तत्त्वा्ोधिगमसूचम्।
अददचमैकटे भस्य संग्रहम् |
्रोमद्मासख्रानिना रचितम् |
स्वकछतभाष्यसहितम् ' श्म न्प्र)
बङ्गाल-एभियारिक-मोमादटौ-नामकममाजान्ज्ञया
प्रभमचन्दतनुजेन केश्वलालेन परि शो धितम् | प्रयसा भागः | मखं भाष्ये च,
~ ~ = + न, ^ ~ `~ ie क ^ क जनः = can 0 धमे जे, सि
कन्कन्ताराजधान्दाम्
नाक्चिषमिश्रनयन्न ` स
Preface.
The following materials have been utilized in the edition of this work
\:—Manuseript belonging to Yati Nanachandji, of Bombay This wanuscript is without date aud is written on paper, £7 leaves with 1 lines of about o6 aksharas each. In appearance, it is rather a new manuscript and scems to be about 200 years old Tt and Manuseript C are very similar, Both these manuscripts mark the number of Siitras. These manuscripts contain only the Bhishya with original text intermixed therewith
Bb :—Manuseript belunging ७ Maharaja Dayavimalyi, of Devashi’s Padi, Alumedibad. This manuseript is written on paper 44 leaves with 15 lines of about 70 aksharas cach. 11 is dated Samnvat 1532 (1470 A.D.) This date appears in a para- vraph which seems to be written after some years of the writing: of the whole work. This and Manuscript Ko strikingly resemble each other. This and Manuseript K contain original text in the lirst four leaves which is a Divambara version of the text, and from the fifth leat! we have the Bhishya with the original text intermixed as in Manuscempts A and (1. Mantseript B is a very carelessly written manuseript.
Manuscript. belonging to Lohar’s Pele Upishraya in Abmedabid. Tt is without date and appears to be a very old manuscript. It is a carefully written manuscript though the’ scribe appears to have omitted words at intervals with the tnten- tion of avoiding trouble. 1४15 written on paper 29 leaves with 19 lines of 70 aksharas cach.
D:—Manuscript belonging to the Government. of Bombay heane No, 1,162 of the year 1887-1890 of Dr. Bhandarkar’s sollections, This is a paper manuscript of 45 leaves, with IS lines, of about 54 letters cach. It is dated Saturday, 7th of Jeshta, Suda Samvat 1167 (1412 A.D.), and is written) iv Bhrugupura (Broach in the Bombay Presidency), The manus- vipt beging from fourth leaf. Lt is of the type of the manus- cripts B and K, It is correct and best of the manuseripts seen by me. This manuscript, I presume, must have contaimed the Digambar version of the text im the first three leaves as it * strikingly resembles manuseripts Band K, This manuseript did
not originally mark the number of Siitras. It is very carefully revised and 8 01195 are numbered afterwards besides containing a good पद्डेद् । ` This manuscript was obtained by me through the kindness of the Philological Secretary of the Asiatie Socictys Unfortunately I received it after first three forms were published ,
1 :—I have named the commentary of Iaribhadrasuri H. 1 have seen three copies of this work. It was commenced by Haribhadrasuri and finished by the pupil of Yashobhadrasur. A full description ax well as the question of the priority of this commentary and that of Siddhesena will be given in the itro- duction.
K:-—Manuseript K belongine to Mr. Shankerlal, of Kapadvanja,
Kaira District. This manuseript contains Bhashya up to 42 pages and then begins a commentary of Siddhasena extending up to ope “FEY * 337 leaves. The manuscript was dated but sumeone has crased the date. 11 is a manuscript written m the fourteenth century. It is very beautifully written and is corrected in some places by soincone. ‘This is tolerably a good manuseript.
P—is a printed copy of the onginal text giving a Svetambara version of the text. Bhishya is not published. P is printed by Tattvavivechakasabhé at PAénjeraé Pole, Ahmedabad.
S:—IJ have called the commentary of Siddhasena ४, 1 have two copies of it. As far ax possible, T have checked the text with the commentary. The commentary is Bhishyanusan, ५.९.)
follows Bhashya. Tt ix rather a commentary on the Bhishya itself’. ¢
(` :-- 1111 is the copy of the commentary of Siddhasena he- Jongg to the Bhandira of Sheth Umabhai Hathising of Alnnedabad.
Besides these manuscripts, | have oceasionally referred to other copies of both the text and the commentary ef Siddhesena.
My sincerest thanks are due to Maharaja Anandasigarji, who has been kind enough to look over my manuseript as well as some of the proofs, and who has practically put his whole library at iny disposal ; and to my brother Vakil Dahyabhai Premehand, who was the first to put the idea of editing such a work in my mind.
Paastly, it was only through the assistance and advice of Professor Hermann Jacobi that [ was able to do this work. It was he who instructed me in the art ef editing. [५ hax been
“kind cnough to supervise and revise my text aud has read the 1111६] prool. Ly sincerest dhauks are due to him.
Aa ११४
I must pay, my hizhest tribute of respect to the custodians of manuscripts who have kindly placed them at my disposal
I shall be obliged if the oriental scholars be pleased 10 cvom- municate to me the mistakes that might have crept in, so that I may be able to give an addenda in the next fasciculus
Hazavaten’s Pour. \ \HMEDABAD. | kK ae! ह 1 । „ Po MODY Bombay PRESIDENCY. fODY.
॥ तन्त्वाधाधिगमसुतम् |
——o 0700 0 ————
॥ ए ॥ सम्यग्द्श्नष्एट्धं यो ज्ञानं विरतिसेव चाप्नोति | द्ःखनिभित्तमपोदं तेन qaay भवति जन ॥१॥ sata कर्क्त गेरनु'बद्धे fear प्रयतितम् | कमक्तेश्राभावो चया भवत्येष परमाय; ॥२॥ परमार्थालाभ वा दोषेष््वारम्कखभावेषु | कुश्लानुबन्धर्मेव स्यादनवद्यं यथाः कमं ॥२॥ कर्माहितमिदह चामुत्र चाधमतमो नरः समारभते। द्दफलमेव auat विमध्यमख्मयफलायेम् gt परलोकहितायेव प्रवत॑ते मध्यमः क्रियासु र्दा । मोचायेव तु घरते विणिष्टमतिर्त्तमः पुरुषः ॥५॥ ag! छृतार्यो ऽपत्तमः-मवाप्य धमं परेभ्य उपदिश्रति | नित्यं ष saat sama दरति पूज्तम एव ॥६॥ तस्ादहंति पूजा मर्नेयो त्तमो त्तमो लोके । दे व षिनरेन्देभ्यः पूज्येभ्योऽप्न्य सत्वानाम् ॥७॥
pees on a NT <n ta प 1 | Mee ml
१ 8 सन्ततिवेष्टिते अनुबदे। २8 दोष = HUTT iy 4 ३ 8 शनुबन्धं = प्रयोजनम् । 8 8 तथा प्रवतितचम् यथा RTT
en
नुबन्धं कमं स्यात् | aS तु = पएनः। é 8 उत्तमं मोक्तफलमवाप्य छृतार्थो भवतोति | ७ £ खवकारश्रायें |
तल्वाथाधिगमस्जम् |
` श्रभ्यचेनादहेतां* ममःप्रसादस्ततः षमाधिख | लस्म्ादपि निःम्ेयसमतो fe तत्पृजनं न्याच्यम् ॥८॥ तौंप्रवतेनफलं Gaia कमे तौथंकरनाम । तस्योद यात्तायी ऽप्यस्य प्रवर्नयति ॥९॥ ततखाभाव्यारेव प्रकाशयति भाखकरो यथा लोकम् t तीर्प्रवतेनाय प्रवतंते तौर्थकर एवम् Ue ott यः इभकमां सेवनभा वितभावो waaay | जज्ञे न्नातेच्छाकुषुर सिद्धार्थनरेन््रकुलटौपः॥११॥ ma: ूर्वाधिगतैरप्रतिपतितेमेतिश्चतावधिभिः जिभिरपि शद्धैयेक्रः गेत्यथुतिकान्तिभिरिवेम्दुः ॥ ९ ९॥ ANTI संहननवोयंमाहाल्यरूपर णय कः | जगति महावौर् दति चिदगैगेणतः wafer: ne eh wana बुद्ध तत्त्व: सत्वहिताश्यद्यता{चलितसत्वः | अभिनन्दितप्ररभसन्वः सेन्द्रेलाकान्तिकेददेः२।२४॥ जनमजरामरणा्तं जमदश्रणमभिसमोच्य निःशारम् | स्पफ़ौतमपडाय राव्यं श्रमाय धौमाग््रवत्राज।॥९१६॥ प्रतिपद्याद्भश्रमनं निःखेयससाधकं अ्रमणलिङ्गम् | रेतसामायिककमां vata विधिवल्छमारोय ne et
* Pronounce @fTeat metri causa. + A omits कमे | a A
१8 क्लाता माम afsafatar: तेषामपि fatadar — | 2 8 सार प्रधागमिति। awad aera |
as सलोकान्तिकिरिनद्रेरिति प्राप सेन्ररि कतम् |
सम्बन्धकारिक्ाः | B
SIMA A CASITA SAT TTI: atwuzifa निरल्धाश्भानि चत्वरि कर्माणि ॥१७॥ केवलमधिगम्य विभुः खयमेव ज्ञानदगेनमनन्तम् | लोकहिताय हतायौऽपि दशयामास तौर्थमिदम् ne ca दिविधमनेकद्वादशविधं महाविषयममितगमयक्रम्^ | संसाराणवपारमममाय VAGINA ॥१<॥ यन्धायेवचनपटु भिः प्रयन्नवद्धिरपि वादिभिनिपुेः | रश्रन्भिभवनोयमन्यर्भास्कर दव सर्वतेजोभिः ie of war जिकरणष्द्धं तस्मे परमर्षये नमस्कारम् | पूच्छतमाच भगवते वौराय विलौनमोरहाय ie ci तच्लार्थायिगमाख्य बहृथें संग्रह aque | वच्छयामि भिव्यडितमिममरदष्वनेकदे शस्य ॥२२॥ महतोऽतिमहा विषयस्य दु गंमयन्यभाग्यपारस्व | कः wm प्रत्याखंर जिनवचनमदोदषेः aaa’ ne au facar गिरिं बिभिक्छदुिकिष्छख स चितिं दोर्भ्याम् | प्रतितौैच sax भिं पुनः कुशाग्रेण" pe gi व्योख्नोन्दुं चिक्रमिषेग्मेरगिरि” पाणिनि चिकभ्ययिषत् | गत्याजिलं जिगोषे्रमषभुद्रं पिपासे ney kK योन्नि afar ARS । १३ गम=नय॥ र 8 अनभिभवनौयमिदं AG देश्ययामास ।
छ = २ 7 प्रयासं = सङ्कुलम् ॥ ४ 8 यश्चतत््रधास्येदसाविदमप्यध्यवसेत् | ५ 8 तमेव समुदं पगिमागाधिगमाय कुशाग्रेण मातुमिच्छेत् |
avwawifunAEaa |
खद्ोतकप्रभाभिः सोऽभिनुग्रषेचच AAC मोहात् ।
यो ऽतिमहायन्धायं जिनवचनं संजिषटचेत* ॥२ ei एकमपि तु जिनवचनाद्यस्माल्लिवांदकः पदं भवति | श्रयन्ते चानन्ताः सामायिकमाचपदषिद्धाः॥२९॥ aaa aA समामतो व्यासतञ्च faraway | 3a इति निर्विचारर राद्यं धायं च वाच्यं च५॥२८॥ न भवति wa: श्रोतुः सवस्येकान्ततो हितश्रव्णात् |
नवतो ऽनुग्रदबद्या वक्रस्े कान्ततो भवति wR cil
अमम वि चिन््यात्मगतं ARTS: सदोपदेष्ट्यम् | saa च पर च fe हितोपदेष्टानुग्क्ञाति॥२० aa च मोचमारगाद्धितो पदे शोऽस्ति जगति शत्सेऽस्मिन् | "तस्ममात्परमिममेतरेति मोचमागं प्रवच्मि ve १॥
7 IT त mR
nn =“
i दति सम्बन्कारिकाः समाप्राः ॥‹
~~ ---- ~-~~---~-- ~~ a RT ~ ~न नज RPM ५०००५ [पा 11
* {3 संजि्टचत् |
-----~ - -- -~ ---~~~--~*~~- ~ -~ ~~~ ne rep - ~~~ ~~~ aterm rem
१ 8 स्ुग्टहीतमप्यभ्यस्यमानमुत्तरोत्तरल्ानकारगत्वाद्धवोत्तारकमित्य्थः॥
2 8
1 ४
8 आगम | | a निः्रकम्। य्राद्ययमध्ययनश्वणाभ्यां धायंमनुप्रच्तगादिभिः वादयमर्थविचारगा- feta: |
S उवृषटष्टम् | दमं हितोपदेशम् ।
At the end of the commentary on these Karikis S has the following verse: Rata कारिकाटौका Wraetatfanr wat
क म aga देवगगुप्तन प्रौतिघर्माधिना सता ॥ 111८४ he gives five
veises as his introduction.
तत्त्वाथाधिगमसृम् |
प्रथमोऽध्यायः |
सम्धग्दश्नक्ञानचारिचाणि मोश्षमार्गः ॥ १ ॥
aaa eA सम्यकूचारिच्रमित्येष+* चिषिधो aaa: तं पुरस्ताक्षचफएतो विधानतश्च॒विस्तरेणोपदे- aia) ग्रास्त्ानुपूर्वोविन्यासायंः agutarsfacqaa | » एतानि चः समस्तानि मोचसाघनानि। एकतराभावेऽपय- साघनानौल्यतस्तयाणं ग्रहणम् । एषां च पूरवंलामे भज- नो यमुत्तर। sata तु नियतः wean । तन्न सम्यगिति amare निपातः समञ्चतेर्वार भावः दगेनमिति। ष्वृश्र-
* त्येव । + ^ ५ 1 aqme | [ K omits दूति) § K भावे।
ne ren rte et ere
९ 8 प्रास््रक्रमरचनार्धम् । अवशिद्टपदार्धाभिघानं ver: |
२8 च=द्धि।
RS ययत्यत्तिष्तेऽप्यथैपदश्रंनायाङ sagas संपूरवादद्वतेसाध्य- मेतद्रपरमियर्थः. . . समञ्चति गच्छति व्याप्नोति सर्वान््रयभावानिति
. सम्यग् .. . . वा Met विकल्यप्रदश्नाय तस्मिं wa किलाधि- गमसम्यग्द शनं क धितम् | 1 भावो दशनं Fat: | अद्र |
oc
q तत््वा्ाधिगमद्धवम् | [अ०१। २८०२, RI]
व्यभिचारिणौ सवंद्धिय।निद्दिय।यप्राभ्िरेतत्सम्धग्दश्नं | प्रश्रं qu ame! | संगतं वा द्श्रनं aR) एवं चला नचारिच्रयोरपिः॥
तत्वाथेश्रह्ानं सम्यग्दशनम् ॥ २ ॥
त्वानामर्यानां श्रद्धानं ana वार्थानां श्रद्धानं तच्चार्थ- 5 WEA तत् सम्यग्द शनम् | aaa भावतो निख्धितमित्य्थः | aaifa जौवादौोनि वच्छन्ते|। a एव चार्यास्तेषां sera तेषु प्रत्ययावधारणम् । तदेवं प्रशमसवेगनिवंदानुकम्पास्ति- क्या मिव्यक्रिलचए तच्ताथश्रद्धानं सम्यग्द्शेनमिति ॥ 10
तन्निसगादधिगमाद्या ॥ ३ ॥
तदे तत्छम्यग्दगेन fafai भवति । निसगंसम्यग्दग्र॑नमधि- गमसम्यग्द्शेनं च। निषर्गाद्धिगमादोत्यद्यत दति दि्ेतुकं दिविधम् ॥ निखगंः परिणामः सभावः श्रपरोपदेगश्र** दरत्यनर्थान्तरम् | ज्ञानद शनो पयोगलचणो Na दति वच्यते।। तस्यानादौ संसारे परिभ्रमतः कर्मत एव कर्मणः GATE
की
9
# K aq for रुतत् | + K omits प्रशस्तं दशनं सम्यग्दणेमं | t K omits खपि | § Bom, तत् सम्यम्दणेनं। | 1, 4. ¶ Bom.
#* ^ om. B @yeye perhaps 9 omits this. tt cf. 11. 8.
[we ti ea, ai] प्रथमोऽध्यायः | ७
बन्धनिकाचनोदयनिजेरापेचं *नारकतिर्यम्योनिमनुव्यामरभवे- ग्रहणेषु विविधं पुश्छपापफलमनुभवतो ज्नानद शनोपयोग- aru तानि तानि परिणमाध्यवक्षायस्थानान्तराणि गच्छतोऽनादिभिथ्यादृष्टेरपि सतः परिणामविरेषादपू्वकरणं 5 तादृग््वति येनास्यानुपदे शा ्षम्यग्ट् शेनसुत्पद्यत दत्येतन्निषगे- aun ॥ ्रधिगमः श्रमिगमः श्रागमो निमित्तं अवा frat उपदेश इत्यनर्थान्तरम् । तदेवं †परोपदशाघयत्त्वाथै- द्धनं भवति तदधिगमसम्यग्द्भ्नमिति ॥ WNW तच्वायेश्रद्धानं सम्यग्द्भेनमित्युक्नम् । aa कि 10 तत्वमिति । अचोच्यते |
जौवाजौवाखवबन्धसंवरनिजरामोशास्तश्वम् ॥ ४ ॥
star श्रजोवा seal बन्धः स्वरो निजरा मोच cau सप्तविधोऽर्य॑स्तत्वम् । एते वा सप्त पदार्थास्त्वानि । ataguat विघधानतञ्च पुरस्तादिस्तरेणोपदेच्छामः॥ 1 नामस्यापनाद्रव्यभावतस्तन्यासः ॥ ५॥
एभिर्नामादिभिञ्तुमिरलुयोगष्दाररेषां जवानां तत्वानां wet भवति । fawtu लच्णतो विघानतश्चाधि-
= ~~~ a ae = et re i ----~- en >
* K Weal † K puts we before परोपदे ° ‡ K wea fatfata | § 1.2 | B area |
~ ~~~ ~~~ ee -- ~~ eae ~
pee: = .-~~~~---~-------- EERE ee -
९8 अनुयोगः सकलगणिपिटकार्योऽभिधौयते | तस्य दवाराणि तस्या- चस्याधिगमोपाया इत्यः |
(cs तत्चाध्राधिगमसचम् | (Mor ०५ i]
गमा" न्यासो निचेप दत्यथंः। तद्यथा । नामजोवः eqrear- saat द्रयजौवो wana tf नाम सज्ञा कमं दत्य नय[न्तरम् | चेलनावतोऽचेतनस्य वा द्रव्यस्य जोव दति नाम क्रियते । ष नामजोवः॥ यः काष्टपुस्तचिनकर्माचनिचेपादिषु स्थाप्यते sta दति स स्थापनाजोवो देवताप्रतिहृतिवदिन्द्रो
रुद्रः स्कन्दो विष्णरिति॥ gusta दति गुणपर्यायवियुक्तः
प्रज्ञास्थापितोऽनादिपारिणणामिकभावयुक्रो नौव] उच्यते| यवा wats भङ्गः। यस्य द्यजैवस्य सतो भव्यं Naa स्यात् स द्रव्यजौवः स्यादनिष्टं चेतत् ॥ भावतो जौवा श्रौप- श्रमिकचायिकचायौपशशभिकौदयिकपरिएणमिकभावयुक्ता उप- योगलच्षणाः संसारिणो gary दिविधा वच्छन्त| ॥ एवम- नौदादि षु¶ सवंष्वनुगन्तव्यम् ॥ ,.
पर्याधान्तरेणापि नामद्रय । स्थापनाद्रव्य दयद्रव्े भावतो- zafafa: यस्य जौवस्य “ar Naw वा नाम क्रियते द्रयमिति तन्नामद्रयम्। यत्काष्ठपुम्तचिचकर्माचनिचेपादिषु स्थाप्यते द्वयमिति aqitemaza दैवताप्रतिरृतिवदिन्द्रो रुद्रः स्कन्दो विष्णरिति। gage नाम {गुणपर्यायवियुक् प्रज्ञास्थापितं धर्मादौनामन्यतमत् । केचिदप्याह्यंटूयतो द्यं
pond
[ *
eee ~~ ee ee ~ ~ -- -- --------~ - ---------- ~ --~ ~ ^~
0
* Bafana | + K adds यस्य | t K xarsita for जौव। § K omits Bq | || LI. 10. ¶ K adds afgq | ** K omits षा) tf K omits तत् I
tt Badds सवं० | K adds स् मदट्थ° |
[soul ee द् || प्रथमोऽध्यायः | fe
भवति, ae पुद्गलद्र यमेवेति प्रत्येतव्यम् ¦! awa: स्कन्धाश्च ayaa sage दति वच्छामः। भावतो-द्रव्याि धर्मारोनि सगुएपर्याया णि प्रा्तिलचणनि ange) श्रागम- तख प्रा्तन्नो द्रयभिति ware | दयं च भव्ये । भव्यभिति
5 प्रायमाद । a प्राप्नावात्मनेपदौ|। तदेवं प्रान्ते प्राप्रुवन्ति१ वा द्रव्याणि ॥ एवं स्वेषामनादौनामादिमतां द॒ जोवादीनां भावानां* मोचान्तानां! त्चवाधिगमाये न्यासः कार्यं दति॥ `
प्रमाणनयेरधिगमः ॥ & ॥
10 एषां च जोवादौनां त्वानां autfesratll नामादि- भिन्येस्तानां ¢ प्रमाएनये विंस्तराधिगमो भवति ॥ तच प्रमाणं दिविधं wid vad च वच्छते||। चतुविंधभित्येक्े नयवादान्तरेण ॥ AIT नैगमादयो वच्छयन्ते*** ॥
fa चान्यत् |
5 निद्शस्ामित्वसाधनाधिकरणस्थितिविधानतः ॥ ७॥
foe नानानना >= anceps
* [< भवतोति। + ४. 25, 26. t of. V. 88. § K adds च । || K प्रदोति। ५ JX adds इूति। ** HK omit भावानां | t+ 9 omits this. it K सथोपदि्टानां। §§ MSS havo न्यश्ञानामित्यधिगमोपायाथेसुपकिप्नानामित्यथेः। H considers this to be the part of the text. I] 1. 10 11
4५] [| K adds qe! g. OR AaB:
१० ara unre । [we १ सू० ७ ।|
एभिश्च निर्दे्यादिभिः षड्भिर तुथो गदारेः सर्वेषां भावानां saat तच्लानां विकष्यश्नो विस्तरेणाधिगमो भवति। agar! fees’) को जोवः। श्रौ पशरमिकादिभावयुक्रो द्वयं भौवः।
घम्यग्दश्ंनपरौचायां । किं सम्यग्दशरेनं zy) सम्यग्दुष्टि- जवो+ऽखरूपो नो खन्धो नो aan स्वामित्वं। कष्य सम्यग्द्भरेनमित्छेतद्ात्यसंयोगेन परमयोगनोभयसंयोगेन चेति
qr
वाच्यम् । शआ्रात्मसयोगन जोवस्य सम्यग्द्प्रनम् । परसंथो- गेन नोवस्याजौवस्य जोवयोरजोवयोर्जौवानामजवानामिति विकल्याः। । उभयसयोगन sham? नोजोवम्य लोवयोर- 10 ज वयोजो वानामजौवानामिति। विकल्पा न मन्ति शेषाः बन्ति i साधनं | सम्यग्दभेनं केन aria) निसर्गादधिगमाद्ा
कनन ~~~ ante te nt l= te I ~~ ~~~ ~~~ ----~ ~~~ ~~~ - ---~ ~ ~~~"
* HK °हिर्जवो। + K om. | K adds च।
ऽ ¢ लोवस्य नोजोवयोरनोवस्य जोवयो जोषानां, b aq नोजोवस्य छौवयोः atest: लोवानामस् |
| Kk जोबयोनजोवयोर्जीवानां नोजोवाभामिति।
cr न ------------------------
१ 8 निश्वयेनोपयज्यते परस्तुते वस्तुनि स निदेशः |
२९ 8 वस्य sae | Naw staat: नवस्य samara) जीव- wag | नोवस्यानोवयोः | नोवस्याजोवानाम् | ufead: | K gives these as part of भाष्य and adds रते च विकल्पा atae भाष्ये न दृश्यन्ते ॥
Oren Cn || प्रयमोऽध्यायः। ut’
भवतौ लुकम्* । तज fad: पूर्वोक्तः । श्रधिगमस्ठ॒सभ्यग्यां- यामः । उभयमपि तदावरण्णैयस्य कमणः शयेशोपशमेन चयोपश्रमाभ्यामिति , अधिकरणं चिविधं ्राद्मरुन्िधानेन परसल्निधानेनोभयसन्िधानेनेति वाच्यम् । आत्मसजिधा्म- मभ्यन्तरसक्निधानमित्यथैः | परसल्िधान बाद्यसन्निधानमि- त्ययः । उभयसन्निधानं बाह्वाग्यन्तरसन्निधानमित्यर्धः । कसि- ग्पम्यग्द शेनं । श्रात्मसन्निघधाने तावत् जवे weed wa ज्ञानं जवे चारिचमिव्येतदादि। बाद्यसन्निधाने। नोवे area नोजोवेग सम्यग्दशेनमिति यथोक्ता विकलाः | 10 उभयसन्निघधाने +*चापश्धलाः agaralt aut भङ्गविकनल्या
दति{{॥ शितिः । सम्यग्दशेनं कियन्तं कालम् । सम्यग्बुष्टि-
féfan । सादिः सपयेवसाना सादिरप्यवसाना च। शादि
सपयेवस्ानमेव च सम्यग्द शेनम् । तच्नघन्येनान्तसुंहतें उत्छ-
gall षट्षष्ठिः सागरोपमानि साधिकानि। सम्यग्दृष्टिः 1४ सादिरपथवसाना | सयोगः शले प्राप्तश्च केवलौ fagata ॥
र
- ~-- --~~~--------- ee ee ele atten ~ "+~ -------~-- ~~~
* I. 3. + Kom. t C&S om. § 8 भषेत् । || K ब्यसत्िधमेन । ¶ ए नोजोवस्य। #* K owmtaige; tt K बूताञ्। tt K om,
ऽऽ K q for च। || K adds gi
A EG ee SE A SE AE क at SL MRR 8 Teen ne NT ० ~ e
१8 दरर्बादिसमौपाध्यासिनः gat या क्रिया सम्यग्दश्ंमोत्मादने a. पक्ता सा Ayala caw |
१२ तत््वा्थाधिगमदचम् | (me ul ae ८।,
विधानं डहेतुजविध्यात्* †च्यादि चितिं सम्यग्दशेनम् | तदावरण्णैयश्य कमणो दश्नमोडस्य च चयादिभ्यः | तद्यया । qaqa Bae चयोपश्मसम्यग्द् गेनमिति | अच चोपग़्रमिकच्चायौपश्मिकचायिकाणां परतः परतो विद्द्धिप्रकषेः ॥
किं चान्यत् |
सत्संस्याकेचस्यभ्नकालान्तरभावाल्यबहत्वेश्च ॥ ८ ॥
gr
षत् संख्या SF UMA कालः अन्तरं भावः अ्रज्यवङ्कल- मित्येतेख सद्भूत्पदप्ररूपणादिभिरष्टाभिरलुयोगदारैः सवं- भावानां विकल्पश्ो विस्तराधिगमो भवति। कथमिति 10 चेदुच्यते, सत् wre किमसि |नास्यस्तोत्युच्यते | करास्तोति चेदुच्यते । चरजोवेषु तावक्नासि"* । जौवेषु qt MAA | तद्यथा । गतोद्रियकाययोगकषायवद लेश्यासम्यक्व- ज्ञानदग्रेनचारित्राहारोपयोगेषु चयोदगशसखनुयोगद्ारेषु यया-
{¬ ry Lat
सम्भवं सद्भूतदप्ररूपणा कतेव्या ॥ संख्या । कियत्सम्यग्द शनं fa सख्येयमसंख्ययमनन्तमिति। उच्यते। श्रसंख्येयानि
* UK हेत॒चेविष्यात्त चिविधम्। + K adds जिषिथेम् । t K om.
§ K adds weratt | 1} नास्तोति अस्तो व्युष्यते । { < 0101115 च्ेदु| ** K नस्तोति tt K omits तु । tt K भजनोयम्। §§ K adds सङुभूतपदप्रख० |
ee er tenner ee nr ~~ le ET -- ET ---------- ----~- a,
nts
tS aaya = विद्यमानार्थ।
(awe ul स्०।८।| प्रथमोऽध्यायः १३.
<x
10
15
q K qudqia ## K adds भाव before च्यते |
सभ्यग्दग्रेनानि । सग्यग्दष्टयस्लनन्ताः ॥ TT) सम्यग्दभेनं किथति aa लोकस्यासंख्ययभाग ॥ स्पशंनम् | सम्यग्द्- waa fa Wea! लोकस्यासंख्येयभागः' । सम्बग्दृष्टिना तु सर्वेलोक इति॥ ware मम्यग्दृष्टिसम्यग्दशनयोः कः प्रति- fate दति। !उच्यते। श्रपायषद्रयतया सम्यग्दश्रैनमपाय श्रभिनिबोधिकम्। तद्यो गात्सम्यग्द् शनम् | तत्कंवललिनो नास्ति। तस्मान्न केवलो ava सम्यग्दृष्टिस्द। । कालः | सम्यग्दशेनं कियन्तं ` कालमित्यचो च्यते | तदे कजोवेन मानाजोवेश्च परौ- च्छम् । तद्यथा । wand प्रति जघन्येनान्तमुहतें VTA षट्- षष्टिः सागरोपमानि साधिकानि। नानाजोवान् प्रति सर्वाद्धा९॥ नन्तरम् । wae को विरहकालः। एकं जोव प्रति जघन्येनान्तमुह्हतं उत्कटेन उपाधंपुद्भलपरिवतैः । नाना- जो वान् प्रति नास्न्तरम् । भावः) सम्यग्दग्रनमोपश्रमिका- दौनां भावानां कतमो भाव उच्यते | श्रोदयिकपारिणामिक- asi fay भावेष भवति ॥ अल्यवहत्वम् | WATE सम्यग्दभे- नानां fay भावेषु वतमानानां कि तुच्यसंख्य¶तलमारो खि- द न्यबहत्मस्तौ ति | sea । सवंस्तोकमो पशमिकम् । ततः चायिकमसंस्येयगुणम् | ततोऽपि क्षायौपश्रमिकमसंख्येयगुणएम् |
* C adds wet चतुदंणएभागा eer: | † HK नोच्यते | t CO adds भवति | § K कालसुष्यते। || K रकजोव |
- --- = नन "~~ ep Ey ~ ०
९ सवेकालम् । ,
१४ तक््वा्धाधिगमद्च्म् । | [me द्. €-२९।]
सभ्यग्डुष्टय स्व नन्तएुणा इति ॥ एवं सवंभावानां नामादिभि- न्यासं wer प्रमाणादिभिरमिगमः" कायः ॥ उक्र सम्यग्दप्रनम् | WA वच्यामः | मतिश्रुतावधिमनःपर्यायकेवलानि न्नानम् ॥ € ॥ मतिन्ञानं sas श्रवधिज्ञानं मनःपर्यायन्नानं केवल 5
ज्ञ नमित्येतस्मलविधानतः पञ्च वि जानम् | प्रमद। सस्य पुर स्तादच्छन्तं ॥ तत्प्रमाणे ॥ १० ॥
तदे तत्पञ्च विधमपि ज्ञानं दं प्रमाण भवतः परो Wag च ॥ 10
आये परोक्षम् ॥ ११ ॥
श्रादौ भवमाद्म्। Wa सुचक्रमप्रामाण्छात् प्रयमदितौये शालिः | तदेवमाद्ये मतिज्ञानश्रुतज्ञाने ate प्रमाणं भवतः | कुतः | निमिन्तापेच्लात् । श्रपायसटरयलया मतिन्नञानम् |
* H K ecfuaa | + K adds तच् |
१ 8 मति्ानस्यावग्रहादयः च्रुतस्यांगानंगप्रविषादयोऽवधिन्ञानस्य भव-
प्र्ययादयो मनःपर्यायक्ञानस्य ऋजमव्यादयः केवलक्ञानस्य तु न सन्त्येव |
२ 8 श्रास्तोति च ayant wa दिघधात्मानं विभन्य स्चभाष्यकारा- कारेगेोवमष् शस्तोति चकार इति |
द 8 खपायश्च anata च तेषां मावः तया । सदुद्रव्यतयेन्यनेनाथेत ददं कथ्यते सम्यग्दृर्यऽपायांश्र इति |
[a UW Be ९२|| प्रयमोऽध्यायः। १५
तदि द्ियानिद्धियनिमिन्तमिति” वच्छे ॥ तत्पूरकल्वात्परो प- दि श्जलाच्च श्रुतज्ञानम् ॥ प्रत्यश्षमन्यत् ॥ १२ I मतिश्रुतभ्यां यदन्यत् जिविधं srt ange प्रमाणं 5 भवति | aa: | रतो द्ियलात् | प्रमोयन्तेऽयस्तिरिति प्रमाणानि" ॥ श्रचाषह। दृह saat दे एव प्रमाणे naa द्ति। श्रतुमानोपमानागमार्थापत्तिसमवाभावा- नपि च प्रमाणनोति केचिन्मन्यन्ते, 1तत्कयमेतदिति। श्रजोच्यते । सर्वाण्छेतानि मतिश्रतयोरन्त्डेतानो द्विश्यायंसन्नि- 10 कषेनिमित्ततात् । किं चान्यन् । अ्प्रमाएान्येव ati कुतः। मिश्यादगरेनपरिग्रहादिपरौतोपदेग्राख मिथ्यादृष्टेदिं मति- श्रतावधयो नियतमन्ञानमेवेति anal) रनयवाद्ान्तरेण
-~-- ---~--------------~- ---- "~~~ ---~---------- - ^
----------------~-~~ ~~~
* I. 14 † K omits जत् । ८4.92
~= Ee क न ०० = ~~ -------- ren ie --~------, -~----- +~
९ Sasa व्यक्तिप्समाश्नययादिति। र 8 इद्धियाणि चक्तरादौनि तेामधौा रूपादयः इन्द्रियाणि चार्था इन्द्रियार्थाः तेषां सिकषेः संबन्धः । स निमित्तं यस्य
WIAA SA | द 8 यस्मान्मि्यादृरटरज्ञानं वच्छते add कथं तद्धि मतिश्रतयोरन्त- भतान चयुक्तसुच्ते | नयवादमाश्िद्येतदुक्तः, ,..... नयागां वादः
सखरचितार्थ॑प्रकाण्नं तस्यान्तरं मेदो तेनेवम् | यथा मत्िश्रुतयोवि- कल्पा भेदास्तेभ्यो जायन्त इति मतिख्ुतविकरूपजानि भवन्ति यथा तथा परस्तान्नयपिचारणायां वच्छाम इति WAT fe faunefe- cat वा नास्तोति awa तन्मतेन तु पमाणानोति।
"ad तत्वाथाधिगमखच्म् | [Be २। we ११९-२५ ।|
q यथा मतिश्रुतविकन्पजानि भवन्ति तथा परस्ताद- CATA.” ॥
अचार । om भवता मत्यादोनि ज्ञानानि sfem तानि विधानतो लच्णतश्च परस्तादिस्तरेण agra इति । तदुच्यता- मिति । श्रचोच्यत ।
मतिः स्मृतिः सज्ञा चिन्ताभिनिवोध इत्यनन्तरम् ॥
, १६३ ॥
मतिज्ञान wana संन्ञान्ञान चिन्ताज्ञानं श्राभिनिः बो धिकन्ञानमित्यनर्यान्तरम् ॥
तदिद्दियानिन्द्रियनिमित्तम् ॥ १४॥ 1५
तरेतन्मतिज्ञानं दिविध भवति। इन्दियनिमित्तमनि- स्दियनिभित्तं a) तचेद्धियनिमित्तं स्यशनादरौनां पञ्चानां सयर्शादिष॒ पञ्चस्तेव स्वविषयेषु । श्रनिन्दरियनिमित्तं मनोटत्ति- रोघःन्ञान च। अवग्रहेहापायधारणाः ॥ १५॥ 1;
(ष
तदेतन्मतिन्ञानसुभयनिमित्तमण्येकग्रश्चतुविंघधं भवति,
~न ^~ ~ -~--------~---------- ---------~ -
# 1. 35. † 1. 9. p. 14. Line. 7,
nes ees
१5 च शन्दात्च्तयोपश्मनिसित्तमिति। स च्तयोपशमस्सर्वसाधारण दति इत्वा न परितश्च शब्देन वा GET: | २६ ओघ = सामान्य खप्वभक्तरूपम् |
{ we श | qe श६् । | प्रथमोऽध्यायः | १७ “
तद्यया^ । wage हापायो धारण वचेति। aaa यथाखमिद्धिये विंषयाणणमालो चनावघारणएमवयदः । श्रवो यदणमा लो चनमवधारणमित्यनर्यान्तरम् ॥ श्रवग्टहोते विष- यार्यैकदे शा च्छेषालुगमनं निखयविगरेषजिन्नासा ^ ईहा । ईहा {ऊदा aa: wher विचारण्ण जिन्ञासेत्यनर्यान्तरम् ॥
re
अवग्टहौते विषये सम्यगसम्यगिति गुणदोषविचारणाध्यवसाया- पनोदोऽपायः । श्रपायोऽपगमः श्रपनोदः श्रपव्याधः श्रपेत- मपगतमपविद्धमपनुत्तमित्यनर्यान्तरम् ॥ श्ारण प्रतिप्ति- aid मत्यवस्थानमवधारणं च । धारणा प्रतिपल्तिरवधा- रणमवस्थामं निश्चयोऽवगमः ्रवबोध इत्यनर्यान्तरम् ॥
बहूबहूविधश्तिप्रानिभितानुक्तधवाणं सेतराणाम्॥ & ॥
श्रवग्डादयश्चत्ारो मतिज्ञानविभागा एषां बह्णादौनाम- aati सेतराणणां aaa: | सेतराणामिति सप्रतिपचछाणाभमि-
1
Nae’
* K यथा only. S perhaps omits + K, H add war! +t S perhaps adds att § K omits these three, and has qqaqy for पनु | ५9 || Var. S °निश्रितानिखितप्रवाणाम् |
~~ -------- ~~~ eye ~~ ~ ------- ~~ =£ ---- ---- --- - ae
९ 8 asta चतुस्ववग्रह्ादिष पक्रान्तेव। २ H जिन्ञासया चेष बोधखतक््वात्म्ापारुरूपा ईदो यते | ड् 3 ua इति aq प्रतिपरस्तिययाखमित्यनेनाद्यमेदं द्यति | मत्यवस्थानमित्यनेन दितौयां afereqi घास्णां कथयति । खव. una Fata तोषं मेदं कथयति ।* 3
१८ तक्वाधाधिगमखजम् । [et He १७,१९८ । |
au.) ‘agazefat swaaazerfa’ । बड विधमवग्रहाति एकविघधमवग्रहाति। खिप्रमवग्टह्ञाति चिरेणावग्ट्लाति। afa- अितमवग्रह्ञाति निभितरमवग्रह्ञाति | अनुक्रमवग्रहाति उक्ष मवग्टल्ञाति९ । प्रुवमवग्क्ञाति श्र्ुवमवग्यह्ञाति । दत्येवमोहा- दौनामपि विद्यात् i
THT ॥ १७॥ श्रवग्रहादयो मतिन्नानविकन्पा sum भवन्ति i व्यञ्जनस्यावग्रहः ॥ १८ ॥
्ननस्यावग्रहइ एव भवति नेदादयः । एवं दिविधोऽ्रग्रडो व्यश्ञनस्यायस्य च । ई हाद यसू्वथस्यव ॥ 10
भ~ cee ~~~. ~ “~ ---------------~-~---
Qn
se rr i EEN ---~--
* ९, [ add तद्यथा | + K बहछमव०। { K षिन्द्यात्।
१5 ud दछौपचारिको ( व्यावद्धारिको) ऽवग्रदस्तमङ्ो कत्य बङ्ग्हा- तो्येतदुचखते। न त्वेकसमयवतिनं नख्यिकम् ¦; H aa बह्मव-
reife वेणवोणाम्टदङ्कपटदहष्वनिसमुदयं चयापश्यमेत्क्षात् | कथ- मेतद्िनिश्चौयते | उत्तरकालं तथा अपायादिदश्रेनात् | ग gaa ग्रमे a तथाविघोा यक्ताऽतिप्रसङ्कात् | व्यावदारिकावग्मह- मपेच्छेवमुक्तमि न्ये , स WUT रुषेात्तरे ह। दयपेच्तयावग्रद ति ॥
2 8 निभितो faysfaat ऽभिधौयते। 11 खनिख्ितं बेरवा दि शब्द मन्यनिरपेच्तमेव wafer मे गोशब्दग्रहगावदिति इड्व्याख्या |
द S says that the text 18 उक्तमवग्ररहाति खनुक्तमवग्रहाति ए others through fear of SatfHete substitute = निखितमव- weifa and afafeanareifa । प afemaareifa असं दिग्धमवग्हाति & explains अस दिग्धं to mean fafaaa ॥
~ ५
[ख०९। ० १९,२०।| प्रथमोऽध्यायः ९९
न चशक्षुरनिन्द्रियाभ्याम् ॥ ee ॥ चषा मोटृद्दियेण च व्यश्ननावयहो न भवति। चतुभिरिद्धियेः गेषेभवतोत्यथेः, एवमेतन्य्मतिज्ञाने ददिविधंप चतुविधं शष्टाविंश्रतिविधं श्रष्टषष्यृत्तर्रतविधं षट्तिंशरत््ि- 5 wafay च भवति ॥ WAY | ग्रहो मस्तावन््रतिन्नानम् । श्रय was किमिति। चोच्यते ॥ श्रतं AlAs डानेकदयाद्शभेदम् ॥ २० | शरलन्नानं मतिज्ञानपरवंकंर् भवति । श्रुतमाप्तवचनमागम 1५ उपदेश रेतिद्यमान्नायः प्रवचनं जिनवचनमित्यनर्यान्तरम् | *तद्दि विधमङ्गबाद्यमङ्गप्विष्टं च । तत्पुनरनेकविधं दाद् विधं च यथासष्म् | अङ्गनबा द्य मनेकविधम् । तद्यथा । सामायिकं
TK सदेतदुद्धिविध-, । ९87 fefautafa इन्दियनिमित्तमनिन्द्रियनिमित्त a) चतुविधम- वग्रह्ादिमेदतः | wafaufafqufafa स्पश्रनादौनां मनःपयेव-
सानानां षगणामेककस्य चलासो मेदा अवग्रहादयश्ते समुदिताः सवेऽपि चतुरविंश्रतिरुप नातास्ततश्चच्तुमेगो वजैः wane यो द्ञ्नना रामवग्रदखतुभंदः स प्रच्िप्तस्ततोऽखटाविंश्तिविधं भवति | खष्टषयत्तरग्रतविघमिति तस्या रवाद्टाविंश्रतेरेकेकते मेदः षडविधों भवति wefetea | षटचिश्रल्िग्रतविधमिति तस्या रवार्ा- वि्यतेरेरेको सेदो creas भवति सेतरबह्ादिदादश्केन |
२ £ ऋपेच्ताकारया VE पूवमिद्यनेनोच्यते ॥ 1 युगपदेव मतिश्चतयो- सौन्धिस्तत्कथं मति पुवेकल्वं । उच्यते । उपयेागापेच्तया श्रतापयेगेा मतिर्निसित्त इत्यथैः ॥
Re तश्वाधाधिगमसचम् । [Bet 1 we Re 1 |
vafanfaeat वन्दनं प्रतिक्रमणं araqe:* प्रत्याख्यानं द् शत्रैकालिक उन्तराध्यायाः। दशाः कल्यव्यवहारौ निश्नौय- स्टषिष्भाषितान्ये)वमादि॥ अ्रङ्गप्रविष्टं दाद ग्विधम्। तद्यथा | WIC Wand स्थामं समवायः याख्याप्रन्न्िः न्नातघमेकयाः उपासकाध्ययनद शाः भ्रन्तकट् शराः श्रनुत्तरोपपातिकद् शाः wa | व्याकरणं विपाक दृष्टिपात" दृति ॥ ware मतिन्ञान- श्रतज्ञानयोः कः प्रतिविग्रष दति । ्रचोच्यते। उत्यन्नाविन- छटायेयादकं साम््रतकालविषयं मतिक्ञानम् | waste तु जिकालविषयं उत्यन्नविनष्टानुत्यन्नायेयारकम् | WATE! गक्लोमो| मतिश्रुतयोनांनालम्। श्रय श्रुतन्ञानस्य दिविधमनेक- 10 दादश्रविधमिति fa छतः प्रतिविष्रष दति। श्रचोच्यते। वक्र विगषाहू विध्यम् | agate: सवेज्ञेः saefafa: पर-
~~-~-~-~-----~-------- -- - ~ ---- व
* 2B क।योत्सगेः । † S com. उभ्नराष्ययनानि। ‡ MSS. ewtae | § K ज्नाताधमकथा। || ए ग्टह्छोमस्तावत् |
8 प्र कृतस्य पापस्य यच्च कायपरिव्यागेन क्रियमाणेन विश्ुद्धिराख्या- यते स कायच्यत्सगेः |
2 SH पुवभ्य ana ageafafeaia स्थापितान्यध्ययनानि दशा उच्यन्ते । दश्रा इति वावस्थावचनः we काचित्मतिविशि्धावस्था यतोनां यामु saya ता दग्रा इति |
3 SH ऋषिभिर्भाषितानि धत्येकबुद्धादिभिः कापिलोयारीनि ॥
४ SH दृष्टिनामाक्ञानिकादौनां यच प्ररूपणा कता सदृद्धिवादः तासां वा तच पातः। *
[we १। Ge २०। | AAT ATT: | २९१
मषिभिरहेद्धिस्तत्छाभायात्पर मश्टभस्य च प्रवचनप्रतिष्ठापन- फलस्य तौयंकरनामकमेणणोऽनुभावादुक्तं भगवच्छिययेर तिश्रय- वद्धिरुत्तमातिश्यवाग्ुद्धिसंपन्नगं णधरे दृ अं तदङ्गमविष्टम् | गण- धरानन्तर्यादि भिस्वत्यन्तविष्द्धागमेः परमप्रशष्टवाङ्मतिश्रक्रि-
5 भिराचायेः कालसंहननायुदेषादल्यशक्रौनां भिव्याणामनुयहाय agian तदङ्गवाद्यमिति ॥ सवन्नप्रणणौतला दानन्छचच Faw sama मतिन्ञानान््रहा विषयम् । ae’ च महाविषयला- ततां स्तानर्यानधिषृत्य प्रकर णसमप्यपेचमङ्गोपाङ्गनानालम् । किं चान्यत् । सुखग्रहणधारणए विन्नानापोहप्प्रयोगायं* च । अन्यया
10 हयनिबद्ध मङ्गोपाङ्गग्रः समुद्र प्रतर एवहु रध्यवसेय स्पात् । एतेन पर्वाणि vata प्राग्डतानि प्राखतप्राग्तानि च्रष्ययनान्यद् गाञ्च व्याख्याताः ॥ ware) मतिश्रुतयोस्ठुल्यविषयतवं वच्यति । द्रेष्वसवप्यायेखिति । तस्माद कलमेवा स्विति । श्रत्ोच्यते । उक्तमेतत् साम््रतकालविषय मतिज्ञान yaa तु चिकाल-
15 विषयं विग्ररद्धतरं चेति । fa चान्यत् ¦ मतिन्ञानमिद्धिया- निद्धियनिमित्तमात्मनो ज्ञखराभावयात्पारिणाभिकम् । श्रतज्ञानं तु तत्पूवकमाघ्तो पदे HIRATA ति ॥
ne ec th eet ~~~ SE ~~~ ++ ~~~
* K °विन्ञानेदापोदप्रयोगाथं०। + WK °न्य॒द् णः पदानि च य््यातानि। { 1.27. § SC qonly.
१8 प तस्य = श्रुतस्य । तांस्तानथागधिक्ल् जोवादौनाञखित्य ॥ २ 8 11 wate = निखयं | ३ SH रखतेनाङ्गो पाङ्मेद प्रयोजनम सुखग्रहगादिना।
22 तक््वाथाधिगमदचम् | [ख०९ | BW २१-२३। |
wae! उक्तं Basan: श्रयावधिज्ञानं किमिति", श्रजोच्यते ॥
दिविधोऽवधिः ॥ ₹२१॥
भवप्रत्ययः चयो पग्र मनिभित्तश्च ॥ तच ४
भवप्रत्ययो नारकदेवानाम् ॥ ₹२॥
नारकाणां देवानां च awe भवप्रत्य यमव धिज्ञानं भवति । yaya भवदेतुक। भवनि मित्तमित्यथः । तेषां † fe भवो- त्पत्तिरेव तस्य हेतुभेवति पचचिणमाकाश्गमनवत् न श्चा न तप द्ति॥ 10)
यथोक्निमित्तः षड्विकल्यः शेषाणाम् ॥ २३ ॥
यथो क्रनिमित्तः चयो पशमनिभिनत्त tae: तदतदवधि- ज्ञानं चयोपग्रमनिमित्तं vied भवति शषाणाम् । रेषाणा- fafa नारकदेवेभ्यः शेषाणाम् तियग्योनिजानां मनुयाणं च। श्रवधिन्ञानावरणोयस्य कमणः चयोपश्रमाभ्यां भवति षद्धि- 1: धम् । तद्यथा । श्रनानुगामिकं श्रानुगामिक होयमानकं वधेमानकं अनवसितं अ्वखितभिति। तचानानुगशामिकं चच
-~----------~-- ~--- ~~ wa i a a a eae MS ia cc tpesih a cae 2 rate Seacai
-------- *~------ ae ne neo ~~~»
* B किं यदस्यानन्तरमदिमिति। + H omits भवद्ेतुकम् |
+ K तथा for वेषाम्। ६ K adds इति |
[अ०१। ० Rey] प्रथमोऽध्यायः। २३
चबे स्थितस्योत्पन्नं ततः प्रच्युनस्य प्रतिपतति प्रश्ना ्पुरुष- ज्ञानवत् ॥ अ्रानुगामिकं as क्षिद्त्पन्नं चेचान्तर गतस्यापि न प्रतिपतति भाख्कर प्रकाश्रवत् घटर क्रभाववच्च* ॥ रोयमानक असस्येयेषु दोपेषु ससुद्रेषु एयिवोषु विमानेषु तिचगृष्वेमधो 5 यदुत्पन्न aan: सचिष्यमाणं प्रतिपतति श्रा श्रङ्कला- संख्येयभागात् प्रतिपतत्येव art व्परि च्छिन्नेन्धनोपाद्ानसंतत्यभ्नि- श्खिवत्॥ वधमानकं यदङ्ुलस्यासख्येयभागा दि ष॒त्न्नं awed श्रा सवलोकात् श्रधरोतत्तरारणिनिमयनोत्यन्नोपान्तणएष्कोप- तोयमानाघौयमानेन्यनराग्ययिवन् ॥ अनवस्थितं waa 10 वेते च वधते waa च प्रतिपतति चोत्पद्यते¢ चति पुनः पुनरूमिवत् ॥ ऋअवस्ितं यावति aa उत्यन्नं भवति ततो
es
नज > >
* S at for FT + Badds ati + K omits बा | ९ © चोत्पतति
९ SH अथवा atta: प्रघानपुरुषस्ततचिष्टस्तत्परायगस्तस्य Pa
तद्वदिति का पुनर्भावना; यथा नंमित्तकः कश्छिदादिशन्कस्मि- fata स्थाने श्क्रोति संवादयितुं न सवच एच्छयमानमर्थमेवं तदप्यवधिक्ञानं यच्च स्थितस्योत्पनच्नं तच्रख्य रखवोपलभमत तेन नान्धयचति i
RSH अङलशन्दस्य परिभाषिता ऽया gear |
३ 8 परिच्छिन्ना एन्धनोपादानसन्ततियस्यामभिशिखायां सा परिच्छछि- रन्धनो पदानसन्तत्वभिशिखा | परितः सर्वा fea feat ufiteat | इन्धनस्य नैरन्तर्येण TAT: ।
£ 8 उपात्तं प्रल्िप्तं। उपचौीयमानो ठद्धि aefqad: | खाधोय-
मानः प्रत्िप्यमागः।
२४ व्वाधाधिगमदधचम् | [ ख १। ख २४-६९। |
न प्रतिपतत्या केवलप्राप्तः* श्रा भ॑वचयादा जात्यन्तरस्थायि वा भवति लिङ्गवत् ti उक्रमव धिक्ञानम् | मनःपर्यायज्ञान वच्छामः |
जविपुलमतौ मनःपर्यायः ॥ २९४ ॥ मनःपर्यायज्ञान दि विधम् । खजमनिमनःपर्यायन्ञान विपुल- 5
मतिमनःपर्यायन्ञाने च ॥ Bae) कोऽनयोः प्रतिविरष इति । श्रच्रोच्यते।
विशुद्धप्रतिपाताभ्यां तदिशेषः ॥ ey ॥
विश्णद्धिकतश्चाप्रतिपातक्ृतखानयोः प्रतिविग्रोषः । तद्यथा । खजमतिमनःपर्यायादि पुलमतिमनःपर्यायन्ञानं विशुद्धतरम् | 1“ fa चान्यत् । खजमतिमनःपर्यायज्ञानं प्रतिपतर्त्यप॒ zat’ विपुललमतिमनःपर्यायन्ञानं तु न प्रतिपततौति ॥
Hare) अथावधिमनःपर्यायन्ञानयोः कः प्रतिविशेष <fa | Rata |
विशुदिक्षेचस्वामिविषयेभ्योऽवधिमनःप्याययोः ॥२६॥ 1;
faufgaa: चचतः afaadt विषयकृतश्चानयो विशेषो भवत्यवधिमनःपर्यायनज्ञानयोः ¦! तद्यया । श्रवधिज्ञानान्मनः- पर्यायन्ञानं विषश्णद्धतरम् । यावन्ति fe शूपाणिं दयाण्य- वधिज्ञानो लानौते तानि . मनःपर्यायन्नानो विष्ररद्धतराणि
B& K add खषतिष्ते | + BC शू्पोणि।
TS B= पनः to be tonstrued with what, follows
[ अ ९। छ R91] प्रथमोऽध्यायः | २५ *
मनो गतानि* जानोते॥ किं चान्यत् । ्ेचक्षतश्चनयोः प्रति- fame: | अ्वधिन्नानमङ्गुलस् संष्येयभागा दिपत्यनन। भवत्या सवलोकात् । मनःपर्यायन्ञानं तु मनुब्यच्चे एव भवति नान्यचेच दति।॥ किं चान्यत्। स्वामिक्तश्चानयोः 5 प्रतिविग्रेषः। श्रवधिज्ञानं daqea श्रसंयतस्य वा? aa- गतिषु भवति । मनःपर्यायन्ञानं तु मनुखसयतदयैव भवति नान्यस्य ॥ कि चान्यत् । विषयक्तश्चानयोः प्रतिविगरेषः। रू पिद्रयेष्वमवपर्यायेव्ववसेविंषयनिबन्धो भवति । तद्नन्त- भागे मनःपर्यायम्देति ॥ १० SATE उक्र मनःपर्यायन्ञानम् । रय केवलज्ञान किमिति। श्रच्रोच्यते | केवलज्ञान द् शमेऽध्याये awd | मो दइवयाज्त्ान- द शनावरणान्तरायच्चयाच्च केवलमिति ॥ अचार् | एषां मतिन्नानादौनां ज्ञानानां कः ae विषय- निबन्धे इति । wate |
i मतिश्रुतयोनिवन्धः सवद्रवये्सव पर्यायेषु ॥ २७ ॥
मतिज्ानश्रुतज्ञानयो विषयनिवन्धौ भवति सवद्रय्स्व- सवैपर्यायेषु । ताभ्यां fe सर्वाणि द्रवाणि जानौते नतु सवैः
पर्यायः | * K मनोरदस्रगतानोव लानोते। 9 + K omits खत्पन्नम् | t & areata § HAC have संयतासंतस्य and ख for a,
~ ब।णएब्द्ात्यतासंयतस्य al | ॥ Die te । । d,
र् तत्चार्थाधिगमसचम् | | श्च Uw ख ° २८-३०।|
रूपिष्वधेः ॥ र्ट ॥ efuaa द्रव्येव्ववधिज्ञानख्य विषयनिबन्धो भवति श्रसवं-
पर्यायेषु । सुविष्द्धेनाप्यवधिन्नानेन रूपो व" द्रव्याखवधिज्नानो जानौते तान्यपि न aa: प्याधैरिति ॥
qt
तदनन्तभागे मनःपयौयस्य ॥ २९ ॥ यानि रूपौणिं द्याण्यव धिन्नानौ जानौते ततोऽनन्तभागे मनःपर्यायस्य विषयनिवन्धो भवति । श्रवधिन्नानविषयस्यानन्त- भागं मनःपर्यायन्ञानो जानते रूपिद्रव्या णि मनोर दस्यविचार- गतानि च मानुष। च चपर्यापन्ना नि, विष्रटद्धतराणि चति ॥
सव द्रव्यपर्यायेषु केवलस्य ॥ Bo ॥ 10
सवेद्रयेषु स्वेपयार्येषु च! केवलन्ञानस्य favafaqait भवति । तद्धि स्वेभावयाहकं संभिन्नलोकालोकविषयम् | नातः परं ज्ञानमस्ति। न च केवलन्ञानविषयात्यर लिविद- न्यज्त्नयमस्तिः । Faw परिपूणं समग्रमसाधारणं farts fang ख्वेभावन्नापक लोकालोकविषयमनन्तपर्यायमित्यथंः ॥ 15
ware) एषां मतिज्ञानादौनां युगपदेकस्मि्नौवे कति भवन्तोति | wate ।
-----------+---- re
#* K eqiga | + K रूपाणि। ‡ रूपद्रयाणि। § 5 omits |) | KO मनष्य। थ् 0111118 च्छु | , ध ea at ae Ne i ee oe
४४४ rw > er
१ SH पर्यापन्नानि = चवस्थितानि। २ : यदप्रक्ाश्रितं कवलेनति।
[we tl we ३९ ।| प्रथमोऽध्यायः | 1
10
lo
रकादौनि भाज्यानि युगपदेकस्मिन्ना चतुभ्येः ॥ ₹१॥
एषां मत्यादौनां श्ञानानामादित एकादौनि भाञ्यानि युगपदेकस्मिश्नौव श्रा woe: | *कस्सि्ि्नौवे म्यादौना- मेकः भवति । afafyera डे भवतः। कस्िंखि्नौणि भवन्ति | कस्ि्िश्चवारि भवन्ति । sane तु मतिन्ना- नेम नियतः सहभावस्तत्पृवंकलात् । यस्य रुतज्ञानं .तस्य नियतं मतिन्ामम् । we तु मतिन्ञानं aw asd eer न वेति ॥ ware) su केवलज्ञानस्य पूवेमतिन्नानादिभिः fat सहभावो भवति, नेत्युच्यते! । केचिदाचायां greed | नाभावः। fa तु तद् भिग्तत्वादकिंचित्कराणि भवन्तोद्ियवत्। यथया वा aaq नभसि श्रादित्य उदिते शरितेजस्ादादिल्येनाभि- ग्तान्यन्यतेजांसि जवलनम णिचन्द्रनचचप्र्लोनि प्रकाशनं प्रत्य कि चित्कराणि भवन्ति तददिति। केचिद्प्याङ्ः । श्रपाय- arena मतिन्नानं तत्पवंकं श्त्नानमवधिन्नानमनःपर्याय- ज्ञाने च eftgafasa तस्मान्नेतानि केवलिनः सन्तति ॥ किं चान्यत् । मतिन्ञानादिषु चतुषु पर्यायणोपयोगो मवति न
~~~ a er
* K adds aqua} + C omits fa + HK नैति अजोश्यते।
pe NN RA,
१ 5 येन निसगेसम्बग्दश्रनं प्रापतं तस्य मतिन्नानमाद्मेवेक-न श्वतं ॥
२ 8 छव लनोऽममिः ॥
RS अपायो नाम श्रोचादौन्ियेपलन्पस्येहितस्याथेस्य निश्वयः। नेवं विधो ऽपायः केवलिनोऽस्ति। यावच teat सम्यक्कद सिकामि सन्ति तावन्मतिन्लानं | तदेतदुद्यमपि 'दृरोत्छारितं केवसिनः॥
२८ वत्तवार्याधिगमसूचम् | [we २। we aril
य गपत् । 'संभिन्ञज्ञानद् शनस्य तु भगवतः केवलिनो य गपत्छव-
S fa चान्यदित्यादिना। खाभिप्रायदय प्रकाश्यति। मतिन्नानादिषु way मतिश्रुतावधिमनःपयांयन्नञानेषु पर्यायेण क्रमेणोपयो गः *खविषययादिता भवति a युगपदेकस्मिन्कासे न @afaqa एषां व्यापारः | यदा मतिज्ञान मतिज्ञानेनोप- 5 युक्तो न तदा श्रुतादोनामन्यतमेन केनचित् | यदा च श्रत ज्ञानेनोपयुक्रो न तदाः मलत्यादौनामन्यतमेनेति । केवशिनस्तु कमे णेतज्त्रानगतो areata: ॥ यतः संभिन्न इत्यादि । ज्ञानं विषग्राहि दशरनं सामान्यय्राहि sr च दशनं च wana संभिन्ने संद्र यपर्याययाहके श्नानदग्रेने यस्य स संभिन्रज्ञान- 10 zi: तश्येवं† । मादहाक्यादिगुणणज्वितस्य भगवतः । केवलं सर्वायेग्राहि ज्ञानं यस्यास्ति तस्य केवलिनः। युगपद कस्िग्पमचं केवलन्ञाने ऽनुममयसुपयोगो भवति eit wi कौदुशि केवलक्ञाने SMA aT) उच्यते। सवेभावगराहके सवं भावाः पश्चा सिकायासषां area fang परिच्छद कमित्यथः। निर- 1: aq निगंता star Fa मुक्वान्यच दद्दियादौ यस्य तन्निर पेच afafartd 1 केवलज्ञाने विगरेषग्राहिणि । ewe च सवैभाव- area निरये सामान्ययादहििणि श्रनुममयमुपयोगो भवतोति | अ्रनुगतः श्रव्यवहितः समयो ऽत्यन्ताविभागः कालो aa काल- सन्ताने ख कालमन्तानः श्रनुसखमयस्तमनुखमय कालसन्तानमुप- 20 योगो भवति “कालष्वनोरत्यन्तसयोगे (पा०२।२।१५) इति
~ -----*~~
* U खानि + U wee t CF प्रज्ञापना।
[me tl we २९१।| परयमोध्यायः | २९ ˆ
भावग्राहके निरपेके केवलज्ञान केवलदग़ेने चानुसमयमुप्योगो
een
दितौया । श्रवययौभावो वा fawmrfeg (पा०२।१९।६) वारवारेणेपयोगो भवति दति यावत् । एकस्मिन्समये केवल- ज्ञानोपयोगे a ततो -न्यस्मिन्केवलद् शनोपयोग दति एवं खवेकालमवसेयम् । यद्यपि केदित्पण्डितंमन्याः सचाण्छन्यया-
छर
कारमथमाचचते तकबलात्त fangqgal वारंवारेणो पयोगो नास्तोति aa न प्रमाणएयामः | यत stata शवांसि चाणि वारवारेणेपयोगं प्रतिपादयन्ति | |
नाणएमि द्सणमि य unt एगतरगम्मि उवउन्ता । तया-
सव्यस केवलिसस॒ वि ava दो एत्थि उवश्रोगा ॥ दत्यादोनि। sad मन्येयाः रचाणणमेषामन्य एवार्यो ऽन्य एवाय्युत्पन्नवुद्धिभिराख्यायत इत्येतदपि gag । यतः सत्य खवाण्छन्ध पुरुषसानानि+ सुधिया ग्टहौतानि naa ख्याप-
1
re =
यितुम् । यथा श्वेतो धावतौत्यादि एवं विधेषु च सूतेव्ववश्य- माचरसंप्रदाय एवन्वेषणोयो भवति स चाविच्छदेनार्थसप्रदायः
— Ad
15 समस्तश्रुतधरादधिकारिणः परिक्चवमानो। सुनिपरम्परया यावददयेत्यागमाद् विगणनेन वारवारमित्यभ्यपेयते। (वारवारेणणे- पयोग दति aa: पुनरथांगमो ऽकस्माद् पयोगवादिनः खत एव aufaa: समनो षिका सिद्धान्तविरोधिनो न प्रमाणमित्य-
ग्युपेयते ) । श्रयागमात्मदश्रनौ aga तस्माद्यक्किखिदितदिति।
----- -~- -"~----------------- ~~~ = ~ ---~-- ~ ~ ~~~ ~ ae ~ ~~ ~~ त cere rae ene ae ——— -- ~~ ~ =
* U eqratafa + U परिकवमानो।
. . | + U omits words in the brackets.
Re amutfunngaa । —s- | So २। wo ३२।|
wifan fa चान्यत् । watanamnfa waft ्ञानानि पर्वाणि qarea Faw । तस्मान्न aafea: श्षानि ज्ञानानि सन्त ति'\ ॥ मतिभ्रुतावधयो विपययश्च ॥ ६२ | मतिज्ञानं भ्रुतज्नानमवधिज्ञानमिति । विपयेयश्च भवत्य- ज्ञानं चेत्यथः । न्नानविपयेयो ऽन्ञानमिति{ । aware) तदेव
५,
ज्ञानं तदेवाज्ञानभिति | ननु च्छायातपवच्छोतोष्णव्रच तदत्य-
nae ~ =
* (; मवम्तोति। + IK मलिश्रुताविभङ्गा विपयेयश्च |
t faqdey भवत्यन्नातविपयेयो ज्ञातमिति | § K ag
अथ मन्यसे साकारो ऽनाकार दति शब्दभेदः केवलमच
केवलिनि अ्रथरू्लभिन्न एव यतः खवमेव विशरेषपरि च्छट कं ज्ञानं केवलिनि समस्तिन cuafafa । इदमपि न steed ज्ञाना- वरणं भगवतः Btu दग्रेनावरणं च निरवग्ेषं | asaa सति को ऽयमावरणभेदाभिमानो निःप्रयोजनः। तथा साकारोपयोगो SEA द भरेनोपयो AQAA तथा ज्ञानं पञ्चधा दग्रनं चतूर्घ॑ति una सति कुत ददमपि घटमानकम् i न aratarfafaant ऽस्माकं युगपदुपयोगो मा ufefa वचनं न पश्चामस्तादृशं। क्रमो पयो गायंप्रतिपादने तु श्ूरिवचनमुपलभामरहे। न चान्यथा जिनवचनं कतुं शक्यते सुविदुषापौति ॥
९ Var. 8 ज्ञानद् शेनावर णयो BATT केवलज्ञानद भरने भवतस्तस्मान्न केवलिनः शषन्ञानानि ॥
*.U दति for खथ।
10
lo
EL A NR re
[ae १०। Ge za WATT: | ३१ .
न्तविश्द्धमिति। श्रचोच्यते। मिथयादश्रेनपरि यादि परोत- य्राहकल्मेतेषाम्"*। तस्मादन्नानानि भवन्ति, तद्यथा । aaa gata विभङ्गन्ञानमितिं। श्रवधिविपरौतो। विभङ्ग इत्युच्यते ॥
5 श्रचाह। उक्तं भवता सम्यग्दशनपरिग्टहोतं मत्यादिश्नानं भवत्यन्यया। ज्ञानमेवेति । मिश्यादृष्टयोऽपि च! भव्याश्चाभवयाश्चे- दियनिभमित्तानविपरोताम्स्पश्दौनुपलभन्ते उपदिशन्ति षच+* स्पशं स्पशे दरति रसंरस दति। एवं शेषान् । तत्कथभेतदिति। satya | तेषां fe विपरोतमेतद्धवति !
10 सदसतो र विशेषा ्यदच्छो पलम्भरन्मत्तवत् ॥ ३३ ॥
ata: कर्मद यादुपदतेद्धियमतिविपरौतयादो भवति सश्र गौ रित्यध्यवस्यति गां चाधश्च <fa लोष्टं सुवणेमिति सुवो लोष्ट दति लोष्टं च लोष्ट|| दति सुवण सुवफेमिति
* K भिथ्याद्णनपरिग्टदोतप्रादकमेतेषाम्। + K विभङ्गमिति। + H qaufagod, K अवधिविपरौतो। § AC de eves
|| SK add geo त्न्यया AAT | “ C omits & ** C omits च | ++ K equfafa cd cofafa | tt AC avafafa | §§ K wetafa | ||| wiefata | ee HR add a}
१5 रखतेषामिति मतिश्च॒तावधोनां ॥
२8 सदिद्यमानमसदविद्यमानं। अविरेषादयधार्थां वबोधात् | यदृष्छोप- लब्मेरति अनालो चिता अर्यो पलस्विस्तस्या यदृच्छ पलब्धः स्प्र्णादि- ufesa मवति उन्मन्तस्येव ॥ |
ae तत््ार्थाधिगमखचम् । [He १। ee २९.६५]
तस्यैवभविगरेषेणए लोष्टं सुवणं सुवणं लोष्टमिति विपरीतम- ध्यवस्यतो नियतमनज्ञानमेव भवति- तद न्मिथ्याद् ग्नो पहतेन्िय- मतेमेतिश्रुतावधयोऽपज्ञानं* भन्ति ॥
उक्त ज्ञानं । चारितं नवमेऽध्याय वच्छामः। प्रमाणे चोक्त | नयान्वच््यामः | तद्यथा |
नैगमसंग्रहव्यवदारजंरचश्ब्दा नयाः ॥ २३४ ॥
नेगम: संग्रहो व्यवहार WITH शब्द द्रव्यते. पञ्चेनया भवन्ति । तच
आद्यश्ब्दौ दििभेदौ ॥ ३५॥
aq द्रति सूचकमप्रामाण्यान्नेगममादह। स दिभेदो देश्र- परिचेपो स्वपरिकेपौ चेति । भन्दस्तिभेदः सान्यतः समभिरूढ एवश्रूत दति ॥ sare किमेषां लचणमिति । श्रच्ोच्यते | निगमेषु येऽभिदिताः शन्दास्तेषामयः! गशन्दायेपरिन्नानं च 2 A : AC + + * श्रसमग्रयारो नगमः | श्र्यानां सवकदेग्रसग्रहणं संग्रहः। लौ किकसम उपचारप्रायो विस्ततार्थो व्यवहारः। सतां साम्मतानामयानामभिघानपरिनजञानन्डजुसत्रः । यथार्थाभिधानं ण्रब्दः। नामादिषु प्रसिद्धपूर्वाच्छन्दादयं प्रत्ययः era: | मत्खर्थेष्वसक्रमः समभिरूढः | खच्ननाययो TIA दति ॥
a sare | ufest भवता नेगमाद्यो war: ) तनया दति
+ HK अर्थाः t + adds तु|
णवि
0
| | a |
अ०९। Me २५।। प्रथमोऽध्यायः | ३३
1 (
w
—
* HI प्राप्रन्ति। † Koomits तु| ¡1 K omits af |
साधका faaaar निर्भामका उपलम्का asa दत्यनर्या- न्तरम् । जौत्रादौन्पदार्थान्नयन्ति organ कारयन्ति माध- यन्ति निवेतेयन्ति निर्भाम्यन्ति उपलम्म्यन्त॒वअन््नयन्तौोति नयाः ॥
gare! किमेते °तन््ान्तरोया वादिन श्रादोखिव्छतन्ल्ा एव॒ चोद्कपत्तय्राद्िणणो मतिभदेन विप्रधातविता दति, श्रचोच्यते। नेते तन्त्ान्तरौया नापि aaa मतिभेदेन विप्रधाविताः। ज्ञेयस्य †लर्थस्याश्श्यवसायान्तराण्येता जिर | तद्यया | घट waa योऽमौ चष्टाभिगिटेत्तः ऊष्वेकुण्डलो*टायतट्त्त- गो वो ऽघमस्तात्परि मण्डलो जलादौनामादरणधारणममयं उन्तर- ग॒णनिवेनना निद्रत्तोर द्रव्यविभेषस्तस्मिन्नेकस्मिन्विशरषवेति तन्ना- away वा सर्वेष्वविग्रषा^त्परिज्ञानं नैगमनयः। एकस्मिन्वां
CN तन्त जनं प्रवचनं तस्मादन्यत्कायाभुजादिश्रास््ं त स्मिन्मवाः HUA AT लन्तान्तमौयाः । वश्ये वदन्ति वादिनो sa: fat वैशिषिकादयो वादिनो नया HWM | आत्मायं तन्तरमेषां त खतन्त्राः। चोदकं दु रुक्ता- दिसूचकस्तस्य ual विषयः तं चोदकपत्तं ग्रहीतुं शोलमषामिति चोदकपत्तग्रा्हिणः | विप्रधाविता अयधाधनिरूपका इति |
२ £ HUW घटपटा्दः। द ^ खुतानौति नंगमादनि॥ BOS HART Vase: | ५*>; RIA = दत्त ॥
€ £ उत्तरेत्यादि पाकजरक्तादिगुणपर्सिमात्तता निष्पन्नः |
© : अविग्रषादमे{न,
5
28 amtuffunmeay | = fae १। ee aut]
ayy वा नामादिविग्रेषितेषु सास्मतातोतानागतेषु wy शप्रत्ययः, संहः । तेच्वेव खो किकपरो चकयाह्यषुपचार- mag’ यथास्यूला्षु संप्रत्ययो व्यवहारः । तेष्वेव सत्सु HAY संप्रत्यय BIA: | तेष्वेव साग्परतेषु नामादौनामन्यतमया हपु प्रसिद्ध पूवेकेषु* घटेषु! संप्रत्ययः साग्मतः शब्दः । तेषामेव साग तानामध्यवसायासक्रमो वितकंध्यानवत् सुमभिरूढः । तेषामेव चखञ्ननार्थयोरन्योन्यापेच्ाथगरा दितमेवश्रूत द्ति॥
Was | एवमिदानोमेकस्मिननर्थेऽध्यवसायनानालान्ननु रविप्रतिपल्तिप्रसङ्गः दति। श्रनोच्यते। यथा सवमेकं सद- विशेषात् सवं द्वित्वं जौ वाज वात्मकल्वात् सवै चितं gaya 1! पर्यायावरोधान् स्वे चतुष्ट चतुद पर॑नविषयावरोधात् सुवं पञ्चत्मस्तिकायावरोधात् सवै wa षडद्रव्यावरोधादिति। यथेता न विप्रतिपत्तयो ऽय चाध्यवसायस्थानान्तरा्टेतानि तदन्नयवादा दति। किं चान्यत् au afaararrefa: पञ्चभिन्नानेधर्मादौनामस्िकायानामन्यतमो ऽयः way प्रयगु- | पलभ्यते पर्यायविद्द्धिविग्रेषादत्कष्ण न च ता विप्रतिपत्तयः
* (, पवष, + Ko weed | © Ss ‘s
tN साम्प्रतशब्द्ः। $ H ager A चतुश्य ।
१६ संप्र्ययः ware घटो घट इति परिद्धान ॥ र 8 उपचारगम्यस्विति लोकक्रियाधारेष॥ a ६ विरद्प्रतोतिविप्रहिपत्तिः॥
[अः १। ° २५ | प्रथमोऽध्यायः। By °
तदन्नयवादाः। यथा वा प्रत्यक्चानुमानोपमानाप्तवचनेः प्रमाे-
tatu: प्रमो यते* स विषयन्यिमात् न च ता विप्रतिपत्तयो
भवन्ति तदन्नयवाद्ा दति, आद च९ ९नेगमणग्न्दायानामेकानेकायंनयगमा पेक्षः |
; देश्रसमय्रारौ यवहारौ नेगमो ज्ञेयः ॥ १॥
यत्संग्टदौोतवचनं सामान्ये देशतो ऽय च विग्रेषा। तत्सग्रदनयनियतं ज्ञान विद्यान्नयविधिज्ञः॥ २॥ ममुदाययक्रार तिसत्तासज्ञादिनिश्चयापेच्म् | *लोकोपदारनियतं वयवदारं॒विस्ततं विद्यात् ॥ र् ॥
* K प्रतौयते। + IL देशतो विशेषाच्च | ‡ K adds @!
= = ~ reece, „--.--- -. - -------~~----~----~------~ ^~ -----~ ~~ ~-------~* - ------ “~ ------~----------~ “~-----------~--~---------~-~~---~----
९ संक्तिप्ततररुचीनामनुग्रह्ायमार्यानिवक्तकाम रुवं प्रकमत चाह चेत्यादि are चे्यात्मानमेव पर्यायान्तरव्तिनं fafenfa । 1 प्रयासः अभिद्दितमेवायं ूर्वाचायब्धमतो ऽयमिति तल्छद्यार्याभिरपप्रदश- यन्नाह | खाद चेव्यादि ॥
२ 8 निगमो जनपदस्तचभवा नेगमाः शन्दास्तषामर्था अभिधेया अतस्तेषां नेगमश्ब्दार्थानां | रको fate अनेकं सामान्यमनेकव्यक्तयाितत्वात् तावेवार्था रकानेकार्थो तयोरे काने कार्थयेनंयः प्रकटनं प्रकाशनमेका- नेकाथनयः स Tq गमः प्रकारः रकानेकायनयगमस्तमपेच्तते ऽभ्येति Ue रकानेकाथनयगमापेच्तः॥ Bawa ऽस्य सामान्यविग्रषाभ्यां परस्प्ररविमुखाभ्यामस्तौति व्यवद्धासपे गमो नये ज्ञातव्यः |
३ ; अथ च = Hwa} |
8 & संक्ञादयो नामस्धापनाद्रयभावाः।
५४ नलोकोपचारे नियतं निष्पन्नं | उपचरितानपचर्ताांश्रयणाद्धिस्तत।
ad तक््वाश्ाधिगमसूचम् | | [ate Rae ३५।,
साग््मतविषयग्रारकम्टजखचनयं समासतो विद्यात् |
विद्याद्ययाचग्रब्दं विग्रषितपदं तु श्नब्दनयम् ॥४॥ दति ॥
wate) श्रय जोवो नोजोवः श्रजोवो नोऽजौव दत्या- कारिते केन नयेन कोऽयः प्रतौयत दति। ्रचोच्यते। जोव इत्याकार ते नैगमरे ्रसंय्हव्यवहारजसचसाम््रतसमभिरूढेः पञ्चस्वपि गतिख्वन्यतमो ota दति प्रतोयते | कस्मात् । एते fe नया जवं म्रत्यौपश्रमिकादियुक्रभावयाइिणः। नोजोव दूत्यजोवद्रव्यं Nae वा देग्रप्रदेशौ । wna दत्यजौ वद्र यमेव | नोऽजौव दति sta va तस्य वा envemfata ॥ एवगरूत- नयेन तु जौव इत्याकारिते wat जौवः प्रतौयते। कस्मात् | एष fe नयो जीवं प्रत्यौदयिकमभावग्राहक एव । जोवतौति sia: प्राणिति प्राणन्धारयतौत्यथेः। तच्च* जवनं fag न विद्यते तस्ममाद्धवस्थ एव जोव दति नोजोव दत्यजौवद्रव्यं सिद्धो वा) sala दत्यजौवद्रवयमेव। नोऽजौव दूति we एव जोव दति। समय्रायय्ाहिलाच्चास्य नयस्य नानेन देश yet wad) एवं Mat जवा दति दित्बह्लाकारिते- ष्वपि । सवेशग्रहणे तु Mat ata: अजोवो नोऽजोवः जतौ नोज्ञोवौ श्रजोवो नोऽजोवौ दत्येकदिवाकारितेषु ways कस्मात् । एष fe नयः संख्यानन्यान्जौ वानां बड़लमेवेच्छति
>
* A नतु. E aa
oan ~ = ~~~ wea = व ३, we =
~~ - ~£ LS aia Ts अद्य |
[
()
| 1
5
ees ~
[अ०१। se aul] प्रथमोऽध्यायः । on
27 #
1
BUTS! | शषास्तु नया जात्यपेत्तमेकस्मिन्वङ्व चनत्वं IR च वद्धयचनं ध्मर्वाकारितयाद्णि दति। एवं स्वभावेषु नय- वाद्ाधिगमः कायः |
AVES) अय पञ्चानां ज्ञानानां सविपययाणां कानि at नयः श्रयत दति। श्रचोच्यते। नेगमादयम्त्रयः सर्वाष्ष्ठौ अ्रयन्ते | BAIA मतिज्ञानमत्यज्ञानवर्जानि षट् ॥ BATE । कस्मान््तिं सविपयेयां न श्रयत tia) श्र्रोच्यते। श्रुतस्य स विप्ययस्यो पदत्वात् । meee ठे एव श्रतज्ञानकेवलज्ञाने प्रयते । Bae) कस्मान्नेतराणि yaa इति। waa |
—
मत्यवधिमनःपर्यायाणां श्रनस्वेवो पग्राहकल्वात् | चेतनाज्ञखाभा-
arg सवजोवानां नास्य कञ्िन्मिथ्यादृष्टिरज्ञो वा stat
विद्यते । तस्मादपि विपययान्न waa दति । way yaaa
मानोपमानाप्नवचनानामपि प्रामाण्यमन्यनुज्ञायत tf) We च विज्ञा येकार्थपद्न्यर्थ पदानि च विधानमिष्टं च।
5 विन्यस्य परि पान्नयेः परोच्छाणि aria ॥ १॥
ज्ञानं सविप्यांसं चयः श्रयन्त्यादितो नयाः aaa | augusta मिथ्यादृष्ट विपर्यासः ॥ २॥
जुः षट् श्रयते मतेः श्रतोपग्रहादनन्यत्रात् | Waki तु शब्दः अयते नोऽन्यच्छ्रताङ्गत्वात् ॥३॥
ॐ he oe * S omits this.
९ सर्वाकारितग्राद्धिय इति सव॑वचनरेकवचनादिभिराकाग्तिनेता-
ज्विकल्पान् Weld तच्छिला सर्बाकारितम्राद्धिय इति॥
RS
amy धिगमद्धचम् | [He ९। ° २५ |
भिथ्या इष्चन्ञाने न अयते नास्य कञ्िद ज्ञो * ऽस्ति ! ज्ञखाभायान्नौोवो मिश्यादृष्टिने saw: ॥ ४॥
द्रति नयवादाश्चिचाः कचिदिर्द्धा दवाय च विष्रणद्धाः। लौ किक विषयातौ तास्त्वज्ञाना्थमधिगम्याः ॥ ५ ॥
दरति तच्लार्थाधिगमेऽरत्मवचनसंग्रहे प्रयमोऽध्यायः समाप्रः ॥
— ------------------~ ~ ध. ल~, ~~ ~ (~
अथ दितोयोऽध्यायः।
SUE! BH भवता जौदादरौनि amatfa aa को जोवः कथं want वेति, । श्रवोच्यते । ओपश्मिकक्ायिके भावा मिञ्रश्च जौवस्य खतत्व-
मैदयिकपारिणामिका चः॥ १॥
5 o stunfaa: चायिकंः चायोपश्मिके wefan: पारि णमिक इत्यते पञ्च भावा जौवस्य wan भवन्ति |
दिनवाष्टाद ओेकविंशतिचिभेदा यथाक्रमम् ॥ २॥ एते श्रौपश्रमिकादयः पञ्च भावा दिनवाष्टादगेकविग्रति- चिभेदा भवन्ति। तद्यथा" । श्रौपश्रमिको fae: चायिको lo नवभेदः चायोपश्रमिको ऽष्टादश्मेदः श्रौदयिक एकविरति- भेदः पारिणभिकस्तिभेद दति। यथाक्रममिति येन खूच- HAUT ऊध्वं वच्छयामः। | सम्यक्चारितै ॥ ३॥ aaa चारित्रं च दावौपश्मिकौ भावो भवत इति।
ज्नानदश्नदानलाभभोगोपभोगवीर्याणि च ॥ 8 ॥
"~~ -----~ ~~~
* [९ यथाक्रमम् A यथा| + K adds तद्यथा]
१; वा= ५ २ > च ग्रब्दात्सा्निपातिकः।
Be तत्वाधाधिगमस्चम् । [अ०२। सू° a-d |]
ज्ञानं दशरनं द्ानं लाभो भोग उपभोगो वौयंमित्येतानि च" सम्यक्कचारिते च नव कायिका भावा भवन्तौति। ज्नानान्नानदशनदानादिलग्धयश्चतुस्िविपच्वभेदाः सम्यक्चारिचसयमासंयमाश्च ॥ ५॥ ? ज्ञानं wad मतिज्ञानं श्रतज्ञानमवधिज्ञानं मनःपर्याय ज्ञानमिति । sa fad aged श्रताज्ञानं विभङ्गनज्ञान- मिति। दशनं frag चदं शनमचचदं ग्रंनमवधिदगरनमिति | ayy: पञ्चविधा दानलसिलभिल सिभं।गलसिरपभो गलसि- वोचंलसभििरिति | amg wits मंयमासंयम द्यते ऽष्टादभ 10 चायौ पग्र मिका भावा भवन्तौति। गतिकषायलिङ्गमिण्यादश्नाज्नानासंयतासिइत्वले- प्याश्चतुश्चतुख्येकेकेकेकषद्दाः ॥ & ॥ गतिख॒तुमंदा नारकतिर्यग्यो!नमनुख्यदवा दइति। कषाय- gave: कोधो मानो मायौ लोभोति"। लिङ्गं चिभेदं स्तौ] 1 पुमाननपुंमकमिति। मिथ्यादप्रनमकभदं मिश्यःदृष्टिरिति, च्रज्ञानमकमद मन्नानोति श्रस्यतलसकभदमस्यतो ऽविरत दूति । श्रसिद्धवमेकमभदमसिद्ध इति। एकभदसेकविधमिति। लेश्याः VR: BUM Awa कापोतलश्या तेजो-
* KC omits च| + K लिम्योन° । ‡ ON pats पुमान् before wat । CS me dae उपादानक्राग्गविग्रषः Rata: | स चतुर्धा कोधादिस्तदुदयाक्रोध्यादि्यपदश्रः। अतापि जौवसतन्प्रतपत्तये
atuifa वयपदभां ग atu इलि,
[अ०२। स्र ७-€।] द्दितौयोऽध्यायः। Bt
लेश्या wea श्क्तलेश्या cad एकविंश्रतिरौ द चिक^-
भाव wafer |
जौ वभव्याभव्यत्वादौनि च ॥ ७ ॥
जौ वत्वं भव्यत्वमभव्यवमित्यते चयः पारिणामिका भावा
: भवन्तोति । च्रादियदहणं किमयंमिति । श्रचोच्यते । afaa-
aad Fea vA गुणएवत्वमसवेगतलमनादि कमंसन्तानवद्धलवं
yenalaeqa! नित्यवमित्येवमादयो ऽप्यनादिषारिणणमिका
जौवष्य भावा भवन्ति) ध्मादिभिम्त समाना इत्यादि यहणएन
afar: | ये जौवस्येव वेगरेषिकाम्तं खश्रन्दनोक्रा दति एते
1) पञ्च॒ भावास्िपञ्चाग्रद्दा slaw wan भवन्ति । afware- यञ्च । कि चान्यत् |
उपयोगो लकणम् ॥ ८ ॥ उपयोगो लच्णं slaw भवति | al दिविधो श्टचतुभेदः ॥ € ॥
15 al उपयोगो दिविधः साकारो ऽनाकारश्च ज्नानोपयोगो द् शेनो पयोगखेत्ययः। स पुनययासद्यमष्टचतुभंटो भवति |
a ere rene tc an व ~ ~~ -------- = नरन
* S probably omits wefaa K खदयिका भावा।
+ K yewa | + KB owefyaat ˆ § K omits.
|| Var S omits. S says this is wrong, and in arguing says ‘ Wa भेदविधिः तच तच्छन्दा न प्रयृच्यते दति कः Ve नियमः? and farther quotes VI 2 and VILL 2 in support of his argument.
6
BR तन््वाथाधिगमसख्चम् | [He २। द° १०-९५॥
ज्ञानोपयोगो ऽष्टविधः। तद्यथा । मतिन्ञानो पयो गः श्रतन्नानो- पयोगो ऽवधिज्ञानोपयोगो मनःपर्या यज्ञानो पयोगः केवलन्ञानो- पथोगो मत्यन्नानोपयोगः श्ुताज्ञानो पयोगो विभङ्गन्ञानोपयोग दति । द्शेनोपयोगञ्चतुमंदः । तद्यथा । चचुदं शनो पयोगो ऽचच्- दं शेनोपयोगो ऽवधिः ्रनोपयोगः केवलदग्र॑नोपयोग इति॥ 1
संसारिणो मुक्ताश्च ॥ १०॥ ते Star: समासतो दिविघा भवन्ति संसारिणो garg | कि चान्यत् | समनस्कामनस्काः ॥ १९१ ॥ समासतस्ते एव star दिविधा भवन्ति समनस्काश्च श्रमन- 10 AY | ATSGT WTS CATA.” I संसारिणशस्रसस्थावराः ॥ १२ ॥
संसारिणो star दविधा भवन्ति चसा: स्यावराओख। तच
परथिव्यव्वनस्पतयः स्थावराः ॥ १३ ॥ पृरथिवौकायिका श्पकायिका वनस्परतिकायिका tad 1: विविधाः स्थावरा Nat भवन्ति । तच प्रथिवौकायो ऽनेकविधः शद्ध एथिवोश्रकंरावालकादिः । श्रप्कायो ऽनकविधो fearfe: | वनस्यतिकायो ऽनेक विधः शैवला दिः ॥
तेजोवायू दौन्द्रियादयश्च TAT ॥ १४ I
; ¥ TI. 20.
[ae Ri ख । १९-१८।] दितौयोऽध्यायः | ^
तेजःकायिका agree: | वायुकायिकरा उत्कलिकादयः। दो दियास्सौ न््रियाश्तुरि दिया: पञ्चेन्द्रिया cae चसा भवन्ति। संस्ारिणस्ल्रमाः स्थावरा TAA एतद्क्रं भवति मुक्ता नेव चषा नेव स्थावरा दति॥ 5 पञ्चेन्द्रियाणि ॥ १५॥ पञ्चद्दियाणि* भवन्ति। sat नियमार्थः षडादि- प्रतिषेधायेश्च ॥ sia इन्दरलिङ्गमिन्रदिष्टमिन््रदृष्टमिन्रख्ष्ट- भिन्रजष्टमिति। वा) zat wa: सवद्र यच्वश्यैयो गादिषयेषु वा परमैश्वययोगात्। तस्य लिङ्गमिन्दियं लिङ्गनालमूचना- 1" Were! wae लिङ्गमिद्ियम् ॥ दिविधानि ॥ १६ i दिविधानौद्धियाणि भवन्ति | द्रयेद्धियाणि भावेद्धियाणि च ॥ तच निरृच्यपकरणे दरवयेन्दरियम् ॥ १७ ॥ 1; निद्धेत्तौट्न्ियसुपकरणन्दियं च ददिविधं द्रयेद्धियम्। निटेत्तिरङ्गोपाङ्गनामनिवेतितानौ द्दियदाराणि, कमेविग्रेष-
* (९ पर्ेवेन्द्रियाणि भवन्नोत्या० |
+ B adds इन्द्रदत्तम्, ( adds दृन्द्रख्म् K adds इन्द्रदत्त last and omits SHEE ।
+ B adds स्तवनात् and puts उपरंभनात् for. उपष्टंभनात् K gives yq- सलम्भनात् for ae and अञ्चनात् for रक्तम् f § K fasfa |
९ 3 अक्को पाङ्गनाम निर्मांणकमं चाभ्यां कमविद्धेषाभ्यां... ...विशिटा- | वयवरचनया निष्मादिता...... प्रतिविशिरदेशाः Gea |
88 avaatfunneaa | [अख०२) He १९-२२।।
wear: ग्ररोरप्रदेशाः। निर्माणनामाद्खने"पाङ्गप्रत्यया qa- गुणएनिवे तेनेत्ययः ॥ उपकरणं बाद्यमभ्यन्तरं wi faafaa- स्यानुपद्टातानुयदहाभ्यासुपकारौति ॥
लब्ध्यु पयोगौ भावेन्द्ियम् ॥ १८ ॥
लसिरूपयोगश्च भवेन्द्र भवति । लधिनांम गति-
€
जात्या दिनामकमेजनिता तद्ावरणौयकमच्योपशमजनिता चद्दरियाश्रयकर्मोदयनिटेत्ता चां जौवस्य भवति। सा पञ्च विधा । ager) स्पश्रने द्ियलश्िः रसनेन्ियलसिः च्राणेन्िय- लथ्िः चचुरिद्धियनलसभ्षिः ओचेद्रियलसििरिति ॥ उपयोगः स्य्णदिषु। ॥ १९ ॥ 10
anifey मतिज्ञानोपयोग दृत्ययः। उक्रमेतदु पयोगो aqua?) उपयो गः प्रणिघधानमायो ग।स्तद्भावः परिणाम इत्ययः ॥ एषां च स्यां जिरटेत्तावुपकरणोपयोगौ waa) aay च walt निट त्यपकरणयेपयो गा भवन्ति | निटेत्यादौनामेकतरा-
भावे विषयालो चनं न भवति | 15 # K omits GF | + ९}; वा| { S says: some doubt whether this is a sutra, but he adds, their
view is wrong. K margin टौकाकारमते नमि केषांचिन्मते भाष्य- मेवेतदिति। § 11. 8 || K अयोगः थ्] £ probably omits @ |
१ S मथ्यव्यवस्थितो नामश्रन्द उभयं विग्रषतयात्तिप्यति।..... ते कमणो प्रत्ययं कारणं निमित्तं यस्था fad: सा निर्मायनामाक्ो- पाङ्ग्पत्यया |
[अ०२) a ८२-२५।]| द्वितौयो$ध्यायः। ३५
Sale| SH भवता पञ्चेन्धरियाणौति*। तत्वानि तानोडि- याणोत्यच्यते | TATA UAT ATT ॥ २० ॥ aie रसनं घ्राणं qa: श्रोचमित्येतानि पञ्चेद्ियाणि ॥ › स्यशरसगन्धवर शब्द्ास्तेषामर्थाः ॥ २१ ॥ एतेषामिन्द्रियाणामेते स्य्रादयो sut भवन्ति यया सद्यम् ॥ श्रतमनिन्द्रियस्य ॥ ₹२॥
yaaa दिविघमनेकद्ादश्विधे नोद्न्द्रियस्यायः। श्राह | उक्तं भवता प्रयिव्यन्वनस्पतितेजोवायवो दौन्द्ि- 10 यादृश्च नव॒ जौवनिकायाः। पञ्चद्ियाणि! चेति। तत्कि कस्यन्द्रियमिति । श्रत्रोच्यते।
वाखन्तानामेकम् ॥ २३ ॥
प्रथिव्यादौनां वाय्वन्तानां जौवनिकायानामकमेवेन्ियं सचकमप्रामाप्धात्नरयमं स्यप्रनमेवेत्ययः |
Ls छृमिपिपौलिकाममरमनुष्यादौनामेकेकटडानि२।२४॥
छम्यादौनां पिपौलिकादोनां भ्रमरादौनां मनुादोनां च यथयासद्यमेकेकटद्धानेौ न्द्रियाणि भवन्ति । ययाक्रमम्। तद्यया | कम्यादौनां श्रपादिक-नपुरक-गण्डपद्-्रद्खु-श्क्रिकाः शरम्बका-
* [1.15 + 11. 15,14 ] 11. 15
९ Var 8S onnts मनवष्यादोनाम्
ad तत््वाथाधिममसूचम् | [अ० २। |e २६-२९ ||
लल का-प्रश्टतोना सके द्दियेग्यः एथिव्यादिभ्य एकेन ae स्पशन- aafza भवतः । ततो ऽकेन दद्धानि पिपौलिका-रोहि- फिका-उपविका-कुन्धु- तुवुरूक-चपुसबौ ज-कर्पासा खि का-गशतपचु- त्पतक-द णपच-काष्टहारकम्रम्तौनां ऋणि स्पप्रनर मनघ्रापानि। ततो sata दद्धानि भ्रमर-वटर*-सारङ्ग-मचिका-पुत्तिका।- दं्र-मगशक-टरखिकनन्द्यावते-कौरट-पतङ्गादौनां चत्वारि स्यप्रन- रसनघ्रएचचूषि । शेषाणां च तियंग्यो निजानां मद्योरग- भुजङ्ग-पचचि-चतुष्पदानं सवषां च नारकमनुखदेवानां पञ्चद्दियाणणेति) ॥ Way | उक्र भवता दिविधा जौवाः। समनस्का waa- स्कायति?। aa के समनस्का इति श्रचोच्यते।
संज्निनः समनस्काः ॥ २५ ॥
सप्रधारणसन्ञायां सज्ञिनो star समनसा भवन्ति aa
नारकदेवा गभब्युत्कान्तयश्च मनुव्या स्तियग्यो निजाश्च केचित् ॥ ददोपो युक्तरा गुणदोषविचारणणत्मिका सप्रधारणएसन्ञा। तां प्रति संज्जिनो विवकिताः। अन्यथा द्याहारभयभेयनपरि ग्रह- संज्ञाभिः सवं एव जवाः faa दति ॥
विग्रहगतौ कमयोगः। ॥ २६ ॥
वियरमतिषमापन्नस्य जोवस्य कमकत एव योगो भवति ।
* K वरट। + K B ्यतिका। + Var S adds here as a sutra @atfegar: केवलिनः |
+ § IL. 11. || C कमेयोगम् |
कप
()
lo
[eR 1 ee २०, ar i| दितौयोऽध्यायः | ४७
कमश्रोरयोग TI | Wasa तु यथोक्तः कायवाग्म्रनोयोग TIT: ॥ अनुश्रेणि गतिः ॥ २७॥ wal गतिर्जवानां पुद्धलानां चाकाशे ग्रानुखणि भवति 5 विभश्रणिने भवतोति गतिनियम दति" | अविग्रहा जीवस्य ॥ रट | सिष्यन्नानागतिजविम्य नियतमवियरदा भवतौति | विग्रहवतौ च संसारिणः प्राक् चतुभ्येः ॥ २९ ॥ जात्यन्तर संक्रान्तो संसारिणो Naw विग्रहवतो चावियदा 10 च गतिभेवति उपपातचेचव शात् | नियगृष्वमधशच प्राक् aaw दति। येषां विग्रहवतो तेषां वियदाः प्राक् चतुर्धा भवन्ति | श्रविग्रहा एक विग्रहा दि विग्रहा चिविग्रहा द्रत्येता- खत्ःसमयपराश्वतुविधा गतयो भवन्ति । परतो न संभवन्ति | प्रतिघाताभावा दिद निमित्ताभावाद्च । विग्रहो वक्रितं विग्रहो 1; sane: श्र्यन्तर सक्रा न्तिरित्यनयान्तरम् | पुद्धलानामप्येवमेव ॥ wofeaill 3 जवानां fageaat चाविग्रडवतौ** च प्रयोगपरिणमवश्रात् । न तु तच faaefaaa cfa i saz) श्रय विग्दस्य कि परिमाणमिति वोच्यते | चेचतो भाज्यम् | कालतस्तु
5 O22
* A omits <a | + K B सिङधमानस्य; ‡ C fafaqerfe | § S probably way for <fa | || 7 शारोरिणाम्। © Mss. omits च् | +40 A omits K चाविग्रद्ा।
8८ तक््वा्धाधिगमदचम् | [ae २। @e ३२-३४॥|
रकसमयो ऽविग्रहः ॥ ३० ॥ एकसमयो ऽवियद्ो भवति । श्रविग्रहा गति*र।लोका- न्तादष्येकेन समयेन भवति | एकविग्रहा दाभ्याम् । दिविगा fafa: । चिविग्रहा चत्भिरिति i oa भद्गप्ररूपण्ण काय॑ति॥ रकं दौ वानादारकः ॥ ३१ ॥ वियहगलिसमापन्नो ata एकं वा समयं द्धो वा समया- वनाहारको भवति | WS कालमन्ममयमादहारयति | कथमेकं at वानाहारको न कवहनौत्यच भङ्गपररूपणा कार्या ॥ ware | wafacrat भवच्ये जौवो ऽ विग्रहया विग्हवत्या वा गत्या गतः कथं पुनर्जायतः इति भ्रतोच्यते। उपपातक सख कमवग्रात्प्राप्तः WIT पुद्रलग्रहण करालि । मकषायला- aa: कमणो योग्यान्युद्रलानादन्ता fai कायवाद्चनः- प्राणपानाः पुङ्गलानामुपकारः । नामप्रत्ययाः| सवतो योग- विशषादिति वच्छामः। तज्जन्म ¦ तच्च fafaya तद्या ।
asa कैः संमूङनगभेपपाता+* जन्म SE ॥
wea गभे yaaa दत्यतल्िविधं जन्म |
सचित्तशौतसंटृत्ताः सेतरा मिखराश्चेकश्स्तद्योनयः॥३३॥
संसारे जोवानामस्य चिविघस्य जन्मन एताः सचिन्तादयः
* K शविम्रहगतिरा०। + K Sra | + VEIT. 2. SV 19: |) KB नामघ्रत्ययात्स॒° | @ VILL 24. ** RD °पाताच्जग्् |
—
0
[we Rl we ३४, २५।] दितोयोऽध्यायः। gt
सप्रतिपच्चा मिभ्राञ्चैकश्ो योनयो भवन्ति तद्यथा । सचिन्ता अ्रचिन्ता सचित्ताचित्ता श्रोता उष्णा श्रोतोष्णा daar विन्ता सटृत्तविदट्त्ता इति। aa टरवनारका*नामचिन्ता योनिः। mat fast विविधान्यषाम् ॥ wat देवानां च 5 Wate) तेजःकायस्योष्णा । चितिघान्येषाम् ॥ नारककेन्द्रिय- देवानां want | गभजन्मनां fast । विद्न्तान्येषामिति i
जराव्वण्डपोतजानां गभः! ॥ ३४ ॥ जरायुजानां भमनुव्य-गो-मदिषाजाविकाश्व-खरोद-म्टग-
चमर-वरार-गवय-सिद-व्याघ्रत्त-द्गै पि-श्व{-प्ररगाल मा्जारादी-
10 नाम् । श्रण्डजानां मप-गोधा-कृकलाश्-ग्टदहको किलिका|-
ad
मत कूम-नक्र-ग्ि्णमारादौनांः पिणं च ataqerat*
दंस- चाष-ए्एक-गपभ-श्येन-पारापत-काक- मयर- मद्रु -वक-बला-
कादौोनां । पोतजानां गशत्रक!1-हस्ति-श्ाविल्लापक1-ग्रशश्ा-
रिका-नकुल-मूषिकादौनां पञ्चिणां च चमपक्ताणणं जलका-॥ 15 वह्गुलि-भारण्ड पचिविरालादौनां!* गभी sata ॥
नारकदेवानामुपपातः ॥ SY ॥
* KA नारकरवान।° | + Var > जराष्वण्डजपोतानां मभेः।
t PB मदिष्यजाविक्ा०) ९ ^ wk दरो पिक प्रर |
|| K ग्रदगोलिक्ता | “KD सिपरसार। re Var > परिणाम्। ++ C सज्ञकद स्तिख विल्नाचक सम(रिकिा। °
tt B ऋासदाविज्ञापक Ko gtwifaarqa | ९३ Var S परिणम्,
||| Ko जक्का aata 1! जनका । 44 © पिडालादोनां। eK Bavterafa |
|
५० तत्वाधाधिगमसर्ूच्म् | [खर २। de ३८६-द६ । |
नारकाणां देवानां चोपपातो जन्मेति | Terai HHA ॥ ३६ ॥ अराखणष्डपोतजनारकटेवेभ्यः शरषा्णां समृद्धंनं जन्म । उभ- याव्रधारणं wa भवति । जरायुजादौनामेवां गभेः। गभं एव॒ शरायुजादौनाम्[ । नारकदेवानामेवो पपातः। उपपात 5 एव॒ नारकदेवानाम् । शेषाणामेव संमृकठंनम् । संमृकंनमेव शरषाणौम् ॥ | ञ्ऋदारिकवैकरियाहारकमैजसकामणानि wet fe" २३७ ॥ श्रौदारिकं वैक्रियं areca तंजमं कार्मणमित्येतानि पश्च 10 श्रोराणि संसारिणं जवानां wafer | तेषां पर पर BAMA ॥ Be ॥ तेषामोदारिकादिशरौराणणं पर पर ea वेदितव्यम् | तद्यया | श्रोदारिकादक्रियं awa | पेक्रियादाहारकम् | आ्ररारकान्तेजसम् | तेजमात्कामेणमिति 11 1 प्रदे शतो AAT प्राक् तैजसात् ॥ se ॥
तेषां शरोराणां पर परमेव प्रदे गोः ऽमद्यं यगुण भवति
ऋ BK omit Sai + K अरय्वाद) नामेव | th जराष्वादोनाम्। Some Mss. onut तेषाम्| | omits, but places it) after the wa) तेषामौदा |
१ : अचर केचित्य॒चावयवम विच्छिद्य शस्गैराणेति vas aa कन्ययन्ति | 2 + amare amet | ३ ^ अनन्तागस्कन्धः प्रदे शोऽत्राभिधोयते |
[we २। Bo ४०-४२।] दितौयोऽध्यायः। ५९
प्राक् तेजसान् | श्रोदारिकश्नरीरपरदेगेभ्यो वैकियश्ररेरप्ररेभा aga: । वेक्रियशरोरप्देगेभ्य शआ्राहारकश्चरोरप्रदेशा aagayu दति। अनन्तगुणे परे ॥ ४० ॥ परे द We तेजसकामणे yaa: प्रवंतः* प्रदश्ा्यतया-
(भ ।
TATU भवतः | श्रादारकात्तजसं प्रदेश्रतो ऽनन्तरशम् | तेजमात्कामंणमनन्तुएमिति । अप्रतिघाते ॥ ge il एते द ग्ररोरे तेंजसकामण अन्यच लोकास्ताद्चवबा- lo प्रतिघाते भवतः। अनादिसंबन्ध! च ॥ Be लाभ्यां तेजसकार्मणाभ्या मना दिरुबन्धो जोवस्यल्यनादि-
मबन्धं ofa | सवस्य ॥ ४३॥
1; सवस्य चते तंजसकार्मण शरोर संसारिणो जोवश्य भवतः| एके ताचार्यां नयवाद्ापेचं wed) कामेणमेवेकमनादि- : : ‘ ¢ ॐ , संबन्धम्! । तेनेवेकेन जोवस्यानादिः मबन्धो? भवतोति । तेजमं
~ 2 a 4, e ~*~.
न् लब्च्यपेचं भवति । ay anvafaa सवस्य कस्यचिदव
२0 भवति । क्रोध) प्रम{द् निभित्तौ शापानुग्रदो प्रति तेजो निसगं- शौतरश्किनिसगकर तथा भाजिष्णप्रभासमुदयच्छायाजिवतकं तेजस woity मणिज्चलनच्यो तिष्कविमानवदिति |
YOK gaa once. + खबद्ध। + ठ} (संबनि।
६ K जोवस्ानादि संबन्ध, CHC कोप। © K omits are
~
ae नत्वाथाधिगमस्चम् | |अ० RL we ust]
तदादौनि भाज्यानि युगपदेकस्या चतुभ्यः ॥ ४४ |
तेः श्रादिनो एषामिति तद्ादौनि। तेजसकार्मणे याव-
द्ंसारभाविनौ wife? war शेषाणि युगपदेकभ्य maw
+ ( शादि |
ऽप्तेश्रादिनो cafe are प्रस्तुततेजमकामणे तच्छब्दे नाभिमंवध्यते । ते श्रादिनौ एषामोदारिकादौनां मेडिभरते aafea तानि तदादौनि ममुदायसमासार्थः। एतेटेव apat करोति। तैजसका्मण यावल्छुमारभाविनो शरदि शृत्वा यावत्संमारं भवितु Maat संमारभाविनो- तेजमकामेण श्रादिं रला मेढौग्ततया Bawa ग्रषा-
~ ^~
ष्यौदारिकाटीनि एकस्िन्काले एकजौवम्य भाज्यानि विक- 1,
स्पछानि श्राचतुभ्य दति याव्द्चलारि युगपदेकजोौवस्य भवन्य- yaa श्रधेक्येयमतेन aad प्रत्याख्यानं तथा चौणि युगपदेकस्य स्यः । श्राचायंस्याभिप्रायः कामणं च तेजसं WTAE: सवेदा मर्वस्याम्ति । sam श्रादिनो एषामिति विग्रहः aa-
वान् । ये तु प्रत्याचचते तेषां fare: तत् श्रादि कामंणमेषां 1"
तानौमानि तदादौनि। उभयथा च भाग्ये मविव्ति। श्राचायस्य तु विग्रहगतौ कर्मत एव योगो भवति न तु तैजसमित्यचैव लव््यापेचत्ात्तत्किल नास्ति; तस्यामवस्थायाम् । रन्यत्र लाचा- aq तेजसं मर्ववास्ति। तामिद्ानौमात्माभिप्रायानुमारिणों
भजनां देयन्नार तद्ययत्यादिना। श्रन्तगंतौ तैजस्कामेणे :८
[mee 1 Be ४४ i द्ितोयोऽध्यायः | ५४
16
nat, =
20
केवले स्तः we तु तेजसमाथितमाचार्घेण विग्रहगताव्रित्यच परामिप्रायेण नाितम् ॥ भवख्तायामेते चोदारिकं चति चौणि युगपत् | श्रयवा एते च वेक्रियं चेति चौणि ¦ तियं्मनुग्याणां तेजसकामंणोदारिकैः मह लसिप्रत्ययवे क्रियग्ररौरमद्धावे युगप- द् विच्छिन्नप्रदे शलाचलारि। चतुरदंगपरवेधरमनुव्यस्यादारकलम्धो मत्यां तेजमकामेणौ दारिकैः मह युगपदेव चत्वारि पञ्चनाल- लन्तुवदेव ` च। विच्छेदेनकजन्दप्रद शचतुष्टयमपि प्रतिबद्धमव- सेयम् ॥ एवमेतान्पञ्च विकन्पा्सवमते प्रद श्याधुना एकौ यमत- माद गेयितुमाह । का्मणसमेव वा स्यात् । न Bat त्सिप्रत्ययं तेजममस्ति लम्धरतावेव प्रच्यवनात् । अतः कामेणमेवेकमिति प्रथमो faa) कामेणतजसे वा स्याता- मित्ययमच्ानुपपन्नो विकल्पः । Pal तु भाव्येष्वघौतः। कथ | येः प्रत्यःख्यातं सहजं तंजम तेषां कुरो swat तक्सभवः। न चान्यावस्या भवस्यतायामस्ति यत्रीभयमेव aq श्रनुत्पन्न-
» तिंजमवेक्रियलसः कामेणौदारिके इ भवतः; Bear कामण-
afaa देवनारकाणणं। तियद्धनुष्याणामनुत्न्नतेजम्नसोनां कामेणौदारिकवेक्रियाणि युगपत् । अनुत्पन्नतेजमवक्रियलभे- खतं शप्रवधरमनु श्यस्य कामेणोद्ारिकाहारकाणि वा । उत्पश्न- लम्पौनां नृतिरश्चां कामेणतेजमौ द्ारिकवेक्रियाणि युगपञ्चलारि भवन्ति । चतुरदशरप्रवधरमनुखम्यानुत्यन्नव करियल: कामेणतेज- मोदारिकाहारकाणि युगपन् । vada <न्याचा्यद्भ॑नेन ममन विकल्पाः संभवन्ति ॥
५४ तत््वा्थाधिगमसूचम् | [se 2) we ४५-४७।|
भाज्यान्या VA: | तद्यथा | तेजसकार्मणे वा स्याताम् | Awe- कामेणौदारिकाणि ae: | तेजसकार्मणवक्रियाणि वा ee | तेजसकामेणौद्ारिकवेक्रियाणि वा स्यः । तैजसकार्मणौदारिका- हारकाणि वा स्यः ॥ काममेव वा स्यात्" । कार्मेणणैदारिके वा स्याताम् । कार्मणवेकरिये वा स्याताम् i कामणोदारिक- > वेक्रियाणि वा ei) कार्मणौदारिकाहारकाणि वा स्थः कामेएतेजसोदारिकवैक्रियाणि वा स्यः । कामेणतेजसौ दारिका- हारकाणिवास्यः। न तु कदाविद्युगपत्पश्च भवन्ति । नापि वेकरियाहारके युगपद्भवतः खामिविगरेषादि ति वच्छते ॥ निरुपभोगमन्त्यम् ॥ ९५ ॥ 10 श्रन्यमिति सुचक्रमप्रामाण्धात्कामणमार | तननिर्पभो गम् | न सुखदुःखे तेनो पञुज्येते न तेन कमं बध्यते न वेद्यते नापि निर्जोचत cau: ॥ प्रषाणि तु सोपभोगानि | यस््रातृग्वदुःखे तेरपभुज्येते कमं! बध्यते वेद्यते निर्जय॑ते च तस्नातसोप- भोगानोति ॥ 1: ware | एषां पञ्चानामपि ग्ररौराणां समूकनादिषु तषु जन्मसु कि a आयत इति | श्रचोच्यते। गभसंमृखनजमाद्यम् ॥ ४६ | श्राद्यमिति सुचक्रमप्रामाण्ादौदारिकमाद | ag समने
@\ वा जाद्यते। | 2)
† Some Mas. add कामणतेजम का Baia | + Ko @ for ql 7 KR adds च] S KD fasrng:
[ao x ares, ४६ ।| दितौयोऽध्यायः। ५५
वेक्रियमैापपातिकम् ॥ ४७ ॥ ब्ैक्रियश्ररौरमौपपातिकं भवति । नारकाणणं देवानां चति+ । लय्यिप्रत्ययं च ॥ ४८ ॥ लसिप्रतययं च वेक्रियशरौर। भवति । तियग्योनोनां मनु- ; व्याणां चति। शुभं विशुडमव्याधाति चादहारक चतुद् पूवधर स्येव | € ॥ ष्ूूभमिति प्रएभद्रवयोपचितं प्ररभपरिणामं aa: 1 fang- fafa विश्द्धद्रयो पचितममावद्यं wou: | श्र्याघातोतिच्रादा- 10 रकं शरीरं न याहन्ति न यादन्यते चत्ययः । तचतुद गप वधर एव afafaca श्रं ऽत्यन्तख्च् मद हमापननो निखयाधि- mary क्तेवान्तरितस्य भगवतो sea पष्दमूल{मौदारिकरैण श्ररौरेणा ग्रक्यगमनं| मला लयिप्रत्ययमेवोत्पादयति दृष्टा! भगवन्तं दिन्नं श्रयः पुनरा गत्य सत्सजत्यन्तमुहतेस्य ॥
1; तेजसमपि' wot खसिप्रत्ययं भवति i * K omits च। + K वेक्रियं wie | t A ण्धरस्व। S$ (' मरूसे। |; K quad afafaaar | ९ K adds च। श This is marked as a separate sutra by Mss. Bhandakar
does the same. But S does not dose, [1 considers this to be
a stiitra तेजसमपि ॥ तेजसं शरोर 1 $ अथ तैजसकामणे कस्मिन् जन्मनि ममुद्धवत इति नानयो- c ४ तरि iv b * क £ + जिंचमः सवत्राप्रतिदतश्रक्रिलात्घवंजन््रसु सह तेजसं कामणं वा
yd तत््वा्ाधिगमद्चम् | fare 21 Ge ve ||
~
कार्मणमेषां faqaarmat भवति। तत्कमेत एव भवतोति बन्ध परमस्ताद।च्यति । कर्म fe कामणस्य कारण- मन्यषां च उरोौराणमादित्यप्रकाग्रवत् ॥ वयादित्यः खमा-
* K निबन्धनमा०। + +` 11.
स्यात् । तनुलसि तेजसमतो लसिप्रस्तावसुपजोवन्भा खकार- MAAS । तेजो विकारस्तेजसं सवेस्योष्णत्लच्षणं रसा- | दयाहारपाकजननमेतच्चावण्डं स्वप्राणएिविषयमग्यपगन्तयमन्यया ware तेजमग्ररौराणि बद्धान्यनन्तानि अ्रनन्तोत्छपिष्छव- सपिणणोममयराग्रिममस््यानि कालतः चेचतो ऽनन्ता लोका द्यतः fagat ऽनन्तयुणानि म्वेजौवानन्तभागोनानि। कि
out ~~
पुनः कारणमनन्तानि तत्खामिनामानन्त्यादित्यष गन्थः सवं विघटत । लसिप्रत्यय एवाङ्गी क्रियमाण तेजस्वपुष्यतो विद्य- मानमपि मर््रासुमत्सु महजमनादृत्य and लब्ध्यधिकारे लसि- प्रत्ययमेवाच्छ नेतरदिति asd wt तेजषश्रोरलसि- कारणमुद्धूतश्रक्रिं भवति तपोविग्रेषानुष्टानात्कस्यचिदव जातु- faq सवस्यति ॥ 1: 11 तेजममपौति सच सबन्धः प्रतौतः समुदायायं वा । अव- यवाचमाह त्ेजसमित्यादिना तैंजसमपि mote प्राङ्किरिष्ट- स्वरूपं किमित्याद लसिप्रन्ययं लसिनिमित्त भवति लथि- निमित्तमपि न तु लभ्िनिमित्तमेव कामणभद् स्यो ष्एलचएस्य रसाद्यादारपाकजनक्रस्य नावादिति॥ 20
[wo २ । Ge ४९ || दितौ योऽध्यायः। ५७
त्मानं प्रकाश्रयत्यन्यानि च द्रव्याणि न चास्यान्यः प्रकाश्रकः* | एवं कामेषमात्मनख)। कारणमन्येषां च प्ररोराणमिति ॥ अचाह | शओ्रोद्ारिकमित्येतदादौनां गश्रीरसश्ानां कः पदाय दरति watered) उदङ्गतारमुदारम् | उत्कटार- मुदारम् । उन्म एव्र ध्वोदारम् । उपादामात्मण्लि श्रनु- समयमुद्रष्छति वधते जोयते Wet परिण्मतोछदारम् | उदारमेवो दारिकम् | नेवमन्यानि ॥ यथोद्गमं वा निर तिगेषं| Ue कद्यं Fas ae हार्यभित्यृदारणए¶ दौ दा रिकम् । Fa मन्यानि ॥ उदारमिति च सयूलनाम^* । yay दतं पुष्ट दन्महदित्युदारमेवौदारिकम् । नेवं safe) तेषां हि पर पर सष्डमिल्युक्तम्।† ॥ | afaafafa । विक्रिया विकारो faafafaacufaa- नर्यान्तरम् । विविधं क्रियते । एकं शलत्वानेकं भवति । श्रनेकं
qr
क
IC
wat एक भवति । श्रण Wat मदद्धवति | महच ग्दत्वाण
15 भवति । एकाङ्घति wartarafa भवति । श्ननेकाङ्ृति शला
#
walafa भवति | दृश्यं ग्छूलादृश्य भवति । wea wat दृश्य भवति । शूमिचर शला खेचर भवति खेचर श्रूत्वा मिचर भवति । प्रतिघाति ग्छलाप्रतिघाति भवति । sufaafa wet प्रतिघाति भवति । युगपचेतान् भावाननुभवति । नेवं
* K षास्यान्येः waar: | + 8 lary VST कारणम् |
T © उत्कडारम् । § A omits वा । || K adds ब् । { A gar<car, BK खदाररणा, S perhaps विदारणात्।
** C omits माम | ++ 11. 88 `
<< तक््वार्थाधिगमस्चम् | [Be 21] ee ४९ ||
श्रषाणएणेति | विक्रियायां भवतिः विक्रियायां जायते विक्रयायां faa@a विक्रियैव वा वेक्रियम् ॥
श्राहारकम् | wifgaa दति area 1 श्राहारकमन्त- qeafafa । नेवं ग्रेषाणि ॥
तेजषो विकारस्तेजसं तेजोमयं Asean ग्ापानुग्रह- प्रयोजनम् | नैवं षाणि ॥
an
कर्मणो विकारः कर्मात्मकं क्ममयमिति कार्मणम् । नेवं शेषाणि ॥
एभ्य एव चायंविश्रषेभ्यः शरौराणणं नाना सिद्धम्) | fa चान्यत् । कारणतो विषयतः खामितः प्रयोजनतः 10 प्रमाणतः प्रदेशसद्यातो ऽवगादनतः श्थितितो ऽच्पवहत्वत इत्येतेभ्यश्च नवभ्यो विग्रषेभ्यः weet नानात्वं fagfafat |
— ------ न त न oe ee = = या भा ~
* © विक्ियायां भवं। + ]र विक्रयेव वा वैक्रिथम्। { K adds दूति।
९ K and B here add a long passage explaining these indicia of distinguishing these different sorts of bodies which is copied
verbatim from 8.
एवमन्वर्थसं्ञाकानि, प्रतिपाद्योदारिकादौनि एकप्रयन्न- ware लचणएभदात् श्ररौरनानालमुपदिश्ति एभ्य एव चा।थेविग्रेषभ्यः woe ard सिद्धम् i उदाराद्यथविश- 15 षेभ्यो विरितलकच्षणभ्यो वतिविक्तखष्टपेभ्यः wore नानालं घटपरादौनामिव aaquazifegfafa ॥
-- i
#* [र सन्नकानि, + B omits चु |
wo R | Be vd | featatswra: | ५९
—
1(
[ 1 ww
20
nn a ---- --------~ ~ eee err
fa चान्यदित्यादि। न केवलमन्वयसंन्नाख्या!नद्ारेणएव विश्रेष श्ररोररणामन्यभ्यो पि saw: सम्भवत्येव कारणादिश्वः ॥ तच कारणतस्तावत् । स्यृलपुद्लो पचितम्ति Berta) न तथाः वेक्रियादौनि iat परं aafafa वचनात्! ॥ तथा विषयकरृतो भेदः | विद्याधरौदारिकश्रोराणि प्रत्यानन्दौ- श्वरादौ दारिकस्य विषयः saci प्रत्यारुचकवरपवेतान्ति- यक् ऊष्ठंमापण्डकवनात्] | वेक्रिषमसद्खं यद पममुद्र विषयम् | WINN यावन्महाविदेदखेचाणि | तेजसकामंणयोरामवे- लोकात् ॥ तथा स्वामिकृतो विशेषः | दारकस्य तियै- pra: | वैक्रियस्य देवनारकाः तियंद्नुग्याञ्च केचित् । श्राडारकस्य चतुद शपूवैधरमनु वयसंयताः | तैजसकामणयोः wa- संसारिणः ॥ TAT? प्रयोजनकषतो भेदः | भादा रिकस्य wat- धमेसृखद्ःखकेवलन्ञानावाध्यादि प्रयोजनम् । वे करियस्य we सूद्टैकलव्योम चर चितिगतिविषयाद्यनेकलचणा| = fafa: ।
; श्रारार कष्ट eee हितद्रवगादहायंखवच्छित्तिः। तैजसस्याहार-
पाकः शापानुग्रदप्रदानमामथ्ये च | AAT भवान्तरगति- परिणामः ॥ तथा प्रमाणतो भेदः । सातिरेकं योजन- सहस्रम दारि कम् | योजनलकचप्रमाणं वेक्रियम् । रज्निप्रमाण- माहारकम् । लोकायामप्रमाणे तेजसकामंणे ॥ प्रदेश सङ्यातो मेदः । प्रदे रतो ऽमद्घं यगुण प्राक्रजसमात् श्रनन्तगुण
* B रुश्ामदा + {1 38 ॥
+ K खापाष्डक | § Kast for wary | B wwafayfa
६° तक्वार्थाधिगमद्च्म् | | खर | Se ४६।|
-----------~~--~~ ~ crt
परे CaM: परदे प्रभेदः प्राक् ॥ तथावगाहनाकतो FTE: |
खा तिरेकयोजनसदस। मौ दारि कमघश्च यप्रदे शेषु यावत्खवमाढं भवति । तेभ्यो बङतरकासङ्क यप्रदे श्ावगाढ योजनलखप्रमाणं af~a भवति । श्राहारकमान्यामस्पतरप्रदेगावगाढं भवति | शस्तम! जलात् । तेजघकार्मरे लोकान्तायताकाग्र्रष्छवगाढं भवतः ॥ तथा छ्ितिकतो भेदः | ओदारि क्रं जघन्येनान्न- मुहृतेस्थिति satu चिप्योपमस्थिति । afd जघन्येनान्त- सुहृत खिति उत्कर्षेण चय स्तिंशत्सागरोपमख्िति । श्रादारक- मन्तमुह्तैखित्यव | तेजसका मेएयोः सन्तानानुरोधादनादिल- मपर्यवमानता चाभव्यसम्बन्ितया श्रनादिल्वं सपयंवसानता च भव्यसम्नन्धिलेनेति | तथाल्यवहत्वछतो fasrq: | ख्वे- स्तोकमारहारक यदि. सभवति कदाचिन्न भवत्यपि | कि कारणम् | येन तस्यान्तर सुक्र जघन्येनेकः ममय GHA षद्चासाः तद्यदि भवति ततो जघन्येकमादिं छना यावदुत्कर्षेस नवसह
लाणि युगपद्धवन्याहारकश्ररौराणणम् । श्राहारकाद्ैक्रिय- 1
श्ररोरा्यसह्यं यगुणणनि नारकदेवानामसद्धं यलात् Wey] यो- र्पिणीखमयरागिषममद्यानि भवन्ति | वेक्रिवग्ररोरेभ्य Arer- रिकश्रौराणमद्धं यणानि तियंक् गशरीरमनुव्यणणमसद्यं य- लात् श्रद्धे योपि णः सपिणोसमयर शिसमसह्यानि । ननु च तिर्यञ्चो ऽनन्ताः तत्कथमानन्ये सत्यसद् याणि शरीराणि स्यः
~~~
* 1139 11 40। + K गसदकप्रमायसोदा०।
eee qn
20
[mek ide ye | दितौयोऽध्यायः | १९
श्रन्ाह । BIZ wag संसारगतिष॒ को लिङ्गनियम द्रति । sated) जोवस्यौद यिकेषु भावेषु" यास्याय- waged । चिविधमेव fey aifay gay नयुखक- fegfafat ॥ तथा afraat? नोकषायवेदनौये जिविध 5 एव वेदो वच्यते । laa: पुवेदो नपुंसकवेद दति ॥ तस्मा चिविधमेव लिङ्गमिति ॥ तच नारकसंमूक्चिनो नपुंसकानि? ॥ ५० ॥ नारकाश्च Wal ममूङिनञ्च नपुमकान्यव vata । न स्तियो न पुमांसः? । तेषां fe चारिचमोहनोयनो कषायवेदनोया- 10 अयेषु fay वेदेषु नपुंसकवेदनो यमेव कमप्रभगतिना मापे पूवंबद्धनिकाचितमुदयप्राप्रं भवति नेतरे दति ॥
*K जो वस्यो दविकभावेष | + 11. 6. + VIIT. 10 § Var S नपुंसकाः
|| C सुव twice | थ्] C qe 3001 ## K omits Fe |
peta ~
षच्यते । प्रत्यकगश्ररौराणामसद्येयानि साघार णास्वनन्ताः तेषाम- नन्तानामेक VOT भवतोत्यतोऽमद्येयानि न पुनरनन्तानामपि रत्येकं श्ररौरमस्ति तस्ादयष्टक्तमरुद्धयानो ति ॥ त्रादारिक- 15 श्ररोरेभ्वः तेजसकामषान्यनन्तरणानि । तानि fe प्रत्येकं सव- staat संसारिणां भवन्तो ऽनन्तानि न पुनरेकं तेजसं कामें वा agatfafa ॥ एवमेतेभ्यः कररणादिभ्यः नवभ्यो fare: श्ररोराणां नानालं* प्रतिहितमवसातव्यमिति ॥
e * B adds faz
gz तज्वाश्ाधिगमद्धचम् i [ae RB Be ५१, ५२॥|
न देवाः ॥५१।
देवाश्चतु्भिंकाया श्रपि नपुंखकानि न भवन्ति। स्तियः पुमांसश्च भवन्ति । तेषां fe प्रभगतिनामापेक्त agate gaagfaarfaa sean दे एव भवतो नेतरत् । पारि ग्या + गम्यते जरा खण्डपो तजा स्ति विधा भवन्ति faa: पुमांसो 5 नपुंसकानोति ॥
श्रचाह । चतुगतावपि संसारे fa safear ्ितिरायुष उताकालम्डत्युरप्यम्तोति | श्रवोच्यते । 1 दिविधान्यायंषि । श्रप- वर्तनौयानि श्रनपवतनोयानि च । श्रनपवतनौयानि पुनदिवि- धानि। सोपक्रमासि निरपक्रमाणि a श्रपवतनोयानि तु| 10 नियतं सोपक्रमाएणोति ॥ तच
न्रापपातिकचरमरे दोत्तमपुरुषासद्खेयवषायुषोऽनप- ATG" ॥ ५२ ॥
* & perhaps परिशेषाद | + 1 जि*। ‡ K omits q |
९ Var S omits waged! After discassing this point very elaborately S sums up by saying he 1s very doubtful as to the true reading. A portion of 16 is as follows :—
उन्तमपुरुषास्तो यकर चक्रवतिबलदेववासुदेवादयः केचिद भि- cua नासि सूचकारस्योत्तमपुरुषग्रहणमिति तत्कथं नौ्थक- 1; रादिसंगरहमिति चेदेवं मन्यन्त चरमददयहणट्ररो यन्ते कथं ये किल चरमदेहास्ते नियमत एवोत्तमा भवन्ति उत्तमास्तु चरम- द इवेन भाज्या वासुदेवादय दति तस्मादनार्षमुत्तमपुरुषग्रहण-
[ao R | Ke yR |] दितौयोध्यायः। ६२
Cor
1(
_—
श्रोपपातिकाश्चरमदे हा उत्तमपुरषा भ्रश्येयवर्षाय॒ष इत्येते ऽनपवर्त्यायुषो भवन्ति! तजौ पपातिका नारकदेवाशचत्यक्रम्" | चरमदेहा मन्या एव॒ भवन्ति नान्ये । चरमदेहा श्रग्धदेदा दत्यथेः। । ये तेनेव शरौरेण सिध्यन्ति । उन्तमपुरुषास्तोर्थकर- चक्रवत्यंच चक्रवतिनः । श्रमङ्खु्यवर्षायुषो मनुखाः ति्ग्यो- निजाश्च wafer) सदवक्ुरूत्तरकुरूषु सान्तर द्रौ पकासकम् - ufay कमश्चमिषु च सुषमसुषमायां सुषमायां सुषम- दुःषमायामित्यसङ्केयवर्षायुषो मनुग्या भवन्ति । शैव! बाद्धषु aay समुद्रेषु ति्ेग्योनिजा श्रषदयेयवषायुषो भवन्ति । श्रौ पपातिकाश्चासद्येयवर्षायुषश्च निरपक्रमाः । चरमदेहा सोपक्रमा निरूपक्रमाञ्चति। एभ्य श्रोपपातिकचरमदेहा?- सद्ेयवर्षायुभ्येः wer मनुबखास्तियेग्यो निजाः सोपक्रमा निरूप- क्रमा खा पवर्त्यायषो ऽनपव्यायषश्च भवन्ति । तच ये ऽपव्या- avant विषशरस्तरकण्टकाग्न्द काद्यशि||ताजोर्णारनिप्रपातो द -
*IL 85. + } नान्यचरमदेदा इृत्यदेदा rye: { C adds च।
§ Cadds उरङ्मपुर्ष but S distinctly says the word is not in his text || B उडर्कानिवानिता, K उदकानितामिता। A उद्काडितामिता०।
--------------------~- - - -----~
15 मिति । उभयया च भाष्यमुपलच्छयते श्रविगानात् श्राद्ावुत्तम-
पुरुषास्तोथकरादय इति विद्तसुत्तरकालं पुन्नेपात्तसुत्तम- पुरूषयदणं निरुपक्रमसो पक्रमनिरूपणयामतो भाव्यादेव सदेहः किमस्ति नास्तोति संग्रयात्तमवेदमस्माकम् ॥ 1" श्रावकप्रज्ञसचि by the same author im verse 74 उत्तमपुरुष in this context
Is adopter
de avarifuaneaa । [अनर | ae ५२॥]
न्धनग्रापद वज्जनिष"्धांतादिभिः चुत्पिपासागशौतोष्णादिभिख इन्दो पक्रभेरायुर पबल्टेते। | waded शो घ्रमन्तमुहर्तात्कमेफलो प- भोगः | उपक्रमो ऽपवर्तननिमित्तम् ॥
Wale | ayaa Ra aaa: प्रसन्यते
aa |
यस्मान्न वेद्यते । sues कमे सियते च तस्मादक्ृता- भ्यागमः प्रसज्यते । येन॒ सत्यायुष्कं वियते ततश्चायुष्कस्य कमेण He vasa? श्रनिष्टं चेतत् | एकभवस्थिति चायुष्कं कमे न wedi तस्मान्नापवतेनमायुषो इस्तौति ॥ श्रोते । कृतनाश्राङृताभ्या गमा | फल्या नि Raut न विद्यन्ते । नापायुष्कस्य जाव्यन्तरानुबन्धः । कि तु awa 10 सपक्रमेर मिहतस्य स्वेसंदो हेनोद्यप्ाप्तमायुष्कं कम श्रो प्रं पश्यते तद् पवतेन मित्युच्यते । संहतद्व्कढगरा गद हनवत् । यथाहि संहतस्य mena हणएरागशेरवयवभश्रः करमेण दद्यमानस्य चिरेण दाहो भवति तस्येव शिथिल“ "प्रको णंपरितस्य स्व॑लो।। युगपदादौ पितसव पवनोपक्रमाभिदहतस्याए दाहो भवति] 15 तदत् | यथा वा सद्यानाचायेः करणलाघवाथं गुणएकारभाग- हाराग्वां रािकदादेवापवतयति म च सद्येयस्यायेस्याभावो भवति तददुपक्रमाभिदहतो मरणसमुद्ातदुःखात्तेः कमे-
* Baaifearate, K व्कादिषाता०। ^ वश्चोपघातादिभिः।
+ A ayaa | t K aqua | § K प्रसव्यात् | || K B गमासाफश्यानि। q K संद्टसहणराशिषाष्यटरन° | ** C adds @|
++ सवेश ‡] 1 1९ add ewer §§ K 7 राशि
[ao Rl ख ५२।| Fa vatsyra: | ९५
्रत्ययमनाभो गयोगपू्कं करण व्रिशषसुत्पाद्य फशोपभोगलाघ- am कर्मापवरतेयति न चास्य फलाभाव cfu किं चान्यत् | यया वा धघौतपरो ware एव संहतश्चिरेण शोषमुपयाति म एव च विलानितः दूयरसश्िवास्वभिडतः* fay ग्रोषमुपथानि
~
5 न च संहते afaeouaaermatt नापि faafaal seq. we: aaquiafafanrsaaa: कर्मणः fad फलोपभोग, भवति । न च छृतप्रणाग्राङृताभ्यागमाफन्यानि ॥
sfa तक््ार्थायिममे ऽदत्प्रवचनसंगर्८ feaatat ऽध्यायः समाप्तः ॥
* kK तिग्रस्पिष.ष्बनभिरमतः। + [९ बस््रिनभूतसख्ररागमो; t ^ adds afi N Codd. भाष्यत
^
अथ तृतोयो SATA! A
~न चे मः €+
श्चा | BR भवता। नारका दति गतिं प्रतोत्य जोव- स्यो दयिको भावः* । तया wag नारकंदेवानासुपपातः। | वच्छति ai fet नारकाणां च दितोयादिषु]। ्रास्तवेषु बह्वारम्भपरि यदलं च नारकस्यायुष दति ॥ तच के नारका नाम क्रं चति॥। श्रोच्यते नरकेषु भवा नारकाः । तच मरकप्रसिद्याथेमिदमुच्यते
रत्र-शकरा-वालुका-पङ्क-ूम-तमो-मदहातमःप्रभा- भूमयो धनाम्बवाताकाश्प्रतिष्ठाः सप्ताधो धः THAT ॥ १॥
रत्नप्रभा MATT वालक्राप्रभा पद्धप्रभा धूमप्रभा तमःप्रभा महातमःप्रभा THAT! wat घनाब्डवाताकाश्रप्रतिष्टा VaR: सप्तश्रधो SU! | रन्प्रभाया BA: श्कराप्रभा। प्रकराप्रभाया श्रधो वालकाप्रभा। Tea शषाः | च्रम्बृवाता- काग्रप्रतिष्ठा।। इति सिद्धं घनग्रहणं क्रियते यया प्रतोयते घनमेवाम्ब् We: प्रथिव्याः{। garg घनास्तनवश्चेति । तदेवं
a ne
* U6. + IL. 35. t IV. 34. § VI. 16. || K वेति ।
थ| C omits इत्येता | ##* S एकशः | ++ K प्रतिष्टा here and elsewhere. tt C sfuaz
ee ~~ —
Jo
[eR | Be ad] STAT SMT! | do
~
1
न
खरए्रथिवो पद्धप्रतिष्ठा ust घनोद्धिवलयप्रतिष्टो* घनो- द धित्रलथ घनवातवरल्यप्रतिष्ठ घनवातवलयं तनुवातवलय- प्रतिष्ठं ततो महातमोग्तमाकाश्रम् | सर्वं चेतल्एथियादि ननुवातवलयान्तमाकाश्रप्रतिष्ठम् । BTA लात्मप्रतिष्ठम् |
5 उक्रमवगारनमाकाग्रस्येति। । तदनेन क्रमेण लोकानुभावमं-
निविष्टा श्रमद्यययोजनकोटोकोखखो विस्तृताः aa aaat TART ॥
सप्तग्रहणं नियमाथं रन्नप्रभाद्या? माग वननेकशो दय||नियत- मद्या दति । किं चान्यत् । we मपतनेत्यवधाख्दे, ay लकेवेति age । श्रपि च तन्ान्तरोया भ्रमद्येयषु लोक- धातुष्वमद्येयाः एथिरोप्रस्तारा इत्यध्यवसिताः । तत्प्रतिषधायं च सप्नयणमिति ॥
मर्वाखेता श्रघोऽघः एथुतराः कचरा तिच्छवसुखिताः। धर्मा ast गओेलाञ्ननारिष्टा माधा माधवोति चासां नामपेयानि यथा- सद्मेव** भवन्ति । रन्नप्रभा घनभावेना शतं asa neat दाचिग्दष्टाविग्तिविश्रत्यष्टादश्षोडश्राष्टाधिकमिति।।।
* K colophon घनशब्द्लोपः। + #. 1. { 11 Bomit सु।
§ B omits. || C omits Fe | ¶ Baar माघवतोति। ** K यथा सद्भुनृमव |
++ K eifameuifanfa: विंशतिः qaren षोडशष्टापिकमिति।
ee ee
१ 8 लोकस्थितिरनाद्या न केनचिदौशवराटिना aa वयोमवद्कछच्चिना २ & प्रयो मायाद्धनवोयाः। ;
Alay
< तत््वा्चाधिममद्चम्। [अ 21 Ge २,९।|
श्वे घनोद धयो विं शतियो जनमा णि* ¦ घनवाततनुवातास््- agaifa श्रधो saq घनतरा विऱषेणेति ॥
तासु नरकाः॥ २॥
ताघु रन्नप्रभादासु षष्वेमधञचैको योजन मरखमे के कं वजेयित्वा we नरका भवन्ति। तद्यथा । उष्िकापिष्टपरनोलोरो- : कर।केन्द्रज नुकाजन्तो !कायस्कुमभाएयःको ष्टा दि। सं्टाना वञ्चतसाः सो मन्तको पक्रान्ता! रौ रवोऽच्छतो रौद्रो दाहारवो'* घातनः रो चनस्तापनः){ meat विलपन {ग्कदनो भेदनः खटाखरः¢ कालपिन्नर॥ इत्येवमाद्या अ्रष्भनामानः कालमदाकालरौरव- मरारौरवाप्रतिष्ठानपयन्ताः ॥ रन्नप्रभायां नरकाणां प्रस्तारा!१- 1८ स्लयोदशर । Fagan: Tog ॥ रन्नप्रभायां नरकवामानां+^* चिंशरच्छतमरस्राणि । गेषासु पञ्चविश्तिः पञ्चद्श्र em Saga wr नरक†††परतमदस्रभित्याषश्चाः) मप्नम्यां तु पञ्चेव मदानरका।[[ इति ॥
नित्याशुभतरलेश्यापरि णमदेहवेदनाविक्रियाः ॥ ३ ॥ 5
ते नरका ग््मिक्रमेणाघो ऽधो निर्माणतो saat:
mS
-~ ~ --- ~ ee ee
adds घनाः | + B wtelac | t B WMATA K अन्ता
§ K कायाखछश्म। || 1< कोषटकादि | 4 K सोमन्कोपक्राक्रामाः
; सोमन्तकोपकाक्राम्तो | ** (" ारयो। t+ K शोधनः पाचमः। tt 1; विलेपम। २६ K शाटाखटः | ||| A कल पिद्मरः 1९. काल- पद्रः | 4 प्रस्तराः Oe |९ मरकावासानां। +++ K नरकाव।सर।
ttt KO omits मदा)
[ae aa- sil waratseara: | १९
}
1.
_
~~
|
MU रत्तप्रभायां ततो ऽशएमतराः श्कराप्रभायां ततो ऽष्यप्रुभतरा वालुकाप्रभायाम् | इत्येवमासक्नम्याः ॥
नित्ययदणं गतिजातिगरौराङ्गोपाङ्गकमेनियमादते लेश्या- द्यो भावा नरकगनौ नरकपञ्चेन्रियजातो* च नेरन्तंणाभव- चयोदतेनाद्धवन्त न कद्ाचिदकिनिमेषमादमपि न भवन्ति प्रभा वा भवन्यतो! नित्या इत्युच्यन्ते ॥
अण्मतरनेश्याः। कापोललेश्या रन्नप्रभायाम्। ततस्तोव्रतर- संक्ते्राध्यवसाना कापोता श़कराप्रभायाम् | ततस्तोव्रतरसक्तश्ा- भ्यवसाना कापोतनौला वालकःप्रभायाम् | ततम्तोव्रनरमक्तेशा- ध्यवसाना नौला पङ्कप्रभायाम् ततम्तोव्रतरमक्तेणाध्यवसाना नोलङ्ष्णा घूमभभायाम् | नतस्तोव्रतर संज्ञ णाध्यवसाना रृष्णा तमःप्रभायाम् | ततम्तौत्रनरसक्तश्रा्यवमाना BMA महातमः- प्रभायामिति ॥
अहभतरपरिणामः£) वन्धनगतिसंस्थानभेदवणमन्धर सस्पशा- गरष्षघग्ब्दाख्यो znfautl sua: पुद्नलपरिणामो१? नरकेषु | श्रपरुभतर श्चाघधो ows तियेगृष्वमधश्च wat ऽनन्तेन भयानकेन नित्यो त्त मकन** तममा निद्यःन्धकाराः केभ्रमू चपुरोषसातो- मलरूधिर वसामेदप्रूयानुलेपनतलाः शानमिव पूतिमांसकेशा- स्वि चमेदन्तनखाम्तौ णग्दमयः। श्॒ण्रटगालमाजारनक्ुलसपेमूषक)]-
rnin
* B omits, A © नरकजातोौ। + ( omits Wat ar wafer | A and G omit. § K परिणामाः! | K adds @fq | {| © omits पुङ्गल | +e OK नित्खमोत्तमकेन। ++ (र श्रोतो |
+* ६. ^. (` सूषिक।
Ge तत््वा्धाधिममदचम् | [अ० २। ae ail
इल्य श्वगो मानुषग्रवको ए "दएभतर गन्धाः । दा मातधिगरहो। कष्टं वत सुश्च तावद्धावत प्रमोद भतर्मां any: कपणकमित्यनुबद्ध- रुदितरसतोवरकरणेर्टौनतिक्तपैविलापेरानतखने नि नादैर्दौ नव् पणकर- रीरयाचितेर्वाष्यसं निरंद्धेनिंस्तनितेरगाढवेदनैः afar: waaay निश्वासेरनुपरतभ्यासखनाः'* ॥
mats er: | Ser: ण्रोराणि । श्रषभनामप्रत्ययाद- प्ूभान्यङ्गोपाङ्गनिर्माणएसंस्थानस्यग्रेर सगन्धवणंखराणि। Ewetfalt निर्ूनाष्डजगरोराकृतौनि कूरकरण्वोभत्सप्रतिभयदभरेनानि दुःखभाञ्यश्टचौनि च तेषु शरौराणि भवन्ति ¦ wat ऽरभ- तराणि चाधो ऽधः) सत्त धनूषि चयो हस्ताः षडङ्गल- 10 मिति vO Beat नारकाणां रननप्रभायाम् ¦ fafe: श्रषासु। स्ितिवच्वोत्कृषटजघन्यता वेदितव्या ॥
HUAATACAT: | BAA वदना भवन्ति नरकष्वधो ऽधः । तद्यथा । उष्एवेदनासोत्रास्तोव्रतरास्तोव्रसमाश्चा दतो- यायाः । SUMMA Waly । Mat पञ्चम्याम् । परयोः 1; प्ताः भओौततराखेति । तद्यथा । प्रथमग्ररत्काले चरमनिदाघे वा पित्तयाधिषप्रकोपामिग्धलश्ररोरस्य saat दौप्नाभ्चिराशि-
oa |
= 4 --+--~- ----~- ----- ------- -- - -------~ --------- -- -------- ~ ----^~ eee aren
* 1K कोष्ट, Bate + K मातदिधा ऽदो, + A. (^ यावत।
§ {£ WA BAA | | C g fata: | 4 KO प्रतिभय for भय।
** Out of these ten kinds of परिणाम only वश-गन्ध and weegfr- णाम are described; the rest are only mentioned. +
+† K. B तुष्णनि, {, (^ -खजघन्यतो | S$ C omits व्याधि |
|
-
10
०द.। स् Rh STAT SATA! | ७१
aftaae व्यभ्रे नभमि were निवाते ऽतिरक्तातपस्य agra दुःखं भवति ततो ऽनत्तगुणं प्रकृष्टं" कष्टमुष्णवेदनेषु नरकेषु भवति । पौषमाघयोश्च मासयोस्तुषारलिक्ता गाचस्यां wat इदयकरचरणणधरीष्टद श्नायासिनि प्रतिसमयप्रटृदध प्रो तमारूते निरग्धाख्रयप्रावरणस्य यादृक् गरो तससुद्धवं द्ःखम- wa भवति ततो ऽनन्तगणं प्रहृष्टं कष्टं | ओोतवेदनेषु नरक भवति | यदि किलोश्णवेद्नान्नरकाद् सिष्य नारकः सुमहत्य- ्गाररा ग्राव प्रचष्येत स किल सुश्ोतां खुदुमारुत'* ataat कायाभिव प्राप्तः सुखमनुपमं विन्द्ालिद्रां चोएलभेत।1 एवं कष्टतरं नार कसुष्ण) माचकच्ते ¦ तया किल यदि wia- वेदनान्नरकादुक्छिप्य मारकः कञ्चिदाकाभे माघमासे निशि प्रवाते महति तुषारराशो प्रचिप्येत सदन्तशन्दात्तमकर॥| प्रकम्पायामकरे ऽपि तच सुखं११ विन्द्ादमुपमां निद्रां चोप- लभेत एवं कष्टतरं नारकं शौतदुःखमाचच्चत दति |
्रषूएभतर विक्रियाः । श्रषएभतराश्च विक्रिया नरकेषु नारकाणा भवन्ति ¦ प्रभं करिग्याम दरत्यश्एभतरमेत्र fagaa दुःखा भिश्तमनसश्च'"* दुःखप्रतोकारं faatsat गरीयस एव ते दु :खहेत्ून्विकुवेत दति i
* K ्धनन्तगृखष्रटष्ट | + K अवलिप्त for fea | t 1 कखस्य | ६ 1 यावतृष्टोतं। || K adds Ma) ५ 1; oomits सु fae!
** 1; मार्ूता K शुणोतखदुमाद्तां। ++ K ग्खलभते 1; °दभ्यते। as GUST | S§ Ko places यदि before fea |
|
|| K. 1 01111 कर| १५ Kk सुखमनपसं faqitasi weer | *ee ^ afama ton अभिभूत Co दुनातख for दुःख)
92 तत्वा्ाधिगमद्धचम् | [ae २। @ Bh)
परस्परोदौरितदूःखाः* ॥ ४ ।
परस्परोदौरितानि। दुःखानि नरकेषु नारकाणां भवन्ति | चे ब्रस्रभावजनिताचाग्भात्पद्गलपरिणामा दित्ययेः ॥
तच चेच्रस्भावन्ननितपुद्रल परिणामः! गशौतेष्णचृत्पिपा- सादिः। wate aera? चत्यिपासे agra) अनुपरतश्व्के- ` नधनो पादानेनैगवाभ्रिना aia sada चद् द्विना दन्दद्यमान- रौरा श्रनुममयमादरयन्ति ते सवं पुद्नलानप्यदु*“स्तो तरया च नित्या नुषक्या पिपासया परदुष्ककण्टौ्टतालजिङ्वाः सर्वेोदिघौनपि पिजेयुनै च afa समाप्रुयुवर्धयातान्ेव चेषां च्नुष्णे दत्यव- मादौोनि चेचप्रत्ययानि॥ 14
परस्परोदोरितानि च। श्रपि चोक्रम्। भवप्रत्ययो ऽवधिर्नार कदेवानामिति!† । तन््ारकेष्यवधिक्ञानमश्एभभव्रहेतुकं मिथ्याद्श्रनयोगाच्च|] विभङ्गज्ञान भरति । भावदोषोपघातात्त्
तेषां दुःखकारणमेव भवति | तेन fe a aaa: तियरध्नमधश्च
[1 द + =
दूरत waste दु: खहेदरन्पश्यन्ति । यथया च काकोल्कमहिन- कुलं Wawa agat तथा परस्पर प्रति नारकाः | यया वापूर्वाञ् Wat दृष्टा wat निर्दयं करध्टन्त्यन्यीन्यं nerf च तया तेषां नारकाणामवेधिविषयेण दूरत एवान्योन्यमालोकः करोधम्तोव्रानुश्रयो जायते stat भवहैतुकः। लतः प्रागेव द् ःखममुद्धातारत्ताः क्रोधाम्यारौपितमनमेा ऽतकरिता दव श्चानः 20 + K दुख + Kadds@hore. | K जनितः gaa |
0 ch IX 0. © A न्नेवा० | *\ K नच efqarg tH 1. ५५. + ON स््याद्भ्मोपयोगात्र। G8 K अन्याम for अपर्वान।
[morte al | टतोयोऽध्यायः | ७
समुहता वैक्रिधं भयानकं रूपमास्थाय aaa प्रयिवौपरिणम- जानि चेचानुभावजनितानि घःयःशलशिललामुसलमुदरदुन्त- तोमराशिपद्व श्र^शक्षयोघनखद्गयष्टिपर एएमभिण्डिमाला1दौन्यायु- धान्यादाय करचर णद ग्नेखान्यान्यमभि घ्नन्ति । ततः परस्परा-
5 भिता विकृताङ्गा निस्तनन्ता गाढवेद् नाः श्लूनाघातनप्रविष्टा इव मदिषखकरोरभाः स्फुरन्तो रुधिरकदेमे seal) दत्येवमा- दौनि परस्परोदौरितानि नरकेषु नारकाणणं दुःखानि भवन्तोति ॥
संकिष्टासुरोदौरितदुःखाश्च प्राक् चतुथ्याः ॥५॥
10 सक्गिष्टासुरोदौरितदुःखाश्च नारका भवन्ति fawy afay प्राक् चतुधा: | तद्यथा। अ्रम्बाटम्बरोषश्यामश्रवलसद्रो परद्रकाल- महाकालास्यमिपचवन। कुम्भौ वाल्कावेतर णयोखर खर + मद्ाघो षाः पञ्चदग्र परमाधामिका मिश्यादृष्टयः wag सक्तिष्टकर्माणः पापाभिरतय श्रासुरौं गतिमनुप्राप्नाः कमज्ञ्रजा एते ताच्छौ-
15 ल्यान्नारकाणं वेदनाः समुरौरयन्ति चिचाभिरूपपत्तिभिः | तद्यथा | तप्नायोरसपायननिष्टप्ना*" यःस्तम्भालिङ्गनकूर णासमल्यया- रोपणावतार फायोघनाभिघातवासौ 1 तुरतच्षणएचारत्नतेल, भिष-
* K afaatfed + K fafeutate |
+ A ofa dammit K विचन्त। § } खम्बर। || K घन for वन।
ब] [3 खरश्चर | ** ^ पायिनो निष्टतप्न t+ C वारा, 10
७४ तत््वार्धाघिगमद्ूजम् [| Hes. Gy
चना'यःकुम्भपा काम्बरौषतजंनयन्त्तपौडनायःशूलग्रलाकाभेद् नक्र- कचपाटनाङ्ारददनवादनाद्चौ। शाद्ाला!पकर्षणंः तथा fae व्याघ्रःट्) Og LATA HAT HATA TARA सपेवायसग BATA लूक्येनादिखादनेः तया तक्तवालकावतरणाभिपचरवनप्रवेग्रनवेत- रण्धवतारणएपरस्परयोघनादिभिरिति ॥
स्यादेतत्किमये त एवं कुवन्तो {त । श्रवोच्यते । पापकर्मा- भिरतय दत्युक्रम् । तद्यथा गोटषभमदिषवराह' *मेषकुक्ट- वातेका|†लावकान्मुष्टिमन्नांश्च यध्यमानान् परस्परं चाभिप्नतः पश्यत रागदषाभिग्डतानामकुप्रलानुबन्धिपुष्छानां नराणां परा प्रभेतिर्त्पद्यते तया तेषामसुराणणं नारकांस्तया तानि कारयतामन्योन्यं way पश्यतां परा प्रौतिरत्यद्यते। a हि दुष्टकन्दर्पास्तथाण्डतान् gee agfeall चोत्ठपान्च्ल- डिताृष्फो रितावल्िते॥|तलतालनिपातनां च! aafa महतश्च सिंहनादान्नद न्ति। तच्च तेषां सत्यपि cad wa च कामिकं
1
स्वन्येषु प्रौतिकारणषु मायानिदानमिश्याद् गेनशल्यतो त्रकषा- 12
यो पडतस्यानालो चित “` भावदो षस्याप्रत्यवम।11षस्याकुप्रलानुब-
* CO न्घयन। + A watt B arearata )
‡ A wigea WN argrat 1 wigra t
§ K adds चच | || Ko adds HTS | S| |< ae for are | ध 1 adds षत before मेष and has RRS tor FR | ++ A वातेक। {‡ C wef K अट्ृरासान्।
§§ K खलित ¦ 1) चलोत्त्तपात्च्व isa | |||| K afer D वलिते । भभु A निपातांख K नियतानांख। ५** |; °्विभाव।
+†{ K + प्रत्यवकषस्य। 1) प्रत्यवमशभस्य |
| अन द् ख० र || Salat ध्यायः | ७५
faq aan बालतपमश्च भावदोषानुकरषिंणः फल य।त्सत्ख- gay प्रौ तिडहतुष्वशभा। एव प्रौ तिहेतवः समुत्पद्यन्ते ॥ दूत्येवमप्रौो तिकर निरन्तरं Gala दुःखमनुभवतां मरणमेव काङ्कां तेषां न विपत्तिरकाले विद्यते कमेभिर्धारितायुषाम्। + उक्त हि । श्रो पपातिकचर मदे हे त्तमपुरुषामद्ेयवर्षायुषो ऽन- पवर््याषग दति । नेव तच शरणं विद्यते नाष्यपक्रमणएम् | ततः कमवशादेव दग्धपा्टितभिन्नः*च्छिन्नचतानि च तेषां सद एव सरोदन्ति श्ररौरार्णि दण्डराजिरिवाश्यमोति ॥ एवमेतानि विविधानि दुःखानि नरकेषु नारकाणणं 10 भवन्तोति॥
तेष्रकविसप्तद सप्तदश दाविं शतिचयस्विंश्त्सागरो- पमा सच्छानां परा स्थितिः ॥& ॥
तेषु नरकेषु नारकाणां पराः स्थितयो भवन्ति तद्या | रनप्रभायामेक मागरपमम् । एवं चिमागरेापमा सप्तमागरो- 1; पमा द्श्रसागरापमा सप्रदग्रसागरोापमा दाविश्रतिसागरापमा
#* BR yu | + [९ omits qq | + CO श्यप्रमभभःवा va) NK प्रोतिमदतुष्वग्ुभा। ° § B खप्रतोकारं। | K पएुतित्रतरदु-खमन्भवतां मरण्पि। 1.53. ** Ko मग्र for faa
t+ (* 0111115. Tt C fafaurta | ° §8§ Kk सागरा.माः।
७६ तत्वा्धाधिगमद्वम् | [| Go 81 ge € | |
चयलि ग्त्छागरेपमा+ । जघन्या तु पुरस्तादच्छते | नारकाणां च दितौयादिषु। दग्रवषंसदसाणि प्रथमाद्यामितिः॥ [1४.43.44]
तचाखव। यथो क्र्मारकशव्तनोयैः कर्मभिर संज्ञिनः प्रयमाया- quam) सरोद्पा दयोरादितः प्रयमदितौययथोः। एं पचिणस्तिष्धषु । सिंदाश्चतष्षु । उरगाः पञ्चसु । fea: षटसु । 5 मव्छमनुष्याः सप्रखिति | नतु रेवा नारका वा नरकपुपपत्ति प्रा्रुवन्ति। न fe तेषां बङारम्भपरियहादयो! नरकगति- निवेतेका हेतवः सन्ति । नाणद््ये नारका देवेपृत्यद्यन्ते । न यषां सरागसंयमादयो॥ देवगतिनिवेतंका Baa: षन्ति । उद- faarg तिर्यग्योनौ मनुखेषु वोत्यद्यन्ते । मानुषत्वं" * प्राप्य केचि- त्तोयंकरलमपि प्राप्रयरादितसि्धभ्यः fran wae: संयमं पञ्चभ्यः संयमासंयमं षडभ्यः सम्यग्दग्ेनं सप्तभ्यो ऽपौति i
दौ पसमुद्र पवत।1 हृद तडाग {रां सिर ग्रामनगरपत्तनादयो विनिवेशा बादर वनस्यतिकायो! टइचदणगुल्मादिः दो ल्िया-
[
0
~---~----------------~
# K adds <f@ | + ¢ and k a iE | † VI. 16. § + argefrar न।रकदे बेषुपपद्यन्ते। || V1. 20. ¶ 1 तियेग्योनिमन्ष्टष । ** Koadds @i ++ A adds. नटो | {{ K तटाक! §§ K ˆकायष्टच्च०।
९ ६. अनुक्ता तु प्रथमप्रतरादिमरेन। प्रयमप्रतिप्रतर्स्ितिपरि- sia विशेषार्थिना wafer समालोकनौया |
2 अधस्तनौष् षटखपि भूमिषु रनपरभावत्किं दोपादिविनिवेश्राः सन्ति न सन्तोग्याद् । 5
[mor ae ६।| टतौ यो ऽध्यायः | ७७
दयल्ियेग्यो निजा ager देवाश्चतुनिंकाया श्रपिन सन्ति। अन्यत्र समुहातेापपातविक्रिया^साङ्गतिकष्नरकपालेभ्यः। उप- पाततस्तु देवा रन्नप्रभायामेत सन्ति नान्यासु। गतिम्ततोयां यावत् ॥
5 aq वायव sat धारयन्ति न च विश्वगगच्छन्त्यापशच एयिवों धारयन्ति न च ree एयियश्चा विलयं न गच्छन्ति तत्तस्यानादिपारिणामिकस्य नित्यसन्ततेर्लोकविनिवे- me लोकस्थितिरेव equafa ॥
HAE) BH भवता लोकाकाग्र ऽवगादः। तदनन्तर
10 ऊध्वं गच्छत्या लोकान्तादिति?। तच लोकः कः कतिविधो वाः किंसंखितो वेति । श्रचोच्यते ॥
पञ्चास्तिकायसमुदायो लोकः | ते चास्तिकायाः खतत्चतो विधानतो लच्णएतखोक्रा वच्यन्ते च । al लोकः चेच विभागन जिविधो ऽधल्ति्यगृ्वे चेति । घममांघर्मासिकायौ लोकव्यवस्था-
15 Baqi तयोर् वगाह**तरिग्ेषाल्लो कानुभावनियमात्। सुप्रतिष्टक
* k बिक्िय) + K omits this whoie +; FZ; ५0; || K adds च । q K रूष्यद्यति। ** [९ @aarea | ++ B faaara | tt B सुप्रतिषटक।
a = = === atts - eke nt re snare
९ &. साङ्तकाः पुवजन्ममितचरादयः | नरकपाला परमाधामिकाः | wa aa sfa दितौयादिष afar कदा चित्वोवि्ंभवेयरपौति ॥
ot तत््वा्याधिगमद्छचम् । | खण २। सू 9] |
वच्नाकुतिर्लोकः९ | श्रधोलोको गोकन्धराधरार्धाङतिः। oA aad | waa: सप्ताधो ऽधः एयतराभ्कचातिच्छचसंस्थिता दति [1.६] ता यथोक्राः। ति्ेग्लोको awatafa: । ऊर््व- लोको ग्टदङ्गारृतिरिति । aa तियग्लो कम्रसिद्ययंमिद मारुति- माचःसुच्यते॥
जम्बद्ौपलवणादयः शुभनामानो दौपसमुद्राः ॥ ७॥
जम्बूदोपादयो SAT लवणादयञ्च समुद्राः एभनामान THA यावन्ति लोके Rafa नामानि तन्नामान TaN) इएभान्येव वा नामान्येषामिति ते प्रएभनामानः) दौोपादनन्तरः समुद्रः समु- द्रादनन्तरो stat" यथामयम् । agar) जम्बुदौपो दौपो 10 लवणोदः समुद्रः धातकोखण्डो दोपः कालोदः समुद्रः पुष्करवरो दपः पुष्करेदः समुद्रः वरुणएवरा glut वरुणोदः समुद्रः चौरवरा sta: चौरेादः। समुद्रो एतवरो दोपे ware: समुद्रः द्चवरो दीप दक्तवरोदः समुद्रः नन्दौश्वरो! दोपो नन्दोश्वर-
# K प््वत्ऽदूनति। + K च्तौरवरोदः। ‡ K नन्दोश्चरवरो D नन्दश्चरोदः।
१ ५. लोकसंस्थानम्य सच्रिवेग्रो ऽमुनेव खरिणा प्रकरणान्तरे ऽभिद्ितस्त- द्यथा Here quotes verses 216 and 211 of TWaTfE |
र ६. मचशन्दः संच्तेपाभिधानाधैः कनचित्लष्योटेगेन न yafau?- ufa | fart द्धौपसागरप्रजष्यादिभ्यो ऽवगन्तव्य इत्यावेदथति ॥
| अ°-द | सू० ८,९€।] दठतौयोऽध्यायः। 3
वरदः समुद्रः श्ररुणवरोा SUT ऽरूणएवरोदः समुद्र दत्येवम- agar दौ पसमुद्राः ` खयम्भू!रमणएपयन्ता वेदितव्या दूति ॥
दिदि विष्कम्भः पुवपुवपरिष्षेपिरो वलयाङनयः॥ ट ॥
स्वरं चेते दौपसमुद्रा यथाक्रममादितेा दिदिरिष्कमाः 5 पूरेपूवेपरिचेपिणणे वलयारूतयः yaaa) तद्यया । योजन- गरतमहसरिष्कम्भो जमबू दौ पस्य वच्यते । तद्धिगुणो लरण- जलममुद्रस्य ¦ लवणएजलसमुद्र विष्कम्भाद्धिरुणो धातकी खण्ड- दौ पस्य ! दत्येवमा खयम्भूरमणघमुद्रादिति ॥ पूवेपूव्रपरिचेपिएः। aa परवेपूवेपरिचेपिणः प्रत्येतव्याः | lo जम्बृदौ पो लवणसमुद्रए! परिचितः । लवणजलसमुद्रो धातकौ- खण्डन परिचिप्रः। घातकौखण्डद्ौपः कालोदससुद्रेण परि- faa) कालोदससुद्रः पुष्करवरदौपाघन परिचितः पुष्कर- aad मानुषोत्तरेण पवतेन परिचितम् पुष्करवरदपः पुष्करवरोदेन समुद्रेण परिकप्रः। एवमा खयम्भूरमण्णत्समुद्रा- 1; दिति॥ AMARA: | सवे च ते उखयाक्तयः सह मानुषोत्तरेणति ॥
तन्मध्ये मेरुनाभिरटेत्तो योजनशतसदसखविष्कम्भो जम्बद्योपः ॥ ९ ॥
~~~ "~="
* K Gaggia | + Kk ear here and clsewhere. + 11] £ ९ । लबणजलसमद्रेन |
co तत््वाधाधिगमद्धनम् [He Reel |
तेषां दौपममुद्राणं मध्ये away मेरनाभिः। Race नाग्यामिति मेसर्वास्य नाभिरिति aaa) Fave मध्य TAU ॥ सव द्रौ पसमु द्राभ्यन्तरो टत्तः* कुलालचक्राक्ृतिर्योजन- रतस विष्कम्भो seta: । इन्तग्रदणं faaaraa | लवणा- दयो वलयटत्ता जब्बदरौपस्त॒ vated tia) यया गम्येत वलयाछृतिभिश्चतुर खच्यखयोरपि परिचेपो विद्यते तथा च मा ufefa u
aacfal काञ्चनस्थालनाभिरिव sat योजनसरसखलमधो धरणितिलिमवगाटढौो नवनवत्युच्छ्ितो caret विस्तृतः खदखमुप- रोति । चिकाण्डस्तिलो कप्रविभक्रम् न्तिखत्ुभिवेनेभंद्र शाल [नन्दन सौमनसटपाण्डकरः often: | तच शद्ध पृथिव्येपलवञ्चग्कं रानज्गलं योजन षदखमेकं wa काण्डम् । facta जिषष्ठिसदस्ाणि रजतजातशूपाङस्फटि कवड्लम् | edt षट् दिश्त्छदसखाणि जम्बुनद्|बज्लम् | वेड्यवह्ला† चास्य चूलिका चत्वारिश्र- द्योजनान्यच्छरायेण मूले द्वादश विष्क्मेण मध्ये ऽषटावुपरि चतारोति मूले वल्यपरिक्पि भद्रशालवनम् | agure- वनात्पञ्च योजनग्रतान्यारूदय ताव्रतिक्रान्तिविस्ततं नन्दनम् | ततो ऽधेचिषषठिषदखाण्धारद्य पश्च योजनग्रतप्रतिक्रान्तिविस्तत- aa सौमनसम् । ततो ऽपि षट् विंशत्सदसराण्धारद्य waaafa-
-~
* K fas | + K adds | t K भद्रखाल्ल। § Bawa) | K.S. 7. जम्ब । ° 1; वेदूयेपुङ्गस्ता। +* ९ faafaq |
paws
Q
19
[mez ae १०।) टृतोयोऽध्यायः। ८१
चतुः रतम्रतिक्रान्तिविस्ततं पाण्डकवनमिति । नन्दनसौमनसाभ्वा- मेकादगेकादग्रसहसाण्धारूद्य प्रदे श्परिदाणिविष्कम्भस्येति*\ ॥
तच भरतदैमवतदहरिषिदेदरम्यकहैरण्यवतैरा- वतव षाः छेचाणि ॥ १० ॥
$ तच जन्बदरौपे भरतं Vad हरयो विदेहा waa ईर ष्छवतमैरावनमिति aa ast: चेचाणि भवन्ति । भरतस्यो- तरतो Saad हेमवतस्योत्तरतो हरय Tad Wat: | वंशा वर्षा
# K omits tf | + 1. tan
„~ ey ae tee ee eR ne a tt oh ARR > >~ ° ~ =+ ~^~-~------~-~------- -- ----~~ i १
९ 8. च्रं च मेरुगिरिनं सव्र समप्रमागप्ररद्धः किन्त प्रदेशपरि- हारा प्रिहनपेयमानः sag tfa ल्द्श्घति > > > x x > नन्दना- 6, ~ = दुध्ये सौमनसाचाधः किल मध्ये Cae काद प्रयोजनसह खारणारह्य योजन- ५ cg ~ ~ ©. age परिदहौयते विष्वम्भस्येति । sa सोमनसान्नन्दनवनाचाधो न ufcat परिद्रस्ता | <x =x x र्षा च परिदह्ािराचायाक्तान मनागपि गगितप्र्यया संगच्छते i यतः सौमनसवने ऽन्तर्दिव्कम्भः सद्ख- r > fz A ९ चयं gazed च ददिसप्तव्यधिकमणौ चेकादण्भागाः बहिरिष्कम्भः पुनः ; $ रि & सदखचतुषटय श्रतद्दय च दसप्त्यधिकमष्टो चेक्रादश्यभागा योजनस्य | > fi = त चाचार्याक्तपरिद्दारणछा नको ऽपि विष्कम्भ व्साग्च्छति न चतवसत्धा वागमे ऽधौतत्वात् श्टङ्ग्राहिकयेति । afaameafact fe ufseifa- मन्यथा वणंयन्त्यार्षानुसारिणः। नस्या जनानामूष्वेमेका लक्ता | तचाधो भूमावदृभ्य योजनसष्टखमपचयर दितम् | 11
cR तक््ार्या्िगमसचम् । [खण 1 ae ९९
दास्या इति रेषां qua: पर्यायनामानि भवन्ति । सवषां चेषां व्यवहारनयापेच्ादा` दित्यकृतादिगनियमादुत्तरतो मेरुभंवति | लोकमध्यावस्थितंः चा! प्रदेशं रुचकं दि्रियमहेतुं vata यथासम्भवं भवतोति ॥
तदिभाजिनः पुवापरायता हिमवन्महादिमवन्निषध- नौलरुक्मिशिखरिणो वपधरपवताः ॥ ११ ॥
तेषां वर्षाणं विभक्रारो हिमवान् महाहिमवान् निषधो नोलो wat शिखर द्यते षड्षंघराः waar) भरतस्य हेमवतस्य च विभक्ता हिमवान् ₹हेमवतस्य हरिवषेस्य च विभक्ता महा दिमवानिन्येवं Ter: ॥
तत्र पञ्च योजनग्रतानि षड्ग्रानि षट् चेकोनविंश्रतिभागा भरतविष्कम्भः | a द्विदि्दिमवद्धेमवतादीनामा विदेदेभ्यः। परतो विदेदेभ्यो ऽर्घाधेदोनाः॥ पञ्चविभ्तियोजनान्स्वगाडो योजनग्रतोच्छ्रायो हिमवान् | तद्विमेहादिमवान् । तद्धिनिषध दति ॥
भरतवषेस्य योजनानां चतुदंश्सदस्राणि चत्वारि श्रतान्येक-
* K. €. ऋअपेक्षयादित्य° | tC gfor ey + K वषधरपवताः।
+
ननन tre ne ete ne ----------------- ~-~ ~ ers re nee ^~
A e ~ ९ ay नखयिको दिक्तायं प्रतिपत्तयेव्यत आद । ३. | २६. अपरे त्विदमेव भाव्यवाका सचौक्व्याधोयन्ते।
10
[० 21 Ge ९९ || BNA ATT: | <2
सप्ततानि षट् च ara’ विगेषतो। ज्या। दूषुचंयोक्तो विष्कमभः। धनुःकाष्ठं चतुद ्रसहस्राणि शतानि पञ्चाष्टाविश्रान्येकाद्श् च भागाः साधिकाः।॥ | भरतच्तचमध्य पूर्वापरायत उभयतः ससुद्रमवमादढो त्रेताच्य- ; पवेत: षड योजनानि सक्रोग्रानि घरणिमवगाढः पञ्चाश- दिस्तरतः। पश्चवि शत्युच्छ्रितः॥ विदेहेषु निषधस्योन्तरतो मन्दरस्य दितः arga-
~
uaaudad ` चिचकूटेन विचिचकृटन चोपश्नोभिता देवक्गरवो विष्कम्मेणेकादभश योजनसहस्ाण्यष्टौ च शतानि दिचलारिशानि 1(
-—
at च भागौ | एवनेवोत्तरेणोत्तराः करुरवश्चिचकूटतिचिचकृट- होना दाभ्यं च काञ्चनाग्यामेव यमक? पवेताभ्यां विराजिताः ॥ विदेहा मन्दरदेवकुरूतत्तरकुर्मि्विंभक्ताः क्चान्तरवद्ध- वन्ति । पूर्वं चापरे ai vag षोडग्र चक्रवतिषिजया नदौ- पव॑तविभक्ताः परस्यरागमाः** Hat ऽपयेवंलचणाः wena ॥ तुल्यायाम विष्कम्भावगादोच्छरायौ fatal वैताच्यौ तया हिमवच्छिखरिणौ महाहिमवद्रुक्छिणो निषधनोलौ
| and owt
चेति ॥ erat wat ऽपि घातकोौखण्डक।पुष्कराधका महामन्दरात्पश्चद गभिर्योजन सहसे NBA: | afgaina-
* © षद्िभागा। + K fatter D दिंशेषोना B षट्चसागरविशेषात्, t K omits efwat:| § © Gara K विजयाषे। || K fag | ब B waa | ee परस्परस्यागमाः। ++ C omit WI
<4 तत्त्वार्थाधिगमङूचम् । [ae 2 ०१२ |]
शतेधरणितले हौनविष्कम्भाः | तेषां प्रथम काण्ड महामन्दर- awa fata सप्तभिर्दोनम् । ठतौयमष्टाभिः। भद्र णल- नन्दनवने मदामन्दरवत् । ततो श्रधेषटरपश्चाशद्योजन सहस्राणि भौ मनस पञ्च गतं विम्ततम्* । ततो शष्टाविंशतिं†सहखाणि चत्- नेवतिचतुःग्रतविस्ततमेव wea भवति। उपरि चाधश्च विष्कम्भो ऽवगादश्च qat महामन्दरेण | चूलिका चेति ॥ विष्कम्भरृतेदं शगुणया aa ठत्तपरिचेपः। म ॒विष्क- पाद्ाभ्यप्तो गणितम् › दच्छरावगाडहोनावगाडाभ्यस्तस्य वरिष्कम्भस्य चतुगृणस्य मृलं ज्या । ज्याविष्कम्भयोवगेविग्ेषमूलं विष्कम्भाच्छो ध्य गरषाधेमिषुः | दृषुवगेस्य षञ्ुणस्य mage छतस्छं मूलं धनुःकाष्ठम् | ज्यावगे चतुर्भा गयुक्तमिषुवगे मिषु विभक्तं anafa- टृत्तविष्कम्भः | उदग्धनुःकाष्ठ ट् चिणं whe wer बाहरिति॥ श्रनेन करणाभ्युपायेन सख्वचाणणं|| सवंपवतानामायाम- विष्कम्रच्येषुधनुःकाष्टपरिमाणानि ज्ञातव्यानि ॥
दिधातकौखणडे ॥ १२ ॥
wt
# [< पञ्मणएतविस्त॒तमेव | + K ्ष्टाविंशलिः। ft A.C omit. $ Kk tq:
| B watqranfeqaaar A.C चचाणां ठेनथादिनां Kk वैतादयादिपवेतानां।
९1. अपरे gafaetat, sfarsia खयं विरचय्थास्मिन्पर्ताप्रे Ear-
~~ -- ~
धीयत वविस्तरुदश्रमाभिप्रायेण aman age: खछशिणा संच्तेपः छत
दति अतो sa विस्ताराभिधानमप्राचोनमाचच्तत प्रवचननिपुणाः ay
[Soe । छः १द। | दतौयोऽध्यायः। ८५
ये एते मन्दरवं ग वषधरा“ जम्बूदोपे ऽभिहिता एते दिगण धातकोौखण्ड द्राभ्यागनिव्वाकारण्वताभ्यां दरक्तिणोत्तरायताभ्यां विभक्राः। एभिरेव नामभिजेमनदौ पकसमसह्याः पूर्वां चाप- we च चक्रारकमंस्थिता निषधसमोच्छरायाः कालो दशलवणएजल-
5 स्पशिनो amet: सेष्वाकाराः। श्ररविवरसंस्यिता amr दति॥
GRIT च ॥ १३ ॥
यख घातकोखण्डे मन्दरादोनां सेघाकारपदेतानां¡ agr- विषयनियमः म एव पुष्करा वेदितव्यः ॥ ततः पर मानुषोत्तरो नाम| wat मानुषलोकपरिचपो 10 सुनगरप्राकारटत्तः पुष्करवरद्रोपाधविनिविष्ट+ काञ्चनमयः'“ सप्तदगेकविंशरति।योजनशतान्यच्छरितश्चवारि fama क्रोश चाधो UT AMAT योजनसदस्र दा विग्र {मघस्ता दिश्ततः anata चयो विंश्रानि म्ये चत्वारि चतुविंशान्यपरौति॥
*K मन्दरषषाः। † K चक्रार्स्यिता। } K सेष्वाकारमन्द्रादोनां पवतार्नां। § K विग्रषनियमः। || IK नाम। i @ (` gq =750, ** 1) काञ्चनः| ++ K विंशणनि। tt © द्वाविंशतम् ।
विस्तरतो faafaawat ग्रञ्यलन्तापरिभा।षिताया जम्बद)पदेश्रनायाः पट्- प्रजेसतविस्तगद्धरपि कियद faa स्यात् विस्तासार्थिनो वा asym: सिद्धान्त रव तत्वत भ्य saa उपेच्तणो्स्तदभिप्राय इति ।
Contrast Doetor Bhandarkar’s Report तआ the search for Sanskrit Mss for the year 1883-84 P. 408 and 409.
ष्ट तक््वार्थाधिगमद्धच्रम् | [ Mo 81 we tei |
न कद्ाचिदस्मात्परतो saa: संहरणतो वा चारणविद्या- धरद्धिमाप्रा रपि ager wayal भवन्ति भविखन्ति a Raga समुदहातोपपाताभ्ाम् | श्रत एव च मानुषोत्तर saga ॥
तदे वमर्वाडः मानुषोत्तरस्याघटतोया दौपाः waxed 5 पञ्चमन्दराः पञ्च॒चिशत्वेचाणि चिंश्रदरषधरपटताः पञ्च देवक्गरवः पश्चोत्तराः कुरवः wa षष्ट्यधिकं चक्रवतिंविजयानां दे शते पञ्चपञ्च शद धिके" भनपदानामन्तर द्रौपाः षट्पश्चाश्दिति ॥
श्रचाइ। BR भवता मानुषस्य खभावमादंवाजंवलं चति
तच के मनुष्याः a चेति । श्रचोच्यति 10
प्राग्मानुषेत्तरान्मनुष्याः ॥ १४ ॥
#* [र पञ्चपश्चाशे दति प्रत्यन्तरेजन. | (VI 15]
९ 8. मारणान्तिकसमुद्रातेन समुपदहतः कञ्छिदधढलौयदौपान्तरवतौं बद्िवैतिद्रौपसमुदरेषत्यत्छते तेन चोत्पक्तिप्रेे प्रच्तिप्तनत्मप्ररग्रजाल- मिलिकागतिना पञ्चात् म्रियते तच व्यउस्थित इति ॥ तथो पपातमङ्ङ्लत्य लन्माभिसंबध्यते | बद्र्दौपसमुद्रवतिना असुमता मनुष्यायुनिबदमधं- टतौ यदधो पाभ्यन्तरमेवोत्पव्छते wT तस्य तन्मनुश्यायुव ककाले विपति तदेव चासौ मनुष्यो जातस्तदुदयवतित्वात् ॥
र् 8. ये sags गमनप्रतिषेघदारेण विद्याधरद्िप्राप्तानामाचनच्तते तेषामागमविगोधः | सवेषां fe चारणादौनामागमे गमनाभ्दनुच्ञानाव् |
+ N * ~ नद्िजन्ममरग न AUG |
[Ho द। “९५ । | टतपेयोध्यायः | <9
प्रा्मानुषौन्तरात्पव तात्पञ्चचिंश्त्स say सान्तरदोपेषु जन्तो ager भवन्ति । संररणविद्यद्धियो गात्त्* सवे्वधेटतौ- येषु द्ौपेषु समुद्रदये च समन्दरश्िखरेष्विति ॥ भारतका हेमवतका दत्येवमादयः तच्तेचविभागेन। wg 5 Stuatt wawar दत्येवमादयो दौपसमुद्रविभागेनेति ॥
ra) प्राया म्िशशः ॥ १५॥
fafaut मनुष्या भवन्ति| श्रार्यां fang तचार्याः षड्धा: । चेचार्याः जात्यार्याः कुलार्याः कर्मायाः शिल्ार्या भाषार्या दति । तच qarat: पञ्चदश्सु कमग्दमिषु 10 जाताः तद्यथा भर तेव्वधेषङिशितिषु जनपदेषु जाताः Wy च चक्रव तिं विजयेषु । जात्यार्यां इच्चाकवो fazer हरयो ऽम्ब्टाः ज्ञाताः कुरवो वुवुनाला उग्रा ata! राजन्या दत्येवमादयः। Hal: कुलकराशवुक्रवतिनो बलदेवा वासुदेवा ये चान्येश्रा तोयाद् पञ्चमाद् सक्तमाद्वा कुलकरेभ्यो वा विद्रुद्धान्वयप्रतयः 15 कर्मार्यां यजनयाजनाध्ययनाध्या पनप्रयो ग^ कृषि लि पिवाणिज्य- यो निपोषणटत्तयः। शिन्या्यांस्तन्तवाय^+कुलाल्लना पिततुन्नवाय-
*K.Bomitgi † K जाम्बद्रौपका लाबणकाः। + 1; खष्डाद्ध। Sk बुंबुणाला। || < भोजाः; म् }; प्रयोग k varia ** + तन्तवायु।
९ 1. Colophon मरतोत्तसा्धजा मनुष्या अपि घगुरूपदेश्ादिसामम्रो- aga योग्यत्वेन चारित्राद्यवाप्य सिध्यन्तोति Bae: |
cc तत्वा धिगमद्धवम् । [अ 81 we qu |
देवरादयो” saatagr श्रागद्दिता। Har | भाषायां नाम a शिष्टठभाषानियतवछं लोकरूटस्यष्टश्ब्दं पञ्चविधानामप्यार्याणणं संव्यवहारं भाषन्ते ॥
रतो विपरौता। fam 1 aga हिमवतञ्चध्तष्टषु fafeq जणि योजनशतानि लवणश्मुद्रमवगाद्य wei मनुष्यविज्ञातोनां चत्वारो ऽन्तरदयौोषपा। भवन्ति जरियोजनश्त- विष्कम्मायामाः । त्यया । एकोरकाणमाभाषकाणं? लाङ्गु
er
लिकानां** वेषाणिकाना!1†मिति ॥ चलारि योजनश्रतान्यवगाद्य चतूर्योजनग्रतायाम विष्कम्भा एवान्तरदोपाः। तद्यथा । wa- कर्णानां गजकर्णणनां गोकर्णानां प्रष्कुलो!{कर्णानामिति ॥ पञ्च 10 Wawa पञ्चयोजनश्रतायामविष्कम्भा एवान्तरद्यौपाः। तद्यया | गजसुखानां¢ या्रमुखानामादण्मुखानां गोसुखाना- मिति॥ षड् योजनग्रतान्यवगाद्य तावदायामविष्कम्भा एवान्तर- ara: | तद्यथा । श्रश्वमुखानां दस्तिमुखानां मिंदभुखानां याघ्र- सुखानामिति ॥ सप्र योजनग्रतान्यवगाद्य तावदायामविष्कम्भा 1:
* A.C र्वद्ादयो K तुन्तवायेत्यवमादयो। + K ख्गडिता 1}; बैपरोता। § Perhaps S adde ददिमवतः प्राक्पश्ाश्च wae) || K खननम्तरदौपा। ब् ^ खभाषिकाणां K आभाषिका D खभाषिकाणां | ** 7 लाङ्गलिनां लङ्गलोनां | +t DB विषाणिनां tt S. श्रष्कलोक 1; एष्कुलि।
§
SA. £ ादणेनमेषदयगजमुखनामानः।
[qo ३ । Roe |] ढतीयोऽध्यायः। <é
एवान्तरद्ोपाः। तद्यथा । अरश्वकणेखिंहकणेह स्तिकणं*कणे- प्रावरणनामानः ॥ BSl योजनग्तान्यवगाद्याष्टयोजनशताया- मविष्कम्भा एवान्तरदौपाः । ager) उस्का†मुखविदुच्जिङ- मेषटसुखविदयुदन्तनामानः ॥ नवयोजनश्नतान्यवगाद्य नवयोजन- श्रतायामविष्कम्भा एवान्तरदौपा भवन्ति, तद्यथा । घनदन्त- गरढदन्तविशिष्ट।दन्तश्एद्धदन्तनामानः ॥ एकोरुकाणामेकोरूक- ala) एवं शेषाणामपि सखनामभिस्तुल्यनामानो बेदितव्याः ॥ fnaftut ऽथेवमेबेत्येवं षट्पञ्चाग्रदितिः ॥
, भरतैरावतविदेहाः कमभूमयो न्यच देवकुरू- तर कुरुभ्यः ॥ १६ ॥
मनुष्यचेते भरतेरावतविदे हाः पञ्चदश Haat भवन्ति। saa देवकुरूत्तरक्ुरुभ्यः। संसारदुर्गान्तगमकस्य सभ्यग्दभेन- च्ानचारिचात्मकस्य मोच्चमागेष्य rat: कर्तार उपदष्टारश्च भगवन्तः परमषयस्तौो येकरा श्रचोत्पद्यन्ते । WaT जाताः
uo
10
we
* C adds ef + K gear, C उरका । { D faefssar | § B रेष! || C ae
~ ~----- tere --~~~~----------~ --- ~ ~ ~~ - ~~ ~~~ ~ = ~~ ----~~ --- ---~-~---- ^~ ~ ~~
९ 8. [ —add at the cud of the Sutra:— + ° ९ = ~€ ae 3 रखतच्चान्तरदौपकभाष्यं प्रायो विनाशितं सवच wife दुःविदग्धयन् | [ [ €. = ~ ~ षसवतिरन्तसदोपका भाव्येष दृष्यन्ते। अनुं चंतदध्यवसोयते जोवाभि- गमादिष षटपश्चाग्रदन्तरदौपकाध्ययनात् | नापि वाचकमुख्यः wataga
नानिदध्यसंभाव्यमानतवात् | तस्ात्सिद्धान्तिक पाशेविनाश्रितमिदमिति । 12
९० तक्वार्थाधिगमसचम् | [अः 8) ख० १९७, tei]
सिध्यन्ति नान्यच । wat निर्वाणय कर्मणः fafgaaa: कमं- ana दति। गेषास्त॒ fanfaant: सान्रद्रौपा अ्रकमैग्रमयो भवन्ति देवक्रुरूत्तरक्रवस्त॒ क्मग्ठम्यभ्यन्तरा श्र्यकमेग्रमय दति ॥
न्स्थितौ परापरे चिपल्योपमान्तसुहर्ते ॥ १७॥ 5
नरो नरा ASN मानुषा दत्यनर्यान्लरम्। AAA’ परा fafaatfu पलयो पमान्यपरान्तसुहतंति ॥
तियम्योनौनां a ॥ १८ ॥
तियेग्यो निजानां च परापरे feat चजिपल्योपमान्तसुह्तं भवतो ययासद्यमेव। प्रयक्करण यथासद्यदोष वि निटत्यथंम् । 10 इतरथा ददमेकमेव) सखूचमभविय्यद्भयच्र चोभे यथासं स्यातामिति। ॥
दिविधा चेषां मनुय्यतियग्योनिजानां सितः । wafefa: कायय्यि तिश्च | Ararat यथोक्तं जिपल्यो पमान्तसुहहतं परापरे भवस्धितो) कायस्ितिस्तु परा सप्ताष्टौ वा भवयदणानि ॥ 1: तिर्यग्योनिजानां च aut समासतः परापरे aafeat । व्यासतस्तु शद्धप्रथि्ौकायस्य परा दादश वषंसखाणि | खर-
* 1 तियेग्योनिजानां ai Not marked as 2 separate siitra either by A or C, and B and K do not number sitras.
+ + श्यग्योगकरणं। { K यद्यकमेव।
§ K यथा for यथासद्भून्। || C omits from इतरथा to ways}
[wo ३। ०१८] हतोयोऽध्यायः | EX
एषिवौकायच्य द्वाविंशतिः । श्रपकायस्य सप्त। argaree The तेजःकाथस्य au राज्रिदिनानि"। वनस्पतिकायस्य ट ग्र वषेषह- सराणि | एषां कायख्धितिर सद्येया श्रवसुपिष्यखपिण्यो वनस्पति- कायस्यानन्ताः। दौद्धिवाणं भवसख्िति्दादग वर्षाणि चौढ्धि-
5 याणामेकोनपञ्चाश्द्राचिदिनानि चत्रिद्धियाणं षएमासाः। एषां कायस्यितिः सद्ययानि वषेषदहस्राणि | wg fxafaant- निजाः पञ्चविधाः । तद्यथा । मत्छा उरगाः परिसर्पाः पञ्चिण- ख॒तुष्यदा ईति ad मल्छानामुरगाणणं भुजगानां च ya- कोच्येव ofaut पच्छो पमाखद्धयोयभागश्वत्ष्यदानां चौर पल्योप-
10 मानि गभजानां खितिः!। तच मद्छानां भव स्थितिः पृवेकोरि- म्निपञ्चाशद्रगाणणं ददिचलारिग्रद्ुजगानां दिसप्ततिः परणं स्थलचराणां चत्र ण्य तिवेषंसदखराणि समूदिंमानां भवस्धितिः। एषां कायस्यितिः सप्नाष्टौ भवय्रहणानि । सर्वेषां मनुव्य- तिर्वग्योनिजानां कायस्यितिरप्यपरान्तसुहते वेति ॥
दूति त्ला्याधिगमे लोकप्रज्ञतिर्नामा दतो यो ऽध्यायः AAA: ॥
a ~~ ^ - ~ ~ नन ae
* K रानिदिवानि। + K भवस्िति, t K मथा for wa § B. KK, interkhange. खरगाणां द्विचत्वारिणदषसरसाणि जिपञ्चाश्रत्परि-
सपाण |
६२ तत्वाथाधिगमद्नम् | [ae ४। Ge १-२।|
अथ AQAA:
Hae | उक्र भवता भवप्रत्ययो ऽवधिर्नारकदैवाना- fafa {1.22} । तथौ द यिकेषु भावेषु देवगतिरिति {17.61 | केवलिश्रुतसङ्कधर्मदे वावएवादो SAAT ES [ ए.15]। सराग- संयमाद्यो दैवस्य [ ४1. ४1 । नारकसू्छिनो नपुंखकानि ।
न देवाः+ [71.505] | aa के देवाः कतिदिघा afar 5
चोच्यते ॥ देवाश्चतुनिकायाः ॥ १ ॥ देवाश्चतुनिंकाया भवन्ति | तान्परस्तादनच्छयामः ॥ तृतीयः पौतलेश्टः ॥ २॥ तेषां चतूर्णां देवनिकायानां दतौयो देवनिकायः Ta 10 aw एव भवति | कश्चामो | ज्योतिष्क दति ॥ दशाष्टपश्चद्ादशविकल्याः कल्पोपपन्नपयन्ताः ॥ ३॥
ते च देवनिकाया यथयास्ृमेव विकल्पा भवन्ति तद्यथा ! दश्विकल्या भवनवासिनो ऽसुरादयो awa) श्रष्टविकन्त्पा व्यन्तराः किन्नरादयः | wefan च्योतिष्काः सूर्यादयः । 1: दाद श्विकन्या वैमानिकाः कल्योपपन्नपयन्ताः सौ घर्मादिखिति।
= ~= ~ ir lr tk =. 4 == ~~ ---------------------
* |) नदहैवादति।
[gee | ae 8, ul] चतुर्योऽध्यायः। ९दे
इन्द्रसामानिकचायस्िंश्पारिषद्या*त्मरक्षलोक- पालानौकप्रकौ गोकाभियोग्धकिरख्बिषिकासे कशः ॥ ४॥
एकैकश्रञचेतेषु देवनिकायेषु देवा दशविधा भवन्ति । तद्यया | car सामानिकाः चायस्तिश्ाः पारिषद्याः श्रात्म- 5 cart लोकपालाः श्रनोकानि श्रनौक।यिपतयः sala: अभियोग्याः किश्िषिकाश्चति । asad भवनवा सिव्यन्तर- ज्यो तिष्कविमानाधिपतयः । इन्रसमानाः सामानिका श्रमात्य- पिदगुषूपाध्यायमरन्तरवत् केवलमिन्रतवरोनाः । चायस्तिश्रा मन्त्रिपुरो हितस्थानोयाः। पारिषद्या वयस्यस्थानोयाः। अ्रात्मरक्ाः 10 जिरोरचस्थानोयाः। लोकपाला श्रारचिकायेचरस्थानोयाः‰९ | श्रनो काधिपतयो दृण्डनायकस्थानोयाः।?। ्रनो कान्यनो कस्थानो- यान्येव । प्रकौणेकाः पौरजनपदस्थानौयाः | श्रामियोग्या दास- स्थानौयाः | किंस्बिषिका! श्रन्तस्यस्यानोया दति ॥
चायस्तिंश्लोकपालवज्याश"व्यन्तरज्योतिष्काः॥५॥
* T) qe + 1) च्याद्मरक्तकाः। t 1) तजन्द्रा द्ति।
[
§ £ ग्धचर.-? D अथवर। || K om. | oH (' fafeqar: | ** 1) चायस्िंशल्ञोकपारव्जा |
९ 8 खविषयमन्थिरक्तणनिरूपिता wrfear qeacrettrecfuariseiay- QIAGEN लोकपालाः ॥ र 8 द्ये वानीकान्येवोपात्तानि सूरिणा नानौक्राधिप्तयो भाव्ये एुन-
quae | तदे कत्वमेवानोकानौकाधिपव्योः परिचिन्त्य वितमेव भाष्य- कारेगा। अन्यया च दशस्या भिद्यते ॥
, €8 तत्त्वार्थाधिगमसूचम् | | अ 8 | न्द् ||
व्यन्तरा च्योतिष्काखाष्टविधा भवन्ति जायसतिंग्रलोक- पालवर्ज्या* इति ॥
पुवयोदौन्दराः ॥ ई ॥
पूवेयोदवनिकाययोभेवनव। सि्यन्तरयो्देव विकन्पानां दौ atfagt भवतः । तद्यथा । भवनत्रासिषु aragt श्रसुरकुमारा- 5 णामिन्द्रौ भवतशथ्चमरो बलिश्च । नागकुमाराणं धरणे भता- aay । विचयुत्कुमाराणणं ₹हरिरेरिसदशच । सुपणकुमाराणां वेणदेवो वेणदारौ च । afagarcrermafafret ग्रिमाणए- वश्च । वातङ्कमाराणणं वेलम्बः waaay) सनितकुमाराणं सुघोषो महाघोष | उदधिङ्कमाराणणं जलकान्तो जलप्रभश्च[। 10 दोपङ्माराणणं प्रणो ऽवशिष्टश्च । दिङ्कुमाराणएणममितो ऽभित- वान्चति ॥ यन्तरेष्यपि दौ किन्नराणामिन्द्रौ किन्नरः किन्पुरुषश्च । किम्पृरुषाणणं सत्पुरुषो महापुरुषश्च । मरोरगा- णामतिकायो महाकायश्च । गन्धर्वाणां गौतर तिर्गौतयग्राश्च | यक्ताणणं प्ूणभद्रो मणिभद्र! | राच्तसानां भोमो महाभोमश्च | warat प्रतिरूपो ऽतिषूपञ्च^* । पिशाचानां कालो महाकाल- afa ॥ ज्योतिष्काणं तु बहवः सू्यश्िन्रममश्च ॥ वेमानिका- नामेकेैक एव । तद्यथा । सोधम शक्रः Tura Sama: |
+=
0
* C बरला | + 1) वेणदालो | { ¢^ जलप्रभवश्च। § D afaaafa: | || D गाग्ध्वानां | न [) माणिभद्रख ** ]) अभिरूपख्)
[अ० ४ । सू° ७-& '| चतुर्थोऽध्यायः | ९५
~
1
Cc —
TE
सनत्कुमारे मनल्कमार दूति । एवं ुवकन्पेषु सकल्पाः" | परतस्विद््रादयो दशर fant न शन्ति) सवं एव wat इति॥
पौतान्तलेश्याः ॥ ७ |
पूवेयो निकाययोदंवानां पोतान्ताश्चतसलो लेण्या भवन्ति ॥ कायप्रवौचारा अआ TATA! ॥ ८ ॥
भवनवास्यादयो देवा श्रा टेशानात्कायप्रवोचारा भवन्ति | कायेन vata एषामिति कायप्रवौचाराः ¦ प्रवौचारो नाम मैथन विषयोपसेवनम् । ते हि संक्तिष्टकमांणणे मनुव्यवन््ेयुन- सुखमनुप्रलोयमानास्तोत्रानु्रयाः BAHIA सर्वाङ्गोणं स्यशरे- सुखमवःप्य प्रो तिञुपलभन्त दति ॥
षाः स्यभरूपशब्दमनःप्रवौचारा दयोदयोः ॥ € ।
ेणानादृष्व Tet: कन्पोपपनना देवा द योदयोः कल्ययोः स्पगरीषपशब्दमनःप्रवौचारा भवन्ति away! तद्यथा | सनत्कुमारमाहनद्रयोदवान्ेयुनशखपरेनत्न्नस्ा चिदिवा देव्य उपतिष्ठन्ते | at: Wea च ते परो तिसुपलभन्ते विनिटत्तास्थाश्च भवन्ति ॥ तया ब्रह्मलो कलान्तकयो दँ वानेव्डतोत्पन्नाख्याच्विदिला देवयो दिव्यानि खभावभाखराणि सर्वाङ्गमनोदराणि WWI रोदाराभिजाताकार विला सान्ुज््वुलचारुबेषाभरणानि स्वानि
~ ----- -*~ -- --- -- -~-- ~~ ------~~-~~~-~----
eC सखकण्पांकाकाः। + 1) ईष्णनात् । ,‡ 0 रव॑भूतागेवौवयब्राख्चान।
éq ara funn ay | [ayo 8.| Fe १०
शूपाणि दगेयन्ति । तानि zea ते मरोतिसुपलभन्ते निटेन्ता- wig भवन्ति ॥ तया महा एएक्रसदरारयोदवानुत्पन्नप्रवोचारा- eafafea देव्यः अ्ुतिविषयसुखानत्यन्तमनोहराञ् प्ररङ्गारो- दाराभिजातविलासाभिलाप"च्छद्) तलतालाभरणएरवमि्ान्दसि- तकयितगौतग्न्दानुदौरयन्ति । ayaa ते प्रौतिुपलभन्ते निदन्तास्थाश्च भवन्ति ॥ चश्रानतप्राणतारण्णच्यृतकन्यवाखिनो देवाः प्रवौचारायोत्पन्नास्था sat: संकल्पयन्ति संकल्प माचेणेव ते परां प्रोतिसुपलभन्ते विनिटत्ताम्धाञ्च भवन्ति ॥ एभिश्च प्रचारः परतः परतः प्रौतिप्रकषेविगरषो ऽनुपमगृणो भवति प्रवौचारिणामन्यसकने शत्वात् । स्थितिप्रभावादिभिरधिका दति वच्यते [1\*. 21 । ] ॥
परे MATA: ॥ १० ॥
कल्पो पपननेभ्यः परे देवा Nate भवन्ति| अ्रन्पमक्तश- लान् wer श्तोगश्ताः! । पञ्चविधप्रवोचारोद्धवारपि प्रौति- विगरेषादपरिमितगृएप्रोतिप्रकर्षाः परमसुखटप्ना एव भवन्ति ॥
Ras | उक्र भवता देवाश्चतुनिकाया दशाष्टपश्चदादश्- fanaa sgn निकायाः के क चेषां विकन्या दूति 1 ्रचो- च्यते । चत्वारो देवनिकाया: । तद्यथा । भवनवा सिनो यन्तरा ज्यो तिष्का वैमानिका इति ॥ aa
#* { efware | + इक? † ( गशोतभूताः। § D दति तत्के निकायाः के चेषां |
||
(र
[|
0
— nr
ae ~----- tema
[ao ४। ख २२ ।' चतुय ऽध्यायः | €
भवनवासिनो ऽसुरनागविदयुत्सुपणभ्रिवातस्तनि- तोदधिददोपदिक्माराः॥ ११॥
प्रथमो देवनिकायो भवनवामिनः। दमानि चैषां विधा-
नानि भवन्ति। तद्यया । अरसुरकुमारा नागकुमारा विदयत्कमाराः
5 सुपणंकूमारा श्रयिक्मारा वातङ्कुमाराःस्तनितकूुमारा उदधि-
कुमारा saga दिक्कमारा tia कुमारवदते कान्त-
Cre —
दग्रनाः agar szayTefaanae: प्ररङ्गाराभिजात- रूपविक्रिया: HAITI द्धतरूणवेषभाषाभरणप्रदहर णावर णयान।!- वादना: कुमार क्चोर्बणरागाः क्रौडनपराश्चत्यतः कुमारा
1¢
—
Tema | च्रसरक्ुमारावासेव्वसुरङ्माराः प्रतिवमन्ति TA भवनेषु । aerate दरिणोन्तरयोदिंग्विभागयोवेह्णोषु योजन ग्रतमदस्रको री कोरौष्वावामा भवना च दक्िणाधा- धिपतौनासुत्तरार्धाधिपतोनां उ यथासं भवन्ति । तच भवनानि रन्नप्रभायां बादन्याघधेमवगाद्य मध्य भवन्ति । भवनेषु वसन्तोति भवनवासिनः ॥
मवप्रन्य याञ्चेषामिमा नामकर्मनियमात्खजा ति विग्रेषनियता विक्रिया भवन्ति) तद्यथा । गम्भोराः Waa कान्या महा काया रनोत्कटमुकुटभास्तराश्डःमषिचिका असुरकुमारा भवन्ति | शिसेमुखेष्वयिकप्रतिरूपाः eum श्टदुललित- 20 गतयः शिरस्य फणि नागक्ृमारः। ल्िग्धा भ्राजिष्णवो ऽवदाता aafeal विद्युत्कमाराः । अधिकः
1:
ad
५ 1) स्ुकुमारग्डद्ः° | + © यात। 13
ec तत्त्वाधाधशिगमद्चम् । [अ० B । BAW । |
ey ATER: श्ामावदातः गरूडचिन्धाः सुपरकुमाराः | मानोन्मानप्रमाणयुक्ता भाद्डन्तो सवदाता घटचिक्ा अर्चि कुमारा भरन्ति | स्थिरफीनटत्तमाचा निमग्रोदरा waft श्रवदाता वातकुमाराः । दग्धाः fanaa रानुनाद् । महा- an} aur वधमान चिन्हाः स्तनितकृमाराः ` ऊरुकटि- © व्वधिकप्रतिरूपाः छष्णभ्यामा मकर चिन्धा उद्धिकृमाराः | उरःस्कन्ध{वाह्ृयदस्तस्वधिकप्रतिरूपाः श्यामावदाताः सिद विद्धा SHAT | जङ्ाग्रपादेष्वधिकप्रतिरूपाः ण्यामा दम्तिचिन्हा दिक्कमाराः aq विविधत्रस्लाभरणणप्रहरषणणातररणा भवन्तेति। ।
व्यन्तरः कित्त्रगकिम्यरुषम रोग गगान्धवयक्चराक्चस- भूतपिशाचाः ॥ १२ ॥
यं ~
ष्टतरिधो दितौयो दरवेनिकायः । एनानि चास्य विधा- नानि मवन्ति | ‘wefan च fata लोकषु भवननग- रेष्वावानेषु च प्रतिवसन्ति । arate faa च atafa लोकान् UTR: स्तातन्त्यात्पराभियोगाच्च परायण प्रतिपतन्य- 1:
नियतमतिप्रदारा मनुव्यानपि कं विद्भवयनदुफचर न्ति विविधेषु
~---~ --- -~-~--- ~ =<
ip प्रतिरूप । †+ ।) अननाद्। | |) werner» 1) उद्रस्छन्धर | ¦ Chas मवं ऽपि च विविभवस्लाभरणा भवन्ति! ° ॥ प्रविशन्ति |
~~~ ~ -------- ~~ ----- ---~---~~ * "~~ ---------~---~.
९ 1) ५५१५ अम्य म्न्नप्रभायाः प्रथमस्य VATA योजन सदहसाव- गाटस्योध्यमधच्छककं योजनश्रातं वजयित्दा मध्ये sagas भोमेय- नगम्वासग्रतसद्खाणि wafer || TUT
| अ० el we १२।| चतुर्याऽध्यायः | ९<
a गेलकन्द रान्तर ` वनविवरः दिप प्रलिवमन्त्यतो वन्तरा इत्युच्यन्ते |
aa किन्नरा दशविधाः । तद्यथा । किन्नराः किम्पुरुषाः किपुरुषोत्तमाः! किन्नरोत्तमा इद यगमा रूपगप्रालिनो ऽनिन्दिता मनोरमा रतिभरिया caver दति ॥ किम्पुरुषा दशविधाः |
~
तद्यया | पुरुषाः AURA मह पुरुषाः GRIT: Gaul aa अरतिपुरुषा| मर्देवा मरुतो मेस्प्रभाः यग्न्त इनि ॥ महो- रगा दशविधाः । त्यया aa भोगगाल्ििनो महाकाया अतिकायाः स्केन्छग्ालिनो सनारमा मद्ात्गा मदस्वसा। मस
कान्ता भास्वन्तः दति॥ गान्ध इदुर्पविधाः । agar
jel ~~
BIE RS IAT नारदा Wr s का | waa feat: कादम्बा महाकाटम्बा रतता विश्चावमवी|| wataat गौतयप्रस cfa i यक्षाम्तयोद एविध्पाः। त्यया | WaT माण्मिद्राः शतभद्रा दरिभद्राः सुमनोभद्रा यटिपातिकभद्राः Aug) सव॑तोभद्रा qaqa वना धिपदयो ¦ ।वनादारा' ^ रूपया यक्तोत्तमा दति ॥ > मप्रसिधा FTAA ! तद्या" । भौमा मदामोमा वित्रा विनायका जलात्मा TAMIA AGIA दति ॥ भूता
[311 + [1
नवविधाः । तद्यथा" । सुरूपाः प्रतिरूप अ्रतिरूपा भ्रतोत्तमा ५ 1) कन्दरातस्वन। 1 DD कि्वरकिम्पुरप)ः। ; (' अतिपुख्षोन्तमाः। § |) मर्तृप्रमाः। ।। ॥५ मद्धेष्ट्च्ा. |) मदेष्टकाः। © [) war | 2 Mees itt, ty 1) रिविवादिकाः। tt |) famraaa: | $ 1) quge | । 11 1) धनाधिपतमः। ९ D घनादाराः।
Yoo avatiifunagay । [He 81 we १२।)
सकन्दिका मदाम्कन्दिका मदावेगाः प्रतिच्छन्ना ्राकाशगा दति ॥ पिशाचाः पञच्चदश्विधाः । तद्या । क्रश्नाण्डाः परका* जोषा stewart काला aeratargtarl श्रचौच्ा- स्तालपिशाचा सुखर पिश्राचा श्रघस्तारका देहा मदाविदे्दा- सरष्णोका वनपिशाचा इति ॥
तच किन्नराः fragearar: सौम्याः ahaa Gea धिकरूपश्रोभा सुकुटमो लि) ग्रषणा श्रो कटचध्वजा श्रवदाताः॥ किम्यरूषा ऊर बाद्म्वधिक्रग्रोभा सुखव्वधिकभाखरा fafa- धाभरणग्डष णा, "िचस््रगनुलेपनाश्चन्पकटक््वजाः॥ महोरगाः प्यामावदाता महावेगाः मौम्याः मौम्बदगरेना मराकायाः Ty amanda विविधान्विलेपना।; fafearata!lagar AIMTAAAE | गान्ध रक्तावदाता water: fracwa: सुरूपाः सुमुखाकाराः Fart मो लिधरा दार विश्वे पणासम्बृर्।||- SAAT: | यकाः श्ामावदाता गम्भौरा तुन्दिला छन्दारकाः प्रियदग्रना मानोन््रानप्रमाणयुक्ता रक्रपाणिपादतननवताल्- fagiel भाखरमुकुटघरा^“ नानारन्नविश्ुषणा वटदरचध्वजाः॥ राक्षसा श्रवद्ाता"*' भौमा wana: भिरःकराला रक्रलम्बौ ास्तपनोयविश्षणा नानाभक्निविलेपनाः खद्भाङ्गध्व-
bee ey ~~
#* LD fara | tb अंगक्ाः, hk श्थंडकाः, |) swat: |
‡ K ।; सौचौन्नाः. D चोक्ताः § K weiter, C सरेदाः।
| ।) मूलि । 8 |) उरो। ** De yeu fafeat ++ D विविधविलेपनाः।
tt ।) खावरया। SS hk Band D place this before गाव; |
WB तम्भ्र । 9 (` °्सुकुटवरा | †*# KG place this before <peer:
[We ai eerai| चतुयाईध्यायः | १८६
जाः \ भूताः श्यामाः सुरूपाः सौम्या श्रापौवरा† नाना- भक्तिविलेपनाः gama: कालाः ॥ पिशाचाः सुखपाः Hagia हम्तमोवासु मणिरलविग्धषणाः कदम्बदरदष्वजाः ॥ दत्येवंप्रकारखभावानि वैेक्रियाणि रूपचिद्धानि व्यन्तराणां भवन्तोति ॥ दतौयो दवनिकायः। ज्योतिष्काः सर्याश्चन्द्रमसो ग्रदानष्एचप्रकौण- तारका ॥ १३॥ ज्यो तिष्काः पञ्चविधा भवन्ति । तद्यया । रर्याख॒ग्दरमसो 10 get aaatfu प्रकौणतारका इति पञ्चविधा ज्योतिष्कादति। अरसममासकरणमार्षाचि ° यच द्रमसोः RAYS: Has qa WA तेतदेपेषामष्वनिवेग्र आनुप्र्यमिति । तद्यथा । मर्वाधम्तादू्या- स्ततश्न््रमसस्ततो" ` ग्रहास्ततो नचचाणि ततो ऽपि प्रकौण्ताराः। त रा्रहास्वनियतचारि वाल्ू यचनद्रममामष्नेमधञु चरन्ति Gat 19 द् श्योजनावलम्बिनो भवन्तोति । समद्भ मिभागादष्टसु योजन- शतेष gaat योजनानामगौत्यां चन्द्रमसस्ततो विग्त्यां तारा 1111 बक ` ` j.- + Bomits K अापौनधराः, B च्यापोडधराः।
t ¢! wet नक्तचाणि। § POR arene i || 1 स्र्याचन्द्रमसः । ५ 1; कुतः। Se 1) ततस्ारा TEE |
१ >> असमासकम्यो पारममप्रवचनक्रममेद् च प्रयाजनम् | असमास- कर गाात्तावत्तियद्यण्डलिकयावस्थानं नि सिध्यते,। उपयपयेवस्थानम् । x x >< gre तु प्राकचन्द्रः प्ते wages इति । म चेवमुपरि संनिवेश्रः।
१०२ तत््वाथाधिगमसचम् | | ० 8 । स्° १४ ।|
द्रति। द्योतयन्त दति atatfe विमानानि तेषु भवा ज्योतिष्का ज्योतिषो वा देवा ज्योतिरेव वा ज्योतिष्कः सुकुटेष गरिरो- सुक्टोपगूदितः" प्रभामण्डलकन्येरुञ््चलेः ससचन््रतारा मण्डले - ययास्वं चिद्धेविराजमाना द्युतिमन्तो ज्योतिष्का भवन्तीति ॥ : मेरस्प्रदश्िणानित्यगतयो लोके ॥ ९४ ॥
मानुषो त्तरपयन्तो मनुग्यलोक' इत्युक्तम् 111. 11.| । तस्मि- ञज्यो तिष्का मर्प्रदचिणानित्यगतयो भ्रमन्ति | मरोः प्रदकिणा नित्या गतिरेषामिति मर्प्रदरचिणानित्यगतयः। एकाद श्खेक- fany योजनग्रतेषु मरोश्वतुदिगरं प्ररकिणं चरन्ति; aa द्धौ 10 स्यौ जम्बदोपे लवणजलं WAIT धातकंपैखण्ड sen काल्योदे दाचलारिंपत्पुष्कराधं दिमपघ्ततिरित्यैवं मन्व्यलोकं दार्चिग्रदूय- na? भवति । चन्द्रमसामप्यष एव विधिः । चषा ति गश्नलिन॑च- चाणि श्रष्टाौ तिगेहाः षट्षष्टिः मदस््राणि नेव प्रतानि पञ्च सप्नतानि तारा|कोटाकोरौनामर्ककवःम्य चनरममः परग्रहः । 1: aagqeaat ger नत्तचाणि च तिस्म्नोकं रषास्त्रघ्वेलोकेः ज्योतिष्का भवन्ति। श्रष्टचलारिग्रयोजनकषष्ठिमागाः सखयं-
५ 2) णिरोसुकुरोपगद्दिभिः; + 1) मानृषानरपन्ते मनुष्यलोके TAT । `
{ 1) भवन्ति ६ 1) द्वाचिणं खूयणश्त।
|| D ताराकारोकोटोनां | } तारकाः कोराकोटोनां |
१ SRA प्रकोषतारकं। ऊध्नन्ो नवेन्त]व्य(चय रवेर् मवगच्छति | नत्वाषमेवमवख्ितं सन्या तिव्कागां तियम्नोकन्यवस्थानाद्िति। ।। iter ats ज्यो तिव्काः तासालच्तणा इति दचिकाराभिप्रायः तद्भाङ्कश्ु्याद- विरुद्ध रश्व । अष्टादश्चयोजनश्रता दित्वे ऽपि तिथम्लोकम्याघ ऊष्यै- दिम्भावो भयत्यविरोघात् ॥ `
[aoe । सू०९५।| चतुरयोऽध्यायः। १०३
मण्डल विष्कम्भखन््रममः षट्पञ्चाशद् प्रदहाणामघयोजनं naa नराणां मत्रोत्कृष्टायाम्ताराया च्रधेक्रोणो जघन्याया पञ्च- धनुः्रतानि । रिष्कम्भाधेवादन्याश्च भवन्ति! सवं द्या दयो नृलोकं इति वतेते | बद्व विम्कम्भवारन्धाभ्यामतो ऽं 5 भवन्ति ॥ एतानि च ज्यो तिष्कविमानानि लोकसख्यित्या प्रमक्रा- वश्थितगतौन्यपि्द्धि ` विग्रषायमाभियोग्यनामकर्मेद याच्च नित्यं गतिरतयो देवा वदन्ति । तद्धा । पुरम्तात्कसरिणो ofan: HAT श्रपरतो वरषभा उत्तरतो afaat om दृति ॥
तत्कृतः कालविभागः ॥ १५ ॥
10 कालो ऽनन्तसमयोव तेनादिलक्तषण SHA Vy and 22) 4 तस्य विभागो sitfaarmnt गति विश्रषक्ृतश्ार विगेषेण Saat | तैः छृतम्ततरुतः । तद्यथा । OMT ATTA! sit: कला लवा नालिका सुहता दिवसराचयः। car मासा ऋतवो ऽयनानि संवत्सरा युगमिति लौ किकसमो विभागः ॥ पुनरन्यो विकल्पः
1: प्रत्यृत्पन्नोऽतौतोऽनागत दति चिविधः ॥ पुनस्लिविधः परि- भाव्यते सद्ययोऽमद्ेयो ऽनन्त दति ॥
तच waa सतेजघन्यगतिपरिणतस्य परमाणोः स्वावगाहनर तव्यतिक्रमका त: ममय Taw परमदुरधिगमो,
* (' परिद्धि। {+ {) चरा। ¦ 1) दिवसाः राचयः।
.--------~-- ~~ -- ~“ ~----------- fu S
~
१ Nuva: रनिशयसम्प्नः दूःखेनाधिगम्यते ॥
१०४ तत््वार्थाधिगमख्वम् | |अ०8। स्० १५ ।|
ऽनिर्देण्यः । तं डदि भगवन्तः परमषेयः केवलिनो विदन्ति न तु निर्दिंग्रन्ति परमनिरुद्धलात् । परमनिरश्द्धे fe तस्मिन् भाषाद्रयाणां यरहणनिसमयोः करणग्रयो गासम्भव दति) ते त्वमद्या श्रावलिका । ताः waar उच्छ्रामस्तथा निःश्ासः | at बलवतः पद्विद्दियस्य कल्यस्य मध्यमवयसः सखस्यमनसः > Ga: प्राणः | ते स्न स्तोकः। ते सप्र लवः । ते ऽ्टाचिंश्रदधं च नालिका। ते दं gen ते चिंण्दहोराच्म् : तानि पञ्चदश पचः 1 तौ st शक्तरुष्णौ ara: । at द्यौ मामाट- तुः । ते चयो; ऽयनम् । ते दं संवत्सरः । ते पञ्च॒ चन््रचन््रा- भिवधितचन्दराभिवधिता'ख्या युगम् । aaa न्ते राधिकमा- 10 सको । सछयेलवनचन्द्रनकचराभिवधितानि यगनामानि। । am anes चतुरौ तिगणितं पूर्वाङ्गम् । प्रवाङ्गग्रलमद्स्रं चतुरो fanfud gaa! । एवं ता{न्ययुतकमलनलिनक्ुमु दतुद्यटटाववा हा दाह्र¶ हचतुर शो तिग्रतसदस््रगणाः मह्यः कालः। श्रत Tita मुपमा नियतं ama) तद्यथा fe नाम योजनविम्तोणं 15 यो जनो च््रायं Sl पन्यमेकरात्राययुत्कृष्टमप्तराचजातानामङ्गलो AT गाढं" पणं स्याद्रधेश्रतादषेगतादेकेकस्मिन्नद्धियमाणे यावता
# (¦ ६1.14; चन्द्र | |) (11; खष्ट्या ।
† 1; 1) add विंशतियुगेवेषशते द्णभिवेषशतेनेषेसदखं वधेखदख शतगुणं वषेश्तसदख |
‡ oD watt चतुरशेतिशतसरखग् एतं qa |
§ Comits तानि; | NW qee aud अवब, Be gqyati § |) इङ खतु।
** |) माढपण।
[We 8 । खः aac) यपतूर्योञध्यायः। ९०५
कालेन afsa स्यादेतत्पन्योपमम् । acufa: कोटाकोरि- भिगुरितं सागरोपमम् । तेषां कोटाकोखश्चतसखः सुषमसुषमा" | fae: सुषमा । दे सुषमदुःषमा । दिचल्वारि शद्रषसदस्राणि feat एका दुःषमसुषमा । वषसदस्राणि एकविं ्रतिदुःषमा । » तावत्येव दुःषमदूःषमा । ता श्रनुलोमप्रंतिलोमा waafae- तर्पिष्यौ भरतेरावतेष्वनाद्नन्ते परिवर्तेते ऽदहोराचवत् । तयोः गररौरायुःअएभपरिणामानामनन्तगणष्धानिदङ्ो श्रण्यभपरिणणा- मटद्धि हानौ ¦ अअ्रवस्थितावस्थितगणणचेकेकान्यच । तद्यया । Hay सुषमसुषमा हरिरभ्यकवासेषु सुषमा रेमवतहै रण्यवतेषु 1 सुषमदुःषमा विदेहेषु सान्तरदौपेषु दुःषमसुषमा इत्येव मा दिर्मनुयकेने gatos: कालविभागो ज्ञेय इति ॥ वदिरवस्थिताः॥ १६ ॥ नृलो का ददहिज्यीतिष्का श्रवस्थिताः । wafeat इत्यविचा- रिणो ऽवस्थितविमानप्रदेणा श्रवम्यितलेग्याप्रकाग्रा इत्ययः | > सुखशोतोष्णरण्सयञ्चति ॥ AMAR ॥ १७ ॥ चतूर्या देवनिकायो वेमानिकाः। ते ऽत ऊध्व वरच्छन्त । वि- मानेषु भवा वेमानिकाः ॥ कल्यो पपनाः कल्पातौताश्च ॥ १८ ॥
&
भ (has plural in all these in this eon bechion.
< नो i Aes क + Baga दृङ्धिर।नौ। { 1 गृणा्चकेकान्यत ¦ ON सषमदुःपमान॑भावा। :
11
९०६ तत््वाधाधिगससूचम् । (soa) More, Re ||
दिविधा aarfaat देवाः कन्योपपन्नाः कन्यातौताश्च | तान् परस्तादरच्छाम दति ॥
उपयुपरि ॥ १९ ॥
उपयैपरि च यथानिर्देश वेदितव्याः । sags नापि तिरगधो वेति ॥
सौधरमेश्णानसनत्क्मारमादेन्द्रनह्मलोकलान्तक- महाशुक्रसदहखारे्ानतप्राणतयोरार णाच्यतयोनवसु म्रेवेयेषु विजयवेजयन्तजयन्तापराजितेपु सर्वाधसिदध च ॥२०॥
एतेषु सौधर्माटिषु कन्पवि्रानेषु वैमानिका देवा भवन्ति। तद्यथा । waa कल्यम्योपयेश्रानः वन्यः ! देष्ानन्नेपरि सनन्त्मारः | सनत्कुमारस्योपरि मादन TET TA Teg दिति ॥ सुधर्मा नामः ow eam म्भा रु तस्मिन- स्तीति सौधर्म; कन्पः । दै्रानस्य देवराजस्य जिकास tara दृत्येवमिन्द्राएणं निवास्योग्धा;भिख्याः aa कल्पाः ॥ गरवेयाम्तु लोकपुर्षस्य योवाप्ररशविनिकिष्टा ओोवामरण्ग्रता ग्वा Mar? gaia waar दति ॥ अनुत्तराः पञ्च देवन(मान एव । विजिता weacufanvaa एभिरिति विजचवजयन्तज- यन्ता: | तेरेव विघ्नहेतुभिन पराजिता श्रपराजिताः। स्वेष्व- भ्यदयायष सिद्धा मर्वायेख सिद्धाः सवं चेषामभ्यदयार्या
—
* ) सुधमनामा। + Com. ¢ D योगाभिष्टाः! § C interchanee.
अ० 8 | He Re चतुथ SUA: | १०७
सिद्धा दति स्वायसिद्धाः। fafaaurarfu वा aatefae-
र
10
1;
क् ~
पथ्ितभद्राः परोषहेस्परःजिनाः wally सिद्धाः सिद्धपायो- ्तमायां दूति विजयादय इति॥
स्थितिप्रभावसुखद्यतिलेश्वाविशुङननदरियावर्धव- पयतो ऽधिकाः ॥ २१॥
यथाक्रमं रतेषु सौधर्मादिपूपयुपरि देवाः पव॑त: wa एभिः स्थि्यादिभिर्थरधिका भवन्ति ॥ नच स्थितिरुत्कष्ट जघन्या च परस्ता द्च्छते | दृद तु वचने प्रयोजन Gorafa समा भवति तेषाष्युपयुपरि गण्पाःधिका भवतोति यथा प्रतोयेतः ॥ प्रभावतो ऽधिकाः ¦ यः प्रभावो नियदानु- ग्रहविक्रियापराभियोगःदिषु मोघमेकाणां सो ऽनन्तगणाधिक उपयुपरि । मन्दाभिमानतया वन्पतरसंक्तिष्टलादते न प्रव तन्त दरति ॥ तेचखभावजनिताच्च प्ररभपुद्नलपरिणामात्सुखतो दयुतितञ्चानन्तगुणपरकघणाधिकाः ॥ लेश्याविश्रुद्याधिकाः । लेण्यानियमः¢ परस्तादेषां वच्यते । इह तु वचने Fatal यथा गम्यत यत्रापि विधानतस्तल्यास्तचापि विष्द्धितो ऽधिका भवन्तोति। कर्मविग्द्भित एव वाधिका भवन्तोति॥ इन्द्रिध- विषयतो ऽधिकाः । यदिद्धियपाटं दूरादिष्टविषयोपलब्धौ मौ धर्मद वानां तकृ तरगुणलादन्पतर म्ले वाचा धिकमुपय्-
* Cama ऽधिका। + 1) प्रतोयेत) + D लाच! i 1 SoC निगम वच्छति। FY 23 | Some Mey. omit प्रयोजने |
१०८ तक्त्वाधाधिगमद्धच्म् । | Heal we रर।|
परोति। अरवधिविषयतो ऽधिकाः सौधमेगशरानचोरैवा श्रवधि- विषयेणाधो carat पश्यन्ति ति्येगयद्ेयानि योजन*स- खाषएध्वेमास्जभवनात् । सनत्कुमारमादन््रयोः ग्रकराप्रभां पश्यन्ति तिचगसद्येयानि योजनशतसह ष्टेषनेमास्भवनात् । Taq शेषाः क्रमशः । श्रनुत्तर विमानवा सिनस्तु॒ Bagi लोक- atfal पश्यन्ति येषामपि च्ेचतस्तुन्यो safufasa: तेषाम- स्युपयेपरि fagfgat ऽधिको भवतौति] ॥
गतिशयैरपरिग्रहाभिमानतो दीनाः ॥ ₹२२॥
गतिविषयेण श्ररौरमदचेन मदापरिग्ररवेना भिमानेन चोपयेपरि रहीनाः । तद्यथा । दिसागरोपमजघन्यस्धितौनां देवानामासप्तम्यां गतिविषयस्तियगसद्येयानि योजनकोटौको- रौसदसखाणि ततः परतो जघन्यस्थितोनामकंकयीना भ्रूमयो यावन्तृतौयेति | गतपूर्वाश्च गमिवन्ति च दतोयां| देवाः परतस्त॒ सत्यपि गतिविषयं a गतपूर्वां नापि गमिथ्न्ति। महानुभावक्रियातः ओ्रौद्ासोन्याद्चो पयेपरि देवा न गतिरतयो भवन्ति ॥ Munna कन्योद॑वानां शरोरो च्छायः सप्ता- waa: । उपयेपरि दइयोदंयोरकारनिर्दो ना श्रासदसारात् | श्रानतादिषु fae: । येेयकेषु दे । श्रनुक्तरे {एका ईति ॥ सौधम विमानानां दा चिंशच्छतमहस्ताणि । र शाने ऽष्टा विंशतिः ।
= ~ Ne ge cy oleae ten oe Nl tl =-= pe erat
* Clhas शतसदरख | + 1) लोकनादी। t CY. १००० § 1 गतिपर्वाख। | C 7) दतोयायां । १ 1; अनत्तरेष्येका।
ककत
QO
[र [३
9
[अ०४ | Be R21 | चदु यों ऽध्यायः | १०९
| सनत्कुमार दाद । माहेन्द्रे sot ब्रह्मलोके चलारि श्रतस- रस्राणि ¦ लान्तकं पञ्च ग्रत्सदस्राणि । महाग्एक्र चत्वारिंशत् | सहारे षट् । श्रानतप्राणतार णाच्युतेष्* सप्त प्रतानि । sat ; यैबेयकाण्णं। शतमेकाद णोत्तरम् । मध्ये सप्तोत्तरम् । उपर्थक- मेव श्रतम् । wR: प्चेवेति । एवमूष्वलोकं वैमानिकानां स्वे विमानपरिसद्या चतुरण्तिः श्तसदखाणि सप्ननवतिश्च सरस्ताणि चयो विशशरानोति ॥ खानपरिवार शक्रिविषयसंपत् स्थि- तिष्वेन्पाभिमानाः परमसुखभागिन उपयपरीति ॥ ५ उच्छास्ाहारवेदनोपपातानुभावतश्च साध्याः. ॥ उच्छासः स्वेजघन्यश्वितौनां देवानां aval way सहार खतुथकालः । पच्योपमस्यितोनामन्तदिवसस्यो च्छरामो दिवस- ष्यक्कष्यादारः | यस्य यावन्ति सागरोपमानि स्ितिस्तस्य ताव- त्छ्धमासेषुच्छरामस्तावत्छेव वषसदसेष्वादारः॥ देवानां ASSAM: 15 प्रायेण भवन्ति न कदाचिद सदेदनाः। यदि चामद्ेदना| भवन्ति ततो न्तमुहतेमेव भवन्ति न परतो saqagr. aazara- wea षण्मासान् मवन्ति॥ उपपातः। ्रारणाच्यतादृष्वमन्य- तोर्या्नामुपपातो न भवति | खलिङ्गिनां भिन्न गशनानामा-
-------~-~---~---~-~-------------#--- - - -------------------------- ------
* Band C omit SI<tq | + B qayqrut t Probably considers this to be a स. C सत्तस्नोका | ६ K 1) खन्यतोथिकानाम् | || 5 खदासद्रदना”
न amet haere NEE A: Res Aa भ -० ८ ~
९ 8 सूचेणानुपास्तमुपयपरिद्ोनमुच्ासाद्यपन्यस्यति भाष्यकारः ॥
Some Mss. give this as a separgte stitra,
Ae तत््वा्ाधिगमसहचम् | |अ० a | Be २३॥।।
+
येवेयकभ्य उपपातः | अन्यस्य BNET: रुंयतस्य भजनोयं श्रासर्वायंमिद्धात् । ब्रद्मलोकादूष्नमामर्वाचेसिद्धाद्तुदं ग्पदेधरा- णामिति ॥ अनुभावो विमानानां सिद्धि"चेचस्य चाकाशे निरालम्बस्थितौ wtafeafata देत्: । लोकभ्यितिल्लीकान्- भावो लोकस्वभावो saga ऽनादिपरिणणमसन्ततिरित्ययः | मर्वे च देवेन्द्रा ैवेयादिष च देवा भगवतां wraufurasai जन्माभिषकनिःकमणक्ञानोत्पन्तिमदासमवमरणनिर्वा णकालेष्वा- मनाः प्रचिताः feat वा |सदतैवामनग्रयनस्छानाग्रयैः प्रचलन्ति | उएभकमफलोदयाल्ञोकानुभावत एववा) ततो जनितोपयोगास्तां भगवतामनन्यमद्भयँ लौचकर्नामकमद्भूवां घर्मविग्दतिमवधिनानोच्छ!! संजातस्वमाः सडर्मवहधमाना!त्क - चिदागत्य भगवत्पादमृं खतिढन्दन्यपासर्नदितेशवरात्मानु- ग्रहमामभ्रुवन्ति । केचिदपि तचा एव प्त्युपस्थापराज्लि- *भप्रणिपातनमस्कारो पहारः }परममविग्राः रद्धूमानुरागोत्- फन्ननयनवदना, समभ्यचेयन्ति ॥
Aas | चयाणां देवनिकायानां लेश्यानियमो sfafea: | प्रय वेमानिकानां कषां का aver दति । च्रचोच्यते ॥
पौतपद्मशुक्तलेश्या दिविशेषेषु ॥ २३ ॥
# DBC सिदक्चय। + D अनादि परिणामः खन्नतिर्स्त्यिथः। † C सदखवं ६ Cavite, | C सदमेवङ्कमानाः। ¶ |) अवाप्नुवन्ति) ६४ 1) प्रत्व्यानास्नलि । {†{ fi adds परम |
{}
15
| He 8 | He २४। | AAT SAT: | ११९
पो तपद्मप्ररक्तलेश्या भवन्ति यथासद्यम् । दयोः Daas: सौ धमेग्रानयोः*। fay Waa सननृकुमार माहनद्र्द्भलोकेषु | may लान्तकादिष्वासर्वायसिद्धाच्छक्तलेश्याः । उपर्परि तु विष्द्धतरेत्यु्म्^ ॥
Harel उक्तं भवता दिविधा वमानिका देवाः कन्योप- पन्नाः कन्पातौताखति । तत् के कल्पा दति श्रतोच्यते ॥
toy a
प्राग्परवेयकेभ्यः कल्याः ॥ २४ ॥
पराग्य्रवेयकेभ्यः कन्या भवन्ति मो घर्मादय श्रारणच्य॒तपयन्ता
CBG | अता ऽन्य ऊन््पालेताः |
—
1 अचाह। fa दैवाः स्वे wa स्म्यग्दृष्टयो चद्ुगवतां
परमर्घ{णमरतां जन्यारिपु प्रसुदिता भवन्ति इति) श्रचोच्यते। न स्वं स्म्यम्दृष्टयः fa तु स्म्यग्दृष्टयः मद्धमयद्नमानाद्व तच प्रमुदिता भवन्यभिगच्छन्ति च। भिथ्यादृषट्यो ऽपि च
* KL) पोतलेग्याः ghar | tC तत। 1; सद्धमबडमान। रेष)
------ - --= ~~~ -
र मननय{गिरि in his COMMETLALY On au aueat hy faauzafa- च्तमाश्रमया says WE च तत्वार्धट)काकागो हर्मिद्खूरिः। माव- ले प्रयाः धड़ पौयष्यन्ते carat पतिनिकायसिति ॥ The same author in hig commentary on SST (Calentia dation, po 8654), say slim यथा च प्रमागबाघितत्व तथा तक्त्वाथटोक्रायां माविर्तसमिति ततौ ऽव- धायः | Krom this it is clear that मलयगिरि awlso conmposed a com-
moptary on तक्वा { ®
११२ तत्वाथाधिगमसचम् | [se 8 । Be RY, VE |
लो क चित्तातुरोधादिन््रानुदत्या परस्यरद शेनात् पूर्वानुचरित- fafa च प्रमोदं भजन्त ऽभिगच्छन्ति a) लोकान्तिकास् सवं एव विष्एुद्धभावाः सद्धमेबह्कमानात्ंसारदुःखार्त्तानां च सत्वानामनुकम्पया भगवतां परमर्षोणमरहतां जन्मादिषु विग्रेषतः प्रमुदिता भवन्ति। श्रभिनिःकमणायः, च कतसंकल्पा - न्मगवतो ऽभिगम्य प्रदष्टमनसः स्तुवन्ति सभाजयन्ति चति ॥
Rae) के पुनो कान्तिकाः कतिविधा बेति। प्रचो च्यते
ब्रह्मलो कालया लोकान्तिकाः! ॥ २५॥
न्रह्मलोकालया एव लोकान्तिका भवन्ति नान्यकन्यषु नापि परतः। agate परिटत्याष्टासु fea श्रष्टविकन्पा भवन्ति । ATU |
सारसखतादित्यवन््यरुणगदतोयतुपिताव्यावाधमः रुतः (अरिष्टाञ्च ) ॥ २६ ॥
एते सारखतादयो ऽष्टविघा देवा ब्रह्मलोकस्य पूर्वेोन्तरा-
fea fea प्रद्चिणं भवन्ति यथामद्यम् । तद्यथा । पूर्वोत्तरस्यां fafa सारखताः पूर्रेखामादित्या Tea शषाः ॥
* [) ्ममिनिःक्रमण। | + Dat 1) here and elsewhere सलौ क। fara: |
+ {+ ९ (` °ताब्यावाघ्षारिष्टरुनः. `
—
॥|
bis
। अर 8 । ee २७-२० । । पतुर्याऽध्यायः । ARR
विजवादिषु दिचरमाः ॥ २७ ॥
विजयादिष्वनुन्तरेषु विमानेषु देवा दिचरमा भवन्ति। दिचरमा दूति anager: परं दिजेनिवा सिधयन्तोति । सषसर्वार्थसिद्धमदाविमानवारस्निः* । शेषास्तु भजनोयाः ॥
5 gate) उक्तं भवता जोवम्पतदयिकेषु भावेषु तियेग्योनि- गतिरिति [1.५] तथा स्थितौ ति्ेग्योनोनां चेति [ 111. 126 || शरावेषु च मायः ते्ग्योनम्टेति | +. 17 ]। तल्कं frente दति । श्रचोच्यते
ञ्ापपातिकमनुष्येभ्यः ओेषास्तियग्धोनयः ॥ Re ॥
10 ज्रौपपातिकेभ्यश्च नारकदेवेभ्यो मल् सेग्यश्च यथोक्रेभ्यः शेषा एकेद्ि याद यस्तियग्योनयो भवन्ति ॥ sare) ।तिर्यग्यो निमनुख्याणं स्थितिरुकरा । श्रय देवानां का स्थितिरिति श्रचोच्यते
स्थितिः ॥ २९ ॥ 1; ख्ितिरित्यत ऊध्वं वच्छते ॥ भवनेषु दक्चिणाधौधिपतौनां पल्योपममध्यधम् ॥२०॥
भवनेषु तावद्धवनवासिनां दंकिणार्धाधिपतोनां पत्योपम-
|) omits. + Po ndds नारक्र।
WB तत््वाथाधिगमसूचम् | | We 8) He २९-३द्।|
मध्यधे परा fafa: | दयोदेयो्ययोक्रयोभेवनवासौन््रयोः पूर्वो" efauruifuafa: पर उन्तरा्धाधिपतिः॥
शेषाणां पादोन ॥ ३१ ॥
ण्रषाणां† भवनवा सिष्वधिपतौनां इ पल्योपमे पारोने परा खितिः। के च wet उन्तरार्घाधिपतय दूति ॥
असुरेन्द्रयोः सागरो पममधिकं च ॥ ३२ ॥
च्रसुरेन्द्रयोस्त॒ द चष्णर्धाधिपत्युत्तरार्धाधिपत्योः सागरोप- ममधिक च यथास्य परा भ्थितिभवति ॥
सौधमादिषु यथाक्रमम् ॥ ३२३ ॥ सोधर्ममादिं इत्वा ययाक्रममित wea परा स्थितिर्वच्छते ॥ 1 सागरोपमे ॥ ३४ ॥ सो धर्म कन्पे देवानां परा स्थितिं सागरोपमे दति॥ अधिके च ॥ sy i ama दे एव सागरोपमे अ्रधिक्ते परा स्थितिभेवति॥ सप्त सनत्कमारे ॥ ३६ ॥
मनल्कुमारे HU सप्त मागरोपमाणि परा स्ितिभेवति ॥
* Baa 1) °पूवनिदिष्ट यः स टदच्तिणाधापिपतिरपर उत्तराधिपतिरिति' + C omits.
[ @e 8) सू ३७, 8b) ) चतुर्थोध्यायः | Lee 8
faxafaanettarenaaienasgenfacty- कानि च ॥ ३७ ॥
एमिविशेषादिभिरधिकानि सप्र माहेन्द्रादिषु परा सिति- भेवति । सप्रति वतते । तद्यथा । माहेन्द्रे सप्र विग्रषाधिकानि। 5 ब्रह्मलोके निभिरधिकानि सप्त दग्ेत्ययः। arma सप्नभिरधि- कानि an च॑तुदेप्रात्ययंः। महाहर दग्रभिरधिकानि ay सप्नदशेत्यथेः। avert एकाद शभिरधिकानि aq श्रष्टादश- त्यथः । श्रानतप्राएतयोस््रयोदः ग्रभिरधिकानि an fanfa- fra: | ^श्रारणच्यतयोः पञ्चद ़मिरधिकानि सन्न atfa- 10 भशरतिरित्ययेः ॥ |
आरणा।च्युतादूध्वमेकैकेन नवसु गरेवेयकेषु॒विज- यादिष सवाथैसिद्े च' ॥ इटः ॥
श्रारणाच्युतादूष्वमे केकेनाधिका स्वितिभेवति नवसु यैवेय-
केषु विजयादिषु सर्वाथसिद्धे च। श्रारणच्यते दाविंशति-
15 भ्रैवेयकेषु प्रथगेकेकेनाधिका अयो विंश्रतिरित्यथेः । एवमेकेकेना- धिका aay नवसु यावत्छवंषासुपरि नवमे एकिंश्रत् । सा
* (, graye | † (` TT
९ 11 विजयादिष्विति तु द्यधिकसह्यानियमाैः सर्वार्थेसिद्ध द्रति GAGA ASA A ATA: |
१९८ तच्त्वार्थाधिगमस्चम् | [we 8 | Be ३९-8२)|
विज्यादिषु चतुष्वेषयेकेनाधिका दाचिं्रत् । साप्येकेनाधिका सर्वाथैसिद्ध* चयस्तिप्रदिति ॥
Rae) मनुव्यतियग्योनिजानां परापरे स्थितौ यास्याते | श्रयो पपातिकानां किमेक्रैव स्थितिः परापरे न विद्येते इति । अ्रचोच्यते >
अपरा पल्योपममधिकं च ॥ se ॥
सोधर्मादिखेव यथयाक्रममपरा fafa: पलयो पममधिकं च । श्रपरा जघन्या faasuy: | परा प्रकृष्टा उत्छष्टेत्यनर्यान्तरम् | तच सोधम ऽपरा स्थितिः पन्यो पममेगशाने पल्यो पममधिकं च॥
सागरोपमे ॥ ४० ॥ 1" सनत्कुमार! ऽपरा स्थिति मागरोपमे ॥ अधिके च ॥ ४१॥ माहेन्द्र जघन्या स्थितिरधिके दइ सागरोपमे ॥ परतः परतः पूवा पृवानन्तरा ॥ ४२ I
महेन्द्रात्परतः पर्वा परा|नन्तरा जघन्या fafadafa । 1; तद्यया । ares परा स्थिति्िग्रषाधिकानि सप्र मागरोमाणि सा ब्रह्मलोके जघन्या मवति । agate दग्र सागरोपमाणि
# C त्रजधन्धीन्क््टा + C Ber † C सानत्क्मारे। ९ 1 [) only परतः once | (" पर्वा }) vat पर्वा aaa |
[ae £ । @e ४२, ४४ | aqetsuta ११९७
परा fafa: सा लान्तके जघन्या । एवमा सर्वाय॑सिद्धादिति,। ( विजयादिषु चतुषु ' परा स्थितिस््रयस्तिंश्रत्धागरोपमाणि सा VAT AAT सर्वाथसिद्ध दति) ॥ |
नारकाणां च दितौयादिषु ॥ ४३॥
; नारकाणां च दितोयादिषु afag पवां yal परा सितिरनन्तरा परतः परतो ऽपरा भवति तद्या । रन प्रभायां नारकाणामेकं मागरोपमं परा स्थितिः सा जघन्या शरककराप्रभायाम् । atfa मागरोपमाणि परा स्थिति. शकरा-
10 प्रभायां सा जघन्या वालकाप्रभायामिति | एवं सर्वासु | तमः- प्रभायां द्वाविंशतिः सागरोपमाणि परा fafa: सा जघन्या मरातमःप्रभायामिति ॥
दश वषसहलाणि प्रथमायाम् ॥ ४४ ॥
प्रयमायां wat नारकाणां en वषसहस्राणि जघन्या स्थितिः॥
* |} omits.
१; तच विजयादिष् चतुषु जघन्येनेकचिश्रदुत्वषय दाशत् aati सिद्धे चय स्तिंशत्छागमये पमाखजघन्योत्कष्टा स्थितिः । भाष्यकारेण तु सर्वाथसिदधे ऽधि जघन्धा दा्िंशत्सागसोषमाण्यधौता ag विद्यः कनाप्यभिप्रायेण ॥ The passage in bracket docs not form part
of the text according to S, Mss, and 11 vive @.
१९८ तत्वाधाधिममसखत्रम् | (ae 8 । we ४५-५९ |]
भवनेषु च ॥ By
भग्नवासिनां च दश वषेसहखाणि जघन्या स्थितिः ॥
व्यन्तराणां च ॥ ve i "व्यन्तराणां च देवानां दग्र वषेसहस्राणि जघन्या स्थितिः ॥ परा पल्योपमम् ॥ ४७ tt 5 व्यन्तराणणां परा स्थितिः पच्योपमं भलि ॥ ज्योतिष्काणामधिकम् ॥ ४८ ॥ ज्यो तिष्काणं देवानामधिकं पल्योपमं परा स्थितिभवति ॥ ग्रहाणामेकम्! ॥ ve ॥ ग्रहाणमेकं पलयो पमं परा स्थितिभवति ॥ 10 नशूवाणामधम् ॥ ५० ॥ qaqa देवानां weituara! परा सितिभवति ॥ तारकाणां चतुभागः ॥ ५१ ॥
तारकाणणं च पलयो पमचतुर्भागः परा स्थितिः ॥
* 1) adds भवनवा सिदटेववव्। + D wena + 1) अधपच्योपम। § 1) 0111118,
| Ho Bl Be ५२, ५३। | waetswra: | ९१९
ATH त्वष्टभागः ॥ ५२॥ तारकाणण तु जघन्या fafa: पल्योपमाषटभागः ॥ चतुभागः गरेषाणाम् ॥ ५३ ॥
तारकाभ्यः ग्रेषाणां ज्योतिष्काणां चतुर्भागः पल्योपमस्या- परा fata: ॥
दति तच्तरार्थाधिगमास्ये ऽदत्मवेचनसङ्गहे देवगतिप्रद ग्नो नाम चतुय ऽध्यायः BATH: ॥
अथ UTASITA: |
उक्ता ar: । werlaracara: 1
| श्रजौवकाया धमाधमाकाश्पुद्गलाः ॥ १ ॥
धर्मास्िकायो ऽधर्मास्िकायं श्राकाग्रास्तिकायः पुङ्कला- स्तिकाय दत्यजोवकायाः। तान wana: परस्तादच्छामः। काय" ग्रहणं प्रदे शावयवबह्लायेमद्धासमयप्रतिषेधाथं च ॥
द्रव्याणि जौवाश्च ॥२॥ 5
tut धर्मादयश्चुलारो प्राणिनिश्† पञ्च द्रवाणि च भव- न्तौति। उक्तं fe मतिश्रुतयो निबन्धो द्रसेष्वमवेपययिषु aa द्रवयपयांयेषु केवलस्यति [ 127.30) ॥
नित्यावस्यितान्यरूपाणि। ॥ ३ ॥
एतानि द्रयाणि नित्यानि भवन्ति agraraa नित्यभिति!॥ 10 [ ए. 31 ] aga’ ॥ श्वसितानि ali न fe कद् चित्पञ्चुतवं भूता च वयभिचरन्ति ॥ श्ररूपाणि च। नैषां रूपमस्तौति। रूपं मूतिमूर्याश्रयाञ्च सपर्ादय दति ॥
¢
= कायम्ग्रदण। " + D adds Fy 4. STATE | § D omits. ates weuita) © S adds 4 ** DB व्यति | Tt ( 0111115. tt 1) मताथे |
4 +
| अ० ५) ee 9-६। | पञ्चमोऽध्यायः १२९
रूपिणः FRAT: ॥४॥
पुद्रला एव रूपिणो भवन्ति । रूपमेषामस््येषु वास्तोति सूपिणः ॥
+अकाशरेकद्रव्याणि॥५॥
; श्रा श्राकाग्राद्र्मादौन्येकद्र्याप्छव भवन्ति। पुद्धलाजोवा- स्वनेकद्रयाणोति ॥
निष्क्ियाणि चः ॥ € i
श्रा श्राकाश्रादेव धर्मादौनि निष्कियाणि भवन्ति। पुद्रल- जौवास्तु क्रियावन्तः | क्रियेति गतिक ॥
---------~ "~~~ a oN ~ ~~~ ~~~ ---~-~- -~-~~-- - -
eee. ~-- ~ ~--~~-----~~----~---
* K ¢; खा खाकाण।०। † B पुद्गला । { ^\11 except D. 1. fanfare |
९ While commenting on this Stitra S. says तथा चाव्टतसिडान्त- दयेन विश्येवानश्यककारेण नसस्कारनिय क्तौ णब्दानित्यलप्रतिपाद नेन याव।चि and then quotes three verses खवगादनाद्यो, ५५, In passing I may state that Professor Jacobi (Sacred Books of the Hast, XXIL., 7 268) aud Dr. Klatt (Specimen of Jain Onomasticon, p. 14), are mistaken in supposing that सिान्तद्ृदय is the name of a book in which जिनभद्रगणिसषमायमण says that [०10६ and imtuition fune- tionate alternately. wawafagimeaa is an attribute of farngaty meaning सिद्धाम्तवादो, The name of the book, in which the opinion of fag@afzarax is dissented from, is विश्ेषणवतो ॥
16
१२२ वक््वार्थाधिगमद्चम् । [अ ५ । Be ऽ-१० ||
wae! उक्र भवता प्रदेशावयवबहत्वं कायसन्नमिति। agian’ एषां! watelat प्रदे शावयवनियम दति । ्रनो- ते, सवेषां प्रदेशाः, सन्धन्यच} परमाणोः । श्रवयवास्तुः सकन्धानामेव | AWA BUA: Mary संघातभेदेभ्य उत्पश्यन्त दूति [ ए. 25.26] ॥ aa
(श
VARA: प्रदेश धमाधमयोः ॥ ७ ॥
प्रदे णौ मामापेडिकः way? परमाणेरवगाइ इति ॥ MA च ॥ ८ ॥ एकजोवस्य Wager प्रदेशा भवन्तोति ॥ अआ्राकः.रस्यानन्ताः ॥ € ll 10 शोकालोकाकाश्रस्यानन्ताः प्रदेष्णः। लोकाकाश्रस्य तु धर्माधर्मेकजोपेस्दल्याः ॥ सङ्खेयासह्येयाश्च पु्रलानाम् ॥ १० ॥
VHA Waa way wari प्रदेशा भवन्ति | श्रनन्ता दति वतेते ॥ 15
Aree ee =
a ---~----+~----“ ---~--~ -
#* 3 तत्क। † 0 wai ‡ ¢ शन्यपर०। § D सवैषच्यस्य्र।
१8 ये न नातुचिदस्तश्यतिरेकेणो पलभ्यन्तेते प्रदेशाः। ये तु विध्रक- जिवाः परिकलितमूतेयः प्रक्ञापथमवतरुन्ति ते ऽवयवा इन्यादि fae: | Rg धमाधमाकाश्रजोवाणनां न सम्यवयवाः।
| श ° wl Se ११-१५।] पश्चमोऽध्यायः। १२९,
ATU ULL | अणोः went न भवन्ति*। श्रनादिरमध्यो ऽप्रदेशो fe परमाणुः ॥ लोकाकाशे वगाहः ॥ LDN अवगाहिनामवगाहो लोकाकागरे भवति ॥ धमाधमयोः BS ॥ १३ ॥ धमाधमयोः Haq लोकाकाशरे samet भवतोति ॥
रकप्रदेशदिषु भाज्यः YRATATA ॥ १५॥ प्रदे श्रसद्धेयामष्येयानन्तप्रदे शानां पुद्लानामेकादिष्बाका- शरप्रदेगेषु भाच्यो care. भाज्यो विभाज्य विकल्प इत्य- 10 नर्यान्तरम् । तद्यथा । परमाणोरेकस्िने प्रदेशे । इणकस्ये- कञ्िन् दयोश्च । णकस्येकशिन् दइयोस्तिषु च । एवं चतु- रणकादौनां सद्धयेयासद्येयपरदे गस्येकादिषु! wR च । श्रनन्तप्रदेगशस्य च॥
्रसङ्ोयभागादिषु जौवानाम् ॥ १५॥ 15 लोकाकागशप्रदेगशानाममद्धययभागादिषु जोवानामवगाहो मवति । श्रा स्वेलोकादिति ॥ श्राह | को हेतुरसद्येयभागादिषु जोवानामवमाषो भवतोति । श्रचोच्यते
~~~ en rare tee et et a -~---
* D afm + D र्कप्रशेशादिष,
१२8 तत्वार्थाधिगमद्धचम् | [ae ul ae १६, १७||
प्ररेश्संहार विसगाभ्यां प्रदौपवत् ॥ १६ ॥
जोवस्य fe प्रदिशानां संहारविसर्गाविष्टौ प्रदौपस्येव । तद्यथा | तेशवत्येग्न्यपादानप्रटद्धः welt महतौमपि Fer रग्रालां प्रकाश्यत्यणोमपि arfuarea: arfuat द्ोणटतो द्रोणएमाढकाटठतश्चाटक Taq: WY पाण्याटेतो पाणिमिति | एवमेव प्रदेशानां संहार विसगग्धिं जोवो महान्तमण वा पञ्च विधं श्ररौरस्कन्धं घर्माघर्माका शपुद्लजोवप्रद शरसमुदाय। वयाप्रो- तोत्यवगाहत इत्यथः । धममाधर्माका शगेवानां परस्परेण पुद्लेषु च afaa विरुध्यते ऽम्तेलात् ॥
Wale | सति प्रदेभसंहारविसगंसभवे कस्माद् सद्ेयभागा- दिषु जौवानामवगाहो भवति नैकप्रदं शादिख्िति। wats सयोगलाद्छंसारिणणां चरम शरोर रिभागरोनावगाद्िताच् सिद्धा- नामिति ॥
Ware) उक्तं भवता धर्मादौनस्िकायान् परस्ताक्चएतो ama इति [४.1] । तत्किमेषां लचणमिति । श्रचोच्यते
गतिख्थत्युपग्रहो घमाधमयोरूपकारः ॥ १७॥।
गतिमतां गते: स्थितिमतां च स्थितेरुपग्रहो धर्माघमंयो- रुपकारो ययासद्यम् । उपग्रहो निमित्तमपेच्चा कारणं हेतु-
रित्यनर्यान्तरम् । उपकारः प्रयोजनं गुणो ऽयं इत्यनर्थान्तरम्? ॥
* B कुष्टाकार। + A. 1; ससुदयं। + 1) BAGS | $ C omits this clause.
| 1
0
[अ० yl Me १८-२० |] पञ्चमोऽध्यायः | १२५
STRUTS: ॥ QE ॥
श्रवगादिनां धर्माधिमपुद्लजोवानामवगा ्काशस्योप- कारः। धर्माधमेयोरन्तःप्रवेणसंभवेन पुद्रलजोवानां संयोग- विभागेष्सति ॥
; श्रोरवाद्यनःप्राणापानाः पुद्ृलानाम् ॥ १९ ॥
पञ्चविधानि शरौराण्ोदारिकादौनि arya: प्राणपाना- विति पुद्भलानासुपकारः । तच श्रौराणि यथोक्तानि (11. 37]। प्राणापानौ च नामकमंणि व्याख्यातौ (IV. 10]। ate यादयो जिङ्केद्धिय"योगाद्धाषालेन wets नान्ये । संज्निनश् 10 aaa nef नान्य cia awd हि सकषायलाष्नोवः कर्मणो योग्यान् yaad इति [VIL 2 ]॥ कि चान्यत्
Baz aA वितमर णोपग्रहाश्च ॥ २०॥
सुखोपग्रहो दुःखोपयहो जोवितो पयो मरणणोपगरदशच॑ति
15 पुद्भल।नासुपकारः | तद्यथा | दृष्टाः स्पशेरसगन्धवणग्न्दाः सुख-
स्योपकारः | श्रनिष्टा दुःखस्य । सानाच्छादनानुलेपन। भोजना-
दौनि विधिप्रयुक्तानि नोवितस्यानपवतेनं चायुष्कश्य । विष- Tera मरणस्यापवतेनं चायुष्कस्य ॥
————
pana tte Se ema pee ~~ न ज -------------~-- ~ ~ + ~~~ ---- ----~ --------~-~ ~
* © °संधोगा०। + D खअनलेपनापानभोजनादोनि।
१ 5 चश्न्दादन्तःपरवेश्संभःेनोपकारः संयोगविभागेश्वेति योजनीयम् |
१२६ तत्वार्थाशधिगमद्धवम् | [ख ५। Ge Rr, २२।|
HATE | उपपन्नं तावदेतत्छो पक्रमाणमपवतेनो यायुषाम् | अथानपवरत्यायुषां कथमिति । श्रजोच्यते.। तेषामपि जोवित- मरणो पद्यः पुद्लानासुपकारः। कथमिति चन्तदुश्यते। RAT: स्थितिचयाभ्याम्। aa fe पोद्रलमिति+। आहारख जिविधः सवंषामेवोपङ्रुते। किकारणम् | शररौरख्ित्युपचयवलद्धि- 5 Mas दयारार इति ॥
WUE । गर्ञोमस्तावद्धमांधर्माकाश्पुद्रला जोवद्रव्याणासुप- कुवेन्तोति । श्रय जवानां क उपकार दति। श्रजोच्यते
परस्परोपग्रहो जोवानाम् ॥ 22 ॥
परस्परस्य हिता दितोपदे श्राग्यासुपयदहो जौवानामिति। 10 VN । श्रय कालस्योपकारः क दति | श्रचोश्यते
वतना परिणामः किया परत्वापरत्वे च कालस्य ॥ ₹२॥
४ + £ © त्यया | सुवेभावानां वतना कालाश्रया af: | वतना
* (; पुद्गलम् । † H वतेमानकाला।
१8 आअजोलोमप्रच्तेपलच्तणादिस्िविधः। स्वैषामिन्यनेन संसारिणः परिगर्हन्ते बाह्धल्यमधिरग्येदमुत्तम् ॥
२८8 wa केचिदाचच्तते विरोधासंभवादतनादिपदच्रयसमासः | पपर एनरसमस्तान्येवाधियते पर्त्वापर्त्वयोः ga: समास रखवान्योन्या- पेच्तत्वात |
[ अ० ५ । ee २२।] पश्चमोऽध्यायः १७ ॐ
उत्पत्तिः fafa प्रथमसमयाश्रया ca: परिणामो दिविधः। श्रनादिरादिमांख्। त परस्तादच्यामः [४. 42) ॥ क्रिया गतिः। सा जिविधा। 1प्रथोगगतिर्विश्रषागति्भिंभि- केति ॥ परत्वापरत्वे भिविे प्रशंसते Saat कालकृते 5 दृति। aa प्रशंसाक्ते परो wa: पर ज्ञान श्रपरो? wa? अपरमन्ञानमिति | saad एकदिक्कालावस्थितयो विप्रकृष्टः परो भवति मनिरृष्टो ऽपरः | कालक्ते दिरष्टवर्षादषंग्रतिकः परो भवति वषेश्रतिकाद्िरष्टवषौ| ऽपरो भवति ॥ तदिवं प्रशंसाचेब्रृते परत्वापरत्वे वजेयिला वतेनादौनि कालकृतानि 10 कालस्योपकार दति i Bae) उक्तं भवता wae पुद्धलानासुपकार दति । पुद्धलानिति¶ च तन्त्रान्तरौया, जौवान्परिभाषन्ते | wulfecfeargra** | तत्कथमेतदिति | श्र्ोच्यते । एतदा- दिविप्रतिपल्तिप्रतिषेधायं विग्रेषवचनविवच्या चेदमुच्यते ॥
^ न न~~ ~~ ------~ ^~“ -- ~~~ ~ --~ — aed ~ 2
# B. K. omit स्थितिः | 11 has खधिगतिः for दितिः which is the read ing in 8.
+ 1) faaoufataaata |
~K परापरल्म and here and hereafter.
§ S interchanges.
रः
|| D दिरष्टवषा |
q 1) gre «fa:
** |) adds दूति प्रत्यकरे।
[कककायककण्कक व ` 1 1
१ ॐ मायाखूनवोयाः Bauddhas.
१९८ तत््वार्थाधिगमद्धवम् | [Ho ५ । ° रह, २४ |]
स्यशरसगन्धवशेवन्तः FRAT ॥ २३ ॥
WW: रसः गन्धः वणे Tawar: agent भवन्ति । तच wit ऽष्टविधः कठिनो श्डदगेरलेघुः Wa उष्णः fam: रूच दति । रसः पञ्चविधस्तिक्रः कटुः" कषायो sat मधुर दरति | गन्धो ददिविधः सुरभिरसुरभिख ' वणः पञ्चविधः aut नोलो लोडितः पोतः wa ofa a
fa चान्यत्
ब्दबन्धसोष्म्यस्थोल्यसंस्थानमेदतमग्काया- तपोद्योतवन्तश्च ॥ २४ ॥
तच Wee: ufgu: ततो विततो घनः इषिरो घौ भाषां दूति ॥ बन्धस्तरिविधः । प्रयोगवन्धो पिश्रसाबवन्धो मिश्र इति। fanesatgaaifa awa iV. Ju सौष्टम्यं दिविधमन्यमापेक्िकं च। श्रन्यं परमाणष्वव । श्रापेचिकं द्मणकादिषु संघातपरिणामः पेच भवति । तद्या । श्रामलका- हदरमिति ॥ स्योल्यमपि दिविधमन््यमापेचिकं च । संघात- परिणणमापेचमेव भवति । तचान्त्यं सवेलोकवयापिनि ayaa भवति । श्रापेचिकं वद्रादिभ्य श्रमलकरादिष्विति॥ संस्ान- मनेकविधम् । दौघंहखाग्रनित्यल'पयन्तम् ॥ सेद्ः पञ्चविधः |
॥
()
—— ee |
--- nt er er nn
* K wee | + D भाष्य t C adds @ |
९ & निरूपयितुं aa wad तदनित्यं agial shim amet मनेकधा
स सानम ति |
[we wl Ke २५, ee | weAtowra: | १३९
श्रौत्कारिकः चौखिंकः खण्डः प्रतरः श्रनुतट९* इति॥ AM SATA A ara परिणमजाः॥ सवं एवैते स्र््ादयः मुद्धलेष्ब व भवन्तो ति । Wa: पुद्धला स्तदन्तः ॥
say) किमयं स्पर्णदौनां भन्दादौनां «vega
5 क्ररफमिति । श्रचोच्यते। स्यर्गादयः परमाणषु स्कन्धेषु च
परिणामजा एव Haifa | शन्दादयम्तु aaa भवनध- नेकनिमित्ताखेत्यतः एयक्करणम् ॥
त एते ager: समासतो दिपिघा भवन्ति तद्यया
अणवः स्कन्धाश्च ॥ २५ ॥ 10 उक्त च कारणमेव तदन्यं gat नित्यश्च भवति परमाणः | एकरसगन्धवी दिम्पशः कायलिङ्ख ।॥ दति। तच्राणवो ऽबद्धाः Marg बद्धा wal 1 Say! कथं पुनरेतद विष्यं भवतौोति। श्रचोच्यते।
स्कन्धास्तावत् 15 संघातभेदभ्य उत्पद्यन्ते ॥ २६ ॥ संघाताद्धेद्ात्संघातभेदादिति। wafer: कारणभ्यः
#* {ट { {) GAGS: THAIS | + D कारणमब। ‡{ 1 सछन्धाख |
~न नानत भन Ae ree ae
ee
९ 8 ऋनुतटमेदस्तु व्र च्ुयद्ित्वत्माटनम् ॥ 17
१९६५ तत्वाधाधिगमख्चम् | [oy | Fo २७-२६ |]
स्कन्धा उत्पद्यन्ते रिप्रदेशादयः। तद्यया। gat: परमाण्वोः
° . a ~~ . ~ [| संघाताद्धिप्रदेशः। faxeneruty रुघातान्िप्रदशः। एवं मछ्येयानामसहूयेयाना मनन्तामनन्तानन्तानां* च प्रदेशानां संघातात्ताक्त्रदेश्ाः॥ एषामेव भेदाद्िप्ररे शपयन्ताः ॥ एत val संघातभेद्ाभ्यामेकसामायिकागभ्यां} द्िप्रदश्ादयः wat 5 उत्पद्यन्ते । श्रन्यस्य संघातेनान्यतो भदनेति ॥
Hae! श्रय परमाणः कथसुत्पद्यत दति । wry | मेदाद्णः ॥ RO ॥ भदादव परमाणरत्पद्यते न संघातादिति ॥ भेदसंघाताभ्यां ARATE ॥ २८ ॥ क
भेदसंघाताभ्यां WSN: स्कन्धा उत्पद्यन्ते । श्रचाचषास्त धयोक्रात्घाता द्दात्संघातभेदाचेति ॥
gaei धर्मादौनि सन्तोति कथं गद्यत दति। श्रचोच्यते | लचणतः॥
किं च सतो waufafa | श्रचोच्यते | 15
उत्पादव्ययभोव्ययुक्तं सत् ॥ VE ॥
उत्पादवययौ wa च युक्तं सतो लकच्तणम्|। यदुत्पद्यति
-----------~-----~---- RR A ae ee neem, & [9
* K 1; अनम्तानामनन्नानाम्। † Cava a t Var S एकसमयिकाभ्ां | $ Badds gare | || 0 has उत्पाद ययाभ्यां Waa च यक्त सतो चणम् ॥
[खअ०५। Be २९ ।] पखमोऽध्यायः | ९२१
Gr
= —
tard Qt
20
* ) पर्यायणाव्ययवत।
यद्यति यच्च yd awa wat ऽन्यदसदिति ॥
[ उत्पादव्ययौ wa च सरतो लक्षणम् । यदिह मनुखयवादिना प्ययिणाव्ययतः श्रात्मनो देवलारिना पर्याय णोत्पाटः। varia श्रात्मनि तन्तयैकखभावतया- वस्थाभेदानु पपत्तेः | एवं च मंसारापवगमेदाभावः । कलित ऽस्य निःसखभावतयानुपलस्िप्रसङ्गात् । सखभावत्ते ल कान्त- Wartaeea तथाभवना दिति । तत्तव्वभावतया विरो- धाभावान्तथोपलयिसिद्धः | agama प्रमाणाभावः । योगि-
ज्ञानप्रमाणाभ्युपगमे त्वभ्नान्तस्तद वस्याभदः | Te, चतत् अन्यया
न मनुव्याददंवल्रादौति एवं यमादिपालनानयंक्यम् । एवं च सन्ति श्रह्दिसासत्यास्तेयन्रद्यचर्या परिया यमाः शो चमतोषतपः- खाध्यायश्चरप्रणिघधानानि नियमा इति श्रागमवचनं वन्वन माचम् | एवमेकान्ताप्रौये ऽपि सवया तद्भावापत्तः। तक्चतो
5 हेतुकत्वमेवा वय्थान्तरमिति सवदा तद्धावाभावप्रसङ्गः श्रहेत्-
कलवा विगरेषान् | न हेतुखभावतयोष्व agra: तत्खभावतयेका- न्तेन भ्रौ यसिद्धः। यदा fe हेतोरेवासौ खभावो यन्तदनन्तर agrawal भ्रुवो ऽन्वयस्तद्येव तथाभवनात् | एवं च ॒तुलो- न्नामावनामवद्धतुफलयो यै गपद्मयोत्पाद सिद्धिरन्यथा तन्तद्मति- रिक्रतरविकन्पाभ्यामयो गात् | तन्न । मनुख्यादेदवलमित्यायातं मागंतरेफल्यमा गम्येति एवं सम्यग्दृष्टिः सम्यकूमंकश्यः सम्यग्बाग् WAU: सम्यगाजेवः सम्यग्यायामः waqufa: सम्यक्य-
९३२ arity | [ख०५। ee २९॥|
माधिरिति वागवेथश्यैम् ) एवं घटव्ययवल्या we: कपालो- त्पाद्भावात् उत्पादयथयप्रौययक्रं सदिति। एकान्तप्रौयय तन्तयैकखभावतयावस्थाभेदानुपपन्तेः। समानं पूर्ण । एवमेत- gaara: तथा मनुय्यादिस्थितिद्रयमधिशृत्य दशितम् | निश्वयतस्तु॒प्रतिसमयसुत्पादादिमत्तया भेदसिद्धः। अन्यथा 5 तदयोगात् । ययाइह* ।
सवयक्तिषठ॒ नियतं qe qu ऽन्यलमथय च न विषः |
सत्योसखित्यपचित्योराकतिजातियवस्यानात् ॥ ९ ॥
नरकादिगतिविभेदो भेदः संसारमोचयो सेव |
feafeasa: सम्यक्वादिश्च सुखस्य tian et 10
उत्पादादि य॒ते खल् वस्तुन्येतदु पपद्यते स्वम् |
तद्रहिते तदभावात् सवेमपि न aya नोत्या ॥ et
निरूपादानो न भवत्युत्पादो नापि तादवस्थे ऽस्य ।
तेदिक्रिययापि तथा चितयथते ऽस्मिन् भवत्येषः ॥ ४ ॥
सिद्धलेमोत्पादो wat ऽस्य संसारभावतः Ha: | 15
लौ वलेन we चितयय॒तं wate तु ॥ ५॥
(ध) H एतच्च भाव्यं हारिभद्रदन्तौ यास्थातमस्ि न च सिद्धसेनौ यायाभिति) तदित्थं उत्पादव्यथौ wa चेतलितय-
-------~---~ ~-----------*-----~----------------- -----~--~---- “>= ~“
gt a ne "~~~ "~~ "~ 0००७-०
# प यदा| + D निक्पादो न भवति,
~-------- = ~~~
The Manuscript D has the folowing marginal notes. ९1) waquaw द्विधा माष्यपाठः। wa “^ उत्पादव्ययौ yal चेत ्ितययक्तमिव्याद्दिरयं च सदस नौयढन्तो arena” । -ददिषोयस्त
[अ० ula ३०, ३९।| पश्चमोऽध्यायः। LRR
am सतो age । WaT यकर समाहितं चिखमभावं a7 | यदुत्पद्यते ug ति यच्च ya तत् wat उन्यदसदिति +] wae) ग्द्ञोमस्तावदेवंलचणं सदिति ददं तु are तत्कि नित्यमाहो खिद् नित्यमिति । भ्रचोच्यते | 5 तद्वावाव्ययं नित्यम् ॥ ३० ॥ aan भावान्न येति न aafa’ तज्ञिव्यभिति a श्रपितानपितसिद्धः ॥ ३१ ॥ सद विविधमपि नित्यं waa’ श्रपि श्रपितानपितसिद्धेः। श्रपितं व्यावोहारिकमनपिंतमन्यावश्ारिकं Par तच 10 सतु विधम् । तद्यथा । द्रदास्तिक माटकापद्ास्तिकमुत्पन्ना- fax पर्यायास्ति कमिति) एषाम्पदानि द्रे वा zai वा द्रव्याणि वा सत् ! श्रमन्नाम are द्रव्यास्तिकस्य॥ माटकापदास्िकस्यापि। मादकापदं वा arent? कवा माटकापदानि वा सत् ¦ ्रमाटकापदं वा श्रमाल्कापदे वा
a --- ~--~--~----------~ -. --------- -~ “ ˆ -------~~-----
* B विनश्चति। + BK ae, D aq tafawaty aq | K qa eee | § Dawa
"=> ~~~ ~~~ -----~~ pe tn
« उत्पादव्ययो qlat च सतो waa यदिहे्यादिरयं च हारिभव्रटत्तौ व्याख्यातः
H The Commentary begins _ उत्यादव्ययप्रोव्ययतां afefa aa gacifeaeq afzfa खचसमुदाया्थैः sazay are afesarfeat प्रवचनगमंखचमेतदिति |
i -.---- ~ ~-~--~--~~~------~~-----*~--~---~-------------~----------------------------------- ~ — arene
१९ 8 उभ च्धपि उत्पादव्ययभ्रौययुकत सद् तद्धावाद्ययं faa चीभय- खवोक्षमपि ॥
९६३४ नत्वा्ाधिगमसचम् | [अ०५। Wo Bz, 83 |
श्रमाटकापदानि वा भ्रमत् ॥ उत्यन्नास्तिकस्य । उत्पन्नं वोत्यन्ने वोत्पन्नानि वा सत् । श्रनुत्पन्नं वानुत्यन्ने 'वान्त्यन्नानि वासत् ॥ श्रपिते squalid न वाच्य सदित्यसदिति ar) पर्यायास्तिकस्य सद्धावपर्याये वा सद्भावपयाययोर्वां सद्धावपर्यायेषु वा आदिष्टं द्रव्यं वा द्रवे वा द्रवाणि वा सत् | श्रमद्भावप्ययि वा अ्रम- ्वावपर्याययोर्वा श्रसद्धावपर्यायेष वा wifes za at Za वा द्रव्याणि वासत् । तदुभयपर्याय वा तदुभयपर्याययोर्वां तदुभय- पर्यायेषु वा wifes द्रवे aT xe वा द्र्याणिवा न वाच्यं मदित्यसदिति वा । देशादेशेन विकन्पयितव्यमिति॥
Rael GR भवता संघातभदेभ्यः स्कन्धा उत्पद्यन्त दति । तत्किं संयोगमाचादेव संघातो भवति । श्रादोखिदम्ति" afafasia दति श्रवोचखते। सति संयोगे age संघातो भवतोति ॥
श्राह | श्रय कयं बन्धो भवतोति । अ्रचोच्यते |
सिग्धरू सत्वादन्धः ॥ 32 ॥ 15
खिग्धरूच्योः पुद्गलयोः सयष्टयोबेन्धो भवतोति | sare | किमेष एकान्त दूति | अचोच्यते।
wt
—
0
न जघन्यगुणानाम् ॥ २३ ॥ जघन्यगुणएल्िग्धानां जघन्यग्रुणषूच्चाणं च परस्परेण बन्धो न भवतोति ॥ 20
ae a ten ----------------------- -----------
~-- - - -------~ hile tele chem --.-----~-
* 1) अदोख्िदिख्ि।
[eo ५ । ० ९४, ३५] पश्चमोऽध्यायः। १३५
श्रवा ¦ SA भवता जघन्यगुणवर्जानां ल्िग्धानां sae equi च स्िग्धेन" सह वन्धो भवतोति । श्रय ठल्यगणयोः किमत्यन्तप्रतिषेध इति । श्रचोच्यते। न जघन्यगुणाना- भित्यधिर्येद सु च्यते |
5 गुणसाम्य सदशानाम् ॥ ३४ ॥
गुणसाम्ये सति सदृशानां बन्धो न भवति। ager
तुल्धग णएख्िग्धस्य तुल्यग पस्िग्धेन तुल्यग् णरूचस्य तुच्यगृ ण- [क
खूच्ेणति |
श्रचराद। सदृ गगणं किमपेक्त दति । watered । गृण-
10 वेषम्ये सदृशानां बन्धो भवतौति ॥
अचाह । किमविशेषेण" away सदृग्रानां बन्धो भव-
तोति ¦ श्रचोच्यते।
दधिकादिगुणनां तु ॥ sy ॥
दधिकादिगृणानां तु सदृशानां बन्धो भवति। तद्यथा |
1: fawe दिगुणद्यधिकखिश्ेन । दिगुणद्यधिकल्िग्धस्य
lana! रूचस्यापि दिगुणाद्यधिकरूदए । दिगणद्यधिक-
aqw equi एकाद गुणधिकयोस्त॒॒सदृश्योनेन्धो न
भवति । wa तुशब्दो वयाटृत्तिविशेषणयः प्रतिषेध व्यावते- यति बन्धं च विशेषयति ॥
2 WATE | परमाणएषु खन्धेषु च ये खर्रादयो vue किं
क~ ~----- --------------------
* OC श्यष्राषगण् | † C रकगणश्िग्धन।
a ne Ate -- - ------~------- ~~ ---~-----~---~-~ = ------ ee ee
ree तज्चार्याधिगमद्धनम् । (Gey) we ed—Be ||
ब्थवस्यितास्तेव्वाहोखिदव्यवख्िता दति श्रजोच्यते। श्रव्यव- स्थिताः । कुतः ! परिणामात् ॥
WUE दयोरपि बध्यमानयोगे एवते" सति कथं परि- णामो भवतोति | उच्यते |
बन्धे समाधिको पारिणामिको i इ३६€ ॥
बन्धे सति समगुणस्य समगणः परिणामको भवति। अरधिकगणणो हनस्वेति ॥
Wale | उक्तं भवता zatfe Marafa [४.2] । तत्कि- मुदेश्रत एव द्व्याणं प्रसिद्धिराहोखिक्षचणतो ऽपौति। श्रजोच्यते । wauat ऽपि प्रसिद्धिः तदुच्यते-
गुणपर्यायवट् द्रव्यम् ॥ BO ॥
गृणन् MITT वच्छामः। भावान्तर THAT च पर्यायः | तदुभयं यच विद्यते age) गृणपर्याया we सन्यसिन्वा सन्तो ति गुणपर्यायवत् ॥
AAAI ॥ इष्टः |
एके ताचायां वाचकते कालो ऽपि इव्यमिति॥
सो ऽनन्तसमयः BE ॥
~w ङ र स चेष कालो ऽनम्तसमयः) तच्क एव वतेमानसमयः। श्रतोतानागतयोस्वानन्यम् ॥
rn re TTS ~= ०-9-9०
{ D होनमखख्धेति § K जदिष्छ।
[ae yl सू Be-ea lt] पञ्चमोऽध्यायः | १९७
चाह ! उक्र भवता गणप्यायवटूव्यमिति [४.3] ) तच के qu दति । श्रतोच्यते
FATA निगुंणा TUT: ॥ ४० ॥
द्वयमेषामाश्रय दति gar) aut gu: मन्तीति ; निगुणणः । Bae) उक्त भवता बन्स ममाधिकौ पारिणामिक" tfa [V.35)1 तच कः परिणाम दति । samara
agra: परिणामः Be
घर्मादोनां द्रवाणां यथोक्तानां च गुणानां खभावः 19 स्वत्व परिणामः । स दिविघः।
अनाद्रादिमांश्च॥ Br il aatafetefay घर्माधर्माकाश्जोवेष्विति |
रूपिष्ठादिमान् ॥ ४३ ॥
रूपिषु तु द्रवेषु आदिमान् । परिणामो ऽनेकविघः 1; स्यगेपरिणामादिरिति॥
~ ----~----- ~~~ re ----- ------~--------~ ~~~ ee carer me pe ~~~»
* © परिण + Dah ara D स्वाभाव । a © Does not mark this and the next one as sttras but considers this whole to be a part of भाष्य of 42nd sutra. $ B परिणामादिभिगरिति। 18
१२० ततत्वा्ाधिगमद्चम् | [०५ । ख ४४ |
योगोपयोगो STZ ॥ ४४ ॥
जोवेष्वरूपिष्वपि aq योगोपयोगौ परिणमावादिमन्तौ भवतः । तचरोपयोगः yatm: [11. 19; । योगस्तु average (४/1. 1] ॥
दूति तच्ार्थाधिगमे ऽहत्रवचनसङ्घुहे पञ्चमोऽध्यायः BATH: ॥
चथ षष्टोऽध्यायः
Nae | उक्ता naman) अ्रथाखवः क दत्याखव- ufagqufad प्रक्रम्यते RATA HA योगः ॥ १ ॥
कायिकं कम वाचिकं कम मानसं क्रमं wag चिविधो
; योगो भवति । स एकशो दिविधः। श्रुभखाणभख । aamat
हिंसास्तयान्रद्मादौनि कायिकः | मावद्यानृतपरुषपिग्रगनादौनि
वाचिकः ¦ अ्रभिध्याण्वयापादेयाद्धयादरौनि मानसः ॥ श्रतो विपरतः) na दति॥
स श्राखवः॥र२॥
1) म एष चिविघो ऽपि योग श्रासखवमन्ञो भवति । भ्एभा- WHat: कमणोरासवणाद्ासवः सरःसलिलावादिनिर्वादिः- खो तोवत् ॥ शभः पुण्यस्य ॥ २ ॥ Wat योगः पुण्स्यासवो भवति ॥
* DS प्रक्रियते, + ( मानस्िकिः। tf 1) विपरोतं। इ [3 दिविषौ। र अनभिध्या =coveting anothers property. 2 BTYTS = malice.
R fa atfea = discharging.
ee तक््वाथाधिगमद्धवम् | fae di @ea-e
SA: पापस्य ॥ ४ ॥
aa मद्धद्यादि ge च्छते (Vill. 26] । we पापमिति ॥ सकषायाकषाययोः साम्परायिकेयापथयोः॥५॥
स एष चिविधघो ऽपि योगः सकषायाकषाययोः साम्बरा- यिकेयपययोराखवो भवति auras यथासम्भव च । सकषायस्य योगः साम्परायकम्य | श्रकषायस्ययांपयस्येवे कसमयस्यितेः ॥
अरव्रतकषायेन्द्रियकियाः पच्वचतुःपच्चपच्चविशति- ag: पुवस्य भेदाः ॥ € ॥
पूवस्येति सूचक्रमप्रामाण्ात्साम्यरायिकस्याह । साम्परायि- ARUBA: पञ्च॒ चत्वारः पञ्च पञ्चविंग्रतिरिति भवन्ति ॥ पञ्च॒ दिसानृतस्तेयात्रह्यपरियहाः । प्रमत्तयो गान्राण्व्यपरो पणं fear [1.8] दृत्येवमादयो वच्यन्ते ॥ watt: क्रोधमान- मायालोभा श्रनन्तानुबन्ध्यादयो वच्यन्ते (VIL 10]॥ पश्च प्रमत्तयद्धियाणि ॥ पञ्चविगश्रतिः क्रियाः । aaa क्रियाप्रत्यया ययासद्य प्रत्येतव्याः | तद्या । सम्यक्तमिश्यालप्रयोगममादाने- ्यपिथाः कायाधिकरणप्रदोषपरितापनप्राणातिपाताः दश्र॑न- स्परेनप्रत्ययसमन्तानु पाताना भोगाः खदस्तनिसगं विद्ारण।नयना- aang आरम्भपरियदमायामिश्यादगनाप्रत्याख्यान+क्रिया दति ॥
॥
x
~—_
0
eect or
क~~ ~ ----------------- - -- -- = = ~ -- ------ ~ ----- ---- - -- ~ -. - -----~-~-- - + --~ «= ~ ~ ~ ~~~ ~= =
* 1) Gaara |
[ खन्द im ५- € । | wats | ९७१
तौबमन्दन्नाताज्नातभाववौर्याधिकरणशविशेषेभ्यस्त- fae: ॥ 9 ॥
संपरायिकाखवाणां * 1एषामेको नचचारि ण्त्साम्परायकाणां तौत्रभावात् मन्दभावाज्ज्ञातभावादज्ञातभावाःद्रयविग्रषादधि- करण विग्रषाच्च fast भवति | लघृलेघ॒तरो लघुतमम्तोनम्त -
<
व्रतरस्तोव्रतम दति i तद्धिगरेषाच्च बन्धविग्रषा भवति ॥
Bale | तौव्रमन्दाद्यो भावा ललाकप्रतौताः 1 कयं च Hae च्षायापग्रभिकः चायिकेा वा भाव cea 111. +] । श्रयाधिकरण किमिति । ward
अधिकरणं जोवाजोवाः॥ ८ |
॥
10 श्रधिकरण दिविघम् । दइव्याधिकरणं भावाधिकरणं च। तच द्रवयाधिकरण कदनभेदनादि ग्रस्तं च द्श्विधम् | भावाधिकरणमष्टात्तर श्रतविधम् (Vl. "| । एतद् भयं जोवाधि- करणएमजोवाधिकरण्टं च ॥ तच आद्यं संरम्भसमारम्भारम्भयोगकूतकारितानुमत- Sant A कघायविशेषस्िस्िस्तिश्चतुश्च कशः ॥ € ॥
श्राद्यमिति खचक्रमप्रामाण्याज्जोवाधिकरणमाद | तत्समास-
क्य र्
# Some MSS. omit. + 1) रषामेकोन्रचत्नारिश्तः | + Badds भावविशेषत् | § CDS नमति here and throughout tlis QW
९४२ TIM TANIA | [च्म €।२० € ||
कायवाद्नेयेगविगरेषालनिविधं भवति । तद्यथा । कायसरम्भः ATA, मनःसरम्भः कायसमारम्भः वाव्मारम्भः मनःसमारमः कायारम्भः वागारम्भः मनश्रारम्भ दूति॥ एतदप्ेकशः* रूत- कारितानुमतविशषाल्निविधं भवति । तद्यथा । रुतकायसरमभः कारितकायसंरम्भः अनुमतकायसरग्भः छतवाक्छरम्भः कारितवाक्- : संरम्भः श्रनुमतवाक्वरम्भः ऊतमनःसरभः कारितमनःसरमः श्रनुमतमनःरुरम्भः। एव समारम्भारम्भावपि ॥ तदपि पुनरेकशः कषायतिग्रेषाच्चतु विधम्! । तद्यथा । क्राधकतकायसरम्भः मान- छतकायसरम्भः BARA AAT: लाभकतकायरुरम्भः काध- कारितकायसरमः मानकारितकायसरमः मायाकारितकाय- 10 संरम्भः ज्भकारितकायसरम्भः क्राघान्मतकायमरम्भः मानानु- मतकायसरम्भः मायानुमतकायसरम्भः Warangal | एवं वाद्नेायागाग्यामपि वक्तयम् । तथो समारम्भारम्भौ ॥ तदेवं जौवाधिकरणं ममासेनेकशरः षट् िग्रदिकल्पं भवति । चिविघमष्यष्टा त्तर शतविकन्य भवतौति ॥ Lb
संरम्भः सकषायः। परितापनया भवेत्समारम्भः |
रम्भः प्राणिवधः fafaar यागस्तता ज्ञयः+** ॥
Bare | श्रयाजौवाधिकरण किमिति । श्रचाच्यते
* CO लदप्य। + 1) adds भवति | ‡ D adds द्ति। ९ © fafa |
|| CD. संकस्पः। थ् C प्राणिवधस्त्वारम्भः।
** MSS. give this verse, but neither Sor [[ comment on this verse, Which 1s very strange when we remember that S mostly
comments on every word of भाष्य)
[wed । Be १० | षष्टोऽध्यायः | १४४
निवतनानिक्षेपसंयोगनिसमा दिचतुदिचिभेदाः परम् ॥ १०॥ `
परमिति सचक्रमप्रामाण्यादजोवाधिकरणमार । तत्समास- तश्चत्ुविधम् । ager) निवेतेना निरपः संयोगो faa ति € £ $ _ et std ii am निवतनाधिकरण दिविचम् | मूलगृणनिवत- नाधिकरणसुत्तरगुणनिवतेनाधिकरणं च । तत्र" मूलगुण-
on
निवैतेना पञ्च श्रोराणि ages! । उन्तरगण- निवतेना काष्टपुस्तचित्रकर्मादोनि । निक्षेपाधिकग्णं चतु- विधम् । तद्यथा । श्प्रत्यवेक्षितनिकपाधिकरणं दुःप्रमाजित- निकेपाधिकरणं सदसा निक्तपाधिकरणमनाभोगनिकेपाधिकरण- fafa ॥ संयोगाधिकरणं दिविधम् । भक्तपानसंयोजना धि- करणसुपकरणसंयोजध्नाधिकरणं च ॥ निसर्गाधिकरणं चिविधम् | कायनिसर्गाधिकरणं वाङ्धिसिगाधिकरणं मनो-
1(
हि
निसर्गाधिकरणमिति ॥
i) SATS) छक्र भवता सकषायाकषाययोर्योगः साम्परा- यिक्ेयापययोराखव दति (Vl5) 1 साम्परायिकं चाष्टविध वच्यते (Vi. 26) ¦ तत् fa सवस्या विशिष्ट ्राखव आदो खिन्मति- विग्रेषो satfa । श्रचोच्यते। सत्यपि योगल्वाविग्रषे vafa
छतिं प्रा्याखवविश्रषो भवति । तद्यथा
* 1) omits. + |) ग्राणापानस) ‡ 1) श्चप्रत्यपेक्तित K अप्रत्पं चित | ¦ K eat
१९४ तत््वाथाधिगमद्वम् | (we ९ । wo १२१-२३।]
तत्प्रटोषनिह वमात्सयान्तरायासादनोपधाता प्ानदश्नावर णयोः ॥ ११ ॥ श्राखवो* ज्ञानस्य ज्ञानवतां ज्ञानसाधनानां च प्रदोषो निद्कवो मात्सयमन्तराय श्रासादन उपघात दति ज्ञानावरणणा- खवा भवन्ति| wate ज्ञानावरणं कमं बध्यते ॥ एवमेव : द ग्रनावरणएस्येति ॥
दुःखशेकतापाकन्दनवधपरिदेवनान्यात्मपरोभय- स्थान्यसदेद्यस्य ॥ १२॥
दुःखं TARY श्राक्रन्दनं वधः परिदेवनमित्यात्मसंस्ानि
|
परस्य क्रियमाणान्यभयोख क्रियमाणान्यमदद्स्या खरवा भवन्तौ ति ॥ 10
भूतव्रत्यनुकम्या! दानं सरागसयमादि योगः क्षान्तिः शचमिति सदेद्यस्य ॥ १३॥
waar श्रगारिष्वनगारिषु च ब्रतिष्वनुकन्पाविशेषौ दान सरागसयमः मयमामयमो ऽकामनिजरा वालतपो योगः१ af: गोचमिति सदद्यस्याखता भवन्ति | 15
nn ~~~ ~ - ----------------~--- a a ep ee ~न
Rete ^~ ~ eee rk +~ ee
* 11 0111115 चासवः। fC ज्ञानावरण कमे D arama) ‡ K waya |
eT --~-~~
१६ योग लोकाभिमतनिरवद्यक्रियानुष्टन योगः दग्ड़भावनि्त्तयथं योगाभिघानम् ॥
[aod ime १४ -१८।| बषषटोऽध्यायः। २४५
केवलिश्रतसङ्कधमदेवावणैवादो दश्नमोदस्य ॥१४॥ भगवतां परमर्घोणां केवलिनामरेको क्रसख* च साङ्ग-
पाङ्गस्य श्रुतस्य चातुवंणंस्य we पञ्च मदाव्रतसाघनस्य। ww चतुविधानां च देवानामवणेवादो दश्ननमोदस्याखवा] इति ॥
> कघायोद्यात्तौत्रात्मपरि णमश्चारिचमोहस्य ॥ १५॥ कषायोद यात्तौब्रात्मपरिणामट्श्चारि चमो हस्यासरवो भवति॥ वच्वारम्भपरि ग्रहत्वं च नारकस्यायुषः ॥ १६ ॥ ARITA बङपरिग्रहता च नारकस्यायुष Braat भवति ॥ माया क्ैयग्योनस्य ॥ 29 ॥
10 माया तै्यग्योनस्यायुष आस्रवो भवति ॥
अल्पारम्भपरि ग्रहत्वं स्वभावमादवाजंवं। च मानु- षस्य ॥ १८ ॥
श्नन्पारम्भपरि ग्रदतं स्ेभावमाद् वाजवं च मानुषस्यायुष स्रवो भवति ॥
ननन न ~ ee at --~ ----------- -- 7 छ a ee
° * K adds वचनस्य | + Daag Kk त्रावकस्य।
‡ ।) च्याश्रव । ६ D ata अाह्मपरिणामः।
| (; °डोवत्व। «© |) सवभावमाद्वे खभाबाजवं, 19
ved तत््वाथाधिगमद्च्म् | [Hod He re -२९ I]
farsthaaacd च स्वेषाम् ॥ १६ ॥
निःग्रौलव्रतलवं च सरवर॑षां नारकतेयग्योनमानुषाणामायुषा*- माखवो भति । ययोक्तानि च |
श्रय दैवस्यायुषः क श्राख्ठव दति । श्रनोच्यते
सरागसंयमसंयमासंथमा कामनिजराबालतपांसि ऽ दैवस्य ॥ २० ॥
dam विरतित्रैतमित्यनर्थान्तरम् । दिंमानृतरूयान्रह्म- परि ग्रहेभ्यो विरतित्रेतमिति { ४11. 1] वच्छते ॥ संयमासयमो दि श्रविरतिरणत्रतभित्यनर्यान्तरम् | दे गसवेतो ऽणमदहतो [V1.2] दत्यपि वच्यते ॥ श्रकामनिजरा पराधौनतयानुरोधा{चा- 10 क्रु गशलनिदटृ्तिराहारादिनिरोघश्च ॥ बालतपः। बालो मूढ दत्यनर्यान्तरम् तस्य तपो बालतपः | तच्चाग्मिप्रवेणमरत्मपात- जलप्रवेप्ादि ॥ तदेवं सरागसयमः स्यमास्यमादौनि al देवम्यायुष श्राखवा भवन्तोति ॥
¶श्रय ara: क area दति । श्र्ोच्यते 15
योगवक्रता विसंवादनं चाशुभस्य नाम्नः ॥ २१॥
कायवाडूृनो यो गवक्रता विष्वाद्न चाग्ुभस्य नान्न श्राखवो भवतोति ॥
---- --- -=~ -~~ ~--------~- -~ ~ ---- ~ - -- - ~ ˆ - --------~ -~---- --------- ~ - - ~---~--~------ - -- ~ --------~------~-----~~-न--- ~~~
* 1)S तिख््योनमानुषाणामाद्षा | + D omits पि) + K बच्छति। $ B निरोघ।च for अनरोघाच्च। || C सम्यक्त च | ¶ HDC add ware |
[Se ¢i स २२, 281] षरोऽध्यायः। १४७
विपरौतं शुभस्य ॥ २२॥ एतदुभयं विपरौतं wue नान्न श्राखवो भवतोति ॥ कि चान्यत् द्शनविशुहिविनयसंपन्नता श्णैलव्रतेष्टनतिचारो 5 ऽभौश्णं ज्ञानोपयोगसंवेगो शक्तितसयागतपसौ ag साभुसमाधिवरैयारत्यकरणमहद्ाचायवह्रतप्रवचन- भक्तिरावष्यकापरिदहाणिमार्नप्रभावना प्रवचनवत्सल- त्वमिति तोकस्य ॥ २३ ॥
परमप्ररष्टा द ग्रनविष्द्धिः | विनयसपन्नता च । श्नोल-
10 ब्रतेस्वात्यन्तिको श्छश्रमप्रमादो ऽनतिचारः | sata ज्ञानोप-
योगः wang) ययाशक्ति*स्त्यागस्तपश्च । are साधूनां च
ममाधिवेयाटत्यकरणएम्* | श्ररत्छाचारयेषु बह्धश्रुतेषु प्रवचने च
परमभावविश्टद्धियुक्रा भक्तिः । सामायिकादौनामावश्यकानां
भावतो ऽनुष्टानस्यापरिदहाणिः। सम्यग्द्शेनादेमेचिमागस्य fava
15 मानं करणोपदेश्राभ्यां प्रभावना । श्ररष्छासनानुष्टायिनां
yaya! बालषृद्धतपखिगेचौग्लानादौनां च सङ्गो पगरदहानु-
यदह कारित्वं प्रवचनवत्छलत्वमिति | एते गुणः समस्ता यस्ता वा तोयेकरनान्न wea भवन्तोति ॥
*D यथाशक्तितस््यागः। + 7; खतपराणं। tt D तपखिनां waagraeat |
~ “ ~~ * ~~~ ---------~----
९ 8 सधस्य समाधिकरगम्। साधनां वेयदेव्यकरयम्। or समाधि
and तैयार to be applied to both
१४८ तत्वाथाधिगमरूतम् | (He ई । we २४ - २६।| परात्मनिन्दाप्रशंसे सदसद्नणच्छादनोद्वावने च MATTE ॥ २४ ॥
परनिन्दात्मप्रशंसा सह्णाच्छाद नमसहुणोद्धावनं* चात्रपरो- . A = Nay Mattaieaar भवन्ति ॥
तदिपययो नौचैटच्यनुत्सेकौ WATT ॥२५॥ 5
उत्तरस्येति सूवक्रमप्रामाण्धादुचेगेचिस्याह | नौ चेगे।चाखव- विपययो नौ चेरन्तिरनुत्क^खो स गाचस्यास्वा भवन्ति ॥
विघ्रकरणमन्तरायस्य ॥ २६ ॥
दानादौनां विघ्रकरणमन्तरायस्यासरवो भवतौति । एते साभ्परायिकस्याष्ट विधस्य wa प्रयगाखवविग्रषा भवन्तौति ॥ 10
दूति तच्चार्थाधिगमे ऽदेत्रवचनमङ्खनडे भावयतः षष्टोऽध्यायः BATA: |
को जक य"? अ, ree
* Badds ae |
~~ ~----~------------------------. ^“
१8 नौचंवतनं विनयप्रवणवाक्तायचित्तता। उसको गर्दः। ठति
respectful treatment.
अथ सप्तमोऽध्यायः |
Tae । उक्तं भवता सदद्यम्यासरबेषु श्दतत्रत्यन्कन्पति [VI 13] । aa fa ad कोवा adifa । भ्रोच्यते
हिंसान्दतस्तेयाब्रह्मपरि ग्रहेभ्यो विरतिव्रतम् ॥ १\
हिंसाया श्रनृतवचनात्सेयादन्द्भतः परियदाच कायश 5 नोभिविरतित्रेतम् | वरिरतिर्नाम ज्ञालाभ्यपेत्याकरणम् । श्रकरणं निदत्तिरुपरमो विर तिरित्यनर्थान्तरम् ॥
देश्सवतो ऽणमदतौ ॥ २ ॥
wat हिंसादिभ्य एकदे शविर तिरणव्रतं स्वतो विरतिमेदा- व्रतमिति ॥
1" तत्स्यां भावनाः पञ्च पन्च+ ॥ ३ ॥
तस्य पञ्चुविधम्य व्रतस्य सर्या्थमेक्रकम्य पञ्च पञ्च भावना भवन्ति | तद्यथा | अदहिसायामस्तवदो्याममितिरमनोगप्निरेष- णासमितिरादाननिचेपणसमितिरालो कितपानभोजनमिति ॥
* Var 8. पञ्चशरः पञ्च |
१५० तत््वार्धाधिगमद्धचम् | [अ०ऽ। ee Bi |
सत्यवचनस्यानुकौ Fa ares करोधप्रत्याख्यानं लोभेप्रत्याख्यान- alee हास्यप्रत्याख्यानमिति ॥ स्तय स्यानबोष्यवय्रहयाचन- मभो च्णावयदयाचनमेतावदित्यवग्रहावघारणं समानधाभिकेभ्यो ऽवयहयादनमनुन्ना पितपानभोजनमिति । ब्रह्मचयस्य ata षण्डकसंसक्त शयनास्नवजंनं रागसंयुक्तम्तोकयावजेनं स्तोणां मनोदरेद्धियालोकनटवजेनं परवैरतानुस्मरणएवजेन प्रणोतरम- भोजनवजेनमिति ॥ पकिञ्वनस्य पञ्चानासिद्धियार्थानां सय रसगन्धवषं्न्दानां मनोज्ञानां प्राप्तौ गाद्योवजनममनोज्ञानां प्राप्तौ देषवजेनमिति ॥ fa चान्यदिति
हिसादिषिदहामुच चापायावद्यदश्नम् ॥४॥ 1"
Cr.
feafey पञ्चखासरवेखिदहामुच चापायद् नमवद्यदगरनं च भावयेत् । तद्यथा । दिमायास्तावत् feat fe नित्यो दजनौयो नि यानुबद्धैरञ्च | tea वधबन्धपरिक्रेग्ादीग्मरनिलभते प्रेत्य agai गतिं| afeay भवतोति दिखाया व्युपरमः अयान् ॥ AMAA aga भवति। cea जिङाकदादौ^ प्रतिलभते 1: मिथ्याग्यास्यानद्ःखितिभ्यश्च बद्धवेरेभ्यस्तद धिकान्दुःखहेन्प्ाभ्नोति प्रेत्य wat गतिं afeay भवतोत्यनृतवचनाडापरमः यान् ॥ तथा स्तेनः परद्र चदरणप्रमक्रमतिः सवेस्यो देजनोयो भवतौ fa"
‘Dai + ( ्वप्ररधारणं। { 1, श्च्णसने। ऽ 1) खाललोचन। || Here, and in the following sentences except the last, the word gTaifa seems tolhave been left out.
q SD eeaetfa | ** © omits दूति |
[अ०७। ख्० ५] सप्तमोऽध्यायः | Lut
देव चाभिघातवधवन्ध"नदम्तपादकणनामो। त्रौ एच्छेद नमेदन- मवेम्वदरणएवध्ययात)नमारणणादौो मतिलमते प्रेत्य wut गतिं गदित भवतोति सतेयाहुपरमः Sat ॥ AQAA fargratan: विप्रकोलद्धयो मदान्धो गज दूव निरङ्कुशः भ्रमे नो wad aterfaazay कार्याकार्यानभिज्ञो a
ar
किचिदङ्श्रलं anna) uwenfanaaaaig’ दरव वैरानुबन्धलिङ्गच्छेदनवधबन्धनद्रयापारादीन््रतिलभते ऽपा- aaa went गतिं गरहिंतञ्च भवतोत्यन्रह्मणो व्येपरमः श्रयानिति॥ तथा परिग्रहवान्ः ्रकुनिरिव मांमपेशो eat
10 gant क्रवयाद्गशकुनान।भिरेव तस्करादौनां गम्यो भवति |
‘we
च्रजनरच्तषणच्यकूतां ख दोषाग्प्राप्रोति । न चास्य ठक्विभवतोन्ध- नरिवाग्रलेभाभिग्रतलाच कार्याका्यानपेचो भवति । प्रत्य aunt गतिं प्राप्नोति walt ऽयमिति च afeat भवतोति परिगरहाद्ुपरमः अयान् ॥ कि चान्यत् ४ दुःखमेव वा ॥५॥ दुःखमेव वा fearfey भावयेत् ॥ चथा ममाग्रिय द्ःख- मेवं सवंमल्वानामिति हिंसाया ब्युपरमः अयान् ॥ यथा मम भिश्यान्ास्यानेनाभ्याख्यातस्य तौत्र दुःखं wagd भवति च तया सवेभक्वानामिति श्रनृतवचनाट्वापरमः Waa ॥ चया 20 मरुष्टद्रव्यवियोग दुःखं भ्रतपरवं भवति च तथा सवमल्वानाभिति
* [) बन्ध {0 बन्धन । + K art: ft £ वध्यपान। § Dadds च।
~ ~~~ ----- - ~ a ल~ ------ -- ee --~~----------~
जा tre a a cache at
१ हतान् = जनितान्
१५ तत््वा्थाधिगमद्वम् । [अन ऽ । ख्०५।|
HATA: श्रेयान् ॥ तथा रागदेषात्मकलान्युनं दुःखमेव । स्यादेत्त्स्प़ेन*सुखमिति ae’ न । कुतः । व्ाधिप्रतौकार- लात्क्ड्परि गतवचचाबद्धव्याधिप्रतौकारलाद सुखे ह्यसिन्सुखाभि- मानो मूढस्य । तद्यथा । aaa लकूक्छोणितिमांसानुगतया कण्डरा परिगतात्मा का्टश्रकलालोष्टगकरानखग्ुक्रिभिवि- 5 ख्किन्िगाचो «fate: कण्ड्यमानो दुःखमेव सुखमिति मन्यते । तद्वन्धेयुनो परेवोति मेयुनाञ्मुपरमः श्रेयान् ॥ ¡तथा परिग्रहवानप्राप्तपराप्ननष्टेषु काङ्गारक्षणदरोकोद्धवं दुःखमेव प्राप्नोतौति। परिप्रहाद्रपरमः Sara tad भावयतो afaat at स्थेयं भवेति ॥ fa चान्यत् 10
प „ -------------~-- ---~~- ~ eee ne re =-= ~ ~~ ~~~,
* T) स्पशं | + C शिला for ware |
{ 1) adds परिग्रदेष अप्राप्ननटटेष कांल्ाणोकेो प्राप्रषु च cad उपभोगे चाविदस्िः।
§ K adds after Taq] wyatatiiety: b adds उपभोगरोषादटत् H कांक्तारत्तणोपभोगाविदटसि शोकोद्धवं।
|| C adds after प्राभ्नोतोति । उपभोग बा दिद्टश्चिरिति
"~ ~ "--------------- ~
१ 8 म्यादेतदिद्यादिना य्ग्येनाश्कते।
२६ तदिद्यनेन स्पण्रनसुखमभिसंबध्यते।
द 8 अतः ufo: say sad भावयत द्रद्यादिना दुःखमेवेत्यस्य खचस्य परिसमाक्षिमादग्रयति | ततश्च ये भाष्यमेव कयापि बुद्धा खूचौहद्याधौयते “व्याधिप्रतौ कारत्वाकण्डयरिगतवनच्चा्रद्येति | तथा परिग्रह प्राप्तनणेव ail whe च रच्तगामुपभोगेष्वटप्तिरिति??। तद्नाषं सूचकरगमिति विन्ञायत | यरि च ase स्यात्तत उपभोगे चावि- द्िरिम्यावयवस्य fanaa स्यात् । न चास्ति। तस्मादनाषं सू्यदय- मन्तरालकमिति | wafer प्रकारेग भ(वयतो वासयतः wa व्रतिनो व्रतानां भवति |
[wool ख ६,७ || सप्तमोऽध्यायः | १५२
1
cr
—
~~
<< ~
मेरोप्रमोदकारुण्यमाध्यस्थानि सत््वगुणाधिकं क्वि्यमानाविनेयेषुं ॥ & i
भावयेद्ययासद्यम् । Hal* wieayq) चमे se सर्वसत्वा नाम् । चमये ऽहं सर्वसत्वान् | मेचौ मे सवंमवेषु । aC मम न केनचिदिति प्रमोद गणाधिकेषु । प्रमोदो नाम विनयप्रयोगे| वन्दनम्तुतिवणवाद्वेयाटत्यकरणादिभिः सम्यक्र ज्ञानचारि्रतपोधिकेषु साधुषु पर।त्भोभयकृतप्रजाजनितः सर्वेद्द्ियाभिव्यक्तो waves दति ॥ HRW क्िण्टमनेषु | RRMA दरीनानुग्रह दत्यथः। तन्महामोदाभिग्ठतेषु मतिश्ततरिभङ्गाज्ञानपरि गतेषु विषयतर्षाभमिना दन्दद्यमान- मानसेषु दितादितप्राक्चिपरिदारविपरतप्रृत्तिषु विविधद्ःखा- दितेषु रीनकूपणानायबालमोसुदटद्धषु aay भावयेत् | तथा fe भावयन् दितो पदे श्रा दिभिस्तामनुगातोति ॥ माध्यस्थ्य- मविनेयेषु ¦ माध्यस्थ्यमो दासोन्यमुपे चत्यनर्थान्तरम् | श्रषिनेया नाम भ्टत्पिण्डकाष्टक् ग्रता ग्रहणधार एविन्ञानेहा पो वियुक्ता महामोहाभिश्चता दुष्टावयादिता्च | तेषु ara भावयेत् | न fe तच वक्ितो पदे णसाफल्य भवति ॥ किं चान्यत्
जगत्कायस्वभावो च संवेगवेराग्यार्थम् ॥ ७ |
------~-------
* {1 tat + H प्रमोदो। ‡ 1 विनयप्रयोगवन्दन | § Dd ayaa
20
१५९ तक््वा्ाशधिगमस्चम् । | We ७] छ Sai]
जगत्कायसभावो च भावयेत् सवेगवेराग्याथेम् । तच Weal द्रव्याणमनाद्यादिम^त्परिणामयुक्ताः प्रादुर्भाव- तिरोभावग्ित्यन्यतासुग्रष्दविनाश्ः ¦ कायस्वभावो ऽनित्यता easad निःसारताष्एकिलमिति॥ एवं We भावयतः संवेगो वैराग्यं च भवति। aa सवेगो नाम ससारभोर्लमारम्भपरि- 5 ग्रहेषु दोषदभ्नादर तिम बह्मानो धामिकेषु च धमेश्रवणे धा्भिंकद्रने च मनःप्रसाद उन्तरोत्तरगुणप्रतिपत्तौ च Beta ti वेराग्यं नाम शरौरमोगसंसार निर्वेदोपश्णन्तस्य बाद्याभ्यन्तरे- पृपाधिष्वनभिष्वङ्ग दति ॥
Rae | उक्तं भवता हिंसादिभ्यो विरतिद्रेतमिति{*11. 1} तच का fear नामेति , श्रचोच्यते
—
0
प्रमत्तयोगात््राणव्यपरोपणं feat ic ॥
प्रमत्तो यः कायवाद्यनोयोगैः प्राणव्यपरोपणं करीति सा feat fear मारणं प्राणातिपातः प्राएवधः रेदान्तरस- क्रामण प्राणएव्यपरो पणमित्यनर्थान्तरम् ॥ 15
श्राह | श्रथानृतं किमिति । च्रचोच्यते
अरसदभिधानमन्टतम् ॥ € ॥
— ---- ~~ ---- ˆ ----- - ~ ~ ----~-----------+ ~~~ ~~
* D adds जगत्छभावतो। + K प्रायि। ‡ ¬ योगवयापारेः प्राण०। § C क्रमण ।
[यं
१ 5 अनुग्रहः परस्रयोपकारादिलच्तगः।
| @° ऽ | Be १६०१२ । | सप्तमोऽध्यायः। १५५
्रसदिति सद्धावप्रतिषेधो ऽर्यान्तरं गर्हा च ॥ तच सद्वाव- प्रतिषेधो नाम sgeafasa ऽश्रतोद्धावनं च। ager नाख््यात्मा नास्ति परलोक cafe wafaga: | श्यामाक- तण्डुलमाचो ऽयमात्या शरङ्गषटपवेमाचो ऽयमात्मा आ्रदित्यवर्ण 5 निःक्रिय दृत्येवमादग्यूतोद्धावनम् ॥ अर्थान्तरं यो गां त्रवोत्य- ane च गौरिति॥ mela दिमापारुग्यपैशन्य दियुक्तं वचः सत्यमपि afeaaqaaa’ भवतोति ॥ watz) ay wa किमिति । श्रसोच्यते
अदत्तादानं स्तयम् ॥ १० ॥ 10 स्तेयकृद्या परेरद त्तस्य परिग्टहौतस्य टणादे द्र॑यजातस्या- दानं स्तेयम् ॥ gare | श्रयान्रद्य किमिति । watered A मेथुनमव्रद्य ॥ ११ ॥ स्तो पंसयो मिथुनभावो मिथुनकमे वा मैथुनं तदन्य | 1: ore) श्रय परिग्रहः कं दति । श्रचोच्यते मूढां परिग्रहः ॥ १२॥
सतनावत्छचेतनेषु च बाद्याभ्यन्तरषु द्रयेषु मूर्छा परिग्रहः । SR प्रार्थना कामो ऽमिलाषः काचा गायो मृ्छैत्यनर्यान्तरम् ॥
| । Bisons = «४ Bey Olan = Sp geo .
+ A wafasa: for aga | + C omits |aq | + C adds बा | § D भिथनभावयोभिथनभावो ।
९५६ तत्त्वार्याधिगमस्चम् | [we | Bo १२६-९६्
Ras | wel मस्तावद्तानि । wy aat क इति, श्रचोच्यते
faraway व्रतो ॥ १३ ॥
मायानिदानमिश्याद् गेनग्रच्येस्तिभिवियुक्रो निःग््यो नतो भवेति । व्रतान्यस्य मन्तौति तरतो । तदेवं निःश्रस्यो व्रतवान् व्रतो भवतोति ॥
अगायनगारश्च ॥ १४ ॥
म एष aat दिविध भवति। श्रगारो श्रनगारख | श्रावकः अमणस्यत्यर्यः ॥ sare) को ऽनयोः प्रतिविशरेष इति । wate
HUTA ऽगारौ ॥ १५ ॥
च्रणन्यम्य त्रतानोव्यणत्रतः | तदेवमणतब्रतधरः आवको ऽगारो तरतः भवति ॥ कि चान्यत्
दिग्देशनथदण्डविरतिसामायिकपौष।धोपवासो- पभोगपरिभोगातिथिसंविभागव्रतसंपन्नश्च ॥ १६ ॥
एभिश्च दिग््रतादिभिरु्तरत्रतेः सपन्नो ऽगारौ at भवति |
* © omits this | + B पोषध everywhere | ‡ Badds परिमाण, H probably does the same |
| अ ७ ¦ ee edi | सप्तमोऽध्यायः ११५७
<^
Ve
—
~ pee |
aa दिग््रतं नाम तिचगध्वेमधो वा दशानां दिशां यथाशक्ति गमनपरिमाणमिग्रह; | तत्परतश्च मवग्रतेष्वयतो ऽनयेतश्च सवेमावद्ययोगनिक्तेपः॥ द् व्रतं नामापवरकग्टयामसौोमादिप यथाग्रक्ति प्रविचाराय^ परिमाणएभिग्रदः) तत्परतश्च सवंश्ते- ष्वथेतो ऽनयतञ्च सवेमावद्यो गनिचेपः॥ अनथेद्ण्डो नामोप- भोगपरिभोगावस्यागारिणो व्रतिनो sei तद्यतिरिक्रो ऽनयः | azar दण्डो ऽनयंदण्डः | तदिरतित्रैतम् ॥ सामायिकं नामा- भिगद्य कालं सवंसावद्ययोगनिक्तपः ॥ एोषधापवासी नाम पौषे उपवःमः पौषधोपवासः+ | पौषधः परवेत्यनर्थान्नरम्। सो oat चतं गौं पञ्चद ग्रो मन्यतमां वा तिथिममिग््य चतुर्थाद्युप- वामिना QM Aa AAA aM कारेण न्यम्तसव्रैमावद्य- योगेन कश्रसस्तारफलनकाटौनामन्यतमं सस्तारमाम्तोय स्थानः वौरासननिषद्यानां वान्यतममास्थाय£ घमजागरिकापरेणएानु- gat भवति ॥ उपभोगपरिभोगव्रतं नामाग़्नपानवाद्- AIPM AAS ATA BTS ANAT HIT aT ae
यानपाहनादौनां च बद्सावद्यानां aaa । चअरन्पमावद्यानामपि परिमाण्करणमिति" अतिधथिसविभागो नाम न्यायागतानां
* J) परतिच राय, 4 [) omits] ‡ K अन्लेप। ६ 1) निषद्यानामन्यतमद्स््ाय घमजाःगरिकापरिणामन।
| BK खादयाखाद्य eC omits QTeeize |
१९.४५८ | तत्वाधैधिगमद्धच्रम् | [Boo] Be १७, ९८ ||
कल्पनो यानामन्नपानादौनां इयाणं देश्कालख्द्धा*^त्कार- क्रमो पेतं 1परयात्मानुयदवुद्या सुयतेभ्यो . दानमिति ॥
fa चान्यदिति मारणान्तिकौं संलेखना! जोपिता ॥ १७ ॥
कालसंहननदौ्बल्यो पसर्गदोषाद्धमविश्यकपरिदहाणिं वाभितो 5 ज्ञात्वावमो द एयंचतुयेषष्टाष्टमभक्तादिभिरात्मानं संलिख्य संयमं प्रतिपद्योत्तमत्रतसंपननश्चतुविधाहारं प्रत्याख्याय यावल्नौवं भावनानुप्रचापरः सखतिसमाधिवङलो मारणान्तिकौ संलेखनां जो षिता उत्तमायस्याराधको भवतोति ॥
एतानि दिग््रतारौनि गौलानि भवन्ति निःश्रख्ये बरतौति वचनादुक्र भवति adt नियतं सम्यगदृष्टिरिति ॥ तच
शङ्का कांक्षाविचिकित्सान्धदृष्िप्रश्सासंस्तवाः सम्यग्द्टरतौचारा!: ॥ १८ ॥
ner काचा विदिकित्ा अन्यदुष्टिप्रशरंसा संस्तवः tad पञ्च 1; सम्यगृदृषटेरतौचारा भवन्ति श्रतिचारो अतिक्रमः स्खलन**-
a
* Tower for खडा |
+ BK qearane D प्ररमया्मानुप्रद० |
+ B स्लेखिनां | § D अवमोर्य। || B deter { KCD omit | ** C इलित)
[ae ७ । Be १९ || सप्तमोऽध्यायः Que
or
—
i
5
भित्यनर्यान्तरम् ॥ श्रधिगतजोवाणोवादितत्चस्यापि भगवतः“ शासनं भावतो ऽभिप्रपन्नस्यासंहायंमतेः सम्यग् दुष्टेररत्मोक्रषु WIAA Ray केवला} गमयाद्यष्वर्धेषु यः संदेहो भवति एवं स्यादेवं न स्यादितिसा शंका। Teal किकपारलौ किकेषु विषयेव्वाशसा कांस । सो ऽतिचारः सम्यग्दृष्टेः। कुतः 1 का. चिता दयविचारितगणदोषः खमयमतिक्रामति। विचिकित्सा नाम दृदमपयस्तोदमपौति मतिवि्ृतिः ॥ अरन्यदृ्टिरित्यद- च्छासनवयतिरिक्रां दृषटिमाद i सा दिविधा । श्रमिग्टदोता श्रनमिग्होता च । तचुक्तानां क्रियावादिनामक्रियावा!दनाम- ज्ञानि|कानां पैनयिकानां च प्रंसासंस्तवौ सम्बगदृटेर- faut दति । ware! प्रशरंसासंस्तवयोः कः प्रतिविगरेष ofa | श्रनोच्यते । ज्ञानदग्रेनगणप्रकषेद्भावनं भारतः प्रशंसा | संस्तवस्तु सोपधं निरुपधं शताग्तगुएवचनमिति^* ॥
ATMA पच्च पञ्च यथाकमम् ॥ १९ ॥
वरतेषु पञ्चसु Wey च सप्रसु पञ्च॒ पञ्चातौचारा भवन्ति यथाक्रममिति Red यदच्यामः | तद्यया ॥
ere न ०-०-००) ण नजभा = = = laa ao a oo yo hi
+ DBK भगवच्छासभे। + D असदायमतेः | | t DB केव्लगम © केवलोगस | § (^ adds कवा! | V-ar. S खान्नञानिकानां | 9 C omits |
** Bq परगणवचनमिति tC भूतगण and omits सद्छ |
+ तत्वा्थां धिगमद्धचम् | [अ० 8। Be २८-२२।]
वन्धवधच्छविच्छेदातिभारारोपणन्रपाननि- रोधाः॥ Ro |
aaqaay जौवानां बन्धवधौ aqec: काष्टादौनां पुर्षदस्यश्वगोमह्हषानोनां रातिभारारोपण तेषामेव चान्न-
पाननिरोधः श्रह्िसात्रतस्या्चारा भवन्ति ॥
मिथ्योपदरेशर दस्याभ्याखयानक्रूटलेखक्रियान्यासा- पद्ारसाकारमन्वभेदाः ॥ २१ ॥
एते पञ्च॒ मिष्योपदेणादयः सत्यवचनस्यातिचारा भवन्ति | aa मिथ्योपरेशो नाम प्रमत्ततचनमययःयरचनोपदे्रो farce तिमंधानोपदेग दल्धेवमादिः। रहस्याभ्यास्यानं नाम स्त्रोपुंसयोः परस्परेणान्यस्य वा रागसयुक्र EAST vstizat रहम्बनाभिगसनम् ॥ करटलेखक्रिया लोकप्रतोता॥ WATS विस्मरण्कतपर निरपग्रदणम् | साकारमन्त- मेदः Inga agate ॥
स्तेनप्रयोगतदाहतादानविरूराज्यातिकरमद्ौना- :
धिकमानोन्मानप्रतिरूपकव्यव हाराः ॥ Vt
एते पञ्चास्तेयत्रतस्या तिचारा भवन्ति | तच way fer- ्छादिप्रयोगः ॥ सतनेरादतस्य! द्रव्यस्य मुधा क्रयेण वा यणं
* 1) विवाद्ादिष्वतिम। + BN प्रगद्। ; (~ e@aARo |
~— ~~~
ne oni —
- |) 1
| Me ७। we २३२, २४। | सप्तमोऽध्यायः | ९६१
तदाहतादानम् ॥ विरुडगराज्यातिक्रमश्चास्तेयत्रतस्याति- चारः) विरुद्धे fe राज्ये सवमेव स्तययुक्तमादानं भवति ॥ हौनाधिकमानोन्मानप्रतिरूपकव्यवदहारः कूटतुलाकरट- मानवन्च"नादियुक्त क्रयो विक्रयो दरद्धिप्रयोगञख्च | प्रतिरूपक- ; व्यवहारो नाम सुवणरूप्यादौनां द्रव्याणां प्रतिरूपक क्रिया व्याजौकरणानि चत्येते पञ्चास्तेयत्रतस्यातिचारा भवन्ति ॥
परविवादकरणेत्वरपरि्होतापरिगदोतागमना- नद्गनक्रौडातौवकामाभिनिवेशाः ॥ २३ ॥
परविवाहकरणमितर1+परिग्टहोतागमनमपरिग्टदोतागमन- 10 मनङ्गक्रोड। Malararfafaan दत्येते पञ्च ब्रह्मचयेनतस्याति-
तार! भरन्ति |
छचवास्तदहिरण्यमुवणधनयान्यदासौदासकृष्यप्र- माणातिक्रमाः॥ ₹२४ ॥
च चवास्तुप्रमाणातिक्रमः द्दिरण्यसुवरणप्रमाणातिक्रमः घन- 1; धान्यप्रमाणातिक्रमः दामोौदासप्रमाणातिक्रमः कुष्यप्रमाणाति- कम tad पञ्चेच्छापरिमाणत्रतस्यातिचारा भवन्ति ॥
~~~ ID - ~
* 1) प्रवचनादि। + Koadds पर here, 1; न्करणमम्मरपरप{रि०। + (' तौग्रातिकाम।°।
21
१६४ तक््वार्याधिगमसूचम् | [ He 9] we ३२, २४।|
जोवितमरणाशसामिचानुरागसुखानुबन्धनिदान- करणानि ॥ इर ॥
जौ विताशरमा मरणग्रंमा मिच्ान॒रागः सुखान्वन्धो निदा- नकर ण" मित्येते मारणान्तिकम्लेखनायाः पञ्चातिचारा भवन्ति ॥
तदेतेषु मम्क्तत्रतगोलव्यतिक्रमम्धानेषु पञ्चषष्टिष्वतिचार- स्थानेषु श्रप्रमादो न्याय दति ।
sare | उक्तानि व्रतानि व्रतिनश्च । श्रय दान किमिति।
awe
HATE स्वस्यातिसगा दानम् | 3s ॥
श्रात्यपरानुग्रहाथं सखस्य द्रव्यजातस्यान्नपानवस्त्रादेः yal .
sfaamt दानम् । कि च विधिट्रव्यदादरपाचविशेषात्तदिशेषः ॥ ३४ ॥
विधिविगेषाद द्रव्यविग्रेषाद् दादविग्रषात्पात्रविग्रषाञ्च तस्य॒ दानधर्मस्य fara भवति । तददिशरषाच्च फलविशेषः ॥ aa विधिविशेषो नाम दे शकान्लमंपचद्धामत्कार कमाः॥ कन्प- नो यच मित्येवमा दिः ॥ द्रव्यविशेषो ऽननारौनामेव मारजाति- गणोत्कषयोगः ॥ दातृविश्रेषः प्रतिग्रहौतः *यनस्या, त्यागे
* || निदानानि not करणानि। + K omits करणम् | + K पाातिसगः। ९ K omits तदू] ¦ 1) क्रमः। “ BK खादि।
+* दातुम्रदतयनद्या।
[we ol Ge ३९ 1 | सप्तमोऽध्यायः | १६५
ऽविषादः, श्रपरिभाविता, दित्तो ददतो cuaay प्रौनियोगः, कुश्रलाभिसंधिता, दृष्टफलानपेचिता, निरूपघत्वमनिदानल- मिति ॥ पाचविशेषः सम्यग्दगेनज्ञानचारिचरतपःसपन्नता दूति, ॥
दूति तच््रार्थाधिगमे semawage
anal ऽध्यायः Warn: ॥
nae ~~~ न ee oa ee 4 == a ne nr gt RY ~~ -~-
* |; संपद्नतामिति,
अष्टमोऽध्यायः ॥
me Re mn
उक्त Waa । वन्ध वच्छामः। तत्मसिद्य।येमिद- मुच्यते |
मिथ्यादश्नाविरतिप्रमादकषाययोगा बन्धदहेलवः ॥ १ ॥
भिथ्यादगनं श्रविरतिः प्रमादः कषाया atm! waa पश्च बेन्धद्ेतनो भवन्ति | तच सम्यग्; द शेनादधिपरौतं मिथ्यादश्नम् | तद् दिषिधःमभिग्टदयौतमनभिग्टहौतं च । तन्रभ्युपेव्यासम्य- गद ़रेनपरिगहो ऽभिग्हौतमज्ञानिकादौनां चयाणां चषष्टानां। कुवा दि शतानाम् | गेषमनभिग्टहौतम् ॥ autarat विरते- विपरौताविरतिः । प्रमादः wearer! क्रग्रलेवष्वनाद्रो यो गद्. प्रिणधानं चेष" प्रमादः । कषाया मोहनोये वच्यन्ते (VILL 10) ॥ योग्स्तितिधः gata: ॥ एषां मिश्याद शनादौनां बन्धदेतनां प्रवे स्मन्परवे स्मिन्मति नियतमसुत्तरेषां भावः। उत्तरो- aaa तु पूर्वंषामनियम दति i
ak, SRO CECE 8 EE NERO SURES 11
* DC gmt waar | + । प्रसिद्धाथे* |
t h area aia Zo |
६ KL विविध K adds मिश्याद्भ्नं |
|| D जिषष्टादोनां | 4 1) सत्यवस्धानं। = ** D omits रष |
[
0
[० Sl खघू° २-६।] खट्मोऽध्यायः। ९६७
सकषायत्वाञ्जौवः कमणो योग्यान्पुद्ला- नादत्ते! २॥ सकषायवाञ्जौवः BATT योग्यान् पुद्गलान. Wey | कमेयोग्यानिति* अष्टविधे! पुद्गलग्रदण कमं शररौरग्रहणयो ग्या-
; नित्यः । नामप्रत्ययाः मवेतो योगविश्रषादिति वच्यते ४1] 25) ॥
स Aart ३॥ स एष कमप़ररोरपुद्नलग्र दणङृतो बन्धो भवति | म पुनश्वतुविधः। प्ररुतिखखित्यनुभावप्रटेशस्तदिधयः ॥ ४ ॥
WW) प्रतिबन्धः म्थितिवन्धः अननुभाववन्ध. प्रदेशवन्ध दति । तच आद्यो ज्ञानदशनावरणवेदनौयमोदहनौया- य॒ष्कनामगोचान्तरायाः ॥ ५ ॥
श्राद्यदरति सुचक्रमप्रामाण्धात््रकृतिबन्धमाह। सो ऽषटविघः। तद्यया । WATT दशनावरण बदनौयं abetted arama’ ls नाम गोच अ्रन्तरायमिति । fa चान्यत् पञ्चनवदयष्टाविं शतिचतुदि चत्वारिं शद्दि- पञ्चभेदा यथाक्रमम् ॥ € ॥
-------~- ---------- ~ ~-------- भ 2 = ६
* ‰ perhaps omits this. CO कमणा याग्धाननिति |
+ B अष्टविधपुद्गलग्रदण |
१६८ तक्वार्थांधिगमद्चम् | [ख० < । Ge ७-< ||
स एष प्रकृतिबन्धो ऽ्टविधो ऽपि पुनरेकश्रः पञ्चभेदः नवभेद्ः fave: श्रष्टाविग्रतिमेदः wave: दिचलारिगश्रद्धदः दिभेटः पञ्चभेद दूति यथाक्रम प्रत्येतव्यम् । दूत gut यदरच्छामः । तद्यया |
मत्यादौनाम्, ॥ ७ ॥ 5
ज्ञानावरण पश्चविधं भवतिः! मत्यादौनां ज्ञानानामावर- णानि पञ्च | विकल्याञयेकश् दति ॥
चक्रचष्टरवधिकेवलानां निद्रानिद्रानिद्राप्रचला- प्रचलाप्रचलासत्यानखडिष्वेदनोयानि च ॥ ८ ॥
परनन
चकं ्ेनावरणं श्रचचृदं शनावरणं श्रवधिदश्रनावरणं केवल- 10 quar निद्रावेदनौय निद्रानिद्रावेदनौय प्रचलाबेदनोयं प्रचलाप्रचलावेदनोयं सूयानग्टद्भिवेदनोयमिति टदग्रनावरण नवभेदं भवति | Aaa ॥ € ॥ सदेद्यं waaay च वेद नोयं दिभेद भवति | 15
८ ४५५४६. ४9111. मतिश्ुतावधिमनःपर्यायकवन्वानाम् |
2 K मन्यादौनां चानावस्णं पञ्चविधम् । मतिज्ञानावर्णं श्चतन्ञाना- वर्यां छवधिक्ञानावरगां मनःपर्यायक्ञानावर्णं कवलन्ञानावरुयम् | मन्धा- दनां ज्ञानानामावर्णानि पञ्च॒ भवन्ति ॥ 1 asin text, but मवति
for इति | ~ च ष Var £. सत्यानि |
[SS स्. cel] -अषटमोऽध्यायः। vee
द्श्नचारिषमोहनौयकषायनो कषायवेदनौया- ए्यास्िदिषोडशनवभेदाः* सम्यकूत्वमिथ्यात्वतदुभ- यानि कषायनोकषाया!वनन्तानुबन्धयप्रत्यास्यान- प्रत्धास्यानावरणसंज्वलनविकल्याेकशः करोधमान- > मायालोभाः इहास्यरत्यरतिशेकभयजुगुसास्तौपु- नपुंसकवेदाः ॥ १० ॥
चिदिषोडश्नवभदा यथाक्रमम् । मोहनो यवन्धो fe fart दग्रेनमोहनोवास्यश्चारिचमोदनोयास्यश्चु | तत्र दगरनमोद- नो यास्यस्तिभेदः । तद्यथा । मिश्यालवेदनोौयं मम्यक्घवेद नयं lo सम्यग्मिश्याववेद नौयमिति । चारिज्मोदनौयाख्यो fee: कषायबेटनौयं नोकषायबेदनौयं was तच कषायवेद्- नौोयास्यः षोडग्रभेदः । तद्यथा । ्रनन्तानुवन्धौ क्रोधो मानो माया लोभ एवमप्रत्याख्यानकषायः प्रत्याख्यानावरणएकषायः संञ्वलनकषाय|॥ दत्येकशः क्ोधमानभायालोभाः wien 15 Bau ॥ नो कषायवेदनोयं नवभेदम् । तद्यया । हास्यं रतिः श्रतिः शोकः भयं sya पुरुषवेदः Was: नपुमकवेद दति नोकषायवेदनौय नवप्रकारम्! | तच पुरुषव्रदादोनां*"*
* Woadds यथाक्रमम् | + DC कषायाकषायौ and K omits it. t K and C separate लेगसाः स्रीपु०। § BK omit this whole. | ( संञज्वलनकष[यवेदनोयं पतेति and omits from Tyee to भेदाः|
“| S probably omits from नोकषाय to प्रकारम् |
** (' पुरषवेदनादोनां।
१७० तक््वाधाध्िगमसचम्। [ wes weve l |
द्रएकाष्टकरेषाग्रयो fanaa भवन्ति । cea मोहनोय- मष्टा विंशतिभेदं भवति ॥ |
+श्रनन्तानुबन्धौ सम्यग्द शेनोपघातौ | तस्योदयाद्धिं सम्य- गद् शेनं नोत्पद्यते पूर्रौत्पन्नमपि च प्रतिपतति । श्रप्रत्याख्यान- कषायोद्यादिरतिनै भवति । प्रत्याख्यानावरणकषायोदया- दिरताविर तिभेवत्युत्तमचा रिचलाभस्त॒ न भवति । संज्वलनक- षायोद याद्ययाख्यातचारिचलाभो न भवति ॥
क्रोधः; कोपो रोषो देषो awl भाम इत्यनर्थान्तरम् | तस्यास्य क्रोधस्य तोव्रमध्यविमध्वमन्दभावाभितानि निदश्ेनानि भवन्ति । तद्यथा । पवतराजिसदृशः ्मिराजिषदृश्रः वाल- काराजिसदृश्रःउदकराजिषदूश दति। a4 पवतराजिसदशो नाम । यथा प्रयोगविसखरसामिश्रकाणामन्यतमेन देतुना पवतरा- जिरत्यन्ना aa कदाचिदपि संरोहति एवमिष्टवियोजनानिष्ट- योजनाभिलषितालाभादौनामन्यतमेन हेतुना यस्योत्यन्नंः ate श्रा मरणणन्न ययं? गच्छति जात्यन्तरानुबन्धो निरतुनचस्तोत्रा- नुग्रयोऽत्यवभ्श्च भवति स पर्वतराजिषदृश्रः। तादृशं करोध- aaa नरकेषूपपत्ति प्राभ्रुवन्ति ॥ भरूमिराजिसदशे नाम । यथया भमेरभासकरर फिजालात्तकेदाया वाख्भिहताया
* DK add Wa} + (! omits fe! + D adds wf | § ¢ अपगच्छति D qracurany यपगच्डति।
|| DC here and hereafter Wagar |
श Bayt भा......देदहायां arafwearat
15
Qt
९)
[ अ० ८ | ० rol | ALAA: | १७१
राजिरुत्यन्ना वषपिचसंरोदा परमप्रहृष्टाष्टमास\स्थि तिभवति एव यथोक्रमिमित्तो यस्य क्रोधो ऽनेकविधस्थानौयो। द् रनुनयो भवति स ्मिराजिसदृश्रः। तादृशं क्रोधमनुग्टतास्तियेग्यो- नातुपपत्तिं प्राप्नुवन्ति ॥ वालुकाराजिसदशो नाम | यया वालुकायां काष्ट़लाकागरकरादौनामन्यतमेन हेतुना राजिरू- amar बायोरणद्यपेच्तसरो दार्वाग्मासस्य¢ रोहति। एवं ययो- क्रनिमित्तोत्यन्नो यस्य क्रोधो ऽदोराच gq मारु चातुर्मास्य
€
संवत्सर वावतिष्ठते स वाल्काराजिसदृशो नाम क्रोधः | तादशं क्रोधमनुग्ता मनुयेपूपपत्तिं रुवन्ति, उद्कराजि- 10 सहश नाम । यथोदके द्ण्डग्रलाकाङ्गल्यादौ ATA TATA Saat राजिरत्यन्ना द्रवलादपासुत्पत्यनन्तरमेव संरोहति एवं यथो क्तनिभित्तो** यस्य क्रोधो विदुषो ऽप्रमन्तस्य प्रत्यवमगं- नोत्पत्यनन्तरमेत व्यपगच्छति स उदकराजिसदृप्रः। तादृशं aaa देवेषूपपत्तिं प्राभ्रुवन्ति । येषां aq वचतुविंधो
5 $पि न भवति ते निर्वाण मराभ्ुवन्ति ry मानः स्तम्भो गवै Beat ऽदकारा eur मदः स्मय
s ‘imate प;
इत्यनर्थान्तरम् । तस्यास्य मानस्य तोत्रादिभावाञ्चिलानि निदभरेनानि भवन्ति । तद्यथा । Team: श्रसयिस्तम्भ-
* Co gary स्िति° |
+ C खनेकबर्षास्थ।यो B खखनेकवषस्धायो D ave only.
+ C apate | § Kk अधद्मासस्य | || CD संरोटति ! ® © omits. ** DC ouiafataniadi t+ 1) प्राञ्नवन्तोति।
LOR AAA YNTABAA | [ Ge Get |
सदुश: दारुम्तम्मसदृगः* waaay! दति । एषामुपसंहारो निगमनं च कोघनिद्गनेर्यास्यातम् ॥
माया प्रणिधिरूपधिनिकृतिरावरण्यं वञ्चना दम्भः कूटम- तिसन्धानमनाजैवमित्यनर्थान्तरम् । तस्या मायायासौोनादि- भावाञ्जितानि निदशंनानि भवन्ति । agar) वंश्रक्गुणटसदूणो Hafan गेामूतिकासदृ प निरूखनसदृश्रौति। च्रचा- प्युपसंहारनिगमने Fafa ॥
लोभो रागा गाद्योमिष्छा get ae: कांकाभिष्वङ्ग दत्यनर्यान्तरम् | तस्यास्य ज्लोभस्य तोत्रादिभावाथितानि निद- प्रेनानि भवन्ति । तद्यथा । लाक्तारागसदृश्रः कदमरागसदृशः कुसुम्भरागसदृशः दरिद्रारागसदृर इति । श्र्रा्युपसहार- निगमने क्राधनिदभेनेर््याख्याते ॥
एषां क्राधादौनां चतुणा कषायाणां म्रत्यनौकभ्चताः प्रतिघातहेतवेा भवन्ति । तद्यया । चमा क्राधस्य मादेवं मानस्याजेवं मायायाः Tam लाभस्यति |
नारकतैयग्योनमानुषदैवानि ॥ ११ ॥
श्रायुष्कं चतुद नारकं तैर्ग्योने"^* मानुषं देव- भिति |
* 1) काष्टसतम्भसदणश्ः। † Com. + KD प्रणकिः K उपधिम् (' अावरणीं |
§ NK REE | || D gives this as 4th and निलंखन as 3rd. q@ Com, +* 2 ति्ग्योनि K teanfa र मान्ये |
| Be ८। Be ws | अष्टमोऽध्यायः | १५३
गतिजातिशरोराङ्गो*पाङ्गनिमा सबन्धनसद्ात- संस्थानसंहनन।स्पशेर सगन्धवर्णानुपुव्यःगुरुलधुपधात- पराघातातपोद्योतोच्छासविदहायोगतयः प्रत्येकशरौ- रचससुभगसुस्वर yaa तस्िरादेययश्णंसि से- :; तराणि ated च ॥ १२॥
गतिनाम जातिनाम शरोरनाम श्रङ्गोपाङ्गनाम faat- एनाम बन्धननाम संघातनाम सस्थाननाम संहनननाम स्पश नाम रसनाम गन्धनाम वेनाम च्रानुपूत्रेनाम श्रगुरुलघनाम उपघातनाम पराघातनाम BAIA उद्यातनाम उच्छास- 10 नाम विदायोगतिनाम । प्रत्यकश्रौरादौनां सेतराणां नामानि तद्यया | प्रत्येकशरोरनाम साधारणश्रोरनाम चसनाम स्थावरनाम सुभगनाम दुभंगनाम सुखरनाम दुःख- Talal wWaata श्रप्टभनाम सच्छनाम बाद्रनाम पर्याप्त नाम श्रपर्याप्रिनाम सिरनाम ्रस्यिरनाम ्रादेयनाम श्रना- 15 देयनाम यशोनाम श्रयश्ोनाम तोयेकरनाम दत्यतद्विचलारि- श्रदिधं मूलमेदतेा नामकम भवति । उत्तरनामानेकविधम् | तद्या । गतिनाम चतुरिधं नरकगतिनाम तिर्यग्योनिग- तिनाम मनुख्यगतिनाम देवगतिनाम।॥ जातिनामो मूलभेदाः
* KK omits QF everywhere. + KX संन everywhere.
+ Var. £ न्पुरव्याग° S Kk परघात every where. || NK दुखरनाम।
९७४ तक्त्वा्थाधिगमस्चम् । [अण <° १२) |
पञ्च ) तद्यथा । एकेदियजातिनाम दौ दियजातिनाम Thx- यजातिनाम चतुरि द्दियजातिनाम पञ्चुन्द्रियजातिनामेति* ॥ एकेन्दियजा तिनामनेकविघम् । तद्यया । प्रयिवौकायिकजा- तिनाम श्रपकायिकजातिनाम तेजःकाचिकजातिनाम वायुका- यिकजातिनाम वनस्पतिकायिकजातिनामेति ॥ तच प्रयिकौ- कायिकजातिनामानेकविधम् | तद्यथा । श्द्धष्थिवो-शकरा- वाश्कापल-शरिला-लवणयस्तपु-तास-सौसक- EY-QqIW-TY- हरिताल--दिङ्गलक।-मनःगशिला- सस्यकाञ्चनप्रवालकाभ्रेपरला- भ्रवालिका{जालतिनामादि गामेदक-रुचकाङ-स्फ्टिक!- ले हिताच-जला| वभा स-वेडुये- चन्द्र प्रभ! -चन्रकान्त- खुयैकान्त - जलकान्त-मसार गल्ला गभ-सौ ग न्धिक-पुलका रि ट-काच्नन- मणिजातिनामादि च ॥ श्रपकायिकजातिनामानेकदिधम् | तद्यया । उपक्तदावण्याय-नोदहार-दिम-घनोदक-षएद्धोर क- जातिनामादि ॥ तेजःकायिकजातिनामानेकविचघम् ! तद्यथा | चरङ्गार-ज्वाला-लाता विभुर -प्रद्धा्चिजानिनामादि ॥ वायु कायिकजातिनामानेकविधम् | तद्यया। उत्कलिका- मण्डलिका- इाञ्द्यकायन।1-सवतंकजातिनामादि ॥ वनस्पतिकायिकजाति- नामानेकविधम् | तद्यथा । कन्द्[[-मूल-स्कन्त-लकू्- काष्ठ-
* K omits दूति। + 1) ferme + C सवालक § DAand ^' स्फटिक । | K जास्रा°। ५ [९ omits खन्द्रप्रभ्।
eFC गन्त्व | t+ |) घन । tt 1) स्कन्द् for Ree |
or
=—
0
| ~
r rs
[ao ८। ae १२। | अष्टमोऽध्यायः | ९५१.
पच्^-प्रवाल-पुष्य-फस-गुल्म द च्छ।-लता-वष्लौ -ढ ए-परवं कायगे- वाल-पनक-वलक-कूदन)जातिनामादि ॥ एवं दोद्धियजाति- नामानेकविघम् । एवं चो द्ियचतुरिद्धियपच्चेद्धियजातिनामा- दौन्यपि ॥
रोरनाम पञ्चविधम् । तद्या । श्रौद्ारिकश्रोरनाम व्ैकरियश्ररौरनाम आदहारकश्ररौरनाम तैजसश्ररौरनाम कार्मण- श्ररौरनामेति?॥ अङ्ोपाङ्गनाम चिविघम्। त्यया, ्रोदारि- काङ्गेपाङ्गनाम वेकरियश्ररौराङ्गोपाङ्गनाम श्राहारकशरोरङ्गो- पाङ्गनाम | पुनरेकैकमनेकविधम् | तद्यथा । श्रक्गनाम तावत् गिरोनाम उरोनाम BATA बाङ्नाम उदरनाम पादनाम ॥
on
J
^>
उपाङ्गनामानेक विधम् | तद्यथा | स्पप्रनाम रसनाम घाणएनाम चचर्नाम्। श्रोचनाम। तेया मस्तिष्ककपालृकाटिकाशद्खललाट- तालुकपोलदनुचिवृकदग्रनौ 8भूनयन कर नासाचुपाङ्गनामानि fara: | एवं स्वेषामङ्गानाभुपाङ्गानां नामानि । जाति- - 15 fagrafaararfaraa निर्माणनाम॥ sat svat निभि- तानामपि श्रौराणं बन्धक बन्धननाम् | भ्रन्यया हि वाल- का पुरुषवद् बद्धानि ग्रौराणि स्यरिति॥ बद्धानामपि च संघातविगेषजनकं प्रचयविग्रेषात्स घातनाम दारुष्टत्पिण्डायः- संघातवत्+*। संस्याननाम षद्धिधम् | तद्यथा । समचतुर खनामः
+* ACK पर for पच D puts त्वक् | + C मच्छ | t KD gfea § K omits दूति। || {९ quae | बु KP omit vata | ## Vars द्ादब्डत्िष्डसंघ।त०।
rod तत््वाधाधिगमद्ूचम् | [ख०८। Be १२) |
न्योधपरिमण्डलनाम षाचिनाम" कुलनाम वामननाम इण्ड- नामेति॥ संदहनननाम GRA! तद्यघ्रा। वञ्जषेभनाराचनाम श्रधेतञ्चषंभनाराचनाम। नाराचनाम श्रधनाराचनाम कोलि- कानाम श्टपारिकानामेति॥ aware fat कटिनना- मादि ॥ रसनामानेकविधं तिक्रनामादि । गन्धनामा- नेकविधं खुरभिगन्धनामादि ॥ वशेनामानेकविधं कालक- नामादि ॥ गतावत्पन्नकामस्यान्तगेतौ वतेमानस्य तद भिसुख- मानुपूर्या तत्रापणसमयमा नुपूर्वोनामेति | निर्माणनिमिंतानां भररौराङ्गोपाङ्गानां विनिवेभ्राक्रमनियामकमानुपूर्वोनामेत्यपरे ॥ श्ररुलघुपरिणामनियामकमगुरूलघुनाम ॥ श्ररोराद्भोपा- क्गोपघातकमुपघातनाम खपराक्रमविजयादयुपघातजनक वा ॥ पर चासटप्रतिघातारिजनकं पराघातनाम् ॥ श्रातपमामथ्यज- नकमातपनाम् ॥ PATA AURA ST TATA ॥ प्राणा- पानपुद्गलयरदणएसमय्येननकमुच्छासनाम ॥ लभ्िगिचद्धि- प्रत्ययस्याकाग्रगमनस्य saa विदहायोगतिनाम ॥ एथक्रौर IAs प्रत्येकशरोौर नाम | अ्रनेकजौवमाधा- रणग्ररोरनिवेर्तकं साधारणण्रोरनाम । चसभावनिरैतकं चसनाम । स्थावरभावनितवेतक स्थावरनाम । सौभाग्यनिर्वतकं सुभगनाम । दौ्भाग्यनिवेनेकं दुभगनाम । सौश्वर्य निर्वतकां
* I) सादि + नाराच only in CD omits qwaq | |) पादिकानामेति। t (` विनिकेणन। ९ K adds खआाक्षषष् |
=
0
Bos! ०१२ | STATS: | १७७
Seta) दौ खयनिवेतेकं दुःखरनाम । दएभभावग्रोभामाङ्गल्य निवेतेकं sara) .तददिपरौतनिवेतंकमश्भनाम । | aa शरोर निवेतेकं सच्मनाम | वादरशरौरनिवे्तकं बाद्रनाम | uaifa: पञ्चविधा । तद्यया । areata: शरोरपर्यात्धिः इद्दियपयाभिः प्राणापानप्या्निः भाषाप्यात्निरिति | waite: क्रियापरिसमाश्िरात्मनः । श्रोरेन््रियवाङ्नःप्राणापानयोग्य- दलिकद्रव्याहरणक्रियापरिसमािरादारपर्यास्चिः। ग्रदौतस्य श्ररोरतया सस्यापनक्रियापरिसमा्तिः गशरोरपर्याभिः। dear पनं रचना घरनमित्ययेः। लगादोद्धियजिवेतनक्रियापरि- 10 समाभिरिद्धियपर्यास्चिः । प्राणापानक्रियायो ग्द्रव्यग्रदणएनिमगं-
श्र क्तिनिवेतेनक्रियापरिसमास्निः प्राणापानपर्या्चिः। भाषा-
योग्यद्र यग्रदणनिसगेशक्रिनिवेतेनक्रियापरिसलमासिर्भाषापर्याश्चिः।
मनस्त"योग्धद्र यग्ररणनिसगे शरक्तिनिवेतेनक्रियासमात्तिमनःपर्या-
भिरित्येके । श्रासां युगपदारम्भानामपि करमेण समा्िरुत्त- 1; रोत्तर षष्छलात् सखूुचदार्वादिकतेनघचटनवत् । ययास्य 4
an
निदगेनानि गददलिकय्रदणस्तम्भस्णादार प्रवे ्रनिगेमस्ान- ग्रयनादिक्रियानिवेतेनानौोति। पर्या्निनिवेतेक पर्याक्िनाम {पर्याञ्चिनिवेतेकमपर्याञ्निनाम श्रपर्याभ्चिनाम तत्यरि- णामयोग्यद् लिकद्र यमात्मनानो पानत्तमित्यथेः। ॥ स्थिर लनिवंतेकं
^ [९ arg | + K and © omit कतेन | { D omits syatfgara | § ॐ probably omits from qyqaitaara to तमित्यथे ; | || 1) द्र्थमाचोपान्नमित्यथेः |
9
९७९८ तक््वा्थाधिगमसचम् । [eS] So ९द६-१५। |
स्थिरनाम । पिपरोतमस्थिरनाम | श्रादेयभाव*निवेतंकमारेय- नाम। विपरौतमनारेयनाम । यशोनिवेतेकं यशोनाम। विपरौतमयग्रोनाम । तोथेकरत्वनिवेतेकं तोथेकरनाम । तांस्तानभावान्नामयतोति नाम। एवं सोन्तरमेदो नामकमेभेदो ऽनेक विधः प्रत्येतव्यः ।
उचेनोचिश्च ॥ १६ ॥
sei Tas च! ततोचगौचं देशजातिकुलस्थान- मानसत्कारेशर्याचयत्कष निवेतेकम् | विपरौतं ATS चण्डाल- मुष्टिकध््याघमद्छबन्धद्ास्या दि निवेतेकम् |
दानादौनाम्। ॥ १४॥
श्रन्तरायः† पञ्चविधः'* | तद्यया | दानस्यान्तरायः लाभ- स्यान्तरायः भो गस्यान्तरायः उपभो गस्यान्तरायः वीर्यान्तराय दति ॥
उक्तः प्रतिबन्धः | स्थितिवन्धं acura: |
अआदितस्िरृणमन्तरायस्य!† च चिंशत्सागरो- 1:
पमकोटौकोखः परा स्थितिः ॥ १५॥
* {3 adds भाव। + + तान् 015 01८८. { CD add fave गजम् | ९ atfga D मौषिक । || 1) दानलाभभोगोपभोगवोर्याणाम् (¦ adds खन्तरायः |
भ 1) द्ानारौोनासम्तरायः। 011 tt P doubts whether खअन्तरायस््य is a part of the text.
[अ० S 1 Meo १६-२९।] प्चमोऽध्यायः। १७९
sifeafeuut कमप्रतौनां ज्ञानावरणद् शेनावरणएवेद्या- नामन्तरा यप्रकतेख चिंग्रत्ागरोपमकोरोकोखः परा शितिः ॥
सप्ततिमाहनौयस्य ॥ १६ ॥
*मोहनौोयकमप्रकतेः सप्ततिः सागरोपमकोरीकोखः परा 5 स्थितिः a
नाममोचयो विंशतिः ॥ 9 ॥
नामगोचप्रकत्यो विप्रति: सागरोपमकोरोकोखः परा fafa: ॥
चयस्तिं श्त्सागरोपमाणयायुष्कस्य। ॥ १८ ॥ lo श्रायु्कप्रकृतेखयस्ति शत्सागरोपमाणि परा feta: ॥ अपरा दादशमुहतां बेदनोयस्य ॥ १९ ॥ वेदनौयप्रृतेरपरा een सुहता: सितिरिति ॥ नामगोचयोरष्टौ ॥ २० ॥ नामगोचप्रकत्योरष्टौ सुहता wat स्थितिभेवति ॥
15 ` ओेषाणामन्तमुद्भतम्! ॥ २१ ॥
# D adds मोष्दमोयद्य | + ^ श्प्ायषः। fA oymal K ०सुहतम् |
१८० तत्वाधाधिगमसूम् | [अ ८ | Bo २२८-२४ ||
वेदनोयनामगो चप्रृतिभ्यः ग्रेषाणणं ज्ञानावरणदग्रनावरण. मोहनोयायुष्कान्तरायप्रृतौनामपरा खितिरन्तमुहृते, भवति ॥ उक्रः स्थितिबन्धः । श्रनुभाव!बन्ध वच्छामः |
विपाको ऽनुभावः॥ ₹२२॥
सर्वासां प्रृतोनां we विपाकोदयो ऽनुभावो भवति | विविधः पाको विपाकः स तया चान्यया चत्यथः। sta: कम- विपाकमनुभवन् कमंप्रत्ययभेवानाभो गवौ यपूवेकं कमेसंक्रमं करो ति उन्तरप्ररृतिष wig मूलप्रहृत्यभिन्नाखु न तु मूलप्रुतिषु सक्रमो विद्यते बन्धविपाकनिमित्तान्यजातौ यकलात् । उन्तर- प्रकृतिषु च दशेनचारिचरमो इनोययोः मम्यग्मिश्यालवेदनो यस्या- 10 यष्कस्य च जात्यन्तर नुबन्धविपाकनिमित्तान्यजातौ यकत्वादे व संक्रमो न विद्यते । श्रपवतनं तु सर्वासां seatat विद्यते) तदाय॒ष्कंण व्याख्यातम् [ 11. :2 | ॥
स यथा नाम ॥ ₹२३॥ सो saat गतिनामादोनां यया नाम विपच्यते ॥ Lb ततश्च निजरा ॥ २४ ॥ ततञ्चानुभावात्कमेनिजेरा भवतौति। । fast चयो वेद-
* 1) खअकसृह्ृतां। + C qatar t ¢ adds ofa | § D निमिनष्यान्य | || CD omits दूति |
[moc a २५। | पश्चुमोऽध्यायः | १८१
नेत्यय" | wa चश्रब्टो हेलन्तरमपेक्षते तपसा fas चेति वच्यते (IX. 3 | ॥ ,
क्तो ऽनुभावबन्धः | प्रदेशबन्धं TATA ।
नामप्रत्ययाः सवतो योगविगरेषात्सृश्लेकश्ेचा- ante स्थिताः स्वात्मप्रदेशेष्नन्तानन्तप्रदे AT: WY A
at
नामप्रत्ययाः TEA TI! । नाम प्रत्यय एषां ते दमे नामप्रत्ययाः | नामनिमित्ता नामदहेतुका नामकारणा दत्ययेः | सवेतस्तियगृद्धंमधथ्च बध्यन्ते ¦ योगविगेषात् कयवाद्नः- कमयो ग?विग्रेषाचचच बध्यन्ते | BM वध्यन्ते न बाद्राः | एक- चेचावगाढा|| बध्यन्ते न चेचान्तरावगाढाः | स्थिताश्च बध्यन्ते न
{0
1८ गतिममापन्नाः | सर्वात्मप्रदे शेषु मवेप्रकूतिपुद्रलाः सर्वात्मप्रदे गेषु वध्यन्ते। एकैको BART ऽनन्तः कमपद गेबेद्धः। श्रनन्ता- नन्तप्रदे शाः क्मेयदणयोग्याः पुद्गला बध्यन्ते न सद्या सद्येयान- न्तप्रदे णाः | कुतो ऽग्रहणएयोग्यलात्मदे शानामिति एष प्रदे श्रबन्धो
1; भवति ॥
aq चेतदष्टविघे कम GU पापं = |
aa * © वेदनेत्यनर्थामरम् | + D qaare | t CO पश्थम्ते। ९ C omits Bra ।
|| 1 रकक्तचावगाद्धा | ° OK प्यनम्ानन्तः
VER त्वाधाधिगमदूवम् | | He Swe Vd | |
Ve TATA हास्यरतिपुरुषवेद शुभायनामगोचाणि पुण्यम् ॥ २६ ॥ .
way श्वतव्रत्यतुकभ्या दि हेतुकम् सन्यक्घवेदनोयं केवलिश्चता- दौनां व॑वादादिहेतुकम् wean रतिवेदनौयं पुरुष- बेदनोयं एभमायष्कं मानुषं देवं च nara गतिनामादौनां 5 भे गोचमुचेगौ चरमित्यथेः । दत्येतरष्ट विधं कमं पुम्, wit ऽन्यत्पापम् ॥
दरति तच्चार्थाधिगमे ऽदत्मवचनसग्रह seat ऽध्यायः समाप्रः ॥
अथ. नवमोऽध्यायः |
eS ee
उक्रो बन्धः | सवर वच्यामः ्राख्वनिरोधः संवरः ॥ १॥ यथोक्रस्य काययो गारे दिचलारिग्रदिधस्याखवस्य निरोधः संवरः | 5 स गुत्िसमितिधमानुपरश्षापरौषदजयचारिषैः ॥२॥ स एष संवर एभिगष्यादिभिरणभ्ये'पायेभेवति। किं चान्यत् | तपसा निजरा च ॥ ३ | तपो arenfay awa (1X. 19, 20]। तेन स्वरो भवति निजरा च | 10 Hare | GR भवता ग्या दि भिरभ्यपायेः सवरो भवतो ति। तच के गु्यादय दति । भ्रचोच्यते सम्यग्योगनिग्रहो गुप्तिः ॥ ४॥
. सम्यगिति विधानतो ज्ञालाभ्युपेत्य सम्यग्द् शनपूवंक चिविधस्य योगस्य नियो off: कायगुधिर्वाग्ग्तिमनोगु्चि-
* MSS ०भिद्पा०। + K adds संवरञ्च,
१८४ तत्वाथ्ीधिगमस्चम् | | [ae <| Bod |]
रिति। aa श्यनासना दाननिचेपस्थानचंक्रमणेषु कायचेष्टा नियमः कायगु्िः। याचनप्रच्छनघ्रष्ट्याकरणेषु वाङ्न्यमो मौनमेव वा वागगुक्षिः। सावद्यसंकनल्यनिरोधः। कुश्रलसकन्पः कु शलाक ग्रल- सकल्पनिरोघ एव वा मनोगुधिरिति ॥
ईयाभाषेषणादाननिकेषोत्सगाः समितयः ॥ ५ ॥
anal सम्यग्पाषा सम्यगेषणा सम्यगाद्ाननिचेपौ सम्य- gaa इति पञ्च॒ समितयः! तच्रावश्यकायेव waar सर्वतो युगमात्रनिरौचणायुक्रस्य wage गतिरोर्यासमितिः | दितमितासंदिग्धानवदाय्नियतभाषणं भाषासमितिः। श्रन्न- पानरनो दरणएपाचचोवरादीनां घमसाधनाना मानयस्व चोद्गमो- त्पादनेषणणदोषवजेनमेषणणसमितिः। रजोहरणपाच्कोवरा- दौनां पौठफलकाटौनां wan निरोौच्छ प्रष्टज्य चादान- निकेपौ श्रादाननिकेपणासभितिः । स्धण्डिले स्थावरजङ्गमजन्त्- वजिते निरोच्छ प्रण्ट्य च मूचपुरौषादौनासुत्सम उत्सगे- समितिरिति॥
उत्तमः ्षमामादवाजवणशौचसत्यसंयमतपस्यागा- किंचन्धत्रह्मचयाणि धमः ॥ & ॥
Tag दश्रविधो ऽनगारधमेः उन्तमगुणप्रकषेयुक्तो भवति |
aa चमा fafa सदिष्णत्वं कोप्रनिग्द दत्यनर्थान्तरम् |
* KY omit ary † D सावद्युविकश्पनिरोधः। + D eqn | § S possibly निरवद्याय |
oe |
| अ € । ू०.द्। | नवमोऽध्यायः | १८५
an
19
tee qr
aay च्मितयमिति चदुच्यते क्रोधनिमित्तस्यात्मनि भावाभावचिन्तनात् परः WARE कोधनिमित्तसम्यात्मनि भावविन्तनादभावचिन्तनादा* च्षमितव्यम् । भावचिन्तनात् तावद्धिद्यन्ते मय्येते दोषाः किमचासौ मिथ्या त्रवोति चमितयम् । अनावविन्तनादपि चमितवयं aa विद्यन्ते मयि दोषा यान- ज्ञानादसो! न्रवौति ्मितव्यम् । किं चान्यत् । क्रोधटोष- चिन्तना चमितव्यम् । ऋद्धस्य हि विदेषा|सादनस्मृतिभश- व्रतलोपादयो दोषा भवन्तोति1। fa चान्यत् । बालस्वभाव- चिन्तनाच्च परोक्प्रत्यङाक्र श्रताडन**मारणधमेभेंशा।†नासुत्त- रोन्तररक्लायेम् | बाल दति मृढमाद। परोच्माक्रोश्रति बाले चमितव्यमेव{{ । एवंखभावा fe बाला भवन्ति । feet a at परोदमाक्रोगति न प्रत्यक्तमिति। लाभ एव मन्तव्य द ति॥। । परत्यदमप्याक्रोश्रति वाले चमितव्यं । विद्यत एषेतद्रालेषु । दिश्चा च मां प्रत्यक्षमाक्रोश्रति न ताडयति । vacua बालेष्िति? लाभ एव मन्तव्यः । ताडयत्यपि बाले चमितव्यम् | -एवसभावा fe बाला भवन्ति feat a मां ताडयति न
* © °चिन्तनाश्च।
¢ Perhaps > omits from ge: all down to क्षमितब्धं D omits भावचिम्ननादभावचिन्तमाद्वा चमितय्यं। { D adds मिथ्या। ६ ‘DK add दूति । || K विद्धिषात्ाद। % |) omits दूति। ** T) च्याक्रोशनताडण। t+ C धमभङ्ग। {‡ D omits va | §§ C omits इति | ||| CD aera and omits दूति after it,
a4
१८६ तक्चाधाधिगमदनम् | [ ख०< । खद् । |
प्राणैवियोजयतोति । एतदपि विद्यते बालेष्विति" । प्राणेविं- योजयत्यपि बाले चमितव्य । fear चरमां प्राणैविंयोजयति न धमद्भं्रयतोति कमितव्यम् । एतदपि विद्यते बालेखिति लाभ एव मन्तव्यः ॥ किं चान्यत् । सखकछतकम फलाभ्यागमाच। सखरृतकमंफलाभ्यागमो ऽयं मम, निमित्तमाचं पर दति afa- तयम् । किं चान्यत् । च्मागुणंश्चानायामादौननुस्मत्य चमि- तव्यमेवेति AAA: le i
नौ चेदेत्यनुत्सेकौ{ waaay । Bema? aaa च| मादेवं मदनियद्ो मानव्रिघातदत्यथः१? | तच मानस्यमान्यष्टौ सखानानि भवन्ति aga जातिः कुलं रूपमेश्रय विज्ञानं श्रतं लामो वोयेमिति। एभिर्जात्यादिभिर ्टाभि्मेदस्थानेमेत्तः परात्मनिन्दाप्रण़साभिरतम्तोत्राहकारोपदतमतिरिदासुच चा- एभफलमदुग्रलं** कर्मो पचिनोत्युपदि श्वमानमपि च श्रयो न प्रतिपद्यते | तस्मादेषां मदस्थानानां निग्रहो मादवं घम tfa ne a
भावविशद्धिर विसंवादनं चाजवलच्णम् | खजुभावः WA- कमं वाजेवं भावदोषवनेनमित्यथः | भावदोषयुक्तो च्युपधिनि- रतिसप्रयुक्तं इहामुत्र चाइ्भफलमकरु शलं कर्मोपचिनोत्य॒पदिश्य- मानमपि च अरयो न प्रतिपद्यते तस्माद्ाजेवं धमं इति ॥ रे ॥
* [) adds Ww रव मन्तव्यः | ¡ WK °म्यागम्याच। + D हति। § ¢ wewati || [९ ati 4 D निर्घातख। ** 1) आअकुशकलकम |
| अ० <€ । द° es | नवमोऽथ्यायः | १८७
1 ॥
10
. — -
श्रलोभः ओौ चलच्णम् । एएएविभावः fen वा शौच wafanfg: निःकद््रषता घमसाधनमाचा*"खष्यनभिष्वङ्ग cau: । aufafe भावकल्मषसंयुक्त इहामु चाणटभफलम- Huei कर्मोपचिनोत्युपदिश्वमानमपि च Hat न प्रतिपद्यते | तस्माच्छौचं धमं दति॥ ४॥
सत्ययं { भवं वचः सत्य सह्यो वा fed सत्यम् । तद्ननुतम- परूष{मपिष्एनमनमभ्यम चपलमनाविलमविरलमसभ्वान्तं मधेर- मभिजातमसंदिग्धं स्फुटमोद्चयुक्तमयाम्यपदार्याभि्व्यादर- मसौ |भरमरागदवेषयुक्रं दरमार्गानुमारप्रहृत्ताचमष्य मयिंजन- भा वग्रदणसमयमात्मपरानुयादकं† निर्पधं दे ्कालोपपन्नमन- वद्य मरच्छासनप्रश्रस्तं यतं fad याचनं प्रच्छनं प्रनवयाकरणएमिति मत्यं धमः ॥ ५ ॥ |
योगनिग्रहः संयमः। a सप्रद् श्विधः। agar परथिवौ- कायिकसंयमः श्रप्कायिकसयमः तेजस्कायिकमयमः वायुकायिक-
„ संयमः वनस्पतिकायिकसयमः दौोद्धियसयमः चौ न््रियस्यमः
चतुरि द्दियसंयमः vefadaa: प्रच्छमंयमः उपेच्छसंयमः†। श्रपद्त्यमंयमः{{ प्रम्न्यषयमः कायसयमः वाकूसंयमः मनःसंयमः उपकर एएसंयम दूति स्यमो घमः ॥ I
OR माचादिव्व। + K सत्याय । { £ अपुरष। $ 1) अभिध्यादार् C °र्थाभिव्यारर । || K असोतरम् | ¶ > अात्रपराथानग्रादकं। *. KD omit @ |
tt {3 उपेक्सयमः। tt (' खमयद्धुन्य।
९ एष्ट तक््वाथांधिगमसूचम् | | He é1@ ६ |
तपो ददिविधम् । तत्परस्ता^दच्यते । salen चेदमनेक- विधम् । तद्यथा । यववज्रमय्ये चन्द्रप्रतिमे द कनकरन्नसुक्रा- qaufaa: धिंहविक्रोडिते दं स्तसप्तमिकाद्याः प्रतिमाञ्चनखः भद्रोत्तर माचाम्तवधेमाने सवेतोभद्रभित्येवमादि। तथा द्वादश भिचप्रतिमा मासिकाद्या श्रासप्तमासिक्याः। सर्ता, सप्तराचिक्याः तिखः, श्रदोराचिकी, रारिकौ चेति ॥ ७॥
बाद्याग्यन्तरो पधिग्रोरान्नपानाद्याश्रयो भावदोषपरित्याग- ख्यागः+* ॥ ८॥
प्ररोरधर्मोपकरणणदिषु निमेमलमा किंचन्यम् ॥ < ॥
व्रतपरिपालनाय न्ञानाभिदद्धये कषायपरिपाकाय च गुरू HMI ब्रह्मचयमसखातन्त्यं गुवधौनलव1† गरूनिदे ्रस्ायिल- भित्था च । पञ्चाचार्याः प्रोक्ताः प्रब्राजको दिगाचा्यः श्रतौ- टेष्टा श्रतसमुदेष्टा श्रालायायंवाचक दति । तस्य ब्रद्मचयस्येमे विशेणगुण भवन्ति श्रन्रद्धविरतित्रतभावनाः। यथोक्ता दृष्टस्यशेर सरूप गन्ध शब्द विग्दषानमिनन्दिलं चति ॥ १०॥ 1;
एकर
[1
0
* 1X.19 and 20. + Cawrfai { K adds % before चन्द्रप्रतिमे।
§ C puts this before भद्रोत्तरम् | || K मासिकः
{ Badds सप्र सप्तचतुर्दशेकविंशतिराचिक्यस्लिखः। £ खनानवबोधादुपजात- श्रान्तिनिा केनापि रचितमेतय् and explains how the mistake might have arisen. D Marginal notes नेद् वाचकगतं fa तु waufad Darai war कथितत्वात् | ** ( adds Wa after व्याग।
tt K गरव । tt D cae: ्याचायग्रदणाञ्च पश्च I
६§ K ay for wag ||| ¢ विरतित्रेत। FF C omits ea)
gr
[० |
15
~ --
[श्य € | geet | नवमोऽध्यायः | ९८९
अनित्याशरणसंसारेकत्वान्धेत्वा शु चित्वासवसंवर- निजगलोकबोधिद्लभधमस्वास्यात*तच्त्वा नुचिन्तन- मनुप्रेष्ाः ॥ ७ ॥
एता दाद शानुप्र्ाः। त बाद्याग्यन्तराणि wana सन वस्त्राटौनि द्रयाणि सवेसंयो गा श्वानित्या इत्यनु चिन्तयेत् | एवं wa चिन्तयतः aafaagt न भवति मा wa तददियो गजं दुःखभित्यनित्यानुप्र्ता ॥ १ ॥
यथा निराश्रये जनविरदह्िते वनस्थलोपष्ठ बलवता चत्यरिगतेनामिषिषिणा" सिंहेनाभ्याहतम्य स्टगशिश्रोः wea न विद्यते एव जन््रजरामरण्वयाधिप्रियविप्रयोगाप्रियसप्रयोगे- श्ितालाभद्ारिद्यदौ ्भाग्यदौ मेनस्यमरणादि समुत्थेन दुःखेनाग्धा- हतस्य जन्तोः संसारे शरण न विद्यत दरति चिन्तयेत् va द्यस्य चिन्तयतो नित्यमग्रणो saifa नि्योदिग्मस्य+* सांसारिकेषु भावेष्वनभिष्वङ्गो भवति । weenie एव विधौ घटते तद्धि! परं शरणमित्यशरणानुप्र्ञा ॥ २॥
अनादौ संमारे नरकतियग्यो निमनुय्यामरभवयदणेषु दक्र- वत्परिवतमानसय जन्तोः मवं एव जन्तवः BRAT: परजना वा| | a fe खजनपरजनयोव्यवम्था विद्यते। साता हि war
* OC erenaar| + {) शरोराणि waite (' sara | t ¢ संयगद्य । ६ 1, चिन्तयेत् for अनु चिन्तयेत् | || D adds qarg , “ ्तत्यिपासापरिगतन। “EK नित्याद्धिद्रष।
++ A तदद्धिपरोतं । ra + qara: परजने, qT |
१९० तत्वाधाधिगमद्धचम् । [अ € | Ge ७। |
भगिनौ भार्या दुहिता च भवति। भगिनौ रला माता भार्यां दुहिता च भवति। भार्या" azar भगिनौ दुहिता मःता च भवतिः। दुहिता शिवा माता भगिनौ भायां च भवति ॥ तथा पिता शला भ्राता ga पौर भवति । शाता wer पिता ga: diay भवति। ast wat पिता भ्राता gay भवति i gat wet पिता भराता पौचश्च भवति ॥ भर्तां wear दासो भवति । दासों श्रवा भर्ता भवति । ura faa भवति मिञ wer ग्रुभवति । Gara स्त्रो भवति नपुंसक च। स्तो war qaragaa च भवति । नपुंसकं wear wt पुमांश्च भवति । एवं चतुर ्नौति- यो निप्रसुसखश्रतमदसरेषु रागदेषमो हा भिश्वतेजेन्तभिरनिटत्त- विषयहष्यैरन्योन्यभक्रणाभिघातवधवन्धाभियो गाक्रो शादिजनि - तानि तौत्राणि दुःखानि प्राघन्ते। श्रो इन्दारामः कष्टस्भावः समार दति चिन्तयेत् । val qa चिन्तयतः ससारभयो- दिग्मस्य fadet भवति । निविश्य संसार प्रदाणाय धटत दति समारानुप्रचा ॥ ३ ॥
एक VATS न मे कञित्छः परो वा विद्यते | एक एवा जाये | एक एव faa, न मे कञथित्छनजनमंनज्ञः परजनमनज्नो वा व्याधिजरामरणदौनि दुःगान्यपदरति प्रत्यंग्रद्ारो वा
भवति | एक एवाहं स्वरतकमंफलमनुभवामो ति चिन्तयेत् |
5
10
—
९2()
* KR adds च| + Co adds च| † DC add ofa | $ |) दमैः | || K adds शवम् |
[wo €। Ge 91] नवमोऽध्यायः | LER
va द्यस्य चिन्तयतः खजनसंज्ञकेषु स््ेहानुरागप्रतिवन्धो न भवति परसंज्ञकेषु* च, देषानुबन्धः । ततो निःसङ्गता मभ्यपगतो मोच्ञायेव यत्त दत्येकलानुप्रत्ता ॥ ४ ॥
` श्ररौरव्यतिरेकंणात्मानमन् चिन्तयेत् । श्रन्यच्छरौरमन्यो 5 इदम् Bhan शरोरमतोद्ियो sea afaa wot नित्यो ऽहम् WH WOT ज्ञो seq श्राद्यन्तवच्छरौरमनादन्तो ऽहम् azfa च मे शरोरग्रतसदसखराष्छतौतानि संमारे परिभ्रमतः स॒ एवायमहमन्यरूग्य दत्यनु{ चिन्तयेत् । एवं wa चिन्तयतः गशररोरप्रतिवन्धो॥ न भवतोति अन्य श्रोराननित्यो ऽहमिति
10 निःखेयसे संघरत+* TAMARA ॥ ५ ॥ श्रप्चि खल्विदं शरौरमिति।। चिन्तयेत् । तत्कथमद्एचोति UAT YATATO MATH चिभाजनलाद एच्ुद्वत्वादभपरि- णामपाकानुबन्धादगक्यप्रतो कारलाचति! | तचादययत्तरकार्- शा?£शुचित्वात्तावच्छरौरस्याद्यं कारण ga शोणितं च 15 तदुभयमत्यन्ताए्एचोति!4 । उत्तरमादहारपरिणामादि | तद्यया | कवलाद्ारो fe ग्रस्तमाच एव Raa * प्राय BAU द्रूवोकूतो इत्यन्ता श्ट विर्भवति1† । aa: पित्ताशय।! प्राय पच्यमानो sait-
en ~~ ee --- = oh ee - ee
* D परजनसंज्नकेषु । † ।) अभ्यागत | + CKD घटते।
§ Komits ¢fat || 1) शरोरे प्रतिबन्ध । ¶ 1) अन्यलाच। ## OD weal tH C शरोरमन् चिन्तयेत् | tt D प्रतोकाराचतिः ऽ ।) करण । ||| D करणं । थ् [) omits दूति।
*>+# [) Braye | +++ C adds दूति । tT} D पिनाश्रय)
VER वक््वाथाधिगमद्धकवम् | [Hoeleog
छतो sufata भवति । vat araraa* प्राय वायुना विभच्यते एयकूखलः एयक्रसः | खलान् पुरोषादयो मलाः प्रादुभेवन्ति रसाच्छोणितं परिणमति श्नोणितान्मांसम् मांसन्बेदः मेदसो, saifa श्रसख्िभ्यो मन्ना मन्नाभ्यः इएक्रमिति। सव चेतस श्रादि एएकरान्तमष्विभेवति। तस्मादायुत्तरकारणाग्रःचिताद्- शचिश्ररौरमिति॥ किं चान्यत् अ्रशुचिभाजनत्वात् oA खल्वपि भाजनं रौरं कणनासाचिदन्तमलखेदसरेश्म पित्तम् च- पुरौषादौनामवस्करण्डतं तस्मादणप्रुचोति ॥ किं चान्यत् । अशुच्युद्ध वत्वात् एषामेव कणेमलादौनासमुद्धवः wt तत उद्ववन्तोति ) ayat al गं संभवतौोति aaa श्रौरम् ॥ किं चान्यत् | अशुभपरिणामपाकानुबन्धादातेवे बिन्दोराघाना- त्ति खल्वपि wt कललावुद् पे घनब्यदसंपणेगभटकौ मार- यौवनस्यविरभावजनविनाग्एनपरि णामपाकेनान्वद्धं zai fg पूतिम्भावं दुरन्तं THe Tia कि चान्यत् अष्रक्यप्रतोकार- aid ्रग्रक्यप्रतौकारं खल्वपि शरोर स्याशविलसुदतेनष्ट ण स्ानानुलेपनधृपप्रचषे!। वासयुक्तिमाच्या दि भिरण्यस्य न प्राक्यम- एएवित्मपनेतुमग्एच्यात्मकलातएच्युपघातकलवाद्ेति | तस्प्रादश्एचि प्ररोरमिति । एवं wa चिन्तयतः शरीरे निवंदो wafall | निविश्य ग्ररोरप्रहाणाय घटत दति श्रष्रुचिवानुप्रचा ॥ ६ ॥
~ -- +~ = ---- ---- ~ ~~ ~ ~~~ --~ ~ ~~ ~~ eee ee = --~ * ~ = ~ ~~~ - ~ ~ ~~~ ---------- - -- ~~~ ~~ - nee ~~~
* Dara, + ¢ asim tSasor &§ Dati || [६ विपाक । 4 C अन्बन्ध। ** D अशक्वप्रनोकारात् | ++ K gag, C om. धप।
4 ++
t C भवतोति |
। |
॥
5
[1 Set
[me ९ । a ७ । | नवमोऽध्यायः | १९३
श्राखवा ASAT य^युक्तान्महानदौखोतो वेगतो TAR शला - गमकुग्रलनिगेमद्रारण्रतानिद्दिवादौनवद्यतथिन्तयेत् | तद्यथा | स्यगरने न्द्रियप्रसक्रचित्तः सिद्धो ऽनेकविद्याबलसपन्नो ऽप्थाकाशगो {ष्टाङ्गमदानिमित्तपारमो गाग्येः मत्यकिनिधनमाजगामां। तथा 5 प्र्तयवसोदकप्रमायावगाद्यदिगुणरुपन्नवन विचारिणश्च| मदो- तकरा बल्मवन्दो ऽपि efaat इस्तिबन्धकोषु श्यग्रने द्दरियसन्र- चित्ता यदहणमुपगच्छन्ति । ततो वन्धवधद मनवाहनाङ्कुशपाण्णि- प्रतौदामिघाताटिजनितानि तत्राणि दुःखान्यनुभवन्ति। नित्यमव स्वययस्य म्वच्छन्दप्रचारम्भुखस्य|| ¶ वनवासस्यानुस्प्मरन्ति। 10 तथा मेुनसुखप्रसङ्गाद्ा हित**गर्भा्चतरो प्रसवकाले yafaa- मग्क्रवतौ तौत्रद्ःखाभिहतावश्रा!† मरणमभ्युपेति । ud सवं एव स्य़नेन्ियप्रसक्ता ददामुच च विनिपातश्छच्छन्तमैति) ॥ तया जिह द्ियपसक्तः तद स्तिग्ररौरम्यस्रोतोवेगोढवायसतत् /2 हेमन।|तद्ुग्भप्रविष्टमृषिकवत् गोष्ठप्रसक्रदटदवास्कुमवत्११ 1:, मःसेमौ लसेण्येनदत् बडग्राभिषम्द्ध'** मव्यवदेति ॥ तथा
प्रणोन््रियप्रसक्ता ज्रौषयिगन्लन्धपन्तेगवत् पन्यलगन्तानुदारिम् -
* C पापं for अपाय + SD उपजमाम for चाजगाम! + K वनचारिणञख्। ५ Coomits. || oN Arey for सुखस्य । ५ D adds च| 1) qaartea |
++ D अभिघाता अवशा मरण Kh अवसान (' अवश्यर |
tt }) अक्रन्तोति'
+4
§§ Cf. Pariistaparvan II Bey ff. |) वगाद for Fare | lO Rae @@ of, Pancatantra [. 15. **? [) yyw |
१९४ क््वाथीाधिगमद्धवम् | [ख०<। Be ७9||
बिकदचेति ॥ तथा चचुरिन्दियप्रसक्राः स्तौद शेनप्रसङ्गादजेनक- चोरवत् दौ पालोकलोलपतङ्गवदिनिपातष्टच्छनगेति दिन्तयेत् ॥ तथा शओरोतेद्धियप्रसक्रास्तित्तिरकपोतक पिच्नलवत् गोतसखगोत- ध्वनिलोलग्टगव दि निपातण्टच्छन्तोति चिन्तयेत् । एव fe चिन्त- यन्नाखूवनिरोधाय घटत इति श्राखवानुप्रचा ॥ © ॥
सवरांश्च महाबतादौन्यु्यादिपरिपालनाह्नुणएतञ्चिन्तयेन्* | aa Ga यथोक्रासवटोषाः संदट्रतात्मनो न भवन्तोति चिन्त- येत् । एवं द्यस्य चिन्तयतो मतिः संवरायेव घटत दृति संवरानुप्रचा ॥ स ॥
fast वेदना विपाक इत्यनर्थान्तरम् । स fafaut अबुद्धि परेः कु शरलमूलश्च । aa नरकादिषु कमेफलविपाको यो इबुदि ूवकस्तमवद्यतो ऽनु चिन्तयेदङुग्रलानुबन्ध दृति । तपः- परो षदजयङतः कुग्रलमूलः | तं गुणतो ऽनु चिन्तयेत् । इएभानु- बन्धो निरनुबन्धो बेति। एवमनुदिन्तयन्कमनिजंरष्णयेंवं घटत efa निजरानुप्रचा॥< ॥
पञ्चास्तिकायात्मक विविधपरिणाममूत्प्तिस्दित्यन्यतानु- यदप्रलययुक्त लोकं विदसभाःमनुरिन्तयेन् । एवं We चिन्तयतम्त्नज्ञान विप्रडद्धिभवतौोति खोकानुप्रेदा ॥ १० ॥
a nn ene rm ~
* 3 probably मदात्रतादिग्राःदिपरिपाङ्नान् गणवधिः © परिपारुनाय गणत' | [, = | $
{ D gui: ्खवञमिताद्।षाः। t K निजर।ख्व। ६ K & (¢ addy D कायक्मकं for खस्तिकायामकं |
[See | ee ८ | नवमोऽध्यायः | १९५
श्रनादौ संसारे नरकादिषु ay’ भवयदरेव्वनन्तरतः परिवतेमानस्व जन्तो पित्रिधदूःखाभिहतस्य मिथाद रनाद्युप- इतमतेरज्ञानद श्रना वर णमो दान्तरायोदयाभिग्तस्य सम्यग्दशे- aifefangt! बोधिदसंभो भवतोत्यनुचिन्तयेत् । एवं we 5 बोधिदुलंभवमनुचिन्तयतो बोधिं प्राय प्रमादो न भवतौति बो धिद्लेभलानुभचा ॥ ११॥ सम्यग्द्प्रानद्वारः पञ्चमहात्रतसाघनो दाद् शाङ्गोपदिष्टत्तो ग्या दि विग्ुद्धवयवस्थानः संसारनिर्वाहिको निःख्रेयसप्रापको 10 भगवता परमषिणारईतादो खाष्यातो wa दल्येवमन् चिन्त- येत् । एवं द्यस्य धमख्वाख्यातःतच्वमनु चिन्तयतो मार्गाच्यवने तदनुष्ठाने च व्यवस्थानं भवतोति। धमेखाख्याततच्लानु- चिन्तनानुप्रचाः ॥ १२॥ उक्ता श्रनुप्रखाः। परोषदान्च्यामः'*।
15 मागाच्यवननिजराथ' परिषोढव्याः weet ॥ ८ ॥
सम्यग्द्नादेर्मो्षमार्गादच्यवनाथं कमेनिजेंराथे च परि- षोढव्याः wee! दति । agar
a pn ce enero न~~ ---> ~----------~~~--~--- A RE A A
* C तेषु twice. + Var. &. सम्यग्दश्नादिविगप्णुडधो। ‡ ¢ arena | § CD धर्मखःषटया तच्च | || K omits दूति। ¶ु (^ घमखाष्डयातच्च ।) धम्खाण्यःसल्लान् प्रसा |
** K add <fa | tt D puts दूति ०९०५ प्ररोषद्धाः |
९९१ तत्वाधाधिगमर्चम् | [अ०< । € -२०॥|
्टत्यिपासाश्चैतोष्णदं शएमशकनागन्धारतिस्तौ चया- निषदयाशय्या^कोशवधयाचनालाभरो गतृणस्यशमल- सत्कार पुरस्कारप्रन्नाज्ञानादश्नानि ॥ € ॥
सत्परोषदः पिपामा प्रेतं उष्णं दश्मश्क नाम्यं श्रतिः सरोपरोषदः चर्यापरोषहः निषद्या शय्या arate: वधः याचनं लाभः रोगः BUM: मलं! सत्कारपुरस्कारः प्रन्नाज्ञाने इद गरनपरौषद Tea sfanfaualfansaat यथोक्तं प्रयो- जनमभिम्धाय रागद्रषौ नित्य परोौषडाः परिषोढव्या भवन्ति)
पञ्चानामव क्प्रूतौनामुदयादेते WT: प्रादुभवन्ति। तद्यया। । ज्ञानावरणवदनोयद एरनचारिचमोरदनोयान्तरायाण- fafa |
सश्संपरायच्छद्मस्थवौतरागयोश्चतुद श ॥ १० ॥
सुन्मसंपरायसयते कदमम्यवौोतरागमयते चा चतुदश
|
()
परोषदा भवन्तिः चत्पिपामाश्ोतोष्एदं ग्रमग्रकचर्याप्रज्ञा- 1;
ज्ञानालाभ।1ग्रय्यावधरोगदणस्पश्रमलानि |
* ]› रया | + [) मललः । + 1) द्वाविंशति wae | § KD add च । || 1) omits. @ DC omit चं | ee OWN सन्ति]
+t © puts लाभ before WHT D puts swe after वध्र |
| Weel सू १९-१६।| नवमोऽध्यायः: १९७
waren जिने 1 १९१॥ waren utter: मंभवन्ति जिने बेदनौयाश्रयाः | तद्यथा | सषत्थिपासाग्रोतो प्णदं ्रमग्र कचर्याग्रयावघरो गह णस मलपरो षाः | ॥ बादरसंपराये सवे ॥ १२॥ वाद्रसंपरायसयते सत्रे दा विगश्रतिरपि परोषहाः मंभवन्ति। ज्ानावरणे प्रन्नान्नाने ॥ १३॥ ज्ञानावरणणोदये" प्रज्ञाज्ञानपरोषदहौ भवतः| SHAM हान्तराथयोर दशनालाभौ ॥ १४ ॥ 1 दगरनमोहान्तराययोरद् गनालाभो। यथासद्ं TAA sa ऽद भनपरोषहः लाभान्तरायोदये ऽनाभपरो पः | चारिचमोदे नाग्न्यारतिस्तलौनिषद्याक्रोश्याचना- सत्कार पुरस्काराः ॥ १५॥ चारिचमोदोदयं एते नान्यादयः ey atest भवन्ति । 15 वेदनौये शेषाः ॥ १६ ॥ वेदनौोयोदये शषा waren wiser भवन्ति ये जिने
मभवन्तोत्युक्रम् । कुतः TV | एभ्यः प्रज्ञाज्ञानादभ्नालाभ- नान्यार fatal निषद्याकरो प्रयाचनासत्कारपुरस्कारेभ्य दति ।
* [) qraracatazed | + AC omit this: whole S not clear
१९८ तक््वाधाधिगमद्त्रम् | [अ <€ । Be १७-१९€॥]
VHA भाज्या युगपदैकोनविंशतेः* ॥ १७ ॥
एषां द्वाविंशतः परौषदाणमेकादयो मजनोया युगपदेकञ्िन् जोवे श्रा एकोनविंश्रतेः।। wa रेतोष्णपरषदौ युगपन्न भवतः । श्रत्यन्तविरो धिलात् । तथा चर्या र्या निषद्या परोषडहा- णामेकस्य सम्भवे दयोरभावः ॥ 5
सामायिकच्छेरोपस्याप्यपरि हारविशुिस्श्छसं- पराययथाख्यातानिः चारिचम् ॥ १८ ॥
सामायिकसंयमः कदो पस्थाप्यसयमः परिदार विण्एद्धिसंयमः खच्यसपरायसयमः ययाख्यातसयम इति पञ्चविधं चारिचम् | तत्युलाकादिषु विस्तरेण वच्छामः | 10
अनश्नावमोदयदटत्तिपरिसह्यानरसपरित्याग- विविक्तशय्यासनकायक्ते ण्णः बा द्यं तपः \ ed ॥
sand श्रवमौद्ये ठत्तिपरि सदानं रसपरित्यागः विविक्र- श्राय्यासनता कायक्तश्र seated are तपः। सम्यग्योग- नियदो गुिरित्यतः ( >. 4] प्रति। सम्यगित्यनुवतेते । संयम- रचणायं कमनिजेरायं च चतुर्थषष्टाष्टमादि सम्यगनश्ननं तपः ॥
[ at
es ape fA me oe ene Pe en ETI ० ~~ rn ~= ~ ~ ~ a ee - eee
* KAP & C add खा before aarqe 1.1 भाव्या गपदेकस्ि हैक)न विंशतेः | + 1) स्क.नविशतिभ्यः। t Var Sand K. केचि्छिन्नपदमेव खजमभिषोयते। § K maigaaram 1) °शय्यःखनता कायक्तश्ा | || Come? ।
[ख < la ire] नवमोऽध्यायः | red
श्रवमो द्यम् श्रवममिलननाम^ । भ्रवममुद्रमस्य श्रवमो- दरः श्रवमोद्रस्य भावः wanizaat | उ्ष्टावरृष्टौ as fast मध्यमेन कवलेन चिविघमवमोौदयं भवति । तद्या च्रक्पाहारावमौददमुपार्घावमौद्ये प्रमाणएप्राप्तात्कचिदूनाव- > मोद् यमिति कवलपरिमद्यानं च| प्राग्दा चिश्ड्ाः कवलेभ्यः ॥ छृत्तिपरिषह्यानमनेकविघम् । तद्यया । उस्िप्रान्तप्रान्त- चर्यादौनां सक्गकुस्माषौ दनादौनां चान्यतममभिगद्यावगरेषस्य” प्रत्याख्यानम् ॥ रसपरित्यागो ऽनेकविधः ; तद्यथा । मद्यमांसमधनवनो- 10 तारौनां रसविदतोनां प्रत्याख्यानं विरसरूच्ा दयभिग्रहख ॥ विविक्रशरय्यासनता नाम एकान्ते ऽनावाघे)। «seam सलौ पप्ररषण्डक।|विवजिते शएन्यागारदे वक्ुलसभापवतगुदादौ ना- मन्यतमस्मिन् समाध्ययं Weal AAT ॥ कायक्तेगो ऽनेकविघः | तद्यथा । स्वान गेरामनोत्कडुका!?- 15 सनैकपाश्वदण्डायतगशयनातापनाप्राटतादौ fallll सम्यकूप्रयुक्तानि वाद्य तपः । श्रस्मात्ष घाद पि११ gens: सद्धत्धाग शरैर लाघवे न्दियविजयसयमरचण^+*कम निजरा भवन्ति ॥
# KD cage नाम | + K quater (' खवमोदयं | { C adds च |) उत्छष्टान्त्छष्टौ । § 7) अपार्धावमौदयंः । || 1) vicegn च | ¶ 1) कु्मषदनादौनां। ** चःन्यत् समभिग्टद्य। tt 1) ्नवाधे।
{[ (त पण्ड। 85 £ THAT D उत्कटुकाख्न > GACH ( uot explained ). ]]|| S खप्रावरण | ५०१ K warn xe K acwy |
२०० तत्त्वाधैधिगमदूचम् | [ख० € । द° २०-२२। |
प्रायित्तविनयवेयाटत्यस्वाध्यायब्युत्सगेध्यानान्य- ATA ॥ २०॥
स्चक्रमप्रामाण्णाद् त्तर मित्यग्यन्तर मा इ* | प्रायश्चित्त "विनयो वेयाटव्यं erat want ध्यानमिन्येतत्षङ्धिधमभ्न्तरं तपः ॥
a
नवचतुदं एच्चदिमेदं यथाक्रमं प्राग्ध्यानात् ॥ २१ I
तदभ्यन्तरं au. नवचत्दटं प्रपञ्च दिभद भवति ययाक्रमं
प्रागध्यानात् | इत उत्तर द्च्छामः, ATA |
आलोचनप्रतिकमणतदुभय विवेकब्धृत्सगेतपच्छेद्- परिहारो पस्थापनानि। ॥ २२॥
प्राय खित्त नवभदम् । तद्यथा श्रान्नोचनं प्रतिक्रमण 10 श्रालोचनप्रतिक्रमणे विवेकः wen: तपः ge: परिहारः उपस्यापनमिति। i
श्रालोचनं प्रकटनं प्रकाग्ननमाख्यानं प्रादुःकरणमित्यनया- न्तरम् । प्रतिक्रमण। faa aaa: प्रत्यवमशः+ प्रत्याख्यानं AMPA Yl एतदुभयमानलोचनप्रल्क्रिमणे । विवेको 1
विवेचनं विग्रोघन प्रत्युपेचणनमित्यनर्थान्तरम्* ` । म एष संमक्तान्न
* Ko omits SITS | + D उपस्थानानि | ‡ | wowrafata | K पररिक्रमणं।
६ ( विकटं D विवरणं for परकरनं। | { D न्सोप्रयक्तप्रत्यवमणशः। mK प्रत्यत्रेकणम् ।) satwaqa |
[ere < 1 Ge RB | मवमोऽध्थायः। २०१
पानोपकरणदिषु+ भवति | aT: †प्रतिखापनमित्य- नर्यान्तरम् । एषो ऽप्नेषणो यान्नपानोपकरणादिष्वश्ङ्नोवः- विषेकेषु च भवति । तपो बाद्यमनग्रनाटि vain चानेक- विधं चन्द्प्रतिमादि। Sey ऽपवतेनमपदार इत्यनर्थान्तरम् | ५ स॒ प्रव्रज्यादिवस|पचमाससंवत्राणामन्यतमेषां भवति । परि- हारो मासिकादिः। उपस्थापनं पुनर्दौचिणं पुनश्चरणं पुनबरेता- रोपणमित्यनर्थान्तरम् | तदेतन्नवविधं प्राय्चित्तं देशं कालं ्राक्रि संहननं संयमविराधनां च कायेद्धिवजातियुण्णेत्कषंृतां च प्राप्य पिगएद्यथं यथां clad aaa “a चितौ संन्ञान- 10 विश्द्धोर्धातुः aw वित्तमिति भवति **निष्टान्तमौणदि कं च ॥ एवमेभिरालो चनादि भिः शच्क्रैस्तपो विगरेषेजैनितःप्रमादः तं व्यतिक्रमं प्रायस्चेतयति चेतयंश्च न पुनराचरतोति। ततः प्रायथित्तम् । श्रपराधो वा प्प्रायस्तेन विश्ुश्यत दरति । श्रतश्च
प्राय्ित्तमिति ॥
1 ज्ञानद्श्नचारिचोपचाराः ॥ २३ ॥ विनयञ्तुर्मदः। तद्यथा । ज्ञानविनयः दगशनविनयः
चा रिच विनयः उपचार विनयः।† । तच ज्ञानविनयः पञ्चविधः
* OC संष्क्ताघ्नपानोपरि,धि,श्य्यादिष्। † SD प्रतिष्ठापनम् | t SD अखणएकनोय। § D प्रकोणेकं वा। || (¢ प्रत्रज्यादिवसादिपक्त। ग (^ च चयेते च।
# D fauraa | tt CD add stat
"+~" --~-----~-----------~ ~ “~~ ~~
ee mer ena ran ee comer
१९ ० प्रायः weet वाप्यो ऽभिधौयते | aarataatfear |
26
RoR तक््वाथाधिगमस्चम्। [Boe | Be २९.) |
afanrarfa: | दशनविनयः एकविध एव सम्यम्द्शेन विनयः | वचारिचविनयः पञ्चविधः सामायिकवपिनयादिः। ओप चारिकविनयो saa विधः सम्यग्दशनज्ञानचारित्ादिगु्ण- धिकेष्वभ्यत्थानासनप्रद्ा नवन्दनानुगमादिः* । विनौयते तेन तस्मिन्वा विनयः ॥ i
्राचार्योपाध्यायतपसखिशेश्षक।ग्लानगणकुलसद्- साधुसमनोज्नानाम् ॥ २४ ॥
Ss * ५ es +
वेयाट्रच्य दग़्विधं। तद्यया। श्राचायवंयाहृत्य उपा- ध्यायत्रैयाटत्यं aufaqaen Twas wae कुलवेयाटृत्यं WGI सद्ववैयाटत्यं साधुरवैयाटत्यं समनोज्ञ- 10 +N ॐ | is वयाटृत्यमिति | व्याटृत्तभावो वयाद्त्य। व्यादरत्तकमे a । तचाचायंः gate: पञ्चविधः । श्राचारगोचरविनय खाध्यायं वाचा*्यादनु तस्नादुपाधौयत दत्युपाध्यायः |¦ ayEty- ग्रहानुग्रहाथं 1 चोपाघोयतेः सद्गन्दादौन्वास्यो पाध्यतौत्युपा- ध्यायः। faaget faq श्राचार्योपाध्यायसद्गहः। चिसद्गहा 1“ नियेन्यौ श्राचायौपाध्यायप्रवतिनो सङ्गन । प्रवतिनौ दिगाचायंण व्याख्याता । feara saad प्रवर्तयति चेति प्रवतिनो ।
* 1) खनुगमानादिः। + 1) तेनाख्िन्वति विनयः) + D शिचक। & 1) omits तदुणा।
|| ¢ adds इति । 4 C qaqa वा। ** 1) aramid K पञ्चाचार्यादन्। ++ 1) चोप यते |
१ + सेव्यते | 2 5 @ufa |
[moe] Be २५, Ri] नवमोऽध्यायः। ९०३
“विष्टो यरतपोयुक्रम्तपस्छौ । श्रचिरप्ररजितः शिचयितययः शिचः भरिच्चामहेतोति, matt वा। म्लानः प्रतौतः। गणः स्थविरषन्ततिरुख्ितिः । कुलमाचायसन्ततिसुथितिः | argqa- विधः अमणदिः। साधवः संयताः। संभोगयुक्ताः समनोज्ञाः ।
एषामन्नपानवस््पाचप्रतिश्रयपौटफलकसस्तारा दि भिध्मसाघने- “~ न= RITE: WANT भेषजक्रिया कान्तार विषमदुगापसगे व्व्येपपत्ति- रिव्येतद्ादि वैयात्यम् ॥
ATMA SATA TATA AT! Wey |
खाध्यायः पञ्चविधः । तद्यथा । वाचना प्रच्छन¶ श्रनुप्रच्ा
1 gare: धर्मोपदेश दति। aa वाचनं श्रियाध्यापनम् । प्रच्छनं
Tara: | FATA गरन्थाथैयोरेव मनसाग्यासः। आम्नायो
घोषविष्द्धं परिवतेन+** qua रूपदान।1 मित्ययेः | श्रयौपदेशो व्याख्यानमनुयोग{वणेनं धमे पदेश द त्यनर्थान्तरम् |
बाह्याभ्यन्तर पध्योः ॥ २६ ॥
"~~~ ^-~-~---~-------------------- -- -~~
* D favagt
+ (1 श्यः and them: D शिच्यः शि्छामदेतोति thea wey वा ।
[ 1) श्रवणादिः। § C खभ्यवपत्ति, D अभ्यपपत्निः। || [इ धमापध्यायाः। ¶ D प्रच्छना। *#* K परिवत्तितम्। ++ B रूपद्ानम्।
tt KX खनयोगोपवणेनम्, (' अनयोगो |
२०४ तत्वाथाधिगमद्तम् । [ ° < । Be २७-६१॥]
युत्ों दिविधः बाह्यो ऽभ्यन्तरश्च | तच बाह्यो इादश- RHA "पः । श्रश्यन्तरः शरोरसश्य कषायाणां चेति ॥
उत्तमसंहननस्येकाग्रचिन्तानिरोधो ध्यानम् ॥ 29 |
उन्तमसंदननं WMATA नाराचं च । TIAA चिन्ताजिरोघश्च ध्यानम् ti 5
MARAT ॥ र ॥ तद्यानमासुह्टताद्धवति wat न भवति दु्यानलात् | आतरौद्रभमशुक्तानि ॥ २९ | तच्चतुविधं भवति । ager श्रातं Oe धमै] sae सिति | तेषाम् 10 परे मोक्षहेत् ॥ २० ॥ तेषां चतुणां ध्यानानां परे धमप्रुक्तं मो चेत्र भवतः पव ame संसारहेद्र दति॥ sare । किमेषां waufafa ) श्रचोच्यते श्रातममनोज्ञानां सम्प्रयोगे तदिप्रयोगाय स्मरति- 1: समन्वाहारः ॥ ३१॥
~~~“ ~~ ET at mentee
स~ "~ -~------~---------~------- >
* D wefan | † K वच्नषेभं नाराचं च, D उकत्तमसंदनमं चतु विधं वद्मषरभनाराचं ऋषभनारात्त नाराषमधेनाराचं च | { D way here and hereafter.
| अ° € । @ ३२-३९ । ] नवमोऽध्यायः | २०५
श्रमनोज्नानां विषयाणां संप्रयोगे तेषां विप्रयोगाथं यः
समृतिसमनादारो भवति तदातेध्यानमित्या चकते । किं चान्यत् वेदनायाश्च ॥ ३२ ॥
बेदनायाश्चामनोज्ञायाः weit तदिप्रयोगाय सृतिसम- ४ न्वाहार श्रतेमिति । किं चान्यत्
विपरौतं मनोक्वानाम् ॥ ३३ ॥
मनोज्ञानां विषयाणणं मनोज्ञायाश्च बेदनाया विप्रयोगे तत्सुप्रयोगाय* स्मृतिसमन्वादार ada fa चान्यत्
निदानं च ॥ ३४ ॥
10 कामोपदतचिन्तानां पुनभंवविषयसुखग्णद्धानां निदानमात- ध्यानं भवति |
तदविरतदेशविरतप्रमत्तसंयतानाम् ॥ ३५ ॥ तदेतद्ातैध्यानमविर तदे शविरतप्रमत्तसयतानामेव भवति |
हिंसान्टतस्तेयविषयसंरक्णेभ्यो रोद्रमविरतदेश- विरतयोः ॥ ३६ ॥ हिसा्थेमनुतवचनायं Gari विषयसरचणाथं च स्मृतिसम-
न्वादहारो रौद्रध्यानं। तद् विरतदेग्रविरतयोरेव wafal
* § perhaps तल्प प्रथोगाथेः, K तदविप्रयोगाय। + 1) रौद्र waa t ( भवत)ति।
२०६ तत्वा्ाधिगमद्धवम् | [ Hod) we ३५-४०।|_
्रान्नापायविपाकसंस्थानविचयाय घममप्रमत्त- संयतस्य ॥ 39 ॥
श्राज्ञाविचयाय श्रपायविचयाय विपाकविचयाय सग्थान- विचथाय च, स्मृतिसमन्वाहारो धमध्यानम् । तदप्रमत्त- यतस्य भवति । कि चान्यत्
उपशान्तशमौणकघाथयोश्च ॥ इट ॥
उपश्रान्तकषायस्य सौणएकषायस्य च धमं wa भवति। कि चान्यत्
शक्तं चायः ॥ sel ॥ Wa चाद्ये ध्याने प्रथक्कवितकैकलवितकं (tomate
र्म ~ Gs x ENS न कषाययोभेवतः | Bey रक्त ध्याने प्रयक्तवितकेकलवितके yafaat भवतः |
परे केवलिनः ॥ veo ॥
परे दे ave केवलिन एव भवतः न wa |
nie —_— ae eee = ane ae ~~
* D omits च । + P wen चाये पवेविदः॥२९॥ { CD omit च। § CD War!
------~----~-*----~~~-~ ~
|
()
९ SH भाष्यकारस्तु पववद इति सचावयवं wufaautfa सम्बन्धयति वा खवमेते शुक्तध्याने पवे विदो भवतः पवविदौ यावपशान्तच्तीग aut तयोभवतः सूचान्तरमिव ध्याचष्टे नतु परमार्थतः एथक aaa पवप्रणयनात् |
[me € | &e ४१-४४ । | नवमोऽध्यायः | Res
श्रचराह । उक्तं भवता Ya Va ध्यानेः परे wa ध्याने दति{। तत्कानि तानौति। श्रचोच्यते
प्रथक्तंकत्ववितकद्धश्सक्रियाप्रतिपातिव्युपरतक्रिया- निरत्तोनि! ॥ ४१ ॥ $ wafaaal एकलवितकं खच्छक्रियाप्रति"पाति व्युपरत- क्रिया निदृत्तौति चतुविधं शक्तष्यानम्+* | तच्येककाययोगायोगानाम् ॥ ४२॥
तदेत†1 चतु विधं ग्क्त {ध्यानं चियो गस्यान्यतमयोगस्य काय-
योगस्यायोगस्य च यथयासद्धयं भवति । aa faataat एयक्क-
1७ वितकंमैकान्यतमयो गानानेकत्रवितकं काचयोगानां aa क्रियमप्रतिपात्ययो गानां ब्युपरतक्रियम||निटत्तौति |
रकाश्रये सवितके पूरवे ॥ ४३॥
एकद्रव्याश्रय सवितके ga ध्याने प्रयमदितौये । तच सति- GIT प्रथमम् |
5 अविचार faataa"’ ॥ ४४ ॥
t 1) omits fat
* D wera | + 1) wane | $ 1) faaat fa, DCK every where faaty not fata | || C श्यक्चवि तकेकल् | © C सक्षक्रियमप्रतिपाति। ** aqfaw ध्यानं Wer | t+ Caza tt DC wav | $$ 1) रकान्यतमयोगस्य |
iC क्रियानिषटत्तोति। ५ P doubts whether this is a sutra,
२०८ तच्वा्थाधिगमद्धचम् | [eo € we 84-891]
श्रविचारं efaan fetta ध्यानं भवति ॥ sare | वितकंविचारयोः कः प्रतिविगेष इति । श्रचोच्यते 4, % वितकः TATA" ॥ ४५ ॥ यथोक्तं श्रुतज्ञान faaat भवति ॥ विचारो ऽथेव्यन्नयोगसंक्रान्तिः ॥ ४६ ॥ श्र्व्यज्ननयोगसक्रान्तिविचार इति।
एतदभ्यन्तरं तपः संवरल्वाद् भिनवकर्मेपचयप्रतिषेधकं निजजैरणाफललात्कम निजेर कम् | श्रमिनवकर्मेप्चयप्रतिषेधकलत्वा- परवोपचितकमंनिओर कलाच निर्वाणएप्रापकमिति ॥
HAS । उक्तं भवता परोषदजयात्तपमो ऽनुभावस्तथ कर्म- निजेरा भवतौति) । तत्कि स्वे सम्यग्ृष्टयः समनिजेरा श्रादोखिदस्ि कथित्परतिविग्रेष दरति । ्रचोच्यते
सम्यग्दष्टि्रावकविरतानन्तवियोजकदशनमोह-
AAR AM AR TN Aa Se ATH णमो द जिनाः क्रमशो SMAATUAAT ॥ ४७ ॥
ware te: WAR: विरतः श्रनन्तानुबन्धिवियोजकः द् शेन-
[४
मोदचपकः? मोदोपशमकः उपश्ान्तमोदः मोदक्तपकः
त ध ~,------~-- RS ------- ------~ "~~ ~~
% ate | + © निजरण | { K भवति। § KD उपणशामकं।
—
९ AVM! is ablative अनुभाव विपाक | २ मोद्कच्तपक = च्तपगोपशमनक्रिसाविष्योग्रद णम् |
a a er ate eee oe Bn ne --~*- -----~ te A cee ~. - \
[ऋअ० ९ । ae vei] नवमोऽध्यायः | २०९
णमो हः जिन इत्येते en want ऽसद्ययशणएनिजेरा भवन्ति | तद्यथा | HATE: Wan ऽम्येयगुणएनिजरः" श्रावकाद्विरतः विरतादनन्तानुबन्धि वियोजक waa शेषाः ॥
पुलाकबकुशकुश्ौ लनिग्रन्यखरातका निग्रन्धाः॥ ace
at
पुलाको बकुशः amet fara: खातक tad wat नियैन्विगशरेषा भवन्ति | aa सततमप्रतिपातिनो जिनोक्ता- द्ागमाननिगन्यपुलाकाः । Vaal प्रति प्रिता: शरौरोपकरण- विभ्रषानुव्तिन ऋद्भियग्रस्कःमाः सातगौरवाखिता अगिपिक्र- परि चारान्डेद् शवललयुक्ता निगरन्धा। THM! | Hela दिविधाः प्रतिमेवनाक्ष्ौनलाः कषायङ्कश्नीलाश्च | तच प्रतिसेवनाक्ु ग्ला aaa प्रति प्रस्िता ॥अनियतेन्िय: कथवित्किचिद्त्तर- ग॒णेषु भ्राघयन्तश्रन्ति ते. ˆ प्रतिसेवनाकुश्षैलाः । येष alt शयतानां मनां कथं चिसंज्वलनकषाया उदौ यन्ते ते कषाय- RMT: । ये वौतरागच्छदस्था दर्यापथप्रापताम्त निग्रन्धाः । Sat योगः पन्थाः संयमः योगसयमप्राप्ना दत्यथेः । सयोगाः मेलेश्रोप्रतिपन्नाश्च।। केवलिनः सल्लातका दति ॥
1;
oe —
1;
wet
RL RRL AR AORTA A LEER CY EA A RI, ---- -~---------- A --
* 1) अस्ष्टयेयगणाः निजरः। † <` पञ्चविक्षा।
+ K omits fader) C निग्रन्यबकुशा | § ॥ ५५; च।
|| । adds ये | © (` afaufudtege | क Coomits @ | tt 1) ५111115 gt
sx पि tt CO way |
२९० तक््वा्धाधिगमद्चम् i [अ० € | Ge Bei]
संयमश्रुतप्रतिस्ेवनातौथलिङ्गलेश्योपपातस्थान- विकल्पतः साध्याः* ॥ ४९ ॥
एते पुलाकादयः पञ्च नियन्धविग्रषा एभिः सयमादिभिर- नुयो गविकल्येः। साध्या भवन्ति । तद्यथा |
संयमः | कः कस्मिन्संयमे भवतोति । उच्यते । पुलाकब- कुग्रप्रतिसेवनाकरु्रीला दयोः सयमयोः सामायिके कदोपस्थापे च । कषायक्कुऽभेलो! दयोः परिदारविश्द्धो खच्छमंपराये च । नियेन्धस्नातकावेकस्मिन्ययास्यातरंयमे |
श्रुतम् | पुलाकबक्ुशप्रतिमेवनाक्रुशौला उत्कु्टेनाभिनाचर- द् ण्पूवेधराः | कषायक्ुश्रोलनिरन्धो स्तुदंग्रप्रवधरौ | जघन्येन पुलाकस्य भ्रुनमाचारवर्तुः | बकुग्रकुभोलनि्॑न्धानां zat प्रवचनमातरः | श्रतापगतः केवलो स्तातक दति ॥
प्रतिसेवना | पञ्चानां मृूलगुणानां रादिभोजनविरति- षष्ठानां| पराभियोगादलात्कारेणएान्यनमं? प्रतिमेवमानः पुलाको भवति । मेथनमित्येके । vent ददिविधः उपकरणवक्ुशरः श्ररोरबकुग्र्च । तचोपकरणाभिष्वक्रचिन्तो fafaufafya-
wad
10
15
cerca ee nm - ~ -- -~--~ -------------------- ----- ------- ~ ~~~ ---- ---- Sr ee et ----------~ ~~
* K adds दूति aller साध्याः। + CK WHAT |
‡ CD कष।यकुणोला। ९ D परिदारविग्रयुडिष्टच्मसपराययोः | || D राजिभोजनस्य च | “ Dadds वा, वललात्कारण वान्यूनर्मं
S नवमपुर्ान्तःपाति टतौयमाचारवस्तु यावच्छरलम् |
| Hee | Se Be | | नवमोऽध्यायः | २११
महाघनोपकरणपरिग्रहयुक्तो वड विगेषो पकर णकां चायुक्तौ ` नित्यं ततरतिसंस्कारमेवौ †भिचुरुपकरणबङ्ुशो भवति । श्ररौराभि- व्यक्रवित्तो) fara तत््रतिसस्कारसरो ्ररोरवबकुश्रः 1 प्रति- सेवमाक्रण्ोलो मूलगुणानविराधयन्नुत्तर गुणेषु कां चिदिराधनां £ yfaaaa । कषायक्ुप्रौ लनिर्मन्थस्नात कानां प्रतिसेवना नास्ति॥ तौथम् | Bai स्वेषां तौयंकराणणां ately भवन्ति । एकै त्वाचायां मन्यन्त पुलाकबक्ुगशप्रतिमेवनाकुोलास्तो्ं नित्यं भवन्ति TMNT arate वा ॥
लिङ्गम् । लिङ्गम दिपिधम् द्रव्यलिङ्गं भावलिङ्गं च ।
10 भावलिङ्ग प्रतौत्य सवं पञ्च॒ fader भावलिङ्गं भवन्ति | द्रव्यलिङ्ग wale भाज्याः ॥
AW | पुलाकस्योत्तराभ्तिस्रो केश्या भवन्ति । वकुग्र- प्रतिसेवनाक्घुश नयोः सर्वाः षडपि । कषायक्ु गोलम्य परिहार- विग्डद्धम्तिख उत्तराः । खुच्छसंपरायस्य निग्रन्धस्नातकयोश्
1: waa केवला भवति । wate: शरलग्प्रतिपन्नो sat भवति ॥ उपपातः । पुलाकम्योत्कृष्टभ्ितिषु देवेषु महस््रारे | बक्शप्रतिरेवनाकुौलयो दात्रिग्रतिमागरोपमस्वितिष्वारण्णच्य- तकल्पयोः । कषायक्घुगोलनियन्थयो स््रयस्तिगरत्सागर)पमस्ि-
# ९, च्ाकांक्ता।
+ Probably S omits fare: 9 t hk wtwew ६ 1) किचित् for वाचिन्)
| 1) omits सवे | भ् K मनि,
RR तत््वाथीधिगमद्चम्। [ख०< । we ९९ ;|
fag देवेषु सर्वाथसिद्धे। स्वषामपि जघन्या पल्योपम- ए्यक्कस्थितिषु सो धमे ¦ सातकस्य निर्वाणमिति ॥
स्थानम् | wah संयमस्यानानि कषायनिमित्तानि भवन्ति । aa सवेजघन्यानि सथििश्धानानि एुलाककषायकभ- wat: | तौ युगपद सद्येयानि स्थानानि गच्छतः। ततः पुलाको वच्यते" कषायङुग्रौ लस्सद्धेया नि स्थानान्येका क गच्छति | ततः कषायक्गुभोलप्रतिसेवनाक्ुभोलवकु् युगपदसद््येयानि संयमस्थानानि गच्छन्ति । ततो बकुशो बयुच्छिद्यते । ततो ऽसद्येयानि स्थानानि war प्रतिसेवनाक्रुऽेरो ब्युच्छिद्यते। ततो ऽषद्येयानि स्थानानि गला कषायक्ुगरोलो ब्युच्छिद्यते । श्रत ऊष्मेमकषायस्यानानि fade: प्रतिपद्यते । सो ऽप्यसद्येयानि स्यानानि गल्ला बयुस्छिद्यते । श्रत ऊषध्वेमेकमेव) स्थानं गला नियन्धस्ातको निर्वाणं प्राप्नोतोति | एषां संवमलथिरनन्ता- नन्तशरुण भवतोति ॥
दूति तच्चार्याधिगमे semanas? नवमो ऽध्यायः समाप्तः ॥
~~~ ~~ -------न~+~----------~-- +--- ~ “~ a ~
* 1) व्यषर्बिद्यते | + D संयमस्धानानि | + C omits क्कच | ६ ¢ रतेषाम्।
—
४,
ब)
TY दशमोऽध्यायः ॥
=e
मोदक्षयाजन्नानदशनावरणान्तरायक्षयाच्च केव- लम् ॥ १ ॥
HEN रौणे ज्ञानावरणदगेनावरणान्तरायेषु say च केवलज्ञानद ग्रेनसुत्द्यते* | wel चतद्णणं कमेप्रङ्तोनां रयः ¢ केवलस्य हेतुरिति तत्छयादत्यद्यत दति हेतौ! पञ्चमो fag" | मोहच्तयादिति एथक्करणं क्रमप्रमिद्याथं यया} गम्येत पूवं ate aa arg चौयति ननो ऽन्तमृष्टतं कदमस्यवोतरागो भवति | ततो sw ज्ञानदग्रंनावरण्णन्तरायप्रकतोनां faut युगप कयो भवति । ततः केवलमुत्पद्यते ॥ 10 HATS | उक्तं मोहक्तयान्द्यानदशनावरण्णन्तरायच्याच्च केवलमिति । श्रय मोहनोयादौनां चयः कथं भवतोति। । श्रचोच्यते
*K ga, D केबलं ज्ञानदभेनसुत्पद्ते। 11; हेत॒ुपश्चमो,{ इतः। { 0 यथागम्येवे, K गम्यत | § CD add दति। || K omits दूति।
„~~ - -- ---- ---~---~“ - ----- ~ ee crm ee ~ˆ ~ = ~~~ Sek awe ध" - < 7 it
१ ( अतस्तदिगमलच्तणो gut हेतुः विभःषादुणेऽस्ियामिति हेतौ पश्चमोनिदश्रो ) 8
९९४ तत्त्वा्ाधिगमद्चम् | [अ०१०। ख् 2-8
बन्धहेत्वभावनिजराभ्याम् ॥ २॥
मिथ्याद शनादयो बन्पदेतवो sfaf eat: । तेषामपि तदा- वरणोयस्य कर्मणः चयादभावो भवति मम्यग्दरनादनां चोत्यन्तिः | ARMA मभ्यग्द्भनम् तननिसर्गादधिगमादे- QA | एवं WTA महात्मनः सम्यग्व्यायामस्याभिनवेस्य क्मए उपचयो न भवति पूर्वोपचितस्य च यथोक्रैनिंञंरारत्- भिरत्यन्तक्तयः | ततः सवद्रव्यपर्याय विषयं wana केवलं ज्ञान'दग्रः प्राप्य बद्धो ag: was: aaeul जिनः केवलौ भवति । ततः WAT RAINS आयःकमेरस्कारवशरादि-
हरति । तनो sw छत्लकमक्षयो ATA ॥ ३ ॥
छत्स्रकर्म च्यलक्णो Atal भवति । ga क्तौणानि चतवारि कर्माणि पश्चाद दनौयनामगो त्रा यष्वक्तयो भवति | ततषयसमकास्त- मेवो दारिकश्ररोर वियुक्तम्याभ्य जन्मनः प्र्यणं । हेवभावाचो- ्तरस्याप्रादुर्भावः | एषावस्या कत्लकमेचयो मोच way |. किं चान्यत् |
ओपश्मिकादिभव्यत्वाभावाच्ान्धच केवलसम्यक्त- ज्ञानद शनसिडत्वेभ्यः ॥ ४ ॥
*~------------ ------- ˆ- <~ -~------- --------- ------ ----- ---
*K ज्ञान । + 1) मिडौ।
||
10
~— ey # = 81
[.अ०१० । eeu, ei | दश्रमोऽध्यायः। २११
श्रोपग्रभिकच्चायकचायौपग्रमिकौदयिकपरिणामिकानां* भाव्रानां भव्यलस्य चाभावान्मोत्तो भवति रन्यत्र केवलसम्यक्त- केवलज्ञानकेवलद शनसिद्धवेभ्यः। एते wa क्तषायिका नित्याम्तु सुक्त्यापि भवन्ति ॥
› तदनन्तरमूध्वं गच्छत्यालोकान्तात् ॥ ५ ॥
तदनन्तर मिति छत्लकमे्तयानन्तर मौ पश्रमिका द्भावानन्तर चत्य्थः। मुक्त We गच्छत्यालोकान्तात् | क्मचये Fe वियोगसिध्यमानगतिलो कान्तप्राप्रयो४ sey यगपदेकसमयन भवन्ति । तद्यथा । प्रयोगपरिणामादिसमुत्यस्य गतिक
lo उत्यत्तिकार्यारम्भविना श्रा यगपदे कसमयेन भवन्ति तदत् ॥
श्रचाद । प्रहोएकमेणा निराखवस्य कथं गलिभेवतोति | श्रचोच्यतं
Q ~
पूवप्रयोगादसङ्गत्वादन्धच्छेदात्तथागतिपरिणमाच्च तद्रतिः ॥ & ॥
& = । F
15 पवप्रयोगात् | यथा ₹म्तद्ण्डचक्रमयुक्तमयो गात्परुषप्रयनत- a ५५, 9
शा विद्धं कुलालचक्रमुपरतेष्वपि पुरुषप्रयन्नरम्तद एड चक्रसयो गेषु
# K आअौपशमिकच्ायोपशमिकोदभिकानां च. Db क्षायोपणमिक, 1; पारिणामि- Rta { + 7) omits gq |
t+ Var S कर्मच्यदेदवियो०. 1) aawaa, 1) सिद्धसान here and here- after ऽ DC add हि
८९ तक््वाथाधिगमदत्रम्। [अ०१०। द्. ६।|
पूरैप्रयोगाङ्भमल्येवा*संस्कारपरिकयात् एवं यः पूरवेमस्य कर्मणा! प्रयोगो जनितः स ate ऽपि कमणि गतिहेतुभेवति । तत्कृता गतिः ॥ किं चान्यत् |
असङ्गत्वात् | पुद्गलानां जौवानां च गतिमन््सुक् नौन्येषां द्रयाणणम् | तचाधोगौरवधर्माणः पुद्गला ऊर्ष्वगोरवधर्माणे जोवाः | एष खभावः । wat ऽन्यासङ्घादिजनिता गतिभेवति | यया सत्खपि प्रयोगादिषु गतिकारणोषु जातिनियमेना धस्ति्य- ae च खाभाविक्यो! stearadtat गतयो दृष्टाः तथा सङ्गविनिरुक्रस्यो ध्वेगौर वादृ्यैमेव सिध्यमानगतिभेवति । सं सारिणस्त |कमेसङ्गादधम्तियग्मे च ॥ किं चान्यत् |
बन्धच्छद्ात् | यया रव्न्बन्धच्छदात्पेडाया बौजको श- बन्धनच्छदाचेरण्डबौजानां१ afager तथा कममबन्धनच्छ दा- स्सिष्यमानगतिः** ॥ कि चान्यत् |
तथागतिपरिणामाच्च । ऊष्वेगौ रवात्पवं्रयो गा दिभ्यश्च Saat तयास्य गतिपरिणाम उत्पद्यते यन सिध्यमानगति- भवनि । ऊष्वमेव} भवति नाघधस्तियम्बा गौरवप्रयोगपरिणमा-
* [र मवति। + K कमेणो।
t © afaaqae | § K खभाविका।
|| D.C संयोगात् । 4 B बोजादोनां। ** 1) गतिभेवति। tt kK हेतुतः
tt ^" क्ष्ये arate |
<न
15
| ख० १० ख००९। | दश्मोऽध्यायः। २२७
सङ्गयोगाभावात्* । तद्यथा । गणवह्ुमिभागारो पितन्टतुकाल- mat बोजोद्भेदादङ्रमप्रवालपणेपुष्यफलकालेष्वविमानितः- सेकदौदंदादिपोषणकमेपरिणतं aap Sea इएष्कमलाग्वप्प् न निमव्नति तदेव गुरुशष्णण्डन्तिकालपेधनेवडभिरा लिक घन- खटत्तिकालेपवेष्टनजनितागन्तुकगौ रवमणणु प्रचि तव्नलप्रतिष्ठ। भवति यदा aerfe: faa! खल्तिकालेपो वयपगतो+* भवति
an
तदा†† ग्डत्तिकालेपमङ्गविनिर्मक्त मोक्तानन्तरमेवोध्वे गच्छति ्रसलिलोष्यैतलात् एवमूष्वेगौरवगतिघर्मा stat ऽषष्ट{कमे- म्टत्तिकालेपवेष्टितः ?{तत्सङ्गात्संसार महा रवे भवस लिले निमग्नो भवासक्तो ऽधस्ि्यगृष्व च गच्छति सभ्यग्देना दिषलििलक्तेदा- त्रदोणणष्टविधकमेन्टत्तिकालेप ऊर्वेगौर वादृष्वेमेव गच्छत्या ११ लोकान्तात् ॥
स्यादेतत् लोकान्तादणयुष्ये सुक्रस्य गतिः किमयं न भवतोति । श्रचोच्यते। धर्मास्तिकायाभावात् | घमास्िकायो fe जोवपुद्गलानां गत्युपयहेणो पक्ुरुते | स॒ त्र नास्ति |
1(
[0
15 तस्माद््युपग्रह कारण्णभावात्परतो गतिनं भवव्यद्चु अलावुवत् ॥
--.----~---~- ~ -----~-~------~~~-~~---------~----~-------~------"~~~~---~---------~- A a Rt AY ---~--~
* D संयोज {101 योग A.C omit परिणामासङ्गयोग |) † + मागरोपित।
+ K अधिमानित। ६ ८ वेष्टित । || 1) तल्ल प्रविष्टं for तव्जह्लप्रतिष्ट | ० }‹ छत्रो । oa a | ++ D omits. +t DC gafay | §§ D तव for तत् ।
||| D wat, ११ C adds तु|
ret
२१८ तक््वाथाधिगमसखचम् । [ae १०।०७।|
नाघो न तियेगित्यक्तम् । तचेवानुज्रेणिगतिर्लो कान्ते ऽवतिष्ठते* क्रो निःक्रिय दति ॥९
छेचकालगतिलिङ्गतौथचारि वप्रत्येकबुडबोधित- न्ानावगाहनान्तरसह्याल्यवहत्वतः साध्याः! WON
qa कालः गतिः लिङ्ग तोयं चारिजं प्र्येकनुद्ध बोधितः 5 ज्ञानं श्रवगाहना{ श्रन्तरं ag श्रल्यवङलमित्येतानि दाद णानु- योगद्धाराणि सिद्धस्य भवन्ति । एभिः fag: साध्यो ऽनुगम्य- शिन्यो ara दत्येकार्थतरम्। aa पूवभावप्रज्ञापनोयः ्तयुत्पन्नभावग्रज्ञापनौ यश्च दौ नयौ भवतः । तत्कुतो ऽनुवोग- fang: | agar) 10
Baal afer! सिध्यतो ति । प्त्य॒त्यन्नभावप्रज्ञापनौयं प्रति fafgas feafa* । garam sa प्रति
* © Taafa | † D साध्यः + 1) अवगादनं। § B vareafata | || C omits. ° K atea ** © सिध्यत) ति)
९. H. gives at the end of the commentary on this Sutra the following very interesting passage which bemg incorrect 18 un- fortunately not quite intelligible.
खस्यिंश्योभम्य दि शिष्येण समुद्धता खबोधाथं तक््वाधैस्य fe टौका जडकार्यांजभाष्टतायाद्यां उद्रत्या तत््वार्घाघम्य टौकान्त्यति। रुतदुक्तं भवति | हर्मिद्ाचायगाेषसामध्यायानामाद्यानां टौका छता भगवता तु गन्धद स्तिना सिद्धसेनेन नया छता तत्वाधैटोका गयर्वादस्थानर्याकुला मस्ये रवागश्चषमुद्धताचायण खबोधाथं सात्यन्तगर्व्ना वं डपडपिका टौका गिष्पन्चेन्यलं pag yp
| =e १० | a ७ । | दशमोऽध्यायः | २९२६
as
10
_-------------- ----
पञ्चदशसु कर्मश्टमिषु जातः सिष्यति* संहरणं प्रति मानुषके मिध्यति+ । aa प्रमत्तसंयताः संयतासंयता्चं संद्धियन्ते | अरमण्यपगतवेदः परिहार विष्ुद्भिसयतः पुलाको ऽप्रमत्तखत्- दशगूर्ौ ्राहारकश्रोरोति न संह्ियन्ते : WAIT: शब्दादयश्च चयः प्रत्युत्यन्नभावयप्रज्ञापनोयाः WT नया उभय- भावं प्रज्ञापयन्तोति ॥
कालः । श्रचापि नयदयम् । कस्मिन्काले सिध्यतौति । ्रतयुत्यन्नभावप्रज्ञापनो wate सिष्यति । एूवभावप्रज्ञाप- नौयस्य जन्मतः संहरणएतश्च । जन्मतो ऽवसपिण्धासुत्सपिष्यामन- वसपिष्युत्पिण्ठां च जातः भिष्यति । एवं तावद विगेषतः | विशेषतो ऽ्यवसपिण्ठां सुषमदुःषमायां सद्येयेषु वर्षेषु weg जातः सिध्यति दुःषमसुषमायां स्वस्यां सिध्यति दूःषमसुषमायां जातो दुःषमायां सिध्यति नतु दुःषमायां जातः fata saa नेव सिष्यति। संहरणं प्रति सर्वकालेष्ववसरधिण्षासुत्पि-
5 पधामनवस पिष्युतसपिण्ां च सिध्यति ॥
गतिः । प्रत्युत्पन्नभावप्रज्ना पनोयस्य सिद्धि गत्यां। सिध्यति । श्रेषास्तु नया दिविघधा च्रनन्तर पञ्चात्कुतगतिकञ्च एकान्तरपश्चा- त्कुतगतिकश्च | श्रनन्तरपञ्चात्कतगतिकस्य मनुख्यगत्यां सिष्यति। एकान्तरपश्चात्कुतगतिकम्याविशरेषेण सवेगतिनग्यः सिध्यति ॥
are ~~न = ~ ~ ~ ~~~ ~~ = ~~ =-=
+ my [न ५ क * © सिष्यतोति। + B प्रमर्संयतसषयतासंयता | t ( omits दूति। S C sara: | || 1 सिदधमत्याम् ।
२२० तच्त्वार्याधिगमद्धवम् | [०१० छू 9।।
लिङ्गः सो पुंनपुंसकानि । प्रतयुत्यन्नभावग्रज्ञा पनोयस्याबेदः सिष्यति। पूवभावग्रज्ञापनौ यस्यानन्तर पञचारत्कतगतिकस्य WAT पश्चात्कुतगतिकस्य' च feat लिङ्गभ्यः सिध्यति ॥
तौथम् | सन्ति तौर्थकरसिद्धाः Tacs नोतौोयेकर- सिद्धाः तौयेकरतोर्थे ऽतोयेकरसिद्धाः तोयकरतोयं। एवं तौ्ंकरोतोथे सिद्धा श्रपि ॥
लिङ्क पुनरन्यो} विकल्प उच्यते । ‘xafag भावलिङ्गम- लिङ्गमिति प्रत्युत्पन्नभावयप्रज्ञापनो यस्यालिङ्गः सिध्यति । ya- भावप्रज्ञापनोयस्य भावलिङ्गं प्रति खलिङ्ग सिध्यति । zafay जिविधं स लिङ्गमन्यलिङ्ग ग्टहिलिङ्गमिति£ anfa भाच्यम् | सवस्तु भावलिङ्ग ara: सिध्यति॥ ॥२
चारिचम् | ्रत्यत्पनभावप्रज्ञापनो यस्य नोचारिन्म नोऽ चारितचरो सिध्यति । पूवेभावप्रज्ञापनोयो दिविधः sac पञात्कृतिकश्च परन्परपश्चाल्कं तिकश्च । श्रनन्तर पञ्चात्कुतिकस्य
८१
| -_~ Ne
ययास्यातसंथतः सिध्यति । परम्परपश्चात्कु तिकस्य व्यञ्जिते 1
* 1) एकान्तर पञखःत्कत° | + © omits. + ^ अन्यो ऽपि। § 1) म्रदलिङ्कमिति। | K agra भावलिङ्गं sre स्ष्यति। = ( adds दति।
=~--~------+ - ~-------- ---- --- ~
९8. ग्र. fase एनरन्धो विकन्य उच्यते । ननु च पुव॑मेवोपन्यसनौयः स्यात् | सत्यमेवं च्तम्यताभिदमेकमाचायस्य ॥ ९8. सच्तेपतस्तु सर्वा भावलिङ प्राप्तः सिथ्यतौति नियमः।
| अ० १० । छ° 9 । | दशमोऽध्यायः | २२१
or
1
~ —
० Ut
ene aire ee ~ ee
sofsa* च । श्रव्यञ्जिते चिचारिषपश्चात्कुतश्चतुख्ारि चपश्चा- त्कृतः पञ्चचारिजपश्चात्कुतञ्च । वयञ्जते सामायिकद्च्छसां परा- यिकयथाख्यातप्चात्कुतभिद्धाःं क दोपस्थाप्यदष्मसम्पराययथा- स्यातंपश्चात्कुतसिद्धाः सामाचिकच्छेदोपस्थायद्धच्ससम्पराययया- स्यातपश्चात्कृतबिद्धाः! ेदोपस्छाष्यपरि हार an ieee यथाख्यातपञ्चात्कतसिद्धाः सामाचिकच्छ दो पच्थाप्यपरिदार- विश्टद्धिधच्समन्परा ययथास्यातपश्चात्क्तसिद्धाः ॥
परत्येकबद्वबोधितः | sa व्याख्याविकन्पश्चतुविघः। agai अ्रस्ति खयंवद्धमिद्धः । स दिविधः wey तौथकरः ्त्येकबद्धमिद्धख्च । वुद्धवोधितसभिद्धाः चिचतुर्थो faa: परबोघधकसिद्धाः खेष्टकारिमिदाः। ॥
ज्ञानम् | चत्र पर्युत्पन्नभावप्रज्ञापनोयम्ब केवल सिध्यति | पूवभावप्रज्ञापनौोयो द्विविधः श्रनन्तरपश्चात्कुतिकञ्च परम्पर- पश्चात्कुतिकञ्च श्रव्यञ्जिते «afd च । श्रयञ्जिते erat
; ज्ञानाभ्यां सिध्यति । निभिश्वतुभिरिति । afet दवाभ्यां
मतिश्रुताभ्याम् । विभिमेतिश्रृतावधिभिमंति्रुतमनःप्यायेर्वा | चतभिमेतिखरुतावधिमनःपर्यायेरिति ॥
* C व्यजते चायंजिते ख। + C mail
+ +
| D परबोधकः खेष्टकारि च।
D has परिदारविप्रुड्धि for VSG | $ T) °सिङ्खः।
----~ ~----~-----~~-~---,- -----~--~~-------~ ==.
९ 8 तीर्थकर, प्र्ेकवुद्ध, परबोधक, Seared |
ARR तत्वा्धाधिगमस्चम् | | [He tol we Ot]
अवगाहन । कः कस्यां शरोरावगादहनायां वतमानः
सिध्यति । श्रवगादहना द्िविघा उत्कृष्टा जघन्या च । BRST"
पञ्चधनुःग्रतानि धनुःएयक्रनाभ्यधिकानि। जघन्या an रन्नयो इङ्गलष्यवोन! होना: । एतासु श्ररोरावगाहनासु सिध्यति पूव॑भावयप्रज्ञापनोयस्य । प्रत्युत्यन्नभावपरज्ञापनोयस्य ql एताखेव aurea चिभागदहोनासु सिध्यति ॥
अन्तरम् ¦ सिध्यमानानां किमन्तरम् | saat च सिध्यन्ति सान्तरं च मिभ्यन्ति। तानन्तरं जघन्येन दौ समयौ उत्कृष्टेना्टौ समयान् । सान्तरं जघन्येनेकं समयं उत्कृ्टेन षण्मासा दति। ॥
सह्या | कत्यकसमये सिध्यन्ति i जघन्येनेक उत्क ्ेनाष्ट- WA ॥
अल्पवहृत्वम् | एषां चे्रादौनामेकाद श्रानामनुयोग- दाराणामल्पवद्भतं वाच्य | तद्यया |
dafagiat जन्मतः संहरणतश्च कमग्रमिसिद्धाशा- कमेभ्रमिसिद्धाख्च seta संदरणसिद्धाः saat sagagu: । संहरणं दिविधम् wad edad च । परकृतं देवकर्मणण चारण विद्याधरे । wiaa चारणविद्या- धराणामेव ¦ एषां च काणां विभागः करमेश्मिरकमेग्रमिः समुद्रा दौपा उर्ध्वमधस्तियगिति ase । aa सवस्तोका ऊष्वलो कसिद्धाः च्रधोलोक सिद्धाः agayur: तिचम्लोक सिद्धा
* © Genera | + KK omits WH | ‡ © अङगनलश्यक्लदोनाः। ९, C omits तु । || 1) षण्मासानिति | 9 (, चारिणा
[We १० । सू० ७ | दशमोऽध्यायः। RRB
agg: सर्वस्तोकाः ममुद्र सिद्धाः दौपसिद्धाः सछ्ेयदणः* । एवं तावदवययज्जिते† व्यञ्जिते ऽपि मवेस्तोका लवणएसिद्धाः कालोदर- सिद्धाः सद्यं चगुणण जसदरोपसिद्धाः ag] यगुणा धातक खण्ड- सिद्धाः सद यगुणः पुष्कराघरिद्धाः सह्यं यगुण दति ॥
5 कालं इति चिविधो विभागो भवति श्रवस्पिण्णै उन्सर्पिणी श्रनवसपिष्युत्सपिणोति। wa सिद्धानां (यज्जितानां) यज्जिता- व्यञ्जित विग्रेषयुक्तो ऽल्पवङ्लानु गमः FIs । पूवंभावप्रक्ञाप- aaa स्वस्तोका उत्सपिणो सिद्धा श्रवसख्पिणौसिद्धा विश्वा धिका श्रनवसपिष्यु्छपिोिद्धाः सद्येयगुणण दति । प्रतयुत्पन्न-
10 भावप्रज्ञापनौयस्याकाले भिध्यति | नाश्यन्पबडलम् |
गतिः । प्र्युत्यन्नभावप्रज्ञापनोयम्य सिद्धिगतो सिध्यति ।
नास््यन््यब्धतम् । प्रवभावम्रज्ञापनोयस्यानन्तर पश्चात्छति कस्य
मनुग्यगतौ सिध्यति । मास््यन्पबह्वम् | परम्पर पश्चात्छतिकस्या-
amu गति्िन््यते। तद्यया । सवस्तोकास्ियग्योन्यनन्तर-
15 afafagr मनुखेगभ्यो ऽनन्तरगतिसिद्धाः सह्ेयगणा नारकेभ्यो
ऽनन्तर गति सिद्धाः स्द्ेयगुण देवेभ्यो ऽनन्तरगतिसिद्धाः agage इति ॥
लिङ्गम् । ्रव्यत्पन्नभावप्रज्ञापनो यस्य व्यपगतवेदः सिध्यति ।
ARUIEAA | | पूवभावप्रन्ञापनो यस्य सवेस्तोका नपुंसक-
20 लिङ्गलिद्धाः स्तौ लिङ्गसिद्धाः agagu: पुलिङ्ग सिद्धाः agea-
। yar इति॥
...-.-~~----------~--------~---~- CE RETA EP EE ~~~ Ae re ee - ~
* Deegan: +f Cadds afxa t K areraatesr: |
२२४ तक््वाथैधिगमद्छचम् | [Hegel ख ७]
तौयम् | सर्व॑सोकाः तौ यकर सिद्धाः तौथकरतोयं नोतोये- करषिद्धाः सद्येयगण इति तोयेकरतोयेसिद्धा नपुंषकाः सद्धेयणाः । तौयंकरतोयेसिद्धाः fea: सद्येयगुषाः । तोयं- करतोयसिद्धा पुमांसः स्द्येयगण दति॥
चारि चम् । भ्र्रापि नयौ दौ प्रत्यत्पन्नभावप्रज्ञापनो यश्च पूरवेभावप्रज्ञापनोय्च । प्रत्युत्पन्नभावप्रज्ञापनोयस्य नोचारित्रौ नोश्रचारि वोः सिध्यति। नास्यन्यबह्धत्म् । पूवभावप्रज्ञाप- aaa वयञ्जते wafsa wi श्रव्यञ्जिते सवस्तोकाः पञ्च- चारिचमिद्धाशतुखारिचसिद्धाः सद्ययगुणस्िचारिचसिद्धाः agama: | afsea सवस्तोकाः सामायिकच्छदोपस्थाप्यपरि- हार विष्एद्धिखच्छसम्परा यययास्यातचारिचरसिद्धाः कदोपस्थाप्य- परिहार विश्एद्धि खच्मसम्परायययाख्यातचारि चसिद्धाः सद््येयगुण्णः सामायिक-कदोपस्याप्यसच्छसम्परायययाख्यातचारिचशिद्धाः स- warm: सामायिकपरि हार विश्एद्धि खच्मसन्परायययाख्यात- सिद्धाः सद्येवग॒ण्णः मामायिकसुच्मसम्परायययास्यातचारिच- सिद्धाः सद्धेयगुणणः। । के रोपस्था णसच्छसम्पराययथास्यातचारि- चसिद्धाः सद्धयगुष्णः |
BOE STIR GE | सवस्तो काः रत्येकबुद्ध सिद्धाः । बुद्ध बो धितसिद्धाः नपुंसकाः सद्धेवगणणः । बुद्धवोधितमिद्धाः स्तियः सद्यंयगणाः | बुद्धबोधितसिद्धाः पुमांसः waa दति ।
* D omits.
pend
0
क Qtr
20
| अ० ९० | eat] दशमोऽध्यायः ९२५
it
—
lo
20
a = ~ ee
Way कः केन wera am: सिध्यति । प्रतयुत्पन्नभाव- प्रज्ञापनो यस्य aa: केवल्लो सिध्यति । नास्यल्यवङ़लम् । पूवे- भावग्रज्ञापनौयस्य सवस्तोका दिन्नानभिद्धाः vwastafeer: agg: चिन्ञानसिद्धाः agagut: । एवं aacafea व्यञ्जिते ऽपि water मतिश्रुलज्ञानसिद्धाः मतिश्रुतावधि- मनःपर्यायज्ञानसिद्धाः agaym: मतिच्रतावधिज्ञानसिद्धाः सद्ेयगुणः ॥
FATS | स्वेस्तोका जघन्यावगाहनासिद्धाः उक्छष्टा- वगाहना सिद्धास्ततो ऽसद्ेधगणाः यवमध्यसिद्धा wagagqut: यवमध्योपरिमिद्धा sagem: यवमध्याधस्तास्िद्धा विग्र षाधिकाः wa विगेषाधिकाः ॥
अन्तरम् | सवस्तोका श्रष्टसमयानन्तर सिद्धाः सप्तसमया- नन्तरसिद्धाः षटसमयानन्तर सिद्धा इत्येवं यावद्विसमयानन्तर- सिद्धा दति सङ्ख्येयगणणः। एवं तावदनन्तरेषु सान्तरेव्वपि सवेस्तोकाः षणए्मासान्तर सिद्धाः एकषमयान्तर सिद्धाः सडस्येय- गुणाः यवमध्यान्तर सिद्धाः सड्ःस्येयगणाः अर्स्ताद्यवमध्यान्तर- सिद्धा च्रसडल्येयगृणाः उपरियवमध्यान्तरसिद्धा विग्रेषाधिकाः सवं विगेषाधिकाः ॥
सद्या । सवेस्तोका श्र्टोत्तर श्तसिद्धाः विपरोतक्रमात्सप्नो- त्तरश्रतसिद्धादयो wang दत्यनन्तगणाः । एकोन- पञ्चाश्दाद्यो" यावत्यञ्चविंश्रतिरित्यसडख्ेयगुषणः | चतुविंश
* |) एकोनपञ्चाण्दादितो। 29%
ard तत्वा्थाधिगमद्धचम् | [qoroigesl|
त्यादयो यावदेक इति सङ्ल्येयगणणः। विपरौतदहानियेया । सर्वस्तोका श्रनन्तगणदानिसिद्धा श्रसङ्ल्येयगुणददानिरिद्धा श्रनन्तगृणाः सडःव्येयगृणदानियिद्धाः wa दरति ॥
एवं निसर्गाधिगमयोरन्यतरजं aang श्रा द्यतिचार वियुक्त प्रशमसंवेगनिवेंदानुकम्या स्तिक्या भियक्गिलचण fang सम्यम्दग्रेनमवागप्य सम्यग्द नो पलम्भा दि श्एद्धं- च ज्ञान- मधिगम्य निचेपप्रमाणनयनि्दे सः सद्या दिभिरभ्यपाचेजोँवादौनां तत्वानां पारिणामिकौदयिकीपश्रमिकक्तायोपग्रमिकचायिकानां भावानां खत्वं विदिता दिमत्पारिणमिकौद विकानां च भावा- नामुत्पत्तिख्थित्यन्यतानुगरप्रलयतत्वज्ञो विर क्रो fran! aga: पञ्चसमितो द गशरलच्णधर्मानुष्टानात्फलद ग़नाच निर्वाणप्रात्धि- यतनयाभिवेधितश्रद्धास्बेगो भावनामिर्मावितात्मानुप्रैचाभिः ख्िरोहतात्मानभिष्ङ्गः संहतलान्निराखवलाददिर् क्रवाननिस्तष्ए- त्वाच्च व्यपगताभिनवकर्मोपचयः परोषरहजयादाद्याभ्यन्तर।तपो- नुष्टानादनुभावतखा सम्बग्दृष्टिविरतादोनां च जिनपयन्तानां परिणामाभ्यवसायः^*विग्द्धिखानान्तराणामसङःस्येयगुणोत्कषप्रा- च्या पूर्वोपवचितकमं निजेरयन्।† सामायिकादौनां च सूच्ससम्परा- यान्तानां म यमविषद्िस्धानानासुत्तरो{{ ततरो पलम्भात्युलाकादौर्ना
* Kk सम्मादिग्णुदम् | + WK तन् for सत् ।
{ D निटव्णः K, निस्प्तः। 8 D निराग्रयलनात् |
|| £ न्तरयोरनु° | K अनभव। । ** K अध्यवसान | ++ D निजेरायाः।
tt C gat only once.
|
0
[me Rel a ७ || SMATSATA: | २२७
च fait संयमान्नुपालनविश्द्धिस्यान। विगरेषाणा।मुत्त- रोत्तर प्रतिपत्या घटमानो ऽत्यन्तग्रहौणातरौद्रष्यानो धमंध्यान- विजयाद्वाप्रसमाधिवलः श्क्ञध्यानयोश्च॒प्रथक्तकल् वितकंयो- रन्यतर सिन्वतमानो नानाविधानृद्धिविशषानप्राप्नोति । तद्यथा । 5 श्रम शौंषधिलं विप्रडोषधिव् सवौषधित्वं शापानुग्रद- सामथेजननो मभिव्यादार सिद्भिमोशिवं| वशिलमवधिज्ञानं श्ारौरविकरगणाङ्गप्रात्तितामणिमानं लधिमानं महिमानमण- aq) श्रणिमा विषच्छि^द्रमपि प्रविण्टामोता।। लघुं नाम लधिमा वायोरपि लघुतरः स्यात् । महत्वं महिमा मेरोरपि 10 महत्तरं wot विकुर्वोत । प्रा्तिभ्रमिष्ठो ऽङ्गुल्यग्ण मेस्- श्िखरभास्करादौनपि स्पृशेत् । प्राकाम्यमग्यु{[ माविव गच्छत् mate निमन्जेद्न्मन्जेच्च । जङ्घा चार एल येनाग्रिभरिखाधूम- नोदारावश्ठायमेघवारिघारामकंटतन्तु८ज्यो तिष्कर भ्बिवायू नाम- न्यतममणपादाय|| वियति गचऋत्+¶। वियद्ग तिचार णत्वं येन 15 वियति शमाविव गच्छत् शक्तुनिवच प्रडोनावडोन***गमनानि कुर्यात् । श्रप्रतिघा तिलं waa वियतोव गच्छत् । अ्रन्तर्घान- मदुश्यो भवेत् । कामरू पित नानास्रयानेकशूपधारणं युगपद्पि
* K सयतातपा। + K खापन।
4 विश्रेषणा | § D faustafyaa 1
|| D sqfaarec | «KD meter च विकरण | ** (` श्याणौ । ++ ।) प्रविश्यामोति। tt C °मभूमामिव गच्छेत्, D पाक्काम्य | §§ D मकरकतन्त् |
||| D अभ्यपादापाय | 84 (~ गच्छति) *** K लेन |
२२८ तत्वार्याधिगमद्चम् | [Hotei सू 91]
कुर्यान् तेजो निषमंसामथ्येमित्येतदादि ॥ इति* इद्दियेषु मति- ज्ञा नविग्द्धिविशेषाद्ारात्स्रेनाखादनघ्राणएद शेनख्रवणानि विष- याणं दुर्यात् । संभिन्नन्नानलं युगपदनेकपिषयपरि ज्ञानभित्ये तदादि ॥ मानसं atesiga बोौजनृद्धिलं पदग्रकरणोदेशा- ध्यायप्रा्तवस्तुपूरवाङ्गा नुसा रिवम्टजमतित्वं विपुलमतिलं पर- चित्तज्ञानमभिलषितायेप्राभिमनिष्टानवाप्नौत्येतदादि ॥ वाचिकं च्तोराखवित मध्वाखवितं वादित्र सवेरतज्नला सवंसक््वावबोध- नमित्येतदादि । तथा विद्याघरलमाशो विषलं भिन्नाभिनाचर- चतुरे पूवघरल्भिति ॥
ततो ऽस्य निस्तष्णलान्तटव्वनभिव्वक्रस्य मोहक्पक।परि- णएामावस्धस्याष्टाविश्रतिविघ मोदनोयं farang: प्रहौयते। ततग्कद्मस्यवोतरागलयं प्राप्तस्यान्तसुहतेन ज्ञानावर एद् गरंनावर- णएन्तरायाणि युगपद् षतः प्रहौ यन्ते । ततः संसार बौोजबन्ध- निमुंक्रः† फलबन्धनमो चापेखो यथास्या तसयतो जिनः केवलौ way: स्वद्ग mgt ag: शतशत्यः स्ातको भवति । ततो बेदनोयनामगो चायुष्कचयात्फलबन्धननिमुक्रो निदग्धपूर्वो- giant निरपादान sara: पूर्वोपात्तभववियो गा द्धेलभावा- चो रस्या प्रादुर्भावाच्छान्तः संसारसुखमतोत्यात्यन्तिकमे कान्तिकं निरुपमं निरतिशय नित्यं निर्वाणसुखमवाप्रोतोति+* ॥
*KDomit. + K aaa ‡ ¢ सवेतन्लावबोधनम्, सर्वसन््ानवोधनम् ।
8 1) अनभिषक्तस्य, K ° त्त्तन्वेष्वननि। || 1) चय for पक | श D बन्धम् for बन्ध, C frame) ** K omits दूति।
[ख १० | eer द प्रमोऽध्यायः।
en
10
एवं aaticarefacmarat we | निरारूवलाच्छिन्नायां नवायां क्मेसन्ततौ ॥१॥ पर्वाजिंतं aqaat यथोक्तैः चयहेतुभिः.। संसारवोजं कात््यैन मोदनोयं प्रौ यते vei ततो न्तरायन्ञानघ्रद गे नघ्रान्यनन्तरम् | प्रहोयन्ते ऽस्य युगपत् चौोणि कर्मा्ग्रेषतः nen wea विनष्टायां यया तालो विनश्यति | तया कमं क्षयं याति मोहनोये चयं गते ॥४॥ ततः चोणचतुःकर्मां प्राप्तो ऽयाष्यातसंयमम् | बौजबन्धननिमुक्रः AAR परमेश्वरः ॥५॥ परेषकमेफलापेचः श्रद्धो वुद्धो निरामयः | wae: सवेद च जिनो भवति केवलौ ॥६॥ शत्खकमेचयादूष्यं निर्वाणमधिगच्छति |
यया दग्घेन्धनो वद्धि निंरूपादानखन्ततिः en दग्धं AA यथात्यन्त प्रादुभेवति नादरः कभेबोजे तथा दग्धे नारोहति* Barge: ॥८॥ तदनन्तरम वोष्वंमालो कान्तात्स गच्छति । पूवेप्रयोगा सङ्गलवन्धच्छदो ष्येगौ रवैः ॥९॥ करुलालचक्र दोलायामिषो चापि aad | पूवप्रयो गात्करमंह तया सिद्धिगतिः खता! ॥१०॥
* 1) न रोदति | + DC वापि | { D war |
RRE
२९०
<~- = ---------~ ---------
* D § D
तक््वा्धाधिगमस्चम् । [अ०९०। ख ७।|
खललेपसङ्गनिरमेचाद्यया दृष्टाष्डलावृनः | कमेसङ्गविनिर्मोचात्तया सिद्धिगतिः खता” ne ee एरण्डयन्लपेडासु बन्धच्छदाद्यथा गतिः | कर्मबन्धनविच्छेदास्सद्धस्यापि तयेग्यते nee ऊष्वैगोरवधर्माणणे जौवा इति जिनोत्तमेः | 5 श्रधोगौ रवधर्माणः पुद्गला दति चोदितम् ne ai यथाधस्तियेगृध्व च लोषटवाखभ्मिवौतयः |
सखभावतः प्रवर्तन्ते तयोष्वे गतिरात्मनाम्! ne en aay गतिवेशछत्येषां यदु पलभ्यति ।
कमणः प्रतिघाताच्च प्रयोगाच्च तदिय्यते neu 10 श्रधम्तियेगयोष्वे च जोवानां कमेजा गतिः |
ऊष्वंमेव तु agal भवति चौणकमणाम् i? el
द्रव्यस्य कमणो यद्र दुत्पत्यारम्भवोतयः |
समं तयेव सिद्धस्य गतिमेाक्तभेद चयाः ॥१ on
sufay विनाश्रश्च प्रकाग्तमसोरिह। 15 युगपद्धवतो दत् तथा निर्वाणकमंणोः ॥१८॥
तन्वो मनोज्ञा सुरभिः पुण्या परमभास्रा |
प्राग्भारा नाम वसुधा लोकमूररि व्यवस्थिता vrei नुलो कतुल्यविष्कम्मा मितच्छत्निभा शभा |
ऊध्वं तस्याः चितेः|| सिद्धा लो कान्ते ममवख्िताः॥२०॥ 20
सिद्गतिः qa: | + 1) ata: | t D quae: | अधस्तियेग चोष्वच। || D चवेः।
[.अ० १० | सू ७। | दश्मोऽध्यायः। २३९
तादात्म्याद् पयुक्ताम्ते HATH AT नेः" ।
waa सिद्धतावस्या हेवभा वाच्च निक्ियाः ile et ततो sort गतिततंषां कस्मानास्तोति चेन्मतिः । धर्मासिकायस्याभावात्छ दि इहेतुगेतेः परः ॥२२॥ संसार विषयातोौतं सुक्तानामव्ययं सुखम् |
छद
श्रवयावाघधमिति प्रोक्तं परम परमषिंभिः॥९३॥ स्यादेतद् शरोरस्य जन्तोनेष्टाष्टकमंणः | कथं भवति सुक्रस्य सुखमित्यच मे¢ yw ॥२४॥ लोकं चतुष्विंहाय॑षु Gans: प्रयुज्यते | 10 ` विषये वेद्नाभावे विपाकं मोच एव Bean सुखो afe: सुखो वायुविषयेष्विह कथ्यते । दुःखाभाव च पुरुषः सुखितो ऽसौ ति मन्यते ॥९६॥ पुण्छकमेविपाकाच्च सुखमिष्टेद्धिवायजम्॥ | कम॑ङ्तप्रविमोचाच्च ata! सुखमनुत्तमम् ॥२७] 15 सुखंप्रसुप्तवत्कचिदिच्छन्ति परिनिरंतिम्^* | तदयुक्तं करियावक््वात्सुखानुग्रयतस्तथा†† ॥२८॥ अमक्तममदव्याधि( मदरनेभ्यश्च सम्भवात् | मो दोत्पत्तेविपाकाच£ STARA कमणः Vee
(कनन ee + = + ~---- - -- ~ ---- - ~ ~ -- ~ --- --- - -- --- ~- ~~ ~ -~ ---~ - --~
-~~----~----~--- यतकन
* 1) केवलज्ञ.नर् नेः + D सम्य | t CA पुरः । ऽ Bat | D अथिले। शृ D wre ** 1) taefagq | ++ KC अनणएततः |
tt D agaatty for मद्गयाभि। ऽ3ऽ D aterafaferorars |
RRR सत्वा्धाधिगमखचम् | [ख०१०। स् ७ । |
लोके AGTM दथः छत्लेऽप्यन्यो न विद्यते । उपगौयेत* तद्येन तस्माजिर् पमं सुखम्] ॥ र oi लिङ्गप्रसिद्धः प्रामाण्यादनुमानोपमानयोः | श्रत्यन्तं चाप्रसिद्धं तद्यत्तेनानुपमं सतम् Ve Vl | wag aguaaacat ay भाषितम् | £ गह्यते ऽस्तोत्यतः WHA च्छद्मस्थपरोचया te ei दति य स्विदा सम्यग्द शनन्नानचरणसपन्नो भिचर्भोक्ताय घट- ata: कालसंहननायुदेषादल्पश्रक्रिः कमणां चातिगुरूाद- aa एवोपरमति स सौघर्मादोनां सर्वायेसिद्धान्तानां कन्य- विमानविग्रेषाणामन्यतमस्मिन्देवतयो पपद्यते | तच सुकूत|कमं- 10 फलमनुम्धय स्थितिच्यात्प्रच्युतो दं ्जातिङ्खलग्रौ लविद्याविन- य विभवविषयविस्तर व्न्डितियुक्रषु मनुय्येषु प्रत्यायातिमवापय पुनः सम्यग्द शेना दि विशरद्धबोधिमवाप्नोति | श्रनेन सुखपरम्परा युक्तेन कु श्रलाभ्या सानुबन्धक्रमेण परं चिजेनिला सिथ्यतोति ॥ ५ वाचकमुख्यस्य श्रिवभियः प्रकाश्रयश्रसः प्रश्ि्येए। 1 शिष्येण घोषनन्दिचमणस्येका द ्राङ्गविदः et वाचनया च !महावाचकच्मणसुण्डपाद भियस्य | भिष्येण वाचकाचायमूलनामः प्रयितकौतँः ॥ २॥
meno eet ce -~-----~-------------------~ ~~“ ~~~ ------------ ~~ ------~----------~-~--~ ~~ ^~
* D goalie | + D स्तम् । ‡ D भामाण्य खनमान*। § देवल्वायोपपश्चते। || 1) aera t 7 Baer
[ae १० द्" oi] दश्चमोऽध्यायः। २३३
न्यग्रो धिकाप्रसूतेन विहरता पुरवरे कुसुमनान्नि। ` कौभोषणिना ^स्त्रातितनयेन वात्सोसुतेनार्ष्येम् ॥३॥
अहदचनं सम्यगगुरक्रमेणागतं समुपधायं ।
दःखात च दुरागमविहतमति लोकमवलोक्य ।४॥
¢ ददमुचर्नागर)वाचकन सच््वानुकम्पया दग्धम् |
त्ना्याधिगमासख्यं {स्पष्टमुमासा तिना nay ॥५॥ यस्तत्वाधिगमाख्य ज्ञास्यति च करिष्छ्ते च तचोक्रम्। सो ऽव्यावाघधसुखासख्ये प्राप्स्यत्यचिरेण परमायम् ie
दति तक््वार्याधिगसमे ऽदत्प्रवचनसङ्गद्
द्श्मो ऽध्यायः समाप्तः ॥
+ (" स्वाततिष्टयेन, 1) खातितनयैनाथा सौमुतेन ¦ = + ।) दुःखाकूकम् | + 8 खणशखाद्धचकम् | $ 1) पुष्टं । 30)
Appendix A.
तत्वाथाधिगमरूचम् ।
SPUD
AN ALPHABETICAL LNDEX OF SUTRAS IN THIS WORK,
अन् क्रगमनम्बर |
र 2
र 8
५ ६
S c
५७
१ XR २ शद्
१९४ “
१५
१६ पपरा पल्योपममधिकं च
HUTA ६ स्घजोवकाया ° _ BU खान्धाखच ... अगात्रतो ऽगार
अदत्तादानं सेयम् अधिकस्गं नोवाजोवाः
अधिके a... ‘ अनन्तगुणे परे ्नप्रानावमौदर्य° ध्मनादिरादिमाख्च ... व्मनादिसंबन्धे च array she च्युग्रहाथे° ध नुश्ेणि गतिः
कै ®
Zz |
Sys | S
० ^» © @ +<
% A © >» A "= @ ANS @
वस्या | TVR |
२.४ १५ ९ १२० २५ १२९ ९५ १५६ ae १५१५ द १६९. Ru १९१४ ६९ ARE ४० ५९ Xe ९९८ BR १२७ ४२ ur 9 १८८ RR १६४ २७ BY २८ wre
9 pas
Arrrenpix A.
श्नु क्रमनम्बर ।
Ys १८ CE २० रै RR RR RB रध RK RO च्रे २९ द् 9 RR
२२ क्र २8
२५. RE 39 gc Be ge
अपरा SURAT ... ष्सप्रतिघाते ... abe auaatagate
अर्थस्य ,.. hs afuatafuafag: ... अल्पारम्भपरिग्रदत्वं ° अवग्रहेह्ापायधारणाः खविग्रष्टा जौ वस्य अविचार दितोयम् ... ्छत्रतकषायेन्द्रियक्रियाः० QW: पापस्य Baga प्रदेण्ा० ,.. असह्ययभागादिषु° ... असद् भिधानमनृतम् ... असुरेन््रयोः०
ATRIUM ... अआकाग्रस्यावगादहः ... अकागरारेकद्रवयाणि... आचार्या पाध्याय°
अआददितस्तिटगामन्तरायस्य °
च्पाद्य संरम्भ ae aquest दिविभेदौ व्पाद्ये परोच्तम्
अद्यो ्षानदशनावरणण
= +» क wh Aw ~ + ~ © A
अध्याय | BI! TART |
=
|
¢
१९ ४९ २९ १७ रे
१७९८. ४१ ९६द् १९८ ARR १४५ श् 8७ २०७ ९४० ९६४० RAS २९९ Tus १९.8
RRR १२५ RL RoR ९७८ Rar RX ।९९ ree
Appenpix A.
अक्र नम्बर |
४१ 8२ ९२ ४8 ४५ 8६ 89 gc
६€
yo
४२,
५२
अआनयनप्ेष्यप्रयोग० ... चऋमुद्धर्तात् ALMA ° अआतसेनधरमुक्तानि ... अतममनोच्लानां° art fas अलोचनप्रतिकमणण० अआखवनिरोधः संवरः... च्ाज्ञापायविपाकण०
इन््रसामनिक०
‘ a दर्याभाषषगा
उचेर्मोचेश ...
( उच्चछासाद्ारुदेदनो०) उत्तमः चमा° उम सं ह ननस्ये° उत्पादच्ययग्नौवययुक्तं मत् उपयोगो लच्तणम् उपयोगः स्पश्ादिष् ... उपयुपरि ...
उपशान्तत्तौयकषघाययोख
eee
TZ |
Gye |
Ph > @ ws ¬
” ० ४ A +<
‘> a)
खसमा । WAV ।
RE Rc . ६८ Re
१६२ २०९ ९६५ RC. “ee
=O Roo = Red
<
=
4 APPENDIX A. i | नुक्रमनम्बर। अध्याय | do ऊर्ध्वा ध्तियेग्य० ,. ,.. 9 चठ | ९९ ऋजुविपुलमतौ मनःपर्यायः १ | ९२ रकप्रदे्ादिष् भाज्यः° 1 ६२ रकसमयी ऽपियहः ... र ९४ wat दो वानाहारकः... र dy रकादण् जिने € €९ रुकादयो भाज्या० € go रकादौनि भाज्यानि° % gs VHA सवितक० ... ह ST ६९ व्योदार्किीक्रिय० .., ae २ ७० अपपातिकचर्मरेद्टो ° see र ७९ यओौपपातिकमनुष्येभ्यः... ७२ च्ौपश्नमिकच्तायिको sae ~र अद आ]पशमिकादि ... ee Qo Fi | ७8 कषायोद यत्तौ ... fos, ७५ कन्दर्पकौ वु ° ऽद कल्पोपपन्नाः० a ... 8 ७ कायप्रवोचारा० ... dow: 86
RAVRT । TART |
Re
२४
२७ Ys
VER
२४
ARR
२९४
१४४.
LER
१०५ eu
APPENDIX A. 9
नक्रमनम्बर | UUs | RIVA । WAVE । ८ कायवाद्यनःकमं योगः ५ 4 १ URE ७ काल्चेत्येके ... ie ce Al ३८ rad co छमिपिपोलिका० ... ५५ OR २8 By <१९ कछञ्सखकमच्तयो ater: ree QO दे RB स्र के वलिश्चतसङ्खः ० ब nae ९४ १.४५ sR च्त्त्पिपासा° eh we € > red ८४ च्तेचवास्तुदिर्ग्य० ... ,.. ७ २४ ९६९. «५ च्तेचकालगतिलिङ्क० ,.. ... YO © २१८ ग् | स्ट गतिकघायललिङ्क ... ie OR é ge ८७ गतिगश्रगोरपरिग्रहार... ,., 8 २२ You cc ufafeauaet sis $+ ध १७ CRB ce गतिजातिश्ररोगा० ... ax. १२ १७२ € ° गर्भसंमूकमजमाद्यम् ns 2 ९६ ५8४ EX गुणसाम्ये VATA .. प ४ १३५ €२ गुणपर्यायवद् दव्यम् ... ५ २७ १२६ ९३ ग्रहाणामेकम् g ४९ Are च | ९४ चच्त्रचच्तुरवधि ,* ... प्ट १६८ ६५ चतुर्भागः ग्रोषागाम् ... ic 8 ५२ WE e€ wifxsat®e oe ie, & १९५ ९९७ : जं | &७ जगत्कायखभावौ च ... ... ॐ © १५३
५८ जघन्या AVHT ... we 8 YR CE
tb
AprPENDIX A.
GE MATT |
€< १०० Rok sen १.५२ १९ ९०५. RoR
जम्बृदधोपलवगाद्यः जराय्वर्डपो तजानां गभः जोवभव्याभखत्वादोनि च जोवस्य च ...
जो वाजो वाखव ° जोवितमरणाग्रंसा° ...
ज्यो तिष्काः० a a
ज्योतिष्काणमधिकम्
aay faster
तत्कुतः कालविभागः ...
AMIGA सम्यग्द५नम्
तवृ काययो गायो गानाम् a
तत्ममाणे
तत्मदो वनिद्धव°
तच भरत०...
~ © €+ तत्स्येय य° se ५
तदनन्तभागे मनःपरय यस्य तदनन्तर © तदविश्तदेग्रविरत० ... तदादौोजि भानज्यानि ... तदिन्द्रियानिद्धिय ... afeuifara: afaqaate
तद्वः परिणामः
Gwe |
Say | TSR
<
Hc
APPENDIX A.
ऋनक्रसनम्नर |
ARR १२४ CRY ARE yes ९० URE RR
RRR ARR RR ९३४ १२१५
९२९
१२७ १२ १,२८ १.९० ९४१ BR ९.४३ ९.४९ ९४५ red
तद्धावाव्ययं नित्यम्
_ तच्चिसर्गाद घिगमादा ...
तन्मध्ये Waarfas ate
तपसा निजेरा च
तारकाणां चतुर्भागः ...
तासु नरकाः
तियेग्योनौनां च
तौ त्रमन्दन्ञातान्ञात०... दतौयः पोतलश्यः
तेजो वाय्°...
तेषां परः पर BT... तस्वकचि०.. । चयस्तिप्रत्सागरोपमारघायव्कस्य चायस्तिंश्लो कपाल°
द् | दण्रंनविश्वुद्धिविनयसंपन्नता० द् प्रनचारिचमोद्नौयण० SLAMS न्तराययो ° zy वषसहखाणि दण्ाङ्पञ्चणर द्ानादोनाम् दिम्दे शनथंदर्ड° दुःखो कतापा०
दुःखमेव वा ise ००७
देवाश्चतुःलिकायाः
STs | | ९
BA ec + A A ॐ ff A LK
mu
a aw
fo
An,
oc
7
QAI । पनस्य |
Re
as
१८
RRR
१८
९४७ Ree ९९७ ९९०
es
{os ९५९ १४. ९५९.
ER
Appenpix A.
श्वमृक्रमनम्नर
१४७ ९४८ १४९ १५० ११९ CAR ९.५३ ९५७ ११४
९५६
देश्रसवतो ऽगमहतौ...
व्याणि जौवाश्च
दयाश्चया निगुणा गणाः
दिनवाष्टादश्र् °
दिद्धिविष्कम्भाः°
दिर्धातकौ खण्ड
दिविधानि ...
fafaut ऽवधिः
द्यधिज्गादिगगानां तु... ध |
चर्माघमयोः wee. न |
नच्तचाणामधेम्
न चच्तरगिन्धियाभ्याम्
न जघन्यगुणानाम्
न देवाः
नवचतुदश्र°
नाणोः
नामगोचयो विशतिः ...
नामगोच्योर्ष्ौ
नामपत्ययाः०
नामस्थापनाद्र्य °
नारकदेवानासुपपातः,..
नारकसंमूच्छिनो नपुसकानि ...
नास्काणां च द्ितोयादिष्
Bure |
<
"= ~ A ८ MA +, -+
RINT |
2
Tag |
१४९ १२० १,२७
RE €.
APPENDIX A. 9
अगुक्रमनम्बर् | ey) SI! WATT I
१७० नारकतेयग्योनमानुषदेवानि ,,, < १९१ १७२ १७९ .निन्यावस्थितान्यरूप्राणि ० ५ १२० YOR जिद्धाश्ुभतस्लेष्या° र ae US शे ६८ ९७३ निदानं च ,.. ध ०० ई २8 २०४५ १७४ निरूपभोगमन्यम् ... „= र ९५ ५४ १७५ निर्देशखामित्व० ,., <+ ह 9 € rod निवतनानिच्तेप० ,., ९ we oR ९७७ निटन््युपकरयो र १७ ४३ १७८ निःश्रल्यो ब्रतौ 9 YR rug ९७९ निःप्रोलत्रतत्लं च सवषाम् q १८ ९९६ १८० नि््कियागि च ase ५ € ARR १८९ स्थितौ परापरे ... ve द ९७ € ° १९८्र् नेगमसंग्रह् ०१, „“ र २9 रर् प। CCR WEAF ,., sx eS q १६९ १८8४ प्रश्चेन्द्रियाणि र १५ eR १८५ परतः परतः ° 8 BR wie wee परविवाइकरो० 9 Ra ९६९१. १८७ परस्पररोदोरितदुःखाः R 8 a १८८ yeatyget जौवानाम् ,, ५ २९ RE १८९ परात्मजिन्द्प्रणंसे ... + ध २४ wh १६० पररा परल्योपमम् .^. oe ४ id MS १९९ Ue केवलिनः € £ ° २०६ CER परे ऽप्वोचाराः 8 \ é¢ १९९ प्ररे मोच्तहेतू ^ २“ Ree
अध्याय)
g 8 € ४
be
a A 7
> © oc < © श्छ ¢
0 APPENDIX A. खम्क्रमनम्बर | १९४ पौतपद्मश्ठज्ञनेश्या *. १९५ पोतान्तलेश्याः =... १९६ पलाकबकुश० ९९७ प्कराधं च 2 - ॐ १९८ पुवेपरयो गादसङ्त्वा °... ” १९९ पुवयोर्दौन्राः vee २०० एथततकत्व° २०९ एथिव्यव्वनस्पतयः स्यावसाः २०२ प्रलतिख्थिव्यनुभाव० ... २०२ TAWA २०४ प्रदेश्रतो sagan... Roy प्रदेष्रसह्ार° ne Red प्रमत्तयोगा्ाणव्यपसोपयं fear २०७ प्रमारानयरुधिगमः .., २०८ प्ाग्यवेयक्तेभ्यः कल्पाः ... २० प्राम्मानुषोत्तरान्मनुव्याः ४ २९० प्रायखित्तविनय° ब | २९९ बन्धवधच्छविच्छेदा० ... २९२२ बन्धहेत्वभावनिजसाभ्याम् RUR बन्धे समाधिक्तौीः ... २९१४ बहिरवस्थिताः ०० २९५ वङ्वङविध° Ryd वल्वारम्भपरिग्र्त्व० ,.. ९९७ बादरसंपराये सवे ,,,
0 ^ ^ ८ xe
ae
VIIA । TAS BT ।
sg <४ Roe
coe २९९ ९२६ ९०५ ५.१७ ९९१४ {eo
Apprenpix A. 11
खम् करमनम्बर | SMe | CIT) TAT २१८ वाह्याभ्यन्तसोपध्योः .- „~ € रद ata २९९ त्रद्धालोकालया० "~, “~ ४ २५ YR भ् | २२० HLatiaafazer: © wee इ १६ ce २२९ भवप्रत्ययो नारकटेवानाम् ... ९ RR र् २२२ भवनवासिनो ० ... ie 9 १९ £9 RRQ भवनेष दच्तिगाधाधिषतोनां० ... ४ Re ११३ २२8 भवनेषु च ,.. $ 8 ey ११५ रमभ भ्ूतत्रद्यनुकम्प्रा q XR १.४6 ररक भेदसघाताभ्यां चच्तृषाः ०. ५ Rc १३० २२७ भेदादगुः ae he we OY २७ १२० we arc मतिः स्तिः ° ay vee. R श rE २२९ मतिश्वतावधि° ‘is ee > १४ २३० मतिश्रुतयोनिबन्धः० ... ५. 2B २७ २५ २३९ मतिश्वतावधयो० ... ४ रर् ३० २२२ मन्यादौनाम् ie: JS 9 yes र्दद माया ते्यग्योनस्य ... we -& ९७ १९१५ 238 मारुगान्तिक संलेखनां जोषिता 9 १७ १५८ २३५ मार्गाच्वननिजं राथ” wees 7S < VEY रद्द मिथ्यादग्रनाविरुति ... a. ९ ९९९ २३७ मिथ्यो पदेशर द स्याभ्याख्यान ° ... ७ RV १६० रद मूका परिग्रहः ll... ve ७ १२ १५५
२३९ भेरुप्रदच्तिणा० —.. i» 8 १४ १०२
12
^ [एप A.
GAM HAT t
२९० २४९ २४२
XBR २४४ २४१५ Rag
२४७ २४८ २४९ २५०
२५९ २५् २५द्
२५९ २५५ २५६ २५७ २५८
मेचोप्रमोदकास्रघ्य० ... मेयुनमनद्ध मोह च्तयाज् °
यथोक्तनिमित्तः ° योगदुःप्रणिधाना यो गवक्रता °
योगोपयोमोौ HAG...
रन-ग्रकरा-
रूपिगः पुटाः a त के
रूयिस्ववघधः,,.
रूपिष्वादिमान्
afagaa च लन्ध्यपयोगौ भवेन्ियम् MAAN SANIT...
वतना परिणामः ° .. वाचनाप्रच्छ्ना ° वाय्वन्तानामेकम् विग्रहगतौ कमयोगः... faneaat चर
अथ्याय। ७ न » ९० य। R © € | र् । र् eve y ००, 8 क - च ल | न्र् q | ००० ध € 2 ie ॐ र्
€ १९ १
zc रष
BI | TIA
WR
eR ९९६ १९
ष् RRR Re १९७
४५ ४8
ARR
URE Rez
Aprenpix A. 13
अमुक्रमनेम्नर् | अध्याय | BAG! TAT | २५८ विघ्नकरगमन्तरायस्य ... en ot zd १४८ २९० . पिचासे ऽथययञ्चनयोगसंक्रान्तिः € ४९ २०८ २६९ विजयादिषु दिचरमाः ०० 8 २७ Us २९२ fan: श्चुतम् ५ 9 2 gy २०८ २६३ विधिद्रव्यद्ा्ट° as ०, © २४ १६४ २६४ विपसेतं शुभस्य na, : २२ १४७ २९५ विपमेतं मनोच्ञानाम् ह ३३ २०५ २६६ विपाको ऽनुभावः ,.. ,,, ख 22 १८० २६७ विग्रुद्धिच्तेच ° श ६ ९ rd RB २९८ faqgufaurarai afeite: ... ९ रभ 8 २६९ विष्टेषचिसप्त sink 96 8 RS ९९५ २७० वेद्नायाख्छ ... aa wi ह दर Roy २७९ वेदनौये War: ing we € १६ १९9 Rox वक्रियभौपपातिकम् ... ,.. र 8 ५५ २७द वैमानिकाः 8 ९७ १०५ २७8४ BHAI: ,,, १ १८ १८ २७५ व्यन्तराः किञ्चर्० ..* oe 8 XR és रऽ वन्तगणां च ne oe 8 ad As २७७ FATA पच्च ,., sag. 8 ve Que q | २७८ श्रद्धकांच्ता° i ~ OS १८ ye २७९ श्न्द्बन्धसो y २.8 १२८ २८५ श्ररोरवाद्यनः° ४ श्ट १२५. २८९ शुक्ते चाये ... € २९ २०९ २८२ श्रुभ विश्द्धमयाघाति me Be. ५१५
14
च्यमुक्रसनम्बर |
२८३ २८९ रसभ २८६ ८७ 2c
२८९
Ree REL RER RER २९४ २९१५ Reg २९७ Ree २९९ Re © ०९ ॐ ०२ + aoe २०५ २०६
शुभः परस्य RT WUE
Tawi wey ... Tarai पादोने ... प्रोषागामन्तमु इतम् ...
> fi ९. wa मतिपूव खतमनिन्द्रियस्य
स आखवः ...
स HAAS Te ,,,
स कषाया० afasrgete स गु्तिसमिति संघातभदेभ्य उत्पद्यन्ते सह्यो या सहेयाख् °
सचित्तनिच्तेपपिधान°
eee
सचित्तगोतसंरनत्ताः ...
स चित्तस बद्ध ° Uae ..
सदसतोरविग्रषाद्य०...
सदसददय a दिविध...
~ सददय° सप्ततिर्मा हनोयस्य स बन्धः
a |
APPENDIX A.
4 ~ © A © + = © © + A mM,
अध्याय
४ ^<
qd Al
A
BIT | TIA `
९६९
ARE ९६७ १४०
ba त् Ure १९. VER
४८ ER
aR
९ १६८
६९ cs ९.4 ९.६०
Appenpix A.
अमूक्रीसमनम्नर ।
२०७ Rot Ree are २९९ aw ARR are २९५ AXE RLS BLS RE are RRL BRR RRR २२४ RRY ३२६ ३२७ arc ९२९ RR २२१.
संमूक्छेनगर्भोपपाता जन्म. . ,.. . ससनसकामनस्काः ,..
सम्यक्कतचतारि च ATTA ° सम्यग्दृद्धिश्रावक्° सम्यग्योगनिग्रहो afta: GH सनत्वमारे
स यथया नाम
सयम wae सरागसयम० me सवद्रव्यपर्यायेषु
सवस्य
संसारिगो स॒क्ताख ... संसारिगसत्रसस्थयावराः afar: समनस्काः ,.. सागरोपमे... at सागरोपमे. सार्सखता०... सामायिक ... सुखदुःख० ... खच्दसंपराय°
सो ऽगन्तसमयः सौधमादिषु यघाक्रमम् सौधमशान °
स्तनप्रयोगण० 6
अध्याय)
R
० ४ A
A € fA AL >
९९. a १
1; ॥1
WaT । TART इर्
gs BR ९८
10
APPENDIX A.
च्नुक्रमनम्बर।
RRR RRR ९४ २२५ २२६ RRS
स्थितिः .. ae site स्थितिप्रभाव"
fares... ६ rv WLATAzA 0
WUT ,, स्यशरस० eae
feafefaetase ... हिंसा्टतस्तयविषय ०... हिसान्टतस्तया० ,.. se
ZF | च्तानदप्रनदान० ,,. BAI प्रस्ाक्लाने क्ञानदश्रनचारि चोपचाराः क्लानाच्ञानदश्न० ,.. a
WATT |
A fm pm A
WII । THVT
Re २१ RX Re aS ९१
२६
१९ ९०७ ९३९ BY ९२० ४५
que २०५ १४९६
reo २०२१,
Appendix B. अथं पूजाप्रकरणम् |
सानं पुर्वामुखोभरूय प्रतौच्यां दन्तधावनम् | उदीच्यां श्ेतवस्त्राणि पूजा पूर्वात्तरामुखो ॥ ९ ॥ 2 प्रविश्रतां* वामभागे शल्यविवजिते | देवतावसर कुर्यात्सा घेदह स्तोध्वं भूमिके ॥ २॥
नो चभमिस्थितं कुर्याद् वतावसरं यदि |
नो चनो च॑स्ततो वंश्।सन्तत्यापि सदा भवेत् | a | यथाचकः BMA SATAY संमुखः | दच्तिणम्या faut वजं विदिकवजेनमेव च ॥ 8 | पञ्छिमाभिमुखः कुर्यात्प॒नां जनेन््रमूर्तये ।
चतुय सन्त तिच्छरेदो दच्तिगास्यामसन्ततिः ॥ ४५ ॥ अम्रय्यांतु यदा पूजा घनद्धानिदिने fea | वायब्यां सन्ततिनव नक््यां च कुलच्तयः | € । रग्रान्धां Haat पूजां सस्थितिनव जायते | अंङ्किजानुकरंसेष् मूध पजा यथाक्रमम् | 9 | शौ चन्द्नं विना नेव पूजां कुर्यात्कदाचन |
भाले कगे हदम्भोजोदरे तिलककारगाम् | ८॥ नवमि स्तिलकोः पूजा करगौया निरन्तरम् | प्रभाते प्रथमं उासपुजा कार्यां विचच्तणः । € | AUIS कुसुमेः पजा संध्यायां धपदौपस्क्। TAF घपदाष्टः स्यादग्रपजातु समुखो | re | खष्टतो efam भागे दोपस्य fafaanag | ध्यानं च दच्तिणे भागे चन्याना वन्द्नं TAT | 2°V A
* P सुच्यानके fea | † amy t A ail ऽ तदा स्याद्य न तिष्च्छेद् |
18 Arpennix B.
ह स्तात्परस्खलितं चितौ निपतितं wet क्रचित्यादयो- यन्मर्धध्वगतं तं कुवसनंनांभिरुधो यड्धतम् | स्पष्ट दुरजनघंनेर्भिद्धतं यद् षितं कोटकं- Wis तत्व सुम दलं फलमयो भक्तजिनप्रौतये pr | नेक पुष्यं दविधा कुर्यान्न छ्िन्द्यात्कवलिकामपि | चम्मरकोत्यलभेरेन भवेदोषो faitua: 1 १३ | गन्धधपात्ततेः खग्भिः प्रदौपबललिवारिभिः। प्रधानेश्च फलः पजा विधेया खौ जिने शितुः ॥ १९ ॥ श्रान्तौ श्वेतं जये श्यामं भदे क्तं भये रित् | पतं श्यानादिकलाभे पञ्चवगां तु सिद्धये ! १५ | ( शान्तो ad तथा पौतं लाभे श्यामं पराजये | मङ्लाथं तथा TH Ua तु सिद्धये ॥ ) एगिते सन्धिते fea va रौदेच वाससि | दानपुनात पद्ध मसन्याद निष्फलं भवेत् ॥ १६ | पदुासनसमासोनो नासाग्रन्यस्तलों चनः | मौन वस््राङताम्योऽयं ust Fallot fara: ॥ १७ ॥ ara’ विसेपनविभरूषगपुष्पवास- शरपप्रदौपफलतन्दुल्पचपगेः | नेवेदावा{स्विसनखखमरातपच- वादिचगीतनटनस्तुतिकोग्रखद्या। ॥ Us ॥ इत्येकविष्रतिविधा जिनसाजवना ख्याता सुरासुरगगोन क्ता सदेव | खगदीक्लता कुमलिभिः कलिक्रालयोगा- द्यद्यस्परियं afer भाववपन योज्यम् ॥ १९ 28 द्रति प्रसिद्या ओरौउमसखातिवाचक्रविरुचितं पूजाप्रकरणं समान्नम् I
eer een
* Sit | + P caftwafs: १. Peterson’s third Report App. [. P. 328. Folios 3. पूजाविधिप्रकरणं भाषम् Jo उमास्वातिवाचकः।
Appendix C. अथ -जम्बृदोपसमासः |
`सुवेजननयनकान्तं नखलेख। विषतदौ धितिवितानम | पादयुगचन्द्रमण्डलमभिरच्तु नः सद्ा जेनम् ॥ जम्बदयौपः सवेमध्ये aat लच्मानो fay विस्ताराभ्यां योजन- चिलच्षघो ड navaanfanfanata गब्ताष्टाति श्रघनुःग्तच्रयोदगा - ङुलाधांङ्गलसग्रेषपरि धिः स्नामदेवताचत्रष्टचतुरविस्तारोच्छ्राय- प्रवे श्र विजयादिचतुर्दारः वज्चमयजगतोदतः । साष्टोच्छ्रायचलतुरदाद- शो पयेधोविस्तता^ | तचाधेयोजनो रनमयो जालकटको जगत्यष्ट- भागविस्ततः । तदुपरि पद्मवरबेदिका कटकमाना विचिभ्ररन्नमय- स्तम्भफलकसघाट क शचौ वं शवं श कवचक निर्माण गवारहेमकिकि- णौघण्टारजतमणिमुक्राणद्मतालकरचना वायुसंपातसंघट्रश्रब्दवतो नानालतारुघाटकान्तर स्तम्भा न्तरादयुत्पलादिरचना उभयतो afe- कावनखण्डवतौ | तानि aatfa रूपरसगन्धस्पगंशब्दसुखोपेतमणि- ल्णानि रन्नमयचिसोपानस्यगनतो र णाष्टमङ्गलष्वजपवेतकान्दोलक- ग्रदकमण्डपका षनवेदिका।वचिचजलत्रापोौगश्धषितानि | तदहूचिण- भागे भरतमाददिमवतः षड वि ्रपञ्चयोजनप्रतसषड्भल विस्त विज- याव्यगङ्गा मिन्धृषोढाविमक्त मागधवरदामप्रभासतोधदार तत्स्त- न्नामदेवं तद् चिएभागमध्यायोध्यम् । तन्मध्ये पूर्वापरतः पञ्चविंश्र- तियोजनो चछरायस्तत्पाद्एवगाढः पञ्चा गरदिस्ततो सुचकसख्ितः सवरा-
स <= a ee te eee ~
* से. खंषारकैः acaticag: प्यचोभिः प्रतिबन्धः † She adds वन।
20 APPENDIX C.
जतो विजयाक्छः खविस्तारर हितभारतमानादचिणोत्तर विभागो उभयतो वेदि कावनखण्डवान् । तद परभागे तमिखागहा गिरिः विस्तारायामा दादभराष्टविस्तारोच्छराया विजयद्वारप्रमाणदारा वञ्जकपाट पिहिता छकतमालकदेववसतिवेह्मध्यदि योजनान्तरत्रियो- जनविस्तारोन्मद्मनिमग्रजलास्यसरिदतौ । तदत्पूवेतः खण्डप्रपाता- गुदा नृत्तमालकवसतिः | तच द्यो जनान्यारुद्योभयतो विद्याध- wet दश्रकविस्तते पवेतायामे सवेदिकावनखण्ड । तच दकिणा सजनपद्रयनूपुर चक्रवालप्रसु खपद्धाशन्नगर वतौ विचिच्रमणिपुष्करि- णयुदयानक्रोडास्थानविग्वषिता | तथोत्तरा गगनवललभपुरखूरषष्टि- नगरा | aa विद्याप्रसारोपडिताभोष्टभो गभुजो विद्याधराः। ततो दश तदद्ाभियोग्यरण्यौ समा तिरम्बश्रमौ इ द्रलोकपालामियो- ग्यभवनालकृते तदाअ्ये | ततः पञ्चसु गश्िखिरतलं दशकवि्तत वेदिकावनवद् तिर्चिर देवक्रोडास्थानम्। तच नवकूटानि fagra- तन- द चिणाघेभरत- खण्डप्रपात- arfwag- विजयाद्छय- प्रणंभद्र- तमिखा- गो त्तराधेभरत-वेश्रवणा"ख्यानि aeargarta गिरिपा- दोच्छायाणि तावन्रल विस्ताराणि उपरि तदधं सवेरललमयानि मध्ये चौणि कनकमयानि i तत्र च प्रथमे सिद्धायतनं करोश्राधे- रो शदेष्ये विस्तार किंचि्यूनतद्च््रयं रलवित्रालोकं पञ्चधनुःगत- तद् धर्धाच्रायविस्तारप्रवेगचिद्धारं न पश्चात् । उभयतः we पणेकलश्-नागदन्तक-शालभल्जिका-जालकटक-घण्टा-वनमालाक्रम- रचनानि। तन्मध्ये मणिपौटिका पञ्चधनुःग्रतायामविष्कम्भा तदधे-
चः ~~ es ~ = ---*-* - -~~ ----~-~~ -- ~~~ - - -~-~---~-~--------- " --- -
AppEnpix C. 21
oy: । तदुपरि देवच्छन्दकः पञ्चधनुःप्रत उभयतम्तद् धिको च््रायः। तच प्रतिमाष्टशरतं जिनमानम् । Azad द किणाधेभरतकूटं तदत् | तदुपरि प्रासादः gaara: | तन्मध्ये मणिपौखिकायां सिंहामनम- धिपपरिवारसिंहासनटतम् | तदधिपो भरतः पल्योपमख्ितिदैवः, तद्क्तिणतोऽन्यजम्बद्रोपे भरतराजधानौ भरतनिवासः | तथा Way पञ्चसु खनामानो देवाः । sa त्तमालकूतमालकौ ॥ sua हिमवन्मध्यभा गद ्तिणनितम्ने रन्नमयो ऽष्टाबु ्छ्रितः चतुद शोपयेधो विम्तत छषभदे ववासः | ( इति भरतक्तेचसंरेपः ) भरतीत्तरतो हिमवान् पर्ापरतो लव्पववद्धो भरतदधिगुण- विस्तारः ग्रतोच्छरायो हेममयो afafates: | तदुपरि बह्म पद्महदः प्रागपरायितसदस्र ॒पञ्चणतविम्तृतः चत्तुःकर्णा* द् शयो- जनावगाढो रजतकुलो वज्रमयपाषाणः तपनो यतलः सूुत्रण्मध्यरजन- तमणिपालिकः चतुटिश्यमण्सिपानः खवतारोत्तारः तोरणएष्वज- च्छचा दिश्वषितो नोलोत्पल-पौ ण्डरौ क-शतपच्र-मौ गन्धिका दिपुष्य- चितो विचिचश्रङ्कुनिमव्छविचरितः षट्पदोपभोग्यः। तन्मध्य योजनमानं wads wane जला दको गोच्छयं वज्चा- रिष्टवेड््मृलकण्डनालं ASA MATT HTT कनककणिंवः तपनो यकेसरं नानामणिमियपुव्करम् | कणिकाधेयोजना तद्घटयः। तदुपरि भवनं विजयाधेवत् । मणिपौटिकायां seer: ण्या । तदन्येन AHIMA तदधेमानेन तम् । तथा येके के कचत्-
22, Arprenpix GC.
fea क्रमग्रञ्चतुरष्टद शदाद् शषोड ए्रसदखेषु दितो यषष्टयोः खानयो- aca पद्मेषु तत्सामानिकमदत्तरिकातद्भ्यन्तर मध्यवाद्यपषेद- नो कायिपात्मरचादिखानानि पिमोत्तरक्रमाद्रण्ानि । तद्राचि- प्राचत्वा रिग्रदषटचत्वारि शल्चसंष्याभिस्तिष्टमिः पक्तिभिदेतम् |
तत्पौरश्तोरणप्रवदहा गङ्ख प्राग्गिरिणाः पञ्चप्रतगा गङ्गावतै- नकरूटोनावतिंता दक्षिणेन सग़षत्रयोविशरतिसडहितानि पञ्चश्रतानि गता षट्कौग्रविस्तता प्रवे ऽधेचिषष्टिमृखे सुखप्रमाएवेदिका सवच । anid वञ्जमयो जिङ्िकाधेयोजनायामा षडधिकविस्त्- ताधेक्रो गरष्रयला विदतमकरसुखारूतिः ॥
वज्तलं तदधो गङ्गाप्रपातकुण्डं षष्टियोजनमायाम विष्कम्भाभ्यां च्रधःपञ्चा शरद् शावगाढं चिसोपानतोरणादिमत् | तन्मध्ये गङ्खादधौपो ऽष्टकायाम विष्कम्भ; । तन्मध्ये भवनं तदत्पौ टिकायां शस्या गङ्गायाः | agfauaitam खण्डकप्रपालग हा विजयाच्छविदारिका दकिणाधे- वङ्मध्यप्राकूप्रत्ता अ्र्धाघममुत्यचतु दं ्रमदस्रमरि हता vars weit ऽधक्रोश्रा मपाद योजना मुखे जगतोदारणसमुद्रान्प्रेशा ॥
तथापरेण सिन्धुः खङ्ुण्डदोपतमिश्रागृदाविशग्िष्टा । षट््ख- प्रतिदिग्रतषर्कलोनत्तरगा तथा Ufeaim गङ्गादिगुणमवंमाना खनामदेवौङ्ण्डदौपा शब्दापात्या्धयोजनाप्राप्नापरगा दहेमवतपा- श्ात्यासिगामिनो | feaafa सिद्धायतनचल्नहिमवद्घरत लागङ्गा- श्रौरो हितां शा मिन्धृसुरा देमवतवेश्रमणक्रटान्येकाद् श्र सवैरत्नरमयानि
-~-~-------------- =-=
* st. पर्वाभिसखो। + Ms. omits तथा.
APPENDIX ^, 23
तदधेम् । qua fad पञ्चा गत्तदर्धायामविष्क्भं षर्विंशरद्च् मष्टायामच्तुविष्कम्मप्वे्रचिद्धारम् : मध्ये ऽष्टयोजनानि विस्तारा- यामान्यां मणिपरिका चतुःष्रथ्वौ । तन््रानो -देवच्छंदकः साधि- HUA HA: | प्रतिमादि azq) गेषेषु प्रासादाः मार्धदिषश्टियो- जनोचास्तदधेविस्तताः सिदहासनवन्तः मिद्धायतनवत् ॥ ( दति feaaaaz: ) दिमवदत्तर हैमवतं तद्धिगणतिम्कम्भं ( हिमवतो fatea- चोन) तच भिथनानि गग्येतोच्ानि पच्छम्यितोनि चतुथभक्त- भो जोन्यकोनाग्रौ तिदिनखापत्यपालकानि चतुःषष्टिप्रष्टानि। तन्मध्य amt वित्रिधरन्नमयः aga: ares: गन्दापानौ गिरिः | तदुपरि स्वातेभवनं हिमवतः कूटवत् ॥ ( दति ₹हेमवतसमाहारः ) तदुत्तरो ऽजेनमयो महाहिमवान् देमवतदिगुणत्रिम्रो दिग्रतोच्चः | aa मदापद्मो छदो दिमहसायामस्तदधंविष्कमभस्तद- त्पद्मन्यासवान् pledara:* । तद् किणप्रवाद्ा रोदित्खछनामरेवोकु- णड़रो हितां श्रामाना पूर्वाद् धिगा हद् तिस्तारापनो तपवेताधेद fawar अष्टाविंशतिमदस्रनदोौदता | उत्तरा दरिकान्ता पञ्चविंशतियोज- नप्रवहा तन्मानजिद्िका चलारिग़्दधिकदिग्रतकुण्डा st दाचि- श्रत् गन्धापातियोजनाप्राप्नापरनिद्त्ता षट्पञ्चागन्नदौमदस्रानुगा- परोदयिगा | aa भिद्धमदाददिमवद्धंमवतरो दिता ह्रौ दरिकान्ता- vftagageraet दिमवन्तन्यानि स्वनामदेवतानि ॥ (दति मदादिमवत्समासः)
# Var. ४, takes तद्वन्यद्म to टव्यावासः to be a separa
a ---- ------------------- ~ +~ ~---------------- ------ ॥
Lo Stitra.
24, AppENDIXx C.
तदुत्तरं हरिवधं महादिमवद्धिगुणं पू वेदिगणमानचतुःषष्टि- दिनपालनमियनम् । ae गन्धापातौ sat ऽरुणाधिवासः ग्रन्दापातिवत् ॥ | (ofa दरिवषंकरतेचसंक्तपः) तदुत्तरमस्तपनोयमयो निषधो ₹हरिवषेदिगणएविस्तारश्चतुःग्रतो- Slama तिगिच्छिहृद् खतुदिसहसरायामविष्कम्भः तदद्ति- देबौसत्कः | afar सवनामदेपा हरि कान्तावत् रित्य व॑ससु द्रपातिनौ | उत्तरेण सोतोदा पञ्चाग्र्मवदा तन्म्ानजिङ्किका हरिद्दिगणकुण्डदरो पमाना निषधदेवकुरुय सुलस विदयुत्रभद्धद् मध्यविभागा चतुर शौतिनदोसहसरानुगतभद्र गाला दियोजनाप्राप्त- मन्दरापरनिटत्ता विदयुक्रभदारिका श्रपर विदेहद्विधाकर्चौ एकक- विजयादष्टाविंश्रतिसरित्सदस्रानुगा जयन्त दाराधोजगतौभेदा श्रप रौदधिगा। aa नवक्रूटानि feaaguarta (दहिमवदत् !) सिंद्धनि षघररिवषेप्रा गिदे ददहरितिमो तोदा पर विदं हरूदकाख्यानि खनाम- देवतानि ॥ ( दति निषधोद्धारः) तदुत्तरो ३डूयमयः कौोतत्या ग्रयकेसरिर ata: सिद्ध-नोल- प्राजिदेदह-मोता-कौ ति-नायैपर विदद- रम्यको पद् शेनकूरो निष- धमान: | तच दकिणगाभिनो सौता नौलोत्तरकुरचन्द्रावतद्द्- मान्यद्रद गिरिभेदिनौ प्राजिदेहच्छंदिनो विल्यद्ाराधोगतिः सौतोद्ावत् ¦ तथा नारौ हरिददुत्तरापरोदधिगा ॥ ( इति नोलगिरिसमासः )
^ एप र C, ८1
तदुत्तरं रम्यकं दरिवषैवत् । तच च माल्यवान् विजयाधेः पद्मदेवाधिवासः ॥ . ( इति रम्यकम् ) तद्दग्राजतो बुद्या्रयमहापुण्डरो कन्दे रुक्मौ सिद्धरुक्छि रम्यकनर कान्तवुद्धिरौष्यहेरण्वतम णकाञ्चनकृटो महा ह्िमवदत् | तच दकि नरकान्ता gaat हरिकान्तावत् । रूष्यकूलो त्राप- रगा रोदिदत् ॥ ( इति wat ) तद् न्तर हेरण्यवतं हेमवततत् | तच च विकटापातो प्रभा- सायधितरासो विजयाधस्तदत् ॥ | दूति हेरण्यवतम् ) तदनन्तरस्तपनो यमयो लच्छी मत्कपौण्डरोकट्दवान् शिखरो सिद्ध- श्रिखव- रहेरष्धवत- सुरादेवौ- रक्रा- लच््ौ- सुवण रक्तोदा- गन्धा-पात्येरावततिगिच्छिकरटो दिमवदत् । ततः सुवणकूला efam ygaufadt रोदहितांशावत् तेथा रक्रारक्तोढं उत्तरे गङ्गा सिन्युवत् ॥ ( इति frat ) WRIA भरतवत् । aaa’ विजयार्धो विपर्यय- नगर सद्यस्तद दे श्ानलोकपालाभियोग्याधिवामः ॥ (दति टैरावतम् ) ( दति प्रयममादड्िकम् )
eee a a eR RAR TR - --`
* Var V तदुपरि च।
>
26 Aprennix C,
अथ दितौयमाहिकम् |
निषधनोलमध्य मदाविदे रं निषधदिगुणविष्कम्भं मध्यलच्ता- यामम् ॥
aaa ऽधः महखावगाढौ नवनवत्युच्छरयो द शाधो विम्तत उप्यंकसादस्रस्तिकाण्डस्तिलो कप्रविभक्तम् ति: सवरनमयो Ra: एथिव्युपलवञ्जशकराप्रथमकाण्डो ऽद््फंटिकरजतरूपमध्य उपरि gid: । प्रथम साहसं चिषष्टिषट्जिग्रत्साहस् vat । तच भद्र शालनन्दनसौ मनसपण्डकानि वनानि धरण्यां भद्रषशलं चतुवंच्तारपववतविभक्र दाविग्रतिमहर मेरोः पूर्वण तथा- परेणोत्त रेणाधेटतो am दच्िणेन । wey योजनेषु चतुदिश्यानि मिद्धायतनानि हिमवदत् ¦ तथा तावति पुष्करिष्यो fafes चतस्रः we: पद्धविश्रतिविव्कम्भाम्तद्धिगुणायामा दशावगाढाः पञ्चा- पद्मप्रभा-कुमुदा-कुमु दप्रभोत्पनगृ स्मा -नलिन्यन्प- लोत्यलोज््वला-खङ्गा-खछङ्गनिभाच्नना-कलव्नलप्रभा AAT A A- दिता-खौचन्द्रा-ग्रौनिलयाः प्रागन्तरक्रमादष्छाः । तन्मध्य प्रासादाः पच्च शतो चास्तदधेविस्तताः मिासनवन्तो दचिणौ mE उन्तरः- Trae । सोतासौनोदोभयक्रूलेषु दौ टौ पद्मोत्तरनोल- सुदस्यश्जनकुमुद पलाग्रवडं*रोचनकुट गिरयः सौतोत्तरकमाद्भिम- वतृकरूटवत्छनामदवाः ॥ तदुपरि पञ्चशत्यां नन्दनं दन्त पश्च शरतविस्ततं तद्द्ायतनप्रासाद्वत् । पुष्करिण्षः नन्दोत्तरा नन्दा सुनन्दा नज्दिवधेना नन्दिषेणा श्रमोघा गोख्पा gear भद्रा
* V aad at
Appennix C. 27
विग्राला ayer पुण्डरोकिण्णे विजया विजयन्तौ जयन्ता ्रपराजिता । नन्दनमन्दरनिषधदहेमवतरजतरुचकसागर् चित्तव्ज- कूटानि दिक्कमारोग्थानानि । ताश्च नामतो मेघंकरा मेघवतौ सुमेधा -मेघमालिनो सुवच्छा वच्छमित्रा च वारिषेणा बलाका | तथा नवमं बलक्रूटं wT area तद्दिम्ततं तदधेमुपरि वलावस्तिः | afeqy राजधान्यस्तासाम् ॥ शर्धतरिषष्टिमदखेषु सोमनसं नन्दनवनवत्। कृटवर्ज्याः पुष्करिण्यः सुमनाः सौमनसा सौमनांश्रा मनोरमा उन्तरक्घरुः देवकर वौरसेना सरखतौ fama माघभद्रा भयसेना रोहिण भद्रोत्तरा भद्रा सुभद्रा भद्रावतौ॥ ततः Vea पण्डकं W- णोवचतुःग्रतं | aaa चूलिका चलारि ग्र्योजनोचा चतुददशोप- यंधो विस्तृता isang । तच जिनायतनं वरिजयाधेवत् ! वनं तथा कूटवन्य पुष्करिण्धः GUST पुण्डाभा सुरक्ता THAT चौररमा दत् रमा BATA वारुणौ WMT WET WR aAT बलाइका पुष्यो त्तरा पुष्यवतो सुपुष्या पुष्पमालिनौ । पाण्डके^चवतखो ऽभि- षेकशिला feq पाण्डतिपाण्डुरक्रातिरक्रकम्बलास्याञ्चतूर्योजनो- GU: पञ्चप्रतायामाम्तद्धेविम्तारा UTR WAHT AAA ख॒तुदिंक्चरिसोपाना वेदिका वनखण्डतोरणध्वजच्छवादि युक्ताः | पू्रापरयोद्ँ दे भिंदासने पञ्चधनुःगतायामविष्कम्भे तदधष्युनो । तयो र चिणोत्तरतौयकराभिषेकः ॥ ( दृति ae )
| गजद्न्ताङृतयो विदिच् मेरोः चलारो वत्तस्कारपवेताः सोम
* Var ४ प्राण्डकयनें वनामनेवा (पाठः) |
38 APPENDIX ^.
नसविदयुक्रभगन्धमाद नमाल्यवन्तः प्राग्द् चिणक्रमात् रजततपनौ यकन- कवेड्यंमयाः सप्ननवसप्ननवक्रुटाः बदिश्चतुःग्रतो चाः पञ्चश्रतवि्तृताः aaa AMMA पञ्चशरतोद्धा विस्तार हान्याङ्गुलासद्धेयभाग- विस्तारा श्रश्वस्कन्धाङृतयः चिग्रात्सहसरदटि प्रतनवोन्तरषटरूलायामाः सव Sa हिमवत्तल्यसिद्धायतनकृटाः | तच waa सोमनसमङ्ग- लापातिदेवक्गरुषिमलकाञ्चनविश्ष्टानि | विमलकाञ्चनयोस्तो- यधारातरिचिति देवते । दितोये विदयुसरभ-देवक्ुरू-पदम-कनक- खम्तिक-मोतोद्ा सदाजल-हरिकूटानि । कनक स्तिकयोः Gu माला Rafat | ततो गन्धमादनगन्धेनलावदत्तरङ्ुरुस्फाटिक- ल)हितानन्दानि : स्फारिकलःडितयोर्भागंकरा भोगवतौ । ततो मान्यवद् त्तरकुरुकच्छमागररजतमोतापृणभद्र दरित्सदानि पञ्चमषप्र- यो्भोगाभो गमालिन्यौ । हरि दरि तसदहकृट aaa | ( दति वक्तस्काराः | ) मन्दरनौनयोरुत्तरद चणा गन्धमादनमाल्ययतोर्म्ये उत्तराः कुरव एकाद प्रयाजनसहखटि चलारि राष्ट ्रतसदधिकलविस्तताः मम- र्म्यमणएिदटटणविग्द षितञुवो तापो पुष्करिणो पवैतकग्टहमण्डपकसुग्- सप गरदृश्यशिलापटकमण्डिता विविध. गुक्मपुष्यवनरुता चा खिट ्लता- शोभिता नानाङृतिवनराजयः । तच gar: मदङ्गा मधप्रसन्नाव- रासवादि फलरमस्यन्दिनो सङ्गाः ककरौम्थालमणिमाजनादि युक्ताः aaigt पिस्रषापरिणामारिकचिचवादिचश्रब्दवन्तः दोपशिखादोप- विग्रषज्वालिनः ज्योतिषः सवरनकन्पाः चिकचाद्गगः प्रचामण्डपाकार-
= a ae = = =-= = "ea ,
* fafae |
Aprenpix C. og
विचिचकन्दितमाल्यवन्तः Peace खाद् भोजनखाद्यकसपन्ना AOR यथाभिप्रतृश्षणवन्ता गेदाकारा एक ग्रालादिग्टहविन्या सिनो च्रनगणा (श्रनाग्ा) वखमंपदन्त्ः। स्त्रियो लचणवत्यः परमरूपाः प्रङ्गारादि- कलावेदिन्यो जरावाधिदौर्भाग्यभोकाद्यनिष्टरहितास्तथा पुरषाः सुरभिनिश्रामा अ्रखेद मलरजसः मच्छायादौप्रवज्रषभनारानमहननाः समचतुर aT fear चाः* किचिदूनाः स्तियः षटपञ्चाशद्धिपरतष्रण भद्राः Wael ययाभिरूवितस्थाना मियुनघर्माणस्तिपल्यो पमायुषो अष्टमभक्तप्रथिवोपुष्यफलाग्रनाः प्रधाना च्रानाधाविवादादिरदिता एकोनपञ्चाग्रद्राचिदिवापत्यपालकाः सखयुग्प्टत्यवो द गतयः |
मौतापूर्वापरगौ नोलाच्चतुम्तिगाट्रतसचतुःमम्नभागद fant यमकपवेलौो योजनमदसोदचौ तावद घौ विस्तृतौ तदधघमुपरि कनकमयो | तथा प्रामादौ यमकयो हहिमवदत् | तावति efana नोलाद्या हृदा बह्रिसोपानतोरणाः पद्महद वत्खनामट् वता धिवा- माः । तेषां प्रागपरम्या दग्रादग्रकाश्चनकनगाः ग़रतोचाम्तदध॑मृलो- परि विस्ताराः काञ्चनदेवताधिवामा दग्रयोजनावाघम्यानाः |
उन्तर कुरुपूर्वाधमध्ये जाम्बूनद मघं जम्बपोटं पञ्च ग़रतायामवि- MC मध्य Ben एथ wal क्रोग्रद्यं चतुरिगम्टारम् | तदुपरि वेड्येपणेस्त पनौ यन्ता MAAC: HEAT: र क्पक्रवभवालाद्ुरधरो विचिच्रमणिरनखुर भिपुष्यो sage: तदण्टतरमसदृग्रफलं । प्राच्य wa भवनं दतरेषु प्रासादाः मध्य मिद्धायतन सर्वाणि विजया- मानानि | तत्परितवारो शष्टग्रतं तदधमान जन्बूनां प्रत्यकं षट्-
« निगयतोञ्नालिक्रोशोषाः।
30 APPENDIX C.
कटकमानवेदिकाटतम् | श्रनादूतदेववासः तत्परिवारदेवसट्यामा- azaafeea: भ्रौ पद्मवद्वहिः शतयोजनमानतरिवनखण्डटेतः | योज- नपञ्चा प्रतमवगाद्य प्रथमवनखण्डे चतुदिण्यानि भवनानि | fafes चतुखतुःपुष्करिणणौमध्य प्रासादाः । gate: करो ग्राधेकोश्रपञ्च- घतुःग्रतायामविष्कम्भावगादा नन्दावश्िष्टाः। भवनप्रासादमध्ये sot क्रूटानि जान्बूनदानि योजनाष्टकोचानि तावन्ूलविस्ताराणि तदधेसुपरि ¦ तच्रायतनानि जिनानाम् । शालेषु वनपूर्वात्तरे प्रासादे सिदहासनानि ॥ ( इति उन्तर कुरमच्ेपः ) मन्दरदकिणास्तया देवकुरवः। निषधो त्तरौ विचविचिच- Ret यमकवत् ¦ तथा ददा निषधादयः। तदपरार्धं शाल्मल टो गरूडावासो जन्बृवत्पौटक्रृटानि राजतानोति विगरेषः ॥ ( दति देवकर्सं्तेपः ) विदेहयो दा विं शद्विजयाः। उत्तरा विजयाच्छा गङ्गा मिन्धेवि- भक्ताः दक्तिणा रेक्तारक्रोदाग्यां भरतवन् । षोडग्रयोजनसदहखदि- नवतपञ्चश्तदिकलायामा दियोजनसदस्रसचरयोद् गदि nafate- दूनविस्तारा निजविम्तारायामदितो arene fanaa चिणोत्तरार्धा- ख्यकूट पञ्चपञ्चाग्र्नगर पिजयार्धाः । उदग्विजयार्धामियोग्यश्र्ौ शक्रस्य लोकपालानाम् । निषधनोलनिनम्बषभकूटाः तन्नितम्बक्ु- ण्ड़नदौ प्रवहः | विजयनामचक्रवतिनः सोतासोतोद्ातौर्याः। कच्छ सुकच्छमहहा क च्छःकच्छवद्ावर्तलाङ्गलावन्सं पुष्कारपुष्करवन्तः प्राग्बि- GUAT: वत्बखुवत्समदहावत्सवन्सवद्रम्यरम्यकरमणोयमङ्गुलवन्तः पद्म-
Apprenpix C. 31
सुपदम-महापदम-पद्मवच्छङ्ध-कुमु द-नलिन-मलिलवन्तो efau: ay- सुवप्र-महावप्र-वप्रवद रुग् सुव्रहग- ग ज्धिलगन्िलवन्तः माल्यवच्छ- लासन्नपरदेशरात् प्रति प्रादचिष्ेनानुक्रसेण । गिरिनद) विभक्ताः | चत्वारो गिरयः faat नद्यः aa se गिरयो वचस्कारारतय- स्तददिस्तारोच्छराया मूलविस्तारसवममा waa: मयेरनमयाः fag- मनामपूरवापरानन्तर विजयास्यचतुःकूटाः नद्यासन्नस्द्धिकृटा शिचप- द्मनलिनेकगेलाः चिकूटवेश्रवणसुद्णेना्जना श्रङ्कपदमवदाग्रौ किषसुखा- वदाः चन्द्रस्ूयनागद्वगरयः । राजधान्यो दाद् ग्रनवयोजना- यामविस्ताराः चेमा-चमपुरार्ष्टा-रिष्टपुरा खङ्गा-मद्धूषषौषधो- पोण्ड़रोकिण्यः सुसौ मा-कुण्डलापराजिता-प्रभाकराङ्कवतौ - पद्मा- वतो-प्एभा-रनस्चयाः श््रसिदहमदा विजयपुरा-राञ्या-विराज्या श्रग्रोका-वोतशरोका- विजया - विजयन्ता-जयन्तापरा जिता-चक्रषद् - पुरा-वध्यायोष्या | नद्यो विजयच्छेदिन्यो रोहितावत्कृष्दरौपाः खनामदवौ वासाष्टा वि ग्र तनदौ सहस्रानुगाः प्रत्येकं सवंसमाः पञ्च वि . प्ररत विस्तृताः अरधेढटतो ययो जनावगाहा यादद्द पद्ूवत्यम्तप्रमन्तो- aaa: क्तोरोदासिदश्रोनान्तर्वाहिष्य ऊमिफनगभोरमालिन्यः | प्राक्पश्चात्सौतामौतो दामुशखदतरने देवोद्याने दक्चिणोत्तरो विभागे गिरिषमौपे कल्लाविस्तते इतर पाश्वद्धि यो जन सदसदाविं शनवग्रते ॥ नघन्येन चलवारस्तो धरतो smelt तथा चक्रवतिवलदेव-
वासुदेवा GHRIG चतुम्विंशज्जिनचितौ पराः ॥ ( इति विजयाः ) ।
दूति दितोयमाद्किकम् ॥
32, Aprenpbiy C.
अथ तृतौयमाहिकम् |
जम्बू पददिगुणदिगृणमाना दोपससुद्राः पृवेपूवेपरि केपि वलयाकतयः सवंप्रभवर्णादिनामानो ऽधटत योद्धारसागरोपम- समयसद्या बेदिकावदवक्रौ डो पभोग्यविचिचरम्यग्डमिभागा मानुषो- तरबाद्याः ॥
qa लवणोदधिः सहखरावगाढो मात्रया सप्तप्रतोच्छरितगो- ‘awa पञ्चनवतिसदस्तः षोडगसहस्तग्रिखः । सा enfawar अभ्यन्तरतो बाह्यतश्च । तदुपरि द कालौ न्यृनाधेयोजनं ya टद्धिः। aa मध्य ararqafes पाताला वडवामुखकेय॒पयपकेख- राख्याः ACA वजमयक्ुद्या द गमदरूाष्धधो मु ख च कालमदाका- लवेलम्बप्रभन्ननावामा वायुष्टततिमागजला मद।लंजराकतयः | SMAI साहस्रा च्रधोसुषखे च ग्त्याः cage: वायून्नामित- मध्यमिश्रोपरिजलाः सप्नरसदरूचत्र र) ताष्टग्रतमवा यमद्य: | दिच- त्रारि श्रद्धिमघ्रतिषष्टिमदस्तसद्याः तजनन्तर्वाद्यवेलाश्रिवाधारिणणे नागाः । गोस्छपोदकाभासग्रद्खगोदकममानो वेलाघारोन्द्रगिरयः कनकाङ्रजतस्फटिकमया गोस्छपश्िवक गश्र्खुःमनो हद वासा feu- त्वारिग्रत्सदखुषु feat एकविंग्रसप्नदगग्तोच्वा aut दाविग्रत्य- धिकमदहस््रविस्तारा उपरि चतुवि्रचतुःग्रताः। तदुपरि प्रासाद्ा दिमवद्वत् । करकोटककादंमकंलामारुणप्रभानुवेलाधारौन्द्रगिरयः स्वरन्नमयाः | दादग्रसु सदसरषु पाकुचन््रदौपौ तावदिस्तारायामौ त।वत्परेण सविचोस्तयागोतमदरौपः सुस्थितावासः तावति तथान्त- बाद्यलावणएकचन् द्यां णम् ॥
Apprnpix 0. Bow
तया गशेषदोपेषु पञ्चानाम् । खदरौपेषु स्वषु प्रासादा feaa- दत् तेद्राज्ञघान्यश्च प्राकूपश्चात् ॥
लवणवरज्याः समा अरचभितोदका BUT: ॥
हिमवतः प्राकूपश्चादिरिच् चादिषु नवान्तेषु योजनग्रतेषु उदधाववगाद्य तावदिस्तारायामाः सप्तमप्रान्तरद्धीपाथत्खनुः परार त्रक्रमात् एकोरूकाभाषिकलाङ्गृलिकपषाणिका हयकणेगजकर्ण- गोकणेग्रष्कलौकर्णा श्रादप्रासुखमेषमुखदहयसु खगजमुखा श्रश्रमुख- हम्तिमुखसिंहमु खव्छाप्रसुषखा श्रश्वकणेमिंहकाणेदस्तिकणंकणप्रावरण्ण उक्कामुखवियुज्जिङमेघमुखविदयदृन्ताः घनदन्तगृढदन्त पिशि्टद न्त- NECA: । तेषु रेमवतवदयुगमपुरुषाः तदरास््याः WUT: प्रतो चाः पन्यो पमासद्धेयभा गायुषः | तथा श्रिखरि णोऽपि ॥
( इति नलवशोदधिसमासः )
धातकौखण्डदचिणो त्तरा विष्वाकारनगौ मदख्रविम्ततौ az Wat केचायामौ GAG च तुन्याव्रवगाहोच्करायाभ्याम् । खप- रिधिद्विगुणविम्तारा गनदन्तारुतयो zat दिमेखलाश्च परदेस ग: AMAIA: परस्परतः सवेमम्। श दनदकरुण्डदो पका- द्नथमक वि चविचिचरषभकृटदत्तविजयार्धाः सखवायामतख॒ zara. मुखवनायामाः चेततो ऽनुमेयाः नटोनामवगःदश् ख विस्तारात् | योजनत्रिलचषरपञ्चाग्त्सहस्मप्तविशरदधिग्रतायामौ विदयुत्रभगन्ध- माटूनौ पञ्चलदेकानसप्ततिसहखमेकान्नषष्टि गतायामौ मान्यवत्सौ- मनसो षोडश्रलचषड विप्रति सदस्रषोडश्रोत्तर शत यामो विदयुप्रभग- waren विंगरतिलचचिचलारिग्रतदखसेकान्नविंग्रतायामौ are-
34 Aprenpbix C,
वत्सौमनसौ । वंग्रधरेव्याकाररदहितो भुखमध्यवहिःरेचपरिधि- रिषुगणो द्वादग्राधिकदि श्रतविभक्रः चेचविष्कभमस्तया भरतादिषु | तच दे दे चेतरे चतुगेणएचतुगेणे | लचाष्टसप्ततिसहस दि चता रि-प्रा- शतराशौ दिसदखोने सखगणकारगुणे चतुरो तिविभक्तं लब्ध धातकौखण्डगिरिव्यासः | वहिमेन्दराश्वत्र शो तिसदस्रोचाश्चलारो ऽधश्चतुनेवति श्रत विस्तारा श्रधेषर्पञ्चाश्र्टावि शतिसदस््रो परिवन- विशिष्टाः । तच च विजयानि कच्छादोनि वक्षाराश्िच्रादयो विद्युत्रभादयश्च नद्यो गङ्गाद्या मेरहदकाञ्चनादयश्च घातकरौखण्ड Slo दयोरप्यधेयो रौषद वनतान्ताः स्यः ॥ (दृति धातकीखण्ड: ) श्रय कालोद्खक्रवालतो ऽष्टलक्तरद्रः सदस्तौण्डः एकोनविंश लचशचोको विजयादिचतद्धारः ॥ (दति कालोदधिः) मानुषोत्तरणाधेविभक्रः पुष्कराधां धातक खण्डवत् afeqa- केचादि विभागः खतश्चतुगुणः चतुग एदेचवधधरः | खपरिधिदि गुण- विम्तारा गजदन्ताङ्ृतयो qa द्िमेखलाश्च wes: ay- धराश्चतुगे णाः परस्परतः सवेसमाश्च हदनद)कुण्डदो पकाञ्चनयमक चिचविचिच्रषंभकृटद त्त विजयार्धाः खायामतश्च दौ घंग्रैलमुषटवनः- यामाः चेचतो ऽनुमेयाः नदो नामवगादश्च ख विस्तारात् । वंग्रधरे- व्वाकाररद्ितो मुखमध्यवरिःचेचपरिधिरिषुशुणो दादशाधिक- दिशतविभक्तः चंचविष्कस्तयाभरतादिषु। वषेविरौनरेचराशौ fewest खगुणएकारशणे चतुरप्रोतिविभक्रे लभं ॑पएष्कराध-
Appryprx C. 38
fafrara: | बहिमन्दराखतुर ग्नौ तिसदसखोचाखलारो ऽघञ्चतुनेवति- शतविस्तारा श्र्धाधषरपश्चाश्दष्टाविश्रतिषदसोपरिवनविणिष्टाः | । , (इति पुष्कराधः)
मानुषोत्तरो बेलाधारिमानः ₹हेमोऽधपच्यवद्भयतो वेदिका- वनखण्डवान् अन्तरूपरिवदिमनुखस्वणेदवावामो मानुषगतिच्छदौ aaa देवक्रियाविद्याघरादिभ्यः। न तत्परा बादराग्निमेघरिद॒न्दो- कालपरिवेषाद्यः | मानुषो त्तर वत्कण्डलरुचकौ ।
कालो दपुष्करसखयम्भुरमणण उदकरसा लवणोदो लावणएरसो वारुणो द चिचपानकवत् खण्डादि चिचचतुविभागगोक्षोरवत् wiz: सुक्रथितसद्यो विस्यंन्दितिगो्टतवत् तोदः गेषाश्चतुर्जांतकवदूष्वभाग- चिभागच्छिनेकतेरसवल्नलाः समुद्राः ॥
लवणकालोद सखयम्भूरमणण बहमद्यकच्छपा नेतरे |
वरुणचौर्तेचरम्दोपो दधिवदिनन्दौश्वरो विविधविन्यामो दानवान् देवलोकप्रतिस्पर्धो जिनेनरप्ूजावयाष्तदेवसंपाताभिरुचिरः खेच्छाविविधक्रियादेवसभोगरम्यः । aa पञ्चविंग्रतिककेचविभाग- aa चतुरिण्याञ्चलारो ऽज्जञनगिरथो बदिम॑रुच्छरया enaearfa- रिक्रविस्तारा मूले उपरि सादस्राः। तेषु जिनायतनानि ate नश्तायामानि तदधेविम्ताराणि दिसप्रतियोजनोच्धानि षोड- WISTS च्छरयविस्तार प्रवे श्रसखनामामरावामद व। सुर नाग सुवणा ख्यष्रयकू्- SURAT । तन्मध्य afagtfear: षोडश्रायामविस्तारा ्ष्टोतसेधाः । तदुपरि देवच्छन्दकाः माधिकायामोचचाः सवेरन्- मयाः । तेषु प्रत्येकं जिनप्रतिमाष्ट रतं जिनमानं ताः खपरिवार-
36 Appenpix O,
TA: । दामघण्टालब्बूषघण्टिकाष्टमङ्गलतो र एष्वजवन्ति तपनोय- रुचिररजोवालुकामर्तृतानि षोडगरपूणेकलशादिश्वषितानि, श्रायतन- मानमुखमण्डपगरचामण्डपाचपाटकमरिपो टिका सपप्रतिमाचरैत्यद - चेन्दरष्वजपुष्करि णणेक्रमर चनानि नानामणिमियानि । तेभ्यः प्रत्येकं चतिद wan: पुष्करिण्यो नन्दिपेणामोधागो पास ़ेनान- न्दो त्रानन्दा सुनन्दानन्दिवधेनाभद्रा विग्रालाकुमुदापुण्डरोकिष्णै - विजयावेजयन्तौ जयन्ता पराजिताः प्राक्ुमात् 1 aa स्फाटिका द्धिमुखा ललामवेर्दिकोचानािलाञ्छनाश्चतुःषष्टिमदसो चाः दश्णघो विस्तताः तावद् परि । तेष्वज्ननवद्ायतनानि। दो पविदिकत रतिकरकाञवारो दगसदहस्रायामविष्कम्भाः aster: सवेरनमयाः दन्नयाङृतयः । तच दक्तिण्योरिन््रस्योत्तरयोर)ग्रानस्याष्टाष्टानां महाद्वोनां योजन ग्रतसदसरावाधास्थाना राजघान्यो fea सुजाता सोमनसा अरचिर्माल प्रभ(करा पद्मा शिवा एएचिः agar भता श्रतावतंमा WAIT Bev ऽमला ऽप््ररा रोहे नवमो नाम Cal रन्नोच्छरया स्वेरन्ना रन्नस चया वसुवेसुमिचा वसुभागा वसुधरा नन्दोत्तरा नन्दा उत्तरकुरुद वकरः BUT ATTA रामा राम- रचिता नाम् प्राग्द्चिणक्रमान् । तच दवाः awe: खपरिवा- रानुगताः निजपरिकरपरिषताः yafafay सुरासुर विद्याधरादि- पूजितानां जिनानामायतनेव्वाष्टाहिकौपजाः कुर्वन्ति प्रसुदित- सनस ॥ (दति नन्दोश्वरदोपः) इति ठृतौयमाह्िकं समाप्तम |
APPENDIX C, 37
अथ चतुथेमाहिकम् |
विष्कम्भवगेद शग॒णकरणो टत्तकेतपरि धिः । विष्कः पादा- भ्यस्तः सं गणि । विष्कम्भो ऽवगाद्योनस्तहुणचत्गे एस्तन्दरलं ज्या ।
ध -f ५ ace ¢ ow, Se TAI: षहुणौ च्यावगे FAITH धनुःष्ठम् । चत् गुण पुवगं युक्तविभक्तो ज्यावगें विष्कम्भः । घनुवेगेज्यावगं विग्षषद्धागमृलल- fay: | चन्ञधनु-्ष्टापनौतटदद्धनुःष्ष्टाधं बाहा ॥
मवं गिरि-भ्रणिश्रिखरतल-क्रट-कुण्ड-वन-नदौमुखवन-नदौ- हद्-शगिला-वाप्यादयो वेदिकावनखण्डटरताः वायौकरुणडदहदा द्शावगाहाः | पद्यगिरिद्रोपा जलाद्िक्रोगोच्छरयाः 1 मन्दरान्न- नद् धमु षङ्कुण्डलरुचकनगाः मदस्रावगादहाः | षा उच्छरयपादाः | रूपादिदिगुणरागिगृणो दौ पव्यासो नवतिश्रतविभक्तो भरतादिषु विष्कम्भः | सत्रां az: प्रवद् शगणा सुखे । विम्तारपञ्चाश्द्धागाव- गाहाः। द विस्तारो ऽशो तिविभक्तः wast chao) उन्तरासां चतल्वारिश्रता | wena विपरयेयः । प्रवद्मुखविस्तार विगेषाधे- पञ्चचला रि्रत्सदस्विभक्तिलब्ध दिगृणोभयदटद्धिः सरिताम् । लक्ता- ्टसप्ततिमदसरदिचत्ाररिश्राष्टग्रतराशौ ददिमदस््ोने स्गणकारगणे चतुर प तिविभक्रलस्धं घातको खण्डगिरिव्यामः। स दिगणः पुष्करा व्यासाधद्ृद् विस्तारोनं गिरिणा नदौगतिः | च धिक चिश्तोत्तरे- कान्नविंश्रतिसदसगिरिमस्तकमाप्रागगङ्गापरेण सिन्धूः रक्रारक्रोदे च । तद्विगुणाध्वगाः पुष्कराधं । सर्वां नद्यः पत प्रवनदी- fanwafeat: । मुखवनपवेतनदोमेर्यासभद्रशाक्ञायःमरडित -
४8 Apprnpix 0,
दौपयासषोडग्रभागौ विजयव्यासः । तथान्येषां पूववत् स्यादिति ॥ | | ( इति करणाधिकारः) जम्बदोपलवणधातकौखण्डकालो द पुष्करवरुणचोर्टतेच्रसन- न्दौ श्वरारुणारुणवरारूणणभामक्रु्डलरचक।रणवस्त्र गन्धोत्पलतिल क - प्रयिवौनिधानरन्नवषेधराटछदनदौ तिजयवक्तार कल्पेन पुरमन्दरावाम- HIATT HATTA सूयाभ।सदेवनागयचग्डतखयकूरमणपयन्ता
दौपसमुद्राः । दति STARTS ‘aquatfea समाप्तम् I
कृतिः सिताम्बरा चायस्य मदाकवेरुमासा तवा चकस्य इति il
APPENDIx C, 89
जम्बूदगोपममास मटोक म् saHratia Be पिजयसिंह टौ० श्रा ॥ ए ए॥ नमो वोतरागाय | - श्रौ सश्मपाश्प्रमुपादपदम- मानम्य वाचामधिदेवतां च। टु पोदधिचेचममाममस्मि Sarena विदरणोमि किकित् ॥ १॥ क्र वाच॑कवचोवाच्यं क्र वाक्कन्पः fewer: | यत्सत्यं चलकेनास्मि मोहान्मितसुमेहोद धिम् ॥ २ ॥ यदि a किमेतया चिन्तयापि मे! aa: | मुदितकौशिकसन्म॒निनायकः कुवेलयप्रतिगेधतिघधायकः | मम निरस्ततमा जिनचन्रमा वितनुते षदतां द्यतिसान्रमाम् ॥ ३॥ वाक्यं कुचापि जंवाभिगममनुसरन् कापि तटृत्तिवाचम् जम्बुदोप्णपां च कच्दिय करणं कुच विचानुकरुवन् | तुन्यायं जेनभद्रं विद तिपद् युतं शास्तरसुदौचमाणः प्रायो ऽन्यग्रन्यदृश्छा विदटतिमदमिमां aga सुग्धवुद्धिः ॥ ४ ॥ fa च। यदुरबोधमतौव तदिजदति यक्राथेमिल्युक्तितो वयक्तां तु विदटएखते fe बहधा रूपप्रसिद्यादिभिः |
AQ
APPENDIX ©.
नेयार्थेर तिफरगुभिश्च वचनेः कि ya aaa श्रि्याणामिति शस्तरवि्चवकराः प्रायः कुटौ कारतः ॥५। संत्यज्य विम्तरमपास्य तयालजान्त- मत्ययंमयमवगम्य ययावबोधम् | प्रातश्च वाचकवचो विदतिमेयेय- मास्तन्यते ऽनुघजनप्रतिबोधनायेम् ॥ € ॥ इद च । ्टतार्यचर्याचरणणोरुचातुरौं निविप्रविष्रैघपिघातसुन्दरौम् | नमस्क्ियामादितमंगलक्रियां ओ्रौमान्मास्ःतिरूगाच वारकः ॥ ॐ ॥ यथया | Yo WATo | सवेजननयनकान्तं नष्वलेखाविष्टतदौ धितिवितानम् | पाद् युगचन््रमण्डलममिर क्तु नः मद् जेनम् ॥ १ ॥ मृ० च । ट्ति wee LIRA रतुयमाद्धिक समाप्तम् ॥
afa: सिताम्बराचायम्य मदाकवेर्माखातिवादचकर्म्येनि |
Arprenpix C, 1
रो० च। ` तिः, क्रिया ्रस्तावान्नम्बदो पसमासप्रकरणएरुपा सिताम्बरा- चायस्य श्ेताम्नरगुरो मेदाकवेरने कतच्वाथेप्रशमर त्यादि प्रवचनसङ्गन्ह- कारस्य यदू चिरे विपञ्चिन्निचयनिश्चितांचितचरणप्णः ग्रौचौलक्य- चूडा चनद्राचितचरणः warmer: भ्रौ सिद्ध देमचन्द्रनाननि खोपज्ञग्नब्दानुश्रारने “उपोमाखाति संग्रदोतारः' (11. 2.3) दूति तया महावेयाकरणस्य उमाखातिवाचकंस्येति सान्वयसरु- ग्टहौतनामघेयसय तथा चास्य संय्रहकारस्योमा माता खातिः पिता तत्सम्बन्धादुमास्ातिः वाचकः Gat: य््ज्ञापनाटौका वाचकाः yafaz: | दत्याचायेश्रौविजयसिंहविडिता विनेयजन- हिता जम्बृदौपसमासरोका समाप्ता ॥ जम्बदो पसमासटोका समाप्रा ॥ कचिव्नम्बट) astray कुचापि करणं कचिज्जौवाभिज (!) afsefa च शास्तलायमपरम् | कविद्ाचां त्ति कचिद्पि कचो वाच्यविदुषां समासाय याख्यामहमिह महाय ऽ्यकरवम् We श्रदिस्पष्टा शटूचप्रतिरुतिरिय मन््तिरपि खयं ग्राम्यो वामौ saue कयशराख्यमपि मे | क्रियामिद्धौ हेतुः प्रणयिजनताकेन्यलतिका प्रशरसिः ओ्रोपाश्रप्रभुचरण्योः fa वितता ॥ २॥ स्रो विक्रमतः क्रमतः समासु तौतासु तिंधरविसमासु (1215) | fafeat साहारग्ट्े शरदोय चार् पञ्जिपुरि॥ रे ॥
APrennix C.
aeuraiainafaargeiacea लिखितमास्ते | तत्परिग्जन्तु सुजनाः परोपकारे कषतमनमः ॥ ४ ॥ तुङ्गः sare दिताहुतश् रिसत्वः | wet fafa श्एविमचिन्धरुचि विधानः | उदामधाममडिमा yfa वन्द्यपाद्ः ओचन्द्रगच्छ उदयाद्धिरिदास्ति we: ॥ १ ॥ श्राच्छन्नमोनकेतुस्तमसामवसायहेतुरभ्यदितः | रविरिव निस्तारकरुचिरेतखिन्रभयद वविभ्ुः ॥ २ । जगतौह दचिणाश्राजषापि विहितौन्तरोदयेन wae | वादमहाणेवशरुत्तौयं विश्वमाविष्कत येन ॥ २ ॥ सद्यातोतगुणौ घमाखद्दयोल्लामो करना ge तन्वानः सदलं खरूपममलं दोषागमस्य दिषन् | तच्कियस्त॒ धनेश्वर प्रभुरश्वद्भवयालिभिः सेवितो लोके ऽस्मिन्नयरागसगसुभगः पद्मायमानो ऽपि यः ॥ ४॥ Maas: परम्तादनु विदितदसेरन्वगाततैरङ्धकौः पश्चाद् त्तावधानेः पुनरुग्यविघानाद्मुखलं दधानैः । AMIS: गरङ्कुवद्धिस्तदनु च परतो विस्मयसेरितारण्येः येद्ाचो वादिदृन्देरथ नुपतिमनैः काङ्धिताः शिचिताश्च॥\॥ ()
यस्या रत्यां समन्द जि क्रिया
मोचन्तु ग॒ल्फंटयसं WTS |
गौर्वाण्टन्दो तितव्रणेवादः
ततः स जातो ऽजितसिंदखरिः ॥ & ॥ (1)
Aprennix CC. 43
शरो वधमानसुनिपतिरय चन्दर प्रभ विभू्तदनु जजन
wa: श्रोभद्रख्धरिःखरगुरूरिवानन्तसुरभिगणः ॥ ॐ ॥ एकारच्षपणेन पथ्यपि- भुजि दौपोद्छवोत्सपेणण
याचा ओ्रौवरटपद्रके रयश्रिर्ूडामणेविभरुता । 0)
तौ यस्यो द्धूतिसब्नयन्तवसतेः श्रौ मज्जिनेपन्ञये -
त्येवं यस्य यशांसि faq विलसन््द्यापि हि सखेच्छया॥र८॥ अरभवन््मदनाश्टय्याः शिव्याः भरो वधमानस्रोणणाम् |
aan facta: पण्डितिजिनचन्द्रगणिभिश्राः ॥ < ॥ सुचरितकुखुमानि acgfaa नित्यं
प्रकटितकब्वणां सवेद्ामोट् प्र््णाम् |
गृरुतरगु णनद्धां यन्द चो fangi
विरचयति यदौयां नूतनां नूतिमालाम् ॥ ९० ॥ शरोसवदेवख्रिः प्रद्ुम्नविभुप्ययश्ेदेवः
दति यतिपतयो येषां विनेयतामावदन्तितिराम् ॥ ११॥ खरोभद्र्र खरि गिव्यदरिमद्राचायेतः सहुरोः
प्राप्तश्रौ जिनचन्द्र पूज्यचर णान्तेवासितामाभितः ।
स्रि: ओ्रोविजयस्िमां व्धरचयत्कल्याणमालाजषां शेचश्चाभयचन्द्रको लिखितवानुद्ामदाच्छयः पुरा ue eu
afa जम्बद्ौ पसमासटौका समाप्ता ॥ `
Appendix D.
Certain passages occurring in other works, attributed to our author Umasvati but not found inthe extant works, thus strength- ening the tradition that our author has written 500 works,
i उक्र च वाचकमुष्येरुमाखातिपादेः | स्ानाङ्गटन्तिः छपणे ऽनायदरिद्रे Bad च रोगग्रोकरते । यटोयते छपार्थादनुकम्पा तद्धवेदानम् ॥१॥ maze Bet वा यत्किचिदरौ यते wears | dagen ऽभिमत सुनिभिरनिं न मोच्ाय॥९॥ राजारचपुरोदितमधुसुखमावक्षदण्डपाशिषु च। यटौयते भयाय तद्धयद्ानं वुैजनंचम् vel mafia: परेण तु यानं जनसम् इमध्यगतः | पर चिन्तरचणणथं लब्नायास्तद्भवेद्ानम् i ४॥ नटनतेसुष्टिकेभ्यो दानं संबन्धिबन्तृभिवेभ्यः | aelat योयं maa तु तद्धवेदानम् ५५॥ दिभानृतचोयौद्यतपर दार परियदप्रसकतभ्यः ॥ यदौयते fe तेषां तन्नानौयादधर्माय yet समटणएमणिमुक्रभ्यो यद्ानं stad सुपाचेभ्ः। श्रच्यमतुलमनन्त तदान भवति घर्माय ॥€॥
WAU: BRIA दत्त च सदसरश्ो ममानेन | श्रहमपि ददामि किंचित् प्रत्युपकाराय aera ith
Aprenpix D. 45
1 पञ्चाग्कटौका by श्रभयरेवशुरिः
111
“उमाखातिवाचकेनाणस्य समयथितलात् तथाहि तेनोक्तं waives: ofguaaafacay श्रावको भवतिः दति १9
धमेसङ्गह by मानविजयोपाध्याय and read over by य शोविजयमहाराज. Similarly in सुनिचन्धसूरि „ टौका on घमेबिन्दू. "उमास्रातिविरचितश्रावकप्रन्नप्तौ त् श्रति- यिग्रब्देन साघ्वादयश्चत्वारो गरहौताः ततस्तेषां संविभागः काये <a तथा च तत्पाठः, श्रतिथिसंविभागो नाम श्रतिथयः साधवः साध्यः खरावकाः श्राविकाशेतेषु we- सुपागतेषु भक्वाभ्यत्यानासन (प्रदान ! ) पादप्रमाजेननम- स्कारादिभिरर्चयिला ययाविभवग्रक्ति अ्रन्नपानवस्त्ो षधा- लयादिप्रदानेन मविभागः कायः दतिः ॥
THT |
%
०० A A
Appendix E. प्रशमरतिप्रकरणम् |
CONTENTS.
विषयः) परास््रस्य पोठचन्धः कषायः रागादि कमं करणार्थाः अष्टौ च मदस्यानानि Baie: भावनाः Wa... तदनुकथा जेवाद्या उपयोगा भावः षद्िघधदवययम् चर्णम् श्रलाङ्मनि ध्यानम् शरेण ... eqs ta: योगनिसौघः कमणः श्रिवगमनविधनमन्तफलम्
पङ्क | १ न 0 ° + अ Oe न्म bos ooh १५२९५ ९९८६-२, ६६् ^ pe ae Nae i ae न iat +, म 8 4 २४२--२४५. २४६--२५8 २५४५-२. २७२-- २७६ २.७ ०७-~--~रषूष + ia
Appendix E. ॥ Sa प्रंशमरतिः प्रारभ्यते ॥
नाभेयाद्याः सिद्धा राजसुनुचरमाखरमदे दाः |
पञ्च नव दग्र च, दग्रविधधमरिधिविदो जयन्ति जिनाः ॥१॥ जिनसिद्धाचायोंपाध्यायान् प्रणिपत्य मवेमाधृश्च |
्रशमर तिम्येर्या्ं acy जिनग़ासनात्किचत् ॥२॥ यद्यप्यनन्तगमपययाय॑रेत्नयण्ब्दरन्नाख्छम् |
सयैज्ञशामनपुरं प्रवेष्टुमबङुतेदूःखम् ey
saatg विभप्रपरि हौष्णकस्तयाप्यह मग्रक्रिम विचिन्तय |
FAR दवावयवोग्ककमन्वष्टुं AHANT: thst वह्भमिनिनतचनाणंव्पारगतिः कविदरषेर्मदामतिभिः | पूवेमनेकाः प्रथिताः प्रग्मजननशास््पद्ध तयः ॥५॥
ताभ्यो विष्धताः श्रुतवाक्पुलाकिकाः प्रवचनाञ्चिताः काचित् | पारपर्यादुच्छ षिका: छपणकेन संदत्य ॥६॥ तद्धक्रिवल्नापिंतया मयाप्यविमलान्प्या सखमतिशक्तया | प्रश्रमेष्टलयानुद्टता विरागमागेँकपदिकेयम् non यद्यप्यवगोता्या न वा कटोरप्रकष्टभावार्यां |
स द्भिस्तयापि मय्यनुकम्पेकर सेर नु याद्यम् ei
छ ee ee A a Re - - ----न- -~-- ~~ ~~~ ~~
९ 1). omits.
APPENDIX E.
को oa निमित्तं वच्यति निसगंमतिसुनिपुणो ऽपि वाद्यन्यत्* | दोषमलिने ऽपि सन्तो यहुएसारग्रदणद चाः ॥<॥
ufg: सुपरिष्टरोतं यत्किविदपि प्रकश्तां चाति। मलिनो ऽपि यथा हरिणः प्रकाग्रते प्रूणचन््रस्थः ॥१.०॥ नालस्य यथा वचनं कादलमपि शोभते faewars | तदत्स॒न्जननमध्ये प्रलपितमपि fafequarfa ॥११॥
ये तौय॑रुत्मरौता भावास्तेद् नन्तरश्च परिकयिताः | तेषां बह्कश्नो ऽनुकतनं भवति पुष्टिकरमेव ॥१२॥ यद्र दिषघाताथे ware न पुनरक्रदोषो ऽस्ति |
तदवद्रा गविषत्नं पुनरूक्रमद्ष्टमय पद्म् ॥१२॥' यददुपयुक्तपूवंमपि was सेव्यते ऽत्तिनाशाय | तद्द्रागाजतिंहर BRUT ऽप्यनुयोज्यमयपदम् 12 ४॥ AUT HH यथा तदेव लोकः पुनः पुनः कुरुते |
एवं विरागवार्ताहतुरपि पुनः qatar: ॥१५॥ दृढतासुपंति वेराग्यभावना येन चन भावेन | तस्मिस्तस्मिन् कायः कायमनोवास्मिरभ्यासः We et argegy वैराग्यं विरागता ग्रान्तिरूपग्रमः प्रणमः | दोषच्यः कषायविजयश्च वेराग्यपर्यायाः 2 el
TUE मूर्छां कामः Rt गाध्ये ममत्वमसिनन्दः | afaata दत्यनेकानि रागप्यायवचनानि ॥१८॥
* Var. 11. वा Wag.
ea ean ten ne a naeminaeee—rinenme—
@ A. duterchanges.
APPrennix 1५.
tat रोषो दोषो देषः परिवादमनत्छराद्याः । वेर प्रचण्डनाद्या AR देषस्य पर्यायाः ॥१८॥ रागद्धषपरिगतो मिश्वात्वो परतकलषया दृष्या । पञ्चाद्नवमलबह्ला्तरद्र तौ बाभिरसंधानः ॥९ ०॥ कार्याकायेविनिखयसंोभ विशएद्धिलकणेमुढः । आरारभयपरिग्रहमे थुनसंन्ञाकलिग्रस्तः ॥२१॥ किष्टाष्ट कर्मबन्धनवद्धु निकावितगुरुगे तिगश्तेषु | जन््ममरणेरजसं बड विघपरिवतेनाभान्तः ॥२९॥ दुःखमदस्रनिरन्तर गुरभाराक्रान्तकषितः करुणः । विषयसुखानुगतटषः कषायकक्रव्यतामेति ।२२॥
स क्रोधमानमायालोमेरतिद्जेयेः पराग्टष्टः | प्रप्नोति याननर्थान् कस्तानुदृष्ठुमपि शकः ॥२४॥ क्रोधात्मोतिदिनाग्रं मानादिनयोपघछातमाप्नोति। श्राद्यात्मययदानि खदंगुणविनाग्नन खीभ्यात् ॥२५॥ क्रोधः परितापकरः स्वस्योदगकारकः क्रोधः | वैरानुषङ्गजनकः क्रोधः ale: सुगतिहन्ता uk ei Wan te विनयसदू षस्य घर्मायकामविघ्नस्य | मानस्य at ऽवकागरं मुहतेमपि पण्डिती दद्यान् eon arate: पुरुषो यद्यपि न करोति किचिद् पराधम् | सर्पं दवा विश्वास्यो भति तथाप्यात्दोषदतः ॥२८॥ सर्वविनाश्राश्रयिणः स्वेव्यखनैकराजमामेस्य । लोभस्य को सुखगतः चणमपि दुःखान्तरसुपेयात् ॥९८॥
q
49
4 111. ४1१५ EB.
एवं क्रोधो मानो माचा शोभश्च दूःखहेतुतलवात् । सत्वानां भवसंसारदुगेमागेप्रणेतारः ॥२ ०॥ ममकारादकारावेषां मूल पर दथं भवति । रागद्वेषा वित्यपि तस्येवान्यस्तु पर्यायः ne १॥ मायालोभकषायश्येत्येतद्रागमज्ञितं SSA | क्रोधो मानश्च gases दति warafafes: a ei मिण्याडृष्छविरमणप्रमादयो गास्तयोनेलं दृष्टम् | तदुपग्टहौ तावष्ट विधकमबन्यस्य Ba तौ een स क्षानदग्रनावरणवेद्यमोदायुषां तया नानः | गो चाण्लराययो खेति कमेबन्धो sour मोलः ue ४॥ पञ्चमवद्रु्टा विग्र तिकचतुःषट् मघ्नगुणभेदः | दिकपञ्चभेद् दति सप्तनवतिभेद्ास्तयोन्तरतः ॥२५॥ प्रकृतिर्यिमनेकविधा स्ित्यनुभावप्रदे श़रतस्तस्याः | तोगत्रो मन्दो मध्य इति भवति बन्धोद्यविग्रषः ॥ ६॥ तच प्रदे घबन्धो योगात्तदनुभवनं कषायवशात् | खितिपाक विशदस्तस्य भवति लेश्याविगरेषेण eon ताः छच्णनलकापो AAT AIT ATA | ae इव वणंबन्धस्य कमेवन्धस्थितिविधाश्यः ne cy कर्मद याद्भवगतिभेवगतिमूला ग्रोरनिरैन्तिः | देादिद्ियविषया विषयनिभिन्ते च सुखदुःखे nec eared खुखलिषयरमोदान्धलाददृष्टगुणदोषः | at at करोति Set तवा तया दु-खमाद्ते॥४०॥
APpennptTx 1. 51
कल रिभितमधुर गां घव यंयो षिदिग्षणर वाधेः |
ओओ ज्रावनबद्धददयो हरिण दव विनाश्रमुपयाति ie en गति विभ्रमे ्गिताकारण्दास्यलो ला कराचवि दिक्च । ख.पावेशितचच्चः शलभ दव विपद्यते विवशः ॥ ४२॥ स्ञानाङ्गरागवक्तिकवणंकधूपाधिवासपटवासेः । गन्धभ्रमितमनस्को मधुकर दव नाशमुपयाति lig an मिष्टान्नपानमांसौद्नादिमधुररसविषयग्द्धात्मा | गलयन्त्रपा शबद्धो Wa दव विनाग्रमुपयाति yg gi ्रयनासनसबाघन^सुरतस््नानानुलेपनासक्तः | स्पगरव्याकुलितम तिगेजेन्द्र <a बध्यते मूढः ॥४५॥ एवमनेके दोषाः प्रण्टशिष्टष्टदृष्टिःचष्टागःम् | दुनिंयमितेद्धियाणणां भवन्ति काधाकारा ASM Ue qu एकैक विषयसङ्गाद्रागदेषातुरा विनष्टान्ते |
fa पुनरनियमितात्मा Na: पञ्चेद्धियवग्रान्तः ॥४७॥ न fa मो ऽस्तौद्धियविषयो येनाभ्यस्तेन नित्यटथितानि। afa प्राभ्रुयुरचाष्छनेकमागप्रलो नानि Wy SH
कञ्चिच्छभो ऽपि विषयः परिणामवगात्पुनभेवत्य्एमः | कञ्चिद् ए्ए्भो ऽपि war कालेन पुनः एएभोभवति igen कारणवशेन यद्यत् प्रयोजनं जायते यया यच |
तेन तया तं विषयं प्रटभमग्रभ वा प्रकन्प्यति ॥५०॥
, ... eee --- ----- --~--~- ~~~ ~~ -------------=- 0 = TERS
q संवादनं--खंगमर्टनस् समाधनं विश्रामणा, 2 Var. 11. दष.
52
APPENDIX EK
अन्येषां यो विषयः स्ञाभिप्रायेणए भवति gfeac:” | सखमतिविकल्पाभिरतास्तमेव wat framed wwe तानेवार्थान्दिषतस्ताने वार्यान्प्रलौयमाणस्य । | निश्वयतो ऽस्यानिष्टं न विद्यते किंचिदिष्टं वा ॥५२९॥ रागदेषो पदतस्य केवल कमंबन्धे एवास्य । नान्धः खन्पो ऽपि गुणो ऽस्ति यः परचेह च श्रेयान् ty Bh यस्मिन्निद्धियविषये प्रएभमग्रएभं वा निवेशयति भावम् | cat वा fast वा स बन्धहेतुभवति तस्य ॥५४॥ सेहाभ्यक्त शरौ रस्य रेणना fat यया गाचम् | रागदेषा क्लिन्नस्य कमेनन्धो भवत्येवम् www एवं रागदेपौ^ मोहो मिथ्यालमविर तिञ्चैव | एभिः प्रमादथोगानुगैः समादौयते कमे ॥५६॥ कभमेमयः संसारः ससारनिमिन्तकं पुनद्ःखम् | तस्माद्रागदषादयस्तु भवसंततेमूलम् Wyo एतद) पमदासंचयजालं शक्यमप्रमन्तेन । परशमस्थितेन घनभण्यदेष्टयिहु निर वगरेषम् ॥५८॥ अस्य तु मूलनिवन्धं ज्ञाला तच्छेदनोद्यमपरस्य। द शेनचा रिचतपःखाध्यायध्यानयुक्रस्य ॥१५९॥ प्राणवघानृतभाषणपर घनमेथुनममलविर तस्य | नवको छन्न मश्एद्धोज्कमाचयाच्ाधिकारस्य ॥६ ०॥
* Var. H. gfeac.
९11. crt ev.
Apprnpix BF,
जिनभाषिताय सद्धावभाविनो विदितललोकत्तस्य | शरष्टाद् गरग्रौ लसदस्धारणएकतप्रतिन्नस्य tie Vil परिणाममपूरवसुपागतस्य परभभावनाश्यवमितस्य । च्रन्योन्यमुत्तरो त्तरविगरेषमभिपश्यतः समय Ve ९! वेराग्यमागसप्रस्यितस्य संसारवामचकिलस्य | खदहितार्थाभिरतमतेः एभयमुत्यद्यते चिन्ता ॥६२॥ भवकोटोभिरसुलभं मानुष्यं प्राय कः प्रमादो मे)
न च waar: प्रत्येत्यपि देवराजस्य ie ४॥ आररोग्ायुबेलसमुद्याश्चला वौोयमनियतं wa
तक्लन्धा हितकायं मयोद्यमः सवेया कायः ve ५॥ शास््ागमादृते न हितमस्ति न च ग्राम््रमस्ति fara | तस्माच्छास््रागमलि्मना fanaa भवितययम् ॥६ ६॥ करुलकःपवचनयो वनधनमिवेश्रयस्पदपि पुराम् | विनयप्र्मविदौना न ated fasta नदौ ve of न तथा सुमहा्येरपि Raracaceaeat भाति | शतश्ोलभूलनिकषो विनौतविनयो यथा भाति ॥६८॥ गर्वायन्ता यस्माष्कास्तलारम्भा भवन्ति स्वे ऽपि। तस्माहूर्वाराधनपरेण हितकांचिणा भाव्यम् wed धन्यस्योपरि निपतत्यदितसमाचरणघमनिर्वापौ | शरूवदनमलयनिद्तो वचनमर सचन्द नस्ये: ॥ ७ ° ॥ दुःप्रतिकारौ मातापितरौ खामौ wey लोके ऽस्मिन् । तच र॒रुरिहामुच च सुदुष्करतरप्रतोकारः॥७१॥
APPENDIX TH,
विनचफलं TAT ग॒ रगए्रषा फलं खतज्ञानम् | ज्ञानस्य फलं विरतिविर तिफलं चाखवनिरोघः ॥७२॥ सवर फलं तपोबलमय तपसो निजेरा" फल दृष्टम् | तस्मात्किया निदत्तिः क्रियानिट्रत्तरयोगित्म् oan . यो गनिरोघाद्भवसत तिचयः मततिक्तयान्मोच्ः | तस्मात्कन्याणानां सर्वेषां भाजन विनयः noe विनयव्यपेतमनमो गुरुविदत्साघपरि भवन भेला | चरिमाचविषयमङ्गादजरामरवन्िरूदधिद्राः vo ५॥ केचित्सातद्भिरसातिमौरवात्सांप्रते ्तिणः पुरूषाः | मोदहात्ससुद्रवायसवद्ामिषघपरा विनश्यन्ति ॥ ऽ ६॥ ते जात्यद्ेतुदु टान्तसिद्धमविर्द्धमजरमभमयकरम् | सवेज्ञवायमायनमुपनौलं नाभिनन्द।न्त ॥७ ७॥ यद्त्कथित् Wt मधुगश्रकरया Bawa TIA | पित्तादितेन्ियतलाददितयमलिमन्यते कटुकम् ॥७८॥ तदन्िञखयमधरमनुकम्पया सद्भिरभिदितं पथ्यम् | तश्चमवमम्यमाना रागदषोदयो त्ताः Wo VN जा तिक्ुलरूपबललाभवृद्धिवाल्रन्यकश्चतमदान्धाः | ललनाः पर चेद च द्दितमप्ययं न पश्यन्ति yon ज्ञात्वा भवपरिवते saat कोरौग्तमदस्तरषु । रोनोत्तममष्यवं को जातिमद qu कुर्यात् ॥८१॥ नं कान्ना तिविरगेषानिन्द्रियनिदे त्ति प्रगकान्सक्ताः | कमवग्राद्श्छन्त्यच कस्य का श्राश्यतो जातिः uc en
ApPprenpnix FE.
रूपवलभ्रतमतिभो लविभवपरि व जितास्तया दृष्टा | विपुलक्रुलो त्यन्नानपि ननु Haars: परित्याज्यः ॥८१॥ यस्यां We प्रयोजनं तस्य fa कुलमदेन | स्वगुशणाभ्यलंङृतस्य fe कि शौलवतः कुलमदेन ic en कः ब्रटुक्रग्रोणितससुद्धवस्य सतत चयापचयिकस्य | रोगजरापाञ्रयिणो मदावकाशौो ऽस्ति रूपस्य yous नित्यं परिशोलनौय^ वद्ांसाच्छादिते कन्नषपृषं | निश्वयविनाश्घमिणि रूपे मदकारण किं स्यात् ॥८ ६॥ बलसमुदितो ऽधि aarat: चन विवलत्वमुपयाति i saga ऽपि च वलवान् संस्कार वश्त्युनभेवति ॥८७॥ तस्मादटनियतभावं वलस्य सम्यग्निभाव्य बुद्धिकनलात् } BUA चावलतां मदं न कूयादृन्देनापि ॥८८॥ उदयोपश्रमनिमित्तौ लाभात्याभावनित्यकौ मत्वा | नाला ama न च लाभे विस्मयः कार्यः ॥८८॥ पर ग्रत्मिप्रसाद्ात्मकेन किचिद् पयो गग्योग्येन | विपुलेनापि यतिदटरषा लाभेन मरं न गच्छन्ति ॥८ on ग्रहणोट् याहणनवरृतिविचारणार्यावधार णद्येषु | द्याद्ग वि धि विकन्पेष्वनन्तपर्यायषद्धेषु ॥<.१॥ पूवे पुरूष सिंहानां दिन्ञानातिगश्रयमागरानन्तयम् | श्रुत्वा सप्रतपुरूषाः कथ VET मद् यान्ति ie २॥
, द्रमकररिव चटुकम॑कमुपकारनिमित्तकं परजनस्य |
९ 11. नित्यपरिशौरनोये. 2 A, पभोग
56 Aprenpix B.
BAT यदालभ्यकमवाप्यते को मदस्तेन ॥< Vii
na परप्रसाद्ाव्मकेन TAT यः कुर्यात् |
तं वाल्षभ्यक विगमे शोकसमुदयः arava lic ४॥ | माषतुषोपाख्यानं श्रुतपर्यायप्ररू पणणं चेव |
श्रत्वाति विस्मयकरं च विकरण सयलभद्रसुनेः le ५॥ सपरोद्यमसुलभं चरणएकरणएसाधक BANAT |
Ma सर्वमद हर तेनेव मदः कथं कार्यः ॥< ६॥
एतेषु मदस्थानेषु faa नच गुणो ऽस्ि कखिदपि। केवलमुन्माट्ः Wecay संसारट्द्धि ic on जात्यादि मदोन्मत्तः पिग्राचवद्धवति दुःखितश्च । srgrfzetaat परभवे च निःसंशयं लभते we cn सवेमदस्थानानां मूलोहातायिना सदा यतिना | ्रात्मयुणेरुत्कषेः परपरिवादश्च WAIST: wee परपरिभवपरि वादादात्मोत्कर्षाच बध्यते कम |
नौ चाचि प्रतिभवप्मनेकभवको रिदुरमोदम् ॥९००॥ aaizafaad दोनोत्तममध्यमं मनूय्याणम् | तद्धिघमेव तिरश्चां योनिविरषान्तर विभक्तम् ee vi दे शकुलदे हविज्ञानायुबंलभो गग्चतिवेषम्म् |
दृष्टा कथमिह विदुषां भवसंसारे रतिभंवलि॥१०९॥ अपरिगणितिगुणदरोषः खपरोभयबाधको भवति यस्मात् | पञ्चेल्ियवलविबलो रागद्ेषोदयनिबद्धः nro an
‘ee peermreemn pis etme a ---~------* ~~~ ---~--- Stee स ^ ^ Sues! Se
९ A. प्रतिभयं.
APPENDIX E. 57
तस्माद्रागदषत्यागे पंञ्चेद्दियप्रशमने = | ष्णभपरिणामावस्यितिदतोयेन्नेन घटितव्यम् ॥९०४॥ तत्कवयमनिष्टविषयाभिकांचिफा भोगिना९ वियोगो वे । सुव्याक्लदयेनापि निश्चयेनागमः कार्यः nwo wi श्राद्ावत्यभ्यद्या मध्ये प्रङ्गगरदहाम्यदौप्रमाः | निकषं विषया बौोभल्छ करूण्तज्जाभयप्रायाः ॥१ ° et यद्यपि निषेव्यमाणा aaa: परितुष्टिकारका विषयाः। किपाकफलादनवद्भवन्ति पञ्चादतिद्रन्ताः॥१०९॥ यद्रच्छाकाष्टादग्रमन्नं वङभच्छपेयवत्खाद् | विषयुक्तं भुक्तं विपाककाले विनाग्रयति nyo th तद दु पचारसम्बतरम्यकरागरमनेविता विषयाः | भप्ग्रतपरम्पराखपि द्ःखतिपाकानुबन्धकराः eo अपि पश्यतां wag नियतमनियतं पदे पटे मरणम् | येषां विषयेषु रतिभेव्ति न तान्मानुषान्गणयेत् ॥११०॥ विषयपरिणणमनियमो मनो नुकरूल विषयेष्वनुप्रच्छः | द्विगुण ऽपि च नित्यमनुयद्ो ऽनवद्यश्च संचिन्त्य: vee ei दति गुणदोषविपर्यामदग्रनाद्िषयमृितो द्यामा | भवपरिवतनभो रूभिरा चार मवेच्छ परिर च्छः ॥११२॥ सम्यक्तज्ञानचारि चतपोवोर्यात्मको faa: प्रोक्तः । पञ्चुविघो sa विधिवत्साध्वाचारः waa” ॥१९३॥ षडजौवकाययतना लौ किकसन्तानगौरवत्यागः |
१ Var. TL. कांत्तिणां भोगिनां. २ 11. समधिगम्य. a
ene ~~
58
or et eee i ER Fa ma --~- ` panes ame
APPENDIX FE.
श्रतोष्णादि परोषद विजयः सम्यक्रमविकम्प्यम् ॥११४॥ संसारादुद्रगः चपणे पायश्च कमेणं निपुणः | वेयाटरत्तोद्यो गस्तपो विधिर्यो षितां त्यागः ॥१ १ ५॥ विधिना aquest स्तो पषएपण्डकविवजिंता war) ईर्याभाषाम्बरभाजनेषणावयदाः WET ee etl स्थाननिषद्या य॒त्सगेगरब्दरूपक्रियाः परान्योन्या" |
पञ्च मराव्रतदाव्ये विमुक्तता सवैसङ्गेभ्यः ॥११७॥ साध्वाचारः खल्वयमष्टाद शपदसदसरपरिपटितः | सम्यगनुपान्यमानो रागादोन्म्ूलतो हन्ति ne ecu MAM TAA AIA TAT ATT HUTA ।
न तदस्ति arafaat यत्र क्चनाभिभवन स्यात् eV पेशाचिकमास्यानं Bat गोपायनं च कुलव्वाः | सयमयोगेरात्मा निरन्तर व्याप्तः कायः ॥१२०॥ चणएविपरिणणमधर्मां मर्त्यानाश्टद्भि समुदयाः सवं |
स्वं च शोकजनकाः स्योगा विप्रयोगान्ताः ॥१२१॥ भोगसुखेः किमनित्ये भयवज्कलेः कां चिते: परायत्तः | नित्यमभयमात्मख WAGE तच यतितयम् ieee यावत्खविषरलिष्पो रचसमृरस्य च्यते तष्टो | तावन्तस्येव जये वरतरमश्रटं कृतो यनः ॥१९२द॥ यत्वं विषयकां चोद्धव सुखं प्राप्यते सरागेण | तद्नन्तको दिग् णतं qua लभते विगतरागः nee i
९ पराक्रिया अन्योन्यज्रिया.
APPENDIX E. 509
इष्टवियोगाभियसंपरयोगकांचासमुद्धव दुःखम् |
matte यक्छरागो न संसपृ़रति तद्धिगतरागः॥ १ ea प्रशमितवेद कषायस्य हास्यरत्यर तिश्रोकनिग्टतस्य | भयङ्घुसा निर भिभवस्य GES तत्कुतो ऽन्येषाम् ॥१२ ६॥ सम्य्दृषन्ननौ ध्यानतपोवलयुतो ऽप्यनुपगान्तः |
तं लभते a गुणं यं प्रश्रमगणसुपासितोः लभते ॥१९७॥ नेवाम्ति राजराजस्य तत्सुखं नेव देवराजस्य | यल्सुखभिदेव साधोर्लोकव्यापारर हितस्य aye Si सत्यज्य लोकचिन्तामात्मपरिज्ञान चिन्तने ऽभिरतः। जितज्लोभरोषमदनः सुखमास्ते निजंरः साधुः ॥१२९९॥ या चह लोकवारतां शरोरवार्ता तपस्िनां या च। सद्धमेचरणएवार्तानिमित्तक तद्यमपौष्टम् 12 2 of लोकः खल्वाधारः म्वेषां ब्रह्मचारिणं यस्मात् | तस्मान्नो क विरुद्ध VaR, च सत्याज्यम् ॥१२१॥ देहो नासाघनको लोकाधोनानि साघनान्यस्य | मद्धर्मानुपरोघात्तस्म्रा्नोको ऽभिगमनोयः ॥१२२॥ दोषेणानुपकफारौ भवति परो येन येन विदिष्टः* । waaay तदोषपदं सद् प्रयन्नेन परिदहायम् ॥१२२॥ पिण्डेषण निरुक्तः कन्याकन्पस्य* यो विधिः स्ते । ग्रदणोपभोगनियतस्य तेन नेवामयभयं स्यात् ॥९२४॥
ere --- ~ -----~------ wt ee ae renee emer muni
९7. न भने. २ A. उपा्रितौ. e H. धम॑वचारि्णिां. ४ A. faafe=muafa ५ A. weg. for aw 11676 § horcalter.
60
APPENDIX E.
ATA STU FAT AFA गभर माचयाचायम् ।
पन्नग दृवाभ्यवहरेदाहार पुचपलवच्च।॥१२५॥ गुएवदमूदितमनसा तद्दिपरौतमपि wage | दारूपमध्टतिना मवति कल्पमाखाद्यमाखाद्यम् We 2 el कालं चचं Arai खान्यः द्रव्यगरुलाघव सबलम् | ज्ञाला यो ऽभ्यवदायं भुक्त कि मेषजेस्तस्य ॥१ 20 पिण्डः war वस्तरैषणादि पात्रैषणादि यच्चान्यत् | कर्पा कल्पं सद्धमेदे दर चानिमित्तोक्रम् ॥१२८॥ कल्पाकल्पविधिज्ञः afaquerant विनौतात्ममा | दोषमलिने ऽपि लोके प्रविदरति सुनिभिरूपलेपः ॥१३९॥ यदत्पङ्ाधारमपि aga नोपलिप्यते तेन । धर्मोपकरण्टतवपुरपि साधुरलेपकस्तद्त् ॥१९४०॥ यदन्तुरगः सत्खप्याभर फविग्षणस्वनभिषक्तः । तद्वदुपग्रहवानपि न सङ्गसुपयाति नियन्यः॥१९४१९॥ ay: कर्माष्टविध मिथ्यालाविर तिदृष्टयो गाश्च | तन्जयहेतोर्रटं संयतते यः स नियन्यः॥१४२॥ यञ्च्नानग्रोलतपसामु प्रद निग्रह च दोषाणणम् | कन्पयति निश्चये यत्तत्कन्पमकल्पमव शषम् ॥ १ ४२॥ UTA AAT खम्यक्तज्ञान शौलयोगानाम् | तत्कल्पमप्यकन्प प्रव चनक्ुत्छाकर यच ॥९४४॥ किचिच्छद कल्प्यमकल्प्यं स्याद्याद् कलूप्यमपि कल्प्यम् |
~~ ------ ------- -=--~-~-----------------~ ~--------~----
९ A. सान्म्यं.
ee ~
Aprgennix KE. 61
पिण्डः शय्या वस्तं पात्र वा मेषजाद्यं वा ॥१४१५॥ om कालं पुरूषमवग्यामुपयो गण्गद्धिपरिणामान् | meaty भवति क्यं नैकान्तात्कान्पते कन्यम् YB ell afar agra तत्कायं भवति सवया वतिना; नात्मपरोभयवबाघकमिद यत्यरतख सर्वाम् ॥१ gol सर्वायेखिद्दियसंगतेषु वेराग्यमागे वित्नषु । परिमद्यानं कायं कायं परमिच्छता नियतम् ॥९४८॥ भाव यतव्यमनित्यतल्रमश्रर णत्वं TARA । aqfya ससारः क्मास्तव्रश्वरपिधिथ ॥१४९॥ निजंरणएलोक विस्तर धमखाख्याततत्च चिन्ता | नोधेः सुद्लभव्वं च भावना sien fang newer दृष्टजनसंप्रयो गद्धि विषयसुखस्पद म्तयारोग्यम् । देच यौवनं जोवितं च सर्वाण्यनित्यानि ॥११५१॥ जन्मजरामरणभयेर Ze वयाधिवेद नाय्ते | जिनवरवचनादन्यच नास्ति शरण क्रवचिघ्लोके॥६\१५२॥ एकम्य जन्ममरणे NAGY WHITAT Harada | तस्मादाकालिकददितमेकेनेवात्मनः कायम् ॥१५२॥ रन्यो ऽदं खजनात्परिजनाच विभवाच्छरौरकाद्चेति । यस्य नियता मतिरियं न बाधते त हि णोककलिः॥११५४॥ HE PAACUA AV SY ACH TTT (aay | देदस्याप्रदविभावः स्थाने स्थाने भवति चिन्त्यः ॥११५१५॥
९ Var. 11. उपघात.
62
AppENDIX E.
माता wat दुहिता भगिनौ भार्यां च भवति dare | व्रनति सुतः faeat भ्राढतां ga: शचृतां चेव ॥१५६॥ भिश्यादृष्टिरविरतः प्रमादवान् यः कषायद् ण्डरूचिः | तस्य quraanafa यतेत तन्नियद्े तस्मात् ॥ १ wor या पुष्छपाप्रयोरग्रहएे वाक्कायमानसौ aha: | gaarfeat fea: संवरो वरददेप्रितबिन्त्यः॥९५८॥ यद ददिश षणणद् पचितो ऽपि यनेन जोयते दोषः, तदत्कर्मेोपवचितं निजेरयति सटतस्तपसा ॥१५८॥ लोकस्याघल्तिय गि ःचिन्तयेदृष्वमपि च बाहन्यम् | सवंत जन्ममरणे ूचिद्रयो पयो गांश nae on
धर्मो ऽयं खाख्यातो जगद्धितायं जिनेजिंतारिगकः | ये ऽत Tae संसारसागरं लोलयोत्तोर््णः nee ei मानु्यकर्मश्म्या्ं दे गरकुलकल्यतायुरुपलग्धौ | अद्भाकथकश्रवणषु सत्खपि yaar बोधिः ee en at दुलंभां भवग्रतेख्छाप्यतिद्लेभा पुनविरतिः | मोहाद्रागात्कापय विन्लो कनाङ्गौरववशाद् ॥१६२॥ तत्प्राप्य विरतिरन्न विरागमागेविजयो दुरधिगम्यः |
द ल्दियकषायगौरवपरौ षदसपन्न विधुरेण ॥१९६ ४॥ ARTS PRT रवगणएनायकान्कषायरि पून् | चान्तिवलमादं वाजवसंतोषैः साधयेदौरः ॥१६१५॥
Ba ननन ------------~ ~~~ ne
९ Var. H. af. २ ^. विश्षणात्. दे ^. fauna.
म भा मथो =
AYrPENnpbix E.
सचिन कषायाणणसुद यनिमित्तमुपशान्तिष्ेतुं च। चिकरणश्णद्धमपि तयोः परिहारासेवने काथं॥१६६॥ सेव्यः चान्तिमादेवमाजंवशौ चे च संयमल्यामौ । सत्यनपोनद्याकिञ्चन्यानौत्येष धमेविधिः ne eon धममस्य दया मूल न चाच्तमावान्दयां wares | तस्माद्यः चान्तिपरः स राघधयत्युत्तमं घमेम् ॥१ ६८॥ विनयायत्ताञ्च गणाः स्वं विनयश्च मादेवायत्तः। यस्खिन्म्रादेवमखिल स सवंगणभाक्तमाप्नोति ॥२६८॥ नानाजेवो famafa न घ्ममाराधयत्यशद्धात्मा । घर्मादुते न मोच्तो मोचात्परमं सुखं नान्यत् ॥१७०॥ यट्रूव्योपकरणभक्तपानदेहाधिकारक WIA |
तद्भवति भावग्रो चान॒परोधाद्यनतः कार्यम् ॥१९७१॥ पञ्चास््रवाद्धिरमण पञ्चेन्द्रिय नियः कषायजयः | दण्डचयविरतिश्ुति सयमः सप्रदश्रभेदः॥१९७२॥
बां धवघने द्धि यसुखत्यागात्यक्रभय वियः साधुः | त्यक्तात्मा निगेन्धसत्यक्रारंकारममकारः॥१७२॥ श्रविषंवादनयोगः कायमनोवागजिद्धता चेव |
सत्यं चत् विधं तच्च जिनवरमते ऽस्ति नान्यच ॥१९७४॥ अरनग्रनमूनोद्रता छन्तः PSI रसत्यागः |
कायक्तशः संसोनतेति are तपः प्रोक्तम् Ne OU प्रायसित्तध्याने वंयादृत्यविनयावयोत्सगः. |
विनग्ास्तथोत्छग
63
a erences --*----~---~न~ ~ ~~~. =
APPENDIX 1.
खाध्याय इति तपः षटुप्रकारमश्वन्तर भवति ॥१९७६॥ दिवयात्कामर तिसुखालितिघेन विरतिरिति नवकं । श्रोदारिकादपि तया तद्द्धाष्टाद शभिकन्पम् ॥१ ७ ७॥ अध्यात्मविदो yet परियरदहं वणयन्ति निश्चयतः। तस्मादेराग्यष्सोराकिञ्चन्ये परो धमे: ॥ ९७८॥ द श्र विधधर्मानुष्टायिनः सदा रागद्रेषमोदानाम् । दृट्रूढृघनानामपि भवत्युपश्रमो ऽन्यकालेन ॥१९७९८॥ ममकाराहंकारत्यागाद तिदुजयोद्धतप्रवलान् | दन्ति परीषहगौरवकषायद्षडद्धियगूहान् ॥१९८०॥ प्रचनभक्तिः भ्रुतसंपदूद्यमो व्तिकरश्च संविग्नः | वेराग्मागेसद्धावभावधोस्येयजनकानि ।॥१८१॥ sraifufaquia’ विमागंबाघनसमयेतिन्यामाम् | MAA AAAI THAT यया जननौम्? ॥१८९॥ dazat’ च faacat च wet कथां सद्ा कुर्यात् । स्वौ भक्तचौरजनपद्कथाश्च दूरात्परित्याज्याः ॥२८३॥ यावत्परगणदौोषपरि कौतंने व्याप्तं मनो भवति | तावदरं fang ध्याने व्ययं मनः कतुम् ॥१८४॥ शास्त्राच्ययने चाध्यापने yaad तथात्मनि a धमकयने च सततं यन्नः सर्वत्मिना AY: nee yu
~~~ ~~ ----------~ ~ oe - ~ -- य ifsmecnian a
१९ खच समादार्ददः थौणादिकोऽणिप्रत्ययः प्रत्यासत्यचया द्या. ge Var. LL. अन्ये लजा्यार्यां aarafa पदानि प्रथमाविभक्तयन्भानि याष्छयान्ति eH. सवेजनी.
APPENDLIN FE,
आखिति वाभ्िधिविद्धिर्धातुः एपद्यते ऽनुगिश्चर्यः। चेडिःति च पालनार्थं विनिश्चितः सव॑ण्न्दविदाम् ॥१८६॥ यस्माद्रागदेषोद्ध त चिन्ताग्छमन्ु्रा स्ति सद्धम। aad च दु:ःखाच्छास्तमिति fra मद्धिः LA ८ ७॥ Wea तु स्चाणएवलेन चानवद्यन | युक्तं ante त्चेतत्छवं विद् चनम् ॥१८८॥
जो वाजोवाः |e पापाखवसंवराः सनिजेरणाः | बन्धो Araya सम्यक् चिन्त्या नवपदार्थाः ie cel जोवा gat: संम{रणश्च रूसारिणस्चनेकविघाः | लक्षणतो पिज्ञेया दिचिचतुःपद्चपट्भेदाः nee ०॥ दिविधाश्चराचराष्यास््िविघाः स््ौपुनपुस्का Har: | नारकतियग््ानुषटेवाश्त्दिघाः WTAE nae १॥ पञ्चविधास्त्वं Hrafaurag fears निर्दिष्टाः | faermafeuarataanrsta’ षड्भेदाः ॥१८ ९॥ एवमनेक विघानामेकेको विधिरनन्तपर्यायः | प्रोक्तः स्थित्यवगादन्ञानद परनादिपर्यायः ive at सामान्यं खल लदेएस्ुपयोगो भवति स्वज वानाम् | साकारो ऽनाकारश्च सो ऽषटमेदश्नुर्धां Dre gi ज्ञानाज्ञाने vafafan सो seul a साक्रारः। च चुर चचर वधिकेवलदृश्विषयस्छना कारः ॥१८ ५॥ भावा भवन्ति जोवस्यो दिकः पारिणाभिकश्चव |
१ A omits दूति.
AG APPENTHX FE.
ऋ पशरमिकः sate: चयोपशमजख qa hte ६॥ ते चेकविंश्तिचिदिनवाष्टादशविचाश्च विन्नेयाः। षष्ट सान्निपातिक दत्यन्यः पञ्चद्श्रभेदः ॥९८७॥ Ufaata: स्थानं गतिमिद्दियसंपद्ः" सुखं दुःखम् । . सप्रा्नोतोत्य्मा सो ऽषटविकन्पः समासेन ite cu द्रव्यं कषाययो गावुपयोगो ज्ञानटगेने चेतिः | च्वारिच ata चेत्यष्टविधा aria तस्य pre ci starstaat garat स्कषायिफां कषायात््मा | ain: स्योगिनां पुनरूपयोगः सवेजो वानाम् ॥२००॥ ज्ञानं सम्यग्दृष्टेदभ्नमय भवति सव॑जो वानाम् | चारिच विरलानां तु सव॑समारिणां दयम् wee vi FMT: सवेद्र्येषु नयविगशंषण | ्रत्मादेगाद्ात्मा भवत्यनात्मा AIST ॥२०२॥ एवं संयो गाल्यबह्गतादनेकशः स afta: |
जो वस्येतत्छवं स्वतत्नमिद wands eo all उत्पाद ङिगमनित्यललक्तणएं यत्तद्स्ति सवेमयि। सदसदा मवतौत्यन्ययापितानपिंतविशेषात् ॥२०४॥ यो sat afar सास्मतकाले च दुश्यते तच, तेनो त्पादम्तस्य विगमस्तु तस्मादिप्यासः reo ul साम्प्रतकाले चानागते च यो यस्य भवति सम्बन्धो | तेनाविगमस्तस्येति स नित्यस्तेन् भावेन eo ६॥
णा ~ ~~ = ~ ~= -- ~ "~~
१ Var. ^. संपद. ९ 1. चेव.
a a a LN -----------------------
APPENDIX 1. OF
धमाधर्माकाशानि पुद्रलाः काल एव चाजोवाः। पुद्रल्रजमरूप तु रूपिणः gran: प्रोक्ताः ॥२ © On
द्या दि प्रदे शवन्तो यावैद्नन्तप्रदेगशरकाः° स्कन्धाः | परमाणरप्रदेगो वर्णादिदुणेषु भजनोयः eo a
भावे घर्माघर्माम्नरकाललाः पारिणःमिमे जेयाः । उदयपरिणामि रूपं तु सत्भावानुमा STAT NR oc ji जोवाजोवा द्रव्यमिति षड्धं भवति लोकपुरूषो ऽयम् । वे शावम्धानस््ः पुरूष दत्र कटिस्कर युगः Wee तचाघोमसुखमक्नकमस्थानं BAA TA |
स्या्नमिव च तियम्लो कमूष्वमय मह्करूमुद्धम् ॥२११॥ सप्तविधो ऽघोसोकम्तियेग्नो को भवन्यनेक विधः | पञ्चटशविधानः पुनरष्यल्लोकः समासेन Lt eI लोकालोकव्यापकमाकाठं Tew fan? कालः । maga चतुष्टयमवगेषं Saat are ean धर्माघर्माका शान्येकेकमतः पर चिकमनन्तम् |
कालं विनास्तिकाया जौवग्डते चाप्यकर्टणि ॥२१४॥ धमे गतिख्थितिमतां द्रव्याणणं ग्य पगरदकिधाता | स्थित्य् पकताधमे।९ ऽवकाग्रदानो पद्ध गनम् ॥२१५॥ साग्र॑रमगन्धवर्णाः weet बन्ध" सन्सता स्यौच्चम् | शस्पान भेदतमभ्क्ायोदयोतातपञचति ॥२१६॥
१ 11 प्रदरशिकाः. २ 11 मात्यल्लौकिकः. e ^. fea ys y El बन्तो ser,
G8
-~-~---~ ----~------~--- -- -~--------~--~ "~ ~ ---- "= -- -- -- -----
4 [1171 FE.
कर्मश रौरमनोवाग विष्टितो च्छार्दुःखसु खद्: स्यः । जो वितमरणोपयदकराश्च संमारिणः स्कन्धाः ॥२९१९७॥ परिणमवतेनाविधिपरापरवगुणकू इणः कालः | सम्यक्द्धानचारिचवोयंश्िक्ागणणा जोवाः॥२१८॥ quand शरभ यन्तत्ुणष्टमिति जिनश्रासने दृष्टम् | यद् शएभमय तत्पापमिति भवति स्वेज्ञनिर्दिंष्टम् ॥२९१५८॥ योगः We: Garay पापस्य afavata: | वाक्तायमनोगस्भिनिराखवः संवर स्टक्रः ॥२२०॥ रंटततपडपधानान्् निजंरा कमेसन्ततिवन्धः | वन्धदियोगो मोचस्िति सच्पामनवपदार्याः॥२९१॥ एतेष्वध्यवमायो यो say विनिश्यन तत्वमिति | स॒भ्यग्द् शेनसेतनत्त तन्निमर्गादधिगमादा॥२२१९॥ श्िच्ागमोपदे ्रखवणान्खकायिकान्यधिगमस्य |
एकाचः परिणामो भवति निसगः सखभावश्च ॥९२२॥ एतत्सम्यग्द भनमनयिगमविपयंयो तु मिथ्यालम् | ज्ञानमय पञ्चभेदं तत्मत्यच्चं ats Wee sii
तच परो दितिधं ग्रुतमाभिनिबोधिकं च विज्ञेयम् | परत्यचं त्वधिमनःपर्यायौ केवलं चति vee vn एषासुत्तरभेद विषयादिभिभेवति विस्तराधिगमः। एकादौन्येकस्मिन् भाव्यानि ला wae इति ne en सम्यग्दृष्ट्ञानं सम्यग्ह्धानमिति नियमतः सिद्धम् |
---~- imam ee me ~~
y Var H. aq ख्पक्रानतु ९ 11. तुशब्दात् way,
APPENDIX TE. 69
श्रा्यचयसक्ञानमपि भवति मिय्यालसंयुक्तम् ,२२९७॥ रमायिकमित्याद्यं क टोपस्दापन दितौय al परिदारग्ण्णद्धिः Qa यथाख्यातम् ॥२९८॥
दृयतत्यश्चविध wits मोदमाधनं प्रवरम्९ | .. मेक्ररनुयोगनयप्रमारमागे; ARAN ॥९२८॥ सम्यक्रन्नानदारिचमपदः साधनानि BSE | ताखवेकतराभावे ऽपि मोचमार्मा ऽप्यमिद्धकरः।.२३०॥ पर्वदयसम्पद्यपि देषां भजनेैयसुत्तर usta) पवद्यलाभः पुनकशूत्तरलामे भवति fag: ea ri धर्मावश्यकयोगेषु भावितात्मा प्रमादपरिवर्न | सम्यक्तज्ञानचारिचाण्णमाराघको भ्वति ek 2 en sary तेषां तिस्रस्तु उन्यसध्यमोत्छष्टाः | जन्मभिरषटच्च केः सिध्यन््धाराघकाम्तामाम् 112 8 2 तासामाराघनतत्परेण तेष्वेव भवति यतितव्यम् | यतिना तत्यरजिनभक्रपग्रहममाधिकरणन es Bil सखगुणाग्यामरतमतेः एरदन्तान्तान्धमकवधिरस्य | मदमदनमोहमलत्सररोषविषादरषटस्यम्य ॥ २२ ५४॥ प्रशसायावाघसुखाभिकां चिणः afgra age |
लस्य किमो पम्यं स्यात् सदेकमनुजे ऽपि wth ऽखिन्॥९२६॥ स्वमंसुखानि परो खाष्प्रत्टन्तपरोचरेद मोचस्स्वम् | VG UTAGE न WAN च न वययपराप्नम् 1220
~~ ~~~" ---~ fo ~ ~ -* = ~ " * ~~~ ~~~
१ ५ प्रस.
Arrenpix Vf.
निजितमदमदनानां वाद्धायमनो विकाररदितानाम् | विनिखनत्तपराशानामिदेव ata: सुविदहितानाम् ॥२९८॥ शब्दा दि विषयपरिणाममनित्यं aaa च war | जञात्वा च रागदोषात्मकानि दुःखानि संसारे we een ame ऽपि न रज्यति warafa न प्रदोषमुपथाति। रोगजरामरकभररव्ययितो यः स नित्यसुस्वो ॥२४०॥ धमेश्यानाभिरतरितिदण्डविरतम्तरिगसिग्नात्मा | सुखमास्ते निदो जितेद्रिखपरोषदकषायः ॥९४१५ विषयसुखनिर भिलाषः प्रण़मगणएगक्ाम्यसलंङ्घतः माघः । द्योतयति यया न तया मर्वाष्यादित्यतेजांमि९।९४६॥ । सम्यग्दृ षछिजगानौ विर तितपोबलयतो ऽप्यन्पएान्तः | त न लभते गणा य प्रग्सगणसुपाञ्चितो aad ५९ tl खम्यग्दृष्ि्ञानौ तिरतितपोष्यानभावनायोगेः | शोलाङ्गगसदस्राष्टादशकमयन्नेन Bata tie gy ii घधमाद्म्यादौ लि यमन्ञाभ्यः करणतश्च योगाच | भमी लाङ्गमरस्नाणामष्टाट शशकस्य निष्यस्तिः nee ei प्रौ लाणेवस्य पार गला सविद्मसुगममागेस्यः | धमध्यानसमुपगतो IT प्राप्रुयादयोग्यम् ॥२४५॥ राज्ञा विचखयमपायविचयं च सद्धयानयोगमुपखत्य | तस्मा दिपाकविचयद्ुपयाति मस्यानविचयं weg ei
१ A. qiaafa यथा सर्वष्याषित्यः खवेतेजांसि, क aA. adds this verse and ite 1. £: @ Var El. array.
^ 7111५ म. 7
SHAG प्रवचनं चाज्ञा विचयम्तष्द यनिणयमम् | श्रास्तजविकयागौरवपरोषद्ःग पायद्ुः eR Boil श्र्ठुभण्टभकमपाकानूचिन्तनार्यो विपाकिचयः स्छात् | द्रव्षचेचारत्यनुगमनं संस्थागविचयस्तु ney tii जिनवरवचनगणगण सचिन्तयतो उघाषरपायां ञ्च । कमविपाकान् fafaura संस्यानविधोननेकांश्च ue ye ८ नित्यो दिग्रस्यवं लमाप्रधानस्य निर भिमानस्य | ध॒तमायाकलमःल्लनिमनलम्य जितमव॑टष्दस्य ॥२५.०॥ तुन्यारण्ध क्न द्धल विविक्रवन्धजनश्र sae । समवामो चन्दनकन्पनमप्रदे दहादिददस्य yey vit आत्मारामस्य मतः HHUA UY HARE | स्वाध्यायध्यानपरायणस्य दृ टसमेमन्तस्य te y 2H अध्यवसायविग्द्धः wna aia fanwalae | चारिचग्द्धिमग्यामवाष्य लेण्ाविषद्धिं च॥२५६॥ लस्यापूर्वकरणएमय घातिक्दयं कदे एेत्यम् | शूट दध प्रतेकेदिभववद् पात जातभद्रस्य lie Bl सातदधिरसेष्यगरुः प्राप्य५ fe वि्डतिमस्लमामन्यः | स्रः प्रशमरतिर्ख न भजति तस्यां मुनिः रुद्रम् ue wai या सर्वखुरवरङ्धिविस्मयनौवापि मानमारद्धः | नाति ayaa atfanaegay imate ॥२५ eit
१ ^. व्व।स्ञायिजयः. = ,\, पर षरा ष्वपायस्तु. ६ .\. कलिमल.
४ A. WAR ५ ul, स्मप्रापु,
72
APPENDIX ५.
तज्जयमवाप्य जित विन्नरिपुभेवश्रतसदखद्ः प्रापम् | चारिचमयाख्यातं सप्राप्म्तोयृन्त॒ल्यम् ॥२५७॥ प्क्तध्यानाद्यद्यमवाप्य कर्माष्टकप्रफेतारम् | संसारम्लवौजं मृलादुन्लयति मोरम् ney ci पूवं करोत्यनन्तानुवन्धिनान्नां चयं कषायाणाम् | मिश्यालम दगदनं चपयति सम्यक्त मिथ्यात्म् ewe RAMANA BIAS: कषायांश्च |
चपयति ततो नपुंचक्वेदं स्तोवेदमय तस्मात् ॥९६०॥ हास्यादि ततः az प्यति तस्माच्च पुरूषन्दमयपि संश्वलनानपि eat प्राप्नोत्यय वोतरागत्वम् ॥९२६९१॥ सर्वाह्ा तितस्पेद्धो निदतक्तष्रो यथया fe was: | भात्यनुपलच्यराङ् शन्कर: WI इते ॥२६२॥ सपरन्पनेकराग्रौकतसुदौप्रौ TATA: । ध्मरानानलस्तपःप्रप़रमसंवर द विटि दद्ध बकलः RE BM चउपकश्रेणिपरि गतः" स समयः: सत्रकमिंएणं कमं । सपयितुमेको यदि कम॑सक्रमः म्यात्परङतस्य ॥२६९४॥ पररृतकमणि यस्मान्नःक्रमति ena? विभागो वा
ARIMA कमे यस्य यत्तेन तददयम् ne € ui मस्तकद्ूवि विना शातत्तलस्य यया yat भवति arm: | तद्वत्कम विनाणे fe मोहनो यक्तये नित्यम् nee eu कद्मम्यवोतरागः कालं सो न्तसुद्टतमय AT
१ A. Stuy THT: ,
Arpenrpin ky.
quate विधावरणान्तरायक्रमच्खमवापय ॥९६७॥ श्राखखतमनन्तमन् तिश्रयसनुपममन् त्तरं निरवश्रेषम् ¦ ` संपू्णंमप्रतिरतं सप्राप्नः केवलं ज्ञानम् UY ET Haat लोकालोके व्यतोतसाम््रनभविव्यतः aaa’ | द्रव्यगण्पयेयाणणां ज्ञाता द्रष्टा च wate ye een च्छो सचतु-ःकमेंशो वेद्यायुनामगो चवेद यिता | विद्धरलि सुह्टतेकालं देशोना gaatfe ave oes तेनाभिन्नं चरमभवायुदुम्ढटमनपदलित्वान् | तदु पयद्ं WRG तत्तस्य नामगो च ॥२०१॥
यम्य पुन: केवलिनः कम wares ऽलिरिक्रतनम् | म aye भगवानय मच्छि aM ५२०२ दण्ड प्रयसे समये HOH BHT तया समस मन्यःनमय eaty सेच्व्यःपि wor तु = oat wevfa पश्चमे त्वन्तरा मन्यानमथ ga: षट) भप्रसके A कपाटः हरति ततो cea दण्डम् eo gn पादारिकप्रयाक्रा प्रयमाषटमममसयःरसाविष्टः | िश्रोदारिकयोक्ता anagefeateg ॥२७५॥ कामणप्रारैरयोगौ WU WR sata च। समयचय ऽपि afar भवत्यनादारको नियमान् ne oct
म aqgiafaga yo सनोदाक्कायखोगवान् मगवान् । ५ ५ छ RST PH aH ved ` ,५ च्छन्न
ji!
ZPPENDIX fb,
afammetnatar योगनिरोधं सुनिरूपेति 12 O91 पञ्चेन्रियो su agit यः पर्याप्नो जघन्ययोगो स्यात् | निरुणद्धि मनोयोगं ततो ऽप्यसंख्ये्यग एडो नम् ik oti दौ न्दियमाधारणयोर्वागच्छरामावधो जयति तदत् ' पनकस्य काययोगं जघन्यपर्याप्तकस्याघः ॥ २७८ ॥ खच्मक्रियमप्रतिपाति काययोगो पगस्ततो ध्याताः | विगतक्रियमनिवतित्रसुत्तरं ध्यायति परेण pes ot चरमभवे सम्यानं यादृग्यस्यो च्छरयप्रमाणए च | तसमात् चिभागदनावगाहसस्यानपरि णाहः ॥२८१॥ मो ऽय मनोवागुच्छामकाययोगक्रियायविनिदत्तः | अपरिमितनिजेरात्मा संमारमदहाणेवोन्तौणेः ॥२८२॥ $षद्रस्वाचर पञ्चको द्रणम चतुन्यकालोयाम् । संयमवोर्याप्तवलः शेलग्रमेति गतलेण्छः ve cat yatfad च तस्यां ममयस्रण्यामय प्रकृति गरेषम् | समये सभये चपयत्यसख्यगणएसुनत्तरोनत्तरतः ॥२८४। सरम समये मह्ातौतान्तिनिरत्य चरमकमों शान् | पयति युगपत् waa बेदायुर्नामगोच्गणम् ॥२८५॥ मवगतियोग्संमारम्लकरणानि सवंभावानिः | श्रोद्ारिकतेजसकामेणणनि स्वत्मिना त्यक्ता wes et देदचयनिमक्तः प्राप्यजेग्रे एिवोतिमस्पर्शाम् |
९. यक्ता. © ^. यागोपयोगतो ्याला २ 11. विनिदम्ति ५ Var. 1]. सवमभावोनि.
APPENDIX E १८
समयेनेकेनाविदयदहेणए गलोष्पगतिमप्रतिघः ॥९८०॥ fafgas विमले जन््रजरामरणएरोगनिमुक्रः |
लो काग्रगतः सिध्यति साकारेणोपधयोगन ॥२८८॥ साटिकमनन्तमनुपममयाकवाधसुखमुतत्तम प्राप्तः |.
केवल सम्यक ज्ञानदः गेनात्मा भवति मुक्तः we cet
सुक्तः सन्नाभावः खालचष्यात्खछतो ऽयसिद्धेख । भावान्तरसक्रान्तः सवेज्ञान्ञो पदे शाच NRE ०॥
त्यक्ता श्रौोरबन्नमिरेव कर्माष्टकच्यं war |
न् स तिष्टत्यनिबन्धा'दनाश्रयादप्रयोगाच॥२९२॥ नाधो मौरवविगमादशक्यभावाच्च गच्छति विमुक्तः | लोकान्तादपि न एर म्रवकं इवापग्रदाभावात् uRd et योगप्रयोगयोश्चाभावास्तियग् न तस्य गतिर्ल्ति । भिद्धम्योष्वं सुक्रस्यालो कान्ताद्र तिभवति ved al परवप्रयो गसिद्धेबेन्धच्छटाद्सङ्गभावाच ।
गतिपरिणमाच तया सिद्धस्योष्वे गतिः सिद्धा nee en देदमनोटत्तिभ्यां भवतः शरौरमानसे द्ःख | तद्मावस्तद् भावे fag सिद्धस्य सिद्धिसखुखम् tee yi यस्तु यतिघटमानः सम्यक्कज्ञानशो waa: । वौयमनिगृहमानः WHART AAA ॥२९२॥ मंदननायुदेलका लवी TIAA fa HATA
7h
AppEeNnpIy ५.
सो धर्मा दिष्वन्यतमकेषु सरवार्थसिद्धिवरमेषु | स भवति देवो वैमानिको मरद्ध्ुतिवपुष्कः ॥९९८॥ तच सुरलोकसो ख्यं चिरमनुश्चय स्वितिचयात्तस्मात् | युनरपि मनुख्यलोके गुणवत्सु मनू यमङ्गषु Weel HH समवाप्य कुलवन्धूविभवरूपवनननु द्धिसंपन्नः | अद्धासम्यक्ज्ञानमवरतपोबलसमग्रः Wee ofl पूर्वाक्रमावनाभावितान्तरात्मा विधूतममारः । सेव्यति ततः पर वा सखर्गान्नरितस्तिभिवभावात् 3 ० १॥ यश्य जिनवरमते wera) निशितः सुविदितायः | द शनग्रौलव्रतभावनाभिरभिरलज्ितमनस्कः WB o Vil स्यृलवधानृतचौ ATA Ta Aaa: सुततम् । दिग्बतमृष्पर देशावकाश्रिकमनयविरतिं च ee all सामायिक च रवा पौषधसुपभोगपारिम्ण्ध" च | न्यायागतं च कल्यं विधिवप^त्पाचेषु विनियोज्यम् tao ४॥ चेत्यायतनप्रस्थापनानि च कताः wha: प्रयतः | प्रजास् गन्धमान्याधिवासधूपप्रदौपाद्याः ॥ॐ ० ४॥ म्रश्रमर तिजित्यटषितो जिनयगुरुसाघुजनवन्दनाभिरतः | सलेखनां च काले योगनाराध्य सुविग्रद्धाम् use Et प्राप्तः कल्पेख्विन्द्रत् वा सामानिकलमन्यद्या | स्थानसुदार तचानृश्चय च सुखं तदनुरूपम् ॥३०७॥ नरलो कमेत्य सवग णमंपद् दु लंभां पुनलेन्घा |
4 11. adds 4. * A, प्ररिमाण. २ A. विधिना
APPENDIS | 2८
WE: म भिद्धिमव्यति भवाष्टकाभ्यन्तरे नियमात् ॥२०८॥ इत्येवं award: फलमिह सगःपवर्मयोश दमम् | HATA ऽनगारेरगरिभिश्चोत्तरगृणाग्छेः ॥२.० <॥ जिनैग्रासनाणवादाषृष्टां घमेकिकामिमां शला | रनाकरादिवि जरत्कपदिं कासुदूतां भक्ता Nee ot मद्धिगणदोषजञेदे!षानु सव्य गुणलवा याद्या: । सर्वात्मना च सततं प्रभमसुखायेव यतितयम् tee vil यद्धासमंजसमिह च्छन्दः शनन्दसमयायतो ऽभिरितम् | Gaara मषेयितव्यं वृधेः सवम् He eR भरवसुखमलव्रौौजं सर्वाय विनिश्चयप्रकाग्नकरम् | स्वेगणसिद्धिसाघधनघनमरेच्छासनं जयति ॥३१६॥
॥ प्रगशमरतिप्रकरणं ममाप्नमिति i Peterson's First Report Appendix [. 1. 1६. Contrast Third Report, 1. प्रग्नमरतिप्रकरणम् 110६ धर्मकयिका प्रससरतिरायश्रिततच्रयं दादशोत्तर ofc अमाप्नरमिति । प्रसमरतिप्रकरणं समाप्नमिति ॥ मगल ॥ A begins yaaa येनेयं wat वर्ारयपद्ूतिः ॥ aq वारकमुख्याय नमो भरतायंभाषिण ॥१॥
723 Aprenpix (९,
प्रशमरतिप्रकरणारमे मगलामिधानं विवचितप्रकरणाथस्या- यून परिममा्यथेमित्याह च नाभेयाद्याः ॥ 11. begins— ॥ सौः प्रवचनाये ॥ |
उद यख्ितमरूणएकर दिनकरमिव केवलालोकम् |
विनिदतजडतादोषं सहन्त वौर मानम्य ॥
वच्छामि प्रशमर तेविंवरणमिद afaa: किचित् |
जडमतिरप्यकटठोरं खम्मृत्यथं ययाबोधम् ॥
यद्यपि मटोयदत्तः साफल्यं नास्ति तादृशं किमपि |
सुगमलनलघुलाभ्यां तथापि तत्सभवत्येव ॥
दहाचायः ओरौमानुमाखातिपुचस््रामितकुतकजनितवितकसप- कंप्रपञ्चः पञ्च्रतप्रकरणप्रबन्धप्रणता वाचकमुख्यः ममस्तश्ताम्बर- कुलतिलक: प्रग्रमरतिप्रकरणएकरण प्रवतंमानः प्रयमत् एव मङ्गना- दिप्रतिपाद्कमिदप्पर्यादितयमु न्यस्तवान् ॥ नाभेयाद्याः ५८ Au cnds. यतः |
यत्यालये ACTEM सन्द्मङ्गलं मदु धराजदहंसे |
तारापयं वा सुकविप्रचारे ओ्रौमानदेवाभिधस्रिगच्छे ॥१॥
भव्या jag: एभसस्य शव्या maar: ओरौ जिनदेवसंज्नाः |
तेषां विनेधेबेद्धभक्तियुक्रैः प्रज्ञा विद्ीनेरपि श्ास्लरागात् ॥२॥
श्रहरिभद्राचायें रचितं प्रश्रमर लिषिवरणं किचित् ।
परिभाव्य agent: सुखबोधाय समासेन ॥२॥
श्रणदहिनलपारटकनगरे ओ्रोमन्नयसिददे वनुपराञ्ये |
वाएवसुरद्र (1165) सख्ये विक्रमतो वत्सरे व्रजति ॥४॥
Arpenpin qs. rae)
भरोधवलभाण्डश्रालिकपु्रयश्नोनागनायक वितो त | ayaa fade: समथितं श्रोधितं चेति ॥५॥. afeung कि चिच्छद्मस्थलेन लिखिनमस्ामिः । ` नच्छोश्य Wafg: सम्यक् सचित्य समयनज्ञेः ॥६॥ शास्रस्य aga: कषायरागा दिकमंकरणार्थाः | श्रष्टौ च मदस्यानान्याचारो भावना घर्मः OH तदनुकथः ware उपयोगा भावषद्धिघद्रव्यम् ¦ चरणं शोर्लांगानि च प्यानग्रेणणौसमुद्धाताः ॥८॥ योगनिरोधः aan: शिवगमनविधानमन्तफलमस्याः | दा विंश्रत्यधिकारा ger te धमकथिकायाम् ite ti व्याख्याने तस्य wa Hal yy यद जितम् |
तेन Wal जनः सर्वां नमतां ए़मसुत्तमम् ॥१०॥ धात water यावद्यावचन््र दिवाकरौ |
तावद ज्ञानविष्व॑सानन्द्यादेषा सुल्रत्तिका ie vii UWIAA जात प्रत्यच्तरगणनतः BAA: | सहृत्तरष्टादश रतानि सच्छोकमानेन ॥१२॥
ll Daa १८०० ॥
॥ इति श्रोरहद्रष्छो यश्रोदरिभद्रसरिविरचिता प्रण्रमरतिटरृत्तिः wT ॥