत्र प्रयन्नेनोपपादानयम्‌ | विशेषगत्वेनोपस्थितस्य mat गलर्थान्योन्धामावे विोषणखलत्वेनान्बबा- योगात्‌ योगेऽपि वा विभक्तयर्थाग्बयत्यागस्येव दोषत्वा दिति माः । इत्थ चेवो ग पचतौत्यादौ fast धम्मिपरुतायां नथोभेदत्वेब प्रतौ तेजेबनाव्‌ एथक कल्पनमिति ध्येयं | रुकवाकालवानुरोधादिग्धाद्यक्षयक्तेमे दपरतेति खयसुक्तं AeA fees निषेधपरत्वे aq प्रापिपूव्येकषत्वात्‌ यजतिष्वित्यनेन तस्य प्रातिर्वाथा त्ाचेकविषयकविधिनिषेधे विकल्पापत्तेः मेदपरतेति aratai यिं भरिरोमणिङ्धतगण्‌वादः | १०१९ यु करणनिषेधे विकस्पापत्तेभंदपरतेति, तदसत्‌, विशेषनिषेषे सामान्यविधेस्तदितरपरतायाः “sre णेभ्यो दधि दातव्यं कोण्डिन्याय न दातव्यं” इत्यादौ वयत्पत्निसिङ्त्वात्‌ विकल्मानवकाशत्‌। न च तचापि नानुयाजेखित्यस्य क्ियाप्रतिषेधपरलं बाधकान्तरेण खण्डयतां मतमु पन्यस्यति, ‘afafa, "करणएनिषेधेः नानुयाजेष्विति मजो ऽनु- aa ये यजामशमन््पाठटकरणप्रतिषेधपरतवे, “विकश्पापन्तेरिति यजतिपदाथासङ्ोचेम यलतिखित्यादिनाऽनुयाजेऽपि मम्लपाट- विधानात्‌ विरोषेनेकस्याप्रामा शापन्तेः श्रतिराते षोड़शियहणा- ग्रदणयोरिव श्रनुयाजे तक्मन्पाठ-तदभावरूपवेकश्पिकाङ्गद्थस् विधायकतया विरोधपरिडहार सम्भवेऽपि श्रनुयाभजन्यपर मापे भावाभावशूपाङ्गदवघटितसामयौभेद कल्पनेन तत्सामयौदयप्रयोच्य- फलप्रकर्षापकरंकर्पनेम ख ॒गोरवापत्तरित्यथेः, “विग्रेषनिषेध इति तदममन्यूनदत्तिधर्भावच्छिन्िविषयकतन्निषेधवाक्यसत्व तदिधायक- वाक्धस्यतद्धर्म्रावच््डिक्नायेकपदस्य निषेधविषयतावश्छटकविश्ष- षूपा वच््छिश्नेतरत् विशिष्टतद्धर्म्मावच्छिलपरताया इत्यथैः, श्राद्यणेग्य- दति, ब्राह्मणएपदस्य विरोधवारण्णय कौ ण्डिन्बेतरब्राह्मएपरलादिति भावः । (तचापिः ब्राह्मरेभ्यद्त्यादावपि, ‘atfisafa ब्राह्मण दूषयितुसुल्धापयति, “यत्त्विति, (तदितस्पर्तायाः विश्रेषेतश्पस्तायाः, Frame पच्तसमत्वाह्लौ किक शब्दे aft बए्रति, ‘agra दति “विकल्पानवक्रा्ादिति, तयाचाचापि यजतिषिग्यादि सामान्य विधेरनु याज- भिन्रयागपरत्व मि्येकविषयक विधि-निषेधयोरप्रसङ्कादिति ata) 'तच्रापि १०९० प्रब्दाख्यतुरौयख्डे कौरिडिन्यमेदो बोध्यः, कौणिडिन्धपदस्य विरुदंकवचनाव- WAN, न खलु महतो रात्तः न महतो राच्च इत्येवं न्यो कौष्डिन्यभेदो म कौ ण्डिन्यायेत्येतत्‌प्रतिपाद्य इत्यथैः, तथाच आद्यणपदस्य न विगशरेषेतरपरता हति भावः। “विर्‌ ङेकवचनाव- रुद्धत्वादिति कौण्डिन्यपदस्यानुयोगिवाचकब्राह्मणए्पटोत्तर चतूर्थो बङवचनविजातोयतदेकवच॑मान्ततादित्ययंः, तथाचानुयोगि-प्रति- थो गिवाचकपदयो विरुद वचनराडहित्याभावेन नजा तदनुयोगिक तत््रतियो गिकभेदबोधनं न सम्भवतोति भावः मनु विङद्वक्म- faagasfa विभक्रिविभाजकप्रयमाल्वादिना विजातोयविभङ्ि रारित्यमचतमेवेति भ तब्रा्मणएपदायं को ण्डिन्यपदा्थंभेदबोधानु- पपत्तिरित्यत श्रा, म॒ afefa, इत्यचापि राजनि मरहदभेदो प्रतोयते दत्यनेमास्य सम्बन्धः; 'दत्यजेवेति यतिरेकद्ष्टान्तः, तचा यथा महतो WH tae राजनि महदभेदः भ मरतो Wey द्व्यच राजनि मदद्धेदः प्रतौयते तथा महतां aces राजनि मदभेदः ग मरतां TH was राजनि मद्वदख्च न प्रतोयत- इत्यथः, तया वचनसाम्यमपि भेदाभेदबोधेऽपे खितमितिभावः | "एकोन दा विल्यचेवेति यथया एकोन दा वित्यचानुयोगि-प्रतिषोभि- वाखकेक-द्ा दिषदयो बिरद्धवचनावरदत्ेऽपि समागविभण्िकता- कौ णिडिन्याय Rasta, ‘faxafa, समान विभक्धिकत्ववत्‌ समाबवचनस्या्षि नियामकलत्वादिति ara) इदमेव gers एयति, “न खरख्षविादिना, "मतो cru इति सखमेदाग्धयनो घकसमभिव्या हारे नया खन्धो $न्धामावस्वं बोधनात्‌ मेदान्वयनोधेऽपि समानवचनल्वस्य नियामकत्वसुक्घं द्यादिश्चब्दागां धिसोमपिटतनजवादः । १०९६९ महतां रान्नो न महतां रान्न इत्यापि राजनि महदभेद्‌- भेदौ प्रतीयेते, रको न दावित्यत्व कथञ्चित्‌ तत्सम- थेनेऽपि दितौयस्य दातव्यमित्यस्यानन्वयप्रसङ्गात्‌। श्रत- रव “रारो we न कुर्वत “इत्यादौ करणनिषेषेऽपि माचरे भेदबोधस्तयत्ययेः, "कथञ्चित्‌ त्छमयनेऽपोति कथञ्चिदुक्- खले भेद बोधसमथंनेऽपोत्यथेः, द्या दि श्नब्दस्य नित्यदिवचनाम्तता कौण्डिन्यादि शब्दस्य च न नित्येकवचनान्तता एताद्‌ श्र विगरेषसचेऽपि श्रनुयोगि-प्रतियो गिनो विर इ सद्याया श्रविर द ्लएव विरद वच- नावरद्धतवं भेदबोधविरोधोल्यपगमेन प्रछतस्ले विडद्धसद्धाविव- चया एकोम्‌ दा विद्यतल्छाम्यभित्या श्येन कथञ्चि दित्य, कौष्डिन्य- सखानेकत्वेऽपि तद्भतजाताबेकत् विवचया waa दद्िशेषणएते- मेकलवसड्खया विवच्ासम्भवो बोध्यः । “दितौयस्य' दितोयकरियापदस्य, THEY’ ब्राद्यणे कौ ष्डिन्यभेद्‌ाश्यपख्े श्रनण्वितार्थंकल- प्रसङ्गात्‌, एकव्राक्य-क्रियापददययो गाभावादि तिभावः | श्रत एषेति विगरेषनिशेधखछले विधिवाक्यस्थसामान्यश्नब्दस्य विशेषेतरणामान्य- परताया wage, “करणएनिषेधेऽपोति ड्व तितिभ्रिया- निद्यदिवचनान्तत्वेग तथा च्छव तु न तथा दयत्पत्तिरतः कथश्धिदिति, ‘fetinafa, meet दधि दातव्यं कौण्डिन्याय Aaa wa कौैण्डिन्ध- भित्रभ्यो दधि दातव्यमित्यघ॑लामादिति ara: | वस्तुतस्तु fran: दित्वादे विवल्लितत्वेन भूपातणमिनब्ादौ भूपा रखकटटणतुल्या इति que यादिरडवचनाभ्यामप्यन्वयबोधो भवेव weq न कोण्डिन्धायेव्यादौ विभक्यर्थेकत्वादि विवक्षायां वौजाभावान्न वथात्वसम्भवः | 'अतरवेति यतण्व ६०६२ CTI TSS a विकल्पावकाशः, a fe तन्नापि रा्ौतरपरता, बेय््प्रसङ्गेन “wararerat पिटभ्यो दथात्‌”” carfefafunwe- पदबोध्यामावष्यादिकाखे “a राजावित्यमेन राजिभेदबोधस्लौकारा- WaT अगत्या वाक्यमेदोपगमेन राजौ आद्धकरष्टनिषेधपरते- mat: "न fanaa अरमावश्यादिराजिओ्ाद्भकरणे विभि- निवेधवाश्पयो म्विङद स फएलतव-निष्यसत्वबो धकत्वेन एकवाक्धसाप्रामा- quay: अमावस्ादिपदाचं राजिभेदश्य “न राचाविव्येतदवखाब- musta saraerferce राजिभिन्लामावसख्ायकतया राः आद कर श विधष्यविषयलारिति भावः। ्रमावद्यापद-राजिपदे म उपाधि- विग्रेषावख्डिशमहाकाखपर, माहाकाशब्येक्येनामावस्यायां राभि- भिन्ञलस्य बाधप्रसङ्रात्‌, रपि त्‌ काशोपाधिविगश्ेषपरे कालोपा- धोनामपि श्राधारत्वोपगमात्‌ नाधारसप्नम्बमुपपन्तिः वने सिंहनाद- इूतिवदवण्डेदकत्वमेव वा सप्तम्यथेः, श्रमाबस्यादिरूपकालोपाधयश न षटिदण्डाद्यवस्थायौ नि श्रखण्डवस्वन्तरा शि तथा सति अमावखा- ` राशयो संद मियमेन ay तदेदस्याव्यावन्तेकताप्रसक्गात्‌ ` farsa स्यापदं चरमोत्यल्लकलारम्भकश्योगमा शानुगुणकियाकलापपरं पर- ग्परया तत्कलारम्भकद्मणकपय्येन्तजनकसंयोगानामपि तदार्कलं, तादृश्क्रियाकलापान्तगंता एव काञ्धित्कल्ावयवक्रिया wf ET: यतोऽदृश्दे शर विेषावच्छिश्ना दृश्ये श विगेषानवच्छिन्ना वा सुख क्रिया म राजिपदा्थेः aft तु इश्यदेशटत्तित्विशिष्टखुर्व्ानधि- करणएकाश एव, awY कलावयवक्रिथाविग्रेषषाधारणएं । श्रयामा- बस्याकाशावदच्छिलस्याधिकारम्बात्मनिष्ठ्राद्करणणभावस्च प्रत्यवायं श्िरोमसिङ्घतनसवादः | १०६ जनकत्वे श्रमावस्यान्तगेतभागविश्रषे श्राद्धकन्तेय्येपि तदन्यभागे आद्धकरणभावसक्वात्‌ प्रत्यवायप्रसङ्गः । मचेतद तिप्रसङ्गवारणणयं तच तावत्काखलवस्थायिवस्वन्तरमखण्डममावास्यापदाथंः yaw: म्‌ तु क्रियाविशेषाः तादृशक्रियारूपामावस्यावच्छिन्नश्राद्धकरणणभावस्य उक्रस्यशसाधारण्घात्‌ | यद्यपि द श्ितस्लेऽपि अवान्तर कालावच्छि- ज्ञाखण्डा मावस्याकाशस्य कत्तं निष्ठश्राद्करण्णभावस्वावच्छेदकतयथा तादृ श्कालावच्छिश्ललस्याभावविग्रेषणएलवेऽप्यतिप्रसङ्गो दुर्वारः, तथापि तादृशामावश्यारिनिष्टावच्छेदकताया मनवच्छिन्नतनिवेगरेनेतन्मते प्र तौकारसम्भव दति aes “श्रमावस्यायां ` पिदभ्यो दद्यादिति जित्यविधेः प्रत्यवायपरोहाररूपेष्टसाधनताबोधकतथा श्रयेतएव तदिधिविषयामावस्यापदा्थं ara ओ्राद्धकरणाभावेप्रत्यवायसाध- मत्ववोघात्‌ विधावमावस्यापदस्य क्ियाकलशापायथेकलवे प्रत्यवायज- मकतावच्छेद कगभं श्रखण्डवस्वन्तररूपामावस्यापदाथौन्तर जिवेग्रा- सम्भवादिति चेत्‌, सत्थं, afe “श्रमावस्यायामित्यादिविधौ लावत्कालस्थायिवस्म्तराण्छेवामावस्यापदा्येः निषेधविधिश्राजिष- दश्च तादृश्रामावस्याखाधारणदेश्रविगेषावच्छिन्नख्य्येक्रिया विशिष्ट- कालता वच्छ्िन्नपरं तद्िशेषणएविशिष्टे काले मिषेधमदिन्ना च तादृश्विंगेषणएविशिष्टवेधम्म्येविशष्टे श्रमावस्यापदायं श्राद्धकरणं म्रतोयते, विशिष्टवेधम्म्ये विशिष्टाट़ ्तिधम्मविग्रेषे वेश्यं aa ufafy तापि तद्ेशिष्यविरददश्रायां तदि शिष्टाटत्तिधबवे- गिश्चमचतमेव । श्रतएव “ब्राह्मणाय दौयतां श्रशोचिने न दातब्ध्‌” इत्यतो भेदस्य ब्याष्यटृन्तितामियमेम wea कदारिदश्एचितया १०९६४ शब्दा ख्यतुरेय ण्डे राचिभिन्ने आडविधावपि “श्रमावास्यायां पिदभ्यो तजाश्ौौ चविशिष्टभेदासक््वेऽपि शओौचकाले ag दानं nated, भेदश्टावया्यदटत्तितामति विशिष्टभेदप्रतौ तिरेवोपेयते । ननु विग्र घनिषेधसले सामान्यविधिस्सा मान्यश्रब्द स्य विग्रेषेतरसा मान्यलाच्- रिकल्वाभावेऽपि “ast are न gala” इत्यादौ न विक- wants: “a राचावित्य्र नानुयाजेखितिवन्नजो भेदाथंकतया राचिभिन्ने काले gala@uaaa faduannafearvet परिष्रति, ‘a होति, 'तच्रापिः न राचावित्यत्रापि, ^राजौतर- परतेति ase राचोतरत्वायेकतेत्यथेः, न तु निषेधायकतेति शेषः, fats इति, शश्रमावस्यायामित्यादिवश्न राचावित्यादेः राचिभिन्ञकाले एयक्‌ श्राद्धविधायकलेऽपि श्रमावस्यायामित्यादि- विधावमावस्यादिपदा्स्य aida ततो राचिसाधारणष्यन आद करणणाभादमावस्यादिराौ शआद्धानुष्टानप्सङ्गस्य दुर्व्वारत्ादि- व्यथः । tequaa “uff gafafa fafurerq we तिचिष्वेव श्राद्धानुष्टानस्य दुर््वारतापि atari a waa ओआद्धान्तरविधिरपि तु smaerfefafeame राजिभिन्नकाखे विधिरेवातो नायमतिप्रसङ्ग इति aren “श्रमावस्यायासित्यादित एव॒ काललाभेन कालाकाङ्खानिरत्या तत्ाप्नश्राद्धे काखवि- वि्धेषनिषेधे amar तदितरमत wiad:, तापि vacant” निषेधति, न हति, “arent श्रां न कुर्व्वौतित्यस्य राचिभिप्ने भां कुर्वीति येः, तचाचामावरास्यायाभिव्यादितो राकौ ्रादप्रसच्छिः स्यादिति मारवः । मन्वेकवाक्छतया रातिभिन्नायाममावास्यायां Ws Roadtfaawe- factafauaasat: | १ ०९५ दद्यात्‌ ” इत्यादितो राधिश्रादप्रसक्तत्वस्य TATA । न wa क्रियारहित आङइ्विधायकं वाक्यान्तरमस्ति येनेदं तेन समं रकवाक्यतामासादयेत्‌। arate धानासम्भवात्‌ | विकण्पेन कालविधाने उक्रातिप्रसङ्गा निकः | गरु आद निमित्ततया प्राप्ते ्रमावस्यादिकाले भागविग्रेषाकाङ्खायाः शरा्धप्रयोजकत्वेन राजिमिन्नलविधिरयभिव्यतो नामावाख्वादिराचौ मामावस्यादि भिन्लदिवसे शआ्रआद्धानुढानप्रसङ्गदत्याशद्यामावस्याया- मित्यादि विधिस्यामावस्यादि पदात्‌ प्रतौ यमाने श्रमावस्यादौ राजि- भेदस्यान्वयं विना a तत्‌सम्भवः “a राजावित्धादिवाक्धस्धस्य gaia वेयर्थेन “च्रमावच्यायां पिटरभ्यो दथादित्यादिना क्रियाम्तरघरितवाक्थेन सह तदे कवाक्यताकण्पनश्च म युज्यत दूति कथं AY AAA: AMIS ङ्ब तेत्यस्य सार्थकत्वोपगमे q “श्रमावास्यायामित्था दिवाक्धस्यदद्यादि तिक्रियानथक्यं क्रियारहित- श्ामावस्यादिश्राद्धकालबोधकं वाक्यान्तरं नास्ति येन तदुपशित- ate “न राज्ावि्येतदु पस्थितरानिभेदाग्वयेन श्राद्धं कुववेतित्ये- तद्भागवोध्यश्राद्धकरणान्वयन च BAHU स्यादित्याह, ‘a afeafa, ‘srgfauraa’ श्रादकाणबोधकं, ‘ce’ “राजौ ag न कुर्वी तेति वाक्यं, "एकवाक्छतामासादयेदिति तादुशक्रियारदितवाक्येन सममस्तेकवाक्धत्वे एतदाक्धस्थक्रियाया waaay च sik ik दी अवि का; कः कियायद्कवाकयोरेक- क्रियापद र्थस्यानग्वयेन तथेकवाक्धत्वासम्भवादिति aa) थयेनेदमिति, Se? att आराडं न कुव्वौँतेति वाकं, Ar श्राङप्िधायकताक्येन | 134 १०९९ WRI बख्डे नानुयाजेषधितिवत्‌ षथकृक्रियारदितं। शव ut करिया विरहात्‌ क्ियावैयर्थ्यानवकाश्रादिति भावः। “न राचाविल्धच सेत्‌ कियानिररंणो म स्यात्‌ तदा करियाघटितामावस्यादिकाख- बो धकवाक्येन एक्वाक्यतयेव wage भवेत्‌ तदपि नेत्याह, 'नापौति, ‘argaafafaafefa arcnafafaar वथा कियाम्तररडितमित्यथः। एतेन कियावेय्थाप्रसश्षा गागुयाये- ख्ितिवदनथोरेकवाक्धतसम्भव इति दभितं। भ चाच किवाया- असत््ेऽप्यमावास्याया मित्यादिना wane श्रष्टकादिविष्षेक- वाक्धत्वाखम्भवादष्टकादिश्राद्धस्य राजावनुष्टानप्रसङ्ग इति feara- हित्यामिधानमसक्रतमिति are) एकपदोपशितस्ानेकवाक्षाथं- yan बाधकविर हेणामावश्याश्राद्धविधायकवाक्यायं इवाष्टकाटि- विध्यर्थऽपि न राजावित्यथेद्य ufsicea प्बेश्रसम्भवात्‌ । च्रमा- वश्याष्टका दि बोधकतन्तदि धिख्यपटार्भां wast wewtufe- तराजिभेद विशिष्टतदर्यपरताया श्रावश्यकल्वादस्मकतेऽपि न राा- वित्येतदयेराजिभेदविशिष्टस्लायेपरलकख्यमसम्भवात्‌ । dena mag इव श्ाष्दवोधेऽपि ufafe प्रतियो गिसंषगधोरंतुरिव्यमि- मानेन wea, “श्रथेति, राजौ age प्रसक्काविति अ्रमावसखाया- मित्धादिविधावमावास्यादिपदस्य सहोचे मिषेधागुपयश्या तद- सङ्लोचेन विधितोराजिश्राद्धकरे सफखलवबोधोपगमे Nyayabindautika, (Text) ... att Re. 0 Nyaiya Kusumiijali Prakarana (Text) Vol. I, FasJ-6; Vol. IT, Fasc. 1-8 @ /6/ each @ / eee eer 3 Padumawati Fasc. 1-3 @ 2 eo So ae z Paricista Parvan, (Text) Fase. 1-5 @ /6/ each ... ] “a Prakrita-Paingalam, Fase, 1-2 @ /6/ each : oa \ 0 | Prithiviraj Risa, (Text) Part IJ, 19६८. 1-5 @ /6/ each ee . Ditto (English) Part IT, Fase, 1 0 Prikrta Laksanam, (Text) Fasc. 1 -4 Paricara Smrti, (Text) Vol. I, Fase. 1-8; Vol IT, Fase. 1-6; Vol ` 288८. 1-6 @ /6/ each ४९ ; । ` Paracara, Institutes of (English! =... ; 0 । ` 2780840 तो1्ला7 ता १01 (English) Fate, 1-3 @ /12/ each ० 2 *Sama Véda Samhita, (Text Vols. I, Fase. 6-10; II, 1-6; IIT, 1-7 IV, 1-6: V, 1-8, @ /6! each Fasc 12 8517109४ Sitra Vrtti, (Pext) Fase. 1-4 @ (81 cach 8 1 Ditto 1 English) Fase. 1-8 @ /12/ each ° Sueruta Samhitd, (Bng.) Fase. 1 = 112, 2 *Taittereya Sambiti. (Text) Fase 14-45 @ /6/ each शोः ६. Tindyw Braimana, (Text) Fasc. 1-19 @ /6/ each © न~व To Cintimani, (text) Vol. I, Fase. 1-9. Vol. TI. Fase. 1-10 3 Vol. Til, Par... 1-2, Voi. IV, Fase. 1, Vol. ए, Fase. 1-5, Part TV, Vol. I ’ [१ asc. --12 @ 16: each ७ 14 ति~ 19710017, (Text) Fasc. 1-2 @ /6/ 0 "व 811. (Text) Fasc. 1-5 @ /6/ each =... 1 a Upamite. bhaya-prapatica-katha (Text) Fasc. 1-3 @ /6/ each 1 > Dyasagadasio, (Text and English) Fasc. 1-6 @ /12/ Wa 4 त YVaraha Purina, (Text) Fasc. 1-14 @ /6/ each 5 *Vayu Purina, (Text) Vol. I, Fase. 2-6; Vol. IT, Fasc. 1-7, @ /6/ _ each 4 Visnu Smrti, (Text) Fasc. 1-2.@ /6/ each , 0 Vivadaratnakara, (Text) Fasc. 1-7 @ /6/ each 2 Vrhanniradiya Purana, (Text) Fasc. 1-6 @ /6/ i 2 Vrhat Svayambhi Purana, Fasc. 1-6 % । । Tibetan Series । , Pag-Sam Thi 849, Fasc. 1-4 @ 1/ each 4 -«¥Sher-Phyin, Vol. I, Fase. 1-5; Vol. II, Fase. 1-3; Vol. III, Fase. 1-5 @ 1/ each 13 Rtogs brjod dpag hkhri 8119 (Tib. & Sans.) Vol. I, Fase. 1-5: Vol. II Fasc. 1-5 @ 1/ each .... 10 Arabic and Persian Series ` ?Alamgirnimah, with Index, (Text) Fase. 1-12 @ /6/ each Beets: | Al-Muqaddasi (English) Vol. I, Fase. 1-2 @ /12/ : 3 Ain-i-Akbari, (Text) Fasc. 1-22 @ 1/ each é 22 Ditto (English) Vol. I; Fase. 1-7, Vol. IT, Fase. 1-5, Vol. [IT Fase. 1-5, @ 1/12/ each * 29 Akbarnamah, with Index, (Text) Fasc. 1-37 @ 1/each _... any - , Ditto English Fasc, 1-5 @1/each =... i fee 8 Arabic Bibliography, by Dr. A. Sprenger Pree 4 Badshahnamah, with Index, (Text) Fase. 1-19 @ /6/ each Bye @Gatalogue of Arabic Books and Mannscripts_. 1 ` Gatalogue of the Persian Books and Manuscripts in the Library of the a Asiatic Society of Bengal. Fasc. 1-3 @ 1/ f ०1 of Arabic Technical Terms, and Appendix, Fase. 1- 2] @ ह. 1/ each - ६ per} - -—s- Warhang-i-Rashidi, (Text) Fasc. 1-14 @ 1/ each 14 Fibrist-i-Tisi, or, Tisy’s list of Shy’ah Books, (Text) Fasc. 1-4 @ 119 each + 8 ; Futih-ush-Sham of W iy (Text) Fasc. 1-9 @ /6/ each. ... क of + (Text) Fasc. 1-4 @ /6/ each Tee History of the Persian Masnawi, (Text) Fasc. 1 = ory 0 १ (Text) Fasc, 1-3 each क अच h, with Supplement, (Text) 51 Fasc. @ /12/ each .. 38 अध isir-ul-Umara, Vol. I, Fase. 1-9, Vol. If, Fase. 1-9; Vol. III, 1-10; to Vol. I, Fasc. meron ;. Index to Vol. III, Fasc, 11-12; ~ moo - (ॐ > ८ ~ ॐ ॐ ^) € 2 _ &#wonwo >> ~ | 4 * चट्‌ xt), ५१६, । । ८४६) Page. 1 niradnamah-i-Isk: 1, Asiatic Res 2, Procrepines of the . १९ । ०.3 and from 1870 to te G /8/ pe 3. Journat of the Asiatic Society for 1 (5), 1847 ( 12), 1848 (12), 1866 (7), 18 1871 (7), 1872 (8), 1873 ( (5), ¦ 8), 1879 । sic 1 (8), 1493 (11), @ 1/5 per No. to pe pong € (Extra No., J.A.8.B., 11 Catalogue of Mammals J.A.8.B., 1875) introduction to the Grierson, Part II, J.A.S.B., 1882) ` Anis-ul- i ११६५ Catalogue of Fossil ८ teb Catalogue of the Library o Inayah, a Commen Jawamlu-l-ilm ir-1 Khizanatu-]-’ilm A deecriptive ca the Asiatic Society of ing the xa Memoir on maps illustrating 21, A, Stein Pu.D., Ji. ndutika, (Text) .., ०९ wee : Re. 0. Ponti Prakarana (Text) Vol. I, Fase, 1-6; Vol. IT, Fasc. ४ eac हि eee ave eee ooo : ‘adumawati Fasc. 1-3 @ 2/ one eee ve 8 ¢ista Parvan. (Text) Fasc. 1-5 @ /6/ each ... et ००३ krita-Paingalam, Fase. 1-2 @ /6/ ench a uss oo. O thiviraj Rasa, (Text) Part 11. Fasc. 1-5 @ /6/ each... ee | Ditto (English) Part IT, Fase. 1 * ४ oe O krta Laksanam, (Text) Fase. 1. ... 1 ‘Paracara Smrti, (Text) Vol. I, Fasc. 1-8; Vol. II, Fasc. 1-6; Vol. III Fase. 1-6 @ /6/ each ४७5 ‘ ०6० ४०० 2 178९8 of (English)... ab ६० bandhacintamani (English) Fase. 1-3 @ /12/ each oa 2 ama Véda Samhita, (Text) Vols. I, Fase. 5-10; II, 1-6; III, 1-7; IV, 1-6: V, 1-8, @ /6/ each Fasc ean द): 87010९8 Sitra Vrtti, (Text) Fasc. 1-4 @ /6/ each tae ners 1 “Ditto (English) Fasc. 1-8 @/12/each ... ted Snucruta Samhita, (Eng.) Fasc. 1 @ /12/ sat iQ aittereya Samhita. (Text) Fasc. 14-45 @ /6/ each pan „ 13 70१४४ Brahmana, (Text) 17.80. 1-19 @ /6/ each 7 iattva Cintamani, (Text) Vol. I, Fasc. 1-9. Vol. IJ. Fase. 1-10 Vol. IIT. Fase. 1-2, Vol. IV, Fasc. 1, Vol. ए, Fase. 1-5, Part 1V, Vol. IT Fase 1-10 @ /6/ each ee ae eee ] 3 5 kanda-Mandanam, (ext) Fase. 1-2 @ /6/_... ee 0 Tnl’si Sat’sai. (Text) Fase. 1-5 @ /6/ each ost 1 Upamita-bava-prapafien-katha (Text) Fasc. 1-3 @ /6/ each a | Uvasagadasio, (Text and English) Fasc. 1-6 @ /12/ ave wm, & araha Purana, (Text) Fasc. 1-14 @ /6/ each 5 A ण Purana, (Text) Vol. I, Fase. 2-6; Vol. II, Fasc. 1-7, @ /6/ , ee ad 4 Visnu Smrti, (Text) Fasc. 1-2 @ /6/ each ive ¢ tga nO ‘iv tnakara. (Text) Fasc. 1-7 @ /6/ each .., ~ a thannaradiya Purana, (Text) Fasc. 1-6 @ /6/ a <2? at Svayambhi Purana, Fasc. 1-6 कि क oa । Tibetan Series. am Thi S’ifi. Fasc. 1-4 @ 1/ each ००४५ - & ‘Phyin, Vol. I, Fase. 1-5; Vol. II, Fase. 1-3; Vol. III, Fase. 1-5 -@ 1} each 13 ॥ 8 brjod d hkhri 898 (Tib. & Sans.) Vol. I, Fase. 1-5; Vol. II Fasc 1-5 @ र ११) “oe ate 10 ' Arabic and Persian Series | *Alamgirnamah, with Index, (Text) Fase. 1-13 @ /6/ each... ०० 4 Al-Muqaddasi (English) Vol. I, Fase. 1-2 @ /12/ हक Ain-i-Akbari, (Text) Fasc. 1-22 @ 1/ 22 Ditto (English) Vol. I, Fasc. 1-7, Vol. II, Fase. 1-5, Vol. III, ‘Fase. 1-5 @ 1 /12/ each see ae 29 barmimah, with Index, (Text) Fasc. 1-37 @ 1/each ... ese OF Ditto English Fasc, 1-5 @1l/each ,.. eve कौ. 79010 Bibliography, by Dr. A. Sprenger Rag : 0 ihnimah, with Index, (Text) Fasc. 1-19 @ /6/ each गणी ०१६९1०६० of Arabic Books and Manuscripts... 1 "Catalogue of the Persian Books and Manuscripis in the Library of the __ Asiatic Society of Bengal. Fasc. 1-3 @ 1/ 3 _ Dictionary of Arabic Technical Terms, and Appendix, Fasc, 1-21@ ` each ee eee 21 z Rashidi, (Text) Fase. 1-14 @ 1/ each 14 _ Fihrist-i-Tisi, or, Tisy’s list of Shy’ah Books, (Text) Fasc. 1-4 @ 1121 क 2 each 1 oof + 1८५) -Sham of wa id (Text) Fase 1-9 each oo ५५५ | न 7 bite Auk, (Text) Fase, 1-4 Pf fase ~ । 1 Caliphs, (English) Fase 1-6 @ (19 each ५ 0४६ -i-Jahingiri, (Text) Fase. 1-8 95४ th, with Supplement, (Text) 51 Fasc.. ( २:44 | @ = = @ >= 2 COBH = a > — © OO eo. @ 3@ ५ ~ # > 2 ६3 ॐ > Muntakhabu-t-Tawarikh, (Text) 0886. 1-15 @ /6/each ... = Re. 5 Muntukhabu-t-Tawarikh, (English) Vol. I Faso. 1-7; Vol. Fasc. | 1-5 and Index; Vol. 111, Fase. 1 @ /12/ ooo’ ¦ Muntakhabu-l-Lubab, (‘lext) Fase. 1-19 @ /6 each = dee + Ma’ asir-i-’Alamgiri, (Text), Fasc. 1-6 @ /6/ =~ ee Se Nukhbatu-l-Fikr, (‘l'ext) Fasc. 1 4 त Nizami’s Khiradnamah-i-Iskandari, (Text) Fase. 1-2 @ /12/ each 1 Riyazu-s-Salatin, (Text) Fase. 1-5 @ /6/ धः 1 *Suyity’s Itqin, on the Exegetic Sciences of the Koran, with Supple- ment, (‘I'ext) Fasc. 7-10 @ 1/ each ^ क Vabaait-i-Nasiri, (Text) Fasc. 1-5 @ /6/ each se Pace ys | ‘Ditto (English) Fase, 1-14 @ /12/ each Pa ,.. 10 Ditto lndex - Yarikh-i-Firiz Shahi of Ziyau-d-din Barni (Text) Fase. 1-7 @ /6/each... 2. Tarikh-i+Firizshahi, of Shams-i-Siraj Aif, (Text) Fasc. 1-6 @ /6/ eacn ॐ Yen Ancient Arabic Poems, Fasc. 1-2 @ 1/8/ each oa sada. = Wis o Ramin, (1९४) Fasc. 1-6 @ /6/ each ae Zafarnamah, Vol. 1, Fase. 1-9, Vol. 11, Fasc. 1-8 @ /6/ each = 6 ध्र uzuk-i-Jahangiri, (Kung ) Fase 1 see one ५ oo 9. 1 2 3 4. A sketch of the ‘l'urki language as spoken in Eastern Turkistan, by R. B. Shaw (Extra No., J.A.8.B., 1878) ~ ... Theobald’s Catalogue of Reptiles in the Museum of the Asiatic Society (Extra No., J.A.8.B., 1868) Catalogue of Mammals and Birds of Burmah, by E. Blyth (Extra No., J.A.8.B., 1875) ०७९ + = Introduction to the Maithili Language of North Bihar, 5 a Grierson, Part Il, Chrestomathy and Vocabulary (Bxsra So. > J.AB8 B 1882) oe one ee ee ८ ~ ६ 5, Anis-ul-Musharrabin od $. > eas | व्क AS 6. Catalogue of Fossil Vertebrata ve 2 7. Catalogue of the Library of the Asiatic Societ म W. 4. Bion 3 8. Inayah, a Commentary on the Hidayah, Vols. 11 and 16/ each... 32 9. Jawamla-l-’ilm ir-riyazi, 168 pages with 17 plates, 4co. वि + 10. Khizanatu-l-’ilm ५ न ce va : 11. Mahabharata, Vols. III and IV, @20/each .., eo ह 12. Moore and Hewitson’s Descriptions of New Indian Lep Sin Parts I-III, with 8 coloured Plates, 4to. @ 6/ each ५ 1 ४" 13. Sharaya-ool-Islam Pre. aon (४, 14. Tibetan Dictionary, by 08008 06 Kiérés „=, ‘sane gait = 15. Ditto Grammar a ws ४ > =: 16. Kagmiragabdamrta, Parts I & Il @ 1/8/ Se ५ te | „ A descriptive catalogue of the paintings, statues, ASIATIC SOCIETY’S PUBLICATIONS. Asiatic RESEARCHES, Vol. VII, Vols. XI and XVII,and Vols. XIX ` and XX @10/each .. .. ॐ Procrepines of the Asiatic Society from 1865 to 1869 (incl.) @/6/ ४७ No.; and from 1870 to date @ /8/ per No : Journat of the Asiatic Society for 1843 (12), 1844 (12), 1845 (12), 1846 (5), 1847 (12), 1845 (12), 1866 (7), 1867 (6), 1868 (6), 1869 (8), 187018), " 1871 (7), 1872 (8), 1878 (ॐ 1874 (8), 1875 (7), 1876 (7), 1877 (8), 1878 (8), 1879 (7), 1880 (8), 1881 (7), 1882, (6), 1883 (5), 1884 (6), 1885 (6; . 1886 (8), 1887 (7), 1888 (7), 1889 (10), 1890 (11), 1891 (7), 1892 (8), 1893 (11), 18५4 (8), 1895 (7), 1896 (8), 1897 (8), 1895 (8), 1899 {5}, @ 1/8 per No, to Members and @ 2/ per No. to Non-Members ` 4 N. B.—The jigures enclosed in brackets give the mwmber of Nos. ww each Vi Centenary Keview of the Researches of the Society from 1754-1883 ... ce ‡ 8 ‘5 &e., the Asiatic Society of Bengal by C. R. Wilson Si Memoir on maps illustrating the Ancient Geog y M,. A, Stein Pa.D., Jl, Extra No, 20f 1899 ... hie! “SS | = Fa ee = +. + न > Notices of Sanskrit Manuscripts, Fasc. 1-29 @ 1 eo Coe - । अ ॐ ee । ऋष Digitized by Google Digitized by Google Digitized by Google स = Princeton Universit + ~-Drary ॥ 1 1 ¶ | i | | 21 “' 07444667 | ~~~ ~ ~~ ~ ~~ ~ Me This Book is Due ¢ ¶ fest ॥ ऋ # हि नक. s+ * ॐ ह Tl ¶ ॥ के = ‡ <> oe ॐ २4 = क ¶ - } ee 31 0; ee गक, = 9 र | । 4 oer a # ४६ ॥। ¢ —_ 4 L [ > ॥ 4 nae & A. ee ee see. Be ~ i i 0 ~) aad, ai dl > FF 7 ee Re Be = 0.7 0991 (othe eee © + owe ३ i: भः » क्क कैः (ते शि); । श, - = ७८ ei १११. ae ~ # न्नै # ॐ १४७१ + # १ १ oe ' a पै # = ee % > + # # +: + = ! † oe च ११०१ (१ ॥ e¢ 44 me भु 1-1-01 oP भ १ (क) ete we भूः ) Fee ose कु + + by "19 ye 4 ~+ ah! १} १ [ क) 5%! ष # « = 4 + « र र +* ~ ‘ म pm lbs mM + क a > pie) Ph 173 ome र ^~ = । ४ y ie 4 7 * tao ॐ, ॐ ऋ-न, oe १, = et न [नि न › 94 चि 6 416 jhe । ,> ah + * + eee veel ot te | ye tt १८ ~ teste ee ~> Nar Nag ok -" = = $+ ; + ४ é ive wt + §8. न 1 4 4 ‘ ° a? | $ 8. ११ = + क e ४ ९4 # bot ee = ¶ = "1१1, क ॐ“ 9, eon ee “ee कक + नै = += क = + # क hse 69% न्व ps , # 10 bee ° (4 es ‘ #१. § $ ५ ब == चकत bbe क 4 ta #$#* + -# * ६ +*¶ ~~4 ^ = # # + # ~क ~ (१ = , =+ e+ +e + ॐ ५4 ४4 फ + pad we । १११ । क ee ~ = oo । ` जन 4 “oe ore । +? =, # ¢= $ क्षै ॐ ‘ + + 9 ~ + कै + = चः कौ. & {1 = ¢ + pot 08 + त, 1. 4 or ¢ died ee, © «ee 660405 016 te + we «+ त कै १। Mahi + ae । 4 i ` 4 ’ a ' + 4 + apr क 04 vat ` $ क शमी = । + चै ५७ जक + ~ 4 +04 कि 13, eh hab । + # ॥ 7 phe + bed + ^ ’ चै of क ^ > "ऋ + अ~ ~ -1 "1.4.11 $ Sd dew + i | > + १२ 4 7 (न, ॥ ihe + OOM, । i ene 2.48 oth १११०१. Uk a es oe > | aes ba coe ad ‘ ॥7 gue कक eo {+ # #?1 ` 4 वौ Fst च १4 "क ५ १११ 1. =; =o क * toe ee $ कीक = +, oe =e ed + ° ॐ १५ + केकी ene. ++ 6.6 a भु क 9 4 , । = 4. ; re किन छि 28. 48 _ | i १. » = ; sd 4 ॥ क श ` =i +4 # 4 ° ११४. * >, ob ee [कि 4408s 141 1. क | । क > | =$ # १ = + | 1553 Os १५ --4 * #= #-क 4.4 कैः = क क म hited hn beh ooed. श १. in + he क ah re ~ oor a, re en od Page Peper bs 124k # न (क topes: ats Se eae att be $e eee क त 6 ©. 244+ ४१ ; + ५ : ‘Te * # 4 +. . >” +) oe 01. ba ore Pokies & ea pert 2, 711. कैर + -नयोकी ॐ > › ७५७१ vee oe कः ~ १, # J ‘ =» * + कः ad é । + ॥ ह“ 4 ५ ht =| ॥ क ४. b १ 4+ rere ५ i. ॐ च्व + : ; १ ‘i 4 adel "५ १ (1 ^ 1 = ee > ~ = ४. a ears Fe Peres oF } hg ५ - 4 >: + ' ry ‘? | . ‘ = soe é | » + + 04.94 *9 + # een ae | i * ; - me १९४ ¢ #, # < ‘ ae iz # + ९ * 1 प्रे 4, 4 ‘+. 7 . 4 { 4 द, । कि ¶ ¢ + 0646 त) i ‘o> ॐ 1 १ sey ° a bogey IT 3 : 11141 1 1110 1111111" 1-1-14. र 3 ^ wt it ~ { ज (अ) Ss meet ee bag: 9.4 4. ~= 4 "+; ~$ © SF १4१ | 22, , य ed । › oo ee > | 4 se doe १११३ 33; ॐ 14 +. ++ Qe i TH! १/७ भक्तन कनि +++ + कं + ` + ed ++ ¢ 4 ‘ == > hares + *9ee + +, 4 Tr) m4 # | 1 ॐ. क + क कैत teres == Ge % =, [ऋ , : इ त) os + + ’ z कज: $ 1 879. 75) be é ss , + 9 ee | ऋ ++ ॐ oh oy # ~ + & + the yr hags Sere bad क ११ heehee 6 os { # = ह : ij ‘el 4 eo = + oo ry ४. pone it - .} a4 ¢ ¶ च) ae 4 »i hi e @ ote प = @ 4° : a4 ‘ क ##-4 La ॥ न 1-1-11) + भ १५ ee 4८१५ Ss च tba ae - o ae ee he ॥ # - or ठ ३ 8 „१ =® +$ Sm be + ष ५१५ क. = ' 2 कै ॥ . ee क a * 821 *¢ sore शकैः Bee $ ~ ॥ चः > १. * १ 101 oe ५ 4s’ 941 > । 4 ft २७ =; se + “a al ॥ te +d. . च 4 ‘ क |} ? +; ४ ५, ^ 1 jz Ty । क, १ ह "१५ t * * pag i # # err + go = # $ "ee" क + * छ + ॥ # ‘ ए वि 1 : x > २.२ # 4 भ शके. - 7 1? + -[- # # een वि te - { 4 . az > oe - 3 $ = ¦ ४ 4 त! os =^ ॐ i ; > चक ४७८ + a a: > “4 च t "०५ *O» १ 3 Ra: कै i ४ - oe . 9 te + ‘ 464 + + —4 ए - २९१८ ५14: (11111 i j ~ 242 4 1 4 inh,” 0 च 4 >: अ (+ fe iM A a | in +t ऋ 65. Zz — we op 11१. ene ५ 4 += oe re । = छवी 4 » += ऋ | ष १ pee" : ष्क {+र # ॐ, 94 वौ चकः + ae @ ~ 1 A क ` ॐ et # च ieee * teeth: #4 be | ` कै-क + ae of *1* ~ ab? क m+ yet 0G te a ° ‘$ . ऋ, कि ॥ १ ‘ ee 4,47] e + ऋ + += ore thi † ॐ ie tl demsoennd ge! 7 : : : . z कै on †# कः ` ध S19 # @4¢ © ‘e+ 7) #{ १५ 1 yes . + 7 । ; (१ > . m4 oo . iF 4 ॥ भैक safe nae eee की sitkel sit a *? ee tenes ~ । चीव > wet ऋ ऋ = + | # 2 ~+ ~ Le । नि) पि [ ॥ * - = + 6 4 + # ५ ४ j an eth “se 7 ree “ay ¢ . - *e $ ~ * ? otal. ऋक “+r oe वीं + कन्न ऋ ¶ + => ; es ee. oe — 4 ॥ + te. ६. # od -co-oroe $ नः > ॐ: - # res oe m4 + La a >_> + ; La च +> ५ ॥, ~+ * न्‌ १4 eat i tae १ nat ॐ = =: Tt ग > क~ ठ न (३ १९ > 32 २१ कै +t ई: $c = भ 1 +E कै Dad £3 Soc fone t 43: प २८ = १२२ च ~~ ms oat eve ih न कः ~*~ > # be ee = [क > sh geese Seas: ss = ¶ ५ 7 2 e oe २२: ao > Cre oe —- ॥ कतत 2 | शि 4 => . ३ म र et oe + C+ Gore ee oe > च + $e > ¢ # ॥ ‘ . ’ o> किल = व्क = - - SHANK iE: 3; $333 324 म्म ( = क १ -# eas: tte + ॐ २२ चर १२२०८५२३ > ; न ## कः 4 र. > >: > « क as * = जै न pi [नै ` ह « करके , sone — Tet , > १ 1 =, ॥ ~ Serr? ¶ ना #। ees क्च # =+ | 9 +o +: न+ ‡ ised ad 1 * 4 छ 4 o* ‘ > ¶ 7o # 6 oe | # a | =+ ॐ + =+. ॥ = = ee * + = कज = ॥ ४ ‘ eee ==" tas <3 . # #ै re ert क क = i - ड ~ [वि | प 33 | +> ५: क ३१ सक J > "अ an . > : शु 0 कि OF 77 ° % + # ' 5 निं = । १ "ह ; { + hts { 7 ए {11594 ॥ ; तिः > "1.1 1111100 ॐ ७०१ "14 . च, 4 ~, art de ~क गि ४1;:13; ste Pere Hat 1111 ६ * ॐ. थ ‘ $ 1 ॥ । ११९ 1 #ै a7 प ‘Ge Soaks 3१११ = क क्कि १ १, = १0. da वि PEt + Hot १ । (1.1.111; + = वैक 4 । ४ ५ - i Maa; कौ $ ^ ¢ ae ५1 1021; res ति i ¬ + ees De 16. ~ 420s | eee = ee eee . 33 172: > ~ 17: # । + : 5 Hf a १२४. > क $ * 9 ' छ. 7, = छ $ 1 ॐ क ¢ rt ५१ 0१ ४॥ a ’ # \ HS 1114 ss ^ {4 4104; = । ११ 711 पः 111. 4; sh = Pity = o १५1. 4 be + 4: r ‘ peerers ॥१ १५ + १९०११. ~ iy (> ४5 11114114 : {1111111 ere ५ „+ 7 i 4 त ५१९ 1 11.471 १.४ {3.१ +“ छ, 'F |) ¶. tots j 1१4. tt a 001 sy ws क > च ।. 9 ¢ * ४ ‘ | ++. 4! ‘ 1 ॥। 4 a” A J 4 = ths 1 err ’ + 441 ng च 1 ihe 3 a > 1 4 rol - ५ ~> | 1 Op Ft | =++५.4, च" aed} oy 1 २३११ (*1 7 tn of 1101 1.10; ०224-4 1111 । i क ध ॥ ८: Bake 117 = ‡ Hohe A pede Sey (1 io Alte १५ 11; 1.14 १.५ इण 7, 1 1-41-1 4४ ॥ "1.1 is aot et {1:11 reste ou 4. ०६१ ९५. "1.01 .1. "3 1111. 111 1.१1१.134 RG gan: 7 4 Sa ates a beak ee a 1141 एः 1 101 4101 1: roe 0 @ १1. ee, | छक १, नि? ३.५ : [ pa 13) . + ff ४“ > $ | + it} " Abe te 37; $ 1 १। if 0 द, दः KH 11211111 । कः hy oe ett te 4 (प i +; ih 1.111.111 171} 1 -. es < 11-11-11 । 11.1.44 1111; + kas ^, + % = eet = 1 ५ द, "न का > ११, ~ UNA ~, rg gt +e ५ ९१.१५५. + 14 ५.१.११८. 1.1.111 A 4 ए ‘bg hoes bee 4 # ऋक कं 2 emt bee a 4) ^ ¢ १ चै > ¶ त १११ ४} १९.२४ Mele # 4१९५ { 7 । १५५ ry # च 1 4 si Aaa ’ oar) oth 4:7 + ton । 4 334}; ’ 41 SUP ty 4 $9 च # १११११ ee ॥ ran thyks «ne a fh की « कि ॐ । ह । + (क्कि ^ Lf ; (tower ry 112 ४, + weeete? ॥५५२ (+ ` 64 १ sae of age te १११११५२१ os प rary teed es oer | ॥॥ ¢ ११११०१९ ~ 4 १. + {~ ay श SPrsee + शुक © 117) r 41 (2116; he (115 1 १ sets! = # वी # te oe । 3 ी H 4 (भ) #4 oF क १.1. ee > ei । 32 i + ॥ ७ Ad हि # १. ‘ele: {2175 aoe “> | १5१. 07५ 1.4 ' 1 “1111 1111 die apf 1111 ote Gh 415} 1 + 0१11, STILE oe + cbs oh” falda teh els, eel oleae 41111 + #. श) (4 . 3.4: tsi + open 4१३११११